Constantijn Huygens: Gedichten

Continue
[CH1607:001]
DEUM COLENDUM ESSE
Qui dominum colit et non ficta ista pietate
17 decembris
Felicem dico: Qui gaudet legibus eius,
Prosequiturque Deum, vera pietate, beatus.
18 decembris
annor. XI.


[CH1607:002]
SIVE VIVIMUS, SIVE MORIMUR, DOMINI SUMUS
Coelestis turbae sumus etsi duxerit artus
Frigida mors anima, miseram vitamve hic agamus.
27 decembris.


[CH1607:003]
PYTHAGORAS DICEBAT HOMINIBUS UT CORPORA NON
CONTAMINARENT DELICIJS, SUNT ENIM FRUGES ET
HERBAE ALIAQUE QUAE IGNIS MOLLIRE POTEST
Dictum hoc a Samio est docto qui posse renasci
Nos putat: O homines quaeso ne corpora vestra
Contaminetis vos dapibus puerilibus illis,
Sunt etenim fruges quae aestu mitescere possunt.
28 Decembris.


[CH1607:004]
PLAUTUS. Sat habet fautorum semper qui recte facit
Qui bene semper agit, studiosis semper abundat.
29 December.
Continue

1608

[CH1608:001]
PSALMUS XXIIJ
Sicut pastor oves pascit, me pascit Iova,
    Nunc pascor placide, non ego iam vereor. 13 Januarii 1608
In viridi campo stabulat pater omnipotens me,
    Atque ad tranquillas me capit Ille aquulas. 14 Januarii
(5) Et quoque nunc animi recreat pater Ille vigorem,
    Me per Iustitiae iam capit Ille vias. 14 Januarii vesperi
Nec tunc horrerem quamvis tenebrosam ego vallem
    Ingrediar, quoniam me tua virga levat. 15 Jan.
Tu mihi componis mensam nitidam hoste vidente
    (10) Nec non exunguis tempora trunca mea. 16 Janua.
Nec me destituet favor omnipotens Iovae,
    Ast ego templi eius perpetuo incola ero. 17 Janua.
                            Finis


[CH1608:002]
PSALM. CXVII.
Omnibus a populis laudetur conditor orbis
Eiusque o gentes cognitam habete fidem.
18 Januarii.


[CH1608:003]
AD PATREM
Non igitur potero sacrum componere carmen?
    Hei quid obest genitor dicito quaeso mihi.
Irritus ergo meus labor est et inaniter actus?
    Hei quid componam ? carmina non faciam;
(5) Tu quî corrumpant cernis pigrum otia corpus.
    Antiquus sermo est Otia dant vitia.


[CH1608:004]
CONST. HUYGONIDES E. ALEMANO S. D.
Alemane tibi merito sit gloria dicta,
    Nam quid componam vel mea musa canet!
Me superabis tu tua me quoque gloria vincet,
    Me deridebunt Castalidesque tuae.
(5) Vix mihi vis animo est repetitum reddere carmen,
    Sed postquam repetas accipe molle tibi.


[CH1608:005]
CONST. HUYGONIDES PATRI S. D.
Gratiae amabunt me genitor sic musae et Apollo,
    Ut me semper ament perpetuo hos ego amo.


[CH1608:006]
CONST. HUYGENS PATRI S. D.
Mene putas Leydae pigrum desidemve fuisse ?
    Mira putas genitor, carmina composui.
Non cum cognato didici prae frigore Petro.
    Tu ne forte mali, composui haec, referas.
24 Ia.rii.


[CH1608:007]
CONST. HUYGONIDES I. DEDEL S. D.
Tu mihi componis mentis tua pignora Dedel,
    Reddere non potero talia pignora ego.
Versibus alternis vix audeo ludere tecum,
    Ast ut corrigeres hos lege versiculos.


[CH1608:008]
CONST. HUYGONIDES FRATRI S. D.
Non durus labor est versus componere frater,
    Cur non vis igitur ludere carminibus?
Non te delectant dulces Heliconis Alumnae?
    Neve mihi exoptas scribere versiculos ?
(5) Macte animo frater, ne sit locus ullus inerti
    Pigritiae, sed fac sit tibi dictus honos.


[CH1608:009]
PSALM. XV.
Sancte opifex rerum quis erit sacri incola templi ?
    Quem supra montem constituesque tuum ?
Qui bene semper agit, qui non mendacia dicit,
    Qui non corrumpit pectora chara sua,
(5) Qui non vult vanas pro veris fundere voces,
    Qui veneratur eos qui coluere Deum,
Quique malum temnit, miserum quoque foenore perdi,
    Qui servat pactam tempus in omne fidem.
Haec si quis faciat meaque haec si verba sequatur,
    (10) Is sacri montis perpetuo incola erit.


[CH1608:010]
AD FRATREM
Iam te delectant, video, charissime frater,
    Pierides, miror versiculosque tuos:
Si studiosum te dicam non mentiar ergo.
    Sic tandem frater pergito, doctus eris.


[CH1608:011]
NON SEMPER OLEUM UNDE DICTUM
Lampadis ex oleo cum quidam aedituus esset
Qui caperet quando sua phaecasia unguere vellet,
Quondam hominem daemon fallens in lampade merdat.
Ille putans solito sua phaecasia unguere more,
(5) Falsus erat quoniam videt esse in lampade merdam.
Non oleum semper, tum daemon callidus inquit.


[CH1608:012]
IN PHILIPPUM QUENDAM
Saepe mihi dicis non vivere tempore longo
Ingenium praecox, sed si mihi vera Philippe
Narras, ut fatear, longo tu tempore vives.


[CH1608:013]
DE SOCRATE PHILOSOPHO
Sedibus ex patriis me captum cogitis ire,
Hostes, meque ipsum grassante necare veneno.
Non tamen id paveo, nescit mens conscia recti
Turbari, quamvis caderent et mundus et Astra.
(5) Mox aliud, spero, patrium penetrale fovebo,
Ast aliam effigiem nullam vos Socratis unquam.


[CH1608:014]
DE DEMEA
Quare adeo tristis, quaeris, sit Demea: causam
Vis dicam, fratris fortunam moeret Amicam.


[CH1608:015]
DE SCURRA
Saepe Menalcae illud dictum usurpare solebat
    Scurra ioco, et ludens hoc recitare modo:
Efficiam post hac ne quenquam voce lacessas.
    Hic sermo scurrae garrulus eius erat.
(5) Sed cum iam foedum scelus admisisset, amara
    Carnificis dextra morte necandus erat,
Cum quoque iam furcae foret affigendus, eodem
    Bucolico ludens carmine tortor ait:
Efficiam post hac ne quenquam voce lacessas,
    (10) Atque statim morti scurra dabatur ita.


[CH1608:016]
IN AEMILIUM PAUPEREM
Pauper es et semper sic Aemiliane manebis,
    Divitibus tantum distribuuntur opes.


[CH1608:017]
DE MALIS LIBRIS
Abstergere nates dicuntur quando cacarunt
Quidam, quam, Plini, dixisti vera diserte;
Doctis est usus suus indoctisque libellis.


[CH1608:018]
IN ARGUM QUENDAM PAUPEREM
Centum oculi postquam tibi non sint, Arge, sed unus,
Cyclopis potius deberes nomine dici.


[CH1608:019]
IN IANNETTAM
Iamb. quatern. acatal.
Digitis tuas quare mihi
Monstras inanes capsulas ?
Gazas tuas ut conspicer ?
Iannetta maioris puto
(5) Asses tuos, quam asserculos.


[CH1608:020]
IDEM QUOD SUPRA
alio genere versuum
Arcas ostendis digitis quid semper inanes ?
Gazas et census possim ut Iannetta videre ?
Asserculos vanos magni non duco, sed asses.


[CH1608:021]
DE PRODIGO
Iambici quatern. acatal.
Furem videbat Prodigus,
Suam petebat qui domum,
Capere ut suas domesticas
Res posset; ast huic Prodigus
(5) Quaerere, meae quid vis domi
De nocte ? ego ipse nil queo
Medio videre ubi die.


[CH1608:022]
DE PISCE IOCUS
Dactylus, Archilochius dimeter hypercatal.
Quo modo ne fundum gustet quaerisne liquetur
    Piscis ? aqua nitida
        Purum repleto cacabum.
Tunc impone prius piscem stercusque deinde,
    (5) Flammigeroque foco
        Suspende ahenum concavum;
Atque satis piscis sit qualiscumque liquetur,
    Nonque vadum sapiet,
        Impura vero stercora.


[CH1608:023]
IN BASSUM QUENDAM
Merdas (neve pudet Basse eius) nobili in auro
    Et bibis ex vitro, carius ergo cacas.


[CH1608:024]
DE MARCOLPHO
Multi homines soliti sunt dormire ore patenti,
    Quidam Marcolphus sic solitus quoque erat.
Nocte volens eius media uxor mingere, habere
    Se scaphium aegroti mingit in ore putans.
(5) Excussus somno conansque loqui, capit omnem
    In ventre urinam coniugis ille suo:
Litigat uxori valde Marcolphus, at illa,
    Quod decrevisti non erit inquit opus.
Consilium quoniam cepisti sumere potum,
    (10) Haec urina tuo potio corpori erit.


[CH1608:025]
AD PATREM
Saepe pater dicis magnis licitum esse Poetis,
Ut sine caesura componant carmina, sed si
Vera pater dicas magnum te dico Poetam.


[CH1608:026]
DE FURE
Quidam Gallus habebat
Campanam coopertam
Auro: Tollio quidam
Nortmannus sequebatur
(5) In bello hunc, et ab illo
Campanam capiebat
Furto illam, imposuitque
Thoraci. Sed in aulam
Cum venisset, aperte
(10) Coepit parva sonare
Campana, atque modo illo
Fur deprehenditur atrox,
Et sic crimina summo
Sunt detecta sonanti.


[CH1608:027]
AD CINNAM, PHALEUCIA
Nolo, Cinna, tibi placere recte,
Quando te dominum voco iocose;
Servum quando volo, voco meum sic.
Ipsis calend. (1) Maii.


[CH1608:028]
INSCRIPTIO SUPERIORIS CARMINIS
Accipe, chare pater, parvi lege carmina vatis,
Qui primum primis hanc labris attigit artem.
Ipsis calend. (1) Maii.


[CH1608:029]
DIOGENES CYNICUS
Diogenes Cynicus comedens in vase trahentem
Mucorem panem, Mortalia pectora festum
Cum gaudere diem valde audivisset, eum eius
Taedebat miserae vitae atque relinquere ratus,
(5) Cum vero mures advertit carpere micas,
Cur tibi Diogenes arrides tam male ? dixit,
Magnificus satis es, parasitos nutris in aede.


[CH1608:030]
IN POLEMOLOGUM
De bello semper narras, cum dicere quid vis,
    Et contra in pacis tempore mutus eris.


[CH1608:031]
AD PATREM
Miraris genitor quod mittam carmina nulla,
    Desine mirari, iam tibi mitto, Vale.
XII° die Junii


[CH1608:032]
IN EUCLIONEM
Iamb Senar.
Cum me vocas o Euclio ad coenam tuam,
Properare me semper iubes, en gratias
Has inde ago tibi, tuum convivium
Aures replet, stomachusque ieiunus manet.


[CH1608:033]
DE CAIO MUTIO SCAEVOLA
Iamb. Senar.
Cum Mutius satellitem pro Porsena
Necasset, Ut scias, ait, quam vile iis,
Qui gloriam magnam petunt, corpus sit, et
Dextram foco iniecit suam, verum pius
(5) Hostis pati miraculum hoc saevissimum
Nequivit atqui liberavit Mutium.


[CH1608:034]
Nemo potest dominis pariter servire duobus.


[CH1608:035]
IN CRUCIARIUM
Aurea crux, propter celeberrima dona parentis
    Actaque, donata est flagitiose tibi:
Furcarum vero, si merces iusta daretur,
    Lignea deberet crux tibi plena dari.


[CH1608:036]
IN DENTONEM
Iamb. Senar. acatal.
Cum Dento avare adeo bibis, causam tibi
Ut litigem praebes mihi, et basim scyphi
Teneam manu, utque ori tuo apponam manus,
Vorare an aureum scyphum sinerem tibi ?


[CH1608:037]
Hi si, chare pater, non sint versus bene scripti,
    Ieiuna scriptos esse putato manu.


[CH1608:038]
IN COGNATUM
Quid Cognate vocas, quid pectora mortua clamas ?
    Quid corpus repetis quod semel interiit ?
Anne putas ad te rediturum quando ita clamas ?
    Desine (non fiet) quaeso vocare, Vale.


[CH1608:039]
DIALOGUS LUCIANI DE VENERE ET CUPIDINE
Armatum flammis compellans tristis Amorem
    Talia visa fuit dicere verba Venus.

Venus.
Qui fit cum cuncti timeant tua tela Cupido
    Imperium fugiat sola Minerva tuum ?
(5) Iuppiter ipse quidem, Neptunus captus amore
    Fatidicusque tuas sensit Apollo faces;
Evacuata tua est, o Degener, ergo pharetra
    Telis, cum Pallas sola petenda tibi ?

Cupido.
Desine mirari quaeso charissima Mater,
    (10) Hanc mea cur nequeant tela ferire Deam:
Nam quando tantum vultu aspicit illa severo
    Me, subito magnus pectora terror habet.
Saepe etiam aggressus non casside Pallada tectam
    Ignea celavi tela facesque meas.
(15) Attamen insidias cognoscens calliela nostras
    Et vibrans hastam me fugat illa statim.

Venus.
Quid galeam metuis, quid et hastam cuspide acuta ?
    Vanos corde metus excute nate tuo.
Quid tibi Marte fuit crudelius ? attamen illum
    (20) Victum vicerunt arma facesque tuae.

Cupido.
Imo Deus belli me captus amore recepit,
    Et se sponte sua transdidit ipse mihi.
Ah quoties oculis me torvis improba Pallas
    Aspexit, quibus est saepe secuta minis !
(25) Hastam terrificam concussit terque quaterque,
    Talia verba mihi rapta furore refert.
Ne scelerate puer mihi tela mineris, aberras
    Plane, nam minime nos tua turba sumus.
Si tamen accedis, nec me sinis esse quietam,
    (30) Vah quam terrificis te lacerabo modis !
Aut pede te trudam tenebrosa ad Tartara Ditis,
    Transfigetve tuum lancea nostra latus.
Audiat hoc Pluto, cunctorum rexque Deorum,
    E cuius capitis vertice prosilii.
(35) Quae quando irato dicit mihi pectore verba,
    E manibus nostris illico tela cadunt.
Haec quoque causa mihi est verear cur Pallada, monstri
    Namque Medusaei guttura torva gerit,
Quae cum praetendit, videoque ego, cerva leonem
    (40) Ut fugit, auffugio, corque timore micat.

Venus.
Esto Iovis natae metuis gestamen, ut inquis,
    Qui tamen offensi non Iovis arma times.
Cur non in Musas celeres molire sagittas ?
    Cur tuta est iaculis turba Novena tuis ?
(50) Anne etiam galeas et acutae cuspidis hastas
    Vibrant, an saevae Gorgonis ora gerunt ?

Cupido.
Thespiades Musas vultu video esse pudico,
    Atque ideo divas has Cythereia colo;
Praeterea studiis aut arte tenentur honesta,
    (50) Vel querula chorda carmina grata canunt.
Semper agunt faciles vel cantant voce choreas,
    Iuris in his Musis quid meus arcus habet ?
Quin etiam assisto captus dulcedine cantus,
    Saepe voluptates, gaudia saepe fero.

Venus.
(55) Curnam casta manet, cur non iaculare Dianam,
    Illa quoque ostendit Gorgonis ora tibi ?

Cupido.
Illa manet nusquam, sed per nemora avia currens,
    Insectans lepores spicula nostra fugit.
Hunc quoque per montes fugitat, nunc abdit in antris
    (60) Sese, nunc alibi retia tendit apris.

Epilogus.
Talia de laetis musis, castisque deabus
    Arcitenens matri verba Cupido dedit.
Quisquis amore tamen liber volet esse, Dianam, aut
    Pallada debebit Pieridesve sequi.


[CH1608:040]
PSYLLI FABULA
Cum valide in terra flavisset frigidus Auster
    Psyllorum, ut fierent flumina sicca et aquae:
Psylli Austro irati, quod iis tum flumina deerant,
    Ab rapido Austro omnes flumina resque petunt.
(5) Sed velox contra magno agmine fluminis Auster
    Pugnat, eosque omnes montibus ille tegit.


[CH1608:041]
Blande pater quem gratiae amant quem Musa et Apollo,
    Hos ut perpetuo tu redameris ama.


[CH1608:042]
Ut longo liceat patuli esse tibi incola mundi
    Tempore, honorato semper tuum utrumque parentem.


[CH1608:043]
AD GALLUM
Pauper es, et cristas vis semper tollere, quare ?
    Ut tibi, queîs debes, credere Galle velint.
annor. XII.


[CH1608:044]
EPIGRAMMA AD PATREM
Carmina saepe, pater, rogitas, epigrammata saepe,
    Nos petimus nummos, iam sumus ergo pares:
Sed tu promissos numquam vis reddere nummos,
    Nec tibi nos versus; iam sumus ergo pares.


[CH1608:045]
EX GRAECO BIONIS DE CUPIDINE
Auceps forte puer dum venaretur avesque
Per densas sylvas insectaretur, Amorem
Cernebat volucrem in buxo frondente sedentem.
Ille putans magnam se conspexisse volucrem
(5) Protendit pharetram calamosque recolligit omnes
Et varias technas fugitivo tendit Amori.
Sed tandem moerens cum cerneret esse laborem
Nequicquam factum, calamos abiecit et arcum,
Conspiciensque senem scindentem vomere terram,
(10) Narrat ei factum, volitantem ostendit Amorem.
Ille caput quassit ridens et talibus infit:
Ne puer huic praedae noceas, nam noxia praeda est,
Tuque beatus eris, si non acceperis illam.
Verum ubi iam firmata virum te fecerit aetas,
(15) Qui nunc te fugitans, nunc huc nunc transilit illuc,
Sponte sua veniens in te dominabitur ipse.


[CH1608:046]
PSALM. XLII.
Ut cervus liquidas mugit defessus ad undas,
    Sic ad te mugit cor, Deus alme, meum.
O optata dies, niveum qua cernere vultum
    Et potero Domini templa videre mei.
(5) Noctes atque dies lachrymis me pasco, rogatus
    Cur nunc te Dominus deserit iste tuus.
Sed tua cum bonitas subiit mihi rursus, imago
    Temporis illius pectora moesta levat,
Sacrificaturus magna stipante caterva
    (10) Limina cum peterem relligiosa Dei.
Quid me sollicitis mens aegra doloribus angis ?
    Solve metum et Domino fidere disce Deo.
Fidere disce Deo patriam quo vindice nactus
    Incolumis laudes tempus in omne canam.
(15) O Deus, o hominum divumque aeterna potestas,
    Mens mea sollicito victa dolore iacet,
Proptereaque latens in saxis Hermonis exul
    Iordanaque tui sum regione memor.
Non ita per vastos grando sonat horrida monteis,
    (20) Ut parte ex omni me mala saeva premunt.
Tu vero placido si me respexeris ore,
    A me decedent nubila tristitiae.
Non aegrae impedient laudes mihi dicere curae,
    Quin etiam noctu magnificabo Deum.
(25) Quare ludibrium me deseris hostibus inquam,
    O Pater, o columen praesidiumque meum.
Dirumpor, dum turba malis rogat obvia nostris,
    Cur nunc te Dominus deserit iste tuus.
Quid me sollicitis mens aegra doloribus angis,
    (30) Pone metum et Domino fidere disce Deo.
Fidere disce Deo patriam quo vindice nactus
    Incolumis laudes tempus in omne canam.


[CH1608:047]
AMOR FUGITIVUS
Perdiderat volucrem quondam Cithereïa natum,
    Quem quaerens altâ talia voce refert:
Illi, qui monstrat mihi quonam filius ivit,
    Meque ad eum ducit, basia blanda dabo:
(5) Atque ut commodius puerum cognoscere possis,
    Indicia haec tibi, quae sunt retinenda, dabo.
Non saltem est albus, sed totum exaestuat igne
    Corpus et ardescunt lumina mensque mala est:
Vox suavis, superans dulcore Hybleïa mella,
    (10) Nec quod ait sentit vox aliquando quidem.
Si puer in subitam forsan convertitur iram,
    Tum prorsus mens est illius indomita;
Fallere vult semper, semper vult fundere voces
    Pro veris vanas, callidus estque puer:
(15) Interdum ludit, sed semper seria conans,
    Demissae pendent et sine lege comae:
Brachia neve manus longas habet, attamen illis
    Moliri in Ditem fulgida tela potest.
Est equidem nudus, vario vero eius amictu
    (20) Ornatur prudens mens, volat instar avis.
Nymphas, inde viros feriens, parvumque habet arcum,
    Qui tamen ad coelum spicula ferre potest.
Praetereaque humeris pharetram fert, telaque in illa,
    Queis ipsam matrem me quoque saepe ferit:
(25) Fertque facem dextra, qua solem accendere posset,
    Omnibus est multo saevius illud iis.
Illum si poteris loro constringere, ducas
    Ad me constrictum, ne misereris eum.
Si flentem videas, ne decipiare caveto,
    (30) Sed si ridentem, vincula necte magis.
Si tibi forte volet dare basia, tu fuge, nam sunt
    Illius in saevis multa venena labris:
Sin vero tibi vult arcum dare, tangere noli,
    Nam sunt illius noxia dona tibi.
Continue

1609

[CH1609:001]
PSAL. XLVI.
Rebus in adversis nobis fiducia certa
Est Iova; non igitur metuemus, non licet alti
In freta praecipites montes spumosa ferantur,
Non inquam tanto licet aequora turbine vertant,
(5) Ut motu undarum monteis et terra tremiscant.
Urbs Divina quidem Domini oblectabitur amni
In qua quando Deus versatur, neve moveri,
Nec labefactari poterit, nam protinus illi
Auxilium oppressae Dominus feret, atque levabit.
(10) Regna fremant, turbent populi, terra ipsa liquescet,
Quando ille emittit vocem, cunctique silebunt,
Nobiscum armipotens Deus est, defensio nostra.
Huc contemplatum Domini admiranda venite,
Usque ad postremas regiones proelia placat,
(15) Igne cremat currus, arcus perfringit, et hastas
Detruncat, dicens: Desistite, meque colendum
Ac extollendum in terris, populisque videte.
Nobiscum armipotens Deus est, defensio nostra.
XIIJ° Kal. mart. (17 Febr.) 1609.

[CH1609:002]
VIDUA QUAEDAM EX PETRONIO ARBITRO
Laude pudicitiae celebris matrona sepulchro
Cum morte extinctum vellet mandare maritum,
Non tantum est sparsis funus sectata capillis,
Verum etiam in tumulo coepit deflere cadaver
(5) Nocte dieque viri; nec eam potuere parentes,
Neve Magistratus, nec amici abducere; quintam
Iam lucem in tumulo mulier ieiuna trahebat.
Aegrae assidebat fidissima serva, simulque
Commendans viduae lachrymas. It fama per urbem.
(10) Suspensi interea tumulum prope forte latrones,
In quo defunctum flebat matrona maritum:
Proxima nox aderat, Crucium custodia miles,
Lumen ut in tumulo vidit, gemitumque dolentis
Audivit viduae, cupidusque videre quid esset,
(15) Ingreditur, viduamque videns vultusque decorem,
Constitit attonitus, totoque expalluit ore;
Postea defuncti cum cerneret ora mariti,
Et sectam viduae faciem, sparsosque capillos,
Attulit in tumulum coenam, coepitque dolentem
(20) Hortari his verbis: Lachrymas quid fundis inaneis?
Fata manent omnes, sedem properamus ad unam;
Stat sua cuique dies. Nihilo minus illa capillos
Extrahit, extractos ponit super ora mariti;
Non tamen abcessit miles, sed vocibus ysdem
(25) Exhortans escam tentat dare, donec odore
Corrupta ipsa cibum, vinumque ancilla petivit;
Coepit et hortari dominam potione refecta,
Et si te vivam tumules, si fata priusquam
Poscant excedas vita, quid proderit? inquit,
(30) Id cinerem aut manes credis curare sepultos?
Tune reviviscat vis contra fata Deorum
Defunctus? debent te coniugis ora monere.
Tandem igitur frangi passa est matrona, sed aegre,
Duritiem, viresque cibo revocavit inaneis.
(35) Porro blanditys, quibus impetravit ut esset
Miles, connubium viduae poscebat ysdem,
Nec contra dixit mulier, dicente subinde
Ancilla, placitone etiam pugnabis amori?
Nec venit in mentem quorum consederis arvis?
(40) Quid multis? victor miles persuasit utrumque.
Ergo istic una taedas fecere iugales,
Praeclusis foribus monumenti, ut quisque putaret
Tristitia extincti viduam expirasse mariti.
Ergo ut laxatas latronis nocte parentes
(45) Videre excubias, tacite abripuere cadaver
Ex furca pendens, et mandavere sepulchro.
At circumscriptus miles dum desidet, unam
Ut vidit furcam sine corpore luce sequenti,
Uxori narrat veritus persoluere poenas,
(50) Pigritiamque suam gladio se velle punire,
Si modo fatalem tumulum concedere vellet.
Dixit, at illa, nec hoc permittant numina, furcae
Figere defunctum quam vivum occidere malo:
Tolli ergo ex arca defunctum morte maritum
(55) Et vacuae affigi furcae matrona iubebat.


[CH1609:003]
Corde quidem parvus, fateor, sum corpore parvus,
Sed latet in parvo corpore magnus amor.


[CH1609:004]
ETHOPOEIA
ILLUSTRISS. mae PRINCIPIS LOUISAE INTERFECTO MARITO
Proh dolor infelix! venit lacrymabilis hora,
Venit quod semper tempus miseranda timebam!
Ah facinus! tantumne ducem, quo maior in armis
Numquam miles erat, scurrae succumbere dextra?
(5) Huc huc, o cives, lachrymas effundite mecum,
Huc Coelum, huc tellus, fluviique, huc aequor, et amnes,
Et qui per Batavos leni fluis agmine Rhene,
Huc inquam et lachrymis vestras adiungite nostris.
Nam iacet a scurra victus numquam antea victus.
(10) At nunc desistat, si quis temeraria dicit
Somnia, namque meo didici verissima casu.
Ah quoties coniux, coniux charissime, dixi,
Sis cautus, struit insidias tibi saevus Iberus;
Ah quoties nostros terrebant somnia visus!
(15) Nox erat et terris animalia somnus habebat,
In somnis ecce ante oculos mihi visus adesse
Territus, et subiti distillans sanguinis imbres,
Et quater ingenti moestus clamore vocare,
Ah coniux, coniux, coniux, solve ultima, coniux,
(20) Munera, nam retro trahor atras noctis ad umbras.
Talia saepe quidem narravi tristis, at ille, ut
Militis est animus, quid tandem nescia somno
Credis? ait, sunt, crede mihi, sunt somnia vana.
Hei mihi nunc credor, sed quid iam proderit? eheu!
(25) Quam mihi sera fides! Ah quantos aethere vecte
Phoebe dolos coelo, scelerum quot nomina spectas!
Bis miseranda virum amisi, semel orba parentem,
Nunc rursus viduor. Quid demens prisca recordor?
Sufficit hoc quod nunc factum est nunc flere, sed istos
(30) Quis possit lacrymis tantos aequare dolores?
Ah iacet egregium patriae caput, et decus aevi:
Ardua cui toties tribuit Victoria palmam,
Qui numquam victus toties superaverat hostes,
Nunc scurrae est victus, et eum quia vincere bello
(35) Numquam quivisti, superasti fraude, Philippe.
Ast ego quid frustra lacrymor? quid nocte dieque
Luctibus indulgere iuvat? quid pectora pugnis
Foedare? et vanos iactare ad sydera fletus?
Scilicet ista semel, semel omnibus ista petenda
(40) Est via. Quin hos ergo etiam tot passa labores
Pepetior miseranda? Dabit deus his quoque finem.


[CH1609:005]
Q. HORAT. FLAC. ODE XVI. LIB. 2 AD GROSPHUM, NEMINI NON
OTIUM GRATUM ESSE, ATQUE OPTABILE. Otium divos
Deliciosa deos rogat otia, prensus in amplo
Aegeo, simul ac fluctu nymbosus Orion
Oritur, aut niveam texerunt nubila lunam.
Otia praeclarus bello Thrax, otia Medi;
(5) Non, Grosphe, argento, aut nitidis venalia gemmis,
Non etenim gazae molles, fascesque superbi
Depellunt curas mentis miserosque tumultus.
Vivitur exiguo pretio recte atque beate,
Cui micat in tenui semper vas fertile mensa,
(10) Nec placidos somnos timor, aut vesana cupido
Eripuit. Quid multa brevi iaculamur in aevo
Fortes, atque alio patriam sub sole iacentem
Quaerimus? Aeratas ascendit cura carinas,
Nec validas equitum turmas vitiosa relinquit,
(15) Agilibus cervis volucrique citatior Euro.
In praesens animus laetus, curare quod ultra est,
Oderit, et cito permulceat aspera risu,
Corde premens cantus, ni hic omni ex parte beatu est.
Abstulit Aeacidem caput insuperabile bello
(20) Immatura dies, Tithonum longa senectus
Abstulit annosum, et tibi quod fortasse negarit
Porriget hora mihi. Tibi centum armenta gregesque,
Aptaque quadrigis hinnitum equa tollit acutum,
Te deterunt tinctae Tyrio bis murice lanae.
mense August.


[CH1609:006]
AD POSTHUMUM
Posthume quid iactas numquam te vera locutum?
    An iam non dicis Posthume vera mihi?
Ips. Kal. (1) Septemb.

[CH1609:007]
AD PATREM
Pauca petis? do pauca, Pater, sed magna videntur
    Quae mihi; plura petis? postea plura dabo.


[CH1609:008]
IN DESIDEM
Nolo nugari, nolo otia carpere tecum,
    Si sic non placeo, nolo placere tibi.
3° Iduum (11) Septemb. annor. XIII.


[CH1609:009]
IN GALLAM
Saepius, o, me, Galla, rogas quaenam optima vina;
    Accipe, do paucis, quae bibo Galla foris.


[CH1609:010]
GRATIARUM ACTIO
Gentis humanae Pater atque custos,
Cuncta qui solus regis et creasti,
Reddimus grates, Pater alme, quod nos
    Foveris omneis.
(5) Perge clementer, Pater, atque tali
Utere in nobis bonitate semper,
Filii ob cari merita atque sanctum
    Nomen Iesu.
9° Novembris.


[CH1609:011]
AD PATREM
Forte ut postremos, Genitor charissime, versus
Trado, Etiamne aliquos mi Constantinule versus
Condis? ais. Quid? mene, Pater, rellinquere credis?
Erras, non equidem semper facio, aut tibi trado,
(5) Non etiam semper sua cornua curvat Apollo:
Sed veluti gyros domitor variare caballum
In campo docet, ac interdum frena relaxat,
Sic etiam nobis laxanda aliquando capistra.
X° Novemb.

[CH1609:012]
AD PATREM
Pauca rogaturus venio, tu pauca rogatus
    Concede nobis, obsecro.
Appetit en genitor Christi natalis Iesu,
    Grataeque nobis feriae:
(5) Cum Joanne igitur concedas tendere Leydam,
    Non longa erit nobis mora.
Tres vero tantum aut ad summum quatuor istic
    Manebimus dies, Vale.
23° Decemb.

1610



Continue

[CH1610:001]
[Grieks-]ODOIPORIKON[-Grieks]
Aspera stabat hiems, omnique ex parte feroces
Spirabant densa commixti grandine venti,
Cum subito ad nostras pervenit nuntius aures,
Proh dolor! infelix, nostrum succumbere morti
(5) Cognatum Marcum, et media iam morte teneri.
Traditur haec primum moestissima littera matri,
Illa legens aperit, lacrimae cecidere legenti;
Nos circumstantes, avidi qui forte valeret,
Sic percunctamur. Quid sic charissima mater?
(10) Dic age, quid lacrimas? quid tot suspiria ducis?
Illa graves imo gemitus de pectore ducens,
Proximus, ah! morti est noster cognatus, et, eheu!
Ultima lux venit, nec iam superesse putarem.
Intereaque domum solito de more redibat
(15) Turbatus variis rebus Pater, huic quoque tristis
Littera praelegitur, miratus at ille: Quid ergo?
Hei mihi quid narras? iam convaluisse putabam;
Sed iam? quid faciam? mediane in morte relinquam?
Absit. adibo igitur, iuvat, inquit, abesse supremum.
(20) Mater at interea: Qui sic te proripis? aut quo?
Quid properas? medio stat hiems asperrima Iano,
Vastaque iactantur rapidis freta concita ventis,
Et tu praeterea quid agas ibi? namque dolores
Non relevare potes, rapidaeque resistere morti.
(25) Curnam igitur ventis te tam cito tradis, et undis?
Dixerat. Ille refert: nihilominus ibo, vetabunt
Frigora nulla, mihi sic stat sententia, adibo,
Constantinus erit nobis famulusque comesque.
Postera iamque nigras Aurora removerat umbras,
(30) Lugdunum Pater ire parat, tum caetera nobis
Procurat vestes, collaria, pallia mater:
Iamque ascensuri currum stabamus uterque,
Mater utrumque dolens amplectebatur euntes,
Humida manantes lachrymaeque per ora fluebant,
(35) Dicere postremum cum vellet moesta Valete;
Scandimus interea currum, vehimurque citatis
Per pagos, per rura, rotis, auriga veloces
Verbere cogit equos, totasque immittit habenas.
Dulcia tum tristes Hagae rellinquimus arva:
(40) Conspicimusque procul Lugdunum, ubi vitreus arva
Inter opima virûm leni fluit agmine Rhenus:
Tum Wassenarias quoque praetermittimus oras;
Et iam summa procul villarum culmina fumant,
Maioresque cadunt altis de montibus umbrae.
(45) Intramus laeti portas, et tecta subimus,
Iungimus hospitio dextras, Auriga madentes
Ad stabulum deducit equos, et gramine pascit.
Conveniunt varii, Pater, et studiosa iuventus,
Dant famuli manibus lymphas, Cereremque canistris
(50) Expediunt, tonsisque ferunt mantilia villis:
Carpimus ore cibos, dapibusque epulamur opimis,
Fallimus et variis rapidas sermonibus horas.
Postquam exempta fames epulis, mensaeque remotae,
Quisque suum fessus quaerebat adire cubile,
(55) Nos nostrum, et placida laxamus membra quiete.
Iam nox hibernas bis quinque peregerat horas,
Sollicitus famulus nostrum intrat mane cubiclum,
Excitat et crebris languentem flatibus ignem.
Interea genitor stratis assurgit, et omnes
(60) Explorat ventos, atque auribus aera captat:
Postquam cuncta videt ventis constare secundis,
Me vocat, excutior somno, tum littus adimus;
Deducunt nautae naves, et littora complent:
Provehimur portu, terraeque urbesque recedunt:
(65) Tendunt vela Noti, fugimus spumantibus undis,
Qua cursum ventusque gubernatorque vocabant.
Postquam altum tenuit navis, nec iam amplius ullae
Apparent terrae, caelum undique et undique pontus,
Continuo venti volvunt mare, magnaque surgunt
(70) Aequora, et ex imo fundo eructantur arenae.
Ast ego miratus tantis volvi aequora ventis,
Heu quianam tanti iunxerunt aethera nymbi?
Hei mihi quid Deus alme paras! haecne ultima nobis?
Haecne igitur postrema dies? haecne hora? locusque?
(75) Talia dum mecum reputo, timidusque rependo,
Stans celsa in prora video procul Amsterdamum:
Amstelrodamum primus clamore saluto.
Subsidunt undae, fugiunt vasto aethere nymbi,
Crebrescunt optatae aurae, portusque propinquat;
(80) Vela legunt socii, et proras ad littora torquent:
Imus amicorum qua nos via ducit ad aedes.
Hinc quoque, quae fuerat veniendi maxima causa,
Invisit pater aegrotum, qui protinus illum
Agnoscens, stratis labenteis sustulit artus:
(85) Hei mihi qualis erat! quantum mutatus et ore, et
Pectore! languentes macies obduxerat artus,
Ut baculi digiti, cava lumina, pallor in ore.
Effusaeque genis lachrymae, et vox excidit ore:
Ergo optata dies coelo diluxit ab alto,
(90) Ergone lux venit, qua te charissime cernam?
O mihi chare quidem semper, sed tempore duro
Cognite, non ego te post tantum cernere morbum
Unquam crediderim, magnas pro munere tanto
Reddo Deo grates, tua iam tamen ora tueri
(95) Quod dedit et notas audire et reddere voces.
Sic fatus, cubuit, nec fari plura dabatur.
Ast ego dum genitor consolans assidet aegro,
Nunc hos, nunc illos inviso laetus amicos.
Et nunc ad templum, nunc rursum ad littora tendo, et
(100) Aspicio immensas solventes littore puppes;
Hinc quoque ad aegrotum, vacuum sic transigo tempus.
At Pater interea, venit iam tertius, inquit,
Constantine dies, dum nos hic ecce moramur,
Nec mage cognati video crudescere morbum.
(105) Vellem igitur, ventis si placatum mare, si non
Adversi flarent Zephyri, iam nate reverti,
Ad nautas saltem properemus, eosque rogemus.
Imus, et ad littus veniens Pater, heus age, clamat,
Heus age responde, placet hoc qui navita caelum?
(110) Qui tibi tempestas? quinam tibi ventus? At ille,
Creber agens hyemem vasto ruit aequore turbo,
Atque ego vix ausim tali dare carbasa vento
Aëre, sed si quis mecum se credere ponto
Audeat, ecce sumus, puppis, nautaeque parati.
(115) Sed nos inde domum decedimus, ire negantes.
Unam istic etiam terimus noctemque diemque.
Postera Phoebea lustrabat lampade terram,
Humentemque Aurora polo dimoverat umbram,
Adversi spirant commixta grandine venti,
(120) Ad naves, valedicentes tamen omnibus, imus.
Deducunt nautae navem refluentibus undis,
Iamque propinquabat, qua se transmittere, terra,
Uncta carina solet, puppi hic descendimus. alto
Accingunt omnes operi, celeresque rotarum
(125) Subiiciunt lapsus, et stupea vincula collo
Intendunt, ingens ascendit machina terram:
Conclamant nautae, funemque attingere gaudent,
Sufficiunt clamore animos, illa usque minatur
Et malo concussa tremit, mox praecipitem se
(130) Deiicit in fluctus, accurrunt undique nautae,
Accurrunt iuvenes, pueri, innuptaeque puellae,
Vectoresque alii, meliorem prendere primus
Quaerit quisque locum: Dum nos in littore stantes
Cernimus haec, gemitus imo de pectore ducens,
(135) Sic tremulus Patrem dictis affabar amicis:
Consurgunt venti, atque in nubem cogitur aer,
Et mare turbatum stridet refluentibus undis,
Hoc igitur supplex, genitor charissime, posco,
Si bene quid de te merui, fuit aut tibi quicquam
(140) Dulce meum, concede, precor, concede manere.
Tum genitor, Quid tam puerili parvule mente
Commotos horres fluctus? quid nate vereris?
Nonne vides istic quot currant undique, qui iam
Non minus, ecce, petunt; quin nos quoque? sed tibi tanta
(145) Si formido tamen, si tanta cupido manendi,
Concedo lucem hic, noctemque morabimur unam.
Imus in hospitium, discedit littore puppis.
Continuo assurgunt venti, et maria alta tumescunt,
Una Eurusque Notusque ruunt, creberque procellis
(150) Africus, et vastos volvunt ad littora fluctus,
Et qua transmitti solet ante carina virûm vi,
Iam queat erectis semet transmittere velis.
Sed nos, quo vacuum interea traducere tempus
Possimus, nihil est, nulla est domus, aut homo notus,
(155) Nil ibi quam campos, et pontum cerno, proculque
Amstelrodamum aspicio quo saepe reverti
Num cupiat rogito Patrem, verum ille, quid istic?
Quid faciemus? ait; nihil est quam moeror ubique.
Hic expectemus donec se crastina terris
(160) Lux reddat, veniet namque huc tunc altera navis.
Vespera praecipitat, coenati fessa sopori
Membra damus, fessos somnus complectitur artus.
Iamque rubescebat stellis Aurora fugatis,
Expectata venit navis, transmittitur, hanc nos
(165) Scandimus, adversis dat navita carbasa ventis:
Et iam tunc mediis Harlemum apparet in undis,
Diversaeque urbes aliae, pagique, domusque,
Post etiam obscuros colles, humilemque videbar
Cernere Lugdunum laetus, nec gratior unquam
(170) Italia Aeneae, quam Lugdunum mihi. Nautae
Obvertunt pelago proras, tum dente tenaci
Anchora fundabat navem, stat littore puppis.
Hic etiam noctem fessi requiescimus unam.
Postera lux oritur. nos curru tendimus Hagam,
(175) Cernitur illa procul nobis, tum sylva propinquat.
Intramus portas, curru descendimus, imus
Inde domum; occurrunt Mater fraterque sororesque
Ancillae, atque omnes alii reducesque salutant.
Finis. (Ips. Kal. (1) Aprilis).


[CH1610:002]
DE SCAEVOLA
Scaevola se numeros dicit novisse, sed ille
Cum recipit nummos non numerare potest:
Meque rogat numerare velim, sed, Scaevola, dico,
Si vis ut numerem, da mihi dimidium.
(5) Sic miser accipiens nummos numquam accipit omneis,
Nam debet semper pendere dimidium.


[CH1610:003]
Lentule misisti tandem chordasque librumque,
Pro quibus has grates, accipe, reddo tibi:
Cum mihi cordarum, fuit ut tibi, copia, cordas
Reddam equidem, at librum reddere non statui.


[CH1610:004]
Heus, paucis volo carminifex, heus docte poeta,
Dic mihi quae Lachesis, Clotho, Thalia, precor.


[CH1610:005]
DE RUSTICO ET MONACHO
Rusticus et Monachus mensa prandent in una
Perlaute extructa carnibus omne genus.
Accumbunt omnes mensae, tum callidus inquit
Rusticus, huic vesci carnibus anne licet?
(5) Ille caput quatiens placide negat. Ova feruntur
Illico, fertur ei panis, ad haec butyrum.
Subrident alii, dapibusque epulantur opimis,
Purpureoque rigant guttura sicca mero:
Exactis epulis tandem, mensaque remota,
(10) Nescio quo vadunt Rusticus et Monachus;
Ad fossam veniunt, ubi nec saltare dabatur,
(Lata enim erat) sicco neve meare vado.
Sublata Monachus togula transibat, at alter,
Me quoque transfer, ait. Iussa facit Monachus.
(15) In medio cum sunt, anne ulla pecunia tecum est?
Ipse ait; annuit hic. Nulla ferenda mihi est.
Sic ait et medias hominem demisit in undas
Ex humeris Monachus. Parque pari retulit.
annor. 14.

[CH1610:006]
AD PATREM
Ergone tam dulces poteris relinquere terras,
Uxorem, natas, et dulcia pignora natos,
Mille decem solitos patriis dare basia labris?
Ergone care pater, per terras et mare magnum,
(5) Brabantas, Flandras, Zelandasque ibis ad oras?
Ergone solus abis, nec nos comitare licebit?
Nec te pacta fides, nec te data dextera quondam,
Nec promissa movent, nec nati verba precantis?
Nosne fugis? Per ego hanc, Genitor, dextramque tuam te,
(10) Si bene quid de te merui, fuit aut tibi quicquam
Dulce meum, miserere precor rogitantis, et istam
Oro, si quis adhuc precibus locus, exue mentem.
Ast ego quid loquor? hem satis est iam, Musa, tacendum est,
Scilicet officium nati est obedire parenti;
(15) Nec tamen hoc satis est, dicendum carmine dignum
Est aliquid, versus quo possim inflare, quid ergo?
I procul a nostris terris, pete regna per undas,
Per mare, per terras, quocumque negotia poscunt.
Dii tibi, chare pater, faveant, tibi mitis in undis
(20) Caeruleusque siet pater, et vastum mare placet,
Claudat et adversos validis Rex Aeolus antris
Ventos, atque aliis inflet tua vela secundis.
En tibi rem totam, faustus decede, redique.



[CH1610:007]
AD CANEM
EPIGRAMMA
I scelus a nostra, quo dignus es, I procul aede,
I canis exilii causa sed ipse tui.
Nil latrare iuvat, furatus namque semel qui,
Fur tota vita dicitur ille sua.



[CH1610:008]
AD IOANNEM
Ohe iam satis est, redito Iane,
Antiquas iterum revise Musas;
Cessatum a studiis satis superque est,
Iam lusum satis atque feriatum
(5) Nobis atque tibi, sat otiatum,
Et cursum satis, et sat ambulatum,
Detensusque satis quievit arcus,
Ohe Iam satis est, redito Iane,
Antiquas iterum revise Musas.



[CH1610:009]
ORNATISSIMO DOCTISSOMOQUE IUVENI
IOANNI BROUARDO PRO GRADU DOCTORATUS
IN MEDICINA CONSEQUENDO DISPUTANTI
Non cuivis homini sanctos adiisse recessus,
Delubraque alta Delii vatis datum est:
Pauci, quos tanto meritos dignatus honore est,
Et queis reclusit sacra Apollo limina.
(5) Contigit hoc, Brovarde, tibi, te Delius artes
Docens suas arcana pandit ostia.
I bone quo virtus tua te vocat, I pede fausto,
Quippe hodie votis tuis lux candida
Venit, et ipse Deus magna comitante caterva
(10) Novem sororum en obviam venit tibi;
I bone quo chorus iste viam tibi monstrat eunti,
Magnumque nomen patriae addito tuae.
L. M. Q. P. (Oct.)


[CH1610:010]
S.
Promissum tibi mittimus, Brouarde,
Carmen, nec lepidum nec expolitum:
Non hic Pierios nec Heinsianos,
Aures quos scio personare vestras,
(5) Multos invenies puto lepores;
Quantumcumque tamen tibi teneto
Quod nostrae tibi dedicant Camoenae.


[CH1610:011]
ELEGIA AD PATREM
Iam mihi Daedaleas optarem sumere pennas,
Iam cuperem currum scandere Phoebe tuum:
Ipse licet puer hoc Phaeton periisse refertur,
Quando impar patrios cogere vellet equos.
(5) Parvulus ipse licet puer his cecidisse refertur
Icarus, et tinctas nomine fecit aquas.
Scilicet ut patriis possem dare basia labris,
Quod mare, quae terrae hunc, quisve locus teneat:
Scilicet ut rursum videam quae tempore longo
(10) Lumina luminibus non mihi visa meis.
Ast ego quid stultus rogito, quid inania verba
Iactito, perniciem quaero quid ipse meam?
Scilicet hoc totum est; redeas cito ut omine fausto
Atque feras natis gaudia grata tuis;
(15) Sic mihi Daedaleas poteris coniungere pennas,
Sic et erunt cursu nulla pericla meo:
Sic ego Phoebeum, Genitor carissime, currum
Scandero, sic cursu nulla pericla meo.
Septimo Id. (7) Decembris.

Continue

[CH1611:001]
STRENA
UTRIQUE PARENTI, TOTIQUE FAMILIAE,
FELIX ANNI EXORIENTIS INITIUM OPTAT
CONSTANTINUS HUYGENS F.
Nox erat, et claro fulgebant sidera coelo,
Lunaque nidentem produxerat aurea vultum,
Cum mihi carpenti dulces per membra sopores
Nescio quae placidam recrearunt somnia mentem.

(5) Collis erat, collemque super planissima campi
Area, quam viridem faciebant graminis herbae,
Et nemus umbrosum, secretaque sylva tegebat;
Hic ego dum tacitis solus secessibus errans
Pignora securae meditarer carmina mentis,
(10) Dulcibus insonuit subito concentibus aether,
Contremuit nemus, et sylvae intonuere profundae;
Gaudebam, suavique soni dulcedine captus
Fusus humi patulae recubo sub tegmine fagi,
Floribus et suavi protectus gramine vultum:
(15) Ecce novem ducens forma praestante puellas
Ante oculos Iuvenis, forma praestantior illis,
Stabat (ut in castris sequitur quem tota caterva
Dux in fronte sagax ad caedem et bella paratus)
Os humerosque deo similis, citharamque sinistra,
(20) Arcum humeris pharetramque gerens, dextraque sagittas;
Obstupui, ancipiti mentem formidine pressus.
Tum vero accedens (quisquis fuit ille Deorum)
Talibus affatus dimovit corde timorem.
Constantine puer charo dilecte parenti,
(25) Constantine puer Musarum dulcis alumne,
Constantine tuis longe sapientior annis,
Constantine puer doctus qui pollice chordas
Pellere, quodque tibi studiorum dulce levamen
Adiunctum tremulo modularis gutture carmen,
(30) Surge age, et ex animo pavidos depelle timores:
Sum Deus, et magni cretus de stirpe tonantis,
Et genitrix Latona mihi, mihi Delphica tellus,
Et Claros, et Tenedos, Pataraeaque regia servit;
Est mihi Mercurius frater, soror aurea Luna,
(35) Luna gubernatrix tenebrarum et mobilis umbrae:
Ille ego sidereas qui lustro lumine sedes,
Ille ego qui primus resonum componere carmen
Mortales docui, cytharaeque intendere nervos,
Ille ego qui dubiis oracula Delphica signis
(40) Suscito, et ex adytis arcana revello profundis.
Iam puto cognosces audito nomine phoebi
Quis chorus hic: novit qui me bene, novit et illas:
Liquimus Aonios campos, vestrasque venimus
En puer in terras, mortales visere Divi,
(45) Ut tecum Aonides celebrent tua gaudia Musae,
Utque novum patri Strenas cantemus in Annum.
Sic ait, et iungens cytharae modulamina vocis,
Talibus insonuit. Reboant nemora ardua cantu
Acceptos geminatque sonos in vallibus Echo.

(50) Apollo.
Eia nunc Musae, simul eia Musae
Poscimus, si quid vacui sub umbra
Lusimus, vivat quod et hunc in Annum,
Psallite Musae.

Psallite, ac tristes animo dolores
(55) Pellite, hic nullus locus esto curis,
Has sed in fluctus rapidos proteruis
Tradite ventis.

Edite et cantus fidium canoros,
Vos novem quales deceant Sorores,
(60) En redit rursus novus annus, omnes
Dicite strenas.

Calliope. 1.

Ceu Undam unda premens, haec premitur quoque,
Ceu lux luce premens, haec premitur quoque,
Ceu horam hora premens, haec premitur quoque;
(65) Sic sic diffugiunt tempora lubrica:
Sic currunt pariter, sic fugiunt simul;
Et semper nova sunt, quod fuit antea
Iam non illud erit, Iamque relinquitur,
Nec cras illud erit quod fuit hoc die,
(70) Sic sic diffugiunt tempora lubrica.

Clio. 2.

Ecce iterum novus annus adest, gratissimus annus,
Redire saepe cuius est.
Nunc omnes cantate viri, pueri, atque puellae,
Et omnis orbis hoc agat.
(75) Nunc age, nunc resonas impellite pectine chordas
Et eia voce dicite.
Ecce novae rursus Iani rediere Kalendae,
Dies amica gentibus;
Festa dies, Iucunda dies ad gaudia nata,
(80) Redire saepe cuius est.

Thalia. 3.

Ergo nunc ad nos redit ordo vocum,
Nostrum dicere iam quoque.
Est quid in laudem Patris, atque Nati,
Illis carmina pangite.
(85) O puer felix Patre, tuque Nato
Felix qui ter et amplius
O parens, annum hunc precor atque plures
Ducas omine prospero.

Euterpe. 4.

Huc ades omnis
(90) Quisquis amoena
Incolis arva,
Quisquis amoena
Tempe batavam
Incolis Hagam.
(95) Huc ades inquam, et
Corde dolores
Pellito, non te af-
Fligere mentem
Lux sinit ista.
(100) En tibi curru
Qui properante
Praeterit annus
Iam redit idem,
Moxque redibit,
(105) Hunc age cantu, et
Carmine laeto
Ora resolve.

Erato. 5.

Mecum meae sororculae,
Omnesque ubique gentium,
(110) Quos solis ambit orbita,
Cantate laeta carmina
Seu voce, sive barbitis;
Nec haec quidem vulgaria, ast
Inusitata carmina,
(115) Quae saxa, quae moveant feras,
Sistantque aquas volubiles,
Ut mitigare scilicet
Possimus his parcas Deas.

Polymnia. 6.

Si potuit sylvas removere Threicius Orpheus,
(120) Dulcique ditem mitigare carmine,
Tergeminique canis compescuit ora canendo,
Imique movit incolas manes Stygis,
Vocis ad arbitrium traxit si hominesque ferasque
Et fluminum lyrae sonu cursum stitit,
(125) Et nostras audite preces, audite puellae,
Audite quid totus roget noster chorus.

Melpomene. 7.

O quibus arbitrium est rerumque hominumque sorores,
O quae post summum fata Iovem regitis,
Queîs exordiri vitam certo ordine, certis
(130) Arbitriis, certo solvere fine datum est.
Haec vos carminibus (quid enim non carmina possunt),
Sola ego Musarum nomine Musa rogo.
Hugonidem servate patrem, servate benignae,
Et sua longaevo rumpite fila viro.
(135) Nestoreos etiam Mater rogo compleat annos
Incolumis dulci pignore iuncta viro.
His natos Patris, Matris natasque levamen
Conservate pii pignora coniugii.

Terpsichore. 8.

Sic vos diva potens diu,
(140) Sic Clotho et Lachesis servet et Atropos,
Omnes tuque senex tuam
Ut longam aspicias progeniem Pater
Sic sic quaeque tibi, precor,
Producat teneros nata nepotulos,
(145) Qui, cum decrepito tibi
Uxorique tuae sera dies venit,
Incurvi senii sient
Mellitae proavis blanditiae suis.

Uranie. 9.

Accipe parve puer, promissas accipe strenas,
(150) Quas tibi Pieridum
Dedicat iste chorus, tu postea singula chartis
Carmina pone tuis.
Cumque bifrons rapidum Ianus renovaverit annum,
Tradito scripta Patri.
(155) Sic sic opto tibi semper sit fautor Apollo,
Aoniaeque Deae.
Sic possis Phoebo semper dictante venustos
Scribere versiculos.
Sic sic opto puer crescas crescentibus annis
(160) Semper honore. Vale.

Dixit, et avertens rosea cervice refulsit
Musarumque abiens totam sectata catervam est
Ultima, praecedit quo venerat ordine Phoebus.
Iamque dies aderat, fugiunt tenebraeque soporque.
(165) Excutior somnis, iterumque iterumque rependens,
Dicta quoad potui mandavi carmina chartis,
Quae tibi nunc mandata, Pater charissime, trado,
Et simul opto novem praesagia vera Sororum.
Dij mihi dent multas possim tibi scribere strenas,
(170) Dii tibi ut accipias multas. His vive valeque.
1611.


[CH1611:002]
IOANNI DEDEL,
FELIX ANNI EXORIENTIS INITIUM OPTAT
CONSTANTINUS HUYGENS. ANNOR. 14.
Ceu adamas auro, variisque stat ornamentis
Summo micans in annulo,
Heic circumcurrens ubi desinit et redit orbis,
Et unde rursus incipit:
(5) Sic etiam ista (licet parvis componere magna)
Summo micans anno dies,
Quo circumcurrens redit, atque ubi desinit orbis,
Et unde fit rursus novus:
Ista dies, inquam, redit in quo desiit orbe,
(10) Annumque nunciat novum.
O quam grata dies, o aurea, carior auro,
Ipsisque gemmis carior!
Ast ego quid faciam? strenae cum dentur ubique
An non etiam dabo tibi?
(15) Omnino. quodcumque etenim tibi mittimus, omne
Laboris hoc puta tui.
Has igitur faustas Iani, tibi Iane, Kalendas,
Annumque deprecor. Vale.


[CH1611:003]
LUCIANI DIALOGUS MENIPPI ET TANTALI
Menippus.

Cur ita? cur mediis adeo lacrimaris in undis?
Quid defles casum Tantale moeste tuum?

Tantalus.

Scilicet, hocne rogas? Iam iam mors occupat artus
Et iam iam morior, care Menippe, siti.

Menippus.

(5) Sic es iners, ut non libeat procumbere pronus,
Aut haurire cava flumina tanta manu?

Tantalus.

Non profecto piget. Sed enim labor omnis inanis,
Procumbamque licet non minus unda fugit;
Et simul interdum summum os adiungere sensit
(10) Diffluit ante ego quam labia summa rigem:
Atque ita per digitos subito dum labitur illa
Nescio quo pacto fit mihi sicca manus.

Menippus.

Prodigium narras. Verum hoc age Tantale quaeso
Iam quid opus potu est corpore quum careas?
(15) Antea namque fuit quod in orbe famique sitique
Subiectum, servat Lydia terra sibi:
Tu cum tantum anima, et levior sis spiritus aura,
Qui potare dehinc sive sitire queas?

Tantalus.

Spiritus iste tamen sitiat corpus velut ipsum,
(20) Impositum genus hoc est mihi supplicii.

Menippus.

Credo equidem, nec vana fides, credo hanc tibi poenam,
Hoc esse impositum Tantale supplicium,
Plecteris, esto, siti. Sed dic mihi, quid tibi possit
Accidere hinc? metuis-ne ut moriare siti?
(25) Quo remees nihil est, nec enim altera tartara novi,
Et moriare licet, quo remees nihil est.

Tantalus.

Vera quidem loqueris, verum haec mihi poena Menippe
Imposita, ut sitiam cum mihi nil sit opus.

Menippus.

Desipis, et nullo mihi potu opus esse videtur
(30) Quam solo (ut fatear vera) tibi Elleboro.

Tantalus.

Imo nec Elleborum quicquam potare recusem,
Hoc avidam possim si relevare sitim.

Menippus.

Tantale crede mihi nunquam ut potes fore, nec quos
Nigra sub imperio regia ditis habet.
(35) Non etenim potis est, quamquam non omnibus illud
Supplicium, ut flumen praeteriens sitiant.


[CH1611:004]
IN PSALMOS DAVIDIS A THEODORO BEZA ET CLEMENTE MAROT
GALLICO CARMINE TRANSLATOS CONSTANTINI ET LECTORIS
DIALOGUS
L. Fare age, quodnam opus hoc? C. Psalmorum Davidis. L. At quis.
Versibus ornavit? C. Beza Maroque viri.
L. Beza Maroque viri? Sed quis Maro, num vetus ille
Qui cecinit Phrygii carmine facta viri?
(5) C. Non. sed et ille Maro, qui quantum versibus alter
Hexametris, tantum praestitit ille suis;
Totum equidem solus iam perfecturus, at illi
Fregêre inceptum (heu!) fata sinistra suum.
L. Mira refers. Sed Beza quis est? dic hoc quoque. C. Talis,
(10) Cui nec habent, nec sunt Saecla habitura parem.
L. O opus egregium, cedris et pumice dignum,
Dignum ut tollatur nomen ad astra tuum,
O labor eximius, Regis, Bezae atque Maronis,
Tres poterant melius iungere fata viros?


[CH1611:005]
RONDEAU
Passé trois iours, Mere tres debonnaire,
(C’est de despit que ie ne le puis taire,)
Tu nous promis la piece du iardin
Qui aussy bien ne sert à aultre fin
(5) Qu’à se iouer, or tu dis le contraire.

Voudrois tu donc ce qui est faict defaire?
Voudrois tu donc rompre si bonne affaire?
Si bon contract? que tu fis sans termin
Passé trois iours.
(10) Penses y bien, s’il te plaict chere Mere
Pour eviter la langue populaire
Qui meslera tousiours de son venin
Et se rira d’un coeur si feminin
Changeant si tost ce qu’il a voulu faire
(15) Passé trois iours.



[CH1611:006]
LUCANI DIALOGUS
IOVIS ET GANYMEDIS
Forte puer patulae recubans sub tegmine fagi
Sylvestri resonans Ganymedes carmen avena,
Dum patrias custodit oves, pascitque per arva,
Hunc, oculos summa deflectens Iuppiter arce,
(5) Aspexit, magnoque statim pueri arsit amore;
Nec mora, percussis mendacibus aera pennis,
Arripit e medio, et superas devexit ad auras.
Et tali flentem compellat voce puellum.

Iuppiter.

Nunc age parve puer, metam pervenimus altam,
(10) Nunc age, fer labiis basia mille meis.
Aspice, non mihi iam rostrum, non unguis aduncus,
Non alae, nec sum qui modo visus eram.

Ganymedes.

Hei! quid ais? non tu modo avis volucrisque fuisti?
Non aquila e medio me grege surripiens?
(15) Dic mihi, qui rostrum ac alae quinam unguis ademptus?
Ut te mutatum protinus aspiciam?

Iuppiter.

Non homo sum nec avis, dulcissime, at ille Deorum
Maximus, ad nutum qui me ego muto meum.

Ganymedes.

Tun’ Pan es bone vir? sed enim non hispida crura,
(20) Cornua nulla tibi, fistula nulla tibi est.

Iuppiter.

O formose puer roseo spectabilis ore,
Nullum usquam credis praeterea esse Deum?

Ganymedes.

Praeter eum novi nullum, nec enim esse putarem,
Quod magis est soli sacrificamus ei.
(25) Tu vero nobis plagiarius esse videris,
Et non, quod dicis, Maximus ille deum.

Iuppiter.

Dic mihi, non unquam vestras pervenit ad aures
Fama Iovis, numquam sacrificastis ei?
Non umquam tibi nota fuit Iovis ara tonantis,
(30) Et contorquentis fulmina saeva manu?

Ganymedes.

Illene tu, tantam copiam qui nuper in almos
Grandinis atque nivis praecipitavit agros?
Et cuius toties hirco pater imbuit aram,
Quemque homines supra nos habitare ferunt?
(35) Obsecro, Rex, superas curnam me tollis ad auras?
Me miserum. forsan dilaniantur oves.

Iuppiter.

Scilicet, anne etiam est ovium tibi cura miselle?
Cui datur ut reliqui degere caelicolae?

Ganymedes.

Hei mihi! quid dicis? non rursus mittar in Idam?
(40) Non potero carum rursus adire Patrem?

Iuppiter.

Frustra igitur nactus rostrum pennasque fuissem,
Frustra ungues, frustra denique totus avis.

Ganymedes.

At Pater inquiret surreptum, erransque per arva
Si non inveniat verbera certa feram.

Iuppiter.

(45) Verbera nulla feres promitto, parvule, nam te
Conspicere in summis nubibus ille nequit.

Ganymedes.

Atqui ego migrare hinc mallem, desidero Patrem,
Et mallem lictos pascere rursus oves.
Quod si me referas, alium promittimus hircum
(50) Praepinguem e multis, Lytrum erit ille tibi.

Iuppiter.

Tu vero ista sine, obliviscere ovilis et Idae,
Qui bona iam facies multa Patri et Patriae.
Non tibi lac potus, nec erit tibi caseus esca,
Proque his vesceris Nectare et Ambrosia.
(55) Non mortalis eris, sed in omnia saecula divus,
Atque tuum in coelo cernere sidus erit.

Ganymedes.

Ludere si cupiam, quis erit collusor, in Ida
Mille mihi similes, mille mihi socii.

Iuppiter.

Hic collusor erit tibi parvulus iste Cupido,
(60) Hic mille astragali. Tu modo laetus age.

Ganymedes.

Quodnam erit officium? quid vobis utilis usquam
Esse queam? hicne etiam pascere oportet oves?

Iuppiter.

Absit. at hic nobis convivia procurabis,
Infundesque mihi Nectar et Ambrosiam.

Ganymedes.

(65) Perfacile. hoc etenim iam dudum calleo munus,
Et memini quinam fundere lac deceat.

Iuppiter.

Ecce memor rursum lactis, vitaeque peractae,
Inter mortales se putat esse puer.
Non hic est mundus, sed quod videt omnia coelum,
(70) Hic bibimus, dixi, nectar, ut ante tibi.

Ganymedes.

Credo, sed hoc Nectar quod tam mihi. Iuppiter, inquis
Dulce, an lacte etiam dulcius esse queat?

Iuppiter.

Immo cum summis tantum gustare labellis
Incipis, haud lactis tunc memor esse voles.

Ganymedes.

(75) Nocte ubi decumbam? num parvulus iste Cupido
Quem dixisti aderit nocte dieque mihi?

Iuppiter.

Non. sed ego ut mecum noctu concumbere posses,
Haec causa est quare huc, parvule, te tulerim.

Ganymedes.

Saepe pater dixit, qui lectum nocte revolvens
(80) Trusissem calces calce, pedes pedibus:
Saepe etiam obstrepera experrectus voce loquentis
In somnis Matrem iussit adire meam.
Tuque ideo si me ad coelum, bone Iuppiter, altum
Vexeris, ut reddas tempus erit patriae.

Iuppiter.

(85) Atqui erit hoc gratum, si me traducere noctes
Insomnes, tecum si vigilare voles;
Interea roseis dabo basia mille labellis
Interim eris collo sarcina grata meo.
Sed tu, purpureo imbuerit cum nectare corpus,
(90) Mercuri, eum pulchris moribus imbuito.

Talia Rex dixit Superum, traditque docendum
Mercurio puerum, qui nunc quoque pocula miscet.


[CH1611:007]
ODE
CONSTANTINI HUYGENS IN ANALEM SUUM
AD TEMPORA CELERITER FUGIENTIA
Heu! quo diffugitis Tempora, Tempora?
Quae vos tam volucris, quae fuga sic agit?
Pauca audite precor. Iam mihi parvulo
Et vixdum genito tertia Olympias
(5) Improvisa venit. Iam mihi. Quid loquor?
Discurrunt pariter verba nec audiunt,
Nec me cunctantem respiciunt quidem,
Transcursasque semel non remeant vias.
Sic qui iam Pueri mox Iuvenes sumus,
(10) Et qui nunc Iuvenes mox erimus Senes.
Post Rerum veniet Meta novissima,
Post Clotho, et Lachesis, post etiam Atropos,
Quae nos ad Stygios deiicient lacus,
Per tristes tenebras perque nigras vias;
(15) Quae nobis, Procul hinc Cedite, Cedite,
Dicent, Tempus adest, vestraque iam Dies.
Sic qui nunc Homines, mox erimus Nihil.
Annorum 15
Prid. Non. (4) Septemb.


[CH1611:008]
AUREM QUAESO TUUM MIHI INCLINA DOMINANS
DEUS EXAUDIQUE PRECES MEAS, CUM SIM PAUPER
INOPS QUOQUE
Custodito animam meam
Sanctus sum quoniam tuus,
Salvum fac famulum tuum
Qui in te spem posuit suam.

(5) Oro respice Me Deus
Totas qui voco te dies,
Servum laetifica tuum
Ad te pectora qui levat.

Clemens tu quoniam deus,
(10) Mitisque et bonus omnibus,
Illis qui precibus tuum
Nomen tristibus invocant.


[CH1611:009]
S. P. D.
Immemor vestri, licet et remotus,
Qui fuit numquam, nec erit vel unquam;
Haec tibi mittit monumenta fidi
Carmina fratris.
(5) Iam puto nosti quis, et unde vobis
Occupet doctas inopinus aures.
Frater est, toto tibi quo nec orbe
Carior alter.
Frater est, qui non potuit, vel a te
(10) Frater, heu! longo spatio remotus,
Inter externos tamen ecce vestri
Immemor esse.
Antequam vestrae mihi traderentur
(Ut scias non immemorem fuisse)
(15) Litterae, iam nunc mihi crede versus
Hosce pararam.
Forte, cur versus referam? rogabis
Cum mihi prosa prior ipse scribas,
Curque non prosa tibi sempiternum
(20) Testor Amorem?
Frater. Intentum bene te sciebam
Litteris, et quod magis est poësi.
Nunc enim Iani redeunt Kalendae,
An meministi?
(25) Haec dies est perpetuo revertens
Circulo, Patri dare qua solemus
Strenulam, si quam facilis favensque
Dictet Apollo.
Talequid te nunc agitare ratus,
(30) Ne tibi intento fierem molestus,
Absonum nil a studio volebam
Dicere coepto.
Absonum forsan fuerit valere.
Et meum non sic erit expolitum,
(35) Quam Patri quod tu prior obtulisti
Credo Poëma.
Sed mihi si deficiat potestas,
At tibi saltem sat erit voluntas.
Parvus effectus mihi sed voluntas
(40) Magna. Valete.
Bruxellis 8° Kal. Ian. MDCXI (25 Dec. 1611).


[CH1611:010]
S. P. D.
Te quoque Iane meae cupidum satis esse salutis
Non dubito, quanquam non illum carmine tantum,
Qui tibi tam facilis stylus est, testeris amorem.
Verum ego quo tendas video. et hortarier a me
(5) Tu prior ipse studes, idque ut cognoscere possis
Immemores memoresve tui vivamus amici?
Ante levis fluctus transcurret cerva marinos,
Ante madens saltus piscis tranabit acutos,
Ante diem mundo Phoebus lucemque negabit,
(10) Ante suos sistet vaga Delia circumcursus,
Ante suos aestas mittet jucunda calores,
Ante carebit hyems glacie, nive, grandine, ventis
Quam te Iane meo possint e pectore tempus
Diversive loci, vel edax abolere vetustas.
(15) Haec equidem praesens poteram dixisse, sed absens
Dicere malebam litteris ut cernere posses
Disiunctos non posse locos disiungere mentes
Praecipue fraternus amor quas vinxerit ambas.
Dicere plura quidem vellem, si dicere plura
(20) Tempus et hora levis vellet, sed nuncius instat.
Ergo vale, matremque meo fratremque saluta
Nomine nec sponsam nec praetermitte sorores.
Bruxellis.


Continue

[CH1612:001]
EPITAPHIUM
CHARISSIMAE SORORIS ELISABETHAE HUYGENS
QUAE OBIIT 8°. IDUS MAII 1612
Heus tu! qui faciles hac illac flectis ocellos,
Nobilium spectans busta superba virûm,
Quos decorant generis tabulae monumenta capaces,
Splendidaque Artificis marmora sculpta manu,
(5) Hospes ades. nec te fragilis multumque caducae
Detineat tantus nobilitatis honos.
Hosce etiam tumulos, haec haec loca plena Paternis
Plenaque Maternis inspice lacrymulis.
Quae licet haud stirpis tabulis ornentur avitae,
(10) Non minus aspectu credito digna tuo.
Scilicet hic tetro cubat Elisabetha sepulchro,
Ille puellaris flosque decusque chori.
Amissam cuius deflet Venus aurea formam,
Amissam cuius flent Charites charitem.
(15) Quam nunc Parca ferox, et vah! nimis invida fata
Cernere maturos non volvere dies.
Atque ita primaeva vixdum florente Iuventa
Ceu immaturus flosculus interiit.
Ergo hoc exemplo quisquis Vir, sive Puella es,
(20) Dum tibi concessum vivere, disce mori.
Nullam crede tibi degi feliciter horam
Quam non invideat Parca maligna tibi.
Moestus Posui.



[CH1612:002]
EPITAPHIUM
CHARISSIMAE SORORIS ELISABETHAE HUYGENS
O quae per tumulos proterva nostros
Lascivo properas Puella gressu,
Ne te poeniteat stetisse paullum,
Et ter foemineo ingemisse fletu.
(5) Hic hic Elisabetha condor, illa
De vestra modo quae fui caterva:
At nunc nil nisi putridum cadaver
Quod foedum exigua tenetur Urna.
Ne me despicias tamen, sub atra
(10) Quamvis turpiter hic humo iacentem,
Verum hinc disce tuae Puella sortis
Et fati esse memor, tuâ propinquum
Quod forsan magis est opinione.


[CH1612:003]
EPITAPHE
DE MA TRES-CHERE SOEUR ELISABETH HUYGENS,
TRADUIT DU LATIN
Fillette, qui nonchalamment
Par dessus mon tombeau passant
Ne te soucis guerre de moy,
Ie te supplie Arreste toy,
(5) Et de tes larmes pitoyables
Mouille ces lieux tant execrables.
Ie dors icy Elisabé,
Moy qui nagueres ay esté
De ta troupe, (O Parque quel tort!)
(10) Asteur un infecte corps mort:
Et dans la fosse soubterraine
Rien que pourriture vilaine.
Toy toutefois, fillette, tant
Ne me vitupere pourtant,
(15) Laide quand bien ie couche icy:
Ains plustost appren par cecy
De ton sort au bas territoire
Et de ta mort avoir memoire.


[CH1612:004]
CONSTANTINI HUYGENS
CARMEN IN DIEM NATALITIUM, AD PATREM
Dum mihi supremam Lachesis festinat ad horam,
Et nimium propero et texit iniqua dies,
Demiror, stupeoque, et, me mihi subtrahis, inquam,
Me mihi furaris, quo fera Parca ruis?
(5) Siste tuos saltem tantillo tempore cursus,
Ferque moram dictis dum loquor esse meis.
Tela nihil remorata suas (heu ferrea!) telas,
Subiicit haec verbis, quamlibet aegra meis.
Sicne miselle puer, cui iam tria lustra superque
(10) Unus adhuc nostra volvitur annus ope,
Hasne refers grates? his dictis ora repressit,
Responsisque animum reddidit ambiguum.
Nec minus abruptis stupuit mens anxia dictis,
Quam solet oraclis Delphice turba tuis.
(15) Sic tamen explicui caecis oracla latebris,
Evolvens animo terque quaterque meo.
Nempe has lanificam grates petiisse sororem
Pro mihi pertextis tam cito temporibus.
Quid mirare, Pater? fateor debere, sed illo
(20) Quo quisvis illi nomine debet homo.
Namque ego (quod vitium commune est omnibus) unam
Cum mihi vix Lachesis nesset Olympiadem,
Aspiciens me forte aliquos aliquando sodales
Maiores annis, viribus, ingenio,
(25) Hei! quoties dixi, quoties fera Parca quid haeres?
Quid mihi producis tempora temporibus.
Nunc ubi nil horum facilis mihi diva negarit,
Nec quidquam votis dempserit aequa meis,
Quid censes genitor, non est iniuria fantis
(30) Propitiam probris insimulare Deam?
Annuis. et certe memet condemno, sed ictus
Piscator posthac, sero licet, sapiam.
Non ego te quicquam Lachesis festina rogabo,
Non volo currenti subdere calcar equo,
(35) Perge tuos solito, satis est, ex ordine cursus,
Dum tua te soror hoc Atropos atra vetet.
Anno aetatis XVI°.

[CH1612:005]
AD AEOLUM
DE CURRU VELIFERO
Aeole, qui domitos aeterno carcere ventos
Claudis, et horrendo subiicis imperio:
Hactenus a solis venerate et cognite nautis,
Hactenus in fluctus viribus use tuis.
(5) Aspice iam duplici gaudebis numine, iam te
Agricolae, nautae quod soluere, colent.
Carbasa currus habet, Scythica quibus ille sagitta
Ocyus inflatis littora sicca secat.
Nec volat expansis per arenam segnius alis,
(10) Quam solet in vasto puppis adunca mari.
Quaque solet lentos aegre producere gressus,
Quaque solet binis repere tractus equis,
Hac volat, et celeres cursu praevertitur Euros,
Adiiciant flatus dummodo pone suos.
(15) Aeole, sic duplici veneratus numine, semper
Cultus eris nautis, cultus et agricolis.


[CH1612:006]
EPITAPHIUM
STRENUI MILITIS, QUI DUM SUOS IN ARMIS EXERCET, SUBITA
PARALYSI CORREPTUS, PAULO POST OBIIT
Qui nimis elato resupinus pectore, Miles,
Cuncta putas manibus subiicienda tuis;
Et teris hos tumulos quasi non meriturus, et ipsum,
Si potis est, mortis respuis imperium.
(5) Quaere quis hac iaceat, sed nunc putre corpus, arena?
Qui bona pars vestro de grege nuper erat.
Non fuit hoc quisquam rigidis praestantior armis,
Non fuit hoc quisquam fortior aut melior.
Et tamen, en, fati, quod fortius omnibus unum est,
(10) Quam facile occumbit tantulus imperio.
Scilicet hunc, dum forte suos exercet in armis,
Abstulit e medio mors inopina virum.
Non aliter quam si medio foret e grege pastor
Praeda lupo, pecori dum timet ipse suo.
(15) Sic nimium confisi animis, sic discite, quantum
In res humanas mors inopina queat.


[CH1612:007]
AD PATREM
Quod si forte roges, Pater colende,
Hos cur versiculos diu retentos
Clarum noluerim videre Solem?
Excitare tuam, fatebor, illis
(5) Tentabam mihi liberalitatem;
Cum vero prior occupâris ipse
Gratitudinis ergo nunc habeto.


[CH1612:008]
(AD BERCKEL)
Quarta dies abiit, cum te, dulcissime rerum,
Per sanctum veteris numen amicitiae
Et precor, et iubeo, (quid non licet inter amicos?)
Ne concessa tibi reddere scripta neges.
(5) Interea (tantus fidi neglector amici es)
Nulla domum Logices, littera nulla redit.
Siccine condecuit surdas opponier aures?
Siccine Amicorum spernere iussa, preces?
Quin, rogo nunc iterum, redeant aliquando vocata
(10) Scripta, vetusque fides; Haec tibi, ut illa mihi.
Attestor Musas. Aliquando vocata redibunt
Scripta, vetusque fides; Haec mihi, ut illa tibi.


Continue

[CH1613:001]
PATRI COLENDISSIMO FELIX HUIUS ANNI AUSPICIUM
EXOPTAT CONSTANTINUS HUYGENS
1613.
Chare Pater nostris toties celebrate Camoenis,
Unica laus studiis praesidiumque meis,
Unice Maecenas, quo non mihi charior alter
Qua sua diffundens lumina Phoebus agit.
(5) Accipe, (sed facilis, quando tibi nulla quietem
Impedit affligens tarda Podagra pedes:
Quando nec intentam spinosa negotia mentem
Dilacerant, nostris aemula deliciis.)
Accipe, quos non hoc tibi consecramus akairous
(10) Sed magis eukairous tempore versiculos.


[CH1613:002]
Frigida Bruma suas retulit de more Kalendas,
Ancipiti quondam tempora sacra Deo,
Illa Dies priscis toties celebrata Poëtis,
Illa meo toties omine fausta tibi;
(15) En redit; et simul ille Lyrae, simul ille Poësis
Inventor vires tentat Apollo meas.
Tentat, et instigans animum dat, et imperat idem,
O utinam vires addat et ille pares!
Sed moror, ac sero Divinis pareo iussis,
(20) Non fert tam longas noster Apollo moras.
Has tibi tam faustas igitur, Pater, opto Kalendas
Quam mihi te, si non carmine, corde scio.
Et precor, illa Dies Anni labentis origo
Sit quoque laetitiae semper origo tuae.
(25) O! si cuncta meis possent succedere votis,
Optandum in primis tunc, ut opinor, erat,
Ne tibi praesenti foret unquam tristior hora,
Quâ, puto, cum risu perlegis ista. Vale.


[CH1613:003]
VOTUM PRO ILLUSTRISS.mo PRINCIPE HENRICO
IN ANGLIAM NAVIGATURO AD AEOLUM ET NEPTUNUM
Aeole Ventorum pater, et tu caerule Divûm
Oceani qui sorte tenes et flectis habenas,
Percipite haec animis, et, si sint mollia fandi
Tempora, supplicibus date sint sua pondera votis.
(5) Albionum medio posita est circumflua Ponto
Insula dives opum validis habitata Britannis.
Nuper in hanc (nam quas terrae non pervolat oras?)
Parvus Amor motis placide devenerat alis:
Neu foret illa suis regio non cognita flammis,
(10) Perculit hic quandam praestanti corpore Nympham,
Quae quantum specie superat formosior omnes
Tantum etiam generis titulo supereminet omnes:
Illa quidem magni proles generosa Iacobi,
Qui regit hanc iusto Sceptri moderamine gentem,
(15) Forte tibi, Neptune pater, mage nota, quod illas
Aequoreis circum terras allaberis undis.
Iamque Palatino (simili quem vulnere pridem
Fixit Amor binis iungens duo pectora telis)
Sponsa Puella viro, taedas dum laeta iugales
(20) Praeparat, optatumque thorum, dulcesque Hymenaeos,
Noluit hoc nostro peragi sine lumine festum,
Lumine, quod repeto (Batavûm quis dicere lumen
Henricum dubitet?) sed per Maris interiecti
Horrisonos fluctus, vocat ad convivia laeta
(25) Connubii Sacra casta sui, thalamique iugati.
Vos igitur veneranda piis duo Numina nautis,
Tuque pater Neptune prior, dum caerula verrit
Et secat exiguâ pelagum, tua regna, carinâ,
Exere pacatos ponto bonus, exere vultus,
(30) Imperioque tuo subiectos deprime fluctus;
Sterne viam Heroï, placido stet marmore Pontus:
Sospes ut optati contingat littora Portus,
Qua ferus in refluas Thamesin rapit impetus undas.
Tu quoque (nulla vetat divûm regina, nec illi
(35) Gens inimica hodie Tyrrhenum navigat aequor
Ilium in Italiam portans, victosque Penateîs),
Aeole, quod potes, adversos preme carcere ventos,
Propitium dimitte, suo qui flamine puppim
Trudat, et erecto curvet cava carbasa malo.
(40) Si non nostra satis moveant vos carmina, si non
Terra Batâva satis, si non satis Anglia, saltem
Iste deus moveat, cui vos, si vulneris umquam
Dulce Cupidineï sensistis corde venenum,
Fas est tantillas aliquando rependere grateîs.


[CH1613:004]
(AD MAURITIUM PRINCIPEM)
Inclyte, Nassaviae celeberrima gloria gentis,
Mauriti, cui clara suas victoria lauros
Attribuit toties, toties dignata coronis
Cingere maiore dignos diademate crines,
(5) Cuius ab occasu memorabile nomen ad ortum
Transtulit immensum volitans vaga fama per orbem.
Hactenus horrendi patuere sacraria Iani
Belliferaeque fores, miseris invisa colonis
Limina, et herbosis nil tale merentibus agris.
(10) Dum furit insanus violentâ Marspiter irâ,
Oppida laeta viris viduans et messibus arva
Et pastore greges et dulci prole parentes,
Hactenus in tantis iactatur Belgia turbis,
Belgia cui clarum et nullo delebile seclo
(15) Nomen acerba dedit dubiis fortuna periclis.
Et nunc (pro superi!) laceras a caede recenti
Sanguinolenta genas vix tandem ad sidera tollit
Magno aerumnarum depressum pondere collum,
Et tibi coelicolûm rector supreme deorum
(20) Persolvat meritas longo post tempore grates.
Tu quoque magnanimi soboles generosa parentis
Mauriti, rabidis illi Palinurus in undis
Semper eras, te freta malis licet obruta tantis
Pertulit ingenteïs patienter Belgia poenas,
(25) Nec sinet illa tuas caecis ingrata tenebris
Condere plus meritas obscura silentia laudes,
Sed dabit hancce suis quibus inclyta floret Homeris
Iliadem longo memorandaque carmine gesta,
Et levibus quascumque solent impendere nugis
(30) Ingenii, in solo hoc intendant carmine vires
Certatim Batavi celebrantes nomen Achillis.
Et iam, quando piis toties optata querelis
Venit ad heu tardum! belli pax aurea finem,
Nec tibi sollicitos reboantia tympana somnos
(35) Impediunt, nec terribili tuba martia cantu
Excitat armatam poscentia proelia dextram,
Undique tuta quies, Batavae sine militis usu
Mollia securae traducunt otia gentes,
Postquam nil reliquum est, quo te tua, maxime princeps,
(40) Evehat ad maius virtus generosa cacumen,
Nec datur illa dies oculis, gratissima, nostris
Amplius, exacto ferventis tempore belli,
Quâ tibi purpureâ frontem cingente tiarâ
Obvius augusti venerabilis ordo Senatus
(45) Magnatum longâ soluit stipante caterva
Aut hos aut illos gratarier ore triumphos,
Iam Patriae tutor nullo dubitante vocaris,
Qui tumidae toties cursum rexisse carinae
Diceris, haud falso, mediis sapienter in undis.
(50) Iam tibi, quae quondam dubiis fidissima rebus
Praestitit auxilium Belgî flagrante tumultu.
Miratur, stupet, ac portat grata honores
Albion angusto tantum a te dissita ponto,
Insula dives opum gelidis habitata Britannis.
(55) Addit et ipse sui, tantae cui fata dederunt
Flectere regales moderamine gentis abenas
Magnus Iacobus magni documenta favoris,
Dum sibi te iungens socium regalia mittit
Vincla sodalitij meritarum praemia laudum.
(60) Aspicis expressas illic adamante perenni
Litterulas? non has temere (sic credere fas est)
Indidit artificum manus ingeniosa lapillos,
Sed veluti nullo superabilis esse metallo
Creditur, et vere non est superabilis ullo
(65) Ferrea durities Indae sine compare gemmae,
Sic ubi vos stabili semel associaverit ambos
Sanctus amor vinclo, non hoc iniuria longi
Temporis evincet, non invidiosa vetustas
Dissolvet, praeter dissolvens omnia fatum.
(70) Sic fuat, et nostris clementi numine votis
Iuppiter aspiret, summi regnator Olympi.
Ah! potuitne dies oculis iucundior Haga
(Haga quater felix tantique principis aulam
Augustosque lares in amoena sede reservas)
(75) Affulsisse tuis, albo mage digna lapillo?
Eia simul Batavi iuvenilia pectora cives
Laetitiae date signa novae, celebrate choreas
Et bene compositis date ludicra vulnera turmis,
Undique succensis lucescant compita flammis.
(80) Aspera bella foris cessant, nunc pacis in usum
Aerea flammivomo resonent tormenta boatu.
Credite quod vestri partim devinctus amore
Mauritium merito decorat Iacobus honore.
Maxime Mauriti, non huc te stemmata, non huc
(85) Queîs facile ante alios fulges insignia stirpis,
Non proavitus honor, sed te tua praepete pennâ
Evehit ad tantum virtus generosa cacumen.
Belgia dum dubitat quaenam satis ampla rependat
Munera, digna tuis nec habet Diademata gestis,
(90) Impatiens has ferre moras venit Albion, et tu,
Tu mihi militibus quondam auxiliaribus aucte
Nunc titulis, ait, esto meis, cape praemia solis
Debita Principibus quos aut sua bellica virtus
Aut sacra cum pietate fides ad sidera tollit.


[CH1613:005]
DOMUI DISCESSURUS VALEDICO
Tandem chara Domus Vale. Valete
Vernans hortule, tuque Scena blanda,
Nec posthac oculis videnda nostris,
Quae denso lupuli implicata nexu
(5) Phoeboei reprimis caloris aestum,
Et nostros toties aprica cantus,
Leni murmure frondis obstrepente,
Phyllidosque Amaryllidosque Amores
Audisti, et Dryadum leves choreas.
(10) Et vos Thessala iam Valete Tempe,
Te te pergula dico, quae racemis
Hinc illinc redimita, pendulisque
Nutans fructibus arborum virentum
Centum millia passuum meorum
(15) Et tot millia, credo, caeterorum
Sensisti. lachrymis quidem subinde
Irrorata meis, sed et subinde
Fervens tota iocisque risibusque.
Et tu pulchrior ordo liliorum
(20) A dextrâ, patulas obambulantum
Fragranti recreans odore nareîs.
Et vos mitia poma, pyra, pruna,
Quae iam linquere cogor immatura,
Quicquid denique continetis usquam
(25) Horte, Scena, Domus, loci venusti,
Supremo hoc iubeo, Valere, verbo.
Hem! quid dico? Valere? Vosne nostras
Unquam credibile est potesse Musas
Sic rellinquere? vah! quis iste vester
(30) Iam durus dominus, quis iste avarus?
Hei! quantum dominaris, et quousque
Auri sacra fames, cupido turpis?
Tu vero interea (coactus istud
Verbum profero) ter Vale quaterque.
(35) Domus chara nimis, nimisque cara.


[CH1613:006]
DOCTISSIMO ORNATISSIMOQUE VIRO
IOAN: LUDO: CALANDRINO
Calandrine, decus iuvenum, laus summa virorum,
Cuius ad exemplum, quanquam discrimine magno,
Omnes optatam cursu contingere metam
Nitimur, et longum requie finire laborem:
(5) Dum tua ferventi Zelo vestigia pone
Insequimur, non assequimur, studiosa juventus.
Hactenus obtinui quid enim, non tanta tenellae
Vis fuerit nostrae, non confidentia Musae,
Ut tibi, qui celebres inter numerare Poëtas,
(10) Prodat abortivos puerilia carmina foetus.
Ne tamen hasce aliquas ficte connectere causas
Aut nodum in laevj videar tibi nectere scirpo,
Hoc unum tandem taciturna silentia longi
Temporis evicit durum sine lege poëma,
(15) Quo tibi, quot niveos immixta grandine floccos
Proxima fudit hyems, quot ver super arbore frondes,
Quot gravidas aestas cerealia munera spicas,
Quot dabit autumnus tumidos in vite racemos,
Tot procul a Batava mitto tellure Salutes.
(20) Et modo quod poteram dum lumine Calandrini
Foelix Haga refulgeret patrisque penates.
(Nempe tuas aliquo venerari carmine Musas,
Quarum tu caput, et quarum tu verus Apollo es)
Litterulis nunc mando meis fidoque ministro,
(25) Qui ferat hasce tibi (si vis fortuna) tabellas,
Queis tu, seu placido recreatum murmure fluxus
Curva tenet liquidi spatiantem ripa Lemannj,
Seu potius residere domi, cum compare dulci,
Suasit amor roseis figentem basia labris,
(30) Seu quicquam Batavas animo meditaris in oras
Mittendum, veteres procul affaturus amicos:
Denique, quicquid agas momentum impende legendis
Si vacat exiguum; si non vacat, insere perae;
Perplacet iste locus, fratris quo Caesaris olim
(35) Carmina scripta manu, nostris meliora, solebas
Condere, quo magni servare volumen Homerj,
Quo Flavi, quo Nasonis, summique Maronis.
Mox ubi pacatum liquere negotia, tunc tunc
Perlege, sed qua nostra soles bonus omnia mente.
(40) Porro quid in Batavis regionibus usque geratur,
Quatenus inducias pactas servabit Iberus
Mauritio, quaeve has rumpent nova classica Martis,
Nescio: nos teneris involvimur undique Musis,
Linquimus ista viris quos experientia multa
(45) Prudentes facit, et sapientes longior usus.
Nunc velutj medijs cautus Palinurus in undis,
Dum clavo affixus rutilantia sydera spectans
Terrificos ventos tempestatesque sonoras,
Turbatasque videt, trepidat, vitatque procellas:
(50) Securum interea somno vinoque sepultus
Vector iter peragit, nec scit terraene propinquus
An letho fuerit magis, instantique periclo,
Nescit an ad populos ventis abigatur Eoos;
Nescit an Hesperiae scandet mox littora terrae,
(55) Nescit an aura favens, an sit contraria puppi:
Sic nos, dum patriae medijs fortasse procellis
(Quod Deus avertat), medijsque agitamur in undis,
Mollia securis traducimus otia libris,
Qui nos vivendi formam verumque laborem
(60) Virtutemque docent, ut cum maturior aetas
Adfuerit, quicquid juvenes congessimus, eius
Et merito, totum sumat sibi patria fructum.
Ergone qui nostros Graeci, Latijque frequentant
Authores pluteos, quis Aristoteles, quis Homerus,
(65) Quis Xenophon, quisnam Caesar, quis Livius, inde
Quis Maro, quis Naso, quis Horatius, aut Juvenalis
Narrabo? tenuine virûm diffundere laudes
Carmine conabor? tibi cui fortassis ad unguem
Maxima pars horum, toties lecta atque relecta est.
(70) Haudquaquam; satis est: nam jam suffusa pudore
Musa pedem retrahit, quod garrula tempore tanto,
Detinuit doctas nugis trivialibus aures:
Et iam Parnassi repetens fastigia, vires
Calliope lassata meas animumque reliquit:
(75) Ergo Vale memori Batavos in pectore servans,
Qui te mente colunt, et te meditantur amicos.


[CH1613:007]
EPIGRAMMA, IN EQUOS CERTATIM DECURRENTES
Dum rapidos nuper Coelo spectaret ab alto
Currentes Batavo littore Phoebus equos,
Ite mei, dixit, quo vos feret impetus, ite,
Praeparat ecce alios terra Batâva mihi.


[CH1613:008]
INGENUO IUVENI IOANNI DEDEL PUBLICE PRO GRADU DOCTORATUS
DE PIGNORIBUS ET HYPOTHECIS DISPUTANTI.
EX PURIS IAMBIS
Amice Dedel, ô mihi inter intimum
Reposte semper ordinem sodalium.
Quid istud esse dixerim rei novae,
Quod ante publicum hocce Litterarium
(5) Tribunal aridi inficetias styli,
Meisque me domesticis repagulis,
(Sed ante tempus) haud vocas sed eripis?
Egone, cui nec incolam, nec hospitem
Biverticis fuisse Montis obtigit,
(10) Cui nec ipse Delphicus quidem Deus
Favens fuisse visus uspiam potest,
Egone (verbulo uno ut exprimam) puer,
Scaphâque vectus hactenus scholasticâ
Subibo turbidum hoc Calumniae Mare?
(15) Et inde. fac subire me. quis hinc honos
Tibi? mihi quis? haud mehercle conspicor.
Sed, euge, mitto nunc ineptias. iubes?
Capesso iussa protinus. nihil moror.
Egone, Amice, te volente, non velim?
(20) Ego negare quippiam tibi queam?
Vetant amoris aeviterna vincula,
Vetat vetus sodalitas, vetat pudor.
Fave Thalia, tuque Musici Chori
Apollo praesul, et merum decus, fave:
(25) Canenda pauca pauculis sibi petit
Is ille candidissimus sodalium
Ianvs, ille amicus omnium intimus.
(Quis huic negare possit?) eia, opem date.


[CH1613:009]
AD ILLUSTREM ACADEMIAM LUGDUNO-BATAVAM. HEROICIS
Alma iuventutis Nutrix, atque altera Mater,
Flos Patriae lumenque meae, sine compare, Leyda:
Cuius ab Occasu dilapsum nomen ad Ortum
Sentit uterque Polus, nullis non cognita terris.
(5) Heû, ubi prisca sonat Latiae facundia linguae,
Heû, quo translatas stupeat vel Achivus Athenas,
Inventum sibi Naso parem, Maro forte Maronem.
Tuque corona Virûm, toti veneranda Iuventae,
Quâ florente viget, quâ flaccescente iacebit
(10) Gloria Leydensis (superi prohibete!) Lycaei.
Vos, inquam, ante alios, vos qui ter sancta tenetis
Iuridicae delubra Deae, quibus Illa quid aequum,
Quid fas, quidve nefas, nullâ non indicat horâ.
Dicite, num quidquam vobis meruisse videtur,
(15) Quem sibi Pieridum teneris Sacravit ab annis
Castaliosque dedit latices gustare caterva,
Quem quintâ vixdum aetatis trieteride gestâ
Ardua scandentem Themidos sacraria vestrae,
Atque ibi (ceu medio rupes validissima Ponto
(20) Perstat, et immoto manet undique fundamento)
Publica senserunt perstantem pulpita; crebras
Usque retorquentem Rationum hinc inde sagittas?
Annuitis. (quis enim sanus dubitare potessit?)
Vos igitur, quibus haec animo Sententia constat,
(25) Pollicitis nunc state Viri, (nec iniqua rogamus)
Dedelioque meo meritam persolvite laurum.
Hic ille est (testor Patriam Patriosque Penateîs)
Quem, velut immensum sinuantia flumina Pontum,
Virtutum petit omne genus, genus omne decoris.
(30) Hic ille est, qui vela Notis passurus in amplum
Oceanum Iuris, vestro de littore puppim
Duxit, et e vestro solvit retinacula portu,
Nunc post continuos exantlatosque labores,
Post varios casus, spretis quae prava Voluptas
(35) (Blanda Iuventuti Siren) mala fata parabat,
Littora, curvatis, quondam bene cognita, velis
Ingreditur, placido date Vos considere portu,
Victor, ut optatâ tandem potiatur arenâ.
Tibi, proinde, Dedel, integerrime,
(40) Amice magne, cuncta summa gratulans,
Ut iste cursus institutus optime
In ultimum laboris usque terminum,
Et alta laudis exeat cacumina,
Vel hisce si quid amplius tibi queas
(45) Imaginarier boni, Deos rogo.
Tui quidem Cupido plura me iubet
Amorque scriptitare, sed potentius
Id omne frigus ingenj vetat mei.
Habebis ergo quicquid istud est boni.
(50) At imbecillitatis interim memor
Meae, benignus arbiter fuas velim.
Tuus, nec inter infimos, sed intimos,
Constantinus Huygens.


(AD HUGENIOS)
Post varios casus (gentis clarissimae vestrae
Lumina) iam patriam visere coepit amor;
At nisi traiectis undis pelagoque remenso
Non alius dictam nunc petiisse modus.
(5) Ille tam facilis, nostras si navita merces,
Aequi pro naulo carmina consuleret;
Sed quos carminibus doctus non flexit Aryon,
Quae spes est nostra flectere posse lyra?
Hinc est quod vestrum curvato poplite limen
(10) Veni, nam naulum turba molesta petet.
Aequa foret tenuis menti si sortis egestas,
Si qua fides vobis, aurea dona darem;
Hoc quando invidit pridem inclementia coeli,
Quod superest saltem, vota precesque dabo.
    Vester obsequentissimus servus
    Johannes Couperus anglus.


[CH1613:010]
(AD JOHANNEM COUPERUM)
Pro lepido insulsum, magno pro carmine parvum
Non facit ad gustum, Coupere, credo, tuum;
Sed magis hoc, Cape tres uno pro carmine nummos.
Numquid acu videor rem tetigisse tibi?
(5) Hoc scio, quod ternis malles tria carmina nummis
Vendere, quam tria sex carmina carminibus.


[CH1613:011]
NOBILISSIMIS AMPLISSIMISQUE VIRIS CONSILIARIJS STATUS
CONFAEDERATARUM BELGI PROVINCIARUM FOELIX
ANNI EXORIENTIS INITIUM OPTAT
CONSTANTINUS HUYGENS
Magnifici Proceres, Patrum veneranda corona,
Curia Romanis aemula nominibus,
Vos quibus et vitam, et servatos Belgica cives
Debet, inexhaustis Belgica clara malis,
(5) Vos quibus auspicibus tantis erepta periclis
Gaudet ab Hesperio libera facta iugo.
Inter mille virûm (quorum se Patria foelix
Iactitat ingeniis) Carmina, Vota, Preces,
Quae vobis oblata novis de more Kalendis
(10) Omina Perpetuae prosperitatis habent,
Unus ego ingenui perfringens vincla pudoris
Profero cum reliquis non habitura locum.
Carmina, quae poterunt, aliis coniuncta, videri
Qualia prae radiis sidera Phoebe tuis,
(15) Cynthia sive tuis, coelo si quando sereno
Surgis ab Eoô flammea tota sinu.
Forsitan hic aliquis senior, cui longa senectus
Traxerit horrendum fronte supercilium,
Quae tua te tandem (dicat) fiducia movit
(20) Mittere ad Augustos non placitura lares?
Hic ubi doctrinae radiant tot lumina, tu te
Posse putas minimi sideris esse loco?
Ingrate senex, sic te decoctior aetas
Praeteriti memorem temporis esse vetat?
(25) Scilicet ingentes elapsa est Belgica poenas
Albanaeque manus vulnera, flagra, neces.
At quorum auspiciis (si quis mortalia prudens
Inspiciat) quorum viribus, auxilio?
Horum, certe, horum, quos postera nulla tacebunt
(30) Sive puellarum carmina, sive virûm.
Ergo ego tantillo ingratus non digner honore
Quos dedit afflictis coelica cura Patres?
Pol mihi si totus liceat satiarier ardor
Praecipitique rotâ quo rapit ille feri,
(35) Dispeream, si non faustas optare Kalendas
Impiger immensâ niterer Iliade.
At vero Icarios aequum est vitare volatus
Qui timet Icarii dedecus excidij.
Ergo Musa Tace. lectis cadat anchora velis,
(40) Ne feriat teneram durior unda ratem.
Vobis interea Patriae Spes, Lumina, Patres
(Ne loquar hac temere dissona verba die)
Omnia contingant, quaecumque hispanica vestri
Invideat vobis Gens inimica boni.
(45) Quisquis es, innumeris corrade poëmata votis,
An poteris longo carmine plura loqui?


Continue

[CH1614:001]
AD PATREM,
KALENDIS IANUARII
Dum tibi fausta novis, Genitor, fero verba Calendis,
    Sunt prius haec animo, crede, remota meo;
Scilicet, augendi semper nova cura peculj,
    Excultique nimis stulta cupido Styli.
(5) Namque ego cum scribo, si forte quid aptius exit,
    Nec blandâ lucri Spe, nec honoris agor;
I procul Ambitio, procul insatiata cupido,
    Ite procul rauco non nova verba foro,
Unica me stimulat Patriae pia cura Salutis,
    (10) Quâ mihi non quicquam gratius esse potest.
Ergone Nestoreos etiam tibi comprecer annos,
    Ut solet in tetricis sedula turba Scholis?
Hercule non faciam. quid enim? tibi forsan acerbos
    (Quod Superi avertant) imprecer ipse dies?
(15) Si quam praeteriti, tam non ignara futuri
    Sit mihi mens, quam nunc nubilus error habet,
Tunc ego non dubitem, spatium breve temporis huius,
    An voveam vitae stamina longa tuae;
Quandoquidem vero hoc ipsum Natura negasti
    (20) Scire homini, quid cras, quid modo, fiet, erit,
Illa quidem praeclusa via est. sed et altera certe
    Hic patet, incepto non minus apta meo.
Hanc, Pater, ingrediar, votis melioribus usus.
    Da veniam, veterem si male servo modum;
(25) More meo brevis esse volo. sic distichon unum
    Terna simul, Votum, Strena, Coronis, erit.
Dii tibi perpetuae functo dent gaudia vitae,
    Dij tibi pacatos, dum datur esse, dies.


[CH1614:002]
AD PATREM
ELEGIA
Qualis in immotum fertur Sidonia Dido
    Dardanium miseris questa fuisse modis;
Dum nihil insani furias miseratus amoris,
    Dante illâ in ventos verba, dat ille ratem:
(5) Talis ego, ventis turgentia vela secundis
    Prospiciens summo e littore, talis eram,
Dum Batavis iterum, sine me, sine fratre relictis,
    Flandriacos mavis visere solus agros.
Talis ego, in mediam ducens insomnia noctem,
    (10) Quaero relinquendi quae tibi causa mei:
Ut non invenio, multumque diuque rependens,
    Quae valeat mitem causa movere Patrem.
Tunc demum indignor, quod non amplexus euntem
    Continuo puppim per freta longa trahar.
(15) Sicut Gnossiacae comes invidiosa carinae
    Haesiit hostilem Scylla secuta ratem.
Quid vero? an patriae sequerer te prodiga vitae
    Scylla, nec exemplo terrear ante tuo?
Dii melius. certe patet haec, patet altera nobis
    (20) Semita, Telemacho non male capta viro;
Quem Dea pertaesum Patriae, Patriaeque malorum
    Bellica in ignotam per mare duxit humum,
Ille autem, multum et terris iactatus et alto,
    Inventi fuerat maxima causa Patris.
(25) Ergone cessamus Patriae vestigia plantae
    Sectari? eia, sequor, Penelopaee sequor;
Si non inventi parilis mihi gloria tecum,
    Certe erit adducti quantulacumque Patris.


[CH1614:003]
IAMBUS, DE ORDINE SERVATO MIHI, IN LECTIONE
INSTITUTIONUM IUSTINIANI
parablédên.
Quaeris, legendis Institutionibus,
Quis ordo servetur mihi? vide, Pater.
    Studium omne pono machinis simillimum
Horariis, Solaris asseclis gradus:
(5) Heîc, ut rotarum maximas lento fere
Per orbis ambitum trahi videas gradu;
Parvas item, peridrome levi ac brevi,
Saepe ante magnas circulis volui suis;
Ideoque non parvas minus quam maximas
(10) In munus impigras suum, iunctam dare
Operam trahendae machinae, quantum decet,
Et circumagendae quatenus Phoebus praeït:
    Sic lectionis ambitum ducens meae,
Genus rotarum machinam trahentium
(15) Duplex resigno, parvulumque et maximum:
Adeo, ut rotarum maximae subeat vicem
Haec illa totos lectio absumens dies,
Mensesque totos, qualis, aut Giphanii
Minsingerj, aut cuius velis e plurimis,
(20) Deducta Commentario; quae quamlibet
Longam ambeundo circulo trahat moram
Agendae confert machinae vel plurimum.
    Accedit alter (haec erit minor rota)
Decursus, ambitu magis levi ac brevi;
(25) Haec illa crebra, non coacta, lectio,
Horis, minutis, horulis, minutulis,
Contenta; qualis, aut sedentis ad focum
Et temperantis otium negotio,
Aut, si serena luxit e coelo dies,
(30) Nitidusque mentem Phoebus elicit foras,
Silvam perambulantis, aut fessos humi
Sternentis artus inter Hagiensium
Carecta muros, nempe qua steriles viam
Pandunt arenae versus Arcticum fretum:
(35) Heîc solus (et nunquam minus solus tamen)
Iustinianum profero, volvo, lego,
Relego, sed, id quod dicitur, levi manu,
Milio terebrando non locus, non tempus est;
Subtilitates, quae solent attexier,
(40) Omitto, quaestionibus nullus vaco,
Contentus akrotêriois: Quin, si quis est
Maturiore dignus intuitu locus,
Captuique nodus insolubilis meo,
Non aufero, sed differo, mutos, domum
(45) Redux, ministros consulo (libros puta)
Quorum, nec inter ultimos, Giphanius,
Parafrastikós té dichóthen Theofilos?
Quidquid latebat eruunt illi statim,
Obscura reddunt clariora quam dies
(50) Radiique Solis esse cum sudum’st solent.

Hic est minoris ambitus minor rotae,
Hic ille cursus, ante quem dixi, brevis,
Octo diebus quatuor vorans libros;
Qui, quoque mense raptus in gyrum quater,
(55) Haut paenitendo machinam motu trahit,
Haut paenitendos visus est fructus dare.
Sed pergo: totam machinis horoscopis
Similem dare nostram machinam libet mihi.
Ergo, ut rotatus omnis illarum solet
(60) Ex sempiterno Solis orbe dirigi,
Sic iste noster dirigatur ad suum
Solem; quis ille? Tu, Pater, Tu machinae
Director huius; nos rotas, et ambitum
Fortasse earum ducimus, quantum potest,
(65) Sed omnis in tua manu directio
Sita est, cui (nec illibenter) cedimus.
Si qua ergo, vel caute parum, vel inscie
Labor, rotarum denotans certas vices,
Adesto, adesto, Phoebe mi, sufflamina,
(70) Restringe currentem, cadentem suscipe;
Agnosco lapsum, praebeo victas manus,
Quocumque duxeris sequar, Solem meum.
O! Sole multas ducar hoc ipso dies,
Per invias vitae vias, par asperas
(75) Mundi procellas, aequor intrandum mihi!
Tu Sole, Caelis, altior Sol, annue.


[CH1614:004]
O geluckigen mensch, die hem ontrecken mach
T’ onstadich steets gewoel! sonder sorgh oft gewach
Van der Coninghen staet, maer als een lantman wacker
Ploecht met syn oskens om den vaderlycken acker!
(5) De tanden vol fenyns van den spijtighen nijt,
De geltgierighe sorgh, pramen hem t’ leven nijet.
De palen van syn landt bepalen syn begeeren
Den lief-dranck sal hem uyt het silver niet verveeren.
In plaets van Grieckschen wyn, in plaets van t’ hemels-broot
(10) Schept hy niet uyt het gout t’ rattekruyt breng-ter-doot.
Syn handt is synen croes, t’ beeckwater uytgelesen
Syn soetsten hypocras; syn melck ende syn keesen
Syn appeltgens hier by met syn selfs handt geint
Sonder reetschap gereet t’ aller uren hy vint.

(15) De schrickelycke trom, de schettrende trompet,
Douwen hem niet op t’ hooft, half slaperigh, t’ helmet,
Van eenen veltheer straf t’ gebodt dat hem vervaerden
Stoot hem niet, als verblint, van t’ bedt onder der aerden.
Den Cam-gecroonden haen bootschapt hem synen dach,
(20) Bepaelt hem syn eetmael, brengt hem met syn gewach
Eenen lust om te sien langs de beplante banen
De bloemkens nat-bepeerlt met schoon Auroras tranen.
Een bang-besloten locht, de vuyl stanck-stegen langs,
Beroert hem niet syn bloet met haer hitte vol stanckx.
(25) Maer de wyd-open locht, onder dewelcke hy levet
Een nieuwen appetyt t’ aller uren hem ghevet,
Houdt hem altydt gesondt; de doot niet als heel laet
Comt by syn hutgen cleyn dat ver’ van cante staet.
Hy slyt te hove niet syn ellendighe dagen
(30) Hy hoeft, t’ geen hem belieft, geen grooter te gaen vragen.


[CH1614:005]
(IN CAROLUM VAN DER NOOT)
Terror Heroum, Patriae defensor, et unis
Devotum pugnis militiaeque Caput;
Praelia tot quondam, proprys ascripta trophaeis,
Hostili aspergens sanguine, nulla meo;
(5) Nunc quoque, quod stupeas, Senior, Iuvenis, Puer, Infans,
Illaeso, infracto corpore, qualis eram,
Carolus, in modico, rectae mihi, cespite, terrae
Conditus, hac ipsa protegor hospes humo.
Estne aliquid claro poni mea membra sepulchro?
(10) Maius erit, nullis saucia vulneribus.


[CH1614:006]
Felix ac vixi ac oby, modo fata dedissent
In media vitam fundere militia.


[CH1614:007]
EPITHALAME AUX NOPCES DE MONS. D’HOUTHAIN
AVEC MADAMOISELLE VANDER NOOT
Advint un iour d’esté que Venus Citherée
Pressée d’un sommeil qui l’avoit renversée,
Se mit a reposer au murmure des eaux
Flo-flotantes d’enhaut des Paphiens coupeaux.
(5) Pendant qu’elle s’endort, pendant qu’elle sommeille,
Cupidon, qui tousiours chasse, va, vole, veille,
Se souvenant encor de deux traits decochez,
De deux dards, en deux coeurs, de deux amants fichez,
Sus, dict-il à par soy, il faut que ie m’efforce,
(10) Sans doubte mon venin monstre desia sa force,
Sans doubte mon venin, par leurs os escoulé
Aura de deux amants mon empire augmenté:
Ie m’en vay resveiller la cohorte sacrée
Des Castalides soeurs, pour chanter hymenée;
(15) Ie sçay qu’il en est temps, Philippe nous attend
Louise ne sçait pas ou que ie tarde tant.
    Son propos achevé, s’en va à grand’s volées
Trenchant et air et vent des ailes esbranlées.
    La Mere peu apres doucement s’esveillant,
(20) Tout trouve pres de soy, excepté son enfant:
Se leve à bon escient, cerche, va, vient, espie,
Or de ça or de la, tance, menace, crie:
Ha! traistre Cupidon! est-ce ainsy qu’au besoing
On te verroit porter de ta mere le soing?
(25) Est-ce ainsy qu’il falloit laisser abandonnée
Celle qui en toy seul, folle, s’estoit fiée?
Ie t’en respons meschant: l’enuie de pleurer
Le reste de ces mots luy faisoit aualler.
    Ayant quasi perdu espoir et apparence
(30) De pouvoir retrouver cil, qui en son absence
Pourvoyoit au festin; pour remede dernier,
D’un effort feminin, grimpe sur un rocher:
Envoye tout autour de la campagne verte
Les couriers de son coeur, les tesmoings de sa perte;
(35) (Ces deux flambeaux ardents, que le ciel bien souvent
N’avoir posé au rang des astres se repent.)
Rencontre à la par fin (au moins en apparence)
Un troupeau feminin, s’esgayant a la dance:
Elle se tient tout coy, car ia de leur chanson
(40) L’oreille luy frappa la cadence et le son.
La troupe s’approchant, N’est-ce pas la, dit elle,
Le guide de ce bal, mon perdu, mon rebelle?
Voirement le voy-la. Ha! vilain enfançon!
Penses-tu bien iamais obtenir ton pardon?
(45) L’ autre, sans s’estonner de la veoir en cholere,
Franchement la semond, Escoute, chere mere,
Si d’un iuste couroux ie suis occasion,
Si ie t’ay offencé, tu as grande raison
De t’enflamber sur moy: cependant ie te prie
(50) Le chagrin de ton coeur pour ce seul iour s’oublie:
Il est temps desormais de s’apprester au chant,
Vois-tu pas des neuf soeurs la troupe qui t’attend?
Calliope desia en posture s’est mise
A chanter l’hymené de Philippe et Louise.
(55) Entendant ces deux noms, la douillette Cypris
Oublie tout soudain la faute de son fils,
Met son couroux au loing; se fourre parmy elles,
Criant a haute voix, Allons doctes pucelles
Ie seray du party: Calliôpe commencez,
(60) Quand elle se taira, vous autres la suivez.
Tout obeït a luy: Calliope commence,
Apres elle ses soeurs: Venus mene la dance.

Chant des Muses.
sur la voix
d’Amour blesse mon sein, etc.

1. Calliope.

En fin donc la voycy
La voycy la iourneé,
(65) Iournée oste-soucy
Iournée desirée,
Qui pour oster le souvenir
Du dueil devoit venir.

2. Clion.

Ta perte, tes douleurs
(70) T’avoyent, Belle, vouée,
Aux plaintes, aux langueurs,
Te voyla restaurée.
Pourois-tu bien t’ en souvenir,
Pensant a l’ advenir?

3. Eraton.

(75) Le voyci pres de toy
Qui pour changer en ioye
Tes larmes, ton esmoy,
Vient iouïr de sa proye.
Qui, pour t’oster le souvenir
(80) Du dueil, devoit venir.

4. Thalie.

Le voycy ton Soleil
Dechasseur du nuage,
Qui d’un triste sommeil
Estoufoit ton courage.
(85) Qui, pour t’oster le souvenir
Du dueil, devoit venir.

5. Melpomene.

Cessons donc de pleurer
Cessons, belle Deesse,
Et pour nous esgayer
(90) Laissons là la destresse.
Il ne faut plus s’en souvenir,
Pensant a l’ advenir.

6. Terpsichore.

Tu te fondois en pleur,
Au trespas de Louise,
(95) Philippe, (quel bon heur!)
Et la voyla remise,
Qui, pour t’oster le souvenir
Du dueil, devoit venir.

7. Euterpe.

Philippe marié,
(100) Louise mariée,
Chascun d’eux contenté,
O l’heureuse iournée!
Qui, pour oster le souvenir
Du dueil, devoit venir.

8. Polymnie.
Dryades cessez vous?
Cessez vous hymenée?
De chanter avec nous
O l’heureuse iournée?
Qui, pour oster le souvenir .
(110) Du dueil, devoit venir.

9. Uranie.
Sus nymphes, et bergers,
A gorge desployée,
Entonnez en vos vers
O l’heureuse Iournée!
(115) Qui, pour oster le souvenir
Du dueil, devoit venir.

Uranie se taist; la belle Citherée,
Pour faire son devoir, chante Hymen Hymenée.
Prens-le Philippe en gré, agreable te soit
(120) Louise, c’est l’honneur que ma Muse vous doibt.
Fin.


[CH1614:008]
BRUYLOFT-LIEDT. OP DE BRUYLOFT VAN D’HEERE VAN HOUTHAIN
MET JOFFROUWE VANDER NOOT
T’ gebeurde eens somerdaechs dat de Goddin’ der Minnen
Bevanghen met den vaeck die haer ginck overwinnen
Haer leyde neer ter rust op s’waters soet clo-clop
Spruytende boven uyt een Paphisch steenrots top.
(5) Terwyl sy leyt en slaept, terwyl sy leyt en roncket
Cupido, die altydt jaecht, soeckt, bespiet, beloncket,
Denckende aen een stuck werckx dat hem noch wel behaecht,
Aen een paer pylen in een paer herten gejaecht,
Wel aen (seydt hy) wel aen, ick moet my gaen vercloecken,
(10) Sonder twyffel t’ fenyn comt haer nu al besoecken,
Sonder twyffel t’ fenyn in haer gebeent verteert
Heeft my alree myn ryck met twee liefkens vermeert.
Ick wil gaen wecken op de Dry-mael-dry Goddinnen,
Dat sy haer houden ree, en t’ bruyloft liedt beginnen;
(15) Want seker t’ is hooch tydt. Phlips wacht ons allen dach,
Louise weet oick niet waer ick vertoeven mach.
    Syn praetgen dus volent, strackx gaet hy henen swermen
Snydende Locht en windt met syn veer-dragende ermen.
    De Moeder corts ontwaeckt, gelyck sy was gewoon
(20) Vindet al ontrent haer, behalven haren zoon:
Staet op in goeder ernst, loopt, soeckt, gaet, comt, bespiedet,
Dan eens hier, dan eens daer, schreeuwet, dreyget, gebiedet,
Ha! Valschen Cupido, ist soo datmen u souw’
Vinden in tydt van noot u Moeders sorghe trouw?
(25) Ist alsoo dat ghy hoord’ hier dus alleen te laten
Die haer op u, malloot, op u had’ gaen verlaten?
Ick beloof het u Schelm! Veel tranen te gelyck
Hielen t’ woordt in de keel; t’ water quam op den dyck.
    Hebbende dan bynaer verloren hop’ en luste
(30) Van hem te vinden weer, die terwyl niet en ruste
Int’ sorghen voor de feest, gaet evenwel voor t’ lest
Clauteren op een rots al haer vrouwlycke best;
Sendet van boven neer langs de groene landouwe
De posten van haer hert, getuyghen vanden rouwe,
(35) Die twee clare flambeaux die d’ hemel altemet
Beclaecht onder t’ gesternt niet te hebben geset.
Eyndelycken ontmoet (ten minsten soo ’t haer dochte)
Een vrouwelycke schaer, die haer ten dans verlochte;
Maer sy houdt haer al stil, verstaende nu bycans
(40) Den weerslach van haer liet, den opsprongh vanden dans.
    Als den hoop naerder quam, roept sy met luyder stemmen,
Is dien voordansser niet myn lecker quaet om temmen?
Ia voorwaer hy ist selfs, Comt eer-vergeten guyt,
Meent ghy my u pardon wel oyt te perschen uyt?
    (45) Den andren niet verbaest, van haer soo te sien tieren
Gaet haer vryelyck aen: Hoort Moeder goedertieren,
Ben ick van uwen toorn de oirsaeck mogelyck
Hebb’ ick u ijets misdaen, soo hebt ghy groot gelyck
Dat ghy my dus bekyft; ick bidd’ u niet te minne
(50) Stelt deze swaricheyt eenen dach uyt den sinne:
Het is nu voirt aen tydt eens om den sangh gedacht;
Siet ghy niet deze schaer die naer u staet en wacht?
Alree Calliope heeft bereyt all’ haer dinghen
Om van Phlips en Louise het bruyloft-liedt te singhen.
    (55) De schoone Minnen-moer, hoorende t’ soet vermaen
Der namen, laet terstondt allen haer gramschap gaen
En s’ kints misdaet met een: schickt haer onder de maechden,
Roepende, Gaen-wy dan Susters die my behaechden,
Ick wil syn vanden hoop: Calliope singht voor,
(60) Ghy ander’, als sy swycht, helpter malkandren door.
    Men volcht haer ordre naer; d’ outste soo men haer seye
Songh voor, haer Susters naer; Venus leyde den reye.

Gesangh der Musen,
op de wyse van
Amour blesse mon sein. etc.

1. Calliope.

Hier kompt hy dan in t’ lest,
Hier kompt hy dan verschynen,
(65) Den dach die tranen slest,
Dach, die druck doet verdwynen,
Die, om te stooren t’ swaer gedacht
Van rouwe was verwacht.

2. Clio.

U tranen, u verlies
(70) Hadden u overtreden,
Maer siet, schoone Louis’,
Hier syt ghy weer te vreden.
Cont ghy t’ noch houden int’ gedacht
Denckende aent’ verwacht?

3. Erato.
(75) Siet hem hier by u staen
Die om te doen verschieten,
Met vreuchden, u getraen
Comt synen buyt genieten.
Die, om te stooren t’ swaer gedacht
(80) Van rouwe, was verwacht.

4. Thalia.

Siet hier u Sonneschyn
Die om te doen vertrecken
De wolcken van u pyn
Comt syn aenschyn ontdecken.
(85) Die, om te stooren t’ swaer gedacht
Van rouwe, was verwacht.

5. Melpomene.

Laet dan u schreyden staen,
Hout op, schoonste Goddinne,
End’ om vreucht te begaen,
(90) Set droefheyt uyt den sinne.
Staeckt nu van rouwe t’ swaer gedacht
Denckende aent’ verwacht.

6. Terpsichore.

Over Louises doot
Smolt ghy Phlips in u tranen,
(95) (O g’luck! ô wonder groot!)
D’ ander comt u vermanen,
Dat ghy moet staecken t’ swaer gedacht
Denckende aent’ verwacht.

7. Euterpe.

Phlips vindt hem wel getroudt
(100) Louise van-ghelycken,
Niemant die s’ hem berout,
O dach sonder gelycken!
Die, om te stooren t’ swaer gedacht
Van rouwe, was verwacht.

8. Polymnia.

(105) Op dan Dryaden schoon,.
Op Godt der Houwelycken,
Singt met verheven toon,
O dach sonder gelycken!
Die, om te stooren t’ swaer gedacht
(110) Van rouwe, was verwacht.

9. Urania.

Op Nymphen met geschal,
Op herderkens, laet blycken
Laet klincken over al,
O dach sonder gelycken!
(115) Die, om te stooren t’ swaer gedacht
Van rouwe was verwacht.

Urania sweech stil, Venus, stracx naer de leste,
Songh, Hymen Hymenée, om oick te doen haer beste.
    Phlips neemt het aen in danck, Louise houdet voor goet,
    (120) T’ is d’ aldereerste eer die ick u doe, en moet.
Finis.
1614.


[CH1614:009]
CHANT DES MUSES OU EPITHALAME POUR ETC.
Cyprine se trouvant
Seulette, abandonée,
Va cercher son enfant
Qui l’avoit delaissée,
(5) Qui pour oster le souvenir
Du dueil devoit venir.

S’achemine du lieu,
Cerche, va, vient, espie,
Voit venir l’enfant-Dieu .
(10) Menant la compagnie,
Qui pour oster le souvenir
Du dueil devoit venir.

Soudain en s’aprochant
Se fourre parmy elles,
(15) Et sentist bien au chant
Que c’estoyent les pucelles,
Qui pour oster le souvenir
Du dueil debvoyent venir.

Escoute-les chanter
(20) Phillippe ton hymenée,
Oyez-les entonner
Louise la iournée,
Qui pour t’ oster le souvenir
Du dueil debvoit venir.


[CH1614:010]
A MADAME DE VILLEBON
Madame, le bon goust, qu’il vous a pleu trouver
Aux efforts apprentifs de ma foible Thalie,
M’a rendu si hardy de vous en presenter
(Puis qu’ainsy le voulez) ces fueillets de copie;
(5) Quant et quant ce huictain, qui pour l’autheur vous prie,
De ne point censurer an langage françois,
S’il y a quelque vers, qui mal, ou peu se lie,
L’ humble simplicité d’un esprit hollandois.


[CH1614:011]
(I. Scaliger)
Tel, las! tel estoit il, France, ton oeil, ta vie,
L’abysme de sçavoir, le grand subjet d’envie,
Josephe Scaliger, Scaliger derechef,
Cest astre des sçavants, ce venerable chef.
(5) Muse, c’est assez dict, l’horreur de ton silence
Luy donne plus de los que ta foible eloquence,
C’est assez voirement de prononcer le nom
De Phenix, pour chanter d’un Phenix le renom.


Continue

[CH1615:001]
TARQUINIUS
ACT. I. SC. I.

Personae:
Tarquinius
Lucretia
Nutrix
Comes Tarquinij
Puer
Tricipitinus
Valerius
Collatinus
Brutus
Chorus

Quis ille tandem pectori durus tuo
Successit hospes Tarquini, victas cui,
Sed ante pugnam, turpiter defers manus?
Invicto semper? hospes hic, an hostis est?
(5) Quisquis deorum cordis occultus mei
Fibras edaci devorans flammâ tenes,
Age, si mereri nomen hospitis voles,
Saltem benignus aedium quas incolis
Arce ruinam, pone tormentis modum;
(10) Sin, hostis, ô tu nuncupari mavelis,
Nec hoc timorem nomen incutiat mihi,
Prodi nefande, quid lates? prodi scelus,
Harpyia, monstrum, et si quid est dirum magis.
Poenas cruentae caedis huic. Quo? quo feror?
(15) Cui, Sexte, cui mortem minis, cui vulnera
Vesanus infers? intus, intus iste habet,
Nec pellitur ferro aut minis; fixus semel
Haerebit usque, qualis umbra corpori,
Quae non peribit ante quam solem suum
(20) Videat perisse: nunc vide, qua lampade
Quo sole prognatus siet qui te tenet.
Effare lingua quicquid abstrusum capit
Pusilla moles pectoris quondam mei,
Effare, nullus arbiter, nullus vetat
(25) Nec hinc, nec inde testis, ad primum libet
Flammae redire fomitem et fontem meae.
Stabat superbo cincta circum milite
Hostile nondum passa pertinax iugum,
Nec adhuc quidem, sed mox triumphos Ardea
(30) Auctura nostros, si quis huic dextrae vigor:
Stabat, morasque non ferendas militi,
Nedum Quiriti, protrahebat, seu dolus
Fuit ille, seu tacitus magis metus hostium.
Ludis iocisque tempus omnis undique
(35) Terit caterva, discus hic, ibi tessera
Fervet, pila hunc, lucta alterum, aut saltus iuvat,
Illum hasta, tertium dapes et pocula,
Ego inter istos, otii et segnis morae
Pertaesus, extruo viris convivium,
(40) Sociisque lautum praebeo largus diem.
Potatur usque in vesperam, tument cibis,
Calent Lyaeo, fabulantur, garriunt:
Ibi (ecce quid nequeat merum) orta quaestio
De coniugum praestantia, laudat suam
(45) Quisque ut videri charior suae cupit:
Virtutem, Amorem, Castitatem singuli
Tollunt suarum, caeterarum deprimunt,
Iam perdidisse nomen et modum simul
Certaminis, iam iurgio propinquior
(50) Res visa, cum fretus suae prae caeteris
Tarquinius (iste cui dedit Collatia
Illustre nomen) dotibus Lucretiae,
Non est, ait, verbis opus, non iurgiis,
Brevi scietur quicquid abditum latet.
(55) Quin, si iuventae restat huic quisquam vigor,
Volemus illuc; atra nox instat Polo,
Eamus, ipsa res sui arbitrium feret.
Placuere verba; nemo qui faciat moram;
Iuvante Baccho tollimur certatim equis,
(60) Urgemus illos, fraena laxamus manu,
Qui nescysset iudicasset profugos:
Ventum est ad Urbem; Regias primum nurus
Adimus, illas poculis, illas mero
Dicam sopitas, an sepultas penitus
(65) Deprêndimus, et quidem supra ac deceat probas;
Pleni pudore pergimus Collatiam,
Ad ultimam certaminis velut arbitram;
Iamnunc rubenteîs merserat Phoebus comas
Et occupanti cesserat nocti dies.
(70) Tectum subimus illico Lucretiae,
Coenaculumque; media enim hoc stabat domo.
Ibi illa, qualis inter intactas solet
Dictynna turbas; quando sub densis latens
Nemorum tenebris Phoebe devitat tuum
(75) Furentis aestum; vulneris ferae dati
Memorare casum, sive terribilis apri
Minas cruenti. talis hercle, nec mero
Perfusa, nec Thyrso manum, nec poculis
Onusta...

Tarquinius Superbus, septimus et ultimus Romanorum
rex, a moribus cognomen adeptus, Tulliam Servii Tullii
filiam uxorem duxerat perferoci ingenio mulierem. Eius
consilio socerum interfecit, regnumque sceleste
occupavit. Bello tum strenuus fuit, Latinos Sabinosque
domuit, Suessam Hetruscis eripuit. Gabios per Sextum
filium simulato perfugio in ditionem redegit. Ferias
Latinas primus instituit et demum cum Sextus eius
filius Lucretiae per vim stuprum intulisset, cum
universa familia in exilium actus ad Porsennam
Hetruriae regem se contulit; qui pro eius restitutione
bellum Romanis intulit nequicquam.

Lucre. 1. Lucretii Tricipitini f.
Nutrix. 2.
S. Tarquin. 3. Tarquinii superbi filius.
Collatin. 4. Aegerii ex Tarq. Superbi sorore f. gener Lucretii Tricip.
Lucretius. 5. Tricipitinus, pater Lucretiae.
Puer. 6.
L. Iunius Brutus. 7. postea Collatini in consulatu collega.
Chorus. 8.
Comes. S. Tarquinii.

Act. I. Sc. I. Tarquinius
        Sc. II Lucretia. Nutrix
                Chorus.
Act II. Sc. I. Tarqu. eiusque Comes.
        Sc. II. Lucretia. Puer. seu nuncius
            Chorus
Act. III. Sc. I. Tricipitinus. P. Valerius.
        Sc. II. Puer. Tricipitinus. P. Valer.
        Sc. III. Collat. Brut. Puer.
            Chorus
Act. IV. Sc. I. Lucret. Puer.
        Sc. II. Tricip. P. Valer.
        Sc. III. Collat. Brut. Tric. Valer.
        Sc. IV. Lucret. (primum muta) Coll. Br. Tric. Valer.
            Chorus
Act. V. Sc. I Coll. cadaver in publico servat. Chorus civium.
        Sc. II. Brut. castigat lachrymantes et excitat. Coll. Chorus civium
            Finis repletus minis.

Act. 1. Narrat S. Tarquinius coenantem se hesterno die apud
Collatinum, tanto amore Lucretiae (uxor ea est Collatini) exarsisse,
uti vix ferat. ac post infinitos animi ultro citroque conceptus
deliberat tandem in castra redire.
Act. 2. Reversus S. Tarquinius Collatiam et a muliere propinqua
hospitio exceptus, facinus propositum exequi deliberat. [Chor.]
Act. 3. Lucretia tota lachrymis perfusa, deploratâ multum diuque
amissa virginitate, virum patremque per traditas pueros literas
accersit. [Chor.]
Act. 4. Invenit colloquentes puer heri patrem cum ipso hero, ac
literas tradit, quibus illi lectis, stupefacti summopere advolaturos
illico pollicentur. Chor.
Act. 5. Lucretia exiens et usque gemebunda quos expectabat procul
advenientes vidit sedens, astantibusque mox illis rem totam ut gesta
erat evolvit. qua audita illi consolantur pro viribus illam, ac
vindices haud segnes fore pollicentur. quibus non contenta Lucretia
cultrum quem sub veste conditum habebat pectori infigit, quem corpore
extractum manu tenens, non per hunc inquit et caet. Chor.

Personae
S. Tarquinius
Collatinus
Aegerius
Lucretia
Chorus
Puer
Id. (13) Apr


[CH1615:002]
Tandis qu’il pleut au ciel de me garder entiere,
Ie servoy á mon maistre, et de guide et de Guet.



[CH1615:003]
Or qu’un malheur fatal m’ a faict baiser la piere:
Ie luy sers en peinture et en vers de subiet.


Continue

[CH1616:001]
EPITHALAME AU MARIAGE DE MONr. GUILLEAUME DE
LIERE AVEC MADlle. MARIE DE LEEFDAEL.
SOUBS LES NOMS DE CORIDON, ET PHILIS
Je chante les effets, le fruict, la recompense,
D’une amour patient, d’une genereuse constance.
Toy qui jettai autheur les premiers fondements
D’une pudique ardeur entre ces deux amants,
(5) Toy qui leur allumant les flames mutuelles
Leur donnas au surplus le surnom de fideles,
Amour, assiste moy, et de ce mien discours
(Il y va de ta gloire) accompagne le cours.

Qu’attens tu grand flambeau des Cieulx?
(10) Qu’attens tu beau corps de lumiere?
Qui t’a esmeu d’entre les Dieux
A trainer ainsy ta carriere?
Faulsseur des naturelles loix
Pourquoy fais tu en ton voyage
(15) D’un heure un jour, d’un jour un moix,
D’un moix un an, d’un an un aâge?

Sçais-tu pas, toy qui n’es qu’un jour,
Toy, à qui chose n’est cachée,
Toy qui n’es qu’un oeil tout au tour
(20) Sçais tu pas qu’une Citherée
A exaucé ma triste voix
Pour me faire (ô longue demeure!)
D’un aâge un an, d’un an un moix,
D’un moix un jour, d’un jour une heure?

(25) Au moins, s’il n’est en ton pouvoir
D’haster ta course iournaliere,
Puissent mes plaintes t’esmouvoir
A ne la tirer en arriere.
Las! voudroys tu, contre les loix,
(30) Faire aux amants en ton voyage,
D’un heure un jour, d’un jour un moix,
D’un moix un an, d’un an un aage?

C’est trop de larmes se repaistre
C’est trop s’estouffer es langueurs,
(35) Coridon et Philis vont mettre
La Belle fin à leurs douleurs
Vien hymen vien, vien belle Citherée
        Vien hymenée.

Coridon d’une longue attente
(40) Trouve en Philis le grand guerdon,
Philis d’un amour patiente
Trouve le sien en Coridon.
        Viens donc hymen etc.

(45) Heureux amant, heureuse amante,
Heureux travail, heureux loyer,
Heureux espoir, heureus attente,
Qui est ce qui vous puisse esgaler?
        Viens hymen vien.

(50) Depuis que le grand oeil du monde
Passe et repasse son vieux tour,
Iamais n’apporta il de l’onde
Plus clair, plus beau, plus heureux jour.
(55) Viens hymen, vien.

Depuis que l’inconstante mere
Des mois, Cornue, nous reluit,
Iamais ne vit nostre Hemisphere
(60) Plus belle, plus heureuse nuit.
        Vien hymen.

Depuis que le grand Roy des ames
Par ses faicts se fait estimer,
(65) Iamais ne joignirent ses flames
Plus belle, plus heureuse pair.
        Vien hymen vien.

Beau jour, qui nos douleurs passées
(70) Assoupis au bont de deux ans,
O Iour le plus beau des journées
Ou as tu tardé si longtemps?
        Vien hymen vien.

(75) Heureuse nuit qui nous asseures
d’Une belle posterité,
Puissent durer tes douces heures
Une petite eternité.
        Vien h.

(80) Heureuse pair, qui t’en vas prendre
Les fruits de ta fidelité,
Puissent tes jours iamais n’apprendre
Les loix de la mortalité.
(85) Viens hymen vien, vien belle Citherée
        Vien hymenée.

        1.
Coridon, d’entre ces Rochers,
Berger le plus gay des bergers,
Coridon qui de son jeune aage
(90) Avoit employé les beaux ans,
Exempt de l’amoureuse rage,
A plus solides passsetemps,

        2.
Nagueres se sentit espris
Des embrasements de Cipris;
(95) Non pas qu’il les cogneust luy mesme
Non pas qu’il s’apperceut navré,
Non pas qu’il eut sceu dire, j’ayme,
Mais bien, je me sens alteré.

        3.
Il veille, il dort, il va, il vient,
(100) Il chemine, et dit, Qui me tient?
Il s’arreste, et dit, Qui me pousse?
Sent une chaleur dedans soy,
Reçoit secousse, sur secousse,
Sans sçavoir pour qui, ne pourquoy.

        4.
(105) C’est l’estat le plus ennuyeux
Qu’on puisse trouver soubs les cieux,
Quand un amant aime et desire
Luy mesme ne sçaschant que c’est,
Et que l’affection luy tire
(110) Sans cognoissance du subjet.

        5.
Si est ce qu’ordinairement
C’est le premier estonnement,
Que donne amour, lors qu’il entame
Un coeur destiné au brasier,
(115) Recevant cest ennuy dans l’ame
Celuy qu’il blesse le premier.

        6.
Coridon le premier blessé
Par vif effet l’a essayé,
Tandis qu’à choisir une flesche
(120) S’amuse l’enfant de Cipris,
Pour en tirer pareille bresche
Au jeune coeur d’une Philis.

        7.
Philis, beau sejour des amours,
Philis, bel astre de nos jours,
(125) Philis, de qui nature enceinte
Avoit pris resolution
De produire une image saincte,
Un amas de perfection.

        8.
Ou estce que le mieux adroit
(130) Subjet plus digne trouveroit
D’un Coridon? et a qui estce
Que, pour se choisir un Berger,
Une Philis, une Deesse,
Jamais eust peu mieux s’accointer.

        9.
(135) Or Amour qui dedans ces coeurs
Trouva et d’esprit et d’humeurs
Une egualite plus que aymable,
Sur ce esmeu de compassion
A veoir Coridon miserable
(140) Se fondre en son affliction,

        10.
Sus, dit il, Berger bienheureux,
Je vay te monstrer les beaux jeux,
Que pour toy j’ay voulu eslire,
A ce coup je vay t’enseigner,
(145) Au moins, si tu as du martire,
A qui tes plaintes adresser.

        11.
A peine eut il parachevé
Que voyla son arc descoché,
Voyla la flesche qui s’en vole
(150) Tirant les pensers, et esprits,
Comme des aymants vers leur pole,
De Coridon, touts en Philis.

        12.
Voyla mon Berger a l’instant
D’aveugle rendu clair-voyant,
(155) Voyla les mutuelles flames,
Les mutuels embrasements,
Donnants à ces deux belles ames
Mesmes amours mesme tourments.

        13.
Si l’un est en affliction
(160) L’autre y a part et portion,
Si l’un languit, l’autre souspire,
L’aise de l’un, l’autre esiouït,
Plaisir, ennuy, joye et martire
Tousiours esgualement les suit.

        14.
(165) Encor n’estoit-ce pas assez,
Amour qui les avoit blessez
Forma desia en son courage
Par divines conceptions
La liaison d’un mariage
(170) Entre ces deux perfections.

        15.
(Quand estce que ce Dieu ne sçait
Mettre son vouloir en effet?
Tant fit il, que, par l’eloquence
Du berger, qu’il y employa,
(175) Philis a son obedience
Comme de la cire il ploya.

        16.
Lors que le chantre Thracien
Quittant le bord ismarien
Dans l’acherontide caverne
(180) Osa se faire devaller,
Pensant du tenebreux averne
Son Eurydice retirer,

        17.
Bien est vray qu’il meut à pitié
L’inexorable Deïté,
(185) Au chant d’une voix ambrosine,
Mais helas la condition
Que luy adjousta Proserpine,
Le remit en affliction.

        18.
Lors que Coridon eut requis
(190) Le mariage de Philis
Bien est vray que sur la requeste
Que par sa bouche amour faisoit
Il receut apostille preste
Toute telle qu’il desiroit.

        19.
(195) Mais quoy? Ainsy le Ciel escars
Ne benit rien de toute parts,
Ainsy ne voit on chose née
Heureuse tout parfaictement,
La condition adjoustée
(200) Luy renouvelle son tourment.

        20.
He! faut-il, povre Coridon,
Que je face comparaison
De tes maux à ceux d’un Orphée,
Faut-il que, desia m’estant mis
(205) A entonner ton Hymenée,
J’aille raconter tes ennuis?

        21.
On luy va dire: Si tu veux,
Berger, te rendre bienheureux
En une si belle alliance,
(210) Au moins attendra tu le temps
Que Philis doit à son enfance,
Au moins l’espace de deux ans.

        22.
Si jamais arrest prononcé
Mist un homme en perplexité,
(215) Si jamais sentence donnée
Un criminel espouvanta,
Croyez, celle cy prononcée,
Que Coridon s’en estonna.

        23.
Tantost Raison, tantost Amour
(220) Luy donnent advis tour à tour,
Raison sagement luy rencontre
Et loue sa condition,
Amour se fasche, et luy remonstre
Une contraire opinion.

        24.
(225) Si estce que finalement
Raison luy meine si avant,
Qu’il se resout à la constance,
Pour plustost manquer aux tourments
De force, que de patience
(230) A de si beaux commencements.

        25.
Voyla son coeur et ses esprits
Esclaves à dix mille ennuis.
Le jour augmente ses destresses,
Amour, qui ne se peut cacher,
(235) Fait, qu’en tenebres plus espesses
Il trouve de quoy se facher.

        26.
Or il compare ses travaux
Aux plus qu’insupportables maux
D’un Ixion, car il esgale
(240) Son espoir sans soulagement
Aux sains appetits du Tantale
Qui tousiours happe et rien ne prent.

        27.
Il s’imagine que Phebus,
Soit par envie, ou par abus,
(245) Arreste son pas ordinaire
(Et que ne songent les amants?)
Discommodant toute la terre
Pour luy alonger ses deux ans.

        28.
Un des jours que ce Dieu monté,
(250) Semble sur un point arresté,
(Le scavant diroit, au solstice)
Mon berger couché à l’enfer,
Prenant ce temps pour son supplice,
Alla luy addresser ces vers.

        29.
(255) Tels cris, et tels eslancements
Luy servirent de passetemps;
Et semble que les plaintes mesmes
Luy apporterent ce soulas,
Qu’en ses angoisses plus extremes
(260) Elles font qu’il n’y pense pas.

        30.
En fin apres tant de tourments,
Tant de pleurs, de gemissements,
Tant de secousses endurées,
Tant d’efforts, tant d’extremitez,
(265) Voycy les heures arrivées
Termes de nos calamitez.

        31.
Apres une si longue nuit
Voycy l’amour qui nous luit,
Apres un si cruel orage
(270) Voycy nos Eures assoupis,
Courage, Coridon, Courage,
Voycy les deux ans accomplis.

        32.
Reprens haleine mon Berger,
Voycy venir le beau loyer
(275) D’une si belle patience,
Voycij les Graces, les beautez
Te vienent faire recompense
De tes grandes fidelitez.

        33.
Nymphes, et Bergers de ces boix
(280) Qui avez mainte et mainte fois
Esté tesmoings et Secretaires
De Coridon et ses douleurs,
Lors que les fontaines plus claires
Il souloit troubler en ses pleurs.

        34.
(285) Si jamais ses piteux accens
Peurent vous esmouvoir les sens,
Si jamais au son de ses plaintes
Vous eustes les coeurs attendris,
Si jamais les ames atteintes
(290) Si jamais troublez les esprits,

        35.
A ce coup ne vous taisez point,
Ores qu’il est en meilleur point.
Monstrez luy en chants d’allegresse,
Ayants eu part à ses ennuis
(295) Qu’encor es jours de sa liesse
Vous avez les coeurs esjouïs.


[CH1616:002]
IN CASUM DELAPSI CUBICULI REGINAE MATRIS, IPSA INCOLUMI,
CUM OMNIBUS QUI PARTICIPES ISTIUS RUINAE FUERUNT, CUM
ESSET TURONY, III: KAL. FEBR. 1616
Fracta quod horribilis laquearia pandit hiatus,
    Et rapit incautos vasta vorago viros;
Sola quod his tantis superas, Augusta, periclis
    Sustentatque tuos area firma pedes:
(5) Si licet augurii mentem indagare, Quid istac
    Fata, quid hac Coelum, quaero, quid astra velint?
Scilicet ingenteis Regni inconcussa ruinas
    Despicies, patriis altior una malis;
At populo passim pereunte, quid una superstes
    (10) Proderis? Ut populi sis rediviva salus.


[CH1616:003]
ALIUD
Pro superi! exclamat fractâ trabe lapsa caterva,
Hei mihi! qui posset dicere nullus erat.
Non possunt, Augusta, tuis non laedere plagis,
Nec, nisi te laedant, laedere fata tuos.
(5) Terra tremat, fremat unda, tonet, micet ignibus aether,
Gallia te stabit stante, ruente ruet.


[CH1616:004]
SUR LE MESME SENS
Le plancher enfoncé tout le monde s’escrie,
O Dieu! Je suis blessé: n’y a il point qui die.
    Le Ciel ne voudroit pas, Reine, comme tu vois,
    Te blesser sans les tiens, nij sans Toy tes François.
(5) Bruije tout l’Ocean, tremble toute la Terre,
Envoye Jupiter feux, fondres et Tonnerre,
    France, qui en Toy seule evite son trespas,
    Si jamais tu ne meurs, jamais ne moura pas.


[CH1616:005]
(AD DANIELEM HEINSIUM)
Ingens Lycaei lumen, et Camoenarum
Iam non alumne, sed pater, sed Antistes,
Heinsi, procul mortalium supra laudem
Conterminum pectus Dys, et ex illis
(5) Quos divus olim Scaliger, virum Phoenix
Cineres reliquit, quando debitam coelo
Mentem in beatas transtulit senex sedes,
Renate Phoenix, Patriae decus, Mundi
Stupor, meorum finis una votorum,
(10) Ergone faustam caelitus diem Phoebus
Invexit orbi, sacra quâ coram laetus
Contempler ora, verba Delphicis longe
Potiora dictis aure captem sedulus,
Manum manu complectar (impares dextrae!)
(15) Hoc dexterae miraculum quod Eoüs
Adorat, Occidens stupet meâ tangam?
Quis me beavit Iuppiter? Quis his divûm
Invexit oris? Cynthius ne quis forsan?
Ipsus mehercle, cuius, ut sopor fessum
(20) Premebat, increpantis haec quasi in somnis
Audire verba visus aut fui aut fallor:
    Quousque tandem Patriaeque nutrici
Hagaeque dulci, brachiisque maternis
Affixus haeres, ac domesticos ultra
(25) Volare muros segnior Puer cessas?
Non te beabit aulicusve convictus
Hagaeve splendor, et scatens voluptatum
Rivus, sed illa incomparabili Leyda
Superba Flandro, sedes alma Musarum.
(30) Hic ille doctam publice viris vocem
Resolvit; hic praecepta vel senis linguâ
Vel aure digna creber haurit auditor.
Hic ille, praeterquam sui, infinitorum
Quos longa in usum cura publicum aggessit
(35) Jaciet librorum (si quid augurem veri
Proferre credis) copiam. quid est ultra
Quod expetas? roga. nihil negat cuiquam.
Tanti favoris omnibus patent portae
Miselle, tun’ lates domi, et moras nectis?
    (40) Sic infit ille, seu Deus fuit, certe
Seu veri imago. Me sopor gravem summa
Cum voce lapsus linquit. erigor stratis,
Accingor illico viae, libros chartas
Compono, quicquid litterariae est usquam
(45) Rei convaso: Patriis vale tectis
Supremum dico moestus, haud scio an laetus.
Nunc, cum benigno Leyda, cum, quod in votis
Erat, benigno, tute, Magne Vir, vultu
Nihil meritum minus excipis, fidem sacris
(50) Reapse verbis, si quidem potest credi,
Praestare disco; poenitere nil possum,
Nisi quod fortasse serus hospes adveni
Et effluentis molliter iuventutis
Annos peregi, quos tuis oportebat
(55) Vovisse lectionibus, tuae, ante omnes,
Dicasse consuetudini. Sed hoc ipsum
Sarcire damnum, siquidem velis, Heynsi
Excelse, (nam quis sanus ambigat?) possis,
Et quando possis, quaeso ne gravare unquam
(60) Reddes iuventae quicquid hactenus lapsum est,
Et praeteracti temporis dies, menses,
Annos reduces. quid supra? mihi memet.
Jul.


[CH1616:006]
Miracle de ton sexe, agreable sejour
Des plus rares Vertus, Perle de nostre Cour,
Anne qui me contrains de confesser en somme
Que nature a voulu egalement et l’homme
(5) Et la femme douer de grace, de beauté,
De coeur, de jugement, d’esprit, d’habilité.
Anne de qui les loix d’un sacré mariage
Me defendent l’amour, me commandent l’hommage;
Anne que d’honorer je ne manqueray pas
(10) Tant qu’un moment de Vie arreste mon trespas,
Qu’attens tu, Beau subjet, d’une plume grossiere,
D’un lourdaut Hollandois, d’une main escoliere?
Veux tu que, mesprisant le cours infortuné
Du Chartier estourdi, qu’un Pere importuné
(15) Colloqua gouverneur des furieuses reines
Du Char porte-Soleil, j’aille perdre mes peines
Au recit de ton los, qui desia sans mes vers
D’un honorable esclat a remply l’Univers?
Ne te fais pas le tort, la plus belle des belles,
(20) D’assubjettir ton nom à louanges mortelles,
Ne te fais pas le tort d’attendre de mes mains
Ce que te doit le Ciel et non pas les humains;
Lors qu’il sera besoing de blanchir la lumiere,
D’esclarcir le Soleil, d’avancer sa carriere,
(25) C’est lors que mes escrits, mes compositions
Pourront servir de lustre à tes perfections:
Pour asseur permets moy que d’un forcé silence,
Tres-asseuré tesmoing de mon insuffisance,
Ne trouvant rien d’esgal à ton los icy bas
(30) Je chante ton renom en ne le chantant pas.
Leydae. 10°. Septemb.


[CH1616:007]
IN PRODIGIOSUM ACADEMIAE LUGDUNO-BATAVAE INCENDIUM;
QUO TANTUM NON TOTA CONFLAGRAVIT, PROPRID: ID: NOVEMB: 1616.
Vidimus horrendas subito sacra Pulpita flammas
    Tectaque Cecropiae lapsa vorare Deae;
Pulpita non flammis, non talibus illa ruinis
    Auriacâ quondam Tecta sacrata manu.
(5) Magne Deus! quas mente, Pater, quas concipis iras?
    Quas rapido Terris incutis igne minas?
Si quid in humanos valeant praesagia casus,
    Arguit hoc turbas, turbida Leida, tuas.
Heu Sophiae sine lite Nutrix, sine crimine Mater,
    (10) Heu Batavi quondam floscule, Leida, soli!
En quid agis? proprio laceras praecordia morsu,
    Dissidium, rixas, jurgia, bella foves.
Scilicet, hostilis cecidere incendia flammae,
    Ustor Iberus abest, ureris igne tuo.


[CH1616:008]
C’est une folie
Que l’on se marie
Une prison
D’affection,
(5) C’est se causer
Au lieu d’aimer
Sa trahison.

La teste estourdie
Par trop bonne vie
(10) Se plait au vent
Du changement,
Ne pouvant pas
En faire cas
Qu’en la perdant.

(15) La mouche folastre
Au lieu de s’esbattre
Trouve si beau
L’air du flambeau,
Qu’en approchant
(20) Au mesme instant
C’est son tombeau.

C’est un tesmoignage
D’un foible courage
De ne rien veoir
(25) Que pour l’avoir,
D’idolatrer
Le Dieu d’aimer
Et son pouvoir.

J’honore les dames,
(30) J’abhorre les femmes,
Vive l’aimer
Sans s’engager,
Car d’estre pris
Si tost qu’espris
(35) C’est s’enrager.

Seroit il au monde
Perruque si blonde,
Si beau sejour.
Des feux d’amour,
(40) Qui me ravit
Et asservit
Tout en un jour?

O Ciel je te prie
Puissay-ie ma vie
(45) Plustost finir
D’un beau mourir,
Que d’achepter
Iamais si cher
Le repentir.
Fin.
Leydae. XVJ. de Nouembre.


[CH1616:009]
CONSTANTINUS HUYGENS IANO DEDELIO SUO S.
Si quid adhuc prisci poteris memor esse Sodalis,
    Ecce nec ignotâ littera scripta manu,
Littera mille decem decies latura salutes,
    Si (superi nolint) Iane, salutis eges.
(5) Septimus adductis stabit modo cornibus Orbis,
    Septima luni-sequas Cynthia volvet aquas,
Ex quo consultos cupiens Dominumque librumque
    Advolat Heusdanos missa tabella lares:
Tu tamen (ô rerum fautor male fide mearum!)
    (10) Ipse petita mihi scripta, nec ipse negas.
Forsitan haec animo poterat tolerarier aequo
    Reddita responsis blanda repulsa tuis;
Nunc ubi litterulâ misere frustratus amicum
    Fraterno mavis eminus ore loqui,
(15) Iane, quid excuses? num te fortasse moratur
    (Da veniam dicti liberioris) Amor?
Eloquar ingenue, (quid enim? neque crimina prodam)
    Nescio quae de te nupera fama volat;
Crederis internis depasci viscera flammis,
    (20) Cyprigenique sequi dulcia castra Dei.
Crederis; et certe, nisi quod vix immemor eius
    Indomiti quondam pectoris esse queo,
Non verear licet incertis confidere dictis,
    Visaque iam pridem fama merere fidem.
(25) Nec tamen ignosco: nam, si damus omnia flammis,
    Quaeso, quid hic memorem te vetet esse mei?
Quisquis amicitiae pugnantem opponit Amorem
    Ille vel hellebori, vel rationis eget.
Non solet iste Puer (Puer est, nec tute negaris,
    (30) Tradere cui victas cogere, Iane, manus)
Non solet iste Deus (Deus est, nec id ipse negarim)
    Solvere contractae pignus amicitiae.
Et tu, bina ferens animo contraria, possis
    Qui calidus Dominae, frigidus esse mihi?
(35) Et tu multivolis mox assimilande puellis
    Foedera sustineas frangere prisca novis?
Iane, per hanc dextram, quae te praeitore Pelasgas
    Protulit, et Latias te praeitore notas,
Per Patriae commune solum, per candida colli
    (40) Marmora, per Cypridos sidera bina tuae,
Desine tam duras praebere sodalibus aures,
    Desine amicorum spernere, Iane, preces;
Da mihi, cum Dominae devoveris omnia, restem
    Pars animi semper quantulacumque tui.
(45) Sic meritum tanti pretium latura doloris,
    Decidat in casses praeda petita tuos,
Sic tibi, sopitis, quibus heu! quibus urere flammis,
    Optatum referat sollicitata, Placet,
Sic tibi Dedelios spondens faecunda nepotes,
    (50) Introeat festos Phyllis amata toros.
Addere plura velim, si plura per otia detur,
    Sed ne te careat longius Illa, Vale.
Lugduni-Batavorum. VII°. Id: (7) Decemb.


[1616:010]
CONSTANTINUS HUYGENS PATRI COLENDISS.mo
Dulce caput, venerande Senex, pia cura tuorum,
O Pater, ô animi portio magna mei;
Accipe, sed nocturna, suos redolentia somnos
Scripta, (jubes testem prodere? lectus erit.)
(5) Quae, licet haud Patrium referentia carmina nomen,
Non potuere oculos non subiisse tuos:
Nempe cui vitam genitus lucemque diurnam,
Huic parili noctes debeo jure meas.
(VI°. Id: (8) Decemb.)


Continue

[CH1617:001]
CONSTANTINI HUYGENS ODE. AD PATREM,
CALEND. IANUARIIS MDCXVII
Rediit bifrons ancipitis Dei
Dies, dierum prima, sed ultima,
Prima instantis, et ultima lapsi,
Utriusque eadem terminus anni,
(5) Nota nepotibus, aspiciens avos.
Quo properatis lubrica praepetis
Vectura Dei tempora, tempora?
Vix pueri sumus et cluimus viri,
Vix invenes sumus et cluimus senes,
(10) Vix modo nascimur incipimus mori.
Adeone omnes, quotquot in istis
Animam terris ducimus, uno
Ferimur curru rapimur cursu?
Adeon’ pariter tecta potentum
(15) Pariterque humiles, Parca, feris casas?
Nec te probitas, divitiae, genus,
Nec te pietas, relligio, decus,
Ferrea, sistunt? heu nimium probis
Saeva, vel improbis
(20) Mitia fata!
Tu quoque rerum summa mearum
Cura, Pater, quo nec variabilis
Metuam Divae sospite casus,
Quo nec Iberi fugiam comite
(25) Militis ensem, nec supremam
Subiisse graver Patriae lucem,
Tu quoque (deficit infortunii
Nuncia nostri lingua loquentem)
Aliquando tuos, quamlibet aegro
(30) Pede divulsus, linques, heu heu!
Nunc tua gaudia, nunc lusus tuos,
Connubialis dilecta tori
Pignora natos.
Aliquando istaec, quae propriis ego
(35) Praefero, summae lumina noctis
Tenebrae claudent, et sua felix,
Qua descenderat ante, reviset
Spiritus astra.
Quid tibi tunc, miserande Puer,
(40) Animi reris fore, cum mille
Repetes tecum basia, repetes
Queîs privabere tunc amplexus?
Quis tua tum, quis Carmina candidus
Avidâ lector corripiet manu?
(45) Quis juvenilibus annuet ausis?
Cui tum Citharae pulsata fides
Tremulo perstrepet aëra cantu?
Cui modulamina, cui vaga Barbiti
Plectra volabunt?
(50) Ibis in avia luctibus obrutus,
Fugies patrios Patre nudatos
Exul propriâ sponte Penates;
Qualis viduum prole fugatâ
Fugiens nidum Daulias arduâ
(55) Gemit ereptos arbore pullos;
Fugies Batavûm conscia tanti
Littora damni.
Flumina, pontum rate trajicies
Forsitan ad Garamantas, ad Indos;
(60) Quid proficies? flumina, pontum
Tecum tute feres lachrimarum:
Sequitur ventis ocyor equitem
Sequitur peditem cura pedissequa:
Omnia desere, te non fugies
(65) Unus ubique.
Quo ruis heu! nimium terrenis
Presse doloribus, anxie curis?
Quo ruis impie? pudeat victi
Luctibus animi; Quin tu turgida
(70) Sursum potius lumina tolle,
Erige quem Natura erectum
Iussit sidera cernere vultum,
Eripe te tibi, feriant superas
Carmina sedes.
(75) Maxime rerum Conditor ac Parens,
Et tu soboles maxima maximi
Christe Parentis, Pater orborum,
Columen miseri, patria profugi,
Quem nihil usquam latet abstrusum,
(80) Qui praesentia, prisca, futura
Concipis uno saecula puncto,
Cui nascentis, cui modo nati,
Ante expansos aetheris Orbes,
Ante creati saecula mundi,
(85) Patuere anni, constitit aetas;
Cum praefixae terminus horae
Venerit, et tu quem dederas Patrem
Ad caelestes, tua regna, domos
Revocare voles, cum lachrimarum
(90) Rite piandis non sufficiet
Luctibus jmber, simul impositum
Patienter onus tolerare doce;
Eadem plagas, eadem medicum
(95) Dextera conferat, una dolores
Una solamen.
O felices bis, ter, et amplius
Queîs munito pectore contigit
Expectatum subiisse malum,
(100) Non quod miseros ante miseriae
Iuvet esse diem, sed praeuiso
(Si tibi, Sophiae, credere fas est,
Inclyte mystes) venit a telo
Mollior ictus.


[CH1617:002]
L’AMOUR BANNY
J’alloye enveloppé de dix mille pensées
Sur dix mille subjets doucement esgarées,
Repetant le passé, prevoyant l’avenir,
L’un par crainte ou espoir l’autre par souvenir,
(5) Quand, me trouvant seulet esgaré en campagne
Je m’assis a l’abry, au pied d’une montagne,
Ou l’envie me print d’entendre les discours
D’une hostesse des bois, qui s’y trouve tousiours
Et jamais ne s’y trouve; a qui les miserables
(10) Adressent tous les jours leurs propos pitoyables,
L’un contant ses amours, l’autre les maudissant,
Le troisiesme d’entre eux seul sage s’en riant,
L’un demandant conseil, l’autre luy faisant dire
La cause, le progres, la fin de son martire.
(15) Chacun à son besoing l’allant entretenir,
Chacun pensant son mal preveoir et prevenir.
Pour moy, je n’avois pas, Dieu mercy, ni maistresse,
Ni beau jour, ni beaux jeux, ni dame, ni Deesse,
Qui me donnast subiet de plaintes ou de pleurs;
(20) L’opiniastreté, les feintes, les rigueurs,
D’une femme indiscrete, infidelle, ou cruelle,
Ne me troublerent pas le coeur ny la cervelle.
Les feux envenimez du grand maistre des Dieux
Ne m’avoyent pas rendu esclave de deux jeux,
(25) Rien, rien de tout cela. Seulement j’eux envie
D’entendre les travaux, le trespas et la vie
De ces povres resveurs, ces amoureux enfans,
Qui perdent en amour leurs escus et leurs sens,
Et leurs beaux ans et tout; affin que leur naufrage
(30) Me servit de patron, d’exemple et de presage,
Tandis que mon navire au rivage attaché
N’est encor de ces flots (Dieu m’en garde!) agité.
    Je m’approche environ a vingt pas d’une grotte
Voutée tout au tour et d’espine et de motte,
(35) M’arestant sur ce lieu, je vay crier ainsy,
Echo! ton vray logis n’estce pas cestuy cy?
On respond, C’est icy, sur cela je m’asseure
Que c’est la justement ou la nimphe demeure.
    Or, Belle s’il te plaist que j’aille par escrit
(40) Deduisant les propos que la Sage me fit,
Je le veux bien aussy, les voycy pesle-mesle,
Sans ornement, sans fard, sans, Dis-ie, sans, Dit elle.

Echo, s’il est ainsi que iamais tu ne ments,
Parle un peu avec moy, si ie vien bien à temps. Attens.
(45) Facheuse que dis tu, que veux tu? que i’attende?
Non, non ie n’attens point; respons à ma demande. Demande.
Je te viens requerir conseil en un seul poinct;
Doy-ie suivre l’enfant qui la ieunesse poinct? Point.
Tu me respons que non en respect de mon aage,
(50) Quel dommage faict-il à un ieune courage? Rage.
C’est pour nous envoyer bien tost aux trespassez,
Ouït on bien iamais, qu’il en ait terrassez? Assez.
N’oseroy ie pourtant me fier à ce maistre?
Si l’un y est trompé, chacun ne le peut estre. Peut estre.
(55) Ton Peut estre douteux me rend douteux aussy:
As tu de cest enfant tousiours du mal ouy? Ouij.
Ne me dis rien, Echo, qui sente ses mensonges,
Te mocques tu de moy, ou me conte tu songes? Tu songes.
Ie songe? non pas, non. Si n’enten-ie de faict
(60) Ni ne croy, qu’en un Dieu tant de malice y ait. Si est.
Habitant en un coeur, qu’est-ce qu’il y engendre?
Vous rend il courageux? fay le moy tout entendre. Tendre.
Ie n’ayme pas cela, mais dy-moy Nimphe-voix,
Il n’a pas, que ie croy, aucun pouvoir es boix? Voire es boix.
(65) Grans Dieux! et qu’est cecy? ne s’en peut on defaire?
Et n’y a il moyen de luy faire la guerre? Guere.
N’y auroit il espoir de pouvoir l’attraper?
Sur quels lieux se tient il, à seurement parler? Par l’air.
O l’inconstante humeur! Mais encor, ie te prie,
(70) Nous brasse il du mal quand bien sa face rie? Facherie.
La Mere de ce Dieu inventeur des appats
C’est un coeur, comme luy, volage, n’est ce pas? Hola! ie ne sçaij pas.
Ne sçays tu pas cela? si dit on apres elle
Qu’elle est à son mary, son Vulcan infidelle. Elle?
(75) En doubtes tu? Hola! ie me retire moy,
Je voy bien maintenant, tu n’es pas seure toy. Asseure toy.
Comment? tu ne scais pas qu’elle est si prompte au change?
Retournons au propos du feu qui nous demange. Et mange.
Dis moy donc en un mot, suivray-ie le brandon
(80) Amy de Iupiter, ennemy de Iunon? Non.
Mais, pour ne donner place à ceste folle rage
Quel moyen y a-il? dij-moy nimphe tres sage. Estre sage.
En fin voyla le vray: ie sorts donc de ce lieu,
Ce remede me plaist; laissons le reste à Dieu. Adieu.

(85) Ces propos achevez, que veux ie d’avantage?
Je poursuy mon chemin, je quitte le boscage:
Remachant à touts coups ma derniere leçon.
    Estre sage? (disoy-ie) et de quelle façon?
He! pour Constantin tu n’as pas la cervelle
(90) Tu n’y as pas l’esprit; qu’un plus expert s’en mesle.
La sagesse, c’est bien l’antidote certain
A ces traits venimeux, helas! mais c’est en vain
Si tu crois l’obtenir, avant qu’une couronne
De neige decrepit ce cerveau t’environne,
(95) Scylle et Charibde en mer ressemblent à cela,
Pour s’en garder il faut estre passé par la.
C’est le tard repentir, c’est l’age et le dommage
Qui te feront sçavoir ce que c’est d’estre sage.
    Ce fascheux desespoir m’alloist accompagnant
(100) Jusqu’ à dans mon estude, et non pas plus avant.
    Qui fustce, direz vous, qui te mist en la teste
Ce changement soudain? la response y est preste.
Deux ou trois doubles rangs de liures bien garnis
Sont ils pas suffisants a vous changer d’advis?
(105) L’imagination tout expres me faict croire
Que touts ces messieurs la sont gens de robbe noire,
Qui pour me faire part de leurs arts et sçavoir
Tres liberalement me vienent recevoir.
Or jugez maintenant si en telle assemblée .
(110) La pensée d’amour n’est pas bien adressée?
Je vous puis asseurer que les plus amoureux
Y trouveront de quoy se dessiller les jeux.
Les plus escervelez, les plus lourds, les plus bestes
Y trouveront heureux leurs medecines prestes,
(115) Les plus effeminez, les plus enfans d’Amour
Y verront mieux de nuict, qu’ auparavant de jour.
    Me voyla donc esmeu des la premiere entrée
A changer de propos, d’avis, et de pensée,
Je bannis hors de moy le traistre Cupidon
(120) Avec flames, carquois, arc, flesches et brandon,
Sur peine, si jamais il entrast dans mon ame,
De l’en faire sortir, au trenchant de ma lame,
Lame non pas d’acier trempée au meilleur choix
Comme nous en faict part l’artisan Iberois,
(125) Mais Lame de papier, destrempée en doctrines,
Lame, ennemy juré de l’amorce Ciprine.
Or pour mieux tesmoigner et de mains et de voix
La resolution, que reprise j’avoys,
N’estre point temeraire, ou de peu de durée
(130) Mais des-lors pour jamais en mon coeur arrestée,
Sus dix je, sus mon luth, toy qui de mon soucy,
Si j’en ay, as ta part, et de mon aise aussy
Toy qui parfaictement scais donner à cognaistre,
De l’humeur bonne ou bien mauvaise de ton maistre,
(135) Entonne maintenant un air qui à la fois
Tesmoignant de son coeur se marie à sa voix.
    Si tost dit si tost faict, seulement je le touche;
Touchant, voijcy ces mots m’escoulent de la bouche,
Mots qui sur ce subjet vindrent tres bien a point,
(140) Dieu vueille que jamais je ne les change point!

Air.
En fin voyla que c’est d’Amour,
Pleurer, souspirer nuict et iour,
Suivre une beauté inconstante,
Adorer une humeur changeante;
    (145) Et puis mes ans perdus,
    Mes sens et mes escus.

Apres avoir aymé dix ans,
Subjet a mille mesdisans,
La proye si longtemps suivie
    (150) Un aultre vous aura ravie;
    Et puis etc.

Suive l’amour qui que voudra,
Mon coeur point ne se resoudra
(155) Iamais a ceste Phrenesie,
Pour y emprisonner sa vie;
    Employons mieux nos ans,
    Nos escus et nos sens.
Fin.


[CH1617:003]
Belles perfections, merveilles de nostre aâge,
Si dix iours employez en un petit voyage
S’alongent maintenant d’un ennuy maladif,
Envieux de mon bien, importun, et retif,
(5) M’empechants d’accomplir ma promesse premiere,
Iugerez vous pourtant ma parole legiere?
Si ie ne viens vous veoir comme par cy devant
Iugerez vous pourtant que ie suis nonchalant?
Helas! ie n’en peux mais. ce n’est pas nonchalance
(10) Ce n’est pas legêrté, ce n’est pas inconstance.
Un catharre causé par le froid que ie pris
Assis au chariot a travers un pertuis,
M’altere tout le corps, voire et si fort m’accable
Qu’il m’atache à la couche. En suis-ie moy coulpable?
(15) Vous sçavez que tout homme est subiet à celà,
Que la douce santé se recognoist par là,
Ainsy que le beau temps succedant à l’orage
Ainsy que le soleil depouillé du nuage,
Ainsy que la chaleur, sur un extreme froid
(20) Quand en un mesme instant l’un et l’autre on reçoit.
    Recevez donc en gré mon excuse equitable,
Et ensemble ces vers, qu’un humeur agreable
M’escoulant du cerveau comme avortir me fist,
Quand en chaleur de fiebure estendu sur mon lit,
Pour tromper mon ennuy d’une ou d’autre besoigne,
(25) Je me mis à rimer, comme l’effet tesmoigne.
    Vostre, en tout, et par tout, pour jamais et sans fin,
    Serviteur, Camerade, et Berger,
                                                        Constantin.


[CH1617:004]
(A SABINE DE LIERE)
Si le traict mal poli d’une plume grossiere
A souillé le beau blanc de ton joly livret,
Belle, que de ses dons le Ciel fit heritiere,
Je te prie, auras tu a desdain ce forfaict?

(5) Non, je ne croy jamais que la discretion,
En la quelle tu pris, qui en toy prist naissance
De mon humble debvoir face presomption
Et puis temerité de mon obeissance.

Laisse moy donc l’honneur d’une fueille embrouillée;
(10) Ie feray que mon Luth, en faveur de ton nom,
Resonnant pour jamais de La Bien Desirée
Eternise le los, desploye le renom.


[CH1617:005]
1.
Si de mes vers en apparence
Le son, la rime, la cadence,
Belle, ne porte rien d’égal
Aux doux Adieux que vous me dites,
(5) Adieux qu’au partir vous me feites
Pour me le rendre plus fatal,

2.
Ne croyez pas que vostre absence
Me cause autant moins de souffrance,
Que je suis propre à m’exprimer,
(10) Mais bien que, si mes vers vous cedent,
Les regrets de bien loin precedent
Ceux dont il vous plait m’honorer.

3.
Je n’ay pas ni la suffisance,
Ni l’air, ni la douce eloquence
(15) Qui nous force à vous admirer,
Et quand je l’aurois toute entiere
La douleur seroit bien legiere
Qui ne m’empeschast le parler.

4.
Il ne me reste dans la plume
(20) Rien que le viel mot de coustume
Pour vous rendre cent mille Adieux.
Adieu agreable Princesse,
Ne dites pas que je vous laisse
C’est vous qui fuyez nos beaux lieux.

5.
(25) Païs de Gueldre je t’envie
Mon soleil, mon bonheur, ma vie,
Je vous envi lieux estrangers
Que vous parlerez en presence
A qui je n’auray accointance
(30) Qu’à la merci des messagers.

6.
Adieu la ioye, Adieu la dance,
Adieu mille ieux de plaisance,
Adieu mille riants discours,
Adieu Sonnets, Adieu Ballades,
(35) Adieu Chansons, Adieu Aubades,
Adieu les plus beaux de nos jours.

7.
Adieu sejour desert et sombre,
Ville de Delf, tu n’es qu’un ombre,
Et ne soulois estre qu’un jour,
(40) Adieu, ta clarté coustumiere
Te fait ecclipse de lumiere,
Bien qu’à promesse de retour.

8.
Adieu Marie le modelle
D’une essence surnaturelle,
(45) Adieu amiable entretien,
Adieu paragon de nostre aage,
Donnez moy vostre coeur en gage
Je vous feray present du mien.
Leydae. Mart. 25.


[CH1617:006]
HUICTAIN
Par le commandement de Bacchus, et ses loix
Nous avons festoyé d’enfans une grand’ somme,
Mais vous, noz conviez sachez hardiment comme
Vostre Adieu ne se faict iamais sans force croix.
(5) Doncques il n’est besoin pour la seconde foix
(Enfans trois foix croisez) d’en demander au prestre,
Comme cela se voict observer en ce mois,
Car vous en avez plus qu’il vous en sçauroit mestre.


[CH1617:007]
LARMES SUR LA MORT DE FEU MONSIEUR MAURICE
DE NASSAU: QUI MOURUT à LA HAYE LE 5. DE IUIN 1617.
1.
Allez mondaines esperances
Allez trompeuses apparences,
    Je ne me fie plus en vous,
Allez la gloire de ce monde,
(5) Puisque sur nous la terre, l’onde,
    Le Ciel decoche son courroux.

2.
Nature a changé de methode
Il n’y a plus regle ni mode
    Que ne renverse le destin,
(10) Il n’y a plus de difference
Entre origine et decadence
    Entre le principe et la fin.

3.
Ieunesse vigoureuse et fiere
Qui ne fais qu’entrer en carriere,
    (15) Trousse bagage, il faut partir,
Il n’y a moyen de poursuivre,
Si desormais avant que vivre
    Il faut commencer à mourir.

4.
Il est mort l’honneur de ta bande
(20) Maurice l’espoir de l’Hollande,
    Maurice l’heritier promis
Des vertus d’un plus grand Maurice
Prince que le Ciel plus propice
    Honora d’un si digne fils.

5.
(25) Il est mort et la Parque sombre
Ne nous fait grace que de l’ombre
    D’un astre jadis sans pareil,
Qui nous empechera de suivre
Celuy que nous pourrons survivre
    (30) S’il se peut vivre sans soleil?

6.
Grande esperance d’un grand Pere,
Cher soulas d’une chere Mere
    Te voila pour saouler les vers,
Fumée d’une belle flame
(35) Te voila chargé d’une lame
    Le triste subjet de mes vers.

7.
Le monde a peu de sympathie
Qui jugeant de ta maladie
    Peste la nomme sottement.
(40) Helas! la chose est manifeste
C’est un mal pire que la peste
    Qui nous apporte ce tourment.

8.
Les flots les plus hauts se r’abbaissent,
Les douleurs les plus grandes cessent,
    (45) Le temps allege touts ennuis,
Les nostres croistront au contraire
Quand, helas! quand la mort d’un grand Pere
    Nous fera desirer le fils.

9.
Pour nous consoler on apporte
(50) Que d’avoir la mort à la porte
    C’est la misere de ça bas;
Mais qui nous fermera la bouche
Si on nous ravit dans la couche
    Ce qui se devoit aux combats?

10.
(55) Desia l’Espaigne fut attainte
D’une plus qu’ordinaire crainte
    Ayant ouy courir le bruit
Que le Ciel promettoit lignée
Au grand Mars dont la renommée
    (60) De l’un à l’autre Pole bruit.

11.
Ou sont, Minerve, ces trophées
Ou ces victoires asseurées
    Que tu chantas à ce berceau?
Faut il que ces grandes promesses
(65) Noyées dessoubs nos destresses
    S’estouffent dedans un tombeau?

12.
Desia les plumes plus coulantes
Desia les langues mieux parlantes
    Desia les plus heureux esprits
(70) Avoient la belle heure attendue
Qu’il faudroit corner par la nue
    Heureux Pere d’un heureux fils.

13.
Maintenant que ces Epigraphes
Changent leurs noms en Epitaphes
    (75) Maintenant qu’un clin d’oeil de Mort
Fait entendre à la populace
Que le plus annobli de race
    N’est exempt du fatal effort,

14.
Maintenant que pour nostre offence
(80) Le Ciel nous chastie et nous tance,
    Nous oste de devant les yeux
Le bonheur et la jouïssance
D’un bien que la perte et l’absence
    Nous iront faire estimer mieux,

15.
(85) Voila ces grands esprits en peine
Voila tout le monde hors d’haleine,
    Le mal nous touche de trop pres,
Helas! la suite de nos carmes
Ne sçauroit egaler les larmes
    (90) Que nous demandent nos regrets.

16.
Moy le dernier des moins habiles,
La plus vile ame des plus viles,
    Le plus abbatu des plus bas,
Suivray-ie les pistes fatales
(95) A quoy nos plus fameux Dedales
    Confessent de ne suffir pas?

17.
Muse qui m’enfles le courage
D’une inconsiderée rage
    Cesse d’escalader les cieux
(100) Bien que l’ambition t’appelle,
Ne vas pas mesurer ton aisle
    A la portée de tes yeux.

18.
Arreste donc foible courriere
Voicy le bout de ta carriere,
    (105) Trousse ton vol mal-asseuré,
Si le mal ne se peut escrire
Si la douleur ne se peut dire
    C’est assez fait d’avoir pleuré.
Fin.
Leydae, 21°. de Juin.


[CH1617:008]
EreptI patrIIs properantIa fata trophaeIs
    MaVrItII pLangIt BeLgIa, rIDet Iber.


[CH1617:009]
ACADEMIAE SACRUM
Et jam Leida Vale: Patrias revocamur in oras,
    Leida vale, patrio dulcior una solo.
Hactenus alma tuo pendemus ab ubere mater,
    Portio Pallady quantulacumque tui;
(5) Hactenus est doctis patulam dare vocibus aurem,
    Hactenus est avido condere verba sinu,
Hic ubi Cecropias, Flandro praecone, per arces
    Cornelius Tacito desiit ore loqui.
Nunc alio trahit aura ratem: nunc altera mentem
    (10) Cura premit: Quae, quae meta laboris erit?
Te sequimur, sequimurque tuas mox, Curia, lites,
    Curia curarum Mater, alumna, penus;
Pulpita, Rostra, Forum, Sententia, Causa, Clientes,
    Nomina erunt studys non aliena meis.
(15) Heu! veterem subito mutatam nomine vestem,
    Heu! cito Pieriis laurea fixa jugis,
O mea, sed quondam, faciles in vota Camaenae,
    O mihi Thymbraei numina culta Dei!
Ecce ego, sed tenerâ vix obrepente juventâ,
    (20) Eripior sacris Turba sacrata tuis;
Eripior, nec sponte feror; nec transfuga dicar,
    Nec tibi perfidiae criminis esse reus,
Quos modo per Patriam licuit, tibi trivimus annos,
    Quod superest aevi vindicat Haga foro.
(25) Sic tibi, sic, veneranda Cohors, damus ultima verba,
    Relliquias prisci verba caloris habe.
Ne neger Aonios aegro pede linquere fontes,
    Ne neger invitus dicere, Leida Vale.
Scrib. Lugd. in Batavis. Kal. (1) Iun.


[CH1617:010]
CONCORDIA DISCORS. ODE
Ilicet, partae Batavum quietis
Taeduit Civem; pudet otiosae
Desidem gentis, pudet et beatae
    Ducere nomen.
(5) Quisquis ingenteîs animo triumphos
Exterum volvis, quibus inter altas
Verticem, vel tunc miseranda, fixit
    Belgica nubes:
Quisquis indignum Populo subacti
(10) Reris Hispani domitore festâ
Cassidi natos redimire laetum
    Fronde capillos:
Heu! parum nostris agitate turbis,
Heu! parum nostris tepefacte, felix
(15) Arbiter, flammis; age, bellicosam
    Excute gentem.
Fervet, externo vacuum timore,
Belgium rixis; metuenda plebi
Convolat plebes, bene ferre magnam
    (20) Nescia sortem.
Heu quis insani facilem furoris
Arguat motum, speciosa turbis
Causa quaesita est Pietatis olim
    Tincta colore.
(25) Qualiter, quot, quem Deus, ante structi
Machinam mundi, bonus aut saluti,
Iustus aut poenae voveat perenni,
    Fabula vulgi est.
Quatenus, cui se velit imputari
(30) Passa pacandi Soboles Parentis,
Sustinet supra crepidam peritus
    Quaerere sutor.
Quid boni, quid non vitiata primi
Labe peccati teneat voluntas,
(35) Quanta libertas animo renato,
    Faemina certat.
Numquid Electos gemino vocari
Constat attractu, dubitante lixâ
Asseret messor, molitor negabit,
    (40) Solvet agaso.
An vel infernas dubio futuri
Fas sit Electo trepidare flammas,
His comessator fugat otiosas
    Aulicus horas.
(45) Ille Divino super Orbis orbem
Vectus afflatu, Sophiae sacratae
Sanctior Mystes stetit, et regessit
    O Homo! quis tu?
Hic per abstrusas Pietas latebras
(50) Quaeritur; qua se perhibet videndam
Spernitur; doctae pietatis una et
    Maxima laus est.
Hinc furor sanae rationis expers
Concitat caeco populum tumultu,
(55) Hinc acerbatos inimica scindunt
    Odia fratres.
Vidimus bello pavidum recenti
Belgium Hispanas trepidare fauces,
Qualis e saltu pavet irruenteis
    (60) Agna leones.
Vidimus pressam relevare junctas
Patriam vires; ubi tum simultas?
Exulat. Quid nunc? laniant beatas
    Schismata Terras.
(65) Tantus a ventis nimium secundis
Imminet ponti dolus imperito
Fluctuum Nautae: minitantur imam
    Summa ruinam.
Heu! nimis vento fruitum secundo
(70) Vulgus, undarum rude; quorsus extra
Quaeritur splendens pietatis ansa?
    Intus abunde est.
Nempe ceratis ope Daedaleâ
Niteris pennis; habitare tecum
(75) Nescis, ignarum tibi tute quam sit
    Curta supellex.
Diffluis luxu miseranda plebes,
Hoc age, et mores pia corrigendos
Cura castiget; rogo numquid istac
    (80) Parte labores?
Sen. Tantum nobis vacat? iam vivere, iam mori scimus?
Hag. Com. Prid. Cal. Octob. (30 Sept.)


[CH1617:011]
PARAPHRASTICUM
Emmers ’tbegint U dan in ’tleste te verdrieten
Den langh-gewenschten vred’, o Hollandt, te genieten.
    ’Tis dan zoo verr’ gebrocht dat ghy ’s U rekent schandt
    Langher genoemt te zyn ’tstil geluckighe landt.
(5) Ghy Vreemdelingh die gaet by U selfs overpeysen
Soo menich schoon triumph, zoo merckelycke reysen
    Daer Neerlandt door verhief gequetst, gebrant, gerooft
    Tot inder wolcken top ’t victorieuse hooft:
En seght dat ’t jammer is dat die strydtbare handen
(10) Die boven menschen hoop Spaengien wel eer vermanden
    Dus langhe leggen stil; dat een volck vol van moet
    In stede van ’t helmet den Laurier draghen moet.
O ombekende gast in ons verweerde saecken,
Geluckigh vreemdelingh die niet hebt connen smaecken
    (15) De hitte vanden brandt daer ’tVaderlandt af waecht,
    Comt en besiet ter degh’ hoe U ’tcloeck volck behaecht.
Nederlandt buyten vrees’ van uytheemsche gevaren
Steeckt binnen vol crackeels, ontroert syn eyghen baren,
    ’Tvolck synes voorspoets sat met een onstelt geloop
    (20) Soo verschrickt als gevreest loopt t’ samen over hoop.
En offer yemandt quaem die haer wilde verwyten
Dat sy met beuselingh tydt en moeyte verslyten
    Sonder weten waerom: d’antwoordt is langh gereet,
    Men heeft het stuck met schyn van heylicheyt becleet.
(25) Wie Godt, hoe en waerom voor aller eewen tyden
Der welverdiende straff genadich wil bevryden,
    Wie hy rechtveerdelyck in verdoemenis laet
    Tot grootmaeckingh syns naems, dat ’s nu allemans praet.
Hoe verr’ hem streckt de doot des Lams voor ons gestorven
(30) Wie door hem salicheyt, wie niet en heeft verworven
    De cloeckste syn’s oneens; maer soeckt ghy cort bescheyt
    Vraecht u Schoenmaker eens wat hy daer goets af seyt:
Wat vrydom ’smenschen wil geduerende dit leven
Sints der Erfsonden smet noch over is gebleven
    (35) Wordt seer gedisputeert: maer waer toe veel gekyfs?
    Gedraecht u voor het cortst aen een half dozyn wyfs.
Off Godt uytwendichlyck beroept syn’ uytvercoren
En inwendich met een, quam een trosboef te voren,
    Den boer antwoorde jae, den molenaer sey neen,
    (40) Den roscammer quam oick en hielpse over een.
Hoe een vercoren ziel mach leven hier beneden
Van haerder zalicheyt versekert en te vreden
    Dat’s maer een kindervraegh, die een jonck courtisaen,
    Al waer hy vol en sat, lichtelyck can verstaen.
(45) Dus trachtmen huydensdaechs door hoecken en door boecken
Naer de Godtvruchticheyt, niemandt en gaetse soecken
    Daerse haer selven toont, Godtvruchtich, maer geleert
    Boven al moet hy zyn die wil wordden geeert.
Buytens boeckx vroom te zyn dats niet eens weert om prysen,
(50) Cont ghy maer u vernuft boven ’tgemeyn doen rysen
    Hoe’t met u leven staet in schanden off in eer,
    Dats dan all even veel, men vraecht zoo verr’ niet meer.
Daer hebt ghy Vreemdelingh den gront onser ellende
Den oorspronck vanden haet die ’t landt stelt over ende,
    (55) Daer hebt ghy ’tschoon beghin vanden bitteren twist
    Die broeders onder een op malcanderen hist.
’Tis niet seer langh geleen, ’tstaet ons ouders noch voren
Hoe Nederlandt verdruckt weynich min dan verloren,
    Schrickte voor ’t Spaensch gewelt, gelyck als ’tschaepken beeft
    (60) Voorden tant vanden leuw die ’t onder handen heeft,
Maer ’theucht ons oick seer wel dat die benaude tyden
Gheen geschil, gheenen twist gheen scheuringh wilden lyden.
    Hoe verr’ is ’t nu van daer, hoe gaetmer nu met toe?
    Als ’t al in weelde leeff wordtmen de weelde moe.
(65) Soo vol peryckels is ’t plat voorden wint te varen
Voor Stuerluyden ter zee weynich off niet ervaren,
    Dat’s den ghemeynen loop des Werelts over al,
    Al wat op ’t hoochste staet schickt sich weer naerden val:
O ombevaren Volck! hoe hebben u die zeylen .
(70) Al te vlack voorden mast buyten streeckx helpen zeylen!
    Wat wil yegelyck dus de Godtvruchtichste zyn
    In ’t wterlyck gelaet? ’twaer beter elck in ’tsyn,
’Tis toch verloren moeyt, ’tsyn al Icari pluymen
Daer u de heete son de lucht om zal doen ruymen;
    (75) Wat leytmen opder straet malcanderen en quelt?
    ’Twaer beter ondersocht hoe ’t thuys al is gestelt.
Comt weelderighe Volck, leert eerst u selven kennen,
Leert hoovaerdy, leert pracht, leert haet, leert nyt ontwennen.
    Dat is het groote punt daer voor op dient gelet;
    (80) Ick vraegh yeghelyck eens oft hem daar niet en let?
Hagae 5°. Id. 8breis (11 Oct.)
 Sen. Tantum nobis vacat? Iam vivere, jam mori scimus?


[CH1617:012]
TUMULTUANTI BATAVIAE,
PATRIAE CHARISSIMAE;
QUIA MATRI,
QUIA NUTRICI;
PATRIAE INFELICI,
QUIA
FELICITATIS PRODIGAE,
BENE AGERE
ET
CONSTANTER,
FAUSTIORE
ANNI INGREDIENTIS
QUAM LAPSI
AUSPICIO,
OPTAT, VOVET, APPRECATUR
C. H.
CIVIUM ULTIMUS
(IGNOSCE INVIDIA)
AMANTISS.mus
IPS. KAL. IAN.
MDCXIIX

Ille ego cui Patriae nuper civilia Civi
    Bella dedit Lyrico carmine Musa loqui,
Bella per Hesperios plus quam gratissima campos,
    Bella vel Hesperiis horridiora minis:
(5) Nunc alios paro mente modos: rea criminis edit
    Criminis ipsa sui Patria ferre notam.
Nunc alium quate Musa pedem; rediviva Decembrem
    Excipit, et clauso redditur orbe Dies,
Illa Dies gemino quondam celeberrima Iano,
    (10) Illa meo quondam carmine sacra Dies;
Nempe super Tropici dilapsus cornua Capri
    Cynthius Idalias fessus anhelat aquas:
Tympana tacta tonent, volucres tuba perstrepat auras,
    Psallite sacra novis Organa foeta modis,
(15) Iunge puellares Batavum speciosa choreas,
    Tolle levi facilem voce Iuventa pedem:
Sat furiis facibusque datum; fuge tristis Enyo,
    Cede per aeternos non reditura dies;
Redde Batava tuis niveam Concordia frontem,
    (20) Exulet irarum quidquid adusque fuit;
Indue pacatum commota Batavia vultum,
    Collige Concordi Tela soluta manu;
Desine mordaces ridenda fovere cachinnos
    Invidiae, turbas quae fovet atra tuas;
(25) Desine post tantos demens dubitare triumphos
    Hesperiae mâlis terror an esse jocus;
Desine devictae tanto conamine Genti
    Tradere victrices Tu tibi victa manus;
Desine surdastras opponere Regibus aures,
    (30) (Scilicet, et medicam despicis aegra manum:)
Desine (da veniam verbis, miseranda malorum
    Patria congeries, non nisi vera loquor)
Desine constanti per Iberica ferra, per ignes
    Sanguine signatam commaculare Fidem;
(35) Excute quicquid habent caecae fallacia noctis
    Dogmata, Doctrinae dogmata strata Novae.
Si tamen, ô aliquis, libeat Novitatis amanti
    Esse, licet: factum comprobo; prome virum,
Exue cum veteri veterum contagia morum
    (40) Pelliculâ, sic jam, sic novus esse potes;
Sic modo, sed gratâ Superis novitate novatus
    (Annue Rex Superûm) sic Novus Annus erit.
Propr. Id. (5) Decemb.


[CH1617:013]
AD PATREM, CUM IPSI QUERELAM BATAVIAE, CANTIONEM
HEXAPHONEN CAL. IAN. OFFERREM
Si Patriae dubius (quam Dii prohibete!) ruinam
    Intueor, lachrymas poscere visa fuit;
Si subit optatas referens optata Calendas,
    Carmina, concentum visa jubere dies;
(5) Si lubet in superas oculum convertere sedes,
    Torva iubent humiles fundier astra preces:
Hinc triplicem (nam sic Hollanda Tragoedia suades)
    Personam triplici munere functus ago.
Ploro, celebro, precor, Patriam, Dionysia, Divos,
    (10) Flente, sacrâ, geminâ, lumine, voce, manu.
Accipe ridenteîs, Rerum dulcissime, fletus,
    Cantanteîs lachrymas (vix mihi credo) damus.
Propr. Cal. Ian. (30 Dec.) 1617


Continue

[CH1618:001]
STANCES PROGNOSTICQUES, SUR LA PRODIGIEUSE
ENFONÇURE DE GLACE, ARRIVEE A LA HAYE
LE 28e. DE IANVIER MDCXIIX.
1.
J’ay plaint, j’ay pleuré les miseres
De tant de miserables Meres,
Que le desastre d’un clin d’oeil
A fait veoir leur petite race
(5) Courrir sur une traistre glace
De la pourmenade au cercueil.

2.
Ie quitte maintenant les plaintes
A ceux que les vives atteintes
Du malheur touche de plus pres,
(10) (Louange au bon Dieu, qui me donne
Que sans offence de personne
Ie me dispense des regrets.)

3.
Mon esprit hors de moy m’appelle,
I’ay des presages en cervelle;
(15) Et, comme à un soldat placé
A l’ouverture d’une bresche,
Le soing de l’avenir m’empeche
La souvenance du passé.

4.
Hollandois donnez audience
(20) A une simplette eloquence
Fille de la Sincerité;
Ie parle sans fard de paroles;
Il ne faut point des Paraboles
En question de verité.

5.
(25) Hollande, la fleur des Provinces,
Haye, le beau sejour des Princes,
C’est à vous que le Ciel en veut,
Le Ciel qui par un coup de glace
Vous advertit et vous menace
(30) Quoy que par foudres il le peût.

6.
Les foudres sont trop ordinaires,
Trop ordinaires les tonnerres,
Presages d’ordinaires maux,
Il se sert d’un effort plus rare
(35) Pour tesmoigner qu’il vous prepare
Des rares coups, des bruits nouveaux.

7.
Ces jeunes hasardeux courages,
Ces hardis braveurs des naufrages,
Qui se pourmenants sur les eaux
(40) Apprindrent à leur adventure
Que c’est affronter la Nature
Faire des hommes des bateaux,

8.
C’estoyent les pourtraits, les modelles
De la naissance des querelles
(45) Qui se nourrissent en ces lieux,
Pour dire quel est le salaire
De ceux qu’au danger volontaire
Atrappe le courroux des Cieulx.

9.
Si jamais il fut des Icares
(50) Qui temerairement bizearres
Harderent la vie au renom,
Le malheureux siecle ou nous sommes
Nous fournit une race d’hommes
Qui leur envient ce beau nom.

10.
(55) La piste, le chemin, l’adresse
Que la Divinité nous dresse
Leur sont estoffes de bas prix;
Il faut des choses relevées
Bien loing au de la des nuées
(60) A des si relevez esprits.

11.
La verité est simple et nuë,
Ils la poursuivent dans la nuë
D’une profonde obscurité;
Il n’est Pieté sans Science;
(65) Il n’est homme de conscience
Qui n’a de la subtilité.

12.
Voila comme l’on fait du brave,
Comme l’un l’autre l’on se brave
A qui bravera le danger,
(70) Pour dire que la droite voye
Ou le Sainct Sauveur nous envoye
C’est un passage trop leger.

13.
Mais quoy? poures gens estourdies,
Il n’y va moins que de vos vies;
(75) Vous courrez des chemins glissants:
Quoy? petits vermisseaux de terre,
Voudriez vous bien faire la guerre
Au plus Puissant des plus puissants?

14.
Cette grand’ lueur transperçante
(80) Cette grand’ flame devorante
Fondra la glace dessoubs vous;
Ce feu des vengeances divines
Vous fera lire en vos ruines
Quel est du grand Dieu le courroux.

15.
(85) N’esperez pas qu’en ces extremes
On vous secoure tout de mesmes
Comme à vos enfans mi-noyez;
Tels verrez vous qui du rivage
Seront spectateurs du naufrage
(90) Et n’en voudront mouîller les pieds.

16.
Voire vos haineux, au contraire,
Ceux que jadis vous feistes taire,
Ouvrirent la bouche à vos pleurs,
Pleurs, helas! qui leur feront rire
(95) Voyants vos armes vous destruire
Ce que ne peurent pas les leurs.

17.
Ainsi dans un bien peu d’années
Voyants vos villes ruinées,
Honte vous crevera le coeur,
(100) Et direz, reduits en servage,
Bon Dieu! fut il jamais un aâge
Que la Hollande fust en fleur?

18.
Ainsi les Nations estranges
Apres tant de piteux eschanges
(105) Vous trouveront sans Roy ni loy,
Et diront, voyants ce ravage,
Bon Dieu! fut il iamais un aage
Qu’il se parlast icy de Toy?

19.
Pardonne moy. chere Patrie,
(110) Si d’une triste Prophetie
I’ose ton oreille accabler;
C’est la peur, non pas l’esperance,
Non pas le vray, mais l’apparence
Qui me contraignent à parler.

20.
(115) Vienne, c’est ce que je desire,
Qui en effet me puisse dire,
Prophete, tu en as menti;
Et je diray à sa venue,
O la nouvelle bien venue
(120) D’un agreable dementi.
30°. Ianu.



[CH1618:002]
AD IUVENTUTEM ZIRICAEAM ELEGIA APOLOGETICA
Circaei Iuvenes, facibus devota Cyprinis
    Pectora, par telo saucia turba pari;
Per geminas Dominae, totidem tua fulmina, stellas,
    Prima pharetrati, quem colis, arma Dei;
(5) Per Paphiae delubra Deae; per tela, per arcum,
    Cuius in accenso pectore vulnus habes;
Desine rivalem temere commota Batavum
    Innocuique dolos subtimuisse viri:
Non ego Mattiacis obrepsi proditor oris,
    (10) Non ego Circaeis dissimulator agris:
Pone metum. spernenda times. impune Batavis
    Creditur, et fraudum nescia turba sumus.
Non Helenam, si qua est, (neque sum Paris) ambio vestram;
    Hospitii cultor, non violator ero.
(15) Non mihi fallacis plaudo sub imagine voti,
    Non mihi tam grandis vindico jura spei:
Mecum habito, et quam sit novi, neque sero, futurum
    Ut cadat in casses casta Venila meos;
Illa quidem (et voveo) felicius eliget, olim
    (20) In mage se dignos introïtura toros.
Audiat interea, quisquis prior ille Procorum
    Occupat adventum suspicione meum.
Fallier humanum est; et habet sua quemque caligo,
    Nec magis hic tenebris, nec caret iste magis:
(25) Ni tamen insignis dementem decipit error,
    Nescio quid miseri nomen Amantis habet.
Non mihimet comperta loquor, sed naufraga saxa,
    Naufragium passo praemonitore, noto.
Quas dubio lachrimas, quae non suspiria amanti
    (30) Moverit aspectu torva Puella suo?
Quis misero pallor, quis non furor occupat artus,
    Si, sibi postponi quem velit, ille praeit?
Et tamen has aliquis (quid non mortalia cogis
    Corda, Tyrannorum maxime, parve Puer?)
(35) Has aliquis risum lacrumas, hos gaudia fletus
    Dixerit, Elysios posthabiturus agros.
Vivite felices, quibus importuna calenteîs
    Flamma vorat fibras; Me meus ardor agit;
En dudum Patrys animo procul evehor oris,
    (40) Iam mare, jam Terras ultima mente lego:
Hesperidum hinc Populi, hinc Phoebo subjecta recenti
    Regna manent oculos conspicienda meos;
Parthenopes jamnunc avido obversatur imago,
    Et cinis Imperii, perdita Roma, tui;
(45) Et quae Caesareo pares Germania sceptro,
    Et modo faemineâ Gallia quassa manu,
Quique per Occiduos Tamesis devecte Britannos
    Iuncta Colosseo littora Ponte lavas.
Aurea Libertas, quae non lustrabimus arva?
    (50) Quanta sub hos oculos, te comitante, cadent!
Aurea Libertas, priscis adamata Batavis,
    Cum socias junxit foedere Roma manus,
Aurea Libertas, superum data munere Terris,
    Quis tibi, quis sanus, vincula praetulerit?
(55) Aurea Libertas, Tibi me, voveoque dicoque,
    Tu quoque ne gressus desere Diva meos.
Circaei Iuvenes, per me licet esse maritis,
    Ite sub optatum si volet illa torum;
Subdite colla jugo, cippo date crura beato,
    (60) Non facit ad Batavum calceus iste pedem.
Ziricaeae. Prid. Cal. Aprileis (31 Maart).


[CH1618:003]
ADVERTISSEMENT AUX DAMES
Madame, je mourray vostre plus humble esclave,
C’est le beau premier mot des Courtisans mieux nez,
Dames n’admirez pas tout ce qui semble brave,
Gardez vous des Renards subtilement niais,
(5) Gardez vous de cueillir tout ce qui semble rose;
Il s’en faut peu ou point, par la Metamorphose,
D’esclaves enchainez à Diables encharnez,
...


[CH1618:004]
CONSTANTINI HUYGENS IN ANGLIAM ABITURI
AD PATRIAM TUMULTUANTEM [Grieks-]apótaxis[-Grieks]
Est aliquid Patriis considere molliter arvis,
    Est aliquid Patrios usque subire lareîs:
Patria da veniam, non sunt tua gaudia tanti,
    Non facis ad mores seditiosa meos.
(5) Anglia vicino celebris iacet insula Ponto,
    Dives opum dubites an Pietate magis;
Sed Pietate magis. Borean date fata secundum,
    Huc iter, huc animum vertimus: Haga Vale.
Hic ego securo placidum pede littus, et illa,
    (10) Illa, sed armorum nescia, Regna premam;
Hic ego de Patria cupidam narrantibus aurem
    Nunc dabo, nunc faciet littera missa fidem;
Hic ego de Patriae surgentes funere planctus
    (Mentiar astra duint) eminus aure legam;
(15) Hic ego, fata meos maneant quaecumque Batavos,
    Ut modo ne Civis sim miser, exul ero;
Hic ego Regales, mundi miracula, turres,
    Hic ego relliquias, Elisabetha, Tuas,
Hic ego Romuleas aequantia marmora moles
    (20) Percontante novus lumine suspiciam;
Hic ego Cambrigias porro, mea summa, Camoenas,
    Vota, salutandi sedulus hospes ero.
Hic ego, nunc animo, tum corpore junctus amicis,
    Fundar in amplexus, Caesar amate, tuos.
(25) Iurgia, dissidium, rixae, furor, ira Valete,
    Pax trabeata vale, pugna togata vale.
Avehor. aura vocat: pacata Britannia salve,
    Magne Britannorum Rex, Iacobe, fave.
Hagae. Com. IIX.° Cal. Iun. (25 Mei).


[CH1618:005]
DORIS OFT HERDER-CLACHTE
’t Tweede Jaer is om geloopen,
Tweemael hebt ghy overcropen,
    Groote Meter vanden Dach,
Oost en West door Zuydt en Noorden
(5) Sints ick Doris eerstmael hoorden
    Sints ick Doris eerstmael sach.

Noch en hebb’ ick’t niet vergeten,
Doris can’t oick noch wel weten
    Hoe die vruntschap eerst begost
(10) Die my doch zoo zeer verheughden,
Die my coste zoo veel vreuchden
    Als zy my nu quelling cost.

’S Haechs gerucht was ick ontweken
Achter ghen’ begraesde beken,
    (15) Daer zoo menich eycken plant,
(D’ outheyt doet ons sulcx gelooven)
Heeft doen delven, heeft doen clooven
    Vrouw’ Jacobae eygen handt.

Eenicheyt was ick gaen soecken
(20) In die doncker-groene hoecken,
    (Wat verandert ghy myn bloet?)
Doris, ’tproeffstuck van naturen,
D’alderliefste van ons bueren,
    Doris quamp mij te gemoet.

(25) Cost ick seggen hoe de Mane
Inde blauw verwelfde bane
    And’re lichten overmuyt,
Dan zoude ick eerst wel vertellen
Hoe dat Doris haer gesellen
    (30) Trotste ende tradt voor uyt.

’Tgoet geselschap dat sy leyden,
Dat ick niet en socht te scheyden,
    Maeckte dat ick stondt van cant,
Maer, O! onverwachte tyding!
(35) Doris toonde wat verblyding,
    Ende greep my by der handt.

Herder, sprack sy, Waer wilt henen?
Cont ghy U geselschap leenen
    Aen des’ Nymphen desen dach?
(40) Gheerne, o ghy Haeghgens eere,
Zeyd’ ick, maer hier jsser meere
    Daer ick ’t niet by halen mach.

Halen? riep sy, ende lachte,
Och kindt! wist ghy myn gedachte,
    (45) Dat en seydt ghy nemmermeer.
Hier ontrent en zyn gheen menschen
Diers geselschap ick mach wenschen
    U en achte ick noch veel meer.

Voorts zoo wil ick u wel sweeren
(50) Als een Herderin’ met eeren
    Datter dry zyn in getal
Die ick inde werelt achte,
Daer ick vruntscap van verwachte,
    Maer U stell’ ick boven al.

(55) Doen was ’t mynen tydt om spreken,
Maer de flesch en can niet leken,
    Die gevult is totten top,
Woorden die my meest gebraken
Conden uyt den mont niet raeken
    (60) Blyschap stopte my de crop.

Plompaert, zeyde ick in myn sinnen
Cont ghy nu U selfs niet winnen,
    Dient hier soo lang op gedocht?
Hoe ick ’t keerde, hoe ick ’t wende
(65) Daer en quam niet uyt in ’t ende
    Dan, Och die ’t gelooven mocht!

Hoe gelooven zeyde Doris
Meynt ghy dat myn hert een Door is
    Daermen niet dan door en gaet?
(70) U hebb’ ick al lang voor desen
Uyt veel duyzenden gelesen
    Dat en is gheen kinderpraet.

Emmers zyt ghy niet te vreden
Noch met woorden noch met reden,
    (75) Ziet hier is het waertste pandt
Dat ick oyt op dezer aerde
Aen myn vingeren bewaerde,
    Dat bewaer ick voor U handt.

’K hoor ghy wilt ons Dorp verlaten
(80) En gaen treden ander straten,
    Daer de wysheyt wordt geleert,
Laet niet binnen weynich weken
My te voren aen te spreken,
    ’Tzal U worden dan vereert.

(85) Dat en seght ghy gheenen dooven
(Ick beghost haer te gelooven)
    Sprack ick ende greep haer handt,
Ick en zal van hier niet scheyden
Zonder van u te verbeyden
    (90) ’Taengenaem beloofde pandt.

Mynen tydt was om gecomen
En myn reyse voorgenomen
    Die my viel al vry wat hert,
Doris bleeff my in ’tgedachte
(95) Doris was’t by dach by nachte
    Doris lach my steedts in ’t hert.

’K gingh haer van beloofte spreken,
Herder, zeyd’ sy, zoud’ ick breken
    Dat ick eenmael heb’ belooft?
(100) Comt ick wil U leeren melden
Hoe ick wete te vergelden
    Die my op myn woordt gelooft.

Ziet dit rincxken heeft gheen ende
Hoe men’t keere, hoe men ’t wende;
    (105) D’eewicheyt moet oick soo zyn,
Nu besweer’ ick u by dezen,
Laet u trouwe eewich wesen,
    Dit is ’t teecken van de myn.

Waer daer langer tydt te noemen
(110) Mochten sich de menschen roemen,
    Zeyd’ ick, over d’ eewicheyt,
Langher tydt wilde ick begheeren
Om U van nu aff te sweeren,
    Doris, myn getrouwicheyt.

(115) Verder conden wy niet spreken,
Tydt begonde my t’ ontbreken
    ’Tlaetste woordt was Goeden nacht,
Vaert wel liefste Herderinne,
Vaert wel Herder dien ick minne
    (120) Meerder dan ghy oyt en dacht.

’Tscheyden viel my seer beswaerlyck,
Maer al was ick ongevaerlyck
    Een paer halfve Jaren wech,
Brieven die met ons’ gedachten
(125) Onse herten overbrachten
    Vlogen dag’lijckx over wech.

Lieffelycke, zoete tyden,
Eerlyck aengenaem verblyden,
    Was daer oyt wel uws gelyck?
(130) Als ick sagh die brieven comen,
Docht ick, Is een Paus van Romen
    Is een Koninck wel zoo ryck.

Ghy die al u beste Jaren
Hebt gewentelt inde baren
    (135) Van ’tonstadigh Minnen-meer
Ghy die Clippen, Sanden, Winden
Hebbet leeren ondervinden
    Onder uwen blinden Heer.

Comt, noch moet ick u wat leeren
(140) Om u conste te vermeeren,
    ’Tzal U costen schad’, noch schandt,
’Tis genuchte syns gelycken
Schip-breuck aen te mogen kycken
    Mette voeten op het landt.

(145) Myn geluck was op het hooge
En myn schaepkens op het drooge
    Zoo ick beter niet en docht,
D’alderaengenaemste woorden
Die ick van myn leven hoorden
    (150) Hadden my zoo verr’ gebrocht.

Myne Jonckheyt onervaren,
Myne domme jonge jaren
    Conden my niet doen verstaen,
Dat de vreuchden van dit leven
(155) Op het hoochste syn verheven
    Als sy naest ten valle staen.

Nu, daer quamen niet meer brieven,
Om een ander te believen
    Doris schreeff my niet een woordt,
(160) D’oorsaeck mocht ick niet eens weten
’Twaren voor my al secreten
    Maer ick had’ se haest gehoort.

Hoe en zoude ick niet hooren
Dat een yeglyck quam ter ooren,
    (165) Dat noch all de werelt siet?
Doris herte was ontsteken
Hoord ick langs de velden spreken,
    Doris was haer eygen niet.

Niet haer eygen? ginck ick dencken,
(170) Zoud’ dat wel ons vruntschap crencken?
    Is’t hiermet alt’samen doot?
Jae’t: een mensch heeft maer een herte.
Neen ’t: (dus stilde ick myn smerte)
    De beloften zyn te groot.

(175) Maer ick leerde haest, dat woorden
En beloften zyn gheen coorden
    Daermen Vrouwen mede bindt.
’Khad’ myn bedd’ gemaeckt te sachte.
Dus zoo droomt men heel den nachte,
    (180) ’S merghens vindtmen niet dan wint.

Nu ick wil gheen oude wonden
Op een nieuwe gaen doorgronden,
    Clachten brengen geen gemack,
’t Schreyen can geen tranen stelpen
(185) ’t Spreken can my oick niet helpen
    Woorden vullen gheenen sack.

Doris die ick acht en eere
Meer dan al des werelts eere,
    Doris die ick achten zal,
(190) Zoo lang ’s Hemels rondt zal dueren
Zoo lang vier en twintich uren
    Zullen houden haer getal.

Hebt ghy emmers goet gevonden
Langer niet te zyn gebonden
    (195) Dan tot dat ghy beter vondt,
Gheerne stell’ ick my te vreden,
Uwen wil is al myn reden
    Myn orakel uwen mondt.

Laet my een genucht behouwen
(200) Als ick u zal gaen aenschouwen
    Aen een ander handt gepaert,
Dat ick dan mach overleggen
Wat ick eertydts was; en seggen,
    Och is dat den Vrouwen aert?
Londini. Prid. Non. Quintil. (6 Juli) Aeger.


[CH1618:006]
’Tgeschil daer van gesproken is
Is sonderlingh niet veel,
Dan daer de D gebroken is,
Daer is de C noch heel.

[CH1618:007]
CORAM REGE BRITANNIAE CITHARA CANTURUS
Applicat augustam Regum ter maximus aurem;
    Suggere non solitos, dextra Thalia, modos.
Quid pavido prodis passu tremebunda? quis iste
    Virgineo subitus funditur ore rubor?
(5) Regius, agnosco, percellit lumina splendor,
    Torpida praesenti Numine lingua riget.
Cui tamen ore loqui Batavo datur, ille Britannos
    Desperet faciles in sua verba Deos?


[CH1618:008]
CONSTANTINUS HUYGENS EX MAGNA BRITANNIA
REDUX PATRIAM SALUTAT
Annuit coepto Deus, et remotis
Exulem Terris, per aperta salvum
Rura, per silvas Patriae trementem
        Iurgia vexit.
(5) Annuit Sceptri Triados Britannae
Triplicis Rector; tetigit Batavum
Quâ nihil toto viget orbe majus
        Dextera labrum.
Annuit magno soboles Parente,
(10) Carolus, vix nunc minor: annuisti,
Digna quae tanto sociata regnes,
        Anna, marito.
Annuit Patrum venerandus ordo;
Annuit vir, puer; annuit puella,
(15) Annuit (ne quid morer) omnis uno
        Ore Britannus.
Ecquid ingressum reduci, Penates
Patrii, laetum datis? ecquid olim,
Qui meos in se Batavos agebat
        (20) Excidit ardor?
Ecquid ut voces lachrimae rigarunt
Ultimas, voces lachrimae rigabunt
Denuo primas; madidumque Salve
        Patria poscis?
(25) Ecquid? hem! sat sit. digito labellum.
Scilicet, ne non liceat cuivis
Quidlibet, nobis moderante linguam
        Lege loquendum est.
Veritas fuco pia cessit: heu, heu,
(30) Saeculi mores! Ego, ne quid obstem,
Cedo: quid tecum mihi publicarum
        Sarcina rerum?
Quod licet, Te nunc Domus, et mearum
Summa curarum, gemini Parentes,
(35) Cura, censorem renuente liber
        Voce saluto.
Teque, dilectum caput, ac Parentum
Prima, Mauriti, soboles amorque
Primus: et Vos, heu! duplicata quondam
        (40) Turba, Sorores.
Nempe, ne laudem numeri superba
Vindicet Tellus potioris, harum,
Coelites, binas, retinente binas
        Orbe, vocastis.
(45) Si tamen Coelo (veniam dolori
Parca fraterno dabis) invidere
Fas sit, ô quidni, Catharina, coelo
        Invidearis?
Blanda Vestalis species pudoris,
(50) Candidum pectus, pia virgo, sollers
Artium custos, Catharina, cur te,
        Cur careamus?
Corculum Matris, Patriae senectae
Dulce solamen, praeeunte nullo
(55) Doctior doctis, Catharina, cur te,
        Cur careamus?
Mel meum, Sappho mea, Gratiarum
Quarta, Musarum soror, obstupentis
Plasma Naturae, Catharina, cur te,
        (60) Cur careamus?
Sed recens cursum dolor institutum
Rumpit: excuset miseranda lapsum
Culpa; maiores minor avocavit
        Causa Poëtas.
(65) Talis incautum memorata Flaccum
Flexit Europe, tumidos parantem
Adriae fluctus tumido Puellae
        Tollere versu.
Terminum pono lachrimis, et unde
(70) Solverat puppis redeo: Valete
Plurimum toto penitus remoti
        Orbe Britanni.
Plurimum salve Pater, atque Mater
Plurimum; frater, geminae sorores
(75) Plurimum; salve Domus, Haga salve,
        Patria salve.
Lambethiae. Septemb. Scr. Aeger



Continue

[CH1619:001]
(AAN DOROTHEA VAN DORP)
Is’t quelling sonder vreucht, is’t claghen sonder endt,
Ist suchten sonder rust daermen de liefde aen kent,
Soo hebbe ick uwen naem, o liefde, noyt geweten,
Was hy my oyt bekent ick hebb’ hem schoon vergeten.
(5) Ist in vreucht sonder sorgh, in blyschap sonder pyn,
In genucht sonder rouw daer ghy gekent wilt zyn,
Comt wel beminde min. Ick derv’ my uwes roemen,
Ick derv’ my naer u’ naem een minnend’ minnaer noemen.
Laet clagen die ’t behaecht, laet suchten die het lust,
(10) Myn Doris myn geluck, myn vreucht, myn vre, myn rust,
Ick houw’ my aen u gunst, laet my die noyt ontbreken,
Noyt zalmen my van clacht oft suchten hooren spreken.
Wat zien ick ydelheyts ter werelt omme gaen,
Hoe menigh sot geschrey, hoe menich mallen traen
(15) Sie ick hier om een leur daer om een vryster storten,
D’een is syn leven moed’ al zoud’ hy ’t selver corten,
De tweede wil in ’t vier al staet hy self in brant
De derde roept om hulp aen water, lucht, en landt,
De vierde leyt en loopt met velen en met luyten
(20) Voorby een doove deur die niet en hoort syn fluyten,
Daer staet hy in de koud’, de meyt leyt wel en warm
Menichmael (wat een spyt!) een liever inden arm.
De vyfde sal syn pack tot in ’t graff droevich dragen,
(Dit ’s noch de grootste geck) eer hy ’t haer derve vragen,
(25) De Seste clapt het all, maeckt alle man syn raedt,
Van alle man bespot, bevinghert en bepraet.
De leste stelt syn hoop’ in giften en in gaven,
Al off der vrouwen dorst met drincken waer te laven,
Verschenckt syn gelt, verteert syn bloet, verslyt syn tydt,
(30) Soo raeckt hy goet en bloet, tydt en hop tsamen quyt.
Als ick dit apenspel met sorgeloose oogen,
Met een verborgen vreucht, met een gemaect medoogen
Stae somwyl aen en kyck, zoo comt my inden sin,
Hoe wonderlyck verscheelt de vruntschap vande min;
(35) Hier gae ick myn geluck by ’thaere overdencken,
Sy zyn haer leven moed’, ick soeck ’tmyn niet te crencken,
Zy roepen om genaed’ aen land, locht, water, vier,
Ick maeck die van myn vreucht getuyghen alle vier.
Zy leggen voor de deur en bommen end’ en fluyten,
(40) Dickmaels ben ick in ’thuys dat zy besien van buyten.
Zy draghen haer ellend’ verdrietich in het graff
Myn dagelycx geluck hout my daer verder aff.
Zy clappen ’thaer, ick ’t myn. Zy worden sot gewesen
By luyden van verstandt, ick benyt, maer gepresen.
(45) Zy schencken ’thare wech, ick spare geern het myn’,
Oock hoeft myn vruntschap zoo niet ondersteunt te zyn,
Ick hebbe noyt gelooft dat den knoop vast cost houwen
Die daer gebonden wordt met goud’ oft silvre touwen.
Dit ’s dan een groot verschil: Maer, segg’ ick wederom,
(50) Is ’t zoo, dat ’s niet genouch, daer hoort oick by waerom.
Wat reden isser dan van ’t onghelyck verdragen,
In twee die beyd’ den naem van minnend’ minnaer dragen?
Myn Oordeel is onryp, myn sinnen dom en groen,
Myn uytspraeck onbequaem om langh verhael te doen,
(55) In ’t corte derf ick ’t all op desen reghel keeren,
Ick vind’ my alder ryckxt in weynich te begheeren.
’Tvervolgh is ongelyck: Zy trachten naer een vreucht
Die selden wordt bepaelt met reden, eer of deucht.
Een vreucht (het echte bedd’ wil ick hier buyten houwen)
(60) Diens moeder is den Lust, diens dochter is ’tberouwen.
Een vreucht zoo verr’ en vreemt van reden en van geest
Alsmense siet gemeen den mensche met het beest.
Myn hert, myn lust, myn wensch wordt derwaerts niet gedragen,
Het goet dat ick bejaech besit ick in ’t bejagen,
(65) Een vruntschap sonder sorgh, een liefde sonder smert,
Twee herten in een siel, twee sielen in een hert,
Een twee-gemeynen wil, een eendracht van gepeynsen,
Een onbeduchte trouw, een vrede sonder veynsen,
Dat’s all dat ick besit, dats al dat ick bejaegh,
(70) Dats myn rust, dats myn lust, myn ooghmerck, myn behaegh.
Hier cont ghy, Doris, selfs getuychenisse gheven,
Dat ick noyt verder tradt, noyt hoogher vloogh myn leven.
Dit is den lieven knoop, den aengenamen bandt
Daer ghy U eerst aen my vrywillich met verbandt,
(75) (O soet-geheuchden tydt) als my myn jonghe jaren
Tot drymael ses bynaer niet aengetelt en waren,
Dit ’s d’aengename min, d’onbreeckelycke trouw
Daer ick om U den naem van minnaer noch af houw,
Dit’s de vreucht van myn Jeucht, daer by ick zal doen blycken
(80) Gheen blyschap, gheen genucht en is te vergelycken.
Dit’s ’tgeluck daer ick van zoo dickmael heb gedocht,
Wat waer ’t een groote saeck als ’t eewich dueren mocht!
Maer Doris, hier ’s crackeel, hier gheef ick myn gedachten
Meer vryheyt dan myn woordt, daer ick wel eer om lachten
(85) Dat sprinckt my voor de scheen, als ick gedencken moet
Dat den tydt al verslyt, en al verandren doet,
Als my comt inden sin dat d’ure gaet genaecken
Dat U een naerder min het herte zal geraecken
Dat U een echte trouw sal binden; en verbien
(90) Een out bekenden vriendt vriendelyck aen te sien.
Wat sal ’t van my dan zyn, als ick naer ’smoeders borsten
Twee kinderen oft drye zal moeyelyck sien dorsten,
Wat zal ’t zyn als mij hier den Vader, daer het kint
In twyffel stellen zal wien dat ghy meer bemindt?
(95) Och soete kindertgiens (dus zal ick ’t dan verdraeyen,)
Treckt ghy uw’s moeders melck, ick ben met ’thert te paeyen.
Maer dit’s wint, en niet meer, ’tis al te vroech gesucht
Voor ’tonbekent verdriet; keert weder myn genucht
En ghy myn oude vreucht; ghy hoeft gheen plaets te maecken
(100) Zoo lang ghy meerder man niet anders siet genaecken.
Zal ’t emmers eens in ’tlest nootsaeckelyck geschien
Dat ghy mij Doris als een vreemdlingh aen zult zien,
Noch sal U eygen mondt myn droefheyt connen helpen
Noch sult ghy met een woordt myn tranen connen stelpen;
(105) Wilt ghy my zien gepaeyt, zeght my niet meer als dat,
’Tis waer, en ick bekent ick heb u lief gehadt.
28 Januar.


[CH1619:002]
AENDE EERENTFESTE Sr. MARCUS DE VOGELAER
ENDE JOFFre. GEERTRUYT VAN KEULEN
TEGHENS HAERLUYDER AENSTAENDE BRUYLOFT FEEST
    ’Ten is noch hert, noch sin, noch lust, noch wil, noch jonst,
Die my, Heer Bruydegom, op deser uer ontbreecken
Om U een Bruyloft-liedt in ’t langh en ’t breet te spreken
    Vervolgens t’oudt gebruyck: ’Tis wetenschap en const.

    (5) ’Ten is noch luyheyt sloff, noch ledicheyt vermuft
Die my voor U, Vrouw Bruyt, beletten te verschynen
Met handen vol papiers, met verssen by dozynen,
    Met Liedtgens sonder endt: ’Tis faute van vernuft.

    Hoe zoud’ ick connen zyn zoo buyten-schreefvich stout
(10) Dat ick aen d’Amstel-stroom te voorschyn zoude treden
Met myn onrymich rym, myn onbeschofte reden,
    Myn ydel-windich Dicht, myn Haechsche-hoofsche cout?

    Aen d’Amstel-cant daer ick lest metter daet bevondt
Dat noyt (den ouderdom can myn gelooff niet binden)
(15) De rechte Helicon in Griecken was te vinden,
    Noyt voetstap Pegasi, noyt Hippocrene stondt.

    Aen d’Amstelstroom daer my een wyt-beroemde Zy,
Een Anna Rymers roem doet vastelick gelooven
Dat hy myn Vaderlandt syn eyghen eer gaet rooven
    (20) Die Pieri geslacht besluyt in dry mael dry.

    Neen, daer en coom ick niet: my is wel eer vertelt
Hoe eens een jonghe guyt, die syn vlucht niet en cortte
Op de maet van syn wieck van boven neder stortte
    By Samos in het meer dat synen naem noch stelt.

    (25) Een oudt wyff seyd’ my eens hoe dat het kint van Sol
(Wat vreemder naem! docht ick) syn Vaertgiens wagen mende,
En juyst om dat den bloet de paerden niet en kende
    Quam tuymlen uyt de locht over hol over bol.

    Dat was een kinder-spronck. Ick seyd’ de knecht was mal,
(30) My dunckt dat ick het sie hoe de luy met hem lachten.
Neen, hola, ’twas te bout, dat sal ick my wel wachten
    Hy past voor eerst syn pols die seker springen sal.

    Vergeeft ’tmy Bruydegom, nu vryer, merghen man,
Vergeeft het my Vrouw Bruyt, nu vryster, merghen vrouwe,
(35) Zoo ick voorsichtelyck van vreese dat ’tmy rouwe,
    Van gronde niet en wil die ’tswemmen niet en can.

    God gev’ u veel genuchts veel winter-langhe nachten,
Een wil, een siel, een hert, een sinnen, een gedachten
Godt gev’ u veel geluckx veel Jaren in en uyt
    (40) Bekende Bruydegom, en onbekende Bruyt.
Ludebam quam ocyssime Proprid. Cal. Febr. (30 Jan.)


[CH1619:003]
AEN ANNA R.[OEMERS]
    Myn ongeluck doet my myn ongelyck verstaen,
Ick come my van selfs voor U te rechte stellen,
Hebb’ ick een onwaerdt Rym u’ waerde naem doen spellen
    De wel-verdiende straff behoor’ ick niet t’ontgaen.
    (5) Ick zie waer ’t henen wil; de wraecke staet u aen,
Om uwen niewen vriendt al lachende te quellen
Ghy weygert hem u mondt met u pen te versellen,
    Ghy laet hem t’halver vreucht, ter halver weldaet staen.
Doch, Anna, hoort myn raedt, geeft my u soete seggen
(10) In schrifte, dat ick mach met sinnen over-leggen
    ’Toneyndelyck verschil van u geest byde myn’,
Ghy sult my t’uwer eer, tot myner schandt doen smaecken
Wat Son myn wasche wieck getracht heeft te genaecken
    Verdubbelt zal u wraeck, myn vreucht verdubbelt zyn.
14 Feb.


[CH1619:004]
CONSTANTIN HUYGENS WENSCHT DEN AMSTEL-STROOM GELUCK
WELVAERT EN VEEL-VAERT
    Oudt-Vader Amstelstroom, eerwaerde gryse hooft,
    Zoo u een coude corst het oore niet en dooft,
Zoo u de Vriesche vorst in u huys laet met vreden
Zoo uwen ouden ruggh’ beseylt wordt, niet betreden,
    (5) Gheeft my verloff en tydt om clagen mynen noot
    Die ick gedwonghen stort in uwen blauwen schoot.
’Tbeleefde Wellecom, dat my voor weynich weken
Een Werelts-wonder mont uyt uwen naem quam spreken,
    Dat suycker-soete rym, dat honich-dauwich Dicht
    (10) Wordt my versaeckt, ontkent, verloochent in ’t gesicht.
Zoo haest en hadd’ ick niet u crystallyne stroomen
Verloren uyt het oogh: hadd’ niet zoo haest vernomen
    De dorre schorre hey, het hooghe drooghe sandt
    Daer my den hemel gaff myn aerdtsche vaderlandt,
(15) Onnoosel, onbedacht beghin ick my te stellen
U minnelyck onthael een yeder te vertellen:
    De reden leerde my, cost ick niet metter daet
    Ten minsten danckbaer zyn met woorden en gelaet.
Wat comt my hier te voor’? Een pronckaert hooch vermeten,
(20) (Sy noemen ’t Courtizaen die beter niet en weten)
    Een van dat licht gespuys des werelts ydel caff
    Dat allesins van spreeckt, en weet doch nerghens aff.
Arm, slecht goet-dunckend’ knecht (dus gaet de vent beghinnen)
Wat meynt ghy dat wy zyn, off menschen sonder sinnen
    (25) Oft kieckens zonder hooft? dat wy van stonden aen
    Gelooven, recht oft crom wat ghy ons voor comt slaen?
Ey lieve wane-waer! men can wel haest bedencken
Wat welle-comen u den Amstel lust te schencken,
    Den Amstel hier en daer, die dit cost, die dat mocht
    (30) (Ick weet niet wat hy daer niet over hoop en brocht)
Den Amstel, in een woordt, die spyt syn stroom-geburen
Schoon Hollandts schoonste Stadt syn eyghen naem doet vueren.
    Neen maeckt ons dat niet wys: te hooff en looft men niet
    (Dat weet ghy emmers wel) dan datmen tast en siet.
(35) Ten minsten hadt ghy ons, tot styven van u seggen,
Wat schriftelyck bescheets voor den neus connen leggen
    Dat waer wat meer geseyt; wy mochten ons beraen
    Hoe verre men daerop sou moghen achte slaen.
Dat trapten op myn seer: daer stondt ick zonder spreken
(40) Niet wetende myn leedt, noch hoe, noch waer te wreken.
    O vingerbreedt pampier (seyd’ ick [in] myn gemoet)
    Is’t dan om uwentwil dat ick dit lyden moet?
Zal ick om uwent wil des’ spytighe gesellen
Te schimpe staen, en my ter weer niet derven stellen?
    (45) ’Ten baette gheen suer sien, daer was gheen helpen aen;
    Den licht-hooft lachten eens, ginck deur, en liet my staen.
Out-Vader Amstelstroom hier doen ick U een bede.
Ghy cont hier in versien, doet zoo veel, wilt het mede:
    ’Ten is niet onverwachts het ghene my geschiet,
    (50) ’Ten is van gisteren noch daer te voren niet
Dat ick myn beste doe om sulcx te mogen wycken,
U Anna uwen roem zal lichtelyck doen blycken
    Wat moeyte, wat versoeck ick niet en hebb’ gedaen
    Om eenen reghel schrifts uyt uwen naem t’ ontfaen.
(55) T’was al verloren praet: de redelycxte reden,
Het minnelyxte woordt, d’ootmoedelyckxte beden
    En hadden gheen gewicht om haer hartneckicheyt
    Sy gaft den naem van Trouw) te brenghen tot bescheyt.
Wat ick songh, wat ick peep, zy hadd’ uyt last gesproken
(60) (Stracx hadd’ sy my het woordt met desen slach gebroken)
    Zoo wilde zy dan oick uyt laste schryven noch,
    Cost ick haer desen last vercrygen ’twas genoch.
Dit’s haer’, ja mynen last die my belast en pranghet,
Oudt-Vader Amstel stroom ghy siet nu waer ’t aenhanghet.
    (65) Zoo zy u groote naem de werelt door bekent
    Zoo moet ghy altydt vlien, en nemmer sien u endt,
Zoo moet ghy dagelycx menich beseylde waghen
Naer uwen rycken Dam hoochmoedich helpen draghen,
    Zoo moete noyt by u te vergelycken zyn
    (70) Noch Ty’, noch Leck, noch Scheld, noch Maes, noch Wael, noch Ryn.
Ghunt my een gunstich woordt, helpt my myn schande myden
Stopt den mondt aen die ghen’ die my u gunst benyden:
    Stelt U ontsach te werck: geeft u beroemde maecht,
    Daer Hollandt moet op schept, daer Nederlandt van waecht,
(75) Den voorgewenden last: gebruyckt de schoone handen
(Hebt ghy den mondt gebruyckt) die haers gelyck noyt vanden,
    ’Tverschil is cleyn off gheen, haer pen is waert haer tael,
    Haer tongh is waert haer handt: Wat maeck ik langh verhael?
Hebt ghy haer voor u Tolck uyt duysenden gelesen,
(80) Waerom en sou sy niet U Secretaris wesen?
19°. Feb. Hag.


[CH1619:005]
ACROSTIQUE A DAMle. AGNES DE KETELER
Après les doux essaix d’un plus docte pinceau,
Gaillarde Keteler, qui vous ont dechiffrée,
Ne prenez à desdain si selon ma portée
Envers vous je m’avance en ce rude escriteau.
(5) Sous ce bel oeil charmeur, des astres le plus beau,
Dont le Ciel estoilé vous rendit estoilée,
Est il ame d’humain si froide, si mal née
Qui ne se mette en feu, fust elle toute d’eau?
Enviez moy Destin l’honneur de sa presence,
(10) Tu ne m’empecheras sa chere souvenance;
Enviez moy la voix, le gracieux parler,
La delicate main, le fredon de Parnasse,
Et l’air et le maintien et le port et la grace,
Rien ne m’empechera de n’aimer QUE TEL AIR.


[CH1619:006]
MONSEIGNr. LE PRINCE HENRIJ DE NASSAU M’AYANT FAICT L’HONNEUR
DE LIRE QUELQUES MIENS ESCRITS
I.
Momes de la vertu, fils aisnez de la haine,
Envieux de mon bien, je vous mets hors de peine;
Ie brave vos fureurs; espargnez vos despits
Vos blasmes, vos desdains et ce qu’avez de pis,
(5) I’ay de quoy rembarrer les coups de calomnie,
Ie me trouve meshuy au de là l’envie:
Ie ne me souci plus du bruit de l’Univers;
        Un Prince a veu mes vers.

II.
Volumes animez, peres-grands des sciences,
(10) Pedantes de Papier, magasins de sentences,
Ne vous presumez plus de faire des sçavants
A peser mes escrits: s’il a esté un temps
Qu’innocence me fit trembler à la censure,
Le bon-heur m’a rendu la cervelle plus dure;
(15) Ie n’apprehende plus les yeulx de l’ univers;
        Un prince a veu mes vers.

III.
Aiguillons de vertu, fils de la bien-vueillance,
Trompettes de mon loz, Amiz, je vous dispense.
Mon esprit n’a besoing d’esperon ni resueil.
(20) Espargnez vos flambeaux, je m’esclaire au soleil,
Espargnez vos faveurs pour qui en sçait que faire,
Ce sera m’obliger desormais de vous taire.
Qu’ay ie à me soucier du bruit de l’ Univers?
        Un prince a veu mes vers.

IV.
(25) Idoles de nos yeulx, Sorcieres de nos ames,
Fiebures de nos esprits, boute-feux de nos flames,
Dames, nos doux tourments, ne vous chatouïllez pas
De me veoir employé à suivre vos esbats.
Si mon Luth a serui à chanter vos trophées,
(30) Ie ne m’amuse plus à l’ombre des idées.
Doy-ie me soucier du vent de l’univers?
        Un prince a veu mes vers.

V.
Prince, grand heritier des vertus d’un grand Pere,
Prince, le doux pourtrait d’une prudente Mere,
(35) Prince, l’unique espoir d’un Frere sans pareil,
Prince, de son païs moins astre que soleil.
Prince, l’effroy nouveau des Rodomonts Iberes,
Prince, né pour dompter plus de deux hemispheres,
Prince, le soing du Ciel, l’amour de l’Univers,
        (40) Ce prince a veu mes vers.

VI.
Grand Prince, s’il est vray qu’une arrogance vaine
Ne m’esblouït les yeux, que tu as pris la peine
De baisser ton regard sur l’indigne papier,
Sur les jeunes efforts d’un lourdault escolier;
(45) Permets moy de surplus que, pour braver le monde,
L’enuie, le mespris, terre, feu, Ciel et onde,
Ie puisse me vanter autour de l’Univers
Qu’un Prince a veu mes vers.

VII.
Quand mes haineux diront, poure teste estourdie,
(50) Tu ne t’es pas acquis les faveurs de Thalie,
Quand les Doctes viendront censurer mon escrit,
Quand mes amis diront ta rime a de l’esprit,
Quand les Dames diront, blasonneur de nos charmes,
Pourquoy nous ostes tu le plairsir de tes carmes?
(55) Ie diray, en fermant la bouche à l’Univers,
Un Prince a leu mes vers.
Propr. Cal. Mart. (27 Febr.)


SONNET. AEN DE SANG-GODDINNEN
Helaes! voochdinnen van myn eerbaer zoete lusten
    Ick moet, ayme! ick moet gedwongen vanden noot
    U selschap laten, ach! door dien de leyde Doot
Myn schielyck heeft ontruckt daer hert en sin op rusten.
(5) U aengenaem gequeel, dat my zoo lieflyck susten
    In goet-vernoegens slaep daervoor wert in myn schoot
    De Huys-sorch nu gestort, die swaerder weecht als loot,
Wie had doch dat gedacht doe ick u laestmael custen?
    Maer zoo u goedicheyt melyen heeft met myn,
    (10) Beveelt dan ernstelyck u brave Constantyn
U liefste Voetster-kindt dat hy myn tyng laet weten
    Ten minsten eens ter maent wat deuntgens dat ghy neurt,
    En wat op Helicon al soets en nieuws gebeurt
Soo zal ick dencken dat ick noch niet ben vergeten.
Anna Roemers.


[CH1619:007]
SONNET. DE SANG-GODDINNEN AEN ANNA ROEMERS
Neen, Anna, dat ’s gheen deegh; het most u beter lusten,
    Wy smaecken u verdriet, wy kennen uwen noot,
    Maer daer en is’t niet al: een Moeders rype doot
Laet stracx gheen dochter toe in leecheyt luy te rusten.
(5) Noyt wasser druck die tydt en reden niet en susten.
    Zoudt ghy u soo terstondt uyt onsen Voester-schoot
    Vervoeren onder schyn van Huys-sorghs wichtich loot?
Dat was de meeningh niet doen wy u laestmael custen.
    Wy gheven U een maent maer langher gheen termyn,
    (10) Dan roepen wy u thuys: Wat aengaet Constantyn,
Die was hier noyt bekent; veel min dat hy zou weten
    Wat men op Helicon speelt, veelt, springt, singt of neurt:
    Comt en besiet het self wat datter nieuws gebeurt,
Die selden wordt gesien, wordt lichtelijck vergeten.
Constanter. 7° Mart.


[CH1619:008]
CONST: HUYGENS
AENDE BREDAESCHE CAMER VAN VREUCHDENDAL
    My docht ick stondt op ’t hoochst, ick hoorde gheen gewach
    Van Heuvel oft geberght daer ick niet over sach:
Wel, seyd’ ick by myn selfs, zoo ben ick dan ten ende,
Off ick my Oost, off West, oft Zuyd oft Noorden wende,
    (5) Daer is noch Locht, noch Zee, noch Landt, noch Stadt, noch Vleck,
    Daer myn gedichten galm niet over henen streck.
Den grooten Grotius, den noyt genoch gepresen,
(Och! had hy groot, noyt groots, noyt grootste willen wesen,)
    Heeft mynen Rym gesien. Den Vlaminck hooch vermaert,
    (10) Den wonderlycken Heins, die alles heeft vergaert
Waer Roomen oyt van sprack Athenen oyt van waechde
Heeft meer dan eens bekent dat hem myn pen behaechde.
    De cloecke Visschers meyt, ’tberoemde Roemers kint
    Heeft mynen dicht gesien, gepresen en bemint.
(15) Der Nederlanden Heyl, den ouden schrick van Spaengien,
Een Weduw’, eenen Zoon, een Broeder van Oraengien
    Dry t’samen hebben my gelesen en verstaen;
    Is Hollandt niet genoch, noch can ick verder gaen,
Laet Amphitrite self getuychenisse geven,
(20) Off niet myn Muse laest haer over ’thooft ginck sweven,
    Off niet myn jonghen naem noch heden staet geplant
    Tot by den wysen Vorst van ’tgroote Britten-landt.
En wat gebreeckter meer? ’Twoordt was my nauw ontvlogen,
Ick peynsde achterwaerts. Och! seyd ick, noch is’t loghen,
    (25) Noch isser ander werck, en noch en ist niet al
    En noch gebreeckter meer; Const-rycke Vreuchden-dal,
Dal die my wenschen doet dat yemandt my betoonde
Oft Phoebus Pindi top, oft Pindi dal bewoonde,
    Ghy schoot my inden sin, en, als ick ’t wel bedocht,
    (30) Noyt hadd’ ick U van bydts, van verre noyt besocht.
Wat stouter botticheyt! de Werelt om te loopen,
Om eer, om naem, om faem, om loff, om windt te coopen,
    Te draven op en neer, te water en te landt,
    En comen maer op ’tlest aen ’sVaders Vaderlandt.
(35) Breda, beminde naem, Breda die eerst saeght leven
Die my door Godes handt het leven heeft gegeven,
    Ist mogelyck Breda dat ick U niet en ken,
    U, oorsaeck dat ick leeff, U, oorsaeck dat ick ben?
Cloeck-geestich Vreuchden-dal, daer ick behoor te leeren
(40) Hoe een bedochten Sin op Maet en Rijm te keeren,
    Ist doenlyck Vreuchdendal dat ick U niet en ken,
    U, Moeder vande Const, U, voetster vande pen?
Ten minsten ken ick schult: en, mach ’t berouwen gellen,
Ick coom myn eyghen handt voor U te rechte stellen,
    (45) Die heeft de wraeck verdient; neemt uwen slach gewis
    En straft haer zoo u dunckt haer meester weerdich is.
Doch zoo ghy liever wilt uyt enckel medelyden
Een schuldich schuldenaer beleefdelyck verblyden,
    Doet gracie en geen recht; dat tusschen U en my
    (50) Myn misdaet d’eerste grondt van meerder vruntschap zy.
Ick eysche maer een bladt, een veers, een woordt geschreven,
Om my van Uwe gunst versekeringh te geven:
    Ist emmer mogelyck dat eenen halven dach
    U Princelyck onthael ontstolen wesen mach,
(55) Laet leggen ’tbercken-rys, laet rusten de laurieren,
Die ghy hecht, die ghy vlecht om uwen Princ’ te cieren,
    Tot dat my in u smiss’, eer dat het yemandt weet,
    Een woordeken gedichts voor antwoordt zy gesmeet.
My zal, spyt nydt, en al die tegens my oyt mordden,
(60) Eer, vruntschap en geluck, deucht vreuch-end-al geworden.
Prid. Id. (14) Mart.


[CH1619:009]
AU LECTEUR DES VOYAGES DU SR. DE VILLAMONT
Sans faire le chemin que Villamont a fait,
Tu vois tout ce qu’il dit, tu dis tout ce qu’il sçait.
Sans courrir tant d’hazards, sans perdre tant d’années,
Tu ne depends qu’un jour a suivre ses brisées.
(5) Qui ne prefereroit le dedans au dehors,
Les chemins de l’esprit aux voyages du corps?
Faudroit il plus de luy que de toy faire feste
S’il a porté le pied ou tu portes la teste?
Qui voudra l’un et l’autre honorer du laurier,
(10) Couronne ton chapeau, couronne son soulier
20. Mart.


[CH1619:010]
A MONSr. DE BEAUSTE AU IOUR DE SES NOPCES
De Beauste que les feux d’une chaste Cipris,
D’une pudique ardeur pudiquement enflame;
Qui d’une saincte amour, d’une brigue sans blasme,
D’un trauail assidu uas moisonner le prix.
(5) De Beauste sur le point d’assouvir tes esprits,
De Beauste sur le point de doubler corps et ame,
De Beauste sur le point d’enseuelir ta flame,
Reçoy les bons souhaits de tes meilleurs amis.
Le Ciel d’enfans si beaus te vueille faire Pere
(10) Que, lisant dans leur front les doux traits de la Mere,
Si iamais (triste iour, sois longtemps à venir! )
A ta chere moitié faille que tu survives:
Tu puisses à toute heure en ces images viues
Ta ioye redoubler d’un double souvenir.
18°. Cal. May (14 April).


[CH1619:011]
PS. 114
Doe Israël vry uyt Egypten trock,
De kinderen van Iacob ’tsware jock
Des vreemden Volckx verlieten,
Godt stelde sich in Iuda prys en eer,
(5) Werdt selver Vorst, werdt selver Prins en Heer
Van syn’ Israëliten.
De zee sagh’t aen, en vloot van stonden aen
Te ruggewaert, de loopende Jordaen
Werdt ruggeling gedreven.
(10) Daer werdt gesien den Rotsteen springen op
Gelijck een ram. Daer saghmen bergh en top
Als lammeren staen beven.
Hoe quam het Zee dat ghy van stonden aen
Te rugge vloot, ghy loopende Iordaen
(15) Werdt ruggeling gedreven?
Wat saghmen U rotsteenen springen op
Gelijck een ram, Wat hadt ghy bergh en top
Als lammeren te beven?
Voor ’t aengesicht des Heeren die daer leeft,
(20) Godt Israëls, die alles doet en geeft,
Moet heel de werelt schroomen,
Voor’t aengesicht des wonderlycken Godts,
Die uyt een steen, die uyt een drooghe rots
Rivieren dede stroomen.
12°. Cal. May (20 April).


[CH1619:012]
VIRG. AENEID. 2
Wy vloden al verbaest. Het schrickelyck paer slangen
Toogh naer Laocoon en heeft vooreerst omvangen
Syns kindren arme lyff en jammerlyck gecnaecht.
Den Vader diese sach en geeren had verjaecht
(5) Werdt datelyck gevat met lang geschubde ringhen
Die twee mael om het lyff, om den hals tweemael ginghen
Noch staken evenwel haer hoofden over ’tsyn:
Hy tot den haer-bandt toe vol etter en fenyn
Spant bey syn handen cracht om sich den cnoop t’onbreken,
(10) Doet een verschrickt geschrey door locht en wolcken breken,
Als een gequetsten stier, die de byl met gerucht
Vanden hals heeft geschudt, en vanden autaer vlucht.
Cal. (1) Mays.


[CH1619:013]
(IN LAOCOONTEM GHEYNII)
Cernimus Hesperiis gemina cum prole ruinis
Eductum Batavâ Laocoonta manu.
Quae non Geiniaco debetur gratia caelo?
Quod Proavûm fuerat, posteritatis erit.


[CH1619:014]
PARAPHR.
Den ouden Laocoon uyt syn verwoeste Romen
Door een Bataefsche handt gedolven en genomen
    Comt weder aenden dach: Seght alle die dit ziet,
    Wat moeten wy de Gheyn voor sulcken gifte niet?
(5) ’Tgeen ons Grootvaderen wel eer plach toe te hooren,
Is voor kindts kinderen dees tweedemael geboren.
6°. Non. (2) Maj.


[CH1619:015]
OP HET DIAMANTSTIFT VAN JOFFw. ANNA ROEMERS
    Ghy die den snellen treck op het gelasen bladt
Van ’t Visscher meysgens handt siet slingeren en wenden,
En qualyck mercken kont waer ’tende zal belenden
En van zoo vremden werck de reden niet en vat,
    (5) Hoort watter onder schuylt, de penne die zy hadd
En over ’sroemers ys soo wonderbaerlyck menden
(Dits een veranderingh die Naso noyt en kenden)
Was een bevrosen dropp van Hippocrenes nat.
    Gaet, Vreemdelingh, veracht ons coude noorder landen,
(10) By ’t heete vruchtbaer sand van u versenghde stranden,
Beschuldicht onse vorst van weynich vrucht off gheen:
    Heeft China, heeft Peru, heeft Indien vernomen
Uyt synen warmen schoot te wesen voortgecomen
Oyt costelycker nat, oyt constelycker steen?
5°. Non. (3) Maj.


[CH1619:016]
(AEN ANNA ROEMERS)
Als ick emmers moet gelooven
Dat de penne can verdooven,
    Diens gelycken noyt en wierdt
    Door een Vrouwen handt gestiert,
(5) Dat het roesten can versuffen,
Dat den schimmel can vermuffen
    Dat verstandt end’ dat papier,
    Die onsterffelycke lier,
Anna, (dat’s genoch gepresen)
(10) Noch can ick daeruyt niet lesen
    Wat de reden wesen mach
    Van u weelderigh beclach.
Zoo de mugghen en de motten
Comen U papier verrotten,
    (15) Is het anders als het was,
    Op een Cristallynen glas
Op de Rynsche Roemer vaten
Weet ghy u verlies te baten:
    Daer laveert ghy over heen
    (20) Met veel wonderlycker schreên,
Met veel wonderlycker slagen
Dan oyt Amstel heeft gedragen,
    Als hy vanden Winter Vorst
    Was besloten en vercorst.
(25) Wil U pen niet langher schryven,
Wil sy schroocken off verstyven,
    Dat verachtert U niet zeer;
    Alsser pen, noch schacht, noch veer
In Europa waer te vinden,
(30) Noch zal dat u handt niet binden
    Noch zal U den Indiaen
    Met syn Steenen gade slaen,
Zal U inde vinghers planten
Louter’ Ooster Diamanten;
    (35) Is den ruyler niet beleeft
    Die voor veeren Steenen geeft?
Maer t’en can noch al niet helpen
Om U vreemde lust te stelpen;
    ’Tschynt den ouden swarten Int
    (40) Hebt ghy alderbest besint,
Die is blyven staen verschroeyen,
Wil niet loopen, wil niet vloeyen,
    ’Kweet niet wat hem niet en schort,
    Water comt hy veel te cort.
(45) Water, water loopt ghy roepen
Over straten, over stoepen,
    ’Tschynt daer groote droochte zy,
    Juyst gevalt u oogh op my
Als off ghy my waerdich kenden
(50) Om ick weet niet waer te senden
    Naer een hoogen heuvel top,
    Daermen seyt dat boven op
Neghen Susters, neghen Singsters,
Neghen Dansters, negen Springsters,
    (55) Negen Meysjes sonder vaer,
    Negen Vrysters sonder paer,
Heele daghen sonder rusten
Met een soet geluyt verlusten
    Haren ongetrouden Heer
    (60) Haren meester hooft en eer,
Haren leyder haren herder,
Haren Vryer en niet verder.
    ’Tmoeter fraey zyn, ick bekent,
    Dan ick diender niet omtrent.
(65) Wilt ghy my om water sturen
Daermen staech hoort tureluren?
    ’Kquam myn leven niet beneen,
    Sulcken sang-sot ben ick een.
’Ksou daer even eens staen kycken
(70) (Waer zal ick het by gelycken?)
    Als het uytgesonden kindt,
    Dat de moeder gapen vindt,
Hier op ’t Hoff naer schilderyen,
Daer op straet naer loteryen,
    (75) Sorgeloos en onbedacht
    Wie het sendt, en wie het wacht.
Maer het gaeter noch al grover,
Anna, helpt my hier eens over
    Die my dese bootschap verght,
    (80) Hoe geraeck ick op ’t geberght?
’Kheb my somtydts laten seggen
Datter diepe steylten leggen,
    Daerder dickmaels meer dan een
    Heeft gebroken hals en been.
(85) Dat syn schrickelycke dinghen,
Daer ick lichtelyck het singen
    Van dat maechdelyck gedrocht
    Uyt den hoofd’ om stellen mocht.
Sou niet al de werelt seggen
(90) Die my in het sandt sach leggen,
    En gerolt van boven neer,
    Noch verdient syn sotheyt meer?
Seker, Anna, sonder mallen,
Laet ons daar niet meer af kallen,
    (95) Alles inde redlijcheyt,
    Stopt U water-giericheyt,
Mooght ghy op papier niet schryven,
Laet u handt in glasen dryven,
    Is ’t niet swert zoo is het wit,
    (100) Soeckt niet meer dan ghy besit.
Waerom wilt ghy my.beladen
Met Ws hertten overvloet?
    Ghy cont missen sonder schaden
    Dat my schande costen moet.
5°. Id. (11) May. Hag. Com.


[CH1619:017]
SYMBOLUM APOSTOLORUM, PARAPHRASTICE
            I.
Ick geloove in Godt den Vader almachtich schepper
des Hemels ende der aerden.

Ick stelle myn gelooff in eenen Godt almachtich
Van altydt, voor altydt, alleen in alles crachtich,
Die alles wat daer is, Die alles wat daer leeft
Aerdt, Hemel, Mensch en Beest uyt niet geschapen heeft.

(5) Dien d’oirsaeck van al ’tgheen ter Werelt wordt bedreven
Met laster wordt ontseyt, met reden toegeschreven,
Die wys in goedicheyt, goet in gerechticheyt,
Het goede selver doet, het quade selver leydt.

Diens woordt den Rotsteen is daerop wy moeten bouwen,
(10) Diens werck den spieghel is daerin wy hem aenschouwen,
Diens wonderlycke macht blyckt in het minste zier,
Diens wil de reden is van alle syn bestier.

            II.
Ende in J. Christum, synen eengeboren Zone, onsen Heere.

Ick stelle myn gelooff in ’t Lam voor onse Sonden
Voor allen tydt geschickt, tot syner tydt gesonden,
(15) Des Vaders eenich Soon, Daer van der wolcken stem
Ghetuychenisse gaff, Dit is Hy, Hoort naer Hem.

Het vleesch geworden woordt, ons Heylandt, ons Behoeder,
Ons Priester, ons Propheet, ons Coninck, en ons Broeder,
Den Christus lang belooft, den Jesus langh verwacht
(20) Den Hoecksteen Israëls van ’tmeerendeel veracht.

’Tvoorseyde Vrouwen saet, De Wysheyt vanden Vader,
Den Mensch geworden Godt, den Godt en Mensch te gader,
Godt, om des Vaders toorn te boeten met gedult,
Mensch, om der menschen straff te draghen sonder schult.

            III.
Die ontfangen is vanden Heyligen Geest, geboren uyt
de Maghet Maria.

(25) Die uyt den Gheest ontfaen, die uyt een Maecht geboren
Het ghene Hy hadd’ gemaeckt niet wilde zien verloren,
Die sonder Moeder, Godt, Die zonder Vader, Mensch
Vervulde ’s moeders buycke, voldede ’s Vaders wensch.

            IV.
Die geleden heeft onder Pontio Pilato, is gecruyst gestorven
ende begraven, nedergevaren ter Hellen.

Die om ons voor te gaen in ’tstryden tegen ’tlyden
(30) Heeft vande Wiegh in ’tgraff in ’tlyden willen stryden:
Die om ons vanden bandt der Duyvelen t’ontslaen
Als moordenaer als Dieff in banden wilde gaen.

Die om alleen te zyn den grondt van ons Herleven
Van alle syn gevolgh in ’t bangste wierdt begheven:
(35) Die om de eerst’ zond’ in eenen Hoff begaen,
Wierdt met een valschen kus in eenen hoff veraen.

Die om ons voor ’tgericht syns Vaders te verschoonen
Voor ’s werelts rechterstoel sich selven ginck verthoonen,
Die als een lam ter banck stilswygens is gegaen,
(40) Doe selff den rechter sprack, Wat heeft den man misdaen?

Die om ons voor te doen de Cruycingh onser Leden
Des Cruys vervloeckte straff gewilligh heeft geleden.
Die voor het soete sap van een verboden Vrucht
Een aengeboden gal verdrietich heeft besucht.

(45) Die ons om d’oude mensch steets aff te leeren sterven
Voor syn dierbaere doot het leven heeft doen erven:
Die om der sonden vleck syn’s Volcx te wasschen aff
Uyt syn doorsteken zyd’ bloet ende water gaff.

Die om de Sabbath rust syns Vader naer te comen,
(50) Dry daghen in het graff tot rusten heeft genomen:
Die om ons rekeningh in als te zien betaelt
In ’tuysterste gevaer der Hellen is gedaelt.

            V.
Ten derden daghe wederom opgestaen vande Dooden.

Die om ons voor den Doot te leeren niet te vreesen
Is uyt der aerden schoot den derden Dagh verresen.
(55) Die d’allgemeene schrick van alle datter leeft
Doot, Duyvel Hell, veracht, verplet verwonnen heeft.

            VI.
Opgevaren ten Hemel sitt ter rechterhandt Godts des
almachtighen Vaders.

Die om des Hemels wegh den synen te bereyden
In lichaem en in Ziel ten Hemel is verscheyden,
Ten Hemel opgevoert, daer den verheven standt
(60) Syns Heerlyckheyts beduyt des Vaders rechter handt.

Van daer Hy, als een Prins die naer ’tgeluckigh stryden
Met giften allerhandt den Volcke doet verblyden,
Dien hy van eewicheyt voor Syne heeft gekendt
Syn gaven dagelycx genadich over sendt.

            VII.
Van daer hy comen zal om te oordeelen de levende ende de dooden.

(65) Van daer Hy op den Dagh die niemandt zal ontloopen,
Daer voor den boosen vreest, Godts kinderen naer hoopen,
En beyd’ te wachten staet, van al dit groote All
Van levendigh’ en dood’ als Rechter comen zal.

Als Water, locht en aerdt sal sitteren en beven,
(70) Als beyde Zon en Maen haer claerheyt zal begeven,
Als Hemel zonder licht, als sterren sonder schyn
Des levendighen Godts Voorboden zullen zyn.

Als een verscheyden Handt het caff van ’tcoorn zal scheyden
Als een verscheyden stem ’tschaep vanden bock zal leyden,
(75) Comt myn vercoren Volck, besit uw’s Vaders erff,
Gaet heen vervloeckten hoop in ’t eewighe verderff.

            VIII.
Ick geloove inden Heyligen Geest.

Ick stelle myn gelooff in ’sGheestes Heyligh wesen
Met-Godt, met-onbepaelt, met-eewigh, met-gepresen,
Des Zoons, des Vaders Gheest, Zoon, Vader, beyd’ ghemeen,
(80) De derde vande dry, met Zoon en Vader een.

Den Gheest die in ’tverdriet ons’ Ziele doet verblyden,
Den Gheest die ons vertroost in’s salighmaeckers lyden,
Den Gheest die in ons woont, in ons werckt in ons leeft,
Den Gheest die ons herbaert en nieuwe hertten geeft.

            IX.
Ick geloove een Heylige algemeene Christelycke Kercke, De
gemeenschap der Heyligen.

(85) Ick stelle myn gelooff in eenen hoop vercoren,
Een Bruyt den Bruydegom voor eewich toe te hooren,
Een algemeene kerck, de Werelt door verspreyt
Zoo verr’ sich Oost en West der Hemelen verbreyt.

Veel Leden van een Hooft, veel kindren van een Vader,
(90) Verscheyden en verdeelt, en evenwel te gader,
Te gader inden geest en Christen’ Heylicheyt,
Te gader in gelooff en waerheyts eenicheyt.

            X.
De vergevinghe der sonden.

Ick stelle myn gelooff in ’t Goddelyck erbarmen
Daer door den Vader ons ontfanghet in syn armen
(95) En ons der Sonden schult genadelyck vergeeft
Ter liefde vanden Soon die ons verbeden heeft.

            XI.
Opstandighe deses vleeschs.

Ick stelle myn gelooff in ’t opstaen deser leden,
’Tverrysen deses Vleeschs, naer dat het hier beneden
Des Heeren grooten Dach zal hebben in gewacht,
(100) En weder met syn ziel te samen zyn gebracht.

            XII.
Ende een eewich leven. Amen.

Ick stelle myn gelooff in een onsterfflyck leven
Een rust een Heerlicheyt ten hoochsten top verheven,
Een onbepaelde vreucht, een eewich lichten dach
Die oore noyt en hoord’, die ooghe noyt en sach.

(105) Voor sieckte, voor verdriet, voor swaricheyt, voor plaghen
Een welvaert sonder endt, een stadich welbehagen;
Dit gunne en gheve ons en alle die hem vreest
Dien prys en eere zy Godt, Vader, Zoon en Geest.
17°. Juny.


[CH1619:018]
CHRISTELYCKE BEDENCKINGEN OVER DE THIEN GEBODEN DES HEEREN.
TOT VERVOLGH OP DE VOORGAENDE VERCLARING VANDE
XIJ. ARTICULEN DES CHRISTELYCKEN GELOOFS
Wel op myn Ziele dan, die die barmherticheyt
Des goedertieren Godts onweerdich hebt verbreyt,
Onweerdich ondersocht de Wonderlycke daden
Van die U Cruys op hem onweerdich heeft geladen,
(5) Keert weder in U selfs, en laet u’ danckbaerheyt
Den wederom-slach zyn van ’sHeeren goedicheyt.
Het schoone woordt is windt, die niemandt can ontbreken
Het Christelycke Hert moet door de Wercken spreken,
Waer liefde, waer Gelooff, gelegen in den mondt,
(10) De boosen deelden met in ’t salighe verbondt.
Den hertten-kenner Godt, diens Goddelycke stralen
Tot in het binnenste van onse nieren dalen,
Die ’t al siet en doorsiet, dien niemandt noyt en sach
Can qualyck zyn vernoeght met ’tuyterlyck gewach.
(15) ’ Tis, Heere, ’tis ’tgemoet, ’tis ’therte ’tzyn de zinnen,
Die ghy proeft, die ghy toetst, die ghy besoeckt van binnen.
De Vruchten hebt Ghy lieff daer Ghy den Wortel ziet;
De Wortel staet U aen doch sonder vruchten niet,
De Wortel is ’tGelooff, de Vruchten syn de Wercken
(20) Doch isser sonder ’teen op ’tander niet te mercken,
Waer beyde t’samen gaen naer ’sHeeren wil en wensch
Daer wordt te recht gevoert den naem van Christen mensch.
Maer hoe? zal yeder een syn eyghen vruchten lesen?
Zal yeder eens vernuft syns levens richtsnoer wesen?
(25) Zal d’eere zal den dienst van een oneyndich Godt
Gebonden connen zyn aan ’tmenschelyck gebodt?
Nu, luystert Vleesch en bloet, den Schepper die U ’tleven
Ter eeren synes Naems gemaeckt heeft en gegeven,
Den levendigen Godt, die ’t selver heeft geseyt
(30) Ick eysche Bock noch Schaep, ick soeck gehoorsaemheyt,
Om syner knechten dienst als meester te bepalen,
Gebiet ons uyt syn handt syn eygen wet te halen,
Sit selver in ’tgerecht, roept Oost en West voor hem,
Hoort Hemel, aerde hoort naer uwes Rechters stem.
(35) Wel op myn Ziele dan, dit zyn des Hemels Wetten
Daer U den man naer ’t hert des Heeren op leert letten,
Die hy sprack die hy songh, die hy nacht ende dach
Off in syn hertte hadd’, off voor syn ooghen sach.
Volght desen voetstap naer, stuert herwaerts u gedachten,
(40) Laet dit u dachwerck zyn, besteet hier in u nachten,
Denckt yeder oogenblick verloren overbrocht
Die ’s Heeren wil en Wet niet hebbe overdocht,
Doorsoeckt de wortel vry, houdt nemmer op van knaghen,
In ’tminste woordeken is wysheyt te bejagen
(45) Den minsten letter spreeckt den slechtsten regel sluyt,
De cleynste stippel heeft syn Goddelyck beduyt.
Wech deessem deser aerd, wech wysheyt van beneden,
Wech menschen-mymering, onredelycke Reden,
Wech doolhoff sonder end’, wech cloecke sotticheyt,
(50) Scherp-sinnighe verdriet, en ydel ydelheyt.
Ick hebb’ U langh genough geleent myn jonge jaren,
Ick hebbe langh genoch getuymelt in u baren,
Ick hebbe langh genoch gewentelt in U slyck,
Myn herte wil om hooch naer ’teewich eewelyck;
(55) Myn penne sal voortaen om ’sHemels Waerheyt sweven,
Stuert haren jonghen loop Ghy Waerheyt, wech, en leven
Beleyt haer domme cracht, zoo zy U altydt, Heer,
Roem, prys en Heerlicheyt, loff, danckbaerheyt en eer.

EXODI XX.

(I. Ende Godt sprack alle dese woorden).

Doen ’tmoeyelyck gevolgh der Israelsche scharen
(60) Door zee, door wildernis, door allerley gevaren,
(Doch onder ’sHeeren handt, Die by haer dach en nacht
Sorchvuldelycken bleeff en stadich hiel de wacht,)
Behouden was geraeckt tot by de schorre sanden
Daer Sinaï gebercht den Hemel schynt te vanden,
(65) De verresiende Godt, die wysselyck verstont
Hoe verre ’smenschen will van zyner wetten grondt
Verscheyden was en vreemt, hoe verr’ het sondich vallen
Van ’teerste Menschen paer, voorouders van ons allen,
Van synen goeden aert syn schepsel hadd’ gebracht,
(70) Hoe erffelyck verblint het menschelyck geslacht.
Om wederom van nieuws syn volck aen hem te wennen
En syn gerechticheyt van nieuws te leeren kennen,
Slaet neder syn gesicht, sendt stemmen en geluyt;
Sendt donder, wolck en vier als boden voor hem uyt.
(75) Daelt schrickelyck om leegh’ op Sinaï coude toppen
Stelt palen voor het Volck, kiest twee beminde koppen
Twee Broeders in geslacht, die Syne Majesteyt
Genaecken sonder schrick: Roept over luyd’ en seyt.

            I.
2. Ick ben de Heer uwe Godt, die u uyt Egyptenlandt, uyt den
diensthuyse gheleyt hebbe.
3. Ghy en sult gheen ander Goden voor mijn aengesicht hebben.

Hoort, Israël, ick spreeck: Ick, Schepper, Heer en Vader
(80) Van alle datter leeft, Godt, Zoon, en Gheest te gader,
De wonderlycke Godt, die ’t Water met het Vier
Die d’Aerde met de Locht vervulle, dwingh en stier,
D’onsterffelycke Godt, ’toneyndelycke Wesen
Voor allen tydt geweest, noyt nerghens uyt geresen.
(85) De verresiende Godt die d’alder leechste hoeck,
Die ’talderdiepste hert doorwandel en doorsoeck,
De levendighe Godt die ’tleven hebb’ gegeven
Aen alle dat men ziet in ziel’ en lichaem leven.
De schrickelycke Godt die d’ongerechticheyt
(90) Besoecke, wreeck’ en straff’ tot inder eewicheyt.
Die solfer, peck en vlam naer mynen wenck doe hooren,
Die Sodoma verbrandt, Gomorrha hebb’ doen smooren.
Hebb’ smettelyck vervuylt Egypti watervloet
Hebb’ alles watter swom doen sterven in het bloet,
(95) Hebb’ luysen uyt het stoff der aerde doen verwecken,
Heb vorschen heel het landt van Pharao doen decken,
Hebb’ menschen in haer huys, hebb’ beesten op het Velt
Met hagel, vier en schorft geslagen en gevelt.
Hebb’ van het overschot sprinckhanen doen versaden,
(100) Hebb’ dicke duysterheyt den lande doen beladen.
Hebb’ d’eerstgeboren vrucht van alle dat ick vondt
In eenen nacht besocht en doodelyck gewondt.
Hebb’ ’tgrouwelycke heyr van heel Egypti crachten
In ’t diepste vander zee doen sincken en versmachten,
(105) En alles, Israel, om u te sien gevryt
Van slaverny, van spot, van schamperheyt en spyt.
De goedertieren Godt, die noyt en ben gebleken
Myn Goddelycke Woordt te hebben overstreken,
Die alles hebb’ gedaen, die alles aengewent
(110) Tot voordering myns Volcx naer ’t lang-gewenschte endt.
Die t’uwer sekerheyt in onbekende landen
By daegh’ een Wolcke dreeff, by nacht een Vier ded’ branden.
Die d’ongetoomde zee, die ’tgrondeloose nat
Gedrooght hebb’ en geschort voor uwer voeten padt.
(115) Die uwen hongersnoot met quackelen versaeyde
De drooghe wilderniss’ met Manna-dauw besaeyde,
Die om in Raphidim te coelen uwen dorst
Claer water hebb’ geperst uyt Horebs steene corst,
Die om u ongemack in alles te verlichten
(120) Hebb’ ’tleger Amalecs voor Josua doen swichten.
Hoort Israël myn Volck, die ben ick, die alleen
Voor uwe Vaderen gesorght hebb’ en gestreên.
Dies sult ghy my alleen voor uwen Vader houwen,
Voor uwen Heer en Godt; op my alleen betrouwen
(125) Beminnen my alleen, van ganscher herten kracht,
Myn eer, myn Heerlyckheyt, myn Goddelycke macht
Gheen Goden neffens my, gheen schepselen toeschryven
In ’t alderminste niet bedencken off bedryven
In vreucht in tegenspoet, in vrolicheyt in pyn,
(130) Daerin myn Majesteyt vercorttet moge zyn.
Der Toovenaren hulp en sult ghy voor myn ooghen
Tot ’swaerheyts ondersoeck beroepen noch gedooghen;
De waerheyt ben ick selfs, die verder gaet off siet
En kenn’ ick voor het schaep van myne Cudde niet.
(135) Is ’t armoed’, is ’t verdriet, is ’t ballingschap, syn’t plagen
Daer onder ghy versucht, my sult ghy ’t comen clagen,
Is’t tydelycke goet daerom gy zyt begaen
Is’t welvaert, weelde of peys, my sult ghy roepen aen.
Ist Liefde, Hoop’ Gelooff, syn ’t geestelycke gaven
(140) Daernaer u siele dorst, bidt my, ick zalse laven,
Syt ghy van hoogher staet gecomen totten val
Seght altydt in u hert, de Heere doet het al.
Syt ghy van uyt het slyck in heerlyckheyt geresen
De Heere neemt en geeft de Heere sy gepresen.
(145) Begeeft u niet tot rust, begint u dachwerck niet
U come inden sin, De heere leeft die ’t ziet.

            II.
4. Ghy en sult u gheen beelden noch gheen ghelijckenisse maecken,
noch van ’tghene dat boven inden Hemel is, noch van ’tghene dat onder
op der aerden is.
5. En buycht u voor die niet, noch en dientse niet, want ick ben de
Heere uwe Godt, sterck ende yverich, die de misdaet der Vaderen
besoecke aen den kinderen, tot in het derde ende vierde lidt, der ghener
die my haten.
6. Ende doe bermherticheyt aen veel duysenden, der ghener die my
lief hebben ende mijne Gheboden houden.

Myn Cudde kent myn stem: Die hebb’ ick uwe ooren,
Geluckigh Israel verscheyden mael’ doen hooren,
Maer onder ’sHemels rondt daerin ick woon’ en ben
(150) En leeft den Mensche niet die myn gedaente kenn’.
Dies sult ghy mynen naem in geenighe metalen
In gheenerhande stoff besluyten off bepalen.
De Sonn’ en ben ick niet; ick hebse daer geplant;
De Maen gelyck ick niet, ’tis ’tmaecksel van myn hand.
(155) Wt water, vier off locht en ben ick niet te rapen
Hoe zoud’ den Schepper zyn het ghen’ hy heeft geschapen?
Spreeckt Mensche wie heeft U met reden eerst verlicht,
Spreeckt Aerde wie heeft u gehangen in ’t gewicht,
Spreeckt Helle wie heeft u van ’shemels licht gebannen
(160) Spreeckt Hemel sterrenvelt, wie heeft u rondt gespannen
Spreeckt Menschelyck verstand Hell, Hemel, aerd’ en al
Wat cont ghy leveren dat my gelycken zal?
Syn’t steenen sonder ziel, zyn’t blocken sonder leven
Wat voorbeelt sullen die van ’s levens ghever gheven?
(165) Siet, Israel, ick ben u Herder en u Heer,
Groot, machtich en zeloers van mynen dienst en eer,
Zoo wie daer onder u het Goddeloos afgrysen
Des my-ontstolen plichts zal voorderen off prysen,
Zoo wie daer onder U zal vouwen Hals of handt
(170) Voor ’tschoonste dat hy zie in Water, Locht off Landt,
Dien sal ick myne straff gereckelyck doen raecken,
Dien sal ick dadelyck myn sware handt doen smaecken,
Dien zal ick inde ziel doen voelen en verstaen
Hoe swaerlyck mynen toorn can wordden wederstaen.
(175) Ick die der Vaderen te wel verdiende plagen
In ’t vierde boose lidt den Kinderen doe dragen,
Ick die myn goedicheyt aen 1000 stammen bind’
Des ghenen die myn wet om mynen wil bemindt.

            III.
7. Ghy en sult den name des Heeren uwes Godts niet te vergheefs
oft lichtveerdelick gebruycken. Want de Heere en sal hem niet
onschuldich houden noch onghestraft laten, die sijnen name misbruyckt.

Al is het hertte myn, al is’t dat my van binnen
(180) De Reden met den wil bekennen en beminnen,
Zoo eysch ick doch yet meer by d’onbeveynsde grondt
Daeraen myn eere hangt, De Tonghe met den Mondt,
Die sullen mynen naem in alle goede saecken
Haer uytterste behulp en twyffel-scheyder maecken,
(185) Die sulken ’tJae en Neen van haer gerechticheyt
Bevesten op den schrick van myn’ alwetenheyt.
Daer tegen wil ick slaen en grouwelyck besoecken
Die my op loghenen onweerdelyck bevloecken.
Ick dreyghe met den loon van d’Eewigh-leste Doot
(190) Die haer op mynen naem beroepen sonder noot.
Die ’t lasterlycke woordt der spotteren aenhooren
En allenthalven niet beletten en verstooren.
Wil emmers Israel den name synes Godts
Tot myner Vyanden vercleyningh spyt en trots
(195) Grootmaecken in syn Hert, en voor de Werelt spreken,
Stof, oorsaeck, tydt of plaets en can hem niet ontbreken,
Elck dale in sich selfs, bedencke door wiens cracht
D’onsienelycke Ziel in ’tlichaem is gebracht,
D’ontastelycke Gheest, ’tonsterffelyck beweghen,
(200) Aen yeder lidt ghemeen, in gheen van all’ gelegen,
Aenmercke tydt op tydt, beghinne vanden Dach
Die hy sach alder eerst die alder eerst hem sach
Herdenck’ syn groene jeught, besie syn dorre jaren,
Wat nu syn haeren zyn, wat doen syn crachten waeren,
(205) Doorloope ’s Hemels rondt, daer, neffens Son en Maen,
Zoo vele wegen schier als sterrelichten staen,
Aenschouwe ’s werelts cloot; daer twee verscheyden saecken
Het drooghe met het nat een rond te samen maecken,
Daer d’Ebbe, daer den Vloet de stranden op syn maet
(210) Off climmende bespoelt, off sackende verlaet.
En laete dan syn Hert in syne woorden blycken,
En segge, Groote Godt wie isser uw’s gelycken?
En roepe overluydt, Hoort, Goddeloosen, hoort,
Wy vreesen noch u strop, noch u vier, noch u moort,
(215) Dit’s onser aller Godt, dit’s Israels vertrouwen,
Het wit daerop wy zien, den grondt daerop wy bouwen,
Dit is Hy om wiens naem u banden en u pyn
Ons’ feesten, onsen roem, ons eere zullen zyn.
Dus wil ick mynen naem in Israel sien sweeren,
(220) Dus wil ick ’tlasterwoordt in loffsang sien verkeeren,
Dus wil ick myne macht myn wysheyt sonder grondt
Zien prysen in ’tgemoet, sien voeren inden mondt.

            IV.
8. Zijt ghedachtich des Sabbath-daechs dat ghy dien heylighet.
9. Ses dagen sult ghy arbeyden, ende alle uwe wercken doen.
10. Maer den sevensten dach is den Sabbath des Heeren uwes Godts:
Dan sult ghy geenen arbeyt doen, noch u Sone, noch u Dochter, noch u Knecht,
noch u Dienstmaecht, noch u Vee, noch de Vreemdelinch die in uwe
Stadt-poorten is.
11. Want in ses daghen heeft de Heere Hemel ende Aerde ghemaeckt,
ende de zee, ende all datter in is, ende hy rustede den sevensten dach,
daerom seghende de Heere den Sabbath-dach, ende heylichde den selven.

Wilt ghy in ’s levens loop u selven niet verliesen,
Volght myne ganghen naer: Wie sal het schepsel kiesen
(225) Voor stierman, voor beleydt, voor loot, voor waterpas
Dan die hem heeft gemaeckt het ghen’ hy niet en was?
Om uyt een ydel Niet een groot All te verwecken,
Om uyt de duysterheyt het claere Licht te trecken,
Om alles t’overcle’en met een ghemeyne Locht
(230) Die ’t hooghe van het leegh’ voor altydt scheyden mocht.
Om ’tdrooghe van het nat bescheydelyck t’ontcleven
Om d’aerde Vrucht en Zaet gewillich te doen geven.
Om Jaer, maendt, dach en uer, by Sterren, sonn’ en maen,
Een ongefeylde loop gestadich te doen gaen.
(235) Om ’tvlugge cleyn-gebeent de locht te doen doorsnyden,
’Tgeschubde zee-gediert door ’twater te doen glyden.
Om ’tcruypsel voete-loos, om vier-voet allerhandt
Beyd Elephant en mier te brenghen op het landt
Om ’tlaeste meester-stuck, het cort-begrip van allen
(240) De cleyne werelt, Mensch, naer myn goet wel-gevallen
Te schapen, als een Heer die alles heerschen mocht,
Ses daghen hebb’ ick daer vry-willich in verwrocht.
Den sevenden gerust, geseghent en gepresen,
Voor eewich t’myner eer geheylight heeten wesen.
(245) Ses daghen zal den tydt van uwen arbeyt zyn,
Ses daghen hooren U, den sevenden is myn,
Dien zult ghy, Israel, voor mynen Sabbath kennen,
Daer sult ghy uwen Zoon, u Dochter aen gewennen,
U affgesloofde vee, u Dienaer man off meyt,
(250) Den vreemdelingh daerby die t’ uwent binnen leyt.
Dien sult ghy aen myn woordt, aen lofsang en gebeden
In mynen naem vergaert, Godts-dienstelyck besteden,
Ontloopen ’swerelts sorgh, begheerlyckheyt en lust,
Verheffen ’tvlugge hert naer d’onbepaelde rust
(255) Naer ’tSabbath zonder endt, den ghenen toegeschreven
Die ’tSabbath haer’s gemoets myn goedheyt overgeven,
Die van het boose werck in ruste leggen stil
En maken mynen Gheest den Meester van haer wil.

            V.
12. Ghy sult u Vader ende uwe Moeder eeren, op dat ghy langhe leeft opter aerden,
ende dat het u wel gae inden lande dat u de Heere uwe Godt gheven sal.

’Tweerspannigh trots gemoet en wil ick niet verdragen,
(260) In’t sacht, gehoorsaem hert is alle myn behagen,
Gehoorsaem zult ghy zyn den Wille, keur, en wet
Van die ick over U als hoofden hebb’ geset
Den Vader, die U heeft beyd’ lichaem ende leven
Door myn bestuer en macht geschapen en gegeven,
(265) De moeder die U heeft gedraghen en becrocht
In swaricheyt gebaert, in sorghen op gebrocht,
Plicht, eerbiedt en ontsach sult ghy haer beyde toonen,
Hun liefde t’ aller tydt beleefdelyck beloonen,
In band’ en ballingschap, in overlast en pyn,
(270) Sult ghy haer toeverlaet, troost, heyl, en hulpe zyn:
Den avondt haeres tydts, haer sware leste daghen
Zal hun U morgen-son blygeestich helpen draghen.
Swyght nederich en lydt, straff haer geboden niet,
In recht off ongelyck buyght onder haer gebiedt.
(275) Der Landen overheyt, en wereltlycke machten,
Zal uwer yeder een voor myn gesanten achten,
Zy sitten op den Stoel die ick haer hebb’ gestelt,
Haer menschelyck gebiet is Goddelyck gewelt
Des Vaders in syn huys, des Coninckx in syn landen:
(280) De wetten syn myn woordt, de Princen zyn myn handen.
Begheeft U onder haer (doch redelyck) ontsach,
Te loone zult ghy zien een langhe levens-dach,
Te loone vol gelucks de voor-beloofde kusten
Het rycke Chanaan besitten en berusten,
(285) Te loone zult ghy zyn oneyntelyck verheught,
In ’t Hemelsch Chanaan, d’onsprekelycke vreught.

            VI.
13. Ghy en sult niet dooden.

Leeft vredelyck in rust met uwen even naesten,
Verstout U niet syn Doot ontydelyck te haesten.
’Tis myn gelyckenis, myn maecksel en myn beeldt,
(290) Die van U noch in Ziel noch lichaem niet en scheelt.
Schendt myne wercken niet: myn gramschap zal bestortten
Die ’tminste menschen-lidt zal schaden off vercortten.
U Eyghen vleesch en bloedt behoort my eyghen toe,
Staet my u leven aen, wat zyt ghy ’t selver moe?
(295) Ick stell’ U stervens uer, wie zalse niet verbeyden?
Ick voeghe ziel en lyff wie zalse derven scheyden?
Zal eenen druppel bloets ter aerde syn geraeckt
In spyt en weder-wil van die hem heeft gemaeckt?
Wee allen die de handt aen myne rechten steken;
(300) U onschult, Israel, zal ick, off niemandt, wreken,
My comt de wrake toe: Wee, die zyn Broeder slaet,
Off met de tonghe quetst, off metter hertten haet.

            VII.
14. Ghy en sult niet echtbreken.

Elck voughe synen staet naer syn ontfangen crachten,
Die syn genegentheyt can dwinghen en verachten,
(305) In woordt en wercken kuysch, van hertten onbesmet,
Onthoude synen sin van ’thouwelycsche bedt.
Veel beter connen my d’ontbonden vrye sinnen
Dan ’thuys-besorghde hert believen en beminnen.
Die niet en can weerstaen den moeyelycken brandt
(310) Van ’t sondigh lusten-vier, beghev’ hem inden bandt,
Bepale synen lust, verplichte syn begheeren,
Syn ziele te geval, en myn gebodt ter eeren.
Dits d’eewigh echten knoop, ’tonbrekelyck verbondt,
In mynen naem begost, in myne Wet gegrondt.
(315) Vervloecket zy den man die selver syn gedachten
In synes naesten bedt oneerlyck laet vernachten,
Vervloecket zy de Vrouw die haren Camer-raedt
Den minsten ooghen-lonck in overspel ontslaet.

            VIII.
15. Ghy en sult niet stelen.

Laet yeder een de Vrucht van syn besweette Jaren
(320) Besitten ongemoeyt, en vredelyck bewaren:
Den mensche raeckt aen goet noch have by geval,
Van myn ryck-milde handt, van boven comt het al;
Die ’t synen Broeder neemt, heeft my voor eerst bestolen,
Noyt bleve Dievery voor myn gesicht verholen.
(325) Wacht strooper op het velt, wacht roover onder ’triet,
Ontgaet des rechters handt, myn oogh ontloopt ghy niet.
Wacht vrecke woecker-dieff, die op ’t oneerlyck schrapen
By daghe niet en rust, by nacht verlet te slapen,
Wacht schatteren myns Volckx die vander armen bloedt
(330) Onmenschelyck versaet uws hertten overvloet.
Ick houde rekeningh van all’ u boos bedryven,
Dat zal ick t’syner tydt voor myn gericht beschryven,
En myn lanckmoedicheyt, myn uytstel en verdrach
Vergelden met den schrick van zoo veel swaerer slach.

            IX.
16. Ghy en sult gheen valsche ghetuyghenisse spreken teghen uwen naesten.

(335) Onwaerheyt, achterclap, bedrieghelycke woorden
Zyn grouwelen voor my en geestelycke moorden;
En meer als dievery: Wie quetst syn broeder meer
Off die hem neemt syn goedt, off die hem steelt syn eer?
Het snelle Tonghen-bladt en hebb’ ick sonder reden
(340) Veel cortter niet getoomt, dan ’s lichaems ander leden,
Meest alle zyn gepaert, dit staeter maer alleen
Gewortelt in het vleysch, becingelt in het been.
Wel hem die sonder leedt van vrunden en gebueren
Zoo sorghelycken lidt can dwinghen en bestueren,
(345) Die liever ’snaesten schandt stil-swyghende bedeckt,
Dan yemandts goeden naem met loghenen bevleckt.
Dien gave, noch geschenck, noch vrees noch hop’ en buyghen
Om teghen syn gemoet bedrieghelyck te tuyghen.
Schout loghen-tael, myn Volck, ter liefde van U Godt
(350) Die d’achterclapper hoont, den loghenaer bespot.

            X.
17. Ghy en sult niet begheeren uws naesten huys. Ghy en sult niet begheeren
uwes naesten Wijff, noch sijnen Knecht, noch sijn Dienstmaecht, noch sijnen Osse,
noch sijnen Ezel, noch eenich dinch dat uwen naesten heefft.

Geveynsde Heylicheyt en zal my niet bedrieghen,
Voor my en can den mondt het Herte niet belieghen,
Oock ben ick met den tooch van buyten niet gepaeyt
Daer ’therte herwaerts treckt, en ’tooghe derwaerts draeyt.
(355) Laet niemandt op den schyn van syne sonden rusten,
Ick wachte wil noch daet, ick straff de boose lusten.
Wie ’s broeders Huys off goet, uyt giericheyt beweecht,
Bedecktelyck verwenscht, heeft Dievery gepleecht;
Wie syn begheerlyckheyt in ’t minste heeft begeven
(360) Tot ’snaesten wyff off maecht, heeft overspel bedreven,
Wie om syns broeders Doot, onredelyck verstoort,
Tot syner wraecke hoopt, is schuldich aen een moort.
Swicht vleeschelyck vernuft, myn wille sy u reden,
Wie salder tegen staen? wie isser om t’ onvreden?
(365) Wie roepter myn gebodt voor ’tmenschelyck gerecht?
Ick, de Rechtveerdighe, Ick, Israel, Ick segh ’t.

Jae, Heere, ’tis U woordt, ’tsyn U beschreven wetten,
Daer naer wy onsen loop verbonden zyn te setten,
Daer van het minste punt vertreden off gefaelt
(370) D’onsterffelycke Doot rechtvaerdelyck behaelt.
Daer door de swacke ziel in een van all vervallen
Voor U gerechticheyt straff-schuldich is van allen.
En zult ghy hierop dan te rechte met ons gaen,
Waer is hy, Groote Godt, die voor U zal bestaen?
(375) Waer ’t maecksel uwer handt in syn geheel gebleven,
En hadden wy U, Heer, moetwilligh niet begheven,
Wy derfden opwaert zien: De crachten waeren daer
Om U gebodt en Wil in als te comen naer.
Nu leyt dat groote licht, die Goddelycke gaven
(380) Door eenen, in ons all, erff-sondelyck begraven.
Nu isser vanden mensch ter werelt gheen vermaen
Die ’tminste goet can doen, can dencken, off verstaen.
Selff, Heere, daer Ghy werckt; daer ghy het nieuwe leven
In ’t nieuw-herboren hert van nieuws bestaet te geven,
(385) Valt strydt en tegenstandt, door een verscheyden Wet
Die tegens d’ uwe stelt haer moghelyck belet.
Daer zyn ons Vruchten dan, waer zyn ons’ Offeranden?
Wat zal een leghe handt op uw altaren branden?
Wat zal hy brenghen op zyn Schepper te geval
(390) Die alles schuldich is, en niet en heeft met al?
Dus comen wy van U, Genadich Vader, halen,
Het ghen’ ghy van ons eyscht; de middel om betalen
Van die wy schuldich zyn: Siet ons’ ellenden aen
In ’t aengesicht van hem die voor ons heeft voldaen,
(395) Laet syn’ onnooselheyt voor onse schulden spreken,
Laet uwes torens slach op syn verdiensten breken,
Laet syn geleende straff, en onverdiende pyn
Op uwen altaer Heer ons vollen offer zyn.
Zoo zal U goedicheyt op aerd’ en hemel wesen
(400) In eewen eewicheyt geheylight en gepresen,
Zoo u gerechticheyt den Volckeren bekent
D’een’ onuytsprekelyck en d’ander zonder endt.
4°. Cal. Septemb. (29 Aug.)


[CH1619:019]
1. COR. 3. 19.
SAPIENTIA MUNDI HUJUS STULTITIA APUD DEUM
Cedite Terrarum claudae moderamina Leges,
Occidat ad Solem Cynthia vestra meum:
Navigat ad summo defixum sydus Olympo
Scilicet, haec animi quassa carina mei.
(5) Tollor; Ave Tellus, superas libet ire per auras;
Annue Coelorum Rector et affer opem;
Nitimur in vanos, nisi Te praeeunte, labores,
Tende manum, persto; tolle, relabor item.
Erige divino trepidam sufflamine mentem,
(10) Restat in auxilio spes rediviva tuo.
Prid. Id. 7b. (12 Sept.)


[CH1619:020]
GRILL OFF HAECHSCHE HERDER-BOEREN-LUYT-LIEDT OP HET
AMSTERDAMSCHE VISSCHER-FLUYT-RIET VAN ANNA
ROEMERS. ENDE VAN HET BESLUYT AENDE
ED. HEERE MYN HEERE VAN ASPEREN
Roomsch gespan Veneetsche berders,
Tweede Vryster van ons’ Herders,
Haechsche maecksel Fransche crop,
Fransche stellingh Haechsche cop
(5) Haechsch’ Veneetsche-Fransche spanen,
Luyt, getuyghe van myn tranen,
Luyt, getuyghe van myn vreucht,
Van myn onbevleckte jeught:
Luyt, toecomende verblyden
(10) (Emmers wilt den Hemel lyden)
Van myn grijse ouderdom;
Luyt, myn stille Treves-trom,
Luyt myn fluyt en myn Trompetten,
Luyt myn feest en myn bancquetten,
(15) Luyt, myn heusch onnoosel spel,
Myn vermaeckelyck gequell.
Luyt, myn voorspraeck byde meysges,
Die zoo menich duysent reysges
Duysent knechges wel gepaert,
(20) Om een boomptgen hebt vergaert.
Luyt, myn sleutel totte Camers
Daermen sonder gouden hamers
Selden in geraeckt off niet,
Daermen ’t Volckgen niet en siet
(25) Dan gedoken inden doncker,
Daer het Manne-volck heet Joncker,
Daer de Vryster Juffer heet,
Daer men altydt suycker eet;
Daer de deuren en de mueren
(30) Met ferwiele langhe lueren
Syn behanghen en bedeckt;
Daermen mette boere geckt,
Daer het altydt is voll reucken
Minn off meer als in een keucken,
(35) Daer de leren-wanten duym
Steeckt vol muskes en barfuym.
Daer de mantels en de craghen
Zoo veel vreemde cleuren draghen
Dat het in een mensch syn oogh
(40) Flickert als een reghenboogh.
Daermen heele winter-nachten
Met het bloote hooft moet wachten,
Om een handtge vol gewins,
Op een Hartigh off een Prins.
(45) Luyt, myn eerste wech-bereyder
Totten grooten Menschen-weyder
West benoorden ’t Noorder Meer
(Japick, dunckt my, hiet den Heer)
Die syn hooch-geleerde ooren
(50) Om den Herder-tramp te hooren
Die ghy hem te wille sloeght,
Goedertieren heeft gevoeght,
Luyt, by Luyten vergeleken
Die voor Luyten noyt en weken,
(55) Luyt die meesters jonghen naem
Maeckt bekent en aengenaem,
Twee mael seven jaer geluystert,
Meer bevochten dan verduystert,
Luyt, te veel gepresen Luyt,
(60) Stopt u snaren, Anna fluyt.

Wt was den Boeren-deun zoo haest het Herder-wicht
Syn Anna, synen schrick creech naerder in ’t gesicht.
En sach haer ’tfluytgen vast van alle canten claren,
En sach een jonghen rey rontsom haer lyff vergaeren,
(65) En sach het soet geswel van d’een en d’ander koon
Daermede zoo hem docht, Sy peylde nae den toon.
    Ghy die het Visscher-liedt aen uwe croon gehangen,
Geluckigh Heer-Poëet gehoort hebt en ontfangen,
Ghy die verstaet hoe verr’ een Amsterdamsche fluyt
(70) Verdooft en overtreft een’ Haechsche herder luyt,
Spreeckt vonnis tusschen tween, off niet des’ lompe jongen
Syn schraele darm-geschrap voorsichtich heeft bedwonghen
Daer Anna quaem ter baen: Off ’t niet is, zoo hy meent,
Best tydelyck geswicht, eer schandelyck verbeent.
3°. Id. (11) Novemb.


[CH1619:021]
OP ’T CLAECHDICHT VAN ANNA ROEMER VISSCHERS
AEN D’HEERE GROTIUS
Swijcht Rym-beroemde tongh, still over-vrouw verstandt,
Beydt letter-rycke pen, rust ruste-loose handt,
En ghy medooghend oogh, spaert U geleerde tranen,
De rechte schreyens-tydt zal selver syns vermanen;
    (5) Wanneer haer (Och! off noyt) een altydt wrede Doodt
    Zal roemen t’onser spyt den overgrooten Groot
Te hebben doen betreên de veer-schuyt aller zielen.
Wat segh ick, schreyens tydt? Noch zalmen dan de wielen,
    Noch de Victorie-Coetz van ’swerelts Wonder-faem
    (10) Zien voeren d’eere-vracht van synen trotsen naem.
Hoe zouden van nu aff dry wallen en dry grachten
Dien meer als Dedal-geest besluyten en versmachten,
    Daer van bekennen zal d’oyt onverwonnen Doodt
    Op sulcken harden stael is myne Zeyssem loodt.
17° Novemb.


[CH1619:022]
BESLUYT GENOMEN UYT DE RASENDE LIEFDE-COORTS. AEN
’T VROUW-VOLCK IN ’T GEMEEN
Wie hadde Venus doch zoo snellen fellen schicht
Gedreven in de borst? Haer eyghen blinde wicht.
Maer was hy niet haer kindt, en was sy niet syn’ moeder?
De Lecker en verschoont noch bloedt-verwandt noch broeder.
(5) Maer was zy selver niet Vooghdinne van syn’ handt?
Meestersche van het vier, maer slave van den brandt.
Maer was zy niet Goddin om syn gewelt te weeren?
Gheen Goddelycke maegh can dat fenyn verteeren.
Och sterfflyck Vrouw-gediert, Doel-witten van de Min,
(10) Ontstekelycke waer, nu comt my inden Sin,
Cost Venus noch als Moer, noch als Voochdin syn’ banden,
    Noch als Goddin ontgaen syn kinder-pyl-gewelt,
    Wat moet het grouwelick tot uwent zyn gestelt,
Die eens al watter smoockt mocht luchterlaegh zien branden!
17°. Nov.


[CH1619:023]
TEGHEN BESLUYT VOOR ’T VROUW-VOLCK
Was Venus liefde-geck, wie can daeruyt besluyten
Dat Vrouwen in ’tgemeen off niet off weynich stuyten.
    Al was zy haest in brandt dat hadde syn waerom,
    Wien byt de Duyvel eer dan dieder met gaet om?
(5) Waer wordt het lichter nat dan inde vochte plasschen?
Waer maecktmen lichter vier dan inde gloeyend’ asschen?
    Wat zouse zyn als Vonck die heel de werelt braeyt?
    Wat zouse syn als hoer die al de coppels draeyt?
Die quo s. (17 Nov.)


[CH1619:024]
SUR LES FROIDEURS D’ADONIS A DAME A. D. G.
Ie ne m’estonne point du desdaigneux refus
D’Adonis; aussi bien n’estoit ce qu’ à Venus.
    Anne mais s’il n’eust veu de vos yeulx que l’idée,
    Je n’aye point de nez s’il ne vous eust aimée.
Postrid. ( 18 Nov.)


[CH1619:025]
(AEN DOROTHEA VAN DORP)
THE, de soetste van ongs bueren,
Al dit goetjen selje stûeren
Naje groene Groenevelt:
Siet toe datje ’t wel bestelt.
(5) Inden eersten selje’r vinnen
Ien beschreven glas van binnen:
En daer in ien stuck papier,
Met ien veersjen drie off vier,
Van die man sen hooghe tarmen,
(10) Die ongs buer-wyfs blancke narmen
Soo ongdieftelycken net
Op ien rijmpjen heyt eset.
Item isser noch ien stickjen,
Off ien cluchjen, off ien quickjen
(15) Van ien Haeghse boere-jool
Vors ekropen uyt de kool:
Van ien jonghe plompe lecker,
Die soo kies is en soo lecker
Soo hy doen mocht wat hy wou
(20) Dat hy numment prysen sou,
Numment minnen, numment vieren
Numment eeren, numment cieren
Dan de soetste fraeyste meyt
Die oyt aerd’ edregen heyt.
(25) Waer by all’ ongs aare troosjes
Komen lyck verlepte roosjes
Lyck ien knip-slach by ien worp.
Lyck ien huysien by ien DORP.
Doch moer: as je ’t hebt elesen,
(30) Raet wie mach het meysien wesen:
Asje siet op’t schreeven glas
Denckt wie dat het knechje was.


[CH1619:026]
(AEN JOFFR. VAN TRELLO)
Grilligh trilligh Trilloos kindt
’Khad je dapper wel esint
Waerje niet zoo licht van belghen,
Dat en ken ick niet verswelghen
(5) Datje zoo soudt mitter vaert
Raecken op je groote paert,
Om en hoop onnoosel grillen
Die men lestereys ontvillen
Tusse waeck en slaepe schier
(10) ’Savents, schat ick, byde Vier,
Om en onbeschoft versieren
Om en onbedocht vercieren
Datje giste t’ jouwer schandt
In men rympge was eplandt.
(15) Com, ick moetj ’ en kunstge leeren;
’Kwill’t noch al ten quaetste keeren,
’Kneem ick hadd’ van iene meyt
Quaet eschreven, quaet eseyt
Om en aere wat te prysen
(20) Om en aere te bewysen
Datter al wat onderscheyt
Tussen heur en aere leydt.
Jij, die ’t meughelick zoudt lesen,
Zouwje wel zoo schielick wesen
(25) Datje strack ter sprongh ter loop
Zoudt gelooven al den hoop?
Schole, moer, en leert ierst kennen
Wat de mans voor goedtge bennen,
Wat den bouwen en den doeck
(30) Al moet lyen vande broeck.
Zoo veul moetje van me hooren
Noyt en wasser knecht ebooren
Zoo ontydelijck oprecht
Zoo belachelijcke slecht
(35) Die ghien leughens cost versinnen
Om te prysen hooft oft sinnen
Backes, ooghen, mongdt off haer
Van sen Vryster off sen Caer.
Meysges, ’kwilje niet bedrieghen
(40) ’Kmaeck perfessi van te lieghen
Waer ick jouluy raeck an boort,
Daerom as je van men hoort
Dat ick d’ien’ off d’aere Vryster
Segh in ’t singhen ’tis en lyster,
(45) Segh in ’t treën ’tis en paeuw,
Segh in ’tclappen ’tis en Caeuw,
Segh her ooghjes bennen Lichges
Segh her lonckjes bennen schichgies,
Segh her borsges bennen smout,
(50) Segh her tuytges benne gout,
Segh her coontgies benne staeltgies,
Segh her lippgies benne craeltges,
S’ heyt en halsge van yvoor,
Taetges witter as en moor,
(55) Haetges softer as en bontge,
Bientges rapper as en hondtge,
Voetges smaller as en kindt,
Treetges luchter as en windt.
As je sucke malle dinghen
(60) Myn hoort spreken myn hoort singhen
Myn hoort speulen op men luyt,
Seght, de leepe lecker fluyt.
Maer (sel hier en wysert seggen
Die de quinten dworsser leggen)
(65) ’Tliegen is en sondigh stick.
Vaer, al weetje meer as ick,
Laetje zoo in slaep niet wieghen,
Alle Vryen staet op’t lieghen,
Al de Vreucht van broeck en rock
(70) Rust op leughen en op jock.
Niettemin op sucke leughen,
Die al hier off daer toe deughen;
Want gelyck een grooten Heer
Keuninck, Keyser, Paus off meer
(75) Tien mael hoogher wordt epresen
Dan hy oyt mocht waerdich wesen,
Niet om dat hy ’t wesen cost
Maer om dat hy ’t wesen most,
Zoo vergaet het menich reysges
(80) Byde knechges en de meysges
Tgoetge geeft mecander op
Totten hooghen hemel top.
Niet om datte Vryers vinnen
Dat her Vrysters syn Goddinnen,
(85) Off yet hooger as en mensch,
’Tis en louter bloote wensch.
Dat’s te seggen isse moelick
’Kwouw se waer beleeft en goelick,
’Knoem de cleuter alle daegh
(90) Zoo as ickse geere saegh.
    Wel ick mach niet langher praeten,
’Khoop je selttet nouw schier vaten
Waeret rechte grondgat ley
Van al dat ick lestent zey
(95) Om en meysgen te bestieren
Die ick sonder te versieren
(Als ick ’t ommers segghen mach)
Liever sie as alden dach.
Daer ick me in deucht en eeren
(100) Wonder wel ken ackirderen
Dien ick lieff heb met een maer,
Niet as vryster maer as Caer.
Zouwje daerom wille kyven,
Zouwje daerom cribbich blyven,
(105) Dat en denck ick nummermeer.
Trouwe, doet vry dry mael meer
’Klaetje grollen, ’klaetje morren,
’Klaetje grimmen, ’klaetje knorren,
Quelligh krelligh Trellooskindt
(110) ’Khebj ’ al evewel esint.
10. 9b. (Nov.) raptim et ludibundus. vix trib. hor.!


[CH1619:027]
LA BERGERIE DE LA HAYE A MADAME LA PRINCESSE DE CHIMAY,
SUR SA CONVALESCENCE ET SON DEPART.
ENTRÉE DE BALLET
    Te voila donc, bel oeil, au dessus du malheur
Comme l’astre vainqueur
D’un nuage escarté:
Car que pourroijent les dieux sur la Divinité?

    (5) Peusses tu nous laisser à mesure contents
De tes contentements;
Et qu’au bout de tes pleurs
L’envie du Destin n’entamast nos douleurs!

    De veoir ta guarison nos forests et nos champs
(10) En vont retentissants
Bien-venu soit le jour
Qui te rend à ton ame et ton ame à l’Amour.

    Mais de veoir ton depart il n’est bois ni rocher
Qui n’en vienne à pleurer,
(15) Et semble en te perdant
Que nous ne voyons point Midi qu’en Occident.

    Voilà comment le Ciel jaloux de tes clartez
Tient noz coeurs arrestez
De contraires souhaits
(20) Et nous charge à l’envi de joye et de regrets.

    Belle, l’esclair doré, qui nous a esblouïs
Autant que resjouïs,
Aurons nous le pouvoir
D’apprendre en un instant à te perdre et te veoir?

    (25) Adorable Soleil, au moins si tu ne luis
Qu’au point que tu nous fuis,
Promets nous en fuyant
Ton auguste retour au point de l’Orient.
21 Novemb.


[CH1619:028]
PARAPHR. EX ANGLICO BEN. JOHNSON
Wie seyt dat Piet en Trijn niet commen over ien?
De bueren hebben dat der leven niet esien.
Piet maledyt den dach dat hy het Varcke trouwde,
Tryn zeyt het isset stick dat heur oyt meest berouwde,
(5) Mocht Piet doen dat hy wouw hi quam noyt bij sen wyff,
Mocht Tryn doen datse wouw se raeckte noyt sen lyff.
Piet maeckt hem uytten bedd’ voor dach en opter straeten,
Tryn doet ghien liever dingh dan buytens huys te praten,
Piet is bedruckt en stil zoo haest hi is in huys,
(10) Tuys zitten byde man is Tryn her grootste cruys.
Piet wenst hem dickwils blindt om Tryns gesicht te schouwen,
Om Pieter niet te zien zou Tryn haer oogh uyt clouwen.
Piet wouw hi al verrott in ’t kerckhoffs mesten lach,
Tryn roept schier alle daech om ’slevens lesten dach.
(15) Piet zeyt daer’s niet en kindt van him als vaer eboren,
Tryn zeyt daer isser ghien dat hem ken toebehooren,
Moet de vrouw mette man in alles gaen te gaer
In iene wil en wens? Waer vontme liever paer?
27°. 9b. (Nov.)

Continue

[CH1620:001]
EPITAPHIUM IACOBI GRUSII
Quicumque fluxas temporum exosus vices,
Et sempiternam mente praemensus diem
Delira rerum despicis crepundia,
Ades viator: ista iam pridem mihi
(5) Detexta tela, vel peracta est fabula;
Pridem illa Syrtis, illud omni torvius
Fretum Charybdi puppe trajectum meâ
Vix praeteractae fervet a vestigio.
Vixi; ista summa est: quantus aut quantum rogas?
(10) Spes Grusiorum prima, Patris corculum,
Pupilla Matris, utriusque mel merum:
Formâ, lepore, praeter annos indole
Par pene nulli, plurimis provectior,
Ter quinque paucos messibus iunxi dies,
(15) Cum parca pronam Parca deduxit colum.
Quid evocantis increpas Coeli manum?
Quid ampliores exigis, Pater, moras?
Praemittor. ecquid invides compendium?
Sequeris. ecquid ingemis functo viâ?
(20) Fletus malorum busta, non meum decet,
Matura vitae nulla non finis bonae.
17° Cal. Feb. (16 Jan.)


[CH1620:002]
TVROUWE-LOF ALIAS MANS HANDT BOVEN.
BOERTIGHE VERANTWOORDINGHE ANDE JEUGHT VAN
TSGRAVENHAEGEN
Haegse kindre, schielyck goet
Krevelachtich hoofs gebroet
Windich, toome-loos geselschip
Wispelturigh, licht Kernelschip;
(5) Sonderlinghe jy Monseurs
Onderdane vande Keurs
Vande Cappen en de Prucken,
Die je blindelingh ontrucken
’Talderwaertste Manne-pandt
(10) Macht, gebiedt en overhandt.
Vriende, ’khebje niet te hiete
Dan it moetje niet voordriete
Dattick om myn eyghen baet
Zoo een deuntgie mitje praet.
(15) Speciaeltges wat mach ’t wesen
Datter onglangs is eresen
Ongder jouluy jonghe maets
Daer ’t Noordende daer de Plaets
Daer de Vyver-bergh sen boomen
(20) Off van spreken off van droomen,
Daer met ’t Iuffer-ryck Voorhout
Hiele middich-malen houdt
Daer de Kneuter-dyckse bueren
Kindren me om mostert stueren,
(25) Daeret hiele Hoff off waeght
Daeret Spuy sen deel off draeght,
Daeret Waghe-grauw van Leyen
Zoo versierlick op gaet weyen
Datter Os en Clos om lacht
(30) Meer as om en smockel-vracht.
Ick onnoosel knecht van buyten
Die van blasen noch van tuyten
Noch van al dat Weten hiet
Weynich meer verstae as niet
(35) Hebb’ al over langh gaen pruylen
En gaen dencken watter schuylen
Watter ongder ongse jeught
Mocht ontsteken sucken vreught.
Dryffier weeckges mochtet lyen
(40) ’Khoorde dochtmen van ter sye
Datter erghens ongder ’tgras,
Zoome zeyt, en aeltge was:
Datter hier off daer wat spoockte
Daer de heele buert aff roockte.
(45) ’Tdraetge, dochtmen, hadd’ ick doe,
’Kpeurde strack nae ’t clouwen toe;
Kenn ick ’t byde mans niet vinne
(Zeyd’ ick soetges in men sinne)
’Tander hallif-mens-gedrocht
(50) Dat de mensch in lyen brocht
’Tvrou-gediert, dat om dry vyghe
Liever borste zou dan swyghe,
Selmen ommers opp en aen
Niet verleghe late staen.
(55) ’Tbeurden even as ick miende
D’eerste mutz die ’ck wordde ziende
Gaffme driemael meer bescheyt
Dan ick wachte vande meyt.
Caertge, seyse, wat zouwt wesen,
(60) ’Tvolckgen heyt en brieff elesen
Off’t je lieff is of ’t je quelt
Daer je naem wordt jn espelt.
Wel men naem is goet om spellen,
(Zeyd’ ick,) zouw ’kme daerin quelle?
(65) Wordd’ ick daeroff sieck, Godt loff,
’Klaegh al langh op ’t kerrickhoff.
Isset slechs ghien Condemnaci,
Trouw-beloft off Oblegaci,
Isset maer ghien Mangdement
(70) ’Tschrickelicke Boer-torment,
Rekenventie off Sentenci
Aller pesten pestelenti,
Staeter Mauritz noch Soo est,
Staeter purje noch arrest
(75) Staeter noch van compereren
Noch docere noch firmeren,
Spelt men naem vry dage langh
Daerom kyck ick suer noch bangh.
    Soetges, soetges, al met sinnen
(80) (Ghingh de kleuter weer beghinne)
Luy te roepen is ’t niet al
Waren al de meyssies mal
Waren al de vrysters vlieghe
Wie en souse niet bedrieghe?
(85) Maer het goetgen is te gauw
’Tsiet al wydt al treet het nauw.
Kijck Cabouter hier is ’tbrieffje
Datje lest en seker lieffje
Op je hacken heyt estuert
(90) Doe je ginder in je buert,
(Trouwe, ’k wilder nimment melden)
Sulcke malle parte stelden
Datter scheen in’t heel’ A. B.
Ghien zoo costelicken D
(95) Van sen leven waer te vinne
Om en rympge te beghinne
Van en meysgen diemen hiet
Iuffer, Iuffer: (Wist ick ’t niet?
Most de saeck niet selver spreke?
(100) Siet sen backes nouw ontsteke!)
Doeme vyff ses Haegse troosjes
Schelde voor verlepte roosjes,
Al ter liefden al ter keur
Van’t verschreve Vryster-leur.
(105) Bloote, blinde Venis-seuntgie,
Wat ontstaeter menich deuntgie
Menich onbescheye praet
Daer jij tussen beye gaet!
Waer toe kenje ’tvolck niet brenghe
(110) Die her poot an jou versenghe,
Wat verblindje metje boogh
Menich calver-jeughdich oogh!
    ’Kmiende me iens op te fluyte
Om de meyt her mongt te sluyte.
(115) Hola! riepse, Lieve man
’Tsoetste comt eerst achter an
’Kmoetje ’tliefje noch iens noemen
Dieje die verlepte bloemen
Daer ick flus aff hebb eseyt
(120) Zoo suer op doen breken heyt.
’Khoever niet langh nae te talen
Noch getuygen voor te halen,
’Tschrifje selver zoo as’t leyt
Gheeftme dubbel op bescheyt.
(125) Alsoo seker as den Hemel
Met sen eve-staech gewemel
Met sen nummer stille staen
Duysent lichten om doet gaen,
Alzoo seker asset s’merghens
(130) Oostwaert lichter is as erghens
Alsoo seker as den dach
Phebus dochter hiete mach
Alsoo seker asset huyen
Middich wese sel in ’t suyen
(135) (Hooghe tarme docht ick vast
Nae ’t de vrou-luy weynich past)
Bennen hiel den Haegh sen ooghe
Niet betoovert off betoghe
Die dit stickgen heyt versint
(140) Is ’tberoemde Visserskint,
A n n e fleurtge van je nati
Ienigh Hollancks reppetaci
Trouwe voorspraeck van ongs eer
Duysent dancken en noch meer
(145) Duysent groene Lauwer-croonen
Moete jou de moeyte loonen
Eere zy de cloecke hangt
Die de spotter brocht te schangdt.
    Doen en cost ick ’t langher swyghe
(150) Van men selve niet vercryghe,
’Kstelde ’tlichum in pistuer
Lick en onderschoorde muer
Lick en craeckling van twie oortgies
Lick en pap-pot met twee oortgies
(155) Hadd’ ick d’ iene en d’ aere hangt
In men groene sy eplangt.
Wel mit oorloff, seyd ick, Vryster
Flusjes baerde je zoo byster
Op men kermesynde coon,
(160) ’Tscheen je tasten an men croon,
Rechs al waer en man te vanghen
Op ’tverschiete van sen wanghe,
Daer nochtangs de fijlosoop
Die al bloeyende verdroop
(165) Op en Iongmans haestich blose
Maeckten heel verscheye glosen
Noemde self die schielickheyt
Deuchdelick’ onnooselheyt.
Trouwe ’kwilme niet tribbleren
(170) Om dat stick te dispeteren,
Zoo veul segg’ ick jou allien
Ben ick noyt beschaemt esien,
Nouw en selme nimment laecken
Over ’tgloeye van men caecken,
(175) Haechgie, lieve Vaderlangt
’Kstootmen an jou eyghe schangt.
Kenne nouw men langts gesellen
Aers niet lesen, aers niet spellen
Kenme nouw en Roemer-dicht
(180) Mit en averechts gesicht
Niet verkennen uyt en cluchgie
Dat ick voor en puer genuchgie
Van en vrolick Iuffer-dier
’S morghens op men bedde schier
(185) Buers-gewyse quam t’ ontfange,
Daerse, loof ick, niet zoo langhe,
(Want ick hebb’ al starcker pangt
Van her ongemeyn verstangt)
Hadd’ me kenne besich wesen
(190) As veel andren om te lese,
Datse schier hadd’, zoo me docht,
Eer eschreven as bedocht?
Zouwme sucke blaeuwe bloemen
Amsterdamse schrifte noemen?
(195) Foey! de misslach is te groot,
Wel te tije benje doot
Noortwycx heeren seun en Vaertge
Onverglyckelicke paertge,
En jij Keyser-lieve man
(200) Haegse kintge Tweede Ian,
Waerje noch ter werrelt binne,
’Kloof je miste wel je sinne,
Jae mit rede meer as ick,
Om zoo schandeleusen stick.
    (205) Doen ick zoo wat hadd’ staen malen,
Quam ick eerst ten principalen.
Voorder (sprack ick) Lieve moer
Hadd’ ick doe noch as en loer
Op men backes late smyte
(210) Songder weer iens uyt te byte,
En op ’t deuntge vande meyt
Niet en dinghetien eseyt
’Kwouwje selver al men leven
Recht, gelyck en reden gheven
(215) Totmen eyghe schangd en spot
Dieme nouw dryft sonder slot.
Maer ick ken me rappirtere
Tot men deughdelick verwere
Daer ick doen op staende voet
(220) Koelde me de kleuters moet.
Waerom heyt je hooft twie ooren
Dan om clacht en weer te hooren?
Waerom wysje ’theel preces
Op en reghel vyff off ses?
(225) Soeckt men schriften en men brieven
Leest men angtwoordt en men grieven,
’Kwedd je wyst wel haest ter deegh
Wieder sloegh off slaghe creegh.
Ick en meyt te laten tieren?
(230) Ick en meyt her mongt te vieren?
Songder slach off tegeweer?
Hola! Zoo mal nummermeer.
    Alle broecken, alle baerden
Houw ick opper eer en waerden
(235) Ghien zoo weteloosen man
’Kwyck hem off ick schricker van,
’Kwil me mit men eyghe vleyen
Niet bedrieghen off verleyen,
Bijde simpelste van al
(240) Staen ick noch as nimmendal,
Maer de cloeckste vande Vrouwen
’Thooge woordt te laten houwen
Dat en raeckte noyt in myn,
Zou en man de minste zyn
(245) By het ribb-stick van sen lenden?
Dat waer ’t opperst onder wenden,
Teughens reden en Nettuer
Teughens stroom en over stuer.
Com ick inde Bybel-boecken
(250) ’Khoeff ghien oogenblick te soecken
’Kvinder schier an elcken oort,
Vrouwen hoort naer ’t mannen woordt.
Kyck ick inde Werelts-Wetten
’Ksiese nerghens meer op letten
(255) As op Vrouwen slechticheyt
Swackeyt en onwetenheyt.
Raeck ick by die aere quantgten
Die in Menssen, Beeste, Plantgten
Die in water, lucht en vier
(260) Slyten al der leven schier,
Vrouwen, seggen die gesellen,
Bennen hoofdeloose spellen,
Elcke vrouw en leghe schuer,
Elck en misslach van ’tnettuer
(265) Die wel altydt mans sou maecken
Costser altydt toe geraecken.
Seyder niet iens ien te deegh
Elcke Vrouw en man van deegh?
D’ouwe Grieckelandts Poweten
(270) Hebben ’t me becangs eweten
Watter in en Vrouwmens stack.
Daer uyt wasser ien die sprack
Vrouwtgies wilje loff vercrygen
Snoert je backes en leert swygen.
(275) Daerop sey en blindeman
Die de prys van alle wan
Daerom seuve stede keven
Waer hi hadd begost sen leven,
’Tspreke, seyd’ hi eerst en lest
(280) Past de mannen alderbest.
Maer de grooten Rotterdammer
Maecte ’tgoetjen noch al grammer.
Hoe? sey die, de man en ’twyff
Schele lick as siel en lyff.
(285) Selle wy dan deuse baggens
Voere laten al de vlaggens?
Noch hersegg’ ick ’t, foey de man
Dien en wyff verbiene can.
    ’Ksagh wel an de meyt her ooghe
(290) Die al gins en weder vloghe
Dat ick hier en daer al wat
Op her veer eschoten hadd’,
’Topper-hooft beghon te schrimpe
’Twange-vel begon te crimpe,
(295) ’Thiele backes over dwors,
Elcke lipp-lap was en kors.
(Zoo fernynich is de waerheyt
Ass’ en vrouwen-hooft by ’thaer heyt.)
Kintgie, seyd ick, noch en woordt,
(300) Meuglick hadje ’t al ehoort
’Tsouwje niet zoo seer mis-hagen,
Zoo veul moetje wel verdragen
Hy, is waerdigher as, Zy,
Maer dit puntgie staeter by,
(305) Hoe de Vrouluy dan geraecken
Mannen cloeckheyt meer te naecken
Hoese dan de rechte lyn
Van prefecksi naerder zyn.
Alle dinghen hebben trappen
(310) Zoo de broecken as de cappen,
Ghien paer menssen off het heyt
Min en meer en onderscheyt;
Daeruyt sietme sommes beuren
Datter ongder duysent leuren
(315) Wel en moye paerel leyt
Die wat meer is as en meyt.
(Dieder zoo en deel wil coopen
Hoeft uyt Hollandt niet te loopen,
Seker, zoo ’k niet mis en tel
(320) ’Kweter inden Haegh noch wel)
Hier uyt strack en angder voordeel,
Dierte blindt het menssen oordeel
Al dat selde wordt esien
Gelt wel seuve bet op tien,
(325) Overvloet doet lust vertragen,
Nieuwicheyt ontsteeckt behagen,
Wystmen hondert wyse mans,
Nimment sieter nae becans,
Nimment kender werck off maecken
(330) Daer ’t soo licht is an te raecken,
Wystmen ien wys Vrouwen-dier,
Wat ontstaeter strack en tier!
Wat en loop van arm’ en rycke
Om het mongster te bekycke!
(335) Noyt en quam te Bruyssel Gheus,
Noyt in Hollangt dwergh off Reus,
Tygher, Luyper, Aep t’ anschouwen
(Buyte comperaci, Vrouwen)
Die in winckel, straet off steegh
(340) Zoo veul duysent kyckers creegh.
Om de waerheyt niet te decken,
’Kben al me wat vande gecken
Die de selsemheyt verleyt
Om en mans-gelycke meyt
(345) Om en relick wyff te kenne
Wil ick vlieghen en niet renne:
Maer dat aere leppich seer
Daerje flus men jonghe eer
Schandich miende me te smetten,
(350) Dat de mensse doet verpletten
Dat de ooghen bindt en blindt,
Daeroff hebb’ ick lucht noch windt.
Hebb’ ick altemet men dichgies
Onbedachtelick en lichgies
(355) Opte werrelt-baen ebrocht,
Meer as rede lyen mocht,
Hebb’ ick sommes zoo en reysge
Hier en kleuter daer en meysge
Opten eeren-trap eset
(360) Meughlick dieder nauw op let
Selder by, off an off binnen
’Tien of ’t aere puntgie vinnen
Dat sen prysen waerdich was.
’Tcomt by tyen oock te pas
(365) Dat de sinnen werck behoeven
Om her crachten te beproeven,
’Kweeter dien het cleynste beest
Sprekens waerdich is eweest,
Muysen, luysen zonder lyven
(370) Hebben wyse luy doen schryven,
Hoe verachtelicker stoff
Hoe verheffelicker loff,
Hebb’ ick dan oyt Vrouw epresen
Meer as looffelick con wesen
(375) Hoort vry allegaer die ’t leest
’Twas maer oeffeningh van geest.
’Kweet van vryen noch van rasen,
Noch van al de vise vasen
Dieme van vrouw Venis dicht
(380) ’Ksach men leve boogh noch schicht
Vande Ionghe die we lesen
Dat den hemel plecht te vreesen,
’Ksach men leve vier noch vlam
Dieme van men selve nam.
(385) ’Kheb wel duysent mael gaen weghen
Wat de mannen mocht beweghen
Tot zoo vreemden raserny?
’Ksaghse droevich, ’ksaghse blij,
’Ksagse lachen, ’ksachse pruylen,
(390) ’Ksachse smeecken ’ksachse huylen,
’Ksachse clagen sonder end,
’Ksachse suchten van gewent,
’Ksachse lymen, ’ksachse neuren,
’Ksachse singen by de deuren,
(395) ’Ksachse springen buyten macht,
’Ksachse rymen dagh en nacht,
’Ksachse spreken meer as weten,
’Ksachse vasten meer as eten.
Eisch ick reden of bediet,
(400) D’ iene seyt het is om Griet
S’ heyt en ooghjen as en craeltge
D’aere seyt ’tis al om Aeltge
S’heyt en keeltgen as en veel,
Noch en aere ’t is om Neel
(405) S’heyt en haertge geel as koren
Wie en souse niet bekoren?
Neeltge, docht ick, Griet en Ael?
Arge meyssens altemael.
Meyssens? meyssens? jae gans pocken,
(410) Wie en souwer niet mé jocken!
Om en meysgien om en gans
Zoo veul sinneloose mans?
Och! of ’t paert sen starcke lenden,
En de man sen waerde kende
(415) Met wat schielicker geraes
Sagh ick vande knecht den baes!
Wat al paedjes sach ick heeren!
Wat en kangsje wouwer keere!
Asmen al de mans in ’tlach
(420) Boven an de tafel sach,
Asme voor, honeur au dammes,
Singhe mocht honeur an’t wammes,
Sacke tabbert, muts en doeck,
Vive mantel, hoet en broeck.
    (425) Hoor (beghon de feex te kallen)
’Ksie wel ’t isser al van ’t mallen,
Hoe je diep en dieper raeckt
Hoejet argh en argher maeckt,
Wilje dus noch langher praten
(430) Gaet je gangh, ick gae men straten,
’Klien ghien ooren meer, Gedieuw,
Schier off merghen op en nieuw.
    ’Tspeet men al en lutgie seker
Datse sucken cloken spreker
(435) Sucken elequenten tong
Zoo verachtelick ontsprong,
Maer geluckich mach hem roemen
Die uyt allerhande bloemen,
Die uyt allerhande ruycht
(440) Mette Byetges heunich suycht.
’Kleerden uyt dat leste partge
Datter in en Vrouwen hartge
Watse toont off niet en toont
Weynich passienci woont.

(445) Haegsche kindre, noble maetges
’Kben ten ende van men praetges,
Keurt men in gerechticheyt,
Draecht men in men slechticheyt,
’Khebje nae men cleyne crachten
(450) ’Tmanne-schepsel leeren achten,
Daer je nouw uyt schatte kent
Watje bent en niet en bent;
’Khebje voorder willen toonen
Tot men eyghen hoofts verschoonen
(455) Watter tussen liefd’ en myn
Menich duysent mylen zyn.
Daer uyt meughje voort bedencke
Nimment in sen eer te crencken,
Off ’t en blycke voor gewis
(460) Hoe de man van binnen is:
Wilje zoo veul van me leeren
’Kselt op ienen reghel keeren
Dit’s ’tsommarum van men som,
Lacht niet meer, off weet waerom.
23°. Jan.


[CH1620:003]
GAR . . . .
Tweederhande slach van Vrouwen
Selmen uyt ons dicht onthouwen,
Paerlen, segh ick, synder veel,
Maer oock leuren meestendeel.
(5) Dat syn d’ouwe Werelts-wetten,
Hondert puycken, duysent sletten,
Al het schepsels heerlijckheyt
Staet in scheel en onderscheyt.
Vrouwtges, wie wil d’eerste wesen
(10) Die her stooren sel in ’t lesen?
Hoor, ick spreeckje nouw as vrient,
Wie de paerel-eer verdient
Onder jouluy, meughjij weten,
Dat syn yegelycx secreten.
(15) Die het meest te seggen heyt
Meestendeel het minste zeyt,
’Tbenne dick de volste vaten
Die her weynichst hooren laten,
En in ’t diepste vande Maes
(20) Gaet het minste stroom geraes.
Iene saeck staet hier te letten
Voor de leuren en de sletten,
Datse mitter eyghe boogh
Niet en schieten in der oogh;
(25) ’Tswyghe sel de meeste vlecken
Off vercleynen off bedecken;
Die der selve leurich acht,
Deckt heur on-eer zoose lacht
Asse leuren hoort vermelden:
(30) Ick heb nimment willen schelden,
Maer gelooft vry altemael
Dattick opte tong en tael,
Oppet tieren, oppet kyven,
Oppet pruylen vande wyven
(35) Rontom dapper acht sel slaen.
En genomen, ’kquam gegaen
Daer ick onder tien laudaten
Ien van tiene vondt staen praten
Die op ’t leurich leure-woordt
(40) Overleurigh waer estoort,
Dieder op te naem van sletten
Vrouwelick in clere setten,
Waer ’t en redeloose keur
As ick seyde, Dat’s een leur?
Prid. Cal. Febr. (31 Jan.)


[CH1620:004]
Faire de don debvoir, de courtoisie deste,
C’est avoir trop d’oreille, ou n’avoir point de....


[CH1620:005]
[Grieks-]Tetradákruon[-Grieks]
Stabat inexhausto madidus pia lumina rivo
    Pastor ad Aglaïae naufraga busta suae,
Hic ubi (Naïades rubeant a crimine Nymphae)
    Passa puellarem traxerat unda pedem.
(5) Stabat, et ut carum diffundere flumina crinem
    Vidit, et ut surdos tristia verba Notos,
(Talis Io Arethusa, Io Arethusa vocanti
    Excidit Ortygiam vecta puella Deo)
En, ait, en, mea vita, sequor; par ussit amantes
    (10) Flamma, dabunt finem nunc quoque fata parem:
Unda tuos necat, unda meos submerget ocellos,
    Et poterunt lachrimae quod potuistis aquae.
4°. Non. (2) Feb.


[CH1620:006]
DU MESME SUBJET
Un Berger eschappé dessus le triste bord,
    Le rivage tesmoing d’une glace meurtriere,
    D’un ruisseau ravisseur de son jour, sa lumiere,
    Sa Bergere, son coeur, sa vie, son support,
(5) Impuissant à brider les efforts de la mort,
    Forcené de la veoir desdaigner sa priere,
    Le coeur glacé d’ennuis, l’oeil fondu en riviere,
    Bien belle, (ce luy fit dire le desconfort)
    Si j’eu part à ton coeur, j’en auray à tes maux,
    (10) Si j’en eu à tes feux, j’en auray à tes eaux.
    Ha! fleuve trop jaloux de ma trop courte joye
Ne soyez envieux au fleuve de mes pleurs,
    Si pour la veoir mourrir dans mes yeulx je me noye,
    Et pour la veoir noyer dans mes eaux je me meurs.
3°. Non. (3) Feb.


[CH1620:007]
NEL MEDESIMO SOGGETTO
Stava Tirsi scampato in su la riva
    D’infido fiume e ghiaccio traditore,
    Mentre che Filli il suo promesso core
    Annegata fra l’onde in fondo giva.
(5) E vedendola già di senso priva,
    Per triomphar la morte dell’ amore,
    Dissero in lui sdegno, ardor, e dolore,
    Sequoti pur non men morta che viva,
Gradita Filli, bel sol occidente,
    (10) Vissero insiem’, moriran’ parimente,
    Uguali fiamme in somiglianti cori,
Tannega un fiume, affogherammi un rio,
    E come lagrimata in acqua mori
    Morirò lagrimando in acqua anch’ io.
Prid. Non. (4) Feb.


[CH1620:008]
OP DE SELFDE SINN
    Doe Thyrsis machteloos den droeven oever-boort
Al schrickende gevat al schreyend’ hadd’ becropen,
Daer ’t schielick ijs-bedrogh syn wenschen en syn hopen
    Syn hert en al verdronck in Phillis herde moort,
    (5) En voelde syn gebedt ten Hemel onverhoort,
En voelde synen schat syn eyghen handt ontslopen,
En voelde syn gemoet met tranen overloopen;
    Wel, seyd’ hy noch voor ’t lest (off wanhoop voerde ’twoordt)
Wel myn’ gedaelde Son, U sterven wil ick achten
    (10) Zoo ick U leven de’: Versinckt ghy in het nat,
    Daer zoeck ick oick myn doot maer in een tranen-badt,
Soo sult ghy dan beschreyt ick schreyende versmachten.
    Want zoo doch d’een zoo wel als d’ander sterven doet
    Wat can een coude stroom meer als een heete vloet?
eod. die. (4 Febr.)


[CH1620:009]
PASSANDO L’ALPI
Giunto con stanchi passi
Alla cima de’ sassi,
Ove il piu chiaro giorno
Fa nuvole d’intorno;
(5) Ove i diletti horrori,
Le nevi sono fiori,
Emmi vicino al Cielo,
Dissi nel mezzo gelo:
Fa tu, ch’in Cielo siedi
(10) Padre del Ciel Signore,
Ch’acostandone i piedi,
Non n’allontani il core.
Scrissi à Verona a 10. di Giogno (Juni).


[CH1620:010]
ITALIA DECOLOR
Hesperii Manes, Mundi morientis imago
    Praevia, faex rerum, splendida barbaries,
Marcide flos, cinis, umbra tui, salve Itala Tellus,
    Indigenam Patriae frigidioris habes,
(5) Frigidioris habes, non deterioris alumnum,
    Hospitii sociâ qui rogo jura fide.
Illa per ingenteis olim dilapsa Triumphos
    Illa super geminum Fama levata Polum,
Quâ Caput atque Orbis late dominator ocellus
    (10) Diceris, hos oculos impulit, hosce pedes,
Iussit ab Arctoïs discedere littoris undis,
    Qua Batavi fontem nescit arena soli,
Scandere monstrosum per inhospita nubila culmen,
    Ferre per aestivas torpida membra nives
(15) Iussit, et ô vanis utinam ne lapsa revolvens
    Luserit ignarum rumor imaginibus!
Infelix, at enim quam prisci rara decoris
    Semina, pauca virûm, nulla vigoris habes,
Nulla pudoris et ingeniti (fas dicere) bruto
    (20) Luminis ingeniti quas alis ipsa feris.
Impia divinos, specie pietatis, honores
    Eripis immenso qui videt ista Deo;
Quod colis ipsa creas, quod edis colis, horreo dictis,
    Mente Creatorem non capis, ore teris;
(25) Cui gemitus de corde pios, cui viscera debes,
    Contritique sacras pectoris exuvias,
Dona viris, pueris spernenda crepundia profers,
    Aera, faces, tabulas, marmora, thura, sonos.
Improba, cognatas agis in sua viscera dextras,
    (30) Tota rubes fratrum sanguine, tota Patrum:
Flagra, sicas, aconita doces, non praelia, civem,
    Ivit in acceptos fraus homicida jocos.
Luxu, foeda, fluis; quicquid congesta dederunt
    Saecula vel patras una vel exsuperas;
(35) Non gladium raptor, non novit adultera Legem,
    Non Sodomae sordes, non pice digna Venus.
Plura jubet calamus, jubet indignatio plura,
    Ni vetet ingenuus plura referre pudor.
Sisto manum, pede linquo tuos, indigna, Penates,
    (40) Forsitan his olim qui capiatur erit,
Quo sociae veteres Romae placuere Batavi
    Candor, et egregius mentis ad alta vigor
Fervet adhuc, studiisque idem Constanter abhorret,
    Roma, sed heu! quam nunc altera Roma tuis.
(45) En reducem dilecta tenes Hollandia Civem;
    Da subeat veteres non novus hospes agros.
Rettulerint alii insanae novitatis amorem,
    Italiae solus taedia sola fero.
Clavennae in Rhaetis. Iulio.


[CH1620:011]
LIBELLUS LECTORI
Cum Batavis Venetas socialis dextera vireîs
    Iungeret, et geminus mutua ferra Leo:
Tanta cui Proceres volvere negotia curae,
    Transiit has, peregre me comitante vias.
(5) Hinc levis in modicam crevi cum foenore molem,
    Qualis in affixas massa voluta niveîs.
Qui totidem pernosse volet, non visere, fineîs,
    En teneat Domini sedula scripta mei,
Et sine dente jocos; expertes criminis horas,
    (10) Innocuas nocteîs, et sine labe dies.
Vidit hic, ille sciet: tulit hic, fugit ille labores;
    Quaero, cui cuius gaudia pluris erunt?
Fallor, an ex trutina feret aequior arbiter aequa,
    Ille tulit mentem, quo tulit iste pedes;
(15) Sed Patrios posthac fugias praeposterus agros,
    Si pote quos nôris non adysse locos.
Basileae. 8°. Cal. Sextil. (25) Juli).


[CH1620:012]
PRO EODEM
Qui negat hoc tam multa Libro, tam dissona posse
    Scribier; et mixtos seria ferre iocos;
Quo sibi tam veteres avias pulmone revellat,
    Audiat: Hos Matri scripsimus, ista Patri.
(5) Qui duo sunt, et idem; quibus est mens una duobus,
    Ista legent; geminum quid vetet esse librum?
Spirae. 4°. Cal. Sextil. (29 Juli).


[CH1620:013]
EX ITALIA REDUX
Ignoscite Viri Magni, Pii atque Eruditi, quorum in tantâ barbarie
ingentem numerum relictum esse oculatus testis assero. Saeculi apud vos
vitia perstrinxi, cujus adeo vos convitia non tangunt, ut ad laudem
inprimis facere videantur: Vos autem
        Infractâ Coelo meriti virtute locari,
            Nî foret in stellas astra referre parum.


[CH1620:014]
MISOGAMOS. SATYRA
Coniugii male fausta dies, male festa viris Nox,
Nescio vos, neque scire libet. Dos lauta, supellex,
Praedia displiceant, domus et grex? Tolle quod adstat,
Faemineum caput, et triti pia taedia lecti,
(5) Sum Deus; adde, necas. O, quâ sumus, et Batavorum
Nomine turgemus, pretio pretiosior omni
Libertas, oriunda Diis, optanda viris dos!
Quâ subeat mercede tui caruisse? quis ultro
Excutiat sibi te, patriisque eliminet arvis?
(10) Ducimus uxorem. Superi, quam cara voluptas!
Ducimur; haec summa est: Et fluxerit alter ab illo
Qui tuus est, Hymenaee, dies; vos advoco testes
Quae volucri volitatis ad haec pede sacra puellae,
Quantillum, cui serus equos disjungere Titan
(15) Visus, et optatas producere Vesperus horas,
Hesternâ teneat reliquum de fronte Maritus.
Rideat, exultet, fundatur in oscula, quorum
Nec potiora Neaera tulit, nec Lesbia poscat,
Rossa suum potiora neget fudisse Poetam:
(20) Vidimus et moesto festivum gutture carmen
Exprimier; ridere foris, quem flere domi lex
Naturae, gemitumque rogo debere Paterno
Iusserat, hinc alacrem Scenâ poscente Bathyllum.
O miser! Illud heri festum Comoedia nunc est:
(25) Spectator, Conviva, venis: qui seria nuper
Gaudia, personatus agit non seria Sponsus:
Hinc animo gemit, hinc tremulo simulator ocello
Ridet, et admoto convivam fallere Baccho,
Si potis, ipsum sese parat: invita cachinnos
(30) Labra, sales invita docet; dum flebile presso
Pectore, Poenituit, roso fovet intestino.
Tolle graves Hymenaee faces; fuge tecta Diones
Cum telo pharetrâque Puer; duxisse triumphum
Sat sit, et hac fatuo tenus illusisse veneno.
(35) Interea subiti variatâ pelle stuporis
Caussa rogatur, et in rerum libet ire latebras.
Nempe oculos nox una dedit, cum nocte refugit
Fascinum, et Idalii blande vaga somnia Morpheî.
    Omnis, ut in summo, quantum pote, culmine rerum,
(40) Res stetit, instanti nutat vicina ruinae:
Stare vetat Natura quod usquam vivere iussit.
Fac voto potiatur, et omnis ad interitum Spes,
Omnis it ad metam fervor, metus, ira, cupido.
Hinc animi subito facies diversa, colorque
(45) Discolor, hinc quod sperat, amat, quod possidet odit,
Et satius caruisse putat: Miraris? At ille
Impetus in summo graduum stetit, ulterius qua
Non datur; inde, cadat ratio docet, et monet ordo.
    Credibile est arsisse Iovem Iunone, quousque
(50) Ivit in amplexus, precibus mollita, cupitos.
Vix totâ gaudere datum, vix coepta vocari,
Quae Soror, et Coniux; Quid agis Pater atque hominum Rex?
Languet et ad nova claustra recens ergastulus horret,
Et cuperet non esse quod est sine fine futurus.
(55) Iam Danaën aerata (cave Saturnia) turris
Non tenet. excubiae prohibent? erit imber adulter,
Qua nequit ire, pluet. Iam taurus Agenore natam
Avehit, illicitos Cretâ satiante calores.
Iam cygno decepta duos promittit ab ovo
(60) Tyndaridum pellex simulandos nomine fratres.
Iam novus Asterien rostro premit ales adunco.
Mnemosynen pastor, Satyri Nycteïa vultu
Ludit, et Alcidae mentito conjuge matrem.
Te, quoque terribilis tremor Ennosigaee profundi,
(65) Nonne ducem simulare gregis, delphina, juvencum,
Defraudata suis amplexibus Amphitrite
Vidit, et esse suas jam pridem taedia taedas?
Ecce Diis, quod habent, vile est; et finis amorum
Coniugii nox prima fuit: Vos, dicite sponsi,
(70) Copula qui faciat nunquam solvenda beatos?
    At lucri mellitus odor quâ compede dignus
Non sit, et in quâ non adigat sudare palaestrâ?
Displiceat nova nupta, peplus placet, arca, domus, res:
Hac miseri mercede sumus; spontanea gratis
(75) Vincula non sumuntur; habet sua commoda carcer.
    Prô pudor, et virtute parum condigne Batavâ
Sermo! rei servire virum! prosternier auro
Cui pedibus calcare dedit Natura quod usquam est!
Faemineos fastus pretio conductus adoret
(80) Ille solo, ille salo late datus arbiter! Audi
Faemina, de magno cui tollere forsan acervo
Contigit, et grandes auro subducere naevos;
Celsior his animis calet et generosior ardor;
Nec pretio prostant: facilis jactura peculi
(85) Fortibus, et (quis it inficias?) super omnia natis.
    Macte virûm virtute vigor! nisi desumus ipsi,
Nil deerit. Fortuna fabrum si fecerit; eia,
Si volo, dives ero manibus, quod sufficit; adde,
Liber ero, propriisque laboribus imperitabo,
(90) Ipse meae rector, remex, antenna carinae.
Das melior fortuna togam? Dabit aula clientes,
Haec nummos mihi turba; quod auri forte fodinam
Dixeris haud sine mente: Quid amplius? otia, rerum
Perniciem, fervente manu vel voce fugabo.
(95) Nec foede vacuus languebo, nec undique curis
Impediar; summa est, Dominabor coelibe toto.
Nec rugas frendentis herae, nec probra timebo
Pallidus, aut soleam; nec qua libet urbe vagari
Pone traham male formatos, mea viscera, partus.
(100) Nec famulae servus furtivâ nocte cubile
Concutiatne, et ridiculo ditaverit aedes
Foenore, curabo. Nec (si licet addere, quantum
Suggerit importuna trucis compunctio veri)
Discruciabor ad abstrusam lenone fenestram
(105) Deprenso; quia nempe crepuscula diligit uxor,
Postponitque tuo fraternum Cynthia lumen.
Nec peregre per longa graves insomnia curas
Sudabo; nec mente ferar, quo corpore latum
Suspicio non vana notet, qui semina nostris
(110) Spargat adulter agris; et, quo profecerit absens,
Praepatulum reduci cornu paret Amphitryoni.
    Sed Satyros pridem Satyrâ saturavimus; et jam
Fallor, an hic aliquâ pruritum fronte notavi?
Hag. Com. Cal. (1) Octob.


[CH1620:015]
MOERIS. THYRSIS.
AMARYLLIS. ECLOGA
Indomitae fastus Amaryllidos, et fera semper
Fulmina, non oculos, non illâ lumina fronte
Digna, nec ore minas, fugiturus trans Mare Thyrsis,
Thyrsis ad aridulas Nereî diffusus arenas,
(5) Flebat, et aridulas fletu maculabat arenas.
Cum pueri late complentes littora planctus,
Et sparsas miseratus oves et ovilia Moeris,
Thyrsidos alter amor, sed post Amaryllida, Moeris,
Talibus incauti rupit suspiria verbis.
    (10) Thyrsi, viden’ pleno subeuntem littora fluctu
Nerea? mox refluas idem reuocaverit undas,
Mox Mare littus erit, et erunt mox pontus arenae.
Gurgitis una vices Phoebe regit, una puellas
Temperat, alternoque ciet praecordia motu.
(15) Non, si dura Lycoris erat, confecit Amyntam;
Oderat hunc alias, et amat Galatea Menalcam;
Nisa supercilium fregit, fastidia Phyllis;
Daphnidos hinc, illinc Lycidae sua gaudia fletus,
Et laetae subiere vices: Amaryllis habebit,
(20) Crede, suas, et tunc Amaryllida Thyrsis habebit.
Crede, sed hos alterna etiam sine, Thyrsi dolores
Intervalla regant; nec quos adspexerit Eös
Humidulos, tales vesper deprêndat ocellos.
Thyr. Charior hisce, Puer, quos quando adspexerit Eös
(25) Humidulos, tales vesper deprêndet ocellos,
Moeri, quid hanc toties iterato verbere plagam
Tundis, et, exemplis collatâ sorte beatis,
Bis miserum esse jubes? Curetne Lycoris Amyntam,
Daphnida Phyllis, et agrestem Galatea Menalcam,
(30) Nisa suum Lycidam curare Amaryllida credis?
Adspice, quae rerum circumfert saecula, molem,
Perpetuosque sed et stabiles per inane rotatus,
Et vaga finito labentia sidera calle:
Hos gressus Amaryllis amat; hunc, nec prece nec vi
(35) Flexibilem, dicas animo obfirmasse tenorem.
Scilicet aethereos quo nemo negaverit ortus,
Et patrio ductum Coelo genus, aetheris instar
Immotos animo decuit praescribere motus?
Nec poteras, nisi dura, Diis prognata videri?
(40) Heu! poteras, formosa; et, qui mortalibus exstat,
Coelestes decor addit avos; Ignoscite Nymphae,
Non damus haec merito vestris cunabula sylvis.
Moe. At facilis natura Deûm est; Ignoscite Divi,
Non damus haec temere vestris cunabula Coelis.
(45) Si tamen illa Dea est, et in illo lumine Numen,
Nec specie deceptus, amas; age, Thyrsi, resurge,
Iam, verbis invicta, moris superabitur olim,
Et dabit hora, quod hora negat: non omnibus omnem
Protinus advertunt Superi mortalibus aurem.
(50) Non ego, si primos hodie de rure maniplos
Frugiferae Cereri, non, si tibi, Cynthia, cervam
Obtulero, tibi, Bacche, caprum, tibi, Faune, capellam,
Cras iubeo parere Deos, placataque fumo
Numina praesentem votis deferre salutem.
(55) Saepe equidem, si multa pias infecerat aras
Victima, et innumeras populârat flamma bidentes,
Tantane vos tuguri cepisse oblivia nostri,
Dii superi, dicturus eram, cum dexter ab ortu
Coelicolas corvus monuit sperare faventes:
(60) Speravi; mollesque Deos a tempore sumpsi.
Disce breves in amore moras, potieris amatâ.
Th. Adde graves in amore moras, occidis amantem.
Omnia perpessos annorum taedia porro
Perpetienda mones? heu! pascere Thyrsida sylvas
(65) Questibus, hirsutum flammis Amaryllida Mopsum!
Moeri, fatebor enim, poterant fastidia ferri,
Atque oculi, tot flagra, truces, nisi Mopsus ab illis.
Mopse, quis es, qui nostra tuis componere certes
Carmina, et hisce tuas, Parnasso judice, Musas?
(70) Me Satyros, nemorumque, nec ultima, Numina, Faunos,
Me Dryadas, mariumque, nec infima, Numina, Nymphas,
Ad modulos, tua dona, meos testabere Clio,
Non semel aestivis circumfudisse choreis:
Invideas Rhodope, sectatos Thyrsida montes,
(75) Saxa, feram, volucres, volucres, fera, saxa loquentur.
Dicite Pierides, quid amarunt numina Mopsi?
Me pius, et sacrâ redimitus tempora lauro,
Sylvander, tuus a teneris, Dictynna, sacerdos,
Ille Calydoniis pridem memoratus Hybernos
(80) Confudisse greges, et confudisse Britannos,
Sylvarum Sylvander amor laudasse canentem
Non neget, et docuisse suas Amaryllida ripas.
Da veniam venerande Senex, tua rura, paternos
Pertaesi remeamus agros, Amaryllida ripas
(85) Nunc quoque, sed duram docturi Amaryllida ripas.
Sat miseros vixisse domi, iuvat esse Britannos,
Si sterili Batavos decet insudare furori.
Da faciles in vela Notos, substerne benignas,
Salse sali Dominator, aquas, deducite maesto,
(90) Nereïdes, pastore gravem per caerula puppim;
Thyrsida vectorem vehitis, subsidite fluctus.
Moe. Thyrsida pastorem rapitis, subsidite venti.
Aeöle seclusos cohibe compagibus Euros,
Objice retrorsum Zephyris Mare Neptunine,
(95) Da remoras Melicerta rati, da monstra procellis
Cymothoë, da Glauce breves sub gurgite Syrteis.
Annuitur. commota pari conamine crimen
Numina ferre negant: ipsus, ne conscius esset,
Fortior adversas Tamisis devoluit arenas;
(100) Dira minatur hyems; jam te, timet ipsa videri
Cynthia, ne videat; condunt pia nubila Coelum;
Thyrsi, nec hunc Solem, nec habebis Sidera testes;
Quid iuvat adversos rapere in tua funera Divos?
Th. Moeri, per hunc Solem, per quae mihi sidera testes,
(105) Objicis adversos passis Amaryllida Divos?
En ego post ignes undam, post Cypridis iras
Despicio Theti dura tuas; si fata iubetis,
Naufragus extremum subiturus in aequore casum.
Ut videas, Amarylli, tamen; Sceverinaque longe,
(110) Securos comitata greges, per littora, spectes,
Si pote, non duro morientem Thyrsida vultu.
Quae pelagi pietas, miserebitur unda perempti:
Forsitan haec eadem, quae rettulit unda peremptum
Alcyonae Ceyca suae, miserebitur, et te
(115) Invitos super ora pedes invisa jubebit
Ponere, et has etiam, Miserandum Thyrsida, voces
Addere, et has etiam, Quid erat prae Thyrside Mopsus?
    Plura Puer fudisse parat, cum plura paranti
Nuntiat optatis intendi carbasa velis
(120) Ponticolûm clamosa cohors; levat anchora dentem,
Vela viri, fugiunt ripae, volat ocyor Euris
Ipsa ratis; summâ miserum sua littora puppi
Thyrsida spectantem solatur Moeris, aditque
Vocibus, ingeminatque procul, Reminiscere Thyrsi,
(125) Spreverit una, sed una, tuos Amaryllis amores.
Hag. Com. 13°. Cal. Nov. (20 Oct.)


[CH1620:016]
AEN DEN HEERE DROSSART HOOFT, ENDE DE IOFF.wen ANNA
ENDE TESSELSCHADE VISSCHER, OP ’T OVERLIJDEN
VAN HAER’ VADER
De Visscher diemen roemt dat nemmer niet en miste,
Die uyt den Poppen-sinn de Sinne-poppen viste,
De Roemer daer Natuer haer schatten in verschonck,
Daer all dat mondigh was siel-wateren uyt dronck,
(5) Was eindelijck gevelt, en die Oraclen sweghen,
Met als den Tempel-bouw ter aerden was gelegen;
Wijse Anna sagh bedroeft, schoon’ Tessel stond verbaest;
Ach! seyde d’een dus vroegh! en d’ander, ach! dus haest!
Dus jong en Vaderloos! O myn’ bestorven dichten,
(10) Waer is de Sonne nu die u behoort te lichten?
Waer is ’tbegheerigh oogh dat uwer voeten pass
En altydt vierich volchde, en altydt gierich las?
En Ghy gepresen Stift, en ghy vernaemde Naelden,
En ghy beroemde Pen die myn’ gedachten maelden
(15) By tyden op den Doeck, by buyen op ’tgelas,
By beurten op ’tpapier als ’t ernst en yver was,
Waer is de blyde handt die lievers niet en raeckte
Dan daer van uwer dry yet bleeck, yet blonck, yet blaeckte?
Troostloose Weesen-hert, waer is de wyse mondt
(20) Die t’uwer onderwys noyt toe, noyt still en stondt?
Waer is. De voorder klacht wierdt schielyck wedersproken,
De diepst geschapen sucht in synen traen gebroken
Door een bekende Stem, het droeffelyxste woordt
Soo tydelyck gestopt als minnelyck gesmoort.
(25) Der Princen taelman Hooft (die ’t Nederlandt ter eeren
Den Koninghen syn’ spraeck, den Keyseren doet leeren,
Roept eewen achterwaerts, brenght landen in syn landt,
Sleept steden in syn’ Stadt, dwinght scepters in syn’ handt)
Beweeghde dit gekerm. Stelpt die verloren tranen
(30) O een’ en ander Maeght (begon hij te vermanen)
Vermeestert uwen rouw, Wat schaet een ancker quyt
Zoo langhe ’tschip ter zee noch op een ander rydt?
De Vader die ghy mist belett ick U te derven,
Mijn leven zij voor U in plaetse van sijn sterven,
(35) In ’sWerelds drooghe diep, en ongebaeckte sandt
Belov’ ick U myn hulp, myn’ herssenen, myn’ handt.
De daghen myner jeughd en ombevleckte nachten,
In deughden toe gebroght, en ernstighe gedachten,
In weten-giericheyt sorchvuldichlyck besweet,
(40) In tael en wetenschap geluckelick besteedt
Bested’ ick weer voor U, de langh verleden jaren
Van ’s Werelds maecksel aff, en zoo veel holle baren
Als zedert tot op nu daerover syn gejaeght
En zyn mij niet ontkent, ick hebb’ het al doorknaeght,
(45) En all tot uwer baet, zoo verr’ u lust te maeyen
My lust soo goeden grondt van ’tmijne te besaeyen.
Op ’tsluyten van een Sin in rijmende gedicht
(Hoewel daerin u handt voor niemant niet en swicht)
Verstaen ick ruym mijn deel, en mogelick wat vonden
(50) Wt mijnen koker u by wylen sullen monden,
Wy konnen ’t al niet all, de groote Ghever geeft
Aen eenen menighmael dat ijeder niet en heeft.
    ’Twas te gewilden waer om langer aen te prijsen
Der maeghden blij gelaet begonde te verrijsen,
(55) De droeve Wolck verdween, de Sonne scheen verheucht,
Strack schreyd’ er twee van rouw, strack loegh’ er 3. van vreught.
    O meer als echte knoop geluckelyck gebonden!
O drijhoeck vande Deughd van boven aff gesonden!
Volmaeckste Sielen-bandt van all die Phoebus siet,
(60) Wat vruchten wachten wy, wat vruchten van u niet?
Geluckich Hooft-Poeet van all die Hollandt baerde
En Hollandt baren sal, O! onder de vermaerde
Vermaerste Sophoclist, waer was ’t U mogelyck,
’Ten hadde hier geweest, te vinden Ws gelijck?
(65) ’Ten hadde hier geweest, waer was het U te raden
Dat swanghere vernuft zoo mildelyck t’ontladen?
Geseghent Suster-paer, der Amstel-nymphen eer
Verarmt den Hemel U off seghent hy u meer?
Neen hy ont-oudert u, maer wil u niet ontrieven,
(70) Dus moet ghij t’eener tydt verliesen en verlieven,
Dus gheeft hy nemende (dat ’s hemellyck gerooft)
Hier zoo verwaerden kop, daer zoo vermaerden Hooft.
17° Kal. Ian. (16 Dec.)

Continue

SONNET AEN HEERE CONSTANTIN HUYGENS
Men voede’ Achilles op, met mergh wt Leeuweschoncken.
    Dies siedende’ oorloogh-sucht reed door syn leden rap.
    Van rusten wierdt hy mat; van woelen, frisch: en schrap
    Stondt hy veel liever, dan hy stack in lust versoncken.
(5) Maer Huyghens inborst, die, voor sogh, heeft opgedroncken
    Der eed’ler konsten claer en zinne-suyvrend sap,
    Vlamt op het eerlijk fraey: Waer nae syn vryerschap,
    Uijt allen ijver rent, geprickt met heilghe voncken.
Dies luistren nu sijn luit, syn stem, syn streelend dicht,
    (10) Nae wetten van die geest op alles afgericht.
    Nae dese, schickt haer ’tpuyck synre wtgeleesen zeeden.
Doch dit’s maer voorspel. T’hans, de welvaerdt van syn Landt
    En vrijgevochten volck, aenstellen wil haer trant,
    Op maetslagh eenes ziels soo vol van rijm en reden.

P.C. Hooft. Omnibus idem.


[CH1621:001]
AEN HEERE P. C. HOOFT
Ick byden Helt gestelt, die uijt de Leeuweschoncken
    Den oorloghijver soogh, en ’tleeuwelycke rap,
    Die Troyen holpe’ in d’asch, en stelden Hector schrap?
    Zoo diep en legg’ ick niet in eyghen-waen versoncken,
(5) Zoo veel en hebb’ ick niet uyt Lethe opgedroncken,
    Dat ick ’s mij weerdigh kenn’, al paert het streelend’ sap
    Van uwe hoofsche pen ’tonnoosel vrijerschap
    Van een rondt Batavier, bij d’edel’ Griecksche voncken.
Wat can hy weerdigh zyn die op stem noch op Dicht
    (10) Ervaren, noch op luyt mach heeten afgericht,
    Veel minder op het puyck van wtgeleesen zeden?
Dies vinde’ ick in u Dicht (Puyckdichter van ons landt)
    Const, jonst, geneghentheyt, maet, rijm en reghel-trant,
    (Vergeeft mij ’tredelyck ontkennen) maer gheen reden.
(5)° id. (9) Ian.


WEDER-ANTWOORD VAN DEN SELVEN
Niet bij maer boven selfs Achillis groove schoncken
    En domme-crachtich hert, stel ick uw geesten rap
    Dien niet opcomen kan, off flucx en staense schrap,
Die noijt int welsant vande sufferij versoncken.
(5) Granaedsche wol had noijt het gloeijroot bet gedroncken
    Daer ’t voeder verwer is, aen groene Cruydensap
    Als kennis heeft gegrijst u groene vrijerschap
Waer aen men wert gewoon soo goddelijcke voncken.
    Maer looft Musaeus om sijn ziele sleepend’ dicht
    (10) Amphions vinghers tuck ter luyten affgericht,
Off Orpheus sangh, die ’t wilt inscherpte tamme zeden,
    ’ Tis ijdelhoofts bestaen. gewaecht door ijeder landt,
    Van ’t geest verleyden, steens voeghsaemheijt, bomentrant,
Het mijn oock yver is, beken ick, en geen reden.
(11 Jan.)


[CH1621:002]
SONNET TOT AFSCHEYT, STAENDE OPDE REYSE NAER
ENGELANDT, AEN HEERE P. C. HOOFT
Danck hebbe ’t Leeuwen merch, en grove’ Achilles schoncken
    Die mijn vercleumde handt van kramp styff maeckten rap,
    En stelden teghen ’tHooft der hoofden hooftstuck schrap,
    Daer sy te voren lach in schimmelschae versoncken.
(5) Och hadd’ ick eenen drop op Helicon gedroncken
    Van dat daer boven heet het Caballynsche sap,
    En onder ’tgroene hout van ’tvochtich Vryerschap
    Een blaeckend’ vier gestoockt in plaets van dese voncken!
Wat hadd’ ick langh myn stem, myn danckbaerhertich dicht
    (10) Myn snaren opden toon van u loff aff gericht!
    Daer nu myn onmacht is den reghel van myn zeden.
Vaert wel vol-herssent Hooft; myn Schipper steeckt van Landt
    Daer gae ick springhen heen op Thetis baren-trandt,
    Ick ghev’ U d’eerste eer, gunt mij de leste reden.
16°. Cal. Feb. (17 Jan.)


NOCH OP DEN SELVEN TRANT, DOOR JOFF. ANNA ROEMER VISSCHER
AEN HEERE HOOFT ENDE MIJ
Dit heb ick noch gelickt uyt d’uytgesopen schoncken
    Daer van mijn stram verstandt en stijve pen werdt rap,
    Niet weerde Vrijenden om mijn selfs te stellen schrap
Tegen u lieden geest: dan lach ick laegh versoncken
(5) In diepe hovaerdij; Maer om dat ick gedroncken
    Van suyver vriendtschap heb het smaeckelijcke sap,
    Soo ben ick blij dat ick de groene vrijerschap
Met rijpe manheijt heb in vrienschap doen ontfoncken.
    Gelijck mint sijns gelijck, beij sijt ghij door u dicht
    (10) Vermaert, en beyde in geleertheijt affgericht,
Oock beijd’ uytmuntend in verstant en brave zeeden.
    Waer vintmen zulcke twee int gansche Nederlant;
    Want soo de eene speelt, gaet d’andere sijn trant
Dat ghij dan vrienden zijt is (dunckt mij) meer als reden.


DOOR JOFF. TESSELSCHADE ROEMER VISSCHER,
NOCH OP DEN SELVEN TRANT
Hoe wel ick noijt en sooch pit wt der Leeuwen schoncken,
Soo voel ick evenwel mijn geesten werden rap,
    Gemoedicht door u Rijm hun krachten stellen schrap
    Om kanten teghen ’tluy dat d’ijver hield versoncken.
(5) U suyglinck als vermindt lagh overstallich droncken
    In weeldens vette schoot, En sooch het suchtich sap
    Wt Coppers boesem daer de quickxe vrijerschap
    Wt blusten met hun vier als water uwe voncken.
Noch hielt ghij d’overhant, dies stel ick u gedicht
    (10) Veer boven Helterij Ten oorloch affgericht.
    Die dwingen met gewelt, ghij met beleefde seeden.
Moetblasers alle beij vant luckich Nederlant
    Al wat van voeten weet moet dansen nae u Trant,
    En wel getroffen galm op sleutel vande Reeden.


DOOR I. VAN BROSTERHUYSEN, NOCH OPDEN SELVEN TRANT
Kost ick, ick maect een fluyt van d’uytgesoopen schoncken
    Waer op ick speeld’ u loff met vingers wis en rap,
    Ghij geesten die u Naem set teghen d’eewen schrap,
En al wat haest sal sijn in Lethes vloet versoncken.
(5) Maer ’kheb noijt (dat ick weet) ujt d’Heynstebron gedroncken,
    Dit dicht ick door een swier vant sinneroerend sap
    Vws werckelijcken dichts beweecht: wat vrijerschap,
Hoe luy en souw daer door in ijver niet ontfoncken?
    Doch ijver isser maer te speuren in mijn dicht,
    (10) Dat noch op weetenschap, noch const is affgericht.
Dies niet op loff van Ziele-slepend’ eele Reden;
    Singt selver uwen loff Hooftdichters van ons Lant,
    Soo neurij’ ick u nae en houw soo wat den Trant
Van u geleerde Rym en welbeleijde reeden.


NOCH OP DEN SELVEN TRANT, DOOR G.R. DOUBLET
Kreegh maer Achilles eens een slurpjen uyt de schoncken
    Soo dickmael nu herschaft; hij wierd van doot weer rap,
    Hij stelden teghen Hell’ en all sich selffs wel schrap,
In wiens gewelt hij leyt soo domm en diep versoncken.
(5) Want schoon hij heeft nu langh uyt Lethe opgedroncken
    Die all-vergetens-vocht, dat sinne-sluym’rend sap,
    Sijn doot-vervrosen herts manhafte vrijerschap
Sou door dat pittich merch weer heel van nieuws ontfoncken,
    En lichtlijck wierd’ hij beijd’ in sterckt’ en soet gedicht
    (10) Op swaerd en pen daer door gelijck’lijck affgericht:
Soo dat sijn wreet gemoet getemt door maker Zeeden
    d’Herschaffers van dat merch, puyck hoofden van ons Lant,
    Danck weten sou dat sijn wild-woesten oorloghs-trant
Verselt wierd met vernuft, met geesticheijt, met reden.
Omnibus hoc vitium est.


BEHOUDEN REIS, NAER ENGELAND DOOR DEN HEERE
DROSSART HOOFT, AEN MIJ
Trompetter van Neptuin heb ick op U een beê?
    Rondt met de wanghen, en te wercke leght U longhen;
    Op dat de stijven aem ten hooren uyt-gewronghen
    Doe luistren weer en windt: En kundight over zee,
(5) Wt uwes Conincx naem, soo trouwe vaste vreê,
    Als wordt geviert wanneer d’ Ysvoghel is in’t jonghen.
    Syn Volck, Oost uytgeseidt, houde Aeol al bedwonghen,
    Soo lang tot Huighens heb beseilt gewenschte reê.
Oft draelt ghij en wilt eerst U meester Oorlof vraghen?
    (10) Geen noodt oock. Schipbreuck can Arion niet vertzaghen:
    Dien de Dol-fijn, als ’t nauwt, moet dienen tot een’ schuyt.
Syn sang sal baren bats, en luytruftighe buyen
    Licht, tegen eighen aerdt van tochten woest, opruyen;
    En maken zeedigh zee en stormen met syn Luyt.
Omnibus idem.


[CH1621:003]
DES HEEREN P. C. HOOFTS ARIONS-TROTZ
Arions Zwanen-treur, en doot-bereyde beê,
    Het uyterste gepooch van syn geleerde longhen,
    Heeft het hem ’tleven oock den Rooveren ontwrongen?
    Neen. Een beleefder Vissch ontvoerden hem de zee.
(5) Hoe? by de menschen Vrees, en by de beesten Vree?
    Fij, grijse loghen-eeuw: Comt, leert het bij de jonghen,
    Wie Water, Windt en Weer al singhend’ heeft bedwonghen,
    Tot syn gescheepte Vriendt beseylde land en ree.
Ick gheve vol bescheyt op ’tongeloovich vraghen,
    (10) Ick, Thetis toren laest, der Schipperen vertzaghen,
    Ontswommen, op de kiel van Hoofts bewenschte schuyt.
Corinthen hoort; en wijckt. Noord-westelijcker buyen
    Te dempen met een woordt, Zuyd-Ooster op te ruyen,
    Dat can een Hollandts liedt, meer als een Griecksche luyt.
Londini, Prid. Id. (14) Mart.


[CH1621:004]
AEN MAEYKE DE BYE)
Roose mongkie, krale lipgies,
Venus aes, Cupidoos knipgies,
Heunich-bietge, suycker-tong,
Zoo vernuftich en soo jong.
(5) Peerel, onder soo veel leurtgies,
Dien ick, metter eyghe cleurtgies
Iens van achter uyt ’tselet
Voor op t veingster hadd’ eset.
Soetste Maey van al de Maeyen
(10) Die het hemel-dack sien draeyen
Met sen lichgies, dien ick schier
Minder as jou ooghgies vier.
Troosje, laetje niet mishanden
Dat ick uytte vreemde landen,
(15) Daermen rontom water siet,
Daermen mannen Engels hiet,
Daer het lecker-tongs verlangen
’Toester cosje wordt evangen,
Met een wit pampiere trom
(20) Voor je deurtgie rase com.
Ist en Vryer ist en prater,
Die sen ammereuse snater,
Of sen impertuyne sang,
Heel den aftermiddich lang
(25) Op je breyssel heyt vergoten,
Laet hem now sen stramme coten
(’t Lange sitten achtme quaet)
Wat vertrede langs de straet.
Merghen comtter weer en daeghje,
(30) Merghe comt hem weer en vraeghje
Of en treckjen inde sin,
Dat ’s ’t lardere vande min.
    ’K eysch je niet as ien gesighje
Over dit rechtvaerdigh dichgie,
(35) Dat ick met en volle moet
Voor je voetges storte moet.
    ’Khebb men kollericke buyen
Zoo besnede tot op huyen
Dat ick noch men leve mens
(40) Anders gaff as goede wens;
Maer hoe seyden d’ouwe eewen?
Tergde lam’ren wordde leewen,
De gerusten heyt ghien rust
Langher dan ’t de muyter lust.
(45) Seker, Bietgie, de quellaedgie
Dien ick onglancx in men c’raedgie
Jouwenthalven hebb’ ehadt,
Heyt me soo by ’thart evatt,
Heyt me soo de gall ontsteke,
(50) Zoo gekittelt om te spreke,
Dattjck men gestoorde pen
Langher niet betoome ken.
    Wie mach toch den brodder wesen
Die sen onverstandich lesen,
(55) Jou ter schande, mijn ter spijt,
Nae soo menigh maenden tijdt,
Nae becans en coppel jaren
Voor de Werrelt comt verclaren,
Met en oppesett gelaet
(60) As en meyssies advecaet?
    ’Ksett sen leughenen ter sijen,
’Klaet sen bitter bijten glijen,
’Kstoormen an sen jurien niet,
Zoo veel redelick gebiet
(65) Hebb ick (buyte roem te spreken)
Over ’tjeughdich bloets gebreken,
Dattjck deur men passie-roock
Kijcke ken, en hooren oock.
’Kmoet hem simpelicke seggen,
(70) Ien dingh ken ick niet verleggen,
(Luystert, Lieste, ’troert jou eer,
En syn schande noch veul meer)
Dat hy syn ontgordde Dichten
Met een cleurtgie comt verlichten
(75) Van jou soete naemslevrey,
Min noch meer al of hij zey,
Luystert Broeck, de Keurs sel pleyten,
Opte jurieuse feyten
Teghe syn hoochweerdicheyt
(80) Zoo beschreven as eseyt.
En wat keurs? en wie selt wesen?
(Heyt hy qualyck uytelesen?)
Wilje beter as de fleur,
Maeyken aller keurse keur?
(85) Lieve knecht, is ’t al van,t mallen?
Is je ’t juysement ontvallen?
Synje sinnen uytte gesp?
Loofje dat en schrale wesp
Voor een heunichbie ken strecken?
(90) Al te tastelycke trecken,
Al te lompen leepicheyt,
Hoor, al wordt het je geseyt
By en weynich-waerde spreker,
Dese regeltgies gaen seker,
(95) Steeckt je noyt in immants schoe,
Off je voet en paster toe;
Decktje noyt met immants veren,
Off je kent hem egelleren,
Ciertje noyt met immants baert,
(100) Off je mondt is syne waert,
Roemtje nimmandt oyt te wesen
Off je lyckt hem schier by ’t wesen;
Daerme steeck ick hier en spel,
’Khoop je vatt men seggen wel.
    (105) Noch en woortje sel ick voeghe
Tot men eyghe vergenoeghe,
En om dat je lette sout,
Bietgie, datte groofste fout
Niet en wordde toe eschreve
(110) Diese niet en heyt bedreve;
Brengt de woorden iens te gaer
Dien ick uytsloegh over ’tjaer,
Achter ’tlanghe lof der vrouwen,
Hebb ick ’t selver recht onthouwen,
(115) ,,Peerle, seyd ick sijnder veel
Maer oock Leure meestendeel,
Wachje Vrysters, d’eerste Leuren
Sel ick by her woorde keuren,
D’eerste dien ick gram sel zien
(120) Sel ick segge, Datser ien:"
Dit en ken je lieve Schryver
In sen blinde Leuren yver
Niet verdouwe met gedult;
Spreeckt sentenci, hebb’ ick schult?
(125) En jij, Wijve Sekertaris,
Hebb ick aers eseyt as waer is?
Hebb’ ick iemanden eraeckt
Die sen selve niet en laeckt?
Wie heyt jou in ’thart esteke
(130) Hier en peerel te doen spreke
Daer ick ’t opte Leure nam?
Peerel-bietgie, lieve lam,
Isser in je soete sinnen
Clere, wraeck, of haet te vinne,
(135) Hier toe meughjese met reên
Samen alle drij besteên,
Clere sel den haet ontsteken
Oppet haten volghtet wreken,
Daer betaelj ’ hem effe mé
(140) Die je dese vrientschop deê.
Mijnenthalve, laet men oore
Noyt in Hollandt, welcom, hoore,
Laet ick op te wederkeer
Ionas zyn in ’t Noorder-meer,
(145) Laet ick leve-loos verlanden
Opte Schevelinghse sanden,
Laet ick daer voor Craeyen-aes
Rotten onder knijn en haes,
Hebb’ ick ’t immer durven dencken
(150) Van je renemeê te krencken,
Hebb’ ick immer in men geest
Schimperich op jou eweest.
Hebb’ ick in men Vrouwe-nepen,
Jou verdachtelyck begrepen
(155) Hebbick in men Leuren-dicht
Jou beteyckent off beticht.
    Hoogher hebb’ ick niet te sweere,
Benje niet te contentere
Met dit onbevallick schrift
(160) Daer ick mette grote sift,
Tydeloos, moet overloopen,
Laet men jene weldaet hope,
Dattick schier of merghe mach
Ienen encklen halven dach
(165) An je groene sy besteden,
Om je met besette reden
Iens voor al dit coppe-spin
Te verdryven uyt je sin;
Meuglick of men haringhere
(170) Sel merakel operere,
Meuglick of men backes ken
Beter pleyten as men pen.
    Help jij wensse, tussen tijen,
Corte mijle, langhe tijen,
(175) Stille zee, en weste Windt
Voor
        Je Diener
                Huygenskindt.
Lond. 7°. April.


[CH1621:005]
EPITAPHIUM RUTINGII, ECCLESIAE BELGICAE
QUAE EST LONDINI QUONDAM PASTORIS
Dum colit agrorum Domini Rutingius agros,
    Christicolasque sacro gramine pascit oves;
Sed super ipsa pias extendens sidera curas
    Coelica prae vili pascua laudat humo:
(5) Invida Mors (non est inopinam dicere: Certe
    Invida delitiis Belga-Britanne tuis)
Evocat orbe virum: Sequor, innuit ocior ille;
    Et sequitur. videas isse, nec ire putes.
Aequus Amor fuit, aequa Fides: hac, vivus, eundum
    (10) Dixerat; excedens, hac abeamus, ait.
Sic vitâ dubitare vetat, sic morte, docere
    Qui vitam valuit, non voluisse viam.
Quisquis es (et voveo moneant exempla) Viator,
    Sic, abiturus, obi; sic obiturus, Abi.
Lond. Prid. Id. (12) Apr. Aliud agens.


[CH1621:006]
EPITHALAMIUM CAESARIS CALANDRINI ECCLESIAE
ITALICAE QUAE EST LONDINI PASTORIS,
ET ELISABETHAE HARDERET
Sive per antiquos retrorsum turgida fastos
Exspatiata meas, tumidumque nepotibus Olim
Obtrudis, veteres animo commensa Quirites,
Roma, nec invidiam Gentis meruisse Britannae
(5) Diceris, neque Caesareis gavisa Triumphis
Una, nec hanc solide (quae nunc sunt saecula) laudem
Londino patiente feres; Sublimior illa
Se videt, et negat esse nihil non Caesare majus,
Sed negat esse suo: Videt hunc de frigore duri
(10) Pectoris, et glacie quae mox penetrabilis ulli
Non fore visa, licet fuerit penetrabilis uni,
Laeta Cupidineos ducentem rite Triumphos.
Nec minus ista suo viridem victoria laudem
Victori, nec inauratas debere quadrigas
(15) Visa minus, quam cui Dacos, cui barbara Thraces
Pectora, Sauromatasque truces, Garamantas et Indos
Obtigit uni omnes semel inclusisse Trophaeo:
    Sive quod es libet esse, et qualem illudere saeclo
Miramur, sacro moderantem Regna capistro,
(20) Et modo non totum subigentem Collibus Orbem
Hesperiis; Schola dissidii, foecunda malorum
Mater, et erroris quantum tegit Aether origo,
Pone supercilium, festum cui laurus adumbrat
Circumflexa caput, Pastorem Caesara spectas,
(25) Pastorem, cui cura lupos quot foeda pudendo
Emittis gremio, quot humo depromis Erynneis
Pellere nil merito (da, Coelum, possit) ovili.
Caesara cui Fidei scutum, cui Cassida Vitae,
Iustitiae loricam et Verbi spiritus ensem
(30) Induit armipotens Deus, indefessa per Orbem
Selecti tutela Gregis, quo, perdita, quo te
Concutiat, sceptrumque manu, triplicemque superbâ
Caesarie, quâ regna premis, quatis astra, tiaram
Auferat, et Romae discat post saecula Romam
(35) Reddere, et haud vanum priscae pietatis honorem.
    At tibi quo tantae felix bellator arenae
Sufficias, valeasque foris in praelia, Caesar,
Pax niteat sincera domi, Concordia lectum
Sepiat, aeternoque liget praecordia vinclo,
(40) Iunctaque diuinum scandentia vota tribunal
Prospera concilient commnni Numina sorti;
Nec prius importuna toro levet Elisabetham
Caesare, nec prius hac subducat Caesara Clotho;
Auferat una dies quos junxerit unus (at ô tu
(45) Sera tamen lucesce dies) Hymenaeus amantes.
    Concordes animae, beate Caesar,
    Felix Elisabetha, par suave,
    Dulcis copula, turtures gemelli,
    Restant ultima vota, summa restant,
    (50) Foecundos Thalamo super precari
    Lusus, gaudia, basiationes.
    Vos amplexibus osculisque centum,
    Vos implexibus osculisque mille
    Non semper vacuos dies beate,
    (55) Non unquam steriles beate noctes,
    Sic ter tertia prole ter beatam
    Ditet Caesareâ domum Selene;
    Sic augur conviva siet, sic omine vero
    Cantet, Hymenaeum distendens turba choraulen,
    (60) Quam bene, quam dignas junxistis Numina taedas,
    Si decus ingenii pariter, si frontis honorem
    Caesar Caesarulis dabit, Elisabetha Kalandris!
Hag. Com. Prid. Cal. Iun. (31 Mei)


[CH1621:007]
ESSAY DE VERS MESUREZ. ODE D’HORACE,
QUI COMMENCE, RECTIUS VIVES LICINI. LIB. 2. 10
Tu vivras mieux, Licine, si ta barque
Trop ne s’avance, ni en haute Mer, ni,
En evitant les violentes ondes,
        Pres du rivage.

(5) Suivre la saincte mediocrité, c’est
N’estre subjet ö sale pauvreté, c’est
Fuir de l’enuie des Palais, des Courts, des
        Magnificences.

Plus le pin est haut, plus a il ö craindre
(10) La rage des vents; la plus haute des tours
Tombe le plus bas, la plus haute roche
        Brise la foudre.

Qui a le coeur bien preparé ne cesse
D’esperer en calamité, de craindre en
(15) Prosperité: le mesme Iupiter qui
        Donne l’orage,

L’oste d’avec nous. Si le mal te presse,
L’heure viendra qu’il ne te pressera plus;
Ores la Lyre d’Apollon se touche, or
        (20) L’arc se repose.

Porte Constamment la secousse du sort:
Et si jamais fortune trop amie
Enfle ta voile, fay que par toy mesme
        Tu la ramasses.


[CH1621:008]
1.
O Frise! qui merites,, un eternel renom,
Je veux en tes merites,, eterniser ton nom.
O lieu plein de delices,, qui esgayes nos jeux,
Plein d’or, vuyde de vices,, beau lieu d’entre touts lieux
(5) O beau païs, Frise qui vis,, en equité,, et liberté.

2.
Tes campagnes, tes prées,, d’herbettes et de fleurs
Se trouvent esmaillées,, en dix mille couleurs,
Laict et miel qui s’en puise,, te font accomparer
Canaan la promise,, que tu vas esgaler.
        (10) O beau pais etc.

3.
De forts, de Tours, de villes,, ce pajs est muni
Sur les vertus civiles,, il se maintient unij,
En coust-mes honestes,, les peuples diligens
Les consciences nettes,, se vont entretenants.
        (15) O beau pajs etc.


[CH1621:009]
NAEM-VERSETT VAN JOFFW. S. D. U.

Een jeughdigh Amsteldier voll ongemeene vlams,
Wat meer als Waterlandts, wat meer als Amsteldams,
Ontliet haer’ schoone twee beweechelijcke kranen,
En deckte met een’ vloed van ongeveinsde tranen
(5) Den eertijdts lieven romp van haer’s gelijcken Een’,
Die ’t aller zielen padt te vroeghe most betreen.
Doe nu de selve druck die haer gebad te spreken
Het spreken haer benam, al sprekende besweken,
Sprack, sluytende met een haer noyt besloten liedt,
(10) O! LEVEN, ASS VAN GRAS, en meer en zijt ghij niet.
Amstelrod. Aug.


[CH1621:010]
MUYDSCHE REIS. AEN JOFF.w TESSELSCHADE VISSCHER
Vochtich Zuyen
Schortt u buyen
Over Muyen
Eenen dach,
(5) Die ick gaeren
Sonder baren,
Stil, en klaer, en
Drooghe sagh;

Noorder’ vlaghen
(10) Laet u draghen
Daer de daghen
Nachten zijn,
Daer de nachten
Noyt en lachten,
(15) Noyt en wachten
Sonne-schijn;

Helder Oosten
U vertroosten
Teghen ’troosten
(20) Vierich-droogh
Can ick missen,
Naer mijn gissen
Uyt het pissen
Van om hoogh;

(25) U voor ’tleste,
U voor ’tbeste,
Groeyich Weste
Roep ick aen,
Leent u laeuheyt,
(30) Dat gheen’ graeuheyt
’S hemels blaeuwheyt
Mach beslaen.

Ingevallen
Gheen’ van allen
(35) Can bevallen
Myn gebedt;
Valt aen ’tblasen,
Valt aen ’trasen,
Als vier dwasen
(40) Zonder wet.

Al u coelen,
Al u croelen,
Al u woelen
Over ’t Tij,
(45) Al u buyen
Voert mij huyen
’t Hooft van Muyen
Niet voorbij.

HOOFT beloert mij,
(50) Lust beroert mij,
Liefde voert mij
Over Zee,
Zijnder Winden
Die mij binden
(55) Van mijn vrinden
Een, en twee?

Aeol hoorden
Dese woorden,
En ontstoorden
(60) Sijnen sinn,
Huygens ruste,
Waer ’them luste,
Op de cust, te
Muyen in.

(65) Maer hij naeckte,
Maer hij raeckte,
Daer hij haeckte,
Niet zoo ras,
Hij en leerde
(70) Wat de Weerde
Van der eerde-
Vreuchden was.

Soete uren
(Ghinck hij truren)
(75) Mocht ghij duren.
Sonder vaert;
Wat begheerde,
Onverseerde,
Overweerde,
(80) Nutten waert!

Maer, verblijden,
Ghij sijt lijden,
Nu ghij glijdt, en
Staende gaet
(85) Can hij leven
Sonder beven
Die beneven
’t Sterven staet.

Langh verbeyden,
(90) Schielijck scheyden,
Een van beyden
Waer te swaer,
Waerom gaet ghij,
Waerom laedt ghij
(95) Waerom slaet ghij
Bey te ghaer?

Moet ick suchten
Nae genuchten,
En noch duchten
(100) Daer se zijn,
En myn wijnen
Sien verdwijnen
In fenijn, en
Schey-asijn?

(105) Moet ick haecken
Nae ’tvermaecken
En geraecken
Taey daer in,
En ’tgenieten
(110) Zien vergieten
Zien vervlieten
Eer ick ’tvinn’?

Meer en conden
Scheydens-wonden
(115) Niet verkonden
Sonder pijn,
Hoe ’t begoste,
Suchten coste,
Suchten moste,
(120) ’Tende zijn.

Tessel-schaetgie,
Cameraedtgie,
Die dit praetgie
Uyt mijn hert,
(125) En van binnen
Uyt het spinnen
Van mijn sinnen
Hebt ontwert.

Hebt het, hout het,
(130) Sluyt, ontvouwt het,
Siet aenschouwt het
Als belooft;
Maer; bewooghen
Uyt medooghen,
(135) Zonder d’ooghen
Van u Hooft.
Amsterd. Aug.


[CH1621:011]
IN ALBO P. DOUBLETIJ
Si post nomina quanta non ferocis
Ferox incola Nereï Britannus,
Non Oenotria, non tuis beanda
Olim gressibus Allemanna jactat,
(5) Sed nec Celtica possidere tellus,
Illustres temerarium tabellas
Doles Hugenij subjsse stigma,
Doubleti decus expolitioris
Iuuentae decus eruditioris,
(10) Hagae quam fugis unio Batavae,
Tandem cautior esto poenitendo,
Nec jube nisi quod probaris, aut nos
Quod jubere potes proba negare.
Hagae. Aug.


[CH1621:012]
OP DE VERTALINGHE VANDE EERSTE WEKE DER SCHEPPINGHE
VANDEN HEERE VAN BARTAS,
DOOR DEN BARON VAN ASPEREN
    Brandt u het hertte noch in weten-giericheit,
    Hollander, graghe geest naer ouderdoms bescheidt,
Spoelt ghij u lusten noch in ’tgrontsop aller jaren,
In d’oude-jonghe Weeck, die ’t al in haer sach baren,
    (5) All uyt haer baren siet: Loopt niet zoo willigh meer
    Besoecken op syn erff den franschen Lelij-Heer,
Loopt niet soo willigh meer tydt, middel, moeyte waghen,
Om d’aller-dinghen-jeughd den vreemden aff te vraghen;
    Neemt Boetzelaer te hulp; hij weet een naerder padt,
    (10) En thoont u t’Asperen des Werelts baeckermatt.
Hag. Oct.


[CH1621:013] (Ursicula)
BATAVA TEMPE. DAT IS ’T VOOR-HOUT VAN ’S GRAVENHAGE
’T Sonnen radt beghint te stooten
Teghen ’tNoorder-Creeften-heck,
En die cromme crauwel-pooten
Drijven ’t naer den Leewen-neck:
(5) Daer met gaen de daeghjens crimpen
Die men langher hoopt als heyt,
Hey! wat’s al des werelts glimpen
Min als tegenwoordicheyt?

Daer met ydelen u’ scha’uwen,
(10) Haeghsch-Voorhoutsche-Ioffrou-rack,
Daer met gaet u groente grauwen,
Munnick-tuyntgien, blader-dack;
Daer met naeckt u jaerigh sterven,
Linde-toppen, weeldigh hout,
(15) En dat nootelijck verderven
Als ghij weder groenen soudt.

Sterven? neen: noch sult ghij leven,
’Tzy de Somer blaeckt off swicht,
’Tleven sal u niet begeven
(20) Isser leven in mijn Dicht.
Coude mach ons oogh berooven
Van u soete lommer-looff,
Maer ons’ oore te verdooven
Sluyt ick buyten tyden-rooff.

(25) Als u tacken sullen duycken
Onder ’t vlockigh Winter-meel,
En u bladerloose struycken
Proncken met de bloote steel,
Dan sal noch u bloessem bloeyen
(30) (Lustich, Vrysters een en acht,
Helpt myn stramme Rym aen ’tvloeyen)
In des Hagenaers gedacht:

Dan sal noch een grijse dutter
Mette schenen voor de vlam,
(35) Mette tanden jnde butter,
Inden beulingh, jnde ham,
Inde niewe-jaersche weggen,
’Tmijnder eeren spreken, Maer,
Maer hoe kent die Vryer seggen;
(40) ’Tluydt al offet Seumer waer!

Vreemdelinghen die de bochten
Van ’t gebultte werelt-padt
Onder allerhande lochten,
Over ’tdrooghe, door het natt,
(45) Hebt begaen, berolt, bevaren,
Hebt u yver-vier gekoelt
Tot hier onder in de baren
Daer de Son haer paerden spoelt.

Comt, laet u gedachten deysen
(50) Daer het lichaem eertydts was,
Laet u sinnen over-reysen
Al des ronde bodems plas,
Niet en haeck ick meer te hooren,
Dan soo schoonen Tempes naem,
(55) Comt u erghens een te voren
Die mijn Linde-lij beschaem.

Dunckt u dat het zy te vinden
Inde groote Papen-stadt,
Daer de Vagheviers gesinden
(60) Van een mensch een heylich vat,
Van een Visscher, knecht der knechten,
Maecken haren Ziel-tyran,
Die de Keyseren bevechten
En op Croonen treden can?

(65) Neen, Och armen! Woeste muren,
Schaduw’ van u’ oude glans,
Eertyts hooft van u’ geburen
Nu nauw bloeme van haer crans;
Gaet u schoonheyt elders paren,
(70) T’mynent gelt sij weynich meer,
Al u’ luyster syn u’ jaren,
En u’ schimmel al u eer.

Is het moghelyck, te soecken
In het prachtighe moras,
(75) Daer Antenor quam besoecken
Wat het ballingh-leven was?
Neen, bedompte water-dallen
Marmer-kaden, weeldrigh slijck,
Kvind in allen niet met allen
(80) Dat mijn linde-laen gelyck.

Sal ick dan te rugghe rijen
Naer de Fransche Scepter-Stadt,
Naer de trotsche Pannerijen
En zoo menich spitze padt,
(85) Eertydts moedich opde schreden,
Grooten H e n r i c, van u voet,
Eer hem Clotho dede treden
Daer het al in treden moet?

Sal ick ’t weder Noordwaert wenden
(90) Naer het witte Brittenlandt,
En myn overdenckingh zenden
Naer de rijcke Teemse-strandt,
Zal ick daer, als opgetoghen,
Staen aenschouwen ’tlanghe rack
(95) Van de vier en veerthien boghen
Met haer felle water-smack?

Sal ick ’t eyntelycke strijcken
Schelde-diepten An u Werff,
Die ick allen vergelycken
(100) Jae voor allen prysen derff,
Off en soudt ghij ’t niet verdragen
Averechte Masten-woudt
Wonderweelde van ons’ daghen
Veen vol steenen, sack vol goudt?

(105) Jae, ick lov’ u al te samen,
Swyghe wat een yeder feylt,
Roem u’ eere, vier’ u’ namen:
Maer waerom zoo verr’ geseylt?
Moet ick wederom vervallen
(110) Op myn eerst bedorven smaeck,
Noch en vind’ ick niet in allen
Dat myn Lindelaen genaeck.

Linde-laen mijn zoet versinnen
Waer ontginn’ ick uwen prijs,
(115) Aen u schorsse taey om spinnen,
Aen u stam, u bladt, u rijs?
Schorssen, stammen, rijsen, bladren,
Yeder eyschte syn verhael,
Laet mij een uyt allen gadren
(120) Als u eyghen al temael.

Sal de Vinder niet bekennen
Vande tweede Blixem-slach;
Die Vulcaen van uyt syn dennen,
Maer benijdende, besach;
(125) Dat sijn gheele solffer-cruymen
Dat syn snelle flicker-Sout
Selden Loodt off Yser ruymen
Sonder u vercoolde hout?

Sal de Cruyden-kieser seggen
(130) Dat hij oyt op rauwe wond
Soeter Balsamen te leggen
Dan u bladencaewsel vond;
Sal hij ’tjaer-getij verwinnen
Vande sware struyckel-sucht,
(135) En gereeder baten vinnen
Dan de geesten van u vrucht?

Sulcke tacken, sulcke blâren
Sulcker stammen, zoo gelaên,
Vind ick twee mael twintich paren
(140) Over eene lenghde staen;
Knoopt nu all’ u Marmer-boôghen
Roomen, in een reghel-rij,
Noch en zal ick niet gedooghen
Dat het sulcken rije zij.

(145) Laet ick dan mijn ooghe weyden
Over d’een’ off d’ander kant,
’Kvinder altydt-groene weyden
Met gestichten omgeplant;
Yemandt sal mij connen toonen
(150) Off meer huysen off meer houts,
Maer waer sachmen oyt bewoonen
Soo veel Stadts in zoo veel wouts?

Schoone, spitsche ghevel-toppen,
Die vw flickerende Leij,
(155) Die vw weder-wijse knoppen
Als een jonge-juffer-rey
Neffens eene siet staen glimpen,
Laet mij groeten in u roij
(Tegen ’tboose laster-schimpen)
(160) ’Topper-puyck van all u moy.

Welcom dan herstelde stijlen,
En wel eer misbruyckte vloer,
Tot het knarssen vande vijlen
Oppet grove blixem-roer,
(165) Op de felste menschen-moorder,
D’aller snelste slingher-slang,
Beenen-maeyer, mueren-boorder,
Donder-doover, Duyvel-sang.

Welcom vrijgesproken muren
(170) Vande swarte slavernij,
Even langhe moet ghij duren
Als de werelt werelt zij,
Lancksaem moet’ u wedervaren
’Tslijtigh knaghen vanden tydt,
(175) Langhe blyven u Pilaeren
Vrede-stammen, ketters-nijdt.

Langhe moeten in u dondren
Wett, en woord, en waerheyt, eer,
Straff, genade, werck, en wondren
(180) Vanden Eenen aller Heer,
Langhe moeten u begheven
Schande, scheuring, hoon en spyt,
Langhe moet ghy staen en leven,
Langhe wesen dat ghy zyt.

(15) Maer myn Peerdt ontloopt syn toomen,
’Tjs te langh op straet gepraet,
Daer zoo dichten huys van Boomen,
Daer zoo zoeten weyde staet.
Nu wel aen, gevlochten spruyten
(190) Eer mij weer mijn handt ontvaer’,
Laet ons uwen roem ontsluyten
En besluyten met het jaer.

Wat en comt mij niet te voren     VER.
In ’t herdencken van de tydt,
(195) Die ghij even als herboren
In u kindtsche jaren zijt;
Inde drijmael dertich daghen
Als des Hemels kandelaer
Over ’t Bockgien wordt gedraghen
(200) Naer den Stier en ’t kinder-paer;

Als de Locht begint te lauwen,
D’aerde opent schreeff bij schreeff,
’Tweeldrigh Vee beghint te kauwen
Daer het schuytgien onlancx dreeff?
(205) ’Ksie u bolle botgiens bersten,
’Ksie se baren elck haer bladt,
Als een Vruchtgie dat haer persten
Doe’t in ’smoeders lichaem satt.

’Ksie die onlancx doove struycken
(210) En soo menich schralen tack,
In een oogenblick ontluycken,
Weynich min als onder dack:
Onbegrijpelyck vermoghen
(Spreeck ick dan den Hemel aen)
(215) Hoe veel meer besien de ooghen
Dan de herssenen verstaen!

Maer oick dalen mijn gepeynsen
Somtydts uyt de locht in ’tslijck;
(Wie can heel den mensch ontveynsen
(220) Dat hij nerghens uyt en kijck?)
Nieuwe spruytgiens van der aerde,
Hebb’ ick menichmael geseyt
Hoe veel hoogher is u waerde
In u jonghe weynicheyt!

(225) Waerder altydt sulcken dierte
Inde Haeghsche Vrijer-schaer,
En ’tgeraeghe broeck-gedierte
Niet soo dicht gesaeyt en waer,
O! wat soudter op een woelen
(230) Om zoo menich Vrijer gaen,
Die syn waerde nu moet voelen
In de menichte vergaen!

Somtijdts hebb’ ick weer gaen singhen
Als ick ’t niewe looff besach,
(235) Ey! hoe soet syn ’swerelts dinghen
Opten eersten niewen dach!
Maer o soetste schaduw-vreuchden
Hoe vervalt ghij in ’tverslijt,
Hoe can alle nieuw ontjeuchden
(240) Met het grijsen vande tijdt!

Hebben niet de jonge Iaren
Die ick vanden Hemel houw,
Menich haestich paer sien paren
Met een ’s anderdaeghs-berouw?
(245) Waer uyt mocht de worttel spruyten
Die het misgenoeghen gaff?
’Tvonnis can syn selven uytten;
’Tjonghe, lieve, nieuw was aff.

Jonghe, lieve, nieuwe blaertgiens,
(250) Schepseltgiens van eenen nacht
All’ u aêrtgiens, all’ u haertgiens
Zijn ons nu in eer en acht;
Maer hoe dichter ghy u tacken
Met u breeder groente vult,
(255) Hoe u eere meer sal sacken,
Hoe ghij minder gelden zult.

Dan de reden sal mij leyden
Teghen stroom van ’s werelts waen,
En u waerde doen verbreyden
(260) Beyd’ in ’tgroeyen en ’tvergaen.     AESTAS.
Siet den Hemel is aen ’tbranden,
En syn lichter op het hoogst,
Spout de Landt-man jnde handen
’Tjs op hope van den Oogst.

(265) Drijmael drij en seven uren
Sien wij Titan opde jacht
Qualijck seven can hij duren
Tot het nutten vande nacht.
Minnen-yver doet hem loopen
(270) Naer de Vrijster die hij ziet,
(Blinde Minnaer! staeckt u hopen
’Tjs het Lauwer-meysken niet.)

Wie wil nu het bedde ruymen,
En het clamme peuluw-sweet,
(275) Wie wil met mij uyt de pluymen
Daer ick hem te leyden weet ?
Op mijn Hagenaers mijn Vrinden,
Dit’s te langhen Somer-nacht,
Beter buyten jnde Linden
(280) Nae den dagheraedt gewacht.

Hier is alle t dier ontslapen,     AURORA
Hier is ’t Crekeltgien aen ’tgaen,
Hier begint de Spreew te gapen,
Hier is ’tquackeltgien aen ’tslaen,
(285) Hier de Nachtegael aen ’tneuren,
Hier de Distelvinck in swangh,
Hier de Tortelduyff aen ’t treuren,
Hier de lijster aen de sangh.

Hier is kauw en craey aen ’treppen,
(290) Hier de reygher jnde lucht,
Hier den Oyevaer aen ’tcleppen,
Hier de Zwaluw jnde vlucht.
Hier de Coeckoeck aen het stuyten
Over ’s anders ongeval,
(295) Isser niemant die syn fluyten
Leeren moet off leeren sal?

Can u ’tOore niet betrecken,
Ghunt het ooghe syn vermaeck;
Siet de Dach-bodinn’ haer recken
(300) Recht al schoot sij uyt de vaeck;
Cost haer grijse boel verjonghen,
’Kwedd’ hij hadse noch te bedt,
Daer s’ hem nu is langh ontspronghen,
Cap en tuytt en all gesett.

(305) Cap en tuytt als gulde stralen,
Ooghe-lichten als robijn,
Wangh en lippen als coralen,
Is haer dagelycksche schijn.
Vrijers, all u jonghe leven
(310) Op het schoonste schoon verhitt,
Comt en helpt het vonnis geven,
Isser schoonder schoon als dit?

Comt en helpt mij opwaerts kijcken
Langs der Linde-toppen goudt,
(315) Daer sy ’tnat gaet over strijcken,
Dat haer Broeder strackx ontdouwt,
Hy als Bruydegom behanghen
Met cieraten overhoop,
Hij als Prince vol verlanghen
(320) Nae de voor-eer vande loop.

Op gesellen nae de Linden,
Op mijn’ mackers, op mijn’ mans,
Die hem reedtst te veld’ zal vinden
Spaer ick noch een buytecans.
(325) Laet ons’ oochghiens soo wat weyden,
Moghelijck waer by de straet
Deur off Venster, off van beyden
Hier off ghinder open gaet.

Sulck een Venster mochter clappen,
(330) Sulck een Deurtgie mocht het zyn,
(Sonder ijemandt te besnappen)
’Twaer een tweede Sonneschijn.
(Hemel laet u niet mishaghen
Voert ghij schooner lichten twee,
(335) Dieder duysent met hun draghen,
Hier beneden isser mé.)

Sulck een Venster mochter luycken,
Sulck een deurtgie gapen weer,
’Twaer wel voor een baeck te bruycken
(340) In het clippigh Minnen-meer;
Costelijcker minnen-balsem
Quamper nummermeer in ’tlicht,
Dan getempert met den alssem
Van een nuchteren gesicht.

(345) ’S merghens raeckt men aende waerheyt,
Wat het Meysgien voor gestel,
Wat voor haer, en off sy haer heyt,
Wat voor verw, voor vleesch, voor vel;
’Smerghens eer de lippen kleven,
(350) Eer de plaester staet te pronck,
Eer de poeyer-doosen gheven
Dat den Hemel noyt en schonck.

Eer de lobben, eer den bouwen,
Eer de craghen, eer de cant,
(355) Eer de wiecken, eer de mouwen,
Eer de ketingh, eer de want,
Eer de boorden, eer de banden,
Eer de reepen, eer den rock,
Eer de moffel, eer de randen,
(360) Eer de vlechten, eer de lock,

Eer de tippen, eer de knoppen,
Eer de steenen, eer de veer,
Eer de wronghen, eer de doppen,
Eer de slinger, eer de keer,
(365) Eer de tuyten, eer de quicken,
Eer de crullen, eer den bras,
Eer de linten, eer de stricken
Gheven datter noyt en was.

Ghinder salder een staen geewen,
(370) Dit heen staetter een en niest,
Beyd’ behanghen als de Leeuwen
Die men voor de schoonste kiest.
Beyd’ bedott, bedoeckt, befommelt,
Beyd’ de mutsen over ’t oogh,
(375) Beyd besweet, begroeyt, begrommelt,
Bey, maer zedigh, niet te hoogh.

Siet mijn Vrijers, siet mijn quanten,
Siet mijn hersse-loose maets,
Dit zijn menichmael de Danten
(380) Die u costen zoo veel praets;
Zoo veel pronckens, zoo veel cierens,
Zoo veel vleyens, zoo veel doens,
Zoo veel eerens, zoo veel vierens,
Zoo veel stryckens, zoo veel schoens.

(385) Oh! wat rijsen mij de haren
In ’tbedencken vanden dach,
Alsser twee te bedt vergaren,
Daer noyt Hij de Zij en sach:
Daer een slechtaert is bevanghen
(390) Mette veren voor de huyt,
Mette verwen voor de wanghen,
Mette kleeren voor de bruydt.

Hola Meysgiens, sonder jocken,
Noode bouw ick op ’t geval,
(395) Deckt men zoo veel met de rocken
Beter buyten Hollandt mal,
Inde warme Zuyder landen
Gaet het vrijen wel zoo vast,
Op een anders oogh en handen,
(400) Op een anders trouwen tast.

Maer de vroegh-tijdt is verloopen,            MERIDIES.
Naer ick ’t aen mijn praten peyl,
En de Sonne schier vercropen
Opde cant van ’t Zuyder-steyl.
(405) Daer beghint de straet te leghen
Van haer morgestonts gewoel,
Daer ontvolckeren de weghen,
Daer is alle man in ’tcoel.

Mij en sult ghij niet verjaghen,
(410) Felle straelder van om hoogh,
Snelle meter van ons’ daghen,
Jaren-passer, rondt om oogh;
Dampen-trecker, Somer-brengher,
Dach-verlengher, Vruchten-baet,
(415) Beesten-bijter, Vel-versengher
Blondt-bederver, Joffer-haet.

Wolcken-dryver, Nacht verjagher,
Maen-verrasser, Sterren-dieff,
Schaduw-splyter, Fackel-dragher,
(420) Dieff beclapper, Bril-gerieff,
Linnen-bleycker, Tuyten-croller,
Al-bekycker, Nummer-blindt
Stoff-beroerder, Hemel-roller
Morghe-wecker, Reyser-vrindt.

(425) Laet u vlammen elders blaecken
Over ’tonbeboomde vlack,
Mij en sullen sij niet raecken
Door ’t gesloten Linden-dack:
Hier beroep ick ’tbitste bijten
(430) Van u meer als dollen Hondt;
Maer hij zou syn tanden slijten
Eer hij mij te vatten vondt.

Jae vergadert all de dompen
Daer het vochtigh Veen aff sweet,
(435) Laetse tsamen neder plompen
In een dichte droppel-speet,
Noch en ben ick niet verleghen,
Noch en schrick ick niet voor ’t natt,
Coel in hitte, droogh in reghen
(440) Sitmen onder ’t Linden-bladt.

Wat en hadd’ ick niet te spreken
Vande soete zephijr-sucht
Die door ’t loome looff comt breken
Met een ruysschende gerucht,
(445) Met een flauwe Somer-soelte?
Ah! wat hebb’ ick dick geseyt!
Sit ick in een groene coelte,
Off een coele groenicheyt?

Coele Cloris, wreede Marmer,
(450) (Hoord’ ick onlancx hier ontrent
Suchten een door-schoten karmer
In syn weelderigh ellendt)
Coele Cloris, al myn hopen,
Die mij mijn getrouwicheyt
(455) Zoo veel hoogher doet bekoopen
Als sij boven d’uwe leydt:

Heeft u ’tsweeterighe banghen
Vande doffe Somer-brandt
Nu zoo dickmael doen verlanghen
(460) Naer den dichten Linden-pandt,
Hebt ghij syn gewenschte lommer
Nu zoo menichmael gebruyckt,
En de laffe Middach-commer
Hier zoo menichmael ont-duyckt;

(465) Sonder emmermeer te weghen
In u over-aerts verstandt,
Hoe hem ’tharte-pack moet weghen
Die gestadelycken brandt;
Die de stralen niet moet draghen
(470) Eener Sonne verr’ om hoogh,
Maer van bydts de flicker-slaghen
Van u een en ander oogh?

Een en ander oogh, de tortsen
Van mijn blindt-gehockte jeught,
(475) Vonck en voetsel van mijn cortsen,
Mijn verschricken en mijn vreught,
Ooghen, die mij doet beswijcken
Onder ’thitsigh strael-fenijn,
Sult ghy Cloris noyt doen kijcken
(480) Hoe ick smeltende verdwijn?

Sal sy nummermeer ontdecken
Door u gittighe crystal,
Dat mij eenen sucht can trecken
Uyt het bitter ongeval
(485) Van myn altijdt versche wonden?
Cloris brandt al wat se siet,
(Ondoorgrondelycke gronden!)
Datsij brandt en siet sij niet.

’Tliep hoe langs hoe meer op ’tmallen
(490) Met den bloet syn minne-tael,
Dan den avondt is aen ’tvallen,
’Twaer te langhen naeverhael;
Vryers wilt ghij dieper delven
Daer ick willens blyve stom,
(495) Daeldt een yeder in u selven
Dat en ergher gaeter om.

Dauw en doncker zyn aen ’tsacken,     VESPER.
Sonn’ en hoenderen te koy,
Alle gevels, alle tacken,
(500) Alle meysgiens even moy,
Alle caeckgiens even bloosigh,
Alle ooghiens even gauw,
Alle lippgiens even roosigh,
Alle mondtgiens even nauw.

(505) Achter nu verkeerde wijsers,
Die de waerheyt lede-breeckt,
Hart-gehoofde loghen-prijsers
Die voor reden noyt en weeckt.
Die soo werckelycke stralen
(510) Als de keerssen vande nacht
Over heel den mensch doen dalen
Al gevoelende veracht.

Comt de Minne-moer niet blincken
Even als de Dach verspaeyt,
(515) Even als de Wielen sincken
Daer de Sonne-karr’ op draeyt?
Sijn oick niet de avondtstonden
Altydt soeter als het licht,
Altydt handigher bevonden
(520) Tot de vrije Vrijer-plicht?

Menich sletgien ongehavent,
Menigh onbesneden Sloor
Sal bekennen dat den Avendt
Decksel is van alle goor,
(525) Datse met die slimme ghevel,
Met dat muffe snot-verlaet,
Met die spitsche sneppe-snevel
’S avondts op haer schoonste staet.

Maer om lack bij lack te stellen,
(530) Menigh calver-jonghe maet
Menich knechgien soud’ ick tellen
Dat den Avondt niet en haet;
Dat de duysterheyt doet breken
Door het bloode schaem-verschiet,
(535) Dat den doncker meer doet spreken
Dan het licht hem dencken liet.

O! de malle mijmerijen
Die een minnen-alver stort,
Moeten veel geladder glijen
(540) Daer hij niet gesien en wordt;
Maer oick in een jonghe schroomer
Heeft het reden en bediet,
Emmers is hij altydt vromer
Die syn Vyandt niet en ziet.

(545) Hier uyt groeyt het jeughdigh krielen
Naer de Linden-duysterheyt,
Hier uyt kittelen de hielen
Met als ’tclockgie neghen seyt.
Hier uyt is het niet te houwen
(550) Al wat op het vrijen gaet,
Hier uyt moeten broeck en bouwen
Met de Vleermuys opde straet.

Linde-blaedtgiens luyster-vincken
Van zoo menigh apen-clucht,
(555) Van zoo menigh traen-verdrincken,
Van zoo menigh sotte sucht,
Helpt mij tuyghen wat een karmen,
Wat een stommelend gelaet,
Wat een blindelingh om-armen
(560) Onder u niet om en gaet.

Trijntgie, seydt daer somtydts eenen,
Bij men eer ick hebb’ je lieff,
Vande cruyn aff tot de teenen
Staen ick onder jou belieff
(565) Laet me draeven, doet me loopen,
Heet me stappen als en tell,
Doet me schencken, heet me coopen,
Siet wat ick je weyghren sel.

Dirckgien (hoor ick weer een ander)
(570) Sel’t dan nummer wese, kint?
Smackje staech een oogh op Sander,
En mijn woordtgies jnde windt?
Staet syn mutsgie zoo veul trotser
Zoo veul vlugger as het mijn,
(575) Hangt mijn rockje zoo veul schotser
Soo veul loomer as het syn?

Weer een ander van ter sijen,
Nou men Troosgie stoor je niet;
Liever as ick Griet sou vrijen,
(580) Liever as ick jou verliet,
Lach ick levendigh bedolven
Daer ick jegenwoordigh treê,
Liever jnde groene golven
Vande Schevelingher zee.

(585) Weer een ander: Wel Agnietgie,
Wel myn hartgie, wel myn longh,
Hoe beviel je ’tleste liedtgie
Dat ick ghister avendt songh.
Heer wat stond ick nat bedropen
(590) Voor je deurtgien in dat weer!
Daer jij dichgies laet ecropen
Inde lodderlijcke veer.

Noch een ander op een banckgie:
Wel eseyt myn soete moer;
(595) Jouwenthalven ick bedanckje,
Maer hoe is’t met vaer en moer ?
Wat! se mochte zoo langh grollen,
’Ksou ons raeye met ons tweên
Op een waghentie t’ ontrollen
(600) Al dit moeyelicke Neen.

Weer een ander aen een boompgie,
Dats nou al men moertgies goet,
Maer dan hebb’ ick noch en Oompgie,
O wat ist een rycken bloet!
(605) Met sen bogert, met sen weuning,
Mer sen Coren met sen ooft;
Claer, je Vrijer is een Keuningh,
Al dit hanght hem over ’thooft.

Noch een ander van ’tgebroetsel
(610) Dat off Pen off Deghen voert,
Mijn soulas mijn vreuchden-voetsel,
Ah! quitteert U. E. la Court.
Sult ghij eewich absenteeren?
(’Kschatt de meyt naer Leyden voer)
(615) Wilt mijn flames obligeren
Met een expedit retour.

En noch een van sulcke Veeren:
Wel bizearre van humeur,
Sult ghij mij sans fin traineren
(620) Met jdéen van faveur?
Neen revesche, neen volage,
Dus en macht niet langher zijn,
Mespriseert ghij mijn servage
Aussi fayje ton desdain.

(625) Dese zyn de soete vruchten
Vande vrye vrydoms vreucht,
Dese zyn de puyck-genuchten
Van een ongebonden jeught.
Al dit wonderlyck vertellen
(630) Volgh ick met een vroolick oor,
En wie souder derven stellen
’Tselver seggen voor ’tgehoor?

O! daer gaen ick vleughel-spreyen
Als een henne-loosen haen,
(635) Lachen in een anders schreyen,
Baden in een anders traen.
Niet dat ick mij soeck te blyden
In mijn even broers verdriet,
Maer noch vindt hij vreucht in ’tlyden
(640) Die het sonder lyden siet.

Hooger, hooger mijn Gedichte,
Wt de laeghten op ’t gebercht,
Ghinder crijgh ick in ’tgesichte
Dat u all u crachten verght;
(645) Ghinder is een wolck aen ’t drijven
Van een overwolckigh Volck,
Maer wie sal u volck beschrijven
Volle volckerijcke wolck?

Pronckt op ’tschoonste, Linde-toppen
(650) Reckt zoo verr u groente reckt,
Zoo veel zoo-veel-waerde coppen
Hebt ghij nemmermeer bedeckt.
Sien ick niet voor henen stappen
Bhemer-eyghen-Vorst u voet,
(655) Die noch Arenden betrappen,
Noch vertrappen sal en moet ?

Sien ick niet u handt geleyden
’Twaerde Britten-landts Juweel
Dat de Hope noch heet beyden
(660) Naer een dubbel Scepter-deel?
Door-en-door gesifte Zielen,
Die, in weynigh jaren-tall,
Teenen hebt gesien en hielen
Van het slibberigh Ghevall,

(665) Moete noch de spruyt herbloeyen
Van uw’ vroech-besnoeyt gebiedt,
Zoo ghij ’t Linden-looff hergroeyen
Naer syn jarich snoeyen ziet;
Weere noch des Hemels zeghen
(670) Zwaerder onweer van u bloedt,
Zoo hij van u, zon en reghen
Onder dese bladers doet.

Maer, ô trouwe Leewen-hoeders,
Spaengiens uytterste gevaer,
(675) Oud’ en jongher Nassau-broeders,
Onverwinnelycke paer;
O twee vande wonderheden
Die de Werelt in haer siet,
Gheeft mij toe een vrye reden,
(680) Dese gangh en past u niet.

Soecken wij u dan t’ontrecken
’t Nutten van dit Somer-padt?
Neen: maer wenschen u te decken
Onder een verdiender bladt.
(685) Emmers waer u niet te thoonen
Halve Hollandts ijver schier,
Waer all yeder tack een croon, en
Yeder Linden een Laurier.

U alleen ontbonden Schapen
(690) Joffer-volghers, Haeghsche jeught,
Minne-kinders, u te rapen,
U vermaen’ ick dese vreught.
Vatt de daghen bij haer veeren,
In haer bloeyen, op haer puyck,
(695) Eerder noch vier vijftien keeren
Naeckt haer droevigh ongebruyck.

Dan sal dack en tack staen schreyen          AUTUMNUS.
Met een vochten herffsten-traen
Dan zal stoff in slijck vercleyen
(700) Dan sal dauw in mist vergaen.
Dan sal yeder blaedtgien spreken
Dat het Lindenrijs ontswaeyt,
Meyskens leert den hoochmoet breken
Alle schoon-int-oogh verwaeyt;

(705) Waer is ’tgroen dat noyt en dordden
Onder ’tnijpen vanden tydt,
Zoo ick ben staet ghij te wordden,
Onlancx was ick dat ghij zijt:
Hier in zyn wij t’ongelijcken,
(710) Dat ick hadde, wacht ick weer,
Maer uw luyster-schoon gaet wijcken
Buyten hoop’ van wederkeer.

Schoonheyt, plaester van gebreken,
Oogh-verleydster, schaduw-schim,
(715) Wordt ghij boomen vergeleken
Oordeelt niet het oordeel slim,
Soo mach uwe glans beswycken
Met der jaren Winter-keer,
Lindetacken te verlijcken
(720) Waer u t’onverdienden eer.

Laet eens ouderdom begroeven
Dat geladde velle-velt,
Dat gheen spieghel laet behoeven
Die syn rimpels gheren telt;
(725) Laet eens drij verbleven stijlen
Vanden eertydts tanden-trap
’Tbleecke lippen-hol doen quylen
Op de kinderlycke pap.

Waer op zult ghij schae-verhalen,
(730) Naer zoo grondeloosen val,
Waer is’t naer soo diepen dalen
Dat u aengenamen zal?
Zijn ’t de silver-haere vlechten
Daer ghij eyntelijck op swilt?
(735) Neen, zy zullen u verslechten
Daer ghij noch op stuyten wilt.

Maer laet maendt en jaer verouwen     HYEMS.
Laet verdorren al dat groeyt,
Laet het lochten-vack vercouwen
(740) Laet vercorsten al dat vloeyt,
Noch al pleyt ick voor mijn linden
En haer winter-grauwe rijs,
Zonder oyt ververwt te vinden
Schoonder groen in schoonder grijs.

(745) Lust en hoop van sien en leeren
Hebben mij wel eer geruckt
Daer men boven alle leeren
Nae de hooghste hoochten buckt,
Daer den onervaeren Reyser
(750) Berghen siet en wolcken zeyt,
Daer u, Roomen, van uw Keyser
’s Werelts maecksel selver scheydt.

’Khebb die eewich-witte steylen
Beyd’ bekeken en beschrijdt,
(755) (Feyl ick, liefde help mij deylen
Onwaerachticheyts verwijtt)
Maer besneewde linde-cruynen
Noch verwacht ick te verstaen
Waer in die bevroosen duynen
(760) Boven uwe waerde staen.

Spitsen zij haer hemel-hoochte
Op u neder-dalicheyt,
Duystert weer haer altydt-droochte
Met u nemmer-schralicheyt;
(765) ’tSchoon van ’t Alle staet in ’t schelen
Nerghens woont het heel in een,
Die het maeckte wilde ’t deelen
Veel in allen, all in gheen.

Wat gewenschter erve-looten
(770) Heeft syn handt u toe-gesomt,
Halff-gepresen Linde-pooten
Als men t’eynde prijsens comt,
’Tzij ick op ’s jaers kinder-daghen
’Tzij ick op syn Jeughetcracht,
(775) ’Tzij ick op syn vochte vlaghen
’Tzij ick op syn sterven acht!

O die eewich buyten commer
Van ontydelyck verlett
Onder ’tspelen van uw’ lommer
(780) Aff te leven waer gesett!
O die eewich als gevanghen
Binnen dese palen laegh!
Wat veranderlyck verlanghen
Voerden hem uyt uwen Haegh?

(785) Maer, ô wieghe van mijn leven,
Voedtster, minn’ en baeker-moer,
Wildt mij, Vaderlandt, vergheven
Wensch ick buyten ’t reden-snoer,
Noch en legh ick zoo begraven
(790) In myn’ lecker’ lusten niet,
Ick en wistse wel t’ontdraven
Daer ’t mij uw begheeren riedt.

Emmers dat ick adem-suyghe,
Dat ick vocht en voetsel treck,
(795) Dat ick tongh en leden buyghe,
Dat ick lijff en leven streck,
Emmers hoort u ’thalff bedinghen
Deser gaven vruchten toe,
Emmers hebt ghij halff te dwinghen
(800) Wat ick ben, en can, en doe.

Isser dan off doen, off cunnen
Off bedencken binnen mij,
Houd’ ick van des Hemels gunnen
Dat u gunste waerdich zij,
(805) Heet mij uyt uw’ boesem scheyen
Heet mij vluchten met een wenck,
Moet’ ick strack in Sout verkeyen,
Daer ick maer te rugge denck.

Hebb’ ick eens de krijtte stranden
(810) Westewaert voor u beseylt,
Hebb’ ick eens der Zuyder-landen
Steylste spitsen affgepeylt,
Noch die handt om eer te winnen,
Noch die voet om verder gaen,
(815) Noch dat hertte, noch die sinnen
Bieden u haer plichten aen.

’Twaer te wijvelijcken sorgher
Die niet allen werelts-grondt,
Aller menschen medeborgher
(820) Vaderlandts-gelyck en vondt,
Die niet even achten conde
Off hem Zuyd off Noord besach,
Off hem ’t bedde-gaen beSonnde,
Off het rijsen vanden Dach.

(825) Is doch ’tVaderlandt te minnen
Boven al dat min-verleydt,
Stijght dan Hemelwaert mijn zinnen
Daer vw Vader-erve leyt;
Ziele streckt uw traghe vlercken
(830) Daer ghij hergesonden zijt,
Leert op ’t sonder-ende mercken
Eer uw eyndelyck verslijtt.

Leert het stoff u stoff bevelen,
Leert ontstrammen eer ghij loopt,
(835) Leert u van u selven stelen,
Leert genaecken dat ghy hoopt;
Maer oock, Heer, om Dyner eeren,
Eewich Een, en eenich Goedt,
Leert haer uyt dijn Leere leeren
(840) Wat zij leeren leeren moet.
17°. 9b. (Nov.).

[CH1621:014]
D. IAC. CATZIO
Num nostri memor, Erudite Catzi,
Num nostri memor usque et usque viuas,
Diverso quoque nuper intuentum
Littus litore cive Te superbum,
(5) Quantum certior esse concupisco
Tantum quaerere displicet, pudetque.
Tactum flosculus horret, uva flatum
Charitas violatur ambigendo.
Ecquid vestra tamen Batava nuper
(10) Visum est commeruisse praela Tempe,
Vel de lusibus eruditiorum
Quae sententia stet ferenda nostris
Curatum venio monere cures.
Deformes quoque Simiae nec Ursae
(15) Foveri minus ac placere partus
Non ausim quasi nescias timere
Qui nescis nihil, Erudite Catzi.
6° 10b. (Dec.) navigans Angliam versus.


[CH1621:015]
IN EFFIGIEM OPTIMI PARENTIS
Hugeniorum prole bis ternâ Patris
Blando seniles vertici sparsae nives,
Quantumque vivi possit occurrit viri:
Qui candor intus, quanta virtutum strues,
(5) Quantum decoris incolat, quantum pij,
Non omnis aevi penna, non linguae dabunt.
Ibidem.


[CH1621:016]
AD D. R. THORIUM,
SI FORTE IN HAS NUGAS INCIDERET
Despecture parum stabili titubantia metro
    Scripta, parum stabili gurgite nata scias.
Indignare tamen, vatum dignissime Thori,
    Nil sale pontigenum Carmen habere minus.
Londini 4°. Id. (10) Decemb.


CONSTANTINO HYGINO CUM OBTULISSET MIHI VERSUS
INTER NAVIGANDUM EFFUSOS
Non nova res dulces e salso surgere versus,
    E tumido quales aequore Naso dedit.
Res non mira tuis veneres in versibus esse,
    Ipsa sit in medio quum sale nata Venus.
(5) Sed nova res quo plura bibo, me plura sitire;
    Nec nova, si faciunt carmina salsa sitim.
R. Thorius.


EIDEM DE PATRIS EFFIGIE AB EO DELINEATA
Hyginus ille filij talis Pater,
Cum civitati filium talem dedit,
Sese in tabella civibus pictum dedit,
Ut non Apelles efficacius queat.
    (5) At tu Parentem penicillo tam bono
Dum pingis, ipsum te tuendum publicas
Coloribusque, lineisque tam bonis,
Imaginem ut quisquis videbit alteram,
Vidisse utramque iure se optimo putet.
R. Thorius.


[CH1621:017]
AD THORIUM
Quod imperiti comparas Apellaeae
Manum Batavi; quod sales, quod et salsae
Veneris lepores carmini bis insulso
Penitusque nostro sponte vadis assertum,
(5) Thori diserte, ringar, anne ridebo?
    Ridebo certe candidae dolum fraudis,
Blandâque pascar veritatis offensâ,
Formare quas Natura noluit formas,
Celare quos Natura protulit naevos,
(10) Id esse vatum gnarus, hoc amicorum.
Thorius ut nostrâ vidit nihil esse Poesi,
    Nil penicillo scivit illaudatius,
Risit, et, ut par est utrimque elegantia! dixit,
    Quantum hic Apellis, ista Nasonis tenet.
Londini. 12°. Kal. Ian. (21 Dec.)


AD D. CONSTANT. HUGINUM
Est ergo mendax Thorius? est adulator
Censore sano, cuncta cui licent, Vate?
Quod risit, et laudanda laude donavit,
Ac si nefas ridere, et eloqui verum?
(5) Non sic abibis; contumeliam tantam
Mussare nolo: Hugine, dic locum et tempus,
Utrinque decernamus ut pares armis.
Quamvis iuventa fervidus Dares adsis,
Alterque Proteus induas modos omnes,
(10) Nunc claudicante, nunc gradu irruens recto,
Modo ense sex pedum, modo brevi sica,
Ego gravis aevo, sanguinis gelu tardus
Audebo magnum facinus et cothurnatum,
Audere quando cuncta vatibus fas est.


Quoscunque incipies imitabor carmine motus,
    Ut me esse factum intelligas Umbram tuam:
Docte Hugine tuam quoties pugnabis in Umbram,
    Plagas feres, quot dederis, at minus graves.
R. Thorius.


Continue

[CH1622:001]
AD D. THORIUM, RESPONSIO AD CARMINA QUIBUS INITIUM,
Est ergo mendax Thorius,
ET Quoscumque incipies imitabor.
Pugnabo, quia Thorius vocavit,
Despectâ modo turgidus senectâ,
Turgenti modo fervidus iuventâ,
Ferventi modo nixus aequitate
(5) Erupi, calamumque, et ipsa movi
Quae furor dedit arma; nec ruenti
Credas ocyus evolasse tecto,
Cum flammas bibit Ilion Pelasgas,
Et se Pergama nocte, sed supremâ,
(10) Viderunt mediâ, facemque victis
Idem contulit ignis et ruinam;
Nec nocturna viros ad arma, ad arma
Credas ocyus evocasse, qui, se
Salvo vix ratus exsulem Parente,
(15) Pressit pondere verticem senili,
Dignum perpete verticem coronâ.
    Mox ut pressius usque concitatae
Occurrit furor insolens senectae;
(Naturae placuit rapi quod usquam est
(20) Vicinâ violentius quiete)
Ut formis neque Proteo latere
Mentitis animum viri manumve
Infensi pote, nec Iovi latere
Sperandum, subeatne vel Iuvencum
(25) Obtrusisse, vel Alitem, vel Imbrem;
Ut sicâ nihilo vel ense tutus
Occurras magis, huic parem vel illi
Nacturo clypeum vel arma telo;
Hem! dixi, pede pallidus regesto,
(30) Pugnarem, nisi Thorius vocasset.
Londini. Cal. (1) Ian.


[CH1622:002]
At tu parce minis in meritos minus,
Poenarum dedimus sic quoque plus satis:
    Desint verbera verbis,
    Iam iam polliceor fidem.
(5) Quotquot Mundus habet corpora, si jubes,
Umbras credidero; denique, si iubes,
    Vel te, lucide Thori,
    Ni Phoebi nimium tenes.
Cal. Ian.


AD D. C. HUGINUM
Jacta est alea; poenitere serum est,
Cum tuba insonuit, micatque ferrum.
I puer; Venusina ab officina
Et binas pete Bilbili machaeras,
(5) Detersis bene sordibus nitentes.
Festina: en video gradu citato
Pyrrhum incedere flammeis ocellis
Spectandum, et patriis ferocem in armis
Ensem fulmineum manu rotare.
(10) Nunquam isthaec erit incruenta pugna.
Eho! cur genua et cutis tremiscunt?
Non est hic metus, ut puto, sed imis
Sic fervet mihi spiritus medullis,
Dum se colligit impotens in iras.
(15) At morae nimis et nimis minarum;
Leges ponere tempus est duello.
    Caesim, nec liceat ferire punctim,
Sed tusim in latus ense varicato.
Ante ictum moneant uterque amicum,
(20) Totis nec chalybem vibrent lacertis:
Quod si longius evagantur irae,
Bellum finiat Arbiter Bruartus,
Haerentesque cuti duos poëtas
Fuso dividat affatim Falerno.
(25) Tutae haec poscimus aequa iura pugnae,
Leges condere nam decet senectam.
    Ergo Marte bono: hem tibi caveto,
Hygine optime: prorsus efficacem
Paro in brachia verberationem,
(30) Illa brachia, quae mihi senile
Nodosa caput obtudere clava.
Iam feri ordine quos libebit artus,
Iucundum fuerit modo loquaris.

(35) Quid fingis trepidos voce humili metus?
Anne ut laetificis excutias iocis
    Splenem et pectus amicum
    Armati ad speciem Senis?
Viso sic Priamo, cum galea caput
(40) Et vinctum gladio deprimeret latus,
    Illudebat Achillis
    Natus non melior patre.
Sed fortes animos flectere nescius
Contemptis Senii nixibus irritis
    (45) Tristes misit ad Umbras
    Cassum robore militem:
Tu cedente magis compositus luto
Audacem temere canitiem vides,
    Imbellesque tumultus
    (50) Et vento similes minas;
Aetatis vitium dissimulas tamen,
Et nudo lateri parcere providus
    Bellum umbratile vitas,
    Non me, sed metuens mihi.
(R. Thorius.)


[CH1622:003]
CONCLUSIO AD D. BRUARTIUM
Ohe! minarum fulmineus modo
Qua fidit aethram detonuit fragor,
    Et nubis horror Thorianae
        Decidit in pluviam Falerni.
(5) Adsta Bruarti. perplacet, arbitro
Tali, duellum tale; sed ut novis
    Quam saepe flammis concitati
        Saepe novo dirimamur imbre.
Lond. 3°. Id. (11) Ian.


FOEDUS FIRMATUM AD D. C. HUGINUM
En acquiesco; quippe mihi decus
Redintegratum est; non ego sum sitim,
    Salesque mentitus, meraci
        Quando opus est fluvio Falerni,
(5) Ferrum recondo: da mihi et accipe
Manum quieti pectoris indicem
    Ferrumen hae lites honesti,
        Qui bene coepit, erunt amoris.
O si Indiarum sic querimoniae
(10) Componerentur! sic Capitolium
    Iunctum Lemanno, Hispanus acres
        In Batavos aboleret iras!
(R. Thorius)


[CH1622:004]
SUR LES PSEAUMES MEDITEZ, DU BARON D’ASPEREN
Si jadis du Laurier la branche fut indigne
(Elle le fut de vray) des sublimes effortz
Qui du Roy, du Berger, du Poëte, du Cigne
Imiterent premiers les simples-sainctz accordz;
(5) D’Aspre, le bel honneur de l’espée lettrée,
Est il tant de Lauriers que plus ne t’en devions,
Qui roules, à la fois tout Chrestien, tout Orphée,
Sur des Airs si sacrez de si doctes fredons?
Lond. Feb.


[CH1622:005] (Ursicula)
KERKYRAIA MASTIX.
DAT IS ’TCOSTELIJCK MALL. AENDEN HEER JACOB CATS,
PENSIONARIS VAN MIDDELBURGH
Een opgesnoeyde broeck, een hangende bragoen,
Een holle harnas tip, een doorgecapte schoen,
Een averechte Teyl, Dack-decksel vande luysen
Een opgekrulde strop om ratten in te huysen,
(5) Een omgetrocken hemd, spijt Wasschters blooten arm,
Een omgeworghde kuyt, spijt Beulinghmaecksters darm,
Een over-lintte voet, spijt doffers ruijghe pooten,
Een steyle stelten hiel, spijt Satyrs spitse cooten,
Een swaeyende Cappoot, meer hinderlyck als nut,
(10) Meer vlagghe dan verdeck, meer ballast als beschut.
    Ghij lacht, geleerde Cats, ick gunn’ u dat vermaecken,
Die milte-kittelingh, die oeffening van caecken,
Maer siet wat achter om, deyst eens tot opden dach
Die ons’ ghemeene Vaêr eerst besien eerst besach.
(15) O! die dien Niewelingh, dien onbedreven spitter
Dat maecksel had getoont; hoe dwars, hoe wrang, hoe bitter
En hadd’ hij ’t niet beloert; hoe hadd’ hem ’tniewe hooft
Gedraeyt in ’toverslaen wat beter waer gelooft,
Off dat het syns gelijck den zeste was geboren,
(20) Off met het zee-gediert een zonne-reys te voren.
Waer hadd’ hij ’twoordt gesocht (hij diese al cost vinden
Om al dat voor hem quam aen tong en tael te binden)
Waer had’ hij ’t achterhaelt en in wat herssen-hoeck,
Om dit herschapen dier in ’t aller dingen boeck
(25) Te plaetsen op syn rij? En ghij, ontleende lenden,
Gebroken Adamin uyt die u sach, en kenden,
En keurden voor sijn vleysch, en noyt en hadt gekent;
Grootmoeder, die ons al gebaert hebt en geschent,
Die u naer ’tongeval van ’tsondich appel-slocken
(30) Voor ooghen hadd’ gestelt twee opgetoomde locken,
Een’ over-meelden top, spijt molenaren cruyn;
Een dubbel backhuys-vel, spijt spijtigen ajuyn;
Twee sierelijcke niet maer sinnelijcke, brauwen,
Een uyt-gewortelt paer, trots ’tconstige benauwen
(35) Van d’oudt-beroemde streep, (is Grieckenlandt gelooft)
Die eens getrocken wierdt en andermael geclooft;
Een overladen Oor met oude-moeders beenen,
Met verr’ en diep gesocht en daerom waerde steenen,
Een omgebanden hals, trots eenich brack-gespan;
(40) Een schuynsche rimpel-craegh, trots aller boeren wan;
Een rond-om-stalen arm, trots aller Crychsluy vonden,
Een open memmen-hol, trots windt en winters wonden,
(Treft’ eener niet te recht dit onbeschaemde moy,
Zyn d’hoenders niet te coop, wat doen sij uyt de koy?)
(45) Een steghe walvisch romp, platt achter, spits van voren;
Een opgetrosten trans, trots eenigh kercken-toren;
Een om-gehoepte pack, trots eenigh keeren-vat,
Een. ’kweet niet langher hoe, al wist ick langher wat;
Hadd’ u dit werelt-spoock, dit schielyckst aller dinghen
(50) Niet wel u huyden-rock off uw’ huydt doen ontspringen,
Hadd’ ghij niet wel geschreewt met een verschrickte keer
Wech Sielen-moorder, wech, ick eet gheen appels meer?
    Maer oock verleyde schaep, Stieffmoeder aller Wijven,
Stondt kinders kindren toe met Bestemoer te kijven,
(55) Mij dunckt ick u voor al in rechtelijck beclach,
De cladd van onse schult licht op te pleyten sach.
,,Wie toond’ u ’tvijgen-bladt? de schaemte. wie het schamen?
,,Ervarentheyt van quaet. wie leerd’ u ’tquaet beramen?
,,Een soet-getongde beest. wie bond’ u aen haer woordt?
(60) ,,Mijn ongebonden keur. O smettelijcke moort!
O! struyckel die met dij soo menigh eewen-erven
Geruckt hebst in ’tverdriet van wordden, zijn, en sterven,
Uyt d’aller heylen hooghd, in ’taller qualen dal,
Daer galle groeyt in ’thert, en ’thertte broeyt in gal!
(65) Vervloeckte snoepperij naer dijn verboden beten
Besueren wij de straff van ’tgulsich Willen-weten,
Die worttel heeft in ons bij tacken voort-gebracht
Cou, schaemte, Cleederen, begeerlyckheyt, en pracht.
    Die ’tlecke Schip beschreyt zeylt daerom niet te dichter,
(70) Die onder ’tpack versucht draeght daerom niet te lichter:
Leent schouders al dat leeft, elck lyde voor syn deel,
Noyt sach ick zeer in sucht, noyt wond’ in tranen heel.
Mijn’s deels, vernaemde Catz, ick swicht en duyck, en draegh ’et,
Zoo veel een ander draeght, ick sie, belach, beclaegh ’et;
(75) ’Tbeclach is broederlijck; en ’twaer te herdden hertt,
Dat gheen ghevoel en trock van syns gelycken smertt:
’Tbelachen lichtelijck sal yemandt min genoeghen
Als off verdriet en vreucht in een gespan te voeghen,
Onhebbelijcker leeck dan den henxt bijde meer,
(80) Onlydelycker neep dan een knip op een sweer;
    Die hoore mijn verschoon; Van duysent ongevallen
Die ick doordelven zie gesontheyts teere wallen,
Comt mijder een te voor, dat bey’ stadt en Casteel,
Des Cleyne-werelts treft, bey’ neer en opperdeel;
(85) De Sieckte die ’tgedruys van haer versufte toonen
Can opwaert stijgen doen tot daer de zinnen woonen,
Wat apelijcker partt, wat spottiger gelaet
Zien wij niet dagelyckx aen dit gemeene quaet?
(Ghemeen? meer als ghemeen, als ’t allesins geweten
(90) En niet vermomt en wierdt bij die het heeft beseten)
Sulk stelt sich boven reyck van aller staten top,
Spreeckt hooge, treedt niet laegh, spant borst, en buyck en crop;
Is dunckend-heer van al, maeckt van ’tOost synen zetel,
Syn voetbanck van het West, noemt de Zee synen ketel,
(95) Het Zonne-licht syn Vijer, ’Tgevogelt syn gebraet,
Het Mane-rondt sijn Toortz, den Sterre-padt syn Straet,
Den donder-draff sijn woordt, de winden syn versuchten,
Den Reghen syn gequijl, den blixem syn verluchten,
Wijst Princen uyt haer goet, praet Vorsten vande banck,
(100) Velt Keysers met een wenck, brenght Coningen in dwanck.
Wat is hij inder daet? vraeght die hem zien en hooren,
Een broodeloose bloet, een bedelaer geboren.
Sulck schept sich eenen schrick van alle dat hem naeckt,
Wat lett hem? ’tis gelas al datmen aen hem raeckt;
(105) De stoelen zyn syn doodt, het bedde doet hem beven,
Daer vreest hij voor den bil, hier sal hem ’thooft begheven;
[Daer grouwt hem voor een’ soen, daer trilt hy voor een’ knip,
Als een verlegen schip voor ’t stooten vande klip.]
En noch meer; (ô die ’t saegh aen ’tmeerendeel der menschen!)
(110) In die doorluchticheyt, sal sijn wil, sal syn wenschen,
Wat hij hoopt, wat hij haet, wat hij mindt, wat hem quelt,
Voor al dat ooghen heeft ten toone syn gestelt.
Sulck laedt syn aengesicht met een versierde snevel,
Daer hem noch boom, noch staeck, noch mast, noch spriet, noch gevel
(115) Bij te verlijcken dunckt. Een ander, die ick gis
Van allen menichmael minst buyten gissing is,
Buckt waer hij staet off sitt; vreest Kercken-stijlen leeghde;
Want off syn hoornen-cruyn de welffselen beweeghde,
’Tgebouw mocht struyckelen. Een leste (mogelijck
(120) Niet altydt buyten twist van recht off ongelijck)
Liep liever eewich bloot, dan nae den hoet te hooren;
Hoe soo? bedeckt hij ’thooft wat raet met d’esels-ooren?
    ’Tzijn droeve teeckenen van een gequetste geest,
Toegangen, soo het schynt, des mensche tot de beest,
(125) Verdrieten sonder paer: dat opper-stuck der leden,
Dat edle Redenhuys soo leegh te sien van reden.
Wie isser evenwel soo kittel-dooff, soo steegh,
Dien al dit mijmeren niet eens aen ’t lacchen creegh?
Die kycker van dit spel sich niet en liet ontvallen
(130) Wat drolligher verdriet, wat droeffelijcker mallen!
    Hier leyt de reden, Catz, waerom mij dunckt ick mach
Noch altydt syn vercnocht aen d’eene Wysens lach,
Noch aen des anders traen, in ’t aensien off vertalen
Van ’sWerelts siecke Vreuchts belachelycke qualen.
    (135) Hoe menigh lippen-beet en heeft mij niet gecost
’Tontmoeten van een dier dat ick ontmoeten most
Met een geboghen hooft, om dat het corts syn leden
Met dier-gedoopte wol, met versche linnen-sneden,
Met niewe wormen-web versierlijck had bevracht!
(140) En als ick somtijdts dan mijn stralende gedacht
Door die gewaten drijff, en stelle mij aen ’t tellen
De stucken die ick weet met die gevoeghde vellen
De Const verborghen heeft, wat hatelycker lucht,
Wat schandiger gesicht, wat dompiger gerucht
(145) Daer onder syn gehuyst, (vergeeft mij joffer-dieren,
Ick ken mijn hertte vrij van schimpelyck versieren)
Het Lachen berst mij wel tot seeverens toe uyt,
En heeft mij menichmael doen spreken over-luydt,
O mensch-gelijcke list, ô dicht-doortrapte trecken,
(150) Hoe verr-voorsichtelijck gaeft ghij den raedt van decken
Dat mogelijck ontdeckt noch oor, noch handt, noch mondt,
Noch oogh, noch neus belust om te genaecken vondt,
En nu als ongesien, bij ’tmeerendeel gepresen,
Bij velen word geacht een heylichdom te wesen!
(155) ’Tnootsaeckelyck verdeck waer noch verschoonens waerdt,
De Winter leert zoo wel de kleeren als den haert,
Bloot Indien den buyck, wie sal het Hollandt verghen?
Dat ghinder oorber is waer hier de sieckte terghen;
Maer, Hollandt, oude roem van slechte defticheyt,
(160) Waer haelen wij een schilt voor uw’ gerechticheyt
In ’tsmettelijck behael van d’Overzeesche prachten,
Die uwen kindtschen reuck in haren stanck versmachten,
Uw mannelijcke sweet in haer geschrabde smeer,
Schaemd’ haer mijn Penne niet ick noemden uyt wat leer?
(165) Den tweeden opper-voocht van ’tmachtich Seven-berghen,
Den grooten Werelt-Vorst, die Middernacht en Merghen,
Middach en Avontstondt in eenen Lauwer vlocht,
En drijmael d’ijsre deur aen ’tvredigh sluyten brocht
Des achter-ooghden Gods, Waer syn de Wewers-touwen
(170) Die hij door-sleten heeft? Syn’ huys Syn’ Zuster-Vrouwen
Syn e’el verwantte bloet besteden hem den dach
Daer hij de vruchten van syn lenden decken sach,
En anders gheen en sach. Hoe maecken ’t onse tijden?
Gebreeckt ons decksel-stoff, daer moet de Turk voor lijden,
(175) De Perss, den Indiaen, en al dat spinnen can:
Heel vlack-Italien beslommert Vrouw en Man,
Ontlommert wijn en terw, ontbladert struyck en boomen
Om ’tijdel altydt-niew van ons’ versierde zoomen.
(Verfoeyich cleet nochtans, sints eene die het sleet
(180) Naer d’hoogste levens vreucht het leechste sterven leedt)
’Tonschuldich wolle-vee van ’tmachtigh Engel-eylandt
Besuert ons’ hoovaerdij; daer groeyt gebreck van weylandt
In ons’ begheerlyckheyt. Nu spreeck ick in mijn geest,
Hoe dickmael raeckt de woll van ’teen op ’tander beest!
(185) Het opper-schepsel mensch, het wonderlyckxte wonder
Van die den Hemel deckt, daer voor, daerom, daeronder
Al dat leeft, leven heeft, daelt van dien hooghen trap,
Cruypt onder ’twolle warm van een gevilden lap,
Verçiert sich metten buyt van een gestolen pis-ziel
(190) Daermet den eyghenaer zoo onlancx inde Miss viel,
Zoo onlancx hoornen droegh, zoo onlancx hooren dé,
Dat al syn griecksche tael was voor en achter B.
    Doch ’tdecksel van die vleck is byde Const gevonden,
Help sap en cruyderen, het bloet van uwe wonden
(195) Moet onsen dorst verslaen, de tobben van uw natt
Syn onses overdaets behaechelycxte badt.
De nootdruft staet van cant, de coude met de schaemte
En syn geen reden meer; ons stinckende geraemte
Vereyscht yet meer als warm; wij sperren ’t oogh om hoogh,
(200) ’Tverheuchelycke licht van ’s Hemels Water-boogh
Bekittelt onsen lust. Zou daer het root staen blaecken,
En ’tgeel en ’tblauw, en ’tgroen; en in ons mantel-laecken
In onse rocken min? neen, mensche lydt het niet;
Waer voor heet ghij den aep die al maeckt dat hij ziet?
(205) Knoopt de daet aenden naem. Daer moet de woll verdrincken,
Daer moet de zijd’ in ’tsop, daer moet het lijnwaet stincken
(Men pleyt noch op’t geschil welck schoonst te noemen zij)
Off nae den gheelen rijs, off nae den blauwen brij.
Wie zou’ sich in ’tgewaet met Een verw laten paeyen,
(210) Daer ’t zoo breedt weyen is? een Aexter by de Craeyen
Is veel te schoonen dier: Wat is ’tswart van een Cauw
Bij ’tglimpen van een Specht, by ’tvlammen van een Pauw?
    Siet suerer die mij leest; ’tzijn grouwelijcker sweeren
Die ick ontplaestren gae: De Schilders vande kleeren
(215) Verstouten op het werck; men valtter aen de huyt;
Die drinckt verw en vernis meer als een niewe Luyt.
,,Die wanghen sien te doodts, sij mosten anders leven,
,,En wat raedt, Pieternel? Me vrouw, ’tpinceel sal gheven
,,Dat de Natuer vergatt; weest meester van uw vell,
(220) ,,Wat zoud’ u hinderen? die, die, die doet het wel.
,,Die tanden sien te gheel, wie soude het decksel soenen
,,Van sulcker peerlen doos? Wat raet? Men moetse boenen.
,,Dat waer den moor gezeept, ’tis aengeboren vuyl,
,,De verw is doorgeweyckt. Ruckts’ uyt den worttelkuyl.
(225) ,,Neen, beter gheel als gheen. Hoort, zonder mij te melden,
,,Een niew ijvoorgebit sal d’oude scha’ vergelden;
,,Bij Venus, dats een const die Venus waerdigh is.
,,Maer wat raedt met dit haer, des’ sweeterighe klis?
,,Hoe raeck aen ’tlieve blondt, dat mijn’ misdeelde tuyten
(230) ,,Van boven is benijdt? De drooghe koeye-cluyten
,,Daer Cijpers loosen boer syn weyden van ontmest,
,,Verstuyven in een stoff, daervan de fijnste rest
,,De trouwe toevlucht is van wangeschapen vlechten,
,,Doorsaeytse met dat meel, men sal hem noch bevechten
(235) ,,Dies’ anders keurt als blont. Oh! ’tis te laet gesaeyt
,,Daer ’tlanghe jaren mes zoo vinnich heeft gemaeyt,
,,Ben ick niet voorhooft schier van d’ooghen tot den neck toe?
,,Verwt eens daer niet en is. Swijght, daer ’s een niewen treck toe;
,,Daer groeyt niet te vergeeffs; dats wijsheyts eerste les:
(240) ,,En daer uyt dit besluyt, Behelpt u met de bles
,,Van uw’ Nicht, van uw’ Snaer, van uw’ meyt, van uw’ kennis,
,,Die ’tdoncker-droeve padt van d’algemeene schennis
,,Te vroegh betreden heeft, en met die blonte kuyff
,,De werelt is ontruckt gelijck een suere druyff:
(245) ,,Ist waer dat d’eene mensch tot voordeel vanden andren
,,Het leven is vergunt, hoe souden sij malcandren
,,Een gifte weygeren die d’eene nae syn doot
,,Can missen sonder scha’, de locken van syn hoot?
,,O wettelycke const, die met der dochtren sterven
(250) ,,De moeders menichmael haer naeste goet doet erven!
,,Const aller consten bluff, die d’eewicheyt beduyt,
,,En eewich leven doet een sterffelijcke tuyt!
    Die pop is opgetoijt; wie salse nu geleyen?
Vier henghsten nae de kerck. wat salsij daer doen? schreyen.
(255) Wat lett haer? ’tsonden-pack. O Schepper die dijn Kerck
Vervuylt ziest metten hoon van dijn verfoeyde werck,
Straelt het genadich oogh van dijn barmherticheden
Door dese grouwelen? slaest du acht op de reden
Van dijn’ Verachteren? becommert Dij de traen
(260) Van een verbastaert oogh? gaen dij de clachten aen
Van een geverwde lipp? beweghen dij de slaeghen
Die een verhoerde borst berouwich schijnt te draghen
Van soo vervloeckten handt, die dagelycx dijn macht,
Dijn onbegrepen const begrijpende veracht?
    (265) Mijn reden is verhuyst, of ’t stinckt voor alle reden
Gebreck en overdaet gelidt-gelijck te treden
Als mede-bedelaers. Wat doet ghij Hemel-spijt,
Schandtvlecke van ’t geslacht is ’t ootmoet of verwijdt
Dat u lipp davren doet? off syn sij ’t bey te gader?
(270) Verworpens-waerde kindt, eyscht ghij broodt van u Vader,
En smart syn heyligh oogh met uw’ vermetelheyt,
Behangen met den rooff van die daer leyt en schreyt
Voor u verstockte deur, en over ’tjaer sou teeren
Op den versnoepten cost van uw’ lint en uw’ veeren,
(275) Die uyt uw’ lobbe-crull twee hembden schudden sou,
Vier mantels uyt uw rock, drij broecken uyt uw’ mouw.
Die uyt het oor-gewicht van uw’ gereckte lellen
Drij renten, eenen coop, vier hueren sagh te tellen,
Die met het ringh-geraes dat uwe handt begraeft
(280) Sijn uyt gequijlt gesinn van spinnen saegh ontslaeft?
    Ey! cant geen schaemte meer, laet reden u verstommen.
Hier sit ghij voor ’tgerecht daer dicht-bedochte mommen
Doorluchte glasen zijn, daer een alwetenheyt
Siet datmen niet en hoort, hoort datmen niet en zeyt.
(285) Daer ghij die clachten seyndt, staet voorde school geschreven
Leent daer de nootdruft maent, houwt nemmer op van geven
Zoo langh der eysschers zijn, ontgrendelt handt en hart,
Mij stickt der armen dorst, mij steeckt haer honghersmart,
Ick zitter van haer cou’, mij doen haer wonden bloeyen,
(290) Ick ben de vreemdelingh, ick hincke van haer boeyen,
Ick druyp van haren traen, mij maeckt haer stenen mat;
Die hun de deure wijst, keert mij het schouderblat,
Die hun het oore stopt, heeft zoo van mij te wachten;
Leent, laeft, salft, huyst, verlost, stuyt suchten, hindert clachten,
(295) Ick spreke voor de schult, ick borghe voor ’tgelagh,
Voor ’tdubbel woecker-loon op weynigh jaren dagh.
    Wel op, berouwen ziel, laet dat berouw eens blaecken,
Gaet jaeght een milde scheer door all ’tverschimmelt laecken
Daer uwe kist af berst, ontlast u van ’t verrot,
(300) Versorght gheen tafels meer voor de muys ende mott,
Uw broeder vaster nae. heb ghij vier niewe rocken
Het paer behoort hem toe. beswaeren u de brocken
Van lecker overvloet, verschoont uw’ swacke maegh,
Een uytgehongherde, die mogelyck van daegh
(305) Van u gehandtgift wordt sal ’toverschot vertieren
En leven van uw cruym: Bedroeven u de ghieren
Die om uw coortsigh bedt den laesten adem-tocht
Van uw verrotte longh van avont uyt gecrocht
Verlangen wel soo lief als uytgestelt tot merghen,
(310) En achter uw’ gordijn een lachend’ oogh verberghen,
Daer ’tander over ’t uw’ weemoedich hangt en druypt
En met een scheeven swier uw’ kisten overluypt
Ontcommert uw gemoet, gunt hoeffelijcker Erven
Den onbespieden buyt van uw geruster sterven;
(315) Schudt pack en ballast uyt ghij die op ’t vliegen staet.
Gheeft dat onhouwbaer is, gaert schatten daer ghij gaet:
En spreeckt dan opwaert aen met ongeveynsde voncken,
Croon Heer, Dijn eyghen werck, schenck heer ick hebb geschoncken!
    Hoe hebb’ ick ’t, waerde Cats, hoe raeck ick hier om hoogh?
(320) Wat heeft mij dus vervoert uyt aller ooghen oogh,
Daer d’ooghen schemeren, daer wasch en wiecken smelten?
Of loert mij weer ter handt, off cortt mij dese stelten;
Ick struyckel op het landt, wat maeck ick in de lucht?
Het cruypen is mij const, wat maeck ick inde vlucht?
    (325) Siet noch een vrolijck padt staet mij met u te treden,
Door ’tdickste vanden drangh van ’swerelts ijdelheden,
Om eene boven all’ die ick te noemen plach
Het redelijcxt waerom van ongeveynsde Lach.
    Waer noch de Broecken-vorm, de Rocken-maet gevonden
(330) Daer oud’ en jongher eew voor eewich aen gebonden
Voor eewich onder-croop; stond noch de capp, de craegh,
Off nu als ghisteren, off merghen als van daegh,
Cost noch de niew’ April syn buermaent Mey beweghen,
,,De Hoeden die ick vorm staen emmers soo ter deghen,
(335) ,,De Mutsen die ick plooy soo onbecommert nett
,,Mijn Mantels soo besnoeyt, mijn schoenen soo besett,
,,Aenveert eens goet voor goet, weest eens met Wel te vreden,
,,Eens reden is ’t altydt, eens goet is altydt reden;
,,Staet twaelef Broederen van een gelycke staet
(340) ,,Yet loffelijcker toe dan een gelyck gewaet?
Noch waer ’t dan lydelyck ’tzy men de Poolsche lutzen,
’Tzij men den Fransche Pott, ’tzij men de Zweetsche mutsen
’Tzij men off ’tEngelsch geel, off ’tHollands blauw verkoos,
’Twaer maer halff sotticheyt, die’t eens waer voor altoos.
    (345) Maer verr van dese strandt verseylen onse lusten,
Dat geest heet inde mensch vindt ongemack in ’trusten,
Rust in ’t veranderen, lust in de niewicheyt,
Drij daghen syn de maet van ons’ gestadicheyt:
’Tschynt ons de maenloop leydt, off (sall ick ’t naerder raecken)
(350) ’Tschynt ons het maenlicht terght, en ons versnippert laecken
Met sijn verscheppinghen gelijck verscheppen doet.
Nu prijst sij Cap en Rock, nu looft hij Broec en Hoet;
Besoeckt eens beyde weer, eer thien mael Hoet off Rocken
Eer thien mael Cap of Broeck, des Avonts uytgetrocken
(355) Des Merghens aengedaen, syn meester hebb gedeckt.
Begeckt mij eewelyck soo hij u niet begeckt,
Zoo sy u niet verfoeyt, en beyd’ u liegen heeten,
Dat emmer haer vernuft, die lenghte, met die breedten,
Die ploy, die pluys, die planck, dat snoer, die sne, die snebb,
(360) Dien tuyt, dien tip, dien top voor fraey gekoren hebb.
Dus, hadden wij te deel den onverdienden seghen
Des wreveligen volcx, dien Broodt en Quackel-regen
De lasterighe lipp tot swygen brengen most,
Waer ’t onse wollen-draet het slijten niet en cost,
(365) Waer ’t onse webben oock in drijmael vijftien jaren
Altydt niew, altydt oudt, en beyde noyt en waren,
Wij smoorden onder ’tpack van stadicheyts ellend,
Wij stickten in ’t verlang van 40. jaren end,
Den Hemel liep gevaer van averechts beclaghen,
(370) Dat daer ghenade was waer hier den hals vol plaghen;
Dan, danck hebb’ scheer en cuyp, verslijtens taeyen stondt
Vergolden wij te minst met menigh schoonen vondt
Van schilderijen-vreucht, van hackelen, van kerven
Tot opden laesten draedt: want dexsel-loos te sterven
(375) Is op gheen thiende mijl genaeckelijcke smett,
Bij ’t lecker kittelen van niewicheyts versett.
    Staet dan uw reghel vast getrouwe Princen-hoeder,
Misloonde Keyser-vooght, die met uw meesters moeder,
Onnoosel, onbehaelt getuyghe zijt geweest
(380) Wat een onmenschlyck mensch gemeens heeft mette Beest
Heeft dan uw leere grondt, dat wijsheyts eyghen wesen
In d’altydt eene will en weerwill staet te lesen,
Wat roey verdienden wij in dijne Scholen niet,
Die voor en achter-noen de selve niet en siet?
(385) Hoe buyten ongelyck hadt ghij van ons besloten
Wat gaet het rader-werck van binnen uyt de coten,
Daer buyten om de handt soo wispelturich wijst:
Wat poelen moetent zijn daer sulcken schuym af rijst!
    Dan, Luystert, groote man, noch wilmen met u dinghen,
(390) ,,Noch vindt het seer syn salff; Wat reden sal mij dwinghen,
(Dus vraegt eens Coninckx wijff, dus pleyt eens Vorsten Vrouw)
,,Wat wettelijcke wett sal mij mijn muts, mijn mouw,
,,Mijn harnas, mijnen hoep, mijn tuyte-crull beletten
,,Leegh, los, langhs, overdwers, Noord Oost, Zuyd West te setten,
(395) ,,En anders alle daegh? De minst vanden hoop
,,Daer ick bij ’tjaren-tall den joffer-dienst aff coop,
,,Stroopt mij de hielen schier, treedt soo dicht op mijn’ treden,
,,Dat licht een vreemdelingh sijn opgepronckte reden
,,Onrecht besteden sou, en buyten onderscheyt
(400) ,,Bestuypen voor mijn hooft het backhuys van mijn meyt.
,,Besnoeyt mij nu de hulp van niewicheyts vercuypen,
,,Waer vind’ ick noch een padt om desen hoon t’ontsluypen?
    De Vrouw heeft schier gelijck. Maer leent eens ’t ander oor
,,Aen ’t Meyskens weder-clacht: De slechste joffer-sloor
(405) ,,Die over straetsteen treedt pronckt met mijn niewe vonden,
,,Verduystert mijn gewaet, behangen en bebonden
,,Al waerse mijns gelyck, die met mijn edlen bill
,,Een princelijcke Coets dus daghelyck bedrill:
Wel soete joffer-sloor, waer haelt Ghy uw verschoonen?
(410) ,,De lompste Borgher-deer, die oyt van melck en boonen
,,Te gader wierdt gepapt, siet sondaeghs als een, Ick,
,,Die aen Patrijsen-bout die aen faisanten stick,
,,Die beu segh vande Snep, en haer bedreckte soppen,
,,Die selden anders swelgh als Spaensche Druyve-droppen;
(415) ,,(Getuygh ’t geluckigh vat daer in ick mij ontlast,
,,Daervan de soete gheur op ’tlecker voetsel past)
,,En sal mij ijemand noch onstadicheyt verwijten,
,,Off costelycker boord verbieden te verslijten
,,Dan hier een schele Truy, dan daer een leepe Trijn,
(420) ,,Die soo verr vanden trap van myn’ meriten zijn?
    Waer ’tvlees de wortels waert, noch luste mij ’tverweeren
Van die Trijn, van die Truy geduldich te vereeren
Met een vernedert oor. Maer Vrouwen-pleyterij
Loopt op te langhen roll, en ongeluckich hij
(425) Die tuschen hanghens-keur off Wijven-rechter-wesen
Vertwijffelt staet en beeft, en drijmael valt aen ’tlesen,
En drijmael ’tworghen kiest, en drijmael ’trechter-ampt
En drijmael opde doodt en weer op ’tleven vlamt.
    Soo diep doorgrond’ ick ’tpitt van al die holle reden,
(430) Dat die den Dagheraet van ghisteren en heden
Te samen had gecnoopt, en al den middeltydt
Aen dit gecraey besteedt (’tgenuchelyck verwijtt
Van eertydts houd noch sté, dat naer den Spraken-toren
Noyt tongeloose Vrouw van Vrouw en wierdt geboren)
(435) Noch stond hij halver wech, en buyten allen schijn
Van noch de naeste weeck ten enden pijns te zijn.
    Wat middel middeltydts? waer salmen ’tvonnis strijcken
Van ’t overdadich niew? Elck weet den slach t’ontwijcken,
Elck deckt sich met de huyck van min en minders Dwangh;
(440) Dats ’toude Vijgenbladt van Man, en Vrouw, en Slangh.
Daer dan een volle vloet van opgejaeghde baren
Den acker overstelpt, en schielijck ’tschip doet varen
Daer noch de versche clauw van ’tgreppel-ijser staet,
Wat golve, seggen wij, doet hier het meeste quaet,
(445) Off die de voorste loopt, off die de voorste voor-dout,
Off die de tweede stoot, off die de derde door-stout?
Hadd’ ick stem in ’tgerecht, dus tradd’ ick tusschen tween,
De schult hoort allen toe, en ’tongelyck aen geen.
    Maer jocken buyten boort. Om ’twijse woordt te spreken,
(450) De Reden comt te laet om ’tongelijck te wreken
Dat haer gewoonte doet, en eertydts ijdlen toij,
En eertijdts overdaet is nu gedwonghen moy:
Is doch het ydel oogh met ydelheyt te locken,
Ryst doch de menschen-marckt naer ’trijsen vande rocken,
(455) Wordt doch ’t Schip naer de vlagh, ’tpitt naer de schell gelooft,
Wie sal een Volcker-vorst, zoo veler hoofden hooft,
Off ’t crakende geblick van door-gegoude zijden,
Off ’tflickerend’ behang van Steenen-schatt besnijden?
Wie can hem opde leest van alle-man beslaen?
(460) Hoe past een reusen-voet in ’tschoentgien van een Naen?
Wie sal een Pleyter-voss syn hooch geleerde mouwen,
Wie sal een Rechter-heer syn Tabbaert-eer onthouwen
Een spytich Spies-gesell sijn schrickelycke Veer,
Syn wreede Sluyer-lap; syn leewelyck geweer?
    (465) O uer, plaets, en waerom, omstanders aller saecken,
Die steets syn ghissinghen op uw getij can maecken
Wat leeft hij boven ’tpeyl van ’tmenschelyck gemeen,
Wat scheelt hem luyster-eer en hoovaerdij van een,
Hoe scheyt hij wijsselyck met ver-verscheyden namen
(470) ’Tlichtveerdich poppen-fraey van ’tstaetelyck betamen,
Hoe stelt hij over ’t stuer van syn genegentheyt
Een altydt evenstreeckx bewogen stadicheyt!
    O Welcom waerde Deucht, helpt mij de stengh bedwinghen
Van jonckheyts weder-will, laet mij noyt mij ontspringhen;
(475) Blindt mij ’tbegheerigh oogh in ’swerelts vodden-kas,
Geleydt mij drooghe-voets door prachten modder-plas
Daer d’eew aff overloopt. En sullen oyt mijn daghen
’Tuytmuntende gewaet nootsaeckelyck verdraghen,
Strempt altydt mijnen lust; laet nemmermeer ’tgemoet
(480) Becladden mette gist die ’tlichaem swellen doet.
Laet selver dese huyt vermarmren onder ’tstreelen
Van ’tlecker Syden-sacht van vleyende fluweelen,
En draghen vreuchdeloos het op gedrongen pack
Van ’tnoodighe soo veel als onnut ongemack.
(485) Dat zoo mijn vrije ziel van slijckerigh beslommer,
Haer selven om haer selfs in haer alleen becommer,
Besorgh haer eyghen pronckx behoeffelyck gewaet,
Hoop-wiecken, Scheydens-lust, Zond-grouwel, Werelt-haet,
En altydt even graech om ’twitte cleedt te gordden,
(490) Om tsamen desen romp vereewight te sien wordden
Met haer vereewighen, den lesten Dieven-nacht
Bestendelijck bedenck’, verlangende verwacht’.
Lond. 5°. Id. (11) Mart.
 Te langh misbruyckte Cats, wacht naer gheen voorder, Ende;
Al duerden uw gedult, mijn wijsheyt is ten ende:
(495) En is ’tschier niet genouch van s werelts droom verhaelt
By die noch selfs zoo diep in ’t droombedd leyt en maelt?
Lond. Postrid. Id. (16) Mart.

[CH1622:006]
AENDE IOFFROUWEN ANNA ENDE MARIA TESSEL-SCHADE VISCHERS
ENDE DE HEERE P.C. HOOFT, DROST VAN MUYDEN
Van over ’t Noorder Nauw, daer Roomen buyten slingher
’Tvervloeckende gedreygh van sijn gelasen vingher
Voor doove deuren sendt; daer aenden Heyl’gen dis
On-overlichaemt Broodt der zielen voetsel is,
(5) Besoeckt u dese groet; vereert haer met den opslagh
Van een goetwillich oogh; al waert dat Roemer op sagh,
Getrouwer vrienden-handt en reyckten hij u niet
Dan daer ghij in dit witt het pennen-spoor af siet.
Is u den inct ontkent, vertwijffelt u de schrijver?
(10) ’ Tis Huygens die ’tgeswell van lang-vergaerden ijver
Comt perssen daer hij gist van sijn gedachtenis
Off weynich overschots, off gheen gedacht en is.
Die Huygens, die ’tgeluck van metgenoot van jaren
Groot, Heins en Cats te zien niet all end all derft paren
(15) Met uwer vrientschaps gunst; Die Huygens, die de print
Van uw drij-waerdicheyt affwesende bemindt,
Affwesend’ bij sich draeght, affwesende doet vieren
Door all dat nae de doodt soeckt leven in Laurieren.
Die Huygens die den topp van ’tconstigh hoeven-vocht
(20) Soo menichmael besucht, soo selden heeft besocht,
Soo menichmael den randt van uw’ verheven pluymen
Verslaghen heeft staen sien het wolcken-water schuymen,
En mogelijck het vier ontleenen van een sterr,
Wt aller veeren reyck, uyt aller ooghen sperr,
(25) Terwijl hij, worm gelijck, met sijn gewicht verleghen,
Neerlastich, wieckeloos, de diepe slobber-steghen
Van ’s Werelts slijck doorcroop, en bij uw vlijtich hoogh
Niet wist te naerderen als met een spijtich oogh.
    Heeft noch vergetelheyt in gheene van uw’ borsten
(30) Het vriendelijcke murw soo dick-diep doen vercorsten
Off ’tvragen naer uw’ Vriendts hoe, wat, waer en wanneer,
Verstreckt u noch een vreucht; Hij leeft; en, vrij noch meer,
Hij voert een rappe ziel, een onverlemde reden
In ’t onverroest gespan van lemteloose leden:
(35) Besitt sijn volle jeught, en midden in ’tgedrangh
Van jeughts verdorventheyt, en midden in ’t gesang
Van menighmalen meer betreckende mallooten
Dan daer de Griecksche Vos in ’t oor van syn pilooten
Het stopsel voor bedocht, en selver in een bast
(40) Sijn wanckelmoedicheyt ded’ steunen op syn mast,
Doet stadigh dat hij doet, streeft stadigh door het stooten
Van Ebb’ en Vloets gemoet, en als de minder Booten.
Gecabelt metten rugg van die haer vorens gaen,
Beslaet als metgesleept een eerlijck achter-aen
(45) Bij ’s Vaderlandts pinas, dat aende Teemsche stranden
Drij en twee reysen nu den maenringh sien ontranden
Vijff reys sien vullen heeft, en onverduldich wacht
Op ’teyntelyck en wel ontladen van sijn vracht.
    O ’sGravesander spits, ô Brielsche boet en baecken,
(50) Wat soeter Aeols kindt zal syn beleefde caecken
Ontswellen op dit zeyl, en in uw Mase-mondt
Doen kiesen opde Ree den ouden ancker-grondt?
O Schevelingher duyn, ô Haeghsche boter-weyen,
O Voor en achter-hout, mijn myrt, mijn lauwer-meyen,
(55) Wanneer sal Huygens weêr ontballast van ’tgewicht
Van hooffs-becommeringh, in uw gewenscht gesicht
Sijn sorgeloos gemoet doen baden in gepeynsen
Daer van wraeck, van bedroch, van dubbelsin, van veynsen
De smett niet aen en cleeft, maer vré, maer eerbaerheyt,
(60) Maer jock, maer gulden eews herboren slechticheyt?
Wanneer sal wederom ’tgerammel van syn snaren
Verdommelt met syn keel tot over Haerlems baren,
Tot over ’t prachtich Veen, tot voor de blauwe poort
Van Hollandts Zuyder-diep te Muyden syn gehoort?
(65) Te Muyden daer hij weet de Meer en min der boden,
Het schuimende gevolg van Wint en Water-goden
Soo menighmael om herr te luyster syn geweest
Om Floris droeve spoock en Velsens wrevel-geest,
Op Amstel-landts thooneel gevoordert en beschreven
(70) Door Hoofts geleerde cracht, van niews te sien herleven
Van niews te sien betrapt, beticht, beloont, geslacht,
Den eenen in syn cuyp, den and’ren in sijn gracht.
Te Muyen daer de Gheest van Hoofts gesoghen lessen
Gevatt wordt en gegaert in suyvre Roemer-flessen,
(75) En Anna toebetrouwt, die ’tgeestelijcke nat,
Vermaeghdt, verlieffelijckt, de wereldt over spatt:
Te Muyden, soet vernacht, daer op de dicke dijcken
Die Goeylandt borghe staen voor ’twijcken en beswijcken
De jongher Visscher-meyt het drijvende gedruys
(80) Van menich Amsteldamsch van huys gesonden huys
Beseghent en bewenscht, en, Vaert wel, vlugge rompen,
Vaert, seyt, gevareloos; van kerven en van pompen
Houd’ u den Hemel vrij, en merghen off van daegh
Van ’tschadelijck gevall daer ick den naem af draegh.
    (85) Drij zielen, drijmael drij, en noch drij drijmael waerdigh,
Die ’t wijs en ’taengenaem, die ’tletter-rijck en ’taerdigh
Te trouwen hebt gebrocht, en selver hand-gemeen
U drije hebt verwandt met all’ end’ ijeder een,
Dit’s d’opgehoopte som van uws Vriendts t’achterheden;
(90) Boogh uw medooghen oyt voor ongeveynsde reden,
Buyght, soete Willen, buyght, rept uw rotz-roerens cracht,
Uw steenen slepens const, uw Orpheus-lycke macht,
Hij kneede ’tharde hartt van d’emmer onbewoghen
Besitters vande ziel, en ’t onder-aerdts vermoghen
(95) Vermocht gheen weygeringh op ’tsmeecken van syn snaer,
Wat can u hinderen de milder Goden-schaer
Van’t hoogh’ en middel-huys naer uwen toon te draeyen;
Die ’twinden windaes dwinght, mijn zeyl te doen bewaeyen
Met een West-achter-in; die ’tWater-werck beleyt,
(100) En al dat boven drijft en al dat onder leydt,
Mijn kielen gae te slaen, mijn ancker-tandt te hechten,
Mijn roer te redderen, mijn baren-baen te slechten;
Gheen onversiene golff, gheen onbetrouwich slijck
Te rollen daer ick vlot, te schuylen daer ick strijck.
(105) Die ’t Wapenhuys bestiert, mijn vlagghen te verschoonen,
Mijn laecken en mijn touw, Oostende niet te croonen
Noch met mijn’s packs gewin, noch met mijns levens buyt,
En al om ’tsoet gewelt van uw geleert geluyt?
Wat can u hinderen ’t vreedsamighe begheeren
(110) Des Britschen Israels tot Hollandts baet te keeren,
Tot Hollandts vrienden vré, tot Hollandts haters trots?
O murruwt ons dit stael, ô roert ons dese Rots.
De Griecksche hoeren-zoon die singhende den steen dwongh,
En ’t Vrolijcke gebouw van Thebaes muer aen een songh,
(115) Sal eewelijck den loff verdienen van sijn liedt
Maer boven den laurier van uw’ verdiensten niet.
Londini. Id. (15) Maijs.


[CH1622:007]
PROEVE OP ’T BEGHINN DER KLACHTEN IEREMIAE
Hoe sitt die Heylighe, die prachtighe, die schoone,
Die borgher-machtighe, die aller Steden Stadt,
Die aller Landen eer en Vorstelijcke Croone
Verwoest, verweduw-lijckt haer’ hateren ter schatt?
    (5) Hoe sitt sij, troosteloos van die haer oyt beminden,
Den langhen droeven nacht haer wanghen overweent?
Hoe vindt sij om end om haer eertijdts trouwe vrinden
In ontrouw affgesackt, in ongevoel versteent?
    Haer’ borgherij ontvlucht haer’ onderslaefde muren,
(10) En Juda loopt om rust en vrijicheyts geniet
Daer gheen te vinden is; haer’ spijtighe geburen
Betrappen haer te will in ’tnauw van haer verdriet.
    Verdriet en eenicheyt deckt Zions leghe straten,
Zij viert noch Autaer-dienst noch Tempelfeesten meer,
(15) Haer’ Priesters sitten flauw, haer’ poorten staen verlaten,
Haer’ maeghden uytgeweent verbitteren haer zeer.
    Sij siet sich overheert van die sy placht te dwinghen,
Haer Vijanden in vré (soo straft des Heeren arm
Haer menigh sondighen) haer’ teere suygelinghen
(20) Gevanckelijck ontruckt der Moederen gekarm.
    Der Dochter Zions glans is heel van haer verscheyden,
Vervallen en verplett; haer’ Vorsten overmant,
Gelijcken ’tmatte wild dat niet en vindt te weyden,
En vlieden sonder weer des overwinners hand.
    (25) Jerusalem herdenckt in dese kommer-daghen
Tvoorspoedighe geniet van haer’ verleden tijdt,
Terwijl sij hulpeloos haer’ borghers siet verslagen,
Haer’ vijanden rondom ter spott sitt en ter spijt.


[CH1622:008]
(ACADEMIAE OXONIENSI PERPETUUM FLORERE)
Oxonii colles, et quae neglectius olim
    Praepropero pueri pressimus arva pede;
Credite (si qua tamen fidei faex licta Batavis,
    Nec vel apud Musas perfida turba sumus)
(5) Credite Musarum virides habitacula sylvae,
    Credite numinibus vota sacella meis,
Credite, qui quot onus gestat paritura Britanno
    Viximus, inviti viximus orbe dies:
Viximus inviti; quia nam quae summa videndi
    (10) Vos fuit, et tantum spes fuit, illa fuit:
Nec reditura fuit; ita nunc proclivis adegit
    Praecipiti pronam Cynthius axe rotam,
Et modo multa nimis coelo bacchata Noti vis
    Eripiet coecas imbribus aucta vias;
(15) Nec si summa quidem placeant incommoda, vel nunc
    Annuat officiis blandior aura meis:
Carcere torpendum est (sic Dii voluistis) eodem,
    Sola nec exilii credita plaga satis,
Bis miserum jubet esse, cui semel esse Batavo
    (20) Sors dedit, et geminae mortis obire necem.
Sic ego Brutiadum pariter summotus Athenis
    Summoveor Tempe, dulcior Haga, tuis;
Sic patriis vicinus agris, sic proximus idem
    Oxoniis, isthinc exul et inde vocor.
(25) Qualis ad Euxinos (proh Caesaris ira) Tomitas
    Perdidit in Scythicas irrita verba nives,
Qui Patriâ voluit Vates ubicumque carere,
    Ne modo non gelidis fas caruisse Getis.
Da veniam veneranda tamen, da summa Britanni
    (30) Londinum Imperii gloria, summe decor,
Da veniam immensi, quantus patet, Orbis imago,
    Da veniam Regni Regia congeries,
Non ego Sauromatas Tamisi compono paludes,
    Non ego Vel celebres quas vehit Ister aquas,
(35) Non ego Ponticolûm demens tua marmora caulis,
    Non ego tam populis, barbara terga, tuis.
Sanius insanimus, et unus taedia (si fas)
    Oxonius vestri movit et auxit ager:
Illa meis unquam si non occurrat imago
    (40) Sensibus, immemorem quo sinat esse sui,
Forsitan esse tuas aliquid tum turbida turbas
    Aula minus dubiâ suspicione rear,
Et tenerâ necdum demulsi fruge palati
    Emicet ad glandes mota saliva tuas;
(45) Nunc mihi tam memori tam blandas undique circum-
    gestanti mecum pectore relliquias,
Et modo Woolseias recolenti coepta-ruinas,
    Marmora de domini sorte notata sui,
(Quam bene quam subito quantum vaesana levarat
    (50) Gratia, contrivit Caesaris ira caput!)
Et modo Bodleias congesta volumina gazas,
    Rufe tuis pariles, vel Philadelphe tuis,
Pulpita Lutetiis tam nil debentia capsis,
    Quam Vaticano proxima Roma tuo;
(55) Quaeque superba novo stringens laquearia crusto
    Pergula Bodleiam poscit et ipsa manum.
Et modo lustranti tot in illo lucida coelo
    Sidera, tot limo de potiore viros;
Illustres animas, deductos aethere cives,
    (60) Reddendum stellis (tarda sit hora) genus,
Palladii Mystas, quorum se tota reclusit,
    Tota sinum votis Virgo-virago dedit;
Quorum si totidem tollas oracula linguas,
    Intuitus quiddam quo doceamur habet:
(65) Et modo Woodstochios peragranti mente recessus,
    Et loca Virgineo carcere nota nimis,
Heu! indigna tamen, (quis enim te vincula Minos,
    Quis te diva ferat Elisabetha pati;
Ut tulerit Soror, illa Soror, nisi fata vetassent,
    (70) Non male suppliciis credita digna tuis?)
Denique nunc vicina vagos per caedua saltus,
    Nunc Vada pervecto, nunc iuga summa, mihi,
Oxoniis obversanti per somnia clivis,
    Oxonii pleno quantus ubique feror,
(75) Quis plateae turbas, subigentes saxa covinos
    Objiciat, Rhedas, plaustra, pilenta, trahas,
Calcar agasonis, gemitum obrudentis aselli,
    Hinnitum stabulo profugientis equae.
Causidicûm turmas, spumantes jura patronos,
    (80) Effusa in pavidos nomina dura vades;
Chrysidis ante fores extinctâ cum face carmen,
    Ante diem surdas Chrysidis ante fores;
Importuna popinales in prandia bombos,
    Fercula clamores singula nacta suos;
(85) Compita pestiferis passim consepta cloacis,
    Fusa per angustas vasa pudenda vias;
Contiguas quoquo versum quot tecta, tabernas,
    Murmura, stridorem, sibila, flagra, minas?
Quis populi phaleras, torto velaria bysso,
    (90) Pocula de Tuscis gemmea facta scyphis,
Interfusa per augustas aulaea fenestras,
    Iamque graves auro non elephante toros,
Balsama, pastillos, stacten, diapasmata, fumos,
    Cinnama, odoratas, Persica jura, dapes.
(95) Coccina, pelliceas, strictos adamante capillos,
    Et vario semper more, colore, peplum?
Quis rerum salebras, civiles jurgia spinas,
    Aurea perpetui semina dissidii,
Indigno Batavis commissos Marte Britannos,
    (100) In sua fraternas signa reversa manus,
Praelia retrorso longe contermina Gangi,
    Eoö tristes litore naumachias,
Et piper et palmas, et adusto cinnama libro,
    Et laser, et calidas, ignea pruna, nuces?
(105) Singula certatim, nec iniquâ lance pependi,
    Multa nec aetatem non subiere meam;
Aetatem, nisi vana fides, cui non male rerum
    Exacuant iuvenem splendida quaeque sitim,
Oxonii fontes, sic vos tamen una videndi
    (110) Decollet nullo spes rediviva die,
Sic modicos inter Patriae meruisse poëtas
    Notus, abhinc nullo, nec novus, ore legar,
Ni vestris habitare jugis, ni vestra supremos
    Ad Vada praetulerim consenuisse dies,
(115) Lassa super vestro componere tempora musco,
    Esse soporiferas murmura vestra dapes;
Nesciri Mundo, Mundum nescire; latere
    Perpetuum instabiles, turbida fata, vices;
Me quoque qua fas est; nec quas collegerit angi
    (120) Quando resolvendas quisque Cometa minas;
Quid moveant Reges; quid ab Hesperio Hymenaeo
    Sidera portendant hinc spei et inde metus;
Quatenus esse noverca suos, sua viscera, ciues
    Perget, et insanum Gallia posse nefas;
(125) Summane inabrupto ferient impune volatu
    Sidere Pannoniae signa gemella Ducum
Victrices Aquilae, nec erit cui longa superbi
    Prosperitas môrit nominis invidiam,
Vel, patrio procul orbe, alieno proxima Regum
    (130) Posteritas exul jussa latere solo;
Ullane pacato post tot discrimina Belgae
    Luxerit hand socio sparsa cruore dies,
An Batavas iterum, tam culta noualia, ripas
    Barbarus infando Marte reviset Iber,
(135) Et lacrymis iterum et sanie turbatior ibit
    Rhenus, et infames devehet ater aquas.
Sed virides variare toros, prosternier umbris,
    Languida fragranti condere membra thymo,
Hic violas amplecti, hic perpetuos Amaranthos,
    (140) Hic crocon, exuvias hic Hyacinthe tuas:
Hic Satyros Dryadesque et alacria numina Faunos
    Concutere ad Batavam, qua patet umbra, fidem:
Securos inhumare dies, destertere noctes,
    Sidera Phoebaeae nectere sera faci;
(145) Otia deglutire: horum si largior olim
    Suaserit alternas copia delicias,
Tum tua, tum vero Bodlaee in fercula ferri,
    Aethereos animi, mella meraca, cibos;
Ambrosiam saecli, monumenta tot ultima tecum
    (150) Peruicturorum saecula semideûm,
Palladios, totidem cerebrorum semina, partus,
    Mille sui versos in simulacra viros.
Heu! mea continuis aeternum saucia plagis
    Belgium, et aerumnis nunc quoque strata novis,
(155) Si bene natales quisquam contemnere cunas
    Sustinet, et patriae vix memor esse suae,
Hac Batavas mercede queam contemnere fines,
    Hac patriae ualeam vix memor esse meae.
Sed pudor hoc et fata vetant; crudelia fata,
    (160) Ingenuus, pueri gloria prima, pudor;
Iste domum vocat, illa foris impune morari
    Et placido Batavum claudier orbe vetant,
Dum totus furit ungue Leo, dum proximus ardet
    Guelder, et ancipiti sternitur ense Brabas.
(165) Audi Brutiadum Pater, audi, maxime Regum,
    Improperant longas fata pudorque moras;
Si satis Hesperios imbelli Marte cachinnos
    Movimus, et calami strinximus arma satis,
Solve tuo Belgas Tamisi, post pene quot anno
    (170) Constituit menses Romulus ire suo;
Poscimur altroversum. et, quae nunc nubila nigrent,
    Exulibus miserâ non vacat esse domo.
Oxoniae valles, en quam discordia votis
    Obvia conueniunt undique vota meis;
(175) Quam tristes Patriae simul aspectare ruinas
    Eminus, et ciui non datur esse pio.
Avehor, opto, tremo, feror in contraria, findor,
    Quo decet ire piget; quod libet esse, vetor;
Bellorum pacisque Dii laurique potentes
    (180) Omnis in hoc unum turba voluta caput.
Arma citant, pietas urget, spes, vota reclamant,
    Par agit in partes ardor utrimque pares;
Praevaleat pietas, fuge spes, ignoscite Musae
    Vestra minus quassae gaudia mentis erunt.
Londini. 15°. Cal. Octob. (17 Sept.)


[CH1622:009]
AD D. R. THORIUM, CUM ELEGIAM HANC ILLI MITTEREM
Si, Thori, curare voles Emericus Athenis
    Offerat Oxoniis ut mea verba suis;
Tanti erit. et mihi natalem mea carmina lucem
    Debebunt, illi gratiam, utrumque tibi.


[CH1622:010]
BERGA
Area magna ducum, furias frustrata facesque
Una ter Hesperias, et quam damnare supremae
Ter voluere Dii ter non voluere ruinae,
Post tantas immota vices, interrita persto.
(5) Tertia Luna ruit, toties concussimus hostem,
Concussi toties, non est sine sanguine cespes,
Saevit atrox per summa, per ima, per infima fulmen.
Et minimum profecit Iber, praestantior illi
Eripuit metator agrum. Fortuna, peractum est:
(10) Saepius hac illude; tuus vix hoste perempto
Qui tenet hos complexus Iber cum funere muros,
Saepe sit ut non sit sterili de pulvere victor.
Londini Idib. (15) Octob.


[CH1622:011]
IN ALBO DE GLARGES
Audi Patria, totus exulanti
Te pro te modo non abivit annus:
Pergis exilio diem diesque,
Pergis nectere lustra, pergis aevum?
(5) Audi Patria, non reluctor; At tu
Tam lectos lepidosque, tam Batavos
Ne subduxeris exuli sodales;
Et post mille dies, diesque mille,
Et tot saecula, non videbor unum
(10) Retro linquere, qualis exulanti
Te pro te modo non abivit, annum
Lond. XII°. Cal. 9b. (21 Oct.).
Contubernii annalis, amicitiae perennis M. P.


[CH1622:012]
KLUCHT UYT DE VUIJST, VAN ’T RIDDER SLAEN
Een Ridder was te paerd geraeckt
    Vol ridderlijcken Torens,
En hadd’ sijn wijff wat opgecaeckt
    Voor d’eere van twee horens;
(5) ’Twijff docht sij was te wel betaelt
    En anders als ’tbehoorden,
En hadd sij straffbaerlijck gefaelt
    Men straftese met woorden.
Wijff, zeyd den Ridder onbegaen
    (10) Met ridderlijcken sinne,
Een Ridder mach gheen ridder-slaen
    Maer wel een ridderinne.
Non. (5) Novemb. Londini.


[CH1622:013]
DE UYTLANDIGHE HERDER
AENDEN HEERE DANIEL HEINS, RIDDER ETC.
Aende blancke Britter stranden,
Daer de Son ten Zuyden blaeckt,
Daer de vlacke Vlaender-landen
Eertijds laghen aengehaeckt,
(5) (Kan de ghissing over weghen
Vande leeper letter-liên,
Die van voorden grooten reghen
Indes werelts wieghe sien:)

Onder aen die krijtte rotsen
(10) Die den heeten water-draff
Vande Noorder golven trotsen
En haer siltich op en aff,
En haer lochte vochte spronghen,
En haer kabbelend’ gewelt,
(15) Lagh een Hollandtsch Herder-jonghen
Droeffelijck ter neer gevelt.

’Tjeughden-pack van minne-perten
Hadd’ syn Ziele niet gelâen,
Onder duysend jonghe herten
(20) Hadd’ hij altijdt vrij gegaen,
En het oogh was noch onschapen,
(Emmers noch te vinden was ’t),
Daer hem ’tsijn’ aen sou vergapen
Eer ’t den Hemel hadd’ gepast.

(25) Scherper oorsaeck dan genuchten,
Dan vermakelijck verdriet,
Kapte sijnen aêm in suchten,
Smolt syn’ ooghen in een ’ vliedt.
Die de weeld’ haer’ tranen leenen
(30) Proncken garen met haer’ pijn,
’Tis quaet mallen en met eenen
Stilleswijgens droeve sijn.

Klachten van verijlde koppen,
Stenens-kunst, verweende sangh,
(35) Tranen van gemaeckte droppen
Soecken allesins ’tgedrangh:
Hij was rijckelijck te vreden
Met de tuyghen die hij vond,
Van sijn’ ongeveynsde reden;
(40) Son en hemel, zee en grond.

Ebbe, seyd’ hij (’tghingh van ebbe)
Dubbeldaeghsche water-beurt,
Die ick lieff en liever hebbe
Om de kielen die ghij beurt
(45) Met de Westelijcke vlaghen
Naer de deuren vanden Rhijn,
Die nu zes mael zestich daghen
Mijnes onbevaren zijn;

Als ghij daer mijn’ overburen
(50) Naeste reys genaken sult,
En haer’ bancken overschuren
Die de droochte nu vermult;
Seght hun, Ebb’, op myn bevelen
Hoe ’t haer balling-borgher gaet,
(55) Hoeder in syn’ vochte schelen
Stadich ’t volle springh-Tij staet:

Hoe syn’ sorghen altijdt wacker,
Hoe syn’ suchten altijdt vers
’s Vaderlandts bebloeyden acker
(65) Overwandelen van verrs;
Hoe syn’ rusteloose nachten
Mijmeringhen sonder end,
Knoopen zyn van werr-gedachten,
Schilderijen van ellend:

(65) Hoe de Son hem dunckt te grijsen
Die van over ’tSchelde komt,
Met gevaren en affgrijsen
Droeffelijcken overmomt;
Hoe hij in haer wolckigh wesen
(70) Op het Suydste vanden dach
All’ de grouwelen kan lesen
Die sij rijsende besach;

Hoe de donder hoe het weerlicht
Daer sijn Vaderlandt aff beeft
(75) Daer hij over zee ter neer light
In syn’ herssenen herleeft;
Hoe hij all’ die eere-graven
Met sijn tranen overtelt,
Hoe sijn ziele wordt begraven
(80) Daer een borgher wordt gevelt.
Seght hun Ebbe. Maer de platen
Laghen meest te zeewaert blick.
Soo besnoeyden hij sijn praten
Met een opgekropte snick:
(85) ’Tsnicken brocht hem weer aen ’tsteênen,
Dat hij weer betranen most,
Soo voleynden hij met weenen
Die met schreyen hadd’ begost.

Doen hem ’tredelijck beschamen
(90) Achterhaelden onbedacht,
En het mannelijck betamen
In bedencken hadd’ gebracht,
Viel hij schielijck aen ’tbeduchten
Aen ’tbesichten langs het gras
(95) Offer van sijn vrouwigh suchten
Gheen getuygh’ om herr en was:

Eenicheyt hadd’ alle paden
All om dubbel veyl besett,
Stilte doock in tack en bladen,
(100) All’ de winden in haer bedd,
Die drij vredighe gesellen
Die hij vond en niet sagh
Porden hem aen ’t overspellen
Van sijn onvollendt beklagh.

(105) Over sijn’ gekruyste kuyten
Lagh sijn’ Haechsche Herder-tromp,
Sijn’ volmaecktheyt van geluytten,
Sijn’ beruchte rammelromp,
Sijn’ bespraeckte schapen-darmen,
(110) Sijn’ van oudts verechte bruydt,
Sijn behaechelijckxt omarmen,
Sijn bevall, syn’ boel, sijn’ Luyt.

Speelgenoot, mijn soet bekommer,
(Sprack hij ’tdoove klinck-hout aen,)
(115) Die met mij in Son en lommer
Soo veel ganghen hebt sien gaen,
Soo veel hielen hebt sien lichten
Daermen op uw’ maten sprong,
Moglick snaren hebt sien swichten
(120) Daer ick door uw’ ribben song:

Doet die vrolickheyt vertragen;
Kleedt die toonen inden rouw,
Tempertse met langhe slaghen
Soo ick voor met suchten houw.
(125) ’Tzyn de konstelijcke grillen
’Tzyn de krabbel-grepen niet,
Die mij lust te zien bedrillen,
’Kvergh u heel een ander liedt.

Hebben oyt mijn’ drooghe longhen
(130) Heeft mijn schrale gorghel oyt
Hemel-yverich ontspronghen
En uw hulp te baet genoyt,
Om den Schepper aller wesen
In sijn dreyghende gerecht
(135) Met het smeecken te belesen
Van sijn Herder-Coningh-knecht;

O! beleydt noch nu de schichten
Die ick derwaert steygren doe,
Vleugelt mijn’ ontleende dichten,
(140) Swiertse tot de vierschaer toe,
Daer het ziel-berouwigh karmen
Noyt vergeeffs en wierd gestort,
Daer het loonrecht en ’t erbarmen
Pondsgelijck gemeten wordt.

(145) Moglijck off wij ’toore boorden
Dat den uytgepersten sangh
Vande balling-harpers hoorden,
Daer sij onder vijandts dwangh
Aenden Babijlonschen oever
(150) Trage snaren deden gaen,
Hoe bevallijcker hoe droever,
Opden dropp van Sions traen.

Moglijck off die groote Goetheyt
Dat oneyndigh Over-all,
(155) Dien mijn ziele voor de voet leydt,
Sijn genadigh welgevall
Quam te willen laten dalen,
Op Sijn’ waerdeloosten worm,
En mijn treuring te bestralen
(160) Door Sijn’ heetsten toren-storm:

Moglijck off ’t dien Eewich-trouwen
Sijner kudde heughen mocht,
En der geesseling berouwen
Die se t’onder heeft gebrocht,
(165) Moglijck off hij langher ’t stortten
Sijner weesen niet en droegh,
En Sijn’ lemmer quam te schortten
Metten vré-roep, ’Tis genoegh.

Luystert dan bewoghen wolcken
(170) (Met ontschorden hij sijn keel
Om sijn handen te vertolcken)
Naer mijn waterigh gequeel;
’Ktapp het uyt veel dieper’ gronden
Dan van onder tongh en tand,
(175) ’Tzijn de wiecken uyt de wonden
Van mijn seerigh Vaderland.

Haec est consolatio mea in afflictionibus meis,
psallendi argumenta esse mihi statuta tua,
in loco peregrinationum mearum.
Psal. 119.

Hoe lijdelijcker leedt voltraenden onse ooghen
Doe ’s Werelts blinder deel sijn bijtende gebas
Op sijn’s gelijcken sleet, en ’t menschelijck medooghen
(180) Het sorgeloos verdriet van onse zielen was;
Hoe smettelijcker smert verettert nu de leden
Van dijn’ gesalfde, Heer; nu die gespreyde wolck
Dijn erve, dijn besitt, dijn lot, dijn eygenheden
Verstolpet met een zee van Mis-geloovigh Volck!
(185) Dijn Heyligh Heylighste, dijn Heylicheyts vertooningh,
Dijn Zielen-offer-huys leyt op en over-smett
Van hare grouwelen; dijn uytverkoren wooningh,
Dijn hooftstadt steen met steen te morselen verplett.
De wraeckeloose moord van dijne dienaer-vrinden
(190) Verslaet den heeten dorst van haere wreetheyt niet,
Sij werpense ter proy den vogelen te slinden,
En dijn’ beghunstighde den dieren te geniet.
De bloed en etter-beeck getapt uyt hare wonden
Stroomt om de vestinghen als waert een water-runn,
(195) En onder allen een en wordt’er niet gevonden
Die hun het laeste bedd van onder aerden ghunn’.
Wij eertijdts dijnen roem, wij leden dijner eeren,
Wij sitten spottelijck den schimperen te praet,
Wij zijn der bueren jock, en waer wij ’tvoorhooft keeren
(200) Wij zien, wij hooren niet dan vingheringh en smaed.
Hoe langh, gestoorde God, hoe langh verachtst du ’t schreewen
Van dijner kindren onuytschreewelijck ellend’?
Bewaerst du dijnen toorn voor aller eewen eewen,
En vlamt dijn yver-vijer van nu aff sonder end?
(205) Laet liever dese brand de Volckeren verslinden
Die dijn’ Almachticheyt al siende niet en sien,
Die aen dijn’ wille-keur haer willen niet en binden,
En d’eere dijnes naems haer’ plichten niet en biên.
Soo hebben sij verdient, met Jacobs achter-erven
(210) Trots dijn’ bekommeringh, te smelten in verdriet,
Met sijne wooninghen ten gronde te verderven,
Met sijn’ besittinghen t’on-timmeren tot niet.
Laet dijn’ gedachtenis dijn’ wraeck niet vergelijcken
Met onser Vaderen misdadighe wel-eer,
(215) Maer dijn’ bermherticheyt voorkomen ons beswijcken,
Ons’ krachten leggen toch wanhopelijck ter ne’er.
O onser salicheyts hoop, heul en heylandt, Heere,
Reijckt ons dijn’ hand en hulp in desen harden stuyt;
Wij hebbense verbeurt, maer, om dijns names eere,
(220) Wasch ons het swartte vuyl van overtredingh uyt.
Waeromme soudst du ons de smaetheijt laten draghen
Van de versmaderen van dij en dijn gebod,
En waerom ongestraft ons laten achter-vraghen,
Waer is haer’ toevlucht nu, waer is nu hare God?
(225) Laet sulcke lasteraers dijn all-om-zijn ontmoeten
In dijne wraeckx te-recht-bestede vinnicheijt,
Zoo dat zij voor het bloed in ons gesichte boeten
Dat dijner dienaren door hun vergoten leyt.
Laet der gevanghenen versuchten uyt haer’ banden
(230) Tot voor dijn aengesicht door wolck en hemel slaen,
Laet dijnen grooten arm behouden en omhanden
Die opden dorpel-tré van doods-verhuysen staen.
Tell onse buren toe de sevenvoud vergeldingh
Van ’tghene zij ons, Heer, oyt hebben aengedaen;
(235) Vull hun de schooden op met all’ de selve scheldingh
Die dijne heylicheijt van hun heeft uytgestaen.
En wij dijn eijghen volck, de kudde dijner weijden,
Wij sullen dijnen naem de Wereld maecken kond:
Ter eewen eewicheijt dijn roem-gerucht verbreijden
(240) En stadich leven doen in kinders-kindren mond.
13°. 9b. (Nov.).

Op het uyterst oversnaren
Van sijn heyligh-droeve lied
Docht hem (wat gedaente baren
Omgeroerde Herssens niet?)
(245) Dat den Hemel witter lachte,
Dat de Sonn die klaerer scheen
Ongehoôpter maren brachte
Dan syn’ wielen lang bereên.

Spreeckt, beleefden all-verwarmer,
(250) Riep hij ’tsnelle Dagh-oogh toe,
Troost een’ troosteloosen karmer;
Isser troost? en waer? en hoe?
Hoe, en waer, en offer troost was,
Gheen en werd hem kond gedaen,
(255) ’Tlicht dat schier in ’t over-oost was
Weygerden hem ’tstille staen.

Dus voll vreesens, voll genoeghens,
Voll beduchtens, voll besluyts,
Voll verdeelens, voll vervoeghens,
(260) Voll bedarens, voll gemuyts,
Schongel-vlotich van gemoede
Trad hij arme herder-guyt
Soo hij naer sijn’ mackers spoedde
Ruggelingh te veldwaert uyt.

(265) Grooten HEINS, mijn hoogst verwondren,
Soet besitter van mijn hertt,
Die ’t van bijs hebt hooren dondren,
En de dreuningh uytgeherdt
Van uw’ aengerandde buren,
(270) Als het Spaensche solpher-schutt
T’samen hun bedoodde muren
En uw’ bolsters heeft geschudt,

Oordeelt, wat verhaeste brieven
Dese voerman hadd’ gelaên,
(275) Die hem tot des knechts gerieven
Konden weeren te verstaen:
Was het dat hem ’thertt herlusten
En syn’ posten dubblen hiet
Nae de Lauwer-waerde kusten
(280) Die hij ’smerghens achter liet?

Off verijlden hij sijn’ stralen
Nae de Wester slapens uer
Om sijn boden-brood te halen
Bij der Mooren over-buer,
(295) Om hem ’tniews te gaen verkonden
Vande vroom geberghde Stadt,
Hoe sijn heir met neus en monden
Hare wallen hadd’ gevatt.

Off soud’ ijemandt derven raden
(290) Op ’t verhitten van sijn ass,
Op ’t verschem’ren van syn’ raden
Datter kans van wedding was,
Dat hem winnens-lust te luchter
Over vier-voet dede vlien
(295) Om een’ Genoveeschen vluchter
Vliedende den hiel te biên?

Amen, Heins, op all dit ghissen
Heeft den Hemel jae geseyt,
D’ondersoecker der gewissen,
(300) D’eewigh-een-almachticheyt,
God den onomvanckelijcken,
God in Israël gelooft
Zij voor eewich danckelijcken
Sijner wonderen geloôft.

(305) Sijnder luyder Trommel-dichten,
Isser langher Nassau-lied
Uyt te roepen, op te dichten,
Wacht het van mijn’ handen niet:
Waer’ mijn’ ziel, van vreughden holler,
(310) Weynich lochter over-tasst,
Moglijck waer’ mijn tong en voller
En bequaem tot sulcken last:

Waer’ mijn hert gevrijdt van sticken
’Twaer’ luydruchtigher verheught,
(315) Maer nu kroppt het aen het slicken
Van een’ onvoorsiene vreughd;
Over-voll belett te leken,
Over-droeff druckt tranen in,
Over-blij verbiet te spreken,
(320) Schielickheyt stremt sangh en Sinn.

Lust u doch dit vlies te scheuren
En onttoovren mijn gemoet,
Lust u blij te hooren neuren
Die nu vrolijck swijghen moet,
(325) Vriend, alleen aen uw gevallen
Hangt het quicken van mijn hertt,
Wilt ghij aenden voor-sang vallen
’Ksie mijn’ herssenen ontwerrt.

Op, geluckigh Reij-geleijder
(330) Vande Christen letter-jeughd,
Op, triomfelijck verbreijder
Van des Hemels barens-vreughd,
Die ons vanden heylgen Jonghen
Van ’tgesalfde Maeghden kindt
(335) ’Tbaecker-lied hebt voorgesongen
Dat syn’ gade niet en vindt.

Roert noch eens die soete Trommel
God en Englen te gevall,
En wij sullen haer gerommel
(340) Voederen met snaren-schall,
Spreyt noch eens die helle galmen
Over Son en onder Maen,
Achter uw’ victori-Psalmen
Sullen wij ten autaer gaen.

(345) Daelt dan oock uw overdencken
Uyt den Hemel Werelt-leegh,
Op een ooghenblicks herwencken
Staen wij u ten dienste dweegh,
Vlecht Oragnen in Laurieren
(350) Om de horens vanden Rijn,
Onse Luyten, onse Lieren
Sullen uw’ gespelen zijn.

Onder duijsend metgesellen
Rondom herr te hoop gehaelt
(355) Sult ghij oock den Balling tellen
Even dus door mij vertaelt:
Komt hij sijn gevolgh te weygren
Vreemdeling van ’s Vaders Kust,
’Ksall sijn’ weerwill oversteygren
(360) En doen deynsen daer ’t mij lust.

’Ksall hem Hollandsch doen herworden,
’Ksall hem in mijn’ boeyen doen,
In mijn’ eyghen gorddel gordden,
Gespen in mijn’ eyghen schoen;
(365) ’Ksall hem door mijn eyghen ooghen
Waer hij uyt en henen moet
Met mijn’ eyghen vingher tooghen,
Draghen op mijn’ eyghen Voet:

’Ksall hem mijnen âem doen halen,
(370) Spreken heeten door mijn’ stem;
’Ksall syn’ wandelingh bepalen
Met de zoomen van mijn hemm;
’Ksall hem doen sijn’ handen recken
Op mijn’ eyghen snaren-rij,
(375) En mijn’ rechter sal niet trecken
Off syn’ slincker stopter bij.

Vraeght mij niet te weetbegeerich
Waer ick dit gesach op bouw,
Hoe ick mij dus over-heerich
(380) Op mijn’ even landsman houw.
Vraeght niet waer ik aen ’tgehoor in
Syn’ geheymenissen rocht,
Daer hem geen geschapen oor in
Vreese van verklicker brocht.

(385) Yeder Mensch van Vrouw genomen
Schijnt een erffelijck gequell
Metten adem aengekomen
Voor syn’ dagelijcksche hell;
Tanden-dollicheyt, graveelen,
(390) Zenuw-slaghen, swijmel-vall,
Gichten hopeloos van heelen
Zijn van’tschrickelijck getal:

Desen is te deel gevallen
’Tongeluck van mijn versell,
(395) Daer hem niet en schort met allen
Is mijn bijzijn sijn gequell,
Sitt hij, ’ksitt hem in ’tgesichte,
Spreeck ick, hij beroert sijn’ tong,
Swicht hij wederom, ick swichte,
(400) Singh ick, hij verhaelt sijn’ long,

Wandelt hij, ick reck mijn’ beenen,
Overgaen ick, hij wordt moe,
Warmt hij hem, ick sengh mijn’ scheenen,
Spiegel ick, hij wenckt mij toe,
(405) Eet hij, ick verslijt mijn’ kaken,
Drinck ick, hij spoelt keel en tand,
Kust hij, mijne mond moet raken,
Vrij ick, ’tis tot sijnent brandt.

Krijt hij tranen, ick schrey stoopen,
(410) Schetter ick, hij seevermondt,
Wordt hij oud, mijn’ jaren loopen,
(’Tis ten naesten een verbondt
Als ten eersten was gebonden
Tusschen d’eerste man en wijff,
(415) Eer sij in sijn’ ribb gevonden
Wierd ontschakelt uyt sijn lijf.)

Droomt hij, ick verwerr’ mijn’ sinnen,
Schrijv’ ick, hij verkladt sijn’ int,
Mommelt hij, ick praet van binnen,
(420) Zeyl ick, hij vervangt den windt,
Peylt hij trappen, ick schiet sterren,
Ancker ick, hij stopt syn tij,
En, wat drolligher verwerren!
Vaer ick voor, hij vaert voor mij.

(425) Heet ghij mij het raedsel uytten,
Vraeght ghij noch wie is dit? Heins,
’Ksall ’t u met den grondt ontsluyten
Van mijn ernstigher gepeins,
Helpt mij ’s hemels less’ toe wenschen
(430) Daer ick noch soo rauw in ben,
’Tis de mensch van alle menschen
Dien ick ’taller minste ken:

’Tis het hertt dat in mijn, aêren
In mijn geesten leyt en stooft;
(435) ’ Tis de knoop van ’t zenuw-garen,
’Tis het onbevallijck hooft,
Daer mijn’ herssenen in woonen,
’Tis, off ik en ben het niet,

    Die hem eewich rap sal toonen
    (440) Onder ’tspoor van uw gebied.
Londini. Prid. Id. (12) Decemb.


[CH1622:014]
KLACHTEN
Vrinden
In den
Haegh,
Staech
(5) Klaegh ick,
Laegh’ ick
Weer
Neer
Inden
(10) Linden,
Die
’Ksie
Waer ick
Vaer, ick
(15) Gae,
Stae,
Handel’,
Wandel’,
Blijff,
(20) Lijff,
Tanden,
Handen
Roer’,
Voer’!
    (25) Sou’ de
Koude
Vorst
Korst
Zee en
(30) Ree’ en		 Weer
T’eer
Sluyten,
Buyten
(35) Tijd,
Spijt
Menschen
Wenschen
En
(40) Den
Armen-
s’Karmen,
Met
Het
(45) Vleyich
Schreyich
Traen
Slaen,
Daer ick
(50) Swaerlick
Aff
Laff?
    Och Heer,
Noch eer
(55) Ick
Stick,
Off ver-
stoff, verr
Van ’t
(60) Land,		 Daer de
Aerde
Mijn,
Pijn
(65) Soeten
Moet, en
All
Sal
Sluyten,
(70) Huyt en
Haer,
Naer
Langhe,
Banghe
(75) Klacht,
Lacht
Weder
Neder,
Schort
(80) Kort
Uwe
Ruwe
Roe,
Moe
(85) Treffens;
Zeffens
Sal
’tAl
Sonder
(90) Wonder		 End’
End,
Singhen,
Springhen,
(95) Wat
Dat
Gaende
Staende
Leeft,
(100) Beeft
Binnen
Sinnen,
Le’en,
Been,
(105) Van dijn’
Mann, dijn’
Knecht,
Recht
Houwen
(110) Trouwen
Hals;
Vals,
Steeligh
Heeligh
(115) Loos,
Boos,
Sluypigh,
Luypigh,
Snood
(120) Noot.
Londini. moestiss.us Decembri.




Continue
[CH1623:001]
AENDE HR. H. NOBEL, OUDBURGEMEESTER VAN ROTTERDAM
Vriend Nobel, ’toude jaer sloot ghisteren sijn deuren,
Wat sult ghij niewicheyts in ’t niewe sien gebeuren?
    ’Twenscht allom al om niew, wat pap verdouwen can,
    ’tKindt om de niewe kolff, ’twijff om een niewen man,
(5) Veel mans om niewe wijfs, veel knechts om niewe heeren,
Veel vrecken om niew gelt, veel gecken om niew’ kleeren,
    Veel boeren om niew’ vrucht, veel hoeren om niew’ vreucht,
    Veel kalen om niew haer, veel grijse om niewe jeught;
Veel maghere om niew vett, veel arme om niewe neeringh
(10) Veel boose om niewe wett, veel booser om niew’ leeringh, .
    Veel dorstige om niew nat, veel leckre om niew gerecht,
    Veel droeve om niewe vré, veel dolle om niew gevecht,
Maer hebb ick oock een beurt in ’sWerelts werre-wenschen?
Hoort Nobel vriendt, en lacht; ick wensch om niewe menschen:
    (15) Off wilt ghij claerder zien waer mij het schoen-oor spant,
    Ick wensch in ’tniewe Jaer om ’toude Engelandt.
Lond. 26. Decemb. 1622. / 6 Jan. 1623.


[CH1623:002]
IN LITEM POETICAM GROTII ET GUIETTI, SUPER VINI ATQUE
CEREVISIAE PRAESTANTIA, PINDARI VATICINIUM
Nescitis quod saxa sciunt, qui sola supremum
Fertis honorandi Carmina vatis opus;
Celsior has animas vulgo discriminat ardor,
Et minus immensum vate Poeta sapit:
(5) Fari facta leve est; infecti praescia virtus
Illa dedit frondem vatibus, illa fidem.
Su-cit indicio quo non sublimior alter
Thebanam docuit Dorica verba Lyram:
Ille, futurarum, trans centum saecula, rerum
(10) Prospiciens oculo vaticinante rotas,
Et fore qui largo cerebrum turbatus Iaccho
Tolleret insanum Gallus ad astra Deum,
Et quibus innocui, quantum Dea mista, liquoris
Sedat inexcultam sobria gutta sitim
(15) Impeteret siccas vinoso scommate gentes,
Nominaque infami ter ueneranda mero:
Cui Batavus (non ille quidem, si caedere, si fas
Pungere, vel pugno vel cariturus acu)
Blandior, assertique recens a Nectaris haustu
(20) Redderet et sapidas et sine felle vices,
Verba lacessitum non accusantia pectus,
Nec sine dente quidem, si sine bile sales,
Ille sacro madidam decidit carmine litem,
Ille Deo plenus dixit, [Grieks-]Ariston hydôr[-Grieks].
Lond. 17š. Ian. Nocte nuptiali Dedelij

[CH1623:003]
YET OVERGESETTS
DEL PASTOR FIDE - ATTO PRIMO - SCENA SECONDA
MIRT. Wrang’ Amarill, die selver met het bitter
####

[CH1623:004]
AUGUSTIN- DULCILOQ- 2- c. 15
Te diligo, te mi Deus, te diligo,
Qui perc-listi cor meum verbo tuo;
Sic terra, sic coelum tuum dictant mihi,
Sic omnis universitas omnes n-onet,
(5) Quo simus uniuersi inexcusabiles. .


[CH1623:005]
NEMO SIBI
’Tschynt datmen niet en leeft off andre moeten ’t weten,
’Tschijnt datmen niet en weet of andre moeten’t eten,
’Tschynt datmen niet en eet of andre moeten ’t sien,
’Tschijnt datmen niet en siet men thoone het voorde lien,
(5) Leeft, weet, eet siet men niet door, voor, met, om malcandren,
Daer leven eten, sien en weten hanght van andren?
Hag. Com. Non. (5)) April.

[CH1623:006]
SUSANNE UN IOUR
Susanne, un iour je te fis sacrifice
De mon amour; et mon ame novice
Se promettant de te trouver propice
Susanne, un jour,
(5) Me nourissoit d’une ombre d’apparence;
Dont, resolu à la perseverance,
Ie ne m’ostoy le bien de ta presence
Susanne, un jour.
Ie t’alloy veoir comme un Leandre à nage,
(10) Ie te suivoy ne plus ne moins qu’un Page,
Loin de tes yeulx, je m’estimoy un aâge
Susanne, un jour.
Or que le fruict de mes cheres folies
Ne me revient qu’ö veoir que tu m’oublies
(15) Pour un second, et autrepart t’allies
Susanne, un jour:
Ie quitte aussij noz froides entreveues
Pour me trouver des chaudes bien-venues
Lö où mes nuicts me seront devenues
(20) Susanne, un jour.
Va, vis contente; acheve l’entreprinse
De tes desseins; mon Ame mieux apprinse
Ne sera plus comme tu l’as surprinse,
Susanne, un jour.
(25) Si cependant ton aâge te devance;
Ha, que le Ciel de juste recompense
Guerdonnera ta faute et ma constance
Susanne, un jour!
Ha! que soudain mon ardeur offencée
(30) S’appaisera d,un subject de risée,
En te trouvant comme fut caressée
Susanne un jour,
d’amour sollicitée Par deux viellards.
ludibundus. Prid. Cal. Maij (30 April).

[CH1623:007]
MYN VYAND VREUCHT, MYN HATER VREDE
Die t’uwen ondienst noch sijn Tonge noyt en repte,
Die met gedachten u noch d’uwe noyt belepte,
Die u voor onbekent tot noch toe aengeschouwt,
En daerom alle Deucht onwetens heeft betrouwt,
(5) Die sich noyt toe en schreeff den roem van uwe kennis,
Veel min de vreese van uw’ onverdiende schennis,
Groet U met desen Inct, die dicker loopen souw
Ontleend’ hij niet te hulp de tranen vanden rouw
Die uw’ misgunsticheyt uyt mijn’ onnoosel’ ooghen
(10) Met golpen heeft geperst, met bobbelen gesoghen.
Vriendt (zoo u dese naem het herte niet en breeckt)
Waer bouwt ghij ’tseggen op daer soo veel gals in steeckt?
Waer op de lasteringh, die ghij mijn’ groene Dagen
Gelijck een Somer-vier getracht hebt op te jaghen?
(15) Heeft u des Werelts gunst op haerder eeren steyl
Soo sachten Stoel gestelt, zoo verre boven ’tpeyl
Van mijn’ onwaerdicheyt, en cont ghij noch de stralen
Van uw verheven spijt op mijne hutt doen dalen?
En gaet het U noch aen hoe mijne Voet het padt,
(20) Het leeghe padt, betreedt dat ghij wel eer betradt?
En treckt ghij noch ter hertt wat in mijn’ armoed’ omgaet
Die nae den Geltsack sucht, en nae de weelde crom gaet?
Die ick soo weynich gunde (jck gun het niemandt niet)
Die wild’ ick van mijn oogh het uytterlijck geniet
(25) Zoo wel als van mijn hertt het innerlijck besnijden,
Mijn kennis en mijn gunst gelijckelijck benijden.
Maer seggens siecke sucht vervoert U buyten ’tpadt
Van redens middelmaet. Of hebt ghij mis gevatt,
En anderen haer schorft mijn lenden overspoghen?
(30) Het hooghe hertt voorwaer wordt mij off opgeloghen
Of onvoorsichtelijck mismeenens toegedacht:
Mijn eyghen onverdienst en machteloose macht
Beschuldight mijn gemoet van all te leeghen waerde
Om hoogher op te sien dan ’twatervlack der aerde,
(35) Om ijemandt smadelijck te hoonen onder mij
Die achter velen loop en weynighe voorbij.
Maer druyven overdaet, en die malkander volghen
Spell, kijven en gevecht, naer datmen vol geswolghen
Tong, voet en vingheren beroerende naer gis
(40) Het halve herssen-huys gheen meester meer en is,
En hebb’ ick noyt gevolght: de vuyle Vrouwen kennis
Die velen deser eew een onversust gewen is
Een condigh tijdtverdrijff, een openbare vreucht,
Hebb’ ick afgrijselijck, in ’theetste van mijn jeught,
(45) Gevloden en verdoemt; en altijdt ruyme weghen
Gepresen voor ’tgesluyp van achterweeghsche steghen;
En altijdt overend getreden voor het oogh
Der deuchdelijcken hier, des heeren van om hoogh.
Dus bij die heylghe handt van midden uyt het perssen
(50) Des Werelts drangh geruckt, en stond mij ’tspijtigh knerssen
Van menigh nijders tandt niet lichtelijck t’ontgaen.
De boose meestendeel en die haer weghen aen
Verdoemen alle die haer toomeloose wetten
In ’t averechtsche bladt van ’slevens eere setten:
(55) ’Tis quaet het quaet te doen en prijsen die het schouwt,
Gods huys t’ ontimmeren en eeren die het bouwt.
Dit heeft mij Vijanden berockent daer ick vrinden
T’e hulpe hebb’ gehaeckt, te loon gehoopt te vinden;
Hier hebb’ ick menichmael ’tverwijten om gehoort
(60) Van trots, van eyghensin en menich spitscher woordt.
Dan dat U evenwel, dien rijpicheit van jaren
Gestij heeft en geciert met reden en ervaren,
Dat U die blinde stroom ter dwalingh hebb’ vervoert
En valt mij niet in ’thert: Daer wordt wat meer geroert
(65) Dat mijn hooch-herten-draf tot uwent doet betichten;
’Tschijnt of ick onverhoeds op ’t laeste Sonne-lichten,
Op ’t grauwen van den dach uw’ defticheyt ontmoet
Of niet of wat te laet de kruyne van mijn hoet
Ter aerden hebb geswiert, en, buyten alle reden,
(70) Gedeckt en sprakeloos voorbij u heen getreden.
Och, Vriendt, hoe past ghy dit op ’tandere verwijt
Van mijn gelasen oogh, daer ghij soo bits in bijt,
Daermed’ ick ijeder eens geheymen, naer uw schampen
Sijn gaen, sijn doen, sijn mondt, sijn letselen, sijn’ rampen
(75) Door heen te booren tracht, veel minder dan ’tbehoort
Te vreden met het gheen een ijeder siet en hoort.
Oh! die mij hier beklapt, leent liever uw medooghen
En broederlijck beklach: Twee groote flicker ooghen,
Die in mijn aengesicht te wachte staen geplant
(80) Voldoen haer plichten niet: Een ingesoncken sandt
Becommert mij de strael die ’tuytterlijcke blincken
Der dinghen van hun ruckt, en met een schielijck wincken
Den Sinnen t’huys bestelt; Soo dat ick of van bijts
’Tgesicht beklemmen moet, of met een wijle tijdts.
(85) Can ijemands reden nu gerechtelijck begrijsen
Soo ick somwijl een vriendt gebreke te bewijsen
’Tghen’ ick hem schuldich ben, Soo ick somwijlen oock
Met een geleende hulp strael door den dicken roock
Die mij allom ontmoet, en om den haet te schouwen,
(90) Mijn Oogh verbonden heb mijn handen te betrouwen?
Van lesens gulsicheyt en menigh middernacht
In ’t Boeck en buyten ’tbedd hardneckigh toegebracht,
Van menich smallen stipp, van duysent smaller streken
Getoghen en besternt, beerv’ ick des’ gebreken;
(95) En draeghse met gedult, dewijl ick seker ben
’Tis Godes geesselingh, die ick mij waerdich ken;
Hij heeft mijn oogh verlicht, hij salt mij niet bedecken,
Can ’t eenichsins ter eer van sijne grootheyt strecken:
Wordt hij mijn langher sien off oock mijn leven moe,
(100) Wat wil ick worstelen? sijn Schepsel hoort hem toe.
Maer o ghij, wie ghij zijt, zoo moet ghij noyt gevoelen
Hoe hard de slaghen zijn in ’tallerteerst gevoelen,
Bespott gheen kreupelen, soo emmermeer sijn voet
Hier comt te struyckelen of daer een mistré doet:
(105) Benijdt hem noch veel min ’t ellendighe besteygren
Van een gedwonghen krick daer hem sijn beenen weygren;
’Tzijn Gods bestellinghen, en snlcke geckter met,
Hem wacht de selve plaegh of argher in syn bedt.
Noch schiet ghij feller schicht; En wilt mij heeten vreesen
(110) Noyt Vaderlands bewint te sullen deelich wesen,
Noyt opden eerentrap verhooght te sullen staen
Daer mijn hoochherticheyt schijnt heen te willen gaen.
Des ben ick eens met U, wanneer ghij alle menschen
Aen U verbonden hadt tot eenen will en wenschen.
(115) Maer, lieve, leeft gerust,noch mogelijck in langh
Vindt ghij mijn schouders niet in Staten-volghers drangh;
Ick kense veel te teer, en ’t kopstuck dat sij draghen
Te groen, te licht, te holl om Landsorgh op te waghen.
Hebb’ ick de slechte gift van mijn genegentheyt
(120) Mijn Vaderlandt nu eens nu drijmael voorgeleyt
’Tis buyten ’s huys geweest, en onder ’twijs beleijden
Van sulcken als ick wensch noyt van te moghen scheyden:
Die hebben met gedult mijn rouwe trouw omhelst,
Mijn swacke groenicheyt geboghen als een Elst,
(125) En opde baen gestelt daer van ick, met het roeren,
Gelijck de Sneewen-kluyt, ervarings schatt vervoeren
En Werelts-wetenschap in Hollandt brenghen mocht.
Hebb icker in uw oogh soo weynich af gebrocht
Als U soo hopeloos van mij can heeten hopen,
(130) Bruyckt lijdsaemheyt en wacht; mijn langh en langher loopen
Belooft noch beteringh: Dat d’ eene mensch bespringht
Bekruypt den anderen: De handt die alles dwinght
Vertiert verscheydelijck haer aff-gesonden giften,
Stolpts’ hier met tobben uyt, verstuyftse daer met siften:
(135) Waer d’eenes onverstandt den anderen een pijn
Gheen armer schepselen dan die minst beesten zijn.
Soo doch in ’tlanghe lest mijn opgeploeghde jaren
Noch pluckens-waerde Vrucht, noch bloessemblom en baren,
Noch sal ick eene deucht betrachten aller macht
(140) Noyt meer mijn zenuwen te verghen dan haer cracht,
En eyghen baets gewin veel liever sien versincken
Dan Land en luyden eer naer mijnen dienst te hincken.
Gewin ick oock ’tgerucht van nut of aengenaem
En ’t allerliefste lof van Waerde Burghers naem,
(145) Dewijl ’t der kinderen ter Scholen eerste leer is
Dat weldoens eyghen loon, alleen, en all de Eer is,
Wat reden can mij noch doen spenen van de hoop
Die allen eygen is, een kroone voorden loop?
Een Spade toebetrouwt om binnen Hollands hecken
(150) Een struyck te wortelen, een ongewas te trecken?
Die mij ter werelt heeft gevoordert en geteelt
Heeft aende selve Ploegh sijn Vingheren vereelt,
En menich hagelstoot, en menigh middach-commer
Beslapen buyten dack, bearbeyt buyten lommer:
(155) Waer dit het vreemst gevall daer Hollandt oyt af sprack
Van een goetaerdich Boom een sijns gelijcken tack?
Verdien ick oock mijn loon, en wordt het mij onthouden,
Ontloopen of ontnijdt; noch sal ’t mij niet berouwen
Mijn manne-jaren cracht, mijn kindertijdt, mijn jeught
(160) Te hebben af-gerent in d’ oorlogh vande deucht:
Die ’t ende van sijn reys, verbijstert in het ghissen,
Ten ende van sijn reys verdrietich comt te missen,
Heeft emmers bij de wech de reysens-vreucht gehadt,
En, loopt de rest te niet, het onderwegh’ is wat:
(165) (Oh! dien met dat bespreck uw’ burighe landouwen
Verschimmelt Roomens puyn gebeuren mocht t’ aenschowen,
En vanden valschen Baes van heyl’ge Pieters School
Noyt Croon, noyt Cruck te sien, noyt Vischersring, noyt Sool!)
Mij salmen mede soo vergist sien en te vreden,
(170) Verstooten en getroost: Noyt spijtighe gebeden,
Noyt wrake-vloecken doen op ’s Vaderlands bestier
Daer ick misdeelt in ben: Noyt een suer ooghe schier
Besteden op den rugg van die ick sal bekennen
Voor kruyschers van mijn wegh, voor stuyters van mijn rennen.
(175) Neen, selver niet op U, die mij, dus jongh gedreyght
Een hert ontsloten hebt wangunstich toegeneyght.
Neemt tot versekeringh van mijn’s gemoets bedaertheyt
Des, onberoerde Pen, die uwen naem gespaert heyt,
En willens overslaen ’tghen’ ijemandt min geterght
(180) (Daelt in uw selfs en swicht) beswaerlijck hadd geberght.
Een deuchdelijcke wraeck sult ghij alleen besueren,
Mijn lijf mijn leven mij te 1noeten soo sien stueren,
Dat uw beschuldighen van Zijn en Schijn berooft
Den quaden werd’ verdacht, den goeden noijt gelooft.
10. May. Hag.

[CH1623:008]
SUR UN BRASSELET D’AMBRE BLANC DE MAD.
ANNE VAN-DER NOOT
Ambre blanc, rougis -tu pas -
De te veoir couvrir le bras
- Qui nous faict la neige noire? -
Sa froideur le dit d’Ivoire,
(5) Sa douceur le dict de laict;
Froid et dur et doux qu’il est,
Il n’es- coeur ni corps ni roche
Qu’il n’attire, qu’il n’accroche;
Et te flatte ta vertu
(10) Eschauffée, d’un festu?
16°. Maij. Hag.

[CH1623:009]
GRILL
Echo, leden-loose Geest,
Dien soo menigh Minnaer vreest,
Om de waerheid niet te hooren
Die hem ’thert breeckt door sijn’ ooren,
(5) Kreet ghij niet om Thisbes dood
En haer’ lieven Min-genoodt? - Noot.
Herde hoer, kont ghij verachten
Zoo medoogentlicke klachten? - ’K lachten.
Kont ghij lachen, spijtigh vell,
(10) Om een ander mans gequell? - Wel.
Die de Min veracht die slaetse,
Quelling vindt allom haer plaetse. - Laet se.
Was dan Pyrams sterven soet
In sijn’ Thisbes arm en bloedt? - Armen bloet!
(15) Daer met comt u, can ick hooren,
Weder d’ oude Min te vooren. - Min te voren.
Doe Narcis u handt ontwoey,
Hoe was doen uw hert te moey? - Oeij!
Waer, waerom, wat henen quam hij,
(20) Welcke wegh van sterven nam hij? - A mij!
Doet u nu de smalte weer
Van sijn schoon gestalte seer? - Al te seer.
Emmers uyt sijn hard medooghen
Quam somtijdts een soen gevloghen; - Loghen.
(25) Wild’ hij nemmer naeder treên,
Quamt ghij nemmermeer aen een? - Neen.
Wasser dan in bosch en velden
Altydt een die hem verselden? - Selden.
Soo gebeurde’r, als ick segg,
(30) Altemet wat bijde wegh. - Wech.
Altijdt leit de waerheyt achter,
Of de vleierij versachter. - Sachter.
Was syn hert soo dick verloodt,
Quam hij nemmer ongenoodt? Noot.
(35) Isser van hem niet gebleven
Soo veel als hij was in ’t leven? - Even.
Vergelijckt ghij dan een’ knecht
Bij een’ bloem in ’tveldt gerecht? - Recht.
Wat is dan de schoonheydts waerde
(40) ie den Hemel noyt en paerde? - Aerde.
En wat wint hij diese vindt,
En wat vindt hij diese wint? - Wint.
Sietme’r veel’ naer Blommen loopen
En nae windt en aerde hopen? - Hoopen.
(45) Waert ghij niet van ’tselve soch
Droncn doe; of sijt ghij ’t noch? - Och.
Hoe ontwaeckt ghij dus vroech ’smerghens
Of verwacht ghij ijet van erghens? - Nerghens
Of bemint ghij onverspiedt
(50) ’Teerste dat ghij hoort of siet? - Yet.
Of de Satirs nu eens quamen
En u in haer’ koten namen? - Amen.
Sult ghij eewich ’tmninne-liedt
Singhen, en verlaten niet? - Laet en niet.
(55) Soudt ghij’r voor uw daeghs geneeren
Meer dan ’t half dozyn begheeren? - Gheeren.
Houdt; ghij eijghen schande bell,
Condt ghij swijghen all waer wel. - Vaer well.
Raptim et ludibundus. 16° Maij. Hagae.

Want yeder uer een eew is
Die ’s minnaers hert in wachten doet verteeren
Naer d’ingebeelde vrucht van sijn begheeren.


[CH1623:010]
Muyden, ick kom, hertgunt mij de gunst die ’ck langhe geleden
    Van uw’ beleefden Heer, van uw’ Heerinne genoot.
Had ick van harten verhardt hun weldaet konnen vergeten,
    Hadd’ ick, als sonder verdienst, sonder gevoelen geweest,
(5) Ghij soudt buyten de vrees en uw meester buyten ’t gevaer sijn,
    Beij vande selve ongenucht, beyde van ’tselve verdriet,
Bey vande sorgh, en beij vande pijn, en bey vande quelling,
    Bey vande moeyt die U bey 1net mijn genaken genaeckt.
Maer hun onthael was te soet; en, moet ick,t nauwste bekennen,
    (10) ’Kwaer met de toespijs alleen sonder hun spijse verleydt.


[CH1623:011]
OP EEN’ MIS-LUCKTE MUYDSCHE REYSE, VERMITS HET AFWESEN
DES HEEREN DROSSARTS HOOFT
Muyder Slot, onthoofde Romp,
Zedert U de glimp ontglomp,
Zedert ghij de stercke stralen
Westelijck saecht van U dalen
(5) Van het Sonne-lijcke Hooft
Dat de sterckste Sterren dooft;
Stomme Steen, bedaeghde muren,
Hebt ghij vande suijcker.uren,
Vande halve honich-nacht
(10) Noch een schemerigh gedacht,
Die ick, minste vanhet gilde,
Binnen uw’ bepalingh spilde,
Doe het Sonn-rad om sijn ass
Drijmael buijtlens t’ achter was;
(15) Delft in uw’ bedolven boghen
Dese weijnigh’ adem-toghen
Die mijn half-gebelght gemoet
Onder U betrouwen moet:
En soo ras ghij weer ’t gerentel
(20) Sult vernemen vanden Sleutel
Daer uw’ Vrij en Veijligheijt
Onder is te pand geleijt,
Seght hem die hem in ’tbewint heeft
Dat hij bet en bet bemint leeft
(25) Vande waerdelooste Vrundt
Die hij emmer heeft begunt;
Dat die zess en zoo veel weken
Heeft gehongert nae sijn spreecken,
Sints hij, deser zijde,t Natt,
(30) Hollands oever jongst betradt;
Dat hy dien geswollen ijver
Docht te losen in een’ Vijver
Van genietens volle vreucht,
Naer hem d’ Amstelandsche jeught
(35) Met het moeijelycke melcken
Van haer opgedrongen kelcken
Moed gepijnight, moed gequelt,
Vrij en vredich had gestelt:
Dat hij onder dat vertrouwen,
(40) Sonder achterdencks berouwen,
Van het honck geweken is
Daer hij eerst gebleecken is,
Daer hij, boven ’t aengeboren
Blinde Vaderlandts bekooren,
(45) En dat kinderlijck gewoon,
Aller schoonheyt schoonste schoon,
Aller Hagen soetst behagen,
Aller wagens dichtsten Wagen,
Aller Lanen liefste Laen
(50) Waerdeloos heeft laten staen;
Gragher nae de ziele-spijsen
Van sijn tuchtich onderwijsen
Dan becommert metten toij
Van het onnutt Haeghsche moij.
(55) Doe hij nu sijn’ pijl sach staken
Eer hij doel-wit kon genaken,
Doe hij nu sijn afscheijt las
Eer hij half ten ancker was,
Datmen hem sijn ooren-lellen
(60) Op sijn’ schouders heeft sien vellen,
Even als de Droomer placht
Die sijn slaperigh gedacht
Met de swarte nacht-pinceelen
Heeft Paleijsen, heeft Juweelen,
65) Heeft een onvertelbaer Geld
Opgeschildert, opgetelt;
Tot hij endelijck, de knoopen
Van sijn mijmering ontkroopen
Door de venster van sijn oogh,
(70) Vindt sich van dat blijde hoogh
Inde droeffelijckste dallen
Van vergiste vreucht gevallen,
Ongeluckigh des alleen
Dat hij korts geluckigh scheen.
(75) Grauw gebouw, vereewde Wallen,
Soo en moet ghij nemmer vallen,
Soo en moet ghij nemmer sien
Die Oragnen tegendien’,
Kluijstert dese klamme klachten
(80) Tot ghij wederom uw’ Nachten
Daghen sult geworden sien;
Mogelijcken kon ’tgeschien
Dat sij onder uijt uw’ kelder
Donderlijck, soo holl als helder,
(85) Voor het voorhooft mochten slaen
Dat vw Hooft-Heer heeft gelaen;
Mog’lijck of s’ uyt sijn bewegen
Yet medoogentlijcks verkreghen,
Mog’lijck of s’ hem seggen dêen,
(90) Onverdiende blauwe scheen
’Kben onschuldich aen vw’ buijlen;
En dat huijlen en dat pruijlen,
En dat hagelijck beclach,
Zal ick noch een’ Witter dach
(95) Met een heuchelijck onthalen,
Achterstell en all, betalen.
Hag. Iunio

[P.C. HOOFT]
DANKHEBT VOOR DE GOEDEN AVONT VANDEN H. C. HUIGENS
GEWENSCHT IN MYN AFWESEN VAN MUJDEN
Segh ghij, die voor beuselingen
Houdt het wonderlijcke singen,
En geen’ dichten toevertrouwt
Dat zij ooren maecken ’t woudt,
(5) Ooren maecken harde klippen.
Vaeck hoord’ ick (dat ’s meer) de lippen
Van geboomt en steilen stee
Kallen nae, gerijmde reên.
Menssen woorden hoord’ ick vaecken
(10) Bauwen nae van layen daecken;
Kalck oock en gebacken klaj
Soo langtongt sijn als de laj.
Bergh en daelen staedigh souwen
Snaetren, konden zij onthouwen
(15) Hun’ gehoorde les zoo fraey
Als een spreeuw oft papegaej.
Hij die ’t moeye mal soo kluftigh
Loofde, vondt der soo vernuftigh,
Dat s’ hun’ les onthielden lang
(20) Drie maetslaeghen van een zang.
Vasthart meen ick. ’ Twas ten tijde
Als hij golf zijn’ brujdt ontvrijde,
En het huwlijck maecte klaer,
Tussen Oceaen en haer.
(25) Trouwe, zijne reeden snerpen;
Soo weet hij ’t hun in te scherpen.
’tKomt niet staegh bij leerlings geest
Dicwijls is de meester ’t meest
Maer wie daght dat hij sijn klaeghen
(30) Soud’ doen heughen veertien daeghen
Aen die groote groove romp
Dien der meenig schouwt voor plomp:
Aen dien staepel ruw van moppen
Dien de baeren d’ ooren stoppen,
(35) Baeren van het Zujder zout,
Dat daer op sijn spijt uytspouwt?
Meer nochtans als t’ halver weghe
Van ’t onsig-hbaer bos geleghe’
Met sijn toppen averecht,
(40) Hoord jck roepen over Vecht,
Heftelijcken voer het weenen
En het steenen van de steenen,
Tegen wint en tegen stroom
Mij te moet aen Diemer zoom.
(45) Daer verhaelden zij van Vasthart
Woortjes soeter als de bastart
Soeter als de nieuwe most
Dien de Duitsch te Dordrecht lost.
Daer verhaelden zij zijn deunen,
(50) En sijn kermen en sijn kreunen
Met een, opgesteken klóck,
Hallef errenst oft heel jóck,
Om dat eer sin jaght de schóóten
Streeck, het sagh sijn’ steeven stóóten,
(55) En moest vaeren over stuir,
Groetende van ver den muir.
Daer de Velser ongedulden
Hollands overheer onthulden:
End’ hoe dese bijstre ramp -
(60) Overmits mijn afzijn quap.
Vasthart weet ghij met uw stemmeu
Soo te streelen, soo te emmen
Eeenen steenhoop wild en woest
Tot zij ’t hebben overnoest
(65) Met uw klaghjes uyt te schildren?
Weet g.hij met u zan-g t’ ontwildren
Steen dien staegh met hun g.eroes
Watr’ en windt deu op macct rocs?
Lichtlijc- soudt ghij dan den zinnen
(70) Van de ijder Meereminnen
Legen ’t vier soo nae, met mój
Zingen, dat ’s al ’t was van ’t Góy,
Opde-n, o-n uw’ woordtjes buijten
Het be-oorbaer oor te sliijten:
(75) Als die drogh vol kattequaets
Eertijds leefde met sijn’ maets.
Ick verleckert op uw vleyen
Voel de vreese voor verleyen
Staen in mijnen boesem stil.
(80) Uwe keel heb al haer’ wil.
Maer is ’t reên dat ick sal moeten
Teg-ens u-e belghsuht boeten
Breucken, die des Noodlots raedt,
Oft het reukloos Luck begaet?
(85) ’as verseilt aen Circes haeveu
Die met haer vergifte gaeven -
Bej bedaeghtheidt ende jeug-hdt
Wentelt in een ver-ensvreu-hdt-
Tuisschen, teemen, - slempen, slaepe- .
(90) -s het oor-ogh daer. Dat -aepen
Ic- en leerde t’ geener tijdt
Voeren- En in sulc-en strijdt
Had jc noyt oft hart oft handen.
Bet mijn’ ooren -atertanden- -
(95) Nae de leckernij van een
Kort ontbijten uwer re-n,
Als nae, dat men op -an -zetten
In een bruijloft, in banc-etten
Brujlofts staerten, die zoo wel-
(100) Meenig-h’ mesten -t sijn vel.
Maer wat is ’t? des Werelds winden
Zijn in geene sack te binden.
Beter, somtijts loopen aen,
Daer zij drijven, als vergaen.
(105) -aert g.hij mij in tijds verscheenen
Vaste star, jc had daer heenen
Daer g.hij lejde, loop gewent.
En is ’t dat jc- hier ontrent
U een rejs ma-h sien geresen,
(110) Dan sal ’t die g.oed’ avont wesen
Daer uw sang van heeft g.erept.
Ondertussen veel’ danck hebt.


[CH1623:012]
MIJN’ WEDERANTWOORD
Jae, danck hebt, beleefde Moppen,
Die mij uw’ bepuijnde kropp, en
Niettemin bespraeckt gesteent
Soo gewillich hebt geleent,
(5) Trouwer tuijghen van mijn’ weening
Trouwer Tolcken van mijn’ meening
Dan het klapperachtich riedt
Dat d-n Coninck Esel hiet.
    Maer vergeeft mij, klare klinckaert,
(10) Mijn vertrouwen op uw klinck-aerdt
Was geen toegedochte klanck,
Maer een toegedichte sanck;
Recht gelijck de minnaers pleghen
Inde wilderniss verleghen
(15) Om een oogh, en om een oor,
Om een tuijgende gehoor,
Struijclen, ongezielde lijven,
Ziel en adem in te lijven,
Om de Wanhoop van de minn
(20) Yet te scheppen van versinn.
Sie ick nu mijn enckel jocken
In een dubbel ernst betrocken -
Sie ick leven ’t ghen’ ick docht,
Amij! off het leven mocht,
(25) Soo wel eer de Griecksche Luijten
Van den marmer-hacker fluijtten
Die de Vrijster van sijn sné
’Tleven in soogh met sijn’ bé?
Welkom dan, en welkom, klinckers
(30) Welkom luijster-leepe lincke-,
Welkom welbelesen tras,
Welkom rijcke letter-kas;
’K will van nu aff niet meer daghen
Die uw’ daghen moet docn daghen
(35) Met het styghen van sij n Son
Die ick onlanx ondervon;
’Khouw mij ruijm en voll te vreden
Metten romp der holle steden
Die de schaduw van uw’ heer
(40) Somtydts met haer volheijt eer,.
Hebben u mijn’ krancke knepen
’Tleven uijt de borst genepen,
Bauwt ghij door den flauwen galm
Van mijn’ klachten, over ’t kalm
(45) Vande vlacke Zuijder-Ebbe
Die ick maer besien en hebbe
Doe ick van te voren las
Dat mijn’ reijs verloren was,
Wat en kan ick niet begrijpen
(50) Van het krachtighe beknijpen
Van sijn’ dagelijcksche stemm,
Hoe haer krakende gehemm
Door uw, laghen heen moet booren;
Wat ghij tonghen, wat ghij ooren,
(55) Wat ghij rammlens in ’t gebeent
Van hem leert en van hem leent;
Wat hij uw’ vermurwde schoncken
Leer en leersaemheijts geschoncken,
Wat hij letters monde-voll
(60) Heeft vergooten in uw holl!
’Kweet het, kalck, ick weet het, steenen,
Dat ghij leent dat kont ghij leenen,
En soo veel ghij berght en draeght
Veijlen die ’t u verght en vraeght;
(65) ’Ksal ’t u vraghen, ’ksalt u verghen,
’Ksal uw’ weerklanck komen terghen,
Ksal als in een’ Bijenfuijck
Komen smodd’ren in het puijck
Vande Goijsche honich-raden,
(70) ’Ksalder mijn’ begeert’ in baden,
En mijn snacken in verslaen,
Sonder seggen op het gaen
Dan, danck hebt, beleefde moppen
Die mij uw’ bepuijnde kropp en
Niettemin bespraeckt gesteent
Soo gewillich hebt geleent.


[CH1623:013]
Dexel vande vuyle pott
Daer het sweet, het quijl, het snott,
Daer de puysten en de roven
’Smerghens, ’savonds, ’snachts in stoven,
(5) Die uw’ klammen onder-rock
Met een saterdaeghsche sock,
Met een plaester aende wiecken,
Met een slaepmuts uyt het Siecken,
Met een opgekropte kam
(10) T’samen op te koken nam,
Onder drooghe paddepooten
In een vette vilt gestooten,
Had de Hell oyt overleght
Tooverachtigher gerecht!

(15) Evenwel, beleefde lapp,
Die ons ’truym-gerimpelt slapp,
(Schaemt v, meucke Mispel-schellen,
’Kspreeck van wack en weecker vellen)
Die ons d’uytgeweeckte huyt
(20) Uytter oog’ en hertten sluyt;
Waerom syt ghij niet gestadich
Om-end’-om gelijck genadich? -
Stelt ghij d’oogen voorden dach
Die hij liever niet en sach?
(25) Kweet het, alle leucken-poelen
Moetmen door een goot-gat spoelen
Daer het seep-sopp henen treck,
Dese heefter twee gebreck.

Noch en baette ’tpaer niet veel
(30) Sonder sinckputt aende keel,
Daer de neus en oogen-adren
Pisselinghen in vergadren:
Schoots-vell daer het vette best
Vanden aff-vall in vernest,
(35) Seever-sl-bb die ’tsiltigh rollen
In haer holte sie verstollen.
Sinck-putt, schoots-vell, seever-slabb,
’Ksagh noch van uw, dicke drabb
Menigh klam gerecht te stichten,
(40) Maer de walghe doet mij swichten
Sprack mijn maegh eer honger-leegh
Dan ick ’t uyt mijn longer kreegh.

Kittelt ijemand wetens-lust
Wie ’t mijn tanden heeft gelust
45) Sulcken knabbel-kneep te leenen,
Wiens bekl-ghelijcke scheenen
Soo te schrobben tegen ’tschrapp
Van mijn blinde Maskerlapp:
’Kwenschte sulcke vuyle vuylen
(50) Liever binnens lipps te schuijlen
Maer vervolght - ghij mij te deun
-p -et, Wie, van desen deun,
Luystert gierighe bevraghers,
Luystert schimp en schande-jaghers,
(55) Hoofden van te veel beschicks,
’Tis een Q. en,tis een -. -
Hag. ult-. (31) Iul-

[CH1623:014]
Opper-korst van ’t soet geback
Daer den Hemel all in stack
Daer hij van in duysend deelen
Mild geheeten heeft in velen:
(5) Die uw’ garen onder-rock
Met een grauwen Amber brock
Met het pit-sopp uyt de doosen
Van de Morghestondsche Roosen,
Met het ziel-verheffend natt
(10) Van ’t oraegnen bloesembladt,
Inde somer strael te drooghen
Onderling had op doen looghen,
Paste Iupiter oyt want
Die hij lieffelijcker vant?


[CH1623:015]
EEN GESANT
Hij is een eerlick Spie; een buytens-baet-besorgher;
Een hier, een allesins gevaerlick medeborgher;
Eens Vorsten langsten Arm; een ongeroepen gast,
Die nochtans nootelick aen ’thooger ende past;
(5) Een staende licht, een balck, een waterloop verkregen
Op Tuyn, op muer, op grond van verr’ of naest gelegen;
Een Oogh op ’t sien gehuert, en daerom soo verhooght,
Op ’t sluymeren gelaeckt, op ’t slapen noyt gedooght.
Een sprekend Tafereel van die hem heeft gesonden,
(10) En weder t’ eener sprongh ontlijst, ontlast, ontbonden;
Een heiligh buytens lands, aensienlick om den rock;
Een meest vergeten t’huys of half verschimmelt block;
Den vreemden meer als mensch, den sijnen meest geraemte;
Een Bode sonder buss; een Taelmann sonder schaemte;
(15) Een Schiltwacht buytens walls; een Klappermann by daegh;
Een balling die sijn honck liefst weder noyt en saegh;
Een Koning bij der maend; een voll-op Herberg-houder
Daer ’s Koninks bors’ uyt hangt; een algemeene schouder
Van all dat Landsman heet; een machtigh Advocaet,
(20) Die van kort recht te doen of van vergelden praet;
Een schadelick geweer daer Princen mede steken;
Min schadelick nochtans dewijl sij ’t laten wreken,
En ijeder een te huys den Brill verdragen moet,
Dien hij sijn’ Weder-buer ten spijte dragen doet.
* * * Hag. 18°. Aug.ti


[CH1623:016]
EEN ALLGEMEEN POEET
Primum ego me illorum, dederim quibus esse poetas, Excerpam numero. Hor.
Hij is een krakend wiel, dat stadich maelt en knarst,
Van all dat in hem leeft zijn d’ herssenen ’tverwarst,
De Maegh het onversienst, ’tvermoedste Tong en Longer;
Een Waersegger, van dorst, een Logenaer, van honger;
(5) Een aller paerden Sael; een kruijper inder daedt,
Een vlieger soo hij meent; een muffer waer hij gaet;
Een suffer waer hij sitt; een allgereedt bedichter
Van rouw, van vrolickheit; een haestigh woorden-vlichter;
Een misgeboort van ’t School; een wilde Latinist;
(10) Een windigh wan-geback van semelen en gist.
    Hij niest en hoest in Rijm, en daer hem staet te kiesen
Van Rijm of Reden een, ’t laest sal hij liefst verliesen.
Besnijt hem ’twandelen, en eenicheits geniet,
In ’t druckste vanden drangh siet hij de menschen niet;
(15) Hij tuyt sijn daglix Dicht in allerhande ooren,
En wee den haestigen, of die’t onachtsaem hooren,
Hij ringelts’ achter aen, en refereints’ in swijm:
De min doorsichtige, dien ’t klappen vanden rijm
Voor alle reden gaet, zijn d’ Ezels die hem dragen,
(20) ’Truym-oorigste gediert, daer ’t all is in te jagen
Dat in de kiese klemm van d’ oore niet en gaet
Daer wijse wetenschapp voor aen ter wachte staet.
    Sijn Bijbel is de Schatt der wederschapen dieren;
Daer in gelooft hij ’t all, behalven ’tkoel versieren
(25) Des dubbel-topten berghs, daer ’t water Dichters maeckt;
Want dat men aen de Konst door druyven-dropp geraeckt
Dat sweert hij bij sijn’ penn: Maer Midas loon van ooren
Bevindt hij mogelijck, doch schrickter van te hooren.
De moeyelicke vreughd van Tantals wan-besitt
(30) Gevoelt hij soo vervult, als off hij ’teenigh witt
Des Dichters waer’ geweest, en ’theel verhael beschreven
Op ’t rijckelick gebreck van sijn verhongert leven.
Actaeons hooge kroon gewint hij van sijn Wijff,
Dat ’s voor sijn Lessenaer te maken van haer lijff,
(35) Doch hij versett den hoon van haer bedeckte weghen
Meest met de gulde klucht van Iupiters gereghen.
    Van d’ oudste Wijsen herr berekent hij ’tgeslacht
Van Dichtens diepe Konst, al sitse nu veracht,
En van dien trapp gedaelt tot op de jongste gecken;
(40) Daer is hij ’t hooftstuck van; wien staet het aen te trecken?
Hij is een ongediert in menschelijcken schijn,
Dat ijeder een bespott, en ijeder een will zijn.
21° Aug.ti Hagae.


[CH1623:017]
EEN BEDELAER
Hij is een Aerdsch Planeet; een’ Schildpadd sonder dack,
Hoewel t’huys waer hij gaet; een’ horen-loose Slack,
Die sonder sout versmelt; Mensch, menschelijxt van allen,
Mensch totte menschlickheit van d’ eerste Mensch hervallen,
(5) Een na-neef van den Krijgh; een’ spruyt van Overdaet;
Een Monick sonder kapp; een pachter van de straet;
Een’ logge legher-luijs; een’ inbreuck vande werck-keur;
Een’ schaduw van het hoff; een stoep-stijl vande Kerck-deur;
Een karmer om den kost; een suchter van gewoont;
(10) ’Tverwijt der Christenen daer om-ontrent hij woont;
Het naeckte lidt des Lijfs daeraf wij leden heeten;
De wey van ’t ongediert; het broey-boss vande neten;
Het uyterste gepoogh van ’swerelds ongevall;
Een niemands bloedverwand; een opgeschopte ball,
(15) Dien elck een ander sent, en allesins moet stuijten;
Een rogge kruymelkorf; een Thresorier van duijten.
    Sijn’ maegh sitt op sijn’ tong, en maecktse bedel-rapp; .
Brenght sij gheen kley ten dijck, dan spreeckt hij met een’ schrapp,
Dan maent hij met een stomp, dan slaet hij met twee krucken,
(20) En doet medoogentheit den neck ter borse bucken;
Sijn uijterst toeverlaet is kinder-keel-getier,
Den ooren die wat lust een’ Sackpijp of een’ Lier;
Daer brengt hij d’ oude Luyt van Orpheus met ter schanden,
Daer dwingt hij Leewen met, en vangtse met sijn’ handen;
(25) Die luy’ren op ’t gemack; en, gingh de dach-rent vast,
Soo lief leegh bedelaer, als ambachtsmann te gast.
    Een Schouteth is sijn dood, een Lijckhuijs is sijn leven;
Hij loont sijn’ gheveren met meer dan hij kan geven,
Den Hemel voor een’ dronck is hoogen Interest;
(30) Hij leeft van dagh tot dagh; hij sorgt voor ’twinter-nest
Als ’t Sneew geregent heeft, dan sweert hij by de korven
Die ’tSpuij begrommelen met kruymel-mull van torven;
Hij koelt sich daermen sweet, hij warmt sich daermen beeft,
Meest beyde kommer-loos, dat ’s dobbel wel geleeft;
(35) Hij vindt sich in ’tgeniet van dexel en van kleeren,
Valt ’t een of ’tander schaers, hij deelt weer met de Heeren.
Wat heeft de rijcke meer voor langhe voorsorghs pijn?
Niet veel. En evenwel, God Helpse die het zijn.
22°. Aug. Hag.


[CH1623:018]
EEN’ RYCKE VRYSTER
Sij is een’ Kermiss Gans, die menigh’ Boer ontslipt;
Een’ korssele Goddinn, die ’tmeerendeel belipt
Van hare Priesteren; een been van dusend rekels;
Soo menigh’ jonghen bill een bolster-bedd van hekels;
(5) Een gulde pijl van ’tkind dat Venus Moeder heet;
Een sonderling gediert, dat Amber-droppen sweet,
En roosewater pist; een’ duyv voor alle tillen;
Sij kan all wat sij will, behalven ijet te willen;
Sij is een’ Vrijer-wann; een schuym-spaen vande Ieughd;
(10) Sij quelt sich in de keur, en ’tis haer meeste vreughd;
Sij kan van dusend een den Maskerlapp ontbeeren,
Elck Vrijer is een’ Moll, en ’tvleesch gelt nae de veeren;
Haer sproete-plecken sijn onsichtbaer of van goud;
Tijd, die de vellen ploeght, en maeckt haer nemmer oud;
(15) Men vrijdse bij Gesant, haer bij-zijn is te derven
Vermits haer’ schilderij, de Grondkaert van haer erven;
Hoe haer’ bors grooter gaet, hoe Sij meer Maeghdoms heeft,
Die erger dencken derft verdient niet dat hij leeft;
Sij is het Venus-beeld der Parisen van heden,
(20) Daer Iuno noch om lacht, waer Pallas maer te vreden;
Haer ooghe spreeckt Schiedams, sijn uytgestraelde geest
Betoovert Menschen-vlees, maer Beesten onnae meest;
Haer wapen is een Koey in klaverveld ter weiden,
Die overgeten schijnt, en vande melck will scheiden,
(25) Den Helm is d’ opperhuyv van Landvrouws Koren-tass,
Een stock-bors inde Kroon geswollen van ’tgewass,
Het loofwerck om end om sijn leckere pampieren,
En liever parckement, daer Segelen aen swieren;
Haer’ Boomen van geslacht sijn Bogaerds sonder endt,
(30) Dat ’s van het oudste Eêl, of Eva is ontkent;
Al is sij kladd-papier sij heeft vergulde kanten,
En die de hand mishaeght die kustse door de wanten;
Sij haeckt nae Trouwens nacht, en vreest hem bet en bet;
De Bruydt en ’t Vrijster-rijck gaen t’ eener uer te bedd.
(35) Dus valt haer ’t Iae-woord hard, en ’t Neen niet min, om ’t wachten;
Daer ’s onraed voor haer Door, men trommelter by nachten;
Haer’ bell is affgeluydt, de klepel roept gena’
Van soo veel geesselings, de Dorpel, Mannen sta,
Mijn rugg-been gaet ter plett; haer’ stoele-sporten schreewen
(40) Van onverduldicheit als hongerighe spreewen;
D’ een heetse Roos of Sterr, en d’ ander Sonn of Maen;
Maer meeste van gevoel, Wanneer Van Waer-raeck-aen.
Hag. 24°. Aug.ti.



[CH1623:019]
EEN KONING
Hij is een Menighte besloten in een’ Kroon;
Een ijeders Opper-knecht; een Slave sonder loon;
Het hooge dack van ’t Rijck dat all den hagel uytstaet;
Het groote reken-boeck van all dat in en uyt gaet;
(5) Een Penning van ’tmetael daer wij af sijn gemaeckt,
Maer op de reken-rij der Dusenden geraeckt;
Een Vrij-heer inde boey; een eewighe gevanghen;
Een bidder met gebied; een slot-rijm van Gesanghen;
Een Blixem die door ’tstael van allen weer-stand breeckt,
(10) En all dat toegeeft, spaert; een’ wolck die donder spreeckt;
Een’ Sonn die noch gelijck, noch duysteringh kan lijden,
Of onweer volchter op, en warrelwind van tijden;
Een noodigh onder-God; een stadigh man te roer;
Een doel van ondancx pijl, en achterklappers roer;
(15) Een aller voorspoets eer en schades schande dragher;
Een uytgemaeckte Mann; een schepsel van sijn laegher;
’S volckx will is dat sijn will voor aller willen will’;
Sijn will is ijeders wett, sijn wett is ijeders will;
Syn adem stickt in ’tnauw van lieffelicke lieghers,
(20) Van treffelick geboeft, en heerlijcke bedrieghers;
Die waeyen waerheits lucht sorghvuldich van sijn oor;
Is ’t dat Sij onversiens door haer’ besetting boor,
Sij scheppen haer geweld, en door de kromme fluyten
Van hunn’ vercieringen ontwringen hem haer stuyten;
(25) De vriendschapp kent hij niet, dat ’s wedergaden vreuchd;
Dier heeft hij binnen geen, en buyten is ’tgeen deughd,
Maer eigen baets bejagh; de Vorsten zijn geen’ vrinden
Dan om versekertheit in veel verbonds te vinden;
Soo is de vreese meest de kopp’lers van sijn’ trouw,
(30) En schrickt hij voorden Oom hij maeckt de Nicht sijn’ Vrouw:
Dan is sijn voordeel min dan vande minste slaven,
Hij haelt de Meer op stall en heeftse niet sien draven;
Sijn’ vrienden zijn hem vreemd tot inden hoogsten nood,
Dan raeckt hun ’s vaderlands bederven in syn’ dood:
(35) Soo lang hem lang geluck de deughd doet wareloosen
Vermengen sij haer eer niet garen met de boosen,
Veel liever stortten sij haer’ tranen inden stroom
Daer tegen all haer kracht onkrachtigh is en loom.
Sijn’ daghen zijn niet sijn’, de Dachraed en de sorghen
(40) Bekruijpen hem gelijck; van Avond aff tot Morghen
Geniet hij nauw de rust die vaeck ontstelen kan,
Soo lang hij niet en leeft, leeft hij sijn eighen mann;
Sijn’ sieckten seggen hem dat groote bloemen welcken,
Dat doet hem sitteren voor ’t schuymen vande kelcken,
(45) Voor ’t dagelix gerecht, al diende ’t hem sijn Soon,
Die moglick staende voets kan reicken inde kroon.
Vergulde distelen, wie kan men uw’ verblijden
Door soo veel Aloës bedachtelick benijden?
Wie wensche na de hooghd daer ’t soo gestadich waeyt,
(50) Daer ’t soo dier slapen is en ’thooft soo goe’koop draeyt?
Hag. 26°. Aug.


[CH1623:020]
EEN GHEMEEN SOLDAET
Hij is een’ ijsre sport in ’theck van ’tvaderland;
Een Prediker op ’tmess; een Raedsheer mette hand;
Een roover met verlof; een ongelaeckt ontschaker;
Een vreeslick Ambachts-mann, een Wees en Weduw-maker;
(5) Een eigenaer van all dat ’s vijands eighen is;
Een Landsman die met vreughd van vré te dreigen is;
Een’ rest van Moses rott, die noch den dans besint heeft
Rondom der beesten huyt die Israël verblindt heeft;
Een’ duyve binnens koys, een Duyvel buyten band;
(10) Een vleghel op den Boer; een’ Zeissem op sijn land;
Sijn’ vinghers zyn de heij van ’s hemels hardste roeyen;
Hij hongert na den dagh daer honger uyt moet groeyen;
Hij wenscht om veeg te zijn; sterft daermen niet en sterft,
Verlegen met het geen een ijeder noodste derft;
(15) Is ’t vloecken Christelick, hij oeffent het met eeren;
Vergev’ ons onse schuld, dat kan hij bidden leeren;
Als wy ons’ schuldenaers, dat wilder langsaem uyt;
Sijn heele Vader ons versuymden hij om buyt;
Sijn’ averechtse Corts verhitt van ’t Aderlaten;
(20) De goe, de quade saeck van Koningen, van Staten
Beproeft hij bijde Sold, de best’ betaler wint;
De ballast sijns gevolgs zijn, Knapsack, Vrouw en Kindt;
Daer vecht hij vrolick voor; en wel hun, valt hij boven;
Hunn’ maghen sullen ’t sich drij daghen lang beloven,
(25) Vier zijn sij bedelvrij; en wee hun, tuymelt hij;
Met een gewinnen sij den Aelmoeskorf op zij,
Dien doode Ians verdienst van allen minst doet swellen;
Noch wenschen sij maer half dat hij het moght vertellen,
Verlegen met een stomp, verrijckt van ’t derde been;
(30) Verr’ ongeriefflicker een mancke mann als geen;
Dat Graffschrift schencken hem de naeste van sijn magen,
En dat’s de rotte vrucht van bloed om goed te wagen;
Eer is sijn voeder niet; verdient hij het geluyt
Van wel doen en wel staen, dat’s d’ Overste sijn buyt,
(35) Daf rockenhooft verswelgt wat menigh dusend Spinnen,
Sijn toesien is verdienst, sijn rockenen is winnen;
Hoe hiet de Roomsche Ieught Carthagos vall en vell?
De Schrijvers weten ’t niet, ’t Was Scipios bestell,
Die ’tstuck bekrabbelden vergingen voor een ander,
(40) Heel Macedonien heet heden Alexander;
Gaet loten inde kans van dusenden om een,
Gaet worden niet om niet, en van gering tot geen.
Nu hooger Christenen, ghij gaet de uer ontmoeten,
Den langhen oogenblick, die een voor all sal boeten;
(45) Mijn’ sorghe volghden u veel tragher dan sij doet,
Waer ijeder Leew in ’tveld een heyligh in ’tgemoet,
Maer een belaste Ziel met boos-beleefde daghen,
Een eewigh onberouw den Rechter op te draghen?
Wee, stale moeden, wee. ’Tis kostelick gevaer
(50) Daer van het, Wel hem, komt, die noyt geweest en waer.
Hag. 2°. Septemb.


[CH1623:021]
EEN GOET PREDIKANT
Hij is een Makelaer in ongesiene waren,
Die oore noyt en hoord’, in ’therte noyt en waren;
Een Kock van Hemel-kost; een koren Werelt-sout;
Een Christelick Levijt; een’ handgeleid’ in ’t woud;
(5) Een’ Trommel van genaed; een Afgesant van boven;
Een Wachter op de poort; een Stoot-steen inde Hoven;
Een’ schave vande Ziel; een’ geessel vande Sond;
Een Segger met gesagh; een Visscher met den mond;
Een Tafel-waerd in ’tKruijs; een’ Fackel uyt de wolcken;
(10) Een Engel in gebeent; een Voor-hooft aller Tolcken;
Een wecker daermen ronckt; een scheider daermen schermt;
Een dreiger daermen lacht; een trooster daermen kermt;
    De blommen van sijn’ tael zijn waerheits bloote leden;
Sijn Groote Meesters will is ’tslot van all’ sijn’ reden;
(15) Onraed van woorden-keur beswaert sijn uytspraeck niet,
Wel spreken is ’tbestell van Die hem spreken hiet,
En altijd spreeckt hij wel die boden-brood komt halen;
Maer garen laken wij de lakers onser qualen;
Die stormen staet hij uyt, en menigh bitsen tand,
(20) En menigh schudde-muts van menigh onverstand;
’Tverleckerend’ voll-op van troetelende leughen,
Van blinde vrienden-gunst, en kan hem niet verheugen;
Geleertheit rekent hij onnooselheit van geest;
Religie ’tonderscheid des menschen vande beest,
(25) Niet redens gaev’ alleen. Sijn’ boecken zijn de bladen
Van ’t dubbele verbond; de fackel sijner paden
Ontsteeckt hij aen dat licht; die troostelicke brand
Begaeft, beroert, beleidt, sijn’ tongh, sijn hert, sijn’ hand;
Het veinsen waer hem konst; het recht gaen heet hij loosheit;
(30) De Werelts wijsheit, jock; haer schoonste deughden boosheit;
Haer soetste reucken, roock; haer dierste peerlen snott;
En alle vreughd verdriet van elders als van God.
Gedwongen ootmoets pracht is in hem niet te lesen;
Sijn oog is nederigh, sijn Ziel gelijckt sijn wesen,
(35) Dat defticheit bedaert soo verr beleeftheyt lydt;
Hij kan door fronssen zien, en lachen t’sijner tijd;
Sijn’ kercken sijn soo veel’ als huysen van ellende,
Daer oeffent hij ’tbewijs van ’tsaligh sonder-ende,
Daer deelt hij mannelick in ijeder eens verdriet,
(40) En plaestert grouwel-loos de grouwlen die hij siet;
Bekommering van Staet, wat Princen doen en laten
Bekeurt sijn’ lusten niet; de tijding vande straten
Ontmoet hem onverhoeds; hij guntse niet een oor;
Gods lastering alleen ontgrendelt sijn gehoor;
(45) En daer hij ’tlos beleid der Koninghen siet hellen
Tot Godsdiensts ondergang en Waerheits achterstellen,
Daer roept hij brand, verraed, en, Vorsten belght u niet,
Ick buyghe voor een Wett van Hooger hands gebied;
Geschillen, ’twilde vier van all te heete herten,
(50) Ontloopt hij ruggeling: men moet hem jaren terten
Om een uer woorden-strijds; de Waerheyt met de Vré
Verhecht hij echtelijck, gelijck sijn meester dé;
Comt d’een van d’ander hand nootsakelick te scheiden
Hij vatt de voorste vast, en koppelt weder beiden
(55) Met losse knoopen toe, daer koele middelmaet
Met stade weer den strick van d’oude trouw om slaet.
Groot Herder Israëls, laet dijn’ verkoren kudden
De vruchten dijns verbonds van sulcke tacken schudden,
Sendt knechten inden Oogst van dese’ en beter stoff
(60) Ons wel-zijn hangter aen, en daer aen dijne loff.
Hag. 6°. Septemb.

[CH1623:022]
REQUEST AEN ANNA EN TESS. VISSCHERS
DOOR NICHT S. VAN BAERLE TE PRESENTEREN,
OM TWEE BESCHREVEN RUYTEN
Suster-paer, groot huysgesin,
Meyssjes, mannelick van sin,
Sijn je hartjes onbewoghe
Teughens mijn versoecks vermoge,
(5) Doet wat om de moye Maeght
Die je dit Rekessje draeght;
Off se sijn van stael egoten,
En uyt klippe-key esproten,
Off die soete Vrijer-knipp
(10) Selse buyghe mitter lipp.
7°. Septemb. Hag.


[CH1623:023]
EEN SIECKE VRINDT
AEN TRELLOS KINDT
Gouwe Gouwbloem van Ter Gouw,
Wist ick wie U plucken souw,
’Kpaerden hem van desen dach
Mette wijste Bloeme-sotten
(5) Diemen oyt voor Bloeme-potten
Goudt ter Gouw besteden sach.
febricitans. Hagae. 14°. 7b. (Sept.)


[CH1623:024]
EEN ALCHYMIST
Hij is een’ ruijme sift, daer ’tkoren met sijn’ a’ren
De stuijvers met de beurs, ’tland met de hoev door varen.
Hij is de wijse beest die inde boomen pickt
En t’elcker hoôpt het hout is daer met doorgebickt,
(5) Dat nemmer wesen sal; Hij is een Molen-draver,
Die blindling loopt en sterft, en sem’len eet voor haver;
Een snepper bijden dagh; een jagher boven wind;
Een’ inbreuck vande Schrift, die soeckt en niet en vindt;
Een reysigher op ’tspoor van een vergulde stall-licht;
(10) Een Krijghs-heer voor Ter Gouw, die eewich voorde wall light;
Een slemper die sijn’ maegh in koôl en roock verbrast;
Die op ’t toekomend’ leeft, op ’tjegenwoordigh vast;
Een heer van all, en niet; een Toovenaer in ’t wilde;
Een deken, soo hij seght, van ’t Muntemeesters gilde;
(15) Sijn Witt is Goddelijck, op ’tscheppen leght hij toe,
Om dat hij ’t noyt gewint en wordt hij ’tnemmer moe,
En vond hij dat hij soeckt, hij mocht het leeren laken,
Najagen spitst begeert, besitt bedompt vermaken;
Veel’ hebben dat hij jaegt, en eten sich maer sat;
(20) Maer soo hij ’thebben wil, was’t nemmermeer gehadt;
Hoe ongewisser Iaght, hoe dat sij meer gewilt is;
Maer dese Weymann soeckt, waer, hoe, en off het wilt is,
Die kennis waer sijn heil; hoe raken aende vang,
Dat sal sijn affcomst noch doen smelten van verlang.
(25) Doch hope keert noch staegh den vaeck van uyt sijn’ oogen,
En hadd’ die kleij gevatt, en hadd die kroes gedogen,
En hadd’ die koôl gevonckt, en hadd’ dat glas geduert,
Syn’ Maeghden hadden lang een gonde pan geschuert,
Nu leght de hoôp in ’tsand en heell den hoop in d’assen:
(30) Wat middel van herdoen met uytgesmolten kassen?
’Tplecht-ancker is sijn tongh, die roert hij in ’tgedrang
Van vorsten huys-gesin, en metten dichten dwang
Van eeden voll vervloeckx, door met-bekrosen tuygen
Helpt stale kofferen van Koningen in duyghen:
(35) Eens luckt die reyse wel; ten tweeden schaers, maer oock;
Genaeckt hij drijmael ’thoff, en brengter niet als roock,
Men telt hem stuyvers toe met vuysten voll om d’ooren,
En stooters metten voet; sijn’ leerlingen die ’thooren
Ontstelen sich ’tgedruijs: T’huys vindt hij man noch maert,
(40) Noch inde kroesen goud, noch hutspott aenden haert;
Sijn naeckte bedd-gemael, sijn hemdeloos gebroedsel
Zijn selver uytgedraeft om decksel, dack en voedsel,
Hij volght hun op het spoor; in d’ assen vindt hij dat,
Die saeyen sij in ’tgaen: ten laesten brengt hem ’tpad
(45) In’t achterste vertreck van wanhoops dorre gasten,
Daer’t selden vleesdagh valt, en menighmael halfvasten.
Soo wordt de hand geklemt die naer de Godheit tracht,
En beter schepselen om erghere verkracht.
Hag. 18°. 7b. (Sept.) febricitans.


[CH1623:025]
EEN DWERGH
Hij is een Reus van verr; een Reusen duym van bijds;
Een poppen Oliphant; een schier-heel-hooft voll spijts;
Een vierendeel persoons; in’t venster yet van aensien;
Een duyvels-brood in ’tveld, dat ijeder een moet aensien,
(5) En niemant mijnen derft; een’ ronde middagh-schauw;
Een’ Ziel-doos, volle kort, doch daerom niet te nauw.
Sulck een man bij een man
Als een’ pint bij een kan,
Als een’ sweep bij een’ vlegel,
(10) Als een’ koôt bij een kegel,
Als dit vaers
Bij een’ kaers.
Hag. 19°. 7b. (Sept.) febricitans.

[CH1623:026]
EEN SOTT HOVELING
Hij is een Ydel-man, een Edel beest gelijck;
Een blaes die bersten will; een overguld stuck slijck;
Een Wimpel aen het schipp van ’svaderlands groot Stuerman;
Een vreesslick schaepen oogh; een spijtigh borgers buerman;
(5) Een deughniet op sijn hoofs; een huerling om de sopp;
Een vleijer om de konst; een lieger door sijn’ kropp;
Een Klabbeeck inde bagg van weinigh’ Ooster-steenen;
Een Snijder met de tong; een Wever met de beenen;
Een trotse Treves-leew; een blixem op de straet;
(10) Een rasend ure-werck, hoewel ’t met veeren gaet;
Een’ vuyle Muskus-doos; een onnutt Staet-gewicht;
Een’ sterr, die, selver doof, van ’s Princen luyster lichtt.
Den Adel, schoone lijst van slechte schilderijen,
Is ’t Masker van sijn doen, daer derft hij op betijen
(15) Als off sijn’ Ouderen de voor-eer van ’t Gevest
Op schande waer’ vergunt, op schelmerij gevest;
De Wijsheit derft hij self soo mannelick verachten
Als waer’ sij noyt bekent voor wortel van Geslachten;
Als waer’ het edelst eêl geborgen in het bloed,
(20) En niet veel eer in ’tmergh van ’tvoeder vanden hoed;
Daer Menschen-snijders doch den Edelen van binnen
Gelijcken bij den boer, op ’t huijs nae vande sinnen;
Daer sproot de wortel uyt wel eer soo hoogh geeert
Soo Adelick beloont, van Stout, Rijck of Geleert;
(25) All wat den boom gelijckt is vande rechte tacken,
Veraerde bastarden verdienen niet als ’thacken.
Hij kent alleen het Stout, en meint het maeckt den Man,
Slaet van hem als een henxt, raeckt waer hij reicken kan;
Hij lieght soo veel hij gaept, maer wee die ’t hem verwijten,
(30) Gij liegt is hoogh Alarm, daer voor hij andre smijten
Oft slaghen wachten moet; en wordt hij dan geveldt
Off veldt hij andere, hoe is sijn’ Eer herstelt,
Hoe beter maeckt hem ’tquaet, hoe hebben hem de plasschen
Van sijn oft andren bloed de logen affgewasschen!
(35) Wanschapen stouticheit, van over Zee geleent,
Wie heeft u ’thuijs verhuert van ’t Edele gebeent?
Hoe onbevleckter Eer waer’, buyten vrienden palen,
In Godes groot krackeel op ’t ongeloof te halen!
Wat vindt hij dagelickx, die naer wat kervens lust,
(40) Verkoeling van sijn vier in ’swerelds ongerust!
Hoe veiligh waer’ hij stout, die schouwde met de plecken
Van Abels ruchtigh bloed de handen uyt te strecken
Voor ’t eewighe gericht, daer ’tlaeste oogenblick
Het vonnis uytten doet van ’theet onendelick,
(45) Daer ’t all moet kinderlijck van schrick voor leeren sweeten
Dat manlijck onverzaeght, en saligh stout wil heeten!
Stout zij die ’t wesen will, een is het inder daet,
Die ’t sterven niet en vreest om dat hij leven gaet.
Een Sondaghs sonneschijn is ’thoogst van sijn begeeren,
(50) Dan misten hij soo lief den hutspott als de kleeren;
Dan drijft hij door de wolck, als Sterre met een staert,
Die op de Predick-uer voor ’s Vorsten huijs vergaert;
Trapt trappen op en aff, slaet door de door-tapijten
Als waer’ sijn arm een sweep, als hoorde ’t hem te spijten
(55) Dat ijet bekommerlickx sijn’ incomst wederstaet:
Geraeckt hij naer sijn Heer de naeste mann op straet
Die schielick omme siet, en vraeght hem Hoe de wind is,
Wee die dan anders denckt dan dat hij ’twaerdste kind is;
[Dan dat sijn snel begrip, sijn kennis hoogh en diep,
(60) Gevraeght wert daer sich geern een minder op besliep.]
Hij sluyt hem oor aen oor, en antwoordt, Oost ten Noorden,
Een schrickelick geheym, ’twaer schaed dat ’t ijemand hoorden.
Hij volght hem tot in ’thuijs daer ’swerelds ydelheit
Off aende Galgh verschijnt, off opde pijnbanck leit;
(65) Maer een bestoven krull gekrinckelt om sijn’ ooren
Bevrijdt syn’ herssenen voor sulcke snelle booren,
En waer’ sijn oogh soo dicht, hij vloeckte d’uer ter hell;
Maer ’tkijcken staet hem bij; van d’een’ tot d’ander’ spell
Bekruypt, bewandelt hij de wonderlicke swieren
(70) In ’t opgetoyde heir van murwe Memme-dieren;
Ontvliegter een’ een lonck, die hem van hondert naeckt,
Mijn oog-pijl, seght hij dan, heeft emmers doel geraeckt,
En, kleuter, weest gerust, men sal u naerder spreken,
U is een vrijer-vreucht verschenen van veel’ weken.
(75) Dat kost naemiddaghen van twee tot seven toe.
Drij daghen draeyt die spill, den vierden is hij ’t moe.
Nae des’ een tweede Iacht, daer slimme slobber-stegen
Het vlackste veld af zijn; die d’onbeschaemtste plegen
bij sterreloose Nacht en averechtse Maen;
(80) Hij maeckt de Maendachsmerckt getuijghe van sijn gaen,
En doet de Middagh-son sijn’ mallen waghen mennen;
Wat leght hem aen ’tgerucht? de Werelt mach haer wennen
Aen ’tghen hij garen doet. Onstaender plaesters uyt,
En boort het Zielen-zeer tot boven door de huyt,
(85) En hinckt hij nae den slagh van Venus klapp om d’ooren,
Geringhe swaricheit; die wapenen gehooren
Aen ’tvijfde vierendeel van sulcken Adels schild,
En die den beet ontsiet wat doet hij achter ’t Wild?
Maer walgh en overvloed versellen meest den andren;
(90) De volle vreughd bestaet in ’twoelen van ’tverandren:
Nu lust hem naer de bloem in ’tmidden van den doorn,
Naer druijven buytens reickx, naer Danaes in den Toorn.
Dat gelt u echte Bedd; en, Mannen, past op ’t vinckslagh,
Daer vlieght een Koeckoeck om, en dreight u met een’ quinckslagh.
(95) Geluckt hem ’tquaetdoen niet, en komt hem just te voor
Van hondert wijven een die d’eerbaerheit in d’oor
De trouw in ’therte huyst, ’t en kan hem niet als spijten,
Maer die ’them spijten doet en kan ’them niet verwijten,
Of ’tspijt haer dat ’t hem spijt dat sij ’them spijten doet.
(100) Verwijt is lijdelick die ’tschuldigh dragen moet,
Maer onschuld en verwijt valt steenigh om verdouwen,
En doet d’onschuldighe der onschult self berouwen;
Die wraeck wringt hij haer op: Hoe is Mevrouw vergist
Die dievegg heet, en heeft de stelens vreughd gemist!
(105) Sijn’ quellingh is ’t maer half; hy weetse door te spoelen,
En gloeyts’ hem om het hert, in ’tkeldergat te koelen;
Daer gaet hij uyt sich selfs, en noemt dat vrolick doll,
En segt, het groot Rond-om der Schepselen is voll,
Hoe soud’t de Mensch niet zijn, die ’tkleine beeld van ’t groot is?
(110) Soo strijdt hij mette Deughd, tot dat hij ’s avonds kloot is,
En rolt te beddewaert, en ronckt de dompen uyt
Van menigh’ herssen-schroef, en ongeboorde fluyt.
De Middagh weckt hem op; den hooftsweer doet hem duchten
Dat ’t weder Mergen is: hij voelt syn Borse suchten,
(115) En swijmen op sijn’ zyd’, van gister avonds stoot;
Die wanhoop ruckt hem weer van ’tmodder inde sloot:
Op ’tloten leit sijn’ hoôp, en dobbel’ dobbel-kanssen;
Maer weigert hem ’tgeluck syn’ pijpen na te danssen,
Sta bij dan Kermis-konst; beleefde steenen swijght,
(120) Wanneer ghij hier een’ kneep en daer een’ slinger krijght.
Daer moet gewonnen zijn; wil ’t qualick rechts gebeuren,
Men mach de Luck-godin haer slippen slinckx af scheuren
’T geluck is wetenschapp; die min doet dan hij kan
Beklaeght sich t’ongeluck, al waer ’t hij nemmer wann.
(125) Noch lijdt den Hemel ’tleed, noch veinst hij niet te hooren,
Tot dat den ouderdom komt sneewen om sijn’ ooren,
Dan stort hij wraeck op wraeck, en d’een op d’ander quael;
Die bladers maken ’tboeck van ’tstinkende verhael
Van sijn’ verrotte Ieugd, die leest hij in sijn’ droomen,
(130) Die droomt hij wakende, die doen sijn’ Ziele schroomen
Voor ’slevens Avont-uer, en ’tscheiden deses lyfs,
De vuyle schommel-plaets van soo veel wan-bedrijfs.
De kennis vande roe die Sondaers sullen dragen
Is ’tvoorslagh van den klop der Goddelicke slagen,
(135) Dus leght hij noch en wenscht om lang en langer pijn,
Te vreden verr van wel, om erger niet te zyn.
In ’tworstlen mette dood verleegt hij noch syn’ lippen
Met wat hem volgen sall, met Magen uyt te kippen
Die ’t naeste paer betaemt, met schilden acht en acht
(140) Die om de groote ruijt behooren bijgebracht.
Soo is hij dat hij is, tot dat hij ’t ende wesens,
Den wandelaer vermaeckt met sesthien woorden lesens,
Hier onder legt een romp ontladen van sijn’ Geest,
Een Mensch, een Hoveling, een Niet-met-all geweest.
Hagae. 26°. 7b. (Sept.)

[CH1623:027]
IN DISGRATIA DELL’ ECCMO. SIGR. MOROSINI,
AMBR. VENETO. ALLA SUA DAMA
    Restagli pur crudele, Alma gentile,
Restagli dura, à chi con questi rai
Salir la lingua in così nobil stile,
Arder il cuor in sì bel fuoco fai:

    (5) Restagli tal che ne ridoppi i pianti,
Marmo di cuor, ghiaccio di vita privo;
Piu ’l sasso è duro, più l’Eccho à gl’amanti
Ripercuote il parlar distinto e vivo.

    Noi del suo innamorar innamorati,
(10) Con vaga orecchia del cantar sublime,
Godremo in tanto i Nettari odorati -
Di dotte lagrime in felici Rime;

    E per il ben di sì ricca ventura
A te la gratia, à te daremo i vanti.
(15) Piangasi poi; Diremo, Non è dura
Ch’ è dura ad un’ per non esserlo à tanti.


[CH1623:028]
PAR LE Sr. AMBr. DE VENISE. SUR UNE
DAME D’AUTRE RELIGION
I’adore un bel Idole, où se void enfermée
Une Ame s’eslevant au Ciel de fausse foy,
I’hônore une beauté, que par le Ciel je voy,
Fors de la seule Foy, de toute grace ornée.

(5) Si mon Coeur a failli, l’excuse est tost trouvée,
Par ce que ce regard un Paradis je croy;
Et qui ne sçait qu’Amour seul regne comme Roy,
Et qu’il n’est point de Foy dans le Ciel Empirée?

Comment (me dit mon Coeur) un regard si celeste,
(10) Où la gloire du Ciel paroist si manifeste
Arriere de son Dieu pourroit il s’escarter?

Mene moy quant et luy dans les lieux les plus sombres,
Amour, ie le suivray: Car s’il descend aux ombres,
Ie sçay bien qu’il fera un Paradis d’Enfer.
29°. 7b. (Sept.) Aeger

[CH1623:029]
EEN PROFESSOR
Hij is een sprekend boeck; een open letter-schatt,
Een preeker buytens koors: een Kluysenaer in Stadt;
Een wett-steen van de Ieught; een schaef van groene rijsen,
Die onder sijn bestier tot Staten-stammen rijsen;
(5) Een veerman vande deught voor domme kalver-vracht,
Naer ’thooge land van eer door diepe Leerings gracht;
Een Trommel in de stall daer ’tonervaren veulen
Syn ooren op vereelt, een Schuyt van hier tot Keulen
Den Iongen Reysigher, dien Francfords groote Miss
(10) (De kleyne Werelt-kaert) noch onbevaren is.
Hij schouwt een Kinder-Baes met even sulcken ooghen
Als hem een Staetsman doet: maer siet hij weer om hooge
Hij swicht gelijck een Pauw die op sijn pooten buckt
En met een nedrigh spijt sijn vedren t’samen ruckt.
(15) Vermach hij sijn begeert met Leyden te bepalen,
En naer sijn Klooster-niews, en verder niet te talen,
Hij is de vrijste vorst die oyt getreden heeft
Die inde gulden eew van ’t Rijck Te vreden leeft.
Sijn boeck-kas is een bosch daer all de boomen spreken,
(20) Die hoort hij met sijn oogh, en uyt die bolle beken
Vergaert hij eenen poel, die in sijn herssens staet
En weder stroomeling de drooge Ieught bebaedt.
Men vraeght hem als een Geest die door een drijstall antwoord;
Sijn liefste vrager is, die kruijssen in sijn hand boort;
(25) Daer schimpt de Pleyter op; die schildert hem met koôl,
En zeght, sijn konst is kindsch, sijn adem ruyckt nae ’tSchool.
Sijn sorg is eene daeghs van vier en twintich uren,
Dier moet hij, lust het hem, ter weken vier besuren;
Maer leght hij luijer-sieck, oft in de kelderklem,
(30) Dan is de leer-stoel stom, en ’tbriefken spreeckt voor hem:
Den Hondsdach Dieren-schrick is ’thooghst van sijn verlangen,
Hoelang die kermis duert verneemtmen aen sijn wangen,
Die brenght hij blosende van daer ’them niet en kost:
Dan waer ’t een groote sprong waer ’tleeren weer begost,
(35) Maer ’tscheel is ’t ongelijck van ’tlecken bij het lesen.
Ten laetsten komt hij op als uyt een mist geresen
En straelt sijn hoor-huijs door, en klatert door sijn baerd
Als waer het paerd sijn kracht gedoken in sijn staert.
Den nutten Reden strydt van jonge letter haenen
(40) Beleydt hy met een stem, al waerent Ruyter vaenen
Die slants gerechticheyt verdedichden int velt
Maer ’toverwonnen heijr en die het heeft gevelt
Vaersoent hy minnelyck met volle vredefluyten,
Midts hy vergolden blyft, en aller scha te buyten.
(45) Geluckt hem ’tsyner beurt het planten van een muts
Op Edel Eesels hooft van d’een of d’ander bluts
Dat doet hy trouwelick, al waert hy oock de ooren
Ter syden by de kruyn om adem op sagh booren:
Hy keurt soo keurlick niet, midts t’ oorbeest croonen kack’
(50) En spant hem eerst sijn derm en daer nae synen sack.
Op Vorsten vocht onthael of afgesonden sprekers
Verschynt hy voor een man, en geeseltse met bekers
Tot dat hem ’t ruym gevolch van ongecochte wyn
Doet rispen in Hebreews, en braeken in Latyn.
(55) Gebeurt hem sanderdaegs des princen oor ter eeren
Opt staemlen van syn les, daer sal hy tlof staen leeren
Van gulden middelmaet en wat sy wonders kan;
Roept ymant onverhoeds, wat deugdelicker man!
Wat tuchtelicker leer! Daer staender onder allen
(60) Die naerder syn bekent met nieu en oude ballen,
Die spreken wt den mondt, Danck hebb syn wyser wyf
Die draeyden dese spil huymergen op syn lyf,
Die schoone Redenen syn korsten vant verbyten
Dat sy hem heeft gebrockt in Dageraeds ontbyten.
(65) Soo gaende gaet hy t huys nae groote moeders Schoot.
Noch wordt syn naem gevrydt van ’tsmooren van de doot.
Die kranssen vlechten hem syn hoog bespraeckte vrinden
Die t Constelycxt gesegh int minst te seggen vinden
En noemen silver goudt, en klabbeeck oosters fyn,
(70) Te weten was hy t niet, hy hoorde soo te syn.
Hagae. 4°. 8bris (Oct.)
Aeger. manu materna


[CH1623:030]
EEN ONWETEND MEDICYN
Hij is een onder-beul; een Buffel met een’ Rinck;
Een vuyst in ’t sweerigh oogh; een Oorband op een’ klinck;
Een’ Vroedvrouw met een baerd; een konstigh Menschen-moorder;
Een’ dobble Kerckhoff-ploegh; een Boeren borsen-boorder;
(5) Een Raetseer met een’ P. voor ’tmidden of voor aen;
Een’ onbetrouwbaer’ brugg daer elck will over gaen
En vallen inde gracht daer door hij mochte treden,
Een Zeyssem vande Dood; een Besem vande Steden:
Een onbegrijplick vat, dat min begrijpt dan ’tgeeft;
(10) Een mild-mond van een man die geeft en niet en heeft.
Soo haest hem ’tknevel-spits komt luijsteren in d’ooren
Dat Leidens laffe less sijn lang-bewandelt hooren
Niet langer waerd en is, die nu den waerden trapp
Soo waerdigh heeft betreên van ’thooge Meester-schapp,
(15) Met wordt hem ’tSchool te bang, met berst hij uyt sijn’ muren,
Als waer hij nu de Mensch die Menschen souw doen duren
’Twaer vrij wat sonderlings, vermocht hij ’t sonder schopp;
Maer, Koster, haelt hem in met karren vol vereering,
(20) Hij brenght u ’twoecker-loon van wagenen vol neering.
Dien handel vangt hij aen met opsett van gewinn;
Hoe raeck aen ’tgrabbelen, dat kost hem geen versinn;
Een Tandsucht onverhoeds van uyt haer plaets bewogen
Soo konsteloos geheelt als gonstelick belogen
(25) Slaet sloten voor hem op daer grijse ervarenheit
Geen grijpen, geen besien, geen dencken naer en heit.
Dat kan het lecker niew, en vreemdicheits verkleeden.
De spijs’ en is maer een, niet meer en is ’tbereeden,
Maer niewe schotelen ontsteken niew begeert,
(30) En onder Heiligen zijn d’oude minst geëert.
Die malle menschen-buij beleidt hem bij der ooren
(Daer is hij vattelickst) tot door de ronde dooren
Daer wiel en paerd door gaet, de ruyme trappen op
Daer rijcke weelde woont: Daer leght een’ siecke popp
(35) Gewentelt in ’tfluweel van over-zeesche dekens;
Hoe is u, schoon’ Me vrouw? My lust te weinigh sprekens.
Beswaert u duijselingh? Mij dunckt de kamer sackt.
Met herssen-knagingen? Als werdense gehackt.
Hoe doet de maegh haer werck? Foey! lieve, swijgt van eten
(40) Wat doet het onder-lijff? Ick heb het schier vergeten
Soo lang vergeet het mijns. Geen nepen in de Zij?
Bij poosen onversiens, met rommeling daerbij.
Met oorlof reyckt den Arm: hem, hem, daer is onsteltheit,
Festinat languide. Maer dat u meest gequelt heit
(45) Is flatuosus est vapor ventriculi,
Gestegen uyt haer’ poel, quod est periculi,
Die stopt in cerebro spirituum meatus,
Et hos circumagit vi proprij conatus,
Daer komt vertigo van, die dan sympathice
(50) Superiora roert et ima satis mé.
Maer quam est providi in tijds te vigileren!
Tollamus itaque de causam deser seeren
Soo volgt effectus nae. Maeckt mannen-moet, Mevrouw,
’Twaer’ onvermeesterlick dat mij vermeestren souw;
(55) Met dese regelen besweer ick uw’ gesontheit;
Walgt voor het swelgen niet, dat bitterst inde mond leit
Werckt werckelixt om ’thert, noch geeft mijn Recipe
Verr minder nauseam dan emmer ijemands dé,
Sij weten ’t all niet all: betrouwt u negen dagen
(60) Tbeleiden van mijn’ hand, den Thienden sult gy vragen,
Hoe mach ’t den mensche gaen die sonder honger eet;
Die waer sijn’ milte leght, en waer sijn longer, weet.
De thiende dagh is om; de siecke heeft ontbeten,
Dat heeft sij lang gekost, maer derft het nu eerst weten.
(65) Nu, Borgeren, siet toe, met dese kinder-slagh
Wordt menigh krancke veegh, die beter buyten lagh
Versloft, verwaerdeloost in ongeleerde handen,
Dan onder ’tscherp Latijn van meesterlicke tanden.
    Ervaren, segt men mij, is Dochter vanden tijd,
(70) En langsaem aengewass is menschelick verwijt,
In ’t vallen leert men gaen, al stamelende spreken,
En die sich ’tglas geneert moet somtijds ruyten breken:
    Ick hebb geen wederlegh. Doch heyligh Hencker dan,
Die op een appel-kloot, die op een’ stroyen man
(75) Den ongewissen arm ten swaerde leert bestieren,
En kostelicker vleesch aen minderkoop quartieren:
Maer menschen-moorderij te leeren in haer bloed,
God troost, hem hier die ’tlijdt, hier naemaels die het doet.
10°. 8b. (Oct.) Hagae.


[CH1623:031]
CHARACTERISTA OFT EEN PRINT-SCHRIJVER
Hij is een spiegel-ruyt die elck sijn selven toont;
Een weerschijn aller verw; een viller van Gewoont;
Een katt die nagels heeft en krabblen moet daer ’t rouw is,
Maer glijen over ’tgladd; een tong die nergens schouw is
(5) Dan daer de waerheit feilt; een deuchdelicke Spie;
Een all-om Waersegger, al waeght hij Waer noch Wie;
Een schilder mette pen, al ruyckt sij na sterck-water;
Een all dat ijemand is; een ernstigh kluchten-prater;
Sijn opper oogh-merck is profijtelick vermaeck;
(10) D’ een treck’er voetsel af, een ander niet dan smaeck,
Hij heefter twee voldaen, doch beide maer ten halven:
Maer ’tspertelende been is moeyelick om salven.
Wie dan noch vrucht noch vreught will vinden in sijn dicht,
Stopt Oor en Ooghen toe in spijt van klock en licht:
(15) De Waerheit stelt sich schoon voor diese will begrijpen;
Wie tegen haer verhardt en laet sij niet te nijpen;
Hoe wel-voordachtelick omhelsden elck sijn roe,
En roemde sich van schaemt, Die plaester hoort mij toe!
Hij wandelt bijder wegh met slechte, sluycke treden,
(20) Maer wacht u, die hem moet, voor ’tooge van sijn’ Reden,
Hij straelt’er sterling met door ’tbuffel-leder heen:
Hij stroopt de schaduw-deughd de spieren van het been,
En van soo menigh’ bleyn, soo veelderhande pocken
Als duycken onder ’tdack van Broecken en van Rocken
(25) Versamelt hij een klomp, en print daer af een beeld
Daer ’trechte wesens-kroost der moeder-vorm in speelt.
Soo tracht hij ijeder een sijn bulleback te maken,
En door sijn’ eygen Door de Deughd te doen genaken.
Die voor sijn selven schrickt ontloopt sich ruggeling,
(30) En raeckt doch daer hij hoort onwillens, blindeling.
Maer ’t groot schort schort hem oock; de kennis van sijn selven,
Dien dicken dampen-dijck en kan hij niet doordelven;
Sijn kaers en licht hem niet, sijn heel lijf staet’er voor,
Sijn’ oogen sien hem niet, hij sluypter tusschen door,
(35) En seght hij wat hij is, hij gist maer soo te wesen,
Sijn boeck leght averechts; O die het rechts kont lesen
En hebt uw aengesicht nae ’t sijne toegewent,
Wascht sijn’ met uwe hand, en maeckt hem sich bekent.
O oogen die van ’tsand van vuijle laeck-sucht vrij zijt
(40) Beloont sijn trouw’ Hy is, met een medoogend’ Ghij zyt;
Dat heeft de redens-kracht verkreghen op sijn bloedt,
Koel seggen wat hij siet, koel hooren wat hij doet.
Hag. 12°. 8b. (Oct.)


[CH1623:032]
EEN COMEDIANT
Hij is een Alle-mann, altijd en allerweghen
Waer ’them den honger maeckt; een Bedlaer met een degen;
Een Papegay om Go’; een laccher van gebreck;
Een Meerkatt in een Mensch; een meesterlicke Geck;
(5) Een Schilderij die spreeckt; een spoock van weinig’ uren;
Een levendige Print van ’sWerelts kort verduren;
Een hijpocrijt om ’tjock; een schaduw diemen tast;
Een drolligh Aristipp, dien alle kleeding past.
Hij is dat ijeder een behoort te konnen wesen:
(10) Verandering van staet verandert maer sijn wesen
Nae’t noodich wesen moet: geraeckt hij op een Throon,
Sijn hert ontstijght hem niet nae ’tstijgen vande kroon:
Vervalt hij van soo hoogh tot op het bedel-bidden,
’Tgelaet past op ’tgeluck; ’thert drijft in ’tgulde midden,
(15) En onder ’tmommen-hooft steeckt noch de selve mann
Die op en neder gaet, en niet bewegen, kan.
De Werelt is ’traduijs daerop de Menschen mommen,
Veel’ staen op sprekens roll, veel dienender voor stommen;
Veel’ draven, veel’ staen still, veel’ dalen, veel’ gaen op,
(20) Veel sweeten om gewinn, veel scheppen ’t mette schopp:
Geluckigh hij alleen, die krijgen kan en houwen
En missen dat hij moet, en matelicken rouwen,
En lacchen matelick in suer of soet gelagh,
En seggen, Is’t nu soo, God kent den naesten dagh.
Hagae. 14°. 8bris. (Oct.)


[CH1623:033]
EEN MATROOS
Hij is een Waterkatt; een Dansser naerden aerd,
Die drijvende beweeght; een Wiegling met een baerd;
Een Mensch-gevallen Visch; een tarter van gevaren;
Een half Aeneas Oom, door ’t maeschap vande baren;
(5) Een’ Kabeljauws genand, van wegen ’tKabel-gauw;
Een Zeesche Koren-bloem, grauw onder, boven blauw;
Een kaetsball vande Wind; een Hell en Hemel-naker
Eer ’t ijemand dencken derft; een keurlick kaerten-maker
Die op sijn’ oogen sweert; een pellegrim om buyt;
(10) Een arger Argos-maet, en op een schoonder buyt.
Hij dobbelt tegen ’tlot van honderden om tienen,
Alleen om roof en sold tot plass-danck te verdienen,
Eer is sijn oogh-witt niet, tot dat hij tienmael schrapp
Vijf kogels heeft gestuytt, en noch soo menigh’ schrapp;
(15) Door sulcke distelen, die in het Zee-sopp groeyen,
Beklawtert hij den trapp die na de gulde boeyen,
Gebiedens leckren last, het naeste toepad leidt.
Geklommen door verdienst tot Naeld en Roers beleid,
Verschijnt hem slapende ’tbetreckelicke wesen
(20) Van d’Eere, Deuchts gevolgh; en segt, Ghij sijt geresen
Om hooger op te sien: Hij wackert op ’t vermaen,
En laet den droom sijn oogh maer noyt sijn hert ontgaen,
Komt ’s Hemels hooger hand scheeps hooge hooft te vellen,
Hij heet de naeste mann die meeste wonden tellen
(25) En meeste kusten kan: die ’tSuyden meest besweet
En ’t Noorden heeft betrilt, die Waer en Waer heen weet
Van Op en nederson; Nu siet hij van dat steil neer
Een vlotte Republijck verbonden aen sijn Zeil-keer:
Wie die bestormen dorft, bedondert hij in tijds,
(30) Off, lust hem meer bescheeds, behagelt hem van bijds,
En kaetst hem Sabels toe, en kittelt hem met piecken,
En blaest hem boonen toe die nae den blixem riecken.
In ’t heetste van die vlaeg voll tegenwoordicheids,
Voll redelicken toorns, voll schrickelick bescheids:
(35) Men sterft hem rondom af, hij kan niet leeren beven,
Soo lang hij herten siet die met hem willen leven
En doen gelijck hij doet. Beklemt hem feller macht
Dan drijmael sijns gelijck, soo versch als onverwacht,
Slaef, seght hij, evenwel en ben ick niet geboren,
(40) Noch niemant sal’t mij sien; flux, brand in ’tSolfer-koren,
Sterft garen, Maets, ’tis tijd, de naeste wegh van hier
Is door de kruyd-tonn heen, ontsteeckt het laeste vier,
’Tsal van sich flickeren, en meer als ons verwarmen,
En sterven wij voor uyt, sij sullen ’tlaest bekarmen;
(45) Naest rijck en onverseerd om Kroonen t’huys te gaen
Is eerlick scheidende sijn vijanden te slaen.
Waer henen, moedig Mann? Den Hemel sluyt sijn’ deuren
Den Zielen die haer self haer lichamen ontscheuren;
Dat recht behoort hem toe die beide t’samen bracht.
(50) Vervloeckte vromicheit, in ’tswarte Rijck bedacht!
Daer ons des Vorsten hand ter schildwacht heeft bewesen,
Verdriet ons ’tlanger staen, dats’, langer Sijn’ te wesen?
Verlaten wij de wall all eer de Ronde kom’?
Staet, Christenen, staet vast, uw’ uer en is niet om:
(55) Geworden, is gewis, Te worden, is onseker;
Wat kander vande lipp gebeuren tot den beker!
Wat schuijlter onversiens in ’t doncker van ’t gevall!
Hoe kan des Heeren hand oock schooren in den vall,
Oock stuyten inde vlucht, oock schorten in het sincken,
(60) En bergen Israël, en Pharaö verdrincken!
Betrouwt hem ’t Voor en ’t Naer en ’t Midden van uw doen;
Of noemt u averechts, en van verbaestheit koen,
En onversaeght uyt noot; Soo zijn sij die, voor schanden,
Voor spott, voor dienstbaerheit in overwinners handen,
(65) Een sachter ongevoel verkiesen in haer’ dood,
En trachten nae de winst van kleyn verdriet voor groot.
Hollander, ’tpast u niet, noch voor een Mensch te vreesen,
Noch vande rechte vrees van boven vreemd te wesen:
Wat soecken wij den dach op ’thoogste vanden Noen?
(70) De Waerheit heeft geseght, Ghij sult geen doot-slagh doen.
Noch heeft de Manheit plaets. en die de dood kan wachten
Onthaeltse verr genoegh; Hij moetse niet verachten
Dan diese lijden moet, dat’s tijds genoegh op ’tlest:
Maer ’tsterven komt u t’huys, of ’tleven is u bestae
20°. 8b. (Oct.) Hag.

[CH1623:034]
AEN DE VRYE NEDERLANDEN
Laegste Landen, hoogste roem
Van der Landen luyster-bloem,
Straet van Steden, Stadt van Dorpen
Die den anderen beworpen,
(5) Hooge heckens vanden Leew
’Twonder-dier van menigh’ eew;
Leert u kennen, Weelde-weiden,
Leert u selven onderscheiden
Van u selven, na den tijd
(10) Die ghij waert en die ghij zijt:
Leert uw’ ooghen ondervragen
Na de doncker’ donder-dagen,
Na de Nachten sonder Maen
Die u over zijn gegaen;
(15) Doe de Sonne-paerden stickten
En haer ooge schemer-blickten
Door de smoockerighe wolck,
Die van midden uyt uw volck
En haer’ opgeschroeyde wonden
(20) Naer de sterren werd gesonden,
Die de verre vlugger geest
Lang te boven was geweest.
Doe de Huijs-mann van uw’ velden
In sijn’ Mutsaerden ontgelden
(25) Dat hij ’tmenschelick gebod
Van een’ Opper-onder-God,
Die sijn’ Schepper scheppen konde,
Inde Tafel niet en vonde
Die der Heiligen Gewiss
(30) Waerheid, Wegh, en Leven is:
Doe het opgestolde swieren
Van uw’ droevige Rivieren
Waer’ verschapen in een’ vloed
Van vergoten Borger-bloed,
(35) Hadden sij den zilten regen
Van uw’ tranen niet gekregen,
Diese vochtich overstolp,
En de dorpels over holp.
Eenicheit trad door uw’ straten
(40) Die de Roover hadd verlaten
Aende Moll en aende Muijs;
Grouwel satt in ’theiligh huijs,
En de Priesters leerden scholen
Onder hagen, onder holen,
(45) Mette harpen buytens vest
Aende Willigen gevest:
Vreemdelingen die het sagen
Konden in ’t voorbij gaen vragen
Wasser emmer in dit sand
(50) Timmer, Tuijn of Menschen-plant?
Teere Maget, soo voll wonden,
Soo verslingert, soo verslonden,
Leeft hij noch in uw gedacht
Die u uyt de flauwte bracht?
(55) Wel hem in het eewigh rusten,
Wilhem was het die u kusten
Wilhem die u uyt het sand
Steunden op sijn’ trouwe hand,
Die u Vaderlijck omarmden,
(60) Die uw’ aderen verwarmden,
Diese, selver afgevoedt,
Voedde met sijn herten-bloedt.
Met begondt ghij ’thooft te stijgen,
En de wangen weer te krijgen
(65) Die soo menigh Buren-vorst
Vlammende beloeren dorst.
Maer hoe werd u weer te moede
Met de niew-gepluckte roede
Die den Hemel op u sleet,
(70) Doe ghij weder ’tswarte kleed,
Weder Wees’ en Weêw geworden,
Om de siecke lenden gordden,
En uw’ Vader, en uw’ Helt
Voor uw’ voeten saeght gevelt?
(75) Hemel, sprack in u ’tbenouwen,
Is u ’tgroote werck berouwen,
En ’tgeluckighe beghinn
Mijner Vrijheid uyt den sinn?
Ben ick uyt de diept’ gekommen,
(80) En ter halver hooghd’ geklommen
Tegen ’tfeller ongevall
Van soo veel te dieper’ vall?
Eewigh Rechter, zijn ’t dijn’ rechten
Daer mijn’ Borgeren, dijn’ knechten,
(85) Spade voor ter walle staen,
Vroege voor ten trommel gaen,
End en sulstu hunne dagen
Noyt ontwolcken van de plagen
Die sij wel verdienen, Heer,
(90) Maer dijn’ vijanden noch meer?
Zulcke waren Zions klachten
Doe de Goddeloose machten
’Theiligh Heir en eygen lot
Vanden onverwonnen God,
(95) Vande Philistiner stranden
Voor sijn’ poorten quamen vanden
Met het brieschende gelaet
Van een’ anderhalf Soldaet.
Maer hoe slaest du op de rotsen
(100) Die dij met de hoogde trotsen,
Hooge Rots van Israël!
Werd hij niet tot kinderspel
Die de Mannen dede beven?
Most dat harde hart niet sneven
(105) Voor het onverstaelde scherp
Van een’ teere slinger-werp?
Min en saeght ghij niet gedijden
In uw’ ongesienste tijden
In ’tbedompste van uw’ brand,
(110) Overblixemd Vaderland.
Die de weeldrigste gewesten,
Rijck ten Oosten, rijck ten Westen,
Buyten u alleen besat,
Spagnen, vander aerden platt
(115) Over ’t Reusen-peil gewassen,
Quam uw’ kleijnicheid verbassen,
En uw swaerste tegenweer
Docht hem wegen als een’ veer.
Maer uw’ trouwe Broeder-Borgers
(120) Vaderlijcke Toeversorgers
Hadden noch haer’ hoôp geplant
Op een’ teere Davids hand;
Teer en onbedreven beyde,
Soo sij vande memme scheyde
(125) Die Sijn stollende gebeent
Vande Moeder hadd gespeent.
Op die kinderlicke voeten
Gingh Hij Goliath ontmoeten,
Israël stond hals en oogh
(130) Hart en handen naer om hoogh.
Lijdt geen’ vreemdeling te vragen
Na de voorbaet vande slagen;
Vragen ’t spruyten van uw bloed
Daer ghij Spagnens haet in voedt,
(135) Sendtse naer de Moore-mannen
Die de hengsten in sien spannen
Daer de Sonne-karr na rent,
Sendtse naer het Avond-end,
Sendse door de Zuyder Engde
(140) Achter om de ronde lengde
Vanden gulden wereld-kluyt
Tot soo verr de Naelde stuyt;
Midden uyt der Menschen monden
Dien de Menschen-bouten monden,
(145) Dien de buyck tot graf-sté dient
Voor een’ afgestorven vriend,
Sullen hun de hooge maren
Van Oragnen wedervaren,
En het welbeleid gewelt
(150) Van soo fieren Leew te veld.
Soo verr hebben Hem de slagen
Van Sijn’ Trommelen gedragen
Soo verr heeft de Zee geschudt
Voor en achter Sijn geschutt,
(155) Soo verr telde men de voncken
Die Sijn’ ijsre vuysten kloncken
Uyt het Arragonsche stael,
Op het bloedigh Middach-mael
Daer Hij Spagnen leerde dencken
(160) (Turnhout sal ’t hun doen gedencken)
Dat den Hemel door den slagh
Van een’ slinger all vermagh.
Zoo verr sullen sij de baren
Die het Vlaender-vlack bewaren
(165) Ebbeling vertogen sien,
Om de tegenstaende Liên
Die in onsen Winter sweeten
Tuygende te helpen weten
Hoe Hij daer Sijn’ vorsten-hand
(170) Aenden voor-slagh hadd verpandt,
Hoe hij daer Sijn Macker-mannen
Tuschen Niewpoorts grauwe pannen,
Tuschen vijand, tuschen Zee,
Mannelick wanhopen dé;
(175) Hoe Hij ’t Noorder-natt verengde,
En sijn’ bobbelen versengde,
En sijn stranden vloed op vloed
Dé verstremmelen in bloed;
Bloed den oogen uytgetogen
(180) Die Hem dorsten weder-oogen,
Daer Hij noch de wraeck af trock
Vanden overjaerden wrock
Die een Albert most ontgelden,
Of hij al drij eewen telden
(185) Zedert Nassau neder lagh
Door een’ Oostenrijcker slagh.
Roeptse wederom ten lesten
Naer de vaderlicke vesten,
En de laeste wonderen
(190) Sullen ’teerst verdonderen.
Toont hun daer de vaste borgen
Van Sijn’ onvervaeckte sorgen
In den afgeronnen trots
Van soo menigh, aerde rots,
(195) Daer de Wolven achter schuylden
Die uw’ Lammeren behuylden,
En ontgrabbelden uw vee;
Tot Hij hun het dubbel wee
Mette woecker gingh betalen,
(200) En vereerden hare palen
Met Oragnens vlagge-swaey
Die der eewigh over waey’.
Daer ghij nu de snelle klaerheid
Van des Hemels helle waerheid
(205) Onder ’tvredighe gebiedt
Vande Vrijheid schijnen siet;
Daermen vande strooye toomen
Die ’tbelacchelicke Roomen
Om de vrije Zielen slaet
(210) Vrij en onbenepen gaet.
Daer de bosch-gelijcke reeden
Rondom uw’ gekropte Steden,
Die de Welvaerd overstroomt
Cingelen met swart geboomt;
(215) Boomen, die om vruchten varen
Nae de dubble Somer-jaren,
En bedruijpen u te huijs
Met het allvermogend’ gruijs,
Met de nootelicke schijven
(220) Daer uw’ Zenuwen af stijven,
En uw’ Vijand sonder pijn
Ongewoon te derven zijn.
Vaderland, ’kverheff mijn’ toonen,
’T schoonste staet u noch te toonen;
(225) Toont all’ die ’tverheugen mach
Wat u eewich heugen mach;
Toont hem waer het ruchtigh roncken
Van Castilien is gesoncken,
Hoe die hooge Reusen hooghd
(230) Voor uw’ David heeft gebooght,
Hoe de klingen die haer’ scheêden
Tegen klingen vreesen deden
Tegen Sijn gesegent loodt
Stomp gestooten zijn en doodt,
(235) Hoe de vuysten diese dreven
Voor de Sijne quamen beven,
Does’ haer trotse tong gevelt
Tot een, Vrede, groote helt,
Vrede, vrede, vrije Volcken,
(240) Niet en schaemde te vertolcken,
Daer der knijen holle bocht
’Tnederigst gebaer toe broght.
Laet dan alle Trommel-schriften
Door de nauwste keuring siften,
(245) En wij willen noch den dagh
Doorstaen van een’ swarer slagh,
Was oyt weecker schuyt de baren
Van een’ holler zee ontvaren,
Sagh haer oyt een’ sulcke macht
(250) Van een’ sulcke t’onderbracht.
Maer de Rust is omgekomen,
Mannen Borgers komt u ’tschroomen
Tegen d’onrust inden sinn?
Moedich, moedich, aen ’tbeginn
(255) Die het ende t’uwer eeren,
T’uwer baten hebt sien keeren.
Siet de Hooftmann van uw’ wacht
Staet u weer voor uyt en wacht.
Sluyt de Seven trouwe handen
(260) Die de twee en acht vermanden,
Sluytse datter wind noch dagh
Door de klemmen heen en magh:
Konnen sij de swaerste Schatten,
’S hemels waerheid, t’samen vatten,
(265) En betrouwen haer geweld
Diese t’samen heeft gestelt,
Eewigh winnen, eewigh blijen,
Min en kan u niet bedijen
Laeghe Landen, buyten roem,
(270) Aller Landen luyster-bloem.
28°. 8b. (Oct).
Valetudine parum prosperâ.


[CH1623:035]
EEN BOER
Hij is een Edelman, soo wel als d’aller eerste,
Die in geen’ Stadt en woond’, en, off hij ’t all beheerste,
Beploegde’s maer een deel; Een Hovenier in ’twild;
Een Soon die om den kost sijn Groote Moeder vilt;
(5) Een mensch die niet en is dan om een mensch te wesen,
En helpen ’t andre zijn; een volle man in ’t wesen,
In ’tspreken maer een half, ’ten zij bij ongevall,
Soo braeckt hij wel een woord dat wijsen wel gevall’,
Soo rispt hij wel een vraeg daer Letter-luij uyt suypen
(10) Dat buytens-boeckx vernuft kan vliegen daer sij kruijpen.
Hij leeft gelijckmen leeft daer ’t Leven leven is,
Daer voor noch achterdenck, daer geen gebeef en is,
Tot dat de Trommel komt, en Lonten die hem tergen
Tot dat hij Daelders sweet’, oft wreken ’t op sijn’ bergen,
(15) Oft scheeren ’t van sijn vee, oft braken ’t uijt sijn vlass,
Oft malen’t uyt sijn Terw, oft maeijen ’t van sijn gras.
Die stormen duyckt hij door soo lang sij hem vermannen,
Maer schept hij uyt den nood het hert van wederspannen
Door Boeren-buren hulp, Soldaten kiest de wijck,
(20) Elck vlegel wordt een Roer, en elcke pols een Pijck.
De wraeck sitt in sijn hert, de Wanhoôp in sijn’ handen,
En elck’ in ijeder oogh; hij wenschten in sijn’ tanden
Noch Room, noch Schapenkaes voor Menschen vleisch en bloed;
Soo wreed is die het is om dat hij ’t wesen moet.
(25) Kipt Trommel-tyden uyt, geen sijns gelijcke Koning;
Sijn ’tandre van een Ryck, hij is het van een Woôning,
Maer Vrijheit sluyt haer heck, en Vrede woonter in,
En ’tkostelick Genoegh; dat hebben andre min.
Den Sess-dagh sweet hij uyt, van dat de Son te karr klimt
(30) Tot dat de Nacht-bodin, de Minne-Moeder-Starr, glimt;
Soo voedt hij met sijn hand sijn lustigh lijf in ’tgroen,
Trots die het binnens muers en met de herssens doen.
De sevendaeghsche Rust en wenscht hij niet verschenen
Om werckens vrij te zijn (gewoonte doet hem meenen
(35) Dat sweeten Mensch zijn is, en arbeit Levens lot)
Maer om des yvers will ter Kennis vaen sijn’ God,
Den God der kinderen en kinderlijcke Zielen,
Die op de rouwe hand en ongekussent knielen
Sijn’ All-medoogentheit beweghelicker slaet,
(40) Dan daer ’tgeleerd Gebed door Amber-wanten gaet.
Verlengt de Somer-Sonn sijn achter-Middagh-uren,
Hij schenckt het overschott den naestgelegen’ buren,
En hangter ’t Kroontgien uyt, den Avond blijfter bij;
Daer vindt hij mogelick sijn’ gadingh aende Rij,
(45) En wringter sich ontrent, en segt haer met een douw, "Trijn,
"Trijn ’k weet gien langer raedt, me denckt je moet men Vrouw zijn,
"Me denckt je seltse zijn, en inden Hemel benje ’t,
"We staender lang te boeck; en, Troosje, noch onken je ’t,
"Noch blijf j’en stickgien Ys, soo klaer, soo hard, soo koel,
(50) "Daer ick men aers noch aers van binnen en bevoel
"Al waer men hart en haert, en Ambeelt of en Ove;
"En slijpstien of en Pott; men suchjes doen him stove,
"Men traentgies lengen ’tsopp; en, offer vier ombrack,
"Iou vierige versier ontsteeck de kole strack;
(55) "Die kole sijn men Long, men Lever en men Niertgies,
"Soo veulderhangde vonck, soo veulderhangde viertgies;
"En ick wel eer de knecht groen licken as en gras
"Ga dorre lick en hoy, ga stuyve lick en ass;
"Wie wenst hem bij en aer sen Weuning te verwarme?
(60) "En benje’n Meysgie, Trijn, en doe je ’t bij sen darme?
"Wat lettmen an men leên? kedare, dat’s en tré,
"Wat denck je, kreuckte ’tgras wel minder van men tee
"Al vloogh ick bij de grongd? nouw weer en aere slinger,
"Mick, mick, men hieltgie drilt all waer ’t de Speulmans vinger.
65"Hoe slofter Teunis by, hoe staetet Kees ter hand,
"Hoe sleeptet logge goet de biendere door ’tsand!
"De Waerheit wilder uyt, all stinckt den aêm van ’tprijsen,
"Al dangst’ ick inde kley, ’k en mocht niet taeyer rijsen.
"Wat schort men an men goed? Al ben ick ien van tien,
(70) "De neghen benne voort, ick stae, God danck, allien;
"Van ginte Molen of tot achter om ’tKadijckgie
"Verbij de watering is all men eighe slijckje,
"Klinck klare klaever, Kind: Ick weet van huer noch pacht,
"Men erven hoore mijn, gelicken ick ’tgeslacht:
(75) "Let op men Laen ereys, hoe roytse na men hecke;
"O minnelick geboomt! Ick sie ’t sen armpgies strecke
"Gelick sen Miester doet, om you, om you, om you,
"Om you, men Hartegin, te vatte voor sen Vrouw.
Een soen, een lonck, een snick, een kneep, een tré, een suchtgien
(80) Besluyten sijn gespreck: Trijn gloeyt gelijck een Luchtgien
Dat ’s anderdaegs moy weer, of water dreigt of wind:
"En jong, en welbekleid, en goelick, ienigh kind?
"Wat lett him? segt haer hart, en ’tspringt gelijck haer kuyten.
"Hoe stae je mit je Vaer? begint s’hem op te fluyten;
(85) "Die pankoeck schuyft, denckt hij, of ’tsell him haest gedij’n:
"Men Vaer en ick syn ien, lick Druyve-sopp en wijn,
"Wilt slech, we selle you het klavre vrouwtgie maken
"Bin icker ’t Heertgien of. Sij antwoord met de kaken.
Met glijdt een silvre Trouw van sijn’ aen haren duym;
(90) Sij voelt en voelt het niet; als waer’ de Ring te ruym,
Of sij melaets van hand. T’huys derfts’ hem sien en toonen;
De Vaertgiens raken t’saem, de buren aende kroonen,
De Bruijgom binnens koys; Daer vindt hij soo veel vreughd,
Als Alexander oyt kost eischen van sijn Ieugd,
(95) En Caesar heerschten ’t all, en beijde met haer’ Wijven
En brachten niet te saem als vier ontkleedde Lijven.
Wat is hij min of meer om ’t uytgeschudt gewaet
Die in het Bruyloftbedd of inde Doodkist gaet?
Nu is hij dobbeld Man; en ’tleven van te voren
(100) Gelijckt hij bij een dood; soo kan hem Trijn bekoren,
Soo reddert sij sijn’ stall; soo serpt sij vloer en Tinn,
Soo klaert sij Mouw en Tonn; soo draeft sij naer sijn sin
Te knie toe door den dauw; soo past sij op de Kaeren,
Soo op het stremmeless; soo suynich in ’tbewaren,
(105) Soo vlijtigh in ’tgewinn. Nu rydt hij t’Stéwaert aen,
En heeft sijn liefste schatt van achteren gelaên:
Den kaes, dae melck en ’t Ey beveelt hij haer vertieren,
Het veulen met het kalf sijn mannelick bestieren;
Elck maeyt soo veel hij saeyt, elck voordert sijn bedrijf,
(110) Des Avonds munt bij munt, en bey de borsen stijf.
Maer eer sy door den drang van Maendags mercktgang booren,
Hoe sparren sij ’tgebitt tot achter om haer’ ooren,
Hoe spannen sij de wang, hoe toonen sij den tand
Op ’t Kostelicke Mall van ’t Steedsche Velerhand!
(115) "Kedaer, Ian Govertse, seght sij, dat benne bouwens,
"O rijcke Lieven Heer wat kost je ’tgoetgien houwens!
"Kedaer begett, dat staet; goud speldewerck op zij,
"Kerstienten inden Tuyt, en dan een veer der bij:
"Kijck sij nouw mitten Hoep, en mittet spitse hieltgie,
(120) "Ia wel toch moer in ’tslick, ja lieve flenter-sieltgie,
"Wat geeft de Schei an ’tMess, den blaker an de kaers?
"Die moy is is’t in ’t hem, Ick toon je naers om naers.
"En jy mé, Moolicken, rock of ereijs de Luyve,
"Lae kijcke wat je deckt, ick schatt je bij de kuijve
(125) "Voor Molenare Wijfs; hoe is’t mit Neus en Wang?
"D’ien magh bepockpett zijn, den andre slim, of lang:
"Well, hadd ick ’t niet esien ick hiet men vaertgie fluyte,
"Se maecke ’t backhuijs swart, en vreesen of ’t van buyte
"Wat geel versenge mocht: Lae barne dattet kiss,
(130) "De Son en maecktet noyt soo oolick asset is.
"Still, Trijne-Moer, segt hij, laet Wijfgies wat bedrijve,
"Se zijnder Wijfgies voor; Maer Manne worde Wijve:
"Kijck, hoe sitt hij te ponck, al keeck hij uyt en kass,
"In ’t Lê’ere Wagentgie, sen lockgies mé voll ass;
(135) " ’T ien hangt him op te schoer; en vrouw die half ehult is
"Sou hate datme’t saegh daer hij sus mé verguldt is:
"Hoe hanght him ’tlubbe-tuijch efommelt over ien,
" ’T is schier en heele webb, all mach het nimmend sien,
"O ’t is en wondre krull van veulderhande laeghies,
(140) "Al staetet boven op gelick men hemde kraeghies,
"All eveliens of ick en dicke Bijbel hadd
"En liet him nimmend sien as oppet opper-blad.
"Siet nouw sen Mangteltgie, van buyte rood as Panne,
"Van binnen as en grass, voll sije bongt espanne,
(145) "Trijn, onse Domine die preeckten op en dagh
"Van ’tHemels Brulloft-kleed, of ’t dit kleur wese magh?
"Ick houw j’ en biertgie, neen ’t. Maer lett op ’t wammes tuytgie,
"Hoe sluycktet na den Riem, lick ’tvoorste van men schuytgie,
"En all fijn klatergoud tot snippertgies versneen,
(150) "Ia heer hoe kostelick is ’t mallen inde Stê’en!
Soo rijden sij te keur door ’tschuym van onse daghen,
Trots trotser Keyseren, haer eigen Wooning-wagen
Is haer Victori-koets; daer sien sij van om laegh
Of een geLauwert Vorst sijn’ slaven oversaegh;
(155) En roepen binnens monds, Siet, Slaven, ghij sult sterven,
En ’t Malle kostelick wel moeten leeren derven;
Begint het tijds genoegh: Wat baet hem overvloed
Die naeckt gekomen is en bloot verscheiden moet?
’T is uyt een’ Boeren-lipp een hooge less gesogen,
(160) Maer diese niet en hoort onthaelse door sijn’ oogen:
Wie een’ geraghen geest op allen voorvall slaet
Studeert in ’tgroote Boeck, ter Scholen waer hij gaet.
De Bedelaer sweegh still, die op sijn’ koten huckte
En met een holle hand na ’tBeken-water buckte,
(165) En schepten in die kruijck dien nooddruft uyt dat vat,
Maer die daer in sijn Kuijp sich selfs en all besat,
Ontfing de stomme less, oock midden uyt de luysen,
En schaemde sich sijn’ Napp ten overvloed te huysen.
Geleerde spreken veel, maer Boeren seggen ’s meer,
(170) De beste School-vrouw is de dadelicke Leer.
Hag. 13°. 9b. (Nov.)



[CH1623:036]
EEN WAERD
Hij is een Opper-kock die ’tschorttekleed ontgroeyt is,
Die inde schouw gekipt, en aenden haert gebroeyt is;
Een vriend van alle man die met hem eten will,
Van Koop, van Wellekom, van Vrede van Geschill,
(5) Daer slemp op sluyten kan; een Vincker uyt sijn stoepen,
Die met een Rijnsche Pijp sijn wildbraed weet te roepen,
Een vrolick man om gelt, al hadd hij suchtens sinn;
Half Meester van sijn Huijs, all woont hij’r midden in.
Sijn Huysgesin is vlott; in weynigh’ uren vloeyt het,
(10) In weynigh’ ebbt het uyt, op Kermis-weken bloeyt het.
Ter Kercken is sijn bé, Verleent mij eters, Heer,
Mijn dagelicksche brood verrott van ’t vochtigh weer;
Des Biddags bidt hij, Heer, geeft weynigh’ sulcke daghen,
Mijn Keucke-meid en kan de koelte niet verdragen,
(15) En staen mijn Iongens leegh, mijn Borse wordt het oock,
Hoe licht is mijn versoeck die niet en eisch als roock!
Voerluyden queeckt hij aen voor afgerichte Enden,
Die doen hem ’tvreemde Wild tot in sijn fuyck belenden,
’Tgeraeckter ’s Avonds in, en moglick ’s Mergens uyt,
(20) Maer selden sonder schrabb in ’tvetste vande huyt.
Gebreeckter aen ’tgebraed, valt op den vissch te seggen,
Hij weet der gasten gall wat tydings voor te leggen
Dat taey om kauwen is: Hij heefter zegels af,
Wat nu een Actiê geeft, hoeveel sij gistren gaf,
(25) Hoe ’tHolland buyten gaet bij Witt’ en Moremannen,
Hoe ’t Christenen betaemt aen Machomet te spannen,
Hoe ’tBhemen tegen stroomt, hoe ’tOostenrijck geluckt,
Hoe ’t beyde lucken sall, waer Gabor henen ruckt,
Hoe Duytsland hadd gedanst als Engeland gefluytt hadd;
(30) Hoe Spagnen noyt en weeck daer ’tmidden inden buijt sat;
Hoe ’t meent, hoe ’t niet en meent, in seven jaer, in twee
Sijn’ dieren Maghedom te veilen over Zee; .
Hoe ’t Roomen raect of niet; hoe ’t Ratten kruyt daer dier
En ’teen verCardinaelt eer ’tandere te vier is:
(35) Hoe ’t Fransche Rijck sijn woord sijn’ kindren houden sal;
Hoe Embden gast-vrij raeckt; Hoe Mauritz ’tongevall
Van menigh’ blinde laegh geluckigh is ontkomen,
Maer onlanx bij der hand den Moordenaer ontnomen
En weer geboren is: hoe dat hij door een’ Brill,
(40) Die met hem slapen gaet, kan oogen waer hij will;
Hoe ’tChristenrijcks gevaer sijn’ dagen van sijn’ nachten
De helft ontleenen doet; hoe ’tChristenrijck sijn machten,
Die alles voor haer sien gevloden of gevelt,
Siet stuyten tegen ’tstutt van sijn beknoopt gewelt.
(45) All waer ’t een Almanach hij mocht niet wijder weiden:
"Maer waer belendt sijn praet? Mijn Heeren, eer wij scheiden,
"De voorspoet vanden Vorst daer ’tLand soo veel aen leit,
"Heel Schelm of halve Geus die, kick, daer tegen zeit.
Leeft lang, leeft, groote Vorst, soo lang ’t uw vijand knagen,
(50) Uw’ vrienden troosten magh, wordt nemmermeer verslagen
Die ’t nemmermeer en waert, mijn’ Ziele stemt ’er toe,
En keurt uw’ laesten dagh der Landen eerste Roe;
Dan emmers in een Kelck die Koeyen kon’ verschricken
En is noch vrienden vré, noch vyands vall te licken,
(55) Of Duytsland waer’ geberght. Maer ’thert spreeckt in den wijn:
"Soo wensch ick drinckende den Princen wel te zijn.
Wat vindt de Hell geweers om t’onsent in te breken!
Wenscht nuchteren die wenscht; en, heeft het noyt gebleken,
Doet blijcken hoe ghij wenscht daer ’tblijckens noot belast;
(60) De Princen eischen meer, men dientse niet te gast:
Geluck of ongevall wordt toe noch af gedroncken;
Gesontheit wordt den Mensch, maer uyt geen kann, geschoncken;
Geneest een siecke vorst daer ijemand, droncken-doodt,
Op sijn gesontheit leght in ’tbedd of inde goot?
(65) Wie sulcke Texten preeckt, en maticheit van leven
In onbewijnde vreught, betaelt de Waerdt met schreven.
Klaeght dese dat de greep te diep gaet in sijn’ Tess,
Hij antwoord stommeling, Dat’s voor uw’ drooge less.
Geloof en kent hij niet, oft emmers geeft het selden;
(70) De Liefde toont hij meest aen wie daer meest derft gelden,
De hope houdt hem op, en siet hij maer een kist
En vreest sij gaet voorbij, de Hoôp segt, t’uwent ist.
Sijn Oestmaend spelt met er, soo kans’ op Oester sluyten;
Castagnen sluyten oock, hoewel sij ’trijm doen stuyten:
(75) Of eenigh nieweling dat dichten niet en kost,
Hij leert hem ’tRefereyn om eenen Avond Most.
Hoe hooger ouderdom hoe hooger blos hem aengroeyt,
Tot dat hij stervende gelijck een grammen haen gloeyt.
Gesteenten gaert hij veel, al erftme’r weynigh af,
(80) Robijnen voert hij meest met Neus en all in ’tgraf;
Daer spreeckt hij door sijn’ sarck: Die liever Waerd als gast was,
Die voorspoet rekende, hoe meer mijn huys belast was,
Groot schrijver, kleine klerck, verwacht hier ’s Rechters dagh,
Geboren in ’tgeschrei, gestorven in ’t Gelagh.
16°. 9b. (Nov.) Hag.


[CH1623:037]
(AEN JOFF.w TESSELSCHADE VISSCHER, ONDER TROUW)
Tesselschade,
Die uw’ Gade
Niet te spade
Niet te vroegh
(5) Hebt gevonden,
En verbonden
Van de wonden
Die hij droegh,

Weest te vreden
(10) Met de reden
Die mij heden
Seggen doet,
Bruylofts lusten
Laet mij rusten
(15) Daer ick rust en
Rusten moet.

Stuersche buijen,
Die sich ruyen
Tegen ’tSuijen
(20) Tegen ’tWest,
Hoor ick schreewen
Door het Sneewen,
Somer-spreewen,
Houdt uw’ nest.

(25) Swacke leden
Moe geleden,
Moe gestreden
Tegen ’tmess
En de slagen
(30) Vande plagen,
Doen mij klagen
Dit’s mijn less.

Had de Sonn en
Lucht begonnen
(35) Weer te gonnen
’Tsoet gelacch
Van de hagen,
En te tragen
’Twintrigh jagen
(40) Vanden dagh,

’Kwaer’ geschapen
Uw beslapen
Te begapen,
En uw’ Feest,
(45) En het proncken
Van uw’ loncken,
Tot ontfoncken
Van mijn’ geest,

Maer ’tbenijden
(50) Deser tijden
Moet ick lijden
Met geduld,
’Tsijn geen’ treken
Om te wreken
(55) Woord te breken
Sonder schult.

Oh! hoe vliegh ick,
Hoe bedriegh ick,
Hoe beliegh ick
(60) Mijn gemoet!
’Kwilder wesen,
Alle vreêsen
Zijn geresen
Uyt mijn bloed:

(65) Swackheit, lijden,
Winter-tijden
Die ick mijdden,
Staet van kant,
Wech vervaren
(70) Voor het baren
Vande baren,
’Kwill van land.

Gae ick? stae ick?
Neen ick, ja ick;
(75) Emmers gae ick,
Neen ick noch;
Ia ick, meen ick;
Weer versteen ick;
Gae ick? neen ick;
(80) Ia ick toch.
17°. Novemb. Hag.

[CH1623:038]
EEN BEUL
Hij is een Ambachtsman die niet en doet als recht,
De scherp-sure saus van ’tbitter laest gerecht;
De slagh-knoop vande sweep daer Koningen mé toppen;
Een Chirurgijn in ’tgros, die ’t all geneest met koppen;
(5) Een Snijder buyten ’tGild; een Maeyer boven ’tgras;
Een Speelman opde snaer van quijl en Kennep-vlass;
Een Veerman vande Doodt die Charon meest helpt winnen,
Op Vorsten Legers naer, en Salvers die beghinnen,
Een eerlijck Moordenaer, al heeft hij ’t oock begost
(10) Gelijck de snoodste doen, om kleeren en om kost,
Ten zij het scherpe recht sijn Over-over vadren
Gehoore vander Wieg; soo voert hij in sijn’ adren
Het adellijcke bloed, dat vander Princen gonst
Schilt, Loof en Helm verkreegh voor vrije Wapen-konst;
(15) Soo wordt hij vroegh gekromt om tijds genoegh te haken,
Soo leert hij vander jeughd dat Appelen op staken
Verwesen hoofden zijn, en Leewen op een’ brugg
En stijlen aen een’ stoep soo menigh bloote rugg.
Noch schrickt hem d’eerste Galg; en iss’er bloed te tappen,
(20) Het sijne wordt soo koud als daer hij in sal kappen.
’K vergev’ hem ’twanckelen, ’t is kloeckere geschiet:
Door-oeffening te huys geeft buyten ’t voorhooft niet:
Stout-sprekers binnens muers, voor kennissen, voor magen,
Voor stomme Tafelen en oore-loose schragen,
(25) Verschenen in ’tbegaep van omgeseten volck
Zijn domm en stomm gesien, als of die swarte wolck
Haer’ herten hadd bewalmt, haer’ herssenen beknepen,
Haer’ longeren gedemt, en haer van haer gegrepen;
(Men noemden ons wel eer om tastelicke reên
(30) Den een’ des and’ren Wolf, wij worden stomm van een)
Vergevelijcker is ’t die tuschen ’t menschlick grouwen
Van Godes maeckselen te worgen of te houwen,
En ’tschrickelicke Dier dat soo veel’ handen heeft,
En soo veel’ oogen draegt, Gemeente, staet en beeft.
(35) Een Rechter kan bestaen met Recht doen sonder vreesen:
Sijn Recht en is niet recht, of ’t moet’er goet bij wesen;
Of ’t vreesen is hem ’tnaest, en ’t steenige gejouw
Op ’tkraken van een’ stropp, op ’tsagen in een’ houw.
De Waerheit, lijdt sij last, beknepen inde banden,
(40) Begraven binnen ’theck van ijser-harde tanden,
En vindt geen’ trouwer vriend, geen’ machtiger als Hem;
Soo boort hij door en door der loghenen beklem;
En legt sij diep en dwars, en kan sij qualick rijsen,
Slaet, geesselt, nijpts’er uijt met Touw en Tang en Rijsen,
(45) Van arbeit moe en heet, van herten koel en still,
Verbonden, als de Bijl, aen diese voert sijn’ will.
Gedenckt hij aen een’ Wrock in ’tnijpen, in ’tbewoelen,
En derft sijn’ eigen lust in ’s Heeren last verkoelen,
Soo haest en vindt de Wraeck geen Herberg in sijn bloed,
(50) Sijn recht en is niet recht al is het recht en goed.
Soo door den dicken dijck van ’tveinsen waer’ te delven,
Hij is aen andere dat ander’ aen haer selven.
Een ijeders Beul sijn Hert, daer quelling over knaegt:
Van ’tMillioen maer een die ’tonbeknabbelt draegt.
21°. 9b. (Nov.) Hag.


[CH1623:039]
Hij is een Tollenaer van allerhande waren,
Die door de holle goot van sijn begeerte varen
En laten aenden kant van ’tgeelste van haer slijck,
Daer schrabt hij schijven af, en daerom heet hij rijck.
(5) Hij is een groote Bie die swermende den kost gaert;
Een Eewigh-Roerende; een misgeboren Post-paert;


[CH1623:040]
VERTRECKENDE OVER HAERLEM, OP ’T VERTRECK;
TEGEN DEN OOSTEN-WIND
Winter-dagen,
Die de slagen
Vande vlagen
En de macht
(5) Vande winden
Schijnt te binden
Daermen inden
Haegh op wacht,

Sendt het rasen
(10) Van dit blasen
Over Maes en
Over Scheld;
Laet de Veeren
Van de Meeren
(15) T’mijner eeren
Ongequelt.

Laet de schuren
Onser buren
Wat besuren
(20) Van uw’ kouw;
Laetse lipp en
Tanden klippen
Mette slippen
Inde schouw.

(25) Onderwijlen
Sal ick ijlen
Als de pijlen
Na den doel,
Afgesonden
(30) Na de gronden
Van den Ponden-
rijcken Poel.

Daer mij ’tsingen,
Daer mij ’tspringen
(35) Sal bedwingen
Toe te staen
Dat men gaeren
Door de baren
Na sijn’ Karen
(40) Hoort te gaen.

Zijn uw, ooren
Niet te booren
Tot verhooren
Van mijn’ bé?
(45) Soud’ ick sollen
Tegen ’trollen
Tegen ’tgrollen
Vande Zee?

’Ksal uw’ baren
(50) Eer ontvaren;
Danck hebb Sparen
En het pad
Dat den wagen
En de slagen
(55) Kan verdragen
Van het rad.

Van dat hooge
Dicke drooge
Sal mijn ooge
(60) Met genucht
Neder vloeyen,
En bevroeyen
En verfoeyen
Uw’ gerucht.

(65) Blauwe straten,
Sal ick praten,
Die verlaten
Best behaeght,
Schudt de hielen
(70) Van de kielen
Met de Zielen
Die ghij draegt:

Wel te vreden
Ick met reden,
(75) Die mijn’ leden
In den bann
En ’tverachten
Van uw’ krachten
Sonder wachten,
(80) Houden kan.
24°. 9b. (Nov.) Hag.

[CH1623:041]
AENDE HEEREN VAN ASPEREN, LIERE, MANSART ENDE CALVART
Lieve Lieven,
Die, door ’tlieven
En ’tbelieven
Vande Ienghd,
(5) Alle sinnen
Kont verwinnen
Tot beminnen
Van uw’ Deughd;

En ghij, Mansart,
(10) Vrolick Mans hart,
Die een Lantsart
En een Held
Tracht te wesen
Daer het vreesen
(15) Is verwesen
Uyt het veld;

En ghij, puycken,
Die tot struycken
Gaet ontluycken
(20) Vande eer,
Aspren, Liere,
Waerde viere
Die ick viere,
Minn, en eer,

(25) Kameraden
Die, van gaden
Onbeladen,
Vrij en loss
Door de Steden
(30) Gaet vertreden,
Als de Reeden
Door een Boss;

Deser Dagen
Wech gedragen
(35) Uyt den Haeg en
’Soet gequeel
Vande Dieren
Die ’t vercieren
Doet vertieren
(40) Meestendeel:

Verr’ verscheiden
Van de Weiden
Die ons leidden
Na de Wijck
(45) Daer de Rijsen
Moedigh rijsen
Opden wijsen
Oosterwijck,

Menigh’ reisen
(50) Gae ick peisen
Onder ’treisen,
Soeten Haeg,
Schoone stranden
Lieve Landen
(55) Die uw’ sanden
Weder saegh!

Maer, ô vrinden
En beminden,
V te vinden
(60) Haeck ick meest,
Uw geheugen
Heeft ’tvermeugen
Van ’tverheugen
Van mijn’ geest.

(65) Als ’tgevoelen
Waer’ te koelen
In het woelen
Vande vreughd,
’Kwaer’ u allen
(70) Lang ontvallen
Door het mallen
Deser jeughd.

Maer de stuypen
Die het suypen
(75) Doet bekruypen
Hert en hooft,
Hebb ick, binnen,
’Toverwinnen
Van mijn’ sinnen
(80) Noijt gelooft.

Onbewogen
Door ’tvermogen
Vande togen,
Onberoert
(85) Door het rasen
Vande glasen;
Dat de dwasen
Van haer voert,

Gae ick leven
(90) Stadigh, even,
Still, en even
Als ick schier
Inden Hage
Alle dage
(95) Sitt en klage
Bij de vier.

Ia, ’tbenouwen
Van verkouwen,
Door de rouw’ en
(100) Wreede lucht,
Komt mijn Spelen-
gaen vervelen,
En bestelen
Mijn’ genucht.

(105) Soo en acht ick,
Soo en tracht ick,
Soo en wacht ick
Uyt het kruijs
In ’tvermaken
(110) Niet te raken,
Als door ’tnaken
Van mijn’ t’huijs;

Daer mij weder
’Tschoone weder
(115)Op en neder
Volgen sal,
En mijn’ kaken
Stadich kraken
Door vermaeck en
(120)Welgevall.

Soete Menschen,
Helpt mij wenschen
In een’ Rensche-
niewe Pint,
(125)Dat die tijden
Haest gedijden
Tot verblijden
Van
        Uw’ Vrind
Constanter.
Amstelodami. 26°. die Novemb. qui nuptialis Tesselschadae.

[CH1623:042]
VIER EN VLAM.
AEN IOFF. T. VISSCHERS, NIEWGETROUDE MET Sr. KROMBALCK OM
VOORSPRAECK BIJ IOFF. MACHTELD VAN KAMPEN
Teere Leerling vande Trouw,
Onlanx Maegd, en onlanx Vrouw,
Tesselschade, die uw’ gade
Hebt gevonden, niet te spade,
(5) Hebt verbonden, niet te vroeg,
Vande wonden die hij droeg.
Heeft u noch in ’tniewe leven
D’oude vriendschapp niet begeven,
Huyst ghij noch in uw gedacht
(10) Die die huijsing, als gepacht,
In uw’ vriendlickheit besaten,
Doe ghij, eenigh bijder straten,
Eenigh t’huys, en om uw bedd
Mette eenicheit besett,
(15) Spotte met des jongers toortsen
Die u doch met sijner koortsen
Onverbiddelicken brand
T’uwer beurten heeft vermandt:
Sijt ghij noch bedenckens machtigh
(20) Hoe de Herten, heet en jaghtigh
Na de beeck te koelen gaen
Die de Min ten Doele staen,
Leent mij drij der toover-woorden
Die soo menigh oor bekoorden,
(25) Drij aen ’tschoone Kamper-hooft
Dat het mijne van mij rooft.
Daer ick ’t een en ’tander baken
On-voorsiens hebb derven naken,
Off het vier dat blaken most
(30) Blaken sonder branden kost.
Seght haer. Wie? Oh! vraegt niet verder.
Seght haer, Hoe een Haegsche herder,
Hoe een overrompelt knecht
Min op ’tminnen afgerecht
(35) Dan sijn’ Lammeren op ’tvliegen,
Vrij en vredigh vander wiegen,
Onbewogen voorde vonck
Van soo menigh Minne Lonck,
Loncken die hij sagh haer’ punten
(40) Op sijn’ wederliefde munten,
En belodderen de sijn,
Om van hun belonckt te zijn,
Endelick de fierer schichten
Van haer’ ongemeene lichten
(45) Heeft onmogelick gesien
D’onverwonnen borst te biên:
Daer sijn’ herssenen af davren,
Even als de langste klavren,
Of de Helmen om den Haeg
(50) In een dichte Noorder-vlaegh;
Daerom nu sijn’ kortte nachten
Swart’ historien van klachten,
En sijn’ dagen sonder schijn
Nachtsgelijck geworden zijn;
(55) Daer hem nu de wijdste wallen
Aenden Amstel nauw om vallen,
En de ruymste kaden schaers,
En de bruggen voll gevaers;
Soo beduyslen hem de roocken
(60) Die den Hertten-brand ontsmoocken,
Soo en zijn sijn’ oogen schier,
Soo en sien sij niet als vier.
Soo en kan hij niet bepeysen,
Schoon ten ende van sijn reysen,
(65) Schoon bij Zuyden ’t Zuyder Meer,
Met den voorsten voet op ’t veer,
Wie hem, van het Y gescheyden,
Overtoovert heeft tot Leyden,
En de Schipper die hem bracht
(70) Staet en bedelt om sijn vracht;
Veerman, segt hij, weest te vreden,
Loon voor arbeyt staet in reden,
Maer de reden maeckt geen schult
Voor den arbeit is vervult:
(75) Schaemte weygert u te wenschen
Heele vracht van halve menschen,
En den mensche die ghij siet
Ben ick half, en daerom niet:
Gaet de beste weer-helft soecken
(80) Daer haer ’tlieffelick bevloecken
Van den soetsten nederslagh
Die oyt oog in oogen sagh
Uyt de borst heeft heeten scheyden;
Herte, segt, komt voort, na Leyden,
(85) ’T gelt mij noch een halve vracht,
’T gelt hem ’tleven die u wacht.
Schaetgen, segt ghij dat ick mijmer?
Dat vergeeft men aen een Rijmer;
Kont gij ’t met een suer besien
(90) Aen een Minnaer oock verbien?
Voeght het rijmen, en het minnen,
En mijn’ ongebaerde sinnen,
En mijn onbejaerd gemoet,
En mijn onbedaerde bloed,
(95) En mijn on-ervaren oogen,
Dunckt u dat hij min medoogen
Kan verdienen dan verwijt
Die alleen van allen lijdt?
Maer bedenckter bij, vriendinne,
(100) Waertoe quam ’t u inden sinne
D’onbedacht’ onnooselheyt
Van mijn’ tegenwoordicheit
Uyt de veile rust te halen
Daer ghij sulcke, sulcke stralen
(105) Om uw’ houwelixen troon
T’uwen luyster hadt ontboôn?
Uw, beleeftheit doet mij sterven,
D’eerste steen van mijn bederven
Heeft uw’ gunsticheit geplant.
(110) Vijand-Vriendelicke hand,
Hebt ghij d’eerste door ontsloten
Om mijn broose borst te blooten,
Hebt ghij d’eerste Bijl gestelt
Die mijn’ vrijheit heeft gevelt,
(115) Laet u d’eerste sorghe lusten
D’eerste plaester toe te rusten
Over d’eerste Minne-kneep
Die mij eerst tot uwent neep.
Oh! of oock die hooger stralen
(120) Tot medoogen wilden dalen,
En de voedster van mijn pijn
Mijn’ geneester konde zijn!
Segt haer, soete voorspraeck, segt haer,
Soo sij nijdigh onderrecht waer,
(125) Wetens-willigh wie sich stout
Soo veel dervens heeft betrout,
T’isser een, segt, vande jaren
Die, geburen van ’tbedaren,
En de statelicke vreugt,
(130) Palen aende tweede jeugt.
’Twelgevall van schoone leden
Schreef hem niemand toe met reden,
Aen het bruynen van sijn’ huyd
Kijckt de Haegsche Herder uyt;
(135) Maer hij dunckt sich selfs te blosen
Als de morgestondse roosen,
Zedert hij den wederslagh
Van haer oog in ’t sijne sagh,
Soo verlicht der sonnen luyster
(140) Allerwegen alle duyster,
Soo is heel den Hemel schoon
Om het bij-zijn vande Goôn.
Over-wight van gulde schijven
Die ’t ter Werelt all bedrijven,
(145) Meer als noodelicke munt
Heeft sijn’ sterr hem niet vergunt,
Weynigh maeyen, weinigh ploeghen,
Kleyn besitt in groot genoeghen,
En dat Middelmatigh veel
(150) Sijn gevallen tot sijn deel;
Maer sijn Kampensche gedachten
Heele dagen, halve nachten,
Zijn sijn’ schatten in ’t gemoet
Daer hij rijck af heeten moet.
(155) Voorraed van gegeten lettren
Om Geleerde t’overschettren
Schuijlter weynigh in sijn hooft;
Waer’ het evenwel geklooft
’Twaer voll letteren te vinden,
(160) Letteren die herten binden,
Maer met hope van gena,
Soete lettren M. V. K.
Sterre-stocken aen te stellen
Om de fackelen te tellen
(165) Om de keerssen ga te slaen
Die het Hemel-holl begaen,
Zijn gesifte wetenschappen
Die sijn’ herssenen ontsnappen,
En de geesten van sijn oogh
(170) Weygeren haer vier soo hoogh;
Maer twee helderer Planeten
Zijn de doelen van sijn weten,
En de sterren die hij schiet,
Hooger Hemel kent hij niet.
(175) Stemme-streeling, snaren-krabbling,
Is een konstelijcke brabbling
Die sijn handen en sijn keel
Niet en kennen als ten deel,
Maer, al stinckt het eighen roemen,
(180) Kampen, kan sijn keel niet noemen
Of sij staeter af en trilt
Als een Eycken-rijs in ’t wild;
Snaeren kan sijn’ hand niet raken
Die wat Machteld-achtich kraken
(185) Of sijn vingers gaender af
Als een viervoet naer een draf;
Daer dan Hand en keel vergaren,
Kampen seggen all de snaren,
Kampen kort en Kampen lang
(190) Zijn de noten van sijn’ sang.
Verr en versch-geraepte Rijmen
Regel-dicht aen een te lijmen,
Hooger sweven als ’tgeberght
Is sijn’ Penn te veel geverght:
(195) Kruypen kan hij, gaen, en springen,
En gelyckx der aerde singen,
’Twater dat de Rijmers maeckt
Heeft sijn’ lippen noyt geraeckt:
Maer de welgevoegde giften
(200) Die den Hemel, door de siften
En het keurlick onderscheit
Van een milde giericheit,
Over haer beminde kuyven
Nederwaert heeft laten stuyven,
(205) Kittelen sijn’ aendacht nauw,
’Tvliegen wordt hem wel soo gauw
Als de best-gewieckte vliegers
(Dat’s Poetelickste liegers)
En sijn afgevlogen Dicht
(210) Rijst hem selver uyt ’tgesicht.
Segt haer dan, hij heeft den segen
Vande schoonheit niet gekregen,
Noch de geestelicke gonst
Van gesogen letter-konst;
(215) Sterren kan hij niet beroemen
Vande seven een te noemen;
Op de noten is hij schorr,
Op de Snaren vinger-dorr;
Rijmens is hij onervaren
(220) Als de Ploegher inde baren,
Als de Zeeman inde Terw,
Als de blinden inde verw;
Evenwel ’tbevallick wesen,
’Trijck, het ruym-gelettert wesen,
(225) ’T spelen dat bij geen en lijckt,
’T singen dat maer ’t uwe wijckt,
’T rijmen dat hij self kan achten,
Houdt hij all van uwe krachten,
Kondt ghij ’tschepsel van uw’ sinn
(230) Min vereeren als uw’ Minn?
Schijntsij na de Minn te hooren,
Vattse vaster bij die ooren,
Segt haer dan als Alard zeij
Doe sijn krachtiger gevley
(235) Perste door de koele korsten
Van uw’ overvroren borsten
En uw Yss-lijck’ ongena
Dede doyen in een, Ia;
Dese zijn de scherpste pijlen
(240) Die wij t’samen konnen vijlen.
Soo haer dan de tegenstand
Van een herder Hert vermant,
Tesselscha, hoe sal ick ’t herdden?
Gij vergeefsche Tolck te werden,
(245) En, oh armen, ick, en ick
Proye van mijn’ eygen strick!
Sullen niet mijn eygen schachten
Met den woecker-winst van krachten
Keeren op het broose bloot
(250) Vande schutter diese schoot?
Oh! ick spell het lang te voren
Lieve Tolck, ick sal ’t besmooren,
’Khebb geen’ Lauwer om de muts
Tegen sulcken blixem-bluts.
(255) Will’s haer dan in bloedt vermaken?
Ia sij; ’k sie de doodt genaken.
Neen sij; ’Tis geen’ Maeghden deught.
Ia sij; ’Tis onnoosel Vreught.
Neen sij; ’Tmocht haer namaels rouwen.
(260) Ia sij; Droefheit kan verkouwen.
Neen sij; ’Khebb het niet verdient.
Ia sij; om een liever vriend.
Oey! daer waggelt mijn vermoeyen;
Tesselscha, om tijd te spoeyen;
(265) Korte moeyt voor lang bediet,
Vraegt haer, of sij will, of niet?
Hag. 12°. 10b. (Dec.)
Om den deun

Continue

[CH1624:001]
DESSEIN DE L’ENTRÉE DU BALLET
PRESENTÉ À LA REINE DE BOHEME.
A LA HAYE, L’ XIE. DE IANVR. MDCXXIV

Cupidon A La Reine.

Les Monstres que tu vois sont autant de Fureurs.
S’il te souvient encor de mes douces rigueurs,
Perle des Royautez, la gloire de mes gloires,
S’il te souvient encor de mes douces victoires,
(5) Quand l’Ocean t’a veu mespriser ses hazards
Pour immortalizer la pointe de mes dards,
Preste moy la faveur de tes saincts arbitrages
Contre les Infracteurs du Droict de mes homages;
En me faisant la mouë, ils te la font à toy:
(10) Qui me dis sans parler, Je revere ta loy.
Venge le tort commun. Si, pour leur faire grace,
Le coup de ton arrest me faict ceder la place,
J’estimeray tousiours le malheur bien humain,
Qui me donne le fouët d’une si belle main.
Hag. 6°. Ian.

La Guerre à Cupidon.

(15) Je suis le bras du Ciel, l’esclat de sa vengeance,
Sa foudre en quint’essence.
A bas, follet Amour, plie moy ces genoux.
Si tu valois les coups
D’une guerriere main, tu porterois des breches
(20) De l’honneur de mes fleches;
Mais j ’attends que tantost ou la honte ou l’effroy
Te fonde devant moy.

Le Vin.

Je suis le don des Dieux, le Nectar de la Terre,
La sauce de la Guerre.
(25) Arriere, petit Dieu: Ridicule pouvoir
Souffres tu de me veoir?
Tes subjects te diront, ou ton cocu de Pere,
Ou ta putain de Mere,
Que si à tes efforts ma chaleur ne se joint
(30) Ton feu ne brusle point.

La Chasse.

Je suis le fleau des boiz, la nourrice des Armes,
L’image des alarmes.
Petite Deïté, qui t’envoye à la Cour?
On s’y mocque d’amour.
(35) Le respect seulement de m’en veoir approcher
T’en debvoit empecher.
Sçais tu pas que Diane apprend en mes esbats
A ne te craindre pas ?

Le Jeu.

Je suis la mort d’Amour, l’escole des hazards,
(40) La honte des couärds.
Idole des poltrons, Dieu de la faineance
Oste moy ta presence;
Vole, pour te sauver, sur l’aile de tes dards.
Qu’au premier tour de chance
(45) La rage ne m’emporte à te torcher le nez
De quatre coups de dez.

L’ Espagnol avec la Guerre.

J’escroule l’Univers, le Pole qui se cache
Tremble de mon haleine, et l’autre quand je crache,
Les Indes creveroient à force de souppez
(50) Sur lez oz seulement des braz que j’ay couppez.
Vive le vif acier des trempes de Castille;
Au prix de son esclair le Ciel n’a rien qui brille;
Le Monde est sa moisson; il reste bien les Cieux,
Mais d’affronter l’Amour c’est triompher des Dieux.

Le Suisse avec le Vin.

(55) Si l’amour est un feu qui nous brusle le foye
D’une soif qui le cuit jusqu’à tant qu’on le noye,
Je suis des Amoureux qui le sont pour tousiours,
Et le Ciel ne void rien d’esgal à mes Amours.
Si c’est toy, Myrmidon, petit mercier de flames,
(60) Qui perces les pourpoints, pour petarder les ames,
Va vivre dans le sein des Beautez que tu vois,
Ce ventre n’est qu’un Lac, et tu t’y noyerois.

Le Tartare avec la Chasse.

Je jure et ton Carquois, et le bout de ta lance,
Grand fille de Iupin, je meurs d’impatience
(65) De tant veoir de valeur abbatu soubs les mains
D’un Enfant qui deburoit ne battre que des Nains.
Dieux, qu’il est à loisir qui en craint les alarmes!
Si l’envie m’en prend il ira tout en larmes;
Cavalliers, quittez moy les presses de la Cour,
(70) Nous trouverons des Boiz ou l’on chasse l’Amour,

Le François avec le Jeu.

Encor si cet Amour se plaisoit à la chance,
Mon ardeur se pourroit donner la patience
D’en tirer des Escuz: et ce museau bandé
Chatouïlleroit mes mains à le piper au dé.
(75) Mais de languir soubs luy d’un mal imaginaire,
C’est perdre sans jouër; je ne sçaurois m’y plaire:
Tant est il esloigné de l’air de mes humeurs,
Que j’en perdroy le nom, ne fust le Roy des Coeurs.

Cupidon; tirant quatre coups.

Ces fleches respondront, canaille, à voz injures,
(80) Devenez à la fois amoureux et parjures.
A toy, le grand Guerrier, à toy, nez boutonné,
A toy, Chasseur d’Amour, à toy, pipeur de dé.
Où vas tu Bras du Ciel? le Nectar de la Terre,
Qui te verse hors d’ici? Nourrice de la Guerre,
(85) Ou vas tu ? Ou vas tu, l’Escole des hazards?
En fin voycy l’Amour la honte des couärds?

A la Reine. Cupidon.

Grand’ Reine, si encor les heures de ce soir
Te donnent le loisir d’un tour de pourmenoir,
Passe dans mon jardin, pour y veoir le parterre
(90) De la Chasse du Jeu, du Vin et de la Guerre.

Les 4. Nations.

Deïté de ça bas, Image du grand Roy
Capable seul à tous de nous donner l’effroy,
Reine, qui, pour t’avoir, aux peuples du village
Ou ton malheur te tient fais cherir ton naufrage;
(95) Ce n’est pas que puniz de noz temeritez
Il nous fache d’avoir perdu noz libertez;
Ce servage nous rit, ces coups nous sont caresses,
Ces fers ne doibvent rien aux baisers des Deesses;
Tant le mal nous chatouïlle, et tant nous plaist le faix.
(100) En despit seulement de qui nous a defaits
Permets nous le raquit d’une juste reproche,
Qu’en se voyant l’esclat de tes rayons si proche,
De peur que son acier qui faict merueille aux Cieux,
Esmoussé dessus nous n’en fist rire les Dieux,
(115) La trempe des esclairs que forgent tes paupieres
L’a si bien desgousté de ses fleches premieres,
Que perçant, comme Dieu, sans percer, tes regards,
Il y a prins du feu, et s’en est faict des dards.
Chastieras tu pas le petit Promethée ?
(110) Ce seroit nous venger, de te dire volée; .
    Si reschappé de pendre
    Il retourne au Larcin,
    Le Monde, qui doibt fendre
    De flames sur sa fin,
    (115) Va prevenir en cendre
    La braise du Destin.


[CH1624:002]
OP DE HOOGE VLOEDEN VAN ’T JAER 1624
Water-Goden, vochte spoocken,
Die ter diepten uytgebroken
Komt bewandelen de kleij.
Vande binnen-boter-weij;
(5) ’T konde Holland niet mishagen
Off ghij all bij korte vlagen
Hier en daer wat korens att,
Maer uw’ voeten sijn te natt.
16°. Jan.


[CH1624:003]
TRADOTTA DAL ITALIANO DELL’ ECC.MO MORESINI, AMBASC.
VENETO, ALLA RICHIESTA DI SUA ECC.ZA
Arriere, Amour trompeur,
Arriere de mon Coeur!
Jadis ta place.
Voy, comme ton acier
(5) Va brusler au brasier
De ma disgrace.
De ton bandeau je me torche les larmes
Que je versay jadis en tes alarmes.

Cett’ ame ne peut pas
(10) Brusler dans les appas
D’une infidelle,
Un Coeur si genereux
Scait desdaigner les feux
D’un oeil rebelle.
(15) Va t’en, le Ciel, où mon Ame s’ appuye,
Des tenebres de Mort l’a mise en vie.

Que peut il esperer
Qu’un Ange a peu tromper?
Doibt il attendre
(20) De la fidelité.
Qui du Ciel irrité
N’en a peu prendre
Puis que ces yeulx, Amour, sont pleins de ruse,
Il ne faut plus que le Ciel s’en excuse.

(25) O comme elle entend l’art
D’adoucir le regard
Cette inconstante!
Comme elle sçait mentir
Et feindre un vray desir
(30) De vraye amante!
Mais aussi bien j’ay veu des estincelles
Sortir du sein des pierres non si belles.

Or me rompant sa foy,
Je m’oste de l’esmoy,
(35) Et m’en escarte.
Mais las! le coeur lié,
Se peut il qu’arresté
Je m’en departe?
En vain, Amour, en vain j ’en ay l’envie:
(40) La tiens-je pas au coeur s’elle est ma vie?
25°. Jan. Hagae.


[CH1624:004]
IN GRATIA D’ISTESSO SIG.r AMB.r ALLA MEDESIMA
Hor metti fin’ a’ crudeletti incanti,
Bella cagion di glorioso ardore;
Fa vergognar Aciale e Diamanti
Con l’occhio sì, ma non già più col core.

(5) Se Neve sei (et è pur neve il petto)
Se Latte sei (pur latte lo circonda)
Come quel Latte ardor di tanto affetto
Non scaldi, almen quella Neve non fonda?

Se Marmo sei (e pur marmo paresti)
(10) S’Aspide sei (e pur paresti sorda)
Come à tanto stillar gelata resti,
O tal cantar l’orecchia non ti morda?

Bastaci homai l’haverti vista dura:
Ostinarsi per mai Donna non deve,
(15) Già che porti il sembiante per natura
Di Marmo ò d’Aspide, di Latte ò Neve.

Godasi il Sol di serenate ciglia
Alma tutta per te fuoco e faville:
Con due luci farai più meraviglia
(20) Che ne saria il Ciel con altri mille;

Occhi, stelle d’un Ciel che pur di fronte
Titolo vil indegnamente porta,
Quante al vostro dolcir su l’Orizonte
Haverete vaghezze e risi in scorta!

(25) Ridete; riderà ’l vostro Fedele,
Ridendo lui rideremo anco noi,
Che chi dolendosi tanto hà di mele,
Quanto n’ havrà ridendosi con voi!

Ma se tanto li sdegni havete à caro
(30) Che sdegnato vi fugga e’ vostri scorni,
Temprate sì le nuvole col chiaro
Che parta spesso sì che spesso torni.

Anzi scuotilo, Amor, quanto vorrai,
Rida al ritorno, pianga à la partita,
(35) Poco ci cal’, pur che non taccia mai,
Stia su’l morir ò su’l tornar in vita.



[CH1624:005]
AD IACOBUM GEVARTIUM,
In effigiem Cylindri glacialis, qualem paullo ante Antverpiani quidam
vario post illum Carmine ad miraculum elatum ad me miserant. Meae
autem picturae inscriptio sic habebat.
MIRA DE LENTE. HORRIBILE PORTENTUM HAGAE COM. V.° KAL.
FEBR. PROCUL OMNI INDUSTRIA EDITVM TOTA HUGENIORUM DOMUS
ADSPEXIT, TOTA DESPEXIT. MDCXXIV.
Tale super tali surrexit marmore marmor,
Talis ab Hollando substitit unda gelu,
Hic ubi candidulos inter, sua moenia, colles
Prospicit Arctoüm nobilis Haga solum.
(5) En iterum Atuatici rapite in miracula stillas
Prodigii nobis non habitura locum.
Nil Admirari prope res est una Batavos
Quae docuit temere nil timuisse viros.
Si tamen admotas elusit stiria prunas,
(10) Si calidis algens ignibus arsit apex,
Qualis in Aetnaeo (capitis portenta, Brabanti?)
Mista nives didicit ferre favilla jugo,
Prosit aruspicium, constent sua fata cylindro;
Ilicet, et stupidi quod stupeamus erit.
(15) Caetera nec pueri suspeximus. Ohe, Gevarti,
Te quoque tantillo diriguisse gelu!
Hag. 30°. Ian.


[CH1624:006]
SUR LE REFRAIN D’UN ECCHO QUE JE FIS EN DORMANT
Philandre, sur le point de payer ses regrets,
De ioye s’adressant à l’ombre des Forests,
Secretaires, dit il, des peines de Philandre,
Qui l’avez veu en feu, qui le voyez en cendre,
(5) Est il rien de si beau qu’ Amaranthe et son nom?
Non, dirent les Rochers, et les boiz dirent, Non.
In somnio, nocte proximâ post 21 Febr.


[CH1624:007]
(AD D. R. THORIUM,) POST ABITUM OPTIMI PARENTIS
LONDINUM REVERSUS
Thori candide, chare, clare Thori,
O non ultima tertium Britannos
Visendi mihi caussa, pene quartum
Prima, post Patriae imperata Patrum;
(5) Si prisci subeunt senem furores,
Si prisci memor usquedum Duelli
Illos candidulosque blandulosque
Et se propter amabiles ocellos
Condis nube feroculus coactâ,
(10) Heu, heu! parce minis, et imbecillo,
Imbelli, neque qualis olim amico:
Non sum quem Batavi fuisse dicent,
Quem dicent Britones fuisse non sum;
Languet pristinus ille, languet ardor,
(15) Defecit juvenem juventa, dicas
Imberbi Puero gravem senectam:
Talem perpetui per ora rivi,
Talem insomnia pallidaeque noctes,
Nocturnique dies, et una semper
(20) Curarum series et unus horror
Perculsae faciem dedere menti,
Ex quo me mihi fata chariores
Somno perpete condidere luces,
Illam illam ancipitis Pharon Iuventae,
(25) Quâ me sospite sospitem supremam
Dixi non male non timere sortem;
Quâ raptâ mihi sorte nunc supremâ
Supremam libeat subire sortem.
Quid censes animi, miserte Thori
(30) Rerum olim quoque non satis mearum
Voto de meliore, quid relictum?
Si pugnans placui, placere nolo,
Ni nolim nequeam; placere solâ
Quâ nunc parte datur placere fas sit,
(35) Hinc planctu hinc lachrymis, utrimque questu.
Fac suspiria quae loquetur in se
Contortus dolor introïre pronam
Circumfusa tibi sinantur aurem;
Forsan qui valeat liquare cautes
(40) Et ferro lachrimam imperare moeror
Non ferro tibi lachrimam imperabit,
Et solabere quem pudebit armis
Imbellem petiisse, inermem amicum.
Sin faxis; ehodum, valeto longum
(45) Vano nomine vana Numinum vis
Vano culta mihi, valete Divae,
Divae Thespiades valete longum.
Stat sententia. non placet Dearum,
Non ultra libet asseclam uideri,
(50) Quae mores oculosque spiritumque
Tam cultae tibi tam sinant ferocem,
Thori candide, chare, clare Thori.



[CH1624:008]
AD EOSDEM HENDECASYLLABOS
Pontigenae partus, faciles, mea verba, Phalaeci,
En stetit optatis fixa carina vadis;
Ite leves ubi docta pius medicamina miscens
Suscitat ingentem Thorius Hippocratem:
(5) Salve, prima, Vale multum, vox ultima sunto;
Caetera non doceo, ne docuisse neger.
Gravesendae.



[CH1624:009]
Grand’ Ame qui te pais
Dans les sainctes campagnes,
Sejour de tes compagnes,
De l’eternelle Paix;
(5) Ame qui dans l’esclair du grand jour que tu vois
En face te cognois;

Esprit qui t’enlevas
A ta prison mortelle,
Pour t’affranchir en celle
(10) Que tu cogneus cà bas,
La longue Liberté
Qu’il vaut pis ignorer que n’avoir point esté.



[CH1624:010]
(AD D.R. THORIUM)
Ille ego qui quondam Thorio dilectior hostis
Sublatâ nequii displicuisse manu,
Quin bonus alternis mallet colludere pugnis
Quam quales tulerat non retulisse vices,
(5) Displiceo lachrimans, et, qui bona verbera nuper
Non potuit, bona nunc verba negavit amor.
Anne Lupos dubitem Thorium vidisse priores?
Si per te liceat Terra Britanna rear.



[CH1624:011]
Sic te diva potens Pelagi, per caerula stratum,
Nectat, in amplexus obvia tota tuos,
Salse Sali domitor, substerne benignius aequor,
Da speciem fluxi Marmoris unda ferat,
(5) Sit via nota Maris, sit se pacatior unda
Alcyones longum sacra puerperio,
Ride perpetuum, placido tamen ilia nisu
Concute, et invitae virginis instar habe.
Rarus adi supero dominantem cardine Fratrem,
(10) Sortitum Terrae viscera rarus adi.



[CH1624:012]
VALCKENBURG
Zoo verr vier voeten gaen, vier voeten in ’tbeslagh,
Vier voeten inden dwang Van Ruyterlick gesagh,
Zoo verr men ringt en springt, onthaeltmen de geruchten
Van mijn’ September-feest en woelende genuchten.
(5) Die mijne Peteren mijn aenstaen hadd’ vertelt,
Sij hadden mijnen naem in Paerdenburgh verspelt.
Gelijck het koren gaet op, door, en uyt den Moelen,
Soo treck, soo send ick uyt het meer en minder Voelen.
Wat dunckt u, Vreemdelingh van ’twederzijds verstand?
(10) Heel Nederland vult mij, en ick heel Nederland.
Hag. 12°. Aug.ti


[CH1624:013]
LOOSDUYNEN
Geen looser Duyn dan ’t mijn, geen graselooser stoff,
Oock op mijn krachtichste geen dorrer Monick-hoff:
Noch lev’ ick inden mond van gierigh’ ondervinders,
Die geen verwondering en stellen voor mijn’ kinders;
(5) Danck hebb’ Griet Floris kind, en ’tvinnigh bedel-wijff
Die heel den Almanack dé krielen uyt haer lijff,
En ’t halve jaer na Jan, en ’thalf na Lijs sagh noemen.
Men magh groot Amsteldam om ’t jegenwoordigh roemen,
Mij viertmen om dat was, zoo doetmen Roomen oock,
(10) Dat was een schooner Vier, maer wat verschilt de roock?
Hag. 13e. Aug.ti


[CH1624:014]
SCHEVERING
Al waer ’t oock Schepering, de naem betaemde mij,
Soo pass ick op het nett en ’tsiltige getij;
Ghij weet het, leckren Haeg die zess gevoerde Vissen
Voor drij gedragene vermuylen kont en missen.
(5) Noch is mijn Wagen ruym mijn’ Pincken dubbel waerd;
Mijn’ Pachters prijsen oock sijn zeilen bijder aerd
Voor d’oude waterkonst die ’tgoud soo verr gaet halen:
’Tis waer noch vinn, noch veer en kan hem onderhalen,
Noch Aeols hollen aêm, noch Titans helle tredt,
(10) Hij loopt het all verbij, maer hunluy alltijd met.
Hag. 14. Aug.ti


[CH1624:015]
RYSWYCK
Mijn Rijs en wijckt voor geen, soo lang Castilien wijckt
Voor Nassaus hooger hand, die ’t dagelix verrijckt.
Men mocht mij op de rij van mijns gelijcken tellen,
Maer Mauritz is te verr voor sijns gelijck te stellen,
(5) Die luyster hangt mij aen. Men noeme mij dan stoff,
Ick noeme mij sijn Hoff, ten minsten sijnen Hoff.
’Tviervoetighe gebroed, sijn liefste Hovelingen
Sijn aen mijn’ borst gespeent; waer Spagnen is te dwingen,
Daer worden sij met Hem ten voorsten uyt gesett,
(10) Verdien ick niet wat loffs in ’s Vaderlands ontsett?
Hag. 16°. Aug.ti


[CH1624:016]
’S GRAVESANDE
Al swoer ick wat ick was ick vonde nauw gelooff;
Wie t’ ’S Gravesande voer die gingh wel eer te hooff.
Mijn’ Sandvloed’ hebb ick sints mijn’ Sondvloed moeten noemen
En ’s Graven Marmeren in Duynen sien verdoemen.
(5) Nu zijnder dat ick was. Maer daer de kloot op gaet
Is een bedencklick punt, Soo is de tijd die staet,
En Nu is nu verbij, en Zijn en is maer vlieten,
Herdenkens achter-om het stadigste genieten;
Stelt Was en Is bij een, wat schilt den Haeg en ick?
(10) Een tegenwoordicheit, geen thiende van een snick.
Hag. 16°. Aug.ti


[CH1624:017]
’S GRAVENHAGE
Het heele Land in’t klein, de Wage vanden Staet,
De Schave vande Ieugt, de Schole van de Daed,
Het Dorp der Dorpen geen daer yeder Steeg een pad is,
Maer Dorp der Steden een daer ijeder Straet een Stadt is,
(5) De rondom groene Buert, het rondom steenen Hout,
De Boers verwondering, al komt hij uyt het woud,
De Stémans steedsch vermaeck, al komt hij uyt de mueren,
Der Vijanden ontsagh, De Vrijster vande Buren,
De Werelds leckernij, des Hemels welgevall;
(10) Is ’t daer met all gesegt, soo ben ick meer dan all.
27°. Aug.ti


[CH1624:018]
DORDRECHT
In mijns gelijcken Schaer besitt ick ’t eerste woord;
All waer ’t mijn’ waerde niet, dat geeft mij mijn’ geboort,
En ’t planten vande kroon op onser Vooghden hoeden.
Doe sat ick inde kleij, die ook mijn’ buren voedden:
(5) Sints heeft mij eene nacht Venetien gemaeckt,
En all’ mijn’ Wandeling in Handelingh gestaeckt.
Maer off de Spaensche keel na mijne Stapel-mosten,
Na mijn’ Munt dorsten dorst, het soud’ haer ’tswemmen kosten;
Dat’s menigh’ natten voet, en water in haer’ Wijn:
(10) Is ’t niet de Land-scha waerd soo veil begracht te zijn?
Hag. 30°. Aug.ti


[CH1624:019]
HAERLEM
Al hebb’ ick t’mijner tijd der Vorsten Hoff gevoedt,
’Tis mijn geringste roem, mijn hoogste staet in ’tbloed,
Der Goddeloosen bloed; van doen mijn’ Stale kielen
Haer IJsren Haven-touw aenvaerdden te vernielen.
(5) ’Thuys hebb’ ick oock voor God, voor goed’ en Vrijicheit
Mijn’ Borgeren gewaeght, en Spagnen noyt gevleijdt.
Zijn ’t koele wonderen, en hoorens’ andre meer toe,
Van ’tallerwonderste komt mij alleen de eer toe;
Geen ongesiener naem, geen aengenamer stuck,
(10) ’Khebb’ konst en konstenaers geholpen inden druck.
Hag. 4°. 7b. (Sept.)


[CH1624:020]
DELFT
’Kben twee mael dat ick ben, sints dat ick ’t eenmael was,
En eens mijn’ muren hebb’ sien wentelen in d’ass:
Maer danck hebb’ ’t Vage-vier, ick bender door geresen,
Mijn selven dubbel waerd: Het overkoolde wesen
(5) En komt mij niet van daer, Soo moet de kuype sien
Die vriend en vreemdelingh moet laven en beziên.
’Khebb grooten Wilm gehuyst, soo lang ’t de Moorder doogde,
Die mij en mijn’ gebuert verraderlick ontvoogde;
Maer, Spagnen, ’tbaett’ v niet, ick hebb de scha geboett,
(10) En voor een’ sulcken Vaer een’ sulcken Zoôn gevoedt.
Hag. 5°. 7b. (Sept.)


[CH1624:021]
LEIDEN
’Ten ware ’tnijdigh Duyn, off ’tRhijnsch verdwaelde sogh,
Ick waer’, spijt andere, de grootste Rhijnstadt noch;
Om nevens Katwijck uyt mijn’ wrake te gaen halen
Van ’t Arragonsch gewelt. Hoe souden sij ’t betalen
(5) Die, op mijn aller weeckst, voor ’tstuyvende gerucht
Van een’ verrotten muer verstoven inde vlucht!
Nu doen ick ’s meer van verr, nu doen ick oock te Roomen
Mijn’ ware Wetenschapp, mijn’ Wijse Waerheit schroomen;
Krabt, swarte Phariseên, krabt, snoodste dien ick ken,
(10) ’Tzijn scherpe nagelen die ’t meer zijn dan mijn’ Penn.
Hag. 6°. 7b. (Sept.)


[CH1624:022]
AMSTELDAM
Ghemeen’ verwondering betaemt mijn’ wond’ren niet,
De Vreemdeling behoort te swijmen die mij siet.
Swijmt, Vreemdeling, en segt, Hoe komen all’ de machten
Van all dat machtigh is besloten in uw’ grachten?
(5) Hoe komt ghij, gulde Veen, aen ’s hemels overdaedt?
Packhuys van Oost en West, heel Water en heel Straet,
Tweemael-Venetien, waer’s ’tende van uw’ wallen?
Segt meer, segt, Vreemdeling. Segt liever niet met allen:
Roemt Roomen, prijst Parijs, kraeyt Cairos heerlickheit;
(10) Die schricklixt van mij swijgt heeft aller best geseyt.
Hag. 7°. 7b. (Sept.)


[CH1624:023]
GOUDE
Mijn’ Gouwe voert meer Gouds, mijn’ IJssel meer gewins,
Dan Tagus gulde grond ter borse van sijn’ Prins.
’Khebb meer van hun te bat’: Doe mijn’ gebuer-Stadt brandden,
En baedden in haer bloed haer’ moordenaren handen,
(5) Ontswomm ick hun gewelt, en duyckten in mijn’ Gouw,
En kroôp mijn’ Ysseldiept’ ten hals toe inde mouw.
Spijt Spagnen dan ick sta: Oock sonder d’ oude muren
Van ’t Kasteleins gebied. Wie zijt ghij mijner Buren
Die door den neus noch spreeckt, en mij ’t gebreck verwijtt?
(10) Ick segge t’mijnen roem’, ’k ben Brill en brillen quijt.
Hag. 9°. 7b. (Sept.


[CH1624:024]
ENCHUYSEN
Van enckel’-Huysen is groot Roomen opgegroeyt,
En ick van enckele. Groot Roomen heeft gegloeyt,
En ick ben platt gebrandt: groot Roomen is herboren,
En ick van niews herbouwt, bey beter dan te voren:
(5) Groot Roomen heeft sijn jock den Spagnart opgedruckt,
En ick mijn’ vrijen hals het Spaensche jock ontruckt.
Noordholland, hebt uw deel in d’eere van uw’ vrijheit,
Maer weet dat d’eerste steen van ’tgroote werck in mij leit,
En, quam de heele buert te deinsen tot den vall
(10) Weet dat ick daer toe noyt den laesten leggen sal.
Hag. 11°. Sept.


[CH1624:025]
HOORN
Ben ick de MoederStad van soo veel moedigh bloed,
Dat soo veel wondren dé, en soo veel wondren doet;
Van Mannen die vermant voor Mannen noyt en weken,
Van Zeilers die verzeilt voor Zeilers noyt en streken;
(5) Heb ick van allen eerst ’tgroot Haring-nett gebreydt,
Van allen eerst gespreidt, van allen eerst verbreydt;
Ben ick de Zuyvel-mouw van voor en achter Stavren;
Ben ick soo verr ick sie de Vrouwe vande Klavren;
En vraegtmen hoe ick Hoorn van ouds herr heeten moet?
(10) En heet ick anders recht als Hoorn van Overvloed?
Hag. 12°. 7b. (Sept.)


[CH1624:026]
ALCKMAER
’T was All Meer daer ick sta, en nu is ’t vrij all meer;
Soo haest Verone viel be-erfden ick haer’ eer,
En groeyden uyt haer Ass, tot dat ick oock eens ass werd,
En wederom verreês, en dubbel wel te pass werd.
(5) Sints segt de Vreemdeling die op mijn’ waerde lett,
Waer isser eene meer soo suyver en soo vett?
Dat sagh de Spaensche Wolf, die na mijn’ adren dorste,
Doe noch het Haerlemsch bloed sijn’ aderen uyt borste;
Maer, eere zij den God die ’thooge boos verworpt,
(10) Hij weêck, en hadd’ es meer gespogen dan geslorpt.
Hag. 12°. 7b. (Sept.)


[CH1624:027]
PURMERENDE
Hoe oud en ben ick niet die ’t selver niet en weet?
Hoe weet ick’t, die soo jong soo menigh meester sleet?
Sints Eggerts dicke Beurs den jongen Vorst verbonde,
Die mij te danckbaerheit het hooge Huys vergonde.
(5) Maer dobbel was de gonst, all was sij ’t bij gevall,
Van die mijn’ wooningen besloten in een’ Wall;
Met werd ick Stad genoemt, met heb ick stad gegrepen
In ’s Vaderlands bewint; daer segh ick onbegrepen
Off, Ja, wanneer ’tmij lust; off, als ik weigher, Neen:
(10) Wat schaedt mijn’ kleinicheit? de grootste en zijn maer een.
Hag. 13°. 7b. (Sept.)


[CH1624:028]
EDAM
De Dam die ’tZuyderdiep het binnen IJ onthiel
Gaf mij d’Ydammer naem; dien ick niet langer hiel
Dan tot het vett gerucht van mijn’ gewilde Kasen
De Wereld had gevult, en naer mijn aes doen rasen:
(5) Sints noemen sij ’t Eet-dam daer soo veel etens groeyt.
Maer datmen mijner melt soo verr het ebt en vloeyt,
Is elders op gevest: Hoort, Hollander, de wielen
Van uw’ Victorij-koets zijn uw’ bezeilde kielen;
Dat zijn de mijne meest: behoort niet meest de danck
(10) Den Raden-maker toe van ’swagens gladden ganck?
15L. 7b. (Sept.) Hag.


[CH1624:029]
MONICKENDAM
’T Zuyd-Ooste Purmer-end besett ick met den Dam
Die van een Monick-Meer wel eer sijn doopsel nam.
Meer eertyds, nu niet meer, hoe sien ick uwe baren
Van baren ingeslockt? als minder Visschen varen
(5) Van die haer meerder zijn. En, vraegh ick ’t oock de faem,
’Ken leere geen bescheyt van d’ouder baren naem.
Al vult ghij dan mijn ’ Schilt, staet buyten halve-Papen;
Om blijven dat ick ben behoev’ ick meer als ’tgapen:
Mijn’ Borgers moeten bey Godsdienstich zijn en koen;
(10) Hun wel-zijn hangt gelijck aen ’tBidden en aen ’tdoen.
Hag. 16L. 7b. (Sept.)


[CH1624:030]
SCHOONHOVEN
De beurt en wederbeurt van ’t nemmer-staende rad
Daer ’s Werelts werr op draeyt heb ick op ’truymst gehadt:
Noch is mijn overschot van d’eertyds schoone Hoven,
De Peters van mijn’ naem, voor andere te loven.
(5) Wat schaedt mij ’t op en neer? ’khebb mannelick geleên,
En meest all winnende, minst wijkende gestreên,
Maer evenwel gestreên. Land-Voogden, die de stangen
Van dit gebiedt berecht, ’kweet meer als Salm te vangen:
Off ’t weer op ’tprangen quam, denckt hoe ick voormaels dé,
(10) En stelt in ’tWapen-boeck, Schoonhoven staet voor twee.
17°. 7b. (Sept.) Hag.


[CH1624:031]
GORICHOM
Die mij benijdelick ’s hooghs Arckel-huys besitt
Ter aerden effende was verre van sijn witt:
Wat gell ick zedert min, wat kan ick minder gelden
Soo lang mijn’ muren staen, en ’tklaver in mijn’ velden
(5) Voor klaver niet en wijckt? zoo lang mijn’ volle Merw,
Mijn’ Welgewrongen melck, mijn’ altyd-bollen terw
Te winste van mij haelt; soo lang mijn, aerde Punten
Het oogh verbijsteren dat op mij derve munten?
Segt dan, seght selver, Nijd, segt met den bitsten beck,
(10) Maer segt waerschijnelick, Wat ’s Gorichoms gebreck.
Hag. 18°. 7b. (Sept.)


[CH1624:032]
MEDENBLICK
West Vriesen, weest getuygh, ’khebb Koningen gevoedt,
West Vriesche Koningen, de Voogden van uw goed.
Maer dat ick mé den blick van Waerheits helle stralen
Mijn’ gulde Toovenaers’ ter Hellen sagh doen dalen,
(5) Was meer verheugens waerd, en ’tdienen onder God
Veel vrijer vrijicheit dan ’tConincklick gebod
Daer Godes niet en was. Noch staen ick verr van ’tslaven,
Maer vrijelick ten dienst die mij de Vrijheit gaven;
All heb ick over lang de gunsticheit beloont,
(10) En Holland eerst het pad naer ’tGulde Vlies gethoont.
Hag. 18°. 7b. (Sept.)


[CH1624:033]
ROTTERDAM
’Tzij Wael, off Rhijn, off Maes, off alle drij te saem,
’Tzij Yssel, Merw, off Leck, off drij in eenen naem,
Off zess in eenen buyck; sij moeten t’mijnent buren,
En willen niet in Zee off kussen eerst mijn’ muren;
(5) Mijn’ muren soo gereckt, mijn’ soo gerijckten grond,
Dat die mij nu besiet kan vragen waer ick stond.
O muren, en ô grond, ô welgevoegde Stroomen,
Wijckt voorde Wilderniss der averechte Boomen,
Maer wijckt voor haer geluck: En, Vreemdeling, segt ghij,
(10) Hoe verr en wint het niet mijn’ Mase van haer IJ?
18°. 7b. (Sept.)


[CH1624:034]
SCHIEDAM
Twee Stroomen scheiden mij van ’t achterleggend’ Land,
De derde sluyt den ring en geeftse bey de hand:
In ’t midden staet mijn stoel op welgesteunde stijlen;
Daer oeffen ick mijn’ jeugt op ’t noodigh kennep-quijlen,
(5) En ’truggelingh gespinn, die reckt haar spinsel uyt
Tot dat het licht en dicht den Haring-buyt besluyt,
En ’t mijnent binnen sleept, van daer hij met mijn’ Brieven
Noch eens ter Zee geraeckt de Werelt gaet gerieven.
Die mij klein Rotterdam en groot Delfshaven noemt
(10) Heeft niet te laegh gelaeckt en niet te hoogh geroemt.
20°. 7b. (Sept.)


[CH1624:035]
BRIEL
’K en ken geen Heele meer, en Breehiel is mij vremt:
Nu houd’ ick ’t met den naem die op den neuse klemt:
Dat werde Phlips gewaer, die door mijn’ Brill-gelasen
All vroegh sijn’ avont-uer, en hoe ’t ’er noch sou rasen
(5) Om Hollands Vrijheidt, las. Wat leght mij aenden loff
Van uyt de diept’ gedyckt, van kley geworden stoff,
Van stercke Zee-gebuert? ’khebb door het spits gebeten,
Dat heeft vrij Nederland mijn’ tanden danck te weten:
Daer gaet’er veel ten strijd’, en ’twinnen wordt gemeen,
(10) En volgers winnen oock, maer voor en wint maer een.
21°. 7b. (Sept.) Hag.


[CH1624:036]
DEN STEMMENDEN STEDEN VAN HOLLAND ENDE
WESTVRIESLAND GELUCK
Soo scheid’ V Nijd noch Tyd, zoo werd’ hij noyt geboren
Die naer uw’ schande tracht’ die van uw’ scha will’ hooren,
Getrouwe Zusteren, hoort ijeder van ’tgeluyd
Van uw’ bekende Stem den weerslagh op mijn’ Luyt,
(5) Mijn’ onbekende Luyt, maer best genegen Snaren
Ten roem van uwen naem en hoorens waerde maren.
’Ten is niet off ick ’tSout, off ’tWater t’zeewaert droegh;
Men vindt en siet en kent sich selven noyt genoegh.
Soo verr de nutticheit. En vraegt ghij naer ’t vermaken,
(10) Hoe veiler kont ghij daer, hoe naerder aen geraken,
Die onder ’truym verdeck van ’t allgemeen gewelff
Gheen waerdiger gesicht kont vinden dan u selff?
Hag. 21°. 7b. (Sept.)


[CH1624:037]
AEN IOFF.w DOROTHEA VAN DORP
De Dorpen, aller Dorpen Dorp,
Die ick den Nijd te voren worp
Gehooren yeder aen een’ Heer
Behoeder van hun Recht en Eer;
(5) Den meesten schortt het aen een’ Vrouw:
Gedooght dat ick ’er U aen trouw’,
Die, warens’ all of elck een Stadt,
Aen noch soo veel’ te weinigh hadt.
Hag. 4e. 8b. (Oct.)


[CH1624:038]
DEUN
’Tlusten een’ belusten Geest
(Utrecht is sijn t’huys geweest)
Malle menschen te vermaken
En met schande wijs te maken:
(5) Daer toe veinsden hij ’tbedrijff
Vande Maeghden vijff en vijff
Die’r de vijff mallooten waren,
In verthooning te verklaren,
Naer hij ’t in de letter vond
(10) Van ’t genadigher Verbond.
Stijlen ded’ hij weinigh’ stellen,
En daer berderen op vellen
Toegespijckert, toe gehaeckt,
En ’tstellagie was gemaeckt.
(15) Maer de ruijmte vrij benepen,
Vrij ondienstelick begrepen,
Daer sich niemand aen en stiet
Oft sijn hooft om achter liet.
Vensters, luyven, daken, deuren
(20) Dreighden onder ’tpack te scheuren
Van het opgedronghen volck;
Onder dreef het als een’ wolck,
Die de witte winter-buijen
Uyt den Noorden jaeght in ’tZuijen:
(25) Die daer niet te sien en was
Hietmen dood of min te pas.
Maeghden boven alle vrouwen
Warender niet uyt te houwen,
Maeghden sagh men waermen stond,
(30) Off bedriegh ick mijnen mond
Meiskens saghmen waer men heen sagh,
Moglick offmer een’ van tween sagh,
Moglick offer thien gevraeght
Hadd’ gesworen, Wij zijn Maeghd.
(35) Vanden Middagh tot den Duyster
(Kleine dinghen krijgen luyster
Van der keerssen kleine vlamm)
Satmen eermen ijet vernam.
Somtyds roerde’r ijet van binnen,
(40) En men riep’er, sij beghinnen,
Zeij den eenen door een’ spleet,
Wacht, de thiende wordt gekleedt,
Andre swoeren door de klampen
’Tsall hem gelden, ’ksie de lampen;
(45) Dien het wachten viel te bangh
Vond vermaken in ’t verlangh.
Na verlangen en verwachten,
Na veel’ onverdulde klachten,
Komt de Baes voor uyt getreên
(50) Met de Roll van dese reên;
Vrienden minst, en meest vriendinnen,
Die ons garen saeght beghinnen
Dat oyt niemand en begost
Daer zijn volck niet staen en kost,
(55) Wilt ghij zien thien Maegden handlen
Daer gheen vijff en konnen wandlen?
Lieve siet eens rondom mij,
Hier en is geen plaets voor drij!
’Ksie u ’t onverstand bekennen
(60) En beschuldigen uw rennen
Opden roep van niewicheid
Sonder schaduw’ van bescheid:
Maer een’ ander’ hoor ick klagen
En tot aller onschuld vragen,
(65) Waerom hebt ghij, die ons laeckt,
Niet een ruijmer plaets gemaeckt?
’Tis niet qualick opgenomen
All en ist niet over-pluys,
Want de mis-slagh uytgenomen
(70) Van het onbequaem raduys,
All’ de dwase zijn gekomen,
En de wijse blijven thuijs.
Ludibundus. Hag. 8e. 8b. (Oct.)


[CH1624:039]
BIDDAGHS-BEDE, DEN 9.EN OCTOBER 1624
Sluyt dijne Wolcken niet, die boven dijne Wolcken
Ter hoede dijner Volcken,
Ter straffe sittest, Heer,
Der Volcken die in ons vervolgen dijne eer.
(5) De pijlen van ons hert, de schichtigste Gebeden
Die wij van dus beneden
Doen stijgen tegen ’t steil
Van dijn’ onsienlickheits onaffgepeilde peil,
Die Kalvren onser lipp en konnen niet geraken
(10) Dijn’ Oore te genaken,
Ten zij dijn’ Oore dael’
En onsen laffen aêm van mond ten Hemel hael’.
Hael op den droeven galm van dijn’ verslagen’ kindren,
Die meerderende mindren,
(15) En groeyende vergaen,
En voor dijn viericheit, als Sneewe, niet en staen.
    Wat smoockter in ’tbesluyt van dijn’ Voorsichticheden?
Zijn ’t gisteren, zijn ’t heden,
Zijn ’t morghen, zijn ’t altijd
(20) Niew’ roeden binnens huys, en buyten niew verwijt?
Hoe onlangs hebben wij de schadelicke slagen
Van dijne vochte plagen
Ten halse toe gevoelt?
Hoe onlangs hebben ons de vruchtbaerheit ontspoelt
(25) De Stroomen die dijn’ hand tot Grachten onser Vesten,
Tot doornen onser Nesten
Van eewicheit gestelt,
Nu tegen ons geroert, geruckt heeft en gevelt!
All hadden wij in ’t hooft de Vloeden die ons quollen,
(30) De Wateren, die swollen
Tot over kant en kae,
Voldeden ons gebreck van tranen nergens nae.
Doe waren ’t Wateren. Nu hebst du ’t Vijer ontboden;
Nu sien wij niet als Boden
(35) Van Broeder en Verwant,
Van hier een groeyend’ Vijer; van daer een’ vollen brand:
Maer Brand, maer ander Vijer; Vijer wateren te krachtigh,
En Mannen-macht te machtigh;
Vijer vijeriger dan Vijer,
(40) Vijer dat genadigh brandt daer ’t drij vernielt van vier.
    Waer’ Aerd’ en Locht dan vrij! Maer Locht en Aerde moeten
Dijn’ wrake helpen boeten,
Bey’ grouwelick, bey vuyl,
D’ een’ rondom smettelick, en d’ ander’ niet als kuyl.
(45) Soo sien wij onse Jeught, den bloessem onser krachten,
Al bloeyende versmachten;
Soo sien wij ’tgrijse hooft,
Den steun der kinderen, den kinderen ontrooft.
Waer heen, gestoorde God, waer wilst du ’t ende palen
(50) Der ongeënde qualen?
Waer is den eersten dagh
Die ons doen hooren zal, daer is de laetste slagh?
Wij pleiten om geen recht, wij kennen meest de zeeren,
De lemten en de zweeren
(55) Daer van de stanck alleen
Dijn’ hulp en onsen nood gescheiden heeft van een:
Wij weten, zoo du wilst dijn’ Rekeningh sien sluyten
En, all’ ontfarmen buyten,
Dijn’ Rechten sien voldaen,
(60) Soo hebst du, hoe vollendt? noch niet begost te slaen.
    Maer slae dijn slincker Oogh op ’t ooghe vande Volcken
Die onse ad’ren molcken
Doe dijn’ gerechte straff
Hunn’ ongerechticheit wel eer den teugel gaff.
(65) Nu staen sij thien om een, nu worden wij verdondert
Met dusenden om hondert;
En wilst du noch ’tgetall
Besnijden van de Mans dat hun vermannen sal?
O! spaer de handen t’huys die buyten moeten wercken
(70) Ten bouwe dijner kercken:
O! kort de handen t’huys
Die’r overwinning is ’tverwoesten van dijn Huys.
    Haer’ overtredingen gewogen tegen d’onse,
Het overwicht verslonse
(75) Du bist gerechtigh, Heer,
Maer van twee Sondaren waerom is ’t d’eene meer?
Meer zijn sij ’t die den schatt van dijn’ bevolen Wetten
Den hoeftigen ontsetten;
Meer zijn sij ’t die bestaen
(80) De meesterlicke hand aen dijn Gebod te slaen;
Meer, die de vollverdienst van dijnen Eengeboren
Ter meester helft versmooren,
En roemen off de schuld
Door haer’ betalingen oock t’over wierd vervult.
(85) Meer, die het eenigh pad van Waerheit, Wegh en Leven
Affgoddelick begeven,
En soecken in den nood
Aen machteloos gebeent het leven in de dood;
Die voor een’ stommen tack ten grouwel uytgehouwen
(90) De knie, dijn maexel, vouwen,
En d’innerlicke plicht
Verplichten aen ’t begripp van ’t uyterlick gesicht
Meer die dijn hemel-recht van geven en vergeven
Hun veinsen toegeschreven,
(95) En geven huns gelijck
Dat du den geveren sulst weigren in dijn Rijck;
Meer die het sondigh Vijer van ingeboren lusten,
Die Leêcheit noyt en blusten,
Ontsteken in den dwang
(100) Van booser eenicheit dan ’s Werelts boost gedrang;
Meer zijn sij ’t, meer, en meest, die dij, hun’ grooten Voedder,
Doen sterven in hun voeder,
Doen leven, naer den nood,
En maken die ’t haer geeft haer dagelixe Brood
    (105) Min zijn sij ’t, (zooder min van misdaet voor dijn Oogh is,
Dien ’tlaegste min te hoogh is)
Dien, buyten Menschen giss,
Dijn’ ongewrongen Wett der Zielen Reghel is;
Die d’een medoogentlick den anderen die Schatten
(110) Ter herten helpen vatten,
Uyt die gemeener macht,
De dwaesheit louteren die ’t Werelt-wijs veracht;
Die gaerne, naer ’t gepoogh van wel doen en wel weten,
Onnutte knechten heeten,
(115) En seggen, Een voor all,
Off alle sonder Een versmachten in den vall;
Die, sonder ander’ hulp dan die de hulp alleen is,
En met het Hert te vreên is,
Om ’t tweede leven gaen
(120) Bij die door d’eerste dood de tweede heeft voldaen;
Die met gevouwen’ hand maer meer gevouwen’ zielen,
Van binnen voor dij knielen,
En soecken Hout noch Gout
Om dij te naerderen, die d’Ooren hebst gebouwt;
(125) Min zijn ’t, die schuldenaers den affslagh harer schulden
Van dijn genadigh dulden
Verwachten, en ’t verlij
Verachten voor de hand die schuldigh is als sij;
Min die zoo langh sy zijn zijn willen dat sij moeten,
(130) En d’eerste Sonde boeten
Jn ijeder een sijn werck,
En maken elck sijn hert sijn Klooster en sijn Kerck;
Min, (dorstmen ’t dencken, minst) die meest de Joden laken
En schricken te genaken,
(135) En spouwen op den mond
Die daglix roemen derft van ’tspouwen in dyn’ wond:
Min emmers die sich meest op dijne Minn betrouwen,
En offren, van berouwen,
Een hongerige maegh
(140) Daer dij de nuchtren aêm in ’tsmeecken uyt behaegh?
    Behaeghde ’t dij dan oyt in ’t midden onder ’t quijnen
En ’tsmeecken te verschijnen
Van drij in dijnen naem,
Hier zijn wij duzenden en noch zoo veel te saem:
(145) Strij voor de duzenden die voor dijn’ eere strijden,
Help Israël ontlijden,
En Babijlon vergaen;
Slae op de duzenden die op dijn’ strijders slaen;
Maer slae hun oock in ’t hert den Blixem dijner Waerheit,
(150) Verlichtse met de klaerheit
Die onse Baken is;
Maeck van haer steghe steen een vleessiger Gewiss;
Schepp Paulen onder haer, die Saulen willen heeten,
En, vele, niet en weten
(155) Hoe lakeloosen recht,
Hoe du verdedight wordst door David dijnen knecht.
Oft, staen sij eewelick in dijnen doem voorschreven
Om nemmermeer te leven,
Ruym elders het getal
(160) Dat dijn genadigh, komt, ten laesten hooren zal:
Geley den Leideren die Dijne Waerheit leiden
Daer menschen menschen weiden,
Daer menschen, in den schijn
Van menschen, min als mensch, en meer als Beesten zijn.
(165) O! geeff het groeyen daer den welgeraeckten planten
Die dijne Paulen planten,
En dijn’ Apollos voort
Besproeyen uyt de bronn van dijn herbarend’ woord;
Kapp steenen uyt die Rots die op den Hoecksteen sluyten,
(170) Snij Christnen uyt die kluyten,
En gunn ons ’tboden-brood
Van ’s Levens tijdingen gedragen in de dood:
Off Zion mogelick den voorspoet harer muren
Ten loere van haer’ Buren
(175) Zoo sien besteden moght.
Dat Israël van niews aen Iuda werd’ verknocht,
En beid’ aen eenen Disch haer’ zielen wilden spijsen.
Oh! sal de Sonn noch rijsen
Van zoo gewenschten dagh
(180) Dat Juda dit belev’ en Israël belach’?
Geluckigh, zoo sij rijst, die tuygen sullen wesen
Van ’tlieffelicke wesen,
En sien den Wolff het Schaep
Noch dreighen met den tand, noch stooren in den slaep;
(185) Geluckigh dien ’tgeluck geluckich zal beklijven,
Om erffelick te blijven
Jnborghers van dijn’ Stad.
Heer, maeck hem aller een die dus voor allen bad.
Hag. 13e. Octob.


[CH1624:040]
VOORSPRAECK VAN DE PRINTEN; AEN MIJN’ BROEDER,
SECRETARIS VAN STATE
’Ksall’ hem ernstich heeten liegen
Die sich selven will bedriegen,
En beschuldigen mijn’ Penn
Daer ick schuldeloos af ben:
(5) ’Ksall geen’ Vijanden verdraghen
Over segge-sucht te klagen,
Die mijn’ herssenen, geroert,
Door mijn’ tanden hebb’ gevoert:
’Kwill geen’ vrienden laten dencken
(10) Dat ick d’eer hebb, willen krencken
Die den eenen van Geboort,
Andren van verdiensten hoort.
Goede, die ick hebb verheven,
Quade, die ick hebb gedreven
(15) Voor de geessel van mijn’ mond,
’Ksegg hier, dat ick noyt en vond
Dien all ’tgoede kon’ betamen,
Dien all ’tquade kon beschamen
Dat ick vande Goede segg,
(20) Dat ick op de Quade legg.
Deughden hebb ick willen paren,
Ondeughd hebb ick willen ga’eren
En verhechten in een’ klomp,
Naer mij hier de Deughd toe glomp,
(25) Naer mij daer de Ondeughd terghde,
En haer’ open schande verghde;
Om den Goeden tot het Beeld
Daer een yeder ’tsijn in deelt,
’Tbeeld van Deughden, ’tbeeld van Eeren,
(30) Soo sijn’ liefde te vermeeren
Dat hij ’t, verder van verschill,
Heel end all gelijcken will’;
Om den Quaden haer affgrijsen
Soo affgrijselick te prijsen,
Dat de quaedste van den hoop
Voor sijn’ eighen schaduw loop?
Eerst-geboren van mijn’ Vader,
Die, ’tbedaren soo veel naeder
Als ’t van mijne jaren staet,
(40) Medgenood ter Tafel gaet,
Daer het statighe beraden
’Svaderlands gevreesde schaden,
’Svaderlands gewenschten spoed
Tegenstaet en spoeden doet;
(45) Broeder, deel van dese Ziele,
Die mij niet te deel en viele
Om Gebroeders naem en eer
Door den etter van een zeer
Daer sij noyt de puyst af kenden
(50) In de lastering te wenden,
En bekruysen oock het witt
Dat hun in de ooghen sitt:
Weest mijn Tuyghe bij den Goeden,
Die het niet en will vermoeden;
(55) Treedt de Boosen op den teen,
Die ’t mij garen overstreên.
Doetse van de Lessen hooren
Die uw’ kinderlicke ooren,
Die de mijn’ van teerer Ieught
(60) Gapen leerden na de Deught;
Doe de Vaderlicke hoede
Van sijn’ vriendelicke roede,
Die nu, van het eerst verlost,
’T ander leven heeft begost,
(65) Waeckten over ’tgroen bewegen
Dat wij in den boesem kregen,
Met een rechter tegen-bocht
Waer ’t hem slinx geneghen docht:
En sij sullen leeren weten
(70) Dat ick niet en hebb gegeten
D’eerste Boter na de Memm,
Sonder stadigh sijner stemm
Kinder-tuchtelick vermaken
Boven ’t voetsel uyt te smaken,
(75) En genieten onbedocht
Daer mijn’ Ziel op teeren mocht:
Tuchting van vergulder waerden,
Die sijn’ sorgen op vergaerden,
Die sijn’ vreese, die sijn’ Minn
(80) Stortten in mijn’ hollen sinn;
Tuchting op de vorm gegoten
Die de Grootste aller grooten
Met sijn’ vinger inde Wolck
Groefde voor sijn eighen volck.
(85) Willen sij daerop gedencken
Dat het allereerst beschencken
’T emmer onbeschoncken vat
Soo doorweickt in ’t eerste natt,
Dat het sweeten noch bevriesen
(90) D’ eerste’ geur kan doen verliesen,
Die, tot dat het sterven gaet,
Door en door de scherven slaet:
Mog’lick sullen sij besluyten,
Allen weder-waen te buyten,
(95) Daer soo vroegh, soo trouw’en hand
Soo voorsichtigh heeft geplantt
Hooren schadeloose vruchten
Van profijtige genuchten
Aen de tacken, om de bla’en,
(100) In de greppelen te staen.
Sulcke, Broeder, sulcke derv’ ick
(Daer op lev’ en daer op sterv’ ick)
Voor de boose, voor de go’en
Dese vruchten noemen doen.
(105) Wiltse ghij soo helpen noemen,
En den loghenaer verdoemen,
Die mij garen schieten sagh
Daer ick noyt op aen en lagh,
’Ksall een heughelick verdragen
(110) Vinden in de valsche slagen,
En de veijlste rust van all
In uw eenigh welgevall.
Hag. 10e. 9b. (Nov.)


I. VANDER BURGH RECHTSGEL: AEN MIJ
Pronck der wenschelijcker menschen,
Soo op menschelijcke wenschen
Inden Hemel wert geacht,
Meerder heijl en meerder seghen
(5) Als oyt mensch hier heeft gekregen
Bid ick datie van my wacht.
Vast-hart, soo het moght gebeuren
Dat mijn rijm u quam te steuren,
Soo versoeck ick wat gedult:
(10) Wie en souw geen rijmer wesen
Als men ’t uw eens heeft gelesen?
Denckt, het is mijn eygen schult.
Wasser niet meer in uw dichten
Als dat nu de dichters stichten,
(15) ’K had dit rijmen niet bestaen,
’K had mijn tuijch wel t’huijs gehouwen.
’T moet nu voort al sou ’t my rouwen.
Rijmpies loopt, ick laetie gaen.
Gaet dien Haechschen dichter vinden
(20) Die dat rack van dichte linden
Voor het dorren heeft bevrijt,
En door kracht van sijn gedichten
Weet de strengheijt te doen stichten
Van de straffe winter-tijt.
(25) Gaet ick moet hier noch wat beijen
In het letter-rijcke Leijen,
Corts noch leijdster van mijn ieucht:
Laes! daer nu niet valt te kijcken,
Als de straet besaeyt met lijcken
(30) En de luijden sonder vreucht.
Maer wat sal de tijdt weer scheelen
Als ick weer sal moghen deelen
Van het goddelijck geluijt,
Dat met smeeckelijcke toonen,
(35) Dieder in sijn vingers woonen,
My den hemel schier ontsluijt.
Als dat zielvervoerend trecken
Onse blydschap op sal wecken,
En die dommelende spraeck,
(40) Opgepronckt met gulde woorden,
’T leven geeft aen doode coorden,
Dat het rotsen schier vermaeck’.
Dan sal alles sijn vergeten.
Wie sou dan van droefheijt weten?
(45) Alle sorgen zijn ten endt:
Even alsmen siet verdwijnen
Nevel voor het sonneschijnen
En de winter voor de lent.
Maer indienie wel moogt lijen
(50) Vast-hart, datw’ ons eer verblijen,
Soo versiet ons maer te leen
Met dat wonder g.eurich roosien
Dat Lycoor’ gaf sulcken bloosien
Datse selfs een roosien scheen.
(55) Ey vergunt ons dit vermaecken.
Kan mijn wensch den hemel raecken.
Wert u weer van my gegunt,
Oock van Brosterhuijsens wegen,
Meerder heijl en meerder segen
(60) Als ghij selver wenschen kunt. J. Vander Burgh.


[CH1624:041]
MIJNE ANTWOORD
Dobblen danck, beleefde Menschen,
Voor uw’ dobbel soete wenschen,
Menschen die ick dobbel acht
Om het dobbel deel van seghen
(5) Dat ghij van Hem hebt gekreghen
Daer men ’tall van hoôpt en wacht.
Moght mij dagelix gebeuren
D’eere van soo soeten steuren,
’Kdroegh uw afzijn met geduld.
(10) Maer, ô kort-geluckigh wesen,
’Khebb uw’ schielickheit gelesen
In ’tbetalen van mijn’ schuld.
Konnen dan mijn’ doove Dichten
Sulcken klinckaerts helpen stichten
(15) ’Kwill het menighmael bestaen,
Half gehackelt, half gehouwen,
Uyt den ruygen, uyt den rouwen
Sullen sij van ’taenbeeld gaen.
Mocht ick maer de ooghjens vinden,
(20) Ronde Rapenburgher Linden,
Die uw Burigh Borgher vrijdt,
Oh! wat souden mijn’ Gedichten
All de Dichterij doen swichten
Van mijn’ laesten winter-tijd!
(25) Nu benijd’ ick u sijn beyen,
Minne-moer, pampierigh Leijen,
Nu misgunn’ ick u sijn’ jeughd,
Die hem weet’t te houden kijcken
Door het laken van uw’ Lijcken
(30) Naer de Leid-sterr van sijn’ vreughd.
Kijcker, spaert uw’ ooghen-scheelen,
Om den vrienden met te deelen
Die haer wekelick geluijt
En nu onvergaerde toonen
(35) Vanden anderen sien woonen
Tot ghij d’uwe weer ontsluyt.
Konnen u de tamme trecken
Van mijn’ darmen-nijpers wecken
Doorgedommelt door mijn’ spraeck;
(40) Houdt, hier zijn de Roose-woorden
Die ick op mijn voose koorden
Hebb gewijdt tot uw vermaeck.
Als ghij dese wilt vergeten,
Komter hier weer niewe weten,
(45) Mijnen tramp en neemt geen end.
Komt dan haest, ghij moght verdwijnen
Door het all te stadigh schijnen
Van die Sonne van uw Lent.
’K magh ’t medoogentlick wel lijen
(50) Dat mijn’ vrienden sich verblijen
Dan ick geefse maer te leen; .
En, met oorlof, Leydsche Roosjen,
Uw’ Licorelijcke bloosjen
Springt te langh voor onse scheen.
(55) En ghij, droncken in ’t vermaken,
Die soo taeij van daer kont raken,
Schad’ en wordt u niet gegunt,
Hoort van veler vrienden weghen,
Komt ontfangt der vrienden seghen,
(60) Maer komt dobbel soo ghij kunt.
Hag. 12°. 9b. (Nov.)


[CH1624:042]
EEN WIJS HOVELING
Hij is een stille Lamp in Ydelheden wind,
Die op sijn’ stadicheit geen slingeren en vindt;
Een dienstigh Ydel-man; een volger die kon leiden
En konnen sal als ’t hoort, en dan noch een van beiden;
(5) Een vriendelicke Leew; een Schaep dat bijten kan;
Een’ Ioffer daer hij will, en daer hij moet een Mann;
Voll levens onder ’t Stael, van Marmer in de kleeren,
Voll ongevoelickheits van kostelicke veêren;
Een Ooster Steen in ’tgoud bij Aernemmers gesett,
(10) Maer Aernemmers ontkent, en die der los op lett,
Een vierde Broer van drij die ’t inden Oven herdden,
En, verr van half gesengt, heel Salamanders werdden.
Soo dringt hij drooge-voets door ’t modder vanden Hoff
Daer Bloemen onkruyt zijn, en meest de vruchten stoff;
(15) Soo leght hij in de School daer van beleeftheit liegen,
Niet doen van tijdverdrijff, van gauwicheit bedrieghen,
De Meester-lessen zijn: maer Deughd staet aen sijn Oor
En stuijt die leeringen met betere daer voor.
Het liegen is hem vreemd, behalven daer het prijsen
(20) Van vrienden sijne waerd ter ware waerd’ will rijsen,
Daer lieght hij deughdelick, en slaet sich selven af,
En, hebb ick dat ghij prijst, prijst, seght hij, die ’t mij gaff.
’T bedriegen oeffent hij met beter zijn dan schijnen,
Met lagen listicheit in roock te doen verdwijnen,
(25) Door ’t listighe Recht-uyt, dat Christelick versett,
Daer die het niet en kan van konst niet op en lett.
Soo tast de Schermer mis, die meent sijn Mann sal wijcken
De slagen die hij dreight en niet en meent te strijcken,
En vallen in sijn’ punt: de Mann light still en recht,
(30) En doet hem, konsteloos, verwerren in ’tgevecht.
’Tverdrijven van den tijd is verre van sijn pooghen,
Hij volgt den Oogenblick soo verr hij het kan ooghen,
En wilde Flus waer’ Nu, en Nu noch eens soo taey,
En Wesen van een Ael verandert in een’ Maey.
(35) Nu Nu soo vluchtigh is, en Flus soo flux te voren,
En Wesen schier gelijck geboren en verloren,
Soo leeft hij twee mael eens, en besight oock den tijd
Die in des Vorsten dienst nauw besicheit en lijdt:
Der Grooten aensien staet in ’tleeg staen veler knechten;
(40) Dat is haer stede-werck die buijten voor hun vechten
Een’ Sael, een’ Galerij te cieren met gedrang:
Hij staet ’er oock sijn’ uer, en moglick uren lang,
Maer uren rijck besteedt, maer rijp gekosen uren,
Onschuldigh aen de vleck van vrienden en Geburen:
(45) Vruchtbaer van wetenschapp, onvruchtbaer van gerucht,
In vredigheit voll vreughd, in vrolickheit voll vrucht;
Maer uren die ’t berouw van ’s Avonds niet en baren,
En in ’t gedencken zijn dats’ in ’t gebruycken waren,
’T onnoosele vermaeck van diese wel beleeft
(50) En wel bedenckende noch eens te leven heeft.
Sulck’ uren leeft hij daeghs soo veel’ hij ’r daegs moet leegh staen,
En vatt all waer hij kan sijn wijser op sijn leeghst aen,
En suijght hem uyt den mond off oeffening van Deughd,
Of wat hij niet en kan, off wat hem niet en heught;
(55) Duyckt altijd nederigh met sijn’, oock meerder’, gaven,
Op hoôp van meerdere: hoe zedigher begraven
Hoe hooger spruyt de Deughd, noyt wordt sij soo gesmoort
Sij ’n wordt noch blindeling geroken of gehoort;
Soo kijckt hij menigh-mael door ’tdunne van sijn’ vragen;
(60) Met mist hij vragens beurt, en moet het seggen wagen;
Dat doet hij sparigher dan ’tnood is van gebreck,
Maer verr van gierigh, als ontsteken en niet leck;
Daer worden sij gewaer dien d’ooren niet van steen zijn,
Waer heen sijn’ eenigheit, waer all de uren heen zijn
(65) Die ’t Hoff sijn aensicht derft: dat tastelick bewijs
Van Roomens dolingen, dat Christelicke wijs
In Waerheits onderscheit, dat wisselick beschrijven
Hoe ’s Hemels Soldering d’een d’andere doet drijven;
Hoe, waerom, en wanneer de Sonn het Masker draeght;
(70) Waer ’t altijd ongelijck, waer ’t alltyd effen daeght;
Hoe ’t elders Somer komt als onse stroomen backen;
Hoe ijemand tegen ons kan treden sonder sacken;
Hoe d’Aerde hangen kan, hoe haer geweldigh rond
Onsichtbaer werden souw die bij de Sterren stond;
(75) Hoe ’trond te meten is; hoe bierighe Matroosen
De Zee vermeesteren door stomme Staele Roosen;
Hoe ’t ooghe door een’ spleet van verr versekren kan
Zoo dickmael houdt dat steil de lengde van een’ man:
Hoe ’tpuntigh aerden-werck der slechter eewen Torens
(80) En Muren overtreft; wat Manen, en wat Horens
De trouwste borgen zijn, wat ganghen onder d’aerd;
Wat buyten best bespringt, wat binnen best bewaert:
Dat bondige verhael doet voelen datter grond is,
En ruym sijn’ Herssenen wat voller dan sijn mond is:
(85) Maer, wordt hij voorts geverght, en voert hem ’t ondersoeck
Van graghe vragheren door ’swerelts wonderboeck,
Van d’eerste luren aff tot daer sij leerde swemmen
Van daer tot op den dagh van ’t Hemelsch overstemmen
Der straffe letteren en onvoldane wett,
(90) Tot datter Die se gaff den hals voor hadd gesett,
Van daer, door ’t waggelen, door ’t struyckelen, door ’t rijsen
Van Godes stichtingen, tot op het vuyl affgrijsen
Der dagen die wij sien: de slechtste staen verstomt
De wijste twijffelen hoe ’t weten in hem komt;
(95) De kinder-tuchteren, die geen gelijck en lijden
Eerbieden sijn onthout, en derven ’t hem benijden,
Die mogelick, als sij, naer ’tsitten niet en hinckt,
Naer ’tbucken niet en buygt, naer ’tlezen niet en stinckt:
Want, schortt’er oeffening van mannelicke leden,
(100) Hij schijnt’er toe gevormt; oock tot de Simme-schreden,
Dien vluggen Aexter-gang, dat konstelicke Mall,
Dat rijsen als een Veer, dat stuyten als een Ball;
Hij doet het, en gelooft, als emmers’, boven ’t singen,
Volmaeckte vrolickheit het Herte will doen springen
(105) En ’t hert den heelen Man, best springt hij die ’tgelaet
Van springen dwingen laet in reden, rijm en maet;
Maer doet het ernsteloos, en verre van verwachten
Dat d’eere daer uyt volgh’ die’r kindren in betrachten;
Soo acht hij ’t vingerspel, soo ’tklatren van een’ Fluyt,
(110) Soo ’tsnuyven van een Veel, soo ’tkraken van een’ Luyt;
En gond’ hem God een’ keel die Snaren kan versellen,
Hij leertse danckelick sijn’ wonderen vertellen,
En mogelick daer bij dat sijns gelijcke Ieught
Soo jeughdelick behaeght als deughdelick verheught.
(115) Maer siet hem naer in ’t groen, eer ’t Sonne-paerd van honck scheidt,
Hoe hij het sijne daer ten affgerichten spronck leidt:
Gij vindt de logen waer die ’t Paerd versieren dorst
Dat menschen-maexel was van boven tot de Borst;
Zoo kleeft hij aende Beest; soo is ’t maer een beroeren
(125) Der dijen die hij sluyt, der schencken die hem voeren;
Zoo doet sijn’ stiller hand dan of sij niet en dé
Dat Paerd en Ruyter doen, en geen en schijnt van twee.
Met sulcken radden tuygh betrouwt hij sich ’tverschijnen
Ter oogen van sijn’ Vorst, die somtyds op de Swijnen
(125) Off op een feller Leew, of op een’ sneller’ Haes
De schaduw schildren will van ’t Krijchelick geraes,
Daer gaet hij voor een’ Mann; en will het Wilt noch ramen,
Noch struycklen voor sijn’ schoôt, hij wringt sijn’ sterckte t’samen
En onderhaelt sijn’ vlucht, en thoont hem met een speer
(130) Dat kracht ten strijde baet maer oeffening noch meer.
De Prince siet hem na met half verslagen’ oogen,
En volght hem in ’tgevaer met prijsen en medoogen,
Maer volght besluytende, Die ’t op de Beesten kan,
Sal ’t, van gewoonte schier, niet weigren op den mann.
(135) Daer mede gaept de Door van ’s Heeren welgevallen,
Die, deunder onderrecht door eene Deughd van allen,
Sijn oor gewonnen geeft, sijn gunsticheit, sijn’ Minn
Den eighenaer te loon. Dat Ridderlick gewinn,
All is ’t het eerste witt van sijn gestadigh loopen,
(140) Besitt hij even koel als waer’ het noch te hopen
Off wanckelick gevest, off twijffelick begonst;
En wie ’t hem overstrijdt bedanckt hij voor de gonst,
Gemoedight, soo het schijnt, om waer te willen maken
Dat hun waer-achtigh dunckt. Maer even met het blaken
(145) Van voorspoeds volle vlamm onsteeckt de Nijd de sijn’;
Geluckigh en gerust is ’t allom niet te zijn,
Te Hoof van allom minst; daer moet hij voelen smoocken
De wroeters die sijn doen of trachten te beroocken,
Off doen, soo ’t doenlick is, en saeyen in sijn pad
(150) De stricken daer weleer sijn voor-genand in trad:
Hij treedt ter zijden aff met wel-geveinsde treden,
Als roôck hij lont noch kruyd: dat gisteren, dat heden,
Dat staet hij morgen uyt; tot dat hij, als te veld,
Besett, bestreden wordt met onbeschaemt geweld,
(155) En maskerloosen haet; soo wordt hem spijt en logen
En onverdient verwijt gevreven onder d’oogen.
Soo moet hij wat hij doet sien malen met de koôl,
Soo ten beschimpe staen van boven tot de zoôl.
Hij swijght, en reickt voor all sijn’ schuldeloose vuysten
(160) Voor Gods gerechte vuyst; die opent sulcke puijsten,
En perst ’er soo den wind en soo den etter uyt
Dat elck sijn’ Meester loont en in ’tgesichte spuyt.
Noch is sijn’ bede verr van quaet om quaet te vergen;
Heer, seght hij, stootse wel die mij ter onschuld tergen,
(165) Maer stootse ruggeling ter rechter reden in,
En daer hun boosheit endt dijn’ goedicheit beghinn.
Hoe lieffelicken wraeck geniet hij op de quaden
Dies’ op sijn’ tegen-bé van ’t quade siet ontslagen,
In ’tgoede soo verlicht, dat haer berouwt Gewiss
(170) Haer hardste geesseling en saligst pijnen is!
De naeste toeverlaet is sijn gerechtigh hooren
Daer onder hij die ’t lijdt en die ’t hem aen doen hooren;
(Dat ’s oock tot God gegaen, die ’t soo, en soo begheert,
En wordt door middelen en sonder die geëert)
(175) Daer daeght hij voor ’t gerecht dien ’t onrust lust te saeyen
Daer vrede groeijen kost, en in haer’ schande maeyen,
En dorschen in haer’ scha, daer grasigher gewass,
Danck, eer, en eenicheit voor niet te beuren was.
Syn’ sake pleyt haer selfs, en waer ’t voor Vijands ooren
(180) De reden most’er in, soo kan de waerheit booren;
Nu is sijn Rechter bey sijn Rechter en sijn Vriend:
Noch raeckt hij maer aen recht, die’r gunst hij heeft verdient;
Maer scherp genomen recht is ruyme gunst te noemen
Daer scherp gegeven gunst ruym onrecht kan verdoemen,
(185) Ruym onrecht doen die ’t doen door ongunst van gemoet,
Ruym’ gunst doet hij ’er voor die’r maer recht over doet.
Dat’s ’truggeling gewinn van nijdige Gesellen,
Die door hun wiggelen, verr vanden boom te vellen,
Die in hun spijtigh oogh te wel gewortelt stond,
(190) Noch diep en dieper klemm doen winnen inden grond.
Maer ’t katten-spel komt laest, men gaet hem met de pert aen,
Die d’aller Hoofschte heet, men tast hem in het hert aen,
En seght hij heeft’es geen, of ’tis gelijck een Noôt,
Of ’t hadd sijn eighenaer gedragen door den nood:
(195) Het klagen is te kindsch, het kijven is te hoerigh,
’Tverdragen is te hondsch, en ’t pleiten is te boerigh;
De wraeck is mannelick, en Adels eighen Recht;
Soo dat te soecken is, men vindt het in ’t gevecht;
Een schrappen oogenblick betaelt’er soo veel’ slechter;
(200) Wat leght hem aen ’t geding die dus sijn’ eighen Rechter
Heeft hangen aende zijd; maer moglick of die kling
Uyt die gevanckeniss haer handgift oyt ontfing.
De werre-wateren, geboren tot het woelen,
Die van haer self soo witt, soo swart van hem gevoelen,
(205) En steken daer de spell van haren moetwill niet; .
Maer jagen naer ’t verwijt van dadelick bediet;
En wringen uyt sijn tong een onverhoeds ontkennen,
Dat, Liegen, wordt gedoopt; Met siet hij sich berennen,
En knijpen inden dwangh van onderlinge wraeck;
(210) Soo komt hem ’s anderdaeghs op ’t scheiden van den vaeck
De Wissel-brieff te huijs van lijff om lijff te ruylen:
"Ghij, staet’er, ongewoon tot anders ijet dan schuylen,
"Ghij nochtans onbeschaemt om bet’ren dan ghij zijt
"Te drucken daer ’t hun deert, te seggen dat haer spijt,
(215) "Gedenckt aen gisteren, en, zijt ghij Man geboren,
"Staet merghen voor een man die door uw’ borst will booren,
"En ruckender dat Hert, dien Vrouwenhuysraed, uyt,
"Oft wachten dat het hem geschiede van een guyt.
Dien hitsigen onbijt en kan hij niet verswelgen
(220) Door sulcken koelen keel, oft ’thart en wilt sich belgen;
Sijn’ geesten zijn sijn’ gist, en jagen ’t vierigh op,
En senden hem den brock te rugge door sijn kropp.
Weerbaer en schuldeloos verwijt en schuld te hooren,
Hoe lijd’ ick ’t, (mommelt hij) hoe stopp ick hier mijn’ ooren,
(225) Hoe klemm ick hier mijn’ tong, hoe bind ick hier mijn’ hand?
Neen, ’twaer te veel geleên; der boosen onverstand,
Den hooghmoed zij gestraft; ’kwill andre met mij wreken,
En diergelijcken slagh op diergelijcke breken;
Het bloedighe geluck van een doornagelt hemm
(230) Magh andre voor altijd doen schroomen voor mijn’ lemm.
Maer lemm bewaert uw’ schee, (soo komt de koele Reden
Ten strijde tegen ’t Hert sijn’ vierigheit getreden)
Waer heen ontsteken bloed? wat soeckt ghij in de moord
Van ’t maexel dat alleen sijn’ Maker toe behoort?
(235) Uw, terger heeft de schuld, wilt ghij s’ hier op u halen,
En met gevaer voldoen, en na noch eens betalen?
Komt u de straffe toe der ongerechticheit
Daer die se niet en lijdt, Mijn’ is de wrake, seit?
Die hand en sal de hand der boosen niet ontloopen,
(240) Wat leght u aen de haest? die ’t quade moet bekoopen
Bekoope ’t door het quaed van quadere dan hij;
Wat scheelt u ’tonderscheit of ’t flus of t’Avond zij?
’Tsall wesen als Hij ’t doet die niet en kan als recht doen;
Dat kan Hij door uw’ hulp en welbeleidt gevecht doen,
(245) Maer wacht ghij door sijn hulp uw’ Mann te sien vermant
Die Hem sijn Hemel-recht wilt wringhen nyt de hand?
Die syn gedulden terght, om dat het uw’ geterght wordt,
Die hem wilt onrecht doen, om dat het u geverght wordt?
Als hadd uw knecht gelijck, die van sijn medeknecht
(250) Verongelijckt, voor hem, u selver eerst bevecht?
Wat is de smalle stipp, ’t onsichtbaer Punt van eeren
Daer op ghij schemer-ooght? een lijff van lichte veêren,
Een schaduw van een schimm, een bastaert van de Deughd,
Een twistball uyt de Hell, een stall-licht voor de jeughd:
(255) Off Eer en is geen Eer of ’tis de loon van ’tgoede;
Uyt opgemesten grond met broederlicken bloede
En sproôt die spruyte noyt; en d’eerste vanden Stamm
Daer u het beter zijn dan andere van quam
Gewanse verr van soo: Ia mannelicke slagen
(260) Verheften sijnen roem; maer deughdelick geslagen,
Maer nootelick besteedt, daer Gods gerechte straff
Sijn’ Waerheits vijanden die sweepen over gaff.
O rechten Adel-boom van adelijcke bladen,
Dijn’ tacken schoten eerst uyt ongemeene daden,
(265) Maer daden voor ’t Gemeen; Stoutheit van ongeduld,
En Moet voor eighen baet zijn selden sonder schuld.
Wat soeckt ghij dan? Mijn’ Eer. Waer is die Eer te vinden?
Op diese mij ontstall. Wie kon ’t sich onderwinden?
Mijn schelder steeltse mij, en sal het meer en meer,
(270) Soo lang ick weerloos sitt. O soecker naer uw’ Eer,
Misrekent Cijferaer! die welgewonnen schatten
Zijn verre buytens reicks van sulcker vingren vatten,
Hij spouwt wel na de Maen maer raeckt noch geen gewelf:
Wie Eer heeft kanse maer verliesen door sijn self.
(275) Noch neem ick hem voor dief; hij hebb’ u konnen rooven
Van ’tgeen hij niet en kan; Is ’t waerdich om gelooven
Dat die u bij der straet ontmantelt off ontgeldt
Sijn straffe tegen u sal halen in het veld,
En boven ’t eerste quaed een argher mogen hopen,
(280) En doen u eighen goed met eighen bloed bekoopen?
Waer is de Wett gemaeckt die mij mijn’ schuldenaer
Heet manen in mijn hemd, en gijslen met gevaer?
Daer staet de Rechtbanck voor; daer staet hij voor te daghen
Die voor gewisse schuld gewisse scha sal dragen,
(285) Verr van onwetene getuygen van ’tgevecht
Sijn’ overhand te sien beduyden op sijn recht.
Maer mannelick geschill moet mannelick geboett zijn;
Hoe waer ’t mij eers genough die eerlick will onttnoett zijn
En mann voor mann gestraft, oft straffen, zoo hij kan,
(290) Te roepen daer een kind bestaen kan voor een Mann?
Hij is geen eere waerd die’r in sijn herte geen berght,
Hij berghter gheen’ in ’thert dies’ andere te leen verght,
En, argher, stelen will, en, argher, andre tracht
In sijn’ onachtbaerheit te maken ongeacht.
(295) Noch werdt hem overmaet van Eere toegemeten
Die voor den eerlicken sijn’ oneer niet verweten
Maer statigh werdt getoetst, en rechtigh overtuyght;
Een’ eerlick’ Oneer draeght die voor sijn’ Rechter buyght.
Vollherdt ghij even milt in Eer te willen schencken
(300) Daers’ eerlick zij besteedt leert aen Sijn’ Eer gedencken
Die vré’ voor lastering, die vriendschapp voor verwijt
En d’ander wang gebiedt aen die op d’eene smijtt;
Gunt Hem Sijn’ eighen Eer, gelijck Sijn’ trouwste Knechten,
De Knechten na Sijn Hert; die tijd’lick konden vechten
(305) En swichten tijdelick, voor Sijn’ gestolen Eer,
Voor hun bekladden naem, gestolen rust, en meer.
Sij wisten dat den Sott in ’tsotte te bejegnen
Waer’ worden dat hij is: leert ghij se van Hem segnen
Die uw’ vervloeckers zijn, en bidden om haer’ soen
(310) Die soo goetdunckende niet weten wat sij doen.
All staet Verlies en Winst van eewicheit voorschreven,
Sij wanck’len in ons oogh; die hopen moet, kan beven:
Maer wordt uw selven baes, verwint uw eighen bloed,
Die winst is waerd en wiss, en Honigh sonder roet,
(315) Gedachten gaen als wind, soo wind gaet als gedachten,
Maer wind en volghtse niet: de Bode schijnt te wachten
Die ’t moorder-briefken braght, maer ’tdunckt den Bode niet,
Soo spoedigh komt hem voor dit mondeling bediedt:
"Seght, Page, segt uw’ Heer, jck leerde nemmer wijcken
(320) "Als voor de Redenskracht; die zal mijn recht doen blijcken
"Daer ’t Eer en Reden zij. Maer Meester van de leên
"Die hij en ick besitt is Die se maeckt, alleen.
"’Kben Christen, en Soldaet, en Edelman geboren,
"En trachte met de twee het eerst altyd te hooren.
(325) "’Tbeschermen is mijn’ konst, het Schermen zij de sijn’;
"Die sal ick besighen daer ’t moet, en moghe zijn:
"Quaet doen van tijdverdrijff ben ick van jongs ontwassen:
"Bespringht hij mij te moet, ’ksall op mijn’ hoede passen,
"Maer bidd’ hem om geduld tot daer wij Vijand sien;
(330) "Daer sal de beste mann de leste zijn in ’t vliên.
Soo spreeckt hij door uw’ mond, groot Doender, en groot Spreker,
Gods krijghsmann in het veld, te huys sijn’ waerheits wreker,
Sijn Deghen en sijn’ Penn, bey mannelick gevelt
Op ’t Seven-berghs versier, en Arragonsch geweld:
(335) Soo stamert hij naer u stout-Christen Arm-van-ijser,
Die soo veel min verzaeght daer ’twezen most, als wijser
Daer d’Eer oneerlick scheen, dorst aengaen daer hij vlood
Dien ghij geweighert hadd’t het weerslaen sonder nood.
Die stappen stappt hij na, wanneer de dwang van saken
(340) Sijn’ Meester buytens Walls ten tegen-weer doet waken;
Off booren door de korst van ’t aerdighe geback
Daer een geborghen Stadt pasteys-gewijs in stack;
Off ’tstormigh welgevall van oogheloose nachten
Besteden daers’ hem oock bij daghe niet en wachten;
(345) Off proeven op een Hey’ waer ’t Noodlot henen will,
En maken eenen dagh jongh Schepen van ’tgeschill.
Daer doet hij wat hij kan; maer, in sijn eighen wanen,
Daer doet hij noyt genough; naer andere vermanen,
Daer doet hij wat hij hoort; naer and’re, wat hij moet;
(350) Naer and’re, veel te lauw, naer and’re, koel van bloedt:
Hij doet het evenwel; en die hem ’t Hert betast hadd
Sou ’t soo koel en soo lauw bevinden dat het vast sat;
Maer died’er ’tlood in sonck, sou’ voelen dat sijn vijer
Sijn selven, soo beklemt, moett vrijen van getier.
(355) De pitt-ziel van dat Vijer is eene van de voncken
Die ziel en herssenen naer ’teewigh vijer doen loncken
Daers’ uyt gereghent zijn; de heiligh’ ijver-brand
Die ’s Levens vodde-vreughd, en schroomens onverstand
Voor d’uer die komen moet, all komtse soo veel laeter,
(360) Om God verachten doet, en midden in ’tgeklater
Van stael en blixem-lood doet schreijen van vermaeck
In ’t wel verdedighen van Sijn’ gerechte saeck.
Soo voert hem ’trechte stout, de welgeruste vroomheit,
Dien op haer hittighste de Reden bij den toom leidt,
(365) Daer daghers om een woord, en waghers om den deun
Staen schrickende van verr, Wat doet de Mann soo deun?
Maer deun en is maer deun dien levende gedachten
’Tontleven staende voets van voren doen verwachten,
En ’t is hem selven vreemd hoe dat hem ’tbeven staet
(370) Die t’samen op den tipp van Dood en Leven staet.
Ontkomt hij levendigh, hij wasscht niet eer sijn’ handen
Het bloed aff dan sijn’ tong, die datelick in banden
Moet swijgen wat hij ded’, en lijden datmen ’t segg’,
All droegh ’er oock de Nijd ’tbenijdelixt aff wegh.
(375) ’Thuys in de Winter-rust is ’t verre van sijn derven
Te blasen, daer, en daer, en daer genaeckt’ ick ’tsterven,
Ick voren uyt, ick hier, ick ginder, allom ick;
Om Iofferen te slaen met wonderen van schrick:
Dat malscher Menschen deel, die minnelicke Dieven
(380) Van Mannen dieren tijd, verstaet hij te believen
Met soeter onderhoud dan redenen van stael,
En kluchten die het Haer doen steigh’ren in ’tverhael;
Geraeckt hij in die schaer, (hij wilder somtyds raken,
En allen ernst somtijds verdrinken in vermaken)
(385) Hij schuddt ’er soo den Mann, den Krijghsman emmers, uyt
Als waer’ een Trommel-tonn verschapen in een Luyt.
Spel iss’er meest sijn Witt, sijn’ meeste Wijsheit, jocken;
Maer lijdelick gejock ter oor’ van alle Rocken;
Ten oorboor menighmael; want datmen oock de Deughd
(390) En bitt’re leeringen vergulden kan met vreughd
Besluyt hij uyt den Lent’ van ’s Werelds Griecksche jaren,
Doe d’eerste Wijsheit sprack door ’tstreelen van de Snaren,
En Menschen hard als klipp vermorwden door ’tgeluijd
Dat Menschen-tuchteren bedreven op haer’ Luyt:
(395) Geluckt hem ’tgoet doen niet (soo valt het beste Koren
Off vruchtigh in de kley, off in de key verloren)
Quaet mijden is de trapp die naest ten Hemel leydt;
Dat doet hij met sijn’ Tong, die noyt van tand en scheydt
Om ’t Goddeloos misbruyck van Goddelicke saken
(400) Het noodeloose slot van Ia en Neen te maken;
(Lands Heeren acht’t ghij oock op sulck’ een Dienaers Eed
Die ’t derde woord bevloeckt en selver niet en weet?)
Noyt willens-onverhoeds na woorden die de teenen
Van Maegden sterven doen om ’taensicht bloed te leenen
(405) Sijn adem stincken doet, en lichten ’t eerste Wijff,
En lichten d’eerste Mann het Vijgenblad van ’tlijff.
Hij wordt’er noyt beticht van stameren, van lispen,
Van sijn’ berisperen ten loone te berispen
Toppswaer van Druyven-damp; al waer de misdaet min,
(410) De beestlickheit van ’tquaet vervreemdt het van sijn’ sinn.
Hij wordt ’er noyt beklapt van langhe winter-nachten
Te hebben schrapp gestaen, daer hem de Kans hiel wachten,
En mogelick nu mild, en mogelick dan scherp
Sijn’ Hemel en sijn’ God verlooch’nen om een’ werp.
(415) Hij wordt ’er soo gesien, hij komt, hij blijft, hij gaet ’er,
Hij doet, hij zeyt’er soo, dat menigh ijdel prater
Moet lijden dat sijn’ winst van taeye Ioffer-gonst
Een ander mede vall’ die soo veel ná begonst.
Noch vindt de Wangunst self in sijn geregelt Laten,
(420) In sijn besneden Doen niet waerdigh om te haten,
Dan dat sij ’r niet en vindt: Dat Laten en dat Doen
Schijnt met hem opgegroeyt sint ’s Moeders eersten soen:
Hij doet niet dat hij doet off ’tpast hem als sijn eten,
Hij laet niet wat hij laet off schijnt niet bet te weten:
(425) In wat hij niet en laet, in wat hij niet en doet
Verneemtmen ’t eighen E’êl van welgeboren bloed.
Berekent hij dat Bloed van heden op de jaren
Doe d’eerste van sijn’ Stam het sterven most ontvaren,
Het hoogste welgevall dat hij d’er in geniet
(430) Is dat hem niemand scheel voor Bastaerd aen en siet.
Bereijckt sijn’ Rekening den tweeden, derden mann niet,
Ia is hij self de mann die d’eerste na sijn Van hiet,
De Peter van ’tgeslacht die ’t Velsens E’el begonn
Was thien mael Gerrit waerd die ’t smoorden in sijn’ Tonn:
(435) En sullens’ Edel zijn die uyt hem sullen teelen,
Hoe lichtt sijn’ kaers min licht dan dien sij ’t Licht sal deelen?
Off Princen zijn misdeelt in Edelheit van Stamm,
Off Edel was het hooft daers’ all en eerst uyt quam.
Gevalt hem dan die gonst van een’ der Minder-menschen
(440) Die sijne gonst gevall’, en dunckts’ hem waerd om wenschen,
(Dat toetst hij aen de Ziel, en minstendeel aen ’tlijff;
Het velle schoon en maeckt niet half het schoone wijff;
Maer geeft een schoone ziel in tamelicke leden,
Sij sall haer heiligh schoon doen glimmen door de zeden,
(445) En stellen haer Lantaern soo doorschijn voor ’t gesicht
Dat oock de dicker Hoorn sall monsteren voor licht.)
Hij neemt haer’ gonst te baet, en derfts’ haer selven vergen,
En segt, Mijn hert en is met weigring niet te tergen,
Noch hoeft het niet te zijn; ’t en waer’ ick seggen mocht,
(450) Ghij thoont u half vernoeght, ick mij heel wel bedocht,
Ick schaemde mij ’tversoeck: maer, op het stomm bekennen
Van wedersyds gevall, op ’t vriendelick verwennen
Van menigh’ eerbaer’ uer, verstout ick desen mond
Op ’t binnenst ondersoeck van uwen herte-grond:
(455) Spreeckt kortte vonnissen; en gunnt ghij mij het hopen,
Misgunnt mij t’eener tyd het noodeloose loopen;
Misgunnt ghij mij de hoôp van soo gewenschten Ia,
Vergunt een spoedigh Neen voor spaeder ongena:
Dan vreest geen’ Worsteling, all lust u niet te singen
(460) Soo ick te voren fluyt’; de Minn verstaet geen dwingen;
Dit vrijen stond mij vrij in ’t vrijste van ’tgemoed;
Doet vrijlick wat u dunckt, segt vrijlick wat ghij doet.
All hadd hij niet geseght, de kennis van sijn’ waerde
Sprack sterren uyt haer’ Lucht en Boomen uyt haer’ Aerde;
(465) Sij antwoord stommeling; tot dat sij ’tflauw gerucht
Van ’t maechdelicke Ia ter diepster long uyt sucht.
Maer ’t Ia wordt soo bedoeckt met weigerlijcke veinsing,
Met deinsend’ stille staen, met stillestaende deinsing,
Dat wie min Maeghden hadd behandelt en betreen
(470) Nam ’t voor een Neenigh Ia, of voor een Iaïgh Neen.
Het stoff daer uyt gesift, de wimpeling ontbonden,
Hij wordt ’er met te vre’ên den Oud’ren toegesonden;
[Den Oud’ren twee en twee op sulcken voet verknocht,
Dien ’t nu bejeghent wat haer eertijds oorboor docht,]
(475) Die garen aen de spruyt van haer vergaerde stroncken
Een Int verhechten sien die Inten kan verproncken,
En seght hun vruchten toe daer haer’ verstorven kracht
Weer vrucht, weer ander’ vreuchd verlangende van wacht.
Die vreuchd, die ander vrucht beërven sij bij tijden,
(480) Soo ’s Hemels suer verdriet de booser eew will lijden
Haer stadige misvall, en bastard wangebroet
Te sien vertemperen door soo veel tegen-goed.
Sijn groeyend’ vaderschapp verheft sijn danckbaer Heere,
Die sijne Ieughd genoôt, met trapp op trapp van eere,
(485) Met Stedelick gebied, met Statelick bewint,
Met all wat spreken kan hoe verr’ hij hem besint.
Sijn’ kind’ren d’ernstigste van sijn’ bedaerder sorghen,
Verrijckt hij meestendeel met wat sij konnen borghen
Daer ’tbrooser goed verbrandt, en ’t voosere versinckt;
(490) Gevalt hun ijet te deel dat door de Borse klinckt,
Hij laet en leert het hun soo achteloos genieten
Als hij ’t versamelt heeft; noyt walgelick vergieten;
All staet het ijeder een van allom toe te vlo’en,
Die ’t eewigh soecken will, en schoeyen op sijn’ schoen.
(495) Soo door het rouwst geraes van ’s Werelts booste baren
Meest sonder stuyt gerollt, en sonder stoot gevaren,
Tot daer ’tgesoncken Lood den Haven-dorpel raeck’,
Tot daer het Ancker segg’, Te Lande, Mann, ick haeck,
Verlaet hij ’tlecke Schipp daer ’t stranden moet en splint’ren,
(500) Om eewigh op het hoogh van Zion te verwint’ren,
De Hooge-Bootsmans rust; van daer hij desen Ball
Leer’ keuren voor een blaes, een punt, een Niemendall.
Edel stamm-gesinn van sijn’s gelijcke Erven,
Stelt vrijelick op ’t scheel van sijn’ verrotte scherven
(505) Dit weinigh en dit veel: Hier light voor Mier en Maeij,
Die geen gelijck en hadd, ’ten waer’ een’ witte Kraey.
Hag. 16e. 9b. (Nov.)


[CH1624:043]
DD. IACOBO CATSIO, SYNDICO DORDRACENO; PETRO C. HOOFDIO,
SATRAPAE MUYDENSI; DANIELI HEINSIO, EQUITI, ETCAET.
VIRIS, ET AMICIS INCOMPARABILIBUS OTIA D. D.
Summa Trias Vatum, cui me placuisse measque
Prima fuit Pueri gloria quisquilias;
Proxima sit placuisse Viri; provectior aetas
Quod bene de vobis tertia speret erit.
(5) Otia nunc rerumque inopes fero Carmina nugas;
Otia, si tanti est perdite vestra meis:
Sive meis, Catsi, praeiturus voce Batavis,
Hic ubi de Batavûm prima salute tua est,
Mattiacas tua tam faciles in vota Camoenas
(10) Haganae comites non sinis esse viae;
Sive tuos, Hoofdi, tanto Custode superbos
Ferre negas muros otia, ferre viros,
Atque aliquid summâ dictas galeatus ab Arce
Armatâ deceat quod perarasse manu;
(15) Sive tuas, Heinsi, versas in mascula Musas
Numina ais Veneres non nisi nosse mares;
Caetera cum primi putruisse Cupidinis arcu,
Nec pia tam nihili seria ferre jocos.
Parcius obtundo; veteres agnoscite chartas,
(20) Atque eadem toties taedia vestra nuces:
Tollite personam, mutato nomine qualem
Hanc ago, de veteri est fabula facta recens.
Quae spectatores bene speratura Nepotes
Quî bene non vestrâ non caruisset ope?
(25) Plaudite, ne careat: quas nunc censebitis, olim
Censurae de me Posteritatis erunt.
Quanquam ego nec metuo quos dant hodierna Catones
Saecula, nec quos est sera datura dies:
Glorior in mediâ non delirasse qwertIuventâ,
(30) Et calidos tepido sanius isse dies:
Unde nec amentes redolentem pagina flammas
Arguet, autoris noxia labe sui;
Nec puer, haec mea sunt, haec Divae vulnera Matris,
Dixerit in quaevis compita versus Amor:
(35) Algeo, nec pudor est: quem charior occupat aestus
Discat ab invidiâ nil timuisse meâ.
Denique nec pudor est quod nos impune Puella,
Nos Puer illaesâ virginitate leget.
Si tamen iste vel illa legent; Quae vestra futura est,
(40) Gratia, sit, rogo, sit gratia vestra, viri
Sin piget immeritae punctum tribuisse Thaliae,
Et videor Theta dignior esse nigro,
Parcite, coelestes animae; clementia divûm est,
Nec titulum justo detrahit illa Iovi:
(45) Ergo ubi tecta volet vestro ludibria nutu
Quae ruet in plagas livida turba meas,
Sola crepet, vestrique adeo, quâ turgeat unâ
Vindice, suffragij destituatur ope:
En caream plausu; jam nuda silentia sat sunt;
(50) Fecerit ad laudes, vos tacuisse, meas.
Hag. 22. 9b. (Nov.)


[CH1624:044]
AEN I. VAN BROSTERHUYSEN
Is mijn Liedjen uytgesongen,
Off den singheren ontsprongen
Door te veel onsinglickheits;
Dese regeltjens bescheids,
(5) Voor de moeyt van langer Brieven,
Bidden uw beleefd believen
Dat het mij gewerden magh
Desen of den naesten dagh,
Die het gaerne wilde dwingen
(10) Over ’t Noorder natt te springen:
Heeft het sprongen in sijn’ staert,
Daer is elck een daelder waerd.
Ludibundus. Hag. 26e. 9b. (Nov.)


[ANTWOORD]
Hier ’s u liedtjen, ongesongen
Is ’t den singeren ontsprongen:
T’is hier vol onsinglickheidts;
Doch te minder danck-bescheidts
(5) Wil ick u niet overbrieven.
’K bid ’t sij u beleeft believen
Dat het nu noch nimmer magh
Missen onsen Leidtschen dagh;
Soud’t ghij ’t om een daelder dwinghen
(10) Over ’t Noorder nat te springen?
Heeft het sprongen in sijn staert,
Hier is elck een croon wel waerdt.
Joh. Brosterhuisen
(27. Nov.)


Continue

[CH1625:001]
AEN IOFFW. ISAB. DOUBLET, MET EEN GEDRAEJD DOOSKEN
Oude vriendin, schoon, idoon, ende klaer,
Waerdighe kroost van je Moer en je Vaer,
Seghje men gifjen en is niet een paer
Offet van goud of van parele waer?
(5) Sluyt me die roodere lippe te gaer,
Houd me die mongd toe, men nobele kaer,
Eer je de songde je sieltje beswaer,
Eerme men hangd of men backes ontvaer,
Raeckt’ ick en reys oppet gramme gebaer
(10) ’Ksou je doen lieghen in ’t soet niewe jaer:
Een doos en een decksel is emmers een paer.


[CH1625:002]
EPITAPHIUM NOMNAE A LINTELO
Tolle pedem saxo, meus est cinis iste, Viator,
    Tolle pedem, nunquam desiit esse meus,
Ut mea desieris aeternum, Nomna, videri,
    Ut procul orbato turture turtur agas;
(5) Nil viduo divina toro, nil imperat ira
    Saevius, hoc sibi dant vulnere fata satis,
Pacato lachrymis, placato funere Coelo,
    Quod superest misero vendico jure mihi.
Dulces relliquiae, tanti tantilla peculi
    (10) Portio, quas Livor dixerit esse meas,
Vos ego, vos fontes jubeo potare perennes,
    Vos hodie, vos cras parte madere mei:
Este mei cineres; donec qui gaudia nostra
    Semestri voluit limite septa Deus,
(15) Quâ Coeli statione levis ludibria Mundi
    Despicis, et nihili nomina, Nomna, vocas,
Congressus iterare dabit, quos limite nullo
    Terminet aeternâ Luce beata Dies.
Tum quoque credibile est communi membra sepulchro
    (20) Eruta diversum nil habitura sui,
Et cineres ego, chara, tuos discrimine caeco
    Vestiar, et cineres tu quoque, chara, meos.
Iam saxo demitte pedem, meus iste, Viator,
    Est cinis, et nunquam desinet esse meus.
11° Ian. Hag.


[CH1625:003]
NOBILISSIMAE
NOMNAE A LINTELO,
QUAM SUAVI
CORPORIS ANIMIQUE FOEDERE
CONIUGATAM SIBI,
VIIe. POST MENSE,
HEU!
FATO PRAECIPITI,
MORS ERIPUIT,
RUTGERUS HUYGHENS
UXORI INCOMPAR.
P. M.
OBIIT MIDELBURGI IN ZELANDIS
IV°. NON. NOVEMB.
MDCXXIV		  


[CH1625:004]
EPITAFIO DELLA SIGRA. NOMNA DE LINTELO,
MARITATA IN APRILE, MORTA IN NOVEMBRE MDCXXIV
    Giunsi novello Fior al fior novello
Della Stagion fiorita,
Quando il fior della vita
Mi giunse un Fior degno di Fior si bello.

    (5) Fiorimmo insiem’, portammo insiem’ l’ardore
Ch’ arder la State suole;
Ma freddo fosti, Sole,
Al vivo ardor de l’uno à l’altro Fiore.

    Autonno invido sol de’ fiori e foglia
(10) Con foglia e fior mi colse,
E Fior al Fior mi tolse
Ch’ in Inverno lasciò di pianto e doglia.

    Non resta poi per Legge eterna e vera
Del Ciel vero et eterno,
(15) Ch’altro segua l’Inverno
Ch’un rifiorir d’eterna Primavera.


[CH1625:005]
AEN I. VANDER BURGH, DOEMAELS TE LEIDEN
Vrind
In’t
Pest-
nest,
(5) Daer de
Waerde
Naer de
Aerde
Heen
(10) Tre’en,
Met
Het
Slechte,
Wech te
(15) Voeren
Boeren
Bloet;
Spoedt
Doch
(20) Noch
Buyten
Uijtten
Vuylen
Kuylen,
(25) En
Den
Grond,
Rond
Van den
(30) Handen,
Beenen
Teenen,
Leer,
Smeer,
(35) Speck,
Dreck,
Armen,
Darmen,
Nieren
(40) Pieren.
Leert
Eer’t
Spae
Gae,
(45) Straten
Laten,
Lijcken
Wijcken.
’Tis
(50) Wis,
Wie
Die
Plagen
Iagen,
(55) Vinden
Winden
Daer
’tHaer
Van
(60) Kan
Komen;
Tschroomen
Vatse
Datse
(65) Daer
Naer
Eer
Neer
Raken,
(70) Braken,
Naken
’tLaken;
Om,
Stomm
(75) Doodt,
Noot
Vrinden
Inden
Hage,
(80) Na ge-
meen
Re’ên,
Te
Be-
(85) soecken,
Boeck, en
Luyt, en
Fluyt, en
Ball
(90) All-
Tyd
Quijt,
Inde
Blinde
(95) Mollen
Hollen.
O
Soo
Dan,
(100) Van
Lange,
Banghe,
Sware,
Naere
(105) Lucht,
Vlucht
Dra
Na
’Toude,
(110) Koude,
Vrije,
Blije
Sand;
Want
(115) Heel
Veel
Menschen
Wenschen
Naer den
(120) Waerden
Vrind
In’t
Pest-
Nest.
22°. Ian.


SYNE ANTWOORD
    Onverwenschelijcke Vrint
    Schrickt doch niet voor desen int,
    Al de smettelijcke pest
    Treet vast nae sijn droeve nest.
(5) ’T schijnt dat sich het vuur bedaerde,
En den hemel ons bewaerde
Sint dat hem ons bidden nae’rde
Die ’t hier alles stiert op aerde,
    Al het treuren is meest heen.
    (10) T is hier nu weer veijlich treen.
    En was maer de sonde met
    Die dit spel gerockent het!
Yder moet sijn hoomoet slechte’
Sal den Hemel voor u vechte.
(15) Bet’ren kan de straf ontvoeren.
Arme, rijcke, borgers, boeren,
    Edel en onedel bloet
    Betert u begeerie spoet.
    Weerelt haet de weerelt doch;
    (20) Die zy liefst heeft haetse noch.
Doch wie kan dit niet van buiten;
En al kost ick ’t beter uijtten,
Praet en hout niets uijt het vuijlen,
Sonde maect te diepe kuijlen:
    (25) Maer wat schaet ’t erinneren?
    ’T baeten meer dan ’t hinderden,
    Soomen dick den drouven grondt,
    Die van lijcken staet zoo rondt,
Ging met sijn gedachten vanden,
(30) Daermen voeten, daermen handen,
Daermen borsten, daermen beenen,
Daermen vingers, daermen teenen,
    Daermen lever, long en leer,
    Daermen ’t diere mensche-smeer,
    (35) En het opgeleijde speck
    Siet veranderen in dreck,
Daermen schouders, daermen armen,
Daermen pensen, daermen darmen,
Daermen spieren, daermen nieren
(40) Siet vernielen vande pieren.
    Daer wert ieder afgeleert
    Wat de mensch hier t’onrecht eert,
    Hoe dat alles door de spae
    Tot der wormen voetsel gae,
(45) Hoe die ginder langs de straeten
In ons oog de kloeckste laeten,
Morgen zijn vergeten lijcken
Die een ieder soect te wijcken,
    Dat hier niets verseeckert is
    (50) Of sijn wisheijt is onwis,
    Dat de doot niet aensiet wie
    Maer zoo wel roept dees als die.
Lof zy u bescheijde plaegen
Die het groot als ’t kleijn gaet iaegen,
(55) En een prins zoo wel comt vinden
Als die haer niets onderwinden.
    Gaetmen hier, of gaetmen daer,
    Noch vat een de doot by ’t haer.
    Vluchten houd ick weijnich van,
    (60) Wijl ick nergens lopen kan
Daer de pest niet mee kan komen,
En onveijlich is het schromen.
Die haer ’t meeste vliet die vatse
Op haer onvoorsienste, datse
    (65) Nimmer raecken weer vandaer
    Daer ’t eerst scheen niet half zoo naer.
    Oock zoo sietmen dat veel eer
    Haere hoofden leggen neer,
Die verscheijden luchten raecken,
(70) Die haer doen haer zieltien braecken,
En haer leste uurtien naecken
Datse raecken in het laecken.
    Dan zijn alle vreuchden om,
    En de sangerichste stom.
    (75) Doch al vrees ick voor geen doot
    Noch voor smettelijcke noot:
’T langer derven vande vrinden
Die ick korts weer hoop te vinden,
(Daer ick sint ick lest den Haege
(80) Liet, gedurichlijck van knage,)
    Valt my swaerder als ick meen
    Dat ick uijtten zou met reen.
    En te raecken weer uijt ste
    Is mijn aldergrootste be.
(85) Als ick denck om u besoecken,
Om u kout en om u boecken,
Om u sang en om u luijten,
Om al ’t snaerenspel en fluijten
    Om het kloppen op den bal,
    (90) En het swaerste wel van al,
    Om de snelheijt vanden tijt
    Die ick zonder nut raeck quijt,
Dunckt my dat ick my al vinde
Niet veel beter als by blinde,
(95) Als by wormen als by mollen
Inde onderaertsche hollen.
    En gelooft vrij dat ick noo
    Noch gedect was met een zoo,
    Lichter zulie loven dan
    (100) Dat ick licht hier scheijde van,
Dat ick nae den Haeg verlange,
En het afzijn my valt bange.
Niet dat my de siect beswaere,
Of de sterfte valt te naere:
    (105) Maer dat ick de Leijdsche lucht
    Slechs om u geselschap vlucht;
    Hierom hoop ick dat ick drae
    Zal dees rijmpies volgen nae,
Hierom wil ick weer nae ’t oude,
(110) Naer het versche, naer het koude
Naer het open, naer het vrije
Naer het vrolijck, naer het blije,
    Naer ’t genuchelijcke sant,
    Daermen sorg uijt weelde want,
    (115) Daer de vreugt is altijt heel
    En de lusten even veel,
Daer ick ’t puickien vande menschen
Daer ick nu zoo vaeck om wensche’
En zoo dick ’t geselschap nae’rden
(120) Daer het singen is in waerden.
    Daer ick u, medoogendt vrint,
    Nu alleen besoeck met int,
    Uijt een plaetsien daer de pest
    Nooyt en maeckten eenich nest.
J. v. Burgh.
Leijd. 24°. Ian.


Wijckt kindsche godheijt, wijckt en wet uw al te teere krachten
    Op murruwer gedachten;
    Ick draecher een in mijn gemoet
    Daer ghij met al u poppegoet
    (5) Sijt geensints by te achten.

Wel eer genoot ghij van mijn rijm en cierelijcke woorden,
    Die steenen bet bekoorden,
    Als ’t onbeweechelijcke hert,
    Dat, hoe het meer gebeden werd’,
    (10) Hoe dat het minder hoorden.

Maer nu verander ick van toon, en gae mijn luijt versnaeren
    En laet dat mallen vaeren.
    Ick wil het ee’lst van sijn geluijt,
    Dat nu alleen op Huigens sluijt,
    (15) Voortaen voor hem bewaeren.

Of schoon sijn lof veel hooger stijcht als ’t mijn gesang kon haelen
    Soo wil ick liever daelen
    En buigen onder sulcke deucht,
    Als onder ’t iock daer ghy mijn vreucht
    (20) Te nau me gaet bepaelen.

Want, Huigens, of ick schoon den drang van uwe frayicheden
    Mijn rijm te hooch zie treden;
    Ten minsten ’t hoochst van mijn gedicht
    Geeft mij een swenckie van ’t gesicht
    (25) Van uw verheven zeden.

Dan tijdt mijn ziel strax op ter loop en worstelt hier uijt Leijen
    En luijstert naer geen vleijen.
    Ick ben gestaedich inden Haech,
    Al schijn ick u noch eens soo graech
    (30) Om langer hier te beijen.

Hoe dickmael zeg ick op een dach, Vaert wel bedroeft Athenen
    Vaert wel, daer tij ick heenen.
    Ick zie een open voor mijn vreucht,
    Ick kies’t vermaeck voor ongeneucht,
    (35) En ’t singen voor uw steenen.

En ofie schoon ’t getal van uw’ geleerde gaet verhaelen,
    En schat van vreemde taelen;
    Haer luijster is zoo wonder niet,
    Of als ie maer op Huigens ziet,
    (40) Hy machter wel by haelen.

Vaert wel mijn soete Rosemondt, indien ie my mooght lijen
    Soo laet my heenen tijen.
    Het best van uw bevallickheen
    Dat is my nu een stuursche Neen
    (45) En tegenspoet int vrijen.

Mijn Brosterhuisen, daer ick oyt zoo noo ben afgescheijen,
    Kom gaet my doch geleijen.
    En voerman maeckt de waegen klaer,
    Laet ons dien braeven Haegenaer
    Zien in sijn rijm gaen weijen.

Dus mijmer ick den heelen tijt, om dat ick zoo veel weecken
    Moet van u sijn versteecken:
    Doch hoe veel zoeter sal ’t weer syn,
    Wanneer ick weer met Constantijn
    (55) Sal dickmael moghen spreecken!

Beleefde ziel, dit wensch ick my. En u, dat aen uw wenssen
    Noyt tegenspoet mach grenssen,
    En dat ’t geluck u sett’ zoo hooch,
    Als oyt u geest te boven vlooch
    (60) Gemeene slach van menschen.
I. v. Burgh.
Lugd. Batt. 7. Mart.


[CH1625:006]
AEN I. VANDER BURCH. ANTWOORD. OLLA PODRIDA
Ie n’ aime pas
Het lang relaes
De vostre escrit:
’Ken kenn’ mij niet
(5) Digne du los
Die u soo los
Part de la main:
’T is all fenijn
A la Ieunesse,
(10) Soo soeten flesse
Luy faire boire,
In plaets van hoore’
Que luy messied,
Dat niemand weet,
(15) S’il ne l’apprend
Van vrienden hand.
    Changeons langage;
Verburgh, wat raesje
De nous venir
(20) Besoecken hier?
N’estoit la belle
Die u moet quelle’
Ie vous croirois
Nu als altoos:
(25) Mais la cher’ Ame
En lijf te same,
Qui vous detient
Te lang ontleent,
Ne peut entendre
(30) Tot uw verandre’
De là icij,
Na dat ick sie.
    Mauvaise Fille,
Waerom en will je,
(35) Que peu ni part
Van ’t knechjes hart
Nous accompagne?
Waerom en spann je
Pas si long temps
(40) Aen andre mans?
    Anzi, gentile,
Losst hem sijn’ hiele’,
Mandalo quà,
Die nu of nà
(45) Lasciarti deve,
En met ons leve,
Non sij à noi
Soo wreed als moy;
Basta per lui
(50) Soo fellen roey;
Sentala pure,
Sij magh hem roere’,
E far pensar
Om eens van daer
(55) Voler partire:
Laet hem dan tiere,
E lamentar
Het halve Iaer;
L’altra metade
(60) Magh hij sijn’ Gade
E rivedere,
En sonder kleere’
Far gambettar,
En werden Va’er.
    (65) Pues que se buelva,
Eer ’t hem soo wel ga;
Yo promettrè,
Dat hij weer ree
A tu llamalle
(70) Voor uwe traelje
Parecerà,
En noyt daer na
Querra dexarte,
Maer all’ uw, smarte
(75) De coraçon,
Gelijck de Sonn
Tinieblas hiere
Sal doen verteere’,
Y, puede ser,
(80) Sijn eigen zeer.
    Sed loquor ventis,
Daer sij gewent is
Te possidere,
En noyt t’onbeere’,
(85) Nec ipse tu,
Al wouw sij nu,
Redire velis.
Doch soo ’t te veel is
Geminâ peste
(90) Noch eens op ’t leste
Correptum esse,
Aenvaerdt mijn Lesse,
Et serva te
Van een’ van twee.
(95) Es sein kein sachen
Om met te lacchen;
Der weist was nach
Gebeuren magh?
Das leib verlieren
(100) Voor Vrouwe-Dieren
Ist schandt und schad’,
En weeldrigh quaed,
Ohn lohn und ehren,
Die’r vele geeren
(105) Durch g’winnen sollen.
Scheidt dan van ’thollen
Und wend euch herr,
En vrijdt van verr.
    Your loving pine
(110) Sal sachter zijn,
If that her eyes
Somtijds een’ reis
From farther of,
Door mist en stoff,
(115) Upon you looke,
Daer u een boeck,
A ball, a string,
En ons gesing
Shall make forgett
(120) Wat dat u lett;
Till both at Leiden,
Om noyt te scheiden,
One day shall meet,
En uw verdriet,
(125) Your sighs, your teares,
Voll vreugds, voll eers,
Kissing requite
Veel’ jaren tijd.
Ou faínei gàr
(130) Zoo grauw van haer,
Hooste se deîn
Zoo haestigh zijn
[Grieks-]Pròs tò gameîn[-Grieks]
Die lange pijn.
    (135) Vien donc, vien,
Of alleen,
O con ella
Dien zoo wel, na
El dezir
(140) ’Svolx alhier,
Scis placere,
Dat sij geere
Werd verstehn
Om eens een
(145) To make with her
Haren Bidder.
Errooso,
’Kwensch u zoo.
Hag. 11°. Mart.


[CH1625:007]
AEN I. VAN BROSTERHUYSEN,
OP SIJN VERLANG NAER ’T UYTKOMEN MIJNER DICHTEN
Waerom gaept ghij, Brosterhuysen,
Als de Waterlandsche Sluysen,
Naer een’ vingerhoed voll natts,
Offer vrij een’ Zee voll schatts
(5) Uyt mijn’ dorre penn sou storten?
Tis de drinckens vreugd verkorten
Die soo wijd sijn’ wangen reckt
Dat hij noyt verlang en leckt,
Maer de gall slickt sonder raken,
(10) En den Honigh sonder smaken,
Even als een’ Steuren-fuyck
’T Grondeling in heuren buyck.
    Wacht mij wat met engher lippen
Daer ick tuschen in mogh’ glippen,
(15) Als een paling door een’ kloof
Daer sijn jong door henen schoof,
En mijn’ anders doove netlen
Zullen uwe nauwte ketlen,
En mijn anders domm geluyt
(20) D’oore die ten naesten sluytt.
’Ksall mijn’ Zetter onder wijlen
Met sijn’ Letter wonder ijlen,
Ksall mijn’ Drucker slaven doen,
En van stappen draven doen,
(25) Ksall se beide met haer sweeten
’Twater warmen sparen heeten,
Ksall den Binder voor een blad
Rijgen heeten wat hij vatt,
’Ksall den Wagenaer na Leijen
(30) Dobble sweepen heeten breyen,
En doen rennen met de Meer
Als waer’ Phaethon op ’t veer.
Ksall het pack met Citos decken,
En den Brieven-drager recken,
(35) En doen rucken aen uw’ bell
Dat de Meid sall roepen, wel,
Wel wat gaet den Bengel over?
Daer op sal hij, soo wat grover,
Soo wat holler uyt die stroot,
(40) Die bebierde Mengel-goot,
Ripsen, voor de reedste antwoord,
Hier you varcke, reick je hand voort,
’Khebb eloope met dit pack
Teugens stoep en luyf en dack
(45) Offer heel Breda na vaste,
Helpme vanden brass ontlaste,
Haelme geld, stapp hene, drá,
Brosterhuysen wachter na.
Zoo ghij dan het Zegel-pluysen,
(50) En de vellen door te luysen,
Niet zoo haest en hebt begost
Off ghij klaeght, Wat laffer kost!
Foeij, de Bergen zijn verlost
Van belacchelicke Muysen;
(55) Khael mijn wenschen door den hals,
All mijn’ gissingen zijn vals:
    Ksall niet wederspreken, als
    Waerom gaept ghij, Brosterhuijsen?
13°. Mart.


Wijder gaept nu Brosterhuijsen,
Nu ’er hoop is dat u sluijsen
Sullen braecken soo veel nats,
Soo veel fraeijicheidts en schats
(5) Als de Heijnste-bron oijt storten.
Woudt ghij mijn verlangen korten
Eed’le dichter daer ghij ’t reckt
Mits het maer bij drupp’len leckt
’T lieve nat daer ’t bij kan raecken,
(10) (Even als ’t de vissjes smaecken
Soo ’t door d’horden van de fuijck
Reepelt in haer banghe buijck;)
Dan souw door mijn graeghe lippen
U ghedicht vol op in glippen,
(15) Niet becrompen door een cloof
Daer ’t wel eer lancks heenen schoof,
Dan souw d’anghel van u net’len
Mij en ijeder heijlsaem ket’len
Op de maet van ’t soet gheluijdt
(20) Dat een doofmans oor ontsluijt.
    Laet meer setters onderwijlen
Met haer letters wonder ijlen;
’T sal u drucker slaeven doen
En te radder draeven doen,
(25) Laetse door het nutte sweeten
Haer verkleumde leeden heeten;
Dat u binder menich bladt
Voor mij in te rijghen vatt’.
Laet de voerman dan van Ley’en
(30) Vrij sij(n) swiepje scherper breij’en,
Om te rennen met de meer
Of hij voer op ’t Sonne-veer,
Wilt hem met een pack bedecken
Dat een draegher souw verrecken;
(35) Als hij soo raeckt aen de bel,
’K wedd’ de meijdt die seijdt, ’t is wel:
Koom ick dan misschien daer oover
Dat hij staet en bruldt wat groover;
’K sal hem stracks die stiere-stroot
(40) Stoppen met een biere-goot,
En voor d’alderquaetste antwoordt
Segghen, maet, com steeck je handt voort,
Daer’s je gheldt voor ’t waerde pack
Dat je hier brengt onder ’t dack.
(45) En nae ’t breecken van mijn vasten
Sal ick hem weer gaen belasten,
Dat hij u behandicht dra,
Dit, of dierghelijck bijna.
    ’K heb gheweest aen ’t Veeghel-pluijsen
(50) En (soo ghij segt) aen ’t door-luijsen
Van de vellen; soo ’ck begost
Dacht ick stracks, wat vaster kost!
Iovis doch(t) ers sijn verlost
Van drije drijemael jonghe Musen:
(55) ’K hael mijn wensch niet door den hals,
Want mijn ghissen is niet vals,
    Meer sal ick niet segghen, als
Wijder gaept nu Brosterhuijsen.



[CH1625:008]
AEN MYNE VRINDEN IN ZEELAND
Nachtegalen, helle kelen,
Stercke Luyten, snelle velen,
Die de mijn, van schimmel-klamm,
Van verwesen tot de vlamm,
(5) Van versleten in de motten,
Van vergeten in ’t verrotten
Hebt verheven en verstelt,
Dats’er noch af wordt gemeldt
(Al mis-staet mij ’t eighen stuyten)
(10) Onder middelbare Luyten,
Luyten die men gaeren terght
En het niewe Liedgien vergt.
Vrinden die mij t’uwen luyster
Uyt het onbenijdde duyster
(15) Hebt getogen daer ick sta,
T’aller tongen ongena;
Daer ick, verre buijten ’tgrijpen
Van ’tmoedwillige begrijpen,
Van mijns meerders quaps verwijt,
(20) Van mijns minders quellick spijt,
Beide ’t Kostelicke mallen,
En ’tVoorhoutsche wandel-kallen,
Met de waerheid die ick daer
Hebb geslingert bij den haer,
(25) Binnens lipps kon overmommlen,
Sonder mij te laten trommlen
Bijder Straet, aen Kerck en Poort,
Als een’ niewe wan-geboort.
Vrinden, evenwel noch Vrinden,
(30) Die mij maer te wel besinden
Doe het smooren van mijn’ geest
Vrinden gonste waer’ geweest,
Noch aenvaerd ick ’twel-genegen
Overvrindelick bewegen
(35) Van ’trecht ronde Zeewsch gemoed:
Bij de meening acht ick ’t goed,
En de gunst-gemeende schade
Voor genadigh’ ongenade,
En de weldaed sonder daed
(40) Om ’twel-willen nemmer quaed.
Voor die daed en beter willen,
Daer ghij mijn’ misvallen grillen
Med’ gevroevrouwt, med’ geluert
Door de Wereld hebt gestuert,
(45) Kenn ick schuld van lange Iaren,
Zedert ick de Noorder baren
Uyt den Westen oversagh,
En verbonden balling lagh
Daer mij verr verscheiden kommer
(50) Van der Musen louwe lommer
Hadd vermoddert in den poel
Van ’tbesmoddert Hoofs gewoel.
Voor die schuld, soo heet om koelen
Dat mijn hert sengt aen ’tgevoelen,
(55) Vind ick na den langen dagh
Van uw minnelick verdragh
Onder mijn’ verdufte schatten
Geen’ betaling, of de Ratten
Klagen voor haer’ jongeren
(60) Over nood van hongeren,
En vervolgen mij voor dief
Van haer eigen tand-gerief.
’Kgae se niettemin ontrieven,
En haer avond-mael ontbrieven
(65) En ont-Inten haer’ onbijt:
Siet de brocken gaen sij quijt
Die ick uwe gunst moet vergen
In de schaduwen te bergen
Daer de rest van eener leest
(70) Zoo ter schaduw heeft geweest.
Vindt ghij dan de regel-tippen
Hier uw’ ademen t’ontslippen,
Daer te stuyten eer ghij docht
Dat de voet-maet waer’ vollbrocht,
(75) Vindt ghij onderbleven Rijmen
Dier men sess aen seven lijmen
En voor een doen gellen souw
Die ten nauwsten tellen wouw,
Vrydt mijn’ Penne van ’tverwijten,
(80) En verhaelt het op het bijten
Van mijn’ gasten die voortaen
Na den vasten-avond gaen.
Maer sal oock mijn spa betalen
Sijn’ vergeving bij u halen?
(85) Ia het, mijn vertrouwen leit
Op de Zeewsche soeticheid.
Schoon men wille mij verraden
En met woecker-loon beladen,
’Kstae den vrecksten maner schoon,
(90) ’Ksegg hem, Hier is woecker-loon;
Emmers, Vrinden, all’ de duijten
Die mijn’ rekening hier sluyten
Zijn all’ duyten uyt de Munt
Die ghij ’tgelden hebt gegunt,
(95) Maer die eerste stempels draen
Meest maer tweederhande slagen
Zoo wat vroeds, en zoo wat Mals,
Hier is beid, en noch Van Als
Hag. 26°. Mart.


[CH1625:009]
MEDELYDEN MET HEERE WILLEM VAN LYERE, HEERE VAN
OOSTERWIJCK ETC. OVER DE DOOD VAN SIJNEN OUDSTEN SONE
Gaet vernachten
Myn’ gedachten
En mijn’ klachten
In de Wijck
(5) Daer de Rijsen
Droevich rijsen
Om den wijsen
Oosterwyck:

Doet hem weten
(10) Dat de beten
Van ’tvergeten
In mijn hert
Niet en byten
Meer als ’tslijten
(15) Vanden tijd en
Slyt sijn’ smert;

Dat het ruchten
Van sijn suchten
Myn’ genuchten
(20) Soo verr af
Heeft verslagen,
En doen dragen
Half de plagen
Van sijn’ straff.

(25) Dat mijn’ oogen
Van medoogen
Noyt en droogen,
Maer gelijck
Losse kranen
(30) Stadich staen, en
Stadich tranen
Op sijn Lijck,

Lijck bij lijcken
Te verlijcken
(35) Die van kijcken
Lyden doen,
Doen de pijnen
Eighen schijnen
Elck van sijnen
(40) Naestens schoen:

Dat de schroomen
Van mijn’ droomen
Selden komen,
Ick en sie
(45) Sijnen gaeven,
Doe soo braven,
Nu begraven
Emmery;

Dat mijn’ dagen
(50) Noyt en dagen
Sij en dragen
Meer of min
Van de klachten
Die de nachten
(55) Niet en smachten
In mijn’ sinn;

Dat mijn’ pennen
Niet en rennen
Naer ’tgewennen
(60) Van mijn’ hand,
Dat mij ’t eten
Blijft geseten
Ongebeten
In den tand;

(65) Dat mijn’ Luyten
Haer’ geluyten
Niet en sluyten
Op mijn’ stroot,
Dat mijn’ Velen
(70) Niet en spelen,
Sij en quelen
Naer de dood:

All van dencken
Op het krencken
(75) En verdrencken
Van syn’ geest,
Sints sijn jongen
Lieven Iongen
Hem ontwrongen
(80) Is geweest.

Maer, Gedachten,
Wilt niet wachten
Na de klachten
Die hij weer
(85) Mochte baren
En vergaren
Tot verswaren
Van sijn Zeer;

Will hij neuren,
(90) Naer uw treuren,
Gaet ghij deur, en
Stuyt hem kort,
’Khoev het weenen
Niet te leenen
(95) Die ’t aen geenen
Traen en schort.

Maer met eenen
Voor de steenen
Daer de beenen
(100) Van het Wicht
Onder pletten
Zult ghij letten
Op te setten
Dit Gedicht;

(105) BUYGT U NAER DE
DROEVE WAERDE
DESER AERDE,
LESER-VRIND,
HIER IN WOONEN
(110) MOEDERS KOONEN,
VADERS KROON, EN
MAER EEN KIND.
Hag. 27°. Mart.


[CH1625:010]
IN PAETOLOGIAM DOCTISSIMI R. THORII D. M. AMICI INTIMI
Carmina sputantur fumi potoribus, audi
    Massiliae si quem fumea vina iuvant,
Thorius exemplo monuit spumantia multum
    Pocula, fumantes omnia posse tubos.
Hag. 1°. April.


[CH1625:011]
(IN EANDEM)
Quod jam summa procul villarum culmina fumant,
Quod fumos bibit omnis ager, bibit omnis ab Aulâ
Ad caulam fumosa domus, quod pascere fumos
Fumosos equitum cum Dictatore Magistros,
(5) Quod pueros fumare juvat, fumare puellas,
Mollius indignor; quin tecum ignosco puellis
Et pueris, aulis, caulis, equitumque magistris,
Prime pater Paeti, fumantum gloria Thori,
Non fumum ex fulgore sed ex fumo dare lucem
(10) Sedule: Te praeitore magis lippire decenter
Quam lachrymâ ridente putant; iucunda cuique
Te Medico tussis, cui nec pituita molesta est,
Creditur instantes membris emungere morbos.
    At mihi quod sacrâ latet in vertigine multo
(15) Praecipuum est; hos te calices fecisse disertum.
Haec aliquid certe fumo facundia debet.
Foecundi calices, felix vertigo, saliva
Nobilis, insignes lacrimae, gratissima tussis,
Me quoque si parce videor laudare merentes
(20) Insolitas calicumque super praeconia laudes,
Me quoque vicinis afflatum credite fumis,
Et sicco titubare mero; brevis iste futurus
Est furor, exierit sensim vesania primi
Turbinis, aggrediar stabilis de nare tepenti
(25) Fundere cum fumis quae vos per saecula vectent
Verba, vetentque mori, nolint Iovis ira vel ignes.
Pro fumi! sed et hic furor est; ignoscite vobis,
Fumosoque mihi; cessem fumare, tacebo
Sobrius, et sapiam; labris encomia, linguâ,
(30) Dentibus occludam: Quid enim, si Thorius unum
Arguit ipse sui reliquum fecisse stuporem?
Hag. 2°. Apr.


[CH1625:012]
IN HYEMEM EJUSDEM
Sic Medice decuit, sic se curasse Britanne;
Post fumos nidore frui, meliore culinâ
Post lachrimas avidaeque irritamenta salivae.
En ego me, Thori, convivam sisto vel umbram,
(5) Qualemcumque vocas: juvat in tot fercula fundi
Et speciem variare gulae, juvat esse lepores
Et lepores, juvat omne tuis condire meracis,
Brumalesque dies, niveas, te judice, noctes,
Noctibus, et dubias confundere solibus umbras.
(10) Tu modo Livor ades, nec prandia disce Galeni
Semper foetida, nec putâ Permesside semper
Pascier, aut solo vesci nidore Poetam.
Hem! tales nec aquae pariunt, nec [Grieks-]adeipnía[-Grieks] Brumas.
Hag. 3°. Apr.


[CH1625:013]
SERMO AD D. GASP. BARLAEUM, CUM ELEGANTISSIMO
NUPER CARMINE AMICOS A POËSI BELGICA AD LATINAM
ET GRAECAM AVOCARET
At mihi non uni calamum submittere Romae,
Quo Latio legar ore, libet: satis una superque
Quod fuit, una fuit, satis una oppleta Triumphis,
Non satiata, sui vidit nil Caesaris expers,
(5) Quando nec Urbs olim Orbe minor, nec Colle Quirini
Amplior hic, Mundi una domus fuit, una Quiritum,
Barbara quae linguae nesciret lingua Latinae
Barbariem, et patriae auderet non barbara dici.
At neque, si sacram contingat adire Corinthum,
(10) Pirene propiore fruar, fruiturus eâdem
Perpetuâ, ut solo semper loquar ore rotundo;
Graecia non Graeca est, evanuit Hellas et ingens
Gloria Tantalidum, cineri surdisque ruinis
Occinitur coeco sudatum Carmen Homero,
(15) Quo mihi quae fugiant Romam, quae nesciat Argos
Putida verba situ, nulli vernacula, nulli
Intellecta domi Batavis obtrudere Musis
Prosit, et in Patriâ ne non peregriner inepte
Exilio mulctare Deas? Ignosce Dearum
(20) In Latio, Barlaee, decus, decus inter Achivos,
Prima mei Belgis debetur portio, Celtis
Altera, quae sequitur Brittanno, quarta Latinis,
Sed quales hodierna novae das Roma loquelae,
Quinta vel Hesperiis (odium immanesque Tyrannos
(25) Hactenus ignoro, communes Lingua Camoenas
Conciliet, satis est armari in proelia dextras)
Sexta magis merito superest Germania Mater
Fontibus intemerata tuis, agnoscimus olim
Ambiguos ortus, patriae incunabula Linguae
(30) Deferimus tibi, tota tibi primordia nostri.
Ergo ego nunc Batavas inter vernacula Musas
Numina desideo; nunc Gallos opto rogoque
Ferre soloecismum peregrini vatis olores,
Et feror, et foveor; nunc in sua sacra Britannas
(35) Invoco, nec voto nimis infelice, puellas;
Nunc Italâ tellure vagor, primoque Quirite
Posthabito, quem tota novum parit altera Civem
Alloquor ore suo; nunc in juga Pyrenaei
Tollor, et hoc Musis etiam de culmine libo;
(40) Mox Rheno potiore lavor, nec pascier uno
Castaliae doceor, nec nasci fonte Poëtam.
Omne solum vati patria est, ille incola mundi,
Ille domi in patriâ, ille foris, ille omnibus idem:
Quo me nec veteres falso dubitâris Athenas
(45) Temnere; non sordent semper, non semper amantur;
Nec Latium vilere magis, totumque Maronem,
Quaeque fuit priscae Veneris facundia, felix
Eloquium, nulli inferior, me judice, sermo:
Dum loquimur laudare puta, cum saepe locuti
(50) Sic fuimus laudasse puta: Sed et unica rerum
Perpetuo facies, idem tenor, unica longum
Pulsa repulsa fides, cui mellitissima, cui non
Melle suo Batavae tandem gravis intonet auri?
Me varias, Barlaee, vices, me sideris ortum,
Aetheris ambages, Solis Lunaeque labores
Inconstans ambire docet constantia; nullis
Orbibus includi, nulli jurare magistro,
Undique [Grieks-]prôteúein,[-Grieks] solari taedia motu,
Res veteres miscere novis, quadrata rotundis,
(60) Digna, meo censu, res libertate Batavâ est.
Hag. 19°. April.


[CH1625:014]
Tollite me summas inter, mea Numina, nubes
    Deficit ad lachrimas Castalis una meas,
Una parum Permessis erit, quando aequora tota
    Poscimur, et quantas non bibat orbis aquas,
(5) Manibus immensis litandum est imbre perenni,
    Augustum cinerem nulla lacuna capit.
Totum gutta Mare est, parci sunt prodiga fontes
    Flumina, sub pluvio sicca stat urna Iove;
Tota Iovem totum tegat undique et undique nubes,
    (10) Nulla neget latices aura nec ora suas.



[CH1625:015]
La Rime que m’avez donnée,
Amij, que j ’ayme comme moy,
M’a desià prou donné de quoy
Me contenter de la courvée.

(5) I’ayme bien mieux cett’ Avantgarde,
Que celle d’un friand bouillij,
Si tant m’en reste à la perdrij
Ie vous promets qu’elle me tarde.

Passe la Pasque et Penteconste,
(10) Mon appetit est en saison,
Pour faire trouver le vin bon
Il ne me faut point d’autre crouste.

Car ni chere, ni bonne vie,
Ni son de chorde, ni de voix,
(15) Ni la sanuagerie des boix,
Mais vostre amour seul me convie.

C’est là l’Aymant qui seul me tire,
Sans qui le succre n’est pas doux.
    En fin vous nous verrez chez vous,
    (20) Faites qu’ij rencontrions de Lijere,
    Voyci de quoij le faire rire.
2°. Maij.

Ce 2°. de May 1625.
Emmi la Chasse du Heron,
Dedans les champs, hors de moy mesme,
En selle, en botte, en esperon,
(25) En parlant au Roy de Boheme.



[CH1625:016]
SNICKEN. DE MALIS MINIMUM
Siet
Niet
Na den
Quaden
(5) Sang-
Gang,
Leser
Deser
Sucht-
(10) Klucht.
    ’Kvouwse,
’Khouwse
Kort,
’Kschort
(15) Zeven
Teven,
Daer
Maer
Van der
(20) Ander’
Een
’Tbeen
Souwen
Vouwen.
    (25) ’Tzijn
Mijn’
Snicken:
Ick en
Kan
(30) Van
’Tquade,
Na de
Re’en,
Geen
(35) Minder
Hinder
Aen
Slaen.



[CH1625:017]
(DANIELI HEINSIO)
Unice flos vatum, cui me placuisse measque
    Prima fuit Pueri gloria quisquilias;
Proxima sit placuisse Viri, provectior aetas
    Quod bene, quod melius tertia speret erit;
(5) Otia nunc rerumque inopes fero Carmina nugas;
    Otia, si tanti est, paucula perde meis.
Forte tuas pridem versas in mascula Musas
    Numina ais Veneres non nisi nosse mares,
Caetera cum primi putruisse Cupidinis arcu,
    (10) Nec pia tam nihili seria ferre jocos?
Parcius obtundo. veteres agnosce tabellas:
    Quam videor cramben nunc dare saepe dedi:
Exue personam, mutato nomine, qualem
    Hic ago, de veteri est fabula facta recens,
(15) At spectatores bene speratura nepotes
    Heinsiacâ sospes non caruisset ope.
Annue, ne careat. quas nunc effaberis, olim
    Censurae de me Posteritatis erunt.
Quanquam ego nec metuo quos dant hodierna Catones
    (20) Saecula, nec si quos saecula sera dabunt;
Glorior in mediâ non delirasse juventâ,
    Et calidos tepido vix abiisse dies:
Unde nec amentes redolentem pagina flammas
    Arguet autoris noxia labe sui;
(25) Nec Puer, haec mea sunt, haec Divae vulnera Matris
    Dixerit in quaevis compita versus Amor:
Algeo, nec pudor est: quem charior occupat aestus,
    Discat ab invidiâ nil timuisse meâ:
Denique nec pudor est quod nos impune Puella,
    (30) Nos Puer illaesâ virginitate leget:
Si tamen iste vel illa legent; quae sola futura est,
    Heinsiadae rogo sit gratia sola mei.
Sin piget immeritae punctum tribuisse Thaliae,
    Et videor Theta dignior ire nigro,
(35) Parce, Deûm, si quae, soboles, clementia divûm est,
    Nec titulum justo detrahit illa Iovi:
Parce, tuo cum tecta volet ludibria nutu
    Quae ruet in plagas livida turba meas,
Sola crepet, tantique adeo, quâ turgeat unâ
    (40) Vindice, suffragii destituatur ope.
En caream plausu; jam nuda silentia sat sunt;
    Fecerit ad laudes, te tacuisse, meas.



[CH1625:018]
IN MANES AURIACOS C. BARLAEI
Risimus has inter lachrimas, ignoscite Cives,
    Gaudia nec vobis invidiosa loquor;
Risimus. hos nobis lugendi docta voluptas
    Exprimis, hos plausus ingeniose dolor.
(5) Quae mihi Barlaejo praeeat suspiria planctu
    Praefica, quae grandes effleat ore modos,
Ut veter arridere pius de Cive Poeta.
    Factus et in grandes mollis utrimque modos?
Non decet alba bonum facies in funere Civem,
    (10) Lectorem facies non decet atra tuum.
Hinc dolor, hinc lauti luctus et gratia flendi
    Afficit, ancipitem quo feriare magis.
Pace tuâ, Barlaee, subit gaudere gementi,
    Ut subit a gemitu gratior urna tuo:
(15) Qui me flere velis, fletu minus ora venusto
    Infice, tam compte qui jubet, ille vetat.
Vos tamen ut, magni Manes, flevisse libenter
    Arguar, in fletus invoco porro meos.
Sed Batavos fletus, patrii lamenta doloris
    (20) Conscia, de tali languida verba sinu.
Qui male plorantes sequitur pudor, esto Batavûm,
    Vix rubor humenteis afficit iste genas.
At bene lugendi sequitur quae gloria vatem,
    Hanc Barlaee tibi cedimus, una tua est.
26°. 7b. (Sept.) Hag.


[CH1625:019]
SCHEEPS-PRAET, TEN OVERLYDEN VAN PRINS MAURITZ
Mouring, die de vrije schepen
Van de Seven-landsche buert
Veertigh jaren, onbegrepen,
Onbeknepen heeft gestuert,
(5) Mouring, diese door de baren
Van soo menigh tegen-tij
Voor den wind heeft leeren varen
All en was ’t maer wind op zij,

Mouring, Schipper sonder weergae,
(10) Die sijn’ onverwinlickheit
Daer de Sonn op, waer sij neer gae
T’aller ooren heeft gespreit,
Mouring, die de Zee te naw hiel
Voor sijn’ zeilen en sijn wand,
(15) Die de voghelen te gau viel
All bezeilden hij maer ’t sand.

Mouring was te koy ekropen,
En den endeloose slaep
Hadd sijn wacker oogh beslopen
(20) En hem leew gemaeckt tot schaep,
Reeërs en Matroosen riepen,
Och! de groote Schipper och,
Wat sou ’t schaen of wij all sliepen,
Waeckte Schipper Mouring noch!

(25) Schipper Mouring, maer je leghter,
Maer je leghter platt evelt,
Stout verweerer, trotz bevechter
Beij te Zeeword en te veld,
Kijck de takels en de touwen
(30) En de vlaggen en het schutt
Staen en pruylen inden rouw, en
Altemalen inden dutt.

Dutten? sprack moy Heintie, dutten?
Stille maets, een toontje min,
(35) Dutten? wacht, dat most ick schutten,
Bin ick angders dien ick bin,
Khebb te langh om Noord en Suijen
Bijden baes te roer estaen,
’Khebb te veul gesnorr van buyen
(40) Over deuse mutz sien gaen.

Kselt him lichtelick soo klaren
Dat ick vlaggen, schutt en touw
En de maets die met me varen
Vrijen sel van dutt en rouw.
(45) Reeërs, (jouwerliefde mien ick
Die van vers op ’t kusse vicht)
Wiljer an? kedaer you dien ick,
You allienich by dit licht.

    Weeran, riepen de matroosen,
(50) ’Tis een man oft Mouring waer,
En de Reeërs die him kosen
Weeran, ’tis de jonge vaer.
Heintgie peurde straek an ’tstuer, en
Haelde ’t ancker uyt de grond,
(55) ’Tscheepje gingh deur ’t zee sopp schuren
Offer Mouring noch an stond.

Maer hij stond so dra an ’t stuer niet,
’Tscheepje vlootte niet so dra,
Off de doot die altyd suer siet
(60) Treften him mit niewe scha.
Goeije Ian die all syn heul was,
Die hem nergens en begaff
Die sijn weinich en sijn veul was
Viel van voor sijn voet in ’tgraff.

(65) Tquam hem wonder ongelegen
Ian te delven in een kerck
Iuyst in ’tdichtste vande regen
Van sijn ongewenne werck,
Ian kon schrijven, Ian kon lesen,
(70) Ian kon rekenen mit krijt,
Ian was minnelick van wesen,
Voll van trouw en sonder spijt:

Goeje Jan was alle dingen,
En now was hy nimmendall;
(75) All die Heintjes haert begingen
Treurden over ’t ongevall.
Heintje self uyt sijn beleeftheit
Voor sijn leste en beste loon
Tuygde dat hij vroom eleeft heit,
(80) Met een traentgien op syn koon.


[CH1625:020]
ITER PRINCIPIS A 21°. OCTOBRIS USQUE AD IX. NOVEMB: 1625
Sacra dies Marti vultus aestiva serenos
Extulit, ut patriâ impransi decessimus Hagâ:
Sic Martem decuit; cui non sua pocula plebes
Delphica, sed lachrimas, sed foemineos singultus
(5) Lymphatasque nurus, et totam supplice gestu
Obtulit incassum iusto pro sontibus urbem.
Proxima candidior Delphis stetit obvia magno
Rotterodama Duci; stetit, et civilia semper
Arma movere nefas armato cive negavit.
(10) Inter mille tubas, inter tot fausta precantûm
Vota virûm, et toto reflexos aethere plausus,
Aegra suo auratam solvit de littore classem;
Illam turgiduli, ac tanto vectore superbi,
Leniter antiquae fluctus ad moenia Dortae
(15) Deducunt, ubi nigra faces et sparsa per urbem
Lumina nox Phoebo docuit praestare diurno,
Et facere ad seros quaedam non visa triumphos;
Postera in adversos stringentem carbasa ventos
Vidit Eös pudibunda, ut dum fugit ipsa videri
(20) Pene Iovi pluvio totus succumberet aether;
Sed nocti confusa dies, confusa diei
Vespera mille jocis, quorum fuit alea princeps,
Et damnosa libri folia, et cum sorte fritilli
Multa sinistrorsum vagus in discrimina discus,
(25) Taedia longa viae fecit non longa videri.
Donec adoptati tardis progressibus Euri
Praecipites pepulere rates, quasi gnara futuri
Numina et instantis propedum praesaga procellae.
Iam Gulielmopoli a tergo, jam Goesia dextris,
(30) Iam vada praevectis longe Circaea sinistris
Vera truces caput inter aquas, turritaque prodit
Moenia, mox fidas pedibus substernit arenas,
Securoque procul tumidi de littore ponti
Exhibet horrores, dum sulphure tota nitroque
(35) Lucet, et emotas emotis ignibus undas
Temperat: Hinc multo convivas proluit auro,
Sesquipedesque scyphos, veterum servata per annos
Dona Ducum, Batavos inter despumat amicos,
[Et Middelburgi calidos ad moenia mittit.]
    (40) Mox Patrum te visa domus, aut ignosce silendo
Si cupiam laudasse, aut fer dignissima de te
Indignas non digna loqui praeconia Musas,
Siue caput Valachrûm, siue urbs antiqua Metelli
Diceris, aut mediae melius telluris ocellus.
(45) Plurima qui de te scivi potuisse referri,
Nunc quoque plura puto quam sint infirma ferendis
Numina, non durae Batavorum in vota Camoenae.
Ergo focis, ergo totam civilibus armis
Illustrem, tormenta, tubas, laetosque tumultus,
(50) Regalesque dapes et munera Principe digna
Sedulus omitto; superas encomia, dum te
Grandior exsuperas quam quae tibi credere possis.
    Nos propior Flissinga vocat: Cui cymba frequentem
Cum Duce devexit comitem. me turba pedestris
(50) Et mage jucundi rapuit congressus amici
In peditum praeeuntis iter: quo strata ruinis
Marmora, magni habitatoris, dum vita maneret,
Delicias, nunc relliquias, Souburga Philippi
Castra, sui cineres, avido pede pressimus: at me
(60) Magna viri virtus et quâ vixisse feruntur
Mortua saxa situ, memorem percussit, et illa
Illa sui dudum compos praesentia coeli
Visa vagos animare lares, ut vivere post se
Creditur et priscâ Genius tellure morari.
    (65) Flissingam pariter subeuntibus omnis in armis
Adstitit ad portam laetus pedes, omnis eâdem
Laetior augustae civis tulit oscula dextrae.
Mox festas de more dapes, et publica luxu
Pocula civili Patrum libamus in aula,
(70) Quâ nil Mattiaci, nil forte Batauia majus
Condidit, una pares praestas Antverpia turres.
Postera lux rubuit, facilem trajecimus Hontam
Sub Rectore suo, quem rustica littore Flandro
Turba sed armatis sequitur derisa maniplis.
(75) Sic Groedam, sic sollicitae non ultima Slusae
Moenia Catsantam pransi emetimur et ipsam
Vespere non sero fessi conscendimus arcem.
Ardenburga diem totum lustrata sequentem
Occupat: hinc Slusae retro de littore in ortum
(80) Avehimur currente rotâ, per pene quot urbes
Flandria major alis, totidem de cespite vivo
Oppida et aggestas in propugnacula glebas.
Isendica diem medium, Biervlitia serum
Vidit, et exceptis arrisit quaeque Batavis.
(85) Mane novo parvam magno de nomine molem
Ingentem magni magnus cognominis Haeres
Introit: hinc quam sit Romae fas dicere Nasam:
Proxima nocturnae lecta est Axella quieti,
Prima triumphorum Pueri, cui tota triumphus
(90) Vita fuit, totos explet victoria fastos.
Hanc quoque, cum Phoebo nondum cessisset Amorum
Alba parens, primo ripam fugientibus ortu,
Goesa sinistra voluptati fuit, Hulsta timori
Dextera, dum caecas nescit nauclerus arenas,
(95) Ignotique vadi maior formido propinquis
Incutit horrendum Batavis, sed inermibus, hostem.
Mox Deus et faciles favere volantibus Austri,
Ut nunquam certasse magis cum lampade Coeli
Visa sit in summum crescenti gurgite Scaldim
(100) Rapta ratis. Locus est quo non vicinior alter
Imminet ingenti Antverpae, stat pervigil illo
Miles et augustam spectat procul invidus Arcem.
Hactenus Auriacam portarunt lintea classem,
Ulterius cum Fata volent latura triumphos,
(105) Fata minus radio turres Antverpa sinistro
Despectura tuas. Restabat littore eodem
Area magna Ducum, furias frustrata facesque
Una ter Hesperias, et quam damnare ruinae
Ter voluisse Dei, ter non voluisse fatentur,
(110) Berga pudor totiesque pudor fugientis Iberi.
Haec adita est, hic prora stetit, haec tota per orbem
Visitur, et bene defensas ostentat arenas,
Et campos ubi rubra fuit, cum totus Ibero,
Rarior Hollando manaret sanguine cespes.
(115) Sed longe praedicta lues, et sparsa per urbem
Contages minuere moras: hinc Thola minori
Sede, pari affectu coenam non Principe, non se
Obtulit indignam: turbatum nocte soporem
Lenivit curata cutis tam vespere lauto.
(120) Mane diem doluit nimium sibi nacta serenum
Tarda freto languente ratis, quasi pondus amicum
Aegrius aveherent undae sibi et Aeolus undis.
Vespere praecipiti Patrium sic littus et urbem
Introiit, sic mane novo properantior Heros
(125) Per nebulas atrumque diem decessit eâdem,
Ut tua non alias, domitorum Regule Regum,
Celsior humanâ steterit virtute potestas.
Dorta nec inspecta est; eadem de Roterodamo
Cura fuit; Delphos quadrupes, mirantibus Euris,
(130) Advehit, ut remorae proram vis nulla stitisset.
Haga domus Venerum, votorum terminus Haga
Ameliis reducem Fredericum tradidit ulnis.
Cedite civiles epulae, tormenta, triumphi,
Nulla voluptatum thalami par nata voluptas.
(135) Amelii amplexus, iterata per oscula mille
Mille vices, iterum amplexus, iterum oscula mille,
Este quod amplexus tales decet, este quod optat
Belga, nec Auriacos ultra differte nepotes.
Hag. 11°. 9b. (Nov.)


Continue

[CH1626:001]
WEERKLANCK AEN JOFF. ANNA ROEMER VISSCHER
Veel gelucks van Constantijntje
Met uw’ Mann en voesterkijntje,
    Altyd lust, en altyd Ieughd
    Altyd vred’, en altyd vreughd,
(5) Altyd min bekommeringen
Dan mij van Parnasso dringen
    En doen suchten na den tijd
    Doen ick was ghelijck ghij sijt,
Doen ick verre van ’tverdrieten
(10) Als het Carmosij van ’tschieten
    Somtijds tegen onsen Zeew,
    Ick het Schaep en hij de Leew,
Met een dichtjen hebb gekrabbelt,
En na ’t niewe Rijm gegrabbelt
    (15) Daer de Reden wat om leed,
    Dat mij nu al schoon vergeet
En blijft hangen in de kropp, en
Aen uw deur verbiet te kloppen.
    Dan soo nu als doen ter tijd
    (20) Wie het lief is, wie het spijt,
Ben en blijv ick u Slavoen
Hebb ick veel of niet te doen.
Hag. 18. Ian.


[CH1626:002]
LUDIBRIA RERUM
Heinsi, summe virûm, summâ mihi dicte Camoenâ
Nunc prima dicende; quis in ludibria rerum
Lumine non laevo satis intromissus ab illis
Doctior, aut hac parte sui locupletior exit
(5) Quâ sumus et bruto solâ praestamus et herbae?
Legem nemo sibi, vicino dicimus omnes.
Prodiga censurae plebes ferit obvia quaeque
Crimina, nullorum sibi conscia; foemina dives
Verborum ac vitiorum animal: tam parcere verbis
(10) Quam vitijs ignara, nihil sibi censet iniquae
Censeri; Mendicus habet quo nomine dites
Conveniat, nummo praesertim saepe negato,
Visaque Pauperies magis est persaepe furori
Quam menti vicina bonae: Nec rure latebis,
(15) Nec peregre; Civem nullus non carpit arator;
E patriâ totus vitium est extraneus hospes.
Dissidet omnis ubique sibi quem novimus orbem,
Primaevum redijsse Chaos juraveris, in te
Versus, et immoto pendens examine causas.
    (20) Huc operam, huc, Heinsi, nervos intendimus omnes.
En ego de summo Batavorum culmine, turri
Auriacâ, quâ nil meritum fortuna locavit,
Prospectans, humilesque casas et tecta potentum
Excutiens, nihil invidiae, nihil arbitror atri
(25) Livoris vacuum. feriunt, feriuntur utrimque;
Neu desint exempla, sonet jentacula pistor,
Protinus, O illum, exclamet mendicus ab ortu
Ad stellas plenum Cereris . . . . .



[CH1626:003]
SUR LE PIRAME DE THEOPHILE
Il n’est rien de si noir dans le creux de la Terre,
Il n’est rien de si dru au gouffre qui enserre
Les eternelles nuicts, rien de si attaché
Au centre et aux horreurs qui le tiennent caché,
(5) Que les puissants esclats de ta voix, Theophile,
Ne percent bien à jour; et n’y a dans l’exile
Des amants trespassez couple si hors de sens
Qni ne revive au son de tes roides accens.
Pirame le dira, et celle qui de vivre
(10) Soucieuse bien moins que du bien de le suivre
Le devança pourtant, et luy fraya la mort,
Qu’il receut incoupable et se donna sans tort.
Thisbe, tu ne scaurois dementir ma croyance;
Seurement tu revis, en ta resouvenance,
(15) A ta vie, à ta mort, et leurs extremitez,
Theophile apres toij les ayant recitez;
Ces plaisirs, ces soupirs, cette main homicide,
Ce Pyrame innocent, si tu n’es bien stupide,
Te retouchent de prez, et si dans ce tableau
(20) Tu ne te reconnois comme la goutte d’eau
Dans celle qui la suit, parfaictement empreinte,
Tu n’as pas merité de t’y trouver depeinte.
Mais tu t’y reconnois, et cett’ Ame de laict,
Cett’ Ame desormais toutte flame qu’elle est,
(25) Ce souffle tout à soy, cette libre estincelle
Ne s’auroit s’empecher de se mirer en elle,
De s’entendre à ses pleurs, d’aimer à les ouïr,
A reveoir l’univers pour encores mourrir,
Pour mourrir d’une mort qui tousiours effroyable
(30) Soit suivie tousiours d’un tombeau si aimable,
Et me semble d’ouïr Pyrame souhaitter
De reveoir la clarté, pour ainsi la quitter.
Non Thisbe, non Pirame; ostez vous les envies
De l’honneur de voz morts dans l’horreur de voz vies,
(35) Tant que dans Theophile on lira voz trespaz,
Vous vivrez, vous mourrez, et vous ne mourrez pas.
Februar. Hag.


[CH1626:004]
DE THEOPHILE ET BALZAC
I’avouË, et qui n’avouË point?
Que de paragonner son stile
A la force du contrepoint
De l’admirable Theophile,
(5) C’est mettre l’ombre et le sommeil
En parallele du Soleil,
C’est d’une ambition mortelle
Pretendre à la gloire des Dieux,
De mettre un pied dessus l’eschelle
(10) Qu’il a levée dans les Cieux.

Mais ravi des enchantemens
Balzac, que ta divine prose
Coule dans noz entendemens,
I’ose bien dire, et qui ne l’ose?
(15) Que Theophile ne nous plaist
Qu’en tant que nourri de son laict
Et que de ces belles pensées
Que d’un aimable nonchaloir
Tu as faict naistre detachées
(20) Sa rime a sceu s’en prevaloir.

Il faut donq dire et advouïr
Que jà devant que vous nasquistes
Nature se voulut jouer
En l’harmonie que vous feistes
(25) Sans doubte dedans le mesme enclos
D’un ventre qui vous a escloz,
Harmonie plus fraternelle
Que celle des deux grands . . . .
Qui entamerent leur querelle
(30) Dedans la prison des boyaux.

Qu’ apres en estre bien . . . . . .
Il y eut tant de ressemblance
Dans les accens des premiers criz
Que fit retentir vostre enfance,
(35) Que si Rebecque vous eust faicts,
Parmi de si pareilz effects,
Isaac privé de la veuË
S’il n’eust rendu raison du faict
En eust excusé la beveuË
(40) Quand il eust beni le cadet.

Depuis ce temps tousiours uniz
D’ame, d’humeur, de fantasie
Il se trouve dans voz escritz
Une si vive sympathie,
(45) Qu’en ce siecle des clair-voyans
Les plus entenduz vous oyans,
Vous prennent pour la mesme chose,
Et vous jugeans si peu divers
Croyent que Theophile en prose
(50) C’est à dire Balzac en vers.

Moy qui ne vis jamais les dieux
Si prodigues de leurs merveilles
. . . . . . croistre en tant de lieux
. . . . ose croire à mes oreilles.
(55) . . . . . . . . parmi les qualitez
. . . . . . . . bien grandes raritez
. . . . . . . . . . de comparables,
. . . . . . . . . . en ce rapport
Que des plumes inimitables
(60) Se puissent imiter si fort.
Hag. 20 Febr.


[CH1626:005]
L’ANATOMIE. PARADOXES EN SATYRE
Ie n’en appelle plus, Clorinde, qu’ à toy mesme
Si cette passion qui me faict dire, I’ayme,
Et cet amour me brusle, et ce feu est ma mort,
Ne tient de la manie, et du piteux effort
(5) Que la noire vapeur d’une bile bruslée
Preste aux infirmitez de la santé foulée,
Si ce n’est un Enfer que je me suis basti
Tres digne du loyer d’y avoir tant pati.
    Qu’est-ce que j’ayme en toy, qu’est ce que j ’y adore?
(10) Ce touffeau de cheveux, que ma folie dore
De mon or seulement? ces menuz excremens,
Ces superfluïtez, ces restes d’alimens,
Ces vapeurs en filetz, cette sueur gelée,
Cette lie d’humeurs, qui se fust envolée
(15) N’eust esté sa grosseur, qui s’est laissé filer?
Ce proumenoir de poux, qu’il t’en faut exiler
A force de poisons? ce sale marescage,
Ce terroir tousiours gras, ne fust le labourage
Que tes peignes y font, que pour les desseicher
(20) L’Ocean te prestast ce qu’il a de plus cher,
Que l’Isle de Venus prodigue de poussiere
Pour deguiser ton front te coiffast en meusniere
Meurtriere qu’on te dit? Clorinde, sans railler
Portes tu sur ton chef de quoy me travailler?
(25) Ne me dij pas qu’ouij; tu ne sçaurois le dire
Que tu n’aijs de la peine à t’empescher de rire;
Et moy, si ie l’ay dit emporté des fureurs
Que lancent noz espritz aux premieres ardeurs,
I’en revoque l’arrest, et t’ose bien promettre
(30) Que si dedans mon plat un poil se venoit mettre,
Fust il des plus dorez de ceux que tu nourriz,
Ie m’en esgayeroy comme de poix pourriz.
Monstre d’aveuglement, imprudence de beste!
Que cett’ herbe, ce lin me plaise sur ta teste,
(35) Qu’il me tarde aujourdhuij de le pouvoir nommer,
Capable dans demain presque de m’assommer!
    Mais ton front me desfaict, cette table d’yvoire
M’ achemine à mourrir, m’oste de la memoire
Tout ce qui est de beau pour seule s’y loger.
(40) Pardonne moy, non faict, I’ay l’esprit passager,
Et ne m’arreste pas au dehors de la chose;
I’ose me disputer comme on aime la rose;
Certes, ce qu’on ij void n’en est pas le plus beau,
Ce qui me l’encherit sort de dessoubs sa peau,
(45) Et je l’en aimeroy, fust elle toutte noire:
Mais, Clorinde, ta peau ne couvre point d’yvoire
Et qui la perceroit te souïlleroit de sang.
Qu’on ne me die pas de ce rouge et ce blanc
Que des roses en laict ne seroyent pas si belles;
(50) Les roses et le laict me plaisent comme telles,
Mais ce seroit du sang qui te feroit rougir,
Et ce sang me feroit trop songer à mourir;
Ie suis si pacifique et si peu sanguinaire
Que je voudroy desià m’en trouver à me taire;
(55) Bourgongne, tes drapeaux m’en devoyent bien sommer
Que ce rouge et ce blanc sont tristes à nommer.
    Me veux tu alleguer un esclat de lumiere,
Deux Soleilz, deux esclairs qu’enferme ta paupiere?
De grace, pren pitié de mes infirmitez
(60) Ie ne me cognoy plus à ces divinitez:
Les traicts qu’on dit qu’Amour forge dans ces boutiques
Fuijent le sens commun, et les seulz Platoniques,
Que je ne creu jamais, en croyent les eslans;
L’inuisibilité chatouïlle les flamens
(65) Comme ce qui n’est point; Aristote plus sage
M’enseigne de mes yeulx l’indisputable usage;
Et puis que m’ajustant tout vis à vis des tiens
Ie n’y rencontre rien que l’image des miens,
Ce paradoxe vault la peine de l’entendre
(70) Si les miroirs sont beaux qu’en ce qu’ilz peuvent rendre?
A ce conte, Clorinde, en regardant mes yeulx
Ta gloire les illustre, et ilz en valent mieux
Trente fois que les tiens; car si je les regarde
N’y trouvant rien que moy je n’y voy rien qui darde.
(75) Les perles que j’ay dit les avoir veu verser,
Si perles tu les crois, va les faire percer:
Et si pour establir la valeur de tes charmes
Tu te fais le present d’un beau carquant de larmes
Ie ne tenvie point la rente de tes eaux,
(80) Les terres d’Orient m’en donnent d’assez beaux.
Veux tu faire credit aux rubiz de ta bouche?
En amy, garde bien que personne n’y touche;
I’y ay par trop touché pour t’aider à tromper
Des marchans d’un Corail si aisé à coupper.
(85) Que s’il n’est question que de similitudes,
Ie le veux bien, mais certe ayons en de moins rudes.
Passe dans ton jardin, tu m’y verras toucher
Des rubiz et plus beaux, et plus doux que ta chair,
Ces cerises le sont, ces fraises, ces groiselles,
(90) Ces mores des Meuriers, ces rapporteurs fideles
Du malheur de Pirame ont de quoy devaller
Le lustre des ioyaux que tu veux estaller.
Si l’envie me prend d’en baiser une fresche,
De la baiser si fort qu’ij faisant de la bresche
(95) Ie la creve et la tue, ha! qu’à l’heure ce sang
De Pirame me verse un agreable estang,
Que ma langue s’y plaist, s’y esgaye et s’y lave!
Crois tu pas que Tisbé s’enflamme de ma bave,
Et ne souffre plus rien de violent la bas
(100) Que de me veoir ainsi et ne me baiser pas?
    Au moins appren comment je me passe sans peine
Du fruict de tes baisers. Ces fruicts n’ont point d’haleine,
Et tu en as tousiours, et tu en as par fois,
Et tu en as souvent telle que si ta voix
(105) N’asseuroit mon oreille à tes mots coustumiere
Ie te soupáonneroy d’un malheur de derriere.
Un rheume de poulmons, un catarrhe salé
Sur une de tes dents froidemant devallé
Peut mettre l’une en poudre, et l’autre en pourriture:
(110) Et si ton estomach chargé de nourriture
Decharge ses vapeurs, et que tu sois Venus,
Pourroy ie dire moins que, Cyprine, tu pus?
Ie le diroy, Clorinde; et à raison plus forte,
Me deusses tu fermer ta parole et ta porte,
(115) Ie te supplieroy, qu’en retenant ce vent
Tu voulusses ouvrir ta bouche moins souvent.
Ces fruicts de ton jardin ne portent point de crasse,
S’ilz en portent, tu sçais que c’est la bonne grace
Que leur laisse la nuict, et que ce beau vernix
(120) Empesche le soleil de les rendre terniz,
Et n’estoit que l’Aurore en fust si amoureuse
Qu’elle ne seroit pas tousiours si matineuse.
Mais si le malheur veut qu’à l’heure du lever
Ie t’oste le loisir de te pouvoir laver,
(125) Que je t’attrappe à jeun, que peigne, que peinture,
Que poudre n’ayt encor controllé la Nature,
Pardonne à ma rondeur de bouche, si je dij,
Ce visage n’est point le mesme d’à Midij;
Tu n’es qu’une Clorinde, et la metamorphose
(130) T’en faict devenir deux; tu l’es de nuict en prose,
De jour tu l’es en vers. Donnez vous garde Amans,
Il se trouve de deux sortes de Diamans;
Les parfaicts sont parfaicts au jour de la chandelle
Comme au Soleil du jour; la femme qui est telle,
(135) Telle le jour, le soir, la nuict, et le matin
Merite bien le nom d’un Ange feminin:
Tu ne l’es pas, mon Ange; et je ne doibs te plaindre;
Personne n’en a veu qui ne les a sceu peindre;
L’imagination en faict trouver aux foulx,
(140) Et, à n’en mentir pas, cela sommes nous tous.
Ie n’en demande point de prenue plus notoire
Que ta gorge et ton sein, et ces pommes d’Ivoire
Qu’on nous faict adorer, comme nous apprenons
Que des peuples iadis adoroyent les oignons.
(145) Une bosse de chair, une apostume enflée
A recevoir le sang d’une despucelée,
Une vessie, un scirrhe, une ampoulle de laict,
Un goitre nous enflame, et le sein nous deplaist
Qui n’en porte la pair esgalement bouffie;
(150) L’amour en faict la mouË à la philosophie,
Qui ne souffrit iamais à la fois tant d’affronts
Qu’à nous veoir prosternez devant ces demi-ronds.
Honteuse lascheté, infame vitupere,
Que la terre et les eaux, l’un et l’autre hemisphere
(155) Ploye soubz l’animal qui pour un doigt de laict
Perde le souvenir de l’empire où il est!
    Ainsi ta belle main, Clorinde, qui se baise,
Qui se patouïlle tant, quoy que fort à ton aise
Tu viennes d’employer ces petits doigts pointuz
(160) A des necessitez devenues vertuz
Depuis le grand forfaict que la premiere femme
Nous a communiqué, faut il que je me pasme,
Que je faille à mourir, que ie creve d’esmoy,
La voyant familiere à d’autres plus qu’à moy?
(165) Ie ne le sçauroy plus; mes passions sont mortes
Pour choses de si peu: s’il m’en reste de fortes,
Ie me les garde exprès pour en cherir des mains
Qui ne mourront jamais qu’avecque les humains.
Les belles mains de fer des grands freres d’ Orange,
(170) Qui firent à Neptun jadis trouver estrange
Comme ses flots sanglants au retour de Nieuport
Trouverent de la peine à revenir du bord,
Tant que reconnoissant le furieux carnage
Qui les embarassoit le long de ce rivage,
(175) La crainte l’ envoya reculer si avant
Qu’il en incommoda les peuples du Levant,
Ces redoutables mains, ces fleaux de la vengeance
De l’Ange destructeur, depuis que sa clemence
Ne trouve plus de quoy sa Iustice barrer,
(180) Ce sont les seules mains que je puis adorer.
Et veux tu qu’au retour de ce meilleur homage
Il m’en reste pour toy, que j’aye le courage
De faire sacrifice à de si baz autelz
Venant d’en immoler à ceux des immortelz?
(185) Certes, si pour des mains il me demeure en l’ame
Du respect serieux, j ’eviteray le blasme
D’avoir mal employé mes admirations,
Ie choisiray par tout la fleur des nations,
I’honoreray ces mains, ces belles interpretes,
(190) Ces langues en papier, ces causeuses muËttes,
Ces mains qui au travers des siecles et leurs nuicts
Ont sceu communiquer le Pere au petit filz,
Ont immortalizé les pensées des hommes,
Faict conserve des jours, et au siecle où nons sommes
(195) Laissé par testament les aages de jadis,
Ces fideles tesmoins des eternelz edicts,
Ces immortelles mains, ces notaires des Anges
Me demandent, Clorinde, un tribut de louänges
Si ample, si profus, qu’en revenant sur toy
(200) Ma flatterie dit n’y trouver plus de quoy.
    Mais dij que la blancheur me rend ta main aimable;
Ce rivage dira qu’elle cede à leur sable,
L’Albastre s’en rira! la croy, le potiron,
A costé de la neige elle devient charbon.
(205) La faut il donq cherir pour la veoir si petite?
C’est faire tort aux nains: pour la veoir soupple ou viste?
Il n’ est petit larron ni poure basteleur
Qui ne s’en formalise. Hausses tu sa valeur
A raison de la chair qui en est potelée?
(210) Ta fesse l’est bien plus, et cette bien-enflée,
Ce coussin, ce balon s’offense justement
De veoir empieter dessus son element.
Tes ongles et les miens sont ilz pas d’une estoffe?
Et si les miens sont grands m’en juges tu plus goffe?
(215) Mais, dit on, grande main marque grand jugement.
Il paroist bien, Clorinde, à cela seulement
Que par où les niaiz t’estiment adorable
Ie ne te trouve pas seulement tolerable;
Et bien verra quelqu’un de la posterité
(220) Qu’il m’a falu des yeux pour tant de verité.
    Mais helas, que ces yeux te feroyent bien un conte
Plus digne mille fois, si ta juppe et ta honte
N’en couvroyent le subject; mais la civilité
Te soulage en cela d’un traict d’habilité.
(225) Nature tu le sçais que, sans la violence
De ton ardeur mijstique, et cette impatience
De nous perpetuer, qui nous pousse ignorans
A la necessité de devenir parens,
Il n’y a ni raison, ni force, ni priere
(230) Qui portast noz desirs par dessus la jartiere,
Pour ij aller trouver ton signalé defaut
De n’avoir achevé le masle comme il faut.
Va te cacher, Clorinde, en regardant ta cotte
Le dehors du logis me faict songer à l’hoste,
(235) Et cet hoste, Bons Dieux! Va viste te cacher
Ie me sens defaillir à force de cracher.
    Il te reste une cuisse, un genouïl, une greve,
Un gras de jambe, un pied; mais tu es fille d’Eve,
Et je suis fils d’Adam, et tes oz et ta chair
(240) Ne sont que ce que Dieu m’a voulu arracher:
Et veux tu qu’avec toy pestri de mesme plastre
I’adore ma copie, et devienne idolatre
De partie de moy? L’Auteur de touttes choses
N’en disposa iamais comme tu en disposes:
(245) Accompagnons, dit Il, cet homme, et l’endormit;
Et la femme fut faicte, et cet homme la vit,
La receut et l’aima: mais que d’un feu de rage
Il se soit emporté à luy faire l’homage,
Les sermens, les devoirs, les services, les voeux
(250) Qu’on demande aujourdhuij à ses poures nepueux,
Il ne s’en parle point dans tous les saincts Volumes.
Si ne faut il doubter que ces divines plumes,
Veritables par tout eussent faict mention
Plus tost de son amour que de sa passion.
    (255) R’avisons nous, Clorinde, et nous aimons de sorte
Qu’on dit qu’Adam vit, et qu’Eve n’est pas morte;
Toute raison le veut que le monde enviellij
Fasse noz iugemens viellir avecque luij;
Et quoy que l’on dispute, il nous faut estre sages
(260) D’une proportion tres-double aux premiers aâges,
Car, à considerer tant de millaines d’ans,
Nous ne sçaurions plus vivre au siecle des enfans.
* * * * * *
Hag. ult°. (31) Martij


[CH1626:006]
LE REVERS DE LA COUR
Un espion sorti d’Anvers
Pour y porter de noz nouvelles,
A changé trente habits divers
Pour y en apporter de telles.
    (5) Que les Estats ont trop d’argent
Pour n’avoir que si peu de debtes;
Que leur Armée se ressent
Du revenu de leurs conquestes;
Qu’ilz sont plus maistres de la Mer
(10) Qu’ilz ne l’estoient du temps d’Hemskercke;
Que rien ne leur est moins amer
Que la sortie de Dunkercke;
Que l’estat des Admirautez
Ne fut iamais en si bel ordre,
(15) Que la Iustice et l’equité
N’y sçauroient moins trouver à mordre;
Que la conqueste du Ponent
Ne touche en rien à la Bahie;
Que l’Amerique en un moment
(20) Se verra voulue et ravie;
Que Puertoricco est delaissé
Comme de prinse trop facile,
Le chasteau estant bien aisé
A qui eust sceu prendre la ville;
(25) Que le Prince n’a rien trouvé
Dedans les coffres de son frere,
Que iamais il n’a esprouvé
De changer une fille en Mere;
Qu’il est tenu pour impuissant,
(30) Que sa Princesse en faict la plaincte,
Qu’elle ne le veoid qu’en passant,
Qu’il ne l’aime que par contraincte,
Luy voyant le front si ridé
Qu’elle y noye le fard à l’once,
(35) Ce que pour le reveoir vuidé
Il faudroit de la pierre ponce.
Qu’il est le plus laid Hollandois
Qu’on aijt veu naistre en la Prouince;
Qu’en iugement, en taille, en voix
(40) Il ne possede rien du Prince;
Que l’Espagne luy faict pitié
D’avoir tant mis à cette guerre;
Qu’il desire son amitié
Sur touttes choses de la terre.
(45) Que le Roy des Bohemiens
Se meurt du plaisir d’estre maistre,
De joye d’estre loin des siens,
De crainte de s’y veoir remettre.
Que la Reine n’a point d’enfans,
(50) Qu’elle a perdu coeur et courage,
Qu’elle apprehende que les ans
Ne luy reparent son naufrage.
Que les joyaux de Buckingham
Font des finances nompareilles,
(55) Que les marchands à Amsteldam
S’en resiouïssent à merveilles.
Que le Prince de Portugal
Va se restablir par les armes;
Que son Cadet monte à cheval
(60) Pour en annoncer les alarmes;
Que son Aisné comme heritier
Y est porté de pleine rage,
Que ne cessant de renier
Le sang luy en monte au visage.
(65) Que le mirouËr d’impieté
C’est la Duchesse soeur D’Orange,
Que sa fille de cet Esté
Fera mourir un Conte estrange.
Que la Comtesse est trop putain
(70) Pour estre vielle et en vefuage,
Mais que le iour d’apres demain
Elle retourne au mariage;
Que le grand Comte son beau filz
Ne sçauroit dementir sa race,
(75) Qu’outre l’esgalité d’espritz
Sa soeur et luy n’ont qu’une face.
Qu’il n’y a rien de si dispos
Que la Chelandre nostre Mere,
Qu’elle se lasse du repos,
(80) Qu’elle se repose en carriere.
Que Schelle dance nuict et jour,
Que Zevenaer est hors de grace;
Que Duvennoorde est hors d’amour;
Que Rosselle a forfaict sa face;
(85) Que La Verrie n’a point d’yeulx,
Qu’il n’y a païsane au monde
De qui le sein ne vaille mieux;
Que la Masure est toutte blonde.
Que le Rhin-Grave seroit beau
(90) S’il n’avoit la barbe tortue;
Que le beau Comte de Nassau
A l’esprit court comme la veuË;
Que le iadis petit Hanau
N’abhorre rien que l’exercice;
(95) Que Stierum sue sang et eau
De peur qu’on defende le vice.
Que l’Admiral fuit dessus tout
La Mer, l’Amour et sa Maistresse;
Que Beverweert n’a point de goust
(100) Qu’a faire espargne de richesse.
Que Morgan souhaitte la paix;
Que Schmelzing va en capriole;
Que Brogg ne s’escrima iamais
Si bien en effect qu’en parole;
(105) Que Wits a perdu la faveur;
Que Ghent ne l’a pas meritée;
Que Dorp trahij par une soeur
Voit sa fortune ruïnée.
Que Logé plaint l’accroissement
(110) De la famille de son maistre; .
Que des Champs est tousiours absent;
Que Merlot ne le voudroit estre;
Que Iunius pleure d’avoir
Perdu la fraise et les affaires;
(115) Que Huygens est fasché de veoir
Le grand travail des Secretaires.
Que Cloet rebrigue le drappeau
Desgousté de la Lieutenance;
Que De Bie va sauter dans l’eau
(120) Pour mourir plus tost qu’on l’avance;
Qu’ Andelo meurt de mesme peur;
Que Mansart n’aime dez ni Dames;
Que Calvart se rend vainqueur
De l’importunité des flames;
(125) Que Liere jouË son vaillant;
Que Du Teil n’ose plus despendre;
Que pour estre sage et galant
Aspren n’a plus besoin d’apprendre.
Que Pontaubré est emmaigri
(130) Depuis qu’il a quitté la France;
Que le voyant si mal nourri
Champdor a mieux doublé sa pance.
Que Nicastre ne peut monter
Tous les chevaux de sa Princesse;
(135) Que Launé ne sçauroit comter
Tous ceux que nourrit sa Maistresse.
Que la chere de Loon chez luy
Vaut bien celle de chez son Prince;
Que Dimmer est si enviellij
(140) Qu’il ne rid plus qu’on ne le pince;
Que Montens manque de discours;
Que Verdoes souffre qu’on le blasme;
Que Knuijt est Tresorier tousiours;
Que Borre ne veut plus de femme;
(145) Que Wijnants pere d’un beau filz
Prie Brouart à son Baptesme;
Que Van Ghilsen n’a point d’amiz;
Que De Gheijnmesprise soy mesme.
Que la Foy et le repentir
(150) De l’Evangile est une fable;
Que l’Escriture peut mentir
Si tout cecij n’est veritable.
Hag. Aprili.


[CH1626:007]
AEN BROSTERHUYSEN MET EEN BOECK
Alleen de kermis
Die mijn bescherm is
Myn troost en baet
Myn toeverlaet,
(5) Moet mij ontschulden,
En u doen dulden
Dat dit soo laet
Na Leiden gaet.
Want, Brosterhuysen,
(10) Bij all de Muysen,
Hier is een’ tier
Daer van wij schier
Tverstand ontbeeren;
Dat ken ick geeren,
(15) Sal ijemand sweeren,
En mij niet deeren
In goed noch eeren,
Want schier en heel
Verschelen veel,
(20) En tot verliesen
Hoort meer als biesen,
Die dat wel kan
Heeft eerst waer van,
Die niet en heyt
(25) Zoo ’tspreeckwoord seydt
En kan niet missen,
Niet meer als pissen
Die noyt en dronck.
    Vergeeft den spronck
(30) Van dese Rijmen,
Raeckt’ ick aen ’tlijmen
De langste dagh
Die ’t wesen magh
Viel my te klein:
(35) Plein, rein, certein
In weinigh woorden
En sonder koorden
Lutsen of boorden,
Ick send u hier
(40) Marinos Lier.
Hag. 13. May.


[CH1626:008]
    Inscrip.
Seker Missive
Letter of Brieve
Geschreven met int
Alsoose begint.

    Opschrift.
Aen Brosterhuysen,
Het kindt der Muysen,
Op de vischmerckt valiant
Aenden waterkant.
    Een van beiden
    Lugduni of te Leiden.


[CH1626:009]
POUR L’ENFANTEMENT DE MADAME LA PRINCESSE
Bouton de fleur d’orenge, ente du grand rameau
Apres qui le soleil n’esclaire rien de beau,
Rose de grand matin, soleil dedans la nue,
Perle dedans l’escaille, estoile descendue
(5) Sur la terre hors des Cieux, où de necessité
Il s’en doibt trouver une à dire cet Esté,
Acheve de venir, sois contente de luire,
De guerir l’uniuers, qui va de mal en pire
Surchargé d’avortons; semence de Iupin
(10) Ne te refuse plus à reculer la fin
Du monde trespassant; petit modelle d’homme
Rends la perfection au siecle qui t’en somme,
Sois tu du sexe entier, sois tu du moins parfaict,
Tes auteurs ne sçauroyent rien former d’imparfaict.
(15) Mais vien viste mon Coeur, et pour nous faire vivre
Cesse de nous tuer; il nous tarde de suivre
Tes petits pas foibletz, et de baiser ces mains
Faictes pour assommer les plus fiers des humains.
Ha! mains heureuses mains, qu’il vous reste d’ouvrage
(20) A recevoir par jour mille devoirs d’homage,
Mille devotions, que les coeurs Hollandoiz
Ne lairront point ceder à ce qu’on paye aux Roix.
Vien donq quel que tu sois, ou belle prisonniere
Ou gentil prisonnier, rien ne te tienne arriere,
(25) Vien prendre en liberté le monde pour maison,
Mais garde bien sur tout de rompre ta prison.
Hag. 21. May.


[CH1626:010]
27. MEI 1626. GEBOORTEDAGH VAN PRINS WILLEM VAN ORANGE
Oragnen heeft een kind; Wat draeght het, Broeck off Rock?
Dat’s nu te laet gevraeght, men hoort het aen de klock.
Maer waer ’t geen Soon geweest, wat hadden wij gedaen?
Hadd niet het klock-gerucht all even wel gegaen?
(5) Jae, buyten twijffeling, men hadde’r oock geluydt,
En klock op klock geroert, maer met de’ klepel uyt.


[CH1626:011]
CASPARI BARLAEO, DOCTORI MEDICO, VATI ET AMICO SUMMO,
UT LEVARE MORBUM PERGAT ITERATO CARMINE
Umbra mei, vix ullus eram; vestigia magni
Nominis urgebat pes tertius, omnis ab omni
Cesserat impexum fugiens per tempora crinem
Ore rubor: stabant oculi, poterantque videri
(5) Sidera de fixis, emortua sidera coelo
Pallenti. stabant, nec si pagina (cuius?
Da summos, Barlaee, Viros, da quemlibet, uno
Te reliquo:) nec si contra monumenta stetissent
Cum saeclis victura, loco cessura putasses.
(10) Spiritus (hunc movi solum) spirabat, ut olim
Vidimus aestivis quiddam sudare cavernis;
Halitus hic dici possit, si possit; Ab illo
Aëre quis vocis fragor? heu! quem regna silentûm
Nocturnique Dei, votaeque soporibus umbrae
(15) Sustineant, non, Luna, tuos obtundat amores.
Verbo, talis eram, qualem Barlaee vel hostem
Obvius aut gemitu aut lachrimâ digneris obortâ.
Cum subito de te praegnantem Carmine chartam
Intuito et multo solantes omine ceras,
(20) Praebentique avidam blandis affatibus aurem
Hei mihi quam vires traxerunt ossa novellas,
Quam caepi meus esse, iterumque, iterumque renasci,
Et morbo procul esse meo, componere gressum,
Porrectumque efferre caput! stupuistis amici;
(25) Atque aliquis, nata est, inquit, haec vate Galeno
Pagina, et inclusit, quo nunc quoque digna fovetur
Extorquenda sinu. Mihi sensim hygieia vigorque
Pristinus obrepunt. pergin praevertere, pergin
Festinae laudem solus meruisse medelae?
(30) Esto quod es, Barlaee, mihi, confunde Poetam
Et medicum, duplicemque Deum tam saepe propina,
Ut recreer, sanerque simul; salvere priori
Carmine praecipiti iussus medicamine, credam
Perpetuum cogi nullus languere secundo.
Ante recidivam. 15°. Iun.


[CH1626:012]
PANEGIJRE
Ne me croy point, posterité,
En ce que ma temerité
Va presumer sur la louange
Du brave Souverain d’Orange.
(5) Preste ta foy aux estrangers
Qui volontaires, passagers,
Sans interest, sans recompence,
Au seul esclat de sa vaillance,
Ou Capitaines, ou Seigneurs
(10) Ont refusé la gloire ailleurs
De la conduicte d’un armée,
Pour apprendre où la renommée
Avoit tant trouvé de subject
De tant d’honneur qu’elle luy faict.
(15) Ilz te diront que sa presence
A condamné la grand’ croyance
Qu’ils en avoyent conceu’ de loin,
Et que luy mesme son tesmoin
A faict veoir qu’à tant de merveille
(20) Il faut de la foy nonpareille,
Et que ce qui ne monte aux Cieux
Ne sçauroit approcher des Dieux.
Ilz te diront que la nature
Ne pouvant rien souffrir qui dure
(25) S’estonne de nous veoir encor
Continuer au siecle d’or
Que nous laissa le grand Maurice,
Que les ordres de sa milice
Que sa prudence et sa valeur
(30) Et sa conduicte du bon heur
Ont seulement changé de maistre,
Et que le voyons tant renaistre
Au frere qui nous est rendu
Qu’à peine l’avons nous perdu.
(35) L’Espagne par tout souveraine,
Par tout en coustume ou en peine
De tout vaincre ou tout mespriser,
N’attendoit qu’à nous maistriser;
Et jà sembloit que la gourmande
(40) Ne demandoit les eaux d’Hollande,
Soule de tant manger de gens
Que pour s’en nettoyer les dens.


[CH1626:013]
CUNAE AURIACAE. SUB NATALEM PRINCIPIS GULIELMI
Dii Batavum, Dii Belgarum, Dii quotquot ubique
Vivitis, et littus non laevo lumine nostrum
Aspicitis, praestate Deos, et singula quique
Numina in has pleno profundite sidere Cunas.
(5) Spes jacet hic Batavûm, et quiddam quod praestat Iülo
Dardanidae: fuerit certe magnae arboris ille
Truncus, hic, hic majoris erit in saecula ramus.
Perpetuam libertatem, jus Vindice ferro
Tutandum, infandique odium immortale Tiiranni
(10) Hoc legimus vultu; quem quondam sole propinquo
Ferre negabit adustus Iber; plus fulminis illo
Projicitur, quam cum medio sublimior axe
Torres, Phoebe, diem, et summo discrimine findis.
En caput, en ferro factos per tempora cinnos,
(15) En frontem aeternae subituram frondis honorem,
En cristis galeâque, et sanguine subter Ibero
Velandam, si sola datis tria lustra Sorores,
En patrium nasi decus, en sub fronte virili
Maternos oculos, et jam nunc saeva minantes
(20) Hostibus et promittentes non saeva puellis.
Ecce, cui roseo cedatis fraga labellum,
Os patrium, os maternum, os oscula figere natum,
Imperio natum magis, et magis arma ciere,
Arma, viros, aciemque et ferro impingere ferrum;
(25) Os natum, populo in magno si forte coorta est
Seditio, mulcere animos, et ponere fluctus.
En humeros ferre arma pares, en brachia grandes
Admissura toros, et longas Principis olim
Porrectura manus, quas non nisi crimen et hostis
(30) Horreat, in justos aequas aeque atque benignas.
Caetera quid memorem? bene sic, natura, probeque
Curasti; fecisse marem laus omnis et una est.
Mox faciat mas iste mares, quos mascula longum
Ditet et aeterno connectat germine proles.
    (35) Dii Batavûm, Dii Belgarum, Dii quotquot ubique
    Vivitis, ardenti faciles concurrite Voto.
17°. Iunij. Febre correptus.


[CH1626:014]
* * * * *
Hastez vous de mourir, mortelz,
Il n’y a place dans le monde
Que je n’y aye mes autelz,
Tant ma Megere me seconde.
(15) Vivent les occupations
Qui desarment les passions,
Toute froideur et toute flame
Charge l’esprit d’aveuglement,
Mais celle qui m’esgaye l’ame
(20) C’est la cholere seulement.
Cupidon.
* * * * *
La honte du chef des guerriers
Me vault la mort de vingt Bellones.
* * * * *



[CH1626:015]
A MONSEIGNEUR LE PRINCE D’ORANGE
Ie ne plain point le mal qui faict bouïllir mes veines,
Ie ne regrette point la longueur de mes peines;
Ma douleur tolerable a de quoy m’appaiser,
Et la fiebure qui bat ne faict que me baiser.
(5) Ie puis me consoler d’un million d’exemples,
Et si les malheureux couchez devant les temples
Ne m’en donnent assez; je voy ces maux courans
N’espargner aujourdhuy les petits ni les grands.
Mais un’ autre langueur, une melancholie
(10) Suffoque mes esprits; ha! mon Prince, une envie
De me rendre à tes pieds; de te prester les doigtz
Qu’il t’a pleu relever par l’honneur de ton choix.
Mais ces doigtz sont si morts, tant d’esprits, tant de force
S’en est veu retirer, qu’il semble que l’escorce
(15) M’en reste seulement; la peau dessus les oz,
A peine chasque nerf ij trouvant son encloz.
Puis le jaret me faut, et le genouïl me plie,
Ie me porte à trois pieds; il n’y a sang ni vie
Dedans mon pasle front, mon visage enfoncé
(20) Ressemble à un pourtraict à moitié effacé.
Quelle pitié, mon Prince! et quand reviendra l’heure
Que je revienne à moy; que mon ame ne meure
De l’apprehension qui ores la deffaict,
Que tu prennes mon mal pour un mal contrefaict?
(25) Pour une lascheté, une paresse vile
Qui me fasse fuïr le tracas de la ville
Pour me desobliger de celuy de ta Cour?
Mais ne puissay-je plus esperer le beau jour
De ton oeil gracieux, puissay-ie de ma couche
(30) Ne bouger à jamais, puissay-ie cette bouche
Cette main, ces deux pieds ne veoir plus employez
Ou ton commandement les a tant envoyez,
Si je me dissimule, ou si je donne une heure
A mes commoditez. I’ay veu que la demeure
(35) D’hermite me plaisoit, que lez boiz et les champs
Me sembloient tousiours mieux resonner à mes chants,
Que je me desroboy au beau lieu où nous sommes,
Que j’aymoy mieux le bruict des fueilles que des hommes,
Que j’abhorroy le monde, et craignoy de broncher
(40) Contre qui d’amitié me voulust approcher.
Quand cette humeur d’aucuns fut dite phrenetique,
D’autres, plus à propos, un peu trop poËtique,
Mais, Prince, c’en est faict; je me suis apperceu
Qu’il faut s’avoir au monde, et souffrir d’estre sceu,
(45) Faire l’homme par tout, l’animal sociable,
L’accostable, l’Adam, que la voix adorable
Du grand Dieu qui le fit defendit d’estre à soy;
C’est de quoy j’ay tiré la suitte dessus moy;
Et depuis la faveur que tu m’as octroyée
(50) De vivre Courtisan, mon humeur desployée
Se donne à l’Univers, je souffre d’estre mis
En tant de portions que je gaigne d’amiz;
Mon ame est à chascun, et si j’ay la puissance
I’en leve l’oppressé, j’en sauve l’innocence.
(55) Mais c’est apres la part que seule je t’en doibs;
Prince, c’est tout ce coeur, cette main, cette voix.
    Sus voix et main et coeur hastons nous de revivre.
Mais j’attens seulement que ta main me delivre,
Seul Dieu de mon salut, mon uniqne recours;
(60) Escarte ce nuage, et r’esclaire mes jours.
Je n’ay eu dans le coeur mouvement ni pensée
Qui ta justice n’ait justement offencée;
Mais viens tu demander la rigueur de tes droitz
Au moins digne vassal de l’ombre de ta Croix?
(65) Ie l’assigne, Seigneur, sur Celuy que tu aymes,
Sur ton Type engravé, ta Parole, toy mesmes,
Et ne portant ailleurs ni coeur ni oraison
Ie t’en ose sommer de pleine guerison.
Febre correptus. 19°. Iun. Hag.


[CH1626:016]
KOORTSIGE BEDDE-BEDE
    Wilt dan deerniss met my hebben,
En de qualen eens doen ebben
Die my perssen vloed op vloed,
Valt mij niet te lastich banghe,
(5) Heer, en worstelt niet te lange
Tegen dit onmachtigh bloed.

    Machteloos en schuldigh kenn’ ick ’t,
Maer voor dijn gesicht bekenn ick ’t,
Daer genade staet bij Recht,
(10) Laet mijn’ sonden dusend wesen
Boven dusenden geresen,
Emmers blijv ick noch dijn knecht.

    Emmers een van dijne schapen,
Die ghij met de trouwe wapen
(15) Van dijn’ Engelen besett,
En veel ijsigher gevaren
Schadeloos doen wedervaren
En ten halven hebt belett.

    Doe ick langs de klippe-trappen
(20) Op vier voeten moste trappen
Daer den afgrond nevens lagh,
Daer mijn’ herssenen af klagen
Dat sij noch een’ draey af dragen
Als ’t mij somwijl heugen magh:

    (25) Doe ick door den mist gedreven
Tij en haven mis gedreven
Endelick ten sande stack,
Daer mij niet te kiesen stonde
Verre van bekenden gronde,
(30) Dan een bootgen als een wrack:

    Doe ick tuschen karr en paerde
Met het opperst naer der aerde
Viel, en hong, en niet en viel,
Met de handen inden teugel,
(35) Met de beenen door den beugel
Ter genade van een wiel,

    All om hebt ghij mij gedragen,
En gedreight met schaduw-slagen,
En geschort ter halver vall.
(40) En is ’t nu een flauwe toortse
Van een ongesiene koortse
Die mij ’t onder houden sal?

    Waer is ’t vijer, waer zijn de kolen,
Onder welcke darmen-holen
(45) Staet den rooster die mij braeyt?
Die haer’ wonden leeren kennen,
Leeren aen ’tgesicht gewennen,
Half genesen, half gepaeyt.

    Waer af komt de vloed en ebbe
(50) Die ick in mijn’ leden hebbe?
Waerom gaet het uerwerck vast
Dat soo veel kost van ontstellen,
Doender ons soo veel mis-tellen
Daer de meester staegh op past?

    (55) Maer het zijn dijn’ diepe gronden
Die wij noyt en ondervonden,
’Tzijn dijn’ Wonderen, o God,
Daer ghij ghierighe bevragers,
Sterren-boorers, hemel-plagers
(60) Met begrijpende bespott.

    Nu en houd’ ick ’t nedrigh ooghe
Niet all uyt in ’t zeil soo hooghe;
Maer ô Kenner van mijn hert,
Een gebeedjen moet ick lesen,
(65) Wilt mij kennelick genesen
Van mijn’ onbekende smert.
19°. Iunij. Hagae, febre correptus.


[CH1626:017]
SOL
Si j ’avoy moins besoin de langues que de yeulx
Ie meneroy du bruict sans cesse dans les Cieulx;
Mais n’y servant pour tout que de torche allumée,
La gloire du discours est à la renommée.
(5) Vous suffise, Immortelz, que maistre des saisons
Ie vous fasse jouïr du bien de mes rayons,
Que mon oeil soit le vostre, et n’y ait coin de Terre
De Ciel, de mer, d’enfer que sa lueur n’esclaire.
Vous allez descouvrir la force de ses traictz
(10) Les voyans affronter la Mere des attraictz.

Sol. Dieu gard, le Forgeron des Cieux.
Vulc. Dieu gard, le lanternier des Dieux.
S. Dieu gard, le grand pere du monde.
V. Dieu gard, le grand faiseur de ronde.
(15) S. Ie te porte des nouveautez.
V. Tu viens de chez quelques beautez.
S. De la plus belle des plus belles.
V. C’est me parler des immortelles.
S. De la plus forte des putains.
(20) V. Cela regarde les humains.
S. De la compagne de ta couche.
V. Parle plus clair, cela me touche.
S. De ta Venus, de ta moitié.
V. Ie suis seur de son amitié.
(25) S. Si est bien le Dieu des alarmes.
V. Cyclopes, accourrez, mes armes!
S. Mais desia sont ilz à l’esbat.
V. Ha Iupiter! le coeur me bat.
S. Toutte ton aide viendra tarde.
(30) V. I’y porteray mon halebarde.
S. Son coup de picque vault bien mieux.
V. Ie le feray mocquer des dieux.
S. Mais ta Venus sera mocquée.
V. Mais ma fureur sera soulée.
(35) S. Mais tes cornes en paroistront.
V. Mes freres m’y reconnoistront.
    Mes freres infiniz, qui voz branches cornues
    Ne cachez presque plus que dans les hautes nues,
    Vous estez des mortelz, et je ne mourray point;
    (40) Contentez vous qu’un dieu vous ressemble en un point.


[CH1626:018]
A MONSIEUR WITS SERGEANT MAJOR GENERAL ETC.
Si mon Prince me lit, qui j ’espere lira
Ce qu’encor mille fois cette main escrira,
Cher Amij, sois des . . et ne souffre de grace
Que ma sincerité soit prinse pour audace,
(5) La ronde humilité de mon intention
Pour un pas d’escolier, ou de presumption.
Di, Prince, (s’il s’en fasche) au moins en ta clemence
Considere son mal, et preste ta defense
Aux imbecillitez d’un PoËte fiebureux.
(10) Mais, si je me taisoy, n’en dirois tu pas mieux?
Hag. 21. Iun.


[CH1626:019]
CASPARI BARLAEO VIRO AMICISSIMO CUM ALTERO CARMINE
SALUTEM AEGROTANTI FALSO OMINATUS ESSET
Heu Barlaee parum invalido valuistis amico
Hippocratea cohors, procul estis ab omine Vates.
Me gravior recidiva tenet, me tertia torret
Quaeque dies, mediâ Medicorum nausea torquet.
(5) Jam prohibe versus, jam totum Helicona, domosque
Pieridum praeclude, satis sic urimur unâ
Febre, nec asciti face fas ardere furoris.
Tu quoque verte stylum. quo si Barlaee mederi
Non laevâ ratione voles, omitte nefandos
(10) Numina vana Deos, et caeci somnia saecli;
Sursum oculos, animumque leva, fer seria sursum
Vota pius, venerare Deum, qui sidera nutu
Torquet, et hoc uno formavit sidera nutu,
Ille meum vestrâ prece delinitus, Amici,
(15) Ille meum vestro flexus deliniet ignem,
Audi Summe Deus, nec, si quae gratia restat,
Longius heu! merito plenam differto salutem.
Febricitans. 21°. Iunij.


[CH1626:020]
LE ZEPHIRE
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Augmenter la froideur qui secoua mes . . . .
Mais un quart d’heure passe, et je me trouve en flame
(10) En angoisse de coeur, qui fit dire à mon ame
Ha Zephire revien, je doibs esvanouïr
Si tu ne fais ce coeur vivre et espanouïr.
Le Zephire revient, je le reçois en sorte
Que j’en dis mainte fois que n’es tu une porte
(15) Fenestre petit trou, pour me fair avaler
Plus prodigalement cette faveur de l’air.
Puis mon ame monta et jetta ma pensée
Sur l’humeur des mortelz, aussi tost repoussée
Que portée au desir, dont je dis, Tout puissant,
(20) Que feras tu pour faire à tous le complaisant,
S’il ne faut rien qu’un vent et quinze momens d’heure
Pour faire seulement qu’un en vive, un en meure.
Febre correptus Hagae 25°. Iun.


[CH1626:021]
’TSPOOCK TE MUYDEN:
DAER ICK SLIEP IN GRAEF FLORIS DE V.es GEVANG-KAMER
Tesselscha, die lijden kondt
’Tsott gerammel van mijn’ mond,
Selver als mij dunckt ick stamer;
Hoort; het spoockt in dese kamer.
(5) Kont ghij ’t lijden? jae, ghij moet;
’T spoockter, maer in mijn gemoed.
Swanger-hoofdigh van gedachten
Over ’tweder-sijds verkrachten
Vanden meester en den knecht
(10) Bey ten vuylsten aengerecht,
Kruyp ick tusschen dese lakens,
Daer ick menigh’ ure wakens
Hanghe aenden overslagh
Wie men schuldigst keuren magh,
(15) Of den terger, of den wreker
Of den echten-bande-breker,
Of den breker van sijn’ trouw,
Tegen ’s lands Heer, om een’ Vrouw.
’Ksie den Graef hier liggen vloecken,
(20) ’Ksie hem kruypen door de hoecken
Van sijn omgetuymelt hert,
’Ksie hem smelten in sijn smert.
’Ksie hem zitteren van boosheidt,
’Ksie hem allerhande loosheidt
(25) Schrapen bij den anderen,
Honderd mael veranderen
Vande balcken tot haer’ daken,
Vanden hoosband tot het laken,
Vande venster tot de deur
(30) En verwerren in de keur.
    Sluijter Gerrit hoor ick buyten
Woelen dat mijn’ ooren tuyten,
’Khoor hem stomm’len door den nacht,
’Khoor hem rasen aen de wacht,
(35) ’Khoor hem kijven op de flauwe,
Reden eischen van de lauwe,
Bijstand van de moedigste,
Wrake van de bloedigste;
’Khoor hem roepen, lustigh Vader,
(40) Lustigh, Neeff, ’t is geen verrader
Die het luck bij ’thare vatt
Daer ’t een ander is te gladd;
’Khoorse loopen met hun allen
Opde doen-al-oude wallen,
(45) ’Khoor se luystren naer een spie,
Die weet hoe, en waer, en wie,
Hoeveel Kermers, hoe veel Vriesen,
Hoe veel lands-luy vande biesen,
Waterlanders, op het IJ
(50) Vallen over ’s Graven zij;
’Ksie hem op soo swaren tijding
Met een masker van verblijding
Treden voor des Graven stoel,
En hem rucken naerden poel
(55) Die het edel bloed most smetten
Doe ’t de vlucht niet kon beletten.
    ’Ksie. wat sie ick achter dit?
’Ksie de Sonn, de muren witt,
[’k Sie de schaduwen verdweenen
(60) Die my Vleesch en beenen scheenen,]
’Ksie myn selven, en mijn’ schroom
Even ijdel als mijn droom.
    Wie sal ’t evenwel ontkennen
En mijn’ seggens-eer niet schennen?
(65) Tesselschade, ’tspoockter wat.
Vraegt ghij mij, hoe veel is dat?
’T is soo veel als oude minnen
Door verrotte of dorre sinnen
Sou doen sweeren dat het Spoock
(70) Vrij wat meer is dan een roock;
’T is soo veel als huys en hoeven
Huerlingen sou doen behoeven,
Daer het volckjen, soo gewoon,
Lichter dwaelt dan daer ick woon.
    (75) Mochten ghij en ick eens richten
Daer des duyvels kaers soo licht, en
Menschen van soo laegen trapp
Voor den hencker raken schrapp!
’Kmeen ons vonniss soude wesen,
(80) All uw spoocken is uw vreesen,
Kont ghij ’t vatten? Neen. Gij moet:
’Tspoockter, maer in uw gemoed.
Febricitans. 9°. Iul. Hagae.


[CH1626:022]
REPULSA FEBRI, UT CREDEBAM, SUMPTO DE HUMANIS
OSSIBUS RAMENTO
Quis mihi ventriculum tepide novus insidet hospes?
Quis durâ se parte sui mihi miscet, et intus
Pulvereo per non sua viscera depluit imbre?
Aureus imber eras Divûm Pater, osseus hic est;
(5) Te penes inventi sit honor, quae gratia restat
Vendicat hanc qui sanatum sibi vendicat autor
Pulveris infusi Hugenium, quem dira, minantem
Osse, lues soloque abigentem pulvere fugit.
    O pulviscule, de quo tu mihi corpore cumque
(10) Raderis, et cassis instauras artubus artus,
Re gestâ revocatus abi; cum laude peractum est
Quod poteras; solidare tibi: qua relliquus unam
Efficies socio compactus pulvere massam;
Aeternam voveo videas compacte quietem.
    (15) Quisquis eras, voveo: voveo et si truncus Iberam
Clauserit iste animam; Batavorum funeris iram
Absolvit sepelitque dies; odisse cadaver,
Hispani est; Batavi, Hispanum fecisse cadaver.
Quin ego, si praestant Batavis Hispana, quotannis
(20) Auriacus voveo serat haec medicamina Victor,
Auctaque perpetuis crescat Medicina triumphis.
Hag. 25. Iul. febriculâ correptus.


[CH1626:023]
ONTSCHULDINGHE AENDEN HEERE HOOFT
WEGEN MIJNE SIECKTE. IN GEMETEN ONRIJM
Muijden, ick legg te bedde gevelt, veel platter as yemand
    Die mette vallende sucht d’aerde van achtere’ kust,
Koortsige kolen in heldere’ brand verlange verandert
    Doen mij den anderen dagh vreesen en viere’ nochtans;
(5) Seght het uw’ Heer, oft weet ghij niet meer van tale, van antwoord,
    Dien ’t wel eer door uw’ Heer beter as andere’ stond,
Laet u geschien ’tgen’ u noch mogelick van dage geschiet is,
    Laet mijn’ smalle’ gesant door uwe grendelen in.
En ghij gesant staet stille voor hem, laet u kerven en houwen,
    (10) Geeft hem een opene borst, soo me’ de vrunde’ behoort;
Segt dan, die mij besond is Huygens, alle de dagen
    Van sijn Leven uw vrund, alle de dagen uw knecht,
Wijt hem ’t woord-breken’ niet, hij was noyt schuldigh aen ontrouw,
    Maer sijn’ sieckte verrast beide sijn’ yever en eed,
(15) Yever all lang ter borste gevoedt, eed lange gesworen,
    Soo men vrunde’ beËedt, handen in hande’ geklemt.
Staet daer Tessel om her, sij sal dat sweere’ gedencken,
    En mij daerom mogelick werpen het eerste verwijt.
* * * *


[CH1626:024]
BEGONNEN DANCKSEGGINGH VOOR VERLOSSING
UYT DESELVE SIECKTE
    Zynder woorden in de monden
Van de Volkeren der aerd,
Zynder seggingen bevonden
Grieckscher off Romeyner aerd,
(5) Zynder spreucken die myn lippen
Vollen connen tot den boord
En myn lippen soo ontslippen
Als de donder werdt gehoort.

    Volckeren van uyt den Westen,
(10) Volckeren van d’Ooster zy,
’K Verg u tong en taell ten besten,
Voert my elck vant ’t syne by:
’K hebb een pack op schouder leggen
Dat op schouder-hulpe beyt,
(15) ’K hebb loff, prys, en eer te seggen
’T eeuwich licht in eewicheyt.

    God den Schepper uwer Vadren
Uwer kindern hooge Voocht,
God, die niet en hoeft te nadern
(20) Om te keuren hoe ghy dooght,
God, uw Vader en behoeder,
Die het quade van u draeyt,
Die u decksel huys en voeder
Over uwe landen saeyt,

    (25) ’T onbegrypelicke Wesen
Dat de Wildste van u voelt,
Niemand laten kan te vreesen
Hoe syn hert oock wille-woelt,
Dien Godt hebb ick toe te schreewen
(30) Vijt dit hert, door desen mond,
Dien door aller eenwen eeuwen
Op te loven vander grond:

    Vander grond, de laege wooning
Daer de mensch, de groote mier,
(35) In een stadige vertooning
Leght en kruypt van daer tot hier.
Vander grond, daer ick verslagen
Inden brand, jae selver vier,
Hebb myn herte leggen knagen,
(40) En myn ziel doen ruymen schier.
* * *



[CH1626:025]
Ardebat Coridon; non quâ face torridus olim
Arserat inflexae lentos Amaryllidos ignes;
Non aliâ, quae Phoebe tua est, cum celsior orbem
Partitus medium violento sidere mordes.
(5) Primam longa dies curaverat, altera fago
Leniri poterat, leniri saepe solebat.
Heu longe graviore foco, magis igne perenni
Ardebat Coridon, caecis per viscera flammis
Non magis incertum circumducentibus orbem
(10) Quam coeli per inane Vices, per littora, Nerei.
Cum pueri pallorem et nil Coridonis in illo
Lumine, nil illâ soliti sub fronte ruboris,
Intuitus pallore pari, prae luctibus, Aegon,
Aegon primus amor Coridonis, et ultimus Aegon
(15) Talibus incauti ferijt praecordia verbis.


[CH1626:026]
AEN STERRE
’Khebb tongen t’ mijn’ verdoen: ’khebb dorpen min dan Steden
    Ten uytvoer van mijn’ saeck beleefdelick bereidt;
    ’Khebb vrienden, in getal, als ’tsand ten oever leit,
In aensien, menighmael meer waerd dan mijn’ gebeden;
(5) ’Khebb, hadden’t andere, sij wisten ’t te besteden
    Ten plaester yeder een van sijn’ afsienlickheid;
    Maer, ô mijn laeste keur van nu in eewigheid,
Voor haer gemeene gonst verkies’ ick verr uw Reden;
    Uw’ reden, en alleen uw’ reden soeck ick aen;
    (10) Verbiedt ghij mij die door om t’uwent in te gaen,
’T sal noyt mijn’ trachting zijn van sijdweghs in te delven.
    Neen, Sterre, ’kben jalours van wat u eigen is,
    En wie wat met u deeldt maeckt dat ick ’tmijne miss,
Soo soeck ick u alleen te dancken voor uw selven.
Ultrajecti. XI°. Sept.


[CH1626:027]
AENDE SELVE
Oft vrij ick averechts; oft most ick mij doen dragen,
    En veilen ter genaed’ van d’een’ oft d’ander’ tong;
    Die mij gingh schilderen voor aengenaem, voor jong,
Voor wel en wijsselick besteder van mijn’ dagen,
(5) Voor vroed, voor lettermann, voor fix op alle vragen,
    Voor regen-rijck in ’t natt daer Leda van ontfong,
    Voor all dat ijemand is die oyt na Sterre dong,
En voor mij yyt den bedd’, na mijn wild dorste jagen?
    Neen, Sterre, stondt ghij schoon op d’ uytspraeck van dat woord,
(10) Mits mij een derde mann dat woord most overtellen
In soo verdeelden gunst soud’ sich mijn’ ongunst quellen,
    En ’tsall mijn vijand zijn wie dat het voor mij hoort.
Nu vrij ick u der moeyt, en tred’ u selver tegen,
Segt jae, maer seght het mij, dat zijn de kortste wegen.
In Castris, Millingen 17°. Sept.


[CH1626:028]
AENDE SELVE
De sterren-konst lydt last: dat heefts’ u danck te weten,
    Mijn’ Sterre, mijn Comeet geworden met een’ lonck.
    Wel hebb ick droogen damp sien gloeyen tot een vonck;
En strax van niet tot ijet, en weer te niet versleten;
(5) Maer sift ick all ’tversier van ghissers, van poËten,
    Van Hemel-cijferaers, ick vind’er oud noch jonck
    Die de Nature derv’ belasten met dien spronck,
Dat ongesien verschepp van Sterren in Cometen.


[CH1626:029]
SUR MA HUTTE
Faisons la mouË à Diogene,
A sa besace et à son eau,
Comme le pin cede à l’ebene
Ma hutte cede à son tonneau.
(5) Palais de paille, ma retraicte,
En mesme temps fondée et faicte,
Royaume comme je suis Roy,
Devant toutte philosophie
Ie veux que nostre modestie
(10) Ne trouve rien d’esgal à soy.

Qui me dira que le Cynique
N’ayt choisi le tonneau exprès
Par speculation physique,
Pour s’en eschauffer de plus près?
(15) Qui me dira qu’en cette lie
Il n’ayt trouvé son eau de vie,
Que ces douces exhalaisons
N’ayent illustré ses paraboles,
Et faict accroistre en ses paroles
(20) L’estime que nous en faisons?
A Vijnen 8bri (Oct.)


[CH1626:030]
KOMMERLICK ONTWAKEN
Sonn, zijt ghij daer allree? Dagh, zijt ghij weer aen ’t kriecken?
Nacht, zijt ghij soo voorbij, zoo vroegh, met sulcke wiecken,
Soo vochtigh en soo vlugg? O swarten oogenblick,
O Doodsdhalf, daer ick mij soo gaeren in verstick,
(5) Hoe loopt ghij soo te loôr, en laet mijn’ Ziel verleghen
Om ongevoelickheid, den aller dooden seghen,
En ruckt mij onvoorsiens uw’ bruyne deken af,
Uw’ sarck-steen van mijn bedd, mijn boven-aerdsche graf?
Jck was, en wist het niet; ick lagh, en hadd geen wesen
(10) Van leggen noch van zijn; met d’ongenucht van ’tvreesen,
Met d’onrust vande hoôp en hadd ick niet gemeens,
Mijn hert, mijn’ herssenen, mijn’ sinnen waren eens.
Wat scheelt het nu, mijn hert, mijn’ herssenen, mijn’ sinnen,
Wat scheelt het nu van eens! hoe woelen wij van binnen,
(15) Hoe vallen wij te hoop van d’ure dat ick waeck
En sluype t’mijnent in door ’tsplijten vanden vaeck!
* * *
Op ’t Huys te Doornich,
Half droef, halff toornich


[CH1626:031]
Van d’ure dat ick waeck
En sluype t’mijnent in door ’t splijten vanden vaeck,
Staet Sterre voor mijn’ ooghen,
Mijn’ ooghen trane-vocht, die dan maer eerst en drooghen,
Gelijck de dauw verdwijnt
Van dat de Morghen-sonn de droppelen beschijnt.
Sterr, segh ick, Morghen-Sterre,
Die verre van mij staet, en noch, en noch soo verre,
En noch soo verre laet,
(10) [Als daer het hooghste licht van all’ in ’t ronde gaet,]
Hoe kont ghij Sterre wesen
En houden teghens mij soo staegh, soo fieren wezen,
En staen als een Comeet
Die, verr van tintelen, van wencken niet en weet?
(15) Kan ’t Sterren-licht bevriesen,
En gaen de Sterrheit quijt, en heel de daed verliesen
En houden heel den naem?
En, Sterre, staet ghij toe dat sich Nature schaem’
Der plaetse die s’ u gonde
(20) Van doe sij ’thelle holl der Hemelen berondde,
En van genoeghen loegh
Mits dats’ u naerde Sonn de tweede plaets opdroegh?
All kont ghij mij vergeten,
Die heldere geboort en mooght ghij niet ontweten,
(25) En onder uw geslacht
Soo menigh minder licht dat stadich staet en lacht.
* * *
Embricae Novemb.


[CH1626:032]
MARTIALIS LIB. 12. EPIGR. 50.
DAPHNONAS, PLATANOS ETC.
Vrouw, uw huys is voll geflickers,
’Tspiegelt aller wegh’ om best;
Steenen als verglaesde knickers
Staen ten Schouwen in gevest;
(5) Vloeren als bevrosen Stroomen
Decken d’aerde van uw’ erv;
All wat steenen-quisters droomen,
All haer kostelick verkerv,
All wat beitels, all wat schaven
(10) Redden konnen tot den koop,
All wat hamer kan beslaven
Vind ick t’uwent over hoop.
    Maer uw’ Vloeren zijn soo ijsigh,
En uw’ Trappen soo geladd,
(15) Dat de luyden dencken bij sich,
O die t’huys gebleven hadd,
Daermen gaen magh sonder glijen
Met de voeten inden schoen,
Daer de Vrouw kan sien en lijen
(20) Dat de Mann sijn’ longher boen’,
Daer het spouwen buyten boet is,
Boet die hier t’ontgelden staet,
Boet die bitter als het roet is,
Boet van Vrouwen suer gelaet.
(25) Kom ick trillen uyt het slijck, en
Uyt de sneew, en uyt den wind,
’Kderv uw’ Schoorsteen niet bekijcken
Daer ick soo veel Marmer vind,
Marmer, Ebben, Alabaster,
(30) Daer ick dan soo wel bij voegh
Dat u dunckt mijn aensicht past’er
Koud en bleeck en stijff genoegh.
Wie sou sulcke steenen verghen
’Tvijer te dragen uren langh?
(35) ’Tis de Diamanten tergen,
En de beste valt het bang.
    Meen ick mij de warmt te geven,
En verwandelen de kouw,
’T waer ten naesten te vergeven,
(40) Maer mijn’ voeten zijn te rouw:
Wie sou slijck en slobber gonnen
Sulcke vloeren te begaen,
Wie soud ’t doen en slapen konnen
Naer de misdaed waer’ gedaen?
(45) Klaegh ick van gesonder maghe,
Roept sij moord van hongers-nood,
Wie sou sulcken tafel-schraghe,
Sulcker Stoelen ebben-poot
Jn gevaer van voeten stellen,
(50) Sulcken krakenden servett,
Sulcke dunne tafel-vellen
In gevaer van vuyl en vett?
    Soeck ick ’trusten opden avond,
En den stroy-sack op het bedd,
(55) Off de pluymen diemen na vond,
Sachter dan ’t West-Jndisch nett,
Wie sou sulcken trapp besteigren
Die na sulcken kamer leidt
Daermen sulcken bedd sou weigren
(60) Aen der Pausen heilicheit?
    Somma, ’thuys is niet te laken,
’Tis voll kostelick vermaken
Vande vloeren tot de daken;
’Theeft wat handen konnen maken
(65) Aller luyden aller spraken;
Waer begeerte na kan haken
Siet het ooghe rondom blaken,
Moghten ’t graghe sinnen smaken,
Moghten ’t hand off voeten raken;
(70) Maer sij mogen ’t niet genaken,
Alle micken zijnder staken.
Slapens nood met nood van waken,
Ongerief van holle kaken,
(Seker’ hulpe tegen ’tbraken)
(75) Tanden die van koelte kraken
En veel liever korsten braken,
Ongebruyck van alle saecken
Tafel, Bedd, Steen, Hout en laken,
Is het sekerst datme’r siet:
(80) Vrouw, hoe wel en woont ghij niet!
Arnhemi 18°. Novemb.


Continue

[CH1627:001]
Wan ick mij alle de wonderen gonde,
Alle de vonden die Vondelen vonde,
Doen hij mij boven op ’thooge Tooneel
Wellekom hiet met een handige keel,
(5) ’Kstreckte bijkans voor een tweede Comedi
Van seven groots tot twee asen remedi.
Waernar en alle sijn graghe gesinn
Kregen wel honderden kijckers te min,
Alle de monden van all d’Academi
(10) Riepen wel, jemini kindere, jemi,
Waernarr den eersten staet hier voor sijn huys
Waernarr de tweede sitt neffens ’t Raduys.
Amstelod. Ianuar.


[CH1627:002]
Ick doolde bijster-sweghs in ’tswartste van ’tonseker,
In twijffel-misticheit, in schrick, den harten-breker,
In hoôp, de wispeltuer, in vrees, de vroeghe pijn,
En wenschten om wat lichts van meer of minder schijn,
(5) Oft Sterre-vier, of Sonn, of Maen-dagh moghte wesen.
Met vong mijn oogh een Sterr, (want dat vergulde wesen
En pasten maer een Sterr) en noch en was’t er geen:
Foey oogen, tast ghij mis? en emmers waster een,
Goey oogen, dobblen danck: Soo spraken doe mijn’ voeten,
(10) En stonden elck op ’trapst om mij te helpen boeten
Verlangens holle vrucht met hebbens volle vreughd.
Maer, ô goed-dunckenheid, ghij zijt een slechte deughd!
Waer elcke vogel sijn, diens oogh hem onderhalen
En oor bereicken kan, mijn’ berghen en mijn’ dalen,
(15) Mijn’ boomen souden ’t zijn daer ’tsoete goed op nestt;
De hebbers voeren wel, maer de begeerers best,
Nu staen de laeste in ’tkael, en ick der laesten eerste
Gae gapen na mijn Sterr, gelijck die ’t all beheerste
Soo lang hij droomen kost, en wacker niet met all:
(20) De kinders loopen recht lee-breken naeden ball
Als ick na dese, wat? na dese sterr? Oh Sterre,
Al waert ghij soo gedoopt, al scheent ghij soo van verre
Ghij staet mij voor geen sterr, en die u niet en vleidt
Sall seggen ’t is een keers die deinsende verleidt
(25) En nemmer thuys en brengt; in open’ tael, een Stall-licht,
Dat niemand achterhaelt voor dat hij inde vall licht
En na sijn selven tast. ghij loeght van verr op mij,
Als waert ghij all de Sterrn, off all de sterren ghij
Beweeg ick maer een’ voet om maer een voet te nadren
(30) Gij gaet’er sess te rugg, en stolt in all mijn’ adren
Gelijck een quackelvorst mijn onlanx vlietend bloed,
En doyt’er ’tleven in strax met een’ niewen gloed,
En vriest’er ’tleven uyt strax met een niew verstremmen,
En doet mij datelick mijn vreesen overstemmen
(35) En datelick mijn hoôp, nu mijn goed-dunckentheidt,
Nu mijn verachting-mijns: gelijck de Zeemann leit
En kiel-kruyst voor den mond van hooger-waller haven,
Ten einde van sijn’ reis, in ’tmidden van syn slaven;
Hij klieft den wind op ’tscherpst en dringter dicht op in
(40) Gelijck ick Sterre kuss, off ’thalve streeckjen min.
Maer wordt de wind verrast, wie sal ’tgetij bedriegen?
Want hoe ’t de mann begist, de Maen en will niet liegen:
Soo blijft sijn winst verlies, tot dat de strammer stroom
Naer huys denck, en naer huys en weer aen ’trijsen kom’.
(45) Noch is ’tmijn ’tminder luck, en naer mijn droevigh oordeel,
De Seeman inden wind heeft, voor sijn land, het voordeel,
Sijn land verwacht hem t’huys, en altyd vindt hij ’t daer,
Een halve mijl daer af is altyd even naer.
Ghij Sterre, ghij mijn land, mijn hooger-waller haven,
(50) Ghij streckt mij sus, ghij soo, en heet mij noordwaerd draven
En keert mij ’tsuyden toe, en heet mij Suyd-aen gaen,
En treckt u onversiens een Noorder aensicht aen,
Een Nova Semblaroogh, en siet mij van uw’ stranden,
En waeyt mij van uw’ kaey, en ebbt mij van uw’ sanden,
(55) En stelt mijn’ streeck te leur, als waert ghij ’tleggen satt,
Als ’tland daer Sonne-mann den eersten papp-pott at.
Maer Sterre ’tvlotte land geraeckte noch te gronde,
En d’ure was doe ’t dreef, en d’ure was doe ’t stonde,
En heeft soo lompen klomp sijn’ eigen aerd verleert,
(60) En werdt ghij nemmer moe geswaey-hert en gekeert?
Staet, schoone dwaelsterr, staet, en leert uw’ eer beseffen,
Men will u stuyten, jae, maer stuytende verheffen,
De dwalende staen laegst, de vaste in ’t hoogste kromm,
En gaen gestadelick maer met den Hemel om.
(65) Maer mijn’ gereckte moeyt en kan u niet bereicken,
Mijn’ reden schijnt te morw ter schorsse van uw eicken,
Wat wiecken ick berey ghij wilt’er niet bij op;
Tschijnt off ick maer een blaes op op en weer op schopp;
Soo danst het Stall-licht oock, op ’tsnooste van ’t verleiden,
(70) Van ’thoog’ in ’tlaeghe land, van ’tkerckhoff inde weiden,
Soo danst ghij Stall-licht oock, soo dans ick dwaler naer
Soo somtijds tuschen tween en schilt het maer een Maer.
Maer moeyelicke Maer men sal u noyt vermaren
Voor marrer vande maer die mij moet wedervaren.
(75) Eens sal ick wijder tre’en, eens werd ick vleugel-vlugg,
En stell u, soo ghij mij, bij bunderen te rugg.
    Nu lust mij naer den gang, en hebt ghij emmers ’tgaen lief
Gaet, schoone stall-licht, gaet, maer wacht u voor een maen-dief,
Een uyl-oog die den nacht sijn middagh maken kan,
(80) Van ’tdoncker maer een floers, en van een’ mijl een’ spann;
Staech sal ick om u sijn, staech sal ick u bestappen
En ramen op uw raem, geen slibberwegh, geen trappen,
Geen’ doornen sullen mij verwijdren van uw’ vaert,
Geladde wandel-wegh en maeckt mij niet vervaert,
(85) Ick voel’s te veel van u om distelen te voelen,
Mijn vier en konnen mij geen’ wateren ontspoelen,
Voor vlamme en schroom ick niet die selver kolen ben,
Locht is der voetselen het soetste dat ick kenn’,
Vier, Water, Locht en Land en distelen ick vergh u
(90) Het uyterst ongemack; en, ongemack, ick tergh u;
En, Sterr’, ick daegh u uyt, swemt kont ghij door het natt,
Dat hebb ick lang gekost van in mijn tranenbad,
Vliegt wolckewaert, ick volgh, stijgt boven ’tdak der daghen,
Daer heeft mij menighmael mijn’ hoôp verbij gedragen,
(95) Mijn wenschen menighmael, van doen ick Sterre socht,
Tot dat mij bult en bergh maer stoff van verre docht.
    Wel aen dan, opwaert aen, ick gev’ u ruym de voorbaet
Van daer ghij rijsen sult tot daer Vrouw Venus spoor staet,
Leent, kondt ghij, daer om hoogh de wiecken van haer kindt,
(100) Maer segt dat ickse hebb wanneer ghij geen’ en vindt.
Ontsnuyft ghij wind en weer, noch sult ghij maer verwerren
In uws gelijck gedrang, de wandelende sterren.
Die sal ick onder sien, en staen u boven ’thooft
Gelijck de valck haer proy eerst met de oogen rooft.
(105) Daer sal ick aen een’ sterr den beck de klauwen boenen
En daelen u te lyv’ met overwicht van soenen,
En wreken ’tvuyl geweld van Iupiter den dief
Van doen hij ’tschoone kind sijn’ ouderen onthief.
Daer sal ick door de webb van all die seven ringen
(110) All kussende, mijn proy, all tuymelende, dringen.
Saturnus suer-gesicht sal lacchen met sijn’ Soon,
En seggen, sulcken schelm verdiende sulcken loon;
Den af-God van ’tgevecht sal ’t keeren op sijn’ tochten
En roepen, Batavier gae voort ’t is wel gevochten,
(115) De lamp-heer vanden dagh sal dencken, gae vrij heen,
Wegh met het luyster-light, nu blijv ick Sonn alleen;
De Minn-moer sal haer’ poll een hoeren-oogh toe wencken,
Als, Boeltje, ghij en hebt nu maer om mij te dencken.
De Gauw-dief vande Goôn sal staen als of hy docht,
(120) Nu gaet mijn’ konst in swang, men steelt tot inde locht,
De nacht-kaers nemmer-een, sal schrickende versinnen
Met ongestadicheit en is niet meer te winnen,
En, zijn de hemelen geen uytvlught van bedrogh,
Waer bergh ick endelick een taeyen maeghdomm noch?
(125) ’Tvier, ’tongesiene vier sal van uw’ koelte kissen,
En, waer ’t mijn meer-vier niet, ghij raeckten ’t uyt te lissen;
De Locht sal manen gaen en eischen ’s Werelds danck
Voor sulcken donder-steen als nemmer geen en sanck.
De Zee sal bobbelen en steigheren en stygen
(130) Tot daer haer noyt geweld van wind en konde krijgen,
En gaen om, Sterre-zee, het kostelicker woord,
Dan all de dusenden der namen die sij hoort.
De Land-kluyt, gapende, gelijck na ’tregen-gieten,
Sal seggen, Sulcken Sterr en sagh ick noyt verschieten,
(135) En, is die werp voor mij, ick schell Aurora quijt
Met all ’tbepereld goud van haren morghen-tyd.
Maer, land, locht, water, vier, en Musicale ringen,
’Kverstae uw’ toonen niet, ghij sult soo schoon niet singen
De werp en blijve mijn; en blijft u singens lust,
(140) Singt tot ick weelde satt, en Sterre moe gekust
Naer andre sterren schiet. ’T sal ’tliedjen sonder end zijn,
Maer singt het om haer bedd; daer sal de werp belendt zijn,
De werp der werpen een die werpen baren sal:
Dat bedde sal mijn vall, mijn’ distelen, mijn dal,
(145) Mijn’ doncker-diepte zijn, daer sal mij ’tstall-licht leiden,
Daer sal ick twijffelen wie ick ben van ons beiden,
En missen gaerne ’tlicht van Sonn of Sterre-schijn,
En tasten na mijn self, En dat sal Sterre zijn.

Soo queelde Coridon, ter antwoord van sijn’ Luyt,
(150) En ’tkrachtige geluyt
De ’tdiamanten hert van sture Sterr vervallen
Tot minder als Crystallen;
Noch schreid’ hij all van vreugd, noch song hij all van pijn,
En Sterre was all sijn’.
Hag. 23. Ian.


[CH1627:003]
LIED
Wijze: Ie remontraij l’ autre jour.

’T kan mijn Schip niet qualik gaen,
’T kan mijn Schip etc.
’Ksie mijn Sterr in’t Oosten staen,
Mijn Morgensterre;
(5) Stiermann houw vrij Oostwaerd aen,
Het land en is niet verre.

’T Oosten daer de Sonn ontslaept,
’T Oosten daer etc.
Daer Aurora haer perlen raept,
(10) Het helder Oosten,
Hebb ick ’t lang vergeefs begaept
Belooft mij nu te troosten.

Trotser Toortse vanden Dagh
Trotser Toortse etc.
(15) Dan ’t uw blicken halen magh
Bij Sterres ooghen,
Spaert de moeyt van uw bejagh,
Sij sal den dauw wel drooghen.

All mijn aensicht was een plass,
(20) All mijn aensicht etc.
Nu is ’t drooger dan ’t oyt was,
Met bey’ sijn’ kranen.
Wat zijn droppelen van gras
Bij sulcken Zee van tranen?

(25) Sulcken Zee heeft Sterr gedroogt,
Sulcken Zee etc.
En mij maer van verr beooght,
Verr uyt den Oosten,
Komt sij eens ter Middagh-hooght
(30) Denckt hoese mij sal roosten.

Stercke Sterr, staet verder af,
Stercke Sterr etc.
Uw’ medoogen valt te straff,
’T is niet te lijden
(35) Dat die mij het leven gaf
Het leven sou besnijden.

Maer besnijdt mij ’tleven vrij
Maer besnijdt etc.
Stercke Sterr staet neven mij,
(40) Verlies ick ’tleven
Sulcken levend licht als ghij
Sal licht niew leven geven.

Vier, en meer als menschen-pijn
Vier en meer etc.
(45) Sullen all mijn wenschen zijn
In uwe handen,
Sterre brengt uw vier bij ’tmijn
Het sal te heeter branden.

Hoe ick heet en haester brand,
(50) Hoe ick heet etc.
Hoe ick min uw’ plaester-hand
Sal moeten derven.
Dood, uw’ vreesen zijn vermant
Mijn leven is mijn sterven.
Hag. 26. Ian.


[CH1627:004]
OP EEN S. VAN DIAMANTEN MIJ DOOR STERRE GESONDEN
Welkom Sterren van mijn’ Sterr;
Sterren, die van Oosten herr
En mij onbedreven Landen
Komt gedreven in mijn’ handen,
(5) Maer gedreven door de hand
Die u inde locht geplant
En den Hemel heeft geschoncken;
Daer ghij eerst met steene loncken
Laegt en blickte laegh en loom
(10) Door de dickte van den stroom.
Roemt u niet der surer soenen
Van den meulen, die u boenen
En verminderende kost
Meerderen van kracht en kost.
(15) Daer en hebt ghij ’t niet gekregen
Dat u Kroonen overwegen
En all t’onder-Maensche goed
Met remedi helpen doet.
Aen uw’ Sterrheit hanght uw’ waerde,
(20) Die en gaf u Locht noch Aerde,
Noch het water, noch het vier;
Sterre dien den Hemel hier
Half geleent heeft, half geschoncken,
Om de Wereld op te proncken,
(25) Als een dier dat sterven gaet,
Met sijn doodelijck gewaed,
Sterre die het all versterret
Niet wat in haer tuyten werret
Maer alleen de loncken naeckt
(30) Van haer oogh dat voncken blaeckt,
Sterre gaf u ’t Sterre-wesen
Daer wij nu gelijck in lesen
’T vriendelicke met het schoon
Rechten rijckdomm vande Goon.
(35) Steenen stelt u dan te vreden
Heeft de Steenheit wat geleden
Met de Sterrheit is ’tgeboet
En de schade ruym vergoedt.
Sachticheit beduydt medooghen,
(40) Dat’s de geest van Sterres oogen;
Klaere kooltjens sonder roock,
Eys-gelijck en ronder oock
Dat’s de print van Sterres Ooghen;
Droppeltjens die helder droogen,
(45) Helder, als ’tgeslepen Ys
Dat een’ onbegrepen wijs’
Stolt in d’onderaerdsche kranen,
Dat’s de stoff van Sterres Tranen.
Weest dan Steenen droppeltjens,
(50) Tranen, Ooghen-koppeltjens,
Kolen, uytgestoockte voncken,
Vlammen, onberoockte loncken,
Brandigh Ys, bevrosen vier,
Weest dan, Steenen, all wat hier
(55) All wat erghens is te wesen,
Noch en zijt ghij niet volpresen,
Tot men u den Hemel thoont,
Daer uw vierigh Maeghschapp woont.
Sterren eens, en noch eens Sterren,
(60) Daer mijn’ ooghen in verwerren,
Sterren, schoone borgherij
Van een Hemeltjen als ghij.
Sterren, dien mijn Sterr geleert heeft
Dat sij op haer hert begeert heeft,
(65) Dat sij van haer hert verkreegh
Doe ick ’thaer voor ’tmijne kreegh,
Sterren, eertyds steghe steenen,
Nu gebuyghelick als teenen,
Sterren daer de vriendlickheit
(70) Ia, en Ia, en Ia in zeit,
Sterren, Syde-sacht van wesen,
En maer hard om trouw te wesen,
Sterren, minder menighmael
Dan de minste die de Sael
(75) Vande Goden overmelcken,
Schooner dan haer’ Nectar-kelcken,
Grooter in mijn gierigh oogh
Dan de grootste daer om hoogh.
Sterren steenen, Sterren ooghen,
(80) Sterren trouw, en voll medooghen,
Na bij Sterren, Sterren verr,
Welkom Sterren als mijn’ Sterr.
Hag. 18. Febr.


[CH1627:005]
A DES YEULX. DE L’ESPAGNOL
Beaux yeulx, qui de dessous voz voiles
    Tirez des traicts si nompareilz,
    Vous estes peu pour des estoiles,
    Vous estes trop pour des soleilz.
(5) Puis la chaleur ne sçauroit faire
    Que des soleilz vous nous soyez,
    C’est le Soleil qui nous esclaire,
    Et c’est vous qui nous aveuglez.
Fasse la clarté qu’on vous aime,
    (10) Vous n’estes point astres des coeurs,
    Vostre lumiere est à vous mesme,
    Les astres la tiennent d’ailleurs.
Vous ne sçauriez estre la Lune
    Sans faire tort à la beauté,
    (15) Qui dedans vous est tousiours une,
    Dans l’autre n’a rien d’arresté.
Voyant voz forces innombrables
    Ie ne puis poures vous nommer,
    Et voz richesses me sont fables
    (20) Qui ne faictes que desrober.
Vous n’estes point faicts de la flame;
    Si vous n’en teniez moins que nous,
    Vous mettriez du feu dedans l’ame
    De celle qui en donne à tous.
(25) Vous n’estes ni eaux ni fontaines,
    Quoy que parfois vous ruisseliez,
    O yeux qui allumez mes peines,
    Et jamais ne les esteignez.
Vous n’estes ni des Cieulx de grace,
    (30) Ni des enfers de cruauté,
    Car les Cieux tiennent plus d’espace,
    Et les Enfers moins de clarté.
Quoy que divinitez cheries
    Vous n’estes point des Anges nez,
    (35) Les Anges consernent noz vies
    Et c’est vous qui les ruinez.
Si ne vous dis-je pas des Diables,
    Quoy que vous tentiez jusqu’aux Dieux,
    Ceux là tomberent miserables,
    (40) Et vous demeurez dans les Cieux.
De vous nommer Dieux adorables
    C’est profaner la Deïté,
    Vous voyant si inesbranslables
    A la priere et la pitié.
(45) Mais la nature qui tout cree
    Crea tout quand vous fustes nez,
    N’y ayant chose au monde née
    Que n’estant point vous ne soyez.
Amsteld. ult. (28) Feb.


[CH1627:006]
OP ’T GRAF VAN DE WEDUWE VANDEN GOUVERNEUR PAUL BAX,
VAN EENEN STEEN VERLOST
Vier kindren en een’ Steen gebeurde ’t mij te baren;
Maer ’tlaeste kinderbedd was ’tswaerste wedervaren,
En ’t laeste kind riep luydst, all was het stomm als steen:
Noch sleepte ick ’tleven door soo sueren schip-breuck heen,
(5) En berghden op die klipp drij halve jaren wesens;
Daermede voelden ick mijn’ roll ten ende lesens,
En lede minder smert in’tscheiden uyt dit lijf,
Dan doe ’t behouden werd: Maer ’t een was Gods bedrijt
En ’t ander Menschen werck. ’T een was beghinn van leven,
(10) En ’t ander een verlengh van voor de Dood te beven,
Bedenckt hoe liever mij de Steen is van dit Graff
Dan die mij langer dood in langer leven gaf.
Amst. Mart.


[CH1627:007]
IN EFFIGIEM MEAM PAULLO ANTE NUPTIAS DEPICTAM
Tabella, fare, quanta me vis gaudij
Quanta obsidebat intus exultatio,
Cum pene Stellae victor, aut prorsus, meae
Superne Stellas quotquot illucent Polo
(5) Calcare visus, et triumpho proximus,
Felicitatis argumenta te meae,
Hoc frontis aequor, hunc alacri lumine
Quietae mentis indicem, vultum bonum,
Praebere iussi posterorum saeculo.
(10) Dic, ante tempus, dic, ab aevo principe
Nil orbe Solem, nil deos beatius
Vidisse Coelo, nil futurum utrolibet.
Tace, Tabella, dixeris vel sic nihil.
In Castris ad Groll. ult°. (31) Iul.


[CH1627:008]
OP MIJN’ SCHILDERIJE, KORTS VOOR MIJN’ BRUYLOFT GEMAECKT
Spreeckt, Schilderij, en segt hoe grooten kracht van vreugden
    Mijn ingewand verheugden,
Ten tijden als ick schier, off heel, verwinner werd
    Van mijner Sterren hert,
(5) En docht van overvreugd ick trad op all’ de Sterren
    Die om den Hemel werren,
En hiet u tuygen van mijn vrolicke gemoet
    Aen d’eew die komen moet,
Door dit gewackert oogh en voorhooft sonder vooren
    (10) Die sulcken hert behooren.
Segt, dat voor d’eewen, noch van datter eewen zijn
    Geen luck en was als ’tmijn,
Seght datter boven Sonn, noch onder Maen, naer desen
    Geen mijns gelijck sal wesen.
(15) Swijgt, Schilderij, en spreeckt veel liever niet van mij,
    ’T en komt toch all niet bij.
Ibid. 2. Aug.ti


[CH1627:009]
NOCH OP DE SELVE
Schilder, ’tquam soo wel te pass,
Recht eer dat ick Sterre was
[(Schrickt niet, ’k sal u haest ontwerren,
Hoe ick kost en most versterren,]
(5) Sterre was ick, met als Sij
Haer verruylde tegen mij)
Mijn’ gedaente nae te trachten.
Zedert waer ’t de kracht verkrachten
Van de verw, die pass een mann
(10) Mans gelijck verschaeuwen kan.
Ja, ick gheve dat mijn’ vreugden
Maer mijn aengesicht verheugden,
Vreugden, daervan in mijn’ Ziel
D’eerste met mijn Sterre viel:
(15) Noch en waer met dat vermaken
Mijn gesicht niet nae te maken.
Sterre leent het sulcken licht
Datter alle verw voor swicht.
Schilder, ’twaer nu veel te spade;
(20) Mijn besitt is sonder gade,
Soo mijn’ vreugden sonder paer,
En daer treckt het aensicht naer.
Voor Groll den 7en. Aug.ti


[CH1627:010]
OP P. C. HOOFTS HENRICK DE GROOTE
’T berouwt mij van eertijds; ’kbeklage mijn onthouwen,
En wenschte ’tLely-loof en waer’ mij noyt ontvouwen,
’Tnaest-jongste Lelij-loof, dat op de blancke bla’en
’T laurierighe bedrijf van Henrick heeft gela’en.
(5) Soo hadd ick, ongebuckt, soo hadd ick, ongebogen
Nae ’tlaegher woorden-peil van platte penne-toghen,
De geensgelijcke Print van uwen Sonder-gae’
Soo verr de Sonne rijst tot waer sij onder gae
Eerst overend gevatt; noyt Henrick min begrepen
(10) Dan of hij Henrick waer; mijn ooghe noyt benepen
Om ’t Hemel-aerdigh saed te vinden onder ’tvolck,
Om Henrick oyt soo laegh te soecken als een’ wolck:
Maer, ve’er en vlucht-gemeen met uw’ verheven toonen,
De toppen van sijn’ eer beklommen daer sij woonen,
(15) En door uw’ fixe penn dat seggen en dat doen
Sien rijmen over een, als voet en leest en schoen.
    Noch wensch ick averechts; en dat berouw berouwt mij;
Hooft-schrijver van mijn Land, uw’ waerde wederhouwt mij,
De waerde van die penn, die mij ten twijffel stelt
(20) Off Henrick meer verdient of die hem soo vertelt.
’Kvergaep mij aen den treck van ’tschilderen soo gierigh
Dat mijn Gedencke klaegt mijn oogh was veel te vierigh,
Mijn opmerck veel te koel. De Noôt verleidt mijn oor
Soo, dat ick naer den Sinn maer stuxgewijz en hoor.
(25) Vergeeft hem, Groote vorst, ghij hebt hem danck te weten
Die soo veel arbeids heeft op uwen roem gesleten;
Maer nu de tijd uw doen met u begraven heeft
En uw rapier alleen in dese penn herleeft,
Hij deelt diep in uw’ eer, die soo veel groote daden
(30) Sluyt in soo weinighe soo kostelicke bladen;
Ia, springt de reden van de Wiss-konst niet te kort,
’T begrijpende is wat meer dan dat begrepen wordt.
Ad Groll. 7°. Aug.ti


[CH1627:011]
NOCH OP HET SELVE BOECK
Waerom en leeft ghij niet Cornelis groote Swijger,
En segger, en besiet der vorsten opper-krijger
Op uw’s gelijck een’ veer ten eigen hemel gaen?
Of waerom, waerde Penn, en quaemt ghij niet ter baen
(5) Doe Roomens hoogste vloed en voor-Ebb was te melden,
En maeckte Swijger stomm, die ’t t’samen soo vertelden
Dat all ’tvertellen stomm voor sijn vertellen staet?
Maer dit’s misrekening; en, sien wij opden Staet,
Wij hebben ’t ons gebreck: Eens waren wij beladen
(10) Waermede t’ effenen de menighe weldaden
Van Henriks hooghe hulp ter nood-stond ingehaelt;
Nu heeft een Penn voll op soo veel geweers betaelt.
Ad Groll. 9°. Aug.


[CH1627:012]
IN I. VALLENSIS PRINCIPIS MEI MEDICI PRIMARIJ DE RERUM
INCONSTANTIA VERSUS MIHI INSCRIPTOS
Perpetuos rerum fluctus, vicinaque summis
    Infima, et haec imo nescia stare loco,
Si quis adhuc, ignara sui praecordia gestans,
    Nescit, et alternas hactenus ire vices:
(5) Helleborum, aut istos iubeam potare furentem
    Versiculos, Medicae munus utrumque manus.
Mox reliquum supplebit Iber, fassurus et ille
    Posse quid alternos in sua fata dies,
Atque aliquem elatae casum succedere sorti,
    (10) Atque aliquid Grollâ maius adire necem.
Tu tamen hac ignosce tenus, doctissime rerum
    Arbiter, est quod te dedocuisse velim.
Tempora temporibus succedant, arma triumphis
    Altera, laetitiae proximus ito dolor;
(15) Omnia fortunae perimat rigor, omnia tollat
    Gratia, sors istam nesciat ulla rotam.
Do tibi me Constanter, et hic, me sospite, semper
    Unus amor quo te prosequor unus erit.
15°. Aug. Ad Groll.


[CH1627:013]
SUR LE SIEGE DE GROL
La Terre faict pour nous; le gazon des bruijeres
Seconde les effects de noz iustes prieres;
Ce paîs, desgousté de tant porter les paz
Du superbe Maran, favorise d’en bas
(5) L’effort de noz travaux, et par tout volontaire,
S’esleve, s’applanist, se despouïlle, se serre
Pour mieux nous enserrer; se contente d’ouvrir
Le ventre, pour avoir l’honneur de nous couvrir.
    L’eau, jalouse à par soy d’une si belle envie,
(10) Se preste à tous debvoirs, nous presse, nous convie
D’accourrir au fossé qu’elle vient de quitter,
Pour nous donner passage, ou pour nous l’apprester.
    Le feu, plus viste encor que ni l,eau ni la Terre
S’offre à mille moyens qu’il a de nous complaire,
(15) Et, si ce n’est assez d’envoyer noz bouletz,
Il s’emporte soy mesme à de plus grands effetz.
    L’Air adresse le coup d’un mousquet d’avanture,
Pour nous gratifier de l’heureuse blessure
D’un porteur innocent, destiné à voler
(20) Ou jamais Espagnol ne pourra plus aller.
    Grolle, qu’attens tu plus? Si nature conspire
A te faire obeïr, n’estce pas pour te dire
Qu’apres tant d’ennemiz, pourette, que tu as,
Un cinquiesme element ne te sauveroit pas?
18. Augusti.


[CH1627:014]
GULIELMUS NASSAVIUS N. AD GROLLAM CAESUS
Nassavium germen, nativa Parentis imago
    Mauritii, ad venerem natus et arma puer,
Ut nihil invenit Patruo quod Grolla negaret,
    Iamque daret victas pene subacta manus.
(5) Ilicet, haec patrio, prima haec vindicta sepulchro
    Defuit, hac partim debitor ipse fui;
Nec magis hanc possint rapere opportuna juventam
    Nec minus invito claudere fata diem:
Euge, feri me quisquis eris, felicior hora
    (10) Non sequitur, propera, dixit, et occubuit.
Ad Groll. 20°. Aug.ti


[CH1627:015]
OP DE DOORSCHOTEN KERCK TE GROLL
Drij kogels en noch drij, en mogelick noch andren
Ontvoerden dit gewelf ’thellheilighe gewaed;
De steene moolicken verpletterden malkandren,
(’t Zijn wree’ mirakelen daer Sant op Heiligh slaet)
(5) St. Pieter quam om laegh; de Paep en hadd noyt ooghen
Van ’tswaerd dat met hem quam; Oh, docht hij, oh, ick wedd
Het korsel hooft komt mij ten ooren toe gevlogen,
Voordat ick op sijn’ Heer mijn’ tanden stae en wett.
    Met sulcken donderbuij sloegh ’s Heeren woord daer binnen.
(10) Dunckt ijemand van dit werck, ’twas averechts bestaen
Het stichten van Gods Kerck in ’tbreken te beginnen,
Segt, Beeldenstormerij most voor de Preke gaen.
Ad Groll. 23. Aug.ti


[CH1627:016]
IOSEPHI HALLIJ OBSERVATIONUM PRIMA, A VERSIONE,
QUAE SEQUITUR, GALLICA LATINE RAPTIM REDDITA
IN EJUSDEM VALLENSIS GRATIAM
Protinus ut cecidit, lachrimarum exaruit humor;
    Nascitur et perit haud segnius ipse dolor.
Invenias qui plorantem soletur amicum,
    Invenias crudo vulnere qui det opem.
(5) Vanescat vis prima mali, deferveat ardor;
    Vix risum illa tui lingua miserta tenet.
Non tam parva pias perimunt momenta querelas,
    Nullius non est temporis iste dolor.
Et si lapsa, Deo restant praesentia, cuius,
    (10) Quem damus huic, nequeat temporis esse dolor?
Qui trito saliunt gemitus de pectore, nullum
    Hi Iuvenem, nullum dedecuere Senem.
Felices lachrimae, quas tempestiva juuentus
    Cum dederit, nunquam seras nulla dabit!
Raptim ad Grollam 30. Aug.


[CH1627:017]
AD VALLENSEM, PRAEMISSOS VERSICULOS NIMIUM LAUDANTEM
Siccine praecoctum calamo pariente Poema,
    Esse aliquid promptum credis, Amice, melos?
Nec memor es veteri vatum placuisse magistro,
    Rem bene praevisam commoda verba sequi?
(5) Iudice me, laus est omni indignissima Lauro
    Alternis nostris verba ligare modis.
Alterius vaenum partus dare, nobile furtum
    Fingere et hac plagij dissimulare notam.
Nempe, sit hoc laudi cuiquam quod inunxerit auro
    (10) Quas Medico sumam te praeeunte pilas?
Ad Groll. 1°. Septemb.


[CH1627:018]
AD EUNDEM, OPERAE PRETIUM NON ESSE LATINAE VERSIONI
OBSERVATIONUM HALLIJ VACARE
Barbara Roma sibi est; patriâ suus exulat illâ
    Civis, et, ut linguas perputo, rara domi est.
Et Batavi sudamus adhuc sudore Latino?
    Quo tibi, quo mihi tam vanus, amice, labor?
(5) Quae patriae gravis et patrio dedit ore Britannus,
    Esto, sibi Gallus, vel sibi Belga dato:
Egregiam hic laudem feret, hic pietatis honorem,
    Grande operae pretium constat huic et huic.
Scilicet est Gallas inter quae, interprete Gallo,
    (10) Quae Batavo in Batavis imbibat ista nurus;
Quae Latij sermonis opem vel casta requirat,
    Vel pia, vix ullam terra Latina ferat.
I nunc, ut veterum placeas vernaculus umbris,
    Italiae dudum barbara plectra move.
(15) Roma, caput rerum, non si Romana resurgas,
    Iamque tuo discas cum Cicerone loqui,
Cum Cicerone loquar, quo tam pia verba resciscas,
    Verba nec Italice nunc habitura fidem.
Ad Groll. 7e. 7b. (Sept.)


[CH1627:019]
OP P.C. HOOFTS SONNET OVER ’TVEROVEREN VAN GROLL, BIJ
HEM AEN EEN ZEER BEEN SITTENDE GEMAECKT,
EN MIJ TOEGESONDEN
Hooft grolden op Madrid, als Frederijck op Groll dé;
En ’tvier most ergens uyt, off ijever at hem op;
Het mijdde noch sijn’ tong en all te waerden kopp,
En schoot sich in een been, daer ’tvell en vleesch ontstolde.
    (5) Der Musen helder hooft, dien Phaethon ontrolde,
Geragher na dien damp als na den hemel-dropp,
Ontstack een’ steile strael; die tilden hem ten topp;
Daer sprong de vier-vonck uyt die dus sijn penn vervolde;
    Die penn geraeckte in brand; die brand sloegh in ’tpapier;
(10) Van die papiere vlamm ontmoette mij tot hier
En ’tluchterlaghe licht en ’treucke-ruchtigh roocken:
    Mijn stroye herssenen ontfonckten wel terstond,
En wenschten haer huijs oock soo schoon te branden stond;
Maer ’twas te vochten stroo om meer dan dus te smoocken.
13. 7b. (Sept.) ad Groll.


[CH1627:020]
IN EFFIGIEM HENRICI 4. GALLIAE REGIS
Victorem talis decuit clementia vultum,
Clemens, inuictum talis reuerentia Regem.

Hij most’er soo uyt sien, soo minnelick, soo straff,
Die overal verwonn en overall vergaf.
Ad Groll. 16. 7b. (Sept.)


[CH1627:021]
IN SECUNDAS NUPTIAS P.C. HOOFDIJ ET LEONORAE HELLEMANS
Desierat superesse sibi vernacula Pindi
    Gloria, naturae summa petentis opus,
Hoofdius, in Batavis ignoti mysta cothurni,
    Qui novus augustum prodidit autor epos.
(5) Desierat, facilesque Deos experta roganti
    Egregiâ dudum prole beata domus,
Orba requirebat tanti qui nominis haeres
    Redderet ingenio tantus et ore Patrem;
Ipse, quod injungi potuit, fortuna, peractum est,
    (10) Quâ jubeas hominem sorte fuisse fui,
Te quoque passus, ait: Fecisti laeta maritum,
    Laetior Erpeniâ de genitrice Patrem;
Restat utrimque nihil; privasti dura maritum
    Conjuge, privasti perfida prole Patrem.
(15) Una diem clausura dies extrema dierum est,
    Hactenus officio defuit illa meo;
Hanc quoque, si factum Coelo, patriaeque tibique
    Sic satis est, Batavum quo decet ore, feram.
Parce viris, occide senem, praevertimus annos
    (20) Ingenio, senium prima juventa fuit.
Risit Amor, referamque faces face, dixit, eâdem,
    Facte senex alijs jam juvenesce mihi.
Reddo vicem natura; viri canescere frondem
    Passa, fer aestivos cana redire dies.
(25) Cum dicto Leonora novae socianda Iuventae
    Adstitit; in dextras vincula jecit amor.
Iecerat haec in corda prius, nec solvitor unquam,
    Addiderat, quae nec solvere fata velim,
Addimus hoc omnes; et, vive beata secundum
    (30) Copula, et in priscas ito perita vices:
Sive prior placuit, poterit prior iste videri
    Nexus, et hoc vitâ est posse priore frui,
Sive piget viduas inter duo gaudia noctes
    Taediaque algentis commemorasse thori,
(35) (Frustra commemores quae, si praesentia fingas,
    Nec nisi ficta velis, nec memorata leves)
Est ubi dispungat lapsos male Cynthia Soles,
    Iste tui quo sis nescia lectus habet:
Hic age quod Patriae est, haeredem poscimus omnes,
    (40) Hoofdiolum vati da bene nupta tuo,
Qui sublime tener quiddam balbutiat infans,
    Et patrium indocto vagiat ore melos.
Sic Hoofdi, sic facta parens Leonora, secundam
    Vive, nec inveniat tertia vita locum.
Hag. 24°. 9b. (Nov.)


[CH1627:022]
AD I. BROSTERHUSIUM, CUM HORTUM FLORIDUM
PERENNEM PRAESCRIPSISSET
Nec ver perpetuum, nec erudita
Brumae tempora, nec tepor Decembri
Aestivo placet insolentis umbrae.
Lucullos tegat illa, pervicaces
(5) Naturae dominos, sui impotentes,
Quos nil fata sibi negare passos
Taedet fertilitatis incoactae.
Me numquam similis dies diei,
Me rerum rota, me vicissitudo
(10) Arentis capit et virentis horti.
Tum tu me capis, hortule hortulorum
Quondam de numero feraciorum
Intra praediolum future nostrum,
Tu me, Stella, capis; nec occupato
(15) Tam dulci vacat hortulo, hortulorum
Curam arcessere vel feraciorum.
Si rides, miserere, Brosterhusi.
Neu me, per Venerem Cupidinumque
Quot non millia pyxidi Sabaeae
(20) Includas, reverende Mijropola,
Durâ desere sub necessitate:
Quin da, da, bone, da, perenne quo non
Hic hortus vireat sed hortulanus.
Hag. 11°. 10b. (Dec.)


Continue

[CH1628:001]
GRAFSCHRIFT, UYT HET ENGELSCH VAN BENJ: JOHNSON
Met niet een traentjen meer en will ick dij verstooren,
Vriend, geern-gemelde vriend, die maer gaest wat te voren
Daer ’t all heen volgen moet dat hier van leven weet.
Soo wacht ick mijn Wanneer, en maeck mijn Hoe gereed.
(5) En, gunt mij God een Hoe en een Wanneer als ’t dijn,
Die dan mijn graf beschreidt en kan mijn vriend niet zijn.
20. Ian.


AEN DE HEER CONSTANTIJN HUIGHENS, RIDDER, ETC.
’T gemijmer op ’t verlies van onbestede daeghen,
Gespilt aen lichte vracht van Venus malle waeghen,
Brengt my geen quellingh aen. Al dat verloren is,
Dat stel ick by het geen dat noijt geboren is.
(5) Ick weet wel dat het iongst van mijn volwassen iaeren
Sich licht vergeten kost, doch lichter weer bedaeren;
En dat mijn leven niet zoo effen af en liep,
Dat noijt mijn oordeel mist’ en in ’t verkiesen sliep:
Doch ’t quaet dat teijckent min in redelijcke zielen,
(10) Als d’ aarent in de lucht, en in de zee de kielen;
Indien ick oijt verkoos de zonden voor het goet,
Het was maer sluijmeringh, en setten nimmer bloet.
Geen nae-smaeck van het quaet en bleef in mijn gedachten,
Als die tot baecke diend’ om mij voortaen te wachten.
(15) Dan dat en baerde my noijt quellingh: maer ick vrees,
Indien my iet mistont dat u dat iemant wees.
Ick vreese datmen my voor u heeft afgeschildert,
Al of ick was veraart en t’eenemael verwildert.
En ’t missen van uw gunst dat leijdt my op de leên
(20) Soo swaer, als van de lof van onbesproocken ze’en.
Maer, waerde Vrient, ick sweer ick wacht my voor quaewennis,
Mijn Reden struijckelt wel, maer komt weer haest tot kennis.
Ick was noijt zoo verzeijlt in ’s levens woeste zee,
Of wenden ’t weer te rugh eer dat ick schipbreuck lee’.
(25) Mijn ziel is wat te weeck, en weet sich licht te passen
Op ander’ luijden aert, iae schijnt ’er nae te wassen;
’T geselschap te geval zoo deed ick dickwils meê,
Met weijnich onderscheijts, het geen een ander deê.
Maer, laes! wel ruijm soo traegh bevind ick noch mijn krachten,
(30) Als ick een ander soeck in deuchden nae te trachten;
Dan ’t is al vroom gestreen, die spoor hout in sijn ieucht,
In desen dorren tijt en winter van de deucht.
Men viert sich nu den toom tot datmen inde gront leijt,
Tot spillinghe van eer, van gelt, en van gesontheijt;
(35) En krijgt den rouwen hoop maer iemant in ’t gedrangh,
Eer datmen ’t wert gewaer zoo gaetmen mé haer gangh.
Men troost sich met de luij, en soeckt het te bedecken
Met desen rijcken oegst, en overvloet van gecken.
Dit is nu zoo de stijl. te weijg’ren is het droom,
(40) En die niet mé en doet en houtmen niet voor vroom.
    Maer, vrient ick zoeck niet meer mijn handel te bekleeden
Met siecten van ons’ eeuw’ en afgedwaelde zeden.
Ick ben het mallen wars, en vind geen grooter vreucht,
Als een vernoechde ziel in oeffeningh van deucht.
(45) Onledigh’ eensaemheijt die kan my bet verheughen,
Als ’t vroolijckste gelach van luij die niet en deughen;
Maer overschot van tijt verdrijf ick noijt alleen,
Ick spreeck mijn luijt maer aen, zoo zijn wy met ons tween.
De luijheijt nu te langh pluijmstrijckster van mijn sinnen,
(50) Sal op mijn ledicheijt noijt zoo veel voordeels winnen,
Als doen mijn laffe ziel by nae verovert was
Van ’t toverend’ gesicht dat mijn gemoet belas.
Ick voel, ick voel alree’ veranderingh van leven,
Mijn sinnen grijpen moet, en derven haer begeven
(55) Op ’t heijlsaem’ enghe padt dat ons ten Hemel leijdt,
En geen zoo wulpsche lust die my te rugghe vleijt.
Ick kan de korte vreucht des weerelts wel vergeten,
Maer quaelijck datmen u mijn feijlen heeft doen weten:
Want dat ick u geviel is al mijn hovaerdij,
(60) En die my dat benijt, misgun’ my ’t leven vrij.
Doch ’k vond uw goede wil zoo los noyt in ’t verliesen,
Dat van zoo kleijnen rijp’ de wortel uijt zou vriesen;
Oock wacht ick meerder gunst uijt ’t vonnis van een vrient,
Als wel uw dienaer lofs met dit gedicht verdient.
JvanderBurgh.
uijt Aernhem desen 30n Ian.


[CH1628:002]
ANTWOORD
Zijnder kladders komen loopen
Die mij sulcken Schilderij
Van u sochten te verkoopen,
Vander Burgh, ick zeide’r bij,
(5) ’Tis van Mierevelds pinceel niet,
Noch van Ravesteins palett,
Maer een Copiïst die scheel siet
Heeft hem, slinx, soo af gesett.
’K ken de tronie van sijn Ziel wel:
(10) Staetse nu en dan wat loss;
Geen goed rijder, hij en viel wel
En betaelde ’t met een blos.
Maer die vlamme van sijn wesen
Nam noyt meester voorden mann,
(15) ’Tmoet de grond van ’tschepsel wesen
Daermen staet op maken kan.
Soo verdedigh ick de schaduw
Daerm’ uw’ deughden in verwerrt;
Sorght voort selver wat; het gaet u
(20) Aen de Ziel, als mij aen ’thert.
Wat de Deughd is, en haer’ looning
Waer’ u nu te laet geleert,
All van uyt de Leidsche Wooning
Quaemt ghij met die less vereert.
(25) Maer uyt dese Schilderijkens
Komt u een vermaen te baet:
’Ksegg daer is niet veel gelijckens
Tuschen uw en haer gelaet;
Soo ghij u en mij oyt minden,
(30) Doet soo veel voor beide nu,
Laet ons geen gelijcken vinden
Tuschen haer gelaet en t’uw.
Hag. 14. Feb.


[CH1628:003]
SUR LA MORT D’UN DE MES CHEVAUX
I’estoy cheval de pas, et des bons d’icij bas:
Comment s’estonne-on si j’ay passé le pas?

Ick stierf, all passelick gevoordert in mijn pas;
Soo werd’ ick t’samen wel en qualicken te pas.

Ick leerden over tre’en, maer leerde noch daerbij
De dood noyt over tre’en; Soo trad sij over mij.

Passant, je passay bien plus viste que tu passes;
Si me passa la mort d’un pas de passe-passe.

Ick leerden overslaen, maer in mijn’ eerste slagen
Sloegh Doots-slagh over mij. Dat’s qualick overslagen.

De bien passer, Passant, je vins à mieux passer,
Mais de passer tres-bien j’apprins à tres-passer.

Ghij zijt een Passer, mensch, niet meer als van twee beenen;
Siet toe; jck wasser een van vier, en legh daer henen.

Pas quam ick op mijn’ pas om op te moeten passen,
Pas schreef de dood mijn Pas; hoe kon sij ’t beter passen?

I’ay emblé cent escuz à mon maistre; et me semble
Qu’ à l’aage de quatre ans c’est fort bien allé l’amble.

Mijn meester leerde mij een’ all te slechten pas;
Ick paste noch, waer ’t pas geweest en wederpas.

Que crois-tu qui me vois teste et ventre si bas,
Me passeraij ie pas du plaisir de mon pas?

Adieu avoine et foin, et tous meilleurs appaz,
Ie ne regrette pas mon repas pour mes Paz.

Non ti maravigliar se già Terra m’inserra
Che m’insegnasti sol il passo Terr’ à Terra.
Hag. Aprili.


[CH1628:004]
Tandis que des François l’effroyable machine
D’un travail sans repos s’enleve jusqu’au Cieulx,
L’infernal ennemy de la ronde machine
Eslança dessur eux le venin de ses yeulx.



[CH1628:005]
DE BARLAEI POEMATIS IN VENETORUM LAZARETTO
AD EXPIATIONEM QUADRAGESIMALEM DETENTIS
Quis pudor est Batavâ de libertate triumphum
    Ducere funestae claustra nefanda domus!
Iudice me, Venetum claudat Lasaretta Senatum,
    Purpuraque in cippos intret iniqua suos,
(5) Purpura, nil meritas adigens in vincula Musas,
    Vincula, si terrae non adeunda Dijs,
Nec foliis adeunda tuis, dignissime Divûm
    Praeco, sub infanda compede facte nocens.
Ite Patres, sacrae spirant e vatibus aurae,
    (10) Ite, sacro-sanum praecinit iste melos;
Carmina, tam nocuum nulla redolentia virus
    Quam medicâ Phoebi Patris arata manu.
Ite, Patres, fassique luem juga vestra subite:
    Sanctior admissâ Pallade facta domus
(15) Hellebori impletura vicem est, et sanior hospes
    Hospitibus Medicam conferet intus opem.
Nonnullis poterit Pindus Lasaretta videri,
    Nonnullis poterit Gyrgathus ingenijs.
Tanti erit imprudens de libertate Batavâ
    (20) Consilium, tanti nos habuisse reos.
Hagae febricitans. 3e. Iun.


[CH1628:006]
SPEELREISE BEGOST IN IUNIO 1628
Door Delfschen Donderdagh, het weerspel vande Mert,
Berolden wij de kleij en ’tRotterdammer herdt;
Daar boordemen in ’tslot van onse bors, die maeghd was
Met dobble sleutelen; soo datter schier gevraeghd was,
(5) Hoe komt de vissch soo dier, weerdinne? maer de mann
In ’t op doen van sijn’ thuijn verdiende wel een’ kann,
En twee galoches toe, die daer vergeten stonden;
’T was avond eer wij noch ter Goud’ het Herthuijs vonden;
Wij vonden ’t evenwel, en vonden ’t redelijck,
(10) En gaven geern wat meer voor ’tpraten van Moer Rijck.
Oudwater ’s anderdaeghs was ’t eerst van ons bedrillen.
Maer ’tlusten ons geen tijd aen ’tspinne-wiel te spillen,
Montfoort was al te nae; daer rusten wij te noen,
En hadden met een’ uijl, of met een’ waerd te doen.
(15) Daer was geen Beul gesien dat menschen konden heugen;
Iuijst was een Engelsch mann soo sat geweest van deughen
Dat desen dagh sijn hooft daer binnen was gevelt.
Op ’tslot en hebben wij de trappen niet getelt,
Maer buijten op het rond van ’tseldsaem huys staen smaden.
(20) Korts hadden wij ’t soo weer op Ysselstein geladen,
En seiden opentlick, ’t was ’t Princen huijs, soo ’thiet,
Maer ’twas de rechte kass van sulcken grootheid niet.
Vianen lachte meer in onse lecker’ ooghen,
O groene muren, o het aller uyterst pooghen
(25) Van menschen en natuer! wij droomden all, dien nacht,
Een stuck van ’tParadijs was over Rhijn gebracht.
En ’tscheelde Culenburgh de helft van ons behagen
Dat wij ’t soo deun, soo korts, soo voll Vianens, saghen;
Maer sijn beleefde Heer vercierde ’t met sijn woord,
(30) Blijft, vrienden, blijft bij ons, en reisdt maer merghen voort.
Wij mosten ’t weigheren; en reisden noch dien avond,
All wasser die ons dreighd’ en ’tonderweegh te spa vond,
Daer vijand reicken kost; maer wij vernamen geen,
En quamen veil bij daegh te Buren in gere’en,
(35) Te Buren, ’tfier gebouw, en waerdighe vernachten
Des grooten eighenaers, self korteling te wachten,
Te wachten als een vorst die Coninghen ter nood
Kond’ huysen, en versien twee Hoven met sijn brood.
Tot sijner eere was all’ d’eere die m’ ons dede,
(40) Van vrij bedd op het hof, vrij tafel inder Stede,
Met twaelf Apostelen, en ’tvriendelick gelaet
Van stille borgherij en soete magistraet.
’T werd Gods dagh, en tot God besteden wij den merghen,
En kruijsten zedert noen Rhijn, Wijck en Veluw’r berghen,
(45) Die klommen wij ten topp, en saghen van soo hoogh
De kaert van onse reis in ’twencken van een oogh;
Oock Amersfoort de rust van wijse wereld-wijckers:
Daer ghingen wij alleen dien avond uyt voor kijckers.
Den naesten morghenstond bereden wij de baen
(50) Van Zoest en Emmenes, daer soo veel eicken staen
Als elsen om den Haegh, en Naerden, daer wij dachten
Aen Spagnens wreed verraed, en dreighden te vernachten
In ’tgulde veen aen ’t Y; maer Muyden keerden ons,
En sloot ons all’ den nacht ten hals toe inden dons.
(55) All’ sijn’ gevangenen en sluyt de Drost soo sacht niet:
Gheen’ vaster. Dat geweld en weeten wij de kracht niet
Van Muyder boeyen, maer de vriendlick ongena
Van sijn’ genegentheid, die alle vroegh te spa,
En alle spa te vroegh beduyden om vertrecken,
(60) En yeder oogenblick in uren uyt kon recken,
En schrimpen yeder uer tot oogenblicken in,
Met soete wijsheid van syn ongemeen versinn.
Die vreughd was op haer hoogst met ’s middaghs sonn gestegen,
En scheidens uer was rijp; Wij scheidden; en verlegen
(65) Met ’s achtermiddaghs lengd, besteden’s noch een deel
Aen Wesip, d’onbekend’ ouw’ kenniss van ons’ keel.
Dijck op, dijck af gerolt, en weer op en weer neder
Onfong ons Amsteldam; danck hebbe wind. en weder,
    Danck hebb’ die ’tweder maeckt,
    (70) En op de sijne waeckt.
    Hier werd de tocht gestaeckt,
    De tocht van vijftien steden
    Den vyfden dagh bereden.
    Hier lusten ’t ons, met reden
    (75) Van vrienden overstreden
    En met geweld gebeden,
    Vijf dagen te besteden
Aen Amsteldam de Stadt van meer als vijftien steden.
Amstelodami Iulio


[CH1628:007]
AENHANGH
Vijf Haeghsche daghen doen tien Amsteldamsche nachten,
(80) Met soo veel daghen toe: die gaen daer aen ’tverkrachten
Van maegh en ingewand met d’een’ op d’ander’ propp,
Tot maegh en ingewand will splijten aende sopp.
Wij riepen dagh op dagh, maegh, ingewand, genade!
En kregen endtelick het Purmer-droogh te stade,
(85) En Beemster kleij te baet, tot uytstell van goed chier.
Noch werd’ het weer een vraegh, Hoe raecken wij van hier,
Door soo veel tafelen? De naeste raed was, wijcken,
De naeste wijck was Wijck; men gunden ons dat kijcken
En voorts het vrije veld: Wij renden tot Marquett,
(90) En wederom te rugg tot Haerlem toe in ’tbedd.
Hoe schoonen Vrijdagh was ’t die ons den Haegh verthoonden!
Hoe ras verthoonden ons de reden waer wij woonden,
En dat maer ongewoont’ het schoon van hier ontrent
Doet gelden bijden Haegh, die geen gelijck en kent!
Hagae 13°. Iulij



[CH1628:008]
DORST, OP LEEWENHORST
Hooghe, drooghe Leewenhorst,
Als ick luyder schreewen dorst,
’Kwenschte wel om sneew en vorst,
Meer als om een spreewen borst,
(5) Om den heeten meewen dorst,
Daer ick schier af geew en borst.



[CH1628:009]
BEGIN VANDEN 101en. PSALM
Myn Ziele sinckt om hoog; mijn hert te lang verladen
Met saken van gewicht weeght hemelwaert uyt mij.
Van Psalmen gae ick groot, van Loffsang, die voor Dij,
Gerechte, goede God, gerechte goedheids paden
(5) Sal melden, en mijn hert ontleden voor Dijn oor.
O zegent mijn beghinn, dit leven neem ik voor.



[CH1628:010]
REISE VANDEN PRINCE. 1628. ONVOLMAECKT
’Twas Maendagh, en de Maen aen ’tvoorste vierendeel;
’Twas mijn dagh, en mijn maend; en ’t jaer eens dusend heel,
Eens half, eens hondert heel, eens thien, en tweemael neghen,
Als Frederick, in ’tkort ’s Lands sorgh, en ziel, en zeghen,
(5) In ’tflickerigh gedrang van aller verwen sleep
Van duzend voeten schier de voorste trad te scheep.
Den Hemel sloegh het gaed, en schorte kort sijn’ tranen,
En lachte door sijn Sonn, en dweilde flux de banen
Van ’tZuyderhollands kleij, ten besten van sijn rad.
(10) Maer hij verkoos de Schie, en ’tweeck voor ’therde pad:
Hier, aenden Rotter damm ontmoetten hem de straten
Voll vriendelick geweers van vredighe Soldaten,
De Stad voll roock en reucks, van tweederleij gerucht:
Van weelderighen krijg en strijdbare genucht.
(15) Erasmus stond er bij en ’tscheen hem soo te stooren
Dat schier de kopre hand sijn’ boeck sloot en sijn ooren.
Men at het middagh-mael, men pasten opden vloed,
Men scheide, en maeckte zeil, en soo gewenschten spoed,
Dat Dordrecht halverweegh de vloot scheen toe te drijven;
(20) Maer ’tscheen; en Dort stond vast, (de voorspoed moet het stijven)
En legherde den vorst tot naesten merghen stond,
Als Biesboss, Merw, en Maes still-stijf als marmer stond;
Daer pasten ’troeijen op. Men roeyde sonder peilen
Tot aen St. Truyen Bergh, daer Mansfelds droeve zeilen
(25) Verdwenen met haer vracht, en aesden Salm en Steur,
Die maenden naerden dagh onthiel den menschen gheur.
In ’s vorsten hooge huys onthaelden hij sijn selven.
Naernoen gingh aen ’tbetreen, ten Westen, van ’tniew delven,
Aen ’tniew bemetselen ten Oosten vande Stadt;
(30) Danck hebb bedroefd Breda, dat hier van verre sat
En joockte naer sijn’ Heer, die nu, als ander’ jaren,
Om eer te velde quam, maer eer van welbewaren.
De vloot was aen gelandt eer ’s merghens Sonn ontstack,
Eer datse naesten dagh de steilste schaduw stack
(35) Vloogh volck en vloot van Land, en, spijt Zuydweste winden,
Sij was aen ’t ancker touw ruym voorden nacht te vinden
Aen Willems eighen stadt, nu Frederics met recht
Die aen vermakens kost het maeckgeld noch eens leght.
Vermakens dier vermaeck versaede korts sijn’ ooghen;
(40) Die leid hij daer te rust: en, met de slibb aen ’tdrooghen,
De zee te zeewaerd ghing, gebod’ hij schip en schuyt
Het ancker uyt, ’t zeil op, de Kiel ter Haven uyt,
Naer d’eertijds Steenen-bergh, nu ’tniewe dal van water;
Daer stond hij, (en ’t en was maer weinigh uren later)
(45) Daer stond hij, en verstond het voorderlick verlies
Van ploegh in pleit veraerdt, van Terw in Bies en Lies.
’Tverstaen was ’thalve werck; men dede ’t hem bevaren
Den naesten achternoen. Daer quamen ons de jaren
Van eertijds in ’tgemoed, doe Leiden stervens-ree
(50) Het manna bij de weij sagh naken over zee.
Wij naeckten bijde weij, de niewe zeeën over
Daer ’t aerdighe geback van Moermond, Pinssen Roover
De Berghen aen den Zoom doet duijcken voor sijn’ hoogd.
Doortrapte Genouëes, hadt ghij het soo beoogt,
(55) Eer Mauritz uw gevolgh den Berghen uyt quam boenen,
U eer waer noch geberght, en soo veel millioenen
Als nu de rekening beswaren in Madrid,
En ghij soo verre van de schand als van ’t besitt.
Maer werdt noch schade-wijs, en rust uw hooft in ’twesten
(60) In ’tbedde van de sonn: de kostelicke vesten
Van Santvliet beter dorp dan Stadt van geener waerde,
Staen slaper-dijcks gewijs, en ’tslichten van die aerde,
Waer’ min slecht dan ’tverhoogh; Treck aen, treck uyt den schoen,
De wereld staet niet meer bij doen als bij ontdoen.
* * * *



[CH1628:011]
Quae tua nil meritos afflixit pagina tornos,
    Et nimis innocuum saeva momordit opus,
Ut possit placuisse minus, Barlaee, timebis
    Posse simul doctos non placuisse sales?



[CH1628:012]
A MONS.r SCHMELZING
Ne vous donnez point de peine
Pour les Roses de la Reine,
Il vous en sera presté,
Et des roses si exquises
(5) Qu’il en sçauroit estre prises
Dans le fin coeur de l’Esté.
14. Novemb. ex inventione uxoris,
meâ autem emendatione paucissimâ.



[CH1628:013]
LE JOUR DE LA NATIVITé. DE LA REINE, POUR LE S.r SCHMELZING,
LACQUAY DE S. Mté
Le plus indigne des Lacquayz,
Grande Diane, qui aux rayz
De ton oeil courrent leur fortune,
Ces rayz qui d’un esclat si doux
(5) Font que le dieu du jour jaloux
Nous envie le clair de Lune.

Ce gros Lacquay, que tes appaz
Font suivre tes plus chers esbats
Pour s’assouvir de ta presence,
(10) Vient t’honorer de ces couleurs.
Non faict: il honore ces fleurs
Du souvenir de ta naissance.

Saincte naissance, que le Ciel
N’a pas souïllée de son fiel,
(15) Que pour en estaller la gloire,
Et que par tant d’adversitez
L’effort de tes divinitez
Se signalast dans la victoire.

Si la nature des saisons
(20) N’eust tant reculé les moissons,
Ces fleurs eussent esté des roses.
Mais tes Roses sont à venir;
Le destin qui t’en veult benir
Dit desià les avoir escloses.

(25) De ces espines de douleurs
Tu doibs attendre que des fleurs
Naissent un iour dessus tes branches;
On commence à les descouvrir,
Et, si le sort les veult ouvrir,
(30) Elles seront rouges et blanches.

Ce sera l’aage redoré
Qui verra ton nom adoré
Dans les boiz de ta Palestine,
Et fera veoir à ton subject,
(35) Que les Roses d’ Elisabeth
N’ont sceu mourir à la racine.

Apres tant de felicitez
Que couvent les fatalitez,
Elles voudront que tu reposes;
(40) Le Ciel cueillira tes honneurs
Comme la rose de ses fleurs,
Ou comme la fleur de ses roses.

Diane, toutte Deïté,
Si, contente d’avoir esté,
(45) Tu voudras lors cesser de vivre,
Vueilles que, pour ne point mourir,
Et pour avoir tant sceu courrir,
Ton gros Lacquay te puisse suivre.
Hagae 14. Novemb.
a coenâ, horae spatio



[CH1628:014]
Heinsiades magnis macti sint laudibus ambo;
    Hispanum calamo mactat hic, ille manu.



[CH1628:015]
VALA ME DIOS
Mil merecen alabanças
Matadores Lutheranos,
Que mataron Castillanos
En sus proprias Matanças.
17. Novemb. Hag.


[CH1628:016]
CONSTANTINI HUGENII (IN PONTANI HISTORIAM DANICAM)
Amstela postremo dudum famosior Indo
    Quam sibi, et Arctoo non minor orbe stupor,
Mole suâ in Batavis nulli illustratus obibat,
    Omnis ad immensum substitit autor opus;
(5) Quâque sciunt patriam populi, nescivimus urbem
    Incolae, et hic orbi, non sibi, civis erat.
Donec in abstrusas aevi, Pontane, latebras
    Ausus es aeternae noctis adire specum,
Parvaque in excelsum vectae primordia gentis,
    (10) Canaque tam cano solvere fata situ,
Ignotisque focis peregrinum addicere civem,
    Ut patrios posset, jam sibi, nosse Lares.
Tum ductos in vasta foris pomoeria muros,
    Versaque in aërias infima prata domos,
(15) Orbem Urbi inclusum, deductum in foedera Gangem,
    Ambustaeque procul nomen amicitiae,
Iaponem indigenam, Populum (quid plura?) dedisti
    Perpetuâ nulli prosperitate parem.
Tanta sequi solas decuit monumenta Coronas,
    (20) Nec minor huic potuit proximus ire labor.
Iamque instas, Pontane, tibi, jam grandior autor
    Aggrederis longe sceptra petita loqui,
Canutos veteres, et nomina nata triumphis
    Haraldos, et quae dira Britannus habet,
(25) Suenones, et qui titulo virtutis Erici,
    Regali decies nati obiere domo.
Felici calamo seram dare fata quietem
    Posteritas a te pendula tota rogat;
Iamque parum est Urbem aut Reges; jam posceris orbem
    (30) Qua patet, et Coelo mox adhibendus eris.
Euge animi tam vaste vigor quam limitis expers,
    Singula te, par est, inferiora putes.
Forsitan haec etiam condet sua, Regna, vetustas,
    Imperijque olim finis et ortus erit,
(35) Indigenisqne novis (prohibe clementia divûm)
    Barbarus in tantas ibit arator opes.
Forsitan et qui sole facis compendia mundi
    Amstela, ut obdurent saecula, nullus eris;
Et potis est moriare, nihil compagine rerum
    (40) Afflictâ, (sed et hoc Dij prohibete nefas)
Mox possit perijsse suus cum Consule Rhetor,
    Scriptaque collapsâ cum regione ruant.
Eripe te, Pontane, neci, totusque ruinam
    Effuge, quam pars est tunc subitura tui.
(45) Omnia complexus vives quantum omnia scriptor,
    Quem pigeat, mundo non moriente, mori.
Hag. 17. Novemb.


[CH1628:017]
REMEDIUM UTRIUSQUE FORTUNAE
Hesperiae spolium, quo non opulentior hospes
    Appulit ad portus, Terra Batava, tuos,
Heinius, afflictis invisum nomen Iberis,
    Creditur invictâ diripuisse manu;
(5) Iamque liquet, nec vana fides autore laborat,
    Nec veniet claudo, qui neget ista, pede.
Si tamen est inter calicem quod fata minantur,
    Tantaleaeque valent fallere labra vices,
En quantum, Batavi, calicem hunc et labra lacunae
    (10) Dividit, en quantum gaudia nostra freti.
Vicimus; hoc nihil est; restant Mare, monstra, procellae,
    Coeli temperies quod superemus habet.
Quam prope dilectae fumavit Sestos Abydo,
    Quam puer has multum sospes aravit aquas,
(15) Quam semel interijt, quam nil, nisi fata faverent,
    Profuit expertis incubuisse toris!
Doctior ignotâ jacuit Palinurus arenâ;
    Nate Deâ, qua te non feriere Dei?
Quo vetus exemplum? quoties vicina reversas
    (20) Thessala, non Tempe, concutiere rates,
Et procul extrema spretor discriminis Arcto
    Naufragus, in portu sentijt esse necem!
Larga sui vindicta Deûm est, ne nesciat Orbis
    Nullo non aliquid numinis esse loco.
(25) Parcius exultet, quisquis rate fretus onustâ
    Spirat ab infido vel sua lucra mari.
Quisquis eam casus tulerit, moderata voluptas
    Immodici pretium rara doloris habet.
Caetera si spernas, Heini, fuge littus iniquum,
    (30) Hosticus auriferas quo Tagus edit aquas,
Quoque novenarum sedes augusta sororum,
    Infestum, quamvis, culta Coïmbra, caput.
Scire negant illic quid sit clementia, quid fas,
    Ut Batavis non sint numina dura, Deas.
(35) Omnia tuta time: Subeat, si classe coactâ
    Occupet hostiles ultor Iberus aquas,
Qua novus eripias invisum vellus Iason,
    Ut, quod nulla dedit damna, nec ulla ferat.
Nam quid agas plenus coram latrone viator?
    (40) Effugias, quo te sospite sint et opes?
Et nolis, invicte viris, imbellis Iberi
    Foemineas iterum sustinuisse manus?
Non tua te virtus, non, quam tutare, Batavûm
    Gloria tam immemorem siverit esse tui.
(45) Hauriet has prius Auster opes, pretiosaque terrae
    Viscera vel rapiet flamma, vel unda bibet,
Et vapor incensi fugiet, te flante, metalli,
    Quam tua sit minimo fama triente minor.
Scilicet, invideant superi, victoria nostri
    (50) Proderit, et cedent damna superba lucro:
Audaces Batavos nemo mirabitur, omnis
    Prodigio est virtus immoritura novo.
Non dolet immensi facilis jactura peculj,
    Totus ad Hispanum pertinet iste dolor:
(55) Bis pereunt illi, quas cum perijsse necesse est,
    Et voluit Batavus perdere, vicit opes.
Iam nihili es, Fortuna; veni quâ fronte sinistra es,
    Partim non jacies in tua dona manus,
Ure, seca, veniet quo non opulentior hospes
    (60) Appulit ad portus, terra Batava, tuos.
20. Novemb. Hag.


[CH1628:018]
AD BARLAEUM. EPISTOLA PER MORBUM IMPERFECTA
Heinsius excelsâ coeli regione vagatus
Nescit humum, Cyrrhamque procul, mea culmina, torve
Despicit, et futiles negat agnovisse Camoenas.
Vossius, ille omnem tibi quem debemus amicum,
(5) Se didicit debere sibi; nec vile coactae
Nomen amicitiae calamo coluisse laborat.
Burghius Arctoos adijt, Barlaee, triones,
Conductamque manum pretio tam sedulus uni
Occupat, ut nequeas non excusare silentem.
(10) Umbra viri, quem vix versu memorare venusto
Nominis extensi terror sinit, aut in amicam
Incidit, aut veteres ingrate spernit amicos.
Conticuere omnes; et jam loca vasta silentûm
Hospes adit, Batavas hospes visurus Athenas.
(15) Tu quoque mute siles, et adhuc properantia retro
Flumina, et obnixum stupeamus in ardua Rhenum?
Rhene retro propera, potuit Barlaeus amori
Lentulus intepuisse, et amico vivus obire.
    Forte quod insignes alibi veneratus amicos
(20) Et potis Euganeos Leidâ pertingere colles
Obliquus mea tecta beas, et carmina nuper
Una, semel scriptor, binis lectoribus offers,
Objicis, et culpam facili molimine purgas.
* * *



[CH1628:019]
(DE PONTIFICE POETA)
Scribere Pontificem versus, non miror, amici.
    Mirarer versum scribere Pontificem.
Hag. 10. 10b. (Dec.)


Continue

[CH1629:001]
IN EFFIGIEM P. HEINII
Talis Iasonidae Batavi, victoris, imago est:
    Vincentis faciem cernere nemo velis:
Illos intuitus radium de sole propinquo
    Ferre potens totâ Classe redemit Iber.



[CH1629:002]
THE SAME
Hollands Iasonides looketh, conquerour, as heere;
    For his conquering face, let noman wish to see ’t;
The Spaniard, that abideth the sunne-beames from so neere,
    Redeem’d those fiercer lookes with all his golden fleet.
Ian.


[CH1629:003]
LE 24°. DE FEBVRIER 1629 LE SIEUR DE CALVART NOUS AYANT
DONNÉ DISNER À SCHEVERING
Nous estions quasi saouls de tout ce que Nature
A donné au plaisir, ou à la nourriture.
Il falloit un ragoust à tant de desgoutez,
Et, pour nous rendre à nous, des fresches voluptez.
(5) La dune qui au rang des dunes de son aage
D’un front parnassien faict l’honneur du rivage,
Fut choisie au dessein, peu moins capricieux
Que celuij des Geants d’escalader les Cieux.
La peine d’y monter fut promptement payée
(10) De mille amusements, qui d’une apres-disnée
Nons firent un moment. Un lut aveq deux voix,
Et un plus beau gosier, qui valoit bien les trois,
Ravirent noz esprits, jà raviz de la feste;
Et, ne nous restant plus qu’un tournement de teste,
(15) Pour achever la farce, ilz nous charmerent tant
Que presque tont alloit à bas en culbutant;
La mer à noz accens se rendit si courtoise
Qu’elle en cessa de bruire, hormis ce peu de noise
Qu’entretient la nature entre l’eau et ses bords;
(20) Mais ce fut en fredon l’Eccho de noz accords.
Les vents nous escoutoyent, et de si bonne grace
L’Hiver dissimula les horreurs de sa glace,
Qu’à bien considerer les grands jours de l’esté,
Il sembloit que les Cieux en eussent emprunté.
(25) Les matelots de loin sentirent jusqu’à l’ame
L’effort de noz attraits, et à voile et à rame
Se mirent en debvoir de nous gouster de près.
Mais ce furent plus tost voz yeux et leurs attraits,
Adorables beautez, qui devers ce theatre
(30) Tout le peuple marin rendirent idolatre:
Cessons de relever l’effect de noz chansons,
Ce fustes vous, beaux yeux, qui à tant de poissons
Donnastes l’appetit de mourir au rivage
La glorieuse mort d’un amoureux servage;
(35) Et si les animaux courrent à voz autels,
Pensez de quelle envie y meurent les mortels.
    Le Soleil envieux de tant veoir faire homage
A d’autres deitez, precipita de rage
La carriere du jour, et dans ce desplaisir
(40) Nous laissa glorieux de l’avoir faict rougir.
La Haye nous receut triomphans en parade
A deux heures devant le temps de la salade.
Vive l’honeste Amij qui nous a debauché
A faire un peu les fols à si peu de peché.
Hagae. 26. Feb.


[CH1629:004]
IN HORTUM FRATRIS OPTIMI NUPER FODI ET SEPIRI
COEPTUM. FRAGMENTUM
Hortule, sin parci male circumscribimus, Horte,
Fratris amor tam digne mei quam dignior illo
Nullus amore meo; quamvis cunabula nondum
Deseris, atque aliquâ saltem primordia mundi
(5) Parte refers, chaos antiquum, confusaque rerum
Semina et haec nondum digestam in corpora molem,
Nescio quâ, non cultus ager, dulcedine mutâ
Pellicis, et juvenum tacite properantia sistis
Lumina, et Haganis non fastidire Puellis.
(10) Sive quod ad juvenum, quos non sibi nutrijt Haga,
Vota facis, vestrosque aliquis visurus ocellos,
Magna minorque Deae, cognati Sideris Annae,
Hugenios pertexet agros et, vivite, dicet,
Vivite, qui timido caussam praestatis amanti.
(15) Sive quod huc impune gradum latura puella
Innocuos domini salse perstringet amores
Securumque gelu, nec erit quod provida raptum
Hinc metuat pulchris, hinc speret mater ineptis,
Hanc servare minus, magis hanc extrudere mercem.
(20) Hac illis ratione places: Mihi sola videndi
Caussa tui in pretio est: te si patietur adiri,
Se patietur herus; nec, si comitatior umbrâ
Ingrediar, gravis hospes ero, nec Stella repulsam,
Nec proles utriusque feret, nec Matris avitae
(25) Gressibus aut geminae claudetur porta sorori.
* * *


[CH1629:005]
IN EUNDEM ALIUD FRAGMENTUM
Horte, cultoris domini laborum
Culte digestor, redeatne rerum,
Sole declivi, satur a perenni
        Fessus aratro:

(5) Sive, pallenti fugiente fratrem
Cynthiâ coelo, libeat futuris
Denuo pectus bene praeparatum
        Solvere curis:

Sive anhelanti cane saevientis,
(10) Sive directum ferientis Astri
Suadeat sese rabies opacâ
        Fronde retundi.

Horte, quae laudum series tuarum
Occupet vatem prior; unde quid sis,
(15) Unde quis post haec fueris, quis olim,
        Dicere tentem?

Vidimus cum nec facie nec ortu
Nobilis, cum nec segetis nec herbae
Dives, ingrati merito subires
        (20) Crimen agelli:

Forte Pisonum Fabiaeque pauper
Gentis assertor, modicâ superbum,
Caule succisâ sterilis, ferebas
        Parte legumen:

(25) Forte te promo facili, penuque,
Foeta lactucis, fatuâve betâ
Riserit maius nihil appetenti
        Olla colono.

Nulla vicinae inferior paludis
(30) Gloriae dos est: quotacumque digno
Terra virgulto caret, aut salubri
        Pascua flore?

* * * *


[CH1629:006]
IN THESAURUM LIBRORUM ORIENTALIUM
A I. GOLIO EX ORIENTE IN PATRIAM ALLATORUM,
QUO TEMPORE CLASSEM HISPANICAM
P. HEINIUS OCCUPAVERAT
Quaeritur, et vario nuper sub judice lis est,
    Utra Batavorum gloria cedat utri.
Heinius occiduo detraxit vellus Ibero,
    Eoï spolium Golius orbis habet.
(5) Heinius interitum, turbatâ sorte, minantes,
    Golius aeternas per freta vexit opes.
Heinius in paucos ducit sua munera rivos,
    Participes omnes Golius ore facit.
Felicem patriam, quae se praedives utrimque
    (10) Nescit utrâ potius prosperitate beet!


[CH1629:007]

AU SIEGE DE BOIS LE DUQ. DANS LA MAISON
DE IOr. HEEM À VUCHT
Mon frere, qui croyez qu’en ces lieux je m’ennuye,
Voyez s’il y a rien d’esgal à mes esbats.
I’enten parfaictement les coups d’Artillerie,
Mais que le Rossignol ne m’en empesche pas.

(5) Ma chambre, à trois costez percée en deux lumieres,
Descouvre du Ponent les meilleurs de noz gens,
Vers le Septentrion jardin, ville et rivieres,
Au Midi . . . . quartiers d’autant de Regimens.

I’apperçois Bois-le-duq, qui aujourd’huij se somme,
(10) Quoy qu’à le veoir de loin il nous semble nager:
Mais ce n’est qu’au travers du bois d’un Gentilhomme,
Qui n’est que jardinage et parterre et verger.

Si le froid m’importune, un double feu de chesne
Qui ne me couste rien que l’envoyer querir,
(15) Soulage promptement de guerison certaine
La peine dont ailleurs je me suis veu mourir.

Si la chaleur du jour estouffe l’air en sorte
Qu’il semble que l’Esté se haste de venir,
Ie trouve tant d’abri à trois pas de la porte,
(20) Que quasi le Voorhout m’en sort du souvenir.


[CH1629:008]
RESPONSIO AURIACI AD EPISTOLAM BARLAEI AURIACAE
NOMINE SCRIPTAM. PER OCCUPATIONES IMPERFECTA
Unius Henricum reperis in crimine culpae:
    Quem sine te decuit non valuisse, valet.
Caetera si matres inter causere nurusque,
    Caussa, gynaecaeo judice, nostra labet.
(5) Nunc sexu potiore regi non aequa recuses,
    Arbitrio subsint miles, et arma, virûm.
En ego Perdiccas, et quos de morte Crateros
    Eruis, in causam provoco sponte meam;
Nec gravis instanti fueris, Ptolemaee, Batavo,
    (10) Nec, si judicio stas, Meleager eris.
Dicite, bellaces animae, quâ lege saluti
    Consultum Patriae vultis, et esse meae?
Tertia fallacem complevit Cynthia frontem,
    Tertia tota mihi, tertia nulla fuit,
(15) Dum canis infesta feris monstroque perenni
    Sylva stat, et perstat, milite cincta meo:
Una parum valli series fuit, altera primam
    Ambiit, extremam flumina bina lavant,
Nec Batavos modo fossa ferens post sceptra ligones
    (20) Hostica multiplici tubere turget humus,
Hinc humiles inflamus aquas, hinc prodiga retro
    Flumina, et in fontes cogitur unda suos,
Naturae faciem confudimus, humida siccis;
    Excidit ingenio pulverulenta palus.
Ad Sylv. Duc.

* * * * *


[CH1629:009]
SUR DES BOUTS RIMEZ
Amour avoit choisi un -
Dans l’aimable sejour, Clorinde, de ta -
Et ses dards affilez d’innocence et de -
Y devenoyent puissans plus que -

(5) Tu dormois, il dormoit; au moins dessoubs tes -
Il feignoit un sommeil, qui, en si belle -
Si maigrette à propos, si moderement -
Faisoit que tes attraicts n’en paroissoyent -

Ie troublaij ce repos, en despit de deux -
(10) A dessein d’esventer le pouvoir de ses -
Comme de tes beautez tu l’aurois -

Mais, chassé de tes yeulx, bel effort de -
Il s’en vint dans mon coeur plaindre son -
N’eus-je pas mon loyer de l’avoir -
Ludibundus. Ad Sylv. Duc. 30. Aug.ti


[CH1629:010]
Son oeil estoit charmé d’un repos gracieux,
Le chaud et le sommeil luy rougissant la face,
Et meslant dans son sein l’innocence et la grace,
Desarmoit ses beautez d’attraicts malicieux.

(5) Un peignoir relevé descouvrant à mes yeux
Son sein qui cheminoit sans bouger d’une place,
Et les doigts escartez d’une main blanche et grasse,
Le couvrayt a demi ne s’en voyant que mieux.

Moy qui suis un voleur de l’amitié des dames;
(10) Ie le prins, et fus prins et ne prins que des flames
Et me vis aussi tost de raison despouillé.

N’est-ce pas bien changer la malice en nature,
De desrober sans veoir, et prendre à l’ avanture,
Et voler en dormant un voleur esveillé?


[CH1629:011]
IN EFFIGIEM DOMUS VESELARIAE
Ilicet, et miseros maneant sua fata Brabantos,
    (Audiat illud Iber) stabis avita Domus:
Stabis, et invictis, etiam post funera, verbis,
    Extinctae dabitur dicere, Talis eram.


[CH1629:012]
IN D. IACOBI VALLENSIS DE SYLVA DUCIS EXPUGNATA
CARMEN, MIHI INSCRIPTUM
Victori Auriaco, cui virginitatis honorem
    Invictae cessit Sylva subacta proco,
Perpetuus lethi victor Vallensis, et Orci
    Invictâ posuit docta tropaea manu;
(5) Victurum invidiam, victurum saecula Carmen,
    Praesidio dignum posteritatis epos.
Dumque sui nec parca nimis, nec prodiga virtus
    Ambigit augustum cui dicet autor opus,
Vicimus. en Batavo placui, de plebe, Galeno,
    (10) Magna mei frontem nominis ausa ferunt.
Ite triumphatae reduces de sanguine Sylvae,
    Me sequitur nullâ caede cruentus honor,
Ista meos olim redimet victoria fastos,
    Iste meus de te, Sylva, triumphus erit.
Ad Sylv. D. 17. 8b. (Oct.)


[CH1629:013]
Pyrhene, torvum nomen, et Pyrenaei
Fatalis horror, hem! ferox triumphator;
Heliconiadasque pallidamque Pyrenem
Cyrrhamque totam sole quantus exerces!
(5) Sudant poetae, inexplicabili vates
Aguntur oestro, jamque prisca gestarum
Monumenta rerum, temporum venustatem,
Canam juventam, quisquis autor egessit,
Quicumque lector in
* * *


[CH1629:014]
ORGANO MUSICO HAGIENSI INSCRIPTUM
Victrici Patriae, Coelo victore, triumphos
    Accentura sacris relligiosa modis,
Singula quae per se Batavi bona verba loquantur,
    Una tot ambivit vocibus Haga loqui.

Una tot Auriaco, tot, cui vovet omnia, coelo,
    Tot sibi, tot Patriae commodat Haga tubas.



[CH1629:015]
SINCKINGEN
Ick klage, men bespeelt mijn zenwen als een Luyt;
Beklager ghij en hoort noch snaren noch geluijt,
Maer lett op mijn gesteên, gelijck ghij dat hoort baren,
Soo gaen mijn zenuwen, mijn afgespeelde snaren,
(5) Ick volghe toon op toon, en, doe ick schoon mijn best,
Met d’eerste heff ick aen, en swijgh niet voor de lest.
Een voordeel, siecke luyt, kan ick u niet benijen,
Ick steên een’ enckel stemm, en ghij gaet in partijen.
In paroxijsmo Catharri. 17. 10b. (Dec.)



Continue

[CH1630:001]
BEGHIN VANDER PRINCESSE BRIEF AENDEN PRINCE VOORDEN BOSCH.
UYT HET LATIJNSCH VAN BARLAEUS
’T en zij u tijd ontbreeckt, ’t en zij het rouw gerommel,
Hier van een’ schrael trompet, daer van een’ trotser trommel,
Uw’ tent doe daveren, gelijck uws vijands hert;
’T en zij ghij ’t in den drang van dusend kogels herdt,
(5) En, soo voll bloeds als moeds op ’tstadigh menschen-slachten
Uw’ loopgraef en uw lijf legt in des vijands grachten;
Verleeght uw besigh oogh op ’t droevige pampier
Van Amelie uw vrouw, en van benautheid schier
Niet meer uw Amelie: staeckt dat gedurigh krijgen,
(10) En laet den bangen Bosch een’ klinck te minder krijgen
Dewijl ick met u spreeck: Wilm, kleine Wilm, en ick
Verdienen ’t uytstell licht van eenen oogenblick,
En soo veel min gevechts. Loïses teere tranen
(Sij staets’ hier bij en schreyt) met kinderlick vermanen
(15) Doen ’tselvighe geweld van mijn’ beswaerde hand:
Wilm, noch eens, kleine Wilm. * * *


[CH1630:002]
AENDE SONN
Oud, besigh geck; wat mooght gh’ ons leggen schijnen
Ten bedden uijt door vensters en gordijnen?
Moet oock de tijd van Minnaers aen uw rad
Gebonden zijn? Schoolschijter, gaet en vatt
(5) Leerkinderen bij ’t oor, en winckel-slaven;
Doet hoofsche Wey-luij uyt de bolster draven,
En seght de Coninck vast naer buyten rijdt:
Gaet roept land-mieren op, den oogst te schuren,
Liefd’, haers gelijck alom, kent stond noch uren,
(10) Noch dagh, noch maend; die lappen van den tijd.
Hoe mooght ghij op uw’ stercke stralen stuyten?
Ick hielpse doch, met maer mijn oogh te sluyten,
In duijstering, waer ’t dat ick ’t beter licht
Soo lang onbeeren kond van haer gesicht.
(15) Soo noch uw oogh niet blind en is van ’t hare,
Gaet siet of Indien sijn gulde ware,
Syn’ specerije noch besitt: Ick wedd,
Taelt merghen avond hier naer all die schatten,
Ghy sultse mij ten vollen sien bevatten,
(20) Besitten en beleggen in dit bedd.

Sij ’s alle Staten, ick ben alle Heeren;
Geen ander dingh en is: die ’t all beheeren
Die spelen ons: All’ eer is bij ons’ eer
Comedi-werck: all’ overvloed niet meer
(25) Dan Alchimij. Ghij Sonn in dit verkleenen
Van ’s werelds groot, deelt half ’tgeluck met eenen,
U dient voortaen gemack van ouderdom.
Schijn hier, ghij sult soo veel als allom blaken,
En warmen ’t all; ghy kont dit bedde maken
(30) Uw middelpunt, des’ muren uw rond-om.
Hagae 8. Aug.ti


[CH1630:003]
(DE VERSTELLING.)
Hebt Flavia vrij lief, en trouwtse toe: haer wesen
Begrijpt all watter schoons in andere kan wesen.
Zyn d’oogen wat te small, de mond is wijd gesett,
En zijnse van yvoor, de tanden zijn van ghett:
(5) En zijnse doncker, sij is light genoch daer tegen.
En valt heur haer wat uyt, wat isser aen gelegen?
Haer vell is ruijgh genoch: en zijn de kaken geel,
Wat schaet dat? ’thaer is rood. Den maeghdom schort niet veel;
Geeft haer den uwen, soo en sal haer geen gebreken.
(10) Daer d’elementen maer van schoonheit in en steken,
Dat moet volkomentlick behagen; is maer witt
En rood en ander fraeij daer in, vraeght noyt waer ’t sitt.
Die reucke-wercken koopt, sal lichtelick bevragen,
Hoeveel sij Musqueliaets, hoeveel sij Ambers dragen,
(15) Maer waerse leggen noyt. Hoewel dan ijeder deel
Een weinigh uyt sijn plaets, van ’t oud gebruijck verscheel,
Altoos een Anagram van schoonheit isser binnen.
Soo toont den eenen wel een lietjen naer sijn’ sinnen,
Een ander, op die wijs, vertoont het naer de sijn’;
(20) En elck sal ongelijck, en elck volkomen zijn.
Wat goed is, is bequaem, en allom soo te achten.
Wijfs zijn als engelen; de schoone, als die sich brachten
Van ’thoogh geluck ten vall; sij, buyten afslagh, sij,
Gelijck goed’ Engelen, van all verargren vrij.
(25) Onschoon is lijdelick, meer dan verloren schoonheit,
Die tot een’ bruijloft maer sijn’ lendenen ten thoon leydt
Kiest zijd’ en goud-draed uyt, hij die een’ langen keer
Reisveerdigh onderneemt soeckt laken en goed Leer.
Schoon, is meest vruchteloos: de kloeckste bouwluij seggen
(30) Dat beste landen naest de vuylste weghen leggen.
Oh! wat een plaester sal Sij wesen op uw hert,
Indien u ’tsondigen de jalousie haer’ smert
Voor desen heeft geleert; ’Ten kan u niet berouwen,
Ghij mooghtse, sonder spie, capoen, off ijet, betrouwen
(35) Uw, vijand, jae een’ Aep, die op haer eere pass.
Als Holland swemt, en duijckt, en legt sijn weiden drass,
Versekert het sijn volck, en ’tslijck bewaert sijn’ steden;
Soo doet haer aensight haer. Sij sal den dagh bekleeden
En decken als een wolck die voor de Sonne rijdt,
(40) Dewijl ghij, op ’tbejagh van saecken, buyten zijt.
Sij, die veel machtiger dan zee en soute baren
De Mooren witt doet sien; sij die naer seven jaren
Vernachtens in ’tbordeel in ’tClooster raken sal
En zyn geacht, en zijn, de beste maeghd van all.
(45) Sij die in barens-pijn de vroed-vrouw sal doen sweeren
Daer is geen barens-nood, maer watersucht te keeren.
Sij, die ick min geloov wanneers’ haer eere schent
Dan als een Toovenaers ’t onmogelick bekent.
Sij, niemands wedergae, sij laet u vrij behagen.
(50) Daer’s doch niet à la mode, of ijeder een wilt dragen.
14e. Aug.ti


[CH1630:004]
Sij stierf eerst, hij beproefd’ een weinigh haer te derven,
Hadd geen gevall daerin, en ghingh oock leggen sterven.
Aug.ti


[CH1630:005]
(AEN SIJN LIEF)
Doe mijn’ Siel saligher gescheedt stack in mijn’ leden,
En was in ondertrouw met d’uwe niet getreden,
Met d’uwe, vagevier: Trouwloose, noch in u
Ten einden a’em en kracht niet uytgekust, als nu:
(5) Doe, docht mij, was uw hert voor enckel wasch te roemen,
Uw’ trouw voor enckel stael. Soo gaet het met de bloemen,
Diem’ inde wieling strooijt: soo doet die vochte mond,
Hij kust en vleitse, maer hij troeteltse te grond.
Soo staet de torts en wenckt met vriendelicke stralen
(10) De duijseligge vliegh, die ’t met het lijf betalen
Oft met den vleugel moet: Soo komt de duijvel minst
Besoecken, die hij meest berekent in syn’ Winst.
Wanneer ick stae en sie een’ beeck ten bedd uijt stroomen,
En nae beneden toe half sluijmeren, half droomen,
(15) Half wacker half in slaep en rijden langs de voor
Daers’ aen verhijlickt is, haer oude boesem-spoor,
En kijven, en sien suer, en rimpelen, en swellen,
Wanneer sij maer een tack beleefdelick siet hellen
Die pas haer brauwen kuss, off dreigh’ het maer te doen:
(20) Sij die daer selver met haer knabbelend gesoen
Haer’ oevers onderkruijpt, en doets’ in ’t end ontranden,
En ruijscht’er hitsigh door, en breeckt haer’ echtebanden,
En scheidt sich van soo lang, soo lang haer’ lieven loop,
En stoft en snorckter op, en paeyt hem met de hoôp
(25) Van valsche wederkomst, in ’tvleijen vande neeren,
Die altyd wentelen, en nemmermeer en keeren,
En strijckt den boesem uyt, en draeyt, hem droogh, verbij;
Dan segg ick, dit ben ick, onnoosel, en dat sij.
21. Aug.ti


[CH1630:006]
VERTRECK
Gelijck de deughdighe gevoeghelick verscheiden,
En luijsteren haer Ziel haer lust niet meer te beiden;
    Dewijl de vrunden staen en seggen in ’tgeween
    Den adem iss’er uyt, en and’re seggen neen.

(5) Soo laet ons ruchteloos versmeltende vertrecken,
Geen’ traenen hooghen vloed, geen’ suchten-storm verwecken.
    ’Twaer onser Minn en vreughds ontheiliging begaen,
    Den Leeckebroederen haer’ heil te doen verstaen.

Aerdroering kan den mensch verschricken en beschaden,
(10) Elck gaet in watse deed, en watse duydt, beladen;
    Het eewighe gebeef van ’s Hemels ommekeer
    Was altyd machtigher, en de’ noyt ijemand seer.

D’ondermanighe minn van grove Minnaers herten,
(Die’r ziel gevoelen is) die moet het afzijn smerten,
    (15) Die doet het scheiden wee: de re’en is in de daed;
    Het scheidt de dingen daer haer wesen in bestaet.

Wij, die ons van soo fijn geslepen Liefde roemen,
Dat self wij twijffelen wats’ is en hoe te noemen,
    Wij, wederzyds gerust op ’s herten welgevall,
    (20) Onbeeren lichtelick lipp, hand, en oogh en all.

Ons een paer zielen, een, en maer een ziel te achten,
Off ick vertrecken moet, en voelt sich niet verkrachten;
    Sij lyden min als breuck, sij werden maer gereckt,
    Gelijckmen ’tsmedigh goud tot locht van bladen treckt.

(25) En meentmen ’tzynder twee, sij zijn maer twee te meenen
Gelijck een passer is met tweelingen van beenen.
    Uw Siel, de vaste voet, all werdt sij omgevoert,
    Gaet staende voets; en doch roert als haer tweeling roert.

Ia, schoon de vaste voet in ’tmiddelpunt gepaelt staet
(30) Soo haest als d’andere wat ruijmer om gehaelt gaet,
    Men siet hij leent’er naer, en luijstert naer sijn gaen;
    En komt sijn gade t’huijs, soo gaet hij weder staen.

Soo zyt ghij tegens mij; mij die gestadigh draeijen
En, als de losse voet, rondom end om moet maeijen:
    (35) Uw’ trouwe stevicheit royt mijnen omloop wiss,
    En doet mij eindighen daer hij begonnen is.
21. Aug.ti


[CH1630:007]
LAURA LATRONI THOMAE MARTINELLIO MONACHO DOMINICANO,
QUI EFFOSSO PETRARCHAE CADAVERI FEREBATUR
BRACHIUM DEXTERUM ABRIPUISSE
Seu furor invidiae est, seu spes insana nocendi,
    Quâ sacra Petrarchae diripis ossa mei;
Scilicet ut sparsi nusquam vestigia, nusquam
    Relliqua discerpti perstet imago viri:
(5) Impie, quam nihili es! quam quo contendis aberras
    Calle miser, quam se destruit iste labor!
Illatum decuit memores tot crimen in annos,
    Et praedatrices in tria saecla manus,
Ereptum terris aeterni vatis amorem,
    (10) Ereptum Laurae nomen utrique Polo,
Te tibi; quem par est memorem venerabilis umbrae
    Credere ad infandum diriguisse nefas,
Utque animae ingentis sceleri occursavit imago,
    Sic aliqua duro displicuisse scelus;
(15) Eradenda fuit quam nec Iovis ira nec ulli
    Eradent serâ posteritate dies,
Gloria, quâ stellas, jam non novus incola coeli,
    Attigit aeternâ fronde decorus apex,
Tum quoque cum fragili nondum defunctus amictu,
    (20) Sospes, et hac terris parte superstes erat,
Et poterat Petrarcha mori. Quo mortua demens
    Exanimi longum corpore membra rapis?
Tene immortali quoties tria verba locuto
    Tantillâ speres clade nocere viro?
(25) Ten’ coelos turbare gravem terrestribus umbris,
    Ut superum iubeas ora quod ossa pati?
Tota Cani fuerit facilis jactura sepulchri,
    Diogenem laedat parva rapina meum?
Impie, jam nihili es: sedes terrena beatas
    (30) Non tangit minimo coelite cura minor.
Quod magis invideas, minor est, jam coelite, Laurâ,
    Nec patimur damni quod peperisse velis.
Illa meis olim, fateor, confusa lacertis
    Brachia in amplexus incaluere pares,
(35) Illa meas ardens hederas, mea vincula dixi,
    Nec semel erratum est utrius utra forent:
Illa meae, fateor, coïtura in foedera dextrae
    Dextera, ni fato displicuisset, erat,
Dextera non ficti toties non parca furoris,
    (40) Incensi toties prodiga testis heri:
Sed brevis haec secum discussit inania vitae
    Fabula; par fumo qualis amabar eram,
Qualis amor, flammae, quam non delebilis ardor
    Educat, aeterni sanctus amoris amor.
(45) Hic ego nec proprij temeratâ lege sepulchri,
    Nec moveor vatis quo ruat urna mei.
Putres relliquiae, seu jam cinis estis, amantum,
    Non moror effossae quâ pereatis humo:
Ossa toris quondam quorum non degener usus,
    (50) Brachia turgidulis saepe revincta meis,
Non egeo vestri, melioribus ambior ulnis;
    Ambior assidui luce beata viri;
Petrarchâ potiore fruor: mortalis utrique
    Sarcina, si redeat, sit reditura gravis.
(55) Divulsura duos Clotho sociavit amantes,
    Vi denata, pari vita renata fide est.
I nunc, et modicae spolio bellator arenae
    Nobilis, egregiae praemia caedis habe.
Quos rapis, in cineres ibunt aetate lacerti,
    (60) Decipietque manus, arida praeda, tuas;
Decipiet, sparsasque vago per inane rotatu
    Omnis relliquias ora vel aura feret.
Haec Zephyri mites, haec te clementior Auster
    Pulveri honorato solvere justa parant:
(65) Quem voluit livor non esse, futurus ubique est;
    Participes populos jam facit urna sui.
Una capax Ovidj tellus fuit, una Maronis,
    Petrarcham toto condier orbe decet.
ult.° (30) Septemb.


[CH1630:008]
Vidde Laura il furfante
(Fosse ei Frate ò Pedante)
Vidde il mostro crudel, vidde l’insano
Ch’ al suo sepolto amante
(5) Involò ’l braccio e l’honorata mano.
E, già scorgendo il vanto
Che ne sorgea al violato Santo,
Ladro, disse, che pur i morti spogli,
Più gli dai che non togli.
(10) Struggendo questi sassi,
N’ergi al Petrarcha redivivo un throno;
E sò che sentirassi
Dalla nube che fai crepar, un tuono.
8. Octob.


[CH1630:009]
Pianse il braccio e la man Laura dolente,
Man et braccio da lei quante honorati
Tante homai profanati:
Quando il morto, innocente
(5) Quanto Roma in error, cosi presente
La consolò; Che stratio,
Laura, ti dai d’un braccio?
A dispetto de’ frati,
Preso sarà, non perso:
(10) Non vedi tu che vivo chi fù degno
Che t’ abbracciasse, inestimabil pegno,
Morto convien ch’abbrachi l’universo?
9. 8b. (Oct.) Hagae.


[CH1630:010]
PETRARCHA LATRONI
Anatomista infame,
Che l’arrabbiata fame,
L’ingordigia d’ Harpie
Scocchi sù l’innocenti ossa mie,
(5) Beccaio di mumie,
Guerriero fra li sassi,
Non ti stupir se qui morto mi taccio,
Mentre m’involi il braccio:
Men, vivo, sentirei se me involassi
(10) Un braccio à me, che s’à madonna un bacio.
12. 8b. (Oct.)


[CH1630:011]
’S PRINCEN SCHIP
Al legg ick veel op zij
En worstel met de baren,
Daer allerley gevaren
Te Loefwaert en in Lij
(5) Mijn’ gangen wedervaren;
’S Lands welvaert vaert in mij;
Hoe kan ick qualick varen?
25. 8b. (Oct.) navigans in Zelandiam secundo.


[CH1630:012]
PRAETORIA PRINCIPIS
Qui peream concussa ratis? Respublica mecum
Navigat et Patriae sub Iove summa salus.
Middelb. 10. 9b. (Nov.)

[CH1630:013]
PUTEANO EPISTOLAS INTERCEPTAS
Victores Batavos, quia libertatis avitae
Tutores, durum, quam bona caussa, genus,
Non pudet invisas vitâ donasse tabellas?
Quo ferus afflatu desijt esse Leo?
(5) Ite leves tabulae; salvas praesentia proprj
Numinis et flammas inter et arma facit:
Ite, fatemur enim Puteani nominis auram
Hostiles iram dedocuisse manus.

QUOD SIBI FACTUM VELIT,
SUISQUE
HUMANITATIS
ERGA HOSTEM
PROFESSOR CANDIDISSIMUS,
HUMANITATIS
APUD HOSTEM
ET BONAE MENTIS
PROFESSORI CLARISSIMO
ERYCIO PUTEANO
CONSTANTINUS HUGENIUS
A ZUYLICHEM
EQU.
PRINCIPI AURIACO
A CONSILIIS ,
ET SECRETIS
FACIT
L. M. Q.
HAG. COM.
POSTR. NON. DECEMB.
MDCXXX.



Continue

[CH1631:001]
IN GROTIJ INSTITUTIONES IURIS BATAVICI
Quae patriam observat Grotius servare, reservat,
    Quae putat in patriâ non patria esse, putat.
Quid scriptore putas, Lector, tam sana putante,
    Quid melius tam non sana putante putas?
(5) Non puto, quae putat hic lectu bene digna, putanda,
    Quae putat hic lectu non bene digna, puto.
Ludibundus. Hag. 29. Ian.


[CH1631:002]
MUTILUS MANU DEXTRA GLOBO FERREO ABLATA
O si dextra minus, quanto mage dextra fuisset.
    Quae nunc laeva minus, sors mihi laeva fuit!
Certe laeva magis, non tam male laeva fuisset,
    Quae sic dextra nimis non bene dextra fuit.



[CH1631:003]
IN D. HEINSIJ AD SYLVAM DUCIS ALIBIQUE
IN BELGIO AUT A BELGIS RERUM
GESTARUM A.° 1629 HISTORIAM
Fatalis anni saepe concussas vices,
Obversa fatis fata, nutantes deos,
Dubiâque sortem lance librantes diu,
Tandem Batavos, triplicisque adoreae
(5) Frondem implicantes Frederico tam suo
Quam non Ibero durior laurus fuit.
Auri natantis, Occidentis viscerum,
Vectae Corinthi, velleris Peruvij,
Argo Batavae sponte submissas rates:
(10) Oppressa Civis non sepulti moenia
Somno merove, teste Phoebo, pallidâ
Sorore, cumque siderum prius choro
Fugatum Iberum, vi superbos poplites
Flexos Batavâ, supplices saevas manus,
(15) Vitaeque lucem perditâ Vesaliâ
Lucro putantum, mox pudore, mox metu
Fati irruentis aestimantium nefas.
Collapsa retro signa, victrici fugam
Aquilae imperatam, ponte vix uno satis
(20) Constante tot prementium vestigijs
Trementiumque: detumentem Schetzium
Sub Frederico, pressa retro flumina,
Colles subactos, aequor ingestum solo,
Vallum procellis; Berghij segnes dolos,
(25) Praevisa tela, colliquatam grandinem,
Serique tuto fulminis spretas faces:
Et mox vetusta caeduae cacumina
Frondata Sylvae, vindicatum patriae
Decus, superbam rebus adstructam fidem
(30) Testatur aetas quam videmus, et negat
Vidisse praesens, asseritque et ambigit,
Suspensa toto tota de miraculo.
Iam fluxa coeli puncta, denascentium
Momenta rerum, paene dum nascentium,
(35) Quâ vi moremur? excidit quod est, fuit
Quo nunc fruamur, abest magis quod nunc adest:
Vicisse parvi est, si, quod est victoriae,
Constat fuisse, nec triumphus se capit.
Sic sensit ingens Heinsius, sic entheus
(40) Dictavit ardor gestienti dexterae:
Et asseramus, dixit, aeternum suis
Ducem Batauis: Fredericum posteri
Coaevum adorent; occupet mens et manus
Aevi ruentis improbe alatas faces;
(45) Si Sylva vinci, si potest Vesalia,
Si vesper omnis, vesperi possint rotae,
Auriga saecli possit, invicti dies,
Et fata possint, obruant nullae vices.
Vesaliae parentis aut Sylvae vicem.
(50) Victura verbis charta suffecit fidem;
Aeternus annum scriptor includens sibi
Fecit perennem; fascinata saeculi
Momenta credas, nesciunt stellae fugam,
Torpent gelatae, quae fuere sunt tamen
(55) Et stant futurae; segnis obstupentium
Amnis dierum repit. intentae sibi
Noctes morantur, omnis aut retrospicit
Aut cessat hora, spectat, aut spectaculo
Prostat sequenti: nil agis praesentium
(60) Egene semper et flagellator Deus,
Non omne saevo saeculum indulget tibi
Quae, quâ rotator fata quadrigâ vehis,
Detraxit annum, justior tuâ manus
Valentiorque, sive quid plectro Deum
(65) Certare, seu petorrito aurigam juvat.
En de triumphis hinc tuis, et hinc tuis,
Hic ductat Heinsius suum, hic dictat suos.
Fuisse Troas, Ilium, Teucros duces,
Nil Cecropis restare, nil Sidoniae
(70) Reliquum furentis, de tot aggestis solo
Saxis saloque, si vel hoc reduces velint,
Speluncam amantes non reperturos suam,
Non esse Romam, non Quirinales Deos,
Cadaver Urbis aeviternae, umbram coli,
(75) Tot rudera inter pene jam septem sibi
Latere Colles, exules frustra domi
Aras et urnas et penates quaerier.
Haec tu trophaea vindica sîs, hoc tuae
Ferox peremptor imputa damni rotae:
(80) Nassovium est, durare, bis Nassovium,
Quod Heinsio debetur, indomabili
Annis triumpho, perpetis victoriae
Lauro recenti semper, et semper novâ,
Et gloriae superstitem et saeclo et sibi
(85) Perenni adesse posteris praesentiâ.
Cum se fuisse quicquid est, aut jam fuit,
Aut in futuri nocte concubiâ latet,
Poterit fateri, sive nolit, obsitum
Annis situque. Sic fatebitur tamen,
(90) Hoc, sospitantis Heinsij praesens ope,
Hoc vis Matancis facta, pax Sicambriae,
Hoc Sylva dicet, hoc Vesaliae dies,
Hoc Fredericus Victor, hoc Batavi; Sumus.
14. Feb. Hagae.


[CH1631:004]
IN DIVITEM DEFORMIS AEDIFICIJ AUTOREM
Midae-Vitruvj rudis indigestaque moles,
    Auri Stultitiam passus acervus hic est.
Dispiciant superi, quae nos fortuna beatos
    Tertia, nec dives, reddiderit, nec inops,
(5) Si, quo nil habuit paupertas durius in se,
    Ridiculos homines nunc faciunt et opes.
3. Mart.


[CH1631:005]
QUAERITUR
Poscit restitui Titius quam Maevius agnam
    Possidet, et, si vis, lege probemus, ait.
Maevius, Agna mea est, clamat, vivamus amici;
    Nil mihi cum turbâ judicij, agna mea est.
(5) Dicite, caussidici, num sit victoria pluris,
    Nec cecidit caussâ qui cecidisse timet?
3. Mart.


[CH1631:006]
MULUCEPS
Quaero, mea an par sit snperis an iniqua potestas,
    Res unas facio non faciendo duas.
4. Mart.


[CH1631:007]
REBIL
Adverte Stoa, versor in tuo sacro;
    Quis liber et non liber et tamen est liber?
17. Mart.


[CH1631:008]
DE AMICO GRATULANTE NATALEM TERTIJ FILII
Qui ter felici, feliciter, inquit amicus,
    Quâ ter sum felix non velit esse quater.
19. Mart.


[CH1631:009]
AD ARN. VINNIUM I.C. IURISPRUDENTIAE
CONTRACTAE LIBROS EDENTEM
Obstupui, de re dictâ cum dicere velles,
    Posse, vel, ut posses dicere, velle legi.
Obstupui magis, ut legum prudentia mole
    Paene suâ imprudens, obvia facta stetit:
(5) Quasque vagis, inquam, setis, tot saecula, scopas
    Laxavistis, opus qui redimiret erat.
Ergo forum verris, Vinni, non fasce soluto:
    Laudo licet serae sedulitatis opem;
Hac tua tot veterum phaleris compendia praestant:
    (10) Quâ minor est pugni robore passa manus.
24. Marty.


[CH1631:010]
IN ANTERIOREM HAGAE SYLVAM (HET VOORHOUT) PRINCIPIS NUPER
JUSSU FREQUENTIORI TILIÂ CONSITA
Hagae delicium, cantatae frondis amictu,
    Saepe poetarum laurea, semper amor,
Nobilis, et non hac deliri, stova cuculli,
    Rara diu prisco sylva decore steti;
(5) Et placui simplex Batavis: si digna videri
    Nassavijs vellem, ter triplicanda fui.
Hinc, spatijs multo nuper quincunce repletis,
    Spissior aestivos arceo tota canes.
Quid non Auriaco metuant victore Brabanti,
    (10) Gloria cui Sylvae non satis una fuit?
9. Apr.


[CH1631:011]
IN EANDEM
Me quoque Nassovij ducunt in saecla ligones.
    Perpetui, quando non ero, sylva Ducis?
15. April.


[CH1631:012]
IN HORTULUM P. MAURITIJ divkuklon
Quidni Mauritius geminos calcaverit orbes?
    Orbis Alexandro non satis unus erat.
20. Apr.


[CH1631:013]
EEN VERGETEN PEERD
Mijn peerd gaet slijten datmen’t siet,
En ’t eet en ’t drinckt en anders niet;
Wat reden is hier uyt te delven?
’Tvergaet om dat het niet vergaet.
(5) Wat raed? de plaester legt op straet:
Verstaet ghij ’t niet? ’tverstaet sich selven.
In anchoris ad Rammekense castrum, 11. Iunij.


[CH1631:014]
IN GROTIUM DE VERITATE RELIGIONIS CHRISTIANAE
Mirate lector qui novam veteri manum
Falci applicavit scriptor inter maximos,
Quo nempe cramben otio grandi satur
Orbi recoxit, apparatu vix novo?
(5) Cessa stupere, non leves causae latent,
Non vile lucrum duxit ingentem manum,
Post exaratos quot legat nemo libros,
Gravemque causam, jam gravem, assertoribus,
Quanti extricari opinionum amfractibus
(10) Et nosse quae sit veritatum veritas,
Tantidem et illud scire nostra interfuit
Quae Grotius cepisset, et quae Grotium.
    Navigans Dordraco Gorichemium. 13. Aug.ti


[CH1631:015]
GALLICO
Des Heeren goedicheit verbreijd ick sonder end
En maeck den volckeren sijn hooge trouw bekent.
Want, buyten twijffeling, ’t is een besluyt dat vast staet
Dat syn genade duert, gelijck de loop gepast gaet,
(5) Van all de hemelen, die nergens en gebreken,
Ontwijffelick besluijt van sijn betrouwbaer spreken.
  Intra Heusdam et Castra Drunensia. Septembri.


[CH1631:016]
13. SEPTEMBER 1631
Tant a eu l’enemi envie de bien faire
Qu’il est peri d’ardeur de mettre pied à terre.
20. Septemb.


[CH1631:017]
AD APOSTATAM PROELIO NAVALI ELAPSUM
Naufrage, sed Fidei primum patriaeque sacrorum,
    Agnati decoris mox et amicitiae;
Quo fugis infensi demens compendia fati?
    Oblatae poteras mortis obire diem.
(5) Non poteras; instat gravius, quo plectere discas
    Naufragium superos non sine naufragio.
In castris prope Bergam. 10. 8b (Oct.)


[CH1631:018]
AEN GR. IAN VAN NASSAU
    Schipbreuck, eerst van ’tgeloof en ’s Vaderlands vertrouw,
    Daer nae van d’eere noch en vriendschap van Nassau;
Waer vlucht ghij onbedacht des Hemels korte wraken?
Ghij kost aen stervens uer en oneers eind geraken.
    (5) Ghij kost niet; u gebrack te leeren doe ghij weeckt,
Dat God die schipbreuck met noch swarer schipbreuck wreeckt.



[CH1631:019]
EPITAPHIUM VARENNAE NOBILIS GALLI, MUSICI ELEGANTISSIMI
Orpheiam terris animam raptura Varennae
    Impia cum foderet nobile sica latus,
Creditur, occluso voci pulmone, canorum
    Vulnus olorinis ingemuisse modis.
(5) Et misisse aliquis lapidem de marmore Thebas
Aurito, pueri qui tegit ossa, neget?
In castris prope Bergam. 15. Octob.


[CH1631:020]
GRAFSCHRIFT VAN FIJTJE REIJERS
Copie van een’ Serck
Bij niemanden betreen,
Gevonden in een’ Kerck
’T jaer 3. mael 10. en 1.
(5) Liefhebbers inden aerd van ’t Kneuterdijcks onthael,
    Van Jmbeern-hout en keenen,
    Van altijd warme schenen,
Van ’t vriendelick genoij, van ’t vrolick middagh-mael,
    Van ’s avonts noch een praetje
(    10) Op ’t sprottjen en ’t Salaetje,
Van oesters in den Most, van Neersen aen den mond,
    Van Frontignac voor Heeren,
    Van Sommetjens met eeren,
Van kelckjens sonder voet, van fluijtjens sonder grond,
(15) Van volgme nae, in ’t Lang, van Guillemette, in ’t rond,
    Van, met de Marmeladen,
    Veneetsche Masqueraden,
Van Peer en Abricos en druijven als succaden,
    Van Té en Truij en Tenn,
(20) Van Maeij en Maeij en Aecht, van Ariaen en Jenn.
Van Beulingen voll spex, van wafelen voll eijers;
Treckt all die tanden uijt en maeckter om dit graf
    Eene beene kroontjen af,
Hier leit het all in d’asch met fijne Fijtje Reijers.
    (25) Ende was, daer ick ’t las
    Wel te pas, door een glas
    Met een plas van ’t gewas
     Daer de Moffen
     Soo op stoffen,
(30) Geteeckent met den jnt van menigh Rijnschen traen,
    Ter eeren van ’t vermaen
Van soo veel soet geslemps, van soo veel lecker suijgens,
    Boshuijsen, Dorp en Huygens.



[CH1631:021]
AD ADR. VERGOES, IN CONCILIO PRINCIPIS COLLEGAM
INTEGERRIMUM. DE DOMO NATALI IOANNIS SECUNDI
Goesi, digne meo sanguis cognate Secundo,
    Digne vir egregij posteritate viri;
Si vacat, et nosti, rogo quo pulcherrimo magnum
    Nascier indigenam viderit Haga loco,
(5) Certus honoratos Lauro vestire penates,
    Certus ad augustos addere thura Lares.
Ut vacet, et nôris, jam non rogo; clarior Haga
    Ambiguo, in partem laudis ubique venit.
Vera licet lateat: non est ingloria de qua
    (10) Forsitan hac dubites vagijt ille domo.
27. 10b. (Dec.) Hagae.


Continue

[CH1632:001]
IN DOCTORATUM ER: PUTEANI. 1632
Iussus Atlantiades Puteano tradere si quae
    Credat adhuc superûm dona deesse Deûm,
Perculsus praesente viro titubavit, et, esto
    Doctior, ut nequiit dicere, Doctor ait.
20. Ian. Hag.


[CH1632:002]
IN ALBO ISAACI GRUTERI, EX ADVERSO D. HEINSII
Grandis amicitiae felix vicinia, quam te,
    Te solâ cupiam perpete posse frui!
Claude librum, quaecumque malâ mihi sorte sinistra es
    Dextra, quid Hugenio distrahis Heinsiadem?
(Hag. Com. IV. Cal. Feb. = 29 Jan.)


[CH1632:003]
IN FILIUM BARLAEO NATUM QUA DIE LECTIONEM
PUBLICAM AMSTELODAMI AUSPICABATUR
Mascula Barlaeo proles agnata loquenti
    Grande sapescenti prodidit omen Yae.
Arrigite, Amstelii, quâ jam ditescitis, aurem,
    Illa mares urbi vox dabit, illa viros.



[CH1632:004]
IN EUNDEM
Utile Barlaeus veteri juncturus honesto,
    In specimen proles mascula, dixit, ades:
Adfuit, et placuit populo paradigma; sed illa,
    Illa magis, subitos verba datura viros.
Hag. 5. Feb.


[CH1632:005]
IN EFFIGIEM CHRONI PENNAS AMORI PRAESCINDENTIS
[Grieks-]Eúpteros,[-Grieks] alternis poteram reditare Cupido,
    [Grieks-]Apteros,[-Grieks] aeternus jam comes, inquit, ero.
Increpuitque senex quae non peccaverat alam
    Sollicitas, segnes plectere tela manus.
9. Martij.


[CH1632:006]
IN LIBROS ICONUM ILLUSTRIUM VIRORUM ANTON: DYCKII
Vivitur ingenio: servat cum vertice dextras
    Dyckius, et, sunto caetera mortis, ait.
11. Mart.


[CH1632:007]
IN MEAM IBIDEM EFFIGIEM
Hugenium illustres inter mirare? necesse
    His umbris lucem quae daret umbra fuit.
11. Mart.


[CH1632:008]
IN IPSIUS DYCKII EFFIGIEM
Os aliquis frontem atque oculos imitarier aude
    Dycki, nemo manum non imitabilem.
11. Mart.


[CH1632:009]
SUR UN ST. PIERRE DE IEAN LIEVENS
Ce Pierre est plus heureux que l’autre n’a peû estre,
En ce qu’il ne sçauroit dissimuler son Maistre.
19. Marty.


[CH1632:010]
Si Pierre se voyoit dedans la repentance
    Où ce Peintre l’a veu,
Il se repentiroit dans sa ressouvenance
    D’en avoir eu si peu.
20. Mart.


[CH1632:011]
Ars nimia in vitio est; haec mel suspiria vincunt,
    Hae mannam lachrymae, [Grieks-]Pétros éklause pikrôs.[-Grieks]
20. Mart.


[CH1632:012]
Ainsi pleura St. Pierre, ainsi de cette pierre
La main de l’Eternel fit sortir un ruisseau.
Et, pour nous estonner d’une merveille entiere,
Sa verge ne fut rien que le chant d’un oiseau.
21. Mart.


[CH1632:013]
IN EFFIGIEM MEAM, MANU I. LIVII
Picturae nec lingua deest, ne fallere, nec vox;
    Hugenii facies haec meditantis erat.
Si quaeras animam, spirantem quisque videbis,
    Qui attuleris qualem Livius intuitum.
5. Apr. 1632.


[CH1632:014]
IN TELESCOPIUM
Diis, dicas, liceat tandem mortalibus esse,
    Si procul et prope, et hic esse et ubique queunt.
5. Apr.


[CH1632:015]
IN IDEM. AD I.C.TUM
Qui de naturâ Contractus dicere sollers
    Grandia de moto limite bella moves,
Iam de contractu Naturae dic, et an aequum,
    De stadio passum qui facit, ille facit?
8. Apr.


[CH1632:016]
DES MESMES LUNETTES
Qui dira si le Tentateur
N’avoit l’usage de ce verre,
Des lors qu’il monstra au Seigneur
Tous les Royaumes de la Terre?
8. Apr.


[CH1632:017]
IN METIUM TELESCOPII INVENTOREM
Tot stadiis distans Metio non excidat Io
    Quot bene servari non potuit radiis.
8. Ap.


[CH1632:018]
IN EFFIGIEM GERARDI MERCATORIS GEOGRAPHI RUPELMONDANI
Parva Rupelmondae pars est Mercator, et illa
    Pars mundi, et Mundus pars quotacumque viri.
Quis capit hoc, partis partem non totius esse,
    Vel, si sit, totum parte capi et capere?
11. Apr. die Paschali.


[CH1632:019]
IN EANDEM
Impiger extremos currit Mercator ad Indos,
Sic Laurum sibi, sic, Lector, tibi repperit aurum.
13. Apr.


[CH1632:020]
DE PERSECUTIONE VIRI DOCTISSIMI
Vexarier livore miramur virum,
Quem persequi quivis potest, nemo sequi?
7. Maii Hag. in cubiculo Principis.


[CH1632:021]
SUR LE PORTRAICT D’UN DECAPITÉ
Quelle des deux a decreté,
La Iustice, ou la phrenesie,
Qu’un homme soit decapité,
Et puis pendu en effigie?
7. Maj. Hag. ibidem


[CH1632:022]
AU BARBIER.
C’est certes un mestier de neant que tu fais,
Qui ne fais les cheveux qu’à ceux qui les ont faicts.
8. Maii. Hag.


[CH1632:023]
(IN ’TVEEN)
Est locus in Batavis, ubi nec gratissimus haeres
    Terram defuncto non velit esse gravem.
In ’tveen. 25. Maii.


[CH1632:024]
IN AULUM
Saepe caput quatis, Aule; bene est, hoc amphora poscit,
    Quae dubitat sitiens plena sit an vacua.
Ibid. eodem die (25 Mei).


[CH1632:025]
LUCANUS LIB. 4. v. 476
Ieughd, vrije Ieughd alleen voor eenen korten nacht;
Besteedt die kleine wijl aen ’t uyterste gedacht.
Daer is gheen Leven kort, aen die sich in dat Leven
Syn’ eighen dood kan geven:
(5) En die sijn sterven in ’tgemoet gaet, eer hij sterft,
Verdient gheen minder lof, dan die het wachten derft.
Siet op het ongewiss van ’s Levens wedervaren,
En d’eer is even groot in lang gehoôpte jaren
Te korten metter hand of weinigh wesens tijd.
(10) De will is ’t tot de dood die gheen geweld en lydt.
Hier is geen vluchten aen: Wij sien van allen deelen
De messchen op ons’ keelen.
Strijckt self uw’ vonnissen, en wijst u elck ter dood,
Wegh met de vrees, en maeckt gewillicheit van nood.
(15) Een wolck van veel gevechts en sal ons’ eer niet blinden,
Gelyck men leghers siet, die all’ haer’ pijlen winden
In ’t swarte van den nacht, daer lijf en lijf op een
Malkanderen verdruckt, en maeckt de dood gemeen,
In ’tsmooren van de deughd. Ons doet den Hemel vinden
(20) In een schip, onder ’t oogh van vyanden en vrinden.
De Zee sal tuijghen, ’tland sal tuijghen, en die klipp
Sal tuijghen van dit schip;
Twee leghers sien op ons van twee verdeelde zyden;
’Ksie, ’tLot bereydt wat groots tot voorbeeld in ons lyden.
(25) En all wat wapen-trouw, en hertelicke deughd
Voor desen heeft gepleeght, sal swichten voor ons’ Ieughd.
Wij weten ’t, Caesar, ’t is, voor u, als niet met allen,
In ons geweer te vallen:
Maer dit belegeren belett ons meerder pand
(30) Van liefde voor te doen. ’tSchynt dat het Lot sich kant,
En snoeyt daer in ons’ eer, dat ons’ aenstaende weesen,
En ouderen, en all, niet hier en mogen wesen.
Nu sie de Vijand ons ontemmelick gemoed,
En vrees het rasende, en licht ter dood gemoedt,
(35) En sie met vreugden aen, dat een schip, en niet schepen
Verstrickt zijn in sijn touw. Men sal ons willen slepen
Met hope van verdragh,
En tasten ons in ’thert met vuijl verlengh van dagh.
Maer och! ofts’ onse dood, en nu maer enkel’ daden
(40) De dobbel’ eere de’en van toesegh van genaden!
En saghen soo dat ons geen wanhoop doet vergaen,
Wanneer wij ’twarme stael ten darm in sullen slaen!
’T moet met een’ groote deughd verdient zijn, dat dit sterven,
En onder dusenden soo weinigh volx te derven
(45) Verlies bij Caesar heet’. All saegh ick dan all kans,
’K en weeck nu niet een’ voet voor d’eere van te hans.
’K en acht gheen leven meer, Gemannen, ’theete wenschen
Van sterven prickelt mij. Ick raeser nae. De menschen
Die op het sterven staen, verstaen dien lust alleen;
(50) Die langer moeten tre’en,
Werdt dat geluck gedeckt; de Goden willen ’theelen
Dien ’t sterven niet gebeurt, en ’tLeven sou vervelen.
Ad Mosae-Trajectum 21°. Iul.


[CH1632:026]
14. AUG. 1632.
MAESTRICHTUM.
HIC MARS TUMET
Si qui Maestrichtum tentas subvertere, vertis,
    Cogeris invitus dicere, Mars tumet hic.



[CH1632:027]
AD IESUITAS, TRAJECTO EXPUGNATO
Fratres et socios adhuc potestis
Prolapsae Batavos habere Romae
Romanae Socij Paternitatis,
Si quam veste palam nigrâ venusti,
(5) Quam comi gravitate, quam decorâ,
Tam candore cato, sed innocenti,
Serpentem referatis et columbam.
Ad Trajectum.


[CH1632:028]
DE MONTECUCULO ET OSSA IN PALATINATU CAESIS
Stratum Ossae Montem strato imposuere Sueci.
Iam nihili est vetus hoc, Imponere Pelion Ossae.
2. Septemb. ad Maestrichtum ludibundus.


[CH1632:029]
IN ADVENTUM GODEFR. WENDELINI IN CASTRA TRAJECTINA
Qui Wendelino miles occurris meo,
Occurre mitis; arma, vim, noxam, dolos
Averte, si Batavus es, si noster es,
Averte charo vertice, et charissimo
(5) Nuper Batavis. Non Iberi (spondeo)
Candor ruboris iste contraxit luem.
Innoxium, paci, Deo, Musis sacrum
Puteani amicum et HugenI, Belgam vides.
Per sacra Musarum, Dei, pacis, rogo,
(10) Parce innocenti, parce. quid multis moror?
Ab Archimede tempera saevas manus
Qui Wendelino miles occurris meo.
Ad Maestrichtum, raptim ac ludibundus
inter mille avocamenta. 8. Sept.


[CH1632:030]

IN PUTEANI BRUMAM
Si similem, Puteane, rei decet esse tabellam,
    Errasti, non haec frigida Bruma tua est.
23. Sept. ad Maestr.


[CH1632:031]
IN PAPENHEIMII RECEPTUM
In Batavos prisci revocat miracula mundi
    Westphaliam fugiens jussus adire latro:
Quo nos daemonio fati clementia purgat,
    Nunc quoque vicinos mandat inire sues.
5. Oct. ad Traj: Mos.


[CH1632:032]
INSCRIPTIO LIBELLO GALLICO MARCI BONNYERS
IESUITAE QUEM DONO MITTEBAM RECTORI
SOCIETATIS TRAJECTI AD MOSAM
Pace tuâ, aut nihili est Expurgatorius Index,
Qui tanti est, Pater, aut haec Purgatoria purgat.



[CH1632:033]
Je n’estime plus rien l’Indice expurgatoire,
S’il ne donne la purge à ce fol purgatoire.
7. Octob.


[CH1632:034]
IN IESUITAE POESIN POLITISSIMAM
Libellus iste, quem videtis, hospites,
Et mundus et faecundus et facundus et
Profundus et rotundus et iucundus est.
Quam clarus est, tam charus est, quam vastus est
(5) Tam castus est; tam mollis est quam follis est,
Sed vanus est, quam planus est, et est mendax,
(Iam claudicas Iambule, et cupis claudi)
Est Iesuita porro, quid sit, et non sit?
[Oudere versie:]
IN PIA HILARIA ANGELINI GAZAEI IESUITAE
Libellus iste, quem videtis hospites,
Et mundus et facundus et rotundus est,
Et asper est, et laevis est, et est levis,
Et est gravis, carpendo laevis, et levis
(5) Monendo, seriusque ridendo et gravis,
Est blandus, est morosus, est utrum libet,
Modestus est et est ferus, molestus est
Et est gratus, facundiâ modestus est,
Ferus reprênsione, gratus est stilo,
(10) Mendacio molestus est, est fabulâ
Modestus; acer intus, eruditus est
Foris, subtilis intus est, planus foris.
Est Iesuïta porro; quid jam non erit?
Ludibundus ad Mos. Traj. 8. Octob.


[CH1632:035]
SUR LA RETRAICTE DE PAPENHEIM EN WESTPHALIE
Ce miracle est considerable,
Autant que l’autre, des Trouppeaux
Que le Sauveur donna au Diable,
Qui chasse Papenheim et l’envoye aux porceaux.
13. Oct.


[CH1632:036]
Suggesta flagris dedicata criminum
In quae paternâ labe mortales ruunt
Uno nocentes, omnium coelo rei,
Suggesta sacra veritati et gratiae;
(5) Mysterio sub carne praesentis Dei,
Agni innocentis omnium noxae dati,
Sacrae cathedrae gloriae in coelis Patri,
In orbe paci, perstrepunt, tremunt, tonant,
Induciis, non pace, non induciis,
(10) Et pace rursum, aerariis, synedriis,
Aulâ, foro, legationibus, patrum
Scitis, tributis, legibus, bello, tubis;
Fremunt, tonantque (quid moror?) Republicâ.
Credam daturos Caesari, quod Caesaris,
(15) Qui nec relinquunt Caesari, quod Caesaris?
Ad Traject. 24. Octob.


[CH1632:037]
(TUBULUS TABACO IMPLETUS)
Quod placeo, fumo est: ne dicam, gloria Mundi,
Quo praeponantur jure Falerna mihi?
penult. (30) Octob. ad Maestrichtum.


[CH1632:038]
PHYLLIS AGNITA. EX HISPANIS
Occurrit velata suo sua Phyllis amanti;
    Agnitaque, Ut non te fallere, Thyrsi, rogat,
Nec potui non visa? Rogas, homicidula? sensi
    Sanguinem, ait, plagis emicuisse meis.
24. Decemb.


[CH1632:039]
IN ACERBULAM PUELLAE EFFIGIEM
Non loqueris, formosa, sed est in nutibus illis,
    Est quod amans audit, Iulia; non patiar.
Decemb.


Continue

[CH1633:001]
PROBLEMA. EX HISPANIS
Quaeritur efferri manibus si debeat Orbis
    Machina, quot corbes impleat omnis humus?
Si corbem facias, respondet tota Mathesis,
    Dimidium terrae qui ferat, ajo duos.
4. Ian.


[CH1633:002]
EDICTUM UNDE VI
Exutus hinc et inde grandibus bonis
Praetoris exspes Irus implorat manum.
Hic Unde vi promittit interdicere.
At alget ille et esurit: quid Unde vi?
(5) Quin unde vivat, Praetor, hoc praestes rogat.
4. Ian.


[CH1633:003]
(DISCRIMEN NAVIGANTIS ET SUB TONSORE SEDENTIS)
Ille mari vehitur, huic stricta novacula supra est,
    Et dubitet quo quis mavelit esse loco?
Ille tribus digitis a letho distat, hic uno,
    Hic hominis dextrae subjacet, ille Dei.
4. Ian.


[CH1633:004]
IN AULAM
Aulicus aulaei paries velatur amictu:
    Si quis inest aulae candor, ubique latet.
4. Ian.


[CH1633:005]
AD AMANTES VIRGINIS ET VIDUAE
Hem pueri, quam diverso candetis amore!
    Angustae Corydon, Titijre tu patulae.



[CH1633:006]
IN EFFIGIEM REGIS SUECIAE
Coelum aliquis coelo, stellas expressit et ignem,
    Primus hic armati fulminis effigiem.
Ian.


[CH1633:007]
AD IULIAM
Quid fugis os ori, quid figere labra labello?
    Iulia, ad-orari si patiare, Dea es.
Ian.


[CH1633:008]
DE AMICIS PERPETUO COAMBULANTIBUS
Copula amicorum nunquam divisa vagatur:
    Hanc individuum dixeris esse vagum.
Ian.


[CH1633:009]
AD SEPULCHRUM REGIS SUECIAE
De Terrae motu posthac male quaeritur; illam
    Gustavi cinerum, cum tremit, umbra quatit.
Ian.


[CH1633:010]
(IN LYRICUM MALE EXCEPTUM)
â Chrijsidis ante fores extinctâ cum face moestum
    Occinuit pluvio sub Iove Gallus epos;
Cum per adoratas ingratâ sorte fenestras
    Obruit innocuam saxea grando Lyram.
(5) Galle, quid exardes? movisti saxa canendo,
    Par tua, par Orpheî gloria et Amphionis.
21. Ian.


[CH1633:011]
IN HORTUM SUBURBANUM PH. DOUBLETIJ REIP. HAGANAE A
SECRETIS
Qui de Doubletia, proclivi vespere, villa
    Naribus, ore, oculo pastus, et aure redis,
Quaero, suburbani mage te nitor, hospes, agelli
    Cepit, an urbani cum sale candor Heri?
(5) Ambigis: et quam par, inquis, lactuca labello est,
    Quam bene quam culto cultus agellus hero!
26. Ian.


[CH1633:012]
AD AMICUM, CUM CORREPTAE IN EPIGRAMMATE SYLLABAE
LONGAE ERROREM EXCUSARET
Candidulas ad amicum ab amico pectore voces
    Nec pede, nec librâ pensito, nec numeris.
Pondus in affectu est: sciolos incuria verbi
    Vexet, et e longâ litera facta brevis.
(5) Tu tamen, ut subeas aliquid pro crimine poenae,
    Iam, rogo, succedat Littera longa brevi.



[CH1633:013]
AD EUNDEM
Nihil est iniqui: quantitate lapsus es,
Et quantitate postulo plecti velis.
29. Ian.


[CH1633:014]
IN IACOBI GHEINIJ EFFIGIEM PLANE DISSIMILEM. SCOMMATA
Talis Gheiniadae facies si forte fuisset,
    Talis Gheiniadae prorsus imago foret.



[CH1633:015]
(ALIUD)
Haereditatis patriae probus Pictor
Invidit assem Gheinio, creavitque,
Quem recreet semisse posthumum fratrem.



[CH1633:016]
(ALIUD).
Quos oculos, cuius video sub imagine frontem?
    Desine, spectator, quaerere, non memini.



[CH1633:017]
(ALIUD)
Gutta magis guttae similis fortasse reperta est,
    Tam similis guttae non, puto, gutta fuit.



[CH1633:018]
(ALIUD)
Geiniadem tabulamque inter discriminis hanc est
    Fabula quantillum distat ab historia.



[CH1633:019]
(ALIUD)
Tantum tabella est, si tabella quae bella est,
    At haec, tabella bella, bella fabella est.



[CH1633:020]
(ALIUD)
Cuius hic est vultus, tabulam si jure peculj
    Quisque suam possit dicere, nemo sui?
18. Feb.


[CH1633:021]
(ALIUD)
Rembrantis est manus ista, Gheinij vultus;
Mirare, lector, et iste Gheinius non est.
Eod. die.


[CH1633:022]
AD POSTHUMUM, DE PICTORE MEDICUM
Olim quem toties errasti prostitit error;
    Quem mox errabis, Postume, terra teget.
18. Feb.


[CH1633:023]
Si nigra scribuntur vaccinia, nigra leguntur,
    Alba eadem si quis scripserit, alba leget.
23. Feb.


[CH1633:024]
IN EFFIGIEM MAGNI IANITORIS REGIS ANGLIAE MANU I. LIVIJ
Monstrum horrendum, informe, ingens cui lumen ademptum
    Si foret, Anglorum jam Polyphemus erit.
24. Feb.


[CH1633:025]
IN PAULLUM
Timet venena Paulus, et nummis tribus,
    Tribus, non hebdomalibus, sed menstruis
Qui salviâ se salvet assumit coquum:
    Paulum venena non necabunt, sed fames.
27. Feb.


[CH1633:026]
AD P. DOUBLETIUM, CUM PRIMAM IN PARUM PRODUXISSET
Syluestrem tenui musam meditatus avenâ
Nuper, ut in tenuem correpta est, longa parentum
Ordine, longa gravi, claris natalibus, ortu
Sijllaba; Grammaticae tandem sua damna rependis
(5) Scilicet, et tenuis fortunae, stirpis egenae,
Progeniem, non grande, parum, large producis.
Mirer an invideam? invideo, dulcissime rerum,
Invideo, ut video quantum tibi compede laxâ
Libertas, quae sera, tamen respexit inertem,
(10) Ludere quae velles calamo permisit agresti.
Hag. Cal. (1) Mart.


[CH1633:027]
R. HONERDO VIRO SUMMO C. HUGENIUS S.
Faecundos calices, qui me fecere disertum,
    Cum gravis ad Lances causa tuenda fuit,
Cum tres Lucanum socij fecere Poetam,
    Quartus in historiâ jussit habere locum,
(5) Faecundos, Honerde, probo: facundia vino
    Cocta, parum, nî me fallo, coacta fuit.
At causâ certante tamen certavimus, et jus,
    Scilicet, et fas in partibus omne stetit.
Nam quis ego de re dubia contendere tecum
    (10) Sobrius, aut Baccho quis praeeunte velim?
Sobrius hoc tandem et nullis ardentior uvis
    Assero: Lucani sacra Camoena mihi est.
Sacra: nec offendo, quem vis invitus adorem,
    Perspicuum laevi carmine Virgilium.
(15) Huic sua majestas constet, non constet, ametur,
    Non placeat, sapiat denique, non sapiat,
Non veto, non turbo, non disputo: sed Lucano
    Sic quoque sustineas mitior esse meo.
Hoc te causa deûm victrix, hoc victa Catonis,
    (20) Hoc Magni manes, hoc pia Polla rogat;
Polla rogat, vati vates sociata marito,
    Sarta sient veteris vincula conjugij;
Historicisque, offensa refert, si nata fuissem,
    Nullo non Romae digna marita fui.
(25) Sed Romae quas non potui contemnere taedas
    Unica Lucano Polla superba proco?
Contempsi; quis it inficias? et summa petivi:
    Heroes animos nil mediocre movet.
Consulis uxor eram, nisi Caesaris ira fuisset,
    (30) Et vivo virtus facta Nerone nocens:
Sed summi viduam celebravit Roma poetae;
    Crevit ab invidia Caesaris ille favor.
Et stetit ambiguum, fuerit Pharsalia bello
    Clarior, an tali perpetuata manu.
(35) Hoc liquet, ad seros scriptam superesse nepotes,
    Pugnatam primâ displicuisse die.
Scriptae delicium studuit non perdere prudens
    Roma, triumphatae non meminisse nefas.
Iam, scriptae pars Polla fui quotacumque: quis obstas
    (40) Livor et in manes exspuis acre meos?
Tres sociâ Libros limâ purgavimus, autor
    Unicus, autoris censor uterque fuit.
Caetera nec curas experta est cura secundas,
    Nec nisi festino dente polita nitet.
(45) Et durat tamen; et certe nullius Homeri
    Simia, de nullo ditior Enniade,
Stat pede nixa suo, et nativis fulgida pennis
    Non timet ultrices inde vel inde feras.
Quâ nos cumque manu volvas, Pharsalia nostra est,
    (50) Quodque placet, lector, debet amata sibi.
Lector, ama, quod amasse probant odia ipsa Tyrannos,
    Ivit in invidiam cum furiatus amor,
Et primum, placuisse, nefas, superasse coaevos
    Altera, portentum tertia culpa fuit.
(55) Quid moror? haec summa est: nihil invidisse Maroni
    Saecla, Venusinae nil nocuisse Lijrae,
Quae, tot Apollinei cum ferrent aetheris astra,
    Lucani solem non valuere mei.
Scilicet (hoc fas atque nefas andite) cupressum
    (60) Quod ferit, arbusto parcere fulmen amat.
Talibus invasum propugnans Polla maritum
    Nescio an in somnis adstitit, an vigili:
Adstitit; hoc de vate volo mihi credere vatem,
    Exiguam tenuis posco poeta fidem:
(65) Et facies, Honerde, furens quid foemina posset
    Vivaci candens edidit indicio:
Quin rugis aliquid visa est caperata minari
    Quales turbandi credimus esse maris.
Tu quibus insultes agnoscito sobrius umbris,
    (70) Et vel defunctae vivus ab ungue time.
Sin pugil illustrem decertabundus arenam
    Poscis et armatâ cominus ire manu:
Adsto equidem, et quo vos umbratilis alea belli
    Auferet, et quo sors diriget arma moror.
(75) Uteris arbitrio non spectatoris iniqui,
    Intersum studio partis utrimque pari.
Ecce furens vacuo dudum Argentaria circo
    Bella per Aemathios tota recenset agros,
Iamque impugnatae crudescit imagine pugnae,
    (80) Et quo non placuit vincere Marte parat!
Carmina censurae primos experta maniplos
    Hic acies, hic vis prima nocentis erunt:
Tu caesim punctimque feri; certaminis horror
    Ingruit, historici quale Maronis amas,
(85) Cum per castra trucem volitans Laurentia Turnum
    Lusit, et Aeneas quod foret, umbra fuit.
Hoc moneo, si forte breves accenderit iras
    Incassum plagas quae feret aura tuas,
Cum tenuem, decepte pugil, sine viribus umbram
    (90) Pro Polla toties non ferijsse gemes,
Bis fieri frustra nolis, aut aemula primis
    Vltima in umbonem perdere tela meum.
Spectator sine telo, humeros imbellis inermes
    Affero: pugnantes perdere suadet honos,
(95) Pacatos vetat et pudor et fas: impar Achillem
    Dedecet, Honerdum dedecet impar agon.
Tum, quid agas? fugiam; fugiam velocius umbrâ
    Quae patris Aeneae scandere visa ratem.
Quo fugiam vero? quo? si non simplice gyro,
    (100) Si, cincto duplici Monte, latere licet?
29. Marty.


[CH1633:028]
ENTAMÉ POUR LE HENRY LE GRAND DE HOOFT 1633
C’est sur les bords de Syracuse
Parmi les sables estrangers,
Belle renaissante Arethuse,
Que t’admirent les passagers.
(5) A peine estiment ils ta source
Au prix de ta nouvelle coursse
Et du miracle sousterrain
Qui sur tes ondes revenues
Forme des rides plus menues
(10) Et un visage plus serein.

C’est l’Orient, le lict des heures,
Qui s’y esveillent chasque jour,
C’est le terroir des choses meures
Où le soleil faict tant la cour,
(15) A qui nous devons la naissance
Du caillou de valeur immense:
Mais c’est l’Europe et ses travaux,
Caillou de feu, feu de soubs terre,
Qui te produict d’aveq le verre
(20) Et nous faict veoir ce que tu vaux.

C’est le berceau de la vaillance,
C’est le climat craint et cherij,
C’est le parapet de la France
Qui a veu naistre son Henrij:
(25) Mais la senteur de ceste rose
Ne s’est point enclose ou esclose,
La France ne l’a sceu borner:
Quoij la France? l’Europe mesme,
Quoy l’Europe? le bord extreme
(30) Du monde l’a veu adorer.

Grande Majesté adorée
Plus que Majesté de çà bas,
Quoy que cherie et reverée
Parmi ce que tu possedas,
(35) Quoij que comblée dans ta France
De tout ce que l’obeïssance
Y doibt à tout ce qui est Roij,
Ta gloire a courru la fortune
Du plus abject de la commune,
(40) D’avoir le moins valu chez soij.

Quelque largesse de premices
Que tant de subjects immortels
Ayent immolé en sacrifices
A la gloire de tes autels,
(45) Dessus les autels de ta gloire
Quelque fameux chant de victoire
Tonte la France t’aijt chanté,
Encor le bruict de tes trophées
A plus esu ... d’Orphées
(50) Ou tu n’en a jamais planté.

L’oracle qui les fit tous taire,
La verité vestue en chair,
A prononcé, que dans sa terre
Tout grand prophete est le moins cher.
(55) Grand Moïse de tes armées,
Que ton bon droict a animées
Que ton bras droict a faict mouvoir,
Tu les as sainctement menées
Hors de la chaleur des journées
(60) Au frais abrij de ton pouvoir.



[CH1633:029]
AEN IOFF.w. TESSELSCHADE VISCHER, DRIJVENDE EEN’ SCHOONE
DOCHTER VAN Mr. PIETER VAN VEEN, IN SIJN LEVEN UYT-
NEMEND SCHILDER, TOT HET GEESTELICK LEVEN
    Die ’tdaghwerck niet en kent van Veens geleerd gesmeer,
(Ghij kent het, rijcke Tesch van oor-deel en van ooghen)
Veracht’er ’tnachtwerck bij: Maer isser geen medooghen
Bij tuijghen van sijn’ deughd op ’tsmooren van sijn’ eer?
    (5) Hij maelde’s noijt soo veel, men wenschte steeds om meer.
Dese’ is van ’tsoetst verdiep, van ’tlieffelixt verhoogen,
Van ’tlevendigst pinceel: Rolt ghij se wegh te droogen,
Te schimlen in een hoeck voor ongebruijckbaer le’er?
    De wereld eischt copij van sulcken schoonen omtreck,
(10) Eischt enten van dien stamm, eischt stammen van dat ent.
Zijt ghij ’t alleen die lust en reden tegenrent,
    En voert uw speelnoot mis? Lydt datmen u weerom treck’
En wuijv’ en wenck’ en roep’, Stae, Tesselschae, waer heen?
Wie sagh oijt vrucht off vreughd van ongesteken veen?
Opde Veluwe 28. Apr.


[CH1633:030]
VINCENTIO FABRICIO, POETAE ELEGANTISSIMO. AB EXERCITU
Qui me inter arma, Nordovix, novenarum
Mystes dearum, non novelle, non prisce,
Sed sic utrumque ut utrum sies parum constet,
Puer diserte, non puer, vir imberbis,
(5) Qui me inter arma non inermibus chartis
Sed de pharetrâ maximi Deûm telo,
Telo Merillae fulminum, gravi telo,
Ignotus ignotum feris et inuisum,
Mox invidendum, laureate Fabrici,
(10) Sed inter ulnas educantium, ad cunas
Et ante cunas laureate Fabrici,
En dexteram fidemque, si quid hoc tanti est,
En pectus imum et intimum; en amicorum
Esto meorum: per fidem hanc, per hanc dextram,
(15) Per Heinsium, commune nomen utrique,
Commune numen, crescet ille crescenti
Coaevus aevo, fixus, acer, aeternus,
Par ardor illi quem fovetis utrimque
Fabricius Merillae et illa Fabrici.
(20) En arte Coâ prorsus et Galenorum
Caeco apparatu, quo magis meus fias
Nihil necesse est: vixerit senex Cous,
Fac totus in te vixerit (quod ut cano
Fiat, mereris jam puer) quid exspectem,
(25) Nisi ut propinquis aeger a manu tantâ
Reddar, quod ipsa Clotho neverit vivam,
Et sim diu, qui nil quidem refert an sim?
At qui sepulto cespitum gravi mole,
Gravioribus negotiorum et armorum,
(30) Sin Patriae, nec Principi, sibi extincto,
Surdo, silenti, nescio Camaenarum,
Permessidos, Pindi, tui, sui, trunco,
Vitam remittis, et procul jubes, vivam,
Jubes loquar, audiam jubes, jubes cantem,
(35) Permessidem credam facis, facis Pindum
Colles cruentos, et sororibus divis
Quasi interesse, qui sororibus diris
Quacumque vertor, aut revertor, intersum:
Cuius Galeni, cujus e Deûm turba
(40) Potentiorum, tw’n me;n ijatreuovntwn,
Manumque opemque, magne Tiro, non vincis?
Me coecus error, me profunda caligo
Involuit aut mortale non facis factum,
Qui me inter arma Nordovix novenarum
(45) Mystes dearum, neminem, nihil, nutu
Novum creasti, nempe recreavisti.
Coeptum ad Rhinbergam, finitum Arnhemi. 3. Iul.


[CH1633:031]
AEN IOFF.w. TESSELSCHADE VISSCHER
Slaet Vondelen noch vijer, en vatt sijn vonck noch vonck,
En stelt hij noch wat vlams ter eewicheid te pronck,
En voert hy noch wat lichts ontrent Oranges wagen
Nu toppswaer van Laurier? off will hij ’t niet meer wagen,
(5) En rekent liever t’huijs sijn klare kool in d’ass,
Dan dat de nijd van tyd syn’ viericheit bebass’?
Geeft reden, Tesselscha, die d’eerste vriendschapp knoopte,
Daer ick den dichten duer versuereloos af hoopte,
Waerom onthout men mij het spel-werck, mij alleen,
(10) Dat anderen verheught en andere vertreên?
29. Iul. Hag.


[CH1633:032]
SUR LA VIE DE HENRI LE GRAND DE MONS.r HOOFT BAILLY DE
GOYLANT, DROSSART ET CHASTELLAIN DE MUYDEN
    Tacite resveillé du sommeil de la bas
N’a changé de maintien, d’air, d’humeur, ni de plume:
Mesme vigueur le meut, mesme chaleur l’allume,
    En mesme majesté, mesme pied, mesme pas.
(5) Desgouté seulement des foiblesses de Rome,
    Du langage affadi an declin de l’Estat,
    Il s’ose reprocher d’un parler bas et plat,
Et, quittant le fausset, entonner la voix d’homme;
    La voix, les forts accents des peuples indomptez,
(10) Le langage pareil au courage d’Hollande:
C’est la force, dit il, que son Henri demande,
    Quoy que ses vieulx Romains s’en tiennent affrontez.
Et tardez vous encor à fouïller ces Memoires,
    Pour y estudier le plus grand de voz Roiz?
    (15) Et ne suez vouz pas à comprendre, Françoiz,
Les beaux mots qu’a choisi le Prince des Histoires?
ult.° (30) Iul. Hag.


[CH1633:033]
IN HEINSY CAPACISSIMUM PULCHERRIMUMQUE
MUSAEUM NOVUM
Angustos egressa lares aeterna supellex
    Heinsij in augustos amplior introijt.
Quid ni? foeta libris scriptum quae includeret Orbem
    Pene capax Heinsj debuit esse domus.
(5) Quod nescire diu conata modestia, tandem
    Scivit, et invito, laxius este mei,
Excidit, este viri, quorum stipatus in orbem
    Agmine, nemo brevi latius orbe fuit. .
Quanta futura, putas, hospes, si quando futura est,
    (10) Digna tot hospitibus, Hospite digna domus?
15. Aug. in Henmeriâ.


[CH1633:034]
DE VLOIJ
Slaet acht op dese vloij, en leert wat overleggen
Hoe slechten dingh het is dat ghij mij kont ontseggen,
Eerst sats’ en soogh op mij, nu sits, in uw en drenckt,
Soo is ons beider bloed in eene vlooij vermengt.
(5) Wel weet ghij dat dit feit geen’ sond en is te noemen.
Noch voor verlies of kreuck van maeghdom te verdoemen:
    De vloij geniet nochtans, all eer sij hebb’ gevreen,
    En, opgekoestert, swelt met beider bloed in een,
    Och armen, en dit s’ meer dan ’t opsett van ons tween.

(10) Houdt, houdt, spaert in een vloij drij levens, ongescheiden,
Daer in wij schier ten echt verhecht zijn met ons beiden,
Iae meer als echt-verhecht: des’ vloij is Ghij en Ick,
Sij is het bruyloftbedd, en kerck van ons verstrick.
Spijt ouderen, spijt u, wij zijn bij een geschoten,
(15) En in een klooster-muer van levend Ghet gesloten.
    Schoon dat ghij dan van ouds soo moord-vast zijt op mij,
    En leert’er eighen-moord noch kerck-geweld niet bij,
    Slaet niet van sond op sond, van eene moord op drij.
Foeij schielicke, foeij wreed’, hebt ghij u noch beraden
(20) Uw nagelen in bloed, onschuldigh bloed, te baden?
Waer is de misdaed in die ’t vloijken heeft begaen,
Als in den dropp alleen die ’t van u heeft gelaen?
Maer, siet, ghij roemt’s u noch, en seght ghij zijt als voren,
En vindt noch kracht in u, noch kracht in mij verloren;
    25) Dat’s waer; en daerom leert hoe valschen vrees ghij vreest,
    D’ eer die ghij in mijn’ arm soudt missen, is, op ’t meest,
    Als,tleven dat ghij mist in,tsterven van dit beest.
18. et 19. Aug. in reditu Alcmariâ.


[CH1633:035]
GOEDE VRIJDAGH. RIJDENDE WESTWAERT
De Ziel des menschen zij gelijck een Hemel-boll,
Gods-diensticheit de geest daer door hij roer’ en roll’:
Soo wedervaert dien boll dat d’ander’ in haer’ weghen
Gestadigh wedervaert, dien ’tstrijdighe beweghen
(5) Van andre soo verruckt, soo slingert alle daegh
Dat schier haer eighen loop verloren loopt off traegh,
En nauwelix in ’tjaer ten einde werdt voltoghen.
Soo werdt de ziel van lust, soo werdt zij mis-bewoghen
Van besicheijts gesnorr, als waer ’t haer opper-tocht.
(10) Soo raeck ick desen dagh ten Westen wegh gebrocht,
Ten Westen averechts, dewijl ick in ’t vertrecken
Mijn’ eighen zielen-tocht ten Oosten aen voel recken.
Ten Oosten, daer van daegh een Sonn in ’trijsen daelt,
En dalende den dagh, dagh sonder eind, op haelt.
(15) Waer niet die Sonn aen ’tCruijs geresen en gevallen,
De sond’ hadd eewigh nacht behouden over allen:
Nochtans ’tverheught mij schier, dat verr van mijn gesicht
’Tgesicht gebleven zij van mij te swaren wicht:
Die Godes aenschijn siet, die ’tleven is, moet sterven,
(20) Wat sterven waer het, God het leven te sien derven?
Daer eijsde de natuer, Gods stedehouster, af,
Daer brack syn’ voetbanck voor, dat viel de sonn te straff;
En kost icf nagelen sien drijven door de handen
Die ’tNoord en ’tZuyder-punt bereicken, dat sij ’t spanden,
(25) En geven met een draeij elck hemel-rond sijn toon?
Kost ick vernedert sien ’tonendigh hoogh en schoon,
Vernedert onder ons; ons boven, ons beneden?
Kost ick het diere bloed sien storten, sien verkneden
Van stoff tot slijck? het bloed daer alle ziel in leeft,
(30) Tot sijn’ toe? kost ick ’t vleesch dat God gedragen heeft,
Gedraghen als sijn kleed, onternt sien en gereten?
En schrickt’ ick dat te sien, hoe dorst ick sien en weten
Hoe Sij te moede was, die deel hadd in dit doen,
En leverde met God de helft in ’s menschen soen?
(35) Maer, off all ’theiligh doen soo verr is van mijn’ oogen,
’Tstaet mijn’ gedachten bij, die ’tmijn’ gedencken tooghen,
Dat stadigh derwaert siet, gelijck ghij van dat Hout
Gestadigh, Heer, uw oogh, genadigh op mij houdt.
Nu keer ick u den ruggh, maer ’t is om geesselingen;
(40) Tot dat genad’ uw hand en geessel sal bedwingen.
O straft, en lydt dat ick uw’r gramschapp waerdigh zij;
Brandt mij ’tverroesten uyt, en recht het scheef in mij,
In mij uw beeld herschept tot dat ghij ’t soo ghij ’tkenden,
In mij herkent: en dan sal ick u ’t aensicht wenden.
Boxtelae in castris ult. (31) Augusti.


[CH1633:036]
VROUWEN STANTVASTICHEIT
Nu dat den heelen dagh uw hert geweest is mijn;
Als ’tmerghen over is, wat meent ghij dan te seggen?
Een’ oude-niewe trouw mijn’ ouder voor te leggen?
    Off seggen dat wij ’tvolck van gistren niet en zijn?
(5) Off dat den eed uyt vrees van Liefdes wraeck gesworen
    Altoos versweerbaer is? Off sal ick moeten hooren
    Dat, even als de dood den echten band ondoet,
Verbinteniss van Minn, (de schaduw van die knoopen)
Ter schaduw van de dood, tot slapens toe, kan knoopen,
    (10) Maer langer niet en bindt? of dat ghij uw gemoed
Ontlasten moet van trouw, met ontrouw uyt te houwen
Die voorgenomen was? Maen-suchtighst’ aller vrouwen,
    Geboren wispeltuer, all dat versierde waer
Kond’ ick verbysteren, en all dat ydel praten
(15) Bestryden en verslaen: Maer wil’t ’er nu by laten,
    Om of ick merghen oock van uw gevoelen waer.
Inter Sylv. Duc. et Boxtelam in curru. 1e. Sept.


[CH1633:037]
DAGHERAED
’Tis waer, de dagh is op; wat isser aen bedreven?
Wilt ghij daer oock om op, en ’tbedd en mij begeven?
Wat hebben wij alleen om ’s lichts will op te staen,
Die om den doncker niet te bedd en zijn gegaen?
(5) De Minn, die ons in spijt des duijsters hier vergaerde,
Behoorden ons, spijt licht, te houden daers’ ons paerde.

Het licht en heeft geen’ tongh, ’ten is maer Oogh, en stomm,
En of’t all rond om sprack gelijck het spiedt rondom,
All dat het hier van mij voor ’t arghste konde seggen
(10) Waer, dat ick, wel geleght, geern wilde blyven leggen,
En dat ick soo mijn hert en soo mijn eertjen acht
Dat ick hem niet verlaet die beid’ heeft in sijn macht.

Is ’tbesicheit alleen die u verbiedt te toeven?
Oh, dat’s het snoodste zeer datm’ in de Minn kan proeven.
(15) Een leelick, een beroydt, een valsch mensch lijdt de Minn,
Den besighen alleen en laet sij nerghens in.
Wie besicheid en Minn will teffens doen gedijen,
Doet even soo veel quaeds als echte luij die vrijen.
Boxtel. in castris Cal. (1) Sept. 0 Uyt het Engelsch van Dr. Donne in marg.



[CH1633:038]
TOOVERIJ DOOR SCHILDERIJ
Ick houw mijn oogh op ’t uw, en sie daer in verbranden
    Mijn’ arme schilderij: en sie wat leegher aen
    Mijn arme schilderij verdrincken in een’ traen.
Wat had ghij middels nu van quaed-doen in de handen,
    (5) Soo ghij de swarte konst van ’t toover-dooden wist,
    Door beelden eens gemaelt en wed’rom uyt gewist!

Maer, sonder sorgh; ick hebb uw’ soete soute tranen
    Gedroncken en verteert: en, schoon ghij storter meer,
    Ick gae, en soo verdwijnt mijn’ schilder-schaduw weer,
(10) En soo verdwijnt mijn’ vrees’, dat derv’ ick self vermanen,
    ’Klaet u een’ schilderij, maer buijten smaed en smert:
    Dat’s die ghij wilt en moet bewaren in uw hert.
Boxtel. 3. Sept.


[CH1633:039]
DE VERSCHIJNING
Eens, eens, moordadighe, naer dat mij uw verachten
Sal hebben omgebracht, en ghij mij minst verwachten,
En meenen mijn vervolgh en volght u langher niet,
Sal mijn ontleedde geest het bedd van uw verdriet
(5) Genaken onversiens, schijn-heiligh’, en u vinden
In argher armen veel dan die ghij noyt beminden.
Dan sal uw’ siecke toorts besluijm’ren slapp en slecht.
Dan sal hij, die ghij toe sult hooren, byder echt,
Eerst elders afgeslooft, soo gh’ hem begint te naken,
(10) Te raken met een neep, en wilt hem wacker maken,
Dan sal hij oordeelen, ghij leght en maent om meer,
En met een valsche slaep, met een verkrompen keer
Uw hand ontfutselen; dan sult ghij in ’t verachten,
In rijeling, in sweet als quicksilver vernachten,
(15) En zijn meer Gheests als ick. Wat ick dan seggen sal
Verswijgh ick liever nu, dan dat ghij ’tongevall,
Gewaerschouwt soudt ontwijcken,
En nu mijn moede Minn soo verr is aen ’tbeswijcken,
Sagh ick u liever vast aen ’tpijnelick berouw
(20) Dan dat u mijn gedreigh in onschuld houden souw.
In castr. Leendae. 6. Sept.


[CH1633:040]
LIED
Gaet en vatt een Sterr in ’t vallen,
Maeckt een wortel-mann met kind,
Seght waermen all den tyd die nu verbij is vindt,
En wie des duijvels voet geklooft heeft in twee ballen.
(5) Leert mij Meereminnen hooren,
Leert mij hoe ick ’tboose booren
Van den nijd ontkomen moet,
En wat wind voor-wind is voor een oprecht gemoet.

Zijt ghij met de gaef geboren
(10) Van te sien dat niemand sagh,
Rydt duijsend mijlen weeghs tien mael, bij nacht en dagh,
Tot dat u ouderdom besneew’: ick sal u hooren
All’ de wonderen verhalen
Die ghij saeght in all dat dwalen,
(15) Maer oock sweeren dat gheen vrouw
De wereld en bewoont te samen schoon en trouw.
Vindtgh’er een’ soo laet mij ’t weten,
Sulcken reis waer goed en soet,
Maer neen, en doet het niet: ’k en roerde niet een’ voet
(20) All waers’ in ’tnaeste huijs: want of se trouw mocht heeten
In uw eerste by-haer-wesen,
En volherdden in dat wesen
Tot men u den brief af nam,
Sy hadder twee of drij bedroghen eer ick quam’.
Leendae in Castris 9. Sept.


[CH1633:041]
DEN HOF
Van suchten uytgedorrt, van tranen overvloeyt,
Verschijn ick, om te sien hoe hier de Lente bloeyt,
En om den balsem-geur met oor en oogh te lesen
    Die alles kan genesen.
(5) Maer ick verrae mij selfs, en brengh de spinn hier in,
    De Guijchelende Minn,
De Minn die ’t all verschept, de Minn die, sonder raecken,
    Van Manna gall kan maken.
    Ick sett de slang in ’t rijs,
(10) En maeck van dese plaets het tweede Paradijs.

Veel nutter waer het mij, dat ’s winters koude korst
Dit groen ontluijsterden, en dat een stemmigh vorst
Dit lacchende geboomt verbood’ met mij te gecken.
    Maer, om mij noch te decken
(15) Voor sulcken ongevall, en niettemin de Minn
    Te voeden in mijn’ sinn,
Komt, Minn, en laet mij hier yet ongevoelighs wesen,
    ’t Gewasch van menschen-wesen;
    Off liever een Fontein,
(20) Om uyt een steenen borst het gansche jaer te schrey’n.
En komt, ghij vrijers dan met flessen van Crijstall;
En schept den Minne-wijn, mijn’ tranen, inden vall,
En gaet’er tegen thuijs uw’ vrijsters tranen keuren:
    ’tZijn all vervalschte leuren
(25) De tranen die niet recht en smaecken als de mijn’.
    Oh, in der ooghen schijn
En schijnt haer herte niet; noch zijn een vrouws gedachten
    Bij tranen meer te achten
    Dan bij haer’ schaduw is
(30) Het kleedsel dat sy draeght. O dobbel’ van gewiss,
    O van de twee geslachten
Het oolixte geslacht, van alle trouw ontbloott,
Op haer nae, diese houdt om dats’er mij me doodt!
Leendae in Castris 9. Sept.


[CH1633:042]
DE VERVOERINGH
Daer lagh een’ bolle banck geswollen onder ’tgroen,
    Gelijck de kussens doen
Ten hoofde van een bedd; en scheen soo boll geresen
    Om ’thoofden-eind te wesen
(5) Van ’tluije violet sijn hoofjen over-zij;
    Daer saten ick en sij;
Sij all mijn heil, ick ’thaer: daer kleefden onse handen
    Gemetselt in de banden
Van Balsem als Ciment, die uyt die handen toogh:
    (10) De stralen die haer oogh
In ’tmijne, die de mijn, sterlinx in ’thare sonden,
    Vergaerden als gewonden
En wederzijds getwer’nt tot eenen dobblen draed.
    Het entende gelaet
(15) Van die twee handen was het naest van ons verga’ren,
    En ’t nauwste van ons paren.
Bij die vergadering en teelden wij niet meer
    Als poppjens ghins en weer,
Die d’een des anders oogh onnooselick de’ baren.
    (20) Wie heeft ’er sien verga’ren
Twee Leghers die het Lot te samen heeft gebracht,
    In evenwicht van macht,
En in onsekerheit van wijcken off vernielen?
    Soo honghen onse zielen,
(25) Soo tuschen haer en mij, d’een’ tegen d’ander, aen
    Om voordeel uyt gegaen.
Den handel durende dien die twee zielen dreven,
    Lagh sij en ick van leven
Lamm-lijcks-gelijck berooft: elck lagh gelyck hij lagh,
    (30) Elck sweegh den heelen dagh.
Als ijemand, die de Minn soo fijn hadd doorgemalen
    Dat hij der zielen talen,
Heel geest en heel verstant geworden, heel verstond,
    Ter rechter wydde stond:
(35) All werd’ hij niet gewaer uyt welcke van de zielen
    De lochte woorden vielen,
(Sij dochten beijd’ het selfst, sij spraken beyd’ alleens)
    Het streckten hem noch eens
Een suijverder verkoock, sijn wesen wierd herboren
    (40) Noch fijnder als te voren.
Dit swijmen (seiden wij) dese opgetogentheit
    Ontwerrt ons ’trecht bescheid
Van ’twitt van onse Minn, en segt, ’t en is noch Manheid
    Noch Vrouwheit die ons an leidt.
(45) Wij sien wij saghen niet, de wortel van den lust
    En was ons noijt bewust.
Maer nae dat ziel voor ziel gemengelt is uyt leden
    Van dinghen die haer reden
Op verr nae niet en vatt, soo komt de Minn, en brengt
    (50) De zielen soo gemengt
In niew vermengeling, en maeckter twee tot eene,
    Elck des’, en elck de ghene.
Verplant het Violet, sijn Vorm, sijn verw, sijn aerd,
    Te voren weinigh waerd,
(55) Verdobbelt en vermeert. en waer de Minn twee zielen
    Doet onder een verzielen,
De gauwe stercker ziel van beide voortgebracht
    Verwint der enck’len kracht.
Wy dan, des’ niewe ziel, wij weten van wat stoffen
    (60) Wij t’samen zijn getroffen,
En dat het eerste klein daer onse groeij uyt gaet
    Twee zielen inder daed,
Twee vaste zielen zijn, dien gheen veranderinghen
    En dwinghen noch bespringen.
(65) Maer hoe gedoogen wij soo lang ons’ arme Lijven,
    Soo verr’ van ons te drijven?
En emmers zijn sij ons’, al zyn se juyst niet Wij;
    Het hemel-rond zijn sij,
Wij haren hemel-geest: danck hebben sij te wachten
    (70) Voor dats’ ons bij ons brachten,
En streckten voor verbant, en niet voor schuijm of ghist,
    En leenden ons ’tgewist
Van harer sinnen hulp. Des Hemels neder-vloeden
    En komen ons niet voeden,
(75) Of printen eerst haer self in ’tongesiene vocht
    Van d’ondermaensche locht.
Een’ ziel vloeyt in een’ ziel, schoon dat sy voor dat vloeijen
    Een lichaem kom’ te moeijen.
Gelyck wij binnen ons gevoelen dat het bloed
    (80) Gesta’ghen arbeid doet
Om geesten uyt te bro’en, en soecktse ’thooghe maecken
    Der ziel te doen genaken
Soo verr ’t genaeckbaer is; om datter sulcken hand
    Met vingeren, den band,
(85) Den onbegrepen band van ziel en lijf moet hechten,
    En soo tot menschen vlechten:
Soo moet sich ’s minnaers ziel van boven nederwaerts
    Begeven tot het aerdts
Van tastelicken tocht, van toegenegentheden,
    (90) Van driften die, niet Reden,
Maer sinn begrijpen mogh’, en slaender handen aen;
    Off ’tmoet de Ziele gaen
Gelyck een’ grooten vorst die, sonder hulp, in sloten
    En mueren leijt gesloten.
(95) Komt dan, komt, keeren wij tot onse Lijven weer;
    Dat menschen swack en teer
Haer’ ooghen moghen slaen en oeffenen haer’ sinnen
    Op ’topenbare minnen.
’T geheime vande minn groeyt zielwaert in een hoeck;
    (100) Maer ’tlichaem is haer boeck.
En isser erghens nu een Minnaer toe getreden
    Die des’ gevlochten reden,
Des’ t’samen-spraeck van een’ van byds hebb uytgehoort,
    Hij merck noch woord op woord,
(105) All gaen wij wederom te ledewaert als voren,
    Hij sal niet anders hooren.
Leendae in Castris, 10 Sept. uno die.


[CH1633:043]
GODTHEID DER MINNE
Mij luste wel wat praets met een oud Minnaers Geest,
Gestorven eer de God der Minne was geboren:
Men sou van hem niet hooren
Dat eenige Minnaer doe vervallen zij geweest
(5) Tot ernstigh minnens toe van die hem kon’ verachten.
Maer nu dat dese God een lot, des Noodlots krachten
Gelijck, geschapen heeft, en neemt Gewoont te baet,
Soo moet ick met geweld beminnen die mij haet.

Gewisslick, die hem eerst verhieven tot een God,
(10) En namen’t noijt soo hoogh: Hij selver, inde sottheidt
    Van d’eerst.gemaeckte Godheidt,
En reickte noijt soo wijd: sijn ampt en was maer, ’tslot
Van hert op hert, in doen en lyden, wel te voeghen,
Daer twee, gelyck geraeckt, gelycken brand verdroeghen.
(15) Sijn doen was ’t Onderling. ’T en is geen minn die staet,
Off eene mij bemint, soo lang als ick se haet.

Maer ijeder kleine God reckt hedensdaeghs sijn macht
Soo wijd als Iupiters: de Rasernij, ’tbegeeren,
    ’Tbeschrijven, prijsen, eeren,
(20) Schijnt all in ’t vrij gesagh des Minne-Gods gebracht.
Och of van dit geweld ons’ ooghen open borsten,
En wij ’tverGode kind van niews ontGoden dorsten!
’T en waer geen’ doenlicke, geen’ denckelicke daed,
Dat ick se met geweld beminde die mij haet.

(25) Godloose muijter-geest, wat legh ick mij en plaegh,
Als dede mij de Minn het aller arghst gevoelen?
    Sy mocht mij doen verkoelen;
Sij mocht bemiddelen dat ick se mijne sagh,
Die nu eens anders is (dat waren argher plaghen)
(30) En doen mij teghen meugh haer ontrouw sien, en draghen.
Van valsheit en van haet, is d’eerste ’tgrootste quaet:
Valsch waer sij soo se mij nu minde, die mij haet.
Leendae in castris 12. Sept.


[CH1633:044]
DE BLOESSEM
Onnoosel Blommeken, daer by ick nu ter wacht,
Sess, seven daghen hebb geduldigh toegebracht,
Om uw geboort te sien, en uer voor uer het spoeijen
    Van ’tonbegrijpigh groeijen;
(5) Tot dat ghij, op den topp van desen tack gebracht,
    Soo weeldrigh staet en laccht:
Onnoosel Blommeken, hoe weinigh kont ghij dencken
Dat flus een vinnigh vorst uw’ bladeren magh krencken,
Uw’ bladeren ontdoen, en brenghense ten vall,
(10) Off merghen mogelick van ijet tot niet met all.

Onnoosel Hert, mijn Hert, dat stadigh leght en sweett
Om hier te nestelen, en hengelt om een’ beet
Van een verboden, off verbiedend Boom, te krijgen;
    Om off bij langh bekrijghen,
(15) By langh belegheren, haer Onbeweghen mocht
    Beswijcken tot een’ bocht:
Onnoosel hert, mijn hert, hoe weinigh kont ghij dencken
Dat merghen, eer de Sonn ten bedden uyt sal wencken,
En roepen d’uren op, een’ reis te reisen staet,
(20) Daer ghij en ick de Sonn moet volghen, soo se gaet.

Maer ghij, die altyd loos en altyd looser zijt,
Uw selfs te martelen, sult seggen, Is ’t uw tyd
Van reisen, ’troert mij niet; hier hebb ick mijn bedrijven,
    En moet’er hier om blijven:
(25) Ghij gaet om tijd-verdrijf, ghij gaet tot vrienden in,
    Tot vrienden, die haer minn,
Haer middelen aen u en uw’ begeerten hangen,
En schaffen all daer oogh en oor nae kan verlangen,
En tong en all de rest. hangt daer uw lichaem aen.
(30) Maer, als’er ’tlichaem gaet, wat hoeft’er ’thert te gaen?

Wel, wacht dan, en blijft hier: maer weet en weest verdacht,
Nae dat ghij ’t uyterste gewaeght hebt en gewacht,
Dat in der vrouwen oogh een hert, dat maer Gedacht is,
    En sonder schijn of pracht is,
(35) Niet meer en geldt als Gheest. en wat sal ’t teecken zijn
    Daer aen s’ u kenn’ voor mijn?
Iae sij, sij sonder hert, waer sal sij bij vernemen
Dat sulcken dingh als ghij zij voor een Hert te nemen?
Van eenigh ander lidt verstaet sij moglick ijet,
(40) Maer, op mijn woord en trouw, een Hert en kent sij niet.

Keert dan naer Londen toe, en komt mij daer te moet.
Ghij sult mij weder sien veel rustigher gemoedt,
Veel frischer, vetter veel, in eene twintigh daghen,
    Die ’tmannevolck mij saghen,
(45) Dan of ick noch soo lang met u, myn hert, met haer
    Bij een gebleven waer’.
Weest ghy d’er oock soo aen, om Gods will, kan ’tgeschieden:
Myn’ meening is u daer een ander vriend te bieden,
Die lichtelick soo blij sal wesen met myn geest
(50) Als andre met mijn lijf, en hij oock is geweest.
Leendae in Castris 13e. Sept.


[CH1633:045]
AEN I0FF.w TESSELSCHADE CROMBALCH MET MIJNE VERTALINGEN
UYT HET ENGELSCHE DICHTEN VAN Dr. DONNE
’T vertaelde scheelt soo veel van ’t onvertaelde dicht,
Als lijf en schaduwen: en schaduwen zijn nachten.
Maer uw’ bescheidenheidt en maghse niet verachten;
    ’Tzijn edel’ Iofferen, ’tzijn dochteren van ’tlicht.

(5) En schaduwen zijn scheef, als ’taensicht inde Maen:
Soo dese dichten oock: maer, magh ick ’tselver seggen,
Gelyck aen schaduwen die lamm ter aerde leggen,
    Men sieter noch wat trecks van ’trechte wesen aen.

En schaduwen zijn swart en duijster in te sien:
(10) Soo dese dichten oock: Maer ’tzijn gemeene ooghen
Die door het swacke swart van schad’wen niet en moghen:
    Wat schaduw soud’ den dagh aen Tessels oogh verbien?

En schaduwen zijn koel, en op haer heetste lauw:
Soo dese dichten oock: maer ’tkoel en is maer korst-koelt’;
(15) ’Tvier schuylt’er in, gelijck’t in ’s minnaers koele borst woelt,
    En peper is niet heet voor datme’r ’tvier uyt knauw’.

En schaduwen zijn, niet; dat’s droomen bijden dagh:
Soo dese dichten oock: maer ’tzijn gelijfde Nietten:
En slaet ghij ’tvoetsel gae daer uijt mijn’ droomen schieten,
    (20) ’K hadd pitt en mergh geslockt eer ickse droomd’ en sagh.

Komt, koele Tesselschae, wel eer mijn gast op Yet;
Siet waer mijn’ schaemte gaet: ick derv’ uw’ koelte terghen,
En uw’ langhmoedicheit bij mij ter maeltyd verghen
    Op schaduwen, op scheef, op swart, op koel, op niet.

(25) Hoe lijvigh en hoe recht, hoe witt, hoe heet, hoe swaer
Waer ’t Engelsche gerecht, als uw vernuft kon dalen
Tot overzeesch gekoock in Nederland te halen,
    En all dit laff gedroom een Tesselschaduw waer!

Maer ’tzuyderlicker soet van Roomens schaduw-tael
(30) Besitt uw besigh hert: Ierusalem langs Roomen
Op Tassos Lauwer-koets met Nederlandsche toomen
    Te voeren daer ghij woont, bewoont u altemael.

(Hoe langsaem loopt die huer! Wanneer will ’t besigh hert
Geleggen van die draght, en ’t machtighe bekeeren
(35) Dat Circe niet en kost, den Alckemaerder leeren,
    Daer door de schaduw ’tlijf, en ’tlijf de schaduw werdt?)

Soo viel mijn’ taeck Noord-west: die gaf mij uw bevel.
Myn’ onmacht beefde’r voor, en ’tkon mijn’ hand ontroeren,
En, meend’ ick, ’twas soo soet als qualick uijt te voeren;
    (40) Maer, ’tQualick, dat ghij wilt, werdt van uw willen, Wel.

Nu poch ick tegens mij, en vleij mijn selven blind,
En segh mij, dat de hand die Tessels heeft getoghen
Geen misslagh machtigh was; en wentel in de loghen,
    En vind mij sonder feil, mits ghij mij sonder vindt.

(45) Is ’tlydelick gefeilt, treckt d’oude goedheidt aen,
En van de dweeghe handt, die noijt en konde stryden
In Tessels wederwill, verdraegt in medelyden
    ’T onweerdighe bedrijf, om ’twillighe bestaen.
Dommelen in castris 24°. Sept.


[CH1633:046]
SCHREIJENDE AFSCHEID
Laet voor uw aengesicht mijn’ trouwe tranen vallen,
    Want van dat aengesicht ontfangen sij uw’ Munt,
    En rijsen tot de waerd’ dies’ uwe stempel gunt,
Bevrucht van uw’ gedaent: vrucht van veel’ ongevallen,
    (5) Maer teeckenen van meer, daer ghij valt met den traen
    Die van u swanger was, en beide wij ontdaen
    Verdwijnen, soo wij op verscheiden oever staen.

Men siet den konstenaer op afgedraeyde ballen
    Een’ werld vergaderen uyt lappen van papier,
    (10) Twee deelen datelick, en datelick de vier
Vergadert syn vernuft daer niet en was met allen.
    Soo werdt de traen een Werld daer uw gedaent’ in blinckt,
    Tot des’ in onser beid gemeenen traen verdrinckt,
    Door kracht van water, dat, mijn hemel, u ontsinckt.

(15) O meer als Maen, en treckt geen Zee op in uw’ ronden,
    Die mij verdrincken mocht; en schreidt mij niet ter neer
    In uwer armen bocht; en leert de zee geen’ leer
Daers’ all te ras na doe; en leert den wind geen’ vonden
    Om mij meer leeds te doen dan uyt syn opsett sproot:
    (20) Daer ick sucht dat ghij sucht, en beid’ uyt eenen schoot,
    Die meest sucht is de wreedst’ en haest des andren dood.
6. Octob. in castris e regione Viseti,


[CH1633:047]
DE DROOM
Om geen dingh, liefste lief, om geen dingh min als ghij
En leed’ ick mijn geluck te breken, soo ick ’tlij,
’T geluck van desen Droom. ’Twas wercks genoegh voor Reden,
Voor enckel’ spiegeling was ’t all te hard om kneden:
(5) En daerom weckt ghij mij ten tijde recht als ’thoort:
Maer mijnen droom nochtans en hebt ghij niet gestoort,
Ghij hebt hem maer vervolght. De waerheit is soo ghij, en
Ghij zijt de waerheit soo, dat loghenen ghedijen
Tot logenloos verhael, en droomen werden ijet,
(10) Daerm’ aen u maer en denckt. komt, rolt in mijn gebied,
En, hebt ghij mijn gedroom ten halven willen staken,
Laet ons van ’toverigh all doend’ een einde maken.

Als of een’ fackel, of een Blixem om mij vloogh,
Soo riep mij uw gerucht niet wacker, maer uw oogh.
(15) Met eenen viel mij in aen ’tallereerste wesen
(Want waerheit hebt ghij lief) ghij most een Engel wesen.
Maer als ick u sagh sien wat om mijn hertje lagh,
En weten wat ick docht (dat Engel noyt en sagh)
En weten wat ick droomd’, en weten, wat vermaken,
(20) Wanneer mij wecken soud’, en doen mij recht ontwaken
Als ick ontwaken most, dat weet ick, en beken’t,
Ick hadd u lasterlick beloghen en geschent,
En most mijn’ stoute tong voor goddeloos verdoemen,
Wanneers’ u anders ijet als U hadd derven noemen.
(25) Aen ’tkomen sagh ick eerst ghij waert de rechte Ghij,
Aen ’tblyven sagh ick ’t naest; maer nu ghij dreight mijn’ zij
Van d’uw’ t’ontledighen, geloof ick twijffelachtich
Dat ghij noch ghij soudt zijn: De minn en is niet krachtigh
Wanneer het minnend’ hert niet meer en mint als vreest;
(30) De Minn en is niet rein, ’t en is geen louter Geest,
’Ten is geen brave minn, daer Eer, en Schrick, en Schamen
Sich menghen met de minn: Maer die de toorts bequaem en
Gereet en fix begeert, onsteeckt en doodt se weer.
Soo quaemt ghij en onstaeckt, soo gaet ghij maer een keer,
(35) Om weder hier te zijn: wel, moet ick u soo derven,
Soo gae ick weer die hoop herdroomen, of gae sterven.
6. Oct. e regione Viseti in monte St. Germain.


[CH1633:048]
DE DOOD-GIFT
Het leste dat ick stierf, en, liefste lief, ick sterv,
Soo dickmael als ick gae, en uw’ gedaente derv,
All is ’t een’ volle uer van doe tot nu geleden,
En minnaers uren zijn volkomen’ eewicheden,
(5) Soo heugt mij dat ick sprack, en liet aen ijemand ijet.
Schoon dan ick ben nu dood, die doe mijn selven liet,
En schonck mijn selven wegh, noch staet mij toe by desen
Volvoerer van de gift en self de gift te wesen.

Ick hoorde dat ick sey, Gaet seght haer aen terstond,
(10) Dat ick, en dat zijt ghij, mijn selven hebb verwondt,
Mijn selven omgebracht. En, soo ick gingh ontleven,
Belast’ ick mij mijn hert ter dood-gift u te gheven;
Maer, oh, ick vond’er gheen, all scheurd’ ick mijn geraemt,
En socht door d’oude plaets die ’thert is toegeraemt.
(15) Dat moorde mij van niews, dat die u sonder lieghen
In ’tleven hadd gedient, in ’tsterven most bedrieghen.

Yet vond ick evenwel dat schier een hert geleeck,
Yet hoeckighs, ijet geverwts, ijet dat niet goed en leeck,
Yet dat niet quaed en was, ijet dat voor niemand heel was,
(20) Yet dat, benevens u, aen weinighe te deel was,
Yet konstighs, ijet soo goed als konst het maken kost.
Soo meenden ick ’tverlies dat ick vergelden most
Te boeten met dit hert, en doen ’t u toebehooren,
Maer oh ’t en kost niet zijn, ’twas uw all langh te voren.
    Uno spiritu. In castris e regione Viseti, in monte
    S.t Germani 6e. Octob. in the noone of night.
    semel interpellatus a Principe, literis ad
    Stakenbroeckium scribendis.


[CH1633:049]
DE DRIJ-DOBBELE GECK
    Twee gecken ben ick een: een, die van Minne sterv,
    Een, die het minne-mall in Rijm bejancken derv.
Maer waer’s de wijse mann die weigerd’ Ick te wesen,
’Ten waer’ Sij weigerde mijn’ qualen te genesen?
    (5) Het onderaerdsche nauw, daer door sich ’t zee-sopp stouwt,
    Ontpekelt in’t gedrang sijn aengeboren sout:
Soo meend’ ick mijn verdriet te schroeven door mijn’ Dichten,
Soo door den engen Rijm verduijv’len en verlichten.
    Want quelling op de maet en kan soo fell niet zijn,
    (10) En dies’ in dichten boeijt betemt haer’ dolle pijn.

Soo doen ick, maer vergeefs: men stelt mijn leed op noten,
Men singt en pronckter met. was’t Dicht in Dicht besloten,
    Men helpt het uyt den band, men geeft het volle vlucht,
    Men vrijdt het om de konst en andren haer genucht.
(15) Het rijmen voeght de Minn, het rijmen voeght de quelling,
Maer geen vermaeckend Rijm; een’ aengenaem’ vertelling,
    Een lieffelick gesang verheft haer overhand,
    En voert haer’ zege-lof van d’een’ in d’ander’ hand;
En ick, twee gecken eerst, beghinder drij te strecken.
(20) De middelmatighe zyn d’allerbeste gecken.
In castris e regione Viseti, in monte S. Germani 7. Octob.


[CH1633:050]
SUR LES IMPORTUNITEZ DE CEUX DE DELF, CONJURANS
S. ALT.e PAR LE LIEU DE SA NAISSANCE
Ie di que Delf est incivile
De tant pretendre tous les moiz;
C’est trop obliger une Ville
Pour n’y estre né qu’une fois.



[CH1633:051]
EQUUS A PRINCIPE DONO MIHI DATUS
Dispar onus subeo; sed nec labor iste pudori est:
    Quem dominus famulum fert, ego ferre negem?
26. Nov.


[CH1633:052]
(IN GELLIAM TESTAMENTO DECEPTAM)
Gellia flet sine fine bonum, sine labe, maritum,
    Qui totas inopi liquerit aeger opes.
Mox tabulis decepta mali, cum labe, supremis,
    Flet mage, quod nequeat Gellia flere bonum.
28. Nov.


[CH1633:053]
EQUUS DONO MIHI A PRINCIPE DATUS IN CASTRIS 1633
Inuide, quid celsae subito declivia sortis
    Objicis innocuo non satis aequus equo?
Hoc satis est, domitor Dominus dominantis Iberi
    Quem voluit famulum ferre, fero dominum.
4. Dec.


[CH1633:054]
IN MONACHORUM PRECES NUMERARIAS.
Pondere, mensurâ, numero qui numen aditis,
    Quid nisi verba datis cui dare nemo potest?
7. Dec. Hag.


[CH1633:055]
EPITAFIO D’UN MALEDICO, CHE RESTÒ MUTOLO IN OCCASIONE
DI PARLARE, ET DOPO ALIQUANTO MORÌ DECEMB. 1633
Quanto vissi, parlai,
Quanto parlai, dispiacqui:
Hieri tacqui e crepai,
Hoggi crepai e tacqui.
10. Dec.


[CH1633:056]
IN TUMULO CONVITIATORIS, QUI ACCUSATIONEM PUBLICAM
EX OFFICIO INTENTATURUS OBMUTUIT, ET MOX
ANIMI AEGRITUDINE OBIJT
Disce Deum, qui me discis, derise viator
    Dum potui; Ultorem, me duce, disce Deum:
Cuius erant maledicta joci ferventibus annis,
    Sermo viri, carmen forte futura senis,
(5) Ut male dicendi semel est bene facta potestas,
    Et bene non potui, nec male, bis perii.
12. Decemb.


[CH1633:057]
IN EUNDEM
Qui cineres istos, hospes, convitia calcas,
    Quae si non jaculor nunc quoque, terra vetat.
Sed me more meo sic sic ulciscor, et illam
    Mordeo, quae, quod non mordeo, terra vetat.
13. Decemb.


[CH1633:058]
IN EUNDEM
Lingua procax tacet hic: calathis date scommata plenis;
    Non meruit violâ nobiliore tegi.
13. Decemb.


[CH1633:059]
(IN EUNDEM)
D. M. S.
ET PROCACI UMBRAE
S. M.
QUI QUOD BONIS MALISQUE OMNIBVS
PERPETUO SCOMMATE IMPETITIS
TOTIUS VITAE CRIMEN
UNO MOMENTO EXPIAVIT
QUAESITA SILENDI AETERNA NECESSITATE
QVOD CRIMINANDI INITIUM SEMEL NON INVENISSET
SUPERSTES ORBIS TOT CONVITIIS
TANDEM SECURUS POSUIT.



[CH1633:060]
(IN EUNDEM)
Hac jacet in terra plenus livoris acerra,
    Non pyro aut pomo, non nuce maior homo.
Qui legis haec, hospes, si vis discedere sospes,
    Ni fugis has oras rumpe repente moras.
(5) Succurrat cordi quantum te saepe momordi,
    Injecique manus in juvenes et anus.
Nondum discedis, nondum mihi, nec tibi credis?
    O bone, quidquid agas, ne incide in hasce plagas.
Quae bellum in vivis commovit lingua cuivis,
    (10) Uni non moveat mortua nec foueat?



[CH1633:061]
HEINSIUS IN SUAM NAENIAM ejpivmikton. LUDICRUM
Creditur Heinsiades cantu lenire dolorem,
    Ipse mihi fateor non habuisse fidem.
14. Dec.


[CH1633:062]
IN HEINSII NAENIAM VAGAM ET ejpivmikton.
Haustis Heinsiadae viduo, quas si mare magnum
    Suppleat, Heinsiadae deficiant, lachrimis:
Aeternam, sua sacra, Lijram tentavit, et in se
    Humida perpetuis cogere verba modis.
(5) Nempe, sed incassum; non est inventa dolori
    Gratia par, omnes displicuere toni:
Cui se cumque metro studuit componere, obhaesit,
    Quo se cumque sequi cum pede, compes erat.
Projecitque Lijram, dixitque, novissima verba,
    (10) Non faciunt ad vos ista vel ista fides.
Hinc, varie vagus iste labor: nisi, pectine nullo,
    Projectae gemitum credimus esse Lyrae.
16. Dec.


[CH1633:063]
TUMULO INFANTIS HISPANIARUM IS. CL. EUGENIAE
Pacis amans, candoris amans, aequique bonique,
    Grata, tenax fidei, blanda, modesta, pia,
Hoc et anus, quod ames, hospes, vel credere possis;
    Quod stupeas et ames, hoc et Ibera fui.
Hagae. 24. Dec.


[CH1633:064]
(IN EUNDEM)
Infantem vel anum mors haec, mors illa peremit,
    Simplice, cum potuit, funere facta nocens.
Heu! dolor, heu! sanctae constans infantia vitae,
    Heu! rigor, infantem sustulit haec, et anum.
24. Dec.


[CH1633:065]
Nacque Infanta colei che quì nascose
    Le nobil’ ossa pose:
Visse infante e morì; savia, prudente,
    Vecchia, sì, ma innocente,
    (5) Pigion quanto serpente.
O che gioia per voi Fiandra e Brabante,
Se tanto fosse, il Cardinal, infante.



[CH1633:066]
Cieca sei più, Morte, che non parresti
Tu che disegno havesti
Di ferir una Vecchia, in un instante
Una Vecchia feristi et un’ infante.



[CH1633:067]
DESES
Lectule, quo quasi valva meo me cardine verso,
    Tantus amor somni, tanta cupido tui est,
Ut si forte tubâ, finali mane, supremâ
    Evocer, et non sit septima, non movear.
28. Dec.


[CH1633:068]
IN ERASMI STATUAM
Hanc ex aere tibi, superet quae saecula, massam,
    Non auro, nutrix Roterodama dico,
Ne videar summi pretium conferre metalli,
    Auree vir, quo nec gemmea sufficeret.
28. Dec.


[CH1633:069]
ERASMI STATUA
Quod folijs, in ponte, foris, et sub Iove nudo,
    Affixus, mediâ plebe voluto librum,
Aeneus officium facio viventis Erasmi,
    Iam non effigies pene, sed umbra viri.
(5) Talis tranquillo constans animoque manuque
    Ad populi in trivio verba, nuces, phaleras,
Talis ad hos mundi fumos, ad inania rerum,
    Aure, quod hic facio, surdus utrâque stetit.
Quod, quasi dictator mutus, non audior, et vel
    (10) Irrita, vel nulli verba sonora loquor,
Hac quoque personam frustra clamantis Erasmi
    Praefero, sors eadem vera loquentis erat,
Cum nova sub veteri incassum novitate vetustas
    Quaesivit quem non repperit Orbe locum.
(15) Res una in vitio est, unâ spirantis Erasmi
    Iam non effigies pene, nec umbra vocer;
Quod ridere vetor, quod possint aera vetare
    Ne quo te feriam Roterodama sale.
ult. (31) Dec.


[CH1633:070]
STATUA
Patria si repetat peregre quae verbera sensi,
    Non in pelle quidem nunc, sed in aere luam.
ult. (31) Dec.


[CH1633:070]
PRO STATUA
Stemmata quid faciunt? jubeo, spectator, Erasmum
    Credere, qui nunc est aeneus, Aeneadem.
ult.° (31) Dec.

Continue

[CH1634:001]
VENUS-STRAET
Este procul, qui suppresso mihi nominis ortu
    De vili Batavûm cespite vile datis;
Ecce quot et quoties habitor calcorque puellis,
    Et non jam Veneris dicite, sed Venerum.
1. Ian.


[CH1634:002]
NOORD-EINDE
Fluxa fides fluvio est, qui quaeris iter mare versum,
    Non amnem in Batavis, me cape; habes comitem.
3. Ian.


[CH1634:003]
HET SCHAVOT
Si volupe est placuisse bonis, si gloria multis,
    O multi, mea laus, o, mea turba, boni;
Quanti non hoc est, quantum stetit Haga, stetique,
    Solis me solam displicuisse malis.
3. Ian.


[CH1634:004]
KNEUTERDYCK
Hoc nihili est, quod quae patior via lata vocari,
    Quovis aedili judice vicus eram:
Hoc pluris, quod in orbe omni portumque laremque
    Quae daret exactis Regibus una fui.
(5) Ergo quod excedens dixit Cornelia Lesbo,
    Vel dic, vel debes, Elisabetha, mihi.
3. Ian.


[CH1634:005]
VOORHOUT
Passa meis modicum tiliis illudere vatem,
    E duplici simplex ordine Stoa fui,
Passa vel Hugenium: Postquam quincunce stupendo
    Impleor, et sylvam spissior umbra refert,
(5) Laus levis in vitio est: olim satis uncia fecit,
    Quincunces numeros multiplicata peto.
3. Ian.


[CH1634:006]
(AD STATUAM ERASMI)
Quid legis? hoc ipsum, quo me, dum vita maneret,
    Plus scio, plus fateor, non didicisse, Nihil.
Quin folium vertis? Romae haec favet, illa Luthero,
    Utra satisfaciat pagina, adhuc dubito.
3. Ian.


[CH1634:007]
DE EADEM AD URBEM
Falleris, hac civem statuâ quae reddis Erasmum,
    Aenea inapposite est, debuit esse salis.
3. Ian.


[CH1634:008]
DE EADEM
Qui mundum toties mundus recreavit Erasmum,
    Qui probat hoc, jam ter, bis recreatus, homo est.
3. Ian.


[CH1634:009]
DE PATERA, DONO POSTHUMO, MERITIS DIONYSII
VOSSII, DESTINATA
Hoc auro quoties cineri Dionysia nostro
    Solvitis, affuso solvite plena mero.
Si desint latices, supplebunt caetera Musae,
    Orbis, et orbatus caetera flendo pater.
14. Ian.


[CH1634:010]
MIDDELG[EEST]
Lingua loquax latet hic, quae dicitur una fuisse
    Maxima, longa, brevis, semibrevis, minima.
18. Ian.


[CH1634:011]
EIDEM
Si tibi terra levis, sed cui levis ipse fuisti,
    Cui gravis, haec tantum sit tibi terra gravis.
Ambigis ad votum? scito me dicere, Maevi,
    Quam non vidisti sit tibi terra levis.
18. Ian.


[CH1634:012]
(AD BARLAEUM)
Vix possint nostros multae, Barlaee, liturae
    Emendare jocos, una litura potest.
20. Ian.


[CH1634:013]
(AD EUNDEM)
Visus es Hugenium sic compellare; niHILTE
    Tangere Barlaei commoda, homo nihili?
20. Ian.


[CH1634:014]
(AD EUNDEM)
Est literis qui cessantem compungit amicum,
    Est qui constanter piscibus aequa facit.
Quaeritur, utra utri concedat gratia, si, dum
    Hic tacet, hic loquitur, dicit uterque Nihil.
20. Ian.


[CH1634:015]
FANCIULLO NATO, E POCO DOPOI MORTO
Dormii non nato, e lei ch’ in sen’ portommi
Al suo gridar destommi.
Così nacqui, e gridai.
Nato, m’adormentai,
(5) E dormo altro dormir in questa tomba.
Hor gridi, Madre; ma che vuoi, che fai?
Qui non risveglierommi
A manco d’una tromba.
21. Ian.


[CH1634:016]
CAUTIO
Qui me vexarit, non est quod carmina longa
    Horreat, in syrteis incidet et brevia.
21. Ian.


[CH1634:017]
OP DER KEISEREN MEDAIGLIEN
Wij wreken, Roomsche volck, het allerleij geweld
Der dieren over u tot Keiseren gestelt,
Die speelsgewijs uw goed, uw bloed, uw’ vrijheid roofden;
Wij wreken ’t, Roomsche volck, en spelen met haer hoofden.
22. Ian.


[CH1634:018]
IN NUMISMATA CAESARIS
Postera de quovis formetur turba metallo;
    Caesaris effigiem nil nisi ferra ferant.
22. Ian.


[CH1634:019]
IN NUMMOS TURPIUM IMPERATORUM
Ambigis unde habeam regina pecunia nomen,
    Qui Regum titulos hic legis et pecudum?
22. Ian.


[CH1634:020]
EPITAPHIUM UXORIS VETULAE VIRI NON SENIS
Non ego, non sterilis iuvenem grandaeva maritum
    Fallo, sed ingrate nil peperisse feror:
Spem tibi, spem peperi moriens, quae, conjugis exors,
    Relliquiis inhias multa puella meis.
23. Ian.


[CH1634:021]
AULA PRINCIPIS
Non ego quae mea sunt jacto Capitolio, non vos
    Marmora, non triplici proxima sacra foro:
Hospitis immensi dium, dium caput, audi
    Vesper, Eos audi, terror utrique, tego:
(5) Hac tumeo, hac si non tumeo verbosa, fatendum est
    Laudibus eloquium succubuisse meis.
23. Ian.


[CH1634:022]
HOUTSTRAET
Si talem videat, qui talem restio vidit,
    Festinet propriâ claudere reste diem.
Ille ferat vivus rerum incrementa mearum,
    Ille ferat retro semper iisse suas?
24. Ian.


[CH1634:023]
SPUYSTRAET
Si qua displiceo, commune, Lutetia, tecum est,
    Si placeo, par est laudibus illa tuis.
Sordeo, quod placeo, et tecum, quae sordida non est
    Sordet, ego, nisi sim sordida, displiceam.
25. Ian.


[CH1634:024]
IN AVARUM LUSCIOSUM EXOPTHTHALMUM
Esuriunt oculi, qui caecutire videntur,
    Dum, tibi quae non das, his alimenta negas;
Et mirum est si te fugio, quem, tendine laxo,
    Pertaesum domini lumen utrumque fugit?
25. Ian.


[CH1634:025]
AD SUPREMAM CURIAM, CUIUS IN ABSTRUSO
TRIBUNAL EST, CONSOLATIO
Quod mediae passim prostant, tu Curia tantum
    Nescio quâ post te parte suprema lates,
Illa quidem par est coelesti gloria, coeli
    Infera spectantur quaeque, suprema latent.
26. Ian.


[CH1634:026]
AD ALEXANDRUM IN EQUO CURRENTE
Credimus historiae tandem et tibi, qua patet orbis,
    Sic festinanti non satis unus erat.
26. Ian.


[CH1634:027]
ALESSANDRO IN CAVALLO CORRENTE
Se così sempre cavalcava,
Un mundo e più non gli bastava.
26. Ian.


[CH1634:028]
HALL-STEEGH
Nil mediocre crepo, Propontidos, Hellesponti,
    Cimmeriae, Thraciae faucis imago mea est.
Hospes, in Euripo es; sed quo discrimine praestem
    Ipse puta, hic homines evomit, alter aquas.
26. Ian.


[CH1634:029]
STALL-STEEGH
Suspice me, qui scis homini quid bestia cedat,
    Tanta ego sum quantum est inter equum ac equitem.
27. Ian.


[CH1634:030]
IN HONERDI NOMOCLASTEN ET NUMMOS
Carmine non duro nuper qui fregit Honerdus
    Marmora, se superat cum docet aera loqui.
27. Ian.


[CH1634:031]
NOBELSTRAET
Clara situ, formâ, titulo, natalibus adsto:
    Elige quâ, livor, carpere parte velis.
Excusa solas, quibus olim indigna vacavi,
    Hugenii cunas, omnia magna vides.
(5) Stemmata ne nomen dederint, dedit, hercle, nomisma
    Nobile: et hinc pretii pars fit, olere rosam.
27. Ian.


[CH1634:032]
KORTE NOBEL-STRAET
Curta vocor, sed longa siem, si quilibet Hagae
    Incola sit curtâ nobilitate meus.
27. Ian.


[CH1634:033]
IN R. HONERDI NUMMOS PATRIOS, PERPETUO EPIGRAMMATE
ILLUSTRATOS
Res patriae, fragili dudum commissa metallo,
    Vive meâ semper, dixit Honerdus, ope:
Non patior mundi miracula, te Libertas
    Belgica, dum nequeant saecula, posse mori.
(5) Dixit, et aeternae mandat monumenta papyro;
    Cui si componas aera, papyrus erant.
Quae tanto, quae non debetur, Patria, civi
    Gratia? obaerata es nomine tota novo.
Tota pari speres immenso solvier aere?
    (10) Tota parem Statuâ reddere posse vicem?
Aurea, si struitur, prae quam sibi struxit Honerdus
    Privato prudens aere, papyrus erit
30. Ian.


[CH1634:034]
IN EOSDEM
Parum perennis aeneâ, perennanti
Visa est tabellâ Belgii et Batavorum
Res ad stuporem gesta saeculi et coeli:
Aeternitate proximam dedit formam
(5) Prudens Avorum cura, proximam Patrum.
Hinc circularem Calculi ferunt frontem,
Hinc, orbe clauso, nesciunt sui finem,
Et si velint perire, paene non possint.
At sic perennem Belgii aut Batavorum
(10) Rem non putavit, qui perennibus post se
Chartis Honerdus vivet, orbis et post te.
Perennitatem publicam suâ fulcit
Aeternitate; dat superstites orbi
Nummos aheno, dat superstites aevo,
(15) Sibi coaevos. Disce, qui stupes lector,
Aeternitate praeviâ poetarum
Durare quid plus posse quam quod aeternum est.
30. Ian. uno spiritu.


[CH1634:035]
IN EOSDEM AD HONERDUM
Tollere postremum docet argentaria nummum,
    Sublatumque novo multiplicare gradu.
Grande decus vatum, sic te praeitore nomisma
    Discimus humanae sortis obire vicem.
(5) Singula, quo jacuere loco, valuere putanti
    Singula, quo nunc sunt, singula myriades.
30. Ian. obiter.


[CH1634:036]
AD EUNDEM, UT MOSEN NOMOCLASTEN,
TRAGOEDIAM, EDAT
Post invidendae ter periculum famae,
Honerde, factum, prospereque ter factum,
Post et cothurni et comici salis laudem,
Post Calculum omnis calculi gravem plausu,
(5) Post omnis omnes aleae bonos, grandes
Dextrosque jactus, post adoream semper,
Ubique partam serio atque festivo;
Prodi cothurno serius novo, prodi
Post tot triumphos maximo, tui victor.
(10) Orchestra pridem friget, et pedem poscit,
Quo quassa quondam Cordubae dicam scripsit,
Boetimque, quod Batava debuit, vicit.
Quid fonte labra proluis caballino
Longum diuque? qui poeta prodisti
(15) Iam non repente (nam repente nec dives
Nec fit poeta vir bonus) sed incessu
Gravi, molesto, quique euntis in clivum est
Recto, decenti, quique euntis e clivo est,
Virtutis omnem semitam perivisti:
(20) Quid in bicipiti somniare Parnasso
Iuvat hoc diu, hoc interdiu? viden’ planis
Plebs sparsa campis ut vagemur, ut siccae
Sperata fauces dia dona suspirent?
Descende tandem, Honerde, quid moras nectis?
(25) Descende sacro monte cum Nomoclaste.
30. Ian. quodammodo extemporaneum.


[CH1634:037]
GRAFSCHRIFT VAN S. M.
Ghemannen, langhe Sijmen
Leijt hier en leert bedwingen
’t Bespreken en ’tbespringen:
Wat salmen op syn grafje singen?
(5) Wat salder best op rijmen?
    Malle Sijmen.
30. Ian.


[CH1634:038]
DE VLAMINGSTRAET
Quando erit ille dies quo se pertaesa Tyranni
    Belgica cognatis reddet amicitiis?
Flander amans Batavûm, solo cognomine Frater,
    Nunc ego; si dextram junxeris, Haga tua est.
1. Feb.


[CH1634:039]
WAGESTRAET
Si domito redeat, rhedâ sublimis, Ibero,
    Prima triumphantem festa reduco ducem.
Hostica si quaerat victrici classe tremendus
    Littora, quaerenda est Ostia ponte meo.
(5) Hinc patriae, hinc Pagi favor est: hac ambior orbi.
    Prima peregrino syrmate pompa mea est.
1. Feb.


[CH1634:040]
IN R. HONERDI THAMARAM TRAGOEDIAM
Conreus Ammoni mereor quod amando meremur:
    Si culpa est Thamaram deperiisse, mea est.
Nec fugio poenam: sed enim se injuria virgo
    Vindicat; huic frater vim facit, illa mihi.
(5) Illa mihi, illecebrâ, cuius? lenonis Honerdi,
    Hoc decus hoc veneres dante puella capit,
Et capit, et rapit, et rapimur promiscui amantes,
    Praedaque tot venerum turba marita sumus.

    *    *    *


[CH1634:041]
PAPESTRAET
Non ego presbyteris, ne te cognomine fallam,
    Non ego sum Papae strata, cuculle, tuo.
Vestra joco, Patres, proavis, non lata, vocabar,
    Vestra, quibus Papae sed via lata, placet.
5. Feb.


[CH1634:042]
IN STAECKMANNJ ASINUM AD LYRAM
Miratus quod muta loqui lyra cogis Asellum,
    Quodque lyram mutus cogis aselle loqui,
Hunc miror magis, hunc tacito rumore disertum,
    Qui calamo linguam scriptor utrique dedit.
6. Feb.


[CH1634:043]
HOOGSTRAET
Alta, potens merui tecum, Respublica, dici,
    Alta situ, tectis ardua, merce potens:
Sed qui forte meo jactabitur advena fluctu,
    Non secus atque alto cymba voluta mari,
(5) Alta mari, dicet, melius collata, vocaris,
    Quam fere sublimi sidere Luna replet.
7. Feb.


[CH1634:044]
POOTEN
Qui de non hominum pedibus mihi, quisquis avorum es,
    Fortuitâ nomen Sorte pedestre dabas;
Excuses hodie culpam, si videris, autor,
    Tot mea quadrupedum frangere saxa pedes.
8. Feb.


[CH1634:045]
ALIUD
In fatis fuit, ex plantâ mihi crescere nomen,
    Seu foret herbarum, seu foret illa pedum.
8. Feb.

[CH1634:046]
SPUIJ
Sive, quod hoc speuvdei mercator et advena vico,
    Sive, quod hac nimiae fauce sequuntur aquae,
Quod sum dicta siem, videant queis vane character
    Et levis a literis gloria parta places:
(5) Hoc mihi, pertaesum pelagi, clarissime morum
    Arbiter, in Portu te voluisse mori.
10. Feb.

[CH1634:047]
TURFMARCKT, OLIM AGER PASCUUS
Non hoc coeca capis, quae sceptra ligonibus aequas,
    Quaeque ligone mihi quae gero sceptra dabas:
Cespite vivebam vivo, mox, laesa profundo
    Vulnere, non vivo cespite, vivo magis.
11. Feb.


[CH1634:048]
MERCKT
Quidquid agant sociae, tot mensam sola Lucullis
    Instruo, tot grandes impleo aqualiculos;
Ut, si quis turbam videas, quaesiveris, hospes,
    Quis tot sufficiens expleat ora cibus;
(5) Pondera si rerum, molem, numerumque, exclames,
    Quae tantos valeat perdere turba cibos!
Sed mage post epulum clama, quod vespere sero
    Mille mei revehant fercula mille coci.
17. Feb.


[CH1634:049]
WESTEINDE
Occidis, occidisque diem me teste, perennis
    Ambulo, me metam teste laboris adis.
Credimus hoc vani: sed enim te meta ruentem
    Non tenet, occiduum nulla moratur iter.
(5) Hac partim te parte sequor: non me mola, non me
    Occiduo, ut visum est, limite fossa stitit.
Infinita feror: tecum, Sol, Carole tecum
    Perpetuâ Ulterius prosperitate ruo.
Occidui fontes, si non occurritis, ibo
    (10) Obviam, et in vestris tota lavabor aquis.
Vos decet Hesperio tandem confundere Baeti,
    Tam longas Hagae Principis esse manus.
23. Feb.


[CH1634:050]
BARLAEO, AD EIUS EPISTOLAM DE ALIQUID,
CUM NONNULLIS EPIGRAMMATIS MEIS
Grande Aliquid, Barlaee, tuae vox consona voci,
    Consona sublimi, quo quatis astra, metro,
Vastum Aliquid, coeli capiens convexa character,
    Omnis ubique loci fertile schema rei,
(5) Te, te Aliquem decuit, te grandiloquum, te celsum,
    Te producentem nil nisi grande aliquid.
Nos humili terram pede qui vix tundimus, et vix
    Repimus, et tantum, quod sumus, aure sumus,
Quaerimus exiguam, quâ possit nostra referri,
    (10) Voculam. et inventa est: Ecce ti;, non Aliquid.
27. Feb.


[CH1634:051]
HOUTSTRAET ITERUM, AREAE JUNCTA
Ecce quod in terris nescivit tota Mathesis.
    Linea nascebar, vivo superficies.
2. Mart.


[CH1634:052]
VIJVER
Proxime mons, exsculpte mihi, mihi qualis Adamo
    Costa viri mulier, quantus es, Eva mea es.
Tu mihi Caesareo lacerasti viscera partu,
    Visaque sum pando vulnere tota mori.
(5) Sed vixi lacerata magis; bis laesa revixi,
    Laeta bis; en liquidas consulat hospes aquas:
Inveniet sudo duplicem Iove, vivere laevi
    Fronte, levique unam fronde superficiem.
Disce nepos Batavûm, quam non rationis egebat
    (10) Qui me defunctam Vivere dixit avus.
18. April.


[CH1634:053]
UYT HET ITALIAENSCH VAN . . . .
BEGINNENDE VALLI PROFONDI
Dalen, dalen, diepe dalen,
Vijanden van sonn en stralen;
Klippen, hoogh en steil gerotst,
Die den hemel moedigh trotst;
(5) Holen daer de nacht en ’t swijgen
Nemmer uijt en zijn te krijgen;
Logghe winden, die de locht
Met bepeckte wolcken voght;
Grof gesteente, scheeve schotsen,
(10) Vande rotz gerolde rotzen;
Onbegravene gebeent;
Muren hier en daer ontsteent,
Hier en daer begraesde muren,
Daer wel eer een mensch kon duren,
(15) Nu soo ysselick gedaen
Datter slang noch wolf derft gaen;
Woeste weiden, wilde sanden,
Aller onbewoontste stranden,
Daer noijt stemm van ijet dat spreeckt
(20) Door de luije locht en breeckt:
    Ick een’ schaduw, ick verwesen
Tot het eewigh schreyend wesen,
Ick verschijn u in den rouw
Over mijn’ verachte trouw,
(25) En betrouw mijn schettrigh klagen,
Soo ’t den Hemel kan verdragen
Sonder buijgen voor ’tgeschall,
Dat ’t de Hell beroeren sal.
13. Maij.


[CH1634:054]
OP DE DOOD VAN TESSELSCHADES OUDSTE DOCHTER, ENDE VAN
HAER MAN STRAX DAERAEN DOODT GEBLOEDT
De groener vrucht als rijp, de rijper vrucht als wrang,
De voor-vrucht in de rij van Tessels echte planten
Verrotte van quaed vier: God raeptes’ uijt het sand, en
Verhief ’er ’tbeste van in ’theilighe gedrang

(5) Van d’onverderflickheid. De Moeder weeck den dwang
Van ’teewighe beschick: haer worstlen was geen kanten
In ’s hemels wederwill; sij dreef maer bijde kanten
In beider ooghen zee. Maer ’twerd den Vader bang

Van ’s Moeders wee en ’tsyn; en, omse beij t’ontvaren,
(10) Verdiept’ hij ’s moeders zee, met droppen eerst, doen baren,
Bloed-baren; en ghing t’ zeil, van Tessel opwaert aen:

En bloedde noch dit woord van uijt de laeste stuijpen;
Het bloed van vrienden kruypt daer ’tniet en weet te gaen,
Tbloed van een vader springt daer ’tniet en weet te kruijpen.
13. Iun. Hagae.


[CH1634:055]
(AD CANDIDUM)
Quid me quanta rogas vini praestantia, quid me
    Quanta cibi? Non sum, Candide, vir sapiens.
25. Iun.


[CH1634:056]
LIED. WIJZE: LUZ DE MI ALMA
Hoe is ’tbeloven
Van ons vergaren
Soo haest verstoven
Met wind en baren?
(5) Aij eighen Sterre
Die mij van soo verre
Ziet en niet en siet,
Aij Sterre waerom en verschijnt ghij niet?

Het soet verbeiden
(10) Van uw genaken
Kost mij het scheiden
Min bitter maken:
Maer stoute Sterre
Die u doe soo verre
(15) Van ontrouw geliet,
Ontrouwe Sterre, ghij en meenden ’t niet.

Soeck ick in ’thooghe
Van ’s hemels ronden,
Strax seght mijn ooghe
(20) Ghij zijt gevonden:
Maer schoonste Sterre
Die ick van soo verre
Sonn en Maen benij,
Maer, Sterre, daer en isser gheen als ghij.

(25) Gaen ick beneden
Langs ’taerdrijck werren,
Strax seght de Reden
Daer staen geen’ Sterren:
Ey aerdsche Sterre,
(30) Die ick eens soo verre
Van den Hemel koos,
Komt, Sterr, en maeckt de reden redenloos.
Nimmeghen multo negotio. 13. Aug.


[CH1634:057]
IN PONTICUM
Insaniebat Ponticus poetaster,
Aut versibus vacabat usque se dignis.
Confundit has hodie vices, nec alternis
Nugatur; una insanit et facit versus.
Drunae in castris 23. Sept.


[CH1634:058]
AD C. MYLIUM, DE RECEPTU EXERCITUUM AD BREDAM ET MOSAE
TRAJECTUM PERPERAM A POETA QUODAM FUGA DICTO
Unde tuus, Myli, male dormitavit Homerus,
    Unde quod hic gestum non fuit, ille refert?
Trajecti, Bredae, quod Iber, quod victor Iberi
    Fecerunt, fuga sit? non fuit umbra fugae.
(5) Fato, consiliis lente concessit uterque.
    Mentior; hunc vatem fugit uterque ducum.
Drunae in castris. (24. Sept.) 3).

[CH1634:059]
IN VIRI DOCTISSIMI ET HUMANISSIMI
I. SMITHII PENUM ANTIQUARIAM
Defuncti cinis Imperii, grandaeva supellex,
    Parva peregrino relliqua Roma solo;
Frusta Deûm, putres Genii, fumose Penatum
    Horror et ararum sic quoque sancte lapis;
(5) Crinibus in nodum tortis, fera signa, Sicambri,
    Quae deriserunt qui timuere Patres;
Fibula decepti toties jam fabula vulgi,
    Annule quem fracto gemma nitore decet;
Arma virûm, phalerae, mage nunc deflebilis urnae
    (10) Testa frequens, lacerae lampades, ossa, styli;
Vestigata diu pedis uncia, trita fritillo
    Tessera, pertuso debilis aere lebes;
Gutte, triens, phialae, Setini cara lagenae
    Vitra, Saguntino pocula ficta luto;
(15) Ridiculi periamma Dei, bene nupta sigillo
    Clavis, inassueti cymbala fissa soni:
Numme situ praestans, vili venerande metallo,
    Quem senium, rarâ sorte, virere facit,
Cara strues carie, regina pecunia certe
    (20) Quae Regum titulos reddis, et hos pecudum:
Vobis, thesauri, fumos et inania rerum,
    Et maris et terrae viscera posthabeo.
Nec satior visis tamen; en, quicumque voracem
    Creditis aspectu pascier, esurio.
(25) Nec moveor tactis; nihili est tractata rubigo,
    Sollicitâ nihili testa voluta manu.
Ardet ab amplexu totius avara metalli
    Mens magis antiquae noctis inire specum,
In saecli penetrare sinus, in viscera veri
    (30) Ire juvat, te, te, Roma, priore frui.
Quis genii genius, quae Diis reverentia, quae dos
    Propria, quae lapidi victima, thura, merum;
Cur aurita siet rufi persona Batavi,
    Quâ quondam, quâ nunc parte Sicamber aret;
(35) Quâ lacerârit acu, qualem, cui fibula vestem
    Vinxerit, unde sagum strinxerit, unde togam;
Annulus in dextra quando, quâ fulserit, in quâ
    Fulmina non nocui sanguinis, arma virum;
Qua phaleras gestarit equus; quas flebilis urna
    (40) Relliquias trunco carmine muta notet;
Lampas ad humanos quae non descenderit usus,
    Cui magis in cultu, cui minus apta Deûm;
Vixerit aeternae, tantum se pasta, lucernae
    Flammula, an invisae larva sit illa rei;
(45) Osseus argenteô num cesserit, hic aurato
    Ipso vertendus sub Cicerone stylus,
Rettuleritne parum cui se praeberet arandam
    Nacta cedro dignam cera beata manum;
Unde sat inventi constet pedis uncia, de quo
    (50) Non dubiam faciat marmore sumpta fidem;
Quâ se parte cubi damnosa canicula, quâ se
    Felici dexter senio prodiderit;
Aretina quid antestent quibus inter amicos
    Lautus erat Tuscis Porsena fictilibus;
(55) Qui calices, qui non vili de pulvere nati,
    Quod Surrentinae leve toreuma rotae;
Unde sit, exanguem Lemures timuisse Priapum,
    Quem, puto, nec vivum tota Suburra timet;
Quae promi fuerit, quae durae densa novercae,
    (60) Quae non morosi pandula clavis heri;
Aera Celoenaeos lugentia matris amores
    Quanta Corinthiaci praeda sonora juvet;
Quis Nummo pretium Consul, quotus arroget annus.
    Quid sibi serratus, biga, quadriga, velit,
(65) Quis solidum, quâ parte crepet, cui lamina fucum
    Fecerit, aut ferrum in viscera condiderit,
Qui referat rerum dominos, qui fronte Quiritem
    Praeferat hesterno sordidus ille situ,
Quo spiret non falsus Otho, quot curta Tribunos
    (70) Puncta, quotum Imperium coeca litura probet,
Cur magis hunc illo firmet consulta Senatus
    Gratia, an argenti pluris an aeris honos,
An pretium utrivis duplicârit miles inauri,
    An proba missilium pondera, forma, valor:
(75) Singula nosse juvat, juvat omnia: et omnia jam, jam
    Singula perspiciens omnia percipio:
Erudit incautum prisci facundia Smithi,
    Ambiguoque piam praestat ubique facem,
Invisi Romae Smithj, quem Roma superstes
    (80) Si videat, civem non neget esse suum.
Nunc age, qui rerum tot ad haec portenta stupebas,
    Omnibus hoc unum rarius hospes habe;
Largitur dominus quod non habet, integra mecum
    Aufero quae lacera hic aut mutilata vides:
(85) Exeo non satur, et satur exeo; Roma nequivit
    Auro, quam pepulit Smithius ore famem.
Drunae in castris 25. Sept.
Later afgedrukt in Iohannes Smith: Oppidum Batavorum, seu Noviomagum. Liber singularis. Amsterdam, Iohannes Blaeu, 1645, p. 44-46. UBL 1147 C 28. [Vs. 62: Quanto].

Nederlandse vertaling op de pagina over Huygens en Smetius.


[CH1634:060]
ANNAE MARIAE à SCHUERMANS UNIONI. UT MINUS LATEAT
Quo te, Nympha, cui tam custodita, quousque
    Subtrahis, et mutâ laude sepulta lates?
Celatae virtutis onus fit inertia, fit nox,
    Fit gravis, aeternae noctis imago, sopor.
(5) Prodi parca Venus, partuque Batava marino
    De tot virtutum nascere, diva, mari.
Sol in virgine plus satis est, in sole rogamus
    Virgo sit, accendas orta fugesque diem.
Drunae in castris 2. Octob.


AD OCCULTUM APOLLINIS CUJUSDAM
AD LUCEM ME PROVOCANTIS ORACULUM RESPONSIO
Magnum Musa virum sonat; utque ego sim quoque vates,
    Ingenium Constans da mihi Phoebe tuum.
Ast quo jure meum poscit clarescere nomen.
    Cum pro me causam, qui latet, Autor agat.
(A. M. à Schurman.)



[CH1634:061]
IN (POETAM QUEMDAM) RECEPTUI CANENTEM
In populum coniecta fuga est; ignosco Poetae
    Censor; habet speciem, nec fugientis habet:
Aufugit, et credi fugit aufugisse: quid ad me?
    Dum fuga confessi sit fuga facta fugae.
Drunae in castris 3. Octob.


[CH1634:062]
BRUIJLOFTLIED VAN TIJS EN TRIJN
Wie weet wat Trijn de Bruyd aen Tijs den Bruijgom dé’?
Sy greep een lustigh mess, en gaf hem soo een sné?
17. 8b. (Oct.)


[CH1634:063]
OP EEN’ SCHOONE SACHTSINNIGHE
        Wat heeft sij meer te wenschen
        De Schoonste van de menschen,
    Die voor een eewigh kleed van jongs te deele viel
    Een witt satijne Lyf met een fluweele ziel?

Een meyd als Adam was, die voor behulp mocht strecken,
Om onder sulcken ziel het lijf wel aen te trecken.
17. 8b. (Oct.)


[CH1634:064]
Iuris consulto nubit Sempronia Tito
Actio quam instituet geniali nocte maritus,
Qualis erit? duplex: et personalis et in Rem.
17. 8b. (Oct.)


[CH1634:065]
STATUAE AD PICTOREM PUERUM
Pinge puer, dum flamma favet facis atque juventae,
    Dum sumus, et non est qui teret ista dies.
19. Oct.


[CH1634:066]
PUER PICTOR AD STATUAS
Pingite me vivi lapides: me vita stupentem
    Vestra necat: mirum est si petra non moveor?
19. Octob.


[CH1634:067]
OP DE SYDELINGE AFBEELDING VAN BROSTERHUIJSEN
Veel’ willen voorwaerd uyt, en yeder een verbij;
Veel’ drijven over stier, als tegen wind in tij:
Ia, Ia, seij Brosterhuijs’, en trok sijn zeiltjen bij,
    En wenden ’t over zij.
6. Novemb. inde Henmeer.


[CH1634:068]
NOCH
Quam de Paus in goud en sij,
En ’tscharlaken volck daer bij,
En tien Coningen in Lij,
En te Loef een Prins twee drij;
(5) Quam’er alle rijck en blij;
Brosterhuijsen, still en vrij,
Stond gelijck sijn’ schilderij,
Met sijn backhuijs over zij,
En saghs’ allegaer verbij.
11. Novemb. Hagae.


[CH1634:069]
NOCH
Siet om. Wat isser? Ick. Wie? Vander Burgh van Leijden.
        Dat mocht mij noch verleiden,
        En door mijn’ schilderij
        Doen lacchen over zij:
(5) Maer quam’ all ’s werelds moij, en all de blinde bollen
        Die naer den wellust hollen,
En waer ick dat ick schijn, en mocht ick dat ick wou’,
’K kroop in des’ olyverw, en liet mij daer bestollen
        Eer ick mij wenden sou’.
(10) Of Tesselschae verscheen?. Aij! dat ’s te teeren zeer,
’Kvoel dat ick met panneel en verwen staen en keer.
        En sagh all of sij Iae zeij?
        O treedt mij daer niet weer,
        ’Kwaer d’eerste die ’t haer na zeij.
11. Nov. Hag.


[CH1634:070]
AU L. CORONEL CALVART à MAESTRICHT
Francq soldat, amij du coeur,
Qui reçois à grand bon heur
Ce que la faineantise
Du commun fuit ou mesprise;
(5) Il n’a point fallu d’effort
D’amitié ni de support,
Pour te moijenner la grace
De quitter un peu la place,
Ou la gloire te r’attend,
(10) Ou l’Espagne qui pretend
D’ij retrouver tout son compte
Doibt partie de sa honte
A ta prudente valeur:
Ta vertu et la chaleur
(15) Fille ou soeur de sa lumiere,
Forte à fendre toutte pierre,
Forte à fondre tout glaçon,
A dispensé la façon
Du bien dire, que demande
(20) Toutte moins juste demande.
Soit l’Infante Cardinal
(C’est le mot du General)
A venir, ou à Bruxelle,
Si sa volonté est telle,
(25) Mandez luij que je le veux,
Maintenant que tu le peux
Que tout homme et toute rue
Te promet la bien-venue,
Francq Soldat, Amij d’honneur,
(30) Haste-nous ce grand bonheur.
cursim. Hagae 11. Nov.


[CH1634:071]
(OP DE SYDELINGE AEBEELDING VAN BROSTERHUYSEN)
Kyck, kijck, de vrijers oogh staet snell of’t van een valck waer!
Dat denck ick wel, het siet van Leyden binnen Alckmaer.
Postridie. (12 Nov.)


[CH1634:072]
IN EFFIGIEM ANNAE MARIAE A SCHUERMAN
[Grieks-]autocheiron, acheiron[-Grieks]
IPSIUS VERSIBUS INSCRIPTAM
De facie gratum est: sed enim bis quinta Dearum,
    Cur magis illustri parte stupenda lates?
Pingere se incertam nequiit, quae, mobilis usque
    Et nova, non cessat se superare, manus.
(5) Nec lateo quâ parte tamen, si coeperis esse
    Lector, ubi inspector desinis esse mei:
Mente, manu vultum retuli; plus litera pinxit;
    Scripta refert mentem litera, picta manum.
2. Dec.

[CH1634:073]
(OP DE PRINT VAN IOFFROU ANNE MARIE SCHURMANS, SONDER
HANDEN UYTGEBEELT, ENDE DOOR HAER SELVER GESNEDEN)
Waerom berght de Maeghd die handen
Die noijt wedergaed’ en vanden?
’T koper om end om gesett
Heeft haer’ vingeren gesmett,
(5) En sij schroomtse soo te thoonen.
Leser, helpt de schuld verschoonen.
’Tis de schuld van d,’erste sné,
Die sij van haer’ dagen dé.
2 Dec.


[CH1634:074]
(DE SELVE)
Handeloos en sonder spraeck,
Uijt een’ onbewogen kaeck,
Onbewogen als een baeck,
Dat de baren overblaeck,
(5) Als een ancker voor een’ kraeck,
Doof en ongevoeligh stae’ck:
Maer wie is soo sonder smaeck,
Die mijn’ waerde niet en raeck’,
Die van wilde weelde kraeck’,
(10) Die mijn’ stomme stilte laeck’,
Die ick niet genoegh en waeck,
Die mij van te grooten vaeck
Tot een’ slappe slaepster maeck’?
Wie soo menscheloosen draeck
(15) Die mij nijdelick genaeck’
Met een’ onverdiende wraeck,
Die mijn’ eer ten halven staeck’,
Die kon lijden dat ick braeck
Of in vier en kolen staeck?
(20) Is ’t een’ dagelixe saeck
Dat ick oor en oogh vermaeck
Handeloos en sonder spraeck?
2. Dec.


[CH1634:075]
(OP DE SELVE)
Jammer, jammer, seij de Reden,
Daer dit Meisjen quam getreden,
Dat soo soeten schepsel lamm
Handeloos ter wereld quam:
(5) Maer de waerheid sprack ’er tegen,
Weester weinigh in verlegen;
Als het Haeghje wandel-loos,
Als den Amstel handelloos,
Als de Duijnen strandeloos,
(10) Als den Oever sandeloos,
Als de tiger tandeloos,
Als de sonne brandeloos,
Als de minnaer bandeloos,
Als de Heide landeloos,
(15) Als de kercken pandeloos,
Als de merckten mandeloos,
Als de doosen randeloos,
Als de boose schandeloos,
Soo is’t Meysjen handeloos.
2. Dec.


[CH1634:076]
(OP DESELVE)
Stoot af het nijdigh berd, en gunt mijn oogh de handen
Die ’t lang van verre siet, en langhe dreight te vanden.
        Stoot niet; all staet de planck ’er voor,
        Ick sies’er in, en op, en door.
(5) Bewaertse veil en vast, en van verongelucken.
        Geraeckt’er een, in stucken,
Wanneer verhaeldemen de schad’, en waer, en hoe?
        Daer is geen’ weergae toe.
2. Dec.


[CH1634:077]
(IN EANDEM)
Anna, fatebor enim, poteras plus picta placere,
    Formaque non sculpti gratior aeris erat:
Sed mage sculpta places. Ajunt venire puellam,
    Picta cui multo mala colore nitet.
(5) Quae, tantum virtutis amans, ignorat Amantem,
    Cui specie, si fas, non placuisse, placet,
Quae paucis non dura viris si nupserit, unis
    Ingeniis uno nupserit ingenio,
Quae, mens tota, velit solâ se mente videri,
    (10) Membra supervacui ponderis instar habet,
Psilothro niteat, cretam ferat oblita? scalpi
    Debuit, et scalpi debuit ungue suo.
5. Dec.


[CH1634:078]
(IN EANDEM)
Hactenus una fuit; furto datur altera Phoenix:
    Publica privatum gratia crimen habet.
Quam bene non prodit, quae se, fugiendo, fatetur
    Dextera Phoenicem surripuisse sibi!
5. Dec.


[CH1634:079]
(DE SELVE)
Is het aengesicht voll kerven,
Die en kost de kunst niet derven:
Leser, siet mij door de borst,
Des’ en is maer koele korst.
(5) Maghs’ haer uijterst niet bederven
Die ten uijterst maeghd will sterven?
6. Dec.


[CH1634:080]
Visage faict comme ce qui l’anime:
Masle beauté, dont la jalouse estime
Porte l’envie au poinct de t’adorer;
Endures tu que toute main te touche,
(5) Te souffres tu tous les jours reverer
De front à front, d’oeil à oeil, bouche à bouche,
Et peux tu bien, merveille des humains,
Me refuser de te baiser les mains?
6. Dec.


[CH1634:081]
Ben tu savia paresti
Quando più d’ogni man mano eccellente,
Quando ti nascondesti,
Quando le luci spente
(5) In te sola figesti, e non intente.
Come ti pingeresti?
Invitta, inimitabil’ man’ dipinta
Saria come vinta.
15. Decemb.


[CH1634:082]
IN BARLAEI EPISTOLAM ELEGANTISSIMAE AMBIGUITATIS
Iuppiter, Amphitruo, neuter vel uterque Menaechmus,
    Quem tu cumque jubes esse, nec esse jubes,
Qui quod ais, nec ais, vis, non vis, asseris et non
    Asseris, aedificat, Sexte, nec aedificat,
(5) Te rogat et non te, dicas, nec dicere cures,
    Miserit haec, an non miserit Hugenius.
Misit, ais? non misit, ais? nego, non nego: tantum
    Hoc nego, quod nunc est, posse nec esse;
Tuum C. H.
Hag. 22. Dec.


[CH1634:083]
IN EFFIGIEM PATRIS MEI IN BIBLIOTHECA HEINSII APPENSAM
Hugenii libros inter mirate Parentis
    Effigiem, caussa est quam, puto, Lector, ames:
Credidit esse librum, cuius quot supputat annos,
    Tot virtutis ait Heinsius esse libros.
23. Dec.


[CH1634:084]
AD HEINSIUM
Qui mitto Patris mortui umbram mortuam,
    Hoc tantum, amari viva postulo,
Tuus.
23. Dec.


[CH1634:085]
Inerarrable Createur
Qui du Herault de ta louange,
Ton Ange, fais ton serviteur,
Fay de ton seruiteur ton Ange.
25. Dec.


[CH1634:086]
Non fuit haec Iani, quanquam bifrontis imago;
    Si Caius fuerit, sic, puto Caja bifrons.
25. Dec.


CONSTANTINO HUGENIO SECTAE PYRRHONIORUM NOVO CANDIDATO,
INCERTIORI QUAM DUDUM, C. BARLAEUS CERTIOR
QUAM UNQUAM, S. P. D.
Amphitruo vis esse? miser fallere. vel esse
    Iupiter? Alcmenae gratior hospes eris.
An mavis dici surrepto fratre Menaechmus?
    Vah, foret haec titulis sors aliena tuis.
(5) Non sinat hoc Zulechem, Vahali vicina; nec ista
    Te credat Dominum conditione suum.
Quin potius fias dubiae pars magna palaestrae,
    Aut saltem simula, Te dubitare mihi.
Et dubita, an dubites. Dubita num talia dicas.
    (10) Postremum hoc etiam dicere te, dubita.
Et dubita, an possit domus aedificarier ulla,
    Aut hanc quo possis aedificare modo,
Ut spatiis possint poni quadrata rotundis,
    Et vanus nullis angulus esse locis.
(15) Quin dubita, an mea sint, quae nuper ludicra scripsi,
    An Pyrrho an Sextus scripserit illa prius.
Et dubita, an sapiant, an sint de gente Menenî,
    Qui tanta impugnant sedulitate domos.
Hinc dubita, an scribas, an scripseris, an nova scribes,
    (20) An stes, an sedeas, an potius iaceas.
Anne manus habeat pulchro formosior Anna,
    Anne manus gremio absconderit illa suo.
Tunc mihi Sextus eris; vel maior habebere Sexto,
    Tunc operis fies pars aliquando mei.
(25) At tribus in rebus noli dubitare. Penates
    Si struis, in charta pingere ne dubita.
Cum vocat Auriacus, circumdare pallia, pontes
    Tundere, deinde gradus scandere ne dubita.
Cum cortina silet, Veneris cum causa laborat,
    (30) Solvere, cui debes, basia ne dubita.

Hoc addam; seu sis Zeno, vel iniquior illi
    Carneades; nobis vivere ne dubita.
(C. Barlaeus).
Amstelod. VIII Cal. Jan. (25 Dec.)


IN VIRGINEM ULTRAJECTINAM, SINE MANIBUS PICTAM,
AD CONSTANTINUM HUGENIUM
Cur se privatam manibus depinxerit Anna,
    Scire cupis? causas vatis et omen habe.
Quae vetitas pulchra decerpsit ab arbore fructus,
    Facta rea est magni criminis Eva manu.
(5) Quae petulans sterili quondam convitia Sarae
    Dixit Agar, foribus vindice pulsa manu est.
Fallere cum patrem voluit, suadente Rebecca,
    Jacobum hirsutas scis habuisse manus.
Cum patriam Rachel patriasque relinqueret aedes,
    (10) Supposuit vesti numina rapta manu.
Ille ferox, grandisque animi, nec segnis Ioël
    Martia diffregit tempora, quassa manu.
Ipsa suo incumbens ferro Lucretia, fecit
    Quod thalami crimen non erat, esse manus.
(15) Peccat saepe manus raptu, certamine. Peccat
    Cum turpes format mobilis auriculas.
Peccat, cum stolidos aversa ciconia pinsit.
    Peccat saepe sua Laodamia manu.
At tua mitis et a tantis alienior ausis
    (20) Annula peccantes odit habere manus.
Forsan et illustris Senecae virguncula vultus
    Vidit, et hic nullas marmoris esse manus.
Forsitan, Auriaci media dum parte notantur,
    Auriacos nullas vidit habere manus.
(25) Non opus in tabula manibus, cum prostat imago.
    Signa bonae mentis frons dabit, anne manus?
Forsan et hoc voluit: se non textricis Arachnes
    Tela sequi, atque ideo non opus esse manu.
Forsan in ingenio manus est, in vertice dextra,
    (30) Et digitos illic mens habet ista suos.
Nugamur. Manibus, manibus cupit Anna carere,
    Et causa est: non vult tangere virgo virum.
Barlaeus.
Amstel. VIII Cal. Jan. (25 Dec.)


[CH1634:087]
OP DE ZYDELINGE AFBEELDING VAN MIJ EN MIJN HUIJSVROUW
IN EEN BLAD DOOR I. VAN CAMPEN
Heiligh zyn de trouwe stralen
Die sich echte Mann en Vrouw
Door de vreughd en door den rouw
Wederzyds ten oogh uyt halen:
(5) Maer dit’s heiliger belegg;
Mann en Vrouw sien eenen wegh.
25. Dec.


[CH1634:088]
NOCH
Schilder, die ons voll genoegen
Soo getreft hebt in dit voegen,
Treckt ’er een vell over heen:
Man en Vrouw en zijn maer een.
25. Dec.


[CH1634:089]
ENSIS HISPANUS CALVARTO DONO DATUS
Pugnanti Batavo quisquis me cincte praeibis,
    Arcanae quod ames artis acumen habe:
Durior Hispani quam quâ sum dextera fabri,
    Durior Hispano sanguine tinctus ero.
30. Dec.


Continue

[CH1635:001]
(OP DE ZYDELINGE AFBEELDING VAN MIJ
EN MIJN HUYSVROUW IN EEN BLAD DOOR I. VAN CAMPEN)
Broer en Suster moghen schelen,
All wat vred’ en vriendschap velen;
Man en vrouw niet meer als hier,
Niet de dickte van ’t papier.
2. Ian.


[CH1635:002]
AD AMICUM, TECTUM AEDIBUS QUAS EXTRUEBAM AENEUM
IMPONI CONSULENTEM
Aere domum tegier suades; ego non tego: mirum,
    Si quis obaeratam nolit habere domum?
3. Ian.


[CH1635:003]
AD A. MARIAM A SCHURMAN
Sol in virgine, non latui; nec vana tegendi
    Nominis obscuro carmine cura fuit.
Sed radiis admota tuis scintilla perivi.
    Non videt Eoüm quae tegit astra jubar.
(5) Surge adeo, quantusque sies oriturus, oborti
    Casum deliquii, non satis orte, roga:
Surge, quod optavi, quod votis omnibus opto,
    Surge, die noctem pelle, dieque diem.
9. Ian.


[Doorgeschrapte versie:]
Qui mediâ de nocte facis jubar optat Eoäe,
    Obscuri caussam rusticus orbis agit,
Et latet, et jubar ille tamen tenebrosus Eoum
    Impetrat, et quo non est caruisse, diem.
(5) Sol in virgine, Sol virgo, qui te incola pagi
    Sollicito, caussam rusticus orbis ago;
En lateo: tu redde diem quem poscimus; illum
    Poscimus, Aurorae qui tegat astra tuae.
Redde diem, quicumque vocem; ne sperne latentem
    (10) Scintillam quam tu, nec satis orta, tegis.



[CH1635:004]
AD BARLAEUM CUM SUPERIORE EPIGRAMMATE
Me nova non bigamum tentat, Barlaee, voluptas:
Ignoscis? rem cum Virgine nunc habeo.
Da veniam, est quod ames, non indignere; coïtur
Eminus, et foetum reddit uterque parens.
10. Ian.


AD CONSTANTINUM HUGENIUM REM CUM VIRGINE
EMINUS HABENTEM
Non equidem invideo, mi Constantine, quod ista
    Illustri rem cum Virgine nunc habeas.
Ipse ego, nullius quanquam violator amoris,
    Hac ipsa rem cum Virgine quondam habui.
(5) Ecce, tuus Te praevenit Barlaeus amando,
    Et mea tot retro messibus Anna fuit.
Serus amas. sero nimium tibi poscitur Anna.
    Praevertit stimulos nostra libido tuos.
Hanc tetigi, hanc tetigi. Sed non ut Phyllida Mopsus,
    (10) Iupiter Asterien, Cynthius Antiopam.
Et tetigi tamen, et pupugi, sed carmine blando:
    Inque vicem blando carmine me pupugit.
Succubus nemo hic, nemo fuit Incubus. Insons
    Virginitas, insons flamma, thorusque fuit.
(15) Ergo sumus gemini, verum sine crimine, moechi.
    At mea laus haec est. me coiisse prius.
Tuus [Grieks-]ho allêgorôn.[-Grieks]
C.B.



AD CONSTANTINUM HUGENIUM FRUSTRA ANNAM MARIAM A SCHURMAN
IN LUCEM AC SOLEM PROTRAHENTEM
Cum totus lateat Titan in Virgine, cur vis
    Virgineum nullo Sole micare decus?
Eripe doctrinae iubar immortale puellae,
    Eripe ab ingenio, quas habet illa, faces,
(5) Eripe Phoeboeo Phoebum de pectore, pulsis
    Ut Mariam tenebris reddat aperta dies.
Dum clausi latitant in virgine Solque diesque,
    Quid mirum est, oculos si fugit illa tuos.
C. B.
Amstelod. XI. Jan.



[CH1635:005]
IN EFFIGIEM PATRIS
Ambigitur niveam aestatem, brumamne virentem
    Dixeris, Hugenio dum fuit iste color.
Hoc certum est, quos forte putas in vertice canos,
    Prorumpens toto de sene candor erant.
12. Ian.


[CH1635:006]
AD BARLAEUM
Moeche prior, nisi quadruplici tot basia versu
    Ostentes, dubiam vix tueare fidem:
Usque adeo amplexus, intacti signa pudoris,
    Experior crudâ in virgine difficiles.
(5) Denique nil agimus, nisi adhuc succurris, amantes.
    Quid, Barlaee, satin’ serius ista mones?
Poscis ab indomito producat corpore Solem,
    Quod Chymicus nequit, a vate caco-chymico?
15- Ian.


ULULAS ATHENAS, SIVE CONSILIUM, QUO ERUDITISSIMA VIRGO ANNA
MARIA à SCHURMAN IN LUCEM PROTRAHI POSSIT, AD
CONSTANTINUM HUGENIUM
Si cupis, ut claro spectetur Sole virago
    Mascula, et in medio luceat Anna die,
Omnis doctarum pandatur scena sororum,
    Et Clariae veniant in tua verba nurus.
(5) Dic, nunquam Aonias tenebris latuisse Camoenas,
    Dic tantas orbi plus micuisse Deas.
Pallada dic, dic facundas scripsisse Corinnas,
    Dic, Lyricis Sappho claruit ista modis.
Objice, quae magno Aspasia est sociata Pericli,
    (10) Objice Cassandras, objice Zenobias.
Objice Deiphoben, vivacisque ora Sibyllae,
    Et dic: Lucani Polla diserta fuit.
Claudia quam fuerit Statio celebrata Poëtae,
    Quaeque Crati vixit docta marita comes.
(15) Haec ubi selectae objicies exempla puellae,
    Exemplis cupiet clarior esse tuis.
Forsan et accendet cupidam nova gloria mentem,
    Doctorumque volet saepius ore legi.
Sic clausum elicies, Hugeni, e virgine Solem,
    (20) Et Solis fies tu pater, illa parens.
C. B.
Amstelod. XVII Jan.



AD CONSTANTINUM HUGENIUM, POëTAM EUCHYMUM ET BONI
SUCCI, NON CACO-CHYMICUM
Cum tua magnificis generosa modestia rostris,
    Cum sapiat doctis cocta Camoena viris:
Cum bellatori sapiant tua verba Batavo,
    Et manus Auriaco scribere prompta Duci:
(5) Cum non cruda tuae sapiant quoque basia nuptae,
    Atque alibi tropicas appetat Anna faces:
Cum generes pulchros, Barlaea conjuge, natos,
    Nec possis alios, quam generare mares:
Euchymus es, gratique placens buccella saporis,
    (10) Et pyxis centum plena cupidinibus.
Quin, tua dum Latio stillant epigrammata succo,
    Sic mihi saepe velis esse caco-chymicus.
vel
Pimpla mihi et succi Fons melioris eris.
C. B.


[CH1635:007]
(IN EFFIGIEM PATRIS)
Hugenius Pater in tabula, quam vivere jures,
    Cur Leidae taceat, caussa nec ambigua est:
Qui talis tam facunde, tam saepe, tot olim,
    Tam bona, tam memori dixerit Heinsiadae.
19. Ian.


[CH1635:008]
RAGGUAGLIO DI PARNASO, DELL’ INCENDIO ACCADUTO ALLA HAYA
IL DI NATALE DELL’ ECCmo PRINCIPE D’ORANGES
29°. DI GENARO 1635
Auriaci cunas nullo splendore notari
    Non tulit augustâ sorte superba dies;
Et vetuit Fortuna nefas: lux addita luci
    Fulsit, et ad festas horruit Haga faces.
(5) Quis pretiosa sacrae deploras pabula flammae?
    Ussimus, ut myrrham, thus et aroma, trabes,
Concussas aetate trabes, vicina ruinae
    Tigna, diu foedo tabida tecta situ:
Denique quod perdi potuit consumpsimus, ut quod
    (10) Poeniteat perdi restituatur opus.
Et rursum, fortuna, faves: illustria Divi
    Omnia natales omina parturiunt.
Cassa novis pensare, bonis mala, putria pulchris,
    yssesyssesChálkea chryséiois, aureum et Auriacum est.
30. Ian.


[CH1635:009]
Non trovo in spirito, non trovo in carne,
Perche di questo fuoco lamentarne:
Grave non fù, fù cortese rouina,
Che ci lasciò la Chiesa e la Cucina.
ult. (31) Ian.


[CH1635:010]
Ie trouve que ce feu ne nuit
Ni à la chair, ni à l’ esprit:
C’est peu de mal, peu de ruine,
Qui nons laisse l’Eglise et la Cuisine.
ult. (31) Ian.


[CH1635:011]
DE (SECUNDI) INCENDII CAUSIS, NONDUM SATIS PERSPECTIS
Mirantur quibus orta sient incendia causis,
    Auriacos iterum quae subiere toros:
Nullus ego. quis enim laceras cum patre Gradivo
    Vulcani dudum nescit amicitias?
(5) Insanire fabrum dubites, ubi nuda, quod olim,
    Credita cum nudo Marte cubare Venus?
Cal. (1) Feb.


[CH1635:012]
(DE IISDEM)
Graeculus incendj librans examine causas,
    Nugae ait; in causis proxima, καῦστις erat.
Cal. (1) Feb.


[CH1635:013]
A PARIS
Allons, belle, au renouveau
R’assouvir noz amourettes:
C’est folie des gazettes
Qu’on redoute du Bureau;
(5) Qui a jamais veu qu’on chante
Des gaiglardes en Courante?
Cal. (1) Feb.


[CH1635:014]
CUM FRATRI CONCEPTAS PRECES OFFERREM
Qui mea me toties, frater, pia verba rogasti,
    Accipe, sic labiis itur ad astra meis.
Cal. (1) Feb.


[CH1635:015]
ALLOQUITUR PATER HEINSIUM
Cum senis, Heinsiade (meministi), Cypridis haesit
    Ad scopulos laevâ sorte vetusta ratis,
Talis eram, talis tecum grave carmen amici
    Ad vada Melandri concinui albus olor.
Cal. (1) Feb.


[CH1635:016]
SUGGESTUM NOVUM IN TEMPLO GALLICO
Non bene conveniunt, nec in una sede morantur.
2. Feb.


[CH1635:017]
PILULAE MEDICAE
Si bene conveniunt, nec in unâ sede morantur.
2. Feb.


[CH1635:018]
INCENDII QUO PARS AULAE HAGIENSIS CONFLAGRAVIT
IV. CAL. FEB. MDCXXXV QUI DIES NATALIS ERAT
PRINCIPIS AURIACI, TYPUS
Elapsa tectis tota, vis ferae dudum
Captiva flammae, culminique vicino
Minata stragem, pabulo nives ipsas
Omnemque Brumam sumpsit, ut leves lanae
(5) Floccos alendae coelitus datos jures:
Crepuere muri, fornices, tholi, tigna,
Proceres, tigilli, transtra, perticae, postes;
Suggrunda cessit, multus aream late
Constravit imbrex, non suo pavimento:
(10) Oblita munus alterum, alterum cochlis
Implevit, ad scapum perusta; descensum:
Gemuere bis recocta calx, later, testae;
Flevere vitra, lachrimasque nativis
Fudere guttis; non suâta fornaci
(15) "Coementa mugiere; Pro sacrae rupes,
"Paterna saxa, frigidique secessus,
"Pro semper Aulae care splendor incertae!
Rubuere lapsi cardines, timor vectes
Solvit solutos; pessulo fidem porta,
(20) Portae negavit pessulus; serae et claustris
Claves negarunt; clavibus serae et claustra:
Caryatides suspirio, vale, muto
Telamonibus dixere, patriae cladis
Faciem, jugique triste schema trans ipsas
(25) Visae invicem dolore marmorum crustas:
Atlantibus loco focoque summotis
Nemo Hercules successit; usta compages
Coenaculum omne corruens focum fecit:
Confluxit auro, si latere sic posset,
(30) Fugitiva plumbi vena; fortius ferrum
Trepidavit et sudavit; aeris, argenti
Par pallor, et fuga, et latebra: qui coelum
Tulit Philippus, malleumque et incudem,
Vel torculi, compendio gravi, proelum,
(35) Igni Batavo cessit, et, redemptores
Sui Philippos certus hic recusari,
Obvolvit invisum caput, liquabundi
Quidquid metalli repperit, sibi induxit,
Et tutius liquari duxit in turba
(40) Quam non perire: Quid Philippus? ipsius
Terror Philippi, terror unicus, terror
Iustus, perennis, universus, immotus
Terrore justo, incendio (quod averte
Favor Deorum) patriae, orbis incensi
(45) Tantum movendus, patriae pater, coeli
Proles, stupor mundi, stupere momento,
Pallere visus et panere; sed quali
Te, nate divâ, te pavere pallentem
Decuit stupore, te penatibus, te, Diis
(50) Troiae ruentis et parente sublato,
His tantum, Iülo et Conjugi: Hanc et hanc fornax,
Corinthiâ confusior, suo gemmam
Vovebat aeri: vidimus, videmusque,
Videbimusque, donec hunc dies nostri
(55) Diem videbunt, donec his cruor venis
Inaestuabit, tum tremore praeclusis,
Nec dum reclusis; vidimus (comae rursum
Horrore surgunt) ambientibus raptum
Flammis Iülum, et suffocantibus pressam
(60) Fumis Creusam; vidimus. Tace vero
Adusta fauces Musa, nil supra summum
Nefas nefandi est: scilicet, peribamus:
Cum derepente vis amica, vis major
Ardentis Hagae conflagrantibus pleno
(65) Succurrit aestu: candidas nives inter,
Candore tosto, candidus pedem civis
Tulit manumque; torribus bis ambustis,
Prunâ et pruinâ, itum in gelu est, itum in flammas,
Itum in ruinas, peste, vel manu factas,
(70) Pesti opprimendae; quaque vel gelu fixus
Defecit humor, vel superba profusas
Hinc Vesta lymphas devoravit, hinc sprevit,
Hinc advocatis ivit aucta Vulturnis,
Successit in penuriam, gelu, flammis
(75) Invictus et vento, latex, virûm sudor.
Ut inusitatâ dii deos manu servant!
Quem frigus auxit, vicit ardor ardorem.
10. Feb.


[CH1635:019]
AD BARLAEUM, CUM HUNC SCAZONTEM MITTEREM
Omitte si quid ore vel manu prodis,
Tulli Batave, Maro Batave, victuris
Perenne cedris: amplius calescendum est
Quam quo calescis, vel Poeta vel Rhetor,
(5) Foco perenni: patriae focos, aras
Patriae, calentes igne non suo, Vestâ
Vili, profanâ lucidas, repraesento.
Epos molestum, triste carmen, incessu
Claudum pedestri, verba cruda, suspirant
(10) Plagae recentes: veritatis ornatum
Praestabit ustulata veritas; fucum
Fumi, cinis, fuligo: quaere fragrantes
Ubicumque flores; hinc flagrantium exsuccas
Necto corollas, quodque jam scies lector,
(15) Titione Pimplam, pallidasque Pirenes
Turbo scatebras, ne quid exeat puri,
Sed, faece potus infimâ, luto scribam.
Sic fata nempe, sic jubetis infensi
Bataviae, incensi Dii: ecce parendum
(20) Barlaee, coelo; incendii color carbo est:
Dignum lapillo candido diem, dignos
Stacte, rosisque aromatisque natales
Carbone foedo, non libens, tamen foedo.
Absolve scenam censor, adde quas fatum
(25) Nolit lituras; pone, pone funesto
Carbone nigrum Theta, Theta funestum
Chartis nefandis, carmini ruinoso:
Placet perire, quem nec esse, nec scribi
Decuit nigrum diem, nigerrimâ nocte.
10. Feb.


[CH1635:020]
IN LAPSUM PRINCIPIS GULIELMI, CUM INCENDIO ERIPERETUR
Non cecidit puer Auriacus, quod nescia veri
    Fama, vel, ut solita est, sponte sinistra tulit.
Indivisibilli vis est notissima Centro,
    Quâ, quod ait vulgus labier, attrahitur.
(5) Hic fuit, et melior magnes, quo constat Iülum
    In patrio raptum procubuisse solo.
Oscula servato properans dare, traxit euntem
    Candida in amplexus terra Batava suos,
Muneraque, ut flores nequiit, contraria flammis,
    (10) Ambusto medicas obtulit uda nives.
15. Feb.


[CH1635:021]
LA CHAIRE TRANSPOSÉE AU TEMPLE FRANÇOIS
La bresche est tousiours là de la saincte entreprise
    Qui nous a faict gaigner quatre pieds moins un quart:
Pour chose de neant on dechire l’Eglise,
    Mais à la reparer, on ne songe que tard.
18. Feb.


[CH1635:022]
Si le Curé qui gist ci bas
Voyoit sa Chaire hors de posture,
Comme elle l’est pour peu de cas,
Il diroit tout va bien s’il dure:
(5) Car, en effect, ne voila pas
Bien du desordre pour deux pas?
19. Feb.


[CH1635:023]
HOOGE NIEWSTRAET
Qui vitio postica mihi centum ostia vertis,
    Accipe qua sociis anteferenda ferar:
Ut sileam quae sit grandis praestantia gibbi,
    Quod quae dimidii est orbis imago, mea est.
(5) Hoc loquor: hac Batavum splendet Respublica mecum,
    Quod supra veteres alta sit, et nova sit.
2. Martii.


      IN TRIPUDIUM REGIUM PARISIIS A REGE, REGINA, REGNIQUE
PROCERIBUS SALTATUM
Cur male regales subsannas, Mome, choreas?
    Cur dicis Reges ista decere minus?
Exercet Dictynna choros, totque inter et ignes,
    Et superos, saltus diligit illa suos.
(5) Ipse per astriferi spatiosa palatia coeli,
    Sol speciem Regis subsilientis habet.
Stat, graditur, vastumque celer se versat in orbem,
    Et quamquam grandi fixus in orbe salit.
Si fas est saltare Deos, et legibus ire:
    (10) Fas erit, ad leges currere Semideos.
Barlaeus.



[CH1635:024]
NODUS IN SCIRPO. AD BARLAEUM
Currere semideos? iterum, Barlaee, negamus:
    Non facit ad Francum dictio dura pedem.
Mylius hoc fugit, Hugenius fugit, horret uterque:
    Currendi praeceps vocula facta fugae est;
(5) Facta fugae est, et facta colo: das Lilia, nendi
    Nescia, currendi nescia, curriculo? .
Iustus et invictus currat? saliit pede justo;
    Ad leges saliit. quas? ais: ad Salicas.
8. Mart.


[CH1635:025]
(ALIUD)
Si se currentem ficto pede sciverit absens,
    Non justo pede Rex triverit hosce pedes?
Ambigo. at innocuo venia est oranda poetae:
    Nescivit longos Regibus esse pedes.
8. Mart.


[CH1635:026]
AD REGEM DEPRECATIO
Iusta Deûm soboles, sociis propensa Batavis,
    Crede, nihil socii sub sale fellis habent.
Qui quam justitiae cultor, quamque ultor iniqui
    Audiit ad leges intemeratus eas,
(5) Coelos, astra, deos ad leges ire profatus,
    Addidit ad leges currere semideos.
8. Mart.


[CH1635:027]
D. M.
Doctori Medico titulum Das Mute character;
    Facturo sacra Diis Manibus, an manibus?
Postrid. Non. (8) Mart.


[CH1635:028]
IN TUMULUM FILIOLI G. BARLAEI EPIGRAMMATE PATRIS
INSCRIPTUM
Disce quid hic jaceat, quanti spes quanta parentis,
    Quanti quam felix cura magisterii,
Quo praeeunte puer, nondum puer, incipit infans,
    Infans exanimis verba diserta loqui.
9. Mart.


[CH1635:029]
Ocyus Amstelios breve carmen adi, placandis
    Filioli et Patris manibus et manibus;
            sed his praecipue, ne saevire lacessitae
            velint in hesternum quendam ab Aula,
            poeseos absolutissimae sciolum censorem.
VII. Id. (9) Mart.


CONSTANTINO HUGENIO. SCIRPUS ENODIS
I.
Currere Semideos, fugere est? Atalanta cucurrit,
    Nec tamen haec pavidae sit rea virgo fugae.
Currere semideos, fugere est? cum laude cucurrit
    Hippomenes, timidae nescius ipse fugae.
(5) Cursor erat Graios inter povda" wjku;" Achilles,
    Nec tamen huic vates exprobrat iste fugam.
Candide fallacem cur Constantine Sophistam
    Induis, et veri ludis imaginibus?
Dum bene subsiliunt Druidae, male subsilit Haga,
    (10) Nam genere a toto transilit ad speciem.

II.
Hoc dixi, fateor: Rex et Regina cucurrit,
    Nec tamen Augustos horret Apollo pedes.
Non me longa Ducum terrent vestigia. plus me
    Terreat hoc: longas Regibus esse manus.

III.
Cur pro me Reges supplex et sceptra precaris?
    Barlaeo venia est nulla petenda tuo.
Hugeni, vis vera loquar? Tu Pelias hasta es,
    Et Medicam confers vulneris autor opem.
(5) Pro me verba facis; nunc in me verba retorques.
    Me cupis esse reum, nec sinis esse reum.
C. B(arlaeus).



[CH1635:030]
AD HONERDUM, UT SE IN TRIPUDIA NOSTRA PERTRAHI PATIATUR
Adde pedem pedibus, regalibus adde choreis,
    O quamvis niveo vertice, verne senex.
Barlaeus jubet, Hugenius rogat: ut quid utrivis
    Si te rem salvam poscat, Amice, neges?
Postrid. Id. (16) Mart.


[CH1635:031]
Men’ etiam saltare placet? canoque jubetis
    Ludibrium capiti deproperare pedes?
Parcius ista viris. Non est mens ebria nobis:
    Mollities Faunos haec Satyrosque decet.
(5) Quam gravis Arctoas ibo Legatus ad oras?
    Quis Batavo possit dignior esse status?
Oratore Gothus tali non cedat ab armis,
    Et cupiat sumpto membra movere mero?
Ad crotali leges accinctus acinace saltem?
    (10) Astringant gressus cymbala vana meos?
Ferte sacros porcos, vestrum purgate cerebrum;
    Aut nostro vitium tollite, si quod habet.
Creditis? et potius choreas, pro lemmate, Regum
    Ponitis? hic etiam, sed mea plectra negant.
(15) Qui saltare potest, possit laudare choreas:
    Sarmatis enerves non ferat Ursa fides.
Si tamen has nobis dabitur componere gentes,
    Adscribi Saliis hac ego lege queam:
Scilicet ut Marti placeat cum ducere restim,
    (20) Illius ad numeros Alphesiboeus agar.
(Honerdus.)



[CH1635:032]
AD BARLAEUM IN COMMUNEM ADVERSARIUM parovrmhsi"
Iam Satyri sumus, et Fauni, et mens ebria nobis,
    Et caput Anticyras poscit utrumque suas,
Utraque mollities. quid ais, Barlaee, ferendum est?
    Stantibus a tremulo, fortibus a vieto?
(5) Vapulet ut meruit; vel cinctus acinace. Fama est
    Quattuor Alcidem non tetulisse manus.
Vapulet ut feriat, generosae fervor arenae est,
    Verbera quâ vox et verba, ferire loqui est.
Et, Barlaee, quod in voto est, ad nostra vicissim
    (10) Et sua Legatus verba ligatus erit.
22. Mart.


[CH1635:033]
AD AMPLISSIMUM SENATOREM ROCHUM HONERDUM, CUM A
CONSTANTINO
HUGENIO ZULICHEMI DOMINO, ET CASPARE BARLAEO AD
APPOLLINARE TRIPUDIUM INVITATUS, LEGATI
SE MAJESTATE EXCUSASSET
Cur Satyri Faunique tibi, cur dicimur ambo
    Moribus et tremulis cruribus esse leves?
Cur lymphata tuis, cur est mens ebria, vates,
    Vatibus? et Salios spernis, Honerde, duos?
(5) Si novus Arctoas properas Legatus ad oras,
    Parrhasis ad saltus praesilit ursa novos.
Dum bellatrices pulsat Germania chordas,
    Ultoresque movet Caesaris ira pedes,
Territus Arctophylax resilit. Finnusque Gothusque
    (10) Non bene, Gustavo non saliente, salit.
En magni saliunt Reges; en, Gallia saltat,
    En non indecori purpura lege salit.
His meus exemplis poterit saltare Senator,
    Nec credet rostris sceptra minora suis.
(15) Hoc quoque Legatos deceat. Cum regia saltant
    Numina, saltando numina velle sequi.
Saltant rostra, scholae, saltant palatia. nuper
    Templa etiam tragicis subsiliere modis.
Omnia cum saliant, coelum, mare, sidera, gentes,
    (20) Et satyros habeat quilibet ordo suos,
Cum cunctas agitent furor et dementia terras,
    Solus ab hoc rerum turbine liber eris?
Ni salias, capiti Faunos mox imprecor omnes,
    Sylvanosque omnes, capripedesque deos.
(25) Ni salias, in te arcessam modo Pana lupercum,
    Cornugerosque viros, cornupetasque senes.
Fallor, Honerde, salis, Satyrosque imitaris, amicos
    Dum Satyrâ geminos asperiore notas.
Seu Suioni pacem referis, seu bella Senator,
    (30) Egregius nobis Alphesiboeus abis.
C. Barlaeus.
24. Mart.



[CH1635:034]
IN TUMULUM CELEBRIS HISTORIOGRAPHI
Quid vicina tegant, ultro vicina loquentur
    Saxa; quis hic jaceat, Hospes, ubique leges.
28. Mart.


[CH1635:035]
QUASI AD PUTEANUM, UT SIBI MUSISQUE CONSULAT. EXERCITIBUS
LOVANIUM ADGREDIENTIBUS. MDCXXXV
Dedet Pieridum fontes, qui dedere Sylvam
    Victori potuit Schetzius Auriaco.
Si dubitat, Puteane, juva tu voce manuque,
    Nondum est quae Grudios terreat ira tuos.
(5) Qui Thenas nequiit serâ prece flexus, Athenas
    Te tempestivo supplice stare volet.
Elige quis vivas: Belgae licet; ut quid Iberum
    Non piget? ut facit hos ulla Statera pares?
In castris ad Lovanium 25. Iunii.


[CH1635:036]
EADEM OBSIDIONE
Castalides Grudiae, quarum quae proxima coelo
    Pars Puteaneâ sanctior arce sedet;
Dicite quam vovi Praefecto ferre salutem,
    Si liceat per quae non satis arma licet.
(5) Dicite inarmatae, quantum pote, Palladis artes
    Dedat, ut armatae corruat ira Deae.
Dicite qui sacras funesto sulphure turres
    Tundimus, et Belli subdimus omne nefas,
Hospitii tantum fratres pia jura Batavos
    (10) Poscere, et innocuas jungere posse manus.
* * *



[CH1635:037]
DE IUDAEO PARACHARACTA. E GALLICO
Debet, et, ut grandi subito se liberet aere,
    Artifici nova dat, flat, ferit aera manu,
Et reus est, faciens quod non debebat Apella,
    Et reus est, quia quod debet Apella facit.
Panderae in castris 9. Sept.



Continue

[CH1636:001]
IN MONUMENTUM REIPUBLICAE VENETAE
QUOD DE ALEXANDRO III. PONTIFICE
ADVERSUS FREDERICUM I. ET OTHONEM
FILIUM A° 1178 EXIMIE MERITA ESSET
A PIO IV. PONTIFICE ERECTUM
AB URBANO IIX. DELETUM
Caesara prostratum, Veneto sternente, Quiriti
    Fassa diu, tandem perfida Roma negat.
Perfida an haeretica est? quid erit fas credere, quid non
    Credere? vim Meritis quae dedit, ipsa rapit.
18. Mart.


[CH1636:002]
(IN IDEM)
Victo Quiriti Barbarossa calcatus,
Victore Marco, innotuit fide longâ
Tradentis aevi; nulla grandis exempli
Pondus vetustas, livor, ira concussit.
(5) Nunc ipsa veritatis umbra non fertur,
Fit vis tabellae, iniqua nunc manus, quod pes
Olim superbus Caesari facit telae,
Telae innocenti; ingratitudo delevit
Quod saeculum nequivit et dies, ulla
(10) Dies nequibit. Christiane, si nescis
Papâ docente jam scies, quid intersit
Terrena virtus Coelicae; quod exstruxit
Pietate Roma, Urbanitate destruxit.
21. Mart.


[CH1636:003]
DIALOGUS CUM BARLAEO, IN VERBA CARMINIS
QUOD SCHURMANNAE INSCRIPSERAT
HUG. Iupiter hanc privet sexu leviore puellam?
    Hoc petis? BARL. In voto est ut graviore beet,
Anna sit Annaeus. HUG. Nimirum Annaeus et Anna,
    Hic-haec. BARL. nil tolli posco, sed assuier,
(5) Haec-Annaeus hic-Anna siet; sibi mater amorum
    Pronuba ducenti nubat Atlantiadae.
HUG. Prudenter, Barlaee, facis pro virgine vota,
    Quae, nisi se possit gignere, non sapiet.
25. Apr.


[CH1636:004]
AD AMPLISSIMOS DOCTISSIMOSQUE VIROS
G. STAACKMANNUM ET G. BARLAEUM
[Grieks-]paraítêsis en parainései[-Grieks]
Staackmanne lux, Barlaee dux poetarum,
Par Pegaseium; vindices rei vastae,
Iustae patroni, commeatuum et ponti,
Ponti et Batavum: fundite Hippocreneios
(5) Largi liquores inter orbe divisos
Nostro Britannos, inter invidum terrae
Gibbum atque Terram: pellimur mari prisco,
Novo natandum est; summovemur Arctois
Partim procellis; fundite in quibus toti
(10) Dominemur undas: vester hic, viri, vester,
De fonte quem Britanniae tridens nondum
Praesepsit ulli, fluctus exuli ponto
Succurrat orbi; navigabitur passis
Utriusque velis, innatabitur musto,
(15) Permessidis musto innatabitur, lacti,
Qualis dearum est. Fundite uberes venae
Quâ sit solo, coelo, saloque mercede
Carere lucri. me volente quocumque
Pulsi salo legamur ad sales vestros.
(20) His ecce piscor; libero mari liber,
Latio Batavus, hoc silentio, mecum,
Hoc melle pascor. quidquid, o boni, quidquid
Ultra rogatis, abnuo: Diis Terrae,
Diis aequorum, et, si Diis placet, Diis aurae,
(25) Pugnare vestrum est: vester, o cataphracti,
Instare Seldenis labor: mihi vocem,
Mentem, manumque derepente vix lecti
Furor libelli perculit: Stupescenti
Haec sola veri fervor extudit verba,
(30) Hos ira questus; Hocce purpuram et saevos
Potuisse fasces; hucce torva nugarum
Mandata servum compulisse Seldenum!
Pro gentium fas, pro tuam fidem Groti!
Pro. Vis volenti plura defuit linguae,
(35) Stetit palato fixa, dentium septo
Vallata coecum murmur in salivoso
Convoluit alveo; nempe ceu Mari clauso.
Staackmanne lux, Barlaee dux Poetarum
Parnassium par, copula unicae nexu
(40) Virtutis unico, insolubili nexu,
O salsi utrimque vindices rei salsae,
Qui clausit Inferioribus fretum Belgis,
Miramini os si clausit infimo Belgae ?
10. May.


[CH1636:005]
(IN POLLAM)
Pollam puellam, et bellam amavi; anum linquo:
[Quid increpas, puella bella, quae neutrum es?]
Cessante causâ nempe cessat affectus.
(20 Mei).


[CH1636:006]
MILITE GALLO DISCESSUM
EX HOLLANDIA PROTRAHENTE MDCXXXVI
Fausta soluturo spirarunt flamina Gallo;
    Solventi Zephyris invia facta via est:
Ergo dolent Batavi, stupet et subridet Iberus,
    Quod Gallo levior ventus et aura sient.
1. Iun.


[CH1636:007]
Quam toti vellet non totum solvere Classi,
    Tam totam vellet solvere Carneades.
2. Iun.


[CH1636:008]
VIRG. 6. AENEID.
Doe nam Aeneas ’twoord, (want naer Marcellus treden
    Sagh hij een Iong man treden
In dappere gedaent, in Wapenen voll schijn,
Maer diens gebuckt gesicht onlustigh scheen te zijn)
(5) En vraeghde, wie is hij, die dichtste by den man gaet?
    Sijn soon, of die hem an gaet,
Als tack des hoogen stams? wat isser woels om heen!
Wat deftiger gelaet, ’ten waer het wat verdween
In ’tswarte van den nacht die ’ck om sijn hooft sie spreijen!
    (10) Anchises quam aen ’t schreijen,
En sprack in ’tschreijen; Soon, o soon, en vraeght mij niet
Naer uwer Maghen all te machtigen verdriet:
Dat hoofd en sal het Lot de wereld maer eens thoonen,
    Niet by haer laten woonen.
(15) O Goden, gaeft ghij ons die ghift voor eighen goed,
Ghij duchte ’twaer te veel verhefs voor ’t Roomsche bloed.
Wat sal de groote Stad in ’t Marssen-veld sien stenen,
    Wat sal sij mans sien weenen,
Of, Vader Tiberin, wat sult ghij lijcken sien
(20) Daer ghij voorbij den steen van ’tversche Graf sult vlien!
Noijt Troijsche jongen sal ’thert der Latijnsche grijsen
    Soo hoogh in hoôp doen rijsen;
Noijt salmen soo veel roems in all het Roomsch besitt
Van eenigh voester-kind sien draghen als van dit.
(25) O hemel-vrughticheid, ô Trouw van ouden tijden,
    O emmermeer in ’tstrijden
Onwinbaer’ overhand! Hij waer’ hem noyt ontgaen
Wie sijne Wapens dorst gewapent tegenstaen,
’Tzij dat hij staende voets sijn’ vyand hadd bestreden,
    (30) Of, op hem ingereden,
Een schuijmend Peerd gespoort. O ongeluckigh kind,
Is ’t dat ghij ’tbitter Lot eens ergens overwint,
Ghij sult Marcellus zijn. Geeft Lelijen met hoopen,
    Geeft purpre bla’en en knoopen,
(35) Soo dat ick hem bestroij, en met een gift van niet
Mijns na-neefs groote ziel ten minsten overgiet’,
En doe hem ijd’len dienst. etc.
Hagae. 9. Iun.



[CH1636:009]
IN EFFIGIEM CARD. RICHELII
Mercedem, pictor? veniam pete Gallia donet,
    Indigni pretium grande laboris erit.
Excidit, infami lapsu, mortalis imago
    Conanti divam reddere Richelii.
16. Iun.


[CH1636:010]
IN EANDEM
Stupende cardo non fatentis Europae,
Non diffitentis; sed ferentis Europae,
Et sic fatentis; Richeli, genus divûm:
Non te in tabella simplici tuo totum
(5) Vultu intuemur, Trismegiste: personam
In qua triumphas triplicem, unicâ fronte
Reddat necesse est, quae tuam relatura est
Subire totam nata dextra naturam,
Et Galliam, et Te reddat, et tuum Regem.
17. Iun.


[CH1636:011]
(IN BARLAEUM)
Moverat aestivas inflatior Ya procellas,
    Et poterat socio sic soror esse Mari:
Absque quod inflatae decor, in multiplice ruga
    Quâ male visa fuit ringere, risus erat.
(5) Cum saturis Mudâ monitis sex ire capellis,
    Magna trias parvae noluit esse comes.
Vossius in dubio, et quidam, vix fortius, alter
    Credere se notis non valuere Notis:
Barlaei ancipites Pirene pallida mentes
    (10) Impulit, exemplo crevit uterque pavor:
Ingemuit contempta suis Heroïbus Argo,
    Nec tuba vexati tanta rudentis erat;
Vespera, si rubuit, rubuit pudibunda Batavos,
    Pontigenas, Pontum posse timere viros.
(15) Quaeque adeo socii tulimus, quae tota feremus
    Natio, mas non mas damna poeta dedit.
De Graecis, age, de Latiis nego, credo docenti,
    Quidquid sive jubes credere, sive vetas;
Sed Batavis, ignosce, potestas, Flacce, poetis
    (20) Quidlibet audendi non satis aequa data est.
Amsteldami uno spiritu decumbens. 20. Iul.



BARLAEUS ZULICHEMI DOMINO,
[Grieks-]hydrofobían[-Grieks] EXPROBRANTI
Moverat aestivas inflatior Ya procellas,
    Et socio poterat saevior esse Mari,
Absque quod inflatae furor, in multiplice ruga,
    Qua male visa fuit ringere, terror erat.
(5) Cum saturis Muda monitis sex ire caballis,
    Parva trias magnae noluit esse comes.
Vossius in dubio, et jam nunc vix-fortior, alter
    Credere se ignotis non voluere Notis.
Barlaei ancipites Pirene provida mentes
    (10) Impulit, aequoreos tunc timuisse Deos.
Si gemuit contemta suis heroibus Argo,
    Nec tuba vexati tanta rudentis erat;
Vespera si rubuit: rubuit puduitque Batavos
    Pontigenas Ponti spernere posse minas.
(15) Quae nunquam socii tulimus, quae tota repellit
    Natio, mas ter mas damna poëta timet.
De Graecis, age, de Latiis, age, credo docenti
    Quicquid sive iubes credere, sive vetas,
Nam cunctis, ignosce, potestas, Flacce, poëtis
    (20) Tam temere audendi non satis aequa data est.



[CH1636:012]
FORTI VIRO C. BARLAEO
Crediderim timuisse viros, tremuisse Poetas
    Amstelios, salsum pectora salsa salum?
Crediderim siccus, cuius dux foemina facti
    Sobria, idem potos non potuisse viros?
(5) Scilicet. Unde tamen tam cauta libido timendi,
    Tam subito madidis vatibus orta fuit ?
Nescio; siue sciam, cupio nescire videri;
    Nil mihi cum doctis unguibus esse volo.
Hoc liceat: dulces isthinc mea Muda lagenas
    (10) Obtulit, hinc salsas Ennosigaeus aquas;
Salse rei salsae vindex, ignosce roganti,
    Truserit hic magis, an traxerit iste liquor?
22. Iul. currente rotâ inter Harlemum et Lissiam



C. HUGENIO NEPTUNI ET AMPHITRITES ALUMNO
Cum tua te veheret velis audacibus Argo,
    Cum veherent matres transtra superba duas,
Divisit sors laeva viros. pars horruit undas,
    Pars tumidas secuit nescia mortis aquas.
(5) Detinuit timidos Hoofdî tunc Suada poëtas,
    Detinuit vates Heleonora suos.
Detinuit Susanna chelyn, quae passeris artes,
    Quae cecinit doctas, Aulice scriptor, aves.
Si timui, tanto prudentia iuncta timori est.
    (10) Si timui, iussus (crede) timere fui.
Si timui, si vela fui non vestra secutus;
    Sic placui domino, sic placui dominae.
C.B.
Amstelod. VIII Cal. Sextil. (25 Juli).



[CH1636:013]
C. BARLAEO, FORTE VIRO, FORTI CONVIVAE
Larga suos vacuis affudit Muda liquores,
    Largior impletis praebuit Ya suos.
Amstelidae saturi multo inter pocula nisu
    Cum, quibus expediat mergier, ambigerent;
(5) Praeualuit cadus, et veteris vis condita Bacchi,
    Displicuit Batavis publica vena meis.
Successit, Seldene, labor contemptus; abhorret
    Libero, amat clauso Belga natare mari.
Eodem die (22 Jul.) inter Teilingam et Hagam.



C. HUGENIO CONVIVAE PROFUGO
Cum dubias anceps traheret sententia mentes;
    Et vellem, nollem Te, Zulecheme, sequi;
Me sequitur magni facilis clementia Vossî,
    Inque meas partes mox Ioachimus abit.
(5) Tres sumus excordes numero. tres torva timemus
    Flumina. tres solito tingimus ora mero.
Tres fugiunt, nec sueta Ducis vexilla fidem.
    Et sociam gaudent tres violare fidem.
Res omnes facit ista reos. peccavimus in Te,
    (10) At Satrapas, quo vos arguat, actor habet.



[CH1636:014]
AD TESSELAM, DE BARLAEO, AMANTE STRENUO
Thessala Barlaeo, non nuper visa poetae,
    Qualis amatori Iulia nostra suo,
Thessala Caninefas, seu Frisia dicier ambis,
    Almerii pharos et fax animata soli.
(5) Ibit amatorum, si vis non torua videri
    Per freta, per saeuos aemula turba lacus.
Ibit eo Zonam qui, nec se perdidit, ibit
    Amstelidum crispis compta juventa comis;
Ibitur invitâ Superûm vi; si pauet omnis
    (10) Navita, non rarus, faxo, natator erit.
Unus ut ignoscas orat, vir fortis ad arma,
    Arma virûm, calamos, arma virûm, calices.
Nempe tuo vulnus rabiosa canicula vati
    Fecit Amor; visâ saucius horret aquâ.
(15) Si bibat hanc, metuit ne, quâ tibicine clares,
    Marceat infami languida vena situ.
Denique si ventis placeat, sibi cautior inquit
    Nec Veneris fractâ puppe vacare mori.
En quid agas? si qua spretae te injuria formae
    (20) Mordet, habe tecum lumina, conde facem.
Non si tota micet, non si de littore clames
    Blanda, veni, pretium, nuda laboris ero,
Non si vere novo, non si bene potus Abydo
    Classe novâ possit solvere, Seston eat.
25  Iul.



C. HUGENIO DEORUM NEPTUNI ET AEOLI CONTEMPTORI
Non me Muyda tui nuper tenuere liquores,
    Non ea vis Bacchi, non fuit illa gulae.
Ut decuit, timui Superos, Tethynque Jovemque,
    Nec volui tantis obvius ire Diis.
(5) Hos, Vir dure, pius timui. nam piscibus aequor,
    Non homini fallax destinat unda viam.
Si tua nacta fuit speratum audacia pportum,
    Fortunâ minus est, plus pietate regi.
C.B.
Amstelod. VI Cal. Sextil. (27 Juli)



[CH1636:015]
AMANTI STRENUO G. BARLEIO
Pectoris heroi, quo non augustius olim
    Intumuit, tot corripiente Deo,
Substitit ad primas, nullo discrimine, noti
    Fluminis, ad primas vis labefacta minas:
(5) Barlaeum excussit terror sibi, fortior omni
    Vate, quod hic timuit, foemina fecit iter.
Credimus? an, quia distracto graviore procellâ
    Res cum Rhenano gurgite habenda fuit,
Spreverit Ya tuas? potuit sprevisse videri,
    (10) Sed fuit haec lautae proxima causa morae:
Dixerit, ut motas adspexerit eminus undas,
    Et nemus ingenti turbine, Muda, tuum,
Quo me cumque vocas, magni Maris arbiter, o nec
    Crimine, nec testor, carmine laese meo,
(15) Fas sit non nocuo sibi consuluisse Poetae,
    Fas sit ad incedrtam cautius ire necem;
Dum turbas irate foris, dum caerula late
    Cana procelloso spuma colore tegit,
Intus ego spumas iterumque iterumque salubres
    (20) Haurium et innumeros non numerabo scyphos:
Donec ab ingesto tumeat vesicula Divo,
    Nec superet quo se suggerat Ya locus.
Sic ubi anhelantis lateri lethale carinae
    Vulnus, et extremo forte furore dabis,
(25) Naufragus hinc prodar tabulis licet, inde fluenti
    Fune, meo certe non gravis utre ferar.
Quam bene virginibus comes it sapientia Musis,
    Quanti Naturae noscere scita refert,
Quam bene libravit, quantâ ratione, nec ipsos
    (30) Quae Dii merserunt mergere posse Deos!
28. Iul.



C. HUGENIO NAVITAE AUDACI ET INTREPIDO
Vade per iratas, mi Constantine, procellas,
    Vade per adversos, navita magne, Notos.
Haesimus in ripa. fateor. cur? damna timemus,
    Quae mediis sensit dux Palinurus aquis.
(5) Haesimus in ripa. fateor. cur? aequore mersa
    Non didicit modulis dextra natare suis.
Haesimus in ripa. fateor. cur? nolo poëtis,
    Nolo meis toties esse vocatus Hijlas.
Icarus Icario si fecit nomina ponto
    (10) Fluctus Abydeno si fuit urna proco:
Si Tiberim sese iecit Tiberinus in ipsum,
    Femina si Thracum nomina fecit aquis:
Si Sappho mulier saltus aggressa viriles
    Non formidata Leucade mersa fuit:
(15) Nil moror. hac pereant fama, quos poenitet aevi.
    Non vacat, exemplo deteriore, mori.
C. B.
Amstelod. V. Cal. Sextil. (28 Juli).



[CH1636:016]
AD LESBIAM LARVA TECTAM NE SOLE ADURATUR
Quid pice sericeâ formosam lactea frontem
    Lesbia, nube nigrâ condis utramque facem?
Redde diem coelo et mihi, personatula: iniquum est
    Ne pereas uno sole, perire duos.
29. Iul.


[CH1636:017]
(AD EANDEM)
Detrahe personam capiti, praepostera formae
    Consulis, ut ne sis, Lesbia, nigra, nigra es.
Eodem die.


[CH1636:018]
(AD EANDEM)
Si faciem ne qua penetrabile sidus adurat
    Velari crasso tegmine cauta studes;
Me miserum quae larva teget, cui frigida frontem
    Ambusto duplici, Lesbia, sole feris?
30. Iul.


[CH1636:019]
C. BARLAEO [Grieks-]hydran témnonti[-Grieks] VIRES NOVAS
Quae de virtutum serie fortissima virtus,
    Claudier heroö non satis apta pede,
Fornicibus tonat alta cavis; ubi pulpita doctor
    Igneus Herculeo, dixeris, ore quatit,
(5) Supremis habitasse labris convicta, docentem
    Pallida, si quatiant ventus et unda, fugit:
Eluit unda, efflant Zephijri quod ahenea dicas
    De bis ferrato prodere verba sinu.
Sic studijs impallescunt? hos barba tremendi
    (10) Fulminis, hos animos sub gravitate fovet?
Cessit palla togae; poterit toga cedere pallae,
    Et mea semimatres stringere vitta comas,
Quin jam laurigerae scandent subsellia matres
    Et noua doctorum foemina doctor erit,
(15) Vel facere instituant quae se docuere suosque,
    Vel, quae non perimant facta, docere viri.
Tam fera Barlaeo mater Barlaea paventi
    Scommata, non ego, ne decipiare, dedit.
Placasti, confesse, Iovem; magis ardua restat
    (20) Pugna, satisfieri nunc sibi Iuno petit.
4. Aug.



[Grieks-]Ariston mèn hydor[-Grieks]. AD SUSANNAM BARLAEAM C. HUGENII
CONJUGEM, CUM PER LATUS MARITI C. BARLAEUM, OB AQUARUM
METUM, ACRIUS IMPETIISSET
Plus audes, Barlaea, viris. plus ausa fuisti,
    Plus animi, quam nos, mascula mater, habes.
Erravit Natura parens, cum condere Te, Me
    Vellet, et in tanta culpa parente fuit.
(5) Illa tibi grandes animos studiumque virile
    Indidit et voluit viribus esse marem.
At mihi femineos animos pectusque remissum
    Dum dedit, hac fecit conditione virum.
Ista mares tibi causa dedit, natosque virosque.
    (10) Dum mea femineo syrmate tecta strepunt.
Hinc fluctus, hinc spernis aquas animosa, Notosque.
    Virque Deos contra, femina sola viro es.
Me mea dum negat esse virum formido; vocarj
    Iam barbata tibi femina promereor.



AD EANDEM. II
Succubui generosa tuo Barlaea marito,
    Et dedimus victas, clara virago, manus.
Nunc chartis ovat ille meis, victoque poëtae
    Exprobrat, et me vult succubuisse Tibi.
(5) Cedo iterum intrepidaeque volo succumbere matrj,
    Et Constantinae laudibus esse minor.
At si forte tuâ est potior mea causa; pudoris
    Hoc etiam fuerit dissimulasse mei.



III
Roma stupe. de me victrix iam nupta triumphat.
    Fortunae nunquam sors fuit illa tuae.
Captivus, victusque trahor. mihi scommata mater
    Obycit, et salso perfricat ore Scholas.
(5) Tanti undam timuisse fuit. me mergite fluctus,
    Mergite vesanos pontus et Ya metus.
Vlterius nolo proprio superesse pudori.
    Infamis tanto crimine fama mihi est.
Scilicet, ascendet doctorum pulpita mater,
    (10) Et timidas cupiet vitta docere togas.
Peccavi, Superi. sexum mutate timentis,
    Vestiat ignavos pallida palla pedes.
Aut si Barlaeum cupitis me recta docere,
    Signa gerat sexus tanta magistra mej.



IV
Orta mari Venus est. Veneris Barlaea propago est.
    Quid mirum? nullas si timet uxor aquas.
Formavit tellure senex mea membra Prometheus.
    Quid mirum? terrae si sua terra placet.
(5) Nec culpa est, timuisse: nec, has sprevisse procellas,
    Nempe suo duplex causa probata Deo est.



AD HUGENIUM
Si fatear peccasse viros, si prodita facti
    Causa, satisfactum non sibi Iuno putet.
Si vere Phrygias, at non Phrygas esse poëtas
    Eloquar, haud factum sit tibi Iuno satis.
(5) Si potui placare Iovem tot versibus, esto,
    Thure satisfactum non sibi Iuno putet.
Si regeram toties, cras altera et altera reddam,
    Crede, satisfactum non sibi Iuno putet.
Si scribam pelago matres perijsse maresque
    (10) Saepe, satisfactum non sibi Iuno putet.
Mollia Barlaeae tu suggere verba maritae,
    Mollibus hanc ipsam saepius abde iocis,
Suaviter arride: nutu testare, quid optes;
    Tange verecundos, navita magne, sinus;
(15) Basia basiolis superingere mille, vel ultra;
    Crede, satisfactum tunc sibi Iuno putet.
C. Barlaeus
Hydrarum domitor debellatorque ferarum.
Amstelod. VIII. Sextil. (Aug.)



[CH1636:020]
OHE JAM SATIS EST
Iambe claude, miste non claudo, veni,
Compone dissidentium Poetarum
Composte litem; sicca lis, vinosa lis,
Lis salsa, lis non salsa, de salo exorta est:
   
(5) Yâ fremente, turbido Mudae sinu
Spumâ tremendi gurgitis, sub-infesto
Vitam Ennosigaeo credidit Hugens, suae
Maritus et malus poeta Barlaeae,
Ac, si vocarent fata, supremae diem
(10) Adivit horae ab Hoofdio renitente,
Miratus ullum posse tam dubiâ die
Timere, nec timere poculis, mergi.
Baccho fremente, turbidâ Mudae domo
Spumâ bibendi gurgitis, subingesto
(15) Gulam Lijaeo credidit sugens, parum
Marinus, at bonus Poeta Barlaeus.
Neque, ut vocârint fata, supremis diem
Abrupit horis Hoofdio propinanti,
Miratus ulli posse tam lautâ die
(20) Vacare, nec vacare poculis, mergi.
   
Iambe claude, miste non claudo, cui
Palmam dicamus e duobus athletis?
Quin ambo censeantur in causa pari,
Si sprevit hic, ubi ille contempsit, mori,
(25) Si constat ambos navigasse
            Constanter.
9. Aug.


[CH1636:021]
SUSANNA BARLAEUS CASPARI BARLAEAE, SATISFACIENTI
Barbata doctor, succube, ignauâ pedes
Vestite pallâ, de Promethei senis
Luto loquaci massa, terra territa
Liquore noto, terra nascentis Deae
(5) Concussa cunis. euge basiantium
Non false Rhetor, qui sali salem fugis,
Quidquid mereare, mas miselle, mas Mari
Impar marique, nolo nescias tuas
Convicte laudes: Teste Mudâ praedico;
(10) Ubi res virum poposcit, et gravior scyphus
Argo natante grandior clanâ scijphus
Hydram domante, dexteram Alcidae noui,
Edico Mudâ teste, Fecisti satis:
Ubi causa vatem, causa non fortis viri
(15) Fortem patronum, teste Mudâ praedico,
Edico et Hagâ teste, Dixisti satis.
Expecto mandes an satisfactor, satis
Fictor, satis victor, satis vector, satis
Hector vocari, doctor an dictor velis.
11. Aug.


[CH1636:022]
HUIJGENS STRAET. HUGENIANA
Innumeris aliae jactent sua compita tectis,
    Quod stupeant magis hic civis et hospes habent:
Una domus, paries uni quam nectit equili,
    Absoluit, quâ non pulchrior una, viam.
16. Aug.


[CH1636:023]
DE WARANDE. VIVARIUM
Quae quadrupes multo quondam mihi fecerat antro,
    Incola sanasti vulnera multe bipes.
Plaudat quisque suae: mea non ingloria laus est,
    Hic habitare homines, hic habitasse feras.
16. Aug.


[CH1636:024]
PLUVIA POST ARDOREM SOLIS
Quaeritur insano Phoebus quam torruit aestu,
    Ut fuerit pluuio vespere lota dies?
Occurrit ratio. grandi conamine coelo
    Ridenti lachrimas exiluisse puta.
In castris prope Heusdam. 6 Sept.


[CH1636:025]
RUBOR VESPERTINUS
Qui sub nube niger piceâ quasi luxerit aether,
    Vespere praecipiti si rubet, unde rubet?
Convictus peccasse, rubet pudibundus, et ultro
    Crastino, ait, voveo, sole serenus ero.
In castris Sprangae 10. Sept.


[CH1636:026]
RUBOR MATUTINUS
Unde dies roseis aurorae tota quadrigis
    Mane rubens, madido turbine sera pluit ?
Potus enim qui mane rubet quocumque liquore,
    Non dubie toto vespere micturiet.
11. Sept.


[CH1636:027]
HIRUNDO HUMILIS
Si ruet in terram de coelo proximus imber,
    Cur nondum madidae proxima hirundo volat ?
Praesentes adeo rata quas bene praevidet undas,
    Iam natat, aut, ad humum prona, natare parat.
11. Sept.


[CH1636:028]
ANAS SE PROLUENS
Quae toties se mersat Anas, praesagula, toto
    Vertice, sic, inquit, tota madebit humus.
11. Sept.


[CH1636:029]
PAVO QUERULUS
Quid fera praesagit quae se Iunonia moeste
    Inuocat, et planctum planctibus addit avis?
Praesagit miseranda, quibus, quâ sicca superbit,
    Iam jam deciduis pluma madebit aquis.
11. Sept.


[CH1636:030]
CREPITUS OPERIS INTESTINI
Intestina crepant murorum robora, grandi
    Turbine, turbato grandine terra tremet.
Horribiles instant straturi caedua venti;
    Quis concussa metu pedere ligna neget?
Ibid. 12. Sept.


[CH1636:031]
LUCERNA CRISPA
Unde, gelu fluuijs instante, volubile seuum
    Cincinno lychnos induit Ionio?
Qui flammae damnatus erat, jam denique cristam,
    Seruandus fido frigore, tollit adeps.
Ibid. 12. Sept.


[CH1636:032]
LUNA PALLIDA
Obtinet antiquum, si, quod venator, arator,
    Navita, pastor ait, pallida Luna pluit.
Testis es, Actaeon, quantas, pallore feroci,
    Irâ siue metu, Cynthia fudit aquas.
Ibid. 13 Sept.


[CH1636:033]
STELLAE SCINTILLANTES
Quae graue scintillans portendit ab aethere frigus,
    Iam descensuro frigore stella tremit.
Ib. 14. Sept.


[CH1636:034]
IN EASDEM AMANTIS
Si scintillantes portendunt frigora Stellae,
    Illa nimis dubiae sortis imago meae est.
Cum risu micat insolito, si frigore amantem
    Non ferit, aut ferijt Polla, ferire parat.
Ibid. 14. Sept.


[CH1636:035]
(IN AULUM)
Aulus dierum plenus, adjici nihil
Desiderat caussâ suâ, sed filij:
Huic senex prodesse, non sibi, cupit.
Quod vivit Aulus, liberaliter facit.
23. Sept. Sprangae in castris. extemporaneum.


[CH1636:036]
ARANEA PRODIENS
Sudabit paries, et erunt mox flumina rimae:
    Submergi metuens prodit araneola.
Ib. 24. Sept.


[CH1636:037]
LUNA RUBICUNDA
Luna rubet. quid tum? cras a tibicine disces
    Quam res sit vero congrua, flare rubram.
Ib. 24 Sept.


[CH1636:038]
LUNA ALBA
Pallida luna pluit, rubicunda flat; alba quid? omnes
    Dixisti; superest, alba serena siet.
Ib. 24. Sept.


[CH1636:039]
NEBULA ASCENDENS
Sol sitit, et nimias (premit ipsos crapula divos)
    Iam jam cogetur reddere potus aquas.
Ib. 24. Sept.


[CH1636:040]
PLUVIA ET TEMPESTAS POST TONITRUA
Nescitur coeli cur diluat unda fragorem?
    Ambigitur cur hanc flamina discutiant?
Iuno Iovem saturum tonitru gravis increpat: ille
    Mingit, et his, inquit, flamma residat aquis.
(5) Quid soror et Conjux? rabido suspiria nisu
    Efflat. hic est quo tu turbine, nauta, peris.
Ib. 27. Sept.


[CH1636:041]
NEBULA DESCENDENS
Provocat audaci superos certamine Titan,
    Quantas de terra tollere possit aquas.
Excidit ingens urna deo: ridetur ab omni
    Coelite: non niteat laetior illa dies?
Ib. 29. Sept.


[CH1636:042]
IGNES FATUI
Quid fatuos ignes memorabo? spectra? vapores?
    Nescio. si taceat Iulia, dicat amans.
Ib. 29. Sept.


[CH1636:043]
NIX
Quae sit origo Nivis, si non bene creditur ardens
    Diva reo barbam vellere Iuno Ioui?
Mollius hoc. tonsore deum properantius uti,
    Furtivis avidum basia ferre toris.
Ib. 1. Octob.


[CH1636:044]
GRANDO
Compactâ divis manibus niue ludere potos
    In Coelis, acri frigore, dico deos:
Illa per aetherios praeceps, ubi soluitur, ignes,
    Gutta fit. hinc nostro frigore Grando coit.
Ib. 3. Octob.


[CH1636:045]
GLACIES ET EIUSDEM SOLUTIO
Frigore durari fluuios concedo Stagirae:
    Qui coeant, sanus nemo sat explicuit.
Explico: dum fugiunt tremulae, sine veste, misellae,
    Exiles, atomae frigora particulae,
(5) Concurrunt, veluti se, tempestate coortâ,
    Muta, pecus mutum, mutua turba tegit.
Compressae faciunt quantum testudine factâ
    Tu, Romane. ferunt quadrupedem, arma, viros.
Mox ubi anhelantes nimio sudore liquescunt,
    (10) Soluitur acris hijems, effluit unda vitro.
Discite nunc scioli caussam, cur proximus haeres
    Debeat extremi frigoris esse calor.
Ibid. 6. Oct.


[CH1636:046]
SOL, STELLAE, LUNA
Vana facem Coeli finxerunt saecula Solem,
    Vana quot astrorum lumina, tot faculas.
Usque adeo divorum epulas agnoscimus omnes,
    Nemo nec Ambrosiam judicat igne coqui?
(5) Sol focus est Iouis, est ingentis nempe culinae;
    Caetera Stellarum turba, Deûm foculi.
Luna minus dubie superarum peluis aquarum;
    Hoc coenaturus Iuppiter aere lauat.
Ib. 7. Oct.


[CH1636:047]
IRIS
Cum tot sustineas ac tanta negotia, Coeli
    Nuncia, curvatam pondere non stupeo.
Quod vario vultu es, miror minus; omnia Divis
    Ut referas, omni fronte parata venis.
(5) Hinc suffusa pudore rubes, hinc candida risu,
    Alba metu, flauâ concita bile micas.
Hinc viridi spem fronte refers, hinc caerula tollis,
    Vxor Aristarchi veste, colore, statu.
Qualemcumque voles da, Quintiliane, colorem,
    (10) Una datis vna concolor Iris erit.
Ib. 9. Oct.


[CH1636:048]
(AD BARLAEUM)
Dogmata scrutanti male vestigata Stagirae:
    Non Samio, nec per somnia, visa seni,
Digna focis et avis et libertate Batauâ,
    Sin mavis, Batauâ simplicitate, loquor.
(5) Quis mea, quis veterum, quis tu, Romane, quis Hellen
    Ingenij subdas libera colla jugo?
Excidit, haec leviter tentanti, mascula casu
    Dictio et audaci punxit aculeolo:
Mollior, et quasi de sexu sequiore secuta est
    (10) Altera, dum vati languida vena stetit:
Hinc descenderunt similes longo ordine nati.
    Fecerunt mas et foemina progeniem.
En jocus est, Barlaee, brevis contempta freti sors,
    Et furor aestivi velificatus Yae:
(15) Haec praeit audendo pictoribus atque Poetis,
    Hanc, ignosco, licet sero sequare ratem.
Sprangae 10. Oct.


[CH1636:049]
PLUVIA
Unde ruit superis tantus de sedibus humor?
    Credite, si turpe est mejere, flere Deas.
Ib. 11. Oct.


[CH1636:050]
STELLA VOLANS
Stare loco nescit, nec in una sede moratur:
    Si non decipimur, lumina, Stella volat.
Nauta caue: cras non dubie dominabitur undis
    Qui jam descendens sidera turbo quatit.
Ib. 11. Oct.


[CH1636:051]
AD ENSEM MEUM
Humanum fugio, vel justâ caede, cruorem:
    Non illâ uictor conditione siem.
Laede lacessitus Laedentem, ut Laedere cesset;
    Si me defendis, fide, satis furiae est.
13. Oct. Sprangae.


[CH1636:052]
TERRAE MOTUS
Si pereant quae nascuntur, par pondus ubique,
    Semper, et aequali robore Terra ferat.
Sed perstant quae nascuntur, resolutaque durant
    Quae quacumque tui prodiga Vesta paris.
(5) Et bene miramur, si mole molestâ, ut iniquâ
    Mente sub ingesto pondere Asella, gemis?
Nec male miramur, si, qua praecordia tendis,
    Concutis ingentem mota superficiem?
Ib. 14. Oct.


[CH1636:053]
PARELIJ
Sol genuit Soles, vitiatâ nube Puellâ:
    Fortiter hoc: sed jam jam Pater orbus erit.
Quam similis Divo est turpissima bestia! fallar,
    Ni nimis hos foetus, Phoebe, fovendo necas.
Ib. 15. Oct.


[CH1636:054]
COMETA
Qua prodis, crinite, palam est, insaniet orbis,
    Plurimus incendet pectora nostra furor.
Si dubitat quis, es indicio, qui, vertice raso,
    Sic furis, assumpto, Galle, capillitio.
Ib. 15. Oct.


[CH1636:055]
PLANETA
Aio Stagiritam, quae tam vaga in aethere Stella est;
    Ambulat atque errat cum duce Aristotele.
Hoc ridere juuat: quasi nollet cedere Coelo,
    Septem Planetis Graecia clara fuit.
Ib. 16. Oct.


[CH1636:056]
DIES. NOX
Nocte dieque vices rerum Natura notavit:
    Moerorem tenebris, lumine laetitiam.
Quis pudor est, semper tirones discere, quae nos
    Nigra docet nox, et candida quaeque dies!
(5) Tandem nec puero, nec iniquâ mente ferendum est,
    Quod toties aequâ, nocte dieque tuli.
Ib. 17. Oct.


[CH1636:057]
ECLIPSIS SOLIS
Phoebus amat, calidusque suam nunc Daphnida, Vestam
    Ambit et insano deperit intuitu.
Diva soror, si vel casu, vel amantibus obstat
    Invida, nec limos virgo procantis amat,
(5) Liquitur ille, aiunt, animo, fert fronte dolorem,
    Aeternam nubes abdit opaca facem.
Me ratio diuersa regit: jubet, aio, Sorori,
    Ut Speculum incompto commodet: illa venit,
Adstat, et aversam terris se praebet amanti,
    (10) Divinâque Deum proxima fronte refert.
Hic obiter te, Phoebe, vides, obiterque recenses
    Quam vaga currenti miscuit aura comam.
Tandem compte redi: rogat hoc quae se nec amantem,
    Dum te non illam tu proce, Vesta videt.
Ib. 17.


[CH1636:058]
(AD BARLAEUM)
Censor severae veritatis, arbiter
Severe falsi; fabulantem fabulas
Suffer poetam, parua dicendis mora est,
Parua audiendis, veritati nec jocum,
(5) Nec verba vim factura nosti. scilicet
Sic vivitur, Barlaee, sic victum est diu,
Fuco placetur, veritas odium parit,
Aut fallere aut falli student homunculi;
Ad falsa proni, ad veritatem nauseant.
Sprang. 18. Oct.


[CH1636:059]
AD AMP. VIRUM I. MIJROPUM CAMERAE FISCALIS HOLLANDIAE
ASSESSOREM, CUM SUPERIUS EPIGRAMMA MISISSET
Quae, triplici carbone, viro sanata puella est,
    Non tribus illa locis, quattuor aegra fuit.
Pistillo, non Pastillo medicamur: abite
    Andromachi, anguillâ est vipera victa mari.
(5) Esto procul qui nos torsit crudelis amaror,
    Suavia se ingratis praeualuisse probant.
Oppugnata viro, victrix ouat aegra valetque.
    Non haec Andromachi Theriaca, Andromachae est.
His tam compositis opus ingredientibus, uno
    (10) Sponsula decidens ingrediente redit.
Tu tamen, haec, Mijrope, caue mijsteria pandas:
    Est omni gravior ulcere Pestis, Amor.
Quod si crebra nouae vulgatur fama medelae,
    Omnis in hos medicos aegra puella ruet.
Sprangae in castris. 18. Oct.


[CH1636:060]
L’ESTRAPPADE
Hos etiam fortuna rotas: tolluntur in altum,
    Praecipites lapsu quo graviore ruant.
Sprangae in castris 18. Oct.


[CH1636:061]
ECLIPSIS LUNAE
Iam furit, atque alias alio sub cardine fratrem
    Cynthia nugatur quaerere amicitias.
Postremo, si lumen, ait jam turbida, pergis
    Usque tuum Terris condere, condo meum:
(5) Et latet, et (tantaene animis coelestibus irae!)
    Ut lateat, multâ se pice foeda tegit.
Ridet ad haec radio frater, rabidaeque liquatâ
    Cum pice personam detrahit: Illa nitet;
Ut niteat (tantâne deas levitate moveri!)
    (10) Proxima ridentem rursus adire parat.
Quam bene cum terris agitur, quod, gratia quantum
    Rara, duos inter sit brevis ira Deos!
Ib. 18.


[CH1636:062]
MACULAE LUNARES
Unde, rogant pueri, maculata est Cynthia? non hoc
    Solis ab intuitu fusca puella roget.
Ib. 18.


[CH1636:063]
MACULAE SOLARES
Sunto, quibus commenta placent, maculae, astra, vapores,
    Quae medio Lyncei, non ego, Sole notant.
Si quid inest, quod adhuc nequeat cataracta vocari,
    Audiat Hippocrates, Gutta serena mihi est.
Ib. 18. Oct.


[CH1636:064]
PLUVIA POST PARASELENEN
Consulit oppositam de se sibi Delia nubem:
    Hinc illinc Divae virginis ora nitent.
Compta lauat faciem. faciem lauat umbra vicissim,
    Dumque pari nos et se lauat imbre, perit.
Ib. 18. Oct.


[CH1636:065]
VIRGAE ANTE PLUVIUM
Multo fune Dijs Titan tentoria tendit:
    Mortales moniti tecta subite, pluet.
Ib. 19. Oct.


[CH1636:066]
CORONA CIRCA LUNAM
Sola Deas inter coelestem Iuno coronam
    Induit: haec regni cum Iove signa gerit.
Quam tu; virgo deas inter, nec imago coronae est.
    Usque adeo laudem corporis umbra ferat?
(5) Quâ te cingis, aqua est: metuens Actaeona, ut olim,
    Pallida, at in coelis tuta lauabor, ais.
Ib. 20. Oct.


[CH1636:067]
LANCEA
Eujdiva, mortales, pacem praedicimus orbi:
    Usta deo Marti lancea displicuit.
Ib. 20. Oct.


[CH1636:068]
CHASMA
Terribilem coelo foveam suspecto sereno.
    Quis quid, ubi, quantum dixeris esse rei?
Nescio, nec pudor est: coelesti lumine cernit
    Quae superant coeli sidera sola Fides.
Ib. 20. Oct.


[CH1636:069]
LIS VENATORIA
Fugit et euasit lepus inter crura puellae;
    Illa feram stricte clausit utroque genu.
Controvertenti, praedam mihi vindico, dixit,
    Priscâ Dianae lege: Pilosa pilo.
Panderen in castris. 20. Oct.


[CH1636:070]
(APOPHTHEGMA MORIONIS)
Morio stultorum simulavit spargere sulco
Semina. quaerenti, quid ni sereret sapientum?
Non isthaec, non omnis, ait, fert omnia tellus.
Pander. 20. Oct.


[CH1636:071]
LAPIS FULMINARIS
Dira Iouis jussu cudenti fulmina Fabro
    Excidit incauto malleus, an cuneus?
Neuter. ab intacta tentavit rupe favillam,
    Primus ab infracta desilit iste lapis.
Ib. 21. Oct.


[CH1636:072]
PRUINA
Terra tepens, ne putrescat, cum carne saliri
    Postulat; hac hijemem prata bovesque ferunt.
Sal faciunt Sol atque Salum, facit Ignis et Aether,
    Ipsa vaporando terra salina sibi est.
Ib. 21. Oct.


[CH1636:073]
ROS
Accipe posteritas, quod se scivisse nepotes
    Gaudebunt, se non scisse puderet auos.
Sidera sudarunt nocturno lassa rotatu,
    Dum procul est Phoebi qui voret ignis aquas.
(5) Inde graues udo ceciderunt aethere stillae,
    Inde frequens omni gramine gutta sedet.
Ib. 22. Oct.


[CH1636:074]
DRACO VOLANS
Hic est, Astrologi, caput, hic est cauda draconis:
    Vestra nec ignoro somnia, nec patior.
Longa decussari vobis, non lata, videtur
    Linea? Iam non est linea, jam nihil est.
Ib. 22. Oct.


[CH1636:075]
VENTUS
Est vento levior quae de spiramine venti
    Hactenus in vulgum didita causa viget.
Discite doctores: quibus hic agitamur, anheli
    Naribus expirant flamina Solis equi.
Ib. 22. Oct.


[CH1636:076]
SIDUS HELENAE. CASTOR CUM POLLUCE
Inclamata diu Tethijs dormitat, et uno
    Spernit adhuc miserûm lumine coeca preces.
Evades Palinure, ambos patefecit ocellos;
    Iam vigil effraeni vincla datura mari est.
Ib. 22. Oct.


[CH1636:077]
IGNIS LAMBENS
Si de nocte cui, fato crescentis Iuli,
    Visa fuit summas lambere flamma comas.
Est qui de nobis exit collectior ignis,
    Obuius insurgens frigori, ut interimat.
Ib. 22. Oct.


[CH1636:078]
(NIX)
Lana fovet pecudes, algens Niue Terra fovetur.
    Credite, si tepida est Lana, calere nivem.
Ib. 23. Oct.



[CH1636:079]
Iamque opus exegi quod vel levis ira Stagirae
Vel poterit verum et nouitas abolere trimestris.
Cum volet ille Deus qui animi, qui corporis hujus
Iura tenet, certi spatium mihi finiet aevi.
(5) Parte equidem non hac meliore per ima perennis
Astra ferar; nomenque erit ut vaga nubila nostrum.
Quâ patet indomitis Hollanda potentia terris
Nullius ore legar, quin haec per saecula fame,
Si quid habent falsi, lectorum scripta peribunt.
Sprangae in castris. 23. Oct.


[CH1636:080]
AD REGEM MAGNAE BRITANNIAE
Intempestivas non hostibus, hostibus olim
    Promeritas, infers, Carole Britto, manus:
Magne Deûm in terris, quorsum, si pellere possis,
    Nolle solo Austriacos, velle salo Auriacos.
Sprang. 29. Oct.


[CH1636:081]
CORBIA (UT RUMOR ERAT) RECUPERATA
Corbia debilibus, facili conamine, muris
    Capta, novo valli robore cincta redit.
Ride posteritas: Infans prudentia nusquam
    Tam fuit in plagas ingeniosa suas.
(5) Perdit opes, operam, tempus, socios, et honorem,
    Ut, quod erat, Galli tutius esset, Iber.
30. Oct. Sprangae.


[CH1636:082]
AUSTRIACORUM E GALLIA RECEPTUS
Dum, Gallo cristis Aquilam terrente, superbam
    Victrici obruerent Lilia fronde Rosam:
Inter discipulos bellandi incredulus omnes
    Fertur in hunc Thomas increpuisse modum:
(5) Ite domum fatui. quid enim nugamur; Atlantem
    Infantem et Pumilum sternere credibile est?
Sprangae. 30. Octob.


[CH1636:083]
PRO QUATUOR SPHAERIS FERREIS,
IN TUBOS FUMARIOS AEDIUM MEARUM IMPOSITIS
Fumus homo, impleri fumo male, disputat, Orbem:
    At me sollicitum crassior error habet.
Omnia si quadrent, non debuit ille vapore
    Impleri; totus debuit esse vapor.
Sprang. ult. (31) Oct.


[CH1636:084]
(PRO IISDEM)
Mille tot ornari reprobant mea culmina Mundis,
Mille probant. Vbi conueniet sententia, fiet
Iustitia, et Mundi, me destructore, peribunt.



[CH1636:085]
(PRO IISDEM)
Aurea prima fuit, post hanc argentea, post hanc
    Aerea, post aetas ferrea quarta fuit.
Hoc Orbem doceat quadruplex et ferreus Orbis,
    Ferrea, si redeant quattuor, omnis erit.



[CH1636:086]
(IN EASDEM)
Toto summa soles habitare Ciconia Mundo:
    Vae tibi, nunc totis quattuor exul eris.



[CH1636:087]
AD ANONYMUM, BARLAEI FIDEM INIQUE TRADUCENTEM
Praue cavillator meriti nil tale Poetae,
    Qui nigro ruis in candida sensa dolo;
Mitte Fidem infidâ Fidei praetendere laruâ:
    Detorquere bonae verba, malae fidei est.
Sprangae. 1 Nou.



[CH1636:088]
Moet de Schouw de werelt dragen,
’T is de print van onse dagen,
En de reden wel bekent,
’T is de Wereld op een end.
Ib. 2 Novemb.


[CH1636:089]
(PRO IISDEM)
Si placet haec paucis, at non, si viueret, uni
    Posset Alexandro non placuisse domus.
Ille tribus ter me, quatuor quater esse beatum
    Orbibus invito diceret Orbe virum.
Ib. 3. Nou.


[CH1636:090]
(PRO IISDEM)
    Qui male contempto tegier fumaria Mundo
Disseris, en carpis quae nec, inique, capis.
Non libuit Mundi, libuit faciem dare Mundi
    Immundi. poteram commodiore loco?
Ib. 4. Nou.


[CH1636:091]
MILES E SALUBRI AERE CASTRORUM AD PRAESIDIA LUE
INFECTA REMISSUS
Nulla nec aestivis adij contagia castris:
    Praedatrice domi cingor ubique lue.
Caesaris infandi rector bone, vivere saltem
    In freto, et in portu me fateare mori.
4. Nou. in navi praetoria, infra Gornichem.


[CH1636:092]
(IN MORTIS METUM)
Cur timeam mortis, quem non vitabo, dolorem ?
    Si nequeo, brevis est, si queo ferre, levis.
Hagae 9. Nou.<



[CH1636:093]
AD L. REALIUM, CUM GALILAEI NOVA SIDERA,
ET EX IJS MODUM DEFINIENDAE LONGITUDINIS
ORDD. EXHIBERET
Despiciat coecum Galilaei sidera vulgus.
    Ad populum phaleras: paucis lectoribus Ille
Gaudebit, quibus inculces, experte Reali,
    Nil Ursâ praestante vago per caerula nautae
(5) Quam pulchrum est digito monstrari, et dicier, Heic es.
12. Nou.


[CH1636:094]
DE SALMASIO, CUM, PRAEMISSIS LIBRIS,
IN HOLLANDIAM NAVIGARE DIFFERRET
Substitit Armoricis ingens Salmasius oris,
    Dum natat Arctoo sarcina docta mari.
Quanti prudentem sine se tibi mille minanti
    Commisisse refert Ennosigaee libros!
(5) Ipse liber tot librorum si vectus eâdem
    Naue sit, haec duplici pondere mersa siet.
14. Nou.


[CH1636:095]
II
Nuda stat in patrio Salmasj littore virtus:
    Nunc, age, quem dederis, Patria, disce virum.
Ad libram, Liber et liber responsa librorum
    Libera, cui liber est sarcina visa, dabit.
14. Nou.


[CH1636:096]
III
Quidquid Aristippum, decuit Salmasium; uterque,
    Quas habui, ponto, tu rege, dixit, opes.
Addidit hic, pereant. sic te fortuna lacesso;
    Si tabula sospes enato, nil perijt.
14. Nou.


[CH1636:097]
IV
Si facis ad laudem Cijnici projecta patella,
    Doctaque te solam pascere nuda manus:
Quae non Salmasj est, qui, missis omnibus, Orbem
    Quo valeat solus pascere, nudus habet.
15. Nou.


[CH1636:098]
DOMUS MEA
I
Os medium, os sublime; suâ sub Fronte patentes
    Hinc interuallo compare, et hinc Oculos;
Tempora; Nasum; Aures; Humeris et Pectore nata,
    Pectore, ut est domini, Brachia candidulo;
(5) Ossa nitore suo; tectas cute duplice Costas;
    Conjuga sub Costis viscera, ventre cauo,
Exhibet una domus, quin, si non fallitur autor,
    Ridet ad intuitus, Haga, decora tuos.
Da veniam infanti; mox ut provectior annis,
    (10) Quae tacet in cunis, pauca loquatur, Homo est.
16. Nou.


[CH1636:099]
II
Quicumque Civis, Hospes, Incola, Accola,
    Longae, Viator, aut malae satur viae es:
Adi libenter hanc domum: Iam nunc Homo,
    Humanitatem pollicetur aduenis.
18. Nou.


[CH1636:100]
D’EERSTE STEEN VANDEN DOEL IN ’S GRAVENHAGHE
GELEGHT BY PRINS WILLEM VAN ORANGE,
’S DAEGHS VOOR BIDDAGH 2.en
DECEMB. 1636
De wel geboren hand, die God sal leeren stryden,
De schutterlijcke hand, die Schutster heeten moet
Van Hollands schutterij, van Holland, eens bebloedt,
Nu bloeyende over ’tbloed van die sijn Bloem benijden,
(5) Sijn vrijheid, fiere Bloem, stelt Holland in verblyden
In ’tbotten van haer’ Ieughd: versorght een’ vasten voet
Aen Doel en Schutterij; Het strydbare gemoed
Voorseght der Wapen-school een struijckeloos bedijden.
Werckt met een’ Witten steen de hoôp van desen dagh;
(10) Bidt merghen, Hof en Haegh, dat waerheid werden magh
Wat nu waerachtigh is: ’Tsal aen de Hand niet schorten,
(Verworpen Hoeck-steen, steunt en stijft het morwe been!)
Haer doel sal ’t voorhooft zijn, en Goliath sal storten,
En David sal ’them doen, en met den eersten Steen.
3. Dec.


Continue

[CH1637:001]
VOORDEN EERSTEN BEDDEMAKER
Waer leijt de Wijse man die ’teerste Bedd bedacht?
Mij lusten hem te eeren
Met witte woll en veeren,
Met schapen-offerhand, met swanen sang en schacht.
(5) Nu weet ick ’tkerckhof niet, nu doen ick by ’tgedacht,
En send dit dicht uyt sweeren
Op sijn’ verbr . . . . Heeren,
En op haer achtereen-ondanckbaere geslacht,
Indien hij anders leijt als kostelick en sacht.
(10) ’T en zij sij selver leggen
Op haspelen en dreggen,
En datter yemant bij te bedd’ op leijt en lacht;
Soo is mijn vloeck volbracht.
5. Ian.



[CH1637:002]
IN TITULUM CELSITUDINIS PRINCIPI A REGE CHRISTIANISSIMO
DELATUM.
Quod premis Austriacum, vanâ virtute superbum,
Verberibus, verbis erigis Auriacum;
Non stupeo, Ludoïce; facis quod regula dictat
Iustitiae, tribuis, Iuste, cuique suum.
Hag. 22. Ian.



[CH1637:003]
(IN IDEM ARGUMENTUM)
Additur extremis; fieri quod posse negabam.
Cautior exemplo, disce quis addat, Iber.
Quae facit hoc meritis, aliquid factura superbo est
Gallia, quod fieri posse, superbe, neges.
Eod. die.



[CH1637:004]
Non poteras, Ludoïce, duci monumenta fauoris
Iustior inuicto nobiliora dare,
Quem, si fata preces, votum fortuna sequatur,
Celsius Henrico nomen habere velis.



[CH1637:005]
(IN AULUM)
Aulus in officio est, ex officio facit Aulus
Officium; quod id est officium? officere.
28. Apr.



[CH1637:006]
IN MORTEM C. WARFUSEI
Infame crimen, crimen omni crimine
Magis nefandum, turpe, dirum, barbarum,
Vindicta praesens expiavit, promptior
Punivit omni talione talio.
(5) Cavete sontes, nulla spes fugae aut morae est;
Sanata poena est, claudicare desiit.
28. Apr.



[CH1637:007]
Laborat aphtis uxor insomnis, screat,
Singultit, ardet, tussit, exestur febri:
Fabri veterno pigriores nil agunt
Nisi increpati et bile compulsi meâ.
(5) Aprilis expirat, Kalendae sunt prope
Quibus migrandum est venditâ dudum domo.



[CH1637:008]
FR. HENRICI PRINC. ARAVSIONVM ANNI TRIUMPHALES
Postquam res Batavûm Bredaeque affligere civem
Mauricio potuit sors semel atra Duci:
Praebuit Henrico, fratri cum laude negatas,
Cincta suo circum cespite Grolla manus.
(5) Sylva, ducum domus, et Venetûm soror aemula Sylva,
Sylva natans medio gurgite rapta fuit:
Has Poliorcetes objectâ mole coëgit,
Has, quasi Neptunum Marte, fugavit aquas.
Forti fraude, dolo bellace, leui momento
(10) Vesaliam patriae reddidit atque sibi;
Velaviam patriae atque sibi. Cum classe subactâ
Hispanas nullo sanguine cepit opes.
Naufrago et armato vitam donavit Ibero,
Vt, quam conficeret, relliqua turba foret.
(15) Mille triumphanti naualem fronte coronam
Captiui madidâ composuere manu.
Solvit ad hostilem flatu duo vincula Mosam,
Venlonae accubuit strata Rumunda suae;
Tertia, lassatis Ledaei Castoris armis,
(20) Trajecti subijt pontis habena jugum:
Denique, nec praesens, praerupto monte superbam
Limburgum ferro fecit et aere suam.
Addidit Orsoviam nutu: conamine Bercam,
Quo pavidas Rheni pene retorsit aquas:
(25) Harum capta leui furto Diuortia, furto
Fortius, ac dicto promptius asseruit.
Post tantos sine nube dies, sine labe triumphos,
Quorum quisque stupor posteritatis erit,
Ne fuerit, quae magna fuit, quae maxima, virtus
(30) Nassavidum, ne vis ultima militiae,
Breda fame superata, fame, moribunda, videndi
Victorem dominum nunc quoque victa foret.
Ad Bredam 28. Octob.



[CH1637:009]
BREDA EXPUGNATA
Vincitur agricolae et Regum socialibus armis.
Queis potius, dubium est: Mars sceptra ligonibus aequat.
Ad Bredam. 28. 8b. (Oct.)



[CH1637:010]
EPITAPHIUM L. REALIJ
Quod nec sponte, nec ad noti monumenta sepulchri
Affluis, a saeclo ferreus, hospes, habes.
Talis inexhaustum magnetica turba Realem
Cinxit, et a vivi pendula voce stetit.
(5) Quin proprio ductu charis comes ossibus haerens
Ferrea, si liceat, lamina claudat humum.
Magnus enim Magnes jacet hic. qui, pyxide multâ,
Quos voluit lapidem discere, se docuit;
Se lapidem, se Magnetem, se saeculi amorem,
(10) Qui, quia se sapiens, noverat et lapidem.
Qui, quia se, lapis, et lapidem, sine pyxide Gangem
Creditur et Boreae victor adisse domum.



[CH1637:011]
AD I. VANDER BURGH APERTO AGGERE MERKAE FLUVIJ
Prima coronavit Bredanos flamma triumphos,
    Cum fera stramineas induit hasta faces.
Proximus elisis crepitavit ab ignibus aether;
    Dixeris aestivâ nube tonare Iovem.
(5) Functa est officio tellus, cum Sulphur et una
    Carbonem et petrae contulit una salem.
Restabant undae, restabant signa fluentis
    Laetitiae per, queiscumque natatur, aquas.
Tandem Naturae signo dato, et obice rupto,
    (10) Vasta manumissi fluminis ora patent.
Applaudit cataracta Duci, tolluntur in altum,
    Praecipites lapsu quo graviore ruant.
Et postliminio reduces Bredana lebete
    Excipit et Nymphis nubit amica Ceres.
(15) Euge, pater venerum, siccos aqua ducit in urbem;
    Si me, si Bredam quaeris, habes comitem.
Carmina scribuntur vel aquae potoribus, ipsa
    Hordea, sed lupulis vincta, poesis amat.
Quin, si multa fidem Bredae Cortina meretur,
    (20) Hoc est Pegasei fontis a[riston u{dwr.
I bone, quo tua te sitis evocat, I bone Burghi,
    Tota natat festo festa liquore dies.
Euge, vola: qui pontus erat hoc mane frequenti
    Teste, tot in testis vespere potus erit.
Ad Bredam. Cal. (1) Nov.



[CH1637:012]
IN HERAUGIERIJ NAVEM AB HISPANIS EXUSTAM
In tabulas furit ultor Iber cum laude nocentes,
Nobilis infami corruit igne ratis.
Quam sero sapiunt Phrijgiae! (neque enim Phrijges) uri
Debuit, ut viuo cespite foeta stetit.
(5) Nunc caret inuidiâ factum, Batauoque volente
Saepe vel in portu naufragus hostis erit.
7. Nov.



[CH1637:013]
OP HET DOORSCHIETEN VAN BREDA IN DE BELEGERINGH
Oragnens eighen Stadt, ’tonschuldige Breda,
Viel sijnen Heer te voet, en riep in ’thert, Gena;
Waertoe soo veel Geschutt, en soo veel bloed-vergieten?
’T most platt geschoten zijn, om datmen ’t rond sou schieten.
20. Nov.



[CH1637:014]
HOSPITIS NEC AB HOSPITE TUTI PHILIPPICARVM DECAS PRIMA
O inter calicem supremaque labra, sub ipso
Hospite, et accumbens occubitura cohors,
O socii, si sum sanus de Iudice judex,
O passi mecum non graviora viri,
(5) Quem penes innocuus tremuit conuina, minatum
Warfuseas nobis, jura cruenta, dapes,
Caesarei prudens Iuris, sed, in hospite caedis
Autor, in hospitij legibus hospes erat.
28. Nov.



[CH1637:015]
Inuidit artem Tantalo, et lautum nefas
Lijcaoni, accumbentium hospitibus Deûm
Infandus hospes, cuius hic nomen tego,
Tegamque, donec fas et ira siuerint.
(5) Humanitate vincier foedum ratus
Humana amicis destinavit viscera
Mactandi amici. regias vero dapes!
At, o Senator, siue, Coenator, velis,
(Nam lapsa lingua est) liberorum lancibus
(10) Apposta membra lixa frixa oportuit.
Quid imperatis coelibi? non sunt, ais.
Fatemur ultro. nempe sunt Philippuli,
Et, si quid aequi regula et boni valet,
Qui nuptijs probatur esse, is est pater.
uno spiritu. 28. Nov.



[CH1637:016]
Non est sapientis, non putâram, Cordubâ
Determinante, et improbe hoc sani negent.
At, o sapientûm quisquis in diam tener
Emisse lucem candide Iunoniam
(5) Agnoscis artem, faucibus luctâ breui
Erepte, quarum creber Euripo perit
Nascens viator, euge non latissimae
Ignosce culpae: non putarem, diximus
Securi, et in Iunoniam laetos semel,
(10) Semel vocati (ut chara sunt quae rara sunt)
Conuiuae, amici, immisimus pedes domum.
Nam quis putâsset hospiti, quis hospitae,
Quis obstetrici ferreas mentem aut manum?
29. Nov.



[CH1637:017]
Quisquis eris conuiua mei, quem dicere nolo,
Hospitis, est cuius te meminisse refert:
Disce pati et pungi, vita mordere joco, vel
Serius, hoc sordet, cui placet illud, hero.
(5) Quidquid agis, famulum aut famulam, quam dicere nolo,
Ne pete; qui vero discrepet ede jocum.
Tangis herum? fuge, vel pugna: mirabile dictu,
Nec poterit caedi parcere parca manus.
29. Nov.



[CH1637:018]
Nemo me ludos facito, nisi fortior, unde
Evasi, Stijgio tinxerit ora lacu.
Infecit pallore genas formido, fatendum est;
Nempe, sed ad subitae nuncia verba necis.
(5) Si tremui, prudens tremui, sub Iudice damnas
A quo non erat ad quem subiturus eram.
Si tremui, quem non famuli concusserit horror
Quem domino dudum carnificina probat,
Carnifici domino, cui pridem, teste gemello,
(10) Carnificis famulae carnificina calet?
29. Nov.



[CH1637:019]
Quattuor, et Reges, evasi Belga Philippos;
Sed patriae vulgo sors fuit illa meae.
A quinto mea me in tuto fortuna locasti,
Servati civis querna corona tua est.
(5) Dicite, Io paean, vehimur majore triumpho,
Quam tot Nassovii quos meruere Duces.
Percussore solent empto saevire Philippi,
Percussor meus hic ipse Philippus erat.
29. Nov.



[CH1637:020]
Post sacrae violata jura mensae,
Post ludibria, post amara pleno
Tot conuicia deuorata plaustro,
Quot saeuo domicoenij rigore,
(5) Nullâ non leuis esuritione
Nullâ non cupiat siti redempta
Ollarum parasitus aulicarum:
Post visam Stijga, Tantalum, Atreumque,
Sicâ nobile nomen hospitali,
(10) Respiro redivivus, integerque
Libertate voluto me Batavâ.
Illum, quem mea nominare gestit,
Ni sufflaminer, incitata bilis,
Illum garrulitatis inquietae
(15) Pruritus, cacoëthes, impetigo,
Vt se saucius hinc et hinc feriri
Vero sentijt (?), egit in furorem;
Qui nunc pallido et illico rubenti
(Irâ an crimine nescias flagrante)
(20) Dictavit (quibus abstinere certum est,
Ne vos nausea et impetus vomendi,
Qui tum, denuo ceperint, Amici)
Tam vernacula quam procacitate
Vernili, stolida, inficeta verba.
(25) Me fatum Hippolyti Orpheique vatis,
Illinc unde negant redire quemquam
In terras reducum, meo Lijcambi
Paucis Archilochum iubet salutem
Verbis dicere, sed minus malignis.
(30) Non Ajax, Athamantis aut Orestis
Prave percitus ardeo colubris:
Si quem, Democriti probum, decentem,
Sacrum, coeligenam furo furorem.
Cantat naufragus, et lucro, perîsse
(35) Non totum, putat: O mei sodales,
O discrimine pallidi recenti
Convivae, sociique tot malorum,
Nos de Syrtibus, anchorâ tenaci,
Salvis puppibus, extricata turba
(40) Terram tangimus; appulere diro
Tantum vortice territae carinae.
Summa est, pene tot hospites perempti
Belgicâ nece, vivimus Latine.
Quae nos gaudia sospites, quis ardor
(45) Elapsos pede libero jocandi,
Quis soteria fervor aucupandi
Vel per compita non decere possit?
Si vestigia Warfuseia specto,
Quae spectavimus, hercule, et propinqui,
(50) Non est quo sibi gaudio disertus
Fortunam satis explicet benignam,
Quem fati voluit fauor miserti,
Sub sica gladioque inhospitali,
Sub Laestrygonibusque Tantalisque,
(55) Sub verna dominoque sanguisugâ,
De Mousonibus esse, non Ruellis.
1. Decemb.



[CH1637:021]
Si caesim ferias, frustra es, sicarie, caesim
Hae quoque quid valeant experiere manus:
Si punctim, caueas ab hero jam vindice; punctim
(Asseret hoc uxor testis) et ille ferit.
1. Dec.



[CH1637:022]
AD NICOLAUM HEINSIUM D. F.
CUM VERSICULIS TRANSMISSIS
Heinsi, maxima maximi Parentis
Spes, laus, delicium, intimique amores:
Heinsi non puer, erudita proles,
Imberbi senio, patris stupendi;
(5) Quae te colluuies ineptiarum
Lectorem petit, iturire coepit
Per vestigia, queîs solet mearum
Vltro colluuies ineptiarum.
At specta, Iuuenis diserte, specta,
(10) Haec in tempora natus es, quibus te
Obfirmarier arduis, paternis
Exemplis decet: Ille sic et alsit
Et sudavit, et impotentis aevi
Nugacis, stolidi, inscii, impudentis,
(15) Obtundentis, ineptientis aevi
Totam sustinuit dicacitatem.
Iam succenturiare, jam subito
Ad fastidia longa nauseanti.
Non omnis noceo; deos deasque,
(20) Quarum praesidio poeta, quarum
Rhetor praesidio parente dignus
Audis, Heinsiade parente, testor,
Haeredem ingenii, ut molestiarum,
Toti te similem patri videre,
(25) Totum te cupio videre patrem.
3. Dec.



[CH1637:023]
Frustra terribilem, ferum, ferocem,
Et Cyclopa minamini Philippum:
Insessis Capitolij ruinis
Tarpejâ procul arce detonamus.
(5) Me vernacula, me superba vernae
Flocci pendere, vel furentis, ausa?
Non exterreor anre sic Batauâ,
Totis Alpibus, omnibus Latinis,
Totâ conditus ambiente Româ.
(10) Pallesco tamen, horreo, tremisco,
Sed vobis, mea turba, deserendis
Sub Cyclope Philippulo tremisco.
An clunaculo, acinace, an sarissâ,
An gaeso, an frameâ, sparo an dolone,
(15) Romphaiâ galeatus, an securi,
An cultro, an calamo, veru an veruto,
Quo Pauonibus atque Phasianis,
Aut Perdicibus (o dij deaeque
Raram in montibus Ardeae officinam!)
(20) Solers ingerit, infodit suitque
Arvinam archimagirice suillam,
An sartagine, cratibus, creagris,
Artoptis, cochlearibus spathisque
Algenti macilentus e culina
(25) Instructus saliat, petatque poenas,
Intentetque necem, parum laboro.
Matronae, quibus hospes aduocatis
Feralique epulo interesse jussis
Ostensâ nece pene abortionem
(30) Ipsâ obstetriciâ manu imperavit,
Vos haec dentibus unguibusque, si fas,
Vos discerniculisque torquibusque,
Vos haec forficibusque acunculisque
Propulsabitis, aut leui flabello.
(35) Quod me sollicitum lanista, quod me
De vestra tenet anxium salute
Mirmillo, pugil, omnibus lanista
Mirmillonibus acrior Philippus,
Causa est una, sed una justa causa est.
(40) Telo verberat (ô Venus, Dearum
Atrocissima, quanta quot maritos
In discrimina nescios dedisti!)
Telo verberat, heu! latente telo,
Telo verberat, heu! patente telo,
(45) Telo verberat, heu! potente, quod nec
Declinabile et ipsa Roma fassa est:
Quid multis moror? o boni, Philippus
Iam dudum, domino arma suggerente,
Durâ fronte ferit: cauete cornu.
4. Dec.



[CH1637:024]
Quid nos saginae mox necandos destinas
Nil profuturae? lautior coenatio
Ad hoc paranda est. Deinde nec Capi sumus.
Quod nos fatentur uxor atque liberi, et
(5) Anceps Philippum rumor, hoc sumus. quid hoc?
Quod te fatentur et Philippa et liberi.
4. Dec.



[CH1637:025]
AD URBIUM PRAEFECTOS, CAUTIO.
Cui graue commissum valli tutamen, honorque
Principis, et patriae, quâ regis urbe, salus,
Tot sane cautum faciant exempla: jubemur
Vincere, si non est vincere, velle mori.
4. Dec.



[CH1637:026]
Hanc debellando duxi domino atque Philippo
Si perstant, si non sufficit una decas,
Centuriam decuplo producam robore; si non
Sufficit, et perstant, jam Chiliarchus ero.
11. Dec.



[CH1637:027]
IN SECUNDAS NUPTIAS ILL. D. DE BREDERODE ET
LOISAE C. SOLMENSIS
Solmia ridendo praestat quod mille petenti
    Nassaviae votis tot periere dies:
Euge, bonum factum; nisi spe deludimur, unâ
    Nocte bonum Feudum nupta Loïsa facit.
11. Dec.



[CH1637:028]
(AD STELLAM, UXOREM CHARISSIMAM DEFUNCTAM)
Confundunt elementa vices, natura noverca,
    Ut paterer, voluit me patiente pati.
Nascitur alba dies, nigra nox perit, ut perit omnis
    Stella, mei pereunt te pereunte dies.
Dec.



[CH1637:029]
IN I. BEVEROVICII DE CALCULO TRACTATUM
Non patior, Beverovici, tua tormina; nullum
Vesicâ, nullum Renibus urget onus.
Durins aegroto; totum stupor ista legentem
Fecit inauditâ duritie lapidem.
(5) Exede quod, Medice, intrîsti, saxumque voluta
Quod facis, ut saxo, qui latet, extet homo.
Extet homo, qui te lapidem, facunde, docentem
Non lapis, et, quo nunc non valet, ore canat.
Quid fugis aut palles? nempe illud flebile pensum
(10) Sisyphi, at hoc Batavi Deucalionis erit.
30. Dec.


Continue
[CH1638:001]
AD PHILIPPUM DOUBLETIUM EX FRACTO CRURE
DECUMBENTEM PROTREPTICON
Stare loco nescis, infidas, optime rerum,
Crudeles experte nives et lubrica Brumae.
Quid facias? vel si gravior, superanda ferendo
Fortuna est. ne cede malo. Si tibia fracta est,
(5) Ne frangi patiare animum: si multa jacenti
Elanguenda dies, noli, generose, jacentis
Doubletii meruisse notam: cum Caesare stando
Disce mori, si fata vocent: Sta corde, supinus
Corpore, dum calli coeunt: contunde dolorem
(10) Euphoriâ: pudeat Majoribus esse minorem,
Fratribus Imperii Batavum. quid inertia longi,
Chirurgo torquente, doles fastidia lecti?
Plurimus haec interrumpet congerro vocanti,
Si vis, collusor, si vis, compotor amicus.
(15) Si non vis, si turba nocet strepitusque dolenti,
Si mavis te, docte, frui sine teste sodali,
Ecce vel invitum fecit fortuna Poetam:
Scribere Scazontes vacat, et stanti pede in uno.
4. Ian.


[CH1638:002]
(IN EJUSDEM LAPSUM)
I, cole candorem, vani cognominis umbram,
    Nec fidei in terris nil superesse puta:
Decepere virum summo candore superbae,
    Quo nullo fruimur candidiore, Nives.
4. Ian.


[CH1638:003]
LAMBERTO GORIS SYNDICO NOVIOMAGENSI DE EFFESTUCATIONE
TRACTATUM EDENTI
Rerum immobilium est effestucatio, scribis.
    Quam tamen hoc verum non sit ubique vide:
In te noster amor res est immobilis: Illum
    Effestucari posse nego. dubitas?
(5) Effestucari rem posse meam nego, si quae
    Effestucando non fit, amice, tua.
6. Ian.


[CH1638:004]
(AD PHIL. DOUBLETIUM)
[Grieks-]Ô hippôn phíle, tên te physin kaì toúnoma lamprón[-Grieks]
    Quâ primâ poteris linquere strata die;
Dum callus venit et venienti robora callo,
    Quo nondum fueras jure fivlippo" eris.
7. Ian.


[CH1638:005]
Doubletium proprio rabies armauit Iambo,
    Pentametrum durâ lege poëma creat.
Quâ nixus ratione? quid est cur arma ferocis
    Archilochi voluit posthabuisse nouis
(5) Cuius clauda vetus decuit vestigia Scazon,
    Qui curto truncus maluit ire metro?
Credidit, ut res est, vilem de crimine vili
    Historiam senos non meruisse pedes.
13. Ian.


[CH1638:006]
IN EIUSDEM ADHUC AEGRI VERSICULOS INVECTIVOS DE RE PAUCI
Facundos gemitus, aegri non aegra, supini
    Non prostrata mei somnia Doubletij
Qui legis, exclama, quantos canet integra quondam,
    Quae dedit hos tantos Tibia fracta modos!
14. Ian.


[CH1638:007]
EIUSDEM NOMINE
Quâ visâ perij, quam primo captus amabam
    Intuitu, assedit blanda Tonina mihi.
Stare loco, fateor, nequij; sed stare jacentem
    Instinctu docuit protinus illa nouo.
(5) Quid? pede stante steti? neutro. vel crure? nec ullo:
    Parte mei multo nobiliore steti.
Este procul Medici, et quae stantem stare docendo
    Nectis inexpletas turba cruenta moras:
Standi in judicio personam, judice standi
    (10) Cypride, cui mens et m . . . constat, habet.
18. Ian.


[CH1638:008]
(AD AMICUM SECUNDAS NUPTIAS SUADENTEM)
Qui laudas noua vota pater viduus mihi, nec te,
    Nec me, nec Stellam nosse fatere meam.
Si te, non studeas tua, non cures mea, vili
    Libertate, nouo subdere colla jugo.
(5) Si me, si quinâ stipatum prole parentem,
    Non siet hic, dicas, nulla nouerca grauis.
Si Stellam nôris, non credas ulla dedisse
    Saecula, non speres ulla datura parem.
24. Ian.


[CH1638:009]
CUPIO DISSOLVI. OP DE DOOD VAN STERRE
Of droom ick, en is ’t nacht, of is mijn’ Sterr verdwenen?
    Ick waeck, en ’t is hoogh dagh, en sie mijn’ Sterre niet.
    O Hemelen, die mij haer aengesicht verbiedt,
Spreeckt menschen-tael, en seght, waer is mijn’ Sterre henen?
(5) Den Hemel slaet geluyd, ick hoor hem door mijn stenen,
    En seght, mijn’ Sterre staet in ’t heilighe gebied,
    Daer sij de Godheid, daer de Godheid haer besiet,
En, voeght het lacchen daer, belacht mijn ijdel weenen.
    Nu, Dood, nu Snick, met-een verschenen en verbij,
(10) Nu, doorgang van een’ Steen, van een gesteên, ten leven,
Dunn Schutsel, staet naer bij, ’ksal ’t u te danck vergeven;
    Komt, dood, en maeckt mij korts van deze Cortsen vrij:
’Kverlang in ’teewigh licht te samen te sien sweven
Mijn Heil, mijn Lief, mijn Lijf, mijn’ God, mijn’ Sterr en mij.
24. Ian.


[CH1638:010]
AD TYPOGRAPHUM REIPUBLICAE DESCRIPTIONEM BATAVAE PARVO
VOLUMINE EDENTEM
Falleris aut fallis, contracte Typographe; non Res
    Publica quam cudis; Recula publicula est.
2. Feb.


[CH1638:011]
STELLAE DEXTERA GIJPSO EFFORMATA
Me spondente, sacri coiërunt foedera lecti;
    Me nectente, duae viximus una caro.
Candori comes accessit Constantia: ne qua
    Candida deficerem, saxea facta fui.
(5) Defeci collapsa tamen, nexuque soluto
    Quae sacrârat Amor vincula deserui.
Perfida deserui? non si tortore tyranno
    Arguar, euincant ultima jura ream.
Iudicet ipsa Fides quo culper crimine, quam, cum
    (10) Solvere non possent Fata, scidere manum.
7. Feb.


[CH1638:012]
AD ILLUSTREM VIRUM OBSCURO LOCO NATUM
Stemmata quid faciunt? nascuntur in aethere ranae;
    Terrae divitias infima Terra parit.
Quod splendes Auri est; Auri, quod origine vili es:
    Aureus et Terrae filius esse potes.
ult. (28) Feb.


[CH1638:013]
Gebreeckt u yet aen ’twerck, (het meest gebreeckt’er aen,
Mijn Leser, en ick ben voor ’tmidden blyven steken)
Hoe korter Dicht, hoe min misdichtens is begaen;
Hoe meerder uw gebreck, hoe minder mijn’ gebreken.
Vornae 4. Iunij.


[CH1638:014]
IN E. PUTEANI GNOMAS BELGICAS
Quas peregre corrasit opes, quas exul Athenis,
    Non sibi, quas Romae, non sibi, delicias,
Delicium Saecli, Patriae vernaculus offert
    Immenso Scriptor codice et exiguo.
(5) Infinita sui subyt compendia virtus,
    Hellada cum Latio charta Brabanta capit.
Ferte Iouis frondem; seruati Ciuis honorem
    Venloa cum Grudijs me meruisse probant.
Ingentem Erijcium, Batauo duce, et hoste, et amico
    (10) Hugenio, reducem, si legis, hostis, habes.
Vornae. 6. Iunij.


[CH1638:015]
DAGHWERCK. HUYS-RAED
1. Sterre, die mij in de Sterren
Menigh ontij doet verwerren,
Keurigh, of mij een’ van all,
Als mijn’ eighen sterr gevall;
(5) Sterre, die veel Sterren aen sien,
Als de keersen bij de Maen sien,
Als de Maen (in mijn gesicht)
Bij de macht van ’t Moeder-licht.
Sterre, mergh van all’ mijn’ vreugden,
(10) Die mij eens met Ia verheugden,
Noyt bedroeven sult met Neen,
Tegen ’tja-woord van de Re’en.
Sterre, regel van mijn’ reden,
All van doe mij mijn’ gebeden
(15) Voor uw’ reden stelden veil;
Sterre, alleen en all mijn heil,
2. Nu ’t den Hemel soo gepast heeft
Dat mijn, siel aen d’uwe vast leeft,
Dat Ick Gij, en t’eener tijd
(20) Ghij tot Ick geworden zijt,
Nu wij maer van naem en schillen,
Nu mijn’ lusten zijn uw’ willen,
All uw willen all mijn lust,
Yeders vrede elkanders rust;
(25) 3. Luystert nae de overslagen
Die mijn’ Siele, lang gedragen,
Nu voldragen, barens-ree,
Als een’ droppel in uw’ Zee
Van bescheidenheid will schencken,
(30) En uw krachtigher bedencken
Halen over ’tkinder-kraem
Daer sij gaern te bedd af quaem.
’T kint sal Ernst van voorraed heeten;
Helpt mij door den arbeid sweeten,
(35) Daer Ghij Ick zijt, en Ick ghij,
Moet de moeder heeten, Wij.
4. Soo en vrees ick voor uw’ straff niet,
Off ick hier te schieliclk afliet,
Daer te langhe lagh en sponn
(40) Over wat ick eens begonn,
Of mij hier mijn’ hand ontholde,
Om een Rijm die ronder rolde
Dan de Reden; of ick daer
Wrang, of hier te lecker waer.
(45) ’Tis uw hert dat in mijn’ adren
Dese krachten helpt vergadren,
’T is het mijn dat in u schuylt,
Ziel is tegen Ziel geruylt.
Staet u niet in aller feilen
(50) Wederhelft met mij te deilen?
Of wat feilen kander zijn
Dat of ’tuwe zij of ’tmijn ?
Luystert dan; en hoort ghij dolen,
Denckt, dat was ons bey verholen,
(55) Soo u yet om ’therte lacht,
Segt, soo hadd’ ick ’t oock gedacht.
5. Hoe wij dese kleine wereld,
Die ghij, Sterr, alleen beperelt,
Die ick, verr van uws gelijck,
(60) Ick, en ick alleen beslijck,
Dese, om nauwer te beschrijven,
Bedd-gemeente van twee Lijven,
Van twee lieven, segg ick best,
Tortelen van eener nest,
(65) Tamelixt bestieren sullen,
En met vreugd op vreugd vervullen,
Hebb ick, hebben ick en ghij
Dus beregelt, seggen wij.
6. God, de God die ons gepaert heeft,
(70) God de Soon die hij gebaert heeft,
God de Geest, met-all, met-een,
God allom, alltyd, alleen
Sal de Vader-Meester wesen
Die wij vriendlijck sullen vreesen,
(75) Ende ons eerste onderwindt
Daer de wijsheit af beghint.
7. ’Smerghens eer wij ’tlicht ontmoeten,
Sullen wij die Godheid groeten,
Smergens eer de dagh ontwaeckt
(80) En de Sonn de Sterren staeckt.
Sulcken ure koos de speelmann,
Die soo dick de danckbaer’ Veel nam,
Daer af ’theilige geluyt
Noch in onse ooren tuijtt.
(85) Een van beider nuchtre monden
Sal de schuld van beider sonden
Voeren voor ’tgenadigh recht
Daer geen boeren tong te slecht,
Daer geen dubbel hert te dicht is,
(90) Daer het saligh tegenwicht is
Onser schael, die altyd helt,
God met God te vre’en gestelt.
’Tzaligh opsicht onser wegen
Sullen wij hem toe bewegen,
(95) Hem, beweeglick met een woord
Dat men maer in ’thert en hoort.
8. Heer, bejeghent ons’ gebreken,
Sult ghij, Sterre, off sal ick spreken,
Leert ons eischen wat ons dient:
(100) 9. En ontfanght voor ’tonverdiend,
Voor ’tonendelick ontfarmen
Ons altoos onnutt’, ons armen,
Ons ondanckbaeren gegunt,
Onser herten beste munt,
(105) Danckbaerheid in woorden, wercken,
In gedachten te bemercken,
Stichtelick voor ’s naesten oogh,
Heilichlick voor ’t dijn’ om hoogh.
10. Deckt het misdoen onser daghen
(110) Met het voldoen en voldraghen
Van Hem Mensch en van Hem God,
Hem ’tvoll-op van dijn Gebod.
11. Hoedt ons, daer wij heden leggen,
Daer wij swijgen, daer wij seggen,
(115) Daer wij wandelen of staen,
Met ons selven overla’en.
Laet ons over ons niet storten,
12. Heet ons, uwe Englen, schorten;
Heet ons willen wat ghij heet,
(120) Die ghij onsen onwill weet
En altijd geneghen herten
Om dyn’ lydsaemheit te terten,
En altyd gebeten bloed
Tegen wat ghij heett en doet.
(125) 13. Seghent Ziel en seghent Leden,
Doetse beyd’ haer pond besteden
Dij ter eeren, dij alleen,
Eigenaer van Ziel en le’en.
14. Moet het huys van dese sinnen
(130) Nu een’ huyvering van binnen,
Nu een’ stoot van buyten aen,
Nu een dobbel quaed begaen,
Slaet geneselicke slagen,
Die wij dan, en dan maer dragen,
(135) Dat ons naerden suren dagh
’tSoete weer te schooner lacch.
15. Overwicht van noodlickheden
Dobbel op het brood van heden
Heeft alreeds dyn’ milde hand
(140) In ons’ ackeren geplant;
Lijdt niet datter onse Zielen
Hare tochten in vernielen,
En versmooren daer het vier
Dat veel hoogher hoort als hier;
(145) 16. Leert ons ’tleen als leen besitten,
En in tijds de herten splitten,
Daer af ’tminste weder-deel
Aen de tydlickheid verheel’;
T’allen stonden even vaerdigh
(150) Om den ballast van dit Aerdigh
Uyt te werpen in sijn’ Zee,
En soo kommerloos de ree,
Ia de steile rotz beklimmen,
Daer de werelds loose schimmen
(155) In het prachtigh Niet-met-all
Onder ons verdwijnen sal.
17. Staet’er in dijn heiligh voorsien,
Daer dijn’ ooghen langs het spoor sien
Van der dinghen eewigh wiel,
(160) Dat dij eens voor all beviel,
Staet’er dat uyt dit versamen
Onser namen erfgenamen
Spruijten moeten, een off meer,
’Tzij dan, Heere, dij ter eer,
(165) Dij ten dienste; Laetse dijn’ zijn
Eerse door de Moeders pijn zijn,
Laetse dyn’ zijn tot de uer
Als de geesten uyt de huer
Vande leden sullen scheiden,
(170) En dyn’ tweede komst verbeiden,
Met verlangen naerden dagh
Daer ’tGeloof maer tegen magh.
18. Werpt een ernstigh medelijden
Over ’tonweer onser tijden,
(175) Over ’t ijselick gewipp
Van dijn tuymelende Schip.
Buyten lijdt het vande baren,
Die het nu te nauw benaeren,
En van allen sijden slaen;
(180) Binnen heeft het noyt gedaen
Met het heelen van de spleten
Die der nyd en spijt in reten.
Slaep niet, zij niet langher doov
Onder ons van klein geloov.
(185) 19. Stier de Stierluy van dat schipp, en
Sluyt haer’ herten op haer’ lippen,
Lij geen Babel in haer werck
Dien het dack-dicht van dijn’ kerck
Met den binnen-bouw betrouwt is;
(190) 20. Laet de leughen, die soo oud is
Datse kindsch geworden schijnt
En all groeyende verdwijnt,
Groeyende voor haer verdwijnen
Die ghij eens hebt willen mijnen
(195) Tot den huys-dienst, en niet meer,
Van dijn’ erffenissen, Heer.
21. Oh, gelijck haer heiligh herder,
Tot den huys-dienst, en niet verder
Laetse sich verledigen.
(200) 22. Maer, voor ’tbest verdedigen,
Leertse leven soo sij leeren
En met weldoen wel bekeeren;
Seggen heeft geen seggens macht
Daer ’t de segger eerst veracht;
(205) Voordoen, is geweld van reden,
Die het keyen hert kan kneden,
En dijn vleeschgeworden woord
Werd gesien gelijck gehoort.
23. Stae de voorste vande Vorsten
(210) Die de voorste waghen dorsten
Haer en ’thaere’ in dijn gevecht:
24. Tree niet in het scherpste recht
Over ’tmenigh overtreden
Van haer’ weelderighe leden,
(215) Van haer’ Zielen inde weeld
Ongevoelick over eeldt.
Hooge, helle slibber-wegen
Hebben sij te deel gekregen;
Meest haer leven is soo glad
(220) Datter oogh noch voet op vatt.
Laet de haer’ voor struyckling boeten
Min als andre minder voeten,
Die door oneenpariche’en
Van vermaeck, van swariche’en,
(225) Van gedeckte en bloote leden
Slepen, ja, maer vaster treden.
25. Frederic, dijn eighen held,
Tegen ’t stijgende geweld
Van steegh Oostenrijck gestegen,
(230) Frederick, ’tmergh van den zegen
Dien ghij noch de kleine rest
Dijner Cudde gunt op ’tlest,
Frederick doe staegh bedijen,
En beminnen, en benijen
(235) In sijn vriendelick gesagh;
Raed, of aen, of wapen-slagh
Feile noyt van sijn bestellen;
26. Laetse ’t voor den slagh ontgellen,
Die daer moglick hand en moed
(240) Scherpen op sijn edel bloed;
Donder noyt op onse daghen
Met den schrick van sulcke slaghen;
27. Liever maeck de boose gramm
Met meer struycken van den stamm
(245) Dan ’thaer luste te verdelgen;
Voor-raed, Heer, van sulcke telgen
Eischen wij dijn’ milde hand,
Die de vrijheid hier geplant
En de slavernij gevelt heeft.
(250) 28. O, die d’oogen en ’tgeweld geeft,
Oogen geeft bij dit geweld:
Oogen eens ter wacht gestelt,
En die all’ sien soo der veel’ sien:
Hoedt dijn erve voor haer scheel sien
(255) Daer de misslagh af ontstaet,
En ’tmistrouwen, ergher quaed.
29. Laet dijn eer ons eenigh witt zijn,
Die in ’tkostelick besitt zijn
Van dijn’ Waerheid, schier allom
(260) Uytgeluydt met pijp en tromm:
Schuyltse noch in ’tonkruyt elders
Inde rotsen, inde kelders,
D’oude herbergh van haer jeugd,
Doet dijn’ Engelen de vreugd
(265) Datse ’t onkruyd onderdrucke,
En haer taeye rijsen rucke
Over ’theidensch wangewas
Daerse noyt geplant en was.
30. Buckt genadigh over ’t knielen
(270) Daer de knijen en de zielen
Buygen eenerhanden bocht;
Heer, ghij hebtse eerst gesocht
Die dij hebben leeren soecken;
Soecktse noch daer d’een in doecken
(275) D’een in ijsers, d’een in bloed,
D’een in armoed light en wroet,
Andere onder all versmooren,
En met open ooren hooren
Naer de traghe scheidens uer
(280) Die den naesmaeck van dit suer
Drencken sal in stadigh blij zijn,
Door het hooft-voor-hooftse bij zijn
En het eewighe gesicht
Van dijn onbegrepen licht.
(285) 31. Hemelsch vader, dijns naems eere
Zij geheilight meer en meere,
Naerdere dijn eewigh rijck;
Ghelde dijn gebod, gelijck
Boven, soo allom beneden;
(290) Dagelix voedt onse leden;
Houdt ons onser schnlden vrij,
Soo wij willen wien het zij,
Laet ons verre van ’tgequell zijn
Des benyders van ons wel zijn,
(295) Want het hemelsche beleid
Hoort dij in der eewicheid.
32. Soo bedachtelick ontslapen,
Soo versien van ’theiligh wapen,
Tegens Wereld, Hell en ons,
(300) Sterre, sullen wij den dons
Onbekommerlick ontstijgen,
En gesonde lenden rijgen
In haer noodigh ongemack,
’T Linnen, ’twollen, ’tzijden pack.
(305) 33. Maer op ’tkostelick vermallen
Sal ons’ weelde noyt vervallen.
Tamelick verdeck van lijf,
Soo ’t vermanne noch verwijv’,
Sal de vracht zijn onser leden,
(310)En, gekoppelt aen de Reden,
Sullen wij den Franschen dwang,
Niet, als andere, in ’tgedrang,
Maer, als andere, van verre
Volgen voor een valsche Sterre,
(315) Die den reiser, moe geroert,
Voert, en noyt ten einde voert.
’T oude staet ons niet te ruylen
Tegen ’t niewe, sonder pruylen
Over ’tstadighe berouw
(320) Van de Werelds laeste vouw.
Laet het niewe door-gejouwt zijn,
Laet het oude soo veroudt zijn
Dat het op het jouwen stae,
En bij ’t niew in masker gae,
(325) Eer wij ’t niew voor ’t oude kiesen,
En ons in den drang verliesen
Die de reden, metter tijd
’T enden adem, overrijdt.
34. Futseling van lint en knoopen
(330) Op het spoedelixt ontloopen
Sal ick ’t oor verlegen gaen
Over ’tstadigh af en aen
Van begheerers, van beklagers,
Van verdedighers, van vraghers,
(335) Die op ’s vorsten goedicheit
Door mij hebben toe geleyt.
Grooten sal ick eere bieden,
Even oft sij mij gebiedden,
Mindere, even oft ick haer
(340) Broederlijck verbonden waer;
Armen, onderdruckten, weesen
Met noch vriendelicker wesen
Uyt de wanhoop rapen op,
Niemand kwetsen met een schopp
(345) Van verbijsterighe woorden,
Die d’onnoosele vermoorden,
De behoeftige verslaen
En ten tweeden doen vergaen.
35. Kan ’t niet even rond gedijen,
(350) Troosteloosen te verblijen,
Hopeloosen bij der hand
’T lijf te berghen op het land,
’Ksal mijn eighen hert ontschulden,
En de weigering vergulden
(355) Met een vriendelicker neen
Dan het jae te werden scheen.
Magh ick aen ’t geluck niet deelen
Van d’ellendighe te heele;
’K sal se thoonen dwers door mij
(360) Wat ick in haer lijden lij.
Aengetoghen swaricheden
Werden stux gewijs geleden,
En gedragen als een Lijck
Van veel schouderen gelijck;
(365) ’Tscheelt een merckelick pond quellings
Weinigh merckelick ontstellings
Van een ongeveinsd gelaet,
Daer ’tmedooghen achter staet.
36. Endtelick, op ’thooger dagen,
(370) Van belegering ontslagen,
Sal ick ’twagen in ’tgedrang
Van het ijdel uren lang,
Datmen in de hoofsche muren
Overduldigh uyt moet dueren,
(375) In een hoeckjen van fluweel,
Van geweven goud in geel,
Van Chronijcken aen de wanden,
Wanden die met zijde panden
Berghen spinnewebb en stof,
(380) ’T evenbeeld van ’tdubbel hof.
37. Maer de plichten mijner neering
Sullen mij tot door de sweering,
Door ’tbeliegen, door ’tbeklapp,
Door ’tbedriegen, door ’tbetrapp,
(385) Door ’tbestrijcken, door ’tbestreelen,
Door ’tbequijlen, door ’tbequeelen,
Voeren in den dichten hoeck,
Daer mijn Vorst in ’t groote Boeck
Van ’tbeleid van seven Landen
(390) Met gestadigh’ oogh en handen,
Over laden, onvermoedt,
Tegen meer als Spagnen wroet :
Daer de rust die wij beslapen,
In de vormen werdt geschapen,
(395) Daer men d’onrust leven geeft
Daer ’t verbij de Sonn af beeft.
Daer de wereld werdt gewogen,
Daer het sincken en ’tverhoogen
Van gebuer, vriend, vijands staet
(400) Stadich in de schalen staet.
Daermen Groll in ’twitt besette,
Eerme’r lood of stael op wette;
Daermen ’t-eseltjen besprong
Iaren vroeger dan men ’t vong;
(405) Daermen vischten in Matanças
Eerder visch, of nett, of kans was;
Daermen ’tVuchter end ontstack,
En met Grobbendonck versprack
Eer sich ’tVuchter end verhoedde,
(410) Eer oyt Grobbendonq vermoedde
Dat hem noch Oraegnen bloed
Dreighden inden trotsen vloed
Die sijn’ ongenaeckte muren
Tweemael Mauritz uyt dé duren,
(415) Eenmael Frederick verliet
Voor ’tgeluck van sijn gebied.
38. Binnen salmen mij de woorden
Diemen buyten van mij hoorden
Melden hooren, hem te baet
(420) Die sich t’mijner trouw verlaet.
Verre zij het listigh dencken
Hoe behendelick te krencken,
Hoe bedecktelick te slaen,
Met het averechts vermaen
(425) Van een omgewrongen reden
Tegen toesegh en gebeden,
Tegen hoop, gegeven hoop,
Van een hopeloos beloop.
Die mij trouw eijscht, salse vinden,
(430) En mij aen mijn woord verbinden,
’t Ia geseght, en ’tneen gedaen
Sal maer aen ’tvermogen staen.
39. Die mij aen de uytkomst meten
Zijn in ’tredenloos geseten,
(435) ’T willen gaet naer ’t mij gevil,
’T konnen hanght aen hooger will.
Valt de kans ter slincker zijde,
Noch all blijv ick diese mijdde,
En begae noch bann noch boet
(440) Voor ’tmisdijen mijner moet.
Valtse daerse mijn bestier dreef,
Laet het nemen of ick ’tvijer vreef
Uijt de vier-keij, die mij maer
’T vrijven kost, en voor of naer
(445) Van een ander hand gevreven
Mogelick meer voncks sou geven.
40. Overdanck noch overloon
Zijn geen’ peerlen aen de kroon
Die der vromen hert moet kroonen.
(450) ’K sal de arme hand verschoonen,
’K sal de rijcke doen verstaen
Dat ick min om loon begaen
Dan om danck ben: min om’t dancken,
Min om ’tstreelige bejancken
(455) Van een halver-mijne gaef,
Dan om ’t innerlicke gaef
Van der Zielen wel gesteltheit
Die haer selven in ’tgewelt heit,
Die de Weldaet om het Wel,
(460) Sonder ander witt, bestell.
41. Wie den vorsten, groote slaven,
Deel eijscht in haer minste gaven,
Slaet de Zeissen in haer gras,
Ia in ’tredelickst gewass
(465) Daer sij ’tploegen om besweeten,
Van oock Gods-gelijck te heeten
In ’tverdeelen van de macht
Daerom haer te deel gebracht.
42. In’tvertieren van die panden
(470) Dienen mogelick mijn’ handen
Voor een Teems of voor een Treeft;
Maer wat geeft hij die soo geeft?
Wat verdient hij bij het geven,
Die, tot Teems of Treeft verheven,
(475) Hoe hij’t, wel of qualick, meent,
’T geven maer de hand en leent?
43. Werd ick dieper in gewrongen,
En mijn onderwind besprongen
Met een onvoorsiens bevel
(480) Van gewichtigher bestell;
’Ksald’er trouw en vlijt aen hangen:
Noyt verdrieten noch verlangen
Proeven laten die mij last:
Maer bedrogen en verrast
(485) Sal hij sijn bevel sien keeren,
En sijn’ hand te hulp begeeren,
Die ’t versegelende sal
Hechten aen sijn wellgevall.
44. Waer den omtreck van dien vingher
(490) Sporen laet van syn geslinger,
Werdt de mijne van ’tgewicht
Vande rekenschapp verlicht:
Niemand eische mij de reden
Van bevelen of gebeden
(495) Die des Vorsten hooft gebaert,
’Tmijne voor hem heeft bewaert,
Voâor hem, op sijn welbehagen,
Oor of ooghe voorgedragen.
Soeckt ghij ’tgrondigste bescheyt?
(500) Daer is borghe voor ’tbeleid:
Die ’tbeleidde sal ’tbeleggen
En ’tweerleggen wederseggen
En verdedighen ’tgevall
Daer ’t den oorbaer eischen sal.
(505) 45. Ick voldoe bij deughd van doosen:
Graegh in ’t laden, traegh in ’tloosen,
Dicht van duijghen, licht van draght,
Voor de vreemdelingen nacht,
Middagh voor des Meesters oogen;
(510) Daer toe reck ick mijn vermoghen,
En voldoe mij, en voldoe
Eer en eed ten bodem toe.
46. Soo bevracht, soo somtyds ledigh,
En van buijten even vredigh
(515) ’t Zij dan ledigh of bevracht,
Noch verlegen om de vracht,
Noch verlegen met de Lading,
Tuschen ’twalgen en de gading
Sonder fronssen, sonder lach,
(520) Sonder wenschen datmen ’tsagh,
Sonder vreesen datmen ’t mercke
Hoe ick ledigh gae oft wercke,
Hoe ick in den Acker sweet,
Hoe ick van geen ploegh en weet,
(525) Noch ontstuijm, noch honds, noch harigh,
Maer gemoeijigh, maer eenparigh,
Maer eenparigh, Sterr’, als ghij,
Met u, meer en minder blij,
Sal ick voor uw oogh verschijnen,
(530) En mijn sorghen doen verdwijnen
Tuschen straet en stoep en poort:
Daer sal een’ voor een’ vermoort
Tot den naesten uytgangh smachten,
Om mijn hooft we’er op te wachten,
(535) Met als ’t onder zeil, op straet,
Wederom te Zeewaerd gaet.
47. Stilte soeck ick in mijn’ Haven,
Moed’ van slingeren en slaven
Over ’tHollands dieper holl:
(540) Stilte kan ick, als een toll
Dien de kinderen begapen
En al draeyende doen slapen,
Veinsen en genieten me’,
Met de sinnen uyt der zee
(545) Noch voll duijselings gebleven,
Even als de beenen leven,
Beenen die van gaen vermoedt
Tintelen van gistigh bloed.
48. Loop ick over van geruchten,
(550) Die ick melden met genuchten,
Die ghij sonder afsien meught
Menghen onder ander vreughd,
’K sall u ’s werelds meeste maren
Binnens muers doen wedervaren,
(555) Soo men door ’t gelasen gat
’t Leven van de dingen vatt
Die sich op het heetste daghen
Buytelende binnen dragen.
49. Buytelende, Sterre; Merckt:
(560) Dat’s gelijck de Loghen werckt
Op de niew-geboren Waerheit,
Niew geboren inde klaerheit
Van des middaghs hoogen dagh.
Die se soo ten teersten sagh,
(565) Sou’se van geen vuijl verdencken:
Maer, wie kan soo schielick wencken
Als het neen voor ja verschijnt,
Als het ja tot neen verdwijnt?
50. Gaet geleerde werelds pennen,
(570) Die dat buytelende rennen
Van der dinghen ja en neen,
Dusend jaren achter een
In de vlught bestaet te vatten,
En verkoopen nu voor schatten
(575) Van een ongeschendde Waer,
’T geen ten eersten, met een Maer,
Schier als met een mael, geboren,
’T ware wesen hadd verloren
Tuschen ’t Kraem-bedd en de Wiegh,
(580) En geswachtelt in ’tbedriegh,
En gebakert in de Leugen
Noyt en heeft begost te deugen;
Staegh verergert is, en staegh
Is wat yeder meest behaegh’.
(585) Hoe moet nu de waerheit hincken,
Die soo jong begon te pincken!
Kaes verrott en werdt gemint:
Maer wat quaed verrott en wint ?
51. V en salmen niet berichten
(590) Dan met waren van gewicht, en
Maren van getoetste trouw:
Lijdt ghij dat het niew verouw’,
’Tsal u langer niet berouwen
Dan de papp en doet in ’tkouwen,
(595) Papp, die tuschen tong en tand
Maer den haestigen en brandt.
52. In ’tgeheimst van mijn geweten,
Dat mijn, adren niet en -weten,
Daer mijn hert aen mijn gemoed
(600) Schaersche rekening af doet,
Dat mij van de hand betrouwt is
Daer mijn’ rechter aen getrouwt is,
Met geen’ ernstelooser trouw,
Sterre, dan ick u en houw,
(605) In dat mergh van mijn onthoâuden
Sal ick u geen deel onthouden,
Noch ghij’s eijschen in wat mij
Verre min als eighen zij.
Uw’ bescheidenheit sal weeren
(610) Mijn ontsegg, en uw begeeren
Op het ongemeen Gemeen;
En mij ’t onbesoetelt Leen
Met den maeghdom levren laten
Aen de sinnen die ’t besaten
(615) Eer het mij te leene viel.
Liever dan mijn’ sotte siel
Van die misdracht sou’ bevallen
Van haer aensien te vermallen
Om een niewtjen min of meer,
(620) Sal uw’ reden sich ter weer
Tegen mijn beswijcken spannen,
En uw’ eighen lust vermannen,
En onthouden mij ’tberouw
Van om ’tjocks verraden trouw.
(625) 53. Laets’ haer aen die doornen schenden,
Die haer’ sinnen spelen senden
In de wilde straetsche maer,
Bij gebreck van ’t Staetsche waer.
Die haer huijs, in plaets van lampen,
(630) Voederen met sulcke dampen,
En de waerheid bij gevall
Sticken onder niet met all,
Laets’ haer’ slechte bedd-gemalen
Koesteren met sulck verhalen
(635) Bij gebreck van noodlickheit
Over haev’ en huijs-beleidt.
54. Haev’ en huijs-beleidt met eeren,
Vroom gewinn, verhaelbaer teeren,
Besicheit van binnens deurs
(640) Sal ons buyten soo veel keurs.
Van uytheemsch, van inheemsch praten
Luijds en leeghs niet soecken laten.
55. Binnens deurs sal uw gelaet
’T voorslagh zijn van ons gepraet.
(645) Staet het als uw’-minder stralen,
Sterre, die den nacht in halen,
Staet het als een sterr in ’t holl
Van een’ wolck, die, vuijl en voll
Van gereede somer-plassen
(650) Om den hoij-boer te verrassen,
,t Lieve licht sijn tintel staeckt;
Staet het soo de Sonn ontwaeckt,
Eer sij van haer’ nuchter’ ooghen
All het nacht-goed hebb getoghen,
(655) En noch in de slaep-muts steeckt
Die sij selver maeckt en breeckt:
56. ’Ksalder mijn gesegh nae setten,
En beslaen mij in de wetten
Die de reden en ’tbescheidt
(660) Heeft gestelt op uw beleidt.
57. ’K sal mij ernstich doen verklaren
Van ’tonlustigh wedervaren,
Van het overkomen leed
Dat mijn’ Sterre verComeett.
(665) ’T overkomen leed sal mijn zijn,
’K sal ten halven vande pijn zijn
Met ick ’t van de waerheid zij:
Met de wederhelft daer bij
Sal ick mijn geduld bevrachten,
(670) En het uw met reden trachten,
Met die reden, Sterre, die,
Die ick altyd by v sie,
Met die reden sien te lichten,
Even als men pack van wicht, en
(675) Swaericheit van over zee
Platte bod’men op de ree
Siet ontfangen uyt de ronde,
Door gemackelicken vonde,
Wel gewoghen, wel gestelt,
(680) Sonder openbaer geweld.
58. Maer bevind’ ick ’tpack soo tilbaer,
Dat het, soo ’t mijn’ Sterres will waer,
Bij haer’ eighen redens macht
Off vermijdt waer of verkracht:
(685) ’Ksal het leed een’ leer ontleenen,
En bespreken ’thaestigh stenen
Met een minnelick verwijt:
59. En verwijten u den tijd
Doe noch ghij noch ick en waren;
(690) Doe het vaderland in ’tbaren
Van de vrijheid lagh en kreet:
Doemen sich de schand verweet
Van een onverhoedsche suchten,
Van een’ traen gevloeyt in ’t vlnchten,
(695) Van een suer gesicht in ’t vier,
Aende pleij, in ’tsmooren schier.
Doemen, trots de beter’ eewen,
Sagh in mans gekleedde Leewen,
Vrouwen vond als heele mans,
(700) En in allen weerspoed kans.
60. Sulcker stammen zijn wij spruijten,
Sal ick seggen, en besluijten,
Sou soo wel geboren tack
Buijghen onder ’tminste pack?
(705) 61. Staet mijn’ Sterre niet in ’thooghe,
Siet haer onbetimmert ooghe
Over heen de welvaerd niet,
Watter wolcken van verdriet
Bijder kimme rijsen mochten?
(710) 62. O, God suijvere de locht en
Weere ’tweer van ongenae,
Maer, om ’t ongewiss Hier-nae,
Laet ons sucht en traen-sucht sparen
Tegen meer gewelds van baren
(715) (Langhe legg’ het wegh en wijd)
Datmen redelick bekrijt?
63. Staen uw’ Sterren, Sterr, als sterren
Die haer oogh in punten sperren
En betintelen schoon weer
(720) Huyden eerst en merghen weer,
D’eerste lucht van ongenucht en
Salmen in mijn oogh niet luchten:
Sondeloose vreughd om vreughd
Kind en moeder van de deughd
(725) Sal ick wisselen en ruijlen:
64. Uyt de wegh ontydigh pruijlen,
’T leven is soo korten spann,
’T slapen steelt’er soo veel van,
Kleeding, reeding alle morgen,
(730) Straetsche, Staedsche, steedsche sorgen,
Elck ontsnydt het sulcken sné
Dat sij ’t van de vier op twee
Vande twee op een verenghen:
Maer ’tgenoeghen kan ’t verlengen,
(735) Tweemael is, die wel gesint
Allerzyds genoeghen vindt.
65. Vinden sal ick ’t sonder soecken,
Soo diep sien ick in de boecken,
In ’tgekoppelde bestier
(740) Van der dinghen verr-van-hier.
Socht ick ’t, ’twaer soo haest verloren
Als gevonden off geboren;
Vind ick, ’t Sterr, off vindt het ghij,
Die niet Ick en zyt maer Wij,
(745) ’T sal voor eens gevonden blijven,
En gemackelick beklijven
Als het entjen aen den tack,
Als aen een gesmolten lack.
66. Sulcke sal de tweespraeck wesen,
(750) Stilleswijgend’, van ons wesen,
Sprekende, van beider mond,
Still of niet, van ijeders grond;
Still en sprekend’ onder ’tmalen
Onser dagelickscher Maelen,
(755) Over suycker, over wijn
Sal ’t de beste Sauce zijn.
67. Dagelicksche mael-getyden
Onder uw gemenght verblijden
Sal ’tverblyden vanden smaeck
(760) ’T slechtste zijn daer ick naer haeck.
’K hebb geen’ Tong te deel gekregen
Die sich van gemeenen seghen
Fier en weelderigh ontstell:
Suer en bitter scheidt sij wel,
(765) Sout en honich kan sij keuren;
Maer geheimeniss van geuren
Die men maer de walgh en biedt
Is van haer bekreuning niet.
’T gulsighe van ’toude Roomen
(770) ’T viese van het niew syn’ droomen
Tuschen vrucht van zee en land
Schudd en schutt ick van den tand.
68. Belght u niet gepluijmde Borgers,
Sorgeloose kost-versorghers,
(775) Kleine speel-luy van de locht,
Dood en levend soet gedrocht,
Onder dack en in de lommer
Noijt en was ’t van mijn bekommer
Welck uw malschste jaer-getij,
(780) Waer uw leckerst kerven zij:
Magh ick ’t roemen sonder schamen,
Noch van aensien noch bij namen
Houd ick uwer veel bekent:
69. Maer mijn’ vreughd is sonder end:
(785) Kennis dwinght genught in palen,
Die en zijnder gheen’ in ’t dwalen,
Wat ick miss in mijn onthoudt
Vind ick altyd niew in ’tHout.
70. ’T lecker scheel van hooft en waghen,
(790) Visch gevoert en visch gedraghen,
Sluijs en Schevelingher vangh
Schick ick van gelijck verlang.
71. ’Khebb mijn’ onbehaerde kaecken
Verr en bij door alle smaecken
(795) Tamelyck te weijck gehadt:
’K weet hoe Vorsten uijt haer’ schatt,
Krijghs-bevelers in haer’ tenten,
Heeren uijt haer’ hooghe renten,
Heertjens uyt haer land-gewass,
(800) Handel-drijvers uijt haer’ Cass,
Borghers nyt haer koel verstoken
Maegh en tong en tand bekoken:
72. Wederzijds van ’t witt geberght
Dat der Sterren steilte terght
(805) Daer de Rhijn en Po uyt hangen
Als twee tuijten bij de wangen,
Hebb ick suer en soet en vett,
Na des eenen wilde wett,
Na des andren viese kiesen
(810) Syn gedaente sien verliesen,
En in masker over mael
Wandelen soo menigh mael.
73. ’K hebb mijn’ schotel sien bekruijsen
In de magere combuijsen,
(815) In een’ kaetsball vande zee,
Hier op reis en daer op ree:
74. Maer ik vraegh allom mijn’ waerden
Off ick oijt te deun vergaerden
Aende vriendschapp vanden Kock,
(820) Om een aengenamer brock
Dan ick elders hadd verdouwen,
Off mij ijemand heeft sien schouwen
Tafels daer de deughd aen sat
Om ’tgeringhe datme’r at.
(825) 75. Sterre stelt mij uyt uw’ sorghen,
Snft niet over nu en morghen
Wat ghij mijn’ verweenden tand
Bieden sult van zee of land.
Om niet veel gerechts te tellen,
(830) Voedsel eisch ick uw bestellen,
Voedsel soo, dat Bors en Maegh
Onbeklaeghelick verdraegh;
Voedsel daer ghij sonder schroomen
Mij en ijemand op siet komen,
(835) Yemand dien ons daghlix deel
Noch verhonger’ noch verveel’.
76. Will verbinteniss of reden
Datmen nu en dan de schreden
Van gebreck en van gebruijck
(840) Met den beck en met den buijck
Met de vrienden overschrijde,
Sett soo lang gebreck ter zyde
En gebruijck ten naesten dagh;
77. Gaet de wereld soo sij plagh,
(845) Vriendschapp will somwijl eens swemmen,
En veranderen van hemm, en
Spoelen all de vuijltjens uyt
Died’er veel van swijgen spruijt,
Veel van seggen, veel van vraghen,
(850) Veel van onverantwoordt klagen,
Veel van ongunst sonder grond,
Tuschen hert en oogh en mond
Die te lang van een gewennen.
En den anderen ontkennen.
(855) 78. Naeste bloed, laet vreemden gaen,
Treckt sich sulcke smetten aen,
En daer groeijt ijet tuschen maghen
Dat gheen’ redenen en draghen,
Daer af d’oorsaeck in de lucht,
(860) Als een stall-licht, staet, en vlucht.
Witste vriendschap, witste laken .
Siet men lichtst aen plecken raken,
En de plecken belghen meest
Daer noijt vuijl en is geweest.
(865) 79. Maer die plecken, en dat vuijl, en,
In een woord, de pleck van pruijlen
Kan verdwijnen in een glas
Off sij noijt geweest en was.
80. Roomen heeft men doen gevoelen
(870) Watter uyt dat vrolick spoelen
Blancke vrundtlickheits ontstaet;
Dat een ongebonden Staet
Van verschrickte Batavieren
Tegen ’t dier als seven dieren
(875) En all ’t overberghs geweld
Sijn’ eensinnicheit gestelt,
Hebb’ gestelt met sulck bedijen
Dat gemeene tirannij, en
All om ingevoert gebied
(880) Eerst op ons sijn horen’ stiet,
Stiet sijn horenen en deinsde
Op een langh en ongeveinsde
Wederzyds geverghde Vré:
Twas een dichten dronck of twee,
(885) Die het Hessen bloed verplichte,
En den steen in Holland stichte
Daer de Batavier op stond
Broe’r en vriend van ’t Roomsch verbond.
81. Vrijheid, die wij noch beleven,
(890) Die ons noijt en wilt begeven
’T liep oock op uw kindermael
Lustigh over kopp en schael;
En wat knoopt’ uw’ Peters handen?
Klare Rynsche wijngaerd banden.
(895) 82. Noch en mist het Spagnen noyt
Daer de ketter bidt off poijt,
Daer de Geusen in haer vasten
Hongrich naer den Hemel tasten
Off een allgemeen gelagh
(900) Teeren in den droeven dagh,
83. Tgaet als daer de bleecke stralen
’t Ziltigh natt de zee onthalen;
’t Opgesoghen komt wel weer
Maer de buijen brengen ’t neer.
(905) 84. Hevicheit, in ’tbits en ’tgoede,
Overvloed van vollen moede
Volght het vochtighe gewagh
Van een vriendelick gelagh:
En den oorbaer eijscht die buijen,
(910) Hier om ’tstillen, daer om ’t ruijen;
Veeltyds isser Witt of wat
Voor een’ saus van druijven nat.
85. Maer wij sullen Ziel en Maghen
Vrijen van te dichte vlaghen,
(915) Van gelaghen dagh op dagh;
Wied’er tegen Will of magh,
Sterre, mij en sal ’t niet lusten:
Vrolickheden sonder rusten
Werden onlust inden hoop:
(920) En ick walghe voor den Stoop,
En geperste druijven schouw ick;
En de keurlixte verdouw ick
Als het over-zeesche Rha,
Voor een dienstigh achterna
(925) Tot verwinn van over-spijse.
86. Mocht ick, d’oude Duijtsche wijse
Van bedorven natt in Weit
Stopte mijn’ begeerlickheit.
En all ’tmeer als noodigh natten
(930) Dat de metselrij doe vatten,
En van kruijmen maeck’ ciment,
Dat sich om de ribben prent,
Wenscht’ ick aller weeghs t’ontbeeren.
87. Enden hebben haer begeeren,
(935) En de swanen voelen dorst,
Beide sitten met de borst
Daer ’t de drinckers haer benijen;
En de redeloose prijen
Kennen ’tredelick voll-op
(940) Van haer’ onbedwongen kropp:
Hoe is ’tmenschen toe te gheven
In haer voetsel soo te leven
Dat ’er ’t leven in vergae,
Dat de voet niet meer en stae,
(945) Dat de hand niet meer en voele,
Dat de tong niet meer als woele,
Woele, woel’ een wild gewoel,
Sonder regel, roij en doel.
88. Enden, kost ghij meer als queecken.
(950) Swanen kost ghij soo veel spreken
Als men u gesangs toe leyt,
Wyse beesten, ’kwedd ghij seidt,
Beesten, meer dan wij die ’tseggen,
Komt ter scholen daer wij leggen,
(955) In ’t versadelick gemoed
Is de lust van overvloed.
89. Wij dan Swanen en wij Enden
Willen wel doen en wel enden,
Doen en enden in den tyd
(960) Die de Reden heet off lydt.
90. Waerom souden wij die uren,
Die haer’ vluchtighe geburen
Volgen met soo snellen schoot
Oft mens’ uijt een vier-roer schoot,
(965) Waerom souden wij die daghen
Die den anderen soo jaghen,
’T leven dat noijt Nu en is,
Voorwaert uijt soo ongewiss,
Over stuer alleen beseten
(970) Door geriefflickheit van weten,
Waerom sonden wij den Tyd
Die m’ oock slapende verslijt,
Aen ons’ backhuijsen vergapen,
En ons niet soo veel als rapen
(975) Uyt het voeder en de Miss?
91. ’T is ontallyck watter is
Om de dagh en avond-uren
Sonder na-wee uyt te duren,
Speckende allom leer en vrucht
(980) Met onspannende genucht.
92. D’eerste kan de stramme bochten
Van verseten knijen verlochten;
Wandeling van dusend treên
Weckt naernoens een slapend been,
(985) En verdeelt den Room van velen
In onendtelicker deelen,
Eer hij sich tot grover Sopp
Inde dunste nauwten propp’,
Daer sich ’tvier voedt vande Tortsen
(990) Averechts herdoopt in Cortsen,
Corsten van soo taeijen sleet
In mijn adren, als ghij weet.
93. Komt’er die met sich verlegen
Weerwerck soecken byde wegen,
(995) Weerwoord, segg ick, by de buert,
Kouters, die de tijd ontsuert,
Klapsters die hem sich te Wagen
Als verbranden turf ontdragen;
94. Laets’ ons ten gehoore staen,
(1000) En min seggen als verstaen;
Lichtelick loopt luije reden
Op ’tbehael van sucht of zeden,
Van gedaente, van gemoed,
Van des naesten eer of bloed:
(1005) 95. Elck een will den spiegel swaeijen
En sijn eighen scheel ontdraeijen,
Elck een vraeght hem naer bescheed
Van een anders swackste leed.
Mog’lick die hem recht liet hangen
(1010) Speurden in syn’ eighen wanghen
Sulcken vuijl en sulcken scheef
Dat hij sich vergapen bleef,
En beval een ijeder ’tsijne.
96. Lieve Sterre, daer ick mijne,
(1015) Mijn’ ontelbaer’ feilen hebb
Tot een’ af te spinnen Webb,
Hoev ick in der buren hoecken
Geen gehaspelt Werck te soecken:
97. Laet ons’ ooghen inwaerts sien:
(1020) Die sich soo veel kan gebien
Sal de Deughd, de Rust, de Reden
Daghelix wat naerder treden,
En verachten ’tvuijl gebruijck
Van de Fransche ledren huijck,
(1025) Die der vrouwen lichte hielen
Lichter hollen doet op wielen,
Wielen die haer licht geklapp
Die wel eer een’ natte kapp,
Een’ beslyckten schoen ontsagen
(1030) Lucht en droogh ter Stede dragen,
Draghen daer ’tniet door en kost
Doe de Ioffer draven most.
98. Lucht en droogh was wel versonnen;
Wel hem die het eerst begonnen,
(1035) Eerst het reisend’ rollebedd
Op syn’ Assen heeft gesett.
99. Maer als wij het schockigh vlieten,
’T schongelend’ gevaer genieten,
Van het over-zeesch gesleep
(1040) In ’tbeleid van toom en sweep,
Sullen wij ’t te stade brenghen,
Niet om ’t korten, maer om ’t lenghen
Van des levens nauwen tijd:
100. Sterre, daer ghij met mij zijt,
(1045) Daer ons twee paer wielen draghen,
Sal de grootste Sterre-waghen
Die om ’tNoorden rent, bij mijn
Vroegh noch laet benijbaer zijn:
101. In die stilte van twee menschen
(1050) Vind ick ’tuyterst mijner wenschen,
Mijner tochten leste witt,
U, en eenicheits besitt.
102. Daer in sullen wij de daghen
Die wij sien en die wij saghen,
(1055) Die wij lang of kort mischien
’T samen hebben t’oversien,
Oversien ten weder zijden,
En verstrammen soo het glijden,
En verlenghen soo het touw
(1060) Van der uren rapp getouw.
Die soo kan, kan drijmael leven:
Maer wien is het soo gegeven
Dien ghij niet gegeven zijt,
Hoochste gift van onsen tyd?
(1065) 103. Van die wellust sonder vlecken
Sullen ons getuijghen strecken,
Welcke plaetsen? welcke niet?
Alle die den Haegh besiet.
Hier het vochte, daer het hooghe,
(1070) Hier het leeghe, daer het drooghe,
Nu ghij Rijsewijcker weij,
Nu ghij Wateringher kleij,
Nu ghij Naeldewijcker granen,
Nu ghij gave boecken-banen,
(1075) 104. Nu ghij eicken, edel blad,
Daer de plantster onder sat
Does’ haer t’midden harer Ieughde
In de vierde trouw verheughde:
105. Hier ghij, memm op memm van sand,
(1080) Ghinder ghij, mijn liever strand,
Enghe, ruijme, soete, silte,
Ruchtighe, geruste stilte,
En ghij endeloose plass
Van koel en gesmolten glas,
(1085) Alle sullen tuijghen wesen,
Tuijghen van ’tvolmaecktste wesen
Dat de miltste Sterre kan
Gunnen, Sterre, Vrouw en Mann.
106. Lijdt ghij (en ghij sult het lyden,
(1090) Want de Reden aller zijden
Spoor en breidel van uw’ sucht
Lijdt wel dat ick mijn’ genucht
In de smalste riemen snipper)
Lijdt ghij dat ick, vracht en schipper,
(1095) Als der menschen Bestevaer
Met sijn’ ribben noch te gaer,
Sonder been van sijn gebeente,
Heer alleen, alleen gemeente,
D’enckelst’ eenicheidt geniet’,
(1100) Diemen wreedelick verbiedt,
Dien de sinnen niet en hollen
Dorr van hitte, niet en stollen
Dood van koude slijmicheit,
Maer in middelmaticheid
(1105) 107. Tuschen ’tmall en ’tvroede dolen:
Dolen sal ick, en mijn’ solen
Slepen door ’tverborghen gras
Daer dat jaer geen sool en was,
Off gestegen op de lenden
(1110) Van een Vriendelick, berend, en
Dertel, en gehoorsaem Ross,
Dat mij mijn’ gedachten loss
In sijn’ zedicheden late,
In sijn’ vrolickheit ontlate,
(1115) Daerse sich te vast op een
Stremmen mochten en vertreên:
Sal ick mijne besicheden
Deelen in de soetste leden
Die mij lust, off lust en vall
(1120) Tsamen, doen bevroeden sal:
Regel sal, geen regel, wesen:
108. Somtyds sal ick opwaerts lesen,
En verliesen mij in ’tvack
Van Gods tweede werck; in ’tdack
(1125) Van sijn ’s anderdaeghs getimmer,
En door henen ’tblauw geschimmer
Datm’ in soo veel schellen snijdt
Stijgen boven allen tijd,
En besien in mijn besinnen
(1130) ’T onuijtsprekelicke Binnen
Onbegrijpelick belendt
Met een Buijten sonder end.
109. Schielick sal mijn’ aendacht vallen
Tot in ’tonderpunt van allen,
(1135) Tot in ’tonverdeelbaer ijet
Daer heen alle swaerte schiet,
Daer heen alle vlackten buijgen,
Door ’t onwederstaene suijgen
Dat men avrechts, vallen, noemt:
(1140) 110. Trapp ick door het klein gebloemt
Dat ick tuschen gras en varen
Ongekoestert sie vergaren
Trots het konstighe geweld
Daermen ’t inden Tuijn me quelt:
(1145) Voel ick muggen, vind ick mieren,
Sie ick ongesiene sieren,
En all watmen meer veracht
Uyt des eens bekende macht
Anders nu bekende deelen
(1150) Die sich ons gesicht ontstelen,
Maer geluckich zijn gesocht
En ter kennisse gebrocht
Door ’tgeklapp van stomme glasen,
Allom sal ick mij uijt asen,
(1155) Allom suijgen mijns gemoeds
Lessen, betering en toets.
111. ’T schrale Meel dat wij vertreden
Dat wij met de voeten kneden
Sal mijn insicht niet ontgaen:
(1160) ’T zyn gesteenten daer wij staen,
Sterre, ’tzijn doorluchte kluijten,
Dobbel waerdigh op te sluyten
Bij ’tbesweetste poppe-goed
Van der menschen mall gewroet.
(165) 112. Maer men kan se nau beooghen:
113. Wel toch, ooghen, siet om hoogh, en
Twijnt de draeijen van uw’ kracht
Door de floerssen van den nacht,
Door de soo gevoeghde Ringhen
(1170) Dat sij van genoeghen singhen,
’T schijnt de Sonne blaeckt op ’t strand,
’T krielter van Crijstallen sand,
Sand van vijer, en elck een’ sterre:
114. Maer men ooghtse van soo verre
(1175) Dat de schoonste (wie seidt neen,
Wie heeft op de Sonn gere’en
Om de schoonste t’onderscheijen?)
Dat de snelste van de reijen
Van soo verr’ om leegh mischien
(1180) Voor de flauwste werdt gesien.
Moetse dan de flanwste wesen?
115. Hanght het schoone schrift aen ’tlesen,
’T soete singhen aen mijn oor
Die het licht voor onsoet hoor,
(1185) Daer mij ’tonsoet staet te wijten?
116. Maer nu dancken wij den tydt, en
Die den tijd de gave gunt,
Wij verdeelen tot een punt;
Wij ontkennen groott’ en kleinte
(1190) Die de dolende gemeinte
’T schepsel bij der oogh toe dicht;
117. Wij gevoelen bij ’tgesicht;
Wij doorwandelen de gronden
Van een’ wereld, niew gevonden
(1195) Voor een vijfde vierendeel.
118. Weinigh heeten wij soo veel,
Dat wij ’tmeeste weinigh heeten.
119. Stede-poorten zijn maer spleten,
Spleten, poorten sonder maet,
(1200) 120. Dusend mijlen in een’ graed,
121. En waer sullen wij belenden?
Alle maet is sonder enden,
Alle minder, bij versinn,
Deelbaer in een eewigh min,
(1205) En het minste gaet in deelen:
Sterre, ’tmagh u wel vervelen,
Maer ’tvervoert mij boven Maen,
Boven Sonn en hooger aen.
122. Voel ick mij te hoogh ontvoeren
(1210) En mijn aendacht soo ontroeren
Dat ’tvermaecken mij vermoe’
’K sack wat leeger naer mij toe.
123. Met den Hemel gae ick spreken,
Met der wolcken winter-deken,
(1215) Met den Bruijghom in de lucht;
All haer heilighe gerucht
Dat sich, ongehoort, ter ooren
Aller volckeren doet hooren,
Sal ick gierigh gade slaen;
(1220) Uijt des eenen daghs vermaen
Tot den andren, sal ick leeren
’t Waerdigh melden sijner eeren,
Die den weteloosen wett
Aen de trouwe sijner Wett.
(1225) 124. Wed’rom sal ick mij ontsincken
Uyt het aller hoogste blincken,
Tot in ’tmidden van de locht,
En daer ’tvrolicke gedrocht,
Burgherij van hoogen Stamme,
(1230) Nu syn gave, nu syn stramme,
Nu sijn scherpe, nu sijn holl,
Nu sijn enckel, nu syn voll,
Nu syn’ allerleij geluijten
Hem ten dancke hooren fluijten
(1235) Die het veer en voedsel geeft.
125. (Is ’tgedrocht wel soo beleeft
Dat hij ’tvoedsel, en de veeren,
En de reden, en ’tbeheeren
Aller veer en voedsel gaf?)
(1240) 126. Een’ verdieping leegher af
Vind ick d’onderste gebueren,
Die haer kleeding noijt verduren,
Noyt en wisselen van bont
Daermens’ eens gedeckt in vond.
(1245) Leer ick niets van haer bedrijven?
Hondert lessen die beklijven:
Vré, genoeghen, stilte, rust,
Weelde, maer bepaelden lust,
On-sorgh tegen flus of merghen,
(1250) Korten haet op langhe terghen,
Wensch noch vrees, d’onnutte pijn,
Daer wij kostlick mall me zijn.
127. Isser meer? meer sonder palen:
Oh! den oogst is dick te halen,
(1255) Maer de werck-mann staet’er dunn:
Hoe veel dien ick ’t niet en gunn
Treedt’er langs die rijcke paden
Off sij door de doornen traden,
In bekommering van veer
(1260) Om gewinn, om wraeck, om eer,
Om gewinn ten overvloede;
Over wraeck van wrevelmoede;
Over eer van over-eer,
’T joocksel van gestadigh meer,
(1265) Zeilen, meer dan ’tschip kan voeren.
128. ’T heilighe legt voor de boeren,
En men trapt’er over heen.
Maer ick raep wat voor ons tween,
Sterr’, en altyd sal ick weeren
(1270) Met de le’ghe hand te keeren
Uyt Gods acker; altyd wat
Gad’ren dat ick niet en hadd.
129. En gedoogen ’t leghe vrinden,
Die mij op den dool-wegh vinden,
(1275) En ontslaen sij mijn ontmoet
Met een’ wenck en met een’ groet,
(Die sich byder nacht vervaren
Tuschen trouweloose baren
Aen een klippe voelt om hoogh,
(1280) Die een gloeyend exteroogh
Teghens keij of kanten stoot, en
Staet soo bitter niet verschoten,
Als een eenigh man beknelt
Van een’ aenspraeck die hem quelt)
(1285) Doogen ’tvrinden uijt medooghen,
Die mij neffens mij beooghen
En niet neffens mij als mij,
Dat ick, aller aenstoot vrij,
Mijn’ gegaerde bloemen stelen
(1290) Tot een tuijltjen magh verheelen,
130. ’T garen sal, grof onder fijn,
Van mijn eighen twijning zijn,
Garen van gevlochten woorden,
Die u, Sterr, wel eer bekoorden,
(1295) En bevielen mij om u,
Vlechten, hoe? als dese nu.
Sulcke reepen sal ick leggen
Om mijn binnens-mondsche seggen,
Om den bessem sonder band
(1300) Van mijn weijende verstand.
131. ’Kwill wel lyden dat sy dencken
Die mij lacchende bewencken,
Siet, men merckt het aen ’tgesicht,
Off hij mijmert, of hy dicht.
(1305) Laet mij mijmeren en dichten;
Mog’lick wat ghij van gewicht en
Onverdoemder stoffe vindt
Inde munt van mijn bewint.
Mog’lick of de nijd sal lyden
(1310) Dat sich verr van dese tijden
(Men beleeft die gunsten niet)
Yemand half genoeght geliet,
Half gedwongen vond te seggen,
Waer magh nu die dichter leggen,
(1315) Die soo noo ’tvertreden pad
Van ’tgemeen gerijm betrad,
Die soo walghde vande woorden
Diemen maer in ’t oor en hoorden,
Van het flauw en lauw geluyd
(1320) Van een’ all te gladden fluijt.
132. Sterr’, onschuldight mijn vermeten,
’Kben onsoenelick gebeten
Tegen ’tlamme laffe lijm
Van den dagelixen Rijm,
(1325) En bestae het leed te wreken.
133. Rijmen is wat meer dan spreken,
Spreken min dan seggen, vrij,
Dichten staet voor alle drij.
Maer daer meenter ’twitt te raken,
(1330) En sij seggen oft sij spraken,
En haer dichten is Geseidt.
134. Hoofden verre van bescheid,
’T oude woord kan ’twederleggen,
’T isser niet te doen met seggen.
(1335) Keur van woorden, pitt van sinn,
Drijmael dobbel binnen in
Wat of schael of schell beloven,
Heldre tael en onbestoven
Spraeck van huijden, toon van straet,
(1340) Mannen meening, vrouwen praet,
Klare letter, duijster dencken,
Min dan herssenen kan krencken,
Meer dan herssenen ontoom’,
’T rijm voor wind, ’tgerijmd’ in stroom,
(1345) 135. Sulcke zyn haer’ eigenschappen
Die ick soecke t’onderstappen;
Soecke, Sterre, maer van wijds.
U ontstappen sij van byds,
Ghij doortasts’, als fyne webben
(1350) Diemen in ’tgevoel moet hebben;
Ghij doorsmaecktse, ghij bevroedt
Wat het sout in ’tsuijcker doet.
Gulde middelmaet van koken!
Honich in Asijn gebroken,
(1355) En dat, hoe? dat snelle scherp?
Neen. dat ampere, dat serp.
136. Ghij gevoelt de dichte feilen
Daers’ haer’ streken in verzeilen
Dien geen Reden maer geweld
(1360) In ’tgerucht van dichten stelt.
Tweederhande die wij weten
Op den anderen gebeten
Tergen meest uw taeij gedult.
Beide gaen van schuld in schuld:
(1365) 137. Dese stelt syn hooghe luijster
In het swartste van den duijster,
Cyfert all dat leesbaer was,
Of men ’t in een’ doolhof las,
Schuijlt sich in vuijl warre-garen,
(1370) Soeckt, en schroomt sich t’openbaren,
Deckt sijn’ kernen met een schell
Die den hardsten tand ontstell’
138. Wie gelust sich ’tover-byten,
Wie soeckt pitten door dat splyten,
(1375) Diemen duchten magh en moet
Of sij bitter zijn of soet?
139. ’K eisch een smaeckelick vermaken,
En versuftmen mij met kraken?
’K gae te gast op Tong en Most;
(1380) Moet ick sweeten om den kost ?
140. D’ander op den kamm geschoren
Staet gelijck hij werdt geboren,
Sonder krull en sonder kleet;
’K weet ten eersten wat hij weet,
(1385) ’Kvoel hem nerghens in mijn’ tanden,
Die mij nood’ op melck in manden
Sond mij niet soo onversaedt
Van sijn’ tafel op syn’ straet:
Wie magh Olij in lauw water?
(1390) 141. Lang-verslagen-wijn-verlater,
’K miss all waer ick hier om kom,
En noch will mijn’ maegh rondom.
Wat een vriendelick vermaken
Daer de feest beghint van braken!
(1395) Foeij van all ’t geladde mall,
Vett en soet onsteeckt mijn gall.
142. Sterr’, hoe nauw is ’t hier te passen,
En hoe sult ghij mij verrassen,
Die mijn, onmacht in een ’wett
(1400) Van soo kiesen keur besett!
143. Maer ick wett; en laetse snijden
Die mijn’ Wetten willen lijden;
Kreupels wijsen wel een’ tré
Die noijt kreupel naer en dé,
(1405) Schorre kelen leeren singen:
En u goedheid sal u dwinghen
Waer mijn eigen ongevall
In mijn eighen boete vall’.
144. Sal ick d’eerste Meester wesen
(1410) Die sich lam en ongenesen
Voor den siecken hebb’ verthoont?
Die ter hooger heide woont
Kan ter Zee den Stierman stieren:
Ia de stomme staende vieren
(1415) Rechten hem syn’ loop van strand:
145. Neemt mij voor een’ houte hand
Die den reiser op een’ kruijs wegh
’T kortste toepad naer sijn huijs segh.
Neemt mijn’ feilen voor een wrack
(1420) Dat een ander mijd’ op ’tvlack ;
Feilen is oock onderwijsen,
En noch is hij wat te prijsen
Die sich als een’ le’ghe tonn
Voor een baeck ten besten gonn’.
(1425) 146. Maer wat aerde sal mij draghen
Brengh ick thuijs dat u behaegh, en
U in oogh en oor gevall?
Lieve leser, een voor all’;
All’ om een’ kond ick verachten;
(1430) Maer sij hebben ’t niet te wachten;
All’ om eene sullen mijn,
Alle mijns gesinden zijn.
’K houd’ mij alle proef te boven
In uw lyden; in uw Loven
(1435) Alle proevers: en wat meer?
147. ’Kmagh wel swellen op een’ eer
Die ick mij niet toe en mete,
En maer Polla danck en wete;
Daer haer’ vijlen over gaen
(1440) Sal ick tegen ’troesten staen,
Tegen ’tspijten, tegen ’tnijden,
Tegen ’t suer van alle tyden,
En men sal mij sien naer mij,
Daer Ghij Ick werdt, en ick Wij.
(1445) 148. Maer der Sterren welgevallen
Magh mij ongestadigh vallen
Meer dan ghij, mijn’ even Sterr;
Mog’lick of sich ’tweer verwerr,
Mog’lick mij uyt Boss en weijen
(1450) Kom’ te suchten of te schreijen,
Ander’ Weijen, ander Boss
Kan ick ryden sonder Ross.
149. ’K weet een Boss van witte blad’ren,
Voll van ad’ren, swerte ad’ren,
(1455) Ad’ren voll van ’tbeste bloed
Daer sich hert en Hoofd af voed’.
’K weet een boss uyt alle winden;
Over Eicken, over Linden:
V mijn beste wandel-pad,
(1460) V mijn Boss van Boecken-blad!
150. Sterre, ben ick t’huijs te soecken,
Soeckt mij inde Boeck-weij-hoecken:
Magh ick weijen, dat’s de Weij
Daer ick liefst van allen weij.
(1465) 151. Maer en laeter mij niet soecken:
Ben ick uyt, dat ’s in mijn’ Boecken,
En ’t en is geen valsch beduijd,
Daer in, ben ick allom uyt.
152. Heet ick thuijs, laet Boden sweeren,
(1470) Menichte van groote Heeren
Staen hem om en om ter tael.
Heeren all? jae t’eenemael;
Heeren die gheen’ Heer en kennen,
Heeren die sich niet en wennen
(1475) Heeren flauwer aen te gaen
Dan den armen op de baen:
Heeren, onverzaegde helden,
Die het lief en ’tleede melden
Sonder blick en sonder blos
(1480) Inde steden als in ’tboss.
153. Sij getuijgen dat sy weten
Die ’t mij soo ter deur nijt heeten
’T all te droevigen ontrust
Van mijn’ steelsgewijsen lust.
(1485) 154. Kort mijn’ langhe buijten-uren,
Kortse die ick in mijn’ muren
Voedsel, vaeck, vermaeck, verdriet
Schuldigh blijf: hoe nae is ’t niet
Daer mijn’ vrijheid staet op make!
(1490) 155. En wanneers’er aen gerake,
Denckt hoe slick ick naer een’ beet
Die mijn honger niet en weet
Of hem mergen sal gebeuren,
Denckt hoe datse mij verscheuren
(1495) Die mij hier ter halve mael
Storen tusschen lipp en schael.
156. Hier onthalen mij mijn’ Heeren,
Hier en hebb’ ick niet t’onbeeren
Dan ’tgerecht dat mij verveel;
(1500) ’Kleen niet meer als keur en keel,
Oogh en oor, en tong en tanden,
Lust en last, en hert en handen,
’Keisch maer, en het valt mij toe:
En wat eisch ick, wie, en hoe?
(1505) Dusend monden die mij toeven,
Die mij ’t hare heeten proeven
En versadighen om strijd
Eene maegh op eenen tijd.
157. Grijse mannen, Hemel-kinders,
(1510) Aller zielen onderwinders,
Stellen mij het Manna voor
Dat wij swelgen door het oor,
Dat wij in ’t Gewiss verkoken;
En sij rechten ’t soo gebroken,
(1515) Soo doorhackt en soo doorstooft,
Dat het maer een buckend hooft,
Maer een gapen heeft te kosten:
Suijgelingen, die begosten,
Dien ter spijse niet geherdt
(1520) Niet als melck geschaft en werdt,
Souden dit gerecht verdouwen:
158. Maer wie sald’er ’tsuer uyt houwen,
Wie het bitter, wie het scherp,
Wie het bitsighe verwerp,
(1525) Wie het hitsigh tegenstoken
Van het wederzydsche koken?
Wie het hooger scheel als oot
Tuschen Vlees en duydend Brood,
Tuschen Bloed en sapp van druijven?
(1530) En wie sal de blind’ onthuijven ?
159. Heere, reckt noch dijn geduld
Op den blinden sonder schuld;
Maer hoe langhe wilt ghij beiden
Met den moed-will van ’tverleiden,
(1535) Met den sienden, die dijn licht
Schuijlen voor ’tgemeen gesicht ?
160. Naest den Preker staet de Rechter,
Mijn getrouwe onderrechter,
Mijn geheime Kamer-raed,
(1540) Over aengeboren baet,
Over aenbeschoren schade;
Mijn verdedigher in ’t quade,
Mijn beleid naer nutt en goed:
Isser dat ick schutten moet,
(1545) Isser dat ick eischen derve,
Dat ick late, dat ick erve,
’K vordere geen licht bescheid,
’Kvraeg hem wat de Keiser zeidt,
Wat de Borgherij van Roomen,
(1550) Hoe ’t de Raedsheer heeft genomen,
Hoe ’t de wijse man verstaen,
Hoe ’tgebruijck daer tegen aen:
161. Will de schael niet over wegen,
Staen ick om gewicht verlegen,
(1555) Sterre, ’ksegg het u in ’t oor,
Allerwegen valt gehoor,
Allom glimp, en allom deken,
Allom recht om recht te breken,
Wijsen tegen, wijsen met.
(1560) Will de wett niet in de wett,
Wett werdt soo om wett gewrongen,
Soo gedreven, soo gedrongen,
Soo gepijnight, soo gepleijt
Datse seidt en niet en seidt,
(1565) Wat wy velen of bevelen:
’Tsterckste recht bestaet in velen,
En men telt sich rechters toe,
En men. Wegh, ick werd het moe.
162. Verre zij van mij bevonden,
(1570) Dat ick door de vuijle wonden
Die’ck in ’t Roomsche lichaem ken
Van soo menigh’ scherpe penn,
Hier gebeten, daer gebeden,
Daer ’tgewinn ten dienst gesneden,
(1575) Booren will’ in goed of erf
Dat ick sonder onrecht derv.
163. Geld met guijchelen verovert,
Goed den eighenaer ontoovert
Bij geswinder wetten treck,
(1580) Acht ick minder dan gebreck.
164. Lang te niet waer ’tlanghe rechten,
Konmen met syn selven vechten,
Eermen aenden nabuer viel:
Die de vierschaer ’tsijnent hiel,
(1585) En verdoemde daer sijn’ tochten
Eers’ hem voor den rechter brochten,
En besloot sich in de Wett
Die hem sijn Gewisse sett,
165. Op de Roll en hong sijn’ Vloe niet,
(1590) ’T scherpe Recht en waer de roe niet
Tot der armen eeltigh vell:
’T billick viel ons schier te fell,
En wij souden ’t voelen stryden
Met geduld en medelyden,
(1595) En ontgeven ons wel wat
Dat de wett gegeven hadd
Die ’t de wett hadd willen vragen.
166. Maer ’tvermogen en ’t verdraghen
Will soo qualick eenen wegh,
(1600) En hij will soo noode wegh
Die de plaets kan eighen heeten.
167. Waer heen streckt mij oock het weten,
’t Woeste weten van de Wett
Daerm’ ons herssenen in plett,
(1605) In verduft en in doet smooren,
Recht als herssenen en ooren
Op het baerden van de jeughd
Houwbaer zijn aen hooger deughd?
Dient haer ’tmess, die ’t niet en trecken?
(1610) 168. Dapper: ’T sal ter weere strecken;
’T sal mij decken van een’ stoot,
’T sal den mijnen in den nood,
’T sal den weduwen, den weesen
Voor een muer van Coper wesen,
(1615) Rijs’ ick oyt daer wees of we’ew
Mij ten Richter-stoel beschreew.
169. Richter-stoel, een ijeders gading,
Die versitting en versading,
Hoogher trappen en gewinn
(1620) Voor wat leegher en wat min
Los of loos bestaen te keuren,
Mog’lick sult ghij mij gebeuren,
Mog’lick waer gebreck van Stoff
Mij vereisch in ’t Richter-hof;
(1625) 170. Maer geladde wentel-trappen
’K sal ter schoore naer u stappen,
Stappen taeijer dan mijn schoen
Sal mijn voet naer boven doen,
Boven daer ’t soo voll gevaer leit.
(1630) 171. Recht is waerheid: en wat, waerheid?
En waer waerheid? 172. Waere God,
Die dit blindeling gebrodd,
Dit gestommel, dit gewemel,
Naer ’tgeheimste vanden Hemel,
(1635) Naer de waerheid siet en lijdt,
Die ghij wegh en waerheid zijt,
173. Siet en lijdt met medelijden
Die daer gins en weer, besyden
Wegh en waerheid suffen gaen,
(1640) In vertwijffeling van staen
Meer als wandelende roosen;
Die de reise doen in doosen,
En als twijffelende doen,
Maer geraken noch ten soen
(1645) Vande Sterre, die sij vrijen,
En de waerheid daers’ om strijen
Laet sich dwingen met der tijd.
174. Waert ghij soo verr van ’tverwijt,
Onder-Goden, waterpassen,
(1650) Die ons Bloed, en Erf, en Cassen
Gods gewijse roijt en recht!
175. Maer, waer blijft hij in ’tgevecht
Van Gewiss en nacht-gepeinsen,
Dien de droeve droomen deinsen
(1655) Op verwesen erf of Bloed,
Daer noch ’tmenschelick gemoed
In de schemering van weten
Twijffelt door soo nauwe spleten,
Tuschen d’onschuld en de Pijn
(1660) Off’er recht gerecht magh zijn?
176. Suer beroep, waer is ’tbehagen
Dat hem dwing’ u naer te jaghen
Dien de middelmaet van eer
Meer vernoeghen kan als meer?
(1665) O bewind van Luyd’ en Landen,
Fier bestaen van Reusen handen,
Dier betrachten, swaer gebod,
Menschen zijn, en doen als God!
177. Stracken ernst, gespannen droomen,
(1670) Die mij wakend’ overkomen,
Laet mijn aendacht wat verlaets:
’K sie wat in de naeste plaets
Dat mijn, sinnen kan ontdoijen,
En ick derv’ er u op noijen,
(1675) Sterre, die des kundigh zijt
Tot der kundighen verwijt.
178. Luijden die het langer leven
Niet en nemen, niet en geven:
Maer ontgeven wat gebrecks,
(1680) En bestellen wat verspecks
Tegen ’trooven van de qualen
Die wij voeden oft behalen,
179. Sulcker luyden staender hier
Vande grijsen drij of vier,
(1685) Vande groene dichter hoopen;
180. Eertyds pinten zijn nu stoopen;
Dat is Mensch en Tyds gelaet,
Meerder jaren, meerder praet.
Ouderdom versoet aen ’tklappen
(1690) Als de kinderen aen papp, en
Poppegoed en koeck en koot,
En de wereld gaet ter dood,
S’is op ’tsloopen. dat’s haer sterven,
En soo rammelen haer’ scherven
(1695) Meer dan in haer hechte jeughd;
Doe de sluijcke slechte deughd
Of ontkleedt of sonder boorden,
Sonder boorden ghingh van woorden,
Vodden daerse nu in smoort.
(1700) 181. Sterre, ’t is lang all gehoort
Datmen hoort: ’tzijn oude koolen
Diemen op hervonckte kolen
In ’tlang sop van desen tijd
Onse walgh te voren snijdt.
(1705) 182. Maer gestaedt ghij mijn berechten
’K sal de meesters voor de knechten,
’T grijs voor ’tgroene doen gestaen:
En hoe sal ick spelen gaen!
183. ’Ksal ons door ons selven voeren
(1710) 184. Langs de lijnen van ’tberoeren
Van de toppen tot den teen,
185. Langs het holl’ en ’tvolle been,
’T hardsteen-werck van onse huijsen;
186. Langs de klappiens van de sluijsen
(1715) Die sich ’s levens Tij ontsluijt,
Daer ’tsich heimelick voor stuijt
Als ’t den oorbaer dwingt te ebben;
187. Langs de weergae van die webben
Daer sich ’tvierigh vocht door jaeght:
(1720) 188. Door ’tbesluyt daer ’t all af waeght,
Door den huijsraed van de sinnen,
189. Door het vroegste van ’t beginnen,
Door het laetste van ’tvergaen,
Door de Smiss van ’t eewigh slaen,
(1725) Door het Onrust onser ad’ren,
190. Door de sponsien die ’tnaedren,
Uyt medoogen van den brand
Van sijn’ endeloosen trant.
191. Door de klein-gekliste strenen
(1730) Van de teere Bloed-webb henen;
192. Door de keucken van ’tgesinn
Daer ick soo te schrobben vinn;
193. Door den vier-pann, die met stoken
Moed en macht geeft om te koken;
(1735) 194. Door den poel van ’toverschot
Die mij soo veel soets verbrodt
Met het sure van sijn’ dampen,
Wortels van mijn’ ijd’le rampen
Mijn’ bekommering met niet,
(1740) Mijn moedwillighe verdriet;
195. Door de Kaerens die het scheiden
Van de leste weij beleiden,
En beleiden ’t door den dwang
Van den nauwen nedergang
(1745) Daer wij grouwelick door baren
Keytiens of het kindjens waren,
Kindjens vanden harden slag
Diemen kindjens werden sagh
Doe men d’eerste steenen beide
(1750) Van de tweede wereld leide:
196. Door den Treeft van alle vocht;
197. Door all watmen noemen mocht
Eer het misdaed was te noemen
Dat de misdaed de verdoemen,
(1755) Eer den Appel ’tvijgenblad
Tot een broeck verwesen hadd:
198. Door de Slang van ’t leste voedsel,
199. Door de slangetjens, haer broedsel,
Diese nuttigh sooght en voedt
(1760) Uyt het onnutt dat sij broedt.
200. Sterre dat’s een mensch in ’tkorte,
Die hem reckt’ als ick hem schorte,
Wanneer zeilden een Colom’
Dese kleine wereld om?
(1765) 201. Maer wat zijnder min als blinden,
Die sich ’tsnuffelen bewinden
Door gesolder en gewelf
Van haer kostelicke Self,
’T rijckste Boeck van die wij lesen!
(1770) 202. ’K sie bij raedselen genesen:
Hoe verdouwt het ons geduld?
’K sie een Lever sonder schuld,
Voller Gallen, vuijler magen,
Dicker Milten boeten dragen:
(1775) 203. Die noijt Milt of Maegh en sagh,
Noyt en wist als bij gewagh
Gall en Milt en Maeghs beleiden,
Derftse by geschrift bescheiden,
En beschicken in een’ Brief
(1780) Elck sijn’ boet, of sijn gerief:
In een’ Brief die uyt sijn’ penn, en
Vuyl gewinn, en vuyl gewennen
Heeft gesogen en gelost:
204. En hoe kent de Cock sijn kost?
(1785) Als sijn’ overgrootevader,
Bij verhael. neen, noch wat nader,
Bij sijn koock-boeck: noch een steck,
Noch een treedje, noch een treck
Naerder waerheid, by de streken
(1790) Van een schilder van drij weken.
205. Sterre, ’tstaet ons niet te deel,
’Tspelen met een anders keel.
Maer ’traeckt d’onse, wat wij eten:
En wien voeght het niet te weten?
(1795) Wie en roert de kennis niet
Van der schepselen bedied?
206. Langt mij ’tCeeltjen van Genesen,
’Ksal’t u lichtelick doen lesen
In noch eens soo stercken int
(1800) Als uw oogh in ’tCeeltjen vindt.
Lesen? jae, met all de sinnen:
Keurt mijn Kruijmel-doos van binnen;
’K lever’t all in Kruijmelen
Wat ghij siet verduijmelen,
(1805) Wat ghij lesen siet en pluysen
Voor de vracht van peperhuysen
In de bitt’re Coomenij:
207. Soeckt ghij Greinen? ’ksett se bij.
Blad en vrucht die konst kan sparen,
(1810) Bloemen, altyd lieve waren,
208. Binnen, om, en onder-hout,
209. Taeije tranen sonder sout,
210. Dieren, brockeling van dieren,
211. Steenen, die wij t’over vieren,
(1815) 212. Plundering van onder d’Aerd?
213. ’T staet uw ondersoeck bewaert;
En ’t allmachtige vermeughen
Van uw onversaedt geheughen
Sal het machteloose mijn
(1820) Trouwelick ten steune zijn,
En wij sullen ’t t’samen waghen
’T onderricht op alle vraghen,
Over aller dinghen Hoe,
Wat, waeraf, waerom, waer toe.
(1825) 214. Maer het leste sal ons gellen:
En gebeurt ons ijet t’ontstellen
Dat den Helper bijder nacht
Sonder sorghe niet en wacht’,
Dat wij duldeloos verdroeghen,
(1830) 215. Beide sal de vijsel voeghen,
Bey de sift, en beij de schael:
En het kruydje dat ick hael’
Uyt mijn Hof van dorre Roosen,
Uyt mijn Bogaerdje van doosen
(1835) Sal ons ingaen als een beet
Diemen van sijn Intjen eet:
Senne sal ons min doen zittren,
Mijrrh’ en Aloë ontbittren,
Rha min ijsen, Rha bij d’ons,
(1840) Rha, niet barber soo, maer ons.
Eighen Mess, en eighen slaghen
Kanmen schrickeloos verdraghen;
’T dreighen van den Beul doet wee
Meer als eighen priem of sné.
(1845) 216. Maer God weere priem en sneden
Verr en lang van onse leden:
Sterre, werdt ghij d’onlust moe
Tusschen Beul, en Mess, en Roe,
’K sald’r u bij den Neus af leiden
(1850) En in soeter doosen weiden,
Doosen daer ick ’tvoer uijt tapp
Van mijn’ drooghe dronckenschapp.
217. ’T stae te prijsen of te laken,
Mij bekittelt een vermaken
(1855) Dat de thiende niet en voelt:
O de kostelicke soelt’,
O ’tgeheim van dichte geuren,
Die niet alle neusen keuren,
Die men alle rieckt, en geen,
(1860) Seven Eenen onder Een,
Keur ick met soo viesen keuring
Of mijn wel-zijn aen de keur hing
Van het eenigh Spaensche wel
Van een droncken Geiten vell:
(1865) 218. (Of ’t gevilde beest sijn leden
In ’tgetaende vell herkleedden,
Wat een kijcken waer in ’twoud!)
219. Soo zij mij de konst betrouwt
Van gemeng, gepleng, gepletter
(1870) Van den Indiaenschen Etter;
Van de grauewe Water-Gomm
Met sijn lichte schimmel-blomm
Die se ’t Goud doet overweghen;
Van den onghel, waer gekreghen?
(1875) Uijt, (mijn penne weigert weer)
Uijt gemeste Katten leer.
220. Ghij sult doos en Roos doen sweeten,
Ghij sult Zelsaeminnen heeten
All haer vett en all haer vocht
(1880) Lev’ren door den heeten bocht
Van verzegelde gelasen.
221. Wel hem, die ’tvernuftigh blasen,
’T scherpe scheiden aller stoff,
Aller fijn van alle grof
(1885) Uyt sijn Lever heeft gelesen;
Dien den nooddruft heeft gewesen
Hoe men ’tnoodeloos van ’tnutt
Door de kop’re neusen snutt.
222. Laet hem ’tsoet geheim misbruijcken
(1890) Die sich Bloemen schaemt en struijcken,
Die, met Scheiden onvoldaen,
Voeghen will; en, hoogher aen,
Voeghen dat den Hemel scheidde,
Doe hij ’tswaerste leeghste leide,
(1895) Goud in d’Aerde, niet in ’tvier.
223. Sterre, waerom zijn wij hier?
Om het schepsel te genieten;
224. Will hij ’t ruijlen of vergieten
Die ’t noch eighen, noch alleen,
(1900) Nauwelix besitt - te leen,
Die ’t eens all sal moeten derven?
225. Laet ons bedelen, verwerven,
En bedancken die het geeft:
Maer ’tis wreed of onbeleeft
(1905) Den beleefden te bespringen,
En voor Goud Goud af te dwinghen.
226. Wie derft munten? ’t echte merck
Vindt men op des Meesters werck,
En de stempel leyt verborghen.
(1910) Wij hem soecken? Sonder sorghen,
Vruchtbaer vier, geleerde pott,
227. Edlen helm, der dwazen spott,
Der behoeftigen bekoren,
Den bescheidenen beschoren
(1915) Tegen walgh en overlast,
Tot gebuijl van pitt en bast,
Tot behoeven en vermaken,
228. ’K kom uw’ stonden niet bewaken
Op een’ oude goude hoôp
(1920) Die mijn Silversack bekoop:
’K eisch geen’ Croonen voor oud ijser;
229. Werdt mijn’ arre-moed niet wijser
’K siese traeghelick verguldt:
230. Maer s’is lichtelick vervult,
(1925) Als een’ kinder hand, met Blommen,
Saden, Bladen, vruchten, Gommen,
Steentiens, beentjens, schorss en hout,
En uyt ijeder een sijn goud;
Goud van reuck, van smaeck, van Leven,
(1930) Leven sonder kramp en beven,
Leventje, spijt vee en viss,
Sonder all wat heelbaer is.
231. Sterre gunts’ haer diere schijven,
Die se koopen voor haer lyven,
(1935) Voor een oogh, een eewigh seer,
Voor gerusticheit, voor eer,
Wind voor weelde, hoôp voor have:
232. ’T hooghe loon dat ick beslave,
Slaev ick oyt om Helm en Kruijck,
(1940) Is het lemteloos gebruijck
Van gesonde Ziel en Leden:
Noyt en hebb ick meer gebeden:
Wacht’ ick meer van menschen kunst,
Schepper, dan van dijne gunst?
(1945) 233. Dese zyn de meester-wijsen
Die sich ’trecht van onderwijsen
En behouden wat wy zijn,
Eighenen bij recht of schijn.
234. Die het recht van haer te rechten
(1950) Als haer’ eighen’ opperknechten,
’T recht van ’t Staetighe Gemeen,
235. ’T recht van allen onder een,
236. ’T recht van allen onder allen,
237. ’T recht van weinigher gevallen,
(1955) 238. ’T recht van betere dan veel
Leveren by schael en scheel,
239. Eischen haer gehoor, met ooghen
Van ’tvernuftige vermoghen
Daer de Wereld onder buckt:
(1960) 240. ’K geef gehoor, en word verruckt
Uyt het Oostelicker dagen
Tot het beddegaen der Dagen,
En, in ’tkruijs, van ’t Zuyder Ys
Tot de Peper en den Rijz:
(1965) Elck ontroetelt mij het prijsen
Van sijn hergebrachte wijzen,
Elck verheft het vast gestell
Van sijn lang gestadigh wel.
Wie will tusschen Boom en schellen
(1970) ’tKittelachtigh vonnis vellen?
Spreeckt ghij, Sterre, neffens mij.

Maer wie staet neffens mij? wat spreeck ick, en waer henen?
Mijn Lezer valt in slaep, mijn’ Sterre is uyt geschenen,
Daer sleept een witte wolck haer’ dampen over heen:
(1975) Sy strijckt ten Tyden uijt: Ick sie het, en versteen,
En steên als steenen doen, van onderaerdsche dompen,
Die haer doordonderen, en scheurense tot klompen.
Soo ruijscht mijn’ steene Milt, mijn moeyelicke klomp:
Soo scheurt mij mijn gepeins, en mijn verwerde romp
(1980) Huijst mijn’ verslagen Ziel als haspelen in scherven;
’T huijs met den Huijs-raed woest; de muren aen ’tbederven,
Den inboel hoecksch en dwersch. O, Godheid, siet om leeg;
Bekent mijn eenighe, mijn eewighe t’ondeegh.
Oh, Sterre, noch wat straels! noch een oogh van medoogen
(1985) Op des’ onwaerdighe, die noijt en sullen drooghen.
Hoe treckt ghij t’zeewaerd in, en laet mij op het strand?
(Wat segg’ ick dweepende?) hoe geeft ghij u te land,
En laet mij inde Pinck ter wellust van de baren,
De baren deser eew? Wij wilden t’samen varen,
(1990) En deelen ’t onweer half, en half de blyde vaert;
’T gevaerlixte gevaer was welvaert daer ghij waert;
En daer ghij niet en zijt is welvaert, qualick spoeden.
Hoe spoedt ghij dan te land, en laet mij in het woeden,
In ’twoeden tegens Mij, mijn’ Onlust en mijn’ Lust?
(1995) Ey, Sterre, voelt noch wat mijn onrust voor uw rust.
De Wereld is soo barsch, soo koel van medelyden:
Wien sal ick, sonder u, doen deelen in mijn lijden?
Wie sal mijn toevlucht zijn? wie sal mij eenen dropp
Van tranen leveren uyt half soo vollen kropp
(2000) Als mijne dagelix ter halver vloed sal swellen?
Wie sal sich waerdighen te quelen in mijn quellen?
Wien sal ick d’aenklacht doen van onverdient geweld,
Van hoon te loon voor goed, van spijt voor vlyd gevelt,
Van ruggeling beklapp, van opgestoockte quell-raed,
(2005) Voor onberoemde gunst, voor onverdiende weldaed,
Van vré in tween geruckt, van twist met list geweckt,
Van vuijlen arghewaen met roosen toegedeckt?
Wie sal sich pijnen tot een troostigh, Weest te vreden,
’T is werelds werck, en wind; God leeft, en weet de reden,
(2010) En d’uytkomst, en ’tgevolgh ten besten van die ’tlydt:
Waer wacht ick soo veel heils? de Wereld is soo wijd
Gemaegschapt inden nood; wien sal ick onderhalen
En rugglingh over mijn’ oft mijner misvall halen,
Wie sal mijn’ siecke Ziel geleiden, als een Hert
(2015) Door ’tdrooge woud ten stroom, ter koeling van haer’ smert?
Wie sal mijn duijsigh hooft, mijn’ rijelende leden
Van byds bekoesteren, van verre met gebeden
Ontlasten van haer leed? Wie sal mijn haev off eer,
Gelkrompen off gekroockt, betreuren als sijn zeer?
(2020) Wie sal mijn’ reisbaer’ Geest ten huijs uyt helpen packen,
Ten huijs uyt van dit slijck; als steen, en stijl, en dack, en
Verrotte soldering niet langer, sonder pijn,
D’onsterffelicken gast huijsvestens machtigh zijn:
Wie sal mijn’ stijve Lipp, mijn’ lichteloose lichten
(2025) Beluijcken met een’ hand diens vriendelick gewicht, en
Betraende klammicheit mijn oogh noch voelen sou,
Mijn mond noch troetelen door stervens leste kouw?
Of blyf’ ick later op, door ’s Hemels heiligh hengen,
Naer uw te-bedde-gaen, en sie mijn’ daghen lenghen
(2030) In tamelick vernoegh: de wereld is soo bits
Op ’s naesten voor-de-wind: soo nijdigh en soo spits
Op vetter vee als thuijs, op weeldrigher geburen
Dan d’eighen mergentael: waer sal ick eene om hueren,
Een’ uyt den dicken drangh, die met geduld en smaeck
(2035) Mijn welvaert melden hoor’, die deel’ in mijn vermaeck,
En gunne mij ’tgeluck? En, magh ick ’tminste klaghen,
De wereld is soo vies, en onse leck’re daghen
Soo satt, soo walgende van ’tdagelix gerecht:
Wie sal mijn Leser zijn; hoe sal ick in ’tgerecht
(2040) Der strenghe keurlickheit bestaen, en u onbeeren,
U, Polla van mijn Penn, die, sonder u, geen’ veeren,
Of vochte veeren voert, van zilte tranen, vocht,
En eertyds achter u gestegen inde Locht
Nu byder aerde kruypt, en vreest voor alle tacken,
(2045) En, waerder ijet min hoogh als d’Aerde, soud’er sacken?
Eij, Sterre, noch wat straels, off voert mij daer ghij gaet,
Of licht mij daer ick blijv. Wij spreken veel te laet,
Mijn Hert, en t’enden hoop; en hopeloose wenschen
Zijn droomen by schoon dagh van vaeckeloose menschen:
(2050) Sij reist, en siet niet om, sij rijst en siet niet neer.
Ey, Sterre, noch. Wat noch ? Sy is geen’ Sterre meer,
Sij treedt op Sterren. Troost, troost, vrienden, die mijn’ reden
Van schrick en haer te bergh gevoelt hebt in uw’ leden,
Soo emmer levend lid van levend lid geschroeft
(2055) Uw uyterste geweld van lyden heeft geproeft:
Kent wat ick lyd’, en troost: Mijn wederwilligh spreken
En sal den stracken draed van uw gesegh niet breken;
Tot spreken hoort noch kracht; de mijne gaet te niet:
Spreeckt, vrienden, ick besw . . . .
(2060) Daer light mijn plompe Penn: en most sij weer te ploegh,
Sij sou’ niet leveren als leeden-lied en lijcken.
Maer, Leser, ’tkan bestaen, veel minder waer genoegh ;
Waer ’t kind volmaeckt, ten sou syn’ vader niet gelijcken.
Noordgeest 18. Iunij.


[CH1638:016]
21a. IUNII 1638. DAMNANDA FASTIS
Quid querimur, quâ nos Coeli vindicta cecidit
    Vim non praevisae cladis habere manum?
Fecimus augurium festiuo milite; Gallis
    Invitis Batavûm victor Iberus erat.
Noordgeest 1. Iul.


[CH1638:017]
DE WAEN-WIJSE
De Wijser vande Kerck staet helder voor ons’ ooghen:
Iaep siet hem door sijn’ Brill soo duydelick als wij,
En seyt, hij siet ’er geen: Hoe komt hij soo bedroghen?
Om datt’er, meent de Geck, geen Wijser is als hij.
Noordgeest. 2. Iuly.


[CH1638:018]
DRIJ UER-WERCKEN
Ian treckt syn’ strengh en swijght, en antwoordt maer gevraeght;
Ioost kakelt schielick op, of’t doncker is, of daeght.
Iaep is noyt seggens satt, all hadd hij nacht en dagh werck;
Ian is een wijser, Ioost een wecker, Iaep een slagh-werck.
Noordgeest. 3. Iul.


[CH1638:019]
(AD INCERTUM)
Prave senex, cui sera nivem non attulit aetas;
    Ne treme, decrepitum non manet ille decor:
Candorem a teneris abigenti nempe Senectâ
    Non veniet, nimis est candida, canities.
19. Iul. Noordgeest.


[CH1638:020]
FLORES FLORI
FLOR. 2. 15.
Oppressus Urbi propriae facem flammae
Templisque et aris ipse Poenus immisit,
Quae pasta Dijs, infantibus, tabulis, auro,
Septendecim Patriae dies supervixit;
(5) Ut quatenus Carthago tota Romanis
Non posset eripi, triumphus arderet.
Noordgeest. 23. Iul.


[CH1638:021]
FLORI 2. 2.
Punica Romanae, Catulo duce, classis, opum vim,
Arma, virosque ferens et propugnacula, cessit.
Tum victor: frustra, socij, laceremus et arcem
Et muros; deleta mari Carthago periuit.
Ibid. eod. die.


[CH1638:022]
FLOR. 2. 4.
Alpina, Gallos, corpora, et sub humenti
Coelo educata, sic suas niues constat
Referre; mox pugnantibus fluit sudor,
Leuique motu, et solis igne, laxantur.
Ibid. eod. die.


[CH1638:023]
FLOR. 1. 9.
De singulari Roma et annuum et duplex
Ius imperandi fecit, ut corrumpier
Nequeat potestas solitudine aut morâ.
Ib. eod. die.


[CH1638:024]
1. 10.
Ardente Scaeuolae manu, ipso interrito
Rex pauit, ut si Regis arderet manus.
Ib. eod. die.


[CH1638:025]
1. 10.
Occidit Aruntem, mutuoque vulnere
Complexus Aruntem Brutus occidit, quasi
Sequutus usque ad inferos Adulterum.
Noordg. 23. Iul.


[CH1638:026]
1. 11.
Principium Belli et finem ter quinque diebus
Quinctium et a stiua raptum fecisse stupemus?
Nempe ad opus festinauit Dictator arator.
Noordg. eod. die.


[CH1638:027]
1. 13.
Incendio urbs deleta, Galle, non fuit:
Quin gratiae debentur immortalibus,
Quod ignis ille Romuli abscondit casas,
Lustrata et expiata Ciuitas fuit.
Noordg. eod. die.


[CH1638:028]
2. 2.
Caesa mari Poeno multarum naufraga classis
Littora terrarum compleuit et imperiorum.
Intercepta tamen victoria tempestate
Principis ad Populi fastum fecisse videtur,
(5) Splendorique fuit ponto periisse triumphum.
Noordg. paulo post.


[CH1638:029]
2. 17.
Pompilio violata fuit victoria, quâ nec
    Roma satis potuit non pudibunda frui.
Vicisti, Viriate, cadens: qui fraude necarunt,
    Non aliter vinci te potuisse, docent.
Noordg. 3 Aug.


[CH1638:030]
DE EUTYCHO
Lustravit Eutychus pater sex filios:
Dixitque claudo, macte, nobilis puer,
Coelestis irae tarditatem tu refers:
Dixitque coeco, tu arbitram justi deam:
(5) Dixitque lusco, tu unicam coeli facem:
Dixitque lippo, tu perenne fontium:
Dixitque surdo, tu truces maris deos:
Dixitque stulto, tu Orbis omnes incolas,
Et, transeas cum caeteris erroribus.
3. Aug.ti Noordgeest.


[CH1638:031]
LA NUICT DE LA RETRAICTE DE GUELDRES
I’entens du bruict vers l’enemy: Comment,
Viendroit-il nous combattre? Nullement.
Que faict il donq, levé devant l’aurore?
C’est qu’il trauaille à un pont, qu’il nous dore.
1. Sept. à cheval auant jour.


[CH1638:032]
POUR IEANNE, AIJANT GAIGN- SA CAUSE
N’envions pas sa joije
Ieanne, qui se noye
Au bonheur du succes
De son fascheux Proces:
(5) Employons nostre enuie
Au repos de sa vie;
Le cas est rare, et peu
S’en est il veu ni leu;
Ieanne est victorieuse
(10) De sa partie honteuse.
22. Sept. ad Graviam.


 CONSTANTINULO MEO
Carmina, fili
Optime, quae, pol,
Optima Patri
Optimo, et autor
(5) Vix adolescens
Arte stijloque
Non puerili,
Solus et omnis
Auxilij expers,
(10) Tute tuoque
Marte dedisti,
Si placuisse
Dixero tantum,
Mentiar ultro:
(15) Nunc placuisse, et
Lecta stupenti
Dicere cogor;
Nec minus ajo
Grata fuisse,
(20) Quam fuit omni
Galliae, et omni
Belgio, et omni,
Quae patet, Orbi,
Qui modo laeti
(25) Brachia Patris,
Oscula Matris
Implet et haurit
Regius Infans.
Macte paternis
(30) Artibus, o spes,
Sollicitique
Cura Parentis
Si mea non me
Omina fallunt
(35) Auguror annis
Non ita multis
Te fore qualem
Nulla dedit, nec
Vlla datura est
(40) Terra Poetam.
Ad Grauiam 24. Sept.


[CH1638:034]
CHRISTIANULO MEO
Te quoque, mel meum,
Te, mei Amores,
Te, pietatis
Viuae character,
(5) Te, venerandae
Matris imago,
Te quoque Musas
Atque Heliconis
Ardua castra
(10) Aggredier, te
Non alienis
Viribus usum?
O mihi nondum
Credite tetras
(15) Grammaticorum
Exsuperasse,
Parvule, spinas,
Donec erit lux,
Terra, fretum, sol,
(20) Sidera, coelum,
Donec in isthoc
Orbe laborum
Tristitiaeque
Dulce levamen
(25) Dîa Poësis,
Stabit eritque
Tota superstes,
Tota superbi
Gloria facti.
(30) Si neget hoc te
Tangere quisquam,
Quid tua sit post
Fata futurum;
Scito, Poeta,
(35) Scito, puelle
Candide, belle,
Nec fore cassum
Nunc tibi, quem nunc
Laudo laborem.
(40) Quin, ubi castris
Chara relictis
Tecta reuisam,
Depluet in te,
Plus meritum tot
(45) Versibus omni
Laude decoris,
Aereus, aut si
Nec grave pondus
Ferre recuses,
(50) Aureus imber.
Ad Graniam, eodem die.


[CH1638:035]
IN RECEPTUM A GELDRIA
Auditur hostis, castra perstrepunt late
Vago tumultu. Nempe quid? parat pugnam,
Et vellicare nos minatur a tergo?
Ne somniat quidem. quid ergo, quid turbat
(5) Tam mane, quid molitur? aureum pontem.
Ad Grau. 1. Octob.


[CH1638:036]
(IN NON IMPUNE MEJENTEM)
Mingenti Cynico, qua noxa est mingere, calvo
Pileus ablatus vertice poena fuit.
Ille quid? exarsit: quis enim neget illud iniquum,
Quod licuisset equo, non licuisse cani?
ad Grac. 11. Octob.


[CH1638:037]
NAENIAE [Grieks-]Ejpivmiktai[-Grieks] IN MORTE UXORIS DILECTISSIMAE
Invenere viam longo suspiria nisu,
    Invenere sinu verba revulsa viam.
Deficiunt lachrymae, sicci sumus imbre perenni,
    Aret aquae rivus, caetera ventus erunt.
(5) Ventus erunt imo gemitus pulmone petiti,
    Ventus erit planctus longa procella mei,
Ventus erunt sine principio, sine fine querelae:
    Tempestate meâ vectus in astra ferar,
Astra, quibus comitem sese clarissima coeli
    (10) Stellarum, Soli proxima Stella, dedit.
Non erit in mundi spatiis quae proximus Aether
    Circuit, ut nunc est, intemerata quies;
Turbarum dabitur queîs non assuevit Olympus,
    Turbine, quo nolint, astra movere paro.
(15) Concutiat terram terreno saucius igne,
    Concutiat, terrae proxima regna, fretum.
Celsius ardenti fas est non repere: coelum
    Raptus et invidiâ, et luctu, et amore peto.
Missum me facito tellus, ignoscite Coeli,
    (20) Invidiâ Stellae, et luctu, et amore meae.
Audite stellae, audite grandaevae faces,
Audite saecli lampades, lychni Deûm
Audite, non est Stella par Stellae meae.
    Circuli, perenne carmen, omnis aevi Musice,
(25) Panda moles annulorum, concinentes orbitae,
Sive Solem bajulatis, seu minora siderum,
State, fornices canori, vanus est rotae labor,
Vana luminarium ter mille convolutio,
Praestat Una mille stellis, quâ coram se pallidae,
(30) Vel pudore subrubentes, vel stupore saxeae,
Cunctae inutiles fatentur ant minorum gentium.
    Fulgete vero, lucida siderum,
Fulgete; non est invidiae satis
Immensa vestri congeries meae,
(35) Non estis omnes fulmine singulo,
Non estis omni fulmine singulae.
Fortior oppositis insurget Stella maniplis,
Clarius ardebit collatis advena signis,
Et faciet vicina fidem, quam turbine justo
(40) Hic animi desertus agar, desertus ab illo
Lumine quo coeli caret omni lumine lumen.
Coelo receptum Sidus, immenso sinu
Aeternitatis, intuentis te Dei
Beata ciuis; inquilina gloriae,
(45) Securitatis sempiternae, gaudii,
Pacis, bonorum, quae nec auris audiit
Humana, nec vis luminum nec ingenj
Terrena cepit; sive contemplor tuae
Felicitatis nesciam noctis diem;
(50) Crudele votum, quo superne, si queas,
In has paludes retrahare, in hanc Stygem,
Crudele duco: nec voco te, lux mea;
Adire malim; Siue me, et noctis meae
Umbras perennes nec diei conscias
(55) Post te tenebras pensitante fit coram
Districtus in me numinis vindex furor
Non immerentem, cum truci diuortio
Erepta saeclo, sponte non tuâ, mihi
Me sustulisti, mel meum, turtur mea;
(60) Non insto fatis, non paro, non molior,
Quibus remissa deseras polum preces.
Ignosce, fixum sidus, omnium decus
Pudorque siderum, places toto magis
Diuisa coelo, rapta rellicto places,
(65) Orbo beata: nec chelyn, si sit meae
Fabella sortis, mouerim, Orpheiam chelyn,
Quo lapsa coelo illuceas terrae noua
Mihique Stella, forsan ocius novo
Plangenda luctu, forsitan tardo, tamen
(70) Plangenda rursum, forsitan nullo, meis
Superstes, ut convenerat, fatis, tamen
Sic possidenda, ut, invidente coelitum
Amore, Crystallus manu tremulâ levi
Frangenda lapsu. Tam brevi confinio
(75) Iactura distant et metus, tam sunt idem:
Periisse certe finis et metus et mali est.
Periisse conducit; juvat non esse quo
Lapsi labemus; tutior quam stantis est
Status jacentis; post ruinam nesciunt
(80) Casum ruinae: pulvis esse, nil potest
Dejectius omni celsior metu miser.
Et ecce pulvis omnium vilissimus
Miserrimusque, sancta, gloriosa, te,
Te diva ad-oro. ne loquentes lachrimas,
(85) Flentes loquelas oris olim cogniti,
Et, addo, chari, et, glorior, solum tui,
Ne sperne prostrati pares atro nigras
Luto querelas; (puluis et lachrimae lutum est)
Hac itur ad te proximo sursum gradu.
(90) Cum venerit, venturus optanti luto,
Qui de luto me pulverem faciet dies;
Perimet peremptum, conteret luctâ leui
Non obloquentem, non peribo nescius
Tiro pereundi, deseram quod est cinis
(95) Libens volensque, desinam qua desii,
Pridem diuque, flatus, hem, flatus, vapor
Dissolvet hunc aut pulverem, aut lutum, aut nihil.
At ille quo, si quid fui, solo fui,
Expers ruinae aeternitati cum tuo
(100) Reddendus hospes, illud aetherium mei,
Quod esse gnarus, quid sit ipse nescio,
Imaginem scio creatoris Dei
Deo offerendam, sed redemptori Deo,
De carceris moerore, lamento, situ,
(105) Carie, solutis pene nunc repagulis
Exibit ales, evolabit ocius
Flatu retento, bulla si crepans perit.
Et scandet ultro qua viam Via, Veritas
Et Vita fecit, qua praeisti, tu pia,
(110) Tu gnara vitae, veritatis et viae.
Nec obviam prodire, quo poteris gradu,
Marita sponso differes rursum tuo,
Nec deeris amplexui, nec osculo
Quali coïre Pax et Aequitas solent.
(115) Coibitur quali solent argenteae
Calore guttae, sordium obnitentium
Vinclis remotis, invidique pulveris
Cedente massâ, confluent quae dividi.
Aegre tulerunt una-mens-mentes-duae.
    (120) Mox si peracti relliqua est vel umbra, vel
Imago vitae, si quid est curae super
Mortalis aevi, edisseram quantis miser
Post te tenebris haesitaverim pater,
Quam sole nigro traxerim duros dies,
(125) Orbasque noctes: pignorum sexus tui
Meique sexus, quinque nostri partium,
Quam sedulo matremque gesserim et patrem
Narrabo longis curiosae ambagibus,
Sermone longo: quam viros, quo tramite
(130) Virtutis et scientiae locaverim
Dulcis quadrigae amabilissimas rotas,
Tetrastyli columnulas meo-tui,
Iam nunc columnas, explicantem si feras,
Orientis astri, S t e l l u l a e, cui tuam
(135) Sic tradidisse ut lampadem visa es facem
Faci subortae, Stellulae primos dies
Prouectulosque, forsan et primae facis
Crudos amores, forsan et puerperae
Ramique ramum, avique mel nepotulum
(140) Recensituro non gravem Patri atque Avo
Praebebis aurem, et quam perenni posteris
Defuncta dures posterum propagine
Nescire noles. Forsan. Ohe, somnii
Satis superque est: non vacabis scilicet
(145) Ineptienti; tota despicatui
Natura vivae, tota erit mortalitas:
Narrabo surdae fabulam et ludibria
Tot vanitatum; nec profanari feres
Coelestis aurae sordibus sacrum meis.
(150) Graui, decente, blandulo silentium
Nutu imperabis; sed silentium loquax,
Coeleste murmur, congruos loco, pares
Deo susurros. Sermo cogitantium
Futurus ille est; sermo sanctus, intimi
(155) Deoque voti spiritus commercium.
Quod si profari fas sit, et motis labra
Ciere linguis, gestiet fonti suo
Mens diva mergi, tendet unde originem
Bene nata traxit. Irin ingentis throni
(160) Quaterque sena tot Senum sedilia
Albasque vestes et coronas aureas
Adire festinabimus prono genu,
Cervice pronâ; Sancte, Sancte, Sancte, ter,
Ter centies, ter millies cantu novo
(165) Novoque semper accinemus impetu
Agno-Leoni, cuius aeternus manu
Meruit recludier unice dignâ Liber.
Serena Lux, amoene concentus, dies
Divina, quam diu cessas meam
(170) Fugare noctem, quam diu non emicas,
Nec invocanti? pro Dei atque hominum fidem,
Quis membra mortis exuet misero mihi,
Quis tam misertus addet huic alas luto,
Queis monte sacro, sarcinae potens meae,
(175) Sistar beatus, quo quietis ultimae
Potiar tuique, Stella, quo nequeam Deo
Carere nec te? Pro novi Coeli, noua
Tellus et almae pura Iustitiae domus,
Qua, quando vos adire, qua dabitur frui?
Sic saeua primi flagra perpessus mali,
(180) Crudo dolore major, et luctus noui
Recente plagâ, Thyrsis avios vago
Colles meatu, et aridos magni maris
Muros pererrans, aridos, nisi quod mari
Flendo rigarat saepe calcatos suo,
(185) Sic se domabat, sic sibi fortes manus
Nunc inferebat, nunc recrudescentium
Horrore torminum dabat victas manus,
Vices propinqui, siccus aut humens, freti
Utrimque adumbrans: sic super coelos sibi
(190) Ereptus, aegre visus est coelis rapi
Terrisque reddi: Cum rotatus ultimi
Labore fessum gurgiti involvens caput
Fax prona coeli mille succedentium
Produxit agmen: mille moesto Thyrsidi
(195) Nulla fuerunt. Cessit, et prono quoque
Vultu, Valete, dixit, agmen aureum,
Ignes stupendi, languidae mihi faces
Valete, non est stella par Stellae meae.
9. Decemb.


Continue

[CH1639:001]
IN DANIELIS HEINSII AD LIBROS NOVI FOEDERIS NOTAS
Quam primum genitore Deo cruce, morte nefandâ,
    Placato patriâ Filius arce stetit,
Plurimus erepti volvens oracula Scriptor
    Testis et interpres gestiit esse Dei.
(5) Quaque fuit vernantis agri ditissima messis,
    Messorum plane prodiit aequa manus.
Omnis in hoc aevi pietas sudavit, et omnis
    Tot membranarum pondere Terra gemit.
Heinsiadae tamen, Heinsiadae, (nihil addimus ultra
    (10) Quo nihil effari est celsius Heinsiadae)
Neglectas placuit per tot vestigia spicas
    Exequi, et hanc summam messi adhibere manum.
Summa manus quasi prima fuit. jamque amphora factus
    Urceus, atque ingens pagina sera liber.
(15) Nempe quod aetates oculatas fugit et omnem
    Lyncea, ab Heinsiadae lumine lumen habet.
Ultimus infanti Quantum nesciverit orbi
    Indicium, senio praecipitante, facit.
Quantus qui, nocti factâ vi, vespere nigro
    (20) Redderet auroram, debuit esse liber!
Christe, Creatori Domino cognate Creator,
    Aeterno lux, Aeterne, coaeva Patri,
Manna merum, Panis coeli, qui pane stupendo
    Ora tot explesti pendula ab ore tuo,
(25) Ecce creatricis rursum mysteria dextrae
    Sentio et hic praesens numen adoro tuum,
Auribus hic oculisque novae miracula frugis
    Objicis, et magno rursum alimenta gregi.
Scilicet e tenui, duce te, succrevit aristâ
    (30) Pascere par mundi saecula sancta seges.
Te duce sarta siet: spretâ, multiplicis Hydrae
    Morsibus, invidiâ, te duce tecta siet;
Te duce qui rugiet, vanâ et sine dentibus irâ,
    Nesciat hoc ungues in Daniele Leo.
12. Ian.


[CH1639:002]
IN I. BEVEROVICII DE EXCELLENTIA SEXUS FOEMINEI LIBROS
Post vitae momenta, coactamque agmine multo
    Mobilis an fixi limitis historiam:
Post debellati rem gestam calculi, et omni
    Calculo honorati sensa diserta styli:
(5) Post Latio assertum Hippocratem, Medicamque potenter
    Elotam prisco flumine barbariem:
Post meritam Celsi laudem titulosque Batavi,
    Tinctaque Romano melle fel, ac aloën:
Celsius audaci graditur pede maximus urbis
    (10) Antiquae civis, rector et Archiater:
Cuius ut angusto nomen vix clauditur orbe
    Commissura metri non capit arcta mei.
Bella viris indicta movet, ductorque tremendo
    Agmine, quod faceret Penthaesilea, facit.
(15) Foemineas longe nostris excellere Lauros
    Totâ stipatus dictat Amazoniâ.
En Batavi, fera turba, mei, quibus expedit armis
    Fidere, quae miseros sumere scuta mares?
Riserunt Batavi; et cuidam de plebe Poetae
    (20) Succurrit socios sic animare viros:
O passi graviora, minas contemnite vani
    Fulminis; occumbet sub duce caussa suo.
Destruitur praecone procul, procul eruta sexus
    Gloria: pro nobis dimicat illa manus.
(25) Quod facit, infectum reddit, praeposterus artem
    Exserit et cassâ Beverovicus ope.
Intumeat quacumque sibi meritissima plaudat
    Foemina, sit quâ se conditione beet:
Cui victas dant cuncta manus, facundia nostra est,
    (30) Nostra perennandi gloria, nostra Venus.
Indicium, male susceptae clarissime caussae
    Proditor, exemplo, Beverovice, facis;
Exemplo, cui sera fidem ne forte negaret
    Posteritas, aeri par facis et chalybi.
(35) Illa stupens, operis magni cum lemmate parvo
    Aeternum formae compositura decus,
Illa favens caussae victrici, o mascule, dicet,
    Heroum vigor, o nil nisi flamma mares!
Quis contendat huic, calami muliebris opella,
    (40) Quantumvis doctâ garrulitate liber?
Quid mulier? quot se marium facundia solo
    Cum Beverovicii conferat eloquio,
Cui caput est operis, tot jam per saecula salvi,
    Per tot victuri saecula, costa viri?
3. Febr.


[CH1639:003]
AD TITYRUM VIDUAE MARITUM DE MOPSO VIRGINEM DUCENTE
Nubentis Mopsi de virginitate triumphus,
    Quae tibi tam res est certa, mihi dubia est.
Haud facile immergunt quorum virtutibus obstat
    Res angusta, nec ut, Tityre, tu patulae.
Feb.


[CH1639:004]
DE HISPANIS IN EXITU DUNKERCKAE CAESIS
Nempe quid hoc monstri est? dicas abeundo redîsse,
    Naufragium in portu tam cito fecit Iber.
27. Feb.


[CH1639:005]
Parve puer, magnis nisi praeponende poetis,
Componende tamen, tot qui virtutibus annos
Tam paucos excedis, et omnem praepete pennâ
Spem patris attoniti pulchris conatibus imples.


[CH1639:006]
MARINI
Die mael die soete mael
Die ’ck met haer’ gulden draed schaduw sie maken
Op mijn liefs schoone kaken,
In een bosken der Minne.
(5) Ah schout het, hertie sonder sinne,
Soo ghij der Roos of Lelie meent te naken.
Daer sit de Boef verborgen
Met nett en Boogh en schiet de ziel voll sorgen
Mart.


[CH1639:007]
IN ANDREAE RIVETI VINDICIAS MARIAE MATRIS DOMINI
Quâ torvus irâ saxeae sacer legis
De monte lator saxeas furens fregit
Manu tabellas numinis vitellini
Pungente probro; torvus, acer, insulsae,
(5) Injuriosae, effraenis, impiae, insanae
Commenta laudis, queis abacta vitandis,
Si sis superstes, gratiosa, cum Sponso,
Cum Prole divâ, inhospitalis Aegypti
Quaeras latebras, execratur offensae
(10) Divinitatis archimysta Rivetus.
Agnosce foedi foeta mater erroris,
Agnosce, Roma, veritatis oblatae
Munus, diserti candidum instar autoris.
Non dissidemus, si sapis: piam, sanctam,
(15) Castam, pudicam, virginem, Dei matrem,
Quid porro? felicissimam creaturam
Docti fatemur, credimusque persuasi
Mariam eandem. Crede quod iubet credi
Quem credis, idem matris et Pater et proles
(20) Deus redemptor. Quo furore candorem
Laudando laedis, quo modestiam palpo.
Adverte demens, et, monente Riveto,
Toties monente pertinacem et ingratam,
Tandem docere: stant sacerrimi sacro
(25) Finis modusque, veritas, via et vita
Quos ipsa sanxit: deficis vel excedis?
Tollis vel addis? omne jota blasphemum est.
30. Mart.


[CH1639:008]
IN VIRI CLARISSIMI DOC.TISSIMIQUE MARCI ZUERII BOXHORNII HISTORIAM BREDAE EXPUGNATAE
Hactenus edomitae muti miracula Bredae
    Scivimus, et captam vix capit ulla fides:
Hactenus attoniti, stupor, admiratio Belgae est;
    Quaeque palam vidit, paene tacendo negat.
(5) Boxhorni princeps ingrata silentia solvit
    Par operi, priscis aequiparanda, manus;
Quoque sat Auriaci pateat vaga laurea Martis,
    Victoris populi Martia verba movet:
Coeptaque terribili memorat confecta trimestri,
    (10) Qualibus Eugeniae spes brevis annus erat;
Hic ubi surgentis frustra spectator arenae
    Horruit ad primae moenia molis Iber.
En quid agis, Lector? scriptae moliris an actae
    Prodere, an utrivis congrua verba rei?
(15) Tolle manum. scriptae laus est non unius aevi;
    Totius acta labor posteritatis erit.
5. Apr.


[CH1639:009]
IN ALBO I. FREDERICI GRONOVII
Ain, Gronovi maxime? his angustiis
Iubes amoris arrha stipetur mei?
Peccas, diserte censor errorum, gravi
Errore peccas: non ferunt brevi freto
(5) Immensa claudi. non sit Oceano minor,
Quâ, quam, Gronovi chare, sis charus mihi,
Dicam papyro: nempe dicturus fere
Quot hoc libello paginae vacant libris
Egeam vacivis. Iudica quid sim potis,
(10) Ubi, confluente grandium turbâ virûm,
Quod nec satis natura fert, Album est nigrum.
5. Apr.


[CH1639:010]
GENESEN VAN DOOFHEID, TOT GOD
Mijn’ misdaed, van ’tgetal der ghene die dij haten,
    Was op, onwaerdigh, mij, van ’tsalighe getal
    Der hoorers van dyns woords heilsamighe geschall,
Was op, welwaerdigh, mij van dijn’ hand uytgelaten,
(5) En sloegh mij over ’thooft, en wilde ’t niet verlaten
    ’T en schonde mij mijn een, mijn eenigh Oor en all.
    Dijn’ goedertierenheid schoot tuschen ’tongevall,
En stilde met een sett de weeën die mij aten,
En heelde mij ’tgehoor. Wat hebb ick nu te seggen?
(10) Mijn ongeluck en heil bij Malchus lot te leggen?
    O neen, de wonde was verr min genezelijck,
    De straffe bet verdient, de Weldaed ongelyck:
Ick was, als Malchus was, de Malchus die het lede,
Maer, ick moordadighe, de Malchus die ’tmij dede.
grati animi M. 8. Apr.


[CH1639:011]
Createur, mon recours au fort de tant d’angoisses
Dont depuis le Berceau j’ay ce coeur agité,
Qui ne frappes jamais, qu’encor tu ne paroisses
Plus soudain mille fois adoucy qu’ irrité;
(5) Où est le souvenir de ton amour immense,
Ce tresor infini, que ta bonté dispense
Dessus nous criminels, nous, humains inhumains;
Fais tu force aux efforts de ta pitié plus tendre,
T’armes tu contre toy, pour mieux reduire en cendre,
(10) Quoy que defiguré, l’ouvrage de tes mains?

Ceste bouë en crachat, cest’ insolente poudre,
Ce superbe neant, qui t’ose encor nommer,
Est-ce le digne object des eslans de ta foudre?
Suis-je de qui la mort te fasse renommer?
(15) Quand ton sage pouvoir fit sortir la nature
D’où elle n’estoit pas; quand, vestu de figure,
Ce Rien devint ce Tout qui n’a soustien que toy;
Ce fut un digne effort du bras de ta puissance:
Mais le sera-ce aussi quand tu perdras l’essence
(20) D’un Atome pourry, d’un miserable, Moy?

Tu m’a mis possesseur dedans la vaste plaine,
Dans l’Université de tes puissantes mains
Heritier du travail de ta saincte sepmaine
Du grand, du merveilleux partage des humains.


[CH1639:012]
IN TUMULUM BERNHARDI SAXONIS WEIMARIAE DUCIS
Quisquis ad hos cineres adstas incautior, horre
    Hospes, et exuvias Herculis esse puta.
Pertulit heic Saxo, Patriae invictissimus ultor,
    Sacra triumphato condier ossa solo.
(5) Quid faceret? fatis Alciden cedere, caussam
    Parca, nefas, lethum sentiit (?) esse suam.
Interimendus erat, quo non pereunte perîssent
    Austria, et innumerae quas parit Hydra neces.
18. 7b. (Sept.) Cruijspolder.


[CH1639:013]
(CONTRA SECUNDAS NUPTIAS)
Secunda vota plurimus mihi Rhetor
Suadet; vir et puella, nupti et innupti.
Cedam furori mille syllogismorum.
Quando? inquiunt. Mox atque desierint stulto
(5) Placere Libri, Liberi atque Libertas.
22. Sept. Cruijspolder.


[CH1639:014]
AD AMICOS
Debentur studiis quae non rapit otia Princeps:
    Non vacat uxorem ducere, si liceat.
Proli dura noverca meae sit, et altera proles:
    Si vacat uxorem ducere, non liceat.
(5) Nullâ vendiderim pro conjuge libertatem:
    Si licet uxorem ducere, non libeat.
Iam de coniugio missum facitote, et agamus
    Quod vacet et libeat, quod vacet et liceat.
22. Sept. Cruijspolder.


[CH1639:015]
(ALIUD)
Ducere me uxorem vultis. Vetulam anne juvencam?
    Si vetulam, nolo; si juvenem, nequeo.
Cur juvenem nequeo: ne forte puerpera plenam
    Oppleat agnatâ prole noverca domum.
(5) Cur vetulam nolo? Glacies nec larva locari
    Apta, nec est thalamo grata ruina meo.
22. Sept. Ibid.


[CH1639:016]
E CASTRIS REDUX
Haga, meum decus, Haga, Ducum lectissima sedes,
    Haga, voluptatis tota medulla meae;
En iterum sudore vagae, solennis, amarae,
    Asperae, inexhaustae tempora militiae
(5) Humidus, ad postem fixis inglorius armis
    Advolo in amplexus, patria virgo, tuos.
Accipe, et acceptum, nisi dedignaris, alumnum
    Aspice non torvo blanda supercilio.
Auriaci sint de populis murisque triumphi,
    (10) Ceperit invictâ castra virosque manu:
Plus Duce victor ero, modo te, pulcherrima, Civi
    Qui solâ capitur te, patiare capi.
In castris. Cruijspolder. 28. 7b. (Sept.).


[CH1639:017]
TOE-MAET OP HET LOF DER VROUWEN VAN DR. BEVERWIJCK
Geleerde Beverwijck, ick hebb u noch te leeren.
Vergeeft mijn achter-klapp: Ick moet uw’ Boeck vermeeren,
En klappen achter aen dat bij u, of ick miss,
Niet willens onversint en onbeschreven is.
(5) Carmenta kost geen duijtsch, ’t en is haer niet te wijten;
Uijtheemsche letteren en konden ons niet bijten:
Maer ’tbroeckeloos geslacht, haer afkomst, hier te land
Heeft onse wortelen van ’tspreken eerst geplant.
Lett op het grootst gerucht: de Haenen moghen kraeijen;
(10) De Hoenders kakelen: de beste papegaeijen
Zijn wijfjens. Wilt ghij meer? de konst heet Moeder-tael,
Niet Vader-tael: Noch meer? het swaerst van altemael
Stelt mijn vermoeden vast: het schrijven van de Wetten
Is mannen-werck van ouds: maer siet de loose sletten,
(15) Hoe hebben sij haer leed gewroken by gevall;
’T komt op een’ Letter aen, Wyf en wijs, Man en mal.
B. ad Zomam 2. Octob.


[CH1639:018]
AD BEVEROVICIUM CUM EPIGRAMMATE BELGICO, CAP. 3. LIB. 2. DE EXCELL. SEXUS FOEMINEI ADSCRIBENDO
Hoc tibi mantissae, Musarum digne sacerdos,
    De medio natum gurgite Nostra dicat;
Pulverulenta dicat, qualis sudavit et alsit,
    Qualis ab aestivo fusca labore redit.
(5) Stridorem, si rauca strepit, didicisse rudentes
    Inter, et aurigas inter, et arma puta.
Si titubat male composito pede, talis aquae vis
    Dum caneret, venti, dum veheretur, erat.
Denique si lapsa est, lapsa est labentibus undis,
    (10) Et fluvii faciem rapta ruentis habet.
Quod magis ignoscas, peccat properando: quid, inquis,
    Quo festinandi tuta colore ruit?
Te Beverovici, cultamque sororibus octo,
    Battaviae Cirrham sensit adesse domum:
(15) Hos animo votisque diu; velisque petitos
    Exilii metam credidit esse lares.
Pro venia rerum ratio est: vicina quieti
    Ocyus in terram praecipitata ruunt.
Excipe praecipitem, si non gravis hospes amico est;
    (20) Exceptam Pindi de grege scribe tui.
Sin piget exceptae, proscriptam fronte severâ
    Restat honorato plectere servitio.
A pedibus, dic, Schurmannae manibusque stupendis,
    Si placet ancillae non leve munus, eris.
(25) Illa quid? excedet levibus velocior Euris,
    Nec sinet ingratas rumpere fata moras.
Nempe nec exilio possit magis ulla beato,
    Nec postliminio nobiliore frui.
I bona, quo sortis tua te vocat aura secundae,
    (30) Invidiae, tantum non sine dente meae.
B. ad Zomam. 5. Octob.


[CH1639:019]
IN BARLAEI EPIGRAMMA DE TESSALA EQUITANTE. AD IPSAM
En quid agis? dici vates sibi poscit in aurem,
    An possis equitem, Tessala, ferre virum.
Si, non fassa, negas, vano conamine primum
    Non vanâ spolias fertilitate thorum.
(5) Si non, fassa, negas, cave ne videare malignis,
    O bona, fallaci non sat avara proco.
Tutius ergo taces. At si te quaestio torquet,
    Accipe, qua paucis expediare dabo.
Nec fassae murmur, nec in aurem verba negantis
    (10) Exigo: in amplexus irrue muta meos;
Experiere Equitem, qui num quoque, Tessala, vir sit
    Mox poteris mutae dicere muta tibi.
In paroxysmo febris tertianae. Hag. 19. Octo.


[CH1639:020]
IN DIEM NATALEM FILII SECUNDOGENITI PRINCIPIS MEI.
MDCXXXIX
Nasceris Andreae fatali luce, Batavûm
    Mille Puer votis, mille petite Patris.
Accipimus Pater et Batavi praesagia; totum
    Scilicet [Grieks-]andreían[-Grieks] te fore fata notant.
5. Decemb.


[CH1639:021]
INSCRIPTIO VILLAE
Quid faciat laetas segetes nec scire laboro,
    Nec vacat; hic satis est si scio quid faciant.
10. Dec.
Inscriptio vitaulii, villae titel M.D.


[CH1639:022]
(OPRECHT BEDROGH)
Ieroen de Loghenaer
Seght hij lieght, en ’t is waer.
Sie hoe Ieroen bedrieght,
Hij seght waer en hij lieght.
20. Dec.


Continue

[CH1640:001]
AD PRINCIPEM AURIACAM [Grieks-]paramythion[-Grieks]
Hactenus infandum decuit doluisse dolorem,
    Hactenus Infanti congemuisse tuo:
Tormina torminibus, fletum vagitibus illis
    Non bene maternus non sociasset amor.
(5) Donec Mater eras, et erat spes altera quem fles,
    Audisti lachrymis officiosa piis.
Nunc ubi sublatum Patriae Patrique Tibique
    Donavit Patriâ nobiliore Pater,
Quaeque sub incerti nebula latuere futuri
    (10) Publica sunt partus ultima fata tui,
Contentam flevisse jubet nec flere Creator.
    Disce Deo siccis orba subesse genis.
Impia res lachrymae est, quibus indignata reposcas
    Nec genitum Patri, nec Tibi, nec Patriae.
Cal. (1) Ian.



[CH1640:002]
IN EJUSDEM MORTE MATRIS AURIACAE LUCTUS, AERE TEMPESTUOSO
Nempe meis ultro conspirat luctibus aether,
    Immenso lachrymis confluit imbre meis:
Aetherios fletus Thetys replet omnibus undis,
    Tota latent toto littora moesta Mari:
(5) Accedunt Boreae suspiria suspiranti;
    Quassa procelloso turbine Terra gemit:
Omnis inauditis reboat mugitibus arbor,
    Procumbunt laceris tristia ligna comis.
Claude cavos exhausta sinus Natura; doloris,
    (10) Tota dolor si sis, umbra, nec umbra mei es.
9. Ian.



[CH1640:003]
IN PRINCIPIS INFANTEM MORTUUM GYPSO EFFORMATUM
Ut gravis Auriaco fati inclementia Flori
    Praecipiti vitam sustulit exitio,
Qualis inexperto pullum per inane volatu
    Elapsum morsu praepete falco rapit.
(5) Intuita has animae exuvias super aethera vectae,
    Contactu, formâ, pondere marmoreas,
Diriguit saxo similis perculsa Genitrix,
    Vix modo lamentis pervia, vix lachrymis.
Hei mihi, quam crudo par es nova forma dolori,
    (10) De saxo Natum saxea Mater habet.
Saxea mater, habes quo te solamine vincas,
    Parce pie madidis orba, nec orba, genis:
Auriaci Infantis Patriâ potiore recepti
    Dimidium docto marmore Terra tenet:
(15) Tantus honorari, parto de morte triumpho,
    Non potuit statuâ nobiliore Puer.
23. Ian.



[CH1640:004]
AD FILIOLOS EMBLEMA BRUMALE
Audaces pueri, soleis animisque Batavis
    Stare super stantes quos vetat ardor aquas;
Discite quam ludi non est puerilis imago
    Ludicra, quam jocus in seria vester eat.
(5) Lubrica mortalis vitae via marmoris huius,
    Frigore concreti marmoris, instar habet.
Quisquis in hac glacie stadii meruisse coronam
    Destinat, armato convenit esse pede.
Ferratum virtute pedem si negligit, aegro
    (10) Debilis incessu labitur aut titubat.
Nec satis armari est; quibus uti providus armis
    Nesciat, infaustum tiro subibit onus.
Si laevâ dextrâve gravis, si forte supinus,
    Vel medio procul a pondere pronus abit,
(15) Ut bene festinet, turpi conamine, casu
    Multiplici, pravâ displicet arte bonis.
Sin medio rectus vitiorum, tramite certo
    Virtutis durum sub pede calcat iter:
Nulla, nec adversi, vis in vestigia venti est,
    (20) Aut fugat, aut factas rumpit ubique moras:
Conanti facile est quidquid molitur, ab omni
    Turbine securâ prosperitate natat.
Algeat an sudet, nihili est; constanter utramque
    Ingenuâ sortem dexteritate levat.
(25) Donec in optatae felicem limine metae
    Mulcet honorato parta labore quies.
Audaces pueri, tales sub imagine tali,
    Patre nec invito, semper amate jocos.
28. Ian.



[CH1640:005]
PRAEFATIO
Scazonte claudo convenire [Grieks-]skázontas[-Grieks]
Per laeve Brumae marmor, o domus nostrae
Decus atque ocelli, tanquam idoneo versu
Iustum ac decorum censui: sed incoepto
(5) Mox expulistis, derepente tyrones
Facti magistri: nec quadrare morosum
Epos fateri tanta me rei durae
Solertia adegit parta tam brevi nisu.
Hinc, ecce, durum carmen, hinc stylum vertens
(10) Sermone blando, lubrico, levi et laevi
Laeves levesque dissero ad natatores.
Favete linguis; musa, fas, ratio suadent
Aptarier pedem pedi, meum vestro.
28. Ian.



[CH1640:006]
DE CONVIVIO CONCIONATORUM
Coeli praecones hilarâ risisse popinâ
    Traditur: exempli copia facta boni est.
Quidni facta simul monitorum et verba sequamur?
    Quod Patribus licitum, fratribus esse puto.
28. Ian.



[CH1640:007]
(AD EOSDEM)
Carminis incocti tepidum excusate calorem:
    Anni temperiem frigida vena refert.
29. Ian.



[CH1640:008]
PRO GLACIE
Naturam reverenter habe: quicumque cadentis
    Murmura, candentis marmora fontis ama.
30. Ian.



[CH1640:009]
Qu’on ne me parle plus d’une seconde espouse,
Qu’on ne m’ayt resolu le doubte d’un grand Cas:
Je n’en sçaurois aymer qui ne fust fort jalouse,
Et qui le fust bien fort je ne l’aymeroy pas.
ult. (31) Ian.



[CH1640:010]
AD AMICOS AMSTELODAMENSES MOX ADEUNDOS
Barlaee, Vossi, Vondeli, omniumque Hoofdi
Caput et chorage; et omnium Vicoforti
Hospes diserte; si vacatis indocto
Quantum sodali non semel vacavistis;
(5) Si fert juventae votus inquies tritae
Fervor cathedrae, Rhetorisque Barlaei
Auditor unum commodat diem raro
Frequens amico: Vossii labor, curae,
Sudor stupendi, publicoque decreta
(10) Dicendi origo grandiusque molimen
Sacrata lucubratio rei sacrae,
Interpolari si ferunt levi, laeto,
Brevi Lyaeo: Vondelii super saeclum
Augusta Magnum tela Caesarem saeclo
(15) Datura pausam si capit nec optandam,
Nec poenitendam; si quod Hoofdium fas est
Momentum amicis imputare, quod Belgis
Decedat, exigentibus diu Belgis
Calamitatum Patriae, sed assertae,
(20) Tabulas perennes, aeneas, mares, omni
Superfuturas saeculo, omnibus chartis:
Si Wicqueforto non vacare magnatum
Victricibus curis vacat, frequentesque
Ab Orbe, qua eruditus est, manum cerae
(25) Implere cessant, otioque, nec scriptor,
Patet insolenti: Inaestimabilis quincunx
Selectiorum Belgicae virûm, magnae
Amstelredami nobilissimi Cives,
Si ferre non gravamini quod inviti
(30) Nondum tulistis, ecce qui bonas laete
Perdamus horas, otiosus Haganae
Desertor aulae, et serio procul vultu
Vos abdicato. Si favetis, et rugâ
Non summovetis obvios peregrinos
(35) Inhospitali, Tesselaeque congressum
Rivalibus non invidere rivalis
Barlaeus audet: Ecce vos rotis, velis,
Curru, carinis, aut equestribus vecti
Sellis adimus. Effer omnium sodes
(40) Barlaee verbis, quae sit omnium concors
Sententia: si [Grieks-]skázonta[-Grieks] quid poetastrum
Dignare Princeps Rhetorum et poëtarum.
Ridete, valete, et nos amate
Constanter.
Hagae C: IIX. Feb.



[CH1640:011]
AD BARLAEUM
Vicimus: audaci cessit Schola debilis Aulae;
    Frigida Barlaeo Tessela dante mea est.
Sufficit infelix nutu prostratus amator:
    Invidiae finem laurea parta facit.
(5) Parcere subjecto pulchre placet; alter ab illo,
    Gratia rivali facta, triumphus erit.
Accipe, debellate proco Proce, gaudeo victor
    Cedere, me victo Tessela dante tua est.
11. Feb.



[CH1640:012]
(AD BARLAEUM)
Quam bene, quam belle, quam nostro jure, quod ipsa
    Nescit, Amatorum Tessela facta pila est!
Distrahitur verbis merces Hollanda Latinis.
    Quam sua rivales somnia docta beant!
(5) Nugamur, Barlaee pater: quis credere possit,
    Quae dare non vellet Tessela, velle dari?
14. Feb.



[CH1640:013]
IAE NOCH NEEN. IN EENEN RING VAN 7. IOFFROUWEN DIE
MIJ VERBODEN TE VERTRECKEN
T geschakelde geweld van t’samen seven Steenen,
    Zeil-steenen geens-gelyck,
Bestond mij onverhoeds te klemmen en verbeenen,
    En spande soo gelijck,
(5) Soo eenigh aller zyds, dat, waer ick ’tvoorhoofd keerde,
    T eenpaerighe gerock
Myn hert in twijffel hiel wie ’tmin of meer verheerde,
    Wie ’t slapp of stracker trock.
Soo hangt de staele kist daer in der loose leden
    (10) Afgodelick geraemt
Sijn’ wondre galgh beslaept, en all de oude reden
    Van swaer en licht beschaemt.
Wat meende dit verraed? men wilde mij doen willen,
    En wild’ ick, soo verkracht?
(15) Oh neen, myn will, in ’t eerst Weer-will van seven Willen,
    Hadd nu geen’ willens macht.
Zeilsteenen van ontsagh, vier en drij paer schoon’ ooghen,
    Almachtigher gesternt
Dan all dat ooghen in het Hemel-holl beooghen
    (20) In eene strael getwernt,
Ick ben uw will-loos stael, en kan noch steegh noch mild zijn,
    Beveelt ghy dat het zij
’T geen ick niet willen wilde, en moet er yet gewilt zijn
    Wilt wat ghij wilt, voor mij.
Amstelodami 20. Feb. nocte Teïâ.



[CH1640:014]
(PRO MEDICIS, JOCUS)
Quaeritur an Medicis nullo Respublica damno
    Orba sit: orbari non bene posse probo:
Nempe peremptores hominum si tollimus, unus
    Qui vivos capiat, non satis Orbis erit.
25. Feb.



[CH1640:015]
(IN ANNAM GARRULAM EDENTULAM)
Miramur juveni dentes collabier Annae,
    Quos tam perpetuo verbere lingua perit?
27. Feb.



[CH1640:016]
(DE CREDITORE SECURO)
    Mollis, ais, pluma est quâ somnum debitor hauris,
Mollior est quâ cui debeo, Paule, cubat.
27. Feb.



[CH1640:017]
(PAUPER IN COENUM LAPSUS)
Tollere de coeno lapsum properantibus Aulum
    Mittite ait, non tam molle cubile domi est.
27. Feb.



[CH1640:018]
(IN EBRIOSUM FEBRICITANTEM)
Cur levis Aemylio gravis est medicina? veretur
    Quae posset febrem tollere, posse sitim.
27. Feb.



[CH1640:019]
Ut sint conjugii concordia sacra, maritus
    Expedit ut surdus, coeca marita siet.
28. Feb.



[CH1640:020]
Irus ut effractas sensit de nocte fenestras,
    Risit, et ad furem talia verba dedit:
Tune quid hinc noctu rapias, ubi nemo, nec ipse
    Claro quid memini me reperisse die?
29. Feb.



[CH1640:021]
VAN DRONCKEN IAN
Als Ian voll druijven is, voll honich-natt, voll biers,
Voll allerhande vochts, dan is hij eerst voll viers:
Als Ian sijn’ beenen staen en waggelen als palen
Die rott zijn, kan hij eerst de kloeckste achterhalen:
(5) Als Ian syn’ handen staen en beven als een blad,
Dan kan hij yeder een begrijpen, waer hij vatt’:
Als Ian syn’ Tong begeeft, dan kan hij, onder ’tlispen,
Als een voll-komen man, een yder een be-rispen.
Dat’s wonder; maer dit niet: Als Ian niet staen en kan,
(10) Dan komender ontheupt’ en kreup’le kind’ren van.
11. Mart.



[CH1640:022]
DE MIRABILI TE AD MIRABILEM BARLAEUM
A Gange nostro non diu petitum Te,
Te sobrium, Te providum, disertum Te,
Suave Te, subtile Te, eruditum Te,
Te gloriosum, nobilissimum Te, Te,
(5) Cum te, [Grieks-]ti theíon,[-Grieks] esca coelicolûm Te,
Et Nectar, et jentaculum, et caput coenae,
Fertur potenti, quidque per leves frustra
Paeti vapores, quidque per graves frustra
Bacchi liquores quaeritur, sacros oestro
(10) Afflare vates, arduumque potis Te
Nil repperiri, prona cuncta diti Te
Proferre venâ, bis valere potum Te
Quod sobrius valebat; ut stupeat cum Te
Sese esse factum quisque quod sine Te non est
(15) Genio nec arte. Si fidem meretur Te
Praeco penes te, si quod esse produnt Te
Te teste Te sit; Teste te, et bonis Te ac te
Amantibus, me teste, me peramanti. Te
Ac te, diserte de Te dixit ac de te,
(20) Barlaee, qui te dixit esse totum Te.
In castris aenden Reurderbergh. 5. Aug.



[CH1640:023]
AIR EN MA PATHODIE IMPRIMÉE
Graves tesmoings de mes delices,
Chesnes touffuz, beaux precipices,
Qui m’avez tant flatté
Jaloux et glorieux de ma felicité.

(5) Adieu deserts; puis qu’ Amaranthe
L’ingrate amante
Ne gouste plus voz ombres, ni ma voix,
Vous n’estes plus mes boiz.

N’attendez plus que je me rende
(10) Ou d’autre que l’Amour m’entende,
La seule Eccho me nuict,
Et l’ombre qu’il me fault c’est l’eternelle nuict.
Adieu deserts etc.
19. Aug. Rhynb(erk).



[CH1640:024]
AIR EN MA PATHODIE
Vous me l’aviez bien dit, visions inquietes,
Confuses veritez,
Que deux astres benings devenoyent deux Cometes
Et presageoyent la fin de mes prosperitez.
(5) O esperances vaines!
Si nature n’a plus de loy,
Ne revenez vous pas, fleuves, à voz fontaines?
Amelite a manqué de foy.

Elle se mescognoist la farouche, la fiere,
(10) La perfide Beauté.
Destournez vous mes yeulx, n’adorons plus la pierre,
Insensible à mes criz, comme à ma loyauté.
O esperances etc.
Grave. 4. Sept. Die natali.



[CH1640:025]
CHANSON POUR . . . . .
Quand Dorinde la perfide
S’advisa de m’abandonner,
La folle se flattoit du tiltre d’homicide,
Et creut mon desespoir prest à le luy donner.
(5) Mais mauvaise,
Mais niaise,
Ton grand dessein est avorté,
Tu n’entends pas combien tu m’a mis à mon ayse
Dès l’heure que tu fis place à ma liberté.

(10) Tout le soucy qui me reste, C’est d’auoir peine à retrouver
D’assez joliz accens par où je manifeste
Le bien que malgré moy tu m’as faict recouvrer.
Car mauvaise etc.

Si je chante mon ramage
(20) C’est pour estre hors de l’embaras;
Je chante, pour en veoir pleurer dedans ta cage
Qui chanteront ainsi quand tu les sortiras.
Car mauvaise etc.
Grave 6. 7b. (Sept.)



[CH1640:026]
AIR EN MA PATHODIE
Que ferons nous mon pauvre Coeur,
A qui s’en fault il prendre?
Cloris est sourde à la fureur
Des criz que sans crier elle souloit entendre.
(5) Ne parlons plus qu’au silence des Bois.
Au moins, forest, quoy que tu sois,
Comme Cloris, sourde, muette, et belle,
    Tu ne fuis pas comme elle.

Tu ne fuis pas comme elle fuit,
(10) Et si le Ciel t’envoye
Les eaux d’une orageuse nuict
Ton teint fera l’effect d’un bel oeil qui larmoye.
Puis me voyant gemir en mes aboiz,
Au moins, forest, quoy que tu sois,
(15) Comme Cloris, sourde, muette, et belle,
    Tu pleureras plus qu’elle.

Tu pleureras chere forest,
Mais, quoy que je m’en vante,
Ce n’est qu’un remede indiscret
(20) Ce n’est qu’un faux secours d’une ombre qui m’enchante.
Je me console en vain au silence des boiz,
Car, ô, forest, quoy que tu sois,
Plus que Cloris, sourde, muette, et belle,
Tu ne l’es pas comme elle.
Grave 12. Sept.



[CH1640:027]
CHANSON POUR . . . . .
Je n’en suis pas, volage,
Je n’en suis pas,
De ces Amants en rage
De tes appaz.
(5) Si tu pretends qu’on idolatre
Tes deux flambeaux,
Je n’en suis pas folastre,
S’ils ne sont doux comme ils sont beaux.

Je n’entends point, rebelle,
(10) Je n’entends point
Le jeu de la prunelle
S’il ne me poinct.
Je n’entends pas qu’un oeil me poigne
Qui jouë à tout:
(15) Des l’heure qu’il s’esloigne,
I’en pers le feu, comme le goust.

Je n’ayme pas, friponne,
Je n’ayme pas,
Un corps qui s’abandonne
(20) A tous esbats.
Si tu pretends que je t’embrasse
D’un feu loyal,
I’entends que je le fasse,
Non sans jaloux, mais sans rival.
Grave 15. Sept.



[CH1640:028]
IN I. SMITHII DISSERTATIONEM PRO NEOMAGO OPPIDO BATAVORUM
Hunc quoque, si fas est, si quam non vana meretur
    Deucalioneae stirpis origo fidem,
Hunc quoque, tot gemmas inter nummosque loquaces,
    Eruta felici sidere gleba virum
(5) Naturâ ludente dedit, [Grieks-]keimêlion[-Grieks] Orbis
    Antiqui, lucem deliciumque novi.
Unica Romanos inter sub judice lis est
    Et Batavos, utris debeat ille genus:
Romane nascentis pueri cunabula primum,
    (10) An Batavo Solem viderit iste solo.
Res Batavas, res annorum sub nube sepultas
    Tantam de tantâ prodere nocte diem,
Gentilem Batavum adversos habuisse Quirites
    Arguit, et nostro sub meruisse Duce,
(15) Romanas acies in controversa Batavum
    Oppida, nec dubiis tradere castra locis,
Tradere Caesareo, qualique Hortensius olim,
    Quali non poterat Tullius eloquio,
Romanas acies inter vixisse Quiritem
    (20) Dictat, et in nostrum signa tulisse Ducem.
Dum pugnant avidae, dum cunas Roma, parentes
    Imputat ambiguâ terra Batava fide,
Tu, quod agis, Smithi, pulchri certaminis ansam,
    Multiplicem mox, et mox, iterumque dato.
(25) Nec vero sine Patre satum sine Matre videri
    Stemmatis ingenui dedecus esse puta.
Rudera cognatos numeras illustria, multo
    Consule, non raro Caesare fratre venis.
Respue, quo clares, tituli gentilis honorem;
    (30) Nobilior Terrae filius esse potes.
21. Sept.

Nederlandse vertaling op de pagina over Huygens en Smetius.


[CH1640:029]
AD . . . MYEROPIUM UT CARCEREM GULIELMI
BAVARI COM. HOLL. MENTE CAPTI INSPECTURUM
COMITETUR
Hic est, Myropi, furor, haec insania vatum,
    Res non difficiles reddere non faciles.
Quod sane poteram verbis petiisse solutis,
    Carminis insani lege ligatus ago.
(5) Insani Comitis visuro claustra serasque
    Insano comiti, si vacat, esto comes.
Decemb.



[CH1640:030]
AD QUATUOR FILIOS, INGREDIENTE ANNO MDCXLI
Ilicet, exacti finem contingimus anni.
    Qui dabit instantem proximus ortus erit.
Mos monet et ratio sacris votiva Calendis
    Progeniem salvo dicere verba Patri.
(5) Scandere amat pietas, et amor reverentia dici.
    Ut vix officii cura sit illa mei.
Quid tamen? inverso placitum est nunc ordine niti:
    Annus ab hac ipsa sit novitate novus.
Descendat pietas, reverentia cedat amori:
    (10) Fas est officii causa sit illa mei:
Vos ego, pars animi, vos, voti summa Paterni,
    Vos o delicium, pulchra quadriga, meum,
Vos ego quot vixi non infeliciter annos
    Bis duplici voveo prosperitate frui.
(15) Cuius enim pueri jam nunc vestigia pone
    Linquitis, hac etiam vincere sorte decet.
Creditis? hoc voveo, faciant vos Astra benignis
    Nutibus in sano corpore mente bonâ
Tam mihi dissimiles, ut quos mirabitur omnis
    (20) Posteritas, omnis nesciat esse meos.
Uno spiritu. nocte inter 23. et 24. Dec.



[CH1640:031]
SIGILLUM. CORONA NIHIL TEGENS IN SCUTO CUJUSDAM GENTILITIO
Hoc vita, spes et ambitus mortalium,
Hoc splendor Orbis est, coronatum Nihil.
29. Dec.


Continue

[CH1641:001]
BIBLIA M. DORPIAE DONO MISSA CAL. IAN. 1641
A BON JOUR BON AFFAIRE
LE PREMIER JOUR DE L’AN M. XLI. DC.
C. H. À. M. V. D.
FIT CE PLUS BEAU PRESENT DU CIEL
ET DE LA TERRE.



[CH1641:002]
IN OBITUM OTHONIS BAR. DE GENT TOPARCHAE DIDENII VEZALIAE
VICTORIS AC PRAEFECTI
Didenii Herois temere, Vezalia, ploras
    Fessa triumphato condier ossa solo.
Ante duos et bis quinos ita voverat annos,
    Hoc si non posset stare, jacere loco.
3. Ian.



[CH1641:003]
IN EUNDEM
Res hodie Patrum et nostro nova contigit aevo,
    Civibus ingrata ac hostibus ac sociis.
Didenium intra se condi Vezalia, Galli,
    Brittones, Batavi flent, et inultus Iber.
3. Ian.



[CH1641:004]
IN EFFIGIEM MEAM QUINQUE LIBERORUM VULTIBUS CINCTAM
Quo genus et formam Constanter, opesque et amoris
    Imtempestivi spernat ubique faces,
Hugenium divâ privatum Conjuge Patrem
    Hoc armaverunt Fata satellitio.
3. Ian.



[CH1641:005]
IN NUPTIAS POLLUCIS ET LYDIAE
Nobilis et formosa meo sua Lydia ducta
    Polluci Logice est; ob Genus et Speciem.
4. Ian.



[CH1641:006]
EPITHALAMIUM ENNONIS FERENS ET IOANNAE HENDERSONIAE
Quam velit una caro communi nomine dici
    Facta probat primâ nocte Ioanna ferens.
Mox, ubi conjugii fasces invaserit, esto
    Tu quoque, si pacem diligis, Enno, ferens.
6. Ian.



[CH1641:007]
CONTRA SECUNDAS NUPTIAS
Uxorem sepeli; procul absis altera: par est
    Cui par nulla fuit nulla secunda siet.
6. Ian.



[CH1641:008]
IN DIVINISSIMAS EFFIGIES ANUS ET PUELLAE AB INCERTA MANU
Si, quis homo post hos homines se condat Apelles,
    Quaeris, homo. hoc primum dispice, num sit homo.
6. Ian.



[CH1641:009]
IN NUPTIAS PRINCIPUM GULIELMI AURIACI ET MARIAE BRITANNICAE
Quanti noster amor, quanti sit amica Britannis
    Belgica Regali sanguine vincta, vide:
Inserimus duplici super aurea Lilia natae
    Floribus argenteis aurea mala Rosae.
(5) Consule nunc oculos; num sit color aemulus isti;
    Post oculos, nares consule, num sit odor.
7. Ian.



[CH1641:010]
DE TITO ET MAEVIA
Si quantum postica places antica placeres,
    Iam mihi basiolo, Maevia, tacta fores:
Sic Titus a tergo praeeuntem punxit: at, inquit
    Maevia, jam, Tite, da basium ubi placeo.
8. Ian.



[CH1641:011]
IN D. HEINSIJ SUPPRESSAM URINAM
Heinsiadae morbo gaudet Salmasius; ut quem
    Omnia ferre, nihil reddere posse velit.
11. Ian.



[CH1641:012]
IN VESICAM EIDEM LAXATAM
Heinsiadae morbum flebit Salmasius, ut quem
    Omnia comperiet reddere, ferre nihil.



[CH1641:013]
FORCEPS
Me coquus et fabri possint contemnere, si, quam
    Ferrea sunt hominum corda, sit una manus.
11. Ian.



[CH1641:014]
SCOPAE FOCARIAE
Ut caleas, carbonis eges et cespitis usu:
    Ut nitide caleas, me magis, hospes, eges.
12. Ian.



[CH1641:015]
SELLA QUADRUPES
Sessorum fulcire nates mea maxima; quid ni?
    Maxima nobilium est gloria quadrupedum.
12. Ian.



[CH1641:016]
IN PRINCIPUM AURIACI ET AURIACAE EFFIGIES DOMI MEAE
Si domui non vana Laris tutela; quid isti
    Cum Iunone Larem semper habere Iovem?
12. Ian.



[CH1641:017]
SOLEA FERRATA
Ferree Neptuni domitor, si saxeus obstat,
    Obstantem ferro, Belga, natante doma.
13. Ian.



[CH1641:018]
EADEM ET CESPES UTILIS
Vincite, victores Batavi, brumam quoque: vincant
    Frigora queis tellus ardet, arantur aquae?
15. Ian.



[CH1641:019]
EPHIPPIUM
Si, quadrupes generose, potes me ferre, ferendum
    Sessorem dominum jam quoque, victe, puta.
15. Ian.



[CH1641:020]
LIGNUM
Sive focus, sive umbra placet; me stante, vel usto,
    Bruma tepens, aestas frigida, neutra nocet.
15. Ian.



[CH1641:021]
(FORCEPS)
Nulla meis bipedum par est audacia coeptis,
    Sive pedes hos vis dicere, sive manus.
16. Ian.



[CH1641:022]
MENSA
Lignea lusori, lectori lanea laudor,
    Linea eis qui, non esse, nec esse putant.
16. Ian.



[CH1641:023]
LUPATUM
Ore reguntur equi: turpe est? hoc turpius, ipsos
    Rectores bipedes hac quoque parte regi.
16. Ian.



[CH1641:024]
LUMINA FERREA CAMINO PRAEFIXA
Scutati flammas inter pugnate: puderet
    Sumere, quae lateres non pudet, arma viros.
16. Ian.



[CH1641:025]
MENSA
Me schola declinat: sed enim quâ fronte, gulosi,
    Quae vultis pueros posse, nequitis avi?
16. Ian.



[CH1641:026]
MANICA DE VULPINA PELLE
Haec saecli facies, emblemata temporis haec sunt;
    Vulpinâ rapidas pelle latere manus.
16. Ian.



[CH1641:027]
FULCRA FOCARIA
Ut quid apricaris sublatâ veste, patenti
    Crure? duos testes, nuda puella, cave.
16. Ian.



[CH1641:028]
CANDELA CANDELABRO INSERTA
Vis animae tardis sociatur vivida membris,
    Qualis nostra gravi in corpore flamma micat.
16. Ian.



[CH1641:029]
TINTINNABULUM
Lingua mihi, lingua est dominae tam tinnula, ut ambas
    Saepe, puer, mutas, saepe, marite, velis.
16. Ian.



[CH1641:030]
CHIROTHECA
Altera, si solem studeant arcere tenelli,
    Altera, si Borean, haec epidermis erit.
16. Ian.



[CH1641:031]
AULAEA
Sordida splendidulis velatur aranea lanis:
    Hic tuus, hic Aulae est, Quintiliane, color.
17. Ian.



[CH1641:032]
PARIETES AULAEIS TECTI
Si ruris Iove nimboso est praeclusa voluptas,
    Huc, Here; textoris munere sylva sumus.
17. Ian.



[CH1641:033]
PELLIS URSINA. AD HERCULEM
Vana leonini est et pondus inutile tergi;
    Ursinâ poteras pelle domâsse nivem.
17. Ian.



[CH1641:034]
SACCUS E PELLE URSINA FOVENDIS PEDIBUS
Nulla tibi victae debetur gratia brumae;
    Quod nequeas sine me reddere, sacce, meum est.
17. Ian.



[CH1641:035]
IDEM
Non moror aetherios, quos nemo sentiit (?) ignes:
    Certior in terris sub pede flamma latet.
17. Ian.



[CH1641:036]
IDEM EX PELLE LUPINA
Si vel, sacce, tuae similis sit gratia fratrum,
    Non male nunc homini sic lupus esset homo.
17. Ian.



[CH1641:037]
TEGES FULTA PLUMIS ANSERINIS
Muta mei volucris melior custodia lecti est,
    Quam Capitolinae garrula rupis erat.
17. Ian.



[CH1641:038]
IN PRAESTANTISSIMAM PICTURAM I. À CALCAR
Hoc volui, dictus proprio mihi nomine Calcar,
    Post me cursuris addere calcar equis.
17. Ian.



[CH1641:039]
AD CARUM
Simne bonis avibus Sceuerino in littore pransus
    Nescio, Care: bonis piscibus esse scio.
18. Ian.



[CH1641:040]
IN LENAM
Raptus in errorem quod gutturis alma mephitis
    Posticae ructus instar erant violae,
Mammosae noctu contrectans ubera Lenae
    Cotta, papillatas credidit esse nates.
18. Ian.



[CH1641:041]
PIER BRUIJGOM
Magre Pier trouwt bolle Bettje.
    Dat’s een vettje!
18. Ian.



[CH1641:042]
SCOPAE VESTIARIAE
Quaerenti dudum visa est dubitare Batava,
    Vestibus an scopis, virgo, carere velit.
19. Ian.



[CH1641:043]
CALCEUS
Si male cum pedibus sutori conuenit, arctus
    In mediis etiam calceus urit aquis.
19. Ian.



[CH1641:044]
IDEM
Disce dolore meo moderatae prouidus esse
    Cultor amicitiae: strictior urit amor.
19. Ian.



[CH1641:045]
FASCIA CRURALIS BYSSEA
Egregiam libertatem! sub more tyranno
    In speciosa dari vincula nemo dolet.
19. Ian.



[CH1641:046]
ROSAE CALCEIS IMPOSITAE
Foetenti pede non temere contendo fuisse,
    Qui primas calceis applicuere rosas.
20. Ian.



[CH1641:047]
CALIGAE BYSSEAE
Sit calor, ut color est, quasi nudae serica carnis
    Pictorem possit fallere mollities.
20. Ian.



[CH1641:048]
CLATHRA IN FENESTRIS
Desine, fur, lacerare domum, spe vanus inani;
    Ut vitream pellem fregeris, ossa tenent.
20. Ian.



[CH1641:049]
PILEUS
Mos monet in momenta caput nudare leuato
    Tegmine: tempestas horrida stultitia est.
20. Ian.



[CH1641:050]
IDEM
Qui sibi adulantem dicunt de more salutem,
    Corda velim fratres, non aperire caput.
20. Ian.



[CH1641:051]
IDEM
Par ratio est occurrenti nudare capillum,
    Et patulâ intranti demere tecta domo.
20. Ian.



[CH1641:052]
PLUMAE IN PILEO
Non est ridiculus plumae mos; munere nostro
    Pileus horrendae cassidis instar habet.
20. Ian.



[CH1641:053]
PILEUS
Non dubius fons est nudandi verticis; illud
    Officii Medicos instituisse puta.
20. Ian.



[CH1641:054]
OCREA ANGLICANA
Mirandum, si tota domi est; ocreata tot annos
    Procinctae similis terra Britanna stetit.
21. Ian.



[CH1641:055]
EADEM
Maeonides juret non [Grieks-]euknêmidas Achaious[-Grieks]
    Collatos populis esse, Britanne, tuis.
21. Ian.



[CH1641:056]
ZONA VIRGINALIS
Quae non invitae, geniali nocte, soluta est,
    Nescio quid, Thaï, sis, torrida zona fuit.
22. Ian.



[CH1641:057]
CINGULUM
Frustra est innocuum vinclis includere ventrem;
    Ni sua cogamus vincula ferre gulam.
22. Ian.



[CH1641:058]
SAETWERCK
Ars haec an furor est telam properare forando
    Perdere, quam possit longa forare dies?
22. Ian.



[CH1641:059]
GLOBULI. KNOOPEN
Quid numeras, nove nupte? globos dirumpe morasque:
    Rem velit ad globulos nupta redjsse duos.
22. Ian.



[CH1641:060]
SACCUS IN FEMORALIBUS
Grandis origo mea est, et ab Hercule: scite venusti,
    Me Iouis incisum vos docuisse femur.
22. Ian.



[CH1641:061]
IDEM
Omni veste placent: peras tantummodo vellet
    Hospitibus caupo non placuisse suis.
22. Ian.



[CH1641:062]
VINCULUM PILEI
Quae nos cumque premat vesano more tyrannis,
    Non decet haec Batavos vincula ferre meos.
23. Ian.



[CH1641:063]
COLLARE ET TELA SINGULARI
Tandem quis melior mos est hodiernus avito,
    Quando libri supplet pagina sola vicem.
23. Ian.



[CH1641:064]
MANICAE REPLICATAE. MANCHETTES
Non homini sit homo? parti pars inuida nostri est.
    Rusticior collo noluit esse manus.
24. Ian.



[CH1641:065]
CALCAR
Discite quem stimulum virtus innata requirat;
    Si nec Equi justum gloria calcar habet.
24. Ian.



[CH1641:066]
STAPES
Stas, Eques, an pendes? responde: stare sedendo,
    Sessor, an hoc melius stando sedere vocas?
24. Ian.



[CH1641:067]
BRACCA
Inter utrumque femur collecta lacinia talem
    Fecit, et incauto Bracca reperta fui.
25. Ian.



[CH1641:068]
EQUI SOLEA
Ungula ferrata est, ut eques magnete tenaci
    Elapsum fraeno sistere possit equum?
25. Ian.



[CH1641:069]
THORAX FENESTRATUS
Quam male quo solo vitae pretiosa teguntur
    Viscera pertusum, crispule Galle, facis!
25. Ian.



[CH1641:070]
IDEM
Qui tremis illustri sectus thorace, videre
    Saucius e pugnâ, Galle, redire mihi.
25. Ian.



[CH1641:071]
ANNULUS PURUS
Cedit gemma mihi, quantum superatur imago
    Non brevis, aeterni temporis effigie.
25. Ian.



[CH1641:072]
CALCEUS MORE GALLICO. À PONTLEVIS
Qui primo sutor struxisti ponte cothurnum
    Prime, super crepidam non sapuisse nego.
25. Ian.



[CH1641:073]
CREPIDA HOLOSERICA
Calceus e pelle est; ego byssea: dixerit ullus,
    Cedere Bombycem nobilitate caprae?
25. Ian.



[CH1641:074]
SPEELWERCK
Floribus ornatur pretiosae fimbria telae:
    Foeminei textus haec quasi Rhetorica est.
26. Ian.



[CH1641:075]
LECTICA. VEHICULUM AULICUM
Calceus e soccis, e calceis orea crevit;
    Omnia nunc, ingens ocrea Rheda, tegit.
27. Ian.



[CH1641:076]
EADEM
Gestaris, non, longa trahis quod syrmata, sed quo
    Gesteris, mulier, syrmata longa trahis.
27. Ian.



[CH1641:077]
EADEM
Quod nostro melius mereamur crimine, tempus
    Innocuum quatuor dilaceramus equis.
27. Ian.



[CH1641:078]
EADEM DETECTA. CALESCHE
Pertaesas corii Batavos gestatilis arcae,
Cum vacat, et sudum est, en altera quae vehat [Grieks-]argoús[-Grieks].
28. Ian.



[CH1641:079]
RUSTICA
Candida nata fui, cur vivam fusca, rogatur?
    Non uno Sol in virgine mense fuit.
28. Ian.



[CH1641:080]
IN AMICAM HYEME RETRORSUM VECTAM
Rideor, Astronomi, caleam quod mense Decembri?
    Sol meus in Cancro Iulia anatropica est.
28. Ian.



[CH1641:081]
MOS AULICUS RETRO VEHENDI
Occiput in fronte est: quid mox? expecto deorsum
    Ut caput, ut sursum dirigat aula pedes.
28. Ian.



[CH1641:082]
IDEM
Ambulat aula retro: tanto prudentior aulâ
    Restio; retrorsum rem facit, aula nihil.
28. Ian.



[CH1641:083]
IDEM
Res Batavum retro coepit sublapsa referri:
    Nescio quid pravae sortis in augurio est.
29. Ian.



[CH1641:084]
RHEDA ITERUM
Ridiculum est solum solus si visis amicum:
    Tota domus totas coepit adire domos.
29. Ian.



[CH1641:085]
SUDARIUM
Ut naso careas, nec sit pituita molesta,
    Non mage me careas quam cute, pelle, poris.
29. Ian.



[CH1641:086]
INTERULA
Quantacumque sient ove vel bombyce superba,
    Quantula sint hominum corpora, lina sciunt.
29. Ian.



[CH1641:087]
EADEM
Pectoris ingenui virtus, interprete me, sit
    Proxima, candori proxima simplicitas.
30. Ian.



[CH1641:088]
SUDARIUM ITERUM
Candida stillanti succurrunt lintea naso;
    Naturâ melius praecipiente, manus.
31. Ian.



[CH1641:089]
IDEM
Linea quae primo violavit stamina mucco,
    Non satis emunctae natio naris erat.
31. Ian.



[CH1641:090]
RHEDA ITERUM
Vane furor Podagrae, frustra me compede vincis:
    Si claudum prohibes ire, sedebo domum.
3 Feb.



[CH1641:091]
AD BARLAEUM SIMULATO CHARACTERE EPIGRAMMA DE DACTYLO EDENTEM
Lydia? non patior. Scripsisti, Tessela, nequam
    Concubiam noctem dactylus ille sapit.
Nec tamen in viduam calamo lusisse supino
    Litera, quam simulas, ipsa supina probat.
(5) Dactylus in viduâ per somnum lusit, et absens
    Tessela sub prono vate supina fuit.
Iam nimias miserata faces, da Tessela vati,
    Cuius et in somno est . . . . . quod digitus.
3. Feb.



[CH1641:092]
CLAVA HOLLANDICA
Praevalet Herculeae Batavum discrimine Clava:
    Illa feras potuit vincere, nostra feros.
3. Feb.



[CH1641:093]
FIDES CITHARAE
Si sua quid valeant bene nîrit viscera, mirum
    Ni mox harmonice pedere discat ovis.
3. Feb.



[CH1641:094]
EPITAPHIUM STAECKMANNI
Staeckmanni quod humi potuit procumbere, fati
    Legibus, hic patriâ conditur, Hospes, humo:
Quanti, disce, viri ; quantum se condere moerens
    Frisia visceribus inuidet aegra suis.
(5) Et gestare velit; gestantem quidquid honorum
    Arte quis, ingenio vel pietate gerat.
Omnibus ille aditis o1nnes contemsit. acerbo
    Hunccine tu raptum funere, Friso, doles?
Sidera restabant: quid ni properasset, adire
    (10) Qui nihil hic ultra posset, adire Deum?
9. Feb.



[CH1641:095]
(IN PONTIFICIOS)
Papicolis est pro numine Papa: papae!
9. Feb.



[CH1641:096]
IN GRASWINCKELJ CATILINAM
Quae gravis augusto docte Sallustius aevo
    Prodidit insanum verba locuta nefas,
Doctius Hic, Lector, Româque et ab ore rotundo
    Hellados ascitis induit eloquiis.
(5) Induit Hic; ne quaere quis Hic; vix Carmine tanti,
    Vix toto nomen clauditur orbe viri.
Dic modo, ni manes miseret vexare Latinos,
    Ut placitum Belgis pro Cicerone loqui,
Crispe dabis veniam, quae nunc sunt saecla virique,
    (10) Post Batavos patriâ primus in historia es.
10. Feb.



[CH1641:097]
IN EFFIGIEM MEAM LIBERIS CINCTAM
Circulus a centro paribus patet intervallis,
    Par Patris a centro linea, par et amor.
13. Feb.



[CH1641:098]
IN EANDEM
Ambiat omnigenûm doctos prudentia rerum,
    [Grieks-]Enkyklopaidía[-Grieks] est haec Patris Hugenii.
13. Feb.



[CH1641:099]
EMUNCTORIUM LUCERNAE
Qui lucere voles ellychnia, crescere ramos,
    Sollicitâ multum suesce putare manu.
13. Feb.



[CH1641:100]
CIRCINUS
Sto pedes et gradior: si poplite flexilis essem,
    Exsecti posses dicere crura viri.
13. Feb.



[CH1641:101]
IDEM
Unumquemque meo metiri se pede rectum est:
    Unumquemque suo rectius et satius.
13. Feb.



[CH1641:102]
LIGNA FABRILIA
Sylva domus Batavum est; ramis ornata fenestra,
    Arboribus strata est area sectilibus.
13. Feb.



[CH1641:103]
SUPERCILIUM CAMINI
Pallia nos dixit fumosi septa camini,
    Quem sua circumdant pallia fumus homo.
13. Feb.



[CH1641:104]
PENNA
Plena (quis hoc capiat?) vitâ plumisque volavi;
    Mortua et implumis vivo voloque magis.
15. Feb.



[CH1641:105]
EADEM
Anseris, eloquio, vivit post funera virtus:
    Officium rostri plurima penna facit.
15. Feb.



[CH1641:106]
SCALPELLUM
Muneris hoc nostri est, totum quod perstrepis orbem
    Garrula, et elinguis me sine, Penna, fores.
15. Feb.



[CH1641:107]
THECA CALAMARIA
Si scopus ante oculum est, si tendis Apollinis Arcum,
    Tensis ingenii viribus, haec pharetra est.
15. Feb.



[CH1641:108]
ATRAMENTUM
De bene quaesitis gaudet quod tertius haeres,
    Saepia mille modis verbificata facit.
16. Feb.



[CH1641:109]
ARENA SCRIPTURAE INSPARSA
Quantula vis haec est, quod te, nigra sepia, subdo;
    Arctoum pelagus mollis arena rego.
18. Feb.



[CH1641:110]
EADEM
O curas hominum ! quarum pariendo necesse est
    Primos interitus puluere praeuenias.
18. Feb.



[CH1641:111]
FOLLIS
Quis quibus imbutus studiis, a folle monemur
    Discere: qui ventos ore flat, aure bibit.
Noctu inter 19. et 20. Feb. per acutissimos
dolores e catarrho in sin. Aur.



[CH1641:112]
IDEM
Follis, ad exemplum Pulmonis ventifer, uno
    Dissidet; hic aestum temperat, ille facit.
ut supra.



[CH1641:113]
ULNA
Lege coercetur rerum mensura: quid hoc est,
    Quod vitae morum quisque sit ulna suae?
ut supra.



[CH1641:114]
EADEM. IN FALSARIUM
Chaerea dives homo est: ulnarum quippe duarum
    Amplexu quantum Chaerea clausit, habet.
ut supra.



[CH1641:115]
VENTILABRUM
Non est solorum decor aut pudor iste Scytharum,
    In Batavis ventum vendit hic, alter emit.
ut supra.



[CH1641:116]
VENTILABRUM GALLICUM EX EBORE SCISSILI
Quo ventos excîmus ebur, fateatur, opinor,
    E dentiscalpjs Aeolus esse suis.
ut supra.



[CH1641:117]
IN EFFIGIEM INFANTIS BEATAE MARIAE POMUM TENENTIS
O Mali damnande malo, Iustissime, Malum
    Eripe foemineâ nunc quoque, Christe, manu.
22. Feb.



[CH1641:118]
AD PODAGRICUM DEBITOREM
Solue fidem, frustra est Podagram praetexere: quid si
    Promissis nequeas stare? sedere potes.
23. Feb.



[CH1641:119]
CAPILLI
Tortus hic in fila est sudor: quid, homuncio, turges,
    Cuius in excelso est ipsa corona vapor?
1. Mart.



[CH1641:120]
CAPUT
Es, quod es, ingenio: ingenii pretiosa supellex
    Hic latet: inferne vivus es; hac es homo.
1. Mart.



[CH1641:121]
OCULI
Quam bene donasset geminam natura fenestram,
    Una domo radium si ferat, una domum!
2. Mart.



[CH1641:122]
NASUS
Pictori noceo: neque enim, sine naribus, esset
    Cur pictura Rosae cederet aut violae.
2. Mart.



[CH1641:123]
GENA
Ingenium, genus et genium quae prodere possum,
    Et soleo, merito sum Gena dicta meo.
7. Mart.



[CH1641:124]
EADEM
Cur bona mala vocor sedes formosa pudoris?
    Nempe quod instar habent non mala mala mei.
7. Mart.



[CH1641:125]
SUPERCILIUM
Sylva repellendis praefigitur ardua ventis:
    Haec aliquid vento saevius arcet; aquas.
8. Mart.



[CH1641:126]
PALPEBRAE
Cum tenui Natura oculos munivit amictu,
    Hoc Homini voluit dicere, Fide Deo.
10. Mart.



[CH1641:127]
(OCULI)
O animi specula, o ktivsew" portenta stupendae,
    Vos, ego, qui capitis omnia, non capio.
11. Mart.



[CH1641:128]
CILIA
Quot rigidae stamus lachrimarum in littore setae,
    Tot sumus in muscas hostica pila, pili.
11. Mart.



[CH1641:129]
LABRA
Labra virûm verbosa sient; facundius uno
    Alloquitur mea me Iulia basiolo.
12. Mart.



[CH1641:130]
EADEM
Imprime suaviolum molli facunda corallo,
    Caetera per me sis, Iulia, muta licet.
12. Mart.



[CH1641:131]
IN I. C. ORATIONEM INAUGURALEM ET DE RATIONE
INTERPUNGENDI LIBROS XX. INCERTI
Qui vester Interpunctionibus decem
Implêsse fertur et decem grandes libros,
Expunctionum paginâ quos destruas
Unâ, nec unâ: lucidum mysterii
(5) Specimen stupendi publicus Rhetor dedit.
Concisa Punctis mille, Colis, Commatis,
Ut pulvis, ut minutal, est Oratio.
Aurite rarae testis eloquentiae,
Barlaee, quid testaris? ista publice
(10) Pronunciavit Rhetor, an singultiit?
Et, si resurgat forte fabulator hoc
Aesopus aevo; nonne perculsus, putas,
Miretur inter bestias Piscem loqui?
14. Mart.



[CH1641:132]
LINGUA
Nil opus est montes dirimant aut flumina fines:
    Optima Terrarum lingua Geographica est.
15. Mart.



[CH1641:133]
IN POLLICEM STATUAE DUCIS ALBANI. AD HOOFDIUM
Da veniam tua si parce cimelia laudo,
    Queis, Hoofdi, ratio detrahit ipsa fidem.
Aeneus Albani pollex nequit esse Tyranni;
    Debuit ex illa ferreus esse manu.
16. Mart.



[CH1641:134]
(LINGUA)
Fide cui quis cumque voles: mihi caussa timendi est,
    Qua sapiunt homines, fallere; verba dare.
17. Mart.



[CH1641:135]
EADEM
Quaeritur unde siem carnis versatile frustum?
    Quot cerebrum format somnia, formo plicas.
17. Mart.



[CH1641:136]
COLLUM
Qui dubitat collum vitae cur copula dicar,
    Permittat nodum soluere carnifici.
18. Mart.



[CH1641:137]
HUMERI
Corporis efficiunt humeri tabulata supremi:
    Quid caput? impositae nil nisi turris apex.
23. Mart.



[CH1641:138]
CUBITUS
Ni lectum bene pransus amas, dormire sedendo est:
    Qui cubitum non vult ire, eat in cubitum.
24. Mart.



[CH1641:139]
BRACHIA
Hasce viden’ chelas, mea lux? non extat amati
    Corporis, aut flammae certior ulna meae.
24. Mart.



[CH1641:140]
PALMA ET PUGNUS
Mollia sunt palmae, prae pugno, verbera: refert,
    Rhetorice num quis vapulet, an logice.
25. Mart.



[CH1641:141]
BRACHIA ITERUM
Brachia tensa crucem faciunt cum corpore tenso:
    Discite, nata cruces corpora nata Cruci.
28. Mart.



[CH1641:142]
CARPUS
Ut collo caruisse caput, vel poplite crura,
    Sic poterat carpum non habuisse manus.
29. Mart.



[CH1641:143]
AU PORTUGAL REVOLTÉ
Courage, Portugaiz; paracheuez le cours
Qu’enseigne la raison contre les Tirannies:
Embrassez la leçon, l’exemple et le secours
Des Estats genereux des Prouinces honies.
30. Mart.



[CH1641:144]
MANUS
Si, capere, ingenii est; quidni super omnia membra es,
    Omnia cum capias, ingeniosa manus.
1. Apr.



[CH1641:145]
DIGITI
Nil opus est famulis; servos natura cuique
    Nascenti totidem contulit ac digitos.
2. Apr.



[CH1641:146]
UNGUES
Pruritum si debellas, impune recides
    Quae Deus extremis artubus arma dedit.
3. Apr.



[CH1641:147]
VOLA
Omnis homo est mendax: ego me reperisse putabo
    Veracem, si cui forte pilosa vola est.
3. Apr.



[CH1641:148]
(INGRATITUDO)
Seruire gratis est nefas et ingratis.
5. Apr.



[CH1641:149]
IN GELLIAM
Quam bene conjugii sit onus latura probavit
    Quae modo deprensa est Gellia [Grieks-]ep’ auto-forooi[-Grieks].
6. Apr.



[CH1641:150]
EPITAPHIUM IULIAE, NULLO SPLENDORE SEPULTAE
Iulia pulchra foris, intus pulcherrima, putri
Pressa situ, jacet hic: pulchrae pulchrique dolete.
O furor, o scelus, o atrox injuria fati,
Tantillum pulchri tantum servare sepulchri!
23. Apr.



[CH1641:151]
EPITAPHIUM LYDIAE, SPLENDIDE SEPULTAE
Lydia foeda foris, intus foedissima, solo
Pulchra situ, jacet hic: pulchrae pulchrique dolete.
O pudor, o scelus, o excors insania saecli,
Tantillum pulchri tantum seruare sepulchri!
25. Apr.



[CH1641:152]
IN AQUAS ODORIFERAS A LEGATO LUSITANIAE DONO MIHI DATAS
Fundit odoratas Batavis Lusitania lymphas;
    Et capimus lepidi muneris indicium.
Scilicet hoc liquide voluit salseque monere
    Dulcibus, ut salsis auxiliemur aquis.
25. Apr.



[CH1641:153]
EPITAPHIUM IACOBI GEINIJ F.
Aufer, viator, nobili pedem busto;
Hic Artis, hic modestiae penu calcas,
Hic Geinium: qui quid valeret in vivis
Nescîsse mortem mirer? ipse nescivit.
(5) Sin pene scivit ipse, noluit sciri.
Fortasse posteri scient. Sciant porro
Vel nesciant, tam scire Geinius curat,
Quam qui, sciens quod credidit, quod hic scimus
Nescire nos scit, et scientias, artes,
(10) Et omne quo tumemus inscii, fumum,
Et hoc putamen, corpns, et nucem cassam.
Infer viator labili pedem busto;
Non artis aut modestiae penu porro,
Non Geinium: fefellimus: Nihil calcas.
In Castr. ad Gennep. 24. Iuny.



[CH1641:154]
A IAN
Ce squelette vestu d’une toile cirée,
Ce fagottage d’os, ceste vache efflanquée,
Ce rattelier, ce bast, ce busque sans tetons,
Que le diable fuiroit de baiser à tastons,
(5) Est ce ta femme Ian? et à si belle Amie
Dis tu pas les matins, Dieu te garde Momie?
Offelen. 29. Iunii.



[CH1641:155]
Pene virum virgo, genialia gaudia pene,
    Pene puerperii Lesbia sensit onus.
Ole, quid effracta de virginitate laboras?
    Si quid pene fuit, pene fuisse puta.
(5) Pene quod est, non est: experta sit infinitos;
    Pene f . . . . tuo pene futura tua est.
4. Iuly. Offelen.



[CH1641:156]
IN OBSIDIONEM ARCIS GENNEPAE
Concussa crebro tecta, muri, fulmine
Sidunt ruuntque et incidunt sensim sibi,
Ut Arce quâ potitus es potirier
Et exhibere mox quod expugnaveris,
(5) Subire quam superare durius siet,
Et invenire Gennepam, quam vincere.
Invicte Poliorceta, quid porro furis?
Cum veneris, cum viceris, vix videris.
7. Iulii. Offelen.



[CH1641:157]
EPITAPHIUM MICHAELIS MIEREVELDIJ
Aemathiae memor aut Thrasymeni littoris, horre
    Quisquis es, et Patriae cladibus illachryma.
Parca virum vitas Pictoris morte peremit,
    Arte perempturus quot fuit ille neces.
(5) Aemylium Cannasque puta: Mireveldius istic
    Non una Batavûm cum legione jacet.
8. Iuly.



[CH1641:158]
IN EFFIGIEM MEAM A DECREPITO MIREVELDIO PICTAM
O miranda senis Mireveldj dextera, vitam
    Vivida quae toties, nunc moribunda dedit!



[CH1641:159]
IN MORTEM PROREGIS HIBERNIAE
Straffordo patriâ Heroi virtute subacto
    PerdendUm Patria pro meliore caput
Barbara Proregi (quam non pro Rege!) securis
    Amputat. Hoc homines ferre Deosque nefas,
(5) Hoc Mariam, hoc Carolum! nunquam pro plebe maligna,
    Pro populo nondum debuit ille mori.
10. Iul. Offelen.



[CH1641:160]
(IN EANDEM)
Straffordus omni laude celsior, fero
Plebis furori dedicans dium caput,
Constantiâ Catone, vel Paeti manu,
Vel sub Nerone Stoïco dignâ sene,
(5) Omnique Stoa, patriae dolor et stupor,
Ut inuidendo clausit exitu diem,
Mortem decoro fecit aggressu leuem;
Scelerisque plectens poenitentiâ reus
Flentem popellum, visus est judex reo
(10) Mortis popello tradere, ut flendi vicem;
Non hanc levis compendii sortem ratus
Iniquitate temporum Deo dari.
O dignus innocentiâ viri vigor,
O sub securi nobilis securitas!
13. Iul. Offelen.



[CH1641:161]
AD ACADEMIAM OXONIENSEM, CUM EPITHALAMIA
NOBILISSIMORUM IUVENUM IN NUPTIAS PRINCIPUM GUILIELMI
AURIACI ET MARIAE BRITANNICAE TRANSMISISSET
Oxonii colles, quos inter Apollinis olim
    Festivâ juvenes movimus arma manu,
Arma nec exciti, nec tentatricibus armis,
    Nec Batavam vestrâ sollicitante lyram;
(5) Accipite hos hodie cum floribus [Grieks-]antaspasmoús[-Grieks],
    Quos superi vestris implicuere Rosis.
Ni foret immensi vis invidiosa profundi,
    Ni foret obstantis vasta vorago freti,
Quâ male dividimur, quâ prospectare dirempti
    (10) Non ferimur siccas, littora vestra, nives,
Non ferimur quae junxit hymen sociare Batavis
    Pectora gentili candidiora nive;
Iret in amplexus plebs non ingloria vatum,
    Iret in officium carminis os et amor.
(15) Nunc aliquis de faece virûm qui castra sequuntur
    Martia, Phoebaeae transfuga militiae,
Occupo Belgarum partes implere loquentum.
    Turba salutantum est una, nec una, manus;
Fessa manus, manus Auriaci confecta labore
    (20) Imperii, soli non sibi nata manus,
Sic quoque non nulli [Grieks-]proteleîs[-Grieks] affando poetas
    Eminus Auriaco prompta ministerio.
Testor enim, testor, Iuvenes ad maxima nati,
    Grandia facundis carmina texta modis,
(25) Carmina, qua patet, ingenti vernacula mundo,
    Omnibus aptatum gentibus omne melos,
Auriaco placuisse Patri, placuisse marito
    Nobile contractae pignus amicitiae:
Nec satis ille Patrem, nec se satis iste maritum
    (30) Credidit aut animi vota peracta sui,
Oxonii fontes, nisi vestro rite sacrata
    Tam bona tam sacro murmure sacra forent.
Est aliquid, populi voces et vota tulisse,
    Est aliquid nulli displicuisse bono,
(35) Gaudia turbatis vultu retulisse Britannis,
    Discussisse Iovis nubila Sole brevi;
Est aliquid procerum plausus vel nobilis Aulae
    Moribus ingenuis conciliatus amor;
Terrenis placuisse Deis, placuisse Deabus,
    (40) Mille puellarum basia, mille virûm
Blanditias, mille amplexus, longo ordine [Grieks-]chaîre[-Grieks]
    Perpetuum plenis elicuisse viis.
Prima maritorum primo libasse cubili
    Gaudia, et, unius ni levis interulae
(45) Tutrici praetexta manu cautela fuisset,
    Plena maritalis gaudia parta thori:
Plus est, Oxonii colles, plaudente Senatu
    Hesperidum fausto nunc Helicone frui,
Propitiisque Deûm quibus est sapientia curae
    (50) Numinibus fati culmen adîsse sui.
Fluxa fides populi, fluxa est versatilis aulae
    Gratia, et incertae fulgur utrumque spei,
Quod patriae non fortuito delecta Iuventus
    Consiliis librae ponderat axe suae,
(55) Collatisque rei priscae praestantibus ad rem
    Exemplis, animis, et ratione probat,
Hoc juvat, hoc solidis alte radicibus actis
    Credimus aeterni foederis auspicium.
Scilicet his animis Princeps utriusque Iuventae,
    (60) Hac Batavae mistâ fidet utrimque manu,
Quasque triumphator vires acquiret eundo
    Fulciet Auriacae juncta Britanna cohors:
Cum simulatus hymen, spretique injuria Regis
    Ultio cognatae posteritatis erunt.
(65) Hostica germanae turbabunt aequora Classes;
    Vulturis huius erit praeda, vel huius Iber.
Ibimus, et Boetin Tamesis Rhenique Mosaeque
    Subdere cogemus colla superba jugo,
Et male possessis Domino concedere jussum
    (70) Rapta Palatino reddere regna Duci.
Denique et a paucis pacem, quam pernegat Orbi
    Efferus, inflexo poscere saepe genu.
Oxonii colles, tanto nos omine rerum
    Fata ligant, tantis jungimur auspiciis.
(75) Iungimur? an vanâ lactamur imagine ficti
    Foederis, et magnae futilis umbra rei est?
Futilis umbra rei est, nisi qui modo foedera junxit
    Ipsa individuus pectora jungat amor,
Iungat hymen, spe major hymen, re magnus, et omni
    (80) Parte rei, et nullâ claudus ab interulâ.
En erit illa dies quâ complexanda Batavis
    Descendet Patriâ puppe Britanna Venus!
Quâ Zephyri strident, coeli convexa boabunt,
    Et maris et terrae turba, Maria venit!
(85) Oxonii cives, si sunt rata foedera, si, quem
    Ore probavistis, mente probatur hymen;
Si placet unius moeror frendentis Iberi,
    Si Batavo-Britonum gaudia juncta placent,
Exaudite preces Generi, Socerique, Socrusque:
    (90) Optatam cunctis accelerate diem.
Flectite non durum Sponsae Socerique Socrusque
    Facundis linguae flexibus ingenium.
Omnia speramus, (quid non speremus amantes
    Patronis Batavi collibus Oxoniis?)
(95) Omnia speramus, modo tot, sacra nomina, Vates
    Potterus totidem Rhetoras esse velit.
In Castris Offelae. 8°. Augusti.



[CH1641:162]
IN MORTEM PULCHERRIMAE MATRONAE ANNAE KILLIGREW
SUB PONTE LONDINENSI SUBMERSAE. 16. IULY 1641.
Impia vis Annam vili clausura sepulchro est:
    Non potuit condi nobiliore loco.
Grandia praestanti respondent marmora formae;
    Bis deno moriens fornice tecta fuit.
Offelen 10. Aug.



[CH1641:163]
(IN EANDEM)
Qui videt Herculeo stridentem gurgite Solem,
    Mane revicturum novit abjsse jubar.
Heu! Britones, instat vestri nox ultima mundi,
    Sol subiit vestras non rediturus aquas.
20. Aug.



[CH1641:164]
(IN EANDEM)
Quid Tamisi Lachesique damus, quod ab aequore nostri
    Invida commisit plurima Nympha nefas?
Divinâ divam facie et virtutibus Annam
    Ascivere suis Numina Numen aquis.
22. Aug.



[CH1641:165]
IOCUS
Non sceleris, Neptune, tui est, de sospite turba
    Unica lethales Anna quod hausit aquas:
Quâ placuit gravitate (leves impune natarunt)
    Virtutumque suo pondere mersa jacet.
22. Aug.



[CH1641:166]
AEN HAER SCHILDERIJ, IN MYN BESITT
Nu leeft, mijn’ Oly-verw, nu duert voor langhe jaeren:
Uw schoon oorspronckelick dryft in de silte baren,
Verdreven door de dood, vertroetelt en vermoort,
En door haer’ koude hand in Water-verw gesmoort.
22. Aug.



[CH1641:167]
Kenotavfion
Parce supervacuo manes affligere fletu,
    Quorum nec latet hic umbra, nec ossa jacent.
Vilis erat Divae tellus, in flumine moesto,
    In Terrae lachrimis Anna sepulta fuit.
23. Aug.



[CH1641:168]
IN (ARCIS GENNEPAE) MUNITIONEM DEMOLIENDO INSTITUTAM, AD MILITES
Hoc agedum, si forte capis, vindicta Deorum,
    Hoc me, perdendi turba perita, doce;
Quomodo quam nisi delendo non cepimus, Arcem
    Servandae ratio proxima destruere est?
24. Aug. Offelen.



[CH1641:169]
(SOMNIUM)
Qui cogitando somnio,
Et somniando cogito,
Vel cogitans, vel somnians;
Implexa cogitatio est,
(5) Et intricatum somnium,
Seu somnians, seu cogitans,
An somniando cogitem,
An cogitando somniem.
Offelen. 2. Sept.



[CH1641:170]
(IN MORTEM ANNAE KILLIGREW)
Vanus, ut extinctâ, dolor, et praeposterus, Annâ est:
    Si, quamvis abiit, non obiisse potest.
Credimus extinctam Venerem, si forte per aestum
    Ludere gestivit quo fuit orta salo?
2. Sept.



[CH1641:171]
(IN EANDEM)
Causa fuit cur contemptis pulcherrima terris
    Anna sub illustri Ponte subivit aquas:
Egressura mali victrix ludibria saecli
    Nempe triumphali fornice vecta fuit.
3. Sept.



[CH1641:172]
(IN EANDEM)
Naufrage Pons, Arcus homicidae, jacta maligno
    Omine in infausto flumine laeva strues.
Quid primus mihi cumque dolor dictârit acerbi,
    Annae fata tui criminis esse nego.
(5) Quin Tethy ignosco. Quid, summo gurgite nantem
    Si rapuit? falsa est: credidit esse rosam.
11. Sept. In ’tGoesche diep in anchoris, cum exercitu.



[CH1641:173]
OP DE DOOD VAN VROUW ANNA KILLIGREW
VERDRONCKEN ONDER DE BRUGGE VAN LONDEN DEN 16. IUL. 1641.
Haer Hert was enckel Stael in Eer en Trouw gekloncken,
Haer’ Tuijten enckel Goud, maer die ’t Goud over-bloncken,
    Haer’ Lippen hoogh Corael, elck Oogh een Diamant
    In kassen van Yvoor op ’t silvre Lijf geplant.
(5) Goud, Silver, Diamant, Yvoor, Stael en Coralen,
All Aerde, trock ter Aerd, en socht om ’t seerst te dalen.
    De Ziel, die ’t all alleen vlugg houden kost en vlot,
    Verhongert naer het Brood des Hemels, gingh tot God,
        En luste niet te drincken:
        (10) Hoe sou de romp niet sincken?
    Nu leeft Sij rompeloos; maer Gods gerechticheid
Is Borghe voor het pack van ziel en romp bewesen;
En ’thoofd is opwaert aen, God is tot God geresen,
    Om ziel en romp tot een en bey ter eewigheid
        (15) Het steile pad te wijsen:
        Hoe sou de romp niet rijsen?
Assenedae 20. Sept.



[CH1641:174]
VOOR EEN BOECK AEN IOFF. ANNA ROEMERS VEREERT
De schrijver van dit Boeck, beschrijver van dit blad,
Bad Roemers oudste kind syn’ Leserin te wesen:
En, soo sij ’t schrappen will met een’ doorgaende kladd,
Bekent hij voor de hand het vonnis wel gewesen.
(5) Syn voornaem is een C. syn toenaem is een H.
Syn bijnaem, Eewigh vriend van Anna en Tesselscha.
8. Novemb.



[CH1641:175]
AENDE SNEEW
Droogh water, koele woll, witt roet, gehackte veeren,
Weest welkom boven op mijn besten hoed en kleeren,
Ick sie niet hoemen u met reden haten sou,
Die ons van boven brenght de Warmte met de kou.
17. Dec.


Continue

[CH1642:001]
AEN IOFFR.en ANNA EN TESSELSCHA VISCHERS,
OP SUYCKERPEEN VAN HAER ONTFANGEN
Gesonde Peën,
Ick vatt de reen
Van uw geschenck.
’Tis met een’ wenck
(5) Smaecklick bewesen,
De wortel is soet,
De vrucht moet goed
En heilsaem wesen.
Op eer en deughd
(10) Stond d’eerste vreughd
Van ons verga’eren:
All wat der jaeren
Knoop en gespann
Tot noch daervan
(15) Heeft uyt gegeven,
En by ons leven
Uytgeven moet,
Sal goed en soet
En heilsaem wesen.
(20) Vriendlick paer Weesen,
Dit is ’tbeduydt
Van mijn besluijt
Uyt uwe gaven.
Daer ick, begraven,
(25) En ghij tot stoff
Sult weder keeren,
Sal dese lof
Ons graf vereeren.
Hier leijt C. H.
(30) En Tesselscha,
En Anna, d’eerste;
Die elck om ’tseerste
Met schrift en praet,
Met wensch en daed,
(35) Haer’ vriendschap sloten,
Vriendschap gesproten
Uijt grond en reen
Als Suijckerpeen.
13. Ian.


[CH1642:002]
OP DESELVE GIFT
Ick will ’tgegeven peerd besien tot inden mond:
Iae ’tmonden is ’tniet all, ick will noch dieper vragen:
Wat seght ghij van de Peen? spreeckt, Monden, en spreeckt, Maghen:
Sij tuyghense bey soet-gesonden en gesont.
14. Ian.


[CH1642:003]
AENGEDOOPT MAETSCHAPP TUSCHEN TESSELSCHA EN C. H.
Wel voeld’ ick vander jeughd daer was een dieper grond
Die mij aen Tesselscha oorspronckelick verbond:
Wel tuyghde mij mijn hert, daer was wat meer als Sterren
Dat hem in Tesselschaes de’e twijnen en verwerren.
(5) C. H. hangt TesselsCHa allom, in, aen, en na,
En sonder C. en HA. bestaet geen’ TesselsCHA.
14. Ian.


[CH1642:004]
DE TWEEDE TESSELSCHADE
Is Tessel op het pad na Roomen van Geneven?
    Is d’afgelockte ziel in ’tpoppe-goed verwart?
    Heeft menschen-mijmering bekropen ’thooghe hart?
Heeft Papen duyster licht Gods lichter uyt gedreven?
(5) Is haer welwetenheid in ’t doncker uytgewreven?
    Is in haer dampigh oogh de witte Reden swart,
    Het rechte spoor te slecht, het sachte jock te hard?
Is Roemers Roomens kind? O Roemer, die dit leven,
    Dit slijck gewisselt hebt voor ’teewighe besitt
    (10) Van ’teewighe besien, wat toenaem geeft ghij dit,
Dit schip en goeds verlies, eer ’tancker’ off ontlade?
    Sij soeckt V; maer een mall, een stall-licht leijdt haer miss;
    Haer naeld is ’tnoorden quijt, sy zeilt maer bij de giss.
O min als Tesselscha, o meer als Tessels-schade!
15. Ian.


[CH1642:005]
AD IOANNEM I. F. DEDELIUM THESES DE FIDEICOMMISSIS ET
SCto. TREBELL. DEFENDENTEM [Grieks-]protropê[-Grieks]
Icare, Daedalii fidei commisse Parentis,
Implumi puerum modo qui conamine terram
Radere, sed dumeta citum, similemque volanti
Taedia vexatae docuit superare juventae;
(5) Icare cognatis, non ut fallacibus olim
Ille nec ignotum rapiende per aethera pennis,
Iam fidei commisse tuae maioribus ausis
Erigere: est ubi te prisci consulta Trebelli
Vindicias assertorem, Romanaque poscunt
(10) Iurgia, non canae fidei commissa, patronum.
Eripe telluri totum te, carpe per auras
Aetherium virtutis iter, qua celsior omni
Sidere inauratas ostentat Gloria lauros
Proxima Diis: Indefessi monumenta volatus
(15) Hinc, Pater Aeneas, hinc Patruus abstulit Hector.
    Fallor, an et vano jamnunc molimine raptum
Excito, et hinc frustra generoso pectus honesto
Incocto coeli moneo convexa subire?
Dum loquor, alato nubem penetrasse stupemus
(20) Remigio. Icare, ubi es? quâ te regione requiram?
Haereo. deficiunt oculi, lassataque longo
Intuitu germana acies cum voce fatiscit.
Nec testis, nec praeco sequor. Succurre Batavûm
Progenies generosa Patrum, vestigia si quae
(25) Tanta sequi pennis, non pigro lumine, gestis.
Accipite hanc aliquis cursu quam lampada trado.
Quaero, nec inventu, tantâ stipante coronâ,
Difficilem, cuius fidei super astra canorae
Dedelio dignas fas sit committere laudes.
(30) Iamque adeo, quocumque pedes aut lumina verto,
Apparent varii nantes in gurgite vasto,
Quos ego Maeonios inter feror anser olores.
Nec totus concedo tamen: natet inter olores
Qui [Grieks-]tò[-Grieks], Bonis avibus, calamo meliore volanti
(35) Accinat, affectu nemo potiore loquetur.
22. Ian.


[CH1642:006]
AD PRINCIPEM TEGETE MEA PLUMARIA ALIQUOT NOCTIBUS TECTUM
Sanguinis augusti rivos, pretiosaque Belgae
    Passus es in plumis membra tepere meis.
Redde vicem, Patriae columen, plumisque ministrum
    Frigentem sine te perge fovere tuis.
23. Ian.


[CH1642:007]
DE GESONDE ROOS IN ’TAENSICHT VAN IOFF.W TESSELSCHADE VISCHERS
Waer Tesselscha niet sieck, sij waer niet om genesen.
    Maer ’tis de sieckte niet die van ’tonstoken bloed
    Den purpren naem behoudt: lang heeft haer trotse voet
Die voncken van de jeugd vertreden en verwesen.
(5) Een ongeveinsde vriend heeft suchtende bewesen
    Sijn mededoogend leed in haer’ verstuijckt gemoed;
    En ’theeft haer hert geroert; en all dat schaemte doet
In eerbar’ aderen is in haer’ wang geresen.
    Dat’s d’onverhoedse blos die door haer’ heldre huijt
    (10) Haer tuchtelicke ziel aensienlick meldt en duydt,
En buijten wanhoop stelt: ’tgemoed bestaet te heelen
    Dat syn verstuijcken voelt. O koele, blancke Wee’w,
    Laet niet het hooghe rood uw’ lydsaemheid verveêlen;
De Lijfverw van de Deughd zijn Roosen inde Sneew.
29. Ian.


[CH1642:008]
OP EEN BULTENAERS LANGWYLIGH GEPRAET
Al voeld’ ick Pieter Bult in ’tseggen wat verwarmen,
Syn seggen, hoôpten ick, sal kortjens zijn, als hij:
Maer hoe misrekent en hoe av’rechts was ick blij;
Sijn seggen viel in ’tgaen soo langh schier als syn’ Armen.
ult. (31) Ian.


[CH1642:009]
SUR LE PORTRAICT DE DU MORIJ
La teste que d’un fier esclat
Tu vois gagliardement armée,
Est d’un Ministre : quoy, d’Estat?
Bien plus; d’un ministre d’Armée.
ult. (31) Ian.


[CH1642:010]
IN EFFIGIEM CARD. D. RICHELIJ
Gallica cui soli moles incumbit Atlanti,
    Cuius ab ore, sui nescia, se didicit,
Richelium frustra, Pictor, formare laboras,
    Ni similem faxis os humerosque Deo.
ult. (31) Ian.


[CH1642:011]
IN EFFIGIEM ABRAH. DE MORI, VERBI DIVINI PRAECONIS,
MATRI MISSAM
Auribus hunc oculisque, Parens anus, excipe natum:
    Aurea cum vultu concio missa venit.
Facundo toties quod praecipit ore Batavis
    Dicere et hic mutum crede, Memento Mori.
ult. (31) Ian.


[CH1642:012]
EPITAPHIUM IUVENIS ADVOCATI
Maevius eloquio Patriae prodesse paratus
    Ecce fimus patriam ditat et auget humum.
Triste soloecismi vitium! male declinando,
    Ore quod intendit Maevius, osse facit.
1. Feb.


[CH1642:013]
(POENA SYCOPHANTAE)
Improbus insani scriptor Caecinna libelli,
Contentus paucis lectoribus, in mala tandem
Vincula, contentus paucis lictoribus, ivit.
1. Feb.


[CH1642:014]
IN MOMENTA SUBCISIVA
Amice, non amice, quisquis es, Lector,
Lecture, non lecture quae damus, quae non
Damus (coacti blandulis amicorum
Impulsibus, precibusve, sive mandatis)
(5) Momenta vulgo; parce dentibus, parce
Linguae faventi: non meremur aut illos,
Aut hanc moramur: ecce, quanta sunt, ipsi
Edicimus, monemus, et fatemur, et scimus,
Momenta non ullius esse momenti.
1. Feb.


[CH1642:015]
IN EFFIGIEM FRANC. ARSENII DE SOMMELSDIJCK
Os hominis sublime, cui par Belgica, cui par
    Gallia non genuit, muta tabella refert.
Quam bene conjunctos, quales natura creavit,
    Arsenium pictor reddidit et tacitum.
3. Feb.


[CH1642:016]
IN EFFIGIEM H. GROTII
Quidlibet audendi pictoribus atque poetis
    Copia, ut est hodie, non satis aequa datur.
Restituit patriae Grotium sine crimine pictor:
    Si vel idem Grotius cogitet, ecce reum.
4. Feb.


[CH1642:017]
IN EFFIGIEM GEINII F.
Geiniadae caput impense pretiosa tabella est:
    Quid si Geiniadae sit caput atque manus?
6. Feb.


[CH1642:018]
IN EFFIGIEM GROTIJ. AD PICTOREM
Mille libros unâ retulisti incaute Tabellâ:
    Exiguo tantus venditur aere labor?
Disce quid exponas; ipsa est quae milite coeco
    Rapta Lovestenio Bibliotheca fuit.
6. Feb.


[CH1642:019]
AD CINNAM
Lac, oleum, vinique cados, quos saepe daturum
Pollicitus Cinna est, hactenus ore dedit.
Lentule, quid fugis aut cessas expungere; possis
Forte magis liquidi nominis esse reus?
7. Feb.


[CH1642:020]
[Grieks-]Misógamos[-Grieks]
Flaccus adulando tetricae, mea sola voluptas,
Occinit uxori, eluoties de fornice caldo
Extrahit aut ebria correptum crine popina.
Ergo quid? uxorem pergis me ducere velle,
(5) Intrepidum ne forte trahat sua quemque voluptas?
8. Feb.


[CH1642:021]
Ne sit Amazonidum nimium gravis ira stupori,
    Aut bellatrices conseruisse manus.
Utraque Rhenani multo confusa vapore
    Mercurii Martis credidit esse diem.
9. Feb.


[CH1642:022]
VITAULIUM INAUGURATUM PRID. ID. FEBR : MDCXLII.
Conviva mas et foemina, affines viri,
Frater, Sorores, atque Amici caeteri;
Audite legem quâ daturi praedio
Perenne nomen advocamini meo.
(5) Vitaulium dici volo, Vitaulii
Edico Legislator ut Vitaulio
Sit nomen inter posteros. Vitaulium
Si quis vocare vitet, o Vitaulium,
Quas ille, quas Vitaulio in Vitaulio
(10) Poenas daturus! nempe bis, ter, et quater
Et quinquies, et sexies sextario
Poto, repoto, (semper epoto tamen)
Declinet in Vitauliano sobrius
Vel atrio, vel area, uno stans pede,
(15) Vitaulium, Vitaulii, Vitaulio,
Vitaulium, o Vitaulium, Vitaulio:
Et si quidem vacillet, a Vitaulii
Structore sexies Vitauliariter
Vitauliatum cum Vitauliantibus
(20) Invitus invitetur in Vitaulium.
Par le Marquis de Vitaule. 9. Feb.


[CH1642:023]
(AD BARLAEUM)
Non placuit praestolanti prius esse molesto,
    Quam calamo posset pondus inesse meo.
13. Feb.


[CH1642:024]
(AD AMICUM SECUNDAS NUPTIAS SUADENTEM)
Desine conjugii votum suadere secundi;
    Nolo bonam rursus perdere, nolo malam.
14. Feb.


[CH1642:025]
TABACUM. AENIGMA
Difficile est captu, et facile est, sine dentibus ore
Extractas terrâ coelo committere frondes.
19. Feb.


[CH1642:026]
VAN EEN VERLOOPEN SCHILDER
Ian Kladd heeft doecken en panneelen
Besmeert voor uyterste Iuweelen,
Ter wijcke van een’ harden stoot,
Of Schuddje-beurs, den hoogsten nood.
(5) De Kistemaecker en de Wever,
Vermoeijt van ’t geldeloos gelever,
Vervolghen hem voor doeck en planck
By pleiterij ter schepenbanck.
’T goed gaet ter merckt, en kan niet gellen:
(10) Men tast hem endtlick aen de Vellen;
De Mantel wegh, de Kleeren uijt:
Daer schiet niet over als de huijt:
Noch vindt hij drinckebroers en snollen
Dies’ hem uijt medelijden vollen,
(15) En helpen den verloren man
Sijn leed verdrincken in een’ kan.
Ian Kladd is konstelick verwildert;
Hy heeft sijn selven uyt geschildert.
22. Feb.


[CH1642:027]
EPITHALAMIUM PHYLLIDIS
Phyllidis angustae, famâ fallente, maritus,
Ut pro difficili, qualem timuisse juuabat,
Occurrit vagus et facilis descensus Averni;
O hominum curas, ait, o spes lubrica mundi,
(5) O et foemineis quantum est in rebus inane!
27. Feb.


[CH1642:028]
Molesta virgo est: Maevius viduam duxit,
Et dulce bellum expertus est in expertis.
27. Feb.


[CH1642:029]
Galla viri vires semper velit esse virentes
Galla pia et lepida est: non est mortale quod optat.
28. Feb.


[CH1642:030]
(DE GELLIA)
Gellius invisa nullum de conjuge falso
    Dici crimen ait: Credula res odium est.
1. Mart.


[CH1642:031]
Cras pugnaturo pugili bene vesperi edendum est:
    Qui non est hodie, cras minus aptus erit.
3. Mart.


[CH1642:032]
IMPAR CONJUGIUM
To; Sustinere et Abstinere copulam
Bene copulatis Gellia indignam vocat.
Atque est in aperto causa; saepe, Gellia
Cum sustinere vellet, Aulus abstinet.
3. Mart.


[CH1642:033]
Si sapiat, nec sollicitis diffidat amicis,
    Quos hodie libros Grotius edit, edat.
4. Mart.


[CH1642:034]
AD GALLAM
Cassum, impotentem parcius vexa virum:
Caute et cate Paroemiam, Ne quid nimis,
In ore gestat, Galla, qui nequit nimis.
4. Mart.


[CH1642:035]
AD EANDEM
Galla soloecismum docte facit, et cunctanti
Occinit usque seni, Festina, lente, marito.
4. Mart.


[CH1642:036]
Conclusus niveis in amatae languidus ulnis,
Dormi, dixit amans, non omnia possumus omnes.
Illa facem veneris simulato frigore velans,
Dormi, dixit, Amans, non omnia poscimus omnes.
(5) Sed, quod pelle nequis, pretium lue noctis in aere:
Solve quod oblatum est, haec omnia poscimus omneis.
5. Mart.


[CH1642:037]
AD CHRISTIANULUM, UT TAM SCRIBENDO QUAM LEGENDO SE EXERCEAT
Redde vicem, bene paste puer, nimis illud iniquum est,
    Quod semper nolis edere, semper edas.
5. Mart.


[CH1642:038]
Si bene tornatos Incudi reddere versus
Non properas, Barlaee, vel hoc mihi tradere pensum,
Invalido mihi, forte paras viduo atque poetae,
Nec poenas dare ferra iubes, nec crimine laesae
(5) Majestatis agis quâ laesa est Tessala molem;
Durior incude es, neque tandem dignus amator
Cuius ob ardorem tot in una sede morentur
Majestas et amor Viduae noctesque diesque.
(5 Mart.)


[CH1642:039]
Verstaet ghij ’t, Tesselscha?
Uw aensicht is aen stucken:
Ten minsten leert hier na
Aen beelden niet te bucken.
(5. Mart.)


    U reeden wel gegront,
Hoe wel se schier een graw is,
    Is smaecklijk in mijn mont,
Om dat se nimmer lauw is.

Het snerpent heijl van ons hooch Hoffwycksche Poëet
Behaeght mij echter noch, het sij dan kout off heet.
(Tesselschade).


[CH1642:040]
OP DE DICHTCONST VAN IAN VOS GLASMAKER
De Glasemaeckers hand
Die jonghe lauren plant
Aen ’s Amstels glase plasschen
Die t’sijner on-doot wasschen,
(5) Is dichtend’ soo sij was
In’t dichten van’t Gelas.
Dicht en doorluchtigh waren
Haer ambachts eerste waeren;
Doorluchtigh, dicht, en fijn,
(10) En spiegel-glasigh zijn
Haer’ onvoorsiensche dichten:
Sij spiegelen, sij lichten,
Sij strecken voor een’ Brill.
Men dichte soo men will,
(15) Mij dunckt het beste dicht is
Dat helder, fijn en dicht is.
6. Mart.


[CH1642:041]
IN H. GROTII ANIMADVERSIONES AD CASSANDRI NOTAS
Qui se cumque nigrâ primi caligine victâ
    Romano fortes eripuere luto,
Non indignamur si queis epidermide summâ
    Sordibus elotas non habuere manus.
(5) Vel sero sapuisse Phryges sapientia saeclo
    Major et aeterno digna vel aere fuit.
Illâ Cassandri, Wicelique, Melanchthones illâ,
    Illa Modrevii conditione placent;
Illâ operum, Spalatine senex, sine crimine laudem
    (10) A non ingrata posteritate refers.
Sed veteres e luce nova repetisse tenebras,
    In vomitus prauâ sponte redisse suoos;
Fabellas et decrepiti deliria mundi
    Coelitus incensae substituisse faci;
(15) Vim vero facere, ut falsi confinia tangat
    Mollius, et tacite fiat hic ille color:
Aeneus haec certe: sed, si respiret, Erasmus
    In Grotio, nisi sit ferreus, ista ferat?
19. Mart.


[CH1642:042]
IN ADVENTUM REGINAE MAGNAE BRITANNIAE
Astra soloecismum faciunt; rediere Kalendae
    Ancipitis, Coelo et Sole stupente, Dei.
Dum nocti patet aequa dies, ignota Batavis
    Vere novo fasces aspera Bruma gerit.
(5) Quid? Regina, gravi jam dudum saucia curâ,
    Non te versa times huc quoque fata sequi?
Pone metum, nil prodigii est; non omine laevo
    Torpet inaudito Civis et Aula gelu.
Causa tui stupor est, amor est, et gaudia; quorum
    (10) Ignorant finem singula, cuncta modum.
Concutit ossa stupor, majestatisque verendae
    Relligio? insueta est publicus horror hyems.
Urimur immenso laeti venientis amore?
    Corporis interno summa calore rigent.
(15) Gaudia conferto radiant in pectoris aestu?
    Semineci merito frigore membra tremunt.
Sic vernum, Regina, gelu, sic frigus adustum
    Non dura tecum de regione vehis.
Fallor an aestivis iterum tepet ignibus aether,
    (20) Et faciem in terra, Phoebe, procantis habes?
Ecce vices concussa suas natura resumit:
    Soluitur unda, micant sidera, ridet humus.
Cornua laxato reuocant se pandula neruo;
    Non patitur longas res violenta moras.
(25) Audi, diva parens, non haec sine numine vates
    Effero fortunae congrua verba tuae.
Quo Britones Carolumque tuos in turbine spectas,
    Vltima commoti creditur ira maris.
Rectorem nautasque, ducem sociosque feroces
    (30) Turbida, sed sudo proxima, vexat hyems.
Quod natura, facit populus: de culmine summo
    Illa redit, standi nescia, et ille ruit.
22. Mart.


[CH1642:043]
A. M. RIVET, SUR SES DIALOGUES DE L’INSTITUTION DU PRINCE
Grand Docteur, qui respons à ces belles semonces
Que dicte à ton esprit l’Esprit du Toutpuissant;
Prie, nous t’en prions, que ton Prince croissant,
Comme tu en respons, responde à tes responses.
25. Mart.


[CH1642:044]
PERPETUUM MOBILE
Vana supervacuo maduit sudore mathesis:
    Gallae perpetuum mobile lingua facit.
27 Mart.


[CH1642:045]
OP HEER IANS WOEST GEPREECK
Heer Ian op Stoel praet, preeckt en pleit
Met groot geweld van hals en handen.
Wat hebbjer tegen, Mans-verstanden?
Heer Ian bewijst all wat hij seit.
2. Apr.


[CH1642:046]
AEN BARLAEUS VOOR MIJN’ ROUWE BESTRAFFING OVER
TESSELSCHADES MISS-GELOOVE
Sij neme het soo sij will, mijn’ Weduw’; ’tzij voor baffen,
    Voor baffen als ick spreeck, voor quetsen als ick salv,
    Of mij voor herten-beul, voor argher als Duc d’Alv;
Barlaee, wijser vriend, ick will, ick moetse straffen:
(5) Soo lang haer’ siecken mond soo voddighen, soo laffen,
    Soo vuijlen spijse smaeckt; soo lang sij ’t Roomsche Calf
    Behippelt of bestuijpt, en eert het heel of half,
En heeft myn’ vriendschap niet als Gall en Eeck te schaffen:
    Gesonde Gall, en Eeck die rotte wonden kuijst.
(10) Den oor-boor moet van ’thoofd in ’thert door d’oore booren.
    Sij neme het soo sij will: ick snij wel in een’ puijst,
Daer ’tleven locht vereischt en onder dreight te smooren.
    Het vleijen is een’ gunst van doodelick gerief:
    Ick spaer de roede niet, ick hebb het kind te lief.
9. Apr.


[CH1642:047]
GEEN WIJF
Onse Anne, onse oude hylick-prijster
    Vermaent mij thien mael alle daegh;
Waerom en vraeghje nae geen vrijster?
    Om dat ick nae geen wijf en vraegh.
11. Apr.


[CH1642:048]
GEBED OVER DES HEEREN AVOND-MAEL
Ghij maeckte Water Wijn: dat’s klaer als wijn of water;
    En ’twas een wonder-werck. Ghij noemde Brood uw Lijf,
    En Wijngaerd-sap uw Bloed, en ’twas een tucht-bedrijf
Tot uw’ geheughenis: soo lees ick, en soo staet’er.
(5) Mijn ziel vergaept sich niet aen wat vele eewen later
    De grove gronden leij van eewelick gekijf;
    Wie u ’tmirakel, Heer, of aen-schrijv’ of ontschrijv,
Houd ick voor even boos van opsett en van snater.
    Gunt mij het recht, het slecht, het oud, het all-gemeen,
(10) Het onbemorst gebruijck van wat ghij hebt gesproken;
En dit mirakel toe: O God voor mij gebroken,
    Breeckt nu dit lichaem oock en dese ziel van een.
Neen, neen, verworpen steen, ghij zijt er van gewroken;
Maeckt maer mijn’ Steen tot vleesch, en maer mijn vleesch tot steen.
25. Apr.


[CH1642:049]
VERBINTENISS VAN BESOECK AENDEN HEERE HOOFD
Belove ick onderschreven,
Mits ’tonverlemde leven
Ten legher-einde mij
Te deel beschoren zij,
(5) Dat geen geweld van buijen
Mij ’thooghe Huijs te Muijen
Voorbij sal heeten slaen.
    O buijen, waerje’r aen!
O vier van krijgh en Somer,
(10) Waerje all vier maenden loomer,
En mijn’ beminde schuld
Op ’tscheijen naer vervult!
    Hoe soet is ’t om betalen
Daer ’tschencken is maer halen,
(15) En uytgeef maer ontfang!
    Nu, lijmighe verlangh,
Weest viermael dertich nachten
Uijt alle mijn’ gedachten:
Het onverwacht verblij
(20) Vlieght alle Tij verbij.
    Geschreven inden Haghe,
Ten Iaere, maend en daghe,
Als Henriette quam
Voll ciers van Amsterdam.
23. Maij.


[CH1642:050]
(UYT HET LATIJN VAN OVID. METAM.)
Den Speelman die van verr onnoosel stond en schrapte,
Bespotte Pettalus, en sey, gaet singt de rest
Voor ’tonderaerdsch gespuys: met stack hij toe, en lapte
’Tstael door sijn slincker slaep. hij viel, en trock voor ’tlest
(5) Syn’ doodsche vingeren in ’tsterven langs de luijt,
En streeck’er bij gevall een droevigh liedjen uyt.


[CH1642:051]
VERTROOSTING AEN PIER
Wat lett u, malle Pier, als most het v juyst raecken,
Daer ghij en ick en Ian ons lacchende vermaecken:
    Verheught u van ter zij;
    Ian scheert de geck met mij.
Voorn. 10. Iunij.


[CH1642:052]
LACCHEN
Het lacchen heeft geen weerga, Griet,
    Daer rijmt op, lacchen, niet.
Ibid. 10. Iunij.


[CH1642:053]
LES YVROGNES
Puis qu’à noz nez enluminez
        Et boutonnez
Il ne reste plus guere à teindre:
    Ne trouvez pas estrange, Amiz,
    (5) Apres l’Argent qu’on y a mis,
Que nous nous acheuions de peindre.
A cheval en marchant d’Uden
vers Alphen. 20. Iunij.


[CH1642:054]
UN CRIMINEL SUR L’ESCHELLE
Messieurs, si la rigueur ne cede à la bonté,
Ie suis mal à cheual; estant si mal monté.
Bodberg. ult. (30) Iunij.


[CH1642:055]
MATER FURIS SPURII
Infortunatum mirer me perdere natum?
    In furto natum fama paterque sciunt.
Bodberg. 1. Iuly.


[CH1642:056]
AEN AERT, DE GECK
De man is ’thoofd des wijfs; wat seght ghij, meester Aert.
Mij dunckt uw wijf en is met ’thoofd niet wel bewaert.
Bodberg. 2 Iuly.


[CH1642:057]
IN GROTY AD CASSANDRUM NOTAS
Quem pace praetextum vides librum, lector,
Foris olivâ pulcher, intus impurae
De senticeto vepribus scatet Romae,
Casso labore noxium dolosumque
(5) Ab angue multo gramen et malam cramben
Orbi propinans, nec Lemanidum fultus
Autoritate praeuiâ, nec assensu
Tiberis lutosi, [Grieks-]eirênopoios[-Grieks] utrimque
Damnandus, et probatus improbatusque
(10) Exsibilandus. Magne, degener Groti,
Infauste Belga, nuper exul e terris
Tantum Batavis, nunc, solo magis verso,
Et exul a te, Patriae genitricis
Decor dolorque, veritatis antiquae
(15) Assertor olim, nunc diserte desertor,
Quorsum profundis vana verba, queis possis
Nec Antichristo charus esse, nec Christo?
In Castris Bodbergae 5. Iuly.


[CH1642:058]
IN DIEM II. IUL. QUA REGINA MATER OBIIT. [Grieks-]Sk?[-Grieks]
Quae post Calendas laureata Quintileis
Lux prima fulget, prima lux Poetarum
Barlaee, quantos vidit, ecce, Victores.
Hac Austrius Nassavium Imperatorem,
(5) Hac Cardinalem et Austrium Imperatorem
Nassavius Imperator, ultor Adolphi,
Hac vicit unam Cardinalis Hetruscam
Anum, nec armatus quidem, sed Armandus.
7. Iul. Bodb.


[CH1642:059]
IN CLADEM VESALIENSEM EX ACCENSO PULVERE PYRIO, QUAE
ACCIDIT IV. NON. QUINT. 1642 AD BARLAEUM
Homo destinatus pulueri, de pulvere
Qui pulvis est, in pulverem it per Pulverem.
Barlaee, pulverulente docti pulveris
Olijmpicique Praeses, et Rector bone;
Ne sperne declinationem pulveris
Indoctiorem; magna pars Vesaliae,
Si docta satis scivisset illam, viveret.
In castris Bodbergae 7. Iul.


[CH1642:060]
IN EANDEM
En, fragili grandes animos in corpore gesta:
    Ardeat exiguus pulvis, et umbra sumus.
Ib. (7.) Iul.


[CH1642:061]
UN COMMENSAL DE L’AMOUREUX, VIVANDIER, À UN AUTRE
DE LA PRUDENCE VIVANDIERE
Ie ne suis pas si variable
De changer tous les jours de table,
Et ne sçaurois complaire à deux;
Ne trouvant point d’intelligence
    (5) De la Prudence
    A l’Amoureux.
8. Iul. Bodberg.
Si je meprise vostre table
C’est que la nostre est masle et venerable,
Et en vault deux.
Il n’y a point d’intelligence
De la prudence
A l’amoureux. brief aan Van der Burch


[CH1642:062]
EPITAPHIUM REGINAE MATRIS QUAE OBIIT COLONIAE 2. IUL. 1642.
Regina, Regum Richelique tortoris
Afflicta Mater, hoc recondier passa est
Peregrina saxo. Cardinalis ingrate,
Morsu Parentis viperine destructor,
(5) Quod imperasti pertinacibus flagris
Actum et peractum est. Dum quietis extorri
Nec saeculo nec Orbe copiam indulges,
Exivit Orbe et saeculo: nec est vivam
Qua porro vexes. Mortuae quid injungis?
(10) Ut nempe Coeli limitata cancellis,
Acherunte toto, ut Galliâ, Imperatorem
Ivsti atque iniqui, te sinat frui; sitque
Neronis haec Colonia, illa Agrippinae.
9. Iul. Bodberg.


[CH1642:063]
Hier leit de Rijcke Neel, geluckig al haer leven,
Geluckig bij versterf, geluckig bij de min:
Elck heeft haer om het seerst geschoncken en gegeven,
De vrinden veel voor uyt, de vreemde veel voor in.


[CH1642:064]
EPITAPHIUM REGINAE MATRIS QUAE OBYT COLONIAE 2. IULII
Hetrusca moles, massa carnis regiae,
Florentis Arni lilietis eruta,
Obesa Iusti mater, Iniusti socrus,
Et utroque nuper non minoris Tertii,
(5) Elapsa amicis hostibusque, nunc salo
Iactata, nunc solo, omnium Deûm pila,
Hac ossa tandem, lassa, et infelicium
Satur dierum, condier, nolens volens,
Tellure sivi. Si rogatis, Posteri,
(10) Quid esse causae dixerim? nisi sic meae
Placuisse sorti praesidentibus Fabris;
Placuisse subversoribus meo-suis;
Qui poenitendi infamiam, et magno domi
Sub Rege Atlanti fidere, ac laete regi,
(15) Quam nec foris regere aut regi, quam vertere
Solum quotannis, aut fugari, liberis
Nepotibusque sarcinam, quid amplius?
Calamitate durius quâvis rati,
Secunda turbantes malis, bona tristibus,
(20) Stupore cuncta et imperitiâ sibi
Carâ, mihi carissimâ dementiâ,
Ut ante de Lutetia Luctetiam
Mihi meisque, nunc meis tristem et mihi
Fecere de Colonia metropolim.
Bodberg. in castris 12. Iul.


[CH1642:065]
AD CARDINALEM
Fracta malis, fracta exiliis et semper iniquâ
    Sorte, trium Regum mortua Mater adest.
Ne treme ad augustos cineres, innoxia Gallis,
    Nec jam Richeliis Urna timenda venit.
(5) Non Luparae hospitium, non aurea Lutzemburgi
    Marmora, non Belli-fontis anhelat aquas.
Hoc supplex, Armande, rogat; sine Regia membra,
    Quo non sivisti stare, jacere solo.
14. Iul. Bodberg.


[CH1642:066]
E TUMULO
Ecce bonam Matrem: quae te quod es una creavi,
    Impium et ingratum, Richeli, et hic recreo.
15. Iul. Bodbergh.
In tumulum Reginae titel klad


[CH1642:067]
STATUS GERMANIAE 1642 IULIO
Ni favet Hatsveldus, direpta Colonia Francis
    Interit, aut Suecis Austria vasta jacet.
Eligat Elector, primus velit ipse perire,
    An deceat primas Caesaris esse vices.
Bodberg. 15. Iul.


[CH1642:068]
AD BARLAEUM
Qui legis haec, jam Torque gravis, jam fulgide gemmâ
    Richelii, verbis dissona verba tuis,
Magne vir, Aonidum Primas, et Apollo Batave,
    Invidiae causam ne tibi crede dari.
(5) Ille det invidiae causam et non simplicis irae,
    Praemia qui meritis aucupet aequa tuis.
Ludere Magnates libuit, queis forte parentem
    Naturam memor es ludificasse modis.
Scilicet, ut fluxae facies mutabilis aulae est,
    (10) Hic Proceres, illic quod meteora, voco.
Nec sequor ant Torquem, aut lapides Oriente petitos:
    Saxa mihi, et restim debita dona scio.
16. Iul.


[CH1642:069]
PRO REGE
Ignosce, magnae Matris umbra, non diro
Non dura Nato; si quid est, ut est, culpae
Atrocioris, quodque nec lavet pontus,
Nec terra condat: ecce, Purpurae pravis
(5) Dum parricidae nutibus regit Sceptrum,
Suique non bonum Ducem, facit Regni,
Plus in die quam septies cadit Iustus
Bodb. 19. Iul.


[CH1642:070]
Ut quis quiescat hic scias, hoc est opus
Aenigma solvas, Hospes, aut saxum leues.
[Grieks-]Entaûtha keîtai ho toû bíou Nassabíou
Tò pálai kalòn katepóntis’ en tôi mê Kalôi.[-Grieks]
Ibid. 19. Iul.


[CH1642:071]
UN PRISONNIER
A l’Ambre à la Civette, amiz
Voyez vous pas ou l’on m’a mis.
Il faut grand nombre de pastille
Au mauvais air de la Bastille.
20. Iul. Bodb.


[CH1642:072]
REUS IN ARTICULO SUSPENDIJ
Quid? nocte totâ supplici jejunio
Precibusque lassum desilire cogitis?
Praecede, restim qui choreae ductas, aut
Me trude, tortor; nemo saltat sobrius.
20. Iul. Bodberg.


[CH1642:073]
Spiritus insomni lethargo cessit; Amici
    Quid ploratis? adhuc dormio, non obii.
21. Iul. Ibid.


[CH1642:074]
EPITAPHIUM WILHELMI COMITIS NASSAVIJ QUI OBIIT
ORSOVIAE 17. IUL. 1642.
Vespera par luci mediae est; insomnia vitae
    Somnia finivit somniculosa dies.
O me, sere sopor, properasses ante Calôae
    Naufragium infami praeripuisse luto!
(5) Nassavio poterat stellas adiisse volatu,
    Quae mea nunc illis gloria reptat aquis.
22. Iul. Bodb.


[CH1642:075]
IN GROTII AD CASSANDRUM NOTAS
Livor et aerugo procul est; sed cogimur olim
    [Grieks-]Semnológou,[-Grieks] Groti, dicere [Grieks-]spermológon.[-Grieks]
Bodb. 22. Iul.


[CH1642:076]
IN EFFIGIEM CARDINALIS RICHELII,
IN ADVERSA PARTE NUMMI REGII
Vanus honor onus est, Armande, nec omine nullo:
    A facie facies Regia versa tuâ est.
Bodberg. 22. Iul.


[CH1642:077]
RHIJNGRAVIUS DEFUNCTO COMITI WILHELMO
IN PRAEFECTURA SLUSAE SUBROGATUS
Wilhelmum teretem sequitur longurio Magnus:
    Nempe quasi dicas [Grieks-]Iôta makron t’ O mikron.[-Grieks]
Bodb. 22. Iul.


[CH1642:078]
IN FUNDUM AEDI SACRAE VOTUM
Soli Domino sit gloria, et Domino soli,
Qui gloriam soli solo Domino dedit.
Bodb. 22. Iul.


[CH1642:079]
IN POEMATA DOCTISSIMI N. N. QUAE INSCRIPSIT, OTIA
Ut sua tam docto tribuam praeconia libro,
Vatum, dico, deus nobis haec otia fecit.
Bodb. 22. Iul..


[CH1642:080]
NANUS AD GIGANTEM
Animata rupes, pugnifer
Immense, formidabilis
Colosse qui, quod est Deum,
Mortalibus tanquam pilis
(5) Utare vel crepitaculis;
Si qua orta controversia est,
Quam pertinaci, quod soles,
Sic urgeas conamine
Ut vincier victus neges:
(10) Ne gloriare de mea,
Quam falso praefers, laurea.
Non cedo rationum viribus,
Cedo rationi virium.
Bodb. 23. Iul.


[CH1642:081]
AD AMICUM PRODIGUM RURI REPENTE FRUGI FACTUM
Tarde agricultor, non reparatur brevi
Adulta rei calamitas compendio.
Non reddet agellus quod liguritum est domi.
In urbe dudum perditi peculii
(5) In Fundo, amice, sera parsimonia est.
Bodb. 23. Iul.


[CH1642:082]
IN HISPANOS
[Grieks-]Spanía[-Grieks] Graecis optime insolentia est:
Hispania nil regnat insolentius.
Bodberg. 24. Iul.


[CH1642:083]
COMES GUILHELMUS NASSOVIUS ORSOVIO ELATUS. AD UXOREM
Quid mê, dura, meum privas, Christina, trophaeum?
    Debuit Orsovium condere Nassovium.
Ibid. 24 Iul.


[CH1642:084]
IN COMITEM DE GUEBRIAN
Quam laete videas Heroëm, maxime Saxo,
    Tam bene relliquias [Grieks-]tónge briônta[-Grieks] tuas!
Ibid. 24. Iul.


[CH1642:085]
AD GALLAM [Grieks-]tèn a áèton[-Grieks]
Improba, quae miserum totâ me nocte fatigas,
    Disce [Grieks-]sofoû[-Grieks] monitum, Galla, quousque eadem?
Ib. 24. Iul.


[CH1642:086]
POETAS MALE VATES DICI
Quis furor est vel praeteriti vel gnara futuri
    Vana poetarum credere Iudicia,
Quos, qui veridicus mihi sit, non audeat ullus
    Vel de praesenti dicere veridicos?
Ib. 24. Iul.


[CH1642:087]
Populum nec amo, nec negligo;
Cum plebe nil negotii est.
Ib. 25. Iul.


[CH1642:088]
DEBITORES IN CARCERE
In aere dudum, nuper in ferro sumus:
    Qui solvier vult, solvito.
Ib. 25. Iul.


[CH1642:089]
(AD SENESCENTEM AMICUM, UT LITERIS INCUMBAT)
Si stadium nequeas, studium decurrere tenta:
    Coepisti canos mittere, mitte canes.
Ib. 25. Iul.


[CH1642:090]
AGGERES DAMNOSI
Aggere conclusos quisquis possederit agros,
    Aggere, perpetuo qui sibi dicat habet.
Bodb. 25. Iul.


[CH1642:091]
WIJFS
All die om trouwen denckt, verstaet den aerd der Wijven;
Wilt staen, sij willen wegh; wilt gaen, sij willen blijven.
Bodberg. 25. Iul.


[CH1642:092]
NOCH
Een wijf is als een’ memm, sij laet sich eerst bewegen,
En buijght wat voor den man; maer rijst’er strack weer tegen.
Ibid. (25). Iul.


[CH1642:093]
AD REGEM M. BRITANNIAE
Viribus impar lamento te ulciscere, Regum
Optime; vos par lamento miserabile fatum
Destinat, et par lamentum nato atque nepoti.
Olim.


[CH1642:094]
AD MUDAM SUB HOOFDIO PRAEFECTO
Facunda nunc Heroë, Muda, facundo;
Serva pretiosi verticis diu canos:
Hoc lumine capta si semel sies, doctis
Dicere coeca, doctioribus Muta.
Bodberg. 25. Iul.


[CH1642:095]
DESORDRE
Tam sacra Romae res fuit triumphatrici
Divinus Ordo, ut ordini quod oppostum est
Nec nominari siverit suis verbis,
Ab Hellade primum docta [Grieks-]tên ataxían.[-Grieks]
Bodb. 25. Iul.


[CH1642:096]
IN FUNEBRES MAGNATUM POMPAS
O vanitatum vanitas [Grieks-]tôn en télei![-Grieks]
Ut vita fumus, funus ipsum fumus est.
Ibid. 25. Iul.


[CH1642:097]
CRAFTO COMES NASSAVIUS SARBRUCKENSIS CAROLINAE
NASSAVIAE SPONSUS ORSOVIO CUM DESTINATO SOCERO ELATUS,
HEUSDAE UNA SEPELIENDUS
Spes fulgidae mortalium,
Quam fumus estis et vapor!
Vivae parabam Filiae,
Concumbo Patri mortuo.
Bodberg. 25. Iul.


[CH1642:098]
SACERDOS VAPULANS
Verbisque verberibusque multatus malis
Cur se sacerdos negligat defendere
Vel vindicare, rogatus, aut linguâ aut manu,
[Grieks-]Ou, fêsi, dei machesthai anthrôpon theou.[-Grieks]
Ib. 25. Iul.


[CH1642:099]
FUGA TEMPORIS
Quanto virili tempore
Felicior puertia est!
Qui voluier visi, volant,
Qui repere quondam, nunc rapi
(5) Videntur, et mali dies,
Prae semper illis optimis:
Anni fuerunt aurei,
Nunc ferrei sunt annuli.
Ibid. 26. Iul.


[CH1642:100]
AD REGINAM ANGLIAE
Finis opus, Caroli conjux animosa, coronat:
Sed cave sis, hoc posset opus finire coronam.
Bodb. 26. Iul.


[CH1642:101]
(DE MULIERE FURACI)
Intolerabilius nihil est quam foemina dives,
Nescio quis quando veterum de conjuge dixit.
Belga scio paucis haec qui vernacula fecit,
Cui quod habet furto rapit et male prodigit uxor,
(5) Intolerabilius nihil est quam foemina Dieveg.
Ibid. 26. Iul.


[CH1642:102]
A UNE VEFUE EN SECONDES NOPCES
Belle vefue, en humeur,
Iadis si glorieuse,
As tu perdu le coeur
D’estre victorieuse,
(5) Dans le proces d’honneur,
De ta partie honteuse?
26. Iul.


[CH1642:103]
A UN VIELLARD AMOUREUX, AJUSTÉ D’UN TOUR DE CHEVEUX
Pour amuser une maistresse,
Qui faict la mouë à ta viellesse,
Tu t’es paré des cheveux morts
De quelque miserable corps
(5) Levé de terre en meteore;
Et tu crois qu’elle t’en adore,
Qui t’en abhorre d’autant plus,
Et dit que les fraix superfluz
De ta coiffure mal bastie
(10) Luy gelent toute son envie.
L’aâge, le Barbier et l’Amour
T’ont faict chascun un mauvais tour.
Bodb. 26. Iul.


[CH1642:104]
EEN LEGGEND LEGHER
Men magh het wel terecht den naem van, Legher, geven.
Die hier wat heeft te doen en kost niet legher leven.
Bodberg in castr. 26. Iul.


[CH1642:105]
MARECHAL DE GUEBRIAN
De Spagnaert kent den man;
Hy noemt hem Geef vrij an.
Ib. 26. Iul.


[CH1642:106]
OP GIJS
Gijs, grage Gijs noemt alle Cocks sijn maegschapp:
    Dat loof ick wel; om ’t maegh-schapp.
Ib. 26. Iul.


[CH1642:107]
C. DE R.
Met reden heet hy Cardinal;
Hij thoont sich voll qua aerd in all.
Ib. 26. Iul.


[CH1642:108]
IN NUMMUM QUI AB UNA PARTE REGIS FACIEM PRAEFERT,
AB ALTERA CARDINALIS
Quod Caesaris est hoc Caesari jubeor dare;
Quod Caesaris est et subditi, cui dabo?
Ib. 27. Iul.


[CH1642:109]
IN EUNDEM
Dimidium caput immerito das, Gallia, Iusto:
    Dimidii Regis non obit ille vicem.
Ib. 27. Iul.


[CH1642:110]
MIS-SCHILDERDE GELIEVEN
T en is geen wonder, Lief, men kant seer wel bezeffen,
Hoe ’tkomt dat Mierevelt noch u noch mij kan treffen.
Hij schilder’ hoe hij will, hij sal noijt meester zijn
Van sulcken Sonn als ghij, van sulcken vlam als mijn’.
Ib. 27. Iul.


[CH1642:111]
OP EEN PAEP TUSCHEN DEN PREECKSTOEL EN SYN’ SITPLAETS INDE
KERCK BEGRAVEN
    Hier stond de beest,
    Daer sat hij meest,
Thuijs op sijn bedde quam de dood heer Ian verraschen:
Hier leit hij tuschen d’een en d’ander stoel in d’asschen.
Ib. 27. Iul.


[CH1642:112]
AEN EEN BEDORVEN KINDS VADER
Uw lichte soon, die noijt en docht,
Verteert by hoopen, dagh op dagh:
Ick weet niet waer hij ’tlaten magh,
Maer weet Wel waer ghij ’tlaten mocht.
Ibid. 27. Iulij.


[CH1642:113]
SUR LE NOUVEAU TESTAMENT
Si le moindre raijon de ce beau liure picque,
C’est qu’il part du parfaict miroir parabolique.
Bodb. 27. Iul.


[CH1642:114]
LES ANGLOIZ 1642.
Sainct d’Israel, à qui nostre douleur s’adresse,
Le Roij qui nous defend n’a force nij adresse.
Ibid. 27. Iul.


[CH1642:115]
D’UN PENDU
Le Roy est liberal plus qu’on ne luij demande;
Prié par un maraut pour une Pension,
Il l’envoye à la Greue, et par breuet commande
Qu’on luy donne de plus une sus-pension.
Ibid. 27. Iul.


[CH1642:116]
KLEED EN MAN
De Snijders winckel en het Hof
Staen strijdigh om den hoogsten lof.
Wie dunckt u dat van tween de beste konste kan?
Daer maeckt de man het kleed, hier maeckt het kleed den man.
Ibid. 28. Iul.


[CH1642:117]
LE JOUËUR RUINÉ
Par un courtois mal entendu
Vous me plaignez le dueil de ce qui ne peut estre.
Ce n’est pas mon argent, il a trouué son maistre,
C’est moij mesme qui suis perdu.
Ib. 28. Iul.


[CH1642:118]
UN ALCHIMIJSTE TAILLÉ DE LA PIERRE
Le Chimique est gueri d’une pierre fatale;
Belle cure, à la verité!
Mais ce n’est pas la principale:
Il aura plus de charité
(5) Qui le voudra guerir de la Philosophale.
Ib. 28. Iul.


[CH1642:119]
D’UNE DAME QUI CHANTE EN PERFECTION
Qu’elle sçait de beaux Airs, quelle en dit, qu’elle en chante!
Il est vraij qu’elle enchante.
Ib. 28. Iul.


[CH1642:120]
AD BARLAEUM [Grieks-]paraítêsis[-Grieks]
Ignosce duro carmini, nec aureis,
Sed aeneis et ferreis argutiis.
Plus Martis est quam Mercurî, quâ prodeunt,
Barlaee, quas prodi vides ineptias,
(5) De civitate, qua casae sunt atria,
Ovile lectus, horreum triclinia;
Tibicen udis mane, sero flatibus
Et nocte vexat, arma tundunt et sclopi
Scribentis aurem, quodque mireris magis,
(10) Muti et sepulti non gemunt vituli, boant,
Fornix, popina, (quam propinam dixeris)
Leno lupaeque, Bacchus et paucis Ceres
Coëmpta nummis, ungulae, hinnitus, rotae,
Auriga, agaso, calo, lixa, mulio,
(15) Rixae, duellum, sors, fritillus, alea,
Styx universa, tota Ditis regia,
Franco loquace loquacior miles Brito,
Et Hassus et insolentior Guebrianicus,
Castrensis assiduus labor, negotium
(20) Perenne, vatem lancinant miseris modis.
Iam quem, quies et otium quanti siet,
Barlaee, vati, non fugit, dic, obsecro,
Qui possit esse tam feris natalibus
Epigramma Martiale Martialicum?
Bodberg in castris 28. Iul.


[CH1642:121]
CONSTANTINI HUGENI À ZUYLICHEM AD DUISBURGAM,
GERARDI MERCATORIS URBEM NATALEM [Grieks-]paráklêsis[-Grieks]
Duisburga mercimoniis olim frequens
Nunc vasta bello et orba cive Civitas
Cessa dolere nominis domi ac foris
Laudem sepultam, Mercurîque artes bonas
(5) Marti subactas: Civis unicus probe
Haec damna pensat; ecce qui superstite
Calamitati publicae et patriae rogo
Famâ perennis, mille mercatoribus
Major, tuetur asseritque posthumam
(10) Mercator unus Teutoburgi gloriam.
Bodb. in castris 2. Iul.


[CH1642:122]
EPITAPHIUM
Quisquis ades, frustra metuis ne forte sepulto
Sit Mercatori tantula terra gravis.
Omnis terra viro leuis est qui tota quod usquam
Terrarum est humeris pondera gessit Atlas.
Ib. 30. Iul.


[CH1642:123]
(SIMILES LABRIS LACTUCAE)
Lactucas oleo graves et acri
Submersas domini vorant aceto.
Lactucas pueri nec acri aceto
Nec tinctas oleo vorare docti
(5) Vellent perpetuo illud esse verum,
Lactucas similes habere labra.
Bodb. ult. (31) Iul.


[CH1642:124]
AD AVARUM
Si plus bono sit optimum,
Et omne magno maximum,
Quid munus usque novum dari,
Nunquam petis nouissimum?
Ib. ult. (31) Iul.


[CH1642:125]
AD CANDIDATUM JURIS
Quas discis, studiose, vel ipso nomine Leges
Hoc te perpetuo crede monere; leges.
Ib. ult. (31) Iul.


[CH1642:126]
IANS VREDE-MAEL
Ian, sijner vijanden en aller onvré satt,
Heefts’ eens gesamentlick by een te gast gehadt,
En heeftse duijvels-brood, dat lecker mall, gegeven:
Nu ister Peis, en all vergeten en vergeven.
Bodb. in castris. 2. Aug.


[CH1642:127]
A UN AMIJ AMOUREUX, GUERI D’UNE INFLAMMATION AU BRAS
Puis que ce bras gueri, et ce charbon esteint
Te promettent la vie et tes forces parfaictes;
Garde d’en abuser ; et tes folies faictes
T’apprennent, que, qui trop embrasse, mal estreint.
Bodberg. in castr. 2. Aug.


[CH1642:128]
OP HET GRAF VAN EEN OUD SOLDAET
Hier leit een Hopman doodt,
Gestorven naeckt en bloot
Van middelen en krachten,
Van wachten, wachten, wachten
(5) En van hem niet te wachten.
Ib. 2. Aug.


[CH1642:129]
OP HET GRAF VAN IAN CANUIJT, EEN DRONCKEN BROUWERS SOON
De Ionge Ian Can-uijt leit onder desen sarck:
Weest niet te seer verwondert:
All was hy jong en starck,
Hij was een Hopp-mans soon, en Hopp-man over hondert.
Ib. 2. Aug.


[CH1642:130]
IN MORTEM AULI EBRIOSI
Non cessit Aulus ebrius Cijnico seni:
Ut vixit ille, vixit hic, in dolio.
Ib. 2. Aug.


[CH1642:131]
AD AMICUM IUVENEM AB INFLAMMATIONE BRACHIJ SANATUM
Amplexatrici sanatus es, Euchijme, membro:
Hac se proripuit parte vetusta lues.
Qui tam praecipiti raptum discrimine soluit,
Parcius amplecti crede monere Deum.
Ib. 2. Aug.


[CH1642:132]
AEGER [Grieks-]en aphedrôni[-Grieks]
Agnosco Purgatorium nolens volens,
Agnosco poenis Inferûm, totâ Styge,
Acherunte toto saevius. vultis probem?
Praesto cacata chartula est, quae, quod diu
(5) Cacata Romae charta non fecit, facit.
Ades, Galene doctor, et senex Coë,
Utroque praeside putidam tueor thesin.
    O tristis intestina coli tormina,
O barbarum Rha, et Senna flatulentior,
(10) Et, horror ipse, Soccotrina, et Psyllium,
Et Sarcocolla, et Peplium, et Terebynthina,
Et Agarice, et Colocynthis, et Fumaria, et
Euphorbium et Hermodactyli, et tu, turbidum
Turbith, Sagapenum, Carthamum, tu, Absynthium,
(15) Et Cassia et Scammonia, et tergens Cremor,
Asarumque, Manna et Ceterach, et caeterae
Erynnidum, Proserpinae, Ditis dapes,
Ana unciis, ana scrupulis, ana granulis
Quae tam feralem viscerum discordiam
(20) Aegro cientes, me medendo occiditis,
Purgando me spurcatis intus et foris;
Vos esse Purgatorium nolens volens,
Vos nauseando, vos cacando, vos [Grieks-]kakòn[-Grieks]
Purgando Purgatorium dico, voco.
(25) De caetero securus omni, pernego,
Si non sit istud, omne Purgatorium.
Bodberg. in castr. 2. Aug.


[CH1642:133]
OP EEN’ LEELICKE AENDE KINDERPOCKEN
Of oud, of jong, of rijck, of bloote,
Met Pocken moeter elck eens aen;
Sy was te leelick voor de groote,
De kleine kost sij niet ontgaen.
Ib. 3. Aug.


[CH1642:134]
IN PUELLAM DORMIENTEM
Dormire mors, mors somnus est.
Si dormit haec nec mortua est,
Non dormit haec, sed mortua est.
Ib. 3. Aug.


[CH1642:135]
(DE COTTA)
Longa viri sapientis, ait, vel inutilis ira est:
    Quod sic Cotta probat: Ira breuis, furor est.
Ib. 4. Aug.


[CH1642:136]
(DE GELLIA)
Nitimur in vetitum: gravis hactenus impostura est:
    Imponi gaudet Gellia saepe sibi.
Ib. 4. Aug.


[CH1642:137]
DE COTTA
Bonum, mehercle, nomen est: ludibrium
Pari repensat protinus ludibrio.
Debere nulli Cotta vult ludibrium.
Ib. 4. Aug.


[CH1642:138]
AD PHIJLLIDA th;n ajkivnhton. DE PERPETUO MOBILI
Quousque motus vana perpetui doctos
Indago lassat? cuncta perpetuo versat
Natura motu, cuncta sors; ruit Coelum
Et Astra Coeli, et Unda perpetuo motu.
(5) Frustra, quod est ubique, ubique mendici
Ab arte poscunt. dignius gravi curâ,
Stupore docto dignius sit inventum,
Immota, nec vel arte mobilis moles.
Et, heu, reperta est, et meo quidem damno
(10) Immota perstat: nempe perpetuum, Phylli,
Immobile, obstinata, pertinax Phylli.
Bodberg. 5. Aug.


[CH1642:139]
IN TABULAM PERCELLI PICTORIS uJdropoiou’ EXCELLENTISSIMI
Fabula Pegasei si non est Fontis origo,
Fabellis hodie vilior historia est.
Aspice quam Batavae dispar vetus ungula dextrae
Exiguas ictu vivere fecit aquas.
(5) Attigit hanc leuiter telam Percellus, et alti
Fluminis et salsi prodijt unda maris.
Ib. 5. Aug.


[CH1642:140]
AD. D. FRANCISCUM DE MELOS EXERCITUS HISPANI DUCEM
Lusitane Melos, qui melos triumphale,
Tyro imperandi forte, forte vincendi,
Successibus non usquequaque tuis cantas,
Ne gloriosus splendidae nimis fide.
(5) Primaeque sorti: vitrea est, et infida;
Nec mox Batauos vincere est, quod est Gallos.
Quod si reuersus metiare nunc horum,
Vel victor, hastas, saepe, saepe victrices,
Est qui volantem praepeti fugâ, Melos,
(10) Docere possit Pegaseïum melos.
Bodb. 6. Aug.


[CH1642:141]
NAUTA IN PROCINCTU, VENTO SECUNDO
Navita de ventis quis flaret saepe rogatus,
Iam lacessitus tot quaesitoribus, Eurus,
Eurus et hic, inquit, (crepitu de ventre soluto,
Quale Iouis tonitru est) tandem conscendite, turba
(5) Vectorum; qui se mecum commiserit undae,
Quidquid erit, poterit vento gaudere secundo.
Bodb. 6. Aug.


[CH1642:142]
EEN VALSCH MUNTER IN SCHILDERIJ GEHANGEN
Dewijl het Schepenen belieft heeft in haer zetel,
Hier hangh ick en verstijf in d’olie op een’ planck;
Wat nood is’t? beter hier bevrosen jaeren langh,
Dan een warm’ uer gedoyt in een’ besmeerden ketel.
Bodb. 6. Aug.


[CH1642:143]
RECEPTE
Die inder sieckten baren
Altoos wilt spoedigh varen,
Voor allen dit besint,
Voorwind is achter wind.
Bodb. 6. Aug.


[CH1642:144]
IN PICTURAM INCENDIJ
Non stupeo viuas oleum producere flammas:
Tela sed his quod non ardeat, hoc stupeo.
Ib. 6. Aug.


[CH1642:145]
MEDECINE
Contre tous maux la meilleure recepte
C’est peu de mise, et beaucoup de recepte.
Ib. 6. Aug.


[CH1642:146]
IANS WIJF UYTGESCHILDERT
Ian wouw dat elck syn schrale wijf beloegh,
En vraegde staegh, hoe komt de prij soo magher?
Nu s’uytgeschildert is vraeght sy den vrager,
Dit ’s olie-verw, is ’tnoch niet vett genoegh?
Ib. 6. Aug.


[CH1642:147]
DESES DE LECTO
Quam Lecti Lecto lecte data vocula quadrat!
Nil Lecto, Lector, lectius esse potest.
Bodb. 7. Aug.


[CH1642:148]
AD SPONSUM
Rebus angustis animosus atque
Fortis appare; sapienter idem
Subtrahes ventri nimium secundo
Turgida membra.
Bodb. 7. Aug.


[CH1642:149]
(LECTUS AMICAE)
Scande thorum dominae: si non fandi atque nefandi
Mollia sunt ishaec tempora, nulla dabit.
Bodb. 7. Aug.


[CH1642:150]
Auara Galla est, Pene quae sestertio
Contenta nuper, unius nunc literae
Mutatione postulat sestertia.
Esto quidem: sed unius si literae
(5) Mutationem rursus inducat novam?
Iam fit decies, jam centies sestertiûm.
Bodb. 7. Aug.


AD ZULECHEMI DOMINUM
Dum Richeli audaci fastigia concutis ausu,
Et summum mordes, acer Amice, ducem,
Te possum bilemque pati. si Purpura peccat,
Si te, vel Grandi Iudice, prava facit;
(5) Me sibi devinxit meritis, dum munera mittit
Fulgida et Eoas sufficit unus opes.
Vivat Purpura donatrix. benedicere nostrum est,
Nec, bene cui fecit, fas mala velle loqui.
E tumulo per te Armandum Medicaea lacessat.
(10) Praestitit hanc, Regem quam perijsse suum.
E tumulo Armando Mariae maledicite manes,
Forte meo vivet carmine post tumulum.
Non tua sunt, male quae loqueris. non nostra, benigne
Quae loquor. haec loquitur Gallia, Gasto prius.
C. B(arlaeus).


[CH1642:151]
VAN SUFFE IAN
Ian Suff doet met sijn hoofd
Meer dan hij in syn’ jeughd met bey syn’ voeten de.
Wie hadd dat oijt gelooft ?
’Thoofd en ’tverstand staet still, en Ian Suff loopter me.
Bodb. 8. Aug.


[CH1642:152]
Sou malle Maey de nacht vervelen?
Daer moster meer als een me spelen.
Ib. 8. Aug.


[CH1642:153]
IAN EN GRIET
Wel, Griet, sal ’t nummer zijn? seij Ian,
Ick doe soo trouw all wat ick kan,
Ick hebb je nouw soo lang as vriend
In alle nedrigheit gedient,
(5) En dien je noch. ’T is waer, sey Griet,
Ie dientme, maer je dient me niet.
Ib. 8. Aug.


[CH1642:154]
WATERSUCHTIGHE IAN KINDERLOOS
Ian heeft een’ dicken buijck, en gaeter over quijnen,
Tot dat hij sal verdwijnen:
Anne heeft een platten buijck, en wenschte dat hij rond,
Als Ian syn, trommel, stond.
(5) Noch kijvens’ altyd schier,
Sij krabbelt hem, hij slaet’er;
Sij tieren nacht en dagh, en ’thijlick heeft geen’ tier.
De reden is bekent; want Ian die sterft aen ’twater,
En Anne sterft aen ’tvier.
Bodberg. 8. Aug.


[CH1642:155]
La difference est grande entre un bon Officier,
En qui le General se puisse bien fier,
Et le fol qui ne faict que s’en parer: en somme,
Si l’homme faict la charge, ou si la charge faict l’homme.
Ib. 8. Aug.


[CH1642:156]
VAN IAN EN TRIJN
Trijn light Jan in sijn hooft by daghen en by nachten;
Trijn light hem op sijn’ tongh, Trijn light in sijn’ gedachten;
Trijn light hem in sijn wegh in ’t slapen altemet;
Trijn light hem allesins, behalven in sijn bed.


[CH1642:157]
(DE GALLO ET GELLIA)
Gallus ab inflato moribundus ventre laborat,
De non inflato Gellia ventre dolet.
Ne mirare domum jugi fervere querelâ;
Scilicet igne perit Gellia, Gallus aquâ.
Bodb. 9. Aug.


[CH1642:158]
LAUS I. VALLENSIS MEDICI, CUM IN FAMULI MEI ACUTISSIMO
MORBO INGENUE SE FATERETUR ajporei’n
Vallensis, optimus medentium senum
Doctissimusque septuagenarius,
Vocatus ad morbi noui miraculum,
Cuiusque causas ipse nec penetrat satis,
(5) Nec esse cuivis aestimat penetrabiles,
Fatetur artem, quâ quadraginta super
Excelluit annos, huic medelae non parem
His aestuare, his haesitare angustijs.
Hoc est senem peritum, et esse virum bonum,
(10) Hoc est foris et intus esse candidum.
Ib. 10. Ang.


[CH1642:159]
FALSAE MONETAE CUSOR
Qui me perdiderit ferventi Praetor aheno,
Nôrit non oleum perdere, non operam.
Ib. 10. Aug.


[CH1642:160]
HAGA
Non diffitemur, hospes, Haga pagus est;
Sed ipsa Pagi Civitas, suburbia.
Ib. 10. Aug.


[CH1642:161]
EADEM
Pagus eram, sed cura facit me Principis Urbem:
Quid? Comitis nunc, an Principis Haga vocer?
Quos habui Pagus, Comites abiere vetusti:
Principis esse volo; non habeo comitem.
Ib. 10. Aug.


[CH1642:162]
KEES EN SYN WIJF
Kees beuckt sijn wijf dik en dun, nae haer wercken;
En seit, een Tang past heel wel op een vercken.
Ib. 10. Aug.


[CH1642:163]
VOOR CLAES
Wat quelt ghij Claes, den vromen man ?
Hij will, en kan u niet betalen;
En is geen schelm ; waer soud hij ’t halen?
Een schelm die meer doet als hij kan.
Bodberg. 10. Aug.


[CH1642:164]
(VAN GOEDE TEUN)
Teun heeft een’ maeghd getrouwt, en laets’ altoos soo blijven;
Om offs’ hem mocht bekijven.
Want die will wesen wel bemint
Laet alle dingen soo hij ’tvindt.
Ib. 10. Aug.


[CH1642:165]
TE LAND
Laetse bij quaed weder vaeren,
Die noijt vande ree en waeren;
Luyden wijs van wedervaren
Sullen niet licht weder varen.
Bodb. 11. Aug.


[CH1642:166]
Ian schickt sich wel in zee:
Hij was niet van de Ree, of hij most van de Ree.
Ib. 11. Aug.


[CH1642:167]
MANS HAND BOVEN. EEN MATROOS
De Broecken voor de Sielen:
Een’ huijsvrouw of een’ leur.
Ick ben gewent te kielen;
Twijf moeter onder deur.
Bodberg. 11. Aug.


[CH1642:168]
VELLUS AUREUM
Velleris augusti laqueo capiuntur Iberi.
Sic vos non vobis vellera fertis oves.
Bodb. 12. Aug.


[CH1642:169]
(DE PHYLLIDE)
Circumveniri nemo se prudens amat.
Prudentior Phijllis tamen, quae brachijs
Circumveniri quid sit amplexantium
Experta nouit, iuro per summos Deûm,
(5) Res, inquit, expetenda circumventio est.
Ib. 12. Aug.


[CH1642:170]
EEN OP SIJN TOEKOMEND GRAF
Hier leit mijn bedd gemaeckt: seght niet, ruijm tyds genoegh:
Seght mogelick een’ uer of menigh jaer te vroeg.
Ib. 12. Aug.


[CH1642:171]
Lesbia, solius re non contenta mariti,
Res cupit et motus seditiosa nouos.
Ib. 13. Aug.


[CH1642:172]
Posthumi amor vagus est, quia non conatibus obstat.
Quam male, ait, multi fugiunt, angusta domi res.
Ib. 13. Aug.


[CH1642:173]
LE MAL PARTAGIÉ
On tasche à me contraindre
De perdre la pluspart
De mon bien sans me plaindre.
Prendraij-je en bonne part
(5) Une mauuaise part?
Ib. 13. Aug.


[CH1642:174]
QUADE WIJN-GIFT
Weet ghij wat uw schenckagie schort?
De wijn is lang, de tonn is kort.
Bodb. 14. Aug.


[CH1642:175]
OP IAN EN SIJN UERWERCK
Ians Wijser hapert alle daegh,
Hy stelt hem off ontstelt hem staegh,
En, soud hij gaen, hij moet hem leiden.
Wie is de Wijser van haer beiden?
Bodb. 14. Aug.


[CH1642:176]
RECHTS-PLEGINGH
Mijn Advocaet seij, goede knecht,
Vreest niet, ick help u ras te Recht.
Hij heeft oock niet gelogen: maer
’T verlies in Recht valt nu soo swaer,
(5) Dat mij myn’ schulden overstolpen.
Is dat een’ mann te recht geholpen?
Ib. 14. Aug.


[CH1642:177]
CLAES WIJVESMIJTER
Claes klopt sijn’ huijsvrouw eens op seker uer, in daghwerck,
En doolt noyt inde klock; syn’ huijsvrouw is sijn slagh-werck.
Ib. 14. Aug.


[CH1642:178]
LONGAE MANUS REGUM
Een Koningh hoeft niet veel te waschen;
Syn’ handen zijn genoegh gewaschen.
Bodberg. 14. Aug.


[CH1642:179]
(GOEDE IAN)
Ian wierd gewaerschouwt, van syn Wijf,
Als oftse malde met haer lijf,
En datmen onder uijt haer’ deken
Drij of vier beenen hadd sien steken.
(5) Maer Ian, goed man, gelyck syn’ vrouw,
Sloegh alles in de beste vouw,
En seij, loop luydjes, maeckt gheen moetten,
Mijn wijfjen heeft vier witte voeten.
Ib. 14. Aug.


[CH1642:180]
(CLAES MET SIJN UERWERCK)
Claes leit en futselt met sijn Slagh-werck,
Gestadigh isser stellen aen:
’T schijnt dat hij ’t eerst moet leeren gaen.
Is dat een uer-werck? ’tis een dagh-werck.
Ib. 14. Aug.


[CH1642:181]
(EEN GEHANGEN DIEF)
’K hebb touw om ’tlijf geproeft, om handen, om van als,
Maer ’tswaerste valt om hals.
Ib. 14. Aug.


[CH1642:182]
DESELVE
Siet, vrome Borgerij, de man moet sich bedriegen,
Die van syn’ grond will gaen, en swemmen kan noch vliegen.
Ib. 14. Aug.


[CH1642:183]
Tout ne rit pas tousiours ce que fortune baise:
Un homme bien aijsé n’est pas tousiours bien aijse.
Bodb. 14. Aug.


[CH1642:184]
Mon amour est ma Guerre, où ma jeusne merveille,
Diane, est ma Diane, et tous les jours m’esveille.
Ib. 14. Aug.


[CH1642:185]
AD BARLAEUM, DE EXPEDITIONE ANNI 1642.
De tot coronis, ligneis, et querneis,
Et mijrteis, et laureis, et aureis,
Quâ se triumphis nata gens Quiritium
Ad arma pronam proniorem reddidit,
(5) Barlaee, fer sententiam, quae debita est
Corona nobis, qui duos exercitus,
Ac de duobus Regium seruavimus?
Ib. 14. Aug.


[CH1642:186]
AD GRAMMATICOS, DE GALLA
Adeste Grammaticalium doctissimi;
Sublimis haec et digna vobis quaestio est.
Quâ regulâ, qua lege Romanâ, rogo,
Prona in venerem probatur esse diligens,
(5) Supina vero Galla diligentior?
Ib. 14. Aug.


[CH1642:187]
(EEN GEHANGEN DIEF SPREECKT)
Leert dese less van mij, ô vliegers in den wind,
O, springers, die den kost met hooge sprongen wint,
O Menschen, en ô Sneppen,
Wacht u voor ’t onderscheppen.
Ib. 15. Aug.


[CH1642:188]
WIJSHEID SCHAERS
De Heere wierd besocht uyt Oosten bij drij wijsen:
Wie souder nu in Oost of Westen noch drij wijzen?
Bodberg. 15. Aug.


[CH1642:189]
EEN GEHANGEN DIEF SPREECKT
Het leven heeft somtyds, somtyds de dood een’ vall.
Laet mijne niemand wijten;
T geviel tot sijner tyd, en
Ick bender soo maer aen gekomen by gevall.
Ib. 15. Aug.


[CH1642:190]
TE VEEL ACHTERDENCKEN
Men rekent meestendeel een anders spel naer ’tsijn.
T en is geen vrome mann die meent ’er gheen en zijn.
Bodb. 15. Aug.


[CH1642:191]
LE PENDU
Dans l’Air et dans la mer c’est une mesme affaire:
Il s’y perd à la fin, qui ne met pied à terre.
Ib. 15. Aug.


[CH1642:192]
LE MESME
Passant, qui me voijez la teste à la fenestre,
apprenez, comme l’art trompe souvent son maistre:
I’auoy gaigné ma vie au bois, et à voler,
Et l’aij perdue au bois, quand j ’aij pensé voler.
Ib. 15. Aug.


[CH1642:193]
SUSPENSUS
Exilium est patriam prohiberi tangere terram?
Ecce dedi exiliens memet in exilium.
Ib. 15. Aug.


[CH1642:194]
(AD POSTHUMUM)
Me melius non est alieno nomen in aere.
Si mihi non credis, Posthume, crede mihi.
Ib. 15. Aug.


[CH1642:195]
(IN SUSPICIOSUM)
Ultima suspicio non est sine crimine: non est
Ille probus, quemquam qui negat esse probum.
Bodberg. 15. Aug.


[CH1642:196]
SUSPENSUS
Ut lapsu graviore ruant, tolluntur in altum,
Quos Fatum, quos et carnificina rotat.
Dimidiae sortis gravior mihi casus, amici, est;
Summa mali caussa est, non credidisse, mei.
Ib. 15. Aug.


[CH1642:197]
(PATIENTIAE LAUS)
Virtus in actione quaedam singula;
In passione nulla non virtus patet.
Ib. 15. Aug.


[CH1642:198]
SUSPENSUS
Nulli imputanda culpa mortis est meae:
Videre testes mille; casu contigit.
Ib. 15. Aug.


[CH1642:199]
COMPLIMENT
Aere tuo gravior fieri non postulo; solum
Da mihi, quod famulo contigit, esse tuum.
Ib. 15. Aug.


[CH1642:200]
(EEN GEHANGEN DIEF SPREECKT)
Ick hebb wel met een Touw een’ venster uytgevlogen,
En mijnen waerd bedrogen:
Maer hier en sagh ick niet hoe ick mij redden souw;
Daer quam een knoop in ’t Touw.
Ib. 16. Aug.


[CH1642:201]
DESELVE
Waer ick in ’tstroo verwart, ick raeckten uijt den strick:
Maer dese valt te dick.
Soo moet ick ’theel gelagh betalen in de duijnen.
De duijvel hael de Kennip-tuijnen.
Ib. 16. Aug.


[CH1642:202]
DESELVE
Goe luyden, vindt niet vreemd, al praet ick hier niet veel;
Ick hebb een’ zeere keel.
Ib. 16. Aug.


[CH1642:203]
DESELVE
Ick hebb op Geld en Goed gegaen,
Maer ’tsou mij nu veel schelen,
Ick hadde meer profijts gedaen
Met Kennip-zaed te stelen.
Ib. 16. Aug.


[CH1642:204]
DESELVE
O ghij boosen, en ghij vromen,
Menigh stichtelick sermoen
Sou ’ck van desen Preeck-stoel doen,
Kost ick aen mijn’ aessem komen.
Ib. 16. Aug.


[CH1642:205]
LE MESME PENDU HAULT ET COURT
La Iustice haute et basse et moijenne, aujourdhuij
Fascheux preseruateurs du joli bien d’autruij,
Incommodent un peu les bons esprits chascune;
Mais la haute et la courte est la plus importune.
Ib. 16. Aug.


[CH1642:206]
LE MESME
Miracle! messieurs de la Court,
De bas en terre et grand de taille
Que j’estoij parmi la canaille,
En moins de rien m’ont rendu hault et court.
Ib. 16. Ang.


[CH1642:207]
(IN APELLAM)
Quaerenti, subridendo respondit Apella,
An placeat Synagoga an Gynagoga magis.
Ib. 16. Aug.


[CH1642:208]
AEN IOFF.w UTRICIA OGLE
Ick hebber soo veel aen te sien
Soo soeten keur van dingen,
Dat icker niet ontrent en dien,
Soud’ ickse hooren singen.
(5) Ick hoor soo veel, als ick se sie,
Soo wonderlick om hooren,
Dat ick myn’ oogen ’tsien verbie,
En sie maer door mijn’ ooren.
In ’teinde segg ick, Ogeltje,
(10) Ghij tooverende vogeltje,
Of singht en laet mij henen gaen,
Of swijght en laet mij stenen staen.
Sij swijght en singht, ick stae en gae.
Neen, Ogeltje, singh voort; ick stae:
(15) Kwill liever staen en sterven,
Dan gaen, en gaen u derven.
Bodb. 17. Aug.


[CH1642:209]
VANDE SELVE
’T is geen’ Ogel, nae die gorgel:
’T scheelt een’ letter; ’t is een Orgel.
Ib. 17. Aug.


[CH1642:210]
AD MUTILUM SINISTRA
Mancus es; at certe, quod jussum est, dextera si quid
Erogat, hoc nequiet scire sinistra manus.
Ib. 17. Aug.


[CH1642:211]
IN SABINAM
Veste deus dixit corpus praestare: Sabinae
Non potior vestis corpore nulla datur.
Ib. 17. Aug.


[CH1642:212]
AD CANDIDUM LECTOREM NOVI TESTAMENTI
Pluribus iste liber verbis non discitur: unum
Si capis hic Verbum, candide, cuncta capis.
Bodberg. 17. Aug.


[CH1642:213]
(IN IDEM)
Optima Relligio Verbi est unius; et uno
Quae plus dant Verbo, credite verba dare.
Ib. 17. Aug.


[CH1642:214]
H. GERMIN
Henrij a beau gaigner son maistre au jeu d’Escheqs,
Il n’ij trouve que peu de peine.
L’auantage qu’il a surpasse tout excés,
Son maistre luij donne la Reine.
Ib. 17. Aug.


[CH1642:215]
(AD LAELIAM)
Tutior est, qui lentus, amor; violentia damno est.
Si te depereo, Laelia, dispeream.
Ib. 18. Aug.


[CH1642:216]
(IN AULUM)
An Iureconsultus sit Aulus, nescio.
De Iure non fuisse consultum, scio.
Ib. 18. Aug.


[CH1642:217]
(ALLUSIO AD PORTAS SACRAS)
jExh’lqe povli" pa’sæ eij" sunavnthsin qew/’
Dia; plateiva", wJ" a]n eijkavzw, puvlh".
Panovlbio", ei[per ejsh’lqen au\ dia; th’" stenh’"
Ib. 18. Aug.


[CH1642:218]
IDEM
Exivit obvia tota civitas Christo:
Exivit, et latâ quidem, puto, portâ.
Beata, si introïverit per angustam.
Ib. 18. Aug.


[CH1642:219]
CURA LIENOSI
Lecto supinum suscitans spleneticum,
Quod Christus aegro dixit. Illud interest:
Sanate, dixit Iste, tolle lectulum;
Sanande, dixit Ille, surge et ambula.
Ib. 18. Aug.


[CH1642:220]
UYT HET ENGELSCH. AEN IOFFW. UTRICIA OGLE
Ick seid haer, singt: sij song; en ick
Beswymde schier van vreughd en schrick.
Dat singen en dat wesen,
Benam mij schier mijn wesen.
(5) Wel, Ogeltjen, ick sweert u van te voren.
Ick wil u noijt meer samen sien en hooren.
Het hooren is een groot vermaeck,
’T sien en ’tgehoor een harde saeck.
Die geen van bey wil derven,
(10) Die moet van wanhoop sterven.
Wel, Ogeltien, etc.
Bodb. 19. Aug.


[CH1642:221]
ONDER HAER GESANGH
Ick hoor en ick sie,
Soo seggense, die
Te recht moeten komen.
Bey werdt mij benomen;
(5) Khebb ooghen, noch oor,
Ick sie noch en hoor:
Hoe sal ick het maken
Om t’ recht te geraken?
Ib. 19. Aug.


[CH1642:222]
EEN COORTSIGE IN ’TSWEET
Ick legg in ’tklevend natt, ick legg in ’tlevend vier,
’T en kan in Plutos bedd niet banger zijn als hier.
Nu weet ick hoe ’t die luij in ’t vett en ’t vierig maken.
Ick sweer mijn leven aen geen’ valsche munt te raken.
Ib. 19. Aug.


[CH1642:223]
EEN COORTSIGH POEET IN ’TSWEET
Het wilder tsamen uyt met dese klamme sweet, en
All wat ick hebb geleert,
En wat ick meen te weten.
Ick hoev geen heeter heerd,
(5) All waer ick min gedeckt, ick souw wel versen sweeten.
Ib. 19. Aug.


[CH1642:224]
MYN RUST OP HOFWIJCK
Hoort armen en hoort rijcken,
En komt niet naer mij kijcken,
Met stuijpen en met strijcken,
Om bruijloften, of lycken,
(5) Om Borstweeren of Dijcken,
Of Gorsingen, of slijcken,
Om landen of om Rijcken
Te helpen vergelycken,
Om geen van diergelijcken.
(10) Kben hier om ’thof te wijcken.
Ib. 19. Aug.


[CH1642:225]
OP AEL EN EEN RECHTSGELEERDE
Wel-hebbende Ael bevraeght een’ Raedsheer,
Die ongelettert is, en daerom raedt seer.
Ael heeft geen’ wijsheid, wat sy heit,
De Raedsheer weet niet, wat hij seit.
Bodberg. 19. Aug.


[CH1642:226]
AD LYCORIN CANTANTEM
Formosior Lycoris immortalibus
Pindi Deabus, si movet pulcherrimas
Rogata fauces; candidi colles duo,
Illustrium par grande luminarium,
(5) Et labra, gemmae, queîs nec Indiae ferunt
Quid conferendum, et illae eburneae manus,
Quique articulo me mortis articuli premunt,
Amore cuncta foeta, facta gratiis,
Sic intuentis occupant miraculo
(10) Aciem perenni, ut aurium infelicium
Vanescat usus, et canatur fabula
Iam pene surdo, oculisque solis audiam.
    Mox intuentem tanta vis coelestium
Quatit tonorum, tanta divinae ferit
(15) Linguae tyrannis, ut repente distrahar
Novo stupore ab occupationibus
Oculi furentis, fervidisque aspectibus,
Et aure solâ cogar intuerier.
Tandem nec aure, nec oculis consto satis,
(20) Utrisque captus, ut capi semper Dei,
Infirmitas humana non semper ferat.
Quae, Iuppiter, iste cantus incantatio est!
Tace, Lycori; coecitate me tuum
Et surditate plectis, et truncum facis?
(25) Quin pulchra porro, et saeva cantatrix mihi, et
Canora frustra es: non vides me [Grieks-]makkoa’n?[-Grieks]
Quin psalle, Diva, si taces, insanio.
Bodberg. 19. Aug.


[CH1642:227]
DOS
De dote, Natae, Iure consultus pater
Rogatus, unde originem deduceret,
Cum dote do te, dixit, hinc vocabulum est.
Bodb. 19. Aug.


[CH1642:228]
(DE COPIA SATIAS)
Sic est, amantes, sperno quod plene est meum.
Si dat puella, fit repente kovrh kovro".
Ib. 19. Aug.


[CH1642:229]
(LESBIA en gastri; ecousa)
De Lesbia, fortasse si quid invides,
Nec invideo, nec est quod invideas mihi.
Gravis mihi, gravida est tibi: plene tua est.
Ib. 19. Aug.


[CH1642:230]
(CONJUGIUM NISAE ET MOPSI)
Quod Nisa Mopso pulchra deformi datur,
Miramini, amantes? nempe diviti datur.
Extorta egenis pauper est parentibus
Donatione perpete, propter nuptias.
Ib. 19. Aug.


[CH1642:231]
COECUS AMANS
Captus amans oculis coeco duce dicor Amore
Ducier: erroris culpa sit ista mei.
Aspice quae Stellae geminae sunt fulmina stellae:
His oculis dices me potuisse capi.
Ib. 19. Aug.


[CH1642:232]
EPITAPHIUM MULIERIS PRODIGAE
Roditur hic tandem corroso Galla marito,
Qui reliquum vix quod rodere possit habet.
Sero tulistis opem, Superi: quia perdere dudum
Uxorem nequiit, perdidit illa virum.
Ib. 19. Aug.


[CH1642:233]
VAN EENS DRONCKAERTS KINDEREN
Ian Poij sijn’ kindren vallen lam;
Daer isser qualick een dat gaen kan.
Is ’tvreemd? hij maecktse slim en stram,
Als hij op syn’ beenen qualick staen kan.
Bodb. 20. Aug.


[CH1642:234]
(jArtolatreiva)
Iussa rogare deum panem dare quotidianum,
Roma deum fecit panem sibi quotidianum.
Bodberg. 20. Aug.


[CH1642:235]
(INGRATITUDO HOMINIS)
jEn kardiva/ th’" gh’" oJ uiJo;" ajnqrwvpou
Trei’" nuvkta" h\n kai; hJmevra", e{nekæ ajnqrwvpwn.
E{neken qeou’ de; tiv" divdwsin ajnqrwvpwn
Trei’" hJmevra" kai; nuvkta" uiJw/’ ajnqrwvpou
jEn kardiva/, th’" gh’" tovpon kai; ajnqrwvpou
Ib. 21. Aug.


[CH1642:236]
AD GROTIUM, IN POSTREMAS NOTAS CONTRA RIVETUM
Grwvtiavdh pou’ th’" sofiva" loipovn ti palaia’"
Tæ e[scata tw’n prwvtwn ceivrona tiktomevnw/...
Ib. equitans. 21. Aug.


[CH1642:237]
QUA NEEL OP HAER DOODBEDD
Goe Ian begon te schreijen, en seij, Neeltje lief moete we scheijen?
Daer hebbje op sitten beijen, en, Als kax, seij se, nu willje schreijen.
Siet hoe wij blyven steken en vergaen in ons’ gebreken:
Qua Neel kan qualick spreken, en noch kanse qualick spreken.
Ib. 21. Aug.


[CH1642:238]
AD AULUM ADVOCATUM
Praxin proterue nunc bonis, nunc et malis
Bonam administras aut malam; prout rei
Bonae malaeve nata fert occasio;
Prout faciendae nempe fert occasio.
(5) Securus, Aule, praxin illam factitas?
Et illud eu\ pravttein vocas? nec obuia est
Imago Iusti, cuius e Coelo manum
Manus sinistram dexteramue bonis, malis,
Unicuique suam kata; pra’xin dabit?
Ib. 23. Aug.


[CH1642:239]
Vtere subjectâ tandem, nec, ut ante, superbâ,
Virgine; nil tentabundo noua nupta marito
Inquit; at ille, ajporw’n molli per fascina loro,
Ignosco, prostrata, refert; fortisque bonique est
(5) Parcere subjectis et debellare superbas.
Ib. 23. Aug.


[CH1642:240]
DE IURE SPONSI
Discite Iuridici, si non didicistis, amantes:
Omnibus est sponsis in personam actio et in rem.
Ib. 23. Aug.


[CH1642:241]
IN SCHEDAS COSMOGRAPHICAS GERARDI MERCATORIS
A NEPOTE DONO MIHI DUIJSBURGO MISSAS
Esto; nec oppresso bellis injuria Fati
Duijsburgo totas depopulârit opes:
Relliqua sit Mercaturae pars magna, novusque
Mercator veteri par, potiorque siet.
(5) Inuideant alij: tot mercibus unius unas
Mercatoris ego praefero relliquias.
Bodb. 23. Aug.


[CH1642:242]
(AD LESBIAM)
Debellare viros posuisti bella; sed anni
Te de-bellarunt, Lesbia: cede viris.
Bodb. 23. Aug.


[CH1642:243]
Gallae exprobratur insuper quod habet virum:
At insuper habere se satis negat,
Si susque deque ferre habere est insuper.
Ib. 23. Aug.


[CH1642:244]
AD OLUM CAUSIDIUM
Quod mala defensas opulenti jura clientis,
Non est, Ole, Rei sollicitudo, rei est.
Ib. 23. Aug.


[CH1642:245]
OP MIJN’ GEDICHTEN TE BODBERG
Wacht geen mirakelen, mijn’ lesers, le’ghe lieden,
In ’tgeen dit Legher baert: de kap-stock en de keuvel
Zijn hier in volle kracht. Mirakelen geschieden
Te Bot-bergh min noch meer als binnen Scherpen-heuvel.
Ib. 23. Aug.


AD TESSELAM, CUM FRAGA ILLI MITTEREM
Tessela, fraga tibi mitto sapidissima, sed tu,
Tessela, plus fragis ingeniosa sapis.
Tessela, fraga tibi mitto dulcissima, sed tu
Dulcior his fragis crederis esse mihi.
(5) Tessela, fraga tibi mitto fragrantia, sed tu,
Tessela, tot fragis suavior hospes oles.
Tessela, fraga tibi mitto plus mille, sed insons
Tessela, pro fragis millibus una satis.
Tessela, si fragum fieres, tunc Tessela posses
(10) Proximior labris tangere nostra tuis.
Tessela, quae mitto, sunt fraga salubria, nam tu
Tessela sollicito sola medela mihi es.
Tessela, si fragum fieres, tunc Tessela, possem
Tangere Tessalicas, sed sine bile, genas.
(15) Tessela si fragum fieres, tunc optima posses
In succum verti Tessela tota meum.
Si tecum hoc fierem, tunc, quae miracula! posses
Tessela Barlaeum saepe vorare tuum.
Barlaeus.


[CH1642:246]
AD TESSELAM VIDUAM DE VIDUO, VIDUI
pro;" eujlavbeian prosfwvnhsi"
Tessela, ne fragum fias; insomnia vatum
    Somnia naturae dissona monstra puta.
Si meret, et par grata pari vis reddere fragis,
    Porrige Barlaeo tu quoque fraga tuo;
(5) Fragifero duo fraga refer, flagrantia fraga,
    Queis fragor argutae flagrat ab ore phrasis.
Porrige cauta tamen: gens insidiosa Poetae est,
    Si duo das, cave ne quatuor ille petat:
Denique pro quinto, cave ne flagrantior arte,
    (10) Quo Carolus quintus Marte tetendit, eat.
Ib. 24. Aug.


[CH1642:247]
IN NUPTIAS CUIUSDAM AB ARSSEN
Sicut principio, sexus utriusque Creator,
Hic individue conjunxit [Grieks-]thêlu kaì ársen.[-Grieks]
Ib. 24. Aug.


[CH1642:248]
IAN EN NEEL
Ian lieght, en Neel lieght; elck om prijs.
D’een maeckt den anderen wat wijs.
Bedenckt, of Neel moet konnen kaecken,
Die malle Ian wat wijs kan maken.
Ib. 25. Aug.


[CH1642:249]
AEN EEN GRIJSE VRIJER
Ghij seght, ick maeck u swart in aller meisjens oogen,
En stoot uw vrijen om: maer, Teuw, ghij zijt bedrogen;
De schuld is buyten mij. De Tyd is ’t die u laeckt,
Die heeft u boven witt, en onder swart gemaeckt.


[CH1642:250]
AD AULUM, SENEM AMATOREM
Non te puellas inter, Aule, denigro:
Denigrat aetas; nempe quae dealbavit.
Bodberg. 25. Aug.


[CH1642:251]
PRO VICINO PARTU PRINCIPIS AURIACAE
Omnia speramus. quid non speremus ab illo
Ventre? veni, puer, an forte puella sies.
Embryo magne veni et propera, si forte puella es:
Embrijo de sexu bis meliore veni.
Ib. 26. Aug.


[CH1642:252]
AD BARLAEUM
Non bene miraris confecta negotia tantum
    Futilibus spatii linquere carminibus.
Ipse ferax animi tumor anxius, Ipsa gerendae
    Carmina proturbat plurima turba rei.
(5) Aspice, quae laxo langueret lenta meatu,
    Quam de compressis emicet unda locis.
Temporis et rerum versus angustia vibrat,
    Qui spatio nasci liberiore negent.
Mirari posses, post te, Barlaee, vacivum,
    (10) Pondere si multo pressus asellus eam;
Passibus Heroem si te sectatus iniquis
    Grande melos tentem prodere, grande malum.
Non istud tam vana rotat vertigo cerebrum;
    Quo pede me tuto metiar ipse scio.
(15) Quae de perpetuo manant te flumine, venis
    Gaudeo guttatim posse salire meis.
Vis finem faciam? quod in horas evomo, quod nec
    Evomo, de salso quod quasi dente spuo,
Quod quasi tussiculam, ructum aut suspiria dicas,
    (20) Temporis et lex et faex Epigramma mei est.
Ib. 26. Aug. uno spiritu.


[CH1642:253]
DE TULLIO SPURIO
Tullius in terris Patrem appellare recusat:
    Sufficit in coelis, inquit, habere Patrem.
Ib. 26. Aug.


[CH1642:254]
(MISGEVRY)
Ian meent ick over Magdaleen
Syn malle dochter vrij.
Ian heeft gelyck, ten naesten bij;
Ick vrij er over heen.
Bodb. 26. Aug.


[CH1642:255]
Desires tu qu’en deux mots je te monstre
La Poesie aveq ses liaisons?
Voy le secret: ce n’est qu’une rencontre
De bonne Rime et de bonnes raisons.
Ib. 26. Aug.


[CH1642:256]
VUIJLE NEUSWYSE PIER
Pier stinckt door seven eicken deuren,
En kijft om kleine quade geuren.
Pier is een averechts gesell;
Hy rieckt te qualick en te wel.
Ib. 27. Aug.


[CH1642:257]
SCHOON WEDER EN KINDEREN
Schoon’ kind’ren in de wieghen,
Schoon weder op de straet,
Zijn beij van een gelaet.
Mij dunckt ’ten kan niet liegen,
(5) Hoe ’t ijemand hebben will,,
Haer schoonst is, droogh en still.
Bodb. 27. Aug.


[CH1642:258]
ONSCHULD
Ick schrijf niet goeds, of ’theet gestolen
Uijt Boecken der geleerde Scholen:
Maer ben niet schuldigh aen ’tbedrogh;
’Kheb ’t niet gestolen; ’tstaet ’er noch.
Bodb. 27. Aug.


[CH1642:259]
DE BEROIJDE
Ghij seght all spaert, soo lang ghij leeft, wat,
Wie weet hoe lang ghij hebt te leven?
Gaet rijcke luy die lesse gheven;
S’en past mij niet, die spaert die heeft wat.
Ib. 27. Aug.


[CH1642:260]
(IN THAIDEM)
Sicut gutta cauat lapidem, res publica, virgo
Desyt esse, Thaïs; non vi sed saepe cadendo.
Bodb. 27. Aug.


[CH1642:261]
(AD LECTOREM MEUM)
Cuius curta vides Epigrammata, candidus antor
Hoc agit, ut noris quam sit sibi curta supellex.
Ib. 27. Aug.


[CH1642:262]
Crains tu ces quatre,
Qui s’aillent battre?
Ils sont tout prés
Mais non tous prests.
Ib. 28. Aug.


[CH1642:263]
(IAN EN TRIJN)
Ian tuchte Trijn, sijn lompe wijf, naer Haeghsch, en hoofschen aerd:
En seide, Lief, all gaet ghij juijst niet kostelick bepeerelt,
Bekantt, beringt, bediamantt, ick wouw maer dat ghij waert
Wat geestiger, wat aerdigher, en wat meer vande weerelt.
(5) Hoe, Geest, en Aerd, seij Tryn daerop, met een verbolghen wesen,
En van, of uyt de Wereld, Ian? dat mooght ghij selver wesen.
Ib. 29. Aug.


[CH1642:264]
(IAN EN GRIET)
Ian loôfde Griet tot inden Hemel,
En voor de vreughd van eenen nacht
Beloofden haer meer dan een kemel
Aen Goud sou dragen t’eener draght,
    (5) En meende Griet hem had gelooft.
    Wat haest had onse Griet!
    Die mij te veel loôft en geloôft,
    Seijs’, en geloov ick niet.
Ib. 29. Aug.


[CH1642:265]
OP ’T KETTER-BRANDEN
Twas misverstand
All dat gebrand
Om Trouw en waerheid.
Die vlamm gaf klaerheid:
(5) Van een te vier
Onstacker vier.
Ib. 30. Aug.


[CH1642:266]
CONSTANTINI HUGENII AD FILIOS CONSTANTINUM, ET
CHRISTIANUM, HORATII LECTIONEM AUSPICANTES [Grieks-]Akónêma[-Grieks]
Biga doctorum, (volui virorum
Dicere, aut certe Iuvenum) quid aetas
Cumque dicentem moneat, virorum,
    Non puerorum.

(5) Biga curae delicium paternae;
Biga currentis decor et volentis;
Biga perculsi stupor, et stupentis
    Gloria saecli.

Quando confectis Ovidi fluentis
(10) Mollibus metris, gravibusque magni
Virgilî metris, neque nominandi
    Numina post haec

Silii metris, graviore Flacci
Pectus heroum satiare metro
(15) Destinas, nec te labor implicatae
    Perculit Odae:

Ecce currenti neque turbulentum
Suggero calcar, neque quo ruentes
Incitem, sed quo mage de paterno
    (20) Constet amore.

Euge, quo magnos animo pusilli
Caesares, quo mox bene mentientem
Curtium aggressi, et Patavinum ubique
    Vulgus olentem

(25) Livium, longos, superi, et molestos
Mole Scriptores; properate curtum,
Debilem, et durum minus et ferocem
    Vincere Flaccum.

Nec pedum fortes novus insolentum
(30) Terreat saltus; numerosa tandem
Dictio quâvis veniet suëtae
    Gratior auri.

Quanta tironi cytharae videtur,
Quanta quae nunc nullius est negotî
(35) Barbitus doctis, fuit imperitis
    Carnificina!

Absit ut passos graviora nautas
Terreant rugae minus aestuosi
Gurgitis, fractis Adriâ Lucrina
    (40) Ludus in unda est.
Vultis exemplo moneam? notate
Quantulus quem terribilem putastis
Sapphico ludam pede de misella
    Plebe Poeta.
(45) Eia, praestantes animo viri, jam
Iam poetastrum superate Patrem;
Barbito pridem cytharâque victus
    Lampada trado.
Bodb. 30. Aug.


[CH1642:267]
Sumite matricem vestris, qui nubitis, aequam
Viribus, infirmo dura juvenca seni est.
Ib. 31. Aug.


[CH1642:268]
IN NATALEM MEUM. 1596.
Quarta quater reliquis ad saecula quattuor annis,
Nono mense, die quae sacra Mercurio est,
Nascebatur homo quidam, vel bestia, tantum
Quod nono nasci bestia mense nequit.
Ib. 2. Sept.


[CH1642:269]
Men schoor Heer Ian een’ kruijn als een Papiste Paep:
Hoe stond heer Ian en keeck? Als een bepiste Paep.
Ib. 2. Sept.


[CH1642:270]
OP IAN DEN TUIJSCHER
Ian steenight sijn verdoemde Beurs,
Verspeelt met steenen geld en kleeren,
Syn’ eighen Broeck, syn’ vrouwen keurs.
Men magh syn kinderen wel leeren,
(5) Met alle menschen te verkeeren.
Ib. 2. Sept.


[CH1642:271]
DE SELVE
Wat magh het volckje leggen tobbelen,
Om geld op geld, en goed op goed,
Seij Ian, Ick weet een’ lichter’ voet,
Om all mijn goedje te verdobbelen.
Ib. 2. Sept.


[CH1642:272]
VERSOENINGH
Neel will versoenen met haer mann
Om all dat pruijlen heeten kan:
Sij soeckt te graeuwen, om te groenen.
Dan seit haer man; all weer versoenen,
(5) All weer versoenen, Neel, all weer!
Die heel versoent is, kan niet meer.
Ib. 3. Sept.


[CH1642:273]
DIRCK EN SIJN WIJF AEN ’TVERKEERBERD
Dirck speelde met syn wijf met schijven;
En dat verkeer liep soo verkeert,
Dat sy den man schier hadd verheert.
In ’tlest begonnen sij te kijven,
(5) Oock eenigh handspel te bedrijven,
Gelyck men de qua’ honden leert;
En doe verloor sij ’t met twee Vijven.
Bodb. 3. Sept.


[CH1642:274]
BYWOORD, VERSTAEJE ’TWEL
Verstaeje ’t wel, is ’t derde woord
Dat m’ uijt uw tater-kaecken hoort.
Wat ’s van dat onnutt praet-verlengen?
Soo moetmen ’t sien te pass te brengen;
(5) Uw Wijf is licht, en gladd van vell,
Kai; moicali;": verstaeje ’t well?
Ib. 4. Sept.


[CH1642:275]
VERLOREN LESSEN
Ick sie, mijn preken heeft geen geloof;
Ghij laet mij spreken, en drinckt u doof.
Mij lust niet langer u te bepraten;
Wilt ghij ’t niet laten, ghij mooght het laten.
Ib. 5. Sept.


[CH1642:276]
BOSCH EN WEZELS GEWIN
De Prins lagh voorden Bos,
En onderschepte Wezel.
’T was konstigh vanden Oss
Gesprongen opden Ezel.
Ib. 5. Sept.


[CH1642:277]
TUMOR ARTHRITIDIS SANATUS
Quando tumet mulier, partui vicina tremendo est:
Quem premit Arthritis, quando tumet, peperit.
Ib. 5. Sept.


[CH1642:278]
(AD AMENTEM)
Est universo ornatui diversitas:
Sic ipse stultus universo ornatui est.
Ib. 5. Sept.


[CH1642:279]
RUYTER ANTWOORD
Ick vraeghd’ een Krijger wel bere’en,
Ho! Ruijter, wat zijt ghij voor een?
De Ruijter hadd syn’ antwoord ree:
’Kben geen voor-een, ’kben een voor twee.
Bodb. 6. Sept.


[CH1642:280]
IAN OVERLACHT
Ian lacht’ om ’tghen hij sagh,
En met soo stercken slagh,
Dat ’t in sijn boxen lagh.
Was dat een hard gelach?
Ib. 6. Sept.


[CH1642:281]
TRIJN VAN HAER MAN
Trijn liet haer’ droncken mann alleen,
En seij, ick will mij gaen vertreen,
Wat soud ick by dien geck doen?
Schoon ick hem voor syn beck soen
(5) Ick kan niet bij hem dure’,
Hy heeft een qua nat-ure.
Ib. 6. Sept.


[CH1642:282]
GEGEVEN WIJN
Ian schonck dat hem geschoncken was,
En seijde, Maets, drinckt voll en rass,
’T kan niet van d’ongesonde zijn,
Voor seker ’tis gesonde’ wijn.
Ib. 6. Sept.


[CH1642:283]
(VAN IAN MET SIJN’ DOCHTER)
Ian holp syn’ dochter aen een mann,
En zeid’er dusend deughden van.
Hoe soo? sij was met kind: hij broght’er
Te Kerck voor een’ volmaeckte Dochter.
Ib. 6. Sept.


[CH1642:284]
Il faut peu de dialectique
A prouver, ce qui est si clair;
Que qui le veut laisser aller
Tout fils unique est fils inique.
Bodb. 6. Sept.


[CH1642:285]
IN PARTUM INSTANTEM PRINCIPIS AURIACAE
Ne propera pasci, si debes filia nasci:
Sin es Mauritius, parve, veni citius.
Ib. 6. Sept.


[CH1642:286]
DE VENEN
Terra Bataua gravi jam dudum saucia ferro
Vulnus alit Venis, et saevo carpitur igni.
Ib. 6. Sept.


[CH1642:287]
Puella si vocat, vacat: Puella si
Monet, mouet: Puella si fouet, favet:
Puella si petit, patet: Puella si
Capit, cupit: Puella si candet, cadet:
(5) Puella si paret parat, parit, perit.
Ib. 6. Sept.


[CH1642:288]
Preciosus unio Unio est.
Ib. 6. Sept.


[CH1642:289]
(DE VARIO LAETITIAE PUBLICAE APPARATU IN VICINUM
AURIACAE PUERPERIUM
Turgent Auriacae vicino viscera partu:
Spes Batavis ridet magna minorque meis.
Vel pyrio Pagum quassabunt aera boatu,
Vel: pro re nata nempe triumphus erit.
Bodb. 7. Sept.


[CH1642:290]
AD TULLIUM
Non sufficit, quod promptus est puer, Tulli,
Discerne promptus an manu sit, an linguâ.
Est promptitudo noxia, est item frugi.
Multum refert quod dicis an faciat promptus,
(5) An, promptus id quod feceris puer dicat.
Ib. 7. Sept.


[CH1642:291]
CLAES VAN SIJN BOOSE WIJF
Oh, of myn Wijf, seij Claes, maer eens en baerde ’s jaers!
Maer sy baert alle daegh; dat’s all te veel gebaers.
Ib. 7. Sept.


[CH1642:292]
VOOR EN TEGEN EEN GAUW KNECHT
Prijst niet te ras een’ gauwen knecht.
All’ all te gauw en is niet goed.
Een gauwe doet all wat ghy seght;
Een gauwe seght all wat ghij doet.
Ib. 7. Sept.


[CH1642:293]
PIETER VAN SIJN VADER
Sijn hoofd is kael, seij Pieter van syn’ vaer:
Wat is dat hoofd oock waerdigh? niet een haer.
Ib. 7. Sept.


[CH1642:294]
(ADVERSUS CONTEMPTORES EPIGRAMMATUM)
Qui, quasi rem nihili spernunt Epigrammata, tentent
Quid siet hoc, toties claudere et incipere.
Ib. 8. 7b. (Sept.)


[CH1642:295]
IAN HOERENKIND
Ian is een kuijcken van
Een lichte, ondichte Hoer.
Hij magh wel seggen, Ian,
Daer is niet booser dan
(5) De duijvel en sijn’ moer.
Ib. 8. 7b. (Sept.)


[CH1642:296]
HOUWELIX GOED VAN CLAES EN NEEL
Claes hadd noch seven kinderen, het achtste was onder der aerden.
Neel hadd twee blondte dochtertjens, daertoe den Buijck voll beens.
Dit volckje raeckten eens,
En doe sij t’samen paerden,
(5) Soo maeckten sij haer’ rekeningh, als dat sij ten houwelick brachten
Twee blancken, met een dicketon, en seven stucken van achten.
Bodb. 10. Sept.


[CH1642:297]
AD VICOFORTUM NIMIO MELONUM ESU PENE INTERFECTUM
Siccine damnatas, avido rapiente palato,
Sic proditrices gutturis esse dapes,
Sic placuit, Vicoforte, mali lethalia succi
Indere debilibus semina visceribus,
(5) Non aliter, quam si prolem dare prompta petitam
Frigida jam frigens semina poscat ager?
O bone, si cautas fecere pericula fauces,
Nec tua te contra est imperiosa gula,
Parce peregrinis animam laxare venenis,
(10) Appete de patria candidiore cibos:
Atra quod edit edat genitrix Hispania; solos
Expediat Melos pascere Melonibus.
Ib. 10. 7b. (Sept.)


[CH1642:298]
EPITAPHIUM EXTINCTI CRAPULA
Non esse quod non esse fecerit multos,
Non est stupori; hoc esset, esse qui non est.
At me, viator, qui nec esse credebam
Non semper esse, fecit esse non esse.
Bodberg 10. Sept.


[CH1642:299]
(IN GRATIAM POËTAE OTIOSI)
Est de tribus mortalibus qui turbidum
Pernox fritillum lassat, est cui rota
Versatilis metri rotat mentem et manum.
Est qui, soporis optimam sortem ratus,
(5) Nec aleâ de nocte nec versu furit.
Quis utrique praevalet? ferat sententiam
Si quis vacat, otiatur, aut agit nihil;
Hic vacat, iste otiatur, iste agit nihil.
Ib. 10. Sept.


[CH1642:300]
(STUDIUM DIVERSUM)
Incendit varios homines diversa voluptas;
Allia vos, alios Alea, nos alia.
Ib. 10. Sept.


[CH1642:301]
(DE SERVO MALE COMMENDATO)
Perspectae fidei commendas, Pontice, servum;
Da veniam, fidei fidere nolo tuae.
Illum ego perspexi nebulonem, Pontice; posset,
Perspectae fidei ni foret, esse meus.
Ib. 10. Sept.


[CH1642:302]
IN VIRI MAXIMI PUTEANI BAMELRODI CAESARUM
AUSTRIACORUM ELOGIA
Ecce quod invideas, qui nunc augusta Viennae
    Tradita per tantos sceptra tueris Avos:
Non uno cum Sole micas, stipatus Avûm vi
    Non uno socio Caesare sceptra tenes.
(5) Quot legis hic rerum dominos, consortia Regni
    Crede super terras astra redisse tui.
Crede novâ sic luce frui, ut contermina mundo
    Fatales iterum non subitura vices.
Tanti est Austriacis, Puteano vindice, lethi
    (10) Coelitus expertem sic reppetijsse diem.
O minime mortalis, o in ludibria coecae
    Sortis, o in Coelos imperiosa manus!
Quos natura Duces, quos inclementia Fati
    Extinctos voluit, non sinit una mori.
(15) Ecce tamen quibus incumbas solatia, Caesar.
    Si volet ista quidem, quod volet ista manus,
Tu quoque Caesareos inter victure nepotes
    Post tua cum proavis fata superstes eris.
Iam, Superi, in vestra vobis statione placete:
    (20) Sic quoque non Superos credimus esse Deos.
Bodb. satis uno spiritu 11. Septemb.


[CH1642:303]
(POENA PAR, DISPAR)
Si libeat, sciolos verbis prosterno negantes;
Nugantes statui sternere verberibus.
Ib. 11. Sept.


[CH1642:304]
(SPLENETICUS AEGER)
Splen ridere facit? Medici sanate phrenesin
In Physicis et me, quem lachrimare facit.
Ib. 11. 7b. (Sept).


[CH1642:305]
Saepe lienosa es, quo saepe upocondria tactum
Accedant Medici, subterque upocondria tactum.
Gellia, vis dicam? petulanti splene laboras.
Ib. 11. 7b. (Sept.)


[CH1642:306]
IAN VAN SIJN WYF GESLAGEN
Ian gaet aen een’ blauw oogh, en seght m’ hem niet geraeckt heit:
Maer dat het (en ’tis waer) een soort is van Geraecktheid.
Ib. 11. Sept.


[CH1642:307]
DE SELVE
Ian heeft den strijd
Verloren tegens Fij,
En seidt met spijt
Aen die hem gaen beklagen,
(5) Wijck, praters, wijck,
Ick moet mijn’ leemten dragen;
’T is popelsij:
Hij heeft gelijck,
Goed man, hij is geslagen.
Ib. 11. Sept.


[CH1642:308]
(BOLETUM MEDICATUM)
Boletum periens medicatum Claudius edit.
Deterius fungis est medicina malum.
Bodb. 11. 7b. (Sept.)


[CH1642:309]
(IN LAONICUM HOSPITEM)
Parcite Laonici convivae velle vocari:
Laonicum fama est esse nec esse domi.
Ib. 11. 7b. (Sept.)


[CH1642:310]
PUTEANO QUAERENTI PER EPISTOLAM AN OPERAE PRETIUM FACERET
ELOGIA IMPERATORUM PROSEQUENDO
Anne operae pretium facias in Caesare multo,
Serius an ridens hoc, Puteane, rogas?
Ecce facis, divine senex, et non facis; illud
Omnia (sic facis) in saecula vivet opus.
(5) Saecula quas laudes (sic non facis) omnia dicent,
Non operae pretium, non operantis erunt.
Ib. 12. Sept.


[CH1642:311]
SOLILOQUIUM AMANTIS
Illustrissima noctium,
Quae tot sideribus meis
Intercedis amoribus,
Quae tot sideribus meis
(5) Non accedis amoribus;
Quorsum tot nocuas meis
Immittis facibus faces,
Et jam dissimilis tibi
Denatum simulas diem?
(10) Quin me vel pluvio Ioue
Vel te torua benignior
Quas magni metuant dij
Tempestatibus obrue.
Non hic est oculis opus
(15) Non tot sideribus tuis,
Non est te, vaga Cijnthia,
Implorantibus hanc facem
Luce difficili viâ:
Nec Sestos mea tam procul,
(20) Nec vasto dirimor mari.
Sicco trajicitur pede
Quâ de perpetuâ Pharo
Inuitant geminae faces.
Quas tu per geminas faces,
(25) Non tot sideribus tuis,
Illustrissima noctium es.


[CH1642:312]
(DIES MORTUALIS DUCISSAE BULIONEAE, VICINUS NATALI
MARIAE NASSAVIAE)
Auriaci nuper decessit Filia: quid tum?
Post biduum Auriaci Filia nata fuit.
Ib. 13. 7b. (Sept.)


[CH1642:313]
(AULI DIAETA)
Aulus aquam bibit, et lixae (?) sunt prandia carnes.
Huius ariston hydor oinon, ariston hydor.
Ib. 13. 7b. (Sept.)


[CH1642:314]
Galla fugit fortes medicato pene maritos:
Queis ope ad hoc opus est non opus, his opus est.
Ib. 13. 7b. (Sept.)


[CH1642:315]
Ieanne en baille à qui veult, on la baise à la ronde:
Tout contre son Marij elle preste cela.
Si le Cocu s’esveille et crie, Qui va la?
Elle a le mot du guet, et luij respond, la Ronde.
Zonsbeeck. 16. 7b. (Sept.)


[CH1642:316]
AEN EEN ROOMSCHGESINDE
Mijn lieve Paepsche vriend, die den Baillieu in ’toogh zijt,
Wat noodt ghij mij te miss, en seght, gaet mé, ’tis Hooghtyd?
Ick weet een beter mael, verdwaelt schaep als ghij zijt,
Komt gaet met mij te kerck, en wordt wijs, ’tis hoogh tijd.
Gennep. 19. 7b. (Sept.)


[CH1642:317]
(CERTAMEN EQUESTRE COTTAE ET MAEVII)
Si Cotta cursu certet erga Maevium,
Se judicavit Cotta victorem fore.
Bene Cotta judicavit, ex Equo, et bono.
Gennep 19. Sept.


[CH1642:318]
GYS NAERDE GALGH
Gijs gingh me stelen pott en pann;
In ’t me gaen wierdt hij me gevangen:
Nu gaet hij met syn’ mackers hangen.
Wat is Gijs een me gaende man!
22. Sept. ante Bommel.


[CH1642:319]
PIETERS LOF
Een man kan bloo, en snoo, en gierigh zijn,
Een man kan vuijl en goor zijn als een swijn,
Een man kan mall van hoofd zijn en van wesen:
En Pieter is all dat een man kan wesen.
Hagae 4. Octob.


[CH1642:320]
CUM GRASWINCKELIUS LIBRUM DE MAJESTATE OFFERRET
Quam bene conueniant et in una sede morentur
Majestas et amor, linguâ calamoque probavit
Qui Majestati comitem tulit Autor amorem.
5. Octob.


[CH1642:321]
(IN FRATRIS TUMULUM)
Quod nigra praetulerit candenti marmora saxo,
Hanc habuit causam prouida posteritas:
Candorem Hugenij non marmora posse, quid autem
Marmora? non ipsas posse referre nives.
5. Octob.


[CH1642:322]
IAN VOOR SIJN WIJF
Claes, seide Ian, ick kom u Vrouwtie wat vermaken.
Vermaken, seide Claes, ick danck u voor de gunst.
Maer, Ian-bner, eij begint van boven met de kunst.
’Tgaet onder tamelick, kont ghij maer ’thoofd vermaken.
10. Octob.


[CH1642:323]
EPITAPHIUM THUANI, CRIMINIS REI QUOD IMPROBAVERAT,
QUIA NON REVELATI
Qui jacet hic, Hospes, pravi, sine crimine, coepti
Conscius obtrusâ relligione fuit.
Nec sceleri quidquam probitas contraria juuit:
Commissum, sceleri est, subticuisse scelus,
(5) Cum violata fides socios impune negantes
Flectere nec posset sola, nec arguere.
O legum subtile nefas, quibus inter amicos
Nolle fidem frustra prodere, proditio est!
10. Octob.


[CH1642:324]
PRO PARRICIDA, PARADOXUM
Ut quid supplicio dignum par gratia fecit,
Quando Pater natum sustulit, ille patrem?
12. Octob.


[CH1642:325]
AD AVARUM, MUNUS NOVUM PETENTEM, SPRETO SUPERBE
PRIORI QUASI INFRA SE FUISSET
Lanea dona dedi, nunc poscis linea: sed jam
Reddidit inuisum me mea lana tibi.
Sorduit ingrato de lana munus ovina,
Et de caprina quaestio mota fuit.
(5) Da veniam, nec lanea nunc, nec linea mittam:
Nolo tuam tanti perdere amicitiam.
13. Octob.


[CH1642:326]
(AD EUNDEM)
Lanea displicuit, vis vestis linea detur.
Linea? polliceor. nempe Mathematicam.
13. Octob.


[CH1642:327]
(OP AEL)
Ael wind den kost ruijm met haer lijf
En packt daerboven schijf op schijf:
Ael staet in brand, en Ael en karmt niet:
Wat souse karmen ? Brand en armt niet.
20. Octob.


[CH1642:328]
EPITAPHIUM FRATRIS OPTIMI
Hic jacet Hugenijs major de fratribus: adsta,
Quisquis es, et Patriae fletibus adde tuos.
Hic pietas, hic ipsa fides, hic aurea morum
Integritas, hic laus et lepor, Haga, tuus,
(5) Hic tacite prudens doctrina, modestia, candor,
Hic sine dente sales, hic sine felle joci,
Hic miseri tutela, boni fauor, omnis honesti
Delicium paruo puluere tecta jacent.
Plura legas, qui pauca legis, nisi facta legenti
(10) Obstaret lachrimis multa litura meis.
22. Octob.


[CH1642:329]
Plura relaturum fratrem suspiria, plura
Scripturum lachrimis facta litura vetat.


[CH1642:330]
’T ROOMSCHE MIS-GELOOF
God leidt ons door het Brood dat broose Menschen maken
Tot ’s hemels eewigh Brood. Blind Roomen walght daervan,
En smoort in ’s menschen Brood. O Paus, ô arme man,
Ghy kont van ’teene Brood aen ’tander niet geraken.
24. Octob.


[CH1642:331]
LUDICRUM
Ceruice quidam curtus hic Gallus jacet,
Fisco applicatis et subhastatis bonis.
Sera est amici quam velint opem dare:
Nec res nec ipse Gallus est in integro.
29. Octob.


[CH1642:332]
ALIUD
Garrula gens Galli est: quid ni sit garrula? Gallus
Suppressâ meruit garrulitate necem.
30. Octob.


[CH1642:333]
AD FUREM FESTINANDO TURBANTEM ET SE PRODENTEM
Quid properas? prope eras. prope res properes prope restim.
Saepe prope errare est, qui properare putat.
31. Octob.


[CH1642:334]
EPITAPHIUM THUANI
Augustus, hospes, hic jacet, Thuanaea
De stirpe (quanta stirpe!) nobilis proles.
Ne quaere causam mortis; ipse nescivit.
Quid ipse? mortis autor ipse nescivit.
(5) Scientiâ tamen hic et ille peccarunt:
Scientiâ mali reus, sed exosi
Et improbati et improbabilis contra
Reos negantes, subticendo peccavit.
Scientiâ peccavit et boni judex,
(10) Legis bonae, sed, hercules, inhumanae,
Et quâ Thuanum non feras perivisse.
O summe iniqua Iuris aequitas summi!
Satis fuisse debuit virum fortem,
Constantem amicum, non suae reum culpae,
(15) Quod non potuit probare, non probavisse.
3. Nov.


[CH1642:335]
(AD AMICUM SECUNDAS NUPTIAS SUADENTEM, CUM ERUDITA)
Quid me puellae literis, linguis, libris,
Chartis onustae destinas tristi jugo?
Ductam expedire virginem doctam mihi
Et inter autores recensitam nego.
(5) Si quae secundam suscitet viduo facem,
Non digna lectu, digna sit lecto velim.
4. Nov.


[CH1642:336]
IN DISSIDIA ANGLICANA
Dissiluit fracto naturae foedere cera?
    Colligis admotâ frusta liquata face.
Ignea fax amor est: Adverte Britannia; quae non
    Hac face mollescunt fragmina, non coeunt.
5. Nov.


[CH1642:337]
IN MORTEM DE CINQ MARQ
Quod sis esse velis: modus est in rebus, et ex re
    De medio sursum non properare gradu.
Disce secuturus si quis vestigia Magni es,
    Quam primum voluit maximus esse, fuit.
5. Nov.


[CH1642:338]
(AD BARLAEUM, CUM FILIAE NUPTIIS INTERESSE NON LICERET)
Qui me pollicitus Mudanos inter amicos
    Non nisi Fraterno funere fallo fidem,
A Patre Barlaeo geniales inter amicos
    Barlaeae sponsâ virginitate vocor.
(5) Cum socero vocat et gener et genus omne vocantum,
    Cum Patre, cum sponso conjuge Sponsa vocat.
O Sponsi, male me et frustra tentatis; iniquum est
    Quod mea non potuit sponsio, vestra velit.
Hag. 19. Nov.


[CH1642:339]
AEN IAN BUIJTEN SIJN’ KEUCKEN
Soo m’u wat leckers biedt, ghij seght light, ’T is mijn kost niet.
Ey, Ian, en gaet soo niet met weigeren te post;
Bedenckt wat ghij vermuijlt, en watmen u voor kost biedt,
Dat uw kost niet en is, dat is uw beste kost.
19. Nov.


[CH1642:340]
IN REDITUM CARD. RICHELII
Pallet atrâ spe lapsus Iber; quo plurima Mundi
    Machina versatur Cardo quod egit agit.
Pristina Richeliis redierunt robora nervis,
    Cessit Atlantaeis pestis adusta toris:
(5) Solve Duci votum reduci, quo vincere pro te,
    Quo te complecti, Gallia, pergat habet.
30. Nov.
D.


[CH1642:341]
AENIGMA
Solvite Grammatici, quem vobis carmine duro
    Quâ videor nodum nectere solvo manu:
Urbs est Principibus nnper spoliata duobus,
    Quae perijsse virum non queritur, Sedanum.
5. Dec.


[CH1642:342]
AENDE VROUWE DROSTINNE VAN MUYDEN MET EEN STUCK WILDS
Verwijtt mij d’ontrouw niet van ’t Willighe beloven,
Moedwilligh onvoldaen: Beschuldight maer de smert
Van myn te rauwe Zeer, dat rijpen will noch roven.
Kom’ ick te Muijden niet, ick kom’er met mijn Hert.
Hag. 6. Decemb.


[CH1642:343]
AEN DRONCKEN JAN
Ian, droncke Jan, spreeckt mij om geld soo doll aen
Als off het mij het leven kosten sou
Soo ick ’t niet strax en schudden uyt de mouw.
Vergeeft my Ian, ick sagh v niet voor voll aen.
8. Dec.


[CH1642:344]
IN MORTEM C. MYLII ET M. ZUERII BOXHORNII
IN EANDEM FUNEBREM ORATIONEM
Mylius, incoctum veteri virtute Batauâ
    Pectus, amor Patriae, lingua decusque meae;
Mylius, Aonidum sacer a lanugine sacris,
    Quas ad canitiem credidit esse suas,
(5) Iure suo saecli saturum caput insitus astris,
    Ivit ad heroas, quos superavit, avos.
Indulge lachrymis, Academia; sive maritum
    Sive sit hoc Natum perdere, sive Patrem.
Quin triplici luctu, quantum pia Mater alumno,
    (10) Crede viro viduam soluere, crede patri.
Si lachrymis implexa via est, quibus obruta cladi
    Frustra coneris congrua verba tuae;
Accipe sublimis de majestate Zuerii
    Quâ flendo saltem voce diserta fleas.
(15) Est aliquid quod mole suâ se prodere tardus
    Inveniat quo non haesitet ore dolor.
Desine nos vero sociis animata querelis
    Poscere praeclaro debita justa seni.
Facundam solis hodie singultibus Hagam
    (20) In tanto pudeat funere, posse loqui.
17. Dec.


[CH1642:345]
DE VIJVER
Qui nostram, pueri, Tiliae spectatis ab umbra,
    Discite perspicuae quid valeamus aquae.
Si quod agunt homines vapor est, et fumus, et umbra,
    Ambiguum est potior res sit an umbra rei.
18. Dec.


[CH1642:346]
INCERTUS RUMOR DE REBUS ANGLICANIS
Inferior pugnâ populus de Rege triumphat:
    Inferior populo Rex, quasi victor, ouat.
Ambo prostrati superant: aenigmata sunt haec
    Proelia, victorem vicit uterque suum.


[CH1642:347]
(AD POSTHUMUM)
Ambigis unde Ovi vitient alimenta saporem
    Foetida, Porcinam nesciat ista lues.
Posthume, quam demens torquet te quaestio! gusta
    Ovum porcinum qui sapiat, sapies.
20. Dec.


[CH1642:348]
VERCKENVLEESCH EN EYEREN
Ghy vraeght waerom een Ey naer ’tvuijle voedsel smaeckt,
En niet het verckenvleesch; daer doch die beesten leggen
En wentelen in dreck by Mensch en Beest gemaeckt.
Maer proeft een verckens eij, ghy sult wel anders seggen.
20. Dec.


[CH1642:349]
IN I. CATSII [Grieks-]psammourgían[-Grieks]
Fertilis ingenio fundi multiplice curâ
    Fertilitas, labor est vel mediocris heri.
Cogere ut ingenio sterili sabuleta virescant,
    Cura super vulgum fertilis ingenii.
(5) Catsius hoc potuit. Respublica fas in arena
    Consilium tanto sumat ab ingenio.
22. Dec.


[CH1642:350]
IN THUANI MORTEM
Cum fera damnatum damnandâ lege Thuanum
    Traderet infami Gallia supplicio:
Summi saevitiam juris damnante metallo
    Irrita displicuit carnificina sibi.
(5) Diriguit lictor; nec adhuc trepidante Thuano
    Abnuit indignam dextera lenta necem.
Ferrea saecla vide: plus est in Iudice ferri
    Quam culpae reus aut ferra rigoris habent.
29. Dec.


[CH1642:351]
FLORES FLORI. IN EOSDEM
Si nec odor constat, nec honor, nec gratia Flori;
    Causa patet: quo flos carpitur ungue, perit.
ult. (31) Dec.


Continue

[CH1643:001]
EPITAPHIUM CAROLI MORGAN
Securus, hospes, si Britannus aut Belga es,
Securus in Morgantii sede busto.
Non est furore perciti procelloso
Quod extimescas posthumum viri fulmen.
(5) Nec vivus istâ bile vixit horrendus.
Flagravit irâ mitis, impotentique,
Non saevus, aestu; canduitque inoffenso
Candore: naturae fuit soloecismus
Quo cespitauit, innocentibus flammis
(10) Sibi molestus, nemini bono; fortis
Et comes idem Victor atque conuictor,
Heros herusque laude dignus et luctu.
Quid plura? miles optimus, bonus ciuis
(Securus audi, qui Britannus aut Belga es)
(15) Soli Patriae dixit bonum sacramentum,
Solis mala Iberis et malis sacramenta.
1. Ian.



[CH1643:002]
(AD POËTASTRUM)
Illa suos, cunctis apponis versibus: ajo
Qui cunctis addunt versibus illa, sues.
1. Ian.



[CH1643:003]
EPITAPHIUM INFANTIS IN UTERO MATRIS stenotevrh" SUFFOCATI
Diuinate viri vates: Aenigmate condor
Quo non est grauior quâ male condor humus.
Patrem habui et Matrem: tamen inuida, an invia, Mater
Quem voluit me non siuit habere Patrem.
(5) Vixi, non vixi. quo possem vivere Iota
Defuit; hoc pariens debuit esse parens.
Denique si saxo quid huic inscribitis, ecce
Praescribo sorti consona verba meae.
Venit in hunc tumulum, quem vivum fata maligna
(10) Egredier tumulo non voluere suo.
Nata mori, vetus et justum est: sed iniqua Deorum
Saeuities, nondum nata jubere mori.
3. Ian.



[CH1643:004]
EPITAPHE DU CARD. DE RICHELIEU
L’amij du Roy et de la France
N’a presque point laissé d’amis.
Helas, Passant, quelle apparence?
Dieu ne vid point sans ennemis.
3. Ian.



[CH1643:005]
Regis amicus et Imperii vix liquit amicos
Miramur, quando nec Deus hoste caret?
4 Ian.



[CH1643:006]
IN CALCEOS AULICORUM PEDIS MOLEM EXCEDENTES
Unumquemque suo se metiri pede quondam;
Unumquemque suo nunc mentiri pede rectum est.
5. Ian.



[CH1643:007]
EPITAPHIUM CAROLI MORGAN HYDROPE EXTINCTI
Bile ferox cui nec mediâ fervente juventâ
    Ulla viro flavam subdidit aequa facem,
Decrepitus nondum vietos Morgantius annos,
    Horridaque his annis hostibus arma tulit:
(5) Cum simul inflatum propenso sesquipede exstans
    Tenderet intercus humor aqualiculum.
Quanta, putas hospes, fuerit, quae fulmine viuo
    Tanta super tantis flamma natavit aquis?
6. Ian.



[CH1643:008]
EPITAPHIUM MORGANTII [Grieks-]tou’ colwdestavtou[-Grieks]
Ilicet, ut Fati sancitum lege magistrâ est,
    Senserit humanas et mea flamma vices:
Iverit in fumum, quae me lymphatula fecit
    Iucundumque bonis terribilemque malis.
(5) Non omnis pereo: superauit funera quidam
    Relliquus antiquâ mobilitate calor.
Scilicet hos inter tumulos de nocte vagantes
    De nostris fatuos ignibus esse puta.
8. Ian.



[CH1643:009]
DE POSTHUMO, AD BARLAEUM
Poematum, Barlaee, qualia hic vides,
Audacium, salacium, nugacium
De nocte visum somniando paginam,
Doctam, mehercle, perdidisse paginam,
(5) Dolore an irâ percitum liquit sopor.
Vigil, solenni more nugari meo
Aggressus, unam et alteram atque tertiam
Impraegno chartam virginem poematis
Audacibus, salacibus, nugacibus.
    (10) Fortuna, credis, Posthumi dispar fuit,
Qui somnians de filijs visus sibi
Loquaculis, petaculis, edaculis,
Unum extulisse, commovente somnio
Implenit excitatus uxorem tribus,
(15) Loquaculis, petaculis, edaculis?
8. Ian.



[CH1643:010]
AD GALLUM SUSPECTAE NOBILITATIS
Qui nec loco stas, Galle, nec linguâ soles
Constare, nec constas amore, nec fide,
Ignosce, si prosapiae ignarus tuae,
Vel sponte, vel casu soloecismi reus,
(5) De gente, dico, mobili es, non, nobili.
8. Ian.



[CH1643:011]
(IN CARDINALIS RICHELII BIBLIOTHECAM)
Mille libros, et mille libros, et mille librorum
    Millia magnifici publica Richelij
Cura, bono patriae, capsis ingesta superbis
    Nominis aeterni marmora viva locat.
(5) Quoque voluminibus moles augusta coemptis
    Cresceret in titulos auctior usque suos,
Mille libros et mille libros et mille librorum
    Iussit adimpleri millia mille libris.
Desine posteritas ajporei’n quo se agmine facto
    (10) Duplicet in multam massa voluta nivem.
Materiem liquit vestris, qui scribitis, aequam
    Viribus; omnis ubi Gallia sudet habet.
Scribite Richelium, partos pro Rege triumphos
    Scribite, et aeternis gesta legenda typis:
(15) Mille libros impletura est quae posthuma famam
    Unius capiet Bibliotheca viri.
9. Ian.



[CH1643:012]
(IN DETRACTORES RICHELII MORTUI)
Quae Cardinali turba supplicem vivo
Subjecit et mentem et manum, nec in terris
Praesentius prostrata numen agnouit,
Ruit in sepultum scommatis, jocis, probris,
(5) Et quidquid ore possit expui salso
In immerentes impotens vomit manes.
Leuis popelle, ingrata plebs, inhumanum
Serpentis instar; Patriae semel natus,
Atlas, Atrides, Cardo Regis et Regni,
(10) Non debuit denascier; tibi vero
Nec debuit defunctus esse, nec vivus.
9. Ian.



[CH1643:013]
IN ANNOSAE VIRGINIS DUOS AMANTES MOX A
SPONSALIJS MORTUOS
Si quis anum ducit, credat se nubere morti;
    Nam vel anum nutu ducere velle necat.
11 . Ian.



[CH1643:014]
IN ILLUD BORBONIJ Ex te subortis esca vermibus lates
Vellitur indigne prostrato barba Leoni;
    Richelium plebes improba dente ferit;
Dente, sed extinctum: soboles, quo supplice vivum
    Nuper adorauit, mordicat ore patrem.
(5) Ilicet, hic tantum non falleris impie, natis
    Ingratis de se vermibus esca jacet.
11. Ian.



[CH1643:015]
IN OBITUM CARD. DUC. RICHELIJ
Sic decet: Armandus Dominae comes iuit Hetruscae.
    Galle quid insano degener ore gemis?
Quod sis esse velis. tandem sub Rege monarcha es.
    Successit Matri Filius, et famulo.
12. Ian.



[CH1643:016]
IN EUNDEM
Qui scipionem perdidit, caue ne nunc
Plus in die quam septies cadat Iustus.
12. Ian.



[CH1643:017]
IN EUNDEM
Hactenus Armandum suspexit non male Regem:
    Hunc exarmandum non male sperat Iber.
12. Ian.



[CH1643:018]
AD REGINAM MATREM
Maria, mater impotentis gratiae,
Quacumque manes inter ut partâ semel
Quiete vitae denegatâ consides,
Caue Cardinalem si sapis: suspectus est
(5) Qui tam repente mortuam voluit sequi
Quam persecutus hactenus vivam fuit.
12. Ian.



[CH1643:019]
DE GROENMERCKT
Esto, meae possint aliarum cedere doti;
    Nulli perpetuo vere virentis honor.
Hic acuant frustra senium vel edacia dentem
    Saecula: quottidie floreo fronde novâ.
13. Ian.



[CH1643:020]
DE SCHOOL-STRAET
Dilige quisque scholam juvenilibus impiger annis.
    Grande tui pretium meta laboris erit.
Otia quam duro succedant lauta labori
    Indice me disces : hic schola facta scolh; est.
13. Ian.



[CH1643:021]
RIPA STAGNI. DE VIJVERCAEIJ
Pristina me telis impendit et arcubus aetas:
    Postera magnificam fecit amatque viam.
Illa mihi semper male collimasse videtur:
    Haec semel et verum sic tetigisse scopum.
13. Ian.



[CH1643:022]
FORUM PISCARIUM. DE VISCHMERCKT
Huc ades, huc Hagae sapienti turba palato,
    Hic infensa bonis Piscibus esto frequens.
Nempe pedem frustra Sceuerino colle fatiges:
    Hic procul a salso littore littus habes.
13. Ian.



[CH1643:023]
DE GEEST
Eja, mei cives, dum spiritus hos regit artus,
    Spiritus hos animos qui regit astra regat.
Nec pigeat quod egena sumus contemptaque plebes;
    Ingeniosa sumus; vivitur ingenio.
14. Ian.



[CH1643:024]
(DEPRECATIO)
Quod excipi Regina vult domi meae,
Res ardua est quam poscit: omni scilicet
Exceptione major est, ego minor.
14. Ian.



[CH1643:025]
HET PADMOS
Pars potior toto est. Si fons Venus una venusti
    Tota venustati subjacet Haga meae.
Ergo quid? indigno compellor nomine Pathmos:
    Dicta domus Venerum debuit esse Paphos.
15. Ian.



[CH1643:026]
GEVANGEN-POORT
Qua mea ferali merito vicina catastae
    Prospicit infamem rara fenestra crucem,
Credite me vobis, quod Coelum, dicere, Cives,
    Solis Porta malis claudor, aperta bonis.
15. Ian.



[CH1643:027]
IN PSALMOS REGIOS AB HEROE GRASWINCKELIO PARAPHRASI
HEROÏCA VERSOS
Qui legis haec, aliquis, modulis augusta canoris
    Carmina, sancta piae jussa Parentis ama.
Praescripsit moriens victuro in saecula Nato
    Omnia victurum saecula Regis opus.
(5) Solueret hoc indiuiduo jejunia cantu,
    Sumeret hos primos ore vel aure cibos.
Non stetit hic Nati pietas: ardentior illis
    Imperiis docte gratificata sibi est.
Addidit ad sacra verba chelijn: fide debitor ipsâ
    (10) Liberat obstrictam, quâ valet arte, fidem.
Hinc grave, divinum studio fallente laborem,
    Sanctius hinc omni carmine creuit epos.
Ecce vicem Fati. Batavo praeitore disertae
    Romano Solymae discitis ore loqui.
18. Ian.



[CH1643:028]
LAPPSTRAET
Culta tepensque frequente foco male Lappia dicor.
    Quamlibet ad Brumam, Lappia, versa tuam.
Haec domitas Arctos exarmatosque Triones,
    Haec Borean, Lappae, strata nivesque necant.
21. Ian.



[CH1643:029]
MOLLSTRAET
Mollior est mihi dura silex, quam mollior olim
    In mea perpetuo quadrupes exta furens.
O qui me rigidis armasti prouide saxis,
    Sic tua cum talpis molliter ossa cubent.
22. Ian.



[CH1643:030]
MOLESTRAET
Quas adii quondam procul absunt limite prisco
    Ipsâ protrusae prosperitate molae.
Da veniam Civis; tua te pomoeria fallunt;
    Mendacem Cereri grandior Haga facit.
22. Ian.



[CH1643:031]
DE TOORN-STRAET
Me duce non errat subiturus culmina quorum
    Haganus pridem sidera lambit apex.
Cede via quaecumque via es quâ repitur: isthac,
    Isthac, mortales, itur ad astra viâ.
23. Ian.



[CH1643:032]
CICONIA IN SUMMA TURRI. DE WEERHAEN
Nuper in excelsam delata Ciconia turrim
    Haesit inaurato fulgida facta pede.
Haga vide quam sit nusquam non aurea, cuius
    Auro homines, auro decipiuntur aues.
23. Ian.



[CH1643:033]
Doibs-je rompre le col à ce petit maraut?
Il l’a trop merité, et ma juste colere
M’ij porte: mais la chose est difficile à faire,
Il ne se trouue point de col en un crapaut.
23. Ian.



[CH1643:034]
Ma colere, cocu, eust peu rompre les bornes
De ma discretion.
Mais tu as eschappé mon indignation,
Car ta garce m’a faict apprehender tes cornes.
23. Ian.



[CH1643:035]
HET LANG ACHTEROM
Anticam de postica si plurima fecit
    Me via, posticam cur sinit Haga vocent?
Despicit angustam? magis est injuria: rerum
    Quam facit augustam copia, larga via est.
24. Ian.



[CH1643:036]
DE CINGEL
Me primam quas de media vocat urbe frequentes
    Curia, me solam jussit arare rotas.
Divinauerunt qui me voluere vocari
    Cingula, sic tandem singula facta fui.
25. Ian.



[CH1643:037]
DRONCKENMANS STRAET
Ebrius illi sermo fuit, mens ebria, solam
    Inter avos qui me stigmate prostituit.
Ebria si dici mereat quâ se ebria plebes
    Polluit, hoc toti convenit, Haga, tibi.
25. Ian.



[CH1643:038]
BAGIJNEN STRAET
Multa meum mulier, virgo, non virgo, recessum
    Incolit. ut nunc est, ante fuisse puta.
Nil detraxerunt mutatae saecula: solo
    Tunc quoque, quod nunc sum, nomine sancta fui.
26. Ian.



[CH1643:039]
HET SCHEEL HOL
Insani dixere specum, speculantibus Hagam
    Quae primo speculam praesto sub introitu.
Altera pars laudi est. etenim novus, Advena, mundus
    Haga fit, et fit me nota Strabone novo.
27. Ian.



[CH1643:040]
EEN DOODE IN D’AERDE
’Klaet mij vertre’en en word niet quaet:
Ick weet niet wat mij over gaet.
27. Ian.



[CH1643:041]
VIA SCOPARIA. BESEMSTRAET
Marmoreis alibi placeat sibi splendida tectis:
    Quod nitide et frugi splendeat Haga, meum est.
Indulgetur ibi male sanis sumptibus: illâ
    Vertitur, hac melius verritur arte solum.
28. Ian.



[CH1643:042]
VIA GERANIA. CRAENSTRAET
Omnipotens mihi magnificum dat machina nomen:
    Non accersitis dotibus intumeo.
Vana fere socias inflant momenta plateas:
    Nemo neget solis pondus inesse meis.
28. Ian.



[CH1643:043]
Per fluvios excepta mari discedit aperto
Attractam longis haustibus expuimus.
29. Ian.



[CH1643:044]
VIA SUFFARRANEA, UBI OLIM RESTIARII. LORRESTEEGH
Peccavi? punita fui, me vindice. tanti est
    Tornatae fraudis lora subjsse locum.
Cautior ad frugem rediit meus incola. dicam
    Omnia? fecerunt me mea lora probam.
31. Ian.



[CH1643:045]
FOSSA SPARGANARIA. SCHOTELDOECKSHAVEN
Nec risum, nec probra fero. si foeteo, praesto est
    Publica maternas quae lauet Vnda manus.
Si vel deficiant lijmphae, nec purior ulla est,
    Prima meis Regum fascia, nec melior.
1. Feb.



[CH1643:046]
VIA FULCRARIA. DE RAEM-STRAET
Non pudet aridulis ortum quod debeo ramis:
    Cedere me veterem dum fateare novae
Quantum ligna nouis concedunt arida ramis,
    Arboribus rami, Ramus Aristoteli.
3. Feb.



[CH1643:047]
FOSSA MAGNATUM. DE HEEREGRACHT
O quibus illustrem resero subeuntibus Hagam,
    Discite, quis sit hic et quantus, ab ungue, Leo.
Cuius ad extremum dominis via splendida pontem est,
    Plures quam Dominos vix habet Haga domos.
4. Feb.



[CH1643:048]
IAN HENRICKS STRAET
Sat sit ab Henrico nomen deducere: Ianum
    Nescio; ni clausum significare velis.
Scilicet huc adigens vestigia Pacis et Aequi
    Et Coeli, Henrico et me duce, carpis iter.
5. Feb.



[CH1643:049]
AD REGINAM M. BRITANNIAE. CONSOLATIO
Diua Caledonio nimium jactata profundo,
Disce quid hoc coeli turbine fata velint.
Debet amatque sequi post nubila Phoebus. easdem
Crede Soli, Solij crede Salique vices.
(5) Vt rota naturae est, inconcusso ordine rerum
Proxima sunt laetis tristia, fausta malis.
Quanto spe grauior metus est, nox nubila sudae
Praestat et immoto mota procella mari.
Ecce, Deûm genitrix, summa de Numinis ira
(10) Spondeo propitios in tua fata Deos.
Quot mala nunc pateris, totidem terrâque marique
Omina vicinae prosperitatis habes.
(5.) Feb.



[CH1643:050]
DE NIEWSTRAET
Cum nova, prima fui, cuius de diuite centro
    Iuit in Australes linea prima plagas.
Nunc noua sum toties, ut jure nouissima dicar.
    Credis? anum juvenem summa senecta facit.
6. Feb.



[CH1643:051]
EADEM
Non fugio te, Praetor; habes quo nomine grates
    Auctori referas saepe superque meo.
Discere Iustitiam monitum et non temnere leges
    Civibus Haganis nuntia missa fui.
6. Feb.



[CH1643:052]
VIA NOBILIS IDAE. IOFF.w IDEN STRAET
Arbitrium nudis si quae dedit Ida deabus,
    Gaudeat hoc etiam nomine juncta mihi.
Vicit ibi Venus; hic Veneres. Ne fallere vero
    Tu, Pari, vestitas haec dabit Ida deas.
6. Feb.



[CH1643:053]
DE VERCKENS-MERCKT
Tam non eximij taedet me nominis, ut me
    Taedeat unius vix satis esse meum.
Si videas quae nostra cadunt in tempora sordes,
    Omne forum porcos venditat, omne sues.
6. Feb.



[CH1643:054]
FORUM BOARIUM JUXTA COEMETERIUM. DE OSSEMERCKT
Nil meruere boves, animal sine fraude. Quid autem
    Si gula, si facit hos carnificina reos?
Quadrupedes certe quam non moriantur inulti,
    Ossibus hic bipedum proxima saxa docent.
7. Feb.



[CH1643:055]
FORUM VITULARIUM. DE KALVERMERCKT
Qui mihi das teneros vitio, male sane, boatus,
    Corrige te, et quanti laus siet ista vide,
Una quod innumeras inter clarissima, solos
    Subticet ad Vitulos cantio sacra meos.
8. Feb.



[CH1643:056]
DE HOUTZYDE
Magna minorque meo clauduntur limite Sijlvae.
    Hic ubi se vexet tota Mathesis habet.
Ambitus et centrum fit idem. Si disputat, ecce
    Cogitur extremum dicere quod medium est.
9. Feb.



[CH1643:057]
SYLVA. HET BOSCH
Quadrupedes olim, bipedes nunc aegra trucido.
Fecerunt homines ferrea saecla lupos.
Facta voluptati foedis vitiata duellis
Langueo. dic an sim depopulata feris.
9. Feb.



[CH1643:058]
SUPER COENAM DOMINI PRECATIO
Avelle me mihi, Deus, me saeculo,
Me vanitati, me luto, me sanguini
Subbullienti, me superbo crimini
Culpaeque noxiique fermentis Adae.
(5) Affige toti mentis obtutum tibi,
Affige toto saucium mysterio,
Iesu Redemptor; Hoc enim est corpus tuum;
Quod applicantem constat indigne sibi
Et morte dignum et mortis in culpa tuae.
(10) At o superstes Christe, et a mysterio
Avelle mentem. mica vilis tritici est
Quâ te imbecillo sistis, absentem facis
Praesens ad-orem, glorioso supplicem,
Passi recorder. Quin, Homo-Deus, tuo
(15) Illate coelo, manna vivum, de mala
Manu impiorum Patrio raptum sinu,
Hac mente me, nunc mente me captum, rape
Ubi sempiternis temporumque expertibus
Coelestibusque et gloriosis artubus
(20) Adhuc refulges: Hoc enim est corpus tuum.
Donec peracto quantulum aut quantum meis
Praedestinasti non sepultis artubus,
Mox et sepultis, in suprema coelitus
Expergefactum suscitabis buccina,
(25) Et gloriosum corpori adscisces tuo
Quod hic peribit: Hoc enim est corpus tuum,
Hoc te satum parente debetur tibi.
Aeterna proles, Ipse de Deo Deus,
Faue precanti et omnium causam suam
(30) Causam putanti, et omnium causam tuam,
Quotquot rebellis arma saeculi ferunt
In se ruentis, in tuum, Pastor bone,
Gregem furentis, in tuam sepem truces
Mittentes apros, in tuam caulam lupos
(35) Insanientes, in tuas Solymas Lupam.
Donec superbos ferreâ pessum datos
Virgâ domabis, perpetisque gloriae
Tribues coronam militantibus tibi,
Oculisque tersis aeviterni compotes
(40) Facies triumphi, sanguinis pretium tui.
Veni fidelis, ne morare; subveni
Tuis, redemptor; Hoc enim est corpus tuum.
9. Feb.



[CH1643:059]
IN GALLAM
Nescio quid vitii est, postquam me parcius Olus
Laudat et incepit dicere Galla probum.
10. Feb.



[CH1643:060]
AD AULUM
Quos ore praeceps fundis aut calamo rudes
Inconditosque saepe versus evomis,
Incarminatae praeferunt lanae pilos.
Nisi carminentur, Aule, non sunt carmina.
10. Feb.



[CH1643:061]
SYLVAE LATUS AD AUSTRUM. DE WEGH BESUYDEN HOUT
Exeat e sylua, nimiâ quem noxia quercu
Umbra monet puri Solis aprica sequi.
Annus inaudito breuis est discrimine : distat
Frigus ab aestiuo Sidere ponticulo.
10. Feb.



[CH1643:062]
FOSSA PRINCIPIS. DE PRINCE-GRACHT
Mosa faue. quod florenti fuit Ostia Romae,
Ad tua pertingens Ostia portus ero.
Taedet arenosos Hagam perrepere colles:
Illa nimis dndum sedula pigra gula est.
(5) Ergo novis si quid veri est in vatibus, olim
Fossa bonis (auibus?) piscibus acta ferar.
11. Feb.



[CH1643:063]
VIA DANORUM. DENEWEGH
Fabula fert Boreae gentem, quam nomine prodo,
    Hac Hagae spolium deseruisse viâ.
Quidquid id est, posthac, petimus, ne numen amicum,
    Da nos insanos hic superare Danos.
11. Feb.



[CH1643:064]
ANGIPORTUM LUSCINIAE. NACHTEGAELS PAEDJEN
Tot mea donauit Batavis Philomela nepotes,
    Ut multo vilis sanguine facta parens
Laude sibi raucos videat vix cedere corvos.
    Sic vos non vobis nidificatis aves.
11. Feb.



[CH1643:065]
MOENIA ARBORIBUS CONSITA. BEPLANTTE WALLCINGEL
Ignari per aprica pedem qui moenia fertis,
    Discite ut his subito venerit umbra locis.
Ut Phaetontaeas fertur fraterna sorores
    Perpetuis virides cingere busta comis:
(5) Hic etiam in Flandros nuper producta minantes
    Plurima perpetuis frondibus hasta viret.
11. Feb.



[CH1643:066]
VIA PONTICULI. DE HEULSTRAET
Ponticulus quo clausa fui, cui debeo nomen,
    Desiit ad laudem nominis esse mei.
Nobile id est hodie, quamvis ignobile, cuius
    Est in propatulo splendor, origo latet.
12. Feb.



[CH1643:067]
VIA FOETIDA. DE STINCKSTEEGH
Desine posticas vitio mihi vertere sordes,
    Quae mihi conferri, virgo superba, doles.
Si tibi non dicunt quam sis injuria nares,
    Consule candidulas quaeque puella nates.
12. Feb.



[CH1643:068]
HET BUYTENHOF
Interiore licet quod sim praestantior Aulâ
Vitaulj domino teste probare queam:
Quanta siem doceat verbum vetus: Exeat aulâ,
Hoc est, hic habitet, qui volet esse pius.
12. Feb.
Aula exterior. Buyten-hoff titel M.D.



[CH1643:069]
HET BINNENHOF.
Aula, Venus, Mars, Mercurius, Lex, Curia, Fiscus,
Omnia sunt juris, sacra, profana, mei.
Haga meus nihil est nisi circulus, hospes: at hic te
In centro Bataui Foederis esse puta.
12. Feb.
Aula interior. Binnen-Hoff titel M.D.



[CH1643:070]
LUTHERSCHE KERCKGRACHT
Non nihili est quod flexa feror, sed simplice gyro
    Prae quo Serpentem tu, Tiberine, refers.
Romae curva via est, tantum subcurva Lutheri:
    Ambigis an rectae proxima sit potior.
13. Feb.
Fossa Templi Lutherani. Lutherse-Kerck-gracht titel M.D.
2 Prae quo: Totum M.D.



[CH1643:071]
FOSSA. DE GRACHT
Marmora me angustam faciunt et nuncia famae
Saxa. vide per quae strata, viator eas.
Quantus hic est splendor quas exhibet Haga viarum,
Quarum quae visa est infima marmorea est!
13. Feb.



[CH1643:072]
FOSSA HOLOSERICA. DE FLUWEELE BURGWALL
Serica sit quaecumque suo sibi serica luxu est,
    Hanc modo dum laudem non neget Haga mihi:
Quid valeam sciuisse patres, quibus omine raro
    Intus et in cute hólôs serica dicta fui.
13. Feb.



[CH1643:073]
INCILE. DE BORGHWALL
Iuste stupor mundi, quae parui nominis Hagae
Nomina splendoris credis inepta tui;
Me vide, et excellens dudum sine compare, dic te
Si non majorem repperiisse parem.
13. Feb.



[CH1643:074]
VIA SYLVAE NOVA. DE BOSCHKAEDE
Hactenus extensi finem pomoeria Pagi
Inveniant, isto limite stare velit.
Stare negat? jam fata feris jam Numina Nymphis
Parcite. si fossam transeo, Sylva perit.
13. Feb.



[CH1643:075]
ANGIPORTUM XENODOCHII. GASTHUIJS STEEGHJE
Ut sileam quod quae ridet latissima, perdit
    Semita, quâ coelum scanditur, arcta via est.
Quod Pietas timor est Domini et dilectio, Templo
    Proxima pauperibus tecta dicata docent.
14. Feb.



[CH1643:076]
PORTUS CEREVISIARIUS. DE BIERKAEIJ.
Fesse viator, ades: tota hic te prolue Bredâ:
Si vis, Rostochium, si vacat, adde Bremam.
Nec te magnificae satiet liquidissima lymphae
Copia; plus coctae flumina laudis habent.
14. Feb.



[CH1643:077]
DE VEERKAEIJ
Deerat adhuc centum statio bene fida carinis.
    Hoc ego (re prius an nomine?) facta fui.
Aspice, re quondam nunc par cognomine solo,
    Vix noua te videor Vera vetusta minor.
15. Feb.
Portus novus. Veer-kaey titel M.D.
4 Oppidum Zelandiae M.D. in marg.



[CH1643:078]
HET KERCKHOF
Parcite de vestro pinguem contemnere fundum,
    Putria nunc utero quamlibet ossa tegam,
Si quis ad extremum ducet sua fata tribunal,
    Inveniet stantem quo jacet Haga loco.
15. Feb.
Coemeterium. Kerck-hoff. titel M.D.



[CH1643:079]
DE KORTE HOUTSTRAET
Me quoque praeclaras inter venerare plateas,
    Quamvis forte breui de trabe curta ferar.
En ego quam tribuo videor meruisse coronam.
    Una bonum finis pulchra coronat opus.
15. Feb.
Via sylvestris sive lignea, brevior. Korte Hout-straet titel M.D.
3 Appendix longae M.D. in marg.
3 tribuo: tribuis M.D.



[CH1643:080]
(VENUS-STRAET).
Ut vegetanda suis pascuntur viscera venis,
Omnivorum pascit plurima vena Forum.
Hisce bonis, his de melioribus optima venis
Iure meo venae nomen adepta fui.
16. Feb.



[CH1643:081]
DE GORTSTRAET.
Par sociis et mercipotens quam maxima quaeque,
    Plus est quo sociis anteferenda feror.
Inspice natalem; debetur adorea, dices,
    Hic ubi adoratum nomina fecit ador.
16. Feb.
Via adorea. Gort-straet titel M.D.



[CH1643:082]
PRINCEN PLEIN
Elige, an objicias Tiliam an Palatia nobis,
Et numerosa quidem vel nemorosa veni:
O nec Hylâ melior lassorum fabula vatum,
S y l v a, vide, dudum P r i m a secunda mihi es.
16. Feb.



[CH1643:083]
VIA ZULENIA. DE ZUYLENSTRAET
Sacra novem dominis privatum sperno, quis istos
    Cumque dedit mecum perpetuandus agros.
Pila stylusque dedit nomen: placet omen utroque
    Nomine: ego Patriae fulcra stylosque dabo.
16. Feb.



[CH1643:084]
EADEM IN CRUCEM STRATA. PRINCEN PLEIN
Cuius inexpletae violarunt viscera talpae
    Imperium terrae sancte decussis habet.
O plus praeteritis sapientia saecula! Patreis
    Sciuit in hoc signo vincere posteritas.
16. Feb.



[CH1643:085]
EADEM, UBI DOMUS AMSTERODAMENSIS
Omitto socys quâ praesto laude, quod ingens
    Includi pateris Amsterodama mihi.
Glorior hac potius, superans memorabilis ipsos
    Ostendae titulos Area magna Ducum.
16. Feb.



[CH1643:086]
AD PLATEAS ORDINE ALPHABETI COLLOCATAS DEPRECATIO
Magna minorque viae, quarum sibi quaeque superstes
Vivet ab elogiis garrula facta meis;
Si quibus haec series visa est injuria, facti
Esse mei culpam scite, nec esse mei.
(5) Turbarunt elementa vices, non vatis iniqui
Somnia: Beta suum debuit Alpha sequi.
Si sic peccatum est, si cui praepostera fraudi
Litera, de Cadmo sumite supplicium.
17. Feb.
Ad vias ordine Alphabeti dispositas, deprecatio titel M.D.



[CH1643:087]
IN OBITUM NOBILISSIMI PRAESTANTISSIMIQUE IUVENIS
G. VOSBERGIJ DESIGNATI AD VENETOS LEGATI
Eximium patriae raptum lugemus ephebum.
Quaero, satis justus num siet iste dolor?
Quem Veneto in terris legârat patria divo,
Legatim Diuis misit ad astra pater.
(5) Quis locus est lachrimis? ad Patres nomine nuper
Angelus, ad patrios Angelus ivit avos.
18. Feb.



[CH1643:088]
CASUARIA, NUPER PERFORATA. CASUARIS STRAET
Seu peregrina bipes, seu casu multa supino
    Nominis autor erat non peregrina bipes:
Tandem praecipuis par sum pertusa plateis,
    Deque viâ tantum, pervia facta fui.
(5) Transitus egressusque patet: qua turpiter hospes
    Hauserat in media me, penetrare licet.
Tuta venis, procul hinc omni Sirene, Iuventus,
    Quaque perire soles capta, per-ire potes.
Credibile est, inquis: sed, quod vix credere possis,
    Ipsa venustatem praestat abacta Venus.
19 Feb.



[CH1643:089]
VIA BOREALIS. HET NOORDENDE ITERUM.
Principibus placuisse viris, laus infima; summa est,
    Solis principibus non placuisse viris.
Auriacis, summâ major: sed maxima multo,
    Esse peregrinis Regibus hospitio.
(5) Laude sient sociae patior quacumque superbae:
    Unica de multis Regia recta via est.
20. Feb.



[CH1643:090]
AREA. DE PLAETS
Non licet in Pagis Hagam censere, nec inter
    Oppida: quod medium est, dicitur Haga Locus.
Haga quod est, ego sum. quin, si contendimur, hospes,
    Pars Hagae dubites dicar, an Haga mei.
(5) Tu decide nihil: quantum, dic aequus utrique,
    Creuit hic e loculis, creuit et ille locus!
20. Feb.



[CH1643:091]
PLANTARIA OBLIQUA. DE KROMME POOTEN
Parcite me curvam probris incessere; non est
    Nomenclaturae vilis origo meae.
Hic Aquila, hic Serpens Epidaurius icone curvâ
    Viuit, hic obliquis gressibus, illa pede.
20. Feb.



[CH1643:092]
DE KETTING-STRAET.
Qui Venerem sectaris, amans, aduerte quid ipso
    Ad Venerem ductrix nomine praecipiam.
Invenies Venerem; sed, quae resipiscere cogat,
    Proxima stultitiae est, crede, catena tuae.
22. Feb.
Via Catenaria. Ketting-straet titel M.D.
Toegang tot de Venus-straet titel in marg.



[CH1643:093]
(AD AMPLISSIMOS HAGAE RECTORES)
Vnanimes Pagi, dicemus, an Vrbis Epoptae,
Ordo decens patrii, prime sacerque soli,
Quorum perpetuis nova se, noua rursus, et usque
Grandior et curis debet et auspiciis
(5) Haga domus divûm, seu quis mortalia, seu quis
Aestimat aeternas, numina nostra, deas;
Sumite, non duri, vestra de gente Poetae
Edita non duris verba Latina modis.
Quam fari doceo, docuit me Patria fari,
(10) Debuit has illi patria Musa vices.
Nec venit in partem vestri ambitiosa laboris:
Vestrae laudis erunt marmora, verba meae.
Quis scit an extensae concedent fata sonorae,
Haga loquax melius vivet, an Haga silens.
(15) Aucta, nec inuideo, vobis auctoribus esto,
Caeperit Hugenio dum praeitore loqui.
22. Feb.



[CH1643:094]
VIA NOSCOMII. S. NICOLAS GAST-HUYGS-STRAET
Qualiscumque vocer, merui carnaria dici.
    Utrâ plus videor sanguinolenta manu?
Utrâ stare putas horrendum parte macellum,
    Hospes? ab hac lanio regnat, ab hac medicus.
24. Feb.



[CH1643:095]
HET KORT ACHTEROM.
Quid si parva solo? plenis sum magna tabernis.
Magnus Alexander mole pusillus erat.
Deinde metu potior spes est; dum crescere possunt
Parva, brevi retro grandia sorte ruunt.
25. Feb.
(Ambitus Aulae posticus) minor. Kort-Achterom titel M.D.



[CH1643:096]
DE SALE
Quod graue compactis, quos nescit aranea, tignis
    Audaci nixum fornice durat opus:
Quod ferris confundo libros, quod publica jura
    Misceo privatis mercibus, arma togae;
(5) Incola sis, sive advena sis, cuicumque stuporum
    Ille fuit de me maximus; Adde novum.
Adde, quod hic quidam silicernius ambulat hospes
    Dedecori subter fixa trophaea suo.
Ingens prodigium! qui non est ullibi, in hac est,
    (10) Hac solâ mundi parte modestus Iber.
27. Feb.
Atrium Hollandicum. Sale titel M.D.
1 E ligno Hybernico M.D. in marg.
8 Vexilla militariahostibus erepta M.D. in marg.



[CH1643:097]
DE PROVINCIALE RAEDCAMER
Quae Comitum vixi lectis instructa, labori
    Splendida sum comitum nunc quoque lecta domus.
Prudentes legum comites hoc Patria jussit
    Patria ab antiquo dicere jura thoro.
(5) Plus Patribus Patres sapiunt: ubi vana sopitos
    Luserunt Comites somnia, nunc vigilant.
28. Feb.
Curia Provincialis Hollandiae. De Provinciale Raed-Camer titel M.D.
Olim Hollandiae Comitum cubiculum titel in marg.
5 sopitos: cubantes M.D.



[CH1643:098]
DE ROLLE
Dentibus hic olim, labiis, linguâ atque palato
Res fuit Hollando publica gesta Duci.
Successere patrum sapientia labra palatis:
Et linguis hodie, non sine dente, vaco.
(5) Nec rota fortunae est, patrii Rota Iuris et aequi est
Celsior antiquo quâ mihi natus honor.
Nam fatis placuit, solis ubi jura dabantur
Principibus, populo nunc quoque Iura dari.
1. Mart.



[CH1643:099]
DE REKENCAMER VAN HOLLAND
Quam bene prospexit florentibus inclyta rebus
    Quae mihi fiscales Patria credit opes!
Hic regit, hic regitur, sine quâ Natura vacillet,
    Quâ sine, quisquis homo est, bestia sit; Ratio.
2. Mart.



[CH1643:100]
DE GRIFFIE ENDE FURNEER-CAMER
Ne nos postica positas in parte Palatj
    Despice; habes quod et hic Ciuis et Hospes ames.
Si Bataui conuiua venis ad fercula Iuris,
    Ista tui penus est, illa Culina fori.
2. Mart.



[CH1643:101]
CAMERA FEUDALIS HOLLANDIAE. DE LEEN-CAMER
Panda bonis, occlusa malis, pro crimine cuique,
    Pro virtute, fidem soluo, fidem teneo.
Este probi et fortes Bataui, nec proximus haeres
    Agnati, nisi me dante, vasallus erit.
3. Mart.



[CH1643:102]
DE STATEN GENERAEL CAMER
Oppida sint riui, septem sint flumina Gentes;
Me Mediterraneî gurgitis instar habent.
Vinea sint Belgae, sint pagi grana, vel urbes,
Sint acini populus quisque, racemus ego.
(5) Dicet Aristoteles quanto praestantior extem
Tot sociis: quanto nempe Genus Specie.
Quid moror in minimis? Hic cum septemplice telo
Concordi patriam vindicat ungue leo.
Quid faculis ornare diem, quid lampade stellas,
(10) Quid solem verbis attinet? hic Patria est.
6. Mart.



[CH1643:103]
RAED VAN STATE
Qui status Imperii fuit inde ab origine partae
    Libertatis, hic est, hic erit usque meus.
Mutatis faciem, sociae: constantia nostra est.
    Nec praeclara suo pondere caussa caret:
(5) Hic patriam ejurant Patres, hic patria lex est,
    Ut Patriae prosis, non meminisse tuae.
6. Mart.
Concilium status Belg. Raed van State titel M.D.



[CH1643:104]
GENERALITEITS REKENKAMER
Quanti constiterit Libertas hic lege, quanti
    Constet adhuc, mea te Bibliotheca docet.
Scrutatus quantum bello consumpsimus auri,
    Aurea sim magis an ferrea, vix statues.
7. Mart.



[CH1643:105]
GECOMMITTEERDE RAEDCAMER
Tota quod assiduis indormit Patria curis,
    Tuta quod officiis creditur esse meis,
Iam satis hoc quo vel sociarum cedere nulli,
    Vel socias possim spernere, laudis habet.
(5) Nec socias sic sperno tamen; facit altera major
    Gloria, quod cunctis anteferenda ferar.
Patria conveniens venit ad mea jussa vocantis,
    Saepe quod unita est imputet illa mihi.
Publica res Batavûm, si fers, fero ponderet aequus
    (10) Arbiter, an major jussa jubente siet.
8. Mart.
Senatus Hollandiae. Gecommiteerde-Raed-Camer titel M.D.



[CH1643:106]
DE CAPELLE OP ’THOF
Tempora mutantur, fuit olim Belgica Gallo-
    Belgica, nunc bello Gallica facta fuit.
Hinc ego, Christicolis docte vernacula Gallis,
    Principibus pateo sancta magistra viris.
(5) Nec talis mihi plaudo tamen: laus altera praestat,
    Rarior est quâ me dote tumere decet.
Toto sum pretiosa solo, sum nobilis ipso
    Pulvere, sum Batauis ossibus et Bauaris.
Quam cinis et manes animant, quam puluis honorat,
    (10) Quam faciunt umbrae vivere, non moriar.
10. Mart.
Sacellum aulicum. Capelle van ’t Hoff titel M.D.
Ubi concio Gallica habetur titel in marg.
8 Tumulis Alberti et Iacobae Bavarae etc, Comitum Hollandiae M.D. in marg.



[CH1643:107]
IN VOSBERGII PATRIS CONSTANTIAM EXEMPLAREM
Spem Patris et Patriae, quem pro virtute vel annis
Non est jure senem dicere, non juvenem,
Vidimus innumero pertusum vulnere mille
Per tormenta neci tradere mille neces.
(5) Altera lugentis Patriae spes, altera proles
Aegra novas Patri nunciat exequias.
Qui tot flagra vides tot cladibus inconcussum
Romano Belgam robore ferre senem,
Dic tibi quod res est; Non extat in orbe Parentum
(10) Plus miser hoc forti, fortior hoc misero.
10. Mart.



[CH1643:108]
(VYTGEGROEYDE ROCK)
Uw’ dochter staet haer keurs ter halver been geschortt.
Sy kost niet anders varen
In ’tgroeijen van haer’ jaren:
Sy heeft hem langh gehadt, en daerom heefts’ hem kort.
11. Mart.



[CH1643:109]
COENACULUM PRINCIPIS. ’S PRINCEN EETSAEL
Tempus edax rerum me succurrente domatur;
    Mitius in Proceres me subeunte furit.
Disce quid intersit me stare, Batauia; pasco,
    Qui te perpetuâ prosperitate, Ducem.
12. Mart.



[CH1643:110]
CUBICULUM PRINCIPIS. ’S PRINCEN SLAEPKAMER
Dormi Patria: non dormit qui forte supina
    Molliter hoc visus membra fouere thoro.
Crede mihi, quoties Fredericum ponere somno
    Creditus, hic toties in statione stetit.
12. Mart.



[CH1643:111]
CULINA PRINCIPIS. ’S PRINCEN KEUCKEN
Quisquis homo est, immundities ne spernat opimas:
Hasce meo in laudes adstruo jure meas.
Quod feci, non quod facio reputa: nec iniquus
Quis quod edas edit dispice, sed quid edas.
(5) Noscere vos jubeo molles; et quaerere, quae vos
Coxit, an ex nitidis forte culina siet!
12. Mart.



[CH1643:112]
EQUILE PRINCIPIS
Non est quam gracili quisquam moduleris avenâ
    Quae tot quadrupedes nutrit avena meos.
Eliget e multis quo se per Ibera cruentum
    Eripiat quondam vulnera sospes Herus.
(5) Mox amplexe Ducem reducem, dignissima, dices.
    Una dies fuit his sumptibus, unus equus.
13. Mart.



[CH1643:113]
DE PICQUEER-SCHUER
Nescio qua praestes titulis, Academia, nostris;
    Pace tuâ, simili sorte superba color.
Erudiunt pullos morosi doctor uterque,
    Quadrupedes hic equos, hic bipedes asinos.
(5) Ergo pace tuâ, quanto discrimine vincam,
    Circulus hic, illic linea docta docent.
13. Mart.



[CH1643:114]
’S PRINCEN SECRETARIE
Nassovidum imperii nostris arcana latere
    Visceribus nouit Patria, novit Iber.
Ambigit alteruter quâ nos regione requirat?
    Quaerito pistrinum Iunii et Hugenii.
14. Mart.



[CH1643:115]
’S PRINCEN RAEDCAMER.
Quaeritur ingrate quid agam; nec verba meretur
    Quaestio: sic nutu soluier illa potest.
Curatoris eget qui se cum sanguine divo
    Et patrias pro te, Patria, spernit opes.
14. Mart.



[CH1643:116]
RAED VAN BRABAND.
Qui vetus ignorat verbum, plevon h{misu panto;",
    Ille mei censor non satis aequus erit.
Impero littoribus Mosaeque Marisque Brabantis.
    Forte nec haec tota est fimbria veste minor.
(5) Si minor est; vivus Pater est cui debeo partem,
    Qui totum dabit est filius Auriacus.
14. Mart.
Senatus Brabanticus. Brabandsche Raed-Camer. titel M.D.



[CH1643:117]
’S PRINCEN VALCKHUIJS.
Amphibium civem, Cives, ne spernite: tanti est,
Si Coelo nequeam pascere, posse solo.
Non volo vel volo: tum bipedes, mea praeda, cauete
Quando volo, quando non volo, quadrupedes.
15. Mart.
Falconarium Principis. Valck-huys titel M.D.
2 Caninâ ibi nutriuntur falcones M.D. in marg.



[CH1643:118]
TEMPLUM ANGLICANUM. D’ENGELSCHE KERCK.
O mea si tanto constaret fornice moles,
    Quantum te Coeli, Terra Britanna, tegit;
His ego te verbis, mater miseranda, vocarem,
    His te participem coner habere mei:
(5) Gloriam in excelsis domino, mortalibus aegris
    In terra Pacem praedico; tota veni.
15. Mart.
Templum Anglicanum. Engelsche-Kerck titel M.D.



[CH1643:119]
DE GROOTE KERCK.
Velleris aurati fumos et inane trophaeum,
Vix prety partem glorior esse mei.
Velleris argenteî famam, partosque triumphos,
Post Wesalam, de te, Sylua superba Ducum,
(5) Ornamenta puto, quae post praeconia veri,
Plurime spectatum Ciuis et hospes eas.
Si spectando dolent oculi, lumbique sedendo,
Solâ mille tubis aure vacare licet.
Mille tubis portenta loquor mirabilis Anni.
(10) Organum Aristotelis, crede, minus logicum est.
16. Mart.
Templum Parochiale majus. Groote Kerck. titel M.D.
Ubi insignia celebratae solemnitatis aurei Velleris, Item Organa Musica splendidi operis, cum inscriptione triumphalis anni 1629 titel in marg.



[CH1643:120]
THEATRUM ANATOMICUM.
Mitte probro Ciui suspendia vertere nostro:
    Omne malum finis pulchra coronat opus.
Caesareum sit stando mori: generosior ille est
    Caesare, qui sua post funera stare potest.
16. Mart.
Theatrum Anatomicum. Anatomie. Ontleed-Camer titel M.D.



[CH1643:121]
’S PRINCEN HOF IN ’T NOORDEINDE.
Majestas et Amor simul hic et saepe morati
Tertium in hac ipsa sede tulere fabrum.
Qualis ero perfecta, putas, quae marmore crudo
Imperfecta fui Regibus apta domus?
17. Mart.
Palatium Principis, viâ Boreali. ’s Princen-Hoff in ’t Noordeinde titel M.D.
2 Non interruptâ fabricâ dum hic Regina M. Britanniae diverteret M.D. in marg.



[CH1643:122]
TEMPLUM LUTHERANUM. LUTHERSCHE KERCK.
Inuide, dicendum est, paries quid amantibus obstas,
    Hei mihi, quae verbis quinque dirempta fui.
Ecce tamen me tangentem confinia veri,
    Me male contemptam quâ ratione colas:
(5) Quisquis ab extrema cursum Babylone Geneuam
    Instituit, per me transeat: hac iter est.
18. Mart.



[CH1643:123]
ORPHANOTROPHIUM. HET WEESHUIJS.
Nubite securi de posteritate bonorum,
    Instructi solâ posteritate boni.
Pro loculis erit iste locus; pietate meorum
    Hic ubi sit proles orba, nec orba, datur.
(5) Ite Patres quo fata vocant Matresque: Parentis
    Una loco miseris et Parientis ero.
19. Mart.



[CH1643:124]
PRAETORIUM. HET STADHUIJS.
Quod fuit Urbs Orbi, quod sunt Capitolia Romae,
    Hoc ego sum ciui, nobilis Haga, tuo.
Impero; nil supra est. veniunt ad jussa vocantis
    Institiae quanta et quantulacumque domus.
(5) Quod mirere, die claro sum lumine clauso,
    Somno nec valeo nec volo nocte frui.
Quod stupeas, quantum videas me cumque tenebris
    Sollicitam, coeco lumine plus vigilo.
19. Mart.
Praetorium Hagiense. Stadt-Huys titel M.D.
4 Ius dicendo in marg.
6 Dum hic Civis vigilat in marg.



[CH1643:125]
HET DOLHUIJS.
Quisquis ad haec casu divertis claustra viator,
    Sic sanum fatuos crede monere meos.
An dolus, an dolor, an Fatum nos hisce latebris
    Clauserit, ac sero quaeritur ac temere.
(5) Claudimur; hoc satis est. Satis est? nimis esse fatemur;
    Quodque sumus, solum fecerit esse Nimis.
Hoc age, ut hic faciant aliena pericula cautum,
    Si quis Amans nimis es, sive Poeta nimis.
20. Mart.



[CH1643:126]
CONFOEDERATI BELGIJ EMBLEMA DIOPTRICUM.
Concordes radii septem per densa coacti,
Clade suâ intenso robore, conveniunt.
Uniti Belgae, ut radii per opaca refracti,
Igneum ab infracto robore robur habent.
22. Mart.



[CH1643:127]
HET OUDEMANNEN HUIJS
Tandem, Roma, tuam per me dedisce Tyrannin.
    Est quod amat senium ferre, juventa negat.
Claude senes, ut ego. Radius per opaca refractus
    Fortior est: ardet flamma coacta magis.
(5) Claude senes. ubicumque piae licet esse juventae.
    Tolle vagam Venerem et vina, facis monachos.
23. Mart.
Gerontocomium. Oude mannen-huys M.D.



[CH1643:128]
DE BEECK.
Naviget Anticyras, qui te, pulcherrime Pagûm,
Corporis eximii schema referre neget.
Ecce tamen, vel in Anticyris te corporis ullum
Eximii, sine me, schema referre negem:
(5) Me sine, (da veniam) sine quo sis, Haga, cadaver,
Quem solum vivi sanguinis instar habes.
24. Mart.



[CH1643:129]
DE CLOOSTERKERCK.
A Iove principium feci, cum Numine quondam
Propitio sacris fabrica sacra fui.
Bella profanarunt bellam, sortemque nefandam,
De bella Bello bellica facta, tuli.
(5) Florentis bello patriae successibus aucta
Bella iterum Bello et Belgica facta fui.
Discite mortales a me: de fine beato
Spem non ambiguam, qui bene coepit, habet.
24. Mart.



[CH1643:130]
HET HOERE-PAD.
Cur syluae parti nomenclatura pudenda est,
Hic ubi tot latebras fas habet atque nefas?
Pro toto partem, totum pro parte docemur
Sumere: an hic aliquid forte Synecdochici est?
(5) Credo. sed ista meae certe non aequa figurae est,
Si sit curva mali semita, recta boni.
25. Mart.
Via Scortaria. Hoere-pad titel M.D.



[CH1643:131]
HET GESCHUTHUIJS.
Si nocua est nostro tellus tremebunda labori,
Nescio quid meritam territat augurii.
Nam, quoties dantem reputo Salmonea poenas,
Ceu Iouis irati fulmine tacta tremo.
26. Mart.
Officina tormentaria. Geschut-Huys titel M.D.



[CH1643:132]
TORMENTARIA FABRILIS. HET AFFUYTHUIJS.
Truncus iners fusi sine me jacet hydra metalli;
    Os aliunde, duos hinc habet illa pedes.
Hoc decies aeris pretium est, quod massa superbi
    Aeris obaeratam se sciat esse mihi.
27. Mart.
Balistarium. Affuyt-huys titel M.D.



[CH1643:133]
DOMUS BARNEVELDIA.
Laetitiam vultu, nondum subeunte senectâ,
    Prodo; latet memori clausa ruina sinu.
Discite non oculis nimium, non credere sorti:
    Quam quis adhuc rectam stare putas, cecidi.
27. Mart.
Domus Barneveldia. Huys van Barnevelt titel M.D.



[CH1643:134]
DOMUS AERSENIA.
Audiat Haga loquax, quando post Saxa viasque
    Et me dicendi fas sit habere vices;
Si facit ad formam fabricae facundia fabri,
    Formosas inter debeo sola loqui.
27. Mart.
Domus Fr. Sommelsdicii. huys van Sommelsdijck titel M.D.
Viri eloquentissimi titel in marg.



[CH1643:135]
DOMUS ASSENDELFIA
Prisca domus, meliore nouo molimine facta
    Grandior et certe pulchrior et melior,
(Nobilior nequii) sociis concedo puellis,
    Ut me nulla modo pulchrior extet anus.
27. Mart.
Domus Assendelfica. Huys van Assendelft titel M.D.



[CH1643:136]
DOMUS NASSOVIA, COMITIS MAURITII
Sive situm spectas, et quae mihi fonte perenni
    Lambit honoratos nobilis unda pedes,
Sive quod Americae spoliis ornata decenter
    Indico ut ingentes arte regantur opes,
(5) Splendeo: quin ipsos vates docet ista venustas,
    Fabula quam non sit jam Venus orta mari!
27. Mart.
Domus Nassavia, Com. Mauricii Brasiliae Praefecti titel M.D.



[CH1643:137]
DOMUS CULENBURGICA
Qualis ab occulto saliens Arethusa meatu
    Clarior attritis surgere fertur aquis,
Talem de tumulo videas, Albane, nitentem
    Talem post Cineres me rediisse meos.
(5) Huc, mecum vim passa, veni, Bruxella; docebit
    Haga Culemburgam non periisse domum.
28. Mart.
Domus Culemborgica. Huys van Culemburgh titel M.D.
5 Ubi domus Culemburgica ab Albano funditus deleta M.D. in marg.



[CH1643:138]
DOMUS BREDERODIA.
Mutaui dominos, semper melioribus usa
    Grandior, et rursum grandior auspiciis.
Tandem sum Brederoda. quid hoc? quod nempe sit omnis
    In Batauis et sit nulla secunda mihi.
29. Mart.
Domus Brederodia. Huys van Brederode titel M.D.



[CH1643:139]
DE WAGHE.
Unumquemque suo se metiri pede rectum est.
    Unumquemque suo pondere non patior.
Si studeant leuitate graues peccare Batavi,
    Publica, ne fraus sit libera, Libra veto.
29. Mart.
Libra. Waghe titel M.D.



[CH1643:140]
NIEUWE DOELHUIJS.
Nemo mihi luxum saecli vel inutile marmor
    Opprobrio juste verterit aut vitio.
Nassauiâ fundata manu confinia coelo
    Quidquid agat liuor, non male tecta leuo.
(5) Dicat an exemplo factum sit moris inepti
    Splendida magnificas arma docere Scholas.
29. Mart.
Aedes Sclopetaria nova. Nieuwe Doel-Huys titel M.D.



[CH1643:141]
DE VOETBOOGHDOELEN.
Eloquar, an sileam si cui natura nouerca est
    Artifices inter nomen habere meos?
Eloquar. Hic virtus vitium est: accurrite lusci;
    Plus videt hic oculus quam videant oculi.
30. Mart.
Hortus sagittarius Arcus chalybei. Voet-boogh-Doelen titel M.D.



[CH1643:142]
’S PRINCENMAGAZIN.
Non est quod Patriae munito solius armis
    Auriaco toties victus, Ibere, tremas.
Priuatum hic penus est: per quae arma domestica seruo
    Austriaca Auriacam disce timere domum.
ult. (31) Mart.
Armentarium privatum Principis. ’s Princen Magazin titel M.D.
1 solius: unius ab M.D.



[CH1643:143]
DE HANDBOOGH-DOELEN.
Quaesitum est quis, Apollo meis tyronibus autor
    An mage formandis utilis esset Amor.
Coece sagittator, fatuis dominare Cithaeris:
    Plus mihi Phoebaeâ qui sapit arte sapit.
ult. (31) Mart.
Hortus sagittarius Arcus lignei. Hand-boogh-Doelen titel M.D.



[CH1643:144]
DIGITI.
Annulus includit digitum? qui grandior omnem
Includat dextram circulus, Annus erit.
2. Apr.



[CH1643:145]
LINEAE CHIROMANTICAE.
Ille tibi fidat, palmaris linea, qui se
Fortunam pugno claudere posse putet.
2. Apr.



[CH1643:146]
PECTUS.
Fortius obtusum est, si vera Mathesis, acuto.
Obtusum Bataui pectus habete mei.
2. Apr.



[CH1643:147]
OS STERNUM.
Nil opus impacti est homicidae cuspide teli:
Si sternum possit sternere, stratus homo est.
2. Apr.
2 possit: possis M.D.



[CH1643:148]
VENTER.
Vivitur ingenio? facilis juctura cerebri est:
Per largitorem viuitur ingenii.
2. Apr.



[CH1643:149]
DORSUM.
Quid! plagas et onus? saltem, Natura, dedisses,
Cum me ferre dares omnia, pauca pati.
2. Apr.



[CH1643:150]
Per me sunt homines: quâ me ratione pudendum
Appellas? pudeat, quem pudet esse, mei.
3. Apr.
Pudendum virile titel doorgehaald



[CH1643:151]
To; gunaikei’on.
Belli mortales! hac nono mense moleste
Mingimur, et foetae matris amurca sumus.
3. Apr.



[CH1643:152]
IDEM.
Grammatici, moneo: mendosa est lectio; si qua
Connubium legitis, scribite cunnubium.
3. Apr.



[CH1643:153]
VTERUS.
Me vide, et amentes animos natalibus infla:
Nascitur obscuro Rex, ut agyrta, loco.
4. Apr.



[CH1643:154]
UMBILICUS.
Si polus humani quisquam sit corporis, hic est:
Arcticus an sit, an Antarcticus, ambigitur.
4. Apr.



[CH1643:155]
ILIA.
Ilia tractanti subeant incendia Troiae:
Proxima sunt flammis Ilia, Thaï, tuis.
4. Apr.



[CH1643:156]
NATES.
Ut quid iniqua trufh; cycnaeae prodiga plumae est,
Pulvinar natas quae sciat esse nates?
5. Apr.



[CH1643:157]
EAEDEM.
Nolle manum Nautae piceos maculare rudentes,
Hoc est, quando nates, nolle madere nates.
5. Apr.



[CH1643:158]
PODEX.
Si conferre libet rugas et utramque Mephitim,
Iam podex vetulam vincet et anus anum.
5. Apr.



[CH1643:159]
DORSUM.
Quae subigi dorsum toties es passa deorsum,
Gellia, cur dorso verbera? ventre feras.
7. Apr.



[CH1643:160]
(NASUS).
Nase, caue; tua res agitur; stratagemate laevo
Qui pedunt simulant velle ferire pedes.
7. Apr.



[CH1643:161]
DE VANDERBURGHIO.
Res patrias agit, et patriis caret exul amicis:
Quaeritur, an sit Agens, Burghius, an patiens.
7. Apr.
De I. vander Burgh Ordd. Agente Leodici titel M.D.



[CH1643:162]
CLADES CALLOAE.
O si longa dies possis obducere callo
Quod mea de Callo patria vulnus habet!
7. Apr.



[CH1643:163]
(TESTICULI).
Coeca licet vel surda sies, accede Lycori,
Quid valeam, gemino teste probante, scies.
7. Apr.



[CH1643:164]
FEMUR.
Caesarei partus uteri sint gloria secti:
De femore inciso nascier Herculeum est.
7. Apr.
2 Incisi femoris partus origo Deûm est M.D.



[CH1643:165]
GENUA.
Scirpus Homo ex imo, sine nobis, ventre fuisset:
In scirpo nodum fecit utrumque genu.
7. Apr.



[CH1643:166]
IDEM.
Euclides capere hoc possit vel credere? flexo,
Quo pedibus nequeas, itur ad astra genu.
7. Apr.



[CH1643:167]
TIBIA.
Corporis harmonice concordent artubus artus:
Esto; sed harmonicum tibia nomen habet.
7. Apr.
2 scheen in marg.



[CH1643:168]
SURA.
Ut paria aequali Superis sint ima quiete,
Credo datas etiam cruribus esse nates.
7. Apr.



[CH1643:169]
CALX.
In stimulos calcem temere qui nolit adactum,
In calcem stimulos cautior aptat eques.
7. Apr.



[CH1643:170]
IDEM.
Si callus videas quam sit res proxima calci,
De callo calcem nomen habere putes.
7. Apr.
1 Calck in marg.



[CH1643:171]
PES.
Quinque pedis digiti: non indignabere, Lector;
Pentametris apte versibus addo Pedem.
7. Apr.



[CH1643:172]
PLANTA PEDIS.
Non cedo capiti: Cynico si credere fas est
Plantanti, quod sum nomine, totus homo est.
7. Apr.



[CH1643:173]
PES OPUSCULI.
Cum Boue lasso figo pedem: jam vade, Tabella;
Quando pedem potui ponere, tollo manum.
7. Apr.



[CH1643:174]
ALA FOETIDA.
Vertice cornuto est Aulus. Dat adultera causam
Uxor, et esse virum praedicat id quod olet.
8. Apr.



[CH1643:175]
FRONS.
Nescio qui sartam gerimus sine vulnere frontem,
Quam quis nescit Evam perfricuisse viro?
9. Apr.



[CH1643:176]
DENTES.
Disce, Gula; attente, lente, prudenter, acute
Uti denticulo, parcere ventriculo est.
9. Apr.



[CH1643:177]
OS.
Hac cibus it, hac verba volant: quo nempe trimphet
Mutua de nimia garrulitate fames.
9. Apr.



[CH1643:178]
IN PHYLLIDEM.
Implexi teneris macilentae Phyllidos ulnis
Oscula libatum venimus, ossa dedit.
9. Apr.



[CH1643:179]
MENTUM.
Disce quid immineat raso tibi . . . . . mento;
Si, quâ parte sumus, nos pudet esse viros.
10. Apr.
Mentum e more Gallico imberbe M.D.



[CH1643:180]
BARBA.
Hirce, pater barbate, tua est haec gloria, menti
Excrementa grauem reddere longa virum.
10. Apr.



[CH1643:181]
TEGEN TRIJN
Ick Trijn, de boose prij? dat koste mij myn leven.
Als ickse noemen hoor, begint mijn hert te beven.
Maer Ian die wilder aen: Ick stelt hem in syn’ keur;
En gaeter Ian me deur, soo gaeter Ian me deur.
10. Apr.



[CH1643:182]
AURIS.
Hauris forte fui, quae lapsu temporis Auris
Dicor. an hoc aurum nomen, an aura dedit?
11. Apr.



[CH1643:183]
EADEM.
Oppone auriculam: qui te vocat, Arcas, in aulam,
Huic opus aurito teste fuisse scio.
11. Apr.



[CH1643:184]
TEMPORA.
Tempora mutantur et nos mutamur in illis.
O mores, virgo, o tempora, dicat anus.
11. Apr.
1 Nos tempora in marg.



[CH1643:185]
(VERBINTENISSE AEN DEN HEERE HOOFT).
Wij Mannen en wij Wijven
Beloven met ons vijven
Het naeste Iaer met lief
(Mits het den Drost believ’
(5) En de waerde waerdinne
Sijn’ nobele Drostinne,)
Op Muydens hooghe Slot
Te wreken ’tfell gebod
Des Princen van Oragnen;
(10) Eer dat hij tegens Spagnen
In ’tSomer-legher treck;
Met Rhynschen Wijn en Seck,
Met singen en met rijmen,
Met sommen en met lijmen,
(15) Met sitten en met gaen,
In sonneschijn en maen,
Met kuijeren en praten
Langs dycken en langs straten;
Tot dat de Waerd, versaedt,
(20) Sal seggen, gasten gaet,
En de Waerdinne, Vrinden,
Wy willen u niet binden,
’T is moij weer naer den Haegh,
’Kwild ick u t’schepe saegh:
(25) Wy sullen hier wat poosen,
En tegen dat de Roosen
Ontluycken als Treslon,
Die Tessels hertje wonn,
De weer-wraeck komen soecken
(30) By rocken en bij Broecken,
Met mann en vrouw en Paerd,
Op Hofwyck aende vaert,
Op Pasgeld aen der weide;
Tot dat ons ’tleger scheide,
(35) En Frederick syn’ Knecht
Onbiede naer ’tgevecht.
Geschreven inden Haghe
In ’t afgaen vande’ Waghe’
Die ons van Muyden bracht,
(40) Den seventhienden nacht
Aprilis, als drij jaeren
Op veertich gaende waren,
En sestien hondert meer.
Aldus op trouw en eer
(45) Besworen en beregelt,
Beteeckent en bezegelt,
Met mond en hert en hand
Voor listeloosen Band.
Hag. 19 Apr. Anna van Osmael.
Leonora van Treslong.
Ioachim de Wicqfort.
Maria.
Constantin Hvygens.



[CH1643:186]
AIR DANS MA PATHOLOGIE
Tu te trompes, Philis, lors que ta main d’Albastre
M’attrappe dans ton sein.
En dépit de tes coups, mon amour idolatre
Arrive à son dessein.
(5) Serre et gesne ces doigts, defends toij et te vange,
Ie ne perds rien au change;
Ie ne sçaij qui des deux chatouïlle plus mes sens,
Ou mon crime, ou tes chastimens.
Assened. 28. Iul.
7 qui: quel Path.



[CH1643:187]
LE REVEIL DE CALLISTE. AUBADE. AIR DANS MA PATHOLOGIE.
I’aij veu le point du jour, il a paru sur l’onde,
Sur l’onde de mes pleurs.
Mon Astre vient chasser, en esclairant le monde,
La nuict de mes douleurs.
(5) Lene toij, beau soleil, souffre que je t’adore.
Ha! je me suis mespris, il n’est pas jour encore;
Mes yeux, nous auons tort;
Il ne vient point d’Aurore,
Calliste se rendort.
Assened. ult. (31) Iul.



[CH1643:188]
SERENADE.
Ne crain point le serein, Sirene de mon ame:
L’air ne faict point d’effort sur ta diuinité.
Luminaire immortel, arreste un peu ta flame,
Il n’en fault qu’un raijon pour un beau jour d’esté.
(5) Elle va se coucher, je la voij qui sommeille.
Adieu clarté des cieux.
Puis que Cloris leur unique merueille
N’a point d’oreille
Le monde n’a point d’ijeux.
Assen. 5. Aug.
4 beau: grand Path.
5 Que di-je? elle s’en va, je la voy qui sommeille Path.
9 Le monde: La terre Path.



[CH1643:189]
UBERA.
Montibus his pasci cupidos miramur amantes,
Queis ipsos aluit Fontibus ipsa parens?
Assened. 9. Aug.



[CH1643:190]
PAPILLAE VIRILES.
Quae natura nihil frustra fecisse refertur,
Cur negat hac etiam matribus esse viris?
Ibid. 9. Aug.



[CH1643:191]
AURIS.
Nil opus est medico: Bilem, Rha barbarum et ipsam,
Si gustes, Aloen auris amara cacat.
Ib. 9. Aug.
2 cacat: caco M.D.



[CH1643:192]
VANDER BURGH ET BROSTERHUIJSEN.
De deux joliz amis l’un fuit toute besogne,
L’autre gaigne au trauail, mais se perd en yvrogne.
L’un a donc trop de vin, l’autre trop peu de pain.
Qu’est-ce? l’un meurt de soif, et l’autre meurt de faim.
Assened. 9. Aug.



[CH1643:193]
SUPREMA CURIA.
Ne dubita quam me appelles: appellor ab omni
    Iudice; sic quae sim quantaque nosse potes.
Summa, puta, sum summarum. quid summa? reperta est
    Nequities laudi nuper iniqua meae.
(5) Creditur hic etiam Ius summum injuria victis
    Summa: quod est nusquam sponte tribunal emunt.
Hei mihi, quam donis distant inventa creatis,
    Quam se peiorem se facit omnis homo!
Quam bona victores docuit natura videre,
    (10) Tam malus est victos qui reuidere docet.
Assened. 9. Aug.
Suprema Curia. Hoogen Raed titel M.D.
4 laudi: sorti eerst
7 Revisores M.D. in marg.
9 victores: mortales eerst
10 victos: illam eerst



[CH1643:194]
(IN GALLUM AEGRUM)
Viderit Hippocrates quo Gallum pulvere sanet:
Gallus, homo nequam, non valet, atque valet.
Assened. 11. Aug.



IN CONSTANTINUM HUGENIUM, ZULECHEMI DOMINUM,
TRESLONGAE RAPTOREM. - POUR LA BOUCHE DE MONS.R BARLAEUS
Scilicet, ista meis sunt basia dicta labellis,
Quae solus gaudes surripuisse tuis.
Treslongam tibi mensa ratisque adglutinat uni.
Treslongam comitem non sinis esse mihi.
(5) Treslongam a charis abiens avellis amicis.
Treslongam Paridis more viator amas,
Quin rapis et Batavis audes auferre Mycenis,
Et praeda fugiens divite raptor abis.
Non feret Atrides scelus hoc Barlaeus inultum,
(10) Causa Pelasgorum iam quoque facta mea est.
Crede, mala deducis avi, quam carmine diro,
Quam Satyris repetam, flebilis Haga, meis.
Illa dies fatalis erit tot matribus. omnes
Treslongae impatiens sacrificabo nurus.
(15) Et Tu, cum, fracta in partes testudine, voci
Treslongae haud poteris succinuisse tuae,
Ad Vahalis, Zulecheme, vias plorabis ademptam.
Nec tua Chrysaeis maxima mater erit.
Nec finem irarum faciam, nisi millia centum
(20) Basia basiolis fregerit illa meis.
I tunc, et verbis Barlaeum illude superbis,
Tantalus in refugis conspicieris aquis.
Bouche meum pulchris poterit se explere labellis,
At pallens Bocca livor inesse tua.



IN EUNDEM.
Constantine, fidem non sic solvisse putaris,
Quam Satrapae nuper syngrapha missa dedit.
Venisti Mudam, fateor. sed ut hospes abires.
Solvere non hoc est, ludificare fidem est.
(Barlaeus).



[CH1643:195]
IN BARLAEUM DESERTOREM, FALSO ME RAPTUS ACCUSANTEM
Basia ducturo viduam sperata Poetae
    Alter, at ex ima plebe Poeta tulit.
Scilicet, ut Viduae successit prisca priori,
    Neglectâ potior prisca priore fuit.
(5) Tessala ductorem subito distraxit amantem;
    Excidit hoc iterum nobilis Anna viro.
Bis viduam miseratus amans RiValis honesti
    Et pulchri, viduam clausit utrâque manum,
Et, certe contempta places, miserere miserti,
    (10) Dixit, habes cui sis non male juncta comes.
Illam laeua fides spretaeque injuria formae
    Fecit amicitiae foedus amare novae.
Constantemque adeo pro fluxo nacta poetam
    Basiolis dignum credidit esse suis.
(15) Nec, si summa rei, nec, si bene tradita Belgis
    Exigerent ternas pontica jura vices,
Dura renitenti voluit pugnare lacerto:
    Multa fides multam poscere visa fidem.
Moribus antiquis, mixtâ grauitate lepori,
    (20) Blanda, modesta, sui larga tenaxque fuit.
Viximus, ut solis sero sapientibus, utque
    Invidiae soli displicuisse rear.
I nunc et raptos viduae nolentis amores
    Invitos, Helenamque objice nempe novam:
(25) Crimina, cur Agamemnonios in Hagana furores
    Pergama et in Batavum moueris arma Parin.
Quin vide Caesareas leges. quae tollere grato
    Nequitia, ingrato tollere justitia est.
Assen. absol. diu incaept. 12. Aug.



[CH1643:196]
(COECI EFFUGIUM)
Tercentum petijt dono sestertia pauper
A coeco sibi, vel mutua plura dari.
Unde habeam? retulit coecus. Tu videris, ille.
Non petis, hic, nisi quod videro? polliceor.
Assened. 12. Aug.



[CH1643:197]
FORUM PEDICULARE SIVE SCRUTARIUM. DE LUIJSEMARCKT
Multipedem Heroem nostrum ne despice, prae quo
    Nuper, et, heu, nimio, quadrupede, Haga, tumes.
Quem cui praetuleris, non est res dicere multum
    Ardua: pauperiem hic invenit, ille facit.
Assenedae. 19. Aug.



[CH1643:198]
COLLIS VIVARIJ. DE VYVERBERGH
Garrula gens si me nondum cecinere Poetae,
    Crede, mei mutos reddidit ipse stupor.
Ipse adeo vix expediam quâ parte diserti,
    Quâ primâ, quâ me posteriore canant.
(5) Quidquid in hanc certe magni quis dixeris Hagam,
    Poscere te dotes plura fatere meas.
Scilicet, unda prope est. oculos, si fata dedissent,
    Narcissum jubeat me mea forma sequi.
Assenedae. 20. Aug.



[CH1643:199]
EPITAPHIUM MARCHIONIS DE GESURE RUINIS THEONVILLAE OBRUTI
Gevrius, heroï stimulis compunctus honesti,
Ad Luxemburgos victor iturus avos,
Post lethale datum Theônvillae vulnus, honorâ
Caede Theonvillae funere tectus obit.
(5) Quaeritur indigne quem de radiante pijropo
Occupet illustrem nobilis Urna locum.
Prospexere Dij tumulum, victricia solus
Condere victorum debuit ossa cinis.
B. op Zomae. 25. Aug.



[CH1643:200]
DROOM-LUIJ INDEN MORGENSTOND
’Ken ben geen’ Veder-vodd, ’ken ben geen’ deur aen hengsels,
’Ken waeck niet ongekleedt: de vochtighe besprengsels
Van mijn Vermoorder, nacht, syn’ bruijne Dochter, vaeck
En zijn niet opgedrooght. All dunckt mij dat ick waeck,
(5) Ick slaep veel dieper in, dan off het midder-nacht waer.
Men noem’ het hoe men will, off Incubus off nacht-maer,
Ick ben voll besigheids, als of ick wacker wrocht.
Mijn onschuld is noch blauw noch van te verr gesocht;
All is de Sonn zuyd-oost en elck met haer geresen,
(10) Ick hebb te veel te doen, ’ken kan niet neerstigh wesen.
B. op Zoom 11. Sept.



[CH1643:201]
AD BARLAEUM, CUR POEMATA MEA IPSUM EDERE CUPIAM
Aut vivam aut moriar, si fragilem fero
Securus pelago tradidero ratem.
Pro captu populi, pro genio fori,
Vates excipiar dente vel osculo,
(5) Miraris comitem te ancipitis viae
Si, Barlaee, peto? causa grauissima est.
Tecum vivere amem, tecum obeam libens.
29. 8b. (Oct.)



[CH1643:202]
SUB PERSONA AMANTIS
Nec me Polla neci, nec Amor, sed uterque dederunt:
In medium venit et venit uterque nefas.
Haec oculis, hic non oculis, haec laedit inermis,
Hic telo, hic face me conficit, haec facie.
30. 8b. (Oct.)



[CH1643:203]
AD TULLIUM
Inique censor grammatum atque Epigrammatum,
Tulli, meorum, quae rotunda et recta vis
Et vis acuta; si vel hoc superi velint,
Dic, per Mathesin, oro, qui faciant, uti,
(5) Quae sunt rotunda, acuta sint et recta sint?
30. 8b. (Oct.)



[CH1643:204]
AD PAETUM
Paete salax, quis te Veneris vaga castra secutum
Militiae imbellem legibus implicuit?
Esto quod es, nec bella moue nisi Cypria; plus hic
Conficies hominum quam, puto, conficies.
30. 8b. (Oct.)



[CH1643:205]
(IN HISPANOS MONASTERII CONVENTUM PROCURANTES)
Par hodie Monachi, par est fortuna Monarchae.
Improbus ad pacis vota recurrit Iber.
Desperatio, quae Monachos extrema timentes
Dura Monasterii vota subire docet,
(5) Cogit et Hispanos extremum quaerere multâ
Desperabundos clade Monasterium.
1. Nov.



[CH1643:206]
(IUDEX)
Ut laude Iudex major et probro siet,
Quod nummus, esse debet, asper et probus.
1. Nov.



[CH1643:207]
IN CIPPO FRATRIS TUMULO AB UXORE IMPOSITO
Hunc tibi cum luctu lapidem fletuque perenni
    Unice, supremum munus, Amice, dico.
O, si fata velint, lachrimis exhausta, stupore
    Saxea, sim lapidis, jam lapis ipsa loco!
10. Dec.



Continue

[CH1644:001]
AEN IOFF.W LUCRETIA VAN TRELLO. 1. IAN. 1644.
Maeghd, onversleten, onverslytelicke Maeghd,
Die frisch en frischer werdt hoe ’tlang en langer daeght,
Geluck in ’tniewe Iaer. En houdt hem voor geen vleijen
Den Roem die ick u geef: het hooghe school te Leijen
(5) En spreeckt op geen bewijs dat vaster staet als ’tmijn.
Wat quelt ons ’tjaer-getal? ’ten kan niet anders zijn;
Ons pelsjen werdt voor niew, hoe wij meer jaeren tellen,
Hoe ’t niew en niewer werdt. Voor seker, wij vervellen,
Of d’Almanack is valsch. Is ’tjaer niet niew van daegh?
(10) Was ’tleste me niet soo? en zijnse laegh op laegh
Niet stadigh niew geweest? en zijn ’tniet onse jaeren?
En is dan (’t) niew niet ons? en soo wij lang vergaren
Het niew op ’tniewer jaer, verniewen wij niet me?
All hebben wyd’ er nu wat veeltjens op ons schee,
(15) Wat seghj’er toe, Delfs Puijck der onversleten vrouwen,
Kan yemand zeffens wel verniewen en verouwen?
1. Ian.


[CH1644:002]
EPITAPHIUM IACOBI VALLENSIS MED. ET MICH: MIREVELDII
PICTORIS UTRIUSQUE PRAESTANTISSIMI
Vallensi comes hic dormit Mireveldius: horre
Belga, minus fati sic procul hora tui est.
Ambigitur Delphis, fas sit mortalibus istos
Addere, an indigetes inter habere deos.
(5) Nescio quid fuerint: homines fecisse recordor
Hunc immortales, hunc vetuisse mori.
30. Ian. noctu.



[CH1644:003]
IN NATALEM PRINCIPIS LXum QUI FUIT XXIX. IAN.1644. AD IPSUM
Ipsa salus Patriae, Pater unice, cuius ab ipso
Natali toties nascier ipsa solet,
Fas sit ad haec solus sileam cunabula: non est
Dictio quae sensus impleat ulla meos.
(5) Qui sexagenos ita quod numeraveris annos
Gaudeo, ut hos potius non numerasse velim.
Quid facias vati ambiguo, qui dispare voto
Quem cupiat fieri non velit esse senem?
31. Ian.



[CH1644:004]
PRO SARTORE SUBITO DIVITE
Ditior est Croeso sartor, quem vidimus Irum.
Miramur si rem fecit? acu tetigit.
31. Ian.



[CH1644:005]
(BELLUM DANICUM)
Holsatiam inuadit retrograda Suecia: solo
Divisum imperium cum Iove Caesar habet.
1. Feb.



[CH1644:006]
DE TORF-VENEN
Addimus hoc etiam ad patriae miracula Terrae.
Est ubi corrodi patiens sua viscera nobis
Vulnus alit Venis et coeco carpitur igni.
2. Feb.



[CH1644:007]
IN INCENDIUM, QUO HAGAE TEMPLI AULICI TECTUM CONFLAGRAVIT,
CAL. FEBR. 1644, TRIDUO POST NATALEM PRINCIPIS MEI
Auriacis iterum natalibus assecla, caro,
Dicimus, an charo, fulgurat igne dies.
Excipit illustrem cum plausu Patria casum,
Et fabricae tanti tantula damna putat:
(5) Nec sic damna quidem. Quid enim? Laquearia templo
Coelitus immissae diripuere faces?
Ergo, quod injungit Pietas, jam vertice nudo
Stamus: id officij novimus esse sacri.
Et sacra sub dio facientum libera Coelo
(10) Vota suus fervor, lumen et aura vehent.
Audiet Auriacis longos natalibus annos
Poscentes demptâ sic quasi nube Deus.
O ego sim vates; o ut, sine crimine nostro,
Impediant Patriae sidera sola preces!
2. Feb. noctu.



[CH1644:008]
PRO LAUDE PROPRIA
Quos genui laudare licet sine crimine natos.
Quod genui, contra, non licet, inquis, opus.
Quidquid id est; quod non genui laudare licebit.
Ergo vetas laudem me quoque? me genui.
5. Feb. noctu.



[CH1644:009]
IN CLEPSYDRAM
Verto vitrum; versae redeunt ad munia stillae:
Quisquis heri liquor hac transijt, hic hodie est.
Dicite, queis summo jam descendentibus aeui
Colle parit primas ultima bruma nives,
(5) Vespillo non esuriat, si fata senectae
Clepsydram dederint vertere cuique suae?
5. Feb. noctu.



[CH1644:010]
AD FILIOS PALIMPSESTO UTENTES
Discite et hinc aliquid, dociles, mea cura, puelli:
Sicca palimpsesti est pagina, non sterilis.
Scribendi studio assiduis incumbere curis
Vos nec tota quidem vox monet: ecce, pavlin.
7. Feb. nocte.



[CH1644:011]
(IN CENSOREM NIMIS ACREM)
Flammeus in coecum, zelo feruente, papistam
Irruis: at lachrimis dignior ille fuit.
O bone, non servat, perdit praepostera fratrem
Cura; quod induras igne, liquetur aquâ.
7. Feb. nocte.



[CH1644:012]
(IN CENSOREM PARUM CANDIDUM)
Acris amicorum censor, non curo quod irâ
Candescas, modo si candidus esse potes.
7. Feb. nocte.



[CH1644:013]
TERRA, MARE, INSULAE
Plana superficies Terrae, Mons; Aequora, vallis.
Insula quid? Terrae gibbus in Oceano est.
Tum et ibidem.



[CH1644:014]
OP DE BOECK-CAMER VAN EENEN ONGELEERDEN
’T is hier voll in alle hoecken:
’Ksie all Boecken waer ick sie,
Maer niet over twee of drie
Goede en uijtgelesen Boecken.
7. Feb. in lectulo.



[CH1644:015]
(IANS UYTNEMENTHEYT)
Ian neemt waer hij nemen kan,
Uyt de Borsen, uyt de sacken,
Uyt de kisten, uyt de packen,
Uyt den ketel, uyt de pan:
(5) Ian is een uytnemend man.
Tum ibidem.



[CH1644:016]
IN EFFIGIEM NOBILIS HEROÏNAE UTRICIAE OGLE, [Grieks-]tês melikôtatês[-Grieks]
Hos oculos, illam coelesti fornice frontem,
Hoc nasi decus, hoc oris, et hasce genas
Aspicis, hoc ebur eximij tornatile colli,
Has Veneris, niveum tuber utrumque, pilas?
(5) Ne pete de tacito diuinum gutture carmen:
Omne quod intuitu percipis, harmonia est.
Tanta simul sumptis regnat concordia membris,
Nullus ut accedat Musicus hisce tonis.
Nec te falle tamen; nil vulgo dicimus: illud
(10) Non omni temere personat aure melos.
Is modo, qui Coeli harmonicos per inane rotatus,
Vel tacitam in terris audiet Utriciam.
Iam spectatores oculos ubicumque exerce;
Auscultatores hic quoque, lector, habe.
8. Feb. in lectulo.



[CH1644:017]
IN NATALEM IACOBI VAN CAMPEN QUI EST 2. FEB.
AD I. ALB. BANNIUM
Campius oppressi vindex sub nube Vitruvj
Inter, ain, Februas extulit ora faces?
Nil magis appositum est. edendus luce coruscâ,
Qui lucem terris redderet, ille fuit.
(5) Adde quod expurgaturo tot sordibus aevum
Lustrica decreta est et februata dies.
Tum et ibidem.



[CH1644:018]
IN EFFIGIEM MEAM, FILIAM UNICAM MANU DUCENTIS
Procul venustae: ne viduis quidem vaco,
Nedum puellis; occupata dextera est.
9. Feb.



[CH1644:019]
IN IDEM (INCENDIUM TEMPLI AULICI), AD PONTIFICIOS EXULTANTES.
Roma, quid exusti laetaris fornice Templi?
Tam tu saeua tui non memor esse potes,
Quamque tuas toties experta Ecclesia flammas
Pulchrior e flammis exijt usque tuis?
10. Feb.



[CH1644:020]
IN NUPTIAS CUJUSDAM CONSTANTIAE
Tandem, cui Constantiae constantia
Tot constitit laboribus constantibus,
Constare constat mente, constantem sibi,
Ex quo, sibi constantiam Constantiae
(5) Constare certus, possidetur, possidet,
Amat atque amatur par pari constantiâ.
Superest, amici, in gratiam Constantis, et
Constantiae vovere, sponso id optime
Quod credimus constare, stare
Constanter. 10. Feb.



[CH1644:021]
CALAMUS
Penna, characterum genitrix, multumque diuque
Tinnula dum durat saepia, sicca silet.
Quid fugis hoc tu quod nescis nescire videri?
Garrule, si non est unde loquare, tace.
10. Feb.



[CH1644:022]
ATRAMENTUM
Pro genio scribentis habet se litera: nigrum,
Quidquid homo nequam vel nive scribat, erit.
Mutetur persona: stilo scriptoris honesti,
Quantumvis nigra sit sepia, candor inest.
10. Feb.



[CH1644:023]
IDEM
Non latet in nucleis tantum sapientia: rerum
Crede quod erudiat voce putamen habet.
Est, atramento quod saeclis tradat? ab atra
Mente memor sibi sit docta cavere manus.
11. Feb.



[CH1644:024]
SCALPELLUM
Cultelli nimium esse potest et mentis acumen.
Ecce leui nimius labe retusus apex.
Subtili prope sunt stupor ac dementia. magno
Tutius ingenium, cui mediocre, datum est.
11. Feb.



[CH1644:025]
PULVIS SCRIPTORIUS
Vane vir, aeterni si quam tibi nominis umbram
Literulas credis conciliasse tuas;
Altera dum sicco manus est in pulvere, quondam
Sic mea, sic et me, dic tibi, terra teget.
11. Feb.



[CH1644:026]
CHARTA
Virgine quid primum scribas adverte papijro:
Ut tua delêris menda, litura manet.
Vel senio purgante malae peccata juuentae
Rellinquunt aliquam prima venena notam.
12. Feb.



[CH1644:027]
PULPITUM
Non satis est oculis acclives pulpita libros
Admoveant: proni luminis usus ope est.
Nil agitur doctore bono facilique, labori
Ni simul incumbat prona juuenta suo.
12. Feb.



[CH1644:028]
MENSAE STRAGULUM
Excute quas animi minimum sordescere partes
Suspectas; vitio pervia quaeque suo est.
Nempe foris auroque gravem bijssoque tapetem
Excute, jam gravior pulvere subtus erit.
12. Feb.



[CH1644:029]
PATINA ARGENTEA
Purpura sis totus, nisi sis virtute modestâ,
Artibus, eloquio splendidior, nihili es.
Aurea sit patina, aut quidvis; mihi plumbea massa est,
Ni non quod videam det modo, sed quod edam.
12. Feb.



[CH1644:030]
SCUTELLA
Convivae, laus est epuli et mensura, cupido.
Quidquid agas, sapiet hoc prout ille sapit.
Si quis avaritiam sequitur scutulae sunt, lances;
Si quod naturae sufficit, haec epulum est.
13. Feb.



[CH1644:031]
ORBIS MENSARIUS
Hasce gulas, haec monstra vides ad fercula? pleno
Ventre, fatigato dente, vorant oculis.
Hos honor aut virtus tangat, quibus omnia mensae,
Omnia sunt lances, Orbis in orbiculo est?
13. Feb.



[CH1644:032]
MENSA
Elige, mille premant fumantem fercula mensam,
An totidem malis ut gemat illa libris.
Hoc refert. cibus hic leuis, hic aeternus habetur,
Hic animae loculos, hic ajfedrw’na replet.
13. Feb.



[CH1644:033]
SCAMNUM
Utilis es domui qnadrupesque tripesque supellex,
Quae plus quam geminas non capis una nates.
Utilis et felix quâ (si quâ) fata dedernnt
Concordes hodie sede sedere duos.
13. Feb.



[CH1644:034]
IN POLLAM
Ne mirare tribns Pollam nupsisse maritis.
Pollae in delicijs hoc opus, hic labor est.
13. Feb.



[CH1644:035]
EPITAPHIUM N. NUTIAE, MATRONAE DITISSIMAE
ET ERGA PAUPERES MUNIFICENTISSIMAE
Nutia in hoc tumulo est; cui, si quid mortua sentit,
    Non dando vetulas credo dolere manus.
Ingentes habuit, sed quas, se judice de se,
    Si non donasset non habuisset opes.
(5) Omnia sic danti, cui se dedit illa, daturum
Omnia ne credas, crede dedisse Deum.
13. Feb.



[CH1644:036]
PRIMUS HORROR INCENDII
Nunciat immanis nocturna incendia clamor,
Et metus incerti est major ubique loci.
Felicem, qui cui metuat non novit, egenum,
Quasque vorent flammae non habet, inquis, opes.
(5) O scelus, o miserum contra, qui, pravus inopsque,
Nec se, nec sine se quem miseretur habet!
14. Feb.



[CH1644:037]
CLAVICYMBALUM
Hos ego cum video servos ex ordine fratres
    Vi toties, non vi saepe salire suâ,
Aulice, te celsum subito, subitoque cadentem
    Ad nutum video, saepe furentis, heri.
14. Feb.



[CH1644:038]
IDEM
Tolle; loqui sentis animantes cymbala spinas,
    Tolle manum, lapsi nempe, repente tacent.
Vix aliquis simul esse valet miser atque disertus,
    Vix fato quis non garrulus esse bono.
14. Feb.



[CH1644:039]
IDEM
Candida sunt plenis aptata manubria phthongis,
    Atra minus latos nata movere tonos.
Ut sibi nostrarum constet symphonia rerum,
    Blanda malis Fatum temperat, alba nigris.
14. Feb.



[CH1644:040]
FORCEPS
Delectat splendore foci praesentia: tentas
Tangere neglectâ forcipe? noxa prope est.
Attendant juuenes. urunt pulcherrima. virtus
Armet amatoris ferrea utramque manum.
17. Feb.



[CH1644:041]
FULCRA FOCARIA
Non satis hoc, uri, est: adhibes quae comptius usta
Non incomposite ligna perire sinant.
Est modus, est ordo, est moriendi gratia: cura,
Cuius in exitium est ire, decenter eas.
18. Feb.



[CH1644:042]
COLUMNAE FOCARIAE
Est genus in terris hominum, quod quale vocari
Fas sit, hypocritico de Telamone cape.
Ardorem simulant, suggesto proximi: at illis
Intima, ut ut caleant exteriora, tepent.
19. Feb.



[CH1644:043]
CINERES
Pende quod exustum est; non est grave scire quid usto
Exierit; vapor hic relliquus, ille cinis.
Acta viri si vis expendere, pende cadaver;
Hoc cinis est: si quid caetera, fumus erant.
19. Feb.



[CH1644:044]
PRUNA E CESPITE
Aspicis ut, splendore nouo mutatus et idem,
Ardeat exutâ deside cespes humo.
Sic mortalis homo, indutus coelestia, totus
Fulgor erit, totus gloria, totus amor.
20. Feb. in lectulo.



[CH1644:045]
PRUNA LIGNEA. ADVERSUS SECUNDAS NUPTIAS
Arsimns. addendum est, ex-arsimus. Ite secundae;
Non capiunt flammas ligna perusta nouas.
Proxima erunt Mors et Cineres. servabitis ergo
Quaeque suas, Titio, Prunas, Favilla, vices.
20. Feb. ib.



[CH1644:046]
IN MALOS ET CLAMOSOS MUSICOS
Ipsâ Alphabeti parte nobilissimâ,
Te, turba cantrix, laudo; et, omnis, inquio,
Vocalis ista Musica est, non Consonans:
At nec Liquida est. quid ergo? quaeso Muta sit.
20. Feb.



[CH1644:047]
FURTUM E NAUFRAGIO
Lembus ut in Batavo periit modo littore, quidam
Dimidium fracti, qui bene cepit, habet.
21. Feb.



[CH1644:048]
TAPETES
Aspice quam fuco simulandi nobilis Aula
Aulicum in Aulaeis exhibet ingenium.
Quae vix ejicitur vestitur Aranea: quemque
Desperet laterem posse lavare, tegit.
21. Feb. In lectulo.



[CH1644:049]
[Grieks-]Aphedrôn[-Grieks]
Turpia sunt quae clam facimus, nec turpia; turpe,
Quo duce naturâ cogimur, esse nequit.
Gens peruersa! palam facimus quae turpia sunt, quae
Nec duce naturâ cogimur; omne malum.
21. Feb. Ib.



[CH1644:050]
OP EEN VERMAERT PREDIKER SIECK AENDE LOOP
Maeckt geen verdriet in . . . loop;
De sieckte en is niet buijten hoôp.
Nature sald’er aen gewennen:
Sij is niet verr van ’toude pad.
(5) Hy heeft, soo langhe wij hem kennen,
Den stoelgangh en den loop gehadt.
22. Feb. in lect.



[CH1644:051]
IN IDEM (INCENDIUM TEMPLI AULICI)
Creditur hoc Templum focus incendisse culinae.
Noxia spiritui sic solet esse Caro.
22. Feb.



[CH1644:052]
PORTA
Porta, quod os, domui est: imum superumque labellum
Limen utrumque. Vide, quisque, quid introeat.
Est quae per Portam venit, est quae prodit ab ore
Spurcities: dominum haec polluit, ista domum.
22. Feb. ib.



[CH1644:053]
AD ILLUSTREM BREDERODIUM, IN NUPTIJS FILIAE NATU MAXIMAE
CUM BARONE CHRISTIANO A DONA
Ingenium, ingentes animi, splendoris aviti
Stemma, viro dignae et Borusso milite voces,
Factus ad imperium vultus, captura Dionem
Lumina, trux lepor, acre decus ridentis ocelli,
(5) Majestas et amor, calor et prudentia, virtus
Melle joci, sale conditus sine crimine sermo;
Omnia concurrunt et in uno singula ephebo.
Illustris Batavûm sanguis, Brederode, Deorum
Indigetum praeclare nepos, agnosce benigna
(10) Fata tuae, non hoc donum, dare D o n a Sophiae.
23. Feb.



[CH1644:054]
IN FUNUS MALI MEDICI.
Ingratos homines! obyt Medicaster agijrta:
Quanta viro funus, quantula turba facit?
Hem, legio. Nihil est: acies immensa veniret,
Si tot humo miserum, quot dedit ipse, darent.
24. Feb. in lect.



[CH1644:055]
MALUM CITREUM DONO MISSUM MEDICO IMPERITO.
Non male collati videor mihi muneris autor:
Medicum ego malum mitto malo Medico.
24. Feb.



[CH1644:056]
IN STATUAM VENERIS IN HORTO MEO TEMPESTATE SUBVERSAM
Rideo ad excussam, solio constante, Dionem;
Haec animi, haec, si quae est, sortis imago meae.
Nil mihi cum Venere est: alibi fera regnat Erynnis:
Hic multo rerum turbine strata jacet.
25. Feb.



[CH1644:057]
IN EANDEM
Prona Venus cecidit? ajo cecidisse supinam.
Crede mihi, magis est prona, supina Venus.
25. Feb.



[CH1644:058]
AD IULIAM E CANCRO AEGRAM
Haec est illa ferae tandem vindicta juuentae:
Quâ me laesisti, tn quoque tacta lue es.
Disce age quid per te, quid non, retrograda, sensi,
Quae tum tota meus, Iulia, cancer eras.
25. Feb.



[CH1644:059]
DE EADEM
Qui leporem nequeat Cancer, capit esse leporem:
Nempe quod est uno tardior iste pede.
25. Feb.



[CH1644:060]
SPECULUM
Perspicua, ut vitrum, Ratio est, Prudentia per quam
Transpicit. argenti lamina pone vitrum est?
Nil nisi te spectas. Rationi oppone metallum,
Te tua et oppositi turbat imago lucri.
25. Feb. in lect.



[CH1644:061]
IDEM
Nobile commentum, glacies compacta calore,
Hoc in praecipuis utilitatis habes;
Si nec homo testis, nec te Deus, improbe, terret,
Ut sit ubi possit te puduisse tui.
25. Feb.



[CH1644:062]
LECTUS
Quamlibet hoc avium volupe est incumbere plumis,
Mollior est animo lectus et utilior.
Se sibi substernat sapiens: pulvinar, amici,
Quique sua faciat de levitate sibi.
26. Feb. in lect.



[CH1644:063]
HOROLOGIUM
Indicat horarum patulus momenta character.
Vana, quid aetatem dissimulare studes?
Non quaero, quota sit. cani rugaeque loquuntur:
Fronte horologia est quaeque puella sui.
26. Feb. ib.



[CH1644:064]
(PRO COTTA, NATURA FURE)
Innitis dominis res contrectare alienas
Cogitur invitus Cotta, fugâ vacui.
27. Feb. in lect.



[CH1644:065]
FORFEX
Saepe magis quid, ubi, quis, quando, in rebus agendis,
Saepe minus refert quam, quibus auxilijs.
Omnia si quadrent, non quadrant omnibus: herbam
Falce seca, telam forfice, fuste nucem.
27. Feb. in lect.



[CH1644:066]
MALLEUS
Huius durities nihili est, nisi duplicet ictum
Impigra et intensis viribus acta manus.
Ingenij frustra vigor est, nisi duplicat illum
Improbus et natus ferra domare labor.
27. Feb.



[CH1644:067]
IN SPANHEMIJ FACUNDIAM EXTEMPORANEAM
En quis ab ore viri torrens, quam Tibridis instar,
Quam de Romano fonte Latinus eat.
Non ex tempore, ne fallas; in tempus, in aevum
Dic, et in aeternum dicere Spanhemium.
1. Mart. in lect.



[CH1644:068]
LOGOGRYPHUS
Aufer acum Austriaco, superabit filius Austri.
Tolle caput Bavaro fiet avarus homo.
Tolle caput Dano non est formosior ano.
Tolle caput Batavo, jam pater est abavi.
2. Mart.



[CH1644:069]
CLAVUS
Tutius impacto longâ vi fidere clauo est.
Effluit e muro laxus, ut introiit.
Utilis ingenij tardus rigor: haeret, inhaeret,
Quidquid in hoc longâ fixerit arte labor.
3. Mart. in lect.



[CH1644:070]
CLAVIS
Vincimus ingenijs omnes, non omnibus, artes.
Non omni est omnes clave movere seras.
Quin, si quis penetrare vagus cupis omnia lector,
Aspice ut unius vix sit inire duas.
5. Mart. in lect.



[CH1644:071]
(OP EEN TRAEGH BONTE PEERD)
Ghij seght uw Paerd een Luijpaerd is,
Om dat het snel en bont van haer is.
Ick twyffel seer of beide waer is:
My dunckt uw Paerd een luij paerd is.
5. Mart.



[CH1644:072]
LYCHNUS IN CANDELABRO ARGENTEO
Flammula pars coeli est, pars terrae laeve metallum:
Splendet et hoc radijs et micat illa suis.
O qui coecus es ad coelestia, respice quantum
Terrenus distet fulgor ab aethereo.
6. Mart.



[CH1644:073]
IN AULUM SECUNDO NUPTUM
Miramur Aulum, fronte porrectâ diu
Laeuique, vultu nunc obire tetrico?
Habere se dolet miser quod non habet:
Habet secundas non secundas nuptias.
6. Mart. in lect.



[CH1644:074]
CIROTHECA
Pellibus inductis digiti quam ferre vicissim
Naturae placuit ferre vetantur opem.
Sic fit; ubi curant sociorum propria quisque
Commoda, res Patriae, publica causa perit.
8. Mart. in lect.



[CH1644:075]
HYPOCAUSTUM MULIEBRE
Quid sequimur quas supplet opes industria? praestat
Unica de parvo cespite pruna focum.
Si sapiat, facile est inopi non assis egere;
Et, si non sapiat, dives egere potest.
8. Mart. ib.



[CH1644:076]
PRO BARONE COUVRELLO CAPTIVO INSONTI
Quisquis ut immemorem patriae et virtutis avitae
Couurellum sceleris credis habere reum;
Falleris adspersi prauâ spe criminis: omni
Fortius hoc pectus robore robur habet.
(5) Murus aheneus est qui, ne pallescere culpâ
Inclusum faciat turris ahena, facit.
8. Mart. ib.



[CH1644:077]
DIGITALE MULIEBRE
Virgo, cui virgo dedit hanc velut aegida Pallas,
Est ubi quid peius pungere possit acu.
Dum digiti servantur, opus tutricibus armis
Hinc oculis, illinc auribus esse pnta.
9. Mart.



[CH1644:078]
CALCEUS
Ecquis erit finis nugarum? Calceus iste
Cornua nunc, lnnam cras vel acumen habet.
Finem quaeris? ama veri vestigia. vis nec
Fallere, nec falli posse? Deum sequere.
10. Mart. in lect.



[CH1644:079]
PRUNA E CESPITE
Ignibus exustâ turpi nigredine, ridens,
Nobile et illustre est terrea massa lutum.
Crede, quod accenso candens in cespite splendor,
Ipse sub humano pectore candor agit.
10. Mart.



[CH1644:080]
TELESCOPIUM
Quod procul est prope fit: mirabilis iste, sed alter
Est usu potior nobiliore tubus:
Tu Telescopium mentis, Prudentia, tu quae
Sunt procul et nondum nata propinqua facis.
10. Mart.



[CH1644:081]
PERSPICILLUM
Ampliat objectum glacies pellucida. splendor
Aulicus hoc rebus, quod facit illa, facit.
Libera ab hoc oculos transpectu; deme tumultum
Rebus, habes grandes exiguasque pares.
11. Mart. in lect.



[CH1644:082]
IDEM
Concordis radij, quanto per densa refractus
Pressior, e denso fortior exit apex.
Unanimis Patriae virtus per opaca malorum
Robore refracto septuplicata fuit.
11. Mart. ib.



[CH1644:083]
ACUS
Destruis hanc telam quâ consuis arte, puella,
Ni bona ducentem fila sequantur acum.
Sicut acus, vitium res est subtilis, acuto
Introitu; a tergo noxia fila trahit.
11. Mart. ib.



[CH1644:084]
FOLLIS
Sic solet; intendunt rerum contraria vires
Oppositae, venti frigore flamma micat.
Quae rerum Zephyris Pietas algere secundis,
Fortunae Boreâ flante calere solet.
11. Mart.



[CH1644:085]
PALLIUM
Pegase, non pluit; et sudum est. quid onustus amictu es?
Hunc gravitas, inquis, publica ferre jubet.
Quam leuis es, qui, quo gravior videaris, oportet
Tute tibi adscitâ sis gravitate gravis!
11. Mart.



[CH1644:086]
PERISCELIS
Prime periscelidis dignus sis laude repertor:
Quisquis es, id nostrâ liber es inuidiâ.
Si formando nouo detur mihi fascia ritu,
Illa periglottis vel pericheiron erit.
11. Mart.



[CH1644:087]
AD GROTIUM CUM LIBRO
Grotiadae, summo Batavorum Belga Batavûm
Infimus haec dono dat, dicat Hugenius.
11. Mart.



[CH1644:088]
(IN MAEVIUM)
Maevius ut versum voluit vi claudere, verbum
Apposuit quod non congruit. Apposite.
11. Mart. in lect.



[CH1644:089]
AD LECTOREM
Qui mala plura bonis legis hic Epigrammata, plus hic
Mole liber, dices, quam bonitate valet.
Pauca, nec inficior, bona do, mala plurima: paucos
Quippe bonos, multos novimus esse malos.
(5) Si sequitur fatum scriptor lectoris, ubique,
Omnibus ut placeam, non licet esse bono.
11. Mart.



[CH1644:090]
ENSIS
Sit Sapiens vagina sibi quâ supprimat iram:
Nec tamen huic tuto cinxeris ense latus.
Ambigis? ecce, Deo pacis praesente, nec ipsa,
Ipsa satis Petri dextera cauta fuit.
12. Mart in lect.



[CH1644:091]
IDEM
Agricolae norunt falcem deponere factâ
Messe: quid a pugna cingier ense libet?
Non illis risum moveat, quod plebis, et imae
Plebis erat, ferri bajula nobilitas?
12. Mart. ibid.



[CH1644:092]
IDEM AURATUS
Sic sunt saecla; scelus capulo tenus abdimus. intus
Ferrea sunt, quae sunt aurea ferra foris.
Splendeat haec aetas, non est simul aurea: Ferrum
Tota sapit; nisi quid durius esse potest.
12. Mart.



[CH1644:093]
PUGIO
Verbere vel verbo vexasti forte Poetam?
Armamentarj tela nec una time.
Ode est quod gladius, Carmen quod longior ensis,
Pugio Epigramma est: elige quo pereas.
12. Mart.



[CH1644:094]
MATULA
Prave puer Bacchi, qui te non posse bibendi,
Quem querimur nos non velle tenere modum;
Sicci te calices nequeant aut pocula? certe
Admoneat toties plena matella tui.
12. Mart.



[CH1644:095]
DE ANNA AEGRA
Vivit, et affirmant Medici non vivere posse.
Quod facit Anna, nequit; quod nequit Anna, facit.
12. Mart.



[CH1644:096]
SENEX
Non amo praesenti senio maturus: Amabam.
Ille imperfecti temporis error erat.
12. Mart.



[CH1644:097]
OVUM
Nescio num numeris: formâ Deus impare gaudet.
Non placuit vultum vultibus esse parem:
Ouo dissimile est ovum. Magis illud ab ovo
Sic potuisse stupes an voluisse Deum?
13. Mart. in lect.



[CH1644:098]
MALUM MEDICUM
Desine nugarum: modus est et meta sciendi:
Est sine quo Coelum salvus adire potes.
Nescio an hoc primi Malo cecidere parentes:
Omne quod est vetitum sufficit esse malum.
13. Mart. ibid.



[CH1644:099]
IN RENATI CARTESII PRINCIPIA PHILOSOPHIAE
Nullus erat toto Naturae vultus in Orbe:
Improba formosam larva tegebat anum.
Nativi pigmenta vicem, fraudesque disertae
Implebant; unus gratia fucus erat:
(5) Ut sub nocte diem frustra, sub nube nefanda
Quaereret Ixion-Orbis ubique Deam.
Personam capiti sacrae generosa parentis
Abstulit herois dextera Cartesii.
Iamque, Dionaeos partus agitante Renato,
(10) Prodit ab errorum Diva renata mari,
Osque humerosque Deae similis stat nuda, novique
Floris et intactae virginis instar habet.
Sic meruit veri vindex audire novator,
Mome? novatorem fecit Aristotelem.
14. Mart. in lect.



[CH1644:100]
MULIERES APOLOGAE
En ubi sunt, ubi sunt, infami crimine qui nos
Accusare solent de levitate viri.
Quam superent levitate leves, elementa loquentur.
Si levis est Mulier, pende, vir est levior.
14. Mart. ibid.



[CH1644:101]
(TIJT)
Tyd is als tyd plagh te wesen.
Waerom docht die meer als desen?
’T is een ongerijmt verwijt;
TIIT is voor en achter TIIT.
15. Mart.



[CH1644:102]
PULVIS PYRIUS
Quae fuit angusto Vehemens in puluere virtus
Diffluit et sparsus languet in aethre vapor.
Crede paraphrastas magnis autoribus illud
Esse quod incluso laxior aura foco.
15. Mart.



[CH1644:103]
CHELYS
Quae circumstantes implet concentibus aures
Surda sibi est, aliis tinnula, tacta chelys.
Improbe corrector, quâ tandem fronte disertus
Es mihi, si me, non te tua verba monent?
16. Mart.



[CH1644:104]
FIDES
Cuncta ferunt, Coeli, Tellus, Animalia (si quâ
Convenit attendas aure) quid harmonici.
Harmonia est quidquid voluit Natura videri et
Noluit: ecce fidem fecerit una fides.
17. Mart.



[CH1644:105]
EADEM
Si liget aequalis Nervi concordia partes,
Non sit quo frangi debeat ille loco.
Si quod dissolui potuit, conclude fuisse
Non bene connexae foedus amicitiae.
18. Mart.



[CH1644:106]
PYXIS
Semper aperta facit vanescere Cinnama Pyxis,
Semper clausa situ cinnama surda facit.
Docte vir et sapiens, nimium virtutis avarus
Esse potes, nimium prodigus esse tui.
18. Mart.



[CH1644:107]
OCREA
Si mihi cum bruto res importuna domando est,
Inductas bruti pellibus abdo meas.
Vix cum barbarie est pacato vivere, ut haec sunt
Saecula, ni mores induis ipse feros.
18. Mart.



[CH1644:108]
CALCAR ARGENTEUM
Quisquis eques, rerum prudens, rudiore metallo
Exuit armandos nobiliore pedes,
Ille palam factum, non ut fulgore, sed ut vi
Argento ferrum cederet, hoc voluit.
19. Mart. in lect.



[CH1644:109]
LUPATUM DEAURATUM
Rusticus aureoli capiens emblema lupati,
Quale meos casu mandere vidit equos,
Est, ait, in nostris Libertas aurea villis,
Auree tu splendes Aulice qua miser es.
19. Mart.



[CH1644:110]
STAPES
Hanc adhibe sapienter opem: moderatus ephippjs
Insidet, immodicus transilit ardor equum.
Quos nimium properando vides non crescere, crede
Fortunam stolidos transilijsse suam.
19. Mart.



[CH1644:111]
EPHIPPIA
Stragula quadrupedem dirimunt dominumque sedentem;
Dura premit nudi tergora servus Equi.
Quam procul a bruto distat, tam dignus honore
Fit mihi, ni solo corpore distet homo.
19. Mart.



[CH1644:112]
SOLEAE FERRATAE
Si, quod in hac solea est, id quo calcare paramus
Calcando par est durius esse solo:
Dic opus esse tibi, quos haec in saecula figas,
Aut chalijbe armatos aut adamante pedes.
19. Mart.



[CH1644:113]
LECTICA AULICA
Quod docuere rotae pueros, (incedere) grandes,
Si pote, conamur dedidicisse rotis.
Quid properare juuat? properat rota temporis; illa
Hoc nescire senes, illa docebit anus.
20. Mart.



[CH1644:114]
LYCHNUS PENSILIS
Quae micat in terram diffuso lumine, summa
De trabe rem summam pendula flamma refert.
Quae micat in terris sanctorum lampas ab alto
Pendula et in Coeli fornice fixa micat.
21. Mart. in lect.



[CH1644:115]
FISTULA
Qui procul audiri et nullo retinente vocatos
Sibila vis famnlos jussa ciere tuos;
Tu quoqne disce sequi, mox ac tibi coelica dicet,
Nec suprema quidem buccina, serve veni.
21. Mart.



[CH1644:116]
TINTINNABULUM
Vult non esse domi Dominus, vult esse, prout vult.
Obvius his vero fraudibus ire potes.
Aera moves? veniet: Argentum? promptius: Aurum?
Ocijus, et jam jam non nequit esse domi.
21. Mart.



[CH1644:117]
HOROLOGIUM PENSILE
Nil contemne: quibus pariles regis arbiter horas,
Ad mores aliquod pondera pondus habent.
Sic affectatâ potis est gravitate labores,
Sic potis est nimiâ sis levitate nocens.
22. Mart. in lect.



[CH1644:118]
SPECULUM SPHAERICUM
Aspicis in parvo Terram, non Aethera vitro:
Omnia gibboso in corpore curva vides?
Omnia sic implent curui, sic omnia pravi:
Rectis atque bonis desijt esse locus.
22. Mart. ibid.



[CH1644:119]
MANUS LYCHNOPHOROS
Refert quos habitus (docet hoc te mortua vivum)
Induat a teneris larga vel arcta manus.
Si dudum conclusa plicis assuêrit avaris,
Nec vi nec precibus mota patere volet.
22. Mart.



[CH1644:120]
FOCULUS
Disce, senex incaute, quibus consederis arvis,
Quem calido gestat blanda puella sinu.
Quod frigescenti subito focus iste patellae
Praestat, idem tepidis carnibus illa caro.
24. Mart.



[CH1644:121]
COCHLEAR
Non nihili est, quod, quae sugunt animalia longis
Haustibus, excerpens saepe regustet homo.
Hoc veteres voluisse puta: mediocribus estor
Mensurâ, numero, pondere sume cibos.
25. Mart.



[CH1644:122]
FURCILLA
Ni, quibus obtigerant digiti, cibus, oris hiatus,
Fama sit agricolas interiisse fame,
Ecce supervacuas acies et inutile ferrum.
Sufficiat longas Regibus esse manus.
27. Mart.



[CH1644:123]
PEGASUS
Quisquis es, injecto qui te metiris amictu,
Et simulas partem, quod geris, esse tui;
His ego te falli phaleris an fallere dicam?
Hic sit homo, an tu sis Pegasus ambigitur.
27. Mart.



[CH1644:124]
CALIX VITREUS RHENANUS
In calice est quo se correxerit ebrius, et vim
Ipsa quibus peccat Vitra docentis habent.
O fuge Rhenanos nimium siccare trientes:
Plurimus in fundo nodus, id est, chiragra, est.
27. Mart.



[CH1644:125]
MANTILE
Candida tergendae terimus mantilia carni,
Et minimae maculam sordis adesse pudet.
Quanto deterior tanto neglectior illa est
Quam tu sanguineâ Sindone, Christe, lavas.
27. Mart.



[CH1644:126]
AD POSTHUMUM METICULOSUM
Posthume, si, rem cum causis cognoscere, scire est,
Nescio te fortem vulgus habere virum.
27. Mart.



[CH1644:127]
IN DICTIONARIUM LATINO-GALLICUM
Ecce simul corpus veniunt et corporis umbra;
Phoebaeae partes lampadis autor agit.
Corpus inoppressae est virgo facundia Romae,
Umbra Latinorum Gallica barbaries.
(5) Ergo vide, Lector, quid poma recentia distent
Putribus, e ramo pendula deciduis.
28. Mart.



[CH1644:128]
AD BALZACUM CUM POEMATUM LIBRIS
Ille ego qui numeris soleo gravis esse solutis,
Ecce traho duris verba ligata modis.
Vir facunde, vir ipsa tuae facundia gentis,
Excipe non duro supplicis ora genu.
(5) Quem Batava toties in libertate tulisti,
Iam satis est vincti si miserere mei.
29. Mart. in lectulo.



[CH1644:129]
AD POSTHUMUM
Mirus homo dici poscis, quia nempe poeta es.
Si non insanis, Posthume, mirus homo es.
29. Mart. ibid.



[CH1644:130]
AD DEDELIUM SENATOREM, PRAECEPTOREM OLIM MEUM,
CUM POEMATUM LIBRIS
Accipe, vir venerande, meus de Rhetore Consul,
Quae veteri titulo dixeris, Haec mea sunt.
Non ego cuique suum tribuam te Iudice, ni te
Culturae faciam carpere poma tuae.
29. Mart. ibid.



[CH1644:131]
IN GALLAM GARRULAM
Unum immobile compensans ignobile membrum,
Mobile plus unum nobile Galla facit.
29. Mart. ibid.



[CH1644:132]
FONTICULUS PENSILIS
Fonticuli fortasse situs vitianerit undam:
Hoc potis in primo Fonte fuisse nego.



[CH1644:133]
Ite sacro doctis hausti de flumine riui,
Si mihi me primo Fonte lavare datur.
29. Mart. in lectulo.



[CH1644:134]
PULVINAR
Quo ferimur? quid non mortalia pectora luxus
Cogis et e luxu prodiga mollities!
Corrigitur Natura. homini sua fabrica fabro
Displicet: Illa duas, tres facit iste nates.
Tum et ibidem.



[CH1644:135]
RADULA. TIJROCNESTIS
Rade nucem: nisi sicca situ est, spirabit odorem
Indica, quem coelo non nisi rasa daret.
Ecqua viri lateat virtus in pectore, sola
Sors mala, sors radens, aspera, scabra docet.
Tum et ibidem.



[CH1644:136]
CRATICULA
Quantula vis flammae, quanto flagrantior illâ es,
Quae torres plus quam viscera, viua Fides!
Plurimus hoc plumas ferrum candente favillâ,
Plurimus hoc martijr credidit esse rosas.
30. Mart. in lect.



[CH1644:137]
MORTARIUM
Disce mori: referunt justi mortaria mortem:
Pistillo fractum vivere aroma vides?
Proximus ad vitam gradus est e pulvere. speras
Vivere qui fieri puluis, inepte, fugis?
ult. (31) Mart. ibid.



[CH1644:138]
SAL
Ut sapiat niger et possit mordere palatum,
Bis bonus est si sal candidus et bonus est.
Si libeat mordere, mei conuina salini,
Prode simul sapidos candidulosqne sales.
Tum et ibid.



[CH1644:139]
SALINUM
Discite, praecones vitae; quae argentea tantum
Affulget, melior de sale massa siet.
Non satis est praebere salem: plus poscitur. ipse
Sal terrae dixit ipsa salina Deus.
Tum et ibid.



[CH1644:140]
AD CONSTANTINUM HUGENIUM MAXIMUM NATU FILIUM
Trade manum, bene nate Puer, quem passibus aequis
Nolo sequi, fateor posse praeire Patrem.
In noua fert animus tecum spatiarier arva,
In steriles haec te dextera ducet agros,
(5) De facie steriles: sed quos in viscera eunti
Praegnantes variâ fertilitate dabo.
Testa, nuces, apinae, Tricae moralia dicent
Verba. Cave parui dona paterna putes.
Hoc doceo, quidquid calcaveris ut rosa fiat,
(10) Ut seges e lolio prodeat, ampla seges.
Hoc doceo, dilecte, velut facundia surdis
Muta sit, attentis omnia muta loqui.
ult. Mart.



[CH1644:141]
ANGLIA
Britanniam lasciuiae
Culparier juste negas?
Tamen fateri cogeris
Quod Insula est, non continens.
ult. Mart. in lect.



[CH1644:142]
ACETUM
Corrigitur languens acido lactuca liquore,
Et sapit. exemplo, ni sapis, ipse sape.
Vita bonis et vita malis, sine nubis aceto
Adversae, justo mollior esse potest.
Ibid. 1 Apr.



[CH1644:143]
OLEUM
Nobilis e plaga sudor morientis oliuae,
Cuius honor, pretium, laus inodorus odor.
Quam bene fucatas oculis et naribus Aulas
Nativa decus in simplicitate doces!
2. Apr.



[CH1644:144]
AD AULUM
Audire vis de nobili prosapia
Non Civis, Aule; et nullus est qui disputet.
Quid Civis autem? ne quidem civilis es.
3. Apr.



[CH1644:145]
SACCHARUM
Mellea fel faciunt, nisi parcius utimur: Inda,
Si nimia est, nimium fistula dulce canit.
Cautio sit; si quid nimium est, nec pharmaca prosunt:
Si modice sumas, ipsa venena juuant.
4. Apr.



[CH1644:146]
MOLITOR IN HYDROMIJLA
Cogor aquam bibere; illud aquae me cogit egestas;
Et, si dentur aquae, vina repente bibam.
5. Apr.



[CH1644:147]
SERRA
Destruit et secat et mordet quasi serra secando.
Si componis, idem subdola lingua facit.
Si bene componis, nec idem: sine crimine mordet
Serra palam, tacitis morsibus illa nocet.
6. Apr. in lect.



[CH1644:148]
TEREBELLUM
Sunt quae praecipiti penetramus acumine, sunt quae
Solus perrumpas ingeniose labor.
Non est ingenij quod semper acumine fidas;
Subula non semper quod terebella facit.
7. Apr. ib.



[CH1644:149]
DOLABRA
Parcius emineant currentis ferra dolabrae,
Proficient; paulo largius, officient.
Pluris in augendis modica est industria rebus,
Quam nimiae coecus fervor avaritiae.
7. Apr.



[CH1644:150]
PASTILLI
Incidat ardenti ferro pastillus, aroma est:
Incidat algenti, mortua massa jacet.
Dic bona lectori calido, recreatur odore;
Optima non calido dic, inodora Rosa est.
10. Apr.



[CH1644:151]
CHIROTHECA HISPANICA
Conjugium est thecae atque manus, et servat odorem
Pellis ab inducta conjuge pellicea.
Dispice ducenda multum de Conjuge, quae Tu
Fiat, id est eadem pellis et una caro.
12. Apr.



[CH1644:152]
EADEM
Mixta malis bona sunt: pensarunt Fata probandis
Improba. sic animum diuide ubique tuum.
Prauus homo es, si qua nequeas ignoscere pravis.
Sit quod ab Hispanis oderis, istud ama.
12. Apr. in curru Bodegraviam versus.



[CH1644:153]
HOROLOGIUM PORTABILE
Saepe suis horam coenandi perdidit horis,
Cui sua prae vulgi machina tensa placet.
Tutior in rebus modicis est publicus error.
Est ubi desipiens cum populo sapias.
12. Apr. inter Bodegr. et Woerdam.



[CH1644:154]
PECTEN
Est quod rapta per implexos violenta capillos,
Est quod laeve leuis dextera ducit ebur.
Non nihili est, rerum nodos quo pectine pectas;
Explicat iste graves, implicat iste leves.
13. Apr. inter Amersfortam et Voorthuijsen.



[CH1644:155]
OVUM
Non ovum simile est ovo; ne fallere: nec fit
Arte quidem, quo nil planius esse putas.
Ecce leuis quid homulle tumes? augetur ab ipsa
Naturae noster simplicitate pudor.
Tum et ibid.



[CH1644:156]
MALUM
A Malo quod origo mali est, post saecula nomen
Credimus id quod nos angit habere mali.
Apposite; nisi quod praepostera syllaba fecit
Hoc breve quod longum debuit esse malum.
Tum inter Voorthuijsen et Beeckbergen.



[CH1644:157]
ACUS
Non lacerat nisi quo sanet pertusa, docetque
Quod nisi despicias discere prosit Acus.
Perfer ut irati, sed amantis, vulnera coeli:
Pungit, at ut punctum sarciat illa manus.
Tum ibid.



[CH1644:158]
DENTISCALPIA
Eruis impactas multâ testudine sordes
Dentibus. at linguam negligis. illa nitet?
En, quid agis? livet nigro sale cordis amari;
Nec nisi saepe sacris lota nitebit aquis.
14. Apr. inter Beeckberghen et Zutphaniam.



[CH1644:159]
ANNULUS
Aureus es? magis aureus es, quod saepe supremi
Sic memorem facias, annule pure, Boni.
Sola aeternorum series immensa dierum
(Annulus est id quod viuimns) annus erit.
Tum ibid.



[CH1644:160]
AD FILIUM EPILOGUS
Desino. Centuria est; et votum soluimus. adde,
Constantine, parem tu quoque Centuriam.
His armis vitium oppugna. formamque modumque
Patris ab exemplo Centurionis habes.
(5) Bis, ter Centurio stragem si feceris, euge,
Non dubie victor, cum Chiliarchus, eris.
Zutphaniae 16. Apr.



[CH1644:161]
AD GODEFRIDUM WENDELINUM
Si vacabis, Wendeline, (sed vacare non potes)
Si tamen voles vacare (quando tu quod vis potes)
Ne gravare lector esse, lector aeui maxime,
Vilium decem librorum Carminum nugacium.
(5) Nolo spiritu tenaci, nolo longis haustibus
Haurias quod hic propino. Sufficit carptim legas
Si quid inter ambulandum, nempe per zizania,
Commatis non inficeti displicere non potest.
Nolo vel diem, vel horam, vel quadrantem des mihi.
(10) Saeculo debetur omne saeculo quod imputas.
Ne vel hic morer loquendo, scis quid a te postulem?
Postulo quod offero, momenta desultoria.
Zutphan. 20. Apr.



[CH1644:162]
AD ERYCIUM PUTEANUM
Excipe me, Puteane, hostem non hostis amicum.
Non venio quâ me fronte placere neges.
Quas trepidae quondam claudebas Palladis arces,
Hasce meo quodam jure patere volo.
(5) Pone metum. si tum Batavis Gallisque, Latinis
Sed non armatis irruo Centuriis.
Ib. 20. Apr.



[CH1644:163]
IN AMPLISSIMI DOCTISSIMIQUE VIRI LAMBERTI GORIS I. C. SYNDICI
NOVIOMAGENSIS, AD CONSUETUDINES VELAVIAE COMMENTARIOS
Has chartas reverenter adi: plus ipse modestâ
Fronte, mihi, Lector, crede, recessus habet.
Gorisides Patriae non soli jura clienti
Asserit : augusto grandius urget opus.
(5) Tota parum patula est satagenti Geldria: Geldra
Confines populos et sua scita docet.
Nimirum cum Sole docet quam praestet inerti,
Terrenae virtus coelica, larga sui.
Nemo suis vero temere diffidat agellis,
(10) Cui Natura negat, germinat arte solum.
En steriles caussata diu Velavia glebas
Quantâ et vicinos fertilitate beat!
Zutphaniae 24. Apr.



[CH1644:164]
AD DIODORUM TULDENUM
Tuldenum saluere jnbet constantis amici
Laeta gravi virgo Musa puerperio.
Suscipe quod peperit. Si tendis brachia, magno
Iudice nec monstri quid, nec abortus erit.
Ib. 24. Apr.



[CH1644:165]
AD IACOBUM VANDERBURGH
Amoenitatum plena pyxis et penu,
Festive Burghi, qui duobus de Sophis
Deflentis Orbem respuis vesaniam,
Ridentis Orbem scis et exemplum sequi,
(5) Et ipsus exemplo fores superstiti;
Est qui in Batavis, ecce, tecum sentiat
Constans amicus, saeculi irrisor, tamen
Non immodestus; qui salire quae legas,
Non inquinare felle, non absynthio
(10) Proferre gaudet. Fallor? et facetijs
Sacer libellus languet inficetijs?
Ne sic quidem te fallo. si quo rideas
Caret libellus, proximum est me rideas.
Ibid. 24. Apr. in lectulo.



[CH1644:166]
AD DANIELEM HEINSIUM
Primitijs insana meis audacia magno
Luminis usuram sumpsit ab Heinsiade.
Nunc puduit Coelo nugari teste; placetque
Priuatus, modo qui publicus error erat.
(5) Si causam quis quaerat; eo nos novimus aeuo
Scribere, quo, qui clam desipit, ille sapit.
Ibid. 24. Apr.



[CH1644:167]
AD PETRUM SCRIVERIUM
Scriptor erudite veri, clara lampas temporum
Seu vetusti seu recentis Scriveri nostrum decus,
Digne Woeleuici rector, plene possessor tui,
Si poetae non poetae, si dicacis aulici
(5) Non gravaris esse lector; ecce quo bonas male
Collocâris lector horas, et relector pessime.
Altero cum Martiali crede certamen fore;
Cum pudendo Martiali, cum lituris horrido,
Cum liturâ Martiali quantus est aut quantulus,
(10) Cum nec umbra Martialis, cum nec ima Bilbili,
Cum nec infimae ruinis, cum nec umbra dirutae.
Si times ne forte fauces inquinent sordes meae;
Ne fer aegre quod ferendum: prona consolatio est.
Abluemus hoc liquore qui nihil non eluit,
(15) Abluemus eleganti, claro, odoro, spumeo,
RJenikwtavtw/’ Lyaei saltitantis haustulo.
Cum Poetae tam Poetae quam bibacis Aulici
[Proximo de Woelevico proximo in Vitaulio]
Non negabis hospes esse literato prandio.
(20) Cum vocabimus madulsae dura desultoria
Molliore verbulo momenta desuctoria.
26. Apr. Inter Zutphaniam et Doresweerdam.



[CH1644:168]
POETAE EXAMEN AD TRIA IURIS PRAECEPTA
Pungere qui satyrâ cupis et vir honestus haberi,
Nulla quod evites Regula Iuris habet.
Crede, licet statuas alium non laedere, magnâ
Libertate dari posse cuique suum.
Zutphan. 26. Apr.



[CH1644:169]
AD CLAUDIUM SALMASIUM
Maxime Salmasi quem nil nescire negare
Non licet, est quod te scire negare velim.
Scilicet Hugenium satis insanire poetam
Ut quid te dignum crederet esse sui.
(5) Credidit hic tamen, et magnis non magna placere,
Quo magis emineant, munera posse viris.
Hac mercede mali tolera fastidia Libri:
Quod solum poteras discere, ego docui.
Intra Ultrajectum et Camericum pagum
28. Apr. Scripsi Nieucoopiae.



[CH1644:170]
AD SPANHEMIUM
Fax veritatis eruditae, vir Dei,
Facunde Rhetor, magne Spanhemi, cui
De fonte viuo, an sponte viua dixerim,
Romana pronum flumen elocutio est.
(5) Qui, quod labore moliuntur maximi,
Nullo labore fundis ante maximos;
Quod verba duris implicata vinculis,
Ambage multâ, compedum ferro gravi
Onusta profero tibi, tanto tibi,
(10) Tanto tibi (quid addimus?) Demostheni,
Causam fatebor, et fatenti proxime
Veniam precabor. Unica est; Pudor. Viden’?
Quicum loqni non audeam, singultio.
Inter Schouw et Hagam. 28. Apr.



[CH1644:171]
AD ANNAM MARIAM A SCHURMAN
Ille ego qui raris sudata Poemata stillis
Saepe dedi, toto nunc simul imbre pluo.
Anna meus stupor, Anna tui flos unice saecli,
Porrige non aegras ad mea dona manus.
(5) Si crambe repetita potest mors cocta vocari,
Hanc ego non aliquid mortis olere nego.
Sed si spem facio (facio illustrissima rerum)
Taedia non alias haec habitura vices,
Da mihi te testem tabulis adscita supremis,
(10) Nec grave sit, quae sunt ultima, ferre semel.
Non modo, quod breuis est et momentanea, mortem,
Sed, quia postremam, novimus esse levem.
28. Apr. Inter Nieu Coopium et Rheni
trajectum, het Schouw.



[CH1644:172]
(VAN EEN OUD STADHUYS)
Uw Raedhuijs en deught niet met allen
En weester vrij wat in begaen,
Tis moe gewaeckt en moe gestaen,
Waer ’t wonder als ’t in slaep sou vallen.
Inter Goud. et Haestrecht. 20. May.



[CH1644:173]
All zijn ’t bloessemen, niet bloemen,
Die daer bloeijen op dit bedd,
’t Konstje daerse sich af roemen
Is geen kinderwerck te noemen.
(5) ’T is toch: alsm’er wel op lett,
Want wij hopen en wij vreesen
Dat het kinderwerck sal wesen.
20. Maij.



[CH1644:174]
AD M. ZUERIUM BOXHORNIUM
Boxhorni facunde, viden’ facundus Atlantis
Quâ gravis inclamet compita merce nepos?
Excute quadrantem loculis. eme commoda spleni
Pharmaca: nec fuco subdola dona time.
(5) Sunt fatui, sunt innocui, sunt pharmaca fixi,
Non sublimati toxica Mercurii.
Assened. in castris 14. Iuny.



[CH1644:175]
AD CARDINALEM MAZARINUM
Despice in has valles summo de culmine rerum,
Hesperias Francis inter oborte faces
Sol Patriae, Sol non Patriae, illustrissima Terris
Lampas ab occiduo tradita Richelio:
(5) Despice. nec dubita, laudes augere Deorum
Dignari radijs infima quaeque suis.
Aspicis hunc Coeli Solem? quacumque movetur
Despicit; at certe despicit ille nihil.
Assenedae 18. Iuny.



[CH1644:176]
AD ALEXANDRUM HUMIUM EQU. INSCRIPTUM POEMATIS
Nobilis Hume, meâ per stillas humide venâ,
    Da veniam toto si modo fonte mades.
Naturam sequimur. vidistin’ ut assecla paucis
    De Coelo guttis proximus imber eat?
Maldeghem in castris ult. (30) Iunij.



[CH1644:177]
AD IUNIUM COLLEGAM
Collegae Iunio junior Collega vetustae
Dedicat exiguum pignus amicitiae.
Tum ibid.



[CH1644:178]
AD CHRISTIANUM ROMPHIUM
Fallitur haec si tanta dari sibi munera gratis
Credit ab insano Romphius Hugenio.
Poscit ab Archiatro, quasi pro mercede, doceri
Quâ propiore viâ naviget Anticijras.
Tum ibid.



[CH1644:179]
AD ABRAHAMUM DE MORI ECCLES. GALL. CASTRENSIS PASTOREM
Mori, qui to;, Mori memento, vitâ,
Castis moribus, allocutione,
Ipso nomine me soles docere;
Tandem reddo vicem nouo libello;
(5) Quo te, nec lepido, nec eleganti,
Sed supra illepidos ineleganti,
Hoc audire puta vel haec legentem,
Vel, quod credere malo, non legentem,
Mori, chare Mori, memento mori.
Maldeghem in castris 4. Iul.



[CH1644:180]
AD IOANNEM LUDOVICUM CALANDRINUM
Si potis est Batavas non aspernere paludes,
Cui Lemanna lavat purior unda pedes;
Optime vir, doctissime vir, virtutis avitae
Plene vir, ipse Patris candor et ipse Pater;
(5) Ecce quid ad Borean crassoque sub aere nati,
Ecce novum priscae pignus amicitiae.
Mille pedes mitto. Scis quae mijsteria signent
Missi multiplici carmine mille pedes?
Mille pedes mitto quo, si per Fata liceret,
(10) Hei mihi quam solis saepe duobus eam!
Maldegh. in Castris 6. Iul.



[CH1644:181]
AD I. BEVEROVICIUM, URBIS DORDRACENAE RECTOREM
ET ARCHIATRUM
Unde fit hoc, Beverovici, quod Epistola multi
Nominis, et tantum spe mea, nulla venit?
Unde, quod infami pensas quasi damna Libello,
Qui, facie intortâ, desijt esse meus?
(5) Non quo sub praelo sudaret Epistola, sed quod
Quis per Epistolium quaereret, illud erat.
Maldegh. in Castris 6. Iul.



[CH1644:182]
AD BARONEM COUVRELLIUM
Magne vir, indigno nuper de carcere luci
    Reddite, cui splendor defuit absque tuo;
Fare, fatere, quod invitum fari atque fateri
    Ipse tui sensus coget et ipse mei:
(5) Non mea me rides, in libertate loquendi,
    Compede, non propriis verba ligare modis?
Hic furor est, haec Anticyris insania vatum
    Digna, quod est licitum nolle, negata sequi.
Excipe quod, si te liceat constanter amare,
    (10) Hoc ego de licitis et sine fine volo.
Maldegh. 12. Iul.



[CH1644:183]
VALERIO ANDREAE DESSELIO I. C. BIBLIOTHECAE BELGICAE AUTORI
Prodeo, Desseli, qualem de matre rubentem
Dixeris: en fuci nescia prima caro.
Disce quid a ficto distem, quem gratia, vaecors
Gratia amicorum pinxerat, Hugenio:
(5) Nec dubita infamen pulchro de corpore naeuum
Tollere, quo solo Bibliotheca rubet.
Ejice de numero magnorum vile virorum
Nomen, et huic de me, non mihi, crede libro.
Cernis ab opposito tenebris candore nigella
(10) Quam bene virgineo pectore musca sedet?
Si summae lucem potis est accedere luci,
Ista tuae lucem, crede, litura dabit.
Mald. in Castris 14. Iul.



[CH1644:184]
AD ELIZABETHAM BOHEMIAE PRINCIPEM
Diva, tribus nuper sociis excepta Poetis
Quali te decuit pascier ambrosiâ;
Non ego, ne dubita, tantis bellaria mensis,
Non ego, me de me judice, digna fero.
(5) Si quidquam, bene pasta, mei, post fercula magni
Nominis, exiguâ sumere lance voles,
Post apros grandesque datos in prandia rhombos
Quo constet levior coena minutal habes.
Maldegh. 19. Iul.



[CH1644:185]
INSCRIPTUM POEMATIS AD MARINUM MERSENNUM,
ORDINIS MINIMORUM
Maxime de Minimis, magnum cui litera nomen
Lecta, cui majus plurima scripta dedit;
Offero, quod, si tu nolis, non offero; quo ne
Vel sua cordylis penula desit habes.
(5) Offero, quod nec ut inspicias urgebo volumen.
Sufficit aspectu si capis, esse librum.
Sic, si multa gravi percellit pagina mole,
Grata sit autoris cautio, nolle legi.
Mentior; et cupit ille legi, vovet, optat et ardet:
(10) Sed quâ non temere de ratione putes.
Scilicet ut quem nunc modice, lectum atque relectum
Depereas totis viribus Hugenium.
Ambigis? inuenies lectum vestri Ordinis esse;
Inuenies hominem, maxime, de minimis.
Maldegh. 20. Iul.



[CH1644:186]
DANS LE BEAU LIVRE D’AIRS DE MAD.le OGLE, ESCRIT
ET PEINT À LA MAIN
Que de traicts superflus, que de vain artifice,
Pour embellir un liure et le faire parler!
Veux tu veoir ces fueillets animez d’un bel Air?
N’ij pein rien, docte main, au lieu de ce caprice,
(5) Que l’air et le maintien (si tu peux l’esgaler)
Et la masle beauté de la parfaicte Utrice.
Assened. 1. Aug.



[CH1644:187]
AD GULIELMUM BORELLUM IN ANGLIA LEGATUM
Ite meum mea conventum Momenta Borellum.
In pretio, si vos spreverit, illud erit:
Hugenium implentem partes constantis amici
Non mare, non vinctos impediisse pedes.
Assened. ad Saxam Gadau. 8. Aug.



[CH1644:188]
AD FLANDRIAM
Flandria, flos Belgj, socijs hinc inde petita
Viribus, hinc precibus sollicitata, veni.
Offerimus, quam, si capias, das ipsa salutem;
Quam, si non capias, eripis ipsa tibi.
(5) Quaeritur, an sociata velis et libera dici,
An te strata nouo prodere servitio:
An dominos mutare, an majestatis avitae
Cum Batavis toto splendida jure frui.
Trade manum propere non victa, nec elige vinci:
(10) Tutius est, si te vincere prima potes.
Fratres et amici Pop. Rom. Batavi.
Assened. in castr. ad Sax. Gandau. 14. Aug.



[CH1644:189]
IN OBITUM IOANNIS ALB. BANNY I. C. MUSICI
Bannius, humanos moderatus lege magistrâ,
Correctum superos ivit ad astra tonos.
Posthac, Astronomi, Coelis confidite. tandem
Vestra soloecismum sidera non facient.
Ad Sax. Gand. Assen. 16. Aug.



[CH1644:190]
EPITAPHIUM
Bannius hic silet. o tristes epicedia Musae
Dicite, nec Charitum de tribus ulla sile.
Quid vero? tacet illa cohors, nec, praefica magnis
Funeribus, magno in funere plectra monet.
(5) Haesitat; haec ratio est, post Bannj fata choraulae
Nescia quâ lessum lege modoque canat.
Ib. 17. Aug.



[CH1644:191]
DE GRAVELINGA CAPTA
Quae cessat grave lingua melos, captâ Gravelingâ,
Dicere, grande nefas et grave lingua facit.
Ib. 21. Aug.



[CH1644:192]
IN MORTEM URBANI IIX. PONTIFICIS
Papa poeta diem clausit. Commota laborat
Roma, quis haec digne clauserit ossa locus.
Parcite, qua jaceat, proscindere viscera septem
Collibus: in bifido Colle locandus erit.
Ib. 23. Aug.



[CH1644:193]
MADRIGALE
Già ti chiesi un sospir, ma me ne pento
Che su’l vento fatale
Amor battendo l’ale,
Crescerebbe col fuoco il mal che sento.
(5) Hor dell’ acqua ti chiedo à tanto ardore.
Deh! se ti muove il core
Del grave incendio mio troppo tormento,
Una lagrima, Filli, e sara spento.
Assen. 27. Aug.



[CH1644:194]
VERSION
Ie ne te demandoij qu’un souspir seulement;
Mais mon coeur s’en repent:
De peur que sur ce vent amour battant de l’aisle
N’agite ma chaleur et mon tourment en elle.
(5) Ie te demande donq de l’eau sur tant de flame
Qui embrase mon ame.
Ha! si de mon grand feu tu as le coeur atteint,
Une larme, Philis, et tu l’auras esteint.
Ib. 30. Aug.



[CH1644:195]
(IAN GEWROKEN)
Ian hadd een’ Ioffrouw Hoer gescholden inde buert,
En wierd daer degelick met Roeijen voor geschuert.
In ’tscheiden vraeghden Ian, waerom hij was gesmeten?
Omdat gh’ hebt, seij de Schouth, dees Ioffrouw Hoer geheeten.
(5) Maer ofm’een Hoer, sey Ian, wel Ioffrouw heeten magh?
Iae, sey de Schouth; en Ian, wel Ioffrouw goeden dagh.
Assen : 3. 7b. (Sept.)



[CH1644:196]
CHANSON Á BOIRE SUR LA PRISE DU SASS
A Boire, Amis,
Car tout est pris.
C’est la saison de prendre:
Prenons peine à l’apprendre.
(5) Si les Estats
Ont pris le Sass
Prenons du vin sans cesse
A la santé de son Altesse.

Prenons plaisir
(10) A nous saisir
De pots et de bouteilles,
A prendre l’air aux treilles.
Si les Estats etc.

Prenons du goust
A boire tout.
Prenons parmi ces braves.
(20) Le beau chemin des caves.
Si les Estats etc.

(25) Ha! que nos gens
Prenent leur temps.
Prenons garde à la porte
Que personne n’en sorte.
Si les Estats etc.



[CH1644:197]
Messieurs de Gant,
Comme on s’y prend,
(35) Vous nous devez attendre
Dans six mois à tout prendre,
Car les Estats
Ont pris le Sass etc.
Fin. Assened. 6. Sept.



[CH1644:198]
ANTWOORD OP EENEN BRIEF TOT MUIJDEN AEN MIJ GESCHREVEN
30. AUG. 1644. DOOR DEN DROST HOOFT, DEN PROFESSOR BARLAEUS,
DEN FISCAL GRASWINCKEL, DEN GLAESMAKER IAN VOS,
DE DROSTINNE VAN MUIJDEN ENDE TESSELSCHADE
Twee vrouwen warm geseten,
Vier drinckende Poeten,
Een weduw, een’ Gemael,
Een Drost en een Fiscael,
(5) Zijn tsamen tien bespringers,
Tien hoofden, hondert vingers.
Wie sou mij derven ra’en
Daer tegen aen te gaen?
Of miss ick in mijn tellen,
(10) En zijn ’tmaer zess gesellen,
Twee vrouwen en vier mans?
Noch is ’t te wreede’n kans.
Het spreeckter all van dondren,
Van blixemen, van Wondren
(15) Voorheen in of ontrent
Geen’ schepselen bekent;
Van ’t Ydel in Nature.
O ghij die de natt’ ure
Soo wijsselick besteedt,
(20) Ghij die het Ydel weet
Te gronden in de dolheid
Van uw’ geleerde volheid,
Doctoren by den wijn,
Laet mij het ijdel zijn.
(25) Ick geef, ick geef ’t gewonnen:
Ick hebb mij ’tleed gesponnen
Daer ick den schimp af draegh.
’T ontviel mij inden Haegh,
Met kostelicker vrinden,
(30) Mijn’ trouwe te verbinden,
Myn’ ongehouden trouw.
Wat wilt ghij meer? berouw,
Berouw, berouw, scharlaken
En cochenille kaken
(35) Zijn all de beterniss
Die van mij krijghbaer is.
En emmers, Tesselschade,
By u is noch genade:
En emmers, Leonor’,
(40) Bij u is noch gehoor:
En emmers heer Professor
Ghij treckter noch geen mess voor.
En emmers, Muijder Drost,
Bij u is eeck en most.
(45) En emmers, Haeghsche Buerman,
Ghij sieter niet soo suer van
Of achter storm van wijn
Schuylt wel een sonneschijn.
En emmers, Ruijtemaker,
(50) Ghij zyt geen vriend-versaker
Om schuldeloose schuld:
En emmers uw geduld,
Vier mannen en twee vrouwen,
Vernoeght sich in ’tberouwen
(55) Van die niet meer en kan.
Wat eischt ghij van den man?
Hy streckt u voor een speeltje
Bij ’tfluijtjen en bij ’t veeltje,
Bij ’tRoomertje voll nats.
(60) Ick hoor ’t u seggen: dat’s
Den Hovelings gesondheid
Die’t soo sterck inden mond heit,
En alle breuck en boet
Met ydelheid voldoet,
(65) Iae derft het tweede trouwen
Sijn’ ontrouw niet betrouwen.
Is ’t noch geen deegh in ’tlagh?
Verneem ick geen gewagh
Van vriendelick vergeven?
(70) Kom, Tessel, berght mijn leven,
Sij maken ’t mij te bang.
Oh, helpt mij uyt den drang
Van vijanden als vrinden:
Wij sullen wel wat vinden
(75) Verr vande Muyder zael,
Dat Drossart, noch Fiscael,
Noch Vossen, noch Doctoren
Niet naer en sullen sporen,
In ’t donckerste van ’tgroen
(80) Daer Doris sonder schoen,
En Joris sonder jackje
En Cloris sonder packje
En Floris sonder list
Den dagelixen twist
(85) Soo weten neer te leggen,
Dats, elck in ’tscheijden seggen,
Daer is geen liever lust
Als kijven af gekust.
uno spiritu Assenedae 12. 7b. (Sept.)



[CH1644:199]
Annuit, an tacet, et sic consentire videtur?
Nescio. signa tamen prospera prospicio.
Inuida riuali bilis commota poetae est.
De Vidua quiddam virginitate timet.
(5) Et rubet, et pallet, et frendet, et ardet et alget,
Et faciem diri quid meditantis habet.
Parcite, Mudiadae saturi: satis ardua solo
Sic mihi cum Viduo res, quin cum Vidua, est.
Ibid. postrid. (13. Sept.)



[CH1644:200]
Tessela febricitat? praesto est medicina. calorem
    Praeter naturam discutit iste calor.
Ib. tum.



[CH1644:201]
IN MUNITIONEM, REBUS, A GALLIS IN CONFINIO FLANDRIAE
OCCUPATAM
Nec modus in Rebus, nec certi denique fines.
Spes modo quas habuit Gallia Rebus alit.
Assen. 15. 7b. (Sept.)



[CH1644:202]
AD IMPLACABILEM PARENTEM
Dure Pater, quâ fronte negas ignoscere Natae
Humani culpam criminis? ecquid homo es?
Peccati veniam solus, si forte quis exstat,
Qui non peccavit non dare jure potest.
Assen. 17. 7b. (Sept.)



[CH1644:203]
AD RENATUM CARTESIUM, CUIUS HOC AXIOMA,
EGO COGITO, ERGO SUM
Nequit tuus non esse, qui te cogitat,
Quod es, stupendum veritatis vindicem;
Qui verba damnas fraudulenti commatis,
Fucum scholarum, futiles praestigias
(5) Inaniarum, splendidas inscitiae
Laruas, et omnem saeculi histrioniam:
Qui rebus instas, qui, quod est, quod est doces,
Non quod videri possit aut prave solet:
Qui sic per imas intimarum partium
(10) Graderis latebras, ut quod est densissimum
Patere rari retis instar feceris.
Quid retis? angustissimas angustias
Rei creatae feceris tuam Stoam,
Prae qua Stagirae sordet ambulatio.
(15) At sic, Amice, ego cogito, ergo sum
Tuus
C. H.
Assen. Sept.



[CH1644:204]
IN NATALEM MEUM
September idem venit et Septembrium
Quartus dierum, quo novellum saeculi
Civem Batavis Haga me dedit meis.
A lacrymis coeptum est iter quod exigo:
(5) Per lacrymas perrexit, et sic desinet.
Interpolatum gaudio si qua fuit,
Parum perenni, semper infido fuit,
Et quale Solis saepe momentaneum
E nube rorida micat nimium jubar.
(10) De caetero [Grieks-]movcqos fuit, [Grieks-]kovpos, [Grieks-]povnos
Et summa merces livor, aut ingratiae.
Vitâ priore si frui bis vivere est,
Ne cogitando bis quidem vivam libens,
Minus reuivam, vel peractis denuo
(15) Spinas rosasque permeem vestigijs,
Primasque retro fabulae scenas meae.
Si, quod futuri conditum nigrâ specu
Producet in diem dies, vultu venit
Non laetiore, non minus claudo pede;
(20) Volate coeli et siderum volantium
Cum sorte nostra et morte vectrices rotae:
Nec admovete stamini parcas manus,
Parcae sorores, quo peracto desinam
Id esse quod videmur esse, desinam
(25) Spei metusque, gaudij et luctus, mali
Bonique ferre reciproce foedas vices:
Quae summa voti est, desinam summe malus
Summe bonum irritare peccando Patrem.
Properate, Septembres mei, non abnuo
(30) Mutare sedes, et rebelli sarcinâ
Exutus aeternum Deum aeternam diem
Adire per breuissimas vitae vias
Et, quod timere nemo sobrius potest,
Mortalitatis ultimum suspirium.
(35) Audebo magnis parva votis addere?
Non abnuo videre, quandocumque sit,
Quacumque sit, Dei ac diei compotes
Mauritium simul meum et Stellam meam.
Assen. 21. 7b. (Sept.)



[CH1644:205]
IN HORTOS TOPARCHAE SPIJCKIJ GRANDI IMPENSA
FACTOS INIQUO SOLO
Addidit hoc decus his aruis illata potenter
Naturae tantum non violenta manus.
Arssenius, praedij gratus possessor aviti,
Ne pereant natis parta labore Patrum,
(5) Res sibi, non sese rebus submittere gnarus
Aere gravi, quod sunt, esse coegit agros.
Queîs alius Vestae spoliavit viscera fossor,
Condit hic in Vestae viscera fossor opes.
Appositum est, quae sunt Terrae committere terrae
(10) Qui cinis in cineres ipse redibit Homo.
Assen. 24. 7b. (Sept.)



[CH1644:206]
AD DITIONEM WASIAM COMITUM HOLLANDIAE OLIM
CASTRENSE PECULIUM
Prisca redit rerum facies: submittere Fatis:
Iure suo Batavis, Wasia, cede meis.
Cede libens quod, si non cesseris, ultima coget
Invitam clades, ultima flamma dare.
(5) Si quid ab angusto speras improvida riuo,
Et Vahalim et Mosae vasta fluenta vide.
Quod Batavi toto nequeunt Tiberique Padoque,
Intima terrarum tu Rubicone tegas?
Crede mihi, quos accensum prodibimus ignes
(10) Pluribus obstandum est, ut reprimantur, aquis.
Assen. 24. 7b. (Sept.)



[CH1644:207]
IN SASSAM GANDAVENSEM, EODEM EX SOLO INSTAURARI ET
MUNIRI COEPTAM QUO EXPUGNATA FUIT
Pro superi, quibus Hispano sunt perdita glebis
    Servari Batavis moenia posse meis!
Si, quâ sunt lacerae, coeunt virtute ruinae,
    Si modo quae fecit vulnera sanat humus,
(5) Si valet ante alias, et in aevum saxea durat
    Heroo multum sanguine terra tepens,
Amissi spem ponat Iber, quocumque Batavos
    Victores victrix possit arena sequi.
Tu vero quae, sulphureo nigra fulmine, tota
    (10) Vulnus es et lacerâ virginitate sedes,
Sassa, Philippinae tandem soror, exere vultum;
    Nec pudeat primi criminis esse ream,
Auriaco compressa, etiam non virgo, pudica es:
    Effugit invictum nulla puella procum.
(15) Nec queritur strictam duris amplexibus esse:
    Si quid in his culpae est, in retinente fuit.
Nec pellex, neglecta, time, nec adultera dici:
    Uxor es et fido nupta marita viro.
His operis docet, hoc tanto munimine conjux
    (20) Quam te perpetuo pervelit esse suam.
Mox ubi tot lauros paries quot Flandra quotannis
    Oppida, conjugii pignora pulchra novi,
(Ecce puerperii decus et miracula) tandem
    Gandavi, pridem filia, mater eris.
Assen(ede) 29. Sept.



[CH1644:208]
IN PRAESIDIUM AGRI AUSTRIACI PROPE SASSAM
Divinate. subimplexa est aenigmate Sassa:
    Quae sua sunt, Batavis hostica terra tegit.
Parta sibi servant inimico vindice: praedam
    Auriaco custos asserit Austriacus.
Assen. 29. 7b. (Sept.)



[CH1644:209]
SUR LES GRENADES JETTEES DANS LE SASS
C’est un beau passetemps de veoir comme on s’estrille,
Où la Grenade faict la guerre à la Castille.
Assen.1. Octob.



[CH1644:210]
AD PHYLLIDEM
Pulchra places: sed, Phylli, mala es. sic nolo maritam.
    Virtus est placitis abstinuisse malis.
Assen. 1. Octob.



[CH1644:211]
IN CONTROVERSIAM DE COMA, IN BATAVIS AGITATAM
Occupat illustres calamos, suggesta, scholasque
    Res hodie, quid res? recula, nempe Pilus.
Parcite materiâ dignae meliore papyro:
    Decidi verbo lis male mota potest.
(5) Est ubi longa viros vestit coma, lege receptâ?
    Est ubi non longo foemina crine nitet?
Est ubi consuetudo vetus non grande marito
    Imperat, uxori grande capillitium?
Quidquid in his sexûs turbat discrimina, quidquid
    (10) Vim patriis infert moribus, in vitio est.
Dictabam famulo Assenedae in Castris 3. Octob.



[CH1644:212]
OP HET GRAF VAN IOFF.w CHARLOTTE VAN SANTEN,
GESTORVEN TE DELFT. DEN 24. SEPT. 1644
    Het minnelicke fier, de grootse nedricheid;
D’eerbare middelmaet van soete en soute zeden;
De welgetempertheid van vrolick bloed en reden;
    De teere defticheid van jeughd en wijs beleid;
    (5) En all wat seghbaer is bij wat ick hebb geseit,
De Deughd in ’thoogste peil van haer’ bevallickheden
Vertrock ten Hemel op uyt schoon’ Charlottes leden,
    Die wierden in dit huijs Van Sant en steen geleit.
O soeckt het droefste lied dat oijt op Moeders schreijen
(10) Of Vaders suchten sloot, ghij die daer weet wat scheijen
    Van sulcke panden is. Ick soeck, en vinde geen:
De snaren zijn betraent, ’ten will niet op mijn’ luijt gaen.
    All dat ick melden kan, is, door ’tmé-lijden heen,
Hoe doncker werdt de Werld daer sulcke lichten uijt gaen!
Assened. 5. Octob.



[CH1644:213]
ADULTERA
Pollicita est fore perfidam, fit perfida. damnat
    Iulia lex vitium. nempe prosodiacum.
Assen. 8. 8b. (Oct.)



[CH1644:214]
CINNA SOLITARIUS
Quarenti, solus cur mallet rure vagari,
    Quam sociis vitae Cinna viaeque frui,
Non mihi cum sociis, inquit, libet otia stultis
    Perdere: Respondi, Nec mihi, Cinna, vale.
Assen. 10. 8b. (Oct.)



[CH1644:215]
E FLANDRIA RECEPTUS
Quam nos Fata velint Morinis unirier, ipso
    Hinc in discessu lucida signa docent.
Obsistunt Euri, subducitur unda carinis,
    Sicca tenet Batavas Flandrica gleba rates.
(5) Quo fas et natura vocant et Fata Deorum
    Crede nefas homini, Flandria, nolle sequi.
Assen. 10. 8b. (Oct.)



[CH1644:216]
AD CARDINALEM PAMPHILIUM, ELECTUM PAPAM, STATIM A
MORTE CARD. BENTIVOLI
Hic ubi suspectâ sublatus morte, bonorum
    Cui potuit nemo non Benevelle, jacet,
Hic te Pontificem clausi fecere Quirites?
    Arrige nunc aures, Pamphile; noxa prope est.
(5) Fecit adorandum quae quod manducat adorat
    Roma? cave ne mox et quod adorat edat.
Assen. 11. 8b. (Oct.)



[CH1644:217]
IN EANDEM ELECTIONEM
Certavere dies totos tres ac triginta
    Quis procerum rubro de grege Papa foret.
Incassum. nulli non affectata Tiarae
    Gloria cui posset cedere nemo fuit.
(5) Corporis amphibij qui spiritus hos regit artus
    Afflavit vario Numine corda patrum.
Tandem Pamphilio pondus ferale, vieto,
    Decrepito imponunt plurima vota seni.
Ne mirare Iovem fabros fecisse Gigantes:
    (10) Exstruit ut sit quod destruat illa manus.
Psittacus est summâ quidam quasi ligneus hastâ,
    Qui Capitolinâ Iuppiter arce sedet.
Assen. 11. Octob.



[CH1644:218]
(AD MAGISTELLUM SOLOECISMUS EXCUSATUR)
O facinus dirum! petii cum pane butyrum:
    Da, dixi, Boteram. num melius poteram?
Zulichemi . . . . . 8b. (Oct.)



[CH1644:219]
IN ELECTIONEM PONTIFICIS INNOCENTII X. SUCCEDENTIS
URBANO IIX
Papam Innocentem coeca sors Romae dedit,
Nec coeca forsan: ecce, Patrum copulâ,
Urbanitati proxima innocentia est.
Hagae 9. 9b. (Nov.).



[CH1644:220]
IN SERENUM AEREM QUO CONSTANTIA BOUDANIA IN INDIAM
ORIENTALEM SOLVIT 7. NOV. 1644
Quid patitur Natura? quid Autumnalibus horis
    Rarus in Eoo flammicat aethre rubor?
Scilicet Aurorae thalamos Constantia victrix
    Occupat, et victae conscius ora pudor.
9. Novemb.



[CH1644:221]
IN EFFIGIEM MEAM
Ordinis et Veri et Iusti Constanter amantem
    Hugenium si quis noscere curat, hic est.
Quid-quid ad has aliunde vides accedere laudes,
    Fama, procax, mendax, garrula finxit anus.
Novemb.



[CH1644:222]
EX GALLICO FABRI SCRINIARII ADAMI DE NEVERS.
AD IULIAM QUAM EQUUS LUTO ADSPERSERAT
Desine quadrupedi gravis esse, et, nomine verso,
    Quae non est bruti culpa, fatere tuam.
Quam poterant siccare tui duo, Iulia, soles,
    Et non siccarunt, terra molesta luto est.
23. Nov.



[CH1644:223]
CESSANTES MOLAE
Deficit aura molis, et, ni succurrit egenti
    Aeolus, instantem prospicit Haga famem.
Corporis humani ratio est quae mentis alendae,
    Si cessent vento pascier, esuriant.
29. Nou.



[CH1644:224]
AEN DEN Hr. CASPAR BARLAEUS, DOCTR. IN MEDICINE, OP DE
VIERDAEGSCHE CORTSE VANDEN HEER HOOFT,
DROST VAN MUIJDEN
Barlaee, dienstigh vriend in oorboor en vermaken,
    Wat lydt ghij aenden Drost? vier dagen, twee om twee
    In Storm en handsaem We’er verdeelt? in wel en wee?
Oh, laet u in dat wee ons aller lyden raken,
(5) En heelt het waerde Hoofd, door Woorden, of door Saken;
    Door saken van uw’ Konst, of woorden uijt de zee
    Van uw’ hooghwoordicheid. Van ’tvetste Goijer vee
Sult ghij u ’t autaer-lamm danck-offerlick sien blaken.
    En, dat u beter lust, twee Weêwen, Ick en Ghij,
(10) Wij sullen ’tMuijder huijs ter venster uyt gaen werpen;
    En ghy sult Tessels penn, ick Annes keeltjen scherpen.
    Soo sullen wij op ’tslot, Wij, lang ontwijfde Wij,
Wij, weer-gepaerde Wij, Wy, dobbeld Room in vieren,
Het vierdaeghs doode vier vier vier-dagen langh vieren.
In ’tHenmeer. 2. Decemb.



[CH1644:225]
AD WENDELINUM CESSANTEM AD POEMATA MEA
RESCRIBERE EPISTOLA
Si placui, si non placui Desultor, utrumvis
    Innue: vel nigro Q benignus eris.
3. Dec.



[CH1644:226]
UYT MYN LATYNSCH, BEGINNENDE
Straffordus omni laude celsior
Doe Strafford, allen roem en lofsang overstegen,
Syn heiligh hoofd ’tgeraes van ’tvolckjen uyt de Stegen
Met een’ bedaertheid schonck die Cato hadd betaemt,
En Paetus wel gevoeght, en Seneca beschaemt
(5) En all het Stoïsch volck, sloegh hij met wee en wonder
’Tonstelde Vaderland, en zegelde, niet sonder
Der goeden soeten Nijd, syns levens dagen toe,
En taste ’tsterven aen soo ridderlick te moe,
Dat sterven, ’tsware pack der swacken, licht als leven
(10) In syn wel dragen wierd; en, daer hij mochte beven,
Misdadelijck verdoemt, verwisselde hij de straf,
En dreefse op ’tschreyend volck, en gafse diese hem gaf;
De straf van ’tnaberouw, die haer Gewiss’ ontstelde,
Als of hij Richter waer en selver ’tvonnis velde;
(15) En nam het voor een lot van winst en wellust aen,
Door d’ongerechticheid des Tyds tot God te gaen.
O mannelick gemoeds en onschulds wel-gcpaertheid,
O voor ’t onedel swaerd hoogh-edele onbeswaertheid!
3. Decemb.



[CH1644:227]
AD MERCATOREM EPIGRAMMATIS CUJUSDAM MEI
SALEBROSUM INTERPRETEM
Desine terribili nostras implectere spinâ
    Iam satis illepidas, Amstelodame, rosas.
Desine vertendo versos subvertere Versus,
    Quodque potes solum vertere, verte solum.
4. Dec.



[CH1644:228]
DE EUCLIONE
Anu maritâ liberatus Euclio,
Cum visus esset, lachrimis sicce madens,
Non serio dolere; juravit deos
Coeli solique uxore dilectissimâ
(5) Nil se prius habuisse, nil antiquius.
5. Dec.



[CH1644:229]
AD AMICUM
Discrimen ingens nos, amice, discernit
Amore conjunctissimos: soleo nempe
Aulae tumultum non amare, tu multum.
5. Dec.



[CH1644:230]
AD NICOLAUM HEINSIUM SPADÂ REDUCEM
Cedite Pegasei Fontes, et fabula fissi
    Montis: habent acidae quo rubeatis aquae.
Est in Spadana vestrae vis aemula rupe,
    Dignum laude virum posse vetare mori.
X. Dec.



[CH1644:231]
CONSILIUM VIATORI
Si pluat, et, nudis Arabum deprensus arenis,
    Non sit quo fugias, nec sit ubi lateas:
Exue et exutas toto tege corpore vestes.
    Si totus timeas nempe madere, mades.
10. 10b. (Dec.)



[CH1644:232]
IMPAR CONGRESSUS
Si comitem parvo magnun contemplor amicum
    Otia fraternis fallere colloquijs,
Succurrit par non impar, discordia concors
    Hexametro misti carmine Pentametri.
10. 10b. (Dec.)



[CH1644:233]
OP DE BRUIJLOFT VAN EEN ARM EDELMAN MET EEN RIJCKE
BURGERS DOCHTER
Dit houwelick van Eel en Rijck
Is recht een bloedbeuling gelijck,
Daer yeder een het sijn toe doet,
De vrouw het vett, de man het Bloed.
10. Dec.



[CH1644:234]
AD BARLAEUM
Ampullatarum vaegrandiloquentia vocum,
    Amstellodamum sesquipedale Nimis
Non facit ad nostrum, fateor, Barlaee, palatum.
    Est in magnifica voce modus, ratio.
(5) Laudo leves sine felle, graves sine folle loquelas:
    Rumpatur quisquis rumpitur eloquio.
12. Dec.



[CH1644:235]
TESSELSCHADES VRAEGH NOPENDE DE KERCK
Een yeder Kerck-kind kent sijn Vader, soo het seit, maer dat sijn
Vader en Moeder kent, en isser niet qualick aen: want een
Moeder en kan geen bastaert maken, nae de gemeene
wett. hier wacht ick uw oordeel af.

Myn’ Weder-vraegh
’Tkind dat sijn’ Moeder kent en is geen zeldsaem dier:
Het mist’er weinighe. Maer ’tkind dat syn Vrouw Moeder
Voll pracht, voll ijdelheid, voll Babijlons gecier,
Voll hoere-pocken kent, en sijn’ gesonden Broeder,
(5) Sijn’ Suster onbevleckt van Bastardij betight,
Om dat sij ’tkuysche pad van Waerheid, Wegh en Leven
Naer ’t eewigh Wesen gaen, dat’s een ellendigh wight
En medelijdens waerd. Wat naem dan moetmen geven
’T onnoosel hoere-kind, dat selver schrijft en zeit,
(10) En opentlick belijdt, en roemt sich sonder schroomen
Het heeft drij Vaderen, een’ inder Eewigheid,
Een’ binnen Amsterdam, een’ derden binnen Roomen?
14. Dec.



[CH1644:236]
AD BARLAEUM
Ad grave quaesitum viduae siluisse videmur
Turpiter et nimium. tandem respondeo quaerens
Quaerenti. meus hic modulus, mea curta supellex
Aulica. Tu si quid potius rescribere, Doctor
(5) Magne, voles, videam: si non, subscribe rogatis.
15. Dec.



[CH1644:237]
AD ADOLPHUM VORSTIUM
Amice Vorsti, qui comes grandis viae
Perambulabas assidens foco, mihi
Et Occidentis arbitro, blande gravi
Et erudite nobili Mauritio,
(5) Ipsum Occidentem, cum stupore saxeis
Oculi dolerent intuendo; quid tibi
Et ipsa res et ipse visus est Herus?
(Heros, volebam: mos Iambo metrice
Fuit gerendus) vis meam sententiam?
(10) Non miror hunc tot monstra, tot miracula
Qui continentem, dissitam vasto Mari
Et insularem adiverit, periverit,
Ornaverit, subegerit Americam.
Hunc miror, hunc amplector, hunc absentibus
(15) Qui grandem Olindam voce praesentem, libris,
Manu ministrâ praestet, hunc Americam,
Hunc Insulam tot monstra, tot miracula
Qui continentem continentem fecerit.
XV. Dec.



[CH1644:238]
AD LIBEROS, CUM EXANTHEMATIS CONTAGE DOMESTICÂ
SUCCESSIVE DECUMBERENT
Quina Patri proles animâ dilectior; audi,
    Communis papulae quid sibi plaga velit:
Fraternos animi motus, sociamque ferendi
    Quidlibet harmoniam denotat ista lues.
(5) Si mater Natura docet, quaecumque cuique
    Acciderint, omnes omnia velle pati.
18. Dec.



[CH1644:239]
Ad signa miles, hinniunt equi, clangunt
Tubae, inducuntur arma, ad arma, quid cessas?
Versare terga est velle tergiversari.
Leidae. 20. 10b. (Dec.).



[CH1644:240]
IN HEINSII LECTULUM, MEDIÂ BIBLIOTHECÂ
COLLOCATUM, MATHEMATICE
Maximus illustri metatus castra Lyceio
    Heinsius in mediâ Palladis arce jacet.
Non poterat meliore loco, liber ipse librorum,
    Et spirans uno Bibliotheca Tomo.
(5) Quae circumsistit spatiis aequalibus ingens
    Ingentem, doctum docta corona virum,
Indicat hoc unum, nullo discrimine, cunctos
    Aequali punctum tangere amicitiâ:
Indicat hoc unum, nullo discrimine, quidquid
    (10) Omnia sciverunt saecula, scire caput.
Nempe, quod a Centro par est distantia cuique,
    Huc simul, huc aequo tramite quisque ruit.
Si facies oblonga tamen pugnare rotundae
    Creditur, et non hic circulus esse locus:
(15) Excute sublimem potiori parte Mathesin,
    Quae constanter idem forma loquatur habes:
Conus hyperbolico divisus segmine Centro
    Fulget, et hi Radii, scilicet, hic focus est:
I nunc et Meccae lapides et pendula vani,
    (20) Quae non invenies, somnia vatis adi.
Hic se magnificis medius magnetibus, hic se
    Divinus dubio pondere librat homo.
21. Decemb.



[CH1644:241]
A DES ESCOLIERS TROP DESIREUX DE VOYAGER,
AVANT LEURS ESTUDES ACHEVÉES
Attendez, jeusnes gens, ne courrez pas si viste:
Le voyage est perdu s’il est precipité.
Il fault estudier les routtes, la conduitte,
La clef de l’Univers dans l’Université.
23. Dec.



[CH1644:242]
A MONSIEUR CORNEILLE, SUR SA COMEDIE, LE MENTEUR
Et bien, ce beau Menteur, ceste piece fameuse,
Qui estonne le Rhin et faict rougir la Meuse,
Et le Tage, et le Pó, et le Tibre Romain,
De n’avoir rien produict d’esgal à ceste main,
(5) A ce Plaute rené, à ce nouveau Terence,
La trouve-on si loing ou de l’indifference
Ou du juste mespris des sçavants d’aujourdhuy?
Je tiens, tout au rebours, qu’elle a besoing d’appuy,
De grace, de pitié, de faveur affettée,
(10) D’extreme charité, de louange empruntée.
Elle est platte, elle est fade, elle manque de sel,
De pointe, et de vigueur; et n’y a Carouzel
Où la rage et le vin n’enfante des Corneilles
Capables de fournir de plus fortes merveilles.
    (15) Qu’ay-je dit? ha! Corneille, ayme mon repentir,
Ton excellent Menteur m’a porté à mentir.
Il m’a rendu le faux si doux et si aymable,
Que sans m’en adviser j’ay veu le veritable
Ruiné de credit, et ay creu constamment
(20) N’y avoir plus d’honneur qu’à mentir vaillamment.
    Apres tout, le moyen de s’en pouuoir dedire?
A moins que d’en mentir je n’en pouvoy rien dire.
La plus haute pensée au bas de sa valeur
Devenoit injustice et injure à l’Auteur.
(25) Qu’importe donc qu’on mente, on que d’un foible eloge
A Toy et ton Menteur faussement on deroge?
Qu’importe que les Dieux se trouvent irritez
De mensonges, ou bien de fausses veritez?
25. Dec.



[CH1644:243]
IN PRAESTANTISSIMI POETAE GALLICI CORNELII COMOEDIAM,
QUAE INSCRIBITUR MENDAX
Gravi cothurno torvus, orchestrâ truci
Dudum cruentus, Galliae iustus stupor
Audivit et Vatum decus Cornelius.
Laudem Poetae num mereret Comici
(5) Pari nitore et elegantiâ, fuit
Qui disputaret, et negarunt inscii;
Et mos gerendus insciis semel fuit.
Et, ecce, gessit, mentiendi gratiâ
Facetiisque, quas Terentius, pater
(10) Amoenitatum, quas Menander, quas merum
Nectar deorum Plautus et mortalium,
Si saeculo reddantur, agnoscant suas,
Et quas negare non graventur non suas.
Tandem Poeta est: fraude, fuco, fabulâ,
(15) Mendace scenâ vindicavit se sibi.
Cui Stagirae venit in mentem, cui?
Quis quâ praeivit supputator Algebrâ,
Quis cogitavit illud Euclides prior,
Probare rem verissimam mendacio?
28. 10b. (Dec.)



[CH1644:244]
IN EBRIUM RIVO PUBLICO SUBMERSUM
Gravis Lyaeo et instar amphorae turgens
De ponte praeceps in Dearum amplexibus
Imae paludi praesidentium quidam
Humentis actum fabulae ac diem clausit.
(5) Epitaphium est: Alchymice, timens fumum
Et empyreuma, vase duplici vitam
Decoxit hic, in Balneo Mariano.
28. 10b. (Dec.)



[CH1644:245]
IN EUNDEM
Potus et inflato nondum satis utre natator,
    Per Batavam Stygias Aulus adivit aquas.
Tanti est quidque suo curari tempore: paulo
    Serius, heu! vino miscuit Aulus aquam.
28. 10b. (Dec.)



[CH1644:246]
IN EUNDEM
Aulus bibendo fessus humidorumque
Satur osculorum nocte, nocte Brumali,
Scyphis datorum cantharisque dilectis,
Lunâ facem negante palpitabundus
(5) Fatum Leandri pertulit natatoris.
Adverte, potor caute, quam breui distent
Spatio salubre et noxium, quid intersit,
Aquamne vino misceas an aquae vinum.
29. 10b. (Dec.)



[CH1644:247][Ook in Heilighe Daghen]
’S HEEREN AVONDMAEL
Is ’t weer dijn’ hooghe Feest, en ick weer van de gasten?
    Maer, Heer, het Bruijloftskleed daer in ick lest verscheen
    Is over halver sleet, jae ’ten gelijckt’er geen,
En ick sitt moedigh aen als of’t mij puntigh pasten.
(5) Hoe waer de wraeck besteedt, soo Ghij mij nu verrasten,
    En uijtter deure dreeft in ’teewighe geween!
    Noch borght ghij mij ’tgelagh, en, op Geloof alleen
En wat boetveerdicheids, en laet mijn’ ziel niet vasten.
    Dit ’s dan ’tboet-veerdigh Hert. maer ’tveerdigh gaet niet veer:
(10) ’Tis geen begonnen werck. Wanneer wil’t boetigh wesen
Voor nu, voor gisteren, en voor den tyd naer desen,
    Eens boetigh voor altoos; en wanneer wilt Ghij ’t, Heer?
Is ’taltijds weer op niews, en altyd weer op ’touwe?
Oh dat mij ’tholl berouw eens endtelick berouwe!
ult°. die Anni (31 Dec.) prid. sacr. commun.
Est et haec nonnulla poenitentiae species, ob hoc ipsum sibi displicere, quod minus paeniteat scelerum. Erasm. Exomolog. in marg.



Zie Huygens: Briefwisseling, dl. IV, p. 58 n. 5 en Andreae Riveti Grotianae discussionis dialusis. Rotterdam 1646 (J. ter Meulen en P.J.J. Diermanse 1961 (n. 15) no. 334), pp. 611-613, waar Rivet stelt dat Santra geen tijd had om de aanval in Grotius’ Discussio te weerleggen. Hij citeert dan een ‘pentastichon’, dat de dichter hem vanuit het leger te velde had toegestuurd:

Me non Poetam, veritatis percitus
Oestro furente iudicavit Grotius.
Applaude, quisquis Grotii ultimam manum,
Miserte Lector, volvis horrenti manu:
Hic Grotius verum semel dixit: Samel.

Bovenstaand vers ontbreekt in Huygens. Gedichten.

‘Een Haags dichter over ‘ ‘de Delftse Cicero.’’ Hugo Grotius in de brieven en gedichten van Constantijn Huygens.’ door H.J.M. Nellen, verschenen in De zeventiende eeuw 3 (1987), p. 125-137.

Continue
Zie voor de volgende gedichten ook: Heilige Dagen

[CH1645:001]
NIEUWE JAER
  ’Tis uijt. de leste Sonn gingh gisteren in Zee,
Getuijghe van mijn jaer voll ongeregeltheden.
O dien daer dusend jaer zijn als de dagh van heden,
  Voor wien ick desen dagh mijn vuijle ziel ontklee
(5) Van ’tsmodderigh gewaed van veertigh jaer en twee,
En drij, en noch eens twee, die Ghij mij hebt geleden,
All vergh ick ’t dijn geduld met sondighe Gebeden,
  Gunt mij een schoonder pack dan ick ’ er oyt aen dee.
In d’eerste niewicheid sal ’tVleesch en Bloed wat prengen,
  (10) En ’tpast haer moijelick: maer ick betrouw dijn’ hand;
Die sal ’t mij lichtelick wat ruijmen en wat lenghen.
  Maeckt mij maer op de Reis naer ’teewigh Vaderland
In dese Wilderniss een’ dijner Israelyten,
En laet dit niewe Kleed mijn leven niet verslijten.
1. Ian.


[CH1645:002]
VAN CLAES, DEN LEUGHENAER
Claes kan liegen en bedrieghen;
Maar noch allerminst met lieghen.
Een mael heeft hij niet geloghen:
Nu is alle man bedroghen.
1. Ian.


[CH1645:003]
DRIJ CONINGHEN AVOND
  Waer is Gods eenigh Kind, dat ick ’taenbidden magh?
O, wijsen, wijst mij ’tpad. ’ksie duysend Sterren proncken.
Maer geene die mij leid’ als met verkeerde voncken.
  Ick sie de Leid-sterr niet daerop uw’ Wijsheid sagh.
  (5) Terwijl ick opwaerts gaep, wat hoor ick voor gewagh?
Wat roept de wulpsche stadt, in weeld en wijn verdroncken,
De Coningh drinckt? wegh, wegh, de Coningh heeft gedroncken,
  En drinckende voldaen het bittere gelagh,
’Tgelagh van Gall en Eeck, dat gheenen mond en monden,
  (10) Daer geen keel teghen mocht, van die daer kopp en keel
En ziel en all verbeurt bekenden voor haer sonden.
  Nu treed ick moedigh toe met all mijn wonden heel.
Komt, wijsen, ’kweet het pad; all is het steil en verre,
  Ick vrees den doolwegh niet, ’tKind selver is mijn’ Sterre.
2. Ian.


[CH1645:004]
GOEDE VRIJDAGH
Wat lett de Middagh-sonn? hoe lust haer niet te blincken?
  Is ’t avond opden Noen? Ten minsten, Volle Maen,
  En, Sterren, haer gevolgh, hoe haest ghij ’tondergaen?
Moet ghij ter halver loop van ’t koele zee-natt drincken?
(5) Neen, neen; ick sie ’t u aen, ghij voelt den moed ontsincken
  Voor ’tschandighe Schavott, daer Sions dochtren staen
  En swijmen voorden schrick van ’theiligh,’T is voldaen,
En op den drooghen Bergh in tranen gaen verdrincken.
  O myn Volldoende God, vergeeft ghij mij een woord?
  (10) ’Tvoldaen voldoet mij niet, ten zij ghij mij vermoort
En van mijn selven scheurt, en brieselt de gewrichten
Van mijn’ verstockte Ziel, soo dats’ haer weder-plichten
  Gedwee en morruw doe: soo dat ick haev en huijs,
  En lijf en lust en tyd leer’ hangen aen dit Cruijs.
3. Ian.


[CH1645:005]
PINXTEREN
  Soo overdadigh is des Heeren milde hand.
Sijn’ sprekers hadden hem ’twel-spreken sien beloven
Voor’s Werelds machtighe. noch stort hij haer van boven
  Elck sijn’ onsteken tong en tael voor yeder land.
  (5) Waer toe het overschot van gaven allerhand?
Hij had de Hemelen sijn’ almacht leeren loven,
De dagh, de stomme nacht verkondight het den dooven;
  En all sijn maexel spreeckt. Maer sonder grond en strand
Zyn syne wonderen, gelijck syn’ vriendlickheden.
(10) Heer, deelt ghij Tongen om, siet noch eens naer beneden,
  En deelt ’er mij een’ toe die Dij in mij bevall,
Die niet en stamer’ daer de boose sullen beven,
Die naer den doem verlang van dood en eewigh leven,
  En onbekommert zij wat sij daer seggen sal.
4. Ian.


[CH1645:006]
KERSMIS
  All is de herbergh voll, all light Gods soon in ’thoij,
Myn’ ziele mach’er in, en wild’er by vernachten.
Kom, vleeschelicke mensch, de vleeschighe gedachten
  Zijn heden van verdienst. Daer schreidt wat in dit stroij
  (5) Dat voor ons schreijen will. Daer all het ijdel moij
Van Koninghinnen kraem voor stroij is bij te achten.
Daer light in dese Kribb dat ons geloovigh wachten
  Voll-tydelick vervull’ en all ons leed verstroij.
God light’er in ons vleesch; God, vaderloos op aerde,
  (10) God, moederloos by God; het mede-scheppend Woord;
God, vader van de maeghd die hem ontfing en baerde,
  En nu te voete light. Hier light. En gaet niet voort,
Mijn ziele, maeckt een end van d’ongerijmde Rijmen:
Ons beste seggen waer ootmoedelick beswijmen.
5. Ian.


[CH1645:007]
PAESCHEN
  Den Engel is voorbij: de grouwelicke nacht
Der eerstgeborenen is bloedeloos verstreken:
Ons’ deuren zijn verschoont; soo warense bestreken
  Met heiligh Paeschen-bloed, dat d’uytgelaten macht,
  (5) Die Pharâos kinderen en Pharâo t’onderbracht,
Doorgaens verschrickelick, verschrickt heeft voor het teeken.
Wij zijn door ’troode Meer de slavernij ontweken,
  Aegypten buytens reicks. Is alle dingh volbracht?
Is ’tschip ter haven in? Oh ! midden in de baren,
(10) De baren van ons bloed, veel holler dan dat meer.
  Den Engel komt weerom, en ’tvlammighe geweer
  Dreight niewen ondergang. Heer, heet hem over varen.
  Merckt onser herten deur, o Leeuw van Iudas Stamm,
  En leert ons tydelick verschricken voor een Lamm.
6. Ian.


[CH1645:008]
AD AMICUM SECUNDAS NUPTIAS SUADENTEM
Deliberare me jubes de nuptijs
Tandem nouandis. Obsecro, tandem sile.
Tam res periculosa libertatis est
Vel subjugandae vel tuendae libra, vel
(5) Videtur, annis libero septem mihi,
Ut serijs, nec serijs ipsis fere
Deliberationibus de-liberer.
6. Ian.


[CH1645:009]
HEMELVAERT
O wagen Israëls met uwe Ruyterknechten,
  Waer voert ghij onsen Vorst. O aller swacken troost,
  Zijt ghij soo toeverlaet der ghenen die ghij koost?
Blyft ghij hun soo te hulp? Verlaet ghij haer in ’tvechten,
(5) Voorvechter van dijn volck? werpt ghij se tot gerechten
  Den dwingelanden toe, gesoden en geroost,
  Haer’ spieren uijtgetangt, haer’ ad’ren uijtgeoost,
Haer’ zenuwen gesnerpt op roosteren en trechten?
  O, duijve, siet om leegh; vlieght onse herten toe,
(10) En rucktse voor dijn aes uijt dese sterfflickheden;
En deelt de Wereld mis, en laet haer niet beneden
  Dan daer de leste pier syn’ lusten in voldoe.
  O die van nu af aen in ’t endeloose bly zijt,
Weest hier, en voert ons soo van nu af aen daer Ghij zijt.
7. Ian.


[CH1645:010]
SONDAGH
  Is ’tSabbath dagh, mijn ziel, of Sondagh? geen van tween.
De Sabbath is voorby met syne dienstbaerheden:
En de sonn die ick sie scheen gisteren als heden.
  Maer die ick niet en sie en schijnt niet soo se scheen.
  (5) Son, die ick niet en sie als door mijn’ sonden heen,
Soon Gods, die desen dagh het aerdrijck weer betreedden,
Fier als een Bruydegom ter loop-baen ingereden,
  ’Ksie Sondagh sonder end door dijne Wonden heen.
  ’Tzy dan oock Sondagh nu, men magh ’t Gods Soon-dagh noemen,
(10) Ia, en Gods Soen-dagh toe. Maer laet ick ons verdoemen,
  Waer ick van drijen gae ick vind ons inde schuld.
  God Son, God Soon, God Soen, hoe langh duert dijn geduld?
Hoe langhe lydt ghij, Heer, dijn’ Soondagh, Soendagh, Sondagh
Ondanckbaerlick verspilt, verspeelt, verspelt in Sond-dagh?
7. Ian.


[CH1645:011]
AEN VROUW LEONORE HELLEMANS, DROSTINNE VAN MUIJDEN
Wel-weergepaerde Weew, door-deughdelicke Vrouw,
Die soo voorsichtelick ’tpack vanden eersten rouw
Gelicht hebt en geleght op de geleerde schoudren
Daer ’twijse Hoofd op staet dat noijt en sal veroudren.
(5) Bevallicke Drostinn, die met een taeij geduld
Mijn’ onmacht hebt geborght, en mij mijn’ hooghe schuld
Van menigh blij gelagh en minnelick onthalen
Genadelick gedooght met woorden te betalen.
Reckt die langmoedigheid noch eene span-breed uijt:
(10) Aenveerdt noch eens licht geld, geslagen op mijn’ Luijt,
Ter goede rekening van danckbaere voldoening.
Schoon ick mijn uijterste vermogen aen ’tvoldoen hing,
’Tvoldoen en streckte niet. Nu neem ick ’tNiewe jaer
Behendelick te baet, en grijp ’tgevall bij ’thaer,
(15) En offer’ Wat papiers vcrguldt met Heiligh’ dagen,
Om of ’t u nooden mocht tot langsamer verdragen.
Wat is ’t? een hand voll Rijms, een boecxken inden sack,
Een bedelaers geschenck, een Geusen Almanack.
Een ding verseker ick: ’ten zijn geen logen-bladren,
(20) Noch jock, noch boerterij. ’Tis ernst; en uyt mijn adren
Het binnenste geweld, soo verr haer’ swackte gaet.
’Ten is geen Sterren-waen, MeVrouw, ’tis Hemel-praet;
Tzijn tochten van mijn’ Ziel, die ick voor henen sende
Naer ’tgheen noyt oor cn hoorde en ooghe noijt en kende,
(25) Noyt menschen hert begreep; gelyck een reisbaer Heer
Syn’ huijse-vesters schickt, met krijt en met geweer,
Daer hij vernachten will. Bevallen v haer’ plichten,
Gebruijcktse t’uWen dienst. Mijn licht sal beter lichten,
Soo ghij het waerdigh kent om mé tot God te gaen.
(30) ’Tis op soo goed weerom: soo ’s v niet aen en staen,
Ick wacht er betere van uw’ bescheidenthcden.
Of wandelt ghij met mij, of laet mij met v treden.
D’eer komt de vrouwen toe: gaet voor, en sleept mij naer:
’Kwill geeren met v gaen naer ’teewig’n niewe Iaer.
8. Ian.


[Mad.le d’Osmael ]
EPIGRAMME POUR MONSIEUR DE ZULECOM
Par ce froid qui rend superflus
Mes soins, et les feux qu’on allume,
Qui glace le fer sur l’enclume,
Et rend l’Enfer mesme perclus;
(5) Que tout releue de Saturne,
Qu’un chascun voudroit estre en urne,
Faict conceuoir á ma raison,
Comment sans fatigue et sans peine,
Malgré ceste rude saison,
(10) Tu as espuisé l’Hippocrene.
9. Ianu.


[CH1645:012]
A MADEMOISELLE D’OSMAEL
Que j’aije beu de l’Hippocrene!
Non plus qu’un Asne d’Hippocras.
Si j’en aij beu, belle Sirene,
Ma foij je ne m’en souuien pas.
(5) Peut estre fust-ce quelque goutte
Qu’il vous aijt pleu de m’ij laisser,
Quand ie me suis trouué en doubte
De la boire, ou de la baiser.
  Apres ceste goutte avallée
(10) Que me croijez vous deuenu?
Ce grand froid me l’aijant gelée,
Me voijla Poete morfondu.
Que si encor j’ose respondre
A vos beaux vers tombez des Cieux,
(15) C’est que ma goutte s’est veu fondre
A la flamme de vos beaux ijeulx.
9. Ianu.r.


[Mad.le d’Osmael ]
POUR MONSIEUR DE ZULECOM
Orphée, laisse la Sirene,
Ma veine n’ij peut plus fournir,
D’Hippocrates ou d’Hippocrene
Ie n’en sçauroij bien discourrir;
(5) Tous mes talents sont trop malades.
Ie ne reçoij que des ruades
D’un cheual qu’on te void domter,
Et d,une adresse sans seconde
Pousser, arrester et brider
Et galopper par tout le Monde.
10. Ianu.


[CH1645:013]
CONCLUSION. A MADEMOISELLE D’OSMAEL
Ie ne sçaij si c’est sur Pegase,
Que ie bondis du Zud au Nort:
Mais ie sçaij bien qu’en selle rase
Le gallaut m’incommode fort.
(5) Et si je sçij á qui m’en prendre,
Au point de me veoir affronté:
Il faict le Cheual d’Alexandre
Depuis que vous l’auez dompté.
C’est qu’il dedaigne ma monture
(10) Apres ce celeste fardeau,
Glorieux de son auanture,
Comme d’Europe son Taureau.
Ha! Caualliere, qu’il redoutte,
Commandez luij d’aller au pas:
(15) Qu’apres m’auoir donnéla Goutte
Il ne me casse encor les bras.
C’en est faict. me voijla par terre:
Mais, Belle, ce n’est qu’à genoux.
Grace au Roussin, qui voulust faire
(20) Que je tombasse deuant vous.
11. Ianur.


[Mad.le d’Osmael ]
REPRISE DE MAD.le D’OSMAEL
Ie me mocque de Bucephal,
De Pallas, Phebus et sa Lijre,
Des neuf soeurs et de leur cheual.
Ie veux me railler et mesdire.
(5)Mais t’aij-je donq mis hors d’arson,
Que veux tu par ta conclusion.
Quoij, toij qui gouuernes les dames,
Sçais tu pas que facilement
L’on faict parler filles et femmes,
(10)Mais se taire fort rarement?
11. Ianu.


[CH1645:014]
RESPONSE LA REPRISE DE MAD.le D’OSMAEL
Vous remontez sur Bucephale
Depuis que je couche à vos pieds,
Fiere beauté, que rien n’esgale,
Et encore me desfiez!
(5) Souuenez vous que la clemence
Est la plus noble des vertus,
Où il ne reste á la vaillance
Que des enemis abatus.
Quoij, vous reprenez la passade
(10) Et la courbette contre moij!
Il fault supporter la ruade
Dans la fortune où je me voij.
Encore n’estce pas l’alarme
Qui m’aijt jamais plus estonné,
(15) N’estant pas le premier gendarme
Qu’une Fille aijt desarçonné.
Mais, maistresse de Bucephale,
Si vous auiez de la pitié,
Vous me prendriez pour vostre male,
(20) Et ne me lairriez pas à pied.
Lors nous serions masle et femelle
Et gaignerions bien le deuant,
Et lors ma honte seroit belle
D’estre desarçonné souuent.
11. Ian.


[CH1645:015]
AEN EENEN SCHICKELOOSEN HUIJSBOUWER
Wat lust u ’tongeschickt gebouw,
Daer het geschickte naer de reden
Noch meer noch minder kosten sou
En beter staen in alle leden?
(5) All ’tongeschickte staet verkeert.
Wilt ghij uw’ eighen’ Wetten breken?
Ghij hebt uw’ kinderen geleert
Niet ongeschickts te mogen spreken.
11. Ian.


[CH1645:016]
OP EEN SCHOON VROUWENBEELD, IN GLAS GESNEDEN,
DOOR DE KONSTIGHE HAND
VAN WIJLEN IOFF.w CHARLOTTE VAN SANTEN
D’onwedergaelicke Van Santen,
Die korts m d’aerde wierd geleit,
Besteedden hier haer’ Diamanten
Aen een’ volmaeckte schoonicheid.
(5) Den Welstand van haer’ eighen’ leden
Beschreef sij op de brooste stoff,
Maer die men geeft den grootsten lof
Van all’ Natures Wonderheden.
Sij wilde thoonen op een glas
(10) Hoe kloeck, hoe schoon, hoe broos sij was.
11. Jan.


[CH1645:017]
IN INCENDIUM TEMPLI NOVI AMSTELODAMENSIS, CUJUS TECTUM
CONFLAGRAVIT 1/11. IANU. 1645. AD ROMAM COMBUSTRICEM
Sunt quibus aspergi lachrimis incendia nostra,
  Sunt quibus in risum vertere damna placet.
Quidquid id est, quod fortuitis Ecclesia prunis
  Arserit, indigno carpis iniqua joco.
(5) Tu nostro flagrare Nouam sine crimine rides,
  Quae Veterem flammis perdere, Roma, doces?
13. Ian.


[CH1645:018]
AMSTELODAMUM AD EANDEM
Impura Patrum caula Vaticanorum,
Incendiaria Roma, mater erroris,
Crudelis almae veritatis exustrix;
Ne tolle cristam vana, ne moue splenem
(5) Coelestis irae casibus repentinis.
Castigor, esto: sed breues, breues disce
Ecclesiae plagas meae, leui clade.
Si tecta non est paululum, tamen sarta est.
13. Ian.


[CH1645:019]
UIJT MIJN LATYN BEGINNENDE:Impura Patrum caula vaticanorum
Onsuijvre Papen-schapen-stall,
Brandstichtigh Roomen, valsche voedster,
Wree’ Waerheids vierighe verdoedster;
Verheught u niet in ’tongevall
(5) Van myner Kerck gestortte daken:
Laet het uw’ milte niet vermaken
Haer’ stijlen çappeloos te sien.
Ghij segt ’tis Hemelstraff. Misschien.
Maer ’tis een’ straff licht om versoeten,
(10) Een’ schade lichter om verboeten.
Haer’ hoed is af, haer’ beenen staen,
Sy is ontdeckt, maer niet ontdaen.
13. Ian.


[CH1645:020]
OPDEN SELVEN BRAND
God buckte nederwaerts op ’tprachtigh Amsterdamm,
En hiet almachtelick een’ onvoorsiene vlamm
Een syner huijsingen ten stylen toe ontdecken.
Waer henen meenen wij den brand te moghen strecken?
(5) Staet ons de gissingh toe nae sijner lusten grond,
Hem luste schielick eens te spieden hoe ’t’er stond,
En of syn’ strenghe hand geen’ geessel hadd te knoopen
Op ’t ingebroken vuijl van koopen en verkoopen.
Gerechtigh Oversier, siet wat scherpachtigh toe:
(10) Allom verdienen wij, maer hier de slapste roe.
Doorsiet ons hier bloots hoofds, in kercken sonder daken:
Maer siet genadelick op hoe wij ’tbuijten maken.
13. Ian.


[CH1645:021]
IN GERMANIAE CLADEM
Suspirant Aquilae repentes, clara triumphis
  In Coclum Coelo Lilia nata volant.
Caesaris augusti sublatus in ardua splendor
  Caesaris angusti debilitate cadit.
17. Ian.


[A. M. à Schurman]
AD ILLUSTREM VIRUM, ZULICHEMII DOMINUM
Cur me mortalem poscunt tua carmina testem,
  Quae testes Clarias promeruere Deas?
Sed tua jure meas poscunt sibi munera grates,
  Quas tibi cum nequeam reddere, nomen habe.


[CH1645:022]
IN EPIGRAMMA SCHURMANNAE AD ME, CUIUS POSTREMA VERBA
SUNT:Quas (grates) tibi cum nequeam reddere,nomen habe
Nomen habe, Schurmanna canit. lepidissima virgo !
  Nomen habes, nequijt dicere, dixit habe.
O si ridendo potis esset dicere verum,
  Si, quod habet, dando nomen habere daret !
18. Ian.


[CH1645:023]
BIECHT GESPROKEN BINNEN ZIERIXZEE
Trijn lagh en stierf, en Neeltje sou se troosten,
En seij, kind, weest te vreen; door West en Oosten,
Door Zuijd en Noord sal uw geruchte gaen:
Men sal u maeghdelick met Blomm en bla’en
(5) Op vrijers schouderen ter aerde dragen.
De kranssies sullen van den Maeghdom waghen
Dien ghij nu zeventigh en soo veel jaer
Gedraghen hebt tot op de leste baer.
Trijn wroeghde ’t edele gemoed: en vraegden,
(10) Maer, Neeltje, vindtmen wel sulcke ouwe maegden?
18. Ian.


[CH1645:024]
VOOR IOFF.w LUCRETIA VAN TRELLO
Dit las een’ oude maeghd, maer voll van jeughden,
Van eerbaer’ vrolickheid, en meerder deughden,
Vraeght naer den naem niet. sy woont binnen Delft,
Een stuck weeghs aen geen zij van ’s levens helft,
(5) En sey in ’tlesen, Ia wat pestilentie
Wat moeijelicker dingh is conscientje!
18. Ian.


[CH1645:025]
CAPUT FACTITIUM STATUAE PRODITORIS
Integer in mundum veni: justissima truncum
  Fecerunt, dempto vertice, Supplicia.
Arte resarcitus, casu deformia rursum,
  Ecce nouo mutilus vertice, colla gero.
(5) O rigidam justamque manum quamcumque seueri
  Numinis, o dignas crimine vindicias!
Heu misero, cum prima mali succurrit imago,
  Cur non hoc potius Fata dedere caput?
20. Ian.


[CH1645:026]
IN CL. SALMASIJ LIBRUM DE RE MILITARI ROMANORUM
Si quis in hoc artem populo nescire videris
  Bellandi, magno sub Duce tiro mere.
Primus in hac acie Salmasius omnia, primi
  Quae potuere Patres, quae nequiere, docet.
(5) Hoc ipsum, quod se docuit didicisse docendo,
  Ornatum veri Militis esse togam.
Non mirare Ducem, falsi prostrata fugantem
  Agmina Romano milite, nil fugere?
21. Ian.


[CH1645:027]
IN INCENDIUM TEMPLI NOVI AMSTELOD. EX ITALICO MEO, CUJUS
EST INITIUM,Giunse fiamma sottil
Ilicet, incensum Templi laqueare piorum
  Incensus toto Numine fregit Amor.
Peruasit tectum Pietas ardentior, arsit
  Hinc paries, illinc dissiluere trabes.
(5) Flammantes animae, quae vos amentia turbat?
  Quae vos portenti sollicitudo noui,
Et cassus ratione dolor? reparabile damnum
  Sentijt aethereis aestibus usta domus.
Flamma Deo placuit. coelesti fornice tectas
  (10) Qui voluit, fragilem destruit igne struem.
Sursum oculos. ubi mille micant illustria vobis
  Sidera, mille, bonis fulmina fausta, faces.
Cui Mundi conuexa fauent, quem gratia Coeli
  Protegit, ingrate se neget ille tegi.
21. Ian.


[CH1645:028]
(AEN TESSELSCHADE)
  Mijn’ Tong en was noijt veil, mijn’ Penne noijt verkocht,
Mijn’ Handen noijt in strick van Goud of Diamanten,
Mijn’ Vrijheid noijt verslaeft, om met fluweele wanten
  De waerheid aen te gaen, en anders dan ick docht.
  (5) Ia Tong, en Penn, en Hand, en Vrijheid zijn verknocht
Aan ’t Vorstelick bevel dat onse Vrijheid plantten,
En tegen ’t Spaensch geweld sijn weer-geweld dorst kanten,
  En Babels (lijdt noch eens mijn’ rondheid) vuijl gedrocht.
Maer ’t Wereldsche gesagh en gaet niet aen de wortel
  (10) Van ’t heilighe Gewiss. ’Ten is geen’ strydigh’ eer,
  Een eeuwigh’ God t’ontsien, en een’ bescheiden’ Heer,
Die lyden kan, en moet wat uyt de Waerheid bortel’.
  Dus eisch ick V strengh recht; geen’ gunste, geen’ gena’,
  Beroemde, maer, eilaes ! beRoomde Tesselscha.
22. Ian.


[CH1645:029]
IN PRAESTANTISSIMI PICTORIS DAN. SEGHERI ROSAS
Ardua Naturae Matri cum Patre Seghero
  Lis fuit, utrius cederet utra Rosae.
Succubuit conuicta Parens, se judice: vivus
  Coram factitio flosculus umbra fuit.
(5) Si quis es emunctae naris, jam desyt, adde,
  Vivus odoratu viuere, pictus olet.
Adde, minor Pictore Dea est. inuenit Olivam
  Pallas, at hic Oleum fecit olere Rosam.
23. Ian.


[CH1645:030]
AD ECCLESIAM ROMANAM
Splendida, magnifica es, diues, paetiosa, superba es,
Docta, fatebor enim, et Christi quodammodo cultrix.
Sed fuco vitiata lates; erronea, vana es.
Futilis es, crudelis es, et, breuiter, seductrix:
(5) Quaerentique viam veri, quâque itur ad Astra,
Falsa per humanos adigis vestigia calles.
Possem, Roma, sequi, posses utcumque placere,
Si toto non errares stupidissima Coelo.
23. Ian.


[CH1645:031]
AMANTIS
Hei mihi, quem possit finem sperare malorum,
  Quem quantum terrent omina, torret amor.



[CH1645:032]
AD BARLAEUM
Vicimus. et vidui viduis impune lienem
  Rasimus, et verum Tessela, blanda, tulit.
Sic sapere audendum est. corrumpunt vulnera mites
  Chirurgi. cum res exigit, ure, seca.
(5) Vin’ tu discere, vis verbo, Barlaee, doceri,
  Quâ rigidi tuto conditione sumus?
Quantum Lance bilanx, bipes a pede distat, ab ira
  Distamus. Lis est denique, bilis abest.
24. Ian.


[CH1645:033]
(NEEL GEGEESSELT)
Neel (inde wandeling Neeltie perfectie)
Kreegh op het schavott een’ swaere correctie,
Om Cous en schoenen wat te verkoelen,
En maeckte daer sulcken rebellen getier,
(5) Datmense hoorden aen gheen zij de Doelen.
Met als haer de Beul begon t’ontwoelen,
Is dat een’ correctie, seijse, bij gans vier,
’Klaegh liever verslaghen in ’tSchotsche quartier
Onder correctie van beter gevoelen.
27. Ian.


[CH1645:034]
IAN, DE BEROUDE NIEW-GETROUWDE
Ian hadd syn’ vryheid korts verhoetelt lijf om lijf.
Ick vraeghd’ hem naer den aerd van syn spick-spelder Wijf,
En ofse deughdigh mocht, of licht, of soet, of straf zijn?
Dat, seid’ hij, wist hij niet soo nauw, hy woud’er af zijn.
27. Ian.


[CH1645:035]
TO THE MOST HONOURABLE LADIJ STANHOPE.
WITH MY HOLY DAYES
Braue Henrie Wottons Neece, perfect modell of Gracc,
Full place of honour and full honour of your place;
Cast a mercifull eije upon the weake expressions
Of a repenting heart for so manij transgressions
(5) That, if I stammer at the mischiefs of mij youth,
I’ haue reason to suppose the number stops mij mouth.
How euer, these are sparkes of better flames, I trnst,
And of a fairer Fire, when Diuell, World and Lust
Shall laij as conquerd foes at mij victorious feet.
(10) Then shall you see this wood mnch drier then you see’t,
And readier to burne: then shall I doe the thing,
The holye thing, that now I doe but speake and sing.
Till then I’ll thinke mij life a little out of crime,
If you beleeue me but an honest man in Rime.
Uno spiritu. 27. Ian.


[CH1645:036]
’T SELVE
Waerde Henrij Wottons Nicht, vorm van bevallicheid,
Beleidster voll van eer, voll’ eer van uw beleidt.
Werpt een genadigh oogh op d’onvolmaeckte redens
Van een berouwigh hert van soo veel overtredens,
(5) Dat, soo ick stamer in ’t verhalen van mijn quaed,
’Tis dat de menighte mijn’ uytspraeck overlaedt.
Hoe ’tis, ’tzijn voncken dit, naer ickse mij inbeelde,
Van beter vier hier naer; als Duijvel, Werld en Weelde
Verslagen leggen sal voor mijn’ zeegh-rijcke voet.
(10) Dan sult ghij sien dit hout veel drooger dan ghij doet
En bet onstekelick: dan sal ick doen die dinghen,
Die boete, die ick nu maer spreken kan en singen.
Inmiddels blijft mij selfs mijn leven min verdacht,
Soo ghij mij maer in Rijm een eerlick mann en acht.
28. Ian.


[CH1645:037]
GULSIGHE PIER
Pier slingert meer Broods door Kies en Keel
Dan andere drij: voor Gist en Meel,
Daer sond hij syn hemd te pand voor geven:
Hij eet om te eten, niet om te leven:
(5) ’Tverdriet hem, niet t’eten als hij slaept.
Dat’s tegen den Oven aen gegaept.
28. Ian.


[CH1645:038]
VIESE CLAES
Goe’ reucken zijn een soet geluyd
Voor d’ooren daermen ’tsnott uijt snuijt.
Die Amber niet en kan verdragen
Is als een mis-boort te beklagen.
(5) Die Muscus en Civet veracht
Is in den miss-putt opgebracht.
Maer Claes, voll over-zeesche geuren,
Weet lucht van luchtiens uyt te keuren:
Wat niet en rieckt als ’tSpaensche vell
(10) Noemt hy het goot-gat vande Hell:
De mist, de stallen en de Keucken
Zyn hem vergiftelicke reucken:
De witte Roosen heet hij guer,
Quee-Appelen van soetheid suer:
(15) De Boecken stincken hem in ’tlesen.
Men moet niet all te Neus-wijs wesen.
28. Ian.


[CH1645:039]
KLEIN KREUPEL KEESJE
Klein Keesjen is lamm van Gicht en Pocken.
Noch vindtmen hem staegh ontrent de rocken.
Hij lucht vande salv, hij kucht van pijn,
Noch will hij all byde meissies zijn.
(5) En souw hy d’er zijn, men moet hem draghen,
Syn’ middeltjens lyden Coets noch waghen.
Klein Keessjen is een natuerlick mann,
Het bloedtje kruijpt daer ’t niet gaen en kan.
28. Ian.


[CH1645:040]
AEN IOFF.w DOROTHÉE VAN DORP.
MET MIJN’ HEILIGE DAGEN
Door en door gesift gemoed
TUschen voor en tegenspoed:
Slaet een goedertieren oogh
Over ’tweeckelick vertoogh
(5) Van mijn ernstighe gespreck
Dat ick naer den Hemel streck,
Om allengskens op te gaen
Daer der vromen zielen staen
Voor het Goddelick gerecht:
(10) Tegen dat de Heer syn’ knecht
Inder vrede sal ontbien
Om Hem eewigh aen te sien.
Acht de kleine Gift niet klein,
Schoon ghij sietse hier gemein,
(15) Twaren vrienden die ’t mij deen,
Dien het, overvriendlick, scheen
Dat ick vele maghen most
Spijsen met soo nutten kost.
Maer ghij hebt het naeste recht
(20) Tot het geestelick gerecht;
Ick en hebb het niet gesticht
’Tis mij van om hoogh gedicht.
In een woord, ’tis uw genand,
Tis eenGifte van Godshand.
29. Ian.


[CH1645:041]
AEN IOFFROUW ANNE MARIE SCHURMAN, MET MIJN HEILIGHE DAGHEN
Siet niet suer, soete Maeghd, all vindt ghij mij op loghen,
En mijn’ belofte valsch, en soo uw’ hoop bedroghen,
All swoer ick lest, het was de leste moeylickheid
Die ghij te lyden hadt; ’twas twijffeligh geseidt;
(5) ’Twas maer waer-achtigh waer. Penn en Geest, wild’ ick seggen,
En souden u niet meer onlusts te voren leggen.
Ick doe het woord gestand, dit ’s ’twerck van een van tween;
De Penn en heeft geen’ schuld, hier spreeckt de Geest alleen.
29. Ian.


[CH1645:042]
AEN IOFF.w LUCRETIA VAN TRELLO MET MYN HEILIGHE DAGEN
Iongste Maeghd van alle Maeghden
Die oyt God en mensch behaeghden,
(Iaren zijn geen ouderdom
In een’ altyd groene blomm:
(5) Vreughd en deughd en kan niet grijsen)
Volght mij op het spoor der Wijsen,
Naer de Kribbe van Gods soon,
Naer syn ootmoed, naer syn hoon, -
Naer syn heerlicke verhoogen.
(10) ’Tis ijet waerdighs uwer ooghen,
Uwer wel gestelde Ziel.
Soo ’t u emmermeer beviel
Mijne swackheid te verdraghen,
Dese sult ghij minst beklaghen.
(15) Op het scheiden onser Ieughd
Is de deughd de beste vreughd.
29. Ian.


[CH1645:043]
A MAD.le D’OSMAEL
Si la colere est appaisée,
Si vous souffrez que la risée,
Que la folie de mes vers
Se tourne en un plus beau reuers,
(5) Belle ame, richement logée,
Receuez un peu de dragée
Apres un trop mauuais repas.
Ie ne vous persecute pas
D’une estude de trop d’haleine:
(10) Une heure acheuera la peine
Que je retourne à vous donner.
Hastez vous; je l’entens sonner.
S’il n’ij a rien qui vous offense,
Si vous prenez la patience
(15) De veoir volontiers ces Sonnets,
I’enuieraij à mes fueillets
La gloire que je desespere
De veoir arriuer à leur Pere.
Me demandez vous le subject
(20) De mon Liure? sachez que c’est
Une estincelle de la flamme
Qui bruslera un jour mon ame:
Quand ce bois verd se moisira,
Et qui le fit le choisira
(25) Pour Holocauste que sa grace
Lairra monter deuant sa face.
C’est l’abregé de mes efforts,
Quand j,emploije tous les ressorts
Du dedans de ma conscience
(30) A sac et jeusne et repentence.
En somme (je n’ay plus de lieu)
C’est ce qu’alors je dis
                A Dieu.
30. Ian.


[CH1645:044]
AAN IOFF.w TESSELSCHADE VISSCHER, MET MYN’ HEILIGHE DAGHEN
Komt, Tessel, uyt de Miss en uyt het misverstand.
Ick weet een rechter pad naer het beloofde Land.
Wy sullen onder weegh oock Brood en wijn genieten,
Maer in ons’ eighen maegh. Die maer Brood eten siet, en
(5) Wyn drincken, sterckt syn hert niet anders vanden geur
Dan off hij nuchteren voor aen des Backers deur,
Voor aen den kelder stond. Men sal ons niet doen vasten
Als vreemden; maer, als weer en weer genoyde gasten,
Spyt onse vyanden, ter volle maeltyd aen,
(10) Ten vollen beker, dorst en honger doen verslaen.
Wy sullen op de reis oock peisteren en rusten;
En houdenHeiligh dagh:maer niet in luije lusten.
De rust sal spoedigh zijn, en spoedigher dan ’tgaen,
En toe-pad van den wegh: En altijd God voor aen,
(15) Altijd de Sterr in ’t oogh: niet die de wijzen leidde,
Maer die te Bethlem rees; die uijt den Hemel scheidde
Om blinde reisighers te lichten vanden grond
Tot daer sij, eewigh licht, voor alle Eewen stond.
Lust u meer tijdverdrijfs in ’treisen? ’tsal Gods woord zijn,
(20) Ons Vaders Testament, dat dien die van geboort’ zijn
Syn’ echte kinderen met list verduijstert werdt,
Met laster werdt ontleght. Die fackel van ons hert,
Die Leid-sterr sal ons eerst ons’ Vader leeren kennen,
Dan onse Moeder toe, en ons aen haer gewennen,
(25) Maer naeckt en maskerloos, gelyck de waerheid is,
OntRooment en ontPaept. Daer sullen wij ’tgewiss,
’Tontwijffelicke recht van ijeders erfdeel lesen,
En wat ons staet te doen, en wat ons voeght te vreesen,
En waer de wyde poort, en waer de nauwe gaet,
(30) En hoe verr Libanus van Babilonien staet.
Vindt ghij daer dan een blad, een woord of eenen tittel,
Een stippeltjen dat maer uw achterdencken kittel’
En naerdcn Tiber treck’ en Siloë schouwen doe:
Van nu af segg ick uw myn voll berouwen toe,
(35) En volgh u voet op voet naer Roomen, de gewijdde,
En late Basel en Geneven op een’ zijde.
Vindt ghij daer twijffeligh ijet dat ons noodigh schijn’
En niet van elders licht t’ontduijsteren soude zijn;
Of vindt ghy daer een’ Wenck daer door u dunck’ ons Vader
(40) Syn’ Leste will ontdoe, en wijs’ ons op yet nader
By menschen toegedicht, die met ons sterven gaen,
En, op het schoonst gesett, niet als voor erven staen.
Of vindt ghij daer een woord dat onse Moeder-talen
Voor God ontheilighe, en heet’ ons Woorden halen
(45) Uijt Roomens oude puijn en Heidensch overschot,
Om daer, en daer alleen, als in een blindling lot,
Ons lofdicht, ons versoeck, ons’ danckspraeck in te voeren,
En doen God lyden wat gheen’ redelicke Boeren
Van ons te lyden staet, een’ bedelaer genae
(50) Te hooren eischen die syn selven niet verstae:
Of vindt ghij daer een’ spreuck, die ons meer Heiligheden
Dan een’ te soecken leer’ en eischen van de Leden
Dee hulpe die het Hoofd alleenigh eischen hoort,
Alleen d’ellendighe belooft heeft op syn woord.
(55) Of vindt ghy daer een’ Maeghd daer ijemand oyt voor buckte,
Die oyt haer eenigh Kind sijn eighen’ eer ontruckte,
Die oyt het Coninghryck des Hemels aen haer nam,
Om dat de Godlickheit door haer ter Aerde quam:
Of vindt ghij daer een beeld, van yet dat God nnocht heeten,
(60) Van ijet dat niet en mocht, ter Majesteit geseten,
Ter bede van Gods volck, om dwars door hout of steen
Te hooren, en voor God te voeren ons gesteên:
Of vindt ghij daer een’ Wett die ons een ander vasten
Dan matigheid beval, en ons de macht toe pasten
(65) Van veertigh daghen spijs onbeering, van een’ dagh
Die meer als andere dcn vleesdagh heeten magh:
Of vindt ghij daer een’ less die ons verbie te leven
Van onser handen werck, en een gekloostert leven
Voor deughde-plichten stell’, die yeder syn Gewiss
(70) Syn’ eighen nood-druft en sijns Broeders schuldigh is:
Of vindt ghy daer een’ keur die ’theilighe vereenen
Van ’t echte Bedde-paer de kladde schij n’ te leenen
Van onbesneden lust, en maeck’ mij hoere-kind
Om dat myns vaders vleesch myns moeders heeft bemint,
(75) En duyde lasterlick uws Salighmakers goedheid,
Om dat een bruylofdmael syn’ menschlickheid gevoedt heit;
Om dat hij niet en riep, Bruijd, Bruygom, siet op mij,
’Tis beter dat de mensch op aerden eenigh zij:
Of vindt ghij daer een’ vloeck den sweerer toegedreven
(80) Die syn besworen woord, den Ketter self gegeven,
Te wederroepen dwing, en Israel verklaegh’
Om dat het Gabaon mijneedeloos verdraegh’;
Of vindt ghij daer een’ schatt van onbevolen Wercken,
Van overtolligh goed, daer uyt de rijcke Kercken
(85) Der armen schuld voldoen, daer door ghij vrij en vlugg
Uw, schouderen ontlast op uwes naesten rugg;
Daer uyt een sondigh mensch afgodelick verdeele
Dat uwe ziel verquick’ en haere wonden heele,
En vulle soo de maet van Gods verdiensten op,
(90) Die syn gehoorsaemheid vervulden tot den topp:
Of vindt ghy daer een’ macht een schuldigh mensch gegeven
Om synen medemensch de boete te vergeven
Die hy God schuldigh is, en seggen, mensch, gaet heen,
Eet visch drij weken langh, ghy hebt genoegh geleen:
(95) Of vindt ghy daer wat Broods met een’ getapten Beker
Die God en mensche zijn, soo levendigh, soo seker,
Soo tegenwoordigh als God inden vleesche was,
Die sich nu sluyten laet’ in meer of minder kass,
En alle daegh ontdoen, en alle daegh hermaken,
(100) En vinden sonder sien, en voelen sonder raken,
En scheuren sonder breuck, en eten sonder smaeck,
Die hier en zeffens daer, en teecken zij en saeck .
En een vyf woordens God, een God van meel, voor muijsen,
Een God die waer ghij wilt moet huijsen en verhuijsen:
(105) En vindt ghy by gevolgh (’tgevolgh is even wiss)
Dat God een’ Poort, een wegh, een ware Wijngaerd is:
Of vindt ghy daer een vier dat zielen af kan vaghen,
En zenghen uwen Geest, en doen dat Gods verdragen
Niet af en hebb’ gedaen: Soo segg en sweer ick hier,
(110) ’Kwill niet te soecken zijn, ’kwill met u in dat Vier,
’Kwill koken neffens u, tot dat wij gaer gebrouwen,
Als afgebluste Calck, in koeler lucht verkouwen,
En dienen stichtelick ten bouw van ’theiligh werck
Van Scherpenheuvels Cluijs en van Lorrettos Kerck.
  (115) Of gaen uw’ oogen op, en voelt ghij onderweghen
Vw aengesteken hert ter rechter zij beweghen,
Als of Hij ongesien naer Emaûs met ons quaem
Die geern is tuschen tween vergaert in synen naem?
Gebeurden u ’tgeluck, gebeurde mij ’tvermaken
(120) Van uw’ mismaeckticheid door mij te sien vermaken!
Vermaeckelicke reis die ick soo geeren sagh’,
Wat maeckten ik van v een’ niewenHeil’ghen dagh!
  Maer ons gety verloopt, ’tgetij van onse jaren,
Wij moeten flux van land, soo ghij meent mé te varen.
(125) Eij ! meent het. Siet, ick meen’t. hier is mijn hert en hand:
Komt, Tessel, uijt de Miss en uyt het misverstand.
3. Febr.


[CH1645:045]
PRO RECTORATU IOANNIS POLYANDRI 1645.
Cede seni non inuitos, Academia, fasces.
Fide cui faustum fidere saepe fuit.
Quae toties te vita regens te sospite rexit,
Impia Rectricem non patiare mori.
4. Feb.


[CH1645:046]
My dunckt uw peerd is jongh, seid een jongh Ruytersquant,
En tegens naesten Meij vyfjarigh, aen den tand.
Mij mé, maer ’kwilder niet op staen, sey meester Peter,
’Ten gaet niet all te vast, ick geef ’t mijn om een beter.
4. Feb.


[CH1645:047]
(TEGEN EEN APOSTILLE)
Ian gaf Request aen d’Ovricheid,
En kreegh’er op het schrael bescheid,
Hier in kan niet getreden werden.
Men meende Ian die wouw volherden,
(5) En bedlen met een niew papier.
Oock quam hij in een’ dagh drij vier;
Maer met een doos, die hij de Heeren
Als een’ corruptie, wou vereeren.
De doos gingh op, daer vondt men in
(10) Ses woordetjens van diepen sinn;
(Hy hadd’r een Koe in laten flerden)
Hier in kan wel getreden werden.
4. Febr.


[CH1645:048]
(IACOB TEGENSPREKER)
By alle singhen, seggen, lesen
Will Iacob tegenwoordigh wesen.
Maer allom weet hij ’tbest bescheid.
Allom berispt hy dien of desen.
(5) Ick haet syn’ tegen-woordigheit.
4. Feb.


[CH1645:049]
AAN BARLAEUS UYTGEVER VAN MYN’ HEILIGHE DAGHEN
Barlaee, soete vriend, brenght ghij mij weer in zee?
Doet d’eerste mallicheid, die ick soo onlangs de’e,
Uw, lusten niet genoegh? moet ick weer aen ’tberouwen?
Moet ick met alle man mijn’ Heiligh dagen houwen?
(5) Omhelst mij niet te hard, uw’ vriendelicke hand
Moght mij versticken. denckt voorsichtigh aen mijn’ schand,
Of ’thier wat haperden, of ’tdaer niet all te pluijs viel.
Twaer veiligher dat ick mijn’ Heiligh’ dagen thuijs hiel.
4. Feb.


[CH1645:050]
(TROUW-BELOFTE)
Trijn seij Iae: sij souw Claesjes vrouw zijn,
Mits hij se houw most ende trouw zijn.
Houw? seid’ hij, dats u toegepast:
Maer, Trijntje, ’tEndedraeght den last.
4. Feb.


[CH1645:051]
(PIER VAN ZIJN BOOS WIJF)
Pier wierd een’ Huijsvrouw aengeraden,
Die hem souw weeren alle schaden,
En, daer hij nu op,t’vallen stond,
Syn’ saken rechten t’allen stond.
(5) Hij namse. maer de kans die wende.
Doe sij was meester van syn lyf,
En hoorden hij niet als gekijf,
Daer ’tsoete liefjen aen verwende.
In ’t ende vochtme’r lyf om lijf.
(10) ’Kbekent, seij Pier, ’tis een kloeck Wijf,
Sy sett mijn huijs staegh over ende.
4. Feb.


[CH1645:052]
(NEEL HERTROUWT)
De Prins belegerde den Bosch en vloogh in Wezel.
Dat was een brave sprongh van den Oss op den Ezel.
Maer Neeltjes eerste man was een volljeughdigh quant
Die in haer bedde lagh vervrouwt, maer niet vermant.
(5) Haer tweede was een mann, die wel een man op ’tMess leeck,
Maer met den mond, als aen de stucken van ’tProces bleeck:
(Hy quam’er twee te kort) daer mé was Neeltje loss.
Hoe heet dat springen? Van den Ezel op des.
4. Feb.


[CH1645:053]
(KOCKS ONSCHULDING)
Een’ rijcke Rentemeesters Cock
Verdroot het dagelix syn’ rock
Voor vett en vuijl te hooren schelden.
Wat, seid’ hij, magh mijn meester melden
(5) Van vett, van vuijl? ick doe mijn werck.
Een, Keucken is Salett noch Kerck.
Verstaet hij ’t niet, hij magh het vragen.
Syn’ oude schoenen sullen ’t waghen,
Die weten beter als de mijn’
(10) Dat alle diensten smeerigh zijn.
5. Feb.


[CH1645:054]
(ARMOEDS GEVOLGH)
Fopp hadd’ sich selven ryck gestolen,
En all sijn stelen bleef verholen,
Soo langh hij ryck en machtigh was.
In ’tende quam het vier in ’tvlass.
(5) Syn groote goed begonn te ebben.
Doe scheeld’ het als Gehadt en Hebben,
Dat hij gheen eerlick mann en hiet.
Doen en ontsagh hem niennand niet:
Elck dorst hem Dief en strooper noemen,
(10) En voor een galgen aes verdoemen,
En voor een’ fielt en voor een’ guijt.
’Tleegh water brenght de bakens uyt.
5. Feb.


[CH1645:055]
(BEGRAEFFENISS)
Tryn hadd een’ jongen bloed uyt malle minn getrouwt.
De dood verlosten haer. en hy was qualick kond,
Sy lieper mé te Kerck, en hielp hem self begraven,
Onn oft een’ flauwte waer, die ijemand mocht verlaven.
(5) Wat doet ghij seid’ het volck. Trijn sprack, en sprack niet miss,
Ick vull de putt vast toe nu ’tCalf verdroncken is.
5. Feb.


[CH1645:056]
(SPREECKWOORT)
Geen’ Medecyn en kan ’t verhind’ren,
Ian is een geck, en all’ syn’ kind’ren.
Sulck backsel komt van sulcken meel.
Want eene geck die maeckt’er veel.
5. Feb.


[CH1645:057]
(SPREECKWOORT)
All Ians besitt zyn klaver-weiden,
Men sietse duijn noch heuvel scheiden.
Hij roemt te recht, daer is geen sand
Verheven in syn eighen land.
5. Feb.


[CH1645:058]
DES HEEREN AVONTMAEL
Naer dat de waerd is geeft God gasten.
Maer van all’ die hem hier vergasten,
Wie iss’er die de Tafel waerd is?
Gaf God hier gasten naer de waerd is!
5. Feb.


[CH1645:059]
OP SLECHTE UYTLEGGINGEN VAN GELEERDE TEXTEN
Het werck van desen mallen prater
Is een seer goed en slecht gerecht.
De spijs is goed, de saus is slecht.
’Tis recht een vissjen uyttet water.
6. Feb.


[CH1645:060]
(SPREECKWOORT)
All wat ghij goeds schrijft is gestolen
Uyt Boecken vande beste Scholen.
Ick vind hier ’tspreeckwoord wel gevest:
Gestolen beetjens smaken best.
6. Feb.


[CH1645:061]
(SPREECKWOORT)
Claes vond sijn wijf half maeghd, en ’t stack hem inde kropp.
Wat meer? sy was met kind. dat kost hij niet versetten.
Maer ’tWijf sey, Liestentje, wat wilt ghij u ontsetten?
’Tis beter een half Ey, als eenen leghen dopp.
6. Feb.


[CH1645:062]
(MANS HAND ONDER)
Versett uw’ quellingen, seid een uyt goeder deughd;
Al slaet u ’tWijf somtyds, ’tzijn buijen van haer’ jeughd.
Maer, seij de mann, sy slaet met bancken, met buffetten,
Met heele Tafelen, hoe kan ick dat versetten?
6. Feb.


[CH1645:063]
(SPREECKWOORT)
Wat doet ghij met die meissens, met all’ die boose verckens?
Sprack ick tot Kees den Bleicker. Wel, seid hij, ’khebb veel werckens.
Wie souw mijn webben spoelen? ’Tis niet, dat ick ’thaer gunn’,
Maer daer de verckens veel zijn, daer valt de spoeling dunn.
6. Feb.


[CH1645:064]
IN OBITUM ARCHIEPISCOPI CANTUARIENSIS, CAPITE TRUNCATI 20/10. IAN. 1645.
Occidis infami, Primas Gulielme, securi.
  Non caput hoc solum schismate, membra labant.
Anglia, quam bene rem gereres, Ecclesia si nunc
  In partes tantum scissa sit ista duas!
6. Feb.


[CH1645:065]
Cur Anna se fateatur esse corruptam?
Sarta atque tecta est, tegitur atque sarcitur.
6. Feb.


[CH1645:066]
IN PRINCIPIS GULIELMI LUCTUM DEFUNCTÂ REGINÂ HISPANIAE
Auriacum toga nigra decet, dum luget Iberam:
  Candida, si vellent Fata perisset Iber.
6. Feb.


[CH1645:067]
B. HISPANIS V
De Beta totum Batavis certamen Ibero est:
  Quidquid habent, hic havet: quidquid hauent, hic habet.
6. Feb.


[CH1645:068]
AD AD. VORSTIUM CUM ELECTIONE RECTORATUS MAGNIFICI ECCIDISSET
Sufficit Imperii fasces meruisse videri.
  Victrix causa Dys chara sit, ista bonis.
Esse potes Rector, Vorsti, et non Rector: honores
  Magnificos parui pendere magnificum est.
7. Feb.


[CH1645:069]
AD CONSTANTINUM IMPERATOREM EÂDEM ELECTIONE PRAETERITUM
Contemne, Constantine, digna contemptu
Sapientis. Intus praestat esse Rectorem.
Satis atque abunde Rector est, modo ut totum
Sibi imperare constet Imperatorem.
7. Feb.


[CH1645:070]
AD UTRUMQUE
Ilicet Imperium capitis reverentia cani
  Abstulit. aetati cessit adeptus honor.
Non est cur pudeat victori cedere, solo
  Victorem senio qui sciat esse senem.
7. Feb.


[CH1645:011]
(QUADE NEEL DIEFACHTIGH)
Neel neemt all qualick van haer mann,
Wat dat hij doen of seggen kan.
Geld, dat hy haer noijt veel en gaf,
Dat neemts’ hem redelick wel af.
8. Feb.


[CH1645:072]
(OP IAN)
Ian heeft een adelick gemoed;
En wat hem lust ter hand te trecken,
Daer seidt men af, en sonder gecken,
’Tis jammer dat hij anders doet.
(5) Maer Ian is oock een rechtsgeleerde,
Hij kent het recht en het verkeerde,
Hij laeckt het quaet en prijst het goed.
’Tis jammer dat hy anders doet.
10. Feb.


[CH1645:073]
IN PINACOTHECAM SCHURMANNAE IPSIUS STUPENDIS OPERIBUS INSTRUCTAM
Cum faceret nihil, haec ludens miracula fecit,
  Hanc sobolem thalami nescia virgo tulit.
Ergo tuam, peregrine, fidem, quid seria Nymphae
  [Grieks-]Erga[-Grieks] putas, cujus tanta [Grieks-]parerga[-Grieks] vides?
11. Feb.


[CH1645:074]
VAN TRIJN SUSS
Trijn is mijn suss op een seldzaem fatsoen,
Daer vaer noch moer toe en waren van doen.
’Tis een beduydsel van minnelickheden
Daer yeder neuswijs de duystere reden
(5) Niet all te scherp af en heeft t’onderstaen.
’Tis Suss te seggen, en soo te verstaen.
11. Feb.


[CH1645:075]
All ’tkostelick mall van Roomens prachten
Schijnt soo voorde wereld wat te zijn.
Maer ’tis inder daed een holle schijn,
Dien alle verstandighe verachten.
(5) ’Tis, sonder Gods woord, in haer gesicht,
Een’ groote lanteerne sonder licht.
11. Feb.


[CH1645:076]
(VYTGEROEYDE BOOM)
’T jong boomken in mijn Hof geplant
Is oud en dorr, en moet van kant.
’Tgaet hier als in een ander dingh:
Iong Hoveling, oud schoveling.
11. Feb.


[CH1645:077]
(IAN GETROUWT)
Ian wouw syn’ maeghdomm suijver houwen.
Wat vriend of vyand raden mocht,
Staegh hadd hij dit of dat bedocht,
En seij, ’tquam hem niet slaeghs te trouwen.
(5) In ’tende raeckt’ hij inde vall,
En kreegh een wijf half vroed, half mall,
Die hem syn’ maeghdomm doet bekoopen
Met tang en toffelen met hoopen.
Daer mé begroets’ hem ’s nachts en daeghs.
(10) Nu komt hem ’t trouwen dapper slaeghs.
12. Feb.


[CH1645:078]
(MAEYEN MAN)
Maeij heeft een’ mann die naght en dagh slaeft,
En spitt en delft, en drebbelt en draeft,
Om vrouw en kinderen t’onderhouwen,
En doet haer ’tarbeids-loontje betrouwen,
(5) En speelt, en spilt het om haer genucht:
De goede mann sat in ’teerst beducht,
Waer dat syn’ suere besweette schijven
Soo rass en schielicke mochten blijven.
Mits hij de perten van ’tboose wijf
(10) Eens hadd ondeckt, viel hij aen ’tgekijf,
En van ’tgekijf aen heldere slaghen:
Die doet hij haer backhuijs ryckelick dragen.
Daer sitt de malloote nu verstelt.
Hoe fraeij komt Maeijen mann om syn geld!
12. Feb.


[CH1645:079]
(CLAES EN SYN LICHT WIJE)
Gaet siet Comedien, sey Claes, en siet nauw toe,
En, liefste, brenght wat thuijs, en seght mij t’avond hoe,
En watter is gespeelt, en wat voor slagh van kluchten;
Soo hebb ick oock mijn deel in d’eerlicke genuchten.
(5) Terwijl ick thuijs bewaer en om den Oorber waeck
Sult ghij de schafster zyn van ’tpraetjen voorde vaeck.
’Twijf nam de kans te baet, en viel aen ’trinckelroijen,
En speelde selver mé Comedien in ’t hoij, en
In stegen sonder licht, tot datse dick en rond
(10) Haer mann soo veel thuijs braght, dat hyder been in vond.
Doe vulden hij den putt en ’t Calf daer in, en seide,
Neen, wijfe, dit’s geen deegh, ’tis best ick u geleide.
Vergaept ghij u aen ’tspel? dat gapen werde ick moe:
Dat ’s wel Comedien gesien, maer niet nauw toe.
12. Feb.


[CH1645:080]
Trijn schortt’ een soentje voorde vaeck,
Ian schortte Trijnens soetst vermaeck.
Trijn schortte Ian, Ian schortte Trijn,
Raedt wat de schortingh mochte zijn.
13. Feb.


[CH1645:081]
(TRUY HERTROUWT)
Truij hadd een’ mann die vande penn was:
Maer ’twas geen haen naer sij een’ henn was.
Hy was te soet, hij was te slapp,
Hij mijdde ’tkroken van haer kapp.
(5) Sy walghden van de soete vijghen,
En socht een ander slagh te krijgen,
Een’ mann van oorlogh met een’ pluijm.
Nu heefts’er een, maer soo ontstuijm,
Dat meest haer dagelix onbijten
(10) Op kijven uyt valt of op smijten.
Denckt of haer Truij beklaghen magh:
S’ heeft een’ man van een ander slagh.
13. Feb.


[CH1645:082]
Ick weet niet wat Maeij over gaet.
S’ heeft een’ mann die syn stuck verstaet,
Een’ mann van sorgh, een’ mann van staet,
Een’ mann van recht, een’ mann van raed,
(5) Noch klaeghts’er over vroegh en laet.
  Maeij hoorde dese bueren-praet,
En seij, wegh, wegh met dit gelaet,
Ick meen in ’tbedd, en niet op straet:
’Ksoeck een’ mann die mijn stuck verstaet.
13. Feb.


[CH1645:083]
IN PRAESTANTISSIMI PICTORIS DAN. SEGHERI FLORES
Hos dicis florem Pictorum pingere flores?
  Gignere dic: flores gignere floris erat.
14. Feb.


[CH1645:084]
(IANS STAET)
Ian staet syn welvaert op het glijen,
Ian staet syn goed in Lombardijen,
Ian staet syn wijf tot elcks gerijf,
Ian staet den hencker naer syn lijf,
(5) Ian staet syn naem ter Galgh te lesen,
Ian staet syn ziel gelyck syn wesen,
Ian staet een brandmerk op syn’ koon,
Drij op syn’ rugg. dat staet hem schoon.
14. Feb.


[CH1645:085]
(BESORGHDE PIER)
Pier schonck syn wilde wyf een klinck drij vier om niet.
De Buert stond over end en badd hem dat hy ’tliet.
Soet, vrienden, seid’ hij, soet, ’khebb qualick half gedaen,
S’is onder mijn bewint, ic moet’er acht op slaen.
14. Feb.


[CH1645:086]
(IAN PAS GETROUWT)
Ian socht een wijf by daegh, by nacht, by sonn, by maen.
Hy isser quaelick aen, hij is er qualick aen.
14. Feb.


[CH1645:087]
(GELUCK BOVEN WENSCH)
Ian hadd syn hert gesett op een’ van dusend vrouwen,
En wat m’hem waerschouwde, hij woud’er enckel aen.
Nu vindt hyse met kind, dat’s dobbel winst gedaen.
Maer ’tis meer dan hij socht; hij wouwse enckel trouwen.
14. Feb.


[CH1645:088]
(TRIJN OM SEEP UYT)
Als Tryn uyt snoepen gaet, soo seidt sy dats’ om seep gaet,
En datmen wasschen moet. maer Ian, die voor de sweep gaet,
En siet syn schoone geld verdwijnen en vergaen,
Wel, seidt hij, dit’s wat vreemds, dus staegh om seep te gaen.
(5) Maer emmers, moet het zyn, en moet ick door den reep,
Wat schaedde ’twijf? macr all mij goedjen gaet om seep.
14. Feb.


[CH1645:089]
(VAN OUDE PLEUN)
Pleun heeft een’ jongen knecht getrouwt, en noemt hem, Kind,
En sij is op haer daghen.
Soo dat men nu bevindt
’Tis om ’tkind dragen niet, ’tis maer om ’tkind te dragen.
15. Feb.


[CH1645:090]
(TIJDVERDRIJF)
Soeckt ghij wat tydverdrijfs, gaet heen naer Engeland,
Daer is’es nu genoegh allom en allerhand.
Maer derft ghij u de konst van tydverdryf toe schrijven
Gaet proeft of ghijder kont den quaden tyd verdrijven.
15. Feb.


[CH1645:091]
Trijn seij Ian hadd belooft hij souwse drijmael kussen
Als ’tkermiss wesen souw, en maend’ hem op het kussen.
Is ’tmogelick, seij Ian (en was doof aen dat oor)
’Tmagh wesen, Trijntjen, maer ’ten staet mij niet wel voor.
7. Feb.


[CH1645:092]
Pier vond de Bruyd met kind, en seij, ’T is waer,
’Tbeginssel valt wat swaer.
17. Feb.


[CH1645:093]
(TEUNS KERESTOCK)
Teun kerfd’ af met syn wijf
Met een hout op haer lyf.
Dat duerde lang.
Sints wierd hij wat wijser:
(5) Hy sloegh met een’ tangh.
De Kerfstock wierd ijser.
17. Feb.


[CH1645:094]
(VOORSICHTIGE ONGELEERTHEIT)
Pier weet niet, end en will niet weten. ’Kwedd ick ’t rade:
Hij vreest verdriet of schade.
Hij houdt het met het oude lied:
Dat een niet weet en schaedt hem niet.
17. Feb.


[CH1645:095]
(DUYTSCHE VREDE)
In Duijtsland is niet meer,
Het woedende geweer
Heeft alle dingh verslonden.
De vred’ is dan gevonden.
(5) Want, naer het spreeckwoord seght,
Daer niet en is verliest de Keiser self syn recht.
17. Feb.


[CH1645:096]
IN MORTEM ADOLESCENTIS EX ARBORE LAPSI
Miraris pueri lapsum pereuntis? in illa
Arbore maturum crede fuisse pijrum.
Stat sua cuique dies. cum venerit ultima Fati
Linea, planities fraxinus aut fouea est.
18. Feb.


[CH1645:097]
IPSE LOQUITUR
Fata regunt homines. liceat tamen addere casum.
Ambigis, et casu me perijsse negas?
18. Feb.


[CH1645:098]
AD BARLAEUM, IN ADVENTUM TESSALAE HAGAM
Vicimus; hic vidua est. procul hinc riualis amici
Inuidia, et quisquis dente poeta nocet.
En quid agis, Barlaee, venis ad Festa Deorum?
Elige. quidquid agis, Vicimus; hic vidua est.
19. Feb.


[CH1645:099]
AD IGNOTUM IESUITAM, QUI PRO PICTORE SEGHERO EPIGRAMMATE LEPIDISSIMO AD MEUM RESCRIPSERAT: CUM MOMENTIS DESULTORIJS
Si qua sub his mordet Romanis dura palatis
Pagina, fortuitum pagina crimen habet.
Substitit has intra metas vernacula vatis
Ambitio, Batavi ciuis amore frui.
(5) Cumque dedit tantilla sui monumenta, modeste
Credidit hic tantum se potuisse legi.
19. Feb.


[CH1645:100]
AD DANIELEM SEGHERUM PRAESTANTISSIMUM FLORUM PICTOREM
Vicisti, Seghere, tamen. jam [Grieks-] Gnôthi seauton [-Grieks]
Aude quid valeat scire stupenda manus.
Succubuit Natura parens; ipsaeque fatentur,
Queis ea succumbit, succubuisse vices.
(5) En, quae viua Rosa est, moritur; quae mortua, viuet:
Vera perit, fictae flos Amaranthus erit.
19. Feb.


[CH1645:101]
(IAN GEWIPT)
Ian heeft eens op ’tschavott syn vonnis uytgestaen:
Maer seij ’ten was geen nood: ’twas met een wipp gedaen.
19. Feb.


[CH1645:102]
(CLAES BRUYDEGOM)
Claes trouwt een’ swaere lichte meid.
Dat is geen’ kleine swaericheid.
20. Feb.


[CH1645:103]
OP TRIJN GROOT GAENDE
Trijn, die in haer eighen licht is,
Trijn, die aller lichten Kaer is,
Trijn is swaer, om datse licht is,
Tryn is licht, om datse swaer is.
22. Feb.


[CH1645:104]
AD DANIELEM SEGHERS PRAESTANTISSIMUM PICTOREM
Non aurum, Seghere, tuum pensare metallo
Intendit Batavi dextera blanda Ducis.
Non facimus vim confesso: non credimus aurum
Posse, quod inuicti Principis aura potest.
(5) Conamur tibi te globulis refferre rotundis.
Immortale tui Circulus instar habet.
Denique non auri crustis infida Batavi
Gratia. Ut hae pilulae, tota per-Auriaca est.
Aureum ab Auriaco torquem ne respue, tanquam
(10) Impia ab Haeretica munera missa manu.
Quem colitis, colimus votis ardentibus. idem
Ille P a t e r n o s t e r creditur esse Deus.
22. Feb.


[CH1645:105]
(OP IAN EN TIJS HAER VROUWEN)
Ians wijf is als een winter-dagh:
Dat ’s kort en vuijl.
Noch is den uijl
Geluckiger met sulcken slagh,
(5) Dan onse Tijs
Met langhe Lijs.
Die lyckent wel een somer-dagh.
Want Lijs, mijn’ nicht,
Is schoon en licht.
23. Feb.


[CH1645:106]
’ksegg dat het veel is; Pier sijn wijf
Is moij van lijf,
En ’tschijnt sy wijs, en rijck, en eel is.
’Ksegg dat het veel is.
23. Feb.


[CH1645:107]
Neel heeft veel’ deugden te gelyck.
S’is eel en rijck,
S’is schickelyck.
Maer by haer backhuijs
(5) Gelyckts’ een kackhuijs.
Dat’s schickelyck, maer schrickelijck.
23. Feb.


[CH1645:108]
(TESSELSCHADE AEN ’T WEVEN)
De wijse Tesselscha, de weew, heeft leeren weven.
Waer magh dat schoon verstand syn’ sinnetjes toe geven?
’T en voeght haer’ Waerde niet. Ick houd’er niet veel van
Dat Tessel weven, maer dat Tessel weewen kan.
23. Feb.


[CH1645:109]
(OP EEN BOOS WIJF WEL BELATEN)
Neel was een Eelmans wijf, maer hield’er niet veel af.
Sy was hem suer en straff,
Tot dat hij in syn graf
Haer’ boosheid is ontslopen.
(5) Nu telt sij geld met hoopen.
Men seght, drij tonnen gouds
Besit sij, met veel Lands, veel’ huijsen, en veel Houts.
Dat heeft sij van den Eelman.
Nu, dunckt mij, houdts’er veel van.
23. Feb.


NOBILISSIMO VIRO D. CONSTANTINO HUGENIO ZULECHEMI DOMINO ETC. C. BARLAEUS S. P. D.
Qui viduam tecto et sacro sermone coërces,
Et viduae docto corrigis ore fidem,
Dignus habes viduam. quin iam sine lite procaris,
Et sine rivali solus et unus amas.
(5) Constantine, meis doctor concludor Athenis,
Nec viduae possum nunc comes ire tuae.
Nulla vacat mihi festa dies. Zulecheme, triumpha,
Et de tot viduis certa trophaea refer.
Prima mihi surrepta fuit Treslonga. secundum
(10) Officis, et scriptis Tessela victa, tua est.
Omnibus his viduis quia sufficis unus amator,
Ante tuos pono Cypria signa pedes.
Amstelod. 24. Feb.


[CH1645:110]
TESSELSCHA BOVEN MIJN SLAEP-CAMER
De weew leit t’mijnent thuijs: maer ick belegse niet;
Siet, ick besittse maer. O wonderlick verdriet!
Of doen ick? jae ick toch. maer, o verdrietigh wonder!
De Weew leit boven, en de Wewenaer leit onder.
(5) Barlaee, hoe vatt ghy dit? wat meent ghij dat ons scheidt?
Myn’ kouwe solderingh, en haer’ koele eerbaerheid.
27. Feb.


[CH1645:111]
IN TUMULUM FRANCISCI AERSSENIJ A FILIO PATRI DIGNISSI MO POSITUM
Hoc est Arsenij bustum. si vera fatemur,
Tulli, vel Cato, vel Quintiliane tuum.
Quattuor his domus una suo sic contulit aere,
Quod desperauit Patria posse suo.
28. Feb.


[CH1645:112]
AEN TESSELSCHADE, VERTRECKENDE
Pas hebt ghij hier geweest, en dreight weer te vertrecken.
Ey, Tessel, is de dagh niet eenen dagh te recken?
Is Alckmaer by den Haegl soo haeghelick, soo soet,
Dat all het Haeghs behaegh voor ’tonhaeghs wijcken moet?
(5) Ten minsten, gaet niet wegh, om wegh te willen blijven:
Ten minsten, laet wat hoops mijn’ Weecke wanhoop stijven;
En staet wat woeckcrs toe. en miss ick ’tCapitael,
Gedooght dat ick het op den interest verhael.
Ick geef ons sestien jaer (God, hoop ick, sals’ ons geven)
(10) In ’tvrolicke besitt van Lijf en Ziel te leven.
Maer u geef icks’ op rent. Al valt de hooft-somm schaers,
’T is tegen ’tjaer sestien noch een besoeckje ’s jaers.
1. Mart.


[CH1645:113]
AENDEN UYTNEMENDEN BLOEM-SCHILDER D. SEGERS. UYT MYN LATIJNSCH:VICISTI, SEGHERE, TAMEN
Noch wint ghij ’t evenwel, o Seghers, groot verstand.
Derft u maer kennen, en de waerde van uw’ hand.
Nature geeft het op: en dat sij moet beswijcken
Kan ’tstadighe beswijck van haere Bloem doen blijcken.
(5) Siet, de geschapen’ Roos werdt weer een’ dorre plant:
Maer uw’ geschilderde is een eeuwigh Amarant.
1. Mart.


[CH1645:114]
BARLAEO, CULPAM DEPRECANTI, QUOD EPIGRAMMA MEAE INVENTIONIS SUIS VERBIS EXORNASSET
Panperiem Vatis Vates miseratus amici
Priuato partus vestijt aere meos.
Barlaeo Hugenium involuit. male juncta benigne
Respuit inuento frigida verba bono.
(5) Quanta viri pietas, pretiosae vestis amictu
Induere impensis non sua terga suis!
Serius excusas culpam, Barlaee? Nec iram
Scito nec inuidiam te meruisse meam.
En ergo materiam miserandi saepe daturus
(10) Quintuplici cinctus prodeo prole Pater.
Nec capior sumptu; nec, si succurrere quisquam
Occupat, oblatam sperno superbus opem.
Perge libens armare meos, in frigora natos.
Quin hoc si libeat saepe, licere puta.
5. Mart.


[CH1645:115]
(VAN SPAERIGHE TEUN)
Teun smoorde syn quaed wijf
Haer hoofd en haer gekijf
In een klein Tobbetjen voll dropsel vande daken.
Want, siet, hij mochter niet veel waters vuijl om maken.
6. Mart.


[CH1645:116]
IN (BARLAEI) EPIGRAMMATA QUIBUS TEIMPLI AMSTELODAMENSIS
INCENDIUM CELEBRAVIT
Cum Templi fumaret apex, et inutilis esset
Ya, nec Amstelijs proficeretur aquis,
Fabrica magnificis ardens excussa columnis
Horrida, momenti clade, ruina fuit.
(5) Nec stetit hic Coeli rabies. crudelior atrâ
Peste nouos auxit atra fauilla metus.
Horruit ad cinerem plebs consternata, nouique
Semen relliquias credidit esse mali.
Castalios tandem latices de Fonte perenni
(10) Iecit in infidos Musa miserta rogos.
His flammae fuit instar aquis. et siccior ille
Vincendus liquidis ignibus ignis erat.
Si qua sub his porro fumantia rudera terrent,
Si qua sub infami fomite pruna latens,
(15) Dormite, Amstelij. meliori fulmine coecas
Barlaei domuit Musa diserta faces.
8. Mart.


[CH1645:117]
Spes erat infamem perituram tempore cladem,
Et victrice graues obliuione rogos.
Displicuere meo miserûm solatia vati.
Has nos perpetuas jussit habere faces.


[CH1645:118]
Neel wierd het Houwelick voor een’ vreughd aengepresen
Die haer hoe langer sonw hoe aengenamer wesen.
Daer iss’ op t’zeil gegaen, en heeft een’ mann getrouwt,
Die langs soo meer verstijft, en langs soo meer verflouwt.
(5) Nu siet Neel op haer’ neus, en suer als eeck. wat schort’er?
Dat haer mans houwlix goed hoe langer werdt hoe korter.
10. Mart.


[CH1645:119]
AEN DANIEL SEGHERS UYTNEMENDE BLOEM-SCHILDER, MET MYN HEILIGHE DAGHEN
Werpt een médoogend oogh op mijn’ verwelckte Bloemen,
Bloem-schepper onder God. sij konnen sich niet roemen
Yet Segher-lijcks te zyn. die daer nae trachten souw,
Most sich vermeten wat Natuer, de wijze vrouw,
(5) Niet onderstaen en derft. ’Tzyn sterffelicke bladen,
Die self in haer geboort met dorheid zijn beladen,
En wasschende vergaen. daer d’uw’ onsterffelyck
Geen end en sullen sien dan in des werelds lijck.
’Tzyn Bloemen niettemin; maer uyt Hollandsche veenen
(10) En poelen voortgebracht; ’Tzijn Torven, hard als steenen,
Maer waterigh van aerd; en evenwel wat warm:
Warm, als eens sondaers ziel ontsteken in gekarm.
Mishaeght u haer gesicht: neemt eenighsins genoegen
In ’twonderlick gewasch der struycken diese droeghen;
(15) En seght, de vrucht is slecht: maer ’tis een zeldsaem land,
Daer vlamm uijt slyck ontstaet, en ’tvier in ’twater brandt.
10. Mart.


[CH1645:120]
(KOSTELIJCKE TEECKENING)
Pier heeft syn selven aen, en and’ren af geschreven.
Of ’trecht of onrecht waer, hem docht het mocht wel gaen.
Nu gaet hij recht ter galgh, en ’tkost hem vast syn leven.
Is ’t niet een kostlick stuck? ’tis met de penn gedaen.
11. Mart.


[CH1645:121]
OP TESSELSCHADES HAESTIGH VERTRECK
Hier, en wegh? in een’ weeck gekomen en verdwenen?
Dat heet ick geen besoeck. ’ten is maer eens besoght
Of ick een slaepsté hebb te geven of te leenen,
Of ick te nauwer nood ’tbesoeck verdragen moght.
(5) Vindt niet vreemt dat het mij gestadigh in den sinn mael,
Tot dat ick ’tnaeste jaer myn’ Tessel-scha weer in hael.
13. Mart.


[CH1645:122]
PIE ET CONSTANTER HIC MURUS AHENEUS ESTO
Sorbere si quis possit et simul flare,
Nouisse Sorberium potest et odisse.
Hagae Com. Id. (15) Mart.


[CH1645:123]
IBIDEM
Disce virum, quem magnificâ stipante coronâ
Illustri sequitur scena satellitio:
Ut lux a luctu, nix a nigredine, dictum
A sorbo disces dicere Sorberium.
17. Mart.


[CH1645:124]
CREDO IN DEUM, PATREM OMNIPOTENTEM, CREATOREM COELI ETC.
God sprack, en niet wert ijet. dat’s God zijn sonder weergae.
Allmachtigh Wesen, of ick op, en of ick neer gae,
’Kontmoet dy in dijn werck. van dese voetbanck af
Tot in dien hooghen throon die dij dijn’ wijsheid gaf,
(5) Is ’tall God, en voll Gods. den Hemel is voll tongen,
En die voll wonderen: het Aerdrijck roert sijn’ longen,
En tolckt daer tegen op. Wat stoffe was dat, Niet,
Daer soo veel ijets uijt rees als Hert en ooge siet,
En rees in eenen wenck, den wenck van seven daghen,
(10) Die ghij soo noemt, om mijn’ onmacht te leeren dragen?
Niet was, en Yet was niet: ijet werd, en Niet verging,
Soo was Niet, en was niet. Maer Ghij waert alle ding.


[CH1645:125]
AEN EEN HOERE KIND
Ghij roemt all, Ian, daer steeckt een kloeck man in uw Broer.
Dat’s niet: daer steeckt’er all veel kloecker in sijn’ Moer.
Selzate. 17. Iunij.


[CH1645:126]
Neel klaeght, daer komt geen slagh van vrijers voorden dagh
Voor Maeij haer eenigh kind, die qualick wachten magh.
Maer Maey en klaeght soo niet: sy weetse te bekomen
All vroegh, eer ’thaentje kraeijt: dat’s voorden dagh gekomen.
Tum. Ibid.


[CH1645:127]
EEN MINNAER AEN EEN WEDUWE OP EEN MUGGE-NEET HEM BIJ HAER VEREERT
Dat’s nett gepast: een Nett. en van een’ nette Weew.
Maer Weev, myn’ lieve Weew, ick was alree gevangen;
In uw’ nett-weewicheid was ick langh blyven hangen:
Wat hoefter water in de zee, of in de sneew?
(5) Wat hoefter hulp van roock tot kolen die wel gloeijen?
Wat helpt de spinnewebb bij stricken van goe’ zij?
Daer Cabelknoopen zijn wat doeter ’tgaren bij?
Wat hulp doen Tralien aen Ketingen en boeyen?
Maer ghij bekommert V met mijn onwaerdigh vlees,
(10) En gunt niet eenen drop uijt mijn’ ontsteken adren
Aen een’ onnoosel’ mugg, die ’tkostjen komt vergadren.
’T is deughdelick gedaen: de Weew sorght voorde Wees.
Danck hebt, besorghde Weeuw, maer, denckt ghij om een’ mugge,
Die maer mijn vell en boort: denckt om een scherper spits,
(15) Dat door de Nieren steeckt: denckt om der minnen flits,
Denckt wat het Herte lydt, bij Borst, of hals, of rugge.
Dien angel is in mij uyt ijet van u gegaen.
Twee oogen hebben haer’ twee stralen toegewronghen,
En dat getwernde stael door en door heen gedronghen
(20) Van myn’ onternde borst. Hoe wilt ghij ’t nu weerstaen?
Weer met een mugge-nett? oh! ’tis te laet genesen.
De wond is onder ’tnett: daer hoort een’ plaester toe,
Een’ weewen-Plaester. Hoort den voorslagh dien ick doe;
Ghij die de plaegster waert, ghij kont de plaester geven.
(25) Twee ooghen deden ’tquaed. bekommert u myn zeer?
Leght dat paer oogen op ’tpaer ooghen die het leden.
’T geneest waerschijnelick. maer, wilt ghij wisser treden,
Leght uw paer onder; dat en miste nemmermeer.
Selzate in Castr. 19. Iunij.


[CH1645:128]
IN ALBO IACOBI PYLIJ SENATORIS DORDRACENI
Quando sic, vir amice, jubes, en dextra fidesque:
Nomen habes inter nomina magna meum:
Quale quid in Coelo fulgens, quod dicere Stellam
Cum nequeas, stellae schema volantis habet.
(5) Quidquid id est, placet augurium; quod jungimurAlbo;
Quod ligat hanc primusCandoramicitiam.
Maldeghemij in Castris III. Id. Sext. (11. Aug.)


[CH1645:129]
IN M. F. LANGRENI [Grieks-]Selêkodasmon[-Grieks]
Parcite virginea naeuos in fronte Dianae
Quaerere, qui radijs itis ad astra Sophi.
Nobilis infami Diuam fuligine censor
Liberat, et vitio versa decora probat.
(5) Langrius audaci subiens conuexa volatu
Primus in illustri sidere castra facit.
It foedae pertaesus humi qua sanguine nullo
Lurida perspicuis ripa lauatur aquis.
Surgite, mortales aegri, de faece maligna
(10) Terrarum, quas in frusta furor secuit,
Et fratrum temeratus amor dulcedine praedae,
Et male mentitum publica jura nefas.
Integra res alibi est. socias in regna tiaras
Langrius et gratis et sine lite vocat.
(15) Exuat inuidiam proles insana Philippi:
Hic et Alexander quo satietur habet.
Nondum sic veteres auias pnlmone reuello?
Qui loquor haec, ingens ipse Dijnasta loquor.
Sed loquor immeritus. Quid agis, clarissime Langri,
(20) Quâ me fronte deos inter et astra citas?
Excidis intentis, ingentibus excidis ausis;
Impare congressu corruit iste labor.
Tota nitet virgo, totius Cynthia Coeli
Instar habet; quot ibi castra tot Astra facis.
(25) Tolle quod hic unum sordet: quod Regibus addis
Hugenium, male; quod sideribus, macula est.
Maldegh. 19. Aug.


[CH1645:130]
’T MISVERSTAND
Hoe, Tessel, tast ghij mis, en meent ghij dat ick swijmde
En van mijn selven zeegh? saeght ghij noijt mann die rijmde
Syn selven hals af, dood, tot Kool en Asch verbrandt,
En schreef een’ niewe klucht strax met de selve hand?
(5) Hoe? meent ghij daer mijn’ Penn eens om den deun den dief stelt,
Dat flux mijn’ Weecke breijn syn’ sinnen op een Lief stelt,
En dat ick inde boeij’ of inde dood moet gaen?
Neen, Weew; leert weewenaers haer’ hoofsche Tael verstaen,
En hoofsche dichters toe. Mijn hert en is niet banger
(10) Dan Dicht en Rijm vereischt: mijn vier en brandt niet langer
Dan tot het leste vers: En sucht ick dan eens toe,
Het zij in Int of wind, ’kblijf even wel te moe;
En altoos buyten ’tnett dat fuijckigh is van mazen,
En niemand uijt en laet die eens door ’tlistigh asen
(15) In ’twarre-garen raeckt. Want, want, want, Tesselscha,
T en is de vrijheid niet alleen die ’ck gade slae,
Als die ghij mij beveelt voor ’twaerdste pand van ’tleven:
Myn tweede vryerschapp bestaet een tweede beven:
Ick schrick voor d’over-hand. ’Tis haest geseght. Ick winn’t:
(20) De weew light onder, in mijn’ macht en mijn bewind:
De kans loopt averechts: want, of m’hem slecht of wel quijt’,
Als ’tgoedjen onder raeckt, soo zijn wij ball en spel quijt.
Oost Eeckeloo. 24. Aug.


[CH1645:131]
Flos Batavum, Lux Belgarum, facundia saecli,
Thesaurus Sophiae, Bibliotheca patrum,
Delphorum Cicero, ingrati Chrysostomus aeui,
Infelix pietas, intemerata fides,
(5) Vis animi, quouis casu, constantia sorte
Major . . . .


[CH1645:132]
Quid carbone diem pingo? vis cuncta, viator,
Includam verbo? Grotius hic situs est.


[CH1645:133]
Ergo licet Batavos populi fratres et amicos
Romani rursum dicere pontigenas.
Pontigenas, sed Musicolas. et candida dudum
Hostiles animas munera, verba ligant.
(5) Verba ligant homines propter sacra verba direptos,
Saluâ dissensus constat amicitiâ.
Sic Belgae, Catere, sumus; sic foedere sarto
De septemdenis gentibus una sumus.
Annue qui Reges regis, et diuisa superbe
(10) Pectora non dubia nectere pace potes.
Eligat in coelum quae cuique breuissima


[CH1645:134]
OP EENEN ONTHOOFDEN
Pier is geraeckt daer hij naer scheen te pooghen.
Hij was van jongs op Roof en Moord gestelt.
Daer light syn hoofd ten schoudren af gevlogen.
Heeft niet de Beul het oor-deel recht gevelt?
O. Eeckeloo. 17. Sep.


[CH1645:135]
SCHIP-BREUCK VANDEN HEERE GOETHALS
Doe d’onvoorsiene kiel d’onmachtighe dé kraken,
Doe spijcker, sparr, en spaen, en plecht, en plancken braken,
Werd Goethals met de rest gedompelt inden vloed?
Neen, niet als ’tonderlijf. den Hals was veel te goed:
(5) Den hals, die onse schuijt in ’theetste van de stroomen
Noch moet verdedighen voor ’toverzeilend Roomen.
Wat hiel hem boven stroom, de krachten sijner Ieughd?
Sijn lijf dreef op sijn’ Ziel, sijn’ Ziel dreef op haer’ deughd;
Haer deughd was haer Geloof. en, of hij was aen ’tsincken,
(10) God deed’ hem Pieters gunst, en schorste sijn verdrincken.
Ia, schoon hem Ionas lot heel overkomen waer,
Noch was hij binnen hoop van weder stranden: maer
’Twaer Ninive te veel, all kons’ hem weder visschen,
Sijn saligh prediken drij dagen langh te misschen.
Oost Eeckcloo. 23. Sept.


[CH1645:136]
(IN HULSTAE OBSIDIONEM)
Obambulantum Secta, quae Nassauio
Dudum Stratego placuit, hactenus placet.
Successit illâ potior et magis nocens,
Nocens Ibero; Stoa cognomen dedit.
(5) Id Hulsta mox probabit. hanc obambulans
Ut circuiuit, introïbit Stoïce.
AD Hulstam 23 .8b. (Oct.)


[CH1645:137]
IN EANDEM
Trajecit Brugae latices, et pascua Lisae
Littora, et armatâ Scaldin utrumque manu.
Nunc duplices cinctae fossas Arausius Hulstae
Trajicit, imposito Pontis ubique jngo.
(5) Magni Pontificis Batavi, quae prona solebas
Itali, adorandos, Flandria, disce pedes.
Ib. 24. 8b. (Oct.)


[CH1645:138]
EPISTOLA AD GRASWINCKELIUM DISSIMULATIS IAMBIS
Nisi A Teïsta es, vir virûm Doctissime, ] et Indicum Te, scilicet, simplex tuum, ] amare pergis quantum ego te diligo, ] ego Te Batavum: deinde, si quid suppetit ] felicis herbae, quo quidem genium tuum ] fraudare possis absque magno incommodo: ] Accedo supplex, et rogo tantâ dosi ] beare me promus velis quantâ putas ] egere, amicum cuius e cerebro diu ] utrumque lumen nimius humor obruit, ] et his domari forte se folijs sinet. ] Cum messis horum amplissimum horreum meum ] distenderet, multi sciunt viri boni ] quâ liberalitate quid profuderim ] in obuium quemcumque qui nutu modo ] egere testaretur. Hinc de prodigo ] mendicus, ut fit, ad pedes jaceo tuos, ] et optimi Te vel pugillum vel minus ] ab optimo Te (nempe si quid relliquum est) ] Cito, Cito, Citissime mitti peto ]. Deuincies, Amice, deuinctum diu ] constantem amicum et semper addictissimum. ] Scribebam ad Hulstam septimo et vicesimo ] Octobris, Anno MDCXL et v.
Domi meae curabitur, si quid jubes.


(RESCRIBIT GRASWINCKELIUS)
En quod a me vis, Te. At quid non me? qui met in te sic sum, ut non tam sim in me: ne dum ut plus in me sim, quam in Te. Sic est: cui se mens dat, in quem se fert, et huic stat. quin et hinc sic stat, ut jam nec plus id sit, quod est. Non scit quid aut sit, aut quid in se sit. Est haec vis; sed cui et jus sit: nec non et hic fas est ac jus; sed in quo tam vis sit quam lex, cui se aut jus aut fas dent. Do quod mi est; non Cha, sed Te. Do A et [Grieks-]ô[-Grieks]. at cui? huic qui mi et A et et [Grieks-]ô[-Grieks] est. O et sis! dum sum, qui sum,
G.
Kal. (1) Nov. Hagae.


[CH1645:139]
IN PRODIGIOSAM AUTUMNI SICCITATEM, OBSESSÂ HULSTÂ
Quae quondam attonitos fausti miracula Coeli
Seruauere Patres, iterum clementia Patris
Aeterni attonitos voluit spectare nepotes.
Nempe quod Aegijpto sicci Maris unda resistens,
(5) Autumno vergente palus non humida Flandro est.
Non facimus, Fortuna, Deam. Deus unicus illam
Arcet ab his armis nubem, Deus armiger. At tu,
Tu populi tutela tui, da gratius ijsdem
Patribus agnoscant eadem portenta nepotes,
(10) Gratius illud agant, populus tuus esse, Batavi.
(Ad Hulstam) 28. 8b. (Oct.)


[CH1645:140]
IN EANDEM
Unde sub Autumni semper pluuialia signa
Imbre suo cessat Iupiter esse nocens?
Quae tibi victores, Antuerpia, condimus Hulstae
Ne mala rubigo roserit arma cauet.
Ib. 28. 8b. (Oct.)


[CH1645:141]
(HULST GEWONNEN)
Oragnen is mijn’ Held van afkomst aengeerft:
En sulcken Hoofd betaemd’ een loof dat langsaem sterft.
Daer onder groeyde ’t voll thien dubbele Laurieren.
Noch zijnder bij gehaelt van vierderley Rivieren.
(5) Nu kroont hij sich met Hulst, en ’tstaet mij beter aen:
’Ten kan, oock niet gepluckt, ontgroenen noch vergaen.
Ad Hulstam. 28. 8b. (Oct.)


[CH1645:142]
(IN GRATIUM CURA JANI VLITIJ RECOGNITUM)
Gratius aeger erat: Vlitj manus, aemula Phoebo,
Restituit longo languida membra situ.
Quaeris, ut in Flandras, Vliti, venator arenas
Appulit, exceptus quâ mihi fronte fuit?
(5) Nil potuit, Vliti, sine te mihi Gratius esse,
Nil tecum potuit gratius esse mihi.
In Castris ad Hulstam III. Cal. Nou. (30. Octob.)


[CH1645:143]
AD HULSTAM, UT PROPERET SE DEDERE)
Hostica virgultis impletur Fossa Batavis.
Hulsta, nec his, audi, fascibus omen abest.
Succumbes, mala, succumbes, (hoc ligna loquuntur)
Ni sapis, irati Fascibus Auriaci.
31. Octob.


[CH1645:144]
AD EANDEM EXPUGNATAM
Hospes, in haec oculos qui rudera conjicit, isthic
Est sita, vel melius dixerit Hulsta jacet.
Tum lacera est, tam contiguo sibi vulnere dispar,
Ut liceat, num sit, quaerere; si sit, ubi?
(5) Tu tamen hanc sapienter ama bene diruta sortem,
Nec te poeniteat pulueris, Hulsta, tui.
Crede mihi, hoc ipsum quod Ibero stante stetisti,
Prae quod ab hinc instat stare, jacere fuit.
2. 9b. (Nov.)


[CH1645:145]
(OP DE DROOGHTE, TEN TIJDE VAN DER SPAENSCHEN UYT-TOCHT VAN HULST
November is aen ’tgaen, en ’tstuyft in Hulsterland
Als stond de Wereld in der lange dagen brand.
Gepluymde Jonckertjens, die noode zijt bestoven,
Beklaeght dit stuyven niet; ’tis stof om God te loven.


[CH1645:146]
AD ANTVERPIAM
Ilicet. Hulsta manum, postico falsa, clientem
Mitibus Auriaci subjicit imperijs.
Omina ni fallunt, cecidere suburbia magnae
Vrbis. in Antuerpam proxima tela cadent.
(5) Audi pulchra, ferox audi; nec sperne minantes,
Ore licet Batavo, damna propinqua Deos.
Nescit Iber quo desertam munimine seruet.
Nec vero Batavis sanguinolenta places.
Victricem, non ultricem Clementia dextram
(10) Porrigit: hoc nostri pignus amoris habe.
Constabit Ciui regimen, constabit auitae
Romanus patribus Relligionis honos.
Ni properas, non constabunt. Fauor arma lacesset
Contemptus. legem victor utrisque dabit.
(15) Elige, amicitiâ vinciri, an vincier armis,
Stare, puta, Soror, an serua jacere velis.
9. Non. uno spiritu, breuissimo impetu.


[CH1645:147]
UYT MIJN LATIJNSCH.Vicimus. Hulsta manum
’T is omgekomen. Hulst, door d’achterdeur bedrogen,
Heeft sich voor ’tsacht gesagh van Nassau neer gebogen.
Bedrieght ons ’tvoorspoock niet, uw, Voorstadt light ter neer,
Antwerpen: ’tnaeste Jaer bestormt u ons geweer.
(5) Hoort schoon’, hoort fiere Stadt; versuymt u niet te neigen,
All spreeckt het Hollandsch, voor des Hemelsch tijdigh dreigen.
Tot uw’ behoudenis heeft Spagnen macht noch moet:
En Holland heeft geen dorst naer uw vergoten bloed.
Genade komt u voor van zege-rijcke handen,
(10) Maer onwraecksuchtighe. aenveerdt ons’ minne-panden.
De Borger-toom en sal uw’ Borger niet ontgaen:
Gevoelen en gewaed van Roomen sal bestaen.
Maer, toeft ghij, geen van tween. Verachte gunst zal prangen
Tot ongunst, en de Wett des Winners doen ontfangen.
(15) Kiest, banden van geweld of vriendschapp, Storm of stilt’,
Kiest, of ghij Suster staen, of Slave leggen wilt.
Ad Hulst. 10. Nov.


[CH1645:148]
AENDE MOERSPUIJ, BELEGERT
Wat quelt ons ’tlest gerecht van dese suere Maeltijd!
Wij dochten, Hulst vermant, soo zijn sij ’t altemael quijt.
Wat duijvel, moetmen hier noch seven dagen slaegs staen?
Kom, Moerspuij, bruijdt je moer, en laet ons na den Haegh gaen.
Ib. 10. 9b. (Nov.)


[CH1645:149]
IN EFFIGIEM I. MAURITIJ COM. NASSAVIJ
Mitte, quis hic niteat sub majestate verenda
Blandae, spectator, quaerere, frontis honos.
Si Patriae Alcidas, si Belgica fulmina nosti,
Mauritium hunc satis est dicere Nassauium.
(5) Quaere tamen, si quis dubitas, cur laurea pictor
Noluit heroum cingere serta caput?
Nempe timens oculis totum subducere; tantâ
Saepe triumphator fronde tegendus erat.
Ad Hulst. 10. Nou.


[CH1645:150]
IN EANDEM
Talis ab Occiduis lauro septemplice vinctam
Cassida Mauritius rettulit imperijs?
Errasti, manus incidens. injuria utrimque
Victori medium diuidit umbra diem.
(5) Debuit his radiare genis et lucis Eoae,
Pictor, et Hesperij Solis utrumque jubar.
11. Nou.


[CH1645:151]
IN EXPUGNATA ET MOX DIRUTA HULSTAE PROPUGNACULA, SANCTORUM
TITULIS INSIGNITA.
Hulsta, caput Wasiae, pretium expugnata Stratego
Vile meo magni sola laboris erat.
Proxima vicinis instat victoria Diuis.
Cedit sanctorum longa catena virûm.
(5) Nempe nec Auriacis res est indigna triumphis,
Dura catenatis soluere vincla Deis.
Quid tamen est causae cur tot tibi, victa, Deorum
Tutelam victrix eripit, Hulsta, manus?
Nescis forte? puta victorem dicere, Soli
(10) Sancto Sanctorum fidere disce Deo.
Ad Hulstam XVI. Nou. breuissimo impetu.


[CH1645:152]
UYT MIJN LATIJNSCHE,Hulsta caput Wasiae, OP HET VEROVEREN EN
SLECHTEN VANDE SCHANSCHEN BY HULST MET NAMEN VAN HEILIGEN VERCIERT
Het maghtigh hoofd van Waes, die sterckE stadt alleen
En docht mijn’ groote Vorst syn’ moeijte niet te voegen.
Hy valt haer’ Heiligen te lijv, en een voor een
Verlaets’ en helptse van de boeijen die sy droeghen.
(5) De kettingh gaet in stuck. En ’tpast Oragnens hand
Soo veel Gods-heiligen te vrijen uijt den band.
Maer waerom wil hij Hulst de buyten-wacht onthouwen
Van all’ sijn’ Heiligen. Wat neemt ghij voor de re’en?
Denckt dat hij seggen will, Hulst, leert op God alleen,
(10) Op God den Heiligen der Heiligen betrouwen.
Ad Hulstam. 16. 9b. ( Nov.)
statim a Latino perscriptum.


[CH1645:153]
AD HULSTAM
Igne triumphali mediam te cingimus, Hulsta.
Indicium hoc nostri flammeum amoris habes.
Tu quoque respondes, et mutua fulmina mittens
Pectoris en, inquis, mutua flamma mei.
(5) Accipimus grates. respondeat ignibus ignis:
Esto tuus nostri pignus amoris amor.
Ib. XVI. Nou. ocijssme.


[CH1645:154]
SUR LA DEMOLITION DES REDOUTTES DE HULST
Mon Dieu que de Redouttes?
Et nous les rasons toutes.
Pourquoij les rasons nous? en pouuez vous doubter?
C’est qu’ il ne reste rien icij a redoutter.
Ad Hulst. 16. 9b. (Nov.)


[CH1645:155]
AD GANDAM
Nondum, Ganda, venis? nondum sapit ore Batavo
Oblatae toties nomen amicitiae?
Nondum, Virgo, capis, quis honorem Belga tueri
Virgineum, quis te perdere tentet Iber?
(5) Nondum quid liceat populis a Rege subacto
Desertis flammas inter et arma capis?
Erige te, proavûm virtus, et moribus aude
Antiquis vires discere, diua, tuas.
Hulsta manus, non victa, dedit: vincenda superbis
(10) Praeposuit pacem prouida consilijs.
Hic est proximus Ucalegon. Interrita, victrix,
Libera quod metuas velle, coacta potes.
Illam vis major, quid major? maxima culpam
Eluit, illa Deo judice causa bona est.
(15) Fata sinunt cedi extremis, et parcere Ciui
Quem qui defendat non venit ipsa monent.
Parce bono Ciui, quem qui defendere possit
Promittit subitum machina nulla Deum.
Parce, nec Auriaci ramum tendentis oliuae
(20) Sanguine fraterno coge rubere manum.
Infula, si dubitas, intacto sijrmate sospes,
Sospes erit totis Fascibus imperium.
Quid superest tanto cur cesses cardine rerum
Eripere indigno Belgica colla jugo?
(25) Posce; damus, Pacem cum Libertate. Quid ultra est?
Prosperitas? rerum copia? posce; damus.
Summa rei est: quod es esse potes: sed, Fratre Batavo,
Et melius quod es et tutius esse potes.
Nondum, Ganda, venis? nondum sapit ore rotundo
(30) Oblatae toties nomen amicitiae?
Ad Hulstam. finitum B. op Zom. 20. Nouemb.


[CH1645:156]
IN PLANTAE MAURITIADEM
Plantarum memoranda seges comitatur ab imo
Vespere victoris tempora Mauritij.
Fas erat Americae perarantes viscera terrae
Totum Nassauios subdere Vesputium.
(5) Euellenda fuit stirps cum radice subactae
Telluri, ne non tota subacta foret.
Barbara frons fronti Batavae collecta coronam
Implicat, et lauri perpetis instar habet.
Currite ad haec auidi nostrates dona Galeni:
(10) Gratior aspirat naribus aura meis:
Appulit has inter plantas his floribus, hisce
Fructibus in Patria nunc quoque Planta virens.
Appello Hippocratem: dicet conuictus, Eoas
Inter et Occiduas non habet ista parem.
9. Dec.


[CH1645:157]
Ian Haspelt met syn Wijf
In steedsch’ oneenigheid; en dat het soo moet wesen
Bewijst hij door haer lijf
Uyt Godes Heiligh woord, dus, met een statigh wesen:
(5) Het vrouw-mensch teer en malsch
Heeft God uijt Adams zijd’ almachtigh willen halen,
Maer de Copij is valsch
En accordeert geenssins met haere principalen.
11. Dec.


[CH1645:158]
VIS VINI VARIA
Vina mouent animos, hilares tibi, Belga; feroces,
Bellaces, tumidos, humide Teuto, tibi.
In vino veritas prohibet Romana poesis
Dicere: Germane corrigitur, feritas.
14. Dec.


[CH1645:159]
(IAN EN TRIJN)
Ian was de lessen moe die Tryn hem daglix gaf,
En sey, wat doen ick, Trijn, wat kennis hebj’er af?
Ick slaeder nae, seij Trijn, en ’kweet wel dat ick ’traeck:
Ick mé, seij Ian, en gafs’ een vuyst voor elcke kaeck.
15. Dec.


Continue

[CH1646:001]
PAX MONASTERIENSIS
Plenipotens collecta diu facundia tandem
  Implevit gravidam plena Monasterium.
Aurea Pax, ajunt, Coelo reuocabitur alto:
  Pacificae cedent arma nefanda togae.
(5) Credimus? an fatuos insomnia, quod fit, amantes
  Luditis, et vanae lactat imago spei?
Plene mendacem socio se plenipotenter
  Quisque probat, falli et fallere plenipotens.
Plane nemo loqui satagit: quin plana loquenti
(10) Cui liceat planum dicere nullus adest.
Interea plene potatur; plenipotenter
Mergitur auratis aurea diva scyphis.
Desperare, rogo, liceat de Pace, potenti
Fraude, patente dolo plena Monasterium.
(15) Aurea Pax res Concilij, quid? plenipotentis?
Plene potantis? planipotentis erat.
1. Ian.



[CH1646:002]
Remontez, Rhosne et Rhin au plus hault de vos sources.
Jl est temps que Nature, esgarée en ses coursses,
Aijse de son desordre aille tout varier.
Behringen et sa ratte osent se marier.
1. Jan.



[CH1646:003]
Que sa douce chaleur vous flatte et resjouisse,
Que commode, que soupple elle vous obeïsse,
Qu’elle ne pese pas sur vos bras: Tout de bon,
Qu’elle vous serue en tout de Robe de Japon.
1. Jan.



[CH1646:004]
MUSIJCK
Als Ian een lietjen singt met Neel syn boose Wijf,
Soo lyckent het van verr een buerigh straet-gekijf.
Haer’ stemmen zijn wat vals: maer dat en is ’tniet all.
Neel singt het in B suer, Ian singt het in B mall.
1. Ian.



[CH1646:005]
IN A. VINNII AD INSTITUTIONES D. IUSTINIANI NOTAS PERPETUAS
Affer ad haec frontem explicitam, rugisque benignis
    Scriptorem ingenuum, candide Lector, adi.
Si crambe bis cocta datur, bis cocta palatum
    Afficiet, lepido tota nouella coquo.
(5) Heic, ubi tot videas perituris perdita chartis
    Nomina, P e r p e t u a s praestitit ille Notas.
Dictârunt proavi, nunquam satis optima dici
    Quae quiscumque satis discere nemo potest.
Sit Caesar pro Sole: tamen sub nube latenti
    (10) Phoebo Luna, faci fax adhibenda fuit.
V i n n i v s hanc tibi, tiro, operam, si dicere verum
    Nil vetat, hanc nauat vel, veterane, tibi,
Vel vobis, Terrae Domini, collectaqu Regum
    Nomina pacificâ, P l e n i p o t e n t e manu.
(15) Quin, Caesar Germane, tibi. Mandata, quod audis,
    Non intellecti Caesaris esse puta.
Si dubias olim licuit praetexere leges,
    Desijt ambiguis sensibus esse locus.
Frustra nos tardae Synodi facundia vexat,
    (20) Pagina V i n n i a d a e tota Monasterium est.
Inuenies paruo Pacis momenta libello:
    Longa tribus verbis corruet ira Ducum.
Post jussum procul esse nefas, post V i v e r e h o n e s t v m,
    Optimus in magnis Iustinianus avis
(25) Praecipit heic A l i v m n o n l a e d e r e. Te tibi testem
    Sume, sit arbitrij propria causa tui.
Eloquere, an culpae reus, an sis criminis expers.
    Si reus, en quâ te lege, lauande, laues.
Postulat hoc unum Caesar, cum Caesare Reges,
    (30) Patria cum lachrimis, R e d d e c v i q v e s v v m.
9. Ian.



[CH1646:006]
(NEEL EN DRONCKE CLAES)
Claes quam t’huijs soo voll wijns als hij pas recht kon dragen.
En Neel syn wijf, die Claes met preken placht te plagen,
En seid’ hem niet een woord: dat Claes soo wonder gaf,
Dat hij most seggen, Neel, ghij stelde ’t lest soo doll aen,
(5) Hoe is ’t sus heiligh dagh, verdien ick nu geen’ straf?
Vergeeft mij, Claes, seij Neel, ick sagh u niet voor voll aen.
10. Ian.



[CH1646:007]
(GRIETS VOORSICHTIGHEYT)
Wat is hij voor een man, seij Neel, die’ck trouwen souw?
Eel, rijck, geleerd, sey Griet, in allerhande spraken.
Eel, ryck, geleerd? seij Neel: ’tzijn meugelicke saken:
Maer, Grietje, seght’er bij, wat is hij voor een’ vrouw?
14. Ian.



[CH1646:008]
EEN KNECHT TE HUER
Wat is hij voor een Heer daer ghij mij aen wilt binden?
Een goed knecht, seght ghij, Ian, en sult hem soo bevinden.
Een goed knecht? op uw woord houd ick dat voor gewiss:
Maer ’tgaet mij naerder, Ian, of ’t een goed meester is.
17. Ian.



[CH1646:009]
Seght Maeij het minste woord, s’is vaerdigh met haer lijf.
    ’Tis een licht vaerdigh wijf.
17. Ian.



[CH1646:010]
(IN CRUCEM AUREAM DANIELI SEGHERO AB AURIACO PRINCIPE
DONO MISSAM)
Inanis Arbor, quâ pependit in Coelum
Rediens Iësus, i Patres salutatum
Quasi Iesuïtas, qui redire de Coelo
Verbis Iësum quinque cum libet credunt.
(5) Dic esse te munusculum Patris vere
Iësuïtae, nempe Nassavij Patris,
Qui considentem a dextera Patris in Coelo
Iësum adorat, Iudicemque de Coelo
Pravis probisque prospicit reuersurum.
(10) Si forte quaerunt, unde qui Cruci fixus
Moriens pependit non inauret hoc aurum,
Dic, quinque verbis noluisse de Coelo
Redire, clamantem Venite me versvm,
Et quattuor, Surrexit, adde, Non est hic.
18. Ian.



[CH1646:011]
IN EANDEM
Confundunt elementa vices: Crux lignea tristi
    Mole Patrum misere languida membra premit.
Aurea, quam Patres vel Marte vel Arte sequuntur,
    Patribus, aut fallor, non solet esse gravis.
18. Ian.



[CH1646:012]
(DOBBEL GELUCK)
Een goe slagh van een’ vrouw is ’t Ian geluckt te trouwen.
En, of hij ’t mogelick niet wel en kost onthouwen,
Soo spreeckt hij niet, of ’twijf betaelt hem met een douw.
Is dat goe slagh? het zijn goe’ slagen van een’ vrouw.
19. Ian.



[CH1646:013]
(ONTHOUT)
Dat je ’t mij wel onthoudt, seij Pier, den vyfden Maert:
Of ’tis j’ een mandement met all’ de kosten waert.
Ia, Ia, sey kaele Claes, ick sal ’tje wel onthouwen.
De dagh is om. geen geld. wel heeft hij ’them onthouwen.
19. Ian.



[CH1646:014]
OP VONDELENS ALTAERGEHEIMENISSEN
Dit is de misdracht van een’ man
Die qualick mis en misdoen kan.
Wie is de vaer? ick derft u niet seggen.
Men magh het kind te vondelen leggen.
19. Ian.



[CH1646:015]
OP DE 12. BOECKEN VAN N.
Aeneis en dit Boeck zijn even lang te lesen:
En dit is wel soo lang, maer ’tsal soo lang niet wesen.
19. Ian.



[CH1646:016]
(IAN DEN OPSNAPPER)
Ian was een gast vergast van gasten sonder end.
Nu heeft hij sich vergast: en daer syn’ wooning was ’thuijs
Der gasten sonder end, daer is de kans gewent,
’T E n d is van ’tgasten huijs, en Ian vergaet in ’t Gasthuijs.
20. Ian.



[CH1646:017]
(NOODINGH TER KERCKE)
Ghij sitt bij ’topenen van uw neefs Testament.
Maer, Ian, ick weet uw’ sorgh veel nutter aengewent.
Laet het ons half soo lang in ’s Heeren sterfhuijs herden,
Ons Vaders Testament sal daer geopent werden.
20. Ian.



[CH1646:018]
(AD POSTHUMUM)
Posthume, vis gravis adscitâ gravitate videri.
    Futilis est, quia non utilis ille labor.
Omnibus a puero fecit Natura molestum:
    Non est quod simules, Posthume, vir gravis es.
21. Ian.



[CH1646:019]
(AD AULUM SERO POENITENTEM)
Ultima praeteritae impendis suspiria vitae.
    Serius hoc? certe serius, Aule, facis.
21. Ian.



[CH1646:020]
(MEER ALS STICHTING)
Ian blindt sijn’ buerman met syn dack,
Als of hij hem syn oogh uijt stack.
Hij wil hem naer den Hemel haesten.
Hy houdt het met de Roomsche Kerck
(5) En haer’ verdiensten over-werck;
Hij over-sticht syn’ even naesten.
21. Ian.



[CH1646:021]
My luste wel te weten .
Uyt niew-jaers Almanacken,
Of kacken gaet voor eten,
Of eten gaet voor kacken.
21. Ian.



[CH1646:022]
Griet is een Christen mensch, en leeft gelyck een swijn,
    En evenwel will saligh zijn.
    Men gaet wel naer den hemel, Griet,
Met sulcke schoenen, maer met sulcke Coussen niet.
21. Ian.



[CH1646:023]
Een Crijsman is een Cruijsman.
Spell ick ter degen, huijsman?
Een huijsman seij hier tegen,
Ghij spelt het wel ter degen.
21. Ian.



[CH1646:024]
(VREEMDE ONVREEMT)
Ick vraegh, wat meisjen is dat, Ian?
Hij seit, een vreemde sonder man.
Ick weet niet waerom Ian dat seit:
Mij dunckt het is geen vreemde Meit.
21. Ian.



[CH1646:025]
(PLUCKHAER)
Is Ian van Neel syn wijf gescheiden?
Neen; sij verstaen sich met haer beiden
Dat Ian het sijn treckt en sij ’thaer.
Nochtans, het minste dat men rocken’,
(5) Soo vlieght hem Neeltjen in syn’ locken:
Ian treckt het syn, en Neel het haer.
26. Ian.



[CH1646:026]
PRO URSINA PELLE
Major minorque satellites Poli ferae,
Septem trionum bajulae, assiduae faces
Plagae rigentis; ille vos injuriâ
Traduxit autor, quisquis olim frigidas
(5) Pronunciavit: nescio mehercule
Quid de minore dixerim. major calet.
29. Ian.



[CH1646:027]
(LECKER LATIJN)
Spaert wat hongers voor ’t tweede gerecht
Soo u ’teerste niet heel naerden mond is.
’Theeft een leckere segger geseght,
Durate et vosmet rebus servate secundis.
1. Feb.



[CH1646:028]
IN ALB. DURERI PICTURAM CHALCOGRAPHICAM
Thesaurum, Spectator, habes, quem dicere fas est
    Aureum, ut abjecto ducat ab aere genus.
Dureri divina manus quidcumque sub ullo
    Sydere, Naturâ luxuriante, viget,
(5) Aeternum facit aere suo. Stupet ipsa superstes
    Ad recreatoris vim recreata sui,
Duritiemque datam fluxis quam vel Iovis ira
    Non possit, vel edax non abolere dies.
Nos vero mage miramur, nil durius esse
    (10) Durero quo nil mollius astra vident.
Viue, vir excellens, quando dedoctus obire
    Quantus hic est Orbis totus in aere tuo est.
1. Feb.



[CH1646:029]
IN EJUSDEM XYLOGRAPHICEN
Aenea Dureri duram monumenta senectam
    Ferre, parum, dices forte, stuporis habet,
Mome, sed e ligno tabulas quâ dixeris arte
    Vitales nullo posse perire situ?
(5) Audio et adstipulor: non haec ex aere perenni,
    E ligno vitae lamina secta fuit.
1. Feb.



[CH1646:030]
IN EFFIGIEM MULIERIS SCOTICAE QUAE 9. LIBEROS UNO PARTU
EDIDERAT, DURERI [Grieks]autógraphon[/Grieks]
Prolis ter ternae rarâ compage parentem
    Rarior Alberti penna semel peperit.
Pace meâ novies Mater non, viva, fuisses,
    Pace meâ decies, foemina picta, fores.
4. Feb.



[CH1646:031]
Ian schorte maer een’ volle beurs.
Neel schorte mé wat: wat? haer keurs.
En nu en komt Ian noyt te kort,
Om dat syn wijfje soo veel schort.
7. Feb.



[CH1646:032]
IN OBITUM IOANNIS POLYANDRI A KERCKHOVEN
In: Fridericus Spanhemius: Oratio funebris in excessum
Joannis Polyandri a Kerckhoven. Lugduni Batavorum,
Ex officina Elseviriana, 1646. (Petit 93)

Exuit ad vitae metam quas exul & infans
    Kerckhovius, Metis induit exuvias.
Fortunâ nolente senem vox extera fecit,
    Eripuit sceleri barbara lingua virum.
(5) Quantum, Leida, virum! quantum non obvia quaeque
    Sidera, nec temerè saecula quaeque dabunt.
Quem dederis Romae civem, cui patrius ipse
    Sermo Palaestinae sancta loquela fuit.
Quem veteres Gandae subduxissetis Athenae,
    (10) Celta putat, novit Belga fuisse suum.
Qui populi Pastor duplici sermone, scholarum
    Multiplici, assiduus Rector utrique fuit;
Omnibus omnia; facundâ Pietate modestus,
    Doctâ, prudenti simplicitate pius.
(15) Multiviro tribuêre suum fata aspera nomen:
Hic [Grieks-]polloì ándres[-Grieks], Hic Polyander erat.
21. Feb.



[CH1646:033]
(NIEW UERWERCK)
Claes trouwde gisteren met Neel syn’ uytverkoren’:
Te middagh heeftmen wat in ’thuijs begost te hooren;
En ’tgaet van buytenen of Neel den Bruijghom sloegh.
Neels horologie is ontstelt; sy slaet te vroegh.
22. Feb.



[CH1646:034]
AD SUMMUM VIRUM
FRIDER. SPANHEMIUM
V.N.
JOHANNI POLYANDRO à KERCKHOVEN
PARENTANTEM
[Grieks]paraítêsis[/Grieks]
In: Fridericus Spanhemius: Oratio funebris in excessum
Joannis Polyandri a Kerckhoven. Lugduni Batavorum,
Ex officina Elseviriana, 1646. (Petit 93)

FACUNDE Rhetor, saeculi Chrysostome
Balbutientis, cujus ore mel merum,
Mel eruditum, manna praesentaneum
Stillare, quid stillare? totis imbribus,
(5) Torrente toto gurgitare qui vident
Videre vix credunt sibi, qui non vident
Negant videri posse; per fidem tuam,
Post illud eloquentiae flumen tuae,
Post illud eloquentiae fulmen magis,
(10) Quid impotentiae Fidem tentas meae?
Appello, si nos audiunt, manes sacros
Kerckhovianos: Umbra, quae caelestibus
Immixta dudum futilem nescis humum
Et illud omne terreum quod vivimus,
(15) Quod instar umbrae est, saeculo si qua vacas,
Decide litem; quaero quid Spanhemium
Corvis Poëtis aut Poëtrijs putes
Fecisse picis relliquum, post aureas
Locutiones lachrimasque argenteas,
(20) Et aere sempiterno epos perennius?
Agnosco latam caelitus sententiam:
Respondet Umbra semper aequi judicis,
Catonis Umbra caelico-censorij:
Si flere cum Spanhemio probum & pium,
(25) Tacere post Spanheminm scite loqui est.
24. Feb.



[CH1646:035]
AD MAGNUM, OLIM, POETAM
Tempus erat quo te fassi sumus esse poetam,
    Et merito fassos novimus esse tuo.
Postquam cum senio languescit vena, fatiscit
    Gratia, quae paris, ex tempore nata mones.
(5) Nil opus est scribas, quae nunc, ex tempore scribi,
    Ex illo sese tempore scripta probant.
25. Feb.



[CH1646:036]
AD COMITEM DE SERVIENT REGIS CHRISTIANISSIMI IN CONVENTU
MONASTERIENSI PLENIPOTENTIARIUM
Maxime Plenipotens, qui seria, ludicra, parua,
    Grandia, quidquid agis, plenipotenter agis;
Summe vir, his te quisquilijs permitte rogari
    Ut Zulichemium plenipotenter ames.
25. Feb.



[CH1646:037]
AD ILLUSTRISSIMUM ET EXCELLENTISSIMUM COMITEM DE AVAUX
Grande Monasterij decus, illustrissime Memmi,
    Unice facundae nobilitatis honor;
Excipe quo Pacem vultu sectaris, aperto
    Excipe quae ferimus dona supercilio.
(5) Oratore Deo nitor minus esse molestus,
    Prodeo prodenti nixus Atlantiade.
Si qua Monasterij loquimur male consona curis,
    Mercurij certe numen et omen ama.
Quid, Memmi, caduciferam pugnare videtur
    (10) Cum sibi collega Plenipotente manu?
1. Mart.



[CH1646:038]
AD PATRES IESUITAS, IN CRUCEM AUREAM DANIELI SEGHERO AB
AURIACO PRINCIPE DONO MISSAM
Discite, seu sociis libeat seu Fratribus esse,
    A Romae quondam Fratribus et socijs,
Quos vano Batavos dictatis crimine Christi
    Tollere nolle Crucem, tollere nolle Crucem.
(5) Nec potuit vero Crux de graviore metallo,
    Nec potuit Patri de meliore dari.
Si gravior Christi est (hoc ipso dicimus auro)
    Aurea, vitalis, sana, salutifera est.
Tolle Crucem secure Pater de pondere, nunquam
    (10) Ulla simul gravis ac aurea massa fuit.
2. Mart.



[CH1646:039]
NUDA VERITAS
I’enrage de nous veoir adorer les dehors,
L’enchassure, l’estuij d’un pauvre petit corps.
Ce n’est pas que pour moij je le mesprise ou blasme:
Mais, si je le voij nud, à dire mon advis,
(5) Il n’est chose qui moins represente une Dame
Qu’une femme qui n’a chemise nij habits.
3. Mart.



[CH1646:040]
Gaet, onbehangen Boom, daer Iesus lijf aen hingh,
    Doe hij ten hemel gingh,
Gaet ledigh Cruijs, en groet der Iesuïten vadren,
    Die Iesum heeten nadren
(5) En met vijf woorden uijt den Hemel, naer haer sin,
    Ter wereld halen in.
Gaet seght haer, dat ghij een’ geringhe gifte zijt
    Van een recht Iesuijt,
Des Vaders van Nassau, die Iesum daer aenbidt
    (10) Daer Hij ter rechter sitt
Van ’sVaders eewicheid, en Rechter af sal komen
    Voor boosen en voor vromen.
Vraeght ijemand, waerom Hij, die hier hingh t’onser schuld,
    Dit Goud niet en vergult?
(15) Seght Hij geweigert heeft te komen op vijf woorden,
    Die maer Hem toe en hoorden,
Van daer hij sitt en roept, Komt all te mael tot mij.
En, Cruijsken, seght ’er bij,
Segt in vijf woorden met noch and’re drij of vier,
    (20) Hij is ten Hemel op gestegen, en niet hier.
5. Mart.



[CH1646:041]
DE VERMOMDE HOER
Trijn trock een masker aen, en meend’ haer soo te decken,
Dats’ onbekent sou gaen met Vastelavond-gecken:
Maer ’twas verloren moeijt, strax was de deun geschent.
Sij was te seer gedeckt, en by te veel bekent.
16. Mart.



[CH1646:042]
IN EFFIGIEM UXORIS A. VAN DIJCK PRAESTANTISSIMI PICTORIS,
IPSIUS MANU FACTAM
Talis eram quae digna fui de mille Britannis
    Unica quam vellet Dyckius esse suam.
Si quis huic vitam tabulae, malus arbiter optas:
    Sufficit aeternâ quod sumus esse manu.
(5) Pluria non viuens pervivam saecula, quam si
    Viva, vovente meo Pygmalione, forem.
17. Mart.



AEN DEN HEER VAN ZUILICHEM
Vaste zuil van Zuylichem,
Die mijn stamelende stem
Lest vereerde met de eer,
Dat se Tesselschade weér
(5) Eens sou vragen, waerom dat
Sy haer tegenplicht vergat?
’k Heb de vraegh aen Tesselschae,
Gadeloose wedergae
Van Apoll’, met winst besteet,
(10) Want haer antwoort is gereedt,
Die se om dit briefje treckt,
Die mijn winstbanier verstreckt,
Die aen my, die u vooral
Een getuyghpant wezen sal,
(15) Hoe mijn vraegsampt by haer geldt,
Als ick maer u naem en speld’,
Als ick, in eerbiedicheyt,
Segg’ wat Constantyn haer seyt:
Dat den Haegh nu, ons te spijt,
(20) Ons behaagen ons benijd’. --
Huygens, luisterrijcke son,
Die wel duysent rijmpjes won
Van de wijze Tesselschae,
’t Is een overgroote schae;
(25) Maer het is een minder quaet
Nu s’u naem ons overlaet,
Die, van my maer eens vertaelt,
Rijm, ja winst van Schade haelt.
20. Maart.
Alida Bruno.



[CH1646:043]
IN EFFIGIEM BRUNONIS PLUMBO DELINEATAM
Miramur mutam effigiem quam viuere dicas?
    Brunonis gestum versificantis habet.
Tu tamen errasti, pictor: monochromate totum
    Versificatorem reddere desipere est.
(5) Verte stilum. pro quo versus vomit ille calore
    Pingendus vultu versicolore fuit.
21. Mart.



[CH1646:044]
IN EFFIGIEM HENR. BRUNONIS
Qui versum in Versus hominem vis pingere, frustra,
    Ni versum nôris pangere, pingis homo.
Non est lineolis Brunonis reddere vultum:
    Pingendus totidem versibus ille fuit.
(5) Summa rei est, toto dignos Brunone colores
    Ut semel absoluas, pinge Poematium.
23. Mart.



[CH1646:045]
IN I. SMITHII NOVIOMAGUM
De luce lucem mutuare nemini
Proclive non est. Hoc agunt qui nil agunt
Nisi id quod actum est, proferunt nihil nisi
Quod protulere doctiores aut avi,
(5) Aut forte patres. Smithius non sic meus,
Non sic. Avorum nemo quod, nemo patrum
Pervidit, hic pervidit, et meos docet
Princeps Batavos, oppidi sedem sui,
Et illud olim illustre seminarium
(10) Virtutis, illud nunc et armorum penu,
Quod maluit non esse quam jugum pati
Ferox Batavûm ductor, Insulae suis
Adhuc Batavae deligens forti fugâ
Prudens recessum. Disce, lector, Smithio
(15) Docente, si Batavus es, quo cesseris,
Et unde, cum sinistra fluminis fuit
Sinistra ripa, dexteras inuasimus
Dextre paludes: disce, nec fumos puta
Gerrasve vendi; testibus testaceis
(20) Efossa fimo veritas fumos fugat!
Nummi loquuntur, frusta, lampades, styli,
Elingue marmor asserent cum Smithio,
Hic esse saltus, hic Rhodum. Mirare nunc,
Lector, docentem Smithium quod nescias,
(25) Nisi de tenebris Smithio accensâ face,
Prodente Patriae situm Patriae situ.
1. Apr.

Nederlandse vertaling op de pagina over Huygens en Smetius.


[CH1646:046]
AEN ALIDA BRUNO
Meisjen, moije makelaers,
Niet van liefde, niet van Geld,
Maer van Dichtjens wel bestelt,
Boven all de kakelaers
(5) Van Noordholland, man of wijf,
Stell ick uw beknopt bedrijf.
Ghy doet Tessel met het woord
Van een’ vriendelick bedwang
Seggen daer ick naer verlang,
(10) Ghij doet datse mij verhoort,
Doetse, datse niet en souw
Dencken, door de lenten kouw
Naerden Haghe spelen gaen.
Lieve, leent mij nu noch een
(15) Straeltje van die stercke reên;
Doetse by haer woord bestaen:
Seght haer dat ick sitt en wacht
Naerde rent van haer besoeck
Die bekent staet op mijn Boeck,
(20) En soo rijmtse goeden nacht.
2. Apr.



[CH1646:047]
AEN ALIDA BRUNO
Noordhollandsch Meissje; neen, Noordhollandsch Knechje recht,
Die mij met vrouwen Rijm soo mannelick bevecht;
Doen ick die Dichten sagh, die dicht gerijmde Dichten
Die Bruno, niet als dicht, niet en soud’ overdichten,
(5) Gelooft mij dat ick stond en noch in twijffel sta,
Of ’t Suster Henrick was, of Broeder Alida.
2. Apr.



[CH1646:048]
NEEL
’k Sei, Neel, wat lett uw’ Mann, hoe hoest hij dus beklaeglick,
Is ’t Koude die hem deert? Ia, sprack sij, maer die ’s draeghlick,
Hy is niet seer verkout, dan siet, de Mann is oud,
Soo komt’er ’tswaerste bij, hij is mij te verr koud.



[CH1646:049]
Pro furor indefesse Deûm, pro peste perenni,
    Semper in hanc Fati fulmina stricta domum!
Omne genus dudum patiens experta malorum,
    Deërat adhuc quod agens ederet ipsa nefas.
(5) Quâ quendam ferijt sicâ fortasse merentem,
    Occidit Matrem Filius immeritam.
Illa tamen vivit. Quid? cui percussor honorem,
    Qui vitae vita est, filius eripuit?
Credimus in culpa matronam viuere? sola
    (10) Credimus in culpae suspicione mori.



[CH1646:050]
PIGER
Vult piger et non vult: nec gaudet velle, nec audet
    Nolle: mouet, jacet; it, non it; et hic et ibi est.
S. Gillis. 16. Aug.



[CH1646:051]
AD TESSALAM
Tessala, tot monitis toties de fraude poetae,
    Nunc quoque de insidijs certior esto novis.
Ille tuos montes, et quae, quasi pene Gigantum
    Aemula, non unâ robora rupe locas,
(5) Ille tuos laudat Fontes, ille antra Deabus
    Commoda, et has propter non odiosa Dijs?
Crede mihi, quod in ancipiti gladiator arena,
    Quod nudo liber vertice Falco facit,
Aut Aquila, aut serpens Epidaurius, omnis ab illa
    (10) Gente, licet probitas emicet ore, facit.
Non feriunt, quo collimant; quod lumine laeuo
    Non est semper idem, crede, quod ungue petunt.
Ille tuas, Rhetor, latebras sacrosqne recessus
    Praedicat, aut lucos ille, Poeta, tuos?
(15) Tessala diffide; est viduae, est soli quod in aurem
    Inspiremus, et hoc pondus in augurio est;
Non it eo nequam quo se vult ire videri:
    Hoc agit? hoc ergo non agit. Hoc agitur:
Anguis Barlaeâ quidam veteranus in herba
    (20) Arrecto tumidus vertice colla leuans
In latebris, incauta, tuis, in valle rosarum
    Muscosi gestit fontis inire Specum.
Si dubitas, en quantus ego, quem respuis, autor,
    Quam potior monitis cautio nulla meis.
(25) Ut melius Furem nemo quam Fure reuelet,
    Optimus agricolae censor ut agricola est;
(Me quoque Pastores vatem dixisse memento)
    Haec ego de fucis, ipse poeta, loquor.
28. Aug. In Castris S. Gillis.



[CH1646:052]
IN REGII FUNDAMENTA PHYSICES
Particulis, ais, hic iterum puerascimus? O tu,
    Quisquis es in senio qui fugis esse puer,
Hoc mundi senio, his annis puerilibus, omnis
    Cum puer a tergo it Mundus Aristoteli,
(5) Edoctus Mundi partes et si qua proinde
    Subdivisa novis partibus esse solet,
Crede tuas, Lector, partes, ne in partibus erres,
    Has bene, non partim, discere particulas.
S. Gillis. ult. (31) Aug.



[CH1646:053]
AD EXIMIUM EPIGRAMMATICUM
Nemo negat, Maevi, scribis plane atque rotunde,
    Et quacumque stilum vertis acumen habet.
Hoc tamen, hoc, saluis Naturae legibus, unum
    Nescio, qui pungant plana, rotunda secent.
B. op Zom. 20. Sept.



[CH1646:054]
AEN CASSIOPIN, GOUVERNEUR TOT GEERTRUYDENBERGH
Ontfangen bij mij onderschreven,
Niet d’eerste male van mijn leven,
Tot laste van ’tGouvernement
Van Geertruij’nberg myn’ volle rent
(5) Van Steur in ’tsout twee tonnen teffens
Met een’ geroockten Salm daerneffens,
En houde mij mitsdien voldaen
Voor dese reise, mits voort aen
De Gouverneur mijn rente-geller,
(10) Mijn Salm-facteur, mijn’ Steurbesteller
Op jaerlixe voldoening’ pass’.
Want of ick hem de Rente rass
Sal lijden of niet af te leggen
Siet, dat en kan ick soo niet seggen.
    (15) Geschreven op November drij
    Sess hondert veertich sess; door mij
    Rentheffer, en tot meer betuijgens
    Geteeckent met mijn’ hand C. Huijgens.
3. Nou. Hagae.



[CH1646:055]
IN SPECULAM NOVIOMAGI EDITISSIMO
MURORUM ANGULO SUPERSTRUCTAM
Hos tumulos pede non trepido, quamcumque dolenti,
    Claudius afflictos inter adivit avos:
Hic stetit, hic frendens Aquilas, hic lumine torvo
    Moenia Romanas vidit adire manus;
(5) Hic potior de se visa est victoria victo
    Prudenti Patriae consuluisse fugâ:
Hic flammas in tecta ferox arasque focosque
    Partitus, steriles hostibus exuvias
Obtulit, atrum, immane nihil, vestigia rerum
    (10) Quas nisi novisset perdere perdiderat.
Quam facies hodie rerum diversa refulges,
    Quam ripae Dominos nos utriusque facis!
Immineant Aquilae; facimus quod fregimus, Urbem
    Destructam propriis ignibus extruimus.
(15) Si quis ab hoc, hospes, caligas culmine, plus quam
    Viderunt Batavos disce videre meos.
Ante pedes olim Vahalis fuit? additur ipse
    Rhenus, et ante oculos Isala, Mosa prope est.
Surgimus. atque eadem est Urbis quae Collis imago:
    (20) Prosperitas illi quod novus huic dat apex.
Quaeris adhuc cur impositum sibi Pelion Ossa
    Sentiat et summâ celsior Arce micet?
Res humilis mons est. Speculam superaddimus, ut se
    Despicier nobis maxima quaeque sciant.
10. 10b. (Dec.)

Nederlandse vertaling op de pagina over Smetius en Nijmegen.


[CH1646:056]
AD PATRES IESUITAS, PRO PATRE DANIELE SEGHERO
Non satis adstipulor vobis, ignoscite Patres,
    Per quos Seghero non datur esse Patri.
Ille Pater nobis non est, qui gignere nescit,
    Omnibus indignus nomine Patris [Grieks]ápais[/Grieks].
(5) Quid vero Segherus? [Grieks]ápais[/Grieks]? qui pene paterno,
    Coelibe, viuentes gignit ubique Rosas?
Qui, quod Naturae matri non contigit, ipsis
    Aeternis tantum non dat olere Rosis?
Talia qui patrat Patriae Patribusque, videtur
    (10) Ille mihi patratissimus esse Pater.
10. 10b. (Dec.) hora primâ post mediam noctem, uno spiritu.



[CH1646:057]
IN EEN PSALMBOECK AENDE WEDUVROUWE VAN DORP VEREERT, SOO
HET OUDE, VAN HAER MAN GEKOMEN, VERLOREN WAS
Oprechte weduvrouw, die Gods gesproken Woord
    Met lust en aendacht hoort,
En tuchtelick beleeft: God biedt u oock syn’ ooren
    En wilt u singen hooren,
En suchten in Musieck. En, of ghij niet en vondt
    Waer met ghij ’t pleghen kondt,
Bestelt u tot de konst een’ Coningh en syn’ snaren,
    Daer alle Wedervaren
Van voor en tegenspoed bevallicken op luijdt.
    (10) Valt aen de niewe Luijt,
Soo d’ouw’ versleten, of vergeten, of versuijmt is.
    Als dese soo beduijmt is
Als die u liever was dan eenigh rijcker pand
    Van d’allerliefste hand,
(15) Dan geef ick u verlof om, uijt den sang gescheiden,
    Stillswijgens te gaen beiden
Op d’uyterste Bazuijn die met een hell geschall
    De vrome wecken sal,
Die met een holl gehuijl de boose sal doen beven,
    (20) En roepen u in ’tLeven
Der niewe hemelen, daer, drij mael heiligh, ’tslot
    Der lofsangen tot God,
En, drijmael, haer beghin voor ’s lams verheerlickt wesen,
    Daer ’tall Musieck sal wesen,
(25) All minnelied, all vred’, all evenstemmicheit,
    All een, all eewicheid.
18. 10b. (Dec.) noctu, uno spiritu.



Continue

[CH1647:001]
EUFRASIA. OOGHEN-TROOST AEN PARTHENINE,
BEJAERDE MAEGHD,
OVER DE VERDUIJSTERING VAN HAER EEN OOGHE
Verdenckt den dichter niet, etc.


[CH1647:002]
SUR DEUX PEIGNES DE IAPON, ENVOIJEZ LA REINE REGENTE,
MERE DU ROIJ TRES-CHRESTIEN
Vous vous rejouïssez, Indiens, du beau sort
Qui vous meine seruir à la plus belle teste
Des Reines d’aujourdhuij, la teste que le Nort
Redoutte, le Midij adore, la tempeste
(5) Respecte, du leuant jusques dedans le lict
Du Soleil harassé: Mais la Fortune rit
Quand elle est sur le point de tromper qui s’ij fie.
Cognoissez vostre emploij, il ij va de la vie.
Vous estes bien jolis, bien polis, bien entiers;
(10 Mais vous allez creuer: pour une cheuelure
Vous sáauez le mestier; mais la Couronne est dure,
Et vous ne valez rien à peigner des Lauriers.
18. Ian.



[CH1647:003]
IN OBITUM IOANNIS BEVERVICIJ SENATORIS ET ARCHIATRI DORDRACENI

Dum calamos calamo doctos doctoque pioque
    Seria sollicitat cura Beuervicij,
Ambigui, fixo num constet cardine vitae
    Terminus, an dici Mobilis ille ferat;
(5) In litem Libitina venit: mors sola fatetur
    Quantula sint hominum somnia in ambiguis.
Terminus ambiguo lucem fatalis ademit.
    Hei mihi, quam male non mobilis ille fuit !
24. Ian.



[CH1647:004]
OP EEN DOLL GEDICHT VAN IAN SOET TEGENS MIJNE HEILIGE DAGHEN

De snaer van een’ ontsteldë veel
Bestaet weerom mijn oor t’ontstellen.
Wat komt mij dese Calckman quellen?
Het zijn een-galghighe gesellen,
(5) Het zijn doctoren sonder scheel.
Een touw, een touw voor keel en keel.
Sij konnen beid’ haer naem niet spellen,
Sy schrijven L. of E. te veel.
28. Ian.



[CH1647:005]
AD AMICOS

Ergo quod a veris potui miserandus amicis
Officij, a vobis, optima turba, tuli.
Concussere domus nostrae suspiria vestras,
Agnoui gemitus vos gemuisse meos,
(5) Vos lachrimis voluisse meis quasi fonte lauari,
Cuius amicorum nec grauis unda genis.
Sufficit. ultrices furias, quas, sentio, nostri
Vexato nimius subdere tentat amor,
Abdico: virtutis laesae patientia plagas
(10) Rectius et victrix leniet ira sui.
Ultio, vera probi non est solatio: vera est,
Posse sibi innocuo dicere, non merui.
2. Feb.



[CH1647:006]
EPITAPHIUM SCORTI

Hic Thais resupina jacet, pro more: jacenti
    Esto, precor, tellus quod fuit illa tibi.
5. Feb.



[CH1647:007]
FUR E FURCA

Fregeram postes cuneis et uncis.
Par pari reddunt: geminis vicissim
Postibus frangor. Nihil est ab omni
    Poste beatum.
(5.) Feb.



[CH1647:008]
IN E. SPANHEMIJ RECTORATUM MAGNIFICUM

Quaeritur, Henricus Rectorem fecerit, anne
    Debita virtuti gratia Spanhemium ?
Quidquid id est: qui magna diu, qui maxima fecit,
    Sero fauor coepit dicere magnificum.
5. Feb.

[CH1647:009]
IOCI MODERAMEN

Venusta multos dictio, lepor summis
Natans labellis vellicante pr--ritu
Vexat silentes, mordet, urit, incendit,
Nisi excreetur, cuius in faciem cumque.
(5) At incidentis, inq-iunt, joci gratae
Vices habentur; est ferire jucundum,
Est et feriri. Non negamus. hoc unum
Monemus: absit a joco nimium veri
Pungentis oestrum; lude mollius. multum
(10) Refert, jocus sit incidens, an inc-dens.
5. Feb.



[CH1647:010]
STUDIA CONJUGUM

Moechatur et rem deserit domesticam
Maritus: isthaec prona negligentis est.
Moechatur et marita, sed quaestum facit:
Ni fallor, haec supina diligentia est.
6. Feb.

[CH1647:011]

Creauit improbum Deus pari massâ 3)
Parique curâ qua probum: sed hunc laudi
Creauit, illum debitae malo poenae.
Id explicari sic potest; Deum nempe
(5) Probum creauisse, improbum excreauisse.
7. Feb.



[CH1647:012]

Ian dé met Iannetje gelyck een man,
    En schonck haer voorde kunst twee Ryders.
Sij vraechde, lust u noch yet wyders, Ian,
    Neen seid hij Iannetje, niet wijders.
9. Feb. 47.



[CH1647:013]
(WELGEMAECKT GEBOUW)

Ian onderwindt sich ’tfeit van meesterlick te bouwen,
En wat Ian gist’ren bouwd’ is Ian van daegh berouwen,
En ’tmoet gelyx de grond: ’ten baet noch moeyt noch kost,
Hij weet veel meer van daegh dan ijemand gistren kost.
(5) Wat lighter ijemand aen, syn selven wederleght hij,
En ’thuijs en is geen huijs, ’tmoet wel gemaeckt zijn, seght hij.
Nu is hy aen den grond van bors en Cass geraeckt;
Nu is ’t het huijs ter nood: is ’tnu niet wel gemaeckt?
9. Feb.

[CH1647:014]
EX ANGLICO FRANCISCI QUARLI CENTUR. 2 . 1.

Promissus fauor est infans quem foedere justo
Iudicium Pater et Mater genuere voluntas.
Qui stat promissis parientem liberat. hisce
Qui non stat, necat infantem. Si gignitur ille
(5) Patre foris, nothus est; sed alendus utrique Parenti.
Iudicio si diffidis, promittere noli:
Si promisisti, fuge non praestare: duorum
Rectius est, seruare nothum, quam perdere natum.
11. Feb.



[CH1647:015]
IN AGIJRTAM

Creditus esse Patris, moecho patre natus Agyrta est.
Creditus Archiater aegros homicida necauit.
Creditus uxori tabulis fauisse supremis
Exhaeredatae transscripsit jura propinqnis.
(5) Non vixit 1nale -ui natus moriensque fefellit ?
13. Feb.



[CH1647:016]
(FRANS ZIJN FRANS)

Frans spreeckt syn Frans gelijck syn Duijtsch, die eer hoor ick hem geven:
Maer ick ben van die gevers niet, Frans moet het mij vergeven.
Ick moet bekennen, Frans spreeckt Frans: maer noch en is ’t geen fyn Frans.
Ghy moet’er by bekennen, Frans spreeckt, niet syn Fransch, maer syn Frans.
13. Feb.



[CH1647:017]

Die ’t op een’ Wagen wagen sal
Moet bidden, Heer bewaert ons all
Van ongevall en omgevall.
15. Feb.



[CH1647:018]
(AEN MIJN’ VOERMAN)

Wat quelt my dese voerman,
Hij heeft’er bier en voer van.
My dunckt, ick die je voer, man,
You, man en peerd, ben voer-man.
15. Feb.



[CH1647:019]
RYDENDE OP EENEN HARDEN WEGH VOORBIJ EEN RAD

Ghij werdt gebroken op een rad,
Tot loon van duijsend quaden
Daer om ghij in den kercker sat:
De Raed had ’t wel geraden:
(5) Maer wat gerechticheid is dit ?
En wat hebb ick gedaen, die sitt
Geraebraeckt op vier raden ?
5. Feb.



[CH1647:020]
VRIJERS RYDENDE NAER EEN’ VRYSTER

Twaelf beenen van drij bruijne meeren
Vervoerden eens drij jonghe Heeren.
Ick sey, ’tscheelt machtigh inde keer;
Daer ’s een gespann dat treckt haer meer:
(5) Twee beenen van een witte meer.
5. Feb.



[CH1647:021]
OP EEN SE--EN WAGHEN

Ghij hoeft het niet op ’t strand te wagen,
Om naer Stevinens kunst te vragen:
Cupido kan hem over-jagen:
Dit ’s binnen’s lands de malle wagen.
15. Feb.



[CH1647:022]
(OP EN UYT)
De rijcke leeft van wat hy heeft;
Den arme leeft van wat hij weeft.
En als des levens daghen enden
Soo siet mens’ op een veer belenden.
(5) Elck segg’ den voerman grooten danck.
Het onderscheid is klein: Te weten
De rijc-e hadd de beste banck,
De wever heeft op ’t Cratt geseten.
15. Feb.



[CH1647:021]
IAN OP SCHAETSEN

Ghij segt Ian schaets rydt sterck en snell,
De Beste moeten achter leggen.
Magh ick nu oock de waerheid seggen ?
Ian rydt wel, maer Ian rydt niet wel.
16. Feb.



[CH1647:022]
EEN MAN VAN ROUW OVER SYN WIJF GESTORVEN. EX ANGLICO DISTICHO

Sij stierf voor uijt: hij proefd’ haer een wijl tyds te derven,
Maer hadd geen sinn daerin, en gingh oock leggen sterven.
18. Feb.



[CH1647:023]
E PROSA ANGLICA

Neel vloogh haer mann in ’thaer, en gaf hem schrabb op schrabben.
Men seid’ haer, Neel, dat’s quaed voor God en voorde li’en;
De mann is ’thoofd, de vrouw is schuldigh henn t’ontsien.
Myn mann myn hoofd? zei Neel; ick magh mijn hoofd wel krabben.
(18. Feb.



[CH1647:024]

Neel heeft ons wijs gemaeckt dat noyt en wierd gelooft,
Dat Ian, haer goede mann, de booste is van haer beiden.
God heeft het self geseght; wie kan ons beter scheiden ?
Ian moet de booste zijn, want, seghts’ hij is mijn hoofd.
(18. Feb.



[CH1647:025]
VOOR IOFFROUW AEMILIA KINSCHOT DIE MIJ EEN’ CITROEN SOND

Doe Grootemoer Aemilia ’tmoij Boeckje was,
Daer menigh aengesteken oogh sijn leed in las,
Tot dat haer een bekoren kost, die t’onser S c h a d e
Het diepe raedsel van haer hert geluckigh raedde,
(5) Doe gafs’ ons niet een soet gesicht, doe was sy stael.
Nu dat de tijd gekomen is van grijs en kael,
Nu houdt s’er of sy d’oude wond bestond te heelen;
Nu geeft sij mij een Appeltjen om mé te spelen.
Neen, Grootemoer Aemilia, ’tis geen present
(10) De Gulden Appel die ghij mij maer weder sendt:
Het is de selven Appel nocl1, ’kheb ’t wel onthouwen,
Dien ick u als de schoonste schonck van alle vrouwen.
19. Feb.



[CH1647:026]
AD ELECTOREM BRANDEBURGICUM

Praedestinatum nempe Barlaeo fuit
Ducalis Auri munus augustissimum,
Quantumque pondus aureis verbis fuit
Auro rependi maximus Septemvirûm
(5) Pro more jussit, pro decoro censuit.
At illud aurum quo sinu pressum latet,
Qua nube tectum nescit aureum diem?
Evanuisse fertur, ut fumi solent
Fallentis aulae: Mercurj, non Soli- hoc
(10) Fuit metallum. Vindica nigrum nefas
Offense Princeps: quisquis infidâ manu,
Manu rapace vindicauit hunc sibi
Torquem scelestus, torque se dignissimum
Fecit nefando: pendat, hoc est, pendeat;
(15) Et literatum quando delu-it virum,
Sublimis una longa fiat litera.
Si poena pendet, nec Poetae fit satis,
Nec ille torques torque pensatur nouo;
Caue poetam. plumbeas iras gerunt
(2o Pindi clientes, ferreis instant stylis:
Nec ira Sueci, nec rebellis Cliuiae
Magis timenda est: digna res Epigrammate
Lacesset ultrices manus. Caue canes:
Latrant diserte: si furunt, mordent quoque.
(25) Quae liberales Musa Principes colit,
Condonat ingratis nihil. Quid pluribus ?
Caput rei est, non respicit, non suspicit
Praedestinantes illa, sed dantes deos.
20. Feb.



[CH1647:027]
AULICI ETIJMON

Originem [Grieks-]toû[-Grieks] Aulicus caecutiens
Definit orbis perperam. Palatium
Aulam vocari disserunt, hinc aulicos.
Mendosa, critici, lectio: Palatia
(5) Fatemur ultro Principum dici domos:
Negamus Aululariam palatio
Debere nomen; debet haec aulae tamen,
Nec debet Aulae; debet, et non, Aulicus.
Ut judices, si debeat, cui debeat,
(10) Quid Aula possit, aula quid possit vide.
Quando Aula poscit, aula pascit aulicos.
22 Feb.



[CH1647:028]
IN EUFRASIAM

Ne lege me, cui mensa nitet meliore salino,
    Nec cibus assueto mollior ore sapit.
Ne lege me, moneo: non est quo lumen utrumqne,
    Non est alterutrum quo doluisse velis.
(5) Imploranda fuit quae se vernacula virgo
    Virgini, et huic durum Musa probaret epos.
Talis danda fuit tali Medicina palato,
    Exegit Batauos aegra Bataua modos.
Si tamen haec aliquis vultu dignare sereno, -
    (10) Cui patriae non sit patria lingua meae;
Est ubi diuertas; est quae delectet euntem,
    Si piget ignoto flumine, ripa decens.
Inuenies illic lapides Oriente petitos,
    Liliaque Argiuis Itala mista rosis.
(15) Gustabis subducta sacris, extorta profanis
    Non noua consensu fercula grata nouo:
Ut male consutae pretium det fimbria vesti,
    Ut, si displiceant [Grieks-]érga, párergon[-Grieks] ames.
3. Mart.

[CH1647:029]
(AD BARLAEUM)

Ergo domi es, Barlaee pater: gratamnr amici,
Quod noua progenies morbo surrexeris alto,
Qnod postliminio tuus es. Per sacra poetis
Numina, non aliâ poteras me voce beare
(5) Largius. ingemino, ingemino, gratamur amici.
4. Dec.



IN NEBULAS AMSTELODAMENSES, AD NOB.m D. CONSTANTINUM
HUGENIUM. EQ. ZULECHEMI ET ZEELHEMI DOMINUM ETC.

Dum nebulis coecaque diem caligine mergit
    Juppiter et purum non sinit esse iubar,
Et Sol ipse suos abscondit tristior ignes,
    Quoque micat cerni fumeus ore cupit:
(5) A magno Jove et a Phoebo discernor, et ater
    Totus ab occultis expedior nebulis.
Discutit invisas illustris epistola nubes,
    Dissimilemque istis vult radiare Diis.
Fumus eram tenebraeque et lurida noctis imago,
    (10) Nunc sensim videor cernere posse meos.
Sic alius coelo genius nobisque; diesque
    Dum latet, exoritur verior ille mihi.
14. Dec. Tuus C. Barlaeus.



[CH1647:030]
(IONCKER FLORIS)

Als Ioncker Floris sitt bij Pijp en Kann
Soo is hij dobbel een goed Edelman,
En wee hun die het snuijven uytstaen moeten.
Maer, komt hij thuijs, hij trapt syn wijf met voeten,
(5) En smijt syn kindren wat hij smijten kan.
Is Ioncker Floris een goed Edelman?
14. Dec.



[CH1647:031]
(SCHAECKSPEL QUIJT)

Pier scheidde midden uijt het schaken
En seid’, hij was het spelen satt:
Maer ’twas de minste van twee saken,
Hij was het spelen moe, en mat.
15. Dec.

[CH1647:032]
AD BARLAEUM DE NEBULIS EPIGRAMMATA SCRIBENTEM

O qui per mentis nebulas, nebulose poeta,
    Carmina de nebulis non nebulosa facis,
Qui Mercatorem nebulâ perstringis et ipsum
    Cum testudinea pace Monasterium;
(5) Si mea do, prudens, facundus, amabilis autor,
    Si tua reddo tibi verba, dicax nebulo es.



[C. Barlaeus]
AD NOBILISSIMUM VIRUM D. CONSTANTINUM HUGENIUM EQ.
ZULECHEMI ET ZEELHEMI DOMINUM ETC. AD NEBULAE
VOCEM ALLUDENTEM
Alludis nebulis, praeduro nomine, et illud
    Quod facis, aetherea mollius est nebulâ.
Scilicet a facili iocus hic procedit amico,
    Et sic nectar habent aspera verba suum.
(5) Quae mea sunt, possent hosti placuisse loquenti,
    At tua plus possunt perplacuisse mihi.
N. T. observantissimus cultor,
C. Barlaeus.



[C. Barlaeus]
Mollius his nebulis totus tibi defluat annus,
    Atque haec de nebulis sit cecinisse satis.
    vel:
Et pereant nebulae, non tamen ille, mihi.
Amstel. Ipsis Cal. (1) Jan.



Continue

[CH1648:001]
INSCRIPTIO MODULAMINUM QUAE AD CYTHARAM PRODUXI
De cogitationibus, phantasmatis,
Laruis, chimaeris Musicis mentis meae
Sic cogitaui: quod velut Muscae volent,
Muscae susurro perstrepentes non graui,
(5) Tamen strepentes; quasque cum suo velim
Captas susurro, si subinde praepeti
Stilo fugaces figier possint meo.
Has ergo fixi pauculas, minus malas
Quam quae bonarum saepe nomen occupant,
(10) Quia transmarinae, siue, quod caput est, novae:
Ut, quae foris petita vel certe noua
Prae patrijs plerumque vel prae non nouis
Amare gentis error, an furor, est meae.
    Vos, Liberi, quos verius, quos justius
(15) Libentiusque nuncupo Gentem meam,
Meos ocellos; este nunc aures quoque
Toti paternae: audite, dum Fato placet
Non saeuienti, audite, quae, cum non ero,
Non audietis: (nam quis olim mortuas
(20) Captare non fastidiat muscas meas?)
Audite, quae cum non ero, videbitis;
Videbitisque cum stupore mutuo
Non otioso, non ad haec nato Patri
Si quando stiuâ avelleret fessas manus,
(25) Ut otiosus forte non ageret nihil.
Nihil improbi delectui, nihil probi
Neglectui fuisse; ne muscam quidem.
8. Ian. uno spiritu.


[CH1648:002]
IN MORTEM BARLAEI
Hactenus humanas exercent somnia mentes,
Fabula Fons, et fabula Mons, et fabula Divae
Pierides, et larva novem pro Praeside Divis.
Tolle manum tabulâ si quis, decepte, sub illis
(5) Auspiciis egisse putas acture Poetam.
Vanus adorandi titulos invasit Apollo:
Omnia Barlaeus fuit: omnia cum Barlaeo.
18. Ian.



[CH1648:003]
OVERSLAGH VAN CLAES EN NEEL
De Bruyloft was ten huijsen uijt,
De Buyten-vrienden inde schuijt,
Claes had syn’ Bruijgoms naem verloren,
En Neel hiet Neel, als van te voren.
(5) Sij wilden t’samen overslaen
Hoe ’tmet den huijshouw best souw gaen:
Daer wouw Claes Oost uijt, en Neel west aen;
Elck sagh syn’ wijsheid voorde best’ aen,
Elck trock syn lyntjen even stijf.
(10) Allengskens quamen’ in ’tgekijf,
En harde woorden wierden slaghen.
    Sy hebben ’t t’samen overslagen.
25. Ian.



[CH1648:004]
Sy heeft wat heimelix, ’ten laet sich sien noch hooren,
    Daer wierd sij met geboren.
Sy heeft wat gemelix, dat hoort of sietmen niet;
    Maer diese niet en vliedt
(5) Ontmoet het, of hij ’twill of niet en will ontmoeten,
    Als ongesockte voeten.
Sij heeft wat Hemel-lijx, dat regent over dagh,
    Als mij wel heugen magh.
Het zij dan gemelick of Hemellijck te noemen,
    (10) Ick wild’ het niet verdoemen,
Waer maer dat gemelick, dat hemellijcke leck
    Een heimelick gebreck.
Maer dit’s mijn’ swaricheit: Ick wenscht’ het heel secreet waer,
    En ’trieckter maer een beet naer.
6. Feb.



[CH1648:005]

Het regende soo hard daer Anne stond en piste,
Datm’ aenden over-kant van ’twater niet en wiste
Of ’twas op ’t Peerde-pad: en ’tschuijte-peerd bleef staen,
Wat dat de schipper riep, tot dat sy hadd gedaen.
(5) De Iagher ded’ het niet die op ’tpeerd of daer bij was,
De meer stond selver still en meende dat het sij was.
15. Feb.



[CH1648:006]
AENDEN RAEDSHEER VAN DORP OP ’T AESTERVEN VAN SIJN VROUW

Sy was een Diamant van suijverheid en Trouw
Gekast in uw jong hert. Daer is sy uijt gestolen.
Nu weten Ghij en ick hoe ’tsiet in sulcke holen,
En oft’se noodigh zijn behangen inden rouw.
21. Feb.



[CH1648:007]
TWEE ONGEPAERDE HANDEN OP EEN CLAVECIMBEL

Leert Eendracht, Echte lien, maer Eendracht met verstand,
Aen ’t komen, gaen en staen van dese en dese hand.
Sij hooren yeder aen haer’ sonderlinghe lijven,
Maer zijn en blyven eens in ’tonderling bedrijven.

(5) Haer onderling bedrijf gaet over eene maet:
Die houdense van selfs, schoon dats, haer niemand slaet.
’T schijnt een’ eenparicheit van Pols, die in haer’ ad’ren
Gelijcke poosen voert in scheiden en vergad’ren.

Sij scheiden nu en dan in ’t wiss’len van ’tgeluijd;
(10) Maer gaen, als Man en Vrouw, elck om den oorbaer uijt;
De man in swaerder werck, de Vrouw in luchter handel,
Of, is ’t maer wand’len, beid’ in schickelicken wandel.

De Vrouw, de Rechter hand, (men gunts’ haer meestendeel)
Heeft van geboorte ’tscherpst geschetter van de Keel:
(15) De man de dieper stroot: soo gaen oock syn’ gedachten:
Maer ’tlaeghe dient om ’thoogh te temp’ren en te sachten.

De Vrouw valt vrouwelijck, dat’s vrolick van gelaet,
Ia veeltijds huppeligh van voeten en van praet:
Maer stadigh siet sy om, of ’t alles op de maet gaet,
(20) En hoe ’t in ’t aensien van haer liefste Cameraet staet.

De Man gaet soo gerust op haer’ beproefde deughd
Dat hij se stutt en stijft in haer’ onnoosel’ vreughd:
Haer trillende gelach en kan hem niet vervelen,
Hy stoockter toe, en will sy danssen, hij will velen.

(25) De Vrouw lett op den mann syn’ steedsche staticheid;
’Tschijnts’ op haer luijmen en in soete laghen leijt;
Men siets’ hem op syn droefst met meeste vreughd te goe doen,
All souws’er Quinten (maer een quintje teffens) toe doen.

Verheughens’ haer somtijds met eenerhanden swier
(30) En met een dicht-aen-een-gekettingde getier,
’Tzijn buijtjens van de Min die haer kan vrolick maken,
Of mog’lick om den geest van gasten te vermaken.

Sij draghen sich somwijl als laghens’ over hoop,
Of bij een harder’ greep, of bij een’ dwersche’ loop;
(35) Het schijnt sy kijven: maer men kan ’t haer niet verwijten,
’Tis ernstelick gekoutt, ’tis snauwen sonder bijten.

Strax rakense daer af, en uijt dien wijsen twist
Volght niewe soeticheit; hij valt als Somer-mist,
En baert een’ Sonneschijn, die schooner werdt genomen
(40) Dan of de Sonn te vroegh, te witt waer opgekomen.

Dat’s Tweedracht sonder gall, dat’s Eendracht met verstand.
Komt, echte li’en, en siet op mans en vrouwen hand,
En hoort toe wat sij doen, en lett op wat sij laten;
Het gheen sij mijden, leert soo veel als wat sy praten.

(45) Een stemming schouwen sij, (Octaven) kort op een.
Want wat waer ’t man en vrouw malkandren naer te treên
Als waren se jalours, of oock soo mall-soet t’samen,
Dat d’een niet seggen mocht of d’andere song Amen.

In wel-getroutheit valt een’ soete tegenspraeck,
(50) Schier of de man de vrouws gevallen geerne braeck:
Daers’ eens zijn in den grond, in willen, doen en wenschen;
En houdens’er soo wat, ’ten is maer voor de menschen.

En, zijn die menschen niet van ’tgrover end gesneen,
Sy weten dat natuer schrickt van gelijcke tween,
(55) En dat haer’ schoonheid staet in ’tongelijcke wesen,
Daer sij van binnen niet als eens in als kan wesen.

Sij laten noch een dingh, des’ handen, en van’tbest,
Sij komen maer deun bij, en paren noijt in’tnest.
Leert dat niet, Echte Li’en; dat ’s spinnen sonder twijnen:
(60) Waer yeder soo gesint, de Wereld sou verdwijnen.

Ia, leert het, alle li’en, en laet de Wereld gaen:
Als ’tall gerekent is, s’ heeft lang genoegh gestaen.
Leert datter is een’ wijz van teelen sonder paren,
En datmen in on-echt kan echte kind’ren baren.

(65) Twee handen baren wat: dat maken dese waer,
All blyvens’ in on-echt: doch, ’tis maer hands-gebaer,
En, als men ’t seggen magh, ’t zijn vleeschelicke deelen,
En soo de suijverste manier noch niet van teelen.

Vier ooghen baren oock, en beter, met een’ spronck,
(70) Vier kindertjens met een on-echt’ onnooslen lonck.
En ’tvroedwijf hoeft niet om die vruchtjens af te halen:
Haer ouders doen ’t, dat zijn vier wel getwernde stralen.

Maer zielen baren best, en hemel-lijcker; twee
Die even moedigh en gemoedigh, even dwee,
(75) En even stevigh, doen, en dencken, en begeeren,
Dat d’andere begeert en niet kan willen weeren.

Uijt die versameling, daer hand noch oogh toe hoort,
Noch ijet dat swaerder weeght als Geesten, komen voort,
Wat kinderen? een’ vreughd, een vriendschap, een genoeghen
(80) By weinigh’ oijt bekent die vleesch en beenen droeghen.

’Tis een gedeelte van der Engelen gesangh.
Wist ick’er Noten toe, ick maeckte ’t haer soo bang
Die voor Musike gaet door handen of door keelen,
Dat niemand haer, noch sy haer selven konde velen.

(85) Soo docht een Wewenaer, soo sprack hij uyt sijn hert,
Diens slinxe onkundigheid te hulp geroepen werd
Bij een vrij’ rechter hand, die sijner kond’ onbeeren,
Maer die haer’ Ootmoed dé’ gelooven, sij most leeren.

Die all t’ootmoedighe behoorden aen een lijf,
(90) Daer in een’ ziele stack, die all dit nauw bedrijf
Van baren in den Echt of on-Echt, als een vrijster,
Wel vatte; maer zeij Ia, noch Neen daertoe. Ick prijsth’er.
23. Feb.



[CH1648:008]
AEN EEN’ IOFF.w DIE MIJ TEN HOUWELICK GESCHICKT WERDE

Wat schickt de Wereld? U en Mij?
Laet ijeder een syn vrijen schick:
Ten minsten, schick ick, heeten wij
Geschickte lieden, Ghij en ick.
13. Mart.



[CH1648:009]
A M.le CASEMBROOT, LUIJ ENVOYANT LE PSEAUME, 61. OU IL IJ A:
MEINE MOY SUR UNE ROCHE ETC.

Voyez si mon dessein n’approche
De la temerité des fols:
Ie vous meine sur une roche
Plus haute pour moij que pour vous.

(5) Mais, puis qu’ au fort de la montée
I’aij besoin de secours humain,
Lors que vous l’aurez surmontée
Ne me refusez pas la main.
17. Mart.

[CH1648:010]
SUR LA MORT DU MUSICIEN AVRIL

Nostre bon chantre est mort, sa gorge rauissante
    A passé par le fil
    D’une dague sanglante
    Le dernier jour d’ Avril.
1. Apr.



[CH1648:011]
DESCENTE DE LA TOUR DE LA HAIJE

Nous auions tant monté cerchant de la musique,
Que nous ne voyions plus dans la place publique
Que des Puces sauter, et proumener des Poux.
Nous voijci reuenus. Pourquoy descendions nous?
(5) Estions nous mal menez? estions nous pas en uoije
Des belles regions oú la mort nous enuoije?
Allions nous pas entrer peu à peu dans les lieux
Oú nous deuons ouïr la musique des dieux?
Caliste, c’est icij le veritable embleme
(10) Des folies du monde et de la nostre mesme.
Dieu nous monte souuent par de fascheux degrez
De maux d’ame, ou de corps, d’ennuis ou de regrets,
Iusqu’à moitié chemin du Ciel qu’il nous destine,
Iusqu’à le veoir de pres: mais la nature, encline
(15) A ces bouës d’embas, comme à tout ce qui nuit,
Nous rameine joijeux au fonds de ceste nuict,
Ce faux jour de la Terre, oú toute la musique,
Quoy qu’on s’en imagine, au prix de l’Angelique,
Ne vault pas le beau nom que nous luij appliquons.
(20) Soyons sages, Caliste, et si nous entendons
La Trompette sonner gai autre fois nous die,
Montez, gent d’Israël, souuenons nous d’Elie,
Et n’y ayt d’Elisée en ce bas element
Qui nous fasse tourner la teste seulement.
2. Apr.



[CH1648:012]
20. IUN. 48

’Kvoer nucht’ren uyt den Haegh tot aen den Roter-dam,
En vond het daer te vroegh voor Caes of Boterham:
’Kvoer nucht’ren over Maes, en herdde ’t soo tot Roon toe;
Daer voelden ick’er eerst myn’ maghe wat te schoon toe
(5) Om langer leegh te gaen en sprack van hongers nood
Aen een bevlaste vrouw, maer ’twas ’twijf inde Dood,
Men at of droncker niet. noch hadd sij soo veel levens
Dat sij m’een ander wees op ’thoeckje daer benevens,
Dat was in ’themelrijck, men hadder, soo mij docht,
(10) In menigh maend of jaer aen eten niet gedocht:
Doe roock ick Beyerland, en ’twee van 9. maenden
Quam mij soo versch te voor, als of ’t sich self vermaenden,
Als ’tkinderbaren doet. Korts was ick over-Maest,
Korts was ick, (wie sal dit gelooven?) overaest,
(15) En stond in Beijerland. maer (wie sal ’tniet gelooven?)
Den Hoorn van overvloed was uyt geweest op ’trooven,
En hadd arm Beijerland soo jammerlick ontbloott
Van Boter, Kees, Roockt vleesch, vier Koeckjens en geen brood,.
Dat Boter, Kees, Roockt vleesch en Koeckjens langhe eewen
(20) Met Beyerland van land-verwoesting sullen schreewen.
Dat onweer sagh ick mij wel dreighen, en ontreed ’t,
Om oft mij ijemand by den Officier bekreet:
’Kontreed ’t tot aen Claeswael, tot dwers door Numands polder;
En schoon ick daer de zee vond rollen vrij wat holder
(25) Dan ’tijemand lusten moght die niet veel haests en hadt,
Ick dorst niet omme sien voor binnen Willemstadt.
Daer viel mijn schuldigh hert aen ’t droomen, dat het branden.
Van d’arme Corendijck het feit was myner handen,
En datmen nae mij zeij, met veel getuijgheniss,
(30) Dat ick hadd Beijerland vernielt en Spijckeniss.
Maer, wacker, wierd ick wijs dat droomen niet en bijten;
En, op dat Beijerland mij niet en moght verwijten,
Heeft mij dien ick daer vreesd’ als vriend ten huijs genoodt,
Op overvloed van spijs en twee mael Caes en brood.
Beierland 21. Iun.



[CH1648:013]

Oom sagh als Oomen sien die van veel’ jaren Oom zijn:
Noch sietm’er die min Oom en ongelijck meer loom zijn,
Maer weinighe soo rijck, en soo onrijck gehemdt,
Gehemdrockt en gedeckt, genachtmutst en gekemt.
(5) Hoe sagh ons’ Annetje? als Annetjes van jaren,
Die eens jongh’ Annetjes, schoon’ Annetjes noijt waren.
Gaet nu en klaeght, Ooms huijs is vochtigh en ondroogh:
Mij dunckt’t en kan niet zijn, all schijnt het soo in ’toogh:
Een ongesiene brand moet in de muren steken:
(10) Daer hoort veel viers toe om op Annetje t’ontsteken.
18. Iul.



[CH1648:014]
(TRIJN DE SNAPSTER)

Trijn kleedt sich zedighjes van ’thoofd af tot den grond:
En in mijn oogh nochtans soo gaet sij kakelbont.
Alsoo ’twoord elders toe gebesight werdt, ontleen ick ’t:
Trijn maeckt het mij te bont met kakelen: soo meen ick ’t.
18. Iul.



[CH1648:015]
SUR CE QUE MADAME LA PRINCESSE D’ORANGE
AU BAPTESME DU PRINCE DE BRANDENBOURG
REPRESENTA LES REINES DE SUEDE ET DE BOHEME,
MAD.E L’ELECTRICE DOUARIERE ET SOY MESME. ENIGME

Une Vefue en vault quatre, une Grand’ mere deux,
    Deuine si tu peux:
Une Princesse vault deux Reines; et s’ensuit
Qu’une femme en vault une, et trois, et quatre et huict.
Cleue. 2. Aug.



[CH1648:016]
PRINCIPIS (GRONINGAM) ADVENTUS

Hactenus affligit Coeli discordia longo
    Turbine, perpetuis imbribus omne solum.
Hactenus involuit Patriae turbata potestas
    Omne soli spatium, moesta Groninga, tui.
(5) Affulget placidae tandem spes certa quietis,
    Et lachrimis aethram parcere in augurio est.
Aspice in Auriaco blande ridentia vultu
    Sidera, et hos oculos omen habere puta.
Fata soloecismo pacem et bona verba loquuntur;
    (10) Prodigio fauet a vespere Sol oriens.
Groningae prid. natal. mei (3 Sept.)



[CH1648:017]
AENDEN EDELEN HEERE VAN LOGE ENDE LOGE BEERUM
CUM ANNEXIS

Ick bidd, Heer Overste, dat men mij maer gedooghe
Een ongelogen woord te spreken binnen Loge.
All most ick ’t desen noen bekoopen met een fluijt,
Ick kan ’t niet hinderen, de Waerheid wild’er uijt.
(5) Dees plaets is aengenaem, all waer ick op of neer gae,
De locht is lieffelick, de wat’ren sonder weergae.
Maer d’ingesetenen en vind ick niets te klaer:
Is niet de Duijvel een geboren logenaer?
Tot Loge, in Oostfriesland 8. Sept.



[CH1648:018]
IN GRATIAM PROFESSORUM ACADEMIAE GRONINGANAE;
UT PRO DIGNITATE VESTIANTUR

Pallia Doctores! ubi fas, ubi sacra decori
    Majestas, vel ubi denique justitia est?
Pallia Doctores ornant? sine sijrmate Musa
    Quaerit ubi nudos condat honesta pedes?
(5) Tolle grauem Dijs et patriae de corpore naevum
    Corporis augusti Diua, Groninga, parens.
Non faciunt nec equum phalerae, nec purpura Regem,
    Nec pars militiae creditur esse sagum.
Sed faciunt ad equum phalerae, nec purpura Regi,
    (10) Nec bellatori pondus inane sagum est.
Ipsa aliquid Natura parens quod inutile dici
    Non ferat, ornandis rebus ubique locat.
Barba viri decus est, pulchra est de vertice fusi
    Virgineo ad talos unda capillitij.
(15) Tolle mihi fasces, Academia, tolle cathedras,
    Aut quo de populo non habearis habe.
Denique, si nullis vinco rationibus, audi
    Hoc unum, et Patriae quam potes affer opem.
Tota, vides, odijs ardet ciuilibus: ut sit
    (20) Arma cui possint cedere, sume Togam.
Groninghae 15. Sept.

[CH1648:019]
IN IDEM ARGUMENTEM

Quidquid erit, quemcumque dabit Deus his quoque finem,
Seu Toga procedat, seu non Toga, senio dexter
Exeat, an prauo damnosa canicula talo;
Vicimus et victi vates, nec inutile Carmen
(5) Scripsimus: est etiam perituris gratia chartis.
Vendentur melius pretiosa thura cucullo,
Et, si doctores careant, curasse juuabit
Ne Toga cordijlis vel paenula desit oliuis.
Groning. 21. Sept.



[CH1648:020]
IN BIBLIoTHECAM GRONINGANAM, UBI SCELETA
ANATOMICA ABJECTO LOCO DETRUSA

Hinc loculis Libri prostant, ignobilis illinc
    Angulus obscuro supprimit ossa loco.
Gratia diuersa est, quia dispar causa: docemur
    Scilicet hic hominum corpora, at hic animos.
(5) Hic peritura jacent, hic stant coelestia, Sol hic
    Splendet, at hic tenebris abdita Terra latet.
Qui bene Spectator Terram contemnere discis,
    Rectius, ut discas vivere, Lector eris.
12. Octob.



[CH1648:021]
OP DE VERTALINGE VAN SIBYLLE VAN GRIETHUYSEN
Ick gingh vermomt door Land en Stadt,
Ick wierd gevatt en niet gevatt,
Verstaen, en niet verstaen van velen,
Die geen Onduijtsch en konden velen:
(5) Ick sprack nochtans den Duytschen aen:
Dat heeft een’ Wijse Vrouw verstaen;
Die heeft mij vriendelick bedrogen
En ’t Roomsche Masker af getogen.
    Verheught u, droeve Stadt en Land,
(10) De rust en Vrede is voor de hand.
Ick hadd gegist, en ’tkonde missen,
Den Hemel soude uw’ tranen wissen,
Doen hij de sijne droogen liet:
Nu giss ick, end’ en twijffel niet:
(15) ’Tmoet waer zijn wat ick seggen wille;
’Tkomt uijt den mond van een’ Sibijlle.
Groning. Octob.



[Sibylle van Griethuysen]
RIJM-TRANT OP ’T VOORGAENDE

Het Hollandts Licht quaem in ons Stadt,
Van veel gesien, maer schaers gevatt,
Een waere heyl, en troost voor velen,
Die krijgh noch twist en konden velen,
(5) Het blonck soo stralende op ons aen
Tot alle druck most achter staen;
Vertrouwt, hy heeft ons noyt bedroogen,
Maer Martis harnas uytgetoogen.
Juyght Groningen en Ommelandt,
(10) De lieve Vreede is nu op handt;
C o n s t a n t e r s gissing kan niet missen,
O r a n g i e n soude ons tranen wissen,
Doen Huygens wijsheydt blijcken liet,
Nu gaet het vast en twijfelt niet,
(15) Daer sulck een Stuyrman sit te stuyren,
Ontsteeckt vast Vreed’ en Vreuigde-vuyren.



[CH1648:022]
(VAN DE SELVE, AEN GROENINGEN)
Sibijlle komt noch eens in stadt.
Heeft ijemand niet te deegh gevatt
De Toonen van haer’ Damsche velen,
Die maer de twistighe vervelen,
(5) Sij spreeckt op niews ’s lands welvaert aen,
En doet sich meesterlijck verstaen,
En heeft elck, of ick ben bedroghen,
Den lesten nadocht uytgetoghen.
    Gaet aen, verwerde Stadt en Land,
(10) Geeft gins en weer de rechterhand;
Daer sal maer de benyder missen
Als ghij d’oneffen Kerf sult wissen
Daerom u d’Eenicheit verliet.
Sibylle seght het, twijffelt niet,
(15) Den Hemel sal de vrede stieren,
In ’tjaer van drij en vijfthien vieren.
Groning. 13. Octob.



[CH1648:023]
ACADEMIAE GRONINGANAE DAMNUM
EX CALAMITATE PUBLICA
Dum lis perennat, dum Rei pars publicae
Parti repugnat, dum vacillant cardines,
Dum Ciuitas quod vult negat, quia vult Ager,
Dum vult Ager, quia Ciuitas, quod vult, negat,
(5) Peccantque partes intus et peccant foris,
Peccantque Patres intus et peccant foris,
Immunitate, jure, praemio, Togâ
Caret Professor; Codicum immortalium
Augmenta cessant; Ossa, de Cadauerum
(10) Dissectione relliquus docte labor,
Dignus Theatri luce, dignus ultimâ
Longaeuitate, non habent ubi pedem
Erecta figant. Bibliothecam putas
Id, Hospes, esse? triste Coemeterium est.
(15) Abi stupore, abi dolore percitus,
Patriaeque Patres, quo sapiant, mone tuae,
Discordiam, quae patria est, et est Patrum,
Vexare viuos et nocere mortuis.
Groning. 13. Octob.



[CH1648:024]
DE PHILOSOPHIA CARTESIANA, QUAE CORPORA
PHIJSICA IN PARTICULAS RESOLVIT

Detumeat, cui forte genas vesica sciendi
    Grammatico tendit torva supercilio;
Detumeat, factusque puer, si scire laborat
    Maxima, discat humi repere per minima.
(5) Ecce novae fons Grammatices: Oratio constat
    Partibus, at rerum corpora particulis.
Groning. 15. Octob.



[CH1648:025]
AD SCHURMANNAM. CUM IN FRISIAM ORIENTALEM ABLEGATUS ULTRAJECTUM, IPSâ NON SALUTATâ, TRANSIREM

Saluere Schurmannam jubet Zulichemius,
Nocturnus hac viator incedens viâ,
Nocturnus hac viator excedens viâ.
Gaude beata, quod molestus, ut velim,
(5) Non esse cogor: ecce praecipiti rotâ
Septentrionem versus ablatus volo,
Ut me adfuisse et auolasse simul scias.
Boreus axis me vocat, vocant ferae
Major minorque, cum Boote nescio
(10) Terrae marisque, quo feras vigil regat.
Nasonis (absit, absit illi conferar,
Nisi nunc malignâ sorte, maximo virûm)
Nasonis ergo frigidum fatum vides;
Ut me Tomitas inter ac duros Getas
(15) Sinistrum adire littus Euxini putes,
Nisi forte quod suauius quiddam sonat
Adeunda tellus, solo Eoa nomine.
Quod si relictis quando post tergum feris
Getâ, Tomitâ, Thrace, toto denique
(20) Septentri-one, unde avolo nunc, advolo,
Nescire noli, nec molestum tunc fore;
Sed submolestum: adibo Schurmannam, puta,
Sed ut Catonem de Theatro promptius
Non exijsse tute confessura sis.
(25) Quid nempe, tota si futura oratio est,
Saluere Schurmannam jubet Zulichemius?
At mentior tibi tamen, virgo mea,
Addenda voci vocula est: addam, Vale.
Ut forte si timere quem posses fui,
(30) Timere porro tota totum desinas:
Nam, quae capis quod quisque, quod nemo capit,
Capis profecto, cur quis a Zulichemio
Valere quam Saluere multo mauelit.
Vectus Elspeta per Swollam Drunam usque 28. Dec.



Continue

[CH1649:001]
IN HILLIGERLEDAE CAMPOS UBI ADOLPHUS
COM. NASSOVIÜS HISPANOS INGENTI STRAGE
INTEREMPTUS IPSE CONFECIT A°. 15 . . .
Has Batavi calcate mihi reverenter arenas.
    Hic pro Nassovio sanguine thura date.
Ad partae libertatis fundamina non hic
    Infima de primis fixa columna fuit.
(5) Scilicet hic aliquid pro Libertate coactos
    Posse fidem victor, primus, Adolphe, dabas.
Audiat hoc Iber, hic semel exstirpata Tyrannis
    Contusum poterat non relevasse caput,
Si minus instanti Ludovico laeva fuisset
    (10) Altera lux, atrâ proditione nocens.
Fata requirebant non unos nostra triumphos;
    Aurea Libertas pluris emenda fuit.
7. Ian. E Frisia Orientali
redux inter Groningam et Assen.


[CH1649:002]
AD (SCHURMANNAM) REDUX
En, salve Schurmanna, vale Schurmanna, viator
    Dicturus, tandem nempe diurnus, adest.
Ne treme, promissis Batave Constanter inhaeret,
    Alatumque pedem, quo modo venit, habet.
(5) Quin, si forte vel hoc tremebundae longum Salve est,
    Non erit alloquii tam grave syrma mei:
Quippe volando vale dicens, Bene, semper, ubique,
    Totaque et HebraÏce, dico, valendo vale.
7. Ian. Aurico redux inter Assen et Beilen.


[CH1649:003]
IN EFFIGIEM RENATI CARTESII
Cartesii pectus vides, vides frontem?
Candore vel modestiâ nihil supra est,
Scientiâ nil par quidem. Exigis plura?
Stagira, si tamen Stagira, Naturam
(5) Adspexit, aut inspexit; iste perspexit,
Perspexit ac detexit: Exigis plura?
Qui plura dicere me vetat, stupor dicat.
7. Ian. Inter Assen et Beilen


[CH1649:004]
IN RENATI NOMEN
Renatus iste quem videtis, hospites,
Renatus infans perperam dictus fuit:
Nulli secundus ante se mortalium,
Natus vocari, non Renatus debuit.
(5) Natura nasci vidit hactenus nihil,
Ex quo renato surgeret Cartesius.
Ibid.


[CH1649:005]
IN EFFIGIEM SCHURMANNAE
Parcius admirare tui miracula sexûs,
Sive vir hos oculos, sive puella vides.
Anteit una aliquas aliquâ virtute puellas?
Anteit haec omnes omnibus una viros.
Inter Beilam et Swollam 8. Ian.


[CH1649:006]
IN CATHEDRALIS TEMPLI QUOD TRAJECTI EST
NOMEN VERNACULUM
Unde Domus, fornix sublimibus alta columnis,
    Dicitur, unde vetus marmora nomen habent?
Haeresin et vitium verbis super astra petitis
    Quae domat, haec domitrix est domus, haec Domini est.
Inter Beilam et Swollam 8. Ian.


[CH1649:007]
IN DOMUM ADRIANI SEXTI PONTIFICIS ULTRAJECTI
Haec Orbi, procul orbe suo patriâque remotus,
    Haec patriae Sextus, non sibi tecta dabat.
Pontificum est aliis habitandas aere soluto
    Tradere vel Coeli, non habitare, Domos.
Ibid.


[CH1649:008]
AREA CASTRI VREBURGII, NUNC EORUM EQUINUM
Pacis ego quondam gessi male nomina: pacis,
    Moenia sic inter moenia facta forum, est.
Inter Swollam et Elspeet 9. Ian.


[CH1649:009]
TEMPLUM BUERKERCK, CUIUS IN COEMETERIO
GRAMEN SUCCRESSERE NEGANT
Nescio num vero similis, num proxima falso
    Gramen huic fundo detrahat historia.
Quidquid id est, turba haec hodie miracula turbat,
    Quae terit hoc vere relligiosa solum.
Ibid.


[CH1649:010]
IN (SCHURMANNAE) PINACOTHECAM
Cum volet hoc Fatum (procul absis hora volendi)
    Ut semel extremum clauserit Anna diem,
Debita nominibus tantis sua marmora linque,
    Nec tumuli pascat lumina vanus honos:
(5) Hoc cumulo pascantur: ibi non viva jacebit;
    Hic, non viva, tamen viva, superstes erit.
Swollae 9. Ian.


[CH1649:011]
TEMPLUM D. IOANNIS
Audiat hoc omnis toga: cuius nomina Divi
    Illustris Fano-Bibliotheca gero,
Mille meis de codicibus non attigit ullum,
    Et plus mille meis codicibus sapuit.
(Inter Swollam et Elspeet).


[CH1649:012]
IDEM
Non hoc de nihilo est, quod opacâ frondibus ulmo
    Cingor et in Lucum versa virescit humus.
Scilicet hoc plantatores, ut sacra Ioannis
    Vox in deserto nunc quoque clamet, agunt.
Ibid.


[CH1649:013]
PRAEFATIUNCULA HISCE ULTRAJECTINIS
Velaviae sabula, immensi, mea taedia, colles,
    Terra mihi lassis semper arata rotis,
Nescio vos, neque, si roger hic quot millia, quis me
    Vexerit aut equus, aut non equus, ipse sciam.
(5) Gratia sit Musis, quarum mihi visa lepore
    Colloquii longe maxima, nulla via est.
Gratia Schurmannae vero, quod Apolline secum
    Abducto comites traxerit ipsa Deas.
Nec tamen has, fateor, comites, nec vidimus illam:
    (10) Solâ mente decem numina clausa tuli.
Credor, an hic, aliquis clamat, mendacia cudit,
    Exit ab insano fabula vana penu?
Mentiar. hoc certum est, non haec sine numine, Lector,
    (Incipe, et invenies) quantulacumque geri.
Ibid.


[CH1649:014]
TEMPLUM D. MARIAE, UBI CATECHESIS
NOVITIIS ENARRATUR
Parvi est, posteritas, neque quod post saecula narres,
    Fonte super tenui fixa columna solo:
Pluris habe, quod in his animas, non saxa, columnis
    Fontibus aeternis instruat ipsa Salus.
Elspeti. eod. die.


[CH1649:015]
TEMPLUM D. CATHARINAE
Ritibus haec olim Româ non rite petitis
    Sordescebamus marmora, deinde situ.
Aetas excussit melior Romamque situmque;
    Tandem sic merui quae Catharina vocer.
Inter Swoll. et Elsp. eod.


[CH1649:016]
CATHEDRALE TEMPLUM, DENUO S. MARTINO SACRUM
Non hoc Martini, falsi nec fallite, fanum est.
    Ille, sed exiguo munere, largus erat.
Mutemus titulos: posthac, me judice, si quis
    Omnibus immense dona dat, Hujus erit.
Intra Elspeet et Voorthusam. eod.


[CH1649:017]
AD SCHURMANNAM, NUM I. SECUNDI SCULPTURAM
IMITARI VOLUERIT
Ecquid, ut Hagani tangebas pauca Poetae
    Marmora, vel raros, gypsea signa, typos,
Ecquid, ut oblata est avidis in talia ocellis
    Vatis amatoris Iulia sculpta manu,
(5) Exempli stimulavit honos, et posse docebas,
    Quae posset quivis, omnipotente manu?
Non liquet: et vero, nisi valde fallor, honeste,
    Ocyus hoc factum nolle, negare fuit.
Indignata sequi, Virgo mea, credo Secundum es,
    (10) Ne sic forte cui prima, secunda fores.
Ibid.


[CH1649:018]
IN ACADEMIAM TRAJECTINAM
Si satis est vivum nasci, jam velle renasci
    Ridiculum, quando posse, supervacuum est.
Sin secus, et rectum est iterum de Virgine nasci,
    Quae de Patris item nata puerperio est,
(5) Pallada sanus ama; non illam casside torvam;
    Hanc inter Musas ore togâque gravem.
Iamque Sacram venerare Deae, prae quâlibet, aedem,
    Quando ibi scis bipedes gignier, hic homines.
Inter Voorthusam et Amesfortiam. 10. Ian.


[CH1649:019]
IN TURRIM TEMPLI CATHEDRALIS
Quam fuit helleboro dignus Babylonis ineptae
    Sive tumor, dicas, sive phrenesis erat.
Quando, quod hic admiramur, si massa putatur
    Terrea, nec primi graminis instar habet.
Ibid.


[CH1649:020]
AD SCHURMANNAM
Currigenos foetus, salebrosum carmen, et ipso
    Frigore concretum, virgo, poema vides,
Ne laeves oppone rotas, ne versibus istis
    Exige par motus, par sit ubique tenor.
(5) Cede locum vero, quamcumque volubile plaustrum est,
    Ipsa via, ut vates, aspera, scabra fuit.
Inter Amersf. et Ultraj. eod. die.


[CH1649:021]
IN STUPENDAM VIRGINEM ANNAM MARIAM
SCHURMANNAM, CUM ILLAM TRAJECTI IN STUDIO
LINGUAE AETHIOPICAE REPPERISSEM
CAL. IAN. 1649. ST. VET.
Omnia cum sciret, voluit nil scire videri
    Anna, nisi extremos sciret et Aethiopes.
Has illam fuscas inter, nova numina, Musas
    Vidimus, atque oculi vix habuere fidem.
(5) Vidit et obstupuit gemini frons altera Iani,
    Et Deus, Ecquis, ait, denique finis erit,
Si, quoties in me nova frons, in virgine lingua est,
    Si, quoties novus est Annus, et Anna nova est?


[CH1649:022]
AD IPSAM
Hanc ego currendo fudi, Schurmanna, poesin,
    Dum non jam rota sub vate, sed esset equus;
Esset equus, qui me de vestra quattuor horis
    Pallados Hollandae sisteret ante fores.
(5) Forsitan, hos si tu numeros cum tempore confers,
    Pegaseum quid, ais, quadrupes iste fuit.
Nescio quid dicas. ego me noua dona ferentes
    Aethiopes comites credo habuisse tuas.
Iamque adeo vetus est non falsa paroemia: semper
    (10) Africa quae Monstri quid parit, hic peperit.
Vltrajecto Leidam equo 4. horis peruectus 3/13. Ian.


[A. M. van Schurman]
AD NOBILISSIMUM VIRUM SULICHEMII DOMINUM
PRO MUSIS AETHIOPICIS RESPONSIO
Non leviter Clarias tetigisti carmine Divas,
    HugenI, fuscas dum canis esse Deas.
An Erybi ingratam sobolem noctisque sorores,
    Quis Phoebo gratum crederet esse chorum?
(5) At fallor: socias, quas proximus ardet Apollo,
    Scilicet has albas non sinit esse Deas.


[CH1649:023]
EN FAVEUR D’UN AMANT SUR LA NAISSANCE
DE SA DAME AU MOIS DE MARS
Furieux mois de Mars, mois de vent, mois d’orage,
Debvois tu recevoir Caliste entre tes bras?
Certes, pour detremper le fiel de tant de rage,
Tu avois bon besoin du miel de ses appas.

(5) Mais que devenons nous au feu de ces deux Astres
Que l’erreur populaire appelle ses beaux yeulx?
Est ce pas nous jetter dans de plus grands desastres,
Pour un Soleil de Mars s’il nous en pique deux?

Souffle, cher mois de Mars, pour raffraischir nos flames,
(10) Et pour mieux nous sauver apprens nous à souffrir.
Dieux! que c’est un grand mal qui bourrelle nos ames,
S’il n’est qu’un autre mal qui le puisse guerir.
Mart.


[CH1649:024]
INSCRIPTIONES VILLAE CLARIVIJ, CLARENBEECK,
IN GRATIAM TOPARCHAE RUTGERI HUYGHENS
Aspicis argenteo speciosos murmure fontes,
    Aspicis his fratres qui dominantur heros?
Fallor ego, nisi jam dubitas, pellucida, clara,
    Candida plus horum pectora sint, an aquae.
26. Mart.


[CH1649:025]
CLARIVIUM. CLARENBEECK I.
Sublime culmen par fuisset huic Agro,
Et quae Luculli saxa saxis aemula
Ipsos Quirites non timerent hospites.
Sed Villa Rivi, cuius Umbra et assecla est,
(5) Aptare sortem debuit sorti suam:
Hunc nempe Clarum nuncupat modestia,
Quem nominasset verius clarissimum.
30. Mart.


[CH1649:026]
CLARIVIUM. CLARENBEECK II.
Si quis in his, pretiosarum nimis acer Aquarum
    Inuestigator, montibus erro fuit;
Si, sudore madens et anhelo torridus aestu
    Hoc festinavit fonte leuare sitim,
(5) Quo de febre putri, vel de pleuritide laeua
    Nec male securus, nec male potus eat,
Pro medico juxta villa est; Clarivius istam
    Illico ut introeat suadet et instat Herus:
Abluet heic vitium qui, non de montibus istis,
    (10) Sed Rheni fertur fontibus esse liquor.
30. Mart.

[CH1649:027]
CLARIVIUM. CLARENBEECK III.
Vocabis, hospes, hoc suburbanam domum,
Villam, Palatium, Casam, Praetorium,
Aulam, vel Haram forte, vel Gurgustium:
Non commovetur, pronus in laudem sies,
(5) An factus ad convicium, Dominus loci.
Quidcumque sit, Clarivium est: quod ut scias,
Cum sylva nesciret loqui, Provinciam
Edisserendi scilicet saxo dedit.
Originem Clarivii si non capis,
(10) Origo Fontis huius, et Clarivii est.
Adhuc obhaeres? verte frontem; clarius
Originem clarissimae dicunt aquae,
Clarique Rivi clara deriuatio est.
30. Mart.

[CH1649:028]
CLARIVIUM. CLARENBEECK IV.
Ut mea quam fuerint seri quoque cura nepotes,
    Ut mihi me soli non studuisse sciant,
Audiat hoc opto coeli clementia votum,
    Dum ruit hic rivus, nervat ista domus.
4. Apr.


[CH1649:029]
A UNE DAM.le QUI AVOIT COMPOSé UNE ALEMANDE
Tu m’as faict un enfant: ne me sois pas rebelle,
Si je m’offre à t’aijder à m’en faire souuent:
Apres ce beau premier l’honneur est mis au vent,
Et je ne vis jamais mere qui fust pucelle.

(5) Mais je te rends l’honneur: un enfant enchanté.
Ne sçauroit auoir faict bresche à ta continence:
Et fault le nommer tel, puis que dès sa naissance,
Au lieu de fort pleurer il a fort bien chanté.
24. Avr.


[CH1649:030]
IN MEDITATIONES POSTHUMAS CAROLI
REGIS MAGNAE BRITANNIAE
Carolus his armis, nimium victricibus armis,
    Quam quibus instructum destruat ipse Furor,
Cur, populo suadente minis et carcere, caussam
    Diceret, aut certam sciret adesse necem,
(5) Noluit instantem propulsanisse ruinam,
    Clarior aestiuo sole fuit ratio:
Regia vox nempe est, populo vel subdere vocem
    Nolle: et ubi loquitur caussa, silere loqui est.
25. Apr.


[CH1649:031]
Primus hic a populo quae non sentiret adactus
    Scribere quem voluit noluit esse reum;
Primus hic a Populo de carcere, Regia merces,
    Productus populo venditus aere fuit:
(5) Primus hic a populo compulsus dicere caussam,
    Regie, et ut posset dicere non voluit.
Primus hic a populo damnatus verba salutis
    Quae voluit Populo dicere, non potuit.
Primus hic a populo Regnum populante securi
    (10) Subjectus Populi victima procubuit;
Primus hic a populo sumptum de rege Parente
    Haeredem vetuit sumere supplicium.
Primus hic a populo sine crimine caesus, et ipsum
    Criminis ultorem noluit esse Deum.
(15) Denique per vitae momenta, in mortis iniquae
    Momento Carolus Primus ubique fuit.
Iamque adeo, quo cum terrâ texisse Britannâ
    Credit inauditum perfida turba nefas,
Latius et melius, quot Regum corda, tot urnas
    (20) Occupat, et Carolus primus ubique jacet.
29. Apr.


[CH1649:032]
PARRICIDIUM ANGLICANUM
Haec vulgi scelus, et cunctis graviora cothurnis.
Nam scelus a Pyrrha, quanquam omnia syrmata voluas,
Nullus apud Tragicos populus facit. accipe nostro
Dira quod exemplum feritas produxerit aeuo.
15. Iun.


[CH1649:033]
SIX QUAL1TEZ NECESSAIRES à LA BONNE PIECE
DE MUSIQUE INSTRUMENTAEL
Beau chant (1.), Chant inouij (2.), sur Fugue bien conduitte (3.),
Le plus beau Contrepoint (4.), et Mouvement (5.) et Suitte (6.),
Ostez en un des six; la Piece est, par hazard,
Passable, mais non pas dans les regles de l’Art.
25. Iun. circa Strijam in itinere
Bredam versus.


[CH1649-034]
Niew (1.), Aengenaem gesangh (2.) op Fugen, wel door-regen (3.),
Het beste Contrepunt (4.), en Bindsel (5.), en Beweghen (6.).
Laet een van sessen uyt; het Stuck magh goed zijn; maer
Niet als het wesen souw, dat is, Van sessen claer.
Ibid.


[CH1649:035]
IN OBITUM FR. SPANHEMIJ LACHRIMAE
Ergo quis hoc tentat, fieri quod posse negabam,
    Spanhemium extincto dicere Spanhemio!
Ergo nec in Coelos omnis facundia cessit,
    Ex quo se superis intulit illa Deis!
(5) Si quid, age, in Terris superest Ciceronis adempti,
    Hunc opus in Terris, hunc labor esto loqui.
Inueniat sua sublimis praeconia virtus;
    Omnis in hoc omnes eroget autor opes.
Vir pie, de numero sine fastu et fraude piorum,
    (10) Vir sophiae fons et fax, vir ocelle virum,
Maxime vir, ter maxime vir, cui rara videbunt
    Saecula, viderunt aurea sola parem,
Quem quae surripuit Belgis injuria fecit
    Criminis aeterni se Libitina ream.
(15) Me quoque tam crudi ferijt violentia fati,
    Me quoque substravit tanta ruina sibi.
Et volui, et potui moestum mea Numina Carmen
    Poscere et ad fletus addere verba meos.
Sed male cum fletu verbis convenit, et ipsos
    (20) Saepe reluctantes obruit ipse modos.
Quid lacerum porro immites laceratis amici,
    Quid miserum simul et cogitis esse pium?
En ego, qui magnis olim mea lilia bustis
    Et quae posset amor dona jubere tuli,
(25) Hic sileo, hic rigeo. Magni se nempe dolores
    Expediunt; loquitur luctus; at horror hebet.
Horreo, cum tenebras video quibus obruta nuper,
    Principe sublato sidere, Terra latet:
Horreo, cum doceor quae tam coelestia Coelum
    (30) Sub Coelo voluit vivere, posse mori.
Scribite quae tanto non inferiora sepulchro
    Carmina non uno par sit ab Orbe legi.
Scribite queis animi tantam praesentia cladem
    Sustinet: officium non facit ista manus.
(35) Si facit, hoc ipsum quod ames fecisse litura est,
    Et genitas visa est non genuisse notas.
Nempe quid excudam, si, quae vix repere possint,
    Hic ubi sunt lachrimae sepia, verba natant.
7. Iul.


[CH1649:036]
AD FRANCISCUM AB AERSSEN DE SOMMELSDYCK
DE LEGATO SINE PRAESIDE RESPONDENTEM
Illustris pugil, illustri quam poscis arenâ
    Grande tibi specimen tute dature tui;
Hoc age. quas partes, annorum vespere multo,
    Multus agas, multo mane tuere puer.
(5) Quod si te juuenum insane temerarius ardor
    Implicitum longis nexibus ire parat,
Adde animos, generose, tibi, atque audentior ito:
    Est qui pugnantem te tuus umbo tegat.
Ultima succurrant pugnanti exempla tuorum:
    (10) Objice, quo soluas o1nnia, Dixit avus.
12. Iul.


[CH1649:037]
GRAFSCHRIET VAN IOFF. TESSELSCHADE VISSCHER
    Dit ’s Tesselschades Graf.
    Laet niemand sich vermeten
Haer’ onwaerdeerlickheit in woorden uijt te meten:
All watmen vande sonn derft seggen gaet haer af.

    (5) Hoe dats’ om ’tleven quam
    Verhael ick even noode:
Wat dunckt u, moeders? ’twas haer’ dochter die haer doodde,
En die sij ’tleven gaf was die haer ’tleven nam.

    Maer ’tkind hadd weinigh schulds:
    (10) De Moeder sagh het sterven,
En stierf, om dat sij ’t haer geliet te konnen derven:
Soo berste Tesselscha van wat te veel gedulds.

    Leert lyden met beleidt,
    Die van wat liefs moett scheijen:
(15) Hadd dit hert uijtgebloedt en tydigh willen schreijen,
’T sloegh noch in Tesselscha, en ’t waer noch onbeschreit.
15. Iul.


[CH1649:038]
GRAESCHRIFT VAN MIJN NEEFKEN CHRISTIAEN DOUBLET
Hier light een jonghe doo; dat’s heul en heils genoegh,
Dewijl de mensch te laet kan sterven, niet te vroegh.
Het vroegh is wroeghens vrij, het laet laedt schuld op schulden,
’Tjongh hoort den Hemel toe, die ’toude nau kan dulden.
(5) Siet oftm’ hem niet beschreijdt om datm’ hem over-mint,
Die uyt de Wereld gaet een Christen en een kind.
28. Iul.


[CH1649:039]
ANDER
De ziel die in dit lijf begonnen hadd te sweven
Sagh dat het lemptigh was, en liep’er met naer’t graf,
    En trock naer ’teewigh leven.
    Seght niet, dat komt’er af,
(5) ’t Kind overliep sijn kracht en most het dus bekoopen:
Die sich jongh overloopt en heeft sich niet verloopen.
eod. d. (28. Jul.)


[CH1649:040]
ANDER
Een overloopen kind heeft hier den geest gegeven:
’Ten was noch voor de dood versett, noch levens moe;
’Tis in onnooselheid geloopen uijt dit leven,
(Is ’t mis geloopen?) tot de Croon des levens toe.
eod. d.


[CH1649:041]
IN TEMERITATEM NAUTAE ROTERODAMENSIS, QUâ,
CUM PER INGENTEM TEMPESTATEM MINUERE VELUM NOLUISSET,
SUBVERSâ NAVI INGENS VECTORUM NUMERUS PERIJT III. ID. SEPT. 49
Male disputatur, an sit haec leuis culpa,
An lata, quâ tot hausit unda mortales.
Si ferre me sententiam velis, dicam;
Tam lata nautae est culpa quam fuit velum.
13. Sept.


[CH1649:042]
VOOR ’S HEEREN AVONDMAEL
    Ick will, Heer, dat ghy wilt, en hebb het lang gedaen,
Ick hebb dijn’ loop-baen lief, en loopse met vermaken,
En doe ’t van over lang, en hoop het niet te staken,
    Maer van de dertigh grein tot hondert toe te gaen.
    (5) Hoe pleit ick evenwel? is dus de maet voldaen,
Is ’twitt of met mijn’ will of met mijn’ loop te raken?
Oh, soo veel ydelheids en laet mij noijt genaken:
    Onnutte dienstknecht, hoe soud ick by mij bestaen!
    Mijn will is wilde will, mijn loop is staegh te rechten.
(10) Oh die de voeten wiescht van dijn’ onvuijlder knechten,
    Wischt met den minsten dropp van dyn onschuldigh wee
    Mijn’ vuijl-geloopen af, eer ick ter Tafel treê.
Ick segh’t, o God, en meen ’t, en ween ’t, en steen ’t: och armen,
’Ten geldt noch will noch loop; mijn heil is dijn ontfarmen.
Inter Schoonhoviam et Goudam in equo. 2. Octob.


[CH1649:043]
16.EN PSALM UIJT DEN FRANSCHEN RIJM VAN BEZA, TEN NAUWSTEN
1.
Weest ghij, o Heer, mijn bystant en mijn’ hoe’;
Want op dij staet mijn eenigste vertrouwen.
Seght dan, mijn’ ziel, en spreeckt den Heere toe,
Ghij hebt op mij, Heer, alle macht behouwen;
(5) End evenwel kont ghij van mij niet trecken
Het minste werck dat dij te nut kan strecken.

2.
Mijn opset is, den goeden goet te doen,
Die daer met recht wel-levens lof verdienen,
Maer leet op leet sal treffen en verdoen
(10) Den ghenen die de vreemde Goden dienen.
Ick en geraeck aen haer bloet-offer-sond’ niet,
Haer’ namen selfs en heb ick inden mond niet.

3.
God is alleen de grond-erf die mij voedt:
Mijn’ rente, Heer, is vast op dij gelegen;
(15) Gewisselick mijn erfelicke goet
En had ick noyt in schooner plaets gekreghen:
In ’tkort geseght, van ’t schoonste deel van allen
Is bij geluck het lot op mij gevallen.

4.
Gelooft zij God die mij soo wel bedacht
(20) Aenwijsingh geeft om dit pad in te keeren:
Want (dat is meer) ick hebbe dagh noch nacht
Gedachten die mij niet ten goede leeren:
Soo sien ick dan op mijnen God gestadigh,
Oock blyft hy mij ter rechter hand genadigh.

5.
(25) Siet dan, hier is mijn hert soo vrolick af,
Mijn’ tonghe lacht, mijn lyf is vol vertrouwen;
Dewijl ick weet dat ghij in ’t holle graf
Myn leven niet sult lyden te verouwen,
End en begeert in geenerhande maeten
(30) Uw’ Heilighe verrotting voelen laeten.

6.
Veel liever, Heer, stelt ghij my op den weght
Die mij geleij’ naer een heilsamer wesen;
Want, inder daed, daer is geen vreughd oprecht,
Als in ’tgesicht van dyn verheerlyckt wesen:
(35) En in dijn’ hand is, en sal altyd blijven,
De volle vreughd die eewigh sal beklijven.
Equitans. Beeckbergen 20. Octob.


[CH1649:044]
POUR LES CHEVAUX QUE L’ON TUOIT A LA CHASSE
Precieux animaux au jour de la Bataille,
A quelle indignité vous trouvez vous reduicts!
Ie voij des gens d’honneur apres de la canaille,
Quand je vous considere en ces meschans deduicts.

(5) Ces genereux jarrets, ces belles encollures,
Cest’ eschine, ces reins ne seruent donc de riens
Qu’à battre ce qui fuit, des foibles creatures,
Qui n’osent faire teste à des museaux de chiens!

Ou faictes vous la guerre à bois et à broussaille,
(10) Sont ce les enemis qu’on vous a opposez?
Precieux animaux au jour de la bataille
A quelle raillerie estes vous exposez!

En fin ce n’est que jeu oú l’on vous estropie,
C’est bien vous destiner à quoij vous estes nez.
(15) Vous devez vos efforts au bien de la Patrie,
Et c’est la Comedie oú vous vous ruinez.

Precieux animaux au jour de la Bataille,
Quand j,aij pitié de vous, c’est ce que je vous doibs.
Mais de vous garentir du jeu qui vous trauaille
(20) Pour un bien glorieux, c’est ce que je voudrois.

Que si de ma pitié quelque chasseur se fache,
Ie ne m’oppose pas à ces plaisans travaux,
Ie l’en laisse jouÏr; mais je veux bien qu’il sache,
Que j ’aijme peu la Chasse, et beaucoup les chevaux.
Beeckbergen. 22. Oct.


[CH1649:045]
SUR DEUX VISITES FAILLIES DU S.R DE S.T AMANT
Que deux fois S.t Amant ayt frappé à ma porte,
Que deux fois, sans me veoir, sa bonté l’aijt esmeu
A croire qu’entre gens de son illustre sorte
Ie merite les soings d’estre veu et reueu!

(5) Que des petits faux bruicts qu’on faict courrir le monde
Pour me prestant un nom que j’aij mal merité,
Sans qu’il aijt eu loisir d’ij appliquer la sonde,
Ayent peû triompher de sa credulité!

Qu’en dis tu, ma Raison, ou plus tost, ma Fortune,
(10) Quel jugement fais tu de ces beaux accidens?
Il est venn deux fois, et c’en estoit trop d’une:
Avons nous pas subject d’en rire entre les dents?

Graces à mon bon Ange, et à sa main propice
Qui m’a voulu sauuer l’honneur et le credit;
(15) Qui m’a faict evader sans forme d’artifice
D’o- je devoy paroistre honteux et interdit.

Et toij, cher S.t Amant qui mon peu de merite
As choisi pour object de ta discretion,
Voy comme je reçoij visite sur visite,
(20) Et ce que je t’en doibs de satisfaction.

Ie veux qu’un Imprimeur les nomme et les publie,
En faveur et de toij et de la Verité,
Oeuvres de S.t Amant; Quatriesme partie:
Mais je veux qu’il adjouste, Oeuvres de charité.
16. Nov.


[CH1649:046]
EPITAPHIUM E. AUG. THUANI. E LATINO MEO. MOMENT. LIB. VI.
Qui jacet hic etc.
Die hier begraven light, was kondigh aen een’ schennis;
Maer kondigh sonder schuld, bij opgedrongen kennis.
En ’t heeft hem niet gebaett ’tfeit met syn’ vromicheid
Te hebben wederstaen; ’tverswijgen was sijn feit,
(5) ’Tverswijgen van een feit dat vrienden hem betrouwden,
Die vrienden, die hij sagh, als sij ’t ontkennen souden,
Dat sijn’ gebroken trouw noch t’overtuijghen doght,
Noch t’haren wederwill ten goeden buijghen moght.
Scherp onrecht van het Recht, dat voor verraed kan schelden
(10) Syn’ vriend noch by verraed noch te vergeefs te melden!
25. Nou.


[CH1649:047]
Teun Lansknecht met syn’ Lancie inde hand.
Wierd van een’ Hond op ’tvinnighst aengerandt,
En, om syn lijf te berghen met syn wapen,
Stack ’t door den Hond, en liet hem leggen gapen.
(5) De meester keef, en sey ’ten was geen nood,
Om soo een Beest te helpen aen syn’ dood,
Hij hadd hem licht het stomp end konnen bieden
En ongequetst met slaghen wegh doen vlieden.
Teun Landsknecht sprack, soo hadd ick mij geweert,
(10) Als mij den hond gedreight hadd met syn steert.
2. Dec.


[CH1649:048]
Mijn Snijer sagh een’ vent syn backhuijs heel verdurven
Van wonden inde Krijgh, en op den graet gekurven,
Gelijck de Braessem siet die na den rooster gaet:
En seid’ hem kluchtigh; Mijn gekapte Cameraed,
(5) Als ’temmers wesen most, en als ’tlot op mij draeijde,
Ick maeckt’ u liever niew, dan dat ick u vernaeyde.
Eod.


[CH1649:049]
Ick vond u gistren thuijs, en most het sien ontkennen,
Door ’tliegen van uw’ knechts, die aen die kunst gewennen.
Nu ben ick selver thuijs, en onkenn ’t selver: Segh’t;
Verdien ick niet soo veel geloofs licht als uw knecht?
3. Dec.


[CH1649:050]
Mijn meisje sat bedeckt in een’ gesloten wagen:
Ick hiet den voerman staen: en sy bestond te vragen,
Hoe wist ghij dat ick ’twas, die soo besloten sat?
Oh, seid’ ick, meisje-lief, dat hadd ick haest gevatt:
(5) Ick voelden all mijn bloed uijt all mijn’ wonden stroomen,
Soud ick mijn’ moordenaers’ niet bij mij voelen komen?
3. Dec.


[CH1649:051]
Ian, die een sware Pleit vervolghde jaer en dagh,
Sprack tot een’ dorre doo’ dien hij gehangen sagh,
Hoe wel zijt ghijd’er aen; hoe vrij van alle plaghen,
Die daer noch Recht, noch Raed, noch Roll hebt na te jagen!
5. Dec.


[CH1649:052]
Men preeckt mij ’tspelen af: als onder de gebreken
Het schadelixt gebreck: maer, magh ick voor mij spreken,
Men preeckt mij averechts; en, die ’twel overwoegh
Sou vinden dat ick wel te recht op ’tspelen sloegh,
(5) Om meerder quaed t’ontgaen; jae, dat het spel kan strecken,
Om mij all spelende van alle quaed t’ontrecken.
Want, waers mijn’ Hoovaerdij, mijn’, die om dusend pond
Kan spelen met den Heer, en met den knecht terstond
Om stuijver of om blanck, naer dat ick hebb behouwen?
(10) Waer is mijn’ Toornicheit, die alles kan verdouwen
Wat mij te schimp en schand van ijemands werdt geseidt,
Mits hij aen ’tspelen blijv’? Waer is mijn Giericheid,
Die niet een dobbeltje kan sparen sonder spelen?
Waer is myn’ Hoererij, of hoe kan ick se velen,
(15) Ick, die by nacht en dagh mijn’ sinnen en mijn’ tyd
Alleen aen ’tspelen hang? Hoe soude mij de Nijd
Van mijnes naesten weeld of Ryckdommen bekoren,
Daer ick mijn’ eigen haev soo los laet gaen verloren?
Wat plaets heeft Gulsicheit by mij, die niet een’ spel
(20) Haer waerde spillen derv, van vreese dat mijn spel
Sou stuijten by gebreck? Kan ickse Luijheid geven,
Die heele daghen speel en noch den nacht daerneven?
    Is ’tquaed spel, daer bij Trots, en Toorn, en Giericheit .
En Nyd, en Hoer, en Kroegh en Luijheit onder leit?
5. Dec.


[CH1649:053]
    Claes kaetst sijn selven rijck
Met Ball en met Balon, en will aen geen veranderen
Wat datmen hem vermaent. Heeft Claes oock ongelyck,
Dat hij syn’ voorspoed vindt in mis-slagen van anderen?


[CH1649:054]
IOOSTS GEBREKEN
’Tis waer, sey lichte Ioost, men magh mij wel bepreken,
    ’Khebb menighte gebreken:
Maer men vergeet’er een, dat ick mij meest aen treck
    Te weten ’t Geld-gebreck.
6. Dec.


[CH1649:055]
    Een knechtjen wierd bekeven
    Om dat het water bracht
Dat naer de wijn-kan stonck. De tweede reis was ’teven
Gelijck als d’eerste kan. In ’tend, heeft hij bedacht
    (5) Hoe dat hij straf en kijven
    Van ’twijf ontleggen sou.
Hij hadd de kan gespoelt, men sagh’er niets in drijven
Dat wijn-lucht maken moght. Soo seid’ hij, ’Kweet het vrouw,
    Hoe dit is bij gekommen:
    (10) ’Ten kan niet anders zijn:
Claes Croes, ons droncken buer, heeft gistren hier geswommen,
Daerom, waer dat ik schepp, het smaeckt’er naer den wijn.
6. Dec.


[CH1649:056]
Claes Croes lagh sieck te bedd, meer van Wijn als van Liefde;
De Doctor vraeghd’ hoe ’twas, en of hem ijet beliefde?
’Ksou seggen, seid’ hij, Heer, als ick het seggen dorst,
Geneest mij van dees Coorts, maer niet van desen dorst.
6. Dec.


[CH1649:057]
Een Ruijter door een dorp met aller haest gereden,
Riep, keurigh hoe veel daghs hij noch hadd te besteden,
Hoe laet is ’t, goede li’en, hebt gh’ hier geen Clock-gestell?
Neen, seid’ een Boer; maer, Heer, een Orgel isser wel.
eod.


[CH1649:058]
Goe Ian ten huijsen uijt gekeven of gestooten
Door boose Beel, sijn wijf, viel in ’tslijck vande goten.
De bueren schoten toe met vriendelick gedruijs,
Om hem de hand te bi’en en helpen hem naer binnen:
(5) Neen, seid hij, vrienden, neen, en wilt het niet beghinnen,
Hoe ’ck legh of niet en legh, ’tis beter hier als t’huijs.
eod.


[CH1649:059]
Pier hadde Claesje-buer sijn’ Ezel geern ontleent,
Claes seid’ hij was niet t’huys, hij wrocht voor de gemeent’.
Den Ezel sloegh geluijt, en dé syn’ meester lieghen.
Hoe, seij Pier, Claesje-buer, meent ghij mij te bedrieghen?
(5) Den Ezel is in huijs. wel sey Clacs, dit is vrij
Wat wonders; loofje dan mijn’ Ezel meer als mij?
6. Dec.


[CH1649:060]
Dirck hadde Maey syn wyf met stocken soo gedost,
Dat Maey bij meesters hand genesen werden most.
Dat stond Maeij soo wel aen, dat syd’er half om lachten:
Sij docht, hij sal sich nu dat slaen voortaen wel wachten
(5) Daer soo veel gelds aen hanght. maer Dirck loegh meer als half,
En als hy den Barbier betaelde voor syn’ salf,
Vriend, seid hij, daer ’s uw geld, en noch soo veel daerneven,
Om als ick Maey van niews wat op sal moeten geven.
eod.


[CH1649:061]
Wilm, dien noijt Pill of dranck in ’tlijf en was te preken,
Hadd veel van sulcken tuijgh in twee drij siecke weken
In ’tbecken van syn Stoel voordachtelyck vergaert.
De Doctor, vragende wat datt’er was bewaert,
(5) Verschrickte van ’tgesicht van soo veel vuylicheden,
En seide, Wilm, ’twas tijd, dat ick uw’ binnenleden
Haer’ ed’le teericheid ontlaste van die miss:
Denckt dat een’ Coorts of twee hierin begraven is:
Want, seker, dit ’s quaed goed. Dat hebb ick wel geweten,
(10) Sey Wilm, en hebb het oock daerom niet willen eten.
7. Dec.


[CH1649:062]
Ian magh noch manvolck sien, noch vrouw-volck lang en recht.
Soo schrickt Ian voor lang Recht, soo lang heeft Ian gerecht.
eod.


[CH1649:063]
Teun, weet ghij wat mij lett, waerom ick langs de Straten
Soo noode met u gae? Hoort hoe de luyden praten:
Sij keuren mij voor geck, om dat ick niet en rij,
Maer gae te voet, en ley den Ezel aen mijn’ zij.
eod.


[CH1649:064]
Myn gierighe Compeer is toornigh op syn’ knecht,
    Die yets heeft aengerecht,
Daerom hij hem met recht sou moghen slaghen geven.
Maer daer en komt niet af. Heeft hij ’t den knecht vergeven?
(5) Neen; hij is even boos. Waerom dan? ’kwedd ick ’tweet:
    Om dat het Gheven heet.
7. Dec.


[CH1649:065]
Claes met den grooten neus is ydeler van Baerd
    Dan menigh Ratten-staert.
De schaduw en de drop van dien verbridsten gevel,
Gelyck de noteboom het Gras houdt inder aerd,
    (5) Is oorsaeck van dat evel.
eod.


[CH1649:066]
Daer is een Land van Recht, daer dieven onverbeden
Een goed stuck van haer’ neus tot straf werdt afgesneden:
Claes, geeft u in dat Land, en leeft’er vrij onheus,
Ghy steelt u selven rijck, en krijght een’ schoonen Neus.
eod.


[CH1649:067]
Neel seght, sy valt in slaep soo haest als ’tdoncker wordt.
De reden is bekent: sij heeft een oogh te kort;
    En eer Neel is geleghen,
    Soo is s’ all halver-wegen.
eod.


[CH1649:068]
Klein Iantje reed voor uyt, en was bynaer verloren,
Soo hadd hij sich geweert met Spitsroeij en met sporen.
Men vraeghden byden wegh, Heeft ijemand hier, goe’ li’en,
    Een man te peerd gesien.
(5) Neen, seyd een loose Boer: ick hebb geen man vernomen.
    Daer is een Peerd gekomen,
Daer midden op de zael een Hoed lagh, en op zij
    Twee Leersen; was dat hij?
eod.


[CH1649:069]
Ghy zyt soo kleintjes, Ian, dat, als ghij waert vermist,
Ick weet niet hoemen raed om u te vinden wist,
    All deed’ m’er veel geweld toe;
Of ’tmost hard reghenen; dan vindtmen tot een’ spell toe.
eod.


[CH1649:070]
Ick weet geen beter Ampt om langhe Ian te vo’en,
Als een deurwaerderschapp, om Pleiters te gaen plaghen:
    Als hij het volck sal daghen,
Vindt hij de deur in ’tslot, hij kan ’t door ’tvenster doen.
eod.


[CH1649:071]
Neel Buijck-en-Borst-en-Bill light onder in dit Graf
Die, levende, de Straet soo veel te dragen gaf.
Arm’ Aerde, wat een’ beet heeft syd’er aen te kouwen!
Sals’ hem oock sonder hulp van mostaert wel verdouwen?
7. Dec.


[CH1649:072]
Men vraeghde Ian de Vrij hoe dat hij op syn’ jaren,
Soo vett, soo wel gedaen, soo lustigh quam te varen?
    Daer, seid hij, weet ick ras
    Goe’ reden af te geven:
    (5) Om dat ick van mijn leven
    Noyt knecht noch meester was.
8. Dec.


[CH1649:073]
Hier onder light de Kass van mag’re Maijens Geest:
Sy sagh, all eers’er quam, als hadd’ s’ er lang geweest.
Wat mocht men met dat schrael geraemte naer de Kerck gaen?
De dood en heeft’er toch noch voedsel af, noch werck aen.
eod.


[CH1649:074]
Neel is platt als Beschuijt,
Ian heeft een’ ronde huijt,
En elck slaet syn geluijt.
My dunckt het even sluijt
(5) Als ’tVeeltje bij de Luijt.
eod.


[CH1649:075]
Een spotter met een oogh sprack tot een Bultenaer,
    Ghij zijt all goed-tyds klaer,
    En hebt vroegh op geladen.
    Dat hoev’ ick niet te raden,
    (5) Seij d’ander, of het vroegh,
    Of laet is; ’ksiet genoegh:
Ick weet niet of het lang met d’ander aen sal loopen;
Tot noch toe sien ick u maer eene venster open.
eod.


[CH1649:076]
Hans Crom-voet quam te Hoof, en riep, men most hem hooren,
En recht doen. Hooren, ja, seid eene der Doctoren,
Maer recht, myn goede vriend, (hij letten op syn’ schoen)
    En kan m’ u hier niet doen.
8. Dec.


[CH1649:077]
Noemt ghij gebreckelick een’ mensch die wat gebult is?
My dunckt hij over loopt en wat te seer vervult is.
eod.


[CH1649:078]
Pier was sijn’ schoenen quijt, Pier koot-voet in ’tgemeen;
    En doe hij toornigst scheen,
    Soo sprack hij met medooghen,
Ick wensch den dief geen quaed, dan dats’ hem passen mogen.
eod.


[CH1649:079]
Pier staen syn’ voeten krom en binnewaerts geboghen.
    ’Tschijnt voor een mensch syn’ oogen
    Soo dickmaels als hij treedt,
Dat hij all gaende ’tland met groote duijmen meet.
eod.


[CH1649:080]
    Het was een kloecke raed
    Van een vernuft soldaet,
Soo hij de wilden sagh der Christen’ dood verijlen
    Met haer’ vergifte pijlen;
(5) Kom, seyd hij, Generael, betaeltse fyn met fijn,
Smeert ghij oock uw Geschutt en Cogels met fenijn.
eod.


[CH1649:081]
Was d’aenspraeck niet beleeft, en de beleeftheid fijn,
Daer med’ een Edelman syn beentjen uijt quam strijcken?
Moij meisjen, seid hij, daer de verckens u gelijcken,
Daer moeten inder daed wel schoone verckens zijn.
eod.


[CH1649:082]
Een Boeren-predicker sprack op stoel van Vergeven:
Maer, seid hij, wie vergeeft? Daer stond een Boer beneven,
Die riep uijt, Ick vergeef. Wie? maer mijn vader, Heer,
Die hier syn selven heeft verdroncken inde meer.
(5) Ick oock, sprack een’ Boerinn. Wie, riep de Leeraer, Susje?
De moorder van mijn’ mann, die geef ick wel een kusje.
Wie is, sey Domine, gekomen tot dien vall?
Neen, sey sij, ’kmeen de man die hem vermoorden sal.
eod.


[CH1649:083]
Ian raeckte soetjens met syn’ rentjens aen den kost,
En danckte God den Heer, die hem, om wel te leven,
    Pass soo veel hadd gegeven,
Dat hy geen Heer en hoefd, en geen Knecht houden kost.
eod.


[CH1649:084]
Een Spagnaert en sijn maet geraeckten in krackeel,
En grabbelden bykans malkand’ren naer de keel.
Maer, sey de felste, swijght: ghij mooght het soo verkerven,
Ick vatt u byden kopp, en slinger u soo hoogh
(5) Aen geen sij van de sonn, uyt aller menschen oogh,
Dat ghij van honger eer als van den vall sult sterven.
eod.


[CH1649:085]
Een hongerighe vent quam vragen aen een weerd
Of hij voor syn gerief wat spijs hadd aen den Heerd.
Een hoentje, seid hij: maer, met oorlof dat ick ’tvraghe,
Hoe is uw naem, mijn Heer? want hier is noch van daghe
(5) Volck sonder geld geweest, en dat en dient mij niet.
Fernando, Ian Baptist ist, seid hij, dat ick hiet.
Fernando, sprack de weerd, Ian en Baptist, drij becken?
Neen, Heer, mijn Hoentje kan voor soo veel volx niet strecken.
eod.


[CH1649:086]
Een Boer wierd van een’ Hond gebeten op de mart,
En taste naer een’ steen: maer ’taerdrijck was te hard
Van ’tvriesen, en de steen en was niet los te trecken.
De Boer stond voor syn hoofd geslagen als een Oss,
(5) En sey, Wel heij, wel heij, ’tis hier ’tLand vande gecken,
Daer ’tvolck de steenen bindt en maeckt de honden loss
eod.


[CH1649:087]
GRAFSCHRIFT
De rosse Magdaleen light hier ontrent bedolven.
    Ghy mooght’er wel op kolven:
Maer wacht u, die daer geern in vruchtbaer’ aerde plant,
    Daer groeyt niet in rood sand.
8. Dec.


[CH1649:088]
(ANDER)
Ian vierdhalfhondert pond light hier by syn geslacht.
’Twas geen’ Begraeffeniss die hem ter aerde bracht:
    Men gingh’er niet mé proncken:
Hij isser eens van selfs door en door heen gesoncken.
eod.


[CH1649:089]
(VRIENDSRAED)
Ian saeyde wat Ayuijns op Neel syn wijf haer Graf.
’Ten was syn vyand niet die hem den aenslagh gaf.
Want, als hij ’t Graf besocht, all hadd hij moeten splijten,
    Hij kost’er niet bij kryten.
eod.


[CH1649:090]
Teun roemde mij, syn Peerd was eel en delicaet,
En dat het geen rouw voer most eten, als met maet,
En warm gekoestert zijn. Als ’t voor myn’ oogen quam,
Soo wast een’ mag’re kreng, voor styf en achter lamm.
(5) Wel, zeid hij, magh dat niet voor eel en delicaet gaen?
’Tmagh nauwelyck te voet ten einde vande straet gaen.
9. Dec.


[CH1649:091]
Ick ben een waerde gast, ghij mooght mij wel onthalen,
Sprack Herman tot syn’ Waerd, want allom, waer ick scheij,
Daer laet ick man en vrouw en kind’ren in ’tgeschreij.
’Twas waer, hij teerd’ allonn en wist van geen betalen.
eod.


[CH1649:092]
Mijn Heer, sey een oud knecht, ick wenscht’ u God wou’ geven
Veel’ daghen van de mijn’, die ick te min mocht leven.
Eens warens’ in gevaer van leven en van lijf:
Sy saten, leck, op ’t droogh en ’twoey haer veel te stijf:
(5) Heer, zeid’ hy doe, dit’s een van die voorschreven dagen
Die ’k wenschte God u op, en mij af wilde dragen.
eod.


[CH1649:093]
    Elck sprack het leste woord
    En daer was geen verhooren,
    De mast lagh over boord
    En ’tRoer was lang verloren.
    (5) Iob, die mé sincken sou,
    Gingh fyntjes sitten eten,
    Want, seid’ hy, ’twas te weten,
Dat een onbijten most, die soo veel drincken sou.
eod.


[CH1649:094]
Een Boer, die scheep-sieck lagh,
Kroop schielick voor den dagh,
En riep met bleeke kaken,
Ey, Stiermann, is ’t je will,
(5) Ick biddje, houdt wat still,
Ick sou ereysje braken.
eod.


[CH1649:095]
Een Boer docht door een’ Beeck te waeijen, en het miste:
Soo dat hij daer den grond en ’tleven beij vergiste.
Een and’re Boer daerop sey kluchtigh: dat ’s een Beest!
Hadd hij de Bregg’ ebruijckt, hij hadd lang tuijs eweest.
eod.


[CH1649:096]
Ick socht volck voor de vuijst, op allerley gevecht,
Te voet, te peerd, op steeck en snijen afgerecht,
Luij, die geern, of het neep, mijn’ veilicheid besturven
In reisen van gevaer. Men brochtm’er vier of vijf,
(5) Voll wreede teeckenen van wonden over ’tlijf.
Neen, seid ick, haelt mij die, die dese Luij soo kurven.
eod.


[CH1649:097]
Een lompe leughenaer, van verre thuijs gekomen,
Beroemde sich, daer was geen Land, geen vreemde stroomen,
Hy hadd se doorgereist. Ick roock syn’ botticheid,
En tasten hem syn’ pols: en seij, uyt kluchticheid,
(5) Soo hebt ghij wel geweest in Oud-Cosmographie-land:
Hy docht het was een streeck als Rhyn, of Delf, of Schieland,
En gaf ter antwoord, Neen; wij saghen ’t uyter zee,
En liepender voorbij, daer was geen’ goede ree.
eod.


[CH1649:098]
Ian-vaer bekeef syn’ soon, om dat hij lagh en sliep
Als ’t tijd van opstaen was, en niet aen ’twerck en liep,
En seid hem, hoe een Boer, die met den dagh in ’tveld was,
Een’ buyt gevonden hadd van een’ goe’ groote geld-tass.
(5) Ia, vaertje, sey de soon, hij was vroegh aende schopp;
Maer die de Tass verloor was noch wat vroeger op.
eod.


[CH1649:099]
Neel hadd een’ zeere lipp. Haer vrijer wouwse kussen,
En zeij, syn speecksel sou dat vier voor seker blussen.
Neen, zeij sij, ’khebb een Boeck, daer ick voor heen in las,
Dat sulcke meestering goed voorde spenen was.
9. Dec.


[CH1649:100]
Tryn kleedt sich als een’ Hoer, om ’tmannen-volck te tergen;
En wordt gramm, als haer een wat hoeren-vreughds derft vergen.
Trijn, maeckt u desen toorn, of dese kleeren quijt,
Of weest als ghij u kleedt, of kleedt u als ghij zijt.
eod.


[CH1649:101]
Daer is geen raed toe, Dirck, men moet syn Wijf believen:
Noo doen, is oock gedaen; dat is ’trecht van haer Brieven.
Ia, soo s’ u van een dack te springen heet, de prij,
Bidt onsen lieven Heer dat het niet hoogh en zij.
eod.

[CH1649:102]
Louw trouwt een’ rijcke meid, slimm, scheel, ross en mis-teeckent:
Hy neemtse bij ’tgewicht; ’tfatsoen wordt niet gerekent.
eod.


[CH1649:103]
INSCRIPTUM PASSIONIBUS CARTESIJ
Un coutteau bien trenchant dedans la main d’un sage,
Ce sont les Passions à qui en sçait l’usage.
9. Dec.


[CH1649:104]
EPITAPHIUM OBESI
Crassus in hoc tumulo est: quo vespillone sepultus,
Ne cura; nec opus nempe ligone fuit.
Ipse viam casu faciens descendit, et istam
Quâ tegitur proprio pondere fregit humum.
10. Dec.


[CH1649:105]
Zyt ghij een Goudsmit, Ioost, en is uw maecksel Trijn?
All waertgh’ een Ysersmit, sy moght niet grover zijn.
10. Dec.


[CH1649:106]
Teun thoonde mij syn wijf, Theun met syn leelick backhuijs;
En sy geleeck hem recht gelyck ’tsecreet het Kackhuijs:
En Teun swoer, ’twas syn wijf; en ’tquam mij wel te pass,
Want, by mijn ziel, ick docht dat het syn’ Suster was.
eod.


[CH1649:107]
Dirck, zeij Truij, houdt u eens of ghij mijn vryer waert,
(’Ten is maer om den deun) stuijpt neder totter aerd,
Sucht, schreidt, en, om mijn’ Trouw, gaet op uw’ knijen leggen:
Neen, neen, zey Dirck, ick vrees of ghij eens Ia mocht seggen.
eod.


[CH1649:108]
Swart Neeltje, kort en vett krijght dochters lang en ranck,
Als suijker-peen soo soet, als Lelien soo blanck.
Men vraeght hoe dat dat komt: wat maghmen leggen vragen?
Sou swart land wel gemest geen’ schoone vruchten dragen?
eod.


[CH1649:109]
Groot kinderen geraes joegh Sander uyt syn’ Boecken.
’Kriep waer heen? ’khadd den mann noyt soo onstelt gesien.
Hy antwoorde; Waer heen? ick gae Herodes soecken,
Om of hy mij dit goed wouw lichten, of verbi’en.
eod.


[CH1649:110]
Nu zijt gh’ een heer, Andries, seij Dirck tot syns gelijck,
Een groot Officie-mann, en, soo ghij wilt, haest rijck.
’Ten werdt u niet benijdt daer ghij wel mé gedient zijt,
Maer, gaet de regel vast, soo ben ik een goed vriend quijt.
eod.


[CH1649:111]
Ick gaf myn’ knecht een’ hand, en hielp hem seker treden
Van een’ onsekre Leer. Hy sprack my toe met reden;
Heer, Leent ghij mij de hand om nederwaerts te gaen,
Sy waer mij nutter tot een trappjen opwaert aen.
eod.


[CH1649:112]
    Wyn met water, seyd een Pater,
    Is bedorven; sonder water
    Is hij eenighsins ’tbederf
    Vande menschen die hem drincken.
    (5) ’Kmagh naer geen bedorven stincken;
’Khebb liever ’t Eenighsins geteeckent op mijn’ kerf.
eod.


[CH1649:113]
Een Monick op geschort droegh een’ Boer door een’ plass,
En soo hij met den Boer halfwegen ’twater was,
Boer, sprack hij, hebt ghij geld ontrent u. Iae ick, seid hij.
O grouwel, riep de Mon’ck, en liet hem loss: daer leid hij.
eod.


[CH1649:114]
Ian met syn’ rappe tong heeft wijsheid als een’ Koe;
’Tis een goed Spinnewiel, maer vlass gebreeckt’er toe.
eod.


[CH1649:115]
(GOEMANSCHAPP)

Goe mannen hebben mij moedwilligh ’tmijn ontwesen:
Ick docht niet dat quaed volck goe mannen konden wesen.
11. Dec.


[CH1649:116]
Phlip stuijpte voor een’ Heer met danckelyck gelaet
Die hem een klein versoeck platt af sloegh opde straet,
En seij, ’t en kost niet zijn, ’t en soud’ oock nemmer wesen.
Men meend’ hij hadd syn’ will, soo vlytigh stond syn wesen.
(5) Neen, seid’ hij, ’khebb dien Heer beleeft geweest met recht,
Om dat hij mij soo kort, soo spoedigh heeft berecht.
11. Dec.


[CH1649:117]
Een Kaelis meende mij te vleijen met een’ klucht,
En seid’, hij hadd gedroomt, ick was hem thuijs gekomen
Met Silver en met Goud. Ick sloegh hem in de vlucht,
En seide, zyt ghij wijs en maeckt geen staet op droomen.
eod.


[CH1649:118]
Een wijs mann heeft geseght, laet Rijmers, mans en vrouwen,
    De lesse wel onthouwen:
Die niet een stuckjen Dichts kan maken, is een bloed,
En ’tisser tweemael een, die ’tmeer als eenmael doet.
eod.


[CH1649:119]
    Een geck bestond te vragen,
In hoe veel manden-voll de Weerld waer uyt te draghen?
Een wijse seij daer op; maeckt mij een’ mande ree,
Daer half het sand in gae, soo neem ick het in twee.
eod.


[CH1649:120]
Een Dansser en een Geck zijn Broeders van een bedd:
Een Geck is altyd geck, een Dansser altemet.
eod.


[CH1649:121]
Een Ioffer wierdt gevraeght, ofts’ yemand sou bekoren
Met dusend Croonen eens. Sy scheen haer te verstooren,
En seij, wel dese geck, waer siet ghij mij voor aen?
De vragher vraeghde voort. Soud ’t voor tien duijsend gaen?
(5) Sy sagh all even fier. voor twintigh? even fel.
Voor hondert? even stuer. voor tweemael hondert? wel,
Begostse t’antwoorden, men moght mij soo veel bieden,
In ’tloven en in ’tbie’n vergaderen de lieden.
Oh, seid hij, arme knecht, mistroostigh en ontstelt,
(10) Wat miss ick schooner Hoer by mangel van klein geld!
eod.


[CH1649:122]
Hebj’ op een’ rijpe noot een tand gebroken, Brant?
Voor seker was die noot onrijper als die tand.
eod.


[CH1649:123]
Een Doctor kreegh krackeel met een jongh Advocaet,
Wien toequam voor te gaen aen Tafel en op Straet.
Een derde scheide ’tscheel, en vraeghd’, om beij te vangen,
Wie gaeter voor, de Beul, of de Dief die gaet hangen?
(5) Sy riepen bey, de Dief: wel, seid hij, soo is ’t klaer;
Heer Advocaet, gaet voor, Heer Doctor, volght ghij naer.
eod.


[CH1649:124]
Coopluyden sonder geld vernam ick vast aen ’tpeuteren,
Van voor of achterdeur, om grendels te doen leuteren.
’Kriep, mannen zijt ghij daer, en komt ghy om den Aep?
Komt liever flus eens weer, wij zyn noch niet in slaep.
12. Dec.


[CH1649:125]
’Ksagh dieven uyt mijn Huijs met pack en sacken gaen:
Ick volghdese wat rasch, en sprackse soetjens aen;
’Kseij, mannen, met verlof, wilt ghij mij wel eens thoonen,
Dewijl ghij mij verhuijst, waer ick ontrent gae woonen?
eod.


[CH1649:126]
Floor, boose Belies mann, sagh een Scherprechter klouwen
Een wel-beklaeghlick mann, die mann was van twee vrouwen.
Twee vrouwen, seid hij, twee! en wierd bescheylick gramm,
Dat hadd hy wel verdient doen hij syn’ eerste nam.
eod.


[CH1649:127]
Een heel dorp moeijde sich met bidden voor een’ Waerd,
Die naer de galgh toe most; all was hij mog’lick waerd
Te sterven, seij ’tgeboert, ’t Dorp kost hem niet onbeeren;
Hy wasser maer alleen. Maer, antwoorden de Heeren,
(5) ’Trecht moet syn’ gangen gaen, daer is geen gecken mé.
De Boeren seiden, neemt een’ Wever in sijn sté,
    Wy hebbender toch twee,
En konnen ons met een’ gemackelick geneeren.
eod.


[CH1649:128]
Tijs licht-voet most een oor verliesen op ’tschavott,
    En hadd’er geen te geven.
    Daer stond de Beul ten spott.
Tijs, op die stroomen all van over langh bedreven,
(5) Hiet hem gaen vragen aen de Heeren van de stad,
    Waer dat het stond geschreven,
Dat hij haer alle weeck een oor te lev’ren hadd?
eod.


[CH1649:129]
Claes klaeghde sonder end, hij was niet wel te pass.
Een Doctor vraeghden hem, wat dat syn’ sieckte was:
Of hij oock slapen kost, en drincken kost, en eten?
    Iae, seid hij, wel te weten,
    (5) Myn Heer, en evenwel
    Ben ick niet op mijn stell.
Wel, sey de Doctor, Claes, wilt ghij geduldigh wesen,
Van all dat ongemack sal ick u haest genesen.
eod.


[CH1649:130]
Myn Apotheker neemt sijn leven Dranck noch Pill.
    Kweet wat hij seggen will;
    Hij heeft dat goed met hoopen,
    Niet voor syn eighen bill,
(5) Maer om aen andere, die rijck zijn, te verkoopen.
eod.


[CH1649:131]
Ian sagh een stuckje spex niet grooter als een duijm
In ’tmidden van een’ saus van all te mag’ren schuijm
Van vlees-sopp aengerecht, en trock syn wambas open,
    En wouw sijn’ broeck ontknoopen,
    (5) En stelde sich in ’truijm,
En smeet syn hoed daer neer. ’t volck riep met luyder stemmen,
    Wel hoe Ian, wordje geck?
Neen, seid hij, ghinder veer sien ick een beetje speck,
    Daer ick naer toe moet swemmen.
eod.


[CH1649:132]
Maey Kaecks heeft niet een’ tand, en is noch sterck en jong:
Wat soud’er tegen staen? dat doetse met haer tong.
eod.


[CH1649:133]
Een Doctor hadd een’ Boer vijf pillen heeten slicken.
    Daer meend’ hij aen te sticken,
En smeet het goed daer heen. De Doctor quam eer lang,
En vraeghden of hij oock syn’ pillen hadd genomen,
    (5) En hoe ’them was bekomen?
De Boer sey, neen ick heer, het viel mij all te bang,
Sij waren noch niet rijp, sy smaeckten mij te wrang.
eod.


[CH1649:134]
Mijn Buerwijf leij in ’tCraem; ick vraeghden aen den man,
 Of hij mij nam tot Peter,
En of ’t een dochter was? neen, seid hij, all veel beter.
Ho, seid ick, veel gelucks, soo is ’t een knechtje dan.
(5) Neen, sprack hij, beter noch. ’Ksey, Buerman, benj’ aen ’tdroomen,
Wat beter is er toch, ten uijtersten genomen?
Lys, seid hij, light in ’tCraem, ick danck God, van, van, van
Een’ dochter, die ons dood ter wereld is gekomen.
eod. 12. Dec.


[CH1649:135]
Fop pluckten een Conijn, ’teerst dat de geck oijt sagh;
En als hij hadd verpluyst bynae den heelen dagh,
Wel, seid hij, boos en suff, dat mocht ick wel eens leeren,
Hoe ghij gevlogen hebt met sulcke kleine veeren.
13. Dec.


[CH1649:136]
Teun heeft geld uijtgesett op dobbel geld weerom,
Indien syn schuldenaer den int’rest met de somm
Te naeste niewe jaer versuijme weer te geven.
Die schuldenaer is deur: Teun denckt, van all mijn leven
(5) Hadd ick geen schooner kans; want, vrienden, seght hij, hoe?
Nu komt mij all mijn geld, en noch soo veel daer toe.
eod.


[CH1649:137]
Weest niet verwondert, Ian, hoe ’ck op een bedd kan slapen
Dat ick noch schuldigh ben: ghij soudt u best vergapen
Aen ’twonderlick geslaep van dien gerusten mann,
Dien ick ’tbetalen moet en niet betalen kan.
eod.


[CH1649:138]
Wat soeter Bockjens, seij Ian Goethals, die door ’tHout
Met Neeltjen allemans, sijn’ huijsvrouw, quam gereden.
    All schijnen sy wat oud,
    Men siet’er op haer’ koppjens
    (5) Noch Horentjens noch toppjens.
    Maeckt dat ghij dat onthout,
    Sey Neeltje, ’theeft sijn’ reden,
    Sy zijn noch niet getrouwt.
eod.


[CH1649:139]
Piet raeckten overhoop met Neel syn’ echte wijf,
Die meenden hem een’ stock t’ontfuts’len in ’tgekijf:
Neen, seid hij, Neeltje lief, soo staet’er niet geschreven:
Soeckt ghij een leegh stuck houts, dit weet ick werck te geven.
eod.


[CH1649:140]
Ick vraeghden ouden Floor, hoe hij sijn langhe leven
Soo welgedaen, soo frisch, soo lustigh was gebleven?
Dit, seid hij, is de raed die ’k daer toe hebb gedaen;
All waer ick sitten kost, daer hebb ick meest gestaen,
    (5) Ick trouwden op mijn’ daghen,
    En wierd strack wewenaer,
    Doe schouden ick de plaghen,
    En troude noyt daer naer.
eod.


[CH1649:141]
Ian lagh mij speels-gewijs en terghde met een’ stock:
    Ick sey, Ian laet dat spelen,
    ’Tbegint mij te vervelen;
’Tis niet genoegh om ernst, en ’tis te veel om ’tjock.
eod.


[CH1649:142]
Een geck was van een’ hond gebeten in syn been,
    En schonck hem d’eersten steen
    Die hij in ’tveld kon rapen,
Daer hij hem ’s anderdaeghs gerust vond liggen slapen;
    (5) En schonck hem dit vermaen,
Die vyand heeft, en magh niet vroegh te bedde gaen.
eod.


[CH1649:143]
Ick vond mij in een’ sael alleenigh met een’ Geck
Die met een degen speeld’ en mij bes-ond te seggen,
    Waer ’tniet een braven treck,
Een mann soo met een slagh ’thoofd vanden hals te leggen?
    (5) Ick hadd geen sinn in ’tspel
    Noch in den vent syn malen.
Iae, seyd ick, een waer braef, maer twee waer eens soo wel;
Blyft hier een weinigh staen, ick gaed’er noch een halen.
eod.


[CH1649:144]
Een Metselaer van ’twerck getroetelt met de Tromm
    En de gereede somm
    Diem’ op de lichting telde,
Kreegh in syn’ eersten krijgh een’ houw in ’thoofd die knelde.
(5) De Meester sey, ’twas deur, men sagh de herssens slaen:
    Dat wild’ hij niet verstaen;
Wegh, seid’ hij, waer ick, Bloed, met herssenen geboren,
Ick hadd dit handwerck noijt voor ’tmetselen gekoren.
eod.


[CH1649:145]
Claus Narr quam voor syn’ Heer, en klaeghde dat hy hoorden,
De Boeven van syn huijs die souden hem vermoorden:
    Vermoorden? sey de Vorst,
    ’Kwouw dat dat ijemand dorst,
(5) (Ick niet, docht arme Claus,) en kom’ ick het te hooren .
Ick sal hem ’s anderdaeghs doen hangen aen een mick.
    Claus docht ’ten was geen schick,
En seij, Heer hangt hem toch een’ dagh of twee te voren.
eod.


[CH1649:146]
Men raedde Ian goed Land te veilen voor goed Goud,
Om dochter en om soon, bey korteling getrouwt,
Te redden door het quaedst, door ’tklappen van syn’ schijven;
    Soo sou syn goed beklyven,
(5) En God souw ’t seghenen. Hy wierd ter deghe quaed,
    En seij, wel, dat ’s een raed!
Will God wat seghenen, hij seghene mijn’ kindren,
Mij lust om haerentwill mijn goedje niet te mindren.
eod.


[CH1649:147]
    Hoort, Ouders, en leert letten
    Op sonderlinghe Wetten
    Die, verre van ons Land,
    De Reden heeft geplant.
(5) De maeghd van twintigh jaer moet aen haer beter trouwen:
Op vyf en twintigh jaer is ’tslagh voor haers gelijck.
Soo haest als ’thooger gaet, moetmens’ hem niet onthouwen
    Wie datter oock nae kyck’.
eod.


[CH1649:148]
    Bruijn dé syn’ Sonen seggen,
    Waer elck een wilde leggen,
    Als ’t op een sterven quam.
Elck koos en elck verkreegh de graf-plaets die hij nam.
(5) In ’tende vraeghden hij sijn’ Dochters welgevallen:
Sij sey, sy hadde’s geen in eenighe van allen;
Oock Was het noodeloos (de vrijster was wat oud,
En, om vaers giericheid, tot noch toe ongetrouwt)
Sij stierf toch desperaet, en die haer selfs vergaven,
    (10) En wierden niet begraven.
eod.


[CH1649:149]
Hans hadde wel gesien dat minder’ luij aen Graven
Haer’ brieven teekenden, De minste van uw’ slaven:
Eens schreef hij aen syn wyf, en steld’er onder, Hans,
    De minste van uw’ mans


[CH1649:150]
Tys treurde troosteloos om een kind van drij weken,
Een’ dochter, die ick hem in ’tgraf ghingh helpen steken.
    ’Kseij, Buerman, weest te vreen,
    Die rouw sal wel verkouwen,
    (5) ’Tis maer van vijven een’,
Ghy hebt’er emmers noch vier houwbaere behouwen.
Oh, seid hij, lieve vriend; ’tis all te harden stoot:
Van all myn’ dochters is de deughdelicke doodt.
18. Dec.


[CH1649:151]
Louw lecker-beetje, Louw, de leeghe, luije fiel,
Sweert dat hij Neel syn vrouw soo lief heeft als syn’ ziel.
    Hoe ’t daer med’ is gelegen
    Staet mij niet t’overweghen:
(5) Altoos Neel seght’er op, en ick houd’t met het wijf,
’Khadd liever dat mij Louw soo lief hadd’ als syn Lijf.
19. Dec.


[CH1649:152]
’Ksey, Claes, wat laeght ghy toch en trouwd’ een’ doove vrouw?
Oh, seid hij, ’khadd gehoopt dats’ oock stomm wesen souw.
19. Dec.


[CH1649:153]
Neel sagh ter venster uyt twee Neels-verliefde gecken
Haer’ wambasen eerst uyt, daer naer haer’ degens trecken:
En, soo sy mercken kost, dat vierighe gevecht
Was om haer schoon gesicht, en noch yet, aengerecht.
(5) Ey, riepse, mes amants, wordt eens een luttjen wijser,
De winst van desen stryd en hanght aen stael noch ijser,
Daer hoort goed Silver toe, en Goud naer advenant,
Die’s meest te berde brenght, die heeft mij; daer ’s mijn’ hand.
eod.


[CH1649:154]
Tijs eischte wat van Trijn dat hij niet noemen dorst:
    Sy sprack hem uyt de borst,
Sy hadd haer’ ouderen gehoorsaemt doe se klein was:
    Soo ’tdegelick en rein was,
(5) Daertoe hij haer versocht, haer man hadd nu ’tbevel,
Dien hij ’t gaen vragen mocht: behaeghde ’t hem, ’twas well.
eod.


[CH1649:155]
(IULIA PUDICA)
Iulia poscenti Fabio quod dicere nollet,
    Subdita, ait, Patri, dum fuit ille, fui:
Conjugis imperio nunc pareo: si quid honesti
    Exigis, hnnc audi: si volet ille, volo.
19. Dec.


[CH1649:156]
SPAENSCHE VLIEGEN UYT DE FLORESTA. AENDEN LESER
Ick ben min spaensch gesint als die ’t op ’tminste zijn.
Nochtans en schrick ick niet voor spaenschen most of wijn.
’Khebb spaenschen hutspott lief, ick magh wel spaensche pappen
En, doe ’t de mode was, bemind’ ick spaensche Kappen,
(5) Met spaensche vygen is mijn honger dick gestilt,
Khebb spaensche Kappers veel gegeten voorde milt,
’Khouw veel van spaensche zeep in ’twaschen van myn’ kleeren,
Voor handschoen of Tapijt noch meer van spaensche leeren.
Khebb altyd Solinger voor spaensche Kling veracht,
(10) Spaensch laken keur ick voor de kostelixte draght,
Ick houd het spaensche hout het beste voor de Bogen,
Spaensch groen de schoonste verw die oyt quam voor mijn’ oogen,
Spaensch’ Inquisitie self hebb ick wat min gelaeckt,
Om datse vierighe van koele Geusen maeckt.
(15) Khebb spaenschen doorn geplantt, en met vermaeck sien groeijen,
Om dat hy waschen wouw daer andere dood woeijen.
Ick hebb de spaensche Broeck gepresen voorde mans,
Mij docht sij beter voeghd’ als ’t floddren op syn frans.
Ick houd een’ spaensch’ Casack fatsoenlick met haer’ mouwen,
(20) De spaensche lobb en stond niet qualick voor de vrouwen,
En als men inden dans most mallen daer ick was,
De spaenschen haer Pavaen docht mij de beste pass.
De spaensche Craken zijn ons wellekomste gasten,
En die wij wel soo geern als eenigh wild verrasten,
(25) De spaensche vlaggen zijn ’taensienlixte cieraet
Van d’onverstefflicke vrij-heeren van den Staet.
Khebb menschen, onbeweeght als Bergen, sien versetten
Door ’tlieffelick gevoel van spaensche Pistoletten,
En spaensche matten zijn van ’tallerbeste geld,
(30) Dat leerden ons Pier Hein, die hadder veel getelt.
Mij dunckt de spaensche Tael is mannelick te hooren,
De spaensche Trommelslagh gaet deftigh in mijn’ ooren,
De spaensche zee en breeckt geen’ baren door den wind,
la spaensche pocken zijn de fynste diemen vindt.
(35) Hoe qualick Spagnen rymt, van binnen, op Oragnen,
De best’ Oragnen zijn vers Cloostergoed van Spagnen,
De Spaensche Kettingen was eens een trotsche draght,
Tot dat se die Tyran, Gewoonte, t’onder bracht,
De Spaensche Brabander is vande beste kluchten,
(40) De spaensche kerssen zijn van d’aller soetste vruchten;
Ick magh den tredt wel sien van fiere spaensche Dons,
Het geeft mij meer genuchts als all der Franschen dons.
De spaensche druijven zijn schoon om sien, goed om eten,
De spaensche marmelaed de soetste die wij weten,
(45) Men rieckt de Spaensche Cust veel’ mijlen t’zeewaerd in,
De spaensche. Mij en komt geen spaensch meer inden sinn,
Ia, leser, voor het lest, ghij moet’er noch een hooren,
’Khebb spaensche vliegen sien gebruycken achter d’ooren,
Met merckelicke baet, voor menschen, die het licht
(50) Begon te schemeren, en ’t klaerden haer gesicht.
Sulck goedje schaff ick hier: sy bijten en sy steken,
Maer sy genesen weer de menschen haer’ gebreken,
En ’tbijten heeft sijn nutt, en ’tsteken heeft syn vrucht,
En syn tucht meestendeel, en altyd syn genucht.
(55) Mij dunckt, het sou bij ons geen slechte Doctor wesen,
Die siecke menschen kost met kittelen genesen,
En, in plaets van gewalgh, van krimping en gesteen,
Die ’tvolck all lacchende kost helpen op de been.
Daer is ’thier op gemunt: soo ’t u de pijne waerd is,
(60) Ick meen’ de kitteling, siet of ’t goed van den aerd is
Daer vreughd en vrucht in steeckt: en of de duytsche fluijt,
Daer ick ’t door henen drijv, doet nadeel aen ’tgeluijt.
Men heeft der dichten kracht geleken by Trompetten,
Die door den enghen bocht en ’tswierighe besetten
(65) Van ingepijnden wind, syn’ all te snellen drift
Wanneer sij d’uytkomst vindt, geloutert en gesift
Door de benaude konst, die haer all gaende persten,
Op onser ooren trom veel heller uyt doet bersten,
Dan oft s’ in de open locht een vrijen adem-tocht
(70) Ontbonden, ongemoeyt te voorschijn hadd’ gebrocht.
Het sluyten van den Rijm doet ook ijet in goe’ ooren,
En helpt een’ goeden sinn dwers door ons’ aendacht booren.
Valt daer de maetslagh toe en soeter woorden-trant
’T ghenoeghen werdt verkracht en lieffelick vermant.
(75) Is ’t mij niet all geluckt, oft vindt ghij oock in allen
Myn krachteloos gepoogh mijn’ hoogen moed t’ontvallen,
Ontrijmt mijn rouwe Rijm, en sloopt mijn’ malle maet;
Soeckt door myn’ bladeren hoe ’t inde wortel staet,
Schept van de spaensche papp myn’ suycker, die te laf maeckt,
(80) Verwerpt mijn slecht gemael dat van goed Coren kaff maeckt,
Ondoet mijn’ futseling, ontfutselt mijn gedoe,
En, om ’t Wat wel te sien, ontslaet u van mijn Hoe.
Neempt waerheid in haer Hemd en kust haer’ naeckte leden,
Ontladen van mijn’ schorss, ghij geesselt mij met reden,
(85) En doet den Spagnaert recht; en leést, gelyck het was,
’Tgeen ick maer geeren schreev, om dat ick ’tgeeren las.
Ten minsten sult ghij mij bekennen weerd gepresen,
Om dat ick u den wegh naer Spagnen hebb gewesen,
Naer Spagnen, ’trijpe land, daer Phoebus in sijn kracht
(90) Steil op syn’ Dichters haer’ Laurieren staet en lacht,
Na Spagnen, ’twijse land, daer Bilbilis haer’ muren
Om eenen Martial der eewen tand verduren.
Om ’t all te seggen, denckt, terwijlen ghij dit leest,
Lucaen en Seneca zyn Spagnaerden geweest.


[CH1649:157]
BOECK TE VERDRUCKEN
Ian gaf een sott Boeck uijt all van in ’tjaer van elven,
En sagh het geern verdruckt door Blaeu of Elzevier:
Maer Elzevier en Blaen ontseggen hem ’tpapier,
En seggen, ’thoeft toch niet, het Boeck verdruckt syn selven.
22. Dec.


[CH1649:158]
GRAFSCHRIFT
Griet, die noyt waer en sprack dan als s’ haer selven laeckte,
Lagh allesins en loogh, tot dats’ aen ’tliggen raeckte.
    Wat seght ghy nu van Griet?
    Hier lights’, hier lieghtse niet.
23. Dec.


[CH1649:159]
(DE MAEVIO)
Tam chara conjux Maeuio, tam chara item
Natalis Haga est; ut videre hic mortuam
Se malle j uret conjngem, quam si Deus
Ubicumque habere siverit non mortuam.
Hagâ Ultraj. vehens. 28. Dec.


[CH1649:160]
AD SCHURMANNAM LINGUAE AETHIOPICAE OPERAM DANTEM
Rursum Ianus adest, rursum Zulichemus, Amica.
    Rursus, ais, tecum Carmina, rursus hijems?
Mirari fuge, quae, si quis, mirabilis una es,
    Vnde mihi rigido frigore vena fluat.
(5) Obsecro te, credis miracula credere, si me
    Credis ad Aethiopes posse calere tuas?
Intra Leid. et Ultr. eod.

[CH1649:161]
AD EANDEM
Ianus adest: quid agis rerum, Schurmanna, nouarum?
    Ecquid uti novus est Annus et Anna noua est?
Absit, et hic tandem magnorum pausa laborum,
    Hic studijs, virgo, terminus esto nouis:
(5) Ne te more ferant patrio dum vita manebit
    Res Trajectinam velle mouere nouas.
Ibid.


[CH1649:162]
(IANS LIEFDE)
Ian heeft sijn wijf soo lief, en soo lief ’s Gravenhage,
    Bij waer men woonen magh,
    Dat hy sweert eer ick ’tvraghe,
Dat hijs’ hier liever dood als elders levend sagh.
28. Dec. Hagâ Ultraj. vehens.


[CH1649:163]
Ian Ianszen Bloodenuijl ontmoette Teun Sladoot,
En hiel sich wat gebelght dat Teun hem niet en kende.
Teun sey, ’ten kon niet zijn, ’ten waer’ dat hij sich wende:
Wel kenden hij dien rugg, maer sagh dat aensight noot.
Ibid.


[CH1649:164]
’Tis om mijn hoofd te doen, sey Hoppmann Coelberaet,
Indien den aenslagh mist. Gaet, sprack de veldheer, gaet,
Indien sy dat bestaen, ick sal ’t haer doen beronwen,
En voor uw eenigh hoofd sess hoofden af doen houwen.
(5) Maer, sey den Hopmann, Heer, ’tgheen ick eerst weten wouw,
Is off van sessen een op mijn’ hals passen souw.
Ibid.


[CH1649:165]
Ick stiet een’ vent om verr diem’ inden weghe trad:
Hy rolden inde goot, en, soo vuijl en soo natt,
Quam onder mijn gesicht, en sey, Wat’s dat te seggen,
Is ’t ernst, of is (’t) om ’tjock? Ick woud’t hem niet ontleggen,
(5) En sey, ’twas rechten ernst. Ho, sprack hij, soo is ’t well;
Want anders, ick en houw niet veel van sulcken spel.
Ultraj. 28. Dec.


[CH1649:166]
Kort Keesje draeght altijd wat ruyckens inde hand:
’Ten is niet te vergeefs, het heeft een wijse Want:
Syn neusje staet soo leegh, hy heeft all veel te keeren
Dat vande menschen komt, all stekens, in haer, kleeren.
Intra Ultraj. et Doorn. 29. Dec.


[CH1649:167]
Nell sweert, s’is veertigh jaer, en heeft niet eenen tand.
    ’Tschynt kluchtigh aen te hooren
    Voor een gemeen verstand:
Nochtans tot veel gesweers schynt wat geloofs te hooren:
(5) Nell heeft den selven eed nu thien jaer lang gesworen.
mox Arnhemum vectus.


[CH1649:168]
Kees wierd een’ slechte vrouw ontraden die hy vrijde.
En hoem’ hem meer ontrade, hoe hij meer tegen strydde.
Want, seijd hij, nopende de wijsheid, daer is kans,
Soo sy maer pass myn bedd kent uyt een ander mans.
Ibid.


[CH1649:169]
’Kriep, Ian, eij houdt mijn peerd, ’ksal u niet lang benouwen.
Maer, seid hij, is ’t niet quaed, en kan ’t een mann wel houwen?
Ick seij, gemackelick, die’r maer in ’tminst op past:
Ian seij, is ’t een mans werck, soo houdt het selver vast.
Ibid.


[CH1649:170]
Teun speelden op syn’ Luijt voor Neeltjens doove deur;
Neel wasser in gestoort, en riep niet eens, gaet deur,
Maer danckt’ hem voor de moeyt met handen voll van steenen.
Sints is Teun aen ’tgevloeck, in plaets van ’t oude stenen.
(5) Wat lett hem? Is hij niet Amphions metgesell
Die steenen, als hij wouw, dé danssen op syn spel?
Ibid.


[CH1649:171]
Myn peerd pist inde zee:
Soo doen de Princen mé.
Of ’t een’ gelyckeniss eens menschen tot een beest is,
Sy geven meest daer meest is.
Ibid.


[CH1649:172]
Daer vrydde een rycke Geck, die nerghens kon geraken:
Elck vreesde, sulcken vaer souw sulcke kinders maken.
Dat schutt ick, seij de Geck: mijn vader was een mann
Die wijs hiet, en ick geck; siet hoe ’tverkeeren kan.
Ibid.


[CH1649:173]
Pier liep mij tegen ’tlyf, en wouw geen stroo-breed wijcken.
Hy zeij, ’ten lust’ hem niet voor ijeder geck te strijcken:
    Maer, seid ick, dat lust mij,
En trad van ’tsandpad af, en liet den geck voorbij.
Arnhemi. 29. Dec.


[CH1649:174]
Is ’tvreemd, een’ bruijne kinn met een hoofd grijs gehaert?
Mijn hoofd is twintigh jaer geboren voor mijn’ baerd.
Ibid. eod.


[CH1649:175]
Mij quam een Paep aen boord, en socht mij te bekeeren.
Ick was hem moe gehoort eer hy begon te leeren;
’Ksie, zeid hij, ’tgaet u all ’teen oor in, ’tander uijt.
    Neen, Domine, ghy fluijtt,
    (5) Het gaat heel anders, inquam,
’Ten kan ’teen oor niet uijt dat noyt aen ’tander in quam.
Ib. eod.


[CH1649:176]
Wie op syn twintigst jaer niet schoon en is van aensien,
Op ’tdertighste niet sterck, op ’tveertighste niet wijs,
Op ’t vyftighste niet Rijck, houdt het voor een bewijs,
Daer sult ghij nemmer schoon, sterck, wijs noch Ryckdomm aen sien.
Ib. 30. Dec.


[CH1649:177]
Moy, Anne stal myn hert soo haest als ickse sagh.
Mijn lief dieveggetje, brengt dat hert voorden dagh:
Of gheeft’er ’tuwe voor: want siet toch, watte perten!
    Wat doet ghij met twee herten?
    (5) Indien ghij ’t weig’ren derft,
    Hoort hoe ’t’er is verkerft:
’Ksal allom luyden doen dit nobele verwijtje,
Moij Annetjen is maer een dubbelhertigh prijtje.
Ib. eod.


[CH1649:178]
Ian kentgh’ uw vrienden wel, en wie ghij mooght betrouwen
    Voor ’tsekerste te houwen?
Uw’ Luijsen. hoe ghij meer met armoed zyt belaen,
    Hoe sy u vaster gaen.
Ib. eod.


[CH1649:179]
Men strafte Dirck in ernst, om dat hij Tann’ bevrucht hadd;
Men seij, ’twas vreemd, een mann soo oud, soo wijs genucht hadd
    In sulcke onbondenheid.
    Hij sprack met kort bescheid;
(5) Wel Tanne, gaet sy groot, sy gaet by mij groot, manne,
Dat ’s niet vreemd: maer ’twaer vreemd dat ick groot ghingh by Tanne.
Ib. eod.


[CH1649:180]
’Twelvaren vanden Prins is ’t all datm’ inden mond heit:
Maer ick doe gheen bescheid. Het waerd’er met gespott;
    Ick drinck op mijn’ gesondheid;
    Voor d’and’re bidd ick God.
Ib. eod.


[CH1649:181]
Een Boer quam inden Haegh getreden bij der straten,
En riep, O lieven Heer, zyn dit all’ Advocaten
    Met dese Tabbaerts aen,
    Hoe moet het hier toe gaen!
(5) Wy hebbend’er maer een’ in ons arm dorp gekregen,
Sints ist’er voll krackeels, en nemmermeer ter degen.
Ib. eod.


[CH1649:182]
Teun leefde quellyck heen; Truij sagh het aen sijn wesen,
En sei, ’ten souw niet zijn, hij most gehijlickt wesen,
    Dan soud hij druck en rouw
    Versetten met een’ vrouw.
(5) Teun sey, mij dunckt ghy daer de pleister van myn’ smert raeckt:
Men seght, getrouwde Li’en die lacchen dat haer ’thert kraeckt.
Ib. eod.


[CH1649:183]
Een Peerd, een Hond, een’ Catt en and’re beesten reisen:
    Maer soo wij ’twel bepeisen,
    Van beesten is ’tgewiss
Dat een’ Luijs, naest den mensch, de grootste reister is.
Ib. eod.


[CH1649:184]
Het schip was inden brand, en ’tsoud’ het Kruijt haest gelden;
Men most verbranden of verdrincken, hoe men ’t stelden.
    Wel, seid een losse knecht,
    Is dit ons lest gerecht,
    (5) Laet het ons wat verdeelen,
    Dood of dood kan niet schelen:
Een deel gebraden vleesch, een deel gesoden mé,
    En danste loss in zee.
Ib. eod.


[CH1649:185]
Tom hadd een verckentje gestolen van de moer,
    En wat hij sey of swoer,
De voetjens hinghen uyt: daer wierd hij op gevangen,
    En moster fraey voor hangen.
(5) In ’tend, daer quam gená, soo Tom op ’thangen stond.
Soldaten vraeghden hem dewijl men hem onbond,
Hoe ’tvercken hadd gesmaeckt? de Duijvel, seid hij soetjens,
Ick hadd mij schier verstickt aen d’enden vande voetjens.
Ib. eod.


[CH1649:186]
Phlip droegh een’ korte dagg in plaets van een rapier.
Syn Hopman keef ’er om, en sey, wat hebt ghij hier,
Een kloeck man souw dat mess in syn’ maegh konnen swelgen.
Heer Hopman, seide Phlip, en wilt het u niet belgen,
(5) Indien daer ijemand quam die daer wat lusts toe hadd,
Ick sou ’t hem in syn’ maegh wel krygen sonder dat.
Ib. eod.


[CH1649:187]
Ian, waer ick toch een Boeck gevallen, seij Cathrijn,
Soo moght ghij nacht en dagh met mij soo besigh zijn,
Als met uw Boecken nu. Wel, seide Ian, en lachten,
Ick danck u voorden vond, ghij hebt seer goe’ gedachten,
(5) Een Boeck waer recht myn slagh; mits dat ick kiesen souw,
Wat Boeck het wesen most. Wat Boeck toch? seij de vrouw.
Een Almanack, sey Ian, die sou mij ’tliefste wesen,
Soo hadd ick alle jaer een niew Boeck t’overlesen.
Ib. eod.


[CH1649:188]
Men eischte mij wel eer een grafschrift voor een’ vriend.
Ick vraeghde, wat de mann voor eer-dicht hadd verdient,
Wat deughden hy besat? geen’ minste, noch geen’ meesten.
Wat ondeughd? oock all geen. gelyck de tamme beesten
(5) Hadd hij gerust geleeft. Hoe oud hij was geweest?
Men seide, zestich jaer. Bekent nu, die dit leest, .
Of ’tGrafschrift qualick luydt, dat ick hem hebb geschoncken:
    Een mann van zestich jaer light in dit Graf gesoncken,
    Die wierd geboren, schreid’, en leefd’ en gaf den geest.
Ib. eod.


[CH1649:189]
Wij maten met een’ vorck, wie van twee langste was,
Ian Langepier, of ick. De vorck quam wel te pass;
Ian was mij boven ’thoofd pas als de stale punten
    Die uyt den vorck-steel munten;
    (5) En ’twas of ’twesen wouw,
    Ian hadd een’ lichte vrouw.
Ib. eod.


[CH1649:190]
Qui n’est beau á vingt ans, et qui n’est fort à trente,
A quarante n’est sage, et n’est riche à cinquante,
En vain espere-il qu’encor’ deuant mourir
Qu’il puisse sage, ou fort, riche, ou beau deuenir.
Arnhemi 30. Dec.


[CH1649:191]
Piet sonck voor Scheveling in d’ongestuijme baren.
Men seght, hij is den wegh van alle vleesch gevaren.
    En mij dunckt dat het is
    De wegh van alle viss.
Arnhemi ult. anni. (31. Dec.)


[CH1649:192]
Claes vond Kees op het pad van beider oude sonden,
En seij, ick weet niet Kees of dit de wegh all is
Die na den Hemel leidt. neen, seijd Kees; want gewiss
Dan waer het vreemd geweest, hadd ick’er u gevonden.
Ib. eod.


[CH1649:193]
Teun met den langhen neus en met de langhe tanden,
Heeft altoos, als hij will, een uerwerck in syn’ handen,
Wanneer hy inde Sonn maer soet en grynst of suer,
De wijser is syn neus, en elcke tand een’ uer.
Ib. eod.


[CH1649:194]
    ’Ten heeft noch slot, noch reden,
    ’Tgeen mij werdt overstreden.
De wijn waer niet goed koop, wanneer een yedermann
Soo veel dronck als ick drinck, die drinck soo veel ick kan.
Ib. eod.


[CH1649:195]
Het luste Bruyn te sien hoe ’t met syn backhuijs stond,
Dewyl hij in een Boeck voor vast beschreven vond,
    Dat groote Baerden duijden
    Of gecke, of plompe luyden:
(5) In ’tspieg’len byde keers senghd’ hij syn luijsen-nest,
En schreef strax op den kant van ’tBoeck, Probatum est.
Ib. eod.


[CH1649:196]
Ian prees mij syn klein Bier, en seid, all was ’t niet swaer,
Als Antwerpsch of Bredaesch, ’twas koeltjens en ’twas klaer.
Ia, docht ick, koel en klaer; ’tis recht sijn lof gegeven,
’Tsmaeckt of ’t den heelen nacht in ’twater hadd gedreven.
Ib. eod.


[CH1649:197]
Vergeeft mij, seid’er een, die mij lang hadd staen quellen
    Met teemen en vertellen,
Vergeeft mij, hebb ick u wat moeyelijck geweest.
    Neen, seid ick tot de Beest,
(5) Aen die vergiffeniss en sald’er niet ontbreken,
Ick hebb niet eens gelett waer af ghy hebt staen spreken.
Ib. eod.


[CH1649:198]
Ian heeft syn’ appetyt verloren, arme Ian,
Die voor thien eten kost, nu niet voor een en kan.
Verloren appetijt, soo ijemand u vindt leggen
    Die arm is, ick moet seggen,
    (5) ’Tis een verloren mann.
Ib. eod.


[CH1649:199]
Ian heeft mij Coeckoecken en Uylen leeren vangen,
    Met stricken en met stangen: .
Soo danckbaer is mijn hert; waer ick sien vliegen kan
Een Coeckoeck, of een Uijl, gedenck ick strax aen Ian.
Ib. eod.


[CH1649:200]
Tryn wild haer’ droncken mann op helpen vanden vloer,
En slepen hem te bedd: Tryn, sey de vochte Broer,
    Ick raed’ u, laet my leggen,
    ’Khebb hier mé wat te seggen,
(5) Ick hebb het huijs in huer, en ’tstaet mij vrij mijn’ rust
    Te nemen waer ’tmij lust.
Sy kreegh hem op een stoel; daer liets’ hem sitten roncken,
En ghingh op haer bejagh: korts is hy neer gesoncken
En tot in ’tvier gerolt: de meit riep, vrouw, oh vrouw,
(10) Myn meester light in ’tvier. Tryn, die hem helpen souw,
    En wouw niet op van ’tkackhuijs,
    En riep, meit, houdt je backhuijs.
Hy heeft het huijs in huer, en ’tstaet hem vrij syn’ rust
    Te nemen waer ’them lust.
Ib. eod.


[CH1649:201]
Uw neus is soo voll vier,
Uw knevels staen soo steil,
Dat, waren ’tlonten, Pier,
Uw Backhuijs waer niet veil.
Ib. eod.


[CH1649:202]
’Thielp een klein snyertjen een langh mann in ’tniew pack,
En knoopten hem syn Kraegh (dat grouwelick gemack)
Tot tegen ’tkaeck-been toe: daer stond de vent en worghde,
En sagh ten hemel op. Het ventje, dat hem borghde,
(5) Nam afscheid, seggende, Wel moet ghij ’tslyten Heer.
Adieu, zeij d’andere: maer komt, mijn lieve mantje,
En reickt mij noch voor ’tlest mijns levens noch een handje,
Want u en sien ick toch naer desen nemmer weer.
Ib. eod.


[CH1649:203]
Men vraeghd een’ armen Dief, waerom hy hangen most,
Of ’t om syn stelen was? neen, seid hij, maer om ’tvangen:
Want schoon ick hadd soo veel gestolen als ick kost,
Soo ’ck niet gevangen waer, men hadd mij niet gehangen.
Ib. eod.


[CH1649:204]
Een die wat silverwercks van yemand hadd geknelt,
Wierd van een eerlick mann dus buyten schuld gestelt:
Hy heeft een Bekertje meer als recht uyt genomen,
Van honger; kan ons dat van dorst niet over komen?
Ib. eod.


[CH1649:205]
Rooch eist, een Aelmoes-huijs, en wierd hem toegeseght
’Teerst dat vervallen souw: neen, docht hij, dat ’s niet recht.
    Ick weet niet hoe dat gaen sal;
’Khadd liever ’teerste huys dat vallen magh, en staen sal.
Ib. eod.


[CH1649:206]
Neel wierd een’ meit in ’tHof, en most daer Trouwheit sweeren 2).
Men vraeghde, wat sy was, of wyf, of weew, of maeghd?
Myn’ Heeren, seis’, een maeghd. men seid’ haer, sij most leeren,
Hoe dat de sweerer sich voor Gods gerichte daeght,
(5) En als sy ’t sweeren souw, soo most’er niet aen schelen.
Die grouwelicke less begon haer te vervelen:
Myn’ Heeren, seis’ in (’t) end, en hadd haer wat bedacht,
Of ghy mij op de Lijst als een Iong vrou-mensch bracht?
Ib. eod.


[CH1649:207]
Ick sey aen Hopmann Claes, die ’t met verwond’ren hoorden,
Ghij mooght vrij Bedelaers met dusenden vermoorden.
’Ten is geen’ misdaed Heer die uw Gewisse raeckt,
Hoe veel dat ghyd’er breeckt, ghij hebt’er meer gemaeckt.
Ib. eod.


[CH1649:208]
Uw’ keers-kist is berooft: wilt daer geen’ rouw om maken:
Gewiss, die dieverij sal noch in ’tlicht geraken.
Ib. eod.



Continue

[CH1650:001]
PIERS RECHTVAERDICHEYT
Pier heeft syn droncken maegh met Suypen soo ontstelt,
Dat, waer hij ’t op den dronck, sy ’t strax op ’t braken stelt.
Pier is een vrome dief; all maeckten hy ’t vry grover,
All wat hij naer hem neemt, hy geeft het strax weer over.
Arnhemi 1. Ian.


[CH1650:002]
Maeij wierd voor ’t Recht beklaeght van dat sij Hoer-huijs hiel.
Ia, quam een Ioncker, Ia, dat sal ick staende houwen.
Lief Ionckertje, sey Maeij, ick vreesden of’t verviel,
Soo ghij het staende houdt, soo is mijn Huijs behouwen.
Arnhem. 1. Ian.


[CH1650:003]
Wat zyn die Hoornen toch daer ’tvolck soo veel af praet,
Seij Anne die met Lijs gingh kuijeren langs straet.
Ick siese wel in ’tveld op Ossen en op Koeijen,
Maer hebb s’ op Koeckoecken haer’ hoofden noijt sien groeijen.
(5) Wel, Annetje, seij Lijs, wat zijt ghij, doll of geck?
Men siet die Hoornen niet; sy groeijen in den neck.
Danck hebb, sey Annetje: Ick hadd het noyt geweten,
Hoe myn mans Beffen staegh van achteren versleten.
Ib. eod.


[CH1650:004]
Toon is maer half jalours van Neel sijn moye vrouwtje;
Hij seidt, Neel, weest alleen met wie je wilt, ’kbetrouwtje:
Maer als ick u betrouw alleen by yeder een,
Dan en betrouw ick u noch niet een mann alleen.
Ib. eod.


[CH1650:005]
Crijn sagh een Edelman in een’ bekenden winckel
Tabacken sonder geld; en ’tdocht den goeden Kinckel
Den besten koop tu zijn: Hy eischten oock Tabac;
En soo hij hadd de pijp ontladen met gemack,
(5) Trad hy ten winckel uyt: de meester trad hem tegen,
En maenden hem om geld: dat quam hem niet gelegen,
En hadder oock niet toe, en hielder oock niet van;
Hy seid hy mocht Tabac gelyck een Edelman.
Gelyck een Edelman hadd hij Tabac doen halen,
(10) Gelyck een Edelman soud hij Tabac betalen.
Ib. eod.


[CH1650:006]
Andries hiet lever-sieck; en de purgatie-gever
Wrocht wat hy wercken moght op syn’ onstelde lever.
In ’tende thoonden hy den Doctor syn licht Wijf,
En seid hem, te vergeefs doormartelt ghij myn lijf.
(5) Een quade Lever is geen oorsaeck mijner plaghen,
Een quade leefster is ’t die mij dit leed doet draghen.
Ib. eod.


[CH1650:007]
Antoni, goede mann van ’tbooste wijf der wijven,
Ontmoette ’snachts een spoock, en wouw van schrick verstijven,
Maer greep een’ mannen moed, en sprack het spoocksel toe:
Geest, zeid hij, of ghij zyt een qua Geest, of een goe:
(5) Een goede doet gheen quaed, dat hoef ick niet te vreesen,
’Twaer buijten syn beroep. Soudt ghij de quade wesen,
Soo diend’ ick op mijn stuck te passen. Evenwel,
Op ons lief swagerschapp gaen ick nog veel geruster:
    Ick vrees niet voor mijn vell,
(10) Die emmers over lang getrouwt ben aen uw’ Suster.
Ib. eod.


[CH1650:008]
Ian heeft syn goedje niet versett.
Men laet het all verkoopen,
En hij laet alles loopen.
Sijn bedd alleen blyft hem te bett,
(5) Hy is niet sieck, en houdt syn bedd.
Ib. eod.


[CH1650:009]
Een goed mann, dien God gaf
Syn boos wijf t’overleven,
Heeft op haer heiligh graf
Tot haerder eer geschreven:
(5) Hier onder light mijn lieve wijf:
Verstaet mij wel, ick meen haer lijf.
Haer ziel is ergens uyt mijn’ oogen
Een groot stuck weghs van hier gevlogen:
Nochtans niet, hoop ick, inde Hell;
(10) Sij viel de Duyvel daer te fell:
’Tvalt mij gereeder te gelooven,
Sy is de wolcken door gestoven,
Want inden lesten donderslagh
Hoord ick een duydelick gewagh
(15) Van ’t kyven dat mijn’ arme ooren
Soo dickmaels hebben moeten hooren.
En door dat klat’ren, soo mij docht,
Onternde sy de gansche locht.
Ib. eod.


[CH1650:010]
’Twas fraey om aen te mercken:
Ghij Hoer, ghij Prij, ghy vercken,
Seij Nelle tegens Fij,
Men preeckt uw’ boose wercken
(5) In Cluijsen en in Kercken:
En voeghden der doe bij,
Ick ben soo goed als ghij.
Ib. eod.


[CH1650:011]
Neel hadd een’ wedding aengegaen,
Sy souw haer’ Coeckoeck doen verstaen,
In openbare woorden
Dat hem ’tkind niet en hoorden.
(5) Ian, seise, speelt eens bulleback,
Soo sal ick dese stoute sack,
Die ’ck niet en kan doen swijgen,
Van schrick te bedde krijgen.
Ian speelde ’tspel, en ’tkind verschrack,
(10) Soo dat het schier een’ wind liet.
Doe riepse, wegh, wegh bulleback,
Mijn’ dochter is uw kind niet.
Ib. eod.


[CH1650:012]
Dirck noijdde mij te gast, en riep meer and’re gasten,
En seij mij, wilt gh’ ons op uw’ eighen spijs vergasten,
Gelyck als Bueren doen, wij sullen vrolick zijn,
En ghij sult niet een ding betalen als den wyn.
Ib. eod.


[CH1650:013]
Ian socht een’ onbekend’, en sprack hem selver aen,
Daer hy hem in een’ ringh met ander volck vond staen.
De mann sey, ’k kend’ hem wel; maer hij wierd lest gevangen,
En om sijn’ dieverij op dese plaets gehangen.
(5) Om dieverij, sey Ian, wel, heerschapp, dat is fijn,
Most sulck’en Coeckoeck noch een dief daer neffens zijn?
Ib. eod.


[CH1650:014]
Daer light ghij, seid’ een spreew, en weet niet meer te seggen,
Soo platt als Samson dé de Philistynen leggen.
Iae, seid ick, ick bekent en ghij behoudt het veld,
Een Ezels kaeckebeen heeft mij te neer gevelt.
Ib. eod.


[CH1650:015]
Myn Doctor bad mijn’ smit, hij souw sijn’ merrie slaen
Een’ ader inden buijck. en, als ’twerck was gedaen,
Bood hem wat gelds te loon: de smit wouw geen’ vereering.
Heer, seid’ hij, ’kneem het niet, wy zijn van eene neering.
Ib. eod.


[CH1650:016]
Tryn, onse kuijpers wijf, hadd in haer bedd gepist:
De Kuijper, die geen’ raed voor ’tlecke wijf en wist,
Sloegh met een hoep daerop. men seid’ hem, op haer klagen,
’Twijf was het weecker vat, hij most se wat verdragen.
(5) Iae, seid’ hij, goede li’en, soo hebb ick ’toock gevatt.
Maer ick, onnoosel ick, legg alle nacht in ’tnatt.
En eer ick ’tweecke vat by mij liet onder kruijpen,
Op dat het water hiel, soo most ick het wat kuijpen.
Ib. eod.


[CH1650:017]
Claes een-oogh hadd een vrouw die twee schoon’ ooghen hadd,
En menigh Ionckertje syn hert daermé besat.
Eens quam hij recht in huijs als een van die gesellen
Ter deuren uijt souw gaen: ’Twijf gingh hem staen vertellen,
(5) Hoe sy ’snachts hadd gedroomt dat hij door ’t blind oogh sagh,
En, om te moghen sien hoe ’tmet de waerheit lagh,
Hiel hem het goed oogh toe, en Claes leed ’t met verlangen,
Om of ’t waer werden moght; met gingh de Poll syn’ gangen.
Ib. eod.


[CH1650:018]
Tot Tom Toback-mann, inde Druijf,
Vond ick geschreven opde luijf,
Of, soo’ter niet en stond geschreven,
Het soud’ haer geen quaed aensien geven:
    (5) Veel etens maeckt veel Gulsicheid,
    Die velen naer het sieck-bedd leidt.
    Maer wijser is een sober mann
    Die op een blaedjen leven kan.
    Hij maeckt syn’ vingers niet seer vett,
    (10) En soo en hoeft hy geen Servett,
    Syn Keucken in een doosje gaet,
    En in een pijpje syn gebraed.
Ib. 2. Ian.


[CH1650:019]
Wel, vuijlneus, seij Catlyn, en sprack haer dochter toe,
Ghij thoont soo veel verstands pas als een dolle koe:
Ghy zijt een’ maend getrouwt, en dorftgh’u strax beroemen
En Tys uw’ niewen mann alreed een Coeckoeck noemen.
(5) Uw vader, letter op, heeft die wanschapenheit
Wel twintich jaer gehadt, en ’kheb ’t hem noijt geseidt.
Ib. eod.


[CH1650:020]
Neel heeft goe’ vuysten en goe’ nagelen daer toe,
En maeckt haer’ armen mann met beide dickmael moe.
En antwoordt; als ick segg ’ten voeght niet voor de vrouwen,
De man is toch haer hoofd; Sy magh haer hoofd wel klouwen.
Ib. eod.


[CH1650:021]
Truij Kaecks rust in dit Graf, gelyck ’t all nae de Dood moet.
    Haer mann versoeckt met ootmoed,
Wie over ’tkerckhof gaet, treedt sachter als een moll,
Want, soo Truij wacker werdt, soo raest sy weer als doll.
Ib. eod.


[CH1650:022]
’Ksagh Claes den Decker op een huys, of op een’ Kerck,
En riep, schaemt ghy u niet van sulcken lichten werck?
Dat ’s merghen weer ondicht. Heer, seid hij, van ter zijden,
Van daegh te wel gewrocht heet mergen honger lyden.
Ib. eod.


[CH1650:023]
Ick vraeghde d’eersten dull’ in ’t Dulhuijs t’ Amsterdam
    Die my te voren quam,
    Hoe hy daer was gekomen,
(’Kdocht of hem een quaed wyf syn’ sinnen hadd benomen)
(5) En of hy was getrouwt: neen, seid hij, bij gans Dood,
All ligh ick hier voor dull, soo dull en was ick noot.
Ib. eod.


[CH1650:024]
Maeij bracht haer’ Coeckoeck t’huijs, hoe dat haer buyten Leiden
Een Heer om een’ pistool hadd soecken te verleiden.
Wel, zeid’ hy, wel sottinn, wel botthoofd, wel malloot,
Hadd’t ghij maer ’tgelletje gestreken in uw’ schoot.
(5) Sy haelde ’t uyt haer Tasch, en ’twas van Goude rood,
En seide, Wel, Ian gat, wat hebt ghij nu te seggen?
Daermede kan ick uw quaed-spreken wederleggen.
Ib. eod.


[CH1650:025]
Ian renden inder nacht bynaer een Pael om veer,
En meenden ’twas een mann, en wouw den mann te keer.
Ick riep, wat wilje doen, een’ armen Post castyden?
Hoe, seid hij, is ’t een Post, en kan hij meer niet rijden.
(5) Weet hij niet dat een Post, wanneer hij volck ontmoet,
Op dat een yeder wacht’, den Horen steken moet?
Ib. eod.


[CH1650:026]
Dirck, die op ’treisen stond, socht Croonen en Dukaten
In plaets van Silvergeld; dat wist hij niet te laten;
Het lichtste diend’ hem best. Men gaf het hem soo licht,
Dat hy ’t schier in syn’ sack kost voelen aen ’tgewicht.
(5) Doen hij van ’treisen quam en hadd sich voor syn oogen
Als ’top betalen ging soo machtigh sien bedrogen,
En ded’ hy anders niet als vloecken pock en pest.
Wel, sey de wisselaer, het lichtste diend’ u best.
Ib. eod.


[CH1650:027]
Drij Snijers maken eenen mann,
Seij Backer Claes aen Snijer Ian.
Ia, Ia, sey Ian, Heer vander Weggen,
Dat seggen weet ick uijt te leggen.
(5) Der ed’le snijders wasser drij
Die stonden eenen Backer bij,
En leenden hem soo veel te geef,
Dat hij d’er door behouden bleef.
Daer, Claessie, komt het spreeckwoord van,
(10) Drij Snijers maken eenen mann.
Ib. eod.


[CH1650:028]
Tys most veel spotternij om syn rood backhuijs hooren:
In ’tende wierd hij quaed, en greep’er een’ by d’ooren,
En sey, kom hier, Monseur, wat dunckt u ’tbest te zijn,
Uw ongebacken bleeck, of myn schoon rood als wijn?
(5) My dunckt, het schickt hem wel, dat neus en aers wat schillen:
Ghij hebt maer een’ livreij voor backhuijs en voor billen.
Ib. eod.


[CH1650:029]
Ian eischten een matrass, all was het bedde sochter.
Neel nam ’t voor een matress; en seij, Heer, neemt mijn dochter.
Neen, seid hij, goe waerdinn, ghij neemt mijn’ meening miss;
Ick eisch u een’ matrass die onbeslapen is.
Ib. eod.


[CH1650:030]
Ann’ speelde met een Poll, en soose hoorde kloppen,
(Sy meinde ’twas haer mann) en wist hem niet te stoppen
Als onder ’tselve Bedd. De klopper was een mann,
Maer ’twas den echten niet, die praetten oock met Ann;
(5) De mann quam thuijs in ’tlest; de tweede Poll most schampen;
Die stack se boven ’tbedd. Haer mann sprack van syn’ rampen,
En hoe hy all sijn geld verspeelt hadd van dien nacht.
Ia, sey sij, ghij schavuijt dat hadd ick wel gedacht;
Wat sullen wij nu doen, gaen bed’len, of gaen rooven?
(10) Wyf, seid hij, wyfje lief, ick hoop de mann daerboven
Sal ons genadigh zijn. De mann die boven lagh,
En wel geluijstert hadd, sprongh schielyck voorden dagh
En sey, daer is genaed, staet op beroyde Sonder,
Ick stae voor ’thalve geld; half met den mann daer onder.
(15) De mann van onder rees, en sey, als ’twesen moet,
Ick stae voor d’ander’ helft; ’ten is maer goed voor goed.
De goe luij hadden sich van die kans te beloven;
De zegen quam haer thuijs van ond’ren en van boven.
3. Ian. inter Arnh. et Neomag. equitans.


[CH1650:031]
Een seid’, en in mijn’ sinn hadd hy geen ongelijck,
Hy sagh van verre gaen een Calis van goe’ ouders,
Die Ioncker, seid hij, is een Cramertje gelyck,
Hy draeght all wat hy heeft de stad om op syn’ schouders.
Eod. nauigans Neomag. Sylu. Duc.


[CH1650:032]
Een Schouteth of een Drost, dat weet ick niets te wel,
Sprack tot een’ peerden-dief in syn gewelt gevangen,
Schelm, soo ghij niet en hangt, will ick voor u wel hangen,
Soo seker is uw’ dood. De dief was op syn stell,
(5) En sey, Heer, ’tgaet niet vast wat men sal met mijn bloed doen;
Maer, of ick het ontquam, wilt uw woord emmers goed doen.
Sylv. Ducis. 4. Ian.


[CH1650:033]
Daer Tys gehangen wierd, quam Toon met geess’len vrij.
Veel jaren naerden dagh, als ijemand quam te vragen,
Waer Tijs gebleven was, seid hij, wat roert het mij?
Het gheen hij hadd verdient dat heeft hij moeten dragen.
(5) Hij trouwden hier ter Sté; hoe kost men hem meer plagen?
(Hy meende met een’ galgh) met wie toch? vraegden een.
Dat, seid hij, heugt mij niet, het is te lang gele’en;
All dat mij best gedenckt, is, dat ick, wel te weten,
Meer op syn bruijloft-feest gedanst hebb dan gegeten.
Syluae Duc. 5. Ian.


[CH1650:034]
Ick handelde met Claes op twee drij koppel honden:
Hy zeij, daer wasser noyt geen’ betere gevonden,
Dan ’teerst’ en ’t tweede paer, en swoer mij, by gans bloed,
Het derde was op ’tminst wel seven mael soo goed.
Ib. eod.


[CH1650:035]
Ian lagh aen een’ quetsuer die ’tscheen hem gingh aen ’tleven:
Men seid hem, ’twas nu tijd syn’ vyand te vergeven,
Om soo tot God te gaen. Hy seij, met all mijn hert,
’Kvergeeft hem die ’t mij dé; all valt het mij wat hert:
(5) Maer, soo ick oock genees, dat will ick rond uyt spreken,
Ick sal mij van dien schelm met all mijn’ krachten wreken.
Ib. eod.


[CH1650:036]
Een jeughdigh Capitein van ’tschip de Volle Maen
Hadd menighmael met Neel sijn willetje gedaen.
Haer Coeckoeck wierd jalours, en woud’t haer overstryden:
Neen, seij sij, hertje lief, dat sal ick noijt belyden,
(5) Die mann en heeft sich noijt met Neel, uw wijf, ontgaen;
Iae niet meer, soo men seght, als de mann inde maen.
Ib. eod.


[CH1650:037]
Tys Goed-bier light hier dood verdroncken in goed Bier.
Hy dronck syn pottjen uijt soo langh hy gaepte schier:
Hadd hy dat lieve Bier tot noch toe konnen drincken,
Hy leefde noch gesond, en hoefd’ hier niet te stincken.
Ib. eod.


[CH1650:038]
Een Roover dwong Andries van Beurs en geld te scheiden.
Hij seij, als ’twesen moet, laet mij een dingh bescheiden:
’Khebb met een’ dieren eed gesworen voor een jaer,
Ick souwse niemanden noyt geven, wie het waer:
(5) Gaet haeltse daerse light (hij smeets’ in struijck en heggen,
Verr over dyck en sloot) de Roover nam dat seggen
Voor goe munt, sprongh van ’tpeerd, sloot over, naer de Beurs:
Met als hy over was, daer hoefde niet veel keurs,
Andries op ’tpeerd en wegh. dat heett fyn tegens fijn,
(10) Loos om boos: mischten hij de Beurs, het Peerd was sijn.
Ib. 6. Ian.


[CH1650:039]
Neel, onse Pachtster, kreegh elf koeyen inden Bocht,
En vraeghde naerde twaelfd’ aen Keesje diese brocht.
Kees sey, ick soeckse vast, dan ghenen wegh, dan desen,
’Kverstaet niet, of de Koe moet voorden Duijvel wesen,
(5) Ick wilder noch om uijt: neen, sey Neel, blyf jij staen,
Ie vaertje magh’er heen, die heyt sen laersen aen.
Ibid. 6. Ian.


[CH1650:040]
Een Coningh trock van leer,
En wild’ een’ Boer te keer
Die hem sijn jaght ontstelt hadd.
De Boer, die liever geld hadd
(5) Dan slaghen, als hy kost,
Liep als hij loopen most.
Hy viel in ’tend verlegen;
De Coningh en syn deghen
Quam hem soo dicht op ’tlijf,
(10) Dat hij riep luyd en stijf,
Heer, laet mij in mijn wesen,
Ick sweertje by mijn wijf,
Ick will geen Ridder wesen.
Ib. eod.


[CH1650:041]
Een Noordsche vreemdeling sat aen eens Heeren Diss,
    En sloegh syn’ handen wiss,
Waer hij maer reicken kost, op allerhande brocken:
In ’tende viel hy op een’ schotel Artichocken,
(5) En wrong die in syn’ keel met all haer huyt en haer.
Men seid hem in syn’ oor: Goed vriend, wat doet ghij daer?
    Hoe tast ghij soo in ’tbeste?
Dat’s hier een’ lekkernij, men houdt se voor het leste.
Iae leste, seid hij, jae, ghij mooght wel ’tleste seggen,
    (10) Ick salder haest toe leggen;
Ick worgh, ick stick, ick smoor, en ’tis de leste beet
    Die ’ck van mijn leven eet.
Ib. eod.


[CH1650:042]
    Ian, met syn mager peerd,
Rydt, of ’t S.t Ioris waer, gewapent met syn sweerd.
    Hy soud hem beter weeren
Met boogh en pijlen om de kraeijen af te keeren.
Ib. eod.


[CH1650:043]
Een boer lagh sieck te bedd van allerleij miserij.
De Doctor oordeelden, hem schortten een’ Clysterij,
    En d’Apothekers knecht
    Brocht hem dat schoon’ gerecht.
(5) Wel kyckt toch, sey de Boer, dit is een drolligh wesen,
Ick hebb de pijn in ’thoofd, wilje men aers genesen?
Ib. eod.


[CH1650:044]
Een Boeren-Domine sey, als men vasten most,
Was vleesch en eyeren all eenerhande kost.
De Boeren loochenden ’t, de Paep seij, laetse broeijen,
    Daer sal haest vleesch uijt groeijen.
(5) De Boeren leidense gesoden in het nest;
Daer quam geen Kiecken uijt. De Paep dé’ noch syn best,
En brack een ey in stuck, om ’tkiecken uijt te lichten:
Als hij ’tgesoden vond, wel, seyd’ hij, boose wichten
Dits een gesoden eij. De Boeren riepen, siet,
(10) Wy winnen ’t, Domine; wij etens’ anders niet.
Ib. eod.


[CH1650:045]
Een ongeluckigh mann most byde Boeren hangen,
En sat vast inde pijn van ’t droevighe verlangen
Naer ’teinde vande pijn: doe saghmen eerst rondom,
En daer verscheen geen Beul. De Boeren stonden stomm,
(5) En ’t Recht wierd uijtgejouwt: maer haer verstand wierd wacker.
Daer quam een lichte vent gereden van een Backer,
Die wierd een Croon geboôn, als hij Beul wesen wouw.
De Backer nam het aen, en sloegh de hand aen ’t touw.
Maer, seid hij, Schepentjens, sal ick het geld verdienen,
(10) Hoe sterck zyn d’Heeren hier? sy seiden met ons thienen.
Wel, seid hij, een is geen, ick soeck een beter loon,
Ick neemje stuck voor stuck te hangen om een Croon.
Tuschen Bosch en Loon 7. Ian.


[CH1650:046]
Tys at syn buyckje voll als ’tschip begon te sincken
    En sey, een drooghe beet
    Was aen hem wel besteedt
    Die soo veel natts most drincken.
Ib. eod.


[CH1650:047]
Ian socht syn luije wijf, die niet een’ hand wouw roeren,
    Met slaen aen ’twerck te voeren.
Sy riep, wat doen ick toch, dat ick dit lyden moet?
Ghij lijdt het, seid’ hij, prij, om dat ghij niet en doet.
Ib. eod.


[CH1650:048]
Een meisjen uyt de Hall
Seght dat sy trouwen sal
Een’ knecht die leeren touwt.
’Tvell wordt aen ’tvleesch getrouwt.
Ib. eod.


[CH1650:049]
    Een Boer en kost niet lijden
Dat sijn vaer Coeckoeck hiet; en om het te bestryden,
All voeght het mij niet wel te prijsen moer noch vaer,
Bey, seid’ hij, zyn sy ’tweerd, en ’tis een deg’lick paer.
Ib. eod.


[CH1650:050]
Mij quam een kloecke Ruijn van wedding met een Boer:
Hy brocht een Eseltje dat pas quam vande moer.
Wel, seid’ ick, wordt ghij geck, of wilt ghij mij bedriegen,
Is dit een kloecke Ruijn? Heer, seid hij, ’tkan niet liegen,
(5) Mits dat dit Beesje slechts gelyck syn’ ooren wass’,
Het wordt de kloeckste ruijn die oyt geboren was.
Ib. eod.


[CH1650:051]
Men seid’ een’ siecken Boer, die lid voor lid ghingh sterven,
Hij soud’ het Hemelrijck in korten tyd beërven.
O, seid hij, daer is ’tmoij: maer is ’thier verr van daen?
Want, kijck, ick ben soo swack; ’ksel ’t niet wel kennen gaen.
Ib. eod.


[CH1650:052]
Dat lieghje Toon, sey Tijs. Toon sloegh hem dat hij kreet,
En seid’ hem, past mij flux dat woord weer in te halen,
    Off ’ksal ’t u bet betalen.
Ick hael het in, sey Tijs: maer, Toontje, dat je ’t weet,
(5) Nu lieghje ’t als een schelm dat ickje liegen heet.
Id. eod.


[CH1650:053]
Trijn quelde staegh haer vaer met van haer mann te klagen
    Hoe hy se nam te plagen
    Met kijven en met slagen.
Hy kende Trijn haer’ kopp, en docht, dat komt’er af,
(5) ’Tis all te mael de moer, sulck Coren, sulcken Caff.
In ’tende wierd hij ’t moe, en, als sy niet wouw swijgen,
Sagh hyse met een hout ten huijsen uijt te krijgen,
En sey, seght nu je mann, quaed voor quaed, goed voor goed.
Ick hebb syn wijf gedaen als hij mijn’ dochter doet.
Ib. eod.


[CH1650:054]
Een jonghe Predicker liep met een goed sermoon
Van ’teen in ’tander dorp, en leverde ’t voor loon.
De Boeren wierden ’twijs en quamen hem verspieden
Daer hij het weer als niew sou preken voor goe’ lieden:
    (5) Hij sagh die Boeren staen,
    Trock een strack aensicht aen
    En, omd’er af te raken,
    Begon met styve kaken;
Op desen selven text heb ick, niet lang gele’en,
(10) Niet verr van hier verklaert mijn Christelicke re’en.
Maer daer de Bije haer Wasch en Honigh in kan vinden
Daer haelt de Spin haer gift. Siet, seer geliefde vrinden,
    En susters inden Heer,
Men heeft mij naegeklapt, dat ick een’ valsche leer
(15) Hier uijt getrocken hadd. Ey, wilter wel op letten.
Ick meen ’t u weer van woord te woorde voor te setten,
Soo verr ick ’theugen magh: Hoort toe, en seght’er dan
    Elck syn gevoelen van.
Inter Loon et Bredam eod. 7°. Ian.


[CH1650:055]
Ian hoorde dat syn wijf haer Boeltje stond en swoer,
Hoe dats’ hem als haer Hert en als haer ziel beminden:
En seid’ hem van ter zij, Gelooft se niet, de Hoer,
Soo sweertse m’ alle daegh, en ick en kan ’t niet vinden.
Ib. eod.


[CH1650:056]
Een dertele soldaet
Loegh met een Advocaet
Die van ’tHof wederkeerde
En met syn’ langen Rock
(5) Door steegh en straten trock.
Den Advocaet, die ’t seer dé,
Sey, fyn mann, kent ghij wel
Het edel’ Caerten spel:
Daer hebt ghij wat te leeren:
(10) Lett eens, hoe daer de Heeren
In langhe rocken staen,
En hoe de Boeven gaen.
Ib. eod.


[CH1650:057]
Twaelf mannen spreken recht, naer d’oude Britsche wetten.
Men vraeghde, wat voor twaelf een dief wouw dat hem rechten:
Hij seij, d’ Apostelen; dat waren fyne li’en.
Daer sprack een statigh mann, die souwmen niet weer sien,
(5) Voor dat de jongste dagh de wereld sou doen scheiden:
Myn’ Heeren, seij de dief, ick will soo lang wel beiden.
Ib. eod.


[CH1650:058]
(FIJ EN CLAES)
’Kben wel getrouwt, sey Fij,
Claes is een e’elen baes,
Claes klaeght niet over mij,
En ick niet onder Claes.
Inter Loonam et Bredam 7. Ian.


[CH1650:059]
    Fustce la verité que tu vis toute nue,
Cousine, ou bien plus tost Madame Occasion?
L’on dit que celle cij est moitié cheuelue,
Celle là sans chemise et hors de caleçon.
    (5) Ie t’entens sans parler, de femelle à femelle.
Ce fut la verité qui parut à tes yeulx:
Mais pour chausse et pourpoint, soubs la voute des Cieux
Iamais l’occasion ne te monstra si belle.
Entre Breda et Loon. 10. Ian.


[CH1650:060]
(OUDEN ADEL)
Ian is een Edelmann; hoe ’t komt, en weet hij niet,
    En soeckt het niet te weten.
Want, wistmen hoe dat Ian syn eerste Grootvaer hiet,
Ian waer geen Edelmann, of soud ’t niet mogen heeten.
15. Ian.


[CH1650:061]
AENDEN LESER
Nu is uw’ maegh verzeet, nu walght ghij van myn’ spijsen;
Ick moet u, Leser-lief, den eet-lust op doen rijsen
Met een scherp achterna, dat tot den neus verheught,
En op de tonghe bijtt: ’Tis een’ geleende vreughd
(5) Daer ick u op onthael; maer leengoed is oock goed goed,
En, die ’twel eighent, doet als de natuer in ’t bloed doet;
Wij eten, en sij maeckt ons eten vleesch en Been:
Soo hangen wij van Kruijt en Beesten-vleesch aen een.
Maer hier is menschen-vleesch, dat’s beter als van beesten:
(10) ’Kverspreeck mij, dit’s een leen van edel’ menschen geesten.
Van menschen die wel eer der Engelen getal
Vervulden op der aerd, sints, met een’ vuijlen vall
Ten Hemel uijtgestort, ijet menschelycks van buijten,
Yet Engelsachtigh zijn, maer, als ’t mijn’ penn’ dorst uijten,
(15) Van binnen ijet dat rijmt op Uyten: waerop noch?
Op Suivels ander vell: op moord en op bedrogh,
Op all dat grouwel hiet. Die menschen (noch eens dool ick)
Dier menschen vaderen, voor desen wijs en vrolick,
Zyn dichters van de Stoff, die met mijn doove dicht
(20) Verbetert of verslecht, verdonckert of verlicht,
Op ’tHollandsche Tooneel verschijnen. Laet het heeten,
Dat sy verdonckert zijn: noch is mij danck te weten
Dat ick mijn’ schaduwen haer’ luyster hebb geleent.
Soo maeckt de SchilderConst tot spieren en gebeent
(25) Haer’ platte verwerij. en, als ’t all witt alleen waer,
’Twaer onuytscheidelick of ’t hier spier en daer been waer;
’Tswart geeft het witt syn lyf, de doncker maeckt het klaer.
En wat waer Maneschijn, wanneer ’tgeen nacht en waer?
Of, dunckt u ’tHollandsch swart het Engelsch witt te decken,
(30) Noch komt u ’tswart te baet. ’Khebb lamper-doeck sien trecken
Voor ooghen die ’tgeweld van somer-sonne-schijn
Niet uijt en konden staen. Laet mij dan, ’tLampers zijn,
Noch blyf ick aen den danck, die ’ck voor de moeyt’ van ’t dichten
Ten minsten hebb verdient: verdonck’ren is verlichten,
(35) Daer ’toogh bij werdt verlicht, en met gemack door siet.
Misgunt men mij die eer, noch een onnoosel yet
Onschuldight mijn bestaen: Ten minsten sult ghij seggen,
Is dese spijs soo goed, soo quaed om te verleggen,
Soo qualick opgerecht, hoe lecker inde keel,
(40) Hoe sapigh souse zijn in ’tsauceloos geheel!
Als ’t all geseght will zijn ’tsou Engelsch Ondicht wesen,
Hadd ick het niet gedicht: En wie derft Engelsch lesen?
Wie schrickt niet voor dien druck, wat schrijvens’ in ’t gemoed
Vermoorde Coninghen, als letteren van Bloed?
18. Ian.


[CH1650:062]
EEN VRIJER SCHENCKENDE EEN REEBOCK AEN SYN’ VRIEND
’Kschenck u ’thert dat ghij siet, en dat ghij niet en siet:
Soo schenck ik u mijn hert, maer noch mijn hertje niet.
Rotterdam eod. 18. Ian.


[CH1650:063]
(HEEL GOET)
Ian veilde m’ een zij specks, noch ongesneen en heel,
    Maer gortigh meer als veel.
    Besiet of Ian een bloed was,
’Twas heel goed swoer hij mij, ick vraeghden of ’t heel goed was.
Ib. eod.


[CH1650:064]
Iean cerche son auancement
Dans l’appuij de son mariage,
Et d’un heureux commencement
Il tire un assez bon presage.
(5) A mon aduis, Iean n’est pas fou;
 Car en y appliquant sa sonde,
Il a trouué que par ce trou
Tout le monde se met au monde.
Hag. 23. Ian.


[CH1650:065]
Dans ce braue Verpré tout est fort estimable,
La main, le mouuement, l’air et le contrepoint:
    Ha! qu’il seroit louäble,
    S’il ne se louöit point.
ult. (31) Ian.


[CH1650:066]
A MADAME LA PRINCESSE LOUISE
Si j’estoij reuenu de mon estonnement,
Si j’estois esclairé de toute ma ceruelle,
Princesse, que j’aij veu d’une main immortelle
Faire je sçaij bien quoij, mais n’entens pas comment;
    (5) I’emploijeroij l’effort de mon raisonnement,
A faire veoir au jour, que ta vertu est telle,
Que qui la traicte à moins que de gloire eternelle,
Quoy qu’il pense fort bien te cajoler, il ment.
    Mais je ne suis plus moij, depuis le beau spectacle
(10) Du merueilleux pinceau que conduisent tes doigts,
Et, si je parle encor, ce n’est que par miracle.
    Ie resve, et sans songer à ce que je te doibs,
Phrenetique acheué, d’une sotte caresse,
Ie t’appelle mon maistre, et par fois ma maistresse.
2. Febr.


[CH1650:067]
A LA MESME
Madame, excusez le Rimeur,
Quoij que son compliment vous blesse:
Car, s’il est vostre Seruiteur,
Vous deuez estre sa Maistresse.
(5) Et vostre seruiteur il est
Sans second, comme sans seconde
Ie tien que ce Pinceau vous faict
La Maistresse de tout le monde.
3. Feb.


[CH1650:068]
POUR LA MESME
Si ceste main s’applique à la haute Peinture,
Le plus sçauant rougit, et s’avouë vaincu,
Et Raphaël, ce grand Singe de la nature,
S’en laisseroit mourir, s’il auoit tant vescu.

(5) Si ce Pinceau Royal prend plaisir à descendre
D’où il est reuestu de tant de majesté,
Et en s’humiliant comme pour nous surprendre,
Se cache et se faict veoir dans la subtilité,

Nature par despit se mange et se consume,
(10) De se veoir affrontée en ses plus beaux efforts,
De veoir envelopper en si petit volume
Le gros et le destail de ses plus vastes corps.

 Si donc ceste Princesse en tout sens se signale,
Et triomphe des grands comme des petits traicts,
(15) Se faut il estonner, si d’une amour esgale
Les Grands et les petits adorent ses attraits?
3. Feb.


[CH1650:069]
EPITAPHE BURLESQUE DE M. SCARON POUR M. D’AUMALE,
LE SCARON TRAVESTI
Cy gist, quoij qu’il viue à Paris,
Le plus burlesque des Esprits,
Scarron, le grand auteur grotesque,
Qui a rendu Maron burlesque.
(5) I’aij menti: l’esprit n’ij est pas,
Il a survescu au trespas,
Qui n’en a volé que la male:
L’esprit s’est sauué dans d’Aumale.
5. Feb.

            -    -    -    -    -    -    -    -    -
RESPONSE PLAINTIVE ET BURLESQUE à M.r DE ZUIJLICHEM
Quoij, n’estes vous pas satisfait
Que vostre Esprit soit tout parfait
Dans le plus beau genre d’escrire,
Et tant de grands vers serieux
(5) Qui vous esleuent jusqu’au Cieux
Vous jettent ils dans la Satijre?

Vous raillez D’Aumale et Scarron;
Si leur genie n’est pas bon,
Distinguez l’Escolier du Maistre,
(10) Ne confondés pas leurs esprits,
Celuij de Scarron est sans pris
Et l’autre le voudroit bien estre.
Aumale.

            -    -    -    -    -    -    -    -    -
TOMBEAU DE L’ESPRIT DE M.r SCARRON,
A M.r D’AUMALE SUR SES BURLESQUES
Cij gist, n’en soijez point surpris,
C’est comme gisent les esprits,
L’intelligence Scarronesque
Grande motrice du burlesque.
(5) Elle fait la nique au trespas:
De son corps je n’en parle pas,
Crainte de causer du Scandale,
Ie ne sçaij s’il est mort ou non;
Mais, puis que l’ame est en D’Aumale,
(10)On peut dire, cij gist Scarron.
La Voijette.


[CH1650:070]
SUR LE PORTRAICT DE FEU S. A. FAICT EN MINIATURE PAR
LA PRINCESSE LOUISE
Un Pinceau de Princesse a produict cest’ image,
Un Prince fut l’object de son traict nompareil,
Prince qui fut plus grand que n’en void le Soleil,
Princesse qui paroist toute dans son ouurage.
(5) Voy le chef d’oeuvre, et voy s’il en fut jamais faict
 Ou de plus noble main, ou de plus beau subject.
8. Feb.


[CH1650:071]
Si je ne louë point cest homme qui se prise,
C’est qu’il n’a pas besoing d’autre applaudissement.
Si j’aij tort, excusez mon peu de jugement.
Ce n’est pas un mespris, ce n’est qu’une mesprise.
8. Feb.


[CH1650:072]
(PAER EN PAER)
Ghij vraeght na Ian en Trijn; ’kwouw dat ghij ’t wel onthielt,
Tryn is een’ slimme Hoer, Ian is een rechte Fielt.
10. Feb.


[CH1650:073]
Vous faictes donc des vers,
Et sur moij, ma Siluie!
Quitez ceste manie,
C’est le monde à l’enuers:
(5) Il vaudroit mieux vous taire,
Parmi tant de jaloux,
Et de me laisser faire
Quelque chose sur vous.
10. Feb.


[CH1650:074]
C’est à tort qu’on la blasme
La bonne et belle dame
D’un certain entredeux
Qu’on dit partie honteuse.
(5) Helas! la malheureuse
N’a rien de moins honteux.
10. Feb.

            -    -    -    -    -    -    -    -    -
EPITAPHE DE M.r SCARRON à QUI DIEU DOINT
BONNE VIE ET LONGUE.
A M.rs DE ZUIJLICHEM ET DE LA VOIJETTE,
SUR L’HERITAGE BURLESQUE ET CHIMERIQUE
DONT ILS ONT VOULU REGALER M.r D.’A.
Icij gira de Scarron
Le corps qui n’est beau ni bon;
Pour l’Esprit, il se partage,
N’en deplaise au mesdisant,
(5) Ne pouuant au temps present
S’engainer d’un seul corsage
Il prendra des contenens
Qui seront tres pertinens
Pour comprendre en eux les causes
(10) De tant de gentilles choses,
Et par les secrets ressors
D’une influence parfaite
Il se vestira des corps
De Zuijlichem et la Voijette.
Aumale.


[CH1650:075]
REPRIMENDE AUX FAISEURS D’EPITAPHES POUR M. SCARRON
Scarron nous doibt la bastonnade,
Et l’on s’en facheroit à tort,
Puis qu’en prose il n’est que malade,
Et en Rime il est desià mort.

(5) Une insolence nous enijvre
Qui seroit punie aux enfers,
 Qu’un homme que les vers font viure
Nous allions le tuer de vers.

Pauure malade de la Reine,
(10) Est-ce là le beau lenitif
Que l’on t’ordonne dans ta peine
De te veoir enterré tout vif?

Messieurs, messieurs, laissons l’en vie
Dans ses doctes calamitez,
(15) De qui la seule maladie
Vault plus que toutes nos santez.

Car en fin, nous auons beau dire,
Beau rimer et beau discourrir:
Qui est-ce qui peut desconfire
(20) Un homme qui ne peut mourir?

Si sa chair eust esté mortelle,
Il y a desià bien dix ans
Que tant de mal qui le bourrelle
Eust preuenu les mesdisans.

(25) Et pour l’esprit, quelle apparence
Que, celeste et surnaturel,
Comme sa muse et sa science
Son estre ne soit immortel?

Que si jamais le temps arriue
(30) Que cest esprit las de ce corps
De sa societé le priue
Et le laisse parmi les morts,

Aille de la Metempsijchose
Comme le Ciel l’ordonnera,
(35) En quelque part qu’il se repose,
Son lustre le descouurira.

Et lors, Seigneurs Epitaphistes,
Le partage en sera humain,
Catholiques et Caluinistes
(40) Tous ij pourront faire leur main.

Comme vous voyez que la flame
Sans perdre peut tousiours donner,
Chascun trouuera dans cest’ Ame
De quoij son Ame enScarronner.

(45) Au moins soyons en hors de peine
Et ne nous liurons plus d’assaut,
Quand, pour trois, nous serions douzaine
Nous en aurons ce qu’il nous faut.

Dieux, cependant je vous demande
(50) Que ce Scarron que j’aijme tant,
S’il est tenu mort en Hollande
En France soit tenu viuant.
14. Feb. uno sp(iritu).

            -    -    -    -    -    -    -    -    -
A MONSIEUR DE ZUIJLICHEM SUR SA REPRIMENDE
Pour vos beaux vers je les admire
Mais ce n’est pas mon sentiment
De traiter serieusement
Vn homme qui nous fait tant rire.

            -    -    -    -    -    -    -    -    -
AU MESME PAR AUTRE AUTHEUR
Bien loin de trouuer a redire
A vostre dernier sentiment
Ie crois qu’il ne fault nullement
Se jouer de Scarron, lors qu’on sçait son martire.
Aumale et la Voijette.


[CH1650:076]
A MAD.LE CASEMBROOT, POUR DEUX TESTES DE MORES,
ENCHASSéES DANS DES ESCAILLES DE CRABBE
Logez, s’il ne vous incommode,
Ces beaux visages de Sabbat,
Puis qu’aussi bien et leur Rabat
Et leur dentelle est à la mode.

(5) Ce sont Mores qui par naufrage
Ayans perdu tout leur atour
Ont retrouué sur le riuage
De quoij se parer pour la Cour.

Si la mascarade est trop sotte
(10) Pour vous en donner du plaisir,
Au moins elle pourra seruir
Pour enuoijer coucher Charlotte.
15. Feb.


[CH1650:077]
(GRAFSCHRIFT)
Hier leit een mann in d’ass
Soo gierigh all syn leven,
Hij wouw den geest nauw geven,
Om dat het geven was.
16. Feb.


[CH1650:078]
(EEN BLINDE)
Ick seid’ een’ blinden mann, die mij sprack van betalen,
Sondaghs of Manendaghs moght hij ’tgeld komen halen.
Hij antwoorde bedroeft, dat quam niet wel te pass
Voor dien het nemmermeer noch Sonn noch Maen-dagh was.
18. Feb.


[CH1650:079]
EPISTRE BURLESQUE A MADAME LA PRINCESSE DE HOHENZOLLERN
M’ENVOVANT DEMANDER L’EXAMEN DES ESPRITS DE IUAN
HUARTE DOCTEUR ESPAGNOL
Quel est ce liure, ma Princesse,
Que vous me demandez si fort?
Permettez moy que je ne cesse
De vous dire, Vous auez tort.

(5) Vous, qui sçauez de toutes choses
Tout le dehors et le dedans,
Toute la nature et les causes
 Qu’en peuuent rendre les sçauants,

Voudriez vous bien me faire croire,
(10) Qu’un liure soit assez bien faict,
Pour vous occuper la memoire
De ce qu’il a de plus parfaict?

Ostez moij de la fantasie
Ceste suspecte humilité;
(15) Il ij a de la modestie
Qui donne dans la vanité.

Ie vous declare glorieuse,
Quoy que fort de vos seruiteurs,
Si vous faictes la curieuse
(20) Du plus celebre des auteurs.

Ne descendez donc pas du throsne
Où vos merites vous ont mis,
Pour vous abandonner au prosne .
D’un Examinateur d’Esprits.

(25) Laissez le là dans son escole
Parmi ses pedans d’escoliers.
Toute la sagesse Espagnole
Ne vault pas vos petits souliers.

Ie dis, vos petits pieds Madame,
(30) (Ce n’est qu’un faux pas que je faijs)
Ie vous le jure par mon ame,
Car vous les auez trop bien faicts.

Apres tout, je cognoij ce liure;
Et veux bien que les justes Cieux
(35) Ne me laissent plus guere viure,
S’il vault la peine de vos yeulx.

Mais je respondraij d’une chose,
Que si la mode reuenoit
Du temps de la Metamorphose
(40) Et en un Liure vous tournoit,

Ce Liure qui vous inquiete
Seroit bien le moins leu de tous,
Et tout braue homme et tout grand Poete
Voudroit n’estudier que vous.

(45) Aussi je vous donne parole
Que de jeusne ou vieux, par ma foij,
Il n’en viendroit point à l’escole
Qui fust plus diligent que moij.

Que cest’ Estude seroit belle,
(50) Et cest apprentissage beau,
Soit de jour, soit à la chandelle,
Soit de nuict mesme, et sans flambeau!
 
I’en alloij dire dauantage:
Mais on n’ose de bout en bout
(55) Se faire entendre (et j’en enrage,)
Mesme aux femmes qui sçauent tout.
18. Feb. uno sp(iritu).


[CH1650:080]
A LA MESME AVEQ LES EPITAPHES DE SCARRON ET LEUR SUITTE
Madame, vostre patience
Vous a perfidement trahi,
Vous en auez en conscience
Tant que j ’en suis tout esbahi.

(5) Voicij que c’est donq d’estre bonne:
L’impudence n’a point de bout:
Des qu’une femme s’abandonne,
On oze luij demander tout.

Souffrez que je vous persecute
(10) D’un quart d’heure de passetemps:
Si la visite s’execute
Qu’il y a dix jours que j’attens,

(Ie di que mes tableaux attendent,
Car, pour moy, je ne l’attens pas)
(15) Ces Princesses, qui tout entendent
Et tuent tout par leurs appas,

Verront bien d’autres vers pour rire
Et qui, malgré leurs belles dents,
Leur feront avouër et dire
(20) Que c’est un mestier que j ’entens.

Voijons donc si vostre courage
Vous portera jusques chez moij,
Desjà ma sotte Muse enrage
De vous en dire le pourquoij.

(25) Mais je suis homme et elle est femme:
Trijntje Cornelis obeÏt,
Et se tait mieux qu’aucune dame
De ce que son marij luij dit.
21. Feb.


[CH1650:081]
EPITAPHE DE LA COMTESSE DE BARLAIJMONT. A LA REQUESTE DE LA
PRINCESSE DE HOHENZOLLERN. SONNET
La vielle Barlaymont honore ce Tombeau.
    N’attendez point, Passant, que le beau charactere
    De ses hautes vertus, qui rempliroit la sphere
    De la Terre et du Ciel, paroisse en ce Tableau:
(5) Suffise, qu’il ne fut jamais rien de si beau,
    Suffise que jamais la Parque plus seuere
    Ne lança contre nous plus d’injuste colere,
    Qu’en couppant le filet de ce noble fuseau.
Si jamais un Cesar fut digne de la gloire
    (10) De mourir sur ses pieds, le jour de sa victoire,
    Sans fremir, sans gemir, et sans qu-il ij parust;
Barlaijmont en fut digne; et l’eust faict à son aize:
    Mais, pour l’honneur du sexe, elle se mit en chaize,
    Disposa son Esprit à partir, et mourut.
uno sp(iritu). 24. Feb.


[CH1650:082]
ANDER
Wijs en Soet, Kloeck en Vroom, Oud, Vrolijck en Gesont,
Soo leefde, die hier light, en soo stierf Barlaijmont;
Seght niet, de fraeijste vrouw die oijt was van haer’ jaren,
Van all de jaren, seght, die komen, en die waren.
25. Feb.


[CH1650:083]
A MADAME LA PRINCESSE D’HOHENZOLLERN
En fin, ceste Comtesse, où tout trouvoit son compte,
Le Prince, le Subject, le Couvent et la Cour,
D’une mort, quoy que tarde, à vostre aduis trop prompte,
A passé du mortel au Celeste sejour.

(5) Et vous pleurez, Princesse, et toute l’eloquence,
Tout le dernier effort d’amis consolateurs,
Taschants de vous donner tant soit peu d’allegeance
Ne sçauroit vous sauver une goutte de pleurs.

D’ou vient ce, pensez-vous, qu’on ne void que vos larmes,
(10) Qui semblent satisfaire à ce debuoir pour nous?
C’est, que considerants vos vertus et vos charmes,
Nous voijons reuenir ceste Comtesse en vous.
25. Feb. uno spir(itu).


[CH1650:084]
Iamais la cruauté de la Parque meurtriere
Ne fit plus justement rire les mesdisans:
Elle a creu triompher d’une jeunesse entiere,
En tuant une vielle à septante et dix ans.
25. Feb.


[CH1650:085]
A MONSIEUR D’AUMALE S’ESTANT BATTU EN DUEL
En fin d’Aumale, cher Amij,
Est ce le tour d’un homme habile
(Pardonne moij si je mesdij)
D’auoir si mal changé de stile
(5) D’auoir tourné le miel en bile,
Pour satisfaire à un defij,
Qui chez l’Eglise et le Concile
Chez l’Alcoran et l’Euangile
Par tout le monde est au decri?
(10) Escoutte ce que j’en escris
Au Parnasse, le mont joli,
d’Où tu reçois tant de caresses.
Si tu trouues que j’aij failli,
Ie souffriraij que tu me fesses
(15) L’oreille d’un beau dementi,
Au tribunal de nos Princesses.
Voijci donc ce que je leur di.
    Pere Apollon, et vous Deesses,
Qui cest enfant auez nourri
(20) Et le traictez de fauori,
Estants son maistre et ses maistresses,
Qu’il soit vostre escolier aussi,
Ramenez le moij dans l’escole.
Car vous voijez comme le drole
(25) Faict l,entendu et le hardij,
Comme il oublie son vieux role,
Comme il se perd, comme il viole
Vostre grammaire sans souci,
Et a l’esprit si estourdi
(30) De male rage soldatesque,
Qu’il ne distingue plus quasi
(Car, quasi, vault ce que vault, presque,)
Le Burlesque du Bourrellesque.
Voys tu, D’Aumale, cher ami,
(35) Ce n’est que furie à demi
Que pour encor mon coeur exhale,
Ce n’est que de la poudre icij
Dont mon pistolet te regale.
Quand je te sçauraij bien gueri
(40) Du trou qu’on t’a faict dans ta male,
Ie te rendraij bien esbahi
De me le veoir charger à bale.
1. Mart.


[CH1650:086]
POUR LA PRINCESSE D’HOHENZOLLERN
Une Dame de grand sçavoir,
Tant que Dame en sçauroit auoir,
Faict un excellent tintamarre
Snr le Luth et sur la Guitarre,
(5) Mais m’en refuse tout à plat,
Disant que son vilain rabat,
Qui luy descend, selon la mode,
Dessus les coudes, l’incommode.
Le pretexte est fort specieux,
(10) L’excuse bien estudiée;
Elle ne jouë jamais mieux
Qu’apres s’estre deshabillée.
2. Mart.


[CH1650:087]
LE PARIS TRAVESTI. DISCOURS BURLESQUE
SUR UNE VISITE DE MESDAMES LOUISE ET SOPHIE
PRINCESSES PALATINES ET DE LA PRINCESSE
D’HOHENZOLLERN
Une Excellence et deux Altesses,
Comme qui diroit, trois Princesses,
L’apresdinée d’un beau jour
Me sont venu faire la Cour.
(5) Pour appliquer la glose au texte,
Mes tableaux furent le pretexte
De la visite: mais au fonds,
Voyci ce que nous en croijons;
Pour autant que j’ij pû comprendre,
(10) Chascune eust bien voulu apprendre,
Quand un Roij en auoit le choix,
Qui seroit la Reine des trois?
Decideraij-je la querelle?
Si j’auoij l’ame maquerelle,
(15) I’en diroij mes beaux sentimens:
Mais si l’une disoit, tu mens,
Et l’autre, Seigneur, tu t’abuses,
I’auroij beau jurer par les Muses,
Par les Graces, par tous les Dieux;
(20) Elles me pocheroijent les yeux,
Et quelque coup d’esgratignure
Seroit la plus douce blessure
Dont on me recompenseroit.
Un bon fat s’ij engageroit;
(25) Mais je n’aij garde de produire
Ce qui ne pourroit que destruire
Ma chere reputation
D’auoir de la discretion.
    Voyci toutefois ma sentence:
(30) I’aij veu chez moij, au moins je pense
D’auoir veu dans mon Cabinet
La ressemblance ou le pourtraict
De trois Deesses si esgales,
Et de vertus si corriuales,
(35) Que si Páris, le beau garçon,
Que prit Venus au hameçon,
Quand, luij monstrant son corps d’yvoire,
Elle luij escroqua la poire,
(Ie dis, la pomme, excusez moij,
(40) La Rime m’a donné la Loij,)
S’il estoit, dis-je, en ceste presse,
En hesitant, de fesse à fesse,
A qui donner la Pomme d’or,
Personne ne l’auroit encor.
(45)     Pour reuenir à ma sentence,
Moij qui n’aij jamais veu la France,
Voij ce que j’en prononcerois,
Si j’entendois mieux le François.
Ie diroij. l’oseraij -je dire?
(50) Sera ce pas donner à rire
A la friande nation,
Qui regne dans l’expression
Du merite des belles choses,
Dont les paroles sont de roses,
(55) Et les pensées sont de musc?
(Donnez moij une Rime en usc,
Ie paracheueraij mon prosne.)
N’importe. montons sur le throne
Et prononçons le grand arrest.
(60) Qu’aij je veu dans mon Cabinet?
I’aij veu. Helas! le poil m’herisse,
Soit de la crainte du supplice,
Ou de peur de me veoir joué
D’auoir trop, ou trop peu loué.
(65) Iraij-je donc seruir de fable,
Pour d’un Trió si adorable
Auoir faict la distinction?
Miserable condition
D’un Iuge qui ne sçait que dire!
(70) Ne pourroij-je pas m’en desdire?
Non, c’en est faict; il n’en faut plus;
Tous ces destours sont superflus:
Prononçons. Donnez audience,
Princesses, et fort grand silence.
(75)     O le miracle que j’aij faict!
I’aij mis la langue hors de caquet
A trois femmes, plus eloquentes
Que toutes mes Soeurs et mes Tantes.
    Mais, ma Sentence, où estes vous?
(80) I’aij beau importuner les poux,
I’aij beau m’esgratigner la teste,
Plus je cours, et plus je m’arreste.
Toutefois le chemin est beau.
Deussaij-je passer pour un veau,
(85) Prononçons. Escouttez, Princesses,
Ie dis auoir veu trois Deesses
En effet, ou en vision.
    Encor autre confusion,
Trois Deesses en une chambre,
(90) Qui me l’ont parfumée d’Ambre!
Trois Deesses! et moij, mortel
M’en rendra juge criminel!
Ha! Iurisconsulte de verre,
Tu ferois bien mieux de te taire
(95) Que de profaner sottement
Ce qui passe tout jugement.
    Mais en fin, Deesses sont femmes,
Et toutes femmes ont des ames,
Et toutes Ames de l’ardeur
(100) En chose où il ij va du leur.
N’abusons plus de leur silence:
Dieu sçait si ceste patience
Pourroit durer jusqu’à demain;
Mettons leur le marché en main
(105) Et prononçons: I’en cognois une,
Qui d’une chicane importune
A soustenu tous les tourmens
En plus de trente euenemens,
Et n’a jamais baissé la veuë
(110) De crainte de se veoir vaincue,
Dont elle est faicte à tout reuers
Des accidens de l’Vniuers,
Et comme elle est victorieuse,
(S’entend de sa partie, honteuse)
(115) Elle est hors d’apprehension
Mesmes de la Reuision.
    Or sus, or çà, prenez vos chaires,
Mes Dames, et sortons d’affaires.
Ie dis, Chaires, non Tabourets;
(120) Car vous sçauez comme icij pres
La chaude Tabouretterie
A mis grands Cus en grand’ furie,
Et je pretens qu’un Tabouret
N’interrompe pas mon Arrest.
(125) Mais je pretens bien dauantage,
Premier que mon Arrest j’engage,
Ie pretens que, tel qu’il sera,
Chacune s’en contentera;
Ie pretens que de ma Justice,
(130) Moy qui ne reçoij point d’espice,
Nij present de corruption,
L’on tienne la decision
Non pas du grand nombre de celles
Qui font surviure les querelles
(135) De siecle en siecle et au delà;
Mais de celles qui d’un Holà,
Et d’un Holà de robbe rouge,
Veulent que le vaincu ne bouge,
Non plus que s’il auoit vaincu:
(140) Et des asteure pied au cu
A tout Appel de longue haleine
Qui pourroit illuder ma peine.
    Ma peine, helas! j’ay dit le mot:
Car j’en aij tout autant qu’un sot
(145) Qui tient le Loup par les oreilles.
Voyez vous mes jouës vermeilles,
I.e sang m’en monte jusque là,
Et ne sçaij quel diable il ij a,
Qui se proumeine sur ma langue
(150) Et m’ij embrouille ma harangue.
    Ne t’en deplaise toutefois,
Monsieur le diable, à ceste fois,
Ie desgobille ma sentence.
Au moins, mes Princesses, je pense
(155) Que vous le voulez bien aussi.
Voire, et que feriez vous icij,
Si ce n’estoit pour veoir conclure
Une cause qui tant vous dure?
    Mais bien, que feriez vous icij,
(160) Si vous auiez le coeur transi
Comme il me tremble soubs le busque?
Ie n’en voy pas une si brusque
Qui ose dans un tel destroit
Me dire ce qu’elle feroit.
(165) Mais pour vous produire en franchise
La verité toute en chemise,
Ou sans chemise (car on dit
Qu’elle ne souffre point d’habit,
Et que, pour estre par trop nue,
(170) Elle n’a peu estre receuë
Au Cercle où par dernier Arrest
Elle a perdu le Tabouret:
Iusque là que la pauure Dame
Y est rendue si infame,
(175) Que femmes, par raison d’estat,
N’en parlent non plus qu’au Sabat:)
Pour donc la verité vous dire,
Ie voij, en vous voijant soubsrire,
Que si vous estiez où je suis,
(180) Ne pouuant, ce que je ne puis,
Ne pouuant contenter parties
Toutes esgalement cheries,
D’un Arrest, qui ne feroit rien
Que ce que faict le Chat au Chien,
(185) Ou ce que font Chiennes à Chattes,
Vous vous en laueriez les pattes.
    Ie croij que vous auriez raison.
Adieu Minerue, Adieu Iunon,
Adieu Venus, Triò d’eslite,
(190) Car voilà ma sentence dite.
I’ay faict le mestier de Paris.
Si je ne vous aij pas appris
La Belle, la Riche et la Sage
Chascun entend son personnage.
(195)     Faict à la Haije sans remparts,
Le deux et le troisiesme Mars,
L’année mil six cens cinquante.
Qui gaigne le proces, s’en vante.
Unico impetu 2 1/2 horulis nocturnis (9. Feb.)


[CH1650:088]
à MADAME LA PRINCESSE DE HOHENZOLLERN,
PARTANT DE LA HAIJE
Adieu, Princesse, Adieu, Marquise,
Adieu, Comtesse vanden Bergh.
Tout beau, ma muse s’est mesprise;
Qui, diable, rimeroit en erg?
(5) Mais n’importe de Rime ou Prose,
I’aij tant rimé ce mois entier,
Qu’en verité je me propose
De n’en salir plus de papier.
    Voyci donc le bout de mon compte,
(10) Compte si long, si ennuijeux,
Que, ma foy, j’en rougis de honte,
Et n’en ose leuer les yeux.
Emploije ta douceur, Madame,
Exerce toute ta bonté,
(15) Pour pardonner à un infame
Qui a trop faict de l’effronté.
Si j’aij porté la teste haute,
Faisant du Poete plus que tous,
Ie vien t’en detester la faulte,
(20) Et la deteste à deux genoux.
    Ma grace est elle interinée,
Feras tu seeller mon Pardon?
Ha! ma cause est desesperée,
En fuijant, elle dit que non.
(25) Ie voy son visage en colere.
Que dis-je, je ne le voy plus;
Elle me laisse au vitupere,
L’esprit troublé, les sens confus.
Foin de la Muse et de la Rime,
(30) Qui me procurent ces malheurs;
Apollon, si plus je t’estime,
Si je porte plus tes couleurs,
Si plus je monte à ton Parnasse,
A ta fontaine aux sottes eaux,
(35) Si ceste plume j’embarasse
En burlesques ou en Rondaux,
Ie souffriraij que l’on me Berne
Tant que pourroit un limaçon
Se proumener d’icij à Berne,
(40) Et de Berne jusqu’au Iapon.
    Mais elle s’en va, l’offencée,
Elle est soubs voile, elle est en mer,
Elle est partie, elle est passée:
De tout ce qui l’a pû charmer,
(45) Iusqu’aux Deesses Palatines,
Iusqu’à Venus, jusqu’à Pallas,
Ces deux merveilles assasines,
Qui tuent tout de leurs appas,
Iusqu’à la Majesté du monde
(50) La plus digne de gouuerner
Toute la Terre et toute l’onde
Rien ne la peut faire tourner.
Elle se mocque de la Haije
Ce beau village sans esgal,
(55) Elle s’offense, elle s’effraije
De la Comedie et du Bal.
Ses beaux petits pieds nous l’enleuent,
Le Voorhout ne les verra plus.
Nos Allées, nos Bois en resvent,
(60) Et ces grands Tillieux si touffus
Ont de la peine à bien comprendre
D’où leur vient tout ce mauuais temps,
Qui les empesche de reprendre
La belle robe du Printemps.
(65) Reines, Princesses, Bois, Allées,
Bal, Comedies de grand prix,
N’accusez point les destinées,
C’est moij qui cause ce mespris;
A moij la peine et le supplice:
(70) Elle veut tousiours vous aimer;
Mais elle fuit, et faict justice,
Pour ne m’entendre plus rimer.
4. Mart. uno spir(itu).


[CH1650:089]
INVECTIVE BURLESQUE AU SUJECT DE LA TEMPESTE
QUI SURPRIT MADAME LA PRINCESSE D’HOHENZOLLERN
à SON VOIJAGE DE LA HAIJE à BERGHE
Voilà que c’est de fuÏr la Rime,
Les Comedies et le Bal,
Les bons amis et leur estime,
La Musique et le Carneual:
(5) Voilà que c’est d’auoir la vie
A grand marché, à tous hazards,
De brauer toute la furie
Du terrible Belier de Mars:
Voilà que c’est d’estre indiscrete
(10) Iusqu’à mespriser le Verhaut;
Nous voilà prins de la Tempeste
A la merci du fier Escaut:
Nous voilà sur le bord des Sables
A quatre doigts près de la mort,
(15) Si deux Ancres et plus de cables
Ne vont rompre les déz au Sort:
Nous voilà, les deux mains leuées
Au miserable, Sauue nous.
Nous voilà les cuisses mouÏllées
(20) D’un pied par dessus les genoux.
    Rimons, de par les neuf Diablesses
Qui font Sabat sur Helicon;
Rimons, de par les dixhuict fesses
Que gouuerne Maistre Apollon:
(25) Frappe, Estalon de forte esquine,
Pegase, beau Napolitain,
Ouure du pied une rauine
Qui courre tant qu’il soit demain:
Prestons la main aux Destinées,
(30) Pour perdre ce qui veut perir;
Mesle ton eau douce aux salées,
Et meure ce qui veut mourir:
Verse de l’encre dans ma plume
Tant qu’elle en puisse regorger,
(35) Tourne ton miel en amertume
Capable de tout esgorger:
Rimons, et la tuons de Rime
Ceste Marquise et son Senat,
Faisons les tous paijer son crime
(40) Iusques dedans son Marquisat.
Inspirez moy comme Ventouse,
Filz d’Aeole, fils du BrouÏllas,
C’est peu de quatre, soyez douze,
Pour deschirer voiles et masts:
(45) Souuenez vous du bel orage
Que procura Dame Iunon,
Quand maistre Aenée fit naufrage
Pour auoir dupé la Didon:
Bien que la chance soit tournée;
(50) Telle vengeance à tel despit;
Femme faict ce que fit Aenée,
Nous faisons ce que Femme fit.
Souffle, beaux fils bouffi, Borée,
Contre Midij, contre Leuant.
(55) Gele et tue, Bize glacée,
Toute la douceur du Ponent:
Faictes moy bien le Diable à quatre,
Chantez ce qu’on chante aux Enfers;
Une Princesse opiniastre
(60) N’a d’oreille qu’à vos concerts.
Pren ton masque, bel oeil du Monde;
Si tu ne veux tourner le dos,
Habille toij de la rotonde
Qui faict trembler les matelots.
(65) Couure ton front de ta sotane,
Belle inconstance de la nuict,
Quitte ton Ciel, dame Diane,
Pour ta chasse, ton cher deduict.
Esteignez toutes vos chandelles,
(70) Vous de l’illustre Legion:
Qu’il ne reste de vos prunelles
Que la fureur de l’Orion:
Qu’il ne reste plus sur la Terre
Autre lumiere, autre flambeau,
(75) Que la foudre, qui trop esclaire
Le Pilote de ce vaisseau.
Tonne, Iupin, à la grand’ barbe,
Roule ton Carosse d’airain,
Faij luij taster de ta Rheubarbe
(80) A la desgoustée et son train:
Purge le Ciel et ses entrailles
Comme tu doibs au mois de Mars;
Pousse, comme quand tu chamailles
Contre Typhon et ses pendards.
(85) Arme toij, Nature l’antique;
L’Espingle n’est plus de saison,
N’applique plus que fers de Pique
A ta Coiffe et ton Chaperon:
Ceinte d’horreur et de desordre
(90) Bouleuerse tous tes ressorts;
S’il te reste une dent à mordre
Preste l’à tes derniers efforts;
Deschire tout, Mouschoir, Chemise,
Corps de juppe, Bas et Calçons,
(95) Pour faire enrager la Marquise
Enrage en cent sottes façons.
Rime, apres tout, car c’est tout dire,
Si, peut estre, tu te cognois
Dans ce graue mestier d’escrire
(100) Le vers Burlesque en bon Francois.
Rime Tempeste sur Orage,
Rime Neptune sur Tritons,
Accable la de tripotage
Celle que nous persecutons.
(105)     Car, en fin, si le Pere Aeole
S’amuse à d’autres passetemps,
Si ses quatres enfans à l’Escole
Estudient les Rudimens;
Si Phoebus par incontinence
(110) S’est leué de trop grand matin,
Pour culbuter (par reuerence)
Quelque eschauffée de putain;
Si Diane, la vagabonde,
Lasse de lasser les grands Chiens,
(115) Quitte la Terre et sort de l’onde,
Pour se prester aux Magiciens;
Si Medmoiselles les Estoiles
Que j’aij requises de dormir
S’esveillent de dessous leurs voiles
(120) Qu’emporte Monsieur le Zephijr;
Si le grand maistre des Orages,
Messire Orion, le hargneux,
Quitte le Ciel à ses deux pages,
Pour n’ij faire que les doux ijeux;
(125) Si Iupin, le trop debonnaire,
Descendu de son char d’airain,
Nous en refuse le Tonnerre,
Et se laisse implorer en vain;
S’il manque de Bale et de Poudre,
(130) S’il declare son magazin
Espuisé d’Esclair et de Foudre,
Comme sa caue l’est de Vin;
Et si, Nature ma grand’mere,
Tu protestes aueq les dens
(135) Auoir perdu rage et colere,
Et ne fais plus de mal aux gens;
Si toute ma Magie est vaine,
Si tout m’abandonne à la fois;
Si Terre et Ciel me laisse en peine,
(140) Tout faisant visage de bois:
Reste mon Bordel de Parnasse,
Reste ma Troupe de Putains;
Muses, que tout le monde embrasse,
C’est à vous que je tends les mains:
(145) Soyez moy trouppe de reserue,
Auxiliaires, vieulx soldats,
Armez moy de quinte et de verve
Et ne vous en desarmez pas.
Donnez moy Stances diaboliques,
(150) Sonnets sonnants comme mousquets,
Satijres longues comme Piques,
Epigrammes comme Stilets;
Epitaphes, au bout du compte,
Aigres, burlesques, mesdisans,
(155) Bons interpretes de la honte
De tous passez à tous passans,
Tombeaux anticipez, eloges,
D’hommes enterrez et viuans,
Qui, comme bonnes Horologes,
(160) Ne disent rien entre les dents.
    Armé de ce fier equippage
Ie ne veux plus d’autres renforts;
Pour auancer un beau naufrage,
Nous nous trouuerons assez forts.
(165) Mais ce naufrage, mes Commeres,
Que je pretens de procurer,
N’est pas de ceux dont les coleres
Se deschargent dessus la Mer:
Toute autre Mer, autres Tempestes
(170) Enuahiront le Marquisat,
Mer de Burlesques, Mer de Poetes
Mettra dans Berghe le Sabat.
C’est trop de pitié, trop de grace,
De faire mourir les ingrats;
(175) Le condamné par contumace
Doibt perir et ne mourir pas.
Va, Princesse, la vie sauue
C’est de quoij je te puniraij,
Pour te chastier je te sauue,
(180) Ton supplice est dans mon delaij:
Ie te reserue à ma furie,
Ie veux que d’icij à trente ans,
S’il me reste trente ans de vie,
Tu sois le morceau de mes dents;
(185) Mes dents burlesques, mes machoires,
Ma langue affilée de Vers,
Mes satijres diffamatoires,
Mes calomnies de trauers,
Mes. I’en diroy bien dauantage,
(190) I’en aij bien d’autres sur le coeur;
Mais c’est assez pour un naufrage;
A nouueau jour nouueau malheur.
Sache, pour ta leçon finale,
Que, si tu n’es perie en Mer,
(195) Malgré le Diable et sa cabale,
Tu m’entendras tousiours rimer.
12. Mart. Hagae.


[CH1650:090]
IX SEX FASTORUM LIBROS A CLAUDIO BARTHOLOMAEO
MORISOTO SUBSTITUTOS
Ergo opus implesti quod nec Iouis ira, nec aevum,
    Nec perimet triplex Parca, nec ignis edax:
Omnia dixisti; constat sua gloria Fastis,
    Nulla suo non est sidere sacra dies.
(5) Una deest; quae te nascentem magna dierum
    Nasoni potuit substituisse tuo.
Insere te Morisote tuos Romane Quirites
    Inter; inexpletum te sine Carmen hiat:
Illa tuis laudem Fastis adscribet, honorem
(10)     Illa dies, quem non destruet ulla dies.
13. Mart.


[CH1650:091]
IN MORTEM RENATI CARTESIJ
Occidit accenditque diem Titania Lampas:
    Cynthia dat Coelo quod negat atra iubar:
Nocte micant quae mane lauantur in aequore Stellae,
    Phosphorus Eoum sidus et Occiduum est:
(5) Humor humum tegit et siccae reteguntur arenae,
    Unda per alternas itque reditque vices:
Semina putrescunt, quo de putredine truncus
    Exeat et folijs Arbor opaca nouis:
Denique, si qua fides Arabi est, in morte renascens
(10)     De proprio quaedam fomite surgit auis.
Circulus est Natura: labant robusta, resurgunt
    Lapsa, reuiuiscunt mortua, sicca virent.
Hei mihi! quod rerum series, quod publica Mundi
    Deficis in solo regula Cartesio.
(15) Cuncta renascentur quae nunc cecidere; Renatum
    Nulla renascentem saecula restituent.
15. Mart.


[CH1650:092]
EPITAPHIUM
Cartesius jacet hic; jacet aeternumque jacebit
    Victima Cartesio victus Aristoteles.
eod.


[CH1650:093]
Daer leijt een Vrij’er in dit Graf,
Die weinigh om syn sterven gaf
Al voeghden hij noch wel in ’t leven.
Dat heeft den Hemel hem gegeven
(5) Diep inde zestigh met verstand:
Daer liep wat van S.t Annen onder;
Maer ’twas in hem voor all geen wonder,
Hy was Heer van S.t Anneland.
16. Martij quo die circa septimam vespertinam obijt.


[CH1650:094]
DU LATIN
L’illustre Dieu du jour allume son flambeau,
Le laue dans les flots et l’en tire plus beau:
Le bel Astre inconstant, qui tousiours se partage,
Demasque tour à tour et masque son visage:
(5) Les Brillants eternels qui font rire les Cieux,
Aveugles à Midij, sur le soir ont des ijeux:
Phosphore, auantcourreur du Soleil qui le tue,
Reuit, pour annoncer la Nuict et sa venue:
L’onde couure le sable et le découure aussi,
(10) Le reflus faict de là ce que le flus icij:
La graine se pourrit, quand de sa pourriture
Un tronc d’arbre s’engendre et toute sa verdure:
Voire, s’il nous en vient de fideles rapports,
Vn bel oiseau renaist des cendres de son corps:
(15) La Nature est un cercle, où le puissant succombe,
Le fané reuerdit, le mort sort de sa tombe.
Belle succession, helas! beau reglement,
Tu ne viens pas à bout d’un homme, seulement,
Homme digne entre tous, digne sur toutes choses
(20) De l’immortalité de tes metamorphoses:
Tout s’en va, tout reuient: Mais, miserable Mais!
Mon unique René ne renaistra jamais.
17. Mart.


[CH1650:095]
(IAN OP ’T UYTERSTE)
Ian light en wacht een’ Coorts daer hy niet tegen magh,
Flus is ’t syn quaden dagh en daer met goeden dagh.
18. Mart.


[CH1650:096]
STANCES MIJ-BURLESQUES SUR LA MORT DE MONS.r DESCARTES
Philosophie, faux semblant,
Vielle, masquée de fallace,
Qui le pauvre Escolier tremblant
N’enseignes qu’à mentir un peu de bonne grace.

(5) Sotte Amazone, qui combats
En fuijant, comme font les Parthes;
Reuien à tes faux attentats,
Triomphe à la mal heure; il n’est plus de Descartes.

Empaulme sur la Verité;
(10) Ton fleau gist dans la sepulture,
Le Monde ingrat a merité
De retomber encor dedans ton imposture.

Dupe le foible et l’ignorant
De tes soupples eschappatoires,
(15) Faij que le faux et l’apparent
Passent impunément pour veritez notoires.

Attrappe la credulité
Des ames lasches et seruiles,
Faij que ton langage affetté
(20) Estonne la campagne et tonne dans les villes.

Vends tes Chimeres à grand prix,
Estale ton beau sortilege,
Ensorcele les forts esprits
Du galimatias de ton sacré College.

(25) Estourdi les de tes grands mots,
De Facultez surnaturelles
Forme dans le cerveau des sots
Essences, Ens, non-Ens, formes substantielles.

Ta Theriaque est de saison;
(30) Habille toy de paraboles,
Debite Rime pour Raison,
Ton Ange destructeur te quitte les Escoles.

Cite tes charlatans barbus,
Tes Platons et tes Aristotes,
(35) Repais de leurs friands abus
Tes Asnes, et leur fay littiere de leurs crottes.

Porte ton insolent minois
Où ta prosperité le porte;
La Republique est soubs tes Loix,
(40) Pompée est renuersé, la bonne cause est morte.

Piaffe parmi tes escadrons,
Dans tes campagnes de Pharsale,
Desespere tous les Catons;
Il n’est point de poison que le vaincu n’auale.

(45) Le poison que doibt essuijer
Ce qui survit à ta victoire,
C’est de ton vin trouble et grossier,
Qui brouÏlle les esprits et creue la memoire.
 
Tourne la veuë toutefois
(50) Imperatrice chimerique;
Si, peut-estre, tu n’apperçois
Des Brutes minutans la Liberté publique.

Ie t’auise que le Phoenix
N’est pas si mort dedans sa cendre,
(55) Qu’il n’en renaisse des petits
Qui iusqu’en ton senat te sçauront bien surprendre.

Pompée n’est pas si defunct
Qu’il n’en reste quelqu’ estincelle;
La Parque n’a faict qu’un emprunt
(60) De ce qui reuestoit sa belle Ame immortelle.

Son beau feu s’est communiqué
Comme un autre Soleil sur terre:
S’il t’a discretement piqué,
Ses soldats ont de quoij te faire forte Guerre.

(65) Va commander à tes supposts
D’apprester ta pompe funebre;
Aussi bien tous les plus disposts
Ne te defendront pas des coups de nostre Algebre.

En vain tu rempras à genoux
(70) Au Ciel, au Soleil, à la Lune;
Toute la Nature est pour nous,
Et nous en deferons Cesar et sa fortune.

La plenitude du Chaos,
Tout le verd, le sec et l’humide,
(75) De par nous te rompra les os,
Quand tu n’auras recours qu’au vain secours du Vuide.

Nous sçauons ce que c’est du feu,
De la flame et de ses bricoles,
Et de sa rage: Vertu bleu,
(80) Comme nous en irons embraser tes Escoles.

Les Metaux sortiront du creux
De leurs tenebres sousterraines,
Et nous conjurerons ces Preux
De dessous les cachots des Sources des Fontaines.

(85) L’Or sera de l’Arriereban,
Pour souldoyer nostre Milice,
Les Riuieres et l’Ocean
Accourront au debuoir de nous rendre service.

Les Forests se prosterneront
(90) Pour l’equippage de nos Flottes,
Et quand ces Flottes vogueront,
Nostre Aymant ij viendra conduire nos Pilotes.

Nos Braues et leurs Passions
Rendront les tienes interdites,
(95) Et tes poltronnes legions
N’en seront pas plus tost veuës que desconfites.

Le Froid, la Neige, les Frimas,
Les feux follets dans les bruijeres,
Ces gens que tu ne cognois pas,
(100) Gens que nous cognoissons, viendront soubs nos bandieres.

Les Vents, la Tempeste, l’Esclair,
Planetes, Cometes, Tonnerres,
Toutes nos puissances de l’Air
Seront à nos exploicts trouppes auxiliaires.

(105) Tout Meteore, tout amas
D’exhalaison chaude et nitreuse,
Nous seruira dans les combats,
Et Verité sera par tout victorieuse.

Victorieuse Verité,
(110) Qui te vois desembarassée
Des songes de l’antiquité,
Triomphe de l’Erreur qui t’auoit ecclipsée.

Affronte l’effronté parti
De ces Chimeres pedantesques;
(115) Nous soustiendrons ton dementi
Et de coups serieux et de soufflets burlesques.

Vois tu, camuse au pied de nez,
Vielle edentée Stagirique,
Tes coquins fuijent estonnez,
(120) Et n’ont plus à fournir response nij replique.

Plie bagage: ton patois
Ne nous brouÏllera plus nos cartes:
Va faire leçon aux Chinois;
L’Europe n’est plus sotte; elle a cognu Descartes.
21 Mart.


[CH1650:097]
EPITAPHE DE M. DESCARTES
Le grand Descartes gist soubs ceste Sepulture,
Le detrompeur loyal du siecle tout confus,
Le fleau, le nouueau fleau des vieux malentendus,
L’enfant de Verité, le trois fois grand Mercure,
(5) Le Caton, le censeur du sçauoir imparfaict,
Le fouët du Stagirite et de son imposture,
La sage femme: ou bien le sage homme en effect
Des beaux enfantemens de toute la Nature.
Ce n’est pas tout, Passant, au prix de ce qu’il fit,
(10) De ce qu’il pût et sceut tout cela n’est rien dit.
(25) . Mart.


[CH1650:098]
(IN CARTESIUM)
Viderat in Terris quae nemo viderat inter
    Prodigia in Terris maxima prodigium:
Viderat omne Chaos, perviderat intima rerum
    Ipsâ naturae lampade Cartesius;
(5) Viderat haeredem Gustaui denique et omni
    Clarius Eoo sidus hyperboreum.
Non poterat restare nisi post saecula Coelum,
    Et post Christinam Christus. ad hunc abiit.
ult. (31.) Mart.


[CH1650:099]
(POUR SUSANNE)
Recevez ce present de ma jeusne innocence
Pour le riche panier dont vous me regalez.
Si Dieu me laisse vivre à plus de connoissance
Ie me vengeray mieux de vos ciuilitez.
1. May.


[CH1650:100]
(AD QUENDAM)
Stultus es, aut certe nemo te verius esset,
    Si quidquid simile est protinus esset idem.
Hag. 12. May.


[CH1650:101]
OP EEN MIJNER DICHTEN IN HEEL KORTE VERSSEN
Dees’ Regels waeren lang, als Regels mosten wesen.
Hoe komense nu kort? ghij, die dit vraegt in ’tlesen,
Weett dat het winter was, daer ’tgoedje mij ontviel,
Op een’ bevrosen Klei, die mij schier Coets en Wiel,
(5) En Hoofd en Herssenen te flenter ded’ ontlymen;
Soo schockte mijn arm Dicht tot kruijmeling van Rijmen.


[CH1650:102]
IN EFFIGIES REGIS ET REGINAE GALLIAE
AB ANNA MARIA SCHURMAN CERA EXPRESSAS
Esto quod est pretio regale numisma Philippus,
    Esto quod aut Caroli aut, Elisabetha, tuum est.
Sunto quod aetatis longâ putredine fiunt
    Romulidum viridi cara metalla situ; .
(5) Aurea sint alijs, alijs argentea magni aut
    Aerea, Schurmannae cerea pluris emam.
Certe pluris emas si possint, Gallia, fari,
    Mollia quo fandi tempora regis emas.
Cerea nimirum, quia melli proxima, ut hic sunt
    (10) Mollia Reginae, mellea Regis erunt.
2-. Iul.


[CH1650:103]
IN EASDEM
Omnia tentârat calamo, scalproque stijloque,
    Omnia adimplêrat omnibus aequa manus.
Deerat adhuc magnos orbi producere Reges,
    Deerat Reginas posse, et utrumque facit:
(5) Et faciendi ultro finem factura coronis
    Ipsa coronatum virgo coronat opus.
Este procul qui Schurmannam pro coelibe vita
    Conjugij vultis velle subire jugum.
Conjugium sterile est prae nulli non hijmenaeo
    (10) Virgineâ extanti fertilitate thoro,
Ut pariunt multae, pareret, puto, et Anna marita,
    Ut paucae pariunt Anna Maria parit.
29. Iul.


[CH1650:104]
AD ANNAM MARIAM A SCHURMAN
Eccum, Virgo, tuas rauco sermone quotannis
    Qui semel in Musas irruit, Hugenium.
Quod nequeas vitare, feras patienter: ab usu
    Fit leue, inexpertae quod leue non sit onus.
(5) Denique dic de me quod quis de morte ferenda
    Maximus arguto protulit ore virûm:
Mortis, ait (nosti quis ait) perferre dolorem
    Si valeo, leuis, et, si nequeo, breuis est.
Inter Puttenum et Amesfordiam equitans 6. Sept.-


[CH1650:105]
(WAGENWENSCH)
    Myn vriend gingh op een’ wagen
    Syn lyf en leven wagen.
Ick wenschten hem goe reis en sonder ongevall;
    Te weten, omgevall.
Amersforti 7. Sept.


[CH1650:106]
AD SCHURMANNAM
Est quod, Nijmpha, tremas, est quod, quasi fulmine nuper
    Tacta, noui metuas non noua signa mali.
Hugenium, patriae telluris futile pondus
    Exigit augusto nobilis Haga sinu.
(5) Iamque adeo Trajectinas exactus Athenas
    Tangit, Athenaeo proxima tecta tuo.
Ecquid ab ingressu jam jam propiore molestos
    Te quoque vicinam credis adire pedes?
Pone metum secura; Deos fortuna fauentes
    (10) Praestitit et Musis otia plena tuis.
Seu nos ipse pudor, seu nos reuerentia grandis
    Imperij inuitos auferat, auferimur.
Hugenium (hoc tantum; ne te vel verba morentur)
    Quem venisse modo, mox abijsse scies.
Inter Ultraject. et Dornam 9. Octob.


[CH1650:107]
AD EANDEM REDUX
Fugi nuper: an hic fuerit pudor, an vis maior,
    Ambigo: si bene rem pondero, utrumque fuit.
Nunc procul et pudor est, procul et vis maior et Aulae
    Assiduum, compes aurea, seruitium.
(5) Libera per vacuum pono vestigia; quo me
    Fata ferunt, quo me ventus et aura, feror.
Et feror, en, Fatis, aurâ ventoque secundis
    Quo si saepe ferar saepius ire velim.
In Musas, mea Musa, tuas: ignosce molesto:
    (10) Aut leuis, ut monui, est, aut breuis iste dolor.
Quod si tam superos habeas in vota benignos,
    Ut mea se nobis tertia jungat O l o r,
Quartus erit Cycnus, quinto fortassis amabunt
    Voetius et sexto Frater adesse loco.
(15) Septima ne jubeas accedat lingua, nec auris
    Septima; sat seni musica turba sumus,
Et faciam, si quid possunt mea Carmina, dicas,
    Hei mihi, quam leuis est, quam breuis iste dolor!
Inter Rhenam et Arnhemum 10. Octob.


[CH1650:108]
EPITAPHIUM PUERI FORMOSI
Qui pueros puer inter erat pulcherrimus omnes,
    Hic secus, hic coecus, hic situs, hic situs est.
Beeckbergen 21. Octob.


[CH1650:109]
AEN IOFF.w A. MARIE SCHURMANS. UYT MIJN LATIJNSCH,
Fugi nuper
Ick ben u lest ontvlught: ’tzij ’t schaemte dé geschien,
Of ’tmachtigher geweld van dien ick volgh en dien.
Als ick ’twel overweegh, het mocht wel beide wesen.
Nu is de schaemte wegh, nu ben ick buyten vreesen
(5) En uyt de gulde Boey van hoofsche dienstbaerheid,
Nu gaen ick wandelen als heer van myn beleid,
Nu treed ick waer mij ’tlot en wind en weder trecken,
En die drij trecken mij daer oock mijn’ lusten strecken,
Naer uwen Musen-bergh, mijn’ Muse sonder paer:
(10) Vergeeft het niew gequell daer med’ ick u beswaer:
Dat leed is licht of kort, als ick u lest liet lesen.
En will den Hemel u soo goedertieren wesen,
Dat mijn’ Swaeninne sich voor derde by ons stell’,
Swaen sal de vierde zijn, de vijfde denck ick wel,
(15) De wijse Voetius, en dan uw Broer de seste.
(Haelt niet meer ooren in, dus zyn wij op ons beste)
En ghij sult seggen, Ah! (vermagh ons singen yet)
Hoe licht is dese pijn, hoe kort is dit verdriet!
Beeckberghen 21. Octob.


[CH1650:110]
MIJN’ HUIJSINGH TOT BEECKBERGHEN
Daer achtien Peerden staen en byten dagh en nacht
In ’thoy, of Peerd in Peerd: daer deser beesten wacht
Met Rossen en met slaen noch meer tiert dan de beesten:
Daer een’ keel onder loeijt, als d’onderaerdsche Geesten,
(5) Van een verhongert Kalf; daer kinders drij of vier
Of in of om de wiegh en om een’ roockend vier,
In ’tmidden van een’ Schuer (men weet’er van geen’ Schouwen)
Een luijsighe Musijck van halve toonen houwen;
Daer een’ Catt onder meewt, daer een Haen onder kraeijt,
(10) Daer ’t door de daken druijpt, daer ’t door de wanden waeijt,
Daer twee drij Heeren staegh op vijf sess knechten kijven;
Daer ’t Boeren hofgesinn met meissens en met wijven
Met Klomp en Boter-keern en met een’ vuijle pann
All doet wat ijemands haer te berghen setten kan,
(15) En all wat Noah self kost van syn’ Arck vermanen,
Daer maeckten ick dit Dicht, en drij of vier Pavanen.
Dieren 25. Octob.



Continue

[CH1651:001]
TWEE TESTAMENTEN
Ian heeft een Testament, dat tot syn voordeel spreeckt:
Claes heeft een jonger schrift, dat weer het oude breeckt.
Waer ick het wend of keer, ’kweet Ian niet te gerieven.
’Tis vreemd, Ian komt te kort, en Ian heeft d’oudste Brieven.
Hag. 27. Ian.


[CH1651:002]
AD FOEDERATOS ORDINES PRO PACE DOMUS AURIACAE VOTUM
Bella per Auriacas plus quam civilia Matres
    Instaurata, malis laeta, nefanda bonis,
Audit, et auditor vult non audire videri
    Belga (pudet Batavus dicere nempe meus).
(5) Credimus, an somni sensum deliria fallunt?
    Unica tam foedi nec mala causa mali est:
Unicus in cunis Auiae canit atque Parenti
    Classica qui vixdum vagiit Auriacus:
Mille Puer votis Patriae datus, aureus infans,
    (10) Regia de coelo lapsa propago Deûm
Pace facem belli mediâ quatit inscius, in se
    Saevit et haec in se debilis arma ciet.
Quaeritur, et charo vehemens de pignore pugna est,
    Utrius illustris cura Minoris erit,
(15) Utra reget Puerum, sub utra Tutrice tenellus
    Certius augustis par sit iturus Auis.
Sanguinis, heu pietas! duro sub judice lis, et
    Nutricum controversia facta fori est.
Mater ait, meus est; sine me nec lucis haberet
    (20) Usuram, sine me quantulus est, nec erat.
Quae mihi materni solamen dura doloris,
    Quae rapiant partus barbara jura meos?
Altera ait, meus est; sine me sine Patre fuisset:
    Sit meus hic Pater et non meus iste nepos?
(25) Denique quis fugiat salvâ ratione fateri
    Quantum materno praestet anilis amor?
Intercedit anus melior, Natura, meique,
    Clamat, et ante omnes alea judicij est.
Matribus hunc ego, pro sublato Patre, duabus
    (30) Trado: sit hinc Aviae, hinc Matris, utrimque suae.
Porro quid? exciderunt animis coelestibus irae?
    Quin gravior partes aestus ad arma rapit.
Tandem, Patria, et hanc procerum generosa corona
    Quae regis, officii tempus adesse tui,
(35) Tempus adesse puta, quo ne Pax publica bello
    Sordeat, et bello deteriore, tuum est.
Inuitum qui seruat idem facit occidenti;
    Et, si pugnantes quis patiatur idem.
Hactenus Auriaci res sit Tutela nepotis
    (40) Publica, ne nostri mors sit amoris amor.
Nec libeat certe Patribus, male Matribus esse,
    Et male non gnaro litis et innocuo.
Cura Deûm Dii sint; ut quae concordia Divos
    Vinxit item Divas vinciat Auriacas.
(45) Credite Nassavios hoc mecum poscere manes,
    Credite, Tutores quos habuistis, Avos.
4. Feb.


[CH1651:003]

Nocte Februarii
Alterâ post tertiam,
Altero anno et septimo
Ante sexagesimum,
(5) Nempe post Millesimum et
Sexies centesimum,
Penicillo plumbeo
Ludibundus reddidit
Zulichemium Patrem,
(10) Christiani filium,
Christianus filius.
5. Feb.


[CH1651:004]
IESUITEN VERTROOST
De IesuÏten gaen als Dolle luij te werck;
Soo moeijt haer dat een’ gift gegeven aen haer’ Kerck
Bij een klaer Testament, door een van jonger daghen
Haer’ Kerck ontrocken is en and’ren opgedragen.
(5) Ey, swarte Priestertjens, maeckt wat min redjements;
Nu zyt ghy Vaderen des Ouden Testaments.
5. Feb.


[CH1651:005]
LA TUTELE. EPISTRE BURLESQUE,
A MONSIEUR LE COMTE
DE LA VIEUVILLE
Cher Amy de Musique, ou bien, cher auditeur,
Ou bien, s’il faut tout dire, aggreable flatteur,
Qui de force ou de gré veux faire croire au monde
Que ma parfaicte Octave et ma fausse Seconde
(5) Meriteroyent par fois que La Barre et Robert
M’eussent loué, peut estre, et, peut estre, souffert;
Ou Diable en sommes nous? quel esprit de discorde
Nous a mis dans l’esprit, qu’il n’ij a plus de corde
Qui ne doibue seruir à de vilains accens,
(10) A detremper de fiel les plaisirs innocens
De nos luths enchantez, à gaster nos Pauanes
D’infames contrepoints, qui feroyent peur aux Asnes?
    I’avoué, j’en suis las, et quinze prisonniers
Sur les portes de Londre, et trente chaudronniers
(15) Ne m’estourdiroyent pas comme ce bruict me tue.
I’enrage de me veoir attaqué dans la rue
Par des, Bon jour, Monsieur, qu’auons nous de nouueau,
Comment va la Tutele? et, s’il y a de l’eau,
Ie me sens mille fois tenté d’impatience
(20) De m’y precipiter, pour fuir la conference.
    Preten-je me sauuer en Carosse, à cheval?
Par tout mesme embaras, par tout quelqu’ animal
Qui crie à mon Cocher, tant que le fol s’arreste:
Et puis de la Tutele. Au diable soit la beste,
(25) Ce di-je, et mes chevaux, qui sont un peu ardens,
Le disent pour le moins entre leurs belles dens.
    A cheval, encor pis; et tel m’y couche en jouë,
A qui j ’eschapperois à pied et dans la bouë:
Comme Dame Nature (et soit dit entre nous)
(30) Ne m’a voulu bastir qu’un peu plus grand que vous.
De là nouuel abord, de là, Monsieur, de grace,
A quoij tient que l’accord des deux Cours ne se fasse?
Y a-il point d’amour, y a-il point d’amis
Qui vueillent conjurer par fils et petit fils
(35) Les inclinations de deux illustres Meres,
Qui ne doibuent songer qu’à sucrer leurs miseres
De toutes les douceurs des plus beaux unisons
De ces diuins accords, de ces sainctes chansons,
O combien est plaisant et doux et aggreable,
(40) De veoir bien viure ensemble en concorde amiable
Meres, filles, parens, et de s’y maintenir!
Certes cela me faict de l’onguent souuenir.
    Cest homme estoit d’Eglise, et le vis en posture
De m’achever le Pseaume et d’aller par figure
(45) De syllogismes, bons, mais longs et ennuijeux,
Me prouuer, qu’il falloit se jetter entre deux,
Pour leuer le scandale, et prescher la concorde,
La Paix et l’Union: mais je rompis la corde
De son luth au vieux ton; je picque mon cheval
(50) Et ne luij respondant que Dieu le gard’ de mal,
Priez-le de bon coeur, quand vous serez en chaire,
Qu’ils fassent tost la paix ceux qui la pourroijent faire,
Me sauue, pour gaigner la belle clef des champs.
    Mais, mon Dieu, quelle presse, et, Seigneur, que de gens,
(55) Que de gens mal bastis trouuaij-je en mon passage,
Gens de Robe et Bonnet, gens de feu, gens de rage!
I’eus beau piquer des deux: des Bartoles bourrus,
Des Baldes chicaneurs vindrent me courre sus,
Et malgré mes efforts, malgré ma complaisance,
(60) (Car je jouois de tout) le plus huppé s’auance,
M’arreste, m’entreprend, me dit, venez, venez,
Vous sçauez tout le Faict, ou bien le deuinez;
Mais nous sçauons le droict, et vous en faut instruire;
Ce n’est pas, par ma foy, matiere de quoij rire;
(65) La Tutele? vraij Dieu, c’est de ces points subtils
Que nous couppons en sept de nos meilleurs outils:
C’est, vraijment, bien le faict de gens de vostre taille,
De vous y demener comme des rats en paille.
Quoij, la Mere mineure, en aage d’en avoir,
(70) Pretend estre Tutrice, et pense le pouuoir,
Pour n’estre rien que Mere; et mesme se faict forte
D’exclurre les Parents, et de fermer la porte
Au costé paternel, les hoirs de la Maison?
O le bel Air de Cour, en rime sans raison!
(75) Ou sont ils les auteurs de si belle consulte?
    Les voijci, repartit un visage à tumulte,
De ces determinez Modestins de jadis,
Dont il se void si peu de presse en Paradis.
Ie le crûs sans support, sans compaignon d’affaire,
(80) Et que ceux de deçà le pourroijent faire taire;
Mais vraijment plus de douze et plus de quinze apres
Le pressoyent de parler et le serroyent de prés.
    Quoij, fit il, viuons nous au paÏs des Barbares,
Sommes nous plus que Turcs, que Mores, que Tartares,
(85) Verrons nous separer la Mere de l’enfant,
La verrons nous souffrir ce que ni l’Elephant
(Ie dirois l’Elephante, à parler bon langage)
Ni l’Ourse dans les Bois, ny l’amoureuse rage
De la Tigresse en fin ne supporteroit pas?
(90) Enuoijons la plus tost de la vie au trespas;
Redressons l’eschaffault où la noire furie
Au plus juste des Roix a faict finir la vie:
Que Bradshaw, le vilain, luij fasse son proces,
Le Cas est tout pareil; si l’amour des subjects
(95) A faict perdre le Pere, il est temps qu’on ordonne
Que pour aijmer son fils la mere s’empoisonne.
    Mais, pour venir au point; Ceste minorité
Que l’on descrie tant, j’estime en verité
Que c’est pour se mocquer qu’on la met en usage:
(100) Au moins, ne sçait on pas que par le mariage
Toute mere est majeure, et que le droict escrit,
Quoy qu’il en puisse dire, à Coustume obeÏt?
Coustume, de par Dieu, repliqua l’aduersaire,
Qu’on me la prouue, çà, je suis prest à me taire.
    (105) L’autre ne l’estoit point, nij le tiers ni le quart;
De là, bredi bredà: Iamais du Bouleuart
De Boilduq tant de feu, tant de mousquetterie
Ne gresla sur nos gens; jamais tant de furie,
Tant de poudre à Canon ne respondit aux coups
(110) Que le marquis de Lede employa contre nous,
Que je vis là d’esclairs, que j’ouÏs de Tonnerres,
Que de francs dementis et coups lettrez de pierres,
Que de Titres, de Loix, que d’Items, que d’Ergos,
Que de Sis, que de Cars, et que de distinguos,
(115) Et veux bien avouër qu’en pensant tout comprendre
Ie n’entendis plus rien, nij n’osaij entreprendre
De me faire expliquer ce qui me surpassoit;
Tant la tempeste crût, tant l’air retentissoit
De Meres, de Parens, de Tuteurs, de Tutrices,
(120) De Princes Electeurs et de Comtes Maurices.
    Ie ne songeoy donc plus qu’à me sauuer la peau,
Qu’à me couurir le nez du bord de mon chapeau,
Qu’à m’appliquer la main de l’une à l’autre jouë;
Comme quand au grand jeu la Richardiere jouë;
(125) La Raquette va viste, et tourne promptement,
Et suit la Bale mieux que l’aiguille l’Aijmant.
Car, en fin, de parole en parole, d’injure
En reproche, et, s’entend, tousiours auec usure,
De coups de pointe aux poings le malheureux debat
(130) Fut metamorphosé peu à peu en combat.
Et de coups de pantouffle, et de coups d’escritoires,
Et de coups de bonnets reels et peremptoires,
Et bien distribuez, par la regle de droict,
Qu’il faut rendre à chascun ce que chascun luij doibt.
(135) Le diable se souuient si j ’auoij peur au ventre,
Si je ne trembloy mieux que le gozier d’un chantre.
    Pour la Mousquetterie encor, di-je tout bas,
Passe; s’il plaist au Ciel nous n’en saignerons pas:
Mais comme le Canon, le droict Canon, le Code,
(140) Le Digeste suruint, et sans plus de methode,
Sans ordre de combat ces volumes volants
Me frisoijent la moustache et m’effleuroijent les dens,
Plus de coeur, plus d’honneur, plus de belle constance:
Ie me laisse couler, comme si coup de lance
(145) M’eust mis hors des arçons; je quitte mon mulet:
(Dieu sçait, pauure animal, en quel estat il est,
Mais tout roué de coups; le malheureux Pegase
S’en pourra porter mieux par antiperistase).
    Comme je me sentis à terre, sans salut,
(150) Sans reuerence, au moins sans plus qu’il n’en falut,
De mesme qu’un soldat qu’on passe par les armes,
Ie me dis, haut le pied, et adieu les Gendarmes;
S’ils me rattrappent plus, pour cause que ce soit,
Ie veux bien qu’il m’en couste un bout du petit doigt.
    (155) Tant fis le bon pieton, que, grace à ma disgrace,
Ie me vis promptement au coing d’une grande place,
Où dans le pauure hostel d’un fort petit Seigneur,
Personne de ma taille, et bien ton Seruiteur,
Finissant ma carriere, au bout de mon haleine,
(160) I’ij trouuay par hazard une Sale si pleine
De concerts de viole et d’autres tels esbats
Que j’auoij veu creuer la rue d’Aduocats.
    Comte, si tu n’as faict en quelque part nafrage,
Si tu ne t’es sauué sur un roc à la nage;
(165) Si tu ne sçais que c’est de se veoir aux abois
De goutte ou de grauelle, et gueri à la fois;
Si tu n’as jamais veu la Tragicomedie
D’un ours en ton chemin, et d’une main amie,
Qui l’a faict trebucher comme il alloit à toij;
(170) Si tu ne fus jamais ou s’est veu ce grand Roij,
Dessus un eschaffaut infame et Tyrannique,
Ou le soudain secours d’emotion publique
Tira ton innocence hors des mains du Bourreau;
Si tu n’as jamais creu succomber au bareau,
(175) Et gaigné ton proces contre ta propre attente;
Si tu n’as jamais veu ta maistresse contente
D’accomplir tes desirs au dernier desespoir;
Si jamais tu n,a(s) veu le diable afreux et noir,
Qu’un Ange de lumiere ayt faict aller au diable
(180) Premier qu’il t’enleuast; si jamais, miserable,
De dessus la sellette un de tes enemis
Ne t’as mis dans un lict de roses et de lis;
Si jamais alteré d’une soif importune
Tu n’as dans un desert rencontré la fortune
(185) D’un ruisseau de Cristal à te lauer les dens;
Tu ne sçaurois juger des joyes que je sens
De me veoir tout à coup deliuré de la rage
De ces oiseaux de proije, et de leur faux ramage
Tombé dans les douceurs de ces nobles accords
(190) Qui me font tressaillir l’ame dedans le corps.
    Ie t’en feraij juger, si tu ne fuis la peine
De venir ou je suis. et peut estre la veine
De mes inuentions, que je t’aij veu louër,
Et mes Airs plus nouueaux te feront avouër,
(195) Qu’une seule Alemande, une seule Pauane,
Valent plus mille fois que toute la Chicane.
    Approche, cher Ami, et laisse là Tuteurs,
Et Tutrice et Tutele, et ces faux orateurs,
Qui gaignent dans la perte, et n’ont jamais de honte
(200) De brouÏller tout, pourveu qu’ils ij trouuent leur compte:
Approche, et laissons là ces pipeurs raffinez,
Qui disent, Bien vous soit, et nous crachent au nez:
Approche et laissons là ces escorcheurs, ces rustres,
Qui se chauffent au feu des familles illustres,
(205) Qui font les empressez à vuider nos debats,
Et tremblent de nous veoir mettre les armes bas.
    Te voilà donc venu; reposc à la bonn’ heure
De tant de Tutelage; il n’est chose, je meure,
Qui plus en diametre (à parler doctement).
(210) S’oppose à tout plaisir, à tout contentement:
Voire il n’est Instrument, soit à vent, soit à corde,
Où ce malheureux mot de Tutele s’accorde:
Pour Tutele et Vielle, encor, au pis aller,
Quelque mauuais Rimeur les pourroit esgaler:
(215) Mais voys tu pas que Luths, Violes, Espinettes
N’y reuienent non plus que Tambour à Pincettes?
    Ie n’ay faict que railler: pour conclurre au rebours,
Recommandons au Ciel l’object de nos amours:
Il sçaura mieux que nous conduire les affaires
(220) Du precieux nepveu de nos dieux Tutelaires.
11. Feb.


[CH1651:006]
Twee Taerten, twee Taerten,
En dat voor twee Maerten.
Wat quelt mij de meid?
Sy heeft het geseit,
(5) En wil ’t niet houwen.
Het isser berouwen,
Of ’tisser ontgaen,
Sij wilder niet aen.
Maer dat is, trouwen,
(10) Beloven en houwen.
Noch ben ick soo goed
Aen die mij misdoet,
God wilse bewaren
Veel vrolicke jaren,
(15) Of se houdt of geeft,
Mits datse maer leeft.
11. Feb.


[CH1651:007]
(LIEFDE EN VRIENDSCHAP)
Siet wel toe, jonghe luij, met wie en wat ghy doet:
De liefd’ is somtyds quaed, de vriendschap altyd goed.
15. Feb.


[CH1651:008]
AD POSTHUMUM
Posthumus in re non lauta sic vixit, ut in re
    Vivendum quâ nec lautior esse queat.
Mox Canibus, mox magnifico consumptus Equili,
    Exhaustas queritur quas male fregit opes.
(5) Pauperiem quadrupes quod fecerit hic, sit iniquum
    Dicere: fecerunt, Posthume, quadrupedes.
16. Feb.


[CH1651:009]
(AENDE PRINCESS VAN HOHENZOLLERN)
Is een Princess dan sus en dan soo, ick segh dat het veel is.
Khadd liever datser een Prins voor waer, of emmers Tryntje Cornelis.
(19. Feb.)


[CH1651:010]
Wat waer een’ Taert voor soo veel Blommen,
Een’ Taert van Appels oud en platt,
Voor soo veel Blommen uijt den schatt
Van ’t lacchend aerdrijck voortgekommen?
(5) Geeff ons een’ Taert; oft’t naeste jaer
Sal dese hand haer selven wreken,
En uw’ geboorte met sess paer
Verrotte Appelen besteken.
Daerom bedenckt u eer ’t u rouwt,
(10) Wij eischen u noch brij noch bout;
Geeff ons maer Taert, en soo wat suijgens;
Want beide magh S u s a n n a     H u y g e n s.
ult. (28) Feb.


[CH1651:011]
MarIa Casembroot Is VIIfthIen Iaren oVDt,
En VIIfthIen hierbII WIIs, frIs fraeI en ongetroWt.
ult. (28) Feb.


[CH1651:012]
A LA PRINCESSE DE LA GRANDE BRETAGNE
Sang Roijal, qui sçauez, ou qui ne sçauez pas
Comme j’aij souhaitté de vuider ces debats,
Ces debats importuns d’entre mere et grand-mere;
Sachez que je m’en trouue au bout de ma Grammaire:
(5) Que j’aij resvé des nuicts, que j ’aij sué des jours,
A reconcilier vos deux illustres Cours.
Si j’aij peu reussi, tenez vous satisfaicte
Des malheureux efforts de ma peine imparfaicte.
Peut estre que le temps, Pere de verité,
(10) Vous fera conceuoir ce que j’aij merité,
Le reproche, ou le gré, l’honneur, ou l’infamie,
Pour avoir persisté, malgré la calomnie,
Dans les voyes d’honneur, d’amour et de vertu;
Pour n’avoir pû souffrir que le tronc abattu
(15) De ce bel Oranger estendu sur la terre
Perist dans le degast d’une inciuile guerre,
D’un combat trop ciuil; pour n’avoir pû souffrir
Que le Pere defunct fust deux fois faict mourir,
Que le pa-ure Posthume au berceau d’innocence
(20) Paijast nostre folie, ou bien nostre insolence;
Pour avoir accourru de pleine affection
A le sauuer du feu de la diuision.
Peut estre qu’apres moij quelqu’un dira, Princesse,
Cest homme auoit raison, ores que peu d’adresse;
(25) Sa visée estoit bonne, et son intention
Saincte, puisqu’ opposée à la dissension;
Le succes est du Ciel, le deuoir est aux hommes;
En nous voyant manquer, l’on void ce que nous sommes;
S’il a failli son coup, encor ce coup faillij
(30) N’auoit pas merité qu’on l’en eust assailli.
    Et l’on m’assanlt, Madame, et je suis seul en butte
De l’imprecation; mais qui ne me rebute,
Qui ne m’estonne point; Ie sçaij ce qne j’aij faict;
Mon teint n’en rougit pas -, encor est il moins prest
(35) D’en paslir, grace à Dieu; faictes veoir mon visage,
Si l’on me faict justice, on dira que l’outrage
Ne l’altere non plus, que le discours flatteur
Qui d’homme mal disant me faict bel orateur.
Ie ne le fus jamais, ny ne pretens de l’estre:
(40) Faictes sonder mon coeur, et je feraij paroistre
Qu’il regorge d’amour et de zele sans fard
Pour vons et vostre Enfant, qui sçaura tost on tard
Qu’apres douze et treize ans que m’ont aijmé ses Peres
Ie ne sçaurois vouloir abuser ses deux Meres;
(45) Qu’aijant gaigné le nom d’assez bon seruitenr,
L’on me traicte trop tard de fourbe on d’affronteur.
    Vous faict on persister dans ce soupçon sinistre,
Que je sois deuenu de bon, mauuais ministre;
Ie n’y plains que mon sort, mais sans vous imp11ter
(50) De m’avoir empesché de bien executer,
Si vous me pardonnez encor une parole,
Voyci comme au dedans de moij je m’en console.
    Souffrons, ma conscience, et souffrons constamment
L’infame rapporteur et la bouche qui ment;
(55) La disgrace n’est rien à qui ne la merite.
Sentence mal donnée est comme non escritte.
L’on peut bien m’accuser, non pas de crime, mais
D’avoir, ou je n’aij pû, voulu faire la paix.
3. Mart.


[CH1651:013]
A MAD.LE DE RENSWOUDE EN LUIJ ENVOYANT MES PSEAUMES
L’auteur de ces deuotions
Prie la beauté qu’il admire
Dans ses jeusnes perfections,
De les chanter ou de les lire:
(5) Sachant bien que les curieux
Seront rauis de ses pensées,
Quand il les verront illustrées
On de sa gorge, ou de ses yeux.
3. Mart.


[CH1651:014]
SUR LES DERNIERES HEURES DE M. RIVET
Ames Chrestienes, qui sçauez
Ce que de longtemps vous devez
A ces veilles infatigables,
A ces travaux incomparables,
(5) Dont ceste main a parsemé,
Dont ceste bouche a parfumé
Tout l’univers et son enceinte;
Approchez de la Terre saincte
Par le chemin de Verité,
(10) De Foij, d’Espoir, de charité,
Que dans sa derniere constance
Cest homme de Die11 vous auance.
Voijez tous ces fueillets dorez;
Ie m’asseure que vous direz
(15) Apres tant d’excellentes pages
Que le plus beau de ses ouurages
Le plus comble du S.t Esprit
C’est celuij qu’il n’a point escrit.
4. Mart.


[CH1651:015]
IN EXORTAM TEMPESTATEM ET DILUVIA SUB EXEQUIAS GULIELMI
PRINCIPIS AURIACI
Funeris Auriaci spectatrix Belgica pompam
    Omnis inexhaustis fletib11s atra rigat.
Paucula quas exsoluit Avo, quas Patruus Hector
    Mouit, huic lachrimas fundere turba negat.
(5) Damnant Fata nefas, damnat Thetis omnibus undis,
    Omnibus insurgens Ennosigaeus aquis.
Agger ad Oceani gemitum et cataracta fatiscunt,
    Moesta iacent flentis praedia praeda freti,
Amstela potat Yam, Pontum lacus, Arbor, arenae,
    (10) Litora, riparum cespes, ubique latent,
Tecta fluunt, armenta natant, seges omnis in udo est,
    Luget vomer, arat puppis, arantur aquae,
Naturae comploranti suspiria Coeli
    Suggerit insanis flatibus aura furens,
(15) Quoque elementa parum conspirauisse negentur,
    Adjicit insolitas Martia luna nives,
Iamque nives aqna sunt, lachrimae sunt quidquid aquarum est:
    Omnia ad Auriacum funus itura, ruunt.
Discite justitiam ingrati et non temnere Divos,
    (20) Quando vel inuitos sidera flere docent.
8. Mart. die funebri.


[CH1651:016]
(HOUWELIXE VOORWAERDEN)
Ian hadd het Ia-woord wegh, maer ’tschrift van ondertrou
En was noch niet in ’tnett geschreven als het souw.
Nu is het saeckje klaer, en ’tswart in’twitt gesett,
Nu zijn de voorwaerden en Iantje mé in ’tnett.
11. Mart.


[CH1651:017]
(TRIJNS HAND BOVEN)
Trijn was een’ kaele meer doe Claes haer Bruijgom werd;
Noch voert sy ’t hoogste woord en valt den mann soo herd,
Als hadd’ hij all met haer behylickt: Is ’t niet wonder?
Claes onderhoudt het wijf en ’twijf houdt Claessjen onder.
11. Mart.


[CH1651:018]
A UN FIANCé CHICANEUR
Quatre conditions et six et dix et douze
Ne te sçauroijent seruir de satisfaction.
Il faut bien avouër que celle qui t’espouse
Espouse un homme sot, mais de condition.
11. Mart.


[CH1651:019]
AD SCHURMANNAM DELPHI
Hic es et hic non es, Schurmanna, et fallis amica
    Hugenium, et fallis virgo Casembrotiam?
Poeniteat facti; fraus haec, fraus improba, fraus est
    Cuius te doleat Voetius esse ream.
(5) Offero prandiolum, coenamque, domumque; quid ultra?
    Offero Musarum quidquid in Hugenio est.
Sin perstas in fraude, caue: quem decipis Hagae,
    Te quoque Trajecti fallere, falsa, doces.
11. Mart. Calendis Martys Trajectinis.


[CH1651:020]
UYT HET LATYNSCH
Wel, Schurman, zijt ghij hier en hier niet? is dat re’en?
Bedrieght ghij Zuijlichem en Casembroot met een?
Schaemt u soo loosen feit; dit moet bedrieghen heeten.
Sulck uwe Voetius u weinigh dancks souw weten.
(5) ’K Bied u mijn Tafel aen, mijn Huijs; en wat daer bij?
All watter in mij goeds of soets te vinden zij.
Volherdt ghij in ’tbedrogh, siet toe, ’ten kan niet lieghen,
Diem’ in den Haegh bedrieght leert t’Uytrecht oock bedriegen.
12. Mart.


[CH1651:021]
A UN GENTILHOMME LIBERTIN
Vous estes Gentilhomme et certes fort gcntil:
Mais la croix du Seigneur vous est en vitupere,
Et ne reconnaissez nij l’Esprit nij le Pere;
Si vous n’estes bien Iuif vous estes fort gentil.
13. Mart.


[CH1651:022]
A MAD.le DU MOULIN
Tout le monde vous parle et je suis sans parler;
Ne vous en faschez pas, fille Chrestienne et sage:
Car vous en sçauez tant que sans vous faire outrage
L’on ne vous parle point de quoij vous consoler.
14. Mart.


[CH1651:023]
AD SELDENUM MOMENTIS MEIS INSCRIPTUM
Seldene, fulcrum saeculi labascentis,
Britanniarum grande phosphorum sidus.
Quo te Batavum credis anserem ignotum
Britannum olorem adire nemini ignotum?
(5) Quo de throno sapientiae, throno illustri,
Ubi literarum, transmarine dictator
In cismarinas sceptra prorogas Musas
Ad has cicadas usque, ad hasce descendas
Picas rogare? nempe quo sciant nati,
(10) Sciant nepotes olim, amiculos inter
Seldenianos Zulichemium patrem
Censum fuisse sero sed tamen censum.
19. Mart.


[CH1651:024]
AD ANNAM MARIAM SCHURMANS INSCRIPTUM POMPAE FUNERIS AURIACI
PER P. POSTIUM AERE EXPRESSAE
[Grieks]Hôs ídon, hôs emánèn[-Grieks]. quid ais, Schurmanna, quis istum,
    Quis Plato, quis nodum soluet Aristoteles?
Praeualet umbra rei; finito funere, durant
    Quas hic exequitur Postius exequias.
(5) Unica sculptoris vivet post funera virtus,
    Cum modo qui pinxit funera, funus erit:
Parca [Grieks]soloikidzeis[-Grieks]>: cum re solet umbra perire;
    Hic ubi devixit, non uitat umbra mori.
19. Mart. breuissimo impetu
Mariae Schurmannae cum funebri munusculo adscribend. C.H.Z. 1651.


[CH1651:025]
AD FRANCISCUM IUNIUM EUFRASIAE MEAE INSCRIPTUM
Quem rogo Teutonicum, Iuni, non spernere Carmen,
    Quem precor ut Romae barbara verba legas,
Belgica lingua jubet: tantum vernacula juris
    In te Saxonicae filia matris habet.
19. Mart.


[CH1651:026]
IN EFFIGIEM CASP. STREZONIS. AB ANGELO EXPRESSAM
Strezonis iste est vultus: adderem, pij
Et eruditi, laude detritissimâ,
Et plura quae de plurimis dici solent,
Nisi esset hic inutilis praeconij
(5) Quodcumque nunc cuicumque dant mores mali,
Et caeca scriptitantium nugacitas.
Ama tabellam, Lector, et sit hoc satis,
Supplente lapsum saeculi doctâ manu,
Vidisse, quem non videras, Chrijsostomum.
22. Mart.


[CH1651:027]
Angelus hac sub fronte latet: bene cessit utrimque,
    Angelicâ pingi debuit ille manu.
Angelus est hic et hic, interpres uterque: quid autem?
    Hic repraesentat, sistit at ille Deum.
22. Mart.


[CH1651:028]
IUDICES INIQUI
Maeuius infami venundat jura lucello;
Iura negat plebi Titius magnatibus aequus.
Criminis est hic et ille reus, discrimine nullo,
Accipiat m1m personas quis, an a personis.
25. Mart.


[CH1651:029]
Auriacae dum Tutelae sub judice lis est
Occupat haec Mater non sua jure minor;
Inuolat ambitio Matrem male turba regentum,
Inuolat ingratae plebis auara manus;
(5) Iusque datum sceleri est. tandem tutoribus istis
Quid et Tutores, quis rogo tutor erit.
25. Mart.


[CH1651:030]
Sic ego de Auriacis mecum quod sentio coeptis
    [Grieks]Ek muelou psuchès[-Grieks] et sine felle loquor:
Audiat Amstelia et Princeps meus; improbo factum;
    Improbo et huic facto quae data caussa fuit.
25. Mart.


[CH1651:031]
LOOTIJ
Qui tibi de plumbo, Looti, graue nomen inersque
    Plumbeus aut fati nescius imposuit,
Ille quidem rubeat quo nunc rubet ista rubore
    Quae tam dissimilem te tibi dextra facit.
(5) Nempe tui quocumque sono, quocumque boatu
    Ingenij flammam syllaba nulla refert:
Quanto segnius eloquij, quo templa tremiscunt,
    Exhibeat fulmen muta tabella tui!
3. Apr.


[CH1651:032]
STERREMONTIJ
Hic es et hic non es, Praeconum acerrime Praeco,
    Os inter templi lumina sidereum.
Esse probat vultu pictor; non esse probaret
    Quae, se cum nequeat prodere, lingua silet.
(5) Praesagi infantem melius pinxere Parentes
    Nomine commonitum, quod facis, astra loqui.
6. Apr.


[CH1651:033]
TRIGLANDJ
Ista quidem magni proles veneranda Triglandj est,
    Artifici quando fas sit habere fidem.
Nescio an hic habeas, Lector, me conscia veri
    Incertum ratio reddit et ambiguum.
(5) Diceret haec certe, si fari posset, imago
    Et capiti canos adderet, esse Patrem.
6. Apr.


[CH1651:034]
TECHNAEI
Technaeus hic est, et silet: quid est, Lector,
Velis viri facundiam simul pictam?
Fatetur illam Pictor optimus nullo
Colore, nullis posse penicillorum
(5) Technis referri. Quippe qualis insurgit,
Qualisque blandos voluit ore sermones
Technaeus, hic est; ipsa lenitas, ipsa
Frontis benignae cum lepore majestas.
Quid attineret posse, quod nequit, vivam
(10) Fari tabellam, quando nempe Technaei
Vel saevientis, qui silentis est, vultus?
8. Apr.


[CH1651:035]
LINDANI
Seria simplicitas, pietas quo pulchra colore
    Ingenua est, concors moribus eloquium,
Vita spei, vitaeque fides, et sanctus honesti
    Pastorem populo conciliantis amor,
(5) Singula quam cernis tabulâ congesta niterent,
    Si, quantum Coeli gratia, posset homo.
Iam caue Lindanum credas hac vivere telâ,
    Quando nec haec viui theca, nec umbra viri est.
9. Apr. Paschali.


[CH1651:036]
AD UNIVERSOS
Haec ego de veris Veri Praeconibus ore
    Veraci vero proxima verba dedi.
Proxima cum dederim, quando propiora nequiui,
    Immeritus verbis verba dedisse ferar.
(5) Nescio quis palpum color aut pigmenta decerent,
    Fallor, si didici fallere, primus ego.
Falsa facit semper-mendacem fama poetam:
    Est ubi, qui possit fallere, nolle potest.
Non hic me voluisse, probas non false character:
    (10) Audiat hoc si cui forte poeta vocor,
Audiat auditor tantorum quisque virorum,
    Si sit Pastores fallere, nolle gregem.
Denique vos, grandes animae, vos, clare sacerque
    Senio, sex nostrae sidera fixa rati,
(15) Vos testor, sine fraude piâ, sine laude malignâ
    [Grieks]Ek muelou psychès[-Grieks], qui loquor ista, loqui.
Si fallo, si fallo sciens, si subdolus autor
    Parco vel hic verum dicere, poena placet,
Poena placet noxae quâ non mage noxia, verum
    (20) Vos quoque de vitijs dicere nolle meis.
11. Apr.


[CH1651:037]
Cum vitam configo tuam, conuitia dicis
    Dicere conuictus, Posthume, cum vitio.
11. Apr.


[CH1651:038]
Oragnen light om veer; men lacht en seght, wat nood ist?
O kinderen ghij danst, maer om uws vaders doodkist.
17. Apr.


[CH1651:039]
GRAFSCHRIFT IN VOOR-RAED VOOR M.r PIETER DE VOIS
Dit ’s blinde Pieters graf, die meer sagh sonder ooghen
Dan and’re twee door vier. Hy stond op geen medooghen,
Oock voeghd’ hem geen beklagh; sijn’ onmacht was syn’ macht,
Syn ongeval syn’ vreughd; hij leefde in syn’ gedacht
(5) Dat door syn’ handen sprack; hij sagh sich selfs van binnen,
Dat weinighe gebeurt versien van alle sinnen.
Van dat soet binnenste deeld’ hij de Wereld mé
Soo mild, soo vriendelick als hem den Hemel dé.
Dat maeckt’ hem niet schat-rijck; hij bleef ’er oock niet arm van,
(10 )(’Ten gaet niet altijd vast, een blind man is een arm man)
Syn liefste Ryckdom was Kunst en gunst van soet volck,
Dat synen lof verhief tot tuschen maen en wolck.
Maer ’twas niet hoogh genoegh: waer ’t meer verstands gegeven,
’Thad sijnen held’ren naem ten Hemel toe gedreven.
(15) Dat hadd hy ruijm verdient in . . . en veertigh jaer,
Met kostelick geluijd van Pyp en Boogh en Snaer.
Maer wat hij song of peep, hij kost nau ooren vinden
Die syn door-wetenschapp begrepen of besinden,
Besinden met verstand: soo voelden hij syn’ lof
(20) Voor ’tmeerendeel misduydt, en selden meer als grof.
Dat speet hem; en hy docht ’twas lang genoegh gestreden
Om blinde liefhebbers te brengen tot de reden;
En scheiden uijt het werck, en brack syn leven af,
En leij syn’ vingeren te rusten in dit Graf.
(25) Maer die die vingeren die wonderen de spreken,
Die wel-getoonde ziel is uijt haer huijs gestreken,
En hemelwaert gegaen: daer singht sij, soo sy song,
Haers Scheppers hoogen lof, met niewe keel en tong,
Daer werdt sij eerst verstaen, daer thoonts’ in beter snaeren
(30) Hoe loff’lick hier beneen haer’ Hallelujas waren.
Nu sit de doove Wer’ld en schreidt haer selven blind
Om ’tgeen sij noyt te deegh en nu te laet versint.
En of sy ’t niet verson, veel’ siende kreup’le blinden
Bij desen Blinden man doen ’t haer te wel bevinden.
(35) Armoede maeckt vernuft: Soo gaet het inder tyd,
Men acht het goede niet, men zij het beste quijt.
9. May.


[CH1651:040]
Le Sophiste resveur me dira ce qu’il veut;
Ie trouue, apres m’avoir bien battu la ceruelle,
Que c’est le grand secret de jouÏr, tant qu’on peut,
Des plaisirs innocens de la vie mortelle.
Hofwijck 10. May.


AD ILLUSTREM VIRUM, D. CONSTANTINUM HUGENIUM
Publica nos pietas olim ad spectacula duxit
    Delphica, queîs mos est solvere justa Deûm.
Sed sua difficilis subduxit lumina Apollo;
    Ne patrii Solis cerneret ipse rogum.
(5) Splendida sic tristi pompa obvelata sub umbra
    Visa est; atque umbrae corpora visa mihi.
Excipit Hugenius suppletque illustria Phoebi
    Munia; ne tantum nocte lateret opus.
Hic rediviva suo jam funera reddidit Orbi,
    (10) Atque umbras clara luce redire facit.
Nec mirum est, umbrae si post sua corpora durent:
    Scilicet extincti funeris umbra manet.
In solidum accipio tam magni Nominis umbram:
    Lumine quae splendet lux erit umbra tuo.
Anna Maria à Schurman.


[CH1651:041]
EX ANGLICO ENCHIRIDIO ERANC. QUARLES. CENT. 2. 86.
Injuriâ si affectus es, fac vindices:
Sed fortiter. Contemne; et est incoeptu1n opus:
Condona; et est perfectum opus. Sub Se jacet,
Quicumque non quamcumque supra injuriam est.
21. Iun.


[CH1651:042]
IB. 55.
Si dives es, fac imperes pecuniae,
Ut illa ne imperet tibi. Si scis modum
Pecuniâ quo utare, jam seruit tibi:
Si forte nescis tute, jam seruis ei.
22. Iun.


[CH1651:043]
NOCH OP DES HEEREN AVONDMAEL
Het kleed most wit en klaer, jae spier en sneew-wit zijn,
Daer med’ ick op dijn’ feest, Almachtighe, verschijn:
Maer ’tis een’ sneew vol slijx, en ’tis een spier vol vuijlen
Die ick ter Maeltyd breng. Wat sal ick aengaen? schuijlen?
(5) En schouwen dijn gesicht? De vygen van al ’tland
Zijn breede-bladen-loos tot mijner sonden schand.
Neen, Heer, ick bergh mij niet; ick wil van dij geberght zijn.
O, wilt het om dij selfs noch dese reis geverght zijn!
Ick sal haest sneew-wit zijn, soo ghijder maer toe doet
(10) Den Ysop van dijn’ Geest, de Looge van dijn bloed.
2. Iul. momento.


[CH1651:044]
[Grieks]CHARIS ACHARIS[-Grieks]
Ab inde primae litis incunabulis
Quae foeda Diuas hactenus Matres necat,
Sarcire Pacem noctibus totis meis,
Totis diebus (quo labore, Dij sciunt)
(5) Successu iniquo (cur iniquo, homines sciunt)
Conatus ore manuque Constanter fui.
Conatus autem quâ viâ, quibus modis?
Ipsis iisdem quas querelarum pudor
Et fas et aequum et ipsa tandem veritas
(10) Faustos bonosque utrique dictat partium.
Quid porro me fit? quas utrimque gratias,
Princeps amoris autor et concordiae,
Quam utrimque laudem, quale praemium fero?
Est ubi luto testâque vapulo, est ubi
(15) Injuriarum pene plaustris obruor;
Vocor quod esse nemo me dixit bonus,
Negor esse quod fuisse me dicunt boni,
Quod desiisse pessimi mortalium.
Cogor renasci natus, ut viuam nouus;
(20) Fit veritati vis ut et fiat mihi.
Hac, scilicet, mercede desudavimus,
Hoc Pax ligari gestiat coagulo,
Hoc forte fulcro, si labascit, non cadet.
His dira diris fascinata factio
(25) His longa pestis expiata victimis
Serenitati publicae sternet viam.
Esto, et miserti hoc lege quâvis Dii velint.
    Mihi nemo curam sanus invideat mei.
Procul proterui et omnis in prauo siti
(30) Hodierna mundi faex, nihil vobis volo
Commune mecum: taedet insolentiae
Calumniaeque praepudendarum artium,
Quibus (Britanna Mater, excipio libens
Meritoque nescium doli numen tuum)
(35) Quibus innocentem persecutis nunc quoque
Causas nocendi pace consumptas dolet;
Libet interesse saeculo, non huic meo,
Non huic subacto fraude; proximo libet,
Quod (si qua vatum est praescientiae fides)
(40) Aureum futurum nunciat sidus nouum.
    Pupille Princeps, regium pignus, Deûm
Propago, germen aureum, frutex
Beate, flos de flore Nassauio, spei
Culmen Batavae, grande sidus phosphorum,
(45) De cinere Phoenix patrio Terris date,
Qui quod cietur fluctuum damno tuo
Beatus hac es hactenus quod nescias,
Appello puros innocentiae tuae
Fontes grauatus: quando tam felix dies
(50) Patriae micabit, quâ loquentem te virum
Et gesta Patrum ruminantem sedulo,
Et gesta Matrum ponderantem sobrie,
Plaudens videbit; libere dicas rogo
(Si forte mecum sentias quod nunc boni)
(55) Diuae Parenti, manibusque item meis,
Et posterorum, si quis est, superstiti,
Iniquitati rem fuisse proximam
Ingratitudinique congruam nimis,
Male consulenti velle, consilium sequi.
(60) Spondes, ocelle noster, an modo non negas?
Spondere responsurus interim siles;
At quasi loquare: nempe risus verba sunt,
Natiuaque a Parente utroque suauitas.
    Hac spe resurgens, hac fide nixus fidem
(65) Decusque honesti nominis saluum ratus
De caetero Tecum loquar, donec loquar,
Et cum loqui desiero denuo loquar,
Qui, quando falli non potes, vides, vides,
Fallamne, quem falli vetas, fratrem bonum?
(70) Fefellerimne vel malum sciens volens?
Pacemne procurauerim, an turbas magis?
Age qualis illa est cumque, quam posthac feres,
Ut veritas calumniam victrix fuget.
Fer ante finem saeculi sententiam,
(75) Tremende Iudex Iudicum, Devs mevs.
Declinante febriculâ 14. et 15. Aug.


[CH1651:045]
MIJN PYRAMIDE OP HOFWIJCK OM VEER. 2. SEPT. 1651.
Hier legh ick. ’tfelste weer dat sonn oyt sagh of maen
Heeft Boomen uyt den aerd’ en mij ter aerd geslagen.
Ick was maer menschen werck; most ick het wederstaen?
Gods sterckste schepselen en hebben ’t niet verdragen.
Hofwijck 2. Sept.


[CH1651:046]
DOEL-DICHT
Diane vander Linden
En schiet niet mis dan blinden.
Voorts treftse all dat se siet:
Noch meen ick het soo niet;
(5) Sij treft all wat haer aen siet;
Selfs alsse naer de maen siet,
De maen werdt daer om hoogh
Getroffen van haer oogh.
Hoe mistse dan de doelen?
(10) Die hebben geen gevoelen,
En soo het witt haer sagh,
Sij raeckten ’t all den dagh.
Want, sagh ’t u, vander Linden,
Het sou met ons bevinden
(15) Off ’t veel verscheelt of niet
Dat een met vier-pijlen, of met vier pijlen schiet.
Hofwyck 4. Sept. ludibundus.


[CH1651:047]
Audeo si vultis paribus certare sagittis;
Quamque meis fidam viribus addo libens:
Vicero, si solis quatuor iaculamur utrimque,
Sin geminas addat Delia, succubui.
19. Sept. in Vitaulio.


[CH1651:048]
HOFWYCK
De groote webb is af; en ’t Hof genoegh beschreven:
Eens moet het Hofwijck zijn. wie kent den draed van ’t leven,
...


Continue

[CH1652:001]
GRAFSCHRIFT VAN MR. PIETER DE VOIX
De wereld was soo blind in blinde Pieters waerde,
Dats’ hem nam voor gemeen gewasch van Hollandsch’ aerde.
Dat speet hem, en hij stierf in ’tspijt, of oock daer af:
Soo raeckt d’een blinde door den anderen in ’tgraf.


[CH1652:002]
CONSULTATIE
Teun bad een’ Advocaet om goe’n raed op syn’ vraghe,
En ’tkosten hem terstond een’ gulden drij of vier:
Doe krauden hij syn hoofd, en seij, wel, inden Haghe
Is geen’ klein’ swaerigheid, want goe’ raed iss’er dier.
4. Ian.


[CH1652:003]
NOCH OVER DES HEEREN AVONDMAEL
Verschijn ick op dijn Feest met all’ mijn’ twistigheden,
Ick op dijn vrede-feest, ick twistigh met mijn’ leden,
Ick met mijn even-mensch, mijn’ Reden en mijn’ God,
En lijdt ghij dat ick dij vier mael in ’tjaer bespott’,
(5) En brengh’ een’ Bruijloft-rock tot overkleed van sonden,
Als of ’t dij blinden kost, en swachtelen mijn’ wonden
Voor dijn geweldigh oogh dat door de nieren boort?
Ia, Heer, ick spreeck het luyd, en lijde dat ghij ’t hoort,
De boose zyn soo veel’, soo weelderigh, soo machtigh,
(10) Sij maken ’tgoed soo quaed, de logen soo waer-achtigh,
D’onnoosele soo vuijl, d’onschuldighe soo swert;
Daer is geen schuylen meer voor ’tvredelievend hert;
’Tmoet stryden, of ’t hem lust, of niet en lust te stryden:
Maer dijn’ genade maeckt mijn stryden niet dan lyden:
(15) Ick wreeck mij met geduld. Noch roem ick van meer machts;
Bespouwen sy mijn’ eer met achterklap, ick wacht’s,
En draegh ’t stil-swijgende, tot dat de tyd verschijne
Dat ick mogh’ seghenen voor aengedane pijne,
En makense versuft en overtuijght van sinn,
(20) Van onverdienden vloeck voor broederlycke min,
En loonen leed met lief, en laden die mij haten
Met weldaed over hoop, om of sij ’tmochten laten,
En schamen sich ’tgevloeck, en werden moe gequelt
Die geen verset en soeckt als wel doen voor geweld.
(25) Dien twist en stoockt ghij niet: ghij dooght hem t’mijnen voordeel;
En ’tis een’ oeffening die’ck van dyn heiligh oordeel
Gewilligh ondergae en pleghe schier met lust.
Want ghij zijt met de ziel die oock dyn’ roede kust.
Veel scherper is de twist die’ck niet en kan verbloemen,
(30) Die’ck binnens monds belij, die’ck niet en derve noemen,
De twist met Dij en my, de twist van Geest en bloed,
Die daer mijn’ reden doet niet willen wat sij moet,
En niet doen wat sy wil, ’tquaed keuren en niet laeten,
’Tgoed kennen en niet doen, de misdaed doen en haeten,
(35) Niet volgen daer ghy roept, niet keeren daer ghij keert,
Niet soecken dat mij dient, niet schouwen dat mij deert.
Maer d’allerheiligste, ’tvolck van dijn welgevallen,
Zyn zeven mael des daeghs en seven mael gevallen,
En drij mael eer den haen den dagh op kraeijen moght,
(40) En ’t heeft den sommighen soo hopeloos gedocht,
Van vallen op te staen soo lang sy vallen konden,
Dats’ uijt des levens tyd en uyt het lijf der sonden
Ontslagen wilden zyn, en wenschten om de pijn
Van sterven, om de pijn van Sonden door te zijn.
(45) Wat ben ick voor een worm by die verkosen vaten?
Wie doe ick dat sy de’en, wie sit ick daer sy saten?
Een hond, Almachtighe, die om de kruijmen baf
Van dijner kind’ren brood: jae dier van d’eerste straf,
Een kruijpsel byder aerd, in ’tvuijle slijck van sonden
(50) Geen beter voedsel waerd dan ’toverschot der honden.
Dijn maecksel evenwel en daer een’ ziel in leeft
Die op dijn’ segen hoopt en voor dyn’ seggen beeft.
Een lemet die noch vonckt, of emmers schijnt te roocken
Als of sij voncken moght; een ried voll kromme kroocken,
(55) Een mensch, en daer is ’tal; een Engel, soo ghy wilt
Dat dijn’ verbolgentheid voldaen zy en gestilt
Door Syn’ voldoeningen, die, voor mij af gekomen,
Voor mij vermenschelickt, het Cruijs heeft opgenomen
Dat mij te wichtigh was, mijn’ t’achterheid betaelt,
(60) Syn selven in de schuld en mij daer uijt gehaelt.
Oh wilt het vaderlijck en schepperlijck en Heerlijck;
En, zyn dijn’ Heiligen van uijt het selve deerlick
Gesteghen daer sij zijn, en waeren sy voor dij
Dat ick was eer ick was, en wierden sij met mij
(65) Dat ick wierd doe ick wierd, en most ghij beid’ herbaeren,
Doew’, eens geboren, niet als wangeboorten waeren,
En struijckelden sy noch herboren, als ick doe,
En waren sy, als ick, dan wacker en dan moe,
Dan neerstigh en dan traegh, dan zedigh en dan dertel,
(70) En is ’tal menschen-werck en meer en min gespertel,
En meer en min versuijms van aengeboden heil,
En meer en min berouws van meer en minder feil,
En hebt ghy oock de schuld van een door-schuldigh leven
Om eenen oogenblick berouwlickheits vergeven,
(75) En lange moorderij genagelt aen dijn Cruijs,
En dien de Rechter straft’ ontfangen in dijn huijs,
’Thuijs der gerechtigheit; hebt noch eens medelyden
Met een welmeenend hert, dat staet maeckt op dijn lyden,
Met een verloren kind, dat vanden dool-wegh keert,
(80) Met een vermiste schaep, dat ghy van niews beheert
En bij de negentich en neghen thuijs gebracht hebt,
Met een’ misdadighen dien ghij aen ’tCruijs bedacht hebt,
En van dol wijs gemaeckt, en levend van een lijck,
En leeren seggen, Heer, gedenckt mij in dijn Ryck.
7. Ian. die eucharisticâ.


[CH1652:004]
AD GELLIAM
Imposuisse tibi infidos caussaris amantes
Illecebris pacti, Gellia, conjugij.
Ambigo de pactis: haec saltem justa querela est,
Gellia, se totos imposuisse tibi.
13. Ian.


[CH1652:005]
VERSA EX FR. QUARLES ENCHIRIDIO INSTITUTIONUM.
(2. CENTUR.) 10.
Amisisse doles nummos? amisit eosdem
Ille prior, post quem nempe fuere tui.
Desine torqueri: tanti sit, perdere posse,
Quae poterant dominum perdere, diuitias.
(5) Ista quidem tanto minor est jactura periclo:
Haec tua, at his poteras tu minus esse tuus.
13. Ian.


[CH1652:006]
2. CENTUR. 59.
Si serio vis fortis esse, injuriam
Caue cuiquam feceris: timet malum,
Qui facere non timet malum. Nunquam timens
Temerarius dici meret: semper timens,
(5) Effaeminatus. Ille vere fortis est
Qui nil patrare quam quod aequum est audeat,
Nec quid timet nisi quod timere debeat.
14. Ian.


[CH1652:007]
IB. 70.
Non dare pauperibus, rapere est: nisi pascis egenum,
Occidis quantum potis es. Homicida vocari
Sacrilegusque fugis? miseris succurre libenter.
eod.


[CH1652:008]
IB. 77.
Thesaurus, Aurum, est Caesaris, Dei est homo.
Imaginem Aurum Caesaris fert, tu Dei.
Da Caesari quod Caesari dari decet,
Et quae deo dari decet, deo dato.
eod.


[CH1652:009]
IB. 78.
Si peccas, plus te metuas, quam terreat alter.
Unicus est contra te testis quilibet. ipse
Tu testes tibi mille vales. licet effugis illum,
Te non effugies: mala sunt sibi poena, suique.
15. Ian.


[CH1652:010]
IB. 80.
Mascula sit, tempestiua et moderata voluptas.
Si contemplator, corpus quae recreet; aut, si
Non contemplator, mentem. firmare laborem
Quae valeat fessi, vel quae lenire quietem.
eod.


[CH1652:011]
IB. 81.
Corrector esse ne velis. nescis enim
Quem judices. Magis ille dexter error est,
Bene de malo, quam de bono loqui male.
Amore peccans tutior quam quaelibet
(5) A non amore prodiens sententia est.
Culpare solus, qui vacat culpâ, potest.
Eod.


[CH1652:012]
IB. 82.
Caue dignitatem cuius autor nummus est:
Nec enim perennis illa, nec plene tua est.
Quodcumque opes peperere idem seruant opes.
Mox atque opes periere, dignitas perit.
(5) Et illa semper lubrica est felicitas
Quam laeta sors dat, dura, cum volet, rapit;
Nec possideri digna, quam nox unica
Abolere flammis possit, aut undis mare.
Eod.


[CH1652:013]
IB. 84.
Toto beatus saeculo adde et alterum,
Et his beatus adde mille saecula,
Millena decies porro. de tot milibus
Iam finietur ultimum cum caeteris,
(5) Et cuncta deuorabit una aeternitas
Qui natus hoc ipso die est, unum diem
Victurus an sit certus esse non potest.
Senex et infans sunt pares: felicitas
Senis est, fuisse. infantis est felicitas,
(10) Quod esse possit. uterque certus est, mori.
Non est beatus ille qui vixit diu,
Nec non beatus ille qui vixit parum.
Beatus est vitâ bonâ functus bene.
Eod.


[CH1652:014]
CENT. 3. 1.
Si quem laborem sumpseris in re bona;
Vanescit ipse labor, manetque ipsum bonum.
Si forte te oblectaueris in re mala;
Vanescit oblectatio, manet malum.
(5) Nocere praeteritus labor nulli potest,
Podesse nulli perdita oblectatio.
16. Ian.


[CH1652:015]
IB. 3.
Rugare vultum plusculo risu fuge;
Ne forte ridiculum bonis te praebeas.
Ne solue mentem gaudio frequentior,
Ne vanus aestimere. vana gaudia
(5) Ridicula sunt dementiae suburbia
Nimiusque risus ciuitas dementium.
eod.


[CH1652:016]
IB. 7.
E patria si expulsus es, tibi imputa.
Si patriam elegisse curasses bonam,
Nec exul esses. tute si regno tuo
Bene imperasses, omne regnum esset tuum.
(5) In patria exul stultus est; in patria est
Sapiens, et exul. errat ille, hic iter facit.
eod.


[CH1652:017]
IB. 12.
Agnosce noxam noxius; noxâ cares.
Qui confitetur, ad salutem iter facit.
Cui displicent peccata, duplicat gradum.
Si deserit peccata, confectum est iter.
Eod.


[CH1652:018]
IB. 13.
Quam reprehendis ipse fac careas culpâ.
Quod sordidâ attrectas manu, magis sordet.
Eod.


[CH1652:019]
IB. 14.
Fuge ebriosus esse, ne te omnes boni.
Ubi vina regnant, exul est mentis vigor,
Peregrina virtus, hostis exardens Deus,
Facundia est jurare, rumor abdita.
(5) Noachus horâ publicauit ebrius,
Quod sobrius sex saeculis velauerat.
eod.


[CH1652:020]
IB. 15.
Quae pauperi donaueris, furi eripis:
Quae pauperi negaueris, fur possidet.
Thesaurus, arca pauperum, ipsius Dei est.
Si pauperi das, debitorem habes Deum.
eod.


[CH1652:021]
IB. 18.
Ut filium videas probum, videat patrem.
Male filium carpit pater, mali reus.
Exempla quam praecepta plus pueros docent.
Praesentibus quae filijs audent patres,
(5) Patrare et his absentibus filj solent.
eod.


[CH1652:022]
IB. 20.
Mijsteria indagare ne nimium velis;
Ne quod necesse est negligas, dum quaeritas
Quod nec necesse est. tutius de rebus est
Dubitare, quarum incerta sit scientia,
(5) Quam disputare velle de mijsterijs.
17. Ian.


[CH1652:023]
IB. 22.
Fac disputando veritas appareat
Incerta potius, quam potens argutia.
Substantiam illud, hoc inanias dabit.
Frustra ferit non igneam silicem chalijbs.
(5) Athleta veritatis esto, et huic faue.
Qui veritati obnititur, vinci studet:
Sin victor est, in gloria est inglorius.
eod.


[CH1652:024]
IB. 26.
Animi salutem, sanitatem corporis,
Rem prosperam, et famae decus si diligis,
Amare scortum spernito: nomen bonum
Aere grauat alieno, ut hoc luas, labris
(5) Iubet, sinu retentat, ulnis carcerat.
Existimatione saluâ hinc non abis,
Nec nisi quadrante liberaris ultimo.
eod.


[CH1652:025]
EOD. 29.
Si collocâris in solo partas opes,
Coelo repostas repperire nescias.
Auferre speres, qua nihil confers tui?
Animae saluti et gloriae datum dei,
(5) Coelo repostum et unice et vere tuum est.
Quodcumque terrâ condis, amissum puta.
18. Ian.


[CH1652:026]
IB. 30.
Ne quaere quam molesta sit vitae via.
Nec ambulanti quaere quam jucunda sit:
Quo tendat, hoc attende: et hoc, ubi desinet.
Si commoda est, suspecta sit: si durior,
(5) Fer, ut ferenda est: propriam socordiam
Accusat ultro, qui viae molestiam.
Quicumque praua detinetur, ilicet,
Sperare vitae nescit exitum bonum.
eod.


[CH1652:027]
IB. 31.
Opes honoris semen, et corruptio est.
Et natus est et seruus est honos opum.
Ereptum honori redditur nummis decus.
Ubi facta nummis fama mercenaria est,
(5) Quaesitus est nummis honos. contemnere
Si noueris utrumque, vere es nobilis.
eod.


[CH1652:028]
EOD. 33.
Si vanitati subjaces, hanc ne foue.
Si vult foueri, animos ei non addito.
Robusta si fit, esto tu robustior.
Si facta robustissima est, precibus doma.
(5) Si non domatur, adde et his jejunium.
Si perstat usque et usque, tu persta magis.
Patientiam mox addito, jam victor es.
eod.


[CH1652:029]
EOD. 34.
Injuriâ si laesus es, fer et sile.
Illata verbis plaga lenitur bonis,
Crudescit aegris. si queas ignoscere,
Obliuione porro tota obducitur.
(5) Injuriam victure fortiter minus
Opponis argumenta quam silentium.
eod.


[CH1652:030]
EOD. 37.
Aequaliter natos ama. Si non facis,
Fac nesciatur. ne inuidiosus ille sit,
Hic inuidendus, neue uterque insaniant.
Natura differentiam si fecerit,
(5) Boni parentis est fauere debili.
Ad hoc tribunal iniquus est judex amor.
19. Ian.


[CH1652:031]
IB. 38.
Si pauperi donaueris, considera,
Non quam merenti dona, sed quam pauperi.
Meritum petentis nempe non pendet Deus;
Modum erogandi pendet. indigno datum est?
(5) Humanitati, quidquid est, datum puta.
eod.


[CH1652:032]
IB. 43.
Si corrigenti irasceris, confessus es
Bene censuisse. Si placet correctio,
Fateris iracundiae culpam tuae.
Bene corrigenti quisquis est qui vult male,
(5) Accendit iram iniquus ultoris Dei.
eod.


[CH1652:033]
IB. 44.
Noli jocator esse, ne fias jocus.
Habitus jocandi proximus dementiae est.
eod.


[CH1652:034]
IB. 57.
Silere, stulti maxima est prudentia.
Sermone contra agnoscitur sapiens suo:
Sapiens haberi si cupis, verbis proba.
Diffise verbis finge te silentio.
(5) Aeque sapis, si inscitiam contexeris
Simulando, quam si detegas scientiam.
20. Ian.


[CH1652:035]
IB. 60.
Priuata famulum puniat correptio.
Si publica, callescit offensus pudor.
Si desyt puer esse, plagis abstine.
Ineptus est qui seruiat, qui verbera
(5) Post verba commeretur, aut haec digerit.
eod.


[CH1652:036]
IB. 62.
Rei caducae dulcis expectatio est.
In sempiterna dulcior possessio.
Haec spem coronat; illa fit spei pudor.
Iter pudendum est, cuius omnis in via
(5) Inanis est dulcedo, nulla in exitu.
eod.


[CH1652:037]
IB. 64.
Si praeuidere noueris periculum,
Minus metu praeuerte, quam prudentiâ.
Timor futuri causa praesentis mali est.
Si praeuenire gestias, cura feras.
(5) Sapientis est vitare praeuisum malum;
Patientis est perferre, fortis vincere.
eod.


[CH1652:038]
IB. 63.
Fac ipse te cognôris, ut timeas Deum.
Cura Deum nouisse, quem sic diligas.
Illâ arte candidatus, hac sapientiae es
Mijstes. dei timor caput sapientiae,
(5) Amare eundem legis est impletio.
eod.


[CH1652:039]
IB. 65.
Si admotus ad Rempublicam es, prouinciam
Tuere Iustitiâ, et simul clementiâ.
Donis abhorre. dona quae accipit manus
Obcaecat oculos. hunc ubique adhibe modum;
(5) Iniquitatem plecte, virtuti faue.
Odium a seueritate quae nimia est caue,
Contemptum ab indulgentia praeter modum.
Sic justus esto, ut jure possis diligi.
Sic esto clemens, ne timeri desinas.
21. Ian.


[CH1652:040]
IB. 70.
Exsolue seruo pauperi stipendium;
Vt ne tuo te fraudet exactor Deus.
Si conqueratur forte, blandis auribus
Audi querentem, ne querelam deferat
(5) Coelo audienti. si tuâ causâ indiget,
Tu propter illum improspere victurus es.
Quadrans egeni diuiti instar pestis est.
21. Ian.


[CH1652:041]
IB. 74.
Vitae quietem si cupis, fac justa sit.
Injuriam qui non facit, nullam timet.
Injusta mens laborat, ut faciat malum
Male destinatum, aut vitet id quod intulit.
eod.


[CH1652:042]
CENTUR. 4. CAP. 6.
Si publicum munus cupis, tibi excide.
Si publicum munus capis, tibi dic vale.
Quicumque priuum lumen ad rem publicam
Affert, inepto subleuat lumen vitro:
(5) Domesticum et morale publico nocet:
Qui publicam sumit togam, suam exuat.
22. Ian.


[CH1652:043]
CENT. 2. 6.
Placere si vis omnibus, vanae spei es.
Si displicere ulli times, vani metus.
Si vis tibi placere, fac placeas bonis.
Si displicere vis bonis, vulgo place.
(5) Placere si potes omnibus, sequitur deo
Te non placere, qui omnia est in omnibus.
eod.


[CH1652:044]
IB. 7.
Si negligas amare proximum, Deum
Amare frustra jactitas. Amor Dei
Producit illum, et hoc fouetur inuicem.
eod.


[CH1652:045]
Si quid inauditum doctis nec inutile dixi:
Ilicet, inuenti gloria tota mea est.
Sin aliena meis casu vestigia pressi,
Plus est, visa bonis optima, visa mihi.
27. Ian.


[CH1652:046]
AEN DEN LESER; VOOR DE BY-SCHRIFTEN
Wie is’er met sich selfs of met sijn’ tijd verlegen,
Sijn’ kostelicken tijd? wie soeckt naer niewe weghen
Om lustigh leegh te zijn? Wien stinckt de Steen en ’t Berd,
En ander argher vuyl, dat spel gerekent werdt?
(5) Hy kome daer ick gae, wanneer ick Haegh en Hof wyck,
Hy blyve daer hy is, en volghe my op Hofwyck;
Hy wandele met my, en spaere voet en schoen;
Hy kan sijn’ wellust met een’ oogen-blick voldoen.
Of, is sijn’ Oogh te luy, met een geduldigh Oor-deel;
(10) Daer, hooren, streckt voor, sien, en geeft het oogh geen voordeel;
De doove by sijn oogh, de blinde by sijn’ oor
Kan voelen waer ick tree, en treden in mijn spoor.
Men hoor’ of sie my dan, ick stae in voor ’t berouwen
By alle keurighe van planten en van bouwen:
(15) En, ben ick niet verleidt van eighen toover-minn,
Sy sullen Hofwyck bey soo vinden als ick ’t vin.
Noch liegh ick voor de helft: de blinden sullen voor gaen,
En dobbele genucht sal in des hoorers oor gaen,
By d’enckele van ’t oogh: Soo gaet het met de penn,
(20) De Rym-penn: want sy lieght ten deele van gewenn,
Ten deelen om de kunst: en die de waerheid soecken
In ’t loss aensienelick van wel-gerymde Boecken,
Zijn even verr van ’t pad als die den wilden aerd
Van ’t weelderigh pinceel aenvaerden voor een’ Caert.
(25) Leest met voorsichtigheid wat Dichters van haer geven;
’T is rouw’ Land-metery, daer staet geen passer neven.
En die een dobbeltje will hangen aende vracht,
Om Hofwyck te gaen sien in d’ongemeene pracht
Dien ick het hebb geleent, sal weinigh min als vloecken,
(30) En seggen, Wel ick segg, is dat het voer van Boecken,
Is dat een’ Schildery die op het leven treckt?
’T schynt dat men kinderen d’oud’ avontuer vertreckt
Van ’t Koninghs dochtertjen, om inden slaep te raken:
Is dit het hoogh Casteel, zijn dese dorre staken
(35) Die Eicken Hemel-hoogh, is dit het Masten-woud,
Zijn dese Lindekens het andere Voorhout,
Is dese bult een Bergh, is dese plass een Vijver?
Wat quelt my d’ydelheid van dien verweenden Schrijver!
Laegh noch mijn dobbeltjen in ’t sackjen vande Kerck,
(40) Soo hadd ick God behaeght en sat noch op mijn werck.
Iae, vrinden, blyft by huys, en spaert uw’ sestien duyten:
’K heb rijp en groen geseght om dat het Dicht souw sluyten.
Soo gaet het (noch eens) met de Rym-penn; om een woord
Dat sonder weergae is, moet arme Waerheid voort,
(45) En om een braever woord dan woorden die wat seggen,
Moet onred’ inden topp, en Reden onder leggen;
Mits dat het Klinck-dicht zy, is ’t snoodste ’t beste Dicht,
En beste Dichter is die konstelixt verdicht.
Beschaemt den Meester vry, die vande kunst wilt heeten;
(50) En laet ons een voor een ontlasten ons geweten;
Wy lyden vanden Rym al dat het Schip in Zee
Van vloed en ebbe lydt: wy leggen ’t op de ree,
De ree van Reden, aen; en ’t schynt, de volle zeilen,
En ’t schynt, de ruyme schoot en weten van geen feilen;
(55) Het Roer light midden-boorts, de Vlagge wijst voor uyt,
De Naelde wijckt noch wraeckt, en alle gissing sluyt,
En all ’t besteck gaet vast; voor-wind maeckt rechte streken.
Maer, Stierman, waer is ’t Schip ten einde van sess weken?
Voor St. Helena? jae, soo ’t God en water will,
(60) Soo niet, aen St. Thomé, of mog’lick in Brasil.
Dat doet de blinde kracht van ongemerckte Stroomen.
Soo gaet het in ’t beleid van Rymers en haer’ droomen;
Sy munten ’t op de kust daer ’t Schip op is bevracht,
Sy hebben Roer en Schoot (soo meenens’) in haer’ macht:
(65) Maer daer ’s wat onverhoeds in ’t Zee-sop en sijn’ baren
Haer slechte Zeemanschapp in ’t zeilen wedervaren;
Een’ ongevoelde drift, een Tij heeft haer verleidt;
Sy hebben eens een woord voordachteloos mis-seidt,
Go’en avond Redens-ree: dat woord moet weer berymt zijn,
(70) Of ’t streeck houdt of geen streeck, of ’t Dicht soud ongelymt zijn.
Soo lymtmen dan voort aen, en raeckt van Oost in West,
Van ’t Zuyden in het Noord: tot datm’ in ’t lieve lest
Verzeilt en byster ’s weegs met loeven en laveren,
God weet hoe gracelick, naer ’t oogemerck moet keeren:
(75) Terwijl de Leser staet en gaept met open mond,
En wenschte dat hy eens den Dichter wel verstond,
Die wel verstaenlick waer, kond hy sich selfs begrijpen.
Gaet, lieve Leser, gaet uw’ herssenen nu slypen,
Om door ’t geheim te sien van ’t mijmerigh gesegh,
(80) Daer, die u leiden sou, verruckt is van den wegh.
Nu hebb ick my ontkleedt: waer hael ick Vygen-bladen
Tot masker vande schaemt daer med’ ick stae beladen?
Wie will nu Hofwijck sien of hooren met geduld,
Met loghens opgepronckt, met klater-goud vergult?
(85) Ghy, Leser; hoort ghy noch drij woorden van verschoonen;
Noch ben ick lesens waerd, en kan het sus bethoonen.
All dat ick Hofwijck noem is Of-wijck vanden wegh
Die waerdigh zy betre’en, indien ick Hoef-wijck segg,
Soo spreeck ick uyt mijn’ Bors en uyt mijn hert te samen;
(90) Maer die het Stof-wijck heet, heeft goed verstand van namen,
En vande slechte stoff daer Hof-wijck af bestaet,
En van der Dichteren ruym spreken sonder maet.
En is ’t gesticht soo slecht, wat sal ’t Gedicht verbloemen,
Dat, die wat Hof-wijs is, sal Hollwijck derven noemen?
(95) Holl, lieve Leser, holl, en holler dan een’ blaes;
Een’ blaes met boonen, is dit voddighe geraes.
Verhaest uw vonniss niet; jae spreeckt het sonder schroomen,
Ick help ’t u spreken; ’t zijn derddaegsche-kortse droomen,
Daer op ick u onthael; ’t is ongerymde Rijm,
(100) Een buyten cierlijck graf, van binnen asch en slijm.
Maer houdt het vonnis in, en hoort my noch eens spreken:
Die oyt gewandelt heeft langs modderighe beken,
En heeftse niet altoos bewandelt sonder lust:
De Zee is allom sout; maer hier en daer de Kust
(105) Besett met soet gewasch van Bloemekens en Cruyden,
Daer ’t keurighe begryp van recht neus-wijse Luyden
Syn’ sinnen in voldoet, en vindt de weghen kort
Daer hier wat nuts en daer wat schoons gevonden wordt.
Het kreupele geschrift van teere Leerelingen
(110) Wordt by des Meesters hand met konstelicke ringen,
Met strick en Spinnewebb omvlochten en geciert,
En hoe ’t min deughdigh is, hoe meer betiereliert:
Soo kan een’ Ebben lijst een’ slechten doeck verrijcken,
En doen hem voor wat goeds verkoopen of bekijcken.
(115) Die lagen legg ick u. mijn Beeck, mijn Schrift, mijn Doeck,
Mijn’ tamme Schildery, recht uyt geseght, mijn Boeck,
Mijn Hofwyck in papier is wandelen, noch lesen,
Noch koop, noch kijcken waerd; dat vonnis is gewesen:
Maer kust, en strick en lijst, die ’t cieren op den kant,
(120) Zijn op de proeven van het keurlixte verstand.
Veracht ghy dan mijn’ stoff, mijn’ selfkant moet ghy prijsen.
Danck hebbe ’t soet behulp van afgestorven Wijsen,
Die hebb’ ick uyt haer graf doen spreken t’mijner baet,
En van haer’ lappen my een feestelick gewaed
(125) Geflickt en omgedaen: met Peerlen van Athenen
Is dit gewaed versien; De kostelixte steenen
Van Roomens burgery, does’ op haer rijckste was,
Hebb ick gelesen uyt haer Puyn en uyt haer’ ass,
En my mé geborduert: der Christelicke Vad’ren
(130) Hebb ick het beste bloed van haer’ ontsteken ad’ren
Gesmolten in mijn vleesch, en uyt haer oud gebeent
Het onverrotste mergh gesogen en geleent.
Nu pronck ick met den buyt, nu tert ick uw gedulden:
Verkoop ick niet als lood, ’k hebb ’t weten te vergulden.
(135) Nu moet ghy Hofwyck sien, het zy u lief of leed:
’T kind is wanschapen; maer ’t is rijckelick gekleedt.


[CH1652:047]
AENDEN DRUCKER VAN HOFWYCK
’Khebb Hofwyck uijtgedruckt: is ’t t’ uwent niet te druck;
Verdruckt mij in uw’ perss, en helpt ons inden druck;
Mij inden druck van eer, of oneer, van berispen,
Of prijsen; naer het volck of spreken will, of lispen:
(5) U inden meerder’ druck van kostelick papier,
Als ketter-vleesch, te sien verdoemen tot het vier.
Van dusend tegen een, die na-druck sal ons’ beurt zijn.
Ick heb ’t u ingedruckt: denckt, als het sal gebeurt zijn,
Die Dichter heeft syn’ plicht uytdruckelick vervult:
(10) Mijn onderdrucken is de dochter van mijn schuld.
28. Ian.


[CH1652:048]
CENT. 3. 97.
Si prosperos vivis dies, improsperis
    Paratus esto. Singulae Aestates suas
Brumae sequuntur. qui secundis non serit,
    Non invenit quod rebus adversis metat.
28. Ian.


[CH1652:049]
IB. 99.
Nec inviis, nec aviis verum latet.
Profitere verum candide, sequitor palam.
Si cum timore faxis, indigne facis.
Indignus est qui veritate gaudeat,
(5) Qui fraudulenter veritatem quaeritat.
eod.


[CH1652:050]
CENT. 2. 47.
Si dignitatem consequi nummis paras,
Perpende nummos quo modo congesseris.
Labore si acquisiueris sapientiâ
Seruato; sin vi, redde poenitentiâ.
(5) Si res relicta est, digna sit virtus tua
Cui sit relicta: ita dignitatem tutius,
Meliusque habebis, et minore impendio.
29. Ian.


[CH1652:051]
IB. 24.
Si magna tractas, impera curis modos
Modicas et horas. tensa chorda perpetim
Eneruat arcum: adductio velocior
Disrumpit arcum. Solue curas cum toga.
(5) Quies labori robur addet improbo,
Labor quietis reddet acceptas vices.
eod.


[CH1652:052]
IB. 19.
Ut tute rebus, imperet Ratio tibi:
Ubi Ratio tibi, tute imperabis pluribus.
Ut microcosmi sis monarcha, tibi impera.
eod.


[CH1652:053]
IB. 20.
Si charitate largus esse cogeris,
Taciteque velles quae dedisti non data,
Non munus hoc donare, .sed relinquere est.
Nisi te exuis, cuncta exue, exuis nihil.
(5) Qui non amat quae possidet; is omnia
Reliquit, et non possidet quae possidet.
eod.


[CH1652:054]
IB. 17.
Si pauper esse non velis, parum cupe.
Non diues est qui possidet quam plurima,
Sed possidere plura qui non expetit.
Et pauper est, non ille quisquis plurima
(5) Non possidet, sed plurimis qui non eget.
[Grieks-]Atrkhs[-Grieks] animus non eget quibus caret:
Auara mens non haec modo quibus caret
Sed haec item quae possidet, non possidet.
30. Ian.


[CH1652:055]
IB. 11.
Noli placere de Fide tibi tua,
Si charitatem proximi neglexeris.
Nec charitatem attende si careas fide.
Cares utrâque, utramque ni conjunxeris.
(5) Si dividantur, utramque mortuam puta.
eod.


[CH1652:056]
IB. 22.
Quicumque Rex regni est sui, si affectus est
Obtemperans, ratio regens, Regnum bonum est.
Si regnat ille, rebellis est: quem ni necas,
Tete exuet regno tuo. Nil inter est
(5) Necem rebellis atque vitam Principis.
eod.


[CH1652:057]
IB. 8.
Mijsteriorum inscitia ipsa mater est
Fidei beantis. veritatis cognitae
Notitia sacrae mater est scientiae.
Ne intellige ut firmes fidem, crede ut magis
(5) Intelligas. stipendium intellectus est
Fidei, haec modestae praemium ignorantiae.
eod.


[CH1652:058]
IB. 63.
Qui cuncta dat, quamuis parum, dat plurimum,
Quia cuncta dat. nec dona respicit Deus,
Sed dona dantem. plura qui velit dare
Quam sit facultas, par sibi donum dedit:
(5) Et sic dedisse plus potest quam possidet.
30. Ian.


[CH1652:059]
CENT. 3. 93.
Sapientiam affectando dum parcis loqui,
Nimium silendo ne arguas dementiam.
Si stultus es, silentium sapientia est.
Nimium silere, si sapis, dementia est.
(5) Stultus sapientem ut saepe non sinit loqui,
Sapiens loquacem, non loquens, stultum facit,
Et huius ille fit reus dementiae.
eod.


[CH1652:060]
CENT. 3. 90.
Calumniâ impetitus es? tecum puta,
Vacesne culpâ: ni vacas, factum bene,
Vel, si vaces, nec inutilis correptio est:
Hanc applicato et hanc tibi. fel melleum,
(5) Et hostem apertum, arcanum amicum feceris.
eod.


[CH1652:061]
ONTWAECK
Hoe goed is God! hier ben ick noch,
Vrij van gekreun en van gekroch,
Als uyt een’ korte dood verrcsen.
Moght ick het uyt mijn’ sonden wesen
(5) Die staeghe dood mijns levens! Heer,
Kroont dese weldaed met wat meer:
Laet my mijn selven niet verslapen.
Dry daghen was dijn vriend ontslapen,
En stonck den vierden, als hy rees.
(10) Hoe is ’t met mijn bedorven vlees,
En met mijn’ vuijle ziel daer binnen?
Sy stincken beij voor alle Sinnen,
Iae voor dijn neus-gat, jae voor ’tmijn;
En, Heere, soo en kant niet zijn,
(15) Of dese niewe vonck van leven
Hebt ghij mij voorde hand gegeven.
Soo zijn myn’ ooghen beij niet toe;
Ghij doet dat ick’er een op doe:
Ick droom niet, want ick sie mijn’ droomen
(20) Mijn open oogh te voren komen,
En ick vertelse dij, o Heer,
En werpse voor dijn’ voeten neer
Als vuijle vodden van de leden
Die tegens dij ten stryde treden,
(25) Iae tegens mij, die beter weet
En steeds van Evas Appel eet.
Maer emmers, nu ghy mij siet geewen,
En hebt ghij niet soo luyd te schreewen,
Als, Lazare, komt uyt de Kist;
(30) Ick weet wat dat hij niet en wist,
Ick weet ghij zijt mij by gekomen,
En grijpe selfs niet naer de zoomen
Van dijn door-en-door-heiligh kleed:
Mij heelt, dat ick geloov en weet,
(35) Hoe Ghij, gezeghen door de wolcken
Ter saligheid van alle volcken,
Voor alle volcken van dijn’ Kerck
Getreden zijt in ’tbloedigh werck,
En hebt de wyn-pers self getreden;
(40) Met wonderwercken en met reden
De Kieckens van dijn’ eighen’ renn
Vergadert, daer ick een af ben:
Ghij hebt van dijn’ verdoolde schaepen
De Cudde t’samen komen raepen,
(45) En van die Schaepen ben ick een;
Dat weet ick uyt dijn’ eighen’ re’en.
Dat weten kond ick niet bereicken,
Hadt ghij de hand niet willen reicken,
Om mij te slepen uyt den nacht
(50) Van myn’ onkunde sonder macht.
Hebt medelyden met den Weter,
En, dien ghij wel deedt, doet hem beter:
Gedooght niet dat in wetenschap
Mijn wanckelend Geloove slapp’.
(55) ’Twas een mirakel my te scheppen,
En, dat sich dese leden reppen,
En dese ziel met haer bedrijf,
Is meer mirakels dan mijn lijf:
Maer ’tschepsel over eind te houwen,
(60) Is minder niet als ’teerste bouwen,
En, schiept ghij mij niet alle daegh,
’Tgebouw laegh duysend mael om laegh.
Schept en herschept verstand en reden,
Soo dat sij, meesters deser leden,
(65) Haer weten buygen naerde wet
Die ghij den weter hebt gesett:
Soo sal dat wettelicke weten
Gehoorsaemheid en Liefde heeten,
En strecken tot des weters nut;
(70) Soo sal de roede zyn geschutt,
De dobb’le roede dijner slagen
Die ghij den knecht dreight te doen draegen
Die ’s Meesters wil weet en verstaet
En willens wetens tegen staet.


[CH1652:062]
GOUDEN MAEL-STOCK DOOR HARE HOOCHT.
AEN D. SEGHERS GEGEVEN
Waer is beleeftheid toe gekomen!
Voor moeijte meesterlick genomen,
Voor konst die geen’ gelijck en kent,
Verschijnt een stock tot een present.
(5) ’Tis waer, de deughd verdient geen’ slagen:
Maer sttlcke slagen zijn te dragen.
’Ten is geen slagh van allen dagh;
Hoe swaerder stock, hoe lichter slagh.
15. Feb.


[CH1652:063]
NOCH
Siet toe, de dood sitt op den stock:
En, pronckt sij met een’ gouden rock,
Het zijn onsterflicke laurieren
Die haer gedaente meest vercieren.
(5) ’Tis Seghers doods hoofd inder daed.
Soo sal ’t sijn wesen, vroegh of laet.
In onverwelckelicke Croonen
Sal syn’ gedachte by ons woonen.
De Blommen die hij tleven gaf
(10) En lang geplantt heeft om syn graf,
Die sullen hem het leven geven
En doen syn sterfdagh overleven,
En syner wercken Sonneschijn
Sal middagh op den avond zijn.
eod.


[CH1652:064]
OP EEN SOTT GEBOUW
Veel marmers en veel gouds verciert uw mall getimmer,
Dat buijten wildsangh is, en binnen wercks noch slimmer.
Ghij mooght wel seggen in een’ Aessem en een’ toon,
Uw Huijs is kostelick en uijt der maten schoon.
24. Feb.


[CH1652:065]
SUR MON ESPINETTE
Le monde est plein d’espines, et de roses si peu,
Que de necessité j’aij faict tout ce que j ’aij peu,
Pour adoucir le fiel de tant de fascherie
Sur ce bel Instrument que le Ciel nous enuie.
(5) Ne me reprochez pas de l’auoir trop cheri:
Si l’espine a blessé, l’Espinette a gueri.
24. Feb.


[CH1652:066]
Schoon dat ghij voor een Bloem in ’swerelds doolhof staet,
Bloem vande Vlaming-straet,
Met Bloemen dorst ick uw’ geboorte niet besteken.
Ghij haddt u moghen wreken,
(5) En seggen dan met recht,
T besteken is wat slecht.
Een bloem en houdt geen’ stand: men maghse smerghens plucken,
Des avonds valts’ aen stucken.
Dat voorspoock diend’ u niet.
(10) Het taxken dat ghij siet
Is van een eenigh soort, daer will ick met bedieden,
All ist uw’ jaren vlieden,
Dat staegh uw’ groene jeughd
Moet’ bloeijen als uw’ deughd,
(15) Soo dat noyt winter-haer ten einde deser eewe
Uw’ locken en besneewe.
Spreeckt nu het spytigh woord, en, soo ’tu goed dunckt, seght,
T besteken is wat slecht.
15. Mart.


[CH1652:067]
AD PATREM QUENDAM FILIO TURPITER OBSEQUENTEM
Vilius est, quod Filius est, cui tradis habenas,
Et quod huic parens desinis esse parens.
Quod si filius est, multo civilius esset
* * *


[CH1652:068]
AD INAUGURATIONEM VITAULIJ QUAE EXTAT TOM. I. MOMENT. P. 58.
Aut Lector, aut Spectator, en Vitaulij
Casus per omnes ducta inauguratio.
Ut prosit omen, augurem, ecce, nunc ago;
Voueoque et opto et auguror, per Patriae
(5) Casus, per omnes Belgij casus mei
Perstare Dij meum velint Vitaulium.
28. Octob.


[CH1652:069]
IN OBELISCUM VITAULIJ FULMINE PROSTRATUM
Saxea Pyramidum sileat miracula Memphis,
Inuidiâ coeli lignea digna fuit.
eod.


[CH1652:070]
IN SUBSTITUTAM ILLI SPECULAM
Tanti flamma nocens, tanti est Jouis ira; quod olim
Coeca Pharos, noua nunc et Pharos et specula est.
eod.


[CH1652:071]
IN EANDEM
Accipe quod seros nolis nescire nepotes,
Quattuor unum Obelon casu peperisse Obeliscos.
1. Nov.


[CH1652:072]
IN EFFIGIEM IOANNIS BURCKARDI WETZELIJ
Wetzelij, cuius cum tot virtutibus aeui
Quod superest fecit patria jure suum,
Cuius perpetuo mea se profitetur in aere
Belgica, perpetuo servat in aere caput.
(5) Quam, censes, pretiosa fuit praesentia, cuius,
Quando frui vivâ non datur, umbra placet?
13. Dec.


[CH1652:073]
IN VINDICIAS MARIS LIBERI THEOD.
GRASWINCKELIJ, VIRI MAXIMI
Quod Africano Poenus inuicto fuit,
Quod Grotio Seldenus inuictissimo,
Burgus fatetur esse Graswinckelio.
Si vapulare tertio cui vacat,
(5) Armatus adsta: pruriunt pugni truces
Pugili Batauo. Nemon’ est? nemo, hercule:
Latent Britannus et Ligur; nec lampada est
Qui traditam, triarijs fractis, petat:
Silentium Terrâ, silentium Mari
(10) Et Halcijonia fecimus. Tanti est duos
Bis impetitae veritatis vindices,
Fisci patronos patrij fortissimos,
Duos Batauos ore libero, duos
Mare liberum adstruxisse liberos mares.
23. Dec.


[CH1652:074]
FRONTISPICIUM LIBRI, IN QUEM MODULAMINA
OMNIUM MODORUM CONGESSI CLAVICIJMBALO
A ME ELABORATA
Haec Zulichemij, nec pudet, deliria,
Haec otiosi interpolata negotijs,
Vel vana, vel non vana, cogitatio est.
Vanam fatemur atque nullius rei,
(5) Si temporis momenta, si fluxas vices
Vitae intuemur; quasque non perdi minus
Nocuisset horas. Si tamen mortalium
Ubique rerum vanitatum vanitas
Blande increpatur, si fritillus et nuces
(10) Veniam merentur, est quod ignoscas Lyrae
Vane sonorae, et musicis delirijs,
Nisi exulare virgines Pindi Deas
Cum patre Phoebo jusseris, et carminum
Decus perenne, et quae Poesi proxima
(15) Muta est poesis, penicilli gloriam.
Oculis Apelles cantat, auribus Maro
Miscet colorum ficta lenocinia,
Et ipse Rhetor Tullius quod pictor est,
Blandisque sedat plebem aut ciet dolis,
(20) Idem suâ molitur et Flaccus Lijrâ.
Si post Marones, Tullios, Flaccos licet,
Si post Apellis penicillos barbiton
Raucasque fas est Zulichemij fides
Censoriae seueritati opponier,
(25) In gloria perquam impari par est labor,
Nugamur in delirijs et singuli
Et uniuersi quisquam certatim suis.
Veniamque fas est omnibus parem dari.
Meam mihimet posco, seu rhetor velis,
(30) Siue Citharoedus, siue pictor audiam,
Unâ poesin musicamque fidelia
Vel denigrari vel dealbari peto.
Nugae simillimae, pares inaniae,
Eadem farina est, furfures ipsissimi,
(35) Et (quid moramur?) ubique vana vanitas.
Iam parce denti, quisquis e Coelis Cato
Morum redisti censor implacabilis.
Aut fallor, aut hoc strenue peruicimus
Flacci, Marones, Tullij, Zulichemij
(40) Nec unicum nec maximum dici probe
Deliriorum de Lyra delirium.
26. Dec.


[CH1652:075]
Parum Latinus, nec parum delirus est,
Reique arator rusticae ignarus nimis,
Qui credit ortum de Lyra delirium.
27. Dec.


[CH1652:076]
CATELLA VENENO CASU SUMPTO INTEREMPTA
Delicium Dominae parvo non magna trimestri
    Pasta siligineo pane Catello fui.
Ossiculis, ne sulphureae de fauce Mephites
    Halarent, vetuit cura severa frui.
(5) Taeduit ingenuam duro bona fercula victu
    Perdere, cui, micas esse, nec esse foret.
Iamque adeo vitae finem vix nata molestae
    Et properae statui mortis obire diem.
Displicuit laqueus; nec, si placuisset, habebam
    (10) Quadrupes officio quae foret apta, manum.
De gladio desperavi, nec, ut Arria Paetum,
    Alloquio dominam sollicitare fuit.
Restabant scopuli caligantesque fenestrae;
    Has quoque custodes inter adire vetor.
(15) Suspirata diu tandem Fortuna miserta est,
    Et facilem casu fecit ad astra viam.
Astra loquor. quidni astra loquar? quo Sirius ardens
    Ivit et informes, magna minorque, ferae,
Huc me proripui sumpto generosa veneno;
    (20) Hic mico, et hoc merui sic pereundo decus.
Vos terrae quas deserui superate timorem
    Prodigii incussit quem modo phasma novi:
Nempe quod insolito nuper fulgore comatum
    Sidus ab ignaris visitur, hoc ego sum.
29. Dec.


[CH1652:077]
FUGA CLASSIS ANGLICANAE
Hactenus Harpyis inhonorâ classe Britannis,
    Infesto monstris aequore praeda sumus:
Hactenus in socios foede saevitur inermes,
    Instructasque suâ non nisi merce rates.
(5) Alternat fortuna vices: patientia laesa
    Fit furor; exerto prosilit ungue Leo;
Prosilit insultans insultatoribus, armis
    Arma, viris placuit opposuisse viros.
Copia pugnandi est. quid ais, pirata? fugari
    (10) Trompius aut vinci num velit, arma probent.
En Rhodon, en saltus. age turba ferocula, sic vos
    Prima viros faciunt classica semiviros?
Aurea praecepta est, argentea saepe secuta,
    Tertia, quam rapias ferrea praeda venit.
(15) Provocat armatos armata Batavia fratres,
    Nemo tui aut vestri Blakius ultor adest?
Conticuere omnes: cessatur strenue et illa,
    Illa minax toto classis abacta freto est.
Ilicet, Andromedam saxo dissolvimus, ipsum
    (20) Carcere Neptunum, compedibusque Thetin.
Claude librum, Seldene; usus communis aquarum est,
    Factaque non vestro libera jura mari.
Quae vero, quae causa feros inopina latrones
    Impulit infami pandere vela fugae?
(25) Fallimur, an sociis communia sacra professis
    Committi serâ relligione pudet?
Fallimur, an mala prudentes vestigia terrent,
    Et breve de longo crimine supplicium?
Quidquid id est, sapiunt, quos impia signa secutos
    (30) Sive timor Batavum sive repressit amor.
30. Dec.



Continue

[CH1653:001]
FORTUNATA CLADES, QUAE IN LITORE SCEVERINO CONTIGIT POSTRID.
CAL. IAN. MDCLIII
Naufragium in portu non portu naufraga nostro
    Fecerit infelix una, nec una ratis.
Invitâ pelagi rabie vectoribus ipsis
    Constitit in media peste reperta salus.
(5) Quisquis es, immeritâ nostras detractor arenas
    Naufragi properas depreciare notâ.
Littoris Hollandi statio male fida carinis,
    Esto, sed est civi non male fida suo.
Fecimus id damno lucri; qua puppis et una et
    (10) Altera, bis centum non periisse viros.
2. Ian.


[CH1653:002]
Ie plains la perte des vaissaux
Dont la rage d’un mauvais Astre
S’est voulu saouler dans nos eaux:
Mais, pour le reste du desastre,
(5) Ce n’est pas mal capitulé
Dans la furie d’un naufrage,
Ou la Fortune a stipulé
La vie sauve et le bagage.
Eod.


[CH1653:003]
I see no reason whij this case
Should putt our people in a maze:
Looke what wee lost and what wee haue;
Some wood is gone and all men safe.
(5) It is but one to ten times ten,
Two ships lost for two hundred men.
Eod.


[CH1653:004]
No conuiene quexarse,
Caros vezinos mios:
Que fue gracia de Dios,
Tanta gente saluarse
(5) Con perder dos navios.
Eod.


[CH1653:005]
Chi non si marauigli
Di ueder duo nauigli
Mouer grida e lamenti
Oue scamparon la robba e le genti?
(5) E qual huomo d’ingegno
Non perda volentieri
Duo cavalli di legno,
Nel conseruar ducento cauaglieri?
3. Ian.


[CH1653:006]
Danck hebb’ den Hemel en de Stroomen,
Twee hondert zielen zijn ’t ontkomen:
Wat pass ick op een Schip of twee?
Mij dunckt de reden geckt’er mé,
(5) En segt het God te veel geverght is,
Daer Schutt en Goed en Volck geberght is.
Eod.


[CH1653:007]
Ich habe frewd noch lust
In’s Vatterlandts verlust:
Wir mussens gleichwol tragen,
Wann’s Godt gefällt zu schlagen
(5) In seine grimmigkeit:
Und unser schuldigkeit
Ist ihn dafür zu dancken
In wort und in gedancken.
Ihm sage ich lob und ehr
(10) Der aus das dolle meer,
In doller wint und wetter,
Zwey hundert Seelen schanck für weinig eijchen bretter.
4. Ian.


[CH1653:008]
[Grieks-]FeË t°w naufyoraw t d fe; panlbios êth
Uge moi, ot’ énas éja pou dokei.
Andrn gr te svn katn, mga krdow     moige
Ison h nhn plyos épollÊmenon.[-Grieks]
5. Ian.


[CH1653:009]
IDEM
Heu grave naufragium! cur heu? felicia certe,
Non haec digna graui damna dolore puto:
Seruatis centum socijs, me judice, lucrum
Grande sit et centum deperijsse rates.


[CH1653:010]
[Grieks-]Nugenou tafos de, o zntos dja megsth
SoÊsann’ mthr Xristinos te patr.[-Grieks-]
7. Ian.


[CH1653:011]
SUR UN TABLEAU D’ADAM ET EVE, ENVOYé A MADAME LA DUCHESSE
DE LORRAINE, QUI M’AVOIT FAICT PRESENT DE DEUX EXCELLENS
PORTRAICTS DE MES AIJEULS, TROUVEZ DANS SON CABINET
Ou doibs je ceste Piere, a qui la faut il rendre?
Ie le dirois sans dire, et me ferois entendre,
Duchesse, c’est à vous que je doibs mes Parents,
C’est à vous que les miens et les vostres ie rends:
(5) Receuez les en gré d’un Hollandois qui resue,
Madame ma Cousine en Adam et en Eve.
Vous formalisez vous de me veoir dans le rang
De vostre Parenté? Ie suis de vostre sang:
Mon Aijeul espousa vostre illustre Grand’mere:
(10) Et, si vous advoüez ceste Mere et ce Pere,
Vous deuez supporter ma gloire à vostre dam;
Madame ma Cousine en Eue et en Adam.
11. Ian.


[CH1653:012]
TOMBEAU DE M. D’HAULTERIVE. aÈtosxediasti.
I’aij veu la Guerre et entendu la Cour
L’on m’a cheri, et j’ay eu de l’amour.
Adieu la Cour, et l’Amour et la Guerre,
Le Gouuerneur de Breda est par terre.
11. Ian.


[CH1653:013]
IN EFFIGIEM REGINAE SUECIAE
Non haec Paphi Regina, nec Saturnia,
Nec saltuum potens, nec armorum Dea est,
Nec Mars Gradivus, nec tonans Diespiter,
Nec Cynthius, nec ales Atlantis nepos,
(5) Nec de minorum gentium turba Deus:
Sed instar una est omnium. quid amplius?
Omnes Dij est, omnes Deae. Quid amplius?
Septentrionis horror est, Austri stupor,
Amor Occidentis, Orbis Eoï pudor,
(10) Sol alter et Coeli et Soli. quid amplius?
Christina Rex. quid amplius? Gustavia est.
18. Ian.


[CH1653:014]
IN EANDEM AD CHANUTUM GALLIAE LEGATUM
Aspice me, dixi: respexit, et aspecturam.
Indice Chanuto, Panthea pollicita est.
Nec tamen aspexit, nec adhuc quis fulgor in illo
Fulgure, quis regnet candor, Amice, scio.
(5) Mentior, aspexit constanter et aspicit. ecce
Fecit un aspicet Beckius Hugenium.
19. Ian.


[CH1653:015]
IN EANDEM
Auriga Coeli exorbitat, fallunt rotae,
Delirat aether, Sol soloecismum facit,
Arctous ardet, Eous est in ultimo
Septentrione, quamque mater hactenus
(5) Natura nescit, Solis umbra est quod vides.
23. Ian.


[CH1653:016]
A MAD.E DE LA BARRE, SUR LES MENACES DE SON DEPART
Bel oiseau passager, dont le diuin ramage
Reduit la liberté d’Hollande en esclauage,
Esclauage amoureux de tes gazouïllemens,
Estimes tu si peu nos applaudissemens?
(5) A peine te void on paroistre en nos campagnes;
Et tu cerches desjà la routte des montagnes,
Et tu chantes desjà ta retraitte hors des Bois
Que tu viens d’animer de l’esclat de ta voix;
Et tu nous fais haïr ce que le Monde adore,
(10) Cest Astre nouueau-né qui transporte l’Aurore
Du point de l’Orient dans la minuict du Nord;
Et tu ne conçois pas comme Christine a tort
De t’offrir ses frimats et sa neige et sa glace,
Pour te veoir hazarder d’une plus fiere audace
(15) Une beauté plus tendre et des attraits plus doux
Que n’en fit veoir Europe à son taureau d’espoux!
Arreste, bel oiseau; il n’est filet ni cage
Dont nous te menacions: tout ne sera qu’homage,
Que voeu, que sacrifice, et regale et respects,
(20) En plein païs d’amour, de Musique et de paix.
Il n’est plus de Canon, plus de poudre, plus d’armes,
Plus de Trompette, plus de Tambour, plus d’alarmes,
Qui trouble ton repos; un silence sans bruict,
Une tranquillité calme comme la nuict
(25) Te lairra dominer dans nos forests plus sombres,
Ou les vents seront moins entendus que les ombres,
Ou la gresle cherra comme du grain succré,
Plus douce que ne chet la pluye dans un pré,
Que la neige ne chet sur des floccons de laine.
(30) La Mer, qui desormais est lasse et hors d’haleine,
Cessera d’enrager et de nous enuahir;
Si ce n’est que ses flots r’approchent, pour t’ouïr,
Et que le Dieu Neptun jaloux de la fortune
De nos heureux deserts un peu nous importune.
(35) Mais tu le calmeras, si bien que l’Alcijon
Viendra s’ij preualoir de son attention.
En fin tout se taira; Ciel et Terre muette
Enseigneront la Mer à deuenir discrete.
Le pirate Breton, le parricide Anglois
(40) Desarmera sa rage au charme de ta voix,
Et tu feras la paix que nous ne sçaurions faire
Entre les vieulx voisins d’Hollande et d’Angleterre,
Et tu rameneras ce Parlement sans foij
A reuerer la Fille et la Soeur de son Roij.
(45) Voix tu, beau passager, à quel illustre usage
Nous taschons d’esleuer l’honneur de ton passage;
Considere nos voeux et nos justes desirs.
Durant ces entretiens la douceur des Zephirs
Deglacera les Mers que doibt franchir ta barque:
(50) Durant ces entretiens cest autre grand Monarque
Que tu doibs resjouïr en tirant vers le Nord,
Et qui desià te guette et t’attend sur son bord,
Goustera la faueur d’un delay d’importance,
Par où son Danemarcq te semblera ta France,
(55) Et te caressera d’un Climat aussi doux
Qu’on en void habiter entre ta France et nous.
Fasse apres le Destin tout ce qu’il se propose:
Mais, si je suis prophete, et si dire je l’ose,
Il naistra du debat dans le Septentrion,
(60) A qui triomphera de la possession
De ta chere presence, et, si bien je raisonne,
Tu brouïlleras la paix de couronne à couronne.
La Suede pretendra que par engagement
Tu luij doibs les effects de ton consentement,
(65) Le Souuerain voisin ne voudra pas demordre:
Querelle d’Aleman, desordre sur desordre;
Guerre ouerte apres tout, noise, contention
D’entre la bienseance et la prevention.
Mais je ne puis cesser de faire le prophete:
(70) Apres ce bel exploict, d’auoir rendu discrete
La Mer et les Anglois, tu mettras, si tu veux,
L’harmonie et l’Amour et la Paix entre deux;
Et si sur les confins de ces vastes Prouinces
Tu touches doucement l’oreille de leurs Princes,
(75) Tu les mettras d’accord, et ne manqueras pas
D’aussi bien reussir au Nord qu’au Païs bas.
Seulement, pour joïr de tous les auantages
Du Ciel, de ton merite, et de tant de presages,
Pour arriuer par tout en saison et à temps,
(80) Escoutte ce qu’en dit l’Eccho des Bois, Attens.
Elle t’en diroit plus, mais elle est enrhumée.
I’acheueroij d’un mot mon Poeme et sa pensée;
Attens, ce disons nous, qu’au prochain renouueau
Tu voijes le Soleil ton Page et ton Flambeau.
26. Ian. Breviss.° impetu.


[CH1653:017]
A LA REINE DE SUEDE, POUR ELLE MESME
Reine, qui sçauez tout ce que sçait la Nature:
Vous sçauez de longtemps que l’unique Phenix
Reuit en son brazier, et qu’en sa sepulture
Il engendre son Pere et renaist de son Fils:
(5) Mais vous ne sçauiez pas autre mijstere estrange,
Que pour renaistre en Suede il est mort à Paris,
Qu’il est le veritable Oiseau de Paradis,
Et que, pour son ramage, il chante comme un Ange.
eod.


[CH1653:018]
IN TH. GRASWINCKELII LIBERI MARIS VINDICIAS CONTRA WELWODIUM
Euge, vir, heroum decus ac tutela Batavûm,
    Unus hic instabat pro Colophone labor.
Confecto sene Seldeno, victoria Burgum
    Obtulit, et sensit se perijsse Ligur.
(5) Omnibus oppressis mox cum bellacibus umbris
    Ultima Welwodiis pugna novanda fuit.
Nec mora, consurgis: placuit vestigia Vatis
    Threïcij et nigram Ditis adire domum.
Post superos Acheronta moues, et posse perire
    (10) Sub Graswinckelio qui periere doces.
Vicimus, et, si quid praesagio, debellatum,
    Res de priuata publica facta fretum est.
Patria rostratam victori grata coronam
    Destinat, asserto, te praeeunte, Mari.
(15) Ilicet, hoc operae pretium triplicisque Triumphi est,
    Hinc dolor, hinc pudor incussus, utrimque pauor.
Vicimus hoc certe, jam nec mutire rebelles:
    Si quid adhuc calamus non dedit, arma dabunt:
Trompiadae res sit cum piscatore Britanno,
    (20) Tu tibi cum mutis piscibus esse puta.
28. Ian.


[CH1653:019]
Well wood J Welwood lived and saw himself undone,
Even after he is gone.
Well wood he, by mij troth J know not, weepe or laugh,
At such an Epitaphe.
1. Feb.


[CH1653:020]
ADIEU à MAD.LE DE LA BARRE
Ton Page et ton Flambeau t’attendent à la porte:
Debout, belle Phillis; la glace n’est pas morte,
Mais elle va mourant, et, comme en pasmoison,
Se fond devant tes pieds; et le Cygne et l’Oison
(5) Commencent à flotter sur ce Crystal de roche
D’ou le puissant raijon que ton bel oeil descoche
Tire de l’argent vif, desjà tout glorieux,
Desjà le digne object de l’enuie des Dieux,
Qui voudroijent deuenir Fontaines et Riuieres,
(10) Et Cijgnes et Taureaux, pour seruir de lictieres
A si belle voiture et si riche fardeau
Que tu vas exposer à la merci de l’eau.
La neige disparoist, pour ne seruir de compte
Aux siecles à venir, d’anoir rougi de honte,
(15) De honte criminelle, en ne permettant pas
Que l’hiuer fist fleurir des Roses sous tes pas.
Les Brouillarts desormais ne seront que Rosées,
Douces comme la Manne, on comme tes pensées,
Cassolettes, Oijselets de Cijpre, Muscardins,
(20) Pastilles, dont le Ciel et les Astres benins
Parfumeront les Fleurs, l’herbe et le païsage
Où l’on te verra faire ou sejour ou passage,
Et ces sombres horreurs ces Chesnes et Sapins
Seront transfigurez de Forests en Iardins.
(25) Aeole et ses enfans ne feront qu’une trouppe,
Et, pour avoir l’honneur de te servir en pouppe,
Tu verras arriver, ce qui ne fut jamais,
Que ces quatre enemis se parleront de paix
Et d’amour fraternelle, au moins d’autant de Trefue
(30) Que durant le Traicté ton voijage s’acheue.
Le Flambeau dans la main de ton Page immortel
Esclairera les Cieux d’un rayon eternel;
Serenité par tout, tousjours Soleil sans nue;
Si ce flambeau parfois ne se cache à ta veuë,
(35) En couvrant son default d’un semblant faux et feint,
De ne vouloir faner les Roses de ton teint.
En mesme temps sa Soeur cornue et vagabonde
Corrigera l’Eclipse, et fera veoir au Monde,
Que pour jouïr tousjours d’un luminaire ou deux
(40) Il ne faut que sa flame et celle de tes yeux.
Les chandelles du Nord, les pieds luisans de l’Oursse
Emporteront la Beste, et d’un estrange coursse
La precipiteront dedans les flots glacez,
Où le Septentrion dira que c’est assez,
(45) Pour guider la Boussole et la routte des voiles,
Des deux Astres nouveaux au lieu de mille estoiles.
La Musique des Cieux, ces Cercles resonnans,
Dont les Dieux au de là de tous les Elemens
Entendent la cadence imperceptible en terre,
(50) En cessant de rouler, apprendront à se taire,
Pour donner audience à ces plus beaux accens
Dont tu nous as charmé les esprits et les sens:
Et ce silence, en fin, des Dieux, des Cieux, de l’Onde,
De la Terre, des Bois, des vents, de tout le Monde
(55) Fera considerer à Christine, qui vault
Tout ce que j’ay nommé d’icy bas, de la haut,
D’humain et d’immortel, que si grande merveille
Merite asseurement l’honneur de son Oreille,
Et ceste Oreille aura ce credit sur son coeur,
(60) De t’ij faire loger en profonde faueur.
Va, Phillis, ou le sort et ton rare merite,
Nos voeux et nos souhaits te seruent de conduitte,
Transporte ta beauté, ta voix et tes vertus
Où l’on t’accueïllira de mille bienvenus,
(65) Où de mille regrets tu seras escortée,
Quand l’heure sonnera que tu t’es appointée
Pour ton heureux retour, qui nous tarde si fort,
Que nons te voudrions veoir soubs voile et hors du port.


[CH1653:021]
Ilicet Hollandis juvat hoc inscribere Fastis ;
Salmasio fandi copia facta fuit;
Et, quâ Christinae posset pertexere laudes,
Praesentis veniâ Conjugis hora data est.
(5) Xanthe retro propera, Picae Ranaeque tacete;
Gallica Xanthippe desiit esse loquax.
18. Feb.


[CH1653:022]
DE CLAVICIJMBALO, CUIUS PRAECIPUAE PARTES SUNT SETAE SUILLAE,
PENNAE CORVINAE, FIDES CHALYBEAE, CLAVES EBURNEAE
ET LANA OVILLA, GRYPHUS
Mortua Sus Corvum exanimem docet esse choraedum,
Exanimes Corvi mortua ferra loqui.
Adde manus vivae nervos, saliunt Elephanti.
Intercedat Ovis mortua, cuncta silent.
(5) Fas est Pierides fateantur, Apolline viuo
Mortua sic melius Bruta movere Lyram.
3. Mart.


[CH1653:023]
OP EEN’ VERJARING
Twee mael vijftien vijftiende Maerten,
Hebt ghij geluckigh uytgestaen,
En tot de dertigh jaer vier quaerten,
Dat gaet op twee en dertigh aen.
(5) Noch eens soo veel sal acht mael acht zijn.
Dat wensch ick u met all mijn hert,
All sal ick lang uijt uw gedacht zijn,
Mits dat het uw gesondheit herdt.
15. Mart.


[CH1653:024]
LUKORRAISTHS
Infestum pavido dudum nescivit Ovili
Optima terrarum Terra Britanna pecus.
Nunc bipedes male foeta feras, monstrique rapacis
Quantum non alibi protulit orbis alit.
(5) Causa mali est male regnandi scelerata libido,
Et modo Regali sanguine pota sitis.
His epulis semel expletae cum crimine crevit
Altera fraterni sanguinis atra fames.
Hinc Batavis vesci dictat furor, inde luporum
(10) Innocuae pecudes, scilicet, esca sumus.
Iamque adeo pertaesa soli de caede cruenti
Amphibia omisso litore monstra natant.
Quaque natant foedis temeratas rictibus undas
Invitis clamant legibus esse suas.
(15) Hoc tu, Galle, feras, hoc tu, Leo Belga, natator
Inclyte, tu Theti, tu, gurgitis ude parens,
Tu, Trompi, tu centeno stipate Leone
Hactenus invicti dux gregis, ipse Leo?
Absit ut hoc stellae videant, ut Gallia culpet,
(20) Nec semel hoc ipso gurgite fusus Iber.
Euge, mei Belgae, quia quod voluere merentur,
Obruat invasi gurgitis unda reos.
Cogimur esse feri: nec, dum tractauimus arma,
Armavit Batavas justior ira manus.
(25) Pacem ferre negat, Bello luat improbus autor
Vel pirata suum vel patricida nefas.
Audivere Dii Terrae, Dij vota Marini;
Excidit elusis aurea praeda feris,
Quosque leues rapuere pilos de vellere tanto
(30) Praemia non parci parca cruoris habent.
Vendidimus pelles justâ mercede Batavas,
Unica centenis constitit agna lupis.
Si placet annonae ratio, grex alter et alter
Amplior emptores prouocat ecce novos.
(35) Instaurate nouos ungues dentesque gulasque,
Digna nouo prostat sanguine praeda recens.
Est ubi se totum monstris infame lupercal
Exuat, et Bataui laus erit ista gregis.
Laus erit antiquum, quâ vi, quâ jure Britannis
(40) Cum facie prisca restituisse decus.
Laus erit heroo sceleratâ caede reuulsas
Stipite regales inseruisse Rosas.
Laus erit ad frugem insanos reuocasse latrones,
Et scelus infandas dedocuisse manus.
(45) Litora piratis, monstris mare, Regna tyrannis
Purgasse, et nullum non domuisse nefas,
Deturbasse malos ciues de sede cruenta,
De solio fulti caedibus imperij.
Expressisse Lycanthropis Pacemque fidemque
(50) Humanumque hominum vultibus ingenium.
Laus erit et nostris dignissima gloria fastis
Publica vel Batauo sanguine parta quies.
25. Mart.


[CH1653:025]
(A MAD.E LA BARONNE DE PODLITZ)
La faueur que je vous demande
Sera tousiours illustre et grande,
Madame, si vous l’accordez:
Mais, à tout prendre, que sera ce,
(5) Si vous m’octroyez une grace
De tant que vous en possedez?
19. May.


[CH1653:026]
OP HET BOEK VAN HOFWIJCK VERREERT AENDEN COMMIS
IOHAN SPRONSSEN
Dit Boeck, Ian Spronssen,
Weeght sestien Oncen
Min dan een Pond:
Want in den grond
(5) En is ’t maer ’trasen
Van Boon en Blasen,
All dit gedruijs
Van Hof en Huijs:
Maer sulcke kunsten
(10) Bestaen bij gunst en
Nieuwsgiericheit:
Daer ’s ’t all geseit.
3. Iun.


[CH1653:027]
MADAME LA COMTESSE DE SLAVATA, GRANDE MAISTRESSE, M’AIJANT
COMMUNIQUé LES INSTITUTIONS DE SON ORDRE DE LA IOIJE
I’admire vos Edits, et la belle police
Dont Vostre Gayeté faict guerre ouuerte au vice,
Au vice vicieux et dans païs de Vin
Insupportable, infame, appelé franc Chagrin.
(5) Et, pour vous tesmoigner combien je fay de compte
Du precieux dessein, de peur qu’on ne m’affronte,
Pour n’avoir eu l’esprit de commencer par là
Où tout bon Cheualier puisse acheuer par Ha!
Afin que l’envieux n’y trouve rien à mordre,
(10) Ie m’offre pour valet du marmiton de l’ordre.
G(eertruiden) Bergh 5. Iuill.


[CH1653:028]
A MADAME LA DUCHESSE DE LORRAINE EN LUIJ PRESENTANT LE
PORTRAICT DE MADAME LA PRINCESSE DOUARIERE
D’ORANGE, PAR ORDRE DE S. A.
Voijez vous ce Tableau, ma Cousine en Adam?
Il vient d’un beau village aussi près d’Amsterdam
Qu’Amsterdam de chez moy, où vos beautez extremes,
Ont mis les mieux sensez aussi loing hors d’eux mesmes
(5) Qu’il y pourroit auoir de Brusselle à Louvain;
Et l’on m’a commandé de vous le mettre en main
Auec des complimens dont j’aurois de la peine
A me resouuenir de toute la sepmaine.
En somme j’en ay l’ordre, et pense auoir tout faict,
(10) Quand je vous auray dit, que ce n’est qu’un portraict
Que reçoit par mes mains, quoij que l’enuie en creue,
Ma Cousine en Adam de ma Cousine en Eve.
Roosendael 5. Iuill.


[CH1653:029]
BANQUEROUTTE
Ian stond doorgaens vroeg op: nu is hy door gegaen,
En Bancquerot: dat ’s recht doorgaens vroegh op gestaen.
Sande 7. Iul.


[CH1653:030]
A MADAME DE LORRAINE SUR SON ORDRE DU MARTEAU DE
CLAVECIN. RAILLERIE
D’assassiner le monde à coups de beaux regards,
A coups de complaisance, à coups d’autants de dards
Que de doux entretiens, que de ris, que de danses,
Que de beaux contrepoints, que de belles cadences;
(5) Et puis penser produire un Ordre faict exprés
Pour adoucir de loing le mal gaigné de prés;
Cousine, par ma foij, c’est moins guerir que mordre.
Et, s’il faut dire tout, de vostre nouuel ordre
Un desordre nouveau me brouïlle tous les sens:
(10) Plus vous pensez ma playe et plus je la ressens,
Vostre appareil me tue: et croyez vous sans rire
Que des coups de Marteau guerissent du martire?
30. Iul.


[CH1653:031]
RIMES SUR (LE) BUSQUE D’UNE BELLE
Toutes les graces de la Crusque,
La Cresme de la langue Hetrusque,
On bien, comme on la nomme, Tusque,
Ne me sçauroyent rejouïr plus que
(5) Ce meuble, qui descendoit jusque
Où l’Amour volontiers s’embusque
Et d’où rarement il debusque.
Car c’est par là que je conclus que
Ie le doibs aymer beaucoup plus que
(10) S’il avoit toutes les vertus que
Celuij de la belle Venus, que
L’Ambre, la Civette et le Musque.
Si ma demande par trop brusque
Le jugement ne vous offusque,
(15) Devinez de qui c’est le Busque.


[CH1653:032]
A SA GAIJETé, M,AIJAANT ENVOIJIé LA MEDAILLE DE L’ORDRE
Cheualier de valet de marmiton, Madame,
C’est, ma foij, trop d’honneur, et j’en ay ma pauure ame
Si tournée hors des gons, que dans le mal qu’elle a
Les applaudissemens qui commencent par Ha!
(5) Ont grand’ peine à sortir de ma bouche estonnée.
I’applaudis toutefois à la faueur donnée,
Soit par Ha, soit par He, soit par Hi, soit par Ho,
Soit par Hu, soit par Hou; et, parlant à propos,
M’advouë Cheualier de l’Ordre de la joije,
(10) Pourveu que tost ou tard installé je m’ij voije
Ou par Coadjutrice, ou par les belles mains
De vostre Gaijeté, qu’adorent tant d’humains,
Et qu’en conformité des Ordonnances faictes
Mon installation aboutisse en pincettes.
(15) Faict à la Haije au bout du Bois,
Où tout à l’heure je reçois
Ce beau noeud de couleur de Rose,
Qui par douce metamorphose
De valet m’a faict Chevalier,
(20) Le lendemain du jour d’hier,
L’an mil six cens trois et cinquante,
Par une main tousiours constante
En ce qu’elle a tousiours esté
A vostre illustre Gaijeté.
7. Aout.


[CH1653:033]
AEN IOFF. LUCHTENBURGH WED.E
Ghij hebt naer desen Boeck getracht,
Tot dat hij u is t’huijs gebracht
Als waer ’t wat waerdighs om te lesen:
Schoon’ oogen hebben lang voor desen
(5) Bedrogen menigh eerlick mann:
Daer treck ick nu de wraecke van:
Want siet, schoon’ oogen van vermogen,
Nu zijt ghij door een’ mann bedrogen.
12. Aug.


[CH1653:034]
REPLIQUE
Bedrogen zijt ghij van een mann
Die Boeckwey-Boecken backen kan,
Maer sonder Eyeren of Boter,
De sess dozijnen om een Stooter:
(5) En ghij gelooft dat yeder Boeck
Soo goed is als een Boeckwey-Coeck:
Dat scheelt soo veel als waer en logen,
Soo blyft ghij van den mann bedrogen.
13. Aug.


[CH1653:035]
(KEUR)
Naer goed weer volght quaed weer,
Naer quaed weer ’tgoede weer:
Wanneer ghij reisen soudt, wat hadt ghij liever, Iorden,
Of dat het weder goed, of dat het quaed sou worden?
20. Sept.


[CH1653:036]
Wat doet ghy daer myn Wijf? riep Symen tegen Teewen;
Wat sou’ck se doen, seij Teew, ghij’n hoorts’ altoos niet schreewen.
Wij spelen wat om ’tjock, en niet om vuijl gewinn,
En, ofse wat verloor, ick staeder self voor in.
21. Sept.


[CH1653:037]
AEN OOSTERWIJCK, PREDICANT TE VOORBURGH
Voor menigh’ goede less, die’ck niet en will vergeten,
Ontfangt dit vuijl papier: ghij hebt het licht te weten
Waertoe het dienen kan, als Suijcker, zeep en Kruijt
Geen peperhuijs en vindt: ick geef het daer voor uijt.
Hofwijck 22. Sept.


[CH1653:038]
NOCH OVER DES HEEREN AVONDMAEL
Is dat de swaericheit? neer sitten, eten, drincken,
En seggen, Grooten danck, en doen dat dancken klincken,
Dat Kercken daveren van lof en prijs en eer?
En is dat jock niet licht en goed om dragen, Heer?
(5) O Iae ’t: ick schort het op en meender met te proncken
Voor menschen en voor God. voor beij? wat magh ick roncken!
Voor menschen oogen, jae: maer voor mijn Schepper, neen.
Ghy weet Alwetende, ick segg het tuschen tween,
En menschen weten ’t niet, hoe ’t weeght op dese schoud’ren,
(10) Die’k voel dat zeffens gaen verswacken en veroud’ren,
Hoe’ck struijckel onder ’tpack, hoe lichtelijck mijn voet
In ’tstruijckelen verstuijckt; hoe dat ick liggh en wroet
Om op te raecken, en niet op en kan geraecken;
Daer af dit Bruijloft kleed, dit kermezijne Laken,
(15) In ’t heiligh Bloed gedoopt, soo vuijl, soo kladdigh siet.
En nochtans sit ick hier, en ick en schaem mij niet,
Noch voorden Bruydegom, noch voor syn’ uytverkoren,
Sijn’ sonne-suijv’re Bruijt! Neen, Heer, ghij moet het hooren,
En hoort het dagelijx, en hoort het met gedult,
(20) De plecken in mijn kleed zyn ’t door mijn’ eighen schuld;
Daer valt gheen pleiten voor: maer isser een van allen
De gasten pleckeloos? en zijnse niet gevallen
Als ick gevallen ben, en dan weer op gestaen,
Dan weer gestruijckelt, die met mij ter Tafel gaen?
(25) Ghij weet het, en ick gis ’t. dit weet ick sonder gissen,
De Bruygom blijft alleen, en moet syn’ Gasten missen,
En setten in haer’ plaets sijn’ dienaers sonder end,
Syn Eng’len sonder vleck, indien hij hier ontrent
Niet als het vleckeloos Gewaed verstaet te dulden.
(30) Maer houdt uw’ lesse niet, Vergeeft ons onse Schulden,
En d’and’re, Komt tot mij all’ die beladen zijt?
En is ’tniet al met Schuld beladen in der tyd?
En is ’tniet Menschen-werck, geen’ Engelen te wesen?
En zyt ghij niet gestraft, gestorven en geresen
(35) Om aller schulden vleck te waschen in dijn Bloed?
Soo siet niet wat ick dé, maer, wat ghij deedt en doet
Tot lichtingh van mijn pack, tot suijv’ring van mijn’ vlecken,
Soo sal ick hier bestaen: en kant’er wat toe strecken,
Dat ick mijn’ schuldenaer vergeve wat hij dé,
(40) Wat ick niet en verdiend’ en wat ick van hem lé,
Stout en ootmoedigh, Heer, derv ick mij des beroemen:
En sult ghij in ’tgericht geen’ menschen-ziel verdoemen,
Dan die geen’ menschen-siel syn schuld vergeven kost,
Soo ben ick, niettemin door dijnen arm, verlost.
Hofwijck 30. Sept. versus instantem synaxin 5.° Octob.



[CH1653:039]
TRYNTIE CORNELISD.R KLVCHT


[CH1653:040]
GRAFSCHRIFT VAN EEN DRONCKAERT T’AMSTERDAM IN EEN
BURGH-WALL VERSOPEN
Daer leijt een vuijle vent in dese putt gesoncken:
Hij stierf in ’twater; maer hij was op ’tland verdroncken.
5. Octob.


[CH1653:041]
DE SELVE
Doet water in uw’ wijn, Gemannen; ’tkost sijn bloed,
Ick weet het byde proef, die wijn in water doet.
eod.


[CH1653:042]
AULUS SUBMERSUS
In fluvium praeceps potu gravis Aulus obivit:
Serius affusis vina repressit aquis.
7. Octob.


[CH1653:043]
Aen Ioffer-handschoenen verneem ick byde giss
Wat slagh van volck het is,
Of suyver, of onboenigh:
Maer ’tgoed rieckt dickwils meer handkoussigh dan handschoenigh.
11. Octob.


[CH1653:044]
IN FUTILES AUTORES
Impraegnata vides foedo laetamine Tellus
Ut lepidas Florum reddat honore vices?
Non ita Scriptorum plebs ingratissima: pasti
Floribus infami stercus odore cacant.
(5) Nec tamen hos quod Tellurem pro stercore posco:
Hoc peto, nil saturos edere quam quod edunt.
11. Octob.


[CH1653:045]
IN OBITUM CL. SALMASII
Credere Musarum decus immortale Deumque
Mortalem superos sidus adisse novum.
Credere inexhaustam divinae mentis abijssum,
Credere, cui par est nulla, fuisse penum.
(5) Credere, cui sua non aequent oracula Delphi,
lnfelix tripodem Leida silere tuum,
Credere quot loculis quantosque Academia condit
Aeternis unâ morte perisse Libros,
Ereptum Batavis Gallorum credere Solem,
(10) Hoc est extinctum credere Salmasium.
12. Octob. Hofwijck.


[CH1653:046]
INHOUT (VAN TRYNTIE CORNELIS)
Trijn, aengehaelt en uijtgeplundert bijde Kan,
Wreeckt sich met vuijsten, en bedrieght haer’ eighen Man.


[CH1653:047]
IN I. IACOBI CHIFLETIJ DE AMPULLA REMENSI DISQUISITIONEM
Docte, Chifleti, et eleganter et probe
Quod nemo sanus improbaverit probas,
Quod somniarunt coelitus Remis datum,
Vas esse vanum, et esse nugas vitreas:
(5) Nec ipsa tecum pugnet impudentia,
Nec ultima obstinatio. Quid est tamen?
Equidem stupebo, eritque pro miraculo,
Quod Halla et Aspricollis inuideant tibi,
Si, quamlibet disertus, hoc confeceris,
(10) Ne bulla Gallus pergat Ampullas loqui.
Hag. 17. Nov.


[CH1653:048]
EPITAPHIUM GASPARIS DUARTI
Duartus hic, hic alter Amphion jacet,
Quem quae canendo saxa vivus mouerat
Adhuc sequuntur: nempe qui bustum tegit
Illuc ipse se congessit auditor lapis.
(5) Dubitas, viator? me vide, me, quod fleo,
Majoris instar aestima miraculi,
Magnae viri virtutis et scientiae
Stupore quondam, nunc dolore saxeum.
21. Nov.


[CH1653:049]
OP DES HEEREN VAN BRANDWIJCKS WEL-BEPLANTTE ENDE BETER
BESCHREVEN HOFSTEDE
Loos Duijn-land, mager stael van overstoven hey-grond,
Daer ’thongerigh Conijn te nauwer nood syn’ weij vond.
En voedde Mensch noch Vee: Als Brandwijcks noeste schopp
Dat schrael beswangerde met allerleij voll-op.
(5) Soo raeckten Ockenburgh eens ’s jaers in ’tkraem te leggen,
En baerde ’t all om veer wat Buren derven seggen
Van niet min kinderen als dagen in ’trond jaer,
Die ’tHollandsch vrouwtje droegh: ’tzij droomen-tael, of waer,
’Kpas op de Beckens niet. Maer Beckens voll Meloenen,
(10) Voll Pers en Abricos, elck waerdigher om soenen
Dan all dien Almanack van Garnaed onder een,
Die Beckens houd ick waerd, die kind’ren sonder been,
Dat Ockenburgs gebroedt mirakelwijz geboren
Uijt d’ondraghbaerheit self, dat kan mijn’ lust bekoren,
(15) En ketelen mijn keel niet minder als mijn hert.
Maer ’twonder stuijt daer niet: ’tgaet boven d’Appel-mert:
Loegh Ockenburgh eens ’sjaers, het moester eens voor treuren;
De winter hadd syn’ beurt: wat sien wij nu gebeuren?
Lett, Leser, op de kracht van wel gekoockten Int:
(20) ’Tzijn gulde letteren diem’ hier geschreven vindt:
Daermed’ is Ockenburgh vereewight voorde jaren
Die ’tsonnelicht den dagh sal warmen en verklaren,
Daermed’ is ’t altyd groen, noyt bladerloos, noijt oud,
Daermé die Bladeren, als dese, van fyn Goud.
Hofwijck. 8. Dec.


[CH1653:050]
PRO PARAGRAPHIS PLAUTINIS ET TERENTIANIS AD COMOEDIAM MEAM
Verba meos volui Batauos Romana docerent
Plurima quae dixi dicta fuisse prius.
Si quid enim scite, quod idem me scitior alter
Dixerit, exemplo gloria major erit.
(5) Si quid ego insulse, quod idem me salsior alter,
Ilicet, huic veniam qui dat, utrique dedit.
Istuc summa redit, cum magnis saepe stetisse,
Nec nisi cum magnis me cecidisse viris.
23. Dec.


[CH1653:051]
EA DIEM SUUM OBIJT, FACTA MORIGERA EST VIRO. PLAUT. CIST. 1. 3
Lesbia supremae ducit suspiria vitae;
Tandem morigera est Lesbia facta viro.
25. Dec.


[CH1653:052]
Exantlatorum merces non vana laborum:
Iverit ante pÒnow, pone sequetur honos.
25. Dec.



Continue

[CH1654:001]
HAEGSCHE STEENWEGH OP SCHEVELING
Waer ’t niet als Eerlyck, niet als Voorderlyck alleen,
Niet als Vermaeckelijck, daer voor hier werdt gestreden,
Mijn seggen waer gegrondt: en kiest van drijen een,
In een van drijen is voll over-wicht van reden.
(5) Hoe blijft’er dan ijet Goeds, yet Doenlix ongedaen,
Daer Eer en Voordeel en Vermaeck te samen gaen?
1. Ian.


[CH1654:002]
LE POLTRON
Des Approches, dit Claude, et le dit sans reproche,
    Ie m’en dispense exprès:
Car pour les veoir de loing j’aij mes yeux dans ma poche:
Et, s’il me falloit veoir les Approches de près,
(5) De quoij me serviroijent mes Lunettes d’approche?
4. Ian. Hofwijck.


[CH1654:003]
AD LIBEROS STRENA
Si quid, homo, intendis Iani fecisse Kalendis,
    Primum quemque tonum, dic, decet esse bonum.
Incipe de factis queis non culpere peractis,
    Sed quibus in Coelis cognitus esse velis.
(5) Dimidium facti, quasi retis in aequore jacti,
    Quamvis saepe labet, qui bene coepit habet.
Cum bene coepisti, quod restat congruat isti;
    Id si coneris, usque beatus eris.
Hoc vobis, Filj, ne sit pro munere vili,
    (10) Quin mage sit gratum, cum juuet esse datum,
Cumque det hoc munus vobis Pater omnibus unus,
    Cui vos, si quaerat, par dare munus erat.
5. Ian.


[CH1654:004]
Cedant vetustae non vetustis fabulae,
Cedant Britannis: nulla Mulos mutuo
Melius scabentes finxit histrionia,
Quam quâ creatorem creaturae creant,
(5) Et has creator recreatus excreat.
12. Ian.


[CH1654:005]
A M. D’AUMALE DE HAUCOUR, SOLLICITANT
UNE DETTE DE FEU SON ALTESSE
Ie vous apprens que mes Collegues
Deuienent tous muëts et begues,
Dès que la triste question
De Paije ou d’Assignation
(5) Et de ceste effroijable beste
Qu’en vostre langue on nomme debte,
Se remue sur leur tapit;
Où j’ay beau creuer de dépit,
De ne pouuoir rendre seruice,
(10) Comme il conviendroit que je fisse,
A qui j’en doibs, Seigneur d’Haucour:
Que j’en peste six fois le jour,
Trois fois toutes les matinées,
Et trois fois les apresdinées,
(15) Ie n’y gaigne, ma foij, plus rien,
Que ne feroit l’abboij d’un chien.
Tant la disette qui nous presse
(Et jusque là je vous confesse
Que pour le bien de la Maison
(20) Ils ne sont pas hors de raison.)
Tant la disette de pecune
Et la miserable fortune
Des coffres de nostre Orphelin
Leur faict peur de paijer. En fin,
(25) Voijez où j’en suis pour mes peines;
Et les estimez toutes vaines,
Iusques à ce qu’un temps plus doux,
Que je souhaitte auecque vous,
Fasse croistre en nos jardinages
(30) De quoij faire cuire potages,
Et de quoij regaler amis,
Et creanciers grands et petits.
Si vous n’auez la patience
(Comme l’on n’en a guere en France)
(35) D’attendre que ce beau Printemps
Vienne à paroistre auec le temps,
Faictes vous guerir sans remise:
Un peu de Medecine prise
Pourra vous raffraischir le sang,
(40) Et le calmer comme un estang,
Comme un estang couuert de Chesnes,
Couuert de Sapins et de Fresnes,
Couuert comme ils sont à Breda:
Pour moij je me promets desjà
(45) Que vostre guerison s’auance,
Si vous passez, sans repentance
D’auoir mal emploijé le temps,
Sur les miserables accens
De ceste infame Poesie,
(50) Où Calliope nij Thalie
Ne trouueroijent pas seulement
L’ombre d’un bon raisonnement.
Hazard: et quoij qu’il en arriue,
Puis que le Sire d’Hauteriue
(55) Est sorti du Gouuernement
Où vous habitez constamment,
Comme vous restez seul en ville,
A qui je puisse, dans ce stile,
Stile bouffon, stile niais,
(60) Souhaitter joije, honneur et Paix,
Bonheur, en somme, et bonne Année,
Grace qui seroit partagée
Si le Bon homme s’ij trouuoit,
Vous aurez tout ce qu’il auroit.
(65) De là (voyez le beau partage
Que vous donne cest auantage)
Ie vous double la portion
Au gain de mon affection.
Aijez la double, aijez la triple,
(70) (Qui, diable, rimeroit en iple?)
Aijez la double six cent fois,
(Où estes vous cher, Toutefois,
Pour me sortir de ceste bouë?)
La part que je vous en allouë
(75) Sera plus double infiniment
Que l’infini redoublement.
Adieu, gentil seigneur d’Aumale:
Si vous voulez du Latin, Vale.
Si du Flamen pour du Picar,
(80) Geluck en saligh niewe jaer.
Faict à la Haije, la galante,
L’An mil six cens quatre et cinquante,
Cinquante et quatre en bon François,
Le 16.e du premier mois.
14. Ian.


[CH1654:006]
PLUS DE RIME QUE DE RAISON
More, quid est rerum, jubeo te dicere verum,
    Quod per versiculos jam neque ridiculos,
Nec quos ad mentem reuocare juuet sapientem
    Vel nos conuenias, ipse nec huc venias?
(5) Ergone sic Musas nostrasque tuasque recusas,
    Ut modo nil scribi cura sit, hic nec ibi?
Surge, vir insignis, verbis te Rhetore dignis,
    Vel te Vate quidem pectine tunde fidem.
Si quid in hoc lusu longo tibi displicet usu,
    (10) Si cupis ex ovis fercula structa novis:
Accipe ubi dentes alio molimine tentes:
    Huc, agedum, vires exere, quando vires.
Scripsisti versus super haec tua saecula tersus,
    Scripsisti, quales nemo, subinde sales.
(15) Restat ut hic tandem laurum merearis eandem,
    Rex simul in nugis Aonidumque jugis,
Quodque mihi est fraudi restat tibi ducere laudi,
    Ut tibi, quod conor non bene, fiat honor.
Stultus ego vero, qui te tam Marte severo
    (20) Me mage velocem miles ad arma vocem:
Stultior et, Mori quod me importunus amori
    Queis nihil eliciam versibus objiciam.
Scilicet hoc de te cantillant pene Poetae,
    Quod super aequales totus amore cales.
(25) Si bene narratur, nec falsum fabula fatur,
    Si Venerem inclamans jure vocaris amans,
Ecce libens cesso, nec te scribendo lacesso:
    Nempe per has plagas plus satis est quod agas.
Ergo salutator quo pacto debet amator,
    (30) Quantumcumque cale, me modo ama atque vale.
IIX. Cal. Feb. (= 25 Jan.).


[CH1654:007]
Haec ego nugabar; quasi quâ me compede claudus
    Vinciri paterer non satis una foret.
Sanior est certe quâ te non claudus amator
    Vinciri viuâ compede More, velis.
Plus de raison que de Rime.


[CH1654:008]
ESTREINE A SA GAIJETÉ
Vous me morguez, grande Maistresse;
Permettez moy de dire, qu’est-ce,
Et quel peut estre mon forfaict?
Ie songe au compte, qu’on m’a faict,
(5) D’un homme qui batoit sa femme,
Pensant luij faire rendre l’Ame:
Elle s’escria, comme moij,
Pourquoij me frappes tu, pourquoij,
Moy qui n’aij rien faict que je sache?
(10) Tu le confesses, dit-il, lasche,
Et tu le doibs bien confesser,
Que j’aij raison de te fesser,
Car je chastie ta paresse;
Et jà n’en deplaise à ta fesse,
(15) Ie te fesse, m’entens tu bien,
A cause que tu ne fais rien.
    Icij je m’applique le conte,
Et reconnois en pleine honte
Que si vous me morguez d’effect,
(20) C’est parce que je n’aij rien faict:
Et mon extreme negligence
Merite plus de violence,
Plus de supplice, à dire mieux,
Que la morgue de vos beaux yeux.
(25) I’aij tant manqué de vous escrire,
Tant manqué de vous faire rire,
Tant manqué de vous aller veoir,
Et tant à tout autre debuoir,
Que, si vous n’estes debonnaire,
(30) Par ma foij, je ne sçaij que faire.
    Si faij: et les petits enfans
M’enseignent à prendre mon temps,
Et à decompter pour l’année
Par une Estreine, assaisonée
(35) De tous ces beaux petits souhaits
De vie, de santé, de Paix,
Que l’on se faict à ceste feste:
Et voyci mon Estreine, preste.
Si j’en obtiens vostre pardon,
(40) Nous sommes quittes, don pour don.
    Bon jour, bon An et bonn’ Année,
Vie sans dueil, feu sans fumée,
Sommeil sans bruict, Bien sans procès,
Ioije sans fin, Coeur sans regrets,
(45) Gorge claire sans regulisse,
Cheual de selle sans caprice,
De Carosse sans esparvin,
Cocher sans appetit de vin,
Chemin sans eau, Boursse sans vuide,
(50) Habit sans tasche, Front sans ride,
Nez sans Lunette, Teint sans fard,
Mouches sans mal, Boucles sans art,
Leure vermeille sans creuasse,
Dents sans douleur, sans creux, sans crasse,
(55) Oreille sans bourdonnement,
Sourcil parfaict sans instrument,
Teste sans migraine et sans Rhume,
Sein plein de Laict sans apostume,
Foye sans feu, Poulmon sans pus,
(60) Ventre six fois enflé, sans plus,
Couche sans peine, enfant sans vice,
Sans brouïllerie de nourrice,
Nourrice sans troubleur de Laict,
Sans conference de valet,
(65) Eau sans grauelle, reins sans pierre,
Bras, cuisse et jambe sans lierre,
Genouil sans goutte, pied sans cor,
Beaucoup de Terre pour peu d’or,
Grand appetit, belle tablée,
(70) Plaisant costeau, riche vallée,
Iardins, parterres et berceaux,
Grands palais et petits Chasteaux,
Et, pour vous payer de vous mesme,
Tout ce qu’on vous doibt en Boheme,
(75) Tout ce qu’un jour ij posseda
Le bon Beau Pere Slauata.
Si vous en voulez dauantage,
Plus de thresor, plus de partage,
Qu’il n’en entra jamais au coeur
(80) De ce drosle de Protecteur,
Qui faict le bigot et la nicque
A tout le peuple Britannique,
Conquis pour la seconde fois,
Non pas par un Prince françois
(85) Suiui d’une puissante armée,
Mais par la brusque destinée
D’un homme jadis comme moij
Faict à venir jouër le Roij.
    Apres ce souhait en sa forme
(90) Majestueusement enorme
I’advouë qu’il n’en reste point
Qui vous puisse venir à point.
Si conclurraij je tout ensemble
D’un fort petit veu qui me semble
(95) A bien peu pres les valoir tous:
C’est que le Ciel propice et doux,
Apres vous auoir maintenue
En ample santé continue,
Apres vous auoir faict viellir
(100) En tout ce qui peut rejouïr,
Vous resjouïsse de la joije
Qu’on n’entend pas qu’on ne la voije,
Et qui ne vous permettra pas
De plaindre celle d’icij bas.
    (105) Bon jour, bon an et bonne Année;
Si je vous aij importunée
De trop de discours superflus,
Pour le moins ne me morguez plus.
Puisque la chose vous est neufue,
(110) Vous aurez sceu par cest’ espreuue,
Qu’il ne faict pas bon esveiller
Gens qui se plaisent à parler,
Et de parler ne se contentent
Si ce n’est qu’en parlant ils chantent,
(115) Et que chantants, tout l’uniuers
Les entende cracher des vers.
En voijci plus de dix douzaines,
Pieces inutiles et vaines,
Faictes en riant par esclats,
(120) Comme vous tenez vos estats,
Faictes soubs la belle verdure
De mes Sapins, qui tousiours dure
Autour du Palais enchanté
Où tout l’Hiuer est tout Esté.
(125) L’année seize cens et quatre
Sur cinquante, sans rien rabatre,
Un jour de Maij, non de Ianuier,
Tant faisoit il beau temps hier.
Par qui de la Grande Maistresse,
(130) Et de sa gaijeté sans cesse
Se qualifie, comme il est,
L’humble Cheualier et valet
                Z.
Hofwijck 2. Feb.


[CH1654:009]
Lugete ventres Regij atque plebei,
Lugete pueri virginesque Romanae,
Lugete matres Gallicae et mares Galli,
Carnalis isto Mazarinus in Busto est.
Feb.


[CH1654:010]
IN OBITUM LUD. BALZACIJ,
PATRIS ELOQUENTIAE GALLICAE
Si foecunda fores quantum facunda fuisti
    Oratore diu, Gallia, Balzacio,
Alterum ab hoc tibi tute dares, quem, judice me, non
    Tute tibi, non est ulla datura dies.
(5) Ecce tamen prognata viro facundia restat:
    Vix, bene si colitur Filia, Patre cares.


[CH1654:011]
Le docte, le galant, le grand Balzac est mort,
Pere sans contredit de la pure eloquence:
Consolez vous, François, de l’injure du sort,
Il vous laisse la plus belle Fille de France.


[CH1654:012]
Balzac heureux et sage
Sans joug de mariage
Ne fut point sans enfans:
L’Eloquence Françoise
(5) Fut de race Angoulmoise
Fille de son Printemps.
C’est, si l’on ne la farde,
La plus belle bastarde
Qui nacquit de longtemps.


[CH1654:013]
Balzac n’est plus; François, n’en faictes plus la piaffe,
Cest organe fameux est muët et perclus:
Et qui presumera d’en faire l’Epitaphe
    Puisque Balzac n’est plus?
ult. (28) Feb.


[CH1654:014]
Taisez vous, Orateurs, bas la Plume, Escriuains,
Vostre source est tarie et vos ruisseaux de mesme;
Tous vos derniers efforts sont friuoles et vains,
L’Eloquence Françoise est morte en Angouleme.
ult. (28) Feb.


[CH1654:015]
Occidit, audi Rhetorice, neque nesciat ipse
    Liuor, in hoc alio Tullius Orbe novus.
Hei mihi dissidium infelix, quam saecula linguam
    Nulla tacere velint, Fata vetare loqui!
1. Mart.


[CH1654:016]
Gratiae ad hunc tumulum, quod apud Phaëtonta Sorores,
    Aureolis faciunt fletibus officium.
Uno plorantes variant discrimine turmae;
    Nempe quod haec Fratrem lugeat, ista Patrem.
eod.


[CH1654:017]
Balzac, Pere du beau Langage,
Vient de sortir par le passage
Où nous allons tous d’icij bas:
Ce n’est pas là le grand domage,
(5) De veoir mourir un homme d’aage:
Tont le malheur de ce trespas,
C’est que les morts ne parlent pas.
2. Mart.


[CH1654:018]
Ce Poete malheureux, qui veut tout imiter,
Qui pretend tout sçauoir ce qu’en d’autres l’on prise,
Et dans l’ambition qu’il ne peut limiter
Se brusle les cheueux quand il croit qu’il les frise,
(5) Me faict ressouuenir de la sotte guenon,
Qui cuide, en se bottant, faire chose qui vaille.
Quand bien tost le chasseur luij faict sentir que non,
Et que tout bon habit n’est bon à toute taille.
2. Mart.


[CH1654:019]
Dites sur ce Tombeau tout ce que la franchise
Souffrira que l’amour ou la douleur produise;
François, ces vieux respects ne sont plus de saison:
    Isocrate soubs terre,
    (5) Vous n’auez plus que faire
D’en craindre la censure ou la comparaison.
3. Mart.


[CH1654:020]
RAILLERIE
    C’est bien de l’Uniuers
    La plus estrange chose,
Comme l’homme defunct tout se metamorphose
    Et se tourne à l’enuers.
(5) Balzac de son viuant n’a faict que de la Prose;
Maintenant qu’il est mort il n’en sort que des vers.
eod.


[CH1654:021]
Parlez bien de Balzac, enfans de la faconde,
Petits fascheux jaloux de la gloire d’autruij;
Il a trop bien parlé tant qu’il s’est veu au monde
Pour veoir qu’apres sa mort on parle mal de luij.
3. Mart.


[CH1654:022]
BURLESQUE À M. MORUS
    I’entens fort bien la raillerie;
Qu’en vain taschez vous d’excuser,
Quand ce seroit une furie
Que vous me faictes espouser.

    (5) Vos discours sont si beaux en Rime,
Si pleins de graces et d’appas,
Que s’ils me reprochoijent un crime
Ie ne m’en offenseroij pas.

    Or est-il que les amourettes
(10) Ou vous me voulez attacher
Ne sont plus choses si secretes
Que je pretende les cacher:

    Car vous ne croirez pas, peut estre,
Qu’entre la Socratine et moij
(15) Desjà quelque poulet de lettre
M’a rendu plus heureux qu’un Roij.

    Vous en croirez ce qui vous semble
Et rirez tant qu’il vous plaira,
Mais que nous soijons bien ensemble,
(20) N’importe ce qu’on en dira.

    Au moins, si ma fortune est telle,
I’ij gaigneraij plus que le quart,
Vous n’aurez que la demoiselle,
Et moij la dame pour ma part.

    (25) Mais laissons là chascun son Astre,
Pour d’autres choses discourrir;
Comment portez vous le desastre
Que Balzac s’est laissé mourir?

    Comment le laissez vous en terre
(30) Sans Epitaphe nij Sonnet?
Feriez vous gloire de vous taire
Où pas un Poete ne se tait?

    Debout, ou Orateur, ou Poete;
Vous luy deuez ce qu’on vous doibt;
(35) Si vous ne voulez qu’on vous fouëtte
Pour opiniastre ou mal adroict.

    I’attens de la Rime Latine,
I’en attens de la Grecque aussi,
Et de la Françoise plus fine
(40) Qu’il ne s’en veid jamais icij.

    Si vous faictes le refractaire
Ou bien le tergiuersateur,
Ou bien le pas testudinaire
(Notez la Phrase de l’auteur)

    (45) Malgré vos Muses obstinées
Et vostre chagrin Apollon,
Si je voij goutte aux destinées,
Vous toucherez le violon.

    Car j’ai desjà dans la pochette
(50) De quoy vous mettre en appetit,
Et si vous sonnez la Trompette
Ce sera mesme par despit.

    Sachez que toute la sepmaine
Ie n’aij faict qu’Epitaphizer.
(55) Sentez vous pas desjà la veine
Qui commence à Pindarizer?

    Courage, mettez vous en verue,
Faictes nous veoir de vos Tombeaux,
Et j’en produiraij sans reserue
(60) Qui ne seront en rien si beaux:

    Mais ils surpasseront les vostres
A tout le moins du prix d’un sol,
En ce que valans moins que d’autres
Vous en rirez tout vostre soul.

    (65) Adieu Seigneur Morus, ou More,
Ou en Latin ou en François,
Et, si vous nous aijmez encore,
Respondez viste à mon patois.

    Faict à la Haije, au bout d’Hollande,
(70) Dedans mon Bouge aupres du feu,
Où puis qu’il faut qu’on vous attende,
Faictes que ce ne soit que peu.
7. Mart.


[CH1654:023]
AEN IOFF.w LUCHTENBURGH,
MET MYN VERTAELDE DICHT
UYT HET ENGELSCH VAN DONNE
Eens was het Engelsch soet om hooren
Uijt mannen en uijt vrouwen mond,
Nu valt het grouwelyck in d’ooren
Bynaer als ’tbaffen vanden hond.
    (5) Sints dat die schepselen met steerten
Versopen zijn in Coninghs bloed,
Zijn wij van all haer doen verveert, en
Haer’ woorden selver zijn als roet.
    Soo komtse mij nu wel gelegen
(10) De moeyte die ick eertyds nam:
’T kind dat ick doemael hebb gekregen
Is nu soo tydigh als doe ’tquam.
    Leest Engelsch, weew, en sonder schroomen,
De gall van ’tEngelsch isser uijt;
(15) ’Tzijn door mij overdroomde droomen,
Een oud lijf met een niewe huijd.
    En stoot u niet aen dese Leuren,
Als of ghij half bedrogen waert,
Het lesen sult ghij niet betreuren,
(20) De stof is uw’ schoon’ oogen waerd.
    De stof, het mergh, het pit, de keerne
En alles is van binnen rijck,
De schors, de schel, beken ick geerne,
En zijn maer buyten mijns gelijck:
    (25) Maer door mijn’ schraele schellen henen
Sult ghij licht vinden mergh en pit,
Gelyck men door het vel de beenen
En ’tvleesch siet datter onder sitt.
    Weest maer geduldigh in mijn’ schorssen,
(30) En deckt haer’ feilen met uw’ gunst,
Men heeft meer goe spijs sien vermorssen
Door kocks en koocksters sonder kunst.
    Oock mooght ghij ’t mij alleen niet wijten
Die selver niet onschuldigh zijt,
(35) Al soud’t u twee mael over spijten,
V komt een deel in dit verwijt.
    Ghij meent uw leden te vereeren
Met woll’ en zijd’ en Linnen-web,
Maer lett eens op die schors van kleeren,
(40) En wat ick in mijn’ sinnen heb.
    Wie gaeter voor, God of de menschen,
Die ’tschepsel bouwde naer syn’ sin,
Of die het leggen en verwenschen
Met hier wat meer en daer wat min?
    (45) God, sult ghy seggen, en met reden.
Maer ister niet half met gegeckt?
En werden niet volmaeckte leden
Met onvolmaecktheden gedeckt?
    En meent ghij dat ick u sou achten
(50) Gelijckm’ u acht en achten moet,
Sagh ick niet dieper met gedachten
Dan ijemant met twee ooghen doet?
    En meent ghij dat wij ’t daer by laeten
En stuijten op uw’ schoone huyt,
(55) En datw’ ons onder die gewaeten
Vernoeghen met de naeckte Bruijt?
    O neen, schoon’ huijt, en schoon gebeente;
Gedachten gaen noch eens soo veer;
De Kass magh schoon zijn; maer ’tgesteente,
(60) Dat binnen in light is ’t noch meer.
    Die kostelicke ziel daerbinnen,
Altoos eenpaerigh wel gesint,
Die peereltjens van blancke sinnen
Dat ’s daermen ’tCassien om bemint.
    (65) En wie dan lett op die juweelen
Maeckt weinigh wercks meer van de kas;
Want, oft sij t’samen gaen, sy scheelen
Soo veel als ’tvier scheelt van syn’ As.
    Meer hebb ick u thans niet te quellen,
(70) Ick meen ghij meest mijn’ meening vatt.
Past op de keern, niet op de schellen,
Dat ’s all dat ick te seggen had.
10. Mart.


[CH1654:024]
Ma femme, dit Colin, est du Palatinat
Et dans sa belle humeur coureuse comme un Chat.
Respondez, violons, si c’est chose apparente
Qu’une Alemande soit et Gaiglarde et Courante.
11. Mart.


[CH1654:025]
IOANNI DE SANCTOGENESIO
Sangenesi, quem fama diu virtutis amicum
Et Batauis sanctum fecit et Hugenio,
Quae mea porrecto speciose pendet ab hamo,
Crede mihi, tacitis non caret esca dolis.
(5) Praeda spei caput et lucri natiua cupido est:
Si nescis, Bataui turba marina sumus;
Pisciculis grandes venamur in aequore pisces:
Grandibus haec ipsa it piscibus esca tuis.
En ego praemonui; cum fraudatore Batauo
(10) Res tibi, si caperis, sed sine fraude, fuit.
20. Mart.


[CH1654:026]
AEN IOFFROUW VAN ORSMAEL MET HOFWIJCK
Drij feilen hebb ick met dit sotte Boeck begaen,
Een als ick ’thebb gedicht, een als ick ’thebb doen lesen,
Een als ick ’t u beloofd’; en ’tsal de vierde wesen
Nu ghy ’t in handen krijght: maer daer ’s geen helpen aen,
(5) Daer moet’er mij van tween ten minsten een’ berouwen;
Want mijn Boeck en mijn woord kan ick niet tsamen houwen.
Hofwijck 22. Mart.


[CH1654:027]
UNE DAME EN FIEBVRE QUARTE
Si tu ne bouges dans demain
Du chasteau de ta residence,
Ou bien si ton mal inhumain
N’y va tenter ta patience,
(5) I’ij porteraij un petit lut
Qui ne te rompra pas la teste
Du bruict de ses boyaux: ne fust
Que le joueur ij fist la beste.
Ce seroit faire ce qu’il est:
(10) Mais tu n’as qu’à dire qu’il parte.
Hazard: si son jeu te deplaist
Sa quinte pour le moins vaudra mieux que ta quarte.
28. Mart.


[CH1654:028]
EUCHARISTIA
Adsum vocanti, accumbo, quando sic jubes,
Vocatus hospes hospite indignus Deo,
Nec mens repugnat, nec rebellem spiritum
Aduersa Coelis armat obstinatio.
(5) Si quâ repugno parte non sanus mei,
Has inter, has perennis est dissensio,
(Quam quando pace, pace compones tuâ?)
Corpus tuum, Redemptor, et corpus meum.
Paschate. 5. Apr.


[CH1654:029]
(MULIER MASCULUS)
Mas minor est mulier, mentem seu membra putemus:
Ergo vir est mas et masculus est mulier.
Hofwijck 6. Apr.


[CH1654:030]
(TRIJN VAN JAN)
’Kseij, Trijn, ick sie u Ian is noch den oude knecht,
Op ’tluchtjen vande wijn en ’tkluchtjen afgerecht:
Den oude knecht? sey Trijn, dat is heel wel geseght, maer
’Kwou alles hecht en recht
(5) En Ian de jonghe knecht waer.
12. Apr.


[CH1654:031]
DOOPSELS VAN EEN’ HOFSTEDE
Men laet een yegelijcken weten
Hoe dat de niewe heerlickheit
Die neffens de Castaigne leit
Of N a g e n o e g h sal moeten heeten,
(5) Of B y s t a d t, dat niet qualick luydt,
Of D e l f w ij c k, dat op Hofwijck sluijtt.
Is ’t een van drij, soo ben ick Peter:
Maer kiest de vrouw een ander woord,
Ick geef mijn erger voor haer beter.
(10) D’een segg het aen den ander voort.
28. April.


[CH1654:032]
(AEN DE EIGENAER)
Op D el fw y c k liepen hier de stemmen meestendeel:
Op B y s t a d t staken sij. deilt ghij nu self het scheel,
En dunckt u N a g e n o e g h ten naesten by te voeghen,
Het is mij na genoegh, ist u maer na genoeghen.
9. May.


[CH1654:033]
GRAFSCHRIFT VANDEN H.R CASPAR DUARTE.
UYT MYN LATIJNSCH
D u a r t e, Brabantschen Amphion eert dit graf,
Dien noch de steenen die sijn’ konst het roeren gaf
Vervolgen naer sijn dood: want, als men ’t recht sal seggen,
’Tzijn marm’re luysteraers diem’ over hem siet leggen.
(5) Gelooft ghij ’twonder niet? Siet mij: ick bender een
Van meer verwonderinghs, ick die noch steen en ween,
En ben steen overlangh uijt schrick door all myn’ leden
Van des Beroemden mans deughd en bevallickheden,
Ick die noch ween en steen, en ben steen meer als oot,
(10) Door all myn’ leden nu van droefheid om syn’ dood.
28. May.


[CH1654:034]
ANTWOORD AEN IOFF.W CASEMBROOT
OP HAER EIGEN RIJM
Het schoon daer Sion op soo heerlijck staet en praelt,
Is door sijn eigen waerd volkomentlick bemaelt,
En die dat oordeel eens met voordacht anders velde
Verdiende dat men hem voor onrecht rechter melde.
(5) Gedenckt daer bij dat elck niet altoos all en voeght,
En hebb ick eens mijn sin in Hofwijck vergenoeght,
Dat ick mijn selven eens hebb verr genoegh vergeten,
All soeck ick niet allom mijn’ rym-sucht te doen weten.
Maer, Ioffertje, ghij die soo meesterlyck bethoont
(10) Wat datter wetenschaps in uw bruijn hoofje woont,
Soudt ghij uw’ eigen penn niet allerbest bewegen
Om Sions Huijs en Hof en Wateren en Wegen,
En cier en cierlickheit te melden in een lied?
En steeckt het op de moeyt noch uw onkunde niet:
(15) Wy weten ’t by de proef hoe veel men u kan vergen.
Vall aen; langh uytstell kan de sake maer verergen;
Ghij zijt in Sions schuld: betaelt ghij met een bladt
In plaets van een heel boeck; de gunst is altoos wat.
30. May.


[CH1654:035]
AEN EEN’ SCHOONE, MET MIJN OOGENTROOST
Dat u dit Troost-boeck werdt gegeven,
Doet mijn’ beloft’ en uw vermaen.
’t Is anders voor u niet geschreven;
Laet vrijelick het lesen staen:
(5) ’t Raeckt de vervuijlde van dit leven;
Maer ’ten gaet geen’ schoon’ Oogen aen.


[CH1654:036]
AEN EEN’ WEDUWE MET MIJN OOGENTROOST
Een’ onman-siecke Weew, met Kinderen begaeft,
En wat daer Goeds toe hoort, indiens’ haer weer verslaeft,
En in den tweeden druck haer’ vrijheit derft verbinden,
Sal, in den tweeden Druck van mijn’ gestrafte blinden,
(5) Soos’ op dien dool-wegh raeckt, eer datmen my gegraeft,
Haer’ eigen naem N. N. in groote letters vinden.


[CH1654:037]
OP D. IACOBI VAN OUDENHOVEN NEERSTIGHE BESCHRIJVINGHE
VAN ZUYDHOLLAND
Wij soecken Oost en West in afgelegen oorden:
T’huijs kennen wij niet half recht Zuijden uit recht Noorden.
Denckt, Holland, hoe de man gedanckt dient en geeert,
Die u de gulden less, K e n t e e r s t v s e l v e n, leert.
21. Iun.


[CH1654:038]
IOCK, VAN CROMWEL. 1654.
Laet kaecken all dat kaecken sal,
En quaecken all wat quaecken sal
En gall of lever braecken sal,
All scheuren sij haer’ kaecken all,
(5) All siense fell als draecken all,
Die vent verstaet syn’ saecken all;
Ick meen hij wel geraecken sal,
Eer Engeland ontwaecken sal
En sijn’ elende smaecken sal:
(10) Ick merck het aen syn baecken all,
Schoon touw en ancker braecken all,
Soo lang die Sonne blaecken sall,
Soo lang die Wind in ’tlaecken vall,
Soo lang ’tCompas niet wraecken sal,
(15) Wat courssen dat hij maecken sal,
Eer dat sijn scheepje kraecken sal,
Eer hij dat reisje staecken sal,
Of ijemand hem genaecken sal,
Of dese Bruijd ontschaecken sal:
(20) Want oude tijden spraecken all,
Het Cromt wel vroegh dat haecken sal.


[CH1654:039]
DU PAPIER À LA FONTAINE POUR MAD.LE. M. DE MERODE
Que dit la belle Marguerite,
Faut il des vers en ce pats,
Et faut il que moy j’en debite
Tout mauuais Rimeur que je suis?
(5) Sur ma foy je m’en trouue en peine,
Et ne sçaij par où entamer
Une entreprise si soudaine,
Quand vous ne voudriez plus m’aijmer.
Et quel sera il, pour tout dire,
(10) Le gré qu’en fin vous m’en sçaurez?
Si je pretens vous faire rire,
Peut estre vous en pleurerez;
Soit pour vous veoir Fille mesprise
En me prenant pour bel esprit,
(15) Ou pour trouuer quelque sottise
Qui vous desplaise en mon escrit.
Ensuitte je seraij coupable
De deux funestes accidens,
Qui me feront seruir de fable
(20) Et de reproche à tous venans.
L’un, pour avoir troublé la flame
De ces deux illustres flambeaux,
Que tout bon oeil, toute belle ame
Trouue si riants et si beaux:
(25) L’autre, pour auoir faict injure
A la Nature et ses efforts,
D’auoir destourné la cure
Qu’en esperoit vostre beau corps.
Car, comme les Docteurs l’entendent
(30) Et la Raison le veult aussi,
Il faut que toutes eaux descendent
Comme tous les Ruisseaux d’icij.
Les trouuez vous bien descendues,
Beauté, qui me faictes parler,
(35) Les auez vous toutes rendues,
N’en sentez vous plus deualer.
Trouuez vous pas quelque migraine
Qui vous eschauffe le cerueau?
Si ma conjecture n’est vaine
(40) Il vous reste tant soit peu d’eau.
Allons, pesons le Pot de chambre,
Et qu’il n’y manque pas un grain,
Pesons l’au poix de l’Or et l’Ambre,
Car voila le temps tout serein:
(45) Il fault qu’à l’auenir tout passe,
Ou nous en tenons dans les Reins,
Et faudra du secours de Casse
Pour prenenir ce que je crains.
Non, graces à la Saveniere,
(50) A Gironster et Tonnelet,
Il ne paroist sable nij pierre,
Tout est clair comme petit Laict.
Demain nons irons à cent onces,
Et dans deux jours un peu plus haut;
(55) De là, Garde, espines et ronces,
Nous vous lauerons comme il fault.
Ne vous estonnez pas, la Belle,
Si je suis Poete et Medecin,
Ce sont deux mestiers dont se mesle
(60) Messire Apollon mon Cousin.
Et je suis gros de vous en dire
De plus galants sur ce subjet,
Mais nous irions de mal en pire,
Et puis je voij quasi que c’est;
(65) Vous trepignez d’impatience,
Et voudriez me veoir hors d’ici:
N’est-ce pas le Pouhon qui dance?
I’oseroij bien gager que si.
Que d’effects diuers et estranges
(70) De ce beau mineral de Fer!
Hastez vous de par tous les Anges
Du train de monsieur Lucifer.
Depeschez, sans vous mettre en peine
Du meuble qui vous faict besoin,
(75) En voijci dont je vous estreine,
Et deussiez vous aller bien loin.
Allez, mais non sans reconnoistre
Que c’est que d’amis affidez,
Et comme ils n’aijment à paroistre
(80) Qu’aux dernieres necessitez.
Spa. uno fere sp(iritu). 8. Ang.


[CH1654:040]
LE REGIME DE SPA
Bobbelins, Enfans de misere,
Tristes deputez vers decà
Du Medecin qui desespere
De vous guerir sans eau de Spa,
(5) Apprenez à boire et à vivre,
Puis que vivre et boire ij venez,
Si vous trouuez bon de me suiure
Iamais vous ne vous en plaindrez.
Nettoijez deuant tout la pance
(10) De toute sorte d’embaras,
De peur qu’en entrant dans la dance
Vous ne donniez dans un faux pas.
Ouurez vous tant soit peu la veine,
Quand vous auriez le sang tout bon,
(15) Le lendemain à la fontaine;
A commencer par le Pohon;
Acheuez par la Saueniere,
Si le Gironster vous deplaist,
Ou ne prenez que la premiere,
(20) Ou meslez ij le Tonnelet.
Pour juger de la difference
Comme l’on faict de vin à vin,
Croyez en a l’experience,
C’est là le meilleur Medecin:
(25) Beuuez d’un traict des coups sans compte
Tout que vous en pouuez cuuer,
Deschargez vous par tout sans honte,
Exercez vous, mais sans suer,
A fin que ces sueurs trop fortes
(30) N’emportent pour le moins d’un tiers
Ce qui doibt sortir par les portes
Qu’on ne nomme pas volontiers.
Disnez à onze à la friande,
Passez la journée aux esbats,
(35) Soupez à six et sans viande,
Apres les neuf ne veillez pas,
Ne dormez pas apres les quatre,
Pour encore recommencer
A pisser et à vous esbatre,
(40) Sans faire chose à quoij penser,
Sans penser à chose qui pese,
Sans peser affaire d’Estat,
Sans veoir Gazette qui ne plaise,
Quoij qu’on vous en importunast.
(45) Riez souuent, soyez moins sage
Que vous ne le fustes jamais,
Auec tout’ humeur et tout aage
Viuez en concorde et en paix.
Vous guerirez de toute peine
(50) En tenant ceste Regle icij,
Ou d’auoir beu à la fontaine
Ou d’auoir vescu sans souci.
Spa. 14. Aug.


[CH1654:041]
AD ANNAM MARIAM SCHURMANNAM CIVEM, UT TUM CREDEBATUR,
COLONIENSEM
Nondum tota lates veteres peregrina Batauos,
Nec vel Agrippinae condita, virgo, sinu:
Vicimus, inuenta es; nec quae penetrare latebras
Una tuas posset Swannia diua fuit.
(5) Siue viam prior ostendit Dux foemina facti,
Siue rati cursum Fata dedere meae,
Vicimus, et Batauos quamuis inuita videbis,
Quemque libet, vel quem non libet, Hugenium.
Miraris, Miranda? vide quae gessimus istis
(10) Audaces modo non inferiora viri.
Scilicet hic fugias quem non effugeris olim
Nec Persas inter tuta nec Aethiopas?
Scrib(ebam) Augustae Treuiror. 5. Sept.


[CH1654:042]
IN AUSONIJ MOSELLAM
Subscribo, vir magne, tuis meritoque libensque
Grandibus augusti Fluminis elogijs:
Omnia dixisti verissimus, omnia quadrant;
Obstrictus pleno jure Mosella tibi est.
(5) Si qua pictorem tamen aut egisse Poetam
Visus es atque omnem non meruisse fidem,
Visus es hoc ipso, quod quantum utrimque Mosellae est
Laudibus apparet grandius esse tuis.
Macte vel hac famâ; primus de gente loquaci
(10) Ausus es et veris inferiora loqui.
Nauigans Mosellâ, circa Zellam. 7. 7b. (Sept.)


[CH1654:043]
IN AUGUSTAM TREVIRORUM LONGÂ BELLI CALAMITATE EXHAUSTAM
Nescio quid fueris, nec quae te gloria, quae te
Augustam priscis gratia fecit Avis:
Vix hodie Treueris merito mihi diceris, in qua
Vix ego tres memini me reperisse viros.
Ibid.


[CH1654:044]
IN MOSELLAM
Nihil Mosellâ floret elegantius;
Quocumque vultum flexeris, pleni deo
Montes loquuntur succulentum gaudium.
Hilares, Amici, transigamus hos dies;
(5) Utrimque nauigatur inter pocula.
Ib. infra Zellam.


[CH1654:045]
AENDE VROUW VAN MERODE
Soet vrouwtje, diens gebed gebod is over mij,
Verwacht ghij noch in Dicht hoe ’t afgeloopen zij
Met mijn’ uijtheemsche reis? Ick sals’ in ’tkort vertellen:
Dus hebb ick omgeswiert met mijn’ drij jong-gesellen:
(5) Ter Goud hebb ick vernacht en in ons Monickland,
En op mijn Zuijlichem, en, aenden overkant,
Ten Bosch en t’Eindhoven, te Breij, te Maestricht binnen,
Te Luyck, de groote Stadt van ongeruste sinnen,
Te Maestricht andermael, tot Aken eens in ’tbad,
(10) Te Spa vier weken lang eens daeghs door en door natt,
Te Butgenbach, S.t Vijt, en Daesburgh en Vianden,
En Echternach en Trier, en langs de Moesel-stranden,
Te Cobelents, te Bonn, te Coln, te Dusseldorf,
Te Moers, te Creyvelt, weer te Moers, en, met een korf
(15) Voll voedsels, op den Rhijn voor Wezel, voor Nimmeghen,
Voor Monickland, en t’huijs, door Gods gewenschten zeghen.
Waer ick geslapen hebb is afgekerft: hoe lang,
Sal best bij monde gaen; in Rijm viel’t mij te bang.
In’tgros segg icker af, of ’t ijemand quam te vragen,
(20) De reis is nett gedaen in viermael twintigh daghen.
Houdt ghij u dan voldaen, soo ben ick ’tmeer als ghij,
Soet vrouwtje, diens gebed gebod is over mij.
Nauigans inter Dordracum et Roterod. 22. Sept.


[CH1654:046]
(OOGHST INDEN HERFST)
October is in ’tland, en ’tregent geele blad’ren:
Doctoren, helpt uw volck van ’tkantjen in de sloot:
Uw’ blad’ren vallen oock, ghij mooghtse wel vergad’ren,
’t Zijn sulck’ als Danaë sagh regh’nen in haer’ schoot.
7. Octo.


[CH1654:047]
IN SEPULCHRUM ARAUSIONENSE UNIVERSÂ DELPHORUM CLADE
INTACTUM. IV. ID. OCT. MDCLIV
Quae miseram Delphos funesto puluere fecit
Pulverem, et in luctum vis inopina dedit,
Omnia perrupit, vicos arasque focosque;
Nullo non coeli saeuijt ira loco,
(5) Nullâ non paries, nullâ non tigna trabesque,
Nullâ non tegulae dissiluere domo.
Quis non obstupeat? solos tam dira sepultos
Pestis in Auriacos noluit esse nocens.
Marmoris augusti nullum de fornice frustum
(10) Excussit lacerans proxima quaeque fragor.
Discite, qui extinctos infami dente leones
Vellitis ingrati, turba nefanda, canes:
Ipsius invitos docuit reuerentia Fati
In magnis aliquid manibus esse sacri,
(15) Quasque triumphales venerantur fulmina lauros
His Batauas saltem parcere posse manus.
In Vitaulio. 19. Octob.


[CH1654:048]
OP DES HEEREN PETRI SCRIVERII
TOETSTEEN VANDE OUDE GOUDSCHE CHRONIJCK
’T was een oud schrijver, jae ’t, die Holland ondernam
Van doen het uijt de wiegh en uijt de Luijren quam:
Maer een oud Schryver most syn’ beter’ penn versnijden,
Om d’oude schrijverij van half versufte tijden
(5) Te suijveren van schuijm en helpens’ aenden mann:
Danck hebb’ de waerde hand die dit will en dat kan.
Een oud Boeck is oud Goud, als ’t vanden gulden tyd is:
Maer van een’ laeter eew, daer nau een Pont een’ Mijt is,
En weeght een oud Boeck schier geen oud stuck ijsers op.
(10) Dat seght de Toetsteen uijt mijn’ wijse Schryvers kopp.
En ick segh, is dit Goud, en Goudsch Goud? ’tmagh wel wesen:
Maer kom ick ’tLeidsche schrift naer ’t Goudsche t’overlesen,
’K houd’t met den Toetsteen: dat’s veel niews voor weinigh ouds,
En een hecht blockje steens voor een slecht brockje Gouds.
Nauigans Leidâ Hagam 27. Octob.


[CH1654:049]
(IANS BERICHT)
Claes vraeghde buyten ’s lands, hoe all’ syn’ vrienden voeren,
In en ontrent den Haegh,
Syn’ Bueren, syn Gespuijs, syn’ Boeren en sijn’ Hoeren,
Oud en jongh, Man en Maegh.
(5) ’Kseij, waerom vraegh je nae je wijf niet alle daegh?
Die hoor ick je niet roeren.
Om dat ick, seid’ hij, nae mijn wijf niet veel en vraegh.
31. Oct.


[CH1654:050]
(IAN EN MAEY)
lan achterdenckende van Maeij sijn lichte wijf,
Maey, seid hij, wie ’s die vent die hier soo laet komt praten,
En volght u bijder straten
Als ghingh hij op uw lijf?
  10.’T en is mij niet te doen om onlust of gekijf:
All hebb ick wat gedroomt, ’khoop datter niet veel aen is,
’T en is mij maer gedaen om of het u gedaen is.
1. Nou.


[CH1654:051]
AEN NEEL
Wat leght ghij nae de Miss en loopt,
En dat met boeten af en koopt?
Neel, scheidt eens uijt die malle kueren:
Kom, gaet eens voorden spiegel staen,
(5) My dunckt ghij met uw’ bueren
Wel moght te kercke gaen.
3. Nou.


[CH1654:052]
GRAFSCHRIFT
All sprack ’t geen levend mensch, de Boomen souden ’tseggen:
Hier light Ian Maertensz, niet daer hij hoort te leggen;
Te weten, daer hij lagh en wroette nacht en dagh,
Op Hofwijck, daer syn hert, eer ’t stierf, begraven lagh.
Hofwyck 8. Nou.


[CH1654:053]
(AEN ONTUCHTBARE IAN)
Daer ijeder t’ huijs hoort hoort een yeder liefst te wesen,
Ian, uijt genomen ghij: dat seght uw droncken wesen:
Ghij hoort van huijs, en niet bij ’tpreken van uw’ Griet;
Neen, Ian, ghij hoort niet thuijs, want t’ huijs en hoort ghij niet.
Ib. eod.


[CH1654:054]
(AUBADE)
Daer moet’er meer als een mé spelen,
Wat drommel is daer voor gedruijs,
Sey Ian, en hoorde vijf sess velen
Bij nacht by ontij voor syn Huijs.
(5) Het spel en moght hem niet vervelen,
Maer, docht hij, ’tschijnt all dit bedrijf
Geschiet ter eeren van mijn Wijf,
Daer moet’er meer als een mé spelen.
Hofwijck. 9. Nou.


[CH1654:055]
(REINIERS UYTERSTE)
Reinier de logenaer gaf gisteren den geest,
En seide, siet ick sterf, met hij ’thoofd neder leide:
De vrienden saghen ’t, maer daer heefter veel gevreest
Dat het niet waer en was om dat hij ’tselver seide.
10. Nou.


[CH1654:056]
ANDERS
Reinier de logenaer (want, als hy sprack, bedroogh hij,
En, als hy loegh, soo loogh hij)
Light onder desen steen:
Ten minsten soo ick meen.
(5) ’T scheen dat hij gist’ren in syn’ lesten slaep gewieght wier,
Maer hy sey ’tselver; en soo twijffel ick met re’en
Hoe dat ick seggen moet, Hy light hier, of hij lieght hier.
12. Nou.


[CH1654:057]
(BRUYLOFTDICHT)
Andries, een achtienjaerigh wicht,
Trouwt Neel dat oude grijse hoertje,
’Kweet hem geen beter Bruijloftdicht,
Als, Gaet te bedd en soent je moertje.
13. Nou.


[CH1654:058]
Maeij werd gewaerschouwt op haer trouwen,
S’en was met Gerrit niet behouwen,
Hij was een kale lichte bloed:
’Ten schaedt niet, sey sy met een moed,
(5) Hij is weer lustigh byde vrouwen,
Als ’tend goed is is alles goed.
14. Nou.


[CH1654:059]
(EERLICKE HOEREJAGERS)
Kees krull seght met een staetigh wesen,
Hij is geen Hoerejagher, neen,
Dat moghen Predicanten wesen,
Die jaghen ’tsoet volck uyt de Ste’en.
eod.


[CH1654:060]
(CLAES AEN ’T PLEITEN)
Men socht mijn Buerman Claes syn wooning af te naesten:
Hij kreegh een’ Advocaet, en bad hem wat te haesten.
De koelen Advocaet en trad niet uyt syn pas,
En vraeghd’ of aen een huijs soo veel gelegen was?
(5) Gelegen aen myn huijs? sey Claes-buer, wel ter degen,
Moye achtien merghen lands, die zynder aen gelegen.
Hofw. 15. Nou.


[CH1654:061]
Als ’tslaeghs quam, seij Andries, soud’ hij moij’ Aeltje trouwen,
En voor syn vrouwtien houwen:
Nu heeft hij se getrouwt, en beuckt se vast eens daeghs:
Dat komt niet qualick slaeghs.
Hofw. 15. Nou.


[CH1654:062]
Neel klaegd’ haer niewe man viel haer in ’tbedd te koel,
En handeldes’ alree als een’ versleten Boel:
Hy sprack, hij hadd moer lief, maer als hij ’t recht moght seggen,
Moght’er niet over leggen.
Ib. 15. Nou.


[CH1654:063]
(TEUNENS ADEL)
Wat magh ’tvolck van haer afkomst droomen,
Sey Teuntje lichtvoet by den wijn,
Ick gunn een yegelick de sijn,
Maer wie heeft emmermeer vernomen
(5) Een’ beter afkomst als de mijn?
Siet ick ben eelder als ick schijn,
Ick ben de Leer eens af gekomen
Op ’t tippje vande leste pijn,
Ter bede van een schoon Bagijn:
(10) All quam ick vanden Paus van Roomen,
Mijn’ afkomst moght niet beter zijn.
Hofwyck 15. Nou.


[CH1654:064]
(MISVERSTANT)
Een Doctor sey Ian in syn’ koorts,
Hij souw haest op de been zijn:
Vast sietm’ hem mager als een’ Toorts
En dorr in all syn’ Le’en zijn.
(5) De Doctor gaf hem goed bescheid;
Hem is geschiet als was geseit;
Syn vleesch is meest verdwenen,
Hy is haest op de beenen.
Ib. eod.


[CH1654:065]
Een Iode die wat salven kost,
Die ’tstelen wel ten heelen,
En ’tmeesteren ten halven kost,
Nam Ianbuer aen te heelen:
(5) Gedurende den meester-tijd
Raeckt Ian all vast syn Ruijntje quijt,
All kan hij ’t niet doen blijcken,
Door ’s meesters snoo practijcken:
T is van den Iode wel bedacht,
(10) Hy heeft Ian op de been gebracht.
Ib. eod.


[CH1654:066]
(PIERS EERSTE NACHT)
Pier, droncken Bruydegom, heeft de Bruyt laten leggen
En opstaen even eens als sy geschapen is:
My dunckt men kan niet beter seggen,
Dan dat de Bruijt beslapen is.
Ib. eod.


[CH1654:067]
(ADAM EN EVA)
Teun houdt sijn oude wijf, syn afgesleten’ Saer,
Of hij se niet en hadt, gelyck’er staet geschreven,
En vindt’er andere, daermed’ hij weet te leven
Gelijck’er niet en staet geschreven ’kweet wel waer.
(5) Den ouden Adam heeft de schuld van dit verloopen
In Sarens oordeel: maer Teun weet dat te verdoopen,
En, werdt’er wat misdaen, seght dat de schuld gewiss
Niet ouden Adams, maer wel oude Evas is.
Ib. eod.


[CH1654:068]
(QUAET OPVOEDSEL)
Phlip schickt syn soontjen op met syn’ gebloosde kaken,
En syn’ gekrulde kuijf, als of ’t een meisje waer:
Hij hadd ons van syn’ soon belooft een mann te maken.
Nu werdt het altemael de Moer, en niet de vaer.
Ib. eod.


[CH1654:069]
Daer wierd gevraeght, Hoe maecktmen best goed cier,
Moetm’ eerst van Bier of eerst van wijn beginnen?
Wel hey, sey Fopp, dat is goet te versinnen,
Ick segg van wyn, en na de wijn geen Bier.
Ib. 16. Nou.


[CH1654:070]
Iob wouw sich enckel wreken
Van d’ontrouw van een’ valschen vriend,
En, als hy mij quam spreken,
Hebb ick hem dus van raed gedient:
(5) Ghij hebt de wraeck in handen;
Vergaert hem kolen op syn’ kopp.
Dat wild’ ick geerne doen, sey Iob,
Mits dat die kolen brandden.
Ib. eod.


[CH1654:071]
(CLAES VERGIST)
Claes will Cornelie enkel trouwen,
Noch vriend noch vijand kan hem houwen:
God geve dat hijs’ enckel vind’,
Want, hebb ick ’twel, sij is met kind.
Ib. eod.


[CH1654:072]
De Mann in ’t dollhuijs wierd mélydigh over Iorden,
En haeld’ hem uyt de kluijs daer hij geseten hadd,
En vraeghden, of hij eens ten lesten wijs wouw worden?
Iae, meester, sey de Bloed, wordt men wijs in dat gat,
(5) En wilt ghij mij verschoonen,
Soo gaet’er self in woonen.
Ib. eod.


[CH1654:073]
EEN GEHANGEN DIEF
’Ksagh door en door de strick daerin ick wierd gevangen,
’Ksagh door en door de stropp daerin ick wierd gehangen.
Ick raeckte niettemin om hals door dese deur,
’Tgaet niet vast, Steeckt u in geen gat, of siet’er deur.
Ib. eod.


[CH1654:074]
Kvond een ontstelde Paep den degen inde hand,
Daer wild’ hij mé van land.
Denckt, seid ick, hoe de Heer S.t Pieter overreedde,
Steeckt uw swaerd in syn scheede;
En hy voldé de straf.
’T is waer, heer, seij de Paep, maer doe was ’t oor all af.
Ib. eod.


[CH1654:075]
Een Boer trock na sijn’s vorsten huijs,
Daer hoorden hij seer groot gedruijs
Van vette gasterij en huppelen en springen,
En socht’er in te dringen:
(5) Men seid hem, wegh ghij malle Pier,
Gaet kijcken watm’ in ’t veld doet:
Neen, seid hij, ’kwaer nu liever hier,
Om eens te deegh te sien wat datm’ all met ons geld doet.
Ib. eod.


[CH1654:076]
’K roey all de Wijfjens uyt mijn’ Hof
Het goedje maeckt het mij te grof,
En wijfjens hebben altijd grillen:
Sy moghen seggen wat sy willen,
(5) Wat vraeghtmen daer op Hofwijck naer?
All waer ’t de Coninghinn van Sweden,
Sij stond ’er niet een’ uer met vreden,
Als ick wist dats’ een wijfjen waer.
Ib. eod.


[CH1654:077]
Mijn Snijder hadd mijn’ meid haer’ keursje mis gesne’en,
’T hingh achter veel te lang, en voor ter halver been.
De Snijder sey, ’twas wel, in ’tbocken sou sy ’tmercken;
Dan hingh het voor gelijck, en ’twas haer nutter soo,
(5) Dan of het beter waer; sy hadd een’ keurs van noo,
Niet om te wandelen, maer om in te staen wercken.
Ib. eod.


[CH1654:078]
Ick weet een Clooster dat gewiss
In goe’ gesonde locht moet leggen,
Dewijl men inder daed kan seggen
Dat daer in menigh jaer geen’ maeghd gestorven is.
Ib. eod.


[CH1654:079]
Hans wierd soo heftigh in syn pleiten op de Roll,
Dat hij sijn weer-partij een’ lapp gaf voor syn’ Boll,
En seide, waer ’t niet hier, soo soud’ ick ’t u verleeren;
Maer ick ontsie de plaets, en u, mijn’ Achtbaer’ Heeren.
Ib. eod.


[CH1654:080]
De Klocken zyn seer groot in uwe Vader-stadt,
En ghij en laet niet af veel daervan te vertellen:
’Kwill u wat leeren, soo ghij slechts mijn reden vatt,
Hoort, groote gecken, Hans, betamen groote Bellen.
Ib. eod.


[CH1654:081]
Ghy kont niet inde kerck geraken.
Men drinckter niemand toe. Ian, hebt ghij dat geseit?
Wat wilt ghij inden Hemel maecken,
Men doeter geen bescheid.
Ib. eod.


[CH1654:082]
Een wijser man dan vele mannen
Sprack uijt syn vredighe gemoed,
Hij wist geen raed tot qua’ Tyrannen,
Dan datmense doot bidden moet.
Ib. eod.


[CH1654:083]
Den Roomschen Ommegang preeckt ghij mij alle jaeren,
En wilt mij met geweld mé slepen in dien drang:
Ick bidd u, houdt uw’ rust, laet ick mijn’ schoenen spaeren,
Ick weet den rechten wegh, ick soeck geen Ommegang.
Ib. eod.


[CH1654:084]
Klaes roemt, hij mij bedriegen kan
En dienstigh zijn of scha’eligh:
De Duijvel kan daer oock wat van,
’Ten maeckt hem doch niet saligh.
Ib. eod.


[CH1654:085]
(BIECHT EN TROOST)
Ick ben geboren in het quaed,
Quaed dat ick noch niet naer en laet,
Hoe wel het mijn gemoed verstaet,
Maer dat van quaed tot erger slaet,
(5) Daer vleesch en wereld nae mij staet,
Met haer betreckelick gelaet,
En daer de Duyvel om mij gaet
Tot alle mogelicke schaed.
In desen kommerlicken staet
(10) En ben ick doch niet buyten raed,
Daer komt mij eene hulp te baet
Daer ick mij eenigh op verlaet,
Myn Rechter is mijn Advocaet.
Ib. eod.


[CH1654:086]
Trijn was eerst niew gehouwt,
En speelde met haer sacht vell,
Als waer se niet getrouwt.
En seght ghij wat, sij lacht wel.
(5) Ick segg niet, maer ick saght wel,
Tryn magh niet, maer sij magh ’t wel.
Hofwyck 16. Nou.


[CH1654:087]
(VAN AEL)
Daer gaet uw’ maeghd, zeij Christiaen,
En sagh ons’ Ael den hoeck om gaen:
’Khoop, seid ick, datter niet mis-seidt is,
Ick weet altoos dat het mijn’ meid is.
Ib. eod.


[CH1654:088]
(DEUGHT TE LAET)
Ghij soudt wat spaeren, seid ick, Ian:
Ey lieve, seid hij, beidt wat.
Myn bors is le’gher als mijn’ kan,
Hoe meent ghy dat ick spaeren kan,
(5) Want die wat spaert die heit wat.
Ib. eod.


[CH1654:089]
Ter kercken hoorenw’ ons gebreken;
Maer waght u daermen ’tvonnis veldt:
Een Pharrer magh geweldigh preken,
Maer Heeren spreken met geweld.
Ib. eod.


[CH1654:090]
(SCHEPENDOM)
Van waer ’twoord, Schepen, komt weet niemand uyt te leggen.
Magh icker wat toe seggen,
Naer mijn slecht recht gevoel
Is d’ Admiraliteit de rechte Schepen-stoel.
Ib. eod.


[CH1654:091]
Pier haet de Cruijssen inde Kerck;
Sij moeten uyt de glasen,
Van Muer, van Orgel, en van Serck:
Ick houd ’t voor viesevasen:
(5) Want Cruijssen berght hy toch tot sijnent vranck en vrij,
En rekents’ in syn’ Bors voor geen’ afgoderij.
Ib. eod.


[CH1654:092]
(AEN EEN SLECHTEN PREDICKER)
Ian staet en rammelt op den Stoel,
En houdt sich voor een predick-baesje,
En maeckt niet als een holl gewoel:
Ian, heet ghij dat een’ predicatie?
(5) Mij dunckt ghij zijt een predick haesje.
Ib. eod.


[CH1654:093]
(IAN OP STOEL)
Ian was een Advocaet, en, met een’ B, wind-breker;
Nu is ’t een Predicant, en met een’ P, wind-preker.
Ib. eod.


[CH1654:094]
(IANS BEDENCKEN)
Claes houdt syn afkomst wel bewesen,
Mits dat sijn’ opkomst zij gepresen:
Sijn inkomst weet hij selver best,
Hij laet een yeder in syn wesen,
(5) Soo maer mijn uytkomst goed magh wesen,
Wat vraegh ick, seght hij, nae de rest?
Hofwyck 17. Nou.


[CH1654:095]
Ian geeft Collatje weeck voor weeck:
Gewint hij dat van syn gepreeck?
Iae, sulcken sopp kan hij ’r op maken:
’T Kerck-patronaetschap magh hem raken
(5) All wied’er aen geraken kan;
Ian heeft ’er de Collatie van.
Ib. eod.


[CH1654:096]
(NIEUW INKOMEN)
Een Paepje sat en soop
Met negen van syn’ boeren,
Daer quam een and’ren hoop,
Die sloeghse platt als loeren:
(5) Sij kregen stoot en dreigen toe,
Elck most syn deeltje dragen,
De Paep en hadd geen klagen,
De Thiende quam hem eigen toe.
Doch seid hij evenwel, ’twas wat meer dan hij miende.
(10) Was ’twat niews, domine? dat heet novale thiende.
Ib. eod.


[CH1654:097]
EEN ARM DORP
De Pastoor die m’ons geeft
Magh hier dien naem wel voeren,
Omdat hij pas ’toor heeft
Van thien twaelf kaele Boeren.
Ib. eod.


[CH1654:098]
(GEKRUYSTE WOONINGH)
Een’ Wooning die voll Cruijssen is,
Hoe komt die aen quaed Suijvel?
Die ’t Suijvel daer bederft, gewiss
Dat is een Geusen Duijvel.
Ib. eod.


[CH1654:099]
Kees liep met Elsjen inden elst,
En soendes’ als een Mossje:
Sijn moertje vraegden op haer felst,
Wat doeje voor je kossje?
(5) Siet, moertje, seid’ hij, hoe ick sweet,
Ick will wel hebbe datje ’t weet,
Ick werck in ’t Elsen bossje.
Ib. eod.


[CH1654:100]
Ick sprack een’ Duytscher van de Pest.
Die noemden hij mij staegh die Best:
Die Beest! docht ick; de booste plagen,
Zyn dat de beste van ons’ daghen?
(5) Mich dunckt der Herr redt zu motest.
Ib. eod.


[CH1654:101]
(VAN IORDENS LIEVE HUYSVROUW)
Mij dunckt ghij tracht met reden, Iorden,
Pestmeester vande Stadt te worden;
Ghij hebtse lang in huijs gehadt
En geen’ besmetting af gevatt;
(5) ’Kmeen van uw wijf in Oost en Westen
De vinnigste van alle pesten.
Ib. eod.


[CH1654:102]
(DIRCK TEGEN DE PEST)
Loef soeckt de Pest t’ ontgaen met drincken;
Want alle vocht blust alle vier.
En, seght hij, ’kben soo boos op dat verslindend dier,
Kost ick, ick soud het in een’ lepel nats verdrincken.
Ib. eod.


[CH1654:103]
CLAES OP WRAECK UYT
Neel weerden haer met klauw en tand
En beet Claes op sijn hand: dat heeft hij niet vergeten;
’Kweet dat hij ’t wreecken sal, en dat van goeder hand,
Hy isser op gebeten.
Ib. eod.


[CH1654:104]
(KEES IN ’T ONTSAGH)
Kees stond en roemde voorde Mast,
Wat pass ick op myn wijf haer baeren en haer bassen!
Ick seide, ’kweet niet, Kees, of ghijder wel op past,
Maer ’ksieder u op passen,
(5) Als vreesde ghij sy moght u byten als sij bast.
Ib. eod.


[CH1654:105]
(AEN IAN)
Uw wijf baert als een duijvel, Ian;
Is ’twonder dat sij baeren kan,
Daer sij soo lang gebaert hadd
Eers’ haer met u gepaert hadd?
Ib. eod.


[CH1654:106]
(OUDE IONCKER IAN)
Trijn wouw met kracht een Ionckh.r trouwen.
Soo nam sij Ionckh.r Ian den Ouwen:
Nu seght sij, ’tis een Ionckh.r maer
Sij wensten Ian een Ionck heer waer.
Ib. eod.


[CH1654:107]
(ERVAEREN TEUN)
Teun heeft eens aen een wijf geweest:
Nu derft hij niet ver-trouwen:
Het schijnt hij van gevoelen vreest,
Hij derft geen wijf vertrouwen.
Ib. eod.


[CH1654:108]
(HOUWEN EN HOUWEN TWEE)
De Peerden kosten veel van weij
En meer op stall te houwen:
Soo klaeghde Ioris; en ick seij,
’Khadd liever een klein Bosch als een groot peerd te houwen.
Ib. eod.


[CH1654:109]
Ian sey, de Mey-maend komt, wij sullen inde wey gaen:
Syn’ kind’ren waeren blij, en dochten daer valt melck,
En spoelden elck sijn kelck:
Maer t’huijs gaf hijse weij, dat hiet hij inde weij gaen.
Ib. eod.


[CH1654:110]
(WEITSIGHEIT)
Het woordeken van weidsch, komt dat niet vande weiden,
Daer sich moij’ meissjens met moy’ knechjes gaen vermeiden?
My dunckt jae; en my dunckt, naer u de kapp staet, Griet,
In ’tkomen uyt de weij, dat ghy’r all weidsch uijt siet.
Ib. eod.


[CH1654:111]
(LEEPE CLAES)
Hoe sietgh’er sus uijt, sey mij Claes,
Ghij zyt niet wel, ’ksiet aen uw’ oogen:
Ick sie daer wel uijt, seid ick, Baes,
Maer d’uwe twee, die noijt en droogen,
(5) Naer ick het aen ’tfatsoen besluijt,
Goe Claes, ghij siet daer niet wel uijt.
Ib. eod.


[CH1654:112]
(FOP VOLDAEN)
Fop hadd gevallen in blaeuw’ oogen:
Die hadden op hem sulck vermogen,
Dat hij d’er Maey om heeft getrouwt;
Daer werdt hij somtyds af getouwt.
(5) Nu ’s Fop versaedt, en ick bedrogen,
Soo hij niet meer als oijt van twee blaeuw’ oogen houdt.
Ib. eod.


[CH1654:113]
(DEN AENHOUDER)
Den aenhouder verwint, sey Jan de Bruydegom:
Drij dagen nae sijn trouwen
Begost hij aen te houwen.
’Twijf houdt hem voor een’ Tromm
(5) En slaet hem blauw en kromm
Dat hijd’er bij blijft leggen:
Den aenhouder verliest, heeft hij nu leeren seggen.
Ib. eod.


[CH1654:114]
(SLECHT ONSCHULT)
Daer is een veldheer, naer mijn’ sinn,
In groote schand vervallen.
Hy seght, ’ten viel hem niet eens in;
Dan dat seght niet met allen:
(5) ’Ten viel hem niet eens in, ’tis waer;
Want als ’them ingevallen waer
Hij waer niet ingevallen.
Ib. eod.


[CH1654:115]
Hoe hebben Predicanten vrouwen?
Riep paepsche Neel; ’ksey ja se trouwen,
Verstaet ghij ’t, Neel, ’ksegg ja, sy trouwen.
Wat woudt ghij se doen doen, als Papen, hoeren houwen?
Ib. eod.


[CH1654:116]
HAEGSCHE MEVROUWEN
Wat zijnder vrouwen inden Haegh!
’Ken kanse niet onthouwen.
En ’tgoedje groeyt noch alle daegh,
Ick hoev’er geen’ te trouwen:
(5) Want, daer ick mij schier af verzaegh,
’Tzyn alltemael men vrouwen.
eod.


[CH1654:117]
Wat soeckt ghij sonder end u selven te verhoogen?
Ian, God siet nederwaerts; ghij raeckt hem uijt der oogen.
18. Nou.


[CH1654:118]
(LOOSE WEWENAER)
Claes hadd vijf kinderen, en vrydd’ een’ tweede vrouw,
Die ’r niet af hooren wouw;
Staegh leys’ hem voor syn neus die jonghe vijf gesellen,
Staegh hiel hem Claes soo slecht of hij geen vijf kost tellen.
eod.


[CH1654:119]
Men vraeghde, wat ’s de langste dach?
Myn Boer, die niet gewacht heeft,
Dat ick mijn’ Almanach door sagh,
Zeij, Landheer spaert uw’ moeijt, dats die den kortsten nacht heeft.
eod.


[CH1654:120]
Hoe qualick schickt de Minn
Dien Bruygom bij die Bruyd!
Sy heeft ’er goe sinn in,
Hij heefter goe sinn uyt.
eod.


[CH1654:121]
Kees, zey’ck, zijt ghij sonder schaemte?
Gh’ hebt een peerd als een geraemte,
En ghij laedt het sonder end:
Niet met allen, zeij de vent,
(5) Kost ick by malkander schrapen
All de Deughd van all de papen,
’Ksouwse noch wel laden toe
En mijn’ meer en wierd niet moe.
19. Nou.


[CH1654:122]
(MATH. 19.4)
Saligh is der kind’ren lott:
Iongh gestorven, vroegh by God.
19. Nou.


[CH1654:123]
(CLAESENS GOEDE WENSCH)
Claes wordt geslagen van syn’ Claer,
En weet haer backhuijs niet te snoeren:
Daer tegen wenscht hij niet, goe vaer,
Dan dats’ in ’tgoud beslagen waer,
(5) Daer sij noch hand noch mond kost roeren.
eod.


[CH1654:124]
(VOORSLAGH)
Neel sey s’ haer eens beslapen most
Eer dat sij Pieter gunnen kost
Een vrolick heitjen daer syn’ sinnetjens op liepen.
Neel, zeide hij, zijt ghij soo nae ree?
(5) Vier ooghen sien wat weer als twee,
Wat seghj’, of wijder eens malkand’ren op besliepen.
eod.


[CH1654:125]
Siet ghij dien proncker met syn’ goude keting om?
Hij draeghter alle daegh een’ andere. waerom?
Hy hoefter alle daegh een and’re, sou m’ hem houwen.
Gemeene gecken kan m’ in eene wel betrouwen.
eod.


[CH1654:126]
Ick hoorden een’ student in Rechten kluchtigh seggen
Van een moij meisje blond,
Dat in syn’ oogen stond,
Dat ’s een braef Pultrum om syn Corpus op te leggen.
eod.


[CH1654:127]
(VOOR DE MANCKE)
Een kreupel Soldaet
Moet staen daer hij staet;
Dat kanmen maer hopen
Van die konnen loopen.
19. Nou.


[CH1654:128]
Ick vraeghd’ onnooselick een zeeman voor TerHeide,
Wanneer is Garnaet best en Crabb en kleine viss?
De zeeman loegh mij uyt, gaf mij bescheid, en zeide,
Als ’er geen groote visch meer te bekomen is.
eod.


[CH1654:129]
Is s’ uijt de Boere-miss? riep een moy Papen-nichtje;
Ia, sprack een Boerewichtje,
Haest u wat, soete kind,
De Hoeremiss begint.
20. Nou.


[CH1654:130]
(TRUY TEGEN TEUN)
Truij heeft een vrolick hert en wouw wel niet als smeeren;
Teun heeft een schrepel hert en wouw wel niet verteeren,
En Truyens meeste vreughd is Teunens meeste smert.
Dat ’s wel hert tegen hert.
eod.


[CH1654:131]
Een schipper wierd sijn schip beslagen in Bretagnen,
En ’tkoste veel Castagnen,
Veel suycker en veel most,
Eer hij ’t ontpleiten kost.
(5) In ’tscheiden vande reede,
Wel, zeid hij, dit ’s geen rede;
’Kberoep mij op mijn moer,
Die schreef het op haer vloer
En heeft mij menighmael geseght, soo ’t quam soo ’tvoer.
eod.


[CH1654:132]
(VOOR EEN MANCKEN DEUGHNIET)
Wat seght ghij van dien kreup’len mann,
Is dat de grootste lichtmis, Ian,
Die over voeten gaen kan?
’Tis all schier dat hij staen kan.
eod.


[CH1654:133]
Ian luystert nae syn’ eighen’ Woorden:
Als ijeder hem soo geeren hoorden,
Als hij syn selven inde Kerck,
Wy raeckten noyt ten einde werck.
eod.


[CH1654:134]
Daer riep een vent, Brand, Brand:
Ick vraegden, aen wat kant
En wiens huijs het moght gellen?
Hij riep all, Brand, gesellen,
(5) En ick all weder, waer?
Ick weet niet, seid’ hij: maer
’Kwouw yemand vier wouw maken,
Soo dat ick moght geraken
Daer ick mij warmen sou,
(10) Want siet ick sterf van kou.
eod.


[CH1654:135]
Ick ben soo goed als ghij,
Is ’teerst’ en ’tleste woord van vrouwen als sy kijven.
’Twas gist’ren Griet haer eerst’, en ’tmost het leste blijven:
Maer, ’tis niet waer, sey Fij,
(5) De beste van twee wijven
Ten minsten nu niet, Griet,
Want, dat ghy ’t wel verstaet, ghij zyt quaed en ick niet.
21. Nou.


[CH1654:136]
Van twee Gesusterkens was Bettje jongst geboren,
En wierd ten houwelick voor d’andere versocht.
De moeder wou niet hooren,
Wat datm’ haer seggen moght:
(5) De voortrouw, seyse, docht h’er,
Quam toe de oudste dochter:
Waerom, Mameer, sey Bett,
De jonghste kinderen leit m’ emmers eerst te bedd.
eod.


[CH1654:137]
Daer liep een niewtje door de stadt,
Dat Ian bij Neel geslapen hadd.
Neel schutten ’t op haer wapen,
En sloegh het inden wind,
(5) Want, seij s’, hadd Ian geslapen,
Soo waer ick niet met kind.
eod.


[CH1654:138]
(VAL OP VAL)
Truij heeft een speel-kindje gekregen:
Nu isser noch een onderwegen.
Wel seght het Spreeckwoord en met reen,
Een ongeluck komt niet alleen.
eod.


[CH1654:139]
Dirck wierde Geus geschouwt om datter niet een kruijs
Noch in sijn huijs en stond, noch voor, noch op sijn huijs:
Maer, seid’ hij, Domine, gaet dat oock all te deghen?
Ick sie ghij stelt het Cruijs in Hagel, Sneew en Regen;
(5) Ick vier ’t veel heiliger, soo gh’ op mijn wijfje lett,
Ick hebb het Cruys in huijs, en meestendeel in ’tbedd.
Hofw. eod.


[CH1654:140]
Claes is schier zeventigh, en trouwt met een moy dier
Van een en twintigh schier:
Wat hebben spotters daer haer’ tanden mé te stoken?
Dorr hout en is niet quaed om jongh vleesch by te koken.
Ib. eod.


[CH1654:141]
Ian, inde wandling, Hans den Langen,
Verweet syn’ Buerman kleine Claes,
Hy was niet hooger als een Caes.
Claes was voor dat gat niet te vangen,
(5) En wist het hem soo weer te langen,
U moer is wel bekent in stadt,
Ick hebb maer eenen vaer gehadt.
Ib. eod.


[CH1654:142]
Wat hebt ghij mij te jonck’ren, Geck,
Sey d’eene Beest aen d’ander’:
Den andre zeij, dat ’s geen gebreck,
All gunnen wij ’t malkander.
(5) ’Tis toch de mode, dat ghij ’tweet,
Datm’ alle Gecken jonckers heet.
Ib. eod.


[CH1654:143]
Hoe veel die Henn, fyn mann, hoord’ ick een’ Landsknecht vragen
Een huijsmann die syn wijf ter merckt bracht op syn’ wagen:
De Boer syn’ antwoord was genuchelick: Hy zeij,
Die Henn is mij niet veil, maer wel haer naeste Eij.
Ib. eod.


[CH1654:144]
Dirck sagh van sijn’ twee Broers een’ tot de Galgh verwesen,
Een uyt de Leidsche Kaegh verdroncken inde Meer:
En sprack verheughelyck, dit ’s een goed Broer-jaer; Heer,
Of ’tnaeste jaer soo goed een Suster-jaer wou wesen!
Ib. eod.


[CH1654:145]
Een hoogh-geboren vorst verweet een’ ongeboren,
Hy waer geen vorst geweest hadmen ’t hem niet geschoren:
De Bischopp stond het toe, en, was hij vorst gemaeckt,
Hij wass’er door den wegh van eeren aen geraeckt,
(5) En om syn’ deughd geVorst, daer aen kost geen gebreck zijn,
Maer een geboren Vorst kost wel een groote geck zijn.
Ib. 22. Nou.


[CH1654:146]
(NEELS VOORSICHTIGHEIT)
Grijp ick u somtijds by der hand,
Ghy schrickt, als waer de mijn’ in brand
En d’uw’ als zwavel aen te steken:
Ghij wilt wel lacchen, schynt, en spreken,
(5) Maer met geen’ fommelingh daer bij:
Neel, wien mistrouwt ghij, u of mij?
Wat meent ghy dat hier Neel op zeide?
Houdt uw hand t’huijs, ’kmistrouw ons beide.
Hofwijck 22. Nou.


[CH1654:147]
Een Boer sprack, Thien geboden,
Gemanne, ’tis wat grof:
Daer wasser ien eboden,
En ’tliep’er slordigh of.
(5) Gedenck je niet van Adam,
En hoe hy an sen scha quam,
Hy wist gien raed om ien,
Hoe klaere wy ’t met thien?
Ib. eod.


[CH1654:148]
Wie hadt ghij ’tliefste, Trijn, van all de seven Mans
Die bij u zyn versleten,
Pier, seid ick, Barent, Claes, Dirck, Iacob, Hein, of Hans,
Of is ’t u schier vergeten?
(5) Vergeten? sey sij, neen; ’s hadd s’ all’ seer wel besint,
Maer staegh de levende meer als de doo’ bemint.
Ib. eod.


[CH1654:149]
Claes, denckt ghij altoos quaed, en kan ick noijt ontgaen
Uws herten argewaen?
Gedenckt aen ’tnegenste van ’s Heeren thien geboden,
Daer werdt het u verboden:
(5) Want weet ghij wat het is,
’T is binnen u van mij een valsch getuijgheniss.
Ib. eod.


[CH1654:150]
(PIER EEN-OOR)
Pier heeft syn rechter oor lest aen de kaeck gelaten:
Men magh hem dan voortaen wel wat boetveerdighs praten;
,T en gaet hem nu niet meer, den Guijt,
Het een oor in en ’t ander uijt.
Ib. eod.


[CH1654:151]
Dien uijl, die stadigh vloeckt by Hemel of by Hell,
Geloov ick niets te wel;
Hy schynt het oock te mercken,
En daerom alle dingh by eede te verstercken.
Ib. eod.


[CH1654:152]
DROOM, VANDEN 24. NOV. 1654. AEN EEN OUD TROUW-
SUCHTIGH VRIJER
Ick sagh een’ ouden Haen, die mij wel heugen magh,
(Ick droom; ick sagh het niet; ick droomde dat ick ’tsagh)
Ick sagh een’ jonghe Henn, die ’ck niet en kan vergeten,
Die t’samen ongemoeyt de straet langs liepen eten,
(5) En waeren, soo mij docht, niet all te noo by een.
Ick sagh, de Meester quam en bond se been aen been.
Gekoppelt aten s’ oock, maer ’tscheen het viel haer lastigh;
Den Haen wierd moeyelick, het Hennetje wierd quastigh,
De halve vreughd was uyt; men trock Oost tegen West,
(10) Dan wou den Haen op straet, dan wou de Henn op ’tnest,
Elck was syn’ Vrijheid quijt, dat maecktese bey korsel,
Sy wenschten, meen ick wel, haer touwtje beij te morsel,
En elck weer dat hij was. Hoe ’tghing en weet ick niet,
Want ick wierd wacker, en nu waeck ick, als ghij siet,
(15) En, vriend, ick waeck voor u: haest u niet met uw Trouwtje,
Of denckt wel seven mael aen mijn’ Haen en syn touwtje.
Statim a somnio 24. Nou.


[CH1654:153]
Een snapper heeft niet min als tweederley gebreken:
Want die niet swijgen kan heeft geen verstand van spreken.
Hofwijck 28. Nou.


[CH1654:154]
Daer zijn twee gecken inden Haghe
Die ’ck beij belacch, en bei beklaghe.
Maer wien van beide, meent ghij, meest,
Die de Dood wenscht, of diese vreest?
Ib. eod.


[CH1654:155]
Ian sat en huckten op syn’ hielen,
Daer hem drij stroopers overvielen:
Maer, mannen, zeid’ hij, gunt mij tijd,
Soo ghij rechtschapen Carels zijt,
(5) Dat ick mijn broeck eens op magh trecken.
Sij zeiden, Ia: Wel, seyd’ hij, gecken,
Wacht ghij dat daer ghij staet en siet,
Nu doen ick ’t in drij dagen niet.
Ib. eod.


[CH1654:156]
Ieanne en la fleur de son printemps
Prend un mari de soixante ans.
Ieanne va prattiquer en somme
Tout ce que dans la Bible on lit;
(5) Elle despouïlle le viel homme
Et le va coucher dans son lict.
Hofwyck 29. Nou.


[CH1654:157]
Claes wierd gebeden van twee Ioden
(Twas Sabbath, en haer ’twerck verboden)
Hij wild’ haer redden, en wat ras,
Een kalf dat half verdroncken was.
(5) Hy zeij, en antwoorde ter degen,
Hebt gh’ u belett, ick hebb het mijn,
En merghen sal ’t mijn Sabbath zijn,
Dan komt het mij noch min gelegen.
Ib. 29. Nou.


[CH1654:158]
(LANGE NEEL)
Neel is geen knechje, dat’s waerachtigh,
Maer als een knecht soo groot, soo machtigh:
Soo wordt’er dan oock wel geseit,
Neel is geen Meissje, maer een Meid.
Ib. eod.


[CH1654:159]
Ghij hebt seer veel gelesen, Ian,
Maer noch niet all, dat kan niet wesen.
Dan hadt ghij ’tmeest doorlesen, man,
Hadt ghij u selven wel doorlesen.
Ib. eod.


[CH1654:160]
(SCHADE VAN LEDIGHEIT)
Des menschen Hoofd of Hert soeckt altoos wat te maelen,
En daer moet stoff toe zijn, all souw mens’er toe haelen.
’Tvermaelt sich anders en ’tverslytt sich als den Steen
Die maelt als waerd’er Coorn, en daer en is’es geen.
Ib. eod.


[CH1654:161]
Quelt u, Claes, dat een mann die u veel quellings gaf,
Ter kercken is gebracht in een gemarmert Graf?
Laet ick uw’ botheid schaven,
’Kweet daer wat anders af:
(5) ’Kwensch all’ uw’ vijanden en all’ de myn’ als Graven,
Of Coninghen begraven.
Ib. eod.


[CH1654:162]
Waerom will ijeder een aen ’troer,
En op het Kussen met het wapen?
Dat ’s goed te weten, seyd’ een Boer,
Daer zijn geen’ gecken toe geschapen,
(5) En elck soeckt die getuijgheniss
Dat hij geen Geck geschapen is.
Ib. eod.


[CH1654:163]
Den Adel, wel verdient, is hooghelick te loven,
Maer, hoe men ’t noemen will, het is een menschen gunst.
Geleertheit, wel beploeght, komt evenwel van boven,
En, of de mensche sweet, den Hemel schenckt de kunst.
(5) Het scheel bestaet daer in, dat met syn’ Gulde Brieven
Een Koningh op een’ dagh veel dusenden gerieven
En soo veel Boeren eel met een woord maken kan,
Maer all’ de Coninghen, wanneer sy ’t ondernamen,
Van soo veel Boeren stoff met all’ haer’ krachten t’samen,
(10) In dusend daghen tyds niet een’ geleerden Mann.
1. Dec.


[CH1654:164]
Beduydt grijs haer bekommering,
Gelyck’er meest af werdt gesproken,
Renier, soo is ’t een seker dingh,
Ghij hebt uw hoofd niet veel gebroken.
(5) Maer nu en zijt ghij noch niet wijs
Waerom uw backhuijs is soo grijs;
Nochtans siet ’tis de selve reden:
All’ uwe sorgen en gebeden
Zijn door uw’ leck’ren mond op kost en dranck belendt;
(10) Van die bekommering is ’t soo grijs daer ontrent.
eod.


[CH1654:165]
(GOEMANSCHAP)
Khebb veel’ quae’ saecken aen goe’ mannen sien verblijven,
Maer noijt geen’ aen goe’ wijven.
2. Dec.


[CH1654:166]
(GOEMANSCHAP)
’Ksey dat mijns Buermans saeck gestelt was aen Goe mannen,
En daer med’ allen twist eens voor all uytgebannen:
Goe mannen, riep Marij, daer toe soo segg ick neen,
Want Ian, mijn grimmer, is van die goe mannen een.
2. Dec.


[CH1654:167]
(KREUPELE LOUW)
Louw was syn been aen stucken;
Soo liep hij op twee krucken
Van d’een in d’ander kroegh.
My docht het was wat vroegh.
(5) Ick vraeghde lichte Louwtje
Hoe dat syn wijf verdroegh?
Ho, seid hij, vriend, en loegh,
Ick vraegh ’t niet aen mijn vrouwtje,
Tgaet op een andren boegh,
(10) ’Kdoe’t op mijn eighen houtje.
eod.


[CH1654:168]
(EEN GEHANGEN DIEF)
’Twas seker een gerechtigh Heer,
Die mij dit sterven heeft bevolen:
Hebb ick van boven neer gestolen,
Hier hang ick oock van boven neer.
3. Dec.


[CH1654:169]
En suitte des commandemens
Que dans Spa vous me fistes,
Voyci tout mon voyage en rime; mais je ments,
Ce n’en sont que les gistes.
4. Dec.


[CH1654:170]
(DONO LICORI. GUARINO)
Licoris gaf een’ Roos
Aen ’tknechje dat sy koos,
En kreegh’er sulcken bloos af,
’Tstond of een’ Roos een’ Roos gaf.
5. Dec.


[CH1654:171]
Op ’thoeckje vande Merckt staet Galgh op Galgh verheven,
En Ian is d’eer gegeven
Van d’aller opperste te cieren met syn’ hals:
’T geluckt hem wel in als:
(5) Eens was hij baes in ’trooven
En nu op dese plaets
Weer hoven all’ sijn’ maets;
Ian heeft syn lot te loven,
Hy is het hoeckje boven.
6. Dec.


[CH1654:172]
Claes klaeght, hij is soo moe van ondeughd en van sonden,
Hy wenscht sich aen een’ kant
Daer gheen’ en wierd gevonden.
Iae, Claes, maer in dat land
(5) En waeren dan geen’ menschen
Maer Engelen te wenschen,
En, soudt’er voorts wel gaen,
Soo blyft’er ghij van daen.
eod.


[CH1654:173]
(IAN BIJSTER ’SWEEGHS)
Een Heer wees Ian een’ Wegh;
Die leiden hem in plassen,
In modder en morassen.
Wel, zeid’ hij, wel ick segh,
(5) Men magh’er wel af preken
Van wat de Heeren spreken;
Hier sitt ick vast en kijck
Ten ooren toe in ’tslijck,
En moet ick noch all prijsen
(10) All wat de Heeren wijsen?
6. Dec.


[CH1654:174]
(VALSCHE ROUW, OPRECHTE SCHRICK)
Trijn hoorde dat haer mann van roovers was besprongen
En doodelyck gequetst: haer ooghjens bey ontsprongen,
(Beij kosten sy die kunst en haddens’ altoos ree)
Sij weende bitterlick, of dé’ all of sy ’t dé’:
(5) Ten lesten wierdt het ernst, en Tryn begost te baeren
Als vrouwen doen die baeren,
Alsoo de tydingh quam, haer mann waer omgebracht:
Want sij verstond, men hadd haer mann weerom gebracht.
7. Dec.


[CH1654:175]
(IAN ONSCHULDIGHT)
’T is waer, ’tgelyckt een’ manslagh:
Maer evenwel den anslagh
Died’er de schouth op heyt
Is alltemael bedurven:
(5) Dus heeft het Ian verkurven;
Hij heefter onlanx een in ’tbosch ter neer geleijt,
Maer ’twas een’ moije meyd,
En s’ en is niet gesturven.
eod.


[CH1654:176]
Ghij zijt soo boos, Andries, en soo geluckigh toe,
Dat ick geen beter blijck van ’t eewigh tweede leven
Als u en weet te geven.
God is gerechtigh, vriend, en ghij verdient syn’ roe’.
(5) Hebt ghys’ hier niet te vreesen,
’Tmoet eens hier namaels wesen.
8. Dec.


[CH1654:177]
Een mall berekenaer van yeder eens geslachte
Beloofde mij het mijn’
Door een’ gerechte lijn
Tot Noahs Arcke toe t’ontcijfferen: Ick lachte
(5) En seid hem, goede vriend, ick bidd u laet dat vrij,
Dan wierden wij te nae verwanten ick en ghij.
8. Dec.


[CH1654:178]
(IAN DE SLOCKER)
’K hebb Ian alleen te gast gebeden,
En hebber meer schae’s by geleden
Als hadd’er drij of vier gebrast:
My dunckt Ian is een dapper gast.
11. Dec.


[CH1654:179]
Een mann hiet Brasser, en hij was ’t:
’T is niet te seggen of syn erven
Meer droef als blij zijn om syn sterven,
Soo naer hadd hij ’t all op gebrast.
eod.


[CH1654:180]
(DIRCK AEN ’T GEEWEN)
Ian heet een wacker mann;
’Khoor dat hy wacker eten
En wacker drincken kan.
Het moet all wacker heeten
(5) Wat hij by nacht of dagh
Of doen of laten magh.
Daer komt hij uijt syn bedd, en doet noch niet als gapen:
Is ’twonder dat hij geewt die wacker heeft geslapen?
eod.


[CH1654:181]
(SIET TOE)
All die wel sterft heeft wel geleeft:
Maer ’tis niet yeder een gegeven
Dat hij ten einde van ’tquaed leven
Noch tyd om wel te sterven heeft.
eod.


[CH1654:182]
(VIERDAGHEN)
Soud’ ick de Heiligh’ daghen vieren,
Seid’ een onnoosel Ambachtsmann,
Dat kan de rijcke by syn’ vieren;
Daer weetmen tmijnent niet eens van.
(5) ’Ken hebb geen geld om Torf te koopen,
’Kweet hout noch Kolen te beloopen,
Hoe kan ick vieren nacht of dagh?
Maer lydtmen dat ick wercken magh,
Soo weet ick raed selfs om te sweeten,
(10) En, wilt ghy dat gheen vieren heeten,
Ten minsten salder wat geschien
Daermed’ ick Torf en hout verdien.
In somma laet de Papen tieren,
’Kmoet wercken of ick kan niet vieren.
12. Dec.


[CH1654:183]
(AEN NEEL)
Neel heeft een paer niew’ schoenen aen,
Met goud en silver draed gelaen,
En daer een niew paer hosen bij
Van Engelsch’ incarnate zij.
(5) Nu zijn de rocken in de weegh;
Men siet het goedje niet te deegh,
En dingen diemen niet en siet,
Wat baet het of mens’ heeft of niet?
Maer, Neel, daer is goed helpen aen:
(10) ’Kwouw op mijn’ handen leeren gaen,
Gelyck de Coorde-springers doen,
En proncken soo met Cous en Schoen.
13. Dec.


[CH1654:184]
(HOUT VOOR YSER)
Kees, waert ghij mijns gelijck ghij soudt mij niet lang dagen,
Ick bracht u lichtelijck ’t Rapiertje voorden dagh:
Nu ghij bequaemer zijt om eicken hout te dragen,
En geen mann van myn’ slagh,
(5) Soo moet ghij noodtelick een mann zijn van mijn’ slagen.
eod.


[CH1654:185]
(NIEWE-SLAGH)
Als Tryn haer eerste mann niet naer syn sinn en kuijsten
All wat hij haer beval, soo sloegh hij haer met vuijsten.
Haer tweede liefste komt met stocken voorden dagh,
Nu heeft sij weer een mann, maer ’tis een ander slagh.
eod.


[CH1654:186]
(WEL GEGIST)
’Ksey gisteren aen Ian, uw wijf kan ’tniet lang herden,
Ghij sult haest vader werden,
En wat sy dragen magh
Komt eer lang voorden dagh;
(5) Soo wy daer pas af spraken
Begon de vrouw te kraken,
En s’ is te middernacht
In ’tkinder-bedd gebracht.
Myn’ gissing is all wel genomen,
(10) Het kind is voor den dagh gekomen.
eod.


[CH1654:187]
(IONGE BETTJE GEWAERSCHOUT)
Wat mooght ghij liggen trouwen, Bett?
Ghij zijt pas sestien jaeren.
Weet gh’ hoe ghy staet te vaeren?
Van ’tkinder bedd in ’tkinderbedd.
eod.


[CH1654:188]
(NEEL TROUW-REE)
Neel, zeid ick, zyt ghij sott, en soecktgh’ allree te paren?
Ghij zijt pas vijftien jaeren.
Wel, zeys’, is vijftien jaeren pas,
Soo paer ick emmers niet te ras.
eod.


[CH1654:189]
(ONSEKER VERWACHT)
Ick hoor de li’en vast praten
Wat mij te wachten staet
Uijt Claesens rijcken staet:
Maer ’tkan my weinigh baten:
(5) Claes sal mij wat nae laten,
Soo hij ’t niet nae en laet.
eod.


[CH1654:190]
(AEN SLECHTE MATHIJS)
Mathijs is een Haeghs kind geboren,
En, werden Schepenen gekoren,
Hy meent men magh hem niet verbij.
Maer, Thijs, daer hoort wat anders bij:
(5) Tot Schepen-stoelen te bekleeden
Hoort wetenschap van recht en reden:
En hoe past u dat onderwind,
Die niet en zijt als een Haeghs kind?
15. Dec.


[CH1654:191]
(YDEL BELOVEN)
Fy maent haer selven staegh, en seyt m’ op alle straten,
U komt noch geld van mij; en staegh en is ’t maer praten,
Daer geen geld op en volght: wat helpt my ’tpraten, Fij?
Altoos komt my mijn geld en noyt en komt het mij.
17. Dec.


[CH1654:192]
(GELD IN DE HAND)
Claes, hoe wy ’t cijfferen, en hoe wij ’t overleggen,
U komt geld inde hand, daer valt geen tegenseggen.
Komt u geld inde hand van selfs? het magh wel zijn;
Ick en benij ’t u niet, mits ’t niet en zij van ’tmijn.
Hofwijck 22. Dec.


[CH1654:193]
NOCH OVER DES HEEREN AVONTMAEL
Wel! dat de sondaer sich bekeer’ en levend blijv’,
Is dat des Heeren wensch in ’tmenschelick bedrijv?
Soo zyn wij buyten sorgh: want wien en soudt niet lusten
In leven en in dood op syn bekeer te rusten?
(5) Iae, Heer, ick ben bekeert, en kom daerop aen ’tmael
Van dijn’ gedachtenis en minnelick onthael.
Is ’t niet bekeers genoegh? Siet, ick verfoey de sonden
Van mijn voorleden tyd, als ingevuijlde wonden
Daer mij de reuck af walght; Ick wenschte s’ongedaen,
(10) Ick wenschte s’ uijt den boeck gevreven daer sij staen,
Ick wenschtes’ in het diepst van aerdrijck of van baeren
Verr van dijn aengesicht wegh en verduijstert waeren:
Is ’t niet bekeers genoegh? Misrekenend gemoed,
’T en is niet halver weegh van daer ghij wesen moet.
(15) ’T berouwt mij van eertijds: wie soud het niet berouwen,
Wie en berouwt geen quaed die ’t weet en kan onthouwen?
Maer is de man bekeert die ’tquaed onthouden heeft,
En seght het hem berouwt, en noch in ’tquade leeft?
En doen ick als ick ded’ en lev’ ick als ick leefde
(20) Doe ’tquaed mij niet en rouwd’ en ick God wederstreefde,
Gewentelt in het boos’ en van de werld verheert,
En heet ick vol berouws, en ben ick wel bekeert?
Is mijn berouw beroem, en mijn’ bekeeringh praten,
En maeck ick staegh mijn werck van seggen en niet laten?
(25) Neen, door des Heeren hulp, ’k en trad niet als ick tree,
’K en lev’ niet als ick leefd’ en doe niet als ick dée,
’K en denck niet als ick dacht, ’k en spreeck niet als sy spraken,
Die met mij haer verbond en Gods geboden braken.
Is ’tnu bekeers genoegh? noch all ten halven maer,
(30) Ten halven. Iae, mijn God, ick weet het, en ’tis waer;
Het vorighe verfoeijt en ernstelick berouwen,
Het jegenwoordighe vol ijever en onthouwen
En is de volle boet van dijn behagen niet:
’T voornemen is de plicht daer dijn’ genad’ op siet:
(35) Het opset hebt ghij lief, het ernstighe verloven
Van overpleegde sond begunstight ghij van boven
Met goeder ouderen barmhertighe versoen,
Als ’tkind belooft, ’ten sal ’t syn leven niet meer doen.
Nu is ’t bekeers genoegh: ’tvoorleden is berouwen,
(40) ’T toekomende verlooft. Maer sal ’tverloven houwen?
Sal ’toude water-werck den ouden gangh niet gaen
In mijnes ouden ganghs verdrietighe weeraen?
Ghij weet het, goede God, en ick en kan maer wenschen,
Want ghy zyt altoos God, en wij zijn altoos menschen:
(45) Maer, die mij ’twenschen gaeft, voltreckt dyn werck, en gunt
Dat ick alleen niet kan, en ghij All-eenigh kunt.
23. Dec.


[CH1654:194]
(SCHIELIJCKE MILTHEIT)
Wat is een gierigh mann?
Die geen goed geven kan
Dan als hij ’t niet kan houwen,
En die ’t soo noode derft
(5) Dat hij selfs als hij sterft
Noch bang is voor ’tberouwen.
Soo gingh ’t met onsen Iaep,
Die met sijn’ lesten gaep
In sijn’ gebueren armen
(10) Eerst gisteren den armen
Met hondert pond bedacht.
Wie hadd dat oijt verwacht,
Dat sulck een bloed der bloeden
Met sulck een’ moed der moeden
(15) Sou tasten in syn deegh?
’T is waer: maer hij was veegh.
24. Dec.


[CH1654:195]
(AEN LICHTE GRIET)
’T en raeckt Ians koude kleeren niet,
Wat hij aen syn licht wijfje siet:
My dunckt hij heeft dat wel.
’Traeckt, niet syn’ koude kleeren, Griet,
(5) Maer ’traeckt uw warme Vell.
25. Dec.


[CH1654:196]
Uw gulsigh swelgen, Pier, gaet boven alle mercken,
En ick drinck pas mijn’ meugh: soo komt de eer u toe;
Want ghij doet als een vercken,
En ick doen als een Koe.
eod.


[CH1654:197]
Kgreep naer Ians wapen-schild, en hadd het geern bekeken:
Maer hij ontrock het mij, en sey soo wat van verrs,
All soet, ghij moght het breken,
Soo niew is ’t en soo vers.
eod.


[CH1654:198]
Tryn houdt niet op van boelen
Om lust met lust te koelen:
Dat is, naer ick het kan verstaen,
Haer vier met solfer uytgedaen.
eod.


[CH1654:199]
Uw dochters zijn all rijp en even op haer best:
Claes, laet ick u wat seggen,
Bestelt all tydelick uw’ hoenderen haer’ nest,
Eer dats’ haer eijers inde netelen gaen leggen.
25. Dec.


[CH1654:200]
Vleesch versch geslagen moet versterven,
Of ’tkost ons menigh taeijen beet.
Soo kan ’t een prediker verkerven
Die dat versterven niet en weet.
(5) Hoor, Domine, ghij pronckt met spoedighe gedachten,
En brenght ons ryp en groen op stoel, en dat is fraeij:
Maer, liet ghy ’tversch geslacht versterven en vernachten,
’Twierd etelicker spijs en mogelick min taeij.
26. Dec.


[CH1654:201]
(GEWEIGERT EN GEWENSCHT)
’Khebb Thomas lang vergeefsch gebeden,
Dat hij toch eens uijt komen wou:
Het schynt het lagh mij op mijn leden
Datmen ’t hem licht beletten sou.
(5) Flus, hoor ick, heeft de Schouth den bloed by ’thoofd genomen,
En wel gelegert uijt de kouw,
Hoe geerne soud hij nu uijt komen!
eod.


[CH1654:202]
(IANS WELVAERT)
Ian is sterck en gesond van lichaem en van leden,
’Tis een welvarend knecht maer onbesuijst en domm.
Hy ment sijn eigen Karr, en smijtse veeltyds om:
Dat ’s wel gevaren, Ian, maer ’tis niet wel gereden.
27. Dec.


[CH1654:203]
(NEELS WAEROM)
Waerom Neel Peerlen draeght dan fyn en dan eens vals,
Beduydt sy met een woord dat waer is; om haer hals.
eod.


[CH1654:204]
Cornelis seght, hij hoopt te varen
Daer voor veel’ honderden van jaeren
Syn’ vrienden heen gevaren zijn,
En wenscht mijn’ kans soo schoon als syn’.
(5) Maer komt hem niet in syn’ gedachten,
Dat daer ter herberghe vernachten
Veel luijden onder ’tselve dack
Gheen herbergh is van groot gemack?
eod.


[CH1654:205]
(DE VROUWEN BAES)
Dat meeste vrouwen Broecken draghen,
Als ’tniet en was in oude dagen,
Daer ben ick niet seer in begaen.
’T quaedst is, sij hebben se meest aen:
(5) En ’tmeest van allen te beklagen,
Men kan ’tniet mercken aen haer gaen.
De mans doen of sij ’t niet en sagen;
Vast duijckt de Sonn all voorde Maen.
28. Dec.


[CH1654:206]
(NEELS OUDE MAN)
Wat heeft Neel voor een mann, een’ steenen of een’ houten?
Want als ick hem te recht besie, den ouden knecht,
Mij dunckt het staet’er slecht,
En slapp en ongesouten;
(5) En Neel, te gast genoodt lang naer het lest gerecht,
Goe vrouw, en heeft’er niet te bet af als kou’ bouten.
29. Dec.


[CH1654:207]
IN EFFIGIEM OLAI WORMIJ
Ecce viri vultum cuius de munere, Lector,
Maxima Naturae munera munus habes.
Tot cimelia complexus, cimelion ipse
Wormius haec inter tanta legendus erat.
29. Dec.


[CH1654:208]
Laet geen niew Prediker sich vleyen met den loop
Van veel’ niewsgierighe toehoorders over hoop.
Niew is een ondiep moij; die soo veel niet en weten
En hebben op de Pruijm het blaeuwe niet doorsien.
(5) ’Ken sagh noyt sondaghs kleed dat in een weeck of thien
Geen werckendaghs en wierd en voor een vodd versleten.
30. Dec.


[CH1654:209]
Ghij weet het inde hand te kijcken, doet ghij, Claesje,
Wie mild of gierigh is, ghij zijt een kunstigh baesje.
En waer aen soudt ghij ’t toch als aende hand sien, bloed?
Men geeft niet met den voet.
eod.


[CH1654:210]
Perrin ayant souffert les plus aspres tourmens
Que debuoit la Nature à ses desbordemens,
La Goutte l’entreprend; et je croij qu’il la gouste;
Car c’est ce qu’il cherit, c’est la derniere goutte.
30. Dec.


Continue

[CH1655:001]
Guerissez moij; sans doubte
Vous n’aurez plus de goutte,
Maer een g’lucksaligh niewejaer:
Vittoria por Tierra y por Mar.
(1. Ianu.)


[CH1655:002]
ESTRENE 10. JOURS APRES LE NOUVEL AN. A MAD. SLAVATA
Le petit Chevalier à la Grande Maistresse,
Salut: sçauoir faisons, que ce n’est point paresse
Qui m’a faict diferer le devoir que je rends,
Et que tous chevaliers luy devons tous les ans,
(5) Mais que pour dire vraij c’est la chose qu’en France
L’on nomme honestement la vertu d’impuissance,
Et que l’aage auancé qui me meine au tombeau
M’ordonne le vieux Stile en place du nouveau.
Que si Sa Gaijeté refuse de m’entendre,
(10) L’experience un jour luij fera trop comprendre
Que iusques aux debuoirs qu’on ne se rend qu’à deux
Les stiles des viellards viellissent aueq eux.
4. Ian.


[CH1655:003]
(TRIJN HERTROUWT)
Men siet Ian Dronckaluyt de roo druijv in syn wesen:
Trijn maeckt hem niettemin den derden van haer’ mans.
Trijn heeft veel tyds gespilt in ’tlesen van Romans,
Nu heeftse degelick een roo man uytgelesen.
6. Ian.


[CH1655:004]
Ian hadd sijn’ vaerdicheid in saken vander min
In ’tvrijen hoogh geroemt, en, seid hij, naer syn’ sinn
Most het mes datelick in ’tvercken, sonder dralen.
Dat snuijven docht Agniet sal ick u doen betalen.
(5) Het derde Kerckgebod was qualick vanden Stoel,
De Bruijloft wierdt bereidt met allerleij gewoel,
Men sou naer noen de Trouw bevestighen ter Kercken:
Ian, sey sij, kom eens hier, hoe seght ghij nu van ’tvercken?
8. Ian.


[CH1655:005]
(CLAES HERTROUWT)
Claes denckt gedurigh aen sijn soete vrouw Susanne:
Anne heet sijn tweede prij, die kaeckelt sonder end.
Wel te pass is syn mond den eersten naem gewent.
Hy heeft noch stadigh niet te roepen als, sus Anne.
eod.


[CH1655:006]
(MISTROOST)
Myn recht is alsoo klaer als ’tmiddagh-licht kan wesen,
En m’ heeftmen staegh geseght, ken hadde niet te vreesen:
Nu is mijn Advocaet van heel verdraeyden sinn:
Ick vrees hij moet niet, maer hy will mij doen verliesen:
(5) Wie knoopen vindt in biesen
Die maeckts’er selver in.
eod.


[CH1655:007]
(LIJDSAEMHEIT)
’Ken will niet aen de wraeck; ick will geduldigh hooren
’Tonhebbelixte woord:
Soud’ ick mijn’ God verstooren
Om dat men mij verstoort?
eod.


[CH1655:008]
Ghij die daer voor ’tverlies van beid’ uw’ oogen vreest,
Denckt wat ghij menigh dingh gesien hebt in uw leven,
Dat beter ongesien en ongedaen gebleven,
En daer ghij saliger stock-blind voor waert geweest.
13. Ian.


[CH1655:009]
(ONBENIJDT GELUCK)
Ghij trouwt een leelick dingh, en boos, en vuijl, en oud,
En vreest ghij van bezijden
Dat ick ’t u kan benyden?
Neen seker, Ian, ick wil ’t niet hebben dat ghij trouwt.
eod.


[CH1655:010]
(TIJS VERONGELIJCKT)
Tijs kreegh van achteren een lapp
Van sijn beminde huijsvrouw,
Om dat hij niet vroegh t’huijs wouw
Ter liefde vanden soeten tapp;
(5) En klaeghd’ hij was bedrogen
Van ergher als een’ logen,
Want, seid’ hij, dat was achterklapp.
17. Ian.


[CH1655:011]
(ANNAS VERWARDE SCHOON)
Haer’ ooghen zyn schoon rood, haer’ lippen blanck en bleeck,
Haer handen hard en stijf, haer Borsten slapp en weeck,
Haer neus is dunn en spits, haer vingers lomp en plompjes,
Haer knijen schrael en small, haer voeten rond en stompjes,
(5) Haer voorhoofd kort van leest, haer’ ooren lang van lidt,
Haer’ tanden groot en zwart, haer’ tuyten klein en witt,
Haer hals is als een’ Worst, haer middel als een’ wijn-tonn:
Men vindt’er alles in wat in een’ schoonheid zijn kon,
Tis altemael wat goeds, ’tis altemael wat fraeds:
(10) De kleine schorting is, ’ten staet niet op sijn plaets:
De somm is goed en groot, genoegh om uyt te munten;
Maer ’tis een’ mengelbors van veel verwarde munten;
’T en is geen schoonheit, ’t is een’ schoonheits Annagram,
En als ick haer soo prijs, soo werdt ons’ Anna gramm.
18. Ian.


[CH1655:012]
Terwyl de Mensch hier is, en is hij maer in schijn;
Als hij niet wesen sal, dan sal hij eerst recht zijn.
19. Ian.


[CH1655:013]
Elck laeckt syn leven als hem ’tleven gaet begeven;
Best doen sy die haer selfs mishagen in haer leven.
eod.


[CH1655:014]
(OP OUDEN YSBRANTS BRUYLOFT)
Soo oud, soo kout,
En nu getrouwt?
Wat seght ghij mij van Ysbrand!
’Tmoet heet zijn daer het Ys brandt.
19. Ian.


[CH1655:015]
(STIJN IN ’T BAEREN)
Styn kraeckten als een’ vrouw die kraeckt,
En riep, ick wouw ’ck hier door waer,
Met beid’ haer’ handen voor haer,
Oh! waer ick hier niet aen geraeckt,
(5) Soo waer ick hier niet aen geraeckt.
20. Ian.


[CH1655:016]
(TRUY IN ’T GEBAER)
Truy kraeckten om een kind te losen, dat de hoer
Geraept hadd bij een’ Boer;
En sey, ’twas wonderlyck, men hadd haer in haer leven
Soo menighmael bekeven,
(5) Dats’ uijt den arbeid liep en uijt playsieren voer;
Nu s’ in den arbeid sat bekeef haer Vaer en Moer.
20. Ian.


[CH1655:017]
(EEN KINT T’HUYS)
Heeft Neel een speel-kindjen gekregen?
Soo werdt geseyt maer niet te degen:
’Tis Claes gesonden, en hij seit,
Dat hij het kind gekregen heit.
21. Ian.


[CH1655:018]
(AENSTOOTELICKE TOENAEM)
Heetje je man je kind, gelyck de malle Vrouwen;
Dat moghtje wel berouwen:
Ey, Neel, spreeckt soo niet meer, ’t gaet erger als een’ Hoer:
Want is je man je kind, soo soent je man sen moer.
eod.


[CH1655:019]
A MADAME DE SLAVATA, GRANDE MAISTRESSE DE L’ORDRE
DE LA GAIJETÉ
Vous ne respondez mot, Belle et Grande Maistresse,
Fault il qu’une autre fois je vous demande, qu’est ce,
Quel crime aij-je commis, pourquoij me morguez vous?
Suis-je le malheureux Chevalier d’entre tous,
(5) Et tousiours le jouët de nouvelle disgrace?
Ou mon pacquet, peut estre, est il dessoubs la glace?
Ha, Maistresse, du moins pour m’oster du souci,
Dites, Taij toij marault, ou, Monsieur, Grand merci.
22. Ian.


[CH1655:020]
Ie disois en me consolant,
Pourquoij faij-je de l’insolent?
Si mon pacquet est soubs la glace,
Il a fort bien trouvé sa place:
(5) Mais il est, ce me dit le coeur,
Soubs la glace de sa froideur;
Et ceste glace qui sera ce
Qui me la fonde et la defasse?
S’il n’est du feu dessous les cieux
(10) Comme celuij de ses beaux yeux?
eod.


[CH1655:021]
Veracht uw’ vyand noijt, verkleint noyt syne krachten.
Verwint ghij een swack mann, dat is niet hoogh te achten.
Verwint de swacken u, gelyck wel wesen kan,
Soo valt ghij schandelick voor een onmachtigh mann.
22. Ian.


[CH1655:022]
Daer werdt veel wercks gemaeckt van allerley geluijden,
Nae regels vande Kunst of ’toordeel vande Luijden:
Maer ’taengenaemst geluyd dat ick mijn leven vond
Is in d’eenstemmigheid van ’t vroom hert met den mond.
23. Ian.


[CH1655:023]
Van stryd komt meerder stryd: op ’tallerbest genomen,
Men heefter onlust af: ’T en was geen geck die seij,
Indien ghij om een’ Henn aen ’tpleiten zijt gekomen,
Laet de Henn vaeren, en genoeght u met een eij.
eod.


[CH1655:024]
Daer wandelt niet een mensch langs straet
Die Claes sijn achterklapp ontgaet:
Dat is, hij werpt de lien met dreck, en
Dat doen maer kinderen of gecken.
eod.


[CH1655:025]
Ian heeft sijn goed versmeert, verdobbelt en verhoert;
Dat ’s dat hem inden oorlogh voert.
Hij ’s Goud en Silver quijt, en kan niet meer betalen.
Dat soeckt hij met geweld op ’tyser te verhalen.
eod.


[CH1655:026]
(UYTSCHEY)
Blanck’ Anne sagh soo suer, als Teun haer sou genaken
Op houwelycksche saken;
Dat hij den handel brack, en raeckten op syn paerd;
Blauw’ ooghen dochten hem geen’ blauwe schenen waerd.
25. Ian.


[CH1655:027]
Neel is een’ maend getrouwt, en is van kind gelegen.
Wat is daer aen misdaen?
Hoe seght ghij van dat kind, is ’t wat te vroegh gekregen?
Neen, maer sijn moertje wat te laet te kerck gegaen.
28. Ian.


[CH1655:028]
(DOBBEL GEVAL)
Ian, duijselhoofdigh van den dranck
En vaeck’righ onder ’tpreken,
Viel van een’ niet te leeghen banck
Om hals of been te breken.
(5) Mij dunckt de mann niet mall en was
Die doe seij onder allen,
Dat Ian in slaep gevallen was
En was in slaep gevallen.
29. Ian.


[CH1655:029]
Verstaen de Molenaers haer stuck,
Soo is ’t voorseker haer geluck,
Naer ick dat stuck bereken,
Dat sacken niet en spreken.
eod.


[CH1655:030]
AUX PRINCESSES ANNE ET CATHERINE IULIENE DE PORTUGAL
Voyci, mes dames mes Princesses,
Pour la faueur de vos caresses
D’un vrolick aensicht en goed chier
’T gerief van een klein kooltje vier.
(5) Si vous le mettez en usage,
Sans le prester à vostre page,
Qui pourroit, en trop s’eschauffant,
Se ruiner tout le devant,
(Tout le devant s’entend soubs juppe,
(10) Où tels Pages sont prins pour duppe,)
Vous en sentirez la valeur
Dans les effects d’une chaleur
Qui vous tiendra la main si souple,
En eussiez vous plus d’une couple,
(15) Que vous en benirez l’auteur,
Vostre tres-humble seruiteur.
Tres-Obeïssant faut il dire:
Mais ce vers, qui vous donne à rire
En roulant si peu gentiment,
(20) N’en souffre pas le compliment.


[CH1655:031]
Waerom en is in langen
Geen Molenaer gehangen
Noch hier noch hier ontrent?
De reden is bekent:
(5) Als all die stelen storven,
’Theel ambacht waer bedorven.
30. Ian.


[CH1655:032]
(PIER EN NEEL)
Claes die woeckert, Neel heeft grillen,
En sy woeckert met haer’ billen;
Dese zijn in echt getre’en:
In ’tvergad’ren van die herten
(5) Komt Latyn en Duijtsch by een,
Male parta en malle perten.
30. Ian.


[CH1655:033]
Daer is een echte paer tot nu toe hoogh gepresen:
Eens isser onderdaeghs wat misverstands geresen,
En, Tijs, ghij raester af, als hadt ghij ’thoofd voll winds:
Maer neemt het voor een’ vloij of voor een vleckjen ints.
(5) Sietmen die lichtelick op een witt lijnnen laken,
Dat doet syn’ suijverheit: maer siet de Moor syn’ kaken.
Daer steeckt geen vuijl op af. verstaet ghij mij niet, Geck?
Uw backhuijs is soo vuijl, ’tis een doorgaende pleck.
Hofwijck 31. Ian.


[CH1655:034]
Ian achterdochtigh van syn vrouw
Heeft s’ een’ goe’ dienstmaeghd mé gegeven,
Die op haer’ gangen letten souw,
En slaen haer gaed’ in lijf en leven.
(5) De meyd heeft op haer stuck gepast,
En dagh en nacht goe’ sorgh gedragen;
Want hadd s’ haer vrouw niet gae geslagen
Ian hadd se flus op ’tspel verrast.
Ib. eod.


[CH1655:035]
De snoodste hoer van all was eens een’ vrome meijd,
Ten minsten inde wiegh, heeft ijemand wel geseijt:
Soo sietmen ’tbeste goed in ’toolixte verdraeijen.
De beste Kaes van all verandert lightst in maeyen.
Ib. eod.


[CH1655:036]
Ian Ianssen siet gheen quaed aen Trijn syn’ lichte vrouw,
En hij seyt, soo hy ’tsiet, dat hy ’tgenoegh verbien sal:
Hoe kan de mann oock meer? maer wacht hy dat hij ’t sien sal,
Soo komt hy lichtelick een’ oogenblick te laet.
Ib. eod.


[CH1655:037]
Kees is aen Maey getrouwt en heeft syn kees voll maeijen;
Het een is maey in Kees, het ander Kees in Maeijen.
Ib. eod.


[CH1655:038]
(IAE EN NEEN)
Pier houdt hem aen den Text en aen syn’ Winst met een;
All’ syn’ beloft’ is Iae, en all syn houden Neen.
Ib. eod.


[CH1655:039]
A UNE FILLE QUI SE CACHOIT LE SEIN
En fin je voij que c’est, tu fais la chatemitte,
Et couvres des thresors que tout’ autre debite,
Par ce que tu connois que tes pauures jumeaux
Ne sont plus ni si ronds, ni si bons, ni si beaux
(5) Que lors que tu voulois qu’on les veist: male peste,
Ce n’est que vanité qui te rend si modeste.
Hofwijck 31. Ian.


[CH1655:040]
AUTRE
Tu nous caches ton sein de honte en apparence,
Et de honte à pudeur je sçay la difference.
De honte voirement tu caches à mes yeux
Le meuble qui jadis a valu beaucoup mieux
(5) Que ce qu’il peut valoir, mais en un mot, ta honte
C’est que ta vanité n’y trouve pas son compte.
Ib. eod.


[CH1655:041]
’Kweet dat ons God verhooren kan,
Maer of w’ ons self all hooren, Ian?
Soo velerhande loopt’er midden
Door ons aendachteloose bidden:
(5) Wacht hij naer een goed Rechters woord,
Die na sijn selven niet en hoort?
Hofwijck 1. Feb.


[CH1655:042]
De weelde is vredes kind, den hooghmoed weeldens Broer.
En vader vanden krijgh, de krijgh is armoeds Moer,
Van armoed ootmoed, en van ootmoed komt weer vrede,
Van vrede weder weeld’ en hooghmoed en krijgh mede.
(5) Soo gaet des werelds rad, hier, daer, en over all,
Soo sal het gaende zyn tot dat het still staen sal.
eod.


[CH1655:043]
Grande et grande Maistresse, et de la Gaijeté
Et du beau mont Parnasse en souveraineté,
Si mon luth autrefois y fut de quelqu’ estime,
Ie vois qu’aupres du vostre il y perd son escrime.
(5) Seigneur de Slauata ne soyez pas jaloux
Des presentations que je fay devant vous.
Puis que, les armes bas, il faut que je confesse
Que vostre belle espouse est deux fois ma maistresse.
3. Feb.


[CH1655:044]
Claes was all zeventigh, Lijs over zestigh jaer;
En dit volck lagh en vrijdde, en ’twierd een echte paer.
Siet, seid ick, wat een deun, wat magh dit goedje meenen?
Wel, seij Lijs, slaetmen niet vier uijt twee koude steenen?
5. Febr.


[CH1655:045]
’T is qualick met den naem van misverstand te decken,
Wy hebben ons vergist en blind geweest als gecken,
Soo menigh als wij zyn. Ian is daer in verstoort,
En meent hem dat verwijt in ’tminste niet en hoort.
(5) Ian, wilt ghij niet een geck met ons en in ’tgemeen zijn,
Ghij mooght een geck alleen zijn.
6. Febr.


[CH1655:046]
Teun hanght syn’ tong soo wel als een’ tong hangen kan.
Dat gae soo wel als ’twill, ick kander niet by dueren,
Soo leppigh spreeckt hij staegh van vrienden en gebueren:
Neen, een quaed sprekend vriend is geen welsprekend mann.
eod.


[CH1655:047]
(KLAPPER AENDE GALGH)
Phlips hong sijn’ tong soo wel, hij kostse niet bedwingen,
Sij most staegh kleppen, en van allerhande dingen.
In ’tend heeft hij ’tgeheim van ’tvaderland ondeckt,
Daer is niet mé gegeckt;
(5) Hy isser op gevangen
En aen een’ galgh geraeckt die voor een’ baecken streckt:
De vent is dood, en noch is syn’ Tongh wel gehangen.
7. Feb.


[CH1655:048]
Ghy speelt om stuijvertjens, en, Tys, dat loopt lang aen:
De kostelicke tyd kan geen gefutsel velen.
Ick seg ’t in goeden ernst, speelt, als ghij toch wilt spelen,
Om Roosenobeltjens, soo hebt ghij haest gedaen.
eod.


[CH1655:049]
Claes Iansz poyer klaeght, ’tzyn redenen die stincken
Daer mé sijn goede naem gestadigh werdt bemorst:
Elck een klapt van syn drincken,
Maer niemand van syn dorst.
8. Feb.


[CH1655:050]
Ick vraeghd een’ van mijn neven,
Hoe maeckt ghij ’tmet uw leven?
Als een Prins, seij de vent;
’Khebb kost en dranck genoegh, en schulden sonder end.
eod.


[CH1655:051]
Die woecker sonde noemt heeft geen geld, seid’ een sott;
En die ’t geen’ sonde noemt, seid ick, en heeft geen God.
eod.


[CH1655:052]
(VOERMANS LATIJN)
Een nucht’re Doctor hadd een’ droncken voerman voor,
Die vracht en wagen hadd rond om gestort in ’tspoor;
En seid’ hem, ’twas voorwaer een’ negligent’ omissie:
De voerman rymd’ en sprack, Heer, ick bekent, om is hij.
9. Feb.


[CH1655:053]
Ian siet mij inde hand, en seght daer in te mercken,
Dat ick goed gevens ben op Straten en in Kercken.
Siet hij dat aen mijn’ hand. Dat ’s daer hij ’t soecken moet,
Men geeft niet met den voet.
9. Feb.


[CH1655:054]
’T is wijsselick begonnen,
Maer qualick uytgeleert,
Met lepelen gewonnen
Met schepelen verteert.
eod.


[CH1655:055]
Colin impatient d’entendre discourir
Si Colette estoit morte, ou s’en alloit mourir,
Tout beau, dit il, Messieurs, n’escouttons qu’à la porte;
Si ma Femme se taist, c’est signe qu’elle est morte.
9. Feb.


[CH1655:056]
(FY GEVRIJDT)
Fij leefde wel in dwangh van Vaertjen en van Moertjen;
Daerop wierd sij gevrijt, en trouwde en wierd een hoertje.
Men seid’ haer menighmael, hebt ghij geen’ schaemte, Fij?
Wel, seys’, ick ben gevryt, en ben ick dan niet vrij?
17. Feb.


[CH1655:057]
(EERLICK SCHELDEN)
Troost, Hert en Liefstentje zijn namen onder velen
Daer vrouwen door de banck haer’ Mannen mé bestreelen:
Neel noemt haer’ mann haer Kind, en weet waerom, de Hoer;
Soo seght s’ hem alle daegh met eeren; Soent je moer.
19. Feb.


[CH1655:058]
EEN SCHIPPER SYN’ SCHUYT BOOMENDE
Ick voorder averechts; en als ick voorwaerts ging,
Soo gingh ick achterwaerts: wat is dat voor een dingh?
Hofwyck 21. Feb.


[CH1655:059]
’Kverweet een’ Beuselaer de dichte feilen
Van sijn’ dagh-tafelen, die ’ck hem sagh veilen
Voor waeren van gewicht: Wel, seid hij, Heer,
Ick maeck den Almanach, God maeckt het weer.
Ib. eod.


[CH1655:060]
Een Raedsheer sprack recht uijt, die ’ck vraegden hoet’er ging
In syn’ vergadering
En ofmer niet en misten,
Wij raeden ’t inden Raed; ’twaer beter dat wij ’twisten.
Ib. eod.


[CH1655:061]
Ick vraeghden op het veer aen twee drij loose boeren,
Wat dat hij nemen sou diem’ over Maes sou voeren?
Siet wat een vraeghen, seid een guijt,
Wat soud hij nemen als een’ Schuijt?
Ib. eod.


[CH1655:062]
(BEDENCKT U SELVEN)
Een’ Ioffrouw quam verbij een wagen
Daer menschenmist op wierd gedragen,
En preutelden en vloeckte toe,
En hiel haer teere neusje toe:
(5) Iae, seij de voerman, soete deeren,
Ghij mooghter u wel tegen weeren,
Gedenckt eens hoe ’t tot uwent staet,
Ghij loopter stadigh me langs straet.
Ib. eod.


[CH1655:063]
Claes wist sijn boose Trijn haer backhuijs niet te stoppen;
Want, seys’, haer eenighste geweer droeghs’ in haer’ mond.
Soo weet ick dan, seij Claes in ’tend, geen’ beter’ vond
Om baes te blyven, als dicht op de schee te kloppen.
Ib. eod.


[CH1655:064]
Een vorst wild’ aenden Krijgh, wat men daer tegen ried,
Syn’ groote reden was, hij wild ijet zijn, of niet.
Heer, seid’ ick, ghij zyt ijet, en wilt ghij ’t daer nae maken,
Ghij sult haest lichtelyck van ijet tot niet geraken.
Ib. eod.


[CH1655:065]
Mij zeid’ een vette Pater,
Elck prees wat hij best moght;
Hem docht het beste water
Was water inder aerd gevallen uyt de locht;
(5) Te weten bij de Sonn, in plaets van Helm en Klocken,
Door ’tkromme houtjen van een wijngaerd stock getrocken.
Ib. eod.


[CH1655:066]
(NEEL IN ’T SIECK-BEDDE)
Clijsterien, zeij Neel, meent ghij daer mé te spelen?
’Kbleef liever altyd sieck; ’kmagh ’t in mijn hoofd niet velen.
Den Apotheker sprack, ’Tis wel, Neel, maer gelooft,
’T en salder flussiens niet te doen zijn in uw hoofd.
24. Feb.


[CH1655:067]
(KRUYT-SLAGH TE DELF)
Als ’tKruyt-huijs ’tkrijt-huijs wierd, wat wasser een erbarmen,
Wat hoordemen rondom all klagen en all karmen!
Heel Delft stond overend. Wat magh ick seggen, Heer!
Een groot deel vande Stadt lagh grouwelick ter neer.
Hofw. 1. Mart.


[CH1655:068]
EPITAPHIJ LOCO
Ordinis et veri et Iusti dum vixit amantem
Hugenium tegit et non tegit iste lapis.
Quidquid ad has quiscumque vides accedere laudes
Fama, leuis, mendax, garrula finxit anus.
Hofwyck 1. Mart.


[CH1655:069]
AUX TABAQUEURS
Vous qui de vostre nez faictes la cheminée
D’une horrible fumée,
Voyez cest’ Anagramme, et sachez que Petun
Et un pet c’est tout un.
Hofwijck 1. Mart.


[CH1655:070]
Promettre la faueur de recevoir visite,
Et, visite venant, ne la point recevoir,
Croijs tu qu’apres ce tour une Hero merite
Qu’un Leandre jamais reuienne pour la veoir?
Hofw. 1. Mart.


[CH1655:071]
Pauline se voijant sur l’arriere saison
Couvre soigneusement deux boursses monstrueuses
Qu’elle appelle son sein. Ie croy qu’elle a raison,
Si chascun doit cacher ses parties honteuses.
Ib. eod.


[CH1655:072]
AD WESTERBANIUM
Fragis Rosisque si carere commodum est,
Fragis Rosisque commoda Vitaulio:
Vitaulianas commodator auferes
Fragis Rosisque gratiores gratias.
3. Mart.


[CH1655:073]
AD EUNDEM
Quam duras, vir amice, voles imponito leges,
Largus in ingratum non eris Hugenium.
En ego promissis pro missis stare paratus
Quo nequeat quidquam gratius esse dabo.
(5) Pro Fragisque Rosisque, puta, cum venerit Aestas,
Ipsa tibi reddam Fraga rosasque tuas.
eod.


[CH1655:074]
(GEDIENSTIGHEIT)
Daer woont een’ Maeghd niet verr van hier
Daer van men met groot wonder seit,
Sij dient haer’ vrouw voor Camenier,
En all de knechts voor ondermeid.
4. Mart.


[CH1655:075]
(AD WESTERBANIUM)
Stannea cui viuae similis laudatur imago
Accipe quam viuo distet ab archetijpo,
Effigies non tota foris est candida: splendet
Sub cute qui toto candor in Hugenio est.
Hofwijck 8. Mart.


[CH1655:076]
Ductilis est, non obnitens, ut marmoris horror,
Hugenius: tenta dente vel ungue, scies.


[CH1655:077]
Fluxa Rosae coma, fluxa fides, nec Fraga perennant,
Forsitan et fluxae gratia fluxa rei est.
Hinc ego perpetui qui nunc peto munera Buxi
Perpetuus danti debitor esse volo.
8. Mart.


[CH1655:078]
(AEN EEN ARM RIJCK MAN)
Ghij zijt wel vijftien mael soo rijck als ick op ’tminst,
En ick wel sestien mael meer meesters van mijn’ winst,
Ellendigh Rentmeester van ongeduldigh’ erven,
Die naer uw leven niet en staen, maer naer uw sterven,
(5) En tellen elcken beet die ghij in ’tuwe bijtt,
Als waer uw Avondmael van nu af haer ombijt,
Ick klee mij als ’t mij voeght, ghij als: ick derf’t niet seggen:
’K slaep rustiger als ghij, en ’tscheelt vrij veel in ’tleggen,
Myn huijs is lang voltoijt, ’tuw is noch onbegost,
(10) Ick eet all wat mij lust, ghij all wat minste kost,
Ick derv all wat ick moet, ghij schrickt mij nae te derven.
Neemt dat wij t’samen door een’ wey voll slooten swerven,
Of uw Pols langer is als mijne, wat is ’t dan,
Soo ghy voor slooten staet daer ick ruijm over kan?
8. Mart.


[CH1655:079]
Wat is de wereld toch haer doen aen alle kanten
Als ouw’ Comedien met niew’ Comedianten?
16. Mart.


[CH1655:080]
Wat light Aptekerij ons ingewand en quelt?
Veel beter Recipe dan ’tschepsel kan versinnen
Is by den oppersten Geneeser vast gestelt;
In ’tsweet uws aengesichts sult ghij uw Brood gewinnen.
19. Mart.


[CH1655:081]
Neel kleedt sich onbeschaemt, en pronckt met het witt vell
Van beid’ haer’ bolle borsten
Meer dan oyt Vrouwen dorsten:
Dat magh wel lyven, Neel; maer ’ten zielt niets te wel.
19. Mart.


[CH1655:082]
’Ksie Ian van weelde doen all wat een rijcke kan,
’Ksie hem syn silverwerck, syn kleed, syn huijs vergulden
En teeren als een Prins. ’T en kan niet missen, Ian,
Ghij hebt oft Princen goed of Princelicke schulden.
Amsteldam. 23. Mart.


[CH1655:083]
Ghij stelt u dracht by dracht op Beenen en op Armen,
En drinckt u voll en doll en boll by fluijt op fluijt.
Wat voordeel wacht ghij van die drachten, Claes, och armen!
Giet ghij ’tmet stoopen in en met noot-schelpen uijt?
Ib. eod.


[CH1655:084]
Pier schenckt sijn’ Rechters vast all wat hy kan verleesten:
Sij nemen ’t oock, de Beesten.
En meent ghy dat hij weet
Dat dat corruptie heet?
(5) Corruptie is bederf, en ’t volck was lang bedorven
Eer sij ’t met hem verkorven:
En, seght hij, gaet dat niet naer aller merckten loop,
Daer elck syn geld besteedt naer wat hij vindt te koop?
Curru Harlemo Hagam vectus. 24. Mart.


[CH1655:085]
Goed water geeft ghij mij en goeden wijn daer onder:
Ick danck u voor de gunst: maer wilt ghij dobblen danck
Verdienen van mijn’ keel; geeft mij den selven dranck,
Goed water en goe’n wijn; maer ijeder een bysonder.
25. Mart.


[CH1655:086]
Claes klaeghden over Trijn sijn lieve lichte wijf,
Als of sij nu en dan wat malde met haer lijf.
Teun gaf hem desen troost: ey laet de vrouw wat spelen,
Die buij sal over gaen; dat vindt men soo aen velen,
(5) En ick vind ’t aen mijn wijf, die wasser oock soo aen
Tot op den ouden dagh; doe die quam, was ’t gedaen.
eod.


[CH1655:087]
OP DE UYTSPANNINGHE DER VERNUFTEN VAN I. VAN SOMEREN
Verleeght uw’ besigheid om hier wat uijt te spannen,
Gespannen herssenen die door de Boecken reist,
En, die doorpeisende, u selven overpeist:
’T is hier goed peisteren: maer siet toe, letter-mannen,
(5) Of de Reis hangter aen: d’uytspanningh is soo soet,
Dat sy ’tweer-inspannen bynaer vergeten doet.
26. Mart.


[CH1655:088]
Een Vorst moet byten en niet bassen,
Goe’ woorden geven en scherp straffen.
eod.


[CH1655:089]
Dirck heeft een’ gauwe tong, en speelt den Advocaet
All wat hy spelen magh, en noyt en vindt hij quaed
Der rycke luyden recht; die tong will altoos hellen
Naer de zy die meest weeght, en daer meest valt te tellen.
(5) En, seght hij, dat is recht, want, siet de waeghschael aen,
Naer ’tschaeltje dat meest weeght will de Tongh overslaen.
Hofwyck. 30. Mart.


[CH1655:090]
GRAFDICHT
In dese kromme kist rust Ian Couchet; met reden:
Sij beeldt syn ambacht uijt en past nett op syn’ leden;
De korst na de Pasteij. Dan, leser, weet daer bij,
Hy light niet op syn’ rugg, maer op syn’ slincke zij.
8. Apr.


[CH1655:091]
EPITAPHIUM DAN. HEINSIJ
Heinsius hic situs est; quantus Vir, parce, Viator,
    Quaerere; quod nemo nescit ubique scies.
9. Apr.


[CH1655:092]
IN EJUSDEM MORBUM ET MORTEM
Sciuerat Heinsiades quantum nescire fatentur
Quos nescire nihil credere fama jubet.
Ultima lento subrepens inscitia morbo
Reddidit infantem, nec sine laude, senem.
(5) Successit melior majore scientia: post quam
Omnia desiuit scire, mori didicit.
20. Apr.


[CH1655:093]
(ONNOSELE VLIJT)
Kan ick Spaensch, sey Boer Ian, en soud een’ Spagnaert weeren
Die sijn wijf quellen wouw daer sy lagh uijt haer’ kleeren:
Doch, sprack hij (en stond op) de Koster kan die tael,
Trijn, wacht een’ oogenblick, ’tis best dat ick hem hael.
22. Apr.


[CH1655:094]
Ick sie wel wat u lett, ghij deckt als heilighdom
De schatten die ick vind te koop staen, waer ick kom,
Om dat uw tweelingen verandert zijn van wesen
En min schoon, en min rond, en min stijf als voor desen
(5) Doe ghijse thoonen woudt: Hebb ick het recht geraeckt,
’Tis enckel’ hoovaerdij die u soo zedigh maeckt.
22. Apr.


[CH1655:095]
Le Sophiste resveur me dira ce qu’il veut;
Ie trouve, apres m’auoir bien fouïllé la ceruelle,
Que c’est le grand secret, de jouïr, tant qu’on peut,
Des plaisirs innocens de la vie mortelle.
Hofwijck 10. May.


[CH1655:096]
Ie me mocque du bruict de trop d’autres caresses.
Si j’aij jamais rien merité,
C’est pour auoir aymé constamment mes maistresses,
Ordre, Iustice et Verité.
13. May.


[CH1655:097]
EPITAPHE POUR MOY
Cy dessous un loyal Amant
Attend les fruicts de sa Constance,
Amoureux depuis son enfance
Iusque dedans son monument.
(5) Il aijma trois belles Deesses,
Foy, Esperance et Charité,
Et n’eut apres que trois Maistresses,
Ordre, Iustice et Verité.
Hofw.


[CH1655:098]
POUR DEUX DAMES CADETTES, QUE LEUR AISNEE M’AVOIT EMPESCHÉ
DE REGALER
Ie demande pardon à deux belles Cadettes
Du mauuais entretien qu’à Hofwijck on leur faict;
Ie ne sçauoij que trop, comme elles sont parfaictes,
Que tout ce qu’on leur faict devoit estre parfaict.
(5) Mais une grande Aisnée a destruict mes aprestes,
Et faict de Cresme crime et un delict de laict.
Que veut on que je fasse à femmes, peintres, poetes,
S’il n’est que de complaire à tout ce qui leur plaist.
24. May.


[CH1655:099]
EPITHALAME. POUR MAD.LE D’OSMAEL, Q’ON DISOIT SE MARIER
Amour a faict la nique à la Philosophie;
Sibylle en tient dans l’aisle, et s’en trouve un peu mal.
Faut il la transporter au deçà du Canal,
Pour la faire guerir dans la Maladerie?
(5) Non, non, son Medecin arriué bien à point
Parle d’un Recipe du beau nom de Marie.
Vois tu, belle malade, il veut qu’on te marie:
Applique son remede, et tu n’en mourras point.
Certes ce Galien merite bien la vogue,
(10) Faisant l’Apothicaire et le Docteur et tout;
C’est là la charité complete jusqu’au bout,
D’offrir en mesme temps la Recepte et la Drogue.
14. Aug.


[CH1655:100]
A UNE DAME AVEC MES POESIES LATINES
I’ose vous presenter un enfant de ma peine,
Qui ne vous chantera que Galimatias:
Ne vous en faschez point: mais soijez bien certaine
Que si vous l’entendiez vous ne le verriez pas.
4. Sept.


[CH1655:101]
(AEN WESTERBAEN)
’Kweet noch van sevenden September noch van vierden:
’Tsyn drooge daegen bey, nae datmen s’onlancx vierden.
De Thiende, Westerbaen, de Thiend’ is van myn sin,
Die heeft wat anders in.
Ockenburgh. den X. September.


[CH1655:102]
RONDEAU
Laissez moy faire le badin
Sur ceste gorge de satin,
Dit un amant à son amante,
Et ne craignez que je m’en vante,
(5) Ce seroit faire le faquin.
Ni ne me croijez assez fin
Pour me mesler que d’un tetin:
C’est le seul plaisir qui me tente.
Laissez moy faire
(10) Ce que Iacot faict à Catin
Le soir, la nuict et le matin,
Ce n’est pas le but où j’attente.
Et si pourtant c’est vostre attente,
Vous en verrez bien tost la fin,
(15) Laissez moy faire.
22. Sept. prim(o) experim(ento).


[CH1655:103]
Claes lichtvoet, Boere-soon, of Hoere-soon, of beide,
Sagh een deel Ionckertjens of pronckerties te saem,
Voll, doll, los, letterloos en redeloos, en seide,
Zijn dit volck Edeluij? voor seker dat ’s een naem
(5) Die mij toekomt als haer: all sittenw’ inden doncker,
’T en kan niet anders zijn of mijn vaer was een joncker.
Want siet dit goed eens aen, en siet’er mij eens bij,
S’en zyn niet oolix of ick ben ’tsoo wel als sij.
22. Sept.


[CH1655:104]
(AEN WESTERBAEN)
Eens voedde ons Ockenburgh met allerhande viervoet,
En tweevoet uijt de locht van allerhande bout:
Eens voerde het ons ter jacht ten westen van de vierboet,
Om eetwaer sonder voet en heel soet uijt heel sout.
(5) Danck hebb’ de wijse waerd met allgemeene stemmen,
Die ons van ’twildbraed af den wegh te zeewaerd wees,
En met Apostel-spijs voorsichtigh leerde temmen
De weidsche wellusten van wild en weeligh vlees.
23. Sept.


[CH1655:105]
Ian hoorde, ’twas verboden
Geld, goed, of eetbaer’ waer, gebraden of gesoden
Te nemen voor geschenck;
En sey genuchelick, wel siet toch eens, ick denck
(5) ’T volck neemt mij oock all voor een Raedsheer, want mijn leven
En werdt mij niet gegeven.
3. Octob.


[CH1655:106]
Dirck, als ick u besie, en soo veel boose quanten,
En soo veel lichte danten
Als uw vrouw-moederlief ter wereld heeft gebracht,
Dan valt mij in ’tgedacht;
(5) Met reden magh sij wel een suijver vrouwmensch heeten,
Die soo veel vuijlicheits heeft weten uijt te sweeten.
3. Oct.


[CH1655:107]
(VERLEGEN KINT)
Daerm’ eerst een kind verlegen vindt
En weet ick niet ter degen
Wie meerder is verlegen,
De moer, de minn of ’tkind.
eod.


[CH1655:108]
Surdaster est maritus, uxorem ferunt
Audire moechos: audiunt ambo male.
5. Oct.


[CH1655:109]
Quid videtur? inquiebam, capto utroque lumine;
Ille, nil mihi videtur, videris tu quid tibi.
eod.


[CH1655:110]
AD PETR. CHANUTUM LEGATUM GALLIAE RESPONSUM
Euge, bonis auibus, quisquis de Rhetore fur, et
Propter aues fis de fure Poeta meas.
Gratia sit turdis, dum quae sibi damna cacarunt
Casus in ignari commoda vertit heri.
eod.


[CH1655:111]
Myn Saelmaecker werdt rijck, en steigert in syn teering
Verr boven maet en staet, te weten naer de neering.
Is hij soo trots, en maeckt maer saelen om den kost,
Wat soud’ het wesen als hij Peerden maecken kost!
5. Oct.


[CH1655:112]
Ick vraeghd’ een Godsgeleerde hoedanigh hy verstond
Het stuck der Saligheid bij groote vorsten stond?
Sij sullen, seid’ hij, all het eewigh Leven erven,
Daer is geen twijffel aen, mits s’ inde wieghe sterven.
eod.


[CH1655:113]
(NOO GEDAEN, OOCK GEDAEN)
Dirck, sprack ick, goede vriend, wat lust u aen een’ vrouw
Te vrijen, die noijt jae, en altoos neen will seggen?
Die de stadt winnen will, seid hij, moet haer beleggen,
’Khebb liever dat sij ’t nood’ dan dat sij ’t noot doen souw.
eod.


[CH1655:114]
Claes wierp een schellingsken in ’tsaxken van de kerck,
En om sijn’ gierigheid te troosten in ’tgoed werck,
God, seid’ hij, magh ’t mij eens vergelden met syn’ segen:
Als hadd hij ’tschellinxken niet eerst van God gekregen.
eod.


[CH1655:115]
(LASTIGHE REKENINGH)
Ian houdt goe Tafel, Ian doet lecker spijze soecken
En vanden besten dranck uijt allerhande hoecken.
Nu ’taen ’tbetalen gaet, weet Ian niet wel van waer:
Ian heeft thuijs over hoop veel’ swaere Boecken; maer
(5) Ians Tafelboeckjen is het swaerste van syn’ boecken.
eod.


[CH1655:116]
(VIS MAJOR)
Die van een Walviss werdt verslonden inde zee
Sou klagen van geweld, quam hij weer op de Ree:
Ia meer als groot geweld: want siet een walvis is
Vis major, en dat is meer als een groote vis.
eod.


[CH1655:117]
Als Claes te voorschijn komt, lacht Ian all wat hij magh,
Om dat hij soo een geck siet komen in ’tgelagh.
Wat souw syn lacchen ree zijn,
Als hy wist datter twee zijn!
7. Oct.


[CH1655:118]
Ian was syn leven noyt voor waersegger gerekent;
Maer van ’s kinds beenen af voor logenaer geteeckent.
Nu is hij fyntjens in ’tnotarisschap gestelt,
Moet men hem nu niet wel gelooven met geweld?
eod.


[CH1655:119]
De Boeren in mijn Dorp en soecken geen’ Apteker;
En veel min een’ Doctoor. De reden is voor seker
Niet qualick overleght, voor luyden uyt het veld;
Veel liever sterven sy voor niet als voor haer geld.
eod.


[CH1655:120]
Wat jong is, groeyt van klein tot grooter metter tijd.
Maer Claes de Biersteker (niet dat ick ’t u verwijt,
Indien ’t de schuld van ’tmout is)
Uw bier valt klein, naer ’toud is.
9. Octob.


[CH1655:121]
Neel stond en roemde bij haer’ Nichten en haer’ Neven
Van all haer reisen en haer rotsen in haer leven.
Daerover sprack ick, en met reden, soo mij docht,
Neel, hebt ghij veel gereist, soo hebt ghij veel versocht.
10. 8b. (Oct.).


[CH1655:122]
Broer Barent wandelde neerslachtigh van gesicht,
Soo lang hij monick was. Nu hij tot hoogher plicht
En van de Kapp tot op den Abts stoel is gestegen,
Draeght hij syn hoofd recht op in straten en in weghen.
(5) De reden is, hij socht de sleutels van ’tConvent
All waer hij gingh of stond: nu is hij eens belendt
Daer hij de Koppel heeft gevonden en gekreghen,
Soo buckt hij nu niet meer, maer gaet recht over end.
18. Octob.


[CH1655:123]
Daer twisten een hoop volcks, geleert en ongeleert,
Welck ’tbeste water waer: Mijn Heeren, seid’ een prater,
Het best van allen is in mijn’ sinn ’tregenwater
Door wijngaerd-hout en in de Sonn gedistilleert.
19. 8b. (Oct.).


[CH1655:124]
Ian en vertrouwt Neel niet; of sy moet cautie stellen,
Eer hij aen ’t trouwen will daer s’ hem om light en quelt.
Maer is Neel niet met kind? wat magh hij ’tvrouwmensch quellen?
Naer mij dunckt, soo heeft Neel haer causje all wel gestelt.
21. 8b. (Oct.).


[CH1655:125]
Claes lagh syn wijf en stierf, ten minsten soo hem docht,
En Claes heeft desen troost sijn selven toegebrocht:
Siet, seid’ hij, onse Lijs heeft een kopp als veel’ vrouwen;
Sij heeft soo menigh mael haer’ will met mij gedaen,
Of onse lieven Heer geliefde beurt te houwen,
En dé nu eens sijn’ will met Lijs, wat lagh daer aen?
22. 8b. (Oct.).


[CH1655:126]
(OP REYNIER DEN BERISPER)
Reinier will ijeder een berispen
Terwijl hij staet en rispt voll bier:
Ick weet niet watter meer stinckt schier,
All dat berisp of all dat rispen.
eod.


[CH1655:127]
(LICHTE SWAERICHEIT)
’T is een’ beswaerde saeck een’ bors die sonder wicht is:
Is ’t niet vreemd, dat een dingh te swaer valt dat te licht is?
23. Octob.


[CH1655:128]
(HOOFSCH GEWAET)
Het vrouwvolck inden Haegh dat met de bloote kropp gaet,
En met het schouder-vleesch ten oxel toe onthemdt,
Light ’s nachts gedoken in den Borstrock: Is ’tniet vremd?
’T slaept in sijn’ kleeren, en ’tontkleedt sich als het op staet.
24. 8b. (Oct.)


[CH1655:129]
(TEUNENS ONSCHULT)
Teun is een Weetniet dat ’s bewesen en gewiss;
En dat hij ’t niet en weet is emmers soo waerachtigh.
Wat light men ’them en wijt? de man en is ’tniet machtigh:
Hoe wilt ghij dat hij ’tweet’, daer hij een weetniet is?
eod.


[CH1655:130]
Ut in senatu, Paulus in coenaculo
Linguâ manuque rem gerit fortissime.
Per me quidem dubitare de Paulo licet,
Coenator an sit an senator maximus.
Hofwijck 24. 8b. (Oct.).


[CH1655:131]
Frustra innocentem postulas falsi nocens:
Expende quid facias lucri damno meo.
Male falsus ille dicitur qui falsus est.
(24) 8b. (Oct.).


[CH1655:132]
(RHIJNSCHE WIJNS D’HALF)
Verkoopt ghij mij dat, Ian, voor suijv’ren Rijnschen wijn?
Naer dat ick uijt sijn wesen
Waerschijnelick kan lesen,
Sal ’twel half Rijnsche wijn en half Rijnsch water zijn.
25. 8b. (Oct.).


[CH1655:133]
(KOSTELIJCK PLEITER)
Dirck was mijn Advocaet, en, of ick peep of song,
En of ick sprack of sprong,
Voor pleiten en voor praten
Most ick hem in een’ weeck ’kweet niet hoe veel ducaten:
(5) Dirck heeft een’ gauwe, jae hij heeft een’ gouwe tong.
26. 8b. (Oct.)


[CH1655:134]
AEN IOFF. VAN ORSMAEL, MET MIJN OOGENTROOST
Hier is den Almanach; beklaeght’er u niet van;
Ghij hebt hem willen sien; valt’er veel op te seggen,
Of werpt hem wegh, of valt in slaep en laet hem leggen,
Dat ’s all de troost dien ick uw’ Ooghen geven kan.
eod.


[CH1655:135]
Wat denckt ghij, vraeghde Ian, alleen om mij te plagen,
Wanneer ghij niet en denckt? Wat ick denck, seid’ ick, Ian?
Ick denck dat ick dan denck wat dat ick seggen kan
Aen die mij niet en vraghen.
29. 8b. (Oct.).


[CH1655:136]
(IAN WEL BELATEN)
Trijn heeft haer moije goed aen Ian haer mann gemaeckt,
De rechten erfgenaem en krijghter niet een veer af;
Hoe dat het Testament gelooft werdt of gelaeckt,
Ian hiel veel van sijn Trijn, nu houdt hij’r noch veel meer af.
11. Nou.


[CH1655:137]
Wat light ghij toch en sluijt, sprack Neeltje tegens Iorden?
’Kvind alle kassen toe, of ick een’ dievegh waer;
En dat en ben ick niet. Neen, seid hij, wijf, dat ’s waer;
Maer ick sluijt alles op om dat ghij’r geen soudt worden.
eod.


[CH1655:138]
(CONSISTORIE)
Wat lightmen staegh en kijft in uluij Consistorie?
Is ’t Consistorie daer, off ist maer com, sit, stoorje?
12. Nou.


[CH1655:139]
(VASTELAVONT-PAEP)
Heeroom en preeckt maer alltemet,
En stadigh sietmen hem te Pankoeck of te Wafel.
Men magh wel seggen, Heeroom lett
Min op de Taf’len vande wett
(5) Als op de wetten vande Tafel.
eod.


[CH1655:140]
Rijcke Ian stond hoogh en roemde
Van veel dinghen die hij noemde
Voor de vasten op gedaen,
Stockvisch, Haring, Aberdaen,
(5) En wat sulcker vaten meer was.
Arme Claes, die minder Heer was,
Heeft genoeghelick geseidt,
Ick ben beter onderleit,
Soo voor mij als voor mijn’ gasten,
(10) Om aendachtelick te vasten,
Als ’t de tyd vereischen sal:
Hoe toch, Claes? met nietmetall.
17. Nou.


[CH1655:141]
Wat meent ghij dat sij waerdigh zijn
Die peerle-snoeren valsch of fijn,
Daer d’eerste menschen noijt af wisten?
Hoort Ian, en leert met eenen treck
(5) Een rekeningh die noijt en misten;
Meer noch min als een rijcke geck
Aen ’tpoppegoed begeert te quisten.
17. Nou.


[CH1655:142]
Mij viel een onvermogen wijf
Gestadigh in mijn’ Coets op ’tlijf.
Foey, seid ick, is ’t hier all van ’tmallen,
Ghij zijt mij in mijn bedd te nacht
(5) Soo moeyelicke niet gevallen.
Wel, sey s’, is ’t ergher als het placht,
En wordt ghij doll, wat wilt ghij seggen?
Hebt ghij m’ oyt in uw bedt sien leggen?
’K ben voor een’ eerbaer vrouw bekent.
(10) Dat weet ick, seid ick, en beken ’t:
Maer en bekijft mij niet, Madame; ick spreeck te deghen:
Hebt ghij niet in uw bedd en ick in ’tmijn gelegen?
eod.


[CH1655:143]
Que l’accommodement est chose noble et belle,
Au prix de se vouloir du mal jusqu’à la mort!
Ianneton et Iacot ont fini leur querelle,
I’aij veu soubs un buisson qu’ils sont tombez d’accord.
18. Nou.


[CH1655:144]
Mijn’ Brillemaker seght, en is goed te verschoonen,
’Twaer syn gewiss verderf in ’s Gravenhaegh te woonen:
Hem dunckt, sijn’ wetenschapp en dient niet by de li’en,
Daer mans en vrouwen meest all door de ving’ren sien.
18. Nou.


[CH1655:145]
(DOEN BY WETEN)
Dirck, meent ghij dat dat leeren heet,
Altoos te lesen en te leeren
Wat doen en laten is met eeren,
En noijt te doen wat dat ghy weet?
eod.


[CH1655:146]
OP DE HEILIGHE STOFFEN VAN V. AB OOSTERWIJCK
Is ’t rein spel, Oosterwijck, en kan ’t de Waerheid lijden,
Datw’ ons in Heilighe treur-liederen verblyden?
Siet, man Gods, wat uw’ pen, uw’ soete pen, all doet,
Die Gall tot Suijcker maeckt, en Honigh perst uijt Roet.
eod.


[CH1655:147]
Wat is toch Roomen nu by wat het plaght te zijn?
Niet meer als slechten Eeck van goeden ouden wijn.
eod.


[CH1655:148]
Ghij kont wel drincken, seght ghij, Ian:
Ick meen dat ick het mede kan.
Maer weet, het is een groot verscheel,
Wel drincken, of wel, voll en veel.
19. Nou.


[CH1655:149]
Soo ons de lieden niet bedriegen
Die seggen dat Poeten lieghen,
Soo is Claes wel een groot Poeet:
Hij lieght meer als ick ijemand weet.
19. Nou.


[CH1655:150]
(AEN LICHTE TRIJN)
Ghij maeckt veel Rijmen en veel Dichten,
En rinckelroyt veel met de nichten:
Ghy lijckent wel wat Dichtster, Trijn;
Maer ghij moght wel wat dichter zijn.
eod.


[CH1655:151]
Phlip socht een’ knecht en hadd niet t’eten:
Wie heeft oyt sulck een’ bloed geweten?
Ick seide, een knecht, Phlip, zijt ghij geck,
In dese swaere, diere tyden?
(5) Ia, seid’ hij, ’khebber een’ gebreck
Die mij gebreck magh helpen lyden.
20. Nou.


[CH1655:152]
Vriend, ick hebb geen klein geld, seght Harmen,
Als hem een Bed’laer staet en quelt;
Hy seght de waerheid: want och armen,
Den Armen eischt het aen den armen,
(5) En sij zyn even eens gestelt;
Die geen en heeft heeft geen klein geld.
22. Nou. Hofwijck.


[CH1655:153]
Trijn souw de Bruyd zijn met Kees Louwen,
En is met moije Bastiaen
Het haze-paedjen op gegaen
Ontrent acht daghen voor haer trouwen,
(5) En slip hadd Kees, en wegh was Trijn.
Wel hey, seid’ eene van mijn’ Boeren,
Kees souw een slechte Duijvel zijn,
Hij laet hem lijf en ziel ontvoeren.
eod. ibid.


[CH1655:154]
Dirck is een jae-broer inden Raed
Op alle goed en alle quaed.
Dirck is een Raedsheer alsser meer zijn;
Maer Dirck souw beter Hoer als Heer zijn.
eod. ibid.


[CH1655:155]
Als ick die Mutsaerden, die Galghen en die Stroppen,
Die taeye pynen sie, dat Kruijssen en dat koppen,
Daer Roomsche Christenen d’Onroomsche med’ ontdoen,
Om den voet haers Geloofs te leesten op haer’ schoen;
(5) Soo weet ick noch mijn’ Gall, noch myn’ milt te bedwinghen,
Dat men malkanderen met haet en afgunst quelt,
En alle leed aen doet; en datmen met geweld
Den een den anderen ten Hemel in will dringen.
23. Nou.


[CH1655:156]
Claes schenckt sijn leven niet: siet wat een soet bedencken
Om schenckens vrij te zijn; daer is geen morghestond
Of hij sweert op een niew, in ’tspoelen van syn’ mond,
Dat hij dien ganschen dagh aen niemand niet sal schencken.
eod.


[CH1655:157]
De Duijvel, seid’ een snaeck, hadd God geern na geschapen,
Maer all sijn maexel liep op Apen en op Papen,
Als ’t Menschen souden zijn. De waerden maecken wijn
Tot water, daer het wijn van water soude zijn.
(5) Het moghen konstenaers op haer maniere wesen,
Maer ’tschynt sij ’n hebben God de konst niet recht ontlesen.
23. Nou.


[CH1655:158]
Ian schielyck uijt het slyck geresen
Is vanden adel, soo hij seidt,
Uijt kracht van allerley bescheid
Dat mij niet naer en lust te lesen.
(5) Maer, naer syn doen en naer syn wesen,
(Hebb ick ’tniet qualick overleit,)
Hy moet wijd vanden Adel wesen.
eod.


[CH1655:159]
De Hoofsche konst is, noyt den Prins te wederspreken,
Noyt in een loghentjen of twee te laten steken.
Seght hij, het water gaet den bergh op even snel
Als ’tvan den bergh af plaght te komen; ’T is heel wel;
(5) Wilt ghij gewisse gunst voor wind van wooden koopen,
Seght jae, het isser op, ick hebt’er op sien loopen.
eod.


[CH1655:160]
(PLEITERS HULP)
Ick sieder u wel door te helpen, goede vriend,
Sprack Teun syn Advocaet, die hem tot noch toe dient,
En heeft hem inder daed wel half daer door geholpen,
Te weten door syn geld, syn’ schueren en syn’ stolpen,
(5) En, naer ick ’tspel aen sie, daer is hoop voor de rest;
De goeden Advocaet doet noch all vast syn best.
eod.


[CH1655:161]
Is ’twoeckeren verboden, Heer?
Sey Claes, en sat in ’tBiecht-huijs neer:
Iae, sey de Paep, wel degelijcke:
Ick denck, sey Claes, voor mijns gelijcke,
(5) Want seker, als ick woeck’ren wouw,
’K hebb niet waerme ’ck beghinnen souw.
eod.


[CH1655:162]
Eters die gheen werck en doen,
Zijn verdrietigh om te voe’n,
Wacht u, huijs, en wacht u, Landen,
Daer meer monden gaen als handen.
eod.


[CH1655:163]
(HOOFSCHE WOORDEN)
Daer is een dingh, heet Complimenten,
Om wel te seggen, selde-waer,
Dat menschen uytslaen van gewenten;
Als ’thalf soo dier van gelde waer
(5) Als Silver, Goud, of Bezoar,
Men soudt niet half soo mild sien venten.
eod.


[CH1655:164]
Ian een en zeventigh en Neeltje seventhien?
Dat ’s een schoon houwelijck om lacchend aen te sien.
Maer 71. is 17. van achter:
Die ’tsoo las, maeckte Neel haer ongeluck wat sachter.
24. Nou.


[CH1655:165]
Een Geuse Leeraer was by papen neer geseten,
Die riepen, Siet, hoe komt Saul onder de Propheten!
Syn’ antwoord was gereedt: hij seid, hij lagh en socht
Syns vaders Eselen, en had se, naer hem docht.
eod.


[CH1655:166]
Hebt ghij niet niews gehoort, sey mij een slechte Preker;
Niews? seid ick, neen ick seker;
Dan datter wordt gerept
Dat ghij u red’lick wel op stoel gequeten hebt.
eod.


[CH1655:167]
’Kgaf Ian een soet gesicht; strax hiel hij voor genoodt
Sijn’ tanden in mijn brood:
Vast was ick aenden vent, en
Ick sagh wel, beesten en verstaen geen’ complimenten.
eod.


[CH1655:168]
(NEEL SNAPS)
Neel is niet Paus gesind; pauserens noch veel min;
Haer edel tongetje moet kleppen, uijt en in.
Soo s’ in partijen song, men konse niet doen swijgen;
Sy waer, spijt pausen, aen ’tpauseren niet te krijgen.
eod.


[CH1655:169]
Truy, Truij, wat eischt gh’ all van uw’ man?
Een schelm die meer doet als hij kan;
En die niet meer en doet, wat hoeft ghij hem te plagen?
Hy doet noch meer noch min als Roomsche keisers plagen.
eod.


[CH1655:170]
Men houw’ sich hoemen will, de wereld is voll gecken;
Wy brengender een mé, soo menigh als wy zijn:
Dit scheelt het; sommighe verberghense met pijn,
En and’re wetense behendelick te decken.
eod.


[CH1655:171]
(OUDERS TROOST)
Gaet het u, vaders, met uw’ kind’ren niet naer wenschen,
Denckt dat ghij menschen zijt en vaders zijt van menschen.
eod.


[CH1655:172]
(CLAES EN MAEY)
Maeij gaet niet veel ter kercken;
Sij maeckt meer wercks van wercken.
Met Claes is ’tanders; en daerom is ’t dat sy seght
Dat Claes haer selden wercks genoegh te voren leght.
eod.


[CH1655:173]
Ian tuijscht om geld, en seght, ick speel om nietmetall,
Ick ben geen dobbelaer, ’kwedd maer wie ’twinnen sal.
eod.


[CH1655:174]
(MILDE DANCK)
Gierighe Ghijs hadd sich over gesorght,
En in ’t wanhoopen syn selven geworght:
Had hem sijn knecht niet een sneetje gegeven,
’T liep’er op ’tend van syn gierighe leven.
(5) ’T loon dat de goede knecht kreegh voor syn’ trouw,
Was een danck hebt; mits betalende ’t Touw.
eod. 24.


[CH1655:175]
Foeij, sey Trijn, light ghij noch te bedde
Daer ick soo vroegh op ligh en wroet?
Ia, seij Claes, malle prij, ick wedde,
Mijn’ droomen zijn wel ruijm soo goed
(5) Als all dat ghij all wacker doet.
eod.


[CH1655:176]
Pier steelt all waer hij ’t kan bedencken:
Maer is weer rustigh in het schencken.
Is dat niet recht mildaerdigh zijn?
Hij schenckt syns naesten goed en ’tsijn.
eod.


[CH1655:177]
Claes klaeghde dat syn Soon te vroegh uyt Roomen quam.
In ’teerst begreep ick ’t niet waerom hij ’t qualick nam;
’Kweet nu waerom hij morden;
Syn Soon was sulcken guijt van leven en van Stam,
(5) Hij waer wel metter tyd een Cardinael geworden.
eod.


[CH1655:178]
(PLOMP BEGRIP)
Ian is bott en all vrij wat seer:
Noch derft hij tong en tanden slijpen,
En spaert den groenen noch den rijpen,
Maer treedt een yeder op syn zeer.
(5) Het gaet tot Ians als elders meer,
Het minst begrip wilt meest begrijpen.
eod.


[CH1655:179]
Claes pronckte met sijn geld en machtighe besit,
En ’tweeldrighe misbruijck most icker neffens hooren.
In ’tende vraeghden hij, Gebreeckter ijet aen dit,
Voor hand, voor tand, voor lijf, voor wijf, voor neus, voor ooren?
(5) Neen, seid ick, naer ick ’tvat, hier en gebreeckt niet aen,
Als een vriend dien ’t voor u ter Hellen lust te gaen.
eod.


[CH1655:180]
Een Geck met bellen wist te seggen,
En wist wel, docht mij, wat hij zeij,
Mijn’ Heeren, leert dit overleggen,
De Gecken zijn seer velerleij:
(5) De geckste schynen veeltijds vroed,
De vroedste geck; en ’tis geen wonder;
D’een draeght de bellen op den hoed,
En d’ander draeghts’er onder.
26. Nou.


[CH1655:181]
De wereld is soo verr geweken
Van ’toude spoor van danckbaerheit,
Dat menschen qualick lust te spreken,
Van watm’ haer wel doet of wel zeit.
(5) ’T is reden dat ick mij verblijde,
Lang heb ick nae wat dancks verlangt,
Vriend, all de schuld is op mijn’ zijde,
Ick danck u dat ghij mij bedanckt.
26. Nou.


[CH1655:182]
(TEERING NAE NEERING)
Die meer will hasp’len dan hij spint,
En meer will eten dan hij wint,
Bedrieght syn selven, en bevindt
Dat hij sich all te laet versint,
(5) Wanneer op ’t lest sijn onderwind,
Als van een onbescheiden kind,
Onwetend slecht, of willens blind,
Gelyck ’t met ydelheid begint
Moet eindighen in roock en wind.
27. Nou.


[CH1655:183]
Ian heeft’er duijsend guldens af,
Dat hij den Christenen ter kercken
Preeckt goede en afpreeckt quade wercken
Met hoop van loon en vrees van straf.
(5) Maer dat hy voor hem selfs souw strecken,
Den ongemackelicke schoen
Die hij sijn’ hoorers aen heet trecken,
Hy soudt om noch soo veel niet doen.
eod.


[CH1655:184]
Klaes gingh voorby ’tschavot naer de vervloeckte baen,
De Pleit-rol, daer hij meest syn goedjen hadd verdaen;
En sprack verdrietelick een’ versch-gehangen aen,
Wat hebt ghij daer gelucks, die, noch by Son, noch Maen,
(5) Noch Advocaet en hebt noch Raedsheer nae te gaen!
eod.


[CH1655:185]
(VOORSICHTIGHEIT)
Tys is een wel-besorght Soldaet;
Daer schijnt een Hopman in te steken:
Hij heeft voorsichtelyck geweken
Daer men souw vechten voorden Staet.
(5) En waerom heeft hy sich geborghen?
Niet anders als van louter sorghen.
eod.


[CH1655:186]
Hopman Gerrit heeft syn’ schans
Laten nemen als een Gans:
Maer belooft soo vroom te krijghen,
Datmense weerom magh’ krijghen:
(5) Hopman Gerrit, laet dat staen,
Want ghij hebt ’et all gedaen.
eod.


[CH1655:187]
(MEER ALS REDEN)
Uw knecht sey, ghij waert uijt, ’kgeloofden ’t en gingh wegh,
Al hoorden ick u spreken:
Nu ben ick thuijs, en roep, laet mij mijn hoofd niet breken,
’Kben uyt: Gelooft ghij ’tniet daer ick het selver segh?
eod.


[CH1655:188]
Wy zijn in goeden stand:
Alleenlick twee gebreken
Niet waerd om af te spreken
Verachteren het Land,
(5) Wat Geld en wat verstand.
eod.


[CH1655:189]
Heer Doctor, seid ick een’, neemt ghy nu selfs geen’ pillen,
Daer ghij gaet quijnen van de Coorts en siet ’er naer?
Ick pillen? sprack hij, neen, dat goed bewaer ick maer
Voor die het voorderen en wel betalen willen.
eod.


[CH1655:190]
Is ’twaer, dat s’ ons eertyds soo dapper overtreften,
Ons’ lieve voorouders, in deughd en in verstand,
Seght mij, wie heeft ons dan gewonnen en geplantt,
En waer af heeft de Creft den gangh geleert der Creften?
eod.


[CH1655:191]
(VERNOEMT GEDIERTE)
Die Menschen past en Beesten
[Soo hier soo daer in ’t landt]
Een ijeder op syn’ leesten,
Sal vinden voorde hand
(5) Dat Menschen sonder ziel, dat Beesten met verstand.
eod.


[CH1655:192]
De man en was niet geck die ’t in den sinne schoot,
Is ’tklappen datmen soeckt? ’ten waer niet eens van nood
Dat wij een menschen lid aen Pley of Pynbanck braken;
’K wouw de misdadighe niet meer als droncken maken.
eod.


[CH1655:193]
Teun is op swarte Neel, syn’ dochter, soo gestelt,
Hij souw s’ er niet voor wenschen
De blanckste vande menschen;
Want Peper rekent hij dat meer als Gengber geld.
eod.


[CH1655:194]
Pier heeft geen’ leerens lust, en schouwt het als den bast:
Want, seght hij, als ick maer eens A. begon te seggen,
Strax souden sij mij B. en C. te voren leggen,
En all ’tspel datter volght, soo hadd ick mij vertast
(5) En waerd’er voort aen vast.
eod.


[CH1655:195]
Sult gh’ altoos leeren Ian, en nemmermeer betrachten
Het ghene uw’ ouderen voor geld en moeyte wachten?
Maeckt eens een end van ’tschool: ’T is beter eens doen, man,
Het geen men weet en kan,
(5) Dan ’tgeen men kan noch weet gestadigh naer te trachten.
eod.


[CH1655:196]
Die een dingh be’tren will en houden ’t heel als ’tis,
Doet even, naer mijn giss,
Als eener die all ’tnat uyt eenen snee-bal douwden
En wouw den bal behouden:
(5) Of eener die all ’twit wouw schrappen van het krijt
En werden ’tkrijt niet quijt.
eod.


[CH1655:197]
Soo God geen dis-wyn geeft, ten minsten geeft hij dis-bier,
Indien ’t geen dis-bier is, ten minsten is het vis-bier;
Dat is den oudsten dranck, van doemen niet en wist
Wat sap van druijven was, noch Coren en syn’ gist:
(5) In ’tend, of ’t dis-bier is, of vis-bier, ’twerdt al pis-bier.
28. Nou.


[CH1655:198]
(ONDANCKBAERHEIT)
De Mensch zij vol van waerdicheit:
Is hij daer by ondanckbaer,
Sijn’ Waerde en is niet ganckbaer
Noch hier, noch inder eewicheit.
eod.


[CH1655:199]
(NOCH)
’T is all de selfde sond’, ondanckbaer zyn en stelen:
Maer d’een werdt niet gestraft, en d’andere kost kelen.
Sy dienden beide met gelijcken loon betaelt,
Soo die mij ’tmijn onthoudt als die mij ’tmijn onthaelt.
eod.


[CH1655:200]
(AEN STEGHEN AERT)
My dunckt ’ten waer geen deegh, Aert,
Soo ghij niet stijf en steegh waert,
En minder steen als deegh waert,
En niemand inden weegh waert;
(5) Want soo ghij soet en dweegh waert
’Ksouw meenen dat ghy veegh waert.
eod.


[CH1655:201]
’T was eens Soldaten Biecht: Ick hebbe veel gerooft,
Maer veel oock niet gerooft; dats dan gelyck en even:
Ick hebber veel vermoort; maer veele oock laten leven;
Dat’s even en gelijck; Naer datter werdt gelooft,
(5) Soo hebb ick veel gebrandt, dan veel niet aengesteken,
Dat’s oock gelijck. Doe viel de Biechter mede aen ’tspreken;
Ghy sult ter hellen gaen en ick in ’tHemelrijck,
Als alles even is, soo is dat oock gelijck.
29. Nou.


[CH1655:202]
Claes eischte syn’ Pastoor van syn’ twee rocken eenen;
Want soo hadd hij gepreeckt, en Claes en hadder geenen.
Wat haest had Domine? Sijn’ antwoord was soo ree
Als Claesens eisch: Hij zeij, Ghij sult wel anders meenen,
(5) Lett op ’t Capittel, ’Twas in illo tempore.
30. Nou.


[CH1655:203]
(WEL DIENEN)
Trouw dienen is ’t niet all; gehoorsaemheid en spoed
En zijn maer halven dienst; indien daer niet van binnen
Op ’tbuyten-werck en past een’ vrolickheid van sinnen.
Die doet all wat hij kan, en geerne, die voldoet.
1. Dec.


[CH1655:204]
Ick vraeghden, hoe het pasten,
Datm’ arme Borgherij
Bekommert sagh met lasten,
En alle Papen vrij?
(5) Daer quam een vent aen ’tgapen,
Die sey, noch voll, noch doll,
Van wormen en van schapen
Is woll en zij te rapen
Die hand en borse voll’;
(10) Op Esels noch op Apen
En vindtme zij noch woll.
2. Dec.


[CH1655:205]
DE PEST TEN EINDE
De Plaegh in dit gewest
Heeft ons veel volx doen derven,
En op de vuijle vest
En ongesiene werven
(5) Met menschen-vleesch gemest
Doen werpen bij de scherven.
De goede God in ’tlest
Die alles doet om ’tbest,
All blyven wy ’tverkerven,
(10) Moe branden en moe kerven,
Moe menschen te bederven,
Heeft deernis met de rest
En haer bedroefde erven,
Versmoort de Pest in ’tnest,
(15) En doet de Sterfte sterven.
2. Dec.


[CH1655:206]
(BELEEFDE WRAECK)
Is dat wraeckgiericheit? seyt Ian,
’K hebb all geleden wat ick kan
En wat ick niet en hoor te lijden.
Ten minsten ’kmagh dien boosen man
(5) Wel soecken te verblijden:
Wat doe ’ck hem voor sijn spijt en trots?
Ick wensch hem maer de gave Gods.
eod.


[CH1655:207]
(IANS WELSPREKENTHEIT)
Ian spreeckt sijn Fransch en syn Latijn;
Hoe goede taelen, staet te weten.
Hy noemtse wel met reden syn’,
Die Fransch noch Roomsch en moghen heeten.
4. Dec.


[CH1655:208]
(MENSCHEN AERT)
De menschen lusten averechts
Naer ’tgeen men haer belast te haten:
Landsheeren, Rechteren en Staten,
Verbiedt ghij ’tquaed? beveelt het slechts:
(5) Sij sullen ’tquaed van quaedheit Laten.
eod.


[CH1655:209]
(SCHOON GESCHRIFT)
Zyn schoone woorden hoogh te roemen,
Wel schrijven heeft oock syn bescheit,
En schoone letteren zijn Bloemen
Diemen met reden wel magh noemen
(5) Een’ swijgende wel-sprekentheit.
eod.


[CH1655:210]
VOOR N. COPPENOL
Dits Coppenol syn’ oude hand
Haer jeughdighe betrachten.
Wangunstighe, slijpt ghij den tand
Van nydighe gedachten:
(5) Doet eerst een’ proeve van uw’ krachten;
Indien ghij Coppenol vermant,
Soo komt hem vrij verachten.
eod.


[CH1655:211]
(WAERSCHOUWING)
Die geen gerucht verdouwen kan,
En is altoos geen vrouwen-man.
Wel hem die sich onthouwen kan
En d’ongerustheit schouwen kan,
(5) En aen syn selven trouwen kan.
Ey leert dit wel onthouwen, Ian,
Soo komter geen berouwen van.
eod.


[CH1655:212]
VOOR COPPENOL
De veer die dit papier soo vlugg heeft overtogen,
Vloogh eertyds over Land en water door de Locht:
Slaet beide vluchten gae; ’kwist geerne wat u docht,
Of sij nu beter vlieght of eertijds heeft gevloghen.
eod.


[CH1655:213]
(NOODIGH LIJDEN)
Die geen mis-seggen will, noch misdoen kan verschoonen,
Noch schimp, noch tegenspoed, noch ongerechticheit,
Noch ydelheit, noch haet; moet na der Eewicheit,
Of naer een’ werelt daer gheen’ menschen in en woonen.
5. Dec.


[CH1655:214]
(AEN ONHEUSCHE IAN)
Stuers, grimmigh, steegh, niet om bedaren,
Onrein van zeden, grauw van haren;
Ian, hebt ghij dus veel tyds beleeft,
En zijt ghij noch dus onbeleeft?
eod.


[CH1655:215]
SPARREBOOMEN GEBRANDT, OP HOFWIJCK
’Klegg all mijn’ wijfjens op het vier:
Wegh met het goed; wat doen sij hier?
Sij stoken brand in alle landen,
Nu is ’t haer’ beurt oock eens te branden.
eod.


[CH1655:216]
(ARME RIJCKDOM)
Die ’t wel gewonnen heeft en dieder wel af leeft,
Is recht een rycker man: de Boer die uijt gaet spitten,
En t’huijs vast, is een geck die maer en kan besitten.
’T scheelt veel of een syn goed, dan of syn goed een’ heeft.
eod.


[CH1655:217]
(SWACKEN STAET)
Hoe sterck zijt ghij wel te Hove?
Vraeghd’er een niet vande grove
Loerende op een kackerlack:
Neghen, seide een van de Heeren.
(5) Siet toch, sprack de man met eeren,
Die wel wist wat daer gebrack,
Zijt ghij soo sterck en soo swack!
6. Dec.


[CH1655:218]
(NEEL DE VERSINSTER)
Neel will haer eens te deegh versinnen,
Eer sij will luyst’ren naerden trouw
En worden van een’ vrijster vrouw.
Maer onder ’tmallen, onder ’tminnen
(5) En gaet de saeck niet soo se souw:
Sij hebben wat te vroegh begonnen:
Nu heeft hem Ian oock eens versonnen;
Hij scheidt ’er uijt, sij is met kind:
Neel heeft ’er eens te deegh versint.
eod.


[CH1655:219]
Wat datmen Neel seij of vermaende,
Wat men de sloor voor lessen gaf,
Sij maeckte Ian gestadigh gaende,
En schonck hem nu en dan een’ draf.
(5) Nu komt ’er binnen negen maenden
Een knechtjen of een meisjen van:
Sy zijn bey binnen, Neel en Ian.
eod.


[CH1655:220]
(BROOTS NOOT)
Ick noemde een’ Bedelaer brooddroncken over straet:
Brooddroncken, zeid’ hij, Heer, daermede mooght ghij proncken;
De naem en past mij niet in desen kaelen staet;
Ick hebb droogh brood gebreck, en heet ick noch brood-droncken?
eod.


[CH1655:221]
(AELWAERDIGE TEUN)
Teun, seid’ ick, Teun, ghij zijt aelwaerdigh:
Hij gaf ter antwoord spits en vaerdigh,
Ael heet mijn’ vrijster, waer dat waer!
Mij dunckt ick waer dan eerst all-waerdigh,
(5) Als ick maer eens Ael waerdigh waer.
eod.


[CH1655:222]
(CLAER DE BRUYT)
Claer is klaer, soo sij seght, en ’tis tot daertoe waer;
Haer houwelyck gaet aen, men hoort het inde kercken:
Maer s’ is swaerlijfvighjens, na m’ aen den gangh kan mercken.
Klaer is Claer, soo sij seght, en Claer en is niet klaer.
8. Dec.


[CH1655:223]
Pier staet en futselt end’ en knoeijt
En maeckt geen end van mallen:
Maer Trijn segt, dat’s all niet met allen;
Pier, wilt ghij dat het werck wat spoeijt,
(5) Soo most mend’er aen vallen.
eod.


[CH1655:224]
(CLAES ONKLAER)
Claes schort’er twee, na datter werdt geseght,
En hij valt aenden Trouw:
Men seit en seit te recht,
Daer niet en is verliest de Heer syn recht,
(5) Maer noch veel meer de vrouw.
eod.


[CH1655:225]
(TIJTS NIETICHEIT)
Flus is wegh, Nu nu oock. ’t aenstaende en is noch niet.
Hoe driftigh zyn de stroomen
Diem’ in de dinghen siet!
Daer ’s altoos wat verbij, en altoos wat te komen,
(5) En noyt en isser ijet.
eod.


[CH1655:226]
(VERLOREN GELT)
Ian stelt en Ian herstelt mijn uer-werck, en ’ten baet niet:
Hy treckt all vast mijn geld, en ’twerck staet still; dat gaet niet.
eod.


[CH1655:227]
(VERSTAEJE ’T WEL)
Ghy light en jangelt als een’ bell,
Verstaejet wel, verstaejet wel?
En, Claes, het is onnutte praet:
Mij dunckt ick ’twel verstae; soo ghij ’tmaer wel verstaet.
eod.


[CH1655:228]
Komt, willen wij gaen, of willen wij staen, of willen wy leggen?
Ick vraegh ’t Pieternel,
Maer vraegh het niet wel;
Ghij weet of ghij wilt, maer of wij bey willen, en kont ghij niet seggen.
eod.


[CH1655:229]
(GROEN HOUWELIJCK)
Raeckt onse Pieter soo te koy met onse Celie?
Ick heet dat bruylofts bedd een bedd met Pietercelie.
eod.


[CH1655:230]
(LICHTE TRUY)
Truij hout sich als wat deeghs, en ’tis een gortigh vercken.
Iae, gaet sij met die huijck ter kercken?
Ey, segt, in plaetse van die huijck,
Gaet Truij ter kercken met dien buijck?
eod.


[CH1655:231]
(DEEGELICK ONBIJT)
Ick vraeghde na wat deeghs
Om t’eten onderweeghs:
Myn’ knechts, naer langhe soecken,
Versaghen mij van koecken;
(5) Daer hadd ick vrij wat deeghs.
eod.


[CH1655:232]
(MATICHEIT)
Dirck heeft een’ Roomer als een hoet,
Daer hij wel soo veel wijn in doet,
Men souder in verdrincken.
Nochtans soo blyft hij in de maet
(5) Die rondom ’tglas geschreven staet:
Men moet met maten drincken.
eod.


[CH1655:233]
(HAESTIGHE TRIJN)
Trijns houwelick is nauw half jaerigh,
En s’ heeft een vruchtjen afgeleght:
Daer werdt gelacchen en geseght,
De Ioffer is wat te voorbaerigh.
(5) Wel hoort dit volck toch eens, seght Trijn,
Wat soud’ ick, achterbaerigh zijn?
eod.


[CH1655:234]
(TWEE DIEVEN)
Twee dieven zijn op een’ huijsbraeck gevangen,
En gaen ter dood. De wett neemt het wat nauw.
All even gauw sij sullen beide hangen;
De reden is, sy zijn beide even gauw.
eod.


[CH1655:235]
Een Paepje preeckte, ’tHemelrijck,
Dat hij met Boeren socht te vollen,
Was inde soeticheit gelijck
Aen schapen-vleisch gestooft met knollen.
eod.


[CH1655:236]
Een deel Canonicken, maer letterloose bloets,
Vraeghd’ ick, Hoe laedtmen u met sulcke hoopen goeds?
Een derde zeij daerop; de grootste Ezels plaghen
Het meeste wicht te draghen.
9. Dec.


[CH1655:237]
Claes is all zeventigh, en kan sich niet onthouwen,
Hij vrydt staegh om wat jongs en meent’er met te trouwen:
Hy soeckt ontwijffelick, naer ick het kan verstaen,
Door een moy meisjens schoot na ’tHemelrijck te gaen.
eod.


[CH1655:238]
Derft gh’ acht en zestigh jaer by een en twintigh leggen
In een bedd, malle geck? daer moet ick wat op seggen;
Uw schortten eens een’ vrouw, doe ghij noch jongh waert, Ian;
Nu schort uw’ vrouw een man.
eod.


[CH1655:239]
Ghij bouwt een Arm-huijs, Claes, tot troost van uw gemoet:
’T is groot, en ’tkost veel gelds van uw gewoeckert goed.
Maer ’tis noch veel te klein voor Armen by dozijnen
Die door dat woeckeren zijn komen te verdwijnen.
eod.


[CH1655:240]
(MANNIGHE LIJS)
Lijs heeft sess mans gehadt, en ’tschijnt sij’r een te kort heeft:
Schort Lijs nu noch een man, nae sij’r soo veel geschort heeft?
eod.


[CH1655:241]
Claes heeft sich bluts gekocht in voorraed van veel wijns,
Op hoop van een quaed jaer en weinigh sonneschijns.
Die koopmanschap is mis; ’tna-jaer valt warm en helder;
Syn wijn light en bederft, die son schijnt in sijn’ kelder.
eod.


[CH1655:242]
(HOETKRAMER)
Dirck socht een’ niewen hoet met woorden te betaelen.
Neen, sey de Cramer, Heer, hier most geen geld aen faelen;
Mij lust niet achter u te loopen als een bloedt,
En hebben staegh mijn’ Hoet te lichten voor mijn’ Hoet.
10. Dec.


[CH1655:243]
(ONPAER)
Tijs is pas twintigh, Maey, syn wijf, pas zestigh jaeren:
Hij seght, op een’ ouw’ luyt spantmen wel niewe snaeren.
eod.


[CH1655:244]
’K hoor van een soet krackeel; Boer Iaep will S.t Christoffel
Doen schild’ren op een’ planck niet langer als syn’ schoffel.
De schilder weet gheen’ raedt, en thoont hem waer het schort.
Boer Iaep seght, ’T is geen noot, valt de planck wat te kort,
(5) Christoffel kander op, men hoeftse niet te langhen,
Als men de beenen maer beneden uyt laet hangen.
10. Dec.


[CH1655:245]
Gelooft ghy ’tvaghevier? sprack een geschoren Priester:
Neen, zeid een ronde Boer, en ’twas geen quaed bediedt,
Neen, ick en loof’t niet, Miester;
Want dan most icker in, Ick loof het beter niet.
eod.


[CH1655:246]
Ick hebb mijn eighen goed verdaen,
Sprack Tijs, en sprack syn’ Rechters aen,
Sit ick daerom gevangen?
Mij moght wel eens verlangen,
(5) Waer ick met ’tuwe door gegaen,
Wat soud ’t dan wesen? Hangen.
eod.


[CH1655:247]
Ian Pull light inde Coorts
En brandt gelyck een toorts,
En tegen syn’ Doctoren
Kan hij sich wel verstooren,
(5) Als hij se siet begaen
Om syn’ dorst te verslaen:
Helpt hem maer van de Coorts, hy weet wel and’re flesschen
Om syn’ dorst me te lesschen.
eod.


[CH1655:248]
Schipper Ian reed als een Heer
Op een’ weelderighe Meer,
Die hem, vol van Haver-kruijm’len,
Meesterlyck in ’tslyck dé tuijm’len.
(5) Siet toch, zeid’ hij,’tkan hier me
Stormen, als by ons in zee.
eod.


[CH1655:249]
De tand-pijn, seght Andries, is wel een’ swaere straf,
Maer ick houd ’t met den raedt diem’ een oud vrouwtje gaf;
Daer is geen beter oock, all wouwm’er verr om reisen;
Als de pijn is op ’thoogst, soo moetm’er niet aen peisen.
eod.


[CH1655:250]
(HALF IONCKERSCHAP)
Ian is een Ioncker, soo hij seght;
Een proncker is het van een knecht,
Dat mercken schier de blinden,
Soo stoft hij op sijns vaders Recht.
(5) Syn’ moederlicke vrinden,
All zijn sij goed te vinden,
Hij kenter een noch geen in Stadt.
Daer weet hy geen besluyt aen,
Dan ’tschijnt Ian heeft geen moer gehadt,
(10) Hij will voor Phoenix uijt gaen.
eod.


[CH1655:251]
Hoe komt Ian sulcken rijcken man?
Daer weet ick wel een’ reden van:
Hy schrapt het in met schepelen,
En deelt het uijt met lepelen.
eod.


[CH1655:252]
Ick noyde Claes ten eten
Daer ick ter Tafel sat:
Hy is niet neer geseten;
Daer sweegh ick op, en at.
(5) ’T begon hem te verdrieten
Dat ick hem vasten liet, en
Niet meer van sitten sprack:
Heer, seid’ hij, magh ick ’tvragen,
Hoe seit ghij mij daer strack?
(10) Sij loeghen die het sagen,
En riepen, sit maer aen.
Hij sat, en at ter deghen,
En seij, ick was verleghen,
Nu heb ick ’teerst verstaen,
(15) En wierd oock moe gestaen.
eod.


[CH1655:253]
(VRAGENDE PROPHETEN)
Drij Heidens vraeghden mij den naesten wegh naer stadt:
Ick antwoorde ’tgeboeft; Ten minsten schaemt u wat:
Ghij die elck een in stadt de waerheit uijt wilt leggen,
Moet ick u uijter stadt den wegh nae stadt toe seggen?
eod.


[CH1655:254]
Maeckt vrienden, vrienden, en schouwt vijanden met machten.
Dit brengh ick daghelix mijn’ kind’ren in gedachten;
Een hondert vrienden is te weinigh voor een’ man,
En eene vijand is meer dan hy laden kan.
eod.


[CH1655:255]
(ROER)
Ghij vraeght, hoe gaet dat, en hoe komt dat, als ’tsoo raest
Daer een gespannen Roer syn lood syn’ loop uijt blaest?
Men doet’er kruijt voor in, men brandt het uijt langs ’t Laed-gat,
Soo komt dat en soo gaet dat.
eod.


[CH1655:256]
Wat is ’t fraeij als een wat kan
Die van allerley besocht heeft.
’T most een kloeckert zijn, seght Ian,
Die dat loopen eerst bedocht heeft
(5) Dat soo menigh eerlick man
Uyt den hoogen nood gebrocht heeft.
11. Dec.


[CH1655:257]
Vermaen ick Tijs ter deughd; dus weet hij ’t af te weeren.
Hy seght hy moeyt sich niet
Met dinghen van verdriet,
Daer sich hy noch syn Bors met weten te geneeren.
eod.


[CH1655:258]
Werdt niet moe van wat gekoesters;
Koockt all eyeren en Oesters
Voor uw’ man, all kost het veel,
’T sal u weer in komen, Neel.
eod.


[CH1655:259]
Vroom zyn is wel goed, seght Ian,
Maer men eet’er weinigh van.
eod.


[CH1655:260]
De waerheit vindt noch stall, noch haert:
Wilt ghy de reden lesen?
De Duijvel is des werelds waert;
Hoe souws’ hem welkom wesen?
eod.


[CH1655:261]
Vraegt niet of ick hebben will;
Geeft ghij maer, en swijght all still.
Hebb ick wat verstand van leven,
Die veel vraeght will weinigh geven.
eod.


[CH1655:262]
Ian en kan niet doen als sluijten;
Uijt de kist will geen paer duijten:
Daer de Duijvel sitt voor ’tslot,
Is de man syn Geld syn God.
eod.


[CH1655:263]
Den Ezel is gelijck de vrecke menschen-haeter,
Die van sijn’ schatten geen genieter weet te zijn,
De beest gaet overlast met spys en brood en wijn,
En eet maer distelen, en drinckt niet meer als water.
eod.


[CH1655:264]
’T gevaer is voll gevaers; niet om de woeste baeren,
Maer om dat menschen meest van welvaert qualick vaeren.
’T is goed sien wat ons all ’tvergaeren helpen sal,
’T Goud vande niewe wer’lt maeckt d’oude weereld mal.
eod.


[CH1655:265]
De waerheit baert maer haet: dit weet Ian t’ overleggen.
Hem is een Papegaey te rechter tyd vereert,
Die leert hij selver, en hij heefter af geleert
Niet weer als men hem heet en voorsegt nae te seggen.
eod.


[CH1655:266]
’T Recht Contrefeitsel van een’ Hoer is Neel, sey Ael:
’T magh wel, zeij Neel, maer Ael het levend principael.
eod.


[CH1655:267]
(KEUR VAN DIENST)
Een kloeck ervaeren knecht werdt mij thuijs aengeboden;
Maer ick en maeck geen’ staet van afgerechte boden.
’Kbuijgh liever self mijn hout: bestelt mij maer een’ knecht,
Die lydt all watm’ hem doet en doet all watm’ hem seght.
eod.


[CH1655:268]
’T en is niet wel geeischt, Geeft all wat ghij kont geven:
Als rijcke lie’n dat de’en, waer souden sy van leven?
eod.


[CH1655:269]
(HUYSHOUDEN)
Ghy hebt het huijs vol boden, Ian:
’T is wel; maer siet, dit komt’er van;
’T zyn niet alleen uw’ boden
Als doenders van geboden:
(5) ’T zijn boden buijtens huijss, sy dienen alle man:
All draghen sy geen Buss, ’tzijn rechte tyding-draghers
Van all uw huijs beleid voor spijen en voor vragers.
eod.


[CH1655:270]
Ian will den armen wel gedencken,
En nu en dan een Oortjen schencken.
Hij seght hij sal; maer ’tis, hij souw,
Als ’tover syn hert komen wouw.
(5) Ian, soo ’twill over Gods hert komen,
Die uw’ ondanckbaerheden siet,
Soo sult ghij deelen met de vromen
In ’tHemelrijck; maer anders niet.
11. Dec.


[CH1655:271]
Ick eisch u weinigh gelds; ghij geeft mij meer quae woorden
Dan ick mijn leven hoorden:
Die heb ick niet van doen; soo ghij mij niet en telt,
Houdt beij te samen, uw’ quae woorden en uw Geld.
eod.


[CH1655:272]
In ’t huijs daer boose knechts te samen willen spannen,
Is den Heer niet veel min als uijt sijn Rijck gebannen.
eod.


[CH1655:273]
(GAUWE NEEL)
Neel is een’ gauwe Vrouw van reden en van daed.
Dat is soo goed als kloeck, en kloeck soo goed als quaed.
eod.


[CH1655:274]
Uw’ vloijen en uw’ Luijsen
Kont ghy niet doen verhuijsen;
Sy maken ’t u te bang.
Hoort waer ick nae verlang,
(5) Ian, en helpt mij verlangen,
Met Tafel en met spijs saegh ickse geeren hangen.
eod.


[CH1655:275]
Myn Ionghen brack m’ een fyn Gelas:
Ick vraegd’ hoe ’t bij gekomen was?
Soo, zeid’ hij, Heer, als om te mallen,
En heeft ’er noch een laten vallen.
eod.


[CH1655:276]
Tijs, zeide ick, zijt ghij oock all meester in uw’ Kluijs?
Iae, sprack hij, ’kheet den Heer van ’thuijs:
En inder daed, ick ben de stoutste;
Doch naer het jongst en naer het oudste.
(5) My dunckt, Tijs heeft dat wel versint;
Hij meent de vrouw en ’tjongste kindt.
eod.


[CH1655:277]
(NEEL EN DEN BRUYDEGOM)
’Kwed je mij niet en vindt, sey Neel, en was gaen schuijlen,
Als malle Bruyds die huijlen.
Iae, riep den Bruyghom Kees, sit je daer in een hoeck
En lustje alreeds te pruylen?
(5) ’Kwedd, soo je niet en komt, dat ick je niet en soeck.
eod.


[CH1655:278]
(TROOST TEGEN REGEN)
Hoe is het volck sus teer
Van wat nats op haer leer?
’Kben door en door geregent,
Als menigh jong-gesel,
(5) En nam het altoos wel;
Want ick was soo gezegent,
’T en gingh noijt door mijn vell.
eod.


[CH1655:279]
(OP DE SCHIELICKE DOOT VAN EEN’ AFVALLIGHE)
Heeft sij Gods Kerck onteert?
Daer heeft sij vals gesproken,
En die ’thaer heeft geleert
Heeft haer den hals gebroken.
eod.


[CH1655:280]
Ian kan niet duren by sijn Wijf;
Hy slacht veel’ van sijn’ buren.
Niet dats’ hem hoetelt met gekijf;
Maer sij will tureluren,
(5) En tureluren lijf,
Ian valt te slap en Neel te stijf,
Hij kander niet by duren.
eod.


[CH1655:281]
(KLAES EN NEEL)
Klaes komt’er twee te kort in ’t gros,
Om syn stuck uijt te wercken.
Daeraf staet Neel de kop soo los,
Soo slaet sij menighmael den os,
(5) En dan slaet hij het vercken.
eod.


[CH1655:282]
Hoe light ghij met uw wijf
Gestadigh in gekijf,
Met keelen sonder ooren?
Wilt ghij malkander hooren
(5) En duijdelick verstaen,
Laet het met beurten gaen:
Ian, laet de vrouw drij weken
En ghij drij and’re preken,
En soo van hand tot hand,
(10) Soo raest ghij met verstand.
eod.


[CH1655:283]
(WEINIGH VIERS HARD OPGEBLASEN)
Sestien vieren, seght ons Brant,
Werden in syn huijs gebrandt.
Sestien vieren! ’tschijnt een wonder:
Dan daer is een arghjen onder:
(5) Het zijn vier Vieren, en ghij hebt in ’tschool gesien,
Vier mael vier maeckt sestien.
eod.


[CH1655:284]
(VOLBODIGH HUYS)
Claes heeft een huijs gelyck een’ kerck;
Hy is wel twintigh Boden sterck;
Het woelter onder meids en knechten
Soo in ’tgekijf als in ’tgevecht en
(5) Oock in ’tgesoen en sulcken werck:
Is dat een huijs gelijck een’ kerck?
12. Dec.


[CH1655:285]
In eenen dagh, sey Ian, was hij van Coln gereden
Op schaetsen inden Haegh: Syn knecht viel in syn’ reden,
En seij, in eenen dagh, myn’ Heeren, dat is waer;
Maer ghij moet weten ’twas de langste dagh van ’tjaer.
eod.


[CH1655:286]
(BEGRIJPELICKHEIT)
Wat hebt ghij mij toch voor begrijpelick te schelden,
Die u ter tucht vermaen, en vriendelick en selden.
Ian overdenckt eens rypelick
Hoe dat ghij u vergrijpt;
(5) Die ’tquaed doet is begrijpelick,
En niet die ’tquaed begrijpt.
eod.


[CH1655:287]
(KONSTELOOS OORDEEL)
De schoone, rycke Maeij en will mij niet vergunnen
Dat ick goed of quaed dicht ter deegh souw keuren kunnen,
Om dat mijn eighen dicht soo slecht is als men siet:
Sy meent, dat’s buyten mij; daerom begrijp ick ’tniet.
(5) Hoe, soude ick niet verstaen wat dat van rijck en fraeij is,
Om dat ick niet soo fraey en rijck en ben als Maeij is?
13. Dec.


[CH1655:288]
Ick keerde een boer syn Roer van mijn lijf wat ick kost doen,
En vatten ’t byde tromp. Iae, sey den hangebast,
Dat is de rechte slagh, houdt ghij ’tdaer voor wat vast,
Ick sal ’t hier achter los doen.
(5) Ick scheid’er uijt en liet hem gaen,
De Boer hadt het te wel verstaen.
eod.


[CH1655:289]
’Kontmoette Pieter bult, en Ian Buijck op een brugg,
En seide, siet toch eens of dat niet goed gerief en is,
D’een draeght syn packxken voor, den ander op syn’ rugg,
’T is wijsselick gesorght daer het land soo voll dieven is.
eod.


[CH1655:290]
(HARDE IOB)
Ian slaet syn Wijfjen en syn’ kind’ren dagh voor dagh
All wat hij beucken magh,
En seght, hij moet soo slaen tot steun van syn gesagh:
Is dat de rechte slagh?
eod.


[CH1655:291]
Ian, sey Dirck, zijt ghij schier uw beste goedje quijt,
En houdt ghij noch niet op van drincken en bordeelen:
Sal ’tnoyt geen einde zijn? Iae ’t, zey Ian, metter tijd,
Als ghij ophouden sult van woeckeren en stelen.
eod.


[CH1655:292]
Pour vuider un proces qu’on pourroit mieux debatre
L’on m’offre le Duel, et je vaij sur le lieu.
Dira-on que j’aij peur, et n’oseroij me battre?
Il est vraij, mais, notez que je ne crains que Dieu.
13. Dec.


[CH1655:293]
C’est une vertu lasche, une honteuse abstinence,
Où l’inclination succombe à l’impuissance.
Mais c’est le bel effect d’un glorieux pouvoir,
De ne faire le mal et de le bien pouvoir.
eod.


[CH1655:294]
Daer is geen beter raed voor ijemand die ’tkan herden,
Als die een Ruijter gaf om lustigh rijck te werden:
Neemt, seid’ hij, soo veel wijfs als Salomon besat,
En kust u aenden hoop ter deghen mat en sat:
(5) En kiest dan, op syn Duytsch, voor elck kind vijf ses peters
Ghij werdt voor seker rijck door menighte van eters.
14. Dec.


[CH1655:295]
Ian hiet een hoeren kind in ’tkijven tegen Aert;
Daer hadd hy syn verset dus tegen metter vaert:
Daer ghij geteelt wierdt, vriend, en hebben oock de Papen
Niet altemael geslapen.
eod.


[CH1655:296]
(VOLLE RUST)
Doet all ’tgoed dat ghij kont, laet all ’tquaed dat ghij moet:
Soo stelt ghy’r twee te vre’en, uw’ God en uw gemoet.
eod.


[CH1655:297]
Mijn uerwerck is een recht Erfscheiders Instrument,
Het wijst altoos van selfs of daer, of daer ontrent.
15. Dec.


[CH1655:298]
God ghev’ u vrede, sprack een Paepje tot een’ Ruyter.
Vré, sey de Ruijter, wel wat quelt mij de bernhuijter!
God ghev’, uw vagevier verdwijnen mogh’ in roock,
Soo magh ick bedelaer gaen worden en ghij oock.
16. Dec.


[CH1655:299]
EEN TROMPETTER TE VOET
’T schijnt wat te zyn, maer ’tis niet waerd;
Hans gaet te voet en blaest te paerd.
eod.


[CH1655:300]
(BYWOORT)
T is by manier van spreken,
Seght Ian naer yeder woord
Daermen niet min als preken
Of siecken-troost aen hoort.
(5) Ia, vloecken, Ian, en tieren
En diergelijck onstuijm gebaer,
Is wel manier van spreken, maer
Geen spreken van manieren.
eod.


[CH1655:301]
Hoe heet God? vraeghden ick een voerman op syn wagen:
Hoe God heet, Heer, daertoe zijn ghij en ick te bot.
En, seid hij, soo ’t u lust, ghij mooght het hem gaen vragen,
Maer doet een yeder goed en geen quaed, dat heet God.
eod.


[CH1655:302]
’Kwas van den wegh gedwaelt om een quaed slagh te mijden,
En vraegden aen een Boer, of ick te rugg most ryden?
Neen, heerschap, rydt ghy niet te rugge, zeij de guijt,
Keert maer uw peerd eens om en rijdt all voorwaert uijt.
eod.


[CH1655:303]
(BETER VOOR BOTER)
Bessje wouw haer’ boter spaeren,
En de kind’ren wierden ’t wijs:
Om daer beter in te varen
Viel de keers om veer quanswijs.
(5) Bessje, kondigh van die streken,
Sloegh haer boter gae voor eerst
Met twee handen uytgesteken
Daer elck een in sné om ’tseerst:
Siet, seij Bess, dat stond te vreesen,
(10) Dat souw in mijn’ boter wesen.
16. Dec. Alblasserdam.


[CH1655:304]
Dirck, weet ghij hoemen Eeck van water hier ter sté maeckt?
’T gaet eveneens te werck gelijckmen sout van snee maeckt.
Ibid. eod.


[CH1655:305]
Myn jonghen brack mij glas voor glas:
Ick seid’, als dat de meeningh was,
En dat hij geern dé wat ick noo had,
Dat ick daertoe geen knecht van noo had:
(5) Een glas te breken was een treck
Die ick soo wel kost als een geck.
Iae, seid’ hij, Heer, danck hebt dat ghij met mij verkeert hebt.
Kont ghij wat, soo bekent dat ghij ’t van mij geleert hebt.
Ibid. eod.


[CH1655:306]
Doorluchtigen heer Beul bestiert mij wat genadigh,
Sprack Lichtvoet op’tschavot met den hoed af gestadigh.
De beul verspaerde een’ roe; want, seid’ hij, ’tgingh beleeft.
Men kan wat doen als m’ een syn’ rechten toenaem geeft.
Giessendam eod.


[CH1655:307]
Claes was Moer Knelis quijt en sat als inden rouw,
En men beklaeghden hem ’tverlies van syn’ goe vrouw.
Ia, seid’ hij, is ’tniet waer, ksie wel, ’ten kan niet falen,
All dat ons liefst is, will de Duijvel ’teerste ’halen.
17. Dec. Giessendam.


[CH1655:308]
(TIJDIGHE DOOT)
Dirck is syn boose wijf ontvallen; maeckt geen’ rouw;
Hy is veel beter byden Heer als byde vrouw.
Ibid. eod.


[CH1655:309]
Iob quam van buytens lands, en vraeghde naer syn vaertje;
Men seid’ hem, hy was dood. Wat duijvel, riep hij, dood!
Myn moer? all dood. mijn Broers? all dood. myn suster Maertje?
Dood. duysend duijvelen staen ick dus naeckt en blood?
(5) Hoe is ’t toch met den hond dien ick soo dickwils kusten?
All dood. doe was ’t, arm beest, bijde rest moet hij rusten.
Ibid. eod.


[CH1655:310]
Ian most ter galge gaen en wouder voorwaert op.
Te rugge, sey de Beul; dat is geen stijl van sterven,
Het waer een’ valsche leer, die souw de konst bederven.
Vergeeft mij, sey de bloed, het is mijn’ eerste strop.
Ibid. eod.


[CH1655:311]
Siet hoe schoon staet het Ian:
De paep beveelt hem ’tvasten.
Sijn wijf heet hem de Kan
Verlaten wat sij kan.
(5) Als hy op beide pasten,
Soo waer hij een dood man.
Inter Giessendam et Gornich. eod.


[CH1655:312]
(AEN WIJNIGHE AERT)
Zyt gh’ inden Haegh woonachtigh, Aert?
’Kwouw dat gh’er wat win-achtigh waert:
Maer, hebt ghij ’thandwerck niet vergeten,
Soo moght het wel wijn-achtigh heeten.
Ibid. eod.


[CH1655:313]
(ELCK WAT)
Men seght daer slaghen omgaen souwen
Bij Tys en Teunis en haer’ vrouwen;
Maer, siet, de vrouwen seggen mij,
De slaghen blyven haer meest bij,
(5) En ’twaeren heuchelicke dinghen,
Alsser maer slaghen om en ginghen.
Ibid. eod.


[CH1655:314]
(AEN NIEWSGIERIGHEN WILM)
Wilm, waer toe dient all dat gevraghe,
Wat gaet’er om in ’s Gravenhaghe?
Soo menighmael als ick’er kom,
Gaet daer een vent uw Huijs omwandlen,
(5) Als wild’ hij met uw vrouwtjen handlen:
Vraeght daer na; dat gaet t’ uwent om.
Ibid. eod.


[CH1655:315]
Ian sou te Misse gaen, en dat met hoopen,
’T en waer een’ reden daer hij sich af dient:
Te weten, Domine, ghy zijt sijn vriend,
En vrienden moetmen niet veel overloopen.
Monickeland eod.


[CH1655:316]
Men vraeghde Iob, wat hem gebrack
Dat hij syn kerckgangh nae wouw laten?
Wel, zeid’ hij, waertoe all dat praten?
Ick was eens onder ’theiligh dack,
(5) En hebber soo veel af onthouwen
Als mij mijn leven uyt kan houwen,
En ’theet, hebb ick ’twel nagesien,
Gods wett en woorden, en maer thien.
Ibid. eod.


[CH1655:317]
(YSBRANDT TEGEN NEEL)
Neel seght, sy was goe maeghd
Does’ Ysbrant heeft bejaeght,
En ’tis soo waer, seghtYsbrant,
Als dat vier vriest en ijs brandt.
Ib. eod.


[CH1655:318]
Een’ jonghe vrouw met een oud man,
Gewisse kind’ren, seghtm’er van.
Maer, doetmen noijt meer als men kan,
(Ick doe ’t u maer gedencken, Ian)
(5) Wie maeckt die witte kind’ren dan?
Ibid. eod.


[CH1655:319]
(TRIJN EN HAER MAN)
Trijn hiet haer man een’ dief voor alle de Gemeent,
En seght hem soetjens, ’Kmeen’t soo qualick niet, gaet henen.
Hij noemt haer luyd en sacht caroigne en Hoer met eenen,
En meent het ernstigh: ’T is soo qualick niet gemeent.
ibid. 18. Dec.


[CH1655:320]
(VRYAGIE)
Neel, sey Dirck, leert de saeck ter deghen overleggen
Wat dat ick vrij, ghij seght, ’Tis niet te doen met seggen.
Seght mij het Iae-woord maer, dat beter als een soen is,
Ghij sult haest vinden oft met seggen niet te doen is.
Ib. eod.


[CH1655:321]
(AEN ANDRIES)
’T goed, seght ghy komt u toe:
Dat ’s waer, Andries, maer hoe?
Ick sie dat het u toe komt,
Maer ’kweet niet of ’t u toekomt.
Equitans Monickeland Zulichemum. eod.


[CH1655:322]
Trijn, waer toe all dat overlegh?
Treckt maer met Wilhem over wegh:
Als Wilhem over Trijn gaet leggen,
Dan kont ghy ’t t’samen overleggen.
Ibid. eod.


[CH1655:323]
(LEGER-LES)
Pieter, dit ’s een Ruyters treck;
Die syn’ leersen will beschermen,
Datse ’tvier niet op en treck’
Moet sich op syn’ knijen wermen.
Ibid. eod.


[CH1655:324]
De soetste van veel’ menschen
Bij Franschen wijn en Renschen
Hebb ick dus hooren wenschen;
’Kwouw dat ick wel geseten waer
(5) En dat het niemant leet en waer
Bij ’n dier dat niet versleten waer,
Dat morsigh noch besweet en waer,
En dat niet slecht gekleedt en waer,
Noch all te lang noch breet en waer,
(10) En daer genoegh bij t’eten waer,
Soo datter niet een beet en waer
Daerom bij mij te sweeten waer,
Schoon dat het mij geheeten waer,
Van jaeren jongh, van sinnen oud,
(15) Van herten licht en swaer van goud,
Mits dat het niet gespleten waer,
En rein van luijs en neeten waer,
Het is genoegh te weten waer,
Maer binnens beens vergeten waer,
(20) Soo dat het kout noch heet en waer;
Een schelm die niet gereet en waer.
Denckt of ’t geen goed bescheet en waer.
Equitans Zulichemo Bommeliam eod.


[CH1655:325]
ZUYLICHEMSCHE REIS
De Wael sitt, seggen hier de lieden.
Iae wel, wat heeft het te bedieden?
Ick wouw haer banck gespleten waer,
En dat sij moe geseten waer;
(5) Soo moght ick eens aen ’tsitten komen,
En dienen mij van weecke stroomen;
De harde zyn mij veel te gladd:
O heiligh ongevrosen natt:
Die op u aende riemen sat!
Bommel. eod.


[CH1655:326]
My zeide een Bedelaer, Heer, zyt ghy geck?
Wat mooght ghy bidden, en dat voorden eten?
’T en voeght of dient u niet, dat moet ghij weten:
My dient en voeght dat bidden, van gebreck.
Ib. eod.


[CH1655:327]
Tys was een Schilder, en is een Doctor geworden,
En zey syn’ vrienden, die daer somtyds over mordden,
De fauten die ick deed’ als Schilder sagh elck een,
Nu stop icks’ onder d’aerd, en soo en sietm’er geen.
Ibid. eod.


[CH1655:328]
Die blind van kinds been is blyft all syn leven blind.
Die van jongs niet en kan blijft altoos een bot kind.
Ib. eod.


[CH1655:329]
Wel dienen is beklaeght te zyn in ’tsterven,
Dat ’s all de vrucht voor des wel dienders erven.
Ib. eod.


[CH1655:330]
Dirck gaf Ian een salaetje
En seid’ hem voor een praetje,
’T gaf goeden etens lust.
Ey, sey Ian, weest gerust
(5) In mijnen lust tot eten:
Mijn’ maegh is wel soo heet, en
Ick ben soo wel geseten,
Gheeft ghij mij maer waer van,
’Ksal eten als een man,
(10) En mets’len ’t met de kan;
Is dat daertoe ’tsalaet dient,
Soo komt het mij te laet, vrient.
Pedes Bommelia Gornichom profectus
19. Dec.


[CH1655:331]
ZUYLICHEMSCHE REIS
De winter is afgrijsselick.
Die hier een omgevall will mijen
Die dient all vrij wat wijsselick.
’T en deught tot vaeren noch tot rijen;
(5) De Stroomen staen, de Dijcken glijen,
’T is allom Ys en Ysselick.
Ibid. eod.


[CH1655:332]
(NOCH)
Het Ys is effen om te treden:
Maer ’tis een’ Goddelicke reden,
Die staet, sie dat hij niet en vall’.
Gedenckt dit, weelderighe menschen,
(5) Die schier niet meer en weet te wenschen,
Hoe gladder wegh, hoe reeder vall.
Ibid. eod.


[CH1655:333]
(NOCH)
Ick was op een verdrietigh reisen,
Daer mij niet aen en lust te peisen,
All steecktse mij noch inde borst.
Daer viel een’ sneew op harden vorst.
(5) Sneew! seid’ ick, en mischien ick lachten,
Maer ’twaeren danckbaere gedachten
Van een gevoeghlick hert,
De wegh valt suer en herdt,
God will ’t suer suijckeren en ’tharde wat versachten.
(10) Daer volghde reghen op de sneew,
Siet, seid’ ick, moedigh als een leew,
De Heere sendt ons plassen
Om tranen af te wassen.
Dit is sout water, en dat soet,
(15) Soo is’t all dat den Hemel doet.
Ibid. eod.


[CH1655:334]
(GIJSBERT INDE KETING)
’Ksagh Ioncker Gysbert met syn’ goude ketingh pracchen,
Als waer hij Heer van ’tLand. Siet, sey’ck, dat’s om te lacchen,
Men leght de dollen aen een’ ketingh of een’ bast;
Hier ’s oock een’ keting, maer s’ is aenden dollen vast.
Gornichem. 19. Dec.


[CH1655:335]
Den Adel was te peerd, en brandd’er schier op los;
Want Ioncker Dirck verbood aen Ioncker Ian sijn wapen.
In ’tende, soos’er wel begosten op te gapen,
Was ’teen een koeyen hoofd en ’tander van een’ os.
Ibid. eod.


[CH1655:336]
Het hangt de Gecken aen, sy willen, grof of fijn,
Van knechten meesters en van meesters knechten zijn:
Maer noijt en wasser Geck, daer ick af hebb’ gelesen,
’T en zy de Paus alleen, die God hebb’ willen wesen.
Ibid. eod.


[CH1655:337]
Men sey, Teun had wat gelds gestolen uijt een’ tas.
Gestolen! seid’ hij, neen, daer kost hij niet me proncken,
Hij hadd het maer gehaelt daer het te vinden was,
En aen sijn self geschonken.
Ibid. eod.


[CH1655:338]
Ians liefste vraeghden hoe de reis was toegebrocht,
Of hij in ’treisen oock eens aen haer had gedocht.
Neen, seid’ hij, soete kind, soud’ ick eens aen u peisen?
Dat hebb ick niet gedaen, maer wel een dusend reisen.
Ibid. eod.


[CH1655:339]
(BIBELSCHRICK)
Claes dorst syn levendagh den Bijbel niet meer nad’ren
Als ick hem dronckaerts straf daer in bewesen hadt:
Wegh, seid’ hij, met dat Boeck syn’ moeyelicke blaed’ren,
Ick staed’er, sien ick wel, voor mij in ’tquaedste blad.
Ibid. eod.


[CH1655:340]
Vriend, seid’ een Gichtigh Heer, mocht ick uw’ voeten erven,
Aen een misdadighe, die aen de Galgh ghingh sterven.
Den Hangebast sagh om, en seid’ hem niet meer als,
Myn Heer, ick maecks’ u beij, leent ghy mij maer uw’ hals.
Ib. 20. Dec.


[CH1655:341]
Is ’t ernst Ian, zeij Agniet, met dit gestadigh droomen
Of is het dat ghij soo den slaper light en maeckt?
Neen, zeid’ hij, ’tis wel ernst, ’ken weet niet op te komen,
Soo hebb ick mij te nacht aen Neel uw’ meid verwaeckt.
Ib. eod.


[CH1655:342]
De Kaes staet op den dis en staet ons’ Anne tegen,
En sy maeckt een gelaet
Als waer sij seer verlegen.
’T is vreemd dat yet dat staet ons’ Anne tegenstaet.
Ib. eod.


[CH1655:343]
(IAN HEN)
Claes heeft een’ Boeck gemaeckt, en weet seer veel te seggen
En kakelt als een Hen die haer ey heeft geleght:
Van haenen eyeren hebb ick wel hooren seggen,
Dat haenen kakelen en is mij noyt geseght.
Ib. eod.


[CH1655:344]
Drij maeghden van een’ Boer in eenen nacht begort!
Is ’tmogelick? O jae ’t. en nae ’tverslagen wordt
Soo doen die drij niet min als twee paer wieghen maken
Om offer een van drij aen tweelinghen moght raken.
Ib. eod.


[CH1655:345]
(NACHT-REYSEN)
De man die ’s nachts reist, is een eerelycken dief.
Hij doet noch scha noch schand aen vrienden of geburen.
Hy steelt syn’ oogen maer het slot van weinigh’ uren,
En besight die alleen tot noodtelick gerief.
Curru Gornichemo Schoonhouiam vehens. 20. Dec.


[CH1655:346]
(TE VROEGH OP, HALF GEHANGEN)
Claes wist een dingh te vinden,
[En ’t quam hem soo te pas;]
Eer het verloren was,
Dat deed syn’ besten hals aen een dwars houtjen binden
(5) Doe hy maer achtien jaer en min geboren was.
Dat heet de wetenschap verhoet’len en bederven
En inde bakermat van ’tedel Ambacht sterven.
Ib. eod.


[CH1655:347]
(STOOF)
Kost een’ stoof alle dingh met all haer’ oogen sien,
Wat saegh sij menighen gesengden aers en dijen!
Ibid. eod.


[CH1655:348]
De Stoof is van klaer vier, en evenwel daer stinckt wat:
’T en schort beneden niet: vrouw, voelt ghij niet? daer sinckt wat.
Ibid. eod.


[CH1655:349]
(BLAESBALCK)
De Blaesbalck geeft niet uyt als wat hij heeft gesogen,
Ghy haelt de waerheit in, en blaest niet uyt als logen.
Ib. eod.


[CH1655:350]
(TANG)
God maeckt’ een’ hand van vleesch, de menschen een’ van yser:
Doe ’tvier geschapen was maeckt’ hijse soo veel wijser.
Ib. eod.


[CH1655:351]
(LEPEL)
Het is een groot gerief voor Tand en Tong en keel,
Een lang, holl vierendeel van een rond in een heel.
Ib. eod.


[CH1655:352]
(WAGEN-RIJM)
Brengh ick veel sneldichts thuys, al blyf ick weinigh uijt;
Behalven datm’ in ’treisen
Niet doen en kan als peisen,
De weghen stieten soo, ’T is uyt mijn hoofd gestuijt.
Ib. eod.


[CH1655:353]
Ick riep, wat doet de waerd, en sagh hem vast staen plengen
En gins en weder mengen.
’K soeck, zeid’ hij, na Gods woord goed bruijloftgast te zijn,
En maeckte geerne van goed water goeden wijn.
Ib. eod.


[CH1655:354]
(IAN BESTOLEN)
Een dief, riep Ian, aen ’tvenster, hoe,
All soetjens daer, hoe gaet dat toe?
Met is de dief met Broeck en mantel doorgelopen:
Het hadd een’ beter vraegh geweest, hoe gaet dat open?
Ib. eod.


[CH1655:355]
Foey, Ian, sey ’ck, soecktg’ een’ Bruydt, en wilt ghijse bedinghen?
Bedinghen? zeid’ hij, jae, maer niet als met mijn’ dinghen.
Inter Schoonhoviam et Goudam eod.


[CH1655:356]
(WINTER-VISCHERY)
Indien daer sprake waer by sprakeloose vissen
Diem’ onder ’t ijs uijt haelt, sij zeiden, en met recht,
Ey, laet ons liggen, ghij erbarmt u averecht,
’T is ons hier niet te kout, wij konnen ’tvier wel missen.
Ib. eod.


[CH1655:357]
(WEL WILLEN)
Als God maer naer sijn will en doet,
En ick will wat ick willen moet,
Soo will ick wat God will en doet,
En God is ’t die ’tmij willen doet.
Ib. eod.


[CH1655:358]
God doet all wat men will, seght Griet,
Want emmers bidden alle Lieden,
Heer, uwen wille moet geschieden,
En, als ghij siet,
(5) Syn will geschiet.
Ib. eod.


[CH1655:359]
(HANDGREEP)
Vraeght Claes de Schepen syn gevoelen niet licht af,
’T en diende noch uw’ saeck, noch hem dat hij ’t u gaf:
Ick hebb hem met een hand voll duijmkruyt sien bedaren:
Licht sal hij niemand syn gevoelen openbaren.
Ibid. eod.


[CH1655:360]
Een groot Huijs en syn onderhout
Van onder steen en onder hout,
Is dat een’ Borse t’onderhoudt.
Ibid. eod.


[CH1655:361]
(WEL EN WEL, TWEE)
[Ick hoor Jan seggen met gemack]
Uw’ kinders vaeren fraeij uyt spelen,
Met pyp en Trom, en snaer en velen,
En met de steenen in den sack,
(5) Daerme verdoen sy sack en pack
En land en Rent en Huijs en waeren,
Heet ghij dat fraey uyt spelen vaeren?
Ibid. eod.


[CH1655:362]
Ian was wat achter-winds, dat ergens hadd gescholen
Op ’tonvoorsienst ontstolen,
Alsoo hij met geweld
Tot pissen was gestelt:
(5) Dat werck gaet als een water-molen.
Ib. eod.


[CH1655:363]
Ick vraeghde een Bedelaer hoe hy soo lustigh leefde
In ’tfelste vanden vorst, daer hij loegh en ick beefde?
Heer, sprack hy, lett hierop; ’khebb all’ mijn kleeren aen;
Ghy soudt soo koud niet zijn, hadt ghij dat oock gedaen.
Inter Goudam et Hagam eod.


[CH1655:364]
Men sprack met Dirck in ernst, en yeder een besocht
Of m’ hem syn lieghen eens ten beck uyt praten moght:
Ey, seid’ hij, quelt ons niet, noch u, noch mij, mijn’ Heeren,
Vijf jaeren hoef ick om het liegen af te leeren,
(5) En noch vyf, om geloof te krijgen by de Li’en;
Wat weet ick of ick ’tuyt sal houwen tot de thien?
’Khebb elck bedrogen, nu moght ick mij self bedriegen:
Weest ijeder op uw’ hoe, ’ksal noch wat blyven liegen.
Ibid. eod.


[CH1655:365]
Een’ Ioffer sagh met leed haer schoone goed vergaen
In handen van een’ Graef dies’ had gesocht te trouwen,
En die het hylick hadt om ’tschoone goed gedaen.
Madame, seid’ ick haer, ’tis u te laet berouwen,
(5) Het Graven vleesch is dier, dat hadt ghij best bedocht
Eer dat ghy ’thebt gekocht.
Ib. eod.


[CH1655:366]
Hoe trouwen Bedelaers soo lustigh sonder vrees
Van swaeren kinderlast en overwight van vlees?
Wat gissingh maeckt dat volck? Het is goed te vermoeden;
Sy weten dat elckeen haer’ kinderen sal voeden.
Ib. eod.


[CH1655:367]
(ROUW EN TROUW)
Lys magh haer man berouwen
In een’ swart laken bouwen
Met ongeboorde mouwen,
En weten haer te houwen
(5) Als recht bedroefde vrouwen
Wel moghten en wel souwen,
Ick weet ter goeder trouwen,
Het hylick met den ouwen
Was haer all lang berouwen:
(10) De druck sal haest verkouwen,
Sy sal hem wel verdouwen.
’K heb haer haer’ neus sien klouwen
En in haer’ hand sien sponwen.
Sij heeft de konst onthouwen,
(15) Sij kent den draed en ’tklouwen,
Laet backen en laet brouwen
Sij will weer haest aen ’t trouwen,
Men hielse met geen’ touwen.
Ibid. eod.


[CH1655:368]
SNUTTER
Een neusdoeck is een snuijter.
Soo is een snutter met;
Maer ’tscheelt veel ofs’ een Ruijter
Aen Neus of Keersse sett.
Ib. eod.


[CH1655:369]
HASPEL
Siet eens hoe den haspel pocht
Met den arbeid van goe’ handen:
Sulcken ijdelen gedrocht
Vindtmen meest in alle landen.
(5) Veel in ’thof, veel inde kerck
Proncktmen met een anders werck.
Ibid. eod.


[CH1655:370]
NAELDE
Een’ spitse naelde gaet wel door;
Een scherpe reden gaet wel voor:
Als men maer eens ’tgat gemaeckt heeft,
Daer de naelde door gekraeckt heeft,
(5) Volght wel lichtelick de draed
’T zij van naed, het zij van praet.
Ib. eod.


[CH1655:371]
SPELLE
Weet ghij wat van spellen is?
Spellen bij gelijckenis;
Bits en spits en hard van hoofjens,
Zijn als schepselen met kloofjens.
Ib. eod.


[CH1655:372]
SPINNEWIEL
Werdt niet all te haestigh rijck:
Neemt maer weinigh vlas gelijck.
Spinnen is voorsichtigh winnen:
Die sijn’ welvaert aen kan spinnen,
(5) Spoedt met eeren en beleeft
Sonder wroegen wat hij heeft.
Ib. eod.


[CH1655:373]
(GELT INDE HANDT)
Teun is een doorgeslepen quant,
Hem komt altoos geld inde hand.
’Kwouw dat ick oock eens in een land quam
Daer mij somtyds geld inde hand quam.
Ib. eod.


[CH1655:374]
(VRIENDELICK VERMAEN)
Niew getrouwde Bastiaen
Sprack dus met syn’ Ariaen;
Vind ick t’ eten noch te breken
Noch gesoden noch gebraen,
(5) ’T eten will ick laten staen:
Maer van breken will ick spreken,
En dat sal uw’ kop aengaen.
Ib. eod.


[CH1655:375]
AD LIBEROS
Curre per adstrictas, proles mea, curre per undas:
Fortia molliculis mollescunt corpora ludis.
Forte dabit senium duris assueta juuentus.
21. Dec.


[CH1655:376]
Doet alles naerden eisch, is een’ bequaeme leeringh
Voor neering en voor teering.
Trijn eischte twintigh pond en bad Ian om een’ reis,
Mits gevens gelds te voren:
(5) ’Kwill, seid’ hij, van myn geld noch van uw ondeught hooren;
Foey, schaemt u. Was sij niet bejeghent naer den eisch?
22. Dec.


[CH1655:377]
Doet alles naerden eisch, seght Maeij, is goed te seggen;
Maer ’tgaet te langsaem toe, wie sou daer over leggen?
Soo biedtse aen alle man haer onbeschaemde vleisch:
Maey magh’t te wel, sij magh niet wachten naer den eisch.
eod.


[CH1655:378]
(HAESTIGHE IAN)
’T gaet Ian te langsaem toe wat datm’ hem haest met loopen
Om hem goed eten en fraey’ kleeren op te koopen,
All uijtstel maeckt hem moe;
Syns vaders Bors alleen gaet noijt te langsaem toe.
eod.


[CH1655:379]
(GOED, EN QUAET MEEST)
Soeckt naer geen’ Engelen; van schepselen dier waerde
Is ’t in den Hemel voll en ledigh opder aerde:
Hier is ’t mensch all dat spreeckt, dat ’s in een’ kleine plaets
Bij luttel goeds veel quaeds.
eod.


[CH1655:380]
(MEESTER-KNECHT)
Ick heb het huijs voll boden
Tot allerleij geboden:
Maer all dat luije goed
Werdt uijt mijn sweet gevoedt,
(5) Gelegert en gedeckt: verstonden wij ’t ten rechten
De meester vanden huijs’ is knecht van all’ syn’ knechten.
eod.


[CH1655:381]
Met ick aen ’tLesen kom ben ick het lesen sat;
Het heele Boeck van Cats is Ick en weet niet wat.
eod.


[CH1655:382]
(DOOT-KUNST)
Kees heeft sijn’ mag’re Meer het eten soo ontleert,
Dats’ haer ten naesten bij met niet met all geneert.
Eens heeft hijs’ op een’ proef acht daghen ’tvoer doen derven:
Pass had sy ’tvasten vast en is gaen liggen sterven.
24. Dec.


[CH1655:383]
Seght, amoureuse Dirck, seght eens waer, of waerschijn;
Soud ’t niet een Engel van een’ Ioffer moeten zijn,
Die ghij des somerdaeghs haer’ Saterdaghsche socken
Voor suycker in uw’ pap soudt willen laten brocken?
eod.


[CH1655:384]
(EIGEN LIEFDE)
Claes heeft syn’ selven lief: dat ’s meer als een gebreck;
Want die sich selfs behaeght behaeght een’ groote geck.
eod.


[CH1655:385]
Maey is bevallyck, jae bevallyck, dat ’s gewis:
Want wat ’s bevallyck? daer ’tgoed op te vallen is.
eod.


[CH1655:386]
SCHOEN
De mode vande Schoen is ’tgrouwelixt bestaen
Van alle moden die Gods vormen tegen gaen.
Dan daer is recht in ’tLand: wij doense dat wij moeten,
Wij tredense met voeten.
eod.


[CH1655:387]
(MASTBOOMEN OP HOFWIJCK)
De winter is de nacht van ’tjaer,
En all dat dort slaept inden winter:
Tot mijnent sluijmert niet een’ splinter,
Het siet’er of ’tnoyt nacht, maer somermiddagh waer.
(5) Wat hebb ick wesens van mijn Mannetjens te maken,
Die Hofwijck, altyd groen en altyd wacker, waken!
eod.


[CH1655:388]
Lees ick Gods woort, ick hoor syn’ Stem:
Bid ick God aen, ick spreeck met hem.
Waer vind ick troostelicker wesen
Als in dat bidden of dat lesen?
eod.


[CH1655:389]
Veel langhe tongen van klappeijen over hoop
En maken ’tvlas niet dier, noch ’tLynnewaet goe koop.
eod.


[CH1655:390]
Onthoudt uw’ Boden niets, ten halven noch ten heelen:
Soo veel ghy haer besteelt leert ghijs’ haer’ meester stelen.
eod.


[CH1655:391]
Het onverstandigh kind, soo lang ’t aen ’s moeders schouders,
Aen ’s moeders borsten hangt, is meester van syn’ ouders:
’T is niet onredelyck dat d’ouders voor die pijn
Van haer verstandigh kind op haer beurt meester zijn.
eod.


[CH1655:392]
De beste kost,
Die weinigh kost.
eod.


[CH1655:393]
Laet Ian soo rijck zijn als hij will,
De suffer dient mij niet, seght Hill,
Een oude ryckaert in mijn’ armen,
En een goe sack met geld
(5) Zijn eveneens gestelt
Om myn bed te verwarmen.
eod.


[CH1655:394]
Neel, jong bestorven weew, sit in haer eerste rouwen
In ’tvriendelick gedrangh van all’ de Bueren vrouwen.
Maer Trooststers, seghts’ en zijn geen’ plaesters voor haer’ pijn;
Het mosten Troosters zijn.
eod.


[CH1655:395]
(WEERWOORT)
Wat redenen ick sprack, ’k kreegh geen bescheit van Iasje
Als tut, tut, wissje, wassje.
In ’tende wierd’ ick gram en stiet hem in een plasje;
Doe seide ick op mijn’ beurt, gaet henen, wiss je wass je.
eod.


[CH1655:396]
Tryn seght, sy will geen’ melckmuijl trouwen;
Sij kond’ haer niet van lacchen houwen,
Als ’er een kind aen ’tvraghen waer,
Moer is dat Iongetje mijn vaer?
eod.


[CH1655:397]
Een Schimmeltje, sey Ian, draeft even als een Rappen,
Een oud knecht als een rappen.
Iae Iae, sey jonghe Neel, daer weet ick wel wat van.
’T is nae de wegh is, Ian.
eod.


[CH1655:398]
Noemt ghy m’ een’ Hoer? sprack Truij tot Trijn,
Dat ben ick niet, al kost ick ’t zijn.
Maer, wilt ghij op uw backhuijs letten,
Sorght niet, het sal ’t u wel beletten.
eod.


[CH1655:399]
Wat soecken wij ons’ daghen
Haer einde te vertragen
Als of ’er veel te halen waer?
Hoe langer hier, hoe spader daer.
eod.


[CH1655:400]
Als Ian wat lacchens lust, soo geeft hij de feest Kersmis
Een’ heelen and’ren grond dan velen is bewust:
Gaet, seght hij, in uw’ thuijn, en, krijght ghij snoepens lust,
Siet hoe ’t ’er is gestelt, ghij loopt ’er Pruijm en Kers mis.
25. Dec.


[CH1655:401]
Trijn schrickt voor Ian den ouwen,
En soeckt te zijn gepaert
Soo dat sy en haer’ saeck te samen zyn bewaert.
Foey, seght sij, soud’ ick trouwen
(5) Met een’ bloed die syn’ saeck niet staende en weet te houwen?
eod.


[CH1655:402]
AS-SCHOP
Den As hoop aen den heerdt kan ick niet beter passen
Als aenden lauwen hoop van uwe schriften, Ian:
In ’tlesen schep ick wel al wat ick scheppen kan,
En vind wel hier en daer een Kooltjen, maer meest Assen.
eod.


[CH1655:403]
DE SELVE
Hoe dieper d’ As-schop gaet, hoe laeger byden haerd,
Hoe sij meer goeds op neemt. Dat is bedenckens waerd:
Hoe ned’riger wij ons in ons beroep bevlijen,
Hoe wij meer op doen, en hoe beter wij bedijen.
eod.


[CH1655:404]
(GELT)
Die Geld heeft heeft geweld: en twoord seght dat Geweld
Gekrompen is in Geld.
eod.


[CH1655:405]
’Khebb van een’ droncken man een’ goede less onthouwen.
Laet een ondanckbaer mensch door u versadight zijn,
Hy sal uw’ eigen wijn
Weer in uw aensicht spouwen.
eod.


[CH1655:406]
(TWEEMAEL SAT)
Vraeght ghij mij, of ick oock versadight ben? o ja Nicht,
Ick ben heel wel door u en meer van u versadight.
eod.


[CH1655:407]
(MALLE BLOET)
Ick gaf mijn’ Iongen keur, hij nam het hoe hij ’t nam,
Van acht’ren of van voren;
Daer was een woordeken wel waerdigh om te hooren,
Voll sijner waerdigheit, en ’tluijdt gelyck als L a m.
eod.


[CH1655:408]
SCHAECKBERT
De gansche wereld is een Schaeckspel van veel’ stucken,
Daer speeltmen overhands, dan qualick en dan wel,
En ick vind voor mijn hoofd soo veel spels in dat spel
Datm’ over de copij niet eens en lust te bucken.
26. Dec.


[CH1655:409]
(BEROUWEN GIFT)
All wat ghy geeft dat zijt ghij quijt,
En ’theeft een’ eigenaer bekomen:
Soo ’tu berouwt, of soo ’t u spijt,
Weet dat gh’ een dief geworden zijt;
(5) Stilswijgends hebt ghy ’t weer genomen.
eod.


[CH1655:410]
Men loegh om dat Claes Narr gingh proncken langs de Stadt
Met niewe kleeren aen, en als een Ioncker trad.
Wel, zeid’ hij, ’kben een Geck, dat moet ghij mij vergunnen,
En, als ick niet en pronckte, hoe soudt ghy ’tweten kunnen?
eod.


[CH1655:411]
Een moe’lick Heer kreegh van syn’ luijmen,
En hiet syn’ knecht het huijs te ruijmen.
De Knecht zeij, dat’s wel van mijn’ sin,
Mits dat ick aen ’tComptoir beghinn.
eod.


[CH1655:412]
Ick vraeghden, Hoe de Heer, die soo veel’ wonderdaden
Aen krancken had gedaen, noijt Gecken en genas?
De Gecken, zeid’er een, die ’tmeer scheen dan hij ’twas,
En wisten niet soo veel dat s’er hem eens om baden.
eod.


[CH1655:413]
(DICKE BRUYT)
Ian heeft’er geen been in gevonden
All liep de Bruijd wat door de monden:
En evenwel sy is met kind:
Of hy d’er noch geen been in vindt?
eod.


[CH1655:414]
Neel grommelt op haer vaer, en klaeght met natte kaecken
Dat hij haer’ Broeder noch een deel voor uijt wil maken:
Want, seidts,, hij had dat lang gedaen
Eer dat haer Broer kost gaen of staen.
27. Dec.


[CH1655:415]
(SPOEDIGHE GEBOORT)
Claes, hebt ghij geen geval, ghij plompaert als ghy zijt,
In ’tkramen van uw wijf ses maenden voorden tyd?
Eij, daer steeckt voordeel in,’Ksie aen dat kind syn wesen,
’T sal een voortvarend knecht, een goed post-ryder wesen.
eod.


[CH1655:416]
(NIEUWSGIERIGH MAL)
Daer gaet een man ter dood: siet hoe de menschen loopen;
Is ’tsulck’en niewe saeck
Van wonder of vermaeck;
Gaen wy niet self ter dood en dagelyx met hoopen?
27. Dec.


[CH1655:417]
Ghijs, geeft ghij dusent Pond om peerden op te koopen
Aen een’ vent die u kan bedrieghen en ontloopen?
Weet dat ick u all lang in ’tSot-boeck heb gestelt.
Doch komt die koopman weer met peerden of met geld,
(5) ’Kbeloof u uyt te vrijven,
En synen naem in plaets van d’ uwen in te schrijven.
eod.


[CH1655:418]
Ben ick een halve Geck; sey Claessjen (en hij wast)
Soo zijn wy wel gepast;
Ian, leent mij uw verstand, ick sie ’twel aen uw wesen,
Ick sal een heele wesen.
eod.


[CH1655:419]
Hitst mij niet op tot vuijle wraeck:
Want siet wat rekeningh ick maeck:
De vreughd van wreken kan niet duren
Als mogelick een weinigh uren.
(5) D’ eer van vergeven met bescheit
Kan duren inder eewigheit.
28. Dec.


[CH1655:420]
(IONGH SCHOON BOVEN)
Een schoonen ouderdom zijn ses en sestigh jaeren,
Niet waer, Claes? zeij syn wijf: en Claes en was niet stom,
’T magh, zeij hij, schoonheit zyn van rimpels en grauw’ haren;
Maer ses en dertigh is veel schooner ouderdom.
29. Dec.


[CH1655:421]
(CLAER EN IAN)
Ick houw my noch al fijn te bedde bij mijn’ Claer,
Niet waer? sey oude Ian: Iae, seij sy, Ian, niet waer.
eod.


[CH1655:422]
’K sie Vorsten onder een malkanderen beloopen
Met snell verstaelt geweer van deghen en van Stock;
Ick siet’er sommighe met ongemack bekoopen:
’T is niet genoegh om ernst, en ’tis te veel om jock.
eod.


[CH1655:423]
Dirck heeft veel’ letteren in ’thoofd; maer noch meer muijsen
Bevind ick in dat hoofd die letteren te pluijsen;
En door die letteren geraeckt dat hoofd in ’twarr.
Geen grooter ongemack als een geleerde narr.
29. Dec.


[CH1655:424]
Dirck heeft een groot Comptoir voll boecken:
Maer daer en moet men Dirck niet soecken;
Hij komt’er van syn leven niet.
Sulcke arme gecken stell ick neven
(5) Den Bultenaer die all syn leven
Het pack draeght dat hij noijt en siet.
29. Dec.


[CH1655:425]
(OP ANDRIES)
Veel minder voeght Andries een Deghen als een’ Kolf.
Wat soud’ hij toch bedrijven
Als ’tspel liep boven ’tkijven;
Wat doet soo jongh’en schaep met sulck’en ouden wolf?
eod.


[CH1655:426]
Indien door yemand werdt gevraeght,
Soon Lodewijck, naer uw’ negotie
En wat ghij buyten hebt bejaeght;
Seght, twintigh pond, en uw’ promotie.
30. Dec.


[CH1655:427]
Wat dunckt u, wijse li’en van adel, van die pronckers
Met all’ die linten en dat onnut stael op zij?
Sy siend’er fel uijt: maer, stond het gesagh aen mij,
Een deghen waer genoegh voor seven sulcke Ionckers.
eod.


[CH1655:428]
(TROUW EN WAERDE)
Vind ick yet waerdigher als u, Trijn, jong of oud,
Ick salder, weest verdacht, mijn heele hert aen hangen:
Maer ’tis soo verre van uw’ vrees als mijn verlangen,
Daerom lacht ghyd’er med’ en daerom spreeck ick stout.
eod.


[CH1655:429]
(ZEDIGHE WAPENEN)
’K sie jonghe jonckertjens met menighten op straet,
Met monden vol gevloecks als dolle kuijckens baeren:
Sy meenen dat gelaet den Deghen heel wel staet.
’Kwouw deghenlycke li’en de deghelixte waeren.
eod.


[CH1655:430]
(NIEUW IAER)
Ick weet niet hoe sich ’tvolck vergaept aen niew jaers dagh,
Als saghmen heden dat men gist’ren niet en sagh:
’T jaer is een ketting en sijn’ schakels zijn sijn’ daghen,
Die sien wij dag’lix niew soo wijse gist’ren saghen.
(5) ’T en is niet alle daegh den eerste in Louwmaent; maer
Is ’tniet drij hondert vijf en zestigh mael Niew jaer?
eod.


[CH1655:431]
Een Booswicht die syn afscheid nam
Eer hem de Beul te breken quam,
Sprack dese Biecht, niet sonder reden;
’T ghene ick hier lij werdt wel geleden,
(5) Mits dat het zij voor eene moord.
Ick hebber God met drij verstoort,
Maer na mij d’eerste was vergeven
Braght ick twee menschen om het leven.
Die mij die eerste moord vergaf
(10) Heeft d’ander twee gedaen, en wilm’ hem ’tsijne geven,
Hij hoort twee derdendeel te dragen in mijn’ straf.
ult. anni (31 Dec.).


Continue

[CH1656:001]
’Kheb lang goed arms geweest en wil ’t zijn all mijn leven:
Maer als ick, wat ick geef en waer van, ondersoeck,
En wat ick schuldigh blyf, ick sal langh blyven geven
Eer ick God schuldenaer magh stellen in mijn Boeck.
1. anni (1 Jan.).



[CH1656:002]
(TIJSENS UYTVLUGHT)
Hoe goed het geven is heeft Tijs genoegh gelesen.
Maer, seght hij, geef ick staegh en krijgh ick weinigh thuijs,
Van wolligh als een schaep werd ick kael als een’ muys:
’T is goed goed arms te zijn, maer ’tis quaed arm te wesen.
eod.



[CH1656:003]
(IAN VAN SYN WIJF)
Verschoont het teere vat, uw wijfjen, seide ick, Ian.
Verschoonen, seid’ hij, vriend? seer geern, al wat ick kan:
Sij heeft een vidimus dat niet en is om thoonen;
Denckt of ick ’tgeerne dé, kost ickse wat verschoonen.
eod.



[CH1656:004]
Dirck gaf Lijs een blauw oogh, en, om dat af te boenen,
Soo viel hij aen ’tversoen met koussen en met schoenen:
Maer noyt en docht haer Lijs ter deghen afgeboent:
In ’tende, seid’ hij, hoe, staegh soenen en versoenen?
(5) Ick weet niet of ghij ’tzijt, maer ick ben heel versoent.
eod.



[CH1656:005]
(ZEEMANS PRAET)
De Papen, zey rond uijt een Zeemantje van Schevering,
Zijn slechte koopluydtjens by dat S.t Iudas was;
Hy leverde syn’ waer en stack ’tgeld in syn’ Tas;
Maer sy verkoopen God en doen een mensch geen levering.
eod.



[CH1656:006]
(AENDE ALLEMANS BERISPERS)
Betweter, is ’tsoo voll betwetens in uw’ kist,
En weet ghij ’tbeter all wat m’ u te voor kan leggen?
Vergeeft ons onse schuld, heeftmen u leeren seggen,
Soo wij doen; weet ghij dat? ’kwouw ghij dat beter wist.
eod.



[CH1656:007]
(ARME RIJCKDOM)
Ick hoor de luyden, Tijs, uw’ grooten ryckdom prijsen.
Het magh wel wesen; maer
Hoe kan ick oordeelen oft loghen is of waer?
Ghy derft het niet bewijsen.
eod.



[CH1656:008]
(BLAUW’ OOGHEN)
Blauw ooghjens, zeij Reinier, pronckt ghij daer mé soo Claertje?
Myn Anne dat ghij ’t weet, die heefter oock een paertje,
En, als het lucken will, wel drijtjens: kom eens hier,
Na ’tgister avond gingh, soo heefts’er nu wel vier.
eod.



[CH1656:009]
(GESEGENDE IAN)
Ian heeft elf monden t’huijs, en heeft, naer dat hij telt,
Geen’ kinderen te veel; maer wat te weinigh geld.
eod.



[CH1656:010]
SCHEELE ANDRIES)
Ghij siet scheel, seght Andries, dat ’s goed sien: maer dat ’s mis;
’Ksegg dat het quaed sien is.
eod.



[CH1656:011]
(BARM TEGEN)
Claes hadm’ op Barm genoodt, en zey staegh, eet wat hertigh:
Ick zey, myn lust niet veel, ick ben niet seer barmhertigh.
eod.



[CH1656:012]
(RAD)
Men gingh een’ boosen bloed de leste van sijn’ uren
Op een rad doen besuren:
Ey, riep hij, als hij ’tsagh,
Ick heb soo veel gehoort van ’t Rad van Avonturen;
(5) Of dit het wesen magh?
eod.



[CH1656:013]
(WIP)
Dirck was ter Wipp verwesen,
En liet niet eenen traen:
Hij zeij, wat soud’ ick vreesen?
’T is met een wip gedaen.
eod.



[CH1656:014]
(GALGH)
Het magh wel Galligh heeten,
Seide een verwesen bloed,
Die men het vonnis van sijn’ stroppen-doot liet weten,
Het scheelt soo veel van Soet
(5) Als Gall van Suijcker doet.
eod.



[CH1656:015]
(GEESSELING)
Men bond Ian hand en voet aen seker paeltje vast,
Dat nam hij qualick, want hij was op Rijs te gast:
Heer Schouteth, seid’ hij, siet dit zijn te herde kanssen,
Dat men de menschen bindt diemen soeckt te doen danssen.
eod.



[CH1656:016]
(BRANDMERCK)
Men schonck Andries een Brandmerck
Voor sijn lichtveerdigh handwerck.
Myn’ Heeren, seid’ hij, hoor,
’Kwill wel een wapen voor,
(5) Om voor het Land te strijden:
Maer ’ksal noyt stryd ontrijden;
Of, dienden ick te voet, mijn’ hielen zijn niet vlugg;
Wat quelt ghij mij dan met een wapen op mijn’ rugg?
eod.



[CH1656:017]
Aulus librorum plenus et totus liber
Cervice sectâ caesus est: fecit, puta,
Nimium volumen carnifex tomos duos.
1. Jan.



[CH1656:018]
(ONTHOOFDING)
’T zij of ’t soo wesen most, of dat de kunst vervalst was,
Ick sagh een’ man syn’ kop tot aende schouders af.
’T gingh voor een’ enckele; maer ’twas een’ dobb’le straf,
En dat hij eens onthooft en dan noch eens onthalst was.
2. Ian.



[CH1656:019]
(DE DEUGHT VAN LACCHEN)
Verheught de vrolickheit niet allerhande Geesten,
’T en is geen wonder, maer
Twaer wonder, waer het waer:
De Redelicke Mensch kan lacchen; maer geen’ beeste,
(5) En sulcke zijn de meeste.
3. Ian.



[CH1656:020]
(VROLICKHEIT)
Dirck soeckt all vrouwelick geselschap, want hij seit,
De rechte vrolickheit gelyckt best vrouwlickheit.
eod.



[CH1656:021]
(VERDICHTEN DROOM)
Pier zeid’, hij hadde liggen droomen,
Dat ick hem wouw vergasten komen,
Maer dat hij mij door veel belett
Beleefdelick had afgesett;
(5) Men wiesch tot sijnent en men schuerde
Dat noch wel drij vier daghen duerde:
Ey, seid’ ick, swijght toch, ’theeft geen aerdt,
Het gaet als of ghij wacker waert.
eod.



[CH1656:022]
(SNEL-DICHTEN)
Dit goedjen is my soo dan in, dan uyt gevallen:
Gevallen? niet met allen:
’T sat in myn’ besigheit soo nauw en soo gestopt,
Het wouw en ’tmoster uijt, het isser uijt gepropt.
4. Ian.



[CH1656:023]
(ELCK DAER ’T HOORT)
Geeft alle dingh sijn’ plaets, gelyckt een slecht vermaen;
Maer ’tis wel gae te slaen.
Beproeft eens wat het scheelt of een Cool wel bewaert light,
Of op de soldering een’ duijmbreed vanden haert light.
eod.



[CH1656:024]
(HART TEGEN HART)
’T will tuschen Teun en Trijn staegh blixemen of dond’ren,
En ’tis niet te verwond’ren;
Sij zijn beyd’ even hard van hoofd en van gemoet,
Teun de Steen, Trijn het Stael; denckt of ’er ’tvier uijt moet.
eod.



[CH1656:025]
(IAN BEROOFT)
Nacht-gasten hebben Ian sijn inboeltjen ontnomen:
’T verlies is veel te groot,
De bloed is bluts en bloot;
Ian en de Dieven zijn om all syn goed gekomen.
eod.



[CH1656:026]
(HOOGHDUYTSCHE BELEEFTHEIT)
De Duytschen hebben, schijnt, ondanckbaere gedancken:
Soo ick haer vriendschap doe,
De danck behoort mij toe,
Sy leggen ’tanders om, en doen haer seer bedancken.
eod.



[CH1656:027]
Truij is geen stael, s’is licht om buijgen,
Daer van gebreken geen’ getuijgen:
Sy valt gerieffelick aen alles watter kom;
Trijn houdt geen sné, sy leyt licht om.
eod.



[CH1656:028]
De rosse Maey is fraey gehult
En op het kunstigste gekrult;
Maer dat ’s Ians hoovaerdij niet:
Maeij is sijn schoonste Boeck, hoe veel dat hijder bij siet,
(5) S’is van blanck parkement en s’is op snee verguldt.
eod.



[CH1656:029]
(MAETS)
Is Ian wat rap, Trijn is wat vaerdigh,
Als ijeder mensch syn’ gaven heeft.
Maer Ian is sonderling beleeft;
Staet hem dat wel, Tryn valt goedaerdigh.
eod.



[CH1656:030]
(TOT GOD)
Is hij staegh in gevaer van vallen, die daer staet,
Heer en verlaet mij niet, dat ick u niet verlaet.
eod.



[CH1656:031]
(BRABANTSCH VERDEDIGHT)
’T staen gaet mij wel, seght Peter:
Waerom is die tael quaed,
En waerom gaet het beter
Dat mij het gaen wel staet?
5. Ian.



[CH1656:032]
(SEMPER AMICUS AMAT)
De vrienden die ’ck oijt had
En heb ick noyt verloren,
De boose moeten ’t hooren,
’Kbesit dat ick besat.
(5) Is mij d’er een ontvallen
Die sich soo heeten liet,
De schad’ is niet met allen;
Hij was noyt dat hij hiet.
Most ick om schae gevreest zijn,
(10) Of t’syner baet bemint,
Hy magh syn eighen vrind,
Maer noyt de mijn geweest zijn.
eod.



[CH1656:033]
(REISER)
Die op winst heeft gereist, heeft wijsselick gehandelt;
Die maer gereist en heeft, heeft maer syn geld verwandelt.
eod.



[CH1656:034]
(SPAENSCH GESEGH)
Een wys man heeft geseght, een Geck magh ’t wel verdoemen,
Dat vrouwen ’themelrijck der mannen zijn te noemen,
En Hellen van haer Ziel, soo daer oyt helle was,
En vaeghvier van haer’ Tas.
eod.



[CH1656:035]
(AEN EENEN ONDANCKBAEREN)
Ia, Iacob, ’tmagh wel wesen,
Ghij schynt een moedigh man,
En niemand niet te vreesen;
Maer hoort of ’t wesen kan.
(5) Het vreesen en het schamen,
All schelen sij van namen,
Gaen hand aen hand ter mert:
En een ondanckbaer hert
Heeft altoos een te wachten
(10) Daer voor het sich verschrick’.
’Ksie wat in uw’ gedachten;
Wacht, Iacob, hier ben ick.
eod.



[CH1656:036]
(RONDE BIECHT)
Eergh’ om saeght, zeid’ een Held ontkomen uijt een slagh
Daer ’tall ter neder lagh,
Eergh’ om saeght was ’tbeschickt. Neen, Ioncker, sey syn dienaer,
Daer was voor mij wel sien naer:
(5) Ick had, eer ’tsoo verr quam, wel een’ reis acht of thien,
En noch meer omgesien.
eod.



[CH1656:037]
(DOBBELE ELENDE)
Een Godloos mensch in nood is een blind bedelaer:
Hy bidt om hulp en heil, en weet noch wien, noch waer.
6. Ian.



[CH1656:038]
(DAT GOD IS)
Claes, kont ghij twijffelen of God in wesen is?
Ghij zijt de sotste beest daer van te lesen is.
En evenwel siet, Beest, ’ksal u de schuld vergeven,
Soo ghy kont twijffelen, ghij die spreeckt, aen uw leven.
eod.



[CH1656:039]
(AEN YEMANT)
Uw wijf is hesselick, nochtans hebt ghy se lief,
S’ is boos en bars van kop, nochtans is s’ uw gerief,
S’ is vuyl en sleterigh, nochtans gunt ghij se kleeren,
S’ is uijt de gist van ’t volck, nochtans kunt ghij se eeren:
(5) ’Kvergeef all dat nochtans; maer ick verstae nochtans,
S’ is een’ gemeene Hoer bevonden, en noch thans.
eod.



[CH1656:040]
(QUAEDE MUSIJCK)
Maey, en ontstelt u niet, sprack Teunis tot syn wijfje
In ’teerst van een gekijfje:
Ick weet niet wat ick liefst souw hooren van geluijd,
Of een’ ontstelde vrouw, of een’ ontstelde Luijt.
eod.



[CH1656:041]
Dat sal ’them soo wel doen, seij Dirck, en scheid’er uijt,
En gingh sijn Oom vertellen
Hoe hy voer met de Bruijd.
De Bruyd begost t’ontstellen
(5) Als hadd sij meer vandoen.
Ick merckten aen haer wencken,
Sy gaf Dirck in bedencken,
Niet of ’them wel alleen, maer of ’t haer wel sou doen.
eod.



[CH1656:042]
Vaerj’ en paerj’ all?
’Ksie de Bruyd
Is in de schuyt;
Ian, hoe vaerj’ all?
eod.



[CH1656:043]
(VUYL WASCHT GEEN VUYL)
Tijs hadd syn’ echte Trouw op ’tonvoorsienst gebroken,
En hadd geern op de kunst de Schouth syn hand ontdoken.
Heer, seid’ hij, magh ick ’t niet wel nemen op mijn’ eed,
Dat ick, soo waer ick leef, van geen misdaed en weet?
(5) Iae, sey de Schouth, genoegh; want, by manier van spreken,
Valsch sweeren is soo licht te doen als echt te breken.
eod.



[CH1656:044]
Lijs quam de Coomenij tot Ianbuers in getreden,
En sprack gelijckse sagh dat and’re koopluy deden:
Ian, seijse, zijt ghij wel versien van droogh en nat?
Iae, sprack Ian, t’uwen dienst. Ey, sey se, doet mij wat.
eod.



[CH1656:045]
(TOT DAER TOE)
Dirck vraeghde, magh ick wel een woordje met u spreken?
Genoegh, sey ’ck. magh ick wel mijn’ keers aen d’uw’ ontsteken?
Genoegh. magh ick u wel vergasten desen noen?
Genoegh. wilt ghij mij wel een’ ander’ vriendschap doen?
(5) Genoegh. wilt ghij mij wel een’ oude luyt wat leenen?
Genoegh. wilt ghij mij wel noch wat gehoors verleenen?
Genoegh. wilt ghij mij wel wat gelds doen by gevoegh?
Ey, seid’ ick, langher niet te hoetelen; genoegh.
eod.



[CH1656:046]
Niew’ kleeren staegh en geld zyn goed op alle straten,
Voor middagh en naer noen:
Maer ’teen is niet van doen,
En ’tander niet te laten.
eod.



[CH1656:047]
Truij is niet bot, maer scherp en snedigh;
’T en hoeft niet datmense verslijp’.
Ian, seijse, kunstigh en oock zedigh;
Weet ghy een’ keers, ick weet een’ pijp.
eod.



[CH1656:048]
Maet, wat dingh magh de Zeebrand wesen,
Vraeghd’ ick een zeemann op de Ree.
Des’ antwoord hadd hij ree
Met een matroosigh wesen;
(5) De rechte Zeebrand zijn zeeroovers byder zee.
eod.



[CH1656:049]
(WILDBRAET ONTWEIDT)
Claes hadd een’ Spaenschen Don gegrepen in ’tgevecht,
En gaf hem met der vaert een douwtje tot aen ’thecht
Dat hem syn’ darmen uyt syn’ swarte pens dé scheijen:
Want, seid’ hij, of hij stonck, hij dienden hem ’tonweijen.
eod.



[CH1656:050]
(LEELICKE WAERHEIT)
Ghij waert wel geerne schoon en wel geschildert, Trijn,
Maer lett eens op uw wesen
Of het all wel kan wesen;
Sal ’twel een kunstigh stuck en wat schoons konnen zijn?
eod. 6. Ian.



[CH1656:051]
Wat is toch ’tniewe Roomen
Met all’ syn’ vuijle droomen
Bij dat het plagh te zijn.
Is ’tniet goed’ oude wijn
(5) Allengskens af gekomen
Tot slechte niew’ Azijn?
eod.



[CH1656:052]
Wat baet het of uw vell niet swart en is, maer witt,
Wat win ick aende verw, Catlijn? ten is maer witt.
eod.



[CH1656:053]
Laet ons te bedd gaen; dat ’s te seggen,
Voor lieden die de dood verbaest,
Laet ons gaen proeven op het naest,
Hoe ongevoelick soet het is in ’tgraf te leggen.
eod.



[CH1656:054]
Als Haet en Nyd goe brand waer,
Schoon dat de Vorst in ’tland waer,
En ’tweer noch eens soo koud,
Hoe goe koop waer het hout!
eod.



[CH1656:055]
De klapper die daer lest tot uwent was geseten,
En alles tegens mij uyt braeckte wat hij moght,
Als hy de moeyte nam en aen sijn selven docht,
Hij souw mij wel vergeten.
eod.



[CH1656:056]
Dirck sagh syn wijf veeltyds met soentjens mal en mals
De vrijers aen de wang, en hangen aen haer’ hals:
Siet, seid’ hij, dese vrouw sal ons goed wel bewaeren,
Sij kan altoos de kunst van schoenen te verspaeren.
eod.



[CH1656:057]
(IAN EN SYN WIJF)
Ian will wat leckertjens gespijst zyn op syn Wals,
En soeckt syn eten gaer op Tafel en wat mals.
Maer of ’t gebrack aen ’teten,
Daer sy bey zijn geseten,
(5) Ian en syn malle wijf, daer is all vrij wat mals.
eod.



[CH1656:058]
UYT HO0GHDUYTSCH ONDICHT. VOORSPRAECK
Hooghmogende laeg Land, mijn Vaderland; in waerde
Te boven, of gelijck all’ die ick ken op Aerde:
Heeft u des Hemels gunst verheven tot den top
Van des’ Hooghmogentheit; weest niet hooghmoedigh op
(5) Een hoogh dat daelen kan: daer is land hoogh geboren
’t Welck hooge Titulen van ouds herr toebehooren,
En daer de reden wil dat ghy voor wijcken moet
Gelijck het laege Dal voor hooge Bergen doet.
En stondt ghy schoon gelijck, en datmen Bergh en dalen
(10) Onoverweeghelick sagh hangen in twee Schaelen;
Noch waer het roemen mis, noch keurden ghy niet recht
Het moerighe voor puyck, en ’t hoogelandsch voor slecht.
Zijn niet de dichtst’ aen ’t Vier de warmste, zijn de dichtste
Aen Son en Sterren niet waerschijn’lijck de verlichtste?
(15) Is ’t niet waerschijnelijck hoogh, helder volx vernuft
Dat uyt de dampen is, by datter in verduft?
Hoe waer ’t waerschijn’lijck is sal niemant van my hooren:
Landslieden, gaet te raed met uw’ geslepen’ ooren;
Ick brengh u Rijnsch geluyt in overvloet ter baen.
(20) Noch is het maer Rijnschdhalf: hoe Duytsche Fluyten gaen
Is niet van mijn bewint: veel onvervuylder pijpen
Als mijne mosten u dat konnen doen begrijpen:
Mijn voordoen is de stof, en, tast ick niet heel mis,
Stof, die by stoffen ruym te vergelijcken is
(25) Die voor goe’ stoffen gaen. Aen ’t kleedsel vande kind’ren
Heb ick mijn’ hand geschent: hoe veel haer dat kan hind’ren
Aen ’t ingeboren schoon, weet ick van allen best,
Ick, diese glad en gaef gehaelt heb uyt haer nest.
Ghy doet my niet als recht, indien ghy ’t rein wilt scheiden
(30) Van ’t onrein, en dan strijckt dit vonnis tusschen beiden,
Dit heeft de plack verdient en dat den hoogsten lof,
Dit heeft den Haesekop gedaen, en dat de Mof.



[CH1656:059]
Pack op, packt u van hier, packt alle dingh by een,
Zyn woorden in Ians mond gedurigh en gemeen.
Het eerste van de drij heeft Neel soo wel onthouwen,
Dat het Ian is berouwen;
(5) Light het hem op syn’ tong, sij heeft het in haer’ kop;
Siet maer eens vriendelick op Neel; het is, Pack op.
7. Ian.



[CH1656:060]
(VAN LIJS)
Een Almanack, segt Lijs, en is niet van de Boecken
Daer sy haer voordeel meent te vinden of te soecken.
De spelling dunckt haer vals: sy hield’er eerst wat van,
Vondts’er voor niewe Maen ter maend een niewe Man.
eod.



[CH1656:061]
(STRICK-MAL)
De Ionckheit hedensdaeghs is wonderlick belint:
B. is B. spel ick voort, ’tis L. i. n. t. blint.
eod.



[CH1656:062]
Ick vraegden aen een’ vriend: Hiel hij veel van syn Neel, Ian?
Neen, seid’ hij, dat ick weet, niet heel veel by syn leven:
Maer s’ heeft hem stervende veel gelds en goeds verschreven;
Nu houdter Ian heel veel van.
eod.



[CH1656:063]
(VOL EN SCHRAEL)
Siet eens hoe vet is Lijs, en hoe verhongert Phlips is;
D’een schynt een’ volle maen, en d’ander haer Eclipsis.
eod.



[CH1656:064]
BRANDIJSERS
Wij draghen, u ten dienst, Torf en Hout op ons’ armen:
’T is reden dat wij ons voor de moeyt oock wat warmen.
eod.



[CH1656:065]
SCHOORSTEEN
Hadd Anne niet veel kous,
S’en hoefde niet veel schous.
Nu speeltse mij, Pack op, naer datse groote kou heeft,
En ick schouw’ op end op: of dat de naem van schou geeft?
eod.



[CH1656:066]
(SECREET)
Waer voor dient eigentlick een heimelick gemack?
Voor heim’lick ongemack.
eod.



[CH1656:067]
DEUR
Dirck sey, ’tgat was de deur, Piet sey, het was de planck;
En maeckten mij het hoofd met kijven kroes en kranck.
Swijght, seid’ ick op het lest, wat sal ons hier gebeuren?
Zyn een’ planck en een gat te samen niet twee deuren?
eod.



[CH1656:068]
STOEL
Boent Stoelen wat ghij mooght; ’ten sald’er niet toe komen,
Dat een Hollandsche Stoel blinck’ als een Stoel van Roomen.
eod.



[CH1656:069]
TAFEL
Mij dunckt een’ Wafel
Rijmt wel op Tafel,
En Pannekoeck
Op Ammelaken; soet, ick meen op Tafel-doeck.
eod.



[CH1656:070]
Het is wat schoons, riep Lijs, men magh ’er wel af spreken,
Als sy Ians Testament het zegel af sagh breken;
Om een thien duysend Pond die hij mij achterlaet;
Wat is dat voor mijn’ staet?
(5) Wel, seid’ ick, Lijsje, wel, dit zijn verweende streken;
Thien duijsend Pond, by Loo! men magh ’er wel af spreken.
eod.



[CH1656:071]
BANCK
De Franschen lacchen staegh met all uw’ malle rancken,
Met all het schueren en het boenen van uw’ bancken:
Besiet eens of uw’ moeijt niet wel besteedt is, Trijn;
’T schijnt all’ uw’ bancken niet als spotters bancken zijn.
eod.



[CH1656:072]
Ick maeck mij den knecht quijt daer ghij mij lest aen riedt:
Siet, hij en dient mij niet, want hij en dient mij niet.
eod.



[CH1656:073]
(VERSUFTE REINIER)
Weet ghij waerom Reynier soo droevigh en soo vael siet?
Syn wijf was lestmael sieck, en ’twas de leste mael niet.
eod.



[CH1656:074]
(DIRCK INDEN ROUW)
Dirck was syn wijf vermoort by roovers opden wegh:
De vrienden troosten hem, en ’tleed scheen t’overkomen:
Maer s’had drij schellingen aen reisgeld met genomen;
Och, vrienden, riep hij, och, mijn schoone geld is wegh.
eod.



[CH1656:075]
(HOOFT-PIJN)
Trijn kreegh een gat in ’thoofd in ’tkampen met haer’ man:
’T was geen’ saeck om te pruijlen;
Sy stelde ’t op een huijlen.
Maer, seid’ hij, siet toch eens, hoe haer ’tvell houden kan:
(5) Ben ick niet fraeij gewroken?
’Kheb eens haer hoofd gebroken,
Wat sy my daeghlix doet daer weet myn hoofd wat van.
8. Jan.



[CH1656:076]
Ian seght, Neel weet haer soo te houwen,
Bij Heeren en bij groote Vrouwen,
Als waers’er selver eene van:
Maer let eens op dat houwen, Ian;
(5) Sy valt om veer, of om een douwen,
Of om een’ wenck, of om een Rijm;
Sij houdt aen een als natte Lijm,
Wel Ian, hoe weet haer Neel te houwen!
eod.



[CH1656:077]
(GELIJCK BY GELIJCK)
Het volck light aen uw’ poort en dringht,
’T hoort datter waerd en gasten bly zijn,
’T hoort datm’er singht en datm’er springt,
En datmer schreewt de Koningh dringht;
Sij meenen dat’s all volck als wij zijn.
Eij laet den in en uytgangh vrij zijn;
Wat light ghij menschen en verminckt,
En met kracht van uw’ huijs en dwinght?
Dirck, doet gheen’ geckernij, of laeter gecken by zijn.
eod.



[CH1656:078]
(DANSSEN)
Springt op syn Duytsch of op syn Frans,
Ick sie geen’ misdaed aenden dans.
Mij dunckt het springen en het singen
Zijn aengeboren susterlingen.
(5) ’Kgeloof het hert springt als men singt,
En ’thert is ’t dat de voeten dwinght:
Soo raecken sy gelyck aen ’troeren.
Dat beurt den Adel en de Boeren,
Dien met, en dese sonder maet;
(10) Wie, dunckt u, doet het meeste quaed?
Mijns oordeels zijnse minst te laken,
Die reghel houden in ’tvermaken.
eod.



[CH1656:079]
(THUYNMANS STRAF)
Mijn tuijnman had mijn’ Elst sijn waschelixte tacken,
Gewaerschout noch gelast, begonnen af te hacken.
Mij docht het was wat stout.
Hoe gaet dat, seid’ ick, Louwtje,
(5) Kapt ghij mijn eigen hout
En op uw eighen houtje?
eod.



[CH1656:080]
(TAEMELICKE LOF)
Ick vraegd’ een van mijn’ wijste Nichten,
Wat dat haer docht van mijn’ Gedichten.
Sy seij, het ghingh al tamelick.
Is tamelick betamelick,
(5) Soo prees se m’ al bequamelick.
eod.



[CH1656:081]
(LIEF MISVERSTANT)
Wat dunckt u, sey Renier, dicht ick niet all bequamelick?
Iae seker, seid’ ick, tammelick;
Dat was soo veel als lammelick.
Hy kittelde sich selfs, en nam het aen voor tamelick.
9. Ian.



[CH1656:082]
BOTER
’Khoor datmen Boter noemt hier Butter, en daer Botter:
’T is wel het selfde smeer, maer mij dunckt het gaet botter.
eod.



[CH1656:083]
BOTERMELCK
Suer Melck heet Botermelck: ’khoud’t voor een’ goeden sin,
Het geeft een’ slechte pap, of daer is Boter in.
eod.



[CH1656:084]
ROOM
Komt Roomen niet van Room? ’ten schijnt niet all uyt mis:
Daer all de werelds Room schier binnen Roomen is.
eod.



[CH1656:085]
(IANS ADEL)
De Boom van Ians geslacht daerop hij schijnt te stuijten,
Is een soo groot gewas
Als Eyckenboom oyt was:
Maer die aen ’tplucken valt vindt hem voll slechte fruijten,
(5) En, siet of ’t oolick, jae siet of het vrolick staet,
De Rispe-poppen buijten,
Hij vindt’er menigh dingh dat maer voor Moolick staet.
eod.



[CH1656:086]
POORT
Een voorpoort is een dingh dat niet en schijnt t’ontbeeren.
Maer, seij Claes, met verlof van vrouwen en van Heeren,
Doctoren waeren langh in geld-gebreck gesmoort,
Had ons God niet versien elck van een’ achterpoort.
eod.



[CH1656:087]
HIC, HAEC, HOC
Ian kreegh een’ swaeren Hick; dat ded’ hem Hic onthouwen.
Hij sagh een Heck in ’tveld; daer by onthiel hij Haec.
Hij hockte met de Caert, dat deed’ hem Hoc behouwen;
’Twas geen quaed overlegh voor een’ geslagen Geck.
eod.



[CH1656:088]
BILLE
Sy moghen seggen wat sy willen,
Doctoren, meesters van ons’ billen:
De mijne geven mij veel vrolicker gemack,
Als ick voor niet met all en niet voor geld en kack.
eod.



[CH1656:089]
PILLEN
Wat quellen mij die pillen! seker
Ick heb de schijt van den Apteker.
eod.



[CH1656:090]
TOREN
De Toren van uw’ kerck is soo hoogh als hij kan:
Maer wacht u voor Gods Toorn; die gaet veel hoogher, Ian.
eod.



[CH1656:091]
(QUAET SPEL)
Is Neel bedorven? Iae, ’kvrees dat het weinigh scheelt;
S’heeft met haer onderlijf haer’ beste ziel verspeelt.
eod.



[CH1656:092]
(ONNUT GERAES)
Claes Veerman was van ’tveer juijst als ick over most:
Mijn mede-reiser vloeckte, en maecktend’er een’ guijt af.
Foey, seid’ ick, dit geraes waer beter niet begost;
Hebt ghy de schijt van Claes, ick hadd’er geern de Schuijt af.
eod.



[CH1656:093]
(RIJM-KOST)
Soo Claes geen Caes en magh, en Pier en magh geen Bier;
En Maert en magh geen’ Taert, Iosyntje geen Rosyntje,
En Ael en magh geen Ael, en Wijntje magh geen wijntje,
Soo is des werelds end niet all te veer van hier.
eod.



[CH1656:094]
CAES
De jonghe Menschen zyn gewronghen Melck en Caes.
Waerom ontsetten sich veel’ Menschen voor dat Aes?
Weet ghij de reden niet, leert wat, neuswijse weters;
Veel’ menschen huydens daeghs en zijn geen’ menschen eters.
eod.



[CH1656:095]
MELCK
Ouw’ lieden werden kinds in allerhande wesen;
Melck was haer’ eerste spijs, melck will de leste wesen.
eod.



[CH1656:096]
HONIGH
Het sotste van all ’tsot is ’tmenschelick gegiss;
Het soetste van all ’tsoet weet niemand wat het is.
eod.



[CH1656:097]
PEPER
Als Peper, binnen heet, en buijten qualick lauw,
Soo is een scherp Gedicht, tot datmer ’tvier uijt knauw’.
eod.



[CH1656:098]
PECK-TURCK
Bloedgierigh ben ick niet: maer waeren turcken Turcken,
Van die moorddadighe die ’tChristendom versnurcken,
En dat icks’ aen mijn’ haerd of in mijn’ Fackel had,
Constantinopolen waer haest een leeghe Stadt.
eod.



[CH1656:099]
(HOOGER SORGH)
Ick scherp mijn’ Peerden tegen ’t Ys,
En soo verr ben ick wereld-wijs,
Om op het gladde niet te glijen:
Maer daer ’s een ander glad te mijen.
(5) Ons’ Herten zijn van onder smal,
Doch voor het dagelix geval
Niet scherp genoegh op ’s werelds baenen;
Men moetse scherpen met vermanen,
En dreighen van des Heeren straf,
(10) Of alle uren zyn w’er af.
12. Ian.



[CH1656:100]
(KORTE DAGEN KORTE NACHTEN)
De winter is de nacht van ’tjaer:
Ick wenschte dat hij korter waer;
Maer, nu hij lang is, moetm’ hem korten.
Ons kan niet soo veel slapens schorten
(5) Als ’er leegh tyds aen werdt verlett;
De dagh dient uytgekocht; wij gaen te vroegh te bedd.
eod.



[CH1656:101]
(LOSSE DIRCK)
Dirck light en domineert vroeg en laet, dagh en nacht
Verr boven all’ syn’ macht;
En, kan ick wat Latijns, soo is sijn’ domineringh
Een’ rechte domme neeringh.
eod. 12. Ian.



[CH1656:102]
(DRONCKE CLAES)
Claes vloeckt en scheldt, en seght hij heeft het van naturen:
Iae, van naturen; maer noch veel meer van natt’uren.
eod.



[CH1656:103]
’Ksie Consistorien en Hoven van Gerechten
Somtyds om ’thoogste woord in Kerck of Hoven vechten;
En daeruijt oordeel ick dat licht te mercken staet,
Hoe veel dat Kerckenraed verscheelt van Klerckenraed.
eod.



[CH1656:104]
Men seght mij nu en dan, daer moet een’ reden wesen
Dat ick mij op het Hof min als eertijds verthoon:
Iae, siet, daer iss’er een’, ick derfse laten lesen;
Ick hebber niet mijn’ hond sien geess’len, maer mijn’ soon.
eod.



[CH1656:105]
(HAEST RIJP, HAEST ROT)
Is uw jong kind gegeven
All wat een rijper mensch kan gaeren metter tijd;
Weest daer niet in verblydt;
Een’ ouwelicke Ieughd beteeckent een kort leven.
eod.



[CH1656:106]
(DEUGHDELIJCKE WRAECK)
Mijn achterklapper magh mij en de werlt bedriegen:
Maer ick doe wat ick kan om hem te maken liegen.
eod.



[CH1656:107]
Female est bien meilleur langage que Femelle;
Car Femelle faict masles et tout masle vient d’elle.
12. Ian.



[CH1656:108]
I’aij serui mon ami de franche seruitude;
Et tiens à grand loyer le prouffit que j’en fais:
Il m’a tiré d’abus, et son ingratitude
M’apprend que les bienfaicts ne sont pas tous bien faicts.
eod.



[CH1656:109]
Estime-t-on que c’est de quoy se rejouîr,
D’amasser force bien et de n’oser jouîr
D’aucun fruict de sa peine?
Pour moy j’ose juger que ce n’est qu’une gesne;
(5) Et l’homme bien heureux qui juge sagement
Du riche en son tourment.
eod. 12. Ian.



[CH1656:110]
(IANS VERSET)
Ick preeckte Salomon syn wysheit tegens Ian,
En wat syn vader was en wat hy voor een man.
Iae, seid’ hij, ’thuijs vol goeds, vol voorspoeds en vol vrouwen,
En groene jeughds genoegh om die wel t’onderhouwen;
(5) Laet my die wijsheit oock eens proeven, en preeckt dan.
13. Ian.



[CH1656:111]
(IAN MISDOOPT)
Ian is een rustigh man, maer hij pleit sonder ende,
En slaet op vrouw en kind of hijse niet en kende.
Wat seght ghy nu van Ian,
Dat hy een rustigh is, of een onrustigh man?
eod.



[CH1656:112]
(HOUWELIJX MUSIJCK)
Het houwelick, seght Claes, moet gaen gelyck een orgel,
Daer d’eene pyp haer’ keel sluijt op de naest’ haer’ gorgel.
Is hy dan Baes van ’tspel dat hy geern gaende sagh,
Soo schynt dat hy met recht de pypen stellen magh.
eod.



[CH1656:113]
(DOLLE PIER)
Komt Pier in huijs het hoofd vol wijn,
Hij slingert Bancken over plancken:
Men sou schier seggen, ’tkan niet zijn;
Pier stelt en Pier ontstelt de bancken.
eod.



[CH1656:114]
(RECHTSPLEGING)
Tijs en Teun vielen slaeghs en Teun is eerst geweken,
En riep, men had hem voorts met rechten aen te spreken:
Soo doen ick vast, seij Tys, heel in ernst, half om jock:
Teun had een’ kromme kruck, en Tys een’ rechten stock.
eod. 13. Ian.



[CH1656:115]
(DOBBELE DEUGHT)
’T en is geen’ rusticheit die ’tmaer eens wesen kan,
En aen d’ondanckbaeren haer selfs maer eens verspillen:
Maer, eens verspillen, en noch eens verspillen willen,
Dat voeght een rustigh man.
eod.



[CH1656:116]
(SCHOUWE DIRCK)
Waerom en will Dirck niet vertrouwen?
Hy derft geen’ vrouwen meer vertrouwen.
eod.



[CH1656:117]
(YDELE BELOFTE)
Ian had veel toegeseght van een Boeck niewe Dichten,
Dat alle dichters sou doen strijcken, of doen swichten,
En syn’ beloften zyn tot noch toe niet als wind:
Het schynt hy swanger gaet; maer ’tis van een dood kind.
eod.



[CH1656:118]
(PAER)
Neel rinckelt als haer man,
En klapt soo veel sy kan,
En Ian en spaert niet veel,
Noch syn’ Tong, noch sijn’ keel.
(5) Neel is soo licht als Ian,
Ian is soo dicht als Neel.
eod.



[CH1656:119]
Zedigheit haet Ledigheit;
Besigheit heet Zedigheit.
eod.



[CH1656:120]
(DANCKBAER HERT)
Myn lang-verplichte vriend,
Ghy hoeft mij niet te vreesen;
Heb ick u veel gedient,
Thoont my maer aen uw weesen,
(5) Dat ghij wilt danckbaer wesen.
Mijn weldaed is verdient,
En zijt ghy ’tinder daed
Gelijck als in gelaet,
Ick vraegh niet of ’tvoldoen nu of oijt in uw macht is,
(10) Ick houw mij voor voldaen, soo ’tmaer in uw gedacht is.
eod.



[CH1656:121]
Soo nu, soo dan een reisje
Speelt onse Trijn de beest.
Ick had het wel gevreest,
Want, siet, Trijn is een meisje,
(5) En heeft van kinds been aen op een quae ploy geweest.
eod.



[CH1656:122]
RAPIER
Slijpt geen bloed-gierigh stael op yemand syn verseer;
Die ’t Christelick verstaet, Geweer is maer geweer.
15. Ian.



[CH1656:123]
POOCK
De menschen kort van hoofd dient beter yet dat buijgh’;
Hoe handiger geweer hoe sorghelicker tuijgh.
eod.



[CH1656:124]
ROER
Den Krijghsknecht voeght het wel, den Iagher staet het vrij;
Ick roer geen Roer; wat roert het mij?
eod.



[CH1656:125]
MUSKET
Die liever Muscus rieckt als ’troockende Musket,
Heeft in ’tveld niet te doen, en dient best in ’tsalet.
eod.



[CH1656:126]
SCHIETEN
Weest op een’ less verdacht, die u geneert met schieten,
Herschieten moogt ghij wel; maer noyt moogt ghij verschieten,
Of ’twerck soud u ontschieten.
eod.



[CH1656:127]
SALET
Een woorden-futselaer docht het heel wel te weten,
Die sey, Salet beduydt datm’ in’tsalet sal eten.
eod.



[CH1656:128]
PISTOLE
Pistool scheelt van Pistool, en, nae sij somtyds scheelen,
Houd’ ick wel eens soo veel van halven als van heelen.
eod.



[CH1656:129]
PANN
Keer om uw’ Eyerpan, of breecktse van haer’ steel;
’T is voor Diogenes syn’ huijsraed even veel.
eod.



[CH1656:130]
(VALSCHEN ROEM)
Noemt ghij ’teen’ Weldaed, Claes, die ghij aen Knecht of Meissen
In ’tend eens hebt gedaen voor langer jaeren trouw?
O neen, ’ten is maer Loon; en, waer ’t all soo als ’tsouw,
De weldaed is verbeurt: ghij hebts’ u laten eissen.
eod.



[CH1656:131]
(ONNUT GEWICHT)
’T Rapier hangt Ioncker Ian soo vast aen als een klit:
’Kbenij hem ’tijser niet; hem lust te zijn geladen:
Maer waerom gaet een Cock niet proncken met syn Spit,
Als d’een noch d’ander heeft te vechten, noch te braeden?
eod.



[CH1656:132]
COUSSEBAND
In Holland is ’tgenoegh, een goed paer Coussebanden:
Maer had ick ’tschicken vrij,
Ick schicktend’er voortaen (ick meen in warme landen)
Voor alle mannen twee en voor veel’ vrouwen drij.
eod.



[CH1656:133]
(AEN LICHTE MAEY)
Maey light en rinckelroijt; dat is, sy light en schoijt:
Dat ’s recht gerinckelt, Maey; maer ’tis niet recht geroijt.
eod. 15. Ian.



[CH1656:134]
SCHOEN
Is handschoen suyver Duijtsch, als wij niet beter weten;
Soo magh ick wel met recht een’ schoen een’ voetwant heeten.
eod.



[CH1656:135]
BROECK
De mannen uijterlick zijn in ’tbesit der Broecken:
Maer daer ’s een duijst’re text in haer’ liev-vrouwtjens boecken,
Daer keurssen bladers zijn: al sietmen ’t buyten niet,
Dat goed is oock gebroeckt: denckt eens wat het bediedt
eod.



[CH1656:136]
WANBAS
De wijn en is geen wijn, als men hem wan laet leggen;
En light de mans-macht wan,
De man is Baes noch man:
Wie weet of vrouwen dat met Wanbaes willen seggen?
eod.



[CH1656:137]
(PIETER EENOOGH)
Heeft Pieter maer een oogh, dat ’s geen saeck van verwijt.
Siet de goe’ schutters eens, die op haer micken stuijten:
Twee doen haer geen gerief; sij moeten een oogh sluijten;
En Pieter mickt altijd.
eod.



[CH1656:138]
SOCK
Bedenckt, niet watmen will, maer watmen hebben moet:
Een’ Sock is eigentlick een neusdoeck van een’ voet.
16. Ian.



[CH1656:139]
SCHOEN-LINT
Lint is goe’ Waer, daer ’tbindt: maer daer het niet en bindt,
Ick bid u, Ionckertjens, wat doet ghij met het lint?



[CH1656:140]
(DIRCK BRUYDEGOM)
Dirck syn Bruijd is dick van lijf,
En sij schijnt wel groot te gaen.
Dirck wouw enckel aen een wijf,
En hij isser dobbel aen.
eod.



[CH1656:141]
HOET
Den Hoet is ’tnoodigste bedecken onses lijfs:
Maer Mans, schijnt, weten ’t niet: ick houd’ het met de Wijfs;
Die staen haer’ mutsen vast: wij konnen niemand moeten,
De kap moet van ’tgebint: men magh maer bloots hoofds groeten.
(5) ’K souw seggen, soech! laet staen, al waer ick maer een’ Luijs,
Laet staen, is ’t mogelick; wat doet het dack van ’thuijs?
eod.



[CH1656:142]
VOET EN HANDSCHOEN
Had Ian syn’ Handschoenen syn’ voeten aengepast,
En bey syn’ schoenen beij syn’ handen, dicht en vast:
De lucht van d’eene souw ons’ neusen min verveelen,
En d’ander’ ongelijck min krabbelen, min stelen.
eod.



[CH1656:143]
OOGHEN
Niet Trijns twee schoon’ alleen, maer mijn’ twee leelick’ oogen,
Mijn’ eigen’ hebben mij verraderlick bedroghen.
’K docht, als Trijn op mij sagh, dat sij bleef daer om hoogh
Met poppetjens en speeld’ in ’teen en ’tander oogh:
(5) Maer ’tzijn maer poppetjens die sy daer stelt te proncken,
Trijn selfs is door mijn oogh tot in mijn hert gesoncken.
eod. 16. Ian.



[CH1656:144]
(NAE-LEVEN)
Wat doen ick in de Werld? wat andere mij voor doen;
Ick volgh, en men volght mij, als Peerden in ’tgroot spoor doen.
Ten einde van ’tgroot spoor, wat sal ick vinden? wind:
Dat ’s dat de wijse daer en de niet wijse vindt.
(5) Maer laet ick uijt de Werld somtyds mijn eighen man zijn,
Mijn hoofd broeijt wel wat jongs, daer ’twill, en daer ’tmoet van zijn,
Dat wat ouds werden moght: en ’tis een Ey op ’t nest,
En niet in ’tspoor geleght: Ten minsten, ’tis mijn best;
En dit beloov ick mij; Lust menschen wat te lesen,
(10) ’Ksal inde wereld zyn als ick’er niet sal wesen.
17. Ian.



[CH1656:145]
(DRONCKE DIRCK)
Dirck moet een vreemd doll beest aen ’tlijf gekomen zijn,
Hij schrickt voor water, en hij heeft geen schrick van wijn.
eod.



[CH1656:146]
(BEKENDE NEL)
Nel, docht mij, most all wat het hooghe woord gewent zijn:
Man, sey sij, ’tzij verkoop, of koop, ick wil gekent zijn.
Gekent, sey de goe man, gekent, mijn’ soete Nel?
Ey lieve, weest gerust, ick ken u al te wel.
eod.



[CH1656:147]
NEUS
Wat of de meening was,
Doe neus en neusgat wierd geschoncken aen de vrouwen?
’T en komt toch maer te pas
Aen die sijn’ mond somtyds will proeven toe te houwen.
eod.



[CH1656:148]
LUIJT
Ick wenschte wel eensiens een’ Luijt in mijn’ armen,
Met snaeren van sommighe vrouwtjens haer’ darmen:
Want, maeckt schaepen ingewand sulcken gebaer,
Denckt of het van onse Peet Annetje waer,
(5) Hoe sou dat dingh snappen, en snerpen, en snarren!
Het leeck wel een’ Luyt; maer het waer een’ Gitarren.
18. Ian.



[CH1656:149]
(BESIGHE TREDEN)
Mij dunckt, lang wandelen en kan mij geensins krencken:
Ten minsten voel ick ’tniet: want in die ledigheit
Maeck ick mijn hoofd soo gaende in soete besigheit,
Dat het gheen’ tyd en heeft om aen mijn gaen te dencken.
eod. 18. Ian.



[CH1656:150]
KEERS
Een Booswicht stervende magh als een’ keers uytgaen:
En dan is het met hem, maer niet met ons gedaen:
Lang hooren wij ’tgerucht van syn vuijl leven klincken.
Sijn’ uytgegaene keers blijft in de pijp staen stincken.
eod.



[CH1656:151]
(AD WESTERBANIUM)
Honshollerdica rediens cras prandeo tecum.
Si non accedat Delia: solus ego.
Si pisces Sceverina bonos infausta negarit,
Sufficiet fumans mensa Bonis avibus.
(5) Si gravis hospes ero, prohibe qua fronte rogaris;
Non potuisse sat est, si voluisse potes.



[CH1656:152]
(MISTROOST)
Trijn scheen aen een’ Colyck den geest te sullen geven:
De Moer riep, Lieven Heer, daer is geen helpen aen,
’T is met mijn kind gedaen; tot dat se wat sagh leven
Dat schreewd’ of ’t suijgen wouw: doe spracks’ haer selven aen,
(5) Iae, Iae, ’tis all te waer, ’tis met mijn kind gedaen.
19. Ian.



[CH1656:153]
(BESTE WENSCH)
Den rijcksten vorst in ’tveld, en op straet arme menschen,
Weet ick niet beter als, God help u, toe te wenschen.
eod.



[CH1656:154]
VOORHOOFD
Denckt, onbeschaemde mensch, wat uw wanschapen wesen
Een leelick dingh moet wesen:
’T is qualick te verstaen;
Ghy hebt een hoofd als ick, en daer ’s geen voorhoofd aen.
eod.



[CH1656:155]
HAER
Die eens een’ heelen mensch door een’ vloo-kijcker sagh,
Sagh elck haer als een ried, en elck oogh als een’ oven.
En loosde dan die mensch van ond’ren, of van boven;
’T waer als een water-god, die op syn’ oever lagh.
eod.



[CH1656:156]
GRIJS HAER
Ian, wilt ghij vreesen
Voor out te wesen?
Ghij zijt all out,
En grijs en kout:
(5) ’T is hier, ’tis ginter;
Daer ’tsneewt is ’t winter.
eod.



[CH1656:157]
(RENTMEESTERSCHAP)
’Ken weet gheen’ raed om geld van twee besuckte venten;
Want ’tzijn mijn’ Rentmeesters, dat’s meesters van mijn’ renten.
eod.



[CH1656:158]
AENDEN H.R VAN BRANDWIJCK; SCHEIDENDE VAN OCKENBURGH
Mijn Heer, uw Ockenburgh,
Uw lieve blockenburgh,
Is somers plockenburgh;
Maer ’s winters krockenburgh
(5) In sneew van vlockenburgh,
En nochtans lockenburgh,
Mits die van Cockenburgh
Amptman van drockenburg
Soo door uw dockenburgh,
(10) Als uyt uw fockenburgh,
Schaft goed van brockenburgh
Aen ’tvolck van slockenburgh.
Nu ghij van wrockenburgh,
Neemt vrij een’ Stockenburgh
(15) En met goe knockenburgh
Iaeght Broeck en Rockenburgh
Of op haer schockenburgh,
Of op haer sockenburgh
Elck nae syn hockenburgh,
(20) Of wel nae pockenburgh;
Want, buyten jockenburgh,
’T is laet aen Klockenburgh.
Gedaen op Ockenburgh,
Door mij, van Bockenburgh.
Honselerdyck. 19. Ian.



[CH1656:159]
OOREN
Twee ooren en een’ Tong is mans deel, naer behooren.
Maer lett ick op ’tgerucht van vrouwen onder een,
En hoe staegh all den hoop, noyt een’ en spreeckt alleen;
My dunckt, sij hebben elck twee tongen, en geen’ ooren.
Ibid. eod.



[CH1656:160]
OOREN
Trijn voert het woord alleen; en, roept haer man, Hoor toe:
Sy meent het is goed vlaemsch, en neemt het voor Oor toe.
Ibid. 20. Ian.



[CH1656:161]
(AGNIETS KLACHT)
Agniet quam van de reis, en klaeghde dats’ haer’ honden
Beleefder had gevonden
Als haer’ man aen sijn wijf.
De vrouw haer’ meeningh was, naer ’tsommighe verstonden,
(5) De beesten sprongen haer ten minsten eens op ’tlijf.
Ib. eod.



[CH1656:162]
HALS
All wie den Hals veracht, spreeckt redenloos en vals:
Want menschen ghij moet weten,
Daer hangt, behalven ’teten,
Uw Adem, uw beleidt, uw leven aen den Hals.
Ib. eod.



[CH1656:163]
TONG
Mensch-kervers hoogh geleert, van Lôven of van Leiden,
Vergeeft mijn’ vrijicheit; ick lacch u t’samen uijt;
Kont ghij geen vrouwen tong van mans tong onderscheiden:
Want ick kan ’t blindeling, alleenlick bij ’tgeluijt.
eod. 20. Ian.



[CH1656:164]
TANDEN
Hard-steentjens van ’t gebit, men moet u eere bieden;
Want ick hebb sien geschieden,
Dat wel twaelf gramme lieden
Koop gaven tegen thien,
(5) Daer niet een gram en was, mits m’u maer eens liet sien.
eod.



[CH1656:165]
KAELE KIN
Het gaet’er vreemd althans:
Mans waeren eertijds mans;
Nu schavens’ haer tot vrouwen.
Is ’t niet een’ schoone kans,
(5) Die haer wel moght berouwen?
Of is het op sijn Frans,
De Broeck niet aen te houwen?
22. Ian.



[CH1656:166]
Tryn is meer mans als vrouws,
All wil men ’t niet gelooven:
Maer de waerheit dreef boven,
Waer haer’ kin als haer kous.
eod.



[CH1656:167]
HALS
Soo gh’ om uw’ eer komt,
Ghy houdt uw bloed;
Komt gh’ om uw goed
Misschien of ’t weer komt:
(5) Maer, komt gh’ om hals,
Ghij komt om als.
eod.



[CH1656:168]
IN BRUNONIS PSALMOS
Quod in profanis Bruno literis diu
Et erudite factitauit, in sacris
Interpretandis eruditius facit,
Ineruditâ saepe pollutis manu.
(5) Agit valetque Bruno Rectores duos:
Conrector Urbis et corrector Orbis est.
22. Ian.



[CH1656:169]
OP BRUNOS PSALMEN
Veel’ hebben wel gedaen dat Bruno seer wel doet:
De waerheit naer te gaen, was noyt verloren moet.
Treckt ijeder na dien Prijs: hij waeght’er oock een lot nae.
Maer dat een van Datheen, daer is de wereld sot nae.
(5) Hoe soo? ’tis ’toudste kind, en daerom goed en soet;
De vrome zynder met te vreen in haer gemoet.
’T magh wesen; maer ick vrees, ’tis all te vre’en, op God nae.
eod.



[CH1656:170]
(MISRIJMDE HEILIGHEIT)
Waer ’t maer des Heeren woord, men dorst’er niet met eeren
De vuijle hand in slaen.
Hoort hoe de Psalmen gaen.
Doch ’tis klein’ swaericheit; ’ten is maer ’twoord des Heeren.
eod. 22. Ian.



[CH1656:171]
SCHOUDER
Een man valt nu doorgaens veel schouwer als een’ vrouw:
Hij decktse toe, sy lydt dat men haer schouwer schouw’.
eod.



[CH1656:172]
(DIRCK ONDER ’T PACK)
Dirck quam syn boose wijf te dragen door een’ plas,
En sprack al suchtende, mismoedigh als hij was,
Wegh met het Fabeltjen daer ick mij lang aen sat las;
’T en komt hier niet eens bij; ick draegh veel meer als Atlas.
eod.



[CH1656:173]
BORSTEN
Wij weten wat van Fij, indien wij ’t melden dorsten.
Sy draeght den hals ondeckt, en segt’er stoutjens bij,
Het binnenst’ is gelyck het buytenste van Fij.
De goede Ioffer is aen d’eerste niet geborsten.
(5) Sy is een’ valsche prij;
En ’tscheelt veel, seggen wij,
Een blanck en open hert en een paer bloote borsten.
eod.



[CH1656:174]
Neel brandt, en haet de Trouw; en, watmen preeck’ of kijv’,
Sij soeckt vermaeck en winst met haer verhuerde lijf:
Want, seght sij, koele deughd, dat ick weet’, en verwarmt niet,
En, naer het spreeckwoord gaet in Holland, Brand en armt niet.
eod.



[CH1656:175]
ARM
Hoe komt de naem van arm
Gegeven aen een’ Arm?
Moet niet den Arm ons geven,
Daer arm’ en rijck’ af leven,
(5) Ons daghelixe brood?
En in tyd van Alarmen
Of oock van hongersnood,
Wat waeren wij, och armen,
’T en zij door hulp van armen
(10) Als, voor het meeste, dood,
Of, op het minst, all’ armen?
eod.



[CH1656:176]
HANDEN
Gesondheit werdt gekeurt by wackerheit van tanden:
Maer, sullen wij bestaen,
De schael moet even gaen
Met min noch meer geweld, van Tanden als van handen.
eod.



[CH1656:177]
Autant vault, entre amis, le dire que le taire;
L’on n’a pas faict de moy ce qu’on en eust pû faire.
22. Ian.



[CH1656:178]
VINGEREN
Ons is geen kleinder lidt als vingeren gegeven;
Geen grooter van bedrijf; en stond het all by een
Wat menschen konnen doen met vingeren, ick meen
Daer waer noyt grooter Boeck met vingeren geschreven.
23. Ian.



[CH1656:180]
NAGELEN
Die nagelen veracht, wensch ick maer twee gebreken;
Veel’ luijsen en veel schorfts; laet hij mij dan eens spreken.
eod.



[CH1656:181]
BUIJCK
’T was kinderwerck met ons, doew’ in die bedsté lagen,
En ’twasser om end om soo staedigh niewe maen,
Dat w’ onse handjens voor ons’ ooghiens niet en sagen.
Wat had ons meer verstands en een’ keers goeds gedaen,
(5) Daer wij nu hangen aen Doctoren blinde slagen?
eod.



[CH1656:182]
NAVEL
’Khebt van een kundigh man, en houd het voor gewis,
Dat Navel in goed Duijtsch syn doop-naem Na-vel is.
eod.



[CH1656:183]
Als ick den Adel tot den grond toe ondersoeck,
Vind ick den besten in een duijster wonder-boeck
(’T rijm leidt mij tot een’ onderbroeck.)
Iae teld’ ick mijn Geslacht uyt Keiseren van Roomen,
(5) Ick dorst niet noemen selfs waer af ick ben gekomen.
eod.



[CH1656:184]
DIJEN
All dat twee voeten heeft, heeft noodtelick twee dijen;
Dat volght malkand’ren; maer
Daer hoeft’er wel een paer,
Als ’tmenschelick geslacht bestaen sou en bedijen.
eod.



[CH1656:185]
BILLEN
Ghy die een Cussen kent, en wat gerief besit is
Denckt wat twee Kussens zijn, en wat gerief u dit is:
Gerief. maer voordeel niet; want die twee schillen veel;
En mij is dit gerief niet meer als achterdeel.
eod.



[CH1656:186]
KNIJEN
Hoe hangt Gods werck aen een tot inde minste saecken!
Dat ick geen’ Knyen had, wat souw ’ck met Brillen maken.
eod.



[CH1656:187]
SCHENEN
Blauw’ syde Hosen, Ian, waer wilt ghij daer met henen?
Ick weet niet, zeij de Bloed; maer wel van waer ick kom.
Dus heeft het syn waerom:
Altoos blauw’ hosen, vriend, beduydt altoos blauw’ schenen.
eod.



[CH1656:188]
VOETEN
Die vrede-tyding brenght, heeft lieffelicke voeten.
Dat heeft een man geseght die wij gelooven moeten.
Ians voeten brengen vré, soo zijnse lieffelick:
Sy stincken niettemin; dat ’s ongerieffelick.
eod. 23. Ian.



[CH1656:189]
BESLUIJT VANDEN MENSCH
Die desen Mensch doorleest, sal hem wel prijsen moeten:
’T en is geen slecht Gedicht; ’theeft Handen en ’theeft voeten.
eod.



[CH1656:190]
(YET)
Ick sagh wat byden wegh noods halven neer geleijt;
Daer heb ick op geseit,
Foey! is ’t soo vuyl voor ’toogh, wat moet het voorden neus zijn?
Van dusenden om een is ’t van een’ moije meit;
(5) En noch wilm’ amoureux zijn.
eod.



[CH1656:191]
(MIST)
Elck klaeghde vanden Mist, elck wouw om klaer weer wenschen:
Ey, seid’ ick, blinde menschen,
Wat dat ghij wenschen mooght, uw’ wenschen is gemist,
Hoe klaer Gods weder is, wij wand’len inden mist.
eod.



[CH1656:192]
TEENEN
’K vrees dat wij al ’tgeheim noch niet verstaen en moeten
Van all dat vrouw of man
Met all’ sijn leden kan:
Wat doen wij anderssins met Vingers aen ons’ voeten?
eod.



[CH1656:193]
(BEDDEMAECKER)
Ian was gaen liggen op een niew Bedd als een Heer,
Dat uyt sijn’ handen quam, soo ’tmaecksel als de veer.
Want ijeder, seid’ hij, volght syn’ lusten,
En op gedaen werck is goed rusten.
eod.



[CH1656:194]
(CLAES GRIJP)
Claes is soo onversaedt van grijpen en van stelen;
Hij magh geen’ schoenen velen:
Thien Teenen duncken hem niet meer een onnut goed
Als sijn’ thien vingeren, daer hij soo veel mé doet.
eod.



[CH1656:195]
(MALLE MOER, MAL KINT)
Truij wierd gewaerschouwt, maer sij riep vrij stijf en sterck,
Hoe? sou mijn’ jonghe Neel haer selfs alree verloopen?
’T en is maer kinderwerck, haer hoofd is noch schier open.
Vast sond Neel binnens jaers een vruchtjen naerde Kerck.
(5) Was dat niet kinder-werck?
eod.



[CH1656:196]
(ONREDEN)
Ick vond Ian met syn vaer in swaer gekijf getreden,
En, ’t docht hem, wat hij sprack was recht en meer als reden:
’Tmoght meer als reden zijn wat hij sprack, na syn’ sin;
Maer, mij docht, met syn vaer te kijven was veel min.
eod.



[CH1656:197]
SCHOON WINTER-WEER
De Winter lacht ons toe: de Schepper, die ’tall wijsselick
En all genadigh doet wat sijn arm schepsel raeckt,
Maeckt dat geen leed en lett, maeckt ongemack vermaeck,
Maeckt onweer tot goed weer, en self het IJs onijsselick.
24. Ian.



[CH1656:198]
INTPOT
Veel’ bruijne kindertjens zijn uijt myn’ Buijck geboren,
Die men lang naer mijn’ dood sal mogen sien en hooren.
Ick roeme wel te recht ick bend’er Moer af; maer,
Alleen en kost ick ’t niet; mijn meester is haer Vaer.
eod.



[CH1656:199]
PEN
In ’tleven vloogh ick snel, dood zijnde doen ick mé
Al wat ick levend dé:
Maer, als ick niet sal liegen,
Doe deed ick andere; nu doen mij and’re vliegen.
eod.



[CH1656:200]
MOND
Had menigh man syn’ mond wat meer gebruijckt tot spreken,
En menigh man syn’ mond met eten meer belast,
Soo had sich menigh man verschoont van syn’ gebreken,
Syn’ mond min mis gepraet, of syn’ maegh min verbrast.
25. Ian.



[CH1656:201]
KEERS
Ick weet geen dingh een’ mensch gelycker als een Keers,
Een levend vlammeken in een dood’ handvol smeers.
eod.



[CH1656:202]
(AVERECHTS BEWIJS)
Ian timmert sonder end meer dan hij kan bewoonen,
En doet het, seght hij, om syn’ vijanden te thoonen
Dat hem geen geld ontbreeckt.
Ick neem het soo hij ’tspreeckt:
(5) Maer, vrienden, dunckt u niet dat sijn bewijs misstelt is,
En dat hij thoonen gaet dat hij beroijt van geld is?
eod.



[CH1656:203]
LIPPEN
Als ick de menschen haer gedachten sie ontslippen
En menigh woord veel eer gesproken als bedacht;
Soo vind ick wat gebreck aen ’tmenschelick geslacht;
(God niet te naer geseght) een Maelslot aende lippen.
eod.



[CH1656:204]
VENSTER
Een’ glase venster en ons’ Anne zijn genanden;
Behalven een verschil dat voeten heeft en handen:
Ons’ Ann’ is wel soo licht;
Maer s’en is niet soo dicht.
eod.



[CH1656:205]
(IAN ONDERRICHT)
Wat Duyvel is een wijf, sprack Ian met stouter stemmen,
Als ick het ondernam, dat ick se niet sou temmen!
De woorden zyn pas kout;
Hij heefter een getrouwt.
(5) Nu syn hoofd vol klabots, en syn huijs vol gekijf is,
Vraeght hij ’t niet meer; hij weet wat Duijvel dat een wijf is.
eod.



[CH1656:206]
(AEN SCHOONE STUERSCHE LIJN)
’T kan sonder son goed weder zijn,
Maer ’tschoone hangt aen sonneschijn.
De donck’re goedheit is half nacht;
Wilt ghij schoon wesen, Lyn, soo lacht.
eod.



[CH1656:207]
SCHAETS
De beste ryder valt daer voor hem maer een stroo’n is;
Soo let het minste leed die ’tgladde pad gewoon is.
eod.



[CH1656:208]
NOCH
’T Schaets yser is soo smal, ’ten schijnt geen’ gangbaer’ waer:
Nochtans, als ’t Reden stiert, siet hoe ’t in onse macht is:
Maer neemt de Reden wegh, soo ’t by dranck, of by Nacht is,
Men souder niet op staen als ’t sess mael breeder waer.
eod.



[CH1656:209]
(VERWAENDE IOB)
Dirck, weest wat op uw hoed’, en leert eens overleggen,
Wat het gevaerlick op syn selven is te staen.
Spreeckt ghij staegh vonnissen? Ick bend’er in begaen;
My dunckt, ick heb u noch, my dunckt, noijt hooren seggen.
eod.



[CH1656:210]
GLAS
Loost mij een’ luye hand, en raeck ick soo in d’as,
Soo en verdwijn ick niet; ick word maer wat ick was.
26. Ian.



[CH1656:211]
NOCH
Die meest voor breken vreest, breeckt meest het Crijstallijn;
Men kan te sorgheloos en te sorghvuldigh zijn.
eod.



[CH1656:212]
NOCH
Siet hoe doorschijnigh is ’t, hoe verweloos, hoe locht:
Is ’t niet een handje-vol in ’tvier-bevrosen locht?
eod.



[CH1656:213]
GOUD
En waer ’t niet om ’tgerief van ruijlen en van koopen,
Wat luste mij de moeyt van Goud op een te hoopen?
Mijn’ maegh en magh het niet; ’tis te hard en te kout:
En is ’t maer om den blinck; soo wint het klatergout.
eod. 26. Ian.



[CH1656:214]
SILVERE BEDPAN
Siet op myn’ Bedpan, Maey, s’is even eens als ghij;
Ten minsten wel soo warm, en wel soo blanck daer bij.
Maer wordt wijs, en bedenckt wat uw blanck voor een leur is,
Dat niet, gelyck mijn’ pan, fyn silver deur en deur is.
eod.



[CH1656:215]
(TOT GOD)
Mijn’ sonden zijn mij leed; soo zynse mij vergeven;
Om mijn leedwesen? Neen: Ghij, waerheit, wegh en Leven,
Ghij selver hebtse mij vergeven voor uw’ pijn.
Om mijn leedwesen? jae: Ten kan niet anders zijn:
(5) Maer dat leedwesen self hebt ghij mij self gegeven.
eod.



[CH1656:216]
(TRIJN AEN ’T KORT GEWEER)
Trijn riep, wat draeght ghij, Claes? een poignart, seyd’ hij, Trijn.
En ’twas een flesken wijn.
Geeft hier eens, seys’ (en heeft het eens-teughs uytgedroncken)
De lemmer isser uyt, de schee is u geschoncken.
eod.



[CH1656:217]
(PEERDEN-HANDEL)
Dirck veild’ Andries een peerd, daer op hy dorste bieden
Dat ’t schand was voorde lieden:
Ick schenck het u, sey Dirck, veel liever uyt de borst.
[En of ick ’t seggen dorst?]
(5) De kooper sprack, siet toe: of ick eens jae dorst seggen,
Hoe soudt ghij ’t mij ontleggen?
Op ’thandelen is winst, op ’tschencken valt verlies:
Seydt ghij mij Iae, sey Dirck, soo seid ick, Neen, Andries.
eod.



[CH1656:218]
KLOCK
Een Vercken en een’ Klock, seght Pieter, en met reden,
En geven geen geluijt dan als ’thaer ijemant verght
Geslingert en geterght.
Syn wijf, syn vercken, en door ’tbooste van haer’ leden,
(5) Sijn Huijs-Klock, maeckt gerucht, al laetmense met vreden.
27. Ian.



[CH1656:219]
TOREN
Hoe niet is ’tuyterste van ’tmenschelick geweld!
Een Toren opder aerd is niet soo hoogh te achten
In reden van gedachten
Als op het Kussebuijl het hoofje van een speld.
eod.



[CH1656:220]
(MUSIJCK-LUST)
’Ken ben niet vrolick als ick speel,
Of met de hand, of met de keel;
Men moet mij die vreughd niet misgunnen;
Ick soud het geerne werden kunnen.
eod.



[CH1656:221]
AEN MIJN SUSTER
Sendt mij mijn Fransch Geweertje strack;
Of je genaeckt groot ongemack:
Wat soume sijn Mon freer onthouwen
Dat geen gerief en is voor vrouwen?
(5) Men eighent geen gevonden goed,
Als men weet waer het wesen moet.
En ’tzijn twee vande thien bevelen;
Niet te begeeren, niet te stelen.
Geef ick je wat te scherpen less,
(10) Vindt het niet vreemd, ick spreeck op ’t mess.
28. Ian.



[CH1656:222]
(VAN ALLES ’T BESTE)
Is een’ schoon Ioffrouw lam of manck;
Wat nadeel heb ick by den ganck?
Is sij voll van bedeckte zeeren;
Sien ickse niet, wat kan ’tmy deeren?
(5) Sien ick s’, ick doe, soo veel ick magh,
Of ick de minste niet en sagh.
Sien ick een’ ziel vol vuijle plecken,
Die weinigh’ deughden overdecken;
Ick decks’er med’ in mijn gemoet.
(10) Ick most wel sot zijn als ick ’tsoet
Van ’tbitter niet kost onderscheiden,
En dienen mij van ’tbest van beiden.
Een slecht mensch most het wesen, die
Wat min verstands had als een Bie.
29. Ian.



[CH1656:223]
(MENSCHELICHEIT)
’Ken vind niet een soo slechten Boeck,
Of, als ick het te deegh doorsoeck,
Ick vinder yet in waerd om lesen:
En, soud’t een heel volmaeckt boeck wesen,
(5) Soo waer het Boeck geen menschen werck.
Lett eens op wat’ren, soet of sterck,
Op Olien van meerder krachten,
Daer wij de Cruyden om verkrachten,
En drijvense door ’theetste vier,
(10) En brouwens’ inder Aschen schier:
Siet watter overschots gespilt wordt,
Eer ’tghene datter uijt gewilt wordt
By droppeltjens daer uyt geraeckt:
Heeft God syn maexel soo gemaeckt,
(15) Dat het nutt in ’tonnutt moet schuijlen;
Hoe soud’ ick menschen werck bepruijlen
Daer het onnutt het nutte deckt
Dat maer met dropjens uijt en leckt.
eod.



[CH1656:224]
(DIRCK EN TRIJN VOLDAEN)
Dirck was met niet gemeens te vreden,
Hy socht een’ vrouw van lijf en leden,
Van geld en van verstand volmaeckt.
In ’tend’, hij isser aen geraeckt:
(5) Tryn is hem tot een’ Bruyd gegeven,
Voll kleine beendertjens die leven,
En leefden wat lang voorden trouw:
Is Trijn niet een’ volmaeckte vrouw?
eod. 29. Ian.



[CH1656:225]
(VERMAECK)
Ian speelden op de Duytsche Fluijt,
Om met het lieffelick geluyd
Andries syn wijf wat te vermaken.
Andries nam ’t met beleeftheit aen.
(5) Maer, seid’ hij, lett, voor alle saken,
Dat wij den and’ren wel verstaen.
Laet mij, en mij alleen aen ’tonderlijf begaen:
Uw’ fluijt heeft werckx genoegh, kans’ haer hoofd wat vermaken.
eod.



[CH1656:226]
(DOBBELE NEEL)
Neel had een’ vryer en een man,
Gelijck dat menigh vrouwtje kan:
De man seij, emmers, kind, wij zijn wel metten and’ren;
Och jae, seys’, ick altoos; en meende met den and’ren.
eod.



[CH1656:227]
(VOORSICHTIGE CLAES)
De spitsche Gevel-tip die tuschen wang en wang is
Van Claesens Vidimus, steeckt sulcken stuck voor uijt,
Dat m’ hem met goede re’en verr en voorsichtigh duydt,
Indien hij half soo verr kan sien als syn neus lang is.
eod.



[CH1656:228]
(IAPONSCHE TRIJN)
’Kgelijck Trijn bij Iaponsche watten:
De reden, duncktm’, is wel te vatten,
’Tzij bij de deughd, of by ’tgewicht:
Want Trijn en watten zijn heel warmpies en heel licht.
eod.



[CH1656:229]
(VERSCHOONING)
Pier heeft een wijf niet om verthoonen,
En bidt, men wilse wat verschoonen,
Soo se niet van de sneegsten is.
Verschoonen? jae, dat is gewis,
(5) Verschooningh souder wel behoeven,
Om haer t’ontrimp’len en t’ontgroeven,
En die dat vel verschoonen kan,
Kan meer als de gemeene man.
eod.



[CH1656:230]
(WECHKORTING)
Valt mij ’tvoetpad te lang; ick heb den wegh gevonden
Daer ’t door te korten is voor swack’ en voor gesonden.
Ick deel het stuxgewijs, en neem voor ijeder deel
Wat Sneldichts af te doen, het zij half of geheel;
(5) Mijn opset is mijn’ wett, en die wett doet mij vreesen
Dat ick eer t’ende weghs als t’ende wercks sal wesen;
Die vrees kort mij dat deel, en brengt mij ’tend te moet
Dat ick te vroegh genaeck. Denckt wat het schelen moet,
Van die ’tmaer met verlang en weten toe te brengen.
(10) Ick danck u, soete vrees: Verlangen is verlengen.
30. Ian.



[CH1656:231]
(MISMAECKTHEIT)
Ian, uw’ gemaeckte spraeck en uw gemaeckt gelaet
’Kneem dat sij kunstigh zijn, sij zijn onsoet en quaed.
De mensch is eens gemaeckt, en ’tschent sijn beste wesen
Noch eens gemaeckt te wesen.
(5) Maeck ick ’t u soo niet wijs?
Siet eens wat versche scheelt van eens verkoockte spijs.
eod.



[CH1656:232]
(HOOGHDUYTSCHE P.)
Dirck pronck met syn Hooghduijtsch: heeft hij ’tniet wel gevatt,
Wanneer hij ’t Pesthuijs noemt het best’ huijs vande Stadt?
eod.



[CH1656:233]
(TEUN BETWETER)
Wat dat ick Dirck verhael, ’tzij van ernst, of van kluchten,
Hij weet of ernst, of klucht die op de mijne sluijt:
Maer bey de sijne zijn ontydighe geruchten,
Want syn verhael gaet in, en ’tmijn is qualick uijt.
(5) Waer ’tnoch ontydigh, ’twaer te dragen: maer ten eerste
Valt hij op ’t neuse-wijs, stelt sich in ernst ter weer,
Seght tegens wat ick zeid’, als seiden wij om ’tseerste,
En seght met jock of ernst mijn jock of ernst om veer.
’Kwil ’t geerne geven, Dirck; ick sie ghij moet het winnen:
(10) Maer, niet een lydelick verhael van mij? niet een?
Eij prijst wat, en wint dan: Het staet wel te versinnen
Wat een ondanckbaere voorreden is, Maer neen.
eod.



[CH1656:234]
(LASTIGHE KERCKGANGH)
Ian is soo weinigh kercks, hy grouwelt voorden kerck-dagh;
Hy houdt het met de weeck; syn kerckdagh is syn werckdagh.
eod.



[CH1656:235]
(SPRAECKELOOSE NEEL)
Daer staet op mijn viool een aensichtjen ten thoon
Gelyck als ’tuwe, Neel, en emmers wel soo schoon:
Maer daer en komt niet uijt: naer de viool geluijt slaet,
Soo heetse goed of quaed; een mensch oock, naer hij uyt slaet.
(5) Seght ghij mij quaed noch goed, wat baetm’ uw’ schoonheit, Neel.
Niet een haer min of meer als een’ schoon’ stomme veel.
eod. 30. Ian.



[CH1656:236]
OP HET SELVE
Wie heeft sijn levendaegh van sulcken dingh gehoort?
Hier staet een vrouwen hoofd, en ’ten seght niet een woord.
eod.



[CH1656:237]
(KAELE CLAES)
Claes met den kalen kop werdt van syn wijf verdacht,
Als of hy nu en dan een Eij in ’triedt ghingh leggen:
Maer ick en heb, seght Claes, en magh ’tmet waerheit seggen,
Niet een haer op mijn hoofd dat daer aen heeft gedacht.
eod.



[CH1656:238]
(SPIJTIGH SWIJGEN)
Komt ghij mijn Huijs besien, en meldt ghij noch gebreken,
Noch deughden van ’t Gebouw: wat will dat seggen, Ian?
Of seght mij goed of quaet, of beij, of blijft’er van:
Stil swijgen is een vloeck die meer byt als quaed spreken.
eod.



[CH1656:239]
(LACH OM LACH)
Ian spreeckt soo slechten goed in sulcken mallen spraeck,
Dat het geen’ mensch en kan doen lacchen van vermaeck.
In ’tende lacht hij self, gelyck als self verwondert
Van syn’ bevallickheit: dan lacchen wij in ’thondert,
(5) En hij lacht dat hij ons aen ’tlacchen heeft gebracht;
En wij en lacchen maer om dat hy selver lacht.
eod.



[CH1656:240]
MOLENS IN ONMACHT
’T is soo lang still geweest, datmen geen meel en vindt:
Siet wat ons voetsel is; wij leven vanden wind.
eod.



[CH1656:241]
TABACK
Roock-drinckers krijgen dorst van drincken: want die dorst
Komt van haer binnenste te droogen tot een’ korst:
Die korst eischt vochticheit en moet van niews genatt zijn;
Soo drinckens’ haer doornat tot dat sij drinckens sat zijn:
(5) Die over-vochticheit vereischt weer niewen roock.
Soo zyn sij stadigh aen ’tgelep of aen ’tgesmoock,
En dat rad gaet rondom; hoe soumen seggen mogen,
Of droogens’ om ’tgenat, of nattens’ om het droogen?
eod.



[CH1656:242]
WYN
God maeckte water wyn; en ’theeft Gods volck ontstelt:
Maer Gods volck was soo blind als ’tzedert is gebleven:
Hoe kond’ haer anderssins het wonder wonder geven?
Deed God niet alle daegh het selve werck in ’tveld?
ult. (31) Ian.



[CH1656:243]
BIER
Schoon water wierd goe wijn, doe men God hier sagh leven;
God, diemen niet en siet, is evenwel noch hier,
En ’tselve wonder schier:
(Delft moet het mij vergeven)
(5) Vuijl water werdt schoon Bier.
eod. ult. Ian.



[CH1656:244]
ASIJN
De Mispel is onnut, men moets’ eerst laten sterven,
Verrotten en bederven.
De Druijve geeft goed nat; maer ’ten is geen Asijn,
Dat ’s wijn die niet en deught; die moet’er nochtans zijn.
(5) Neemt datmen syn gerief of visch of vleesch kan derven,
Wie magh Salaet met Wijn?
eod.



[CH1656:245]
(NEEL KAEX)
Neel was nauw uyt de Pap-muts,
Sij raeckten inde Klapmuts,
En blyft’er noch met gaen;
Soo staet haer ’tklappen aen.
eod.



[CH1656:246]
OLIE
Laet u de bittr’ Olijv in ’tbyten niet ontstellen;
Daer steeckt soet’ Olij in:
Laet u de scherpe less in ’tprediken niet quellen:
Siet op den soeten sin.
(5) Daer steeckt ziel-olij in, die des’ haer’ vuijlste deelen
Soo soet als bijtende kan suijveren en heelen.
1. Feb.



[CH1656:247]
(DATELIJCK BEWIJS)
Dirck, wacht u voor u self, ick will u swack en dwee sien,
En luijsteren na raed; Want swack zijnw’ een voor een.
Wilt ghij de proef daeraf? Hier zyn wij met ons tween,
En ghy en vatt niet dat vier oogen meer als twee sien.
eod.



[CH1656:248]
TORF
’Kneem datter slijx genoegh, hoe dat het moghe mind’ren,
Voor onser kind’ren kind’ren
In ’tveen te vinden zij: dewijl ’t eens einden moet
Daer men niet by en doet,
(5) Als eens den Hemel sal gelijck de groote korf zijn,
En d’aerd maer eenen torf zijn,
En eindighen in brand,
Wat sullen wy dat vier doen eten in ons land?
eod.



[CH1656:249]
HAND
Een handigh man is fraey in schijn;
En, inder daed, ’tkomt wel gelegen:
Maer, Gaudiefkens, verstaet ter degen;
Men kan all wat te handigh zijn.
eod.



[CH1656:250]
Cathrijn is nau getrouwt, de Tafel maeckt haer moe;
Sij will rond uijt nae ’tbedde toe.
Ick sie dats’ onverzaegt en stout is;
Ick weet niet ofse nau getrouwt is.
eod. 1. Feb.



[CH1656:251]
(AEN NEEL DE BRUYT)
Neel is de Bruijd, en ’tis al spa,
En s’en will niet te bedde wesen:
Siet toch, wat een bedruckten wesen!
Hoe nae, Neel, zijt ghij maeghd? hoe nae?
eod.



[CH1656:252]
(SCHRICKELICK WONDER)
Ick vraegden aen een’ vos, en docht het wel gevraeght was,
Hoe het kruijs op den Toorn soo scheef geweken stond?
Van schrick, antwoorden hij met een’ gestreckten mond,
Alsoo de Toorn verzaeght was,
(5) Als onlangs hier een’ Bruijd ter kercken quam die maeghd was.
eod.



[CH1656:253]
BLICK
Een Goud mensch is doorgoed, de Silvere zyn ’tmin,
Noch min de kopere; daer zijnder, in mijn’ sin,
Van Ten, van sachter Lood: van Yser zyn de meesten;
Hard en fel tegen een, gelijck de fierste beesten.
(5) Maer ys’re beesten zijn ’t, en schijnen ’t oock te zijn:
Veel’ menschen, ijser-hard van binnen, onder schijn
Van Silver, alsmens’ aensiet,
Soo klaer alsm’ inde Maen siet,
Verschoonen ’t onderste met maer een’ Tennen blick:
(10) Die, dunckt mij, zijn van Blick.
eod.



[CH1656:254]
(BEKNOPTE WAERDE)
Ghij zijt een groot man, Claes, een dick man en een swaer man,
En ick, sey Korteknoop, wat klein en lichtjens: maer, man,
Wat, meent ghij, is de prijs van uw’ ziel en uw Lijf?
All magh ’t wat meer zijn, ’kneemt op vier Ryxdaelders stijf.
(5) Is dan uw lijf als ’tmijn, en uw’ ziel als de mijne,
D’een silver, d’ander gout; elck houd’ het met het sijne:
Maer, schelen ghij en ick niet als in wight en maet,
Soo ben ick liever noch de dobbele Ducaet.
eod.



[CH1656:255]
(VOOR EEN BOUWMEESTER)
Elck heeft de Bouwkunst vast, elck weet het best te seggen
Hoe hij best woonen sal: met Meesters t’overleggen,
Is onverstand bekent. maer, heeftmen Cous of Schoen,
Of minder werck van doen,
(5) Moetmen ’t niet wel betrouwen
Aen mannen of aen vrouwen
Die sulcken ambacht doen?
En is ’t de gecken aengeboren, wel te bouwen?
eod.



[CH1656:256]
BOOM
De Boomen die ick sie
Van d’aerd ten hemel gaen met uytgestreckten armen,
Zyn als de Goddeloos’ in nood, die opwaert karmen,
En weten niet tot Wie.
eod.



[CH1656:257]
MOSTAERT
Soo scherp van smaeck, soo soet van name!
Spraeck-vormers, eij, hoe gaet dat t’same?
’Kweet niet hoe ’t andere verstaen,
Ick proev’er niet Most-aerdighs aen.
2. Feb.



[CH1656:258]
CLAVECINGEL
Wat dunckt u, Man, sey Trijn, ick ben noch rap en jong,
Soud’t mij niet voeghen wat te leeren Clavecingelen?
Wegh, wegh, seij Dirck, wat plaegh, hoe soudt ghij mij dan ringelen!
Het waer te veel geruchts, twee handen en een’ Tong.
eod.



[CH1656:259]
(ONDANCKBAERHEIT)
Hoe vuijl ondanckbaer menschen zijn,
Sietm’ aen ’tmirakel vanden Wijn:
God maeckte water Wijn; soo staet ’er;
De gasten maeckten wijn tot water.
eod.



[CH1656:260]
KAN
Lett eens op droncken Iorden,
Nu de wijn opwaerts is, hoe dat hij elcke hand
In elcke zijde plant,
Als had hij sich te gorden.
(5) Hij heeft soo veel gekant,
Hy is een’ Kan, hij is een dobb’le kan geworden.
eod.



[CH1656:261]
ROOSWATER
’T is waer, seid een Matroos,
Maey bloost gelijck een’ Roos,
Want s’ heeft haer vol gedroncken.
En siet de Roos staen proncken;
(5) Ick meen s’ heeft groote pis.
Dan, komt gh’ een luttje laeter,
Lett op de Roos haer water,
En of ’t Roos-water is.
eod.



[CH1656:262]
GEPOEYERT HAER
Eerst grijs van ouderdom, dan stof in d’aerde, Trijn,
Staen ghij en ick te werden.
Kunt ghij ’t soo lang niet herden,
Wilt ghij van jongs af grijs, en stof op aerde zijn?
eod. 2. Feb.



[CH1656:263]
FRANSCHE LINTEN
Wat zyn ons’ jonghe liên belint;
In ’tkort geseght, wat zijnse blind!
eod.



[CH1656:264]
De Mode vleugelt ons de Vrouwen
Ter halver lengde van haer’ mouwen:
Oock zijn ’t soo lichte veugelen,
Die haer te deghe wil vertrouwen,
(5) Moet verder sien als vleugelen;
Daer ’s wel wat meer te vleugelen.
eod.



[CH1656:265]
(ARME IAN)
Ian eischte Neel een’ soen: Neel met een spytigh keeltje,
Sey, houdt uw backhuijs thuijs, ’ken heb’t niet in mijn’ sin,
Ick segg het u rond uijt. Och arme, seid’ hij, Neeltje,
Dat gaet u wel rond uijt, maer ’tgaet mij seer scherp in.
eod.



[CH1656:266]
BAERD
Die bonte borstlap, Heer, die wijde, witte Baerd,
Daer met ghij geern soo wijs, op ’tminst, als Aaron waert,
Weet ghij waer toe hij streckt, en waer hy toe kan strecken?
’T eerst, om uw’ kleine waerd’ aensienlijck te bedecken,
(5) En maken niet wat ijets: Het tweede, tot vermaen:
Want soo ’tall menschen zijn die op twee voeten gaen,
Wanneer de menschlickheit uw hert komt om te roeren,
En soeckt syn’ tochten tot wat sondighs aen te voeren,
Dat min aenstootelick een kaele melckmuijl dé’,
(10) Buckt, seght de Borstlap, en, siet voor u, Domine.
3. Feb.



[CH1656:267]
DRUCKERIJE
Gaet Haerlem en gaet Ments noch even vinnigh aen,
Om wien van beiden eerst de letter-pers doen gaen,
En staende letters heeft doen rollen of sij liepen?
Wat seid’ ick, soo sij mij tot oversegsman riepen?
(5) Ick seid’ haer lichtelick, Ghij kijft uw voordeel mis;
Kijft niet waer, maer waer niet de Kunst gevonden is:
’T is waer, sints dat sij ’t is, geefts’ ons veel goeds te lesen:
Maer, waerse noyt geweest, wat soud’er quaeds niet wesen!
eod.



[CH1656:268]
(WOORDEN VOOR GELT)
Noyt en gaet Agniet voorbij,
Of Dirck doet haer selver heugen,
Moer, u komt noch wat van mij;
Mergen, mergen sonder leughen.
(5) S’ heeft gelyck de goed’ Agniet,
’Tschort’ aen will, of aen vermeugen,
Altoos, klaeghtse, komt haer ijet,
Nemmermeer en komt’er niet.
4. Feb.



[CH1656:269]
MOLEN
De Molen heeft voorwind, en ’t waeyt voor in sijn laken,
En altyd soeckt hij ’tsoo: ’tgaet als een Raedsel schier:
Den een’ sijn ongemack den and’ren syn vermaken;
Hadd een Schip soo voorwind, het zeilden over stier.
eod.



[CH1656:270]
NOCH
Antoni light en maelt, en maelt de stadt rondom
Als of hij besigh waer: ick vind hem, waer ick kom,
Wind breken sonder vrucht: Is ’t dollen, of is ’tdolen,
Of is het alle bey ? Ick houd het met den molen;
(5) Die breeckt geen’ wind vergeefsch; hij maelt, en weet waerom.
eod.



[CH1656:271]
SCHUYTPEERDEN
Waer van den Haegh te Delf een meertje woest en wijd,
Daer stond een zeiltje bij, en wijluij waeren ’tquijt,
’T suer ambacht, dat ons nu de borst knelt en de ruggen:
Wat is ’t een vuijle vond, smal water en veel’ bruggen !
eod.



[CH1656:272]
GELDSACK
Mij quam een sack met Geld, dien Pieter sou betalen:
Ey, seid’ hij, staet wat still, ick sal hem soo gaen halen.
Mits braght hij mij een sack, en drij groot, wel getelt;
Ick en was niet voldaen, en ’twas een sack met Geld.
eod.



[CH1656:273]
BRUGG
Neel streckt Ian voor een’ Brugg: maer ’tstaet niet aen sijn’ keur,
Of hij den natten wegh will nemen of den drooghen:
Hij magh’es dagelix, en moet’er onder deur;
Maer boven over heen en wil s’ hem niet gedoogen.
eod.



[CH1656:274]
VIERSLAGH
    Slaet Keyen tegen een,
    ’Tvijer vlieght’er met een’ spronck uijt.
Claes is Keij, Ian is Keij: hoort naer den slagh van re’en
Daer met sy liggen en klabotsen met haer tween;
    (5) Daer komt niet een’ goe’ vonck uijt.
eod. 4. Feb.



[CH1656:275]
(VASTE VRIENDSCHAP)
’Ksie datmen lichtelick een’ levend’ vriend bemint,
Soo langh hij machtigh is, en vriendelick gesint:
Maer, voorde rechte proef, als hij dood, of onmachtigh,
Of ongesiender is, valt eerst de Min waerachtigh.
    (5) Een’ vriend beminnen, is een’ vriend
    Beminnen als hy niet en dient
eod.

[In marg.:] P. Quintiani morte tam dolenter adficeris, ut amici charitatem desiderio extendo; non ut plerique, qui tantum viventeis amant, seu potius amare se simulant, ac ne simulant quidem, nisi quos florenteis vident. nam miserorum non secus ac defunctorum obliviscuntur: sed tibi perennis fides, tantaque in amore constantia, ut finiri nisi tuâ morte non possit. Plin. Sec. Ep. l. 9.



[CH1656:276]
SANDLOOPER
Dick water en dun Sand zijn even driftigh schier,
Veel driftiger de Locht, noch driftiger het Vier,
Noch driftiger de Tyd, die wij soo weinigh achten,
Het aller driftigste, de menschen haer’ gedachten:
(5) Maer dencken sij niet goeds, of denckens’ ydelheit,
De tijd sal ’twinnen: denckt met haest aen d’eewicheit.
eod.



[CH1656:277]
DROOMEN
lck denck ’s daeghs of ick droomd’, ick droom ’s nachts of ick saegh:
Waer ’t ’s nachts soo doncker niet, en niet soo licht by daegh’,
’Ksagh qualick uyt den droom van desen droom te komen,
Of mijn droom dencken is, of mijn’ gedachten droomen.
eod.



[CH1656:278]
ROEMSTEECK
Roemsteken heet het spel; ’ten magh geen Roomsteeck heeten;
Room steken in goed Duijtsch is, vette boter eten.
eod.



[CH1656:279]
SCHAECKSPEL
Verwarde vodderij, swaermoedighe vermaken;
Is Tyd soo dier’en dingh, soo driftigh en soo snell?
Wegh met de malle kunst van tyd verdrijvend spel;
’Kwill mij myn leven noch ontvoeren, noch ontschaken.
eod.



[CH1656:280]
EIJ
’Kheb maer een Ey geslorpt: hoe maeckt het mij soo sat?
Een Ey is, of m’ een Hoen door een verklein-glas at.
eod.



[CH1656:281]
NOCH ROEMSTEECK
Geen mensch als mensch, geen Ey als Ey, geen’ Bloem als Bloem,
ln all’ Gods schepselen geen’ twee gelyck van wesen:
Een’ slechte Roemsteeckster sou Moer Nature wesen;
’Klaet staen een’ dobbelen, s’en heeft noijt enckel Roem.
eod.



[CH1656:282]
(SOET ONSOET)
Dirck meent, syn laf Gedicht is soet, en daerom goed:
Maer dat niet sout en is en keur ick niet voor soet.
5. Feb.



[CH1656:283]
SOUTVAT
Een snell, gesouten Dicht, dat wijse lie’n vermaeckt,
En is geen’ spijse die gemeene tongen smaeckt:
Doorsoutt uw’ redenen; ’tvolck weet min als een Soutvat;
Van hondert leseren niet een die ’trechte Sout vat.
eod.



[CH1656:284]
KLEIN BIER
Dirck heeft geen geld om wijn te koopen;
Soo suijpt hij Israël met stoopen:
    Siet eens, hoe gaet het hier?
    Dirck is dick van dun Bier.
eod.



[CH1656:285]
MOM
Heeroom moght niet als Mom:
Ick vraeghden hem waerom?
Foey, Pharo, sey de Pater;
Heel kleinbier is half water:
(5) Maer keert Mom om end om;
’T is voor en achter mom.
eod.



[CH1656:286]
(SCHERP SONDER STAEL)
Uw’ Redenen zyn scherp, soo ghij niet beter weet:
Maer sy zijn dun alleen; dat kan geen snydend werck zijn:
Vraeght Messemaeckeren, wat scherp tot harent heet:
Dat scherp is, moet niet dun alleen, maer dun en sterk zijn.
eod.



[CH1656:287]
MES
’Khouw veel van Snédigh Dicht, dat mij dicht ’tmijne geeft:
Maer Steken gaen in ’toogh of in ’thert, soo sij ’traken:
Kom, Dichters, willen wij den and’ren wat vermaken?
Een Sneetje met een Mesch dat geen’ quae’ punt en heeft.
eod.



[CH1656:288]
GEDECKTE SCHUYT
Is ’tniet een’ doodkist? neen ’t; daer valt noch niet te erven:
’T en is noch maer een’ kist voll dooden die gaen sterven.
eod.



[CH1656:289]
HANGEDIEF
Daer gaet een man ter dood; wat magh’er ’tvolck nae loopen?
Gaen wij niet alle nae die selve dood met hoopen?
Maer seght gh’, Ick heb noch tyd; en hij moet sterven, strack:
En of ghy noch eerst stickt’, en of syn touwtje brack?
eod.



[CH1656:290]
SACK
Daer gaet all veel geriefs in een’ Sack, seght ghij, Ias:
Maer, zijt ghij vanden aerd als uw Heer vader was,
En hoort’er Hoeren en Gauwdieven wat geloofs in,
Tot uwent gaet’er veel geriefs en veel geroofs in.
eod.



[CH1656:291]
PISPOT
Een Pispot is gerief by nood, meer als een Vispot:
    Wat of hem letten moght
    Die ’tspreeckwoord eerst bedocht?
’Ken vond mijn leven noch geen’ moeyelicken pispot.
eod. 5. Feb.



[CH1656:292]
KOFFER-STOEL
Kees sagh sijn’ Landvrouw met gemoe,
Soo s’ op stond en dé ’tdexel toe:
Kijck, seid’ hij, kijck toch dese Ioffers;
Hoe gaet dit? kackens’ in haer’ Koffers?
eod.



[CH1656:293]
Wat dat ghy seght, ’ten sluijt niet, Neel:
Noch raest uw backhuijs als een’ veel:
Het luydt soo leelick als ’ter uyt siet:
En, dat ons meest verdriet, ’ten sluijt niet.
eod.



[CH1656:294]
(ALLE SONDE ONDANCKBAERHEIT)
Vriend, vliet ondanckbaerheit: sy is den Hemel tegen:
En blinde Heidenen verbodense te plegen:
Hoort nu de Christen less: ’tis een beknopt sermoen;
Die noyt ondanckbaer waer en sou noyt sonde doen.
eod.



[CH1656:295]
VIER
Foeij, jonghe luij, bij ’tvier? kont gh’ u maer sitten warmen?
Ghij hebt ’tvier inde mouw, in handen, en in armen:
    Doet wat tot dat ghij sweet;
    Dat’s soo gesont als heet.
(5) Kunt ghij niet willen doen omdat ghij ’tdoen soudt moeten?
Daer ’s meer vier; wandelt, en onsteeckt het met uw’ voeten.
eod.



[CH1656:296]
(SONDAERS TROOST)
Valt ghij? dat ’s niet met allen;
Weest daer niet in begaen:
’T en is geen’ schand te vallen;
’T is schand niet op te staen.
eod.



[CH1656:297]
(HEIDENS LES)
Men moet den anderen het misdoen soo vergeven,
Als of men niet en dé als misdoen al syn leven:
Men moet syn eigen doen soo honden inde straf,
Als oftmen nemmermeer een ander en vergaf.
eod.



[CH1656:298]
(SIJN EIGEN VYAND, YEDERS VRIENDT)
Weest noijt met u versoent: maer tracht versoent te leven
Selfs met die maer haer selfs, noyt andere vergeven.
eod.



[CH1656:299]
Die feilen haet, is menschen moe;
En dat en staet geen’ menschen toe.
eod.

[In marg.:] Quia vitia odit, homines odit. Thraseae dictum.



[CH1656:300]
LEERSEN
Hoe dient sich Menschen list van allerhande dingen!
Men kruijpt in ’tdoode beest om ’tlevende te dwingen.
eod. 5. Feb.


Continue

[CH1656:301]
SPOREN
Twee sporen haet het Peerd; een daer ’t in loopen moet,
    Een die het loopen doet.
eod. [5 Feb.]



[CH1656:302]
TOOM
’T Peerd daer een’ vrouw op sat sprack, of wouw geerne spreken,
Wat wilmen mij ’tgebit met Toom en Mondstuck breken?
    ’Twaer niet onredelick bedacht,
    Datm’ eerst wat sorghde voorde Vracht.
eod.



[CH1656:303]
(BULTENAER)
Een droncken Bultenaer lagh in het spoor en sliep,
    Daer mijn wegh henen liep:
’T en was niet te verr mis, all trad ick op syn’ rugge;
    Ick nam hem voor een’ Brugge.
eod.



[CH1656:304]
NOCH TOOM
’T peerd leidmen bij den mond: de menschen bij, en met;
Bij ’teten meestendeel, met woorden altemet.
6. Feb.



[CH1656:305]
SPIEGEL
De Narr Narcissus was geluckigh in sijn’ dagen,
Doe menschen, dat ick weet, geen’ spiegels in en saghen:
Hij stierf een’ sachte dood; maer, naer hij haestigh was,
Hy waer een’ bloedighe gestorven door het glas.
eod.



[CH1656:306]
BORSTEL
Een Vercken is soo vuijl als een Beest wesen kan,
En ’theet vuijl vercken all dat vuyl is, vrouw of man.
Waer schoone borstel van ’tvuijl vercken niet gelesen,
Het vuyle vercken, Mensch, sou noch veel vuijler wesen.
eod.



[CH1656:307]
KAM
Daer sprack een’ Luijs (in luijsen tael)
Goe’n nacht goe huijsing, voer en mael:
Wij moghen hier niet langer asen.
De menschen werden ons te snood.
(5) Veel honden, seyt men, is der hasen,
Veel tanden zijn der luijsen dood.
eod.



[CH1656:308]
TANDSTOKER
Ian heeft geen’ tanden als in een’ Doos of een’ Koker,
En doet als had hij groot gerief van een’ Tand-stoker:
Dewijl het seker is dat hij ’t niet doen en kan,
Is ’twonder dat elck een sijn’ tanden stoockt met Ian?
eod.



[CH1656:309]
GOUDEN OORLEPEL
Het Goud voeght min noch meer om Ooren uyt te vaghen,
Als een’ vergulde vorck om de Miss uijt te dragen.
eod. 6. Feb.



OP HET AFSCHEYD
Ghy vrinden uiyt den Haegh,
Goe menschen, die van daegh
My had geleyt een laegh,
En met een leege maegh
(5) Quamt vallen even graegh
Met tanden als een zaegh
Op Ockenburgh, niet traegh,
Schoon ick nu vangh noch jaegh
Door ’t vriesen even staegh
(10) Noch wild uyt ’t veld en draegh
Dat ick som wylen plaegh:
    Weet, dat ick niet en klaegh
Noch myne lever knaegh
Al quamt ghy met een kaegh,
(15) Maer dat ick ’t noch eens waegh
Te vanghen op myn kraegh
Een diergelycke vlaegh,
En daer niet nae en vraegh
Dat men myn wyn-kan raegh
(20) En myne schotels vaegh
Op myne taefel-schraegh.

Geschreven buyten Praegh
By my, op Ockenburgh
Voogd van het Blockenburgh,
(25) Vrind sonder jockenburgh
Van ’t volck van Slockenburgh,
Van Broeck en Rockenburgh.
(Westerbaen.)



[CH1656:310]
VINGERHOED
    Trijn draeght een’ vingerhoed;
    All droegh’er Trijn noch negen,
    Haer man hadd ’er niet tegen:
    Want, seght hij, vrome bloed,
    (5) Als w’ een krackeeltje kregen,
    Dat wij schier ’s daeghs eens plegen,
    Sy souwmen met dit goed,
Al naeijde sy wat min, min krabb’len dan sij doet.
7. Feb.



[CH1656:311]
SPINNEWIEL
Het Rad gaet als de Tijd; d’een’ hand verdrijft dit rad,
Daer dient sich d’ander’ van, en doet veel; dat ’s staegh wat.
    ’T is eerlick tijd-verdrijven,
    Als w’er wat bij bedrijven.
eod.



[CH1656:312]
NOCH
Het spreeckwoord gaet wat slecht; maer ’tis van goede stof:
    Haest-rijcke, mans of vrouwen,
    Leert het van ’t vlas onthouwen,
Die te veel zeffens grijpt maeckt het wel licht te grof.
eod.



[CH1656:313]
(TE BONT)
All die ’t te bont maeckt, Ian, hoeft juyst geen’ pels te dragen:
De jonghe lieden doen ’t, die in ons’ malle daghen
Een bonte Regenboogh van Linten hangt om ’tlijf:
Soo maecken sij ’t te bont. Let nu eens op uw Wijf
(5) En haer’ ontroerden beck; dat ’s noch een bont bysonder:
Men seght haer niet een woord, sij smackter dusend onder.
En kaeckelt wit, swart, groen, rijp all uyt eenen mond.
    Dat is te kaeckelbont.
eod.



[CH1656:314]
BONT
De Bors en is geen geld, de luijs en is geen pels,
De pels en is geen Kool; ’tis maer wat haerigh vels:
Die ’tvier daerin begeert moet het daer self in maken,
Wij voelden ’t nemmermeer, soo wij ’t niet self ontstaken.
(5) De proef is; deckt een Beeld van Marmer of Metal
Met Sabels over hoop, en siet hoe ’tsweeten sal.
8. Feb.



[CH1656:315]
ZIJDE
Zij blinckt wat meer als woll; dat voordeel isser bij:
Maer s’en is maer als Melck, en Woll als Rijstenbrij.
Iae laets’ ons op de kunst versnipp’ren en vervormen,
Wij thoonen wat wij zijn; wij kruijpend’er niet bij,
    (5) Wij kruypen inde Wormen.
eod. 8. Feb.



[CH1656:316]
WOLL
De Beestjens onder all ’tviervoetighe geschapen
Die niemand leed en doen, ontneemtmen huijt en haer:
En ’ten is maer half werck: eerst stekenw’ ons in haer,
Dan stekenw’ haer in ons; dat’s heel werck: Arme schapen.
eod.



[CH1656:317]
NOCH VIOLE
Het spinwiel en de veel schijnt schier een ding te zijn.
De recht’hand roert het werck, en doet alleen de snaer gaen,
De slincke doet het werck dan eens grof, dan eens fijn,
Mits duijm en vingeren sorghvuldigh op een haer gaen.
(5) ’T is waer dat d’een geluyt en d’ander gaeren spint:
Maer alsw’ eens sullen gaen daer wij toch allegaer gaen,
Sal gaeren en geluyt d’een zijn als d’ander; Wind.
eod.



[CH1656:318]
(QUAET DOEN)
Een de keel af te snij’n, ’tzij dat het man of hoen is,
Dat ’s goed te doen, seght Ian:
Maer neemt het zij een man;
Smaeckt dat nae goed doen, Ian ? ’k segg dat het quaet te doen is.
9. Feb.



[CH1656:319]
’S daeghs wierd Ian Bruygom inde Kerck,
’S nachts bleeff hij steken in het werck.
Soo sey ’tvolck: maer de Bruijd sey, By manier van spreken,
’Kwouw dat ick seggen moght dat hij in ’twerck bleef steken.
eod.



[CH1656:320]
IN EN UIJTSCHULD AEN MIJN’ SOON
’Kheb menighte van volck beleefdelick verplicht,
Daer mij den thiende nu den hoed niet voor en licht.
Wie mij oijt vriendschap de, dien heb ick met verlangen
En met de volle daed weer-vriendschap doen ontfangen.
(5) Laet u niet manen, Soon. ’kstae niemand in syn boeck:
In ’tmijne vind ick ’er bij nae meer dan ick soeck.
Soo moet mij Nyd en Spijt dit waere woord gedulden;
Ick laet veel’ schulden naer, en ick sterf sonder schulden.
eod.



[CH1656:321]
(ONDANCKBAERHEIT MENSCHELICKHEIT)
Wat soecktmen te vergeefsch dat noijt en was voor desen,
Noch is, noch wesen sal ? Als men van danckbaerheit
Van Menschen spreeckt, bedenckt wat men met eenen seit:
Als een Mensch danckbaer waer, hy sou geen sondaer wesen.
eod. 9. Feb.



[CH1656:322]
(WELSPREKENTHEIT)
Wat light men d’ydelheit
Tot op den Stoel en leidt?
Meentmen dat ick wel spreken
Strax aenneem voor wel preken?
(5) Ick heet het best sermoen,
Slecht spreken en wel doen.
eod.



[CH1656:323]
KOETS
All saegh ick swaere boeten
Op vreughd van wand’len staen;
Ick wouw niet ryden moeten
Om ’tgaen te laten gaen:
(5) ’Ken hoef geen vier paer voeten,
Kan ick met twee bestaen.
eod.



[CH1656:324]
NOCH
Met Coets en Peerden zijn de straten overvolt:
Den Haegh solt, den Haegh rolt, den Haegh holt, den Haegh dolt.
eod.



[CH1656:325]
NOCH
My luste wel te vragen,
Hoe ’toude lien verstaen
Dat sy noijt jong en saghen?
’Tschijnt wij van voren aen
(5) Weer moeten leeren gaen;
Wij komen op ons’ daghen
En gaen als kinderen elck in syn’ Rollewaghen.
eod.



[CH1656:326]
NOCH
Men reed eens en men reisd’, en ’twas een ongemack
Daer men sijn’ lendenen noodsakelick in brack:
Nu rijdtm’ en men reist niet. of men rijdt om te reisen,
En reist maer in den Haegh. Hoe konnen wij ’tbepeisen?
Als ick dit slepende gestraet-sleep sie rondom,
My dunckt ick inden ringh van een’ Rosmolen kom.
eod.



[CH1656:327]
NOCH
’T zij krancken, het zij stercken;
Eerm’er komt is men moe:
Eens reed men nae de kercken,
Nu sitten wij’r nae toe.
eod.



[CH1656:328]
NOCH
Wat dunckt u, li’en van schick, sal ’tspeeltje konnen duren,
Daer tyd en geld aen gaet meer dand’er moet, of magh?
Ick meen Iae; waer ’t alleen het rad van Avont-uren;
Maer ’tzijn de raderen van heel den le’ghen dagh.
eod.



[CH1656:329]
NOCH
Men kan twee voeten licht versetten sonder pijn,
En men versitt twee billen:
Als w’ eens weer sullen willen
Dat niemand nu en will, sal ’tout vergeten zijn.
eod.



[CH1656:330]
NOCH
’T is uijt met Scheveringh, en all syn wonder oud:
Zijn daer noch Liefhebbers die nae wat vreemders vragen,
Sij en gaen maer om end om en weer om ’tHaegsch Voorhout,
Daer komt het niet eens aen op eenen Mallen Waghen.
eod.



[CH1656:331]
NOCH COETS
Luij-ledigh’ Haegsche vracht, die met u slepen gaet,
Als waert ghij, soo ghij zijt, een’ Mis-karr langs de straet;
Leert wat die Karr u kost: weet ghij wel waergh’ op uijt zijt?
Ghij voert het kostelixt van alle dingen uyt; Tijd.
10. Feb.



[CH1656:332]
NOCH
Is een’ swart led’re doos soo vriend’licken besit,
Is ijser tegen steen soo lieffelick om hooren,
Dat icker mijnen romp, die tot gaen is geboren,
Langs straet om slepen liet? all waerd’er niet als dit,
(5) Mij dunckt de wandelaer heeft verr het best verkoren:
’Kgae liever voor mijn’ knecht dan icker achter sit.
eod.



[CH1656:333]
NOCH
Twee Beesten en een Beest die de twee dwingen moet,
En somtijds niet en kan, en veeltijds niet en doet
Dan wat mij niet en lust, maer hem en de twee beesten;
Die volgh ick, en maeck mij den minsten, haer de meesten.
(5) Waerom? ’ksit in een’ Coets; dat ’s Aensien, en Gemack.
Het Aensien heet ick wind. ’t Gemack is maer een dack
Voor wind en regen: maer een Hoed en een lap laken
En twee goe’ schoenen zijn onkostelicker daken.
Die voer ick daer ick will, en waer ick wend of keer
(10) Sij decken mij niet min als ’tkostelicke leer.
Iae, maer ghij draeght uw pack, en ’t mijn light inden wagen:
Wel, moet ghij niet wel Coets, Coetsier en peerden dragen?
eod.



[CH1656:334]
NOCH
Men sliep eens in een’ Coets; nu waecktm’er in: maer ’t waecken
En ’ts1apen in die Coets zijn seer gelycke saken.
eod.



[CH1656:335]
DOOD
Gewis, de Dood is licht, soo s’ om verdragen is;
Is s’ onverdraegelick, s’ is kort, dat ’s oock gewis.
11. Feb.
Si possum ferre levis est, si non possum, brevis. Sen. in marg.



[CH1656:336]
(ZALIGH SCHAVOT)
Beklaeght geen schuldigh mensch die met berouw en boet
De dood besueren gaet die hem de Rechter doet.
’T waer hem syn heil benijdt: schonck men hem ’tsondigh leven,
Van dusend tegen een ’twaer hem de Hell gegeven.
eod.



[CH1656:337]
(AEN IAN)
Ian, hebt gh’een’ malle klucht ontydigh voortgebracht;
Men lacht wel met u, maer met u is ’t datmen lacht.
eod.



[CH1656:338]
(WOECKERAER)
Die vuyle Woeckeraer, die daer soo weeldrigh leeft,
Wat seghtmen, heeft hij ’t wel? ’k segh dat hij ’tqualick heeft.
eod. 11. Feb.



[CH1656:339]
(TOT GODT)
Vergeeft ghy soo als wy den schuldenaer vergeven;
Soo leef ick vrolick met de beste die daer leven
En vrolick sterven gaen: Iae, Schepper, van nu af
Ontsegg ick my Dyn’ gunst, bespreeck ick mij Dijn’ straf,
(5) Houd ick de booste niet van nu af quyt en even
Met de goe’ ziel die ghij, die ghij my hebt gegeven.
12. Feb.



[CH1656:340]
(VERGEEFSCH VERGEVEN)
Dirck scheldt syn’ vijand quyt, die hem ter dood verwondt heeft,
En sterft met hem versoent: te weten, soo hy sterft:
Maer, seght hij, geeft hem God dat hy eens weer gesont leeft,
Hy sal hem doen verstaen met wien hy ’t heeft verkerft.
eod.



[CH1656:341]
(BANG IS DWEE)
’Kheb tot den smit geleert wat ongestoorde weeld
Van heeten tegenspoed onendelick verscheelt:
Het spijtigh ijser moet doorgloeyt zijn, sou men ’t smeden:
Ons hert in ’tkoel is hard; heet en bang soumen ’tkneden.
eod.



[CH1656:342]
(ONDERSCHEIT)
Wys en geleert schynt een; maer voor twee moet het strecken:
Veel wijse letterloos’ en meer geleerde gecken.
eod.



[CH1656:343]
(IALOUSER SONDE)
Ialouse Sondaer, leert hoe schoon uw’ ziele staet;
Sy haet die niet en haet all wat sy niet en haet.
eod.



[CH1656:344]
(IALOUSIE ONUYTSPREKELIJCK GEQUEL)
Ialous en vindtmen niet in suijver’ Duytsche spraeck;
Waer ’t soo in ’tDuytsche hert gelegen met de saeck,
En waer ons hert soo wijs, dat het eens kon verdoemen
’T gheen’ ons’ voorouders niet en hebben derven noemen!
eod.



[CH1656:345]
(EENIGHE VREES)
Laet de verwaenste komen
Om mijn hert te doen schroomen;
Ick houd hem voor een’ Sot
Die anders vreest als God.
eod.



[CH1656:346]
(AL EEN SLAGH)
Waerom, ghy machtighe, versnuijft ghij in dit leven
De mindere van staet?
Siet hoe het God verstaet:
Uw even naesten is uw naesten en uw even.
eod.



[CH1656:347]
(POCKIGHE IAN)
Ian leefd’ als een schavuijt
Met leenen en verteeren,
Met vloecken en met sweeren,
’T is door en door een guijt.
(5) Ick sie ’t niet aen syn’ kleeren,
Maer door en door syn’ huijt;
Die doet hij niet als smeeren
Vol pocken en vol sweeren:
Dat sweeren sweert hem uijt.
eod. 12. Feb.



[CH1656:348]
(ONWETENDE DIRCK)
Dirck eet en drinckt hem rond,
En siet noyt in een boeck:
Hy is kloeck en gesont,
Maer niet gesont en kloeck.
eod.



[CH1656:349]
(CLAES DE SPEELMAN)
De lichte speelman, Claes, die soo lichtvaerdigh fluijt,
Is een groot Meester, jae, maer niet veel minder guijt;
Een bal vol goeden winds, maer die niet veel en stuijt.
eod.



[CH1656:350]
(NIEWEN DWANGH)
Als ’tvolck syn’ gasten wouw met Eten over quellen,
Soo men met drincken doet: ’teerst dat ick raden souw,
Waer minder kelders en meer heimelick gebouw;
Nu is ’tmaer Pispotten; dan soud’t Secreten gellen.
eod.



[CH1656:351]
(DIRCK OP EEN’ GAUDIEF)
’Ksagh Dirck, genaemt Dirck sonder ziel,
Dat hy een’ Gauwdief t’onder hiel,
Die syn’ Bors had gemeent te knappen:
Daer sagh ick hem vast op staen trappen
(5) Of hij Brood kneed’, of Torven trad.
Foey, riep ick, wat getrap is dat?
’T schynt of ghij Druijven stondt en persten.
’Tis geen nood, zeid’ hij, laet hem bersten;
All trap ick hem wat darmen uijt;
(10) ’T is van ouds een doortrapte guijt.
eod.



[CH1656:352]
(WAENWIJSE THOMAS)
Ick hoefde niet veel spoocks van schryven of van lesen;
Waer ick maer half soo wijs als Thomas meent te wesen.
eod.



[CH1656:353]
GAUDIEF
Verstaet ghij ’t Roomsche recht, sprack een die op een’ Tas
Met een mes als een vliem een handigh meester was,
Wat een’ gerechticheit! de man op ’tfeit bevonden
Had het viervout verbeurt: die ’tgeestigher verstonden,
(5) Als ick doe, maer de helft; voor de kunst, dat ’s gewis:
Siet of een Gaudief niet van ouden adel is.
eod. 12. Feb.



[CH1656:354]
NOCH
My lust geen menschen-bloed: wat light mij aen de moord?
’K houd ’t met Ryxdaelertjens en Croontjens en so voort.
En doo luij geven niet: schenck ick een man syn leven
Hy magh mij noch een’ kans van een dick beursje geven.
eod.




[CH1656:355]
(PAS)
Is ’twaer, dat Ionckheer Ian met Ionckvrouw Iudith trouwt,
En is hij zestich ruijm en sij ruijm vijftich oud?
Ick segg niet of het wel of misgepaerde trouw is;
Maer dat hij een Ionck heer als sy een’ Ionghe vrouw is.
eod.



[CH1656:356]
TAPIJTEN
Een Masker is een lap die een wit aensicht deckt;
’T muermasker doet dat oock: maer ’tisser met gegeckt.
Dat Masker schutt de son, hier magh geen son op schijnen,
Als door een Masker weer van Blinden of Gordijnen.
eod.



[CH1656:357]
NOCH
Die ’tbuyten-Bosch berydt, heeft binnen geen van doen;
Die ’tbinnen-Bosch besitt soeckt het vergeefsch in ’tgroen:
Het magh de prachtighe gevalligh zijn, of spijten,
Daer ’s ergens overdaet; in Coetsen, of Tapijten.
eod.



[CH1656:358]
SCHILDERIJ
De beste schilderij weet ick geen’ naem te geven
Als een’ waenwatighe verschaduwingh van ’tleven:
Wilt ghij haer’ deughd verstaen? treedt in den sonne-schijn,
En siet wat schaduwen van ’tschoonste leven zijn.
eod.



[CH1656:359]
NOCH
Geen levendigh Pinceel en kan ’t bij ’tleven halen:
Al quam Apelles weer,
En hondert and’re meer;
Al menschen mijmering, die niet en doen als dwalen:
(5) Met reden noemen sy ’t in ’thooghe Duijtsch-Land, Malen.
eod.



[CH1656:360]
NOCH SCHILDERIJ
Gods werck, dat ick begaen, besien, besitten kan,
Daer hoef ick geen’ Copij uijt Menschen handen van.
Een deeltje vande kunst kan mij te recht verblyden:
Dat deeltje, dat de hand op ’t rad leght vande tijden,
(5) En stelt mij Grootevaer syn overgroote Vaer
Voor ooghen, of het volck van he’en of gist’ren waer,
En sal myn’ kinderen kinds kinderen doen erven
Mijn aensicht, dat met mij gaet sterven en bederven.
Is niet die wetenschap meer meesters dan de tijd?
(10) ’T is, het verderffelick in d’ Olij geconfijtt.
13. Feb.



[CH1656:361]
(VEEL WETEN, WEINIGH)
Wat is geleertheit ? All te weten dat sy wisten
Die voor ons waeren, en min wisten dan sij misten?
Wien sou die wetenschap dan helpen, en waertoe?
Wat scheelt het, of het veel’, of ick alleenigh doe
(5) ’T geen maer gedaen en werdt? Maer spreeckt drij niewe woorden,
Drij dingen diemen noijt van and’re menschen hoorden;
All die de Wereld soo geringhen gave geeft,
Is ’tmeer als all dat oijt geleert geheeten heeft.
eod.



[CH1656:362]
SLYPSTEEN
De Slijpsteen neffens ’t Mes en slijpt niet; tegen ’t Mes
Gewreven maeckt hij ’tscherp. Neel, houdt dit voor een’ les.
Ghij moet mij met gewelt weerstaen en wederspreken,
Om mijn’ genegentheit te scherpen en t’ ontsteken.
(5) Hebt ghij geen lacchens lust, biedt mij geen’ tegenweer,
Ghij hebt geen nood van ’t mes, leght maer den slyp-steen neer.
eod.



[CH1656:363]
(WAT SELDSAEMS)
’Kben niet mirakel-geck: maer een in all mijn leven
Had ick wel lust te sien, en vrij wat voor te geven:
Ick meen een’ Bruydegom, die naer den eersten nacht
Na d’oude vrijheit niet eens achterom en dacht.
eod.



[CH1656:364]
DANS
Doe Adam Bruygom wierd in Gods gewelfde kerck;
Wie dansten op sijn’ feest? wie anders, als de Beesten?
Op onse Bruijloften (hoort wel toe, jonghe Geesten)
Daer komen Menschen self, en doen der Beesten werck.
eod.



[CH1656:365]
NOCH DANS
Doorluchte Coninghen, die aerdsche Goden heet,
Ghij zyt d’ almachtigste, soo ghy niet beter weet:
Maer, houdt het mij te goed’; ick weet noch grooter Hanssen;
Speel-lieden, die u selfs doen naer haer’ pijpen danssen.
eod. 13. Feb.



[CH1656:366]
(SCHIELIJCK NIEW)
Heeft oyt History van een weeldrigh man gerept,
Die midden uyt den dans gevanghen wierd genomen;
Mij dunckt, dat was een visch die, seilend in syn’ stroomen,
In een’ door-heete pan met boter wierd geschept.
eod.



[CH1656:367]
DROOMEN
Lett toch eens op de menschen:
Wie souse sotter wenschen?
Sy hebben wat gedacht
All slapende bij nacht
(5) (Want droomen zijn gedachten)
Niet waerd datm’er om lachten,
Dat druckens’ in haer hert,
Daer ghaen sij met ter Mert,
En venten voor goe’ waeren
(10) Die ’t noijt en zijn, noch waeren:
Hoe haer’ gedachten gaen,
Als d’oogen open staen
En all’ de sinnen waecken,
En schijnt haer niet te raken;
(15) Als men geen mensch en is,
En tastmen, schijnt, noijt mis;
’S nachts, als wij niet en weten,
Gaen gecken voor propheten;
’S daeghs, als men hoort en siet,
(20) Is dencken min als niet.
Wat dunckt u van de menschen,
Soudt ghij se sotter wenschen?
eod.



[CH1656:368]
(AL TEGEN STROOM)
Ghij vraeght, hoe ick soo veel gedicht heb en geschreven,
Door all’ de besighheid daer men my lang in sagh?
Will de mensch niet altoos all wat hij niet en magh?
Had ick meer tyds gehadt, ick had veel min bedreven.
14. Feb.



[CH1656:369]
Will yeder in ’tgemeen all wat hij niet en magh,
Hoe eetmen dan soo nood’ all dat men niet en magh?
eod.



[CH1656:370]
(AENDE YDELE IEUGHT)
Twee jaeren had syn’ moer haer’ vingerhoed gesocht,
Seid’ een vermaeck’lick man, dien ick wel noemen moght,
Haer’ naelde wel derdhalf, haer’ Brill wel seven maenden,
Het Kokertjen wel ses, en, als hij ’tall vermaenden,
(5) Veel’ minder meubeltjens te samen wel een jaer,
En soo veel min geleeft. ’Tzij logen of ’tzij waer;
Wat dunckt u Ionckertjens en pronckertjens voll veeren,
Voll lints, voll spellewercks, soo ghij maer Haer en Kleeren
En den tijd t’samen somt die daeraen is gegaen,
(10) En wat ghy doende voorts heel niet en hebt gedaen,
Wat dunckt u, (’twilder uijt, ghij moet het mij vergeven)
Heeftm’ u in twintigh jaer wel anderhalf sien leven?
eod. 14. Feb.



[CH1656:371]
(WACHT WAT)
Is mij een’ vodderij gevallen uijt de pen,
(Weet, leser, dat ick all’ mijn’ vodden daer voor ken)
Ick sluytse van mij af en laetse liggen rotten:
Lang, lang naer haer’ geboort onthael ick se de motten,
(5) En valder met den keur van een versch oogh op aen.
Gevalt mij ’tkind dan noch soo ’t eertyds heeft gedaen,
Soo houd ick ’t voor soo schoon als icker een kan baeren,
En brengh het inde Werld. daer hoort een tyd van jaeren
Om d’ eerste blinde Min die de geboorte gaf
(10) Haer’ oogen t’openen met alle vliesen af
Wij moeten ons elck een als vreemdelingen lesen;
Dan kan elck, en niet eer, sijn eigen rechter wesen.
eod.
Dabam iis otium, ut refrigerato inventionis amore diligentius repetitos tanquam lector perpenderem. Quint. Praefat. Or. in marg.



[CH1656:372]
(IANS WIJF)
Ian heeft een mondigh wijf die al snapt wats’ in sin heeft,
En toijt sich kost’lick op, als waers’ eens ’sdaeghs de bruijt:
Mij dunckt dat sulcken vrouw voor Ian wat veel snaps in heeft,
En wel soo veel snaps uijt.
eod.



[CH1656:373]
(PEERLEN VOOR VERCKENS)
Een goed Musick-stuck heeft oneindelick veel in;
Maer ’tschijnt het meeste volck meer tongen heeft als ooren,
Soo praetm’er over heen: ’T is jammer in mijn sin
Dat daer soo veel toe hoort soo veel’ niet toe en hooren.
eod.



[CH1656:374]
(SEGGEN EN DOEN)
Een wilde mij myn’ eer in d’ eer van ’tsneldicht krencken,
En seide, doet wat kloecks, dat ’s beter als ’tgesegh.
’T is, seid’ ick, soo ghij seght, maer, als ick ’toverlegh,
Die klocck wil leeren doen moet eerst kloeck leeren dencken.
eod.



[CH1656:375]
(AEN VRIJSTER NEEL)
’T en sluijt niet, seid’ ick, Neel, ghij en zijt noch de Bruyt niet,
En light met Claes en malt. Sij seij, mijn goed is mijn,
En mijn is al ’tgebruijck. Iae, seid’ ick, dat kan zijn,
Ghij mooght wel meester van uw goed zijn; maer ’ten sluijt niet.
15. Feb.



[CH1656:376]
COMEDIE
Men bant het Camerspel ten land’ uijt, als een’ sonde
Die swacke sondaeren tot meerder sonde ruijt.
Ick straf de Wetten niet; maer, als het aen mij stonde,
Ick bande ’t Keuckenspel en ’t Kelderspel voor uijt.
eod. 15. Feb.



[CH1656:377]
SCHERMEN
Ick gun u bey ’tvermaeck en d’oeffening van schermen,
’Kmagh lyden dat ghij weet hoemen sich konstigh weert:
Maer, sonen, als ghy ’twel en door-wel hebt geleert,
Onthoudt dit byden naem; ’tis maer konst van beschermen.
eod.



[CH1656:378]
VASTELAVOND
’Kweet niet wie ’tslempen eerst en ’tvasten korts daer na vond;
Dat ’s Papen-werck geweest. Dit weet ick; eetmen niet,
Soo vastmen; ismen dood, men eet niet: daerom siet,
’S daeghs voor den sterfdagh is ’t de groote vastelavond.
eod.



[CH1656:379]
COORDEDANSSER
Veracht mijn’ konsten niet; het waer een loose lincker,
Die op het enghe pad all doen kost wat ick kan:
Wat magh ick seggen, Loos! het waer een heiligh man,
Die van ’tpad niet en weeck ter rechter noch ter slincker.
eod.



[CH1656:380]
NOCH
Wat is oprechticheit een’ deughd van hooger waerde!
Gae’ck niet oprechtelick recht op, ick moet ter aerde.
Let, Rechters, ’tgaet uw doen, en ’tgaet uw spreken aen;
De Schael wipt, of de Tong moet recht in ’thuijsken staen.
16. Feb.



[CH1656:381]
NOCH
Myn doen schynt wonderlijck;
En ’ten is niet met allen:
Slim op den breeden dijck
En niet slim op den smallen;
(5) ’Tperijckel is gelijck:
Die slim gaet moet in ’tslijck,
Die recht gaet kan niet vallen.
eod.



[CH1656:382]
NOCH
Daer hoefde geen gepreeck
Van d’een’ in d’ander weeck
Op onse jonghe lieden:
Waer daer geen ander dans
(5) Als desen op syn Frans,
’T sou sich selfs wel verbieden.
eod.



[CH1656:383]
VERREKYCKER
Heel verr werdt heel naer bij, naerbij bykans aen een,
Vier mijlen weeghs tot twee, een’ mijle schier tot geen’.
Verr-sienders, siet wat toe; sal ’t dese kunst lang herden,
Wat een klein bolletje sal heel de wereld werden!
eod. 16. Feb.



[CH1656:384]
NOCH
Als Pier aen ’tpoyen is, en valt aen ’toude blasen
Van Adel en van Goed, en lieght een yeder stom;
All dat hier bolle doen doet hij door volle Glasen,
Maeckt alle ding heel groot en keert het av’rechts om.
17. Feb.



[CH1656:385]
NOCH
Verr sien en is ’t niet all, maer verr sien en veel teffens.
Die dat kan gaet voor verr en voor voorsichtigh uijt.
Men sie soo verr men will; hij komt aen geen besluijt
Die maer een dingh en siet en nietmetall daer neffens.
eod.



[CH1656:386]
NOCH
Daer ick een’ moije meit sagh in haer’ venster leggen,
Met den neus inde locht en de hand aende Buijs,
En haelen Iupiter met haer’ schoon’ oogen t’huijs,
Moer, seid ick, dat gaet wel; maer wat sal Iuno seggen?
eod.



[CH1656:387]
NOCH
’K hoef maer een oogh in ’tzeil, een aen den blicken Brill,
Als ick scherp toesien will:
Waer heeft men oijt gelesen,
Dat men, om wel te sien, ten halven blind moet wesen?
eod.



[CH1656:388]
NARRESLEDE
Het peerd en is niet geck oft’er de kap af draeght;
De Man is ’t die het jaeght.
En ’tspel gaet averechts: dus wild’ ick het verstellen:
Als het peerd sitten kost, ick setten ’t in de slé,
(5) En de geck in syn’ sté,
Behangen met de bellen.
19. Feb.



[CH1656:389]
NOCH
De narre-bellen die ’ck de straeten langs hoor gaen,
Staen mij niet qualick aen:
’Kwouw all’ de narren soo haer’ bellen met haer brachten,
Soo mochtm’er sich voor wachten.
eod.



[CH1656:390]
NOCH
Ick vond Ian als een’ narr staegh opde Narre-sleê,
En strafte dat hij soo geduerigh lagh en reê:
Hy seij, ’ten was niet waer; hij sat het maer en deê.
eod.



[CH1656:391]
NOCH
Siet ghij dien narr wel op sijn slé?
Hy rydt, schijnt; maer hij loopter mé.
eod.



[CH1656:392]
(LOOSE DIRCK)
Als valsche menschen willen,
Siet wat twee woorden schillen:
Dirck, seid’ ick, schrickt het oock het peerd dat ghij berydt?
Neen, seid’ hij, niet altoos, en meende, niet altyd.
eod. 19. Feb.



[CH1656:393]
(MILTMEESTERING)
Dirck, seid’ ick eens, ghij mooght soo rijck zyn als ghij wilt;
Ghy kont noyt vrolick zijn; het schort u aende Milt:
Iae, seid’ hij, moght ick eens soo rijck zijn als ik wouw,
’Kwed dat de milt mijn’ vreughd niet lang beletten sou.
eod.



[CH1656:394]
(IANS DOBBELE WENSCH)
Ian hoopt noch eens soo rijck te werden als ick ben:
Dat had hij goed te doen, naer ick mijn’ armoe ken:
Maer ’tis een dobb’le sin; hij wil mij niet gelijck zijn;
Eens is hem niet genoegh. Hij wil noch eens soo rijck zijn.
eod.



[CH1656:395]
LENDEN
Ian heeft, gelyck een’ mag’re Tel,
Twee lenden elck lang als een El:
Hij zij soo weeldrigh als hij kan,
Ick segg ’tis een el-lendigh man.
eod.



[CH1656:396]
DIAMANT
Wat is het daerw’ ons geld soo dertel aen vermallen?
Niet als de klaerste steen of ’thardste glas van allen.
eod.



[CH1656:397]
PEERLEN
’Kwenscht om geen werelds goed, hadd’ ick maer in myn’ Tuyntjens
Een struyckje twee of drij van sulcke zee-ayuijntjens.
20. Feb.



[CH1656:398]
ROBIJN
Ick steld’ een’ Boer te vre’en, en noemden een’ Robijn
Een droppeltje wat hert bevrosen van Roo wijn.
eod.



[CH1656:399]
CORAL
Beschaemde Peerlen zyn Coralen, en niet vals,
Om datmens’ hangen siet aen een, Boerinnen hals.
eod.



[CH1656:400]
EMERAUD
Een letterken of twee schort aenden Emeraud:
Dat groen is en groen blyft hier beter Nemmer oud.
eod.



[CH1656:401]
TURCOIS
Ick noemden een Turcois, om met een kind te mallen,
Een brockjen hemels diep in d’aerde neer gevallen.
eod.



[CH1656:402]
GOUD
Een Kaelis gaf gewis den naem van son aen ’tgoud;
Het blinckt en het verwarmt veel meer als Turf en hout.
eod.



[CH1656:403]
YSER
Goud is wel goed en schoon; maer het volck is wel wijser;
Als ’top een kerven gaet, soo geeftmen Goud voor yser.
eod.



[CH1656:404]
(TWEE ACHTERDEUREN)
Ian weet syn’ swaericheit in een’ Kan te verdrincken;
En als hij geen’ en heeft, moet hij dan niet eens drincken?
eod.



[CH1656:405]
(IN SLAEP EN DOOT)
Ick haest mij noyt te bedd: heb ick groot ongelijck?
Een mensch die niet en waeckt is een dood-levend lijck.
Eens sterven staet ons toe, en ’tsal een korte stoot zijn;
Maer wie wil ’s daeghs eens dood zijn?
eod. 20. Feb.



[CH1656:406]
Veracht mijn Sneldicht niet; ’ T is Alchimisterij;
’T is mergh van langen sin. ’K segh niet hoeveel het weerdt is,
En of ’t uijt goede stof of quae gedistelleert is;
Maer, soeckt ghij sot of wijs in ’tkorte, soo leest mij.
eod.



[CH1656:407]
(SLAPENDE WAECKER)
Die syn’ gedachten gaen in ’twandelen en gapen,
Gelijck gedachten gaen diem’ in syn’ droomen denckt;
Ick weet niet of die man syn’ sinnen heeft gekrenckt;
Maer hij heeft min gedaen als wakende geslapen.
eod.



[CH1656:408]
HAMER
Een’ kort woord, snell en fel gesproken, heeft meer kracht
Dan een lang swaer bericht dat slaep’righ uytgeseght werdt:
Een kleinen hamer, snel gedreven, heeft meer macht
Dan een swaer Yser dat maer op den Bout geleght werdt.
eod.



[CH1656:409]
SPIJCKER
Set eens werck tegen werck, dat ’s hullen tegen bouwen;
Zyn spijckers niet voor mans als spellen zijn voor vrouwen?
21. Feb.



[CH1656:410]
STOOF
De Stoof is als een Beeld; s’ heeft oogen en s’ en siet niet,
Daerom beklaptse Griet niet:
Hads’ oogen en een’ mond als Griet heeft, ’tmoster uijt,
Wat Griet heeft, een’ gestoofd’, of een gebraden huijt.
eod.



[CH1656:411]
NOCH
’Kweet niet of ’telders voor waer uijt gaet, of voor wonder;
Ons’ vrouwtiens vallen warm en hebben ’tvier van onder.
eod.



[CH1656:412]
TEERLING
Iae Teerling, seyt Andries; wel magh ’t een Teerlingh heeten;
Hij heeft mij meer verteert als drincken doet of eten.
eod.



[CH1656:413]
HOET
Groet geerne, kinderen. indien ghij ’t niet en doet;
Licht maecktg’ een’ vijand om ’tniet lichten van een’ Hoet.
eod.



[CH1656:414]
NAEYKUSSEN
Mij dunckt het recht de naem voor sulcken studie waer’,
Alsm’ een naeykussen noemd’ een’ vrouwen-lessenaer.
eod.



[CH1656:415]
KLADSCHILDERS ESEL
Als ick het elders saegh, ick sou verschricken moeten;
Twee Esels maecken hier niet meer uijt als vijf voeten.
eod. 21. Feb.



[CH1656:416]
LESSENAER
De Lessenaer is niet, de lesenaer is ’tall.
De ghene doet noch ijet, maer dese nietmetall.
eod.



[CH1656:417]
TAFEL
’Ken ken den man niet; maer een slechte Doctor wast,
Die ’twoord uyt vond van Tafel,
Daer niet op sluijt als wafel,
En soo veel beter spijs, niet op rijmt, maer op past.
eod.



[CH1656:418]
KELDER
Wijn komt van onder d’aerd; die hem naer synen aerd
Wil houden wel bewaert,
Brengh hem weer onder d’aerd.
eod.



[CH1656:419]
NOCH
Een dronckaert stierf getroost, mits hij een’ hoorde seggen,
Hy soud’ in geen slecht Graf, maer in een’ kelder leggen.
eod.



[CH1656:420]
FLESCH
Dirck, let op dese les;
’T moet vloeyen, of ’tmoet ebben,
Men kan ’t niet t’samen hebben:
Altyd een’ volle flesch,
(5) Altijd een’ holle tesch.
22. Feb.



[CH1656:421]
NOCH
Ian sagh een’ flesch vol wijns, en seij met lust, het was
Een rijpe druijven-bes door een Vergroot-gelas.
eod.



[CH1656:422]
RAZIJN
De rimpelende Druijf werd oud en lieffelick:
Gingh ’t met de vrouwtjens soo, wat waer ’t gerieffelick!
eod.



[CH1656:423]
(AEN BRUYDEGOM DIRCK)
Trouwt ghij, Dirck? veel gelucks; soo ghij mij ’twoord wilt geven
Van de quae kinderen; Niet meer van all mijn leven.
eod.



[CH1656:424]
HAND-DWEIL
Wascht, Iudas kind, en plast en drooght uw’ natte handen;
Het vellevuyl gaet af, maer noyt het vuyl van schanden.
Daer is een klevend vuijl, dat met will in het graf;
Het Bloed en woecker-vuijl; dat veeght geen hand-dweil af.
eod.



[CH1656:425]
SERVET
Men vraeght mij nu en dan van waer het woord Servet is?
Heel wel en weet ick niet
Wat het voor noen bediedt:
Naermiddagh is ’teen ding dat seer vuijl en seer vet is.
eod.



[CH1656:426]
(DIRCK INDEN BANT)
Dirck had dat geldigh wijf noodsaeckelick van doen:
’T is een wijf evenwel; en ’thoofd staet hem soo groen
Hij miste wel een wijf, als hij haer goed kost missen:
Maer eten gaet voor al. Sou men niet mogen gissen
(5) Dat niewgetrouwde Dirck, die meer denckt dan hij seght,
In een gevangenhuijs met goude Traellien leght?
23. Feb.



[CH1656:427]
LYNDRAEIJER
Kost yeder een soo spinnen,
Wat een soet voordeel waer ’t!
De man doet niet als winnen,
En hij gaet achterwaert.
eod.



[CH1656:428]
(EEN’ BOOSE RIJCKE)
Veel’ vrienden rieden mij een’ rijcke weew te trouwen:
Ick hiel mij koeltjens; maer ick teeckende de Kaets,
En, als ick ’t oversloegh, ick waerd’er met behouwen:
Doch, mannen, seid ick, stelt u selven in mijn’ plaets;
(5) Wat dunckt u, dorst ghij mij wel instaen voor ’tberouwen?
S’ heeft inder daed veel goeds; maer inden aerd veel quaeds.
eod.



[CH1656:429]
RINGH
Geboeyde vingeren in Ringen, vijf of ses,
Die gulde Slaevernij streckt als recht voor een’ statie:
Als ’tons een ander dé, wij trocken ’tin proces;
Nu gaenw’ in hechtenis bij will’ghe condemnatie.
24. Feb.



[CH1656:430]
(ONMENSCHELICKHEIT)
Ian, seghtm’, is moedigh als een Leew. Is dat syn meest?
Soo is hij evenwel maer moedigh als een Beest.
25. Feb.



[CH1656:431]
WEERHAEN
Haeghsch Hoofsche pronckend volck, het zy dan man of wijf,
Die meer gevolghs begeert dan uw Bors wel kan voeden,
Let wel op myn bedrijf:
’Kheb altoos inden wind, en noijt en kan ick spoeden;
(5) De reden is, mijn steert is grooter als mijn lijf.
26. Feb.



[CH1656:432]
NOCH
Het wispeltuerigh dingh, dat hier van Oost tot West
Vijf, ses mael ’s daeghs beweeght, (heb ick het wel onthouwen
Wat alle mans aerd scheelt van allen aerd van vrouwen)
Magh wel een Weerhaen zijn; maer een Weerhoen waer ’tbest.
eod.



[CH1656:433]
(BOUWENS ONTHOUWEN)
Hoort ghy wel, riep ick, Bouwen,
Past het mij wel t’onthouwen
Wat ghij mij schuldigh zijt
Van over langen tyd.
(5) Iae, seid’ hij, sonder faelen;
Maer weet van geen betaelen;
En als ick ’er na vraegh,
Seght hij ter goeder trouwen,
Onthouwen is onthouwen,
(10) En onthoudt het mij staegh.
eod. 26. Feb.



[CH1656:434]
(BOOSE IAN)
Ian trouwd’ een’ jonghe vrouw, daer hij wat acht op slaen sou,
Om of sy haer misgaen wouw.
De vrouw is goed van leven,
En Ian geeft s’ alle daegh een’ oorband ses of seven,
(5) En seght, als m’ hem bestraft, hij heeft noch noyt voldaen,
Der vrienden meening was hij souder acht op slaen.
27. Feb.



[CH1656:435]
(WILTBRAET)
Tryn, weet ghy wat ick vast voor een mirakel houw?
’T zy tuschen ons geseght; Een goede kloecke vrouw.
eod.



[CH1656:436]
(LICHTE AGNIET)
Agniet heeft om een hoeck een mallicheit begaen:
Eerst heefts’ haer’ goeden man en dan haer selfs ontgaen.
eod.



[CH1656:437]
(PIETERS WIJF)
’T is een ouwbolligh wyf daer Pieter aen getrouwt is,
S’ is in ouwbolligheit geverwt tot in de woll:
Of ick het niet en wist, ’ksaegh ’t aen haer’ grijsen boll:
’T is een oudbolligh wijf dat zestigh jaeren oud is.
eod.



[CH1656:438]
VLAGGE
Scheeps vlagge wijst den wind geduerigh naer hij draeijt,
En elcke Kabel dient. Wat doen ons’ jonghe Heeren
Met linten op de broeck, en op den hoed met veeren?
Die vlagge wijst den wind die in haer’ hoofden waeijt.
eod.



[CH1656:439]
BED-STEDE
In ’twaecken is ’tniet vreemd: ’tis wonder dat de Franssen
Ons oock al slaepende naer haere pyp doen danssen:
Doe Holland slechter en soo veel te wijser was,
Leid’ elck syn beste goed in een goe dichte Kas.
eod.



[CH1656:440]
(DIRCKS GEBROET)
Dirck heeft veel’ kinderen, daervan my dunckt de meesten
Min menschen zijn als beesten:
Verwondert u dan niet, maeckt hy somtyds de beest;
’T heeft lang syn werck geweest.
eod.



[CH1656:441]
WIJSER
Twee vrysters heeft Andries in als;
Maer ’tis in schyn, en die is vals:
Gelyck de wijsers vande Klocken
Veeltijds het raderwerck bejocken:
(5) Al staet syn wijser dan op tween,
Van binnen staet syn hert op een.
eod. 27. Feb.



[CH1656:442]
NEUS
Neemt het niet qualick, Ian, ick segg het uijt medoogen,
Daer staet een stuckje vleesch schuijns tuschen beid’ uw’ oogen.
Wilt ghij de ganghen gaen van een vroom eerlick man,
Soo volght uw neus niet, Ian.
eod.



[CH1656:443]
MIJN’ BEELD
Lang was ick Vleesch en Been;
Hier staen ick als een steen.
Wie soud’t niet werden, die soo veel vreemds siet geschieden,
Hier van ondanckb’re, daer van onbeschaemde lieden?
eod.



[CH1656:444]
(DUYF EN SLANG)
Ick volgde de goe les die mij een goed man gaf;
’K nam ’t hem niet qualick af die myn geld had gestolen;
Maer, komende ter plaets daer hij het had gescholen,
Packt’ ick het soetiens op: Nam ick ’them qualick af?
eod.



[CH1656:445]
SIECK VAN HYPOCRAS
Was ’t Heer Hippocrates syn werck, die soete dranck,
Die gecanneelde Gall? Ick soudt’er schier uijt proeven.
’T is konstigh aengeleght; die daer drij daghen lanck
Sijn maegh met had geterght, sou licht den vierden hoeven
(5) Een Heer Hippocrates of drij, vier sulcke boeven.
eod.



[CH1656:446]
MUIJL
Ick magh geen’ vrouwen sien slofkoussen met haer’ muijlen:
Mij dunckt, het is genoegh dat sy van boven muijlen.
eod.
nachtmuijl in marg.



[CH1656:447]
(VERGEVING)
Vergeeft mij, man, seij Trijn; heb ick wat mals bedreven;
’T en sal noijt meer geschien. Dirck nam het woord in acht,
En heeft haer vriendelick een soopje toegebracht
Om haer te redderen van wat te langen leven.
(5) Doe bad hij op syn beurt; Tryn, wilt mij dit vergeven,
T en sal noyt meer geschien. Sij sey in haer gedacht,
En heeft soo lieffelick den boosen geest gegeven,
’Kwouw ’ck u vergeven moght soo ghij mij hebt vergeven.
28. Feb.



[CH1656:448]
VLOER-SAND
De steenen in het sand, en weer sand op de steenen!
Het schynt de menschen meenen
Haer’ huijsen moeten zijn, als stof van dobb’len thoon,
Aen weersij’n even schoon.
eod. 28. Feb.



[CH1656:449]
(HEER DIRCK OP STOEL)
Dirck heeft een uer op stoel versleten
Daer ick geen voordeel af en treck,
Dan dat hy mij heeft leeren weten
Hij is een ongeleerde Geck.
(5) Ick segh ’tvoor mij en soo veel menschen,
Als men ’t wat eer geweten hadt,
Men had met eeren moghen wenschen
Dat hij op stoel geseten hadt.
29. Feb.



[CH1656:450]
(OM VREEDSAEMIGH PREKEN)
Ghij die de Kerck in hebt en alle man by d’ooren;
Eij helpt ons aende vrucht van ’theiligh brood en wijn:
Verkondight ons wat rust kan stichten, en niet stooren,
En laet Gods Preeckstoel niet der Menschen breeck-stoel zijn.
eod.



[CH1656:451]
EEN MAN OP BIESEN GEBONDEN
Het luijdt vreemd; maer gelooft dat geen dingh waerder is,
Dan datmen niet en sinckt om datmen swaerder is.
eod.



[CH1656:452]
PREECKSTOEL
’T is een gelyckenis die ’ck ernstelick versier;
Mij dunckt de Preeckstoel is een heilighe mortier;
De stamper, de man Gods, die ’s Hemels specerijen
Soo fyn stoot dat de reuck goe zielen kan verblijen,
(5) En God self: en, dat noyt als hier gesien en werdt,
Hij stamptse met syn’ Tong, syn’ herss’nen en sijn hert.
1. Mart.



[CH1656:453]
ORGEL
Het hemelsche geluyt van pypen soet en sterck
ls wel en stichtelyck te besighen op aerde:
Is ’tmaer vermaeckelick, en vreught syn’ hoogste waerde,
Wat doet het inde kerck?
eod.



[CH1656:454]
VASTEN
’Kverstae ’t Roomsch vasten niet: m’en most mij onderwijsen
In wat Boeck vasten heet veranderen van spijsen.
En als wij ons somtyds versadighen in ’tland,
En somtyds onsen lust vervullen aen het strand,
(5) Welck is het stichtigste van die twee leck’re dingen,
’T goed cier van Rijswyck, of ’tgoed cier van Scheveringen.
eod.



[CH1656:455]
(VROUWEN KRACHT)
Sagh Eva suer, of soet, does’ haer goe’n man verleidden,
Wat dunckt u, seid ick, Neel?
Sy seij, ’twas evenveel;
Hy most’er onder deur, kost sy maer een van beiden.
eod. 1. Mart.



[CH1656:456]
(NOCH)
Wil een’ vrouw vriendlick sien, gelycks’ in ’t vrijen sagh,
Waer is de harde man diens hert daer tegen magh?
En wilse vaets en vies als een’ gesengde pop sien,
Waer is de stoute man die daer derft tegen op sien?
(5) ’T staet ons schoon, heeft men d’er twee messen op syn’ schee,
Daer ’thapert, soo mender maer een en treckt van twee.
eod.



[CH1656:457]
DUIJNE
Des Heeren goedheit blijckt aen elcken Duijn syn’ top:
Sout water roert wit sand; de stormen waeijen ’t op;
Daer soo’ noch slyck en holp noch geen geweld van delven,
Heeft God de zee belast, Gaet en bedijckt u selven.
eod.



[CH1656:458]
(DERTELE DIRCK)
’T welvaeren heeft de schuld dat Dirck aelwaerdigh is:
Hij meent, wat hem geluckt, dat hij ’tal waerdigh is.
eod.



[CH1656:459]
(SWAER GEVOLGH)
Ian light en doet syn best
Om een ryck wijf te trouwen,
En geld is groot gerief in sulcken kouden nest:
Maer let eens op de rest;
(5) Die een wijf onderhout, dien moet sy onder houwen.
eod.



[CH1656:460]
WECKER
Vreest voorden Wecker niet; hij sal sich niet verslapen,
Maer aenslaen als goe lond en laedkruijt op de pan.
Een spytigh wonder is ’t daer ick m’ aen kan vergapen:
Kan een dood yserwerck dat een mensch niet en kan?
2. Mart.



[CH1656:461]
(SNELDICHT)
Wat spilt ghij Pen en Inckt aen Sneldicht? seij mij Ian;
Ick weet een’ korter wegh door een die ’tbeter kan.
Mijn wijf haer minste woord, wanneerse maer half gram is,
Is scherper ongelyck dan uw snelst’ Epigram is.
3. Mart.



[CH1656:462]
(NOODIGHE SWACKHEIT)
Gedenckens taeye kunst en wensch ick niet te weten:
Ick hadd’er liever een’ te leeren van Vergeten.
Sou my te voren staen all wat ick heb besweet
In lyden of in vrees; het waer een pack van leed
(5) Dat and’re schouderen als mijne mosten dragen:
Soud ick oock al de vreugd van all’ mijn’ blancke dagen
In eenen spiegel sien; een stercker oogh als ’tmijn
Most dat versamelde geblixem machtigh zijn.
Wat is ’t ons dienstigh dat vergeten en onthouwen
(10) Haer’ krachten wederzijds onthouwen en verdouwen;
Wat is des Heeren doen voordachtigh en doorwijs,
Die ons ’therdencken wel vergunt; maer stuxgewijs!
4. Mart.



[CH1656:463]
(DROOM)
Ick droomd’ in goeden ernst, den Haegh sou recht sien doen
Aen vrouwtjens dien de schuld van een verkeerden soen
In ’tLijden had gebracht; en, om geen’ Beul te halen,
Elck sou syn lichte wijf met een Pistool betalen.
(5) Het moorden ging eens loefs, als op Templieren, aen.
In eenen oogenblick was my de slaep ontgaen;
Noch schrick ick vanden slagh die die Pistolen gaven;
’T gingh of ’er een soldaet op ’tKerckhof wierd begraven.
eod. 4. Mart.



[CH1656:464]
(TEUN DE DIEF)
Teun, seid’ ick, meent ghy staegh te rooven en te stelen?
Ghij kont’er niet met deur, en in ’tend kost het kelen.
Hoe, seij Teun, ’khael ’t in d’een’ en brengh ’t in d’ander deur;
Kan ick’er niet met deur?
eod.



[CH1656:465]
MAEN
’Kneem een slecht Prediker syn’ beste leering leene:
Wat scheelt het, ofse mij van tween komt of van eene?
Wat scheelt het of de Maen haer’ eighen straelen schiet,
Of vande son gcleent, als m’er maer wel bij siet?
eod.



[CH1656:466]
(VOLLE NEEL)
All’ uw’ hoofd en lenden-pijn
Is gemaeckt werck, seij Catlijn,
Tegens Neel, haer jongste hoertje.
Neel, die ’tlijf vol beenen stack,
(5) Suchte droeffelick, en sprack,
Iae, gemaeckt werck, lieve Moertje.
eod.



[CH1656:467]
SON
Waer ’tschepsel en die ’t schiep tot eener tijd te noemen,
Van alle wonderen die menschen mond kan noemen
En zijn noijt vreemder twee verschenen noch gedocht
Als Gods Soon in het Vleesch en Gods Son in de locht.
5. Mart.



[CH1656:468]
STERREN
Den Hemel spreeckt Gods eer, en ick verstae die spraeck:
Maer, segg ick, als ick door die spraeck aen ’tspreken raeck,
Schoon’ oogen van den nacht, ontallickheit van lichten,
Te veel om leegh te staen, te weinigh om te lichten,
(5) Waer uwe spraeck mijn’ spraeck, mijn eerste vraeghen waer,
Wat doet uw Leger en tot wiens dienst staet het daer?
eod.



[CH1656:469]
(AEN STINCKENDE IAN)
’T zij dat het haper’ aen uw’ kleed’ren of uw vel,
Of ghij rieckt qualick, Ian, of ick en rieck niet wel.
eod. 5. Mart.



[CH1656:470]
KERCK
Wat werdter Houts en Steens verhackelt en verhouwen,
Om eene kerck te bouwen!
Ick weet een beter en onkostelicker werck:
Drij in Gods naem vergaert, jae een hert is een’ Kerck.
eod.



[CH1656:471]
BRUIJLOFT
De Trouw-feest is een dagh van ’tuyterste vermaecken:
Den Gecken tot een aes, den Wijsen tot een baecken.
Maer, Bruydegoms, die ’tzijt, of die het werden sult,
Denckt niemand eens waerom de Pille werdt vergult?
eod.



[CH1656:472]
BEGRAEFFENIS
Lang heb ick ’tnae gedocht ’twerck der Begraeffenis;
Korts heb ick eerst geleert wat dat de reden is
Dat men der hoort te gaen en elatter elck soo noo gaet;
’T is datter elck den wegh moet volgen dien de doo gaet.
eod.



[CH1656:473]
PENNEMES
Dat mij all’ d’eere kom’, waer wat te hoogh genomen,
Schoon ick voorsnijder ben
Van alle letter-konst: daer ’s wel wat scherps gekomen
Oock uijt een’ stompe pen.
eod.



[CH1656:474]
PASSER
Een Passer was wel eer by menschen ongehoort;
Maer noyt niet ongesien: dat kan sich selfs bewijsen
Aen sotten en aen wijsen:
All wat twee beenen heeft is Passer van geboort.
eod.



[CH1656:475]
LINIAEL
Slaet all’ uw’ Boecken op, geleerde Li’en; hoe staet’er;
Het eerste Liniael waer wierdt het naer gerecht?
Is ’t nergens uijtgedruckt? Hoort wat de Reden seght;
Of naer een hangend lood, of naer een liggend water.
eod.



[CH1656:476]
ASTROLABIUM
Een Gaudief luysterde met yver naer den naem
Van Sterre-nemens kunst, en wenschte sich bequaem
Om hand aen ’twerck te slaen; om of hij kost begrijpen
Hoe nu en dan ter sluijck een Sterr uyt ’tnest te grijpen.
eod.



[CH1656:477]
GRAETBOOGH
De vrome lieden staen als Sterren diemen schiet:
Men dreightse wel van verre;
Maer de geschoten sterre,
Noch de gelasterd’ eer en raeckt dat schieten niet.
eod.



[CH1656:478]
HEMELSCHE GLOBE
Den Hemel op der aerd en is geen kleine saeck:
Iae, ’twaer het vol vermaeck,
En men soud’t hier wel herden,
Gelijck ’t den eersten is, waer het soo wel den derden.
6. Mart.



[CH1656:479]
AERDSCHE GLOBE
Wat let Copernicus, waerom soud’ hij ’t niet winnen?
Een draeyend’ Aerdenkloot en was geen quaed versinnen:
Het magh wel waerheit zijn; en neemt het logen was,
’T versinnen vanden draeij komt hier altoos te pass.
eod.



[CH1656:480]
SLAEPMUTS
Als ick den arbeit weegh,
Die ’ck in mijn’ droomen pleegh,
Weet ick niet t’onderscheiden
Welck ick te recht van beiden
(5) Het besighst heeten moet,
Mijn’ Slaepmuts of myn’ Hoet.
eod.



[CH1656:481]
(TRIJN KLAPS)
Trijn heeft een weersien in ’tklappeijen,
En stelt sich aen als waer sij ’tmoe:
Een weersien? Iae; want, als sy scheyen,
Soo seghtse, volck, tot weersiens toe.
7. Mart.



[CH1656:482]
KRUIJER
Dit kruijen valt mij bang: doen icker aen vergaerde
Was ’teen rampsaligh’ uer: Geleerden op der aerde,
Die alle kunsten kunt, spreeckt hier eens na mijn’ sin:
Hoe weinigh dat ick win,
(5) ’Kwouw wel een vaentje schencken
Die de kunst kost bedencken,
Dat ick mijn’ wagen kruyd’ en satter selver in.
eod.



[CH1656:483]
KLEERMAKER
Als ick ’t al overslae van de naeld tot den draed,
Genoeghen is Geluck in allerhanden staet.
Daer is een’ Naeld, die ’tvolck verr van haer’ vaderlanden
Tot daer de son ontwaeckt, of daer sy slaepen gaet
(5) Den Ryckdom soecken helpt die ’tvolck maer en versaedt.
Wat is die beter dan mijn’ naeld is in mijn’ handen?
eod.



[CH1656:484]
SCHOENMAKER
God schiep aen Hand en Voet vijf ving’ren en een’ Duijm:
Maer met dat oudewetsch en is men niet te paeijen:
Wij weten d’eerste vorm soo konstigh te verdraeijen,
Soo scherp, soo stomp, soo rond, soo plat, soo eng, soo ruijm,
(5) Dat die se niet en kend’ en saeghse niet te raeijen.
eod.



[CH1656:485]
SCHOENLAPPER
Men grijpt all waermen kan, en ’tgeld meest al gelyck
Of men syn nooddruft uyt schoon water hael’ of slijck.
Daer zynder grootere daer ick niet voor en wijck:
Wat seght ghij, Lombaerden? den armen maeckt mij rijck.
eod.



[CH1656:486]
(BLINDE)
Men sprack een’ Blindeman van ’theiligh pad na Roomen,
En hoe gemackelick het was voor vrouw of man:
lae, seij den arme knecht, het zij soo licht als ’tkan,
Wil niemand med’ op wegh, ick sieder niet te komen.
eod.



[CH1656:487]
(AEN WESTERBAEN)
Beleefden Heer van Brandwijck,
Die Ockenburgher sand-wijck
Berooft van struijck en meij,
Om mijn’ Hofwijcker Kleij
(5) Met ongemeene Kersen
En ongemeener Persen
Gestadigh te versien,
’K heb u veel dancks te bi’en,
Maer danck is wind van woorden,
(10) Daer danckbaerheit behoorden,
Niet in een’ hollen schijn,
Maer inder daed te zijn.
Wat raed? Raed kan ick geven:
Bewaert maer lijf en leven
(15) Tot dat de somer kom’;
Eerst sal ick u de Blom,
Daernaer de vrucht doen lesen
Van al wat ghij voor desen
En nu weer, niew en oud,
(20) Aen Hofwijck hebt betrouwt.
Niet dat ghij Capitalen
Tot mynent hebt te halen;
Men geeft’er op sijn best
Niet meer als Interest.
(25) Maer, wilt ghij ’t wel bedencken,
Sal ick het Weyland schencken,
Daer ghij de Melck geniet,
Soo bouwt ghij niet om niet.
7. Mart.



[CH1656:488]
Vis Romana loquar compendia? noster agellus,
Arbor nostra, tuus fructus et usus erit.
eod.



[CH1656:489]
(RAMPSALICHEIT)
Rampsaligh menschen-hert, ghij hoeft u niet te quellen
Met uw’ rampsaligheit van jongs aen op te tellen;
Mij dunckt die rekeningh niets te rampsaligh leijt,
Soo ’tslot maer goed en valt, en na ramp saligheit.
8. Mart.



[CH1656:490]
(BROUWER DIRCK)
Dirck heeft het Brouwen aengerandt
Met grooten moed en klein verstandt:
Nu staet hij vast en treckt syn’ schouwer
En siet de Brouwkuijp over kant.
(5) In ’teerste schreef hij, Dirck de Brouwer,
Nu teeckent hij, Dirck de Berouwer.
eod.



[CH1656:491]
WIJNVERLATER
Als alle menschen de’en wat ick doe om den kost,
Soo had ick wel soo wel het Ambacht noijt begost.
eod.



[CH1656:492]
TORFDRAGER
Wat dunckt u, rijcke li’en, van ’tAmbacht dat ick doe?
Ick warm mij by uw’ Torf en krijgh’er geld op toe.
eod.



[CH1656:493]
SLIJPER
Ick ben geen vogel struijs; maer ick gelijck hem vrij:
Koud IJser voedt mijn’ maegh, mits het niet scherp en zij.
eod.



[CH1656:494]
GRAFMAKER
Ick plant dood menschen-vleesch, die ’tgeern op komen sagh,
Wacht’ maer een weinigh tyds; tot opden jongsten dagh.
eod.



[CH1656:495]
GLASMAECKER
Een Glasmaecker? waerom? hoe kom ick aenden naem?
Om ’tsnijden van een’ ruijt, om ’tlooden van een raem?
Mijn Peter meende ’t wel, maer diende wel wat wijser:
Hoe, maeckt een Goudsmit Gout, en maeckt een grofsmit IJser?
9. Mart.



[CH1656:496]
CLEERMAECKER
Danck hebb’ de Fransche locht, die my de Bors kan stijven,
En maeckt de jongste Mod’ in veerthien daghen oud.
’Kwouw liever te Parijs een jaer aen ’tAmbacht blijven,
Als veertigh jaer aen een met Israel in ’twouwt.
eod.



[CH1656:497]
KEERSMAECKER
’T is geen’ oned’le konst die ’t middernachts doet daegen:
Laet vorsten hoogen roem op hooger afkomst draegen:
Mijn maegschap is soo hoogh dat icker af verschrick:
Denckt ofw’ ons niet wat naer bestaen, de Maen en ick.
eod.



[CH1656:498]
TOORTSMAKER
Wel mij, dat men ’t de Bie in geene tael kan melden
Hoe ’ck met haer goed om spring: hoe sou sy ’t mij vergelden,
Kost s’ eens begrijpen in haer vliegende Verstand,
Dat ick haer’ keucken roov en steeck haer huijs in brand!
10. Mart.



[CH1656:499]
ORLOGIEMAKER
Ick past’ op vrouwen noch op Heeren
Doen ick mijn ambacht eerst begon:
Ick wist raed om den kost met eeren,
Als ick maer wel stond met de son.
eod.



[CH1656:500]
OOSTINDISCHE SCHEPEN
Siet watter volck van Kruijt wil blosen,
Hier en heel verr van hier ontrent.
Men moet het laden, sou men ’tlosen.
Voor soo veel keelen, soo gewent,
(5) Zyn wij niet qualick uytgekosen.
Tot sulcke Taf’len sonder end
Behooren sulcke Peper-doosen.
eod.



[CH1656:501]
BOSKRUIJT
De warmte kan groen Kruijt verblijden
En drachtbaer maecken tsijner tijd:
Het swarte wil geen’ warmte lijden,
Of in een omsien is men ’t quijt.
eod.



[CH1656:502]
POMPMAKER
Mijn handwerck hanght aen ijs’ren Armen,
Daer m’ hem aen koelen kan en warmen;
Koel water haelens’ uijt der aerd,
Warm wordt hij die d’er aen vergaert.
(5) Ick waer den rijcken en den armen
Wel vijf of ses Doctoren waerd
En stilde menighte van karmen,
Wist ick een’ Pomp, voor maegh en darmen.
eod.



[CH1656:503]
Magh m’ hem de moeijt niet wel bedancken,
Van de wiegh af tot dat men sterft,
Voor all den Buijt diem’er af erft,
Een stuckje lynwaeds en vier plancken?
eod.



[CH1656:504]
LUYTMAKER
’Kmaeck houte kinderen; die neemtmen in syn’ armen,
Men slaeter op, men nijpts’, en hoe dat dichter gaet,
En hoe ghij scherper nijpt, en hoe ghij kloecker slaet,
Hoe sy bevallicker geluijt slaen door doo’ darmen.
11. Mart.



[CH1656:505]
METSELAER
Men giet geen Huijs gelyck een klock:
En men vertilt sich aen een block
Dat meer weeght dan men op kan houwen.
Die less betracht ick in mijn bouwen.
(5) Bij leeghe laeghjens gaen ick op
En kom allengskens tot den top.
Sij moghen haer aen mij wat slijten,
Dien geld of eer-sucht doet vergrijpen.
eod. 11. Mart.



[CH1656:506]
TIMMERMAN
Is ’t niet een slechte wegh om aenden kost te komen?
Ick leef maer bij geschild’ en bij gescheurde Boomen.
eod.



[CH1656:507]
DECKER
Schaemt het u niet te hooren,
Hoedmakers, ghy en ick zijn beij van ’tselve gild,
Beij met de kap gequelt: het weinigh daer ’t in schilt
Is weeck’ en herde stof by u en mij gekoren;
(5) Mijn Pan-dack is mijn Vilt,
Myn Lei-dack mijn’ Castoren.
eod.



[CH1656:508]
BLEICKER
Kost de Son op grauw vel dats’ op grauw linnen kan,
Wat kreegh ick Ioffertjens (derf ick ’t? jae, ’kmoet het seggen)
Wat kreegh ick Ioffertiens . en wat een geld daervan,
Die heel geern op den rugg te bleicken souden leggen!
eod.



[CH1656:509]
HOVENIER
Eerst queeck ick botten, en dan Bloemen, en dan vruchten:
Maer oock wel Bloemen en geen’ vruchten bijden grond.
Hoort, ghij die altijd geern vrucht en vreughd t’samen vond.
Daer zijn veel vruchteloose en eerlicke genuchten.
eod.



[CH1656:510]
OPERMAN
Ick ben een slaef en blijf ’t; daer is niet uyt te raecken:
Dat komt van ’tmengelmoes van oud’ uytheemsche spraecken.
Sprack Holland eens goed Duytsch (siet wat een’ letter kan)
Ick waer soo goed als Baes, ick waer een Opper-man.
12. Mart.



[CH1656:511]
KUIJPER
Eens was mijn’ neering goed: nu lightse meest in duijgen;
De kladd is in de Kunst: dat kan den Haegh getuyghen,
En kuypers kuypen vol. Is ’t Ambacht niet verkladt,
Daer ’tmeest gepleeght werdt by de beste vande Stadt?
eod.



[CH1656:512]
(STEEGH ISRAEL)
Wat was het Ioodsche Volck steegh tegen Gods verbieden,
Taey tegen Gods gebod! All was ’tnaer Israël,
Haer Grootevaders naem, de toenaem voeghd’ haer wel
Van Israëliten, want het waeren ys’re lieden.
eod. 12. Mart.



[CH1656:513]
SWAERDVEGHER
Ick veegh een’ niewe Lem, of een’ verroesten Deghen,
En ’tis mijn eighen werck; maer ’tbloedighe geweer
Voor anders als Gods saeck en is mijn werck niet meer;
Dat moet der boosen boet, en Gods genade veghen.
eod.



[CH1656:514]
GESCHUTGIETER
Mijn handwerck wel gekruydt gaet van den Duijvel swanger,
En die scheidt met een’ stanck. Te water en te land
Werdt het met recht genoemt der Princen lange hand:
Maer siet toe, wie se terght; noch hebben syd’er langer.
eod.



[CH1656:515]
GOUDSMIT
’T is al Goud watter blinckt tot mijnent; maer in schijn,
En inder daed niet al. Leert u hier aen gewennen
Der menschen uyterlick en innerlick te kennen:
Daer schynt’er veel door-Goud, die maer verguldt en zijn.
eod.



[CH1656:516]
SIlVERSMIT
’T zij weeld’, of sotticheit die rijcke lieden quelt,
Mij komtse wel te pas: Klaer Tenne-werck, schoon’ aerde,
Was eertyds Tafel-goed voor vorsten vander aerde;
Nu moet’er ’tSilver aen. Ons volck is moe getelt,
(5) Sy haelen ’t uijt de Munt en eten uyt haer geld.
eod.



[CH1656:517]
(STOUTE ONKUNDE)
Daer is geen tuchten meer aen Iongh volck hedensdaeghs;
Sij geven ’t niet eens kamp, al valtmender met slaeghs:
Ouw’ lieden zijn versuft; sy weten ’t altegader:
De kinderen voortaen zyn ouder als haer vader.
eod.
Plin. Sec. in marg.



[CH1656:518]
(ONBELEEFT LIEFST)
Men hoetelde Reinier om een goed wijf te trouwen,
Ervaeren en beleeft meer dan gemeene Vrouwen:
Neen, seid’ hij, vrienden, neen, s’ is mij all te beleeft.
Reinier had wat gelycks; s’ had zestigh jaer beleeft.
eod.



[CH1656:519]
(GISSINGH)
Dirck sloegh sijn’ jonghe vrouw, als hads’ haer wat misdragen:
Sij riep, ’ten was niet waer,
Hij moght het vrij bevragen:
’T magh wesen, seid’ hij, Neel; ick slaeder oock maer naer.
eod.



[CH1656:520]
HERBERGIER
Daer soecken’t er by mij, die ’t t’huijs wel souden vinden
Soo goed, of wel soo net: maer daer ’s geen helpen aen;
’T moet inde Herbergh zijn. Hoe sij bij ’tvrouwtje staen
Daer sorgh ick weinigh voor; mij zijn ’t goe waerde-vrinden.
eod.



[CH1656:521]
SCHIPPER
Vijf-stuijvers-menschen-vleesch, goed koop volck, die uw’ lyven
Aen ’tvaderland verpacht; veel gaet ghij in ’tgevaer,
Veel en gaet ghijder niet: en dat’s te herden; maer
Ick moet staegh in ’tgevaer, sou ’ck aende welvaert blijven.
13. Mart.



[CH1656:522]
NOCH
’T gaet of ick niet bedreef als ick wat sal bedrijven.
Bedrijv ick wat, ick moet myn’ dingen laeten drijven.
eod.



[CH1656:523]
APOTHEKER
De Doctor zy soo kloeck, soo Boeck-wijs als hij kan,
Om menschen-lijven aen den anderen te klampen:
Ick moet ’er Steen en Calck toe snyden en toe stampen;
Hij waer geen Metselaer, waer ick geen Operman.
eod.



[CH1656:524]
BOECKBINDER
Ick ben geen futselaer, ick ben geen slechte klutsaert;
Ick heb oock deel aen ’tboeck; soo hij die ’tgoed bewaert
Geen minder goed en doet dan die ’tgoed heeft vergaert:
De schrijver heeft gehackt, ick bind syn hout tot Mutsaert.
(5) Iae Mutsaert menighmael en klaeren winter-brand,
Somtyds wat, meestendeel veel min waerd als den band;
Soo dat de leser best syn’ rekening sou vinden
Die mij den schrijver self in kettingen dé binden.
14. Mart.



[CH1656:525]
DRUCKER
Van ’tKeiserlicke Hof tot de Schaepherders Kluijs
Tracht ijeder vred’ en vreughd en vrijheit te gewinnen;
Ick ben de man alleen van averechtse sinnen,
Die staegh om perssing en om druck wensch in mijn huijs.
15. Mart.



[CH1656:526]
ORGELIST
Gedachten gaen als Wind, en dat ’s niet veel te achten;
De Gecken dencken oock, en kinderen niet min.
Voor mij, lett of ick denck of niet en denck met sin.
Uw oor kan ’tseggen, want hier gaet Wind als gedachten.
eod.



NOCH WAT OP DEN TRANT DES HEEREN
VAN ZUYLICHEMS VERSJES
BEGINNENDE: Beleefden Heer van Brandwyck.
Al send uw vriend van Brandwyck
Wat boompjes uyt syn Sand-wyck,
Noch houdt hy struyck en mey
Voor uw’ en andere kley.
(5) Oock bleef ’t niet by wat kersen
Noch voddery van Persen,
Was hy met macht versien
Om u zyn dienst te bien.
Danckt hem oock niet met woorden,
(10) Beleefder als ’t behoorden,
Voor dingen, die in schyn
Meer als in wesen zyn.
Ick meyn ’t noch niet te geven
En hoop so langh te leven
(15) Tot ick op Hofwyck kom,
Niet om u vrueht of blom
Uyt uwen hof te lezen,
Ick val niet graegh in desen,
Dat goed is by my oud,
(20) En ’t magh my syn betrouwt:
Veel min om Capitalen
Aldaer te komen halen,
My komt oock op syn best
Niet veel van Interest:
(25) Maer, om nae wel bedencken
Te seggen: So ’k voor ’t schencken,
Myn Heer, uw gunst geniet
So schonck ick niet om niet.
16. Marty. (J. Westerbaen.)



[CH1656:527]
PISTOOLMAECKER
Pistolen zijn mijn werck; fijn ijser in fijn hout:
’Tmagh onder d’ Ambachten wel een zyn vande minsten,
Maer ’tis het armste niet; of het zijn slechte winsten
Voor twee van yser twee, of drij, of vier van Goud.
16. Mart.



[CH1656:528]
SPOORMAECKER
’Kheb Mondstucken te koop en Sporen neffens een;
Soo schickten ’t d’eerste van mijn ambacht, en ick prijst’er;
Daer moet voortspoedigh en voordachtigh zyn gereen;
Met sporen sonder toom geraecktmen licht ’tspoor bijster.
eod.



[CH1656:529]
BLINDE
Een blinde wel geneust kent by den wegh distinct
Een Ioffer die wel rieckt uyt een vis-teef die stinct.
eod. 16. Mart.



[CH1656:530]
KOETSMAECKER
De Mode maeckt krackeel; maer ’tis goed om versoenen:
’T schijnt dat ick rycke li’en op hooghe kosten jaegh:
Maer stelt bluts tegen buijl, straet.slijpers vanden Haegh,
’T Leer dat ick u verquist verspaert ghij aen uw’ schoenen.
17. Mart.



[CH1656:531]
ZYDELAKENKOOPER
Snoept vrij Moerbesien al wat ghij snoepen kunt;
Iae, snoepers, snoepter vrij meer dan ghij wel kunt laden;
Ick houw mij niet misdeelt, soo ghij mij maer en gunt
All wat een arme Worm kan maecken vande Bladen.
eod.



[CH1656:532]
DIAMANTSLIJPER
Een Diamant alleen geschapen waer als geen:
Twee kanmen metter tijd verwinnen tegens een.
Veracht het spreeckwoort niet: het schynt ’ten kan niet liegen,
Hy heeft een’ Boer van doen die een’ Boer will bedriegen.
18. Mart.



[CH1656:533]
ANTWOORD
’Kveracht het spreeckwoord niet: maer, alles overleght,
Staet het de wijsheit van eertyds niet te verwijten
Die daer soo stoutelyck gelooft heeft en geseght,
Dat twee qua’e honden d’een’ den and’ren niet en byten?
eod.



[CH1656:534]
IUWELIER
Seght het van mij niet naer; mij isser aen gelegen
Dat d’ onnoodsaecklickheit mijns handwercks werd’ verswegen.
Ick moet het prijsen; maer, al lagh ick op mijn dood,
Ick soud ’t bekennen dat Kleinood komt van Klein nood.
eod.



[CH1656:535]
BONTWERCKER
Veel’ menschen konnen sich vergrijpen met den mond,
Veel’ met haer’ handen, veel’ met and’ren slagh van leden:
Bij mij en mij alleen en valt geen overtreden;
Ick maeck het hoe ick ’t maeck, ick maeck het noyt te bont.
eod.



[CH1656:536]
VISCHWIJF
Een Vischwijf heet ick, jae, en dat na mijn bedrijf,
Dat slordigh is: maer denckt dat Vischen niet en spreken,
En denckt, die vrouwen kent en vrouwen haer’ gebreken,
Wat gaef wel menigh man voor een visachtigh wijf.
eod.



[CH1656:537]
BLICKSLAGER
Hoe dertel is men vast aen ’t Kostelick onwijs!
Myn werck is handiger als ’t Silveren en ’t Tennen,
En keurtmen ’t bij den blick, ’tis qualick t’onderkennen;
Maer ’theeft een’ ondeughd: wat? ’tis te gering van prijs.
19. Mart.



[CH1656:538]
FRANSCHE CRAMER
Myn’ doosen leveren al watmen heden prijst,
Al watmen gist’ren loofd’ en mergen weer sal laecken:
Vraeght niet, hoe deugdelick? dat’s goed in ander’ saecken;
Hier is ’tal goed en schoon als ’tmaer wel en Parijst.
eod. 19. Mart.



[CH1656:539]
DOCTOR
Ick werd soo niet genoemt; maer ick ben recht een Raedsheer.
De siecke ken ick heel, de sieckte noyt half wel,
En hoetelse nochtans als sat ick in haer vel:
Siet voor u, dien wat schort; ik praet seer, maer ick raed ’tzeer.
eod.



[CH1656:540]
ADVOCAET
De pleitsucht is een deel van ’tKostelicke Mal;
Al winnen wy den kost met schrijven en met praeten,
Onthoudt een’ vrome les die ick u geven sal,
Soo gh’ aen krackeel geraeckt, wacht u voor Advocaten.
eod.



[CH1656:541]
RAEDSHEER
Denckt wat mij om den kost een pack light op de leden:
Mijns naesten goed en bloed hanght aen mijn’ menschlickheit.
Amij! Recht was genoegh dat soo in ’t duijster leit;
En werd ick noch geverght wat recht is en wat Reden?
20. Mart.



[CH1656:542]
NOCH OVER DES HEEREN AVONDMAEL
En eet ick niet Gods vleesch, en drinck ick niet sijn bloed?
Wat doen ick hier te gast, en waer toe is ’tmij goed
Dat ick mijn lichaem set daer ’tmeermael heeft geseten,
En desen Wijn geswelght en in dit Brood gebeten.
(5) Is ’t niet, gelyck God zeij, syn lichaem? is het niet
Het bloed dat hij vergoot en ’tbloed dat hij vergiet?
Mijn ziel en vraeght dit niet, ick voel ’t mijn lichaem vragen.
Is ’t vreemd? sy vraegden ’twel die God in ’tlichaem sagen,
Hoe syn vleesch eetbaer was: Ick vraegh hoe ’t niet en is;
(10) Want emmers is ’t getrouw en heiligh en gewis
All wat hij spreken wouw; en die het naer hem schreven
Betuygen duydelick dat hij syn vleesch gegeven,
Syn lichaem omgedeelt, syn bloed doen drincken heeft.
Maer, Heere, doe ghij ’tspraeckt hebt ghij in ’tvleesch geleeft,
(15) En atm’ u daer ghij saet, en saet ghij daerm’ u op at,
En de verrader, die met u de leste sop at,
At hij u tot die sop voor toespijs? neen, gewis.
Die ’tseggen, meenen ’t niet, die ’tmeenen, meenen mis.
T en was, ’ten kost niet zijn; ghy wilden ’t niet doen wesen.
(20) Is dan het vonnis niet omstandelick gewesen?
Wat blyftmen haspelen of ’t dagh is, of geen dagh?
De Son schijnt. Atm, u niet daer men u voeld’ en sagh,
En bytmen in uw vleesch, daer,tsoo verr uijt der oogen
En uyt der handen is? moet ick het in medoogen
(25) Of in mijn’ gramschap sien, dat een geschapen mensch
Met minder als een’ wenck, met nauwelix een’ wensch
Syn’ Schepper neder daeght, syn’ Schepper aen derft seggen,
Doet dit uw lichaem zijn, dees’ wafelen, dees’ weggen,
En laet het wafelen en weggen blyven zijn,
(30) Vleesch en Bloed inder daed, Meel en Melck in den schijn.
Komt uyt den Hemel niet, en regent u beneden
In dusend stucken broods: lydt wat ghij hebt geleden,
Hersterft uw’ diere dood, soo dickmaels als ’them lust
Die u hier, die u daer staet en verraedt en kust.
(35) Geef uw vijf woorden plaets, laet u de weerklanck dwingen
Wat meels te zijn, ghij God, ghij schepper aller dingen.
Was soo de meeningh, Heer, en was ’t uw heiligh wit
Te lyden naer uw’ dood, te rijsen daer ghij sit,
En van de rechterhand des eewighen vermogens
(40) Te daelen onder ons? ’Tzijn ongerijmde logens,
Het zyn verdichtselen daervan ghij noch de schuld
In uw gerechticheid den Dichter eischen sult.
Vergeefsch bekleedt men sich met averechtse Veeren
Van woorden diemen weet recht tegens draeds te keeren:
(45) Indien ’t uw lichaem was daer van ghij zeidt, dit is ’t,
Soo hebben sij gedwaelt en heel den wegh gemist
Die u niet als een Wegh vertraden met haer Voeten,
Die u voor haeren Heer, niet voor een deure groetten,
Die ’tongeredent docht en buijten allen schijn
(50) Dat ghij de Wijngaerd, sy de rancken souden zijn.
Ghij wilden u nochtans wegh, deur en wijngaerd noemen,
En die uw woord misduydt is waerdigh om verdoemen,
En sij misduyden ’t, Heer, en ick misduijd ’t met haer,
En segh ’ten is niet soo, en evenwel is ’t waer.
(55) Wegh, wijngaerd, deur en Brood, ghij zijt het al te samen,
En die ’t niet vatten wil heeft geen gevoel van schamen,
Of hoorde noyt de tael van Canaans geluijt,
Of sluyt syn’ oogen toe, of beide zyn hem uijt,
En is blind op gevoedt, en kan aen ’tsien niet komen.
(60) O die mij door de siend’ en uijt het saed der vromen
Ter wereld hebt gestelt, door wien ick heb gelooft
Al wat gelooft moet zijn, weest eewighlick gelooft.
Mart.



[CH1656:543]
BEUL
Scherp recht is schier gewelt. daer moghen sij voor sorgen,
Die door haer’ mond mijn’ hand doen geesselen of worgen.
Maer siet wie voordeel heeft, de Meesters, of de Knecht.
Haer scherp recht mist wel eens, en ’tmijn is altoos recht.
23. Mart.



[CH1656:544]
NOCH
Sneed’ ick niet altemets wat hoofden van wat lijven,
Wat quaem’er menigh hoofd te sneuvelen in ’tkijven!
Wat dunckt u, kribbigh volck te Landwaert en in Sté,
Houdt niet het eene mesch het ander wat in schee?
27. Mart.



[CH1656:545]
PROCUREUR
Een Advocaet en ick zijn een paer Advocaten:
Maer ’tschijnt de Wereld is te houden met wat schijns.
Twee sorghen tot een’ saeck? en bey betaelt voor praten?
Het waerd’er een te veel, kost ick maer wat Latijns.
28. Mart.



[CH1656:546]
NOTARIS
Most niet Gods heiligh woord voor ’s werelds woorden buijgen,
Ick waer ontdaen. God seght, God, die de waerheit is,
Voor twee getuijghen werdt het woord der waerheit wis,
Maer menschen seggen, voor Notaris en Getuijgen.
29. Mart.



[CH1656:547]
A LA DUCHESSE DE LORRAINE
Mon illustre Cousine en Adam et en Eve;
Croirez vous bien qu’un mal, qui jour et nuict sans trefue
Tente ma patience et m’exerce aux tourmens,
M’a raui, ces huict jours, mes plus beaux sentimens;
(5) Que j’en suis estourdi de coeur et de ceruelle,
Et ne distingue plus la Haije de Bruxelle,
La teste du chapeau, les chausses du pourpoint?
Croijez le, ma Duchesse, et ne vous raillez point:
La chose, à mon aduis, n’est que trop reconnue,
(10) Si je suis dans Bruxelle et ne vous aij point veuë.
Brux. 16. Apr. paschate.



[CH1656:548]
VISITE FAILLIE
Ie ne sçay quel malheur ma fortune me couue:
Tout ce dont je poursuis la presence me fuit.
Cousine, vous auiez si bonne grace au lict;
Soyez un peu malade, afin qu’on vous y trouue.
Brux. Apr.



[CH1656:549]
IN SEREN.MI CRESCENTIS POEMATA
AD IOSEPHUM ZAMPONIUM
Desino, Zamponi, numerosque motusque modosque,
Quos paris, elogijs tollere ad astra meis.
Desino; da veniam, et quas dixi pernego laudes
Esse tuas. alio pertinet iste stupor.
(5) Scilicet Austriaco lumen de lumine; quid de
Lumine? de viuo Numine numen habes.
Hinc animos commota fides, hinc tibia fastum
Sumit, hic est qui te spiritus autor agit;
Hoc tibi diuino manat de Carmine Carmen,
(10) Ista suos dictant aurea verba sonos.
Magne vir, en aliquis quo tu tibi detrahis esse,
Felicem solide dicere nemo potest,
Illâ sorte, puta, qua felicissimus audis,
Quando ducem facti nactus es Archiducem.
Brux. VI. May.



[CH1656:550]
LA VIOLE DE GAMBE EN DESORDRE
Vostre Instrument, Duchesse, est fort dans mon estime:
C’est pitié de le veoir toucher si rarement,
Car, si je l’entreprens, et l’enjambe et l’anime,
Il respond à mes coups, et vigoureusement.
(5) Que si, pour en jouër le grand bransle à la mode
Et nous en rejouïr à deux tout nostre soul,
I’y trouue une cheuille à dire en quelque trou,
Ne voulez vous pas bien qu’on vous en accommode?
Brux. 18. May.



[CH1656:551]
SONGE. A MAD. LA DUCHESSE DE LORRAINE
TARDANT DE ME DONNER SON PORTRAICT
Que ce Portraict est beau, que je le trouue esgal
A l’immortalité de son original,
Qu’il est digne du jour, qu’il merite sa place,
Qu’il parle doucement, qu’il rit de bonne grace,
(5) Qu’il faict bon manier ceste gorge et ce sein,
Que tout ce qu’on ij touche est ferme et fraix et sain.
Que j’auraij du plaisir à faire à cest’ Image
Sacrifices de voeux, de respects et d’homage!
Ce dis-je, et m’esveillaij, et en ouurant les yeux
(10) Ne vis rien deuant moij que la voute des Cieux;
Beau Tableau, si jamais il en fut sur la terre,
Mais Tableau, qui pour lors ne put me satisfaire:
Tant j’auoij l’oeil gasté, tant le sens esblouij
D’un peu de vision qui m’auoit rejouï.
(15) Buenas noches, Duchesse, il me tarde et m’importe
De reueoir ce Portraict, que, quand vous seriez morte,
Vous ne sçauriez paijer auecque moins d’effect
Bon soir et bonne nuict; ce n’est plus vostre faict
De m’en faire jouïr; tout ce que j’en espere
(20) Depend de mon sommeil, qu’en suitte je prefere
A toute la splendeur de touts les yeux ouuerts,
Fussent ils les plus beaux de Bruxelle et d’Anvers;
Exceptez seulement les deux vostres, Cousine,
Qui mettent corps et Coeurs en flamme et en ruine.
(25) Seroit ce pour cela que vous me les cachez?
Seruez vous de pretexte, et, pour le moins, tachez
D’estre perfide et bonne, auare et pitoijable.
Quant à moij qui, reduict de l’Histoire à la Fable,
De la fable me doibs contenter au besoin,
(30) Ie vous baise les mains, et vous rens vostre soing
Et parole de bouche, et paroles escrites,
En vous remerciant du bien que vous vous feistes,
Quand, pour vous resjouïr, vous voulustes sçauoir
Combien de moiz un fol pourroit viure d’espoir.
(35) C’en sont dix, c’en sont douze, et c’en est bien vingtaine.
Estes vous satisfaicte, ou prendrez vous la peine
D’encor vous esgayer à mes pauures despens?
Certes c’en est assez; n’ij perdez plus de temps.
Et si la planche en fin, ou la Toile promise
(40) Ne se verra jamais rendue ni conquise,
Permettez au Cousin en Adam seulement
L’innocente faveur de dormir doucement.
Vous voyez ce qu’il peut à l’heure qu’il sommeille
Et ce qu’il ne peut pas quand vous voulez qu’il veille.
(45) Ne le vueillez donc plus; puis que dedans ses ijeulx
Il trouue ce Portraict qu’on luij refuse, et mieux.
Car c’est vous qu’il y trouue et tant que la nuict dure
Il possede en son lict cest’ aijmable figure.
Bref, voyez vous, Consine, (et soit dit entre nous)
(50) Il ne tient qu’à luij seul qu’il ne couche aueq vous.
Brux. 19. May.



[CH1656:552]
(SILVER)
’Kverstae niet, segt Andries, wat het volck light en kout,
Dat Silver altoos lichtst, Goud altoos swaerst moet wegen.
De regel gaet niet vast, of ick weegh niet ter degen:
Myn silver weeght altoos veel swaerder als mijn goud.
20. Maij. Bruxel.



[CH1656:553]
SPEELMAN
Daer werdt veel gelds verspeelt, en wee hem die ’tontgeldt,
Wee, die maer tuschen vrees en hoop sit van verblijden:
Ick speel, en win altoos, en heb noijt leed te lyden;
Want ick verspeel altoos een ander man syn geld.
Br. 23. Maij.



[CH1656:554]
KOCK
Mijn’ kunst heeft hnlp van doen; of ick bekoock geen’ eer.
Maer Suijcker, Sout en Smout en Kruijt en sulcke vodden
Zijn all’ de helpers niet: sij helpen mij maer brodden
Soo een daeraen gebreeckt; den honger van mijn’ Heer.
Ib. 27. Maij.



[CH1656:555]
BIERSTEKER
Liefhebbers van goed Mout, die ’ck aende Neusen ken,
Mijn Huijs is als de Back daer in ’t Nat uyt de sprongen
Van levende fontein gepompt werdt of gedrongen.
De Brouwkuijp is de sprong; raedt wat ick voor een ben.
Ib. ult. (31) May.



[CH1656:556]
WASCHTER
Ick derf ’t niet seggen; maer het gaet ten naesten by
Met mijn werck en mijn’ winst, als met de suijver-neering
Die by den afval leeft van menschelicke teering;
Hoe meerder vuijlicheit hoe schooner kans voor mij.
Ib. 2. Iun.



[CH1656:557]
STIJFSTER
Ick laet blaeuw Nederland met geel Britannien kijven;
Ick slacht den Kock, ick dien een ijeder naer syn’ grill;
’T magh blaeuw, of geel, of groen, of swart zijn, watmen wil;
’T is al goed stijfsel als ’t mij maer de bors kan stijven.
Ib. 6. Iun.



[CH1656:558]
KOPPELAER
Mijn’ winst werdt soo benijdt; elck wil koeck met mij deelen:
Men handelt maeghdommen voor geld van huijs tot huijs.
In een onnoosel punt vind ick ons wat te scheelen,
Sy kopp’len opentlick, en ick doe ’tonder ’tCruijs.
Ib. 7. Iun.



[CH1656:559]
COETSIER
Ick sit voor en ick men, en ’tschijnt ick ’tal bedrijv,
Maer die daer achter sit is vracht en vooght van ’tmennen:
Hoort eens, getrouwde man, leert het met mij bekennen;
Ghij sit voor en ghij ment; maer vracht en vooghd is ’twijf.
3. Iul.



[CH1656:560]
LACQUAIJ
Ick waer myn eighen man en aet myn eigen brood,
Kost ick wat Ambachts met mijn ongetuchte handen:
Onkundigh als ick ben in groot gebreck van tanden
Soo helpen mij alleen mijn’ voeten uijt den nood.
8. Iul.



[CH1656:561]
NOCH
’T en is geen’ wetenschap die swaerlick zy t’onthouden,
’T is een’ voorsichticheit die de natuer ons leert,
(Niet waer, Soldaten?) als de goede kans verkeert,
Dat wij beij loopen om het leven te behouden.
eod.



[CH1656:562]
NOCH
Een ijeder mensche moet de menschlickheit bekoopen.
Allom is ongenucht waer men sich henen wendt:
Maer siet, een ijeder werdt sijn ongemack gewent,
Of hij veel uijt te staen of veel heeft uijt te loopen.
9. Iul.



[CH1656:563]
BARBIER
Hadd ick een’ merghen lands die ’ck soo dicht hoijen moght
Als Mannen kost’lick mal haer backhuijsen doet maeijen,
Een Zeissen soud’ ick voor een Scheermes leeren swaeijen;
Veldscheerer wild’ ick zijn, en waer’ haest rijck gewrocht.
eod.



[CH1656:564]
PAGE
In ’trijpste van mijn bloed, in ’tonrijpst van mijn’ jaeren
Heet ick noch man noch kind, noch heel geck, noch half wijs.
Wat, meent ghij, hoort ’er toe om sulck volck te bedaeren?
Een korte recipe, een handvol Bercken-rijs.
12. Iul.



[CH1656:565]
DOCTOR
Ick heet een Doctor, maer een raed-seer hiet ick best:
Soo raed ick ’t als ick raed. Kost ick een dingh bewenschen,
Ick hielp’er menigh op, die ’ck nu smoor in het nest,
Een slecht half Cruijs-casijn in ’tlichaem vande menschen.
13. Iul.



[CH1656:566]
QUACKSALVER
Ick steeck mijn’ stouten voet in der Doctoren Schoen,
En danss’er met voor ’tvolck, soo dat het oude seggen
Door mijn’ vertieringen licht is om wederleggen:
Wat dunckt u, Boeren, is ’t met seggen niet te doen?
15. Iul.



[CH1656:567]
CHIRURGIEN
Een Smith heet Meester Wilm, een Snijder Meester Cent,
Een Beul heet Meester Dirck, een Raedsheer Meester Steven;
Elck moet bey naem en konst op ’tMeesterschap toe geven:
Maer, of ghij sonder bey den Meester socht, Ick ben ’t.
eod.



[CH1656:568]
NOTARIS
Oud Roomen doopte mij, naer ick verstae, Notaris:
Maer, Landslien, gaet u niet soo verr ten einden aêm:
Wat dunckt u, raeckt’ ick niet ten deelen aenden naem,
Om dat ick meestendeel gehaelt werd als noot daer is?
16. Iul.



[CH1656:569]
NOCH QUACKSALVER
’Ken breng geen’ Boeren mé om Boeren te bedriegen;
Daer ’s niet als de man selfs: mijn selven brengh ick mé
En gae voor meester uijt van allerhande wee,
Met een paer kunsten, van stout en waer-achtigh lieghen.
eod.



[CH1656:570]
PREDICANT
God door een sterflick mensch ter wereld neer gekomen,
Was ’twonderbaerlixte dat sterflick mensch oijt sagh:
Maer die mij seggen hoort (de saeck wel opgenomen)
Siet noch de selve gunst gebeuren allen dagh.
eod.



[CH1656:571]
KLAPPERMAN
’K roep wat ick roepen magh van d’een’ tot d’ander deur:
Maer ’tgaet mij byder Straet als ’t Leeraers doet in Kercken,
Daer ’tschool gehouden werdt van Boet en Goede wercken,
D’ontroerde hooren ’t, de geruste slaepen ’t deur.
17. Iul.



[CH1656:572]
UIJTROEPER
Geckt met mijn Becken niet; het klopt op de gemoed’ren;
Soo edel is de slagh van ’t koperigh geluijdt:
Is yemand in ’t besit van welgevonden goed’ren,
Of hij leeft ongerust, of hij moet vanden buijt.
eod.



[CH1656:573]
OP HET BANCKETWERCK VANDEN HR. I. DE BRUNE
Soo doorgoed is de Ziel die in de Bruijne woont:
In ’trijpste van sijn’ tijd heeft hij door veld en steden
Het Conincklick gesang, en lessen, en Gebeden,
Heel Sions Heilicheit syn vaderland verthoont.
(5) Nu is hij oud: maer siet hoe hy d’er op verschoont,
En met een Achternae van stichtelicke seden,
Gesuijckert met goe tael, gekruijdt met scherpe reden,
De Maeltijd van eertijds soet en milddadigh kroont.
Tast toe, en spijst uw’ ziel met serpe leckernijen:
(10) ’T is soeticheit die tot geen’ gall en sal gedijen,
Maer Heiligh bitter tot uw’ welvaert opgerecht.
Soo ghij dan ergens wat meer pepers vindt in ’t kauwen,
Denckt aenden ouden ernst van die het schaft en seght,
Dat was de Bruijnes werck, dit komt mij van den grauwen.
25. Iul.



[CH1656:574]
(OP HET SELVE)
Keurt dit Goud, Leser, niet nae ’t Oogh, maer nae ’t gewicht.
Wat u schort aen ’tfatsoen sult gh’ aende waerde winnen:
’T is hecht werck, en wel eens soo dicht als sommigh Dicht;
’T is ongerijmde Tael, maer ’tzijn gerijmde Sinnen.
27. Iul.



[CH1656:575]
STOELMAECKER
Mijn Stoelemaecker will Stads Burgemeester wesen:
Men seght hem, sulcken sprong en saghmen noyt voor desen.
Hij meent, het komt hem toe; want, seght hij, dat ghij ’t weet,
Ick heb al over lang den Schepenstoel bekleedt.
29. Iul.



[CH1656:576]
KOFFERMAECKER
Mijn’ arme kunst is, plaets voor geld en goed te maecken,
En geld en goed daertoe. maer wat ick kluts en kerf,
Dit lest’ Artijckeltje blyft soo klein op den kerf,
Dat ick van d’ arme kunst niet en sie te geraecken.
31. Iul.



[CH1656:577]
UYTDRAEGSTER
Ick draegh uyt, ick draegh in, naer ’tmet de neeringh gaen wil:
Mans, die mij suer besiet, maeckt niet te veel gekijfs;
Ick doe de kunst om brood; maer, als men ’t recht verstaen wil,
De rechte uytdraegsters zijn uw’ quanselighe wijfs.
1. Aug.



[CH1656:578]
WEVER
De Schipper kan ’t van mij, of ick van hem, ’tlaveren:
Hoe ’tgaet, wij konnen ’t beid, en die ’tvan ons wil leeren
Gedencke dat elckeen, hij maeck’ het hoe hij ’tmaeckt,
Ten einde van syn’ Web door dwarsche Cruijssen raeckt.
Aug.



[CH1656:579]
(AENDEN HEER VAN MAERSSEVEEN)
Ick heb soo swaeren strydt met dese Vecht te vechten,
Haer’ schoonheit, Maersseveen, tast mij soo vriendlick aen,
Dat ick moet vluchten, niet voor d’eer van uw’ gerechten,
Maer om uw’ soete Vechts aenvechtingen t’ontgaen.
Maersseveen 21. Aug.



[CH1656:580]
RAEDSEL
De kloeckste bid ick uijt te leggen
Wat dingh dit raedsel is te seggen;
Twee hebben yeder tweederhand,
En t’samen is ’t maer dryderhand.
Ibid.
Een weduwnaer met kinderen aen een’ weduwe met kinderen getrouwt in marg.



[CH1656:581]
(AENDEN SELVEN)
Ick doe recht, Maersseveen, als stoute kind’ren plechten,
Diem’ aen de les in ’tschool moet houden met een’ wenck;
Ick sit op Hofwijck staegh aen Goudestein en denck,
En vliede van mijn’ Vliedt, om voor uw’ Vecht te vechten.
(5) Heel Voorburgh komt in roer om tegens mij te rechten
Voor d’eere van de plaets, die ’tvolck seght dat ick krenck,
Als ick nW Maersseveen te langhen lofdicht schenck
En voor de Vecht alleen te veel Lauriers wil vlechten.
Maer ick heb haest gedaen met pleiten; sij zijn ’tquijt
(10) Eers’ om sien; goed of quaet, sy moeten ’tmij wel geven,
Daer ickse met gewelt van redenen verbijt,
En roeme Maersseveens Paleisen buerigh leven,
De lieffelicke locht in allerhande weer,
De klaerheit vanden Stroom en ’tblanck hert vanden Heer.
Inter Maerssen et Woerdam 22. Aug.



[CH1656:582]
AENDEN SELVEN
Nu weet ick ’t, Maersseveen, en ’tis licht om versinnen,
Waerom uw Goudestein van velen werdt bemint;
Twee lieve dinghen doen ’t, en diem’er altoos vindt,
De soete Vecht voor deur, de soete vocht van binnen.
Inter Bodegrau. et Leidam eod. 22. Aug.



[CH1656:583]
(AMSTERDAM ONTROERT)
Hoe quam ’t, dat Amsterdam soo gram was,
En waerom was ’t niet voorden Prins?
In seven woorden gaet veel sins;
Om dat de Prins voor Amsterdam was.
10. Sept.



[CH1656:584]
VALSCH MUNTER
Dirck heeft verstand van als,
’T minst is van geld te maecken,
Dan goed en dan eens vals,
Nae tyd en loop van saecken.
(5) Nu kost het hem den hals;
Daer most hij toe geraecken;
En ’tis hem wel gegunt,
Hy hadt’er op gemunt.
13. Sept.



[CH1656:585]
BOER
Een dick-tong, die syn R. niet wel wist uijt te spreken,
Heeft mij den eersten naem gegeven op syn Boers.
Want als ick ’tal doorsie, soo deugden als gebreken,
Mijn’ lieve Ionckertjens, wij zijn niet min als Broers.
14. Sept.



[CH1656:586]
HOER
’T is ’tvolck niet aen te sien: de deughdelijxte tronie
Staet meestendeel en pronckt op ’tdeughdelooste lijf.
Wat vond ick speelnoots in den handel dien ick drijf,
Waer yeder een’ bekent als nicht van Babilonie!
17. Sept.



[CH1656:587]
BEDELAER
Goe’ handen by der straet, goe’ tongen inde kercken
Benemen mij den lust van sweeten: En waerom.
Wat light mij aen de moeijt, indien ick allom kom
Daer goede Liên voor mij wel bidden of wel wercken?
eod.



[CH1656:588]
HOEFSMITH
Was ’tmis met vrouw Natuer, of seggen ’tmaer de Kaeckers?
Most Horen Yser zijn tot een’ goe’n Peerden-schoen?
D’een seght jae, d’ander neen. Wat roert mij wat sij doen?
Ick hebber ’tkostien af; danck heb de straetemaeckers.
eod.



[CH1656:589]
Bellum Duces belli gerunt? nihil minus:
Quos ferrum et ignis vastat, hi bellum gerunt.
19. Sept.



[CH1656:590]
KLAD-SCHILDER
Die wat deeghs koopen wil, moet het te deegh doorpluijsen:
Voor al, schoon rood en wit zyn streken van verraet.
Denckt wat diep doorde verw en hoe ’tvan onder staet
All’ die wilt handelen in Ioffers en in Huijsen.
22. Sept.



[CH1656:591]
(KORT PROCES)
Een lichtmis leij Andries syn’ valsche hand te vooren,
En seid’ hem, ’twas de sijn, en hij vast aen ’tverbant:
’T was logen, seijd’ Andries, en klonck hem om syn’ ooren:
Dat was Andriesens hand.
23. Sept.



[CH1656:592]
SCHILDER
Een mensch en is maer eens, en ijeder voor syn’ tyd:
Ick maeck’er op den duer. Hoort en leert wel onthouwen;
Daer is niet stevigher om jaeren te verdouwen
Als Menschen schaduwen in Olij geconfijtt.
24. Sept.



[CH1656:593]
(SCHRIFTGELEERDE DIRCK)
Dirck speelt syn’ Bors beroijt, en, als ’tdaer met gedaen is,
Tast hij eens anders aen tot heimelick gerief,
En weer eens anders. of de wet dan half voldaen is?
Dirck heeft sijn selven en syn’ naesten even lief.
1. Octo.



[CH1656:594]
BEELTHOUWER
Ick weet niet wat mijn werck van ’tschoonste schepsel scheelt:
Maer, als ick pocchen sou, het scheel waer goed te wijsen,
Al deed ’t het spreeckwoord maer: want, die te deegh wil prijsen,
Moet seggen, dat een Mensch soo schoon is als een Beelt.
7. Octob.



[CH1656:595]
CHIPIER
De Galgh hanght t’ mynent uijt; daer ’s geen ontkennen aen;
Maer geerne schonck ick hem te loon drij of vier basten,
Die eerst het spreeckwoord uijt syn’ mond heeft laten gaen,
Dat, soo de weerdt is, soo verleent hem God syn’ gasten.
9. Octo.



[CH1656:596]
SCHROBSTER
Het heet’ de Pest in Duijtsch, het heet’ de Plaeg in Schots,
Het heet’ de Swaericheit daer jongh en oud voor beven,
Ick die in ’tsterven vind de middelen van leven
En kan ’tniet noemen als een’ milde gave Gods.
eod.



[CH1656:597]
LIJNWAETIERSCHE
Wat raed met Camerijck, met Haerlem en met mij?
Waer sal men ’t halen, wil wilt Vranckrijck wat behouwen
Hemd over Hemd, Hemd uyt de Broeck, Hemd uyt de Mouwen,
En noch voor elcke knie Hemd over Hemd daerbij?
11. 8b. (Oct.)



[CH1656:598]
SPELLEWERCKSTER
Eens most ick puntigh, nu onpuntigh spellen planten,
Eens sal ’tweer anders zijn, en soo van dagh tot dagh.
Mij is het even veel, als ick maer seggen magh,
De neering valt mij toe, God danck, van alle Kanten.
13. 8b. (Oct.)



[CH1656:599]
SPELLEMAECKER
Een vrouw is een gebouw dat aenden and’ren sitt
Met bouts en gaten, meer of min, naer tyden loopen.
Nu moetmen dit gebouw eens ’s daeghs ten minsten sloopen.
Denckt oft’ er werck valt voor een Koper-spijcker-smit.
eod.



[CH1656:600]
(MISVERSTANT)
Antonie is heel op Comedien gestelt;
Daer staet hij, sonder heel of half Fransch woord te weten,
En, heeft hij wat gesien, strax heeft hij ’tweer vergeten:
Antoni en verstaet het spel niet, maer syn geld.
eod. 13. Oct.





Continue

[CH1656:601]
VINGERHOEDMAKER
Hebt gh’ een spits vinnigh wijf, die ’t meer en meerder werdt
Hoe ghij se meer en meer n1et reden te gemoet komt;
Leert aen haer wapen selfs wat u al rechts te goed komt;
De Naeld en vingerhoet beduydt hert tegen hert.
17. Oct.



[CH1656:602]
SLAEP
Siet wat een’ doode vreught de vreught is diemen raept
Wanneer men alle daegh eens sterven gaet, en slaept;
’T sal mij te nacht wel gaen: die gissing kan ick maecken
Bij ’tsand in d’oogen en wat gaepens: jae noch meer,
(5) Het gingh mij wel te nacht, ick voel het aen ’tontwaecken;
Maer dat ’t mij ’s nachts wel gaet en voel ick nemmermeer.
eod.



[CH1656:603]
(LOCK EN STRICK)
Wat doen de Ioffertjens met Stricken en met Locken?
Een Strick bediedt bedrogh daer in ons Locken locken.
21. Oct.



[CH1656:604]
MOUCHES
Wacht u voor plaesterkens daer geen zeer onder sitt,
Betreckelicke Ieught: ’t is seker dat sij liegen.
Maer sulcke loghen streckt om u niet te bedriegen.
Sij seggen, soo ghij u vergaept aen root en wit,
(5) Datgh’ uw vertrouwen stelt als op een hand vol vliegen.
eod.



[CH1656:605]
WIJNKOOPER
Wijnkooper noemtmen mij: wijnknooper, gaet wat stout;
Dan ’tslaet niet quaelick op de noble kunst van plengen.
Men noem’ het hoemen wil, wijnkoopers sop-verlengen,
’T geeft geen wijn-koper, maer wijn-silver en wijn-gout.
23. Oct.



[CH1656:606]
A MONSIEUR DE LYERE
Monsieur;
Vous auez quatre niepces,
Fort grandes et fort belles pieces,
Qui ne font plus rien qu’yvrogner.
Il est temps de les destourner.
(5) Trijntje Cornelis, bonne femme,
Me semble assez honeste dame
Pour les remettre au bon chemin,
En leur faisant veoir que le vin
Est de mauuaise consequence
(10) An sexe que, par reuerence,
L’on pourroit nommer le . . . .
Si le mot n’estoit defendu.
Si vous estes assez bon Oncle
(Ie trouue froncle et ecarboncle,
(15) Qui riment sur le fascheux mot,
Mais le discours en seroit sot)
S’il vous plaist, ce voulois-je dire,
D’assister à les veoir instruire
Par ceste illustre de Saerdam,
(20) Un peu moins grande qu’ Amsterdam,
Ie croy que ceste apresdinée
L’heure en pourroit estre assignée;
Car c’est moy qui l’y meneray:
S’entend que je pourparleray
(25) Que dans cest auguste Synode
Nous soyons exempts de la mode
De recevoir, cas advenant,
La visite du survenant.
Car les Guerins et les La Barres
(30) Sont des faquins assez auares
Pour me vouloir mal du bonheur
D’un Theatre met open deur.
Sachons, ou en rime, ou en prose,
Comment vous gousteriez la chose,
(35) Et si vous serez de loisir
Pour vous en donner le plaisir.
Faict dans mon lict dessus un coude
(Qui, diable, rimeroit en oude?)
Le 25.e du mois
(40) Qui laisse cheoir la fueille au bois,
Mais qui le bon raisin enfante,
L’an 1600. 6. et 50.
25. Octo.



[CH1656:607]
A MAD.LE D’OSMAEL
L’Oncle sera de la partie
L’apresdinée d’aujourdhuy.
Dites où vous auez enuie
Que Trijntie vous voye auec luy.
(5) Il est à propos qu’on m’apprenne
Le lieu qui sera decreté
Pour y agir en liberté
Sans que visite nous surprenne.
eod.



[CH1656:608]
Mij deert het ongeval de goe Vrouw overkomen
Dien een verwoedde Beer het leven heeft benomen:
Maer daer is een hoop Wijfs die ’ck weet en niet en weet;
Neemt off’er ’tarme Beest sijn’ buijck vol eens in beet,
(5) En dat het dag’lijx geen goed voedsel en kost derven,
Wat dunckt u, souden ’t Mans van honger laeten sterven?
28. Octob.



[CH1656:609]
’T schijnt alle dingh kryght nu sijn’ eisch;
Laet ons het niet berouwen:
De Raven eten dieven-vleisch,
De Beeren eten vrouwen.
eod.



[CH1656:610]
BOUWMEESTER
’T en is niet dat mij haet of nydicheit verweck;
Maer lett eens, huijs voor huijs, wat sich neuswijse blinden
Mijn konst al onderstaen, en ghij sult licht’lick vinden
Hoe veel een Architect scheelt van een Archigeck.
28. Oct.



[CH1656:611]
EBBENHOUTWERCKER
Die meent dat Schrijnwerck al soo waerdigh aende Mart is
Als ’tgeen mijn’ fijne schaef den prachtigen bereidt,
Moet weten dat hij droomt, of sonder schaemte seidt
Dat glad en onglad een, en sacht hardt en wit swart is.
29. Oct.



[CH1656:612]
AEN ME VROUW RYCKAERT
De groote web en was niet af,
Doen ick mij heiligh avond gaf
En Hofwijck door en door voldaen hiel.
Als icker eens van niews op aen viel
(5) Ick sagher stof van dichten in
Voor noch een Boeck, of weinigh min.
Siet wat een Text, en wat al wonders!
De rest en schijnt schier niet besonders
Bij een gerief dat Hofwijck heeft;
(10) Dat dieder still en eenigh leeft,
En bij goe Bueren in het zuijden,
En bij Rijck-aerdigh slagh van Luyden
Ten westen van syn’ wildernis
Van lydelick geselschap is,
(15) Noch voor betaelen noch voor borghen
Noch voor de keucken heeft te sorghen;
Want, soo hij maer eens deerlijck siet,
Hy raeckt ’er aende kost om niet.
Hofwijck. 29. Oct.



[CH1656:613]
VOERMAN
Geen’ vromer neering als de mijn’ en is op eerden:
Ick help de lieden voort en sy gerieven mij:
Dat ’s een’ gerechticheit: maer daer ’s een ander bij,
Ick voerman voer mijn vracht en mijn’ vracht voert mijn’ peerden.
1. Nou.



[CH1656:614]
(RECHTVAERDIGHE GROET)
Daer is soo veel gerucht in ’t Montje van Constantie,
En sulck’en langen, langen omslagh in haer’ praet;
Dat eens een, onverhoeds haer groetend’ op de straet,
Niet qualick sprack, Goe’n dagh, Me Ioffrouw Circumstantie.
4. Nou.



[CH1656:615]
SCHOUTH
Daer hangt een Boeven-net gespannen voor mijn’ Deur,
Daer ’tminste diefken in de mazen blyft verhangen:
Maer siet eens, weyluij, wat een averechtsen vangen;
Het klein goed smoorter in, het grof wilt snapter deur.
eod.



[CH1656:616]
VIERWERCKER
Dat ick een dusend jaer ses, seven eer mijn’ kolen
Te voorschijn had gebracht; Ick meen de gauwe guijt
Prometheus waer noch los, en dat hij om den buijt
Myn’ doosen liever dan den Hemel hadt bestolen.
5. Nou.



[CH1656:617]
INGENIEUR
Waer ick de man alleen, ick waer van grooter waerde,
En dwong de halve Werlt, ’tzij tartende, of getart:
Maer ’tschaeltjen hangt te recht; daer is hard tegen hard,
En men vanght veer met veer, haer met haer, aerd met aerde.
eod.



[CH1656:618]
NOCH
Pasteyen back ick, weeck van korsten; maer voor eters
Met slappe tanden taey om bijten: niettemin
Met eenen slechten raed geraeckens’er licht in;
Dat is wat Solfers, en wat Cools, en wat Salpeters.
6. Nou.



[CH1656:619]
BAENVEGHER
Ben ick der kind’ren vriend; voor Camerling der vissen
En gaen ick niet wel uijt, met veghen dwers en lancks:
Voor seker ’tsoete volck en weet mij niet veel dancks
Als ick ’t Quicksilver van haer spiegel-glas kom wissen.
9. Nou.



[CH1656:620]
STILLEVEGHER
Kan ick gebeteren dat alle menschen stincken,
En alle beesten niet? siet mij daer niet op aen;
Maer daer op, dat ick spijs en drincken, eens vergaen,
Weet te vervoeren daer ’t weer spijs werdt en weer drincken.
eod.



[CH1656:621]
NOCH
De waerheit moet ’er uijt, al schaet mij datmen,t weet’,
Dat Broot tot vuylicheit en vuijlicheit tot broot werdt,
En dat het een soo net op ’tandere begroot werdt,
Dat yeder pas soo veel kost messen als hij eet.
eod.



[CH1656:622]
OESTERMAN
Ey lieve Tromp en Blaeck, manhafte zeeverwoesters,
Gunt eens stil water, en aen bueren bueren-vis:
Daer toch het oogenmerck niet als verslinden is,
Luyt het niet leelicker, Hael Menschen, als, Hael Oesters?
10. Nou.



[CH1656:623]
MOSSELMAN
Mijn’ Mossel, ick beken’t, is niet heel Oester-kost:
Maer Rynsche Most ter noodt dient wel voor Most uyt Spagnen,
En ’tsoud ’t hem konnen doen, die beter niet en kost,
Met Aechten-Appeltjens voor Lissebonsche Oragnen.
eod.



[CH1656:624]
POST
Post heet ick. en waerom? bedenckt toch, waer komt Post af?
Gelyck ick wel een’ Post, die schier noijt stil en stae?
En ryd ick altyd voor, en is, Post, achternae;
Was ’twel een Latinist die my den naem van Post gaf?
11. Nou.



[CH1656:625]
BODE
Die een’ Apostel noemt met een’ Evangelist,
Heeft my somtyds genoemt, als ick wat hard kom loopen:
Maer Evangelien uyt mijnen mond te hopen
Als ick aen ’thincken ben, is tastelick gemist.
12. Nou.



[CH1656:626]
OUDERLING
Staet, jonghe Heeren, staet, en buijght u voor mijn’ deur;
’Tzij dat ghij kinderen van Vorsten zijt gevallen,
Of nae den Koopman rieckt: weet datter geen van allen
Soo wettelick als ick den naem voert van Seigneur.
eod. 12. Nou.



[CH1656:627]
DIAKEN
Wat milt en wacker is hoeft voor mij niet te beven,
Maer hoort en siet mij geern: Maer denkt eens, wat een’ pijn
Voor menschen die met een luij en vasthoudend zijn,
Als ick se zeffens heet, niet slaepen, en wat geven.
eod.



[CH1656:628]
NOCH
Ghij die daer in de klem twee memmen voert als vellen,
En komter mé ter merckt, als warense soo rond
Als bollen van yvoor; doe gh’ ongereghen waert,
Bekent het, leken ’t niet mijn’ sackjens met haer’ bellen?
eod.



[CH1656:629]
(TRIJN ONDER ’T MASKER)
Trijn steeckt een aensicht uijt vernist gelyck een’ veel;
Daer doets’ een Masker voor, dat het gheen’ son en deere.
Een Masker voeght wel, en men draeght’er een met eere,
Maer twee is een te veel.
eod.



[CH1656:630]
HONDESLAGHER
Elck syn’ gerechticheit en elck den vollen swier
Van d’eere die hem komt: wat dunckt u, die soo heeten
Oor na den Preeckstoel hebt; behoor ick niet te heeten
Uw geestelick en beestelick Audiencier?
eod.



[CH1656:631]
(NEEL INDE POCKPUTTEN)
De Poxkens hebben Neel haer backhuijs staen verdelven
Als braeckland niew geteult voor naest aenstaende mert.
Maer Neel smeert weer soo dick dat alles gladde werdt.
Dat ’s een’ quae Rekening ve1.effent met syn selven.
eod.



[CH1656:632]
(ROND UYT)
’T is waer; Ian spreeckt rond uijt: maer ’tis meest suer of serp
Dat hij soo rond uijt spreeckt. Wacht u voor sulcke monden;
Sij byten rond uijt: en, betrouwt ghij alle ronden,
Denckt aen ’tschoenmakers mes, dat’s oock rond, maer ’tis scherp.
eod.



[CH1656:633]
POTTEBACKER
’T Rad dat mij raebraeckt, draeyt als ’t Rad van avonturen:
Maer ’tdraeijt te waterpas; daer is geen rijsen aen.
Soo blyv ick dat ick ben, en raeck hier niet van daen,
Soo veel ick gissen kan, voor mijn’ lest’ avont uren.
eod.



[CH1656:634]
CONFITURIER
Siet wat een’ soete winst; Vrucht en Blom, die half groen
Van Boom of Struijcken gaen maeck ick ten eersten rijpkens,
En milder op de Tong dan Son of Locht sou doen:
Is ’t niet in ’tSuycker-riet dat ick sit en maeck pijpkens?
13. Nou.



[CH1656:635]
KOECKEBACKER
Als ’tal versadight is van wat mijn arme Macker
Uijt den Brood-oven schaft, dan kom ick noch te tij
En snij des Snoepers Bors met niewe leckernij:
Is ’tKoeckebacker dan, of beter Kloecke backer?
eod.



[CH1656:636]
RUFFIAEN
Vleeschhouwers, slechte lien; leert eenen treck van mij;
Ick handel in jong vleesch, als ghij doet: maer verkoopen
Is quijt gaen. Siet hoe ’t volck na mijn vleesch komt geloopen;
Nochtans verhuer ick ’t maer, en krijgh meer gelds als ghij.
eod.



[CH1656:637]
MUNTMEESTER
Rust in huijs is een’ vreught van ijeder eens gevallen
Op mij nae: rust in huys is daer ick meest voor schrick:
Het slaeght heel anders by heel and’ren slagh als ick;
Tot mijnent vaertmen best hoe daer meer slaghen vallen.
eod.



[CH1656:638]
CORONEL
Hopluijden, lett’er op; mijn naem is bitter Wals;
Vermaent het yeder een uw selfs en uw’ Soldaten:
Die mij meeneedigh, of mismoedelick verlaeten,
Daer is geen gecken med’, het geldt haer bey den hals.
19. Nou.



[CH1656:639]
CAPITEIN
Wat handen moeten doen, waer voeten henen moeten,
Staet aen des hoofts bevel: maer sulcken hooft als ick
Beveelt belacchelick, ’tzij smeeckend’ of met schrick,
Soo ’tself niet voorgaet met syn’ handen en sijn’ voeten.
eod.



[CH1656:640]
LIEUTENANT
Ste-houdster van de Son, ghij zijt maer ’s nachts bequaem,
’S daeghs mooght gh’ u waer ’t u lust verr van de moeyt onthouden.
Myn ampt is nacht en dagh en allom sté te houden,
En of ick het vergat, gedenck het bij mijn’ naem.
eod.



[CH1656:641]
VENDRIGH
Of ’t op een sterven quam; best ligh ick in het sant
Daer ick gestreden heb, en mijn’ bebloedde kleeren
Zijn haest doodkists genoegh: want, sterf ick man met eeren,
Men vindt mij allesins mijn doodkleet inde hant.
eod. 19. Nou.



[CH1656:642]
SOLDAET
Denckt waer de leeghe maegh een kaelis toe vervoert:
Om een vijf stuijvers daeghs ben ick gereedt te sterven.
Siet, snollen, ick verhuer mijn vleesch tot slaen en kerven:
Wat hebt ghij lichter werck, die ’tuw maer en verhoert!
eod.



[CH1656:643]
BOER
Des Keisers Grootevaer was en blyft noch de mijn,
En dé het selve werck dat ick doe om te leven:
Dé nu de Keiser ’twerck dat hij dé, met syn’ neven,
Wat soud’er min geruchts in dese Wereld zijn!
eod.



[CH1656:644]
PACHTER
Als ick mijn Landheers gront of door ploegh, of door delf,
Vertroost ick mij in ’tsweet alleen met dit bedencken;
Ghij moet mij Room en Melck van desen arbeit schencken,
En houden u de wey, of, Meester, doet het self.
eod.



[CH1656:645]
VROEVROUW
’T is waer, in kinder-noot heet ick goe vrouw gebuer’:
Maer een’ geheimenis, als ick sou blyven eten,
En moghen vrouwtjens nu noch emmermeer niet weten;
De vroedste vroevrouw waer de vroede vrouw Natuer.
eod.



[CH1656:646]
(ARME RIJCKDOM)
Dirck heeft veel duysenden gekist,
En noch meer duysenden op renten:
Noch deert hem ’twater dat hij pist,
Om dat hy ’t niet en siet te venten:
(5) Den adem die sijn’ Long ontfangt
Soud’ hij wel willen niet verliesen;
De mode daer hij nae verlangt
Is datm’ hem kleeden moght in biesen:
Nu lijdt hij honger daermen eet,
(10) En staet en beeft daer and’re warm zijn.
Eij seght eens, wijse li’en die ’tweet,
Wat is dat, Ryck, of is het arm zijn?
22. Nou.



[CH1656:647]
BACKER
Mijn handwerck maeckt mij moe, besweet, begist, bestoven.
Ben ick dan altemets wat konstigh van bedrijf
En raecke sus en soo aen wat mijn Beursjen stijv’,
Mij dunckt het reden is, want het gaept als mijn oven.
23. Nou.



[CH1656:648]
HENGELAER
Is ’twaer? ben ick een’ Craeij op ’t jachtwerck dat ghij siet,
En gaet het spreeckwoord vast dat by d’ael-oude wijsen
Ter werelt is gebracht om luij volck te doen rijsen?
Voor seker, neen ’t: een Craeij die stil sit vanght wel ijet.
eod.



[CH1656:649]
LOMBARD
Die niet behendigh aen soo veel ten hondert raeckt
Als ick doe, onder schijn van arme li’en te helpen,
Lickt maer, in plaetse van den doijer, aen de schelpen,
End en verstaet niet hoe een Eijken lombaerds smaeckt.
eod.



[CH1656:650]
WAERSEGGER
’T gaet leelick; maer ’tgaet vast (is maer mijn’ kunst soo fijn
Als ickse venten derv om kunstich af te leven)
Dat het niet vast en gaet, waer dat het stae geschreven,
Dat alle menschen valsch en logenachtigh zijn.
23. Nou.



[CH1656:651]
BESTEEDSTER
Waer ick een Ioffertje van drij vier azen weet,
Bestel ick haer een Meijt van twee drij azen lichter:
Die slaen malkanderen soo dicht als gras en dichter,
En ick krijgh niet met al; is ’tbeij niet wel besteedt?
eod.



[CH1656:652]
NOCH
St. Pieters penningkens in groote of kleine som
Is haeghmunt, goet genoegh voor Heer-Oom binnen Roomen.
Bij mijn’ is ’tmaer een tuijch als biesen zijn bij Boomen:
Daer zyn Gods penningen, en daermé gaen ick om.
24. Nou.



[CH1656:653]
APPELWIJF
Siet hoe de menschen staegh van quaet op ergher slaen:
Mijn’ malle groote moer heeft eens haer’ kans verkeken
Om eenen Appel, dies’ haer’ man wist aen te preken;
Ick preecker alle man met heele korven aen.
eod.



[CH1656:654]
NOCH
’Kwil niemants afkomst noch verheffen noch misprijsen;
Elck schrijv’ sich Evas bloet soo nae toe als hij magh:
Maer, nichtjens, oordeel self; Is ’t niet de beste slagh,
Die sijn’ quartieren met syn’ neering kan bewijsen?
eod.



[CH1656:655]
OUDKLEERKOOPER
Oudkleerekooper? neen. Daer komt een Fransche bode
Van d’een in d’ander weeck die mij niewkooper maeckt.
Daer valt niet ouds meer; ’tniew is (al) te haest gelaeckt;
Danck hebb’ ses letteren daer ’tal aen hanght, de Mode.
25. Nou.



[CH1656:656]
SAELMAKER
Waer ’tvolck min ongeleert, sij souden leeren derven
Dat Roomen heeft gederft, en ’tstrytbaer Grieckenlant.
Ey, luijheit, ruckt haer maer de boecken uijt de hant,
En swijgt, geleerde; ’ksouw van honger moeten sterven.
26. Nou.



[CH1656:657]
DRAEIJER
Die mij een’ Meester noemt, spreeckt eerlyck, maer min wel:
Of emmers ’tmijn is een der slechtste Meesterschappen.
Het werck-stuck baert sich self; wat doen ick meer als schrappen?
En schrap ick lang genoegh, moet het niet uijt de schel?
26. Nou.



[CH1656:658]
VETTEWAERIER
Bedenckt wel wat ick ben, meer boerigh, of meer heerigh.
’T is waer dat ick alleen het blauwe schootsvel draegh:
Maer past het mij alleen? gaet treedt eens door den Haegh
Van ’t Hof af tot de Geest; zyn niet all’ ampten smeerigh?
eod.



[CH1656:659]
OBLIJMAN
Mijn’ Bus is vol goe waer om kind’ren te verblijen:
Voor stercker’ mond en maegh te nietigh en te droogh.
Veel’ luyden haer gesnap is oock soo wat in ’toogh;
Maer, als gh’er in bijt, wint en kruijm’len, als Oblijen.
eod.



[CH1656:660]
BEDSUCHT
Wat soud ick op doen? leed en ongemack gaen lijden?
Sien wat mij niet en kan verbet’ren noch verblijden,
En hooren wat mij spijt, en riecken wat mij quelt?
Neen, ’tnestje daer ick ligh is min noch meer gestelt
(5) Als daer ick twee mael drij en noch drij maenden in lagh,
Eer dat ick schreijend’ aen den tepel van de min lagh:
Ick ligh warm, ick ligh dicht, en stillekens en sacht.
Moet ick eens alle daegh ter wereld zijn gebracht,
Ter werelt daer ’tsoo raest, als of ick inde baeren
(10) Gestort wierd uyt de Koij? Ey, beddeken, uw baeren
En komt mij niet te pas: ’ten waer de malle pijn
Die honger heet, ick wouw wel ongeboren zijn.
Hofwijck 26. Nou.



[CH1656:661]
RUST OP HOFWIJCK
Op Hofwijck slaep ick maer; en droom van alle dingen,
Op Hoofsch’ en Haegsche naer; die weet ick te verdringen
Met al wat Hofwijcksch is, en Tong, Neus, Oogh of Oor
Vermaeck bestellen kan. Ick smaeck, ick rieck, ick hoor,
(5) Ick sie met d’oogen op, als menschen doen die waecken;
Maer ’tgaet gelijck men slaept, en allerhande saecken
Syn hert ontmoeten laet bij sorgeloos geval.
Drij halve daghen duert dat slapen, en dat ’s al.
Van daer beghin ick mij te maenen door mijn selven,
(10) Dat mij te passen staet op ’twoelend uer van elven,
En waecken heel de weeck in d’ongerusticheit
Van alle mans gequel om allemans bescheit,
In stormen van geschil, in arger soele winden,
Die vijanden ter sluijp aen tasten, en wel vrinden
(15) Met hoon en achterklap, wel Broeder, wel verwant,
En spaeren rappigste noch suijverste van ’tLant.
In overijdelheit van snappende Saletten,
In ’teewigh roerende van wielen sonder wetten,
Voorhoutsche molens van den kostelijcken snof,
(20) Diem’ altijd draeijen siet en maelen niet als stof.
Beminde Saterdagh, zijt ghij noch verr van komen?
Spoedt toch, en helpt mij weer aen Hofwijcks soeter droomen.
Kom, peerden in de Coets, ’kvoel dat ick u genaeck,
En, Haegh, goe nacht; ick geew; maer van Hofwijcksche vaeck.
28. Nou.



[CH1656:662]
LOOTGIETER
Een led’re schootsvel en blauw’ handen in ’tgesicht
Beloven niets te veel: maer, dieder op wil letten,
Een’ ongetwijffeld’ eer en is mij niet t’ontsetten,
Al daer ick over gae zyn saecken van gewicht.
2. Dec.



[CH1656:663]
TENNEGIETER
In Gout en werck ick niet, ’tis verre van myn staet;
Gebacken schotelen lust mij niet te besweeten:
Maer ’tis mij eers genoegh met recht te moghen heeten
Een Tenne Leeraer vande Gulde middelmaet.
eod.



[CH1656:664]
BROUWER
Men heeft lang ondersocht bij redenen die klincken
Meer dan sij wichtigh zijn, wat Brootdroncken beduydt:
Maer lett eens op mijn mout; komt daer de naem niet uijt,
En geef ick niet het volck soo goet als Broot te drincken?
eod.



[CH1656:665]
NOCH
Sitt neer, Goutsoeckers, en God zeghens u mijn Bier:
Daer is een’ Alchimij, wilt ghijse van mij leeren,
Die metter haest klein goet in groot goet kan verkeeren;
Niet als wat Mouts in wat schoon waters over ’tvier.
eod.



[CH1656:666]
NOCH
’T luydt onvermaeckelick, en dieven hooren ’t noo;
Maer soete drinckebroers, die in mijn’ Coren-wercken
Haer’ herssenen wat meer verswacken dan verstercken,
Sij sitten (met verlof) te water en te broo.
eod.



[CH1656:667]
DIEFLEIDER
Ick schaem mij ’tambacht niet, ick magh mijn’ naem wel hooren:
Al waer de boose zijn, zijn vrome li’en van noo.
Wat dunckt u, gaet het niet recht en voorsichtich soo;
Ick haelse daerse zijn en brenghse daerse hooren.
3. Dec.



[CH1656:668]
BERYDER
Soo is het met mijn Beest en soo met mij gestelt:
Syn’ krachten konden mij vervoeren en vernielen;
En ick dwingh ’t met een’ Toom, een Roeyken en twee hielen:
Leert, domme lieden, wat verstant kan bij gewelt.
eod.



[CH1656:669]
ZYDELAKENKOOPER
’T is goet; myn’ waeren gaen in allerhande vormen;
Een yeder snippertse naer ’tyeder een gevalt;
Maer siet eens om den deun waer mé men kost’lick malt:
’T is (seght het toch niet voort) out raeghsel van doo’ wormen.
eod.



[CH1656:670]
PAPIERMAKER
Myn leer is eens soo goed als all’ de wetenschappen
Daer aen al mijn papier veroorbert werden sal:
Elck weet wat spaeren is, maer dat is niet met al;
Ick leer dat spaeren helpt tot in de vuylste lappen.
eod.



[CH1656:671]
TALGSLAGER
De menschen schricken, soo sij meenen, en ick gunt’er,
Als ijemant by geval komt op haer graf te tre’en:
Maer, wiltgh’ een schricken sien dat vast gaet, alsser een
Voorbij mijn’ molen treedt? lett op een’ valschen munter.
7. Dec.



[CH1656:672]
TROMPETTER
Een Fransche Cock en ick zijn eene slagh van li’en,
Hy kan de tong voldoen, en ick voldoe de ooren,
En ijeder soeckt ons wel te smaecken en te hooren;
Maer als w’ aen ’t wercken zyn en dientm’ ons niet te sien.
eod.



[CH1656:673]
TOOVENAERS
’T is waer, ick kan wat: maer daer is geen recht in ’tLand.
Ick moet’er voor te vier; van Meissjens die ’tmet mij doen
En dieder met een paer schoon’ oogen ’tbranden by doen,
Seght, vrijers, isser oyt een’ levendigh verbrandt?
eod.



[CH1656:674]
OP IEREMIAS KLACHTEN ENDE SALOMONS HOOGHE LIEDT,
GERIJMT DOOR BRUNO
Ghij weet het, Leser; ’tzijn twee ongerijmde dingen
Die Brunos pen bestaet: maer, soo se Bruno doet,
Bekent eens, zijn se niet beij kunstigh en beij soet,
Beij niet meer ongerijmt, wel schreyen en wel singen?
7. Dec.



[CH1656:675]
(NACHTDIEF)
Trijn pleitte voor haer’ man, wanneer hij op syn pad
Somtyds by noorder Son een deur ontgrendelt had;
Het scheen wel waer te zijn; maer, seis’, haer man en docht niet
Dat het uytkomen souw: ’Twas soo, haer man en docht niet.
eod.



[CH1656:676]
(MISREKENING)
Ick rekende met Claes, die mij veel most betaelen,
En noyt van gelt en scheide, en, meend’ ick wat te haelen,
Verstoorde ’tcijfferen, en riep staegh, Heerschap, siet,
Die som hebt ghij niet wel: ’T was waer, ick hadse niet.
8. Dec.



[CH1656:677]
TROMSLAGHER
Ick werd’ het doode moe geslagen en gehoort,
En slaeder soo somtyts een levend Kalfje neven,
Daer ’top een grijpen gaet: Indien ghij ’tkont vergeven,
Liefhebbers vande kunst, en seght het toch niet voort.
8. Dec.



[CH1656:678]
DROOGHSCHEERER
Die mijnen winckel soeckt, siet dat ghy niet en mist;
Men kent de lieden noch aen neusen, noch aen baerden:
Ick scheer soo droogh ick magh: maer, of ghij ’tniet en wist,
Daer zyn nat-scheerers oock, en heeten droncken waerden.
eod.



[CH1656:679]
VERWER
Stof diemen qualick op sou rapen van de straeten
Te verwen met een glans; soo dats’ in allen schijn
Wat overdeughdelyx gehouden werdt te zijn,
Die kunst is gout waerd: heb ick onrecht, Advocaten?
eod.



[CH1656:680]
OP DEN AERDCLOOT INDEN VLOER VAN ’TSTADHUIJS
TOT AMSTERDAM
Die op dit vloeren lett,
En op dit heerlijck welven,
Moet seggen by syn selven,
Voorseker dese Wet
(5) Bestaet in all’ haer leden
Uijt hoogh vernufte lien;
Sij leeren ons met reden
De werelt te vertreden
En opwaert aen te sien.
9. Dec.



[CH1656:681]
OP DEN HEMELCLOOT ALDAER
Leert onder het gewemel
Van ’twoelighe Stadthuijs
Gedencken aen den Hemel,
En treedt vrij in ’tgedruijs,
(5) Als vander aerd’ geresen
Op Sterr en Son en Maen;
Hier werdt u in bewesen
Hoe dat het eens naer desen
Den saligen sal gaen.
10. Dec.



[CH1656:682]
L’on dit fort bien, Ingrat, fort bien ingratitude,
Pourquoy le non ingrat ne se pent il nommer?
Estce qu’on n’en veult point, ou par ingratitude;
Que me permettez vous, Francoiz, d’en presumer?
Sliedrecht 17. Dec.



[CH1656:683]
Qui tua cumque meis impendes Otia, lector,
Una fer autoris frons sit et una Libri.
Si Pater es, cape quod capias; cui Filius ortum
Debet, huic vitam prorogat arte Patri.
(5) Quanta fides, quantae virtutis dextra, Parentem
Quem satis est vivum velle, vetare mori!
20. Dec.



[CH1656:684]
AUX DAMES DE SPIERING, AVEQ 4. PANIERS à FEU
Voisines, qui sçauez ce que tout meuble vaut
A qui sçait l’appliquer, et où, et comme il faut;
Voicij meubles nouueaux: apprenez en l’usage:
Ce n’est pas le plus sot mesnage des humains,
(5) Quand, au lieu d’un grand feu, qui gaste le visage,
Quatre petits Paniers chauffent huit belles mains.
20. Dec.



[CH1656:685]
Ay-je merité qu’on me gronde,
Quand j’ay dit que vos instrumens
Sont fort bons et fort beaux ceans,
Mais les plus mal montez du monde?
eod. ibid.



SPAENSCHE SPREECKWOORDEN VERTAELT
[CH1656:686]
Een beetje dat geworght wil zijn
Vereischt de spoor van een’ dronck wijn.



[CH1656:687]
Eet weinigh, of eet veel,
Drij droncken is u deel.



[CH1656:688]
’Tis eene van des Roscams beste wetten;
Op een jongh peert moetm’ een’ oud’ Ruyter setten.



[CH1656:689]
Een hondert jaer vervoeren
De Koninghen tot Boeren:
In hondert jaer en thien
Kanm’ een’ Boer Koning sien.



[CH1656:690]
Het loon getelt
Den arm ontstelt.



[CH1656:691]
Daer niet en is
Gaet soecken mis.



[CH1656:692]
Kout water en warm broot
Is aller maghen doot.



[CH1656:693]
’Tpeert op sijn water wat gedraeft
Is even of gh’ het haver gaeft.



[CH1656:694]
Veel’ Rechters in verscheiden landen
Sien nae de voeten inde handen.
Giften van Hoenderen in marg.



[CH1656:695]
’T Conijn ontgaen,
Te laet berae’n.



[CH1656:696]
Gemeene pyn in ’thooft
Werdt etende verdooft.



[CH1656:697]
S’ avonds veel en al,
S’mergens nietmetal.



[CH1656:698]
Een’ Alchimisterij gaet vast,
Veel’ renten en niet veel verbrast.



[CH1656:699]
Een Sweetvos wat gh’ hem doet
Is eer doot als vermoedt.



[CH1656:700]
De wetten moeten gaen
Soo ’t Coninghen verstaen.



[CH1656:701]
Eens anders goet
Erft op geen bloet.



[CH1656:702]
Leert staegh den vromen bij zijn,
Ghij werdt soo vroom als sy zijn.



[CH1656:703]
Het komt seer naer op een
Een’ spade gift of geen’.



[CH1656:704]
Doet geen’ beloften aen den rijcken,
Den armen wacht u uyt te strijcken.



[CH1656:705]
Een herberghs liefd’ en anders niet,
Soo veel’ te minnen alsm’er siet.



[CH1656:706]
Weet dat het even veel bediedt,
Een yeders vrient en niemants niet.



[CH1656:707]
Een Vader mint:
De rest is wint.



[CH1656:708]
Weest of doot of veer;
Daer ’s geen’ liefde meer.



[CH1656:709]
Wast ghij maer de handen,
God sorght voorde tanden.



[CH1656:710]
Eer dat ghij trouwt siet inden wint,
’Tis geen knoop diemen licht onbindt.



[CH1656:711]
Laet ick maer warm zijn toegerust,
En laetse lacchen die het lust.



[CH1656:712]
Dat been is voor den mont
Van wel een’ and’ren hont.



[CH1656:713]
Tot veerthien daghens broot te breken
Behoort een honger van drij weken.



[CH1656:714]
Vraeghtmen u te ras
Antwoordt op u pas.



[CH1656:715]
Die te rassen vraghe doet,
Geeft een’ antwoort sonder spoet.



[CH1656:716]
Op een al te haestich vragen
Moetmen d’antwoort meest vertragen.



[CH1656:717]
Moet ghij de kunst met schreyen haelen,
De vreught sal ’t inde winst betaelen.



[CH1656:718]
Die niet kan naeyen en wil snijen,
En kan in ’t ambacht noijt bedijen.



[CH1656:719]
Leert hoogh en laegh op alle Velen,
En danst al dat de Tyt wil spelen.



[CH1656:720]
’T zij een’ leur, het zij een’ seur,
Diemen schenckt en heeft geen keur.



[CH1656:721]
Die niet en heeft,
Die niet en beeft.



[CH1656:722]
Wiltgh’ een’ booswicht sien verlegen,
Brenghter anderhalven tegen.



[CH1656:723]
Den esel die aen velen hoort
Wordt vande wolven eerst vermoort.



[CH1656:724]
Gheeft ghij te veel broots aen uw’ knecht,
Hij dwingt u datgh’er kaes op leght.



[CH1656:725]
Drij die malkand’ren helpen willen
Zyn machtigh zes mans wicht te tillen.



[CH1656:726]
Drijverwigh inden baert
Verrader inden aert.



[CH1656:727]
Men kent het goet dat quijt is
Niet eer dan als ’tgeen tyt is.



[CH1656:728]
Men kent verloren goet
Eerst als ment missen moet.



[CH1656:729]
Al die syn goet verquist
Kent het maer als hy ’tmist.



[CH1656:730]
Ongeluck is wellekom
Mits het maer alleen en kom’.



[CH1656:731]
Die dreight en slaet,
Doet noyt geen quaet.



[CH1656:732]
Veel smeeren op sijn’ renten
Maeckt slechte testamenten.



[CH1656:733]
Niet wel gebrast
Is wel gevast.



[CH1656:734]
Anders buyten, anders binnen,
Langh van locken, kort van sinnen.



[CH1656:735]
Een snapper is als of men sey,
Veel kaecks op ’tnest en noyt een ey.



[CH1656:736]
Een yeder moet sijn’ beenen strecken
Soo verr syn’ deken uyt kan recken.



[CH1656:737]
Ons huys sal eerst nae desen
Volmaeckt van alles wesen.



[CH1656:738]
Hebt Huijsen min noch meer als u ter wooningh dien’,
Hebt Wynen min noch meer als uw gesin met eeren
Ten oorboor kan verteeren.
Hebt Landen min noch meer als ghij kont oversien.



[CH1656:739]
Trouwen, trouwen, schoon geluijdt,
Is soo soet niet als het luydt.



[CH1656:740]
De kickvorsch singt syn mi, fa, sol,
En heeft geen rock van haer noch wol.



[CH1656:741]
Luyden van krackeel en haer,
Veel lands tuschen u en haer.



[CH1656:742]
In weelde sietm’er veel gewennen
Haer selven nauwelix te kennen;
Soo haest mens’ uyt de weelde siet
En kendtse weder niemant niet.



[CH1656:743]
Noch oogh, noch trouw en kan yet velen:
Ick wil met geen van beiden spelen.



[CH1656:744]
Wilt ghij getuyghe noch partij zijn,
Wilt nemmer vechtelingen bij zijn.



[CH1656:745]
Gaven sonder spreken
Konnen rotsen breken.



[CH1656:746]
Voor toornigh volck weest somtyds bang:
Voor swijgers al uw leven lang.

[CH1656:747]
Een duym-breed op ’trapier, een’ handbreed opde speer,
Is een groot voordeel op ’tgeweer.



[CH1656:748]
In groot water groote vissen:
Past maer niet uw’ gront te missen.



[CH1656:749]
Van veel geswets niet veel verheugens,
Van lange reisen lange leughens.



[CH1656:750]
Uyt slechten praet
Wel goede raedt.



[CH1656:751]
Laet ons niet fier op Vaer of Grootevaer of Oom zijn:
De rechten adel is, soo wy maer selver vroom zijn.



[CH1656:752]
Hebt een te Paeschen gelt te tellen,
U sal geen lange vasten quellen.



[CH1656:753]
[Soo ghy te Paeschen schuldigh zijt,
De Vasten valt geen lange tijd.]



[CH1656:754]
In myn geboort liet ick mij schreyend hooren,
De reden werdt noch alle daeghs geboren.



[CH1656:755]
Wacht u seer voor quade Vrouwen
En van goede te betrouwen.



[CH1656:756]
Seght mij met wien ghij omme gaet,
’Ksal seggen wat ghij doet en laet.



[CH1656:757]
Prijst een vrouw haer’ schoone kaecken,
Wiltgh’er een’ Sottin af maecken.



[CH1656:758]
Godt geev, mij in proces te treden
Met lieden van verstant en reden.



[CH1656:759]
Vertrouwt twee waerseggers in al uw onderwinding,
Den eenen heet vernuft, den and’ren ondervinding.



[CH1656:760]
Wijn inde huyt,
Verstant daer uyt.



[CH1656:761]
In een paer hoenders en een haen
Gaet al dat aen een peert kan gaen.



[CH1656:762]
De beste teerling-werp van velen
Is met geen’ teerlingen te spelen.



[CH1656:763]
Wewenaers zijn meer bemint
Met een oogh als met een kint.



[CH1656:764]
Weinigh praets is gouts gelijck,
Veel en is niet meer als slijck.



[CH1656:765]
Meloen en kaes
Weeght op een aes.



[CH1656:766]
Hebtg’ een gelasen dack dat lang moet duren,
Werpt niet met steenen tegen uw’ gebueren.



[CH1656:767]
De man kan voor het vier, de vrouw voor ’tvlass uyt gaen.
Dat blaest de Duyvel aen.



[CH1656:768]
Als de wyn het hooft doet blosen
Gaet het herte sonder hosen.



[CH1656:769]
Die niet voorwaerts uyt en siet
Vindt sich achter in ’tverdriet.



[CH1656:770]
De liefd’ en seght noyt, noch het vier,
Past op uw werck en gaet van hier.



[CH1656:771]
Moet uw quaet oogh gemeestert wesen,
Den elleboogh sal ’tbest genesen.



[CH1656:772]
Vanden muyl en ’tbastaertkint
Alle daegh een’ niewe quint.



[CH1656:773]
De misch en is geen’ heilicheit,
Maer doet mirakel waerse leit.



[CH1656:774]
In krackeel
Toomt uw’ keel.



[CH1656:775]
Sendt een wys man over al,
En beveelt hem niemendal.



[CH1656:776]
Siet tyd en plaets met sinnen aen.
Verliesen kan voor winnen gaen.



[CH1656:777]
Dingen die veel’ lieden weten
Zyn noch wijser li’en secreten.



[CH1656:778]
Spaert jong uw gout,
Soo vindt ghy ’tout.



[CH1656:779]
’Tis kunst te smeeren
En niet verteeren.



[CH1656:780]
Onthout dit knecht en meissen,
Wel dienen is wel eissen.



[CH1656:781]
Laet u maer soet als Honigh vinden,
De Vlieghen sullen u verslinden.



[CH1656:782]
Die dagh en nacht wil leven sonder pijn,
Gedenck’ dagh dagh, nacht nacht te laeten zijn.



[CH1656:783]
Daer de steert voor henen gaet
Deelt de Duyvel in de daet.



[CH1656:784]
Een schoone goude ring
Een onnut eerlick dingh.



[CH1656:785]
Weest altoos verr en schouw
Van een rosch mann en een’ gebaerdde Vrouw.



[CH1656:786]
Kiest het middelpad voor allen,
Daer en is geen noot van vallen.



[CH1656:787]
En weest niet geern noch makelaer, noch raedt
Aen een’ die trouwt of inden oorlogh gaet.



[CH1656:788]
Haet van broeders onderling,
Haet van duyvels, al een ding.



[CH1656:789]
’T Cruys boven op ’tgewaet,
De Duyvel in de daet.



[CH1656:790]
De straf is kreupel; doch
In ’tende komtse noch.



[CH1656:791]
Geleert en geck is eenerhant,
Ten zij ’tbeleit van goet verstant.



[CH1656:792]
Den krygh en een stuck schilderijs
Besiet van verr en niet van bijs.



[CH1656:793]
Een appel die bedorven is
Schent al wat in de korven is.



[CH1656:794]
De logen is licht om betrappen,
Sij heeft geen’ voeten om t’ontsnappen.



[CH1656:795]
Al dat een’ lange tong bediedt
Zijn korte handen en meer niet.



[CH1656:796]
Past op geen seggen, man noch meit,
De spiegel geeft het recht bescheit.



[CH1656:797]
Geeft liever vyf als vier;
’Tonkostelyck is dier.



[CH1656:798]
In een spits mager wijf is ’twaer,
Lang en benauwt, als ’tquade jaer.



[CH1656:799]
Doet selfs uw last,
Soo gaet ghy vast.



[CH1656:800]
Al slijtt ghij niet dan leuren,
Ontnaeyen gaet voor scheuren.



[CH1656:801]
Al ist den quister onbekent,
Goe regel geldt meer als goe rent.



[CH1656:802]
Een stuck runtvleesch met vrede in huys
Gaet voor Capoenen met verjuys.



[CH1656:803]
Doet geern gelyck ghy moet doen,
Quaet doen kost meer als goet doen.



[CH1656:804]
Hoe goet een vonnis wesen magh,
Noch beter is een quaet verdragh.



[CH1656:805]
Siet op de kinderen die knickeren en koten,
Tgerucht is meestendeel veel meerder als de noten.



[CH1656:806]
Denckt wie de droncke Trijn
’Tmedooghen in haer’ sin gaf;
Sy kauwden al den wijn,
Eers’ hem de siecken in gaf.



[CH1656:807]
Mameer, wat isser toch in ’thylick te bejagen?
Ma fille, kramen eerst, dan spinnen, en dan klagen.



[CH1656:808]
Een meisje treckt een man
Meer dan een touwtje kan.



[CH1656:809]
Die voor hem siet
Valt achter niet.



[CH1656:810]
Een snapster snapt van yeder een
En yeder een van haer, als re’en.



[CH1656:811]
Het is soo dienstich en soo licht
Op qualick spreken goet bericht.



[CH1656:812]
Veel weet de Rat,
Veel meer de Kat.



[CH1656:813]
Veel loosheits heeft de Vos,
Meer die hem vanght in ’tbos.
De vosch is loos, en ’t is heel seer,



[CH1656:814]
Vele kussen sulcke handen
Als sij liever sagen branden.



[CH1656:815]
Van den steeghen en den sot
Vult den Advocaet sijn’ pot.



[CH1656:816]
Syn’ herssenen zyn seer gekrenckt,
Die denckt dat niemant anders denckt.



[CH1656:817]
Teeckent niet, of leest wel wat,
Drinckt niet of besiet het nat.



[CH1656:818]
Wenscht om geen wyf soo schoon noch oock soo hesselick,
Dat yemant om haer sterv’, of yemant voor haer schrick.



[CH1656:819]
Vrouw of hont en kan noyt missen
Waer af schreyen of af pissen.



[CH1656:820]
Noyt vrijster leelick, vuijl of out,
Noyt ontfatsoenlick werck van gout.



[CH1656:821]
De mist om hoogh,
Noyt onder droogh.



[CH1656:822]
De Leew is niet soo fel van hert,
Als hy wel uytgeschildert werdt.



[CH1656:823]
Wel dienens soete tooverij
Gaet alle Tooverij verbij.



[CH1656:824]
Wilt ghij niet wegh, ick segh niet dat ghij ’t doet:
Maer salter soo nae maken dat ghij moet.



[CH1656:825]
’Tis een regel die kan missen
Met een kluytboogh willen vissen.



[CH1656:826]
Daer en waer geen grooten heer,
Waerender geen’ kleine meer.



[CH1656:827]
Gheen snooder doov’ geboren
Dan die niet en wil hooren.



[CH1656:828]
God gheeft wel ongeluck, maer geen soo groot,
Als heel veel kind’ren en heel weinigh broot.



[CH1656:829]
’Tis juyst niet voor een man te gissen
Al watter aenden wand kan pissen.



[CH1656:830]
Het jocken dat het swaerst’ is
Is ’tjocken dat het waerst’ is.



[CH1656:831]
Geen spiegel die ons beter dient
Als het vermaen van een oud vrient.



[CH1656:832]
Spreeckt geen quaet van ’tjaer,
Als in ’t jaer daernaer.



[CH1656:833]
Den heerdt viel nauw voor ’thuysgesin,
Noch wouwd’er mijn Wijfs Vader in.



[CH1656:834]
Het hincken van den hont en ’tschreyen vande Vrouwen
Is niet veel te betrouwen.



[CH1656:835]
Noyt en zy daer schrick gevonden
In een man, als voor de sonden.



[CH1656:836]
’Ken ben niet als de stroomen,
Om noyt te rugg te komen.



[CH1656:837]
Die ’tquaede laet
Vrees voor geen quaet.



[CH1656:838]
Noyt heefter mensch geleeft
Die niet gefeilt en heeft.



[CH1656:839]
’K meen voor morgen
Niet te borgen.



[CH1656:840]
Daer ’s aen Truyten niet te raecken
Sonder broecken nat te maecken.



[CH1656:841]
De beste Chirurgijn
Moet wel doorsneden zijn.



[CH1656:842]
God heeft hem niet gemaeckt
Daer hy niet over waeckt.



[CH1656:843]
En laet u niet een’ bulleback verveeren,
De kraey en is niet swarter als haer’ veeren.



[CH1656:844]
’Ten is den oude man syn vijant niet,
Die hem syn avontkost steelt of verbiedt.



[CH1656:845]
Hagel-jaeren goede jaeren,
Maer wee diense wedervaeren.



[CH1656:846]
’tLand en hoeft het niet te hopen,
Daer de wielen best in loopen.
Drooghte in marg.



[CH1656:847]
Wat datter blyck’ of niet en blyck’,
Die wegh is en heeft noyt gelyck.



[CH1656:848]
En wacht noyt van een ander man
Het gheen door u geschieden kan.



[CH1656:849]
Is ’tSout in den pot vergeten,
Maeckt staet daer en is niet t’ eten.



[CH1656:850]
Biedt men mij boven mijn begeeren,
Het is een’ Weigering met eeren.



[CH1656:851]
Schrijft, Joffertien; ick heb begost;
Papier en Jnckt heeft gelt gekost.



[CH1656:852]
Het gastmael is gedaen,
Daer blijft de geckskap staen.



[CH1656:853]
Ghy mooght wel, is verbij, ghy woudt wel, is gekomen,
Doe was de wil van huys, nu is de macht benomen.



[CH1656:854]
Gaet luyheit met den sleutel om,
Siet dat gebreck niet in en kom’.



[CH1656:855]
Een hengelaer van syn bewint
Kan veel meer eten dan hij wint.



[CH1656:856]
Recht of onrecht, hoe het zij,
Hebt den Schrijver op uw’ zij.



[CH1656:857]
Wenscht hem Proces en Urinael
Die ghy wenscht dat de Duijvel hael’.



[CH1656:858]
Stelt ghij uw goet te recht daer een hoop rechters sitt,
Den eenen dunckt het root, den andre keurt het wit.



[CH1656:859]
Al is het schuytje swack op ’t veer,
Het doet noch wel een tochtje meer.



[CH1656:860]
Of m’ al vroegh uyt den bedde kom’,
’Ten daeghter niet (te) vroeger om.
2 te om. hs.



[CH1656:861]
Weest niet te graegh na niewe maeren;
Sy sullen metter haest verjaeren,
En ghy sult weten hoese waeren.



[CH1656:862]
’tGepresen koos ick voor ’tbekende,
En vond mij vol berouws in ’tende.



[CH1656:863]
Een pant dat eten kan
Aenvaerde vrouw noch man.



[CH1656:864]
Die al te laet is opgestaen
Moet al den dagh een drafjen gaen.



[CH1656:865]
Moetgh’ aen den honts gat met een’ kus,
Soo doet het liever nu als flus.



[CH1656:866]
Die uijt siet naer een’ schoone vrouw,
Die gaese liever soecken
In Saterdaghse doecken
Als Sondaghs op een ondertrouw.



[CH1656:867]
Die in een jaer veel ryckdoms meent t’erlangen,
Werdt menighmael op ’thalve jaer gehangen.



[CH1656:868]
Die verr van huijs om trouwen is getoghen,
Of hy bedrieght, of hij werdt self bedrogen.



[CH1656:869]
Met honden in syn bed gegaen
Is met de vloyen op gestaen.



[CH1656:870]
Die ’tal ten nauwsten overleit
En leeft noyt in gerusticheit.



[CH1656:871]
Met singen kanmen plagen,
Verschricken en verjaeghen.



[CH1656:872]
Die geen’ goten wil verstellen,
Moet het aen ’theel huys ontgellen.



[CH1656:873]
Waer hebt ghij ’tlappen van ouw’ kleeren af geleert?
Van weinigh broots en veel klein’ kind’ren om den heert.



[CH1656:874]
Die wat eet en wat laet staen
Kan twee mael ter tafel gaen.



[CH1656:875]
Die met syn deegh speelt onderst boven,
Treckt scheeve brooden uyt den oven.



[CH1656:876]
Die geene vrienden bij en staet
Moet weten dat hem God verlaet.



[CH1656:877]
Die een’ struyckling doet,
Valt hij niet, hy spoedt.



[CH1656:878]
Die leent en krijght niet weer; of krijght hij weer, niet al;
Of krijght hij ’tal, niet soo; of krijght hij ’tby geval
Soo goet weerom als doen hij ’tgaf,
Hij krijghter een doot-vyant af.



[CH1656:879]
Weest noyt haestich, man noch vrouw,
Kort beraet maeckt lang berouw.



[CH1656:880]
Die u meer vrientschaps doet als voren, ’tkan niet liegen,
Of hij heeft u van doen, of hij wil u bedrieghen.



[CH1656:881]
Die een mont heeft is een dwaes,
Seght hij tegen yemant, Blaes.



[CH1656:882]
Die ’s Coninghs koe gegeten heeft
Sie vrij wel toe soo lang hij leeft.
Men sal hem onderhalen
En over hondert jaer de beenen doen betalen.



[CH1656:883]
Die syn’ hont meent doot te smijten,
Moet hem eerst voor dol uytkrijten.



[CH1656:884]
Die al koopt dat syn gerief is,
Moet verkoopen dat hem lief is.



[CH1656:885]
Hebt ghy lust na tydverdryf,
Reedt een schip of neemt een Wijf.



[CH1656:886]
Wilt ghy hebben datm’ u dien’,
Weest met lydsaemheit versien.



[CH1656:887]
Hebt ghij geen’ honigh opgedaen,
Soo laet hem uyt uw’ lippen gaen.



[CH1656:888]
Indien ghij goe koop soeckt te koopen,
Soeck kaele gecken te beloopen.



[CH1656:889]
Die vraeght en doet niet mis,
Soo ’tgheen mal vraeghen is.



[CH1656:890]
Syn wijf en is hem niet veel waerd,
Die niet een’ spel raept vander aerd.



[CH1656:891]
Komt een’ geen qualick vaeren toe,
Hij werdt de welvaert selver moe.



[CH1656:892]
Die schulden afleght uyt syn’ kas,
Werdt soo veel rycker als hy was.



[CH1656:893]
Als ick mijn’ schulden af betael,
Verbeter ick mijn Capitael.



[CH1656:894]
Dient ghy twee heeren in ’tgemeen,
Voorseker ghij bedrieghter een.



[CH1656:895]
Die op twee heeren zeffens past,
Bedrieght den eenen, dat gaet vast.



[CH1656:896]
Hebt ghij te hoof uw loon vergeten,
Daer’s niemant die ’t u danck sal weten.



[CH1656:897]
Sijt ghij begeerigh naer een ander syn’ secreten,
Siets’ in syn’ vrolickheit, of in syn’ rouw te weten.



[CH1656:898]
Dient vrij een een edel hert, al is ’er niet te haelen,
Ghij sult u vroegh of laet de moeyte sien betaelen.



[CH1656:899]
Waer alle sotticheit verdriet of pijn,
Wat souder krijtens inde huysen zijn!



[CH1656:900]
Had ick eertyds konnen raden,
Heden waer ick min beladen.



[CH1656:901]
Soeckt ghy kennis aen verdriet,
Dient een’ heer, ten mist u niet.



[CH1656:902]
Soo gh’ u meent te wreken,
Wacht u wel van spreken.



[CH1656:903]
Waer de groote groot van moet,
En de kleine koel van bloet,
En de rosse vroom en vroet,
Alle man waer even goet.



[CH1656:904]
Soeckt ghy naer een’ goeden Dienaer,
Dient u selven, daer ’s geen sien naer.



[CH1656:905]
Waer Loock te soecken als Caneel,
Sij golden tsamen even veel.



[CH1656:906]
’Kwouw de kunst wel van hem leeren
Die Quicksilver kan souderen.



[CH1656:907]
Geen beter voer en kander zijn
Als twee goe schoenen en goe wijn.



[CH1656:908]
’Tmisdoen is in ’tgemein
Naer de man, groot of klein.



[CH1656:909]
Laet and’re sitten, en staet ghij,
Soo eet ghij haest soo veel als drij.



[CH1656:910]
Daer ’s niet waerachtigher als dit is;
’Ten is geen meel al datter wit is.



[CH1656:911]
Al dese Werelts doen is niet,
Soo ’t op de tweede niet en siet.



[CH1656:912]
Laet ons niet gecken met malkand’ren,
Wij zyn all’ gecken d’een aen d’and’ren.



[CH1656:913]
Werck van onnutten vlaen, is
Doen dat alreets gedaen is.



[CH1656:914]
’Twelvaeren vloeyt een toe,
Mits dat hij ’tvloeyen doe.



[CH1656:915]
Als m’ een oud wijf ten dansse voert,
En blyfter geen stof ongeroert.



[CH1656:916]
Een out mann die uyt vrijen gaet,
Een Winter die vol bloemen staet.



[CH1656:917]
Een sieckte komt mij aen
Daer ick af ben beseten,
Als ick wel heb gegeten
Dat ick te bedd moet gaen.



[CH1656:918]
Die ’tpeert saelt en het peert zyn twee;
D’een denckt sijns weeghs en d’ander mé!



[CH1656:919]
Daer eenen dagh gevast moet wesen
Magh ’tbroot drij and’re daghen vreesen.



[CH1656:920]
Bedrieght den slechten eens en weer,
En eens den loosen, maer niet meer.



[CH1656:921]
Een maent voor kersmis, een daernaer
Weet het recht of het Winter waer.



[CH1656:922]
Of mijn’ macht sal niet verr strecken,
Of men sal mij niet begecken.
Fin(itum) 20. Dec.



[CH1656:923]
(LUYE CLAES)
Dirck is soo luij’en vent, dat ick sou derven seggen,
De doot en komt hem niet soo schrickelick te voor
Als ’tbesigh leven doet; om dat hij, eens daer door,
Veel’ jaeren achter een sal mogen blyven leggen.
23. Dec.



[CH1656:924]
GAUDIEF
De kloeckste vraghen mij, hoe ’ck weet aen gelt te raecken
En blyven vande galgh? en ’tis soo haest geseit:
In maer twee woordekens bestaet het heel beleit,
Te weten in wat stout versacken en versaecken.
30. Dec.


Continue


[CH1657:001]
NIEW-JAER AENDEN HEERE VAN BRANTWYCK
Wy doen en laeten altemael
Dat niemant doen en most noch laeten;
Drij hondert vier en zestigh mael
Hoor ick ons in ’trond jaer verpraeten.
(5) Waerom is ’t heden Niewe jaer,
Wat reden heeft die malle meting?
Zyn niet de dagen voor en naer
Als schakels van een’ ronde keting?
En is de schakel van van daegh
(10) Een niewer dingh als die van mergen?
’Kwild’ ick den man eens levend saegh
Dien doot en eewen voor ons bergen,
Die ’t eerste niewe jaer op brocht,
En doopten ’t op den dagh van heden,
(15) En op den naesten niet en docht,
En geckten met den jongst voorleden:
Sijn’ reden, meen ick, Westerbaen,
Waer lichtelick soo verr te soecken
Als nu zyn de verrotte bla’en
(20) Van doe syn’ averechtse Boecken.
Houdt mij te goede, ’tmisverstant
En wil in mijn verstant niet vallen,
’T niew jaers gerucht in Stadt en Lant
En noem ick niet als ’toude mallen.
(25) En ’toude mallen is de saeck
Daerom ick niet en kan verdouwen
Datm’ eenen dagh den niewen maeck’
Die niet en is als een van d’ouwen.
Weet yemant raet tot niewen tyt,
(30) Tot niewe sondloosheit van leven,
Dien houd ick buijten myn verwijt
En gunn hem niew jaers naem te geven
Aen all’ de daghen die hem Godt
Voor all’ de jaeren sal sien boeten
(35) Die tegen ’t heilighe gebod,
Gelijckse nu noch heeten moeten,
Als niewe jaeren zijn genoemt,
En van de gist van d’oudste waeren
Met niewe jaerlickheit verbloemt.
(40) Lett op die ’s daeghs eens niewe Iaeren,
Eer God u uijt de tyden hael’,
Wensch icker u in mijn’ gepeisen
Ten minsten tien of twintigh mael
Drij hondert vijf en zestich reisen.
Hofwyck 1. Ian.



[CH1657:002]
(WEL, OVERGOET)
Uw seggen, seghtgh’, is meer als reden,
En, nae my dunckt, en is ’tniet waer:
Roept niet soo luyd, ick waer te vreden,
Als ’tmaer soo veel als reden waer.
5. Ian.



[CH1657:003]
(MAET)
Daer is een dingh dat mij verwondert:
Een’ once weeght min dan veel hondert:
Iae ’kleider dusent op myn peert,
En ’theeft hem niet met al gedeert:
(5) Ick leider een meer bij dan ’thoorde,
En ’twas van dusent een of ’tsmoorde:
Hoe teer is middelmaet, hoe eel,
Hoe kittelachtigh is, Te Veel!
6. Ian.



[CH1657:004]
(TRIJNS KLACHT)
Tryn seght, haer man is onrechtvaerdigh,
En daerom komts’er by te kort:
’T is goet te gissen wat haer schort,
Is Ian haer man noch recht noch vaerdigh.
eod.



[CH1657:005]
OVER ’S HEEREN AVONDMAEL
Daer sie ’ck ons niet voor aen; hier sitt niet een van twelven
Die dij verraden wouw: maer, Heer, die alles weet,
Ghij weet het, offer geen van twelven sitt en eett
Dien ghij verklagen moght voor Iudas van syn selven.
7. Ian. die Coenae.



[CH1657:006]
’Khoor ’t al tuijten in mijn’ ooren,
Siet, wat al papiers verloren!
En ick gunn u soo veel spijts:
Maer en seght niet, wat al tijts!
(5) Leser, ’k segt u van te voren,
’T waer mij wat te veel verwijts.
Heb ick wat papiers versleten,
Tyt en heb ick niet verseten,
Dat ’s mij veel te dieren waer;
(10) Noch ’t Voorleden, noch ’t Hiernaer,
Geen van beij en werdt beseten,
En Nu is of ’t niet en waer:
Soud ick sulcke kostlickheden
Aen onnoodlickheit besteden?
(15) Niemant sie mij daer voor aen:
Tijt verlegen, tijt verstaen,
Tijt vertreden, tijt verreden
Is alleen hier aen gegaen.
Kijft niet, Leser, ’tzijn geen’ dinghen
(20) Daer m’ u tyt voor af wil dringhen;
Siet wat ghij mij schuldigh zijt;
’Kgeef u brockeling van tijt,
Brockeling van brockelingen
Geeft’er tegen, wij zyn quijt.
8. Ian.



[CH1657:007]
GELUCK AENDE EE. HEEREN REGEERDERS VAN AMSTERDAM,
IN HAER NIEWE STADTHUIJS
Doorluchte Stichteren van ’s Werelds Achtste wonder,
Van soo veel Steens om hoogh op soo veel Houts van onder,
Van soo veel kostelicks soo konstelick verwrocht,
Van soo veel heerlickheits tot soo veel nuts gebrocht;
(5) God, die U Macht en Pracht met Reden gaf te voeghen,
God gev’ u in ’t Gebouw met Reden en Genoeghen
Te thoonen wie ghij zijt, en, daer ick ’t al in sluijt,
Heil zij daer eewigh in en Onheil eewigh uijt.
Is ’t oock soo voorgeschickt, dat deze Marmer-muren
(10) Des Aerdrijcks uyterste niet hebben te verduren,
En, werdt het noodigh dat het Negende verschijn’
Om ’t Achtste Wonderwercks nakomelingh te zijn,
God, uwer Vad’ren God, God uwer Kind’ren Vader,
God soo nae by U, zij die Kind’ren soo veel nader,
(15) Dat haere Welvaert noch een Huijs bouw’ en besitt’
Daer bij dit Niewe stae als ’tOude stond bij dit.
10. Ian.



[CH1657:008]
(VALSCHE REGEL)
Dirck is met roock gequelt, en weet hem niet t’ontloopen
Of deuren moeten aen en alle vensters open.
Het spreeckwoort gaet niet vast, seght Dirck, al is het out,
Daer ’t roockt en is ’tniet warm; hem dunckt het isser kout.
14. Ian.
Aspice quae nunc sunt Capitolia, quaeque ferent
Alterius dices illa fuisse Jovis.
Curia, Consilio quae nunc dignissima tanto est,
De stipulâ Tatio regna tenente fuit. Ovid. 3. de Art. in marg.



[CH1657:009]
(SIET VOOR U)
Ghij lieght niet, seght ghij, Neel, ghij steelt niet, en ghij zijt
Noch gierigh na veel gelts, noch quistigh na den tijt;
Ghij zijt uw’ oogen baes, en meester van uw’ ooren,
Ghij siet het quaet verbij en wilt maer ’tgoede hooren.
(5) ’T is wijsselick gewaeckt met alle poorten toe,
Soo dat de Duijvel daer geen’ aenval op en doe:
Maer alle poorten toe, en een ondeuchtjen open
Is een klinckettje dat den vijant kan doen hopen
Bij ontij in te gaen daer niemant op hem lett,
(10) En soo is,t Slot verra,en: Neel, past wat op ’tklincket.
eod.



[CH1657:010]
OP HET SECREET.
Het gaet wat slordigh; maer
Al evenwel is ’t waer:
Als ick hier ben geseten
Heb ick de schijt van ’teten.
20. Ian.



[CH1657:011]
(LANDKAERT)
Vraeght ijemant na kort onderricht,
Waer Troijen en Corinthen light,
Mij dunckt, de plaets is haest gevonden;
Sy liggen daer sij eertyts stonden.
21. Ian.



[CH1657:012]
(DIRCK TER GALGH)
Recht moet recht wesen, sey de Schouth, ick weet niet waer;
De Huijsbraeck is bekent, ghij zijt ’er op gevangen
En dat ’er volght heet hangen;
’T is waer, Dirck, is het niet? Jae, Heer, sey Dirck, ’tis swaer.
27. Ian.



[CH1657:013]
(WINDIGHE PIER)
Pier stoft even plomp als prachtigh;
Noyt en houdt hij op van stuijten:
’Kweet niet wat hij weet van tuijten,
Maer van blasen weet hij machtigh.
eod.



[CH1657:014]
(VAN DIRCK)
Dirck snapt op alle dingh, geen maecktmens hem te pas:
Vast sitt hij op syn gelt en snapt, en sterft van honger,
En wou den aessem schier verkoopen uyt syn’ longer:
Dat’s d’eerste gierighen opsnapper die oijt was.
27. Ian.



[CH1657:015]
’T magh wel een Raedsel heeten
Op stinckende gemacken,
Of Kacken gaet voor eten
Of Eten gaet voor Kacken.
1. Feb.



[CH1657:016]
(KEUR EN ANGST)
’Ksie mynen Vrient misdoen in onbevallickheden
Van Reden en Beleit van Leden en van Zeden:
Wat doen ick? segh ick ’t? Neen; ick kreegh hem aenden hals:
Wat doen ick? swijgh ick? Neen; dan waer mijn’ liefde vals:
(5) ’Kweet min raet tot den keur, hoe dat ick ’tmeer behertigh;
Ick werd onaengenaem, of ick blijv onbermhertigh.
7. Feb. Brux.



[CH1657:017]
IN . . . . . LANCELOTTI AD SER.MUM PRINCIPEM D. IOANNEM AUSTRIACUM
CENTONEM VIRGILIANUM
Creditur in folijs aliquid vidisse Sibyllae
Musa tui, felix Mantua, Virgilij.
Omnia peruidisse, et opaci nigra futuri
Stamina, et haec aeui postera fata mei,
(5) Austriacas Lauros et Iberi grande Philippi
Germen, et hac toties parta trophaea manu,
Ipse Maro dubius neget ut fateatur, et idem,
Haec ego non cecini, dicat, et haec mea sunt.
Ecce tamen, Lector, facti duce Lancelotto,
(10) De non fatidico Carmine fatidicum.
Quantus hic est vates, quo vindice et indice major
Vate novus veteri, vate Marone Maro est!
Brux. 14. Feb.



[CH1657:018]
RECUEIL
Quid fidei sit commissum, quid non sit, et an sit,
Quod male committens, Mater iniqua fuit
Et fallax Francisca Socrus, quod Filia, damni
Non ignara sui, noluit Anna ratum;
(5) Cum Patriae dirimant leges, et diva vetustas
Pro non pube Reo militet, et Ratio:
Omnia nos fidei committimus, omnia vestrae,
Prudentum celebris turba, Bonae fidei.
Brux. 21. Feb.



[CH1657:019]
VOOR HET 13. BOECK
Ick grouwel voor krackeelen.
Als voor ontstelde veelen;
En daer ick minst aen wil
Is Lucifers geschil.
(5) Wat lust mij t’ondersoecken
Of Keurssen gaen voor Broecken,
En dese Keurs voor die,
Daer ick den Haegh af sie
Met soo veel onrusts wagen
(10) Als holdend’er een wagen
Op ’t minst in elcke straet?
Hier hebt ghy volck van Staet,
Van Straet, van Land, van Water,
Van allerley gesnater,
(15) Van allerleij geslacht,
Door mij by een gebracht,
Maer niet door mij te schicken:
Dat laet ick hem bequicken
Die lust in onlust vindt.
(20) Iae Steenen houd ick blindt
Om sulcken scheel te scheiden,
En neem wat tuschen beiden
Dat keur noch lot en heet,
Elck even lief en leet.
(25) Hoort mannen en hoort vrouwen,
’T sal u noch mij berouwen,
Kont ghij maer A B C,
Soo weet hier elck syn’ sté.
8. Mart.



[CH1657:020]
OUD BATAVIEN MEEST UYT CESAR EN TACITUS BEWESEN DOOR IOHAN
VAN SOMEREN RAET-PENS. DER STEDE NIMEGHEN
Soeckt niet den ouden Batavier
Sijn Vaderlandt dan daer, dan hier,
Uyt suffe li’en te suijgen:
Sij liggen meest in duijghen:
(5) Van Somerens doorsichticheit
Bevestight met gewichticheit
Doets’ alle voor hem buijgen:
De grootste Krijger die oijt was,
De kloeckste Swijger diem’ oijt las
(10) Zijn beide syn’ getnijgen.
9. Mart.



[CH1657:021]
VOOR HET 14. BOECK
Soo heb ick ’t afgeleert, ’tvoor sitten en ’tvoor gaen
Te richten uyt mijn hooft; ’klaet stomme dingen staen,
Als waerense niet stomm en konden voor sich spreken;
Ick mijd’ de schaduw self van suer sien en van wreken;
(5) Zyt ghij soo schouw als ick en soo begaen om Vré,
Komt, Leser, leest met mij noch een wild A B C.
13. Mart.



[CH1657:022]
Daer leeft geen Man, seght Neel, die haer hebb’ aengeraeckt:
Sy is met kint nochtans, dat kanse niet ontleggen.
Sy sweert dat niettemin, en lieght niet. Dat’s te seggen,
Eergisteren stierf Claes, die dat kint had gemaeckt.
21. Mart.



[CH1657:023]
Al wat de Heeren wijsen,
Seght ghij, dat moet men prijsen:
Dat weet ick wel, en doe ’t wel;
Maer let daer op, ick moet wel.
23. Mart.



[CH1657:024]
TEGEN ’TMISDOEN.
Eens was ’t al lichaem, al sichtbaer en tastelijck
Daer mé Gods kinderen haer’ kindsheit opgetogen
Door wesentlick gevoel van Ooren, Neus, en Ooghen
De wegh gewesen wierd naer ’teewigh Hemelrijck.
(5) Gods Soon in ’tvleesch gedaelt blies over al dat slijck
En morselden ’t tot stof, en soo is ’t wegh gevlogen:
Daertegen hebben wij een’ niewe borst gesogen
Daervoor het eerste sogh in alle reden wijck’.
Een lichaem is alleen al ’t tastelicke wesen
(10) Daerw’ aen verbonden zijn. Maer die wet wordt verwesen
Te Roomen, daer’t, spyt God, op niews al lichaem is.
Sal niet Gods Soon noch eens in ’tvleesch ter werelt komen
En brysselen tot Stof dat Stof is? Iae hij, vromen,
En met een’ ysren Staf, en slaen de Mis niet mis.



[CH1657:025]
Ian scheiden uijt de Tollen
En raeckten heel op ’thollen:
Eerst was hij Ian de Tollenaer,
Nu heet hij Ian de dolle narr.
31. Mart.



[CH1657:026]
Die door en door Civet en Amber in haer’ kleeren
En kostelicke leeren
Soo vol zijn van die locht daer van de liefflickheit
Sich allenthalven spreidt,
(5) Zijn even in mijn oogh als lieden die van binnen
Vol deughden van goe sinnen,
Daer van de soete geur een yeder een verheught,
Tgevoelen van die deught
Soo quijt zijn, dat sij wel en deughdelick verklaeren,
(10) Sij voelen sich beswaeren
Met onverdient gevleij, en d’allerminsten lof
Verdencken sij te grof
Ter eeren van haer’ deught geblasen in haer’ ooren.
Soo komt het dat wel hooren
(15) En wel doen, deught en deughts gestadighe vermaen
Soo qualick t’samen gaen.
3. Apr.



[CH1657:027]
IN EFFIGIEM C. DUARTI
Quam grauis extincti fuerit jactura Duarti,
Cuius adhuc placet hic nobilis umbra, vide:
Quas orbi quatuor Genitrix Antuerpia Musas
Sic dedit, ut Pindi plectra lyrasque novem
(5) Cedere compulerit, harum, dum vita maneret,
Hic Pater, hic Amor, hic Dux, hic Apollo fuit.
Hofw. 5. Apr.



[CH1657:028]
MISDRACHT
Ghij wilt een Raedsheer of een Borgemeester wesen,
En leest’er stadigh naer, en hebter naer gelesen,
En, naer de werelt spreeckt, van binnen zytgh’er een
Veel meer als sommighe die ’tRichter-Ampt bekle’en
(5) En zijn van binnen niet dat sy van buijten schijnen:
Maer buyten schynt ghij in uw’ kleeren te verdwijnen,
En lijckt uw binnenste soo sij haer buytenst doen:
In plaets van statigh swert van ’thooft af tot den schoen,
Sien ick u bont en grauw soldaetsgewijs behangen
(10) En aenden niewsten snof van malle modes hangen;
Van die wanschapenheit, en hoe een ijeders kleet
Moet sluijten opden staet van wat hij is of heet,
En heb ick geen bewijs dat machtigher kan raecken,
Dan dat ghij dencken wilt, hoe seer u sou vermaecken,
(15) Soo ghij een Kryghsman saeght die naer syn’ schiltwacht trock
Gelijck een Raedsheer in een’ swart fluweelen Rock.
Hofwyck 7. Apr.



[CH1657:029]
(OP DE TITELPRINT)
Hij meent geen’ Koren-bloem die Tarw saeyt: verr van daer;
Hij meent den nooddruft, en hij neemt den oorber waer.
De Bloem verschijnt nochtans en mengt sich onder ’tKoren,
Als Gasten die in ’t Mael der gasten niet en hooren,
(5) En komen ongenoodt, en schicken sich in ’tbest,
En sien soo vrolick, of wat meer licht, als de rest.
Men leeds’er wel van daen; maer, soo sy ’tMael verblijden
Met haer’ bevallickheit, soo komt mense te lijden.
De Bloem is noodeloos in ’tKoren, en nochtans,
(10) Daer ’s geen weerseggen aen, sij geeft de Tarw een’ glans,
En staeter in en pronckt als kinderen van Heeren,
Als ’t Paesdagh is, met Blauw’ en Roo Satijne kleeren.
Is ’tonkruijt, ’tis van ’tbest, ’t is vriendelick, ’tis fijn,
’T is soet en schadeloos, en niet min als fenijn.
(15) Voor sulcken koopmanschap veil ick mijn’ Korenbloemen,
Mijn toekruyt, Leser, of mijn onkruijt, hoe ghij ’t noemen
Of oock niet noemen wilt. ’T en isser niet gesaeyt
In ’tLand daer ’tKoren wies dat van mij is gemaeyt:
’Tis byslagh die den aert van ’tLand of van het Koren
(20) Te voorschyn heeft gebracht. De goede willen ’t hooren,
De quade moeten wel; in ’twoelighe gedrang
Van Hof en Landsgebiet heb ick veel’ jaeren lang
Gelijck de Boot aen ’tSchip met kleine trouwe plichten
Die ’tpack ten halse ley den hals wat helpen lichten:
(25) Ick heb voor Land en Kerck standvastelijck gesweett,
Gedaen wat menigh man, niet alleman en weet,
Gedaen wat weinighe (de danck staet noch te hopen)
Niet alleman en kost: ’kheb tegen harde knoopen
Kracht en gedult gestelt en allom bij Gods hant
(30) Door dwarsche distelen gebroken sonder schant.
Dat heet ik Tarw geteelt, en van het beste Koren
Ten beste van ’tgemein, en daerom niet verloren,
En daerom soo besteedt als yeder Landsgenoot
Den Lande schuldigh is in voorspoet of in noot.
(30) Wat bygewasch die Tarw mijn’ gront heeft op sien geven,
Of ’t yemant weten wouw, hier heb ick het beschreven.
Mijn’ Bloemen stel ick met haer’ voeten inden Int,
Raed, dien ick tegen ’tvroegh verleppen heb versint.
Hoes’ uijt den Acker staen, komt mij niet toe te wijsen;
(40) ’Khebs’ onder ’tKoren met beleeftheit hooren prijsen,
En ijemant heeft bekent, die wat goedgunstigh loogh,
Onkruyt kost ergher zijn, en dit stond wel in ’toogh.
Lov’ ick de koopmanschap? geenssins; ick laetse laecken,
Mits datse niemant laeck’ van naer vergif te smaecken;
(45) De rest beken ick, en ghij, Leser, seght het vrij,
’T zijn Koren-bloemen, en soo komense blauw bij.
9. Apr.



[CH1657:030]
Quam Christianam, Christiane, gratiam
Patri rependis! qui semel vitam tibi
Casu caducam contulit, fluxam, breuem,
Huic arte longam prorogas et perpetem,
(5) En alterum natum Patri Natum Patrem.
14. Apr.



[CH1657:031]
A UNE DAME EN CAROSSE VITRE
Vous allez vous cacher en Lanterne, Cruelle,
Afin que vos attraits ij soyent moins discernez:
Ne vous y plaisez pas comme en piece nouuelle,
Ce n’est pas d’aujourd’huij que vous me lanternez.
2. May.



[CH1657:032]
Trijn stoft Capuyns gewijz, s’is eelder als haer’ Moer,
Of wilde ’t geerne zijn; en, sooder noij t geen’ reden
Gebreeckt in Vronwen mont, dus weet sij ’t te bekleeden;
Is niet de Peerl altoos meer waert als Peerle-moer?
5. Maij.



[CH1657:033]
Peer keert een’ Duyt drij mael, en geeftse dan eerst uijt;
Sijn vleeschelicke soon Andries die keertse gins
En herwaerts, en weer gins en herwaerts; anderssins
Mon fils Andries geleeck Mon peer Peer op een’ Duijt.
6. May.



[CH1657:034]
’Khoor onsen Ioncker van ses weken
Genade noemen onder ’tspreken,
En dat daer een vrijpostigh knecht
Vermaeckelick op heeft geseght;
(5) De Heeren die hem soo bejancken
Heeft hij ootmoedelick te dancken,
Want ’tis Genade, en geen Recht.
13. May.



SPAENSCHE SPREECKWOORDEN VERTAELT. II.
[CH1657:035]
Heeren en Aprillen
Bedriegen wie sy willen.



[CH1657:036]
Gaet op geen’ maelen,
Of laet u haelen.
(Op Bruyloften of Kinder-maelen
En gaet niet, of men doe u haelen.)



[CH1657:037]
De borse leegh, ’tgebouw in staet,
Maeckt den man wijs, maer wat te laet.



[CH1657:038]
Wanneer een’ weldaet is versocht,
Is s’ als geveilt en als gekocht.



[CH1657:039]
’T geheim betrouwt goe vrienden niet:
Het is uw’ schult soo ’thaer ontschiet.



[CH1657:040]
Spint onse Vrouw noch grof noch fijn,
Soo moet de kat gegeesselt zijn.



[CH1657:041]
Als eens hondert jaer verby zijn,
Sullen w’ all’ te samen vry zijn.



[CH1657:042]
Te veel Wasch aende wanden
Helpt kercken al aen ’tbranden.
om. uitg.



[CH1657:043]
Stopt uw’ ouw’ kleeren maer,
Soo raeckt ghij door het jaer.



[CH1657:044]
Van water eens gestort
Raeptm’ altyt wat te kort.



[CH1657:045]
Moetgh’ over een wyd water gaen,
Soo maeckt u altoos achteraen.



[CH1657:046]
Haest u niet te fel:
Selden ras en wel.



[CH1657:047]
Hoogh op gehaelt
Is laegh gedaelt.



[CH1657:048]
Daer ’s geen quaet broot
In hongers noot.



[CH1657:049]
Jocken is een’ vande saecken
Diemen op haer soetst moet staecken.



[CH1657:050]
Een dochter die niet veel en deught
Gelt en een’ man so haest ghij meught.



[CH1657:051]
Die niet veegh is noch verwesen,
Kan schoon water wel genesen.



[CH1657:052]
Daer de tanden seer doen,
Wil de Tonghe weer doen.



[CH1657:053]
Die Doctor, Advocaet of Biechtvaer wil bedriegen,
Bedrieght sich selfs met liegen.



[CH1657:054]
Bij avont komt de Wolf gegaen,
En vloyt den Esel inde maen.



[CH1657:055]
Een goe’ raet opder aerde
Is boven alle waerde.



[CH1657:056]
Die u Capoen ter tafel dient,
Heeft Bout en Vleugel bey verdient.



[CH1657:057]
Wijst eens uw’ keucken aen uw’ Schoonsoon en uw Vercken,
Sij sullen ’t beyd’ haest mercken.



[CH1657:058]
Hij loop, soo langh hy wil, den haes,
In ’tende werdt de winthont baes.



[CH1657:059]
Daer hooren and’re saecken
Ter tafel als wit laken.



[CH1657:060]
Het goede moet ghy soecken,
’Tquaet wacht uyt alle hoecken.



[CH1657:061]
Leert u besigh maecken
Met uw’ eighen saecken.



[CH1657:062
Dien gh’ eens quaet hebt gedaen,
Daer ’s geen betrouwen aen.



[CH1657:063]
Goet Broot en goet gerecht
Kost voor een’ niewen knecht:
Maer binnen weinigh dagen
Niet als goet Broot en slagen.



[CH1657:064]
De Jonghe die Broot eten wil,
’Tis sonde datm’er loock aen spill’.



[CH1657:065]
Uw’ dochters kint schickt warmkens inde kluys,
Schoondochters kint wat broots, en uytten huys’.



[CH1657:066]
Die bouwt of trouwt,
Sijn’ bors verkout.



[CH1657:067]
Heb ick myn roxken avrecht aen,
Het magh soo blyven gaen en staen.



[CH1657:068]
Goet gereet gelt inde hand
Buyten swaericheit van pand.



[CH1657:069]
’Tmagh vroegh of laet zijn,
April wil quaet zyn.



[CH1657:070]
Een anders goet
Erft op geen bloet.



[CH1657:071]
Den vijfden sietmen boven al
Wat het voor een maent wesen sal.
(Door den vijfden werdt bewesen
Wat het voor een maend sal wesen.)



[CH1657:072]
Op Jachten daer wy naer verlangen
Wordt wel de jager self gevangen.
(Die ter Jacht meent wat te vanghen,
Blijft in ’t net wel selver hangen.)



[CH1657:073]
Om sout in zee,
Daer is het ree.



[CH1657:074]
De klocke neghen
Te bedd gelegen.



[CH1657:075]
Mij dunckt levende Papisten
Eten min dan doo’ verquisten.
2 in missen etc in marg.



[CH1657:076]
’S avonts goet gerecht,
’S mergens quaet gevecht.



[CH1657:077]
Door die of dese straet,
Siet maer met wie ghij gaet.



[CH1657:078]
’Kwenschte dat ick woonen most
Daer een Ey vijf stuyvers kost.



[CH1657:079]
Die geen Arbeit moed’ en wordt,
Krijght in ’tlang, of krijght in ’tkort.



[CH1657:080]
Als Trommels en Trompetten slaen,
Begint het kacken aen te gaen.



[CH1657:081]
Laet gecken en laet winden
Altyt passagie vinden.



[CH1657:082]
Indien gh’ een vroom man siet,
Vraeght naer syn’ afkomst niet.



[CH1657:083]
In quaede wegh is ’tnaeste
Datmer sich wat door haeste.



[CH1657:084]
De Wysheit en het minnen
Hoort tot verscheiden sinnen.



[CH1657:085]
Min en verstant
Is tweederhant.



[CH1657:086]
Hondtje keer,
Volght uw’ Heer.



[CH1657:087]
Tot niewe daden
Niewe raden.



[CH1657:088]
Men moet sich niet vergapen
Aen ’tkeurelicke wapen.
’Tis ’tmannelick gemoet
In d’oorlogh dat het doet.



[CH1657:089]
Eer eene dusend jaer
Zijn w’ alle kael van haer.



[CH1657:090]
Yeder een in synen handel
Liever Moerbey als Amandel.



[CH1657:091]
’T is goet te seggen, Trouw en Min;
Maer laet het woort gegeven zijn
En laet de bant beschreven zijn,
Het end valt argher als ’tbegin.



[CH1657:092]
Mij dunckt des winters Sonneschijn
En schoonsoons liefd een dingen zijn.



[CH1657:093]
Vrient van all’ en vrient van geen
Ist meest al een.



[CH1657:094]
De Liefde, noch ’t Gelt, noch de Pijn
En konnen niet verborgen zijn.



[CH1657:095]
In leegheit opgevoeyt
In ouderdom vol moeyt.



[CH1657:096]
Mint een die u niet en mint,
Spreeckt daer ghij geen spraeck en vindt,
’T een en ’tander is maer wint.



[CH1657:097]
De Min, den Hoest en ’tVier noch meer
Ondecken ijeder een sijn Heer.



[CH1657:098]
Een Vrient om syn gemack,
Een Swaluw in een dack.



[CH1657:099]
Vrienden in schoon weer,
Tegen wint niet meer.



[CH1657:100]
Wascht uw’ handen, God sal geven
Daers’ af leven.



[CH1657:101]
Versiet u, eer ghy trouwt,
Van Huysing wel gebouwt,
Van Land daer wat kan groeyen
En Wyngaerd om te snoeyen.



[CH1657:102]
Voor den tyt een groot gedruys,
Als de slagh komt, niemant t’huys.



[CH1657:103]
Pryst noch lastert niet
Eer ghij kent en siet.



[CH1657:104]
Laet ons in de waerheit weyen,
Als Saletten vol klappeyen.



[CH1657:105]
Des Sondaghs siet de Vrouw
Als ’tkoren inden Douw.



[CH1657:106
De roskam slaet
Somtijts in ’tquaet.
(Gaet de Roskam gins en weer,
Somtijts slaet hy in het zeer.)



[CH1657:107]
’Tvleesch van een’ Sot
Is eer verrott
Als inde pot.



[CH1657:108]
Eer sal een nachtegael uyt zijn gesongen,
Als praet gebreken sal op vrouwen tongen.



[CH1657:109]
Soo wij de Geit van rots op rotse sien,
Soo springt de gheew van desen mont in dien.



[CH1657:110]
Geen vlieghe en siet
Naer een’ pot die ziedt.



[CH1657:111]
Mompeer magh wel bewaeren;
Mon fils en kan niet spaeren.



[CH1657:112]
Let op een groote Jaghers Door,
Daer light noyt groote mishoop voor.



[CH1657:113]
Tot malle praetjens hooren
Een paer gestopte ooren.



[CH1657:114]
Het hout doof dat geroockt heeft,
De man doot die ’tgestoockt heeft.



[CH1657:115]
Steen uyt de hand
En komt niet weer,
Woordt uijt den tand
Oock nemmermeer.



[CH1657:116]
’Tis een goe les voor groote heeren,
Nae ’tschrappen en valt niet te scheeren.



[CH1657:117]
Die geen Broot te veel en heeft,
Hoeft geen hont die met hem leeft.



[CH1657:118]
Die niet veel broots en heeft te breken,
En hoeft geen’ honden aen te queecken.



[CH1657:119]
’Tis uw vrient, wie dat ghij zijt,
Die u van gerucht bevrijdt.



[CH1657:120]
Geluckigh leeft
Die vrienden heeft.
om. uitg.



[CH1657:121]
Dien den Hemel heil will geven,
Krijght wel Biggen van syn’ Teven.



[CH1657:122]
’Tgaen is gesont
Op effen gront.



[CH1657:123]
Die veel wil waecken,
Doorgrondt veel saecken.



[CH1657:124]
Dien gh’ uw geheim hebt uytgebrocht,
Dien hebt gh’ uw Vrijicheit verkocht.



[CH1657:125]
Dien sijn Deghen en syn Hert
Niet genoegh zijn om te vechten,
Sal niet sonderlings uyt rechten,
Schoon hij voor en achter herdt
(5) Met een’ Lans gewapent werdt.



[CH1657:126]
’Tis een recht welsprekent man,
Die sich selfs bered’nen kan.



[CH1657:127]
De Dochter heet ick wel getrouwt,
Die Schoonmoer noch Nicht en behouwt.



[CH1657:128]
De kies die seer doet
Is ’t die om veer moet.



[CH1657:129]
Neemt uw kleet,
Ghij zijt in ’tsweet.



[CH1657:130]
Root in den Mergenstont sal ’sAvonds water zijn,
Root inden Avondstont, des Mergens Sonneschijn.



[CH1657:131]
’Tvier brandt naer ’thout
Komt uyt het wout.



[CH1657:132]
Ploegen onder ’tvriesen
Doet het gras verliesen.



[CH1657:133]
Den Vos die niet wil waecken
En valt niet in syn’ kaecken.



[CH1657:134]
De Coningh doot,
Het Ryck in noot.



[CH1657:135]
Het oude woort en kan niet missen,
In onklaer water is goet vissen.



[CH1657:136]
Tot wapenen en gelt
Goed’ handen van gewelt.



[CH1657:137]
’Tpeert dat kreupel is in ’tgaen
Moet wat vroegher opde baen.



[CH1657:138]
De maeltijt komt te kort
Daer ’tal gegeten wordt.



[CH1657:139]
[Genoegh en isser niet,
Daer heel niet overschiett.]



[CH1657:140]
Een Boer in ’tmidden van twee Advocaten
Is of twee katten van een Vissien aten.



[CH1657:141]
Daer kan geen’ argher sieckte wesen
Als niet te willen zyn genesen.



[CH1657:142]
Naer een sijn’ voeten plant
Ondecktmen sijn verstant.



[CH1657:143]
Soo schielicken geval komt een somtyts te vooren
Als na de merckt te gaen en keeren sonder ooren.



[CH1657:144]
De Merrie met een veulen
Gaet niet recht na den meulen.



[CH1657:145]
Soo werdter somtyts uyt
Een Edelman een guyt.



[CH1657:146]
Een Esel met een kreupel been,
Een ros man en een Duyvel is al een.



[CH1657:147]
Den Esel die aen velen hoort
Werdt vande Wolven eerst vermoort.



[CH1657:148]
’Tis seker een swack man
Die niemant dreighen kan.



[CH1657:149]
Den Esel die daer graest in ander’ lieden weiden
En komter sonder vracht van hout niet uyt te scheiden.



[CH1657:150]
Hoe grooter Visch, hoe grooter Leughen,
Hoe Visch en Leughen beter deughen.



[CH1657:151]
Tot hier toe is ’t geen noot;
Men eet noch bruylofts-broot.



[CH1657:152]
Soecktgh’ een’ koorde nae beneden
Daer ghij kont den trap af treden?



[CH1657:153]
Offer uw hont mack uyt siet,
Bijt hem in syn’ lippen niet.



[CH1657:154]
Al zyn de ringetiens verloren,
De vingertjens staen daerse hooren.



[CH1657:155]
Al zyt ghij oudt en wys in velen,
Laet u noyt goeden raet vervelen.



[CH1657:156]
Hoe schoon de loghen was,
Sy viel altoos in d’as.



[CH1657:157]
’Tis in de keucken al van ’tmal,
Men braedt niet en men droopter al.



[CH1657:158]
Den Huysman met veel mesten
Heeft niet van ’tbesten.



[CH1657:159]
Hoe hoogh den Arent vliegen kan,
Het Valckstuck werdt ’er meester van.



[CH1657:160]
Al is het dat de Vyl scherp bijt,
Noch werdtse wel een tantje quijt.



[CH1657:161]
Ghij zijt noch qualick uyt den dop
En setgh’ alreets ’tzeil in den top?



[CH1657:162]
Ist’er met gemaelt,
Rijdtgh’ al eer ghij zaelt?



[CH1657:163]
Al houdt men mij voor geck,
Ick wil med’ in ’tgespreck.



[CH1657:164]
De Vrienden, d’Olij en de Wijn
Moeten oud van jaeren zijn.



[CH1657:165]
De boose ergert van de straf,
De goede werdter beter af.



[CH1657:166]
Heer’ Albeschick beraed u,
Ghij geesselt maer de schaduw.



[CH1657:167]
Het buyckje warm gevoedt,
Het slapen inden voet.



[CH1657:168]
Dans ick soo wel als yemant danssen magh,
Wat hebt ghij mij te stooten uyt het Lagh?



[CH1657:169]
Nat en geseept te voren,
Soo goet als half geschoren.



[CH1657:170]
Daer ’s geen Barbier bijnaer
Als geck of kaeckelaer.



[CH1657:171]
Is,tpeert geteeckent aen vier voeten,
Seght dat het gecken rijden moeten:
Is ’t peert geteeckent aende drij,
’Tis waert dat het een Coningh rij’.
(5) Is ’tpeert geteeckent aen maer eenen,
Laet het u nemmermeer ontleenen.



[CH1657:172]
Wel geluckigh is de man,
Die sich selven straffen kan.



[CH1657:173]
Het beestje dat gemack’lick gaet
Voor mij, niet voor mijn Cameraet.



[CH1657:174]
Het is wel goet op goet gehoopt,
Een Botram diem’ in honigh doopt.



[CH1657:175]
Quaet gebruyck in doen of seggen
Is seer quaelick af te leggen.



[CH1657:176]
Het huijs is wel beheert,
Daer maer een in verteert.



[CH1657:177]
’Tis de beste vrient die ’ck weet,
Die syn brootje met mij eet.



[CH1657:178]
’T lecker beetjen is wel soet
Waer het niet soo dieren goet.



[CH1657:179]
Een schoon man by de Vrouwen
Is niet voor arm te houwen.



[CH1657:180]
Goede woorden en quae trecken
Strijcken wysen uyt en gecken.



[CH1657:181]
De wijse man weet dat hy niet en weet,
De sotte meent hy weet van als bescheet.



[CH1657:182]
De doren weet seer wel
Waer dat hij steeckt in ’tvel.



[CH1657:183]
Uw mantel is u niet te kort,
Indien hij maer niet nat en wordt.



[CH1657:184]
’Kweet wel wat ick wil bedieden,
Als ick broot bidd van de lieden.



[CH1657:185]
De Vos die sich vermaeckt
Weet wel met wien hij schaeckt.



[CH1657:186]
Laet de kat eerst brassen,
Daer nae sals’ haer wassen.



[CH1657:187]
Laet ons blij en rustigh wesen
En niet eens voor schulden vreesen.



[CH1657:188]
Hy is ’t die van beminnen weet
Die noyt syn’ vrienden en vergeet.



[CH1657:189]
Sij rekent red’lick wel, het Wijf,
Maer ’tkint noch beter in haer lijf.



[CH1657:190]
Soo goet, soo quaet als ’tkan,
’Kben een getrouwde man.



[CH1657:191]
St. Pieter is heel wel te Roomen,
Wordt hem de kroon slechts niet genomen.



[CH1657:192]
Witte vorst
Na regen dorst.



[CH1657:193]
Veel gegeews en veel gegaeps,
Of veel hongers, of veel slaeps.



[CH1657:194]
In goede en quade leden
Bestaet de kracht der Steden.



[CH1657:195]
Keer om dat blad,
Daer staet noch wat.



[CH1657:196]
De May in ’tslyck,
Augustus rijck.



[CH1657:197]
’Tis goed slaen op een vent vol wint
Als men hem maer alleen en vindt.



[CH1657:198]
Die wil van water droncken wesen
Heeft geen kort tydverdrijf te vreesen.



[CH1657:199]
Wilt gh’ om een rous te water gaen,
Uw leven hebt ghij niet gedaen.



[CH1657:200]
Goet eten en goe’ dranck in ’tlijf
Maeckt t’samen een soet tytverdrijf.



[CH1657:201]
Hoe? moeyt’ in huys en moeyt’ op ’t lant;
Wat drommel, moeyt’ aen alle kant!



[CH1657:202]
Ongesont broot inden mont
Noch voor u, noch voor uw hont.



[CH1657:203]
Schoon water is heel goet gedroncken,
’Ten kost niet en ’ten maeckt niet droncken.



[CH1657:204]
Sorght voor ’tvoedsel van uw kint,
’Tis een goe’ Web die ghij spint.



[CH1657:205]
Moeter meer als koren
Tot uw broot behooren?



[CH1657:206]
Niemant anders werck te soecken;
Backer past ghij op uw’ koecken.



[CH1657:207]
Goede merghen, groote Heeren,
Maer ick had mijn geltje geeren.



[CH1657:208]
’Tis wel sonder Doctor te weten,
Van wel eten komt qualick eten.



[CH1657:209]
Het lecker leven
Kan rimpels geven.



[CH1657:210]
Sommighen staet stelen vrij;
Goet gerucht deckt dieverij.



[CH1657:211]
Mooren waeren
Goede waeren,
Kostens’ eten sonder ’tgelt
Daer m’ haer eten voor bestelt.



[CH1657:212]
En jockt niet met den Ezel licht,
Of wacht syn’ steert in uw gesicht.



[CH1657:213]
De Jonghe lieden moeten ’thooren,
Een ouden Os maeckt rechte vooren.



[CH1657:214]
Goet oor, goe voet,
De Beest is goet.



[CH1657:215]
Een’ kreng wordt een goet Peert in een goe’ hand gestelt,
Een goet Peert werdt een’ kreng als ’t een’ quae hand bestelt.



[CH1657:216]
Myn kat is mij een redelick goet vrient,
Behalven dat mij ’tkrabben niet en dient.



[CH1657:217]
Die binnens huys ’tspel van een’ geck bemint,
Verwacht het buyten, waer de geck hem vindt.



[CH1657:218]
Een langen Os en een ront Peert
Zijn by de kenners ’tmeeste weerdt.



[CH1657:219]
Ghij soeckt vijf voeten aen een’ kat,
Die’r noyt niet meer als vier en hadd.



[CH1657:220]
’Kwens dat hij inden hemel kom’
Die eerst het woord vond van, keerom.



[CH1657:221]
Al pratende van ’teen in ’tander jock
Geraeckt de Wolf den Esel aen syn’ rock.



[CH1657:222]
Dry dagen duren noorde winden
Wanneers’ al haer gewelt ontbinden,
Maer blaesen sij niet al haer’ macht,
Soo durens’ er wel meer als acht.



[CH1657:223]
’t Beginsel gaet ter deghen,
Wij zijn al halver wegen.



[CH1657:224]
’tLandleven is bevallijck, maer,
Voor weinigh tyts, niet voor een jaer.



[CH1657:225]
Gedult is licht te weegh gebracht,
Daer een’ goe’ maeltyt werd verwacht.



[CH1657:226]
De Sneew en geeft geen ongeval,
Mits dats’ op rechte tyden vall’.



[CH1657:227]
’Ten kan niet anders zijn,
Elck vat rieckt naer syn’ wijn.



[CH1657:228]
Elcke mier
Maeckt haer getier.



[CH1657:229]
Met als ’t Licht uytgesnoten werdt
Werdt alle dinghen even swert.



[CH1657:230]
Veeltyts op eenen dagh doen wy verscheiden werck,
Wij schreyen binnen’s huys en singen inde kerck.



[CH1657:231]
Siet gh’ een traegh Schip achter blyven,
Laedt het wel, ’tsal beter drijven.



[CH1657:232]
Maeckt geen’ staet op een anders goet,
Elck Schaep hangt aen syn’ eigen voet.



[CH1657:233]
Bestraft den quaden in syn quaet,
Terstont geraeckt ghij in syn’ haet.



[CH1657:234]
Het kan een teffens wedervaeren
Getrouwt te zijn en qualick vaeren.



[CH1657:235]
Geeft een goet Ruyter een goet Peert,
’Tquaed is noch goe’ noch quade weert.



[CH1657:236]
Daer den hont te harde leckt
Komt wel dat hij’r bloet uyt treckt.



[CH1657:237]
De kan die veel te water gaet,
Licht dats, een stuckjen achter laet.



[CH1657:238]
Wel singen en schoon haer
Proffijteloose waer.



[CH1657:239]
Elck musken sleept om best
Sijn strooyken naer syn’ nest.



[CH1657:240]
De slechtste wil sijn singen
Een yeder overdringen.



[CH1657:241]
Daer alles is in staet,
Is ’tSlot vrij van verraet.



[CH1657:242]
Houdt den mont en roert de hand
Soo te water als te land.



[CH1657:243]
Een Coortsien inde Maij,
Het heel jaer frisch en fray.



[CH1657:244]
Geeft en swijght,
Spreeckt en krijght.



[CH1657:245]
Een leegh Huys op syn best
Een levend ratten-nest.



[CH1657:246]
’Tpeert dat geen’ peerden voor wil lijden
Is goed om met voorbij te rijden.



[CH1657:247]
Elck voelt of ’t kout of heet is
Naer dat syn lijf gekleedt is.



[CH1657:248]
Is de wagen
Omgeslagen,
Laet hem steken, laet hem breken,
Niemant wilder hant aen steken.



[CH1657:249]
Kooplie’n by nacht, past dat ghij voor u siet,
Een ouden hont bast nemmermeer om niet.



[CH1657:250]
Laet tongen stille leggen,
Papieren sullen ’t seggen.



[CH1657:251]
Des mergens vroegh schreewt het Patrijs,
’Tsouw blijven slaepen, waer het wijs.



[CH1657:252]
Yeder man
Heeft syn’ Van.



[CH1657:253]
Goe schoenen, ’tzij se niew genaeyt zijn, of verouden,
Zijn beter aenden voet als inde hant gehouden.



[CH1657:254]
Najaers Coortsen noodtelick
Of heel lang, of doodtelick.



[CH1657:255]
’Tzijn gecker booswichten en booser gecken treken,
Tot synent niet als quaet van ’snaesten goet te spreken.



[CH1657:256]
Elck haertje, bruyn of blont,
Syn’ schaduw’ opden gront.



[CH1657:257]
’Tis wel geluckt en na behooren,
Den Esel viel en viel in ’tkoren.



[CH1657:258]
’Tis redelick gewenscht, als ijemants luck soo groot waer,
’Thuys van een Vader en een Wyngaert van een Grootvaer.



[CH1657:259]
Leert u, bey mans en vrouwen,
In Peterschap en Trouwen
Aen uws gelycken houwen.



[CH1657:260]
Die ’thuys uyt veeght, en deckt den dis,
Wacht gasten, of mijn gis is mis.



[CH1657:261]
Doet d’ooghen op en houdt uw’ tongen,
Wij krijgen ’t moer-hoen met de jongen.



[CH1657:262]
Elck schaep soeckt in de heiden
Met sijns gelijck te weiden.



[CH1657:263]
Een hont die bast en heeft geen’ kracht
Heeft wel te vreesen voor syn’ vacht.



[CH1657:264]
Niew Schoentien, hoe lang sult ghy ’t herden?
Tot dat ghy ’tsmeeren moe sult werden.



[CH1657:265
Een ijeder man
Spreeck’ wat hij kan.



[CH1657:266]
Trouwt uw’ Soon als ghij ’t hem gunt,
En uw’ Dochter als ghij kunt.



[CH1657:267]
’t Peert dat het minste komt van stal
Is ’tpeert dat meeste briescht van all’.



[CH1657:268]
Laet eens de klock gebersten wesen,
Geen’ handen konnense genesen.



[CH1657:269]
Men hoeft mij niet te nooden
Tot schotelen geladen
Met vleesch dat eens gesoden
En dan eens is gebraden.



[CH1657:270]
’tHuys dat twee deuren open houwen
En kan men niet altoos betrouwen
Aen allerhande slagh van Vrouwen.



[CH1657:271]
’K gae trouwen: wilt ghij weten
Waerom? Ick stae ’tbekent:
’K sal ’t beste beetjen eten
En sitten aen ’thoogh endt.



[CH1657:272]
In ’t niewe huys valt een verdriet,
Die ’r niet en brenght en vindt ’er niet.



[CH1657:273]
Het haentje kraeyt, en ’thoentje wil ’t wel weten;
Het huys vergaet daer meel gebreeckt om t’eten.



[CH1657:274]
Een Queepeer en een Stront
Zijn bey geel en bey ront.



[CH1657:275]
Of de kramer is een bloetje,
Of hy prijst syn eigen goetje.



[CH1657:276]
Een huys kiest dat gemaeckt is,
Een wyngaert die gestaeckt is.



[CH1657:277]
Trouwt, ongeluckigh man,
Het sorghen komt’er van.



[CH1657:278]
Wat is naer de Liefde leven?
Wel betalen, wel vergeven.



[CH1657:279]
Bruyt, ick heb u heftich lief
Om uw’ goet en syn gerief.



[CH1657:280]
Daer elck gekipt is is hy best,
En yeder musken soeckt syn nest.



[CH1657:281
Wat drommel! trouwen dan, als ’temmers wesen sal;
’Tis beter ijet als niet met al.



[CH1657:282]
Isser op ’thuys niet veel dacks,
Veel kouws en niet veel gemacks.



[CH1657:283]
Geeft de slagen daer sij hooren;
’tPeert dat vlieght en hoeft geen’ sporen.



[CH1657:284]
’T Huijs prachtiger dan ’t hoort,
De dieven voorde poort.



[CH1657:285]
Als alle dingen werden swert,
Is ’t tyt dat licht ontsteken werd’.



[CH1657:286]
De Geit die wel herkauwen kan,
Daer komt de melck met hoopen van.



[CH1657:287]
Al is het vliegsken noch soo klein,
Het geeft syn’ schaduw op het plein.



[CH1657:288]
Daer vrede is uytgegaen
Kan ’thuijs niet lang bestaen.



[CH1657:289]
Den Esel manck, de Borse plat
En dienen niet op ’t Roomsche padt.



[CH1657:290]
Een reiser moe gegaen,
Soo hij geen peert en krijght, slaet wel een’ esel aen.



[CH1657:291]
Een hert van valsche kunsten vrij
En hoedt sich voor geen’ schelmerij.



[CH1657:292]
Capoenen van acht maenden out
Zijn Coninghen haer rechte bout.



[CH1657:293]
Daer kan geen’ scherper’ pijnbanck zijn
Als is de Pijnbanck vande wijn.



[CH1657:294]
Laet maer het voeren gade slaen,
Geen’ duyven sullen u ontgaen.
om. uitg.



[CH1657:295]
Stracks naerden eten gaet te bedt
Soo gh’ op wat hoofdpyns niet en lett.



[CH1657:296]
’s Lands saecken mooght ghij soo sien loopen,
De mont toe en de buydel open.



[CH1657:297]
Een Circkel om de maen
Sal op een’ reghen slaen.



[CH1657:298]
’t Is tegen reden en Costuym
Sijn’ huyt te krabben met syn’ duijm.



[CH1657:299]
De Haver op de mis
Houdt het gewasch gewis,
En, soo ’tjaer vochtich is,
En vreest niet dat het miss’.



[CH1657:300]
Is de Haver vol gedraghen,
Laetse snijden in acht daghen.



[CH1657:301]
Het is somtijts een’ goede les,
Die schee en past niet tot dat mes.



[CH1657:302]
Diens broot ick breeck,
Diens lof ick spreeck.



[CH1657:303]
Gaen alle dingen soo sy de’en,
Zijn vlam en roock niet verr van een.



[CH1657:304]
Schroomt niet voor Hout en Tnrf te geven,
Goet vier is half den mensch syn leven.



[CH1657:305
Daer zijnder weinighe van lacchen uytgegaen,
Een yeders levens tyt gaet 1net het schreyen aen.



[CH1657:306]
Alle papen-kappen
Stoffen op haer’ lappen.



[CH1657:307]
Wat is een’ Schoorsteen sonder vier?
Land sonder Haven of rivier.



[CH1657:308]
Die naer twee Hasen
In ’tvelt wil rasen,
Vanght somtyts eenen,
En veeltyts geenen.



[CH1657:309]
Die in niewe Schouwen koken
Moeten lijden datse roocken.



[CH1657:310]
Klein is de doorn dien niemant siet,
Maer dien hij steeckt vergeet hem niet.



[CH1657:311]
Die by qualick nemen leeft,
Weet dat hij noch arger geeft.



[CH1657:312]
Wat doen de menschen met vijf ving’ren aen een’ hand?
Somtyts eer en profyt, en somtyts schae en schand.



[CH1657:313]
Kost een’ Vrouw t’eener dracht een hondert kind’ren winnen,
Sy scheelden een voor een van hoofden en van sinnen.



[CH1657:314]
Als hondert molenaers bij hondert Snijders quamen
En hondert Wevers, ’twaer drij hondert dieven t’samen.



[CH1657:315]
Doet toe de poort en laet den sleutel hier by my ;
’T volck dat in wesen wil magh roepen, hier zyn wij.



[CH1657:316]
Leert u aen Monicken, aen Joden of aen Papen
Haer’ vrientschap niet vergapen.



[CH1657:317]
Sy eet met u, sy light met u in ’tbed
Die u twee tacken op den hoofde set.



[CH1657:318]
Neemt yser en asijn
Daer goeden Int moet zijn.



[CH1657:319]
Man, ghy hebt twee Horens aen:
Vrouw, waer weet ghy dat van daen?



[CH1657:320]
Slechten adel kan men decken
Met goe kleeren aen te trecken.



[CH1657:321]
Wilt ghij dat uw handwerck spoe,
Ambachts-man, bidt en slaet toe.



[CH1657:322]
Goede vrient en goede Wijn
Moeten eenerhande zijn.



[CH1657:323]
Dat Claertien kan genesen,
Kan Maertje schad’lick wesen.



[CH1657:324]
Hoe komt ghij kael van hooft en kin?
Met nu en dan een haerken min.



[CH1657:325]
Met Suycker en met Honigh soud’ een Stront
Soet werden inden mont.



[CH1657:326]
Noijt saghmen een’ onschoone Vrouw,
Als s’ opgeschickt was soose souw.



[CH1657:327]
Eet met den man,
Maer wacht’r u van.



[CH1657:328]
Leert noch gebuer noch vrient gelooven,
Die u in ’taensicht derven loven.



[CH1657:329]
Siet hoemen aen verand’ringh raeckt;
Van dit stof is dit slyck gemaeckt.



[CH1657:330]
’Tjs geen’ slagh, een’ Wolf te nooden,
Om een’ ander met te dooden.



[CH1657:331]
Men suyvert met den Wint het koren van het kaf,
De Sonden met de straf.



[CH1657:332]
Hoe gaet uw leven, man?
Met schreyen altemet, met lacchen nu en dan.



[CH1657:333]
’Tis meesterlick profijt, ghij mooghter wel op uijt zijn,
Twee viskens ingekocht voor vijf die wel gefruyt zijn.



[CH1657:334]
Die met Gelt jockt of met Vrouwen,
’Tsal hem vroegh of laet berouwen.



[CH1657:335]
Ghy lyckent allerbest een’ ouden koolsack, Heer,
Van buyten quaet en vuyl, van binnen noch veel meer.



[CH1657:336]
Soo gaet het met veel’ saecken,
Men derft wat onrechts doen, om aen wat rechts te raecken.



[CH1657:337]
Soo sietmen ’t somtyts gaen:
Drij meiskens tot een’ Schoen, de vroeghst’ op treckt hem aen.



[CH1657:338]
Wat goe’ manieren en wat gelt
Maeckt Sonen Jonckers met gewelt.



[CH1657:339]
Met keerssen en goe’ wachten
Kan m’ hem voor horens wachten.



[CH1657:340]
Hoe komt uw Vrouw soo dick en menigh mael met kint?
Door dien ick ’tjonghst van all’ altoos meest [heb] bemint.



[CH1657:341]
Het Leer is ’t dat sich reckt en wydt,
Maer Hout en kan dat niet, dat splijtt.



[CH1657:342]
Gaet te biechten en betaelt,
Mergen werdt ghy wegh gehaelt.



[CH1657:343]
Al slaet de schoone meer,
Ten doet den hengst geen zeer,
Maer hij verlieft te meer.



[CH1657:344]
Het huysgesin en heeft geen’ tier,
Daer Spinrock baes is van Rapier.



[CH1657:345]
Vol van bloet, en vol van vleisch
Is een Meisjen als ick eisch.



[CH1657:346]
Aen sang en spel en peerden mennen
Sult ghij den man syn’ sotheit kennen.



[CH1657:347]
Gevaer, die staegh aen ’tloopen zijt,
Waer ick u soeck ick ben u quijt.



[CH1657:348
Sy bloost gelyck een roosje,
Maers’ haelt het uyt een doosje.



[CH1657:349]
Al stond u Vrienden raet niet aen,
Stelt hem te boeck en laet hem staen.



[CH1657:350]
Mond-beleeftheit is een kost
Die veel gelt en weinigh kost.



[CH1657:351]
Gebruyckt een yeder lit daertoe ’t syn’ last ontfong ,
Spreeckt met de hand niet, want ghy naeyt niet met de tong.



[CH1657:352]
Wordt een Pion een Coninghin,
Daer magh geen Schaeck-stuck tegen in.



[CH1657:353]
Waerom en grimt uw Meester niet?
Om dat gh’ hem ongehijlickt siet.



[CH1657:354]
En saeyt niet in uw land
’T saet dat ter Merckt blyft aen de hand.



[CH1657:355]
Het water eens verby gevloeyt
En maeckt niet dat de meulen spoeyt.



[CH1657:356]
Eet weinigh en eet ’s avons meer,
Slaept boven en en vreest geen zeer.



[CH1657:357]
Met lang druppen achter een
Boort de goot wel door den steen.



[CH1657:358]
Een goet knecht betert als gh’ hem slaet,
Een quade werdt noch eens soo quaet.



[CH1657:359]
Kenrt alle dingh met onderscheit,
Dier koopen is geen mildicheit.



[CH1657:360]
Dat de Lever kan genesen
Kan de Milt ondienstigh wesen.



[CH1657:361]
Swart en gebloost staet wel,
Maer ’tis verw van de hel.



[CH1657:362]
En loopt niet op een’ ydel’ hoop,
De wolf en heeft geen vleesch te koop.



[CH1657:363]
Geselschap maer van een,
Geselschap als van geen;
Geselschap van een meer,
Geselschap vanden Heer.
(5) Geselschapken van drij,
Heet dat geselschap vrij;
Geselschap van twee tween,
De Duyvel op de been.



[CH1657:364]
Een taeye snel-riem van goet leer
Geeft een qua’e jongen een’ goe’ leer.



[CH1657:365]
’Kheb met den Coning liggen mallen
En op een’ Hoer is ’t uyt gevallen.



[CH1657:366]
Hoe ’ck dieper ben in gunst geraeckt,
Hoe mij meer quellings heeft genaeckt.



[CH1657:367]
Het gaet dan sus dan soo te werck,
De herbergh valt altoos veel naeder als de kerck.



[CH1657:368]
Een’ goeden naem neemt voor uw wapen
En gaet gerustiens liggen slapen.



[CH1657:369]
De kat en rooft noch vleesch noch Vis
Dan die niet wel bewaert en is.



[CH1657:370]
De mispel rijpt en werdt haer trecken quijt
In weinigh stroo en in een weinigh tijt.



[CH1657:371]
Aen een’ goe’ Tafel wel geseten
Een mesch in schee is half gegeten.



[CH1657:372]
Een hert dat naer syn hooft wil leven
En lydt niet datmen ’traet magh geven.



[CH1657:373]
Daer met gh’ een’ vijant hebt vermant
En stelt dat nemmer in syn’ hant.



[CH1657:374]
De borstel kan het laken,
De hant de zij schoon maken.



[CH1657:375]
Daer ’s vrede tuschen dief en dief, en guyt en guyt,
Noyt en pickt d’eene kraey een’ ander d’oogen uyt.



[CH1657:376]
Met kunst en met bedrogh beleeftmen ’thalve jaer,
En met bedrogh en kunst het ander halv daer naer.



[CH1657:377]
Gaet vry uw’ oude gangen,
Die Winthont heeft u wel een ander haes gevangen.



[CH1657:378]
Sy sien wel toe, die kraeyen queecken,
Haer sullens’ eerst een oogh uyt steken.



[CH1657:379]
Een’ Paep, een Munnick, met een’ Exter en een’ Kauw,
De Duyvel gun ick die juweelen in syn’ klauw.



[CH1657:380]
Slaet een ey wel, het groeyt’er van;
So vaert een’ Vrouw by een goet man.



[CH1657:381]
’Kgeloov u, Hoentje; dat ’s te seggen,
Ick heb u daer een Ey sien leggen.



[CH1657:382]
Bedeckt u ghy maer met een Schild
En die wil schreewen, schreew in ’twild.



[CH1657:383]
De wond’ in ’thert gegaen,
Daer is geen helpen aen.



[CH1657:384]
Daer spreeckt een als een heiligh vat,
En heeft vast klauwen als een’ kat.



[CH1657:385]
Wy dencken soo seer waer wy gaen,
Dat wy vergeten waer van daen.



[CH1657:386]
Praet van uw, eigen pijn;
Laet ijeder een de syn’.



[CH1657:387]
’tQuaedt mes snydt niet in ’thout,
Maer inde hand die ’t houdt.



[CH1657:388]
De Dief meent, waer hy by is
Dats’ all’ soo zijn als hij is.



[CH1657:389]
’Khoor koeckoeck roepen wyt en zijt,
Siet toe dat ghy het niet en zijt.



[CH1657:390]
Denckt wat ghij doet so lang ghij hoeft,
Maer en vertrouwt op geen geboeft.



[CH1657:391]
Met syn’ quae ooghen te genesen
Schynt onse Schout verdooft te wesen;
Hij voelde wel wat ick hem gaf,
Maer wat ik segg daer weet hij weinigh af.



[CH1657:392]
Een’ quae’ gift kan vier handen krencken,
Twee diese (nemen) en twee diese schencken.



[CH1657:393]
Thoont mij een Klaverblat van tween, ick sal u thoonen
Waer ghij een Meissje mooght verkiesen uyt veel schoonen.



[CH1657:394]
Lange mijlen leggen
Tuschen doen en seggen.



[CH1657:395]
Men siet haest aen een kalf syn wesen
Wat dat het voor een Os sal wesen.



[CH1657:396]
Siet wie u wat gegeven heeft,
De gift gelyckt aen diese geeft.



[CH1657:397]
Maeckt u ’twerck quijt,
Het is hoogh tyt.



[CH1657:398]
Leert geven en houden,
Soo blyft ghij behouden.



[CH1657:399]
Geeft hier den Haen, daer is de quant,
De Veeren blyven inde hant.



[CH1657:400]
Gelt en Verstant en menschen Trouw
Veel minder dan men dencken souw.


Continue


[CH1657:401]
Wat magh God Amandels geven
Daer de tanden een’ begeven?



[CH1657:402]
Soo ghij uw kint geeft quaet voor quaet,
Denckt dat hy naer het Gasthuys gaet.



[CH1657:403]
Hoe ghy liever leven leeft,
Hoe ghy meer voor vallen beeft.



[CH1657:404]
Geeftm’ een’ stoel daer ick op rust’,
’Kweet waer leenen als ’tmij lust.



[CH1657:405]
Tastgh’ uw’ getrouwde Vrouw en een Salaetjen aen,
Twee beetjens en niet meer en daermet laetse staen.



[CH1657:406]
Dien de Tanden meer niet kunnen
Sal de Heer wel Boonen gunnen.



[CH1657:407]
En kent geen’ vrient soo goet,
Dien ghij getuyghe neemt van ’tquade dat ghy doet.



[CH1657:408]
Soo u de Duyvel niet en dient,
Wacht u van een’ versoenden vrient.



[CH1657:409]
Gelyck Sout uyt Zee-water spruyt,
Soo geeft de Vrouw de boosheit uyt.



[CH1657:410]
Van eten raeckender veel’ dusenden ter doot,
Van hondert dusenden niet een van hongersnoot.



[CH1657:411]
Die ’tscherp end vanden Trecht
In ’tvat steeckt, neemt het recht.



[CH1657:412]
Die meer niet als een’ boon en geeft,
End’ is niet schuldigh, is beleeft.



[CH1657:413]
Weest op uw’ hoe’ voor een geteeckent man,
En van een’ Vrouw die tweemael trouwen kan.



[CH1657:414]
Die op de feest de Bruyt het huys af winnen
Zyn Sotten en Sottinnen.



[CH1657:415]
Ten einde vande sop
Gaet oock de Lepel op.



[CH1657:416]
Van ’tstille water wacht u vrij,
Het loopende gaet haest verbij.



[CH1657:417]
Daer mijn Beursien hanght op zij,
Houdt mijn wijfjen meest van mij.



[CH1657:418]
Voor brant bewaert men licht syn vel,
Maer voor een booswicht niet soo wel.



[CH1657:419]
Sy komen soose komen,
Stelt geen geloof in droomen.



[CH1657:420]
Van hoeren en van as-grauw laken,
’Tbest daermen best koop aen kan raecken.



[CH1657:421]
De Tongh is als een blind’ op straet,
Die haer geleidt heet Goede raet.



[CH1657:422]
Is ’tVeulen schorft en weinigh weert,
Noch werdt het wel een lustigh peert.



[CH1657:423]
Gaet op ’tgetal niet liggen slapen;
De wolf eet wel getelde schapen.



[CH1657:424]
Ick liet volck in mijn werck
En gingh self naer de kerck.



[CH1657:425]
Hy werdt het, of hy is beroyt,
Die d’ asch vergaert en ’tmeel verstroyt.



[CH1657:426]
Van myn Gevaers broot aen mijn Pil
Een stuck soo groot hij selver wil.



[CH1657:427]
Noyt goe’ pyl sonder bocht
Uyt Verckens steert gewrocht.



[CH1657:428]
Twee quade tegen een gestelt,
Die eerst toe slaet behoudt het velt.



[CH1657:429]
Doen al wat men seggen kan
Is geen werck voor alleman.



[CH1657:430]
Ick heb geen recht van wraeck;
Van wie ’tzij, ’t is Gods saeck.



[CH1657:431]
Moet ick mij van een herder wreken,
Mijn hooft is daerom niet te breken,
Dat laet ick Sneew en reghen doen,
Die sullen ’t wel te deghen doen.



[CH1657:432]
Den Hemel will’ den goeden
Tot aller tijt behoeden
Van een niew Officier
En van een oud Barbier.



[CH1657:433]
Een roover die een’ roover heeft verwonnen,
Voor all’ syn’ buyt en kryght niet als de tonnen.



[CH1657:434]
Van eenen lap quaet laecken
Is noyt goet kleet te maecken.



[CH1657:435]
Van een quaet hout
Noyt goede bout.



[CH1657:436]
Het zij met Hoy,
Het zy met Stroy,
Heb ick mijn’ meugh gekregen,
Aen ’t voer is niet gelegen.



[CH1657:437]
Vanden ouden
Raet behouden.



[CH1657:438]
Van de hand af tot de lip
Heeftmen altemet wel slip.



[CH1657:439]
De Vyghen en de Noten
Zijn goede Landsgenoten.



[CH1657:440]
Voor sien ick ’tvolck sich vatten
Als honden doen en katten,
Van achter soet en fijn
Als broeders konnen zijn.



[CH1657:441]
Groote Vieren aenden Haert,
Kleine schueren vol gegaert.



[CH1657:442]
Het quaet daer yemant meest voor vreest
Is menighmael syn’ doot geweest.



[CH1657:443]
Verlaet uw huys en komt in ’t mijn,
Ghy sulter niet seer lustigh zijn.



[CH1657:444]
Sulcke Waer uyt sulcke hoecken,
Sulcke feesten, sulcke koecken.



[CH1657:445]
’Ksie dat een Vaer die heiligh leeft
Een Duyvel tot een soontjen heeft.



[CH1657:446]
Laets’ haer’ lust met seggen boeten,
Die mijn’ aelmoes eischen moeten.



[CH1657:447]
Die wel lijdt is een moedigh man,
Een kloeckert, die wel hooren kan.



[CH1657:448]
Den Hemel stae ons bij, daer Meisjens kundigh zijn
In konst van waerseggen, en Vrouwtjens in Latijn.



[CH1657:449]
’Tis altijt winst,
Van ’tquaed’ het minst.



[CH1657:450]
Is ’twijntien in,
Elck seght sijn’ sin.



[CH1657:451]
Wij kreghen kleeren om de lenden,
Soo quam het datw’ ons niet en kenden.



[CH1657:452]
Van dat het niew huys is gemaeckt,
Siet toe dat ghyder uyt geraeckt.



[CH1657:453]
’Twater komt al verr van daen
Dat den molen om doet gaen.



[CH1657:454]
Daerm’ uijt tapt en niet in en giet,
Daer gaet het Vaetjen haest te niet.



[CH1657:455]
De pap en ’tmeel zyn all’ gelijck,
Van sulcken stof komt sulcken slijck.



[CH1657:456]
De Tong die lieffelick wel spreken kan
Maeckt een’ Verrader tot een eerlick man.



[CH1657:457]
Onder Coiffe en onder IIuyck
Meest al eenerhande puyck;
Ofse bruyn is of se blanck is,
’Tis soo breet schier als het lanck is.



[CH1657:458]
Sy komen ons van buyten
Die ons ten huyse uyt sluyten.



[CH1657:459]
Voor een jong bidder en een’ ouden Vaster
Houd ick mijn’ mantel al een lutjen vaster.



[CH1657:460
Weest op uw’ hoe’
En wacht uw’ koe
Voor een Soldaet
Die sonder mantel gaet.



[CH1657:461]
Hebtgh’ een’ gehangen man verlost,
Hy soud u hangen als hij kost.



[CH1657:462]
Schouwt mannenvolck dat slecht gebaert is,
En windt die door een’ spleet vergaert is.



[CH1657:463]
Een knecht die grommelt en suer siet
En is de beste dienaer niet.



[CH1657:464]
Of hij een’ esel wat gelyck is,
God geev’ mij maer een’ man die rijck is.



[CH1657:465]
Het Stroo is binnen;
Ouw’ Wijfs aen ’tspinnen.



[CH1657:466]
Die tot het beecksken gaet en niet daer ’tbeexken spruyt,
En haelter niet als slyck in plaets van water uyt.



[CH1657:467]
Daer schuylt wel onder een goet kleet
Een booswicht, datmen ’t niet en weet.



[CH1657:468]
Wat seght ghij, meester, salder haer op komen?
Al waer ’t maer vel, het waer goet met genomen.



[CH1657:469]
Die luy blijft liggen op syn nest,
Syn Capitaeltje voelt het best.



[CH1657:470]
Noch van uw’ Vrouw, noch van uw Vrint
Gelooft dan ’tgheen ghij ondervindt.



[CH1657:471]
Ontsiet de lieden die veel spelen,
En met uw meerder te krackeelen.



[CH1657:472]
Weest op uw’ hoed’, ’tis sorghlick om te gaen
Met mensch of hont die geen geluyt en slaen.



[CH1657:473]
Een’ man die altoos voor hem siet
Betrouwt uw Capitaeltje niet.



[CH1657:474]
Twee koffers had een Vent van amoureusen kop,
’Teen liet hij openstaen, het ander brackm’ hem op,



[CH1657:475]
Of stampt de Sneew, of doetse zieden,
Daer is maer water uyt te vlieden.



[CH1657:476]
Alle dinghen op syn’ pas;
Denckt wat langh, en doet wat ras.



[CH1657:477]
Hebt ghy schulden die vermeeren?
Looght ghy noyt, ghy sult het leeren.



[CH1657:478]
’Tis byde keers noch meer noch min,
Een’ Joffer of een’ Ezelin.



[CH1657:479]
Een geck sprack alle dese woorden,
Maer ’twas geen doove diese hoorden.



[CH1657:480]
Men houdt u voor een eerlick man:
Hand over hert, wat isser van?



[CH1657:481]
’t Gelt van een gierigh hert
Gaet twee mael aende mert.



[CH1657:482]
Het oude waere Spreeckwoort seyt,
De Voeten gaen daer ’thert haer leidt.



[CH1657:483]
Een vrient diegh’ uw’ geheim gelooft
Staet met de voeten op uw hooft.



[CH1657:484]
De Pan sprack tot den ketel, fij,
Wat doet het swartgat hier by mij?



[CH1657:485]
Seght vrijlick uw bescheit,
Maer niet wie ’t heeft geseit.



[CH1657:486]
Spreeckt een loghen, wilt ghij maecken
Aen de waerheit te geraecken.



[CH1657:487]
De melck sprack tot den wijn,
Vrient, ghij moet welkom zijn.



[CH1657:488]
Te Roomen weetm’er van,
Spint eerst, Vrouw, en eet dan



[CH1657:489]
’T is een seggen van ouw’ Wijven,
Houdt de pelssen van uw’ lyven.



[CH1657:490]
God doet geen’ klachten diemen hoort,
Maer houdt wel dat hem toebehoort.



[CH1657:491]
God is ’t die de genesing geeft,
De Doctor, dieder gelt voor heeft.



[CH1657:492]
Wilt gh’ uw eigen gelt vergeten,
’Ksal ’t u niet eens danck sien weten.



[CH1657:493]
De luyaert seght, ’kwil slapen gaen,
Goe tyding komt van selver aen.



[CH1657:494]
Waer henen ghy u wendt en gaet,
Maeckt dat ghij met bekenden gaet.



[CH1657:495]
Meest sult ghij ’t soo bevinden,
Veel kind’ren, weinigh vrinden.



[CH1657:496]
De boosheit is een dobbel quaet
Die onder schijn van vrientschap gaet.
De boosheit: D’ onvrientschap eerst



[CH1657:497]
De Schaemt’ om veer,
Geen’ deughden meer.



[CH1657:498]
Roof-vogels zyn noch vrinden
Noch veel by een te vinden.



[CH1657:499]
Die goede Potten breken kan
Behoudt’er goede scherven van.



[CH1657:500]
Twee goede eelten heb ick daer ick hoor,
’t Een in myn’ mont, het ander in mijn’ oor.



[CH1657:501]
Daer d’oude lieden geerne gaen
En staet het jonghe li’en niet aen.



[CH1657:502]
Daer de Geck sich in verliep,
Is daer wijsheit raet uyt schiep.



[CH1657:503]
Daer de wat’ren diepste gaen
Komt het minst gerucht van daen.



[CH1657:504]
Daer eene Duyt sich vinden laet,
Soeckt of die een’ alleenigh gaet.



[CH1657:505]
’Tis genoegh als ick mij hoe
Voor het ghen’ ick selver doe.



[CH1657:506]
Daer geen eer en is,
Daer geen seer en is.



[CH1657:507]
Daer teering boven neeringh gaet,
Hout dat de saeck op,tvallen staet.



[CH1657:508]
Daer de Coningh niet en is
Loopen alle soeckers mis.



[CH1657:509]
Daer een’ deur werdt toegedaen
Sal een’ ander open gaen.



[CH1657:510]
Van uw’ vyant, van uw’ vrient
’Tgelt in handen als ’t u dient.



[CH1657:511]
Als ’tgeluck niet med’ en doet
Helpter neersticheit noch spoet.



[CH1657:512]
Tot de poort toe duert den rouw
Van een’ overleden Vrouw.



[CH1657:513]
Twee slechte maelgetijden
Kan eene maegh wel lijden.



[CH1657:514]
Van waer zyt ghij, brave quant?
Van mijn’ huysvrouws Vaderlant.



[CH1657:515]
Maeckt een end van krullen, Neel.
Die veel spiegelt spint niet veel.



[CH1657:516]
Men slaept wel met een weinigh pijn,
Maer met veel schult en wil ’t niet zijn.



[CH1657:517]
Daer ’tniet en roockt
Werdt niet gekoockt.



[CH1657:518]
Daerder veel pist te gelijck
Werdt het sant wel haest tot slijck.



[CH1657:519]
Te bedd, en overslaet
Wat dat uw huys aen gaet.



[CH1657:520]
Gaet liggen in uw bed van sieckt’ of van verdriet,
Ghy sult haest weten wie uw vrient is en wie niet.



[CH1657:521]
Brenght aerd op aerd, ghy sult vernemen
Hoe dat de broodkorf toe sal nemen.



[CH1657:522]
’Ten kan niet zijn, de man moet rasen,
Die teffens suygen wil en blasen.



[CH1657:523]
Mest uw’ Terw met duyven-mest;
’Tland betaelt het al in ’tlest.



[CH1657:524]
Vande loghen gaet geen tol af;
Daerom isser ’tland soo vol af.



[CH1657:525]
Die ’tpeert dreight en niet en slaet,
Doet het tweederhande quaet.



[CH1657:526]
Is ’theel warm weer,
Kleedt u te meer.



[CH1657:527]
Nuchteren en leegh
Hoort geen’ maegh te deegh.



[CH1657:528]
De Roock, de Vrouwen en de Gooten
Zyn ’t die de mans ten huys uyt stooten.



[CH1657:529]
Is uw Barbier wat onervaren,
Ghij sult hem haer noch huyt sien spaeren.



[CH1657:530]
Schort het u aen een goet Soldaet,
De ploegh is ’t daer hij achter gaet.



[CH1657:531]
De mus en is niet wel gebeckt
Indiens’ haer eighen nest ondeckt.



[CH1657:532]
De wolf soeckt noch een lam
Daer hij het eerste nam.



[CH1657:533]
Men vindt aen alle kanten
De Son en Schouts Trauwanten.



[CH1657:534]
Die op syn’ eere lett
Blijft van een anders bedt.



[CH1657:535]
Hebtgh’ een Officie t’uwer eer,
Gh’ hebt een Officie en wat meer.



[CH1657:536]
Een luye leeghe geck
Leeft altijt in gebreck.



[CH1657:537]
De lust maeckt schoon en fris
Dat vuyl en leelick is.



[CH1657:538]
Die gierigh is en rijck
Heeft vrient noch vrients gelijck.



[CH1657:539]
’tLuydt seldsaem, maer ’tis goet bescheet,
Die niet en twijffelt niet en weet.



[CH1657:540]
Die Huijs noch hof en heeft van ’tsijn
Kan all’ de werelts buerman zijn.



[CH1657:541]
Eet op, en haest u wat met verschen vis,
En met uw dochter soose houwbaer is.



[CH1657:542]
Eerst van de naelde tot het Eij,
Van daer aen ’tOsken in de wey,
Van ’tOsken hoogh en droogh gehangen,
Dat zyn der dieven eighen gangen.



[CH1657:543]
Die verliest sal blyven spelen,
Kan ’t den winner niet vervelen.



[CH1657:544]
De Winthont op sijn pas leght meer weghs af
Dan ’tJofferhondeken doet op syn’ draf.



[CH1657:545]
De booste van ’tgetal
Is ruchtighste van all’,
En breeckt met syn geschal
Een yedereen syn’ ooren,
(5) Om datm’ hem aen sou hooren.



[CH1657:546]
Die sich van de brnyt wil wreken,
Kan hy wel van ’thijlick spreken?



[CH1657:547]
Die betaelt al wat hy moet,
Al het ovrigh is sijn goet.



[CH1657:548]
Wilt ghy dat ick speel’?
Goet spel en niet veel.



[CH1657:549]
Die gevallen light in ’tslijck
Wenscht een ander syns gelijck.



[CH1657:550]
Het Land dat vet en vruchtbaer is,
Soo ’tniet en rust soo draeght het mis.



[CH1657:551]
Den wyngaert plant den oude man,
De jonghe pluckt de druyf daervan.



[CH1657:552]
Al wisselt schoon de vos sijn vel,
De vossen aert blyft evenwel.



[CH1657:553]
Die Monick is geweest en werdt een Abt daer naer,
Weet wat de Monicken doen achter den Autaer.



[CH1657:554]
Veel spreken is gelyck
Als modder is en slijck,
Niet veel in jong en out
Soo kostelick als gout.



[CH1657:555]
Een geck die maer wat swygen kan
Gaet uyt voor een verstandigh man.



[CH1657:556]
De Wolf en eet niet al wat hy wel geeren at,
Maer slechts al wat hij vatt.



[CH1657:557]
Van aelmoes diemen doet
En mindert Bors noch goet.



[CH1657:558]
’Tkint krijt om ’tgoede datmen ’t de’e,
Ouw’ lieden krijten om haer wee.



[CH1657:559]
Al doen se niet heel seer de slagen vande Pan,
Het vel versenght en kister van.



[CH1657:560]
Heeren, leert het wel onthouden,
Die de wet maeckt moetse houden.



[CH1657:561]
Magh de Son maer voor mij schynen,
’Ksal mij om de Maen niet pijnen.



[CH1657:562]
Een jonghman daer, een out man hier,
Sij liegen al op een’ manier.



[CH1657:563]
’Ten is noch Hengel-roe, noch Visscher die ’tbeschickt,
’Tbedrogh is in het aes daer ’tVisken aen verslickt.



[CH1657:564]
Het Conijn en het Patrijs
Saustmen all op eene wys.



[CH1657:565]
Het ongeluck komt met armvollen aen,
Met klein’ handvolletiens siet men ’tvergaen.



[CH1657:566]
Dien ghij voor uw’ vijant telt,
Wenscht hem al syn goet in gelt.



[CH1657:567]
Daer ’tbroot is op gegaen
Is ’theel gelagh ontdaen.



[CH1657:568]
De koning gaet, als alle man,
Niet waer hy wil, maer waer hy kan.



[CH1657:569]
Die goe’ betaling doet
Beerft een anders goet.



[CH1657:570]
Soo doet des thuynmans hont;
Hij magh geen Cool en houdts’ een ander uyt den mont.



[CH1657:571]
Den Oven en ouw’ lieden darmen
Zyn door haer’ monden te verwarmen.



[CH1657:572]
Als oud stroo eens komt aen te gaen,
En isser niet wel lessen aen.



[CH1657:573]
Die wel gevoedt en vol is
Past op geen’ vrient die hol is.



[CH1657:574]
Een man die werdt voor ryck gehouwen
Kan met den naem syn’ Soon uyt trouwen.



[CH1657:575]
Een toornigh man bij een weer-kaeckelaer
Is off’er Stael en Vier-steen t’samen waer.



[CH1657:576]
Men kan geen’ tanden heelen
Met Luijten en met Veelen.



[CH1657:577]
Weet dat u knecht of Vrient
Noch arm noch rijck en dient.



[CH1657:578]
In drij dagen stinckt de vis,
Even als ’t met gasten is.



[CH1657:579]
Spreeckt ghij van een’ guyt te Roomen,
Strax sal hij te voorschijn komen.



[CH1657:580]
Esels min begint met smijten
En met bijten.



[CH1657:581]
Wilt gh’ u van een quaet oogh genesen,
Soo moet het met den elboogh wesen.



[CH1657:582]
De dronckaert volght de kickvorschs pad,
Van ’tdroogh af springht hij in het nat.



[CH1657:583]
Die altoos leert en noyt en vat,
Die vat wel hoe ick ’tmeen en wat.



[CH1657:584]
Het goet en ’tquaet
Blijckt aen ’tgelaet.



[CH1657:585]
Der kind’ren dienst is klein van kracht,
Maer ’tis een geck die hem veracht.



[CH1657:586]
De boos’ helpt goeden in ’tverdriet,
Maer syns gelijck en derft hij niet.



[CH1657:587]
Het is de kloeckste Soon die leeft,
Die kennis van syn Vader heeft.



[CH1657:588]
Die syn gelt in ’tspel derft wagen
Heeft geen’ moet op gelt te dragen.



[CH1657:589]
Niewbacken broot al heet al warm,
Veel inde hand, niet in den darm.



[CH1657:590]
Die syn’ vyant weinigh acht
Werdter noch van omgebracht.



[CH1657:591]
Meet een syn selven niet te recht,
De maetstock werdt hem op geleght.



[CH1657:592]
Die een’ Vrouw keuren wil, of een Meloen,
En kan ’t niet beter als by ’t steert-stuck doen.



[CH1657:593]
’Tis de schult van ’tknechtien niet,
Dat het meisken naer hem siet.



[CH1657:594]
Tot het minnen en het winnen
Groot gewelt en kloecke sinnen.



[CH1657:595]
Een schalck en vindt niet lichter dan
’Tbedriegen van een gierigh man.



[CH1657:596]
De Wolf verliest syn’ tanden wel,
Maer blyft van aert al even fel.



[CH1657:597]
Die de Leewerck wil verlacken,
Moet sich vroegh ten bedd’ uyt packen.



[CH1657:598]
Op wel geneeren
Past rustigh teeren.



[CH1657:599]
Die de hant heeft in het deelen
Kiest het slechtste niet van veelen.



[CH1657:600]
Hoe de gierighe meer heeft,
Hoe hij meer in armoe leeft.



[CH1657:601]
Door de straffen, diese vlieden,
Werden gecken wyse lieden.



[CH1657:602]
Een oude wolf die quaet is
En huylt niet dan als ’tlaet is.



[CH1657:603]
Tyt doet het seer verteeren
En niet des Meesters smeeren.



[CH1657:604]
Die ’tverdrincken is ontkomen
Past op ’tondiep vande Stroomen.



[CH1657:605]
Verliest een jongman van syn gelt,
Hij wordt’er wys af met gewelt.



[CH1657:606]
Die den hont syn aers moet soenen
Hoeft syn’ mont niet seer te boenen.



[CH1657:607]
Indien de monick bidt om broot,
Hij neemt wel vleesch in tyt van noot.



[CH1657:608]
Het broot heel licht, de kaes heel swaer,
Is wederzyds de beste waer.



[CH1657:609]
De Boeren en de noteboomen
Zyn best met stocken t’ overkomen.



[CH1657:610]
Op ’thamerklappen slaept des Smits hont aller best,
Het klappertanden maeckt hem wacker in syn nest.



[CH1657:611]
Die ’t reaeltjen kan verdienen
Magh sich van ’treaeltjen dienen.



[CH1657:612]
’Tgeluyt dat oude honden slaen
Is als een raet van goet vermaen.



[CH1657:613]
De niewe kruyck is eer
Aen ’tdrincken als haer heer.



[CH1657:614]
Die de rent van ’thuysken treckt
Magh ’t doen helpen daer het leckt.



[CH1657:615]
De quelling raeckt met troosten uyt den weegh,
Maer voorspoets pack draeght niemant niet te deegh.



[CH1657:616]
De Slack, om ’tsuer gesicht van quelling t’ overkomen,
Heeft voor twee ooghen een paer hoornen aengenomen.



[CH1657:617]
De winden die de hooghe locht doorwaeyen
Doen niet den Toren, maer den Weerhaen draeyen.



[CH1657:618]
Honighraet werdt soet gesmaeckt,
Maer de Bie steeckt die hem maeckt.



[CH1657:619]
Geen mis soo goet
Als ’s landheers voet.



[CH1657:620]
Over-asers moeten ’t weten,
Van veel eten komt niet eten.



[CH1657:621]
De cure is goet, den Doctor komt de eer,
De man is doot, hij voelt gheen kortse meer.



[CH1657:622]
Lange ooren, langhe rocken
Moetmen meesteren met stocken.



[CH1657:623]
[Men moet Ezelen en Vrouwen
Bey met Stocken onder houwen.]



[CH1657:624]
De penning maeckt
Den man volmaeckt.



[CH1657:625]
Past een out man wat op syn’ maelen,
Hy kan tot hondert jaer toe haelen.



[CH1657:626]
Met maten en gewichten
Is alle scheel te slichten.



[CH1657:627]
Als de Schuyt is over ’tMeer,
Dencktmen aen den Sant niet meer.



[CH1657:628]
Die ras belooft en traegh voldoet,
’tBerouwt hem dat hij ’tgeven moet.



[CH1657:629]
’tQuaet dat uw’ mont ontschoot
Valt in uw’ eigen schoot.



[CH1657:630]
Die suer en onrijp eten moet
Sal weer genieten rijp en soet.



[CH1657:631]
Meloenen en Vronwen
Zyn qualick te schouwen.



[CH1657:632]
’T opschicken quam mij juist niet eens in mijn’ gedachten,
Als ick volck t’mijnent kreegh daerop ick niet en wachten.



[CH1657:633]
De Muys die maer een gat en kent
Is vande kat haest overrent.



[CH1657:634]
De Sot pronckt met syn’ hoornen als een Hert,
De wijse draeghts’ onsichtbaer in syn hert.



[CH1657:635]
Die ’tqualick weet te halen
En sal noyt wel betalen.



[CH1657:636]
Werdt ghy vande locht met kint,
Vrient, soo baert ghy niet als wint.



[CH1657:637]
In ’thuys van onsen Adriaen
Vermagh de hen meer als den haen.



[CH1657:638]
Men komt op alle wegen
Beslijckte gaten tegen.



[CH1657:639
In ’thuys dat een goet man bewoont met een rijck wijf
En heeft hy nemmermeer, Sy altoos ’thoogh bedrijf.



[CH1657:640
Noyt Raeds-vergadering en stond,
Men vond’er eenen rooden hont.



[CH1657:641]
Ten minsten is een spycker waert
Bij vriesend weer het heele paert.



[CH1657:642]
Daermen geen verlies en vindt,
Moetmen dencken datmen wint.



[CH1657:643]
Men siet geen vier of het verblijt,
In Somer en in winter-tyt.



[CH1657:644]
Die Luijt is daer in handen van een man,
Diese wel bespelen kan.



[CH1657:645]
Soo ghy wilt wijs zijn, deelt geen’ Peeren
In jock noch ernst met groote Heeren.



[CH1657:646]
Tewijl ick doe, tewijl ick segh,
Geraeckt’er een goet beetje wegh.



[CH1657:647]
Daer de Meester fluyten kan
Werdt gefluytt met alle man.



[CH1657:648]
In Smiths winckel meestendeel
Mes en beitel sonder steel.



[CH1657:649]
Met de schoonste stof in d’oogen
Werdtmen allerlichtst bedrogen.



[CH1657:650]
Neemt maer een’ besem-stock en schickt hem op,
Het sal een jongman schynen als een’ pop.



[CH1657:651]
Aenden gang en aenden dronck 1 1)
Kentmen Vrouwen, out en jonck.



[CH1657:652]
Weest welkom, Maymaent, zyt ghy daer,
Ghij beste maent van ’theele jaer?



[CH1657:653]
In ’tgoede jaer is Coorn maer Hoy,
In ’t quaede maeckt ghy Coorn van Stroy.



[CH1657:654]
Daer sitt tot een’ rijck’ gierigaert
Een Duyvel die de kas bewaert.



[CH1657:655]
Waer de Speelman Vaer is
Danst het al dat daer is.



[CH1657:656]
In ’tHuys daer de blinde woont
Werdt de slimste eerst gekroont.



[CH1657:657]
Neemt maer ter herten uw verdriet
En moeyt u met eens anders niet.



[CH1657:658]
Het werck dat ijemant doet
En ’tVier dat hij verboet,
Geeft best getuyghenis
Hoe vroeden man hij is.



[CH1657:659]
In dorr lant is ’twater goet,
Of ’t wat bracker is als soet.



[CH1657:660]
Zyt gh’ ergens met den man oneffen,
Past vrede met de Vrouw te treffen.



[CH1657:661]
In enghe Herbergen en langhe weghen
Kent yeder eerst syn’ metgesel ter deghen.



[CH1657:662]
Voor des mans huys die een goet ambacht kan,
Verschijnt den honger wel, maer blyfter van.



[CH1657:663]
’tMagh inden winter kout, ’tmagh inden Somer heet zijn,
Ick sie den Wyn altoos syn’ deckmantel gereet zijn.



[CH1657:664]
Men werpt het net vergeefs om Vis
In ’t water daer geen vis en is.



[CH1657:665]
Tot in ’tscharlaken laken
Kan een quae slagh geraken.



[CH1657:666]
Een vroom man kan sich wel ontgaen
Daer hij een kist vindt open staen.



[CH1657:667]
In ’toverslaen van allerley begin
Bedenckt veel’ wegen en gaet eenen in.



[CH1657:668]
’Tis al vergeefs door ’tvelt te gapen,
Daer valt geen keur in schorfde schapen.



[CH1657:669]
Inde Jacht en in de Min
Als men wil soo raecktmer in,
En alsmen kan
Soo raecktm’er van.



[CH1657:670]
Daer het Huys vol voorraets leit
Is de maeltijt haest bereit.



[CH1657:671]
Onder volck van boosen aert
Alle daegh de Wet vergaert.



[CH1657:672]
Paep, die geen oorlof eischt en in gelaeten wordt,
Of ghij hebt gunst te veel, of ghij komt schaemt te kort.



[CH1657:673]
De knecht dient, en de eer
Komt niet als op den Heer.



[CH1657:674]
Als de noot perst op het zeerst,
Spreeckt de vrient de waerheit eerst.



[CH1657:675]
Souw niet ons goetje minderen?
Waer ist oyt hooren seggen?
Wy waeren dertich kinderen
En Grootmoer ging geleggen.



[CH1657:676]
Dat is de beste slagh van Vrouwen diemen vindt,
Die alleman vervolght en niemant overwint.



[CH1657:677]
’Thoentje light en schrapt en schrapt,
En ’twerdt vande pip betrapt.



[CH1657:678]
Dat’s vande beste diemen siet,
Die by ’tvier staet en brandt haer niet.



[CH1657:679]
’tGeweer geplant
In een Sots hant,
Gevaer en straf
Voor die ’t hem gaf.



[CH1657:680]
Dat’s recht een bruylofts gast te seggen
Die met de bruyt te bedd gaet leggen.



[CH1657:681]
Notaris en Barbier en Hoer,
Al eene slagh en al een voer.



[CH1657:682]
De rechte Vrouw van waerden is
Die doot en onder d’aerden is.



[CH1657:683]
De man komt lichtelick te voren
Die doet daertoe hij is geboren.



[CH1657:684]
Een moolick die noyt wint en liet
Bewaert soo veel velds als hij siet.



[CH1657:685]
Het is een man die Coningh heeten magh,
Die noyt en quam daer hij een’ Coningh sagh.



[CH1657:686]
Daer ick te bedde ligh op mijn gemack,
Voert my de Duijvel vast van dack op dack.



[CH1657:687]
Eerst in ’tboeck geschreven,
Dan u gelt gegeven:
Eerst mij gelt getelt,
Dan te boeck gestelt.



[CH1657:688]
Een Mon’ck die doet watm’ hem gebiet
Ontfanght van elck en geeft noyt niet.



[CH1657:689]
En hebt noijt Jood noch mon’ck te vrient,
Soo ghy een’ Vrient soeckt die u dient.



[CH1657:690]
Ick ben te Hoof gegaen en was een’ groote beest,
Een Esel ben ick nu en heb te Hoof geweest.



[CH1657:691]
Veel viers, veel pottekens ten thoon,
En in die alle maer een’ boon.



[CH1657:692]
De Winthont die veel Haes doet rijsen in het velt,
Dat ’s dieder geen’ en velt.



[CH1657:693]
De soetste vrijens-tyt dien yemant kiesen kan
Is als een’ Weduw komt van d’uytvaert van haer man.



[CH1657:694]
Siet wat een kost’lick schoon uw’ Vryster uyt kan maecken,
’t Vel Gout-geel, Silver-haer, en ooghjens van scharlaken.



[CH1657:695]
Der trotsen ijd’le waen
Geeft bloeyssel, maer geen graen.



[CH1657:696]
Stelt ghy u met uw klein ter neer,
Terwijl een Sot soeckt na noch meer.



[CH1657:697]
Dien God een kunstigh ambacht gaf,
Meest komter een land-looper af.



[CH1657:698]
De Carre draeght een’ grooten last,
Maer meer die op de karre past.



[CH1657:699]
Een Corentien en vult geen’ schueren,
Maer ’thelptse vullen met syn’ bueren.



[CH1657:700]
’Tis een vermaeck’lick slagh van leven,
Wel t’eten en geen gelt te geven.



[CH1657:701]
Heel groote stilt van locht
Beduydt aenstaende vocht.



[CH1657:702]
Liefde, Jacht en Krijghs-gerucht,
Veel verdriets voor een’ genucht.



[CH1657:703]
Die man, voorseker, had een’ kloecken kop,
Hij schouwd’ een’ vliegh, en at een spinnekop.



[CH1657:704]
Daer ’s met de Doot niet om te gaen,
Sy neemt niet een presentjen aen.



[CH1657:705]
[Wee ons, de Dood is van de Veegen
Met geen’ presenten te bewegen.]



[CH1657:706]
Oh, Vaertje, wordt ghy ’tspel niet moe?
Daer krijght ghij noch een’ Dochter toe.



[CH1657:707]
Het land-gebouw en spoeijt met allen niet,
Daerm’ eerst de Son en dan den Landheer siet.



[CH1657:708]
Schoon getuych en schoone maen
Pryst den henxt den kooper aen.



[CH1657:709]
God hoed’ u voor den Duyvel en syn pooghen,
Van werp van teerlingen en Hoeren ooghen.



[CH1657:710]
Als de koe in ’tvelt, soo vatt,
En behoudt dan als een’ kat.



[CH1657:711]
Niet te bedencken en te seggen
Is schieten sonder aen te leggen.



[CH1657:712]
Wilt gh’u soo soet als honich maecken,
Ghij [sult] de Bijen tot spijs geraecken.



[CH1657:713]
Ick ben soo blint wel als ick dien,
Kan ick niet door een sifte sien.



[CH1657:714]
Lust [u] geen onlust en verdriet,
Spreeckt vanden krijgh en gaet’er niet.



[CH1657:715]
Troetelt ghij de katten, licht
Vliegen sij u in ’tgesicht.



[CH1657:716]
Geeft mij myn buyxken vol, en leght mij sacht,
Vermoort mij, slaep ick niet den heelen nacht.



[CH1657:717]
Niet een Mierken, of het heeft
Syn geselschap daer ’tbij leeft.



[CH1657:718]
Doet gh’ een ander quaet,
Wacht het vroegh of laet.



[CH1657:719]
Een geck is ’t die sich sterven doet
Om yet liefs dat hij derven moet.



[CH1657:720]
Het luijste peert van all’
Draeft wel ontrent den Stal.



[CH1657:721]
’Tzijn recht de streken van een’ rekel op het lant,
Den steen te werpen en verbergen dan de hant.



[CH1657:722]
Ick wenschte dat dit een kloeck Raeder oversloegh;
Wat ’s witte gront, swert Saet, vijf Ossen aen een’ Ploegh?
Geschrift in marg.



[CH1657:723]
Hebt ghy ’t gequetst het wilde Swijn?
’Tsal tegens u verbittert zijn,
En houden op van volgen
Daer op het was verbolgen.



[CH1657:724]
De Dochter aenden Man gebracht,
Een vreemdeling in haer geslacht.



[CH1657:725]
Soo gaet het meesten tijt,
Laet Soon, vroegh ouders quijt.



[CH1657:726]
Wy hebben noch niet eens een kint,
En hebbent al een’ naem versint.



[CH1657:727]
Kinders zyt gh’; in allen schijn
Sult ghij namaels ouders zijn.
Slaet daer acht op, jonghe lieden,
Soo ghy doet, sal u geschieden.



[CH1657:728]
Daer ick draet en naelde weet,
Houd’ ick mij voor half gekleedt.



[CH1657:729]
De Heer bewaer mij voor een man
Die als een Vrouwmensch klappen kan.



[CH1657:730]
Zijn de man’ syn haeren grijs,
Hy is out, maer juyst niet wijs.



[CH1657:731]
Dien de Liefde sitt in ’toordeel,
Trouwt syn leven niet met voordeel.



[CH1657:732]
Eert eerelycke li’en op dats’u weder eeren,
Eerloos’, op dat s’ uw eer niet in oneer verkeeren.



[CH1657:733]
Die u wat schuldigh is, hout hem voor schuldenaer,
Die u veel schuldigh is, als of ’t uw vijant waer.
om. uitg.



[CH1657:734]
Lieden die van jaeren zijn,
Alle daegh een’ niewe pijn.



[CH1657:735]
Eer en winst zijn qua’e geburen
Om in eenen sack te duren.



[CH1657:736]
’tMoy meissen maekt de keucken niet,
Maer ’tgoet vier datm’er blincken siet.



[CH1657:737]
Hij doet een heiligh werck, God magh’s sich wel erbarmen,
Die ’tvercken steelt en geeft de voetjens aen den armen.



[CH1657:738]
Bij haer selfs genoodde vrinden
Konnen haest den buyck vol vinden.



[CH1657:739]
De Sneewe doet het Coorn te velde deught,
Gelyck het bont den ouderdom verheught.



[CH1657:740]
Een mans memorie loopt te niet,
Gelijck een Slaef syn’ meester vliedt.



[CH1657:741]
Gescheurt gelas noch stille zee
En houden nemmermeer lang stee.



[CH1657:742]
Het bad-stoof-water heeft gesworen
Geen blanck’ te maecken vande Mooren.



[CH1657:743]
Besneden Jood, geschoren Paep, noch Vrouwen
Vergeven niet soo lang sy wat onthouwen.



[CH1657:744]
Hael ick ’tlyden selfs op mij,
Meer als reden dat ick ’tlij.



[CH1657:745]
’tZijn de jonge domme jaeren
Die den ouderdom beswaeren.



[CH1657:746]
Vrouw noch Hof niet meer
Elck als eenen heer.



[CH1657:747]
Die ’tConijn vermoordt, diens is ’t;
Maer den Haes hoort die hem hist.



[CH1657:748]
Die haer Spinwiel ’tminste jagen,
Sietmen meest quae’ hembden dragen.



[CH1657:749]
De Vloo die achter d’Oore gaet
Treckt met den Duyvel in beraet.



[CH1657:750]
Als ’tHuys gemaeckt is soo ’tbehoort,
Geraeckt de Baere voorde poort.



[CH1657:751]
De quade wonde kan genesen,
Het quaet gerucht kan doot’lick wesen.



[CH1657:752]
’Tzij weinigh of ’tzy veel,
De Galgh raeckt aen haer deel.



[CH1657:753]
Een oude Vrouw, die voor geen’ Pot kan strecken,
Dient entelick noch om een’ Pot te decken.



[CH1657:754]
Hoe meer een’ Craey haer wascht, een’ Hoer haer meer verschoont,
Hoe d’eene vuyler werdt en d’ander swarter thoont.



[CH1657:755]
D’eerste Vrouw dient voor een slet;
Maer de tweede stelt de wet.



[CH1657:756]
’Tlandt dat sijn selven niet kan decken
Sal mij geen dexel konnen strecken.



[CH1657:757]
’Ten is deselve niet, maer een’ gelycke saeck,
Den pot kentm’ aen den klanck, de menschen aende spraeck.



[CH1657:758]
Soeckt ghij Haes of Hoer te deghen,
Soecktse niet verr van de wegen.
om. uitg.



[CH1657:759]
D’eerste sop en d’eerste min
Zyn de besten in mijn’ sin.



[CH1657:760]
’Twijf schickt haer op, en heeft een man die niet en siet;
Wie weet wat dat bediedt?



[CH1657:761]
Verraderij is soet,
Maer hij niet diese doet



[CH1657:762]
Men vindt het werck naer datmen ’tspint,
En naer men ’t op brenght vindtmen ’tkint.



[CH1657:763]
De Spinkop laet een’ Rat door ’tnet,
Daerin sy tot een Vliegh besett.



[CH1657:764]
Die eens een’ misslagh dede
En quam noyt tot de tweede
En kost ’er twee doen als sy wouw;
Houdt dat voor een’ geschickte Vrouw.



[CH1657:765]
Verliest de Vrouw eens schaemt’ en eer,
Haer leven krijght sy se niet weer.



[CH1657:766]
Al is de rotsteen noch soo herdt,
De beitel wint het daer sy met gekloven werdt.



[CH1657:767]
Een die geselschap soeckt daermed’ hy magh verkeeren,
Sal syns gelijcke meer als meerder man vereeren.



[CH1657:768]
Hoe datm’ een’ koe meer melcks af treckt,
Hoe dats’ haer uyer ruymer reckt.



[CH1657:769]
Al watmense te voren set
Maeckt Weewen en Capuynen vet.



[CH1657:770]
’Traest vanden minsten tot den meesten
In arme lieden bruyloft-feesten.



[CH1657:771]
Laet den Aep in zyde kleen;
’Tis een aep en ’tblijfter een.



[CH1657:772]
Sij laet het op haer’ schoonheit staen,
Die in haer groen gekleedt derft gaen.



[CH1657:773]
Soeckt na Vrouw en Peer die swijgen,
Beter zynder geen’ te krijgen.



[CH1657:774]
Is ’tSchaep goedaerdigskens en tam,
’Tgeeft alle Lammeren de mam.



[CH1657:775]
De Vrouw die vroedt en zedigh is
Vervult een Huys dat ledigh is.



[CH1657:776
De Pepers ouderdom sit oude Neel in ’tvel,
S’ is rimpeligh en swart en brandt noch evenwel.



[CH1657:777]
Is mij de Wolf te deegh bekent,
Soo is hy aen geen Touw gewent.



[CH1657:778]
Den Haes loopt krachtigh op syn pad,
Maer meer de winthont die hem vat.



[CH1657:779]
Een Vrouwtjen opgeschickt als ’thoort
Houdt haer’ man van een anders poort.



[CH1657:780]
Wenscht dat uws vijants goet magh zyn
Of heel in Gelt, of heel in wijn.



[CH1657:781]
Den Appel in droogh weer en ’tmeisken in de kroegh,
Die rypen elck om ’tseerst, en elck al wat te vroegh.



[CH1657:782]
God geev’ mij in de herbergh thuys te leggen,
Daer ’t de Man al, de Vrouw niet hebb’ te seggen.



[CH1657:783]
Als ick mijn’ sin magh doen,
’k Heb liever nu het Ey, als merghen vroegh het Hoen.



[CH1657:784]
Elendigh wedervaeren,
Den heelen nacht gekraeckt en dan een Dochter baeren.



[CH1657:785]
God gev’ u nemmermeer te smaecken
De wonden die in ’tlit geraecken.



[CH1657:786]
Bylen hacken bylen,
Vylen vylen Vylen.



[CH1657:787]
Onder de gesloten boecken
Moet ghy geen’ Doctoren soecken.



[CH1657:788]
Dat mijn buerman eet
Helpt mij niet een’ beet.



[CH1657:789]
De Man die ’tsey was niet bedrogen,
Die sonder Vrouw is hoeft veel’ oogen.



[CH1657:790]
De Loghen diemen ’s Avonts giet,
Gaet ’s anderdaeghs van selfs te niet.



[CH1657:791]
Is ’t verloren, is ’t verdaen,
’Tmagh om Gods wil zijn gegaen.



[CH1657:792]
De wolf heeft altyt sin
In ’tdoen van syn’ wolvin.



[CH1657:793]
Het deughdelick gewin verdoetmen, en niet meer.
’Tondeughdelick verdoet syn selven en sijn’ heer.



[CH1657:794]
’T allerheelsaemst inden mont
Maeckt de bors wel ongesont.



[CH1657:795]
’t Gheen u ondienstigh is en uw Vrient noodigh heeft,
Ghy doet hem geen gelijck, soo ghij ’t hem niet en geeft.



[CH1657:796]
Vertrouwt niet alle winst te seer;
Al wat de Stroom geeft neemt hy weer.



[CH1657:797]
Mijn’ antwoort seght niet veel, maer sluyt op sulcke vragen;
Den Os en kan het niet, en daerom singht de wagen.



[CH1657:798]
Doet ghy de saeck niet voor uw sterven,
Verwacht het veel min van uw’ erven.



[CH1657:799]
Een man van reden heeft sijn’ welvaert in sijn’ hant,
Al wat de tijt souw doen doet hij met syn verstant.



[CH1657:800]
Slyck bij slyck,
Al gelyck.


Continue


[CH1657:801]
Het arghste van ’tproces en dat mij meest verwondert, is,
Dat een het eerst van hondert is.



[CH1657:802]
Het slechte slijt ick geern met vrienden, en met hoopen,
Het beste weet ick licht met voordeel te verkoopen.



[CH1657:803]
Alle ding van grooter waerde
Komt van onder uyt der aerde.



[CH1657:804]
Geeft niet uw’ man het nauwst bescheit
Van watmen u in d’oore seit.



[CH1657:805]
Wat het ooghe niet en siet,
Dat en wenscht het herte niet.



[CH1657:806]
Let op het volck daer bij ghij zijt geseten,
De laeste in ’twercken zijn de voorste in ’teten.



[CH1657:807]
Beveelt en laet het daerop staen,
Soo werdt’er niet met al gedaen.



[CH1657:808]
Twee billen trecken meer in ’tbed met haer gewelt
Als een paer ossen voor de ploegh doen in het velt.



[CH1657:809]
Een’ blanck van Stroo is meer voor mij
Als een’ halv’ blanck van Wol of Zij.



[CH1657:810]
De schijtebroeck die broeck en hemd bedoet,
Heeft meer te seggen dan die ’twaschen moet.
1 hemd: hem hs.



[CH1657:811]
’Ten voeght niet handen aen den mont te steken,
Daer niet en is om eten noch om breken.



[CH1657:812]
Een wijs mans eenen dagh is waerdigher verheven
Als heel een’ geck syn leven.



[CH1657:813]
Hij doet een onvoorsichtigh werck
Die vier meent uyt te doen met Werck.



[CH1657:814]
’Tis beter sijn profyt in ’tslyck gedaen,
Als in het gout ten achteren gegaen.



[CH1657:815]
Roock is mij meer tot mynent waert
Als ’tvier is aen een anders haerdt.



[CH1657:816]
Een Arent in de vlucht naer mijn verstant
Is mij min waerdt als ’tmusken in mijn’ hant.



[CH1657:817]
Een geck weet meer tot synent, dan een man
Die wijs [is] tot een ander weten kan.



[CH1657:818]
Een Esel die mij draeght is beter als een peert,
Dat mij de Zael uyt smijt en tuymelt op der eerd’.



[CH1657:819]
Een kruym van ’s Conings broot is beter als een kant,
Die my gegunt werd’ door d’aensienlixte van ’tLant.



[CH1657:820]
Beter quyt dat spijt
Dan noch beter quijt.



[CH1657:821]
Daer zijn gedreighden en gewonden,
Maer d’eerste worden meest gevonden.
om. hs.



[CH1657:822]
[Dreigen is goed om verdragen,
Meer gedreighden dan geslagen.]



[CH1657:823]
’Tgoet is qualick by een’ bloet
Die geen heer is van syn goet.



[CH1657:824]
’t Is beter met een’ Esel in ’tgekijf
Als ’t hout te laden op sijn eigen lijf.



[CH1657:825]
Lijden is vermaeck,
Mits het velen raeck’.



[CH1657:826]
Werdt een’ ouw’ Hoere gram,
De vloeck die van haer komt, keert weer van daer hij quam.



[CH1657:827]
De Vrouw die met haer meit dan jocken wil, dan kijven,
En sal noyt by die meit met kijven yet bedrijven.



[CH1657:828]
Een Os alleen kackt groter’ hoop
Als hondert Swal’wen over hoop.



[CH1657:829]
’T is quaet, een Sondaer werden,
En duyvelsch, te volherden.



[CH1657:830]
Een rijck man heeft meer goets, als hy ten achter teert,
Dan een behoeftige die minder goet vermeert.



[CH1657:831]
Beter eenigh, stil en stom gaen,
Als met quaet geselschap omgaen.



[CH1657:832]
Houdt een quaet meester self in eeren,
Dat u geen arger af kom’ smeeren.



[CH1657:833]
’Tis beter luy en leegh gegaen,
Als vod-werck en geen deegh gedaen.



[CH1657:834]
Wacht u voor gewelt van Vrouwen,
Memmen trecken meer als touwen.



[CH1657:835]
’Tis beter onbekent twee Horens op het hooft,
Als datm’er geen’ en draeght, daer ’t ijeder een gelooft.



[CH1657:836]
Troost u met uw kint,
Beter slim als blint.



[CH1657:837]
Seer qualick geeft
Die niet en heeft.



[CH1657:838]
’tOmschudden van een’ Hutspot versch en warm
Is beter als een Meisken inden arm.



[CH1657:839]
De vrees bewaert den wyngaert meer
Dan die hem waerneemt voorden heer.



[CH1657:840]
Den hont is waert gestraft
Die maer van vrees en baft.



[CH1657:841]
Daer ’s geen gerief te doen
Vier menschen in een’ Schoen.



[CH1657:842]
’T is beter vremdeling met rust,
Als by de syne sonder lust.



[CH1657:843]
Beter nucht’ren slaepen gaen
Als met schulden op te staen.



[CH1657:844]
Gebiedt, gebiedt,
Maer gaet en siet.



[CH1657:845]
Veel eten ’s avonds helpt meer menschen aen haer’ doot,
Dan menigh groot Doctoor kan helpen uyt den noot.



[CH1657:846]
Een out versleten hemd, een’ moeder hoogh van dagen
En werden noyt met schand gedragen, noch verdragen.



[CH1657:847]
Men magh al proncken met syn bloote goet;
Een onde Schoen gaet voor een’ schoonen voet.



[CH1657:848]
Waerens’ in mijn’ keur gestelt,
’Kweet wel wie mij liefste waer,
Van een out wyf met schoon gelt,
En een jonghe met schoon haer.



[CH1657:849]
Ghy lieght al, Maertje lief,
Als ’topschrift van een’ brief.



[CH1657:850]
’Ten is somwylen niet vergist,
De Wyn is arger als de gist.



[CH1657:851]
Den hont bequispelsteert u noot
Om uwent wil, maer om uw broot.



[CH1657:852]
Daerm’ u berecht met honigh-woorden,
Past op uw’ Beurs en op haer’ koorden.



[CH1657:853]
Dewijl ’t de wyse overslaen,
Soo heeft de geck het werck gedaen.



[CH1657:854]
Niet doet niet seer, armoed is pijn;
’Tis beter niet als arm te zijn.



[CH1657:855]
Mijn Soonens kin magh wel behaeren,
Maer kinderen sal hy noyt baeren.



[CH1657:856]
Daermen ’tjock in ’tvelt siet gaen,
Moet ’er t’huys de spin-rock aen.



[CH1657:857]
Myn drincken weet elck een die ’tsiet,
Maer mijnen dorst en siet men niet.



[CH1657:858]
Sij leeft als ofs’ een kickvorsch waer,
Sij drinckt en kaeckelt, mijn Gevaer.



[CH1657:859]
Ghij mooght mij in mijn goet benouwen,
Myn’ eer moet ghij mij laeten houwen.



[CH1657:860]
Een’ schoon’ Waerdin in Stadt of Lant
Zyn druyven aenden wegh geplantt.



[CH1657:861]
’t Kint dat sich zedigh draeght
En spreeckt niet ongevraeght,
En alsmen ’t wil doen spreken
En sal ’t geen spraeck gebreken.



[CH1657:862]
Geluck en wint en Vrouwen
Zyn qualick vast te houwen.



[CH1657:863]
Veel Raedsters in en uyt
Verbijsteren de Bruyt.



[CH1657:864]
De geck heeft veel en al gebreck;
Maer die ’t hem geeft is grooter geck.



[CH1657:865]
Ouw’ gewoonte derven
Is soo goet als sterven.



[CH1657:866]
Daer nement’er te nauw, en vinden sich vergist;
Sy schoten naer de pen en hebben ’twit gemist.



[CH1657:867]
Thoont mij de Vrouw daer met ghij leeft,
’Ksal seggen wat voor Man sij heeft.



[CH1657:868]
Laet doot zijn al dat ons begaf,
Mits wij wel vaerend zijn en leggens’ in haer graf.



[CH1657:869]
Een’ Vrouw die karmt, een’ Vrouw die klaeght,
Een’ Vrouw is sieck als ’thaer behaeght.



[CH1657:870]
Daer werdt wel inden huys gemaeyt
Dat noyt de thuynman heeft gesaeyt.



[CH1657:871]
De poort en doet mij niet wel aen
Daer alle Sleutelen in gaen.



[CH1657:872]
En koopt u noijt een peert
Dat quispelt met den steert.



[CH1657:873]
Indien ’t niet om ’tgewin en waer,
Daer waer gheen waert noch verr noch naer.



[CH1657:874]
Betrouwt een helder winter-weer
Als Somer-wolcken, en niet meer.



[CH1657:875]
Die af is moet wel schuldigh zijn,
Die by is vindt of blyck of schijn.



[CH1657:876]
En koopt geen mancke muyl op hope van genesen,
En trouwt geen’ hoer op hoop dat s’ eens sal deughdigh wesen.



[CH1657:877]
’Ken gae noch kom niet veel door ’tlant,
Maer houw mijn Huys naer mijn verstant.



[CH1657:878]
Betrouwt geen’ hoeren-traenen,
Noch stoute roffiaenen.



[CH1657:879]
Houdt uw’ voet uyt strick en touw,
En betrouwt geen’ schoone Vrouw.



[CH1657:880]
Twee dinghen kan ick niet verdragen,
Noch steentiens in mijn’ schoen, noch wanckelende schragen.



[CH1657:881]
Die niet en soeckt te nemen of te geven,
Leeft als de Joden op den Sabbath leven.



[CH1657:882]
Daerw’ ons meest voor wachten moeten
Is rauw’ spijs en bloote voeten.



[CH1657:883]
Het nest was inden boom gemaeckt,
En d’ Exter is om hals geraeckt.



[CH1657:884]
Vreest honden inden pot, en vreest
Een’ monick in een’ bruyloft-feest.



[CH1657:885]
Men vindt noyt luyen Haes,
Noch Jode slechten baes.



[CH1657:886]
Soeckt gheen verkooper met veel goet,
Noch kooper van uw naeste bloet.



[CH1657:887]
Geen Singer oyt verstandigh man,
En geen Barbier die swygen kan.



[CH1657:888]
Geen’ misdaet sonder hoon,
Geen’ weldaet sonder loon.



[CH1657:889]
Die aengesocht is of Cosijn,
Laet nemmermeer uw dienaer zijn.



[CH1657:890]
Ick en ben noch kout, noch heet,
Maer de Duyvel hael die sweett.



[CH1657:891]
Noch monick sonder schoen, noch swijgend man van aert,
Noch Vrouwe met een’ baert
En brenght aen uwen haerdt.



[CH1657:892]
’T is kout of warm, het vriest of doyt,
Ondoet u van uw dexel noyt.



[CH1657:893]
Daer ’s geen steeler
Sonder heeler.



[CH1657:894]
Daer en kan geen’ grooter pijn
Als van ziel en lichaem zijn.



[CH1657:895]
Schreyend’ oogen doen niet spo’en,
Kloecke handen moeten ’t doen.



[CH1657:896]
Soeckt geen Doren
Sonder koren.



[CH1657:897]
De hen en doet u geen goet recht,
Die t’uwent eet en elders leght.



[CH1657:898]
’Ten is ’t niet al, heel vroom te zijn,
Men moet oock maecken datmen ’tschijn’.



[CH1657:899]
De vrome en heeft geen langer leven
Dan ’t een verrader hem wil geven.



[CH1657:900]
Geen dingh en kan een’ mensch meer wroeghen,
Als all’ de werelts ongenoeghen.



[CH1657:901]
’Kwil niet, ’kwil niet van uw goet;
Maer kom, werpt het in mijn hoet.



[CH1657:902]
Eerlick wesen,
En niet vreesen.



[CH1657:903]
En thoont geen vrolick wesen
Op mijn’ bedroefde pijn,
Als mijn’ al oudt sal wesen,
Sal d’uw’ een’ niewe zijn.



[CH1657:904]
Hij magh niet klagen van behael,
Die ’theele laecken koopt op ’tstael.



[CH1657:905]
Goe stock, goe reden, daer en isser
Geen’ krachtiger, noch geen’ gewisser.



[CH1657:906]
Geen geleerder dier
Als de kleine mier.



[CH1657:907]
Soo ghij geen’ sorgh en wilt als voor uw selven dragen,
Ghij sult u niemant sien beminnen noch beklagen.



[CH1657:908]
Daer is geen Dier soo vreesselijck
’Ten heeft vermaeck met syns gelijck.



[CH1657:909]
Vult uw vel niet als een’ beest,
Soo ghij voor het bersten vreest.



[CH1657:910]
’T verdriet mij niet mijn Soon syn speel-gelt te betaelen,
Maer dat hij syn verlies met spelen in wil haelen.



[CH1657:911]
Mijn nicht en steeckt niet in haer maegh,
En evenwel kackt s’ alle daegh.



[CH1657:912]
’t Deert niet datmen niet en weet,
Sonder lief is sonder leet.



[CH1657:913]
Verplicht den quaden niet te veel,
Of qua’e betaeling valt uw deel.



[CH1657:914]
De beste wooninghen van allen
Zyn die een yeder best bevallen.



[CH1657:915]
Daer is geen moeders hert te deghen,
Als daer ’tkint onder heeft gelegen.



[CH1657:916]
Laet mij niet geluckigh seggen
Eermen mij in ’tgraf sal leggen.



[CH1657:917]
Was mijn out Grootevaer een Heer,
Dat gheeft mij niet een ey te meer.



[CH1657:918]
Wij konnen qualick ’t broot betaelen,
En gaender Muscus bij doen haelen.



[CH1657:919]
De doot werdt qualick quaet genaemt
Indiense doet wat haer betaemt.



[CH1657:920]
Gelooft hem niet die van de merckt komt, maer
Hem dieder weer na toe gaet met syn’ waer.



[CH1657:921]
En giet mij toch geen water in mijn’ Wijn,
’Kweet datter wormen in de Beke zijn.



[CH1657:922]
Geen man en segg’ dat hij niet leeren kan,
Al wat een man wil doen dat kan een man.



[CH1657:923]
Maeckt dat ick niet en soen,
Ick sal geen’ sonde doen.



[CH1657:924]
En laet het aen geen voeder liegen,
De duyven sullen u toevlieghen.



[CH1657:925]
En laet de tong niet seggen
Daer ’thooft voor neer moet leggen.



[CH1657:926]
De Spinnekop en wint geen broot,
Want altyt spintse, en haspelt noot.



[CH1657:927]
Eischt niet daer ghy wat vint,
Maer daer ghij werdt bemint.



[CH1657:928]
Is ijemant met syn selven in gespreck,
’Tis een Godvruchtigh man, of ’tis een geck.



[CH1657:929]
Officie inden Raet
Profyteloose staet.



[CH1657:930]
Veel bieden is een’ soort
Van weigerachtigh woort.



[CH1657:931]
Ses of aes, elck doet mij winnen;
’Tis wel buyten, of wel binnen.



[CH1657:932]
Al hebt ghij nu handschoenen aen,
Ghij hebt met backen om gegaen.



[CH1657:933]
Een anders chier
Is altoos dier.



[CH1657:934]
De Coningh houdt veel van ’tverraet,
Van die het doet maeckt hij geen’ staet.



[CH1657:935]
Vrede en Gedult en Sterven met berouw
Is al ’tgeluck daer ick om wenschen souw.



[CH1657:936]
Het mael is op, de gasten gaen,
De geck van ’tspel, de waert, blijft staen.



[CH1657:937]
Betaelt hem die ghy schuldigh zijt,
Soo maeckt ghy u een’ sieckte quijt.



[CH1657:938]
Noch woort noch steen eens afgevlogen
En werden weder in getogen.



[CH1657:939]
Geen bloet-verwantschap soo gewis,
Als mijne Susters Soon mij is.



[CH1657:940]
De vogel die wil slapen
En kan geen voetsel rapen.



[CH1657:941]
Papier en Inckt aen alle kant,
Maer weinigh rechts in Stadt en Lant.



[CH1657:942]
Wat ’s ’tgeluck van een syn’ staet?
Orden, Wetenschap en Maet.



[CH1657:943]
Eerst maeckt u all’ uw’ schulden quijt,
Soo weet ghij recht hoe ryck ghij zijt.



[CH1657:944]
Laet ons als Broers goet deelen onder een,
Het mijn voor mij, het uwe voor ons tween.



[CH1657:945]
Dat in ’thof blinckt zijn de kleeren,
Niet de kinderen van heeren.



[CH1657:946]
Het leet van mergen is geen raet
Voor dat van daegh ten einde gaet.



[CH1657:947]
Quaed’ klap vermaeckt de heeren vrij,
Maer die het pleeght verachten sij.



[CH1657:948]
De luyheit wascht een hooft als met verdriet,
En, soo sy ’twascht, altoos en kamt sy ’tniet.



[CH1657:949]
De dochter op te voeden kost veel min
Als haer een’ man te geven naer syn sin.



[CH1657:950]
’t Gaet soo met den hont altyt,
Die meest bast is die minst bijtt.



[CH1657:951]
De Luyheit dient een geck
Tot sleutel van Gebreck.



[CH1657:952]
De dieven kijven om den buyt
En all’ de dieverij komt uijt.



[CH1657:953]
De besten henglaer die men vindt
Eet ongelijck meer dan hy wint.



[CH1657:954]
Denckt wat ghij wilt in uwen sin,
Maer spreeckt niet veel, en schrijft noch min.



[CH1657:955]
Voeten langh gewoon te gaen
Konnen niet lang stille staen.



[CH1657:956]
Die vande min betoovert leeft
Meent datter niemant oogen heeft.



[CH1657:957]
Steen diemen staegh doet loopen,
Daer sal geen mos op hoopen.



[CH1657:958]
Steen over steen gedaen
Kan tot de wolcken gaen.



[CH1657:959]
Weinigh Wijn brenght wyn te koop,
Veel Wijn hondt wyn overhoop.



[CH1657:960]
Het koeckoeckschap schynt daer uijt eerst begonnen,
Om datter twee wat meer als eenen konnen.



[CH1657:961]
De horens raecken op den man
Om dat hy min als twee man kan.



[CH1657:962]
Hoe dat de Sonne schijn’ op straet,
Past ghij geen mantel t’huys en laett.



[CH1657:963]
Een’ houten brugh en heeft met reden
Noyt wijsen ruyter over-reden.



[CH1657:964]
Weest op de nieuwmaer niet gebeten,
Sij werdt out, en ghij sultse weten.



[CH1657:965]
Laet water drabbigh zyn of stincken,
Seght niet, daer sal ick noyt af drincken.



[CH1657:966]
Haest u met saeyen, maer en haest u niet met snijen,
Indien ’t u een jaer mist, het salder vier gedijen.



[CH1657:967]
Laet all’ de spysen die daer zijn,
En houdt het met Vleesch, Broot en Wijn.



[CH1657:968]
Die ’s avonts maegh en buijck verkracht
Heeft nemmermeer gerusten nacht.



[CH1657:969]
De koe raeckt op om datter een
De schouder soeckt, en een het been.



[CH1657:970]
Om de gewoonte van uw handwerck niet t’ontgaen,
Soo ’tijser u gebreeckt, ghij moogt op ’taenbeelt slaen.



[CH1657:971]
Die langsaem gaet, gaet verr,
Die loopt raeckt licht om verr.



[CH1657:972]
Hoe datter wint en weer uyt siet,
Verlaet den Wegh voor ’tbijpadt niet.



[CH1657:974]
Een deur die ongesloten staet
Bekoort een heiligh man tot quaet.



[CH1657:975]
Dewijl ick niet en weet, en u niets is verborgen,
Ick bid u, seght mij eens, wat droomd’ ick heden morgen?



[CH1657:976]
Een’ Dootkist voorden ouden man,
Soo haest hy niet meer drincken kan.



[CH1657:977]
Doe w, u geerne name’,
Hieten w’ u, Madame;
Nu gh’ons hebt ghcrieft,
Al soo ’tons belieft.



[CH1657:978]
Belieft het God den Heer,
Het regent wel met allen wint en weer.



[CH1657:979]
Is de buyck met pijn beseten,
Laet den aers de tyding weten.



[CH1657:980]
Soo de Duyvel bidt, maeckt staet
Dat hij u bedriegen gaet.



[CH1657:981]
Eer de geck verdragen zij,
Is de merckt al lang verbij.



[CH1657:973
Als in Huys de Dienstmaeght swilt,
En in ’smenschen lijf de Milt,
En des Coninghs bors in ’t Rijck,
Gaen de dingen misselijck.



[CH1657:982]
Dacr de Vijsel is aen ’tgaen
Komt een lecker noenmael aen.



[CH1657:983]
Indien de kreupele van min vergaet,
Wat sal hij die niet kreupel gaet?



[CH1657:984]
Wanneer den boer sitt op den muyl,
Soo kent hij God noch mensch, den uyl.



[CH1657:985]
Als ’t God niet en gebiedt,
Vermagh den heiligh niet.



[CH1657:986]
Als elck u voor een’ Esel groet,
Soo ronckt gelijck een Esel doet.



[CH1657:987]
In ’tbreken vande maen
Laet al het saeyen staen.



[CH1657:988]
Alsser Druyven zyn en vyghen
Moet gh’ uw’ Winter-kleeren krygen.



[CH1657:989]
Wil d’eene wolf den and’ren vreten,
Soo valt’er niet in ’tbosch om t’eten.



[CH1657:990]
Kunt gh’als een goutgulden pissen,
De Doctoor is goet te missen.



[CH1657:991]
Als een de sterren telt,
Behouden sij het velt.



[CH1657:992]
Soo ghy siet uw huys staen branden,
Gaeter bij, en warmt uw’ handen.



[CH1657:993]
Als ’tregent, regent het, als ’tsneewt, soo sneewt het, maer
Als ’twaeycn wil, soo ist het quaetste weer van ’tjaer.



[CH1657:994]
Als s’in doncker wert getelt,
Gaet de Haegh-munt voor goet gelt.



[CH1657:995]
Wat meer hier en wat meer daer,
Alle wol en is maer haer.



[CH1657:996]
Al wat ghij weet en segget niet,
En oordeelt niet al wat ghy siet,
Dat sal u geven
In vré te leven.



[CH1657:997]
Al slapende maeck ick mij moe 1);
Wat meent ghij dat ick gaende doe?



[CH1657:998]
Als de Wolf rooft op syn best,
Jaeght hij verre van syn nest.



[CH1657:999]
Belooft de Roover Wasch en Missen op ’tautaer,
Voorseker, de Galey is in een groot gevaer.



[CH1657:1000]
Wil onheil in slaep geraecken,
Laet het niemant wacker maecken.



[CH1657:1001]
De Lont verschijnt altijt
Met schad’ en geen profijt.



[CH1657:1002]
Als w’ons duncken meest behouwen,
Is ’tgeluck minst te vertrouwen.



[CH1657:1003]
Vindt gh’ een mallen geck van aert,
Houdt u of ghij ’tselver waert.



[CH1657:1004]
Die wel dient en eischt niet veel,
Al sijn dienst is achterdeel.



[CH1657:1005]
Hebt gh’ een goet kint,
Gh’ hebt een goet vrint.



[CH1657:1006]
En veeght gh’ u niet te deghen,
Ghij moet u tweemael veghen.



[CH1657:1007]
Wat men seit, of niet en seit,
Past ghy maer op uw beleit.



[CH1657:1008]
Hebt ghy mij lief, ick heb’t u mede,
Maer laet mij met mijn gelt met vrede.



[CH1657:1009]
Wat een hoop korens, wat een schat,
Als m’ hem niet op gegeten had!



[CH1657:1010]
Wat waer het stelen een vermaecklick dingh,
Als m’aen den riem, niet aen de keel en hing.



[CH1657:1011]
Die lang oudt wil zijn met sinnen,
Moet het al wat vroegh beginnen.



[CH1657:1012]
De mensche siet
Na syn verdriet.



[CH1657:1013]
Seght wat ghij wilt; dat isser;
Die eens vischt is een visser.
om. uitg.



[CH1657:1014]
Die arm is wil al ’tmaeghschap wijcken,
En elck is maeghschap vanden rijcken.



[CH1657:1015]
Die slechtst van de merrie praet,
Is hij diese koopen gaet.



[CH1657:1016]
Die pissende niet eenen wint en schiet,
Gaet op het Hof en siet de Coningh niet.



[CH1657:1017]
Kaecken sonder baert
Zyn geen’ eere waert.



[CH1657:1018]
Die aen visch wil raecken,
Heeft sich nat te maken.



[CH1657:1019]
Die syn bedde qualick maeckt
Light’er moeylick in en waeckt.



[CH1657:1020]
Die daer koopt en weer verkoopt,
Voelt niet hoe syn goet verloopt.



[CH1657:1021]
Die van liefde trouwt, moet wachten
Quade daghen en goe’ nachten.



[CH1657:1022]
Soeckt ghij vermaecken en gequel,
Schrobt maer uw’ huyt, ghij vindt het wel.



[CH1657:1023]
Hij antwoordt in goe’ woorden,
Die eerst ter degen hoorden.



[CH1657:1024]
Die maer een hembd en kan verplegen
Valt alle Saterdagh verlegen.



[CH1657:1025]
Die den wegh ploeghen wil en saeyen inden wegh,
Vermoeijt sijn’ ossen maer en werpt syn koren wegh.



[CH1657:1026]
Die syn’ le’en rust op een’ steen
Werdt een steen door all’ syn’ le’en.



[CH1657:1027]
Die den Doctoor van voor syn bed wil derven,
Of hij ontkomt, of God self doet hem sterven;
Die den Doctoor te hulp hael(t) in syn leet,
Raeckt in beuls hand, en ’tis maer wel besteedt.



[CH1657:1028]
Soo ghij wilt den hont doen swijgen,
Siet hem een stuck broot te krygen.



[CH1657:1029]
Die wat zeers heeft aen sijn bil,
En sit niet stil
Soo lang hij wil.



[CH1657:1030]
Die tijt spilt sonder noot,
En sonder nut of wit,
En let niet op de doot
Die op syn’ schouders sitt.



[CH1657:1031]
Die noyt kan eischen en doen geven
Had noyt verstant van wel te leven.



[CH1657:1032]
Die mint met rechte min
Stelt langhsaem uyt den sin.



[CH1657:1033]
Die van geleent gelt werdt gevoedt
Eet uyt sijn’ eigen sack sijn goet.



[CH1657:1034]
Die op de Sop drinckt over maelen,
En hoeft gheen’ Doctor in te haelen.



[CH1657:1035]
Die synen aers te huer uijt geeft,
En sitt niet als hij’r lust toe heeft.



[CH1657:1036]
Die den Ezel prijsen kunnen,
Moetmen sulcken Soontjen gunnen.



[CH1657:1037]
Dien het geluck wat mede gaet,
De minste mier komt hem te baet.



[CH1657:1038]
Die voorden grooten wegh den bijwegh kiest, is dom,
Hy meent hy voordert wegh, en wandelt veel weghs om.



[CH1657:1039]
Die veel speelt met tong en kaecken
Komt wel eens het punt te raecken.



[CH1657:1040]
Die naer een saeck tracht in ’tgeheel,
Of kryghtse soo, of voor een deel.



[CH1657:1041]
Die maer wenckt en niet en slaet,
Weet dat hy in vreese staet.



[CH1657:1042]
Een vrient van alle man gelijck
Of is heel arm, of is heel rijck.



[CH1657:1043]
Die sich niet geern en wilde wagen,
Laet’ sich van peert noch muijlen dragen.



[CH1657:1044]
Die voor ’tGemeen slaeft met verdriet
Slaeft eigentlick voor niemant niet.



[CH1657:1045]
Die niet kan swygen dat hem raeckt,
Denckt hoe hy ’t met een ander maeckt.
2 ander het: anders hs.



[CH1657:1046]
Die de kleine niet en willen
Straffen oock geen’ groote billen.



[CH1657:1047]
Die nemende wil leven,
Moet altemet oock geven.



[CH1657:1048]
Die maer en lijdt
Wint metter tijdt.



[CH1657:1049]
Die al te langh in ’tbedde broedt,
Verliest sijn en een anders goet.



[CH1657:1050]
Betrouwt den dief uw’ saecken,
Soo gh’ hem getrouw wilt maecken.



[CH1657:1051]
Die reden hoort en kan verachten,
Daer is geen’ reden af te wachten.



[CH1657:1052]
Daer noijt werdt in gebracht en altoos uijtgenomen
Salm’ eens te gronde komen.



[CH1657:1053]
Die het spinnewiel wel jaghen
Konnen ruyme hembden dragen.



[CH1657:1054]
Die sijn oogh haest wil genesen,
Moet syn’ hant gebonden wesen.



[CH1657:1055]
Die aen den voet van een’ Altaer kan raecken,
Heeft altyt broot en hoeft geen deegh te maecken.



[CH1657:1056]
Betrouwt hem niet veel gelts te leenen,
Die ’swinters gaet met bloote beenen.



[CH1657:1057]
Die den deghen draeght op zij
Draeghter oock de Vrede bij.



[CH1657:1058]
Werd ick van voren Heer, van acht’ren geck genaemt,
Hy vreest mij die het doet, of is voor mij beschaemt.



[CH1657:1059]
Die sich kleedt in slechte waer
Kleedt sich twee mael in een jaer.



[CH1657:1060]
Die kinders voedt en Schaepen weidt, heeft klachten
Van wederzijds te wachten.



[CH1657:1061]
Die gerucht maeckt op een’ feest,
Was, en is, en blijft een’ beest.



[CH1657:1062]
Die veel leets is gewoon te dragen,
Een weinigh goets kan hem behagen.



[CH1657:1063]
Die voor syn’ Moeder maeckt den dooven,
Moet een’ quae Stiefmoeder gelooven.



[CH1657:1064]
’t Schynt datter wat aen lieght
Als Joncker niet en lieght.



[CH1657:1065]
Die meest laedt inde schuyt,
Haelt oock het meest daer uyt.



[CH1657:1066]
Hy die het goet deelt onder veel’
Heeft altemet het quaetste deel.



[CH1657:1067
Die light en schrijft op alle wanden
Heeft wint in ’thooft en in syn’ handen.



[CH1657:1068]
Die hoornen draeght en is te vreden,
Draegh’ eewigh hoornen, en met reden.



[CH1657:1069]
Die ’tgoet besitt en ’tquaet wil vinden
Gae sich op een’ Galey verbinden.



[CH1657:1070]
Komt ijemant met quae tyding bij,
Al is ’t hem leet, sy maeckt hem blij.



[CH1657:1071]
Spouwt naer den hemel als een geck,
Het valt u selver op den beck.



[CH1657:1072]
Wat heeft u ’tSchout-ampt aen doen bieden?
Niet als gebreck van beter’ lieden.



[CH1657:1073]
De man en heeft mij niet bedrogen
Die mij geswoorn heeft en gelogen.



[CH1657:1074]
Die syn’ raet aleenigh sluyt
Treckt syn haer aleenigh uyt.



[CH1657:1075]
Die noyt en heeft gewaeght
Heeft d’ Armoe noyt verjaeght.



[CH1657:1076]
Sieck van sotticheit te wesen
Valt seer langsaem om genesen.



[CH1657:1077]
Die met den spotter spott, voorwaer
Verdient een’ aflaet van veel’ jaer.



[CH1657:1078]
Die alleenigh eett syn’ maelen,
Moet syn peert alleenigh zaelen.



[CH1657:1079]
Seght dat hij sonder eere leeft
Die onder hem geen minder heeft.



[CH1657:1080]
Die in syn bed gaet met veel wijn
Kan ’smerghens niet broot-lustigh zijn.



[CH1657:1081]
Die in een’ koestront heeft gebeten
Souw licht’lick van een taertjen eten.



[CH1657:1082]
Een pynelicke tant
Quaet maeghschap byder hant.



[CH1657:1083]
Die boos is in syn lant
Is boos aen alle kant.



[CH1657:1084]
Die d’olie met de maet uyt meett,
Besmeert syn’ handen eer hy ’t weet.



[CH1657:1085]
Al die syn’ waghen smeert,
Helpt en verlicht syn peert.



[CH1657:1086]
Doet d’oorsaeck uyt den wegh,
Soo raeckt de Sonde wegh.



[CH1657:1087]
Die ’twater inde flesch met eenen slagh wil stouwen,
Verstort’es ongelijk meer dan d’er blijft behouwen.



[CH1657:1088]
Die doende naer syn’ lusten hoort,
En doet niet altoos wat hij hoort.



[CH1657:1089]
Met kinderen te bed te gaen
Is om bescheten op te staen.



[CH1657:1090]
Die niet veel gebeetjens kan
Scheit’er in een omsien van.



[CH1657:1091]
Die ’tgoet besitt en ’tquaet wil kiesen
En klaegh’ niet, moet hij ’tgoet verliesen.



[CH1657:1092]
Die tyt wacht en heeft tyt genoegh,
Hem komt een tyt van ongenoegh.



[CH1657:1093]
Doet gh’ uw woort niet,
God en hoort niet.



[CH1657:1094]
Die wil schuylen onder ’tblat
Maeckt de reghen twee mael nat.



[CH1657:1095]
Die een vrient is vanden wijn,
Moet syn eighen vijant zijn.



[CH1657:1096]
Weest van gelt en broot gerieft,
En ghy trouwt waer ’tu belieft.



[CH1657:1097]
Die weinigh heeft en ’tweinigh geeft,
’Tberouwt hem, soo hy weinigh leeft.



[CH1657:1098]
Die altyt acht op ’tend wil slaen
Sal noyt een’ groote daet bestaen.



[CH1657:1099]
Leent een wat hy heeft vergaert,
’tKost hem haeren uyt syn’ baert.



[CH1657:1100]
Die het note-boomken plant
Wacht de vrucht niet in syn’ tant.



[CH1657:1101]
Die syn lief wel heeft besint
Siet van verr die hy bemint.



[CH1657:1102]
Die met den honigh om wil gaen,
Hem hanght’es veel of weinigh aen.



[CH1657:1103]
Die sondight en van sonden scheidt,
Gebiet sich in Gods goedicheit.



[CH1657:1104]
Die ten eersten niet kan kacken
Sit wel tweemael op syn’ hacken.



[CH1657:1105]
Soeckt gh’ een dingh dat u verwondert,
’s Menschen Hert is ’t onder hondert.



[CH1657:1106]
Hebt ghy dienaers in uw Hof,
Gh’ hebt vijanden met verlof.



[CH1657:1107]
Licht dien ghij mij bespotten siet
En siet op syn’ gebreken niet.



[CH1657:1108]
Steelt ijemant eenen keer,
Betrouwt hem nemmer meer.



[CH1657:1109]
Die de Peere meest veracht
Is hij dieder meest na tracht.



[CH1657:1110]
Die voor syn sterven
Syn goet wil derven,
Maeck’ sich gereet
Tot alle leet.



[CH1657:1111]
Op doornen saeyen
Volght distels maeyen.



[CH1657:1112]
Die de saecken uyt moet rechten
Heeft goet recht tot goe’ gerechten.



[CH1657:1113]
Die jongh gedierte queeckt en voedt,
Vermeerdert nacht en dagh syn goet.



[CH1657:1114]
Die te dickwils wil soldaeten,
Laet’er ’tvel of salt’er laeten.



[CH1657:1115]
Die geerne voordeel dee,
Lev’ in de laeght’, of op een’ Haven vande Zee.



[CH1657:1116]
Die prophesije is goet te spreken,
Het touw sal op syn dunste breken.



[CH1657:1117]
Die maer dreight en grijpt niet ree,
Heeft’er een en wachter twee.



[CH1657:1118]
Die met de Lans rijdt in de hant,
Besitt sijn en een anders lant.



[CH1657:1119]
Die niet een’ dronck doet op ’t Salaet
Weet niet hoe dier de saeck hem staet.



[CH1657:1120]
Die een Peert derft koopen,
Koopt sich sorgh met hoopen.



[CH1657:1121]
Steeckt veel’ klein’ viskens in den mont,
Soo eet ghy veeler aersen stront.



[CH1657:1122]
Die sich in spotternij van oude Li’en vermaeckt,
Eerst lacht hij, maer het volght dat hy aen ’tschreyen raeckt.



[CH1657:1123]
Die vraeght wat hy niet vragen souw,
Moet hooren dat hy niet en wouw.



[CH1657:1124
Die ’sWinters vogels jaeght, en ’s Somers soeckt naer nesten,
Heeft voor syn’ bueren niet veel Corenwerck ten besten.



[CH1657:1125]
Die Pieter schuldigh is, en geeft Andries syn gelt,
’Tis reden dat hy ’tnoch eens telt.



[CH1657:1126]
Door een goet en getrouw vermaen
Brenght m’ ijemant hulp, geen oneer aen.



[CH1657:1127]
Die wat spaert, die heelt wat,
Die wat mest, die keelt wat.



[CH1657:1128]
Die het snot veeght van mijn’ Soon,
Geeftm’ een soentien aen mijn’ koon.



[CH1657:1129]
’tLuijdt hem heel wel in syn’ ooren,
Dien wy qualick singen hooren.



[CH1657:1130]
Die wat vroeghjens doet syn best,
Vindt den vogel in syn nest,
Die wat lang wil blyven slaepen,
Sal op ’tleeghe nest staen gaepen.



[CH1657:1131]
Sij scheppen ’twater in de Seven
Die al te licht geloove geven.



[CH1657:1132]
Die verlieft is op een wesen,
’tLeelick dunckt hem schoon te wesen.



[CH1657:1133]
Die schapen heeft te tellen
Is oock versien van vellen.



[CH1657:1134]
Dien een’ reis niet en kan verveeren,
De thien en sullen ’them niet leeren.



[CH1657:1135]
Die vier heeft en wil vyf verteeren,
Kan Bors en Borseken onbeeren.



[CH1657:1136]
Die ’tleven een uer kan verlangen
En komt syn leven niet te hangen.



[CH1657:1137]
Die door een naeldenoogh verspiet,
’tGebeurt dat hy syn hertzeer siet.



[CH1657:1138]
Die een quaet man ten dienste staet,
Doet of hy ’tSaet wierp op de straet.



[CH1657:1139]
Die syn’ vyant weinigh acht
Werdter licht van omgebracht.



[CH1657:1140]
Die quade dingen doen,
Zyn vol van quaet vermoen.



[CH1657:1141]
Die uijt syn buerlien pot sich selven soeckt te kroppen
En moet de potten van syn’ eighen haerdt niet stoppen.



[CH1657:1142]
De man verdwynt
Die niet verschynt.



[CH1657:1143]
Die als een geck op ’tquaet wil slaen
Sal als een geck ter hellen gaen.



[CH1657:1144]
Die op den mishoop is geboren,
Sal noyt na beter wooningh hooren.



[CH1657:1145]
In een out vel
Trouwt niemant wel.



[CH1657:1146]
Gaet een te bedde sonder eten,
Hij sal noyt van recht rusten weten.



[CH1657:1147]
Die veel gelts op een wil hoopen,
Moet veel gins en weder loopen.



[CH1657:1148]
Die den offer heeft t’ontfangen
Magh de klock doen bingebangen.



[CH1657:1149]
Die out is en werdt weder vet
Heeft tweederhande jeught te bet.



[CH1657:1150]
Die ’t vleesch heeft wegh gedragen
Magh oock de beenen knagen.



[CH1657:1151]
Die wat handgiftjens kan doen smaecken,
Weet van syn onrecht recht te maecken.



[CH1657:1152]
Die op myn’ sieckt’ niet eens en heeft gesint,
Kuss’ mij mijn’ aers nu ’ck mij genesen vind.



[CH1657:1153]
Die ghy omweeghs-wijs hoort spreken,
Denckt daer kunstiens achter steken.



[CH1657:1154]
Lust u een’ geck te deegh te groeten,
Hij is een’ beest, seght, met twee voeten.



[CH1657:1155]
Hy heeft seer wel verkocht die wel gegeven heeft,
Soo ’tmaer geen geck is dien hy geeft.



[CH1657:1156]
Zyt gh’ op een weinigh lants geseten,
Ghij mooght het met uw’ schreden meten.



[CH1657:1157]
Die wat bevallijck is van wesen
Hoeft nergens vreemdelingh te wesen.



[CH1657:1158]
Hebt gh’ uw’ gesontheit lief, slaet acht op desen raet,
Eet ’smiddaghs maetigh en des avonts niet te laet.



[CH1657:1159]
Die gheen’ narrerij en doet
Draeght geen’ pluymen op den hoet.



[CH1657:1160]
Die eerst weigert en dan doet,
Soeckt na vrede in syn gemoet.



[CH1657:1161]
Hij sweegh niet, die nu niet en spreeckt,
Verkreegh hij maer dat hem gebreeckt.



[CH1657:1162]
Lust u een’ Boer te sien verlegen en vermant,
Geeft hem een’ keers in d’een’, een Eij in d’ander hant.



[CH1657:1163]
Komt u een kranckheit aen, en zyt gh’er aen gewent,
Soo brenghts’ u aen uw endt.



[CH1657:1164]
Soo gh’ uwen loon het Hof wilt schencken,
Men sal d’r u niet eens danck voor dencken.



[CH1657:1165]
’Ken reken van mijn leven
Met Nichten noch met Neven.



[CH1657:1166]
’kSoeck op die peerden niet te komen
Die ’ck achter aenden steert sien toomen.



[CH1657:1167]
’tGat stoppen als ’tgoet quijt is,
Is sorghen als ’tgeen tyt is.



[CH1657:1168]
De Coningh werdt’er toe geboren,
De Paus maer by geval gekoren.



[CH1657:1169]
In ’thuys en heb ick niet te doen,
Daer elck seght, Veel gelucks, Vrient, met uw, niewen Schoen.



[CH1657:1170]
’Ksoeck het niet, al ist van gout,
’tBecken daermen bloet in spouwt.



[CH1657:1171]
Wegh met dat Lant, dat boose goet,
Daer met de Lantheer worst’len moet.



[CH1657:1172]
Daer zyn veel’ Tongen die als middaghs klocken gaen,
Sy konnen niet een’ halv’ min als twaelf uren slaen.



[CH1657:1173]
’t Preken is een vuyl getier,
Als het eindight in, Geef hier.



[CH1657:1174]
Ick heb geen’ vrient gebreck,
Die met de vleugels deck’
En byte met den beck.



[CH1657:1175]
’t Verkoude zeer
Doet meeste zeer.



[CH1657:1176]
Tot goude boeyen
Kan ick verfoeyen.



[CH1657:1177]
Als klappeyen t’samen kijven,
Komt al uyt wat sy bedryven.



[CH1657:1178]
De ryckdom is seer groot,
De Stamper loopt rontom en vindt niet wat hij stoot’.



[CH1657:1179]
De grootste wraeck van boosheit is
Blij aensicht en vergiffenis.



[CH1657:1180]
Als sich een Heer op ’tbidden stelt,
Soo doet hij u gewis gewelt.



[CH1657:1181]
Die lang lapsalvert en Doctoort,
Dit is ’t al dat gij van haer hoort;
Eerst Camergangen en dan laeten
En, sterft hij dan, begraven laeten.



[CH1657:1182]
Stort eens het Sout, men magh wat schraepen,
Maer t’samen is het niet te raepen.



[CH1657:1183]
Een’ sné in ’t vel geneest en sluytt,
Een’ sné van woorden wil niet uyt.



[CH1657:1184]
Men kan geen heerschap zijn
Door Zyd’ of door Satijn.



[CH1657:1185]
Daer kan geen veegher teecken wesen
Als dat men niet en wil genesen.



[CH1657:1186]
Droogh maer van honger, is noch best,
Die ’t anders is, schouwt als de pest.



[CH1657:1187]
Soo gh’ op een goet geruchte lett,
De Son en vind’ u niet in ’tbedt.



[CH1657:1188]
Een Vrouw voor goet gepresen
Moet meer als eerlijck wesen.



[CH1657:1189]
Had ’t peert een’ Milt, de duyf een’ Gal,
Soo waermen eenigh over al.



[CH1657:1190]
Men moet een goeden jonghen queecken,
Eer ’thaer begint door ’tvel te breecken.



[CH1657:1191]
Soo mij ’taensicht niet bevall’,
Soo en raedt my nietmetal.



[CH1657:1192]
Indien ghij van gesontheit hout,
Soo maeckt u selven goets tijts out.



[CH1657:1193]
Miste een wys man tot geener tijt,
D’onwijse berste wel van spijt.



[CH1657:1194]
Saghm’ op de Merckt geen’ sotte lieden,
Wie souw gelt voor quae waeren bieden?



[CH1657:1195]
Wilt gh’ u van ijemant wreken,
Soo wacht u wel van spreken.



[CH1657:1196]
Is ’t Meisje mal, soo houw’s’ haer’ handen
Aen ’twercken, en haer’ tong in banden.



[CH1657:1197]
Of ’t d’een’ behaeght en d’ander’ niet,
Volght ghij de Reden haer gebiedt.



[CH1657:1198]
Zaeyt wat vroegh en snoeyt wat laet,
’tKomt in Broot en Wyn te baet.



[CH1657:1199]
Kont ghij soo loopen als ghij poyt,
Kom, metter haest een’ haes gedoyt.



[CH1657:1200]
Wilt ghy dat mijn’ beenen gaen,
Laet de Ton voor henen gaen.



[CH1657:1201]
Stiet de Duyvel op een’ steen,
Dat hij ded’ heeft hy gele’en.



[CH1657:1202]
Wilt gh’ uw Testament wel maecken,
Maeckt het met gesonde kaecken.



[CH1657:1203]
Soo de katten honich eten,
Zijn wy hier niet wel geseten.



[CH1657:1204]
Waert ghy niet door gegaen,
Ghy hadt een’ dronck gedaen.



[CH1657:1205]
Soo ghij doortasten wilt hoe dat een man van sin is,
Bestelt hem maer een Ampt, ghy sult sien watter in is.



[CH1657:1206]
Zyn seven broederen geseten inden raet,
Dan valt haer Vonnis goet, en dan eens weder quaet.



[CH1657:1207]
Laet ghy u een goet dienaer vinden,
De reden sal uw heer verbinden.



[CH1657:1208]
Indien u ’tsieck zijn niet en lett,
Soo wascht uw Hooft en gaet te bedt.



[CH1657:1209]
Soo gh’ op uw’ plaets wilt sitten gaen,
En sal u niemant op doen staen.



[CH1657:1210]
Waer ons herte stael van binnen,
’tGelt en soud’t niet overwinnen.



[CH1657:1211]
Soo ghij de rechte waerd van een’ Ducaet wilt schatten,
Gaet soeckter een’ te leen, ick meen ghy sult het vatten.



[CH1657:1212]
Smit, tast den blaesbalck aen,
Soo sal de neering gaen.



[CH1657:1213]
Des merghens al te vroeghe Son
En duert niet lang soo sy begon.



[CH1657:1214]
De blinde droomde, hij sagh den dagh,
En droomde dat hy geerne sagh.



[CH1657:1215]
Maeckt op de peeren,
Geen’ wyn t’ontbeeren.



[CH1657:1216]
Van binnen blauw, van buyten root,
Een’ schee van gout, een mesch van loot.



[CH1657:1217]
Een Ezel lijdt wel datm’ hem laedt,
Maer ’toverladen maeckt hem quaet.
2 maeckt: doet eerst



[CH1657:1218]
Op, Valckjen, en steiger,
Soo krijght ghy den Reiger.



[CH1657:1219]
Lydt om te weten,
En werckt om t’eten.



[CH1657:1220]
Groot is de mis-slagh even
Als die hem heeft bedreven.



[CH1657:1221]
Des Coninghs doen is als het mijn,
Men vindt ons niet als daer wy zijn.



[CH1657:1222]
Krijght goet te gaer,
Maer lett van waer.



[CH1657:1223]
Maeckt maer uw goet wat te vermeeren,
Gh’ hebt tyts genoegh om ’t te verteeren.



[CH1657:1224]
Besit ghij lecker druyven-nat,
Daer ’s kraen noch kraentjen in het vat.



[CH1657:1225]
Weer komt naer ander weer
En naer wint water weer.



[CH1657:1226]
Soo ghij om sterven zyt belust,
Eet Schapen-vlees gebraen en gaet daer op te rust.



[CH1657:1227]
Ghy zijt in overvloet
Versien van gelt en goet,
En derft aen ’t veel niet raecken,
Om veel tot meer te maecken.



[CH1657:1228]
Wij waeren all’ geern vande vromen,
En ’tzijn de minste di’er toe komen.



[CH1657:1229]
Ick wil waernemen al wat mij behoort,
Behalven ’thuys met meer als eene poort.



[CH1657:1230]
Wy zyn all’ kinderen van Adam en van Eve,
Daer ’s niet als zyde stof, die maeckt ons wat oneve.



[CH1657:1231]
Krimping dichter dan ’tbehoort,
Voorboden van d’achterpoort.



[CH1657:1232]
Drij dingen konnen voorspoet geven,
De konst, de zee, en ’thoofsche leven.



[CH1657:1233]
Die d’eenen steen naer d’and’ren smijt,
Raeckt d’eenen naer den and’ren quijt.



[CH1657:1234]
De wijsheit volght de jaeren naer,
Zei ’tmaeghdeken van tachtich jaer.



[CH1657:1235]
Op den hoorn
Volght den toorn.



[CH1657:1236]
Drij dochteren met eene moer,
Vier duyvels op de vaders vloer.



[CH1657:1237]
De pensse vol van veel’ gerechten
En deught tot vluchten, noch tot vechten.



[CH1657:1238]
Elck magh na syn’ maniere doen,
Den ezel houdt sijn out fatsoen.



[CH1657:1239]
Een malle schutter is ’t, dunckt mij,
Die eenen pijl verliest en schieter noch een’ bij.



[CH1657:1240]
De schutters die niet veel en deughen
Zijn datelick ree met een’ leughen.



[CH1657:1241]
Een slecht gelas
En valt noyt ras.



[CH1657:1242]
Mijn Soon, indien ’tgeluck u loegh,
Een weinigh wetens waer genoegh.



[CH1657:1243]
Den ouder in de menschen
Is ’t quaet daer s’ all’ om wenschen.



[CH1657:1244]
’t Geluck komt byden man
Die ’tself doen komen kan.



[CH1657:1245]
Oud stroo is quaet om aen te steken,
En arger is syn brant te breken.



[CH1657:1246]
Die by sijn leven vrienden derft,
Vindt geen’ getuygen als hij sterft.



[CH1657:1247]
Een haer van hooft of mont
Maeckt schaduw opden gront.



[CH1657:1248]
Een Vader doet alleen voor hondert Sonen
Dat hondert Sonen hem alleen niet loonen.



[CH1657:1249]
Leeft eenen dagh in hongers-noot,
Drij quade daghen voor het broot.



[CH1657:1250]
Daer hondert Apen om een’ Esel rotten,
Sietm’ hem alleen van aep voor aep bespotten.



[CH1657:1251]
Wel hem die altoos spellen vondt,
Een’ voorde Bors, twee voorde mont.



[CH1657:1252]
Ghij jaeght, en and’re sietm’ u jaghen;
Ghij hadt in huys veel beter’ daghen.



[CH1657:1253]
Het schadelicke kruyt
Gaet met den vorst niet uijt.
Absolui versionem Leodij 15. Iun. 1657. quam casu incoeperam 29. Nou. 1656.



[CH1657:1254]
Puis que vous reprenez
Tous les petits presens que jamais vous me fistes,
Reprenez les Baisers que vous m’auez donnez,
Philis, nous serons quittes.
Maestricht ult. (30) Iun.



[CH1657:1255]
Tu donnes des baisers et soudain t’en repens,
Et si je ne les rende, Badine, tu m’en pries;
Par tant de repentirs saches qu’ auec le temps
Tu te verras reduitte aux Filles repenties.
Ibid. eod.



[CH1657:1256]
A MAD.e HENDERSSON.
Adieu, noz Dame Nelle,
Bonne, discrete et belle,
L’Eternel soit tousiours
Vostre aijde, et le secours
(5) De tout ce qui vous touche.
Ie vous deuois de bouche
Ce mauuais compliment,
Mais comme apparemment
Vous n’estes pas bien aijse
(10) Qu’ autre qu’un seul vous baise
Couchée entre deux draps,
De peur que vos appas
Ne luij donnent enuie
D’une ou d’autre folie,
(15) Quoy que vous m’aijez dit,
Que, comme il est escrit
En ce certain Chapitre
Dont vons sçauez le titre,
Amour, froid et perclus,
(20) Ne vous trouble non plus
De son vieux tintamare
Que feu noz Dame Sare,
I’aijme mieux sans vous veoir
Vous rendre ce deuoir,
(25) Et vous chanter en Rime
La tres-parfaicte estime
Que tant que je seray
De Nelle je feraij.
I’attens une influence,
(30) Pour finir en cadence,
Mais il ne m’en vient point
Qui s’ajuste à mon point,
Si vous n’acceptez celle
d’Adieu, noz Dame Nelle.
(35) Faict de fort grand matin
Par l’ami Constantin,
Qui vous promet un liure
A vous faire reuiure,
Ou du moins rajeusnir:
(40) Vous le verrez venir
Dans fort peu de sepmaines,
Si promesses non vaines
Vienent de l’Imprimeur
A
Vostre seruiteur.

(45) A Maestricht, Garnison
Belle en toute saison,
Tandis que je m’endosse
Pour monter en carosse,
Ce 13.° Iuillet,
(50) De l’An cinquante et 7.
Inter Maestricht et Hasselt. Scripsi Zeelhemij 14. Iul.



[CH1657:1257]
WAERSCHOUWING AEN DES HEEREN VAN BRANTWIJCKS LESER
Dit’s Brantwijcks vollen Hof, daer uijt sij zijn genomen
De Bloemkens daer ’t na rieckt door alle Stadt en straet:
Pluckt, leser; dan siet toe; daer is goet in te komen,
Maer, gaet het u als mij, tot uijt en is geen raet.
1. Aug.



[CH1657:1258]
OP DE GULDE SPREUCKEN AN IOSEPH HALL, VERDUYTSCHT
DOOR V. AB OOSTERWIJCK
Dit ’s Gout van over zee, door een’ groot’ handelaer
In ’t Vaderlandt gesleept; een handelaer met eeren,
Van die in ’t Heilighe der Heiligen verkeeren,
En steken ’tsaligh licht op Sions Kandelaer.
(5) De zee is nauw en slecht en licht om overloopen
Voor die noch van dat Gout wou soecken daer het groeijt,
En ’twaer een’ eerlicke, maer een’ onnutte moeijt,
Nu ’tfijnst hier is gemunt, en ’tpackhuijs vol, en open.
Iae, leser, neemt uw’ Schael en weeght rijck tegen rijck:
(10) Hier is Gout voor de ziel, daer is Gout voorden Hamer:
Spreeckt uijt die ziel, en seght, welck is de rijckste Kamer,
Die van Oost Indien, of die van Oosterwijck?
eod.



[CH1657:1259]
GELUCK-WENSCH AENDEN HEERE VAN BERGHEN, OP SIJN’ VIJETIGH-
JAERIGHE BRUIJLOFT, DOOR N. ENDE N. RIJCKAERT
Een’ halve Tonne schats van jaeren zijt ghij rijck:
God will’ u d’ander helft met allen voorspoet geven.
Ghij hebt meer Tonnetjens van ’t geel Guineesche slijck;
Maer waer toe zijns’ u nut, mooght ghijse niet beleven?
(5) Beleeftse, lieve vrient, beleeftse in volle vreught,
Beleeftse met uw’ Bruijt: die sal der jae toe seggen,
Mits datgh’ op niews begint, en doet haer soo veel deught
Als doe ghijs’ allereerst in ’tBruyloft-bed vondt leggen.
Dit wenscht u Man en Vrouw: veracht haer maecksel niet;
(10) ’T zijn lieden vande Konst, de konst van alle konsten;
Sij passen dicht op een, soogh’ aen dit Dichten siet,
En zijn noch schier soo rap als doe sij ’t eerst begonsten.
Wij seggen, schier soo rap, met voorbedachten sin;
Want, ofmen ’t seght, of swijght, tijt doet de krachten mind’ren:
(15) ’T blijckt oock aen onse vrucht; die gelt nu soo veel min;
Eerst was ’t schoon Vleesch en Bloet, nu zijn ’t papiere kind’ren.
3.en Aug.



[CH1657:1260]
’KGae voor een Meester uijt, wat sal ons hier gebeuren?
Sprack een quacksalver of een syns gelijcke guijt:
Een Meester? (seid’ ick hem, en stiet hem uyt mijn’ deuren)
Kom, gaeter dan voor uijt.
16. Aug.



[CH1657:1261]
Ie suis peu liberal des baisers de ma bouche;
Si j’en preste, c’est tout, car je ne donne rien.
En auez vous d’emprunt? c’est chose qui me touche;
Soyez juste, Philis, et rendez moij mon bien.
Zulichemi 4. Sept.



[CH1657:1262]
DE L’ITALIEN DE GUARINO. Sospir che dal bet Petto
Soupir qui sors du beau sein de Madame,
Di moij, que faict cest’ Ame?
Maintient elle tousiours
Nos ancienes amours,
(5) Ou viens tu messager d’une nouuelle flame?
Ha, que non; ains plus tost vueille mon triste sort
Luy faire souspirer le soupir de ma mort!
Zuylichem Sept.



[CH1657:1263]
DE L’ITALIEN DU MESME. Donò Licori à Batto
Dorinde fit present
A Thijrsis son amant
D’une Rose de prix,
Cueillie à mon aduis
(5) Dans quelque Paradis:
Et en la luij donnant le teint de la Pucelle
S’enflamma d’une ardeur si vermeille et si belle
Qu’il sembloit qu’une Rose eust faict don d’une fleur
De sa propre couleur.
(10) Alors dit le berger, en tirant de son coeur
Un souspir amoureux,
Pourquoy ne suis-je heureux
Iusques à meriter ma fortune si bonne,
Qu’elle me fasse un don de la Rose qui donne.
Ibid.



[CH1657:1264]
REIGLES DE COMPOSITION EN MUSIQUE
Sachez, Compositeurs, qu’on vous demande au moins,
Pour plaire et reussir ces deux-fois quatre points:
(1.) Beau chant, (2.) Chant inouij, sur (3.) Fugues bien conduittes,
(4.) Les meilleurs Contrepoints, et (5.) Mouuemens, et (6.) Suittes,
(5) (7.) Cadence menagée, et, soit Air ou Motet,
(8.) Le plus juste rapport de la Note au Sujet.
S’il en manque un des huict, la piece que peut estre
L’ignorant louera ne sera point de Maistre.
(Hag. 14. Sept.).



[CH1657:1265]
SUR LE PORTRAICT DE LA DUCHESSE DE LORRAINE
Ce Soleil que l’on voit briller de toutes parts,
De toutes parts se trouue en brouillarts et nuages:
Quel sera son esclat, quand sorti des orages
Il aura dissipé nuages et brouillarts!
Hofwyck 15. Sept.



[CH1657:1266]
OVER ’S HEEREN AVONTMAEL
Wat doen ick in dijn’ Kerck, en aen dijn heiligh mael,
Miltdadigh voesterheer voor mij om laegh gesonden,
Voor mij hantdadighe aen vele van die sonden
Die ick hier melden hoor in ’t droevighe verhael?
(5) Wat icker doe, o God? wat doenw’er altemael
Die yeder een van ons verstrickt zijn en gebonden
Van dit hier en daer dat; en, waeren wij ontbonden,
Noch hadden wij dit Broot te soecken en die Schael.
De dank-schael voor die gunst? neen, Heer, ghij vindt ons wijser,
(10) Weer wijser door dijn gunst. wegh met sich selvens prijser;
Wij steken een voor een door een in all’ de schult,
En pleiten hier alleen om deernis en gedult:
Dat vonnis, Heer, staet vast, ghij hebt het self gewesen,
’Twas beter Tollenaer als Pharisee te wesen.
Hofwyck 17. Sept. febricitans.



[CH1657:1267]
Hij vaer’ in zee,
De Pharisee,
Hy dient niet in Gods kercken,
Indien hij op sijn’ wercken
(5) Sijn heil grondt en syn’ rust:
Een weinigh vande Kust
Sal hem het ysigh baeren
Van winden en van baeren,
Soo ’tschoon weer over gaet,
(10) Doen voelen hoe hij staet.
En kan hij ’tniet gelooven
En preeck ick tot den dooven,
Hy vaer’ in zee,
De Pharisee.
Ibid. eod.



[CH1657:1268]
AEN MEVROUW HENDERSSON, OM MET MIJN’ BOECK TE SENDEN
Hier hebt ghij ’t al, schoon’ ouw’ vriendin:
Ick schick het u naer uwen sin;
Naer mijnen soudt ghij ’t licht niet lesen:
Maer dat een’ vrouw gebiedt, moet wesen.
(5) Soo heeftmen ’t op dit Plein gesien,
En meest tot alle Haegsche lien.
Komt u een spae beronw te voren,
Daer ick wel haest of schick te hooren,
En, gaet het te Maestricht als hier,
(10) Men weet ’er raet met quaet papier.
Eod. ibid.



[CH1657:1269]
AEN IOFF. SCHURMANS.
Nu segg ick, Schurmans, nu hersegg ick,
Daer steeckt de spaed’ in gras, daer legg ick,
En slae geen’ vinger meer aen ’twerck;
Doet vrijlick schrijven op mijn’ serck,
(5) Den hoveling die dese steenen
Koos voorde nachtkist van sijn’ beenen
Beloofde in ’tende en stout en stijf,
In ’tjaer van vijftich twee en vijf,
Hij sou de Rijmpen niet meer roeren,
(10) En voerd’ een’ tael die kinders voeren
In ’tsmerten vande leste roe’n,
Ick sal ’tmijn leven niet meer doen.
Of ick dit woort eens quam te breken,
Dewijl doo beend’ren niet en spreken,
(15) Soo segg ick, die noch spreken kan,
Ick stae ’t u toe nu voor alsdan,
Ghij hoeft noch goet noch quaet te seggen,
Schrijft nietmetal en laet mij leggen.
Febricitans nocte inter 18. et 19. Sept.



[CH1657:1270]
AEN MEVROUW STEIN CALLENFELS
Schoon’ trouwe vrouw van Mon cher Coeur,
(Op datmen mij niet weer bekeur’)
.....
.....
Maer uw’ beleeftheit sprack soo wel
Dat ick die spraeck nam voor bevel.
(5) Ontfangt het dan met koelen sinne
Van die met onbesproken minne
Soo waer uw trouwe dienaer is
Als ghij ’twijf daer geen sien naer is.
Nocte inter 18. et 19. Sept. febricitans.



[CH1657:1271]
AENDE RHIJNGRAVINNE
Drij vodden in een Garnisoen!
Daer isser niet een’ half van doen.
Doorluchte vrouw, ick hoor ’t u seggen
En weet het niet te wederleggen.
(5) Maer wilt ghij mé naar Spagnen toe,
En zijt ghij ’t Engelsch noch niet moe,
Hier langs weet icker u te voeren:
’T een is het land vol schoone hoeren,
Die ghij gehaet hebt van der jeught,
(10) Maer ’tis oock ’tlant vol wijse deught,
De staeltjens sullen ’t u doen mercken,
Die ick gepluijst hebb uyt haer’ wercken.
Van ’tSpaensche Reuck-werck isser mé,
Daer ick wel eer mijn best in dé
(15) Om het .....
.....
En voerent door mijn’ slechte pen
Tot daer ick landsman heet en ben.
Daer ’s noch ijet uijt de hooge landen
Daer hij die uw koel hert vermanden
(20) Syn Huijs ter eer den eersten dagh
Van sijn doorluchtigh leven sagh.
En noch yet heb ick derven uijten
Dat niet gehaelt en is van buijten,
Maer in het binnenst van mijn hert
(25) Dus dagelix geboren werdt.
Verdraeght ghij dat met medelijden,
Soo hebb ick mij seer te verblijden
.....
ootmoedigh dienaer Zuylichem.
[ongedateerd]



[CH1657:1272]
IN EFFIGIEM MEAM A FILIO CHRISTIANO DELINEATAM
Vitam a Parente Filius leuem, breuem,
Fluxam, caducam cepit et fumo parem.
Vitam Parenti Filius non reddidit,
Sed cum papijro perpetem artifici manu
(5) Ipsique fecit saeculo conterminam.
Male sunt repensae, Lector, alternae vices?
Octob. aeger.



[CH1657:1273]
AEN IOFF.R ZIEPESTEIN MET MIJN BOECK
Zijn inde Vrouw noch de gedachten
Die ’ck inde Weduw’ heb bemint,
Kan sij noch slapeloose nachten
Aen soeten rijm bij haer versint
(5) Besteden, en die laten dolen
Als ’t Vaderloose Moeders kint
Haer selven bij haer self ontstolen
En uijtgesonden aenden wint,
Soo heb ick mij niet veel te vreesen
(10) Hoe dat dit grouwelicke pack
Tot haerent willecom sal wesen.
’Kversoeck nochtans, met haer gemack,
Dat sij ’t mij self wil kondigh maken
In sulck een’ spraeck en sulck een’ stijl
(15) Als wij wel eer te samen spraken
Tot korting vande lange wijl
27. Octob. noct. aeger.



[CH1657:1274]
AEN MEVROUW RIJCKAERT
Hier is het al dat ick tot heden
In Rijm en (soo mij docht) in reden
De werelt hebbe toegebracht.
Lang is het Boeck u toegedacht,
(5) Eens most het uijt der handen komen:
Aenvaert en leest het sonder schroomen
Van hinderlaeg of van gewelt,
De halve Tonne schats en wort ’er niet gemelt.
eâdem nocte.



[CH1657:1275]
AEN MEVROUW VAN MERODE
Veel hebt ghij u beklaeght, bescheilixte der Vrouwen,
Dat ick u onversocht mijn selven heb onthouwen:
’Tis waer, ick kende mij en mijn’ onwaerdicheit.
Hoe ick geoordeelt heb, en alles overleidt,
(5) Sal u dit Boeck doen sien, en uijt de borst doen seggen,
Wat socht ick oock mijn tijt aen sulcken klap te leggen!
Eâdem.



[CH1657:1276]
AEN MEVROUW IONGSTAL
Daer woont een man in Nederlandt,
In Hollandt aenden suijder kant,
Constanter heeft hij veel geschreven
Op lappen bij hem uijtgegeven,
(5) Noch schrijft hij ’t, noch is hij de man,
God hebbe lof, die ’t schrijven kan,
Al was hij schier in ’tgraf gesloten.
Is ’t segwoort u noch niet ontschoten,
’Tbrengt u wel in gedachtenis
(10) Van wat lang niet bedacht en is,
Licht sal ’t u helpen aen ’t bepeisen
Hoe menighe beleefde reisen
Syn danckbaer hert wel is verplicht
Soo lang daer levens lieve licht,
(15) Soo lang daer Ziel en Geest in woonen,
V syn’ erkentenis te thoonen.
Hier is een brocksken van dat hert
Daer med’ u overdrongen wert
Een groven hoop van losse blad’ren
(20) Die ghij meught scheiden of vergad’ren
Naer uwen lesens lust of geen’.
Bij mij komt alles over een,
Mits dat ghij den Constanter-schrijver
Uw’ gunst gunt naer den selven yver,
(25) En naer uw oude welgeval,
Daer hij altoos na trachten sal.
Posterâ nocte. (28 Oct.)



[CH1657:1277]
AEN MEVROUW GLINSTRA
Het glinstren, Glinstra, van uw’ deugden,
Dat mij tot Leewaerden verheugden,
En daer mij de gedachtenis
Soo soet af aenbekleven is,
(5) Brengt mij allengskens in mijn’ sinnen
Dat het hoogh tijt is om beginnen
Te thoonen hoe verr ickse ken.
Soo ick u wat te lastigh ben,
En dat ick u daertoe derf nad’ren
(10) Met all te vele dorre bladren;
Denckt dat ghij ’t niet alleen en zijt
En datm’ allom in dese tijt
En meest op de beplantste wallen
Met Bladeren werdt overvallen
(15) En dat ick ’t achter dit saisoen
Mijn leven hoop niet meer te doen.
Eâdem.



[CH1657:1278]
AEN SIBYLLE VAN GRIETHUYSEN, TEN DAM
Sibylle is ’t heck wat vanden Dam
En hebt ghij tijt om dichten, lam
En tam en clam en stram te lesen:
Gedenckt hoe datt’r u lang voor desen
(5) Toesegginge van is gedaen.
Is ’t wat te veel, troost u daer aen
Dat die sich haest met al te geven
Eens schijnt te geven voor sijn leven.
[ongedateerd]



[CH1657:1279]
AEN IOFFROUW VAN OSMAEL
Ick braeck het seffens uijt al wat ick oyt bedacht;
Ontfanght het vrijelick al t’saem en denckt aen mij,
Als aenden siecken man van braecken overbracht;
Daer, seid’ hij, hebt ghij ’t al, en gaf sijn hert daerbij.
[ongedateerd]



[CH1657:1280]
AENDE VROUW VAN VLOOSWIJCK
Soet wijf, uw’ groote Stads wel sprekens en wel levens
En weldoens Meesterin, zijt ghij moe’ lessen gevens
Aen dien ghij gheern uw’ deught soudt planten inde borst,
Schept aessem, en gedenckt hoe ’t bij quam dat ick dorst
(5) Beloven, u dit pack ter handen te doen komen:
Denckt dat ghij ’t hebt begeert, en mij alsoo ontnomen
Deur vriendelick bevel, en neemt het noch soo aen,
Of ongerechticheit hebt ghij daer aen begaen.
[ongedateerd]



[CH1657:1281]
AEN IOFF.RE VAN HOOGENHUIJSE
Uw’ schoone schaduwe besit ick door uw’ gunst:
Hier is de mijn’ in Rijm; ’tgaet schier als kunst om kunst.
Vergeeft mij niettemin, voldoen ick niet geheelick.
Schoon kan schoon schaduwen, van leelick komt maer leelick.
3o. Oct. noct. aeger.



[CH1657:1282]
AEN IOFFR. SCHILDERS.
Verschrickt niet, soete Vrouw, ghij onderwindt u ’tkind’ren,
Ick send u een grof Boeck, maer ’tis licht om vermind’ren;
’Tis geen Hofwijcker web, noch taeyen Oogentroost,
Daer schier een son aen gaet van uijt haer somersch Oost
(5) Tot daer sij steilste steeckt: ’tzijn groote en kleine brocken,
Daeraen sich niemant hoeft, als willens, te verslocken.
Soo haest als ’twalgen komt, schey uijt, en schuijft de pan
Met groot en klein gebeent soo verr sij schuijven kan;
Wie weet of binnen ’s jaers en om de negen Maenden
(10) Een niewe viese lust uw’ quapse maegh vermaenden
Tot sulcken vijsen spijs. Houdts’ in, of maeckts’ u quijt,
Ghij zijter meester af, en vanden Cock altijt.
eâdem.



[CH1657:1283]
AEN IOFF.R CASEMBROOT
Hier ’s Peper, Sout, Azijn, Hier ’s Gengber, Nagel, Noten,
Anchoves, Caveyaer, door Aloë gestooten:
Hier ’s soetemelck, hier ’s Room, hier ’s Honigh, Mee en Most,
Hier ’s Suijcker, Boter, versch van Melck en wey verlost.
(5) Doet wat soet Caes en Broots bij al dit Mengelmoesje;
Tien tegen een, uw mondt noch hier of daer een kroesje.
eâdem.



[CH1657:1284]
OP DE PRINT VAN MR. LIEVEN VAN COPPENOLLE
De tijt lieght, of mijn oogh, of die dit ijser dreef,
De man die meer bedrijft dan hij oyt jongh bedreef
Vindt in dit afbeeldt yet van sijn ontjongert weten
En schijnt het seste Cruijs ten naesten bij te weten:
(5) Maer lett ick op de drift van sijn verstaelde pen,
Is ’t kloecker jongeling dan ick geboren ben.
Eij, Snijder, scheiter uijt; ghij sult noyt eer beerven
Aen Coppenols gesicht; sijn’ hant sal steets bederven
Watgh’ aen sijn hooft verdient. ’Tis waer in dit gelaet
(10) Is ijet dat op den aert van sijn vergrijsen slaet:
Maer siet weer op sijn’ Veers onwedergaelick swieren,
’T is jonger zen’wen werck en onbejaerder spieren.
Eij, Snijder, scheiter uijt, blijft hij doen wat hij kan,
’t Is binnen jaer en dagh een heel nieuw ander man.
Nocte aeger. 4.9ber (Nov.)



[CH1657:1285]
OP DE SELVE.
Dit’s Coppenol; wie kent den naem niet?
De veeren diemen aende faem siet
Zyn uyt deselve wieck gelicht
Daer syn’ uyt is, daer ’t al voor swicht.
(5) ’T was eene vlucht daeruijt sij quamen,
En daerom vliegens’ altoos t’samen.
eod.



[CH1657:1286]
OP DESELVE.
De Schilder had gelyck, die de gesonde kaecken
Van Coppenol aenviel, en liet de rest ondaen:
Hy wist wel, het geleeck geen menschelick bestaen,
Die wond’re rechter hant met eeren naer te maecken.
eod.



[CH1657:1287]
IN EFFIGIEM LAEVINI COPPENOLLII SCRIPTORIS CELEBERRIMI.
Divinae Graphices hoc non laudabilis autor,
    Quod summa Laudis culmen excedunt suae.
Verus hic est, non verus hic est Coppenollius, olim
    Fortis juveni nunc Senecta fortior.
Si Laevi videas dextram volitare papyro,
    Non hanc senectus, dixeris, manum gravat.
Turget in hoc senio primae vis viva juventae,
    Nec ista cani tempora aut rugae decent.
Tolle manum, Pictor, non est pote Protea, non est
    Istum referre nescio juvenem an senem.



[CH1657:1288]
AEN IOFF.R TRELLO
Eens was ’t een Almanach van weinigh’ bladren Dichts
Die u der Oogen troost in kleine lettren leerde;
Nu is ’t een Bibel schier bij ’tghene ick u vereerde,
Soo niet van meerder nut, altoos van meer gewichts.
(5) Maer noch is ’t Oogentroost, dat sult ghij mij gedoogen,
Soo gh’ op mijn druxel lett en op ons’ oude oogen.
Noct. aeger 10. Nov.



[CH1657:1289]
DE DISSIDIO INTER DD. STRATENIUM ET LIEBERGIUM,
ME CONVALESCENTE NOVEMBRI
Est qui longa mihi Medicus medicamina suadet,
Est qui cum solo rem velit esse coquo.
In medio distractus utri parebo duorum?
Praestabit sorti fidere, quae Deus est.



[CH1657:1290]
GENESING.
De doot en is niet als een snick,
En hoeveel schillen snick en hick?
Ick overlang waerd om te snicken
Was over-deerlick vast aen ’thicken,
(5) En dieder hand aen souden slaen
En saghen niet waer langs bestaen.
Nature, hoopten sij, soud ’t winnen
En de gereedste uytkomst vinnen.
Daer lagh ick op de wacht, arm ick,
(10) Of hick eens wisselden in snick.
Nature wou ’t en die haer stierde,
Den derden aenval of de vierde
Verdween dat hicken onverwacht,
’T is niet te weten door wat kracht.
(15) Is ’t niet te weten, hert van ijser?
Ten minsten werdt door tijden wijser
En weest gedachtigh aen wiens boord
Ghij roerde doe ghij wierdt verhoort.
Was ’t niet deselve die u raeckte,
(20) D’Almogentheit die Salve maeckte
Van slyck en speecksel en sey, Siet,
En maeckte weer een niet tot yet,
En schiep nog eens twee niewe ooghen,
Daer syder twee had laten droogen?
(25) Iae, machtigste, soo ’s mij gebeurt,
Myn’ zeilen vlogen lang gescheurt,
’T roer was ick quijt en van dijn’ golven
Was ick schier levendigh bedolven,
Als ghij ontwaeckte en spraeckt een woort
(30) Van weder en van windt gehoort.
Still was mijn hicken en mijn karmen,
Want, Heer, ick voelde m’in dijn’ armen
En een geluijt van oor tot oor,
Klein van geloof waer vreest ghij voor?
(35) Heer, seid ick, kont ghij soo leegh af sien,
En naer schier uytgewande Kaf sien,
Kont gh’u bekomm’ren of een worm,
Worm, jae gegoten in dyn’ vorm,
Maer die die vorm al lang versaeckt heeft
(40) En noyt kastyding voor gesmaeckt heeft,
Beweeght het u of sulck een worm
Vrij raecken sal uijt desen storm,
Of inden afgront blijven leggen?
Heer, zeid ick, en ick blij v’ het seggen,
(45) Wie zyn wij dat ghij aen ons denckt.
Nu gij mij ’tlaete leven schenckt,
Heb ick’r een Bé bij te verwerven,
Wilt mij die gunnen voor myn sterven.
Myn’ beenen hangen niet aen mij,
(50) Daer is noch nacht noch geesten bij.
Ick segg mij alsser staet geschreven
Sal dit gebeente konnen leven,
Segt, Soon des menschen, maer o Hant
Die dit te samen heeft geplant,
(55) ’T sal dij niet kosten ’thandverdraeyen,
Om alles weder te verfraeyen,
Verfraeyt het all tot dyn’ voll’ eer,
Maer doet het met een Maer, o Heer,
Soo lang als ziel en lichaem kleven,
(60) En des’ herboorne beend’ren leven,
Dat nemmermeer dit swaer gelagh
Noch die noch des’ ontschieten magh,
Laet beide voor haer’ ooghen sweven
Die halve doot, dit heele leven,
(65) En laetse beide (dat ben ick)
Gedencken aen Hic, hic, op hick,
En hoe ick langs het padt van hicken
Spoedt maeckte naer het end van snicken,
Hadt ghij mij niet als bij den Haer
(70) Getrocken uijt des lijfs gevaer
Op dat ick de verlengde daghen
Die ghy mij leenswijs opgedragen
En als van niews hebt aenbesteedt
Bestede soo als die wel weet,
(75) Hoe ickse dij heb weer te geven
Met rekenschap van ’t tweede leven,
Op dat ick, als mij ’tlaest gesnick
Voor dij sal brengen, sonder schrick
’T goet woordt magh hooren, Knecht van trouwen,
(80) In ’tweinigh hebt gh’u Wel gehouwen,
In ’t meerder sult gh’u sien gestelt
En met mijn’ kinderen getelt.
Aeger nocte matutina.



[CH1657:1291]
AD IACOB. AUG. THUANUM, LEGATUM GALLIAE
Si per te licet uniculum tot mille Thuane
In Batauis addi posse voluminibus;
Accipe ab Hugenio magni leue pignus amoris,
Altera, summe virûm, Bibliotheca patris.
26. Dec.



[CH1657:1292]
AD EUNDEM
Si maxima est quam possides, vir maxime,
Strues librorum, quos paterna, quos Avi
Dudum tibi congessit eruditio;
En a Batava, qualecumque sit, manu
(5) Unum volumen adde; major maximâ est.
eod.



[CH1657:1293]
AENDEN HEER HANS VAN WIJCKEL
’Kvoldoe een’ oude schult: Is ’t u noch niet berouwen,
Beleeft man, soo veel tijts u recht te sien onthouwen,
Aenvaert dit dicke beest, met 6. pont Rijms gemest,
Dat’s 5. voor Capitael en 1. voor Interest.
26. Dec.



[CH1657:1294]
AENDEN HR. VAN WIMMENUM
Is ’t haegmunt daer ick u met soecke te betalen,
Vergeeft het slecht gehalt, de menighte sal ’t halen.
Is ’t niet wat redelyx, het is wat ongemeens.
Hier ’s by de 6. [pont] Ryms; magh ’t soo bestaen voor eens?
27. Dec.



[CH1657:1295]
AEN IOFF.W SCHURMANS
’Kgaf u ’twoort in Latijn en heb het wel gehouwen,
Myn leste Boeck was ’tlest, en ’tis mij niet berouwen:
Nu geef ick ’t u in Duytsch en ’tsal gehouden zijn
In Haegsche Moeder-tael als in uytheemsch Latijn.
(5) Schoon ick ’t u niet en gaf, het sou sijn selven geven;
Wie souw naer sulcken kraem meer lusten in sijn leven.
28. Dec.



[CH1657:1296]
AENDEN PREDICANT V. VAN OOSTERWIJCK
Dunckt u niet, Oosterwijck, dat dese schrijver mal is,
Die u met 6. [pont] rijms in een block overvalt?
Wilt hem genadigh zijn; hiermed’ is ’t uijtgemalt,
En leet is geen groot leet als ’t maer leet eens voor al is.
30. Dec.



[CH1657:1297]
AENDEN HEERE VAN MAERSSEVEEN
Dit ’s Ballast, Marsseveen, soo gh’ op ’tgewicht wilt letten
Van 6. [pont] dichts ontrent: maer laedt het inde schuijt
Die u tot Goudestein aen ’tlieve lant sal setten,
Soo ghev’ ick ’t niet voor last, maer voor ontlasting uyt.
31. Dec.



Continue


[CH1658:001]
TOT GOD OP NIEW JAERS DAGH 1658
Noch eens; ’tis weer Niew jaer, en ick sie ’t en belev’ het.
Groot Schepper van den Tijd, die ’t mij vergunt en gevet,
Weest eewelick gelooft, die mij dus verr gebracht
En onlanx metten haer gesleept hebt uijt de gracht,
(5) Daer ick te grond’ in ging, soo ’t liep door alle monden,
Die dijne Wonderen maer menschelick verstonden.
Ghij schenckt mij een niew Iaer; Ick weet en ick beken,
Dat ick’er dij op ’tminst een niew voor schuldigh ben:
Maer, schept ghij dan in mij het Niew jaer en ’tniew leven,
(10) Soo ghij ’tmij niet en geeft en kan ick ’t dij niet geven.
1. Ian.


[CH1658:002]
AENDEN HEERE CATS
Onder allerleij geschencken
Kond’ ick heden geen bedencken,
Als icks’ all’ had overdocht,
Dat u beter dienen moght
(5) Dan, nu all’ uw Boomen pruijlen
En noch schaduwe, noch schuijlen
In dit ongetempert weer
En verleenen aen haer’ Heer,
Bladeren te doen verschijnen
(10) Die geen winter doet verdwijnen.
En hier zijnder sonder endt
Uyt den Boomgaert die ghij kent.
Neemts’ in danck aen t’mijner bede,
Met myn’ Wensch toe: dat’s, Hiermede
(15) Veel gelucks in ’t Niewe jaer
Aller dicht’ren Bestevaer.
1. Ian.


[CH1658:003]
AEN NEEF BUERSTEDE
’T en kan den Haegh niet faelen,
Hij sal den kost wel haelen,
Houdt hy maer dees manier,
En blyft hij slechts betalen
(5) Capoenen met Papier.
1. Ian.


[CH1658:004]
AENDEN HEERE VAN BRANTWIJCK
Uw’ hertelicke Niew-jaers-gift
Aenvaerd ick ernstich uijt de drift
Van ongeveinsde vriendlickheden,
En wenschte wel d’ontstelde leden
(5) Van dese noch niet vaste Hand
Te drijven opden selven trant:
Maer, moght de Hand daer over leggen,
De Rym-penn souder Neen toe seggen,
De Rympenn soo schoon uytgedicht
(10) Als ghij kont gissen by ’tgewicht
V overdrongen, lieve Leser,
Van 6. [pont] Rijms den eersten deser:
Alree ben ick dit schrijven moe,
En, wacht ghij meer, ick denck ’t u toe.
3. Anni.


[CH1658:005]
AEN MYN HEER VAN ZUYLICHEM
Is ’t rymen kunst, en is kunst licht om draeghen,
Wat valt ’er dan van swaerigheyd te klaeghen
Van ses pond ryms? al wat ghy rymt en dicht
Is niet als geest, en geesten vallen licht.
Op Ockenburgh, den 3. Jan. (Westerbaen.)


[CH1658:006]
OP DE HOF-BLOEMEN VAN D. VOL. AB OOSTERWIJCK
Bloem-vrijers, ijdel van betrachten,
Die Moeyte, Tijd, Geld en Gedachten
Aen ’s werelds zijden somer-kleed,
De bonte vodderij, besteedt,
(5) Leert eens ten halven doolwegh keeren,
Werdt eens Bloem-ijverigh met eeren,
Raept eens uw’ sinnen uijt het slijck,
En besightse, met Oosterwijck,
Aen d’onwaerdeerelycke blad’ren
(10) Die hij voor u heeft willen gad’ren.
’t Zijn Bloemen daermen tot in ’t hert
Kracht, geur en geest gewaer af werdt,
’tZyn Bloemen die noyt en verwelcken,
’t Zijn bloemen die haer laeten melcken,
(15) En hoese meer gemolcken zijn
Hoe meerder Honich, Olie, wijn,
Hoe meerder heiligh natt sy geven;
’tZyn bloemen uyt den wegh van ’tleven,
(In een woord werdt ghij ’t beter wijs,)
(20) ’t Zijn Bloemen uijt Gods Paradijs.
3. Ian.


[CH1658:007]
AENDEN ADJUNCT GRIFFIER SPRONSSEN
Dit Boeck, Ian Spronssen,
Weegt 16. Oncen
Meer dan 5. [pont].
Indien ’t u mondt,
(5) Daer’s wat in t’eten,
Van soete beten
En suere toe.
Maeckt het u moe,
Laet ick u raden;
(10) ’Tzijn sachte bladen,
Diemen besteedt
Soo ghy wel weet.
Ghij moet niet dencken
Mijn eer te krencken,
(15) Soogh’ uw gemack
Neemt van dit pack:
Leest of versleurt het,
Bewaert, of scheurt het;
Het is mij lief,
(20) Kan ’t u verheugen,
Of ergens deugen
Tot uw gerief.
9. Ian.


[CH1658:008]
OP DE SELVE (HOF-BLOEMEN)
De Bloemen, Oosterwyck, by uw’ hand uyt gelesen,
Verdienen dat altoos by alle mann te wesen.
10. Ian.


[CH1658:009]
AD CASP. GEVARTIU
Viden’, Geuarti, quanta te Libri moles,
Quantâ infacetus obruat Poetaster?
Quis hunc mereri dixerit veniam Lector
Sibi non iniquus? et tamen satis causae est
(5) Cur hanc mereri tute me libens, laetus
Properes fateri: nempe qui semel totam
Effundo massam, spondeo nihil porro
Restare quo te, si velim, nouâ possim
Molestiâ vexare: Codicem certe
(10) Donare si me credis, error est; ipsas,
Ut nil scias superesse, dono Pandectas.
11. Ian.


[CH1658:010]
AD D. DE MARSELAER BRUXELLAE CONSULEM VII
Vir erudite (quando Marselarius
Fugis vocari) Marselaer, pie, nobilis,
Constans amice; quam tibi Batauam diu
Fidem obligaui, libero; grandem Librum,
(5) Immane monstrum, Codices nouendecim
Uno (pudet referre) complexum sinu,
Dono, dicoque ac dedico, merito et libens.
Si gratiam reponis, audi; plusculum est:
Si non reponis, sufficit: silentio
(10) Veniam dari putabo, quam solam peto.
21. Ian.


[CH1658:011]
AENDEN HEERE GRASWINCKEL EN SIJN’ E. HUIJSVROUWE,
MET MIJN’ CORENBLOEMEN
Wat komt mij qualick slaeghs geen’ vruchten te sien leven
Van uw gezegent Bedd, mij die u selfs vermaen
Geen’ ooghen op dit Boeck, dit voddigh Boeck, te slaen!
Want, liepens’ om den haerdt, ick soud’t uw’ kind’ren geven.
8. Feb.


[CH1658:012]
OPDE WERCKEN VANDEN HEERE I. CATS
AENDEN LESER.
Hangt tot uw leste gelt aen desen Swaenen-sang,
Daervan ghij ’tsoet beghinn schier een’ halv’ Eewe lang
Met even soo veel vruchts als vreughds hebt hooren klincken
Veel’ Boecken doen ’them niet; de lust sal u ontsincken
(5) Van sulcken overlast, soo ghij dit een alleen
Sijn’ volle waerde kent: hebt andere te leen;
Van dit en mooght ghij heel den eigendomm niet derven,
Dat eerst wel leven leerd’, en nu leert beter sterven.
12. Feb.


[CH1658:013]

Scirrhosi Renes, vesicae calculus ingens,
Nulla hoemorrhoïdum vestigia in intestino,
Nulla foris, Fellis justo vesicula major,
Subdurum jecur et longi tentamine morbi
(5) Languidus et raro male tinctus sanguine pulmo,
Ossa cutem laxam gestantia, carne solutâ,
Horrido et exangui macies, in corpore dicam,
An sceleto, regnans: Haec sunt quae, nube remotâ,
Ambiguis miseri morbum explicuere Wilhelmi.
(10) Discite res dubias dubio sermone referre
Pugnantes hominum temere de pelle Galeni.
14. Feb.


[CH1658:014]
KORTE OMSPRAECK VAN MIJN DAGELICKS HUIJSGEBED
Wij derven ons, o God, voor Dijne voeten buijgen,
En dijnen hoogen lof ootmoedelick betuijghen,
En seggen dij den danck dien elck in syn gemoed
Wel weet en wel gevoelt dat hij dij seggen moet,
(5) En niet uyt seggen kan, voor d’endeloose gaven
Van allerhande gunst, die ons, onnutte slaven,
Dijn’ overgoedicheit eer Tijd of Wereld waer,
Sints I’ijd en Wereld is, in voorspoed en gevaer,
Tot desen oogenblick heeft laeten wedervaeren.
(10) Maeckt onse herten voll, die ’tnemmermeer en waeren,
Van volle danckbaerheit, daervan Dij innerlijck
Tot in het binnenste van dese herten blijck’,
Den menschen uijterlijck, en in het overvloeden
Der vaste teeckenen van danckbaere gemoeden,
(15) Wel seggen en wel doen. En om het menighvoud,
Uijt grond en overvloed des herten opgestouwt,
Bekent en onbekent mis-leven onser daghen,
Mis-leven in gedacht en woorden uijt geslagen,
In wercken uijtgevoert, en alles tegen Dij,
(20) Met all’ d’ondanckbaerheit die uyt te spreken zij,
O aller hooghste, en wilt met dijn’ ondanckb’re knechten
In dyn’ verbolgentheit het scherpste recht niet rechten,
Die den ondanckbaren goed en genadigh zijt,
En ons ondanckbaersten in onses levens tijd
(25) Ons’ ongerechticheit noijt en hebt doen ontgelden:
Maer, o ghij die met recht van dij hebt laten melden,
Dat niet des sondaers dood, maer de behoudeniss
Die syn’ bekeering volght dijn welgevallen is,
Om de voldoeningen dijns Soons en onses Heeren,
(30) Schelts’ ons genadigh quijt, en helpt ons hert bekeeren,
Bekeeren, groote God, tot Dij, in meerder drift
Van Kenniss, Hoop, Geloof, en Liefde, en al dijn’ gift:
Daerdoor wij, sterck in Dij en in Dijn’ volle rusting,
Met Wereld en met Vleesch, daeraen all onse lust hing,
(35) Iae met het boos besoeck dat ons gedurigh quelt
Elck onder sijnen voet geluckelick gevelt,
Van d’aerde en uijt haer slijck ten Hemel op getogen,
Dijn Godlijck voorbeeld, naer ons menschelick vermogen,
Betrachten naer te gaen, en, daer het all in is,
(40) Dij lieven uijt de kracht van Hert, Ziel en Gewiss,
En even als ons selfs de Kudde Dijner schapen,
Door dijn’ hand neffens ons, en ons gelijck, geschapen.
Hoedt en verlost daer toe de zielen die hier zijn,
Met haere lichamen, van alle leed en pijn,
(45) Laet beij gezegent zyn met noodtelicke gaven
Ten nijtvoer van ’tberoep daerin sij sich begaven,
En noch in leven door het heilighe bestell
Van Dijn’ voorsienicheit; en beide doet soo wel,
Dat weer die zegen zij gezegent met den zegen
(50) Die dijne kinderen ten erfdeel is verkregen,
Daer door ons lijen en doen in allerley gevall,
In leven en in dood ten goeden eind’ bevall’,
Daer tegen wij in Doen en Lyden, Dood en I.even,
Wat ons te voren kom’, waertoe wij ons begeven,
(55) Voor en aen nemen als voor dijn onslap’righ oogh,
Wat gh’ ons genieten heett of dragen van om hoogh;
’t Zij onverdient geluck, of wel-verdiende plagen,
Als van Dyn’ vader-hand genieten en verdragen,
Gewilligh t’allen tyd’, en t’allen tijd’ gereed
(60) Om uijt dit doodigh lijf, op d’ure die ghy weet,
Vervoert te werden in niew’ Hemelen, niew’ Aerde,
Van onbekende form, van onbegrepen waerde,
Daervan in ons de hoop op dyn’ belofte light,
’t Huijs der Gerechticheit en Eewigh levens licht.
(65) Doet die barmherticheit den Hoofden en den Leden
Van dit vergaert gesinn, en doets’, op ons’ gebeden
Den vrienden van dit huijs, en die het by haer bloed
Verwandt en Maghen zijn: Iae, Heer, wy bidden, doet
Oock onsen vijanden deselve gunst beleven,
(70) Ons’ blinde vijanden, die inden doncker sweven,
Verr van dijn’ waerheits pad, naar dijn eer in dat werck
Bestaen kan, en de vred’ en stichtingh van Dijn’ Kerck.
Doet noch deselve gunst dien ghy Dijn Volck in handen
Als Vooghden hebt gestelt, voor all in dese Landen,
(75) Daer ghij dit deel Dyns volx te samen hebt gebracht
Met all’ de schaeren van haer’ swaere leghers-kracht,
Oock met den jongen Vorst in haer bewind geboren,
En die aen ’thooghe Huijs van synen bloede hooren;
Doets’ oock den Dienaeren van Dijns woorels drucken oost,
(80) Doets’ allen swacken en verlegenen om troost,
Doets’ allen menschen, Heer, naer Dijn’ bermherticheden
En wijsheit sonder grond: want wat zijn vleesch en leden
Van dese sterfflickheit ’ten zij in Dijn’ genae;
Waer is het schepsel oock, dat voor Dyn recht bestae?
(85) En, o ghij Schepper en behoeder vande menschen,
Wat sou Dij ’tschepsel doen? Hoort en verhoort ons wenschen,
Soo verr het werdt gewenscht als ghij ons wenschen heett,
Met wat ghij noodigher tot onse welvaert weet.
Soo wij all ’tnoodigst hier in ’theiligh voorbeeld sluijten,
(90) Dat ghij dijn’ kinderen na Dij hebt leeren uijtten
Soo ’t Dijne leeringhe by ons werdt na geseght,
En op Dyn’ Autaren, danck-offers-wijz geleght.
O inde Hemelen ons aller eenigh Vader,
Geheilight zy Dijn naem, Dijn Rijcke kom’ ons nader,
(95) Dijn will geschied’ op aerd’ als in Dijn Hemel-rijck.
Geeft ons het noodigh brood van daegh en dagelijck;
Vergeeft ons alle schuld, soo w’ alle schuld vergeven
Aen die ons schuldigh zijn; en leidt ons by dit leven
In geen’ versoeckinge, maer vrijdt ons vanden strick
(100) Des Boosen; want, o God, alleen en eewelick
Hoort Dij der Rycken Rijck, en alle kracht, te samen
Met alle heerlickheit der heerlickheden. Amen.
9. Mart.


[CH1658:015]
IN ’TLEGER
Men spreeckt hier veel van ’tWoord, dat ijeder een moet geven
Aen dien het eischen magh, al waer ’t te middernacht,
En ’tis een menschen-Woord, en ’tkost een mensch syn leven:
Aen ’tlevende woord Gods werdt eens ter weeck gedacht.
Hofw. 10. Mart.


[CH1658:016]
OVER-LEER
Veel snijders van Gods woord ontleden ’t en ontpluijsen ’t
Met woorden sonder end; jae, soo men ’tseggen magh,
Sij kroocken ’t menighmael en vlacken ’t en bekruijsen ’t
Door Menschen-misverstand: Ick houw niet van dien slagh;
(5) Gods Woord kan ’t mij wel doen; Een Woord soo veel als duijsent.
Ibid. eod.


[CH1658:017]
A UNE DAME, SUR UN LIVRET EMPORTÉ PAR MESGARDE
Un Voleur innocent, qui, plongé dans l’estime
De vos perfections, est tombé dans le crime
A trouué ce liuret, qui n’a que la façon
D’un liure d’importance, au fonds de son manchon.
(5) Excusez le forfaict dont vous estes coupable,
Et ne laissez plus rien ni sur lict, ni sur table;
Ou, si vous l’ij laissez, cachez bien vos appas,
A moins que de resver on n’ij touchera pas.
Hofwijck 18. Mart.


[CH1658:018]
OP DE TWEEDE UYTGIFT DER PSALMEN DOOR DEN
HEERE FISCAL BOIJ
Zijn Menschen swack en voll gebreken,
Denckt, Menschen, wat een Menschen-pack,
Den Heere na sijn Hert te spreken,
Die na het Hert des H e e r e n sprack !
(5) Dit sagh hij in syn’ rappe sinnen,
En, om te thoonen dat hij ’tsagh,
Bestond, hij Boij, Boy t’overwinnen,
En ded’ het met den tweeden slagh.
Soo light hy onder, en soo boven,
(10) Soo komt hij t’over en te kort.
Die wijsheit acht ick meest te loven,
Die van haer self verwonnen wordt.
Is ijemand noch min als te vreden
In ’t heilighe verniewt onthael,
(15) Mishaeght hem noch of lidt of leden
In dit sorgvuldigh Tweede-mael:
Dus veel heeft hij van mij te weten,
Hij kiese vrij wat ongemeens
Uijt Pennen die goe’ Pennen heeten;
(20) Ick geef ’t haer soo in drijen eens.
27. Mart.


[CH1658:019]
IN AMPL.mi DOCT.mique VIRI GUIL. PISONIS D. M. INDIARUM
HISTORIAM NATURALEM
Impiger extremos fuge, vel spectator, ad Indos
Currere; res facta est futilis iste labor.
Pisoni placuit quidquid sub cardine nasci
Sciuerat Eoo, viderat Occiduo,
(5) Sic Belgis praestare suis, quasi pareat uni
Naturae prope nos et procul imperium.
Ecce breues tabulas majestas extera rerum,
Uno sic Batauo praecipiente, subit;
Utraque ad Amstelias accersitur India ripas,
(10) Utraque quas jussa est promere promit opes:
Promit opes, quas fida bonas, infida nocentes
Terra dat, has fugias scilicet, has ut ames;
Hic stupeas, ubi nacta nouas animalia formas
Gaudeat inuentis Naso fauere suis.
(15) Nec tamen hoc Tabulae, Lector, ne fallere, dicunt,
Sola nec has vires muta papijrus habet.
Quod spectas nihili est; has, qua facundia tanti
De tota meruit posteritate viri,
Has tabulas reuerenter habe; praestantior omni est
(20) Icone qui docto manat ab ore lepor;
Hac duce deductus per tot miracula grandi
Materiâ dices, grandior ista manus.
29. Mart.


[CH1658:020]
VOOR-RAED
My vraeghde een Dief om raed, en wat hem stond te hopen,
Naer dat hij Mann en Maeghd bestolen hadd met hoopen:
Ick seid’, hebt goeden moed, ghij sult het niet bekoopen,
Ghij sult de Galgh ontgaen, kont ghij se maer ontloopen.
6. Apr.


[CH1658:021]
OP HET GRAF VANDEN HEER IACOB VAN CAMPEN
Hier light hij Marmerloos die soo veel Marmers sleet,
En soo wel slijten leerd’, als noch heel Holland weett,
En noch heel Neerland siet, en Neerlands ommelanden:
Die ’t Gotsche krulligh mall met staetigh Roomsch vermanden,
(5) En dreef ouw’ Ketterij voor ouder Waerheit heen;
Hoe light hij marmerloos, hoe guntm’ hem niet een’ steen,
Ter eer-gedachteniss van soo vel’ ed’le steenen?
Ick meen de reden is, en ’tis wat meer als meenen,
Hier stond een Graf-gebouw, hadd’ hij het self bestaen:
(10) Nu hy ’t verwaerloost heeft, en derft’er niemant aen
Van all’ de leerlingen die nijt hem zijn gesproten:
Want, seggen sij, waer ’t niet nett in syn’ vorm gegoten,
En schoeyde lit voor lit niet even op syn’ leest,
Daer nu sijn lichaem rust, ontroerde ’t noch sijn’ Geest;
(15) En wat geest sou dien Geest, nu leden-loos, vernoegen,
Dien, noch in ’tlogge vleesch, geen’ Geesten op en woegen?
Nassauwen Oort, oft Strijensche Sas. 1a. Maij.


[CH1658:022]
AEN HEER CHRISTIAEN GRAVE VAN DONA
Begrauwt mij niet, Heer Graef, verschijn ick wat te spade
Met dit versuft geschenck bynaer ter halver sleet.
BeGraeft mij liever; niet in d’aerde, dat ghij ’t weet;
Maer in uw’ Graeflickheit; ick meen, in uw’ Genade.
(5) Want soo ghij gade slaet hoe weinigh wichts het heeft
’T geen ick u voor wat deeghs voor oogen derve leggen,
Ghy sult ontwijffelick, danck hebb’ de Brodder, seggen,
Die mij dit sotte Boeck soo taeij, soo langsaem geeft.
8. May.


[CH1658:023]
ANDER (GRAFSCHRIFT)
In dit dood-bedde light van Campen met sijn tween;
Hij groot’ herstelder van wel-bouwens-kunst, dat ’s een,
Hij die in ed’le verw en stelling had doorkropen
Al waermen Nederland na Roomen om siet loopen;
(5) Dat ’s twee, en Hij alleen.
Cieraet en hoeft hier geen.
Het cierlixte van all heeft hij sich selfs gegeven,
Hij, die de sterfflickheit des tijds sal overleven,
In d’onversterfflickheit van Olij en van Steen.
20. Maij.


[CH1658:024]
MISGREEP
’t Is tijd, Ian, dat gh’ uw’ sinnen slijpt
Op wat ghij hoort en siet;
Ghij light mij stadigh en begrypt,
En ghy begrijpt mij niet.
Hofw. 22. May.


[CH1658:025]
IAN VAN ANN
’T en is niet om dat Anne dweegh is,
En altoos besigh en noijt leegh is,
’T en is niet datse stuer noch steegh is,
Noch Mann noch Vrienden inden weegh is,
(5) Maer onlangs by elck een te deegh is,
En soet en handelbaer als deegh is;
’T en is noch d’een noch d’ander deughd,
Daer Ian syn hertjen in verheught;
’T is dat hem dunckt dat Anne veegh is.
1. Iun.


[CH1658:026]
ALL TE WAE
Waerschouwtm’ u, Ian; ghij seght, ’t Is de gemeene Mann
Die mijn Wijf achterklapt, en die geeft licht een’ douw
Daer ’tniet verdient en is. Maer is ’t een mis-douw, Ian,
Van den gemeenen Mann op de gemeene Vrouw?
2. Iun.


[CH1658:027]
OUDERDOM
Wat is den ouden dagh, en wat ’s er aen bedreven?
Ick weet niet hoe sich ’tvolck daeraen vergaepen magh;
Ick neem ’t heel averechts: want, hoe wij langer leven,
Hoe meer wij naerderen den allerjongsten dagh.
eod.


[CH1658:028]
SPAERIGHE DIRC
Dirck is een suijnigh Mann; men spreeckt het hem ter eeren;
Hij spaert goed, hij spaert bloed, hij spaert brood, hij spaert kleeren:
Maer dit ’s van allen ’tminst; die averechtse geest,
Het kostelixt van all, de waerheit, spaert hij meest.
eod.


[CH1658:029]
VROME IAN
Het Vrouw-volck heeft Ian lief; Ian heeft ’er oock geen’ schroom van:
Wat lightm’er op en muijtt?
Daerom is Ian geen guijt:
Het kan wel tsamen gaen, een Vrouw-man en een vroom man.
2. Iul.


[CH1658:030]
MIS-VERWIJ
Ghij noemt een’ Bultenaer gebreckigh, sonder reden:
Bedenckt eens wat ghij doet;
Weeght syn’ en weeght uw’ leden;
Een bult is geen gebreck, het is een overvloed.
16. Iul. in anchora ad S. Annam Namur.


[CH1658:031]
AU MARQUIS DE NEWCASTLE SUR SON LIVR
Crois tu que ton trauail tourne à ton auantage,
Noble, vaillant et sage,
Et, pour tont dire ensemble, Illustre Caualier?
I’oseroij le nier.
(5) Ton maneige est si doux, ta leçon tant aisée,
Qu’ à peine a-on baissée
La marge de ton Liure et gousté ton discours,
Qu’il semble que le cours
De ta Philosophie est acheuée sans peine
(10) A la premiere haleine.
Ainsi ton Escolier s’estime tout parfaict
Auant qu’il aijt rien faict,
Et pretend à ta gloire et à ta bonne grace
Dedans le mesme espace
(15) Que l’on employe ailleurs à conduire un peu mal
La Bride du cheual.
Veux tu veoir promptement l’effect de ceste rage
En mon apprentissage?
Ie te jure ma foij
(20) Qu’il me semble desjà que j’en scaij plus que toij.
Sande 19. Iul.


[CH1658:032]
IN LIBRUM DE ARTE EQUESTRI MARCHIONIS NEWCASTELI
Tam brevis hic Heros methodi momenta revelat,
Tam regit indomiti fraena potenter equi,
Mox ut, equo monstrante viam, sua munia discat
(Obstupeo referens) erudiendus eques.
(5) Quantus hic est equitum doctor, quo quisque magistro
Doctores equitum reddere discit equos !
Antuerp. 20. Iul.


[CH1658:033]
EIGEN VONNIS
Ondanckbaer Ian, sey Dirck, hoe laet gh’ u dus vermanen?
Om geld beleeft geleent behoort men niet te manen.
Behoortmen niet? seij Ian,
Waerom maent ghij mij dan?
Turnhout 29. Iul.


[CH1658:034]
WARME VRIJSTER
Agnietje loopt de vrijers nae,
Soo dats’er staegh twee drij op ’tspoor heeft:
Sij seght, sy soeckt een’ wedergae:
’T is goed sien wat Agnietje voor heeft.
Inter Bredam et Zulichem. ult. (31) Iul.


[CH1658:035]
OVERDRINCKE
Laet ons ons selven niet bedriegen;
Daer steeckt geen’ wijsheit in den pott:
Veel wijns, veel woels, dat kan niet liegen;
En ’tscheelt heel weinigh, satt en sott.
Ibid. eod.


[CH1658:036]
QUAE SERVANDO NON SERVATU
Is ’t Meisken van oud eerlick bloed,
Is ’t meer als matelick van wesen,
Is ’t rijckelick versien van Goed,
Soo haest als ’t Houwbaer is en sal ’tniet houwbaer wesen.
Ibid. eod.


[CH1658:037]
MAUVAIS MENAG
Iaque a mis tout son bien en Iardins à parterre,
En tiltres sans domaine, en des maisons sans terre,
Or à Dieu le comptant.
Cela s’appelle faire
(5) Une cheute en montant,
D.un important affaire
Un affaire emportant.
Zulichem ult. (31) Iul.


[CH1658:038]
OP H. BRUNOS IO
De Mann in Aloë (dat ’s alle wee) gezultt
Sat sonder man of maegh, veel droever als te voren,
Den mishoop en beweende, en smoord’ in sijn geduld;
Elck schroomde voor sijn zeer, en lieter hem in smooren,
(5) Elck vlood voor sijn gekarm en hiel het uijt sijn’ ooren.
Nn soeckter ijeder een sijn’ lusten af vervult,
En elck will Iobs verdriet en Iobs verdragen hooren:
Soo lieffelick wordt leed met sulcken lied verguldt.
Hofwijck 11. Aug.


[CH1658:039]
OP SIJNEN PREDIKE
Hier, Lezers, hier besteedt uw’ maghen;
’t Gerecht is versch, all is het oud:
’t Zijn Appelen soo rood als Goud,
Hoe soudens’ ijemant niet behagen?
(5) Sij blosen schoon, sij riecken sterck,
En, daers’ in werden op gedragen,
De silv’re Schael, is Brunos werck.
Ibid. eod.


[CH1658:040]
OP SYN HOOGELIED
Komt, Bruno, spaert voortaen uw’ lippen en uw’ longen;
Verslijtse langer niet aen deuntjens byder aerd;
Uw’ eer is meesterlijck aen ’t Hooghe-lied bewaert;
Ghij hebt den kloecksten van de Wereld naer gesongen.
Ibid. eod.


[CH1658:041]
OP OCKENBURG
De Musen soecken ’tvocht, wie sou die Ioffers soecken
In dese dorre hoecken?
Sy sullender nochtans van geenen dorst vergaen;
De Waerd heet Westerbaen,
(5) Die heeft haer haer’ Fontein verleidt tot in syn’ Duijnen
En Pindus in Loosduijnen.
Hofwyck 19. Aug.


[CH1658:042]
DE SCHOONE IOFF. STANTON MET EENEN BOLL AEN
EEN BEEN GEQUETST
Danck hebb’ het ongeluck dat Stantons blancke vlees
Al spelend’ onderwees.
’t Was hoogh tyd dat sy wist, aen ’tquetsen van een beentje,
Hoe seer doet een blauw scheentje,
(5) Hoe seer een’ blauwe borst, jae hoe seer een blauw hert,
Als ’t soo getroffen werdt:
En, maeckt een houte Boll een buijltje, wat haer’ oogen,
Twee snelle bolletjens van vier en vlamm, vermogen.
Hofwijck 19. Aug.


[CH1658:043]
OP D. MICH: SPRANGERS HAFTEN IN BRAND
Wat zijnder Lessen, en hoe stichtelick vertaelt
Door een onsteken hert uijt eenen brand gehaelt!
Voelt, Haften, voelt uw’ schá; maer ook uw’ baet, en karmt niet;
’t Oud seggen is vervult door Spranger; Brand en armt niet.
18. Oct.
[In: M. Spranger: Silo. Amsterdam, Wed. Paulus van Ravesteyn, 1658. KBH Pft 8037.
Wat zijnder lessen, en hoe stichtelick vertaelt
Door een onsteken hert uyt eenen Brant gehaelt!
Voelt, Haften, voelt uw’ schá; maer ook uw’ baet, en karmt niet;
’t Oud seggen is vervult door Spranger; Brand en armt niet.]


[CH1658:044]
NOOD-WEER EN LIEEDE VOOR LEED
Den Afgrond braeckt noch eens, en ’tgeldt noch eens den Vromen:
Een’ niewe schenniss is van onder opgekomen;
Een’ zee-katt spreidt den Inct van haer’ ontroerde gall,
Om ’toogh t’ontduijsteren eers’ in ’t naersporen vall’:
(5) ’t Naersporen lust mij niet: die ’t met den doncker houden
Gunn ick de duijsterniss; den jongen of den ouden,
Wie mij het onverwacht vergift in ’t aensicht spouwt,
Houd ick voor wat hy is, en hij sijn selven houdt;
Voor nacht-uijl, dien ’tlicht quelt, en dien de middagh zeer doet
(10) En daer hy mij het leed met blind en valsch geweer doet,
Spreeck ick hem ongesien in sijn swart schuijl-hol toe.
Onaengenaem gespreck! alreede ben ick ’tmoe.
Vriend; past u dese naem, ontfangt hem t’uwer eeren:
Of vijand; past u die, soo kan hij u niet deeren;
(15) Vriend, vijand, wat ghij zijt; Waer hebt ghij mij gesocht,
Wat dampen hebben mij in uwen droom gebrocht,
Hoe quam ick u te voor, waer langs, en door wat wegen,
Doe d’eerste boosheit in uw’ herssenen gestegen
Het opsett in u baerd’, om met een’ loose Maer
(20) Een’ uijt veel’ dusenden te quetsen, wie het waer?
Was ick u onbekent, hadt ghij mij noijt sien leven,
En was ick ’tschuldigh hert, dat ghij den steeck soudt geven?
Waerom, wat moeijden u d’onkunde van mijn’ ziel,
Daerom haer laeten of haer doen u min beviel?
(25) Of was ’t een Iephts-gelijck versweeren dat u quelde,
En op het dolle feit, of in ’tmeineedigh stelde?
Hoe seldsaem is de schent op Vleesch, of Veer, of Haer,
Daer selfs de schutter niet en weet op wat, of waer!
Of was ick u bekent, en waeren noch uw, oogen
(30) Noch uwer sinnen geen’ betoovert of bedrogen,
En hadt ghij mij doorsien, en wist ghij wat ick woegh,
En wat voor veeren ick om helm en schilde droegh,
En docht het u soo recht, of schijn van recht en reden,
Oud’ onbesproken Deughd met ondeughd te bekleeden?
(35) En docht het u soo licht out ingewortelt Waer
Te roeijen met een’ ruck, of ’tnoijt geweest en waer?
En docht het u soo soet den moord-priem uijt te trecken,
Om lust te boeten op een aensicht sonder vlecken?
En docht het u soo veil voor God en sijn Gerecht
(40) Dien moord-priem in mijn oogh te bergen tot den hecht,
En weten niet waerom, als ghij ’t u selven vraegde,
Dan dat u onlust lust’ en dertel boos behaegde,
Gelyck de losse Ieughd haer’ wilde weelde thoont
Aen ’t eerste venster-glas, en weet niet wied’er woont?
(45) Want, waerom smaeckten u mijn schenniss? was ’t een’ reden
Die uw’ Ziel raeckte, die uw’ have, die uw’ leden,
Uw’ vriend, uw’ bloetverwant? wien hadd ick soo misdaen,
Ick die op ijemands leed noyt uijt en hebb gegaen,
Noijt achterklap gevoedt, noijt laster helpen stijven,
(50) Noijt yemand logentael aenseggen of aenschrijven,
Noijt selfs de Waerheit die een’ Christen deeren moght
Als tegens heugh en meugh schoorvoetens uijtgebroght,
Noyt van des eenens zeer, des anderens gebreken,
Als met misnoegen en erbarmen, konnen spreken,
(55) Maer allom swaer tot licht en swart gemaeckt tot Witt,
Waer ijemand swaer of swart deerd’ in het minste lit;
Altoos mijn self gewent, altoos gelast mijn’ kind’ren
Het goet te recken, en het quade te vermind’ren,
Altoos genegen meer tot salven als tot slaen,
(60) Waer ijemand slagh of salf ter herten moghte gaen.
Is’t t’uwent averechts, en soeckt ghij allenthalven,
Waer, wien, waer mé, wanneer te slaen en niet te salven,
En houdt ghij vanden aerd van die daer nacht en dagh
Soeckt door Gods Schepselen welck hy verslinden magh:
(65) Wel gae ’t u met de kunst; ick kan s’ u niet benijden:
Maer, is het met de tong dat ghij meent om te rijden,
En laeten hier en daer een’ bitt’ren angel staen,
Daer ijemand het vergift in ’tbloed af moge gaen,
Ten minsten weest versien van Waer-schijn, en van blijcken
(70) Die op het dusentste gedeelte waerheit lijcken:
Het ambacht luijstert nauw; grof garen lijdt het niet;
Daer hoort een fijne draed, daer boosheit van niet ijet,
Van onwaer waerheit, en van doncker dagh will weven:
Den Opperlogenaer, uw Meester in dit leven,
(75) (’Khoop naer dit leven niet) heeft hals-werck, eer ’t hem luckt,
Dat hy de schoone Vrouw uijt haeren zetel ruckt,
De naeckte waerheit uijt den throon van haeren luijster,
Om wolcken voor schoon weer te venten, dagh voor duijster.
De Logen is een putt daer meestendeel in valt
(80) Hij die hem selver groef, en met het ambacht malt,
En all te sorgeloos past op de laegh te decken
En met Goud-schijnigh Goud sijn Valsch Loodt t’overtrecken:
’T gelogen will op ’tminst, en moet, waer konnen zijn:
Want wat is wesen, daer noch lichaem is noch schijn,
(85) En daer ijet niet en is hoe kan daer zeffens ijet zijn,
En daermen ijet siet zijn, hoe kan’t daer zeffens niet zijn?
Wat onbeschaemtheit helpt u seggen, daer ick lagh
In ’tworst’len met de Dood, die elck voor oogen sagh,
Dat die tijd, in dat Bedd, die leden niet en lagen,
(90) Die doe, en lang te voor, en lang daer naer, de slagen
Van Gods hand droegen, soo op ’t uijterst afgement,
Dat, hadt ghij’r by gestaen, ghy hadtse niet gekent;
En moght soo met wat schijns het geen ghij daer saeght leggen,
Ontkennen dat ick ’t was, en onberisplick seggen,
(95) Dit is noch dese mann, noch dese mans gelijck.
Maer ghij verscheent’er noijt, en om dat halve lijck
Stondt sulck’ een’ dichte wolck van suchtende getuijgen,
Dat uw ontkennen stinckt en stort sich selfs in duijgen.
Dat ’s soo verr: Isser meer te salven aen mijn’ eer?
(100) Neen, eere-kladder, neen; sij was noijt schorft, noch zeer:
Nu eens ’tonmogelick bevestight is met reden,
Deed ick mij ongelijck, socht ickse te bekleeden
Met overtollicheit van opgehoopt bewijs;
Te veel ontschuldigens luijdt, seght men, schulds gewijs.
(105) Voor dij, getrouwe God, voor wien ick mij belijde
Van velerhande schuld beswaert van allen tijde,
Voor dij, en dij alleen verschijn ick, en verschijn
Soo blanck van herten als d’onschuldighe magh zijn,
En eisch eerbiedelick, maer eische sonder beven,
(110) Hulp van getuijgheniss, die ghij alleen kont geven:
Treedt in dit boos Gericht, en wijst de Wereld aen,
Of ick den hoon verdien die mij werdt aengedaen:
Tuijght, Heer, en metter daed, en laet mij van dijn’ plagen,
Nu, desen oogenblick, en sonder uijtstell dragen,
(115) Light dese schuld op mij, jae hebb ick oijt gedacht
Aen ’t vuijle daermen mij moedwillens mé verkracht.
Noch hebb ick niet gedaen; meer heb ick dij te vergen,
Genadigh Rechter, oock den ghenen die dij tergen;
Veel heeft hy dij geterght (hij zij dan wie hij zij,
(120) Dij is hij om end om bekent, noijt werd’ hij ’t mij)
Veel heeft hij dij geterght, die ’t lasterlick vertellen
Of in syn’ boesem smeedd’, of putt’en uijt der Hellen,
En d’ongerechtighe sal voor Dij niet bestaen;
Maer siet hem voor een mensch, voor een swack schepsel aen;
(125) Verschoont syn’ arme ziel (ick segg het niet om kolen
Te gad’ren op syn hoofd) vergeeft hem ’tdolle dolen;
En ghij, die Waerheit, Heer, en Wegh en Leven zijt,
Ghij die dij inde boet der sondaeren verblijdt,
Geenssins in haer verderf, helpt desen dwaeling keeren
(130) En thoont hem hier den Wegh van waerheit, liefd’ en eeren,
Hier naer, des Levens Wegh, daer Ghij leeft; En soo mij,
Die mij in desen slagh oock danckelick verblij,
Nu ’t dij gevalligh is mijn’ lijdsaemheit te proeven,
En goed te leeren doen aen die mijn’ ziel bedroeven:
(135) Eer zij dij voorden Will, lof dij dij voorde daed,
Almachtige, mijn heil en eeuwigh toeverlaet.
21. Nou.



Continue


[CH1659:001]
NOBILISSIMI NAUFRAGI FRANCISCI ARSSENII
PLAT. TOPARCHAE EPITAPHIUM
Alter ab Arssenio, quem saecula sera loquentur,
    Unanimâ populi voce futurus Avo,
Ne frustra foret illa fides, quaecumque doceri
    Sacra bonae mentis flammula suadet Honos,
(5) Pene puer didici; Iuvenis, quaecumque videri
    Digna, bonis pulchri dictat avarus amor,
Vidi, adii, lustravi oculis animoque, paternis
    Nempe peregrinas addere missus opes.
Post superata diu quae non discrimina! tandem
    (10) Una spei, Patriam tangere, summa fuit.
Ecce miser tetigi, quam si Fortuna dedisset
    Serius, aut non hic tangere, salvus eram.
Nunc pereo in portu: quid ais, constantia? necdum
    Credo nihil casu durius esse meo.
(15) Durius hoc certe est, quod felicissima mecum
    Hausta domus natat, et naufraga tnrba sumus.
Nimirum lachrimis illic de fonte perenni
    Obrutus, hic undis, mergor utroque mari.
Heu Coeli cumulate furor, si fata tulerunt
    (20) Non te posse mihi parcere, parce meis:
Pensabunt haec nna meam solatia cladem,
    Si datur afflicto mitius esse Patri,
Si miserae incassum non se cruciare Parenti,
    Quaeque sui est impos nna, nec una Soror:
(25) Sint rata quae posco; magna mercede perivi,
    Si licuit nullo commoriente mori.
Hofwijck 12. Ian.



[CH1659:002]]
POUR UN AMANT QUI SA MAISTRESSE AUROIT BAISÉ
Auare, il est donc vray que dans la repentance
De trop de cruauté contre trop de constance
Vous avez faict semblant de donner un baiser.
Ha que vous taschez mal de nous en abuser.
(5) Vous ne sçauriez donner, et je ne sçauroy prendre
Que par emprunt; venez, je m’en vay vous le rendre.
Hofwyck. 12. Ian.



[CH1659:003]
Condixeras coenam mihi: praesta fidem;
Si stare promissis nequis, sessum veni.
Hag. 15. Ian.



[CH1659:004]
IANS LOF
Het is waerachtigh, Ian,
Ghij zijt een eerlick mann:
Waer-achtigh is het; maer
Dat is wat min als Waer.
26. Ian.



[CH1659:005]
IN COMMENTATORUM INEPTIAS
Qui veterum vere diuina Poemata, quique
Queis ea foedantur somnia nostra videt,
Ille mihi sapiet lector, dignissima quisquis
Illa quidem scitu dixerit, ista situ.
20. Feb.



[CH1659:006]
NIEWE-JAERS GIFT
Hier mede wenscht men u noch acht en dertigh Maerten;
Uw’ Vrienden soo veel vreughds, uw, Kind’ren soo veel Taerten.
Meer heb ick dit gepleeght: maer, wat ick schreef of gaf,
Daer moght sijn leven niet een Iaerigh Taertjen af.
(5) Soo back ick ’t selver: want, als leck’re Luij verklaeren,
’T en kan haer niet wel gaen die sonder Taert verjaeren.
15. Mart.



[CH1659:007]
OVERDUIJVELSCHE BOOSHEIT
Wij oversondigen den Duijvel; die ’ck noijt las
Dat Dronckaert, Woeckeraer, of Hoerejager was.
ult. (31) Mart.



[CH1659:008]
AD WILH. PRICE, PAST. ECCLES. ANGLIC.
AMSTELOD. CUM MOMENTIS
Pareo; et obtrudo quod non obtrudere mallem
Absque tuis esset jussibus. Ecquid enim
Hasce tibi in pretio nugas fore, Censor amice,
Hasce tibi possim credere quisquilias,
(5) Quem non in pretio tantum liquet esse, sed ipsum
Natura, genio, nomine, re Pretium?
12. Apr.



[CH1659:009]
GRAFSCHRIET VAN IOFF.e CHARLOTTE MARIE VAN DORP
Hier leij men ’tsterfelick dat mij de doot ontnam;
’t Naest jongste schepsel dat van Dorp en Trello quam.
Gesonde vijf mael acht, acht ongesonde jaeren
Liet mij des Hemels gunst en ongunst wedervaeren.
(5) Het end was louter gunst; want daerin vond ick ’tend
Van ’tvolle sestendeel mijns levens taeij’ ellend.
Lof zij Hem die mijn’ Ziel verlosten en verheugden
Daer geen begin van leet, geen end en is van vreugden.
Curru vehens Rotterodamo Strijam. 24. Apr.



[CH1659:010]
AEN MIJN KNECHT
Claes, ghij kunt mij niet krencken,
All lastert ghij uw’ hees:
’k Hebb wel een’ ander vrees;
Wat moght de wereld dencken
(5) Als mij een Deughniet prees?
ibid.



[CH1659:011]
HUIJS TE HOFWIJCK
Dit ’s Hofwijck, een Casteel soo groot schier als een Cluijs,
Pas voor een’ kleine Katt, of pass voor een groot Muijsje.
Als ick hier binnen tré, soo seghtm’, Ick gae op’t huijs:
Maer ick segg (met verlof) ick gae eens op het huijsje.
ibid.



[CH1659:012]
OP HET GRAF VAN OL. CROMWEL.
Waer Crom Wel, wel waer hem dien Cromwel die hier leit:
Maer Crom en was noijt wel; is ’t niet genoegh geseit?



[CH1659:012]
AEN IOFF. CORNELIA CALF.
Danck hebt, meer waerde Vrouw als dobblen danck en meer,
Voor d’uytgelesen mij bewesen gunst en eer.
Maer wacht mijn’ uytspraeck niet op ’tmeer als manlijck trecken
Van uw’ manhafte Penn; half prijsen, waer half gecken:
(5) Volprijsen, meerder macht te vergen als de mijn’,
Die ’ck van verwond’ren voel macht sonder macht te zijn.
’T is waer, ick stick in ’twoord dat tuschen Tong en Lipp sit,
Als ick ten einde vind een’ vrouwen naem, en scripsit.
2. Maij.



[CH1659:013]
AEN HAER’ NICHT IOFF. ADRIANA LE THOR
Beleefde Maeckelaers, die mij het kunstigh pand
Van uw’ Cornelias onvrouwelycke hand,
Mij onbekende, mij onwaerde, doet verschijnen;
’t Gedencken van die gunst sal noijt in mij verdwijnen:
(5) Neemt vast dees’ weder-gunst, en besight mijnen raed;
De rechte vrientschap light in ’t straffen dat misstaet.
’t Misstaet u, en ick straf ’t, een’ tweede penn te leenen
Tot luijster van uw Dicht, dat self staet op syn’ beenen:
Denckt of ghij ’t prijsen soudt (ick stel mij in uw’ sté)
(10) Als ick sneew witten wou of Goud vergulden dé.
Eod.



[CH1659:014]
LEED OP LEED
Ick sien u naerde Voorpoort gaen:
Teun, werdt u ongelijck gedaen,
Dat God en ghij ten besten weett;
Het is mij leed tot in mijn bloed:
(5) Maer ’tis mij noch wel eens soo leed,
Soo m’ u geen ongelijck en doet.
29. May. Ant. Myeropo incarcerato.



[CH1659:015]
AD QUENDAM
Quotquot amas, fugiunt tibi se sociare puellae:
Miraris, nebulo ? notus es, et nothus es.
2. Iun.



[CH1659:016]
(DROOMEN YDELHEIT)
Wie weet wat droomen is? ick weet het; en wie niet,
Die op sijn selven, neen; die in syn selven siet?
Siet innewaerts, en denckt wat dencken is: dat’s droomen.
Die sonder dencken is, is aen syn’ dood gekomen.
(5) Maer slapen scheelt soo veel van dood zijn, als de dood
Van swijmen, en ’t geroll, van ’tliggen van een’ kloot.
Wij dencken slapende: maer dampen die doen slapen
Doen dat wij ons in ons aen schaduwen vergapen.
De Reden doet wat, maer belemmert en verwert;
(10) Soo komt dat droomen ernst, en dencken duncken werdt.
Gaet en bouwt redenen van hopen of van schroomen
Op bij de Sonn of by de Maen gesufte droomen:
Wat dunckt u, is ’t niet seer all eenerley gedrocht,
Of wat ick hebb gedacht, of wat mij heeft gedocht?
Hofwijck 15. Iun.



[CH1659:017]
VERLOREN SPEEL-REIS. 1659
Drij paer getrouwde Luij, een Wewenaer, drij Maegden,
Moe Voorburghs, moe Voorhouts, en all wat Hoofd’ of Haegden,
Verkosen weelderigh den langsten dagh van ’tjaer
Om Landen te besien en of het hier of daer
(5) Wat lieffelicker was als daer sij buren waeren.
Arm Hofwijck was het veld daer ’tleger sou vergaeren.
’t Vergaerden, en ’tgingh scheep drij uren naer den Heer
Die d’oude Dagh-Carr ment (’kmeen Phaetons Mompeer)
Van ’tOoster Veer af re’e. Bier, Boter, warme brootjes,
(10) Wijn, allerley servett op knijen en op schootjes
Verkorten meest den wegh daervan het puntigh Delft
Niet was te rekenen als voor de halve helft.
Twaelf uren sloegh de klock, als ’t ancker inde grond quam,
Op Maeslandsluijs; daer elck het water in de mond quam
(15) Van Schelviss, Cabeliau, en Suering-scholl, en Tong:
Maer d’eerste die op ’tland, ’tland van belofte, sprong,
Verschrickte rood en bleeck, als Italiaensche roosen,
En ’tswijmdender schier af, als Vissers en Matroosen
De droeve tydinghe boodschapten van, Geen Viss,
(20) En komje daerom hier, stéluijtjes, ije loopt miss:
Daer benne scheepjes uijt, maer noch weerom te komen,
En, nae de gissing gaet, soo bennense genomen,
’t Sweedsch Engelsche gespuijs doet ons die quelling an.
Uyt was de schoone hoop; en sonder een’ goe Kann
(25) Van Borgemeesters wijn, de moet lagh inde schoenen:
De brengster was niet moij; noch wouwmen se schier soenen,
Soo welkom was haer’ vracht, daerm’ aen een’ Tafel sat
Met Bottjens platt en laff in Peterceli-natt.
Het tweede was wat Salms en Pan-Ael, bleeck van wesen,
(30) Het derde, Caes en Brood: men haeste sich met lesen,
Men schoof ter herbergh uijt, men keeck eens inde Kerck,
Men viel weer inde schuijt en daer aen ’t heiligh werck,
’t Lief Troefspul, om wat min aen Maeslandsluijs te dencken,
Het mag’re Maeslantsluijs, pas goed om wegh te schencken,
(35) Iae soo afgrijsselick, dat een die sat en sliep,
Op schoot, en kijcken gingh of ’t hem niet naer en liep.
Als ’t uyter oogen was geraeckten ’t uyter herten.
De dagh begon te gaen, de Sonn wat min te smerten;
Men trad te Schipluij op, men raeckt’ op Kenenborg,
(40) En weer scheep, en noch eens, als kind’ren sonder sorgh,
Aen ’t troeven, tot in Delft; daer giericheit van Kycken
Den lust verdwenen dé van vrienden geld te strijcken.
Aen dees zij d’Horenbrug was ’t all vreugd en genucht,
En, Heiligh Holland, sprack een vrouwmensch met een’ sucht,
(45) (Ofs’ uyt Turckijen quam) wat maghmen liggen loopen!
Wij haddense verdient met honger te bekoopen,
Die malle speul-reis, jae, dat drooghe tytverdrijf:
Meer wouwse seggen: maer de Mann bedwong sijn wijf
(Dat raer is) en die twee geraeckten t’huijs in ’tbedde.
(50) Daer maecktemen de peis, men soud’t schier derven wedde.
De rest dé Hofwijck aen; elck spoeyde naer syn huijs,
Elck riep, hoe soet is ’t hier, hoe onsoet Maeslantsluijs!
Hofwijck. 24. Iun.



[CH1659:018]
AENDE MEDEREISERS
Gebueren weest verdacht, ’t leed is niet om vergeten,
Het dient noodsaeck’lick eens verdroncken en vergeten.



[CH1659:019]
AEN IUFFROUW DU MONT, MET MIJN CORENBLOEMEN
Dit eischte mij uw Mann, en daerom derv’ ick ’tsenden,
Ick, die u noijt en sagh, u die mij noijt en kenden.
Of ghijder mogelick noch vrucht noch vreughd in vondt,
Geeft hem de schuld die beid’ uw hert is en D u’ M o n t.
18. Iul.



[CH1659:020]
OP EENEN GESNEDEN ROEMER VAN IOFF. CORNELIA CALF
Dit ’s ’thandwerck van een Calf. magh ick niet poot-werck seggen?
Die ’t woord niet en gevalt magh ’t sien te wederleggen.
Mij dunckt het eigen; jae, Cornelia, ’tis waer,
’t Zijn Calverpootjens en een’ wonderlicke waer.
(5) Sij maecken slechte waer tot waer van hooger waerde.
De rijckste Coningen vervallen tot der aerde:
Die pootjens hebben noyt te vreesen voor gebreck;
Sij maecken Glas tot Goud met anderhalven treck.
Maer, Pootjens, weest verdacht; Goud maecken en vertieren
(10) Is tweederhande Kunst: sulck Goud voor mijn’ papieren,
Is dolle Koopmanschapp; en, soo ghij ’t niet en staeckt,
Schrickt voor de banqueroet, ’tis Goud tot Glas gemaeckt.
Currente rhedâ inter Vitaulium et Goudam. 19. Iul.



[CH1659:021]
(OP DEN SELVEN).
Doe ’ck desen Roemer kreegh in mijn vernoegt gesicht,
Siet, seid’ ick, ’theeft’er all geweken en geswicht
Voor d’oude Roemers; maer ’tniew Roemertje vermant’er:
Dat onderteecken ick, en zegel het,
C o n s t a n t e r.
Ibid.



[CH1659:022]
(OP EEN GESNEDEN ROEMER)
Als ick een Glas besie met steenen-stift beschreven
Naer dat ick lang en breedt syn wesen heb versint,
Is dit de beste naem dien ick het weet te geven,
Doorluchtigh, hart, bruijn, broos papier, met witten Int.
Inter Goudam et IJsselstein. 20. Iul.



[CH1659:023]
LIJCK-TROOST
Twee plaesters dienen ons, om Droefheit mé te koelen:
De Reden gaet voor uijt; die worstelt tegen ’twoelen
Van ’thert daer ’t leed in is; en dat’s hert tegen hert:
Maer in dat worstelen gevoeltmen steeds de smert,
(5) ’tZij Reden winn’ of wijck’, of onder vall’ of boven;
Iae in het heelen self is ’tjooxel vande roven
Een niewe slagh van pijn, die t’samen smert en smaeckt;
Tot dat de nagel weer het zeer eens open maeckt;
En dan is ’t op een niew: en, sou dat gaende blijven,
(10) Soo duerde pas ons leed soo lang als onse lijven.
Maer d’ander plaester, Tijd, heeft een’ ondoender kracht,
Daer voor ’tgedencken smelt en soetjens uijt syn’ macht
En vande klemm geraeckt: soo dat het leed het leed is,
Maer ongevoelick en allengskens uijt der weet is;
(15) Gelijck het hooge steil van Teneriffas klipp
In ’tzeilen uyt het oogh van ’tafgevaeren schip,
En uijt des Schippers hert allengskens werdt ontstolen,
Allengskens staet en smelt, als IJs ontrent de kolen,
Tot dat het heel verdwijn’: dat merckt de Schipper wel;
(20) Maer als ’t geschiet is best. de Wijser van ’t Gestell
Dat d’uren rabraeckt en den Tijd uijtmeett met tanden
En siet men met geen oogh, en voelt men met geen’ handen
Bewegen uijt het punt daerop het schijnt te staen,
Terwijl het noyt en staet, noijt op en houdt van gaen:
(25) Maer, als ’tbewogen is van ’t eene punt in ’t ander,
Van d’een’ in d’ander uer, soo seggen wij malkander,
De Dagh is om en wegh, de Nacht komt: en soo groeijt
Het Gras, het Kruijd, de Boom, de Bloem, en all dat bloeijt;
Soo gaet het met den sleet, met smelten en met doijen,
(30) Met af en ondergaen, wat langsamer als Troijen;
(Brand is te haestigh, en ondoet hand-tastelijck)
Soo gaet het met den rouw; tot dat het lieve Lijck
Ter aerden is geraeckt, en oock begint te slincken,
Te rotten, te vergaen, te stuijven, of te stincken:
(35) Het soete Metter-tijt ontfutselt ons het hert
En ons’ geheugeniss, tot dat het even werdt
Of ’t noijt geweest en waer. Soo sorght Hy voor ’tbehouden
Van ’tschepsel Die het schiep. Kost treuren niet verouden;
Geen mensch en stond het uijt: waer ’t leed, dat heden is,
(40) Gestapelt dagh voor dagh op wat verleden is,
’t Hert ging te pletteren. Soo leed oock als geen leed waer,
En tuschen dagh en nacht verdwijnen kon als eet-waer,
’t Waer beestigh ongevoel; jae overbeestigh waer ’t,
Daer veeltyds honden-leed ter nauwer nood verjaert.
(45) Nu light dat Lijck in ’tstof: kont ghij geen’ traenen stelpen:
’k Vergeeft de menschlickheit: wat schreijen kan wat helpen;
Maer meer niet. Stelt dan eerst de Redens kracht te roer;
Die sal u seggen, dat de Vriend die u ontvoer
Ontvoert is, en ontvoert door die hem moght ontvoeren;
(50) En dat syn sterven, vast aen de vergulde Snoeren
Van ’t Hemelsche beleid, niet af te schreijen was,
Noch nu t’ontsterven is. Valt dat geweld van glas,
En voelt ghij ’t wrangen rouw en onrijp leed verpletten,
De Tijd, de gaende Tijd, sal slyten en versetten
(55) Wat onverslijtelick en onversetbaer schijnt:
Van nu af light uw leed als slijck-sneew en verdwijnt,
En metter tijd sal ’tklein, en metter tijt niet wesen.
Gedenckt dat ick het schreef en dat ghij ’thebt gelesen.
Finitum inter Amersf. et Ultraj. 1. Aug.



[CH1659:024]
VORSTELICKE DANCKSEGGING AENDE EDELE HEEREN
BURGEMEESTEREN DER STADT AMSTERDAM
Hoogh-achtbaere Voogdij van d’aller Steden Stadt,
Voorstanders die de hand aen ’twentelende rad
Soo hecht, soo moedigh slaet, dat haer tot geenen tyden
De Welvaerd (en ick wensch ’t) noch sal, noch magh ontglyden:
(5) Soo zy dat wenschen waer, soo heet’ ick een Propheet
Veel’ eewen naer mijn’ eew, als ’twaer is dat ick weet
Noyt hert gevoelicker, noyt danckbaerer gepeisen
Van u vertrocken zijn als die ghij siet verreisen
Nu Amalie scheidt met haer Doorluchtigh Bloed
(10) Dat als de Moeder denckt en als de Moeder doet.
Elck denckt u danck op danck, elck vult des anders ooren
Met lof en wederlof van wat sij sien en hooren.
Dat ’s eendracht, inder daed; maer, of ghij ’t niet en wist,
Die eendracht werdt vergalt, of wel vergult met twist:
(15) Men twister onderling om ’tinnerlixt gevoelen
Van uw beleeft onthael, en Heeren-huijs en Doelen
Onsteken in dien strijd, die noyt verkoelen kan,
Soo lang Orange sal bestaen in vrouw of mann,
En kinders kinderen; dier yeder in syn’ jaeren
(20) Den roem van Amsterdam sal trachten te vermaeren,
En doen de wereld sien wat danckbaerheit vermagh
In herten van trouw bloed naer menigh jaer en dagh.
Lang lagens’ in haer Graf, de noyt-verwonnen helden,
Die Amsterdam gedenckt dat d’ eerste stylen stelden
(25) Van ’t schoone Landjuweel, de vrijheit van dien Staet
Daer ’tgroot achtiende deel, een Amsterdam in staet
Als peerel in de Croon van een der seven Croonen;
En ghij haelts’ uyt dat Graf, en doetse weer verthoonen
Die Hoofden van bevel, die oogen van gesagh,
(30) Die ’tvaderland soo geern, en Spagnen soo noo sagh.
’kVerstae u, groote Stadt, ’kbegrijp u, wijse Heeren,
Ghij kent d’Erkenteniss, en soecktse voort te leeren.
’t Is d’algemeene less daer ghij uw volck in tucht,
En, soo ick niet en dool, ’tvolck leertse met genucht.
(35) Noch eens danck en noch eens, voor vier Doorluchte vorsten,
Die oock met hert en hand, naer ’t in haer ed’le borsten
Tot u genegen light, een yder in het sijn
Bewijsen willen hoe en wats’ u schuldigh zijn.
Amsterdami ult. (31) Aug.



[CH1659:025]
SUR QUATRE ENVELOPPES D’UNE BOUETTE ENVOYéE
A MAD. DE LORRAINE.
Madame, craignez vous les animaux marins?
Ayez soin de vous mesme en ouurant ceste bouette.
Elle en enferme six, ce m’a dit un sot poete,
Qui ne sont pas des grands, mais qui sont des plus fins.
18. Sept.



[CH1659:026]
OP EEN’ COURANTE
Hier staet niet hoese staen, de saecken hier of daer;
Maer hoese moghten staen, waer ijeders wenschen waer.
22. Sept.



[CH1659:027]
RIJM-DWANG
Of and’re swijgen dat ick segg,
Die rijmen will, moet vanden Wegh:
De Waerheit moet’er wat om lyden;
En ’tis een’ logen van ter zyden,
(5) Die om den Rijm te berde komt:
Best doet hij, diese best vermomt;
En, is ’t waer, dat Poëten liegen,
De kloeckste zijn ’t, die soetst bedriegen.



[CH1659:028]
Severitatem amare se
Qui gloriatur Posthumus,
Si sedulo perspexeris,
Se, veritatem non amat.
10. Octob.



[CH1659:029]
GEEN VERSCHOT
Staegh light ghij mij en plaeght om penningen te schieten;
Op interest? geenssins, om niemendal, te leen.
Ey, Dirck, verschrickt mij niet; het slaet mij in mijn’ le’en;
Geen dingh en doet mij meer verschieten als verschieten.
4. Nou.



[CH1659:030]
DRONCKE TROMPETTER
’t Is waer, en ick beken ’t, ick drinck wat: maer ick denck wat,
Dat denckens waerdigh is: giet stadigh uijt een schenck-vat,
En noijt in; ’tmoet haest uijt. verstaet ghij nu mijn’ sinn?
Wat ick met blaesen spill, hael ick met suijgen in.
9. Nou.



[CH1659:031]
PENNINGEN OP INTEREST
Ghij wilt mij penningen doen onder u beleggen:
Dat ’s wel; maer penningen en penningen zijn twee:
Dirck, om recht van ’tbelegh van penningen te seggen,
Een’ sack legh-penningen belegh ick; neemt die mé.
19. Nou.



[CH1659:032]
Seuerus ille, de cathedra qui tonat
Ille Uniuersi censor exactissimus,
Ille imputatus saeculo quartus Cato,
Ille ipsa virtus, ut videri postulat,
(5) Ipsa Pietas, Modestia, Eruditio,
Dubitatur intus quis sit et quis in cute?
Dicam Latine, et unicam tot laudibus
Sociabo laudem: Homo est, et humanissimus.
Hag. 22. Nou.



[CH1659:033]
POUR UN AMI DEPITÉ.
Nobles, qui noblement m’avez donné parole
De Vous interesser pour mon contentement,
Obligez moy d’entendre un beau mot de l’escole:
Ou ne promettez rien, ou tenez noblement.
2. Dec.



[CH1659:034]
[Grieks-] Gnoothi seautòn [-Grieks]
Ian stinckt van Hoovaerdij, en derft sich wel gewennen
Te grimmen langs de straet, soom’ hem geen’ eer en biedt:
Maer mijn gesicht is kort; en moet ick hem juijst kennen?
Hij is sich aller naest, en kent syn selven niet.
6. Dec.



[CH1659:035]
AEN IAN TAST TOE
Veel ryckdoms komt u toe: maer lett van waer, en hoe:
All dat u toekomt, Ian, en komt u juyst niet toe.
15. Dec.



[CH1659:036]
PROELIUM NEOBURGICUM. MDCLIX.
Nutabant Aquilae, stabat Fortuna, faveret
Ambigua, an causae nollet adesse bonae.
Iam subridenti, jam Danis dira minanti
Si poterat Suecus credere, victor erat.
(5) Fata repugnarunt temere pugnacibus, omnis
In vitio Virtus Paci inimica fuit.
Castiganda Diis felix violentia visa est,
Quo fortunatum desinat esse nefas.
Castigatori Batavo (mirabile dictu)
(10) Iam quasi victorum non fuit aequa manus.
Hos diuina sibi seruaverat ira maniplos,
Hac opus, hac illi vi domitrice fuit.
Viderunt Aquilae, vidit Fortuna; vacillans
Haec prius, hinc illae displicuere sibi.
(15) In sua Pannonius rediit praecordia sanguis;
Mascula turbatis reddidit ora pudor;
Incaluit Batavâ virtus virtute Borussa,
Mox et idem sensit Sarmata calcar equus.
Confertae vires animi, constantia concors
(20) Iam non tempestas Martia, turbo fuit.
Cui sua perpetuus quam primum fulmina victor,
Pauca subingessit pone marinus Eques,
Ilicet, intrepidae dudum tremuere cohortes,
Momento indomiti detumuere Gothi.
(25) Tanti praesentem sociis instare pericli
Perniciem, tanti pene perisse fuit,
Ut solo dubius Gustavo judice auitus
Re dubiâ Batavis assereretur honos.
18. Dec.



[CH1659:037]
VOORHOUTSCHE TOUR
Hoe ’t met den handel en den wandel in den Haegh is,
En of ’er ’tvolck wel soo gerechtigh als geraegh is,
En weet ick niet soo nauw; God kent de handelaers;
Ten minsten ist’er voll oprechte wandelaers.
23. Dec.



[CH1659:038]
DE SUECORUM TRANSITU ET BATAVORUM EXCENSU IN FUNNIAM
Dicite praesentes, dic aevi sera futuri
Posteritas, utrius gloria cedat utri:
In terram per strata gelu tabulata, Suecum,
In flammam per aquas tendere, opus Batavum est.
25. Dec.



[CH1659:039]
UYT MIJN LATIJNSCH
Spreeckt, lieden die nu leeft, en die hier naer sult leven;
Wien, dunckt u, is van tween de grootste lof te geven?
Te Landen over ’t IJs, dat kan een Sweed: in ’t Vier
Door ’twater heen te gaen, dat kan een Batavier.
25. Dec.



Continue


[CH1660:001]
OP 2. LACKE SCHOTELTJENS
INGELEGHT MET PEERLEMOER,
TOT EEN’ NIEWEJAERSGIET
Twee le’eghe Schoteltjens? een schoone niewe jaer!
      Twee le’eghe? dat ’s niet waer:
Neemt vrij het heel niew jaer, om ’tRaedsel te studeren.
Ick en vereer u niet, ick speel u maer een’ toer;
(5) De Dochters heb ick niet, ghij soudts’ oock niet begeeren;
      Soo send ick u de Moer.
1. Ian.


[CH1660:002]
IN ELEGIAM CORN. FANNIJ OLIM AD ME SCRIPTAM.
AD C. BOYUM
Ecce fidem, Boyi; qui nuper corde manuque
    Hos potuit versus scribere, versus homo est:
Fannius hos dedit, et nil tale merentibus idem
    Bella mouet domui Fannius Hugeniae,
(5) Bella Patri et Nato: quis adhuc mirabile dictu
    In fontem fluuios posse redire putet?
Hag. 2. Ian.


[CH1660:003]
OP DES HEEREN AVONTMAEL
Drij maenden zijn verbij, sints ick hier lestmael sat
En beet in’t heiligh Brood, en proefde ’t heilsaem natt,
Nu noch eens opgerecht, en uyt de Maeltijt scheide
Versadight en gevoedt als ’tvett schaep uyter weide,
(5) Gemoedight, als een Held die sich ten Oorlogh rust,
Om tegens mij met ernst te stryden en met lust:
Die strijd is aengegaen: Ghij hebt hem mij sien winnen
En sien verliesen, Heer: met Vijanden van binnen,
Met buyten-vijanden hebb ick te doen gehad;
(10) Dan zijnse mij ontslipt, dan heb ick se gevatt,
Dan ben ick neergestort, dan ben ick op geresen,
Dan buijten alle hoop, dan boven alle vreesen.
Wat heeft’er aen geschortt? most ick gedurigh staen,
Noijt struijckelen, en, noyt geslagen, altoos slaen?
(15) Neen, neen, rechtveerdicheit en sien ick niet vergallen
Met ses mael alle daegh, met sevenmael te vallen;
En soo ’t mij acht mael, soo ’t my vijf mael is geschiet,
Is daerdoor all’ uw gunst verdwenen, of te niet?
Ick vraegh ’t niet sorgeloos, om achtmael sonder vreesen
(20) Te willen schuldigh en onschuldigh willen wesen,
Maer nu het achtmael is, of een, of ses of drij,
Heer, kont ghij ’t dusenden vergeven, en niet mij?
Genae voor dusenden, voor mij, voor mijns gelijcken:
En siet ghij ons wat min veroveren als wijcken,
(25) En baert ons stadigh ouw’ belofte niew verwijt,
Hebt wat medoogentlick gevallens in den strijd,
Dat’s. in dijn werck; want, Heer, Heer van onnutte knechten,
Quaem ’t niet van boven neer, wie quamer eens aen ’t vechten?
Hag. 8. Anni.


[CH1660:004]
GODSDIENST
’K sie datw’ ons meestendeel beklagen van ons’ Boden,
Als die geern ons verbod en noo doen ons’ geboden:
Maer dus vertroost ick mij; siet, segg ick, op en neer,
Wie isser qualicker gedient als God de Heer?
Hag. 9 Ian.


[CH1660:005]
AEN GOEDEN DIRCK
Dirck, zijt ghij nu te goed om mij eens met uw’ pen
Te groeten, die van oudts uw Vriend en Dienaer ben?
Ick hoop ’tsal overgaen; daer heb ick noch wel moet toe,
Want dat ghij quaed soudt zijn, daer zijt ghij mij te goet toe.
eod.


[CH1660:006]
GICHT EN LIEFDE
De Gicht komt schielick aen-getoovert als een schicht.
      Gelyck die Gicht
      Valt in ’tgewricht
      Dat pijnlick werdt,
      (5) Soo schiet in ’thert
      Der Minnen smert
Door ’tschielick toov,ren van een vriendelick gesicht.
15. Ian.


[CH1660:007]
ONTROUW VERSCHOONT
Wilm is een Edelmann, maer gansch niet te betrouwen,
Al geeft hij hondert mael syn woord aen vriend of vreemd;
      Want siet eens hoe hij ’t neemt:
      Seght, seght hij, mans of vrouwen,
(5) Hoe kan dat t’samen staen, ’twoord geven en ’twoord houwen?
20. Ian.


[CH1660:008]
(POUR UN AMI DEPITÉ)
Noblesse, taisez vous; la vertu roturiere
Ne doibt rien à la vostre apres ce coup icij:
Tout sang en toute veine est de mesme matiere,
Puis que Tout homme est faux , et je le trouue ainsij.
20. Ian.


[CH1660:009]
GRAFSCHRIFT VOOR O. CROMWELL
Hier in light Cromwell, die all’ d’Oly goot in ’tvier
Daer England noch af smoockt, Protector Olivier.
Hij schopte ’t Opperhuijs ten huijs uijt, met dien voet,
Die op drij Croonen trapte en baed’ in Conings bloed.
(5) In ’t lieve laegerhuijs stond alle syn vermaecken;
Dat kost hij met een, draeij dan breken, en dan maecken.
Siet wat een’ schoone kans; noch leeft hij nae syn, dood
In ’t aller laegste huijs, wat verr van Abrams schoot;
Maer echter in dat Rijck, als eertyds in drij Rijcken,
(10) Het Kattje vande baen, en onder sijns gelijcken.
23. Ian.


[CH1660:010]
ONTROUWE RIENDEN
Sij gaven mij haer woord en hebben ’t niet gehouwen,
      Niet meer als lichte vrouwen:
Nu geven sy ’t mij niet, en swygen als vermoort:
      Nu houdens’ eerst haer woord.
eod.


[CH1660:011]
AD T. HONERDUM DE VERSIBUS....
DOUZAE EX SORORE NEPOTIS
Post bis lecta mihi, ter lecta Poemata, quaeris
Iudicij sensum de Iuuenale mei?
Iste tuus, dixi, Thoma, ne fallere, non est
Dousa nepos, Dousa aut Filius, aut Pater est.
8. Feb.


[CH1660:012]
AD HONERDUM. NIHIL IN EPISTOLA MENDOSI FUIT:
QUID AUTEM SI FUISSET
Dic literam, dic literas, vel utrumque,
Dic literum, dic literos: Amicorum
Si congruum sit pectus et fide plenum,
(Satis Latinâ nempe, non satis Graecâ)
(5) Satis Latina dictio est, et hos inter
Nec lingua nec calamus facit soloecismum.
12. Feb.


[CH1660:013]
DEUGHD ONTLEGT
Dirck pleeght ondanckbaerheit en prijstse: siet hoe geestich:
Men preeckt hem, Katt en Hond zijn danckbaer voor het goed
      Dat haer de Mensche doet:
Wel, seght hij, verght ghij mij die deughd, en is sij beestich?
13. Feb.


[CH1660:014]
LIEFDE VOOR LEED
Men doet mij ongelijck: van westen en van Oosten
Is dat der vromen tael, en die tael kan mij troosten.
Maer dat mijn vriend sich selfs verongelijckt en schent
Om mij geen recht te doen; daer tegen, ick beken ’t,
(5) En vind ick hoofd noch troost in oosten noch in westen.
Wat seght gh’er toe, mijn hert? God duyd’ het hem ten besten.
eod.


[CH1660:015]
OP HET GERIJMDE LEVEN VANDEN HEERE CATS
BIJ HEM BEGONNEN IN SIJN 81e IAER
Cats heeft een’ swaenen sang begost,
Daer werck in steeckt met hoopen:
Waer ick van eene sorgh verlost,
Ick souder wel af hopen.
(5) ’K Sie hoe na ’t Lijf, in allen schijn,
Hoe verr ’t Lied van ’tbesluijt is;
Ick vrees syn leven uyt sal zijn
Eer dat syn leven uijt is.
16. Feb.


[CH1660:016]
STERVEN
Wat meenen wij dat sterven is?
Het leven quijt gaen, dat ’s gewiss:
Of anders, na mijn welgevallen,
Wat pijnelick in slaep gevallen.
17. Feb.


[CH1660:017]
ORGE
Waer seght men Orgel af? Kont ghij vier letters vinden,
En brengens’ op haer plaets, ghij sult den knoop ontbinden.
Voor aen gebreeckter een, drij zynder achter uijt;
Herstelt maer hoofd en steert, soo is ’t weer oOR-GLuijd.
19. Feb.


[CH1660:018]
AEN DIRCK
Ghij noemt uw huijsvrouw Kind, en s’ is soo jong van jaeren,
Dat haer de bijnaem voeght: nu hebt ghij haer sien baeren,
En meent ghi vader zijt; maer, soo ghij ’t wel versint,
Dirck, ghij zijt Grootevaer, dat kin is uw kinds kint.
26. Feb.


[CH1660:019]
OP DE AFBEELDINGH VAN CAREL DE IIn. CONINGH VAN
GR. BRITTen.
Is ’t over, Engeland, en siet ghij door uw’ oogen,
En is de Mist om laegh, en zijt ghij moe bedroghen?
Soo derft eens Croonwaert sien, en eens tot over zee
Met all’ uw’ oogen op des’ Conincklijcke twee.
(5) Soo saghen sij op u, als u een’ Bijl onthoofde,
Soo boden sy u aen wat u die Bijl ontroofde:
Maer ghij wierdt willens blind, en waert schouw voorde Sonn.
Wat dunckt u, was het niet hoogh tijt dat God begon,
En spouden in het stoff om u de schell te lichten,
(10) En thoonden u den dagh die hij voor u dé lichten,
De Sonn die voor u rees? Hier staet sij: Slaet eens acht
Op ’t minnelijcke groots dat in die straelen lacht,
Op ’t achtbaer vriendelijck van dit Doorluchtigh wesen:
Ghij sult’er Carel in en noch eens Carel lesen;
(15) Des Eersten edele standvastigh tot der dood,
Des Tweeden staetighe geduldigh in den nood,
En tegens allen storm, en tegens allen donder
Sijn’ bitste vijanden haer allerspijtigst wonder,
En op de gladde baen van Voorspoed all ’tgeweld
(20) Dat oijt de overhand in ’thert nam van een’ Held;
Gewelt van reden, van besadighde gedachten,
Door geen’ onstuijmicheit van Weelde te verkrachten,
Door geen ontsteken van Wraecks-ongesint gemoed
Te tergen tot den dorst van ’tstrafbaerst Borger-bloed.
(25) Een Engel, Engeland, verschijnt u in ’tverschijnen
Van uw uijtlandigh Heil; daer ’tall voor sal verdwijnen,
Wat uijt ontEngelschter gemoed’ren vuijlen poel
Uw’ Locht met dampen vuld’, uw Land met blind gewoel.
Een Engel, Engeland, ten einde van Gods toornen,
(30) Heeft u de Roos ondeckt in ’tmidden van de doornen,
De witt’ en Roode Roos, daer all de deughd in leeft,
Daer God den ouden Stamm oijt mé gezegent heeft.
Geluckigh’ Eilanden, daer soo veel deughds gaet woonen,
Hoe croont gh’ uw eigen hoofd met sulcken Hoofd te croonen!
(35) Gedenckt het, op mijn woord, die Croon en sal niet staen,
Of door drij Rijcken heen sal groot en klein verstaen,
Dat, waer de Wereld soo voll Coninghen als Menschen,
Dit waer Hij, dit alleen, dien ghyder uijt most wenschen.
23. Mart.


[CH1660:020]
A MAD. SWANN
This good news I sent to Maertje,
Who doth long after a Taertje
In Palmer her Camer,
Where a keij or a hamer
(5) Shall make us enter,
And lustilie venter
Upon a good Dish
Of flesh or fish,
And, which is to note,
(10) Upon the verie throath
Of our noble Utricia,
Who is no nonicia
In making of a noise
With her excellent Voijce,
(15) To bewitch hearts and eares:
So that a man feares
Almost to sitt neere her.
God bee pleased to steer her
To the Haghe with the first,
(20) To quench our thirst;
For that she must think,
Wee will sing and drink
And fiddle and plaij
As long as we maij
(25) In a short night of Maij,
And as drunken guests
Goe home to our nests,
From whence the next daij
Wee will come and saij,
(30) As is just and right,
Thanks for last night.
Then, Ladij, make hast;
For wee line in a fast
After you and your Roman,
(35) our husband, and no man
Besides them two.
Hier sluyt ick het toe:
Mijn rijmpen is moe,
Moe dichts en moe jocks:
(40) Want mijn Huys is vol Cocks,
Die staen en lardeeren
Voor Vrouwen en Heeren,
Die haer beste kleeren
Vast veghen en keeren,
(45) Om merghen met eeren
Te zijn op een mael
In mijn’ grootste Sael,
Près d’un pucelage
Qu’on met hors de page.
(50) Much adoe about nothing:
Want, volgens de noodingh,
L’Ambassadeur de France
Salder mé komen dansse,
Et Monsieur d’Hauteriue
(55) Sal ons oock gerieve
Met sijn’ grijse presentie:
Oock met syn’ patientie
Den Heer van Bavoy,
Met sijn’ Huysvrouw, niet moy
(60) Naerse plagh te wesen.
Verstaet bij desen,
Dit zijn Hollandsche curen,
De naeste geburen,
Wat volck het oock zij,
(65) Gaet men niet verbij
In trouwen noch sterven,
Of men soud ’t verkerven.
Adieu, fleur van Vrouwen,
Maeckt geen’ Rijmers aen ’tgaen,
(70) Of ’tsal u berouwen.
Eer dit werck was gedaen,
Heb ick ses mael gestaen,
En ses mael gegaen,
En ses mael weer aen
(75) Gestaen en geseten.
Want V. E. moet weten,
Een brnytjen in huys
Maeckt een grouwsaem gedruys.
V. E. kent den Auteur
(80) Le Tres-humble seruiteur.
Haghe the 1 of Apr.


[CH1660:021]
OP DE VERKEERDE WERELD VANDEN H.1
CORNELIS UDEMANS
Ick hoorde mans en vrouwen
Misseggen van dit werck,
Als of sij klagen wouwen
’t Ging mis van ’toogemerck:
(5) Het hiet verkeerde wereld,
En, verr van dat beleid,.
’t Was om en om beperelt
Met tucht en heilicheit.
Maer, Klagers, leert hem prijsen,
(10) Die u soo prijslick leert:
Om u ’tVerkeert te wijsen,
Wijst hy u ’t onverkeert.
De Deughd staet inden luijster
Van Aerd en Hemel-rijck,
(15) Op dat de dicke duijster
Van d’Ondeughd beter blijck’.
Die volgen, dese schouwen,
Bey leert ons Udemans:
Wat seggen nu de rouwen,
(20) Wat dencken nu de Mans?
24. Apr.


[CH1660:022]
DANCK, AEN IOF. ADRIANE LE THR,
VOOR HET CONTREFEITSEL VAN EEN OUD MANN,
EEN YvOIREN COPKEN, ENDE
3. DICKSCHELIGE CITERS
Drij lessen, Adriane, hebt ghij mij willen geven,
Drij lessen alsoo nutt, als icker geen’ en kenn:
Een oud Mann komt voor uijt; die thoont mij wat ick ben,
En hoe nae ’tuijterste gescheid van dood en leeven.
(5) Daer volght een witte Kopp: di raeckt mij even nae.
Die witte Kopp is leegh; wat sal ick daer toe seggen?
Kost ghij mij aerdigher myn’ witten kopp voor leggen,
Mijn’ herseloosen Kopp, als met sijn’ wedergae?
    In ’tende komt het Fruijt, als ’tlaest van drij gerechten,
(10) ’t Aensienelixte fruijt dat oyt aen Tacken hing:
Dat Fruijt, vermaent ghij mij, en ick zijn all een dingh,
Van buijten geen soo puijck, van binnen geen soo slechten.
    ’t Hof heeft mij opgevoedt; dat light u inden sinn,
Dat Hof sijn uijterlick is niet als Goud voor d’oogen:
(15) Maer die ’t daer binnen soeckt, valt min of meer bedrogen;
Soo schoon als ’tbuyten is, soo weinigh steeckter in.
    Danck hebt, beleefde Maeghd: meer staet u niet te wachten:
Op Gaef past Wedergaef, naer aller volckren recht:
Maer ick ben overgaeft; en dit ’s oock Hoofsch gerecht,
(20) laer Stof en Tong gebreeckt, betaeltmen met gedachten.
2. May.


[CH1660:023]
DANCK VOR EEN’ GIET
Ick socht wat ongemeens, wat zeldsaems te bedencken,
Daermede ick uwe gunst ten deel’ vergelden moght:
Maer ’twas oud en gemeen all wat ick u kon schencken:
Dit ongemeen in ’tend’ hebb ick u toegedocht:
(5) ’k Schenck u een danckbaer hert, dat noemt1en alle daghe,
Maer mog’lick is ’t bij n soo vreemd als inden Haghe.
8. Iun.


[CH1660:024]
WYDE ERANSCHE BROECKEN
De reden van de wijde Broecken
Is light te vinden sonder soecken:
Behalven die de Mode geeft,
Segh ick’er sonder jock toe,
(5) Nu alle Vrouw de Broeck aen heeft,
Hoort alle Mann de Rock toe.
Hofwijck 14. Iun.


[CH1660:025]
(VAN IAN)
Ian houdt een’ Tafel alle daegh
Als waer’ hij waerdt en Gast thuijs:
Het Rijmen brenght mij aen de vraegh;
Smaeckt dat niet wat nae ’t Gasthuijs?
21. Iun.


[CH1660:026]
IOURNAEL VAN.DE GEDENCKWAERDIGHE KIJCK-REIS
GEDAEN IN ’TJAER 1660. OP 52. GR. EN ETTELICKE MINUTEN
BY NOORDEN DE LINIE AEQUINOCTIAL, GETROUWELIJCK BESCHREVEN
DOOR EEN LIEF-HEBBER DES VADERLANDS DIE MEDE SOET EN SUER OP DE
SELVE VOIJAGE HEEET UIJTGESTAEN ENDE ALLEEN MET
SYN SEVENEN DAERAF IS GEKOMEN
Droogh Magerlandsche Sluijs stack noch in drij paer kroppen,
En in een’ sevende, liefhebster van goe’ soppen,
oo wel als d’and’re sess; en ’tscheen de beste wijs,
’tLeed af te spoelen, daer, ten minsten, Dranck en Spijs
(5) Voor geld te vinden waer, en daer sich in de huijsen
Een ’s Lands Ontfanger oght vertrouwen sonder Luijsen.
’T beliefd’ een’ soete rouw te stemmen inden Raedt,
Men sou te Rotterdam gaen kuijeren langs straet,
En nae dat kuijeren belenden inde Doelen:
(10) Sij hadd’er noijt geweest, en dien lust most sij koelen.
Het vonniss wasser uijt; en nu ’t ons’ lieve Vrouw,
Wat sal ick seggen? soo versocht, of hebben wouw,
Wat souder tegen staen? Mans pijpen, en Mans singen,
Mans heeten Vooghden; maer, och Heer, de Hockelingen
(15) Sie ’ck meest door ’theele land recht over ’thoeckje staen
Daer ’t Mann en Vooghd versoeckt. Oock wierd het soo verstaen:
Want, sprack een Wewenaer, wie sou nu tegen strijden
Dat Grootvaer Adam van sijn Huijsvrouwtje most lijden?
Soo gold’t op Rotterdam; elck hiel sich blij van geest,
(20) Schoon elck te Rotterdam syn’ buijck voll was geweest:
Iae van de Vrouwtjens self en wasser geen die morden;
Elck docht, het Hocklingschapp kost oock syn’ beurt eens worden,
En goed’ exempelen in saecken van gewicht
Te weeren, waer sich selfs geseten inde licht.
(25) In summa, Rotterdam was ’tvoorland daer ’tSchip heen sou;
En, om niet miss te gaen naer datm’ hem wat vertreen sou,
En vinden slappe Bott voor stijve, en bleecke Salm
Voor Krimpert (Magersluijs’s elendighe getalm
Gaf die voorsichticheit: en ’t docht de wijse Heeren,
(30) Dat twee mael met de Cous op ’thoofd naer huijs te keeren
Haer’ eer te naer sou gaen) soo koos de volle Raed
Een kloeck Noordendenaer, die geen goed chier en haet,
Tot opperhofmeester van ’tsevenhoofdsche Gilde.
Hij nam ’twerck moedigh aen; want, of het wesen wilde,
(35) Hij was te Rotterdam gekipt en uitgebroedt,
Als oock sijn’ Hillegon Anteunis, gau en goed,
Dat selden tsamen gaet. Fux liepen Brief en Posten
De Schie langs gins en weer all wat sij loopen kosten,
En ’tmaeckten een gedruijs als of het Engelsch Hof
(40) Noch eens verschijnen sou. Dit toontjen gaet wat grof:
Maer ’tluijdt wel, meesterlijck te liegen; en dat heeten
De Privilegien van Schilders en Poeten.
’tWas S. Saterdagh, als ’t Heir te velde quam,
En d’eerste van dat Heir diem’ op het Veer vernam
(45) Was een slecht Wewenaer, niet waerdigh om te noemen,
Die sijn laet komen niet hadd weten te verbloemen,
Als ’tander Man-volck, op de plichten van de trouw;
Want, naer ick mercken kost, elck stack het op sijn’ vrouw;
En, als ’t de Mans soo lust, wij laeten ter op steken,
(50) Seij ’tVrouvolck; en trad t’scheep: daer viel het eerste spreken
Van ’theiligh Caerteblad: ’t Weer waer’ soo schoon als ’twouw,
De Tyd soo kostelick als ’t God behaeghd’, een’ Vrouw,
Een’ vrouw’, en noch een’ vrouw geliefde ’t te bevelen,
Plein hockelings gewijs, men sou gaen sitten spelen.
(55) Wie kon ’tverhinderen? ’twas t’ongelijcken kans,
Drij vrouwen tegen vier verhockelingde mans.
Aen gingh den ed’len tuijsch; op geld, op geen vertrouwen;
’t Pickquettje voorde Mans, ’tRoem-steeckje voorde Vrouwen,
(Als reden) maer, eilaes, een sober Mann alleen,
(60) Die’r mé ten strijde gingh, was licht’lick overstreen.
Hij most’er onder deur; daer holp suer sien noch kijven,
Brocht hij een’ Heer op ’tspel, sy wonnen ’t met drij wijven.
Soo was hij staegh vertritst, en all sijn schoone geld
Ten meestendeel soo haest getrocken als getelt.
(65) Soo raecktemen te Delf, en eenichsins aen,tschamen;
De Iacht most rondom toe; want de gelasen Ramen
Betrouwde men niet veel, soo was elck een beducht
Of wijse lieden van onwijser lien genucht
Te wijslijck oordeelden, en of bedaerde grijsen
(70) Sulck volck als onse vracht met ving’ren na moght wijsen,
En dencken, Schaem je wat: ’t Oogh van een mann van stact
Is grouwlick daermen doet dat niet te wel en staet,
En troeven voorden noen, als wy ons wel bekeecken,
En staet niet half soo wel als vroegh te hooren preecken.
(75) De Kerckhofs Brugh bedeckt’ een weinigh van de schand:
Maer in dien korten nacht had ijder weer syn’ hand
Genoegh te reppen om syn hoopken geld te decken:
Soo kan gelegentheit een vroom gemoed verwecken
Tot ongeregeltheit: ’ten baet gebuer noch vriend,
(80) Mits dat het niemand sie, elck vatt nae wat he1n dient.
Door Delf, verby ’tGerecht, door Overschie, de Koeck-mert,
Gingh ’t soo all tuijschende, tot datter aen een, hoeck werdt
Geroepen, dat ’s de Galgh van Rotterdam, Messieurs,
Quijt conscientien elck aen syn’ Crediteurs.
(85) Ter eeren van ’tGerecht en twee drij drooghe Heeren,
Seer soberlijck versien van Vleesch en bonte kleeren,
Door eigen baetsucht aen dat dwersche hout geraeckt,
Wierd alle schuld voldaen en ’t Caerten kort gestaeckt.
Van ’tveer trock ’t Leger op syn’ voetjens nae de Doelen,
(90) Daer ’tvrouw-volck, hoofd voor hoofd, syn meesterlick gevoelen
Van Snoeck en Baersen sprack: maer Baersen, Baersen, Heer,
Wat waeren ’t Baersen! en wat hadd Ian Gerr’tsen eer
Van syn’ voorsienicheit, en, waeren wy niet Sottjens,
Riep elck eens, doemen liep nae Magersluijs om Bottjens,
(95) Drij mijlen van een Stadt daer ’tsoo goed vischen is,
En daer de Baersejacht soo rijck valt en soo wiss!
Daer rijmt wat op de vis en beter noch op vissen,
Maer ’tluijt niet schickelick: de Leser moet wat gissen.
Dit weet ick (watter beurd’ en weet ick niet te deegh)
(100) De vrouwtjens waeren all een poosjen uijt de weegh.
Naer die bestelling sprack de soete vrouw voorschreven,
Myn’ Heeren, t’huijs en hier zijn middelen van leven,
Men krijght soo daer als hier Mond, Buijck en Blasen voll.
Die daer om nam de moeyt van reisen, waer half doll.
(105) Men heeft mij Rotterdam belooft te doen doorkijcken.
Zyt ghij verhockelingt geworden, doet het blijcken.
Laet blijcken, riep’ter all. Daer ging het zootjen heen,
Te weten, in een’ Coets beschickt met groote reen,
Want had sich ijeder een beholpen op syn’ stelten,
(110) De locht was soo vol sons, men hadder drij sien smelten
En vier sien braeyen, naer een yeder een syn’ pens.
Soo stoudem’ in die Coets wel ruijm achtd,halve mens.
En soo ging ’tkijcken aen, met soo veel praets in ’tgapen
Dat niemand nood en hadd van geewen of van slapen.
(115) Elck riep om ’tseerst, Kyck hier, Mevrouw, Mevrouw kijck daer,
Kijck watte straten, watte winckels, all’ voll waer.
at ’s eerst een Rotterdam: siet Havens, en siet Kaeijen,
En watter woelens is: wij sullen strax eens draeijen,
En siender noch vijf ses, al van den selven slagh:
(120) Laet prachtigh Amsterdam al roemen wat het magh,
’Ten heefter sulcke geen. Kijck, hier is ’tschip gesoncken,
Daer lagh het malle schip. ’tVoorhont daer wij m@e proncken
Zijn dese Boompjes, kijck (men ginh’er door te voet,
En ’twasser wel; maer ’tHaeghsch docht sommighe all soo goet)
(125) Kijck hier, Mevrouw, kijck daer, Mevrouw; nu hier, nu ginder,
Nu weer wat achterwaerts, wat meer op zij, wat minder,
Daer siet ghij ’t Oude Hoofd, daer d’Admiraliteit,
Hier ’t Schid van Vranckrijk, daer m’ om geld eet, als men ’theit,
Daer sietgh’ ons’ groote Kerck, met onsen dicken Toren,
(130) Vrij wat rechtsinniger als weinigh tijds te voren;
Dit ’s Rotterdammer Merckt, en ’t Paepje dat daer staet,
Erasmus zaliger; siet sijn versuft gelaet.
Hij staet en mijmert, en vergeet sijn blad te keeren.
Mevrouw, kijck nu eens uijt; daer woont een vande Heeren
(135) Van onse Vroetschapp, daer een Burgermeester, daer
Sijn’ dochter, daer sijn’ nicht, daer syn Wijfs bestevaer,
Daer A, daer B, daer C. ’t A, B, was schier ten ende,
Eer yemand hopen moght datm’ inden Doel belende.
In ’tende raecktemer, en aenden ronden disch,
(140) Daer ’tvreeslyck afliep met den hoog-gemelten Visch.
Den honger was soo scherp van Kijcken en van praeten,
Dat het de Baers ontgold tot op de leste graeten,
En, is ’tgelooffelick, dat dicke Swaenenburgh
Stond met syn huijsvrouwtie en keeck, niet sonder sorg
(145) Iat het by dat geslick syn tennewerck moght gelden;
Men sagh ’t oock aen ’tgelagh, dat hij soo ruijmpiens stelden,
Dat daer wat meerder scheen gegeten als geschaft;
Sulx onder ons wel wierd begrommelt en bestraft,
Maer echter d’eer bewaert; soo dat het voor ons viertjes
(150) Al goelickjes besomd’ ontrent 8. Hellbardiertjes.
Dan ’tgeld wierd niet beklaeght. all was de wijn niet puijck,
Daer was een’ vrouw voldaen, niet metten grooten buijck,
Maer die wel laden moght yet klein en noch onsienbaer.
En, want het inder daet seer droeffelick om sien waer
(155) Dat een jong Kinnetje gepleckt ter wereld quam,
Door Moeders wanlust, met een’ Stadt van Rotterdam,
Soo scheen’er charitaet aen die Mameer te plegen.
Nu die voltrocken was, en, soo ons docht, ter degen,
Soo dochtmen weer naer huijs, en of schoon ’tSonnen- iel
(160) Begon te sincken, en de Somer-avond viel,
Soo woumen langs de Vest een waterluchtjen halen
En in Mon freer syn Tuijn na rijck Maseurtje taelen.
Daer vondtmen ’t nett en groen, en ’tvolckje soo beleeft
Als m’ inden Hoofschen Haegh niet alle daegh beleeft:
(165) Twee Roosen seldsaem bont ons vrouwvolck naer gesonden
Bewesen dat sij ’t IIof en oock den Hof verstonden.
Tscheep tradmen metter vaert, de schipper riep, Wegh, wegh
En ’tpeerd schoot vande hand, en hielp ons over wegh.
Noch scheen die wegh te lang, voor luy van kloecke sinnen,
(170) Om leegh te sitten; en wat wasser te beginnen
Als yeder voor syn hoofd te sorgen voorde vracht?
Aen gingh den omslagh, nu beknibbelt, dan belacht,
Nu suer, dan soet besien. Hoe sou ’t in t Iacht niet rasen?
De vrouwen pleitten, en de Rechters waeren Asen,
(175) Vier Asen voorden Noen soo lief, soo wellekom,
En nu soo grouwelijck! Allengskens swoll de somm,
En ’twierd de volle vracht in dobbele Ducaten
Van Hollands silver, met het Leewtien vande Staten.
Met die negoci liep de reis tot op de helft;
(180) De rest was kaeckelen en lacchen tot door Delft,
En voorts elck syn verhael van elck syn’ avontuertje.
Op ’tSpuij belendemen niet wijt van ’t avont-nertje
Datm’ in ’tVoorhout besteedt. tot meer en minder spoed
Vond d’eene syn’ Caross en d’ander ’twand’len goed;
(185) Men scheidde met een soen van vriendelijcke monden,
En elck gingh kijcken waer syn’ hockelingen stonden.
Fin(itum) Antuerp. 5. Iul.


[CH1660:027]
AD SCHURMANNAM
Ille ego perfrictâ toties tibi fronte moles-us,
Trajecto quoties infero cumque pedem,
Ecce pedi illato liceat tua tecta subire,
Quod juuenis quondam, posco, Puella, senex:
(5) Addo, Senex: ne me metnas, quod saepe diuque
Hactenus et feci et factito, posse diu.
Ultraj. 16 Iul.


[CH1660:028]
AEN EEN’ VRIENDINNE,
MET MIJN’ CORENBLOEMEN
Dit Boeck was u belooft, maer met een’ Eed daerbij,
Ghij most het haelen, of en kreeght het noyt van mij.
Hier is het Boeck nochtans: den Eed is mij berouwen:
Het luydt wat seldsaem; maer het recht is op mijn’ zij;
(5) Ghij zijt te vromen Vrouw om u mijn woord te houwen.
Amersf. 27. Iul.


[CH1660:029]
OP DE PLANTAGIE VANDEN HEER UYTENBGAERD,
BY NAERDEN
Dees’ hooghe, dorr’ en droog’ Aerd
Was qualick een goed oogh waerd;
En ghij, vernuftigh Mann,
Treckt en geniet’er van,
(5) Wat ick en mijns gelijck van vett’ Aerd niet en kan.
Gaet aen, Heer Uytembogaerd,
Die vreughd en voordeel soo gaert,
Gaert meer vruchts uyt het Bosch als ijemand uyt den Bogaerd.
Naerden 29. Iul.


[CH1660:030]
AD STUDIOSAM IUVENTUTEM GYMNASIJ
TURNHOUTANI CUM ILLI REI IN THEATRO PUBLICO BENE GESTAE
MANDATO CELS.MAE PRINCIPIS AURIACAE PRAEMIA
LIBRI OFEERRENTUR
Amaliae huic dono comes it propensa voluntas,
    Et par Materno in commoda vestra fauor;
Auriaca auratis pellucet gratia chartis,
    Tantum in tantillo munere munus inest.
(5) Quod si non laeuo trutinas examine rerum
    Pondera, si quantum es docta, Iuuenta, sapis;
Sint quae traduntur longe gratissima, longe
    Quae non traduntur munera plris erunt.
Turnhoutae 24. Aug.


[CH1660:031]
DEDICATION DE QUELQUE MUSIQUE PAR
LE COMPOSITEUR C. PATBRUE
AU ROY DE LA GRANDE BRETAIGNE
Grand Monarque, reçoij ce petit tesmoignage
De la joije qui regne en tout coeur Hollandois,
Pour te veoir en ton port apres tant de naufrage,
Et du plus oppressé le plus heureux des Roix.
    (5) Que si ces Coeurs auoyent et la force et l’usage
De faire retentir les Rochers et les Bois,
Croij, Sire, que le ton de ce nouueau langage
Iroit bien au delà de celuij de nos voix.
8. Sept.


[CH1660:032]
HET SELVE
Ontfangt dit klein bewijs, Goot Erfheer van drij Croonen,
Van Hollands herten vreught, nu ’t u, nae soo veel spijt,
Nae soo veel schip-breuck siet uw’ havenen bewoonen,
laer ghij van soo verdruckt soo hoogh verheven zijt.
    (5) Maer, Heer, gelooft ’er bij, waer hert voor hert gegeven
Sijn’ vreught aen Bergh en Dal te konnen doen verstaen,
Sy souden Bergh en Dal doen galmen en doen leven,
En wyder sou die spraeck als dese Stemmen gaen.
eod.


[CH1660:033]
WED.ENAERS LESS
Een’ VronW schoon en eerbaer
Gebeurt niet alle jaer:
IIij magh wel eens vertrouwen,
Die twee mael kan vertrouwen.
20. Sept.


[CH1660:034]
OP HET GRAF VANDEN HEERE I. CATS
De slechtste wederhelft, van twee die t’samen waeren
    Dat Cats hiet, light alleen te meucken in dit Graf;
De best’ is uijt een’ huer van drij en tachtich jaeren
    Gescheiden, met den roem die haer haer’ Waerde gaf.
(5) Soo weinigh is genoegh, daer veel waer weinigh seggen:
    De Ziel leeft verr van ’tLijf, tot dats’er weer na tael’,.
De Naem door Nederland: laet dit geraemt wat leggen;
    Al schijnt Cats eenmael dood, soo leeft hij noch twee mael.
3. Octob.


[CH1660:035]
GRAFSCHRIFT VANDEN H.E CATS
Cats light nierin: neen; waer het Cats,
Het waer een, Kist vol Tonnen schats:
Nu is maer Cats syn’ Cas begraven;
Die Cas wel eer vol schatt van gaven,
(5) Die gaven, daermen Cats bij kent
Soo verr de Son rijst en belendt,
Dat hoofd daer in die sinnen wrochten
Die soo veel sins ter werelt brochten,
Die oogen, dat versleten paer
(10) Van lesen wat leeswaerdigh waer,
Die ooren, soo bedaert geboren
Om woord en wederwoord te hooren;
Die mond soo matelick getucht
In droogh’ en vochtighe genucht,
(15) Die Tong, die lippen, soo veel’ reisen
Van die doorluchtige gepeisen,
Dien onuytputtelicken geest
De tolcken wyd en zyd geweest;
Die handen, en van die twee handen
(20) Die rechter, die de Nederlanden
Soo menigh Staetelick vermaen,
Soo men’ghe vreughd heeft aengedaen,
Soo menigh blad heeft naegelaten,
Daer all dat lesen lieft af praten,
(25) Iaer all de naer-eew een geschall
Van lof en eer af maken sal;
Die rechter noch, die met de weelde
Die haer des Hemels gunst toedeelde
Voor d’arme, dieder noch a leeft
(30) Soo Christelick gewoeckert heeft.
Dat Porcelein liht hier in scherven.
Hoopt ghij in Gods genae te sterven,
Gaet, Lezer, en wenscht nae den dagh
Dat het’er niet meer liggen magh.
23. Oct.


[CH1660:036]

Catsius hic situs est; quis tanto Epicedia vate
    Digna canet, quando Catsius hic situs est?



[CH1660:037]

Hier light Cats: waer ’s de mann die een Cats-waerdigh Dicht
Sal konnen singen op dit Lyck, nu Cats hier light?
Hofwyck 31. Oct.


[CH1660:038]
SUR L’IMITATTON DE CRIST DE KEMPIS PAR CORNEILLE
Vois tu ces vers, Lecteur? n’atten pas qu’il t’arriue
De te veoir autrepart seruir de mesme plat
Ou de la Majesté si simple et si nafue,
Ou des simplicitez auecque tant d’esclat.
Hofw. 31. Oct.


[CH1660:039]
AENDEN H.R VAN BRANDWIJCK
OP DE SES EERSTE BOECKEN VAN
VIRGILIUS BY HEM OVERGESETT.
Uw Drucker, Westerbaen, verdient een’ scherpe less:
Met een Boeck heeft hij last mijn’ Boeck-sael te verfraeijen:
Met een eenvoudigh Boeck had hij mij konnen paeijen,
En sendt’er mij, voor u, door u vergulde sess.
6. Nou.


[CH1660:040]
OP HET SELVE BOECK
Sou niet Virgilius syn Geest noch ergens sweven?
Hoe wenscht’ ick hem te sien, hoe pooghd’ ick hem te geven
De kunde van de Tael die Westerbaen hem leert!
Kost hijs’, hij kuste sich voorseker, dus gekeert
(5) Van groots Roomsch in soet Haeghsch; voor seker soud hij trachten
Weer een’ Latijnschen keer met niew’ Romeinsche krachten
Te geven aen sijn werck: en deed hij dat, goed mann,
Wat een’ Virgilius, denckt leser, had men dan!
7. Nou.


[CH1660:041]
OM BESTANDIGH GELOOF
Wat ick voor oogen sie en kan ick niet gelooven,
Het ghen’ ick niet en sie, daervoor ick God moet loven,
            Geloov ick of ick ’t sagh:
Groot Gever van die gaef, geeft dat ick ’t herden magh,
(5) Tot dat Geloof, Gesicht sal werden, en Sien, Weten,
                En alles Liefde heeten,
                In ’trijsen van dien dagh.
9. Nou.


[CH1660:042]
DIRCK VERWEVERT
Dirck is een Edelman, en trouwt een Wevers dochter,
En, voor het schoonste noch, sij socht hem niet, hij socht her:
Wel, Dirck, wat een geluck in ’tsoete niewe jaer,
In eenen oogenblick getrouwt en Wevenaer!
20. Nou.


[CH1660:043]
PRAEPOSITIO PRO ADVERBIO
Trijn heeft een’ niewen treck gevonden sonder liegen,
Ten uijtvoer, seght sij, van haer’ Ouderen gebied:
Haer’ Moeders less is, Trijn, laet u voor niet bedriegen,
En volgende die less soo doets’et oock voor niet.
21. Nou.


[CH1660:044]

C’est bien auoir compris sa petite Grammaire
    Pour la première fois,
Où un petit enfant enfante ne Grand, mere
    En moins de douze mois.
25. Nov.


[CH1660:045]
IN DISCESSUM HEINSIJ SUECIAM VERSUS
Audite Sueci; me volente non abit
Qui vos Batauus, ut alter alteros adit
Naso Tomitas: nempe ut ob solos ego
Septem triones Heinsio velim libens
(5) Carere? totos Octo non tanti putem?
3. Dec.


[CH1660:046]
IN ROB. KEUCHENIJ . CL. ANIMADVERSIONES AD SEXT. IUL.
ERONTINUM
Artes Pelasgas, Lector, illustres dolos,
Laudata belli furta, legitimum nefas,
Fucos viriles, fortitudinem vafram,
Fraudes venustas, nobiles versutias
(5) Et laureatas, ipsa queis victorias
Debere victrix Roma cum posset suas,
Non haesitauit, quantus olim saeculo
Donauit autor, pene tantus saeculo
Autor redonat: vix ntri plus debeas,
(10) Prisco an recenti, rite definiueris.
Tantum fatere; munus hoc non Iulij
Post se latentis esse, sed Keuchenij
Tibi otioso deuouentis hanc quoque
Industriam, quod obrutum longo situ,
(15) Et pene sic inutilem, sic noxium,
t ipsa fraus legentibus fraudi foret,
Clarum, expolitm, de tenebris erutum,
In Sole postum, et explicatum denique
Semel explicatâ fronte Frontinnm legis.
4. Decemb.


[CH1660:047]
(VAN JAN)
Eens quam de waerheit uyt Ians onbeschaemde backhuys,
Hy stond mij niet ter spraeck, en nam voor allen schijn
Dat hij niet ledigh was, maer dat hy,tstrax sou zijn.
’T was waer, hij sat op ’tKackhuijs.
5. Dec.


[CH1660:048]
Videte quanti est Patriae scorti salus:
Misella, quâ non stante stare non potest,
    Cadente Lesbiâ cadit res publica.



[CH1660:049]
(DRINCK DWANGH)Dirck, noodt ghij mij te gast, en quelt ghij mij?
Dat zijn twee al te seer mispaerde dingen.
Ey lieve, laet mij eene letter vrij:
Ick houw van drincken, Dirck; maer niet van drtngen.
7. Dec.


[CH1660:050]
INSCULPENDUM LAPIDI QUEM NOSKIJ PRINCIPI MAURITIO
DESTINAVIT
Nominis aeterni, quo te tua, maxime, Virtus,
Mauriti, Diuos asserit inter auos,
Nulla characterem laeuis membrana, nec ulla
Ferre typum leuior digna papijrus erat:
(5) Tanti depositum pretij cui credere possem,
Cuius et hic lauros novit et ille Polus,
Idice me, quem non aetas, non atra rubigo
Exedit, auratus debuit esse lapis.
14. Dec.


[CH1660:051]
OP HET CONTREFEITSEL VAN EEN IOFFw.
Siet ghij niet, Constenaer, dat u de konst begeeft,
Wat mooght gh’ uw verw verstrijcken,
Meent ghij te doen gelijcken
Dat geen gelyck en heeft?
14. Dec.


[CH1660:052]
NIEWEJAER
Geluckigh, lieve vriend, geluckigh zij u ’tjaer
Van een en zestighen, met menigh niew daer naer.
En neemt de moeijte niet van mij meer in dit leven
Gelijcken wensch te doen: ’ten kan geen voordeel geven:
(5) Want, of ick mij al jong en niew van jaeren hiew,
Mijn’ jaeren zyn voortaen maer ouwe-maecke-niew.
16. Dec


[CH1660:053]
EVENPAER
Daer is geen onderscheit van Koppelen tot Rijmen:
Elck is maer, syns gelyck aen syns gelijck te lijmen
Soo schaft Ian de Poeet en Trijn de Koppelaers
Gelijcke snuijstering elck uyt sijn’ eigen Maers:
(5) Hoe kost’er een lief paer den and’ren beter lijcken?
Ian koppelt woorden, en syn wij rijmt Houwelijcken.
eod.


[CH1660:054]
(TRIJN AEN HAER’ SCHILDER)
Een vrouw is maer half werck, sey Ian de Schilder. Trijn,
Die geld verdienen quam om syn model te zijn,
Soo sy dat vonnis hoord’ en wild’ haer niet ontdecken:
Wegh, seid’ sij, Philosooph; daer valt geen oogenschijn,
(5) ’T en is niet goet half werck te laeten sien aen gecken.
19. Dec.


[CH1660:055]
ACROSTICHON
Met alle vreught ter zalicheit
Aenvang’ het jaer dat voor u leit,
Rijck moet ghij werden, en rijck blijven,
In alle deughd op deughd beklijven,
(5) All ongevall zij verr van u,
Cloeck moet ghij lang zyn soo als nu,
Aen Moeder, Suster en goe vrinden
Soo veel als aen u selven vinden:
En als de jaeren, vlugg en snell,
(10) Met sneew in ’thaer en voor’n in ’t vell
estaen te naecken, tong en tanden
Rapp en geswindt sien als uw’ handen,
Op dat ghij goeder dagen sat
Out, maer niet swack, langs ’trechte padt
(15) Tot voor Gods aensight mooght belenden.
Dien ick dit wensch staet op myn’ enden,
En, ofm ’er over stappen wonW,
Mijn Inct is ’tself die ’tklappen souw.
28. Dec.


[CH1660:056]
VOCHTIGH SCHRIJFLOON
Hans handgauw, mijn Notaris,
Die somtijds schrijft dat waer is,
Soud’ onlangs een’ Copij
Bevestigen voor mij,
(5) En schrijven op de spatie,
Na gedane Collatie
Is des,, etcaetera:
Ick wachtender vast na,
En sagh hem niet bedrijven:
(10) Wel, seid’ ick, wilt ghij schrijven,
Of geeft uw, Penn geen’ Int?
Iae, sprack hij, ’kben ’tgesint,
Dan geef maer attestatie
Na gedane collatie,
(15) Elck soeckt dat hij bemint.
Dat lecker hoere-kind!
Hij schuijmde met een gratie
En had het op een glaesje.
28. Dec.


[CH1660:057]
(AD WESTERBANIUM)
Quemque suos inter collaudet Roma Quirites
[Grieks-] Archetypon, [-Grieks] Belgis [Grieks-] ektopos [-Grieks] esse velis?
Hagae. (30 Dec.)


[CH1660:115]
(AD EUNDEM)
Si me regaris arbitro,
Hac te viâ direxerim,
Hoc dixerim, hoc redixerim,
Impende te totum tibi;
(5) Quod sis, i esse te volo,
Quod scis, id ipsum scire me,
Quod scire me, te scribere,
Quod scribis, omni saeculo,
Nullique genti non dari.
(30 Dec.)


[CH1660:058]
NIEWEJAERS GIFT
Behandight Moeder dese Kan,
En seght, sij komt haer van een Man
Die haer een lang voorspoedigh leven
Met wenschen wenscht te konnen geven.
(5) ’t Present is niet veel dnijten waerdt;
Maer ’theeft een’ sonderlingen aerdt:
Men drinckt’er uijt, dat ’s goet te vatten;
Maer dat is van syn’ minste schatten:
De grootste en wonderlixte zijn,
(10) Dat hoew’er langer Bier of Wijn
Uijt drincken, of te drincken geven,
Hoe dat wij langer sullen leven.
    Waer vond men noch een’ Niewe jaer,
Die desen te gelijcken waer?
30. Dec.





Continue

[CH1661:001]
OP MAERSSEVEEN
Hebt ghij niewsgierighe gepeisen
Naer heele Buerten van Paleisen,
Hoort, goede Vrienden, spaert uw’ tre’en;
Daer isser inde Wereld geen.
(5) Ick liegh, ghij mooghter wel om reisen,
Daer isser inde Wereld een,
(Nu lieg ick niet) tot Maersseveen.
1. Ian.


[CH1661:002]
NOCH
Ick vond mij langs de Vecht alleen,
En socht het dorp van Maersseveen:
Hier is ’t, seid’ een; Ick hiet hem liegen:
Vriend, sprack ick, helpt ons niet bedriegen,
(5) Dit is geen dorp, wij zijn van ’tpad,
Het is een’ kleine steene Stadt.
eod.


[CH1661:003]
NOCH
Wat lett de Vecht, hoe is haer Stroom
Voor Maersseveen soo luij, soo loom?
Ick meen sy moet haer selfs vergapen,
Soo schoon is Maersseveen geschapen,
(5) Sij will, sij kand’er, en slacht mij,
Niet sonder ongenucht verbij.
eod.


[CH1661:004]
NIEW JAER
Ick soeck het hier, ick soeck het daer,
Ick vind niet niews aen ’t Niewe jaer,
Dan datmen ’t niew heeft willen noemen.
Waer ’t niewe tijd met niewe bloemen,
(5) Waer ’t niewe Maen, waer ’t niewe Sonn,
Die ons het niewe jaer begonn;
’T waer een niew jaer bij mij te achten:
Maer ’t Iaer is oud en uijt syn’ krachten.
’t Gras is in ’tslaep, het Hout is dood,
(10) ’t Gevogelt stomm, de Boomen bloot,
’t Is inden middernacht der daghen,
Die ons, en die wij voor ons jaghen.
Waerom is ’tjaer dan niew, en waer?
Is ’t mergen soo niet weer niew jaer,
(15) En overmerghen soo, en weder
Met allen wind en alle weder,
En allesins, en alle dagh?
’t Iaer is een’ Ketingh, die ick magh
Van alle schakelen beginnen.
(20) ’T en is geen’ slang, naer ’toud versinnen,
Die met den steert light inden mond;
Het is een toe, oneindigh Rond,
Oud bij ’tbeginn, niew op het ende
Daer wederom dat oud belende,
(25) Maer oud en niew, waer yeder will,
Gegrondt alleen op menschen grill.
    Dat schaedt niet; moghtmen maer die Menschen
Een beter oud en niew toewenschen,
Toe wenschen, soo dat inder daed
(30) Het niew sat’ op den neck van ’tquaed,
En gaev den naem aen niewe jaeren,
Die niew genoemt oock niewe waeren,
Boetveerdigh niew, onsondight oud.
Maer kind’ren zyn, en blijven stout,
(35) Is kind’ren werck, en in Gods kind’ren
Sien ick die kindsheit niet vermindren;
Wij kootten gist’ren, en van daegh
Is ’t knick’ren, of een’ ander vlaegh;
Ick sie niet een paer niewe schoenen,
(40) Ick sie niet een paer oude boenen,
Al ’tslyck van gist’ren hangter aen,
’K sie niet een witt hemd aengedaen,
Verr van een bruijloft-kleed ter eeren:
Iae laet ick mijn’ gedachten keeren
(45) Door eew en eewen lang voorbij,
All die gedachten seggen mij,
Het was als ’tis, ons’ Niewe jaeren
Zijn even als haer’ oude waeren.
’Ksie, deughd en ondeughd gaen door een
(50) Gevloghten even als voorheen.
De Son en siet niet niews; en onder
Die Sonn en wacht ick na dat wonder,
Dat wonder niet van ’trecht niew jaer,
Maer daer het tyd waer dat ick waer.



[CH1661:005]
AEN IOFF.W ADR. LE THOR
Is ’t Niewejaer, Le Thór? en moet ick ’tdaer voor keuren,
Daer ghij ’tmij tseffens soo doet keuren, en verbiedt?
Waer ’t Iaer volkomen niew, daer most wat niews gebeuren,
En ’tis heel averechts dat tuschen ons geschiet.
(5) Ghij zijt van ouds beleeft, en blijft het altyd wesen,
En ick, ondanckbaer ick, in ’tnemen even stout.
Wat Niewe-jaericheit kan yemand daer uijt lesen?
’t Iaer heet’ soo niew als ’twill; naer onsen stijl is,toud.
Eij helpt ons aen een niew, in plaets van ’toude leven;
(10) En schaft mij, sonder ijet te schaffen, niewe waer;
Eij, om de niewicheit, maeckt eens een eind van geven,
’T sal mij de niewste zijn en liefste niewe jaer.
5. Ian.


[CH1661:006]
LANGLEVENS KUNST
Hoe raeckte Ian tot inde tachtich jaer?
Hy trouwde laet, en wierd vroegh wewenaer.
6. Ian.


[CH1661:007]
MISDAED
Hoort toe, Misleidde; schoon en schoen
Scheelt meer als Mis doen en misdoen.
8. Ian.


[CH1661:008]
VERSOENDE BUREN
Claes had krackeel van over lang
Met Pier sy.n buerman om een’ gang.
In ’tende maeckten hij goe kenniss
Met Pier syn wijf, en door elie schennis
(5) Koeld’ hij sijn’ wraecksucht tegens Pier
Voor eene Gang met drij of vier.
Doe liet hij sich te vreden stellen,
En wouw syn Buerman niet meer quellen.
Elck magh dat noemen soo,t hem lust,
(10) ’t Scheel was versoent, of ’twas verkust.
Hofwijck. 8. Ian.


[CH1661:009]
ANDRIA. ACT. 1. SC. 1
Sini- Wegh, jyluij, met dat goet, en brenght het me daer binne.
Hoor, Soos, blij jij by mijn, ick heb wat in men sinne
Dat ickje segge moet. So. Geefje die moeijte niet,
’Kverste ije wnijve wel, eer je me wat gebiedt:
(5) e mient, ick moetme soo wat spoeijen, en al ’tgoetje
Bestelle metter vaert. Si. Neen, ’tis wat aers; dat moetje
Met stae begrijpe. So. Kom; wat zijn ’tvoor kunste weer
Die jij me verghe wilt? Si. Ick hoef gien kunste meer
Daer ick now henen wil, as Trouw, en wel te swijge,
(10) Twie kunste die ’ck van jouw altoos heb kenne krijge.
So. Wel toch, laet hoore dan, wat is van je bevel?
Sim. Ick heb je van kinds bien ekocht, dat weetje wel,
En altyd reelick en sachtmoedichjes ehandelt.
Ie waertet trouwens waerd, en j’ hebt je dienst bewandelt,
(15) Iat moet ick seggen, openhartigh, trouw en braef;
Des heb ickj’ oock emaeckt een Vrijman van een slaef.
’t Was ’t kostelixte loon dat ickje wist te schencke.
So. ’Kheb ’t niet vergete, Baes: ick sel ’t altyt gedencke.
Si.,T en is m, oock noch niet leet. So. Dat ’s me van harte lief.
(20) En ded’ ickj’ oijt of oyt wat dienst o wat gerief,
Of beurtet sommes noch, dat schat ick boven alle,
Dattet je now en dan wat gunstich heit bevalle,
En soo bedanck ick je: dan ’tmoeytme niettemin,
Dat je me soo, quansuijs, je weldaet in men sin
(25) En op men broodje brengt, als had ickse vergete.
Maer dat,s tot daerentoe. Kom an, laet ick iens wete

Wat je men hebbe wilt. Si. Daer mÉ sel’t locke: hoor; Dit brullofte, voor eerst, al houw jy ’ter licht voor,
Is gien recht brullofte; ’tis maer een deun om ’tjockjes.
(30) So. Hoe sus? Si. nouw sel ick je bij stickjes en by brockjes
De saeck van voren an omstandelick verslaen,
Soo selje dan met ien begrijpen en verstaen
Men seun sen leventje, en ’tslot van mijn’ gedachte,
En wat ick gaere sagh dat jijder by betrachte.
(35) Kijck, Soosje, met hij uyt syn’ kindse jaertjes quam,
Schickt ick ’et dat hij soo den toom wat ruijmer nam,
En op sen wiecke dreef. Hoe wouwj’ oock jonge luyties
Den aert van haer verstant met allerhande buijtjes
Doorgronden, daerse soo, noch onder vaertjes dack,
(40) Of in een Avontschool de Roe dwinght en de Plack!
So. ’t Is soo. Sim. Nouw weetj’, hoe meest het jong volck sen gedachten
A n,tien of,tander hangt, an Honden en an Iachten,
A n Paerden en Pickeurs, en soo voort: oock te met
En ander die sen sin op ’t Reterijcke set,
(45) Of sulck tuijch. van elcks wat sagh ick dat mijn Cabouter
Sen werckje maecke kost, van gien van al te louter,
Maer middelmatighjes en by de kanten heen;
Dat was te bijster na men sin. So- Met groote re’en.
Want kijck, Baes, met verlof van luij die ’tbeter wete,
(50) Me moet’em aen gien kost ter werrelt overete.
Si. Dus gingh het Knechjen an: van groot Hans en van klein
Verdroegh hy watme wouw; hij voegd’ hem in ’tgemein
Na elck sijn’ sinlickheit in allerley gelaghe,
Sprack nimment teghe, noijt van al sen leve daghe,
(55) Socht nergens baes te zijn of ’tkattje vande baen.
En, as je,t wel versint, dat,s wijsselick edaen
Voor soo een hockeling, die vrienden soeckt te make,
En sonder haet of nijt an eer en danck te raecke.
So. Wis isset wijsselick edaen; want huydens daegs,
(60) Spreeckje de waerheit, Baes, van dnijsent raeckje slaeghs,
Ten minsten inden haet van die ’twaer segge seer doet:
Maer, wilje swichten, vriend an vrienden, hoeje ’tmeer doet.
i. Nouw isset goelickjes drij jaer of soo eleen,
Dat hier en vrouwtje quam van over land en zeen
(65) Ter woon in onse buert: ’tlyckt ofse byder vrinde,
Beroyt en poverties, gien troost en wist te vinde,
Maer moij van backhuijs, en in ’tfleurtje vander tijt.
So. Ie maeckme bang, jij vreemd, moij prijtje daer je zijt.
Si. it dingetje begon in ’teerste stil te leve,
(70) En suijnichjes en deun: met spinnen en met weve
Verdiend’ et moij sen kost in tucht en eerberheit.
Soo dra en heiter niet en Reu op toe eleit,
En noch ien, en noch ien, met redentjes die klincke,
(Ie weet hoe lichtelick de deugt raeckt an het hincke,
(75) In ’tvrouw-volck sonderling, daer gelt vlieght, en hoe licht
De lussjes boven en den arbeit onder light)
Sy slaet het koopje toe, en valt aen ’t traffiquere,
En, soo ’t dan toegaet, met die fyne jonge Heere
Geraeckt men seun in ’tspul, sij voeren hem in ’tlagh.
(80) Wat duijcker, seid’ ick by men selven, hij ’s in ’tslagh,
Hij heitet speck al wegh: met as ’tbegon te daghe,
Nam ick heur’ jongens waer, en pasten op met vrage,
. Kom hier iens, jongetje, wie heiter deuse nacht
Met Griet van Overzee (soo hietse) deur ebracht?
(85) So-,Kverstaet. Si. Dan noemdese den iene, dan den andre,
En s’ had doe eigentlick drij vrijers met malkandre,
Elck, schick ick, op sen beurt. wel, seid ick, mijn Monseur,
Wat doeter die toe? Hij? hij eet en drinckter veur,
En leit wat toe in,tlagh. die bly was, dat was ick.
(90) En andren elagh weer an: soo past’ ick op men stick
Met vrage: maer ick vond dat het men kint niet angingh.
Ioe hiel ick me gerust; en daer ’tsoo ande man gingh,
Met vier en vlas by ien, daer, docht ick, is de proef
Van Lievens eerbaerheit soo klaer als ick behoef.
(95) Want die met sulcken slagh van volck is in espanne,
En laet syn jonge hart vermalle, noch vermanne,
’Kversekerje, die heit en waterpassie wegh,
Daer hij syn leve mÉ ken raken over wegh.
Doe ’ck nou dus vrolick was, daer quamen duysent mensse
(100) En liepe ’thuijs schier plat, om me geluck te wensse
Mit sulcken wijsen seun: iae Rycke Rochelaer
Was een van duijsenden en boo me voor men snaer
Sen ienigh Meissjen an, met puijck van hijlickgoetje.
Wat souder teuge staen? ’twas na men sin, ick doetje,
(105) We sluijte ’thijlick, en dit’s nouw de Brulloft-dagh.
So. at staeter teuge dan? as ick ’et wete magh.
Si. Hoor toe, en letter op. ’t en liep niet als te lang aen,
Of weinigh dagen eer dit brullofte sou an gaen,
Valt Gretjebuer te bedd en sterft. So. wat dÉ se wel!
(110) Daer ’s en stien van men hart; ick grouwel voor dat vel.
Si. Daer was’t an ’twoele, daer an ’t rennen en an ’t drave,
En elcke Pol in ’twerck, om ’t hartje te begrave,
En mijne quant niet min; ja ’kmerckte sommes mÉ
Dattem dit rouwe wel en traentje late d@e.
(115) ’K sagh’t gaeren; en ick docht, Ken hij hem soo beweghe
Om een klein kennisje dat hij daer heit ekrghe,
Hoe soud’t gaen waer hij van de vrijers as de rest,
Hoe selt gaen as hij mijn iens diene sal voor ’tlest
En helpe me ter aerd! Soo nam ick ’tal voor 1nercke
(120) Van goe genegentheit tot vriendelicke wercke.
In ’t end (om langer niet te praete dan ick hoef)
’Kging self om synent wi en volgde ’tlijck te groef,
En docht noch an gien arg. So. Arg? wat arg souder wese?
Sim. Wacht wat, je seltet sien. Het volck wordt op-elese,
(125) De doo raeckt op te Baer, we trecke na de Kerck;
Iuijst onder ’tvrouw-volck sie,ck en meissie byde werck
Van troni. So. Moijties, h@e? Si. Ia soo besneen, soo goelick,
(130) Soo trad ick soetjes na de Camenieren heen,
En vraegde wie se was? sij zeide, Grietjes suster.
Dat sloeghmen om men hart, en maeckte ’t ongeruster
Dan,t van men leve was. Ia, Suster? seid ick, ja!
Hier quam de deernis uijt, en daer dit schreijen na.
(135) So. Hoe schrick ick, Syme-vaer, waer dat je selt beende.
Si. ’T Lyck gaet vast voorwaert uyt, wij volgen, en, in ’tende,
We raecken inde Kerck, de Kist de kelder in;
Daer was,t an ’t suchte, daer an ’t uijle, elck na sen sin.
Dit Susje, soo het leek, en kon her niet bedwinge,
(140) Se wouw van rouw in ’tGraf en miende’r in te springe,
Daer schoot mijn Lecker uijt, soo hij ’tperijckel sagh,
Daer quam de liefd en al het veinsen anden dagh.
Hy was self half in swijm, noch vatt’ hijs’ en, mijn Soetje,
Mijn Soetje, seid, hij, Kint, wat wilje doen? je moetje
(145) Bedaere, liestentje, verdoet je selve niet.
Sij (en soo merckten ick, het was wel meer eschiet)
Sy is hem schreyende om lijf en hals gaen legge,
Soo vryties as ’twel diend’. So. Oh Baes, wat meughje segge
Si. Denckt dat iens. Ick van daer, wel grimmigh en ontstelt.
(150) Noch, dochtmen evenwel, en wasser niet bestelt
Daer ick om kijve moght. Wel, vaertje, sou hij segge,
Waer heb ick in misdaen? Sij wouw in ’tgraf gaen legge,
Dat heb ick haer belet, en deur mijn leeftse noch.
Me dunckt het redelick esproke waer. So. Iae ’t toch.
(155) Want houj ’ hem straffens waerd die ien sen doot wil keere,
Die scha of schennis doet, wat wouw je die dan leere?
Si. Daer had ick Rochelaer van ’s anderdaegs aen boort;
Die schreewde dat het schier de buert langs wierd ehoort,
Hy had en boevestick van Symens Kint vernomen,
(160) Die had dat diertie voor sijn echte wijf enome,
Dat vreemdelingetje. Daer tege zeid ick, neen,
Hij jae, met groot geweld. Soo scheide we van een,
Hij wonw sen Meisjen an myn knechje niet bestede.
So. Wat leerdeje je Seun? Si. Noch vond ick al gien rede
(165) Van kijven op de knecht. So. Niet, seker? Si. neen ick wi.
Kost hij niet segge, wel, hoe, vaertie, je tast mis,
De pale van dit werck heb jy me vooreschreve,
De tyt is voorde deur dat ick sel moete leve
Nae heel en ander hooft as ’tmijne: laetme toch
(170) Mijn eige sinnetje soo lang wat volge 11och.
So. Wel, selder dan noijt tijt van kijve zijn? Si. Iae ’t trouwe,
Mit as ick maer iens voel dat hij soeckt niet te trouwe,
Ter liefde van dat dier, soo sel ’t an ’tkijve gaen.
Die schimp moet ick hem eerst te deghe doen verstaen.
(175) Soo soeck ick inder daet de rechte kans van kijve,
Komt hij te weigere dat hij sen vaer siet drijve.
En daerom heb ick al dit jock-mael an estelt.
En dan syn schelmsche Dou, dieme soo leit en quelt,
Sijn’ streke sel ick soo met iene m@e ondecke,
(180) En doens’ hem spille nouw se nergens toe en strecke.
Ick weet toch dat die fielt syn vinnigste geweer
Sel trachte tegens mijn te wette, niet soo seer
Om Lieve dienst te doen as om mijn wat te plaghe.
So. Waerom toch? Si. Vraeghje dat? qua sinne, booe vlaghe.
(185) Maer krijgh ick iens en lucht van niewe fielterij,
Ick sel hem bij men ziel. maer laetew’et daerbij.
Nouw, Soosje, mick ereijs: ’kneem Lieven al te vreen waer,
Dan blijfter Rochelaer; as die niet overstreen waer,
Soo souw ’tspul hapere. Ick hoop het sel wel tiere.
(190) Iij moet de brulloft slechs met een wijs backhuijs viere,
En make Douw wat bang, en letten op men Seun,
En waer heur wijsheit heen wil. So. Ick begrijp den deun,
En sel ’t wel klare, Baes, laet ons maer binne stappe.
Si. Gaet voor, ick volghje. ’k vrees, die knecht selmen ontsnappe,
(195) En wille niet an ’twijf. Ick merckte ’t wel an Douw,
De Brulloft was sijn schrick. Kijck, juijst, daer komt hij now.
Hofwyck 9. Ian.


[CH1661:010]
SLAPEN
Soo dickmael als ick liggen gae
Van waer ick niet weer op en stae
Voor datter vier en wel drij uren
Aen overdampte sotte curen
(5) Van droomen zijn te loor gegaen;
Soo spreeck ick dus mijn selven aen:
(Ten minsten hoor ick ’tmij te seggen)
’T is waer, daer gae ick weer verleggen
En spillen s11lcken langen deel
(10) Van ’s Levens halvervoetsche deel:
Moght ick, of kond’ ick het verwaken,
Wat soud ick maken en niet maken;
Wat son mijn lichaem, op de been,
Mijn’ Reden haer sien wel beste’en,
(15) Wat soud ick rijpe vruchten geven
Van soo lang uytgereckten leven!
Maer, als dat deel verslapen is,
Soo denck ick, Gisteren was ’t mis;
Wat magh ick Gods beschick verklagen,
(20) Om ’t ruijm gespill van enge dagen
Aen ’tleeghe, luije tijdverdrijf
Ten luste van dit logge lijf.
Ten minsten is het, sonder kenniss,
Soo lang geaemtooght sonder schenniss,
(25) Ten minsten soo veel levenstyd
Onnoosel en onsondigh quijt.
Wat souder boosheit konnen beure11,
Soo die drij sorgelicke deuren
Van Ooren, Oogen, Tong en Mond,
(30) Iiet ijeder eene voor haer’ sond
Eens nu en dan gesloten bleven:
Wel wierdt het vonniss eens gegeven,
’T is beter leegh zyn als Niet doen.
lck steeck’ syn’ voet in desen schoen;
(35) Gheen, yemand bet, geen yemand nader;
Hij past ons even alle gader;
Mijn Buermans voet soo wel als mijn’.
Maer eerst, wat dingh is, ledigh zijn?
’T is slapen, of soo tyd besteden,
(40) Als sliepen alle broose leden.
Schoon sich de heele reden hing
Aen d’allerslechtste seutering,
Mits dat geseuter sonder sonden
Voor God en Menschen werdt gevonden,
(45) En streckt het God noch Mensch tot goed,
Ten minsten geen te kort en doet.
Met, Niet doen, is ’tsoo niet gelegen:
Niet doen, en zijn tot quaed genegen,
Zijn Broers en Susteren gelijck.
(50) Begeertmen dat ick ’tvonniss strijck?
Dat noemde d’oude wijsheit, niet doen,
Dat ziel of lichaem kan te niet doen.
10. Ian.


[CH1661:011]
KOELE GODS-DIENST
All’ heet wil opwaert: waerder vier,
Ons hert waer hoogh en verr van hier.
12. Ian.


[CH1661:012]

(AEN SOMMIGH VROUW VOLCK)
Al soudt ghij mij bepruijlen,
Moy’ Meissies van ’tVoorhout,
Ick sie veel verckens muijlen
Met ringen van fyn Goud.
12. Ian.


[CH1661:013]
AD WESTERBANIUM
Exiguum ad festum si non piget ire comestum,
Honshollerdici cras conueniemns amici;
Huc ego lignatum cum venero, tu mercatum,
Postridie villâ tecum prandebimus illâ
(5) Quam tibi pro strena mediâ legauit arenâ
Quae de dilecto rapta est Brantuicia lecto.
Si placet oblatum, famulo, quem mitto rogatum,
Quod referat manda dextrâ mihi semper amandâ
Ian. Constanter.


[CH1661:014]
AENDE BEDRUCKTE MoEIER vAN IOFE. ANNA MARGARETA
KIEN. 1661
Gods toren is in brand, en ’tgeldt de Nooreler Landen
En ’tZuyden gaet niet vrij; jae Oost en Westerstranden
Vermengen haer geschreij met Nederlands geween,
Het klaeght’er all om ’t seerst van Winden en van Zeen;
(5) ’t Geberghte braeckt meer nats dan machtige Rivieren
Haer’ bedden binnen boords zijn machtigh te vertieren:
De Rhijn en kent sich niet, syn’ oevers zijn vermist,
De Stiermann op de Wael, verbystert en vergist,
En siet geen onderscheit van Wael en Maes te maken,
(10) Hij slaet syn gaerde schier op willigen en daecken:
De ee, die swelgen sou all wat van boven neer
Naer haeren boesem rolt, stelt all haer sout te weer,
En druijster tegen aen, en weigert, met haer’ Bergen
Den dronck bescheit t doen die d’andere haer vergen.
(15) Is niet de Toren heet die tot in ’t water brandt?
it lydt ghy, droeve Vrouw, met heel uw vaderlandt;
Maer heel uw Vaderlandt sien ick wat mt u lijden,
Dat ghij van binnen lijdt, en and’re van ter zijden.
Daer gaet een silter vloet van tranen door uw huijs,
(20) Soo swaer als uw verlies, soo bitter als uw kruijs:
’t Komt op geen’ kanten aen; ’tgaet boven brugg en vlonder:
’Tgebeurt u als Gods Mann, uw’ bedde.spond gaet onder.
Wat souder tegen staen, waer ’s ’tijsere gemoed,
Dat, oo gemartelt, niet en dede soo ghij doet?
(25) Een’ Bloem is u ontruckt, in ’tbeste van haer groeyen,
De waerdigste gelijck die noch in Holland bloeijen;
Een’ Peerel is uw’ hand ontfutselt, een Kleinood
Ontstolen midden uijt den Moederlicken Schoot:
De Dood is als een Wolf uw’ Stalling ingedrongen,
(30) En met het liefste Lamm van ’tjonge Vee ontsprongen @.
Ghij hebt soo soeten Sonn sien dalen met den dagh,
Als Haeghsche Sonn in lang den Haegh’ verschijnen sagh;
En ’tisser duijster, sints dat vriendelick paer lichten
Ter aerden is gegaen. Waer voeren mij mijn’ Dichten?
(35) ’k Wouw seggen, sints haer glans ten hemel is gebracht,
Ten Hemel, droeve Weew, ten Hemel, daers’ u wacht.
Mishaet dat verhuijs; kont gh’ in u herte vinden
’t Benijden van die gnnst aen uwer beste vrinden,
Uy.tnemenste vrindinn; Kont ghij soo Moeder zijn,
(40) Dat ghijse weder wenscht in d’afgeleden pijn,
Om weer uw troeteling in desen poel te wesen?
Vreest God; sij heeft het u soo tuchtigh aengepresen:
Looft God; sij heeft het u soo troostelick geeert,
Soo mannelick de Dood haer’ prickelen verheert,
(45) Dat soo ghij ’t niet en kost, naer soo getrouwe lessen,
En soo s’ u schreijen sagh, haer’ Oogen wierden flessen,
En drenckten weer nW huijs met noch een’ stercker vloed
Dan die n (lijdt dit woord) Gods wrake tergen doet.
Dit is geen ongevoel; ick preeck voll mededoogen:
(50) Soo nu uw’ oogen staen, soo stonden eens mijn’ oogen.
Doe led’ ick dat ghij lydt; was,tniet een eenigh Kind
Dat mij te lyden gaf, de Vader die wel mint
Heeft niet als eenighe. gelijck ick met u worstel,
Soo worsteld’ ick met mij, met even harden borstel
(55) Doorschrobden ick mijn hert, als daer ick ’t uw rn@e boen.
ed’ ick ’t maer half te deegh, ick gunn u ’t beter doen.
Verwint mijn’ swacke deughd, verbluft ’er en vermant ’er,
Ded’ ick te vrouwelijck, doet ghij ’tsoo veel.
C o n s t an t e r.
-- - 8. Feb.


[CH1661:015]
GRAFSCHRIFT
ens Ann’, eens Margariet light in dit eene Graf:
Wat deedmense te kort doem’ haer twee namen gaf!
Sy wasser hondert waerd, en die van all’ de deughden,
Die oijt in een goed Kind goed’ Ouderen verheugden,
(5) Betaemden haeren doop. Soo ghij die deughden wist,
En hoe volmaeckte le’en sij waeren ingekist,
Ghij deedt uw’ schreijen by de droeve Moeders tranen,
En Broeders teeren rouw: maer hoorden ghij vermanen
Hoe soet, hoe Christelijck, hoe vrolvck sulcken ziel
(10) Uijt sulcken lichaem scheid’, hoe mannelijck sij viel,
En in het vallen rees, en haeckte naer het schoonste,
Naer ’t saligh eewighe, Gods onbegrepen woonstÉ,
En wist ghij hoese tot die arme Moeder sprack,
En Broeders herten sterckt’ als ’thaere lagh en brack,
(15) Ghij strafte ’tsuchten in die Moeder en die erven,
En all’ die sulcken Kind niet geern soo sagen sterven.
10. Feb.


[CH1661:016]
OP DEN GEBOORT-DAGH vAN EEN’ IOFFROUW
Vier Cruijssen teeckent ghij, en hebter vier beleeft.
Seght den Gekruijsten danck, dies, u heeft laten leven,
En wenscht ghij om wat meer dan Hij gegeven heeft
’K Wensch Hijd’er u noch vier bij d’eerste vier will’ geven.
(5) Maer, sien ick achter om, ’khebb in die eerste vier
Storm-winden Cruijsweegs door uw Huijs en Hert sien ruijssen:
Des wensch ick, met een schrick van dierelyck getier,
God ghev, u Cruijs by Cruijs, maer niet meer sulcke Cruijssen.
17. Feb.


[CH1661:017]
VAN ALS HET BESTE
God schiep, en keurde goed all wat hij had geschapen:
Maer ’tbeste schepsel quam sich selven te vergapen
Aen een van dnsenden alleen verboden Fruijt;
Twee gasten saeten wel, en aetender sich uijt;
(5) Soo brack het boose door, en bracht de gall in ’tgoede;
Soo zijn wij Bastaerden van ouden echten bloede,
En die noch meent den Mensch te vinden soo hij was,
Soeckt Sap-groen in dorr hout, en Vlammen onder d’Ass:
Daer ’s Groen in, maer soo bleeck, en Vier, maer soo gedoken,
(10) En Licht, maer soo bedwelmt, en Macht, maer soo gebroken,
Dat all ons poogen swicht, en all ons witt is grauw,
En all ons treden hinckt, en all ons warm is lauw,
All ons, en in ons all’. Laet niemant sich vermeten
Van meer dan over schiet; ons weten is half weten,
(15) En, sien wij door een oogh, jae door een’ dunne schell,
En volck voor Boomen aen, ’tis all genadigh wel.
Wij sitten, onder een, voll zeeren en gebreken;
Die met de minste sitt, heeft van geluck te spreken.
Ontmoet ick dan een Mensch, als alle Menschen zijn,
(20) Gebreckelick gebroedt van Moeders lust en pijn,
Ick wacht geen’ Engel in syn’ menschlickheit te vinden:
Magh hij voor scheel bestaen in ’t Vaderlandt der blinden,
’k Sie hem eerbiedigh aen, jae nauwlyck sonder nijd
Sien ick hem, boven mij, soo verre van verwijt.
(25) Vind ick ’er pleckiger en schorfter, als de meesten,
Mij dunckt, ick moet op ’tminst soo wijs zijn als de Beesten,
En keuren, als een’ Koe, goed groen Gras uijt quaed Kruijd,
En haelen mij dat in, en houden mij dit uijt:
En, is ’t vol onkruijds in de Tuijntjens van die zielen,
(30) Ick laet dat onkruijd staen, en neem geen moeijt vn knielen,
Als om de Blommekens te kippen uijt den drang.
Vriendinn’, ontfangt de less in ’tgoede, die ’ck u lang:
Daer steeckt een voordeel in, dat ghij mij danck sult weten
Soo lang ghij mij geheugt: weest op d’ondeughd gebeten
(35) Soo vinnigh als ghij mooght; dat staet den vromen toe:
Maer, lieve, weest soo wijs, en maeckt uw ziel niet moe
Met ondeughd onder uijt wat Deughds te liggen soecken.
Ontmoett ghij goed en quaed, in Menschen, of in Boecken,
(at doode Menschen zijn die spreken door haer Graf)
(40) Denckt aen ’tgemeene lot, en d’algemeene straf,
Daer door wij een voor een dus masteluijnigh wierden:
Denckt, dit gebeurt soo wel den derden als den vierden;
De wortel voedt den Stamm, en dese Tack en Blaen:
Soo is het oud vergif van onder op gegaen:
(45) Dus ben ick, dus is hij, dus zijn wij all in,thondert.
En vindt ghij dan in ’t Boeck een blad dat u verwondert,
Een ander dat u sticht, een derde dat vermaeckt,
Veel’ andere daeraen, daervan u geen en smaeckt,
En vindt ghij in een’ mensch een regentje van gaven,
ln blommekens van Deughd, mer hier en daer begraven
In Ondeughds onkruijd; Eij, roert aen dat onkruijd niet;
Daer Kruijd of Bloemen zijn, wat lust u Queeck of Riet?
Die Bloemen en dat Kruijd zyn uwer aendacht waerdigh,
Die and’re ruijcht geenssins. Vind ick een Huijs oor aerdigh,
(55) En achter niet onboent, in ’tmidden lijdelijck;
Daer is geen twijffel aen, als ’t o11s en ons gelijck,
Het heeft syn’ vuyltiens, syn’ verborgene riolen,
Sijn on-Civetsch geheim, syn’ Amberlose holen;
Maer wat light ons daeraen? Sal ick de quade lucht
(60) Gaen gaeren bij de goed’ en breken de genucht
Die mij de goede ga, en anderen beschamen
Om mij wat leeds te doen? Verwisselt maer de namen,
En denckt of ’tons gebeurd’: hoe vriendlick soud’t ons zijn,
In ’tvoordoen onser deughd, een ijeder vande sijn’,
(65) Quam ijemand de lantern van Spijt of Nyt t,ontsteken
En socht de holen door van uw’ of mijn’ gebreken,
En rucktes’ aenden dagh. Hoe nam ’t een’ schoone vrouw,
Als ick haer’ leemten wist, en wat sy decken wouw
Ondeckte voor myn’ oogh, of maer voor mijn’ gedachten?
(70) En of sij ’t lyden wild’, hoe soud ick mij verkrachten
Met willigh’ ongenucht, en mengen Eeck en Gall
In ’t lieve Suycker-soet van ’teerste welgevall?
Gewisselick, vriendinn, ’tis averechtsen yever
Sich selfs te pijnigen; en, hebt ghij u niet liever,
(75) Mijn slot is, dat de mensch syn’ Welvaerd weinigh mint,
Di wel te vre’en kan zijn en maeckt sich ongesint,
En wie volmaecktheit soeckt voor dat hij uyt den tyd is,
Dat die genoegen, vred’ en rust, tot dan toe, quijt is.
24. Feb.


[CH1661:018]
A UNE DAME, EN LUIJ RENVOIJANT L’IMITATION DE CHRIST DE
KEMPIS, TRADUITE PAR I. DES MARETS
Un prisonnier que ie deliure
S,en retourne en sa libertÉ.
Ay-ie trop retenu ce liure?
Vous le diriez sans veritÉ:
(5) Et j’apprehende sur mon ame,
Qu,en me sondant par le menu,
Vons me reprocherez, Madame,
De l’auoir trop peu retenu.
25. Feb.


[CH1661:010]
AEN IAN VOS, OP SYN’ TRAENEN OVER DE DOOD VANDE PRINCESSE
ROIJALE, MIJ TOEGEEIGENT
Uw Traenen-werck, Ian Vos, en is maer half te prijsen:
Dit hebb ick u te wijsen;
Doet eene vleck daer nijt, en die soo groot als ick,
De rest is loffelick.
2 7. Feb.


[CH1661:020]
DANCK IN ERNST AEN IOEE. CASEMBROOT
Veracht Gods gaven niet: het Gastmael was soo goed,
Als Gastmael wesen kan, dat Geest en Lichaem voedt:
Groen Warmoes, Ham’le vleesch, Ham, Pannekoeck, en Pensen,
Musijck en Caes-en-broot, wat kostmen beter wenschen?

1. Mart.


[CH1661:021]
AENDEN H. VAN PUTTERSHOECK OP SYN GEBOORTEMAEL. 166
Ses Crnijssen en een half, Thien Sessjes met een, Vijf!
Wel, Heer van Pietershoec, en hebt ghij noch geen Wijf?
Ey lieve, maeckt het kort: die schoone silver’ haeren
Vermaenen u, met mij, in aller spoed te paeren.
(5) Maer wilt ghij soo veel doen, en trecken naer uw graf,
Eer ick in ’tmijne raeck, en in dat saligh sterven
Mij, neffens anderen, een Tonnetje doen erven,
Soo speel ick nichje, neefje, en raed’ het u platt af.
2. Mart.


[CH1661:022]
MAUPAS, DIE MIJ TE GAST NOODENDE VERSOCHT EEN
RYMPJEN OP HET 65. ERJAEREN VAN DEN H. VAN
PUTTERSHOECK TE MAKEN. 4. MART. 1661.
Hoe seghje dat, wat laetje weten?
Sou ’ck moeten dichten voor mijn eten?
Mijn soete Ioffertje Maupas,
’T en komt niet alle daegh te pas
(5) Al wat een’ vrouw een man kan vergen.
Doch wewenaers zyn licht te tergen
En als ick immers dichten sou,
Kom, liever dese dagh,
Maer op gen Pietershoeck; op jou.



[CH1661:023]
AD P. HUMALDAM LEGATUM AD REGEM HISPANIAE
Ergone post septem Terrae miracula, structor
Octaui, vel te teste, Philippus erat?
Esto, vir excellens; nec enim quod idoneus autor
Asseris ambiguam fas sit habere fidem.
(5) At si quis Batauis pleno candore fauentes
Viderit et raptae Belgidos immemores,
Si quis item persoluentes, vel in aere, Philippos
Auriaco d1Idum debita jure meo,
Plus erit octauo nobis quod Iberia jactet,
(10) Ille puta nonum viderit, hic decimum.
10. Mart.


[CH1661:024]
OP HET BOUCQUET, DAERIN VIER CRUIJSSEN
Let op mijn Sinnebeeldjen vrij:
Ghij derft vier Cruijssen noemen:
Ben ick niet zediger als ghij?
Ick soeckse te verbloemen.
13. Mart.


[CH1661:025]
OP DE SELVE
Vier Cruijssen in uw schilt? God gunn’er u noch twee na,
En noch twee, so ghij ’twenscht. maer denckt eens aen den schat
Die ghij alreeds besit, soo ghy ’t te deghe vatt,
Het machtigh Amsterdam is maer soo rijck op een na.
14. Mart.


[CH1661:026]
Romanus hic Ciuis jacet 2)
De gente si non Iulia
At ipse Iulius tamen,
Et ipse Caesar Iulius:
(5) Si Caesar unquam, et Iulius
Et Pacis et Belli arbiter
Et Galliae oppressor fuit.
Ultraj.1 19. Mart.


[CH1661:027]

Cy gist le faux fameux Romain
Qui nous menoit la bride en main,
Et chargeoit desss ses espaules
Les soins et les thresors des Rois,
(5) Qui fut pour la seconde fois
Qu,un Jules triompha des Gaules.
Inter Cuylemb. et Buren. 2o. Mart.



[CH1661:028]
A (UNE DAME) AVEC UN DE KEMPIS DE GODEAU
Si l’Imitation que vous m’auiez prestÉe
Est tousiours esgarÉe,
C’est de necessitÉ qu’il faut faire vertu.
Pour veoir de vostre Auteur la perte reparÉe,
(5) N’imitez que le mien, vous n’aurez rien perdu.
26. Mart.


[CH1661:029]
IN EFFIGIEM ANNAE MARIAE A SCHURMAN
Tanta fides coelo, tanta est fiducia? Diuae
Hoccine Schurmannae vultus in aere micet?
Disce grauis, Sculptor, quae sit vesania coepti:
Haec, ais, haec saecli Sideris umbra tui est?
(5) Tun’ similem praestes, aetas cui nulla secundam
Edidit, et non est ulla datura parem?
12. Apr.


[CH1661:030]
AEN MIN HEER CONSTANTIJN HUIJGENS HEERE VAN ZUIJLICHEM
ZEELHEM ETC.
at sal c voor ij uijt u eurich versien enren
Aen my de laestemael gesonden op Nieu,-Jaer.
ets niews te schaffen dat en mach mij niet gebeuren,
Vergeft’ my u-lichem, ’ schaf u eer oude waer.

(5) Ue bescheijdentheijt doet my vrypostich wesen,
’-- wierd anders looft het vry jnt schaen niet soo stout:
Uijt uwe gunst, Myn Heer, unt gij myn fauten lesen,
Vert g.een verbetering so lang g’u gunstich hout-

Eij, neemt dit bloempjen, niet om ’t niew maer oude leven,
(10) ’ weet, dat de tijt en ’t hoff ons verscher bloemen biet.
Die soo een bloem ons geeft, heeft maer een bloem ggeven,
En die haer chijnsel geeft, wt g.eeft die, seg eens: niet?
Amsterdam 16 Junj. Adriana le Thor.


[CH1661:031]
HALVEN DANCK AEN IOFF. ADRIANE LE THO VOOR EEN PRESENT
VAN BLOMMEN IN MINIATURE VAN DE GHEI
De Bloemen die gij schenckt en sullen noijt verleppen;
Noch Uwe Vriendschap oock: soo duijd ick.t Sinnen-beelt.
Duijd ick ’t naer uwen sin, soo derv ick niet eens reppen
Hoe uw’ miltdadigheit mijn schamend hert verveelt.
(5) Doch, schenckende le Thor, denckt aenden draet van ’tleven:
Hij kan lang mede gaen, al is hij dun en fijn;
Blijft ghij, soo lang ghij leeft, aen ’tschencken en aen ’tgeven,
Soo sal de teering licht de neerings meester zijn.
Of maeckt uw’ Rekening, of laet icks’ overleggen:
(10) Neemt dat de flauwte quam daer niemant af geneest,
Wat soude vriend en maegh van u of mij niet seggen,
Als ghij niet meer en hadt te geven als den Geest?
Eij, saeyt mij geen krackeel met wettigh’ erfgenamen;
Gunt mij wat min gewins met soo veel meerder rust:
(15) Ick schrick alree voor ’tvolck, en denck vast, of sy quamen,
Wat had ick meer suer-siens te wachten dan mij lust!
Een woord voor dusenden; ick bied u geen verliesen,
Maer voordeel voorde hand; verstaet mij wel, en siet
Hoe seer ick voor u sorgh. valt het u swaer te kiesen
(20) Of halven danck voor wat, of dobbelen voor niet?
Haghe. 27. Iun.

[CH1661:032]
IN ’TSTAMBOECK VAN IOFF. CATHARINA QUESTIERS
Daer ’tsoo vol Roosen staet en was ick niet te noemen.
En daerom spaer ick hier
w kostelick papier.
Wie dat daer tegen spreeck’, ghy mooght het niet verdoemen,
(5) Gedenckt u niet, Questier?
Mijn Land en werpt niet op als ijdel’ Korenbloemen.
Hoe schickte sulcken stof,
Dat buijten onkruijd heet, in ’tbinnenst van den Hof?
Hag. 11. Iul.


[CH1661:033]
COMEDIEN
Ick haet het Camerspel soo verr het haetbaer is,
Soo verr het sondigh is is ’t haetbaer, dat ’s gewis,
En sondigh is ’t soo verr als ’t sonde kan verwecken:
Maer doet dat sondigh af, in t lachen en in ’tgecken
(5) Met het onsondighe vindt sich de sonde niet:
De wijse geckt en lacht met alles wat hij siet.



[CH1661:034]
IN AUSPICATUM NATALEM PRINCIPIS DELPHINI,
QUI INCIDIT IN KAL. NOVEMB. MDCLXL
Nascitur ad claros Fontes clarissimus Infans,
Mas de Marte, die Martis, cum Phoebus in ipso
Culmine non vidit quo celsior orbita lucem
Proveheret, cum Diva Soror, fax altera Coeli,
(5) Crescendo properaret ubi totum impleat orbem.
Absit ab Augusti cunis infamis Aruspex,
Augurii furor et veteris deliria Romae;
Si sapimus, Cives, satis est quod sidera dicunt.
Fontainebleau 3. Non.
cum ipsis Kalendis natus esset Delphinus.


[CH1661:035]
VERSION DE MON LATIN Nascitur ad claros fontes
La Cour aux belles eaux a veu naistre à la fin
            Son Illustre Dauphin,
L’Enfant masle d’un Mars, le jour de ce Dieu mesme,
Lors que celuij des Iours, dans son degré supreme,
(5) Ne trouva plus de routte à monter dans les Cieux,
Lors que sa belle soeur, autre flambeau des Dieux,
Au fort de son croissant achevoit sa carriere
Pour s’aller couronner de toute sa lumiere.
        Arriere le Devin, l’infame Prestereau,
                (10) De l’auguste Berceau,
                Arriere les presages,
                La folie et les rages
                Des augures passez;
                Si nos Peuples sont sages,
                (15) Le Ciel en dit assez.
Fontainebleau 11. Nov.


[CH1661:036]
AUX S.rs DE BEAUBRUN, PEINTRES,
POUR LE PORTRAICT DE MAD. LA BARRE
Parmi tant de beautez il n’en manque plus qu’une,
Que sans nommer, Messieurs, vous pourez retenir:
Que vos noms seulement vous fassent souvenir,
Qu’il faut que les Beaux bruns peignent la belle Brune.
Fontainebleau. 16. Nov.


[CH1661:037]
SUR LE PORTRAICT DE MAD. DE LA BARRE
Ce Peintre trop heureux, à qui tu fis la grace
De te considerer, et de nombrer de près
Le destail infini de tes nobles attraits,
Pensa les enfermer dedans ce peu d’espace.
(5) Mais, comme, en luy monstrant l’yvoire des beaux rangs
Que cachent les rubis de tes leures vermeilles,
Tu luy fis entreouïr un traict de ces merveilles
Que nous idolatrons; Ha! dit il, je me rends;
Et sache qui voudra pretendre à la louange
(10) De finir ce que j’ay sottement entrepris,
Qu’il fault, pour achever l’immortelle Cypris,
Le pinceau d’un Appelle dans la main d’un Ange.


[CH1661:038]
AD ILLUSTRISSIMUM D. DE LIONNE
Si verus est qui me tibi et meas nugas
Non displicere nunciat levis rumor,.
Illustre sidus Patriae, vir antiquâ
Virtute; verte, verte paginam, quaeso,
(5) Nimis benignam: non rogo nisi quod justum est:
Nolo placere, si meam accipis legem:
Quin immerenti deprecor quod offertur.
O pectus omni humanitate conditum,
Odisse te patiar negotiatorem,
(10) Si vis negotio favere, et hoc blando
Mutare, quod sinistrâ et improbâ sorte,
Vah! de Leaena nactus es ferum nomen.
Fontainebl. 23. Nov.


[CH1661:039]
AELMOES ONTLEGT
Ian sagh een arm mann naeckt, maer socht geen Geld te derven.
                Ick sterf van kou, sey d’arme mann.
                Soo doen wij allegaer, sprack Ian,
Want wierd een mensch niet koud, een mensch en sou niet sterven.
Fontainebleau. subito. 23. Nov.


[CH1661:040]
IN VLLLAM AMOENISSIMAM D. HESSELINI,
ESSONAE, CUJUS PORTAE INSCULPTUM EST Parva quidem, sed
Parva quidem, sed magna tamen, sed maxima quaeque,
    Sive domum videas, sive domus dominum.
Quam bene consilio digestus et ordine luxus,
    Quantus ubique et opum splendor et ingenii,
(5) Quanta viri virtus, quantum est in mente modesti
    Magnifica, quae tot maxima parva vocat!
Essonae in Campis Elysiis V. Kal, Dec. (27 Nov.)


[CH1661:041]
LA MODE DU ROY
Parce tuos Regnis obtrudere, Roma, Catones;
    Charior est Patriae non peregrina salus:
Ipse sui rerum domitor moderatur habenas
    Imperii; socio nec regitur, nec eget:
(5) Secum habitat Ludovicus: in illo quanta supellex
    Consilii lateat pectore, gesta probant:
Quod geritur, gerit ipse, suo sibi Marte gerendo
    Sufficiens, legum norma, caput, columen.
Iamque age, ni Batavo duce dedignaris amico
    (10) Erigi et ad laudes, quâ monet, ire tuas,
Regis ad exemplum, Civis, componitor, unus
    Quisque suae servus desinat esse domi.
Nemo duos Soles sub eodem surgere tecto,
    Nemo duos unâ occumbere nocte ferat.
(15) Ecce, viri fortes, illustria nomina, Galli,
    Ecce datur R e g i regibus esse pares.
Si sapere audetis, faxo non ille sequatur
    Unicus, at longe clarior alter honos.
Nostis ut a nutu Terrae pars maxima vestro
    (20) Pendeat, ut Gallis quidquid ametur amet,
Ut vix una suos agnoscat Patria mores,
    Nempe quod in vestra mobilitate latent:
Hactenus insanae furor hic, sine fraude, juventae
    Creditur, et, si fas dicere sit, furor est.
(25) Ast ubi vos Ratio et magni prudentia Regis
    Rexerit, atque ipsus quâ novitate placet
Induerit populos, jam vos Gens omnis et Aetas,
    Omnis pone volet aemulus Ordo sequi;
Nec jam ridiculi Gallos imitabimur; omnis
    (30) Qui sapiet, contra, Gallicus Orbis erit.
Lutetiae postrid. Kal. (2) Dec. nocte,
sub-aeger.


[CH1661:042]
Qui super Aerarii vires cum intenderet arcum
    Iam super intendens jure vocandus erat,
Cum Regem super intendit ditescere furto,
    Hunc super intendens nil nisi furca manet.
Lutet. 7. Dec.


[CH1661:043]
AD REGEM
Ambigis, o Mundi stupor, o dignissime vindex
    Foeda diu passae vulnera Iustitiae,
Ambigis, Auriaco, quem si tibi copula Regi
    Sanguinis et Patrum jungit avitus amor,
(5) Ambigis an faveas, an, quae sibi jure Paterno
    Propria pupillus poscit, habere sinas?
Non rogat hoc supplex; monet ut persuadeat, et Fas
    Et Ratio et Lex hoc, et jubet ipsus Honor.
Sufficiat miserae, quae nil peccaverat, Arci
    (10) Virgineam foede diripuisse comam:
Sufficiat, quod non metuas, metuisse videri,
    Et male quaesitus qui tegat ista color.
Redde libens quae non tua sunt; tua vertitur istic
    (Da veniam vero) gloria, sive pudor.
(15) Omnibus, et magis huic Puero, ter Maxime, debes,
    Quod minus huic Puero quam, Ludovice, tibi.
Lutet. 24. Dec.


[CH1661:044]
IN EFFIGIEM REGIS CHRISTIANISSIMI LUDOVICI XI
Mitte tot Heroum, quibus es quod es, optima rerum
    Gallia, vel vultus vel monumenta sequi:
Quotquot adorarunt magnos bona saecula Reges,
    Omnium in hoc uno Rege synopsin habes;
(5) Omnium in hoc uno ut possis confundere laudes,
    Unica, dic, omnes implicat; Hic Avus est.
Paris. 25. Dec.


[CH1661:045]
IN EANDEM
Hic sibi norma sui est, hic Atlas, hic mille Catones,
    Hic sibi consilii cardo, Senatus hic est.
Quisquis amat Regni et Regum Rex posse vocari,
    Hic docet a Regum Regibus ut caveat.
Ibid. 27. Dec.


[CH1661:046]
(A CHAPELAIN)
Fions vostre pacquet à celuy qui gouverne
Dans la Batavia nos Indes aujourdhuy:
Fust ce à deux mille lieuës et plus de chez luy,
S’il ne trouve Bernier, je veux bien qu’on me berne.
27. Dec.


Continue

[CH1662:001]
ILL. MI LOMENII, COMITIS DE BRIENNE E. REGI AB ACTIS ET
EPISTOLIS, REI ANTIQUARIAE THESAURUM SAECULO
POSTERISQUE D. D.
Orbis quâ patet
Autore sacro ni satis verum foret,
Per te, Brienne, jam foret verissimum.
Nemo repente dives et bonus fuit.
(5) At tu, Vir erudite, Vir longe tuâ
Virtute major maximis natalibus,
Maior Paterni muneris, quam possides,
Maiore nnnc, te possidente, gloriâ,
Profuse rerum prome, quas tuae tibi
(10) Corrasit ipsi industriae doctus labor;
Quando, quod uni iure vindices tibi,
Uni recondas, publici juris facis,
Et capita Regum, et Caesarum res missiles,
Quem non repente divitem dando facis?
    (15) Quid ergo, dites gloriemur, an malis
Repente factis erubescendum est magis?
Quos illa cunque cura tangit, viderint:
Ego erubesco tanta de tanta mann
Donariornm pondera indigno dari.
(20) Tu, foeta Mater, quae diu tantas sinu
Opes anili foveras, et saeculo
Quasi peperisti, et aere plurimo facis
Ut sese in aere Mundus agnoscat tuo,
Laetare, Roma; maximo charissimâ
(25) Manu Monarchae denuo res publica es.
Paris. Cal. (1) Ian.


[CH1662:002]
IN EIUSDEM MAGNI ITINERIS ELEGANTISSIMUM BREVIARIUM
His ego delitiis animum dum pasco, sitimque
    Sedari poto Nectare posse nego,
Praecipiti calamo plaudo et succenseo, lector,
    Qui mihi tam longum tam breve fecit iter.
Lutet. eod.


[CH1662:003]
IN EFFIGIEM REGIS
Serenitas angusta, blanda Majestas,
Suaue torvum, nemini grauis Regum
Ferox character, nemini bene contemptus,
Andacibus frons laeva, laeta perculsis,
(5) Iuuenile senium, canâ mente, non cano
Iuuenta mento, masculae venustates,
Neglecta pulchre verba, Regius sermo,
Et sic disertus, lenis aura, vel fulmen,
Ut poena praui poscit, aut boni merces,
(10) Utrique aperta semper et vacans auris,
Nec aequitati ipsi favens inauditae,
Externa fuci nesciens, ut interne
Secura Pietas in Deo redemptore,
Cordata fortitudo, nobiles irae,
(15) Nunquam impotentes, hostium et sui victor,
Pari triumpho, cordis ardor excelsi
Et adhuc modesti, et omnium, omnium Heroum,
Quot extitere, Gratia, omnium Virtus,
Huic Tabellae si docentur intextae,
(20) Hic Diuus ipse Ludovicus est, lector;
Si desit una, Ludovicus hic non est,
Totoque Coelo, crede, caelo aberratum est.
Ibid. 4. Ian.


[CH1662:004]
(VERTALINGH)
Vertaelt een werck soo wel als doenlick, en soo naer
Den oorsprongh als ’tbehoort, om goet te zijn en waer,
’T sal ’t eigen druxel zyn van die munt: maer, Vertaeler,
Bewijst ghij mij daerop, ghy zijt een slecht betaeler,
(5) Lydt dat ick u den aert van uwen arbeit leer’;
Kiest schoon Tapijte-werck, en keert het gins en weer,
Eerst opde rechte zij, tzij dat gh’ op dier of kruijt siet:
En dan op ’taverechts, en lett eens hoe ’t er uijt siet.
Paris. 4. Ian.


[CH1662:005]
AD ILLUSTR.MUM D. DE LIONNE
Ecce iterum obtundo, nec erit, Vir maxime, finis
    Nugandi, finem ni facis ut faciam.
Expetis nt sileam? reddes uno ungue silentem,
    Esto semel schedulis torva Leaena meis.
Ibid. 5. Ian.


[CH1662:006]
AD ILL. CAPELLANUM
Facilis Batavae est sectio, ut vides, venae,
Sarcire sectam, difficillimum longe
Opus laborque. Quidquid aut sit, aut non sit,
Hoc te tibi, non me, mehercule, intrîsse
(5) Memento, si quid poenitet, Capellane,
Et exedendum est. Crede me tamen Mortis
Instar futurum Galliae et tuis Musis:
Hanc, si valetis ferre, non grauem duco,
Si non valetis ferre, dico non longam.
eod.


[CH1662:007]
Hic Ludovicus est, ais, decimus quartus
Quin solus est quatuordecim Ludovici.
Ib. 7. Ian.


[CH1662:008]
AD ILL. DE LIONNE
Nil mihi cum ferula, nihil est cum Fascibus olim
Terribilis, plus quam Regia sceptra, scholae;
Laudo soloecismum, modo tu patiare vocari,
Summe Vir, et studeas esse, Leaena meus.
Paris. 8. Ian.


[CH1662:009]
AD ILL. BRIENNAEUM. DE REGIS AUDIENTIA
Audior, illustris Lomeni, an non audior? Unum
    Hoc te significes obsecro, quando et ubi?
Ibid. 14. Ian.


[CH1662:001]
ALLUSIUNCULAE
Tont ce vain embrasser
Ne faict que m’embraser,
Et s’il n’a point de suitte,
Ce n’est rien, Amelite,
(5) Que pour m’embarasser.
Paris 14. Ian.


[CH1662:011]
AD D. DE LIONNE
Aut me stupendo Principi exosum dabis,
Aut gratiosum; ntrumque nimirum potes,
Aut ungue duro saevus, aut contra manu
Blandus benignâ. Pro Deum atque hominum fidem,
(5) Quantum est in una syllaba discriminis,
Quantum illa mellis, ista fellis afferat,
Quantum interest, Leaena sis meus, an mea!
Lutet. 15. Ian.


[CH1662:012]
AD LUTETIAM
Parisium infinita, vel compendium
Mundi universi, vel, quod asseram fere,
Ipsa universus, quando quidquid uspiam
Dispertiit Fortuna non parcâ manu
(5) In te profudit unicam largissimâ;
O Urbs, quid Urbs? o omnium Orbis Urbium;
Pateris Batauum, qui scapham quod est scapha
Vocare gaudet, non pudenter eloqui,
Cur non Batauis, Gentium nec nltimae,
(10) Nec impolitae, tota, tota quae places,
Placeas ubique? nempe quod Lutetia es.
Eheu, stupenda, quanta sub Coelo tuo
Pates, pudenda sub tuo coeno lates.
Paris: 24. Ian.


[CH1662:013]
AD REGEM
arisium plene tua est. quis ambigit,
Ludovice victor? pace quod tuâ tamen
Dicatur, ego reverenter, an sit, ambigo,
Quousque te expugnante debellata sit
(5) Quae adhuc moleste regnat in nondum tua,
Sed mox futura, si voles, Parisio,
Stygis et Cocyti digna Regnis, non tuo,
Infanda triga, Rapina, Caedes et Lutum.
Paris: 25. Ian.


[CH1662:014]
AD LUTETIAM
Si sim vel Canis immundus, vel amica luto Sus,
    Forte tuas sordes vel patiar, vel amem.
Nunc te, pulchra Palus, fugio et contagia, venae
    Noxia, queis mirum ni lutulenta fluat.
(5) Nil mihi cum coeno est: finxit praecordia Titan
    Vatibus, at finxit de meliore luto.
Par: 27. Ian.


[CH1662:015]
AD ILL.MI MAROLLIUM ABBATEM VLLLELOINI.
INSCRIPTUM MOMENTIS MEIS
En ego stillanti Romano melle Marollo
    Oggero barbariae putida verba meae:
Magne Vir, andendi quidvis cuicumque Poetae
    Inra Poetastris hinc quoque disce dari.
30. Ian.


[CH1662:016]
ALL’ ILL. MO SIG. DE LIONNE, CON I MIEI SALMI
Agnello mi sarai, come già fosti
Manso Leone à versi mal composti,
Se d’una Orecchia honori questi Canti,
De’ più soaui no, ma de’ più santi.
Parig. 14. Feb. l’Autore.


[CH1662:017]
MIS-HIJLICK
Een rijck wijf soud’ u wel gelycken,
En dat is Maey met al haer land.
Maer s’ is wat leelick aen te kijcken,
Sij slacht u, lieve Ioncker Brant.
(5) En s’ is wat hoerachtigh gevallen
En daer in slachts’ u boven allen.
En s’ is, als ghij, een korsel vell:
Magh ick het rechte vonniss strijcken,.
Maey soud u, seker, niet gelijcken,
(10) Want sij gelyckt u all te wel.
Paris. 1. Mart.


[CH1662:018]
SUR UNE LUNETTE D’APPROCHE QUE J’AVOIJ DONNEE AU ROIJ
Ceste lunette porte loin,
Et semble d’assez bon usage:
Mais, ponr seruir à mon besoin,
11 en faudroit bien davantage.
(5) Dix lieuës ne sont rien pour moy;
Ie voudroy qu’il parust un Ange
Qui m’en fist une pour le Roy
Qui portast jusqu’au pauvre Orange:
Et je sçay bien qu’en sa Raison,
(10) En sa Douceur, en sa Iustice,
Il verroit que d’une Maison
Tonsiours vouée à son service,
(Dont Ciel et Terre sont tesmoins)
Apres tant d,hoyanx et de mines
(15) Il est temps que pour tout le moins
On rende au Maistre les ruines.
Paris: 8. Mars.


[CH1662:019]
AD ILL.M LEAENAM
Hugenius, vel amice Leo, vel amica Leaena,
Est cur te videat: quando patieris adiri?
Paris. Mart.


[CH1662:020]
IN COMITIS DE BRIENNAE ITINERARIUM
Non est Libellus iste, lector, est Liber;
Qui paginis quot constat, has per me licet
Totidem Libellos, sive Libros, censeas:
Tot vasta Terrae spatia, tot vagos viae
(5) Tractus inhospitales, ipso nomine
Tractus tremendos, absque mellitissimo
Latinitatis rore perfusi forent,
Inexplicabili explicat compendio.
Lege et obstupesce, et solue nodum nec tibi,
(10) Nec haesitanter vel mihi solubilem;
An praestet hoc iter exarasse, an hunc Librum.
Vidisse passim nempe quae scribas domi,
Non illa laudum, dico, laudatissima est;
Sed ista; quae sic videris, sic scribere.
Par. 21. Mart.


[CH1662:021]
CENSURA EJUSDEM LIBRI, PRO BATAVIS
Ubi est, Batavos uni et unico Deum
Nepoti Atlantis supplicare, dictio est
Mendosa: scribe, supplicant uni Deo.


[CH1662:022]
AU C. DE BRIENNE FILS
En ego literulis non cesso obtundere; si vis
Ut sileam, vir amice, mei memor esto et Erasmi.
27. Mart.


[CH1662:023]
AD AMICUM [Grieks]Panourgon[-Grieks]

Ociosus homo es, sed inutilis atque molestus:
    Quae nihil efficiunt officia, officiunt.
Par. 27. Mart.


[CH1662:024]
IN SUMMI FRANCIAE CANCELLARIJ SPLENDIDISSIMAS AEDES
Aspicis hanc dignam Iove, si descenderit, Aulam?
Aduena, vicino sidera Sole vides.
Scilicet haec alibi, non hic mil.are: Seguero,
Collatum quidquid grande sit, exiguum est.
Paris: 21. Apr.


[CH1662:025]
AD ILL.MUM LEAENAM
Cui labra vobis Fonte de Caballino
Licuit subinde proluisse guttatim,
En imbre mox et Flumine, et Mari toto
Ineptiarum Gallias inundabo,
(5) Nisi providetur ocyus tibi et Regno.
Averte cladem Patriae et tuam cladem,
Leaena, prudens rector et tui et Regni
Sub ter quaterque maximo Ludovico.
Haeretis? in vestra est manu, quod avertat:
(10) Ne me relegatis nempe, sed relegetis.
Paris: 5. May.


[CH1662:026]
IN ILLMI COMITIS BRIENNAEI PINACOTHECAM IPSIUS
CALAMO ILLUSTRATAM
Mirabar, Lomeni, tot in arcto sidera Coelo
    Fulgida, Musaeo sidera fixa tuo;
Hic nbi suspensos oculos quo vertere possim
    Ambiguo dubie consulit ipse stupor.
(5) Ecce tamen jam destupui, dum tute stupendas,
    Tute tuas nimius destruis autor opes.
Da veniam vero. poteram Raphaelis amare
    Peniculum, poteram vel, Titiane, tuum,
Guido, tuum, Polydore, tuum, et vos relliqua tnrba
    (10) Heroum, fas sit dicere, semideûm,
Ni mage demirer, quae, quot miracula multae
    Praestiterant, melius praestitit una, manum.
8. May.


[CH1662:027]
AD ILL.M MARCHIONEM DE MONTAUSIER CUM IJSDEM (MOMENTIS)
Palladis armatae rarum decus idem, et inermis
    Gloria, nate Sago, maxime, nate Togae;
Ne fuge desultor, si quae fortasse supersint
    Otia, Momentis perdere pauca meis.
(5) Aut ego me fallo, aut quanto propensior in res
    Exiguas, tanto te quoque maior eris.
Paris: 14. Maij.


[CH1662:028]
AD PRAESIDEM DU BURG
Non hunc tibi, vir omnium humanissime,
Dono libellum, qui tuns pridem fuit:
Quin commodati fida restitutio est.
Restaret ut totum tibi se Autor daret:
(5) At, hercules, nec hoc quidem in dantis manu est,
Cum sit libens, merito, diu
Totus tuus
Paris: 17. May.            C. H.


[CH1662:029]
SUR MA CHEUTE DU 24.e AVRIL AU LOUVRE
Amis, ne souffrez pas que le Roy me descounre
En me voyant reduit dn Trot au petit pas,
Suffise le danger où j ’ay mis col et bras,
(Secret que mon amour et ma donleur vous ouvre)
(5) Lors que pensant venger un Chasteau, teste en bas
Ie voulus demolir le grand Degré du Louvre:
Car la jambe d’un sot
En a payé l’escot.
Paris: 20. Maij.


[CH1662:030]
AD DOCT.MUM MENARDERIUM. CUM MOMENTIS DESULTORIJS.
EX SAUCIO CRURE AEGER
Ferte Menarderio, Musae, quam ferre salutem
    Ipse ego non claudus posse Poeta velim.
Si tactus novitate rei miratur id ipsum,
    Si, quod ei videor mittere, non habeo;
(5) Hoc mage miretur, quod, quo me crura retentum
    Vulneribus nequeunt ducere, mitto Pedes.
Paris: 20. Maij.


[CH1662:031]
FLOORS DRAEGSAEMHEYT
Floor laet sich laden als een Muijl,
En draeght meer als drij stercke venten:
En, maecktmen’t hem te bont, den uijl
Troost sich niet als met sacramenten.
(5) Men vindt in Floor aen Tong en Hert,
Daer goe doctoren meest na vragen,
Wanneer een’ wond genesen werdt,
Wel sweeren eerst, en dan wel dragen.
Paris 20. Maij.


[CH1662:032]
AD DOCT.M MENAGIUM CUM IISDEM
Menagium rogo, magnificas, quas offero nugas
    Ne loculum in Loculis nolit habere suis.
Omnia dat qui quidquid habet dat amicus amico,
    Nec potis es, cum des omnia, pauca dare.
(5) Menagius certe, si quantum possidet uni
    Det mihi, non unquam, spondeo, plura petam.
Paris: 21. Maij.


[CH1662:033]
AD DOCT.M CAPELLANUM CUM IISDEM
Momentis si pauca meis momentula dones,
    Quâ mercede mihi, quaeris, Amice, vaces?
Scilicet, ut distractus amans tantisper amatâ,
    Si potis est, rem cum virgine non habeas.
(5) Unde nihil dubita quin interrupta libido
    Turgeat et melius vena retenta micet,
Iamque adeo, fieri stupeas quod posse, juvante
    Hugenio potior se Capelanus erit.
Paris. 24. Maij.


[CH1662:034]
IN EFFIGIEM COM. BRIENNAEI
Cuius in hac micat omnigenae virtutis imago,
    Lomeniae est, quantae quanta, propago domus.
Caetera si noris, fallit sculptoria, non hic
    Filius, exclames, hic Pater est, hic Avus.
(5) Nil ultra conemur. idem est includere totum
    Heroem senis versibus, et furere.
Paris: 29. Maij.


[CH1662:035]
RONDEAU
Laissez moy faire le badin
Sur cette gorge de satin,
On ne vous fera point d’outrage,
Et vous verrez que je suis sage.
(5) He quoy! la petite Catin,
Vous me craignez comme un Lutin,
Et vous criez pour un Tetin,
Comme si je n’estoy qu’ un Page,
            Laissez moy.
(10) Peut estre ce que ce coquin
De Gilot vous fit un matin
Vous plairoit un peu davantage?
En aymez vous l’apprentissage?
Vous en verrez bien tost la fin,
            Laissez moy faire.
A Paris.


[CH1662:036]
A UNE CRIARDE
C’est pour philosopher, sotte, que l’on vous souffre,
C’est pour s’apprivoiser au grand bruict et aux coups.
            Car sachez qu, apres vous
On ne peut redouter ni salpetre ni souffre.
Ibid.


[CH1662:037]
Quaero Briennaeum: respondet Ianitor, Exjt.
Cerbere, mentiris, replico. Si mentior, inquit,
Intus erit, nec diffiteor, sed mille negotjs
Obrutus et quas non licet interrumpere curis..
(5) Sic, inquam, mage mentiris. quod saepius ut ne
Accidat, hac datur effugium; dic mane roganti
Sitne domi dominus, peregre est; sed enim, nisi fallor,
Hac decimâ matutinâ rediturus Athenis.
Par. 15. Iun.


[CH1662:038]
AD COMITEM BRIENNAE STUDIO GRAECAE LINGUAE INCUMBENTEM
Si decimâ matutinâ rediturus Athenis
Grata Zulichemio potis es narrare gerendae
Acta rei, aut gestae, sciat hic tribus, obsecro, verbis.
Par. 17. Iun.


[CH1662:039]
EIDEM, AD POETICOS LUSUS IMTEMPESTIVE PROVOCANTI
Regi fulminis impetu tremendo
Percellis pugilem pugil Batavum,
Perculsumque vocas et obstupenti,
Infirmo, titubanti et impedito
(5) Offers Hendecasyllabos agonas?
Culpandum facinus, Brienne, nec te,
Vel te judice, digna fortitudo.
Poscunt otia Virgines canorae,
Soles limpidnlos, diem serenum,
(10) Et mentem sine faece: turbulentum
Scriptorem fugiunt ut Agnus Anguem.
Ergo vel mihi redde Ludovicum
Acris propositi minus tenacem,
Impubi Auriaco minus molestum,
(15) Et Zulichemio magis fauentem,
Vel missum fac ineptulum Poetam,
Donec sidera rideant et Aether,
Donec nubila dissipent Favoni,
Donec se sibi redditum bonoque
(20) Regi debeat et bono Briennae.
Dum prostratus humi, dolens et excors
Haurit non liquidas anhelus auras,
Ne te gloriolae parum decorae
Pruritus male pungat: impotentis
(25) Barbam vellere mortuo Leoni est.
Paris: die natali meo (4 Sept.).


[CH1662:040]
Le S. t Pere t’affronte en ton Ambassadeur!
Fils aisné de l’Eglise, est il pas vray qu’un souffle
Te peut faire tirer raison de l’affronteur?
Foudroye le Prelat, et changeons de pantouffle.
Par un secretaire de Philippe le Bel,
auteur de l’ Epistre au Pape Boniface VIII.e
Paris: 13. Sept.


[CH1662:041]
Si Cardinalis nuper est factus Pater:
Unius illud literae negotium est.
Hinc Purpura, hinc Puerpera est.
Par. 13. Sept.


[CH1662:042]
AD LOMENIUM BRIENNAE COM. NUPER POETAM
Ad primogenitum Patris Briennae,
Dignum Lomeniâ domo nepotem,
Nuper de melioribus Poetam.
Cum te nescires, primus docui esse Poetam,
Debitaque autori est pene negata fides.
Ecce tamen vici. Statuam de marmore Sculptor
licit, et mirâ scilicet arte tumet.
(5) Maius opus prodo, partu meliore tumesco
Causa mouens: de se, me Patre, natus homo est;
De Gallo Cicerone Maro, de Rhetore Vates.
O metamorphosin vel tibi, Naso, novam!
Quâ vero, Lomeni, mercede [Grieks-]to gnôthi seauton[-Grieks]

(10) Aureolum tibi me suppeditasse putas?
Multa licet meritus, non extorquebo molestus
Creditor obstricto multa: modestus ero.
Hoc peto, et hoc unum; ne dedignere, meo nunc
Iure meus Vates, esse Brienna meus.
Paris: 20. Sept.


[CH1662:043]
IN ILL.MI LEAENAE MAGNIFICAM VlLLAM BERNIAM
Cum bene perspectam volui te, Gallica Tempe,
Collatam Domino, Regia Villa, tuo;
Euge, semel, dixi, seruat Fortuna decorum;
Talis erat tali digna Leaena specu.
Sept.


[CH1662:044]
AD ILL.M BRIENNAEUM
Cum nec te deceat recentiorum,
Nec cuiquam veterum, Brienne, Vatum
Conferre, o veterum et recentiorum,
Vix tiro, simul atque summe Vatum;
(5) Certe Lomenium licet Briennae,
Virtutemque sibi suam cuique.
Si non displicet haec statera, scito,
Quo tu Carmine virginem Sibyllam
Ornasti, fateor, pererudito,
(10) Illi cedere, quo magis stupendum
Christinae celebras, diserte, nomen,
Quantum vimina funebri Cupresso,
Virgultis violae, nigella Luci
Noctis larua, Deo Diana fratri.
(15) Vis clare loquar, et loquar Bataue?
Dignum illud Zulichemio, hoc Briennâ est.
Par. 7. Octo.


[CH1662:045]
EIDEM
Desine suppeti accersere; solus, Amice,
Si libeat, soli sufficis Hugenio.
Denique, ne fallaris, in hanc ingressus arenam
Unicum ego Comitem prouoco, non comites.
Par. 9. Octob.


[CH1662:046]
IN EIUSDEM PINACOTHECAM AB IPSO MIHI INSCRIPTAM
Aspicis haec artis vere monumenta stupendae?
Perspice, nec censu singula pende leui.
Postremo, nisi me vel amor, vel opinio fallunt,
Dicturus mecum, candide Lector, eris;
(5) Tot Tabulas inter summe mirabilis haec est,
Quam dedit ingenii Scriptor ubique sui.
Ibid. eod.


[CH1662:047]
IN EANDEM
Quisquis Apellaeae prius hinc miracula spectans
Inde Brienneae perlegis artis opus,
Ne dubita, lector, quod Olivae nobilis humor
Multiplicique grauis creta colore dedit,
(5) Doctum, molle, bonum est; quod amaro sepia succo,
Doctius est, dices, mollius et melius.
Par. 14. Octob.


[CH1662:048]
Euge, viri grandes, animae, pars enthea Coeli ),
    Admiranda tuo cum Raphaele cohors,
Praestistit Ars isthic quod ei dare si qua laboret
    Lingua satis docte se dubitare probet.
(5) Doctius ille tamen....


[CH1662:049]
AD IPSUM, GRATIARUM ACTIO PRO ELEGANTISSIMO
BIBLIORUM DONO
Quas tibi, chare Comes, grandi pro munere grates
Debeo, si aggrediar, videor persoluere posse;
Si videar, quantus furor ac insania mentem
Exagitent! nec reddo igitur, nec reddere tento.
(5) Debeo, debebo; fateor, sine fit e fatebor,
Praesto quod aeternum est, ut sit tua, Maxime, constans
Gloria, reddendi debendo victa potestas.
Par. 22. Oct.


[CH1662:050]
QUASI AD REGEM
En me Lomenius pronunciat Oratorem:
    Tantum non meritae pondus amicitiae est.
Hei quod literulis per te, Ludovice, duabus
    Exoratori non licet esse mihi!
(5) Attamen esse licet, si vis, diademate posto,
    Tantillum non Rex, esse Brienna meus.
Exue personam, nihil est aditura pericli
    Gallia, parva mora est; cras Ludovicus eris.
Eod.


AD CONSTANTINUM HUGENIUM ZULICHEMIUM
EFFIGIEI ERASMI DEDICATIO JAMBIS PURIS
Erasmus ille pictus Holbeni manu,
Amor meus, tuusque, cui tot oscula
Dedisse clam fateris, et mihi, licet
Amicus, inuidere: totus, Hugeni,
(5) Nec inuidente sit tuus Lomenio.
Diu vagatus ille Belgico solo,
Et Italo vagatus atque Gallico,
Ubique vixit hospes; et suâ fuit
Ubique carus Holbenique gratiâ.
(10) At ecce post tot exili vices, graui
Redemptus aere, venit in meas manus;
Et ire fessus ac redire tot vias,
Frui quiete poscit: at frui negat
Quiete velle, ni faventis Hugeni
(15) Sinu receptus. Heic et elegantiae,
Et eruditionis omnis arbiter,
Meris fruetur eruditionibus,
Merasque deget inter elegantias.
Vale ergo, quando noster esse jam negas,
(20) Erasme, te Batavus obtinens tuus
Solo reducat exulem Batavico.
Satis viarum, et inquietis exilj:
Perenne nunc quiesce, amoris et mei
Perenne pignus esto Zulichemio.
Lomenius Briennae Comes.
Lut: Paris. VIII. Kal: Novembr. (25 Oct.).


[CH1662:051]
AD ILL.MUM COMITEM DE BRIENNE [Grieks]cháris autoschedios [-Grieks]
Erasmus ille, quo nihil Batavia
Nec Orbis ipse vidit eruditius,
Politius, disertius, venustius,
Erasmus ille, Patriae decus meae,
(5) Decus perenne, Erasmus ille, Lomeni
Amice, te volente factus est meus?
Dii Deaeque, quanta me repente sors
Opinione major atque spe meâ
Beatum inaurat et Diis facit parem!
    (10) Erasme noster, ergo te frui datur,
Et illud oris aurei entheum Caput
Et illa dia lumina intuerier,
Quibus quod omne saeclum et eruditio
Amat, colit, coletque, saeculo dabas;
(15) Et illa se Tabella, quâ tui Holbenj
Stupenda dextra doctius nihil dedit,
Negata Regibus Tabella, non mihi,
Meo sinu recondier libens videt?
O inclytus Lomeniae manus favor,
(20) O immerentis Hugeni beatitas,
O aestimanda dum superstes hic erit
Et usque ubique publicanda gratia!
    Iambe pure, pes severe, dura lex
Et abroganda, si liceret eloqui
(25) Quod eloqui vetamur hactenus tuis
Miserrimi scholasticis ineptiis,
Ut ille cordis intimus calor mei,
Ut ille candor emicaret, ut meo
Decora verba diceret Lomenio!
(30) Sed, ecce, mutus opprimor, tyrannice
Coactus haesitat stylus, nec est satis
Licentiae ut vel hoc stylo redhostiam,
Stylo senili et usque quaque languido.
    Iambe pure, Iambe dure, Iambe pes
(35) Pedum, pedestrium pedum, improbissime
Renunciasse scito me diu tibi,
Renunciare nunc item penissime.
Abeste compedes, abeste vincula,
Quibus Batava comitas sat exteris
(40) Nequit probari, et ista verba vix datur
Sonare, Mi Brienne, reddo gratiam:
Erasmus ut futurus est comes meus,
Perennis esto tu, precor, meus Comes.
Lutet. V. Kal. Nov. (= 28 Oct.)


AD CONSTANTINUM HUGENIUM INDIGNATIO IN PUROS JAMBOS
Iambe pure, Iambe dure caeteris,
At O nimis benigne Zulichemio:
Vale, Severe Jambe: Nam quis haec pati
Iniqua jura possit? En tibi improbo
(5) Diu labore, non pigendus Assecla
Studere sum professus, atque Sedulus
Tuis vacare cultor elegantys-
Mihi vicissim, Iambe dure, nil refers
Nisi molesta vincula, et malas cruces:
(10) Nec unguis ullus est mihi, nec est super
Capillus unus: Unguis omnis est tuo,
Tyranne, dente rosus; omnis et tuâ
Manu capillus insolente vulsus est.
Tibique dum laboro, teque mulceo,
(15) Mihi rependis hanc inique gratiam.
At ecce spretor ille nominis tui
Tuaeque legis, ille Zulichemius
Tibi negans studere (carminum licet
Vetustus auctor) et tibi vel unicam
(20) Stilo elegante consecrare paginam:
Tuis repente coepit ire gratys
Superbus- Huic, adhaesit ut semel tibi,
Faues amicus, atque cedis obsequens:
Modisque flexus et reflexus omnibus,
(25) Ut in patente lenis Amnis alueo,
Fluis: Nec ulla pertinaxve Vocula
Resistit, ulla contumaxue Syllaba.
Catulliana non tuis leporibus
Camoena, non Horatiana cultior,
(30) Beatiore nec fuisse copiâ
Fatetur. At quod esse turpius reor,
Dabas tot ampla Dona Zulichemio,
Dabasque temet usque quaque commodum,
Tibi allatrare dum furente carmine
(35) Amaret, atque mille probra dicere-
mbe, jure vapulas; tuis amas,
Jambe, quippe vapulare viribus.
Vate ergo iner Jambe, quando vatibus
Iniquiore dona diuidis manu,
(40) Favore regnet osor hic tuus tuo.
Ego interim tuo lepore, si quis est,
Tuisque cedo jam libens facetiis.
Suas dabit benignus alter, et minus
Mihi severus: En revertor ad tua,
(45) Phaleuce, regna: tu mihi usque commodus,
Opumque largus, atque gloriae dator.
Nec inuidere Sapphicus suum mihi
Decus solebat, inclitive caeteri,
Nec ipse liber, atque lege tetricâ
(50) Carens Jambus: Hos colam. Unus omnium,
Jambe pure, Jambe dure, iam vale.
Lomenius.
Lut: Paris. IV. Kal: Novembr. (= 29 Oct.),
ante meridiem.


[CH1662:052]
RECEPTUS A CERTAMINE POETICO, IN QUO SE BRIENNAEUS A DOCT.MO
COSSARTIO SOC. IES. ADJUVARI PASSUS ERAT
Lomenio-Cossartiana majestas,
Doctrina, vis unita, duplices pugni
Et clava duplex Herculi timescenda,
Et, si resistat, Herculem peremptura,
(5) Valete, do victas manus, duos Gallos
Uni Batavo contudisse maxillas
Et os protervum, et ipsa crura, testabor
Ubique, semper, candide atque C o n s t a n t e r:
Testabor, inquam, si negetur, hunc ipsum,
(10) Quem de duello rettuli, pedem claudum.
Par. 30. Oct.


AD CONSTANTINUM HUGENIUM ANTISCAZON
Iniquus esse plurimis solet Scazon,
Ferox, acerbus, utque dente mordaci
Nil non lacessens. At mihi Hugenj scazon
Fuit ben ignus, obsequens, adulator,
(5) Mea inficeta Carmina, illaborata,
Cossartianis digna qui putet Musis.
At hae vicissim se queruntur offensas,
Amice Scazon, carmina illaborata
Suis videri digna quod velis curis.
(10) Mulces simul, mordesque: siccine es blandus?
Lomenius.
Lut. Par. VII. Eid. (7) Nov..


[CH1662:053]
AD (LOMENIUM) CUM HORARIA MACHIN PENDULO AGITATA
Ille tuus, Lomeni, Zulichemius, ille (fatemur)
    Nobilis inuenti non Genitor, sed Avus,
Nobilis inuenti cnm te rogat esse facitque
    Custodem, Batavo munere scin’ quid agat?
(5) Hoc; ut ab his rotulis discas et ab aere loquaci
    Hugenii nunquam non meminisse tui.
Scilicet, ut mutis aliqua est facundia rebus,
    Et sua pro linguis actio, sermo suus,
Machina, si attendas, quoties haec pulsa sonabit,
    (10) Hugenii, dicet, pendula Neptis eram.
Paris: 10. Nov.


[CH1662:054]
IN DUPLICEM ET ANNIVERSARIUM LUCTUM VIDUAE SOMMELDICIAE
Funestos miseranda duos experta Novembres
    Hinc Genitrix Nato, hinc orba Marita Viro est.
Ille Mari, hic Terrâ submersus; fluctibus ambo,
    Acribus hic, salsis obrntus ille fuit.
(5) Quid Viduae aut Orbae lachrimas inhibetis, Amici?
    Ambobus flendo propria Iusta facit:
Scilicet huic et huic non uno flumine turgens
    Acribus et salsis una parentat aquis.
Lutet. VII. Id. (7) Dec.


[CH1662:055]
VIVENDO MORIMUR
Singula cottidie per decrementa perimus.
    Ergo quid est multum vivere? saepe mori.
Ibid. V. Id. (9) Dec.


[CH1662:056]
IN DUNKERKAE VICTORIAM INCRUENTAM
Inclusae Danaes memoret fabella triumphum;
    Tu reverere tuum, Gallia laeta, Iovem.
Ille per implunium Dominae subrepsit; eâdem
    Alter hic in dominas utitur arte manus.
(5) Dunkerkae sine caede virûm, sine sanguine fuso,
    Ludovicus Amans moenia amata capit.
Cede Chalybs, et cede trucis violentia Ferri,
    Vnicus has vires aureus ensis habet.
Lutet. 11. Dec.


[CH1662:057]
AD ILL.M D. DE LIONNE
Solue Geoffredum, si vis meus esse Leaena,
    Ne fac, si fugias esse Leaena meus.
Quod si non fugias, modo sit tibi coenula curae,
    Caetera qui praestet praesto Niellus erit.
Lutet. 12. Dec.


[CH1662:058]
IN EANDEM DUNKERKAE VICTORIAM
Mollius est Aurum Ferro: quo judice, quaero,
Durius hoc tamen et mollius esse potest?
Cedat Aristoteles; satis hoc sine sanguine captrix
Gallia, Dunkerkae moenia capta probant.
Lutet. 16. Dec.


[CH1662:059]
AVERECHTS BESCHEID
Dirck had syn’ vingeren wat hertelick gebrandt:
En men berichte mij, als ick naer hem liet vragen,
’t Was aen de beter hand, het zeer begost te dragen,
Daer ick niet beter wist of ’twas aen d’arger hand.
Paris: 26. Dec.


[CH1662:060]
MISDRACHT
Ick dede naer een’ Ruijter vragen
Die om mijn gunste was begaen;
Men seij, daer was geen twijffel aen,
Hij had sich doorgaens wel gedragen:
(5) Maer ’twas aendachtigh te verstaen,
Hij schroomde niet als voorde slagen
En was soo doorgaens door-gegaen.
Ibid. eod.



Continue

[CH1663:001]
IN MORTEM INFANTIS ANNAE ISABELLAE FRANCISCAE,
AD REGINAM
Deposito illustri qui te, Regina, beavit,
    Ecce diu totum noluit esse tuum.
Pone modum lachrimis: sors est haec maxima, magnae,
    Magna Parens, socium sortis habere Deum.
(5) Deinde Creatori vide quâ tu fronte negâris
    Reddere quantundem credidit ille tibi.
Paris: 1. Ian.


[CH1663:002]
VROUWEN TROOST
Mans quaet doen is min quaed als ’tgoet doen van een Wijf,
    Doch, vrouwtjens, weest te vreden.
    Het is een Bijbel-reden,
    Maer ’t Boeck is Apocrijph.
Ibid. 5. Ian.


[CH1663:003]
Circulus est Anni volvens rota, cur magis isthic
    Hoc illo puncto dixeris esse novum?
Numquid heri, ratione pari, nec dispare vultu,
    Qui novus annus erat, cras novus annus erit?
(5) Desipitur, quoties novitas in temporis orbe
    Quaeritur, atque impar creditur esse sibi.
Si sapimus, nonus Annus erit, si quando vetustis
    Exuimus stulti sordibus, et sapimus.
Par. 6. Ian.


[CH1663:004]
VIERSLAGH
Ian geck, en Anne mall, en ’thuijs voll kloecke kindren!
’Kwill Annens goeden naem met argewaen niet hindren:
Veel liever segg ick, naer de Liefde, siet eens hier,
Hoe komen Steen en Stael, twee viereloos’, aen vier?
Ib. 7. Ian.


[CH1663:005]
NOCH
Werdt d’Olie uijt het saet geslagen,
Sy wasser in, dat hoeft geen vragen:
Maer hoe komt vier uijt Stael en Steen?
Sy geven ’tbeid’, en hebben’s geen.
Ibid. eod.


[CH1663:006]
DE CHALYBE ET SILICE
Neuter habet, quod uterque parit: mirabile dictu:
    Nec tamen hoc certe constat, uter pariat.
Extundis quod inest oleum de semine: sed qui
    De Silice et Chalybe est Ignis, ubi latuit?
Ibid. 7. Ian.


[CH1663:007]
(ILL.MO LOMENIO)
Exul es et vivo, Lomeni, charissime rerum,
    Hic ubi non sine te vivere vita fuit.
VI. Id. (8.) Ian.


[CH1663:008]
AD LOMENIUM VENATOREM
Quid superest, Musae, Musae, mea cura, Batavae,
    Quid modo consilii das, peregrina cohors?
Vester amor, Patriae primo pertaesus et Aulae,
    Mox et amicorum, praetulit, ecce, Canes.
Paris: 13. Ian.


[CH1663:009]
IN P. R.
Conticuere tubae, cessant inimica tonantûm
    Fulmina, pacatis mentibus, arma jacent:
Agnoscit se Roma ream: miramur, Amici,
    Cum cecinit Gallus poenituisse Petrum?
Ibid. 29. Ian.


[CH1663:010]
Disce nihil nocti, Latro, debere: diurno
    Marte latrocinium est Imperiale nefas.
Ibid. eod.


[CH1663:011]
DE REGE
Haec Ludovici maxime decimi quarti
Virtus et exemplaris et sine exemplo est,
Quod ipse Rex sit, nemo Galliae Prorex.
Par. Cal. (1) Febr.


[CH1663:012]
ERISTICA DISPAR
Romanns hinc cucullus, illinc Haeresis,
Ut ganniunt, Batava certant invicem
Acri duello, ille asperâ, haec placabili
Et Christianâ mente. quid causae est, putas?
(5) Defendit Aras haec suas, item suas
Defendit alter: at alter ille etiam suis,
Ne frigeat Culina, pugnat pro Focis.
Ibid. eod.


[CH1663:013]
AD ILL.M BRIENNAEUM, POESIN ABDICANTEM
Ergo procul Musas abigis, qui totus, Amice,
    Unis addictus pene deabus eras?
Credimus hoc vere, an falsos insomnia ludunt?
    Credo equidem et facinus quod facis ipse probo.
(5) Scilicet, ut, si te moneant, patiare moneri,
    Si, quod agas jubeant, tute libenter agas.
Si, pedibus te quando suis modulisque parumper
    Compositis moneant ire, libenter eas.
Non accersitis fas est parere: quod [Grieks-]érgon[-Grieks]
    (10) Saepe fuit, melius nempe [Grieks-]párergon[-Grieks] erit.
Crede mihi, in vitio est vitii fuga, ni modus adsit,
    Quo velut ardentis fraena regantur equi.
Labimur hinc illinc, si non assuescimus illud
    Aureolum nobis dicere, [Grieks-]Mêden agan[-Grieks].
Par. 6. Feb.


[CH1663:014]
I VO PIANGENDO I MIEI. PETRARCH
Ick gae vast en beklaegh mijn’ afgeleefde dagen,
    Die ’ck leelick heb verquist aen menschelicke minn,
    Niet eens ter vlucht getilt, daer ick nu wel bevinn
    Dat mij mijn’ wiecken vrij veel hooger konden dragen.
(5) Onsienbaer, eewich God, ghij die daer hebt verdragen
    Mijn’ boosheden gepleeght soo tegens uwen sinn,
    Helpt mijn’ verdoolde ziel, staet voor haer’ schulden in,
    En heelt met uw genad’ haer sondige misdragen.
Op dat ick, die in storm en onweer hebb gesweeft,
    (10) In Vre mogh’ havenen, en hebb ick niet beleeft
    Als ydelheit, altoos met eeren mogh’ vertrecken,
Dat m’ in de korte wijl die mijnen tyd kan strecken,
    En in mijn’ stervens uer uw’ heil’ge hand behouw’:
    Ghij weet dat ick op u, en u alleen, betrouw.
Paris: 9. Feb.


[CH1663:015]
VERSION DU BEAU SONNET DE PETRARQUE,
I vo piangendo i miei passati tempi
Ie plains incessamment ce que j’ay mis de temps
A l’amour insensé d’une chose mortelle,
Sans avoir pris l’essor, bien que j’eusse assez d’aisle
A signaler mon nom d’exemples importants.
    (5) Toy qui connois mes maux indignes et meschants,
Roy du Ciel inuisible et de vie immortelle,
Vien secourrir mon ame infirme et criminelle,
Et conurant ses defauts tes graces y repans.
    Afin que las de vivre en guerre et en tempeste
(10) Ie meure en paix au port, et si tout fut en moy
Vanité, pour le moins mon depart soit honeste;
    Si qu’à ce peu de jours que rester je me voy,
Et qu’au point de ma mort ta main daigne estre preste,
Tu sçais que je n’ay point d’esperance qu’en toy.
Paris 11. Feb.


[CH1663:016]
A MONSIEUR DE NIELLE, AVEC MES PSEAUMES POUR LE THEORBE
Illustre Amy, cher de Nielle,
Quoy que vous blasmiez la vielle
De ce pauure Compositeur,
Quoy que vous ayez mal au coeur
(5) De son peu de bonne cernelle;
Ne craignez pas qu’il vous querelle:
Ce n’est pas là son point d’honneur,
D’estre bon ou mauuais Auteur:
Il jouÏra d’assez de gloire,
(10) Pourveu que vous le vueillez croire
    Vostre tres-humble seruiteur.
Paris.


[CH1663:017]
VERSIO PRAESTANTISSIMI EPIGRAMMATIS PETRARCHAE,
CUIUS INITIUM EST I vo piangendo i miei passati tempi
Praeteritos, male praeteritos mihi conqueror annos
    Mortalis misere captus amore rei,
Dum propriis ab humo pennis non evolo quo me
    Ingenii poterat vis rapuisse mei.
(5) Magne deus, quem nemo videt, cui cuncta videntur,
    Visaque sunt quorum me pudet esse reum,
Erranti succurre animae, succurre labanti,
    Gratia defectus impleat ista meos.
Ut male jactato Bellique Marisque procellis
    (10) In portu liceat perpete pace frui,
Et, si vana fuit vitae statioque tenorque,
    Ex illa quali cunque decenter eam.
Sis mihi perpetuus comes ac tutela, per istos
    Quos super haut longos suspicor esse dies;
(15) Denique sis praesto morienti, Maxime; nosti
    Nempe meae solum te caput esse spei.
Par. 13. Feb.


[CH1663:018]
DISTICHON CUIUS PENTAMETER EXCIDERAT SOMNIANTI
AMICUM DONO OBTULISSE LIBRUM A SE EMPTUM DUOBUS
AMICIS, UTRI SORTE OBTIGISSET
Amplior emptori quam sorti gratia danda est:
    Ille, quod hoc uni donat, utrique dedit.
Par. 15. Feb.


[CH1663:019]
CHRISTIANO FILIO DEFINIENDAE LONGITUDINIS INVENTUM
GRATULATUR PATER
Ergo quod errarunt tot saecula, corriget ista
Machina, quae aeternum spondet tibi Pendula nomen?
Macte, meus sanguis, tanti te laude coronas,
Quanti erit hoc, digito monstrari et dicier, Heic es.
Ib. 15. Feb.


[CH1663:020]
REDEN ONREDEN
Men sagh Dirck selden op gebrilde Bill-gemacken:
De reden was bekent; de goede knecht, och arm,
Had weinigh droogh of nats te steken in syn’ darm.
    Want eten gaet voor kacken.
(5) Eens vondm’ hem by gevall in ’t heimelick geseten,
En riep hem metter haest, hij most ter Tafel gaen:
Neen, zeid’ hij, met verlof, ’k en kan hier niet van daen,
    Want kacken gaet voor eten.
Paris: 16. Feb.


[CH1663:021]
QUISTEN OF SPAREN
Ick weet niet of ’t de jonckheit weett;
    Maer ’tis een machtigh scheel ’
Of ijemand veel van weinigh eett,
    Of weinigh eett van veel.
Ibid. 17. Feb.


[CH1663:022]
UPERFLUA NIHILI
Quid supra quantum satis est corradere coner?
    Non dat, non facit hoc viuere, quod superest.
Ibid. 17. Feb.


[CH1663:023]
IN HOROLOGIUM PENDULO AGITATUM
Hoc opus, hic hominum labor est, ultroque citroque
    Iactari, tritas ire, redire vias.
Quâ mercede putas? dum findimus aethera et ipsis
    Momentis horam trudimus, hora perit.
Ibid. 22. Feb.


[CH1663:024]
(IN EANDEM MACHINAM)
Dum redit aerii sua per vestigia sulci
    Pendula Daedaleis concita massa rotis,
Aequa ferunt volucres discrimina temporis horae,
    Metanturque tuas te sine, Phoebe, vias.


[CH1663:025]
AEN EEN’ SLAPER
Die sonder droomen slaept, is dood en sonder wesen:
Die droomt, speelt puer de geck, en is het soo veel bett
Als hij ’tself min gelooft: wat raest ghij naer uw Bedt,
Hoe hebt ghij sulcken haest om dood of geck te wesen?
Paris: 26. Feb.


[CH1663:026]
Qui ne songe en dormant est mort comme une souche
Qui songe, est fou; et moins sa folie le touche,
Plus il en est touché: pourquoy nous hastons nous
Vers ce lict importun? pour estre morts ou fous?


[CH1663:027]
Mortuus est cui nulla mouent insomnia mentem
    Cernere per somnum somnia, desipere est.
Hac se stultitiâ quanto quis credit abesse
    Longius, hac tanto se propiore jacet.
(5) Quid, piger, ingrati properas ad commoda lecti?
    Festinas fieri mortuus, ant fatuus?


[CH1663:028]
ONBEDACHTHEIT
Waer ’t eewigh werck, een mensch te wesen,
En goed noch quaed hier naer te vreesen,
Men waer wat onbekommert boos:
Maer, arme menschen, boos en broos?
Ibid. 27. Feb.


[CH1663:029]
Le petit Escureuil sera longtemps en cage 2),
Le Lezard plus ansé fait mieux son personnage,
Mais le plus fin de tous est un certain Serpent
Qui s’abaissant s’eleve et s’avance en repant.


[CH1663:030]
SONNET
    Ie voudroy bien Phillis. ha! facheuse contrainte
Qui m’oblige à celer tons les voeux que je fays:
Esloignez vous de moy, respect pudeur et crainte,
Laissez moy librement exprimer mes souhaits.
    (5) Ie voudroy, je voudroy, que sensible à ma plainte
Vous. mais que vay-je dire, o dieux, je vous desplais.
Non, non, de quelqu’ ardeur que je souffre l’atteinte,
Ie te jure ma foy de n’en parler jamais.
    Mais pourquoy refuser ce secours à ma flame?
(10) Mais pourquoy retenir ce secret en mon ame?
Disons le, quoy qu’apres j ’en souffre le trespas.
Ie voudroy. ha! je meurs, je ne l’oseroy dire.
Il fault pourtant finir l’exces de mon martire.
Ie voudroy. ha! Phillis ne m’entendez vous pas.


[CH1663:031]
CHANSON
Le respect et l’amour plein de glace et de flame
    Se font la guerre dans mon ame,
    Et ne se veulent point ceder.
    Mais, o Beauté charmante et rare,
    (5) Si je ne puis les accorder,
    Permettez que je les separe.


[CH1663:032]
IN ILL.M LEAENAM NOVO MUNERE AUCTUM
Esto bonis avibus quod es, Illustrissime; Fatis
    Multa sit et meritis gratia multa tuis,
Gratia sit, quo te posuerunt culmine rerum,
    Si modo non cessas esse Leaena meus.
(5) Non cessaturum certe genuina futuri
    Notio, quae vatum creditur esse, monet.
Adde quod et pueros veterum docuere Sophorum
    Scita, Leoninâ nil prins esse fide.
Paris: ult. (31) Mart.


[CH1663:033]
MIS-SCHEPSEL
Ghy schijnt het wel te hooren, Ian,
Wat u mijn’ Luyt doet hooren:
Maer vatt’ er grond noch reden van.
Ghij zijt een Monster, lieve Mann,
(5) Een Ezel sonder ooren.
Par. 21. Apr.


[CH1663:034]
DE AUTORUM A SCRIPTIS DISCREPANTIA.
EX TEMPORE
Quid mihi cum vita vatum? de Versibus angor
Unice, et hos mihi trade bonos; bonus an malus autor
Condiderit, non curo magis quam grata palato
Vina quis infundat, dextrâ Puer, anne sinistrâ.
(5) Scribite quae placeant, lepidi, mea turba, Poetae:
Viuite vel cum laude probi, vel laude carentes,
Improbi; in his umbris ego vos, in imagine vestri,
Vel simili, vel non simili, securus honoro.
Nescio vos, nec scire quidem nisi parte laboro
(10) Quâ sciri dignos operum praestantia clamat.
Si quâ parte laboratis, si pagina vitae
Dissonat, esto quidem; modo se bona pagina nobis
Approbet ignaris vitae morumque Poetae.
Lutet. raptim 17. Dec.


[CH1663:035]
IN EFFIGIEM ANNAE AUSTRIACAE REGINAE MATRIS LUDOVICI XLV
Splendet in hoc vultu quae te prudentia rexit,
    Quae te semideae mascula mens et amor:
Hac poteras felix, etiam non Matre, vocari;
    Quanto nunc melius, Gallia, quod peperit!
Par. 17. Dec.


[CH1663:036]
AD ILL.MUM G. DE LAMOIGNON, SUPREMI IN GALLIA

PARLAMENTI PRIMUM PRAESIDEM, CUM MOMENTIS DESULTORIIS
Magne Vir, his favit mea pridem Patria nugis,
    Docta magis docto Patria nota tibi.
Fauerunt vario Populi sub sole remoti,
    Nec videor Gallis displicuisse tuis.
(5) Pluris erit si tu faueas, primumque putabo
    Postremum in Primo Praeside praesidium.
Ib. 19. Dec.


[CH1663:037]
AD D. DE LIONNE
Soluo Gothofredum, soluo quotcumque puteris
    Verborum obstrictus legibus esse milli.
Soluo, vir excellens, nec te, si soluere velles,
    Ipse sub hoc rerum pondere velle velim.
(5) Sufficiet posthac, si portae Cerberus uni
    Hugenio clausas non velit esse fores.
Ne treme. momenti res est, quo dicere possim,
    Sum tuus, esto precor, magne Leaena, meus.
Ib. 22. Dec.


[CH1663:038]
Audiat et soluat, quae soluit cuncta, Mathesis,
    Hic tantâ dignus vindice nodus erit.
Pene duos in te vixi, non amplius, annos;
    Et quo in te viuo, Gallia, quartus hic est.
Par. 29. Dec





Continue

[CH1664:001]
Annis duobus Galliae civis fui,
Et bis duobus, et hic tamen, quis crederet?
Non auspicor nisi tertium hunc Annum novum.
I. Anni (1 Jan.) Parisiis, ubi sub finem
1661. appuli.


[CH1664:002]
Quam mihi non vanâ Mundi novitate placeret,
    Quâ novus est Annus, si novus esset Homo!
Ib. eod.


[CH1664:003]
RAD VAN ONRUST
Mijn leven is gespeckt met witt’ en swarte laghen:
Veel hebb ick willen doen, meer heb ick moeten dragen.
Mijn Doen is trouw geweest en vlijtigh, daer het most,
Veeltyds was ’twerck gedaen als ’t even scheen begost.
(5) De Vrught is Vreugd geweest van Wel-doen, en wat gaerens
Van nooddrufts middelen, wat opdoens en wat spaerens.
Mijn Dragen is, voor Goed, Haet, Nyd en Spijt geweest
En alle daghe schier een niew ondanckbaer beest.
Misduyd’ onnooselheit, krackeelen valsch geweven,
(10) Veeltyds mijn goed gedreight, somtyds eens lid of leven,
Voor oude vriendschap niew bedrogh, en swarte kunst
Van averechts beleid voor toegeseghde gunst.
Rust hebb ick niet gekent; als alle oogen toe zijn,
En alle menschen dood, om datse satt of moe zijn,
(15) Haer halve leven dood, en sommighe wat meer,
Diens sinnen geen gebreck en prickelt, noch geen’ eer,
Dan ben ick oock ’tkleed uijt en ’t rust-bedd in gekropen,
Om wat lang niet te zijn, en als mijn selfs t’ ontloopen:
Maer qualick quam ’t soo verr: ’tscheen dat mijn dagh aenquam,
(20) Als ick mij neder leid’ en ’tslapen ondernam.
’t Hiet rusten dat ick deed, maer ’twaeren besigheden,
Die mijn’ versuften geest meer als ’s daeghs wercken deden.
Mijn’ oogen sloten niet, of ’theete werck ging aen;
’T was droomen inder daed, en schijn en yd’le waen;
(25) Maer nacht-werck eigentlick, en qualick t’onderscheiden
Bij ’twoelen van den dagh, welck waerheit was van beiden.
(En wat is waerheit, heeft die Richter licht gedocht,
Of wat hij sagh, of wat syn’ huijsvrouw droomen moght.
Elendigh Richter, sooder een elendigh oyt te noemen
(30) En te verdoemen was!) Nu heeft de dagh sijn’ Bloemen,
En heeft sijn distelen; vermaeck en ongenucht,
De Bruijloft en het graf, het lacchen en ’tgesucht
Gaen veeltijts over handt, en houden beurt met poosen;
Doen een de doornen zeer, hij lydt het om de Roosen.
(35) De Sonn Schijnt naer ’tvuijl weer, en inden Storm wel oock:
Het soete Vier betaelt het suere van den roock:
    Maer droomen houdt geen beurt, ’tis altyd stof van klagen:
Een grouwelicke droom is droevigh om verdragen,
Een lieffelicke geeft meer onlusts ongelijck
(40) Dan sijn verheugen was: Besitt een Coninckrijck,
En werdt een Bedelaer in meer niet als twee uren,
’t Scheel is onmenschelick, wie kan daer tegen duren?
Vlieght over Bergh en Dal de valck uijt haer gesicht,
En vindt u in uw Bed voll plaesters en voll Gicht;
(45) Wat een hard averechts van sulcken lochten hoogmoet!
’T is seker datter wel een traentjen uijt het oog moet,
In ’t heugen waer men was, in ’tvoelen wat men is,
[En wat een’ Modder-goot scheelt van eens Koninghs Dis.]
En dat is ’tlieve loon van ingebeelde Welvaerd,
(50) Datm’ in den Hemel schickt te zijn en inde Hell vaert,
En smaeckt het ongemack van lyden soo veel bet
Als vrolick vliegen scheelt van karmen in syn bedd.
    Dus heeft het mij gegaen, van dat ick wist wat leven
En doen en lijden was: en ’t waer noijt uijt geschreven,
(55) Verhaelden ick all ’tleed dat mij gedroomde vreughd
En swaericheit gedroomt gekost heeft vander jeughd.
    En ’t gaet mij noch alsoo ten einde mijner dagen,
Iae tot dicht op mijn Graf sal ick die onrust dragen,
Soo ’ck niet verkeert en giss; jae hoe de kracht meer slijtt,
(60) Gevoel ick dat men meer en meer van lyden lydt.
Is ’twonder dat ick wensch met alle mijn’ gedachten
Uijt all’ die dagen, uijt all’ die versufte nachten
Een saligh eind te sien, en eens uijt waere pijn,
En eens uijt valsche vreughd, eens uijt den droom te zijn?
Paris 8. Ian.


[CH1664:004]
DROOMEN NIET
Soo droomen dencken is, en dencken niet als droomen;
Waer ’s d’onbescheidenheit des Menschen toe gekomen,
Dat m’ op sijn droomen lett, en op sijn dencken niet;
Dat m’ uijt syn’ droomen pluijst wat des’ of die bediedt,
(5) En laet gedachten gaen, gelijck sy gaen en vliegen?
Zijn droomen sulcken ding; en konnen se niet liegen,
En liegt ons dencken soo? en dolen wij bij daegh
En gaenw’ in doncker vast? Geleerde lie’n, een’ vraegh
Soeck ick voldaen te sien; waerom zijn uw’ gedachten
(10) Min als uw’ droomen waerd, uw’ dagen als uw’ nachten?
Bekent het ruijterlyck, daer is geen’ reden in:
Maer, houdt het mij te goed’, ick hebb een’ bet’ren sinn,
En segg Standvastelick, dat droomen zijn Gepeinsen
Bij doncker. en wat meer? ick wilder niet om veinsen,
(15) Gepeinsen van een hoofd dat uijt syn’ sinnen is,
En dat soo mallen draed, als ’teens aen ’tspinnen is,
Soo wilde webben weeft, dat ’t schand is na te sporen.
Hoe komt dat hoofd soo woest? het luydt wat vreemd in d’ooren;
Maer ’tis niet min als waer: ’tis droncken sonder Wijn,
(20) (Naer ’t met den ontucht gaet, kan ’toock wijn-droncken zijn)
’t Is droncken en bedwelmt van dampen die het vollen,
En door sijn herssen-huijs soo slingeren en rollen
(Als Geesten uijt de Kolf tot inden Helm gevoert)
Dat alles, gins en weer geschommelt en geroert,
(25) Geen minder snaeckerij en baert als simpel’ oogen
In Vier en Wolcken sien; die, smaeckelick bedrogen,
Heel’ Almanacken sme’en in d’ Asch of in de Lucht.
Gaet nu, en luijstert eens na droomen met genucht,
Met schrick, met achterdocht, gaet en onstelt uw leven
(30) Met bullebackerij, daer kinderen voor beven;
In een woord segg ick ’t all: gaet soeckt een goet bescheit
Uijt wat een droncken mensch gedocht heeft, of geseit.
Paris: 9. Ian. uno spir(itu).


[CH1664:005]
(WILLIGH STERVEN)
Op blijven noemden wij ’t in onse kindsche dagen
Niet vroegh te bedd te gaen, en ’twas hard om verdragen
Te moeten rusten als de Sonn pas onder ging.
Die kindsheit komt weerom; is ’t niet een wonder ding!
(5) Hoe datmen ouder werdt, hoe m’ ouder soeckt te wesen,
Op blijven is de vreughd, te bedde gaen, het vreesen
Van alle menschlickheit? ’t Schijnt dat de tyd hier naer
Yet sonderlings belooft, dat levens waerdigh waer,
En daerm’ om wenschen moght noch heel lang op te blijven
(10) [Om ’s Werelds end, misschien, en Graf-schrift te beschrijven.]
In ’teinde komt de vaeck, ’tis hier Graveel, daer Gicht,
Hier monden sonder tandt, daer oogen sonder licht,
En ooghen die haer self, gelyck die vande kind’ren,
Op houden met geweld, en van selfs voelen mindren.
(15) [Wel hem, die, sonder dat, Godvruchtelick bedacht,
Heel geern’, en heel gerust kan seggen, Goeden nacht.]


[CH1664:006]
IN OBITUM, UT CREDEBATUR, DUARUM
SABAUDIAE PRINCIPUM
Plorat adhuc diuam perculsa Sabaudia Socrum,
    Et rapitur casu praepete Diua Nurus.
Scilicet ut leuius laedat prae funere funus,
    aptaque prae tenera Conjuge Mater anus.
(5) Alter in alterius venit solatia luctus,
    Ut pereat clades clade, dolore dolor.
O miseri sors dura simul Natique Virique,
    Quem plus flendo minus Fata dolere docent!
Paris 20. Ian.


[CH1664:007]
EIUSDEM ARGUMENTI AD REGEM
Borbonias mors ecce duas simul una peremit,
    Binaque vix gemini funeris instar habent.
Frustra sunt lachrimae, vani lamenta labores,
    Nec reparat longus damna ferenda dolor.
(5) At tua res agitur; propera, Ludovice, Paterque
    Borbonio sarci sangnine quod perijt.
Paris. 20. Ian.


[CH1664:008]
DE EADEM RE VERO JAM NUNCIO ACCEPTO
Iuerat ad Superos vitae satur et languorum
    Cum Populus multis obtundens Astra querelis
Allobrogum impleuit planctibus omne solum.
    (5) Mox quoque Diua Nurus, morbo, non morte, sepulta
Quo Socrus e terris ire minata fuit.
    Displicuit Coelo nimius, pro clade, dolendi
Feruor inexhaustae fonte rigatus aquae.
    Da fraenum lachrimis; posses, Mors altera dixit,
(10) Unius impatiens promeruisse duas.
Par. 23. Ian.


[CH1664:009]
MOMENTIS DESULTORIJS CELS.MO PRINCIPI CONDAEO DATIS
INSCRIPTUM
Quos oculos non ullae Acies, quas, vindice ferro
    Terribiles, nullae sustinuere, manns,
His oculis, his tu manibus tractande, memento
    Quâ sublimis eas sorte, miselle Liber.
(5) Condaeo Lectore nihil tibi prospera saecli
    Gratia, nil Coeli tradere maius habet.
Si pudor est quo forte rubes, omitte pudorem,
    Si metus est, causam non habet iste metus.
Ille ferox bello procul hinc est vultus, et unguem,
    (10) Si nihil irritet, non habet iste Leo:
Se regit, et legem dicit sibi, temperat arte
    Naturam et vires viribus ipse suis:
Debellare feros amat, atque obstantia victor
    Perdere, sed pauidis parcere pluris habet.
(15) Te quoque, si causa est, ut erit, quâ spernere possit,
    Quam sibi sis nihili, dissimulare volet.
Denique ne, moneo, timeas accedere quem, post
    Omnia, victorem novimus esse sui.
Paris: 26. Ian.


[CH1664:010]
AD ILL.M ABBATEM BENTIVOGLIO DE RERUM VANITATE DISSERENTEM
ODE MIHI INSCRIPTâ
Tu mihi, tanta tuae, tantae tu gloria Gentis,
    Tantillo tantum colligis autor opus?
Vana sit, ut vana est, Mundi pereuntis imago,
    Omnis, ut est, omnis vana sit umbra rei,
(5) Astipulor; ne vana modo mea gandia dicas,
    Bentiuolum immerito tam bene velle mihi.
Lutet. 29. Ian.


[CH1664:011]
AD EUNDEM
De Vanitatum vanitate, Vir grauis,
Vir erudite, vir tnae Stirpis decor,
Te digna faris, digna te indignum mones:
Sed, pace quod liceat tuâ, vide ut mihi
(5) De Vanitate vanus est isthic labor:
Quod adstruere conaris, ipse destruis,
Quod me docere doctus Antor, dedoces:
Ego vanitatum vanitatem abominer,
Quas tu canendo, tu suauibus modis,
(10) Tu melle Hymetti melle mellito magis
De abominandis reddidisti amabiles?
Ibid. eod.


[CH1664:012]
VLTRUM
Quam prope literulâ fit idem de nomine nomen,
    Tam prope facta simul fractaque vitra vides.
Ib. ult. (31) Ian.


[CH1664:013]
IN EFFIGIEM MARIAE TERESAE REGINAE
Quae Regem de Rege dedit, quae, Gallia, plures
    Et qui succedant pluribus apta dare est,
Quaeris in hac animi quis sit vigor? accipe testem
    Omni diuinam parte superficiem.
Ib. 1. Feb.


[CH1664:014]
IN NIMIS QUAM EREQUENTES RHEDAS HAGIENSES
Dum Batavi sapuere, pedes habuere, rotisque
    Una satis parce vecta senecta fuit.
Mox vehitur Senio passim permixta Iuventus;
    Tandem rara pedum functio, multa rotae.
(5) Porro quid? Amphibii sensim pedibusque rotisque
    Utimur; en Apodas nunc et Hamaxobios.
Par. 3. Feb.


[CH1664:015]
AD ILL.mum D. DE LIONNE
Si vacat; ut certe de mille clientibus uni,
    Uni te memini saepe vacasse mihi;
Magne vir, est quod te cupiam patiare moneri;
    Excipe tu blandâ, quod dat amica, manu.
(5) Diceris in grandes totum te impendere curas,
    Nocteque non unâ perpetuare diem:
Diceris adscitis quae sint mandanda ministris
    Singula tute tuâ velle peracta manu.
Quo ruis imprudens? (veniam peto vera loquenti;
    (10) Qui non est fictus fingere nescit amor.)
Quo ruis immenso non suffecture labori?
    Quis te adeo modici nescius ardor agit?
Quo rapit immemorem vitae ratione tuendae?
    Ipse quietis opus Taurus arator habet.
(15) Quod si non stolidi bene rem pensamus, ad istos
    Quantula sunt, eheu, robora nostra toros!
Tendit Apollo suum, quo nil neruosius, arcum,
    At sua, ne dubites, otia nervus habet.
Vatibus impressum est, quod ament alterna Camoenae,
    (20) Adque intermissum Musa resurgat opus.
Crede mihi, in magnis eadem ratioque modusque
    Regnat, et alternas postulat illa vices.
Crede mihi, repeto: quia, si te turba laborum
    Opprimit, oppressus non minus ipse fui:
(25) Et longus fuit ille labor, et viximus illo in
    Turbine te quantum viuere posse velim.
Nil temere obtrudo: sudas? sudavimus. alges?
    Alsimus. Obserua quid veteranus agam:
Indico quos didici scopulos vitare sinistros,
    (30) Indico quo cursus tramite dexter eat,
Indico ut in vegetos dures reparabilis annos,
    Indico qui pergas id quod es esse diu.
Scilicet hoc alterna quies, moderata laboris
    Interualla, vel hoc nulla medela dabit.
(35) Perge diem multâ protendere nocte, labasces,
    Diuide cum curis otia, sospes eris.
Urgeone exemplis quae tu venerere necesse est?
    En Mazarinos Richeliosque dabo.
Iste manu fessa Citharam tractavit, et illi
    (40) Archiater mentis saepe fritillus erat.
Disce tui custos Heroibus esse magistris,
    Quorum nunc quoque cum passibus aequa facis,
Quid juvat ante diem tabulis pallere molestis,
    Quo moriare tuum scilicet ante diem?
(45) Sume dapes, consume inter tot amicus amicos
    Non misere quas non es male nactus opes.
Adde Gothofredos, Annamque Hilaramque puellas,
    Et Cambonerias Floeliacasque manus;
Vocibus hinc, illinc fidibus, moderante Niello,
    (50) Pulchra, face, ad Fontes Bernia castra sonent.
Postera lux Aulae dabitur, mox altera Caulae,
    Officio rursum tertia, quarta tibi.
Scilicet hac vixisse sibi dominoque fidelem
    Saepe Briennaeus praedicat arte senex.
(55) Vis tam longa breui claudatur Epistola verbo,
    Quod memori tecum postulo mente geras?
Vive Tibi, Regno et Regi: si vivere Regno,
    Nec Regi curas, nec Tibi, vive tuis:
Quos inter veteris si nondum taedet amici,
    (60) Fas sit et Hugenio dicere, Vive mihi.
Par. 4. Feb.


[CH1664:015a]
[Eerdere versie in plaats van de eerste vier
verzen van het vorige gedicht]
Soluo Gorhofredum, soluo quotcumque videris
Verborum vinctus legibus esse mihi.
Soluo, vir excellens, nec te, si soluere velles,
Ipse, sub hoc rerum pondere velle, velim.
(5) Sufficiet porro, si Portae Cerberus uni
Hugenio clausas non velit esse fores.
Ne treme. Momenti res est; quo dicere possim,
Sum tuus, esto, precor, magna Leaena, meus.
Mentior, est quod te monitum, Vir amice, volebam;
(10) Accipe tu blandâ, quod dat amica, manu.


[CH1664:016]
IN PALATIJ REGIJ FABRICAM LONGE SPLENDIDISSIMAM
Qui, Luparae extendens fines sine fine Monarcha,
    Marmoris immensam tollit in Astra struem,
Scire jubet non obscure sua saecula, quanto
    Major Avo et Proauis Regibus esse paret.
(5) Iamque adeo hos tantos quisquis videt aduena muros,
    Quanta Domus! clamat, quantula! qui Dominum.
Par. 5. Feb.


[CH1664:017]
IN [Grieks-]kenoskópion[-Grieks]
 Aere subducto quae quanta angustia quamque
    Terribilis rebus res sit, Inane docet.
Si bene conjicio, dicit noua Machina, tandem
    Longa super vacuo lucta supervacua est.
Eod.


[CH1664:018]
IN EFFIGIEM REGIS
Si decus hoc oris video perculsus, et addo
    Vis animi tanto quanta sub ore micet,
Qui talem fecere Dij, si forte retentent,
    Non inuenturos ajo quod adjiciant.
Ib. 7. Feb.


[CH1664:019]
QUOUSQUE EADEM? SEN.
De klocken op een’ Kerck haer stadighe gebell
En doet mij niet soo seer, als ghij mij kont vervelen
Met altoos weer en weer ouw’ liedjens t’overspelen.
Foeij, Dirck, maeckt ghij geen sond van soo veel Overspel.
Ib. 7. Feb.


[CH1664:020]
A D COMITEM BRIENNAEUM ORDINI ORATORIO SE DICANTEM
Quando, chare Comes, vitam votumque capessis
    Quod simul et doctos et jubet esse pios,
Iamque opus est, ne quod bene vis bene posse recuset,
    Ipsum quo potis es tam bene velle roges;
(5) Voti summa mei est, ut, qui facit Oratorem,
    Exoratorem te velit esse Deus.
Ib. 9. Feb.


[CH1664:021]
IN EFFIGIEM DUCIS AURELIANENSIS REGIS UNIUS FRATRIS
Borbonio si non primum de stemmate germen,
    Proximus a primo germine ramus hic est.
Ni Ludovicorum Fraterque et Filius esse,
    Henrici certe sufficit esse Nepos.
Par 10. Feb.


[CH1664:022]
AD D. DE LIONNE
Cerberus ad Portam si non fauet, obsecro dicas
    Momentum Hugenio quando vacare velis.
Scilicet haec inter didici tua tecta, Leaenas
    Non exhorrendas esse, sed esse Canes.
Ib. eod.


[CH1664:023]
IN EIUS EFFIGIEM.
Dixerit haec aliquis lector tam blanda Leaenae
    Lumina? ad hunc vatem, crede, Leaena gerit.
Ne treme, si bonns esse velis, vel mitior agnâ;
    Si non esse, Leo dentibus, ungue Lea est.
Ib. 11. Feb.


[CH1664:024]
IN EFFIGIEM ILL.m LEAENAE
Qui novus hnnc vultum perfudit pallor, imago est
    Assidui nimium viva ministerii.
Scilicet hic ille est, Regi servire Ministrum
    Qui negat et toti parcere posse sibi.
eod.


[CH1664:025]
IN EFFIGIEM.... BRITANNICAE DUCISSAE AURELIANENSIS
Regia progenies, cui, si cui nubere posset,
Inuenienda fuit Regia progenies,
Inuenit Regesque Atauos, Fratresque Patresque
Antiquo numerant stemmate utrimque pares.
(5) Aspice, quis quanto cruor est in lacte, Britannas,
Non dubie dices, unijt ista Rosas.
Ibid. 12. Feb.


[CH1664:026]
IN EFFIGIEM PRINCIPIS DELPHINI
Flosculus hic de Borbonio pulcherrimus horto est,
    Austriaco tinctum sanguine Liliolum.
Quantum conspicient olim sua saecula Florem,
    Frustra quaero; Parens indicat et Pariens.
Ib. 15. Feb.


[CH1664:027]
AD COMITEM BRIENNAEUM
Quam promisisti venae mirabilis Oden,
    Ut tua sit, quodam nunc quoque jure mea est.
Nec tamen illa venit. Quid agis, Vir amice, potesne
    Hugenij simul et non memor esse tui?
Ib. 24. Feb.


[CH1664:028]
DE CONTROVERSIS EPITHETIS INTER GALLOS ET BRANDENBURGICOS.
AD ILLOS
Si magnitudo Principis magni, boni
Bonitas, potentis propria est potentia,
Si Celsitudo Principi celso datur,
Quem sponte vestrâ, ut est, Serenum dicitis,
(5) Serenitatem non habere qui potest?
Ib. 26. Feb.


[CH1664:029]
AD POSTHUMUM EXOPHTHALMUM
Ut procul extantes oculos e fronte propellis,
    Adjice tantillum, Posthume, Ianus eris.
Ib. 29. Feb.


[CH1664:030]
AD ILL.m D. DE LIONNE
Da commeatum; quando supplicem diu,
Quem non peractis rebus amolimini,
Male supplicasse judicastis hospitem.
Ab his metallis auspicor, dum caeteras
(5) Conuaso paullo viliores sarcinas.
Eo Batavis nunciatum, in Gallia
Fuisse Zulichemium bene et male:
Bene, si suam rem spectet, et quantâ undique
Etiam a Leaenis, hercle, non ferocibus,
(10) Humanitate exceptus immerito fuit:
Male, si pusillum Arausium Nepotulum,
Et innocenti patrium ereptum decus,
Auita jura, dirutos nulli graues
Muros, et Arcis structa propugnacula
(15) Unis regendis ac tegendis subditis.
Addam, ruinas dirutae (vestram fidem,
Dij Deaeque!) dirntae, aequatae solo
Tristes ruinas obstinate supplici
Domino negari, Regiumque sanguinem
(20) Non pluris esse Regio, quam si foret
De faece vulgi, nec Parentum illustrium
Ingentia merita pluris esse quam forent
Commenta plebis aut aniles fabulae.
Da commeatum; taedet impudentium
25 Injuriarnm, taedet imprudentium.
Reuiso lassus Patriam justi et boni
Semper tenacem, ubi tantum iniquus laeditur,
Ubi (pace vestrâ) Galliae quod incipit
Parum placere, cuique redditur suum.
Par. 2. Mart.


[CH1664:031]
LIBELLUS SUPPLEX GALLI
Ne tibi sim sermone grauis, ter maxime Regum,
Ecce meum Placet; huic, si placet, adde Tuum.
Ib. 5. Mart.


[CH1664:032]
AD IUVENEM ECCLESIASTEN
Serue Dei, si te coram quocumque profari
Iudice contingat, quam tneare fidem;
Nil dubitans accede: dabit, qui fecit utrumque,
[Grieks-]Kaì stóma kaì sophÍan, kaì stóma kaì sophÍan[-Grieks].
Par. 15. Mart. momento.


[CH1664:033]
Cur nihil impetrat Auriacus? latet Anguis in herba:
    Si Coluber dicam, verior autor ero.
Ib. 16. Mart.


[CH1664:034]
AD PIUM CONCIONATOREM
Non fero censores quorum Sapientia labris
    Insidet, et vitijs interiora scatent.
Tu verbis vitâque mones, tu quam mihi legem
    Scribis, eam rigide praecipis ipse tibi,
(5) More, quod ore, doces: video te, Vir pie, cum te
    Audio, quod plus est, audio cum video.
Ib. 20. Mart.


[CH1664:035]
IN LIBELLUM DOCT.m PASCALIJ DE VACUO
Hactenus horrorem Vacni Naturae Matri
Incutimus, quasi vel Bestia sit, vel Homo.
Ecce modo ut falsi: dispungens nubila parvus
Horrorem errorem comprobat esse Liber.
(5) Desine nugari, noua post veterem Schola; tandem
Longa super Vacuo lucta supervacua est.
Ib. 26. Mart.


[CH1664:036]
ORDO EPISTOLARUM NOVI TESTAMENTI.
Roma, Corinthus bis, Galatique, Ephesi atque Philippi-
Adde Kolossenses, bis Thessala, bisque Timotheum.
Post Titon adde Philemona, Hebraeos atque Iacobum.
Bis Petrus accedit, Ter Ianus, ad ultima Iuda.
Par. 3. Apr.


[CH1664:037]
IN EPIGRAMMATA LUTETIAM PERCURRENTI NATA
Desultoria sunt quae quondam Carmina fudi:
Subsultoria nunc haec Parisina voco.
Dum rotor assidne, mirnm est Epigrammata nasci?
Exiliunt ultro, subsiliente rotâ.
Ibid. 7. Apr.


[CH1664:038]
AD REGEM
Hactenus Auriaco fieri satis omnia jnra,
Temporis id ratio nunc, Ludovice, monet.
Hebdomas haec sancta est; sanctnm decet esse Monarcham:
Si quid amas sancti, redde cuique suum.
Ib. 7. Apr.


[CH1664:039]
IN EEFIGIEM ILL. ANNAE BERGEROTTAE, MUSICAE PERITIA
CELEBERRIMAE
Donec erunt Annae, simul haec viventibus Annis,
    Quotque dabunt Annas saecula, major erit.
Adde suas aliis laudes, haec laudibus Anna
    Non eget, Haec est, si dixeris, Anna, sat est.
Ib. 9. Apr.


[CH1664:040]
IN EANDEM
Quidquid in hac arti visum est imitabile, finxit,
    Hic ubi spes ultra non fuit ire, stetit.
Inde vides unam divam depingere vocem
    Non valuisse, duas non voluisse manus.
Ib. eod.


[CH1664:041]
Ite nouem Divae, nugantur somnia vatum,
    Si quis Apollineus sit, facit Anna chorum.
Ib. 10 (Apr.)


[CH1664:042]
Donec erunt Annae aut Anni, mortalibus Annis
    Haec erit et Musis doctior una Nouem.
Ib. eod.


[CH1664:043]
IN EFFIGIEM PRINCIPIS CONDAEI
Quis sit hic Heroum dubitas? Victoria dicet,
    Huius, et a puero, semper, nbique comes.
Omnia falluntnr, si quem sibi saecula quondam
    Sive dedisse pntant, sive datura parem.
Par- 13. Apr.


[CH1664:044]
IN EFFIGIEM DUCIS ANGUIANI
Incidit in Pacis virtus Condaea profundae
    Tempora, nec qua se hic exerat aestus habet.
Si facies rernm turbetur, Gallia, quantum
    Expectas tanto de Duce Patre Ducem!
Ib. eod.


[CH1664:045]
AD SEGNES EAMULOS
Socordes Pueri, quid vestimenta librique,
    Omnia vos foede puluerulenta juvant?
Quis furor est, mea cum vestris accersere fata?
    En cinis et puluis jam sumus ante diem.
Ib. 17. Apr.


[CH1664:046
AD ILLm LEAENAM, UT EXEMPLAR TRADI CURET EPISTOLAE IN
GRATIAM PRINCIPIS SCRIPTAE
Scripsisti; nec eo inficias; quia dicere nempe
    Te decet, et coecam nos adhibere fidem.
Perge fauere tamen, nec me quid scripseris, oro,
    Celetur: Bataui Natio dura sumus:
(5) Credimus Haeretici quae non nisi mente videntur,
    At, quae oculis, multo fortius et melius.
Si meritum merito cumnlaueris, accipe tanti
    Quantus honor, merces quanta fauoris erit:
Candida, clamabo, quod non parit Africa monstri,
    (10) Candida apud Gallos visa Leaena mihi est.
Paris: 18. Apr.


[CH1664:047]
IN EFFIGIEM MEAM
Quod Natura nequit, facit Artis dia potestas;
Scilicet haec, sine me, corporis umbra mei est.
Quod mirere magis, cum non ero, vivere perget,
Et mihi non moriens Umbra superstes erit.
(5) Quam nihili est homo! quae patiuntur funere Nerui,
Quae Caro, non patitur Tela, nec Umbra quidem.
Ib. 19. Apr.


[CH1664:048]
IN EANDEM, AD LIBEROS
Corpore non adsum vobis, sed corporis umbrâ:
Si quasi praesentem vultis, habete Patrem.
Si minus absentem petitis, quam fingere Pictor
Non potuit, totâ, credite, mente domi est.
Ib. 20. Apr.


[CH1664:049]
IN ANGUSTAM JANUAM, QUâ AD PATIBULUM ITER EST D(ELPHIS)
Nil metuant magni; solis angustula parvis
Porta dat ad meritam Furibus ire crucem.
eod.


[CH1664:050]
AD NOBILISS.m DOCTISSm (QUOD DISSIMULAT) D. DE LA
FAIJETTE, CUM MOMENTIS DESULTORIJS
Ile ego, qui demens haec ipsa crepundia summis
    Non metui toties exhibuisse viris,
Te coram, Faijetta, tremo, pulcherrima rerum,
    Quam probo, quam colo, quam diligo, plus timeo.
(5) Vis causam ingenue dicam? sit iniqua, sit aequa,
    Ecce, Viros novi; tu male tecta lates.
Nil te ajunt nescire, stndes nil scire videri:
    O personatâ Iudice me ambiguum!
Exi de latebris, prodi de nube modesta,
    (10) Quae sis, non qualem te juvat esse, sciam.
Hei mihi, quam nihil est tutum, nec nube remotâ!
    Quidquid es, Hugenio doctior esse potes.
Par. 24. Apr.


[CH1664:051]
AD EANDEM
Cum volet illa dies, quae nil nisi corporis hujus
Ius habet, incerti spatium tibi finiat aevi;
Aeternam moriens famam, Faijeta, relinques.
eod.


[CH1664:052]
IN VIAM SCEVERINAM
Autoribus pulchrae, novae, utilis viae
Bene dicat ipsa veritas, vita et via.
Ibid. 25. Apr-


[CH1664:053]
IN EANDEM
Ecce via inuenta est, Mare si quaesiveris, Hospes,
    Non opus Amne quidem qui comitetur habes.
eod.


[CH1664:054]
IN EANDEM
Soeckt ghij ’tSlagh na de zee? ’ten kan geen Mis-slagh zijn,
Van ’tSoete tot het Sout, is maer een’ rechte Lijn.
Ib. 26. Apr.


[CH1664:055]
Ilustris Haga, patrium decus meum
Nil ambigendum est an cni mortalium
Satis novae probabitur stratum viae.
Quicumque sanae mentis aut pedis, pedes
(5) Hic saepe lassi taedium pedis tnlit,
In hanc pedibus iturus est sententiam.
eod.


[CH1664:056]
IN EANDEM VLAM
Qui teris hos lateres Pedibusve Rotisve, viator,
    Rem, quam vix capies, experiere novam:
Mollitie quae dura fuit Pedibusque Rotisque,
    Ipsa duritie nunc via mollis erit.
Ib. 29. Apr.


[CH1664:057]
AD DOCTISS. CASSANIUM,
BIBLIOTHECAE REGIAE SUBPRAEFECTUM CUM MOMENTIS
Cassanium rogat Autorum vilissimus Autor
    Heic velit esse sui, non memor esse Sui.
Quippe sui nisi dediscat meminisse, quis est qui
    Se ferat ut tanto comparet ipse sibi?
(5) Restat ut Autoris memor, Illustrissime, vivas,
    Quam tibi Constanter vovit amicitiae.
Si facis, o quam laeta dies, quam foedere grato.
    Cassanio laetum vinxerit Hugenium!
Ib. 1. May.


[CH1664:058]
Auriaco sua qui perstas, Ludonice, negare,
    Si tua te veniat poscere, quid facias?
Ib. eod.


[CH1664:059]
IN LATRONES CUM DOMINO CRUCIEIXOS
Ille Crucem sceleris pretium tulit, huic diadema
    Obtigit et socia de Cruce sponsa salus.
Inter prima Dei nonne est miracula, cum vult,
    Quod Cruce snspendi prosit et esse Latro?
Ib. 3. Maij.


[CH1664:060]
IN EORUM ALTERUM
Quid poenitens non speret; in mala Cruce
Si repperit Latro poenitens Crucem bonam?
Ib. eod.


[CH1664:061]
OP SOETENBURG, TOT SCHEVENING GEBOUWT DOOR CORN. MICH.
SOETENS, BEDIENENDE HET PENNINGMEESTERAMPT VAN
DELFLAND. 1664
Doe ’s Lands behoudeniss aen zijden draetjens hong,
En scheen schier hope-loos in ’t oogh van oud en jong:
Doe zei de wijse Wilm; ’twas vrouwelijck geoordeelt,
En stichte ’tswacke volck met stichten, met een Voorbeeld
(5) Van ’tonbedwelmt gemoed, daer in hij noch den dagh
Van onse Vrijheit door die dicke Wolcken sagh.
Hij loegh Castilien uijt, op ’tuijterst van twee Landen,
Die, na den eersten stoot, Castilie noijt vermanden.
Noch heugt het Vlissingen, en Geertruijds braven Bergh,
(10) Wel eer ons uijterste, nu van ons inner mergh:
In elck spreeckt een Paleis hoe ’t in dat hert gestelt was;
Hoe still het inden Storm, hoe stout het in het Veld was,
En hoe het op het spits van Vriend en Vyands grond
Op geen gedreigh en past’ alsoo ’t sijn werck verstond.
    (15) Daer is in Soetens yet met dat beleidt te paeren:
Hy kent de vijanden van ’tVaderland, de Baeren,
De silt’ onstuijmicheit van ’twoeste Noorder natt,
En all sijn schadelick gespartel en gespatt,
Sijn dag’lix op en neer, sijn maen en maendlick hollen,
(20) Hoe verr ’t gemeenlick moet, hoe hoogh ’t somtijds kan rollen;
En, daer d’onkundighe verschricken op den Duijn,
Staet hij der soo gerust als midden in sijn Thuijn.
Getuijgh Nieu Soetenburgh op ’tsteilste van die Bergen,
Spijt Wind en Watersnood, en schier om bei te terghen,
(25) Voorsichtigh, moedigh en vermaeckelick geplantt.
    Wat heeft de mann verdient, wat dunckt u, Vaderland?
Ten minsten Eer en Danck: maer, magh ick oock wat seggen,
Ick hebber voor ’tgemeen een loodje bij te leggen:
Hij heeft een’ wensch verdient, elck gev’ hem die ’t hem lust;
(30) Ick wensch hem, voor ’tCieraet van Schevelinger Cust,
De gunst van yeder een, den algemeinen zegen
Van all wie met gemack, en buyten wind en regen,
Te zeewaert in wil sien, en voelen de genucht
Van heel na bij te zijn en heel verr van ’tgerucht.
(35) Is ’tniet genoegh gewenscht; ick hebb noch eenen Item,
Die ’tloffelick gebouw sal eigen zijn, en niet Hem;
U wensch ick, Soetenburgh, uw’ Stichter en uw’ Heer
En alle sijn’ kinds kinds kinds kinderen en meer,
Dack, muer en vensterdicht stantvastigh t’overleven.
(40) Is ’tnoch niet ruijm genoegh; God bidd ick u te geven,
Als op een werelds end getimmert, overend
Te duren soo ghij staet tot op de Werelds end:
Of emmers soo veel tyds, als wij te wachten hebben,
Tot dat de zee, schoon uijt, tot Eng’land toe sal ebben,
(45) Soo dat wij in dat Diep door een geplantte Laen
Van Schevening drooghvoets tot Londen mogen gaen.
Beauvais 8. Maij.


[CH1664:062]
(GEEN OVERSPOED)
De Wereld wart altyt; maer ’twarr is wel t’ontwarren,
Mits dat geen’ schielickheit het werck en overloop’.
Het scheelt veel, of m’ een kleed van een scheur’ of ontarren’.
Werckt saght, ’twarr valt uijt een, ruckt hard, het wordt een knoop.
Entre Champuij et Ereine en Picardie. 9. Iun.


[CH1664:063]
(ROERT NIET)
Goed, en sachtsinnige, geruste, stille lieden
Sien al ’tgoet en al ’tquaet, en laeten ’t al geschieden,
En moeyen sich met niet: maer, soom’ haer’ stilte tergt
En op het onvoorsiens ijet buijten reden verght,
(5) Sij stuijven schielick op, en al haer soet wordt bitter,
En al haer water vier, vier als een Blixem-schitter,
Niet lammer, niet min scherp, niet min afgrysselick.
Die dit begrijpen wil, lett’ koel en wijsselick
p ’tspoor dat hij berijdt, (want stomme dingen spreken,
(10) En, hoorden wij maer toe, de sprakelooste preken)
Op tacken van ’tgeboomt langs heen dat spoor geplant.
Sij staen te wederzijd en slapen opden kant,
Maer roertse met den snorr van een’ gedreven wagen,
S’ontwaecken vinnighlijck, en siet eens met wat slagen
(15) Haer leed gewroken werdt, en leert, als Medicijn,
Dat quaed dat stil light niet en dient geroert te zyn.
Ibid. eod.


[CH1664:064]
GRAFSCHRIFT VAN C. STREZO
Gebroeders, hier light Strezo,
Die niet en sprack of dé soo,
En doe sijn draetje brack,
Stierf soo hij dé en sprack:
(5) Gaet henen, en doet mé soo.
Ibid. eod.


[CH1664:065]
GRAFSCHRIFT VAN IOFF.W LUCRETIA VAN TRELLO
Lucretia, oudste Maeghd van Delf light in dit gat.
    Sy had al wat men menschen
    Voor ’taerdigste kan wenschen:
    Foeij, vrijers, schaemt u wat.
Abbeuille eod.


[CH1664:066]
NOCH
Ick weet niet ofs’ hier light, Lucretia, die waerde.
    De geest gaet niet ter aerde:
    En sij is niet als geest
    Van kinds been af geweest.
Ibid. eod.


[CH1664:067]
NOCH
Die hier gekeldert light was rijckelick bedaeght,
    Noch stierfs’ een’ jonge Maeght
    En wierd te vroegh begraven.
    Soo segh ick om de gaven,
    (5) Die met haer zijn vergaen.
    Wie sal haer nu bestaen
    Een Grafgedicht te schrijven?
    Al wat ick magh bedrijven
        Is lamme rijmerij.
(10) Of ick en kan ’t heel niet, of geen en kond’t als sij.
Ib. eod.


[CH1664:068]
DENS
Si Labium est quasi cuncta [Grieks-]labón[-Grieks] quae mandere prosit,
    Non minus est proprie dens quasi dictus edens.
Abbeuillae. 10. Iun.


[CH1664:069]
NUGAX
Qui veterum primi nomen posuere Papillis,
Sugere debere infantes docuere Pap illis.
Ib. eod.


[CH1664:070]
NOCH (GRAFSCHRIFT)
Haer leven was soo hoogh in ’tjaeren-tal geresen,
Sij scheen onsterffelick en was ’twel dobbel waerd,
    Lucretia noijt volpresen:
Maer ’twas te dieren pand voor des’ ondanckbaer aerd;
    (5) Soo gings’ het elders wesen.
Entre Abbeuille en Monstrueil. 10. Iun.


[CH1664:071]
NOCH
Sij bracht haer selven om, wat vroegh en wat te laet,
    De Roomsche, na de daet.
De doot dee ’t die van Delf voor seker laet genoegh,
    Maer evenwel te vroegh.
Ibid. eod.


[CH1664:072]
NOCH
Die na de jaeren taelt van die hier onder light,
Mits hij de mijne tell’, berekentse wel licht.
Does’ al een’ vrijster was, Lucretia van Trello,
    Doe speelden ick noch Ello.
Ib. eod.


[CH1664:073]
NOCH
Hier light Lucretia van Trello, ’khoef niet meer
    Te seggen tot haer eer.
Die niet en weet wie ’t was, die lang soo heeft geheeten,
    En is ’tniet waerd te weten.
Ib. eod.


[CH1664:074]
NOCH
    Hier light Lucretia,
Die, soo welsprekende, geen raed en wist tot Iae;
Die, soo verstandigh, geen verstand en had van trouwen.
    O Iammer, en o Scha,
    (5) Voor nu en lang hier na!
’T stuck was te goet om geen’ Copijen af te houwen.
Monstrueil 11. Iun.


[CH1664:075]
NOCH
    Dicht, Dichters, en schrijft Schrijvers,
    Ghij hebt niet als wat ijvers
    Te brengen op dit Graf,
    Als haer den Hemel gaf,
    (5) Die hier heeft willen leggen,
    Noch eens een woord te seggen,
Sij dicht’ en schreef u stom van schaemten en van spijt,
    Soo menigh als ghij zijt.
Ibid. eod.


[CH1664:076]
NOCH
Hier light Lucretia, de schoone moeten ’thooren
    En hooren met verstand,
    Soo schoon, soo wel geboren
    Als een’ in Nederlandt,
(5) En,twas van ’tschoonste schoon, men sagh het door sijn’ ooren.
Ibid.


[CH1664:077]
NOCH
Hier light Lucretia, daervan wij seggen dorven,
Haer deught was vrolickheit, haer vrolickheit was deught,
Haer Ieught was vol verstand, haer ouderdom vol jeughd:
Wat dunckt u, jong en oud, iss’ oud of jong gestorven?
Entre Monstrueil et Boulogne 11. Iun.


[CH1664:078]
NOCH
Lucretia light hier die ’ck om een Ooghe troosten,
Met Leeringen gesooght uijt al het mergh van Oosten.
    Nu laetse mij alleen,
    Als mijne met haer tween
(5) Om haerent wil onstelt haer troosten soo van noo waer.
    Maer wist sy dat het soo waer,
    Sij waer wel soo beleeft,
    Naer ickse heb beleeft,
    Indien ’thaer ijemant melden,
(10) Sij quam wel weer, om noch mijn’ vriendschap te vergelden.
Ib. eod.


[CH1664:079]
OP DEN SCHEVELINGSCHEN STEENWEGH
    Visch-vrouwtjens, na de Mart:
Uw pad was wat te sacht, en daerom viel ’t u hardt.
    Is ’tqualick overdacht?
Nu is ’twel eens soo hardt, en ’tvalt wel eens soo sacht.
Ibid. eod.


[CH1664:080]
NOCH
Dit pad wordt aengesien met goed’ en ongoed’ oogen,
De meeste niettemin, vertrouw ick, hebben ’tlief:
Een steentjen inde weegh is quaed voor exteroogen;
Maer steentjens inden wegh is ijeder eens gerief.
Ib. eod.


[CH1664:081]
NOCH
Veracht den Backsteen niet, Gemannen, ’t zijn ons’ keijen:
Men raeckter even schoon, en gladder over heen.
Wat scheelt het of s’ in ’tvier gehardt is of in Heijen?
’T is klinckert op sijn’ kant en ’tis Beschuijt van steen.
Ibid. eod.


[CH1664:082]
AD CHRISTIANUM FILIUM
Ergo senis non te tangit, dulcissime rerum,
Cura Patris, nec te viduo maris aequor arandum,
Nec toties repetenda viae fastidia soli,
Fesso et anhelanti; quid agis, mea magna voluptas,
(5) Et mihi tam vegetae non ultima causa senectae?
Tantane te nostri ceperunt taedia, tanti
Propria prae patrijs censentur commoda? Dure,
Dure puer: nec dure tamen; quia nempe volente
Memet agis quod agis. Quid enim tibi posse placere
(10) Suspicer et renuam? scio quam te justa vocârit
Caussa domum, novi quam te Respublica poscat
Praesentem, quanta ingratae mysteria pandas,
Impendasque tuos, nullâ mercede, labores.
Macte quidem virtute tuâ, nec praemia specta
(15) Vilibus ingenijs facilem facientia fucum.
Quas sero (si sero tamen) tibi patria grates
Offeret, expecta; sin segnius offerat, aude
Spernere: nil tanti est; et erit quo spernere possis,
Contentns patrio, modice splendente, salino.
(20) Si nihil expectas, nullâ frustrabere spe, si
Non expectanti succedet gratia, gaudij
Plus erit; ut provisa minus mage spicula tangunt.
Interea, quaecnmque bonum quocumque Parentem
Fata ferent, vestri memorem lectaeque sororis
(25) Vivere ne dubita. Citius quae patria luci
Me dederit, quae Patris erat, quae Matris origo,
Exciderit, quam vos procul a me sitis, ocelli.
Ecce procul vobis Gallos iterumque Britannos
Transvehor atque iterum, si mandat Amalia, Gallos.
(30) Forte vel Anriacam spectabo comminus arcem,
Et mare non nostrum, cuins facit Adria partem,
Et Libyae et procul Eoae sacra littora Terrae.
Sed prope semper ero, et, toto si corpore desim,
Totâ mente meos inter versabor amores.
(35) Si redeo (Superos redeam rogo) quanta, putatis,
Gaudia, qui amplexus, quae basia, quantus utrimque
Ardor, et ex oculis prodibit defluns humor,
Laetitiae comes et potior quam caetera testis!
Luce: festa dies, propera qui, Dive, dierum
(40) Regula es et ratio, tardas impellere noctes.
Non me pressa procis Uxor suspirat, Amici et
Patria Penelope est: facies rem Numine dignam,
Huic cito Penelopae Batavum si reddis Ulyssem.
En courrant la poste de Douvre à Gravesend.
2/12 et 3/13 Iun. dimidiatis diebus.


[CH1664:083]
RABELAIS OVERWENSCHT
Begeerlickheit der Menschen,
Ick weet u t’overwenschen;
En wensch maer soo veel Geld,
In schoon Goud, wel getelt,
(5) Als handen konden packen
In even soo veel sacken
Als naeybaer souden zijn
Met Naelden, spits en fijn,
Soo veel als wyd’er souwen
(10) In soo veel kercken stouwen
Als onder Sonn en Maen
Getimmert moghen staen,
Ick meen tot dat die Naelden,
Van naeijen stomp, ontstaelden.
(15) Dat ’s wenschen als een mann:
Laet sien wie ’tbeter kan.
Lond. 2. Iul.


[CH1664:084]
OP EEN ENGELSCH SPINNEWIELTJE. AEN MIJN’ DOCHTER
Eer is aen ’tspinnen vast, dat kan geen mensch ontkennen.
’t Is eer syn selven aen wat huijs-wercks te gewennen.
De grootste Keiser droegh gheen’ kleeren om sijn lijf
Als uijt het spinssel van syn’ Maegen en syn Wijf.
    (5) Dit werck is voll genuchts: wat kan een’ meer vermaken
Als allom wandelen en doen all om syn’ saken,
En klappen in een’ Coets (hoort, Vrouwtiens, dat ’s een’ vreughd!)
En doen syn selven dienst of doen een ander deugd?
    In ’twinnen is profijt, en meest in tyd te winnen.
(10) Dien wint hij, die maer spint als niemand en kan spinnen,
En diens verloren tyd met vruchten werdt begaeft
Daer lange besicheit haer selven aen verslaeft.
    Soo schencktm’ u niet alleen een Rad van avont-uren,
Maer van dagh-uren toe. lang moet het Wieltje duren,
(15) En lang de spinnens lust, die drijmael soete saeck,
Die aen de Spinster geeft Profijt, Eer en Vermaeck.
Lond. 4. Aug.


[CH1664:085]
AD WALLIS PROFESSOREM MATHESEOS, OXONIUM ADVENIENS
Wallisium salvere jubet de Gente Batava,
    Addicta studiis Gente, Zulichemius.
Ipse Zulichemius, quondam quem magna Poetam
    Vestra Poetarum credidit esse manus,
(5) Cum puer Oxonii Musas tentavit, et uni
    Oxonium gratas reddidit omne vices.
Ipse iterum vada vestra Senex et sanus adire
    Gaudet, et, ut spes est, non grauis hospes erit.
Si grauis, et proprio est ingratus nomine, saltem
    (10) Hugenij Patrem ferte Mathematici.
Oxonij 7/17 Sept.


[CH1664:086]
IN GROTIJ DE VERITATE RELIGIONIS
Quam bene de sacris meriturus maximus Autor,
    Post haec de sacris si siluisset, erat.
Ibid. 18. Sept.


[CH1664:087]
INSCRIBENDUM MOMENTIS BIBLIOTHECAE OXONIENSI OFFERENDIS
Si quid ad ingentes granum conducit aceruos,
    Si quid in immenso est addita gutta mari,
Hactenus in magnis quae maxima diceris, uno
    Iam te major eris Bibliotheca libro.
Ibid. eod.


[CH1664:088]
Hac Tumulos sub Planitie tumulavimus; omne 3)
    Quod Later est, quasi bis coctus, Arena fuit.
Dura prius, quia mollis, erat, quae nunc vice versâ
    Ipsâ duritie mollis et apta Via est.
(5) Vivite, Magnifici Proceres; hoc est in arena
    Grande bono Patriae sumere consilium.
Inter Duynkerckam et Caletum. 3. Octob.


[CH1664:089]
AD DOCT. WALLISIUM PROFESSOREM OXONIENSEM
Wallisium salvere iterum jubeo atque valere;
    Gratia pro multis multa sit officijs.
Nil nisi verba fero, male verba cadentia, sed quae
    Ex imo credi pectore nata velim.
(5) Si poscit meliora, rogo meliora ministret,
    Qui docet et mutos congrua verba loqui.
In via a Bolonia Monstrolium versus. 6. Octob.


[CH1664:090]
DUNKERKâ CALETES PROFECTUS
Fumum de Patria vidi: miserere coacti
    Vicinis Patriae vertere terga focis.
Ille mihi fumus formosa pulchrior.....
    Virgine et hac si quid pulchrius extat, erat.
(5) Ille mihi nidor nares impleuit amomo,
    Ille mihi melior thure Sabaeus odor.


[CH1664:091]
GULIELMUS HENRICUS PRINCEPS AURIACUS AD LUDOVICUM XIV.
REGEM CHRISTIANISSIMUM
Si quid ab hac hodie non est ingratius, olim
    Quam fuit Auriacâ litera scripta manu,
Perlege non durus quod Auis et honore Parentum
    Non indigna tibi dextra Nepotis arat.
(5) Possit huic parci calamo, si forte, quod optem,
    Conuentum jubeas te puer hospes eam.
Sed vaga prolatae pereunt vestigia vocis,
    Quo vix momento nascitur illa, perit.
Verba meâ refert constantibus illita chartis
    (10) Edere quae ter tu lecta quaterque legas.
Verba, nec inficior, quae, ni tu vivere nolis,
    A sera cupiam posteritate legi.
Illius arbitrio meme et mea jura resigno,
    Illâ non dubie judice victor ero.
(15) Illius arbitrio, per me licet, utere, si post
    Fata, quod et voveo, nostra superstes eris.
Decidet populi litem vox publica: dicent
    Saecula, quod patior, non meruisse pati.
Quid meruisse? nec agnoscent potuisse mereri,
    (20) Qui quod non potui nec potuisse velim.
Consule te sensusque tuos, et pondera causae,
    Pende cui cansam sors inopina dedit.
Pende quid in nostros aditum tibi fecerit agros,
    Inque meos tulerit Gallica signa lares.
(25) Inuenies in te quae te sententia damnet.
    Iudice te faciet te tua culpa reum.
Accipe rem; brevis historia est, ambage molestâ
    Non eget, ut pridem jam tibi nota nimis.
Posthumus hoc vitae lumenque et limen adivi,
    (30) Heu miser, et nondum natus et orbus eram:
Abstulerat mors cruda mihi Patriaeque Parentem,
    Inque pari causa par fuit ille dolor:
Tertius in cunis, si quidquam infantia sentit,
    Vagitus potuit exacuisse meos.
(35) Ecce duas Matres lis laeua exercuit, utri
    Prima mei infantis debita cura foret.
Hinc favit maternus amor, maturior aetas
    Asseruit partes justius esse suas.
Hinc Atauos longe Reges et utrimque Coronas
    (40) Postpositas male non-Regibus esse piget.
Illinc Auriacas et opes et auita negatur
    Iura peregrinam posse subire manum.
Plus male divisas divisit Arausio mentes,
    Ipsa quoque in partes non bene secta duas.
(45) Noluit esse quod Auriacam voluisse decebat,
    Quodque minus decuit velle, Britanna fuit.
A verbis armata prope est ad verbera ventum,
    Telaque in affines induit ira manus.
Pace tamen partâ qualem prudentia suasit,
    (50) Et pudor et Matrum conciliatus amor.
Te pacem nescire juvat, libet arma fovere,
    Ferreque quam neutri ferre rogaris opem.
Dissimulas artem, vis arbiter esse videri,
    Pacatae poteras arbiter esse rei?
(55) Scilicet Arce meâ ardebas, Ludovice, potiri,
    Et color intentis inueniendus erat.
Inuenit, qualem potuit, pro Rege Minister:
    De Mazarinis artibus illa fuit.
De re nil meriti, mirum quo jure, subacta,
    (60) Quae soli possim dicere, parco loqui.
Hostibus exutis digni sunt Rege triumphi,
    Hi simul et pretium Martis et artis habent.
Sola bene armatis Ars est ingloria: quid, quod
    Arte tuâ infanti imbellia bella moues?
(65) Quid quod Avi pronepos, Henrici (dicere fas sit)
    Progenies haec non inficianda queror,
Quid quod et Aeneas Pater est et Avunculos Hector.
    Quid quod ad haec Patruis glorior Hectoribus.
Ne vivos numeres quorum me Cura tuetur;
    (70) Non piget Heroum Manibus esse gravem?
Quid tibi Mauritium redivivum opponere posse,
    Quid Fratrem, belli fulmen utrumque, putas?
Gallus uterque fuit, quoties res Gallica forte
    Auriaco-Batavam pressa poposcit opem.
(75) Iunximus arma armis, socij pugnavimus, idem
    Gallicus et noster saepe triumphus erat.
Si procul abfuimus, procul accersivimus hostem,
    Divisumque minus fecimus esse grauem.
Classibus adfuimus, quoties, ne vincere posses,
    (80) Conatum ingestis classibus iret Iber;
Portubus obstitimus, ne, si tuus oppida miles
    Cingeret, auxilijs impeterere novis.
Hac Gulielmus erat, modo si vixisset, iturus,
    Hac ego, si Parcae parcitis, ire paro.
(85) Inspice cui noceas. certe quem perdere nolis
    Devinci teneris praestat ab unguiculis.
Supplex posco, rogo, obtestor; sed supplice demum
    Voce quid obtestor, quid rogo? remne tuam?
Non dubitas, Ludovice; mea est; et si quis in illam
    (90) Inuidus hostili stringeret arma manu,
Primus amicorum es qui te patiaris adiri,
    Primus es innocuum qui tueare caput.
Huiccine tu capiti potes et vis esse molestus,
    Hunccine tu puerum laedere paene Pater?
(95) Quid finges meruisse? Velim de crimine constet,
    Crimine tu absolui quo mereare tuo.
Da veniam vero; non est sine crimine, rerum,
    Quas male possideas, insatiatus amor.
Si licet hoc addam, minus est sine crimine, amici
    (100) Principis aequa suo reddere Tecta solo,
Principis innocui, cognati Principis Arces
    Velle sui cinerum corporis esse struem.
Te tamen hoc juvit: squallet, pulcherrima nuper,
    Nunc quasi de Coelo fulmine tacta domus:
(105) Si quid adhuc solidi est, lapsum de rupe minatur:
    Miror an et rupem non abolesse velis.
Disjice Naturae molimina: saevius hoc est,
    Rumpere Naturae fas et amicitiae.
Saevius est sprevisse fidem, subuertere jura
    (110) Depositi, Augustâ non temeranda manu.
Hactenus expecto quo sese injuria fuco
    Cauta, quibus latebris ingeniosa tegat.
Scilicet inuentum est quo personatus honeste
    Id quod agis, quin et paene coactns, agas.
(115) Te tua sacra mouent, haec tu tueare necesse est;
    Occupat Auriacas Haeresis atra domos:
Huic ego ni pesti opponam quem Roma probârit
    Vestra virum, tu me, nempe, meosque reges.
His te consilijs aures praebere paratum!
    (120) His circumueniat improba turba dolis!
Novimus hoc pueri, quamcumque potentior extes,
    Nil in vicino juris habere foro.
Arbiter unusquisque sui est, sua quisque gubernat
    Regie, et in quâuis sunt sua sceptra domo.
(125) Tu rege quam Proauis Coeli clementia Gentem
    Subdidit; ingenti dignus es Imperio.
Dignus es et par es majoribus, exsere fines
    Qua licet, est quae te laus peregrina vocat:
Ultorem, LudoÏce, vocant infamia Lunae
    (130) Cornua, et offensi causa tuenda Dei.
Huc vires, huc arma move: quacumque monebis
    Offeret Eoas ultimus orbis opes.
Quin pretium virtutis erit suppressa Tyrannis,
    Et sua tot populis sub Cruce parta salus.
(135) Si potes his grandes animos adhibere triumphis,
    Cedet praedioli sponte cupido mei.
Scilicet indigni tantâ, Ludoice, vel irâ,
    Vel, si quae comes est, ambitione sumus.
Despice nos et ama: paruis sic utere Amicis,
    (140) Infestum magnis hostibus esse decet.
Quod si forte leuis rerum tibi cura mearum est,
    Nominis attendas quae sit habenda tui.
Magnus es et longe (si quid vox publica veri
    Ipsaque portendunt sidera) major eris;
(145) Fortior Alcide es, Phoebo formosior, omnis
    Nascenti Charitum risit amica Trias,
Nullâ labe domum Deus aut Fortuna notarunt:
    Unus ego in pulchro corpore naevus ero?
Absit, Amor meus et Populi, ter maxime Regum;
    (150) Longior hoc pretio sit mihi vita grauis.
Auriacas ipsas rupes et quidquid in illis
    Forte mei reliquum foeda ruina facit,
Vel flammas abolere velim, vel gurgite mergi
    Proximo ut et sese nesciat ipse locus,
(155) Ante tuo quam quid decori decedat, et isto
    Sol videat quidquam nomine splendidius.
Denique nil tanti est; bene cedat Epistola, cedat
    Non bene, da, non da quod rogo, quicquid erit,
Tot tua te incolumem quot tute cupiueris annos,
    (160) Delphinumque precor Regna videre tuum.
Finiui intra Boloniam, pagum Franciae, vectus
et Monstrolium 6. Octob. 26. postremis versibus.


[CH1664:092]
VRUCHTELOOSE GROET
    ’k Bedanck u, soete Menschen,
    Zeij Ian-buer daer hij lagh,
    Voor all uw vriendlick wenschen
Van Goeden Mergen, Ian, Goe’n Avond en Goe’n Dagh:
    (5) Maer kondt gh’ uw wenschen goed doen,
’t Sou mij ontwijffelick wat meer deugds aen mijn bloed doen
    Dan ick wel hopen magh.
Ian had een’ taeije Coorts, en ’twas sijn quade dagh.
Beauvais 10. Octo.


[CH1664:093]
SUR UN BRASSELET DE CHEVEUX; PRESENT D’UNE DAME QUI N’EN
AVOLT GUERE DE RESTE
Si le riche me donne,
I’aij bien l’ame assez bonne
Pour luij sçauoir bon gré
De sa surabondance:
(5) Mais ma reconnoissance
Monte an plus haut degré
Quand c’est que l’impuissance
Tout son vaillant m’auance:
Car tousiours l’indigent
(10) Faict le plus grand present.
Voijez, Philis, comme ce gage
Me doibt plaire et vous estonner;
Si vous en auiez dauantage
Vous ne m’en sçauriez tant donner.


[CH1664:094]
TEMPS PERDU, PARESSE FORCEE
Sellt henres sont mon somne; apres cela j’enrage
Que pour me bien porter il m’en faut dauantage.
Par. 30. Oct.


[CH1664:095]
AD ILL.m LEAENAM, UT VERSICULOS ALIQUOT RESTITUAT
Quando, ut Aristotelem fertur docuisse magistrum,
    Naturâ versus nulla leaena facit;
Quando qui faciat versus pro Rege Minister
    Deficit et mutis Musa Bataua canit,
(5) Redde suos Batauo cantus, vir amice, Leaena,
    Cum bona non veniant, non bona verba peto.
Par. 12. Nou.


[CH1664:096]
RECEPTUS EX AFRICAE LITORE
Ut voluit Fortuna vices inuertere, non sunt
    Armigeri miseri qui redeunt Gigeri.
Par. 17. Nou.


[CH1664:097]
IN DOCTISSIMI RAPINI HORTICULTURAM
Cuius in hoc fundo Flores vel sidera, lector,
    Sidera quot Tellus edidit ulla, micant,
Causa, quod indignor, quod cum tot Floribus unos
    Hic flores hominum non dedit, una fuit;
(5) Summa viri summi, non justa, modestia: primo
    Commemorandus erat scilicet ipse loco.
Nunc aliquis Florem, quantus micat, omnibus aude
    Addere, Rapino grandior autor eris.
Paris. 18. Nou.


[CH1664:098]
IN EANDEM
Florigeros si quis lector laudaueris hortos,
Ingredere; hi lectis, spondeo, pluris erunt.
Quod verbis alij vix confecere Latinis,
Exponit Flores floribus ista manus.
Postridie.


[CH1664:099]
IN OBITUM NOB. IUVENIS DE LIONNE AD GIGERIM, UT
FEREBATUR, CAESI
O duras inter nimium sors dura! Leonum
Fortibus in patria non parcere Fata Leaenis.
Ibid. 21. Nou.


[CH1664:100]
IN PRIMI PRAESIDIS SUMMAM ELOQUENTIAM
Cuicumque Lamognonij [Grieks-]chrysoûn stóma[-Grieks]

Et obstupendae flumen eloquentiae
Audisse mecum contigit; factum bonum
Agnosce, quod tantae parem facundiae
(5) Integritatem, robur et constantiam
Iustique amorem infuderit summo Virûm
Natura: nullam nempe, si secus foret,
Non illa suada redderet causam bonam,
Et hoc agenti nulla non succumberet.
Ib. 24. Nou.


[CH1664:101]
AD ILL.m LEAENAM
Memento Zulichemij, meum decus,
Tres exulantis Patriâ annos integros;
Miserere vincti, et in hac Triremi languide
Se commouentis; quippe cui longus labor
(5) Durusque lassas remus attriuit manus.
Faue petenti, si probe consideras,.
Quod hostis hosti supplicanti non neget:
eruare nempe, quod tuo in Prouerbio est,
Tuam Capram conatur et Caules tuos.
Par. 29. Nou.


[CH1664:102]
AD EUNDEM
Vis verbum, Amice, soli in aurem suggeram?
Audite et exaudite me, ut ratio jubet;
Bene audietis hinc ad omlles posteros.
Exite per Pontem aureum, bonum, probum
(5) Fidumque Pontem: gratias grandes, scio,
Si non daturi, debituri estis tamen,
Et Pontificijs atque Romanis licet
Batavus vocabor non ineptus Pontifex.
Par. 3. Dec.


[CH1664:103]
IN NAUFRAGIUM
Quod septingentos Gigerj de clade reuersos
    Heroas patrio sorpserit unda Mari,
Neptuni fauor est, ne possit credere Gallos
    Quis non victores posse redire domum.
Ib. eod.


[CH1664:104]
AD R(EGEM)
Diues es et non es, Ludovice: Auidissime Regum,
Rex populi diues pauperis esse potes?
Ib. eod.


[CH1664:105]
AD D. DE LIONNE CUM IAMBIS ULTIMIS
Rideo, summe Virûm; sed nugae seria dicunt,
    Appellantque tuam, qui capis ista, fidem.
Si nimis obtundo, procnl hinc expelle Poetam,
    Ipse rogat mittas exulem in exilium.
Ibid. 4. (Dec.)


[CH1664:106]
AD D. DE LIONNE
Cum reus accedet, quo se sub Arausio Gauto,
Quin sub inhumano perdolet esse Gotho,
Increpa et objurga, et misce conuicia: quidquid
Exciderit, dices non Equiti, sed Equo.
Par. 13. Dec.


[CH1664:107]
IN EFFIGIEM IPSIUS QUAM IN TABULA UXOR MANU TENET
Ecce suo fide Conjux deuincta Marito,
    Ecce aeterna boni vincula conjugij.
Felices animae, si sic post fata superstes
    Altera in alterius viua sit Umbra sinu.
Ib. 14. Dec.


[CH1664:108]
AD MINISTROS REGIOS VALEDICTIO
Tellerij, Colubrique et, nomina torva, Leaenae,
    (Nomina, non semper Numina torva mihi)
En abeo, et laetum vobis, per sidera, laetum,
    Per quot habent Coeli sidera, dico Vale.
(5) Porta negata fuit, quaerenti inuenta fenestra est;
    Omnis ab ingrato est Carcere grata via.
Rima sit, an valvae, parui est, an janua stridens;
    Liberor (hoc magni est) Carcere et Exilio.
Vos quoque, quod grator, nimio sermone molesti
    (10) Compellatoris libero, magna Trias:
Dicite Io Paean; per me dormire licebit,
    Per me securis, si libet, esse domi,
Per me qui pauidos ad limina vestra clientes
    Cerberus allatrat, cui volet esto ferox.
(15) Sufficit experto gustasse haec taedia; per me,
    Qui volet, hanc Batavus tentet agatque rotam:
Si quot ego saxum Menses immane voluto
    Constanter, totidem voluerit ille dies,
Vanus ero vates, nisi laetâ voce Leaenis
    (20) Telleriisque vale dixerit et Colubris.
Par. 15 Dec.


[CH1664:109]
IN EFFIGIEM VLRI EXCELSI
Principis hic Galli est vultus: si Regiis esset,
    Majestas et Amor quam bene congruerent!
Ib. eod.




Continue

[CH1665:001]
AD REGEM KAL. IAN. MDCLXV
Si quot habes annos totidem bis, terque quaterque
    Perpetuâ Gallos prosperitate regas,
Si quot habes Populos, et quot, Ludovice, mereris,
    Tot victor Christi nescia Regna domes;
(5) Incipe felices pulchro signare Kalendas
    Auspicio; Divos omina diva decent:
Solve domum obsessam, et Porcis immitte molestos
    Daemonas; hoc ipsum quod Deus egit ages.
Paris. Kal. (1) Ian.


[CH1665:002]
AD BEUNINGIUM
De Té te moneo, et de me te credere posco,
Me te, vel sine Té, plus quam Té diligere et me.
Ib. 4. Ian.


[CH1665:003]
Instruxisse Domum Auriacam Gothus asserit, et, si
    Diis placet, inviti est Creditor Auriaci.
Destruxisse Domum Auriacam se Rex ait, et sic
    Destructae sumptus imputat Auriaco.
(5) Dicite Iuridici, instructor quid jure reposcat,
    Quid destructori debeat Auriacus.
Ib. 5. Ian.


[CH1665:004]
AD LEAENAM
Elige, vir patiens, quâ sim minus arte molestus.
    Si Prosae languor displicet, ecce Metrum.
Eod. 5. (Ian.)


[CH1665:005]
Tres totos Themidis Mystas exercuit Annos
    Quaenam Fuquetio debita poena foret.
Quid montes peperere? Crucem? Lex obstitit et Fas:
    Exiit e longo carcere in Exilium.
(5) Euge. sed o ubi Lex, ubi Fas? e Carcere longo
    Mittitur in longum Carcerem et Exilium.
Discite Iustitiam moniti non temnere, Reges;
    Bis non-jure licet plectere, jure semel.
Par. 11. Ian.


[CH1665:006]
Si malus Anglus aquae est Princeps, quid in Aere? forsan
Esset et hic Princeps, nisi jam malus Angelus esset.
Ib. eod.


[CH1665:007]
Liber et exul eras, Ovidi; captivus et exul
    Fouquetius: prior hac Iustior ira fuit.
Exilio quidam plectuntur, Carcere quidam.
    Quis malus invenit Carcerem in Exilio.
Par. 14. Ian.


[CH1665:008]
AD AMICUM
Dum sumus hic, bene simus, et impendamus honeste
    Quas modice Coeli gratia donat opes.
Ib. 15. Ian.


[CH1665:009]
IN EFFIGIEM FUQUETII
Fuquetii quod in hac Tabula est, dum tertia Messis
    Conditur, obscuro Carcere delituit.
Fuquetii quod in hac Tabula non extat, ubique
    Visitur, excelsi spiritus ingenii.
(5) Sors adversa virum ingentem produxit, et illud
    E tenebris fulmen clarius emicuit.
Emicuit linguae flumen, calamique venustas
    Enthea, et in vinclis libera dextra tamen.
Falleris, offensi nimium gravis ira Monarchae,
    (10) Si quod in hac Tabula est bis patiare pati:
Quidquid ad Exilium funesti adjeceris, illo
    Laus et fama Viri crescit et Orbis amor.
Dum properas saevire, faves; quem simplice poenâ
    Fecisti magnum, duplice maior erit.
Par. 19. Ian


[CH1665:010]
IN EIUS BINA SUPPLICIA
Quidquid apex apicum Iuris potuisse putatur,
    Fuquetius magno robore sustinuit;
Iamque neci votum, si quid vindicta valeret,
    Vidimus exilio plectere Vota caput.
(5) Senior infestis animis sententia visa est,
    Et nimium, quam pro crimine, Poena levis.
Codicis angusti leges, legesque Novellae
    Et Pandectarum pondere crescat opus;
Hactenus ignotum Poenis memorabile Poenae
    (10) Nomen adinventum est, Carcer in Exilio.
Unum de gemino Proavi sumpsere, Nepotes
    Uno de geminum Crimine supplicium.
Qua raperis, Ludovice? potes, justissime Regum,
    Velle novae morti tradere qui periit?
Par. 19. Ian.


[CH1665:011]
AD PETITUM
Dum patriâ parvum designas voce Petitum,
    Illud non [Grieks-]onoma[-Grieks] est, Galli, sed [Grieks-]antónoma[-Grieks].
Nomine fac magnus, maior vel maximus esto,
    Supremo semper nomine maior erit.
Par. 21. Ian.


[CH1665:012]
AD IPSUM
Magne, tuo Regi nimium neglecte, Petite,
    Richelii quondam clare cliens et amor;
Si qua fides vati, venient prudentia sero
    Saecula, cum votis mille Petitus eris.
Ib. 22. Ian.


[CH1665:013]
PARISIUM POPULOSA
Lutetiae tres et quatuor visurus Amicos,
    Invenio tres et quattuor isse foras.
Desino mirari, quod magnam plena per Urbem
    Exundent Populo compita; nemo domi est.
Ib. 26. Ian.


[CH1665:014]
AD REGEM, QUOD ILL.I LEAENAE FILIUM DIVITE
ABBATIA DONASSET
Quod fidei studiique memor, Ludovice, Paterni
    Ornasti censu divite Progeniem,
Quae tibi pro dono debetur gratia, Gallo,
    Crede mihi, longe latius orbe, patet.
(5) Omnibus hoc Populis donas, ubi nota cuiquam est
    Dura Leonini gloria servitii;
Si dubitas, memet fateor venisse Batavus
    In partem magni muneris, hac Apochâ.
Ib. 27. Ian.


[CH1665:015]
(DROOMEN OF DENCKEN)
    Droomen is dencken sonder verstand,
Dencken is droomen met open’ oogen:
    Beide zijn vodden uyt eener hand,
Waerm’ op vertrouwt, men is bedrogen.
Par. 4. Feb.


[CH1665:016]
AD ILL.M LEAENAM
Cras et Leaenam et Cerberum Alcides novus,
Pugil Batavus aggredi linguâ et manu,
Feroci utrâque, athletice inflatus paro;
Nisi me Leaena et Cerberus linguâ et manu
(5) Iubeant abire in maximam malam crucem;
Dicant uterque quid eligant, quid audeant.
Ib. 11. Feb.


[CH1665:017]
IN EFFIGIEM EIUS QUAM IN TABULA UXOR TENET
In Tabula pictam, meliorem in pectore gesto.


[CH1665:018]
La peinte dans ma main
La vive dans mon sein.
Ib. 13. Feb.


[CH1665:019]
IN ILL.m MONMORII TUBEROSAE DESCRIPTIONEM POETICAM
Ut de Montmorii Charitum pulcherrimus horto
    Omne solum recreans flosculus emicuit,
Erubuit Natura, et, pro tot Floribus ipsa
    Hunc, ait, hunc unum me peperisse velim.
Ib. 16. Feb.


[CH1665:020]
IN SUMMI POETAE CORNELII PRAESTANTISSIMOS VERSUS
LATINOS, QUOS MONMORIO ET MIHI RECITAVERAT
Hactenus e Gallis animam Cornelius hausit,
    Hactenus his ortum debet et ingenium:
Heic sibi personam detraxit; Gallia Mater,
    Da veniam, Patriâ nobiliore tumet.
(5) Roma suum Civem sibi vendicat; ipse Latinum
    Spiritus, ipsa probat Musa Latina suum.
O Latias inter splendens Cornelia gentes,
    Hic tuus aut est, aut debuit esse Nepos.
Ib. eod.


[CH1665:021]
AD MONMORIUM
O bone, qui totus favor et clementia totus,
    Totus amicorum vivis amans et amor;
Quid compellari toties et inutile Carmen
    Mittere me et vanas tot juvat ire preces?
(5) Non peto quod pretio redimas; vernacula posco
    Munera; da solum Tuber et adde Rosam.
Ibid. 17. Feb.


[CH1665:022]
AD CORNELIUM, NE GRAVETUR DICTORUM
VERSUUM EXEMPLAR TRADERE
Hamus hic est, cave Corneli, quâ delitet, escam,
    Pisciculo pisces venor, Amice, tuos.
Da piscatori danti tibi verba Batavo
    Quae attonito nuper verba Latina dabas;
(5) Da, rogo, da dignam Româ florente Poesin,
    Quâ Maro, cum velles, et Iuvenalis eras.
Ardeo Romanum populis ostendere Celtam,
    Et procul hinc famae nuncius esse novae.
Trade peregrinis quo non, si forte Poeta,
    (10) Credar adulator Praeco, sed Historicus.
Ib. 18. Feb.


[CH1665:023]
VERONAE LAUS
Quid VEnetos, ROmam et NApolim visure laboras?
    Unica tres visas visa VERONA dabit.
Ib. 23. Feb.


[CH1665:024]
AD ILL.m LEAENAM
Quando vale dicam? quando, quas reddere grates
    Non queo, dicentem ferre, Leaena, voles?
Da breve momentum post quae tam longa dedisti;
    Ut brevis est, levis est, quem patiere, labor.
(5) Nempe quod efferri verbis non posse fatebor,
    Et meritis aliqua par sit, Amice, tuis,
Ore (quod est Batavûm) minus aptus, corde profabor,
    Unius implebit altera lingua vicem.
Unde, quod agnoscam rerum me pondere vinci,
    (10) Officiosa magis verba silentis erunt.
Ne fuge congressus taciti fastidia; solum
    Post Vale mutus ero Rhetor, et ibo foras.
Ib. 8. Mart.


[CH1665:025]
MISSLAGH
Ick weet niet hoe mijn uerwerck gaet;
’t Wijst negen en ’tis Tien op straet.
Uerwerckers, weet de konst geen raed?
Het wijst te vroegh en ’tslaet te laet.
Par. 10. Mart.


[CH1665:026]
SCHADE VAN ONGEBRUIJCK
Mijn uerwerck is in vreemden staet,
’T slaet uijt, om dat ’t niet uijt en slaet.
’t Valt door verroesten van den graet.
’t Kan niet bestaen om dat het staet,
(5) ’T vergaet, om dat het niet vergaet.
Ibid. eod.


[CH1665:027]
AD ABBATEM BRUNAEUM, BIBLIOTHECAE
ET SUPELLECTILIS ANTIQUARIAE IN AULAE
[Grieks-]hyperôiôi[-Grieks] CUSTODEM REGIUM
Hic, hominum supra turbas et inania rerum
    Inferiora, bonae mentis in Arce sedet,
Hic veteres inter Divos et Caesaras inter
    Ipse suo regnat Caesar in imperio.
(5) O sortem, Brunaee, tuam, qui celsior omni
    Turbine ab antiquo despicis Orbe novum.
Ib. 19. Mart.


[CH1665:028]
Salvus ero, si vis, quod de Latrone beato
    Sumebas, de me sumere supplicium.


[CH1665:029]
AD ILL.m D. DE LIONNE
Historia est quod, Amice, petis; non Fabula. Cum se
Libertas Venetûm vinciret foedere nostrae,
Cuius ego pars dicta fui quotacumque negotî,
Obvius Arssenio factus Servita Batavo,
(5) O, exclamavit, favor et clementia Coeli,
Quod mihi mortalis produxit tempora vitae,
Donec ad hunc Oratorem Respublica misit,
Quae mecum sapiens et veri conscia, Romae
Pontificem verum vocat et putat AntiChristum.
Par. 23. Mart.


[CH1665:030]
IN NAVEM CLASSIS ANGLICANAE LONDINIUM IN
SUO PORTU IGNE CONSUMPTAM MDCLXV
Londinium per se periit, procul hoste Batavo,
    Ipsa suo pulvis Pulvere facta ratis.
Si sapiunt, caveant Fati portenta Britanni;
    Incipit a Coelo quod meruere mali.
Essonae 26. Mart.


[CH1665:031]
IN EANDEM
Innumeras inter stipatas Aere carinas,
    Haec quoque non justae machina vota rei,
Londinium nec Aquâ, nec Tempestate, nec Annis,
    Nec proprio periit igne, sed igne Dei.
Fontibellay. 27. Mart.


[CH1665:032]
AMANTIS INFORTUNATI
O miserum me Grammaticum, per Phyllida duram
    Qui scio quid sit Amor, nescio quid sit amor!
Ib. eod.


[CH1665:033]
Chezius Orator nostra dicturus in Urbe est
    Exoratorem, Musa, fac esse tui.
De re nil refert; Collegis quae dare possit,
    Sola sibi poscit verba Latina dari.
(5) Garrula gens Galli est: Romane hic garrulus ut sit,
    Si facis in Patria, Quintilianus erit.
Inter Montargis et Nogent. 28 Mart.


[CH1665:034]
PATIENTIAE LAESAE EMBLEMA
Quae distinguit agros sepes, et amoena viarum
Vestit multa suis et obumbrat frondibus Arbor,
Si modo non tactas praetergrediare, viator,
Innocuas adstare vides, placidas, immotas.
(5) Sin pedes, aut eques, aut curru concusseris, ipso
Impulsu frendere putes, et vindice ramo
Ulcisci male turbatam properare quietem.
Mitibus ingeniis idem furor emicat, idem
Ignis amat, si vexentur, prorumpere; si non
(10) Vexentur quidvis tacite perferre paratis.
Discite quam parvo constent discrimine Pacis
Consilia, et semper nocui molimina Belli.
Inter Varennam et Palissam 3. Apr.


[CH1665:035]
IN TRANSITU TARARAE MONTIS PRIDIE PASCHATIS
Ingrati Tararae montes et inutile saxum,
    Improba Telluris tubera, pondus iners;
Cui Natura bono, quem vos produxit in usum?
    Vexandos homines hic voluisse puto.
(5) Nec vitio solis hoc vobis verto; jugorum
    Quidquid ubique tumet, nescio cur tumeat.
Unius certe Montis memor unius usum
    Amplector sacro, quo loquor ista, die;
Nempe cui projecta dedit Calvaria nomen;
    (10) Unicus in terris utilis ille fuit.
Tararam montem equo transiens 5. Apr.
        die primo Paschatis.


[CH1665:036]
IN CORONAM CIRCA SOLEM APPARENTEM,
QUÂ HORÂ S.P.Q. ARAUSIONENSIS SACRAMENTUM
PRINCIPI DIXERUNT
Dum stat Arausiacae confirmatura Coronae
    Antiquam Populi laeta Corona fidem;
Non dubie Coelo placuit, quod utrique Coronae
    Tertia de Coelo missa coronat opus.
Araus. 8. Maii.


[CH1665:037]
IN STUPENDAM PRVINCIAE VALLEM CLAUSAM
FR. PETRARCHAE OLIM SECESSUM
Aonii Colles, et tu Permessidos undae
    Fabula, tu bifidi Montis inane sacrum;
Nescio vos, et scîsse nego: non hausimus illic
    Quam Vates potam reddere fertur aquam.
(5) Hac latices de Rupe simul geniumque Poetae
    Traximus, haec venam prodiga vena dedit.
Scilicet hac olim plenus totum imbuit Orbem
    Qui meus hoc latuit verus Apollo specu.
Heic nostras habitasse Deas, hoc Numina Pindo
    (10) Sola sacri cantus nescia turba neget,
Nescia Petrarchae, divinae nescia Laurae,
    Nescia, quam nemo nescit, amicitiae.
Heic Helicon, heic Cirrha mea est, hic Vatibus esse
    Fons dedit, hic vati cuilibet esse dabit.
(15) Ite per haec tanti vestigia Vatis, Amantes,
    Ite quibus docti ridet Amoris amor,
Ite quibus casti: cecinit quae Virgo relecta
    Poscat et a casta prole severa Parens:
Nec leget haec quisquam qui non velit esse Petrarcha,
    (20) Nec quae Petrarcham non velit esse suum.
O Genii, o puri Manes, o omnibus Umbris
    Utraque sub Terris sanctior Umbra mihi,
Vos ego, si fas sit, vel humi prostratus adorem,
    Vobis liba libens intemerata feram.
(25) O latices vitrei, o stipatae floribus herbae,
    Quas roseo pressit candida Laura pede,
O latebrae, o saxa, o ludentis nobilis horror
    Naturae, o vasti Fontis amoene furor,
O, qui inspirastis vestro monumenta Poetae
    (30) Non nisi cum vobis interitura, loci;
Vos adii praesens, vos vestri plenus adibo
    Mente procul, quo me sors mea cumque vehet,
Omnibus Umbra locis Laurae comes, Umbra Petrarchae
    Omnibus Hugenio, dum superabit, erunt.
Arausione 9. May.


[CH1665:038]
ARAUSIONI SAPERE ET LAETARI
Ilicet, absolvi pensum, mandata peregit
    Praestita constanti longa labore fides.
Tertius Annus abiit, en quartus, Arausio, rebus
    Me videt affixum, me stupet esse tuis.
(5) Si quaeras, quis tanta labor dispendia lapsi
    Temporis in lentum traxerit exilium;
Exoranda fuit Ludovici gratia; dicam
    Simplicius? rupes viva movenda fuit.
Movimus, en mota est; et, quae tibi propria Rupes
    (10) Hactenus est, porro desinet esse gravis.
Unius es Domini; quid sit servire duobus
    Gnara, vide quo sis libera facta jugo.
Ut sapiant Reges, juvat insanire Ministros,
    Non duri capitis ferrea saepe manus.
(15) Desierat Ludovicus, et, ut cecidere Nepotis
    Moenia, saevitum credidit esse satis.
Non eadem Diis est ratio famulisque Deorum,
    Foeda fere pulchri corporis umbra venit.
Tum procul a Dominis Dominorum rebus adesse
    (20) Et proba nunc et mox improba velle docet.
Testibus hoc, nisi res clamet manifesta, probetur
    Sive Redonnetis, sive Bedaridibus.
Nempe sub his Dominis, si Diis placet, hisce Monarchis,
    Hoc suspirasti muta sub imperio;
(25) Dum poenae, gemitus, irritamenta, querelae,
    Proditio; lachrimae guttula crimen erat.
Dum leve colloquium, dum pene silentia Miles
    Vindicat, et faciunt vincula sola reos.
Dum simul insontes Pueros, Iuvenesque Senesque
    (30) Terribili insanum Fulmen ab Arce ferit,
Dum furor Infantes idem innuptasque Puellas
    Pro libitu flagris multat et exilio.
His erepta malis, his extricata nefandis
    Artibus, hanc ultra non subitura crucem,
(35) Aspice quam laetus radiet post nubila splendor,
    Quam puros Oriens nunciet iste dies.
Rege cares. cecidit pacati Principis ira,
    Nec superest vel pro crimine culpa quidem.
Promo novas Tabulas: veterum dispungitur ipsa
    (40) Mentio: quid sorti credis abesse tuae.
Quid censes vel obesse, sedes tranquilla gementes
    Inter et haud ullo pondere pressa sedes;
Suspiratur apud confines undique gentes
    Quos vanâ m iseros messe tributa vorant.
(45) Te quis scripturas, quis vectigalia lictor
    Poscit, ubi exactor Miles, ubi flagra sunt?
Tota tua es, tibi tota vacas, tibi tota laboras
    Res tua, quâ sudas, non dominantis heri est.
Pasce tuos Vermes, Oleas depasce, Morosque,
    (50) Vinaque purpureo collige pressa cado:
Messis ubique tua est: domino vectigal adimples,
    Si modo grata Fidem pendis et Obsequium.
Hoc Libertatem pretio, hac mercede, quod Auro
    Charius est, Pacem perpetuare potes.
(55) Has tibi discedens Divas, haec Numina trado,
    Hisce potes cultis id quod es esse diu;
His male neglectis et ferrea saecla redibunt,
    Et gravior primis ultima plaga malis.
Felicem Populum, qui felicissimus esse
    (60) Tunc modo cessabit, cum volet esse miser!
Arausione 23. Maii.


[CH1665:039]
IN LAURAE UT FERTUR SEPULCHRUM, EPIGRAMMATE
REGIS FRANCISCI I, QUOD AVENIONE OSTENTATUR,
DECORATUM
Laura sub hoc Tumulo est, quae, post mille aurea, tandem
    Digna coronato Carmine visa fuit.
Miramur victis vivam placuisse Poetis?
    Invictis placuit Regibus ipse cinis.
Monspelii. 1. Iun.


[CH1665:040]
AD PRAESTANTISS.I VlRUM NEURAEUM
Macte tuâ virtute, virûm, Neuraee, bonorum
    Optime, et Heroi fidus adesto tuo.
Macte. recordandi succedet tanta voluptas,
    Ut nolles aliquid non subiisse mali.
(5) Nempe dies veniet quâ, te comitatus Achate,
    Ille volet Batavos liber adire meos.
Laeta dies propera, quâ se Neuraeus Amico,
    Cultori sistat Vardius Hugenio.
Arelate 5. Iun.


[CH1665:041]
A VALLE CLAUSA PETRARCHAE
ITERUM ADITA ULTIMUS DISCESSUS
Valete, Manes optimorum Amantium
Feliciumque, quos sibi constans tenor
Puri pudoris a pudore vendicat,
Qui quidquid est Amantium atque amentium
(5) Amare caste, amare constanter docet:
Vale vorago Fontis augustissimi,
Solo Petrarchae fonte nec profundior
(Genii ingenique fonte) nec perennior.
Valete clausae Vallis illustres aquae,
(10) Solâque Laura Sorga non formosior:
Valete Colles herbidi, innocentium
Testes amorum, dum, faventibus Diis,
Arsere flammis laeti Amantes mutuis,
Et se Petrarchae Laura composuit suo,
(15) Ut huic Petrarcha, gaudiis insontibus
Et quae Diana vel suo in coetu probet:
Valete Rupes horridae, suspiriis
Vidui Poetae, lachrimis et questibus
Tactae et rigatae, cum, invidentibus Diis
(20) Orbi maligno debitam Coelo facem,
Fecere sidus Fata quod laurus fuit,
Et Virgini adscripsere Virginem novam:
Valete, quotquot aut fero, aut blando situ
Ridetis, aut terretis hospitem, loci:
(25) En ultimum reviso vos, nostrum decus,
Amorque noster, ultimum vos alloquor,
Septentrioni nunciaturus meo
Quam digna merces sitis ingentis viae;
Quam, quae Batavos ducit ad Gangem fames
(30) Insana lucri, vilis et pudenda sit
Prae vestri amore, qui bonae Mentis viam
Et semitam virtutis ignavos docet.
Vos, Zulichemum si illubentes hospitem.
Non pertulistis, este blandi posteris
(35) Hugenianis, quos avitus forsitan
In hasce plagas mentis ardor advehet.
Subscribet his Iambulis volens libens
Quisquis meorum est; plurimi adscribent suos
Meliore venâ, quo sciatis quam pari
(40) Studio atque amore vos colamus, o boni
Sanctique Manes optimorum amantium.
Merindolii 14. Iun.


[CH1665:042]
IN PRAETORIUM D. DE AMAT TOPARCHAE GRAVEZONIJ
Si forte quaeras qualis hanc Herus villam,
Quâ sorte quâ virtute clarus, exornet,
Et oppidi docebit et viri nomen:
A m a t u s omnibus, Hospes, et G r a v i  Z o n â est.
Arans. 29. Iun.


[CH1665:043]
AD POSTHUMUM COMMODE VIVENTEM
Commoda parta tibi est Conjux, et commoda Proles,
    Commodus et mirae fertilitatis ager,
Commoda, si cuiquam, vicinia, commodi Amici,
    Et caput immensae commoditatis Opes.
(5) Una modo lautam turbant incommoda sortem,
    Unâ nube nigrâ laeditur ille dies:
Quod placeat paucis tali discedere vitâ,
    Nemo satur velit has perdere delitias.
Sit mihi quod sat sit, quo possim velle carere:
    (10) Posthume, non est res commoda, nolle mori.
Gratianopoli. 22. Iul.


[CH1665:044]
(VAN DIRCK)
Dirck loopt te Leiden leegh, en schrijft aen moer en vaer,
Hij volght sijn’ studien. dat spel is uijt geborsten;
Hij loopt de meisjes nae, en soo is ’tvalsch en waer.
Hij is niet besigh als met hupsche jonge Borsten.
Gratianopoli. 22. Iul.


[CH1665:045]
CARTHUSIANUS
Si quis rite mori, si sancte vivere nôrit,
    In medio rerum turbine Carthusia est.


[CH1665:046]
Indicium hic veri facit ipsum nomen; ubique est
    Peccati labes et GENus, EVA, tuum.
Geneuae 28. Iul.


[CH1665:047]
AD COMITEM D. DE DONA
Est ubi stillantis pluviae se gratia spargit,
    Est ubi felices imber inundat agros:
Ceperit hinc illinc aliquid quis ab aethere doni;
    Tu, quantus quantus, maxime, Dona Dei es.
Salinis Sequanorum 25. Aug.


[CH1665:048]
BASILEA FRIBURGUM BRISGOIAE EQUITANS
NATALI MEO
Hactenus a Patria aversos discurrimus Amnes,
    Et mare non nostrum visere cura fuit.
Post iter emensum tandem, post Gallica saepe
    Littora, post Britones interim et Auriacos,
(5) Post exantlatos Terrâque Marique labores,
    Et plenam Domino praestitam ubique fidem,
Inveni te, Rhene pater, sit gratia Fatis,
    Inveni quae me deferat unda domum.
Quâ dum Fortuna recreor quâ luce creabar,
    (10) Bis Constantinum me puto, bis genitum.
Quod si tum Superos indulgent Fata faventes,
    Ut liceat reduci dicere, [Grieks-]pánta kalôs[-Grieks],
Per te, nostra Domus, per te Respublica nostras,
    Ter mihi natalis fulserit iste dies.
Natali meo (4 Sept.) LXIX° equitans Basilea
Friburgum Brisgoiae.


[CH1665:049]
EODEM ITINERE
Cum, turbata, tuas fugeret, Basilea, procellas,
    Hac meus elabens fecit Erasmus iter.
O iter, o dilecta Viri vestigia, si, qui
    Vos, eques, ingenii viribus assequerer,
(5) Quem nemo assequitur veterum virtute sophorum,
    Nemo nec eloquio nec Pietate, virum;
Quanta ego de ingenti Batavo miracula, quantam
    Belgarum referam luminis historiam!
Sed vanus foret iste labor et inutile Carmen,
    (10) Ipse sui Autorem semet Erasmus habet.
Quis fuerit, quae relliquit monumenta loquuntur.
    Singula divini nominis instar habent.
Abstineant, narro Pictoribus atque Poetis,
    Virgilios manus haec vincit et Holbenios.
Friburgi Brisgoiae 5. Sept.


[CH1665:050]
OP MIJNEN GEBOORT-DAGH
Noch eens September, en noch eens die vierde dagh
    Die mij verschijnen sagh!
Hoe veel Septembers, Heer, en hoe veel’ vierde dagen
    Wilt ghij mij noch verdragen?
(5) Ick bidd om geen verlang: ’tkan redelyck bestaen,
    Het ghen’ ick heb gegaen:
En van mijn’ wiegh tot hier zijn soo veel dusend schreden
    Die ick heb doorgetreden,
(Met vallen, lieve God, en opstaen, soo ghij weett,)
    (10) Dat die all ’t selve leed
En all’ de selve vreughd naer mij hadd door te reisen,
    Sich drijmael sou bepeisen
Wat besten oorber waer, gelaten of gedaen.
    Mij, Heere, laet vrij gaen;
(15) Mijn’ roll is afgespeelt, en all wat kan gebeuren
    Van lacchen en van treuren
Is mij te beurt geweest, en all wat beuren sal
    Sal ’tselve niet met all,
En d’oude schaduw zijn van dingen die wat schijnen
    (20) En komende verdwijnen.
Wat wacht ick meer op aerd, waerom en scheid’ ick niet?
    ’K wacht, Heer, dat ghij ’tgebiedt.
Maer, magh ick noch een’ gunst by d’andere begeeren,
    Laet mij soo scheiden leeren,
(25) Dat yeder een die ’t siet mijn scheiden en het sijn
    Wensch’ eenerhand te zijn.
Inter Friburgum et Brisacum 5. Sept.


[CH1665:051]
. . . . . . . . . . Brisaco
Solvimus, et pronâ vi Fluminis Argentinam
Appulsi, magnâ laeti consedimus Urbe,
Urbe, diem totum cui nos insumere, blande
(5) Persuasit peregrinantem comitata Iuventus.
Denuo et hanc monii summae non visere Turris
Horrorem, abstinuitque meo sibi cauta periclo.


[CH1665:052]
WANSCHAPEN MENSCHEN
De meeste Menschen schier zijn blocken, doof geboren:
Sy hooren de Musijck gelyckse beesten hooren,
En ’tscheelt haer min als niet, in reden van geluijd,
Een’ goe’ snaer, of een’ valsch’, een’ Trommel, of een’ Luijt.
(5) Doet wat ghij kont, en houdt de moeijte voor verloren;
Daer ’t Peerd begrijpen kan waerom de Voermann fluijlt.
Is ’tniet wat wonderlicks? ’tzijn Ezels sonder Ooren.
13. Oct.


[CH1665:053]
(IN NASONEM A NICOLAO HEINSIO RECOGNITUM)
Ingenii flammam, cui non vidisse Parentum,
    Non visura liquet saecula sera parem,
Quam male praesumpsit qui tum tua sceptra tenebat,
    Roma, Tomitanas perdere posse nives,
(5) Quam tenebris funesta suis Inscitia, quam se
    Sperarant anni jam sepelisse suis,
Heinsiades magni rediviva Parentis imago,
    Ille tibi, Naso, proximus Heinsiades,
Sic ardere facit, ut, cum purissima luxit,
    (10) Tum quoque non, dicas, purior illa fuit.
O facinus forte, o veteri res digna Triumpho,
    O ingens aevo gloria parta novo,
Heinsiadae cedunt iratus Caesar, et ipso
    Saevior irato Caesare longa dies.
Hag. 4. Nov.


[CH1665:054]
NIEWE JAERS WENSCH
Het oude jaer is om: wat vleijen sich de Menschen
Met mallen overvloed van onverstandigh wenschen?
Wenscht boven allen wensch te leven in ’t niew Iaer,
Of elcke dagh uw eerst’ en elck uw laeste waer.
27. Dec.


[CH1665:055]
AEN EEN TE LANGEN PREDIKER
’t Is konstigh, Domine, ’tis meesterlick gepreeckt,
’T is waer, en jammer, dat daer gansch niet aen gebreeckt.
’t Is all te goed en veel, voor Leecken en voor Vrouwen:
Spreeckt min wel en min lang, sy sullen ’s meer onthouwen.
eod.


[CH1665:056]
DIRCKJE
Ian seght, syn wijf heet Dirckje; en wat ’s dat? Theodore:
    Ick magh dien naem wel hoore’:
Maer wat is Theodoor? een’ gave Gods: voor ’tlest,
    Wat ’s gave Gods? de Pest.
eod.


[CH1665:057]
IN GRATIAM AUTORIS (ROMPHII)
Romphius aeternâ censendus laude Galenos
    Germano-Batavos inter et Hippocrates,
Celsior invidiâ Fati, redivivus et idem,
    Est et in hac semper Prole superstes erit.
(5) Utri nostra, putas, debent plus saecula? Natum
    Ille dedit, magnum reddidit iste Patrem.
28. Dec.



Continue

[CH1666:001]
IN COMPENDIUM MEDICINAE PRACTICAE C. ROMPHII
Ars longa vitam fecit hactenus brevem;
Nunc Ars non longa non brevem vitam facit
Festive Tyro, cui placent brevissimi
Viae labores, ecce quo brevius nihil
(5) Compendiorum Romphii compendium;
Hoc, si Alpha Beta noveris, Galenus es.
23. Jan.


[CH1666:002]
Servorum minimum se scribit Iberus amico.
Is lepor ingenii cuidam de Gente marito
Sic arrisit, ut uxori quoque scripserit, Heic me
Signo maritorum minimum, mea vita, tuorum.
Hag. Feb.


[CH1666:003]
OP DE BESCHRIJVINGHE VAN OUD EN NIEW DORDRECHT
DOOR IACOB VAN OUDENHOVEN
Wat isser Ints verquist met Maeghden ydel schoon
Voor wat onsterfelicks te stellen op den throon;
En hoeveel wijser kiest den ouden Oudenhoven
Een’ onvergaende Maeghd van uijt haer’ wiegh te loven!
(5) Siet, Minnaers, hoe veel bet syn’ uren zyn besteedt
Dan daer ghij in uw’ Ieugd uw’ pennen in versleett.
’t Geen ghij gepresen hebt en is niet meer in wesen,
Oft scheelt als rott en rijp van ’teer-beroemde wesen;
Uw’ Maeghden zijn in ’tGraf, of leelick: die van Dort
(10) Hoe datse langer leeft hoe datse schooner wordt.
17. Feb.


[CH1666:004]
AEGER A CATARRHO.
Si capitis nostros, Medicorum turba, dolores,
    Quâ capitis cur non tollitis arte malum?
Respondent, non respondent, pro more: quid, ajunt,
    Si leporem hic capias esse, statim capias?
18. Feb.


[CH1666:005]
AD RHINGRAVIUM DE CAEDE FILII
Orbe Pater, cuius funesto fulmine tacti
    Tangimur ut proprio vulnere quisque Pater;
Desine inutilibus Coelo gravis esse querelis,
    Indignâque Tui te cruciare nece.
(5) Quis scit an hac Coelo servandum fata vocarint
    Qui, ne confoderet, confodiendus erat.
22. Feb.


[CH1666:006]
IN EFFIGIEM PRINCIPIS GULIELMI HENRICI
A TRIGLANDIO PRINCIPI CHRISTIANO SUO
PRAEFIXAM
Si quaeritur, quo forte Triglandi patris
Succo et medullâ constet aureolus liber;
Oculis favete: en instar, en compendium.
3. Mart.


[CH1666:007]
IN EANDEM
Triglandus calamo, quod caelo sculptor; uterque
    Hic dat Arausiaci Principis effigiem.
eod.


[CH1666:008]
IN EANDEM
Principis exemplar terris, Triglande, daturus,
    Quo melius nec tu poscere Fata velis,
Cur operam ludis? digito monstrarier Istum,
    Et verbo dici sufficiebat, Hic est.
eod.


[CH1666:009]
IN EANDEM
Si quae, Christicola quod ames in Principe laudum,
    Triglandi exposuit sedula dextra mei
Parcius exposuisse putas; Hunc perspice, Lector,
    (Totus in hoc liber est Principe) plura leges.
eod.


[CH1666:010]
SUR LE DERNIER PORTRAICT DE LA REINE MERE
FAICT PAR NANTUEIL
Ce Portraict admirable
Faict qu’on a de la peine à juger à Paris,
S’il est bien veritable
Que Celle qu’il faict vivre est morte à S.t Denis.
4. Mart.


[CH1666:011]
IN TUMULO
Nassovius jacet hic sanguis: quid fas, et honestas,
    Conjugiique juvent jura severa, vide:
Legitimos inter Batavos non dignior Heros
    Legitimâ hocce Notho laude Batavus erat.
Ib. 14. Mart.


[CH1666:012]
AD POSTHUMUM
Desine nobilium titulos jactare Parentum;
    Posthume, nil prosunt: notus es et Nothus es.
eod.


[CH1666:013]
IN EFFIGIEM REGINAE MATRIS GALLIAE
A NANTOLIO EXPRESSAM
Parce oculis, afflicta diu Lutetia; Mater
    Regia, Nantolio vindice, non obiit:
Vivit in hac Tabula et semper sibi posthuma, semper
    Mortali major sorte superstes erit.
eod.


[CH1666:014]
IN.... SLUTERUM THEOLOGUM ET POETAM
Quod Praeco liber hactenus laudum Dei,
    Idem Sluterus praestat inclusus metro;
Applaude, lector; scilicet vincto pede
    Dei canendi exemplar a Paulo et Petro est.
20. Mart.


[CH1666:015]
IN EFFIGIEM CASP. STREZONIS DEFUNCTI
Strezo heic loqui videtur: o felicitas
Ecclesiae, si non videretur loqui.
25. Mart.


[CH1666:016]
OP HET CONTREFEITSEL VAN TRIGLANDUS
Triglandus leeft en swijght; meer kan de Print niet geven.
Neemt het op desen tydt, of opden tydt hier naer,
    Ten wederzyd’ is ’twaer,
Als hij heel swijgen sal, sal hij heel blijven leven.
eod. 25. Mart.


[CH1666:017]
EX LATINO MEO IN EFFIGIEM STREZONIS
’T schijnt hier dat Strezo spreeckt: O zegen voor ’tgemeen,
    Soo ’t maer alleen en scheen.
25. Mart.


[CH1666:018]
OP DE VERTAELDE SERMOENEN VAN D. TURETIN
DOOR D. LANDMAN
Die Landmans, Christenen, die kloecke Landmans hand,
Die soo veel heiligh kruijts in uwe herten plantt,
En kon sich niet voldoen met eigen queeckerijen,
Sij socht de herten met wat uytheemsch te verblijen,
(5) En heeft het opgedaen: siet hoe het jeugdigh staet
In Hollandsch’ Aerd en bloeyt gesproten uijt Roomsch saet.
Verschrickt niet voorden naem; hij sal u niet vergeven,
De schorsch en was maer Roomsch, het mergh is van Geneven.
Versaedt u van dat mergh, daer ’s heiligh bitter in,
(10) Scherp suijcker, liefflick sout, geweld van diepen sinn,
In heldre Moeder-tael. Siet, Christenen, wat schatten;
En weeght haer’ Waerde wel; ghij sult het qualick vatten,
Wien datmen meest verplicht, meest danck te seggen heeft,
Of Ghenen diese gaf, of desen diese geeft.
Hag. 19. Maij.


[CH1666:019]
DOODELICKE KONST
Hier ligt een Ruyn wat oud van daghen,
Lang moe getrocken en gedragen,
Lang moe geloopen, moe gedraeft,
En tot syn uyterste geslaeft.
(5) Hij leerd’ een’ Konst van syn besitter,
Die nobel was, al scheen sij bitter,
Vier dagen sonder eten staen
En soo gerust te bedde gaen,
Als waer hy satt van Hoy en Haver,
(10) Dat kost hij meesterlick, en braver
Als eenigh Hengst van sijn geslacht;
Ia van vier dagen tot op acht
Wist hij den honger te verdouwen.
Waer sal men langer op vertrouwen?
(15) Met hij de konst ter deghe kost,
Die soo veel studies had gekost,
Van dienst doen en van voetsel derven,
Gingh de Caroigne liggen sterven.
22. Maij.


[CH1666:020]
Hannibalem vinci Romanus posse docebat
    Monkiadem docuit posse Batavus Eques.
18. Iun.


[CH1666:021]
Quam Batavo Belli cedat virtute Britannus
    Sic distingue, semel vicit hic, ille quater.
Goudae 21. Iun.


[CH1666:022]
Una tibi, Britto, nuper victoria risit;
Illustri nos quatriduo constanter amavit:
O te, Britto, semel, nos terque quaterque beatos!
Ibid. eod.


[CH1666:023]
Quae bona, quae mala non prosit Fortuna Britannis
Si laeti fugiunt, si afflictâ Classe, virûmque
Millibus aut undis, aut ferro, aut igne peremptis,
Aut rate captivâ comitante in vincula ductis,
(5) Exultant miserandi, et agunt de clade triumphum?
Saepe Dii faveant Genti, ut favere, superbae,
Saepe meis noceant, ut adhuc nocuere, Batavis,
Eveniet Superis, quod non evenit ab aevo,
Non male de victo simul et victore mereri.
Steenbergae 9. Iul.


[CH1666:024]
Frustra spem simulas, afflicta Britannia, frustra
Conaris quod passa gemis non passa videri:
Quod celas, orbi Patres Viduaeque revelant,
Et reduci quas non numeras in Classe carinae.
(5) Scilicet, ut quo se vertit Victoria constet,
Si vivi taceant, qui et quae periere loquentur.
Ibid. eod.


[CH1666:025]
Unde, putas, fractus manifestâ clade Britannus
    Plaudit, et ut Victor pene Batavus ovat?
Nimirum, totâ tantum non Classe peremptâ,
    Qui totam gaudet non periisse, sapit.
20. Iul. navigans Claeswaliam.


[CH1666:026]
Ergo, quod optabam, favit Fortuna superbis
    In fundo regnant, ut meruere, suo.
Euge, Maris Domini cum piscibus este, Britanni,
    Dum modo sit Batavûm tota superficies.
Claeswalia Dordracum curru vectus. eod.


[CH1666:027]
OP HET VOORSPOEDIGH SLAEN TEGENS D’ENGELSCHEN. 1666
Twee vochten lijf om lijf, en die ’tkrackeel begon
Geraeckt’ in ’t onderspit, en roemde dat hij ’t won,
Door dien hij ’t Veld behiel. En hiel hij ’t? ja hij trouwen,
En met den neus in’t Sand, hoe kost hij ’t beter houwen?
(5) Den and’re nam sijn’ Pluym, sijn’ Degen en sijn Geld,
En liet hem liggen bloe’n, den houder van het Veld:
Noch zeid’ hij dat hij ’t won: En soo doen ons’ Geburen:
Soo haer die Winst bevalt, lang moet dat winnen duren.
Currente rotâ inter Dordracum et IJsselsteinium 20. Iul.


[CH1666:028]
PLEITERS WENSCH
In ’teinde is mijn Proces gebrocht in staet van wijsen:
God gave dat het nu in handen waer’ van Wijsen.
5. Aug.


[CH1666:029]
(OP JAN DE SPEELMAN)
De Musicale Ian,
Die alle deuntjens kan
Op Veelen en op Fluijten,
Voelt vast sijn’ darmen muijten
(5) En sijn verdrooghde Borst
Van honger en van dorst.
Het eten soud hem smaecken,
Het vocht soud hem vermaken
In sijn gesonde pensch:
(10) Maer ’tschort den goeden Mensch
Aen penningen die wegen,
Voer, dack en altemael.
’T komt machtich ongelegen,
Gesond en Muijse-cael.


[CH1666:030]
Quae me, saepe rogas, servarit regula sanum?
Haec; homini Modico non opus est Medico.
16. Aug.


[CH1666:031]
Quem nec Iber stravit, nec multâ Classe Britannus
    Sub victrice jacet Trompius invidia:
Ergo parum damni est quod ab hoste, Batavia, passa es?
    Heroas tandem destruis ipsa tuos?
25. Aug.


[CH1666:032]
D’onoverwonnen Tromp bij Britt en bij Maraen
Light endtlick door den nijdt verwonnen en ontdaen.
Was ’t niet verlies genoegh dats’ u de Vijand velden,
Elendigh Vaderland, verslaet ghij selfs uw’ Helden?
27.° Aug.


[CH1666:033]
Sunt bella, quae quis paene bella nuncupet,
Ubi bella Bellum causa quod non est facit.
O saeculi futurus aeternus pudor!
Inter Britannos et Batavos quaestio est,
(5) Quis Fratricidae fortior palmam ferat.
Quam foedi Belli causa, quam bellâ procul!
5. Sept. Harlemum permeans.


[CH1666:034]
MET EEN STICHTELICK BOECK VOOR GESONDEN APPELEN.
AEN IOFF. CASEMBROOT
Ghy sendt het schoonste, jae, maer ick het nutst geschenck;
Het uwe spruijt uyt d’Aerd, het mijn uyt Hemelsch’ ad’ren.
Soo win ick ’t; en nochtans, als ick ’twel overdenck,
Ghij sendt mij vruchten toe, en ick en send maer blad’ren.
23. Sept.


[CH1666:035]
IN EFFIGIEM LUDOV. XIV
Cui similem Regi dare se Natura negavit
Posse, dedit similem Nantoliana manus.
Quod superest, non posse eadem fateatur oportet
Nantolio similem reddere Nantolium.
29. Sept.


[CH1666:036]
IN EANDEM
Majestas et Honos et Amor si forte jugantur,
    Hic est Majestas, hic Honor est et Amor.
eod.


[CH1666:037]
IN EANDEM
Nature a confessé ne pouvoir rien produire
    De semblable à ce Roy:
Admirable Nantueil, nous pourrons donc bien dire
    Qu’elle en sçait moins que toy.
eod.


[CH1666:038]
BILIOTHECAE MEAE INSCRIBENDUM
Bene vivere, et, quod proximum est, mori bene
In hoc Lyceo mortui vivos docent.


[CH1666:039]
IN INCENDIUM LONDINENSE
In Batavis arsere casae, periere Britannis
    Arsae bis decies mille repente domus.
Dissimiles flammas facit hoc discrimen, iniquae
    Illa fuit Gentis, vindicis ista Dei.
30. Sept.


[CH1666:040]
Hic situs imprudens reus est, quem dicere possis,
    Quo plecti meruit non habuisse caput.


[CH1666:041]
Quand du pauvre Buat j’ay veu la teste à bas,
I’ay dit qu’on l’a trenchée à qui n’en avoit pas.


[CH1666:042]
MORIENTI
Heu miserande, Deus, qui sanam in crimine mentem
    Ignaro rerum non dedit, hic triBUAT.


[CH1666:043]
Hic cecidit de quo superest hoc dicere tantum,
    Sic sivisse Deum, sic voluisse Deos.
11. Oct. funesto die.


[CH1666:044]
OP BUAT, ONTHOOFT II. OCT. 1666. EX LATINO MEO
Hier light een schuldigh man, van Hooft en Hals berooft,
Die, doen hij schuldigh wierd, een’ hals had, maer geen hooft.


[CH1666:045]
IN MORTEM TH. GRASWINCKELII
Graswinckelius hoc tumulo jacet: improba fata,
    Quae fuit hunc tantum tollere digna febris?
Hei mihi, de Terra ad Superos apoplecticus ivit,
    Qui Superum stupor et Terrae [Grieks-]apòplexis[-Grieks] erat.
17. Oct.


[CH1666:046]
IN EANDEM
Mortuus est Graswinckelius; quâ febre? sub ipso
    Doctrinae fessus pondere succubuit.
O gravis, o ingens animi, me judice, semper
    Posse recordari ac omnia scire, labor!
(5) O bona multorum multis oblivio, si se
    Ante diem multi multa sciendo necant.
eod.


[CH1666:047]
INCENDIUM LONDINENSE
In cinere et sacco ut sedeas, Britannia, inanes
    Flamma tibi saccos, flamma dedit cineres.
eod.


[CH1666:048]
IN EFFIGIEM CHRISTIANI CONSTANTINI ROMPFII
Rompfius hoc vultu est, et non est: vera fuisset,
    Effigies magni si Patris ista foret.
Nec tamen errasti, Chalcographe, Rompfius idem
    Filius hoc vultu est, interiore Pater.
19. Oct.


[CH1666:049]
A MADEMOISELLE DU MOULIN AVEC
LA RELATION D’ORANGE
Voyez de bout en bout.
La veritable Histoire
De cest honest’ auteur.
Mais ne croyez pas tout
(5) Ce qu’il veut faire croire
De vostre Serviteur.
27. Oct.


[CH1666:050]
AEN SOMMIGHE PREDIKERS
Gesanten van om hoogh, Basuijnen van Gods woordt,
Hebb ick uw soet bericht soo menigh jaer gehoort,
En voor soo langen gunst noijt danckbaerheit bewesen,
Weest u en mij soo goed, en laet het nu eens wesen:
(5) Ghij siet u selven niet, en Spiegels inde Kerck
Zijn buijten eigenschapp, ’tis Vrouwen-Camer-werck.
Nochtans ghij moett u sien: is ’tniet met eigen’ oogen,
Het kan met oogen zijn, dien gh’ een oprecht medoogen
En, soo niet groot vernuft, veel trouws vertrouwen mooght.
(10) Daer staet’er u veeltyds bij duysend en beooght,
En roepen, wat een Mann, en wat een Hemelsch preken!
Ick stae die waerheit toe: maer heeft het geen’ gebreken?
Twee kleine, soo mij dunckt: ick noemse klein en licht,
Om datse heelbaer zijn: weeght selver haer gewicht.
    (15) Wat meent ghij met uw stemm? wat doet ghij met uw’ handen?
Woudt ghij niet dat die stemm mijn’ feilen overmanden?
Hoe breeckt ghij dan haer’ kracht, hoe staet ghij dan en singt,
En singt een valsch geluijt, dat mijn hert niet en dwingt?
Die t’huijs sijn’ kind’ren tucht met straffen of verthoonen,
(20) Met ernst of soeticheit, soeckt hij naer and’re toonen
Als die de tucht vereischt in ernst of soeticheit?
En soeckt ghij in uw’ spraeck een krachtiger beleid,
Dan dat het Hert u geeft, of zijn ’tgeleerde Boecken
Daer ghij de konst uijt suijght? waer mogen ’t vrouwen soecken,
(25) (Want spreken is haer lot) jae vrouwen opde Merckt,
In heet en in koel bloed, daer niemand op en merckt?
Is ’tkonstigh, haer gebaer, zijn ’t cierlijcke geluyden?
O jae de cierlyxte: wants’ aller sterckst beduijden.
Beduyden is de saeck, en all die daerna tracht
(30) (Ghij hebt geen ander Witt) en hoeft geen’ ander kracht,
Als die Natuer van selfs kan, will, sal en moet geven.
Laet Kinderen begaen (hier hebt ghij ’tnaeckte leven,
En schaemt u geen’ Copij te nemen van die hand:
’T is Gods hand die all ’tlicht heeft in die jeughd geplant
(35) Dat door de kindsheit blickt) en lett eens op het spreken
Van die onnooselheit: sy weten van geen preken;
Maer ’tspreken is haer ernst, soo wel als U ’tSermoon;
Hoort, valt haer wel een woord ten mond’ uijt van syn’ toon?
En treurens’ in haer vreughd, en schreijens’ haer krackeelen,
(40) Soo datmen niet en voel’, waer in die twee verscheelen?
Natur’ en lijdt het niet: en houdt dat voor gewiss,
Hoe die min afgerecht, hoe die geleerder is.
    De Kinderen gaen voor; het naeste waeren Boeren,
En meer onkundighe: maer ’tsouw mij verder voeren
(45) Dan mijn besteck mij roept. Van twee’en rester een:
’Khebb met uw’ handen noch te werden handsgemeen.
Daer sien ick wond’ren aen. U kan ick het niet wijten;
Ick weet den oorsprong wel; maer ’tsal mij eewich spijten
En zeer doen, en misnoeght doen scheiden uijt het Boeck
(50) Daer ick de lessen vind van ’tghen’ ick schier vervloeck.
O wijsen van eertyds, o statighe Romeinen,
Moght ghij de moeijte van uw’ kostelicke breinen
Te spillen over niet, of over misverstand,
En hangen d’eere van Wel-spreken aen een’ hand?
(55) O noodeloose leer, daerin de minst ervaren
De meest bevalligh zijn! Eens als wij kind’ren waeren
En wierden op ’t Tooneel met onse Roll gebracht,
Doe wierdt’er ernstigh en voorsichtigh naer getracht,
Dat sprekers hand en mond te samen wierd gebonden.
(60) Maer sprekers van dien slagh en waeren niet als monden;
Wij Papegaeyden ’tuijt: de waerde vanden Sinn
En gingh ons jongh begripp, och armen, niet diep in.
Soo was ’tnoodsakelick, op dat de Kyckers gisten
Dat w’ onse Redenen wel vatten en wel wisten,
(65) Dat m’ ons die Redenen met handen, een of twee,
Soo leerde vestigen als of ’t syn selven dee.
Maer, Mannen, die verstaet all wat uw’ lippen baren,
En die niet baren laet dan ofts’ uw’ eigen’ waeren,
Die dobbel hebt doorpluijst all wat van die geboort
(70) Sal werden soo verstaen als keurigh aengehoort;
Hebt ghij een’ hand van doen die uwe handen leide,
Waer d’eene henen sal, waer d’andere, waer beide?
En, waer ’t u niet geleert tot eenen stippel toe,
Wist ghij niet wel wat lit te roeren, waer en hoe?
(75) En als ghij mij te huijs, of als ick u gae vinden,
Weet niemand hoe wij doen, en hoe dat self de blinden
Niet een woord uyt en slaen, of hand en hals gaen mé?
Ey denckt aen wat ick zeid’, als of ’t sijn selven dé.
Ontslaet u vanden dwangh, veracht de kinder-wetten,
(80) Derft wesen die ghij zijt, en op geen’ regels letten;
Uw hand sal soo gelijck haer werck doen met uw’ stemm,
Als waerense maer een, en dats’ een dichte klemm
Van soet’ eenparicheit, een minnelick bewegen,
Een’ konst, by yeder een lang voor de school verkregen,
(85) Een’ eigenaerdicheit die niet te leeren is,
En al wat verder gaet half sott schier, en heel miss.
    Wat zeiden Koningen en Vorsten deser eewen,
Quam een Gesant voor haer te singen oft te schreewen
Op een’ gesochten toon, van uijt de School gehaelt,
(90) Met handen in gebaer van regelen bepaelt,
Wat zeidense, wat niet? want emmers die Gesanten
Haer hoogste poogen is, haer’ Boodschap daer te planten,
Soo datse vruchten ghev’, en meent ghij dat ick dool
Die dat Nature geef te redden, niet de school?
(95) Het heeft mijn’ beurt geweest, en heb ’t mij sien gelucken,
All wat ick Coninghen gelast was in te drucken;
Maer, gunt mij desen roem, ben ick ’er door geraeckt,
’T was eigen-driftigh wat ick zeid’, en niet gemaeckt.
Gemaeckt, is ’techte woord: moght ick mijn’ Tael wat schenden,
(100) En voegde mij ’tuijtheemsch, ’k sou mij na Vranckrijck wenden,
Om u dat vuijl, Gemaeckt, te doopen soo ’tdaer heet.
Maer ’tis wat noodeloos: gebreeckter meer bescheet,
’t Is onoprechticheit, ’tis Mommerij, ’tis leughen:
En kan die op den Stoel van ’s Hemelsch waerheit deugen?
(105) En werdt onwaerheit mij verboden op den hals,
En gaet mijn leeraer voor, en is sijn wesen vals?
Ick luijster na geen slecht verschoonen: als, dat Menschen
Niet even aerdigh zijn soos’ ijeder wel souw wenschen,
En dat goed onderwijs quae zeden richten kan:
(110) Sulck pleiten roert mij niet: geeft mij een ernstigh Mann,
Die mij hertgrondich leer’, en soo sijn werck besweete
Dat sijn gebaer met recht lust, ernst en ijver heete;
Geeft mij een Stameraer die ’tgoede qualick segg’,
Die mij guld’ Appelen in aerden schalen legg,
(115) En legg’ sijn hert daerbij, en laet hij sich bewegen
Soo dat hij konstighe doe seggen, ’T is t’ondegen:
Sijn ongemaeckt ondeegh beweeght mijn hert veel meer,
Als ’tydele gepronck van die gemaeckte leer;
Want hij spreeckt uijt het zijn, en ’tkan niet anders wesen,
(120) Of ’tWesen doet als ’tHert, daer ’tHert doet als het Wesen,
En dat ’s mij spels genoegh, soo ’ck vande Boeren zeij,
En van de kinderen, die doen soo alle beij;
En voor dat doen en hangt geen masker, dat mijn’ sinnen
Veeltyds in twijffel breng, of oock het hert van binnen
(125) Half soo voll ijvers is als ’tuyterlick gelaet
Van ’tschoone spreken en ’t veel woelen blijcken laet:
En of die Mann, soo noest met armen en met handen,
Sijn drift veel dieper haelt als even uijt syn’ tanden,
En of dien heilighe, gestegen van ’t Tooneel,
(130) Niet soo veel heilicheits ontbreeckt als mij, en veel’.
    Nu zyn ’t mijn’ droomen niet die ick u kom vertellen,
Segh ick ijet prijsselix, ick hebb veel metgesellen,
All van den selven sinn: u oock gebreeckt’er geen’,
Die smaecken wat ick segg, en doen soo als ick ’tmeen,
(135) En doen haer ongeveinst wel spreken seer hoogh achten,
Om datmen ’tsluijten siet op ’t witt van haer’ gedachten.
God ghev’ haer loon, en lust om altyd soo te doen:
Staen ander’ op haer stuck, en snij ick hier een’ schoen
Die niemand passen will, uijt vrees, hij moght hem passen,
(140) Soo treck’ hem niemant aen. men heet’ mijn spreken, bassen,
En klapp van ijd’len waen: ’k hebb mijn werck afgeleit
En danckbaerheit voldaen, soo ’ck voor af heb geseit;
Of meenen te voldoen, soo ’ck altoos derve seggen.
Het vall’ dan uijt soo ’twill, naer mijn’ bestecken leggen,
(145) Of naerse niet en doen; daer staet een’ waerheit vast,
Noodt ghij mij geern, ick gae noch wel soo geern te gast.
Koockt mij der zielen spijs naer eigen welgevallen,
Ghy hebt een mann aen mij; ’ksal noijt soo neuswijs mallen,
Dat ick’er ’tmael om schouw: ’k ben u niet moe gehoort,
(150) Gesanten van om hoogh, Basuijnen van Gods Woordt.
Brevi impetu 27. et 28. Oct.


[CH1666:051]
EPITAPHIUM GRASWINCKELII
Mille librûm decies jacet hic; ut digna sepulchro
    Marmora des, decies aggere mille libros.
2. Nov.


[CH1666:052]
Qui te caelavit, melius celasset, inepte,
Nec Coelo dignus, nec eras, me judice, caelo.
5. Nov.


[CH1666:053]
AD SCHURMANNAM, CUM MIHI POLYGRAPHIAE
SUAE SPECIMEN MITTENS, QUOD PROMISERAT,
DELERE SE SCRIBERET NOMEN SUUM
Quam, precibus lassata meis, Schurmanna, dedisti,
Ultima posteritas admiratura Tabellam est.
Hoc delere vocas? frustra es, mea virgo; tuumque
Tam bene delendo facis indelebile nomen.
Bredae 18. Nov.


[CH1666:054]
TEERING NA NEERING
Kinderen, wordt dese redenen wijs,
Teering na Neering is goed onderwijs:
All’ die meer uytgeven dan sy gewinnen
Weten in ’tende niet waer mé beginnen.
(5) Waeren de Siecken niet heel buijten hoop,
Die niet en aten en hadden de Loop?
Hofwijck 5. Dec.


[CH1666:055]
QUANTA NESCIMUS
Wonderlick zijn Gods almachtighe wercken;
Maer wij versuijmender wel op te mercken.
Treedt op een’ Mier, het en schijnt niet met all,
Evenwel in dese Mier is het all
(5) Wat w’ in een’ machtigen Oliphant vinden.
’t Schepsel is schoon, maer de Menschen zijn blinden.



 Continue

[CH1667:001]
ANDRIES GEBLEVEN
T’huijs blijven? zeid’ Andries, ick sou niet konnen leven:
’Kmoet uijt het vaderland. Is ’tnu niet wel gemaeckt?
Hy is in Indien ’tjong leven quijt geraeckt:
Het waer verr beter t’huijs als verr van t’huijs gebleven.
13. Ian.


[CH1667:002]
IN EFFIGIEM COLBERTI
Quae micat hoc vultu Colubri prudentia, scito,
    Galle, columbinâ simplicitate regi.
13. Ian.


[CH1667:003]
ALITER
Quae micat hoc vultu Colubri prudentia, spera,
    Galle, Columbinâ simplicitate regi.
Si dubie speras, Ludovicum consule, dicet
    Simplicius Colubro nil hodie esse suo.
(5) Hoc vel jurato si possis credere Regi,
    Nil ego te vidi, Gallia, simplicius.
eod.


[CH1667:004]
ALIUD
Sive Colubrina hoc possit prudentia dici,
    Sive Columbinae simplicitatis opus,
Hoc Colubro ductore suas Ludovicus, et ipsa
    Hactenus ignotas Gallia novit opes.
15. Ian.


[CH1667:005]
IN EANDEM
Colbertus colubro prudentior, adde, columbâ
    Simplicior (si quis credere possit) hic est.
Scilicet hic qui te docuit, quid, Gallia, posses:
    Fallimur, an paulo indoctior esse velis?
16. Ian.


[CH1667:006]
IN EANDEM.
Nil opus est Oriente tibi, Ludovice, potiri;
    Aurea, si quaeras, India in hoc capite est.
eod.


[CH1667:007]
IN EJUS SCUTUM GENTILITIUM
En Coluber sursum properans tellure relictâ;
    Hunccine tu credis repere, Galle? volat.
eod.


[CH1667:008]
Hic ubi tota stupens de se Natura triumphum
    Ducier audaci victa labore videt,
Hic ubi se Batavis tumidus submittere Collis
    Cogitur, et laterem subter arena latet,
(5) Hic ubi de sterili sabulo frondescere jussa
    Populus umbrosam spondet adulta Viam,
Iudice me, vili suspensis cardine clathris
    Lignea magnificum Ianua foedat opus.
Eia, viri Proceres, solido de marmore Portam
    (10) Addite; pro modulo nostra Papyrus erit:
Ecce, Patres, operae tantum pars altera restat;
    Dimidium facti fecit Episcopius.
Eod.


[CH1667:009]
OP WYLEN DES HEEREN D. GRASWINCKELS NASPORING
VAN HET RECHT DER OPPERSTE MACHT
Graswinckel (eischt ghij meer narichting van den Mann,
Soeckts’ all de Christenheit rondom, daer weetm’er van)
Graswinckel, noijt versaedt van wel doen, en veel slaven,
Om ’tVaderland de vrucht van sijn’ doorluchte gaven
(5) Te schencken, met een’ hand soo wijd op als syn’ borst,
Was dit sijn laetste Croon, daer hij na tasten dorst
Tot Hollands eer en sijn’: maer ’s lichaems teere krachten,
Die onder het gewicht van ’t rijcke Brein versmachten,
En gaven hem geen’ stae ter zeghe van dien strijd,
(10) De Dood ontsloopten s’ hem, en ruckt’ hem uijt den Tijd.
Waer sitt ghij, Letter-lien, die Tongen en die Pennen
Naer sulcken Penn en Tong wilt leeren en gewennen
Den Eer-wegh in te slaen? valt aen het ed’le werck,
En volght maer sonder schroom sijn’ stappen merck op merck.
(15) Ghij moet uw’ lessen toch bij doode lieden soecken,
Bij Boecken van haer’ hand; en Hij was alle Boecken:
Volvoert dat hij bestierf, de dood ter spijt en straff:
Hij verght u hier die wraeck, noch sprekend’ uijt sijn graf.
5. Ian. in gratiam viduae.


[CH1667:010]
AEN IASPER
    Ghij spreeckt meer als een ander,
En hangt met schakelen van woorden aen malkander,
En scheurt ons’ ooren met den klepel van uw’ keel:
Ey, Iasper, doet soo veel, en spreeckt maer half soo veel.
3. Feb.


[CH1667:011]
TEELKONST
Dirck staet sijn Ackertje soo vruchtbaer alle jaer,
Bij dat sijn Buermans doet, die ploegt en saeijt als hij doet,
Dat, zeiden sommighe, en ’tschijnt soo goed als waer,
Daer moet wat wesen, Dirck, dat ghij der af of by doet:
(5) Bekent het, is ’t niet wat van Alcumisterij?
Iae, vrienden, zeyt de vent, ghij hebt het schier geraden;
Het sweemter soo wat na; want ick ben onbeladen
De waerheit toe te staen, ’tis all Koe-misterij.
5. Feb.


[CH1667:012]
DELITIAE LITERARUM
[Grieks-]Tôôn grammátoon hédistá moi pántoon dokeî
Epistolaì, Odoiporíai kaì Bíoi.[-Grieks]
5. Febr.


[CH1667:013]
EX STOBAEO
    Wel zeid’ een statigh mann
    Wel dusent jaer voor desen,
    ’tLand sou geluckigh wesen
Wierd maer de wett gevreest gelyck als een Tijrann.
(5) Een ander zei daer op, daer was een beter vreesen,
    En heeft’er bij gesett,
De schande stond noch meer te vreesen als de Wett.
6. Feb.


[CH1667:014]
LEED-KORTING
    Gebeurt u stof van treuren
    Als veeltyds kan gebeuren;
Slickts’ haestich door, gelijckm’ een’ dranck gebruyckt;
Het is een geck die’r lang aen smaeckt of ruijckt.
10. Feb.


[CH1667:015]
AEN EEN’ PREDIKER
Ghij die daer staet en singt en met gemaeckte swieren
Uw’ handen kunstich roert, die onkunst best sou stieren,
Onthoudt dit eens voor all, mijn goede Predick-heer,
Soo haest ghij u behaeght, behaegt ghij mij niet meer.
11. Feb.


[CH1667:016]
Fonteinen die wij te hoogh op dringen
En met gewelt willen op doen springen
Meer dan sij konnen by eigen kracht,
Die noijt met voordeel en werdt verkracht,
(5) Verloopen schielick, en door ’tverloopen
Doen ons de giericheit dier bekoopen.
Mij dunckt het even alsoo vergaet
Wanneer behoefticheit vanden Staet
Den Ingeseten doet overschatten.
(10) Men vatt licht mis met te veel te vatten,
En dien de schattingen overlaen
Moet, spyt syn selven, te rugge gaen,
Te rugge soo dat hij achter blijve.
’T is van myn selven niet dat ick schrijve,
(15) Tot noch toe doen en verdraegh ick all
Wat mijns gelycke te dragen vall’,
Maer sou men mij buyten mijns gelycken
Gedurigh willen verongelijcken,
Soo dien ick wijs te zijn en ick dien
(20) Naer een goet heen komen om te sien.
11. Feb.


[CH1667:017]
GRAFSCHRIFT VAN EEN’ CLAPPEIJ
Hier light ’er een’ in d’aerd gesteken
Die van haer’ dagen sonder spreken
Noijt oogenblick en heeft geleeft:
En ofs’ haer’ spraeck noyt weer sal krijgen,
(5) Sy kan in’t Graf niet soo veel swijgen
Als s’ inde Weerld gesproken heeft.
13. Feb.


[CH1667:018]
DOBBEL GELUCK
Claes is sijn wijfje ter zielen gegaen:
Hij isser wel af, en hij isser wel aen.
16. Feb.


[CH1667:019]
VAN MEESTER DIRCK
Dirck is een eerlick mann, en soeckt niet als krackeel:
    Scheelt dat niet wat te veel?
Neen, ’tis een Advocaet, en all sijn lust is kijven;
De besten Advocaet is als de booste wijven.
ult. (28) Feb.


[CH1667:020]
QUAED OP QUAED
Stoott maer een schraele scheen het vell af; daer ’s een open,
Daer all des lichaems quaed om seerst na toe sal loopen,
    Om ’tzeer meer zeers te doen,
    En met vergift te voe’n.
(5) Komt ijemand ramp in Eer of Goed te wedervaren,
De wereld schiet’er toe, om ’tquade te beswaeren,
    En d’aller scherpste sucht
    Beswaert het met genucht.


[CH1667:021]
SPADE GIERICHEIT
’Kverstae de giericheit van oude lieden niet.
Van alle sotticheit diem’ op de wereld siet,
Waer ’t eene sonderling: meer Reisgelds te begeeren
Hoe meer de reise kort en min staet te verteeren.
16. Mart.


[CH1667:022]
DE NIEWE ZEE-STRAET VAN ’s GRAVENHAGE OP SCHEVENING
De Werelt gaet haer’ gang, sij werrt en blijft aen ’twerren,
En ’tgaet mij in ’tgewerr als met de meeste sterren:
Mij dunckt, en ick geloov ’t, daer is een order in,
Sy hebben elck haer’ swier en haer’ verscheiden sin:
(5) Maer ick ontwerr het niet, en die ’t haer onderwinden,
Ick sie sij roemen ’t, maer ick twijffel of sij ’t vinden.
Soo spaer ick wisse moeijt voor ongewisse Vrucht,
Ick besigh Son en Maen voor heldere genucht,
En Sterren voor soo veel haer’ glinstering kan strecken
(10) En mog’lick van soo verr wat goeds of quaeds verwecken,
Terwijl het and’ren lust te soecken nacht en dagh,
Daer door en wat sy doen, en dat elck wesen magh.
Het wereldsche beleidt van Landen en van Steden
Begaep ick even soo: ick houd’t er voor, dat Reden
(15) Haer Werre-garen twernt en ontwernt soo ’tbehoort:
Maer hoe dat twernen gaet, daer kom ick niet mé voort,
Noch tracht het niet te doen: ick kan de moeyte derven,
En leven sonder sorgh, om sonder schroom te sterven
Van quae Gemeentes klap, die blinde slagen slaet,
(20) En keurt het overlegg der saken, nae ’t vergaet.
Het schip zeilt, en ick mé: maer ’t zee-volck kent Getijen,
En Wind en Weer; ick niet: veel min verstaen ick ’tglijen
Van min en meerder Wandt door Block en door Catroll.
Is ’tslechte zee, ick smaeck ’t als and’re: gaetse holl,
(25) Ick draegh ’t als andere, geduldigh still in ’tmidden
Van ’tstormighe gerucht help ick de Maets met bidden,
Dat God haer helper zij, en uijt mijn’ arme kist
Met wat ick beter soo bestede dan verquist.
Doe ’t mijn’ beurt is geweest den Man te roer mijn’ handen
(30) Te leenen, daer hij quam te schepen of te landen,
Ded’ ick het yverigh, en met deselve trouw
Die ’ck noch het Vaderland, als ’tzijn most, leesten souw.
Sijn Kind heb ick gedient soo lang het God liet leven,
Het Kinds-kind blyv ick bij, soo lang het God will geven
(35) En ’tkind gedoogen sal: de Peerel van syn Erf
Staet, seghtmen, eenichsins op mijner diensten kerf:
En staet mij niet goed koop; vier mijner laeste jaeren
Door Hoven vol gewoel, door Bergen en door Baeren,
Door stormen en soet weer zijn even toegebracht
(40) Om ’t Kind syn eigendom te brengen in sijn’ macht:
Of ’t menschen niet en de’en, God heeft het willen loonen,
God heeft het midden op den middagh willen kroonen.
Sints ben ick moe gewerrt; en ’t voeght mij wel geseght;
Haelt, Heer, in rust en Vré uw’ afgesloofden Knecht.
(45) Nu my de Werelt kan en ick de Werelt derven,
Weest met mij op mijn End, en na mij met mijn’ Erven.
Ick hebber, door uw’ gunst, van kinds been in geplant
Wat deugd, wat wetenschap de dienst van ’tVaderland
Van sulcken eischen magh: men achte wat sij weten,
(50) Men acht’ het niet; mijn sorgh heeft sich in als gequeten,
En ’tqueecksel heeft sich self gequeten soo het most,
En manlijck uytgevoert dat ick wel had begost.
    Terwijl ick ’tseggen gae, en dien slagh van gedachten
Of wel of qualick tracht in andere te smachten
(55) En schudd mijn selven om, en soeck in mijn gemoet,
(Dat selden vrolick is als ’t niet met all en doet
En niet altoos goed praets, niet altoos even lesigh)
Waer mé ’t bey wel gesint te maken is en besigh,
Soo komt ghij meestendeel, mijn uyterste behaegh,
(60) Mijn noijt volpresen, noijt half uijt gepresen Haegh.
En opent mij de Milt; want, tegens all, de Wetten,
Natuer, van uw gesach, die lust en liefde pletten
Als ’top de hoofden sneewt, schijnt dese liefde groeijt,
Hoe mijn verloopen dagh meer na den avond spoeijt.
(65) ’K heb jong en achteloos, nu menigh jaer geleden,
Soo ’t Kalf treedt in de Weij, all daer ick tré getreden,
Maer sonder gae te slaen in wat een Paradijs
Myn snoer gevallen was. Nu werd ick het soo wijs,
Dat, waer mij lust of last gevoert heeft, op mijn’ daghen,
(70) (Vraeght jonge lieden niet) mij geenerley behagen
In ’tkostelixte mall, in ’t wijste moij, ’t gemoet
In ’t minst en heeft geroert als mijn Geboort-stadt doet.
Een jong hert, wel geraeckt van ’tschoon van sijn’ beminde,
En keurt niet schoons bij haer in wat gewest hij ’tvinde:
(75) Mijn oud hert, even soo, en werdt niet schoons verthoont
Dat schoon te noemen zij by waer het wierd en woont:
Ick kom van over zee, van uijt de warme landen
Die over-bueren zijn van d’Africaensche stranden,
En hebbe daer doorsocht, doorkropen en doortre’en,
(80) Wat heerlijck, aengenaem en lieff’lijck was, of scheen;
Maer Oost of West thuijs best. O Thuijs van hooger waerde,
Kost ick uw’ wedergae niet vinden opder Aerde
Doen ick u laest verliet, waermede derv ick nu
Uw’n onlangs niewen glans verlijcken als met u?
(85) Een’ Land-stadt liet ick u, gedolven in uw’ duijnen,
Gedoken in uw sand: waer zijn die witte kruijnen,
Waer is die dorre Clift, waer is dat steile droogh
Daer geen oogh over moght, m’en stonde Toren-hoogh?
Kan ick door Bergen sien, en sonder sand in d’oogen,
(90) En sien ick Schevering, en ben ick niet bedrogen,
En sien ick ’t door een’ laen ten einde van syn’ Straet?
O edel onderwint, o eer van stadt en staet,
Waer vind ick woorden uyt om u vol uyt te prijsen?
’K heb eertyds wat bestaen voor sotten, wat voor wijsen,
(95) En wat voor een Voorhout, een Hofwijck of een’ leur,
Hier weet ick wat noch hoe, hier dwael ick inde keur.
Der dingen is soo veel die ’k vinde te beschrijven,
Dat hoe ’k meer onderneem, hoe ’k min sie te bedrijven.
Mijn hand joockt niettemin, mijn’ herssenen, mijn hert
(100) En all wat met de hand in ’t werck bewogen werdt.
Maer Hert en Herssenen zijn mijn’ twee scherpste sporen,
Die thoonen mij mijn Haer, die brengen mij te voren
Hoe kort het overschot van mijne loop-baen is,
Hoe naer die uer kan zyn, die altoos soo gewiss
(105) En soo onseker is, hoe ’ck stadigh heb te vreesen
Dat mij de laeste sonn dien morgen is geresen.
Den Hemel doe daer van wat des geschreven stae,
Dit Haspeltje moet af eer ick ontleven gae.
    T en is van gisteren of heden niet begrepen,
(110) Dat die den taeyen tré van door den Duijn te slepen
Soo verr verlichten kost, dat Haeghsche Burgerij
Vol adems, koel en droogh geraeckten op de Zij,
Een eewigh man sou zijn, diens salighe gedencken
Den Haegh en Schevering met Roosen sou beschencken..
(115) Maer ’thiet onmogelijck, als all dat onbeproeft
Oneindelicken dwang van redenen behoeft.
Noch houdt geen’ Reden steeck; men wil ’tniew sien en voelen:
Voor dat men ’t voelt en siet, sietm’ alle sinnen woelen
Om ’tvoor sot en verwaent te doemen, en ’tpapier
(120) Daer ’tin beworpen staet verdoemen tot schoon Vier.
Wie dorst een stuckjen stael sijn schip, sijn goet, sijn leven,
Syn’ wel en qualick-vaert, soo te beleiden geven
Als ’t nu gegeven werdt? wie docht ’er dat een Steen
Dat stael begaven sou met oordeel, schier, en Re’en
(125) Om altyd even wijs en stevigh, vol bedaren
En onbeweeglickheit in alle wedervaren
(Dat menschen niet en doen) syn ooghwitt gae te slaen,
En sonder wanckelen recht uijt door zee te gaen?
De proef most Richter zijn; en nu zijn ’tsoo veel proeven
(130) Datw’er geen’ reden van noch soecken, noch behoeven.
Wie wist hoe Swavel, Kool en Steen-sout t’samen swoll,
Eer ’t uijt een monicks hooft of uijt een duijvels hol
Ter werelt was gebracht? (waer ’t in dat hol gebleven,
Wat souder dusenden, sints maer drij jaren, leven,
(135) Wat vochtmen mannelick en sonder vuijl getier
Ten minsten in het diepst van ’twater vrij van vier,
En sonder Blixem-slagh te vreesen als van boven!)
Nu weetmen ’t bij de proef, nu derftmen ’t soo gelooven,
Als die geen’ Hell en kent, en keurt de Waerheit vals,
(140) Tot dat hij ’tvoel’ en hebb den duijvel aenden hals.
    Wien docht het voor niet lang waerschijnelick te wesen
Dat een man in een’ dagh souw leveren te lesen.
Daer aen een’ menighte sich sat te lesen vond,
Dat in een’ oogenblick een blad voll lett’ren stond
(145) Daerop het scherpe Gift van wateren die bijten
En ’t vinnigste metael doen splijten en verslijten
Geen’ bijtens macht en heeft, soo dat de leck’re tand
Van luije Monicken kon leven sonder hand,
En met de pen in ’tvier, haer lollen en haer lesen
(150) Voor onbesorgden kost haer swaerste plicht sou wesen,
En datter nauwelix oud Linnen voor Papier
Genoegh verslijten sou, om dat onlesbaer vier
Van schrijvers te voldoen, die daghen lang en nachten
Haer selven pijnigen en ons met haer’ gedachten,
(155) Daer nu soo weinigh is te twijffelen aen ’tstuck,
Dat heel de wer’ld goed koop geraeckt is inden druck.
    Soud ’t van geleerde li’en niet zijn geseght, sij rasen,
Hadd’ haerer een belooft met brockeltjens van Glasen
All’ oogen, jong of oud, soo stercken hulp te bien
(160) Dats’ alle verr naerbij gedwongen souden sien,
En Delft en Rotterdam tot voorden Haegh bescheiden,
En schier geen onderweegh begrijpen tuschen beiden,
En reisen Hemel-hoog, en seggen inde Maen
Schier hoe de menschen zijn die langs de huijsen gaen?
(165) ’T is niettemin geluckt, en mog’lick niet ten ende;
Wie weet waer God begeert dat dat bestaen belende,
En hoe veel naerder hij sal dooghen ons gesicht
Bij, daer wij henen gaen, den oorsprong van het licht?
    Had ijemant oijt gewacht dat ijemant in ons’ dagen
(170) De Son soo na sou gaen, dat eens het eewigh klagen
Van ontrouw rader-werck ten einde wesen sou,
En geen meer twyffeling aen Veer of wicht en Touw?
Siet, wij besitten ’t soo als ’tniet en was te hopen;
Men houd’ het mij te goe, derv ick mij Groot-vaer doopen
(175) Van d’allom lieve konst. Hij diese heeft versint
Is mijn afsetteling; soo is sij mijn Kinds kint.
En s’is noch in haer groeij, en sal wel kloecker werden,
Kan ’t des versinners draet van leven noch wat herden,
En will boos Engeland eens luijsteren na Vre,
(180) ’S Lands liefde voert hem wel tot inde zilte zee,
Om zeeluij t’ondergaen, en ’tvoordeel aen te wijsen
Van ’tgeen de lieden nu maer voor wat geestighs prijsen,
En stellen haer soo vast (dat noijt en is gehoort)
Een Oost en Wester punt als dat van Zuyd en Noord.
    (185) ’T hiet all onvindelick wat ick dus lang verhale,
En wat ick preecken moght, men hiel geen’ ander tale
Van Haegh en Zee aeneen te knoopen met een’ wegh;
De weerklanck van mijn wegh en was niet als, wegh, wegh,
En op, Aen een, sloegh Neen. en ’twaren siecke droomen:
(190) Wat moght ick mijmeren, daer kost geen deegh af komen.
Het sand vermeesteren met een’ gebacken baen,
Waer, om begaen, niet vreemd, maer ydel, om bestaen.
Was ick een Hagenaer, en kenden ick ons sand niet,
En had ick noyt gelett hoe ’t even over ’tland schiet
(195) Als Aetna met sijn’ asch, van onderen geterght
Door d’ ingeslopen zee, of ’t Napelsche geberght?
Had ick geen’ heughenis van onse Winter vlaghen?
’Khad heden wat gewrocht; men sou mij mergen vraghen,
Waer is die harde wegh, die klaere Klinckaert heen?
    (200) Met sulcken lossen Sand, en wel soo lossen re’en
Vielm’ oud en jong op ’tlijf. Ick poogde mij te weeren,
Ick pleitte, sand was sand, sand quam, en sand kost keeren,
’T en was noch Steen noch Stael, en soo ’t, als stael of steen,
Daer ’t eens gedreven was gepackt waer over een,
(205) Dat Haegh en Schevening van over langhe jaren
Onwedernaeckelick van een gescheiden waeren
Met spijtiger Geberght en naerder aen de locht
Dan daer den Africaen sijn’ legers over brocht.
Dat onse Heuvelen best schenen te gelijcken
(210) Het dagelixe lot van Armen en van Rijcken,
Altoos in ’t ongewiss, na ’tstormen van den tyd,
Dan weeldrigh en vol op, dan kael en alles quijt.
    Maer pleiten gingh niet aen: men leende mij geen’ ooren,
Daer ’t sinnelixt geweld van Reden in kon booren;
(215) Onreden stondt ’er voor, en onmacht, mogelijck,
Van mijn’ te weecke tong, of des’ en die, gelijck.
Soo maeckten ick meer zeils, en paste schoot te vieren,
Om, in Tij, maer voor wind, mijn’ haven te bestieren.
Ick kende mijn’ onkund’ en mijn’ onmondicheit,
(220) En hoopte dat mijn’ hand wat bondigher bescheit
En meerder nadruck soud’ en meerder indruck geven,
Ten minsten het Geschrift den schrijver overleven,
En als ick wegh sou zijn, een vroom man mogelijck
Van herten seggen sou, die brodder had gelijck.
    (225) Dat hebben se voor uyt, Papieren; langer leven
Als die haer ’tleven gaf, sijn’ kind’ren, sijn’ naneven
En ’tuijterste geslacht; wanneer die lang verbij
En rott zijn in haer Graf, soo gaen Papieren vrij.
Danck hebben de goe li’en die s’ eerst te voorschijn brachten,
(230) Die Gall, dat Coperoot, dat Linnen en die Schachten
Daer door de sterf’lickheit haer selven overleeft,
En van ’tonsterffelick wat voorsmaecks heeft en geeft.
O dooden die soo leeft, en, na dit halve sterven,
De gansche Wereld roept om van uw goet te erven,
(235) (Want of dat goed geruckt, gepluckt, geeigent wordt
Bij dusenden, soo valt den inboel noijt te kort)
O dooden die noch zijt, o Boecken die ick eere,
En soo gemackelick en soo geern mé verkeere,
Hoe komt ghij mij te stae, dien ’t ydele gerucht
(240) Van dagelyx geklapp noch vreught en geeft noch vrucht?
Waer ick mij henen wend’, ick vind mijn’ arme ooren
Soo veel onlydelix gedwongen aen te hooren,
Dat ick het schouw en vlucht, en bergh mij onder u.
Want schoon de Werelt eer niet wijser waer als nu,
(245) (Ick vrees sij was ’t nochtans, en sie geen’ sterren lichten
Dien ’t voor die van eertijts niet toe en stae te swichten)
Dit weet ick, wat Papier bevolen is geweest
Was sekerlyck de vrucht van een’ bedaerden geest.
Die schrijver satt ’er toe, en waer het in ’tvermogen
(250) Van syn vernuft geweest sijn selven t’overpoogen,
En doen meer dan hij deed’ en beter dan hij schreef,
Het hadd in ’twitt gestaen: de schael hing recht en scheef,
En wipte menighmael ter slincker en ter rechter,
Eer hij, sijn eigen Roe, sijn eighen scherpe Rechter,
(255) Het vonnis vellen dorst, en seggen eens op ’tlest,
Ick weet het nauwer niet te siften, dit’s mijn best.
Hoe anders, Hemelen, sien w’ ons de hoofden breken
Bij menschen, meestendeel, die metter haest eerst spreken
En dan bedencken! volck, dat ons bij loss gevall
(260) Haer’ wilde tael toebraeckt, en woorden bij ’tgetal,
Geen’ reden bij ’tgewicht met reden en manieren
Will noch weet voor te doen, noch will, noch kan vertieren.
Want kunnen hoeft sijn’ tyd, syn stae, syn’ overslagh.
Oock is mij onbewust wat stercker geest vermagh.
(265) Mijn swacke werckt soo traegh op wat hij heeft te wercken,
Verbystert sich soo licht in watter staet te mercken
Van ’tgeen’ bij rappe lien en rapper tongen wordt
Met beckens, mogelick met emmers uytgestort,
Dat mij, dien ’t lam gesegh of sluijmeren of geewen,
(270) Of walgen doet op ’tlest, mij brenght het snelle schreewen
Van scherpe kakelaers in onmacht van begrip;
En ’tfynste gae ick quijt, als tuschen Kaeij en Schip.
Is ’tvreemt dat mij doo li’en haer’ blad’ren best behagen?
’T zijn bladeren vol fruijt: en doo li’en derv’ ick vragen,
(275) En vragen vraegh op vraegh, wie, wat, waerom en hoe,
En wat ick vraegh en vraegh, sy werden quaet noch moe.
    Mijn leser is ’thier bey, soo ’ck lichtelick vermoede:
Oock voeld’ ick ’t komen; maer men houd’ het mij te goede,
Daer viel geen houden aen: als ’t hert van onderen
(280) Aen ’tblixemen geraeckt, wil ’t boven donderen:
Genegentheit slaet door, en is niet meer te dwingen
Als in eens vryers mond het spreken en het singen
Van die syn hert besitt. En, Leser, weest vast blij,
’T sal wel gevochten zijn, geraeckt ghij hier mé vrij.
    (285) ’Kheb mij ten deel voldaen: om op mijn pad te keeren,
Als ick geen herten sagh met seggen te bekeeren,
Bestond ick ’t met die Pen, die, als ’tmij heeft belieft,
Mijn schrijvens onderwind niet nood en heeft gerieft.
Ick bracht mijn leger uijt en stelde ’t in slaghoorden,
(290) Slaghoorden op papier van geen’ onduytsche woorden,
En plaetsten yeder een, soo veel en verr mij docht,
Daer ’t slaend’ of weerende ten besten gelden moght.
’K zey, Scheveninger straet was een bestaen vol eeren,
En geen soo heerlick om ’s lands luijster te vermeeren,
(295) En dan den luijster van dien luijster, onsen Haegh,
Ia mijnen vande Wiegh, daer ick mijn’ roem op draegh.
Ick zeide, geen vermaeck van alle de vermaecken
Van in en om den Haegh en soude dit genaken.
Ick zeide, geen gemack en waer soo wel besteedt
(300) Als om arm Schevening te helpen uijt het sweet.
Ick zeij, gewisse winst was uijt het werck te malen,
En, quam het op de baen, hoe en waer soumen ’t halen?
Mijn’ armoed stondt’er voor, ick wou de man wel zijn,
Soo geen’ Bors op en wou, men socht het inde mijn’,
(305) Op redelick bespreck, dat niemant sou beswaren,
En doen mij schad’ ontgaen, en noch wat oversparen.
Maer om geen eigen-baet te schijnen na te gaen,
Ontleedd’ ick ’theel geheim van all mijn overslaen,
En gaf het Stadt en Staet, en wie het waer, te kiesen,
(310) Bij mogelick gewinn geen mogelick verliesen.
All watter tegen viel te dencken, wierp ick neer,
En blies ’tgewichtigste daer henen als een’ veer.
    Ten overvloet verscheen het scherpst van mijn’ Geweeren.
Ick socht het ongeloof met dichten te bekeeren:
(315) Dit wist ick by de proef, dat rijmens soete macht
Veel’ herten, meer als dwang van redenen, verkracht.
’T gedicht is als de wind door een Trompett gedreven,
De nauwte geeft hem ’tscherp, en een veel sneller sweven
Dan of de selve wind vloogh door een’ open locht:
(320) Dus had ick alles in een bondelken gebrocht:
,,Waer ’t niet als Eerlyck, niet als Voorderlijck alleen,
,,Niet als vermakelyck, daer voor hier werdt gestreden,
,,Mijn seggen waer gegrondt: Ia kiest van drijen een,
,,In een van drijen is voll overwicht van reden.
(325) ,,Hoe blijfter dan ijet Goeds, yet Doenlyx ongedaen,
,,Daer Eer, en Voordeel, en Vermaeck te samen gaen?
    Dit roerde sommighe, die ’ck mede scheen te slepen:
Maer daer het gelden most en wierd het niet begrepen.
Geeft goede drancken in; en blyft des wel gewis,
(330) Haer werck en doet geen werck eer ’tzeer aen ’trijpen is.
De Kindren weten tyd van knickeren en koten,
En, sonder Almanack, en is ’thaer noijt ontschoten
Wanneer ’t goed knickeren, wanneer ’t goed koten wordt:
Soo lang schiet alle kracht van redenen te kort.
(335) Tijd doet, en Tijd doet niet, Tijd geeft, en wil niet geven:
All wie wat goeds versint magh ’t niet altoos beleven.
Geen dingh en werdt verkracht; daer hoort wat rijpens toe,
Soo langhe staet men still en loopt sijn selven moe.
    Soo lagh die Mispel daer, en scheen te moeten rotten
(340) Eers’ eetbaer werden sou. Het meer en minder spotten
Van meest onkundighe stond ick geduldigh uyt:
Ick kostse laten doen, ’ten gingh niet door de huijt.
Daer is geen’ gaere spijs voor magen die het woelen
Van scherpen etens lust van binnen niet en voelen:
(345) Haer walghen maeckte mij noch ijverloos, noch gram;
Myn’ Tafel bleef gedeckt, om of haer honger quam.
    Door eene twijffeling weet ick mij niet te redden:
Neemt redeloos Gediert; ick weet, en derv het wedden,
Het neemt gewilligh aen wat hem te stade kom,
(350) Stelt het sijn oorboor voor, ’ten sendt het niet weerom.
Wat lett de menschlickheit? wij, redelicke dieren,
Waer halen wij van daen d’uijtsinnighe manieren
Van, wat ons werdt verboôn, te willen met gewelt,
En wat ons werdt geboon en vriendlick voorgestelt
(355) Te haten en te vlien: ick meen het is te halen
Uijt d’eerste Appel-schuld, die wij soo dier betalen,
Dat elck genegen is ’tverboden na te gaen:
Maer waerom tasten wij ’tgebodene traegh aen?
Geleerder volck als ick, ’k laet u den knoop bevolen:
(360) Als gh’ hem ontbonden hebt, soo vraegh ick noch uw’ scholen,
Hoe komt het ydel niew bij menschen soo bemint,
En tot een dienstigh niew elck een soo ongesint?
Daer hoeft maer eenen droom van dertele geburen
Die onse kleederen by dagen en bij uren
(365) Aen niewe snippren sny, van d’een aen d’and’ren dagh
En sietmen der niet uyt gelijck men gistren sagh.
Spreeckt van huijs-backen niew, van ingeboren vonden,
Daer hooren jaeren toe eers’ ijemant konnen monden.
    En dit ’s mijn lot geweest: nae langer jaren tyd
(370) Verloste ’tvaderland sijn selven van ’tverwijt
Van all te traghen sucht tot niewe nutticheden,
Of nutte niewicheit: allengskens wierd het reden
Dat altyd reden was, maer soo niet heeten moght,
Doe ’tongesiene kind ter wereld wierd gebrocht.
(375) Men socht het inde wiegh daer ’teertyds was geboren;
’T en wasser niet te sien: men wou den vader hooren;
Hij was veel mijlen verr van ’t Noorden omde Zuijd,
Maer met beleeft geweld van Brieven vondm’ hem uijt.
Wat sou daer tegen staen? all ’tvorighe verachten
(380) Verachten ick soo geern als droomighe gedachten,
En altyd was ’t mij lief, altoos quam ’t mij te pas
’S Lands dienst te voorderen met wat ick wist of was;
En die sich emmermeer daerin dorst laten soecken,
Verdiende noijt Rapier te handelen of Boecken.
(385) Gebrack ’t aen sleutelen, smits haeckwerck quam te baet,
Om Cassen op te doen daer Scheveninger Straet
Niet in het sand en lagh, maer in papier begraven,
Met all den ommeslagh die haer mijn’ sorgen gaven,
En ’tsprekende Papier wierd soo beleeft onthaelt
(390) Als vriendelick verschaft; daer was ick me’e betaelt.
    ’T gevolgh was soo wij ’t sien: wel zij de wijse Raden,
Die ’tkind verheerlickten met meer en meer cieraden.
Sij zijn soo geestich, soo voorsichtelick besteedt,
Dat die het niet en looft niet loffelix en weet.
(395) Men damt Rivieren in met wederzijdsche Dijcken
Om dollen overvloed van wateren t’ontwijcken.
Hier werdt den overloop van beest en onverlaet
Met dijcken wederzyds gehouden vande Straet.
Wat is uw ongemack, bedillers, in ’tbekrammen
(400) Van ’t uytsicht van eertijts, wat doen u groene dammen
Voor overlast in ’toogh; zijt ghij den dorren duijn
Van ouds niet moe gesien, en kan u geenen Tuijn,
Geen enckel wandel-pad volkomentlick behagen,
Soo gh’ aen dat wandel-pad geen’ lijst en vindt van Haghen,
(405) Van Haghen daer veeltyds geen ander nut af kom’
Dan dats’ u moeyelick onduyst’ren Kruyd en Blom?
En is het daer soo goed het schoon gesicht te weeren,
En is het hier soo quaed het leelicke t’onbeeren?
Lydt met beleeft gedult wat hier te lyden is,
(410) Dewijl dit lydens end niet als verblyden is.
’T zijn gunsten die m’ u doet; aenvaerdtse maer ten beste:
Onwijse gaen ondiep, wel-wijse sien op ’tleste.
Maer neemt, de wandeling en vall’ u niet te soet;
Wij weten, hooft voor hooft, dat elck eens sterven moet,
(415) En van dat sterven sprack een wijs’ in oude dagen,
Is ’t sterven niet te swaer, soo kan ick ’t licht verdragen,
Soo ’tswaer om dragen is, ten minsten is het kort,
En dat ’s deselve troost die hier gegeven wordt.
Twee vierden van een’ uer zijn haestigh omgeloopen.
(420) Wie sou voor dat verdriet die vreughd niet willen koopen,
Van door d’onlusticheit van een’ benauwden Pand
Syn adem rijckelick te scheppen op een strand?
Is ’t niet genoech gesorght voor all wat u kan deeren?
De Son, die boose Son, heeftm’ u gesocht te keeren,
(425) En siet de schaduw komt van menigh groenen tack,
Die in geen’ lange wijl sal groeijen tot een dack.
Gebreeckt’er noch meer sorghs, en schrickt ghij voor de Winden?
Die sullen oock eer lang haer’ krachten in sien binden,
Eer langhe staet die straet gemantelt op een’ rij
(430) Met drljmael dobblen Elst aen d’een’ en d’ander’ zij.
Meer waer te veel begeert, daer meer niet is te wenschen.
    Maer heb ick ’t uijt een’ droom, arm’ Scheveninger menschen,
Of is ’t u uijt den mond gevallen, ’tweeldrigh woord,
Daer van ick, schrickende, het galmen heb gehoort?
(435) Is ’twel gelooffelick dat oijt in uw’ gedachten
Gedachten zyn gegroeyt van opspraeck en van klachten,
Als oftmen u, eilaes, groot leed had aengedaen,
Als gh’ over klinckertjens verbonden wierdt te gaen,
En slijten Schoen, of Kous, of Kousseloose voeten,
(440) Die in ’tbekende sand geen’ Keijen en ontmoetten,
En veel min distelen, en slangen allerminst,
Soo dat u ’tniewe pad verlies bood, maer geen’ winst.
    Zee-buren, arm geslacht tot slavernij geboren,
Was u dat seggen ernst, soo moet ghij ernstich hooren,
(445) Wat ick in ernst verhael en u te hooren staet:
Uw’ voeten hebben mij gebracht op dese straet;
Uw’ hoofden oock niet min: in tyden en ontijden
Sagh ick haer’ drachten aen met weeck’lick medelijden,
En mij en docht de sonn soo klaer niet opden noen
(450) Als dat elck schuldigh was u wat onthefs te doen.
Daer deden ’t met haer’ Bors, en, mogelick, van desen,
Als ’tpas gegeven heeft, heb ick wel willen wesen:
Maer uw’ noodsaecklickheit te keeren in vermaeck,
En uwen last in lust, hiel ick een’ beter’ saeck.
(455) Ey sluijt uw’ herten voor ondanckbare gedachten.
Ghij waert het, Kinderen, daer ickse minst af wachten,
En over Cous en Schoen en blooten Voet en all
Zijt ghij met mij t’onvre’en, ’tis onverdiende gall;
’T was dobbel wel gemeent, en beter uytgevallen.
(460) Denckt hoe ghij zijt en waert, het moet u wel gevallen.
Scheelt singen uyt de borst, en stenen niet van een,
En dribblen over straet van door heet sand te kne’en?
Gaet dribblen naer de Merckt en komt al singend’ weder:
Valt u den Hemel hard met hard en onsoet weder,
(465) Het hard dat onder light versacht dat boven drijft,
Soo dat het eene hard het andere verdrijft.
Het sachte pad viel hard, daer valt geen seggen tegen,
Nu valt het harde sacht: gedenckt eens wat een segen,
Dat u de volle mand min onder wegen weegh’
(470) Dan die ghij door het sand na huijs droeght licht en leegh.
    Wijckt ijemand onder u noch voor Gevoel noch Reden,
En noemt hij met gewelt sijn oude liefflick treden,
Syn niew onlydelick; hoort, Wij ven, ’tgaet u aen,
De duijnkant staet u vrij, ghij mooght hem wel begaen,
(475 Gaet douwter door en door, het is een soet vermaecken:
Maer, waer ick in ’tbewint, men soud u hier bewaecken,
En quaemt ghij eens de Straet te roeren met een’ voet,
Men keurde mand en Visch den Tollenaer verboett.
    Ghij, goede Tollenaer, die sluyten en ontsluijten
(480) Wel-wettelick verkoopt voor stuijvers en voor duijten,
Past op uw eigen recht, tolt alle Wiel en Been;
Maer onder Been en Wiel laet Schevening met vre’en:
De wel-besteedde gunst en maghm’ haer niet besnijden.
Oock sal u noyt gebreck van Wandelen en Rijden,
(485) Van gins en weder-reis bejegenen, soo lang
Als ’t woeste Noorder-nat sal woelen tegen ’tstrang.
Maer, wilt ghij tuschen ons’ vier oogen en vier ooren
Een’ niewen overslagh van wat meer voordeels hooren?
Een’ onbesproken winst staet alle neering vrij:
(490) Dus trachten ick mijn’ Pacht te bet’ren, raeckten ’tmij.
De zee geeft wonderen: sy sendt ons groote Vissen:
Elck isser u een waerd, dat sal u selden missen:
Sij voert ons Schepen toe, dan heel, dan half vergaen:
Daer moet den Haegh op uijt; ’ten kan u niet ontstaen.
(495) Sij sendt ons het geluijt van droeve zee-gevechten:
Daer will een ijeder heen met kinderen en knechten.
Men haet dat donderen en langhe zijn wy ’t moe,
Noch wilder yeder eens bekommering na toe.
Iae ’tkan u lichtelick meer heughen als verveelen
(500) Wat onse fiere Buert haer’ drijvende Casteelen
U hebben aengevoert voor Kyck-geld over hoop,
(God gunn’ u selden kans van sulcken overloop)
Maer Vloten en Gevecht, en groote Visch en Wracken
En zijn van geen gevolgh, maer seldsam’ ongemacken.
(505) Ick denck op ’t dagelix verlichten van uw pacht,
En, soo ick niet en dool, dus hebt ghij ’t in uw’ macht:
Het minste niew gerucht kan ons ten Haegh uijt drijven:
Saeijt soete tijdingen van niewe tyd-verdrijven,
Doet spreken onder ’tvolck van weddingen op ’tstrandt
(510) Om prijzen aengestelt op allerhanden trant,
En huert ’er loopers toe te Voet, te Paerd, te wagen;
’T verschot sal minder zijn als wat de Toll kan dragen.
’K heb Londen leegh gesien (arm Londen, nu soo leegh!)
Om d’ongemeene maer, die ’t in syn’ straten kreegh,
(515) Van diere weddingen op een’ verwaende deeren
Die ’trappe Mannevolck sijn roemen af wou leeren,
En loopen een verbij die vande rapste was:
Dat haelde dusenden uijt dusenden haer’ tass,
En noch meer dusenden ontliepen werck en huijsen
(520) Om ’t wedspel bij te zijn. Wat soudt ghij oortjens pluijsen,
Wat all Toll-dubbeltjens; gaf u den Hemel in
Somtyds ijet voor te slaen van dien of and’ren sin!
Indien die vreughd verslijt, denckt weer op vreemder vonden
Die ’tvolck, of om haer niew, of om haer’ waerde monden.
(525) Brenght Wagens onder zeil: daer leeft’er noch wel een,
Betakelt bij Stevin en van sijn’ Vorst bere’en:
Ick gev’ u niet alleen mijn’ Hagenaers te wachten;
Heel Delft, heel Rotterdam sal Ross en Rad bevrachten,
Om ’toud-niew wonderwerck te soecken op het strand
(530) Daer ’t een Suyd-weste storm doe vliegen over ’tsand.
    Maer ghij, schoon Haegsch gedrocht, ghij danten en ghij quanten,
Die niet als om ’t Voorhout en weet te lanterfanten,
’t Voorhout, die Kalverstraet, daer yeder brengt te Mert
’t Iong goed dat niet genoegh op stall gesocht en werdt,
(535) Werdt ghij niet wervelsieck van dat mall molemalen,
Werdt het u niet van noo den a’em eens op te halen,
In plaetse van die ronde, in een’ gestreckte laen,
Die naer het oud Voorhout sijn’ eer begint te staen?
Wat soeckt ghij in ’t Voorhout? (want die u sien en hooren,
(540) Komt dat lang draeijen voor, als waerder wat verloren
Dat niet te vinden is) wat soeckt ghij? niet met all.
Ey, wendt na Schevening; daer is noch Bergh noch dall
Dat uw gemack verstoor’ en uw’ Gelasen Kassen
En vindend’er noch Asch, noch Slijck, noch Puijn, noch plassen.
(545) En light ’er sand gestroijt, de Klinckertjens te baet,
Soo veel verlicht men u ’tgerommel van de straet.
Daer hoort geen swijgen toe; hebt ghij wat soets te praten,
Ghij hebt het hier noch min als in ’tVoorhout te laten,
Danck hebbe d’open baen en d’onbedompte lucht:
(550) Noch meerder is ’tverschill van des’ en die genucht:
Daer ginght ghij nergens heen, waer sult ghij hier belenden,
Op ’t heerlicke gesicht van een van ’s Werelds enden,
Daer ’tronde van de locht aen ’tplatt-rond van de zee
Soo dicht schijnt aengewelft, als warense geen twee.
    (555) Vindt ghij de Golven vlack en still en ongeresen,
Slaet allen voorvall gae, maer past voor all op desen,
Ghij, Vrijers, praets gesint, het is uw rechte slagh,
Verthoont uw’ Ioffertjens, hoe lieffelick ’tgelach
Van ’tsoete weder is; hoe grouwelick daertegen
(560) Het bruijssen van de Zee in baren opgestegen;
En seght haer, Kinderen, dus gaet het t’uwent mé,
Ghij kunt soo vriendlick en soo suer sien als de Zee.
Maer lett eens op ’tverschill van ’t een en ’tander wesen,
Ghij sult ons altoos soet, en noijt bars willen wesen.
(565) Lacht, lieve schepselen, en neemt uw voordeel waer,
Wij soecken ’t, jae, voor ons, maer ’tgaet u vrij wat na’er.
Daer staet geen schoon soo vast, ’ten kan sich wel ontcieren,
Dat hangt aen meer en min bevallijcke manieren;
’T en is geen’ schoone vrouw die suer siet op een man,
(570) ’T en is geen’ leelicke die vriend’lyck wesen kan.
    Is ’twijser onderhout dat ghij hebt uijt te houwen
Bij vracht van meerder ernst; seght, Mannen, en seght, Vrouwen;
Siet ghy dat Water wel? thans siet ghij ’t soo niet meer.
Voor middagh ging ’t te rugg, van avond komt het weer,
(575) En mergen soo weerom; en dat en sal niet enden
Voor dat ons die ’t soo schiep het laeste vier sal senden.
Wat stellen wij ons hert op voor of tegenspoet?
In all het Wereltsche gaet even sulcken Vloet,
En sulcken Ebb te rugg: siet Menschen, Huijsen, Staten
(580) En Coninghrijcken aen: daer is geen toeverlaten
Op evenstandicheit; die schael moet op en neer.
Die nu meent vast te staen valt morgen wel om veer.
Het Huijs dat heden bloeijt zij merghen op sijn’ hoede
Voor onvoorsienen slagh die ’t om stoot’ of verwoede.
(585) Wij hoeven geen bewijs van heel en half gesont,
Dat ijeder lichtelick door all sijn leven vond.
De Rycken waggelen, de Conincklycke Steden,
En diemen gisteren sagh staen, waer zyn sij heden?
Soo draeyt der dingen Rad, en die dat stuijten will
(590) Sat’ beter op sijn’ rust en hiel sijn’ handen still.
    Als ’t lang gekruijt sal zijn, ten Oosten of ten Westen,
Naer ’t Sonn’ en Windt gedooght, langs des’ ons’ buijten-vesten,
Daer van men heel die zee de Grachten heeten magh,
Sult ghij noch lichtelick een steertjen vanden dagh
(595) Aen beter oeffening van moe-geseten leden
(Want alle veel verveelt) met Wandelen besteden.
En vreest hier Slyck noch Stof, jong Volckje, nett geschoeijt,
Of, als ick ’t seggen magh, moetwilligh soo geboeijt,
Dat gheen’ Gevanghene meer lyden in haer’ holen
(600) Het droevighe vernacht van donckere gijolen;
Treedt af; daer light een Vloer van witt sand, daer den Haegh
Syn, beste Cameren mé moij maeckt alle daegh.
En treedt gerustich toe, moij’ meissjes; ’t mall vermaken
Daerm’ uw’ Vrouw Moedertjens den zeekant om de’e laken
(605) Is lang in ongebruijck; daer valt niet mee te doen
Aen dolle spoelerij van vrouwe-Cous of Schoen.
De Wereld, seghtmen ons, wordt alle daegh wat booser;
En ’tis waerschijnelijck: ten minsten wordt sij looser;
Ten minsten weetmen nu wat beter alsmen placht,
(610) Dat twee li’en leed te doen, all waer ’tmaer met gedacht,
Sijn selven en sijn’ vriend, is hapering van sinnen:
Hoe veel min schickt het sich van Vrienden tot Vriendinnen,
Die m’ eertyds handelden als warens’ inde pijn,
Die menschen overkomt, van Honden doll fenijn.
(615) Die doopers, soo mij dunckt, verdienden self het doopen,
Soo sotten waerdigh zijn haer’ sotheit te bekoopen,
En, diese nu sagh doen dat doe soo geestich stond,
Sou seggen, daer ’s vergift aen ’twercken van een’ Hond.
    Maer beter besigheit kan u den Tijd wegh helpen:
(620) Raept Schelpen, die het lust: en seght niet, ’T zijn maer schelpen:
Neemt eene letter uijt, ’tzijn Schepen, en gewiss
Dat yeder schelp wel eer een scheepje was voll viss,
Ia schell-viss, die sijn, schell, dat is syn Huijs, ten lesten
Moe levens, heeft geruijmt, en gaf het ons ten besten.
(625) Het meer of minder groot en doet niet tot de waerd’,
Daer swemt Gediert in zee, daer gaet’es over d’aerd’
Van ongelycke form: een Walvisch bij een Haring
Maeckt machtigh onderscheit; een Mier die aen een haer hing
En woegh het haer niet door; wat meent een Oliphant?
(630) Hij is, gelijck die Mier, een maecksel van Gods hand,
En beij’ die maeckselen voll van gelijcke Wond’ren:
Geheimen die de Konst heeft onlangs op doen dond’ren,
Als s’ ons’ onkundicheit, door kleine stuckjens Glas
Als in een’ Werlt gevoert daer niemand oijt en was,
(635) Heeft schepselen ondeckt en door en door doen kijcken,
Die voor de machtigste ter Werelt niet en wijcken
In onbegrijplickheit van leden en gewricht,
Maer in ’tverschill alleen van omloop en gewicht.
    Siet wat all wonderwercks wij achteloos vertreden,
(640) En of al ’tmenschelick vernuft, met all’ de reden
Daer ’tsich af roemen magh, een schelpken machtigh is,
Een schelpen Horentje te bouwen daer een Viss
Syn leventjen in bergh’ voor groote die het jagen:
Och of wij op ’tbesteck van dees’ gebouwtjens sagen,
(645) Hoe wisten wij ons self te huijsen in ’tgemack
Van geen te ruijmen en van geen te nauwen dack.
Elck Vissjen past in ’t zijn, daer hadden wij te leeren
De rechte regelen van Huijsing en van Kleeren:
Te ruijm en schickt sich niet, te nauw valt suer en bang,
(650) De middelmaet en lijdt noch floddering, noch dwang.
    Waer ick een sprekend Beest (’tscheelt weinigh, sult ghij seggen)
Een sprekend Vissien maer, ’kwist veel meer uyt te leggen,
En bet’re lessen veel, dan nu zijn uijtgeleit,
Of uijt te leggen zijn: Ick vraeghde, Knecht of Meit,
(655) Van meer en minder slag, en Ioffertjens en Heertjens,
Werdt ghij noyt spiegel-wijs aen onse Schelpe kleertjens,
En sult ghij noyt verstaen hoe redelicken ding
’t Standvastigh Wesen is bij sta’ghe wanckeling?
Hoe lang mishagen u de wetten vanden Hemel,
(660) En haer schoon Even-eens bij ’s Werelds kindsch gewemel?
Hoe lang en derft ghij niet gesien zyn, soete li’en,
Soo ghij soo weinigh tyds voor desen wierdt gesien?
Hoe lange sult ghij noch uw’ niewste vonden prijsen,
En die van gisteren verfoeyen en verwijsen?
(665) Wij wierden eens gekleedt, en blijven ’t soo altyd,
Ghij brengt u met gewelt in eigen spott en spijt.
Van daegh versnippert ghij uw goed aen Rock en Mouwen,
Daer strax niet op en volght als meesterlick berouwen,
Met een neuswijse waen van altoos bet en bet
(670) Te weten hoe het hoort, en dan een’ niewe Wett
In versche Fransche tael arm Holland voorgelesen;
Een, staelen wett? o jae, die merghen stroo sal wesen.
Wat deed de Schepper wel, die ’tSchepsel Neus en Mond,
En Oor en Oogen-paer elck hechtten aen sijn’ grond,
(675) En hiet staen daer sij staen, en blijven soo sy stonden!
Licht saghmen, sonder dat, hier Ooghen en daer Monden,
Hier Ooren, daer een’ Neus van daegh uijt sijn gelidt,
En mergen mogelick vergunt sijn oud besitt,
Naer de Parijsche Beurs haer’ wissel-brieven meldden;
(680) Want daer aen hangt uw heil, en die ’t soo niet en stelden
Souw voor een wangeboort verschijnen op het pad.
Denckt huyden, tot een’ proef, hoe schoon een Ioffer sat
Die gheen Cometen-staert en sleepte langs de vloeren,
En dweildese schoon op: ’ksiet eerlicke, ’k siet hoeren,
(685) ’Ksie ’t tot de Kind’ren doen; en, hoe ’cker meer op lett,
Hoe’ck min bevroeden kan, wat regel en wat wett
De Menschen beestigh maeckt, wat oordeel haer, wat reden
Met staert-stof overlaedt. noch is het vande leden
Die Beesten noodigh zijn, haer Staert is als haer Roer,
(690) En als haer’ hand veeltyds; maer, lieve flodder-moer,
Wat doet ghij met uw staert, wat hebtgh’er mee te stieren,
Uw schip van ydelheit? O Tijden, o Manieren!
De Rocken wegen u, en dies’ u eerst aen trock
Verdiende weinigh dancks, en knoopt ghij Rock aen Rock?
    (695) Maer knoopt ghij lock aen lock (want dit’s een ander toontje,
En dat wat hoogher luydt)? Hoort hier, ghij jonghe schoontje,
Wat sitt ghij daer en krult? is ’teigen goed, of leen,
Of aengekochte waer? Ick vrees voor een van tween,
En dat of Galgh of Rad noch met de koppen proncken
(700) Daer dese krulletjens aen hoorden, eerse stoncken.
Siet waer ghij moy me’e zijt, en of oyt eenigh Beest
Met roof-goed, Haer of Pluijm, behangen zij geweest.
    Dit raeckt de Meissjes, ja, met haer’ oneigen Vlechtjens,
Maer ’traeckt uw’ rekening wat nader, soete Knechtjens,
(705) Die twee mael dieven werdt, en eerst u selfs berooft
Van wat uw erfdeel was, en dan een anders hoofd.
Wat zyt ghij, Meid ofKnecht? Waer ’tniet aen Keurs of Broecken,
Ick wist geen’ Mannetiens van Wijfjens uyt te soecken,
En als ick soecken souw, waer vond ick Neus of Mond,
(710) Soo doncker staens’ in ’tholl van een’ bekrulden grond.
Noch schortter wat, om ons ter deegh te doen verwijven:
Waer magh de kleverij van Plaester-vliegjens blyven?
Daer ick geen’ weergae toe en vinde, wat ick soeck,
Als bij Corenten in een’ blancken Boeckwey-Koeck.
(715) Heet dat Gods even-beeld verbet’ren of bederven?
Monseurtjens, hoe het heet’, ghij kont het qualick derven:
’T is meesterlick bedocht, en meer als oyt of Viss,
Of Schelp bedencken kost, dat kladden cieren is.
    Soo sprack ick, als ick Schelp of Viss waer, of ijet minders;
(720) Nu heb ick ’t niet geseght: weest wel te vreden, Kinders,
En houdt mij wat te goed’, op eens soo veel weerom.
Ick wist mijn reden wel, en gunn elck sijn waerom;
Ick steeck voll misverstands, en onkund’ en onwijsheit;
Die mij dat als een Viss op menschelicker wijs zeit
(725) Sal van mijn’ vrienden zijn; ick eisch gelycke Munt,
En ’tsal mijn vriend niet zijn, die my die niet en gunt.
Maer, Vrienden, and’re Munt sal hier strax gangbaer werden:
Siet ghij dat schuijtjen wel, en kont ghij ’tnoch wat herden,
Tot dat het zeilen strijck’ en door de Barning spring’,
(730) Daer is versch zee-voer in en levend leckerding.
Doet beid’ uw, Borssen op, uw’ Buijdels en uw’ Maghen,
Hier is dat beide licht verdouwen en verdraghen;
Mijnt voor de Ioffertjens en stelt u inde rij:
Maer, vrijers, past ’er op, de vrijsters staend’er bij,.
(735) En ’tgoedje siet scherp toe; sij weten haest t’ondecken
Wat ghij voor Coopluij zijt, of milde maets ’ of vrecken,
En, waer eens ’t masker af, en, die nu vryt, getrouwt,
Hoe nauw hij ’tnemen soud op d’Erwten en op ’tSout.
    Nu stiert de zoo duijn op, de Zee-straet langs te dragen
(740) Tot aen uw ’ eigen haerdt: of, vreest ghij te beklagen
Dat tuschen Haegh en strand, hoe versch het goedje zij,
Voor Haegsche tongetjens den hals gebroken zij,
Of zijt ghij van ’tgevoel dat buytens huijs-verteeren
De smaecken van goet cier by wijlen kan vermeeren,
(745) Daer hangen Ketels ree niet half soo diep in’t Land
Als Scheveninger Kerck en Kerckhof staen van ’tstrand:
Want onse Berghen zijn geleghen, niet van Muijsen
(Als eertyds Berghen wierd verweten) maer van Huijsen.
Geviel u Soetenburgh, en waer de soete Man
(750) Die ’tbouwde soo uw Vriend als ick hem noemen kan,
Ghij kreeght syn’ deur wel op met wat beleefde Woorden,
En Sael en Keucken-tuijgh met wat daer meer toe hoorden,
Om daer een’ vrolyck’ uer te spillen onder dack
En de gezoden zoo te nutten met gemack.
(755) Ontsiet gh’ u man of maeghd in vriends huijs te verstooren,
Daer zijnder voor uw Geld en die daer toe behooren.
Men wenscht aen d’Overzij om soo gestoort te zijn,
En staet ghij op de keur van Vloed of Ebbe-wijn,
(’T zijn woorden van de Kunst) men kander u gerieven,
(760) En ghij en uw gevolgh bevelen na believen.
Terwijl de keucken smoockt, terwijll uw soete Viss,
Eens vrij van ’tsoute, weer in ’tsoute water is,
Bespraeckte Vrijertjens, versuijmt geen’ tyd van praten:
De Meissjens luijsteren, als ofse woorden aten,
(765) Als woorden t’harer eer betreckelick en soet
De monden vullen met des herten overvloet.
Neemt vensteren te baet (’tmagh om den Avond wesen)
En thoont haer hoe de Son het selve lieve wesen
Dats’ uijt den bedde bracht weer soo te bedde leght,
(770) En, schoone, dus doet ghij, dus doen de stralen, seght,
Die smergens, niet uw’ Son, maer uw’ twee sonnen spreijden,
Tot dats’, ons moe gebrandt, allengskens van ons scheiden
En kruijpen in haer bedd: Maer hier is ’tgroot verschill;
Die Son laet ons gerust en onse nachten still,
(775) Die Sonnen houden ons in een gestadigh woelen,
Gesien en ongesien; het hert en kan niet koelen,
’T smoockt alle nachten door van den geleden brand
Daer aen geen helpen is als met uw’ rechter hand.
Heilsame rechter hand, wanneer wil ’t u behagen
(780) Een eewigh sonneschijn voor dese donckre dagen
Te brengen over mij? hoe langhe light de hoop
In dit vertwijffelt hert met wanhoop over hoop?
Hoe lang. Maer daer ’s de Viss; en eten gaet voor vrijen.
Gaet, jongh volck, gaet ’er u vrypostich in verblijen,
(785) En past op geen’ Doctoor; ’tis Haegsche kindren voer,
En van Viss eten seght den Haegh, soo ’tquam soo ’tvoer.
Derft yemant twijffelen of dat stout seggen waer is,
Die sie door Schevening of Vleesch en Bloet daer klaer is,
En of die ruyghe Maets haer’ tronjen vissich staen,
(790) En of die vande Hall de haer’ te boven gaen,
En of die Meissjens met haer’ incarnate koonen
De minste teeckenen van ergher voetsel thoonen
Als daermen in den Haegh de darmen mé verkropt,
En door goed levens kunst lang levens loop mé stopt.
(795) Een’ Haegsche maegh nochtans, die Scheveninger Vissen
Heeft te vermeesteren, en magh sich niet vergissen;
All is de Schelvisch doodt, hem komt wat swemmens toe
In beter als sout natt, het zij van Ebb of Vloe.
Ia Spagnen, daer ons meer verdriets van is gekomen
(800) Dan ’teen t’herdencken lust, heeft ons veeltyds benomen
De quelling die ’t ons gaf, door druijfjens van sijn’ Cust,
Daer alle leet van Hoofd en Maegh mé werdt gesust.
Neemt van het soete sapp gedropen uijt die rancken,
En ghiet het by de rest, ghij sult’es u bedancken,
(805) En vinden merghen vroegh uw selven fraey en frisch,
En naer het Vischen-mael gesonder als een Visch.
    Hoe gaet het, jonghe luij; zyn d’hertjens wat beglommen,
En zijn de dampjes wat na bovene geklommen,
Daer rijmt wel sommen op, soo valt het m’in mijn’ sinn:
(810) Weest niet te neuswijs om een soentje meer of min,
’t Is Hollands oude stijl, en ’tmagh de niewe blijven,
Spijt Zuijdsche Volckeren, die ons quansuijs bekijven
Om ontucht voor de Werlt; daer onder dat gelaet
Die kijvers schuldigh zijn aen meer verholen quaed.
(815) Verhaest u nochtans niet: want, isser een’ Vrouw Moeder
Die op de Kudde past, gelijck een Schapen-hoeder
De syne tegens Beer en Wolven gade slaet,
Haer komt den eerste Kuss uijt redenen van Staet:
Het gheen sij geerne lijdt en sal sij niet verbieden,
(820) En ’tklappen vande sweep is wat voor oude lieden.
Werdt sij dan ’tsitten moe, Madame, helpts’er af,
En, dat sij’t qualick voel’, van ’tpas gaen aen den Draf.
Is’t vande vieste niet, en heeft sij maer min tanden
Als doe sij jonger Was, maer voeten vrij en handen
(825) Van Exteroogh en Gicht, en Hooft noch Heupen krom,
Van dusend tegen een, sij springt wel eens rondom,
En schroomt sich niet de Ieugt een Liedjen voor te singen,
Noch voor verdiende straf van Kerck en Ouderlingen.
Sij heeft het aen Mameer en Grootemoer gesien,
(830) Die waeren vrolick, jae, maer deugdelicke lien.
    In ’tende doets’ haer ampt, en spreeckt in ernst van scheiden.
All schijnt ’er niet wat Maens om ’their na huijs te leiden,
Het half licht overschot van sulck een somer-dagh
Maeckt dat de tijd noch nacht noch avond heeten magh.
(835) Soo komen Coetsen uijt en welgevoerde Paerden,
Dien maer de spraeck gebreeckt, om na verdienst en waerden
De niewe Klinckertjens te loven dagh voor dagh,
Gedenckende de plaegh die haer ten halse lagh,
Does’ onder het gejuijch van luije jonghe luyden
(840) In ’tScheveninger sand haer hert te bersten kruijden,
Die nu, ’tzij natt of droogh, ’tzij ’t avond zij of nacht,
Na huijs toe danssen gaen soo vrolick als de vracht.
    Die Dagh is soo gespilt: ick weet niet of hem Wijsen
Of Gecken vaerdigh staen te laken of te prijsen,
(845) Ick houd hem wel besteedt, soo beter besicheit
Om spelen-varen niet van kant en is geleit.
Noodsakelick gaet voor; daer staet niet mé te gecken.
’K weet niet hoe ’tand’re gaet; mij kan geen’ vreucht vreucht strecken,
Daer ernst om werdt versuijmt: sij werdt mij schier een’ pijn,
(850) Gelijck haer,t lacchen is die in swaer lyden zijn.
O slibberighe maet van Wesen en bedrijven,
O kostelicke Tyd; wat soecktm’? u te verdrijven?
U met de schouderen te stooten als een’ Vodd
Die nerghens goed voor is? soo verr verhoed’ mij God
(855) Mijn eigen moordenaer, mijn eigen dief te wesen.
Wij hoeven ’t in geen’ hoop ouw’ Boecken na te lesen
Hoe schichtigh de Rivier des Tyds is, wat een Pijl
Geschoten uyt Gods hand, en wat een’ kleine wijl
Elck tegenwoordigh is, jae liever wat een stippel
(860) Die niet te noemen is voor dat hij ons onthippel’,
Soo dat ons niet en staet te seggen als, dat was,
En dat sal zijn, (soo ’t luckt) Dat is, komt noijt te pas.
De Boecken seggen ’t oock; maer alss’er niet en waren,
De Blinde voelden ’t bij elck een syn wedervaren;
(865) Verwarde mymering en evenwel gewiss!
Wat blyft ’er overigh, daer Nu noyt nu en is?
    En loopt ons leven soo en soecktmen ’tnoch te quisten
Aen min als Ydelheit? de zee-luij die soo gisten,
Vergisten hier een Ty en daer een’ laegher wall,
(870) En raeckten sluijmerend’ in ’tuyterst ongevall.
Maer all is Ydelheit; dat is niet af te praten,
En, hoe wij ’tschilderen, in all ons doen en laten
Is Ydelheit de vreugd en Ydelheit de vrucht:
Waer toe dan steedschen ernst voor tydighe genucht?
    (875) Bedaerde tydicheit en hebb ick niet te laken,
En ’t overhands gedoen is Menschelick vermaken,
Iae Beesten hebben ’t lief, en allom de Natuer,
En lacchen heeft syn’ tijd, en pruylen heeft sijn’ uer,
En daerin heeftmen elck sijn welgevall te gonnen.
(880) Maer om weer aen te gaen tot daer wij ’tflus begonnen,
Tijd moet gesleten zijn, soo moeten wij ’tverstaen:
Maer ’tscheelt onendelick, wanneer, waerom, waer aen.
Noch een woord, Ioffertjens; siet of ick Rijm of Reden
Of beij gevonden hebb: Het jonghe volck dat heden
(885) Te Schevening soo was als ick ’t u heb vertaelt,
Heeft uijt die oeffening, mijns dunckens, meer gehaelt
Als ’tVolckje van uw’ slagh, dat in den Haegh geseten
Van Noen te Middernacht (ick wenschte,t niet te weten)
Sijn Geld, syn’ dieren tyd aen Blaedjens heeft gespilt,
(890) Daer mede wie best kan syn’ even naesten vilt.
Naer lieden van geloof derv ick de waerheit seggen,
Men siet ’er alle Minn en Heusheit onder leggen,
Men siet ’er Giericheit aen ’troer van elcke schuijt
Die elck will laden met sijn’ Vriend onthaelden buijt;
(895) Men siet’er aensichten van schooner ommetrecken
Haer selven uijt haer vorm, als een gramm Vischwijf, recken,
Men siet ’er Nyt en Spijt in openbaren swang.
En maken ’t Iofferen malkanderen soo bang,.
En heet dat spelen spel, en dat spel tyd verdrijven?
(900) ’T Is waer, ’ten schaedt u niet als ’tplagh, getrouwde Wijven;
Ghij hebt uw hoogste prijs gegolden bij uw’ Mans:
Maer, Meiskens, denckt ghij niet dat een’ verkeerde kans
Onstuijmich uytgestaen, de vrijers, die maer lincken
Hoe ’tmet uw hoofjen staet, den yver wat doet sincken,
(905) En dencken, ister soo gestelt in ’tjonge groen,
Als ’tgroen versleten is wat sal het dorre doen!
En datter andere waer nemen hoe het winnen
Uw gansche ziel ontkleedt en all haer’ drift van binnen?
Daer helpt geen masker aen, men siet u doorde huijt;
(910) Verliesen gaet aen ’thert, en d’oogen brengen ’tuijt,
En winnen doet syn werck, dats even swaer om decken.
Telt dan de winst eens op waer mé ghij sult vertrecken,
’t Zy dat gh’ een’ Bors mé draeght met veel winst overstelpt,
Of met een’ ledighe Mama aen ’t pruijlen helpt.
(915) Mamatjens, wyser Volck dan ick hoef t,onderwijsen,
Elck in ons eigen saeck zijn wy de minste wijsen,
Een oogh en siet sich niet; het heeft van buyten aen
Een anders hulp van doen die ’t waerschouw’ en vermaen’,
Gedooght ghij dat ick spreeck soo ’t dese grauwe haeren
(920) Niet all te qualick voeght, geeft menighte van Iaeren
Goe woorden wat gesaghs, (ick hebber sonder baerd
De wereld voorgestelt, daer vruchten van gebaert
En noch in wesen zijn) laet u van mij geseggen,
Is ’t doenlick desen Tuijsch uw’ dochteren t’ontleggen,
(925) Ontleght hem haer bij tyds: ick heb niet half gepleit
All wat ick pleiten moght van watter tegen leit.
’Kverdoem het spelen niet, soo lang het spel magh heeten:
Maer onversadlickheit van worstelen en sweeten
Naer onbevoeght gewinn, en onder dat gewoel
(930) Gevaeren van verlies datm’ in syn ’ renten voel’,
Dat’s vuijle troggeling, en maeghden soo oneigen,
Dat, hadd ick Dochteren, met smeecken of met dreigen
Haeld’ ickse van die Merckt, en gaf haer ander Werck:
Niet altoos binnens doors, niet eewigh inde Kerck,
(935) Maer huijsselicken ernst getempert met vermaken
Daer geen verwijt aen waer: een’ roll van duzend saken
Wist ick te leveren die daer toe dienen kost,
En daer, bij wijlen, selfs een Caertien onder most:
Maer spulleties gewijz, en daer verlies noch winnen
(940) In ’tende smarten sou, of kitt’len in ’tbeginnen.
In korte woorden, daer het swaerste van ’tgelagh
Met jock te koelen waer en hertelick gelach.
    Hier hebb ick mij den haet berockent van veel’ Dieren
Daer van ick hooren sal, wat magh hij liggen tieren,
(945) En kladden schoon Papier en all te dieren Int
Om soo verquist te zijn aen praetjens inden wind:
Best liet hij ons in rust, en besighde sijn’ sinnen
Om levens middelen in syn beroep te winnen,
Het is veel saliger dat elck sijn pelsje pluijs’:
(950) T’scheep seght men met verstand, Elck kraeck’ sijn’ eigen luijs.
Dit ’s van den soetsten slagh, daer salder and’re schelden
Met woorden over hoop die ’ck niet en derve melden,
En waeren ’t woorden maer: ick sie mij ’tgoedje licht
Met schoone nageltjens te vliegen in ’tgesicht:
(955) Dan, of het mogelick vijf malle soo behaegden,
Ick wist mij wel een’ hulp van ruijm vijf wijze maegden,
En kreegh ick soo voor eerst het soete volck aen een,
’t Zouw wel gevoordert zijn, en daer mé streeck ick heen.
    Hoe is u, Lezer-lief, begint ghij niet te swijmen,
(960) En voelt ghij noch uw’ pols in dit gedrang van rijmen,
En wenscht ghij ’tspel niet uyt en ’tLiedjen op een end?
Maeckt geen’ bekommering, wy zijnder weer belendt
Daer ick u uytgeleid’: Is ’t niet heel uijtgelesen
Dat gh’ uijt gelesen hebt, hebt ghij ’t maer uyt gelesen,
(965) Ten minsten vondtg’er in, daer ick u ’thoofd om brack,
’S Lands eere, ’s Lands profyt, en allemans gemack.
Het streck’ u een beworp van cierlicker bedencken;
Die mij verbeteren en sullen mij niet krencken,
Maer eer en groote gunst en volle vriendschap doen,
(970) Gevalt het hun haer’ voet te steken in mijn Schoen,
Om op een’ trotser tred, en aengenamer wijsen
Ten prijse van het Werck mijn prijsen t’ overprijsen,
En maken kind’ren en kinds kinderen bekent
Dat niet vergaen en moet’ als met des Werelds end.
    (975) Ghij, Groote Mogentheit des Vaderlands: Ghij Heeren,
Die Hollands Eigendom met een gemoet voll eeren
Soo lang berekent hebt, en lang met dat gemoet
Gesonde Rekenaers van Holland blijven moet:
Ghij trouwe Momberen van ’s Graven schoonen Haghe,
(980) Daer ick arm Hagenaer den trotsen naem af draghe;
Drij Machten, die Gesagh en Middelen en Raedt
Te samen hebt gebracht ten uijtvoer van mijn Straet
(Vergeeft mij ’tmoedigh woord en dat ick ’tuwe mijne;
Ten minsten is sij mijn’ alss’ elck een is de sijne
(985) Die’r goed gevall in heeft, en mogelick wat meer,
Soo ’ck niet verydelt werd met overmaet van eer)
Misduijt myn’ plichten niet; my docht ick was s’ u schuldigh,
En droegh d’uytlandighe vier jaeren min geduldigh,
Bekommert dat de draed mijns levens kracken moght,
(990) Eer ick dit laeste kind ter wereld hadd gebrocht.
Ontfangt het in uw’ gunst, en vreest niet dat na desen
Mijn’ hand uw’ oogen meer sal pijnigen met lesen,
Schoon u dit liedeken te laf vall’ en te lang,
Daer ’s goe vertroosting bij, Het is mijn Swanesang.
(995) ’k Heb Weghs genoegh gedaen om hier te Weegh te brengen
(Soo ’t Nyd en Tyd na mij genadelick gehangen)
Dat wat geruchts van mij na mij in ’tleven blijv’:
En wie weet of daertoe dit welgemeent Bedrijf
Bij welgesinde Li’en en danckbaere Na-neven
(1000) Van Haegsche Kinderen wat hulps sal konnen geven?
Het gae daermé soo ’t kan als ick in d’aerde legg:
Ick pass voorts maer op een’ en noch een’ and’ren Wegh,
Die ’ck te betrachten heb en moet en will vertreden:
’Kmoet dien van alle Vleesch (wie weet?) of flus, of heden,
(1005) Of morgen mogelick vertreden in mijn’ Kist,
In dat verwachten werdt noijt noodeloos gegist:
Maer, Wegh van allen Geest, die voor Gods heiligh wesen
Verheilight t’samen en vereewight hoopt te wesen,
U heb ick te vertre’en voor ’tlaest van mijn gepoogh,
(10l0) En als ick u alleen in ’t Hert krijgh of in ’toogh,
Werdt alle laegher Wegh mijn Hert en Oogh soo tegen,
Als poelen dick van dreck en ongeboende stegen.
Maer steil en eng is ’t pad dat dien Wegh henen leidt;
En wat heb ick daertoe meer als Genegentheit
(1015) En Onmacht? Ghij alleen, Ghij, Waerheit, Wegh en Leven,
Die die oprechte sucht mijn’ Ziel hebt ingegeven,
Ghij kont haer byden Will oock met de Macht versien.
O die haer vander jeughd dijn’ Wond’ren hebt doen sien,
En met een’ gunst geleidt die ’ck noijt en kan erkennen,
(1020) Weest met haer soo ghij waert, leert haer van hier ontwennen,
En van dit menschelick bij tyds soo wel ontslaen,
Dats’, als ghij roepen sult, te vlugger moghe gaen
Tot daer Gerechticheit en Ghij woont: Eewigh Wesen,
Gunt haer die hooghe rust, en allen die dit lesen.
12. Maij.



[CH1667:023]
OP DE ONTYDIGHE KOUDE IN MAIJ 1667. WAERSCHOUWING
Hoe komt het Weer soo bars, wat doen de Noorder Vlagen,
Hoe past het Winter-suer by soete Somer-daghen?
    Siet voor u, jong en oud;
Ick vrees des Hemels gunst is tegen ons verkout.
ult. (31) Maij.


[CH1667:024]
IN EPIDAURI ILLYRICAE, HODIE RAGUSAE,
CIVIUM DIVERSAM CLADEM
Sunt quibus, heu miseranda, tuis, Epidaure, ruinis
    Vivendi finem nex inopina dedit;
Felices, quibus et fragor et vis fulminis idem
    Momenti punctus, morsque metusque fuit.
(5) Sunt qui, forte cavo vallati fornice, paucos
    Vivendo, multos interiere dies.
Horresco reputans quam vivis atque sepultis
    Dura salus fuerit, non potuisse mori.
O male propitij praepostera gratia Coeli,
    (10) Quâ miseris sero Fata miserta favent!
Hisce levem, quos extinxit, quis credere possit,
    His, quos servavit Terra, fuisse gravem?
Hag. 8. Iun.


[CH1667:025]
Ragusa, quae bis saeculis septem stetit,
Subversa momento suas, merito suo,
Subter ruinas hic ubi stetit jacet.
Quam segne fulmen prae manu ultoris Dei est!
10. Iun.


[CH1667:026]
RAGUZA GESTORT
Ragusa, dusent op vier hondert jaer behouwen,
In eenen oogenblick gesmoort in syn’ gebouwen,
Light in sijn eigen lyf begraven daer het stond.
Steen is maer Caerte-blad voor ’tblasen van Gods mond.
10. Iun.


[CH1667:027]
OP HET SELVE
Grafsteden cieren wij met marmer over een,
En ter gedachteniss met sprekende gebouwen:
God heeft hier een’ gesticht van morseling van steen,
Daer hoeft geen Grafschrift op; men sal ’tsoo wel onthouwen.
eod.


[CH1667:028]
NOCH
Ragusas droeve straff vermaent ons en verweckt ons
Tot welberaden boet: Hier light een volck in d’asschen
Dat, als de jongste dagh het Schepsel sal verrasschen,
Sal roepen, Heuvelen en Puijne-bergen, deckt ons.
eod.


[CH1667:029]
EEN TREFFELICK MANN
Claes gingh uijt bij een yegelijck
Voor een kloeck man en treffelijck.
Dirck, die hem twee mael van syn leven
Twee kloecke vuijsten had gegeven,
(5) Zeght, ’kweet niet wel hoe kloeck hij is;
Maer trefflick is hij, dat ’s gewiss.
17. Iun.


[CH1667:030]
STIJL
Bedrieght uw selven niet Gemannen vande Penn,
Daer van ick lichtelijck een swacker lidmaet ben
Dan die ’ck berichten derv; bedrieght u niet, goe Vrinden,
Men moet in all ons werck (’tzij Dicht of Ondicht) vinden
(5) Dat soet en krachtigh zij: goe woorden, sachte Tael
Als Blompapp, zijn wel ijet, maer verr van altemael:
Goe stoff en kloeck geweld van deftighe gedachten
Zijn heel niet, alss’ in ’tbarsch van duijst’re woorden smachten.
In een woord, all ons werck moet sterck Gebeente zijn
(10) En Zenuwen, en ’t Vell daer over, klaer en fijn.
Hag. 24. Iun.


[CH1667:031]
MATICHEIT
En overaest u niet in d’ een’ of d’ ander Vreugd
    Selfs in uw groenste jeughd.
De lust smoort in ’t vol-op, en daer volght licht syn dood naer:
Keert om de Kaers die brandt, ’t Vett, dat haer voedde, doodt haer.
eod.


[CH1667:032]
ONREDEN
Mijn’ Ouders, zei Andries, zijn all’ op zee gebleven,
Daerom en derv ick mij niet licht te scheep begeven.
Mijn’ Ouders stierven op haer’ bedd, zei Adriaen,
Hoe is ’t? sou ’ck daerom niet te bedde derven gaen?
eod.


[CH1667:033]
DIERTE
Wat af- en opslagh is van Waeren in haer’ prijsen
Verstaen ick by mijn’ Bors: maer wacht noch naer de Wijsen
Die mij in reden en gerechticheit doen sien
Hoe af en opslagh staet aen will van quade lien.
(5) Soo noem ick gierighaerts en schrobbers, die haer haesten
Naer ’tsondighe gewinn ten laste van haer’ naesten,
En lacchen met dien last, en wenschen dat de dagh
Die na volght, swaerder als die voorgaet, prangen magh.
Is Torf of Boter dier? wie heeft dat soo bevolen?
(10) De schaersheit stelt de wett. dat heet moetwillens dolen
En sien geen’ middagh-sonn. Is ’treden dat het pack
Van menighe gedij tot weinigh’ haer gemack?
Sal ’s lands gemeene schá’ die weinighe verrijcken
Die hebben wat daer schort, en blyven sonder wijcken
(15) Op trotse prijsen staen, alleen om dat de Nood
Dat elders niet en is moet soecken in haer’ schoot?
De Menschen ken ick, en haer’ onversaedlickheden.
Niet dat ick ’tplegen sie, maer dat het werdt geleden,
Onstelt mij: straft de wett de minste dieverij,
(20) En gaet het vuyl geroof van dwinge-merckten vrij?
27. Iun.


[CH1667:034]
ROOFGOED
Wat zijn de kleeren warm, die stomme Dieren dragen,
Hoe schuttense de Sonn in ’s Somers hondsche daghen,
Hoe zijnse sonder dwang haer’ leden aengepast,
Hoe sonder sleet gebruijckt, gedragen sonder last!
(5) Wat lydt de Mensch daer bij, de Koning aller dingen,
En aller Dieren toe, wat hoeft hij futselingen
Tot scherm van heet en koud, wat all ontleende waer,
(Ontstolen, zeid’ ick best) van Vell en Woll en Haer!
Ia, wij zijn Koninghen: maer, leden alle Rijcken,
(10) Soo wij ’t ons’ lyden doen, korts souden sij beswijcken:
Tyrannen moghtmen ons wel doopen met goed recht.
Wat is hij anders, die sijn’ Onderdaen, sijn’ Knecht,
Om sijn’ verweende le’en wat moij en wel te decken,
Sijn aengeboren kleed, sijn erfdeel derft onttrecken,
(15) Iae grijpt hem by de Keel, helpt hem ter wereld uijt,
Ontstroopt hem op ’tgebeent, en vilt hem uijt sijn’ huijt!
2. Iul.


[CH1667:035]
BESETEN RIJCKDOMM
De Duijvel, seghtmen, spoockt veel om verborghen Schatten:
    My dunckt het is te vatten,
Dat d’onverborgene, beseten van een’ Vreck,
Niet altyd vrij en gaen van diergelijck gebreck.
3. Iul.


[CH1667:036]
ADEL
Des niewen Adels grond staet meerendeels op Geld,
Den ouden heeft somtyds begonnen van Geweld.
Het ingeboren E’el besitten wij van binnen,
In ’t edele gemoed en adelijcke sinnen,
(5) Het Geestelicke staet in Kind’ren Gods te zijn;
Der Volckren Adel acht een yeder een soo fijn,
Soo grof, soo echt, soo vals als yeder kan versinnen.
Daer is daer ’t Wijse lien, daer is daer ’t Kooplien winnen,
Daer is daer ’s Moeders zijd alleen den Adel vest:
(10) Weer elders een stuck staels met een verguld gevest,
En quaed doen, of heel niet, en ’tLand onnutt te wesen.
Weet niemand welck van all’ meest waerdigh waer’ gepresen?
Ick weet het: wilde waen van menschen is onwiss,
’t Recht Eel is niet dat aen, maer ingeboren is.
5. Iul.


[CH1667:037]
DROOMEN
Twee werre-Werelden bewoon ick over hands,
Een die ’tvolkomen is, een andere bijkans.
’S daeghs vind ick mij in d’een’, ’s nachts dunck ick mij in d’ander,
In arbeid en in ernst gelijcken sij malkander.
(5) Dit scheelt het, dese sie ’ck, die droom ick dat ick sie:
Of is dees’ mogelick soo wel een droom als die?
5. Iul.


[CH1667:038]
ADEL
Den Adel by de Deugd is als Email te schatten
(’K Weet geen Duytsch Woord daer toe) daerin wij ’tGoud sien vatten:
Het ciert en maeckt het wat aensienlicker dan ’twas;
Maer in sijn’ eigen’ Waerd’ en is Esmail maer Glas-
eod.


[CH1667:039]
WEELDE KLAPT
Een Orgel dat, mis-stelt, ontstelt geluyd sou’ geven,
Ondeckt sijn’ feilen niet, ’t en zij ’t de wind doe leven:
Het gaet noch min noch meer met Menschen die de Wind
Van Eeren voll gebrecks van valsche toonen vindt.
(5) Sy luyden veel te hoogh van Hoovaerdij, sij dalen
Te laegh van Giericheit en soo van and’re qualen.
    Hoe vuyl is een gemoed
    Dat roeren stincken doet!
eod.


[CH1667:040]
HOOFS GELUCK
    Een Vier-pijl en een Hoveling
    Gelycken sich seer in een ding,
    Sij rijsen bey tot hooger eeren,
Maer hoese hooger gaen, hoe dats’ haer meer verteeren.
9. Iul.


[CH1667:041]
EIGEN LOF ONNUTT
En prijst u niet, maer werdt gepresen:
Get het Gerucht alleen begaen,
et sal van selfs veel sneller gaen;
’T en will niet afgesonden wesen.
eod. Goudae.


[CH1667:042]
STERVEN DERVEN, EN GEEN’ SORGH
Ick houw de less voor goed: van all dat kan geschieden,
En niet geschieden kan het quaedste ’thoofd te bieden,
Als of het komen kost: van wat zij datmen ’t vatt’,
’T en kan niet erger zijn als Sterven, en wat ’s dat?
Ibid.


[CH1667:043]
SPOED
Schrijdt op uw Paerd en rydt wat rass,
’t Is of het aerdrijck gaende was,
’t Schijnt dat de Struycken en de Boomen
Soo rass ghij loopt u tegen komen..
(5) Soo gaen de saken van een mann,
Die ernstigh is en spoeden kan.
eod. inter Goudam et Schoonhoviam.


[CH1667:044]
IN PUELLOS CHARTÂ LUSORIA CERTANTES IN TABELLA.
Ecce meros homines: quorum insons gratia blande
    Desipere est, jamnunc gloria decipere est.
9. Iul. inter Goudam et Schoonhoviam.


[CH1667:045]
NA MEN ’T NEEMT
Veel kind’ren maken Arme rijck,
Veel kind’ren maken Rijcken armen.
De saeck is een, ’twerck ongelijck.
Dat d’een verheugt doet d’and’re karmen.
eod. inter Schoonh. et Gornichem.


[CH1667:046]
ON-ADEL
Men will des Adels waerd’ in Ontucht doen bestaen,
In God, en Gods gebod, en menschen te verachten,
In vloecken, en in wyn en weelde te versmachten,
En die dat best betracht schrijft sich den Adel aen.
(5) Betrouwt op menschen waen en Nachts’ en Daegse Droomen,
Ghij sulter verr me komen.
eod. ibid.


[CH1667:047]
TROOST IN ONSCHULD
Quaed spreken, onverdient, verdraegh ick met geduld.
Uw troosten raeckt mij niet, het is eens anders schuld;.
Hy deed mij even eens, een die ’t met my soo noest hadd,
Als vierden hij mijn Bedd, om dat mijn Paerd den hoest hadd.
eod. ibid.


[CH1667:048]
DOOS IN Doos
De Ziel werdt in het Lijf als in een, doos bewaert.
Weest soo rampsaligh noyt, maer neemt eens dat ghij ’twaert,
Neemt datmen u in ’t holl van een Giole stootte,
’T waer maer een’ kleine doos gesloten in een’ groote.
eod. ibid.


[CH1667:049]
AMPTEN, LASTEN
Siet waer ons’ driften gaen, en waerw’ ons om bemoeijen;
Veel wercks zijn ysere, veel Eers zijn gonde boeijen.
10. Iul. inter Gornich. et Heusdam.


[CH1667:050]
SIET TOE
Het is een’ korte less die voor een’ lange dient;
Daer is noyt vijand klein, en selden een groot Vriend.
eod. ibid.


[CH1667:051]
ONSCHROOM
Lachts’ onbekommert uijt, all’ die u dreigen derven:
Men kan u ’tleven wel benemen, maer het sterven
    En kan u niet ontstaen;
    En dat ’s te ruste gaen.
eod. ibid.


[CH1667:052]
DOEN DUYDT
De Ziel en kent sich niet als by een’ blinden giss:
Maer, als sy dat verstaet, soo weet sij schier wat s’ is,
En datse Gods gelyck soo verr is in haer wesen,
Dats’ aen haer doen alleen bekent kan en moet wesen.
eod. ib.


[CH1667:053]
BLINDE PRAET-SUCHT
Een onbesuyst jong mann, die ’ck meer geluijt sagh slaen
Als rijpe redenen voort brengen op de baen,
Geleeck ick by een Valck, die met de Huijv op d’ooghen
    Den weimann is ontvlogen,
    (5) En drijft alleen,
    God weet waer heen.
eod. ibid.


[CH1667:054]
WAENWIJSHEIT
’K Magh wel een vrolick Geck op een verloren uer sien,
Maer ’k wist mijn leven noijt met Gecken raed die suer sien.
    Geen’ moeyelicker pijn
Als lang ontrent een’ Sott, die’r wijs uijt siet, te zijn-
Inter Heusdam et Syluam Ducis. 10. Iul.


[CH1667:055]
IN DRIJEN ALL
Drij lessen heeft ons God ter Wereld op gegeven,
Hoes’ is, en hoem’er leeft, en hoem’er hoort te leven.
eod. ibid.


[CH1667:056]
OPTIMUS ILLE, QUI MINIMIIS URGETUR
’t Schoon aensicht vande Deughd hebt altyd voor uw’ oogen,
Voor d’oogen van uw, Geest: want verr is hij bedrogen
Dies’ in de Wereld meent te vinden sonder vleck.
All ons volmaeckste doen is rondom voll gebreck;
(5) En ’tmenschelicke Vroom in ’tschoonste van syn Wesen
En is maer, wat min boos als andere te wesen.
19. Iul. Inter Sylvam Ducis et Waelwicum.


[CH1667:057]
GEVOLG VAN GEVAER
De Wereld meerendeels bestaet uijt blinde Gecken,
Die d’een den anderen bij kapp en kovel trecken,
En helpen yeder een syn’ volger inde sloot,
Dat is in Misverstand, in Sond’ en in de Dood.
eod. ibid.


[CH1667:058]
DIENSTIGH GRONDSOPP
Ian hagel is goed slagh; men maeckter Krijghsvolck af,
Als ’t nood doet: en voor Staet en Steden en haer’ Heeren
Is dat gespuijs soo nutt, als Moer, en Gist en Draf
Voor wijn is en voor Bier, om op te liggen teeren.
eod. ibid.


[CH1667:059]
OP DE BESCHRIJVING VAN ’S GRAVENHAGHE DOOR . . .. VANDER DOES
Bedijdt, schoon ’s Gravenhaegh, in all’ aensienlickheden,
Werdt grooter dan ghij zijt en alle grooter Steden,
Men volght u op den voet. Uw naem sal hooger gaen;
Maer uwe Dichters oock: siet wat sij jong bestaen,
(5) En gist wat ghijder eer en roem van hebt te wachten,
Naer ghij beij groeijen sult in jaeren en in krachten.
29. Sept.


[CH1667:060]
VERNUFTIGH ONDERSOECK
Ick geev de vrouw gelijck, die haers mans water brocht,
En vraegde den Doctoor wel ernstigh, wat hem docht,
Of die Mann sterven most die sulcken water piste;
Want, sprack sij met verstand, als ick dat seker wiste,
(5) Soo waer daer vruchteloos kost en moeyt aen besteedt.
Moet hij niet sterven oock, soo weet ick wat ick weet;
Daer geen gevaer en is, en hebb ick niet te vreesen;
Hij sal wel sonder Pill en sonder Dranck genesen.
eod.


[CH1667:061]
AD HAGAM COMITIS A IACOBO VANDER DOES IC.
GRAPHICE DESCRIPTAM
Ocelle noster, omnium Flos unice
Amoenitatum quas uterque Sol videt,
Hic, Haga, te intuere; quos luges diu,
Obijsse Dousas forte vix credes tuos.
12. Oct.


[CH1667:062]
TYDIGH BUtJGEN
Dwingt jonghe kinderen, eer dat de Reden kom’
En haer moed-willigh maeck’ en seggen heet’, Waerom?
Die van jongs buijgen leert, en niet na Reden vragen,
Doet dat gemackelick, als ’tzijn moet op syn’ dagen;
(5) En die de Wereld kent, verstaet wat een gerief
Gewilligh Lyden is en Doen, in leed of lief.
15. Oct.


[CH1667:063]
MATIGH BEGEEREN
Neemt danckelyck all wat God doet,
De Sonn en hoeft juijst niet te schijnen,
En alle Wolcken te verdwijnen.
Als ’tweer niet boos en is, is ’tgoed.
eod.


[CH1667:064]
SEMPER AVARUS EGET
Die noyt niet me en telt als wat hij geern besat,
n niet wat hij besitt, werdt nemmer voll noch satt:
Hij krijghe wat hij will, hij soeckt meer, even vreck,
En wat hij niet en heeft heeft hij altoos gebreck.
7. Oct.


 SALIGST WENSCHEN
Die maer begeert all wat hij magh met eeren,
    Krijgt licht’lick sijn begeeren.
Die niet begeert als wat God’ wel gevall’
    Heeft sijn begeeren all.
22. Oct.


[CH1667:066]
MEMORARE NOVISSIMA
Wat baet een hooghe tass van eens verliesbaer Goed?
Wat baet hem op den topp van hoogen staet te blincken
    Die eens ter aerde sincken
    En daer verrotten moet?
eod.


[CH1667:067]
NOSCE TE, ET IGNOSCES
Als yeder een sich kend’ en wat hij weinigh waerd is,
Het kitteligh gebelgh dat nu soo inden aerd is
Van watmen hoon of leeds of hooren moet, of siet,
    Gingh lichtelick te niet.
eod.


[CH1667:068]
EERLIJCK BOOS
Den Nydigen alleen magh yeder mann met eeren,
Behoudens Eer en Recht en Liefdes eigen raed,
    Verdriet aen doen en deeren:
Doet anders niet als goed, haer doet ghij niet als quaed.
eod.


[CH1667:069]
IAN à LA MODE
Wat quelt het Ian in syn gemoedje
Datm’ hem met een paer Hoornen plaeght,
Daer hij soo geerne toch een Hoedje
Van d’allgemeene Mode draeght?
23. Oct.


[CH1667:070]
VRIENDELICK ONEENS
Mijn Roomsch-gesinde vriend, laet ons wijs wesen willen,
En niet beginnen daer wij droevigh in verschillen;
    Maer daer in ons verstand
    Eens is en tsamen spant,
(5) En vrolick tegenstaet all ander misgelooven;
Wij hebben’s ruijm genoegh om t’samen God te loven.
Staet ons geen’ mengeling van twee Godsdiensten toe,
Ten minsten soeckt ghij mé den Hemel als ick doe:
    Geneven gae met Roomen
    (10) Als d’Oostenrijcksche Stroomen;
Ons’ eendracht kan soo wel een groot stuck weeghs bestaen,
Als daer twee onvermengt veel’ Mijlen t’samen gaen.
24. Oct.


[CH1667:071]
KINDERMAL
De kinders van ons Hoofd, de vodden die wij schlijven,
etooveren ons Hert als die van onse lijven:
’t Schijnt dat hij ons aen ’tooghe raeckt,
Die s’ op het allerminste laeckt.
eod.


[CH1667:072]
GOD VOLGEN
Gaev’ God een ijeder keur wat hij liefst wouw te wenschen,
Steld’ het niet ijeder best aen syn’ allwijsen will?
Nu schickt God alles self ten besten van ons menschen;
Waer ijeder een niet best te vreden, en sweegh still.
25. Oct.


[CH1667:073]
VOOR EEN MIJNER WERCKEN
Daer komt een staeltjen uijt van mijn onnoosel ploegen,
Dat d’een niet quaed en vindt en d’andere niet goed:
Maer ’t most een ijeder een verstrecken tot genoegen:
Hoe? eischt men mij, arm Mensch, dat God self niet en doet?
eod.


[CH1667:074]
RIJMERIJ
Die voorgesneden stoff bedichten of berijmen,
En doen geen beter werck als die daer plancken lijmen,
Bij andere gekort, gedisselt en geschaeft.
Oft even of ghij een twee stijve Blasen gaeft
(5) Die hem, die sincken sou, veil over water voeren:
Ghij houdt syn onkund’ op; hij hoeft sich maer te roeren.
eod.


[CH1667:075]
IL PROPRIO PARER NON HÀ MAI TORTO
Wat zijn wij blind in ons bedrijven
En steegh in dat bedrijf te drijven!
Bekent het vrij een ijegelijck,
All schijnen wij ’t somtyds te geven,
(5) Om ’tschoone voordoen van wel leven,
Goedduncken heeft altoos gelyck.
26. Oct.


[CH1667:076]
GELUCKIGH ONWETEN
Onwetenheit van all wat was voor desen,
    Van all dat naer sal wesen
    En tegenwoordigh is,
Is inden grond een’ onmacht van de Menschen,
    (5) Maer die se souw verwenschen
    Taste ongetwijffelt miss.
Wie droegh het pack in ’thoofd, wie sou sich derven wagen
Aen drij in eene bael gefommelt en getast?
    Wegh twee mael anderhalven last;.
    Twee kan ’t hem doen: ’tzij goed’ of quade dagen,
(10) Van daegh en gisteren geeft elck genoegh te dragen.
27. Oct.


[CH1667:077]
NOLI ALTUM SAPERE
All wat ons op het pad ter salicheit gebreeckt
Sie ’ck ons op ’thelderste beschreven en bepreeckt:
Wat woel ick inden Mist van duijstere Propheten?
All wat God decken will, verbiedt Hij mij te weten.
28. Oct.


[CH1667:078]
DIRCKS MISSLAGH
Dirck seght, een seker mann heeft hij syn geld bevolen,
Die nu te soecken is en wandelt in ’t verholen,
Soo dat hij aen verloop noch hoofdsomm raken kan:
    Is dat een seker mann?
eod.


[CH1667:079]
CANAILLE
Gelijck onnutte spijs een’ goede Maegh ontstelt,
Soo werdt een’ goede Stadt tnet onnutt volck gequelt.
eod.


[CH1667:080]
AEN EEN’ SPELER
Elck Tuijscher is een dief als ’tspel geeft dat hij wint.
Hij snydt wel, inderdaed, de Bors niet van syn’ Vrind,
Maer hij besteelt sijn Huijs, dat om sijn’ winst moet weenen.
Verliest hij, hij berooft syn eigen Vleesch en Beenen.
(5) Syn’ Erven gaet het af: en hoe ’t geluckt, of niet,
God, die hem sijn Talent heel anders oorbren hiet,
Onthoudt hij ’toverschot van sijn’ vergulde gaven,
Daer syn bevelen was den Armen mé te laven.
Hoe noemt ghij dat een spel met eeren, blinde sott,
(10) Daer ghij u selfs besteelt, uw’ naesten en nw’ God?
29. Oct.


[CH1667:081]
AENDEN SELVEN
Mij dunckt ghij zijt een Geck, al schijnt ghij wijs van wesen.
Ghij hebt wat gelds vergaert en ’thoort u toe alleen,
En, sitten wij om lust van tydverdrijf bij een,
Ghij waeght het op een, Steen, of’t uw, of mijn sal wesen.
(30). Oct.


[CH1667:082]
STRAET-WIJSHEIT
Men hoort wel byder Straten
at wijse waerheits praten.
Mij zei een gauwe Guijt,
Het komt all op een uijt,
(5) ’t Zij met, of sonder reden is,
Als maer een Mensch tevreden is.
31. Oct.


[CH1667:083]
WERELD
De wereld staet, en sal staen tot haer ende,
In Ydelheit, in Boosheit en Elende.
eod.


[CH1667:084]
OVERLEGH
’Kheb lang genoegh gewoelt in allerhande baren,
In voor en tegenspoed; mij is meest wedervaren
Wat wedervaerlijck is van vreughd en ongenucht;
’T waer tyd gescheiden uijt het tijdelick gerucht
(5) En mij ter neer gestelt daer mij geruste dagen
En nachten sonder sorgh ten Grave moghten dragen.
Dit wensch ick menighmael: maer ben ick wel bedacht?
Neemt (segh ick tegens mij) dat waer te weegh gebracht,
Daer is geen twijffel aen, ick sou geluckigh wesen.
(10) Maer hebb ick dat geluck te wenschen, of te vreesen?
Ick vrees het ernstelick; en hebber reden toe.
Mijn vrees is, dat geluck en wierd ick nemmer moe,
Ick bleef er aen versott, gelijckmen inde veeren
Van ’t warme bedd verwert; ’tis wentelen, ’t is keeren,
(15) ’t Is draeyen als een’ deur die vast is daer s’ aen sweeft.
Hoe wierd ick, altoos wel gesint, eens satt geleeft?
Wie geerne rijsen sal moet eerst sijn Bedd vervelen.
Neen, laet ick dus mijn’ roll ten einde blyven spelen
En missen ’tvoordeel niet dat God de menschen gaf,
(20) Van selver, als hy roept, te wenschen naer het Graf.
Daer gaet er na ’tSchavot, tot sterven wel begeven;
Maer stond het in haer’ keur, sij wilden liever leven,
Want uyt gesonde weeld te scheiden sonder pijn,
Schijnt voorde menschlickheit een’ harde kans te zijn.
(25) Dat voelt de siecke niet, diens ziel met alle reden
Ontslaghen wenscht te zijn van uijtgepijnde leden.
Het uijtgepijnde hert van allerhande leed,
Van leed dat meestendeel alleen de lyder weet,
Doet hals en schouderen na ’tsaligh einde recken,
(30) En daer het geerne gaet is ’t lichtelijck te trecken.
Blijft tobben, Ziel en Lijf, en Lyden, als ghij doet:
God volgen doet seer suer gedijen tot seer soet.
Hag. 19. 9b. (Nov.)


[CH1667:085]
OP EENEN KLEER-BESSEM
’k Hebb dese Borstelen een stinckend beest sien dragen:
Maer, nu se dienstigh zijn, hebb ick daer na te vragen?
Daer staet een Mensch op stoel mijn’ leemten aen en tast
Met Peper en Azijn: maer ’tis een wereldsch gast,
(5) Soo menschelick als ick, en emmers soo voll schulden
Als die sijn’ Tonghe tucht: soud ick daerom niet dulden,
Dat hij mijn’ vuijlen kuijsch’? neemt, hij een Vercken zij,
Dat raeckt hem: maer hij veeght scherp en schoon; dat roert mij.
24. Nov.


[CH1667:086]
AEN BEJAERDE KINDEREN
De Moeder die u lang gesooght heeft en gedragen
Gaet rusten, oud en grijs: hoe voeght u dit gekarm?
U, die vol-jarigh zijt? om Gods will, laet ick vragen,
Wiltgh’ altoos aende memm of altoos op den arm?
eod.


[CH1667:087]
AENDE SELVE
God leent ons Ouderen, en Kinderen, en Maghen.
Haelt hyder een te huijs, wij stellen ons te weer,
Als hadden wij gelijck van ongelijck te klagen.
Hoe? schickt sich ’tspreeckwoord oock tot aller dingen Heer,
(5) Men leen’ het aen syn’ Vriend, syn’ vijand eischtmen ’t weer?
Eij, die die groote Vriend soo lang heeft laten leven,
Die Vrienden laet ons hem als Vrienden weder geven.
27. Nov.


[CH1667:088]
OP DE MOEDERS LANGSAEM STERVEN
Mijn hert en is geen Steen; het weende mé, als ’t nood waer,
Met die daer stervende verdwelmt light dicht en diep:
Maer ’twaer ontydelick: die slaept, is of hij dood waer,
Noch meer noch minder als, die dood is, of hij sliep.
eod.


[CH1667:089]
OP EEN LYCK-HUIJS
Wat doetmen in dat Huijs, daer vensteren in ’tslot,
En witte muren swart het licht des Hemels blinden,
Wat doetmen in dat Huijs? Men mortter tegens God,
Om dat hij daer een’ vriend, en eenen sijner vrinden
(5) Uijt ’s Werelds duijsterheit in ’t eewigh licht gebracht,
En aller onrust vrij in sijn’ Rust heeft doen leven.
Is dat de Rouw van’t Huijs, is ’t daerom, domm geslacht,
Dat gh’ inden doncker sitt? wel hadd hij u bekeven,
Die all’ uw’ vensteren op stiet voor weer en wind,
(10) En seij, laet in Gods licht; ghij zyt maer all te blind.
1. Dec.


[CH1667:09]
AD EPISCOPUM ANTVERPIENSEM IN TABULAM AB EO DON ACCEPTAM
Quae novitate placens oculis imponit imago,
    Doctrinae multum, nil novitatis habet.
Nempe, ut in hac Tabula, Mundi sunt, magne Capella,
    Si bene perspicias Maxima quaeque, Nihil.
Antuerp. 9. Dec.


[CH1667:091]
AENDE MAGISTRAET VAN ’S GRAVENHAGHE
’T is d’eerste vodderij van mijn mall maecksel niet,
Mijn’ Zeestraet, daer ick u de Peteren af hiet,
Myn lieve ’s Gravenhaegs aensienelicke Voogden:
Daer is een tyd geweest, dat ghij ’tmij noch gedoogden,
(5) Iae tijden, meer als een; jae vreemd’ en Moeder-spraeck
Hebb ick te werck gestelt, ten minsten tot vermaeck
(Ter eeren, segg ick niet) van u en all’ de leden
Die liever d’uwe zijn als vande grootste steden.
Maer d’eerste Tong heeft noch te reppen daer van ’twoord
(10) Van uwer eenen danck of ondanck zij gehoort.
De reden vatt ick niet: van een dingh derv’ ick roemen,
Bij all dat sich verstoutt goed ’s Gravenhaeghs te noemen
En kan geen Hagenaers oprechte liefde zijn
Tot uwer eer en heil, die ’tmeer zij als de mijn.
(15) Noch ben ick niet t’onvré: wij moeten vrienden blijven.
Dus stell ick mij gerust: men heeft mij laten schrijven;
Dat ’s mogelijck genoegh: is mij geen danck gebracht
Bij monde, lichtelyck is hij mij toe gedacht.
En, naer ick ’t by de proef veeltyds hebb ondervonden,
(20) Een goed hert is meer waerd als menighte goe monden.
15. Dec.


[CH1667:092]
LRIJNS DICHTEN
Krijn braeckt een menighte van ongesouten verssen,
En soeckt ons of ’tgehoor, of ’tlesen af te perssen.
Ick schrick voor alle beij: een ding is ons geluckt,
Sy zijn op sacht Papier geschreven en gedruckt.
eod.


[CH1667:093]
RITUS FUNERUM IMMUTATI
Olim longa vagas ambibat pompa plateas,
    Quaeque vocabamus Funera funis erant:
Defunctos hodie noctu et sapienter Amici
    Et paucae ducunt ad sua busta faces:
(5) Ergo nec hoc semper verum nec ubique fatendum est,
    Plus vel Avos nobis vel sapuisse Patres.
ult. Anni (31 Dec.)



Continue

[CH1668:001]
AEN DEN GRAVE CHRISTOPHER DELFICUS VAN DONA,
AFGESANT VAN SWEDEN, MET MIJNE CORENBLOEMEN
Delfs kind, van hooger waerd’ als alle die soo heeten,
All schijntse wat te zijn de Gifte die ’ck u doe,
’t Zijn vodden, daer ick noijt en hebbe toe geseten,
Volght raed, en doet als ick, en sitt’er noyt niet toe.
4. Ian.


[CH1668:002]
KLEERBORSTEL
Die na den Adel siet en niet na ed’le wercken,
Grijpt na de schaduwen, en tast voor seker mis:
All is de Borstel slecht, al komt hij van een Vercken,
Siet na syn’ afkomst niet, maer waer hij nutt toe is.
eod.


[CH1668:003]
SANDLOOPER
De Tyden waren boos, en zijn ’t, en sullen ’t wesen;
’K sie geen’ verandering ter Wereld voorde hand:
Keert om u Tyd-gelas, het schijnt wat een niew Wesen;
Maer ’tloopt gelijck het liep, en ’tis all ’tselve sand.
eod.


[CH1668:004]
TANG
Een’ handschoen van sacht leer en kan hem niet verwaeren,
Hij heeft een’ tang van doen die kolen hand’len moet.
Komt u yet all te heets te voren, laet het vaeren,
Of weest gewapent met een yseren gemoed.
eod.


[CH1668:005]
SLEUTEL
Ick kan wel in een’ deur en uyt een’ deur geraken,
Maer ’tscheelt, of ’t met geweld geschiet of met gemoe,
En of ick Slot en Klinck en Grendelen doe kraken,
Of dat ick ’t met beleid van sleutel-pijpen doe.
(5) Betrouwtmen u ’tbewind van groot’ of kleine saken,
Siet wat ghij niet alleen te weegh brengt, maer oock hoe.
5. Ian.


[CH1668:006]
LADDER
Ghij, gierighe van Geld, ghij, gierighe van Eer,
Neemt dese sporten waer, indien ghij wilt gedijen.
Met overgroote haest kan yemand sich verschrijen;
Waer datmen henen will, de Leers leer is goe leer;
(5) Met trappen raecktmen hoogh, en langsaem gaetmen veer.
6. Ian.


[CH1668:007]
SUB EPIGRAMMATE COSMO MEDICEO ETRURIAE PRINCIPI
A N. HEINSIO INSCRIPTO
Laudibus his nullus dubito subscribere: quidquid
    [Grieks-]Kósmos[-Grieks] habet [Grieks-]kósmou[-Grieks]   C o s m u s  Etruscus habet.
O Heinsi tanto felix Cosmographe  C o s m o,
    O  C o s m e hoc tali maxime Cosmographo!
14. Ian.


[CH1668:008]
OP DE HEERLICKHEIT VANDE RECHTVAERDIGE
BEPREDICKT ENDE BESCHREVEN DOOR I. VOLLENHOVE
    Doe hij dit selfde sprack, de volle Vollenhoven,
Was yeders ingewand van ’t spreken soo ontroert,
Dat niemand sich voldé’ met hem schier t’overloven
Voor sulcken Heerlickheit soo heerlick uijtgevoert.
    (5) Hoe gaet uw ingewand, Aendachtige, nu smoken,
Nu hij van ’tvluchtighe maeckt een onvluchtigh woord,
Dat soo veel nutter is geschreven dan gesproken
Als veel en wel doorsien scheelt van eens wel doorhoort!
22. Ian.


[CH1668:009]
AEN HEM SELF
O ghij met overvloed gezegende van boven,
Die dusenden versaedt uijt uwe volle hoven,
Is den Rechtvaerdigen soo groote heerlickheit,
Eerst hier, en dan hier naer voor erfdeel toegeseit;
(5) Bidt, salighe man Gods, dat alle die u lesen
Tot sulcker Erven recht recht vaerdigh mogen wesen.
23. Ian.


[CH1668:010]
WISKONSTIGE CLAES
Claes riep in een gelagh, laet kaeckelen wie will,
Den Aerdkloot loopt rondom, de Hemelen staen still,
’k Houd ’t met Copernicus. Hoe meent ghij dat hy ’t raeijde?
’tWas op het eind van ’t Mael, en ’twas sijn hoofd dat draeyde.
23. Ian.


[CH1668:011]
VROUWEN ZEDICHEIT
Hoe wel was dat bestelt, dat d’eerbaerheit de Vrouwen
(Uytwendighe eerbaerheit) bevolen is geweest!
Waer eens dat masker af, wie souw het goedjen houwen,
En wat saghm’ all still weers verandert in tempeest!
24. Ian.


[CH1668:012]
TEUNS KERCKGANG
Ick moet ter Kercke gaen, all souw ’cker niet bedrijven,
Seij Teun, twee mael mistrouwt aen twee doorsnapte wijven:
Mij dunckt het is soo vreemd, soo wonderlick, soo soet,
Dat een Mann honderden van Vrouwen swijgen doet.
24. Ian.


[CH1668:013]
WENTEL-TRAPP
De Trappen wentelen daer langs wij in dit leven
Ten hoogen Hemel gaen, en, na die swieren gaen,
Geraeckt men hier en daer aen ’tgapen en aen ’tstaen,
Na ijd’le dingen haer schoon weten voor te geven.
    (5) Elck een proeft dat in ’tsijn:
    Maer, kan ’t niet anders zijn,
    Laet ons Gods goedheit loven;
    In ’tende raecktmen boven.
24. Ian.


[CH1668:014]
BEDDE
Hoe wij ’tbewimpelen, het Voorbeeld vande dood ist,
Het sterven alle nacht, en seer het selve Werck,
Of hier te leggen of te rusten inde Kerck;
En ’t Bedde daer ick slaep is maer een zijden doodkist.
eod.


[CH1668:015]
STOOV
Behoeftmen tot goed Vier veel Houts en menigh Torffie:
Een Kooltien in een’ test, twee kooltjens in een Korffje
Doen emmers soo veel deughds: jae, (soomen ’tvolck gelooft
Dat sich van onderen plaisierigh sitt en stooft)
(5) Doen dobbel soo veel vreugds. Soo scheelt het, will ick seggen,
Een dingh of uijt of in sijn’ rechte plaets te leggen,
En soo het weinigh wel, het veel niet wel en light,
Daer wordt met weinigh Veel, met Veel niet veel verricht.
25. Ian.


[CH1668:016]
STOEL
Dat sitten noodigh is leert ons het licht van reden,
En all’ de taeckeling van Zenuwen en Leden;
Maer wat’s daer noodigh toe, vier stijlen, drij of twee?
Een, segg ick, kan’t hem doen, en mijn bericht is ree:
(5) De Strate-maecker sitt en arbeidt gansche dagen
En hoeft maer eenen stijl. Ick wouw sij daer op saghen,
Die niet en achten als onnutten overvloed,
Daer klein beslagh soo nutt, soo gnapp is en soo soet.
30. Ian.


[CH1668:017]
BOOM
Van stomme schepselen en weet ick geen’ als Boomen,
Die onse biddende gedaente naerder komen:
Wij strecken even soo ons’ handen Hemelwaert;
Maer onse wortelen zijn machtigh vast in d’ aerd.
2. Feb.


[CH1668:018]
HANDSCHOEN
De beste Snyders zijn die onse Handen schoenen:
Als d’andere soo de’en, ick souder met versoenen:
Maer slaet de Broecken gae, de Rocken en van als,
Is eenigh ding soo sott, soo t’onpass en soo vals?
(5) Wegh met de vuijlicheit, de wett hoorts’ uijt te boenen
En keuren voor een’ wett het naest aen Gods fatsoenen.
eod. 2. Feb.


[CH1668:019]
TAFEL
Het scheelt veel met wat spijs de Tafel werdt geladen,
Om t’eten met den Mond, of met het heele Hoofd:
Het luydt wat ongerymt, maer ’tallersappigst Ooft
En voedt ons niet soo wel als d’aller dorrste Bladen.
3. Feb.


[CH1668:020]
DESELVE
Doctoren weten ’t wel, en prekender vrij veel af;
Maer Mond noch Maegh en hoort na reden noch verbod;
Op dit beklaeghelick-behaeghelick Schavott
Zijnw’ elck sijn eigen Beul en byten ons de keel af.
eod.


[CH1668:021]
BLAESBALCK
Daer is geen helpen aen, het ydele getier
Van holle Blaesbalcken van Menschen, die haer’ kaecken
Uijt opgeblasen trots niet meer als wind en braecken,
Helpt mij de Gall aen brand als dese doet het Vier.
eod.


[CH1668:022]
DE SELVE
Die Loock eet of Caneel, rieckt lieffelick of stinckt.
Soo werckt den ommegang met vromen of met boosen.
Werdt met quae Locht gevoedt, ghij sult geen’ beter loosen,
De Blaesbalck geeft het goed of ’tquaed uyt dat hij drinckt.
eod.


[CH1668:023]
PILLEN
Ick laet den gierigsten vergaeren wat hij kan,
Ick laet hem spaeren tot het scrapsel vande pann;
Mij dunckt hij had den prijs die, om geen Goud te spillen,
’t Verguldt uyt suijnicheit sou schrappen van sijn’ Pillen.
4. Feb.


[CH1668:024]
DESELVE
Een Gauwdief welgekleedt in een goed huijs geslopen
Rooft wat hij rooven kan van ’s Meesters beste goed.
Vergulde Pillen doen gelijck de Gauwdief doet;
Doch rooven maer het quaed en laten ’tgoede loopen.
(5) Doctoren seggen ’t, ja, maer ick en kan ’tmaer hopen.
eod.


[CH1668:025]
AENDE VROUW VAN ALBRANDSWAERD MET MIJN’ ZEESTRAET
Veel-waerde Vrouw van Albrandswaerd,
Hebt ghij niet Torfs genoegh bewaert,
Smijt vrij dit goedjen aenden haerd,
’T en is toch niet als al brands waerd.
13. Feb.


[CH1668:026]
SCHIP
Hoe swack is Menschen macht en hoe oneindigh Gods.
In zee light dit gebouw gelyck een’ houten rots,
En all het grootst geweld van handen wederstaet het.
Als ’tlichtste dat God schiep (de Wind) maer blaest, soo gaet het.
14. Feb-


[CH1668:027]
NOCH
Een Haegsche Ioffers hoofd, drij uren lang gehult,
Ten breedsten uytgesett, gevlochten en gekrult,
Schijnt bij een zeilend schip niet qualick vergeleken
Met Touw en Taeckeling en Vlaggen uijtgestreken.
(5) Maer de gelijckeniss gaet over een’ zij miss,
Dat dat moy en onnutt, dit moij en dienstigh is.
nauigans Zelandiam versus. 27. Feb.


[CH1668:028]
SERVIRE GRATIS EST NEFAS, ET INGRATIS
Hebt den ondanckbaren uw gansche levens dagen
Op arm en schouderen door dick en dun gedragen,
    En sett hem eens hard neer,
    Daer ’s all de danck om veer.
eod.


[CH1668:029]
SOET EN SUER
    Men blaest mij staegh in d’Ooren,
Waerom ick niet en trouw met onse rijcke Neel.
    In een woord kan men ’t hooren,
’t Is waer, s’ heeft Goeds genoegh: maer wat noch? quaeds te veel.
Middelburg 3. Mart.


[CH1668:030]
VAN DIRCK
Dirck is goed rond, goed Zeews; dat moetmen soo verstaen:
Hij is rond als een Kloot, men kander niet op staen.
17. Maij.


[CH1668:031]
HOUWELIJCKS GEBRECK
De dagh en gaet niet op, of Hermans Wijf verkerft het;
All’ uren rockent hem de prij een niew gequell.
Eerst vond ick het wat vreemd, nu, dunckt mij, seght men wel,
Het trouwen is seer goed, de Vrouw alleen bederft het.
22. Maij.


[CH1668:032]
GROEYENDE LIEEDE
Hoe ouder, seght Andries, hoe ’ck meer beginn te malen
En krijgh mijn wijfje lief, soo ’tschijnt, hoe langs hoe meer.
Ick wenschte menigh mael, de Duijvel moghtse halen,
Nu wensch ick s’ alle daegh by onsen Lieven Heer.
eod.


[CH1668:033]
EPITAPHIUM COM. CHRISTOPHORI DE DONA
Post bellatori Batauo fortique Britanno
    Officijs Pacem consilijsque datam,
Pacifici Donae quod erat mortale, Deoque
    Teste, Dei Pacis filius hic situs est.
10. Iun.


[CH1668:034]
ALIUD
Quo grauius nullum, nullum magis utile pondus
Ulla tulit Tellus, vir grauis hic situs est.
Quisquis adis tumulum, Donae, dic, non grauis esto
Terra, cui grauis et non grauis ille fuit.
13e ejusdem.


[CH1668:035]
EPITAPHIUM CARNIVORI
Carne vorax crudâ satur hic jacet; ergo, voraces
Vermiculi, vestro reddite jure vicem.


[CH1668:036]
Reptile sarcophagum, sub sarcophago depostum,
Par pari ut eveniat, exede sarcophagum.
Hofw. 17. Iun.


[CH1668:037]
ALIUD
Quisquis es, hic audi ventres non semper obesos
Oppressis animi dotibus esse graues.
Qui jacet hic, quanto multis abdomine, tanto
Et Virtute fuit major et Ingenio.
19. Iun.


[CH1668:038]
HARDKLOPPING
Claes klopt sijn wijf veel tyds om d’een’ of d’and’re pert,
En, na ’t sijn’ vuijsten lust, somwijlen vrij wat herdt.
De Doctor merckte wel daer was yets niet ter degen,
Maer wist niet datse klopp op ’tkop-stuck had gekregen.
(5) Gaet, zey sij, Doctor, gaet; ghij dient niet voor mij n bedd;
Het is een’ ongemeen’ herdt-klopping die mij lett.
20. Iun.


[CH1668:039]
OPRECHTE MAET
De Waerheit is soo verr pas van de Logen,
Als yeder een sijn’ Ooren van sijn’ Oogen.
ult. (30) Iun.


[CH1668:040]
OP HET MARMEREN HOOED VAN EEN’ VERRADER
Natuer schiep mij geheel:
De Richter scheide mij het Hoofd van ’tonder deel.
Dat hadd de Const herstelt: maer voor het laest van allen
Is ’tongeluckigh hoofd noch eens om verr gevallen.
(5) O Hemelsche gebied
Wat is mij recht geschiet!
Doe mij mijn’ qua’e gedachten
Aen ’tLand-verraden brachten,
Waerom in plaets van ’tmijn en had ick dit hoofd niet?
Inter Moerdijck et Bredam. 3. Iul.


[CH1668:041]
OP HET HAND-WASSCHEN VAN EEN’ SCHOONE
Ghij waschen, Soetert, ghij,
Die handekens van zij!
Mij dunckt dat all dat plaschen
Niet na behooren is:
(5) Wat hoeft men schoon te waschen
Dat schoon geboren is?
Ibid. eod.


[CH1668:042]
GRAF-SCHRIFT VAN EEN REUCKWERCKER
Ghij hebt een’ slechten neus die niet en rieckt door ’t Graf
Waer med’ ick u vermaeck, mij kost en kleeren gaf.
Ghij meent, ick wormen aes gae werden: maer ’tis leugen;
Sy zijn maer stanck gewent; sij sullen mij niet meugen.
Inter Dongen et Syluam Ducis. 10. Iul.


[CH1668:043]
A M. LA PRINCESSE DE TARENTE MASQUÉE;
COMME J’EUS PARLE UNE DAME DE SA TAILLE,
MASQUÉE DE MESME
Ie veux bien du mal à mon coeur,
D’auoir pris Nymphe pour Deesse:
Mais vous excuserez l’erreur,
Si vous considerez, Princesse,
(5) Que la voijant de mesme hauteur
Ie l’ay creuë de mesme Hautesse.
Eindhoven 14. Iul.


[CH1668:044]
I’aij complimenté, bien ou mal,
Une beauté de vostre nombre,
Aijme je peu l’Original,
Si j ’en honore jusqu’à l’ombre?
Ibid. eod.


[CH1668:045]
OP DE DOOD VAN DIDO, TREURSPEL VAN A. PELS
Sagh Dido noch eens op, en dacht aen den Trojaen,
En dacht aen wat sy deed, en beter hadd gedaen;
Sij wenschten hem licht weer eens aen, eens van haer’ Werven,
Om noch soo cierlijck eens, als Pels haer leert, te sterven.
8. Aug.


[CH1668:046]
LONDINIUM
Fide nouo rerum splendori, fide vetusto;
Quae nuper stetit hic, hic sita Londinium est.
9. Aug.


[CH1668:047]
OP DES HEEREN AVONTMAEL
Hier ’s goed geselschap aenden Diss,
God weet of ’t soo van binnen is.
Maer soudens’ uytgemonstert werden
Die sonder ’t Bruijloft kleed te gast gekomen zijn,
(5) Ick vrees daer soudt ’er weinigh herden,
En aende Tafel bleef schier niet als Brood en Wijn.
10. Aug.


[CH1668:048]
DIRCKS DICHTEN
Dirck heeft sijn werck aen een gelijmt
Met lamme, tamme, klamme woorden;
’T is ’tsotste Boeck dat ick oijt hoorden,
En evenwel niet ongerijmt.
eod.


[CH1668:049]
OPRECHTE DAPPERHEIT
Wild wagen is geen’ eer: daer hoort meer tot fraeij sterven,
Als sinn en redenloos te steken en te kerven,
En wachten ’t sonder sorgh: het scheelt als dagh en nacht,
Of yemand veel de Deughd, of weinigh ’t Leven acht.
11. Aug.


[CH1668:050]
MET ELCK EEN VREDE
Daer zynder die mij haten,
Maer die ick haet, niet een.
Indien sij ’t niet en laten,
Soo heb ick Vyanden, en ick en hebber geen.


[CH1668:051]
SUR LES MEMOIRES DE MONSIEUR DE GUISE
Faut il plus admirer en ce Prince parfaict
D’avoir si bien escrit, ou d’auoir si bien faict?
Ie juge la beauté de sa Matiere extreme,
Celle de sa Façon me semble assez de mesme.
(5) Quelle Espée au trauail, quelle plume au repos,
Quels exploits, quel debit, quel auteur, quel Heros!
3. Sept.


[CH1668:052]
Laborat aure Lesbia, et graui diu
Noctes dolore transigit, graui dies.
Re pessimâ una peior est: audit male.
14. Sept.


[CH1668:053]
IN OPUS INEPTI AUTORIS
Quod veritas praedixit, hic probat scriptor:
Extinctus est, et opus sequetur autorem.
20. Sept.


[CH1668:054]
[Grieks-]ENDYMA GAMOY.[-Grieks] OVER DES HEEREN AVONDMAEL
Gods Tafel, en daer aen ick sotte Sondaer, ick!
Hebb ick ’er t’eten en te drincken sonder schrick?
Ghij, die die Tafel deckt, en met geen minder eten
Als van dijn eigen Vleesch en Bloed; hebt ghij vergeten
(5) Hoe dat ick menighmael, hoe onlangs, deser Feest,
Oncierlyck aengedaen, deelachtigh ben geweest,
En lydt ghij mij weer hier, en doet ghij mij niet vragen
Waer ’t Kleed is, ’t Bruijloft-kleed, dat yeder hoort te dragen
Die hier verschijnen derft? Ick vraegh’t mijn selven, Heer,
(10) En vind het vuijl Gewaed voll vlecken, waer ick ’t keer.
Soo was ’t voor heen, soo is ’t en (wel magh ick het vreesen)
Soo sal ’t gedurighlijck, soo lang ick zijn sal, wesen.
    Sal ick niet worstelen, en poogen dat ick sweet
Om eens dijn gast te zijn met heel een onvuijl kleed?
(15) O jae, Genadigste, die mij in vrees en beven
(Als na den binnen-mensch) dien yever hebt gegeven:
Danck zij dij eewelick: ghij hebt mij met den lust
Van wel-doen tegens mijn onwel-doen uijtgerust:
Maer van drij vijanden en ben ick maer een eerste:
(20) Twee laeste werpen mij soo veel slijx, elck om ’tseerste,
Dat weerstand machteloos, en, wat ick weer of wiss,
Beij, weeren overmant, en wissen ijdel is.
    Moet ick dan buijten staen, sal ick mij uijt sien schuijmen,
En niet soo veel van ’tmael genieten als de kruijmen?
(25) Neen, Heer; daer is een Kleed, daer is een heiligh kleed,
Een bloedigh Kleed, gedrenckt in water en in sweet;
’t Kleed vanden Middelaer, dien gh’ u hebt laeten paeijen:
Dat kan mij decken met de minste van sijn’ draeijen:
Daer onder vrees ick dij (ick die dij vrees) meer niet:
(30) ’k Weet dat ghij door dat Bloed mijn’ etter niet en siet.
Hofwijck. 8. Oct.


[CH1668:055]
(WISSE WINST)
God heeft ons niet van doen; maer wij hem dagh en nacht.
Nochtans eischt hij ons wat, en, hebben wij geen’ macht
Om geven wat hij eischt, hij geefts’ ons; mits gebeden,
En vierigh aengesocht. Hij eischt, met alle reden,
(5) ’t Gedweege danckbaer Hert; soo danckbaer, dat daer uijt
Gedacht en woord en werck tot sijner eere spruijt’.
En dan volght zalicheit. Hoe kostmen ’t schooner malen,
Als krijgen watmen geeft, en winnen bij betalen?
Hag. 10. Oct.


[CH1668:056]
HAET
Hij hate mij wie will, ’k hoop ick verdien het niet;
En schouw maer die mij haet; mijn’ Gall en gaet niet voorder:
God weet het, die alleen door mijn mergh henen siet,
(Ick segh ’t door sijn genad’) ick ben geen menschen-moorder.
12. Oct.


[CH1668:057]
VOORDEN ARMEN
Geeft rustich, ghij, die rijck, ghij, die niet rijck en leeft.
God had het hem geleert die dit heeft derven spreken,
    Wie maer den Armen geeft,
    En sal noijt geld gebreken.
13. Oct.


[CH1668:058]
DRUCKER
Mijn Drucker leeft in droeven druck,
Want drucken druckt hem weinigh druck.
’t Waer geen bedruckte Drucker,
Viel ’t drucken maer wat drucker.
26. Oct.


[CH1668:059]
DIENSTIGE WIND
Een arm’ vrouw hoord’ een Mann een’ achter-wind ontgaen,
En zeide, wel bekom ’t mijn Heer. de Mann bleef staen,
En gaf haer wat: sy sprack, wel is het spreeckwoord waer,
Het waer een quade wind die niemand goed en waer.
6. Nou.


[CH1668:060]
PLEIT-MALL
Ick vraegd’ een Advocaet van grooten naem en neering,
Waerom hij meest sijn Geld aen ’t Dollhuijs had gemaeckt:
’t Goed, zeid’ hij, keerde daer ’t van daen quam, na de leering.
Hij was door dolle li’en aen meest sijn Geld geraeckt.
7. Nou.


[CH1668:061]
VAN ANDRIES
Hoe Text-vast is Andries! hij sagh laest Mann en Wijf
Den and’ren hekelen in hands-gemeen gekijf;
En riep, Goe Christenen, gaet daer niet tuschen beiden;
Wat God gevoeght heeft staet geen Menschen toe te scheiden.
eod.


[CH1668:062]
BOEREN WERCK
Wat, hangende ’t Process, te doen was en te laten,
Verstond een Boer met vreugd van twee drij Advocaten,
En zei, Hangt mijn Process? begut, soo ben ick klaer;
’k Hebb hondert mael gewenscht dat het gehangen waer.
eod.


[CH1668:063]
GETERCHDE GECK
Een onbedachte trad een’ Hoofschen Geck op zij,
    En wilde van hem weten,
    Wiens Geck hij sich liet heeten:
De Geck zeij, sulcken Heer sijn Geck: wiens Geck zijt ghij?
eod.


[CH1668:064]
AEN EEN IOODSCHEN WOECKERAER,
DIE OP DE PIC VAN TENERIFFE WAS GEWEEST
Waertgh’ op het steile spits van Tenerif geklommen,
Verbastaerd Israelit? wat hadt gh’er af te kommen?
Ghij hebt een’ schoone kans verkeken: weet dat vrij,
Ghij raeckt niet licht weerom den Hemel soo na bij.
8. Nou.


[CH1668:065]
TROOST
En treurt niet, Keerssemaker,
Of u een hoopken Waschs of Smeers ontfutselt waer:
Denckt dat het haest in ’tlicht sal komen hier of daer,
Op Kandelaer of Blaker.
9. Nou.


[CH1668:066]
TABACK DIENSTIGH
Men roockt, men snuijft taback, men knauwt hem, soo men kan:
Welck’ is de nutste wijs? vraegd’ een een wijser Man:
Stelt, zeid’ hij, van Taback, in plaets van and’re Waeren,
Een volle Winckel op, soo sultgh’er best bij vaeren.
eod.


[CH1668:067]
KLEINHERTICHEIT
Dirck, die voll Luijsen is, en derft’er niet een’ kraecken:
    Verwijten ’t hem de li’en,
    Hy seght met stijve kaecken,
Hy is soo teer, hij kan sijn eigen bloed niet sien.
eod.


[CH1668:068]
GRAFSCHRIFT
Claes Knoop, de steile vent, die averechtsen Doop had,
En Pier Pieck heeten most, light in dit lange Graf,
Ontrent van negen voet: daer zeid’ een Snijder af,
Ick hebber veel gemaeckt, maer noijt soo ruijmen knoop-gat.
10. Nou.


[CH1668:069]
BORSTEL
Een overdadighe, die niet en doet als teeren,
Om met de meeste haest te raecken door sijn goed,
Gaet min noch meer te werck gelyck een Borstel doet,
Hij maeckt syn selven kael en and’ren schoone kleeren.
eod.


[CH1668:070]
VAN DIRCK
Dirck hadd syn’ huijs geleeght van allerhande waeren,
Om schulden te voldoen, die niet t’ontgaen en waeren:
Doe ’t Bedd oock springen most, de reden, zeid’ hij, was
Een Mann die ’t Bedde houdt en is niet wel te pass.
eod.


[CH1668:071]
AGNIETS KEUR
Een Iagher, zeght Agniet, sou mij voor all behagen,
    Als ick eens trouwen wou.
    Siet wat een’ wijse Vrouw:
Een jagher, meent sij, sou den Hoorn wel willen dragen.
eod.


[CH1668:072]
EEN BULTENAERS GEBOUW
Is Dirck syn huijs soo na uw sinn?
Wat isser toch seer excellents aen?
Daer ’s emmers niet een Camer in,
Daer in Dirck recht kan over end staen.
eod.


[CH1668:073]
EEN RIJMER AEN EEN’ GECK
Hoe sitt ghij soo en swijgt, sprack een stout kaeckelaer
Tot een veel wijser Mann dan hij waer met sijn vieren,
Of is het Rijmerij daer in uw’ sinnen swieren?
Iae, zei de wijser Man, ick dicht vast: is het waer,
(5) Zei d’eerste, seght eens op hoe dat die verssen luijden:
Neen, zei de tweede, ’twaer voor dese wijse luijden
    Een all te lastigh Cruijs,
    Twee gecken in een huijs.
11. Nou.


[CH1668:074]
BESITT U SELVEN
Een goed arm Edelmann gaf ick voor goeden raed,
Hij sou sich by een’ Heer van Middelen en Staet
Ten dienst bestellen, om met eeren door te komen.
Neen, zeid’ hij, ick ben arm; waer Ick Mij dan benomen,
(5) Ick, ’teenighe besitt dat ick noch eigen kenn,
Soo waer ick alles quijt, en armer als ick ben.
eod.


[CH1668:075]
VOORSICHTIGE MAEIJ
Maey, moije Borgher-meid, wierd van een Heer gevrydt,
Die haer sou Iofferen en Ed’len metter tijd.
Tot daer toe was ’t goe kans: maer ’twas een Heer voll Pocken,
En Maey zei: met verlof, Heer, blyft wat van mijn’ rocken,
(5) En laet mij die ick ben; dat houd ick ruijm soo goed,
Als dat ick liet mijn Vleesch bederven om mijn Bloed.
eod.


[CH1668:076]
TOM VERGIST
Tom hoopt’ in ’tEngelsch Hof voor lief en aengenaem,
Als dienaer vanden Lord Iehova, te verschijnen:
Maer ’twas een slechte konst, die haest quam te verdwijnen,
Want in het Hof en was geen’ kennis van dien naem.
eod.


[CH1668:077]
IANS GOEDMANSCHAPP
Daer viel een korte stryd, wie van twee soete Sussen
Een Kussen eignen sou dat yeder geerne hadt.
Ian hadder geen van doen, en om ’tkrackeel te blussen,
Dat hooger loopen moght, gaf daer hij self op sat,
(5) En zei, komt kijfstertjens, wie wil mijn Bille-kussen?
11. Nou.


[CH1668:078]
VRECKE CLAES
Claes houdt sijn Geld te rae, als of ’t sijn eigen waer:
    Dat en berisp ick niet: maer,
Als ’t op ’tgebruijcken komt van die beminde Waer,
Soo sluijtt hij Kass en Beurs, als of ’t sijn eigen niet waer.
14. Nou.


[CH1668:079]
VANDEN SELVEN
Claes sitt voll Goed en Goud, en derft geen’ buijck voll eten:
Sijn Geld besitt hij niet, maer hem besitt syn Geld.
Eij lacie, ’tis met Claes erbarmelick gestelt,
Hij heeft een swaere quael, goed mann, hij is beseten.
15. Nou.


[CH1668:080]
AEN HEM
Soo besigh en soo rijck, en soeckt ghij noch te winnen,
En hebt ghij noijt gedaen, en moet ghij staegh beginnen?
Hoor, ’theeft een wijser mann geseght, en had gelijck,
Dien altoos meer gebreeckt is noijt syn leven rijck.
eod.


[CH1668:081]
NOCH VAN HEM
Claes is oneindigh rijck: wat helpt het? hij is bloo rijck,
Hy houdt de Geld-kist toe, daer komt geen roode duijt,
Al roept sijn maegh om hulp, als met benautheit, uijt.
Ick wouw wel geerne mé soo rijck zijn, maer niet soo rijck.
eod.


[CH1668:082]
MALLE VRAEGH AEN IAN
Ick socht Ian wat te slingeren,
En vraeghden hem dit swaere punt;
Hoe siet ghij door de Vingeren,
Die door geen’ Vinger sien en kunt?
(5) Wie moet van tween de sotste heeten,
Die ’t niet en wist, of die ’twou weten?
eod.


[CH1668:083]
NOCH AENDEN SELVEN
Claes, ghy zyt rijck genoegh van over lang geleden.
Waer ick ’t soo lang geweest, ick waer all lang te vreden.
Zijt ghij ’tniet, gierighaert? ’kweet u een’ wiss gewin;
Strax sult ghy rijcker zijn; begeert alleen wat min.
eod.


[CH1668:084]
NOCH AENDEN SELVEN
Claes, ghij meent ryck te zijn; maer ’khebb het overleit;
Armoed heeft veel gebreck, en noch meer Giericheit.
Soo ghij ’t oock overlegt, ’tzijn dingen die seer stryden,
Met eenen rijck te zijn en groot gebreck te lijden.
(5) En ghij zijt armer als de kaelste Bedelaer;
Want u onbreeckt heel veel, en hem een weinigh maer.
Iae, soo ghij ’twel bedenckt, daer ’s niet soo waer als dit is,
U mangelt niet alleen een anders Geld en Waer,
Maer ghij leeft in gebreck van ’tgeen in uw besitt is.
17. Nou.


[CH1668:085]
SCHADELIJCKE LOE
Wat schort mij, Adriaen, dat ghij u soo gewent
Mijn seggen en mijn doen te roemen sonder end?
Ey lieve, prijst mij niet, ghij zijt te wel bekent.
18. Nou.


[CH1668:086]
AEN DIRCK
Dirck, denckt wat een juweel is gulde Middelmaet:
Doet all het noodighe, maer weest niet all te besigh.
Leest vrij en schrijft, maer niet te schrijvigh of te lesigh:
In laten en in doen is oock een’ overdaed.
eod.


[CH1668:087]
VAN IAN
Is ’tmogelick dat Ian, die noyt van schaemte rood was,
Eens wel gesproken heeft van mij en mijn beleid?
Voor seker heeftmen hem gelogen dat ick dood was;
Want van geen levend mensch heeft hij oijt goed geseit.
19. Nou.


[CH1668:088]
AEN YEMAND
Ghij meent bekent te zijn van elck een die u siet,
En van all wie u kent gegroet te moeten wesen:
Maer ’tmist u menighmael met dat gemaeckte wesen:
Wie sou u kennen, Geck? ghij kent u selver niet.
eod.


[CH1668:089]
MALLE GHIJS
Ghijs, gortigher als oijt vuijl vercken wierd gevonden,
En stadigh liefde-geck van d’een of d’ander Vrouw,
Meent wel bewaert te zijn, in plaets van goed berouw,
Met een verdraeyden Text, de Liefde deckt veel sonden.
eod.


[CH1668:090]
VAN DIRCK EN ANDRIES
Dirck heeft een’ bitse Penn, Andries een’ swaeren Stock,
Daer mé betaelt hij hem syn schrijven op sijn’ rock.
Die twee en hebben sich niet sonders te verwijten,
’t Is Eselen gevecht, sij konnen slaen en bijten.
eod.


[CH1668:091]
AEN IAN
Eij Ian, en prijst mij niet, daer houdt toch niemand van:
Men gaf u geen geloof, al preest gh’ u selven, Ian.
eod.


[CH1668:092]
AEN LOUW
Louw, gaet met uw gemoed te rade:
Daer is geseght met goeden sinn,
Het ongerechtige gewinn
Is altoos min profijt als schade.
eod.


[CH1668:093]
KINDS KINDEREN LIEFDE
’k Speel met kinds kinderen, als of ick van haer’ tyd waer:
Eij, swijgt wat, Ionge Lien, die mij voor geck uijt krijt,
Het sal wel beteren; verschoont mij van ’tverwijt maer
Tot dat ghij Vaders eerst, dan Grootevaders zijt.
eod.


[CH1668:094]
REKENING MET IAN
Een Gulden maeckt niet rijck; niet waer, Ian? nocht’ een meer,
Nocht’ een meer, en noch een, en soo gestadigh weer.
Als ’t honderd duijsend is, ick sie ’twel aen uw wesen,
Ghij sult licht roepen, Houdt; daer soud ick rijck mé wesen.
(5) Met honderd duijsend, Ian? wat komt u inden sinn?
Strax waert ghij noch niet rijck met eenen Gulden min.
Ondoet mij desen knoop; want met deselve reden
Kost uw’ geboorte lang en niet lang zijn geleden.
En, soo ghij dagh voor dagh dat rekenen betrouwt,
(10) Ghij waert noch gist’ren jong, en heden zijt ghij oud.
eod.


[CH1668:095]
REIN IN ’TVUIJL
Ick bend’er by geweest, ’tis waer, daer Dronckaerts saten,
En sopen als Templiers, en vloeckten als Croaten,
En spraken van meer vuijls dan onder Maen en Sonn
Van uijt de holle Hell te voorschijn komen kon:.
(5) Maer ’theeft mij niet gevleckt, de vieste moeten ’tweten:
Sien wij niet Sonn en Maen wel schijnen in secreten?
eod.


[CH1668:096]
AEN CLAES
Quaed spreecken is soo quaed als ’tquaedste quaed kan wesen:
Maer Claes, die ’tgeerne hoort, is noch min waerd gepresen.
Komt u ’tquaed spreecken voor, soo dat ghij ’tniet en laeckt,
Ick houd’ u ruijm soo snoo als of ghij ’t selver spraeckt.
eod.


[CH1668:097]
VAN IOOST
Ioost vraeght of soete kost oock wijse lieden past.
Meent Ioost dat Suycker-ried maer voorde Gecken wast?
21. Nou.


[CH1668:098]
MENSCHEN YDELHEIT
Daer gaen twee Blaesbalcken in ons, soo lang wij leven.
Dat leven hangt aen wind te trecken en te geven:
Dat ’s d’eerstes werck, de Longs. De tweede is onse Geest,
Geest, dien wij niet gemeen en hebben met de Beest.
(5) Dien Blaesbalcks doen is oock, voor eerst, wind in te halen,
En weer wind uijt te slaen, ontfangen en betalen.
Want soo ghij Oor en Tongs bedrijven wel besint,
Wat rechten wij’r mé uijt, is ’t anders yet als Wind?
22. Nou.


[CH1668:099]
VAN FLOOR
    Floor, zeid’ ick in ’tgekout,
Wat slagh van schepen zijn ’t, die u voor allen anstaen,
    En daer gh’ u op vertrouwt?
’k Vertrouw mij, zei den uijl, op schepen die op ’tLand staen.
22. Nou.


[CH1668:100]
AEN CLAES
Eischt u een Arm mann geld, Claes, weest niet onverduldigh,
Hij eischt u ’tsijn’ als Vriend, en soo zijt ghij ’t hem schuldigh.
eod.


[CH1668:101]
ONLEGG
Een onbeschaemde prees mijn uerwerck met geweld:
Ick voelde wat hem schortte, en zei, voor weinigh geld
Kond hij een diergelijcke en van die hand bekomen:
Maer d’uytvlught was vergeefsch, ick kond’ hem niet ontkomen.
(5) Eij, zeid’ hij, doet soo veel en geeft mij dit werck nu,
En dat de Meester niew sal maecken neemt voor u.
    Ick had het konnen hooren,
    Maer ’twouw niet in mijn’ ooren.
eod.


[CH1668:102]
PIERS SOETE WRAECK
Pier Cromvoet, die syn schoen ter sluijck ontfutselt was,
Sprack met een strack gelaet, ick ben niet van die menschen,
Die een voor ’tminste quaed het aller grootste wenschen.
God gunn, den dief alleen dat hem de diefstal pass’.
eod.


[CH1668:103]
LECKER ETEN
’k Sat tuschen Kaeckelaers en Spreewen in ’tgedrang
Die rammelden om ’tseerst, en maeckten ’tmij soo bang,
Dat ick, in ’teerst voll sweets, in ’tend begost te geewen.
Een vraegde bij gevall, wat kost ick liever at,
(5) Of visch, of vleesch, of yet, daer ick te kiesen hadd:
Gesoden Cakelaers, zei ’ck, en gebraden Spreewen.
eod.


[CH1668:104]
AEN EEN HOEREKIND
Ghij light en werpt langs straet met steenen dat het kraeckt:
Siet dat ghij bij gevall uw vader niet en raeckt.
eod.


[CH1668:105]
AEN EEN JONG SCHILDER
Frans, will ick u een Peerd dat wentelt leeren maelen?
    Maeckt maer een Peerd dat loopt,
En keert het laeg om hoogh, ’tsal went’len; en die ’tkoopt
Sal wel te vreden zijn, of ick sal ’tself betalen.
eod.


[CH1668:106]
EEN SPEELMAN BETAELT
Een speelman moe gekrauwt sagh nae mijn’ handen om,
En wachte voorde moeyt of groote of kleine somm:
Neen, zeid’ ick, wij zyn quijt, ghij hebt mij onderhouden
Met Toonen van uw’ slagh, die ’ck niet en weet t’onthouden;
(5) En ick hebb u gevoedt met Hoop van goeden loon;
En beid’ en zijn maer Wind; soo staen wij even schoon.
23. Nou.


[CH1668:107]
VAN DIRCK DEN BOUWER
Dirck sticht oneindelick, dan Heiningen, dan Muren,
Dan Boerenwooninghen, dan Huijsen en dan Schuren.
Sijn wijf klaeght averechts, en heeft nochtans gelijck,
Dirck is een eerlick Mann, maer wat te stichtelijck.
23. Nou.


[CH1668:108]
FRANSSENS GELUCK
Frans was te gast genoodt daer wat meer Rattekruijt
Als Suijcker inde Papp veel gasten had bedorven:
Maer Frans was sieckelijck en stelde ’tgastgaen uijt:
Had Frans niet sieck geweest, hij waer all lang gestorven.
eod.


[CH1668:109]
BOERENLATIJN
Hoor, Landheer, zeij mijn Boer, ’tLatynsche woord, Voluptas,
Ken ick soo wel als ghij, als ick mijn’ Schuer vol op tas.
24. Nou.


[CH1668:110]
LICHTEN INTEREST
Vriend, mij komt interest van ’tgeld dat ick u leene,
    Maer hoort hoe dat ick ’tmeene.
    Neemt ghij ’t maer danck’lyck aen,
    Soo ’s ’teerste jaer voldaen.
eod.


[CH1668:111]
IAN DE SLOCKER
Eet gh’ alle daegh vijf reisen?
Waerom soo dickmael? vraegd’ ick Ian:
De Guijt sprack sonder peisen,
Om dat ick ’tsess mael niet en kan.
eod.


[CH1668:112]
VAN TRIJN
Men preeckte Trijn de Weew, sy hoorde sich t’onthouwen;
De trouwe Tortelduijv en wist van geen hertrouwen.
Als ick bij Beesten moet ter schole gaen, seij Trijn,
Waerom niet byde Muss, waerom niet bij ’t Conijn?
25. Nou.


[CH1668:113]
AEN EEN TAFEL-VRIEND
Hebt gh’ al weerom liggen droomen
Van bij mij te gast te komen?
Weet ghij ’t niet, soo leert het toch,
Droomen zyn niet als bedrogh.
eod.


[CH1668:114]
OP EEN MIJNER GEDICHTEN BY EEN’ KONSTIGHE
HAND UIJT GESCHREVEN
O mijn onnoosel dicht, ick vreesde ghij ginght sterven,
Ten minsten schimmelen, of rotten en bederven:
Maer neen: soo schoonen Inct is Balsem; en ghij zijt
In d’onverganckligheit voor eewigh geconfijtt.
eod.


[CH1668:115]
VOOR MIJN’ DICHTEN
Bedilt mijn’ Dichten niet, besteedter geen verwijt aen,
Sij hebben ’t niet verdient. Ick hanger toch geen’ Tyd aen:
’t Is een klein buyten-werck, een by-werck, seid’ ick best,
Van beter besicheit; ’tis kaeckelen op ’t nest.
(5) Kont ghij of Timmerman of Wever niet vergeven
Een deuntjen uijt de borst in ’tSchaven of in ’t Weven?
eod.


[CH1668:116]
STILLE STRAFF
Ick straft’ een’ opentlick, soo mij docht, met bescheid.
Een vriend zei, ’twaer hem best in d’eenicheit geseit;
Hadd hij ’tmij oock niet best geseght in d’eenicheit?
25. Nou.


[CH1668:117]
RAED TEGEN QUAED
Spreeckt yemand quaed van u, ghij kont hem licht bedriegen,
Stelt u maer soo wel aen, dat hij sal moeten liegen.
eod.


[CH1668:118]
SPAERIGH BERISPEN
Roert niemands leemten aen, om jocken, noch om krencken,
All is hij noch soo laegh, al zijt ghij noch soo hoogh;
Wij hebben elck ons zeer, en konnen elck gedencken,
Hoe zeer de lichtste tré doet op een’ Exteroog.
eod.


[CH1668:119]
AEN EEN’ GUIJT
    Ghy seght (dat ick bekenn)
Dat ick mijn’ ouderen goe naem onwaerdigh ben.
    Is uw bekennen vaerdigh?
Bekent, ghij zijt een Guijt en uw geslacht te waerdigh.
eod.


[CH1668:120]
BESTE RYCKDOMM
Geluckigh is de mann die heel veel goeds beheert,
Maer veel geluckiger, die niet veel Goeds begeert.
eod.


[CH1668:121]
AEN IAN
Eens waert ghij arm en mild, nu rijck en gierigh, Ian.
De Toetsteen proeft het Goud, het Goud ondeckt den Mann.
eod.


[CH1668:122]
(GOEDS GEBRUYCK)
Hoe soud een’ Gierighaert syn groote goed verblyden?
Het is hem een schoon peerd, dat hij niet derft beryden.
Die heel veel gelds besitt en is juyst [geen] rijck man,
Maer die veel gelds besitt en wel gebruijcken kan.
eod.


[CH1668:123]
AEN DIRCK
Dirck, ghij besitt veel Goeds: dat ’s goed in uwen staet:
Maer ghij besitt veel quaeds in uwen staet; dat ’s quaed.
eod.


[CH1668:124]
OVERVLOED
Te veel Goeds is soo quaed als all te lange slippen,
’t Doet d’onvoorsichtighe veel struyckelen en glippen.
eod.


[CH1668:125]
LOSSE RIJCKDOM
Ghij hebt veel goeds op Zee: kont gh’ u daerop betrouwen?
’t Is losse rijckdom, die aen Cabels hangt en Touwen.
eod.


[CH1668:126]
NA DE MANN IS
Groot Goed is een groot goed; maer niet in allen sin goed;
De goede wijn veraerdt naer ’tvat is daerm’ hem in doet.
eod.


[CH1668:127]
VAN DIRCK EN CLAES
Dirck ley Claes syn Geslacht verwijts gewijs te voren.
    Claes zeid’, ick wil ’t wel hooren,
Dat ick mijn’ Ouderen niet waerdigh ben, is waer;
Maer, Boefje, ghij gelijckt aen d’uwen op een haer.
eod.


[CH1668:128]
Indignus, esto, sim meis majoribus
At nempe, Scurra, tu tuis dignissimus.
25. Nou.


[CH1668:129]
VAN PHLIPS EN SIJN KINDEREN
Phlips heeft syn huijs voll kinderen,
En soeckt noch eens te trouwen.
De kind’ren, die ’t sou hinderen,
Versoecken dat Papa die niewe moeijt will’ schouwen.
(5) Neen, seght hij, jonghe luij, ick ben noch wat te jeugdigh,
En, als ick u aensie, ghy zijt soo soet, soo deugdigh,
    Dat ick met volle hoop
    Van noch soo soeten hoop
    Bij desen te vergaeren
    (10) Van niews aen mein’ te paeren.
De kind’ren dancken hem (sess Sussen en een Broer)
    En dencken, Br. je moer.
26. Nou.


[CH1668:130]
VAN PIER EN IAEP
Pier ley ter venster uijt en dreighde Iaep met slagen.
Zijt ghij soo stouten Held, zeij Iaep, soo komt het wagen.
Zijt ghij soo kloecken Mann, zeij Pier, proeft of ghij mij
Aen ’t vechten praeten kont, eer dat ick vaerdigh zij.
eod.


[CH1668:131]
VAN IASPER EN IAN
Wie was uw Vader, Ian, zei Iasper, magh men ’t weten?
    Ian voelden hoe hy voer,
    En heeft hem toegebeten,
Het is een’ duijst’re vraegh: wiens kind meent ghij te heeten?
(5) Het is van honderd een, weet het uw’ eigen Moer.
eod.


[CH1668:132]
VAN FRANS
Hoe staet dat goed en bast, riep Frans tot d’Advocaten,
Die hem betichtten van wat veel hand-gauwerij:
Iae, zeid’er een van all’, wij bassen, seght dat vrij,
Want als wij Dieven sien en konnen wij ’t niet laten.
27. Nou.


[CH1668:133]
GOED BERICHT
Vriend, sprack een Hagenaer tot een’ goed-rondschen Zeew,
Ghij zijt mij soo gelyck, als waert ghij schier mijn Broeder.
Zijt ghij niet onderricht of oijt uw’ soete Moeder
In s’ Gravenhaghe quam? Neen, zeijt die looser spreew,
(5) Mijn’ Moeder wass’er noijt; maer, naer ick hebb vernomen,
Mijn Vader isser veel en menig mael gekomen.
eod.


[CH1668:134]
VAN EEN’ BLINDEN
Verwijtt mij ’tongevall van mijn’ arm’ oogen niet,
Zeid een goed Blindemann, dien ’t qualick wierd verweten:
Ten minsten magh een mensch daerin geluckigh heeten,
Die sulcken Boef als ghij ontrent sich niet en siet.
eod.


[CH1668:135]
VAN ANNE
Wat hebb ick? een quaed hoofd? zeght Anne, ’tmagh wel wesen;
Maer op mijn’ schouderen, God danck, en staet het niet;
Men heeft mij een quaed Hoofd (een boos mann) aengepresen,
Ick waer een’ goede Vrouw, soo mij dat hoofd verliet.
(5) Wytt het uw hoofd, Mameer, die mij ’thoofd trouwen hiett.
eod.


[CH1668:136]
VAN FLOOR
Floor hadd berouw van eersten aen,
En heeft drij weken pass bij ’tniewe wijf gelegen.
Maer ’tspreeckwoord geeft hem troost; hij hoopt hij is half wegen,
Begonnen werck is half gedaen.
eod.


[CH1668:137]
AEN EEN ONBEDACHT JONGMANN
Soo jong, en soo veel praets dat niemand en derft roeren!
Eij, neemt den Spiegel eens, en soeckt daerin, arm kind,
Of ghij dien mallen muijl genoegh bewasschen vindt,
Om onder oude Lien het hooghe woord te voeren.
eod.


[CH1668:138]
OP EEN GODLOOSE VRAEGH
Wat doet God alle daegh?
Dorst een my seggen van de snoodste Hemel-plagers;
Ick gaf hem voor bescheid op d’onbeschofte vraegh,
Hy maeckt een’ Hell gereet voor sulcke sotte vragers.
eod.


[CH1668:139]
AEN IORDEN
Meent ghij mij te verplichten
Met stadigh te berichten
Wat boose Bouwen leght
Van mij of mijne en seght?
(5) Ick heb geen’ ooren, Iorden,
Voor allerley gerucht;
Mij lust niet gramm te worden
Om yemand sijn genucht.
eod.


[CH1668:140]
GELUCKSEGGERS
Als twee waerseggers d’een den anderen ontmoeten,
’t Is wonder soo se niet van lacchen splijten moeten.
eod.


[CH1668:141]
RYCKDOMM WEEGHT
’t Is niet onredelick dat deughdelicke Menschen
Om deugdelick gewinn van Geld en Have wenschen:
Met Goed is goed te doen: maer, soom’er wel op lett,
’t Is Deugds Pacagie, en geeft somwijlen groot belett.
28. Nou.


[CH1668:142]
AEN ADRIAEN
De Schatten, Adriaen, daer ghy u in verheught,
Houd ick u wel te goe, dat ghij soeckt op te leggen.
Maeckt maer ’t Huijs niet soo voll dat wijse lieden seggen,
Daer is bijna geen’ plaets gelaten voorde Deugd.
eod.


[CH1668:143]
(AEN DIRCK)
Dirck, zeid’ ick, met wat konst zijt gh’ aen groot Goed gekomen?
Aen ’t weinighe, zei Dirck, met moeijte, met verdriet,
Met suere sorg en sweet: aen grooten Ryckdom niet:
Die wat heeft, krijght licht meer, daer Geld is, wil Geld komen.
eod. 28.


[CH1668:144]
GOED IN QUADE HAND
Als groote Rijckdom niet en werdt beleidt met Reden,
Is ’t als een weeldrigh Peerd en sonder Toom bereden.
eod. 28.


[CH1668:145]
WISKONSTIGE VRAEGH
Landmeters, leert mij, soo ghij kont,
Hoe gaet een Mann recht uijt en rond?
eod.


[CH1668:146]
AEN CHRISTIAEN
Hoort, Christenen, spreeckt recht en rond;
God haett twee tongen in een mond.
eod.


[CH1668:147]
AEN EENEN LUIJAERD
Blijft liggen, jongelingh, en wendt uw’ logge lenden
Gelyck als deuren doen, die op haer’ hengsels wenden,
En gaept en geewt noch eens, en sluijmert noch een poos,
Maer past op watt’er volght: daer staet u, fel en boos,
(5) Een aen de deur en wacht; lust v syn’ naem te weten?
’t Is een gewapent mann, en laet sich Armoe heeten.
eod.


[CH1668:148]
OPRECHTICHEIT
Wacht u van swieren als de slangen,
Gerechte zyn geruste gangen,
En ’t is de wijste mans besluijt,
Men gaet noijt vaster als recht uijt.
eod.


[CH1668:149]
A MADAME LA COMTESSE DE DONA AVEC UNE PETITE COPPE DORÉE
POUR SON ENFANT, QUI DEVINT MON FILLEUL
à COPET L’AN 1665
S’il faut qu’un jour, Madame, il apprenne à bien boire,
Le beau Suisse, heritier de vos plus doux attraits,
Voijci de quoij parfois luij remettre en memoire,
Que, pour bien boire, il faut boire des petits traits.
29. Nou.


[CH1668:150]
MATIGH VERHEUGEN
Gaet wat voorsichtigh aen, die u te seer verheugt,
De Rouw sitt veeltyds op de slippen van de Vreugd.
29. Nou.


[CH1668:151]
AEN EEN’ SCHOONE MALLOOT
Daer stack een rijck juweel dwers door een verckens muijl,
Het eene blonck van glans, het ander stonck van vuijl.
Ghij zyt schoon, Ioffertje; oock noem ick u geen vercken;
Maer, laest ghij oijt Gods woord, ghij kont mijn’ meening mercken.
eod.


[CH1668:152]
OOTMOEDS GESELSCHAPP
Lett op elx uyterlicke leven;
Daer ootmoed is, gaet Wijsheit neven.
eod.


[CH1668:153]
AEN EENEN SCHROBBER
    Ghy leght en stapelt Goed op Goed;
Het schijnt, Geen Veel en kan uw’ All-begeerte stelpen.
    Weest eens gewaerschouwt, blinde bloed,
Ten daghe van Gods wraeck en sal geen rijckdom helpen.
eod.


[CH1668:154]
LUYAERDS LESS
Onachtsaem Voeder van u selven en uw huijs,
Die om den Oorber schier min weghs spoedt als een’ Luijs,
Loopt by de Mieren school, en siet hoes’ haer geneeren;
Daer ’s groote wijsheit bij die Operluij te leeren.
eod.


[CH1668:155]
GAET MET STADE
Voetje voor voetje, maer niet al te rass,
Is allenthalven de sekerste pass:
Grijpt ghij te gierich, het sal u ontglijen;
Haestighe Rijckdom en kan niet bedijen.
eod.


[CH1668:156]
GODS EER OF SPOTT
De liefdeloose Kaecker,
Die d’onderdruckte deert,
Spott met den Heer, haer Maecker:
Dies’ op helpt en verweert,
(5) Dat is hij die Hem eert.
eod.


[CH1668:157]
WELSPREKEN
    Dat Stael breeckt Yser, Yser Steen,
    Is wel te vatten, en gemeen:
Maer siet de kracht eens van wel spreken,
Een woord, dat sacht is, kan een hoofd, dat hard is, breken.
eod.


[CH1668:158]
STADIGHE GASTERIJ
Ian, hebt ghy ’tgast-gaen lief, en wiltgh’er raed toe weten?
De konst hangt aen u self, indien gh’er wel op past:
Sus weets’ u een wijs Mann te leeren, sonder eten,
Houdt u gemoed gerust, soo gaet ghij staeg te gast.
eod.


[CH1668:159]
GROOTE MACHT
Wint Sloten en wint Steden,
En watmen stercker vindt:
Veel stercker is de Reden
Die ’teigen Hert verwint.
eod.


[CH1668:160]
KINDS KINDEREN LIEEDE
Ick stell my geern ten thoon
In ’t spelen met kinds kind’ren.
Verr van mijn eer te hind’ren,
Die kind’ren zyn mijn’ Croon.
eod.


[CH1668:161]
AEN EEN’ PLEITER
Ghij sult wel slagen, brengt ghij wat:
Geschencken maecken een breed pad.
eod.


[CH1668:162]
SPREKENS VRUCHT
De Dood sitt in de Tong, en ’tLeven: elck moet weten,
Na datter elck me saeyt, sal elck ’er vrucht van eten.
eod.


[CH1668:163]
AENDE HAESTIGHE JEUGHD
Iongman, leert koel en stadigh gaen,
Die all te ras loopt, stoot licht aen.
eod.


[CH1668:164]
KRACKEELIGHE VROUW
Wat heeft de wijse Mann by daken die staegh leken
Het eewigh-kijvend wijf vernuftelick geleken!
    Mij dunckt ick elcken dropp
    Hoor vallen van dien snater
    (5) Op d’arme Mann syn kopp,
    Maer droppen van sterck water.
eod.


[CH1668:165]
WAENWIJSHEIT ONHEELBAER
Komt mij een Mann te voor, wijs in syn’ eigen’ oogen:
Mijn’ oogen sien hem aen met hertelick medoogen;
En sagh ick met meer hoops te heelen het gebreck
    Van een’ geslagen Geck.
30. Nou.


[CH1668:166]
VAN DIRCK
Krijght Dirck dicht om sijn’ Ooren
Van sijn onstuijmigh Wijf;
’T en is geen niewe slagh van Wambas op syn lijf,
Hij ’s een geslagen Geck gewonnen en geboren.
eod.


[CH1668:167]
SALIGH WOECKEREN
Daer is een woeckering daer God gevall in heeft:
Geluckigh die syn Geld aen hem op rente geeft.
Zijt ghij bekommert hoe ’t ten Hemel in sal raecken?
Geeft het den Armen maer; sy sullen ’t over maecken.
eod.


[CH1668:168]
AEN IACOB
Eerst spreken, Iacob, en dan dencken wat ghij spraeckt,
    Is een van uw ’ gebreken:
Daer is een’ beter Wett gemaeckt;
    Eerst dencken, en dan spreken.
eod.


[CH1668:169]
En ego te totam totis amplecterer ulnis
    Absque foret molli rimula pube latens.
Nunc age, nil metuas a non hac parte molesto;
    Non amo quod totam te vetat esse meam.
1. Dec.


[CH1668:170]
DANSSEN
Ick hoor veel’ redenen verquisten en verplanssen,
Om ’t danssen te verbien. Ick ben geen dansser; maer,
Soo jonghe lien de dans noijt toegelaten waer,
Hoe zei Gods wijse Mann, Daer is een tyd van danssen?
2. Dec.


[CH1668:171]
ALL’ EEWEN EVEN ARGH
Hoe quam de tyd wel eer veel beter als van daegh?
Men magh het vragen; maer het is een’ sotte vraegh.
Was ’tniet voor Christus, waer, en was ’tniet waer, voor Mose,
Dat heel de Wereld lagh van doen af in het boose?
eod.


[CH1668:172]
PIETERNELL OVERSTEMT
    Van dusend Mannen een
    Verstandighe gevonden,
    Van alle Vrouwen geen?
    Wat hebt ghij stoute Monden,
(5) Zeij Pieternel, ghij Mans, die sulcke dingen light
    En droomt end en verdicht!
    ’T en is noch Dicht noch Droomen,
    Zeid ick, goe Pieternell,
    En liet den Bijbel komen.
    (10) Daer staet het, siet ghij ’t wel?
    Ick ben geen quaed betaelder,
Ick reken met bewijs, en spreeck op vasten grond.
Iae, zey se, ’k siet’er staen: ’kwouw om een’ halven daelder,
    Dat het’er niet en stond.
4. Dec.


[CH1668:173]
IAN DE KRIJGSMANN
Daer was geen helpen aen, Ian wouw Soldaetje wesen.
Ick vraegd’, hebj ’ oock wat herts, en weetje niet van vreesen?
    Neen, zeid’ hij, ’kslacht myn vaer,
    Ick vrees niet als ’tgevaer.
eod.


[CH1668:174]
IANS AERD
    Ian slacht een vercken jaer om jaer
En Ian syn moertjen is niet anders als een Vercken;
    Daer beuckt sijn vaertjen op, als ofse Stockvisch waer
Naer datse wercken doet, of niet en soeckt te wercken.
    (5) Ian slacht sijn moer en slacht sijn vaer.
eod.


[CH1668:175]
AEN AGNIET
Sij hebben groot gelyck de Mans, die onse Borsten
Gedurigh handelden en kusten, als sij dorsten:
’t Is vriendelicke waer, van ed’le stof en fij n,
’t Is Blompapp sonder Brood in Blasen van Satijn.
(5) Dit seght ghij mij, Agniet, en, tast ick maer eens van mij,
Den hals, schijnt, is den hals; ghij slaet, en roept, wegh, Ammij!
En foeij, en laet dat staen. Is dat niet wonderlijck?
Hoe, doen ick dan groot quaed, en hebb ick groot gelijck?
eod.


[CH1668:176]
TONGEN-VLIEMEN
Quaedsprekers, denckt te deegh wat moorden
Ghij lieden aenrecht slechts met woorden.
De scherpe kling quetst maer in ’tbloed,
Quae Tongen snijden in ’tgemoed.



[CH1668:177]
AEN DIRCK
Dirck, soeckt gh’ een’ die u leer’ hoe Matigheit maer Deughd is,
Hoe in te Weinigh leed, en in te Veel geen vreugd is?
Dat kan te wyd’en schoen,
Dat kan te nauwen doen.
7. Dec.


[CH1668:178]
AEN CLAES
Wenschten ick u in de banden
Van Doctor en Chirurgijn,
Kalck uijt voeten en uijt handen
Door een rasend flerecijn,
(5) Soudt ghij mij d’er niet om haten?
Claes, en haetgh’ u selven niet,
Die der dingen geen kont laten
Daer ghij ’t u van komen siet?
eod.


[CH1668:179]
WIJN KLAPT
Is in het hoofd veel wyn, of in de Bors veel Geld,
Strax sietmen hoe een mensch van binnen is gestelt:
Sess hebben groot gewinn, sess hebben hoogh gedroncken,
Drij hebben stille weeld, drij andere qua’e droncken.
eod.


[CH1668:180]
VRIENDEN KIEST
Een grijse Doctor meent het hoogste woord te houwen,
Daer ick mijn’ Recipés en hij de sijne geeft:
Denckt, wien ghij veiliger van beiden soudt betrouwen;
Hy heeft wat lang gemoordt, ick hebb wat lang geleeft.
9. Dec.


[CH1668:181]
WISSE TROOST
’T is waer, soo ’ck opwaerts sie, ick ben een Worm der aerde,
Bij Menschen sonder end van ongelijcker waerde.
Maer sie ick naer om laegh,
(Dat doen ick alle daegh)
(5) Ick ben geluckigher als Millioenen Menschen.
Hebb ick noch meer te wenschen?
eod.


[CH1668:182]
RYCK EN WIJS, DE BESTE WIJS
Teun, zeid ick, om den deun, wat soudt ghij liever wenschen,
    Waer ’t u te keur gestelt,
De wijste mensch te zijn van alle wijse menschen,
    Of d’aller rijckst’ in geld?
(5) De Ryckste, zeid’ hij flux, gedurende mijn leven,
De wijste na mijn dood. Daer stond een ander neven,
Die ’t, dunckt mij, beter kon,
Hier, zeid’ hij, en hier naer, liefst waer ick Salomon.
eod.


[CH1668:183]
IAN GEWAERSCHOUWT
Zyn dat all, menschen, Ian, die ’ck in’t Voorhout sien wand’len,
Sie kuijpen op het Hof, en op de Merckt sie hand’len,
    En suchten in de Kerck,
    En sténen op haer werck?
(5) Mij komt daer een groot woord van Gods woord in gedachten;
Zijn dat all menschen, Ian, Ghij moet’er u voor wachten.
eod.


[CH1668:184]
IN EFFIGIEM ARNOLDI BORNIJ ECCLESIASTAE
Bornius hoc vultu est; animi facundia dotes
    Sola satis, lector, Bornia rettulerit.
Nostra quid in tanto, tam debilis, argumento
    Audeat a vero non abitura, vide:
(5) Hoc ex ore lepor grauis, et pietate serenâ
    Melleus, et blande verba seuera cadunt.
Fluminis est instar, dicas, et fulminis omni
    Doctius hoc, omni fortius eloquium.
Roma vetus linguis, quibus inuidistis, Athenae,
    (10) Clara sit, in Batauis ista meus stupor est.
9. Dec.


[CH1668:185]
DE REDEN, ONREDEN
’t Schijnt datter t’uwent noyt geen einde van gekijf is;
Hoe baert uw boos wijf, zei ’ck, als of sij baerde, Ian?
Wel, zeid’ hij, wat een’ vraegh! daer is geen’ reden van,
Als dat sij redeloos, en daerom een boos wijf is.
10. Dec.


[CH1668:186]
MISLUCKTE KONST
Wat had de Coningh voor, die soo veel schoone wijven
Haer’ hoofden, hoofd voor hoofd, dé kappen van haer’ lijven?
    Als ick eens gissen moght,
’t Schijnt dat hij een’ goe Vrouw met groote moeijte socht
(5) Te krijgen of te maecken,
En, konder sekerlijck, soo doende, toe geraecken
Als een’ aen Bill en Bout
Soo warm gebleven waer als hijse hadt getrouwt.
Maer, och, de kunst was valsch, met als sij niet meer spraken,
(10) En, arme Schepselen, sy waerender om koud.
11. Dec.


[CH1668:187]
AEN TRIJN
Tryn, hebt ghij wat geheims voor ’t Mannevolck te decken,
    En laet niet met u gecken,
Houdt handen van uw lijf, en leert dit, weet ghij ’t niet,
Vijf oogen heeft een’ hand, en elcke vinger siet.
eod.


[CH1668:188]
(BROOD-VYANDEN)
Het huijs voll vijanden, seght God, is ’thuijs voll knechten:
Wie wil daer tegen vechten?
Ick jaegse liever all ten huijs uijt over hoop.
’T is een geruste zeeg, syn vijand opden loop.
eod.


[CH1668:189]
OP EEN’ SLECHTEN RIDDER VAN ’TGULDE VLIES
Quam Iason nu eens hier met all’ syn’ stoute vrinden,
Hier is het rechte schaep in ’tgulden Vlies te vinden.
eod.


[CH1668:190]
AEN NEEL
Neel stelt haer’ mallen mond soo sonder end te werck,
    En noch yet, even sterck,
    Dat ick haer veeltijds rade,
    Neel, houdt dat goed te rade,
(5) Dat zeffens is gemaeckt, hoort zeffens te vergaen;
En na ’ck u met een deel van ’t vleesch te werck sie gaen,
Gelijck het in ’tgebruijck en misbruijck van een kleed is,
’t Een sal te schande zijn eer ’tander eens half sleet is.
eod.


[CH1668:191]
HOOREN EN SWIJGE.
Kaeckelaer, die ’thooge woord
Allerweghen tracht te voeren,
En alleen u selven hoort,
Laet u eene reden roeren,
(5) Die ick u tot regel leen
Van wel spreken en wel hooren:
God versagh u van twee ooren,
En van hoe veel monden? een.
eod.


[CH1668:192]
NEEL AENDE GICHT
    Noch wandelt Neel, en light in banden
    Aen voeten, knijen, Armen, Handen,
    Elck om het seerste zeer van Gicht.
Wat meent ghij, datse daerom swicht?
(5) Noch wandelt Neel; niet als voor desen,
Maer met haer’ luchte Tong rondom haer rood’re mond.
Die kuijert even frisch: want wie heeft oyt gelesen,
Dat eenigh Doctor Gicht in Vrouwen Tongen vond?
12. Dec.


[CH1668:193]
GICHTIGHE CLAES
Lang leven, seghtm’, en Flerecijn
Dat naere Bloedverwanten zijn.
Ten besten moet’ het Claes gedijen,
Hy sal lang leven en lang lijen.
eod.


[CH1668:194]
BARBIERS LESS
Een snappende Barbier, die m’ onder handen krijgende,
Stond veel getiers en maeckt’ in Duijtsch en quaed Latijn,
Vraegd’ en hervraegde mij, hoe ’ck wou geschoren zijn:
Ick zeij, mijn goede vriend, is ’tmogelick, all swijgende.
eod.


[CH1668:195]
VAN YEMAND
Een’ lompen rijcke Mann
(Een ding ontrent als Ian)
Hoord ick eens kort berichten,
En met een woord doen swichten.
(5) Men vraegd’ hem, met verstand,
Heer, hebt ghij niet veel Land?
Ia, seid’ hij, menigh mergen:
Ey, liever nu als mergen,
Zei d’ander, gaeter heen,
(10) Het sal u heel wel voeghen,
Gaet en proeft wat te ploegen,
En laet ons wat alleen.
eod.


[CH1668:196]
AEN DIRCK
Viel uw’ Tong ’t kaeckelen soo lastich als ons’ Ooren,
Het is voorseker, Dirck, wij souden ’t niet lang hooren.
eod.


[CH1668:197]
Dulcis Praeteriti docte memor atque Supini
    Optat, ait, Praesens Gellia praeteritum.
Galla modum Subjunctivum et Casus Genitiuos
    (Plus quam perfecto tempore) persequitur.
(5) Utraque, Passiuum non aversata Futurum,
    Infinitiuo est laeta Gerundiolo.
Utraque, pro sexu, multum sapit, utraque ab omni
    Pura soloecismo congrua Grammatica est.
13. Dec.


[CH1668:198]
SCHILDERIAE ROTERODAMUM COGITANTI,
UT ERASMI STATUAM VIDERET
Parce supervacuo, procul hinc abitura, labori;
    Ipse, vides, te, quem quaeris, Erasmus adit.
Incipiat tibi non modo nunc, quia doctus, amari:
    Ecce novas dotes, officiosus homo est.
13. Dec.


[CH1668:199]
VAN TIJS
    Wel sprekens held’re konst
    Was Tijs besteedt te leeren,
    En nauwlijcks was ’tbegonst,
Men most des Meesters loon de volle helft vermeeren.
    (5) Hij kaeckelde soo staeg,
    Door konst, en van naturen,
    Dat niemand noch by daegh,
Noch, schier, te middernacht bij ’tVentjen wist te duren.
    De Meester sprack met recht
    (10) Om dobbel loon te krijgen,
    En ’twierd hem toegeleght,
Om bey, ’twel spreken Tijs te leeren, en ’twel swijgen.
14. Dec.


[CH1668:200]
VAN ANDRIES EN CLAER
Andries wil alles overleggen,
En Claer hoort geerne dat hij ’tsegg’,
Want, seght sij, soo in doen als seggen
Houd ick altoos van ’toverlegg.
eod.


[CH1668:201]
VAN EEN PREDIKER
Daer raesden een op Stoel, als of ’t een Donder waer;
    En meend’ hij zeid’ ons wonder: maer,
    All dat ick van hem hoorde
    Was, op het kortst geseit,
    (5) In een’ Rivier van woorden
    Een droppeltje bescheit.
eod.


[CH1668:202]
VAN PIETER
’k Sagh Pieter vanden Haegh na Delf
Luijd uijt gaen praten in sijn self,
En docht, wat of die Vent gebreeckt?
Of hij niet met een’ Geck en spreeckt?
eod.


[CH1668:203]
OP EEN ONGELYCKE SCHILDERIJ
Moij’ Anne, is dat uw, Schilderij?
S’en is het niet, gelooft het vrij:
Ick seg ’t in spijt vanden verthooner,
Ghij zijt soo schoon niet, maer veel schooner.
eod.


[CH1668:204]
UYTLEGG VAN ’TSELVE
En all te stout, en al te bloo
Bevind’ ick dese Schilders trecken;
Moij’ Anne, laet niet met u gecken;
Ghij zijt soo schoon wel, maer niet soo.
(5) Is niet een’ Lelij en een Roos schoon?
Voorseker: maer men moetse treffen,
Gelijck sij schoon zijn, dan is ’teffen.
’t Scheelt veel, soo schoon te zyn, of soo schoon.
eod.


[CH1668:205]
ANDRIES OP STRAET
Andries had by der Straet een spijtigh woord ontfangen
Van een aelwaerdigh wijf, dat onder ’t Masker stack
En meende, ’tstond haer vrij een yeder syn belangen,
Bedeckt en onbekent, te seggen met gemack.
(5) Andries en smaeckten ’tniet; en inde plaets van vragen,
Me Vrouw, wie zijt ghij? riep, hoort, ghij vermomde Popp,
’Ksal sien of ick het moet, of kan, of will verdragen;
Doet eerst uw Backhuijs af, en dan uw Backhuijs op.
14. Dec.


[CH1668:206]
AEN MATHIJS DE SWIJGER
Of ’tis goed overlegh, of ’tis een sotten treck,
Die u staegh onder tvolck aen ’tswijgen houdt, Mathijs:
    Want, zijt ghij wijs, soo zyt ghij geck,
    En, zijt ghij geck, soo zijt ghij wijs.
15. Dec.


[CH1668:207]
GOEDE OFFERHANDE
    God eischt barmherticheit, geen, offerhand; dat’s waer:
    Maer ’tis waer met een’ maer.
Na ’r elders af gesproken werdt,
God eischt geen offer, maer wel van ’tgebroken hert.
eod.


[CH1668:208]
HEMELROOF
    Het heeft een’ vreemden schijn
    Bij onverstandighe ooren:
Maer, houdt men van Gods woord, men moet het leeren hooren,
Dat d’aller vroomste lie’n de grootste Roovers zijn.
eod.


[CH1668:209]
BIECHT
Beswaerde, komt tot mij, hebb ick God hooren seggen:
    De Paep wil ’t God ontleggen,
    En roept, komt maer tot mij.
    Welck’ is de beste zij?
eod.


[CH1668:210]
KRIJGSMANS UYTLEGGEN
Leert van mij kleinhertigh wesen,
Sprack de Heere, soo daer staet.
Ian, sey ’ck, hebt ghij ’t wel gelesen?
Ia ick, seid’ hij, lang voor desen;
(5) Maer hij zeid’t aen geen Soldaet.
eod.


[CH1668:211]
VERSCHILL VAN MOND EN GROND
Ian lyckt een kloeck soldaet, en is een bloode bloed:
Maer hij verstaet de konst van moedigh op te geven.
Indien men ’tseggen moght, al staet’er soo geschreven,
Veel’ woorden komen niet uijt s’ herten overvloed.
eod.


[CH1668:212]
ZELDSAEM GELUCK
Veel, kennen, neffens mij, een’ Hollandsch’ Predicant,
In Holland seer gesien en na sijn’ Waerde in waerde.
’Kmagh seggen met Gods Woord, hij is wat vreemds op aerde,
Een levende Propheet verheven in syn Land.
eod.


[CH1668:213]
TROMP
Hy sitt op ’s GravenLand, die t’ scheep veel wond’ren de’e:
Hy waer veel dienstiger, dunckt mij, op ’s Graven Zee.
eod.


[CH1668:214]
MIS-DAED
Daer’s niet bestendighs in wat Roomen niews gebiedt:
’t Valt all met eenen slagh; van eerst aen was ’t soo niet.
eod.


[CH1668:215]
MATH. 21. 9
Eischt God; hij is getrouw, het sal u all gewerden:
Maer, eer ghij eischen mooght, moet ghij geloovigh werden.
eod.


[CH1668:216]
(TRIJNS BEKOMMERINGH)
Trijn, zeid’ ik, na ghij met een’ krijghsman aende trouw gaet,
Weet, dat uw Bruijdegom, daer ’taen den Mann sal gaen,
Syn’ plaets wel waerdig is, en voor een Man kan staen.
Maer, zei Trijn, is hij oock een Mann daer ’taende Vrouw gaet?
eod.


[CH1668:217]
EEN IS ALL
Wat liggen wij om Veel en wroeten end en slepen?
Een hebben wij van doen, daerin is ’tall begrepen.
eod.


[CH1668:218]
DEUNE DIRCK
Het scheelt maer eene B. of Dirck kan vrolijck geven:
Maer die armhertigh is, kan niet barmhertigh leven.
eod.


[CH1668:219]
Ick en vergaep m’ aen geen’ schoone oogen 4);
Sy hebbender te veel bedrogen,
’k Will weten vande verssenen
Tot boven aende herssenen
Wat in die schoone steeckt; ’tis Goddelick bericht,
    En velt geen oordeel na ’tgesicht.
eod.


[CH1668:220]
SALIGHE HAET
Wat lust haer die mij haten?
Sij souden ’t beter laten
En doen gelijck ick doe,
Die, aller moeyte moe,
(5) Geen’ haet en meen te queecken:
Van herten magh ick ’tspreken;
God weet dat ick maer ’tquaed
En sijne haters haet.
eod.


[CH1668:221]
GEREEDEN TROOST
Werdt God gehaett, en magh ick klagen,
Dat ick met God wat moet verdragen?
eod.


[CH1668:222]
VAN PIETER
Wat doet toch Pieter by d’aensienelicxte li’en?
Men siet’er Pieter; en hij isser niet gesien.
eod.


[CH1668:223]
LOSSE MATHIJS
Gelyck als elcke mensch sijn sinnetje, syn wensje,
    Syn eigen lustjen heeft,
    Daer naer hij geerne leeft,
Soo heeft oock elcke mensch een eigen conscientje.
(5) Dus preeckten ick Mathijs: Hoe, zeid hij, elck mensch een’?
Soo heeft’er yemand twee, want ick en hebber geen’.
16. Dec.


[CH1668:224]
VAN BOVEN ALL
    Wat hebben wij te hopen
    Van willen en van loopen,
Soo God, die d’eerste kracht van will en loopen geeft,
Met swacken will en loop geen medelyden heeft?
eod.


[CH1668:225]
NOODIGHE WANTROUW
Betrouwt niet op het valsch goed-duncken van uw geest:
En soeckt niet al te hoogh geleert te zijn, maer vreest.
eod.


[CH1668:226]
ANCKER-GROND
Daer is, goe Christenen, een ancker van betrouwen;
Zijt gh’ eens in Godes gunst, ’ten kan hem niet berouwen.
eod.


[CH1668:227]
ONNUTTE MOEYTE
Wat soeckt de blinde mensch van acht’ren of van voren,
Hoe dat Gods wegen gaen? sy zyn niet na te sporen.
eod.


[CH1668:228]
ALL BY ALLEN
Souw ’ck niet te Bruijloft gaen, en leven by den wijn,
    Als wijse lieden leven?
    De wijste heeft geschreven,
Schreijt met de schreyende, lacht met die vrolyck zijn.
eod.


[CH1668:229]
ONWRAECK
Men heeft mij ongelijck gedaen,
Wat hielp het of ick mij onstelden
En tot de wederwraecke stelden.
Ick laet den goeden God begaen;
(5) Hij heeft geseght, ick sal ’tvergelden.
eod.


[CH1668:230]
ROM. 12. 17, 19
’k Sie quaed voor quaed doen alle dagh:
Maer goed voor quaed is beter slagh.
eod.


[CH1668:231]
FIJ MODE
Wat pass ick op de Mode haer’ altyd niewe drachten?
De wijse deser eew is ’t wijsheit te verachten.
eod.


[CH1668:232]
OP EEN’ BIBEL
Wat soecktmen nacht en dagh te leeren goed en quaed?
Men magh niet wijser zijn dan hier geschreven staet.
eod.


[CH1668:233]
WACHT OP GOD
Verhaest uw vonniss niet van Quaden of van Vromen.
Spaert uw’ vooroordeelen; de Tyd en God sal komen.
eod.


[CH1668:234]
EIGEN LOF GELOOFT
Ick hoord’ een waerdigh Mann sijn’ eigen’ deugden roemen,
Sijn’ feilen overslaen (een ander moghtse noemen)
God, zeid hij, had hem kloeck geschapen van verstand,
God had hem goed gemaeckt, mild-dadigh vande hand,
(5) Aensienelyck, geleert, beleeft, soet en mewaerdigh
Met mind’re gaven meer. Dit vonden vele onaerdigh.
Ick sprack in tegendeel, All zei de Mann noch meer,
Wat waerd’er aen misdaen? hij roemt in God den Heer.
eod.


[CH1668:235]
STELEN VALSCH VERBLOEMT
Een Gaudief hoopte met de Bibel vrij te wesen:
(Als grooter dieven doen) daer hadd hij hooren lesen,
En soeckt uw eigen niet, maer dat eens anders is:
Maer, na m’hem op ’tschavott den Text uyt leij, was ’tmiss.
eod.


[CH1668:236]
AEN EEN’ GELEERDEN VRIEND
Ghij hebt uw’ herssenen versleten
Om veel te weten; en dat ’s goed.
Maer ’tscheelt noch veel, vriend, veel te weten,
Van weten hoemen weten moet.
eod.


[CH1668:237]
OVERSMOUT
Dirck, dicker als een Dijck, en houdt niet op van smeeren.
Mij dunckt hij hoorde ’t wel te leeren van sijn’ kleeren,
Hoe langer hoe min ruijm, dat, hoe hij ’tlanger herdt,
Hoe syn’ gevangen Ziel haer kercker enger werdt.
eod.


[CH1668:238]
SNYDERS WAPEN
Een snyder vraegde mij, wat hij best in syn’ schild hadd,
Daer mé dan ’t uythangberd
Oock wat verheerlickt werd?
Een Sleck, zei ’ck, en een’ Schildpad.
(5) Treckt gh’ u die schoenen aen, de schuld en is niet mijn:
De schildpad en de sleck beduyden, t’uwer eeren,
Dat ghij gemackelijcke en niet te wijde kleeren,
En niet te nauw’ en snijdt, als sleck en schildpads zijn:
De Snyder was te vre’en, en ick was uijt de pijn.
eod.


[CH1668:239]
IANS GESANGH
Als Ian begint te singhen,
Treckt yeder na syn’ dinghen,
En soeckt de vent t’ontgaen.
Ian is een goeden Haen,
(5) Dat soud’ een Boer wel raeyen,
Die met maer eens te kraeyen
De Menschen op doet staen.
eod. 16. Dec.


[CH1668:240]
Qu’est ce qu’un Parlement?
C’est où l’on parle et ment.
17. Dec.


[CH1668:241]
VOORSICHTIGE AELMOES
Dirck deelt veel Geld op straet aen lammen en aen blinden;
Voor hoogh-geleerde Lie’n en weet hij ’s geen te vinden.
    Ick vraegden hem, waerom:
    In ’teerste stond hij stomm;
    (5) En, als ick hem wat porden,
Soo sprack hij ’tvonniss uijt; dus meen ick dat het kom’’
Ick schick eer lamm en blind als hooghgeleert te worden.
17. Dec.


[CH1668:242]
NIET ALLEMANS WERCK
Hoe vindtmen een wijs Mann
Met soo veel moeyte, Vrinden?
De reden isser van,
Daer hoort een wijs mann toe, om een wijs man te vinden.
eod.


[CH1668:243]
PIERS WILD GEPLEIT
Pier pleitte een’ kleine saeck met sulcken overvloed
    Van klaterende woorden,
    Dat icker mij in stoorden,
    En voerd’ hem te gemoed;
    (5) Ghij houdt uw’ konst voor aerdigh,
    En ick u niet meer waerdigh
Als die een’ wijden Schoen maeckt voor een’ kleinen Voet.
eod.


[CH1668:244]
CLAESENS GRAFSCHRIFT
De moeyelixte vent
Die ’ck levend hebb gekent,
Claes, heeft by tijds begonnen,
En een Gedicht versonnen,
(5) Dat op syn Graf sal staen:
Hier light (soo vangt het aen)
Een mann van eer en waerde,
Begraven onder d’aerde;
De ziele sal hier na
(10) Weerom et cetera,
’T is wat te lang om lesen,
Ick laet het in sijn wesen.
’t Gedicht is goed en rond;
’k Wouw ’t op sijn Graf all stond.
eod.


[CH1668:245]
TEUN EERLYCK GEQUETST
Teun heeft een’ schoonen scheut in ’taensicht, krijghsmans Voer
En pronckter geerne mé. Ick weet niet hoe hij voer,
    Doe dat gat wierd geschoten:
    Hy is wat rapp van koten,
    (5) En houdt niet veel van staen,
    Na ’ck ergens heb verstaen.
Hij sal wat wijser zyn, als ’t weer beurt, will ick hopen,
En wachten sich voor all van om te sien in ’tloopen.
eod.


[CH1668:246]
VRIJEN TOORN
Qua’e knechten te bekijven,
Is quaed met quaed verdrijven,
En ’tis geen, sonde: want daer staet,
Men kan quaed zijn en doen geen quaed.
eod.


[CH1668:247]
GIFTEN VERGEVEN
Ick sie niet geern geschencken komen.
All die wat neemt, die werdt genomen.
eod.


[CH1668:248]
BORGHEN DOET SORGEN
Daer staet geschreven, Sorgt niet.
Daer voegde wel bij, Borgt niet.
eod.


[CH1668:249]
BESTE WIJSE
Ick sie dat yeder mensch sijn’ eighen will en wijs heit;
Maer Gods wijs volgen, Mensch, is ’tmergh van alle wijsheit.
eod.


[CH1668:250]
VOORHOUTSCHE RONDE
    Koopt uijt den Tyd; vind’ ick geschreven,
    ’t Zijn boose daghen die wij leven.
    Wat seght ghij, ploegsters van ’t Voorhout,
    Is yemand onder u soo stout,
(5) Die synen ommegang aen dien steen late toetsen,
Onnutten ommegang van licht-geladen Coetsen,
    Bevracht met ijdelheit,
    Wat is uw besicheit?
Koopt ghij de dagen uijt in dat mall’ ommeloopen?
    (10) Ick will ’t heel anders doopen,
    En weet wel wat ick doop.
Ghy draeght de Dagen uijt, en voert den Tyd te koop.
19. Dec.


[CH1668:251]
BESIGH BEST
Houdt Hert en Herssens voll en besigh met niet quaeds;
All komt de Duijvel dan, soo vindt hij daer geen’ plaets.
eod.


[CH1668:252]
GOEDE EIGEN LIEFDE
Soo wie syn selven lieft en schijnt niet waerd gepresen,
    Nochtans soo kan hij ’t wesen.
    Was ’tmij niet prijsselick?
Ick hadd mijn’ echte Vrouw heel lief, en sij was ick.
eod.


[CH1668:253]
WIJFS PRAET
Laet mij de Vrouwen niet bekijven,
Die ’ck somtijds opde teenen trapp:
Ick siese neffens een beschrijven,
Ouw’ Wyven praet en ijd’le klapp.
eod.


[CH1668:254]
GOD ALLOM
Hebt voor, hebt tegenspoed, weest droevigh, of weest blij,
    Gaet roeren, of gaet leggen;
    Daer komt een heiligh seggen,
In ’thert altoos, allom te pass: God is na bij.
20. Dec.


[CH1668:255]
DRONCKE VRAEGH
Ghij lieght mij veel en preeckt, zeid’ een half droncken vent,
Van ’t ende vande Werld, en hoe ’t daer af sal loopen:
    Kont ghij mij dit ontknoopen?
De Wereld, seghj ’, is rond; waer vindt ghij dan haer end?
eod.


[CH1668:256]
BESTE WINST
Ghij arbeidt om gewinn, en houdt niet op van sweeten
Om meer en meer gewins: maer, Dirck, dit moet ghij weten,
    Daer ’s een gewinn daer ’t all aen leit,
    Genoeghen met Godvruchticheit.
eod.


[CH1668:257]
WEINIGH IS ALL
    Wij zijn niet beter als half geck
    Met Goed by een te schrapen:
    Hij hoort gerust te slapen,
Die maer versekert is van Voedsel en Verdeck.
eod.


[CH1668:258]
VERTROUWEN
Soo Giericheit, gelijck’er staet,
De wortel is van alle quaed;
God, hoop ick, sal mij niet om alle quaed verdoemen,
Die van Ongiericheit mijn selven derv beroemen.
eod.


[CH1668:259]
AEN PAUWELS
Wel, Pauwels, hebt ghij ’tnoyt gelesen,
Hoem’ eens te vreden hoort te wesen?
’t Was uw Genande die het sprack
In ’tmidden van all’ ongemack:
(5) En u, met Voorspoed overladen,
En kan geen overvloed verzaden:
Ey houdt eens op; ’tis lang hoogh tyd
Vernoeght te zijn in wat ghij zijt.
21. Dec.


[CH1668:260]
LEER VOOR LEERAERS
’k Hoor scherpe Leeraers bitter kijven;
Dat mannen min voeght als qua wijven.
Indien ick mij ten Bibel keer,
Sy souden, dunckt mij, best beklijven,
(5) Met mij, ten minsten, meest bedrijven
Met soeticheit van Geest en Leer.
Men magh ’t den Priesteren wel seggen
Die met ons in haer swackheit leggen.
eod.


[CH1668:261]
GRAFSCHRIFT
Hier light een heiligh mann gedolven onder d’aerd:
    Want boven was sij sijns niet waerd.
eod.


[CH1668:262]
VAN ADRIAEN
Preecktm’ Adriaen, hij hoort het slechts,
En doet daer na recht averechts.
Heeft hij den Bibel oock gelesen,
Of soud ’t niet wel de Lebib wesen?
eod.


[CH1668:263]
UYT ALLEN ’T BEST
Ick sie de Menschen aen als Appelen of Peeren,
Wat meer, wat min verrott. In ’thandelen en keeren
Verneemtmen waer ’thaer schortt, hoe weinigh, en hoe veel:
Heel vrij en zijnder geen; elck heeft syn eigen deel.
(5) Wat raed? men moetse soo genieten en gebruijcken,
En sien ’tverrotte wel, maer sien ’tmet oogeluijcken,
En besighen ’tonrott: soo handel’ ick, waer ’tzij,
En bidd ootmoedelick, men handel’ soo met mij.
22. Dec.


[CH1668:264]
VREDESUCHT
De Mensch en waer geen Mensch, waer hij van ondeugd vrij:
Die haet ick niettemin, en daerom haet ick mij.
Om eene deughd alleen kan ick mij niet verwenschen;
God zij der voor gelooft, ’ksoeck Vré met alle menschen.
eod.


[CH1668:265]
WEL BIDDEN VERKRIJGHT
Wat light ghij staegh en moeyt den goeden God syn’ Ooren,
Om meer en meerder weeld, en klaeght, Hy will niet hooren.
Vriend, leert eens bidden soo ’tbehoort,
Ontwijffelick, ghij werdt verhoort.
eod.


[CH1668:266]
KIEST OF DEELT
Wy waeren geerne dat de wereld noemt Neutrael,
    Maer dat is verr van altemael.
    Daer helpt geen wispelturigh praten;
    Men moet God of de wereld haten.
eod.


[CH1668:267]
DICHTENS KRACHT
Wie heeft het Dicht verdicht? Ick kan den Mann niet prijsen.
Wat ’s Voet-maet, en wat ’s Rijm in d’ooren vande wijsen?
Is ’t wijsheit diemen spreeckt? die luydt wel ongerijmt.
Is ’t jock en mallicheit? wat lightm’er mé en lijmt,
(5) En spilt syn’ dieren tijd, en pijnight syn’ gedachten,
Om Rijmen, die veeltijds de Reden maer verkrachten?
    Dit ’s waerheit: en nochtans een eertyds wijse Mann
Prees ’tdichten wijsselick, en gaf’er reden van:
De woorden, zei die wijs’, en zyn niet te verachten,
(10) Die doorden wreeden drang van eng-geboorde Schachten
Haer selven uijteren: sij waeren daer geknelt,
En brekender scherp uijt, geslepen met geweld,
En byten ons in ’toor. En dit is vast te setten,
Als blasen inde Locht en blasen door Trompetten,
(15) Soo scheelt het Dichteloos te spreken en in Dicht.
Ick laet een yeder een ’tscheel deelen soo het light.
eod.


[CH1668:268]
VOOR MIJ
God hebbe danck en lof; ick haet bedrogh en loghen;
Bedroogh ick yemand oyt, soo ben ick seer bedrogen.
23. Dec.


[CH1668:269]
LOF MISDUIJDT
’k Had Andries sijn’ Bruijd gepresen,
Na sij prijslick scheen te wesen:
Maer hij gaf mij weinigh loons.
Wie sou voorden ondanck vreesen
(5) Die ’ck uijt sijn gesicht kon lesen?
Ick en sprack niet ongewoons;
Kost ick schooner van haer wesen
Seggen, als, Het is wat schoons?
eod.


[CH1668:270]
RECHTERS MET RECHT BEKOMMERT
Ick sie veel’ Rechteren sich vleijen met een Voordeel
Van wijsheit daer sij haer gelooven mé verlicht:
Maer hoe doen Wijsere? sij beven in ’tgericht,
En seggen, wie ben ick, ick die een ander oordeel?
eod.


[CH1668:271]
NEELENS TWIJFFEL
Neel, die de menschlickheit wat seer scheen te beminnen,
Sagh dat d’onmenschlickheit gelaeckt wierd in een Vent,
Die veeltyds, door in Bier of Wijn verwarde sinnen,
Sijn wijfs moij backhuijsje met drooghe vuijsten schent;
(5) En sprack seer menschelyck, Wel, waer is dat te lesen?
Is ’tquaed onmenschelick, en menschelick te wesen?
eod.


[CH1668:272]
GRIETENS MISSLAGH
    De liefde sal veel’ Sonden decken,
Heeft de verliefde Griet gelesen in Gods woord,
    En meent dat haer de Text toe hoort,
En dats’ hem tot haer herts gerusticheit kan recken.
    (5) Maer siet wat toe, verliefde Griet,
    ’t En is die slagh van liefde niet.
eod.


[CH1668:273]
LEERE BIJ ONGEVALL
Uijt alles trecktmen voordeel,
En dese less is kort;
Die ’s nachts bestolen wordt,
Gedenckt licht aen Gods oordeel.
eod.


[CH1668:274]
AGNIETS BIECHT
De wereld gaet daer heen, soo staet’er, zeght Agniet;
Maer haer’ begeerlickheit, dat en verneemt sy niet.
eod.


[CH1668:275]
BROEDER-HAET
In een woord van Gods Woord en maeck ick geen Verdriet:
Soo verr ben ick in ’tlicht, Ick haet mijn’ Broeder niet.
eod.


[CH1668:276]
IANS GEESTICHEIT
Ia, Ian, ghij zyt een Geest; men siet het aen de Boecken
    Van uw’ geleerden tijd:
    Maer of gh’ uijt Gods geest zijt,
    Dat staet mij t’ondersoecken.
eod.


[CH1668:277]
MILDE GROET
Tast haestich na den Hoed, en weest verlang in ’tdecken;
Het komt soo wel te pas by Wijsen als bij Gecken:
’k Hebb menighmael gesien hoe grooten gunst het gaf,
Een weinigh laeter op, een weinigh vroeger af.
eod.


[CH1668:278]
AEN EEN’ QUANSELAER
Ghy spilt all uw groot Geld aen kleine beuselingen:
Als gh’ eens behoeven sult groot Geld tot groote dingen,
Soo sald’er nauwelix klein Geld zijn in de Tass,
    En ’tgroot lang uijt de Cass.
24. Dec.


[CH1668:279]
MISBRUIJCKTE TIJD
Als ick scherp overlegg wat wandelen en gapen,
En sitten over mael, en dood zijn, dat is, slapen,
Mij beter besicheits bedrijf benomen heeft,
Soo hebb ick menigh jaer, en weinigh tijds geleeft.
eod.


[CH1668:280]
AEN ONVERSOENLICKE DIRCK
Uw kind heeft u misdaen; ghij weet van geen Vergeven.
Dé’ God, uw Vader, soo met u, waer ’tniet om ’teven?
    Dirck, denckt eens om hier na,
    En of u sijn Gena
    (5) In sijn Gericht sal dulden:
Komt u noijt in den sinn, Vergeeft ons onse schulden,
    Als wij, etc.?
eod.


[CH1668:281]
HARDE KOST
Andries verslempt syn Goed, en klaeght van een’ qua’ Maegh.
    Is ’twonder dat hij klaegh,
    Na soo veel harde beten,
Die land bij mergens en heel’ huijsen heeft gegeten?
eod.


[CH1668:282]
AEN EEN VRIEND
Ghij schijnt verlegen om klein Geld,
En soeckt het allerwegen:
Veel arger is ’t met mij gestelt;
Ick ben om groot verlegen.
eod.


[CH1668:283]
VERLEGEN TRUIJ
Truij, ’tis vergeefsch de mans geterght:
Ghij hebt soo veel van jongs gelegen,
Datm’ u geen liggen meer en verght:
Iong veel gelegen, oud verlegen.
eod.


[CH1668:284]
VERLOREN MOEYT
Pier light en soent syn’ oude Griet,
En Griet en geeft gheen erven.
Wous’ eens een luttje sterven,
Hy souse geerne derven.
(5) De reden is van syn verdriet,
Hij soent syn buyck voll, en sij niet.
eod.


[CH1668:285]
IAN AEN ’T BRAECKEN
    Dat komt’er af, van gulsigh leven;
    Ian is ten einde van sijn Geld;
Nu staet het Huijs te koop, nu is de Maegh ontstelt,
En moet van bangicheit een heel huijs overgeven.
eod.


[CH1668:286]
TOT GOD
Ick weet de sonden wel, daermed’ ick u mijn’ daghen
    Soo veel hebb derven plagen.
    Ghij weetse die ick niet en weet.
Heer, weetse langer niet, sy zijn mij even leed.
eod.


[CH1668:287]
DEGHEN T’ONDEGEN
Hoe is ’t gelegen, Ian, wat zyt ghij, sott of quaed?
Ey hoor, wat doet ghij met den degen op de straet?
    Een degen, Ian, een degen?
    Voorseker ’t is t’ondegen.
(5) Hoe? Ian, geboren, Ian, gesworen Advocaet,
Een yser op sijn zijd’, en is hij geen Soldaet?
    Magh ick het vergelycken?
    ’t Is even aen te kijcken
Als of een Krijghsmann, in een Advocaten Rock,
(10) De Penn stack achter d’oor, en soo ten stryde trock.
eod.


[CH1668:288]
ARME DIRCK
Wat klaeght ghij, zeid’ ick, Dirck? wij worden dat gekarm moe.
Ick, zeid’ hij, ben die ’t lijd’, en maeckt u mijn alarm moe?
Veel etens maeckte mij voor desen maegh en darm moe:
Nu hebbense geen nood, nu maecktse koud noch warm moe:
(5) Soo moet ick aende ploegh, of ick vergingh van armoe;
En ploegh ick gins en weer, soo werd ick het geswarm moe,
Want ick ben ’t ongewoon, en armoe maeckt mijn arm moe.
25. Dec.


[CH1668:289]
HOOREN EN DOEN
’t En baet niet, of m’ all veel gebloemde Reden hoorden
    In ’tSchool en inde Kerck:
    De gecken maecken werck van woorden,
    De wijse maecken werck van werck.
eod.


[CH1668:290]
HALF WERCK
Het schijnt wat duijster van bescheid,
Maer wijse konnen ’t wel verstaen,
    ’t Sermoon is all lang uyt geseit,
    En noch en is het niet gedaen.
eod.


[CH1668:291]
OP TRIJNS MOUCHES
Die swarte vliegen, Trijn, diegh’ op uw aensicht draeght,
Weet datgh’ er gecken, maer geen’ wijsen mé behaeght:
    ’k Wouw datse vlieghen kosten,
    En datse strax begosten.
eod.


[CH1668:292]
HOOGE MOED
Wegh met het groot ontsagh van groote Werelds machten:
Daer is geen’ groote ziel, als die ’t groot kan verachten.
eod.


[CH1668:293]
AEN ’T WERCK
Wat drinckt ghij, zeid’ ick, liefst, of rooden wijn of witten?
Want ick en ben niet vies:
Waer zijnse, zeid Andries,
De saeck is proevens waerd, en laet’er ons toe sitten.
eod.


[CH1668:294]
GELYCKE KANS
’t Was een braef krijgshoofds woord, daer bloode quamen roepen,
Hoe naer de Vijand was met all te groote Troupen:
    Ia, zeid’ hij, zijn sij naer,
    Soo zijn wij ’t oock bij haer.
eod.


[CH1668:295]
AEN HENRICK
Wil ’t met den krijgh niet gaen,
Soo neemt wat anders aen.
Komt na den Haegh toe, Henrijck,
Daer wordt men met de penn rijck.
eod.


[CH1668:296]
DORSTIGHE IAN
    Wie slemper en wie demper is,
Altoos en ben ick ’t niet, seght Ian, en seght niet miss,
    Ick hebb verstand van slempen,
Maer minder als een kind van slempens lust te dempen.
26. Dec.


[CH1668:297]
GELD IN ’T WATER
    Een slemper, die mij quelt om Geld,
    Hebb ick ’s alree soo veel getelt
En hij soo sonder danck en sonder schaemt verquistet,
    Schoon ick het sagh en wist het,
(5) Dat ick uijt gheven scheij; want, naer ick gissen kan,
Hy maeckte mij eer arm, als ick hem een rijck mann.
eod.


[CH1668:298]
SPAERT VROEGH
Teun heeft syn goed verdaen, en moet nu overvasten,
Soo hij sich overdronck eertyds, en overbrasten.
Sijn beste maeltiens zijn een brockje Brood en Loock,
Met klaer Bier uijt de Pomp, dat smaeckt niet na den roock.
(5) Teun, hadt ghij van jongs af soo suijnichjens onbeten,
Ghij soudt nu beter Noen en Avontmaeltjens eten.
eod.


[CH1668:299]
OUD MOET STERVEN
Ghij hebt gheen’ stervens sinn, en wenscht om een lang leven:
    Den Hemel will ’t u geven:
    Maer, botmuijl als ghij zijt,
Hoe vreest ghij voor de dood, en wenscht om stervens tyd?
eod. 26. Dec.


[CH1668:300]
PIETERS WIJSHEIT
Ick wenschte mij soo wijs als Pieter meent te wesen,
Dan hadd ick Salomon, noch Seneca te vreesen,
Noch Aristoteles; Maer met een goed Gewiss
Wenscht’ ick mijn’ vijand niet soo sott als Pieter is.
eod.


[CH1668:301]
EENERLEIJ GAVE
Twee Vrienden wensch ick wijs,
Elck op verscheiden wijz,
Den eenen wijs als Plato,
Den and’ren geck als Cato.
eod.


[CH1668:302]
STERVEN WILL ERVEN
Dit moeyelick gebruijck van sterven, vraegde Griet,
    Sal ’tnoijt geen einde hebben?
Ia, zei ’ck, ontwijffelick, maer naer ick ’tby de webben
Van beid’ ons’ levens gis, in onse daghen niet.
eod.


[CH1668:303]
LAEGEN HOOGMOED
Gepronckte ned’richeit is hooghmoeds trotste trapp:
Ick vind min ijdelheits in kostelicke kleeren
    Van Coningen en Heeren
    Als in een’ Monicks kapp.
eod.


[CH1668:304]
PIETERS TROOST
Zijn Menschen kind’ren swaer van herten,
Seght Pieter, voll van sulcke perten,
Die schuld en raeckt mij altoos niet,
Die met goed recht Pier Lichthert hiet.
eod.


[CH1668:305]
GEEN SCHELM BETROUWBAER
Die d’ongerechticheit bemint,
En is syn’ eigen ziel geen vrind.
En konnen menschen sich verlaten
Op menschen die haer zielen haten?
eod.


[CH1668:306]
SCHOENLAPPERS BEDE
Schoenmakers hebben seer ondanckbaere gedachten,
Die d’arme Lappertjens of haten, of verachten,
Daer dese niet en doen als bidden in de Kerck
Om ghener Winckelen voll neering en voll werck.
27. Dec.


[CH1668:307]
AEN SOMMIGHE PREDIKERS
Pronck-Preeckers, die daer staet en ciert tot uw’ Gebeden
Met een’ Verijdeling, die Menschen niet en leden;
’k Wedd, saeght ghij daer uw’ God, uw’ Schepper voor u staen,
Soo gh’ hem behoort te sien, ghij spraeckt hem soo niet aen.
eod.


[CH1668:308]
ONWETTIGHE DEUGHD
De deughdelicke li’en en leven na geen’ wetten,
Die Menschen, haers gelijck, in Staet en Steden setten;
Sij leven na de wett van ’tdeugdelick gemoed;
Dat daer geschreven staet is, sonder wetten, goed.
eod.


[CH1668:309]
VOOR FRANS
Frans drinckt sich wel eens buijs, maer dat en is soo boos niet,
    Of Frans een dronckaert waer:
    En dat en is niet waer:
Men kryght den eigen naem van dronckaert om een’ poos niet:
(5) Frans is het altoos niet, want hij en is ’t altoos niet.
28. Dec.


[CH1668:310]
VOOR GIJS
Wie noemtmen van dit paer met meeste reden boos?
Trijn is het niet altoos, Ghijs is het niet altoos.
eod.


[CH1668:311]
WEL ONTLEGHT
Het is mij eveneens, zeid’ eene van mijn’ Neven,
    Te sterven of te leven:
    Ey, zeid’ ick, sterft dan eens:
Dat hoeft niet, zeid’ hij, want het is mij even eens.
eod.


[CH1668:312]
GRIET VAN ’TSELVE
Ick geev om ’tsterven niet, zeid’ onlangs onse Griet.
Ey, zeid’ ick, lieve Griet, begint dan eens te sterven:
Neen, zei sij, goede Vriend, ick kan die moeyt wel derven;
    Ick geev om ’tsterven niet.
eod.


[CH1668:313]
EX PS. 25. 10.
    Indien Ghij na de Waerheit gaet,
Hoe sullen wij bestaen voor dyn gericht, och armen?
    Maer, daer mijn’ hoop alleen op staet,
All’ dijne weghen, Heer, zijn Waerheit en ontfarmen.
eod.


[CH1668:314]
EX PS. 36. 6.
’k Sie wat mij de Wereld doet:
Maer ’ck segg in mijn gemoed,
Wilt ghij in gerustheit raecken,
Hoopt op God, hij sal ’t wel maecken.
eod.


[CH1668:315]
IANS GOED-DUNCKEN
Is yemand wijs, seght Ian, mij dunckt ick oock niet sott ben,
Is yemand goed en vroom, mij dunckt ick ’t oock voor God ben;
Is yemand moij van muijl, mij dunckt ick goelick ben,
Schrijft yemand wel, mij dunckt ick hebb een’ kloecke Penn,
(5) Is yemand wel bespraeckt, mij dunckt ick kan oock spreken,
Preeckt yemand wel, mij dunckt ick sou licht beter preken.
    Mij dunckt van all dat duncken, Ian,
    Ghij laet u wat veel duncken, Mann.
eod.


[CH1668:316]
WAERSCHOUWING
’k Hebb geen’ bekommering in onverwachte Gasten
Die ’ck aen mijn, Tafel krijgh: zijn ’t Lieden van verstand,
Die vinden haest genoegh: zijn ’t gecken uijt den band;
Mijn Cock past maer alleen op eenen geck sijn’ tand;
(5) Sij nemen ’t, soo ’thaer lust, voor eten, of voor vasten.
29. Dec.


[CH1668:317]
RECHTE LOON
Mathijs heeft brand gesticht, van boosheit, soo ick hoor:
Doch heeft hem weer gelescht; en eischt’er drinckgeld voor.
Wat dunckt u, Schepenen? Ick soud hem eerst eens hangen,
En dan, soo hoogh en droog, na ’tdrinckgeld doen verlangen.
eod.


[CH1668:318]
AEN IAN DEN BRILL-MAKER
Geslepen Glasen die vergrooten
Verkooptmen ons met volle schoten:
Maer, will ick u wat leeren, Ian,
Ghij sult van d’aller beste maecken,
(5) Kont ghij maer aen wat Glas geraken
Uijt d’ooghen van een nijdigh mann.
eod.


[CH1668:319]
WAENWIJSHEIT WANWIJSHEIT
Ick weet geen’ raed met ijd’le Ian:
Hij meent hij alle dingen kan,
En, will men hem wat onderwijsen,
Hy houdt sich wijser als de wijsen.
(5) Die na een’ Haven zeilen moet,
En isser all in syn gemoed,
Soo lang hij dat blijft droomen,
En salder noijt niet komen.
eod.


[CH1668:320]
CLAESENS WENSCH
Mijn wijf, seght Claes, houdt veel van planten en van graven,
En stadigh seghts’, haer hert light in haer’ Tuijn begraven.
    ’Kwou dat dat Moer niet meer en zeij,
En dat dat hert daer eens te deegh begraven leij.
eod.


[CH1668:321]
KORT EN GOED
Kort spreken met goed, klaer bescheit
Is alle mijn’ vermaecklickheit
Als ’t t’samen soo te krijgen is;
Om dat het, onder goed beleid,
(5) De naeste trapp aen ’tswijgen is.
eod.


[CH1668:322]
DIRCKS VERREKYCKERS
Zijn Glasen, holl en boll, seght Dirck, van sulcken kracht
En werdt door holl en boll klaer sien te weegh gebracht,
Soo hebb ick sekerlick een klaer gesicht te hopen;
Want Rynsche Roomertjens, die ’ck besighe met hoopen,
(5) Zijn altoos holl en boll: Hoor, Dirck, weest wat verdacht,
Het holl en ’tbolle geeft de Glasen wel de macht
Van helder te doen sien; maer sou de kunst te deegh zijn,
Soo komts’ u niet te pas; de Glasen moeten leegh zijn.
eod. 29. Dec.


[CH1668:323]
VRIENDELYCKE TUCHT
Die de verdoolde Ieugd na ’t rechte pad will drijven
    Recht weinigh uijt met kijven.
    Luy roepen doet niet tot de saeck:
    Men kan vermanen met vermaeck,
(5) ’t En sou den siecken lust noch voordeel konnen wesen,
Indien sijn Doctor keef: Hij moet hem maer genesen.
eod.


[CH1668:324]
EEN WATER-MOLENAER
Landt-molenaeren recht is, scheppen voor haer deel:
Ick schepp oock; en by haer veel dusendmael soo veel:
Maer (sulx men onder haer syn leven niet en sagh)
Ick werp all dat ick schepp soo verr wegh als ick magh.
30. Dec.


[CH1668:325]
VOCHTIGHE HERMANS DROOGE BEKER
Geef wijn in Hermans Glas, riep ick gramm aen mijn’ knechten:
In Hermans Glas, Mijn Heer? seid’ onder haer een Guijt,
Dat ’s maer verloren moeyt; magh ick u onderrechten?
Hy wild’er niet een’ dropp in hebben; staegh is ’t uijt.
eod.


[CH1668:326]
’S WERELDS BLINDHEIT
Mij zeid’ een’ blindemann, met geen’ seer blinde reden,
Hoe houdtmen sich doorgaens soo vreemd van wat ick lij,
Als of ’t niet duysenden van menschen met mij leden.
Is niet de heele helft der Wereld blind met mij?
    (5) Blind, meend’ ick, van verstand: neen, zeid’ hij, blind van oogen.
Siet of gh’ uw’ rekening oock inde mijne vindt.
Elck slaept sijn’ halven tijd; dat moet ghij mij gedoogen.
Soo siet de helft dan niet; want all die slaept is blind.
eod.


[CH1668:327]
BLINDEN TROOST
Een Blindemann geterght, soo ’t gaet, by des’ of die,
Sprack voor sijn’ scherpste wraeck; dat doet mij mijne plagen,
Als ickse dragen moet, met meer gedulds verdragen,
Dat ick soo boosen Boef als ghij zijt niet en sie.
eod.


[CH1668:328]
AEN EENEN BLINDEN
Ghij mist uw’ oogen, jae: soo doen de Beesten niet;
Die hebbender elck twee daermé sij domm en bott sien:
Maer d’oogen van uw’ ziel, daermé ghij beter siet,
Weet dat dat oogen zyn van Engelen, die God sien.
eod.


[CH1668:329]
HEEROOMS LANG LEVEN
Dat Heer-Oom in ’tgelagh wel onder water will,
En maeckt in Roomertjens noch Roomers geen verschill,
    Sal, meent hij, sijn lang leven zijn.
    Mijn’ Heeren, lett eens, seght de Pater,
    (5) Slecht hout vergaet niet onder water,
    Ben ick vergancklick onder wijn?
31. Dec.


[CH1668:330]
IANS VLUGGE PENN
Ian, ghij seght dat meest uw’ Wercken
Met een hollende gerenn
Rollen uijt uw’ volle Penn:
Sweert het niet, ick kan ’twel mercken.
eod.


[CH1668:331]
GELYCK MINT GELIJCK
Ick weet niet of Claes meer het quaed bemint, of ’tgoed:
Hy wordt niet gramm genoegh, daer hij een’ Boef ontmoett.
eod.


[CH1668:332]
SCHADELICKE LIEFDE
Goe Vrienden is goed Volck, maer ’tkan wel all te goed zijn,
En door goed schadelick. Soo most ick wel een bloed zijn,
Haett’ ick een vijand meer, die mij mijn waerheit zeit,
Als een’ te goeden Vriend, die mijn’ gebreken vleidt.
eod.


[CH1668:333]
LESS VOOR DICHTERS
Haest werden, haest vergaen, zijn twee verwantte saecken,
Die d’eene d’andere soo volgen dat sij raecken.
Denckt, Dichters, die u haest, welck best in ’tduren houdt,
Dat langsaem wascht, als Eick, of rasch, als Vuren hout.
eod.


[CH1668:334]
ONORDER
’Kverstae de drinckers niet: ’tschijnt dats’ oock nucht’ren rasen:
My dunckt, tot grooten dorst behooren groote Glasen:
Haer’ kleine gaen voor uijt, en, als men niet meer magh,
Dan komen, averechts, de groote voorden dagh.
eod.


[CH1668:335]
ETEN VOOR DRINCKEN
Mij bracht een droncken Bood’ een’ tyding na mijn’ sinn;
En bly’ li’en vallen mild: ick schickten hem niet min
Als een dick drinck-geld toe; maer, met een kluchtigh wesen,
Heer, zeid’ hij, ’khebb geen’ dorst; ey laet het eetgeld wesen.
eod.


[CH1668:336]
HET SCHAVOTT VAN KANT
Dat droevighe Schavott, dat in de schoonste plaets,
Den Haegh, de schoonste plaets staet en besitt, de Plaets,
Staet mij niet inden weegh, uijt vreese vande Roeden,
Of ’t galligh hout, de Galgh; God, hoop ick, sal verhoeden,
(5) Dat ick’er oijt verschijn’. ’tis dat ick geerne saegh,
Wat niet behaeghlijck is, uyt d’oogen vanden Haegh.
Daer seggend’er, ’tstaet wreed, daer seggend’er, ’t staet mottigh;
Mijn’ meeste reden is, het staet’er wat schavottigh.
Maer, hoor ick, ’s Lands Gerecht en magh niet uijt het oogh,
(10) En daerom staet het hier getimmert schoon en hoogh:
Uyt wat oogh? goede Lien, uyt allerhande ooghen;
Van vrome menschen, neen, van die het minste doghen.
Nu, smeetmen ’t hier om verr, en stelden ’t uytter Stadt,
Beproeft eens ofmer oijt gebreck van kijckers had.
eod. subito.


[CH1668:337]
DRONCKEN DRINCKEN VERSCHOONT
Griet wouw haer’ droncken Mann met voordacht drincken leeren,
En zei, de rechte kunst is, halver wegh te keeren;
En als ghij ’t droncken zijn begint te voelen, Ian,
Soo scheidt uijt het gelagh, ten minsten vande kann.
(5) Gevoelen, zei de Mann? wanneer begint dat voelen?
Wanneer wij met ons tween wat hebben liggen woelen,
En krijgen daerop vaeck, verklaert en lieght mij niet,
Voelt ghij den oogenblick wanneer gh’ in slaep valt, Griet?
eod.


[CH1668:338]
NOCH
Veel dronckjens achter een weet Ian aen een te rijgen,
    Of Griet will preutelen of niet.
    Siet, seght hij, mijn’ beminde Griet,
Dit ’s om den dorst die ’ck hebb, en dat om geen’ te krijgen.
eod.


[CH1668:339]
PERIERAT NISI PERIJSSET
Ian had sich doodlyck sieck gegeten als een beest,
    Nu soud hij ’t niet meer durven.
    Had Ian niet doodlijck sieck geweest,
    Hij waerder af gesturven.
eod.


[CH1668:340]
MISHANGEN
    Een dronckaert hadd syn’ voghte kropp
    Gesloten met een’ drooghe stropp.
Hoe gaet dat, zeid’ een Boer? nu hebb ick noch in langen
Geen’ Bierkann aenden hals, maer wel aen d’Oor sien hangen.
eod.


[CH1668:341]
SCHULDIGH ONSCHULD
    God will somtijds vergeven, Coen,
    Die niet en weten wat sij doen:
    Maer leert den sinn ter deghen.
    U, dronckaert, sal ’t soo niet vergaen;
(5) U, die uw selven aen ’tniet weten hebt gekregen;
Ghij weet niet wat ghij doet, maer wat ghij hebt gedaen.
eod.


[CH1668:342]
WATERLOOSE NEERING
Ick weet een’ Landsmann, zeid’ een prater,
    Die by gebreck van water
    Drinckt water voor den dorst,
    En hadd hij water, arme Borst,
    (5) Soo hiel hij ’t met de wijn-kan.
Spreeckt water-molenaers, ghij weet hoe beide zijn kan.
eod.


[CH1668:343]
HET ONDERSTE BOVEN
Ick sie de droncke Li’en genoeghsaem wedervaren
All wat de stormen doen aen Scheveninger baeren:
De wijn werckt als de wind; all wat te gronde lagh,
Spoelt hij ten Herten uijt en brenght het voorden dagh.
eod.


[CH1668:344]
DAGELYX VERRAED
Geen’ ongenadigher beklapper kand’er zijn
Van Lichaem en van Ziel, als Spiegelglas en Wijn.
eod.


[CH1668:345]
GEESTIGH ONSCHULD
Quaed spreken van een’ Vorst, daer droncke sotten saten,
Quam voor des Vorsten oor; die sond om d’onverlaten
En dreigdese met Rijs: een d’aller snooste Guyt
Leij ’t kluchtigh op den wijn: Heer, zeid’ hij, wilt niet kijven,
(5) ’t Ging noch all redelick; wij hadden met ons vijven
Wel anders aen gegaen; maer ’t Tonnetje was uijt.
eod.


[CH1668:346]
SIECKE TYS
Tijs heeft syn goed verteert, met teerders vanden Haegh,
    Goe meesters van de neering;
Sijn’ Bors is uyt geteert, syn’ overteerde Maegh
Verstaet geen teeren meer: noch sterft hij aende teering.
eodem.


[CH1668:347]
VROUWEN DRONCK
Als de Vrouwen sich verloopen
In der soete Wijnen vreugd,
Gaet de deur toe vande deughd
En die van d’ondeughden open.
eod.



Continue

[CH1669:001]
DIOGENES VONNISS
Ian vander Ballen heeft qua’ gangen
Met Dirck syn Buermans wijf gegaen:
Wat sal daer voor een’ straf toe staen?
Men hoort hem aen sijn’ naem te hangen.
1. Ian.


[CH1669:002]
PREDICANTEN UYTSPRAECK
Geleerde Predikers, ick bidd u, leert bezeffen,
Wat Tael uw ambacht voeght: Geen’ ander, dat ick weet’,
Als die daer best gelijckt uw dagelixe kleed,
Dat statigh, zedigh is, en ongeciert, en effen.
eod.


[CH1669:003]
AEN EEN’ VALSCHEN TUIJSCHER
    Na ick gewaerschouwt werd van velen,
        Soo kont ghij ijeder een
Bedriegen met een Blad en snuijten met een’ Steen.
’t Scheelt maer een’ Letter, Ghijs, is ’t spelen dat, of stelen?
eod.


[CH1669:004]
TEGENGIFT VAN LIEFDE
Claes seght hem is een’ konst van jongs af ingevallen,
En heeftse menighmael met groote baet gepleeght.
Voelt hij sijn Hert ontroert met meerder welgevallen
Dan dat een teer gemoed gerustelick beweeght,
(5) Vergeeft hem, Ioffertjens, dan derft hij u ontkleeden
(Ontkleeden by de giss, verstaet de meening wel)
Ontkleeden eerst op ’t Hemd, dan op de naeckte leden,
En stellen u te pronck, hier met wat Gansen vell,
Daer met een’ bruijner huijt als ’taensicht will beloven,
(10) Of beentjens inde luer wat averechts geschickt,
Of voetjens inde wiegh wat binnenwaerts verschoven,
Of Borstjens inden dwang van ’t Rygh-lijf platt gestickt.
Will all dat, en noch meer, syn heete Mall niet koelen,
Soo tast hij dieper toe, en vilt het vell van ’tVlees,
(15) En schrickt voor ’tbloedig Beeld. Will noch de liefde woelen,
En dencken achterwaerts; soo scheurt hij Spier en Pees,
En sterrooght op ’tgeraemt, en seght, dit zijn de schatten,
Dit is ’t yvoiren Beeld, dit is de schoone Bloem,
Daerom ick mij verdoe, en, lichtelijck, verdoem.
(20) Mij dunckt ick Claesens kunst ten naesten bij kan vatten,
En sluijtens’ in een woord; ’tis of hij seggen wouw,
Gelijck het kleed den Mann, soo maeckt het kleed de vrouw.
eodem.


[CH1669:005]
OP LOUWS HUIJS
Het isser soo mall nett, in ’thuijs van onsen Louw,
In Camer, in Salett, in Keucken en in Kackhuijs;
Ick sied’er schier geen’ plaets, waer ijemand spouwen souw,
    Als in de Vent sijn backhuijs.
eod. 1. Ian.


[CH1669:006]
PARTERRES
Parterres, schraele Groent, onnutte Fransche quick,
Die ’ck in mijn Hoven niet een hoeckje toe en schick;
Een’ Erf die, Boomeloos, met u alleen beseten,
Noch Wind noch Sonn en schutt, noch schudden laet om t’eten,
(5) Dunckt mij een’ Amsterdamsch’ gemarmer-vloert Salett,
Daer Stoel noch Bancken in, noch Tafel waer, noch Bedd.
eod.


[CH1669:007]
WAERHEIT
Waer magh de waerheit zijn? want meester Menschen waerheit
Is een moij dingetie, dat pas een’ schijn van waer heit.
eod.


[CH1669:008]
VAN ANDRIES
Andries quam droncken t’huijs en streelde Trijn met slagen:
De Mann is op den dronck, ’tWijf in den dronck geslagen.
eod.


[CH1669:009]
WYSE VLUCHT
Een wijse Veldheer weeck, van meerder macht vermant:
    Men gaf ’t hem ná tot schand:
    Maer, seid’ hij met verstand,
Hij vluchtte niet, hij liep den Oorber na van ’tLand.
2. Ian.


[CH1669:010]
VAN TEUN
Teun moet geluckigh zijn, en is ’tin allen schijn;
    Maer, lett ick op syn Wesen,
    Hij meent het niet te wesen.
Die ’tselver niet en voelt, kan niet geluckigh zijn.
eod


[CH1669:011]
AEN IAN
Ian, ghij singt meesterlick, wie soud ’t niet geerne hooren?
Maer, maeckt ghij ’t wat te lang, het maeckt mij pijn in d’Ooren
In alle dingen is een wijsselick, Niet meer:
Krabt jooxel all te lang, in ’teinde doet het seer.
3. Ian.


[CH1669:012]
OORLOGHS MAKEN EN BREKEN
Ick seid’ in goeden ernst, komt d’Oorlogh weer te blaecken,
Daer sal een’ menighte van arme luy’ vergaen.
Vergaen? antwoord’ een Snaeck; weest daer niet in begaen.
Den Oorlogh sal wel haest weer ander’ armen maecken.
4. Ian.


[CH1669:013]
VERLOREN MOEYT
Ick geve less op less aen eenen mijner knechten:
Maer ’tis verloren moeijt, ’ten wilder niet in hechten.
En wat ick hem nu tucht, flus sal ’t vergeten zijn.
Ick kan een ledigh vat licht onder water douwen;
    (5) Maer om het daer te houwen,
    Hoeft meerder macht als mijn’.
eod.


[CH1669:014]
VAN KAELE MAEIJ
Maey, de booste kopp van allen,
Dieder oijt te vinden waer,
Is haer Haer schoon uijt gevallen.
Hoe geluckigh is dat Haer!
eod.


[CH1669:015]
OP IAN
    Ick doe Ian qualick spreken
    Van alle mijn’ gebreken,
    Om dat ick ’t malle laff
    Van sijn’ Gedichten straff.
    (5) ’Kwill liever mijn’ gebreken
    Een heel Iaer hooren preken,
Als dat ick noch een’ uer aen Ians Gedichten gaf.
eod.


[CH1669:016]
AEN ANDRIES
Blockt nacht en dagh, Andries, hebt ghij wat leerens lust:
De langste dagh valt kort; een goed stuck vande rust
Moet aen den arbeid gaen. Seght ijemand, dat studeren
Uw’ sinnen krencken kan, en uw’ gesontheit deeren,
(5) En geeft hem geen gehoor: slaet handen aen de Ploeg,
En siet niet achterwaerts; of ’t is een slecht geploegh:
De wijse seggen, ’t Gaet in ’tblocken, als in ’t vechten;
Die voor sijn leven sorght, staet weinigh uijt te rechten.
5. Ian.


[CH1669:017]
SLIMME DIRCK
Dirck doet niet als bedrogh: voor reden geeft de Guijt,
Die staegh recht uijt will gaen, en recht noijt niet veel uijt.
eod.


[CH1669:018]
SCHERM-KUNST
Pier, zyt gh’ een goed Soldaet, en klaeght ghij dat uw Hanger
Te kort’en wapen is? treedt toe; strax is het langer.
eod.


[CH1669:019]
MIJN DEGHEN
Ick heet Geweer, en will maer weeren.
God sal hem deeren, die will deeren. [Psal. 139.19]
Veel liever roest ick hier op zij.
O bloedvergieters, blijft van mij.
eod.


[CH1669:020]
BRAVE MOEDERS
Een’ bloo Soons kloecke Moer en lede dat verwijt niet,
En schreef hem mannelijck, zijt vroom, Kind, of en zijt niet.
Een ander straft’ haer’ Soon in meer verbolgen sinn,
Foey, sei sij, vluchteling: komt, wilt ghij weer hier in?
(5) Een’ derde wenscht’er een verslaghen met vier Broeders
Ten dienst van ’t Vaderland gebleven. Dat zijn Moeders.
eod.


[CH1669:021]
VROUWEN VOORDEEL
Ick weet niet hoe sich Vrouwen
Van lacchen konnen houwen,
Als s’ op ons, Mannen, sien,
En d’eere die w’ haer bien,
(5) Haer, van de twee Geslachten
Het minste waerd om achten;
En all om ’tklein verschill
Dat ick niet noemen will.
Sou niet de kans eens keeren,
(10) Dat sij ons souden eeren,
En worden wij, wij sij?
Ick stell die hoop op zij:
’Ksal’t emmers niet beleven,
En vrees het langste leven
(15) Sal nemmermeer die kans
Sien keeren voorde Mans.
6. Ian.


[CH1669:022]
TOT GOD
Wanneer ghij klopt aen ’t steenen hert,
Daer gheen gehoor gegeven werdt,
Wilt ghij dat Hert ijets laten hopen,
Soo klopt, Heer, en doet selver open.
eod.


[CH1669:023]
RUIJTER IAN
Ian Botmuijl rydt altoos te paerd:
Daer zynder twee seer wel gepaert;
    Sij voegen bij malkander,
    Het eene beest op ’tander.
eod.


[CH1669:024]
BIDD-RAED
Die in het Kerck-gebed syn’ herssenen wil dwingen,
En spenen van ’t verloop in ydel’ aerdsche dingen,
Denck’ dat die bidder sitt en kniele voor het bedd,
Daer op hij light en sterft; ’kwedd hij der scherp op lett.
7. Ian.


[CH1669:025]
TALEN RIJCKDOMM
Welck’ is de ryckste Tael, en hoe d’een’ meer als d’ander’?
En spreken niet allom de Menschen met malkander,
En kijftmen ergens niet, en vrydtmen niet allom,
En staetmen ergens, by gebreck van Woorden, stomm,
(5) En isser volck min rijck van woorden als van saecken,
En, quamen der te kort, soud’ elck geen’ woorden maecken,
En maeckender allom de snapsters niet te veel?
’Khouws’ all’ all even rijck: maer wenschte, voor mijn deel,
Dat d’onse d’armste waer, en altyd soo sou blyven:
(10) Ten minsten hadden wij wat min geruchts van Wijven.
eod.


[CH1669:026]
VREDE
Die loon voor moeyte wacht, en recht voor recht te halen,
Benijd’ noch haet’ mij niet: ick sal hem noijt betalen.
eod.


[CH1669:027]
GOUD
Gelijck de Steen ’t Goud proeven kan,
    Soo kan ’t het Goud den Mann.
eod.


[CH1669:028]
KAETSEN EN BALLEN WACHTEN
Die quade woorden geeft, moet quade woorden hooren:
En met des’ ongenucht gaet die genucht verloren.
eod.


[CH1669:029]
AEN YEMAND
En dreight niet, wilt ghij doen; of ’tsal u haest berouwen;
Ghij waerschouwt den gedreighd’, en hij sal ’t wel onthouwen;
    En of ’t schoon geen berouw en werck’,
    Ten uyterst’ is ’tmaer Vrouwen werck.
8. Ian.


[CH1669:030]
TEGEN MATHIJS
Mathijs tast oud en jong aen;
’t Moet alles door syn’ Tong gaen,
Wat over voeten gaet.
Of ’t wel, of qualick staet,
(5) En sal ick hem niet leeren:
Een dingh en keur ick af,
Syn’ Tong gaet tot in ’t Graf;
Daer kan men sich niet weeren.
9. Ian.


[CH1669:031]
AEN IAN
Ian, denckt ghy niet wat Wijn en Brood geldt,
Om dat ghij ’t met klein Geld betaelt?
Lett op den kerfstock daer ghy ’thaelt;
Veel’ kleine Duijten maecken groot Geld.
eod.


[CH1669:032]
VAN IAN RAPP-TONG
Niet sneller als Gedachten,
Die geen geweld en stuijtt:
Wie sou sich daer voor wachten?
Ians Tong gaet noch voor uijt.
eod.


[CH1669:033]
DIRCK EN ICK
Dirck meende dat ick Goud gingh halen,
Om hem een’ treusneus te betalen;
Iuijst was het Silver, en niet veel.
Hij bleef wat slecht staen sien, en seij,
(5) Ghij geeft mij maer het Witt van ’t Eij,
En ick slacht u, ’k eet liever ’tgeel.
11. Ian.


[CH1669:034]
VAN IAN
Ian Snapp, een kaeckelaer geboren,
Om datm’ hem allesins souw hooren,
Loopt uijt en in bij oud en jong.
Gemannen, past wat op uw’ ooren,
(5) Sijn’ voeten rennen als sijn’ Tong.
eod.


[CH1669:035]
SCHILDERIJEN
’K houw veel van schilderijen
Die Oogh en Hert verblijen:
En, schoon sij doen het niet,
De kunst is meer als ijet,
(5) En kan mij seer betrecken:
Maer van die wijse gecken
En ben ick niet, God lof,
Die met den eersten bof
Van ’tniew daer henen vallen,
(10) En ’treedste Geld vermallen
Aen tuijgh van veel min nood
Als ’tdagelicksche Brood.
Hebb ick mij oijt verloopen
In ’tongeduldigh koopen,
(15) Mijn’ eerste straffe was,
Ick voelde ’t in mijn’ Tass:
De tweede, dat drij maenden
Mij leerden en vermaenden,
Wat onversiens begaen
(20) Veel beter waer ontdaen.
Sott, zeid’ ick, blyft indachtigh,
Waert ghij u selven machtigh,
En noch die diere Waer
Aen d’eersten eigenaer;
(25) Ghij soudtse met vermaken
Eens altemet genaken,
En boeten soo den lust
Die nu light uytgeblust.
Waer is ’t Geld ondertuschen,
(30) ’t Geld dat ghij gaeft van bluschen?
’t Geld heeft die wijse mann
Die’r wyn voor koopen kan,
En u heeft aengehangen,
’t Geen hij met versch verlangen
(35) Bij wijlen komt en siet;
En ’tsien en kost hem niet.
Daer ghij uw heet gevoelen
Voelt in ’t besitt verkoelen,
En loopt uw Schilderij
(40) Meest blindeling verbij,
Daer gh’ in het eerst vergapen
Scheent bij te sullen slapen.
Is ’t nu niet wel bestelt?
Uw niet sien kost u Geld.
(45) Dit zijn de sweepe-slagen
Die ’ck mij heb leeren dragen,
Als ick na sott wierd satt:
Siet voor u, die het vatt.
11. Ian.


[CH1669:036]
Aut Uxor Puerum est, aut enixura Puellam;
Sic minus aut plus te laetabere, pro re nata.
12. Ian.


[CH1669:037]
AEN EEN PREDIKER
Ghij, die daer noo gesien, en geerne aengehoort
Gods Woord staet en bemorst, met een gesochten slinger
Van handen gins en weer; In Gods Tael is een woord
Dat, of ghij ’t noijt en laest, tot uwent thuijs behoort:
(5) Men seght in oud Hebreewsch, Een Geck spreeckt met sijn’ vinger.
12. Ian.


[CH1669:038]
VAN MIJ
Voor een’ besond’re gaef bedanck ick God den Heer;
Sij hebben mij niet lang te vreesen, die mij krencken.
All socht ick het te doen, ick kan ’tniet lang gedencken.
’t Goed dat ick heb gedaen ontgaet mij noch veel eer;
(5) ’t Goed dat mij is geschiet vergeet ick nimmermeer.
eod.


[CH1669:039]
ELCK SYN TIJD
En suft niet, Iongeling, ’t en voeght niet in uw’ jaeren;
En springt niet, Ouderling, ’ten past niet op uw’ haeren.
In allerley gebaer van woorden en van wesen
Staet ouden qualick jong, en jongen oud te wesen.
eod.


[CH1669:040]
VAN CLAES
Claes liep ter landen uijt, en wouw niet hooren spreken
Van Vrouw en kinderen te laten in ’tgebreck:
Hij klopten op syn’ Broeck, en sei, de boose Geck,
All waer die komen sal, sal vrouw noch kind gebreken.
eod.


[CH1669:041]
EEN VRIJER AEN SIJN’ VRIJSTER
’k Schenck u een’ Almanach, ondanckbaer’; dat ’s te weten,
Ten minsten moet ghij mij dit heel jaer niet vergeten.
eod.


[CH1669:042]
EEN ALLEEN
Wat is het hoogste Lot,
Daer op mijn’ Ziele siet?
Ghij zijt het, groote God,
Op meer en pass ick niet.
eod.


[CH1669:043]
WELDOEN EN HOPEN
Wacht op den Heer, maer wacht te degen;
Om wel te wachten, houdt syn’ wegen.
eod.


[CH1669:044]
AEN EEN’ PREDIKER
Ghij staet soo lang en preeckt: het eerst is ons ontgaen,
En daerom konnen wij het leste niet verstaen.
eod.


[CH1669:045]
VOOR DIRCK
Dirck is beroijt en opgeblasen,
Hij slacht de stijve leeghe blasen:
Ick wensch hem, of wat minder moed,
Of tot dien moed wat meerder Goed.
eod.


[CH1669:046]
AEN JONGE LIEDEN
Te Coets uijt, Ionge lie’n, en leert de lesse weten
Der Wijsen van eertijds, soo lang ghij wel kont gaen;
Een jongman, seiden sij, en is niet wel geseten,
Daer hij voor een oud mann niet over eind kan staen.
13. Ian.


[CH1669:047]
BEDELAERS AFKOMST
Van kloecke Bedelaers en werd ick niet geraeckt:
Zijn ’tBedelaers alreed, ick maeck’t haer meer met geven;
En d’eerste die haer geld op straet gaf van haer leven
Heefts’ onvoorsichtelick tot Bedelaers gemaeckt.
eod.


[CH1669:048]
AEN WILM
Ghij light en slaet uw’ Knecht, het zij om wat het zij,
Het heeft altoos den naem, om dat hij luij en domm is.
Wilm, hebt ghij noijt bedocht, indien dat uw Waerom is,
Wie all die slagen best verdiende, ghij of hij?
eod.


[CH1669:049]
TEGEN IAN
’kHadd geerne Ian besocht; maer hij ontleid’t, en was
Quanswijs wat swackelick, of niet seer wel te pass:
’k Neem wel een’ uijtvlucht aen; maer lacch met sulcken slechten.
Hoe? socht ick hem te sien, om lijf om lijf te vechten?
14. Ian.


[CH1669:050]
ONVERSTAND VERSCHOONT
Ick groet een minder mann dan ick ben byde Straet;
Hij weder groet mij niet na mijn’ of synen Staet:
Moet ick daer quaed om zijn? en soud’ ick mij vergrammen,
Ontmoett’ ick bij gevall een’ Blinden of een’ Lammen?
(5) Sy lijden leeds genoegh, het zij aen voet of hand,
En d’eerste noch veel meer, och armen! aen ’tverstand.
15. Ian.


[CH1669:051]
AEN EEN’ STEENHOUWER
Claes, meent ghij dat dat Beeld voor ’tuwe zij te houwen?
Het was all, eer ghij quaemt aen ’thacken en aen ’thouwen;
’tStack in de Marmer, Mann; ghij hebt, soo veel ghij kost,
Het ov’righ uijt gesne’en; soo hebt ghij ’t maer verlost.
eod.


[CH1669:052]
AEN DIRCK
Ghij koopt veel’ Boecken, Dirck, en meent geen Geld te sparen,
Maer van die wijse waer noch hoop-werck te vergaren;
Om een Boeck wensch ick maer, en kocht het, waer ’tgereedt,
Daer in geschreven stond all dat ghij niet en weett.
16. Ian.


[CH1669:053]
IAN VERSCHOONT
Is Ian quaedsprekende, wie kand’r hem om bekijven?
Hij leerde noyt in ’t School wel spreken, noch wel schrijven.
eod. 16. Ian.


[CH1669:054]
DRUCKERIJ
Die d’eerste letteren, die ons nu overstelpen,
Ter wereld heeft gebracht, nam ’t voor een dienstigh feit,
Om ons te swack Onthoud, met haer geriefflickheit,
Van d’een’ in d’ander eew, te stijven en te helpen:
(5) Maer miss was’t: daer werdt soo geluijert, en vertrouwt
Op doode letteren, dat elck nu min onthoudt.
eod.


[CH1669:055]
VAN CLAES
Claes, vraeghd’ ick, sal ’twel gaen, sal ’t quaed Been oock genesen?
    Of is ’tverloren kost;
    Wat sal ’t in ’tende wesen?
Iae, seid’ hij, ’tsouw wel gaen, als ick maer gaen en kost.
eod.


[CH1669:056]
VOOR FRITS
Mij dunckt, Frits hadd gelijck, als hij een’ Huijsvrouw koos,
Daer alle Lydsaemheit haer selven bij verliesen,
Of bij verlooch’nen sou: hij most’er soo een’ kiesen
Tot schole van geduld, om in all ’s Werelds boos,
(5) Als meester van de Const, verdraeglick te verkeeren.
Die ’tbuijten konnen will, moet binnens huijs wat leeren.
eod.


[CH1669:057]
AEN ANDRIES
Uw, kleeren zijn gescheurt: die draeght ghij van gebreck niet:
Ghij pronckt’er mé, Andries; quanswijs der Wijsen een,
Die ’s Werelds moij veracht: maer wij en zijn soo geck niet;
Wij sien uw’ ydelheit dwars door die scheuren heen.
eod.


[CH1669:058]
TROOST
Elck doet syn lijden zeerst, en yeder meent het sijn
En kan by anderens niet vergeleken zijn:
Maer, waer eens all het leed op eenen hoop gesmeten,
En yeder uijt dien hoop sijn aendeel toegemeten,
(5) Van Armoe, van Oneer, van Ongenucht, van Pijn;
Of yemand wel dat deel sou kiesen voor het sijn?
17. Ian.


[CH1669:059]
BEGRAEFFENISS
Mijn’ minste sorghen zyn voor mijn’ Begraeffeniss;
Wat light een aen syn vleesch, als ’t syn niet meer en is?
’Kben voorden wijsen mann, die ’t dus wist te verdeilen;
Hebt ghij begravens lust, goe Vrienden, laet mijn’ feilen
(5) Bij u begraven zijn, en soo der ergens ijet
Deughdsamighs in mij was, begraeft dat liever niet.
eod.


[CH1669:060]
DOORLUCHTIGHE BEGRAEFFENISS
Brandt doode Lichamen, als Roomen dé, tot Ass;
Als Roomen niet en dé, versmelt die Ass tot Glas,
Natures laeste werck; en laet ons wel bedencken,
Of eenigh mensch een mensch een schoonder graf kon schencken,
(5) En of ’t niet in ’t Gelagh een soet gelach en waer,
Ick breng ’t u eens uijt Claes, doet ghij bescheid uijt Claer.
    Dus sprack een aerdigh Mann. Ick hoop God sal gehengen,
Datmen ’t mij uijt sijn Glas mijn leven niet sal brengen.
eod. 17. Ian.


[CH1669:061]
VAN VORSTEN EN WIJSEN
Hoe doender wijse lien der Princen Hoven aen?
Hoe sietmen, averechts, soo weinigh’ Princen gaen
Na wijser lieden huijs? Dus hebb ick ’t afgemeten;
Die weten haer gebreck, dat d’and’re niet en weten.
eod.


[CH1669:062]
AEN FRITS
    Frits, gaet ghij nu vermomt,
    Daer gh’ uijt het Hoer-huijs komt,
    Nu ’tquaed all is bedreven?
    Uw’ schaemte komt te laet;
(5) Hadt gh’ u bij tijds geschaemt, ghij waert’er uijt gebleven.
eod.


[CH1669:063]
BEDELAERS GELUCK
’K hadd liever Bedelaer als ongeleert te wesen.
Met weinigh gelds geraeckt een Bed’laer uijt de pijn.
    Maer om geleert te zijn,
Wat heeft een weetniet all te schrijven en te lesen!
eod.


[CH1669:064]
TEGEN IAN
Als Ian valt aen ’tquaed spreken,
In plaets van mij te wreken,
Ga’k henen en swijgh still.
Daer mé, schijnt, is hij niet gerieft:
(5) Maer, seght hij all wat hem gelieft,
Magh ick niet gaen all waer ick will?
eod.


[CH1669:065]
ALLES MAETICH
Veel etens overhoop, en veel onmatich teeren
    Maeckt vruchteloos verteeren.
    Daer is een’ vaste wett
    In teeren en in eten
    (5) Van middelmaet gesett,
    Die elck een hoort te weten,
Verteeren is de saeck; door jaghen maeckt geen vet.
eod.


[CH1669:066]
AEN IAN
Wat meent ghij, eer en lof daermede te gewinnen,
Dat gh’ u satt drincken kont, en blyven bij uw’ sinnen?
    Daer ’s niet een Ezel, Ian,
    Die die konst niet en kan.
eod.


[CH1669:067]
DIRCK AEN CLAES
Claes was een Huijs verbrandt van vijven die hij hadt
    In Hollands grootste Stadt,
    En ghingh’r om sitten krijten.
    Dat quam hem Dirck verwijten,
(5) En sei, is, een huijs quijt van vijven, sulck verdriet,
Ick die maer een Huijs hebb, waerom en krijt ick niet?
eod.


[CH1669:068]
VAN TEUN
Teun bad een’ Heer om gunst, die hem niet aen wouw sien:
Doe viel hij hem te voet: dat argerde veel’ lien,
Die meenden, ’twas een’ Mensch te grooten eere bien:
Maer Teun verkreegh de gunst, en sei, wat’s ’t te bedien,
(5) Een voetvall min of meer, all waert’er acht of tien,
Als ick maer en bekom wat mij ten besten dien?
Ick sagh, het Heerschapp hadd sijn’ ooren in syn’ knien.
eod.


[CH1669:069]
WIJSHEIT VOOR ALL
Die maer Geleertheit soeckt, en Wijsheit niet daer bij,
Slaept byde Camenier, en gaet de Vrouw verbij.
eod.


[CH1669:070]
OP EEN’ LICHTE VROUW
Derft een’ gemeene Hoer met stijve kaecken spreken,
Ick ben met kind, en ’tkind sijn vader is die mann;
Mij dunckt, sij min of meer waerschijnlijck seggen kan,
’kSprong door de doornen, en die doorn heeft mij gesteken.
eod.


[CH1669:071]
VAN IAN
Ian jaeght syn’ lichten Soon ten huijs uijt, als een kind
Dat hij syns goeden naems en faems onwaerdigh vindt.
Wat icker tegen spreeck, hij wilder niet na hooren;
    En perss ick hem, hij seit,
    (5) Met redelick bescheid,
Smyt ghij een Luijs niet wegh, all is s’ uijt u geboren?
eod.


[CH1669:072]
GELD-KUNST
Mij sprack een wijse Mann, of die soo heeten wilde,
Om bystand uijt mijn’ Bors: ick wierp het wat in ’t wilde,
En zeid’ hem, wel fijn Mann, gaet dan uw’ Leere miss,
Dat noijt een wijse Mann om Geld verlegen is?
(5) Geeft, seid’ hij: t’sijner tijd sal ick u daer af spreken.
Ick was soo goed, en gaf: siet, kan mij Geld gebreken,
Sprack de bezuckte vent, als ick maer mijn gebreck
Met wijse woordekens kan seggen aen een’ Geck?
eod.


[CH1669:073]
AEN DOCTOR IAN
    Wat dunckt u, Doctor Ian,
    Seid’ hem een aerdigh Mann,
    Wat waer ons nutst te hooren,
    Als m’ ons te kiesen bood;
    (5) Of alle der Doctoren,
    Of aller Honden dood?
Ick segh het niet tot spott of spijt:
Best waerm’ all’ de Doctoren quijt.
Want waerm’ aen kloecke lien kan raecken
(10) Is een niew Doctor licht te maken:
Maer, als men niet meer honden vond,
Wie maeckten ons een’ niewen Hond?
18. Ian.


[CH1669:074]
WENSCH OM BETER
Een’ Ridder, een’ Doctoor, een’ niewen Edelmann,
Een’ Hertogh of een’ Graef te maecken van een Mann,
Is een’ geringhe konst, die groote Princen kunnen.
’k Wouw ons den Hemel eens wat Princen wou vergunnen,
(5) Die konden met gesagh van Zegel, Brief en Hand
De wereld wat versien met Luijden van verstand.
eod.


[CH1669:075]
DIRCK AEN GELEERDE
Dirck hoorde Letter-lien, die met den and’ren spraken
Van niewe woorden in haer’ Moeder-tael te maken,
En seid’, eij, scheit’er uijt; het is een sott bedrijf,
Daermé ghij besigh zijt, dat sweer ick bij mijn wijf
(5) Haer’ toomeloose Tong; die maeckt wel soo veel woorden;
Ghij socht’er niet een niew te maken, als ghij ’thoorden.
eod.


[CH1669:076]
VROME LIEDEN
De waerheit moet’er uijt; all soud ’t mij ergens hind’ren;
Ick vind ter wereld schier geen’ goede Lie’n, als kindren.
eod.


[CH1669:077]
VERKEERDE WERELD
De Mann had wat gelijcks, die op sijn’ Buijck wouw leggen,
Daer m’ hem begraven sou: ick hoor, hij wilde seggen,
    ’k Sie alle dingh voortaen
    Soo averechts verloopen,
(5) Dat haest all ’tonderste na boven toe sal gaen.
Soo raeck ick op mijn’ rugg te liggen, magh ick hopen.
19. Ian.


[CH1669:078]
AEN PIETER
Vertrouwt gheen’ Schilders, Pieter,
En trouwt gheen’ Vrouw, of sieth’er.
eod.


[CH1669:079]
CLAES EN DIRCK
Wat geev ick u, sei Dirck, voor eenen vrijen klopp?
En hief de Kolf omhoogh, als of hij Claes wouw klouwen
    En over d’ooren houwen:
Wat ghij mij geeft? zeij Claes; een’ Storm-hoed op mijn’ kopp.
eod.


[CH1669:080]
PIETERS SMAECK
    Ick vraeghde Pieter lest,
Wat wijn hij ’tliefste dronck; ick soud’er hem af doen schencken:
    Heer, zeid hij sonder dencken,
Wijn die mij niet en kost mondt mij gemeenlijck best.
20. Ian.


[CH1669:081]
CLAESENS PLEITEN
Claes heeft een’ schorfde saeck seer cierelijck bepleitt:
    Maer, daer ick ’tstond en hoorden,
    Geleeck ick all’ die woorden
    Bij kostelicke koorden
    (5) Die m’ op slecht laken leght;
    Hem selver by mijn’ Luyt,
    Die redelick wel luijdt,
    En weet niet wat sij seght.
eod.


[CH1669:082]
AEN AGNIET
Stond mij een’ Tale vrij die Holland noijt en hoorden,
Ick seid’ in niewe, maer seer duijdelicke, woorden;
    Ghij mondt mij niet, Agniet,
    Noch ooght, noch oort mij niet.
eod.


[CH1669:083]
SLECHTE VOORSPRAECK
Men heeftm’ een’ Advocaet gekosen uijt de Stad
    Die ’ck liever niet en hadd,
    En souw mij recht verblijen,
    Bediend’ hij mijn’ partijen;
    (5) Want seker, naer hij ’tstuck verstaet,
    Soo hoefd’ ick dan geen Advocaet.
eod.


[CH1669:084]
AEN IAN
’k Sie dat ghij mij met dreigen, Ian,
Aen ’t schricken meent te krijgen:
’k Vrees niet wat Gecken schreewen, Man,
Ick vrees wat Wijse swijgen.
eod.


[CH1669:085]
VAN DIRCK
Elck vraegde Dirck, wat is dat voor een pack,
    Dat gh’ onder Mantel en Casack
    Geborgen draeght, wat is ’t, wat is ’t?
    Wel, seid’ hij, malle gecken,
    (5) Als ’t mij beliefde dat ghij ’twist,
    En soud ick het niet decken.
eod.


[CH1669:086]
PRINCEN LESS
Leert, Coninghen, gemint te willen wesen.
Die veel gevreest will zijn, heeft veel te vreesen.
eod. 20. Ian.


[CH1669:087]
GOED BESCHEID
Ick vraegd’ een’ voerman op het Veer,
Wat hebt ghy liever, Wind of Regen?
Mij dunckt, syn’ antwoord was ter degen;
Heer, seid’ hij, allerliefst schoon Weer.
eod.


[CH1669:088]
SCHIJN SONDER ZIJN
De moijsten Advocaet, in wesen en gewaed,
Die op de Roll verschijn’, is mij te beurt gevallen,
Als ’t op een pleiten komt, d’onnooselste van allen,
D’onkundigste van all’, als ’t op een schrijven gaet.
    (5) Ick vond mij niet verlegen,
    Waer moij en kloeck niet twee:
Maer, seid’ ick, d’eerste reis dat ick hem pleiten dé,
    Dit is een looden Deghen
    In een’ fluweele Schee.
21. Ian.


[CH1669:089]
VAN HERMAN.
    Daer Herman komt aen ’tschieten,
    En moet ghij niet verschieten,
    All sitt ghij naer aen ’tWitt;
Hoe dat ghij nader bij, hoe dat ghij veiler sitt.
eod.


[CH1669:090]
VAN CLAES
Hoe komt dat bitse Claes soo treurich sitt en siet?
Hem is gewiss ijet quaeds, of mij ijet goeds geschiet.
eod.


[CH1669:091]
VAN DIRCKS GETIMMER
Dirck seght, in alle syn’ Gebouwen
Is hij versien van puijck van Schouwen,
’t En roockt noch daer hij slaept, noch daer hij eet en koockt:
    ’k Wil ’t geerne voor de waerheit houwen,
    (5) Maer lett eens, soomer oijt in stoockt.
eod.


[CH1669:092]
AEN ANDRIES
’k Hebb wat van u geseght, Andries; maer ’twerdt verdoopt.
Ick segg niet, dat gh’ uw’ Broeck, en Wambas sonder knoopen,
    En uw’ ouw’ Schoenen loopt verkoopen:
        Ick segg dat ghyd’er koopt.
eod.


[CH1669:093]
VAN HUIJGH
Huijgh, zeid’ ick, ghij waert rijck; wat Geest hadd u beseten,
Dat gh’ all uw Goed soo jong opsnapten en soo ras?
Iae, sprack hij, ick was jong, en quam te vroegh te weten
Dat mij ’t Goed niet en kost’ en all mijn eigen was.
eod.


[CH1669:094]
AEN IAN
All weer mijn mantel, Ian, all weer, all weer te leen?
Ghij valt wat onbeleeft: Ick hebber toch maer een’,
En, soo ’t schoon weder blijft, behoeft gh’er emmers geen:
Soo ’t regent, wie moet eerst gerieft zijn van ons tween?
eod.


[CH1669:095]
VAN HANS
Hans, jong slecht Rechtsgeleerd’, houdt sich soo braef in kleeren,
Als min een’ Advocaet betaemt als groote Heeren:
My dunckt hij opde Roll met goede reden heet,
Een jongmann in de konst van pleiten wel gekleedt.
eod.


[CH1669:096]
VAN IAN
Is ’t nu niet wel bestelt?
Ian heeft staegh liggen schrapen:
Nu derft hij schier niet slapen,
Soo vreest hij voor syn Geld.
eod.


[CH1669:097]
AEN EEN’ VADER
Besteedt ghij sonder end uw’ nachten en uw’ daghen
Aen uw, gestorven kind, en lust u staegh te klagen,
Dat het niet meer en is? dat komt niet meer te pass,
Als of ghij ’t hadt beklaeght doe ’t noch geen kind en was.
23. Ian.


[CH1669:098]
EEN VOORSICHTIGH SCHILDER
Myn Schilder dient gheen’ mensch om niet,
’t Zij dat het Heeren zijn, of Ioffers;
’t Is swaere Munt daer op hij siet:
Tot mijnent, seght hij, staen twee Koffers;
(5) In ’t een light mijn gewonnen geld,
En dat is redelijck gestelt;
In ’tander pack ick all ’tbedancken,
Daer mij de lieden me bejancken;
Maer, wat ick voel, en wat ick weegh,
(10) Die vind ick altyd licht en leegh.
eod.


[CH1669:099]
VAN KRIJGH EN VREDE
De gulde Vré geeft, onder and’re gaven,
Dat Kinderen haer’ ouderen begraven;
In d’Oorlogh gaet de kans heel ongelijck,
En Ouders met haer’ Kinderen te lijck.
eod.


[CH1669:100]
GROOT EN KLEIN VERSCHILL
Hoe verr is waerheit van de Logen?
Soo verr als Ooren staen van d’Oogen.
eod.


[CH1669:101]
AEN IAN VAN DIRCK
Drij hondert Regelen geschapen in twee uren,
Dat is, by na soo rass geschreven als genoemt,
Is een hoogh Helden-stuck daer Ian sich af beroemt:
Maer, sal dat goedje wel drij hondert uren duren?
(5) Dirck brengt drij Regelen in eenen dagh te weegh:
Ian, neemt de moeyte niet van met die moeijt te spotten,
’t Is Dicht in sweet gekneedt; gelooft dat sulcken deegh
Drij eewen uyt sal staen en schimlen noch verrotten.
25. Ian.


[CH1669:102]
DICHTENS REGEL
De Dicht-konst, jonghe Lien, besluijt ick in drij leden,
Die t’samen moeten gaen, in Voet-maet, Rijm en Reden.
Gebreeckt’er een van drij, soo scheidt ghij met een’ stanck,
En die wat ooren heeft, sal seggen, daer is ’tmanck.
(5) Noch konnens’ alle drij het werck niet houden staende;
(Lett wel op dit geheim) ’tmoet hincken; wel verstaende,
Werdt daer van drijen een om ’t ander in gepijnt,
En elck niet om syn self van selfs gekomen schijnt.
eod.


[CH1669:103]
VAN CLAES
Claes kreegh een’ douw in ’tlijf van een onsacht rapier:
En elck riep, Naer den Schouth; gaet en doet daer uw’ klachten:
Neen, seid’ hij, noch voor eerst en kan ick dat niet wachten,
Daer is geen’ Salf in huijs; ick ga na den Barbier.
eod.


[CH1669:104]
AEN HERMAN
Ghij hebt een kleed aen ’tlijf van ’tallerfynste laken,
    Dat Wevers konnen maecken:
Wel, Herman, zyt ghij daer soo moij mé en soo blij?
Eens droegh een schaep die woll, en ’twas een schaep als ghij.
eod.


[CH1669:105]
AD MARIAM SCHILDERS CUM PATHODIA MEA
Accipe quâ mea fronte soles, lectissima Virgo,
    Regia verba meis facta canora modis.
Si quid aberratum est, tegat hoc, rogo, suauis utriusque
    Indolis et vocis gratia mixta tuae.
26. Ian.


Quid breue momentum, vitae finem atque laborum,
Horres? quisque semel, nemo diu moritur.
eod.


[CH1669:106]
KRACHT VAN DICHTEN
Die op den Dool-wegh zyn, en houden dat Gedicht
Oneigen’ uytspraeck is van saken van gewicht,
En hebben niet gelett hoe in haer’ Confituren
De Suijcker doet de Vrucht wel smaecken en wel duren.
(5) De wijse reden in Dicht-suijcker wel gefruijtt
Wordt lecker in den Mond, en staet all’ eewen uijt.
27. Ian.


[CH1669:107]
AEN IAN
Ians Dicht is M. A. L. van acht’ren en van vooren:
Noch meent hij ’tkeurigst oor daermede te bekoren,
En heefter af een Boeck, soo groot als hij, versaemt,
En, waer wij gaen of staen, hij dwinght het ons te hooren:
(5) En schaemt ghij u niet, Ian, dat ghij ’t u niet en schaemt?
28. Ian.


[CH1669:108]
AEN CLAES
    Klein Claesje, tuschen mij en u,
    Als u den Hemel hadd verwesen
Een Beest te zijn; wat een soet beestje soudt ghij wesen,
    En wat een sott Beest zijt ghij nu!
eod.


[CH1669:109]
AEN IJEMAND
Vriend, biedt ghij m’ uwen dienst, om alle daegh wat keurs
Van niewe Tijdingen te brenghen vande Beurs?
Ick danck u: spreeckt maer niet van ijemand syn’ secreten;
Al liepense mij na, ick sochtse noyt te weten.
eod.


[CH1669:110]
THIJS T’ AMSTERDAM
Thijs smeedt goe’ tydingen, en voedt het Volck met leugens:
Komt de waerachtighe, soo scheldt hem ijeder uijt:
Daer lacht hij om, en, Is ’t niet heerlick, seght de Guijt,
Voor sulcken grooten Stadt, drij dagen lang verheugens?
29. Ian.


[CH1669:111]
AEN ANDRIES
Wat was uw Moeder-lief een’ goede Vrouw, Andries,
Die u sess Maenden lang en drij meer heeft gedragen!
Want, in der daed, ghij zijt soo geck, en wij soo vies,
Wij konnen u geen’ heel’, geen’ halven dagh verdragen.
eod.


[CH1669:112]
VAN DIRCK
Als Dirck sijn’ snaeren roert op ’tbest dat hij vermagh,
Daer averechtse li’en niet heel wel by en duren,
Als met den vrijen toom van praet en van gelacch,
Soo seght hij, bij gebreck van Menschen, luijstert Muren.
eod.


[CH1669:113]
AEN CLAES
Als Claes aen ’tsingen valt, geraeck ick strax aen ’tgapen,
En als ’t een weinigh duert aen ’tsluijmeren en slapen.
Nu seggen wijse Li’en, een mensch die slaept, is dood.
Claes houdt dat singen thuijs, ick voel mij elcke Noot
(5) Na ’tlieve leven staen; en, quam ’t de Schouth te weten,
Sou dat dood-singen niet een Neerlagh moeten heeten?
Claes, soeckt ghij ongemack, laet mij altoos gerust:
Past ghij niet op de Galgh, ick hebb geen’ stervens lust.
2. Feb.


[CH1669:114]
AEN IAN
Ian, uw’ Gedichten zijn elendigh,
Van woorden laff, van waerde licht,
Andriesens bundigh en bestendigh,
Van schoone munt en van gewicht;
(5) Noch siet en hoort ghij meest uw’ Boecken,
Andriesens niet, of selden, soecken:
Maer als ghij ’t hoort en als ghij ’tsiet,
Ian, seght de Waerheit, schaemt gh’ u niet?
3. Feb.


[CH1669:115]
IAN VAN ADEL
Wat is hij, van den Adel, Ian?
Ia toch, hij isser dapper van.
eod.


[CH1669:116]
VAN DIRCK
De Deugd en heeft Dirck noijt voor oogen,
Schoon dat het anders werdt gelooft:
Voor oogen? neen, dat waer gelogen;
Hij heeft maer een oogh in sijn hooft.
eod.


[CH1669:117]
VAN THIJS
Thijs, seid’ ick, mackelicke Pater,
Hoe reist ghij liefst, t’scheep of te land?
Ick wandel geern, sei Thijs, langs ’twater,
En, moet ick vaeren, langs den kant.
eod.


[CH1669:118]
LEEN-LESS
Leent gh’ of aen Mannen of aen Wijven,
Neemt een goed handschrift van de Somm,
Soo krijght ghij ’tsonder slaen of kijven,
En van uw’ vrienden wederom.
eod.


[CH1669:119]
VAN IAN
Ian haet de boose li’en; dat hoeft hij niet te laten,
’t Is vroom en wel gehaett: maer, waerom, segh ick, Ian,
    Haet ghij de vrome dan?
Om dats’, als ick, seght Ian, de boose niet en haten.
eod.


[CH1669:120]
PIETERS TWEE VONNISSEN
Dirck is quaed sprekende, soo veel als ’tijemand kan zijn:
Soo is ’teen boose vent, sei Pieter, fell en snell:
Maer, seid’ ick, Pieter-buer, van u, schijnt, spreeckt hij wel:
Iae, zeid’ hij, doet hij dat, soo moet het een vroom mann zijn.
eod.


[CH1669:121]
VAN ADRIAEN
Light gh’ inden Regenback, riep veel volx overluyd,
Hoe komt gh’ aen ’tongeluck, onnoosel’ Adriaen,
    Hoe is dat toe gegaen,
    Wie heeft het u gedaen?
(5) Ey, seid’ hij, breeckt mijn hoofd met geen vergeefs geluyd,
    Laet all dat vragen staen,
    En helpt’er mij maer uijt.
4. Feb.


[CH1669:122]
GEURT
Geurt heeft sijn Huijsvrouw lief, hij troetelt en hij kusth’er,
En vleidt se noch soo groen, als of hij eerst begost:
Maer, als ’t den Heer, beliefd,, en als hij kiesen most,
Hij mistese noch vrij wat liever als syn’ Suster.
(5) Want tot een’ niewe vrouw waer kans in tyd van nood;
Tot een’ niew’ suster niet; syn Ouders zijn bey dood.
eod.


[CH1669:123]
GICHTIGE DIRCK
Dirck, deerlick aen de Gicht, en vindt noch hand noch voet,
Of als hij wandelen, of als hij eten moet.
Maer, isser swaere pijn te lyden in syn’ banden,
Soo vindt hij maer te veel twee voeten en twee handen.
eod.


[CH1669:124]
TEGEN CLAES
Als Claes mij tergen will tot kaeckelen en kijven,
    Soet mondspel van qua’e Wijven,
Gae ’ck liever uijtte weegh, sijn’ grillen te gevall.
Wat meent hij, vrees ick voor syn’ vuijsten? nietmetall,
    (5) Die soud’ ick licht verdrijven:
Ick vrees heel averechts; mijn selven en mijn’ Gall.
eod.


[CH1669:125]
VAN MAY
Ick sond Maeij Appelen in een’ vergulde schael:
Sij schreef beleefdelick, het was seer wel gevonden,
Dat ick schoon Silverwerck met schoon Fruijt hadd gesonden,
En wist mij grooten danck voor fruyt en altemael.
eod.


[CH1669:126]
TEGEN IAN
Gebruijcken wij, seght Ian, ons Goedjen in ’tgemeen,
Gelijck de vrome lie’n van d’eerste Kercke deen:
Maer rechte vriendschap is, syn’ vrienden te betrouwen;
Is ’tmijn hem niet gemeen, hij maghter soo voor houwen.
eod.


[CH1669:127]
ALLWIJS
Wat was men eertyds grof, wat is men heden fijn!
’t Geleerde Grieckeland en had maer seven Wijsen:
Ick kand’er in ons Land wel seven hondert wijsen,
Die ’tzijn soo veel als ick, en meenen dat sij ’t zijn.
eod.


[CH1669:128]
GIERIGAERTS HOOP
Wat ’s grager menschen Hoop, daer aen sij haer vergapen?
’t Zijn droomen by schoon dagh van lie’n die niet en slapen.
eod.


[CH1669:129]
VAN ANDRIES
Hoe spreeckt Andries soo qualick
Van wie hij siet of kent,
Hy selver soo ongalick,
Soo deugdeloosen vent?
(5) Ick meen hij will sijn selven wreken;
En, in den grond, dat isser van,
Hij will, van boosheit, qualick spreken
Van dien hij geen quaed doen en kan.
eod.


[CH1669:130]
VAN BRANT
Brant brocht sijn oude Wijf na ’tgraf,
En sagh soo droef als and’re vrinden:
Maer, dat de meeste wonder gaf,
Hij heeft oock Tranen konnen vinden.
eod.


[CH1669:131]
VAN BOOSE IAN
Ians overgeven Tong tast tot de vroomsten aen,
Van die vergifte scheut en is niet vrij te wesen:
Sijn vreugd is, spreeckt hij valsch, en werdt de Wond genesen,
Men smeer se soo men will, ’tlickteecken blijfter staen.
eod.


[CH1669:132]
(MITS OF MIS)
Antoni, vriend van ’t vrije leven,
En altoos ongetrouwt gebleven,
En will niet lyden dat ick ’tblij v’,
En raedt mij tot een tweede wijf;
(5) Oock sal ick mij daertoe begeven,
Will hij m’ een’ van syn’ Dochters geven.
7. Feb.


[CH1669:133]
VAN HUYGH
Huijgh predickt syn Sermoen twee drijmael binnens deurs,
Dat hij alleenigh sitt en luijstert naer sijn’ droomen:
Dan brenght hij ’teerst op Stoel: Wat kan der goeds af komen
Daer Huijgh de slechtsten is van all’ sijn’ auditeurs?
eod.


[CH1669:134]
WETTEN ONNUTT
De boose. blyven boos, geen’ Keuren en geen’ Wetten
    En konnen haer versetten:
De vrome en hoeven geen: indien mer dan op lett,
    Waer toe dient Keur of Wett?
8. Feb.


[CH1669:135]
VAN YEMAND
Veel’ koopen levendigh ter kerck een eigen Graf;
    Daer wist een Vent niet af;
    Ick vrees niet, dorst hij seggen,
Voor Krayen aes in ’t Veld te moeten blijven leggen;
(5) Daer iss’er een die mij begraven sal, uijt dwanck,
    Dat is mijn eigen stanck.
9. Feb.


[CH1669:136]
GRAFSCHRIFT
Een Ioncker hadd dit Graf met Marmere quartieren
Noch levend voor sijn self doen metselen en cieren.
Maer hij en light hier niet; hij is veel meer verhoogt;
Sijn ontperruijckte kopp staet op een’ staeck en droogt:
(5) En soeckt ghij mogelijck syn’ edele quartieren,
Die staen voor elcke Poort en proncken met haer vieren.
eod.


[CH1669:137]
VLEYENS MACHT
Wel waer en wijsselick seid’ een verstandigh Mann,
Dat Menschen dien het lust na vleyerij te hooren,
Noch meer noch min en zijn te vatten als een’ Kann,
En wegh te voeren, hoe en waermen will, by d’Ooren.
10. Feb.


[CH1669:138]
VAN IAN
Ian is syn leven lang een kloeck soldaet geweest;.
Dat is, hij heeft gehackt, gesteken en gekurven,
En menigh eerlick mann is van syn’ hand gesturven:
Hij is een Leew in ’tveld geweest: maer dat ’s een Beest.
12. Feb.


[CH1669:139]
VAN IAN EN DIRCK
Dirck doet all wat hij kan met Ians deugd te verbreiden;
Ian doet all wat hij kan, op dat Dirck niet en lieg:
    ’t En zij ick mij bedriegh’,
    ’t En is niet wel te scheiden,
    (5) Wie best doet van haer beiden.
13. Feb.


[CH1669:140]
AEN ANDRIES
    Andries, meer logenaer
    Als aller log’nen Vaer,
Tast mijne Dichten aen, en seght, sij moeten swichten
Voor d’aller soberste van alle sob’re Dichten:
(5) Wel, veel gelucks, Andries; dat ’s ’teerste waere woord
Dat ick mijn leven uijt uw Backhuijs hebb gehoort.
eod.


[CH1669:141]
VAN CLAES
Claes klapt altoos, maer brenght geen schrijvens voorden dagh;
Op dat hij altyd vrij, Ghij lieght het, seggen magh.
14. Feb.


[CH1669:142]
AEN MALLEN ADRIAEN
Wat hebt gh’, een wijsen Mann bejegent, Adriaen?
Hoe wist ghij dat hij ’t was, hoe kost ghij onderscheiden,
Daer wyse en sotten zijn, wat soort hij was van beiden?
Ick moet bekennen, ’tis veel van een’ Geck gedaen.
eod. 14. Feb.


[CH1669:143]
AEN DIRCK SNAPP
Ghy sitt en oversnapt aen Tafel oud en jonck,
Somtijds met reden, Dirck, en veeltyds met onreden.
Ey lieve, swyght soo lang, dat ick eens drinck met vreden;
Men stoort een Ezel toch niet geeren in sijn’ dronck.
eod.


[CH1669:144]
AEN IAN
Ian, spreeckt maer vriendelijck, schoon dat ick mij vergiss
En van u niet en krijgh, ick sal ’t u licht vergeven;
’t Scheelt hoe men doet of laet: mij dunckt het soeter is,
Beleeft te weigeren, als met een’ snauw te geven.
eod.


[CH1669:145]
KEUR VAN LESERS
De wijste Lezeren en hebb ick niet te soecken;
Sij zijn noyt te voldoen; d’onwyste noch veel min;
Sij hebben geen begripp van woorden, noch van sinn:
De middelmatighe zijn recht slagh voor mijn’ Boecken.
eod.


[CH1669:146]
AEN EEN’ BESCHROOMT PREDIKER
’k Wouw dat ghij eens voor all, op Stoel, ter herten naemt,
Dat Menschen dingen zijn, noch meer noch min, als ghij zijt.
Beeft gh’ oock thuijs of op straet voor lieden daer ghij by zijt?
Foey, schaemt u, jonghe Bloed, dat gh’ u voor menschen schaem
eod.


[CH1669:147]
ON-ONTHOUDEN.
Daer ’s geen ontkennen aen: een ysere memorie
Is een’ gewenschte gaev voor Wetten en Historie:
Maer menschen die van rouw en van elende weten
Verstaen wat nutter gaev de konst is van vergeten.
eod.


[CH1669:148]
PREDIKERS NUTT
De goede Predikers, die ons ons’ lessen lesen,
En God en syn Gebod met moeijte leeren vreesen,
Haer ongeluck is groot, en ons’ ondanckbaerheit,
Dat niemand eens van ons haer lesse weer en zeit.
(5) ’t Zyn menschen, soo als wij; mij dunckt het wel behoorden,
Die staegh aen ’tspreken zijn, dats’ altemets eens hoorden.
eod.


[CH1669:149]
AEN TRIJN
Daer staet geschreven, vrecke Trijn,
God sal u Goud en Silver zijn:
Ghij keert dat om, Gods woord te spott,
En Goud en Silver zyn uw God.
eod.


[CH1669:150]
IAN OP ANTONI
Antoni, oud en grijs, beroemt sich op syn’ krachten,
Van dat hij beter eet, meer doorslaept heele nachten,
En beter wandelen, en meer Wijns laden kan
Als, op syn’ twee of drij dozijnen jaeren, Ian.
(5) Ian weert sich met een klucht; en seght, wij moeten ’tgeven,
Wij eerst in ’t A. B. C. van leeren en van leven:
Hoe souden oude lie’n ons niet te boven gaen
In ’teen en ’tander werck? sij hebben ’t langst gedaen.
15. Feb.


[CH1669:151]
VAN TIJS
Tijs lijdt niet datmen veel van sijnen ouder kout’,
En dus bejegent hij die syn’ verklaring wachten:
Die in gesontheit leeft is altoos jong te achten,
    En all die sterft is oud.
eod.


[CH1669:152]
VAN TRIJN
Trijn viel den Doctor aen met water van haer’ Mann,
En vraegde, Domine, wat seght ghij van mijn’ Ian,
’k Wouw dat ghij mij eens kost in dit Gelaessje lesen,
Of hij van dese sieckt’, of niet en sal genesen.
(5) Het souw mij noodigh zyn: want is ’t ’er soo gestelt,
Dat hij geen nood en heeft, soo houd ick best het geld
Dat ghij mij kosten soudt: kan hij niet langer leven,
Wat helpen isser aen, en waer voor soud ick ’tgeven?
16. Feb.


[CH1669:153]
ALLE MANN JONG
Soo lang een yeder meest van ’tlangste leven houdt,
’t En baet geen hondert jaer; niet een en sterft’er oud.
eod.


[CH1669:154]
COMPLIMENT
Wilm seght altyd, mijn Peerd en ick;
All schijnt dat soo wat vreemd te staen,
Mij dunckt het niet onredelick;
Het Peerd moet voorden Esel gaen.
eod.


[CH1669:155]
Veu que j’aijme tant le Debuoir,
Comme chascun le peut sçauoir;
Comment se peut il conceuoir
Que je deteste le Debuoir.
16. Feb.


[CH1669:156]
VAN LICHTE ANNE
Wat maghmen van ’tquaed hoofd van Anne liggen praten?
    Men sweegh veel beter still.
Goe’ Vrouw, sij heeft verstand van doen en niet van laten;
Hoe kan sij beter zijn? sy doet all watmen will.
17. Feb.


[CH1669:157]
TRIJN AENDE POCKJENS
Wat zijn ’t voor Pocken, Trijn, daermé ghij light besmett,
En daer ghij niemand om wilt lyden aen uw Bedd?
Kom aen, hand over hert; ick vraegh het niet om ’tjockjens,
Bekent eens tuschen ons, zijn ’tniet de groote Pockjens?
18. Feb.


[CH1669:158]
AEN ADRIAEN
Ick had wat scherps geseght van Menschen haer’ gebreken;
    Dat dunckt mij, wilt ghij wreken,
    Onnoosel Adriaen,
    Met weer-slaen of weer spreken:
(5) Ick wist niet wat ick zei; nu hebb ick mij verstaen;
’k Sie dien de schoen wel past die treckt hem geeren aen.
eod.


[CH1669:159]
VAN THIJS
Thijs viel syn’ Kopp aen stuck; en viel een Been in tween,
En riep seer, O mijn Hoofd, en O mijn arme Been!
Maer trooste sich nochtans eer ’tlange was geleen,
    Met stichtelicke reen,
(5) En sprack in Bybel-tael, wat ligh ick hier en ween,
    En grommel end’ en steen,
    ’k Stond niet vast op mijn’ le’en,
’Kwas wat te veel bedruijft, soo viel ick ginder heen
    Op d’een of d’ander steen.
(10) Indien ’t mij wel gedenckt, mij dunckt daer staet geschreven,
’t Zy dat u Vyanden of Vrienden schade de’en,
    Ghij moet het haer vergeven;
Of hij mijn vijand nu, of oock mijn vriend magh zijn,
    ’k Vergeef ’t den goeden Wijn.
20. Feb.


[CH1669:160]
AEN DIRCK
Dat moije Kindje, Dirck, daer Trijn af is gelegen,
Uw’ minnelicke Trijn,
Ick weet niet watter schuijlt, ’tgelyckt u niet ter degen;
’t Moght, seght de wereld, wel een ander Vaertjes zijn,
(5) En dat ’s de beste huijck, daer Trijntje mé te kerck gaet.
Noch heet ghij u Monpeer; Dirck, lett hoe ghij te werck gaet,
    Besitt gh’ een anders goed
    En met een goed gemoed?
eod.


[CH1669:161]
VAN ANTONI
Antoni stryckt ten Huijs’, ter Stadt, ten Landen uijt,
En laet sijn Huijsvrouwtje, syn’ eertijds uijtverkoren,
Met vele dusenden min als een’ rooden duijt,
En seven kinderen in negen jaer’ geboren.
    (5) Siet oft’er beter Mann
    En milder wesen kan:
De vrouw en quam niet meer uijt alle de Conquesten
Als haer’ gerechte helft; hij geefts, haer heel ten besten.
21. Feb.


[CH1669:162]
AEN JONG EN OUD
Siet voor u, Ouderdomm, siet voor u, domme Ieugd;
De rouw sitt veeltyds op de slippen van de vreugd.
22. Feb.


[CH1669:163]
VAN GEURT
Geurt soeckt den Hemel te gewinnen,
En altyd light hem in syn’ sinnen
’t Naeuw Naelde-gaetje van de Schrift:
Soo keurt hij Ryckdomm voor Vergift,
(5) En smeert schoon op Geld, Goed en Kleeren;
Soo meent hij dat hem geen ding deeren
Noch uyt den Hemel houden kan.
Wat is hij een wel meenend Mann!
22. Feb.


[CH1669:164]
AEN IAN
Ian, staet ghij op goed cier, past dat gh’ op een ding past;
Hebt een gerust gemoed, soo gaet ghij staegh te gast.
eod.


[CH1669:165]
AEN IAN
Andries de wijse Mann werdt voor een Geck geschoren
    Bij alle Geck-geboren;
    Ian, zijt ghij niet wel blij?
    Bij alle Wijsen ghij.
eod.


[CH1669:166]
VAN DIRCKS DOCHTER
Dirck, die syn’ Dochter soeckt te venten,
Gelyckt haer by de lieve Lenten,
In ’tbloeijen van haer’ jonge jeugd.
Of die gelijckeniss veel deugt,
(5) Laet ick den kundigen bevolen:
Mij dunckt, Monpeer en sou niet dolen,
Geleeck hij liever haer’ gedaent
Bij d’aller schoonste Herfste maend;
Soo vruchtbaer, seggen stoute monden,
(10) Heeft s’ ijemand bij gevall gevonden.
23. Feb.


[CH1669:167]
VAN ANDRIES
Het Backhuijs van Andries, soo gloeyend-koper-rood,
Seght dat hij vrij wat gelds aen wijn en Bier vermorst heeft,
En dat sijn’ Lever brandt: nochtans en dorst hij noot:
De reden is, hij drinckt gedurigh eer hij dorst heeft.
eod.


[CH1669:168]
VAN DRIJ HANGEBASTEN
    ’kWeet inden Haegh drij vier gesellen
Soo waerd geworght te zijn als Guijten op der aerd:
    Maer, sou de stropp drij stuijvers gellen,
    Soo isse geen van allen waerd.
eod.


[CH1669:169]
AEN WILM
Wilm, wilt gh’ een Krijgsman zijn, en schaemt gh’ u te studeren?
Foey, schaemt u van die schaemt, en neemt de moeyt van leeren
Dat het gemack’lick is, en wel en cierlijck staet,
Twee Mans in eenen stoel, een Clerck en een Soldaet.
24. Feb.


[CH1669:170]
NIEWSGIERICHEIT
Daer gaet een Booswicht na ’tSchavott;
Daer loopt een ijeder naer als sott.
Waerom? die mensch sal moeten sterven,
En dan verrotten en bederven.
(5) Wel, wat een saeck! ofm’ alle dagh
Het selve wonder niet en sagh.
Mij roeren geen’ gemeene saecken,
In ’tongemeen light mijn vermaecken:
’K vrees dat het qualick wesen kan,
(10) Maer waerder eens te sien een Mann,
Die nemmermeer sou sterven moeten,
Daer liep ick toe met all’ mijn’ voeten.
ult. (28) Feb.


[CH1669:171]
AEN IAN
Ghij seght, doe ghij mij laestmael spraeckt,
Hebt ghij mij soo wat wijs gemaeckt:
O Ian, wat soud’ het mij vermaken,
Kost ghij mij soo wat wijser maecken.
1. Mart.


[CH1669:172]
VAN TEUN
Teun will niet spelen als heel groot spel:
Dat heeft hij wel; want hij heeft het wel.
3. Mart.


[CH1669:173]
VAN IAN
Ian speelt maer om groot Geld uijt wel getaste kisten;
Dat heeft hij goed te doen; want altoos blyft hij rijck.
Oock segt hij, seer in ernst, de tyd is kostelijck,
Men soud hem voor klein Geld onwaerdelick verquisten.
eod.


[CH1669:174]
AEN EEN PREDIKER
Dirck, datmen preeckt moetm’ onderhouden
En luijst’ren na sijn eigen straf,
Of men ontroert noch jong’ noch ouden.
Hoe kan ick van uw preken houden?
(5) Ghij houdt’er selver toch niet af.
Dat heet ick holl en ydel preken:
Dat niet en brandt, kan niet ontsteken.
9. Mart.


[CH1669:175]
EIGENTLICKE DANCK
Ick stiet een’ dronckaert in een’ plass:
Hij danckte mij geduldigh:
Mij dunckt het geen’ onreden was;
Hij was m’ een’ plass-danck schuldigh.
eod.


[CH1669:176]
TROOST VOOR CLAES
Dat schoone kindtje, Claes, dat u Papatie noemt,
Is ’t uw en ’tuwe niet, na Pieter sich beroemt:
Maer quelt’er u niet in; daer is toch geen herdoen aen;
Denckt of ghij ’thadt gekocht, en wondt’er het fatsoen aen.
17. Mart.


[CH1669:177]
OP DE PRINT VANDEN PRED. BORNIUS
Quaem dit papieren hoofd een Menschen tong te krijgen,
Soo dat het levendigh het woord des levens spraeck;
Veel’ tongen seiden veel van soo een’ wondre saeck:
Maer spraeck ’t als Bornius, veel’ tongen mosten swijgen.
eod.


[CH1669:178]
AEN IAN
Ick hebb het selden ondernomen,
U te besoecken, malle Ian:
De ronde reden isser van,
Ick vreesden of ghij weer moght komen.
eod.


[CH1669:179]
VAN CLAES
Sterck drincken is een konst, seght Claes:
Soo ’s dan, die d’eerste voll is, baes;
En Claes heeft lang den prijs gewonnen,
Eer qualick ijemand heeft begonnen.
18. Mart.


[CH1669:180]
WISSE GETUIJGEN
Ghy zijt een groote Geck: waer, meent ghij, sien ick ’taen?
’k Siet aen uw, Kleeding, Dirck, uw Lacchen, en uw Gaen.
eod.


[CH1669:181]
TEUN AEN SYN WIJF
Teun siet, dat droncken Lien sinn krygen in syn’ Neel,
En, als wel reden is, de nuchtere niet veel.
Soo sitt hij staegh en drinckt, en om dat Neel sou swijgen,
Die ’t haere met verdriet siet loopen door syn keel,
(5) Neel, seght hij, ’tis maer om wat sins in u te krijgen.
eod.


[CH1669:182]
ETEN EN DRINCKEN
Elck heeft syn’ deugden, en elck sijn’ gebreken;
Eten doet swijgen, en drincken doet spreken.
eod.


[CH1669:183]
ANDRIES DOBBEL SIECK
Hoe komt dat Andries soo deerlick siet?
Is hij sieck, of gequetst, wat leed magh hem letten?
Twee quellingen vallen hem swaer om versetten,
Een anders geluck, en syn eigen verdriet.
19. Mart.


[CH1669:184]
ELK SYN EIGEN KAPP
’k Houw van de Gecken niet die ’k t’huijs bij groote Heeren
In kappen van fluweel kortswijlich sie verkeeren:
Lust mij wat tydverdrijfs met een geboren geck,
Daer ick mijn selven vind, en isser geen gebreck.
eod.


[CH1669:185]
VAN CLAES
Claes quam my onvoorsiens vergasten opden Noen,
Om kenniss, soo hij sei, met mij te komen maecken.
Daer, meend’ ick, soud’ elck een tot sijnent best aen raecken;
Recht, seid’ hij, laet het ons dan eerst tot uwent doen.
eod.


[CH1669:186]
VAN WILHEM
Wat light gh’ en breeckt uw hoofd met Wilhem t’overre’en?
’t En hecht niet watm’ hem segt en hondertmael magh seggen:
Ghij waert soo geck als hij, soudt ghij daer over leggen,
En lijmdet lichter een’ gescheurden pott aen een.
eod.


[CH1669:187]
VAN DIRCK
Dirck en spreeckt noijt sijn eigen lof:
Hij heeft gelijck, Dirck, en geen’ stoff.
eod.


[CH1669:188]
FOPS TROOST
Fop, dien de Dieverij sijn dagelixe brood is,
En nergens liever eet als daer hij ongenoodt is,
Gelooft gerustelick dat hangen geen groot nood is:
Want, seght hij met verstand, wat isser aen dat groot is?
    (5) Die door een, korten stoot is,
    En weet niet dat hij dood is.
20. Mart.


[CH1669:189]
VAN AGNIET
Maeckt ons geen sparteling, Agniet, ghij moet het hooren;
Voll’ achtentwintich Iaer zytgh’, op het minst, geboren.
Daer is geen twijffel aen; ick spreeck met goed bescheit;
Uw, Moeder heeft het mij wel thien jaer lang geseit.
eod.


[CH1669:190]
AEN REINIER
Wien staet ghij daer en preeckt, Reinier, wien onderrecht ghij,
Een slaper, of een Geck? of beid’, of een’ van tween.
Lett eens, om mijnent will, ten einde van uw re’en,
Of hij niet vragen sal, wie is daer, en wat seght ghij?
eod.


[CH1669:191]
OPPERSTE EER
Leeft iemand in ’t gevolgh van een doorluchtigh Heer,
Men duydt het hem, als ’t is, tot een verheven eer:
Maer, Christenen, gedenckt, daer is een’ eer die ’t meer is;
God volgen; dat ’s een’ eer daer bij all’ eer oneer is.
21. Mart.


[CH1669:192]
(AEN TRIJN)
Eens, Tryn, om Gods will, eens, erbarmt u mijner ooren,
En staeckt dat kaeckelen. Souw ’ck ’t langer moeten hooren,
’Ktrad liever, soo ick tré, met mijn’ besneewde kruijn,
Verr vande Zee-straet af door Scheveninger Duijn.
eod.


[CH1669:193]
NOODIGSTE LESS
Ick weet geen’ beter less en die ons nutter zij
In elcken oogenblick, als een’, God is naerbij.
22. Mart.


[CH1669:194]
AEN ANTONI
’t Is waer, ghij lydt geweld in een’ gerechte saeck:
Maer en gedenckt u niet, waer God seght, mij de Wraeck?
Antoni, meentgh’ op hoop van salicheit te leven,
(Dat ’s van vergiffeniss) en wilt ghij niet vergeven?
eod.


[CH1669:195]
(KIJVERS TOORN)
Die daer soo vinnigh staen en twisten als twee Wijven,
Docht elck een aen syn end, elck maeckt’ een end van kijven.
eod.


[CH1669:196]
AEN IAN
Geluckigh is de rijcke Mann:
Daer weet ghij van gevoelen van:
Maer om geluckiger te leven
En staeter niet vergeefsch geschreven,
(5) Geluckigh is de rijcke, Ian,
Die sonder vleck rijck wesen kan.
23. Mart.


[CH1669:197]
AEN NEEL
Wat, slaetgh’ uw’ Mann, en denckt niet aen uw’ keel?
’t Smaeckt na de Galgh; het is een Manslagh, Neel.
eod.


[CH1669:198]
VAN DRONCKE PIET
Piet seght, hij wenschte wel geleert te mogen wesen
En schrickt niet voor de moeijt van dagh en nacht te lesen:
Daer ’s maer een’ hapering die sijn gemoed bedroeft,
Dat een gelettert man maer weinigh wijns en hoeft.
eod.


[CH1669:199]
VOORDE MUSIJCK
Is ’t mog’lick, Gasten, dat gh’ uw’ monden niet en houdt,
Daer ’tGastemael soo soet bespeelt werdt en besongen?
Is ’tsoo onlieffelick bij ’tklat’ren van uw’ tongen,
En is ’t soo slechten Waer, een Diamant in ’t Goud?
eod.


[CH1669:200]
VAN DIRCK
Dirck, zei ’ck, ’t Process is quijt; betaelt, ghij moet’er aen:
De Heeren hebben ’t soo gewesen en verstaen.
Gewesen, zeid’ hij, jae, dat magh en moet soo gaen:
Maer hadden sy ’t verstaen, ’t en waer soo niet gewesen.
eod.


[CH1669:201]
PIER SLEMP OP
Pier spilt all wat hij heeft, en speelt niet als moij weer;
’t Geld gaet met sacken door, en ’tland met heele mergen.
Wat een’ voorsichticheit! om of haer schier of mergen
Syn’ kinderen aen ’tgoed verliepen, als Monpeer.
eod.


[CH1669:202]
VAN DIRCK EN HILL
Dirck doet all wat hij will met Hill’.
Dat neemtmen strax op Borst en Bill:
Maer soo en ister niet gelegen.
Hoort, argewaenen, en swijgt still;
(5) Dirck will maer goed doen en ter degen,
En daer en heeft Hill’ oock niet tegen;
Soo doet hij met haer wat hij will.
eod.


[CH1669:203]
OP PIETERS DICHTEN
Schrijft Pieter altemet een Veers,
’t Is dobbel waerd in ’tlicht te komen;
Werd maer mijn seggen wel genomen:
Ick meen in ’t Vier, of inde Keers.
eod.


[CH1669:204]
VAN TEUN
Teun doet thuijs niet een ding, en buijten niet met allen:
Hij slijtt met ledigh gaen syn’ Mantel en syn’ Schoen.
Mij is een’ reden van syn niet-doen ingevallen;
Hij kent sijn’ eigen aerd, en vreest voor quaed te doen.
eod.


[CH1669:205]
ALCOVE
Als ’t lang gemeten is, geteeckent en gebootst,
Hoe ruijm, hoe hoogh, hoe breed de Slaep-sté dient te wesen,
Soo werdt het Vonnis in d’Alcove dus gewesen;
Het grootst Gemack is ’tkleinst, het kleinste werdt het grootst.
24. Mart.


[CH1669:206]
NOCH
Wat ’s een’ Alcove by een luchtigh Slaep-Gemack?
Een’ wel gesneden Bors uijt een te wyden Sack.
eod.


[CH1669:207]
VAN IOOST
Ioost was van drincken sieck, en, souwmen hem genesen,
Hij most den bittren Croes uijtpoijen, dick en veel.
Genesen, valt hij weer aen ’tspoelen van syn’ keel,
En poijt veel neerstigher als emmermeer voor desen,
(5) En geeft dit praetje voor een’ reden van gewicht:
Daer zijn geen’ menschen die meer als d’ondanckb’re stincken:
Nu ben ick mijn’ Doctoor soo hooghelick verplicht,
’k Moet all’ uer eens op ’tminst de Mans gesondheit drincken.
eod.


[CH1669:208]
VAN PHLIP
Phlip spoelt sijn’ tanden staegh met rijpe-druijven-natt,
All waer hij ’theerlixste van Vloed of Ebb kan vinden,
(Van zee-vloed, of Rhijn-ebb) en, hebb ick ’t wel gevatt,
Dat spoelen kost hem meer als ’t wasschen van syn’ Linden.
eod.


[CH1669:209]
IANS YVER
Die voor het Vaderland will sterven op de Vest,
Verdient veel eers, seght Ian, en will s’ hem geerne geven:
Maer, voor sijn eigen hoofd, hondt hij altoos voor best,
Als oock goed vaderlands, voor ’tVaderland te leven.
25. Mart.


[CH1669:210]
VAN DIRCK EN SYN WIJF
Dirck is een rechten Uijl, ’tWijf smeert haer oolick Wesen,
En doet het glimpen, trots het fijn Veneetsch gelas.
Daer spiegelt Dirck sich in: waer hebt ghij oyt gelesen,
Geleerde, dat een’ Vrouw een Uijlespiegel was?
eod.


[CH1669:211]
VAN CLAES
Van jongs heeft Claes gerooft; nu moet hij ’teens ontgellen,
En wandelt na de Galg. Met all’ syn’ Metgesellen?
Niet een. Wat zijnse dan, onschuldiger als hij?
Neen, maer Claes tot de Galg wat meer geboorn als sij.
eod.


[CH1669:212]
VAN FRANS
Frans heeft mij lief gehadt; dat heett hij mij gelooven,
En dat een av’rechts woord die liefd’ heeft doen vergaen:
Hij lieght; ’ten is geen vier datm’ om een haer kan dooven;
Die ’tsoo licht laten kan, en heeft het noijt gedaen.
27. Mart.


[CH1669:213]
IANS BIECHT
Is ’t aengeboren erf, een’ eigen Conscientie,
    En heefter ijeder een;
Soo heefter ijemand twee, seght Ian; met reverentie,
    Want ick en hebber geen.
eod.


[CH1669:214]
OP IAN BULT
Ian bult besiet mij suer, en doet mij min als recht;
Ick hebb hem niet misdaen, na ’k ’t wel kan overleggen:
Ghij zijt een slimme Schelm, soo hadd ick mogen seggen;
Ghij zijt een rechte Geck, soo hebb ick maer geseght.
eod.


[CH1669:215]
HERMAN NA DE GALGH
Om een sess Merghen lands heeft Herman lang gepleitt:
Nu werdt hem sess voet lands bij Schepenen ontseit.
eod.


[CH1669:216]
VAN CLAES
Een’ gulde, een’ silver’ eew en kan Claes niet betrecken,
Een’ ijsere veel min; hij is noch vande vrecken,
Noch van de wreede niet: syn hert hangt aen goe wijn;
Een’ Wijn-eew, quamer een, sou recht sijn’ weelde zijn.
eod.


[CH1669:217]
VAN DIRCK
Doe Dirck meer kleeren had verdroncken dan versleten,
En noch wel eens soo veel verdobbelt als verpleitt,
Als endelick sijn Paerd de Haver was ontseit,
Soo most het na de Merckt; waerom, is goed te weten;
(5) ’t Vleesch was dier inde Hall, als Dirck syn Paerd most eten.
eod.


[CH1669:218]
VAN TEUN
Nu houd ick van de Konst? s’ is waerdigh luijd gepresen;
Waerseggers hebben Teun gewaerschouwt lang voor desen,
Dat een’ aemborsticheit hem ’tleven korten sou:
Daer gaetm’ hem op ’t Schavott doen kijcken door een touw.
eod.


[CH1669:219]
IAN VERLIEFT
Ian had sijn’ Griet soo lief als m’ ijemand hebben kan:
En nu noch liever dood als levend; dat ’s een Mann!
eod.


[CH1669:220]
OP CLAERS CONTREFEITSEL
Schrickt niet, die onvoorsiens dit Beeld in handen krijght:
’t Is Claer klaps op een Duijt: maer de natuer light onder,
De Konst heeft d’overhand: siet wat een werck van wonder,
Wat een geluck; sij staet als of sij leefd’, en swijght.
28. Mart.


[CH1669:221]
VAN IAN
Ian heeft syn Broer in ’t Graf gebracht,
Ick weet niet of hij schreit, of lacht;
Altoos ick hebb hem hooren seggen,
Hij light wel dien de Heer heet leggen,
(5) En somtyds oock, met goed bericht,
Ick ben die goe vriend meer verplicht
Als beij, mijn Vaertien en mijn Moertje,
Sij maeckten mij het jongste Broertie;
Broer is in ’tonderspit geraeckt,
(10) En heeft mij oudste Broer gemaeckt.
4. Apr.


[CH1669:222]
VAN IEROEN
Ieroen veilt en verkoopt all wat voor hem vergaert is,
En lapt het doorde keel: vraeght ijemand wat hem schortt,
Waerom hij arm will zijn? syn’ antwoord is in ’tkort,
Mij lust eens te doorsien hoe veel mijn goed wel waerd is.
6. Apr.


[CH1669:223]
CLOPP AEL
Licht’ Ael is nu een Clopp, en sitt staegh inde kercken.
    Wat was ’teen gauwen Baes
    Die ons eerst leerde mercken,
Dat meestendeel een’ Vrouw een Sess werpt, of een Aes!
eod.


[CH1669:224]
VAN CLAES
Claes gaet voor Advocaet, en is niet min als dat:
Soo swijght hij wijsselick op wat hij niet en vatt;
    Want, seggen en niet weten,
Is valsch’ getuijgen werck; soo soeckt hij niet te heeten.
eod.


[CH1669:225]
OP ANDRIES
Een Grafschrift voor Andries? Wie sou daer over leggen?
    Men wist schier niet van waer,
    Of wie, of wat hij waer,
Soo lang hij heeft geleeft; wat hoeftmen ’tnu te seggen?
6. Apr.


[CH1669:226]
AEN AERT
    Wy lesen hier en daer,
Afwesen sterckt de liefd’: Aert, komt mij niet te naer,
My lust te deegh te sien, of ’t logen is, of waer.
eod.


[CH1669:227]
OP HET AFBEELD VAN EEN STOMME
Gebreeckt niet als de Spraeck aen oude schilderijen,
    Die elck soo geerne siet;
Denckt hoe verr is ’t Pinceel geraeckt in onse tijen;
    Hier en gebreecktse niet.
7. Apr.


[CH1669:228]
OP HET SELVE
En wenscht niet dat dit Hoofd syn’ lippen roer’ en spreeck’.
    Als andere dat deden,
    Men vond het fraey met reden:
Dit, hoe het meerder sprack, hoe dat het min geleeck.
8. Apr.


[CH1669:229]
AEN IAN
Zijt gh’ op het land gequetst, geplundert en gevangen,
Op zee by na vergaen, van Buskruijt half verbrandt,
En volght u ’tongeluck in water, vier en land,
Ian, soeckt heil inde locht, en gaet u laten hangen.
eod.


[CH1669:230]
IAN GESTUIJTT
Daer was een seker Mann: soo hoord’ ick Ian beginnen
Een praetjen in ’t Gelagh. Soet, zeid’ ick, seght, Misschien;
Ghij moght u, seker, in dat, Seker, licht versinnen;
Ick hebb’er, dat ick weet, noch weinighe gesien.
8. Apr.


[CH1669:231]
DIRCKS GEDICHTEN
Dirck seght, syn Dicht heeft menighmalen
Den Leser aengenaem geweest.
Ick kan hem daerin niet behalen;
Indien hij ’tselver dickmaels leest.
eod.


[CH1669:232]
KEUR VAN LESERS
Claes will gelesen zijn, maer niet van alle Mann:
Van Volck dat geerne leest; maer niet dat schrijven kan:
De schrijvers heet hij Cocks; die zijn te vies van smaecken,
En veel te dunn van Tong; daervoor en koockt hij niet;
(5) Gemeene Lesers zyn ’t die hij syn’ Tafel biedt,
En ’tis hem eers genoegh sijn’ Gasten te vermaecken.
11. Apr.


[CH1669:233]
VAN MIJN HUIJS
Andries seght van mijn Huijs, het is een goed getimmer,
Dan hier en daer alleen gebreeckt wat: Is dat waer,
Soo isser inden Haegh noch in all ’tLand geen slimmer;
Want all dat niet en deught is altoos hier of daer.
12. Apr.


[CH1669:234]
DIRCKS ONPARTYDICHEIT
Dirck neemt van wederzij geschencken, en is Rechter.
Wanneer men ’them verwijtt en met de Wetten dreight,
Soo seght hij, daer ’s geen dingh bequamer noch oprechter,
Het maeckt hem wederzijds noch min noch meer geneight.
eod.


[CH1669:235]
AEN CLAES
Claes, noodt ghij mij te gast by vijf en twintigh Gasten?
Van all’ die ghij daer noemt en kenn ick ’er niet een:
Ey, laet mij liever t’huijs wat peuselen, of vasten
Met goede kennissen: ick eet niet geern alleen.
eod.


[CH1669:236]
AEN IAN
Ian, zijt ghij gramm? dat is geen wonder;
Maer wonder waer ’t, en sonde mé,
Hadt ghij geen’ ooren tot de Vré:
Komt, scheit’er af, de Sonn gaet onder.
eod.


[CH1669:237]
(KAELE LETTER-DIEF)
Teun light mij en besteelt in ’tschrijven en in ’tspreken,
All waer hij spreeckt of schrijft vernem’ ick ijet van ’tmijn.
Ick wouw dat kloecke Li’en mijn’ Dieven wilden zijn,
En sulcke brodders niet; soo wist ick mij te wreken.
eod.


[CH1669:238]
(NEEL IN ’T BAD)
Neel deckt all ’tonderste, met reden, als s’ in ’t Bad is.
’t Is jammer dat haer Hoofd en Backhuijs boven ’t natt is;
Sij most haer schamen, wists’ hoe leelick’en ding dat is.
eod.


[CH1669:239]
(WAT NIEWS)
Geleerde seggen, Ian, (’k weet niet of ghyder van zijt)
Dat niet geseght en werdt, jae niet een enckel woord,
Dat niet geseght en was. Dat ghij een eerlick man zijt,
Segg ick, (al meen ick ’tniet) wie heeft dat oijt gehoort?
eod.


[CH1669:240]
(GOEDE EIGENLIEFDE)
    Andries, soo ghij gaet trouwen,
    En zijt slapp van onthouwen,
Leest eens ’s daeghs watter staet in een’ Gods-wijsen Brief,
Bemint de Man syn’ Vrouw, hij heeft sijn selven lief.
eod.


[CH1669:241]
(ONGEMEENE KOST)
Ian heeft sijn Peerd verkocht, en spilt het Geld met smeeren:
Antoni hielper laest een groot deel af verteeren,
En prijst het goede chier, en seght’er dag’lix af,
’kWist niet dat Peerdevleesch soo goe pottagie gaf.
13. Apr.


[CH1669:242]
(VOOR DE MOLENAERS)
Een Molenaer een Dief te zijn!
Mij dunckt het heeft geen redens schijn:
Wat hoeft hij om veel Goeds te geven,
Een Mensch die vanden Wind kan leven?
eod.


[CH1669:243]
IAN TE VREDEN
Ian was eens arm en wierd beklaeght;
Nu siet hij syn geluck benyden,
En seght seer wel, Als ’t God behaeght,
’t Is beter Nyd als Nood te lyden.
14. Apr.


[CH1669:244]
VERMANING
Dirck schoof bij misverstand van vijf of sestien trappen;
Eer ick hem houden kost was ’tongevall geschiet.
Dirck, zeid ick, lust u meer te glijen als te stappen,
Dat is de kortste wegh, maer ’tis de sachtste niet.
eod.


[CH1669:245]
AEN ANTONI
Waer heen, Antoni; na de Miss?
Daer weet ick niet op als, ’t Is mis.
eod.


[CH1669:246]
ONDICHTE REGIERING. AEN EEN’ BURGEMEESTER
Hoe wel tot uwent het Stadhuijs,
Als ’t op het nauwste meten quam,
Bij ’tWonder-werck van Amsterdam,
Seer weinigh meer is als een’ kluijs;
(5) ’t Gebouw is goed; lang moet’ het duren:
Maer is ’t niet wat te dunn van Muren?
All watter binnen omme gaet,
Verneemtmen datelick op straet.
eod.


[CH1669:247]
VAN TRIJN
Trijn is verkout, en schorr en hees:
Noch wil ’t Wijf kaeckelen, seght Kees:
Dat ’s van d’elendigste gebreken,
Een’ Vrouw die swijgen kan, noch spreken.
eod.


[CH1669:248]
SLECHTE LOOSHEIT
Een lichtmiss eischte mij acht of thien Pond te leen:
Ick seid’, ick hadder juijst (voor hem, verstaet) niet een.
Drij daghen na den dagh ontbiedt hij dat hem Gasten
Op ’taller onvoorsienst besprongen en verrasten,
(5) En eischt mij een Lampett te leen, voor ’tmiddaghmael.
Hij nam mij voor een Geck, of half, of heeltemael.
Wat een vernufte konst! wat moght de kappstock meenen,
Die ’ck thien geweigert hadd, soud ick dien hondert leenen?
eod.


[CH1669:249]
VAN PIER
Pier lagh en las mijn Dicht; ick wouw dat hij ’tgestaeckt hadd:
Hij las het mij soo mall, het gingh of hij ’tgemaeckt hadd.
eod.


[CH1669:250]
DROOMERS WAKEN
Ghij staet vroegh op: nochtans en geewt ghij noch en gaept niet:
De reden is, ghij slaept gerust: maer ick ben loom,
Laet op, en slaeperigh: de reden is, ick droom:
En wel heeft een wijs Man geseght, Die droomt en slaept niet.
eod.


[CH1669:251]
DAMNUM CESSANS
Gelijck een Beeck valt in een’ grooten stroom,
Heeft onse Ian sijn’ rijcken vrecken Oom
Sijn’ Bors gestijft ’s jaers met een vijftich Croonen.
Oom, hoopten hij, soud ’t na sijn’ dood beloonen.
(5) Die slagh is miss; en in Ooms Testament
Is onse Ian noch voor noch na bekent.
Klaeght hij? mij dunckt hij heeft het goed te dulden,
Oom laet hem na ’s jaers hondert vijftich gulden.
18. Apr.


[CH1669:252]
DIRCK EN CLAES
Dirck is all zeventich, en wouw noch, als hij most,
Een gracht van twintich voet diep waters over springen.
Claes is soo oud als Dirck, en seght, veel grooter dingen
Woud’ ick in ’tspringen doen, als Dirck doet, als ick kost.
eod.


[CH1669:253]
TROUWE HULP
Tijs roemd’, hij had een, Salm, daerbij de groote Mast
Van een Oost Indisch schip in dickte niet kon halen,
Sien leven in een’ Fuijck: syn knecht die op hem past,
En moet sijn Meesters munt goed maecken in ’tbetalen,
(5) Stond inde saeck versett; die dickte viel hem bang,
En docht hem bij een mast niet heel wel vast te stellen.
Maer, seid’ hij, yeder moght voor waerheit na vertellen,
Was ’t niet soo dicken Salm, hij was wel ruijm soo lang.
19. Apr.


[CH1669:254]
ANTONI GIETLEUGEN
Der Dicht’ren konst en recht, is, meesterlijck erdichten,
Naer onser ouderen rechtsinnighe verstand:
Is ’tseggen waer en wiss, naer ick mij laet berichten,
Soo is Antoni een puijck-dichter van ons Land.
eod.


[CH1669:255]
SUR UNE BOURSSE D’OR DE MAD. ANTONIA DE HUIJBERT
D’une si belle main une si belle Boursse!
Fut il jamais Present de pareille valeur?
Ouij; j’en aijme un plus beau; Belle, c’est vostre coeur;
Car j’estois oublié, n’eust esté ceste source.
20. Apr.


[CH1669:256]
VADER IAN
    Ian, hoe veel kind’ren hebt ghij wel?
Vraegd’ ick onnooselick en sonder achterdencken:
    Acht, seid’ hij, heefter onse Nell.
Nell stond’er bij, en grimd’, en seij, Mijn’ eer te krencken,
    (5) Dat soudt ghij beter laten, Ian.
Hij sprack, dat doen ick niet, maar hebb ick allemann
Bewijs en rekeningh tot naeld en draed te geven,
Van hoe veel’ kind’ren ick noch elders hebb in ’tleven?
20. Apr.


[CH1669:257]
VAN TRIJN
Ick weet niet wat haer schortt; Trijn magh ’t self overleggen:
    Een dingh en moet ick seggen,
    Als ’t mij te kiesen stond,
Veel liever kusten ick haer’ Handschoen als haer’ Mond.
eod.


[CH1669:258]
AEN CLAES
Claes, en prijst noijt uw werck voor Gecken, noch voor Wijsen:
Is ’tprijselicke waer, sij moet haer selven prijsen.
21. Apr.


[CH1669:259]
DIRCKS ONSCHULD
Dirck prijst sijn eigen werck, en derft dat wijsheit noemen:
Want, seght hij, ’tis Gods werck; magh ick Gods lof niet roemen?
eod.


[CH1669:260]
ERRAED
Noyt en misluckt Verraed aen Steden of aen Staet.
    Want, als het wel vergaet,
    En derft geen mensch op Straet
    Meer seggen, ’tis verraed.
eod.


[CH1669:261]
GEMEENE WENSCH
Ian wenscht sijn wijf in ’tgraf, sy wenscht hem onder d’aerd:
Mon Fils, den erfgenaem, die, naer der Liefden aerd,
Sijn’ goeder ouderen devotie niet will stooren,
Bidt dat den Hemel haer te samen will’ verhooren.
eod.


[CH1669:262]
BEHENDIGHE WINST
All wat ick Pieter leen is sonder keeren quijt:
Soo wijs heeft mij de proef doen werden metter tijd.
Komt hij mij dan te veld, en soeckt mij Thien t’ontleenen,
Soo pass ick hem pas Vijf, en schenck hem die met eenen.
(5) Soo komt hem eigen t’huijs half wat hij leenen souw,
En ick winn d’ander helft, die ’ck uijt den brand behouw.
22. Apr.


[CH1669:263]
CRIJN
De Goddeloose Crijn en wouw geen einde maecken
Van Gods all-heilicheit te looch’nen en te laecken.
Ick vraegden hem, wat Beest hij meend’ op ’tvasteland
Het grootst van allen was? hij riep, een Oliphant.
(5) Soeckt, seid’ ick, Olyphant, of m’ u om geld will kijcken;
Groot’ hebb ick’er gesien, maer noyt geen’ uws gelijcken.
eod.


[CH1669:264]
CLAER AEN CLAES
Claes quam Claer onbekent een straet lang na gegaen,
    En seid’ haer, om te mallen,
Claer, hadt ghij mij soo wel van voren aengestaen,
Als hier van achteren, ick waer u aengevallen
(5) En, hondert tegen een, daer most een Soen op staen.
    Voldoet dan u gevallen,
Sei Claer, en, soo ghij toch tot kussen zijt gesint,
Gaet aen, en kust mij eens daer ghij mij schoonste vindt.
eod.


[CH1669:265]
AEN GERRIT
Ghij wenscht de Coeckoecken, met haer’ verroeste stemmen,
In ’tdiepste van de zee. Maer, Gerrit, kont gh’ oock swemmen?
eod.


[CH1669:266]
AEN SCHOUTH IAN
Ghij hebt het niet gekocht, uw Schoutampt, Ian, dat ’s waer:
    Maer die ’t u heeft doen hopen,
    En oock bestelt daernaer,
    Heeft u sijn Paerd doen koopen
(5) Voor hondert ducatons, of twee, of drij, of vier:
Het Schoutampt is goe koop; maer ’t Paerd valt vrij wat dier.
eod.


[CH1669:267]
BARMHERTIGE AGNIET
Myn Mann, mijn lieve Mann, om min als niet gevangen,
Een brandmerck op sijn’ rugg! Mijn’ Heeren, riep Agniet,
    Doet hem die schande niet,
    En laet hem liever hangen.
eod.


[CH1669:268]
VAN IANS HONGER
Ian is syn’ honger quijt, de grooten eter, Ian;
    Hy heeft hem korts verloren:
Soo hem een arm man vindt, ick segh ’t hem van te voren,
    ’t Is een bedurven mann.
24. Apr.


[CH1669:269]
VAN DIRCK EN MIJ
Dirck eischte mij een Boeck van mijn’ gedruckte vodden:
’k Seij, soeckter een te koop; bij mij en isser geen.
Hij sprack, mij lust geen geld aen sulck tuijgh te verbrodden;
Mij lusten ’t noch veel min; soo raeckten wij van een.
eod.


[CH1669:270]
WILM ONTKOMEN
Wilm, die ’t all heeft begaen watm’ inde booste laeckt,
Is met geweld en list de Voor-poort af geraeckt:
’t Is wonder dat by nacht geen mensch en heeft geroken,
Als sulcken etter-buijl is door en uijtgebroken.
26. Apr.


[CH1669:271]
LIJS EN IAN
’t Is waer, seght lichte Lijs, ick ben niet al t’onvuijl,
En buytel somtyds wel eens achter hegg en doornen:
    Maer sett bluts tegen buijl;
    Ian, mijn gekroonden uijl,
(5) Heeft oock all, voor syn hoofd, wat veeltjens op sijn’ hoornen.
eod.


[CH1669:272]
AEN QUISTIGHE GIJS
Tien duysend Gnlden, Gijs, is waerlick een present,
Dat swaer weeght inde Bors: maer, kost ghij wel bedencken,
Hoe ick ’t u eischen derv, en hoe ghij ’t mij soudt schencken,
Ghij soudter lichtelyck af scheiden: Dit ’s mijn end;
(5) Ick kan een’ wetenschapp die ghij noijt leerde; Spaeren.
Geeft mij die Guldentjens; ick sals’ u soo bewaeren,
Dat, als ghij t’ende zijt, daer ghij soo ras na rent,
Den Hemel dancken sult, en mij, voor uw present.
eod.


[CH1669:273]
WERELDS BESCHRIJVING
My dunckt, de Wereld noemde een wijs Mann wel te recht,
De Tafel van Gods thien Geboden averecht.
eod.


[CH1669:274]
VAN TEUN
Teun seght, Ick ben goed geefs; dat siet hij in mijn’ hand.
Siet wat een kloeck Verstand;
Waer soud’ hij ’t aen sien moeten?
Men geeft niet met de Voeten.
27. Apr.


[CH1669:275]
REINIER DE BOUWMEESTER
Reinier, den Architect, ging grimmen door een’ Straet,
Daer ’t voll wanschepselen van misgebouwen staet:
En, of ’t mis spellen was, of om in ernst te gecken,
Het viel hem uyt den mond, ’tLand is voll Archigecken.
eod.


[CH1669:276]
WOECKER
Die woecker sonde noemt, heeft geen Geld, seid’ een Sott:
Maer die ’tgeen sond’ en noemt, seid’ ick, en heeft geen’ God.
27. Apr.


[CH1669:277]
TURCKSCHEN OORLOGH
Wel noemd’ een Mann, dunckt mij, met goed bescheit
Den Turckschen Krijgh de Vré der Christenheit.
eod.


[CH1669:278]
MISREKENING
Houdt daer, Vriend, seid’er een, en gaf den Armen wat;
    God sal ’tmij in mijn leven
    Eens mogen wedergeven:
Als of ’t hem God alree niet eens gegeven hadt.
eod.


[CH1669:279]
KLOCK-GELUIJD
De Klocken geven een veel donckerder geluijd
Daer een lief eenigh kind den Oudren komt t’ontsterven,
Als daer een rycke Neef ter aerde werdt geluydt
Daer geen misnoeghen meer aen vast en is als erven.
eod.


[CH1669:280]
MEDICI ET CHIRURGI
Heel-meesters met der hand, en die Latynsche Snappers,
Die ’tmet den monde doen en houden Vleesch en Been,
En Spier en Zenuwen, en Lijf en Ziel aen een,
Heeft een te recht genoemt Gods Stoppers en Gods Lappers.
eod.


[CH1669:281]
OP D’ONDANCKBAERHEIT
Die syn’ weldaden noch verliesen will, noch wagen,
Geraeckt ontwijffelick ten einde syner dagen
    Eer dat hij ijemand goed
    In all sijn leven doet.
eod.


[CH1669:282]
GEBEDEN VOORDEEL
Kind’ren van heden, die t’schole verkeert,
Lett op een’ reden die ’ck hebbe geleert,
Neerstigh gebeden is half gestudeert.
eod.


[CH1669:283]
AEN REINIER
Reinier, ick moet een dingh bedingen.
Als ick spreeck, moet uw Mond niet gaen:
Twee konnen wel te samen singen,
Maer t’samen spreken gaet niet aen.
28. Apr.


[CH1669:284]
KELDERMACHT
Een nucht’re Mann is uytgebroken,
Die op den hals gevangen sat;
Niet door een venster, maer gesloken
Door een ontraelliet kelder-gat.
(5) Siet wat de soberheit kan geven.
Pier poij, Louw lick, Tryn dronckeluijt,
All ging ’t haer aenden hals en ’tleven,
En raeckten door geen’ Kelder uijt.
eod.


[CH1669:285]
MOLENAERS GERIEF
’t Best, seid’ een Molenaer, dat in den Molen is,
Is dat een Sack niet meer kan spreken als een Viss.
eod.


[CH1669:286]
VERBODEN TOORN
En stoort u niet, mijn Vriend, indien ick ijets misdoe.
Dat staet maer Ouderen en Overheden toe.
eod.


[CH1669:287]
AFSTEKEN
Feilt eens een eerlijck Mann, elck will met stijve kaecken
Het feil verdubbelen: van Guijten spreecktmen niet;
Als waer ’t geen enckel feil. De reden is, men siet
Een’ swarte Vloij veel eer op witt als op swart laecken.
eod.


[CH1669:288]
AEN EEN PREDIKER
Soet, niewe Domine; verheught u niet te seer:
Ghij hebt nu all den loop, als andere wel eer:
Maer Gunst en is geen Erf, en Niew en gaet niet verde;
Daer is geen Sondaghs kleed, dat niet een Dag’lix werde.
eod.


[CH1669:289]
SLECHTE HULP
Die Wellust meent met Wellust te versussen,
Neemt vlammend Vier met Swavel uijt te blussen.
eod.


[CH1669:290]
VAN LIJS
Wat heeft Lijs quick en stricks op beid’ haer’ Schoenen staen!
    ’t Is jammer dat haer’ slippen
    Soo lang daer over wippen.
Haer leelick Backhuijs heeft soo weinigh kijckens aen,
(5) Sij pronckte na mijn’ sinn, als s’ op haer hoofd wou gaen.
29. Apr.


[CH1669:291]
MIS-SPELLEN
En laet u niet verleiden
Met letteren te scheiden:
Siet hoe licht spellen hinckt;
Een streepken tuschen beiden
(5) Brengt u van Bosch in Weiden,
De Koekoeck sitt en singt,
De Koe-koeck light en stinckt.
eod.


[CH1669:292]
GOED GELUIJD
Helen’ is altemael haer Moertje;
Sy singt heel wel en is een Hoertje:
Ian singht mé. Wat een Madrigael,
Een Coekoeck met een Nachtegael.
eod.


[CH1669:293]
GRAF-SCHRIFT VANDEN BOUWMEESTER POST
IN 2. DAGEN SIECK EN DOOT
Bij dese Post
Light Pieter Post,
Die won syn kost
Soo veel hij kost
(5) Aen Balck en Post,
En wierd verlost
Met hij begost,
En als hij most
Verging te post.
3. May.


[CH1669:294]
(OPRECHTE MILDHEIT)
In ’tsterven heeft Reinier den Armen wel bedacht.
’t Is wonder, werdt het niet in ’s Lands Chronijck gebracht.
Mij lust eens t’overslaen: wat heeft Reinier gegeven?
Het ghen’ hij langer niet behoefden als syn leven.
(5) En heet hij daerom Mild gestorven? Misverstand.
Hij heeft gegeven, jae; maer uijt een anders hand:
Den Erfgenaem sijn’ hand, dien ’tGoed was aengeboren,
Dat d’overledene niet langer toe kost hooren,
Als tot ontlevens toe: scheidt dese geern daer af,
(10) Soo is sij milder mild als die in ’t sterven gaf:
Die geerne loss laet, geeft; en soo, maer thien by ’tleven,
Is meer als dusenden all stervende gegeven.
8. Maij.


[CH1669:295]
VAN DIRCK EN IAN
Dirck heeft niet fraeis geseght, geschreven, noch gedaen;
Ian heeft met alle drij ’tgedurighe vermaen
Van alle Mann verdient: siet of het scheel niet groot is,
Van dood zyn als men leeft, of leven als men doot is.
11. Maij.


[CH1669:296]
SCHOONE MUSIKE
Brandt bast den Bass, Phlip snuijft den Tenor;
Dat hoor ick geern, maer liefst met een Oor;
    Reinier singt heele dagen lang
    Den Boven of den Boeven-sang.
eod.


[CH1669:297]
MANN EN VROUW
Het eerste Menschen-paer (vertelt Claes uijt Chronijcken
Ick weet niet waer gedruckt, hij magh het self doen blijcken)
Het eerste Menschen-paer, Heer Adam en sijn Wijf,
En hadden geen gevall d’een in des and’ren Lijf:
(5) Sy saghen Borst en Buijck van boven tot beneden
Staen gapen sonder slot, en ’t docht haer beyd’ onreden:
Aen ’t rijgen vielen sij, elck met syn’ nesteling;
Maer ’tquam oneven uijt, all meenden sij een dingh:
Heer Adams Nestel-snoer viel wat te lang in ’trijghen,
(10) Vrouw Evas wat te kort, om ’theel vell toe te krijgen.
Noch hangt dat overschot en dat gebreck van Touw
Den Menschen aen, seght Claes, en maecktse Mann of Vrouw.
12. Maij.


[CH1669:298]
OUDERDOMM
Daer is wat vreemds in ’toogh, en ’theeft doch sijn Waerom:
Elck soeckt en tracht’er na; en als men ’t heeft bekomen,
Soo wenscht het yeder een of wegh, of niet gekomen;
(’t Gelijckt een Raedsel, maer ’ten is ’t niet) Ouderdomm.
14. May.


[CH1669:299]
OP MIJN’ SNELDICHTEN
Komt ijemand vreemd te voor, waerom ick tyd en sinnen
Aen Beuselingen hang, die all’ uer eens beginnen,
En einden all’ uer eens; die neme voor bescheid
(Een wijser Mann als ick heeft schier ijet sulx geseit)
(5) Hoe dat mijn’ herssenen gelijck twee Molesteenen
Staegh aen het maelen zijn; waer uijt de Menschen meenen
Dat somtyds wat goed Meels te voorschijn is gebracht:
Laet ick die Steenen leegh, sij breken all’ haer’ kracht
D’een op den anderen, en moeten sich verslijten:
(10) Soo hoefter Molster toe, daer in sij moghen bijten.
Neemt dan het Meel in ’tgoed, daer med’ ick u betael;
’t Is ’tbeste Land juijst niet daer ick mijn Koren hael.
eod.


[CH1669:300]
WELSPREKENTHEIT
Ghij snapt gedurigh, Dirck, en meent met Wind te breken
Voor een welsprekend Mann te werden aengesien:
Lett hoe ghij u bedrieght: dus seggen wijse lien,
Die niet wel swijgen kan, kan noch veel min wel spreken.
16. Maij.


[CH1669:301]
THIJSENS WAPEN
Thijs lacht met d’ ijdelheit van niewen Adels Huijsen
Met all haer’ Wapen-tuijgh, voll Leewen en grof wild.
Hy pocht op edel bloed, als voerend’ in syn Schild
Vier Ionckers Vloijen en vijf van syn’ vetste Luijsen.
19. Maij


[CH1669:302]
IOOSTENS EED
Daer wierd een Ring gemist by vrienden onder een,
En lang vergeefsch gesocht in hoecken en in holen;
Ioost wierd’er mé beticht; maer riep geweldigh, neen,
En seid’, ick moet een Dief zijn, hebb ick hem gestolen.
eod.


[CH1669:303]
GELDELOOS COOPMANN
Ian hadd veel sonder geld gekocht voor sijn gerief.
Dat quam den Schouth ter oor, die ging ’t hem doen berouwen:
Hoe, seid’ hij, hoe, Heer Schouth, waer derftmen mij voor houwen?
Voor houwen? sei de Schouth, men houdt u voor een’ Dief.
eod.


[CH1669:304]
WETELOOSE IAN
Ian, de Satyne, jae, Ian de Fluweele Ian,
Ian, altyd even moij, die geen A. B. en kan,
Gevalt mij even als een’ Ebben’ leeghe Kass,
Of een Goudlaken Rock gevoert met Canefas.
eod.


[CH1669:305]
UIJTLEGGERS
Uijtleggers sonder end bekladden Boeck aen Boeck,
Terwijl s’ elck even heet voor haer gevoelen vechten:
En ick, in dat gedrang, en vind niet dat ick soeck:
’t Gaet vast, dat heel veel Kocks bederven goe gerechten.
eod.


[CH1669:306]
VAN CLAES
Claes haet de Wijsen, om dat hij ’er geen is,
En haet de Gecken, om dat hij ’er een is.
eod.


[CH1669:307]
(NEEL BEKLAPT)
Neel singt soo soet als geen’:
Maer, komt ghij haer wat nader,
Soo spreeckt’er een Verrader,
(Haer Aessem) die seght neen.
eod.


[CH1669:308]
HOF-LES
Die altoos wel en welkom will te Hoof zijn,
Moet veeltijds Blind en veeltyds Stomm en Doof zijn.
21. Maij.


[CH1669:309]
AEN IAN
Prijst ghij geen’ lieden, Ian, als die niet meer en leven?
Ick hoop u dat vermaeck uw leven niet te geven.
eod.


[CH1669:310]
QUIRINUS NASO
Quirijns Neus is soo lang, en soo verr van syn’ Ooren,
Dat, als hij selver niest, hij ’t selver nau kan hooren.
eod.


[CH1669:311]
VAN DIRCK DEN BEUSELAER
Goe Mannen, luijstert toe, Dirck sal wat niews verslaen
Van wat hij heeft gesien, gelesen, of gedaen:
En vraeght niet all te nau of ’t niew sal inden grond zijn;
Soo ’t maer waerachtigh is, sal ’t niew in Dirckens mond zijn.
Hofw. 26. Maij.


[CH1669:312]
EENIGH HOUWELICK
Hoe komter tuschen Ian en Trijn
    Oneenigheid geresen,
Dewijlse soo eenstemmigh zijn
    En elck will meester wesen?
eod.


[CH1669:313]
KRIJNS ADEL
Krijn seght, en heeft gelyck, hij kan syn’ Adel trecken
Van verder, ongelijck, als eenigh Edelmann:
Hij komt in rechte lijn (daer zyn wel Princen van)
Van ’toudste grootste Huijs ter Wereld, vande Gecken.
eod.


[CH1669:314]
TROOST VOOR WILM
Weest voor uw’ Dichten, Wilm, in ’tminste niet begaen;
    Nyd salder niet in bijten,
    Tyd salse niet verslijten,
    Daer ’s geen bederven aen,
(5) Sy waeren schier niet eer geboren als vergaen.
eod.


[CH1669:315]
AEN EEN TABACKER
Mijn suygend Cameratie,
Ghij hoeft geen half salaetje,
Veel min een kalfs gebraedtje,
Noch min een achternaetje
(5) Van een gesuijckert Vlaedtje,
Want emmers jij versaedtje
Genoegsaem met een praetje,
Een Pypjen en een Blaedje.
eod.


[CH1669:316]
VAN EEN LYNDRAEYER EN EEN SCHOENMAKER
Ick weet een Ambachtsmann, daer ’t wonderlijck mé staet;
Hoe hy meer achterwaerts, hoe hij meer voorwaerts gaet.
    Een ander is niet qualick gemoedt
    All light sijn’ neering half onder de voet.
Ib. 27. May.


[CH1669:317]
GERECHTIGH TESTAMENT
Ick prijs mijn’ Advocaet; hij is gaen liggen sterven,
En heeft het dollhuijs voor syn erfgenaem verklaert:
Hij zeid’, ick hebb mijn goed bij sotte Li’en vergaert,
’t Moet gaen van daer het quam, de gecken moeten ’t erven.
28. Maij.


[CH1669:318]
AEN CLAES
    Wat maeckt ghij sulcken rouw,
    Claes, over een’ goe’ vrouw?
Ghij hadtse goed gemaeckt, of hadtse goed gevonden.
    Soo dit, men vindter meer;
(5) Soo dat, en hebt ghij u het handwerck onderwonden,
Soo leeft de Meester noch, en proeft het wel eens weer.
eod.


[CH1669:319]
MANS HAND BOVEN
Het huijsgesinn is heel verdraeyt,
Daer ’t Haentje swijght en ’t Hoentje kraeyt.
eod.


[CH1669:320]
VAN SLOCKER OLIVIER
Is Olivier mijn Gast, hy neemt sijn’ tyd soo waer,
Dat ick schier Lepelen en Schotels in gevaer
Van sijn’ honds tanden houw, en derv hem in dat slicken
Niet een woord spreken doen; in ’t eerste soud hij sticken.
2. Iun.


[CH1669:321]
SYMON DE RIJMER
Op een hoogh dravend Paerd heeft hij het all gedicht,
Seght Symon de Poeet, wat van hem werdt gelesen.
Dat ’s geen’ verklaring die besworen hoeft te wesen;
Ick hadd het wel gevoelt aen ’tstuijten van syn Dicht.
Hofw. 2. Iun.


[CH1669:322]
GRAFSCHRIFT
Siet wat dick Bier vermagh;
Dirck dronck het nacht en dagh,
En leefde tachtich jaeren.
Hadd hij ’tsoo blyven klaeren,
(5) En dronck hij noch dick Bier,
Goed mann, hij laegh niet hier.
eod.


[CH1669:323]
Galla datae fidei nexum grandi aere redemit,
    Et pretio Cinnae vilior illa fuit.
Sentio cum Cinna: personae incumbere, si quis
    Forte volet, poterit; maluit ille rei.
24. Iul.


[CH1669:324]
Ie ne suiuraij jamais la mode
Dès l’heure qu’elle arriuera:
Mais quand la commode viendra,
D’abord ie suiuraij la commode.
Blommendal près de Harlem en Carosse
24. Aug.


[CH1669:325]
A MONS. VAN BEUNINGEN BOURGEMAISTRE
Arriué tout exprès pour veoir vostre grand’ ville,
Quoy que de mes deux pieds encor assez habile,
Ie supplie humblement l’auguste Magistrat,
Dat mij mijn’ eigen koets mogh’ voeren langs de straet.
(5) Que s’il en faut parler au Seigneur Escouttette,
On n’a qu’à m’aduertir: j’aij la main toute preste
D’aller luij presenter Requeste en sa maison.
Ordonnez, cher Consul, ainsi que de raison.
        ’t Welck doende etc.
Amsterdam. 25. Aug.


[CH1669:326]
A M.LE IACOBA VICTORIA BARTOLOTTI. IOCUS
Si vous estes moins dure helas que vous n’estiez,
Belle, tousiours ma Belle, aggreez mon audace:
Tout ce que je pretens, ce n’est rien que la grace
D’une fois vous revoir, pour mourir à vos pieds.
    Picart le desesperé
Soest 29. Aoust.


[CH1669:327]
OP HET RIJCKE CABINET VANDEN H.E GIACOMO VAN HOORN
Om en om keurt dit Werck, Toesienders van Verstand:
Was ’t niet een’ konstighe, was ’tniet een’ milde hand,
Een’, die ’t soo meesterlyck gevormt en soo geschaeft heeft,
Een’, die ’t soo kostelyck geciert en soo begaeft heeft?
(5) Gebreeckt’er aende stoff’ gebreeckt’er aen ’tfatsoen,
En weet’er ijemand af, of ijemand aen te doen?
Hier soud een lustigh Oogh versadight konnen wesen:
Maer overhaest u niet, en werdt niet moe gepresen:
Ghij staet maer voor de Wall van een’ doorschoone Stadt;
(10) De Poort sal open gaen; jae Poorten, blad by blad,
En yeder blad weerom soo ryckelick geladen
Met altoos niew op niew van onverwachte Laden,
Dat all het laest gesien en dat naest volgen sal,
Door all dat stadigh volght verdwijnt tot niet met all.
(15) Vergaert nu all op all, en zijt ghy alles machtigh
In uw verwondering, jae, zijt ghij ’t maer indachtigh,
Soo gunn’ ick u den prijs, u, veel meer mans als ick,
Die in ’tdoorsien versloegh en in ’tdoordencken stick.
3. Sept- Rheda vectus Ultrajecto Hagam.


[CH1669:328]
OP HET SELVE
Is ’t Lichaem niet doorschoon, daervan all ’tingewand
Oneindigh schooner is als all syn buytenkant?
    ’K hoev niemand niet te noemen;
Maer weet dit, Ioffertjens, de schoonste van het Land
    (5) En kan ’t sich niet beroemen.
eod.


[CH1669:329]
(FLOOR)
All dat my Floor belooft gelijckt best aende Bellen
Die kinderen van zeep en water op doen swellen:
’k Vergaep mij aenden glans; en ben in ’teinde ’t kind,
Want, als ’top ’tgrypen komt, en vatt ick niet als wind.
Hofwijck 15. Sept.


[CH1669:330]
TWEEDERHANDE GEWOEL
Dirck droomt den heelen nacht, Wilm woelt den heelen dagh:
Wie of de beste tijd-besteder heeten magh?
Tyd spillense alle beij: maer, naer ick ’tscheel bevroede,
    Een draeght het lichtste pack:
    (5) Wilm droomt en maeckt sich moede,
    Dirck woelt op syn gemack.
Ibid. 16. Sept.


[CH1669:331]
MANCKEN ADEL
Ian, seght men, is een Edelmann:
Ick weet niet hoemen ’t weten kan:
Hij voert den naem, dat ’s all te waer,
Van een recht edel Grootevaer:
(5) ’t Is all te waer; want erfgenaem
En is hij niet als van dien naem,
En hij gelijckt dien Grootevaer
Niet meer als of hij ’tniet en waer.
Waer komt hem dan den Adel af?
(10) Van die hem d’edlen naem eerst gaf.
Hoe? Ian heet nu een heiligh mann;
Wat is hij daerom? oock St. Ian?
Hag. 26. Sept.


[CH1669:332]
OP EEN’ WIEGH
Wij woelen sonder end voor kinderen en erven;
En ’tgaet ons in ’tgewoel gelijck ’tgewiegde kind;
Wij woelen ons in slaep door allerley bewind,
En vallen moe daer heen, met d’oogen toe, en sterven.
(26. Sept.)


[CH1669:333]
IANS VERSTAND
Het ende goed, all goed, sey Dirck, en ick seid’t mé:
Hoe goed is dan een’ worst, sei Ian; die heefter twee.
eod.


[CH1669:334]
TANDELOOSE NEEL
Neel, ruchtiger klappeij dan w’ oijt in Holland hoorden,
Is all’ haer’ tanden quijt. dat hadd ick wel gevreest:
Haer’ Tong heefts, uijt geklopt; elck millioen van woorden
    Is eenen tand geweest.
27. Sept.


[CH1669:335]
AEN CLAER
Claer seght, sij heeft mij lief gelijck haer eigen hert:
’k Weet niet hoe dat gemeent en hoe gesproken werdt.
’t Is aen de Wijser, Claer, datw’ aller best na d’uer sien;
Hoe hebt ghij m’ altoos lief, en hoe kont gh’ altoos suer sien?
28. Sept.


[CH1669:336]
LUIJAERTS ONTLEGG
    Op, zeid ick, luyaerd, op,
    En gaf mijn’ knecht een schopp,
    De Sonn is lang geresen.
    De Sonn? dat magh wel wesen,
    (5) Zei de vervaeckte Guijt;
    Sij moet’er wel vroegh uijt,
    En magh haer vrij wat ijlen,
Sy heeft meer weghs als ick te doen; dat scheelt veel’ mijlen.
eod.


[CH1669:337]
AEN VISEN DIRCK
Wat moet sij, Schoon, en Wijs en Rijck zijn, die ghij vrijdt,
En meentgh’er sulcken een’ te vinden nu ter tijd?
Ick weet niet hoe, of waer; Dirck, woudt gh’er aen geraecken,
’t En is geen daglix goed, ghij moster een’ doen maecken.
eod.


[CH1669:338]
VROUWEN ONSTADE
Wat zeid’ hij ’t na mijn’ sinn een van de kloeckste Wijsen
    Ick derv geen’ Vrouwen prijsen;
    De beste die ick ken
Moght licht veranderen terwijl ick besigh ben.
eod.


[CH1669:339]
TEUN SONDER ZIEL
Teun sweert, hij heeft sijn’ Ziel niet liever als syn Wijf:
    Dat schijnt wat fraeij te luijden,
    Maer ’t heeft min te beduyden,
Als of hij pass syn’ Vrouw soo lief hadd als sijn Lijf.
eod.


[CH1669:340]
PIETER AEN IAN
Ian, zyt ghij Wewenaer, en draeght ghij daerom rouw,
Sei lichte Pieter buer, en meent gh’ hem lang te dragen?
Hoort, Vriend, ick ben soo verr van u te helpen klagen,
Ick gaf mijn levend wijf wel voor uw’ doode Vrouw.
29. Sept.


[CH1669:341]
KLAPPIGE NEEL
    Ick wist niet hoe het quam,
    Dat Neel haer tong soo weidde,
    Tot dat haer Mann mij seide,
S’ is all, haer’ tanden quijt; het heck is vanden Damm.
eod.


[CH1669:342]
VOORSICHTIGH TESTAMENT
Ian heeft syn groote Goed gelaten aenden Armen.
    Wat heeft Ian wel gedaen!
Waer ’t anders; niet een Neef en schonck hem eenen traen;
    Nu moeten se wel karmen.
eod.


[CH1669:343]
EIGEN ONKENNISS
Mij vraegd’ een Vreemdelingh, wat zijt ghij voor een Vent?
Ick sei, dat wist ick niet; hij moght het mog’lick weten:
Mijn’ jaeren waeren nu ten naesten bij versleten,
Maer, die sich selven kend’, en hadd ick noijt gekent.
ult. (30) Sept.


[CH1669:344]
AEN DIRCK
Dirck, rieckt ghij na Civett, als eene vande meesten,
    Soo rieckt ghij na een Beest;
    Daer ’s dat Smeer in geweest:
Rieckt ghij na Muscus oock, soo rieckt ghij na twee beesten.
eod.


[CH1669:345]
MAEG-POEDER
Dewijl de Maegh gesond is
Dat bitter inden mond is;
Wat waer ’t een’ Medicijn,
Genomen in wat Wijn,
(5) Trijns Tong gestampt in poeder,
Met die van haer’ Vrouw-moeder!
1. Oct.


[CH1669:346]
NOYT IJEDER TE PASS
Die alle menschen will behagen, en in all,
    Magh heden wel beginnen:
    Maer ’tis quaed om versinnen
    Wanneer hij einden sal.
eod.


[CH1669:347]
VAN DIRCK
Drij jaeren inden Haegh, en niet eens in ’t Voorhout
    Gewandelt en gekoutt?
Dirck, seid’ ick, hoe gaet dat? Dirck dorst sich niet verklaren.
    In ’tende quam het uijt,
    (5) Dat de besuckte Guijt
De Voorpoort vanden Haegh beseten hadd drij jaeren.
eod.


[CH1669:348]
VAN WILM
    Wilm, vraegd’ ick, in wat jaer
    Wierdt ghij eerst Wewenaer?
    ’t Was, seid’ hij (en ’twas waer)
Door onse Lieven Heers barmhertige bestiering,
    (5) Een weinigh voor of naer
’t Sestiende van mijn’ Vrouws genadighe regiering.
2. Oct.


[CH1669:349]
S.T IORIS LEGENDE
S.t Ioris stack den Draeck om een seer schoone Maeghd:
Ick vinder sommighe, die ’tspeultje wel behaeght.
Veel’ and’re vind ick, die S. t Ioris heel versaken;
Meer and’re seggen mij, daer waeren noijt geen’ Draken.
(5) Hoe? geen S. t Ioris, daer soo veel af werdt gewaeght,
Geen Draeck? van dusend een en wasser oock geen Maeghd.
3. Oct.


[CH1669:350]
VAN CLAPPER CLAES
Claes is soo bly sich selfs te hooren,
Ick weet niet hoe ick hem ontkom’.
’k Doen emmers: stopp ick maer syn’ ooren,
Soo ben ick vrij, en hij blyft stomm.
eod.


[CH1669:351]
AEN WILM
De Buijck voll Wijns, het Hoofd voll Winds
Maeckt Wilm genuchlick soet en kinds.
Dan is hij Heer van alle Heeren,
Dan kan hij de geleertste leeren,
(5) Dan is hij eel, dan is hij rijck,
Dan isser niemand sijns gelijck.
Blijft droncken, Wilm, ghij malle ding,
Om niet uijt sulcken throon te vallen;
Want droncken zijt ghij alle ding,
(10) En nucht’ren zijt ghij niet met allen.
6. Oct.


[CH1669:352]
AEN IOOST
Ioost, zijt ghij inde Schrift bedreven?
Gedenckt, daer staet van u geschreven,
(Ick weet niet of ghij ’thebt gevatt)
Dat Wind en Wolcken sonder natt
(5) Beloven is en noyt niet geven.
7. Oct.


[CH1669:353]
GRAFSCHRIFT
Dit ’s Okus Bokus Graf-sté,
Die wel een Draedjen af sné,
En lasten ’tweer aen een,
En maeckten een van tween:
(5) Maer voorden Draed van ’tLeven
En was ’them niet gegeven,
Of ’tquam hem niet in sinn;
Soo raeckten hij hier in.
eod.


[CH1669:354]
AEN ANTONI
Ick weet niet hoe ick ’thebb: mijn’ Antwoord, dat ghij ’tweett,
Op uw’ sinn-loose Vraeg is over lang gereedt:
Maer geve icks’ u soo s’ is, Antoni, daer ghij bij zijt,
Ick vrees, men houd’ mij voor soo grooten geck als ghij zijt.
(5) Spaer ick de woorden oock die op uw sotheit slaen,
’k Vrees dat ghy voor heel wijs sult meenen uyt te gaen.
’t Is beter gheen van beid: ick segh ’t u van te voren,
Spaert ghij uw’ malle Tong, ick ben wat hard van hooren.
9. Oct.


[CH1669:355]
AEN CLAES
Claes, weet ghij wat sy doen, de Menschen die u loven?
Sij setten u als Goud of Silver inden Oven.
Staet ghij de proev daer uijt, en raeckt u altemael
Dat liffelaffen niet; soo zijt ghij goed metael:
(5) Maer, meent ghij dat ghij schoon, en wijs, geleert en groot zijt,
Om datmen ’t u soo segt, weet dat ghij Blick of Lood zijt.
eod.


[CH1669:356]
BLOO DIRCK
Dirck seght, de bloode zyn te prijsen:
Dat will hij met de Schrift bewijsen:
Het staet’er, seght hij, daermen leest,
Geluckigh is die altyd vreest.
eod.


[CH1669:357]
(IAN, SIET TOE)
De gecken seggen, Ian, ghij zijt een Mann van Waerde,
Verstandigh, hoogh geleert, schoon, stout en wel te paerde;
En ghij gelooft het oock, en meent ghij hebt gelijck;
    Want ghij zijt machtigh rijck.
(5) Maer wacht u wel voor die noch rijck en zijn noch Gecken;
    Sij konnen u ontdecken.
9. Oct.


[CH1669:358]
(GELUCKIGH ONGEVAL)
O Zee-straet, soete vond, wat quaemt ghij mij te pass,
Doe ’ck onlangs inde Klemm of opde pijnbanck was
Van een’ besuckten vent, die mij ten halse viel,
En tot in Schevening van hier af onderhiel,
(5) Iae onder, onder hiel, en op mijn’ Schoud’ren druckte
’t Pack van een vaetse praet, daer ick kromm onder buckte,
En daer ick schier ’t gewicht af voelden in mijn’ Ziel.
O Zeestraet, aerdigh Pad, wat quaemt ghij mij gelegen,
Hadt ghij noch Sand geweest, ick hadd’ in ’t Sant gelegen.
10. Oct.


[CH1669:359]
(MOND TOE)
    Vriend, laet het niet gebeuren
    ’t Quaed van een’ vriend gehoort
Te melden t’sijner schae: smoort in u ’tvuijle woord,
’t En is noch Beer noch Leew, ’ten sal u niet verscheuren.
eod.


[CH1669:360]
(VAN DIRCK WETE-BET)
’K Sie Dirck sijn’ grillen wel in ’tspreken en in ’trijmen,
En wees den Kapstock wel een’ wegh van beter schick:
Maer ’theeft geen eind’; altoos weet hij s’ veel meer als ick;
Gebroken Testen, Dirck, en lust mij niet te lijmen.
eod.


[CH1669:361]
(YDELE MOEYT)
Ick preeckt’ een’ mallen Vent veel’ stichtelicke saken,
En meende dat hij heel in ernst aen ’thooren waer:
Doet sulcke Narren goed: hij scheen op ’tlest t’ontwaken,
En vraegde sluijmerich, Hoe seght ghij? Wie is daer?
12. Oct.


[CH1669:362]
(ONTLEGG)
Mij hong een’ Kaeckelaers verdrietich op de le’en,
Daer ick de Zee-straet langs gerustich docht te tre’en:
Vrouw, zeid ick, met verlof wat hebt ghij in uw’ sinnen;
Is uw Sermoen ten eind’, of sult ghij gaen beginnen?
(5) ’k Beginn eerst, sprack de Prij: wel, zeid’ ick, goeden dagh,
Verght mij geen’ overlast daer ick niet tegen magh:
Ick kies de hooghe Klift; die will ick op gaen wroeten,
Mits dat ghij mij belooft te volgen noch t’ontmoeten.
Soo raeckt’ ick de Klappei behendigh uyt de hand,
(10) En trad mijn leven noyt door aengenamer Sand.
eod.


[CH1669:363]
(VUYL EN VUYLT NIET)
Ian meent men weett sijn feilen niet
Om datmens’ altoos niet en siet.
Ian, waer uw Mantel witt Satijn,
Wat souder niet te sien in zijn:
(5) Nu is hij swart, en niet een’ pleck
En blyckter in: verstaet ghij ’t, Geck?
12. Oct.


[CH1669:364]
(OVERSLAGH)
Twee Boeven sagh ick leggen,
En d’een aen d’and’re seggen,
Claes, waeren w’ uytten Lande, en
En hadden maer ons’ handen,
(5) Hoe souden wij ’tbest maken
Om aenden kost te raecken?
’t Best datmen doen sou moghen,
Waer elck ’t sijn te bedrijven:
Ick waschen en ick stijven,
(10) Ghij hangen en ghij droogen.
eod.


[CH1669:365]
(POËTEN ONSCHULD)
Een Prediker, die ’ck weet,
Op Dichters en Poëten
Onsoenelick gebeten,
Verweet een arm Poeet,
(5) Die altemets eens eett
Wanneer ’them kan gebeuren,
Poëten waeren Leuren,
En voor ’tGemeene Best
Bij naer een’ halve Pest;
(10) Om datse niet en stichtten.
Eilacij, arme Wichten,
Sei de beroyde knecht,
Siet wat ghij van ons seght:
Waer souden wij af stichten,
(15) Kerck, Huijsing, of Casteel?
Wy krijgen voor ons dichten
Nau neering voorde keel.
13. Oct.


[CH1669:366]
IANS LEEMTEN
Ian sitt aen ’tmeesteren van een gestooten scheentie:
Van ’t sitten gadert hij syn’ nieren vast voll steen;
En looster een somtyds, met moeyelicke we’en.
’t Is leelick tyd-verdrijf (niet waer, Ian?) Steentie Beentie.
28. Oct.


[CH1669:367]
AEN NEEL
Ghij seght, Neel, ick word’ oud: dat weet ick all te wel;
En, of ick ’t niet en wist, ick sagh het aen uw Vell.
28. Oct.


[CH1669:368]
VAN TEUN
Ick vraegh Teun, waer hij woont: dat soeckt hij staeg t’ontleggen:
Hij vreest, ick moght het Schouth of Crediteuren seggen.
eod.


[CH1669:369]
SPEL
’k Haet allerhande spel, om dat een spelend Mann
All spelende syn’ Vriend all ’tleed doet dat hij kan.
eod.


[CH1669:370]
IANS ARGHJE
’k Wouw niet om ’kweet niet wat, of Neeltje waer mijn wijf:
Soo heeft sich Ian gewent te sweeren, stout en stijf:
Nochtans is ’t wel bekent, dat hem dat malle trouwen
’s Daeghs na den eersten nacht wel drij mael was berouwen.
(5) Maer lett eens: vraegh ik hem, Om ’k weet niet wat, wat ’s dat?
Om wat? hij lacht mij uijt, en antwoordt, ’k weet niet wat.
29. Oct.


[CH1669:371]
VAN IOOST LEENAERDS
Ioost heeft veel gelds te leen gehaelt,
En van die Leeners geen’ betaelt.
In ’teinde van sijn’ grijse jaeren
Verschijnen all die schuldenaeren,
(5) En roepen yeder om sijn Geld:
Daer in en is Ioost niet ontstelt;
Hy gaet gerustigh liggen sterven,
En schuijft de sorgh af op syn’ erven.
Leen-volgher, oudste soontje, lacht
(10) En laet de jongher Broertjens weenen.
U heeft hij rijckelick bedacht,
Ghij gaet voor uijt met all’ de Leenen.
ult. (31) Oct.


[CH1669:372]
OP HENRICKS VOLLE HOENDERKOT
Ick weet niet hoe ’t met Henrick is
En met syn’ Bors, als bij de giss:
Een dingen weet ick voor gewiss,
Dat Henrick Haen en Hen-rijck is.
2. Nou.


[CH1669:373]
VAN ANTONI
Antoni seght, hij will sijn’ naesten niet bedriegen;
    Hij gaet op syn verbet’ren uijt:
    All die hem schelden voor een’ Guijt,
    Die liegen ’t, of sij sullen ’t liegen.
eod.


[CH1669:374]
LICHTE VRACHT
Vier wijfjens, door de banck van redelyck gerucht,
Bedongen gisteren een Coets voor haer’ genucht,
En mosten, seiden sij, min geven als sy souwen
En als Mans souden doen; sy waeren lichte Vrouwen.
(5) Een riep aen den Coetsier; wat voer je daer voor vracht?
Hij, die niet heel voldaen aen ’tnauw bedingen dacht,
    Wat soud’ ick, seid’ hij, voeren,
    Vier lichte vrouwtjes, Hoeren.
eod.


[CH1669:375]
AD ME IPSUM
Quid mihi cum Sennae folijs, cum barbarico Rha,
    Cum, quae de Stijgijs fontibus est, Aloë?
Mitto dapes diras: ut sanus vivere possim,
    Nil opus est Medice viuere, sed modice.
3. Nou.


[CH1669:376]
AEN IAN
Schrickt ghij natuerlyck, Ian,
Voor Ezels en voor Uijlen,
Kyckt in geen’ spiegels, Mann,
Of laetse wel vervuijlen.
7. Nou.


[CH1669:377]
EEN VRIJER
Ghij meent, uw’ schoone Borst, kom’ ickse te genaken,
Is boven allen schier het hoogst van mijn vermaken:
Neemt mij niet qualick af, dat meenen, lief, is vals;
Veel liever greep ick u by ’thert, als by den Hals.
8. Nou.


[CH1669:378]
VAN IAN
Ian socht in ’t Gild te zijn van geestighe Poeten:
En ’tscheelde niet met all dees’ daegh’ of Ian was klaer:
Maer ’thaperden in ’tend; ick hoor hem wierd verweten,
Daer was wat gortichs aen; sijn Aessem roock bij naer,
(5) Als hadd hij niet als Hoij of Distelen gegeten.
11. Nou.


[CH1669:379]
HERMANS ROUW
Herman syn backhuijs en stond niet als ’tplagh:
’k Vraegde waerom hy soo droeffelick sagh:
Droeffelick sien? zeid’ hij, hebb ick geen reden?
Mogelick sal ick mijn vrouwtie noch heden
(5) Van mij sien scheiden, soo ist’er gestelt,
Soo heeft de Coorts all’ haer krachten gevelt;
’kSiese van ure tot ure verslyten,
Soud ick niet suchten en klagen en krijten?
Arm, soete wijfjen! het gaet mij soo na.
    (10) ’k Moetten hem eenighe dagen daer na,
En sij n gesicht stond noch banger als voren.
Nu, docht ick, heeft hij syn liefste verloren:
Maer ick vernam metter haest hoe ’t ’er was,
En watter haperde: ’t Wijfje genas.
19. Nou.


[CH1669:380]
AEN EENEN PRACHTIGHEN VRIEND
Sess Paerden, Heer, en soo veel knechten
Daer gh’ alle daech voor aen moet rechten,
En die, daer voor, uw ’ Coets bestaen,
Of achter u geflickert gaen?
(5) ’t Staet heerlijck, sonder wederseggen:
Maer, magh ick ’t met u overleggen:
Voelt gh’ aen u selfs niet watter schortt?
Uw steert wordt lang, uw’ vleugels kort.
28. Nou.


[CH1669:381]
UIJTWANDELING VANDEN ... AUGUSTI TOT ... SEPTEMB. 1669
Twee Meeren voor mijn’ Coets, twee Knechts, een Hond, een Luijt;
Met die onnoos’le sleep trock ick ten huijsen uijt,
Als Kijcker; en uijt lust om hier en daer te spieden,
Wat wel, en wat niet wel, by kloecke en slechte lieden
(5) Te weghe was gebracht, in ’tspillen van haer Geld
Aen Boomen in der Aerd, of Steen op Steen gestelt.
    Aen Duvenvoorder Schouw beraed’ ick mij te toeven,
Om mij en mijn Gespann soo tijdelick te toeven,
Dat ons een heel onbijt streckt’ een half middaghmael,
(10) En ick, met eeren, moght ontseggen het onthael
Dat ijemand mij, ongeern, of geern, te noen moght schaffen.
    Op Endegeest, voor eerst, en vond ick niet te straffen,
Dan dat ick ’tledigh vond; daer toe het mij te goed,
Te wel bewoonbaer docht, te heerlijck en te soet.
    (15) Het niewe Hasewijck kost ick dat bet vergeven,
Dat in de wiege lagh, en pas begon te leven.
    Te Warmond vond ick juijst geen middaghs warme mond.
’T Gesinn was Spa-waerd uijt: maer, nae ’t ’er rondom stond,
Gehuijsraedt en getuijnt, soo soumer haest weer stoocken,
(20) En willen voor een’ Prins, of emmers konnen koocken.
    Op Lockhorst, schoon verblijf, quam ick maer half te pass,
En miste Beverning, die wel geluckigh was:
Wat hadd hij sich vermoeyt met mij sijn’ dusend kruijden,
Mij onervarene, ten nauwsten te beduijden!
(25) Nu viel het ongevall op syn’ beleefde Gae,
Die mijn getramp verdroegh met all te langen stae.
    ’t Wierd avond, en te Liss verschaften mij de Boeren
Versch’ Eyers en goe rust. Des morgens, vroegh aen ’troeren,
Doorsagh ick Alckema, mijn oude Vriend, sijn moij,
(30) Sijn wel verdeelt Gebouw, syn’ hoven en sijn’ Koij.
    Korts vond ick Bennebroeck sijn’ versche Bleickerijen,
Sijn’ eicken’ Wilderniss en groene Galerijen,
En Vaer en Grootevaer en Grootevaers kinds kind,
Van velen om veel deughds, en ander veel, bemint.
    (35) Hoe Heemsté mij beviel, syn’ weijen en syn’ Duijnen,
Syn’ ongeschonden huijs, sijn’ vischerij, syn’ Tuijnen,
Sijn over-all-om schoon, sijn Heerlick hals-gebied
Te Meer en Boschwaert in, daer aen en till ick niet:
’tWaer boven mijn geweld: ’T is beter niet gesproken,
(40) Als by gebreck van spraeck het werck den hals gebroken.
    Hier kruijsten ick het spoor, en raeckten in ’thoogh Sand,
Daer Heer Marcellus Goud uyt Koper heeft geplant,
Het ongelooflick Werck, dat Vorsten kan doen swijgen,
En noijt geen’ wedergae van sulcken hand sal krijgen.
    (45) Mijn naeste toepad leij in ’tsandigh Bloemendael,
Daer ick door slepen most, om noch voor ’t Avondmael
De Sandpoort en, daer bij, den Kruydbergh t’onder halen-
’t Geluckten; en wat laet, met vragen en vertalen
Trock ick die Laenen in, die Laenen lang en groen,
(50) Daer toe mij meer gebrack als een lang achternoen.
    En dese liep ten end: de Sonn was ruijm in ’t Westen,
En Haerlem noch soo verr, dat ick mij voor sijn’ Vesten
Pas met den doncker vond, en pas de Cruijspoort toe.
Beleefde buijten-volck, seid’ ick, niet wel te moe,
(55) Hoe raeck ick inde Stadt? Hier is geen’ kans van avond,
Sprack ’tGraeuw uijt eenen mond. Van and’re, die ’ck daer na vond
Ontfing ick bet’ren troost: St. Ians poort, rieper een,
Staet noch een’ tyd lang op. Kan ick daer henen? Neen.
Wat isser inde Weegh? een Boom die voor een Steeg leit,
(60) Gegrendelt en in ’tslot, die is ’t dat in de weeg leit.
En magh dat slot niet op? geenssins. Voor niemand? neen.
Voor vriend noch vreemde? neen. Voor geen’ goe woorden? geen’
Of (hier quam ’thooghe woord) ghij most een, Stuijver geven
    Stracks is die somm in Banc’ haer aen, mij afgeschreven,
(65) En ick door Boom en Steeg Stads Ians Poort in geraeckt,
Daer ’s mergens Kerckgang mij tot Middagh heeft gestaeckt.
    Na ’t noen-mael stapt’ ick wegh, en trad in weinigh’ uren
In ’tmachtigh Amsterdams oneindelicke Muren;
Daer mij d’ootmoedelick versochte Magistraet
(70) Twee daghen lang mijn’ Coets liet voeren langs de Straet.
Wat beenen konden mij twee halve Somer daghen
Die steene Wilderniss door en door henen draghen?
    Verslaghen en verstomt van wond’ren die ’ck daer sagh
Besteedd’ ick aen, wel eer ons, Muijden half den dagh.
    (75) Van hooghe Muijderbergh sagh ick de Smijrnaes vloten
Ontladen naer het IJ droogh Pampus over vloten.
    Door Naerden trad ick af, en ’tspoedighe geboomt
Van Uytenbogaerds Heij stond voor mij als gedroomt.
(Wat kan beknopten ernst en weinigh’ jaeren wercken!)
    (80) Voorbij lang Emmeness syn’ verr verscheiden Kercken
Bracht ick het binnen Zoest. Daer trock ick ’t Masker aen,
Daer de Comedij mé vroegh ’s merghens aen sou gaen.
Vier regelen quaed schrifts, voorloopers van d’History,
Versloegen d’onlangs eerst ontslagene Victorij,
(85) En deden eens op niews haer hert en haer gesinn
Voor Pickert daveren, als wild’ hij weer ’thuijs in.
Tot dat ick Pickert wierd, of Pickert ick, en beven
In lacchen wierd verkeert en vriendelick vergeven,
Soo dat de Landhuijs-vrouw, met onverdient onthael,
(90) Den logenaer vergund’ een vrolick middaghmael,
En groene Wandeling door Tuijnen, Parck en Dreven.
    Die dagh most langer zijn: maer kost geen licht meer geven.
Soo socht ick Amersfoord, en vond het, half bij nacht.
    Ouw’ vriendschap heeft mij vroegh op Stoutenburg gebracht,
(95) En in haer’ eenigheid des Heeren Nicht doen groeten.
In Sté geluckte mij het Meesterlick ontmoeten
Van die aen Nimmerdorr sijn meesterstuck gewrocht
En Doolombergh in ’tsand aen ’t groeijen heeft gebrocht,
En mij door dorr en groen den Dagh gekortt met praten.
    (100) Door d’allerbreedste Straet van d’allerbreedste Straten,
Die van voor Amersfoord tot byde Bilt belendt,
Hebb ick mij ’s anderdaeghs zuydwestelick gewendt,
En Uijtrecht aen gedaen. Oud Uijtrecht en jong Uijtrecht,
Daer steedsche sinlyckheit soo veel, soo keurlick, uijt recht,
(105) Dat, quam de goede Paus t’herleven in sijn’ stadt,
Hij wenschten aen syn Huijs veel Pauselijcker schatt
Veel cierlicker besteedt, om soo veel’ schoone Wijcken
In aensien van gebouw, ten minsten, niet te wijcken.
Door tweemael Kercken-plicht en overtollicheid
(110) Van allerhand’ onthael en Schades soet geleid,
En Schuermans onderhoud, voll zedigh overleggen,
En oude Voetsius noch kloeck geschrijf en seggen,
Ontworsteld’ ick die Stadt, die ’ck altoos noo verlaet,
En door de Weipoort heen (arm Leiden, werdt niet quaed,
(115) Uw quaed vermydden ick, en meen ’t mij wel te voegen)
Naeckt’ ick mijn’ lieve Vliet, en liet mij ’snachts genoeghen
Met Hofwijcks klein verblijf, en met den Haegh daerna,
Die ’ck altoos, waer ick loop, vind’ sonder wederga.
fin(itum) Hofwijck 1. Dec.


[CH1669:382]
SUR LES COMPLIMENTS
Ie ne sçaij si nommer je l’ose,
Le crime des complimenteurs:
Ceux qui de rien font quelque chose,
Ne font ils pas les Createurs?


[CH1669:383]
AUTRE
Escouttez ce que je propose
De Messieurs les Complimenteurs;
Ie dis qu’ils ne sont autre chose
Que de tres-accomplis menteurs.


[CH1669:384]
IANS ONTHAEL
Ick vond Ian op sijn Huijs te landwaerd; en hem docht,
’t Waer reden dat hij mij een’ Rhijnschen Roemer brocht.
Hij sagh mij warm, en zeid’: Hij hadd een Paerd doen salen,
Om uijt de naeste Stadt een’ versche Fless te halen.
(5) De Sonn schoot nederwaerts, en ’t duerde meer als ’tsouw;
Ick badd hem om verlof: hij hiel mij bij de mouw:
Ick zeide, ’t hoeft geen wijn te wesen, laet het Bier zijn.
Neen, riep hij, hebt geduld, de Knecht sal dat’lick hier zijn.
Nn is hij lang half wegh, nu is hij ruijm in Sté,
(10) Nu opde wederkomst: ick hoor hem all, daer mé.
’t Was waer, hij hoorden hem: de Knecht quam mij ontbinden,
En riep, mijn Heer, ick kan den Toom van ’tPaerd niet vinden.
14. Dec.


[CH1669:385]
LANG LEVEN
Dit ’s een geheim, Dirck, houdt het still:
’k Sal soo lang leven als ick will;
En, soeckt ghij oock soo lang te leven,
Ick sal u Pill noch Drancken geven,
(5) Maer een Recept die vast gaen sal:
Wilt all dat God will; daer is ’t all.
19. Dec.


[CH1669:386]
NEELS ROUW
Neel is haer Liefste quijt, en maeckt een groot geklater
Van een’ geveinsden rouw: en huijlts’ haer selven droogh,
Een traentjen uijt het een, een uyt het ander oogh
Gelijcken sich, bey valsch, recht als twee dropp’len water.
22. Dec.


[CH1669:387]
AEN IAN
Uw hert light op uw’ Tong,
En, Ian, dat dunckt u prijsselick,
Maer, waert ghij wat min jong,
Gelijck ghij stadigh werdt,
(5) Uw’ Tong laegh in uw Hert,
En, Ian, dat waer meer wijsselick.
22. Dec.


[CH1669:388]
MILDE CLAES
Claes heeft sijn’ kind’ren uijtgetrouwt,
En ijeder een in Goed en Goud
Soo ryckelijcken deel gegeven
Dat Claes met ongemack moet leven
(5) Van ’tweinigh dat hij over houdt.
Sij sitten warm, hij in ’tbenouwen:
Heet dat sijn’ kinderen uyt te trouwen?
Het is sijn selven uijt getrouwt.
23. Dec.


[CH1669:389]
AEN EEN’ VRIEND
Het is waerachtigh, Heer, men magh uw Huijs wel houwen
Voor een der cierlixte van ’s Gravenhaegs gebouwen:
Maer, segt men in de buert, ’theeft een groot ongemack;
Het leckt en reghent’er gedurigh door het Dack.
25. Dec.


[CH1669:390]
AEN ANDRIES
Swijght van de soeticheit, Andries, van uw’ Gedichten;
Mijn’ Gall en dientse niet; die soeck ick te doen swichten;
En over-soet maeckt Gall, en Gall ontroert mijn hert,
Dat op uw’ soeticheit voor eerst ontsteken werdt,
(5) En dan op alle soet gebeten. Laet mij leven,
Vergaeft ghij mij in ’teind, hoe sou men ’t u vergeven.
26. Dec.


[CH1669:391]
AEN EEN’ VRIEND
’t Is goed volck, seght ghij, Heer, die op uw’ Camer wachten,
    Uw’ Keucken en uw’ Stall;
    Maer dat en is ’t niet all:
’t Zijn Menschen, zijn ’t niet? jae ’t. Soo moetgh’er u voor wachten.
30. Dec.


[CH1669:392]
AEN DIRCK
Dirck, zijt ghij wereld-wijs? dat scheelt niet veel van sott:
Ten minsten keur ick u een groote Geck voor God.
eod.





Continue

[CH1670:001]
COMEDIEN
Verbiedt men oud en jong Comedien te sien,
Soo moghtmense met een de Wereld wel verbien.
Of, soo m’ haer ’tleven gunt, behoortmen last te geven,
Dat elck met d’oogen toe, of ’s nachts alleen moet leven.
3. Ian.


[CH1670:002]
AEN DEN SCHILDER LELYE TOT LONDEN MET MIJN’ ZEE-STRAET
Towards the Sea-side ev’rie daij
Our People followeth this new waij.
See what both Love and Art can doe.
Here the new Waij doth follow you.


[CH1670:003]
Wat dunckt u dan van ’toverlegh
Van onsen Schevelingsche Wegh?
Eerst liep hij maer van hier aen ’tStrand;
Nu loopt hij tot in Engeland.
4. Ian.


[CH1670:004]
VERLIEFDE CLAES
Claes, die ten ooren toe in ’t Minne-garen stack,
Viel Politikelyck aen ’t jammeren, en sprack,
O Schouth en Schepenen, dien ’t Wett-Boeck is bevolen
Wel seghtmen wijsselick in Kercken en in Scholen,
(5) De kleine Dieven helpt de scherpe Straff van kant,
De groote raken vrij. Maey heeft mijn hert gestolen,
Maey, Maey, die diefsche Maeij; en daer ’s geen recht in ’tLand
7. Ian.


[CH1670:005]
VOORSICHTIGHE DIRCK
Dirck lijdt geen water in sijn’ Wijn:
Daer moet een’ swaere reden zijn
Waerom hij ’t noijt en heeft geleden.
’t Is, seght hij (siet, hoe swaer’en reden)
(5) Om dat de Mensch op ’tslippen staet,
Als,twater op de lippen staet.
27. Ian.


[CH1670:006]
Ie m’estonne comme on s’estonne
D’Anne et de son beau raisonner;
Car quand on croid qu’ Anne raisonne
Anne ne faict que resonner.
30. Ian.


[CH1670:007]
GODS DIENST
Wat dingh magh Gods-dienst zyn? ter Kerck gaen, hooren preken,
En bidden om ontslagh van schulden en gebreken?
’t Gelijckt de waerheit wat, en ’tvolck gelooft het: maer
’k Ben oock van ’tVolck, en dus bewijs ick het niet waer.
(5) Die God dient, doet God’ ijet dat God dient: maer in ’tmidden
Van allerley gebreck en doen wij niet als bidden.
Wat lightmen sich en houdt of eischen geven waer,
En wat dienst trecktmen van een’ biddend’ Bedelaer?
    Of light de dienst in ’tOor, en dien ick God, met hooren
(10) Wat hem gevallen magh, en wat hem kan verstooren?
Wien dient dat meer als mij? wat komt een’ vader toe,
Van dat het kint in ’tSchool een Plack haelt of een’ Roe?
    Is dan de Kerck noch nutt noch noodigh? wel ter degen:
En Godsdienst gaet’er om, daer aen God is gelegen:
(15) Men looft en danckt’er God; beid’, ongetwijffelt, wel,
Want beid’ in lof en danck voldoetmen syn bevel.
Dat ’s Gods-dienst in Gods Kerck; men denckt en spreeckt en singt het:
Als ’tdanckbaer hert ontluijckt, soo juycht het en soo springt het,
En seggen wordt gesang, gesang van Stemmicheit,
(20) En veler herten een’ gemeen’ eenstemmicheit.
Doet noch een’ dienst daer bij, die God’ en menschen lief is,
Dienst, sonder welcken dienst elck Christen mensch een dief is,
Een’ handgift in Gods Bors, naer yeders moet of macht,
Den armen te geval; de Kerck-plicht is volbracht.
    (25) Maer is de Gods dienst uijt? Ick sieder die ’t soo wegen,
En meenen allen plicht met Kerck-gang af te plegen:
Maer ’tis niet halver wegh, jae ’tis geen thiende deel,
En, zeid’ ick ’thondertste van hondert, ’twaer te veel.
Die in ’tSchool schrijven leert, heeft buijten ’tSchool te schrijven,
(30) Of ’tschrijven inde School waer vruchteloos bedrijven,
En ’twordt vergeefsch geleert dat noijt gepleeght en wordt.
Waerin dat plegen staet, begreep ick wel in ’tkort:
Maer die het best begreep in heilicheit van woorden,
Die ’tnutt waer dat wij staegh in hert en Ooren hoorden,
(35) Was een Gods afgesant, en heeft het dus beduijdt:
Leent Oor en Hert, en lett hoe krachtelick het luydt.
6. Feb. absol(utum).


[CH1670:008]
AENDEN SCHILDER VAN EEN’ GEBLANCKETTE
Ghij mooghts’ uijtschilderen, ghij kloeckste van het Land,
Ghij mooght’er met het best van uw’ Pinceelen bij zijn:
All wat ghij maecken kunt en sal niet als Copij zijn;
Het rechte Principael is van haer’ eigen hand.
11. Feb.


[CH1670:009]
AEN LEDIGHE IAN
Altyd luij, altijd leegh, geen doen, geen onderwinden,
    Geen’ oeffening van geest
    Als ’tmesten van een’ Beest?
Wat guntgh’ hem ruijmte, Ian, die’r geen’ en hoort te vinden!
eod.


[CH1670:010]
OVERSCHATTING
Ick haet de Schatting niet; ’tLand isser aen gelegen:
’k Haet d’oneenpaericheit die’r in bedreven wordt.
Siet voor n, Luij te roer; op onrecht volght geen zegen:
ndien mij recht geschiet, soo doet ghij ’tLand te kort.
12. Feb.


[CH1670:011]
OP NIEW HAEGSCHE COMEDIANTEN
Preeckt Camerspelen uijt, en Farcen arger slagh:
’t Werdt wijsselick bestraft, all deed’t ghij all den dagh:
Maer keert de roede eens om; wat dunckt u, zielen-sorgers:
Eerst was ’t de Vreemdeling; nu doen ’t uw’ eigen Borgers.
24. Feb.


[CH1670:013]
ILLUSTRI ANNAE MARIAE A SCHURMAN eJauth;n ginwvskein
Ergo dies venit, quâ te sibi Rhenus ademptam,
    Amstelis adscriptam te videt unda sibi?
Ergo, ubi splendebas, etiam sub nube videri
    Desinis, et Sole est Urbs viduata suo?
(5) Urbs antiqua, diu tantâ te Ciue superba,
    Vivit, et hoc tactum vulnere pectus habet?
Hei mihi, quid causae est? quâ te mercede vetusto
    Tollis, et ignoto tradis, Amica, Lari?
Quo tandem, quid passa, ruis, quae forte fugarunt
    (10) Spectra? quis a nobis horror abesse iubet?
Quaero, quis a nobis? nam quos ibi deseris, horum
    Et Bataui certe pars quotacumque sumus.
Una salus quam sectamur, communia Sacra,
    Una Deum versus vota, paresque viae.
(15) Quas sequeris, bene pasta, dapes? quae toxica nostras
    Infecere? quibus noxia vina damus?
Hactenus unanimi nobiscum laeta Sijnaxi
    Interes, et socias tendis ad astra manus:
Quo Praetore nigrum Theta praefigere nobis
    (20) Ausa, reos Fratres quo praeitore facis?
Voetius hoc meruit? cuius de lacte Puella
    Crevisti summis aequiparanda Viris?
Hoc tua Trajectum? hoc tanto fulgore coruscae
    Grandis Athenaei, caetera turba, faces?
(25) Nec venit in mentem, quoties de Fontibus illis
    Tota salutiferis pota redîris aquis?
Haec meritis merces? haec gratia fertur? ab horum
    Sedisti toties pendula voce Virûm?
Hosce Magistello potis es mutare Magistros,
    (30) Facta peregrini serua supercilij?
Hic tibi de Coelo cecidit Cato tertius? huius
    Dignaris ferulae supposuisse manum?
Hiccine (nam nostras monstri hoc quoque perculit aures)
    Aere tuo grauior dignns abire domum?
(35) Rhene, retro propera: fiunt quae credere nolim,
    Ni Fontes videam te repetisse tuos.
Anna, Dei dono, Patriae decus, Orbis, ad Ortum,
    Orbis, ad Occasum, non novus Anna stupor,
Virgo sacras inter, sed cui non ulla Sacrarum
    (40) Vel par ingenio, vel pietate prior,
Anna (quis ignorat?) omni vernacula Terrae,
    Cuius ab uno omnis ore loquela sonat,
Cuius ab uno omnis calamo variante character
    Nascitur, Hebraeus quem stupet esse suum,
(45) Roma suum, Graji, Aethiopes, Arabesque Syrique,
    Notaque vix alijs nomine turba suum;
Anna, cui diuina diu mysteria longus
    Pandit et a tenerâ virginitate labor,
Pandit et humanas quas qui gustauerit Artes
    (50) Inter magna Virum nomina censueris,
Anna, cui non ulla suas praeconia laudes
    Aequârint; illa, heu! illa (referre piget)
Excidit Anna sibi; sese nescire videri
    Gestit, et ignaras inter habere locum.
(55) Post se surda latet; nec amicos multa monentes
    Audit ad indigni transfuga castra Ducis.
Impare congressu obscuris sociata puellis,
    Impare tironum subdita sorte ingo.
Hic de Schurmanna fastu demente triumphnm
    (60) Ducis, et esse aliquid credis, Aselle bipes.
Nempe quid aggressus? pietatem infundere sanctae
    Virgini? at, o infusor, te magis illa pia est:
Doctrinae dotes, veterum reserare Sophorum
    Dogmata? at, o Doctor, te magis illa sapit.
(65) Omnia perspexit, nisi te, Vertumne, sub illa
    Nescio quâ tandem qui pietate lates.
Exue personam: refert qui veneris hospes
    Discere, quâ Sinon arte, vel ingenio.
Si quae vicinis, te autore, tragoedia mota est,
    (70) Te duce nos inter coepta vel est, vel erit;
Exi de populo, cuius concordia semper
    Et fuit, et semper murus ahenus erit;
Exi, turba nocens, exi vulpecula vafri
    Splenis, et a nostris finibus esto procul.
(75) Pace frui per te liceat, quam sanguine partam
    Charum, dante Deo, Belgica pignus habet.
Nil agitat Bellona foris: ciuilia dudum
    Nescimus pridem nata duella domi.
Mitte novas, peregrine, faces inferre Batauis;
    (80) Desine cognatas dissociare domos;
Desine prole bonä moestos orbare parentes,
    Desine prisca tuis Sacra novare Sacris;
Tranquillis uti liceat arisque focisque,
    Unanimisque uni reddere vota Deo.
(85) Absit in ardentis Natae pietate superba
    Debitus ut Matri frigeat alter amor:
Vota Deo est? facile est ut idem sit utrique Parenti;
    Quaeque foris pia, non hoc nequit esse domi.
Nil opus est, nove Mijsta, novos te pandere ludos,
    (90) Nil te foemineo, Galle, praeesse gregi.
Redde cuique suas, o non Hieronijme, Paulas;
    Tuta cuique suae cura sit Eustochij.
Quo feror a cursu? quo me ratis avehit? una
    De te praecipuum dicere, Virgo, fuit.
(95) De grege non simili, non te, clarissima, digno
    Autor ut exires esse libens volui.
Exi tute libens, submissaque fascibus ire
    Despice submissos quos decet ire tuis.
Quisquis is est, vacuâ regnet fanaticus aulâ;
    (100) Schurmannae imperium vendicet Anna sibi.
Te rege, te pia, te prudens; tu gloria sexûs
    Esse tuis, quod eras, perge sub auspicijs.
Hoc ratio monet, hoc qui te Constanter amicus
    Quo colit affectu, quo veneratur, amat.
Hag. 28. Feb.


[CH1670:014]
AEN ANDRIES
Zyt gh’ een uytnemend Mann, Andries, gelijck ick hoor
    Veeltyds van u gewagen;
    Blijft wat van mijn Comptoor;
’k Magh geen uijtnemend volck ontrent mijn’ Cass verdragen.
3. Mart.


[CH1670:015]
VROUWEN AERD
Siet voor u, en onthoudt, zei mij een noblen Baes,
Dat meestendeel een Vrouw een’ Sess werpt, of een Zes.
4. Mart.


[CH1670:016]
KELDER SIECKEN
Is ’t yemand onbekent, ick weet waer ’t dat gesinn schort,
En waerom dat het noijt te deeg genesen kan:
All wat de Doctor heelt, ontheelen Glas en Kann;
en stortt’er staegh weer in, om datm’er staegh weer in stort.
8. Mart.


[CH1670:017]
AENDE IEUGD
Besteedt den dieren tijd
Van Dagen en van Nachten,
Terwijl ghij in uw, krachten
En onversleten zijt.
(5) Het schijnt, jong en ervaeren
En is niet wel te paeren;
Maer ’tis een valsche schijn:
Men kan wel jong van jaren
En oud van uren zijn.
14. Mart.


[CH1670:018]
WEER EN WEERWILL
Het zij soo laet als,twill, ick kan mij niet bepraten
Om doot te wesen, en mijn dagh-werck te verlaten;
Ick schiet de vodden uijt die ’ck smergens heb gelaen;
Maer ’tgaet soo ’t Spreeckwoord spreeckt, noo doen is oock gedaen;
(5) Ick gae schoorvoetende daer and’re na toe loopen
En, waer ’tmet geld te doen, ’k socht slapen af te koopen.
    ’tZij weer soo laet als ’twill, en soo veel daghs als ’tkan,
Ick, die geen’ rust en socht, ick noch de selve Mann,
Ligg nagel-vast aen ’tbedd: wegh wind-As-tonw en dreggen;
(10) Daer is geen tillen aen. Wel moght de Wijse seggen,
Men wentelt als een’ Deur die op haer’ hengsels draeijt:
Van boven schijntmen loss, van ond’ren aengenaijt.
Weerhanen zijn te slecht; best schijn ick te gelijcken
De Naelde van stomm Stael die w’ aenden Zeil-steen strijcken,
(15) En doense met geweld nu trouwen aen het Zuyd,
Nu hijlicken aen ’t Noord; strax is sij hier de Bruijd,
Strax daer in overspel, en datse meest beminden,
Is, datse nu meest haett. Wie kan wat redens vinden,
Waerom de laeste Echt haer’ liefste wesen sou:
(20) En wie verheugt sich oijt in een gedwongen Trouw?
Men soeck’ het inden Steen; het is de moeijte waerdigh:
In mij is ’t Menschen.mall, die, altoos wederaerdigh,
In Stroom en tegen wind den oorber tegen gaen,
Slaen all ’tgeboden af en all ’tverboden aen:
(25) Op, op dan, segg ick mij, het is hoogh dagh: en hoe?
Die niet aen ’tleven will, schijnt, is sijn leven moe:
Te Bedd’ oock, ’t is lang nacht, en leert het leven derven:
Die daer niet aen en will, schijnt noijt te willen sterven.
    Maer ’tis gedwongen ernst; ’ksegg dat ick seggen moet,
(30) En doe noo wat ick segg. En, gaen w’ all’ op dien voet,
(En alle gaen w’er op) wat sal ’t in ’teinde wesen,
Als w’ uijt den langen slaep ontwakende, verresen,
Op ’tslaen van Gods Basuijn, ten Bedd’ uijt (uyt der aerd)
Geroepen sullen zijn? Sal daer noch Menschen aerd
(35) Gods will of wederwill bestaen te wederstreven?
Schrickt, Boose, voor ’tVerderf, wenscht, Vrome, naer het leven;
Daer sal geen keur zijn van te vroegh of van te laet,
Als yeder na verdienst sal hooren K o m t, of G a e t.
28. Mart.


[CH1670:019]
KENT U
Hoe klein is Mier en Zier, sien ickse tegens mij!
Sien ick mij tegens haer, hoe groot ben ick ’er bij!
Wat ben ick voor een Pop, sien ick een’ walvisch drijven,
Hoe veel’ en gaender niet in syn lijf van mijn’ lijven.
(5) Wat is hy by syn’ Zee? een gruijs van grondeling.
Wat zijn die zee en land te samen voor een dingh,
Wat zijn de Berghen, die tot in de wolcken steken,
Als dun stof op den grond, niet waerd om af te spreken.
Wat is de Heele kloot van all dat natt en droogh?
(10) Een schier onsienlyck punt by ’s Werelds helder oogh.
Wat is dat oogh bij ’trond daer ’t vier en twintich stonden
Ter loops in besigh is? wat ’s dat rond by de ronden
Die ’tsluijten als een Nest van Doosen sonder end?
Die syn’ gedachten aen sulck steigeren gewent,
(15) Hoe kan hij minder doen, als met verlegen schaemte
De nietticheden van het ydele geraemte
Daer in sijn’ ziele woont ootmoedigh overslaen,
En uijt het kleinste tot het grootste wesen gaen,
Gods onbegryplickheit? Ick weet geen’ stercker reden
(20) Om opgeblasen waen te pletteren te treden.
29. Mart.


[CH1670:020]
GRAFSCHRIFT
Ians malle geraemt light hier onder te droogen.
Waer schickt ghij de Geest sal zijn henen gevlogen?
Hy is overleden den eersten April;
Dan schicktmen de Gecken all waer men will.
2. Apr.


[CH1670:021]
AEN EEN’ VRIENDINNE MET MIJN’ ZEESTRAET
Ghij tradt mijn Hofwijck om, in spijt van ’t zeere beentie,
En ’tkosten u somtijds een hijghjen en een steentje;
Maer lust en ijver won ’t. Zijt ghij schier uijtgerust?
Hier ’s niewen yver, werck, en stoff voor niewen lust.
(5) Dan schrickt niet; daer en is noch hygen aen noch steênen,
’t Is sachte wandeling; men doetse sonder beenen;
En, soo gh’ een’ enckel’ uer still sitten kont, of twee,
Ghij raeckt van uijt den Haegh tot Schevening aen zee.
Iae, lust u onderweegh wat praets, ghij hoeft geen’ Ooren,
(10) Leent m’ uw’ schoon’ Oogen maer, ghij sulter mij door hooren.
6. Apr.


[CH1670:022]
TOT GOD
Mijn’ Sonden die ick kenn verdoem ick elck om ’tseerste,
Die ’ck niet en kenn, o God, vergeeftse neffens d’eerste.
7. Apr.


[CH1670:023]
(FRITSENS PAERD)
    Frits noemt sijn Paerd een Luijpaerd,
Om dat het, Luijpaerds wijs, gemarmert is van vell.
    Mij dunckt hij noemt het wel;
    ’t Is wisselijck een luij Paerd.
eod.


[CH1670:024]
Viderat in somnis aurum Beuningius heros
    Hoc olim dominos deposuisse solo.
Nec mora, praegnantis iubet iri in viscera terrae,
    Magnificae pretium quae paritura domus.
(5) Ut nihil inventum est, agedum, bone, dixit, agelle,
    Quando domus fieri non potes, hortus eris.
30. May.


[CH1670:025]
BARONEM DE LISOLA, LEGATUM CAESAREUM
Ergo quod intrîsti, per me licet, exede: quando
    Sponte meus lector factus es, esto meus.
Summe vir, at, fidi monitum nisi spernis amici,
    Cogita, et hoc animo saepe revolve legens;
(5) Caesare quid faciam, si me resciuerit istis
    Perdere vota sibi tempora quisquilijs?
. Hofwijck 8. Iun.


[CH1670:026]
AENDE BEROEMDE IOFFROUW ANNA MARIA SCHURMAN
Belev, ick dan den dagh, dat ghij, den Rhijn ontnomen,
Den Amstel eigen zijt en willens t’huys gekomen?
En sietmen u niet meer, niet selver door een’ wolck,
Daer ghij soo helder pleeght te blincken onder ’tvolck?
(5) En mist die Stadt haer Sonn, die Stadt der oude Steden,
Die met uw’ borgerschapp van over lang tot heden
Soo moedigh heeft gepronckt? en heeft die goede Stadt,
En heeftse sulcken wond in ’t ingewand gehadt?
Wat reden, oh Vriendinn, wat voordeel magh u roeren,
(10) En om een’ niewen Thuys den ouden Thuys ontvoeren?
Waer heen met sulcken drift? wat leed is u gebeurt?
Wat grouwel, of wat spoock heeft u van ons gescheurt?
Ick vraegh, Van ons, met recht; want wy zijn ledematen,
En de geringste niet, van die ghij daer verlaten
(15) Den rugg hebt toegewendt: deselve Salicheit
Bejaghen wij met haer; de wegh die daer toe leidt
Is haer en ons gemeen, en soo zijn ons’ gebeden.
O ghij, bij ons soo langh, soo wel gevoedt, wat reden
Treckt uw’ genegentheit naer bet’re leckernij
(20) Als die men t’onsent schaft? en wie vergiften wij?
Wien hebben wij fenijn in Wijn of Brood gegeven?
Tot noch toe hebt ghij u eendrachtelick begeven
Aen ’t heiligh Mael met ons, met ons ten Hemel aen
Een allgemeen Gebed met vreughd op laten gaen.
(25) Voor wien bekeurt gh’ons nu? wat Rechter kont ghij noemen
Die u gemachtight hebb’ uw’ Broed’ren te verdoemen?
Heeft Voetius dien danck verdient voor langhe moeyt,
Die u de goede melck, daer van ghij zijt gegroeyt
Tot grooter mannen waerd’, van jongs heeft leeren drincken?
(30) Heeft Uytrecht dat verdient, en alle die daer blincken
Als Hoogschool-fackelen in die geleerde Stadt?
En staet het u niet voor, hoe ghij van ’theilsaem natt
Uijt die fonteinen veel en menighmael gesogen
Doordrenckt en wel getoeft naer huys toe zijt getogen?
(35) Is dit der mannen loon, wiens stichtelijcke tael
Uw’ ooren soo verknocht aen haer beleeft onthael?
Kunt gh’ om een meestertje van sulcke meesters scheiden,
En onder een vreemd oogh u sien voor Slave leiden?
Of souw dit mogelijck een derde Cato zijn,
(40) Diens niewe wijsheit u ten Hemel uyt verschijn’?
Knnt ghij uw’ waerde hand tot sulcken plack begeven?
Kunt ghy den Vreemdelingh van ’tonderhoud van leven
U eigen aengeerft (men schrickt het te verstaen)
Ten Land’ uyt wel verrijckt naer huys toe laten gaen?
(45) O Rhijn-stroom keert te rugg: wendt ghij u niet na boven,
’Ksie dese wonderen onmog’lick om gelooven.
Die Anna, door Gods gunst, d’eer van haer Vaderland,
Die, all’ de Wereld om, aen Oost en Wester kant,
Elck eens verwonderingh; die, onder de Gods eigen’
(50) Van jongs Gods eigen’ maeghd, maer daer sij all’ voor neigen,
Die daer Gods eigen zijn, in Godvrucht en verstand;
Die Anna, diemen weet in aller luyden Land
Als ingeboreling een ijeders Tael te spreken;
Wiens wyd beroemde hand een ijeder een de streken
(5) 5 Der sijne baeren siet, Hebreew, Romein en Grieck,
En Moor, en Arabier, en Sijr, en and’re, die ’ck
Aen velen onbekent van name derv gelooven;
Die Anna, die van jongs het hoogh geheim van boven
Met langen arbeid heeft doorkropen en betracht,
(60) Die all het Wereld-wijs, daerom men mannen acht,
En groote mannen noemt, te boven is gekomen,
Die Anna, dien geen lof uy.t allen lof genomen
Haer’ waerd’ opwegen kan; die Anna, die (ah mij!)
Ontvalt haer eigen selfs, en houdt sich als niet Sij;
(65) Will met d’onkundighe gelijck gerekent wesen,
Schnylt achter sich als doof; en ’thertelijck belesen
Van Vrienden roert haer niet: S’is tot een’ vreemde Vaen,
Een’ haers onwaerdighe, van d’onse door gegaen.
Daer sitt sij onder ’tjock, en buyght den hals ter aerde,
(70) Met niewe Leerlingen van onberoemder waerde.
Daer voert ghij nwen roem van Schurman, trots en fier,
Twee-voetigh Eseltjen, en daer vermeetgh’u schier
Wat sonderlings te zijn. Maer waer is ’t datgh’ op siet, en
Wat meent ghij? onse maeghd de Godvrucht in te gieten?
(75) O gieter, S’is seer veel Godvruchtiger als ghij.
Wat d’oude wetenschapp en wat de niewe zij?
Schoolmeester, ’tis te laet; S’is meer in al,s geslepen
Dan ghij se slijpen kunt. S’heeft alle ding begrepen,
Op u na, Weerhaen; u, die daer verholen gaet
(80) Ick weet niet onder wat Godvruchticheits gelaet.
Treckt eens dat masker af: ons isser aen gelegen,
Watm’ aen u voor een slagh van Luypaerd heeft gekregen.
Hebt gh’ een Treurendigh Spel in onse Landen voor,
Soo gh’ in veel’ andere gerockt hebt, maeckt u door,
(85) En gaet verr van een Volck, dien, tegen alle vreesen,
Sijn’ Eendracht is, en oijt een kop,re muer sal wesen.
Gaet, roervinck, en gaet uijt, geslepen Voss, gaet veer
Van onse kusten, en verschijnter nemmer weer:
Laet ons met uw verlof de gulde vré genieten,
(90) De diere Vré, die vrucht van soo veel bloed-vergieten,
Die, door des Hemels gunst, geluckigh Nederland
Gerustelick besitt voor sijn geliefste pand.
Van buyten roert ’er niet: daer w’eens te veel af wisten,
En kennen wij niet meer, de binnenlandsche twisten.
(95) Still, stokebrand, en steeckt gheen’ niewe vlammen aen,
Daer Holland weer af blaeck’: schaemt u de hand te slaen
Aen Hnysgesinnen lang en wel verwant t’ontroeren,
Aen goede kinderen droev’ Ouderen t’ontvoeren,
Aen ouden kercken-dienst voor niewen, sonder nutt,
(100) Te willen wisselen: Den Heer die ons beschutt
Laet ons gerustich en eenstemmich mogen eeren,
En vredigh in Gods Huys en in het ons’ verkeeren.
Verr zij, dat Dochters trots en opgeblasen schijn
Van Godsdienst Moeder-mins verkoeling soude zijn.
(105) Wie recht Godplichtigh is, het kan haer wel geschieden
Beid’ Oud’ren haeren plicht gelijckelick te bieden:
Godvruchtigh buytens huys kan binnens huys met een
Niet laten soo te zijn. Daertoe en hoeftmen geen
Van uw niew School-bericht, niew Priester; noch ghij wetten
(110) In ’t Vrouw-hock, Franschen Haen, ons’ meiskens voor te setten.
O Hieronymus in schaduw, en niet meer,
Geeft elck sijn’ Paula en sijn’ Paulas Dochter weer,
En gunt elck sijn bewind. Hoe raeck ick van mijn’ streken,
aer heeft mij ’t Schip vervoert? V hadd ick aen te spreken,
(115) V, mijn’ doorluchte maeghd: V socht ick; met die hoop
Van V geluckelick te preken uyt den hoop
Diem’ uws onwaerdigh kent: bestaet ’er uyt te scheiden,
En werdt niet geern geleidt van dien ghij hoort te leiden;
Laet hem sijn sott gesach tot sijnent, wie hij zij,
(120) En houdt het hoogh gebied van Schurman Anna vrij:
Stiert, wijse, stiert u selfs; blijft d’eer, van alle Vrouwen
Haer’ opper-eer te zijn, voor u alleen behouwen.
Soo raedt de Reden, soo die u, van ouds besint,
Standvastigh eere biedt, eerbiedelijck bemint.
Hag. 11. Iun.


[CH1670:027]
AEN LICHTE AGNIETJE
Uw deugen of niet deugen
En prys of straff ick niet:
Maer, waer ick Ioodsch, Agniet,
Ick soud uw vleesch niet meugen.
22. Iun.


[CH1670:028]
(JANS VERKLARINGH)
Mijn’ Buerman, die een soet bruijn Diertjen in syn dienst heit,
Vraegd’ ick onnooselyck, Is dat uw, Dienstmaegd, Ian?
Myn’ Dienstmaegd? seid’ hij soo, ’k weet daer soo veel niet van:
Maer, geeft ghij ’t m’ op mijn’ eed, ick sweer het is mijn’ Dienstmeit.
29. Iun.


[CH1670:029]
(DIRCKS KEUR)
Men schreef, Trijn lagh in stervens nood,
En wouwse Dirck, haer mann, sien leven,
Hij most sich strax op wegh begeven:
Sien leven? zeid’ hij, wegh: ick saghse liever dood.
6. Iul.


[CH1670:030]
AEN EENEN NIEWEN BORGEMEESTER
Ick docht het Borgemeesterschapp
Was niemands werck in groote Steden,
Als luyden op den hoogsten trapp
Van deughd en wetenschapp getreden.
(5) Dat docht ick: maer ick scheider van,
Nu ghij het kont bedienen, Ian.
15. Iul.


[CH1670:031]
UYTVLUCHT
Andries most kennen of ontkennen:
’t Was door geen’ derden wegh t’ontgaen;
Aen ’t liegen wild’ hij niet gewennen,
De schuld was klaer, hij moster aen.
(5) Noch en verloor hij sijn verstand niet:
De Rechter sprack met groote drift,
Kent of ontkent, is dat uw, hand niet?
Neen, seid’ hij, Heer, ’tis maer mijn schrift.
15. Iul.


[CH1670:032]
DONEC GRATUS ERAM TIBI. HOR. LIB. 3. OD. 9.
Hor. Soo lang ick u behaegd’ en om die blancke Borst
Geen liever jongeling sijn’ armen leggen dorst,
Leefd’ ick geluckigher als Heeren veeler landen.
Lyd. Soo lang daer geen’ en was, die u het hert dé branden
(5) Meer als ick, Lydia, van hoogh beroemden naem,
En Chloë wijcken most, verduijsterd’ ick de faem
Van onse grootemoer oud’ Ilia van Roomen.
Hor. Die Chloe heeft mij nu in haer geweld bekomen,
Sy konstigh met de keel, sij meesters’ op de Luijt,
(10) Soo dat ick geerne ging voor haer ten leven uijt,
Gund’ haer den Hemel maer mij n sterven t’overleven.
Lyd. De soete CalaÏs heb ick mijn hert gegeven,
En hij het sijne mij; en wensch ick tweemael sterv’,
Soo ’k vanden Hemel sijn lang leven maer verwerv’.
(15) Hor. Wat, of het oude vier tot mijnent quam t’ontfoncken,
En sloot ons in een jock van stael aen een gekloncken,
En Chloe wierd ontsegt, en Lydia ingehaelt?
Lyd. All is ’t dat CalaÏs schoon als een’ sterre straelt,
Ghij lichter zijt als Corck, en feller als de Baren
(20) Van d’Adriasche zee; magh ’tluck mij wedervaren,
Dat ick weer uwe werd’ en ghij werdt weder mijn,
’Kwensch met u levendigh en met u doodt te zijn.
17. Aug.


[CH1670:033]
DE BESTE ZIJN MENSCHEN
Die brave Prediker die op den Stoel na Wensch is,
Hoe moeyt mij, dat hij daer een Engel, hier een Mensch is!
11. Sept.


[CH1670:034]
(KORTE NACHTEN LANGH LEVEN)
Dat slapen in sijn Bed en doot in ’tGraf te leggen
Het selfde niet zijn is, is buijten wederseggen.
Die dan laet slapen gaet, siet wat hij vooreleels heeft
En wat hij wakende veel’ dooden overleeft.
eod.


[CH1670:035]
DIRCK AEN TRIJN
De nacht schaft goeden raed, en trouwen heeft veel in,
Trijn, sei Dirck, met niet min als trouwen in sijn’ sin:
Wat dunckt u, waer ’t niet best dat wij niet ras en liepen,
En dat wij op de saeck malkandren wat besliepen?
eod.


[CH1670:036]
MODES KRACHT
Lang had ick vruchteloos Dirck soecken te bekeeren
En t’sijner salicheit het vloecken af te leeren.
Het luckte niettemin, en endlick wierd ick ’twijs,
En seid’ hem maer een woord, Men laet het te Parijs.
23. Sept.


[CH1670:037]
OP EEN BOECK VANDE SIMPELEN
Het Apothekers Boeck dat Ian heeft uijtgegeven
    En is maer half volschreven.
Daer zijn geen’ simpelen bekent, of ’tspreeckter van,
    Maer niet een woord van Ian.
eod.


[CH1670:038]
GRIETS ONTLEGG
Ick nam Griet geern eens voor, soo haer wel dienstigh waer,
Om dat sij laet, te doen, om dat sij doet te laten:
Voor nemen? seght sij, neen (en ’tis maer al te waer)
Dat ’s veel te veel geschiet, niet meer daer af te praten.
eod.


[CH1670:039]
(MATTH. 7. 5)
’t Is waer, en ’tluydt schier als een logen:
Dirck siet veel scherper als een valck;
Hij siet een’ splinter in mijn’ Oogen,
En dat dwars door sijn’ eighen balck.
5. Oct.


[CH1670:040]
(VAN KLAER)
’k Had Claer geerne tegenwoordigh,
Waerse wat min tegen-woordigh.
10. Oct.


[CH1670:041]
DE HEER CANDE PLAET VERDRONCKEN
d’Heer vande Plaet waer noch in ’tleven,
Waer die Heer vande plaet gebleven.
eod.


[CH1670:042]
(OP TEUN)
Voor desen liet sich Ian vervoeren
In drincken, dobbelen en hoeren:
Nu is hij op de Caerten baen.
Is ’t wel gedaen? men soud het seggen,
(5) Maer beter is ’t, ’twoord om te leggen,
En seggen, ’tis wel niet gedaen.
ult. (31) Oct.


[CH1670:043]
Accipe, Posteritas, quo, nostro sanior aevo
Aeterni caueas accendere Numinis iram.


[CH1670:044]
FATALIS INCENDII
QUO
A DIE II. AD IV. SEPTEMBR.
ANNI CI3I3CLXVI
URBIS, INTRA MOENIA,
PARS LONGE MAXIMA
CONFLAGRAVTT
HIC UBI TANTAE CLADIS ORIGO
PRIMUM EMICUIT
HOC EIIS MOMUMENTUM PONI
CAROLUS TI
MAGNAE BRITANN.
REX
ET VNIVERSI
ANGLIAE ORDINES
SUI SAECULI ET POSTERORUM
INTERESSE CENSUERUNT
Discite in aduersis, placatâ Numinis irâ,
Nil desperantes audentius ire, Britanni.


[CH1670:045]
URBE PENE TOTâ
UNIUS TRIDUI INCENDIO
SIC EVERSA
VIX UT STETISSE VIDERETUR
UNIUS QUADRIENNII INDUSTRIA
SIC INSTAURATA
UT DE FERE LIGNEA
LATERITIA PARTIM AC MARMOREA
SURREXERIT
CAROLUS II..
MAGNAE BRITAN.
REX
ET UNIVERSI ANGLIAE ORDINES
UTRIUSQUE FATI FACTIQUE
MEMORIAM
HOC IN MARMORE PERENNEM ESSE
VOL
Lignea consumpta es, surgis de marmore: tanti,
    O bona, Phoenicem te perijsse fuit.
Urbis an exustae clades. dubitabitur olim,
    An restauratae gloria maior erat.


[CH1670:046]
AD VIOLENTOS COMPOTORES
Qui bibere inuitum tentat me cogere, frustra est:
Nec possis Asinum cogere, ni sitiat.
Lond. 18. Dec.


[CH1670:047]
LONDON
A la grande Cité,
Qui de nouueau se fonde,
Ajoustez l,M. et l,E;
Londe sera le Monde.
eod.


[CH1670:048]
VOOR-RAED
Ick was nauw halver weegh van hoogen ouderdom,
En hong mijn’ jonge le’en soo veel warm dexels om,
Dat veeltyds wierd gevraeght, wat of ick op mijn’ jaeren
Veel anders docht te doen, om ’tlichaem te bewaeren?
(5) Dan sal ick, gaf ick all’ die vragers te verstaen,
Met all’ u lacchen die soo niet en hebt gedaen.
Lond. 20/30. Dec.


[CH1670:049]
GRAFSCHRIFT VAN EEN JONG UYTNEMEND CONTREFEITER
Hier light een Schilder in, dien syne Meester-hand
In ’teerste bloeijen van syn’ jaeren hielp van kant.
De Dood vond sich verbeent, als sulck een Man bleef leven,
Die ’tleven soo veel volcks behouden kost, of geven.
(5) Haer ambacht lagh in d’ass, en sij scheen selver veegh;
Soo sorghde sij by tyds, en hielp hem uytte weegh.
eod.


[CH1670:050]
KERCKGANG
Dirck sagh een’ Ruijter-wacht in een oud kerckje staen;
En riep, siet wat een’ schand voor ons en ons’ gebreken;
Men weet de Menschen schier niet na de Kerck te preken,
Hier sien wy d’er goed schick de Paerden henen gaen.
eod.


[CH1670:051]
Een machtigh Croon-heer mijner tyden
(Indien hij leefd’, hij soud’t belyden
Los als een ongeveinsde Baes)
Quam aengereden door ’tgeraes,
(5) Daer Schouth en dienaers Muer en Daken
Van menighte Bordeelen braken;
En riep, Coetsier, draef, repje wat,
En help mij door de lange Stadt,
Ick dien ten eersten thuijs te wesen.
(10) Heeft elck Bordeel dat lot te vreesen,
Draef, draef, dat ick het weeren magh,
Mijn Huijs is van den grootsten slagh.
Ib. 21/31. Dec.



Continue


[CH1671:001]
(ANNAS VONNIS)
Een paer ouw’ Boeven dat Susann’ had ondernomen
Wierd wel te recht gestraft, meent Anna, soo men leest:
Maer, seght sij, soo ’t een jong paer boeven waer geweest,
De saeck en waer voor ’t Recht haer leven niet gekomen.
Ib. [= Lond.] 4. Ian.


[CH1671:002]
(STRAET-GERUCHT)
Drij Vrouwen maken een volle merckt.
’T is waer, seght Herman, en wel gemerckt:
Maer bij drij vrouwen doet eens de mijn’,
Het sal een’ loutere Kermis zijn.
Lond. 4. Ian.


[CH1671:003]
GALG-SCHRIFT
Een seer voorsichtigh Man ten einde van syn leven
    Heeft hier den geest gegeven.
Hij wouw niet na de Galgh door een’ bekende straet
    Die na ’tschavot toe gaet:
(5) Hij vreesde voor een’ schuld van onbetaelde kleeren,
Diem’ hem daer eischen moght, en doen hem arresteren.
Ib. 5. Ian.


[CH1671:004]
(VOORSICHTIGHEYT)
Dirck schrickt niet voorde Galgh: hij vreest maer dat syn’ krop,
Die kittelachtigh is, door ’troeren vande Strop
Aen ’tlacchen raken [moght]; en soo is al sijn schricken,
Hij moght in ’tlacchen sticken.
eod.


[CH1671:005]
GRAESCHRIFT VAN EEN’ HOVENIER
Hier light een Snoeyer dood, die van een’ hoogen tack
Gevallen met syn’ Bijl den hals in stucken brack:
Siet wat een’ zegening, dat in den val op ’tletste
    Syn’ Bijl hem niet en quetste.
eod.


[CH1671:006]
Hans hurckt soo seer na grooten schat,
Hy sweert, hij wenscht ’er om te wesen
De rijckste Koeckoeck van de Stadt:
Maer, seght sijn’ Moer, wat mooght ghij vreesen?
(5) Gh’ hebt toch genoegh van sulck gerief
Te wachten van uw Vader-lief.
eod.


[CH1671:007]
(GOED BERICHT)
Ghy hebt een soet Verstand, seim’ een bekende Vrouw,
    Die ’thaere niet gemein is.
Ick wist niet hoe sij ’t gaf noch hoe ick ’t nemen sou.
Met sprack sij ’twaere woord, en gaf mij desen douw,
(5) Verstaet hoe ick het meen, soet heeten wy dat klein is.
eod.


[CH1671:008]
(MINSTE KOST)
Teun brocht twee hoornen toe tot Kapstock van sijn’ hoed.
    Wat lightgh’ en quist ons goed,
Sei Neel, sijn soete wijf, een van d’onviese vrouwen;
Hoor, Bock, ghij hadt uw’ Hoed maer op uw hoofd te houwen.
Ib. 7. Ian.


[CH1671:009]
(JOCK VOOR JOCK)
Heer Oom, uw Kap die brandt, riep eener tot een Pater:
(De Kap hong overboord en flodderden in ’t nat)
Het schaedt niet, sei de Paep, die ’t jock wel had gevatt,
Ick wist wel datse brand’ en hangser om in ’twater.
eod.


[CH1671:010]
(NEELS VOORSICHTIGHEIT)
Een Geck kreeg Boogh en Pijl en lieper mé in ’trond,
Om all’ de Koeckoecken te schieten die hij vond.
Ian, sei Neel, siet wat toe en komt den Geck niet tegen.
Wat meent ghij, Wijf, sei Ian; is mij daer aen gelegen?
(5) Neen, sey sij, maer een Geck verstaet sich op geen’ Boogh,
Ick vrees of by geval een pijl naer u toe vloogh.
Lond. 7. Ian.


[CH1671:011]
(KLAERS BESCHEtD)
Men hiet mijn’ Boer een Toovenaer.
Hij vraegd’ een wijs Man, Is dat waer?
Neen, sei die Man; maer, wilt ghij ’t weten,
Een Koeckoeck moght ghij beter heeten:
(5) Een Koeckoeck, riep sijn lichte Claer;
Die dat soo seker af kan meten,
Voorseker dat ’s een Toovenaer.
Lond. 8. Ian.


[CH1671:012]
(HOOED-VLEESCH)
’k Most van een’ steilen Bergh, en wouw geen peerd vertrouwen,
Maer mijn twee voeten wel. Mijn Mé.maet socht te schouwen
Het slyten van een niew paer Schoenen op dat pad,
Het eenigh enckele paer schoenen dat hij hadt.
(5) Ick sei, ’k heb eenen hals die desen kop moet dragen.
Hebt ghij d’ schoenen lief, dien denck ick niet te wagen.
eod.


[CH1671:013]
(GROOT VERSCHIL)
Dirck, seid’ ick, biecht eens op, wat is sij, boos, uw, Griet?
Hy seide, niet altoos, ick nam ’t voor, altoos niet.
eod.


[CH1671:014]
(VAN TEUN)
Teun sagh sijn’ grammen Waerd een’ Kan den trap af goijen,
En Teun nam Schotelen, Tailloor en Kandelaer
En Soutvat en Servet, en wierp het’er al naer.
Wat denckt ghij, riep de waerd, soo met mijn goed te schoijen?
        (5) Ick meenden u geen’ scha,
        Sei Teun; ’kwierp u maer na,
En docht dat ghij mij soo stilswijgens woudt doen weten
Dat uw believen was beneden te gaen eten.
eod.


[CH1671:015]
GEMEEN MAEGSCHAP
Pier Swijn most na de Galg, en hadse geern ontgaen,
En sprack beleefdelick den Opperschouteth aen,
Heer, seid’ hij, ghij heet Ham, en ick soo goed als Vercke;
Soo ben ick van uw bloed; gaet daer wat na te wercke.
(5) Dat maeghschap, sei de Schouth, en treck ick mij niet aen:
Eerst moet ghij hangen, en dan sult ghij mij bestaen.
eod.


[CH1671:016]
(BY ’T WOORD)
Mijn Schouth sprack tot een’ Guijt om veel ondeugds gevangen,
Schelm, soo ghij niet en hangt wil ick voor u wel hangen.
Ei lieve, sei de Fielt, doet mij dat woord gestand
En, of ’t soo vallen moght, blijft toch wat byder hand.
eod.


[CH1671:017]
(GEBROKEN TAEL)
Dat is een groote schelm, sprack onse Schouth van Piet,
Die in de boeijen sat. Neen, Heerschap, seid hij, niet
Soo grooten schelm als ghij (hier hoesten hij met eenen,
En snoot en spouwden eens) mij lichtelick mooght meenen.
eod.


[CH1671:018]
(BROER HERMAN)
De Deken van het Choor liet aen Broer Herman weten,
        Die lang had stil geseten,
Hy sou sijn’ mond op doen en singen oock sijn best
        Soo wel als al de rest.
(5) Ei, sei Broer Herman, groet den Deken mijnent wegen,
        En, heb ick wat geswegen,
        Versekert hem, ick ben
Soo vrolick als ick een’ van all’ de lollaers ken.
eod.


[CH1671:019]
DIRCKS EERBAERHEIT
Neel stierf; en op haer laest bestond haer Dirck te vragen,
Wie hij best trouwen sou, als sij waer uytgedragen.
Wel, sei s’, is ’t sulcken haest, soo trouwt de Duijvels Moer.
Neen, sprack hij, dat waer schand en bloedschand, Duijvels voer;
(5) Soo sonder ommesien de Moeder te gaen trouwen,
Na ’k met haer Dochter-lief soo lang huijs heb gehouwen.
eod.


[CH1671:020]
SUIJNIGE THoMAS
Als Tom de Kop af most, besocht hem sijn Barbier,
En bood hem ’tscheermes aen, om nettiens uijt te komen,
Als ’top een sterven ging: Neen, seid’ hij, blijft van hier;
De Coning heeft met mij een pleitjen ondernomen,
(5) Die mijn hoofd hebben sal: eer dat is afgedaen,
Hang ick’er uyt mijn’ Bors geen onkosten meer aen.
eod.


[CH1671:021]
CROMWEL
Hoe siet het hoofd soo suer dat hier staet op den Toren?
Als ’t Olivier ontviel was hij niet wel geschoren.
eod.


[CH1671:022]
MORUS WIJE
Nel kreeg een’ sotten Soon: dat ’s wel, sei Vader Tom,
Die niet moe dochters was, Hier bad’t ghij dickmaels om.
Een jonghen was uw wensch: als of ghy ’thadt bedongen,
Hier hebt gh’ een’ Iongen nu, en voor altoos een’ jongen.
eod.


[CH1671:023]
(AEN PIER)
Pier, springt ghij twintich Voet?
Ick wouder noch wel ses meer springen dan ghij doet.
Maer, letter op, ick wou wel,
Scheelt machtigh van, Ick sou wel.
eod.


[CH1671:024]
TRYNS BIECHT
Trijn biechten onder meest haer’ sonden, dat s’ in ’t Hoij
Geraeckt was onverhoeds with a fine English -oij-
En wat gebeurde daer? sei heeroom; biecht ter degen:
Ghij zijt een oude geck, sei Trijn, soo gh’ ernstich vraegt,
(5) Als of ghij ’tniet en wist, wat dat een jonghe Maegd
Met een moij Knechtje doet, te saem in ’tHoij gelegen.
eod.


[CH1671:025]
(WISKONST)
Men lachte met een’ Boer aen eenen voet gespoort.
Hij loegh de lacchers uijt, en seide, wil ’t paerd voort,
Met d’een zij van sijn Lijf, dat eene spoor kan redden,
Ghij sult haest d’ander zij sien volgen, wie wil wedden?
eod.


[CH1671:026]
(TWEEDERHANDE POST)
Frans sat op een stijf Paerd, dat t’enden adem was.
Een Poste-looper riep, wijck en maeck ruijmbaen, ras.
Wat? staej’ en sieje niet hoe dat ick met de Post rij?
Wel, sieje niet, sei Frans, hoe dat ick op een’ Post rij?
eod.


[CH1671:027]
(RUYTER-RAED)
Wil ’tlamme Paerd niet voort, en wiltgh’er raed toe weten,
Riep mij een spreewer toe op sijn gemack geseten,
Bindt wat Hoijs aen een’ spar, en voert die lans voor uijt,
Het hongerighe Beest sal volgen, sei de guijt.
Lond. 9. Ian.


[CH1671:028]
GOET GECKEN BERICHT
Drij dart’le Ioffertiens beriepen Ian de Geck,
Hij soud’ haer een voor een vermanen haer gebreck:
Neen, Kind’ren, seid’ hij; weet dat Iantje niet gewent is
Gerucht te maken van wat al de Stadt bekent is.
eod.


[CH1671:029]
(DE VERKRACHTE)
Soo zyt ghy dan verkracht, seid’ een vernuftigh Schepen,
Op sulcke pleiterij van over lang geslepen.
’t Moet u meer van dien schelm geschiedt zijn, naer ick hoor:
Ia, sei de malle Iut, wel twintich mael te voor.
eod.


[CH1671:030]
(GRIETS VERSUYM)
Wie daer? riep Griet in ’tbedd: ick ben ’t, sprack de Coetsier,
En meenden u in ’tbed wat niews te gaen vertellen:
Maer denckend’ aen ’tgroot Mes dat ghij te werck woudt stellen
Verander ick van sin, en sluijp weer sacht van hier.
(5) Wat ben ick oock een Beest! sei Griet, ick magh ’t wel seggen,
Die juijst het groote Mes bene’en heb laten leggen.
10. Ian.


[CH1671:031]
(MOER ANNAS GISSINGH)
Moer, Moer, riep Annas kind, ’ksie Koeckoeck komen loopen.
(Soo hiet de vaders hond, die met hem was in ’tland)
Ei, seis’, is Koeckoeck daer, soo mogen wij wel hopen
Dat vaertje thuijs sal zijn, of emmers by der hand.
eod.


[CH1671:032]
(KLAES BOCKENBAERD)
Claes heeft veel langer Baerd als ijemand sagh in langen:
Daer seid’ een laccher op, Ick bender af veschrickt;
’t Schijnt dat de Vent een Paerd moet hebben ingeslickt,
En dat hem noch de Staert ter kelen uijt blijft hangen.
eod.


[CH1671:033]
(MOEDER-LESSE)
Trijn is een’ maend getrouwt, en geeft alreeds haer Man
De Koeckoeck tot een Van.
De Moer bekijftser om, en seght, Ghij malle vercken,
Derft ghij ’them laten mercken,
(5) En zyt ghij pas een’ Vrouw geworden in sijn bed?
Ick heb wel anders op mijn Kaeckelen gelet:
’Kben met uw Vaer getrouwt nu inde dertigh jaeren,
En heb hem noch soo veel niet derven openbaren.
eod.


[CH1671:034]
(HOOGE LOF)
Mijn Backers Soon verschoont sijn Vaer
En seght met veel beleeftheit,
De lastering en is niet waer,
Het is soo vromen Man als oyt by Brood geleeft heit.
eod.


[CH1671:035]
(VAL OM VAL)
Claes decker viel van ’t hoogste dack,
En ’twas sijn hals niet die hij brack,
Maer van sijn’ armen Bnerman.
Daer sagh de Soon wat suer van,
(5) En quam’er over aen ’tgepleit.
De decker sprack met goed bescheit,
Heer Schouth, wat valt’er veel te seggen?
’k Wil geeren op de plaets gaen leggen,
Daer ick sijn vaer (God hebb’ de ziel)
(10) Gansch niet moetwilligh overviel.
Wil hij mij daer doot komen vallen,
Ick stel het in sijn welgevallen,
Al wouw hij, tot mijn ongemack,
Van noch twee mael soo hoogen dack.
eod.


[CH1671:036]
(EIGE SORGH)
Hoe komt ghij soo gevoedt, soo door-speckt, soo door-dick,
En ’t Paerd dat ghij berydt soo Been-dor en soo mager?
Hiel ick mijn’ Buerman voor: Syn’ antwoord was, Hoort, vrager,
Mijn Knecht sorght voor mijn Paerd, en voor mijn selven ick.
Lond. 1/11. Ian.


[CH1671:037]
(GOED BERICHT)
Dirck, seid’ ick, die uw Paerd een tell heeft leeren gaen
Was wel een’ groote Beest en heeft het niet verstaen.
(’t Paerd draefde hoogh en hard) Of ’tqualick gaet of wel gaet,
Sei Dirck, die saeck gaet mij, en niemand anders aen;
(5) Maer ’tis een groote beest, die seght het Paerd een tell gaet.
eod.


[CH1671:038]
BIECHT
’KHeb sotticheit en beestigheit,
Dat ’s, velerhande menschlickheit,
Gepleeght, als alle menschen plegen,
Maer een ding biecht ick op ter degen,
(5) ’k En heb noijt Sot geweest noch Beest,
Dat ’s, droncken heb ick noijt geweest.
eod.


[CH1671:039]
(WARE LOGENS)
’k Heb ’t onlangs eerst verstaen wat Henrick over gaet,
Met altyd lof en eer van Claes te liggen spreken,
Die van hem niet en seght als allerhande quaed.
Wij spelen, seght hij, bei met averechtse streken:
(5) Ick noem hem deugdelick, hij heet mij vol gebreken.
Die liedjens zijn gelijck, al schelen sij van Stem;
Want, even als hij mij beliegt, beliegh ick hem.
- Ian.


[CH1671:040]
EEN DOODE IN ’TGRAF
Hier legg ick, en hier blyv ick leggen,
En doeder goed noch doeder quaed,
En slaep noch waeck, en magh wel seggen,
Ick weet niet wa.t mij over gaet.
eod.


[CH1671:041]
(DRONCKE REDEN)
Ian weert hem in sijn volle wapen,
En wil geen water in sijn wijn:
Want, seght hij, als dat soo most zijn,
God had het in de Druijf geschapen.
Ib. 13. Ian.


[CH1671:042]
(WIS WAERSEGGEN)
Wat dunckt u, sal ’t van daegh goed weer zijn?
Vraegd’ ick mijn’ naestgelegen Boer:
’k Sal ’t u wel seggen, sprack de loer,
Indien wij t’avond hier eens weer zijn.
eod.


[CH1671:043]
(MISREKENINGH)
Acht mael was Pieters Wijf gevallen in de Kraem,
En telden mij ’tgebroed een yeder bij sijn’ naem:
Acht Kind’ren, sei ’ck, de last van dat gesin moet groot zijn:
Neen, sei se, ’khebber acht met seven dieder dood zijn.
eod.


[CH1671:044]
(REDELICKE ONBELEEFTHEIT)
Mijn Regen-mantel? Ian; soud ick daer soo van scheiden?
Den eisch is ongerijmt: want lett eens; een van beiden,
Of ghij behoeft hem niet, soo ’tschoon weer is na noen;
Of, soo ’t wil regenen, heb ick hem self van doen.
eod.


[CH1671:045]
(GELEGEN PAER)
Een Roover van verstand (’k wil hopen dat het waer is)
Vatt’ eerst een Iesuït, daer naer een Devotaris
Van ’tEngelsch Puriteins, en plunderdese bei,
En woeldes’ aen een’ Boom dicht mond aen mond, en sei,
(5) Voldoet uw’ lusten daer, mijn’ hooghgeleerde Heeren,
Nu hebt ghij plaets en tyd om fraeij te disputeren.
eod.


[CH1671:046]
(HOUWELICK)
De Vrome lieden trouwen,
De Wijse niet, seght Bouwen;
Dat weet ick van berouwen,
Dat noijt en sal verouwen,
(5) Tot dat mijn wijf sal kouwen,
En ick haer lijck be-rouwen.
Ib. 14. Ian.


[CH1671:047]
(KINDER-WAERHEIT)
Ick vond mijn’ Buerman gram op drij onnoos’le kind’ren,
Daer van hij staegh ’tgetal sagh meerd’ren meer als mindren;
’t Gespuijs stond na sijn hoofd en gaepten al den dagh,
Tot dat hij vraegd’ in ’tlaest, wat of ’er wesen magh,
(5) Daer dit gedrocht na kijckt? Ghij moet u niet vertoornen,
Sprack d’oudste vanden hoop, men seght daer staen twee hoornen
En groeyen uyt uw hoofd en wij en siender geen’;
Ei, licht den hoed eens op en thoonter ons maer een’.
Ib. 14. Ian.


[CH1671:048]
(GOED BERICHT)
Hoor, Wijfje, seid’ een Man niet al te veer van hier,
’tVolck seght, dat all’ de Mans rondom in ons quartier
Klaer’ horenbeesten zijn, een eenigh uijt genomen;
Wien soudt ghij oordeelen dat voordeel toe te komen?
(5) Laet sien eens, sei de prij, een ongehorent Man?
Ick weet niet, bij mijn ziel, wie dat dat wesen kan.
eod.


[CH1671:049]
(OVER-PROEF)
’k Gaf een’ gesonden Vriend een niew stuck Parmesaen
Te proeven met een Mes: dat nam hij geeren aen,
En sat, en bad een’ poos met suchten en met sténen,
Als ydel Kerckvolck plagh, die ’theel doen en half meenen.
(5) Dewijl hij besigh bleef met d’oogen inden Hoed
erghd’ ick mijn’ Parmesaen, en sei, daer ’s Stolwijcks goed,
Gaet daer uw’ gangen in; want, na ick merck aen ’tlesen,
Dat proeven sal met u een’ goede Maeltijd wesen.
eod.


[CH1671:050]
(VROUWEN-ROEM)
Siet wat een onderscheid, sei m’ een vernuftigh Man,
Daer is geen’ ondeugd of wij hebbender wat van;
Wij hoerejagen en wij tuijschen en wij teeren,
Wij drincken ons versuft, wij vloecken en wij sweeren,
(5) En wat en doen wij niet? De Vrouwtjens (soet geslacht)
En werdt gerechtelick niet meer te last gebracht
Als twee artijckeltjens, by ’tvies Volck vande Kercken,
Qua’ woorden en qua’ wercken.
eod.


[CH1671:051]
(NEEL VERONGELUCKT)
Het blixemde met Neel in ’tvallen van haer paerd;
En ’tblancke vel, sei Dirck, was sijn besien wel waerd.
Staen u die Billen aen, sei Neel, hoe is ’t gekomen
Dat ghij’r niet met een’ soen hebt afscheid van genomen?
(5) Want lichtelick, fijn Heer,
En siet ghij se noijt meer.
eod.


[CH1671:052]
(JAN VADERLOOS)
Ians Vader light in ’tgraf, en Ian steeckt inden rouw,
Dat ’s meer als redelijck; maer, als ’twel wesen sou,
Syn Paerd most oock in,tswart: neen, seght hij, dat ’s geen reden,
De Vader van mijn Paerd is noch niet overleden.
eod.


[CH1671:053]
(BIECHT EN AFLAET)
Claes biechte droeffelick, hy had een’ vette Ham,
Die hem van Lingen af ontrent half Vasten quam,
Als een’ verbooden spijs los in ’t Secreet gesmeten.
De Paep sei, Gh’ hadtse self noch beter op gegeten.
(5) Heer, soo verstond ick ’toock; want (seid’ hij) dat ghij ’t weet,
Eerst at ickse schoon op, doe smeet icks’ in ’tsecreet.
eod.


[CH1671:054]
(LAET RAED)
Ghij brandt uw’ Sporen, Heer, riep een soet Kaeckelaer,
        Ick weet niet wie, noch waer,
Aen een koud reisigher die wat te deun aen ’tvier stond.
Ghij meent mijn’ laersen, sei die ’twarmen wat te dier stond;
        (5) Neen, Heerschap, sei de quant,
        Die zijn alree verbrandt.
eod.


[CH1671:055]
(DIRCKS VOORSORGH)
Een yeder een zij kennelijck,
Begostm’ een’ Schepen-brief te dichten,
Daer me Dirck meende geld te lichten,
Te lossen na sijn Vaders lijck.
(5) Houdt, riep hij, dat luijdt schrickelijck;
Want, quaem ’t een yeder een te weten,
Hoe sou mijn Vaer mij welkom heeten!
eod.


[CH1671:056]
(TRIJNS ONTLAGH)
Ontkent niet, sei de Schouth, ick weet het, u aengaende,
Trijn, dat gh’ een Hoerhuijs houdt, en ick sal ’thouden staende.
Danck hebt, mijn Heer, sei Trijn; ick kan ’tniet staende houwen.
Wat sultgh’ een goed werck doen, magh ick uw woord betrouwen!
eod.


[CH1671:057]
ANDRIESENS TROOST
Een boos Wijf, seght Andries, is een’ heilsame plaeg,
En sticht een heel gesin:
Sy brengt Berouwen in,
En doet een aende Hel gedencken alle daegh.
eod.


[CH1671:058]
OFFICIE VOOR EEN MOLENAER
Hoor, Molenaer, riep Claes (en ’tscheelde daer niet veel)
Woudt gh’ een Schouts Dienaer wesen,
Ghij soudt u wel doen vreesen;
Uw, Kraegh grijpt alle daegh een’ hang-dief by de Keel.
eod.


[CH1671:059]
AEN EENEN DICHTER
Ghij reedt, seght gh’, op een paerd dat lam was, als uw’ Herssen’
        Gelaghen van die Verssen.
        Beëedight het niet licht,
        Ick merck ’t wel aen uw Dicht.
eod.


[CH1671:060]
WAERSEGGERS
Siet hoe verr Abraham de reden weet te recken;
De grootste logenaers zijn d’oudst’ en wijste lien,
Want, soo het spreeckwoord seght, en veeltyds werdt gesien,
De waerheit werdt geseght door Kinderen en Gecken.
eod.


[CH1671:061]
AEN EEN POEET
Poëten hieten eens waerseggers en Propheten.
        Wilt ghij de reden weten,
Dirck Dichter? (met verlof, kom ick u wat te naer)
        De Gecken seggen waer.
eod.


[CH1671:062]
DUYSTERE WAERHEIT
Piet ging uijt sijn’ Geboort sijns levens luck doen lesen.
De Sterre-leser sei, hoe dat uw vader hiet,
Moet mij voor alle ding bekent zijn. Wacht, sei Piet;
’k Gae vragen aen mijn’ Moer hoe dat sijn naem moght wesen.


[CH1671:063]
ENGLISH CHRISTMAS
Den heiligsten van all’ de dagen
Dien oyt de Menschen rijsen sagen,
Den dagh doe God ter aerde quam
En ’s werelds misdaed op hem nam,
(5) Sien ick in Engeland gedencken
Met over brassen, over schencken,
Met Mom en Dans en Kamerspel,
Met all’ de Vastenavond Hel.
Wel hoe, Gemannen is dat Christmis?
(10) Mij dunckt het is de heele Christ mis.
Lond. 5/15 Ian.


[CH1671:064]
ENGELSCHE WET
De Mans in Engeland zijn Meesters van de Wijven
Haer erffelicke goed, maer sij, schijnt, van haer’ lijven:
Des isser oock geen Land daer ’tVrou-volck soo gerust
Syn kostelixte goed verhandelt als ’them lust.
eod.


[CH1671:065]
BESLYCKT LONDEN
Oud Londen is door ’t Vier geloutert als metael,
En, ’tscheelt van dat het was niet anders als fijn Stael
Van afgesleten Lood: maer, als wij ’tseggen moeten,
Wat is een’ schoone Vrouw met stinckend-vuijle voeten?
eod.


[CH1671:066]
(KUNST OM KUNST)
Ick sweer by dese Kaers die ’ck in mijn’ handen houw,
    Sprack Wouter tot sijn Vrouw,
’k Heb al den nacht gedroomt dat ghij mij deser dagen
    Twee hoornen hebt doen dragen.
(5) ’k Sweer, sei sij, bij het Brood dat gh’ hier voor oogen siet,
    ’t En is de waerheit niet.
Eet dan dat Brood, seij hij: neen, sprack sij, gaet ghij voren
En eet uw’ Kaers eerst op, want ghij hebt eerst gesworen.
ibid. 7/17 Ian.


[CH1671:067]
ENGELSCH VEE
Dirck, gaet ghij soo naer Engeland?
Door siet het wel aen allen kant;
Ghij sulter vreemdigheden vinden
Die and’re Volcken noijt versinden.
(5) Maer schrickt niet, soo ghij op uw pad,
Te Landewaert, en meest in Stadt,
Veel’ Horenbeesterij van aensien komt t’ontmoeten,
Met even groot getal van Hoornen als van Voeten.
Ib. 21. Ian.


[CH1671:068]
ENGELSCH GELD
De Londen-Toursche Munt gaet alle Munt te boven;
Haer held’re Stempelen zijn niet genoegh te loven;
Haer deugdelicke waerd’ in Goud en Silv’re Stof,
Ia tot in Kopere, gaet boven allen lof.
(5) Wat dunckt u, Vreemdeling, waer ’t niet met alle reden
Dats’ all’ in sulcken Munt haer’ handelingen deden?
Iae ’t: maer daer isser een van overlang bekent,
Daer ’tvolck niet af en will, soo ist’er aen gewent:
Het is een’ valsche Munt, dat weetmen van te vorens;
(10) Noch doetm’er gins en weer betaling mé; met Horens.
eod.


[CH1671:069]
(JANS BYWOORD)
Verstae je ’t wel, voeght Ian bij allerhande reden;
Selfs seght hij, als hij bidt, Heer, verstaeje ’t wel?
En die soudt wel verstaen, verstond Ian sijn’ Gebeden,
Maer Ian verstaet, ontrent, syn selven als een Bel.
eod.


[CH1671:070]
DIRCKS DOOD-SIECKTEN
Ick vraegd’, Hoe raeckte Dirck om ’tleven, was ’t van drincking,
Of van een’ Sincking? Neen, seid’ ijemand, geen van twee;
En evenwel van beid’: Hij tuijmelden in zee,
En dronck sijn selven doot, en bleef voorts in een’ sincking.
eod.


[CH1671:071]
MIS-BESTEEDDE WELDAET
’k Heb Frans een’ dienst gedaen, die wel een dienst magh heeten:
Nu ’k sijn’ erkentenis daertegen soeck, is ’t mis:
Hij seght, het magh wel zijn, maer heeft het schoon vergeten.
Heet dat vergeten schoon? mij dunckt het leelick is.
Ib. 24. Ian.


[CH1671:072]
WRAECKGIERIGE TRIJN
Trijn had den Schouth geklaegt, sij was van Dirck verkracht,
Somtyds een’ heelen dagh, veeltijds een’ ganschen nacht.
Soo dickmaels? sei de Schout, wat lusten u te swijgen?
Ghij hadt hem over lang gehangen konnen krijgen.
(5) ’Kliet hem begaen, sei Trijn, op dat hij eens gevatt
Syn’ welverdienden loon moght krijgen op een rad.
eod.


[CH1671:073]
ONKEUR
Ick weet niet wat een Geck van beiden beter dé’:
Den overdrincker delft en vult sijn’ eigen zee,
Daer in hij endelick versuijpen moet en stranden;
Den overeter graeft sijn’ Grafsté met sijn’ tanden.
eod.


[CH1671:074]
SLOCKSPIJSEN
Der Vraten Magen zijn recht wandelende Graven,
Daer allerleij gediert doorgaens in werdt begraven,
Tot dat de Graven selfs geraken in haer Graf
En voeden daer Gediert dat haer noijt voetsel gaf.
(5) Geraken sij ’r wat vroegh, sij hebben ’t danck te Weten
Aen een klein Engelands gebreckjen, Overeten.
eod.


[CH1671:075]
AEN IAN DEN VLOECKER
De Duijvel hael’ mij, Ian, is schier uw derde Woord:
Uw vloecken, schijnt, en is tot noch toe niet verhoort.
Maer of de Geck eens voort quam,
En dat hij u bij ’twoord nam:
(5) Ick wil oock vloecken, Ian, de Duijvel hael’ mij niet,
Voor uwen Swanen-sang waer dat een droevigh lied.
eod.


[CH1671:076]
(ENGELSCH HERT)
Hoe komt, een Engelsch man soo onschouw voor den bast is?
Om datter sterven slechts en anders niet aen vast is.
Ib. 25 Ian.


[CH1671:077]
(AEN EEN ENGELSCHMAN)
Tom, houdt uw’ handen t’huijs, en wacht u voorden bast,
Daer’s niet den hals alleen maer oock de dood aen vast.
eod.


[CH1671:078]
AEN DRONCKEN TEUN
Antoni, vochte Vriend, maeckt eens een eind van natten,
En leert der luyden wijsheit vatten
Die d’eerste Tael ten deele viel,
Haer spreeckwoord seght, Gods geest bemint een’ drooge ziel.
eod.


[CH1671:079]
(MAEGHDOM)
Moy’ Anne wouw philosopheren,
En van de Leden-snijders leeren,
Wat Maegdom was, en waer hij lei.
Ick gaf haer kort bericht, en sei;
(5) Hoor, Anne, gaet in uw Geweten,
Ghij kunt het nergens wisser weten,
Want Maegdom, tuschen ons geseit,
Is een’ onnoosel’, onversleten,
Onkundigh’ ongebesightheit.
Ib. 26. Ian.


[CH1671:080]
RAEDSEL
Trijn weet een Raedsel uijt te geven
Daer veel’ verstandighe voor sneven:
Sy seght, Ick had, Ian heeft gehadt,
En beide zijn wij ’tquijt, wat ’s dat?
eod.


[CH1671:081]
DIE SOECKT EN VINDT NIET
Nel klaegd’ haer Maegdom was verloren.
Ick seide, laet ons om doen hooren
En soecken of hij ergens is.
Neen, sei se, dat is t’ongewis,
(5) Leert ghij niet beters in uw’ Boecken?
Ick ben hem quyt geraeckt met soecken:
En deser dagen socht hem een,
En docht, hij had hem bij een been:
Maer, goede Knecht, hij was bedrogen;
(10) Het vogeltje was lang ontvlogen.
eod.


[CH1671:082
MARE LIBERUM
Schoon Engeland de zee alleenigh kost behouwen,
’t En seght niet: Recht en is op geen geweld te bouwen.
Goed hebben, is ’t niet al, maer hoem’er aen geraeckt,
En of een Meester is, of maer den Meester maeckt.
Ib. 27. Ian.


[CH1671:083]
VINNIGH SCHOUW-SPEL TE LONDEN
Ick schroom voor d’ Engelschen haer spel met stael of stock;
Het volck slaet en verscheurt malkanderen om ’tjock.
eod.


[CH1671:084]
NIEW PARIJS
Besocht ick nu Parijs, ick schrickte voor ’tgesicht.
Het isser net bij daegh, by doncker ist’er licht.
eod.


[CH1671:085]
VOORSORGH
Ghy hebt schoon’ handen, Truij; maer sullen wij gaen eten,
Soo waschtse als ick de mijn’.
’Ksie wel hoe schoon sij zijn,
Maer hoese schoon zijn, Truij, dat dien ick oock te weten.
eod.


[CH1671:086]
NEEL
Neel is niet sot, naer ick het vat,
Men moet haer all’ haer’ eere schencken;
Sy leeft niet sonder achterdencken;
Maer aende voor-sorg hapert wat.
eod.


[CH1671:087]
PAPIERE VRIENDEN
Wat light ghy en bedilt de menighte van Boecken,
Die ’k lang vergadert heb, en meer en meer doe soecken?
’t Zijn doode vrienden, Ian, van reden, van verstand,
Van alle wetenschap, van alle Tael en Land,
(5) Die sich tot mijn gerief op allerhande vragen
Of als Berichteren, of als Getuijgen dragen,
En passen op mijn oogh, geef icks’ een wenckje slechts,
Als d’onderdanigste van mijn’ gebroodde Knechts.
Maer zijn sij niet te veel om t’samen te doorlesen?
(10) Ontwijffelick te veel; en soud’t mijn meening wesen
Al wat geschreven is en wat geschreven wordt
Door en door heen te sien, mijn leven viel te kort.
Maer, Ian, ghij zijt mijn vriend en and’re sonder ende:
Neemt dat ick duijsenden en meer daer neffens kende,
  1(5) Waer ’t mij niet heughelick met lust en vrijicheit
Bij een’ of meer te gaen om reden en bescheid;
En sou dat noodeloos of overtolligh heeten,
Kost ick niet even juijst al weten wat sij weten?
Ib. 18/28 Ian.


[CH1671:088]
AEN MYN’ KINDEREN
Een schuld-brief in papier, raecktgh’ hem te dikwils aen,
Kan licht bemeuselen en slijten en vergaen.
Gedenckt dit, kinderen, en soo ghij op uw’ Vrienden,
In tijden van gebreck, uw leven ijet verdienden,
(5) En meldt de weldaed niet te dickwils; mettter tijd
Vuijlt en bemeuselt sij, en gaet haer’ luijster quijt.
Lond. 19/29 Ian.


[CH1671:089]
GESONTHEDEN
Elck doe den Heer bescheid, (sprack een wijs Man in ’tmidden
Van dronckaerts, die de Prins sijn’ welvaerd by den wijn
Quanswijs behertigden) ’kwil voor die welvaerd bidden,
Daer ghij soo geern op drinckt, en drincken op de mijn’.
eod.


[CH1671:090]
BEDDE-WIJSHEIT
Claes kan Latijn uijt ouw’ Poeten
En wil ons daer uijt leeren weten,
Dat, als men op de reden lett,
Matrassen maken beter Bedt
(5) Dan Tycken, bol van dons en veeren,
Daer in niet goeds en is te leeren:
Ia scheldtse, met vermetenheit,
Voor Bedden van onwetenheit,
En weet de saeck dus vast te maken,
(10) Om dat die wijse dichters spraken
Non jacet in molli, etc.
Weet ghij de rest niet, raedter na.
ib. 30. Ian.


[CH1671:091]
IANS VOORSORGH
Ian twijffelt aen sijn wijfs weldragen,
En tuchttse nu en dan met slagen.
Altoos, de quae naem gaet haer na,
’T zij waer of niet, hij slaeter ná.
eod.


[CH1671:092]
DROOMEN EN ONTWAKEN
Wij liggen al den Nacht en slaven in ’tbeleid
Van ydelheden, verr van alle red’lickheid,
En arme Waerheit light daer onder; en dat ’s Droomen:
Met worstelen nochtans bestaet sij op te komen,
(5) En, krijghts’ haer’ handen los, sij valt de Logen aen:
Die weert sich; en dat raeckt van kijven schier aen ’tslaen:
In dat gerucht en kan ’t de Rust niet langer herden;
En dat heet, Wacker werden.
Lond. 1. Feb.


[CH1671:093]
OUDERDOM
Raedt: dat ick niet en heb, en wouw ’k niet dat ick had;
En hoop het evenwel te krijgen: wat is dat?
Ib. 3. Feb.


[CH1671:094]
VAN HUYBERT BOECKMAN
Wat mooght ghij na geleertheit soecken
In Huijberts hoofd? daer isser geen:
Hij heeft heel’ uytgelesen Boecken,
Half uijtgelesene niet cen.
Ib. 5. Feb.


[CH1671:095]
LUIJE DIRCK
Dirck houdt onmaetigh veel van wat laet op te zijn:
Dat’s ’s avonds mijn manier, maer ’s mergens is het sijn’.
eod.


[CH1671:096]
SPOTTERS GRAFSCHRIFT
Hier light die om Gods Woord noijt wouw ter Kercke gaen.
Magh ick de ronde waerheit seggen,
Hij died’er levendigh noch sitten wouw, noch staen,
Behoort’er doot niet in te leggen.
eod.


[CH1671:097]
GAUWE IAN
Ian leest wel swart op wit, dat heeft men hem gewesen:
Waer ’twit op zwart, God weet of ’t Ian sou konnen lesen.
eod.


[CH1671:098]
MISVERSTAND
Agnietjen, onse Clop, had vierichlyck gebeen
Op beid’ haer Knijen bloot, en op een’ blauwen Steen,
Dat Neeltjen, haer Masseur, voor geen dozijn van dagen
In ’thylick-bed geraeckt, ten eersten kind moght dragen.
(5) De Kouw beving haer’ Buijck, en roerde daer een’ pijn
Daer s’ ongerust in vreesd’ of ’t wel een kind moght zijn:
Doe liets’ haer bidden staen, en sprack, noch ongeruster,
Gh’ hebt m’ emmers wel verstaen, o Heer, ick meen mijn Suster.
eod.


[CH1671:099]
GEBLANCKETTE NEEL
’t Is waer, seght lichte Neel, ick deck mijn bruijne vel
Met Witsel wat gemengt met Roodsel: doe ’k niet wel?
Ghy deckt uw’ bruijnen aers, oft anders niet behoorden,
Met kostelicke zijd’ en kostelicker koorden,
(5) Met allerhande verw van Stoffen over hoop,
Die u pas eigen is als mijne mij, bij koop:
Wat ghij beneden doet, magh ick ’t niet boven willen,
Houdt ghij mijn Aensicht niet soo goed schier als uw’ Billen?
Ib. 9. Feb.


[CH1671:100]
9e FEBR. 1671. VERJAERING VAN CONINGH CARELS MOORD
Was ’theden dat de Son haer’ straelen sagh bedwelmen
Door grouwel van een’ Schelm en [meer dozijne] Schelmen?
Was ’t heden dats’ een’ Bijl drij Croonen in een’ slagh?
Met een geheilight Hoofd onmenschlick vellen sagh?
(5) O uyt den Almanach, vervloeckste dagh der dagen,
Begraeft u inden nacht, en past noijt weer aen ’tdaghen;
En gaet, ghij, Sprockelmaend, den negensten soo quijt,
En schrickelt soo twee mael en schrickt soo voor altijd.
Lond. 9. Feb.


[CH1671:101]
AEN IAN
Neemt het niet qualick, Ian, al noem ick u een’ Lichtmis;
Ick meen’t soo qualick niet
Als ’t meestendeel bediedt:
’K Wil seggen, dat ghij veel wilt spreken, en spreeckt licht mis.
Ib. 10. Feb.


[CH1671:102]
IN DIEM ANNIVERSARIUM REGICIDIJ ANGLICANI,
NUBILUM ET PLUVIOSUM
Miramur sine sole diem quo Regia et insons
Carnifici populo victima caesa fuit?
Qui facit hoc, Coeli pudor est, quod criminis ille,
Ille fuit testis non sine sole dies.
Ib. 10. feb.


[CH1671:103]
(KLAES AEN SIJN’ NAEYER)
Claes hiet sijn’ kale Broeck vernaeijen:
Daer hongen een paer Hosen aen
Tot op en door de leste draeijen
Gehackelt en vergaen.
De Snijder schrickte voorde Sletten
En seid’, hij wister meer geen’ Mouwen aen te setten.
Geen Mouwen meer? sei Claes; ’tis wel, en laet dat staen
En setter mij alleen een niew paer hosen aen.
Ib. 11. Feb.


[CH1671:104]
(AEN EEN’ QUISTER)
Naer ick u sie uw geld ontuchtelick vergieten,
Soo haest ghij naer het eind, en hebt bijkans gedaen:
Maer hebt gh’ uw’ Ouderen haer meening wel verstaen?
Sij hieten u haer Goed genieten, niet vernieten


[CH1671:105]
(ONRAED)
Ian wil syn wambas doen verstellen:
Wat magh hy toch de Snijders quellen
Men sieter soo veel’ lappen aen,
Men sieter geen meer lappen aen.
eod.


[CH1671:106]
SOLDAETSCHAP
Hoe loos is onse Ian! een goed en stout Soldaet
Bewijst hij tastelijck dat niet wel t’samen gaet:
Want, seght hij, van derjeugd heeftm’ hem soo onderwesen,
Dat goe luij kinderen niet stout en moeten wesen.
Ib. 14. Feb.
[CH1671:107]
AEN NEEL
Sitt zedigh en gedeckt; ick twijffel wat ick sie;
Neel, waerd’er ’tVel niet voor, ick sagh uw’ bloote knie.
eod.


[CH1671:108]
IN LONDINUM LUTOSUM, LUTETIâ PRIDEM EXPURGATA
Causa rei dudum ambiguae clarissima tandem est.
Dum, penitus purgata, lutum Lutetia nescit,
Gallica nec Batavo concedit cura nitori,
Ne pereat male magnificum, Lutetia, nomen,
(5) Tota luto grauis et gaudens affectat amatque
Altera Londinum populis Lutetia dici.
Lond. Feb.
[CH1671:109]
IANS PHILOSOPHIE
Bekent, of Ians Scherpsinnicheden
Niet en bestaen in ronde reden.
Wat is de wind een lichte Geck?
(Soo spreeckt hij) waeyt hij in mijn’ neck,
(5) Soo haest en kan ick mij niet draeijen,
Of voel hem in mijn backhuijs waeijen.
Lond. 7. Mart.


[CH1671:110]
DANCKBAER GEBED
Soo danck ick God, (God danck) in als voortaen,
En, na lang overleggen,
En vind niet meer te seggen,
Als, doet mij, lieve Heer, soogh’ altoos hebt gedaen.
Ib. 9. Mart.


[CH1671:111]
YEMANDS GRAFSCHRIFT
Hoort, edle, schoone, wijse en rijcke,
Geen lijck is deses lijcks gelijcke.
Waer dese Sarck een Diamant;
Waer d’aerde Goud Guineas Sand
(5) Daer [Amarill’] in is gelegen;
En waeren ’t Peerlen, al den reghen
Van tranen diem’er over stort,
Met beider Indien meerder gaven;
Noch quaem de kostlickheit te kort,
(10) Noch laegh hier grooter Schat begraven.
Ib. eod.


[CH1671:112]
(SUYCKER IN GAL)
Iooxel al te sterck te klouwen,
Eindight eewigh in berouwen,
En dat overtroetelt werdt,
Heet ick, dat verhoetelt werdt.
(5) Vreest den nasmaeck van de lusten,
Die ghy al te vierigh blusten;
’t Straft sijn selven eer men ’t weet;
Soet werdt suer en lief werdt leed.
Ib. 13. Mart.


[CH1671:113]
(SUS EN SOO)
Wij sien na ’twerck dat wij beleiden,
Een ding, een doen twee seer verscheiden:
Dunckt dat duijster om verstaen?
Ghy blaest de Kaers uijt, en ’tvier aen.
ib. 13. Mart.


[CH1671:114]
DUEL
Van veel’ onvoorsichtigheden,
Daer de Menschen mis in treden,
Staeter eene schoon voor aen,
Die ick noijt en kan verstaen:
(5) Datmen om een anders falen,
Dat maer hij en most betalen,
Eigen ziel en lichaem waeght
En ’tgevaer ten offer draeght.
Heeft u Hand of Tong geslagen,
(10) Laets’er schand’ en schá voor dragen;
Daer is Rechter voor en Recht;
Mij de wraeck, heeft Hy geseght
Diese sulcken heeft bevolen
Diense t’onrecht werdt ontstolen
(15) Met de dolste dieverij
Die schier te bedencken zij;
Daer de Rechter op ’tschavot gaet,
En geschapen, als een sot, staet
Selfs te lyden, meer als vriend,
(20) Wat syn vijand heeft verdient.
Luckt het beter, en vermoort hij,
God, die ’tstraffen sal, verstoort hij,
Schuldiger als die daer leit.
Siet wat een’ voorsichticheit?
Ib. 15. Mart.
[CH1671:115]
AVOND-BEGRAEFFENIS
Waerom besteden wij de daghen,
Om lijcken naer haer graf te dragen?
Is sterven niet s’ Nachts nagebuer,
En yeders dood sijn’ avont uer?
Ib. 15. Mart.


[CH1671:116]
DEMENTIJ
Dirck, zijt ghij soo ontstelt, om datm’ u eens hiet liegen,
En wiltgh’ er om te veld, als of ’t een logen waer?
Hoe maeckt ghij ’t met Gods woord, dat niet en kan bedriegen?
Daer heett ghij, eens voor al, geboren Logenaer.
Lond. 15. Mart.
[CH1671:117]
HEET LONDENS VIER
Heel Londen heeft gebrandt en nu noch brandt heel Londen.
Beschuldight Frans noch Duijtsch; ick heb het ondervonden
Wie dat men ’t wijten kan:
Half Venus, half haer Man.
Ib. 21. Mart.


[CH1671:118]
AEN IAN
Voor een laetdunckend geck heb ick u lang gekent;
En dat en deert mij niet; ick bender aen gewent:
Maer als ghij onderdaeghs vol Brandewijn of Seck waert,
En woudt mij met geweld doen suijpen sonder dorst,
(5) Dat Paerd noch Esel wil, doe wenscht’ ick uijt de borst,
Voor een laetdunckend, Ian, datgh’ een laetdrinckend geck waert.
Ib. 22. Mart.


[CH1671:119]
TE GAST GAEN
Wat lightmen soo en loopt elck naer een anders haerd?
Is ’t wel den halven danck, den halven ootmoed waerd?
Wat voordeel halen wij te Gast? ten aller besten
Elck voor syn deel wat stancks om teel-land mé te mesten.
Ib. 23. Mart.
[CH1671:120]
’T SELVE
Te gast gaen? neen, ick toch: ’ten geeft mij niet als t’eten;
Dat vind ick t’mijnent oock: en eet’er kort of lang,
En eet’er wat mij lust, en drinck’er sonder dwang,
En hebber God alleen, geen’ Menschen danck te weten.
Ib. 24. Mart.
[CH1671:121]
AEN EEN’ TROUW-SIECKE
Ia Ia, Manmachtighe, komt het soo nauw met u;
En scheelt het u soo veel, flus hijlicken, of nu?
Na dat ick u begrijp, korts mocht ghij wel een’ vrouw zijn,
Maer mogelijck getrouwt wat langer als getrouw zijn.
Ib. 26. Mart.


[CH1671:122]
ETEN
Ten eten nooden wij malkanderen; wat ’s dat?
Dat is, wij hoeven elck wat stoppens in een gat,
Daer ’t datelijck verquijlt en soo verschiet van wesen,
Dat wat het is en schijnt niet, wat het was, te wesen,
(5) En die het by geval te rugge komen sagh,
Sou walgen van ’tgesicht den naesten halven dagh.
Noch is ’t maer in een Mond en ’tmalen van de tanden;
Van daer versinckt het, en de Pot van allerhanden
Ontfanght en koockt het op en maeckt’er soo wat af
(10) Dat Menschen neusen schijnt geschapen tot een straf.
En werden wij genoodt tot sulcken vuijl vermaken?
Wegh met de Beulingen; ick maghse niet sien maken.
Laat Beesten inde weij dat morssen nacht en dagh,
Het spijt mij dat ick oyt schoon’ Ioffrouw eten sagh.
Ib. 17/27 Mart.
[CH1671:123]
TYDIGH BEROUW
Wacht niet uw’ misdaed met den Hemel af te kerven,
Tot dat uw’ besigheit sal wesen, niet als sterven:
’t Is laet tot God gekeert, wanneer sich Vrouw of Man
Van sieckte nauwelijck in ’tbedde keeren kan.
Ib. 15. Apr.


[CH1671:124]
REDELIJCK ROEMEN
Dirck, pocht ghij met uw springen,
Als van seer groote dingen?
Wat ’s twintich voet? ick heb ’t in lange niet begost;
En nam wel eens soo verr te springen:Als ick kost.
Ib. 13/23 Apr.


[CH1671:125]
(ARMEN WENSCH)
Mij seid’ een Bedelaer, ghij seght wel, rijcke Heeren,
God geeft een mensch al kou na kleeren:
En ’t magh wel wesen; maer ick wouw
Dat God mij kleeren gaev na kou.
eod.


[CH1671:126]
(KINDER-WERCK)
Elf moye kinderen heeft Henrick bij sijn wijf.
En ’twijfroemt, ’tis haer werck, en Henrick stoft, ’tis sijn werck:
Maer ’tpocchen loopt ten eind; sij heeft het twaelfd’ in ’tlijf.
Tot noch toe was ’t wat deeghs, nu werdt het al dozijn werck.
Ib. 25. Apr.


[CH1671:127]
OP EEN GERAEMTE, AEN EEN’ SCHOONE
De Kleeren doen ’t u, Tryn, het sachte vel en spieren
Dat gh’ onder menighe de schoonste heett en zijt:
Maer die zijn voor de Mot en dese voorde pieren,
En dat kan korteling geschiên, of metter tyd.
(5) ’t Zij laet, of korteling, dan sult ghij dit dingh wesen,
Dit Cabinet-stuck, Trijn, siet en hersiet het vrij,
Lett wat een lieffickheit van leden en van wesen:
’t En is geen logen, maer uw’ eigen Schilderij.
En, sal ick verder gaen: wanneer ick in gedachten
(10) Van kleeren, vleesch en vel uw’ ydelheit ontklee,
Siet wat gh’ eerbiedicheit van mij hebt te verwachten:
Mijn soete pronckertje, ghij zijt dit dingh alree.
Ib. 18/28 Apr.


[CH1671:128]
AEN VRUCHTELOOSEN DIRCK
Ghij light en doet en doet, maer al uw doen is hol doen;
Voldoen en seght niet, Dirck; ghij moet uw vrouwtje vol doen.
Ib. 20/30 Apr.


[CH1671:129]
(VAN MAEY)
Daer loopt een kindje byde wegh
Dat Maijke by haer Man heeft:
Soo segt de wereld: maer ick segh,
Wie weet of ’t Maij ’er van heeft.
eod.


[CH1671:130]
(VAN MY)
Myn even-naesten als mijn selven te beminnen?
Ick weet, het is de helft van ’s Heeren groot bevel:
Maer hoe bestae ick van mijn selven te beginnen?
’k Bemin mijn selven niet; ick ken mij al te wel.
eod.


[CH1671:131]
(KLOECKE KLAES)
Claes is een Krijgsman als sijn Vaer,
Sij vreesen bey niet als ’tgevaer.
Ib. 2. May.


[CH1671:132]
(LUYE ANDRIES)
Gedaen werck, seght Andries, is ’tsoetst van sijn behagen,
En daer ’s goed rusten op. Dat kan ick wel verdragen:
Maer werck door andere gedaen verstaet Andries;
Self-wercken, seght de guijt, is rust en tyd-verlies.
lb. 7. May.


[CH1671:133]
GRAFSCHRIFT
Om Wimmenum in ’tkort met al sijn werck te loven,
Hier light hij onder ’tsand, te Wassenaer sijn’ Hoven.
Ib. 10. May.


[CH1671:134]
DIEREN EED
Dirck most een’ Eed doen, of het ging hem aen het lijf,
En ’tsmaeckte na de Galg, kost hij se niet ontsweeren:
Soo nam hij ’t op het scherpste, en sei, Siet daer, Mijn’ Heeren,
’t Is onwaerachtigh, of de Duijvel hael’ mijn Wijf.
Ib. 14. May.


[CH1671:135]
Tu me donnes la main, et, je ne sçaij pourquoij
Si je touche à ton bras, tu t’armes de ta manche.
Badine, peus tu bien, sans te moquer de moij,
Me prester la coignée et m’en oster le manche.
[CH1671:136]
(VAN KLAES)
Claes werpt een’ hand vol sands op ’tminste dat hij schrijft.
’kHouw van dien overvloed: ’tis ’t best dat hij bedrijft:
Wat hij te voorschijn brenght uyt sijn’ versufte gaven,
Met als ’tgeboren is soo dient het diep begraven.
Ib. 16. May.
[CH1671:137]
(NIET VOOR YET)
Ian badm’ om hondert Pond te leen, als waer ick mal,
En sei, ’twas nietmetal voor luyden van vermogen:
Ian, sei ’k, is ’tnietmetal, ick ben u wel gewogen,
Daer ’s dat ghij van mij eischt; en gaf hem nietmetal.
eod.


[CH1671:138]
AKEN
Reinier is met sijn’ stramme leden
Naer Akens baden toe gereden;
Daer heeft hij Geld en Sael en Peerd
In alle vrolickheit verteert.
(5) Siet wat de wateren vermogen,
Hij is te Peerd na ’tbad getogen,
En op syn’ voeten weer gekeert.
Ib. 17. May.


[CH1671:139]
(ERF VOOR AELMOES)
Iob dreigt syn’ wulpsen soon syn’ erffenis t’ontmaken
Den armen te geval, dien ’t beter strecken sal.
Den armen? segt mon Fils, soo kont ghij u vermaken
En mij mé: maeckt mij ’tgoed; ick heb toch nietmetal.
eod.


[CH1671:140]
(KLAES AENNEMER)
Claes heeft een rijck mans Huijs te bouwen ondernomen,
En isser met een’ Bors vol Croonen af gekomen,
En, voor een Calis, aen een moij stuck goeds geraeckt.
Heeft hier de Man het Huijs, of ’t Huijs den man gemaeckt?
Lond. 17. May.


[CH1671:141]
GELIJCK OP
Heb ick te veel gepraett en langer als ’tbehoort,
Vergeeft het mij, seij Iob, ’ksal beter leeren leven,
En korter webben weven.
Iob, seid’ ik, laten wij malkanderen vergeven,
Ghij hebt mij niet gestoort;
Hebt ghij heel veel geklapt, ick heb heel niet gehoort.
eod.


[CH1671:142]
(NA MEN ’T NEEMT)
Ick stiet een’ Vent om veer: hij vraegd’, en had gelijck,
Of ick het meend’ in ernst? Ia, seid’ ick, degelijck.
Soo, seid’ hij, dan is ’t wel: om ’tjock soud ’t mij vervelen;
lck houw niet van sulck spelen.
eod.


[CH1671:143]
(ONNEUSWIJSE PIER)
Pier was sijn’ rooden Neus schier quijt geraeckt in ’tvechten:
Noch hooptemen de sné met vel aen vel te hechten;
Mits hij sijn drincken liet. Neen, seid’ hij, sulcken straf
Is mij mijn neus niet waerd, en ruckten hem voort af.
Ib. 18. Maij.


[CH1671:144]
AEN NEEL
’k Sie dat ghij groot en klein verbeent met uw gekakel,
En dat ghij hoopen volcks alleen aen ’tswijgen krijght:
Maer, Neel, hoe komt men selfs te swijgen als ghij swijght?
Is ’tniet dat ijeder een verstomt staet van ’t Mirakel.
eod.


[CH1671:145]
(WEERSLAGH)
Noyt Vader, seght Andries, ellendigh als ick ben
Met u, mijn booser Soon dan ick ter wereld ken.
Mon Pere, seght Mon Fils, bedenckt u eens wat nader,
Hoe, meent ghij, was ’tgestelt met mijn’ goe Grootevader?
eod.


[CH1671:146]
(AEN JAN)
Ian raeckt’ een’ goe tand quijt: ick meend’ of ’t in de Krijgh was.
Neen, seid’ hij, over mael en op een’ rijpe vijgh.
Iae, seid’ ick, overmael en in den tanden-krijgh?
Soo weet ick dat die tand noch rijper als die vijgh was.
eod.


[CH1671:147]
(GOEDE VERTROOSTINGH)
Mijn oude schuldenaer begost wat swack te werden,
En dé mij twijffelen hoe lang hij ’twel moght herden:
Soo maend’ ick hem: hij sprack, vreest niet; maer hebt geduld.
Mijn leven stierf ick noyt noch in een anders schuld.
eod.


[CH1671:148]
GEVANGEN SCHULDENAER
’k Riep aen een’ Traelie, Dirck, hoe drommel, komt ghij daer?
(’t Was op de Voorhofs Poort) Ia, seid’ hij, is ’tniet waer?
Hier sitt ick en verrott om een’ onnoosle logen.
’K had van een’ somme Gelds, wat boven mijn vermogen,
(5) Betaling toegeseght, en heb het niet voldaen.
Is ’t niet een’ schoone saeck, om in de Boey te gaen?
Eod.
[CH1671:149]
(BEET OM BEET)
Claes gaf syn boose Wijf een Been, om aen te knagen;
Vleesch gunden hij haer niet: het wijf, in plaets van klagen,
Verhaelden hem wat niews, wat herder als dat Been:
Van mijn’ drij kinderen, sei ’t Vercken, isser een,
(5) Dat ick gedragen heb, maer niet van u gedragen:
Nu hebben w’ elck een Been; laet elck aen ’t sijne knagen.
eod.


[CH1671:150]
(ENGELAND)
Daer’s niet in Engeland, of ’tis voor goed te houwen,
Op sommighe Mans naer, en menighte van Vrouwen.
eod.


[CH1671:151]
OP HET STELEN VAN DES CONINGHS KROON DOOR... BLOOD
Die diefsche Moordenaer maeckt groot gerucht in ’tland:
Maer, heb ick ’t wel onthouwen,
Dat noyt en sal verouwen,
’t Is d’eerste schelm niet die de Croon heeft aengerandt.
Ib. 21. May.


[CH1671:152]
(VERSCHEIDEN OORBER)
De Rijcke wandelen om eetlust te begaen;
De Bedlaers wandelen om hongers-noot t’ontgaen.
Ib. 27. Maij.


[CH1671:153]
(ONWISSE BORGH-TOCHT)
Dirck biedt mij voor mijn geld sijn’ ziel tot onderpand,
Maer ’tis te lichten quant:
Ick soeck een ander pand;
Dat eerste dunckt mij niets te seker in syn’ hand.
Ib. eod. 27.
[CH1671:154]
(TRIJNS VERSCHOONINGH)
Maenachtigh, seid’ ick eens, maenachtigh zijt ghij, Trijn:
Dat heet ick, los, als ghij, en wispeltuer te zijn.
Maenachtigh, sei de prij, soo heet ick onwaerachtigh;
Ghij spelt een E. te veel, ick ben maer wat Manachtigh.
Ib. 1. Iun.


[CH1671:155]
KUNDIGEN OUDERDOM
Daer verreist een heele sleep
Ionge Ioffertjens en Heeren:
Maer men meent, sij sullen t’scheep
Zedigh liggen in haer’ kleeren.
(5) Bestemoer, die ’tseker vatt,
Houdt sich niet te vreên met meenen:
Kleeren? seght sij, wat helpt dat?
Kleeren zijn geen’ Molesteenen.
Ib. 5. Iun.


[CH1671:156]
ONTWAECK
Waer was ick daer, en wie en wat?
Waer ben ick nu, en wat en wie?
Welck is de waerheit, dit of dat,
Of dat ick sagh, of dat ick sie?
Ick kom van droomen, dat ’s gewis,
Nu gaen ick waecken, soo ick meen,
Maer daer het een als ’tander is,
Welck is het sekerste van tween?
ib. eod.


[CH1671:157]
ANDRIESENS ARCHJE
Ick straften ernstelick Andries, den lichten laccher,
Van dat hij vroegh en laet in ’tHoerhuijs lagh en liep:
Hij loegh mij uyt, en sei, wat dat ick keef of riep,
Hij lagh’er niet en liep; hij lieper maer en lagh’er.
Prope Hampton Court. 10. Iun.


[CH1671:158]
DIRCK
Dirck light en loopt bij lichte Claer,
En wil ’t niet hooren als wij ’tseggen;
Want, seght hij, ’twaer een Toovenaer,
Die zeffens loopen kost en leggen.
Ibid.


[CH1671:159]
HOOFSCH ONRECHT
’t Hof wil bekeken zijn in hooge Feesterijen;
En ’tvolck dat kijcken wil en wil het Hof niet lijen;
Of ’tkost niewsgierighe veel stooten en veel slaen.
Om ’tkijcken niettemin werdt d’ydelheit gedaen.
(5) Verstoot den armen dan, en doet de rijcke wijcken;
Als niemand kijcken quam, hoe soud het Hof staen kijcken!
Ibid.


[CH1671:160]
AD ERASMUM.
O rosor lepide, o rosor non dente canino,
Gratior arrosis quam quos arrodere nolles,
Rodere ridendo quemvis, non laedere, solers.
Dictus Erasmus eras, quia nempe futurus eras mus.
Lond. 13. Iun.


[CH1671:161]
Kwouw je myn hart saegt Ian
Ick mé, sei de man.


[CH1671:162]
RAEDSEL
Claes, hebt ghij wel geleert in Duijtsch of in Latijn,
Wat elckeen werden wil, en niemand en wil zijn?
Lond. 14. Iun.


[CH1671:163]
(TIJDIGH VREESEN)
Mij dunckt, de Man sprack wel en waer,
Die dus het vonnis wees:
’t Is beter vrees met geen gevaer,
Als met gevaer geen’ vrees.
Ib. eod.


[CH1671:164]
Who ever heard a thing so strange
A Maid, a Ladij and a Man
In two hours at the new Exchange
Bought an Ear-iron and a Fan.
5/15 of Iune.


[CH1671:165]
(TWEE TE VREDEN)
De doove prijst het sien, de Blinde prijst het hooren:
Want d’eene hoort door ’t Oogh, en d’ander siet door d’Ooren.
Ib. 19. Iun.


[CH1671:166]
BOEREN VRYAGIE
Siet hoe het groene hout light aen het vier en pist.
Dat houtje ben ick self, Trijn, of ghij ’tniet en wist:
Soo doet mij ’t Minnevier mijn’ bitt’re tranen storten,
En om u schreiende mijn jonge leven korten.
(5) Dit sprack een Boeren knecht. ’kweet niet van wiem’ ofwaer
Een reden hooren sou die redelicker waer.
Ibid. 24. Iun.
[CH1671:167]
(JANS WENSCH)
Ian sei sijn boose wijf, ghij klaegt dat ick u plaeg:
Maer ’tis soo niet gemeent, al heb ick mijn’ gebreken;
Soo ghij mijn Hert kost sien, ghij soudt heel anders spreken.
Uw Hert, sei Ian, uw hert? ’kwouw seker dat ick ’tsaegh.
Ib. 25. Iun.


[CH1671:168]
(GOED DUNCKERS)
Die veel’ in and’re sien, in haer niet een gebreck,
Zijn voor een ander wijs, en voor haer selven geck.
Ib. 26. Iun.


[CH1671:169]
(VERDEELDE KERCKEN)
De grillen zijn soo veel, die elck om ’tseerst wil loven,
En yder in sijn’ Kerck verheffen voorde best’,
Dat een met reden seid’ in een verwerde nest,
Heer, meerdert ons Geloof, en mindert ons’ Gelooven.
Ib. 30. Iun.


[CH1671:170]
(VIA ET VERITAS)
Daer is geen dolen aen; weest niet bekommert, Vromen;
De wegh ten Hemel is ten Hemel af gekomen.
Ib. 1. Iul.


[CH1671:171]
(TEGEN DE VLOYEN)
Hoort na Ians wijsen raed
Wanneer ghij slapen gaet:
Ian doet sijn’ Kaers uijt, Ian sluijt vensteren en blinden.
Soo, seght hij, weten hem de vloijen niet te vinden.
eod.


[CH1671:172]
IN ANTIQUORUM CODICUM MANUSCRIPTORUM INGENTEM
COPIAM IN CONFLAGRATIONE PALATIJ LAURENTIANI ESCURIALIS
IRREPARABILI DAMNO CONSUMPTAM
Hoc placuit superis? iterum Laurentius arsit?
    Bis fuit in diuo corpore flamma nocens?
Hei mihi! non isthic Coeli stetit ira: reuixit
    Ille: quod hic perijt non dabit ulla dies.
(5) Momento cinis est longi labor improbus aeui,
    Nox grauis aeternas obruit una faces.
Tecta fleant alij; nos te preciosa supellex,
    Te, manuum nuper mille vetusta manus.
Restaurantur opes opibus. Si, clade nefandâ,
(10)    Cum scriptis ardent saecula, quid superest?
Lond. 5. Iul.


[CH1671:173]
IN ARCEM LUPARAM
1.
Quanti quanta Domus Domini! cum dixeris, Hospes,
Quanti quantilla est! dicere malueris.
2.
Hacce triumphator Dominus qui regnat in Arce
Sic Terrae Dominos vincit, ut illa domos.
3.
Te dignam, Ludouice, domum qui condere velles,
Credo nihil majus, nil potuisse minus.
4.
Accipe quod vix est capias: nec Regibus impar
Regem habitatorem non capit ista domus.?
5.
Magna foris, intus major (quis credere possit?)
Autorem Dominum non capit Aula suum.?
6.
lpsam si video, nihil hac augustius Aula est:
Ipsum si video te, Ludovice, casa est.
7.
Regia posteritas, Ludouici animanda triumphis,
Haec quoque te doceant marmora, quantus erat.?
8.
Semper in hac regnent Honor et Victoria tecum,
Majori, Regum maxime, digne domo.?
9.
Hoc tibi tu parta statuis de Pace trophaeum?
Quae, Ludovice, dabunt saecula, pluris erunt.?
10.
Haec ut marmoreis, ita Vivis fulta columnis
Possit in aeternum Regia stare Domus
11.
Ut minor hac antiqua fuit, sic vestra, Nepotes,
Me non invito, fabrica major erit.
12.
Majestas habet hic dignam se Gallica sedem
Se penes aeternam faxit habere deus?
13.
Pulchrior in terris non est hac Regia: Regem
Quae manet in Coelis, unica major erit.
14. EX PERSONA REGIS.
Dum crescit domus ista, mei creuere triumphi:
Venturi faelix temporis omen habet.
15.
Regia Borbonidum series, me digna, Nepotum,
Hoc non vile mei pignus et instar habe.
16. VOTUM REGIS.
Da, Deus, hunc videant faelicia Regna meorum
Nec Dominum tibi, nec displicuisse domum.
Lond. Iul.


[CH1671:174]
LAETDUNCKENT WEET-NIET
Ick wilde dat ick wist wat Henrick niet en kan.
Soo sprack ick; en hij nam ’t tot sijner eer, goed Man.
Ick meende ’t anders om; en docht, van soo veel saken
Die Henrick niet en kan waer een schoon boeck te maken;
(5) En waer dat Boeck gemaeckt, en dat ick ’tBoeck wel kost,
Soo waer ick rijckelick versekert vanden kost.
Ib. 11. Iul.


[CH1671:175]
(REDELICKE BEKOMMERINGH)
Ick lev’ altoos in schrick van Gecken en van Wijsen:
’kVrees dat ick dees’ mishaegh en d’andere mij prijsen.
Ib. 12. Iul.


[CH1671:176]
KEESENS KEUR
Den armen hoopt op Geld en heeft vermaeck in ’thopen;
De rijcke leeft in vrees voor Cassen, toe of open,
Daer dief en Vyer aen magh. Dat ’s niet een ding, seght Kees,
Wegh met de loode Hoop, ’khoud ’t met [de] goude vrees.
Ib. 13. Iul.


[CH1671:177]
MERGEN
Dat gist’ren Mergen hiet, sal mergen Gist’ren wesen;
En heden is ’t Van daegh. Andries, ghij hebt gelesen
Al wat ’er leesbaer is in Griecksch en in Latijn;
Ey lieve, leert mij eens, wanneer sal ’t Mergen zijn?
Lond. 15. Iul.


[CH1671:178]
ONBESORGDE WAERSEGGER
Claes is al zeventich, en Almanackt voor waer
Des Werelds jongsten dagh op noch eens tachtich jaer.
Light ijemand op de wacht om Claes te heeten liegen,
Hy neemt het ruijm genoegh, en sal hem wel bedriegen.
Ib. 16. Iul.


[CH1671:179]
(GROOT KLEIN VERSCHIL)
Het scheelt seer veel, hoe dat de woorden loopen,
Op geld te hopen of geld op te hoopen.
eod.


[CH1671:180]
Hoe hebben Koningen ter wereld weinigh Vrinden?
Om dat sij haers gelijck ter wereld weinigh vinden.
eod.


[CH1671:181]
(VAN JANS KLAPPEI)
Twaelf groote Wonderen heeft Hercules gedaen.
Soo Ian syn’ Huijsvrouws tong gekregen hadde aen ’tstaen
Geen wonderlicker deir hadd’ Herculs begaen.
eod.


[CH1671:182]
(MOY EN ONLIEFFELICK)
Men prijst uw aensicht, Nel, gelyck wij ’tprijsen moeten:
Maer weest niet al te fier, gh’ hebt Oxelen en voeten.
eod.


[CH1671:183]
AEN KAELE ANDRIES
Ghy hadt wel eer een dingh dat voorhoofd hiet, Andries;
Nu ist’ er soo beroijt van watter stond en wies,
En sulck’ eenparicheit van voren tot den neck toe,
Dat, kost ghy noch een neus, twee oogen en een mond,
Als dobbele Ian gat, bestellen in dat rond,
Uw’ ooren hoorden pas een’ anderhalven geck toe.
eod.


[CH1671:184]
(BESORGHDE KLAER)
De Vallende sieckte, de swaerste van allen,
Heeft Claertje doen tuijmelen vier of vijf jaer,
En evenwel heeftse noyt buijlen gevallen,
Soo sorgen de jonge Doctoren voor Claer.
eod.


[CH1671:185]
(MANNEN VOORDEEL)
De vrouw moet na den man, niet dese na haer heeten.
Waer komt dat recht van daen?
De vrouwen moeten weten
Quaem ’tlicht niet uijt de Son, daer waer geen inde Maen.
eod.


[CH1671:186]
AEN OUDE DIRCK DE VERWER
Dirck, is de Verwerij uw’ neering? slaet eens gá:
Uw Haer was swart geboren;
Nu wordt het wit geschoren:
Dirck, zyt ghij vande kunst, verwt dat Natuer eens ná.
eod.


[CH1671:187]
AEN HEER BETWEET
Hoe ick mijn’ redenen belegg en overlegg,
Ghij staet en schudt uw hoofd op alles wat ick segg.
Dat schudden komt mij voor, als of ghij socht te weten
Hoe vol uw’ Kruijck noch is, uw’ Herssens uytgesleten,
(5) Of noch wat overigh. Maer siet toe, wijse Heer,
Ghij schudt uw Haer van ’thoofd, en hebt’es weinigh meer.
eod.


[CH1671:188]
AEN LEES-GIERIGHE
Uw lesen neemt geen end. Noyt zijt ghij sat van leeren:
Maer of ’toock al gedijdt
Daer ghij soo graegh in bijtt?
Ian, die veel eten derft moet konnen wel verteeren.
eod.


[CH1671:189]
(KEUR VAN LACCHEN)
Phlip hoetelt ons met veel lam Sneldicht byden Wijn,
En meent, wij lacchen om haer’ lieve kluchtigheden:
Maer wij belacchens’, en wij lacchens’ uijt met reden:
Het scheelt veel, Kluchtigh, of Belacchelick te zijn.
Ib. 17. Iul.


[CH1671:190]
(AEN TIJS)
De Wijse noemen u een Geck, de Gecken, wijs.
Leght eens hand over hert; wat dunckt u selver, Tijs?
eod.


[CH1671:191]
AFWESEN
Hoe verder Neel van Huijs hoe Ian haer meer bemint,
Hoe verder van sijn vier hoe Ian sich heeter vindt.
eod.


[CH1671:192]
(AEN ANDRIES)
Rijck werden of geleert, Andries, daer hoort Verstand toe:
’t Is wel uw’ gading: maer, zijt ghyder wel de Man toe?
eod.


[CH1671:193]
(DIRCK VRYE VRYER)
Dirck houdt het met de ruijmt’, Neel, Ann’ en Pieternel
Past hij met beurten op: En seght, hij heeft gelesen,
Twee Meesters tsamen wel te dienen, kan niet wesen,
Maer drij Meesterssen wel.
Ibid. 18. Iul.


[CH1671:194]
(GELIJCK EN ONGELIJCK)
De Haeren van mijn hoofd, seij Claes, zijn niet om tellen:
Ons’ oock niet, spraken twee syn’ pockighe gesellen:
En ’twierde licht gelooft;
Sij ’n haddens geen op ’thoofd.
eod.


[CH1671:195]
(AEN PIETERNEL)
Al roepen sij wat luijd, en denckt niet dats’ in nood zijn,
De Vrijers, Pieternel, of geern te Grave gaen.
’t Is soo te seggen, Iae; maer sus is ’t te verstaen.
Sy willen wel voor u wat sterven, maer niet doot zijn.
eod.


[CH1671:196]
(STERVEN)
Wat light ghij mij en vraeght wat sterven in heeft, Ian?
Wacht, tot dat ick het eens geproeft heb, en vraeght dan.
eod.


[CH1671:197]
(NACHT)
De Nacht is weduwe van onsen Gister-dagh.
Soo dunckt mij dats’ in ernst het rouw-kleed dragen magh.
eod.


[CH1671:198]
(AEN DIRCK) )
Wat light ghij mij en prijst? Dirck, is ’t om mij te wijsen
Hoe ick u prijsen moet om recht voor recht te doen?
Vriend, wringht u daer de schoen,
Ey lieve, scheidt uijt prijsen.
eod.


[CH1671:199]
(NIEWE VAN)
Neel kreegh een’ dicken buijck, bij nacht, van Ian haer Man:
Soo docht sij; maer ’twas mis; het was een and’re Ian.
Die goe Man doolden oock, en docht dat Neel sijn Wijf was.
Doe ’tkind te voorschijn quam, ’khoor datter groot gekijf was,
(5) Of ’t Bastaert heeten most. Neel had het wel gekregen,
Of ’t van een’ vreemden was; die meende ’t me ter degen.
Ick laet het scheiden by de wijste luij van ’t land:
Ick doopte ’tkind altoos, Ian Iansz Misverstand.
eod.


[CH1671:200]
(WIJSE VERSCHOONINGH)
Natuer en lydt geen leeg: daer derft Reinier mé proncken,
En, seght hij, ben ick vol, ick ben natuerlyck droncken.
eod.


[CH1671:201]
(KEUR)
’t Is soet, voor ’t Vaderland te sterven, seim’ een Heer;
(Wil hyd’er sich af roemen,
Hij magh sijn selven noemen,)
Maer lang voor ’t Vaderland te leven, acht ick meer.
eod.


[CH1671:202]
(RAED VOOR BRAND)
Dirck, zijt ghij van die gasten,
Die ’t malle Minne-vier niet weten uijt te vasten?
Dit raed ick u voor ’tbest;
Krijght niet als een jong Wijf in ’tbedd. Probatum est.
Ib. 19. Iul.


[CH1671:203]
(NIEWSGIERIGE FRITS)
Frits vraeght mij nu en dan, Wat isser niews van Waerde?
Niews? segg ick, wat een’ vraegh, daer is niets niew op aerde.
Laest had hij sich bedocht, en had des’ antwoord ree;
Ist soo op d’ Aerd gestelt, wat isser niews op Zee?
eod.


[CH1671:204]
(NEELS VERDEELINGH)
Neel meent, het half gesagh en is haer niet t’ontseggen;
En soo men ’t tegenspreeckt, dus weet sy ’t te beleggen:
Wat reden soud’ het zijn, dat een staegh onder laeg?
Ten minsten elck sijn’ beurt; ’s nachts ick, en Ian bij daegh.
Ib. 20. Iul.


[CH1671:205]
(RECKELICKE PIETERNEL)
De Roomsche Pieternel trouwt onsen geusen Claes;
Sij inde Bijbel-stof onkundigh, en hij baes,
Soo soecktse geen gerucht van heilige krackeelen.
Sy wil mégaende zijn, en om in geene deelen
(5) Het huijs t’ontrustighen, sij schenckt Ian ’theel geschil:
Een puntjen houdt sij ’r uijt; dat vanden vrijen Wil.
eod.


[CH1671:206]
(AEN JAN)
Ian krijght geen’ kinderen die hem gelijcken.
Het rechte vonnis is seer licht te strijcken,
En blind is hij die ’t niet en siet:
De Koeckoecks wijf gelijckt hem niet.
Ib. 23. Iul.


[CH1671:207]
(DOEN EN SWIJGEN)
Mij vraegden een Barbier,
Hoe ’k mij wouw scheeren laten;
’K Sey, op een’ niew’ Manier,
Knap wegh, en sonder praten.
eod.


[CH1671:208]
(PIETERS KEUR)
Ick vraegde Pieter buer, waer of hij meest af hiew,
Of van een’ bruijne Vrouw, of van een’ blanck’ en roode:
Meest, seid’ hij, van een’ vrouw gelijck de Fransche mode,
Die wordt van oud weer niew.
eod.


[CH1671:209]
(AEN DIRCK)
Wat waer men beter quijt, of alle de Doctoren,
Of all’ de Honden, Dirck? Laet uwe Wijsheit hooren;
Ick vraegh het ernstelick, en dits’ er mijn sin van:
De Honden hielmen best: want van een eerlick man
(5) Waer licht in hoogen nood een niew Doctoor te maken;
Maer, sonder Hond, hoe soum’ aen niewe honden raken?
Ib. 24. Iul.


[CH1671:210]
HOROLOGIEN
Orlogien, meestendeel, zijn wel te recht gedoopt.
Men voert’er Oorlogh mé, na ’tgoed light en verloopt,
Gestadigh niew krackeel van stellen en herstellen,
Van ongewis vermaeck voor een versekert quellen.
(5) En als men t’enden is
Is ’tweer en weerom mis.
Een dieder op vertrouwt werdt all’ uer eens bedrogen.
Orlogien schijnen half Oorlogen, half Oor-logen.
Lond. 24. Iul.


[CH1671:211]
(OP EEN’ BIBEL)
Goe mannen, hoort,
Dit ’s ’t heiligh Woord
Dat God aen alle luij sendt:
Een woord soo veel als duijsend.
eod.?


[CH1671:212]
(WELDAED SONDER DANCK)
Hoe noemt gh’ uw Vader, Ian, een Vreck, een Gierigaerd?
Hij is, altoos voor u, van d’allermildsten aerd.
Want hoe hij minder geeft en meer spaert al sijn leven,
Hoe hij u meerder past te laten en te geven.
Ib. 25. Iul.


[CH1671:213]
LANG LEVEN
Oud, balling, sieck en arm, noch soeckt de Mensch niet t’enden:
Is ’tmog’lick datmen noo wil scheiden van ellenden?
eod.


[CH1671:214]
KEUR
Ick vraegd’ een’ droncken Waerd?
In ’tpraten by den haerd,
Wat hadt ghij liever, Aert,
Of op een kreupel paerd
(5) Een’ Somer-dagh te hincken,
Of dat ghij op der aerd
In ’tslyck getuijmelt waert,
En ’tbackhuijs vol vergaert,
Uw selven soudt verstincken?
(10) Heer, seid hij, metter vaert,
Als had hij ’t mij gespaert,
’K Had liever eens te drincken.
eod.


[CH1671:215]
(TROUW OM BAET)
Sij zijn maer Schaduwen, die rycke Luyden volgen
Soo lang haer’ sonne schijnt. Werdt eens het Weer verbolgen,
En schijnt de Son niet meer;
Wegh, schaduw, met den Heer.
eod.


[CH1671:216]
(AEN DE WAERSEGGERS)
’t Is al van ’tgeck met u, ghij etende propheten:
Ghij hoort of alle ding, of niet met al te weten.
eod.


[CH1671:217]
VERSLAPEN TIJD
Mijn kind’ren, laet u die less geven:
Hoe langer slaep, hoe korter leven.
eod.


[CH1671:218]
(GRIET PESTVRY)
Hoe woedt de Pest in straet en stegen,
En noyt en heeftse Griet gekregen?
De Pest is Pest; soo is Griet mé,
’t Een Mes houdt ’tander inde schee.
eod.


[CH1671:219]
(NOYT YET)
Dat over is, is wegh, dat komen sal, noch niet:
Wat is ’et, arme Mensch, ’tpunt dat u overschiet?
eod.


[CH1671:220]
GRAFSCHRIFT VAN EEN KLAPPEI
Hier light sij die geen ding aen ’tswijgen konde krijgen,
Als de beleefde dood, en nu alleen beleeft.
S’heeft soo oneindelick al sprekende geleeft,
Dats’, of se schoon in ’tgraf voor altyd heeft te swijgen,
(5) Noijt soo veel swijgen kan als s’ hier gesproken heeft.
eod.


[CH1671:221]
(VASTE GISSINGH)
Most yeder quaed oogh wegh en yeder boose hand,
Wat sagh men handeloos’ en blinde luy in ’tland!
eod.


[CH1671:222]
OP DE SCHILDERIJ VAN CLAERTJE KLAPS
Waer voor is lof en loon, die dese schilder krijght?
Dit dingh gelijckt haer niet, Claer de Klappei; het swijght.
eod.


[CH1671:223]
OP DE SCHILDERIJ VAN MOYE MAEY.
Dit hoofd gelijckt u soo, en is, als ghij, soo fraeij,
’t En is geen’ schilderij, het is uw spiegel, Maey.
eod.


[CH1671:224]
AEN IAN OP SYN CONTREFEITSEL
Houdt mij ten besten, Ian,
’kWeet niet meer als ick kan:
’k Sagh niet dat ghij dit waert, van ond’ren, noch van boven:
Maer, nu ’t de Schilder sweert, behoor ick ’t te gelooven.
eod.


[CH1671:225]
AEN CLAES LANG-NEUS
De gaten van uw’ Neus staen soo verr van uw’ ooren;
Ick weet niet, als ghij niest, Claes, of ghij ’t al kont hooren.
eod.


[CH1671:226]
AEN EEN GEBLANKETTE
Waer zijt ghij, Pieternel? doet eens dat Masker af;
’kWouw wel het kind eens sien dat God uw’ Moeder gaf.
eod.


[CH1671:227]
AENDE SELVE
Die u sal schilderen, hij magh’er neerstigh by zijn,
’t En sal noijt principael, noijt anders als Copij zijn.
eod.


[CH1671:228]
AEN EEN’ VRIEND
Vertrouwt mij uw geheim, en houdt het wel vertrouwt,
En onafscheidelick als aen mijn hert getrouwt.
’K heb ’t menigh jaer geweest, en ben ’t noch, stille weter:
Kent ghij mij van soo lang, mistrouwer, en niet beter?
Ib. 26. Iul.


[CH1671:229]
(BLINDE MIN)
Betoovert Mannevolck, hoe komt men al sijn sin
Aan vaetsche vodderij te hangen, en noch min?
Het kostelixt van al, daeraen w’ ons soo vergapen,
Of ’t ijemand met een’ tang van Straet wel op sou rapen?
Ib. 29. Iul.


[CH1671:230]
(LOOS BEROUW)
Meldt gh’ all’ uw’ Sonden, en beklaegts’, als ’t t’einden ’tjaer is,
En meentse weer te doen: verr zyt ghij van ’tberouwen
Dat God vereischt; ghij maeckt niet als een’ Inventaris
Van vuijle Meubelen, maer die ghij wilt behouwen.
Ib. 30. Iul.


[CH1671:231]
(JAN WAEN-BAES)
Trijn seght haer Ian is Baes, en moet altoos Baes blijven:
Maer, valter wat te kijven,
Hij moeter onder deur, want sij soeckt geen geraes:
En noch blijft Ian al Baes.
Ib. eod.


[CH1671:232]
(DIRCKS WENSCH)
Dirck, seid’ ick, dat gaet wel; ’kheb menighmael geseght,
Dirck blijft al vrolick, en is noch den oude knecht.
Hij gaf mij dit bescheid; ’tis waer alsoo ghij seght, maer
’K wouw dat het logen, vriend, en ick de jonge knecht waer.
Ib. 21/31 Iul.


[CH1671:233]
(KLAES BESTRUYFT)
De saeck is af gemaeckt;
Claes en sijn pockigh wijf, door goe luij tuschen beiden,
Zijn echteloos gescheiden.
Soo is hij van de Hoer geraeckt; ja toch, geraeckt.
Ib. 1. Aug.


[CH1671:234]
GRAFSCHRIFT VAN EEN ADVOCAET
Een Uerwerck dat lang heeft geslagen en gewesen,
(Een man die machtigh heeft geschreven en gepleitt)
Is onder desen Steen in ’tdoncker wegh geleit,
En nu, door ongebruijck, tot roest en rot verwesen.
(5) Hoe’t aen den stilstand quam van Wijsen en van Slaen,
Is in een woord geseght, ’t en kost niet langer gaen,
Sijn Veer en Snaer was af, en niet weer op gewonden,
Door onkund en gebreck van luyden die ’tverstonden.
eod.


[CH1671:235]
AEN EEN YDELE IOFFROUW
Ghij mooght uw arme vleesch wel cieren als een pop;
’t Is tegenwoordigh op, en mogelick korts op:
Hoe dat het binnen ’s jaers sal zijn, is niet te weten,
Of mog’lick op de Been, of mog’lick op gegeten.
eod.


[CH1671:236]
(GROOTER HOOP, SLECHTER KOOP)
Dirck, segtmen, heefter drij, en werdt daer uyt geacht
Een Landsknecht in het veld van meesterlicke macht:
Maer Dircks bekentenis light averecht daertegen;
’t Is, seght hij, min noch meer met sijn bestel gelegen
(5) Als daer ’t veel’ knechten d’een op d’and’re laten staen,
En in ’tgemeen versuijm geen werck en werdt gedaen.
Ib. 2. Aug.


[CH1671:237]
(BEESTELICKE REDELICKHEIT)
Waerom eet Harmen niet, als and’re, dat hij borst?
Den honger verght het niet, ’tis tegen Hermans borst.
Waerom en drinck ick niet onmenschelicke togen,
Als die mij Herman verght? ’tis boven mijn vermogen
(5) En tegen heugh en meugh; dat is, ick heb geen’ dorst.
Wat breeckt sich ijemand ’thoofd met mij te liggen moeyen?
Waer sietmen mij voor aen? vermagh ick meer als Koeijen?
eod.


[CH1671:238]
VISITEN
Visiten op een’ Lijst, is ’t vuijlste tydverdrijven
Dat oyt ter wereld quam uijt hoofden vande Wijven.
Klappeyen, blyft bij huijs, daer valt genoegh te doen,
Spaert Tong, en Tand, en Lip, en Kaeck en Koets en Schoen,
(5) Tot dat den Oorber kom’: ’tvoeght Rocken en ’tvoeght Broecken
Om boodschappen te gaen, geen’ boodschappen te soecken.
eod.


[CH1671:239]
TOT GOD
Ick lyd’ aen Oor en Oogh; en, waeren bei genesen,
Mij dunckt, geluckiger en kost geen Mensche wesen:
Maer, Heer, ghij kent mijn nutst: veel beter mis ick bei,
Dan dat ick, wel van bei genesen, nooder schei.
Lond. 3. Aug.


[CH1671:240]
CROMWELS HOOFD OP WESTMUNSTER SAEL-TOREN
Dit hoofd wouw ’topperhoofd van alle hoofden leven.
Hier is het half geluckt, daer schort niet aen als ’tLeven.
eod.


[CH1671:241]
IN LONGA NEGOTIORUM TAEDIA, QUIBUS IN BRITANNIA
DETINEOR
Insula, de latis, quas vel rota Solis in omni
Orbe, vel immenso circuit unda sinu;
Longior es quam lata tamen, me judice: certe
Longior es mihi quam, terra Britanna, velim.
Lond. 3. Aug.


[CH1671:242]
ENGELAND
Men kan ’t met recht geen Eng land heeten:
’t Volck isser wijd en ruijm geseten.
Veel fraeyer noemtmen ’t Engel land.
Maer ’twoord is dobbel van verstand’.
(5) Daer zijn twee soorten van die Geesten.
Daer zijnder diemen niet en vreest, en
Daer zijn der diemen noode siet.
Ick denck wel wat, maer segg het niet.
Ib. 5. Aug.


[CH1671:243]
(MISVERSTAND)
Ghij light mij op het lijf als lood, ’k kan ’tniet verdragen,
Sei Griet, op zij van Dirck in een’ gehuerden wagen:
Als lood? sei Dirck; te nacht en klaegde ghij soo niet,
Of ick u lastigh viel. Wat seght ghij, Fielt? riep Griet;
(5) Houdt Hoeren sulcken tael; ick ben een’ Vrouw met eeren.
Ia, Ia, sei Dirck, komt hier, verklaert voor dese Heeren,
Waer sliept ghij desen nacht? Waer? sei sij, te Schiedam.
Siet of ick liegh, sey Dirck, en ick te Rotterdam.
eod.


[CH1671:244]
MIS-MEDELIJDEN
Beklagen wy den Man, die na ’t Schavot toe treedt?
Hij gaet maer sterven; en soo doen wij alle uren.
Daer in verschillen wij: hy, de verwese, weet,
Hoe korts hij sterven sal, en hoe het kort sal duren:
(5) En wij en weten ’t niet; soo is die Man sijn’ pijn
Gerustelick getroost, om datse sal beginnen
En einden t’eener stond. Wie weet dat vande sijn’?
Daer is meer onderscheid; hij sterft met volle sinnen:
Wie is daer seker van? hij sterft in vol berouw,
(10) In ’tmidden van der syn’ en and’re veel’ gebeden.
Wie isser die die gunst niet geern uytkoopen souw?
Hij sluijt syn’ Rekening met een Godsaligh Heden,
Hy sterft aendachtelick, en spoedigh, en gereedt.
Beklagen wy den Man die na ’tSchavot toe treedt?
Ib. 7. Aug.


[CH1671:245]
(WAENWIJSE)
Ick noem geen’ wetenschap, of strax roept seker heer,
’K ben van de Kunst. ’tis waer, hij isser van, en veer.
Ib. eod.


[CH1671:246]
(BEKNOPTE MEDICIJN)
Dit ’s kort om lesen;
Past op uw’ mond,
All’ die wilt wesen
Oud en gesond.
Ib. 8. Aug.


[CH1671:247]
NEL IN EEN DRAEG-STOEL
Soo teer is Nels gemoed; sij doet niet als beklagen
Arm’ halsen, die om geld haer voeren langs de Straet.
Goed vrouwtje! Siet hoe verr haer medelyden gaet,
Sy draeght self liever Mans dan dat de Mans haer dragen.
Eod.


[CH1671:248]
EEN HOSE
Ick stond te goeder naem; daer magh ick mij van roemen.
Sints is hij mij ontleent
Door vrouwelick gebeent,
En soo ick werd genoemt en wilmen mij niet noemen,
(5) ’t En zij men dobbel noem’. ’t Is wonder hoe ’t zijn kan,
Een’ argert man en vrouw, ’tpaer argert vrouw noch man.
Ib. 10. Aug.


[CH1671:249]
TABACKERIJE
’t Is wonder hoe de Werlds koocketten velerhand zijn!
Hier is ’tgebraed niet gaer, of ’tmoet tot asch gebrandt zijn,
En noch en eetmen ’tniet: men quijlt sich droogh in smoock,
Men wordt self schoorsteen, en men voedt sich vanden roock.
(5) De maegh werdt misgedeelt; ’tgeld lever en ’tquelt longer.
Men leeft van nietmet all, en sterft van dorst en honger.
Ib. 13. Aug.


[CH1671:250]
AD PAULUM.
De libris si, Paule, tuis quod sentio dicam,
Non relego, si quos perlegi, saepe relego.
Lond. 3/13 Aug.


[CH1671:251]
Si qua fortuito legi tua Carmina casu,
Invitus relego, Paule, relego libens.
14. Aug.


[CH1671:252]
SLEPENDE ROCKEN
Van al ’tgevogelte zijn vrouwen lichtst om vangen.
Men heeft maer op haer steert te treden, sy zijn vast,
En, soo m’ haer na de Mans, soo sietm’ haer steert verlangen.
Ick wist niet wat die steert beteeckende: dit Was’t.
Ib. 16. Aug.


[CH1671:253]
NOCH
De Duijvel had in ’t eerst de Vrouw vast by de hand.
Nu heeft hij s’ aen den hiel ijet sijns gelyck geplant:
En ’tis het recht gewaed daer mede sij haer venten,
Van allerleij Gewormt, en Slangen en Serpenten.
eod.


[CH1671:254]
NOCH
Wat seght ghij nu van ’tvolck, die met drij ellen Stof
Meer als haer’ hielen lengd gaen swieren door het stof?
Zijn ’t noch al licht’ en loss’ en leck’re, luye hoeren?
Sy doen vuijl Meissens werck, sij veghen alle vloeren.
eod.


[CH1671:255]
NOCH
Dat kan m’ haer niet onthouwen;
’t Is loos gedrocht, de vrouwen:
Sij vonden niet voor uyt, en ’tspeet haer meestendeel:
Soo boeten sij de schá met een lang achterdeel.
eod.


[CH1671:256]
NOCH
Waer henen, mijn gekrulde pop,
Om Visch te koopen aen de Mart?
Soo besight desen schoonen start,
En setter Korf of Emmer op:
(5) ’t Sal staen gelijck de groote schepen
Die kleine Booten na haer slepen.
eod.


[CH1671:257]
NOCH
Mijn Pachter, bij geval in Stadt,
Riep, o goe Landheer, wat is dat.
Eij lieve Landheer, seghtme, wat,
Wat hangt die Ioffer anner gat?
(5) Wat soud’er hangen, sei ’ck, Ian gat,
Een staert-stuck, dat se niet en had
Doe s’ in haer Moertjes darmen sat,
Dat voertse nu gelijck een’ Schat,
Dat ghij te landwaert niet en vatt.
(10) Ia, seid’ hij, bij gans Galg en Rad,
En sleeptse daer soo mé langs ’tpad,
Door dick en dun, en droogh en nat?
Hoor, lieve Landheer, ’ksegtje plat,
’k Houd ’t met men Koe en met men Kat.
Eod.


[CH1671:258]
IAN WIJVE-SMIJTER
Sijn luije Wijf, seght Ian, is innerlick genegen
Om wercks genoegh te doen: maer ’tschort haer aen vermaen:
’t Is met haer min noch meer als met een Keij gelegen:
Begeertmen ’t Vier daer uijt, men moet het ’er uijt slaen.
Ib. 7/17 August.


[CH1671:259]
BOUW-KONST
Dirck, pronckt ghij met uw Huijs als met een deftigh werck?
Laet sien eens, is ’toock Fraey, Gemackelick en Sterck?
Fraey, heet ick, als een mensch, dien hadt ghij na te Apen,
Of, wilt ghij oock, een Beest; dat ’s allerweegh recht-schapen:
(5) Al ’tenckel midden in, al ’tdobbel aen weerzij;
Soo zijn Gods schepselen, de redenloos’ en wij.
’t Gemackelick past net, gelijck de Schee ’t Geweer doet,
Als ’tal te ruijm niet slopt en ’tal te nau niet zeer doet,
Gelijck de Schildpad woont en ’tSleckjen in sijn’ Kluijs,
(10) Niet grooter, ijeder een, niet kleiner als sijn Huijs.
Sterck noem ick dick en dicht van boven en ter zijden,
Om Regen en om Wind gerustelick te lijden,
Om, sonder ’tplaesteren van alle daegh weer aen
D’een op den and’ren lap, sijn’ jaeren uyt te staen.
(15) Gebreeckt hier een van drij, ’ten is geen Huijs ter eeren,
En ick vergeeft, voor eens; maer ghij moet beter leeren.
Ib. eod.


[CH1671:260]
AEN DIRCK
Dirck, hebt ghij soo veel tyds beleeft,
En blijft ghij altyds onbeleeft?
Ib. 18. Aug.


[CH1671:261]
TEGEN ’TDROOMEN
’kWouw droomen droomen waer, en dat ’er noyt geen Droomen
In Menschen herssenen aen ’tgaen en waer’ gekomen.
De Nacht is voor de Rust, de Rust is voorden Nacht,
En ick heb all’ mijn’ Rust in onrust doorgebracht.
(5) Slaep, seghtm’ en Dood is een: die doodt wil zijn, moet sterven,
Die slaept moet sijn gedacht, die doodt is, ’tleven derven.
’kHeb slapende gedocht dat rijm noch reden heeft.
Wat ’s dat voor sterven? ’kheb mijn selven overleeft.
eod.


[CH1671:262]
(MILDE KLAES)
Claes, arm en oud Soldaet, spreeckt van Mildadicheit
Als van sijn’ eigen’ Deughd, niet sonder grond, en seit,
Wat pocchen rijcke Lien met veel en mild te geven?
Van daegh en neem ick maer vijf stuijvers voor mijn leven.
eod.


[CH1671:263]
OP MIJN SOONS UER-WERCK
Het slingeren is oud, en met den tyd geboren;
Maer ’teven slingeren geboren inder tijd.
Lett op die evenheit, soo wie ghij Christen zijt,
Daer is een onderwijs van waerden uijt te hooren.
(5) Beginnen wel te doen, en laten dat versterven,
Gaet endelick tot niet: maer die den even gang
Van weldoen blyft begaen voor al sijn leven lang,
En tot het End uijt houdt, die sal de Croon beerven.
Lond. 9/19 Aug.


[CH1671:264]
AEN HEM SELF
Soon, die, door Gods beleid, de kloecke vinder zijt
Van deser gangen onbeweegelick bewegen,
Hoe ’swerelds slingeren u gaen mogh’, mé of tegen,
Hebt haer’ eenparicheit voor oogen t’aller tyd.
(5) Hebt ghij het swacke werck, in ’tschudden vande baren,
Tot ongevoel gebracht van alles wat het lydt,
Gedenckt, wat u toe staet in alle wedervaren,
Die door des Heeren Geest vol Redens krachten zijt.
Stelt vond en Vinder, Geest en Raderen te samen;
(10) ’t Waer jammer dat het Werck den Meester sou beschamen.
eod.


[CH1671:265]
OP HET SELVE WERCK
Lett op dit gins en weer, dit buijten en dit binnen,
Dit ongerust geswier van einden en beginnen.
Soo gaen uw’ uren, Mensch, de snipp’ren van uw’ tyd,
In al uw ydel doen, tot dat ghij t’einde zijt.
eod.


[CH1671:266]
GLASEN HULP NIEW
Is alle dingen oud, en werdter niet geboren,
Gedacht, geseght, gemaeckt, dat niet en was te voren,
Kom, laet hem antwoorden die ’tenckel hebben wil;
Waer door sagh Cicero, en hoe was Cesars Brill?
eod.


[CH1671:267]
BESTE MODE
’t Volmaeckste kleedsel is van Mannen naeckte huijd
Dat, sonder ongemack, naest aen het schepsel sluijt.
’t Waer wel, en ’twaer niet wel, dat Vrouwen ’toock soo stelden;
Ick weet de reden wel, maer meense niet te melden.
eod.


[CH1671:268]
(SUYVERE TAEL)
’k Wouw datmen Pissen seid’, in plaets van, Water maecken.
’t Is Duijtsch, en drooger Duijtsch. Oock, soo men daer ontrent
In plaets van ’toude woord, ter plaetse wel bekent,
Sou melden wat men maeckt, wie souder niet af braken?
Ib. 20. Aug.


[CH1671:269]
ONREDEN
Hoe komt het Koren dier? door Drooght’ en Misgewas.
Maer, Rijck man, Weinigh Koorn is Koorn als ’tVele was.
Hoe derft ghij ’t Broer of Vriend, in hoogen nood verweig’ren,
Of, daer hij ’thebben moet, ten hoogsten prijs toe steig’ren.
(5) Om dat hij ’s weinig heeft gesoldert en ghij veel,
Schropt gh’ hem den buydel uyt, of worght hem by de Keel?
Of saeght gh’ hem liever doodt als dat ghij hem geriefde?
En hielpt hem kosteloos, en heet dat Christen liefde?
Ib. 21. Aug.


[CH1671:270]
BLOO IAN
Ian loopt vroegh uijt den Stryd, dwers door verwijt en schanden,
En redekavelt stijf,
Syn’ voeten zijn niet min verbonden als sijn’ handen
Ten dienste van sijn lijf.
(5) Maer, Ian, niet averecht, seid’ eener. Averecht?
Sv gaen gelyck mijn neus, riep Ian; is dat niet recht?
Ib. 22. Aug.


[CH1671:271]
NOCH
Ick vluchte niet, sei Ian; ick liep maer na ’tquartier,
Om met der haest te seggen,
Men hoefde noch in ’tVeld een dusend man drij, vier,
Of men soud’ onder leggen.
Eod.


[CH1671:272]
NOCH
Het wasser heel van ’tmal, sei Ian, in ons gevecht:
De vyand spaerde noch den Meester noch den Knecht;
’t Ging al in spaenderen: en als men ’t eens sou lesen
In ’s Lands Historien, en zijn wel onderrecht,
(5) Daer ’tal vermoort wouw zyn, most een de wijste wesen.
Eod.


[CH1671:273]
NOCH
Ian spaert sijn lieve lijf daer ’t andere verspillen,
En weert sich doorgaens met sijn’ Hielen en sijn’ Billen:
Want, seght hij wijsselick,
De Dood is ijsselick,
(5) En met de dood’ is niets, met blood’ yets uijt te rechten;
Daer moet wat blijven om voor ’tVaderland te vechten.
eod.


[CH1671:274]
NOCH
Als ’t aen de Man sal gaen, segt Ian, ick moet bekennen,
Mijn hert wil achterwaerts, ’k en kan ’t het niet ontwennen:
Maer als ick oock mijn eer daer tegen voor sal staen,
Ick ben geen slecht Soldaet als ’taen de Vrouw sal gaen.
Eod.


[CH1671:275]
NOCH
Ian quam geloopen uyt den Slagh,
En riep aen d’eerste die hij sagh,
Ick gaf mij moedigh op de post,
En proefde wie mij volgen kost.
(5) Maer siet, daer was geen volgen aen,
Ick scheen te vliegen, sij te gaen.
Sy winnen ’tmoglick in den Stryd,
Maer in ’tWel loopen zijn sij ’t quijt.
Ib. 13/25 Aug.


[CH1671:276]
NOCH
Ian is van slecht Soldaet, door vrienden, geld en Magen,
Tot op den hoogsten trap gekuijpt, gekruijt, gedragen.
’t Is seldsaem, hoe het hoogh en ’tlaege t’samen staet:
Ian is al Coronel, en noch al slecht Soldaet.
eod.


[CH1671:277]
(TRIJN GEWAERSCHOUWT)
Trijn, zijt g’ uw Eertje quijt, en is het Ian sijn werck?
En gaet gh’ hem roepen voor den Rechter of de Kerck?
Siet voor u; men sal daer niet vragen naer de reden,
Waerom ’t Ian heeft gedaen; maer, waerom Trijn geleden.
eod.


[CH1671:278]
(VERLIESJE)
Nel is haer Eertje quijt bij een moij, jeugdigh Heertje,
En ’tschijnt een groot verlies, na dat haer Nel gelaett:
Maer, als men ’t wel bevroedt, ’t en is maer ’thalve quaed:
Daer schortte wat: ’t en was haer Eer niet; maer haer Eertje.
eod.


[CH1671:279]
AD VOSSIUM
Virgilium, bone Vossi, ego non admirer, et uni
Omnes non cupiam cedere Virgilio?
En ego, quod merear, stupidissimus opto vocari,
Si non perpetuus sit meus ille stupor.
(5) Quod si pauca viro tetigi non digna, fateri
Virgilio prohibes cedere Virgilium?
Lond. 13/23 Aug.


[CH1671:280]
ARCHIEPISCOPO CANTUARIENSI SAEPIUS ME AD COENAM
VOCANTI
Unum uni Batavum bis ter succumbere culpae,
Grande, importunum quis neget esse nefas?
Hinc pudet, et, quid agam Batavus, vel saepe vocatus,
Ambigo. tu contra tendis, et usque vocas.
(5) Ergo pudor valeat: si non licet esse modesto,
Quando jubes, Praesul magne, molestus ero.
Ib. 14/24 Aug.


[CH1671:281]
OP MIJN VERJAEREN DEN 4.en SEPTEMBER 1671
Noch eens September, Heer!
Hoe staet’er lang geschreven
In ’t Boeck van mijn lang leven,
Noch eens en dan niet meer?
(5) Ick bedel om geen’ dagen,
Naer dat ghij ’r mij soo veel,
Soo goede, voor mijn deel,
In ’tleven hebt verdragen.
Om een gunst bid ick seer;
(10) Leert mij mij soo bereiden,
Als of ick stond te scheiden,
Met een noch, en niet meer.
Ib. 16/26 Aug.


[CH1671:282]
AENDEN SCHERMMEESTER
Ghij hebt den naem verkregen
Van een goed vinnigh Vechter, Claes;
Maer ’tis maer poppegoedje, Baes,
Met poppen aen den deghen.
eod. 26.


[CH1671:283]
SCHERM-KONST
Soon, zijt ghij geen Soldaet,
Die op uw’ vijand gaet,
En moet hem sien te breken
Met houwen en met steken,
(5) Gedenckt aen mijnen raed,
En hoed’er ’twoord op slaet;
Sy dient de menschen niet, de rappe konst van Schermen,
Dies’ anders besigen als om sich te beschermen.
Ib. eod. 26. Aug.


[CH1671:284]
MISROEM
Dirck, houdt ghij ’tvoor een’ konst, uw praten tuschen ’tspelen,
Siet hoe ons’ oordeelen, het uw’ en ’tmijne, schelen.
Ick houd ’t voor een gebreck, en voor een seker merck
Van blinde door-gewoont’ en Papegaeijen werck.
(5) Uw’ vingers doen den dienst, en weten ’t niet: uw, sinnen
En geven haer geen’ hulp: want, souden die beginnen,
En soecken binnen u, wat vinger hoe en waer
Wat niews doen hooren moght en op wat Band of Snaer,
Ghij hadt’er halswerck aen; en kost ghij van u krijgen
(10) Dat hoorens waerdigh waer, ten minsten soudt ghij swijgen.
Ib. 28. Aug.


[CH1671:285]
KEEL EN SNAER
Het ruchtigh ingewand van beesten dat het dwingen
Van onse vingeren soo lieffelijck doet singen
Schijnt lydelick te zijn; maer, Trijntjen, als ghij roert,
En uyt die blancke borst een hemelsch toontjen voert
(5) Dat all’ mijn’ sinnen raeckt, dan roep ick uijt, Och armen,
Bij vochte levende, wat zijn doo’ drooge darmen?
eod.


[CH1671:286]
(SUYNIGE ARENT)
’K Sagh Arent op een duyt staen dingen om een Soo
Van scharretjens of soo,
Daer niet veel etens an is:
Nu weet ick op een’ duijt wat Arent voor een Man is.
eod.


[CH1671:287]
(VOORSICHTIGE THOMAS)
Light Tom van Oxford laet te bedd
En kort sijn’ dagen, om sijn’ nachten te verlangen;
Ick weet bij na wel wat hem lett;
Het spreeckwoord van sijn land heet, Vroegh op, half gehangen.
eod.


[CH1671:288]
HOPMAN DIRCK
Sy liegen ’t, die verklaren
Dat Dirck geen hert en heeft.
In allerley gevaren
Gevoelt hij dat het leeft,
(5) En, als de Popel-blaren,
Van ’tminste windje beeft.
Ib. (29.) Aug.


[CH1671:289]
AD LENAM
Vivere ni cessas ut adhuc, anus improba, vivis;
Errabis toto, cum cessas vivere, Coelo.
Ib. 30. Aug.


[CH1671:290]
AERNHEMS
Uw’ streken zijn ondeckt; ghij meent ons te verbeenen
Met menigh Diamant
Aen d’een’ en d’ander hand:
Maer, Ian, wacht voorden Schouth; ghij speelt met valsche steenen.
Lond. ult. (31) Aug.


[CH1671:291]
IN pavrerga MEA PEREGRINA. LONDINI 1ste. SEPT. 1671
Dum peregre detentus et inter spemque metumque
Saepe rei bene jam gestae, male saepe gerendae,
Distrahor, et varijs misere me torqueo curis,
Consolatrices isthaec mihi vespere sero,
(5) Mane novo noctuque novem cecinere Sorores.
Si mihi quis dubitas non displicuisse Britannas,
His mihi cum solis rem scito fuisse Puellis.


[CH1671:292]
(HOOGH GERECHT)
Met valsche steenen allerhand,
In Ringen van slecht Goud geplant,
Met valsche Steenen in ’tverkeeren
En dobbelen met rijcke Heeren
(5) Had Hans soo grooten Goed vergaert,
Dat onlangs Schepenen het Swaerd
Sijn’ fielterij betalen deden.
Hans is hoogh vanden steen gesneden.
Ib. 1. Sept.


[CH1671:293]
(NIEWS)
’t Is jock, al seggen ’t wijse lieden:
Daer kan seer wel wat niews geschieden
Dat noijt en was: hier is ’tbescheid,
Hans heeft van daegh eens waer geseit.
eod.


[CH1671:294]
AEN TUIJSCHER WILM
Ghij zijt een Speler, Wilm: maer van een Dobbelaer
Gaet u den hoogen roem niets te rechtvaerdigh naer.
Ghij hebt uw Huijs vertuijscht, uw’ Tuijnen en uw Boomen,
Van hondert zijt gh’ op thien, van thien op een gekomen.
(5) Ghij waert in zij gehoost, nu gaet gh’ in bloote schenckelen;
Wilm, heet dat, dobbelen? ’tgelijckt wat beter, enckelen.
eod.


[CH1671:295]
AEN RIJCKEN DIRCK
Hebt gh’ eene Dochter, Dirck, en daer drij Sonen bij?
Ghij zijt soo rijck als ick.
Hoe waer ick in mijn schick,
Daer ghij het zijt als ick, waer ick soo rijck als ghij?
eod.


[CH1671:296]
HALSEN
’t Morw vrouwen Borsten-tuijgh is Mannen Poppegoed.
Haer dunckt van niet dat leeft de handeling soo soet.
De Prijen mercken ’t en belacchen ’t, dat sij kraecken,
Dat vellen-vodderij Mans kan tot kind’ren maecken,
(5) Maer houden wel de waer op fieren hoogen prijs
Wat zijn de Mannen sot, wat zijn de vrouwen wijs?
Ib. 2. Sept.


[CH1671:297]
NOCH OP MIJNEN 4.en SEPTEMBER
Van daegh was ’t, dat ick in dit leven werdt gesonden,
Onnoosel schepsel, in ’tgedrang van alle sonden.
Ick schreide jammerlick: waerom, en wist ick niet.
Maer had ick alles wat hier zedert is geschiet,
(5) En ick beleven most, omstandelick geweten,
Ten minsten had ick bei des’ Oogen uijt gekreten.
Ib. 3. Sept.


[CH1671:298]
NOCH
Met desen dageraed viel Zuijlichem aen ’tleven.
Al had hij ’t niet gedaen, wat waerd’er aen bedreven?
eod.


[CH1671:299]
LONDENS GEBRECK
Te Londen is te koop al wat in and’re Landen
Ter wereld wordt verkocht en niet verkocht en wordt.
Alleenlick komender wat dusenden te kort
Van ellen goed sterck Lint tot Vrouwen Cousse banden.
eod.


[CH1671:300]
TRIJNS MISBOUW
De Deur in ’tHoeckje, Trijn, in plaets van midden in?
Waer op is dat gebouwt en hoe quam ’t u in ’t sin?
Wat denckt ghij, slechte sloor, dat menschen niet en weten
Hoe ghij getimmert zijt, of hebt ghij ’tself vergeten?
(5) Hoor, yeder paer weerzijds, en al dat enckel is
Moet recht in ’tmidden staen, of al den bras is mis.
Eod.


[CH1671:301]
AEN NEEL
Ick weet wat van u, Neel; maer of men mij al persten,
’k Sal ’t heelen in mijn hert, ’ten salder niet af bersten.
Soo leert de wijse man: maer, merckt, hij leert’er bij,
Bewaert het woord by u tot dat het tydigh zij.
Eod.


[CH1671:302]
(GERUCHT MET VREUGHD)
Dirck soeckt een’ tweede vrouw die wel en geeren sing,
En sing tot allemans Teorb’ of Clavecing.
Hij seght, soo lang sij singt, en sals’ altoos niet praten,
Dat Neel, sijn’ eerste, selfs niet slapende kon laten.
Eod.


[CH1671:303]
(VAST GOED)
Schoon haer en helder singen,
Verganckelicke dingen,
En is niet op te staen,
Seght Claes, en daer’s wat aen.
(5) Maer, klappen en wel spreken
En sal noyt Vrouw gebreken.
eod.


[CH1671:304]
(TRIJN KLAPS)
Trijns hand gaet op de Luijt, als oft sij gaende sprong.
’t En komt haer van niet vreemds, sij leert het van haer tong.
Eod.


[CH1671:305]
GROEN ENGELAND
Daer is geen groener land als Engeland te wenschen;
Of neemt het na ’tgewasch, of neemt het na de Menschen.
eod.


[CH1671:306]
TWEE CONINGEN
De Coningh op ’t Tooneel, die ’s avonds ’tkleed uijt schiet,
En legt de Croon daer heen daer om hij Coningh hiet,
En was hij ’tniet soo wel als een’ van d’ allergrootste,
Die Coningh scheen in ernst, en God maer naer en bootste
(5) In ’tgroote Camerspel, de Wereld? gaet aen ’tgraf,
En siet wat heefter d’een of d’ander meerder af.
Elck heeft sijn’ rol gespeelt. de groote was het banger,
De kleine kommerloos, d’een korter, d’ander langer.
Sy liggen beid’ in ’t end en rusten van haer werck,
(10) D’een onder Marmer-dack, den and’re sonder serck,
Een ongevoeligh scheel; en d’een vergaet in ’tleste,
En d’andere verstuijft. wie heeft van beiden ’tbeste?
Bei waeren Schaduwen met kleeren, en nu bloot,
De groote grooter doe en nu al even groot.
Eod.


[CH1671:307]
(DOBBEL GEWIN)
Dirck raest na d’ Exter jaght met Netten, Roers en Bogen,
En loopt syn’ schoenen door, op klei en harden steen,
Sijn’ nagelen aen stuck, sijn’ voeten schier in tween.
Wat brengt hij thuijs in ’tend? met Exters, Exteroogen.
4. Sept.


[CH1671:308]
VAN MIJ
Die van den arbeid weet die ’k seer lang heb gedaen,
En siet’er ’tbij-spel bij, sal nauwelick verstaen
Waer ick den tijd uijt vond, om soo veel by te spelen:
Die op het by-spel oock, by stucken en by heelen,
(5) Eerst en omstandigh lett, sal twijff’len meer als oot
Hoe mij op soo veel wercks soo veel tyds overschoot.
Ick selver doold’er in, self weet ick niet te vinden
Hoe ’k in de groote Ploegh soo veel van ’tmijn versinden.
God weet het: Hem zij lof, die mij gegeven heeft
(10) Dat noijt geen levend mensch min ledigh heeft geleeft.
Ib. 5. Sept.


[CH1671:309]
AEN NELL
Sou ’k van uw aensicht, Nell, yet seggen t’sijner eer,
Soo most ick het eerst schellen,
Gelyck w’ Ajuijnen pellen,
En krijgender eerst af het masker en dan ’tsmeer.
eod.


[CH1671:310]
FORTIFICATIE
Wij maken Steden sterck met holl’ en bolle wercken,
Met voll’ en drooge gracht: wat winnen wij met stercken?
Men wint se, hoe sij zijn. kan de verweerder wat,
D’aenlegger kan wat meer: dat scheelt als Rat en Kat.
(5) Mij dunckt, het gaeter mé, als of goe spijsen leij ’en
Gesloten na de konst in backsel van Pasteijen:
Goed’ honger breeckter door: jae sterckte voorde borst
Lockt Krijchslien aen, om d’eer, als lecker’ lien de Korst.
eod.


[CH1671:311]
TRIJN OM EEN ZEER SEER VERLEGEN
Trijn, die niet geerne na gespoort is of verspiet,
Beklaegde dat haer Claes een toeval heeft gekregen
Die Negen oogen heet; oh, segt sij met verdriet,
Hij sagh te veel met twee, wat sal hij nu met negen?
eod.


[CH1671:312]
AEN EEN’ SLECHTEN DICHTER
Vriend, besight ghij oock sand op wat ghij hebt geschreven?
Ey tast soo wat diep toe: ’tis waerdigh lang te leven:
Deckt en versorght het wel, om of de scherpe locht,
Die ’t niet verdragen kan, sijn glans af eten moght.
eod.


[CH1671:313]
NIEWE LANDMETING
Kent gh’ Archimedes wel, de groote Griecksche Meter?
Wat soudt ghij seggen, Claes, kost ick het noch wat beter?
Hoe wist ghij sonder hulp van Passer en Compas
Welck van veel’ Landen op uw’ Caert het grootste was?
(5) Dus kan ick ’t, heelt mijn’ konst voor alleman en pleeghtse,
Snydt ijeder uyt het blad, all’ hoeckjens om, en weeghtse.
Een Coningh leerd’ ick ’t met drij Croonen Op een hooft,
En hij nam ’t danckelick en heeft den greep gelooft.
eod.


[CH1671:314]
EEN KNECHTS AFSCHEID
Wilm, nu ghij van mij gaet,
Gedenckt aen desen raed:
Spreeckt weinigh in ’tgemein:
Soo sal men niet vernemen,
(5) Waer voor men u moet nemen
Voor groot Geck, of voor klein.
eod.


[CH1671:315]
(AEN PIER)
Ghij zyt een groote Geck, en wilt’er niet voor strecken:
Die ’tminst bekennen, Pier, dat zijn de grootste Gecken.
eod.


[CH1671:316]
FRANSCHE MODE TE LONDEN
Een levend Franschman heet een Hond in Engeland.
En wat een’ Franschman droomt, tot d’aller sotste vonden
Terstond niet naer te doen waer Londen groote schand.
Siet eens wat vreemder volck, sy dragen sich als Honden.
eod.


[CH1671:317]
(FATSOEN GOED KOOP)
Een Sneldicht kost mij niet: het Rijm valt inde Reden,
Eer ick het wachten derv; in min als weinigh treden
De Reden in het Rijm. het moeyelixt is mij,
Waer ick aen stof geraeck die ’tsneldicht waerdigh zij.
Lond. 6. Sept.


[CH1671:318]
PASSER
Van d’oude vonden was de Passer schier geen vond,
En weinigh ded’ hij die hem vond, of niet en vond:
Wat vinden koster aen een passer zijn? hy wasser,
En alle schepsel met twee beenen was een passer.
eod.


[CH1671:319]
Wat hadmen aen een vrouw, indien wy ’tseggen dorsten,
Als ’tmalle schepsel niet geborst waer en geborsten?
eod.


[CH1671:320]
(AEN AGNIET OP DE DRY WAEROMMEN)
Vermaeck, Profyt en Eer zijn d’eenige drij saken
Daerm’ alle ding om doet: ’t Profyt volgt op ’tVermaken
Uijt uw licht ambacht licht: maer daer het derde, d’Eer,
’t Geselschap niet en volght, valt al ’tgoed werck om veer.
(5) Dus preeckten ick Agniet. sy liet sich niet beklemmen:
’k Pas op de derde niet; ’kwin ’t, sei sij, met twee stemmen.
Ib. 7. Sept.


[CH1671:321]
(AFREKENINGH)
Mijn Snijer sei mij laest, hem quam veel gelds van mij.
Van selfs? sei ’k, dat komt wel te pas; soo ben ick vrij.
eod.


[CH1671:322]
EEN GEHANGEN
Ian had sin in stil weer, en als ’tbegost te waeijen
Soo schudden hij den kop en vloeckten op den Wind.
Noch hangt hem die gril aen; ick merck ’t hier aen sijn swaeijen,
Als ’top een stormen gaet, dat hij ’tniet goed en vindt.
eod.


[CH1671:323]
NOCH
Dit ’s Pieters Kerckhof, om op ’t cierlixte te spreken.
Hier raeckt’ hij van een’ Leer, by half sprong en half val.
’t En was ’thoogh vallen niet, dat hem den hals dé breken:
’t Was een klein misverstand; hij sprong op niemendal.
eod.


[CH1671:324]
OP ’TVIJVERBERGS SCHAVOT
Ick sagh een niew schavot voor ’t Haegsche Raedhuijs rechten,
Om een’ misdadiger na Rechten op te rechten.
Ick sagh het weer om veer, met als ’t Recht was geschiet,
Om dat het leelick inde weegh stond: en dit niet?
eod.


[CH1671:325]
(WERCK EN WEER-WERCK)
Mijn beestige Barbier weet met sijn’ malle grepen,
Van zeep en weer-zeep, schrab en weerschrap soo te slepen,
Eer dat de tweede wang ten halven is voldaen,
Is ’tniewe stoppel-haer van d’eerste weer aen ’tgaen.
eod.


[CH1671:326]
ENGELSCHE WANDELING
’k Was vijf en zeventich, en trad vermakelijck
Van Canterberghs hoog Hof langs heen den droogen Dijck
Die Londens schoone Teems sluijt en verciert in ’tZuijen,
In ’tZuijen dicht besett met Bogaerden en Kruijen,
(5) Ten Noorden met droogh Hout, verwesen tot de Saegh,
Of doorde Saegh versneen, meer als m’ oijt tsamen saegh,
Soo dat daer, quaem het Vier (God schutt’ het) weer t’ontsteken
Een’ tweede niewe Stadt van Londen in sou steken.
In die bedenckingen vond ick mij achter rugg
(10) Den, anders langen, wegh tot groote Londen-brugg.
Daer over; of daer door (het is een’ Straet vol Huijsen,
Vol winckels, sterck gevest op een en achtien sluijsen)
Wend’ ick ter slincker hand, en wandelde West aen,
Tot dat ick, met gemack en sonder overgaen,
(15) Door lange Londens Bosch aen Charing Cross geraeckte,
Daer ick mijn’ Huijsing vond en desen omloop staeckte,
Schier minder moed, als nu. Die ’t kan, beroeme sich,
En dancke God, met mij, op vijf en zeventich.
Ibid. 8. Sept.


[CH1671:327]
(KLAERS GESTOF)
Nell heet haer’ Man haer Hert, en ’tis een Hert met hoornen;
Niet, segt sij, van den slagh die daer in Struijck en Doornen
Verwarren met haer’ Kop: ’tis een veel schooner hoofd
Daervan ’tontsichtbaer Hout al ’tsichtbare verdooft.
(5) ’t En valt niet, als het wild, ’tstaet tegen lange jaren
En werdt noch alle jaer verrijckt met niewe paren.
Denckt wat een’ heerlickheit, en of oijt braver Beest
In ’s Gravenhager Bosch als mijn Man is geweest.
eod.


[CH1671:328]
(NETTE NEL)
Wy stonden om ’tLampet, daer elck sijn’ handen wies,
Behalven Pieternel; die sei, dat was te vies;
Haer’ handen waeren schoon; wat souder aen gebreken?
Sij haeldese noyt ’s nachts van onder uijt haer’ deken.
eod.


[CH1671:329]
AD QUENDAM.
Omnia qui nescis, vis nil nescire videri.
Omnia si scires, discas nil scire fateri.
Ib. 8. Sept.


[CH1671:330]
OP EEN GEBLANCKETTE
Men hiet mij inde Kerck een’ Ioffer eere biên:
Maer ick en groet geen’ Verw, dat moetmen mij vergeven.
Al d’eere die haer komt en schouw ick niet te geven;
Maer, vrienden, sei ’ck, waer is s’? ick wouwse geern eens sien.
eod.


[CH1671:331]
NOCH
Waer is dat Pottje, Neel, daer uijt ghij desen mergen
Dit backhuijs hebt gesmeert?
Gh’ hebt mij geen eer te vergen,
Als ick dat Pottien eer, heb ick u ruijm geeert.
eod.


[CH1671:332]
NOCH
Het is om haer Vermaeck, seght Anne, dat s’ haer’ Kaken
Met rood en wit versiet.
De kreng en lieght het niet;
S’ is niet te wel gemaeckt, sij wil haer wat vermaken.
eod.


[CH1671:333]
NOCH
Trijn scheen seer geerne rijp, en daerom wilse blosen,
Gelijck rijp’ Appelen en Kerssen doen en roosen:
En seght, ’tis even goed
Waer mé s’ haer blosen doet,
(5) Of uijt haer eigen Bloed,
Of uijt haer’ eigen doosen.
eod.


[CH1671:334]
NOCH
Ann’ en blanckett haer niet; en, die het soo genaemt heit,
Heeft Ann’ en Annens kunst veel ongelijx gedaen:
Sy roodt haer’ Koontjens maer: wat is daer aen begaen?
Sy besight maer de verw van schaemt’ aen onbeschaemtheit.
Ibid. 9. Sept.


[CH1671:335]
PHIJLLIS FUCATA
Empto rubore Phijllis inficit genas:
Color pudoris Phijllidi impudentiae est.
Ib. 9. Sept.


[CH1671:336]
OP IANS GEBOUW
Ghij bidt mij uw niew Huijs te komen overleggen,
En mijn gevoelen, Ian, op alles uijt te seggen.
Laetdunckend Architect, ’ksal komen, denckt het vrij,
En seggen wat ick sie; weest ghyder maer niet bij.
Ib. 10. Sept.


[CH1671:337]
OP HET EENTYDIGH STERVEN VAN DRIJ BEKENDE
Drij vrienden, wel bejaert, maer die het minder waeren
Dan ick ben, zijn gelijck dit leven uyt gevaren.
Hoe moet ick ’tnemen, Heer, wien hebt ghij liever, mij,
Die gh’ in dit leven spaert, of die verloste drij?
(5) Oh, laet mij niet bestaen het vonnis uijt te wijsen,
Maer dwee en danckbaerlick all’ uw’ bestiering prijsen.
eod.


[CH1671:338]
AEN RIJMER IEROEN
’kSend u mijn’ Dichten niet, al soudt ghij mij bepruijlen:
Ick vrees ghij mocht mij doen
Als ick u dé, Ieroen,
En senden waer voor waer; want ick en wil niet ruijlen.
eod.


[CH1671:339]
MISTIMMER
’t Wel passen vanden Heer in klein of groot Gebouw,
Is dat ick, voor ’tGemack, den besten regel houw.
Eer Claes sich dit Paleis heeft derven onderwinden,
Heeft hij ’t in sijn vernuft niet anders moeten vinden.
(5) (Waer is de Geck? ick hoop, hij staet hier niet dicht bij)
’tHuijs past en voegt hem net; het is soo sot als hij.
eod.


[CH1671:340]
NOCH
Wat dunckt u van mijn Huijs, is ’tniet wat goeds? sei Harmen,
En zijnder betere? spreeckt rustigh Ia of Neen.
Ick dorst niet, voor sijn’ Neus. Mij luste schier te karmen;
Ick sucht, en seid’ alleen, Arm Goud en Hout en Steen!
eod.


[CH1671:341]
UERWERCKERS
Siet gh’ all’ die werckjens wel die in dien winckel hangen?
Dat zijn al siecken in dat Gasthuijs, die verlangen
Dat Doctor Lap verschijn’ en ijeder half of heel
Aen d’oude gangen help en alle breucken heel’.
(5) Als ’tlang gefutselt is, soo schijnen sij genesen.
Maer eer de Maend om komt, sal ’teven ’tselve wesen,
En dan weer ’t Gasthuijs in, en weer niew ongeval.
Wat een’ quacksalverij, wat Kostelicker Mal?
eod.


[CH1671:342]
UERWERCKEN
Horlogien zijn veeltyds moij dingeties voor d’oogen,
Voor d’ooren meestendeel bedriegerij: Oor-logen.
eod.


[CH1671:343]
NEELS PERRUIJCK
Neel deckt haer roestigh hoofd met d’aller blondste Haeren
Die op de Haer-merckt laest om geld te krijgen waeren:
Nu werd’se lichtelick voor helder blond gevrijt,
Waers’ over ijeder oogh een’ rosse wijnbrauw quijt.
Ib. 13. Sept.


[CH1671:344]
(RIJM-DWANGH)
’k Sagh gisteren van Ian een Sneldicht onder allen,
Een weinigh beter dan sijn dagelix gelijm;
De sin was redelyck, het slot wel uijtgevallen:
Maer ’twas Ians reden niet die ’tuijt vond; ’twas de Rijm.
eod.


[CH1671:345]
MOUCHES
Die plaester-pleckjens, Kees, al heetse ’tvrouw-volck Vliegen,
En laet u niet bedriegen.
Sij hebben geen verstand van vliegen, maer van liegen.
’t En schaedt niet, seij de Boer, die ’ck die vermaningh gaf;
(5) ’t Zijn leckere gewenten,
Ick trecker voordeel af,
Sy doen mij dencken aen Boeckweyde-koeck met krenten.
Lond. 13. Sept.


[CH1671:346]
PERRUIJCKEN
Ick heb het lang besocht dat Menschen niet en deugen,
En al haer handel hinckt van leugen en bedroch:
Dat was der Tongen werck. maer ’tgrootst gebracker noch;
Sij waeren niet te vreen, of ’theele hoofd was leugen.
Ib. 15. Sept.


[CH1671:347]
NOCH
De pronckers, eerst van ’t Hof, en nu van all’ de Stadt
Ontleenen ’t Vrouwe-volck haer’ eigen’ Haeren-schat?
De swaricheit is klein, mits dats’ haer niet met eenen
De wort’len van dat Haer, haer krullen, af en leenen.
eod.


[CH1671:348]
NOCH
Ghij zijt heel kort van geld, en besight het heel sparigh.
Uw sot hoofd is vol haers, en koopt ghij noch Haer toe?
Wat gaet u over, Dirck? wij waren u lang moe,
Altyd al even kael, en altyd even haerigh.
Ib. 16. Sept.


[CH1671:349]
NOCH
De Menschen houden sich veel kloecker als de Beest:
Dat ’s reden: maer, als God, en is niet om verdragen.
Sy plegen ’t evenwel, siet hoe sy derven klagen,
Mijn hoofd stond soo niet wel, ’thad beter dus geweest.
eod.


[CH1671:350]
NOCH
Ghij siet’er jonger uyt met dit gekrulde blond.
Wat waer ’t een’ fraeye kunst als ’tallesins soo stond!
Maer ’t is schijn en bedrogh: ghij weet het self, mijn’ Heeren,
’t En helpt u niet om jong een’ ouden top te scheeren.
eod.


[CH1671:351]
NOCH
Hoe proncken ons’ gekrulde Heeren
Met ander Lien ontleende veeren!
Quam ijder vogel eens om ’tsijn,
Hoe soud het met die pronckers zijn?
Ib. 17. Sept.


[CH1671:352]
AEN EEN’ PRUIJLSTER
Moij Meissje, vander jeugd met soo veel soets gezegent,
Ghij doet u selfs te cort met suer sien: weet ghij niet,
Wat onderscheit daer is, en hoeder ’tWeer uijt siet,
In Somer Sonneschijn en als het stormt en regent?
Lond. 17. Sept.


[CH1671:35353]



(LIEVEN ARBEID)
Die ’t Ambacht wel verstaet daer van hij leven moet,
En die ’t, niet wel alleen, maer wel en geerne doet,
Beleeft het grootst geluck dat ijemand kan begeeren.
Hij spoedt, en spoedt met vreugd, hij wint, en wint met eeren.
(5) O aller staeten staet, daer voordeel gaet met lust,
En lof en danck met beid’, en wercken self is rust!
Ib. 18. Sept.


[CH1671:354]
OVERLANG LEVEN
Bejaerde Lieden, die om noch meer levens wenschen,
Zijn meer als Kinderen, dat ’s Kinderen en Menschen.
Op blijven, is van jongs der kinderen vermaeck;
En blijvens’ op, wat dan? sy waggelen van vaeck.
(5) Ouw’ Lieden waggelen soo wel als jonge kind’ren;
Gehoor, Gesicht en Smaeck en alle dingen mind’ren,
De voeten stooten aen, en d’een is al in ’t Graf,
En dat ’s haer leste vaeck: noch is ’t haer als een’ straf
Te moeten scheiden en niet langer op te blijven,
(10) Als waerder veel en veel meer wonders te bedrijven
Als watter lang gesien, en lang bedreven is.
Hoe tast de menschlickheit tot op haer einde mis!
Hem danck ick die mij lang en wel zijn heeft gegeven,
Ick waggel van geen vaeck en heb lang op gebleven.
(15) Is rustens uer voor deur? mijn Rol is afgedaen,
God roep’ als ’t hem gevalt, ’kwil wel te bedde gaen.
Ib. 20. Sept.


[CH1671:355]
GELD
Sij hadden groot gelijck de stichters van ’twoord, Geld.
’t En is niet anders als in ’tkort geseght, Geweld.
eod.


[CH1671:356]
SCHEEPSIECKTE
Hoe vaert gh’ in ’t vaeren? Ian? wat segt gh’, al min of meer sieck?
Verbloemt uw’ swackheit niet; die zee-sieck is, is seer sieck.
eod.


[CH1671:357]
VOOR EN TEGENSPOED
Men voelt den voorwind niet; het magh soo lustigh waeijen,
Als mast en spriet verdraegh’: bestaet maer eens te draeyen,
Die selfste wind werdt storm, en ’tschip wil over zij,
En holler loopt de zee, en zeesieck werden wij.
(5) Soo lang als voorspoed duert, duert Menschen ongevoelen.
Begint de minste buij van tegenspoed te woelen,
Het ongevoel verdwijnt; het klagen komt te veld,
Het quade werdt bepruijlt, het goede nauw gemelt.
Ondanckbaer op de gunst, onduldigh op de straffen?
(10) De honden weten meer: wij konnen niet als baffen.
Ib. eod.


[CH1671:358]
ENGELSCHE HOUWELYCKEN
’t Heet wedding over zee, Trouw tuschen Mans en Wijven;
Het woord in onse spraeck
Beduydt de heele saeck:
’t Is tien om een gewedt, of ’t Trouw is en sal blijven.
eod.


[CH1671:359]
AFREKENING
Ghij wilt dat ick ’t breng: maer, heb ick wel gehoort,
Ghij hadt mij toegeseght een vat wijns te bestellen.
Soo lang en hebt ghij mij om brengen niet te quellen;
’k Sal ’t u wel brengen, Dirck, brengt mij dat vat maer voort.
Ib. 11/21 Sept.


[CH1671:360]
DRINCK-WIJSEN
Soo ’t mij een Franschman brengt, hij brengt mij niet met al:
Dat ’s van de geck. heeft mij een Engelsch toegedroncken,
Mij komter oock niet van: en ick moet sitten proncken
Tot hij gedroncken heeft, en dancken hem: dat ’s mal.
(5) Drinckt mir ein ein Teutschert zu, hij doet mij oock eens schencken:
Dat ’s recht toedrincken, Maets; al ’tander maer toedencken.
Ib. eod.


[CH1671:361]
MISBIDDEN
Ghij prevelt daer wat heen
En meent ghij hebt gebeen.
Ick seght u van te voren,
Ian, dat zijn geen’ Gebeên;
(5) Dat bidden gaet verloren,
En is van geen bediedt;
Ghij wilt, God sal u hooren,
En hoort u selven niet.
Ib. 22. Sept.


[CH1671:3662]
TEGEN DIRCK TEGEN
Betweter, wat ick weet, ghij weet het altijd beter.
Hoe spreeck ick altyd mis, en heb ick noyt gelijck?
Laet sien; ick sal u eens ontgaen, is ’tmogelijck:
God is goed boven al. wat seght ghij nu, Betweter?
eod.


[CH1671:363]
(JAN AEN SIJN WIJF)
’t Is heel goed, wijf, seght Ian, dat ghij m’ op straet ontgaet:
Maer dat gh’ u selven oock ontgaen derft, dat ’s heel quaed.
eod.


[CH1671:364]
(AEN DIRCK)
Uw vrouw, die soete ziel, daer van gh’ u soo beroemt,
En die ghij, Coninghs wijs, de Goedertieren’ noemt,
Kijft, hoor ick, vroegh en laet: Dirck, heet dat goedertieren,
Soo kan ick geen goed Duytsch: ick weet geen quader tieren.
eod.


[CH1671:365]
AEN IAN DEN HOLLEN POEET
Uw dichten, uyterlick, schijnt wat te wesen, Ian:
Maer, neem ick ’er den glans van schoone woorden van,
Soo komt sijn Ondeugd uijt. ’t Latijn is fraey om hooren;
Maer dat vermaeck en gaet niet dieper als mijn’ ooren.
(5) Vraeght d’ ongeletterde, wat vanden inhoud is,
En meent wat sonderlings te leeren, hij tast mis.
Maer Goud is altyd Goud, hoe dat wij ’t oock verkoken,
Quicksilver vlieght daer heen, en is maer af te roocken.
Ian, daer hoort goed fatsoen tot dichten, en goe stof.
(10) Treck ick het eerst’ hier af, wat blyft voor ’t tweede? Stof.
Ib. 23. Sept.


[CH1671:366]
(GELIJCK OP)
Mijn volck pruijlt als ick kijv, en dit is ons geschil.
Mij dunckt, ick heb gelijck. want, doen sij haer believen,
Sy hooren oock somtyds haer’ Meester te gerieven,
En laten mij met vred’ eens seggen wat ick wil.
eod.


[CH1671:367]
SNELDICHT
Dirck, soo ghij Sneldicht dicht,
Lett waer de konst in light:
Dit hoort’er tot een Sneldicht;
’t Moet snel zijn, dicht en wel dicht.
eod.


[CH1671:368]
(ONREDEN)
Teun segt, de redenen van syn beseten Wijf
Haer dagelix bedrijf,
Haer hersseloos gekijf,
Zijn kaele Bedelaers, sij hebben niet om ’tlijf.
Ibid. 25. Sept.


[CH1671:369]
AENDEN CONINGH VAN GROOT BRITTen
Drij-Croonigh Opperhoofd, hoe komen uw’ manieren
Tot mij, onwaerdigh mij, soo meer als goedertieren?
Die ons van verre saegh, hij vraegde lichtelick,
Wie Coningh waere, Ghij, groot Heerscher, of klein Ick?
eod.


[CH1671:370]
AEN ADRIAEN DEN RIJMER
Wat mooght ghij mij ’thoofd liggen breken
Om vonnis van uw Dicht te spreken?
Daer zijn twee dingen, Adriaen,
Die geenssins tsamen konnen gaen,
(5) Daer is geen leven in mijn Herssen,
Of geen geest in uw’ malle verssen.
eod.


[CH1671:371]
HOOFDBREKERIJ
Trijn klaegd’ haer Man, dat m’ alle weken
Met manen quam haer ’thoofd te breken.
Hij mommelde soo wat, en sprack,
’k Wouw datmen ’teens te deghe brack.
eod.


[CH1671:372]
(QUAED GOED DUYTSCH)
Men leght en loopt. dat ’s Duijtsche spraeck.
Welck is het vreemdst, ’tWoord of de saeck?
Men kan niet sotter seggen;
Wij loopen en wij leggen.
Ib. eod.


[CH1671:373]
(HEILIGHEIT)
Een niewen Heilige weer inden Almanack,
En isser altyd weer een plaetsje veil en veiligh?
Hoe gaet dit, Vrienden; wist de Man niet wat hij sprack,
Die nagelaten heeft dat God alleen is heiligh?
Lond. 26. Sept.


[CH1671:374]
WAERSCHOUWING AEN EEN VRIEND
Staet niet te vast op al het seggen
Dat Dichters u te voren leggen.
Daer is te machtigen verschil
Van Dicht tot Ondicht, lieve man:
In Ondicht segtm’ al wat men wil,
In Dicht somtyels al wat men kan.
eod.


[CH1671:375]
D’ALMANACKER
De Menschen steken al vol logens vander Wiegh.
Soo liegens’ allemael die seggen dat ick liegh.
eod.


[CH1671:376]
VAN IANS VAN
lan Iansz, vraegd’ ick laest, hebt ghij geen Ed’le Van
Die uw Heer Vader droegh?
’K heb, seid’ hij, een boos Wyf, daer waer ick geerne van;
Is dat niet vans genoegh?
Ibid. 27. Sept.


[CH1671:377]
(LOGEN-VERWIJT)
Met als m’ hem liegen heet, wil Dirck sijn selven rechten,
En campen Lijf om Lijf met die ’them heeft gedaen.
Maer tuyght de Bijbel hem de selve schand niet aen?
’t Is wonder, soeckt hij niet met God den Heer te vechten.
eod.


[CH1671:378]
SONDAGH
Is Aller heiligen soo sonderlicken Feest?
Van Eener heiligen, Gods rust-dagh houd’ ick meest.
eod.


[CH1671:379]
SCHULDIGE CLAES
Claes over hoofd in schuld beklaeght sich van ’tgetier
Van swarte geesten, die om ’thaere komen spreken:
En seght, wat Almanack schreef oijt in weinigh’ weken
Maen-dagen sonder end, en niet een Vrij-dagh schier.
eod.


[CH1671:380]
(ENGELSCHE NEL)
Dirck malde wat met Nell, en ’twas wel met haer wil;
Nochtans en deed se niet als roepen, Still, Ian, Still.
Maer Ian kost meer als Duijtsch, en hiels’ al bij haer pack:
Nel was van Londen, en ’twas Engelsch datse sprack.
eod.


[CH1671:381]
(BRUYDEGOM ANTONY)
Antonij, seid’ ick, trouwt gh’ een wijf van zestich jaer,
En kost ghij dat niet derven?
Neen, seid’ hij, ’kwouwse noch thien jaeren ouder waer;
S’heeft Geld, en heeft geen’ erven.
eod.


[CH1671:382]
(NIEWE MODE)
Willm socht een’ andren slagh van Huijsvrouw dan hij had
Die dickwils op hem sat
En dicht den goeden knecht met drooge Vuijsten touwde.
De tweede die hij trouwde,
(5) Sloegh met de Sleutelraex, op ’tminst eens alle dagh:
Dat was een and’re slagh.
eod.


[CH1671:383]
TEGEN ’TSCHAVOT
’K Had menigh jaer gepreeckt de Zee-straet vanden Haegh
Na Scheveninger Strand, daer ick wat naems af draegh:
Maer ’twouw niet in de man. ’kmost uyt den Lande wesen,
En was ’tvier Iaeren lang: doe werdt de saeck gepresen
(5) En bij der hand gevatt, en ’tlight’er, soo ’k vertrouw,
Noch tot arm Schevenings noch tot schoon Haegs berouw.
’K heb over lang gepleit voor ’tOrgel in Gods kercken,
Ten besten van ’tgemeen, en socht het uijt te wercken:
Maer ’twierd om verr gepreeckt, voor vuijle ketterij:
(10) Daer lachten ick wat om, en sweegh: wat schade ’t mij?
Weer most ick uijt het Land, en bender uijt gekomen.
De Ketterij behaeght, de swacke zijn bekomen,
Men gunt het Orgel plaets, men roepter om ras, ras,
En daer het is van ouds, en daer het noijt en was.
(15) ’K Heb nu en dan getracht het vuijl Schavot te vellen,
Met redenen soo goed, als qualick t’overtellen.
Geburen, die het raeckt, en wijse lieden meer,
Verfoeijent neffens mij, en wenschen ’tding om veer.
’t En gaet niet. Moet ick weer te Land uyt balling loopen,
En isser soo weerom wat redlickheits te hopen?
Neen, neen, ter Wereld uijt, en wesen eerst een Lijck:
Dan salm’ eens seggen, Toch, die goe Man had gelijck.
Ib. eod.


[CH1671:384]
PERRUIJCK
Die met een anders Haer haer’ sotten kop gerieven,
Sij kammen lichtelijck twee Gecken of twee Dieven.
Ib. 7. Sept.


[CH1671:385]
(EIGEN BAET)
’K en kan ’t niet Weigeren, segt Pieternel, aen Heeren
Van aensien en gesach, die vreughd van mij begeeren.
Sij kan ’t niet weigeren, ’tis waer: maer vatt het wel:
Die sij ’t niet weigeren en kan, heet Pieternel.
Ib. eod.


[CH1671:386]
AD ARCHIEPISCOPUM CANTUARIENSEM
Ecce, vale dictum venio; si credere possis
Fraudis et offensae bisque quaterque reo.
Crede tamen; semel hoc Batavus non mentior hospes?
Non rediturum, hodie, maxime Praesul, habes.
(5) Si bene te novi, tua te clementia dicet
Participem culpae, si qua sit, esse meae.
Scilicet, offendi, sed magno autore; modestus
Sponte meâ, per te si licuisset, eram.
Non licuit: sumus ergo pares; peccavimus ambo:
(10) Si veniam tibi das, jam mihi spero datam.
Lond. 21. Sept./1. octob.


[CH1671:387]
MODE
En haest u niet met prijsen
Van alle Fransche Wijsen:
Al heetmense de Wijs,
De Wijs is selden wijs.
Ib. 2. Octob.


[CH1671:388]
PEDANTEN
’t Is onuijtsprekelick, hoe Gecken een vervelen,
Die, met haer’ herssenen in letteren verbrodt,
’t Woord voeren waerse zijn, en voeren ’t sonder slot.
Wat waert ghij liever, Dirck, (mij soud’ het machtigh schelen)
Een ongeleert Wijs man, of een geleerde Sot?
Ib. eod.


[CH1671:389]
(JAN DE MISBOUWER)
Ian seght vol kaeckelick, men heeft voortaen in Boecken
Geen’ goe patroonen van wel timmeren te soecken,
Men sie sijn niew Gebouw, en nemer dat voor aen.
Ick neem’ het averechts, en danck hem voor ’t vermaen.
Want, soo men Boecken vindt, als daer de Geck aen wenden,
Ick soeck’er liever geen, mij moght’er oock een schenden.
Ib. eod.


[CH1671:390]
(DIRCK DE SCHILDER)
Dit ’s van Dircks ’kladderij. Hij noemtse Schilderijen:
Dat ’s boven mijn verstand; soo moet ick het wel lijen:
Maer, seght ghij die de Konst tot inden grond toe kent,
Heeft Dirck sijn’ hand aen ’t werck, of heeft hij ’twerck geschent?
Ib. 3. Oct.


[CH1671:391]
(DE SELVE)
Dirck heeft een’ Schilderij na Annas hoofd gemaeckt,
En meent hij heeft het onverbeterlick geraeckt,
En roemt, daer is geen werck by ’tsijn te vergelijcken.
’t Is waer, men sagh noijt stuck het leven min gelijcken.
Ib. 4. Octo.


[CH1671:392]
(JANS ONSCHULD)
’k Kan ’t niet gebeteren, seght Ian, ick heb een wijf,
Dat boos en slordigh is, en hesselick van wesen.
Ick kan ’t niet beteren; ’tis boven mijn bedrijf:
Kost ick se beteren, sij sou haest beter wesen.
eod.


[CH1671:393]
GEMAECKTEN ROUW
Uw’ hooge klachten, Ian,
Gelijcken wel hoogh roemen.
’t Leed dat men noemen kan
En is geen Leed te noemen.
eod.


[CH1671:394]
(WISSE TROOST)
Claes heeft sijn eene Been verloren in het Veld,
En is gansch niet ont-stelt.
Hij weet de schae te boeten,
Want hij treedt op een Stelt,
En sal voortaen niet meer gequelt zijn met kouw’ voeten.
Navigans domum 7. Octob.


[CH1671:395]
NOCH WISSE TROOST
Ian is een Voet quijt: wat schaedt dat?
Hij neemt de schá schier voor gewin:
Hij heefter lang pijn in gehadt;
Nu is ’t een Exteroog te min.
Ib. 8. octob.


[CH1671:396]
(NIEUWE NEEL)
De boose Neel, die stal, en schrapte noijt haer schoot mis,
En stadigh overtradt een ijeder Thienth’ Gebod
Heeft heden haer quaed hoofd verloren op ’t Schavot.
Nu is ’t een goede vrouw; ’t is jammer datse doot is.
eod.


[CH1671:397]
Wat ligtm’ en hangt aen boose Vrouwen
Dat is een’ vruchteloose straf:
Sy blijven boos tot dat sij kouwen:
Haer dient niet beter als, kop af.
eod.


[CH1671:398]
OOGENTROOST AENDE VROUW VAN ST. ANNELAND
Als ’t op een sterven gaet, sietm’ het Gesicht eerst breken:
En dat, die zestich jaer en thien meer heeft geleeft,
Of sterft, of sterven gaet, en lydt geen tegenspreken.
Is ’tvreemd of buijtens tijds dat hem ’tgesicht begeeft?
(5) Maer dien het stervende begeeft, verliesen ’t hooren
’t Gevoel en Smaeck en Reuck, en sterven daerop heen:
Ghij leeft, en hebt van vijf maer eenen sin verloren;
Bedenckt uw voordeel eens; het is noch vier om een.
Twee halve ben ick quijt, en leev niet ongeruster
(10) Dan doen ick van de Vijf bedient was in ’tgeheel:
God hebbe lof van als; komt met mij, lieve Suster,
En danckt Hem voor ’tverlies van maer een vijfde deel.
Wat klagen blinde Lien, die ’twerden op haer’ dagen?
Wat dunckt haer datter meer sienswaerdigh sal geschien
(15) Dan watter is geschiet en sij soo dickmael sagen?
En zijnse noijt siens sat? wat soecken oude Lien?
Die wel vergadert heeft, moet op ’tvergadert teeren;
Of sijn vergaderen is moeyte sonder vrucht:
En, wil hij dagh op dagh ’tvergaderde vermeeren,
(20) Soo kiest hij sorg voor rust, en onrust voor genucht.
Teert wel en danckelick op wat gh’ in soo veel dagen
Ter wereld hebt gesien; ’ten is geen’ kleine Som.
Dat voordeel hebben sij, de blinde die eens sagen;
Voor uijt en siense niet, maer heel wel achter om.
(25) En neemt, ghij saeght voor uijt, het sou soo weinigh duren
Bij ’tgeen verloopen is, al wat ghij hadt te sien,
Dat, die u d’oude nam en schonck de niewe uren
Soud u oneindelick verlies en schade bien.
Nu hebben ghij en ick een’ menighte van jaeren
(30) Met uijtsien and’ren veel haer uijtsien overleeft;
Wij hebben ’tal besien, en zijn ruijm wel ervaren
Wat dese Wereld siens en niet siens waerdigh heeft.
Het insien rest alleen, daer door wij ons gewennen
Ons selven te doorsien en al wat in ons is,
(35) Waer doorw’ ootmoedelick voor God alleen bekennen
Waerw’ in verlegen zijn om sijn’ vergiffenis.
Dit Insien is soo nut en eischt soo langen stade,
En is een’ oeffening daer steeds soo veel aen schort,
Dat, waeren wij in ’twerck met insien vroegh en spade,
(40) Wij quamen alle dagh weer niewe stae te kort.
Siet wat een tydverdrijf voor menschen sonder oogen,
Siet wat het besicheits den besichsten verweckt,
En of ’t wel inder daed een’ saeck is van medoogen,
’t Gesichte quijt te zijn dat hier niet toe en streckt.
(45) Neemt mijn’ eenvoudighe vermaningen in ’t goede;
’tZijn spruijten van een oud door-Broederlick gemoed:
Ick weet het, en danck God, het is ten overvloede,
En beter seid’ ick u, doet, Suster, soo ghy doet.
In Zee, niet verr van onse Strand,
In ’s Conings Iacht van Engeland.
10. Octob.


[CH1671:399]
OP EEN VRIENDS COMPTOIR
Uw’ beste kamer t’ Amsterdam,
Daer ick noyt geeren in en quam,
Is een moij dingh vol Marmersteeenen:
Maer die verkouden mij mijn’ beenen:
(5) Vol Schilderijen oock: maer, Man,
Daer eett of drincktmen weinigh van.
Gunt m’ eens een’ Beitel met een’ Hamer;
Ick weeter wel een beter Kamer.
Voor Schevening in ’s Conings Iacht.
10. Octob.


[CH1671:400]
(VOOR Mr. DIRCK)
Scheert nu en dan de geck, ghij sult voor een’ verstrecken:
Met Meester Dirck, Barbier, heeft het een’ beter’ sin.
Hij werdt voor wijs en vroed gerekent: niettemin
Eer ’tjaer ten einde gaet, wat scheert de Geck al Gecken!
Ibid. eod.


[CH1671:401]
KNIGHTHOOD
De groote Coning van drij overzeesche Croonen,
Knijght Manvolck met sijn’ hand om deugden mé te loonen.
Kost Carel ’tvrouw-volck nu, in plaets van knijghten, Knechten,
Wat souder Meissjes, die moe Meissjes zijn, om vechten.
Ib. eod.


[CH1671:402]
(PIETERNELS SPIJT)
Ia wel, seght Pieternel, ’tis om sijn’ sin te missen,
Dat Mannen, altyd baes, ’s Lands saken na haer’ kop
Alleen beredderen, en vrouwen siender op;
Om niet meer als een klein verschilletje van pissen.
Hag. 15. Oct.


[CH1671:403]
GRAFSCHRIFT VAN ... BISSCHOP OVERLEDEN 6. NOV. 1671
Hier light de Teeckenaer, daer s’ alle nevens saten,
Die ’t na hem dorsten doen, als mindere Prelaten.
Soo seggen wij met recht en sonder over-gunst,
De kunst van Bischop maeckt’ hem Bischop vande kunst.
eod. 6. Nov.


[CH1671:404]
(DIRCKS GERIJM)
Dircks Dichten komen uijt in een aensienlyck stuck
En voor staet op het Boeck: Het is den lesten Druck.
Hoe? gingh ’er and’re voor? soo wierd’ het licht genomen:
Maer ’tis waerachtiger, daer salder geen meer komen.
eod.


[CH1671:405]
(FRANS VAN SIJN DOCHTER)
Ick sie wel, onse Pieternel,
Seght blinde Dirck, en sal niet wijcken
Voor Moeder-lief en haers gelijcken.
Dirck siet wel, en Dirck siet niet wel.
19. Nov.


[CH1671:406]
(NEELS VAST GELUCK)
Geluckigh waerse die ’t voor geld
Of van den Hemel kon verwerven,
Dat Neel haer selven heeft bestelt;
In ’teerste Craembed niet te sterven.
24. Nov.


[CH1671:407]
(TEGEN FIERE NEEL)
Ick maeck veel wercks, Claer, van uw singen:
Maer ’tkan mij tot geen’ Liefde dwingen.
Gelooft mij, daer en is niet van:
Mijn hert en laet sich niet bespringen
(5) Van licht verganckelicke dingen:
Werd ick verlieft, ’tis vanden man
Die die fraey’ Liedjens maken kan.
eod.


[CH1671:408]
DAGELIX MIRAKEL
God maeckte Water Wijn: is ’t niet een’ sotte vraeg,
Hoe ’t die hand doenlick was, die ’tnoch doet alle daegh?
Het wonder is als ’twas, deselve Macht en Zegen
Bestelt ons dagelix Wijn over Wijn, van Regen.
27. Nov.


[CH1671:409]
(LOSSE WAERHEIT)
Ia alsoowaer, ’tis waer, seght Herman, en ’tis mis.
Ick weet dat, alsoowaer, niet al soo waer en is.
eod.


[CH1671:410]
God maeckte water wijn, is ’twonder dat veel honderden
Die ’tsagen op de Feest het wonderwerck verwonderden?
Neen: maer groot wonder is ’t, dat die het daglix sien
Ten dienste van haer’ Tong, haer’ Keel, haer Maegh geschien
(5) Bot sonder wondren staen, in ’tminste niet verlegen
Hoe God treckt warmen wijn door ’thout uijt koelen regen.
10. Dec.


[CH1671:411]
(WONDER OVER WONDER)
De doode quam ’tGraf uyt, op Gods almachtigh dagen,
En ’tgeeft ons noch den schrick dien ’t allen gaf die ’tsagen:
Maer sien wij ’twonderwerck niet alle daegh weer aen,
Daer een niew kind verschijnt? Laet ons wel overslaen,
(5) Of ’tmeer Mirakels is het Schepsel dat eens ijet was
Te doen herwesen, of doen wesen dat eerst niet was.
11. Dec.


[CH1671:412]
IAN DE WYVE-SMIJTER
Ian, vecht ghij met uw Wijf? dat is een Misslagh, vriend:
Soo sprack ick: maer, sei Ian, Ick weet best wat haer dient,
En sij wist wel, waerom de Roe lang in de pis lagh;
Soo gaf ick haer soo maer een’ vuijst, en ’twas geen Misslagh.
eod.


[CH1671:413]
(AEN FLOOR)
Hoe waert ghij gist’ren soo beschaemt,
Ian, daer ghij uijt het Hoerhuijs quaemt?
’tEn isser niet fraey uijt te komen:
Maer meer ontsagh van meer verwijt
(5) Had u behooren te doen schroomen
Doe ghyder in gekomen zijt.
16. Dec.


[CH1671:414]
GERECHTIGE DROEFHEIT
Al ’s Menschen treuren hier beneden,
Seid’ een wijs man, met groote reden,
Is maer een’ vruchteloose lenr,
’t En zij men om sijn’ sonden treur’.
17. Dec.


[CH1671:415]
AEN EEN’ PREDIKER
Ick ken u, Broeder, van den Stoel,
Daer om en kan my al ’tgewoel
Noch van uw’ Tong, noch van uw’ Armen
Noch Hert, noch herssenen verwarmen.
(5) Wilt ghij mij stichten dat het klemt,
Ghij moet mij met u leven preken:
’k Word met geen’ woorden overstemt:
Die niet en brandt kan niet ontsteken.
eod.


[CH1671:416]
WAENWIJS, WAENRIJCK
Ian is half wijs, en meent al dat hij ’theel is,
Heeft weinigh Gelds, en meent al dat het veel is.
Mijn goede Ian, geneert gh’ u op die wijs,
Ontwijffelick ghij werdt noijt Rijck noch Wijs.
(5) Weest inden Haegh, en meent ghij zijt te Romen;
’kVerseker u, ghij sulter noijt niet komen.
18. Dec.


[CH1671:417]
STOVEN
’K soud ’t Fransche kaeckelaers noch Engelsche niet raeyen
Hollandsche Ioffertjens te last’ren, soo sij doen,
Met seggen, dat sij meest haer’ blancke billen braeyen
Op Stoven, die alleen wat warmen Cous en Schoen.
(5) Dat volck is bits en spits: ick laet mij lichter paeijen:
De soeters seggen mij; en ick, goed knecht, gelooft,
Haer vleesch is niet gebraen, ’ten is maer wat gestooft.
eod.


[CH1671:418]
(ARGE BOTMUYL)
Ian schimpt op ijder een, en dat hij seght is Lomp:
Hoe is het mogelick? soo scherpen Mes soo plomp?
19. Dec.


[CH1671:419]
GEBROECKTE VROUWEN
Een’ Broeck met een’ Stoof! dat en gaet niet soo ’tsouw.
Dus seid’ ick onnoosel, en meende, met reden.
Maer een’ Stoof sonder Broeck, sprack een’ mondige Vrouw,
Waer qualick te lijden voor ysere Leden.
(5) Versien wij den aers met een Masker beneden
’t Is tegen de hitte, niet tegen de kouw.
24. Dec.


[CH1671:420]
(KLAER JOCK)
Dirck geeft voor waerheit uijt dat in der Lappen Land
De kouw soo meester is van alle vier en brand,
Dat kaerssen tot blanck ijs bevriesen; en haer’ vlammen
In geele klompjens Goud verstijven en verstrammen.
(5) Veel’ hel’dre logenen veilt Dirck voor niemendal:
Maer des’ is, ick bekent, de helderste van al.
eod.


[CH1671:421]
(KERCK-GANGH)
’K Sagh ouden Adriaen voor heupe-kreupel aen,
Soo schockelt hij langs straet met waggelende Leden:
Maer op mijn ondersoeck geeft hij een’ beter reden,
En seght, met eenen voet in ’tgraf te moeten gaen,
(5) Den anderen daer uijt, maeckt ongelijcke treden.
24. Dec.


[CH1671:422]
(VROUWEN LES).
Trijn light haer’ Man en quelt met vragen naer den staet
Van ’s Lands gemeene saeck van buijten en van binnen,
En of het Vrede blijft, of na den Oorlogh gaet:
Maer hij, seer wijsselick, en antwoordt niet als, Spinnen.
28. Dec.


[CH1671:423]
(DIRCKS VERDUYTSCHINGH)
Dirck was sijn’ boose Moer ontvallen aen de Pest:
Daer haelden hem sijn Vaer een stiefmoer voor in ’tnest;
Die hoord’ hij noemen sijn’ Noverca by de Klercken,
En sei, dat ’s goed Latijn, het is mij een niew Vercken.
eod.



Continue


[CH1672:001]
(KOSTELICKE EER)
Uw Huijs, mijn goede vriend, is kostelick en kuijs;
Daer legh ick thuijs in, en ick heb ’t u danck te weten;
Maer al te dieren danck van wel een Gouden Cruijs,
Die ’k aen uw’ Boden schenck, om niet onmild te heeten.
(5) Is dat thuijs liggen, vriend, veel beter laegh ick thuijs.
2. Ian.



[CH1672:002]
OVER DES HEEREN AVONDMAEL
Ick heb geen Bruijloft-kleed, wat doen ick op uw’ Feest,
Genadigh Bruydegom, en waer soud’ ick ’t oock halen?
Ia, siet, ick hebber een, en segg het onbevreest,
Daer ick ’t niet machtigh was, hebt ghij soo goed geweest
(5) En woudt het met uw Bloed, uw diere Bloed, betalen.
3. Ian. Coenae Dom.



[CH1672:003]
NIET VOOR WAT, WAT VOOR NIET
Het soet Pinceelen-werck bemin ick van der Ieugd,
En houd’ het in den Mensch de nutste Konst en Deugd:
’t Verganckelicke beeld der schepselen te vesten
Soo dat het met de werld bestaen kan tot den lesten,
(5) En thoonen Kinderen, na menigh hondert jaer,
Haer Over, Over, en Ver-over Grootevaer,
En thoonen mij de Werld haer’ Landen en haer’ Steden
Die ’tnoijt en is mijn lot gevallen te betreden.
Der Schilders loghenen en droomen bijden dagh
(10) Zijn oock moy’ dingetjens die ’k geerne lyden magh,
En, meer als lyden, veel en overveel kan achten:
Maer noijt en heeftmer mij mijn’ Bors om sien verkrachten:
De reden is; ick voel mijn’ yverigsten Lust
Van ’tghen’ ick lang besit allengskens uytgeblust,
(15) En vind mijn ooghe soo verbystert door gewoonheit,
Als of het waer ontooght tot ongevoel van Schoonheit.
Maer brengt my in den Schat van Vrienden wel versien,
En gunt mij daer somtyds met verscher oog te sien
Wat ick voorhenen sagh en meer wensch te genaken,
(20) Daer voel ick niewe Vreugd, onafgeteert Vermaken
Onafgesleten Lust op all’ mijn’ Sinnen slaen;
En, dat noch beter raeckt, daer ’s geen betalen aen,
De Sackjens blijven toe, ick sie voor nietmetallen
Wat thuijs geld gelden sou. Waer ’t niet dolhuijslijck mallen,
(25) Geld spillen binnens huijs voor watmen niet en siet,
In plaets van ’t buijten wel te sien, en geven niet?
6. Ian.



[CH1672:004]
FAILLIEN
Daerm’ eertyds Huijcken sagh, is nu d’aeloude dracht,
De Hoere-loererij van Faillen ingebracht.
De Mode stelt het soo, en ’theet een kleed met eeren:
’t Magh wesen; maer ick vrees dat Faillen veel failleren.
8. Ian.



[CH1672:005]
(AEN GRIET)
Griet, sloeght gh’ uw’ eersten man op d’een of d’ander zij,
En eles’ op alle beij? dat ’s een slagh arger, Prij.
9. Ian.



[CH1672:006]
(DIRCK IN ’T ERFHUYS)
Een rijck wijf is gaen liggen sterven,
En Dirck, al statigh in den rouw,
Om met meer anderen te erven,
Komt uijt den hoofde van sijn’ Vrouw.
(5) Sou ’k ’t met Madame niet verkerven
Indien ick sei, siet voor u, Maets,
Die vent komt uijt een’ boose plaets?
15. Ian.



[CH1672:007]
DRIJ VERLEGENE
Daer ’t kind verlegen is, denckt en bedenckt te degen,
Wie isser meer verlegen;
De Minn in haer bewint,
De Moeder of het Kind?



[CH1672:008]
SPITSCHE ANDRIES
’t Was Winter, en Andries in ’tbont:
Siet wat een Meesterlycke Vond;
Ick had hem eens te gast genoodt:
Sints noemt hij sich, mijn Bontgenoot.
25. Ian.



[CH1672:009]
COETSEN
Een huijsman sagh mij, kloeck ter been,
Gesond van Sinnen en van Le’en,
In een twee-paerden-Coets besluijten,
Om waer te reisen? verr na buijten?
(5) Neen, langs een anderhalve straet
Daer m’ over klaere klinckaert gaet:
En sei, met reden, watte gecken,
Twee Beesten om een’ Beest te trecken?
29. Ian.



[CH1672:010]
AEN DINGENDE GRIET
Thien gulden op een Huijs van drij en veertich Duijst?
Dat ’s al te nauw gepluijst.
Komt, laet ons overdencken
Hoe verr ’t uw voordeel waer, hoe verr het u kan krencken;
(5) Op al te weinigh is ’t te grooten afslagh, Griet,
Op al te veel is ’t niet.
2. Feb.



[CH1672:011]
FORCEPS
Nescio cui primae tribuatur forcipis usus:
Hoc scio, ferratas non habuisse manus.
Febr. extemporan(eum).



[CH1672:012]
GRAFSCHRIFT VAN EENEN ALCHIJMISTIGEN DANSMEESTER
ROOMS-GESINT GEWERDEN, IN MEENINGE DAT DE
TRANSSUBSTANTIATIE TE BEWIJSEN WAS EX LAPIDE
PHILOSOPHORUM, ENDE ZEDERT VANDE RELIGIE GESTORVEN
Hier light hij, die sijn’ Bors vol, met sijn’ voeten, kreegh,
En, met sijn’ handen aen den Blaesbalck, weder leegh.
In ’tblasen wierd hij suf, en raeckt’ in ’tpad van Roomen,
Als waer het Mis-verstand best pasten op syn’ droomen:
(5) Hij giste, kostmen daer God maken van wat broods,
Ten minsten kostmender Goud maken van wat loods.
Doe ’t Goud niet aen en gingh, en alle Croesen misten,
Verliet hij ’t Mis-brood oock, en stierf een wijser Christen.
12. Feb.



[CH1672:013]
VAN GRIET DOODSIECK
Men sprack van Grietje sal volatile te geven.
Wat? sal volatile, riep Herman, aen mijn’ Griet?
Ey lieve, geeft haer goed Sal fixum, moetse leven;
Sij was m’ alree te vlugh; en fix met allen niet.
13. Feb.



[CH1672:014]
BAET VOOR EER
Hoe ijdel is de roem van Eeren, en hoe vals!
Twee treden in ’tgevecht, en spelen hals om hals:
Met eeren (na de werld) want met gelijcke wapen.
Hoe is ’t met Staten en met Coninghen geschapen?
(5) Twee treden in ’t gevecht: oock met gelijcke Macht?
Geenssins: met alle man weerzyds bij een gebracht;
Hoe ongelijcker sterckt’, hoe liever; na de Kroonen
Die elck te spillen heeft om Vechters mé te loonen,
Al waer veil Menschen-vlees te huer valt of te koop.
(10) En dan bedriegerij en listen over hoop,
Met d’een den anderen verraderlick te nijpen
Van voren, soo het schijnt, en by den rugg te grijpen.
Ick vraeg het wijse lien, wat reden en wat Recht
Maeckt onrecht goed in ’tgroot, en quaed in t’klein gevecht?



[CH1672:015]
LICHTE IANS BIECHT
Ick vraegde twijffeligh, bekent, wat zijt ghij, Ian.
Vande Religie? jae, seid’ hij, heel daer van.
eod.



[CH1672:016]
STERVEN
Doodt zijn en is niet meer als een quaed leven derven,
Om in der eewicheit een beter te beerven:
’tZijn maer de pijnen van doodt worden die ’tbederven,
Soo schrickt de vrome niet voor doodt zijn, maer voor sterven.
22. Feb.



[CH1672:017]
TRIJNS VOORDACHT
Daer werdt een houwelijck geschickt van Wilm en Trijn,
Maer Trijn en luystert niet; Wilm singt haer al te fyn.
eod.



[CH1672:018]
GULIELMO HENRICO PRINCIPE AURIACO EXERCITUUM FOEDERATI
BELGIJ DESIGNATO IMPERATORE
Desierat Coeli longus favor; omnis in uno
Rivus Arausiaci sanguinis aruerat.
Orba Ducum imperio superis Respublica reddant
Supplicat extinctos qui sibi reddat Avos.
(5) Nascitur: ecce Virum, respondent Fata, jubentque,
Quem modo vix Puerum vidimus, esse Virum.
Acclamant Batavi, acclamat cum gentibus Echo,
Euge, datum Votis omnibus ecce Ducem.
Omine concordi quid non sperare docemur?
(10) Una Patrum et Populi vox fuit, una Dei.



[CH1672:019]
IN EFFIGIEM PRINCIPIS
Quisquis in hac artem Tabula laudârit, et ipsum
Dixerit Heroem quam bene muta refert!
Audiat e vivi labris quae gratia fandi,
Quam juvenes inter nil juuenile fluat,
(5) Quae gravitas, quae cordatae constantia mentis,
Quantus consilio, quantus ad arma vigor;
Dicet, abi Pictor; nihil hac in imagine veri est,
Lapsus es; Henrici non habet instar Avi.



[CH1672:020]
VAN CLAERTJE LICHTHIEL
’t Is wonder om verhalen;
Men woegh sijn wijf in schalen,
En ick self stonder bij,
Om ’twedspel te betalen.
(5) Men raedde mij, wedt vrij,
Tien Pond en kan niet falen;
En de verbrudste prij
Kost geen drij Asen halen.
25. Feb.



[CH1672:021]
IN DE COMEDIE
Wie is die Coningin, die trotse Majesteit,
Die uijt haer goud gewaed soo groote dingen seit?
Wacht maer een’ uer of twee, en monsterts’ uijt die kleeren,
Ghij sult de kleuter nau met een gesicht vereeren.
(5) Siet, blinde vrijertjens, dus gaet het met het goed
Daer van u ’tuijterlick soo sot versuchten doet.
Ontkleedts’ in uw gedacht van spieren en van vellen
Die s’ uw’ onnooselheit soo schoon voor oogen stellen:
Wat, meent ghij, sitter in? een rammelend geraemt,
(10) Daer voor ghij schricken soudt waer dat ghij ’t tegen quaemt.
Wilt ghij genesen zijn, gebruijckt goe wijse Brillen
Om met verstand te sien door Borsten en door Billen.
’k Weet dat ghij seggen sult, wegh met de Tooverij,
De schoonste Ioffrouw is een leelick ding, als wij.
eod.



[CH1672:022]
OP DE VERBRANDE DRUCKERIJ VANDEN H.e SCHEPEN BLAEU
Doe Coper en Papier tot kool en Asch besweeck,
En geen geweld en hielp, wat datmen goot en hoosde;
Stond yeder een vermoeyt om ’theete vier en bloosde;
Daer wasser een alleen die ’r blaeu op stond en keeck.
(5) Beklaeghlick een alleen, daer all’ de werelds Rijcken
Deel dragen in uw Schá, van ’tWesten verr in ’tOost.
Kan soo gemeene rouw yet geven t’uwen troost,
Ghij sult niet lang alleen blaeu op ’tverlies staen kijcken.
28. Feb.



[CH1672:023]
SCHEPEN IAN
Ian Ia-broer inden Schepen-stoel
Neemt gheen Vermaken in ’tgewoel
Van duijst’re Boecken door te lesen
Om Rechts geleerd te leeren wesen,
(5) Hij wijst, naer alle stemmen gaen;
Want, seght hij, vander jonckheit aen
Heeft m’ hem geleert te moeten prijsen
Al wat de Heeren willen wijsen.
eod.



[CH1672:024]
NOCH
Ian in den Schepen-stoel? Ian Rechter van de Stadt!
Ian, inde Rechten pas ervaren als mijn’ Kat?
Wee, zeid’ ick, Borgeren, wee, Weduwen en Weesen.
Maer men berichte mij; sij hebben niet te vreesen;
(5) De Rechtsgeleerden zijn ’t; daer gaet men ’t Vonnis halen,
Dat Wees en Weduwen slechts hebben te betalen.
Doe hiel ick mij vernoeght, en seider niet meer van,
Dan dat mijn, Kat soo licht een Schepen waer als Ian.
eod.



[CH1672:025]
OP DEN 23. FEBR. 1672.
Ghij, die dit werck (met schijn van reden en geweld)
En aller Vromen hoop soo lang hebt uytgestelt;
Telt, soo ghij tellen kont, het groot getal der Menschen
Die tot nu toe vergeefs naer desen uytslagh wenschen,
(5) En loopen nu als dol van vreugde langs de Stadt:
Soo vele vijanden hebt gh’ al dien tyd gehadt:
Hoe lang sij ’t sullen zijn, staet yeder t’overleggen;
God weet het, en de tijd sal ’t metter tijd wel seggen.
29. Feb.



[CH1672:026]
IAN DE QUAEDSPREKER
Daer wordt van Ians welsprekentheit
Aen alle kanten veel geseit;
Maer, naer ick hoore, Ians welspreken
Loopt meest op alle mans gebreken,
(5) Soo dat men wel magh seggen, Ian
Is een seer wel quaed sprekend Man.
21. Mart.



[CH1672:027]
BLOO DIRCK
Sy mogen ’t met haer lijf bekoopen,
Al dien ’t perijckel lust te loopen;
Dirck meent, het is de kloeckste man,
Die ’t aller kloeckst ontloopen kan.
eod.



[CH1672:028]
DUELLEN
Laet Christelick bewegen
All’ ondeugd overwegen;
Laet elck sich onderrechten
Met reden en met rechten;
(5) Men endight noyt ter degen
Geschillen met den Degen;
All’ diese soo beslechten
Zijn boosen of zijn slechten.
22. Mart.



[CH1672:029]
MENSCHEN ONKUNDE
De grootste wetenschap die menschen sich vermeten
Is ’tallerminste deel van ’tgeen sij niet en weten.
1. Apr.



[CH1672:030]
OP ’S MENSCHEN WANDEL VOOR GOD VAN D. S. SIMONIDES
Doorwandelt, Christenen, dit wandel-werck met vlyt;
’T Is weer beginnens waerd als ghij ten einde zijt.
Verveelt het uw gesicht, ick sal ’t u leeren lesen
Soo datgh’er van gevoedt en noijt versaedt sult wesen:
(5) Leest dese Blad’ren eerst, en dan Simonides;
Syn Leven en sijn Boeck zijn al de selve Les.
8. Apr.



[CH1672:031]
AEN DIRCK
Dirck, vraegd’ ick, hebt ghij niet meer voorraeds van verstand
Dan dat u een quaed Wyfs paer handen overmant?
’k Neem dats’ u altemet wat krabbelen, wat nood ist?
Wat nood? sei Dirck, het zijn thien Naglen aen mijn Dood kist.
25. Apr.



[CH1672:032]
AEN CLAES
Claes, hebt ghij wel een’ gouden Ring
Sien blincken in de snuijt van een beslobbert vercken?
’t ls een aenmerckens waerdigh ding:
Ey lett eens op uw Wijfs schoon aensicht en haer’ wercken.
28. Apr.



[CH1672:033]
AD NIC. HEINSIUM
Quas Furstenbergio duplici pro munere grates,
Heinsiade, dudum debeo multiplices,
Reddere quod cesso; non est ignauia, non est
Ingenui torpor nescius officij:
(5) Succumbunt oneri vires; nec Praesule summo
Digna valent vietae prodere verba manus.
Perstringunt oculos tantae virtutis in uno
Splendor et ingenij gloria tanta viro.
Heinsi, noster amor; miserere fatentis amici,
(10) Musarumque diu segnis ad arma senis;
Interpone tuas operas, succurre potenti
Eloquio et quâ ter maximus arte vales,
Siue libet vincto versum pede, siue soluto
Legibus et quali Tullius ore loqui.
(15) Elige quâ placeas; nullâ non dote placebis,
Nulla patrocinio non erit apta meo.
Redde Viro grates Batavas, de pectore natas
Nempe meo, Batauo pectore, candidulas.
Adde (quod ex imis testor manare medullis)
(20) Ni Patrios turbent arma nefanda lares,
Me Paderae fontes, me Principis ora stupendi
Visurum propero praecipitique pede,
Cuius in his Venerem libris amplector, adoro,
Horreoque et Veterum duco cuique parem.
(25) En erit illa dies, quâ felicissimus hospes
Castalio possim fonte leuare sitim?
Scilicet ut toto me flumine Furstenbergj
Proluam, et excelsi persequar oris epos?
Si quid ab obscura sperari nocte futuri
(30) Dispensata Dei numine Fata sinunt,
Ibimus, Heinsiade; modo non invitus eunti,
Vel pede, vel calamo, proximus ire pares.
Elige nunc etiam, calamo an pede junctus amico
Malueris comes, an non comes esse viae.
(35) Nempe tuâ quâvis operâ, quâcumque sub umbra
Sacratam Musis tutus adibo Domum.
Si te praesentem nec tu nec Epistola praestat,
Aegide me qualicumque Poeta tegam.
Aegide quâ censes? quâ nil monstrosius aetas
(40) Vidit apud Batavos prisca, nec ista videt.
Codice nimirum quo me vernaculus autor
Liuori expositum non bene sanus eo;
Codice, qui libris immani mole molestis
Sacra novem triplicat nomina Pieridum.
(45) Hoc umbone puta, frontemque oculosque pudentes
Muniam, et obducto vertice congrediar.
Accipe qua discas, addam, quam prodigus illas
Aureolas in me dilapidâris opes,
Accipe, et obserua quam cui tua munera dones
(50) Non poterat nostra vilior esse manus.
Magne Vir, hoc tanti est, quicum commercia nectas
Nosse, cui pandas limen amicitiae:
Doctior es multis, nemo te: disce quid ex me
Proficias; iam te doctior esse potes;
(55) Doctior, ingemino, quia cautior, et male sparso
Rumori posthac fidere difficilis.
His propere dictis, Heinsi, vestigia porro
In patriam retro versa repente feram.
Scilicet absentes levius censoria tangit
(60) Virgula praesentes quam solet illa reos.
Barbarus est Paderae sermo tuus, exterus, inquis,
Extera et in ventos irrita verba dabis.
Esto: librum dedero, quem Furstenbergius, olim
Omnia qui legit, non legat ipse velim.
(65) Barbarus ut fuerim, jam non ingratus habebor,
Omnia qui nequeam, si volo, pene dedi.
Dum loquor, affertur dirus de Milite rumor
Proxima quo Patriae finibus arva tremunt.
Obmutesco, silent, trepidant fugiuntque Camoenae:
(70) Non queo, non libet his addere plura. Vale.
IV. Id. (10) Iun. fun.1).



[CH1672:034]
SPAED BEROUW
Ick weet niet of Andries de Bruyd t’oud ofte jong is,
Te geck, of oock te wijs: hij wouwse geern ontslaen.
Maer, seght sij, ’tknoopje wordt met tanden niet ontdaen,
Dat met een touwtien is gebonden als een Tong is.
27. Iun.



[CH1672:035]
AEN CLAES QUIST
Claes, wilt ghij leven soo ghij leeft,
En blyven geven soo ghij geeft,
En blijven teeren sonder winnen,
Al hebt ghij veel min als vijf sinnen,
(5) Leert des’ acht syllaben verstaen;
Ghij sult niet ver gaen, maer vergaen.
1. Iul.



[CH1672:036]
OP HET KLOECK VERWEEREN DER STEDE AERDENBURGH TEGEN
DE FRANSCHEN
Waeckt op, flauw Holland, en ghij lauwe land-besorgers,
Om onbesweken deugd voor desen hoogh geacht:
Herschept den ouden moed, vertrouwt des Heeren macht,
En siet wat die vermagh alleen met Aerd en Borgers.
3. Iul.



[CH1672:037]
Prendre dans un jour la Lorraine,
La Comté dans une semaine,
Et scavoir réduire en un mois
La Hollande aux derniers abois:
(5) Quand après de tels coups on suit sa destinée
Pour conquerir l’Europe il ne faut qu’une année.
August.



[CH1672:038]
GEVONDEN MAEGSCHAP
Dirck noemt den Prins sijn neef van over hondert jaeren.
Geckt met dien Adel niet; Dirck is een loose loer,
En soo verr gaet het vast, dat Dircks vrouw Grootemoer,
En ’s Princen Grootemoer twee Grootemoeders waeren.
11. 7b. (Sept.)



[CH1672:039]
AD NICOL. HEINSIUM EPISTOLIUM
Ad Paderae fontes quid agit meus Heinsius? ecquid
Furstenbergensi non gravis hospes Hero
Adsidet, ac doctis avidam sermonibus aurem
Implet, et impleri sentit amatque suam?
(5) Ecquid apud magnum non dedignatur Amicum
Et nostri leviter nominis esse memor?
An nihili sumus absentes, nec quae sit habenda
Obliti ratio suppetit Hugenij?
Ille quidem senio et sibi vim facit et pedes ad vos
(10) Ignotum pedibus non pede tentat iter.
Claudis, ecce, malis pedibus: non qualibus, Heinsi,
Non, Furstenbergi, qualibus ire soles,
Qualibus hunc orbem solitus percurrere tandem
Vester et ad Coeli sidera scandit honor.
(15) Sed Batavis, sed cum Patriâ languentibus, eheu!
Indignis Patriâ se lacerante modis.
Addite, quod strictis miserae mucronibus instat
Conjuratorum foedus utrimque furor,
Conjuratorum (pudeat Diademata) Regum,
(20) Cui male perdendae par foret una manus.
Has inter populi Patrumque animique procellas
Quae vacat aut faveat Musa miserta mihi?
Nulla favet; lyra conticuit, flentesque Camoenae
Afflictum trepide deseruere senem.
(25) Quod potui en nugas senij simul atque juventae
Uno terribili Codice composui,
Ut semel hic cessem doctos obtundere. De me
Nempe nihil posthac quod timeatis erit.
Nunc quoque, ne dicar falsi reus, et noua vestris
(30) Auribus insultet garrulitas, taceo.
21. Octob.



[CH1672:040]
ONSCHULD
Ian, seght men, schiet met scherp op sijn’ geburen vogels;
Dat liegen sij, seght Ian; ick schiet met ronde Kogels.
27. Oct.



[CH1672:041]
AEN IOFF.w. LOUISE CORNELIA NOTÉ, MET MIJN BOECK
Kees Knol, hier zijn mijn’ Korenbloemen,
Beproeft eens of gh’er smaeck in vindt:
Al mooght ghij dit met eeren noemen
In groot gewicht een hand vol wind,
(5) Van een ding derv ick mij beroemen,
’t Is wit papier en swarten Int.
29. Oct.



[CH1672:042]
AEN MEVR. SYPESTEIN. MET HET SELVE
Acht mijn present niet al te licht;
Het is een saeck van groot gewicht.
eod.



[CH1672:043]
AEN IOFF. M. CASEMBROOT. MET HET SELVE
De Dichter van dit lompe werck
Gingh geerne met een’ huijck te kerck
Van wat verdraeghelick te rijmen:
Soo heeft hij ’t in moij leer doen lijmen
(5) Van voor en achter trots vergult.
Hier is het oude woord vervult:
Siet en doorsiet veel’ Haegsche Heeren:
Wat maeckt den man? alleen de kleeren.
31. Oct.



[CH1672:044]
AENDEN PREDICANT SIMONIDES. MET HET SELVE
Wat dunckt Simonides?
Verdien ick niet de less
Die ’k eertyds van hem hoorden
Dat over ydle woorden
(5) Elckeen te wachten zij?
’K vrees jae: en stell hem vrij
Met dese twee paer snoeren
Mijn’ mallen mond te snoeren,
En werpen ’t ydle Boeck
(10) Te schimlen in een’ hoeck.
4. Nou.



[CH1672:045]
AENDEN PREDICANT VOLLENHOVE MET HET SELVE
Waer henen, Boeck van als? wat derft ghij u beloven?
Een groote Welkom, en veel dancks van Vollenhoven?
Ick vrees, uw’ hoop is los, en all’ uw, gissing vals:
Tot Vollenhoven is te vollen Hof van als.
eod. 4. Nou.



[CH1672:046]
GRAFSCHRIFT VAN MIJN LIEVE KINDS KINDJE SUSANNE
CONSTANCE DOUBLET, OVERLEDEN 11. NOV. 1672.
Dat hier light, was een mensch, daer in des Heeren hand
Handvollen over hoop van gaven had geplant:
Vernuft en wetenschap en overvloed van reden,
Bevallicheit in schoon’ en recht geschapen Leden,
(5) Beleefde vreugd’ en deugd, en ongemeen verstand
Van soete besicheit en sondeloose zeden,
En al wat in een mensch te wenschen was, in maer
Een aenvang van een mensch, een kind van negen jaer.
12. Nou.



[CH1672:047]
OP HET SELVE
Hier light een kind in ’t nat gesmoort.
’t Gelyckt een van die ongevallen
Daerm’ alle daegh te veel af hoort.
Maer ’ten gelyckt het niet met allen;
(5) ’t Heeft heel een averechts bediedt:
Het kind en is in ’twater niet,
Maer ’twater is in ’tkind gevallen.
eod.



[CH1672:048]
AENDE MOEDER
God haelt uw’ kinderen soo dicht als hijs’ u sendt:
Dit ’s nu de derde reis; werdt ghy ’t noch niet gewent?
eod.
Perdidisti tot mala, si nondum misera esse didicisti Sen. ad Helv. matr. c.3. Unum habet assidua infelicitas boni, quod quos saepe vexat, novissime indurat Ibid. c.2 onderaan toegevoegd



[CH1672:049]
AD EPISCOPUM PADERBORNENSEM CUM POESI MEA BELGICA
Suscipe, summe Virûm, sedes ubi fata quietas
Ostendunt Musis, si patiare, meis,
Suscipe perculsas: fugiunt lituosque Tubasque
Duraque virgineis auribus arma virûm.
(5) Serua turbato profugam cum vate catervam.
Heinsiadae longe laudibus inferior,
Inferiora peto: si non licet hospitis esse
Exulis ad Paderam sufficit esse loco.
Nempe cui tecum dederis consuescere tali
(10) Quis non in portu naufragus esse velit?
14. Nou.



[CH1672:050]
Flos de flore satus jacet hic sub marmore, virtus
Ipsa sub humani pulchro velamine vultus.



[CH1672:051]
DUEL
Teun won het gisteren met vuijsten tegen Pieter,
Die ’t gaf, en stond versett gelijk een klocke-gieter.
Lang had ick het gehoort, nu weet ick ’t voor gewis,
Dat onse Pieter Teuns geslagen vijand is.
16. Nou.



[CH1672:052]
AEN TRIJN
Wiltgh’ u ’tgenesen, Trijn,
Van Buijckpijn onderwinden;
Geen beter medicijn
Als wat veel onder-winden.
17. Nou.



[CH1672:053]
BACKERS WETT
Die tot den Backer wil betalen,
Magh tot den Backer wel bet halen:
Maer eerst den Kerfstock wel voldoen,
En dan den Broodkorf weer vol doen.
23. Nou.



[CH1672:054]
AEN CLAES DICHTER
De Reden is het werck datm’ aen malkandren rijmt:
Soo is het Rijm het Lijm daermé wij ’t t’samen hechten.
Claes, Redenloose Claes, magh ick u onderrechten?
Uw dichten heet ick Lijm met Lijm aen Lijm gelijmt.
24. Nou.



[CH1672:055]
OP DEN WEGH NA DEN HEMEL LANGS DE HELL, BESCHREVEN
DOOR D. S. SIMONIDES
Ten Hemel langs de Hell? die Leer luijdt wonderbaer:
Hier, echter, werdt sij wis en waer bewesen: maer,
Voor-schrijven en voor-doen zijn verr en wijd verscheiden.
Geraeghe Christenen, die licht met een van beiden
(5) Niet te versaeden zijt, soeckt ghij de volle less?
Leest dit voorschrift eerst, en dan Simonides.
30. Nou.



[CH1672:056]
ONSCHICK
Dirck persten ons den Buijck vol niewen Rhijnschen Most,
En voedden ons daertoe met schralen Borgers kost.
Wij seiden binnens monds, dit voeght niet bij malkander,
Te wijnigh is het een, te weinigh is het ander.
2 Decemb.



[CH1672:057]
FRANS VRIJ-AL
Frans vrijdt in ’thondert, niet by dagen, maer by schoften,
Al waer een kansje valt. Moy’ meissies, siet wat toe.
Het kost hem aen Papier, behalven ’t schrijven toe,
Een boeck ’s jaers, en een pint klaer bloet aen Trouwbeloften
5 Dec.



[CH1672:058]
OP DE ZIELTOCHTEN EN ZEDE-SANGEN VAN HIERONYMUS SWEERTS
Ick, die, de ziel-sucht ongewent
Soo Davidlijck te hooren singen,
Eerbiede, Sweerts, uw’ eerstelingen
Als Psalmen van ’tniew Testament,
(5) Beklaegh’ in ’tBoeck niet, nu ’t gemein is,
En elck ter goeder uer bekent,
Dan dat soo grooten werck soo klein is,
En ’teerste Dicht soo dicht aen ’tend.
13. Decemb.



[CH1672:059]
MET MIJN BOECK AEN IOFFw. . . . . DIE MIJ EEN PRESENT VAN
SCHELPEN IN MIJN’ COETS HAD DOEN LEGGEN
Uw kostelick bedrogh, en waerder waer, voorseker,
Als dien, eens Benjamin oock aengepackten Beker,
Betael ick met een swaer gewasch uijt mijnen Hof,
Maer binnen gestoffeert met lichter stof als Stof.
(5) Die schael en hangt niet recht: belieft u dat in ’twegen
De Tong in ’thuysjen stae ? ghij sultse licht bewegen
Met van uw’ goede gunst soo veel ghij missen kont;
Leest datter niet en voeght als offer beter stond
En maeckt medoogen voort wat meester van uw oordeel,
(10) Met weer een niew bedrogh raeck ick twee mael in ’tvoordeel.
30. Dec.



[CH1672:060]
DIRCKS ONSCHULD
Wat leght ghij sonder end het vrouwvolck achter aen
En rekelt, vraeghde Ian, Dirck hebt ghij noijt gedaen?
En zijn uw’ driften min bedaert als die van honden,
Die na de vrijsters niet en rasen als bij stonden?
(5) Wel, weet ghij niet, sey Dirck, dat onse vrijsters, Ian,
Altijd soo vrijigh zijn als die maer nu en dan?



Continue


[CH1673:001]
GELUCKSALIGH NIEWE JAER 1673
Geluckiger Niew jaer wensch ick mijn’ mede-menschen,
Dan ’t vorighe is geweest,
En ’t naeste werdt gevreest:
Veel saligher Niew jaer en derv ick niemand wenschen.



[CH1673:002]
SCHAE-BAET
Claes magh geen’ Coetsen sien; soo spijt hem d’ondersteeck
Van sijn, schoenmakerij, en, daer hij stadigh keeck
Naer al dat over wiel voorbij sijn’ Winckel rolde
En sagh hij nu niet op, al waer ’t een’ Coets die holde:
(5) Dat neerstigh neersien op sijn werck van muijl of schoen
Vergoedt hem half de schae die hem de Coetsen doen.



[CH1673:003]
LANG-LEGGERS ONSCHULD
Die doorslaept heel den nacht vaert voor wind sonder wenden,
Die stucx gewijs ontwaeckt, stopt nu en dan sijn Tij,
En light als en laveert van d’een op d’ander’ zij:
Hoe wilmense de reis op een’ uer doen volenden ?



[CH1673:004]
RAED VAN TIENEN
’K Heb een’ Vergadering van twintigh halve gecken
Sien smeden een besluijt van reden en verstand,
En heb mij sints ontwent lichtvaerdelick te gecken
Met wat ick niet en kend als aenden buijten-kant.
(5) Oock docht ick, en ’t was waer, van veertigh gecken heel
En is geen’ hoop in ’t minst, dat s’ ijet van waerde wijsen;
Maer twintigh gecken half maeckt in ’tgeheel thien wijsen,
En, om wat goeds te doen, is dat niet red’lick veel?



[CH1673:005]
TRIJNS VLOECK
Niet een haer op mijn hoofd en heefter aen gedocht,
Soo sweert Trijn door de banck, en die Trijn soo gelooft,
Wil soo bedrogen zijn, want alles ondersocht,
D’ouw’ Toovenaers en heeft niet een haer op haer hoofd.



[CH1673:006]
AVERECHT SCHOON
Ick raesden op mijn’ Cock om eten,
’t Was middagh, en ’t en wasser niet;
Hij had het, seid’ hij, schoon vergeten:
’t Is wat schoons, sulck schoon schoon te heeten,
(5) Mij dunckt het beter, leelick hiet.



[CH1673:007]
AEN EIGHENHOORIGHE TEUN
Teun staet gh’ en luijstert naer uw’ woorden?
Dat ’s goed: ick wouw niet dat ghij ’t liet:
’t Waer jammer datse niemand hoorden,
Maer als ghij ’tdoet hoeft ghy mij niet.



[CH1673:008]
BRUIJLOFTS GEDICHT
Daer de Bruijgom Pieter hiet
En sijn alderliefste Celij,
Schreef ick voor een Bruijloftslied,
’K hoop het waschen sal als ried
(5) ’t Groene bed vol Pietercelij.



[CH1673:009]
KLEIN-GROOT VERSCHILL
Op een woord averechts, dat’s buijten toon, genomen
Besluijt men dickwils mis:
’t Scheelt op den Molen veel of een eerst is gekomen
Of eerst gekomen is.



[CH1673:010]
RECHT MEESTERSCHAP
Dirck, magh ick u een woord vermanen van uw Luijt ?
Ick sie, ghij brenghtse tot een redelick geluijd,
Met snelle vingeren en zenuwen die trillen:
Maer, overvleidt u niet; dien hooghmoed kan ick stillen,
(5) En seggen u in ernst, Al ’t goed dat ick daer hoor,
En daer uw hand mé pronckt, schreef haer een ander voor.
Bedenckt nu eens, fijn man, is ’t niet een schoon bedrijven,
Te konnen lesen en niet eene letter schrijven ?
Dirck, wilt ghij meester zijn, en ben ick waerd gelooft,
(10) Leert uw’ hand lesen, maer uijt letters van uw hoofd.



[CH1673:011]
VAN MILDE IAN
Jan sal mij, seght hij, bij een Codicil bedencken,
Voor al mijn dienen, al mijn leenen en mijn schencken:
Maer, naer ick wel bedenck hoe nood’ hij scheidt van ’t sijn,
Sal dat bedencken licht niet als bedancken zijn.
(5) Neen, seght hij, ’t Codicil sal vast gaen; mits ick lever’
’t Klein zegel-blad papier: hoopt wat van sulcken gever.



[CH1673:012]
OVERLAST
Frans vilde mij mijn Oor met sijn onstelde Luijt,
Terwijl ick stond en wenscht’, O Hemel waer ’t eens uijt!
Met sprong sijn Quint aen tween, en Frans riep om een ander:
Soet, seid’ ick, ’t is verboon, twee Quinten na malkander.



[CH1673:013]
SWACK-STERCK
Men doet mij ongelijck, seght Hopman Hans, ’t is waer,
Ick heb een’ hoop slecht volcks; maer ’t maeckt een brave schaer.
Die ’t soo niet en begrijpt, lett op mijn Paerds staert maer;
Hoe sterck is heel die staert, hoe swack is ijeder haer.



[CH1673:014]
KORTE AFSLAGH
Men eischte meester Dirck sijn eenigh rijcke kind:
’K sal sien, seij Meester Dirck, en meester Dirck was blind.



[CH1673:015]
MISTIJDING
Eergistren hadden wij een Stadt in van belang,
Met achtien hondert man geslagen, en noch grover.
Die vreughd en duert ons niet als een paer daghen lang:
Eergistren was de Stadt, nu is de tijding over.



[CH1673:016]
GECK GELUCK
Ian, seghtmen, speelt den geck, om aenden kost te raken,
En heeft geest noch verstand om ijemand te vermaken.
Ick segg heel averechts, Ian is een geestigh man,
Die van een ambacht leeft dat hij niet wel en kan.



[CH1673:017]
EIGEN ONKENNIS
Dirck meent hij weet het al wat menschen weten kunnen.
Die eere soud ick hem van goeder meening gunnen:
Maer sijn alweten heeft een leelick groot gebrek;
Hij weet niet dat hij heet en is een groote geck.



[CH1673:018]
MOEDERLIJCKE REDEN
Ick vraegd’ hoe light ghij soo en baert op Magdaleen
Uw moije dochtertje, Trijn, sult ghij noijt bedaren?
Neen, sei sij, neen, ick baer met al te groote re’en,
En, had sij niet gebaert, ick sou soo seer niet baren.



[CH1673:019]
VUIJLE NEEL
Vuijl en bekladt, gelijck haer wercken,
Is ’t al dat Neel heeft om en aen.
Soo is het tweesins te verstaen,
Neel, gaet ghij met die Huijck ter kercken ?



[CH1673:020]
DIRCK GEWAERSCHOUWT
Dirck, zijt gh’ een Hoveling geworden, weest het wel,
En leert rechtsinnigh lesen,
En lett wel hoe ick spel,
Nu moet gh’ hof-aerdigh, Dirck, en niet hoovaerdigh wesen.



[CH1673:021]
INSTAR LATINI MEI
Claes randde Claertjen aen daer s’ in een stoel op ’t pad
Dicht toe gedoken sat.
Claer hiel haer gram en sprack, wat hebt ghij m’ hier te moeijen,
Hoe wist ghij dat ick ’twas ? Ah, zeid hij, vraeght ghij dat?
(5) Schoon’ moordenaer’s, ick heb mijn wonden voelen bloeijen.



[CH1673:022]
LAET LOOPEN
Thijs, is uw wyf op ’tpad, en gaet ghij ondernemen
Na ’tVercken te vernemen ?
Dat gaet, als of de Beul ter Stadt uijt waer gerocht,
En of de Dief hem socht.
23. Feb.



[CH1673:023]
OUDE ANDRIES
Iong, gingh Andries heel recht, oud buckt hij, en gaet krom,
Dat’s noch een rechten, noch een hoogen Ouderdom.
eod.



[CH1673:024]
NEUSWIJSHEIT
Was ’t dit niet daer eertyds Democritus om loegh ?
Veel’ zijnder al te wijs, en niemant is ’tgenoegh.
eod.



[CH1673:025]
PIERS WENSCH
Pier wenscht sijn Annas Doot;
Soo werdt hem nagegeven;
Maer dat en ded’ ick noot;
Ick wenschse maer, seijt Pier, gerust in ’teewigh leven.
24. Feb.



[CH1673:026]
VAN IAN ALTEGEN
Ick ben soo bang voor Ian sijn eewigh tegenspreken,
Het minst van sijn’ gebreken,
Dat als hij komt en vraeght, wat dagh is ’t, of wat tij ?
’k Segg’ maer, soo ’t u belieft; soo houdt hij ’tstaeg met mij.
eod.



[CH1673:027]
KORTSTE WEGH
Dirck, wilt ghij eens de gunst van yeder een verwerven,
’kWeet u geen beter raed, als eerst te liggen sterven.
eod.



[CH1673:028]
AEN MALLE IAN
Wilt ghij wijs werden, Ian, lett op mijn onderwijs;
Indien ghij swijgen kont, zyt gh’ al half wegen wijs.
eod.



[CH1673:029]
Siet hoew’ ons’ ijdelheit sien breken en verneeren,
Met waer wij dagelyx mé omgaen en verkeeren.
Weet, schoonste Ioffertjens, ’tis noodigh dat ghij ’tweett,
En dickmaels aen gedenckt: mijn neus heeft meer gevallen
(5) In ’tkostelicke vuijl van Koey’ en Paerde-stallen
Als inden Amber van (met oorlof) uw Secreet.
26. Feb.



[CH1673:030]
AEN LOSSE CLAES
Claes, hebt gh’ hier soo gesorght van heden af voor morgen,
Van gisteren voor nu, en weinigh op gedaen;
Hoe, meent ghij, sal het u in ’tander leven gaen,
Daer m’ u soo weinigh voor, soo selden heeft sien sorgen?
eod.



[CH1673:031]
DRINCKEN DOODT
’k Ontsie de nuchtere, die altyd bij haer’ sinnen,
Met reden eindigen en met verstand beginnen:
De dronckaerts vrees ick niet; met een paer stoopen wijn
Kan ick haer meester zijn.
28. Feb.



[CH1673:032]
AEN IJEMAND
Bekende Logenaer, bij mij zijn geen’ secreten,
Of seer gerustelyck wil icks’ u laten weten.
Want gaetse, soo ’t u lust, trompetten over al;
Daer is geen levend Mensch die u gelooven sal.
5. Mart.



[CH1673:033]
EIGEN BIECHT
Laet spaeren, seght Andries, die land en Geld en waer heit;
Tot sijnent weet hij niet te spaeren als de Waerheit.
eod.



[CH1673:034]
DIRCKS VERBODEN KLACHT
’k Ben overschatt, seyt Dirck, en met drijdobble Ro’en
By alle mijns gelyck onwaerdelijck geslagen:
Dat straffen sij die ’t sien, dat weten sij die ’t doen,
En menigh droevigh jaer verdraegh ick nu die plagen.
(5) Nu ’k langer niet en kan, en wete waer noch wie
De vrome vriend wil zijn die mij sijn’ voorspraeck bie’,
Herdubbelt men den last en seght, Ghij mooght niet klagen.
Een woord, om Gods wil dan, en laet een Christen vragen,
Wie soud men ’t in Algier of Tripoli doen dragen ?
11. Mart.



[CH1673:035]
REDELIJCK BERICHT
Vier jonge Ioffertiens geleidd’ ick langs de Straet
Van een’ voorneme Stadt die in Europa staet:
Waer henen, riep het volck, met soo veel Geiten, Heer ?
Veel, lieve kinderen ? daer hoorter noch veel meer,
Veel meer oneindelick, sprack ick met styve koonen,
Bij ’tgrouwelick getal van Bocken die hier woonen.
eod.



[CH1673:036]
MAET
Onthael ick wijse li’en op Pannekoeck en Wafel
En yet meer, ’ksiese licht te vreden met mijn’ Tafel.
Indien sij ’t niet en zijn, voor veeler sotten keel,
Soo weinigh als ’er is, en iss’er maer te veel.
eod.



[CH1673:037]
AENDE KLOCKSTELLER
Raedt, isser voor mijn Uerwerck raed?
Het gaet te vroegh en staet te laet.
12. Mart.



[CH1673:038]
AEN WILHEM
Uw lamme Luyt-spel, Wilm, verselschapt ghij soo dicht
Met grouwelyck vertreck van mond en van gesicht,
Dat ick u niet en kenn als ’tuijt is, hoe ick ’t wende;
En ken ick u in ’tlest, ’kwild, ick u niet en kende.
13. Mart.



[CH1673:039]
OOGENTROOST
En laet u met een hoop van ydelheit niet asen,
Uw’ oogen, Bestemoer, vervallen als uw vel,
Daer helpt geen plaesteren meer aen: bedenckt u wel,
Ghij saeght noijt oude kerck met heel’ en held’re glasen.
eod.



[CH1673:040]
AEN SCHEPEN IAN
Ick ken een’ Schepen, (Ian, kent ghij der oock niet een ?)
Die al ’t profytelixt voor ’tbillijxt keurt en ’t waerste:
De Tong in ’t Goud-gewicht en kan het niet alleen;
Sijn’ luijstert al soo naer, en hanght altoos na ’tswaerste.
24. Mart.



[CH1673:041]
OP ANDRIES
Ick lachte met Andries in ’t praten by de Vier;
Hy nam het op het Mes; ick scheen sijn zeer te raken.
Scheert ghij den geck met mij? sprack hij met bitse kaecken:
Neen, zeid’ ick, malle Pier;
(5) Dat ’s ’twerck van uw’ Barbier.
28. Mart.



[CH1673:042]
OVER DES HEEREN AVONDMAEL
Tot dijner heughenis hebt gh’ ons dit voorgeschreven,
Almachtigh Middelaer, doegh’ uijt het stervend leven
En van ’tvervloeckte Hout, daer ghij voor ons aen hingt
En uijt de koude Rots ten hoogen Hemel gingt.
(5) Wel moght ghij ’t seggen, Heer, dus sult ghij mijner heugen:
Ghij saeght medoogentlick op ’t machteloos vermeugen
Van dijne Leerlingen: de kloeckste weecken eerst,
Als ’t op den nood aen quam, en elck vergat om ’t zeerst
Hoe hij gewaerschouwt was, getroost en onderwesen.
(10) Elf blevender nochtans van velen uijtgelesen
Die daer eendrachtelyck van aller zielen plicht
Het voorbeeld mosten zijn, en doen ’t in dijn gesicht
Ter eewigh’ heughenis. Sij deden ’t naer dijn voordoen,
En wij naer ’t haer. O God, geeft dat wij ’t door en door doen
(15) En hechten meer ons hert aen Dij, ons Levens Brood,
Als aen des’ heilige doodverwe van Dijn Dood,
En sulcx getuijgen, niet ter loops in volle kercken,
Maer in ’tvoornemen van voll’ aendacht, woord en wercken.



[CH1673:043]
EIGHEN UERWERCK
Wy tasten onsen Pols, als ’t hapert hier of gins:
Maer, soo w’ hem tasten met wat min haests en meer sins,
Wij souden voelen dat elck klopje van die Ader
Een treedjen is na ’tgraf, en ’tsterven soo veel nader.
(5) Slaet daer wat Koortsighs toe, soo stappen Pols en wij
Den dagelyxen draf vrij spoediger voorbij.
Wijs waer hij, die hier uijt sijn’ aendacht wat gewende
Aen dat heel seker en onseker ding, sijn Ende.
Uer-wercken maecken wij, maer ’tis geen wedergae;
(10) Daer isser geen van all dat soo vast wijs’ en slae.



[CH1673:044]
TUSCHEN EEN KORSELE SIECKE ENDE SIJN DOCTOR
Ghij seght mij, Eet wat: maer ick kan niet eten, Geck;
En als ick eten kost had ick u niet gebreck:
Leert mijn’ Maegh hongeren, sij sal mij leeren eten.
Dat gheen van beid’ en kan, wat hebt ghij ’t ons te heeten?
(5) Ick ben sieck. Weest niet sieck, seght ghij. wat een gebod!
Die ’t heeten kost en doen geschien was Mensch en God.



[CH1673:045]
MAGDALEENS WAERDE
Trijn veilde voor goe’ waer haer moije Magdaleen,
Geladen, onverhoeds, met wat jong vleesch en been:
Waerom niet? sy bedroogh geen levend mensche, dochth’er,
Sy veilde Magdaleen voor een vol-maeckte Dochter.
1. Maij.



[CH1673:046]
IANS VERNUFT
Ian besight geen papier daer ’tyeder om bemint;
Ick soude derven wedden,
Dus heeft het Ian versint:
De saeck is wereldlick, sij sal haer selven redden.
6. Maij.



[CH1673:047]
WAER-RIJM
Hier segg ick altijd waer,
Ian raeckt’ aen slechte waer;
Want Ian en nam niet waer
Van wie, of hoe sij waer,
(5) Van Holland, of van waer.
Een slechte geck voorwaer.
Maij.



[CH1673:048]
A MAD. DE STERRENBURG
Ie vous paije d’un son, vous me paijez d’une ombre,
Cela s’accorde au nombre,
Mais l’inegalité
Paroist grande de l’une à l’autre qualité.

(5) Mon son passe et perit, dès qu’on l’a senti naistre,
Il est, et cesse d’estre
Dans le mesme moment,
Et ne scait on si c’est ou de l’air ou du vent.

Vostre ombre durera tant que le monde dure,
(10) Et tant que de peinture
Memoire et mention
Restera du Midij jusqu’au Septentrion.

Que je vous paije bien! quand fe seraij sous terre
Et forcé de me taire,
(15) Vous ne tiendrez plus rien,
Qu’un pen de souvenir de ce pauvre entretien.

Quand vous ne serez plus, ceste excellente image
Passera d’aage en aage
Pour autre original.
(20) Que je pers au marché, que vous me paijez mal!

Mais, Madame, apres tout la partie est bien faicte,
Vous semblez satisfaicte
Et je m’en trouve bien.
Vous vous donnez, je troque et je ne donne rien.
Hag. 20. May.



[CH1673:049]
SUR LE PORTRAICT
Pere et Mere ont donné la vie à ceste belle;
Mais vie perissante et sujette à mourir.
Sa merveilleuse soeur, ne le voulant souffrir,
D’une immortelle main l’a rendue immortelle.



[CH1673:050]
SUR LE PORTRAICT
Cesse de te flatter, Nature, du merite
D’avoir seule produit ce chef d’oeuvre esclattant,
Puis que tu vois icij que la noble conduitte
Du Pinceau d’une Fille en a sceu faire autant.
25. May.



[CH1673:051]
AEN I. NOTÉ
Kees knol, mij luste wel te weten,
Waerom de Musen Musen heeten.
Men dooptse soo; maer ’tis quae tael:
’t Zijn negen Muijsen; ruijgh of kael,
(5) Dat weet ick niet soo nauw te schatten.
Ghij sult het onderscheit wel vatten;
Gedenckt u noch maer vande Cat
Die haer Madame had gevatt.
Nu, by die Muijsen heet de Pater
(10) Signor Apollo, en ’tis een Cater.
Wat dunckt u, was de Cat soo rap,
Hoe varen sy by ’t Caterschap?
4. Iun.



[CH1673:052]
IAN TEGEN
Ians tegen-woordicheit valt mij soo swaer te dragen,
Dat, als hem lust te vragen,
Wat weer is ’t, en hoe laet? ick antwoord, sonder meer,
Al soo ghij wilt, mijn Heer.
8. Iun.



[CH1673:053]
Ite bonis velis qua vos bona causa triumphum
Securos sperare jubet, cedentibus insta
Victor Eqves, victor Trompi, bis uterque duorum;
Tertia non dubiam spondet victoria palmam,
(5) Nec numero fortes fas est majore moueri.
Pluris erit, plures paucis, quam vincere paucos
Pluribus: hanc iterum vobis acquirite laudem.
Altera conjunctos inflet (si gloria) Reges
Gloria deterior, duplicem de Classe Bataua
(10) Simplice victricem nunquam sine laude pudenda
Fama feret. si te dicet perijsse, quod absit,
Oppressum numero, certe, pugnasse, triumphi
Instar erit, nulloque decor delebilis aeuo.



[CH1673:054]
MAETICHEIT
Ghij light en vraegt en vraegt, Andries, en maeckt mij moe
Met vragen wat ick doe, daermede ick oude leden
Gesond en jeugdigh houw: ’tis waer het heeft een’ reden;
Maer, wilt ghij wijser zijn, vraegt wat ick niet en doe.
15. Iun.



[CH1673:055]
NIET ALS NOODWEER
Mijn’ Sonen, hoort; ick laet en heet u leeren schermen:
Maer al uw schermen moet niet meer zijn als beschermen.
18. Iun.



[CH1673:056]
De Classe victa qui triumphavit bene
Melius triumphat de fugatis Classibus.
Tace, vetustas: nemo victorem semel,
Nos Herculem bis vidimus contra duos.
24. Iun.



[CH1673:057]
OP (HET) ANTWOORD (VAN CORNELIA NOTÉ)
Daer was niet netters uijt te pluijsen,
Als dat van ’tWoordje, Muijs, komt muijsen.
Kees knol, ghij hebt het recht gera’en,
En onse Tael veel goeds gedaen.
(5) Siet wat een geestigh overleggen;
Men hoeft voortaen niet meer te seggen,
Gelijck een Boer seght aen een’ Boer;
Maer, met beleeftheit, Muyst je Moer.
6. Iul.



[CH1673:058]
AEN IOFF. MAR. MAGDALENA PERGENS MET MIJN’ CORENBLOEMEN
Schrickt van dit Monster niet: is ’tgrouwsaem van gewicht,
Van aensien en van lijf, ’tis in sijn selven licht.
Moij meisjen, isser ijet te vinden in een hoeckje
Wat lesens waerdigh zij, soo is ’t maer een klein boeckje,
(5) En hangt ghij’r somtyds uw, schoon’ oogen aen te kost,
’t Sal lichtelijck soo haest gedaen zijn als begost.
29. Iul.



[CH1673:059]
VAN NYDIGHE IAN
Ian, die syn backhuijs meest soo suer staet als Azijn,
Hoe komt hij nu soo wit en minnelyck te zijn?
Voorseker salder ijet geschieden of geschiedt zijn,
Daer boosen om verblydt en vromen in verdriet zijn.
31. Iul.



[CH1673:060]
PRINCEN LESS
Het feilen van ’t Gemeen, bij dat van groote Heeren,
Scheelt soo oneindelick als hier by staet te leeren.
Een scheurtjen in slecht Glas geeft weinigh schad’ of schand,
Maer ’tminste stippeltje bederft een’ Diamant.
eod.



[CH1673:061]
AEN LOUW DEN STOUTEN OVERSETTER
Uw’ Oversetting, Louw,
Gelyckt een’ vrouw te bijster
Die ’k noode noemen sou
(Het is een’ soete vrijster)
(5) Men vindt se schoon, en prijst h’er:
Maer s’heet soo wat ontrouw.
Hag. 26. Sept.



[CH1673:062]
Albane, disce regulam, si sanus es:
Injuriam, errorem, dolum, fraudem, nefas,
Quod non vetas, vetare cum possis, jubes.
19. Oct.



[CH1673:063]
CLAES IN DE KELDER
Claes heeft een machtigh Huijs gebouwt tot inde lucht,
En treckter, voor sijn hoofd, noch nut af noch genucht:
’t Huijs blinckt tot onder ’tdack met inboel aller waerden;
Hij selver, als de Mol, woont op het diepst in d’aerde,
(5) Soo veel als levendigh begraven onder ’twerck:
Wat light’er op sijn Graf een kostelicke serck!
21. Oct.



[CH1673:064]
VANDEN SELVEN
Claes, seid’ ick, uw gebouw is op end op soo helder;
Wat light gh’ u en versuft in een verdufte kelder ?
Ick moet toch, seid’ hij, haest aen ’t onderaerdsch gewoon;
Van hier begin ick vast, en maeck het mij gewoon.
eod.



[CH1673:065]
OVERSETTINGHE
De Duyvel hael’ de vent die d’ Uren eerst bedocht,
En die ons d’ eerst in Stadt den Sonnewijser brocht,
En ons den heelen dagh in brockelingen spliste.
Toen ick een Jonge was, was dese buyck ’tgewiste
(5) Van aIle Wijser-werck; Als die om eten sprack,
Was ’t altoos etens tijd, mits daer geen kost gebrack.
Nu, isser kost of niet, het moet de Son believen,
Of daer’s geen eten aen: men wil de Stad gerieven
Met Wijsers over hoop; maer siet eens hoet’er gaet,
(10) De menschen kruypen swart van honger langs de straet.
25. Oct.



[CH1673:066]
OP IAN
Mijn seggen en Ians singen
Zijn seer verscheiden dingen:
Ian meent, hij singt Musieck;
Ick segg, hij singt my sieck.
6. Non.



[CH1673:067]
SIET TOE
De menschen moeten sich weerzijds met haer’ gebreken
Verdragen: jae, noch meer,
Beminnen, spreeckt de Heer.
Een yeder zij verdacht, die dat derft tegenspreken,
(5) Hoe suer ’them op kan breken.
20. Nou.



[CH1673:068]
DOMI SAPE
Wat light het volck en pluijst elck aen een anders zeeren?
Hoort, Vrouwen, en hoort, Heeren;
Lust ijemand wat gepluijs,
De beste vinden werck, en halswerck binnen ’s huijs.
eod.



[CH1673:069]
DE MATTIACI GEORGARCHONTOMACHIA BATAVI TESTIMOMIUM
Tanti erat, infami quassam trepidasse tumultu
Messopolin, tanti tota incivilibus armis
Valacria et Procerum foede violata potestas.
Absque ferum lijmphata nefas impune patrasset
(5) Turba, virûm an pecudum, (dubium est quo nomine signes)
Nobilis, Autoptae in cerebro, sine luce perisset
Embrijo; qui nunc in lucem facundulus infans
Prodijt, et visu Patriae turpissima, lectu
Pulchra, mihi auditu longe gratissima fecit.
(10) Multa Patri certe, multa obstetricibus, hoc de
Tam facili partu, debetur gratia Musis.
Hag. 24. Nou.



[CH1673:070]
MAGDALEEN DE BRUIJT
Maey trouwde Madeleen, haer lichte dochter, uyt,
En ’twas de soetste Bruijd en de volmaeckste, docht h’er,
Die oijt ter kercke quam: En, ’twas waer, seid’ een Guijt,
’S Had alle mans geweest een’ vriendelycke dochter,
(5) Soo was ’t geen wonder oock, was s’ een’ Vol-maeckte Bruijd.
18. Nou.



[CH1673:071]
Impia gens ergo et quâ nil immanius ulla,
Perfidius nihil ulla tulit, vel Punica, tellus,
Migrat, et a nostris subito se Arisque focisque
Proripit; unde truces animos pauor occupat, unde
(5) Victrices trepidare stupet Sol ipse cohortes?
Vix collato pari placuit sibi Roma triumpho:
Scipio Arausiades, quassâ Carthagine, plus quam
Annibalem, procul a Patria, pernicibus armis
Extorquet Patriae, et partis male cedere cogit,
(10) Instantique, fugae probrum praeferre, ruinae.
Dicite, cuius habet tantas absentia vires,
Quid poterit, quid non, tanti praesentia Turni?
9. Dec.



[CH1673:072]
OP D. GRASWINCKELS TWEEDE DEEL VANDE OPPERSTE MACHT
Het Heele ging voor uijt, nu volght dat Heel in deelen;
Was ’t Heele veel in een, meer is dat veel in veelen.
Dus sluyt Graswinckels Pen ’tgeens’ over lang begost,
Met d’ Oppermachten na te speuren uijt haer’ gronden.
(5) Wat waer het nu een’ Pen, die soo nasporen kost
Graswinckels Oppermacht in wat oijt menschen konden!
15. Dec.



[CH1673:073]
LITHOTOMIAE PARUM FELICIS EXCUSATIO
Quae sarcinis leuare vesicas solet,
Et embrijones execare saxeos,
Laudata laeto saepe successu manus,
Id si semel non praestitit, veniam negas,
(5) Seuere censor ? unus error calculi est.
19. Dec.



[CH1673:074]
AENDEN H.e ARNOUT VAN OVERBEECK MET MIJN’ CORENBLOEMEN
Ghij die mijn’ vodden tot in Indien gebrocht
En daer, al zeilende, wat deegs hebt uijtgesocht
Dat noyt daer in en was: is ’tgoedje van uw’ gading,
En wilt gh’er noch eens heen, hier ’s niewe ballast-lading:
(5) Gaet en vertiertse daer, en draeght u als mijn Tolck,
In ’twarm Batavia, en vraeg_t dan ’tswarte volck,
Of oijt ontrent haer’ Cust (de Zee-koe uijt genomen)
Een monster als dit Boeck te voorschijn is gekomen,
En of m’ oijt onder haer een’ sotten snapper von,
(10) Die in soo veel papiers soo weinigh seggen kon.
23. Dec.



[CH1673:075]
’T Oubollige Tooneel daer wij den geck op spelen,
En houden ons voor wijs’, wie soud’ het niet vervelen,
Als ’t rechte wijsheit waer die ons in ’therte sat?
Wij weten het bedrogh, en worden ’t wijs noch sat.
(5) ’T zijn Menschen inden schijn, en inder daet of Apen,
Of Ezels, of sulck goed, daeraen wij ons vergapen.
’T zijn maskers, in een woord. Daer wil ick tegen gaen:
Hoe tegen? jae door heen; en dus soo vatt ick ’taen.



[CH1673:076]
NATUERLIJCK BERICHT
Wat maeckt ghij daer alleen in ’t doncker met u beiden?
Riep Claes aen een jong paer; sij loeghen eens, en seiden,
Ghij zijt te haestigh, Claes, wij wetender niet van,
’t Moet negen maenden zijn eer ’t ijemand seggen kan.



[CH1673:077]
NIEW JAER, TEN EINDE VAN 1673
Is seventich en drij ten end,
En zijn w’ al reeds aen Vier belend?
Hoe loopt de tijd! hoe wil hij loopen?
Ick wil niet vreesen sonder hopen:
(5) O God, behoedt ons maer voor ’t Wee
Van noch eens seventich en twee.
ult. anni (31 Dec.).



[CH1673:078]
TÉ DRONCKAERTS.
In jongen en in Ouden
Is een gemeen gebreck,
Om middelmaet te houden
Zijn s’ all’ al veel Té geck.
eod.



Continue
[CH1674:001]
ALCOVEN
Alcovens hoorde mij mijn huijsman byster loven
Voor soet en warm gemack;
Hy viel mij toe, en sprack,
Calcovens? Landheer, ja sij zijn soo warm als stoven.
1. Ian.


[CH1674:002]
NYDIGHE ANDRIES
Hoe komt Andries dus wel te vreden,
Datmen soo selden aen hem siet?
Van duijsent een weet ick de reden:
Daer sal ijet ergens zijn geschiet
(5) Tot eenigh eerlick mans verdriet.
2. Ian.



[CH1674:003]
SCHULD EN ONSCHULD
Werdt Stadt of Staet gelaeckt, ick heb het niet gedaen,
En in ’t Pasquillen-gild en moet men mij niet soecken.
Een’ oneer tyght men mij met groote reden aen;
Blauw’ Boeckjens schrijv ick noijt, maer somtyds blauwe Boecken.
6. Ian.



[CH1674:004]
DIRCKS ONSCHULD
Dirck seght, sijn wijfjen schijnt wat sonderlings te wesen
Van maexel en van dracht, van haer, en vell en wesen,
Een stuck weegs uijt de hand: van byds en is sij ’t niet.
En daerom, seght hij, isset
Dat hij se geerne misset,
En datm’ hem meestendeel soo verre van haer siet.
eod.



[CH1674:005]
VAN DIRCK
Dirck wilde geern een puntigh man zijn;
Dat segh ick dat hij niet en kan zijn,
’t En is niet datmen ’t hem misgunt;
Maer beter deckten hij dien pot toe,
(5) Want, puntigh, dunckt mij, komt van punt,
En daer is domme Dirck te bot toe.
8. Ian.



[CH1674:006]
CLAESENS VERSCHOONING
Claes heeft een’ Buerman, soo hij meent,
Die hem sijn’ eijeren ontleent,
Oock wel syn’ hoenderen met eenen,
Soo sachtjes datse niet en steenen,
(5) Het hock uijt licht, tot sijn gerief.
’k Heb dan mijn’ even naesten lief;
Maer, seght hij, mijn’ oneven naesten
Daer kan ick mij niet mé verhaesten.
eod.
7 Maer, seght hij: Segt Claes, maer afschr.



[CH1674:007]
RAED
Hebt menschen met haer leemten lief;
Dat’s Christelyck, en groot gerief.
eod.
1 leemten: fouten doorgehaald



[CH1674:008]
IAN DE SWIJGER
Of Ian in vrolick of bedruckt geselschap kom’,
Hij sitter van begin ten einde stil en stom.
’t Is quaed te seggen of ’t een’ sott’ of wijse wijz is.
Ian is wijs, is hij sot, Ian is sot, soo hij wijs is.
9. Ian.



[CH1674:009]
GRAFSCHRIFT VAN D. IOANNES GEORGIUS GOETHALS
Hier rust die goede hals, die moede hals, daer door
Hct zaligh Woord soo soet, soo diep ging in ’tgehoor.
Goed’ halsen binnen Delf, denckt aen sijn onderwijsen,
Hoe kloeck het was, hoe mals, hoe krachtigh en hoe koel:
Ghij sult’er weinighe sien klimmen op uw’ Stoel,
Die u met harden kost soo liefflijck sullen spijsen.
14. Ian.



[CH1674:010]
STEEN-SNEDE
Men heeft een korsel man een’ harden steen ontruckt,
En ’tis niet wel vergaen: de vent is overleden;
Maer m’ heeft sijn goede Vrouw een korsel man ontsneden,
Veel harder als syn steen, en soo is ’t wel geluckt.
16. Ian.



[CH1674:011]
HY EN SIJ
Waerom men, Hij, segt van een man,
Daer weet ick niet veel redens van,
Maer schepselen soo sacht als Sij,
Die heeten wij niet qualick, Sij.
eod.



[CH1674:012]
CORTS
Doctoren, segt, waer komt de naem van Corts van daen?
Ick derv ’er dus na gissen,
Al siet men ’t dickwils missen,
Dat, als de Corts verschijnt is ’t corts met ons gedaen.
eod. 16.
4 verschijnt: wat duert afschr.



[CH1674:013]
OVERLYDEN
Sou niet de wortel zijn van ’twoord van, Overlijden,
Dat, die gestorven is, is over alle lyden?
eod.



[CH1674:014]
DIRCKS GESANG
Dircks singen luydt gelyck een grendel die verroest is,
Ick twijffel nu en dan, of ’t een benauwden hoest is,
Of Oss of Esel-sang: Ick vrees hij heeft sijn keel
Met harst gestreken als den strijck-stock van sijn Veel.
17. Ian.
3 -sang: -klanck afschr.



[CH1674:015]
NOO GENOODT
Een goed stuck weeghs van hier woont Claes, en noodt ’er Gasten,
De wegh is diep, en smal, in ’t Veen, en heel niet deeghs:
Is dat een goed stuck weeghs?
Wie sou niet liever vasten.
19. Ian.



[CH1674:016]
I PAZZI FANNO LE FESTE, I SAVI LE MANGIANO
Phlip sendt sijn voddigh Dicht, in een aensienlijck stuck,
En op sijn eigen Buijl, de wereld door in Druck.
De Gecken geven ’tmael, dat heb ick lang geweten;
Maer ’kweet niet oft altyd de wijse zijn die ’t eten.
eod.



[CH1674:017]
FRANSCHE WREEDHEIT
De sleur van Vranckrijck sleurt heel Neerland achter haer,
Met alle jaer, op ’tminst, drij, vier niew’ Aeperijen;
Die lyden wij verslaefd’, als sleeptem’ ons bij ’thaer;
En klaeght ghij, voor wat niews, van Fransche Tyrannijen?
21. Ian.



[CH1674:018]
AEN ME VROUW BRASSER
Truij, maeckt gh’ u self vervaert
Voor sterven inde Maert?
Hoe derft ghij de secreten
Des Hemels willen weten?
(5) Dit hebt ghij selfs verdacht
Of ’tis u aengebracht.
Siet voor u een van beiden,
Of, sonder u te scheiden
Siet voor u, bey te gaer:
(10) Het zij, of zij niet waer;
Een van u tween wil God zijn,
En God wil niet bespott zijn.
24. Ian.
12 Gal. 6.7 in marg.



[CH1674:019]
AEN DE VROUWE BRASSER
Moy Amsterdammer Beeld,
Wat light g’ u in en beeldt?
Wat Geest heeft u gegeven
Het einde van uw Leven
(5) Te weten, eer het komt,
Als hadt ghij ’t opgesomt,
En Cijffers-wijs geteekent,
Als wel en wis bereeckent
Ter somme van een Slot?
(10) Onnoosele, vreest God,
En wacht u voor ’t vermeten
Van dat geheim te weten,
En denckt eens, wistmen ’t vast,
Wat saten wij in last.
(15) Soud ’t niet het selve wesen
Als daer een mensch, verwesen,
Sit naerden Beul en wacht;
En denckt, nu is ’t al Acht,
Flus voor den noen, om Elven
(20) Ben ick niet meer mijn selven,
Dan ligh ick sonder kop,
Of slinger in een strop?
Wat dunckt u, fleur van vrouwen,
Hoe soud’ het ons berouwen,
(25) Ons eigen Beul te zijn,
En met Gal en Azijn,
Gal en Azijn van Sterven,
Ons leven te bederven!
Wat dunckt u? is ’tniet best
(30) Ons onbekende lest
Met zalighe gedachten
Gerustigh af te wachten?
Is ’t niet een beter voet
Te willen, als men moet,
(35) En, als God roept, tot God gaen,
Als eens ’s daeghs na ’t Schavot gaen?
Hag. 30. Ianuar. uno spir(itu).
decumbens.



[CH1674:020]
AENDE SELVE
Hoe Truijtje, moij Malloot,
Voorseght gh’ uw’ eigen doot,
En moet dat seker wesen
Als of ghij ’t hadt gelesen
(5) In ’s Hemels duijster Boeck?
Gedooght, dat ick u soeck
Den Doolhof uijt te halen.
Licht kreeght ghij, door dat malen
Een Iuffer op den hals,
(10) Die in goed suijver Wals
Geheeten wordt, Sottise.
Siet om; mij dunckt, ick sie se
Niet verre van uw’ Deur:
En magh icker mé deur,
(15) En, derv’ ick u berechten
Als sprack ick tot mijn, knechten,
En sloegh haer op den beck,
Van nu af zijt gh’ al . . . . .
eod. spir(itu).



[CH1674:021]
AEN IOFF.w NOTÉ
Kees, die noijt op en houdt van schrijven
Laet je die soete vrouw soo drijven,
En rijm je se niet uijt haer schrick,
En moeten ’t brodders doen, als ick?
eod. spir(itu).



[CH1674:022]
IN ORATIONEM SPANHEMIJ HABITAM 8. FEBR. 1674. CUM
ABDICARET SE RECTORATU ACADEMICO
Disce, cui datur hoc satiari melle meraco,
Quantâ plus tumeam sorte beatus ego:
Auribus haec vidi cum fulmine dissertantem
Qualem nunc oculis audio Spanhemium.
(5) Spanhemium certe, nisi quod, Phoenice renato,
Leida stupens reducem credidit esse Patrem.

Sic cogitauit, scripsit, et locutus est
Summo virorum par Patri Spanheimius.
Decide, lector; de tribus quid maximum,
Ego inter aeque summa nil definio.
Febr.



[CH1674:023]
Andries derft monsteren met sijn besnott, bepeerelt,
Bediamantte wijf, ’tzij tegen wien het zij:
’k Gunn u die monstering, Andries, en monstert vrij,
Uw scheele prij is recht een monster in de weereldt.
10. Feb.



[CH1674:024]
TRUIJS BERICHT
Truij, vraeghd’ ick, is uw man wat korsel en wat kijvigh,
Te quistigh, of te deun, of niet van sessen klaer?
Neen, sei de prij, alleen hij valt mij wat t’aflijvigh,
Soo wenscht’ ick dat hij eens te deeg aflijvigh waer.
15. Feb.



[CH1674:025]
ONNUTTE BESIGHEIT
Ian is u ongelyck geschiet in doen of spreken
Dat’s over. Moeyt u niet aen leed met leed te wreken.
Wij hebben wercks genoegh met watter nu geschiedt,
En naer geschieden sal, al quellen wij ons niet
(5) Met watter gisteren geschiedde. sorght voor morgen,
’t Is een sot tydverdrijf voor gisteren te sorgen.
16. Feb.



[CH1674:026]
VERGEVENS VOORDEEL
Hoort, Henrick, hoe ick reken,
Bestaet ghij u te wreken
Van wie u heeft misdaen,
Met als ghij hebt gedaen
(5) Zijt ghij maer haers gelijcken
Die u verongelycken:
Maer, soo ghij haer vergeeft,
Siet wat dat eers in heeft,
En hoe gh’ u hebt verheven:
(10) ’t Is Princen-werck, Vergeven.
17. Feb.



[CH1674:027]
MIS-MILDHEIT
Ick heet den man niet mild
Die al sijn goed verspilt.
Ick weet het van een’ ouden,
Hoe grootelix het schilt,
(5) Geld konnen geven, of geen geld te konnen houden.
18. Feb.
3 Mentitur prodigus liberalem; cum plurimum intersit, utrum quis dare sciat, an servare nesciat. non voco ego liberalem pecuniae suae iratum. Sen. ep. 120 in marg.



[CH1674:028]
DANSSERS ONSCHULD
Sat smult sich d’Ovricheit, en suijpt sich vol met eenen,
Tot last van Hoofd en Maegh, uijt wilde Vrede-vreughd.
Warm danst sich ’tjonghe Volck, tot lust van Long en Beenen.
Is springen sulcken sond, en brassen sulcken deughd?



[CH1674:029]
E VERNACULO
Pacis Britannae gaudio rapti Patres
Vino cibisque largiter se ingurgitant,
Capitique ventriculoque multum noxijs.
Iuventa Pulmoni graves ac Tibijs
(5) Calet ad choreas. Ergo tam foedum, rogo,
Saltare crimen, tanta virtus crapula est?
18. Mart.
1 rapti: elati doorgehaald
2 capiti atque ventri noxijs vino et cibis hs. 2



[CH1674:030]
TAND VERLIES
Een Kies ’s nachts uijtgedroomt beduydt ons van te voren,
Van een goed vriends verlies eer lang te sullen hooren:
Heel vast weet ick dat niet: maer heel vast, dat een kies,
Ontvallen ’s nachts of daegs, is een goed vriends verlies.
19. Apr.



[CH1674:031]
AEN EEN VIESE VRIEND
Begeert ghij niet te sien als lieden naer uw’ sin,
Soo treckt ter wereld uijt, ghij dienter geensins in.
19. Iun.



[CH1674:032]
REDEN UYT RIJM.
Trijn wenscht haer’ man in ’t Garnisoen.
Wat schort haer dan? S’ had gaern een soen.
Had nu de Stier de Koe van doen!
Maer die is schier al moe van doen.
25. Iun.



[CH1674:033]
AD N. HEINSIUM, CUM NOVO DIPLOMATE GRAEVIJ,
PROFESSORIS ULTRAJECTINI
Nil superest gravius quod Graevius horreat, Heinsi,
Invidiâ tandem frustra frendente triumphet.
Fallor enim et fallo, nisi murus aheneus hic est.
25. Iun.



[CH1674:034]
BUYTEN DELFT
Ian, sietgh’ het poortjen wel dat naer het Galg-veld gaet,
Hoe veel te nauw het is om elckeen te gerieven ?
’t Was meesterlyck bedocht bij kloecke luij van Staet:
Daer kan geen groote door, ’tis maer voor kleine Dieven.
3. Iul. curru Bredam vehens.



[CH1674:035]
DROOMEN
Wat haest heb ick na Bedd? daer moet ick liggen droomen.
Dat’s aengeboren quael, die ’k noyt en sal ontkomen.
En droom ick dan wat soets, en swemm ick in vermaeck,
Hoe hoogh en val ick niet door ’tscheuren vande vaeck!
(5) Hoe verr zijn, hebben, en, niet hebben, van malkand’ren,
Hoe droevigh sietmen ’tlyf in schaduwe verandren,
Hoe beter waer het, noijt geseten aen ’t Bancket
Als spottelijck met wind daeruijt en af gesett!
Of droom ick dan wat suers, van hangen en van moorden,
(10) Van vuijler grouwelen dan een oijt wacker hoorden,
Van honger, en geen brood, van angst, en geen ontsett,
En dat den ganschen nacht, wat haest heb ick na bedd?
eod.
9 Of: En afschr.



[CH1674:036]
AEN ABRAHAM
Weest kluchtigh, Abraham, en speelt dan vrij de geck:
Want siet, wij hebbender geen’ statighe gebreck,
En (sonder yemand in ’t bijsonder te bekruijsen)
Daer sitter maer te veel in menighte Stadhuijsen.
16. Iul.



[CH1674:037]
IN EFFIGIEM IOANNIS SECUNDI NUPER ACQUISITAM
Ergo meus, Civis meus, es, cui nostra secundum
Non dedit Haga, cui patria nulla dabit;
Ergo ego quem toties optavi cernere vultum,
Saecula si vivam, in saecula possideo!
(5) Ingredere, ingredere, o nostrum decus, huc ubi gemmâ
Charior, et certe non gravis Hospes eris.
Invenies, sed parte sui meliore, Secundum
Non nuper nostros incoluisse lares.
Quoque diu cultu te sum veneratus, eodem
(10) Usque tuus cultu lector et hospes ero.
Sin piget Hugenijs tantum consortibus uti,
Turbaque te socio non bene digna sumus;
Nicoleon praestabo Patrem, miraberis ipsum
Ipse tuâ vivum cominus arte Senem.
(15) Accedent Grudij et Marij venerabilis umbra,
Totus et hic iterum Ternio plenus erit.
Proxima in amplexum ruet, aut ruitura videtur
Vatis amatoris Iulia sculpta sui.
Denique ter ternae venient ad foedera Musae
(20) Postremusque sacri pars quotacumque chori
Hugenius, qui vobiscum, si dicere fas est,
Solo se statuit corpore posse mori.
* * *
Augusto.
2 cui: parem doorgehaald



[CH1674:038]
DRIJ MENSCHEN LEED
De Minn’ heeft Annens kind verlegen;
So isser 1. 2. 3. verlegen.
15. Aug.



[CH1674:039]
OP LIEGER IAN
Heb ick Ian heeten liegen?
Ick Ian, die van der wiegen
De grootste lieger heet
Daerm’ af te spreken weet,
(5) Of emmer af sal weten?
Soud’ ick ’them, die ’t soo wel en willigh doet, noch heeten?
eod.



[CH1674:040]
DIRCK EN SYN’ VROUW
Dirck seght, hij heeft den br. van ’twijf:
Dat’s ’teerste woord van sijn gekijf;
’tWijf heeft den Br. niet vanden bloed,
En ’tspyt haer dat sij ’t seggen moet.
18. Aug.
2 ’t eerste woord: ’t eerst en ’tlest afschr.



[CH1674:041]
11. AUG. 1674
Als ick het werck ter deghen overslae;
Wat hebben wij bevochten? eer en scha.
eod.



[CH1674:042]
PEISTEREN
Mijn’ Voerman leerd’ick Duitsch, en seid’hem, het hiet, peisteren,
Datm’ onder wegen doet, en geenssins, pleisteren.
Heer, seid’ hij, met verlof, j’hebt averechts gelesen;
Ick heb een’ zeere keel; die moet gepleistert Wesen.
25. Aug.
1 seid’ hem, het: en sey, ’t



[CH1674:043]
BOECKEN.
’k Neem geen geselschap mé, ten wandel, in mijn’ koets:
Ick leerder niettemin, soo nu soo dan, wat goeds.
Van wie? van doode luij, die mij meer voordeels geven,
En gunnen na haer dood als menighe die leven.
26. ejusd.



[CH1674:044]
Hoe licht bedanck ick God, hoe licht vereer ik hem
Met woorden en gebaer, met handen en met stem,
Ia met het binnenste van een gemoed vol woelens
Van innerlijck berouw, vol droeffelick gevoelens
(5) Van sonden over lang en onlangs weer begaen!



[CH1674:045]
AEN GIERIGHE GRIET
Griet, ghy sijt oud, en lang naer desen
En sult ghy Griet niet konnen wesen:
Noch wilt ghy dat m’ u, sonder end
Geschenken by geschenken send’.
(5) Maer waer toe sal ick goed vergieten,
Daer ghij niet van en kondt genieten?
Ick wil u wel wat geven, Griet;
Maer aen uw’ grage neven niet.
6. Sept.



[CH1674:046]
HULP VOOR AENDACHT
Ontgaet u, in Gods huijs, het stevighe gehoor,
En loopter een gerucht van ijdelheden door,
Soo datgh’ u, stucks gewijs, nu aen die ydelheden,
Dan aen het Geestelick, uw’ aendacht voelt besteden;
(5) Daer ’s raed toe, wie ghij zijt: volght mij, en beeldt u in
Dat u die Prediker in ’t uijterst dood-bedd vinn’
En alle sijn bericht van bidden en van preken
Uw hert alleen belang’, dat nu bestaet te breken,
En maent uw’ moede ziel te scheiden eer sij scheidt,
(10) Te scheiden, vol berouws van alle menschlickheit.
Daer is geen twijffel aen; steltgh’ u maer staegh te vooren,
Die man siet dat ick sterf, en wil mij noch doen hooren,
Soo lang ick hooren kan, al wat ick hooren moet
Tot rust en vrede van mijn ongerust gemoed;
(15) Noch vaeck, noch overloop van ydele gedachten
En sullen, soo sy doen, uw’ aendacht meer verkrachten.
Bedenckt, ghij die daer licht mijn’ less te licht bespott:
Of gh’ oijt verwesen mensch saeght slapen op ’tschavott ?
9. Sept.
17 te licht: te ras afschr.



[CH1674:047]
AENDE SON.
Wat hebt ghij weghs gedaen, o Post-Kaers vanden dagh,
(Als m’ uw’ doorluchticheit soo doncker noemen magh)
Wat hebt ghij weghs gedaen, terwijl ick uw’ schoon’ uren
Soo sot verquansselt heb met ydel wispelturen!
(5) Wat had ick weghs gedaen, had ick mijn’ sinnen maer
Aen u alleen besteedt, aen u, soo warm, soo klaer,
Soo sterck, soo minnelick, soo besigh en soo spoedigh,
Soo voedsaem, soo gesond, soo prachtigh, en soo moedigh,
Als een hooghhertigh Vorst, dien ’tvolck al d’eere geeft
(10) Van ’twedspel vande baen die hij beloopen heeft?
Wat had ick noch meer weghs gedaen, en meer beddreven,
Had ick de groote hand die u soo hoogh verheven
En ons geschoncken heeft, alleenigh overdacht,
Die u, soo grooten Yet, uijt niet heeft voortgebracht!
(15) En schijnt ghij noch op mij, die u soo weinigh eer bie?
En lydt die Schepper mij, die aller Heeren Heer, die
Mij soo onachtsaem en mij soo ondanckbaer siet?
Wat straf verdien ick, en wat straf verdien ick niet?
Hofwijck 16. Sept.



[CH1674:048]
PLANTREGEL
Wilt gh’ u te deeg geneeren
Met Appelen en Peeren,
Setts’ in een’ open locht:
Het woord is Wel bedocht;
(5) Sou ’t Goed rijp en gesont zijn,
Soo moet het wel geSont zijn.
Ib. eod.
2 en: en met afschr.
3 Setts’: Plants’ afschr.



[CH1674:049]
GELDBODE
Dirck mijn Renten-besteller
Wordt hoe langer hoe feller:
En van ’tlaest dat hij bracht
Nam hij dobbele vracht,
(5) Dat’s van ’t vijftich een’ schelling;
Is dat slechte bestelling ?
Ibid. 17. Sept.
6 Swaere en slechte bestelling afschr.



[CH1674:050]
IN POLYGRAPHIAN MAR. ANNAE DE SCHILDERE
Qui, quot in hac Tabula populorum scripta recenses,
Tot Tabulae populos incubuisse putas;
Accipe quod stupeas, lector bone, singula fecit
Unius Batavae virginis una manus.
20. Sept.



[CH1674:051]
DIRCK VAN ANNE
Dirck spreeckt beleefdelijck van Anne, sijn Laudaet,
Die nergens liever is als met de praet op straet:
’t Is, seght hij, in der daed mijn welbeminde Huijsvrouw,
Maer, met een’ letter meer, waer ’tmijn beminder T’huijs-vrouw.
ult. (30) Sept.



[CH1674:052]
VOORSICHTIGE IAN
Ian kreegh een’ lichten scheut en liep verr van ’tgevecht:
Met reden: want hij seght,
Had ick soo hard niet aengeloopen
Ick had nog harder aengeloopen.
6. Oct.



[CH1674:053]
WAERSCHOUWING
Sijt ghij wijs, Nederland, soo werdt allengskens wijser.
Der Franschen Goud is meer te vreesen als haer IJser.
10. Oct.



[CH1674:054]
St. IORIS
St. Ioris wonderwerck in ’tsteken vanden draeck,
Heet bij de wijste lien een ongebeurde saeck.
St. Ioris, weest te vreen, mistrouw ick dan de saeck me;
Ick heb ’t van u geleert, en steeck er oock den draeck me.
10. Oct.
3 weest te vreen: met verlof doorgehaald



[CH1674:055]
DOODS VREES
Die voor de dood schrickt, raeckt daer hij niet soeckt te wesen:
Want die voor sterven vreest, sterft alle daegh van vreesen.
12. Octob.
1 Die voor de dood schrickt: Schrickt voor de dood, ghij afschr. hij: ghij afschr.



[CH1674:056]
BLOO IORIS
Doe ’t op een vechten quam, kroop Ioris om een hoeck,
En leij een eij in ’t veld (met oorlof, in syn’ broeck)
Mij dunckt, men magh met reden seggen,
Daer liet het Ioris leelick leggen.
eod.
2 met oorlof: van duysent afschr.



[CH1674:057]
HAESTIGHE AGNIET
Volkomen vryster quam Agniet
Ten houwelyck met onse Piet:
Het woord is wel genomen;
Sy isser vol gekomen.
eod.



[CH1674:058]
ARME DIRCK
Dirck, seghtm’, is een volslagen knecht:
’t Is niet onredelick geseght;
Want, naer ick arme Dirck hoor klagen,
Hy krijght eens ’sdaeghs syn huijt vol slagen.
eod.



[CH1674:059]
TRIJNS CAUTIE
Trijn pleitte en Trijn verloor ’t, en onversien van geld
Kon ’t Vonnis niet voldoen: Partije viel haer quellick
En eischte dat haer dan een’ Cautie werd’ gestelt:
Een Coussje, sei sij, kom, ick weter een, die stell ick.
17. Oct.



[CH1674:060]
Agricolam bene vicini te nominat uxor,
Quando vicini tam bonus agri, cola es.
4. Nou.



[CH1674:061]
Vitae individuo si necti, nubere, nexu est,
Certe individuum tu, sed, Amice, vagum es.
eod.



[CH1674:062]
IN REDITUM PRINCIPIS A FELICISSIMA EXPEDITIONE
Post Patriâ vim depulsam procul oppositâ vi,
Et subducta gravi colla Batava jugo,
Ecce comes reduci, quassâ Carthagine, Cives,
Quanta venit nostro gloria Scipiadae!
(5) Addite, quod fusis redit hostibus et confusis:
Ulla satis tanto gratia digna duce est?
Vicimus oppressi; prima haec victoria: major
Altera, quod salvo vicimus Auriaco:
Maxima, quod Coeli pretioso cura pepercit
(10) Sanguini et illaesum praestitit hocce caput.
Ilicet, incerti cadat ut cadet alea Belli;
Nunquam non, Illo sospite, vicerimus.
2 subducta: relevata var. lect.



[CH1674:063]
IN NATALEM PRINCIPIS.
Altera post Idus ridens Aurora Nouembres
Extulit auratum candida tota caput.
Splendeat in tenebris quâ nil felicius ortum
Vidimus, et noctem nesciat ista dies,
(5) Qua virtus, quâ magnorum rediviva Parentum
Gloria, quâ Patriae est ipsa renata salus.
Nou.



[CH1674:064]
AD PYRAMIDEM PR. MAURICIJ XIV. NOV. 1674. NATALI
PRINCIPIS MEI
Non secus Auriacae surgunt ad sidera lauri.
Sic hodie nati surgunt ad sidera palmae.
Salue laeta dies tantae virtutis origo.
Ecce diem, Batauis quâ non felicior orta est.
(5) Splendeat in tenebris quâ nil augustius ortum
Vidimus, et noctem nesciat ista dies.
1 surgunt: scandunt doorgehaald lauri: laures doorgehaald
3 laeta: augusta doorgehaald
4 Batavis: Batavi doorgehaald
5 Splendeat: Luceat var. lect. Fulgeat var. lect.



[CH1674:065]
Scauez vous bien, Philis, ce que de vostre grace,
Non pas de mon audace,
I’aij veu de glorieux
Plus qu’objet qui jamais parust devant mes ijeux?

(5) Vous croijez le sçauoir; mais ie doibs vous l’apprendre;
Et de me le defendre
Ce n’est plus vostre faict;
Car, pour n’en parler point, j’en suis trop satisfaict.

Ie vous aij veue, en fin, notez, ie vous aij veue,
(10) En deux mots, toute nue.
Regardez si ie ments,
Et s’il est rien plus vraij que mes raisonnemens.

La douce extremité de ce cuir admirable
Est elle comparable,
(15) Ou ne l’est elle pas,
A tout le demeurant que vous cachez là bas?

Vous n’oseriez nier, qu’une belle lizierre
Marque la piece entiere
Pareille, pour le moins,
(20) Et que l’eschantillon vault plus que dix tesmoins.

I’aij donc veu tout, Philis, car ie scaij de science
Qu’une mesme influence
A doué ce beau corps
Dessous comme dessus d’un merveilleux dehors.

(25) Encor n’est-ce pas tout, ie veux remplir ma page:
I’en aij veu davantage;
I’en aij veu plus que tout,
Plus que tout, dis-je, et chose encor plus de mon goust.

C’est vostre Coeur, Philis, ce Coeur si debonnaire,
(30) Qui, pour me satisfaire,
A sceu vous obliger
A quoy le mien jamais n’eust pû vous engager.

Que rendraij-ie à ce Coeur, moij qui n’aij rien à rendre,
Quand ie voudroij me vendre,
(35) Le prix que ie vaudrois
Ne pouvant approcher de ce que ie vous doibs?

Aijez donc la bonté de vous tenir contente
D’un fol, qui vous presente
Un pauvre Grand merci;
(40) Car c’est tout ce qu’il peut, Philis; et le voijci.
19. Dec.



[CH1674:066]
Quand ie vous croij partout de Roses et de Lis,
Me l’osez vous nier, et n’en faire que rire?
Prenez bien garde à vous, que ie ne vienne à dire,
Vous en auez menti par la Gorge, Philis.

(5) Pour quoij soustenez vous que je vous louë à tort?
Cessons de contester, et faisons fin d’affaire.
Il n’est rien de plus court; pour prouver le contraire,
Produisez toute piece, et nous serons d’accord.
28. (Dec.)



[CH1674:067]
AEN BOECKRIJCKE DIRCK
Ghij hebt veel’ Boecken, Dirck: maer, wat ick soeck,
Ick vinder niet een uijtgelesen Boeck.
ult. Anni (31 Dec.)


Continue


[CH1675:001]
OP EEN BOECK
Ick weet niet wie dit boeck gespogen of gerijmt heit,
Maer ’tis voor seker een gerijmde ongerijmtheit.
6. Ian.



[CH1675:002]
24. IAN. 1675. A M.le DE BREDERODE
Ne vous effraijez pas de ce monstre de Livre,
Quoij que plus gros et lourd qu’un Registre d’Estat:
Il ne debite point ma folie à la livre,
Ce n’est qu’au petit grain, ou, peut estre, au carat.

(5) Aussi n’estce qu’un plat de viande si creuse,
Un hachis si menu, si souvent decouppé,
Que si vous en tastez sur le soir, fort doubteuse,
Vous ne sçaurez, la nuict, si vous avez souppé.

Mais, si vous m’en croijez, n’endurez pas la peine
(10) D’un si pauvre entretien, pour faire beaucoup mieux.
Renuoijez moij mon monstre, et soijez bien certaine,
Qu’il n’est rien de si peu digne de vos beaux yeux.

Que si vous n’aimez pas que l’auteur vous en priue,
A vous, Belle, le choix: gardez l’en son entier,
(15) On mettez l’en morceaux, pour quand parfois arrive
Qu’on cerche moins du bon que du mauvais papier.
16. Ian.
4 Ian. onder couplet 3 doorgehaald



[CH1675:003]
AEN IAN.
Wat light ghe en vraegt naer reden, Ian ?
Ghij vraeght toch na geen’ reden, Man.
19. Ian.



[CH1675:004]
VROUWEN VOORDEEL
De loos’ almogentheit van Vrouwtjens op ons Mans
Bestaet in reden, en goe reden naer mijn oordeel:
Van jongs aen hebben sij te deel de beste kans:
Lett op het goedjen eens, ’tsitt altyd op sijn voordeel.
23. Ian.
1 almogentheit: hooghmogentheit doorgehaald
2 En schijnt niet vreemd maer seer natuerlijck in mijn oordeel doorgehaald
3 te deel: voor haer doorgehaald



[CH1675:005]
IAN UYT DEN ROUW
Ian is ten einde van sijn’ rouw,
Die ’t nu een jaer is dat hij draeght.
Waerom vraeght Ian weer na geen vrouw?
Om dat hij na geen’ vrouw en vraeght.
1. Feb.



[CH1675:006]
IN RECTORATUM MAGNIFICUM D. I. FREDER. BÖKELMANNI.
AD PRINCIPEM
De Rectore Bokelmanno, invictissime Rector
Belgarum, quanta est gratia, tota tua est:
Nil supra debere potest Academia; fecit
Nempe Virum virtus propria Magnificum.
8. Feb.



[CH1675:007]
VROUWEN VERDRIET
De Mans zijn meesters van ’s Lands opperste gebied:
Het vrouvolck isser af, en staeter op en siet.
Wat magh de reden zijn? ’tis om sijn sin te missen;
Om dat juijst man en vrouw niet eveneens en pissen.
12. Feb.
3 Wat magh de reden zijn?: Waerom toch, seit Agniet? afschr.



[CH1675:008]
TRIJNS GEBED
Trijn doet ’s mergens in haer bed
Dit voorsichtighe gebed:
Wilt mij, Heer, een’ man verleenen,
Is ’t mij saligh, en, met eenen.
(5) Trouwens, Heer, ghij zijt de Man
Die ’t mij saligh maken kan.
19. Febr.



[CH1675:009]
ALLEEN TE VREEN
Met velerleij genaden
Heeft God mij overladen:
Ick danck hem sonderling voor een,
Ick ben noyt moeyelick, alleen.
eod.



[CH1675:010]
AEN DIRCK
Hebtgh’ een zeer beentje, Dirck, en lost ghij nu een steentje?
Het schijnt, uw tydverdrijf is niet als Steentje beentje.
21. Feb.



[CH1675:011]
VAN NEEL
Neel sprack mij van een paer, ick wist niet wiens, moy’ memme,
Met zeise m’ op sijn Hoofs, je parle de moij mesme.
eod.



[CH1675:012]
KLOECKE DIRCK
Quae tongen soecken Dirck sijn goeden naem te schenden,
Als waer hij in ’tgevecht wat spoedighjes in ’twenden:
Soo nauw en neem ick ’tniet, maer dus spreeck ick ’er van,
Wanneer Dirck niet en slaept, is Dirck een wacker man.
26. Feb.



[CH1675:013]
SERENISSIMO GULIELMO HENRICO VICTORI jEpinivkion
Caesareas Aquilas, et conspirantis Iberi
Et Batavûm sub te socios pugnasse Leones,
Nulli Nassauidum est, nulli, dum saecula currunt,
Auriaco delatus honos. At celsior illo,
(5) Victrices Adolescenti cessisse cohortes,
Ter profligatas duplices per caerula Classes,
Infando deturbatum conamine Gallum,
Et Patriae procul extortos a faucibus hostes.
Quid viridi pulchre spretum Diadema juventae,
(10) Supplicibusque dari Princeps fugisse Sicambris,
Et populi praelata quies, et publica rebus
Commoda privatis ? Certe, ter maximus iste est,
Iste triumphorum, de te, Gulielme, triumphus.
Scilicet, invictum late Terrâque Marique
(15) Solus eras qui, te major, te vincere posses.
6. Mart.
6 profligatas: profligatae klad
7 deturbatum: deturbatus klad Gallum: Gallus klad
8 extortos: extorti klad



[CH1675:014]
ONGELIJCK PAER
Een Seven voor een Een met een Een naer een Seven!
Soo averechtsen Trouw kan geen goed Hijlick geven.
71 17 in marg.



[CH1675:015]
AEN MIJNE KINDEREN
Mijn’ allerliefste, in allen staet
Gedenckt aen dese leer;
Geluckigh is dien niemand haet,
Die niemand haet, noch meer.



[CH1675:016]
NEELS VUIJL
Neel speelt de Hoer, dat elck een weet:
Soo is ’t dan geen secreet.
Ick weet niet hoe men ’theet:
Dit weet ick wel, ’t stinckt als ’t Secreet.
26. Mart.
4 ’t stinckt Worp: het stinckt hs.



[CH1675:017]
DIRCKS OVERLEGH
Dirck, vrolick en vrijpostigh Reiser,
Randt Coningen en Vorsten aen;
En seght, hoe soud’ ick ’t niet bestaen,
Een Cat siet toch wel op een Keiser;
(5) En sien sij weer op mij, wat’s dat?
Een Keiser siet wel op een’ Cat.
30. Mart.



[CH1675:018]
GRAFSCHRIFT IN VOORRAED
’t Iuweeltje dat hier leght,
Hiet, en hiet wel te recht,
Marie Alleentie Pergens,
Want sulck en vond men nergens.
1. Apr.



[CH1675:019]
MENS IPSA
Een ding van Vleesch en Been en is bij mij geen Mens;
’Khebt in Latijn geleert, de rechte Mens is Mens.
eod.



[CH1675:020]
AD SER.mum PRINCIPEM UT IN MORBO SUI NOSTRIQUE MEMORIAM
HABEAT
Dia Deûm soboles, Patriae spes una superstes;
Parce tibi Patriaeque: hac tecum tota laborat
Totâ affecta lue est. votis concurrere nostris
Ipse velis, quam sollicitis ad sidera palmis
(5) Poscimus, ut per te liceat sperare salutem.
Conspireat Medicina, tui custodia, focus
Perpes, et ingrati prudens patientia lecti.
Praesta quam debes operam Populoque tibique:
Fac Medicas tibi posse manus nobisque mederi;
(10) Ut quod agunt bis agant. Quid enim iuvat addere verbis
Verba? tuus non es, noster, Respublica, nos es.



[CH1675:021]
STRAF NA WAERDE
Pier maeckt syn werck van handigh nemen,
Maer huijsbraeck, seght hij, breeckt den kop,
En, soo wij by de keel vernemen,
Op breecken breeckt te leelick op.
10. Apr.



[CH1675:022]
HOOGDUIJTSCHE BELEEFTHEIT.
Daer wordt geen danck verdient van armen of van krancken,
Indien ’t Hooghduytschen zijn, die gh’ inden nood bedenckt.
Wat vriendschap ghij haer doet, wat gifte ghij haer schenckt,
Sy keeren ’tblad recht om, en doen sich seer bedancken.
1. May.



[CH1675:023]
CLAESSIE GESCHILDERT
Men gaet Claes schilderen van ’thaer af tot den schoen;
En ’tis een Reus ontrent ter hoogde van een Kannetje.
’t Moet wel gelijcken: want wat valter aen te doen,
Als kinder-schooltjens werck, van Mannetje na Mannetje?
4. Maij.



[CH1675:024]
SLECHTE MATHIJS
Het volck bedrieght mij, seght onnoosele Mathijs,
En maecken mij wat wijs.
Klaeght daer niet over, Bloed, ’t en zijn geen’ kleine saecken,
Een geck wat wijs te maecken.



[CH1675:025]
DIRCKS OVER-ROEM
Dirck pocht veel van ’t goed chier
Dat hij sijn’ vrienden aen dé:
Maer, naer men ’t mij vermaende,
En was het maer goed schier.



[CH1675:026]
SUUM CUIQUE
Trijn is voor Wijn,
Pier voor goed Bier:
Schenckt elck het sijn:
Keur maeckt goed chier.



[CH1675:027]
OUDE ONBELEEFTHEIT
Die onbeschofte vent, die oude Adriaen
Maeckt mij twee dingen kond die ’k noijt en heb gelesen,
En die ’k noch qualick weet hoe t’samen konnen gaen,
Dat een heel onbeleeft en heel beleeft kan wesen.



[CH1675:028]
OP EEN UYTNEMENT GESCHRIFT
Hier in is niet een woord of ’tkon uytstekend wesen,
’T en waer het onder syns gelijcken wierdt gelesen.
3. Iun.
2 Sen. in marg afschr.



[CH1675:029]
GICHT
Men seght mij datter bij Doctoren staet geschreven,
Dat Gicht een teecken is van ’s menschen langer leven.
Vraeght ijemand na bewijs, ick maeck een regel klaer,
En krijgh de Gicht aen boord ontrent mijn tachtich jaer.
5. Iun.
3 een: den afschr.



[CH1675:030]
AENDEN H.e VAN MAESDAM, OP EENIGHE VERSTELLINGEN BIJ MIJ
GEDAEN IN SIJNE DICHTEN
’k Hebb hier en daer wat aengetast,
Maer ’tgaet niet dieper als de bast:
Aen ’t heiligh binnenste der saken
Vervoorder ick mij niet te raken;
(5) Ick eer en lov’ het in mijn hert,
Soo als ’tdoor u gepredickt werdt.
Doen ick u nu en dan gedencken
Aen onse Moer-tael niet te krencken,
Ghij siet, al ’tgeen ick mij bemoe,
(10) En raeckt niet, wat ghij seght, maer hoe.
Laet icker mij te veel in voorstaen,
’K houd’ altoos Reden aen mijn Oor staen,
Die seght, ’tis winst, vermaeck en eer,
Als ick van leeren beter leer.
22. Iun. te bedde.
9 ’tgeen: wat afschr.
caedimus, inque vicem praebemus crura sagittis onder het vers



[CH1675:031]
BLOO IAN.
Ian wil sijn ongemack wel weten
En bloode looper heeten.
Hij seght, hy houdt het met den Bijbel, daer men leest,
Geluckigh is de man die altyd is bevreest.
23. Iun.



[CH1675:032]
CLAVICYMBALO INSCRIBENDUM.
Tacebo dum loquere; dum loquor tace.
25. Iun.



[CH1675:033]
Abite, qui praepostero voto mihi,
Vitae, quod aiunt, longioris augures,
Podagrae dolores, vel joco, imprecamini:
Arbitrij si sit mihi, certe dies
(5) Longis malisque praeferam breves bonos.
27. Iun.



[CH1675:034]
CLAES GETROUWT
Neel komt met kind ter kerck, en ’tis in alle monden.
Claes kent den Vader niet, en trouwts’ al even wel,
Of om haer’ dicke Beurs, of om haer gladde vel.
Soo heefter Claes geen been, maer beenen in gevonden.
1. Iul.



[CH1675:035]
Parva sub Auriaco, socijs animata Batavis,
Magnam Gallorum fudit Ibera manum.
Creditur ad Galli cantum tremuisse Leonem;
Sed Batavus vel Iber non fuit ille Leo.
4. Iul.



[CH1675:036]
GRAFSCHRIFT VAN . . . . HUIJSSENS TEN DERDEN WEDUWE
Hier light een drijmael Vrouw met all’ haer’ Mans begraven;
Den eersten, Heer alleen, de laeste twee, bey Graven.
Colinsplate 18. Iul.
het vers is doorgehaald; Huygens noteert "falsum"



[CH1675:037]
GRAFSCHRIFT
Dit’s ’t Graf van Louw de logenaer.
En schroomt het niet te naken,
Uijt vreese van sijn kaken;
Hij lieght hier niet, hij light ’er maer.
Ib. eod.
1 ’t Worp: om hs.



[CH1675:038]
NOCH HUIJSSENS
Hier liggh ick met drij Mans, die m’elck haer trouwe gaven:
Twee hebben mij beGraeft, ick hebber drij begraven.
Ib. eod.
1 haer trouwe: niew’ naemen doorgehaald



[CH1675:039]
EIUSDEM
Hussia hoc tumulo est, non uni juncta Marito:
Viva duos habuit, mortua tres comites.
Ib. eod.



[CH1675:040]
MARTIALIS L. 1. EP. 29
’t En is geen Gistren-wijn daer droncke Dirck na stinckt:
Hij sit van ’s avonds af tot aenden dagh en drinckt.
nau(igans) prope Goesiam. 19. Iul.



[CH1675:041]
IN I. SWAMMERDAMMIJ EPHEMERI VITAM
Si bene miramur de magnis magna docentes,
Pluris hic esto, ducens maxima de minimis.
13. Aug.



[CH1675:042]
DEN AENDACHTIGHEN LESER SALUIJT
Hier woont in ’topen Huijs een open Hert, voor Vrinden;
Die sullender noijt een van twee gegrendelt vinden.
Maer, soo se met haer drij, of vieren, zijn op ’tmeest,
En soo s’er een, twee, drij, vier daghen zijn geweest,
(5) Ick bidd haer (met verlof,) mijn landrust niet te stooren,
Maer dats’ een yeder gaen vernachten daer sij hooren,
En wachten mijn besoeck ten hoogsten met mijn tween.
Dit had ick allerliefst dats’ oock tot mijnent de’en.
I. V. B. V. H. Soest 26. Aug.
Het versje doelt op Jacoba Bartolotti van den Heuvel



[CH1675:043]
VAN AGNIET EN HAER DOCHTER
Bijslapen, riep Agniet (en streedt haer’ dochter aen)
You vuijle lichtekoij, hoe dorst je ’t stick bestaen?
Ye doolt al, en ije bent verabbeseert, seij ’t Hoertje;
’tWas gien bijslapens werck, bijwaeckens was het, Moertje.
Naerden 26. Aug.



[CH1675:044]
AD AMICUM
En regulas, amice, Grammatices novae;
Qui Matris est Frater tuae, male Avunculum
Nepos vocabis: rectius voces Avum;
Quia, scilicet, colossicae molis virum.
(5) Matris Parentem, perpusillulum senem,
Docte loqueris, si voces Avunculum.
26. Oct.
1 novae: novas doorgehaald



[CH1675:045]
AD AMICULUM
Avus vocari postulas nepotuli,
Homuncionum homuncio pusillime;
At tu puelli es non Avus, sed Avunculus.
27. Oct.



[CH1675:046]
OP HET STILLE WEDER VANDEN BIDDAGH 6.en NOV. 1675.
NAER VELER DAGEN STORM
De Donder, Blixem, Storm van winden allerhand
Zijn grouwelick geweest in Oogen en in Ooren:
Van daegh is ’t schielijck still: Bidt neerstigh, Vaderland;
’tSchijnt dat den Hemel swijght, om uw gebed te hooren.
6. Nou.



[CH1675:047]
IN MALACIAM AB INGENTI TEMPESTATE SUBORTAM DIE PRECUM
PUBLICARUM. EX VERNACULO MEO
Tonitruorum, fulminum et furentium,
Aquiloniorum lurida vi turbinum,
Oculos et aures perculit dirus fragor.
Hodie suborta est blanda Coelorum quies:
(5) Propera precari, Patria, en silet deus,
Quasi sic tuas attentus audiat preces.
7. Nou.
2 lurida: maxima doorgehaald grandinis doorgehaald: flammea var. lect.
4 suborta: repente doorgehaald
6 Quasi: Ut var. lect.



[CH1675:048]
TEGEN PIETER
De konstigste Musieck heet Pieter, lollen,
En maeckt maer blaetingen van ’tsoetste lied.
’k Geev ’t sijn’ onkunde toe; die doet hem hollen:
Wist Pieter wat hij segt, hij seij soo niet.
7. Nou.
1 en 4 Pieter: Adam afschr.



[CH1675:049]
HOLLANDIAE SOLATIUM, GRAVI TEMPESTATE CIRCA PLENILUNIUM
NOVEMB. MDCLXXV PASSIM INUNDATAE
Iniquitate Gentis infestae diu
Dureque pressa, et quidquid invadentium
Rabies nefanda militum victrix potest
Experta, tristis Terra; jam clade alterâ
(5) Concussa luges: Gallicae quod relliquum
Fecere flammae, fluctuum irruentium
Vorat vorago: arsisse ceu parum foret,
Hodie natandum est in, tuis quae lachrimis
Increscit, unda: mergitur Salo Solum
(10) Super furente; novalium spes occidit;
Potu salito, fluctuat siccâ siti
Pecus peremptum. O Patria, o quo caederis,
Quo non flagello! Parcius luge tamen.
Fons ipse cladis prima consolatio est
(15) Graviora passae: nempe, quae nos hactenus
Exercuerunt flagra, sanguineae manus
Mortalium inflixere: nunc Coelum tonat,
Venti loquuntur, fulminum vis, grandinum
Procella cogunt velle tranquillum Mare,
(20) Quod, absque Fatorum impetu, nollet magis.
His acquiesce, si sapis, Civis meus;
Nil terreum intercessit, humanum nihil:
Tactus superne, de tribus gaude malis
Minimo feriri, et hac spei fiduciâ
(25) Submitte supplex colla, dum, quae vulnerat,
Sanet miserta: Incidimus in manum Dei.
16. Nou.



[CH1675:050]
Disce nihil modo non sperare, Batavia; quâ nunc
Plecteris, infelix Terra, Dei manus est.



[CH1675:051]
IANS RECHTSGELEERTHEIT
Siet waer op lichte Ian sijn’ ontucht weet te bouwen:
’k Heb, seght hij, oock somtyds van Rechten wat gehoort,
Van misdaed en van straf; maer, naer ick heb onthouwen,
Doot steken is verboôn; maer levend, is geen’ moord.
28. Dec.


Continue


[CH1676:001]
NIEW JAER
Noch eens ten einde ’toud’ en voor aen ’t niewe jaer,
En tell ick tachentich op negen maenden naer!
Waer zijn die zeventich en negen jaeren henen?
Als niewe droomen elck verschenen en verdwenen,
(5) En nu de volle som maer eenen ouden droom.
Wanneer sal ’t einde zijn? hoe lang staet d’oude Boom
Op taeije wortelen en weert sich onder allen
Die ’s daeghs by dusenden rond om hem neder vallen?
Hoe lang en wanckelt mijn’ onafgesleten kracht
(10) Niet meer als and’ren meest ter halver weghe placht?
Ghij weet het, Heer, alleen, en houdt het mij verborgen.
Laet die onkunde mij tot meer en meerder sorgen
Gedijen, om een eind, ’t zij noch verr of nae bij,
O goedertieren God, dat dij gevalligh zij.
1. Ian.



[CH1676:002]
MEMORIE. AEN DEN BEROEMDEN HEERE DE HEEM
Ick wacht maer een’ Roos van die hand,
Die ’r soo veel’ heerlijcke geplant,
En ’tsoetste Groen en ’tschoonste Blosen
Van maer verganckelicke Roosen
(5) Heeft aende haere soo besteedt,
Dat geene van vergaen en weet.
Magh mij die gunste wedervaren
Voor ’tuijterst einde mijner jaeren,
Onseker, maer nochtans gewiss,
(10) Dat niet verr vande hand en is;
Heem sonder weergae, ’ksal ’t erkennen,
Met mijn’ gedachten te gewennen
Aen ’tghen’ ick lang van herten doe,
En eeren u hoe langer, hoe
12. Ian. Constanter.



[CH1676:003]
VERSUS VIII. FEB. 1676
Magnifico quisquis succedere Böckelmanno
Occipis, et magni munus obire loci;
Nullus eris; nisi te, qualem perspeximus illum,
Naturae fecit gratia magnificum.
13. Ian.



[CH1676:004]
DIMIDIUM FACTI
Ite, graues Caduciferi, data plena potestas,
Quo jubet, et plenae Pacis inite vias.
Vox populi (vox saepe Dei) praesaga futuri,
Convenietur, ubi convenietur, ait.
14. Ian.



[CH1676:005]
Aerea victores Batavi cum Nave subacta
Cepimus et nostrum Tormenta adhibemus in usum.
Nescio obaeratos quae rodat cura; quod ad nos,
Saepe diuque velim sic simus in aere alieno.
1. Feb.



[CH1676:006]
IN CONCENTUS MUSICOS ACADEMIAE SOLENNITATE MIXTOS
IIX. FEB. 76.
Discite, cur vestris hodie se Musica sacris
Ingerat, et blandum regnet in Aede melos:
Unica, significant, quâ semper salva Lijcei
Et tua, Lugdunum, res erit, Harmonia est.
7. Feb.



[CH1676:007]
IN CONCENTUS MUSICOS ACADEMIAE SOLENNITATI MIXTOS
Arrigite huc aurem, quibus est Academia cordi,
Quique sacrum divae Pacis amatis opus.
Quae tonat hic Musas inter sublimis amicas
Musica, et omnigeno chromate pulchra placet,
(5) Vos quoque, docta Patrum et Iuvenum generosa corona,
Talibus addictos admonet esse modis.
Dicite solertes ultro citroque quod ultro
Saepius accensi flamma dat ingenij:
Concurrant vario contra se pulpita plausu,
(10) Fervescant sacri, non sine lite, loci:
Musicus is lepor est, et, si concordia discors
Desinat esse, nihil languida laudis habet.
Ut tamen unisonis nunquam non Cantio chordis
Clauditur, et pugnam terminat alta quies;
(15) Vestra quoque in blandam coeant acerrima pacem
Proelia: erit vere Musicus iste chorus;
Musicus, ut Coeli, ut Coelorum Sidera, ut omnis
Harmonicis rerum Machina mota modis.
Sursum, coelestes animi; nec origine quisquam
(20) Fecerit indignum quod sciat esse suâ.
Omnia ut in Coelis, sed salvâ pace, moventur,
Vos quoque, sed salvâ pace, movere docent.
Febr.



[CH1676:008]
IAN OP DE LOOP
Ian liep verstandigh uijt den strijd,
Veel liever d’Eer als ’tLeven quijt:
Noch kreegh hij, loopend’, op sijn kop
Een’ douw of twee, en seij daer op,
(5) Had ick soo hard niet aengeloopen,
Ick had al harder aengeloopen.
13. Febr.



[CH1676:009]
EEN KLOPS GEBED
Ons’ Anne, kloecke Klop, bad op haer knyen (te weten
Met beide bloote knijen op blauwen steen geseten)
Soo ging haer het Gebed ter herten voor Ma soeur,
Die met een’ jongen haen gepaert was van haer’ keur.
(5) Sy bad om kinderen van dat gezegent paertie,
Want daer en quam ’er geen, en ’twas al over ’tJaertje.
’tWas in haer hert soo heet, en, daer sij sat, soo koel,
Dats’ inden armen Buijck een ongewoon gewoel
Van krimpingen vernam, die schenen daer te leven.
(10) Daer mé viel de Malloot aen ’tzitteren en beven,
En riep Amij, Amij ! ick bid niet een woord meer,
Gh’ hebt m’ emmers wel verstaen; ick meen mijn’ Suster, Heer.
14. Feb.



[CH1676:010]
VAN ANNE
Wat magh ’t quaed Volck in alle straten
Op Annes Maegdom leggen praten!
Ick hou voor seker en gewis,
Dat Anne maeght geboren is.
17. Feb.



[CH1676:011]
SLECHTE HENRICK
Om ’tbuijten-schoon van Vrouwen te beoogen,
Daer toe heeft Henrick twee goed’ Oogen:
Om ’tbinnen-schoon te vatten bij ’tgehoor,
Daertoe en heeft hij niet een oor.
eod.



[CH1676:012]
ANDRIES VOORSICHTIGH
Andries doet wijsselick: sijn huijsvrouw is voll pijn:
Daer will hij drij doctoren,
Ten minsten, over hooren.
Voor seker sullens’ hem verklaeren in Latijn,
(5) Dat selden uijt haer’ mond is,
Dat sijn wijf niet gesond is.
25. Feb.



[CH1676:013]
DICHT-KONST
Het heele Wesen daer de Dicht-konst in bestaet,
Is maer ontmoetinge van Reden, Rijm en Maet.
Gedichten sonder Maet gaen kreupel, ongerijmde
Zijn woorden dicht aen een gebracht, maer niet gelijmde.
(5) Nu zij d’er Maet en Rijm; daer ick geen Reden vind,
Acht ick het beste dicht min als een handvol Wind.
29. Feb.



[CH1676:014]
AEN DIRCK
Dirck, is uw’ dochter houwbaer?
Soo is sij qualick houwbaer.
1. Mart.



[CH1676:015]
Ian par trop de bonté ne gaigne que du mal,
Son hospitalité l’envoije à l’hospital.
1. Mart.



[CH1676:016]
On m’a dit tout de bon, et non pas en raillant,
Que Pierre a force bien, mais fort peu de vaillant.



[CH1676:017]
Les dessous des fendues
Sont choses defendues.



[CH1676:018]
OP EEN ONBEWEEGLYCKE EN STILZWIJGENDE WEIGERINGE MIJ TEGENS
GEWOONTE EN VERDIENSTE BEJEGENT. MART. 1676
Als my die groote Vorst soo lief hadd als ick hem,
Mijn tachtigjarige Grootvaderlycke stem
Hadd sijn’ eel hert geroert; of voeght mij dit ----- van mij
Mijn vijftichjaerighe getrouwe slavernij.

(5) Maer niet en heeft geroert: ’k heb aen een deur geklopt,
Die steen of ijser was; en, van de stoep geschopt,
Als een stout Bedelaer, heb in mismoedicheit
Geswolghen een verstockt stilzwijgen, voor bescheit.

Wat seght gh’ er toe, mijn hert? ghy seght, gelyck ick segg,
(10) Dat ick de blinde schuld op jonge onkunde legg:
Want, wist men wie ick ben, en wat ick heb gedaen,
Men hadd mijn smeecken wel met redens ondergaen.

Wat doen wy meer, mijn hert? wy wenschen, ick en ghy,
Dat die hoog-waerde Vorst lang, lang geluckigh sy,
(15) En dat hem, oud als ick, voor ’t goede dat hij doet
Geen jonghe onkundiger ondanckbaerheit ontmoet’.
11. Mart.



[CH1676:019]
ON-KEUR
Men leert mij, ick moet prijsen
All wat de Heeren wijsen:
’tBevel is goed, en ick voldoe ’t;
Niet dat ick ’t willen wil, maer moet.
17. Mart.



[CH1676:020]
IN I. WIERTIJ PIA COLLOQUIA DEI ET ANIMAE
Wiertius, hanc inter vexantem saecula litem
Argutus poterat, maluit esse pius.
Hac operâ, quaecumque animos in vepribus istis
Spina videbatur laedere, facta Rosa est.
(5) Discite, in arcanis Scioli Coelestibus, huius
Exemplo, quanti scire sit, et sapere.
26. Mart.



[CH1676:021]
EEN HAESTIGHE HOROLOGIE.
Ick weet niet of ghij ’t van mijn Uer-werck wel verstaet:
Het slaet te vroegh, en ’twijst te laet.
30. Mart.



[CH1676:022]
MET EEN SILVER PALET GESCHONCKEN AEN GEERTJE PIETERS
DIENSTMAEGHT, SCHILDERSCHE
’t En moght niet minder zijn voor Geertje Pieters hand,
Niew’ eere van ons land:
En gaet sy rysende soo s’ onlangs is geresen,
Sal ’t haest Goud moeten wesen.
31. Mart.



[CH1676:023]
TRIJN BETAELT
Trijn dorst den Doctors hand haer’ Pols niet laten raken,
Als door haer hemds-mouw: uijt fijn’ eerbaerheit, soo ’tscheen.
De Doctor lagh ’er noch sijn’ Mantel over heen,
En seid, een linnen Pols voeght een Doctoor van laken.
14. Apr.



[CH1676:024]
Distingue, Iudex, et quid intersit vide,
Peccârit imprudentiâ an dolo reus.
Dignissimum poenâ dolum, dignissimam
Veniâ bonorum constat imprudentiam:
(5) Hoc summa rerum norma nos, Ratio, docet,
Hoc fas ubique et omnium jus gentium est,
Hoc ipse sanxit judicum judex Deus.



[CH1676:025]
Goesius haec cum Collegis ut ponderet aequâ
Lance, rogat Pater et supplicat Hugenius.
XI. Cal. Maij (=21 Apr.)



[CH1676:026]
DE PAULO ET UXORE
Quaero, bene an male conveniat cum Conjuge Paulo:
Moliri res ille suas amat, illa moliri.
28. Apr.



[CH1676:027]
QUAERITUR
Incidit in male moratos improvida virtus
Hugenij, in coecas ut fera lapsa plagas.
Incidit, et quos esse probos non improbus ipse
Credidit, atque animum vultui habere parem,
(5) His ducibusque et Iudicibus quodcumque placeret,
Officij normam censuit esse sui.
His ducibusque et Iudicibus si forte quid actum,
Quod melius monito non placuisset agi,
Quam, quaero, meruisse potest sub Iudice poenam,
(10) Quem facit alterius, non sua, culpa reum?
2. Maij.



[CH1676:028]
DIRCKS VOORRAED
Dirck heeft een kleine Schuer met Torfs genoegh voor thien jaer,
Daer, seght hij, is geen sien naer;
En ’tis een klaere saeck;
Mits dat alleen de brand niet inden Torf en raeck’.
13. Maij.



[CH1676:029]
ANNES VRYAGIE
Moy Anne, die Ians vrijster hiet,
En was het noijt; en dit’s ’ tbediedt,
Sy vryden hem, en hij haer niet,
21. May.



[CH1676:030]
Een Stijfster is een vrouw die stijft,
Een Kijfster is een’ vrouw die kijft,
Een vrijster is een meyt die vrydt.
Dit moet Neel hooren, of ’t haer spijt.
(5) Tot vrijen sien ick haer geen’ kans,



[CH1676:031]
OP MIJNE WERCKEN AEN YEMANT VEREERT
Die niet en wil bedrogen wesen,
Lese alle Boecken eerst; dan desen.
27. May.



[CH1676:032]
NOCH
Die met sijn’ tijd verlegen sitt,
Lees’ alle Boecken eerst: dan dit.
27. May.



[CH1676:033]
ANNENS GEPRIJS
Wat pass ick op der eer die mij moij Anne geeft,
Die toch niet als een’ Iut, een’ Sloor en een’ Laudaet is.
Daer kan niet komen van die selver niet en heeft;
Al mijn genoegen is laudari a laudatis.
27. Maij.



[CH1676:034]
Si forte, lecto affixus atque insomniâ
Vexatus aeger, versibus me exerceo
Conpaginandis, quae vel aetatem ferant,
Vel sint ferendo: nemo negligentiam
(5) Velit hoc vocare; supina diligentia est.
Burae 18. Iul.



[CH1676:035]
OP MIJN 80.e VERJAEREN 4.en SEPT. 1676
Wat magh de meening zijn van Vrienden en Verwanten,
Die mij van alle kanten,
Als een’ voorneme Maer
T’huijs brengen het verloop van viermael twintich Iaer?

(5) Mijn’ Schepper heb ick lof te singen en te spreken,
Die mij vier duijsend Weken
En wat daer boven gaet
Sijn licht gegonnen heeft, en noch genieten laet.

Maer wordt’er wel bedocht wat mij de menschen praeten,
(10) Die sich soo fijn gelaeten,
Als braght mij haer gedruijs
Een’ ongehoopten hoop van weeld’ en welvaert t’huys?

En komt het niemand voor, dat, als de Dagh ten end is
De Nacht dicht daer ontrent is,
(15) En dat geen’ Avond-uer,
In ’t scheiden vande Son, van vreugd is of van duer?

En wenscht men mij geluck met dat ick ’tleven derven
En noch eer lang moet sterven,
Als seij m’ een’ Dief in spot,
(20) Geluck, verwesen man, men wacht u op ’t Schavot?

Verheught u, veeghe bloed, ghij sult niet langer leven
Als om den Geest te geven.
Wat dunckt ons vanden bloed;
Soud’ hij die Vrienden oock bedancken voor de groet?

(25) Nu doe ick ’t evenwel, o Vrienden en Geburen,
Die mij mijn’ leste uren
Soo minnelyck vermelt,
En mij mijn’ Oorber wel en wiss voor ooghen stelt.

Ghij doet recht Vrienden-plicht: ghij leert mij met uw wenschen
(30) ’t Ghen’ allen slagh van Menschen,
Men laet stock-oude staen,
Gedurigh door het hoofd en door het hert moet gaen:

Ghij leert mij ’s Coninghs less aendachtigh t’overleggen,
En alle daegh eens seggen,
(35) Hoe naer is nu mijn end,
En maeckt mij God, mijn God, mijn uijterste bekent;

En helpt mij ’t Overigh aen Hem en mij besteden:
Aen Hem in mijn’ Gebeden,
Aen mij in ’toverslagh,
(40) Boetvaerdigh overslagh van desen langen dagh.

Dus blyv’ ick u verplicht, of onbekende Vrinden,
Of die mij lang beminden;
Iae, soo gh’ onvrienden zijt
Die mij den tijd vermaent van scheiden uijt den Tijd.

(45) Weest welkom met de Maer; ick grouwse niet te hooren;
’t Is in mijn oude Ooren
Noch niew, noch vreemd geluijd:
De Dood-klock heb ick lang mijn selven voor geluijdt,

En hoordese noyt noo; selfs als ick mij dit leven
(50) Niet moeylick vond beleven,
En veelen van mijn’ slagh
Bij mijne Welvaert niet of slecht gezegent sagh.

Want, waerop hadde sich dat Wel-zijn te verlaten ?
Op onbewogen Staet en
(55) Op Schoon Weer sonder Storm,
Op daghen even net gegoten in een’ vorm?

Ghij weet het, groote God: ick magh’s mij niet beroemen
Maer Eeck en Suijcker noemen,
Al wat mijn Lijf en Ziel
(60) Van spoed en tegenspoed van jongs ten deele viel.

En houdt het nu noch op, dat heiligh Bitter? neen het:
Schoon, Vrienden, dat ghij meenet,
Gesonden Ouderdom
Is ’t uijterste geluck en aller heilen Som.

(65) Gesonden Ouderdom in droevighe gedachten,
En altoos vrees of klachten,
Is een’ benauwde Vreughd.
Wien streelde dat geluck in ’tgroenste van sijn’ jeughd?

Wie word niet moe gesucht, wien kan het lang behagen
(70) Of om geleden slagen,
Of om te lijden slagh,
Gesond of ongesond, te lijden, of m’ hem sagh?

Wie werd’ niet moe gesien Haet en Ondanckbaerheden
Op alle Deughden treden,
(75) Wie werd’ niet moe geseit,
Waer sal het einde zijn van Ongerechticheit?

Wie wordt niet moe misdaen, en God, den goedertieren
Doorkenner onser nieren,
Die ons een Herte verght
(80) Dat hij alleen besitt’, oneindelick geterght?

Wie werd’ niet moe getobt in ’t woeste wedervaren
Van winden en van baeren:
Wie haeck’ niet na de rust
En onbewogen grond van een’ vertrouwde Cust?

(85) Niew’ Aerd en Hemelen, ’tsal mij niet langer lusten
Als t’ uwent in te rusten,
Als ’t Hem gevallen sal
My op syn heiligh hoogh te voeren uijt dit Dal.

Weest wel gemoedt, mijn’ Ziel, de Heere God sal komen,
(90) Al heeft hij u benomen
De kennis van die stond
Die mij den lesten snick sal haelen uijt den mond.

Telt maer op Tachentich: meer hoeft ghij niet te weten:
’t Is u voor afgemeten.
(95) Uw tijd en is geen tijd.
Denckt maer all’ oogenblick, dat ghij ten einde zijt.

Maer Ghij, almachtigh Heer van Hemel en van Aerde,
Die haere swack’ onwaerde
Door en door henen kent,
(100) Maeckts’ allen oogenblick genegen tot dat end;

Genegen en bevoeght, vol innerlyck berouwen,
Vol ongeveinst vertrouwen
Op Die voor haer geboett
En haere vuijlen Witt gespoelt heeft in Syn Bloed.



[CH1676:036]
(OP MIJNE WERCKEN AEN YEMANT VEREERT)
Die wijslijck will geraden zijn,
Lees’ alle Boecken eerst, dan ’t mijn.
onder het vers: nunquam



[CH1676:037]
NOCH
Die een Boeck min voor leest van allen
Is veel te vroegh aen dit gevallen.
15. Sept.



[CH1676:038]
PIETER VAN SYN’ SUSTER
Een vraeghde Pieter by den wijn,
Dat vuijle vercken, is ’t uw’ Suster, of uw’ Sus?
Iae, seid’ hij, kent ghij wel Latijn?
Het is mijn’ Sus ter, jae mijn’ ter quaterque Sus.
17. Sept.



[CH1676:039]
AEN DIRCK TOON-LOOS
Ghij hebt geen, Oordeel, Dirck; dat is, ghij hebt geen Oor-deel,
En kont den valschen uijt den goeden toon niet hooren.
Gaet laet u sien om geld: ick segg het tot uw voordeel;
All ’tvolck sal loopen naer een’ Esel sonder ooren.
Hofw. 20. Sept.



[CH1676:040]
DE ZEE-STRAET
De wegh van alle vleesch werdt menighmael betreden
Van die ’t geern niet en deden:
Veel liever tradens’ op dit steen-pad; want het is
De wegh van allen viss.
Ibid. 21. Sept.



[CH1676:041]
Divisa Gornichemium in partes duas.
Hinc aequa digno Satrapae, Civi bono,
Civi erudito, moribus, vitâ probo
Hugeniâque stirpe spectato favet.
(5) Hinc odit, hinc abhorret, hinc omni probro
Eadem atque eundem iniqua diffamat virum.
Faex ima plebis partium primum regit,
Ingrata, turpis, criminis multi rea;
In altera regnant viri optimi et graves,
(10) Flos civitatis, publicae decus rei.
At sana multitudine et suffragijs
Pars victa cedit. esto: quis non mavelit
Paucis bonis placere quam multis malis ?
2. Oct.



[CH1676:042]
3. BEELDEN OP HET FRONTISPICE VAN MIJN HUIJS
Drij vrouwen op uw Huijs? wat konnen die beduijden?
Soo werd ick vroegh en laet gepijnight om bescheit.
Nu stae ick noo ter spraeck aen allerhande luijden;
Hier is ’t voor allen eens, en eens voor al geseit.

(5) Geloof en Liefd’ en Hoop soud ’t eenighsins gelijcken;
En menigh eerlick man waer lichtelyck te vreen,
Drij moije Meissies voor drij Deugden aen te kijcken:
Maer ’tis soo breed niet; dit’s de waerheit met de reên.

’t Huijs moet Gemackelijck, Sterck en Aensienlyck wesen.
(10) Gebreeckter geen van drij, soo is ’t van sesse klaer,
Gebreeckt van drijen een, en is ’t niet waerd gepresen,
Als of het sonder feil en onopspreeckbaer waer.

Het Schoon-Aensienelyck-Eenpaerige G’lijckzydigh
Is uijt des Menschen Beeld van lidt tot lidt gehaelt:
(15) Dat daer aen niet gelijckt is tegen Reden strydigh,
En wat daer tegen strydt, is meesterlyck gedwaelt.

Dit seidt de middelste van mijn’ drij steene Vrouwen,
En met een Beeld in des’, een Passer in die hand,
Thoont hoe de vinder van het eerst geregeld Bouwen
(20) Syn’ eerste regelen in dese Leden vand.

De sterckste van mijn’ Wijfs beduijdt mijn’ hechte muren,
Soo doet haer rechter voet gevestight op een Plint;
En, even als haer schild, kan mijn dicht dack verduren
All’ uijterlick geweld, van Hagel-slagh en Wind.

(25) Hoe schilder ick ’tGemack? men sal het licht begrijpen,
Lettm’ op het derde Beeld sijn’ Schild-padd en syn’ Slack,
En hoe dit soete volck haer’ Huijsen noch en knijpen,
Noch over-wijd en zijn. Daer in staet al ’t Gemack.

Hier is het Raedsel uijt, en ick moe van ’tgeprevel.
(30) Geen’ al-weet-gierighaert en legg’ mij meer aen boord:
Vraeght ijemand na bescheid van den drij-vrouwen Gevel;
’Kheb mijn’ beurt uijt gestaen: d’een segg ’t den andren voort.
Hag. 8. Oct.



[CH1676:043]
CLEPSIDRA
Sic vitae momenta ruunt: properantis arenae
Discite pro fluvio, quanta brevis mora sit.
9. Octob.



[CH1676:044]
TRUIJ ONTSETT
Truij ging voor desen lang met sulcken Huijck te kercken,
Dats’ in de wandeling noch pluijs en hiet noch puijck.
De Huijcken-mode is af: wat een geluck voor ’t Vercken!
Daer valt niet een woord meer te seggen op haer’ Huijck.
14. Oct.



[CH1676:045]
OP EEN VIOLE
Wy schieten by wijlen
Om laegh of om hoogh:
Daer vliegen de pijlen,
Hier vlieght de Boogh.
eod.



[CH1676:046]
MANNEPRAET
Daer wierd een wijf geworght: sal sij dan niet meer spreken?
Seid’ een hoop goede Mans, die ’t stonden aen en keeken;
Mijn’ Heeren, gaet dat vast, ghij hebt meer machts als wij;
Ey lieve, worghter wat van onse vrouwtjes bij.
18. Oct.



[CH1676:047]
WILHMSTADT
Wilhm had het schoone diep van Helvoet af tot mij
Wel wijsselick beseft, en watter op een’ rij
Veel vuijle slijck-gronds lag van Texel tot in ’t IJ.
Nu, vreemdeling, seght ghij,
Wat toch de reden zij
Waerom ick min bedij.
Ick stell uw oordeel vrij.
Slaet acht op Land en Locht; gedenckt aen Stroom en Tij;
Waerom is Amsterdam niet Wilhmstadt, en ick zy ?
G(eertruiden)Bergh. 26. Oct.



[CH1676:048]
OP DE WIJNSTRAET TOT DORDRECHT
Ons Hollands eerste Stadt pronckt met een’ lange Straet,
Die rijck en heerlijck is, maer slingert in veel’ bochten,
Naer d’ oude dolingen in ’tbouwen mede broghten,
Soo datm’ altoos te Dort niet heel recht uijt en gaet.
Ibid. 26e



[CH1676:049]
NOCH
Soo ging het, lang geleden,
Soo gisteren, soo heden,
En ’tis niet sonder reden
In wel bewijnde steden,
Gelijck de Wijn-straet swiert, soo swieren al de leden
Van die haer wijnigh, en niet weinigh en betreden.
G.Berg. 26. Oct.



[CH1676:050]
EPITAPHE D’UN PENDU
En ce Gibet Henry repose,
Quand le vent cesse, ou qu’il est bas:
Quand il vente, c’est autre chose:
On dirait qu’il ne s’y plaist pas.
Scarron.



[CH1676:051]
HET SELVE
Alhier rust Henrick aen een houtjen in een touwtje;
Mits dat het niet en waey’, of emmers maer een kouwtje.
Bij ongestuijmigh weer is ’t heel een’ ander’ saeck,
Daer in en vindt hij, schijnt, geen sonderling vermaeck.



[CH1676:052]
IDEM
Pensilis Henricus placide hac in reste quiescit,
Aere tranquillo quo licet usque frui.
Turbato ventis, ratio est diversa; videtur
Scilicet hoc ludo non satis ille capi.



[CH1676:053]
DAS SELBIGE
Henrich ruh’t all gemach in dieser Stelle,
Wan der Wind nieder ist, od’r zimlich swach:
Beij ungewitter ist’s ein’ and’re Sach,
Es scheint das ihm das kurtzweil nicht gefälle.



[CH1676:054]
IL MEDESIMO
In legno e laccio Errico qui riposa,
Se basso è il vento, ò sia che tutto taccia.
Se si leva in tempesta, è altra cosa,
Che questo par che troppo non gli piaccia.



[CH1676:055]
EL MISMO
En esta horca sossegadamente
Henrico duerme, quando es baxo el viento.
En tiempo de borrasca es otro cuento,
Que de el parece poco se contente.



[CH1676:056]
THE SAME
Upon this Gibet resteth Henrij,
When the wind ceaseth, or is low.
In stormij weather ’tis not so,
Then seemes he to be vext, not merrij.



[CH1676:057]
Taujto
H{suco" jErjrJivko" staurw/’ te brovcw/ tae ejpi; eu{dei,
]An gae a[nemo" lhvgwn, h] pote;; pra’o" e[h/.
jEn zavlh/ oujc ou{tw", ejn th/’de ga;r a[llo ti pavscei,
Ou[te mavlae eujfraivnein tou’to to;n a[ndra dokei’.



[CH1676:058]
Aetas parentum peior ut fere fuit
Aetate avorum, nostra ne peior quoque
Non sit parentum, Gallus in quo lemmate
Semel olim abusus otio est, ego septies.
Kal. (1) Nou.



[CH1676:059]
Non loquimur sani, nisi cum ratione loquamur:
Hinc et idem Graecis quod lovgo" est lovgo" est,
3. Nou.



[CH1676:060]
QUAE TAEL
Daer lovgo" lovgo"is, en werdt men niet bedrogen,
Maer onse Tael is valsch, en maeckt van lovgo" logen.
4. Nou.



[CH1676:061]
Eia, Patres caduceferi, cessate morari.
Grandis erit dextrae dextera juncta gradus.
Nec semper populi fausto caret omine rumor;
Conueniatis, hic, et conuenietis, ait.
8. Nov.



[CH1676:062]
OP D’AFBEELDING VAN SIMON SIMONIDES
Dus stond Simonides sijn kloeck eenvoudigh wesen:
Die door en door den Man wil heen sien, moet hem lesen.
Iae lesen: maer, eilaes, waer ’tnoch te doen als ’twas,
Hij waer, hij levendigh, ’tbest datmen van hem las.
9. Nou.



[CH1676:063]
SEPTEMBRI MEO LXXX
Hocce bis Hugenius quadragenarius anno,
Quam sibi vult habeas, vix habet ipse fidem.
Quippe cui mens sana vigens in corpore sano
Durat, an hunc aliquis dixerit esse Senem?
(5) Praeteritos vanum est Soles numerare: quid ad me,
Fluminis elapsi copia quae sit aquae?
Dum modo praeteritae superet par copia praesens,
Dum quod eram Iuvenis det Deus esse Seni?
Dat Deus esse Seni quod eram: sit gratia danti;
(10) Dum modo quod non sum det Deus esse Seni;
Sitque Senis melior Iuveni quam vita peracta est,
Ultimaque aeternae prima propinqua dies.
11. Nov.



[CH1676:064]
IN EFFIGIEM SIMONIDAE.
Ecce Simon, cuius nil corde modestius olim,
Nil in suggestu doctius ore fuit.
19. Nou.



[CH1676:065]
DE IPSO LUDUS
Dissimiles similesque duo vixere Simones,
Tam fuit hic magnus quam fuit ille Magus.
eod.



[CH1676:066]
Gallia Grammaticae distinguens tempora spernit
Praeteritum, laudat Praesens et amica Supino est.
21. Nou.



[CH1676:067]
Voetius hic situs est: nihil ultra quaere, viator:
Cuius apud nostros gloria fulsit auos.
Illa viri solo respondet nomine: novit
Omnia, qui legit, Voetius hic situs est.
23. Nou.



[CH1676:068]
EPITAPHIUM VIRI SUMMI G. VOETIJ
Qui, veri constanter amans, pietatis avitae
Praesidium Spartam credidit esse suam;
Qui Patriae quondam vix e lanugine prima
Praestitit ingenij pene senilis opem;
(5) Cuius par calamo facundia quaerere doctos
Fecit, utri potior debitus esset honor;
Qui de suggestu prope jam morientia verba
Vix expiranti desijt ore loqui,
Caetera victuris mandans in saecula chartis
(10) Bis vegetus nonâ maior Olympiade,
Voetius hic situs est. Nihil ultra posce, viator:
Viventi laudes non placuere suae:
Parce quiescenti, nec manibus esse molestus
Perge: quod hic frustra quaeris, ubique leges.
27. Nou.



[CH1676:069]
OP DE GEDICHTEN VANDEN HEERE VAN MAESDAM
’SLands welvaert gae te slaen, op ’t Cussen en in ’tVeld,
Tot binnen-rust en weer van uijterlick geweld,
Geweld van wapenen, van wateren, van winden,
Vereischte tot nu toe een heel mans onderwinden.
De welgeboren drift van dese vlugge pen
Noemt een vuijl, schadelijck, onadelyck gewen
Eens mans een enckel werck, en waerschouwt ed’le zielen,
Hoe kostelijcken schatt van uren wij vernielen,
Daer eene besigheit alleen de sinnen slijt.
(10) Lett, edle zielen, op soo deftigen verwijt,
En leert hoe Geestelijck’ en geestighe gedachten
Uw’ daghen waerdigh zijn, met stucken van uw’ nachtcn,
En rekent, hoe Maesdam voldoet Plicht en Gemoed,
Die ’twerck niet en versuijmt, en ’tbywerck soo wel doet.
27. Nou.



[CH1676:070]
AD LANDMANNUM
Ut male sperâris bene me, vir maxime, tanto
De sene tantillum dicere posse senem,
Pareo speranti. quaeris cur pareo ? multis
Praefero quam soli displicuisse tibi.
28. Nou.



[CH1676:071]
AD ILLUSTREM VIRGINEM MARI-IANAM DE SCHILDERE
th;n poluivstora
Ne te commoveat varium et mutabile semper
Foemina, quâ sexum labe Poeta notat,
Cum te, disparibus superantem Protea formis,
Esse quod es video, virgo, nec esse statim,
(5) Cum tot te varijs lectori illudere formis,
Quot Metamorphoseis Fabula nulla dedit,
Denique cum Gentes inter quâcumque videri
Orta velis, ortam dextra parata probet;
Dextra, cui totidem respondet lingua loquelis,
(10) Illa quoque omnigenis tota stupenda tropis,
Ut sileam, quantum digitis arguta canoris
Percutias libijci mobile dentis ebur,
Quantaque Melpomene nostris Sirenibus extes,
Quâque modos rapidi Carminis arte regas.
(15) Aio, quod est alijs varium et muitabile probro,
Immortale tui nominis esse decus.
29. Nov.



[CH1676:072]
AD EANDEM
Multimodam cum te mirer, multiscia virgo,
Perfectam stupor est omnibus esse modis.
eod.



[CH1676:073]
AEN PAEPSCHEN ANDRIES
Hoe seght ghij dat, Andries ? stoftg’ op uw’ goede wercken,
En zyns’er voor gekeurt bij Papen of goe lien.
Ick stell mij geen partij: maer, heb ick wel gesien,
Aen de gedruckt’ altoos en is het niet te mercken.
29. Nou.



[CH1676:074]
AD IOANNEM WIERTSIUM COLLEGAM
Quod bipedem tripedi Iambum supponis ïambo,
Quam res exemplo sit male tuta, vide.
Si tibi de geminis tollatur sijllaba Ian Wierts,
Quam monosijllabulo nomine curtus eris !
(5) Desine nominibus, Collega, injurius esse,
Ni curtus curto curtior esse velis.
1. Dec.



[CH1676:075]
AD . . . . .
Quid mea me conferre tuis praeconia scriptis
Poscis, et extortae lucis ubique facem ?
Vel laudabilis es, vel non laudabilis autor.
Elige: si primum, jam neque laudis eges:
(5) Ipsa sui Virtus pretium est, laus ipsa: quid ad te,
Dici quod nescit nemo, nec ambigitur ?
Illaudabilis es ? quâ tu fiduciâ ineptae
A mendace petas, improbe, laudis opem ?
Desistas moneo. duplex mihi causa monendi est.
(10) Ne tibi vel doctis displiceam, moneo.
1. Dec.



[CH1676:076]
AD WIERTSIUM REPLICATIO
Laedere, quem proprio rabies armauit ïambo,
Ut mutilus pede jam claudicet, Archilochum;
Graecos ludere Grammaticos, fraudare Latinos,
Improbuli rear an simplicis esse viri ?
(5) Decidat Iesuïta Pater, quo vate magistro
Wiertsius ad vatum culmina flexit iter.
Huic ego submitto fasces; hoc judice, si sic
Censeat, ipse mihi Iambus ïambus erit.
4. Dec.



[CH1676:077]
CONATUS. AD EUNDEM
Solutionem maximi, non maximi,
Amiculorum, quando sic olli placet,
Non optimam, quasi optimam, accipio libens:
Modo, jam Lijcambae cautior periculo,
(5) Mox tertium Archilocho suum reddat pedem.
6. Dec.



[CH1676:078]
Paivgnion penqhvmeron. ANNAE BRUNINGIAE, QUAE KINSCHOTIO FILIO
CONDICTA, PATRI MOX DESPONSATA, PESTE INTERIM
SUBLATA NEUTRI NUPSIT, EPITAPHIUM



Quae iacet hic, Nato primum, dein sponsa Parenti,
Excidit ambobus Virgo rivalibus. Utri
Ius viduo flendi potius, decerne, viator.
7 dec. (R. Kinschot.)



[CH1676:079]
RESPONSUM HUGENIJ
Iudice me, Nato: quando Patris esse marita
Non potuit, quae jam coeperat esse Nurus.
7. Decemb.



R. KINSCHOTIJ
Principe ab incano si dissentire Senatus
PAce parum vestrâ, Dux venerande, licet;
Inter avum patruumque loqui si vera Nepoti:
Iudice me, potior causa parentis erit.
Libera nam poterat, poterat non nubere Nato,
Anna levis nimium Sponsa, Noverca, Nurus.
Non potuit non esse proci, jam Sponsa Parentis,
Si rediviva foret, certa noverca sui.
8 dec.



[CH1676:080]
HUGENIJ
Desine, inique Nepos, causam sine lege tueri
Non dignum facinus Patre patrantis Avi.
Non edo, neque si legem de lege Senator
Dixeris, et toto Codice fultus eas;
(5) Non cedo, neque Pandectis, non cedo Novellis,
Sive quod hoc grauius fulmine fulmen habes.
Fortior est, qui me fortem fortissimus autor,
Per Patruo docte subdita verba, facit.
Consultus legum, et legum consultus amandi,
(10) Condemnavit Avum Grotius. aujto;" e[fa.
eod. 8. Dec.



KINSCHOTIJ
Inter Avum et Patruum dubiam decidere litem
Degener haud volui, Carmine teste, Nepos.
Perfida, respondi, non cui nubenda Marito,
Utri sit viduo nupta dolenda magis.
(5) Quantum inter Sponsum distabat et inter amicum,
Tantum inter Patruum distat et inter Avum.
Consule Grotiadem, quo non veracior alter
Testis in hac causa, namque oculatus erat.
Irati tibi verba proci, et convicia narrat,
(10) Et male delusiis quae probra dictat amor,
Ominaque instantis tantum, et non gaudia, morbi
Cui jus sit flendi pinguius aujto;" e[fa.
9. Dec.



[CH1676:081]
HUGENIJ
Tempore qui potior Patruus fuit, huius, Amice,
Plorandi primas diximus esse vices.
Sic sentire Senem miraris? amavimus et nos,
Et primas primi sciuimus esse proci.
(5) Pro Sene tu perstas et Avo? pietate Nepotis
Vincat, age, et ploret, non ut Amans, sed Avus.
eodem 9. Dec.
mevcri deu’ro klad in marg.



KINSCHOTIJ
Dum dirimunt litem Natumque interque Parentem,
Ordine converso junior atque senex,
Indefensa nigro jaceo Thaumantia busto
Non Gnato infelix, non sociata Patri.
(5) Palladio, fateor, facunde plaudit Amico
(Ipsa nec invideo conscia) magnus Hugo.
Si tamen in mundum dent Fata redire Sabinum,
Non tulerit frustra, crede Viator, opem.
Dum tacet, Aonidum dulcissima cura Sororum,
(10) Constantine tuam maxime Posco Manum.
10. Dec. Thaumantia.



[CH1676:082]
HUGENIJ
Anna, fatebor enim, non est quod mortua speres
De patrocinio, perfida viva, meo.
Quaere cui placeat violati crimen amoris,
Et vitiata prior posteriore fides.
(5) Kinschotys bis amata, tnae quae gloria sortis,
Illâ te patior nunc quoque sorte frui:
Defendant quod amaverunt. Rivalibus umbris
Si, quo floruerant, non datur ore loqui,
Quod petis a Sene defecto, juuenilibus aptum
(10) Kinschotijs, proprie Sparta Nepotis erit.
Opto Senex tamen, ut nihil inclementius addam,
Palladio quod eras, sit tibi Terra, levis.
Eod. 10. Dec.



KINSCHOTIJ
Speraueram, Vir Nobiliss., te Thaumantiae precibus aliquid saltem fuisse daturum, sed spe meâ penitus me excidisse comperio. Erat tamen materia Decano nostri Collegij dignissima, et author, et argumenta Palladij merebantur, ut ibi tu nervos intenderes tuos. Animus itaque est, ad alium me conferre. Clarissimum ergo Heinsium adibo, Thaumantiae nostrae causam, quantâ potero operâ commendaturus, et extorquebo vel ab aegroto patrocinium hactenus indefensae. Si flectere nec illum queo, in auxilium vocabo virum quendam eruditum, qui degit Amstelodami: cuius non occurrit nomen: sed perplacent in scribendo dotes. Praeter tuum et illorum stilum, nullius ego quidem novi, cui haec ardua (ut tibi videtur, nec ego multum repugno) provincia digne demandetur. Et ne me pruriginis vel pertinaciae accuses, in Thaumantiae causa Avi mei integritas, quae apud omnes saeculi sui bonos, nec solum apud Illustr. Guilielmum et Mauritium Principes (absit dicto invidia) illibata fuit, versatur, et tantum non patitur, nec ulterius tempora tua morabor. Sed coronidis loco hoc non cuivis Oedipo solvendum opponam, facillime et minimo negotio et nobis et conscijs. nec verbum amplius addam.
Anna duos viduos, neutri sociata, reliquit:
Viva volens Natum, morte coacta Patrem.
      11. Dec.



[CH1676:083]
HUGENIJ
Heinsiadas non excludo, nec si quid Amicae
Amstela contulerit vel Patrui vel Avi.
At, si consilio non dedignare senili,
Iam perspecte Seni saepe Poeta, regi,
(5) Tecum habita, et pudeat, cui sit tam larga supellex,
Poscere cujusvis te vel opes vel opem.
11. Dec.



[CH1676:084]
Impare congressu commissa Senecta Iuventae
Hic lassata pedem fixit, et obticuit.
eod.



[CH1676:085]
AD NOBILISSIMUM VIRUM ROLANDUM KINSCHOTIUM SUPREMAE CURIAE
SENATOREM ELEGIA IURIDICA
Lusimus, et fraudantis Avi, Patruique miselle
Fraudati varie lis agitata fuit.
Meque adeo, si quid Manes sentire sepultos
Credimus, ille odit alter, hic alter amat.
(5) Oderit ille, parum refert: non terreor umbris,
Nec facti metuo postulet ulla reum.
Optime Kinschoti, modo te quos garrula fudit .
Musa boni constet consuluisse jocos.
Nempe leues perpesse logos et futile Carmen,
(10) Et rerum vacui nomen inane Metri,
Seria, si bene te noui, humanissime rerum,
Hic exponenti verba fauere voles.
Est de stirpe mea, si nescis, mascula proles,
Hugenios inter tertia nata Mares.
(15) Serius huic homini faueas rogo. verius autem,
Huic homini precor, huic obsecro ne faueas.
Iuris eget; stricti juris: jus dicite, strictum
Dicite: nil tollat gratia Iustitiae.
Cogitur ad vestrum perversâ lege tribunal,
(20) Et, jam finitâ lite, bis esse reus.
Quo cogente, putas ? quo non prohibente subiuit
Confessus primi fulmina Iudicij;
Fulmina, quae, si defensus pro jure fuisset,
Immeritum poterant non ferijsse caput.
(25) Maluit ipse indefensus peccasse videri
Tristia quam lenti taedia ferre Fori.
Iamque satisfactum poenae est, quâ durius ipse,
Ipse probat Iudex nil potuisse dari.
Provocat Ille tamen. quis homo ? cui patria jura,
(30) Patria, quam bene commiseris, ipsa vide.
Officium nescire, aut non nescire et abuti,
Et procul a recti devium abire rota,
Instigantibus indignis autoribus, idem
Error, et infami proxima culpa dolo est.
(35) Tum quid ego ingratos Ciues, et parte nefandos
Dimidiâ, scissâ te, Goricheme, loquar ?
Diceris (os hominum !) totis incumbere tota
Viribus, hoc ipsum quo tueare nefas;
Diceris, insano quasi suffragata popello,
(40) Hugenij causam deseruisse tui.
Cum sciat Hugenius, turbâ testante, bonorum
Certior, hoc ulli non placuisse bono,
Nec potuisse quidem, nec enim tam turpia factu
Ausos esse bonis proposuisse malos.
(45) ( Haec ferimus proceres ? sic lex Cornelia dormit ?
Sic ullo tutis non datur esse loco ?)
En technas, bone Kinschoti, quibus infima plebes
Gestit honoratum perdere posse virum.
Non qualem titulo mendace calumnia finxit,
(50) Imbuto prauis artibus ingenio,
Sed, procul a vitio, justi et pietatis amantem,
Ingenuum, addo meis moribus, Hugenium.
In quo, si formam spectas, nihil amplius optes,
Siue animi pendas interiora, nihil.
(55) Doctrinâ ditem, linguâ septemplice gnarum
Cum totidem populis congrua verba loqui,
Paene tot in Terris tam non peregrina locutum,
Fecerit ut ciuem credere quamque suum.
Postremo, legum titulis et honoribus auctum,
(60) Et quae plura Patrem commemorare piget.
Fare, age, Kinschoti, tantâ virtute decorum
Barbaries pote sit non amet ipsa caput ?
Oderit hunc aliquis, nisi Tigride saeuior, in quem
Tam largâ videat fata benigna manu ?
(65) Ecce tamen, sceleratus homo, crudelis, iniquus,
Ut Gorichemus amat spergere liuor, hic est:
Disce fidem populi: quo nil sibi charius olim,
Sustinet his vecors exagitare probris.
Hoc fidae pretium est operae, sic solvere fas est
(70) Praestitae in adversis nomen amicitiae ?
Huius ope ad summos evectus, Pictor, honores
Tali denigras, improbe, peniculo ?
Talibus, ingrate ? sed me compesco: querela
Alterius, vestri non erit illa fori.
(75) Kinschoti venerande, dei vindicta, quod a te
Poscere tot coepi versibus, ecce tribus.
Audiat hoc omnis tecum Collega Senator;
Quae loquar, e vestris fontibus hausta loquar.
Nempe voluntatem peto perpetuam et constantem
(80) Quae dare jus docet et linquere cuique suum.
Curia quae nostros antiquo jure Batauos,
Mattiacosque pari cognitione regit,
Hugenio Multam bene se rata dicere, functa est,
Ipse cui se submiserat, officio.
(85) Paruit ingenue: parentem Curia eodem
Restituit quo submouerat ante loco.
Quid superest, nisi nempe bonum sub iudice Ciuem
Legitimo partâ velle quiete frui.
Hoc vos velle velim, et turbas, quo causa citato
(90) Definita fuit, nolle ciere novas.
Pellite vexantem Hugenios a limine sacro,
Ut quae (multa licet) Multa fuit, rata sit.
Hoc erit (ut nimijs cessem te obtundere nugis)
Reddere, Kinschoti, et linquere cuique suum.
17. Dec. ’t welck doende etc.



[CH1676:086]
jEpamfoterivzonte"
Cartesius rerum causas excussit, et illi
Clarius omne omni luce Mathema fuit.
Cocceius locuplete penu, sudore stupendo
Collectâ, sese doctior emicuit.
(5) Voetius, a teneris Fidei defensor, ut inter
Mille libros liber, et maximus ipse fuit.
Tres variâ pietate, pari virtute decori,
Fulserunt Patriae sidera quisque suae.
Ergo Cartesius, Cocceius, Voetius, omnis
(10) Affectu mihi vix impare chara Trias.
De sciolis autem, quibus haec tam sacra proterve
Traduci video nomina, scire libet,
Quis non Cartesius (si detur copia), quis non
Cocceius, quis non Voetius esse velit ?
18. Dec.



[CH1676:087]
Anne, sentant son beau Mari
Ne faire plus rien qu’ à demi,
Au prix des premieres nuictées,
Et que sur bien d’autres brisees
(5) Son desjà degousté Galant
S’en va gaspiller son talent;
Ha dit elle, Anne miserable,
Que le prouerbe est veritable
Et que ton flasque ij est bien peint,
(10) Qui trop embrasse mal estreint.
19. Dec. subito.



[CH1676:088]
A DES BOEFS
Cessez de crier ou de braire,
Gros Maistres-musiciens aux prez;
Vous m’obligerez de vous taire
Chantant si mal, pour des chastrez.
22. Dec.



Continue


[CH1677:001]
NIEW JAER
’t Iaer is een schakel-rad, en all’ die schakels, Dagen,
Die om en weer om gaen de gangen die sij plagen.
Een staeter alle daegh ter plaetse daer het stond
Drij hondert zestigh vier te voren. Gaet dat rond,
(5) Waerom was ’t gisteren min niewjaers dagh als heden
En waerom mergen meer als over lang geleden?
Voor mij, ick reken, en die rekening is klaer,
Drij hondert zestich vijf niew’ jaeren alle jaer.
1. Ian.


[CH1677:002]
DICHT-KONST
Frits, wilt gh’ een Dichter zijn en brengen ons in ’tlicht
Een prijsselyck Gedicht,
Gesloten, hecht en dicht,
Van zenuw en gewricht;
(5) De Regelen zijn licht,
En echter van gewicht:
Stelt u maer voor ’tgesicht,
Voor alle wett en plicht
Van ons hoogh Hof-gericht,
(10) Dat gh’ u te wachten hebt van twee onhebblickheden,
Van Reden sonder Rijm, en van Rijm sonder Reden.
3. Ian.


[CH1677:003]
Ian kreegh een’ schamp-schoot in ’t gevecht,
En stelden ’t op een loopen.
Wat kond’ hij beter doen, goed knecht ?
Want, vraeghtmen hem, waerom ? hij seght,
(5) Had ick soo hard niet aen geloopen,
Ick had licht harder aengeloopen.
eod.


[CH1677:004]
CLAES TE VREDEN
Claes broght mij slordigh Dicht te voor
En vraegde mij na lang verhoor,
Of ick oijt sulcke verssen
Sagh komen uijt de perssen:
(5) Ick antwoord’, inder waerheit, neen:
Vrij was ick, en Claes wel te vreen.
eod.


[CH1677:005]
CLAES SIJN EERSTE DOODT
Claes kreegh een Kogel door den kop,
En ’tscheen in ’tstruijck’len vanden klop,
Eer dat sijn’ Oogen noch beschoten,
Dat hij de saeck niet wel en nam,
(5) En dats’ hem vreemd te voren quam,
Als zijnde noijt meer doot geschoten.
10. Ian.


[CH1677:006]
TROOSTELYCKE T’SAMENSPRAEK
Ghij noemt mij een quaed wijf, om dat ick wat kan kijven,
(Sprack tot haer goede man de vinnigste aller Wijven)
Saeght ghij mijn Hert, ghij waert haest anders van verstand.
Uw hert sien (sey de man) ’kbelooft u aen mijn’ hand,
(5) Sterft maer een oogenblick, ick sal den Doctor halen,
En t’samen sullen wij na dat soet hertje talen:
Vind ick ’t dan soo ghij meent; wijf, sal ick seggen, wijf,
Mijn liefste wijfje, waer ’t noch levend in uw Lijf!
En ghij sult, hope ick still en zedigh blijven leggen
(10) En laten mij alleen mijn leven eens wat seggen.
5. Feb.


[CH1677:007]
AEN EEN SLECHT POËET
Ghij telt mij uw’ gedichten toe;
Daer ben ick mé verlegen:
Soud ickse siften soo ick doe,
Ghij mostse mij toe wegen.
7. Feb.


[CH1677:008]
Dicentis quoties non est vox congrua dictis,
Me, Landmanne, quidem judice, landmaniva est.
Feb.


[CH1677:009]
DOODS GELUCK
Die overlydt, is over lyden.
En vreesen wij noch t’overlyden ?
21. Feb.


[CH1677:010]
AEN EENEN OUDEN SIECKEN VRIEND
Wij gaen te samen in ons tachentichste jaer:
Soo noemt het onse tael, en ’tis ten beiden waer.
Ten beiden evenwel is ’t in een’ and’ren sin:
Ghij lighter in. God danck, ick gae en staeder in.
21. Feb.


[CH1677:011]
OP HET CONTEREEITSEL VAN CHR. PIERSON, SCHILDER EN POEET
Dit’s Pierson; Hagenaer, van wien ick qualijck weet,
Van wien veel’ Kijckers en veel’ Lesers niet en weten,
Hoem’ hem, doorkeken en doorlesen, hoort te heeten,
Of kloecker Schilder, of vernuftiger Poeet.
7. Mart.


[CH1677:012]
Caia cupit pacem et Caius; sed dispare voto;
Bellandi varie cum sit uterque satur.
Da pacem, domine, in nostris, rogat illa, diebus,
Da pacem in nostris noctibus, ille rogat.
12. Mart.


[CH1677:013]
AENDEN HEERE EN VROUWE VAN BENNEBROECK MET MIJN’
KORENBLOEMEN
Gezegent Bedde-paer, diens eendracht ongeschonden,
Altyd soet en gedwee en vredigh is bevonden;
Weeght eerst dit lompe block van Blad’ren inde hand,
En dan sijn binnenst in de schael van uw verstand;
(5) ’K weet dat ghij seggen sult, in ’taensicht vanden Dichter,
Noijt quam ons swaerer Boeck te voren, en noijt lichter.
Het vall’ u licht of swaer; ick heb mijn’ schuld betaelt,
En ghij u ’tongemack selfs opden hals gehaelt.
Soo gh’ uw, verwachtingen bedrogen vindt in ’tlesen,
(10) Dit magh wel in een hoeck een Stom stuck huijsraeds wesen,
Of dienen nu en dan voor Peperhuijs-papier,
Of aen den keucken-haerd voor spoedigh Mossel-vier.
Het gae daer mé soo ’t gaet, ick sal het noijt beklagen,
Soo ’t u magh of gescheurt of ongescheurt behagen;
(15) Ick stell het voor u beij te Recht in boeij en band,
Genae of ongenae getroost, en eer of schand.
ult. (31) Mart.


[CH1677:014]
9. POLTRONS VAN PALMESSONDAGH 1677. AENDE GALGH
Wij liepen voor het fransch, niet bijten, maer gebas,
Daer ’t tijd van staen en slaen, en niet van loopen was:
In ’tloopen stieten wij de schoenen aen dit houtje,
En hier verwerden w’ elck in een bijsonder toutje.
(5) Wij hoorden rood te sien van schaemte: maer van schrick
Blijft ons de dood-verw noch aen hangen inden strick.
ult. (30) Apr.


[CH1677:015]
200.e PENNING
Is ’t de twee honderst van mijn’ Penningen alleen
Die mij werdt afgeperst, seij Claes, ick ben te vreên.
Legh-penning is slecht geld: laet mij maer, Heeren Staten,
De twee mael honderst van mijn’ Guldens of Ducaten.
23e Maij


[CH1677:016]
HAEGSCHE COETSMAL
Loopt niet na Schevling meer den mallen wagen sien,
Met minder ongemack en evenveel behagens
Kan u deselve vreugd en vreemdigheit geschien,
In onsen mallen Haeghs veel hondert malle wagens.
eod.


[CH1677:017]
AEN NEUSWIJSE FREDERICK
Ghij zijt te neuswijs, Freeck,
Hoort hoe ick daer af spreeck,
De. wijsen al te neuswijs
Houd ick maer entre deux wijs.
29. Maij.


[CH1677:018]
Gaudia vesicam solvunt, timor emouet alvum
11. Iun.


[CH1677:019]
AD THESES F. SPANHEMIJ F. PETRUM ROMAE NUNQUAM FUISSE
Si, quot se Christus credi vult vana creare,
Olim tot potuit Roma creare Petros;
Vix ego, quin Romae fuerit de millibus unus,
Ambigo; si verum est non potuisse, nego.
26. Iun.


[CH1677:020]
sive
Non nego posse Petrum Romae quandoque fuisse,
Sed, de factitijs ni fuit ille, nego.


[CH1677:021]
AD EASDEM
Difficile est, Petrum Romae quandoque fuisse,
Credere, quem constat ne potuisse quidem.
At cui mille locis Christum persuaseris unum
Esse, nihil porro credere difficile est.
3. Iul.


[CH1677:022]
AEN MIJNE SONEN
Ick wensch u, kinderen, de gunst van ’tVaderland:
Maer, soo ghij lesen sult, of wisslijck hebt gelesen,
Van Roomens grootste Vorsts wijs vaderlijck verstand,
Na ghij ’t sult waerdigh wesen.
6. Jul.


Augustus numquam filios suos populo commendavit, ut non adjiceret, si merebuntur Suet. in Oct. Aug. c. 16 in marg.


[CH1677:023]
LESS
Wilt gh’ allom welkom zijn en nergens onbemint;
Voeght u na Wijz en Tyd, en blaest noijt tegen wind.
6. Iul.


[CH1677:024]
A MAD.le DE BREDERODE
Tres-humbles baisemains d’un Asne
Qui vient d’arriuer à Viane,
Pour auoir l’honneur de vous veoir.
Si vous daignez le receuoir,
(5) Sa visite sera Françoise,
C’est à dire courte et courtoise;
N’aijant à vous dire en effet
Autre histoire, sinon qu’il est,
Et tousiours se fera connoistre,
(10) Plus que personne le puisse estre,
De tout le fin fond de son coeur
Vostre tres-humble seruiteur.
P. D.
I’auroij mis, tres-obeïssant,
Mais la Rime tijrannisant
(15) Ma pauure Muse embarassée
M’en a detourné la pensée.
Mon malheur le voulant ainsi,
Souffrez que je le mette icij.
Ie suis donc, belle Brederode,
(20) Bien plus en effet qu’à la mode,
Vostre tres, tres obeïssant
Valet et pelerin passant.
Entre Gornichem et Vianen 24.e Iuillet.


[CH1677:025]
OP DE AEBEELDING DER STEDE DELFT, DOOR BEVEL VANDE HOOGH-
ACHTBAERE MAGISTRAET DERSELVE UIJTGEGEVEN
Eer hebbe ’twijs Gerecht van Delflands opper stadt:
Sij sagense misbruijckt tot schier niet als een padt
Na Rotterdammer Hoofd, of uijtvaert van Delfshaven;
Sij sagens’ haestigh volck half blindeling doordraven,
(5) En Delft, langs eene Delft, voor eene straet, begaen;
De schuijt-klock doogde niet een omsien stille staen,
Om Delft omstandelick, van sijn’ geboende straten
Ter Gevel-toppen toe, sijn’ Weelde sien te laten.
Dus isser in voorsien: staet wat still, Vreemdeling;
(10) Men schenckt het hier in ’t rond aen uw, verwondering:
Doordelft het met gemack, en doorkeurt all’ sijn’ hoecken;
Lang sult ghij, mogelyck, heel Nederland doorsoecken,
Eer ghijder een ontmoet (in omloop sijns gelyck)
Daer Delft in Rijck en Schoon en Over-nett voor wijck’.
18. Aug.


[CH1677:026]
AEN IOFF. w SOPHIE ROEMER MET MIJN BOECK
Geen Maegdom valt soo swaer, noch geen bekommernis
Als dit pack vuijl papiers voor hand, voor oogh, voor ooren.
Maer als ghij ’t hebt begeert seid’ ick ’t u van te vooren:
Hij klaeght niet redelijck die wel gewaerschouwt is.
4. Sept.


[CH1677:027]
AENDEN HEERE W. VAN HEEMSKERCK, VAN IOFF. OOSTERWYCK EN
HAER DIENSTMAEGD, OOCK SCHILDERSCHE
Ons’ aerdighe Vriendinn’, de selzam’ Oosterwijck,
Bij dien wij geen’ gelyck en kennen, haers gelijck,
Doet daeglix wonderen noijt hoogh genoegh te schatten.
Een van die wonderen, by niemand licht te vatten,
(5) Is, dat de Maeghd een’ Maegd, een Dienstmaeght heeft gebaert,
En van den vaet-doeck af, van Bessem en van Haerd
Soo schielick aengequeeckt en leeren Oosterwijcken,
Dats’ Oosterwijcks Pinceel alleen bestaet te wijcken.
Wat dunckt u, geestigh Vriend, heb ick groot ongelyck,
(10) Die Geertje Pieters noem Geertruijd van Oosterwijck ?
Sy is door Oosterwijck al dats’ heeft leeren wesen,
Sy is haer eigen Print; of, wilt ghij ’t klaerder lesen,
S’ is Oosterwijckens Maen: en geeft die sulcken schijn,
Denckt watter in die Son, die ’tlicht geeft, lichts moet zijn.
18. Sept.


[CH1677:028]
SNELDICHT
Een Sneldicht is wat soets, als ’tscherp gesloten wordt:
Een Sneldicht is wat sots als ’t aen dat scherpe schort:
Een Sneldicht, hoord’ ick laest uijt een groot man verhalen,
En is dien naem niet waerd, of ’tmoet sijn’ Waerd betalen.
21. Sept.


[CH1677:029]
AEN EEN LOMPEN EDELMAN
Uw’ Ouders waeren van seer Edelen gemoede:
Ghij meent het oock te zijn, als van denselven Bloede;
Maer dat’s de geck gespeelt: want, malle Ioncker Ian,
Noijt vond ick een wijs man
(5) Van all’ mijns levens dagen
Om anderluijden deugd sich selven te behagen.
24. Sept.
Quis se prudens ob aliena miratur? Sen. ep. 92 in marg.


[CH1677:030]
NACHT-KEUR
Niet droomen in sijn’ slaep, is, doodt zijn: het gebreck
Van droomen al den nacht, is, soo lang geck te wesen.
Seght, Vriend, die soo veel weet, en soo veel hebt gelesen,
Wat wijse man en waer’ niet liever doodt als geck ?
29. Oct.


[CH1677:031]
BOTMUIJLEN VERRAST
Geeft Oesters aen mijn Paerd, seij Tom met kouden beck:
( Den haerd was soo besett, hij kon aen ’t vier niet raken)
Op stond er een van ’tvier, en weer een tweede geck, _
Om ’thongerighe Beest te gaen sien Oesters kraken.
(5) Die plaetsen nam Tom in, en warmde sich gerust.
Met quam de waerd en riep, ’t Paerd heeft geen Oesters lust.
Is ’tmogelick, sey Tom, kom, brengtse dan hier binnen,
Dat ick eens proeven magh, of ickse kan ontginnen.
2. Nou.


[CH1677:032]
AD BURGERSDICIJ LEGES XII. TABULARUM
Ille ego qui coctas amo, pene abstemius, undas
Hactenus, et Bacchi munera posthabeo,
Ecce tuum fio, suavissime legislator,
In tua de castris convolo castra meis.
(5) Applaudam potor potoribus, ebrius Evoë
Vobiscum insanâ nocte dieque canam,
Quumque dedi Leidae non udis legibus olim,
Hic operam, sed sub conditione, dabo:
Conditio est; si vina mihi quocumque propinas
(10) Nata loco, quorum par sic ubique sapor
Nectareo melli, quo tu de divite vena
Lectorum lepide proluis ora virûm.
Si nequeas, (certe nequies) nihil egimus ambo;
In mea de castris convola castra tuis.
(15) Ite, lauata gulas praescriptis Lege Falernis,
Sicca meae satis est, tam bene scripta, siti.
2. Nou.
Aegri somnium onder het vers
5 Applaudam: accedam eerst


[CH1677:033]
AD COLLEGAM IOANNEM WIERTSIUM
Parve, nec invideo, sine me, Collega, propinquos
Hostibus Hulstanos fortis adibis agros.
Durum iter, atque, anni pro tempestate, molestum,
Si sua quod circum littora Scaldis habet.
(5) Tu tamen hoc alacri sanus pede suscipis, ut qui
Commisso nunquam segnis in officio es.
Non dispar fuit et nostri constantia moris,
Dum licuit, quo nunc non licet ire, gradu.
En aliter visum, qui me numerosa valentem
(10) Concessit Patriae vivere lustra, deo.
Scribo jacens quod, Amice, vides; miserere jacentis,
Invasit geminos dira Podagra pedes.
Illa semel salsos inter mihi nota Britannos
Hic quoque nil meritum vexat adorta senem.
(15) Nempe quid ? Isne ego sum, Bacchi qui castra secutus
Hinc male moratae perfero flagra gulae ?
Isne ego qui Venerem ? testes voco quotquot amicos
Neutro foeda mihi nomine vita dedit.
Hos inter, Wiertsi, si te bene novimus, ultro
(20) Tu veri verax astipulator eris.
Nec veterem patieris, iniquâ fraude, sodalem
Supplicij causâ deficiente, premi.
Sic salvus redeas, sic te pater Aeolus, Austro
Aspirante, domum per freta salsa vehat;
(25) Sic non intumeat Scaldis, sic blanda Novembrem
Nesciat, et toto rideat unda mari,
Sic Zephijros habeas comites, sic moenia Dortae
Praevecto, Eurorum flamina, cum fit opus.
Sic validum vegetumque in adhuc vitulantibus annis
(30) Invenias casti pignus utrumque thori:
Sic longum Collega mihi, Collega Brabantis,
Non nisi felices experiare dies.
Uni me totum placet hoc includere voto?
Uno pro multis omnia, dico; Vale.
3. Nou.


Amp.mo Collegae Ioanni Wiertsio Zulichemius eujploei’n andere titel


[CH1677:034]
AEGRI-SOMNIUM IN EQUULEO. PRID. NON. NOVEMB
MDCLXXVII
Quod fuerim terrae pondus, quo nomine gratus
Nonnullis, spero, melioribus, edere paucis
Constitui, et verbis Orbi narrare Latinis,
Barbarus ille mihi sermo est, ego barbarus illi;
(5) Sed libet audiri Romana potentia qua se
Intulit, et leges populis virtute subactis
Patriae linguam et mores victricibus armis.
Het vers is doorgehaald


[CH1677:035]
CAUTIO
Garrula res dolor est: hominem si nocte Poetam
Occupet ac totam non vigilare vetet.
Festinate, viri prudentes; quotquot amicâ
Non expunxistis classe Zulichemium.
(5) Aeger, ab insultu tristis podagrae jacet, aegrum
Destituit, pernox qui solet esse, sopor.
Festinate; manus Medicas submittite, quarum,
Si quid in arte valent, omni ope et omni opio,
Cura sit, ut quandoque malus dormitet Homerus,
(10) Et redeat sanae mentis amica quies.
Si perstat vigil esse, novis vos usque novisque
Vexabit crudi ructibus ingenij.
Versibus innumeris invitos obruet, omni
Quod Podagrâ scitis durius esse malum.
6. Nov. 13 Versibus innumeris invitis obruet: Vilibus invitos obtundet versibus afschr.


[CH1677:036]
IN CREPIDAS, AMPL.mo BELLIMONTIO, PODAGRÂ DETENTO, EX VETUSTO
PILEO SECTAS, ACU FOEMINEÂ CONSUTAS ET MIHI COMMODATE MISSAS
En ego Sandalium Veneris, licet offerat ipsa,
Et Iovis aurati Crepidas, si copia fiat,
Pro Soleis, venerande, tuis, Collega, recusem.
O mihi prae nulla non opportuna supellex,
(5) O pedibus composta meis! quo numine Divûm
Ducta, meum ignoti virgo miserata dolorem
Vicit Arachneam praestanti pollice telam?
Illustres Crepidae, non huic ab origine vestra
Servitio votae, generosae stirpis Avorum
(10) Immemores estote, ministerijque superbi;
Cum, quâ parte sita est animi vis enthea nostri,
Et mentis fons ipse bonae et prudentia rectrix,
Obtigit ante omnes vobis venerabile munus,
Totum hominem saluâ custodibus Arce tueri.
(15) Praecipiti, fateor, lapsu cecidistis et alto
Vertice conspicuae prope humi perijstis: at illud
Fortunae ludentis opus solenne, nec ipsa
Talibus haec hominum sors est exempta periclis.
Me spectate; steti rectus vegetusque valensque
(20) Ad summam pede constanti cerebroque senectam.
Heic quasi de Coelo tactus jaceoque querorque,
Quod longis et non semper ridentibus annis
Non licuit, vili sero licuisse Podagrae.
Sic rota nimirum Coeli, sic volvitur ordo
(25) Fatorum: opponat sese cui fabula vulgi
Esse vacat. Vos, dilectae, soletur id inter
Plurima, quod nunc pulvereae, mox umbra futurae
Pulveris, ut fiunt summorum corpora Regum,
Ultima sic saltem, magnae datis oscula Matri.
(30) Desino Castoreas ultra vexare Gemellas
Alloquijs, Collega, meis; ne dicere possis,
Iam nimis hoc horis vel iniquae noctis abusum, et
Cum crepidis argutari delira podagra est.
7. Nou. [CH1677:037]
SUTRICIS LAUS
Cedite, Gens Galli metamorfavzousa quotannis;
De vobis Batavâ virgo triumphat acu.
Nil illi supra Crepidam: si jusserit, uno
Versus momento Pileus in Crepidam est.


[CH1677:038]
PROTEUS PODAGRA
Si me Naso ferat mutatas addere formas
Mutatis, nostrasque suis componere nugas,
En metamorphosin, quâ nil veracius olim
Excudit, falsi faber, ingeniosa vetustas.
(5) Inter Aves, inter Pisces terraeque marisque
Falco rapax veniens Podagra est, abiens Testudo.
Si cui fabula non arridet, sentiat opto
Id quod sentio, sensurus quod sentio mecum est.


[CH1677:039]
AD AMICOS
Dum pedibus careo; quaeso quis doctus adesto,
Qui vel te audiri, vel patiare legi.


[CH1677:040]
EPITHALAMIUM GUILIELMI HENRICI ARAUSII
ET MARIAE EBORACENSIS REGIORUM PRINCIPUM
Palleat Eos surgens Aurora cubili:
Palleat, aut fusco rubeat pudibunda genarum
Sanguine, tota Rosae radijs submissa Britannae.
Pulchrior adverso de littore, pulchrior Eos
(5) Exit hijperboreos illustratura triones.
Intrat Arausiacos iterum (quanto omine, quantis
Auspicijs, quanto magnarum cardine rerum !)
Diva Britanna thoros, et per vestigia primae
De Patrio Venus orta Mari, Venus altera, Regj
(10) Sanguinis Auriaco mixtum venit aurea rivos.
O Superos inter coelesti copula nexu
Vincta diu, quae tu, quae non tu gaudia utrique
Portendis Patriae, quos de propagine fructus !
Dicite, Londinae Turres, dic, Insula, Ponti
(15) Regia, dic magnae Triados gens singula, et omnes
Unius unitae complexibus Amphitrites,
Dic, Batavum littus, Populi septemplice nexi
Foedere, et unanimi fortes virtute Leones;
Ullane de Coelo vobis illuxerit, ortu
(20) Candidiore, dies; ullum post nubila Solem
Videritis meliore bonis, peiore malignis
Augurio; quo, quos animos acuebat Erinnijs,
Quum Fratres Batavos, Fratres laniare Britannos
Ludus erat, sociaeque ibant in proelia dextrae,
(25) Connubialis amor ligat, aeternoque Hijmenaei
Perpetuam vinclo spondet Concordia Pacem.
En, Batavi Gens una sumus, Gens una Britanni;
Quoque brevi quondam divisit gurgite Terras,
Ut faceret Natura duas, vicinaque tantum
(30) Vicinam Regio summa de rupe videret,
Non iterum haec inter socios iterumque novandae
Area caedis erit: non hoc certamine Classi
Obvia Classis eat. Post quam sibi vela salutem
Regia in occursu, circum sua littora primam
(35) Deberi statuunt; ultro certabitur, utri
Utra fidem prior et fidei sua signa tonando
Explicet et neutri nociturâ Fulminis irâ.
Applaudent lituique, et quae Nereïdes udâ
Voce, suis modulis, Marium Dij raucius addent,
(40) Ore tubâque, suis: venient ad carbasa Coelo
Excitae volucres: quidquid Natura canori
Educat ad laetas toto ruet aequore Classes.
Tu quid, Gallia, fons Charitum, Virtutis amoenae
Mater, et ingenijs pollens, quibus arbitra morum
(45) Europae, nisi forte diu iam facta, futura es;
Hanc tibi tu Pacis laudem et commercia Gentes
Praeripiant patiere, quibus praescribere leges
Laetitiae et foedi iucunda oblivia Belli
Tradere debueras et rerum exemplar haberi?
(50) Ne fiat, generosa; veni, sociemus amicas
Aeterno, et Batavis antiquo, foedere dextras.
Quid juvat infestis Acies committere signis,
Cognatas Acies, et Fratrum Fratribus arma?
Non es, ne dubita, dubiae virtutis; abunde
(55) Quid valeas, animosa, Mari Terraeque probasti.
Quâ mercede placet plebi nil tale merenti,
Agricolis nil tale, domos, armenta, laborum
Praemia et angustae vix sustentacula vitae
Eripi, et, heu, miserûm tradi cum sanguine flammis?
(60) Maxima es Imperio, Terrarum amplissima; longo
Littore, qua Caurum spectas pigrumque Booten,
Oceano praetensa pates; porrectior inde
Paene tuo Libycas Rhodano perfundis arenas;
Itala confinem Tellus, Germanica, et omnis
(65) Baetica suspiciunt; Cerere es distenta, Lijaeo
Dives es; immensa es: nihil est cur stringere ferrum,
Te tantâ contenta, velis: quos arcta domi res
Non alit, ejiciant quaesitum finibus hostem,
Quemque suâ intersit pelli melioribus arvis.
(70) Exulet his demum plagis feralis Enijo,
Impletura suas alibi cum foenore partes.
Quanta, putas, tanti autorem te gloria facti,
Quanta secutura est exemplum gratia, quantum
Instar eris toti, qui se tibi temperat, Orbi,
(75) Deque tuo vultum satagit componere vultu!
Parces nempe tibi: parcet sibi quisque suisque;
Nulla domi caesum Conjux deserta Maritum,
Nulla Patrem Nurus aut Socerum lugebit ademptum
Mortibus assiduas mortes cumulantibus Armis.
(80) Ridebunt laetae segetes, et amoena juvencis
Pascua, et omnis opum securo copia cultu;
Heic ubi nunc Belli rabies furit, heic ubi quavis
Cumque pedem versus moveas oculosque, ruina est.
Quod si fixus amor bellandi fervet, et ima
(85) Non debellandis ardent praecordia flammis;
En age, qui plagas late dominator Eoas
Occupat et nobis semper loca Sancta, Tyrannum
Invadamus; in hunc certe concordibus armis
Accincti properemus: ibi est, ubi Gallica sese
(90) Exhibeat virtus, ubi Belgica mista Britannae
Ambitio; ut quae nos in mutua vulnera ridens
Exagitat, pereat, pereat faex barbara, detque
Hostibus unitis triplices tribus unica poenas.
O, si de tumulo hoc magnis cognoscere Magni
(95) Manibus Henrici detur, neque longus Avorum
Nesciat haec ordo Regum prosperrima quorum
Extera per Freta vectorum toties totiesque
Lilia Idumaeae inseuit Victoria Palmae !
Quos animos illi, quam fausta Nepotibus addant
(100) Vota, Domi Pacem, peregre sua Bella secutis !
Quam vero grandes animas inopina ferirent
Gaudia, si tanto spectatrices Hymenaeo
Assistant, festasque faces comitentur ad istos
Posteritate suâ Thalamos et nomine dignos !
(105) O Thalami, o precibus nobis sine fine petiti
Mille per expansas Belgarum ad sidera palmas,
Prodeat a vobis, quâ nil felicius optant,
Prodeat, et longo vigeat per saecula tractu
Mascula perpetuos Proles rectura Batavos.
Aeger Hagae. 10. nocte Novemb.


[CH1677:041]
AD COLLEGAM BELLIMONTIUM
Claudo Collegae claudus Collega salutem,
Quique pedi gravis est desinat esse dolor.
Ut quid agam non ignores, ecce unius aegrae,
Si vacat, ac tanti est, inspice noctis opus.
(5) Arride, si qua nugax arrideo. grandis
Materia heroo Carmine digna fuit.
14. Nou.


[CH1677:042]
OUDERDOM
Der Menschen ouderdom is als haers levens winter,
Sij dorre bladeren, die noch aen ’t tackje staen,
Men vindter die der los af slingeren; men vindter
Die taey, en hard en steech, als noo ter aerde gaen.
(5) De tyd is niettemin verloopen soo hij placht,
Het jaer verstaet geen jock. Het Blad moet van de rijsen.
Een windje, een rijpje van een Coortsje doet het rijsen:
En dan wie min of meer gewaeckt hebt, goeden nacht.
16. Nou.


[CH1677:043]
POESIE
Hackt en speckt levervleisch, en wentelt het en keert het
Tot Beuling vulsel naer de Keuckenkonst, en leert het
Soo smaecken als het niet en smaeckten, eer ghij ’t sneedt.
Doet kruydjens vanhautgoust wel dicht daerin gekneedt.
(5) Dit morssen kan den smaeck verscherpen en ververssen:
Soo schelen, na mij dunckt, goed’ effen tael en verssen.
17. Nou.


[CH1677:044]
VERHAEL GETROCKEN UIJT DE HISTORIEN VAN SCOTLAND DOOR WIJLEN
DEN RIDDER ALEXANDER HUME, SCOTSMAN, GEWESEN HOFMEESTER
VANDE VROUWE PRINCESSE ROIJALE VAN ORANGE
Die tyd heeft, en geen’ vaeck, en sonder huijsvrouw light
En wentelt in sijn Bedd, als ick doe, zij bericht,
Hoe Scotser Coningen eenvoudighe Chronijcken
Een saeck verhandelen die weinighe gelijken.
(5) Een die ’t was, seggen sij, (mij heugt van tijd noch naem)
Socht naer een’ Coningin, hem en sijn Rijck bequaem.
Hij had goe Waer in ’tLand; maer van sijn’ ondersaten,
Om redenen van Staet, ontrieden hem sijn’ Staten.
Een deftigh oud Prelaet, gemachtight als Gesant,
(10) Wierd statigh afgeschickt door Duijtslands hoogste land.
Daer vielen hem te keur niet min als vier Princessen,
Vier susters in een Hof. De goe Man, na sijn’ lessen,
Verklaerde dat de lust sijns Conings niet te seer
Op het schoon aensicht sloegh: hij eischte ijet anders meer.
(15) Hij socht een Deerne, jong, frisch en gesont te trouwen,
En die hij jaerlijx moght een kinderbedd betrouwen,
En Manvolck uijt dat Bedd, tot Erven van sijn’ Croon,
Bij tyde van verlies, van d’een’ op d’andren Soon.
Dies vond sich hij Gesant met scherpen last verlegen:
(20) Om vast te weten hoe ’t allomme was gelegen,
Sulx moije optoyerij van uijterlijck gewaet
Der mannen oogh ontsteelt, en noijt recht sien en laet;
De dames mosten voor sijn’ oogen naeckt ontkleedt zijn.
Wat meent hij d’ oude Geck, dat w’ alle pas gereedt zijn
(25) Te lijden wat hem lust, en ons niet en gevalt?
Loopt daer ghij ’t krijgen kont; hier werdt soo niet gemalt.
Dus riep het jonge goed, onstuijmigh in ’t beghinne:
En nochtans, preecktem’ haer, om Scotsche Coninginne
Te werden, voor een’ pronck, die zeer noch leed en doet,
(30) Scheen geen’ oneven cans. Elck ging in haer gemoed.
Naer lange talmerij van gins en weder seggen,
Besloot des Vorsten Raed: De Ioffers souden leggen
De neusen in het Bedd, het hinderst in de locht,
Die een oud wijf den Heer te kijcken brengen moght.
(35) In quam hij; en verkoos den klaersten van sijn’ Brillen,
Om niet te dolen in soo velerhande Billen.
Daer lagender wat vlack, daer lagender wat steil,
Elck voor sijn interest, als min of meerder veil.
Lang keeck hij en herkeeck: dan een reis, dan noch eentje,
(40) En, om wat meer bescheids, licht’ hier en daer een beentje.
In ’t einde, moe gekeurt, gaf hij der een’ een’ lapp
Op haer te kroonen poort, en sprack,Met dese klapp
Sal dese schoonen Aers mijn’ Coninginne wesen.
Sy wierd het, en het werck van ijeder een gepresen.
(45) d’ Historie luydt wat Scots, als waer ’t een speultien: maer,
Of oude Boecken zijn qua’ Tuijgen, of s’ is waer.
Een’ rustighe baesin hield ick de saeck te voren,
Met all’ omstandigheit, om rondelijck te hooren,
Als ’t haer gebeuren kost, hoe sij ’t beleggen souw.
(50) Heer, zei sij, met een sucht; een Conings echte Vrouw?
’t Is veel: en wist ick dan dat ick de klap sou krijgen,
Mij dunckt, ick soud ’t bestaen en leggen schoon, en swijgen.
Veel’ Billen komender met haer gevolgh ten thoon,
Ben ick wel onderricht, voor minder als een’ Croon.
17. Nou. noctu un(o) spir(itu).
Uijt de Historien vanScotland titel eerst
24 hij d’: den afschr.


[CH1677:045]
Wat zijn ’t, twee hoofden, Ian en Ioost, in een Caproen?
Lett gh’ op die luijden all haer seggen en haer doen;
Soo kan haer ’tspreeckwoord heel niet l,assen: want de gecken
Haer’ hoofden konnen elck maer voor een half verstrecken.
20. Nou.


[CH1677:046]
AENDEN HEER VAN MAESDAM MET EEN BOOMKEN
Geluck, Heer, met MeVrouw Castanea equina.
Gunt hem een’ goed warm bed; dan isser voorts geen sien na:
Of, is ’t u noodigh, geeft den Brenger wat gehoor,
Hij is een kundigh, oud, gepromoveert Doctoor.
(5) Ick heb niet een goed woord voor ’tgroot geschenck te vergen:
Uw’ Paerden mogen ’t mij danck weten schier of mergen.
Voor menschen is het maer, als wereltsche genucht,
Veel schoone bladeren en blommen, sonder vrucht.
eod.


[CH1677:047]
Parce malo denti, quisquis fortasse, meorum
Ante parum clemens arbiter, ista legis.
Quam stillare vides, octogenaria vena est;
Excusentur anus Musa, Poeta senex.
26. Nou.


[CH1677:048]
Si quae vera Poetarum sit notio nescis;
Non auditores tantum nos enthea recti
Pagina, poihta;" etiam jubet esse. memento
Hos solos sapere et non insanire Poetas.
eod.


[CH1677:049]
EENSINNIGHEIT
Ians boose wijf gaf uijt, sij was niet quaed van sinnen,
Al scheen het uijterlijck, sij was heel goed van binnen.
En, seijs’ eens, ’kwenschte maer dat ghij mijn hert saeght, Man:
Uw hert ? dat wenschten ick van herten mé, seij Ian.
28. Nou.


[CH1677:050]
VANDE POMP IN ’T OUD MAN-HUIJS T’ AMSTERDAM
Tien voet diep twintich mael was t’ Amsterdam geboort,
Op dat ouw’ Mannen geen soet water moght onbreken,
En ’tbooren ging noch voort.
Dirck leij sijn oor op ’t gat, en riep, houdt op, laet steken,
(5) Wij zijn der deur, ick hoors’ aen d’ over zij al spreken.
eod.
1 was: wierd afschr.


[CH1677:051]
SUR LES MERCURES GALANTS
Ie voudroij bien n’auoir pas leu
Ces beaux livres, tant ils m’ont pleu.
3. Dec.


[CH1677:052]
SNELDICHTS EIGENSCHAP
Sneldichters, leert van mij; sal ’tSneldicht goed zijn;
Soo moet het Scherp en Rond en Sout en Soet zijn.
4. Dec.


[CH1677:053]
ONBESCHEID
’T Scheep riep een Ioffer, met een Land-Caert in haer’ handen,
Als hadse veel verstand van Custen en van Landen,
Waer zijn wij, man te Roer ? Soeckt het op uw Papier,
Naer ick ghis, sei de vent, zijn wij niet verr van hier.
8. (Dec.)


[CH1677:054]
AD PASTOREM ECCLESIAE
Praeco Dei es ? primas inter quas poscere debes,
Posce duas dotes det, stovma kai; sofivan.
24. Dec.


Continue


[CH1678:001]
VAN PIETER PATER, CLOCKENIST GEWORDEN
’t HooghMogende bewint, daer wij all onder hooren,
Is maer van ’t laeger Huijs, bij Paters op den Toren.
Is hij soo mogend nu als hoogh in sijn beleidt,
Hij is d’ hoogmogenste van all hooghmogentheit.
(5) Maer ’tis een ned’righ Man; en echter hoogh te achten,
Als die den hoogen dienst soo ruchtich sal betrachten,
Datm’er af hooren sal. In een Woord al geseit,
Men is hem schuldigh Eer, Gehoor, Gehoorsaemheit,
Diens onderhoorighe zijn all’ de hoogste Machten.
(10) Dus praette een prater
Van Pieter Pater.
27. Ian.



[CH1678:002]
NOCH
Van d’onderste Musijck tot inden hoogsten top
Is Pater g’avanceert: laet het hem niet benijen,
’t En is met eene schré niet schielyck te beschrijen,
Men raeckter moeijelijck en bij veel trappen op.
28e.
2 g’avanceert: wel geplaetst afschr.



[CH1678:003]
GRAFSCHRIFT
De wondere van Eyck wierd in dit Graf gedragen,
Soo wij ’t ons’ ooren vragen,
Ruijm vijftich jaer te vroegh. Tot sijn’ Volkomen eer
Hoefd’ hij der niet een meer:
(5) En ’twaer haer te vergeven
De domme Moordenaers, d’onredelijcke Doot,
Hads’ ons maer laten leven,
Doens’ hem ter neder schoot,
Dat alle Constenaers verschrickten en vermanden,
(10) Sijn onbegrijpelijck, sijn weergaloos paer handen.
28. Ian.



[CH1678:004]
VAN DIRCK
Dirck is voor heel goed arms bekent,
En dicht Gedichten sonder end:
Doen ick hem ongelijck als ick hem somtijds heet
Een altyd besighen barmhertige Poeet ?
30. Ian.



[CH1678:005]
Qui totum clamore forum conclamat agijrta,
Plebe quidem planus judice, me planus est.
14. Apr.



[CH1678:006]
RIJKE DIRCK
Dirck, van gering beroep en afkomst geener waerden,
Pronckt in sijn Coets voortaen met min niet als vier paerden.
Soom’ hem de reden vraeght: dees brenght hij voorden dagh;
Om dat hij Geldigh is, en dat hij ’t ruijm vermagh.
(5) Maer Doen van Konnen, en tot Mogen van Vermogen,
Zijn misgevolgen, die in Rechten niet en dogen.
Apr.



[CH1678:007]
OP YEMANT
Hoe lang duert uw geduld, achtbaere hoogwyse Rechters,
Hoe lang en walght ghij niet van alle daegh wat slechters,
Wat meer onlydelix te hooren uyt den mond
Die niet als laster braeckt uijt valscher herten grond ?
(5) Maeckt u ’tgeboefte quijt, en leert het haer eens schamen
Diens list is, vrome lien haer vleckeloose namen
Te schenden met een slijck gebaggert uijt den poel
Van nyd en Broederhaets onChristelijck gewoel.
* * *



[CH1678:008]
AENDEN HEERE P. VAN CLEEFE OUD-BORGEMEESTER DER STEDE
SCHIEDAM, MET MIJN CORENBLOEMEN.
Ick hoor u all van verre seggen,
Waer blijv ick met dit lompe Boeck,
Waer sal het staen, waer kan ick ’tleggen,
Waer vind ick sulcken ruijmen hoeck?
(5) Maer, Heer, gedenckt aen uw Versoeck:
Het Spreeckwoord seght van ouden tyden,
En ’tseght de waerheit, in mijn’ sin,
De menschen raecken aen geen lyden,
Of helpend’er haer selven in.
16. Iun.



[CH1678:009]
AFSCHEID VANDEN ROOSENDAEL
Die vanden Roosendael kan scheiden sonder suchten,
En is ’tgesicht van all’ syn’ wonderen niet waerd.
Maer die aen Princen lust en lasten is vergaert,
Is sijn verkiesen quijt, en plicht gaet voor genuchten.
(5) Vaert wel dan schoon verblijf, groen Hemeltjen op aerd,
Doorluchtighe orgelen van silvere geruchten,
Vaert wel, soet Paradijs, weergaloos Roosendael;
Dit ’s wat van u geseght, maer verr van altemael.
Buren 16-26 Iul.



[CH1678:010]
HVGENIVS HEINSIO S.
Venit Vianam, cuius hic manum vides,
Ac te videre, si vacat, valde cupit.
Si non vacat, videbit invitum tamen,
Dicturus unum hoc scilicet verbum vetus,
(5) Quam candide sit quamque
Constanter tuus.
Het gedicht is bij de brieven



[CH1678:011]
AEN .TWEE SCHOONEN
Hier hebt ghij dan het malle Boeck,
Moij meisje, werpt het in een hoeck;
En laet het ongelesen leggen.
Magh icker noch een woord toe seggen,
(5) Mij dunckt, sijn rechte plaets sal zijn
In ’tgroot Menagie-magazijn,
Daer de provisie in bewaert werdt,
En voorde vrienden niet gespaert werdt,
Van allerhande snuijsterij;
(10) Ick weet daer dicht een hoeckje bij,
Daer nu en dan de damoiselle
Met haer eerwaerdighe Geselle
Verlegen moghten zijn, ter nood,
Om een papiertie, klein of groot.
(15) Soo hoeven sij niet verr te soecken
Waer mé schoone hemmetjens en broecken
Te vrijen van all ongemack:
Sij konnen maer dit lompe pack
(Elck blaedje namentlick in vieren)
(20) Tot die noodwendigheit vertieren.
Als ’top is, sal ick haer noch een
Sien te bestellen met haer tween.
Valt aen dan Ioffertjens, ghij hoeft soo slechte waeren
Tot voor of achterdeel in ’tminste niet te sparen;
(25) Laet sien eens wie daer meer papiers verbrodden kan,
Twee Meissiens, of een Sot, dat’s een oud rijmend man.
20. Aug.



[CH1678:012]
SUR LE PORTRAICT DE PHILIPPE DE MARNIX SEIGNr DE St. ALDEGONDE;
DU SÇAVANT PINCEAU DE MAD.le IEANNE D’AERSSEN
Si le pouuoit sçauoir, le noble de Marnix,
Ce qu’une illustre main a produit son visage,
Que ne diroit il pas, que diroit il? (j’enrage,
De ne pouuoir finir, faute de Rime en ix.)
(5) Mais, je n’enrage plus; grace à St. Aldegonde:
Il diroit, me voijci la merueille du monde.
Non; j’acheue la Rime, il diroit, le Phenix.



[CH1678:013]
OP MIJN 82e VERJAEREN
Moord-jaeren, scheidter uijt, en denckt niet meer aen mij,
Ghij komt voort aen te laet: Hadt ghij ’top mij geladen,
Den aenslagh is gemist, ghij kont mij niet meer schaden;
’K ben all’ uw’ sevenden en negenden voorbij.
(5) ’T is waer, om hondert jaer min een te moeten leven,
Gebrekender nog wel twee negenen in als,
Maer wacht ghij noch soo lang, en brengt mij dan om hals,
Amen, en van nu af is u de moord vergeven.
Hofwijck natali meo (4 Sept.) 82.mo.
Et nunc quae est expectatio mea; nonne dominus? Ps. 38,8 in marg.



[CH1678:014]
A M. L’ AMB.r TEMPLE 22e SEPT 1678
Ie demande à Vostre excellence
Trois gouttes de vin de Prouence.
Ie l’aij dit si noble et si doux,
Qu’on en enrage parmi nous.
(5) Mais que rien ne vous inquiete,
La quantité sera discrete,
La continuité de graces dans le coeur
De vostre infiniment obligé seruiteur.



[CH1678:015]
IN SYNAXI.
Hic sedeo, hic sedi, ah ! quoties indignus et idem !
Tandem, magne Deus, fac sedeam melior.
2. Oct.



Sermones de vita propria


[CH1678:017]
TEGEN ’TSPEL
’Khaet allerhande spel van Caerten en van Steenen.
De reden, dunckt mij, staet
Niet qualick op haer’ beenen.
Ick houw niet van ’tvermaeck, dat daer maer in bestaet,
(5) Dat het mij staegh heel wel, mijn’ vriend heel qualick gaet.
1. Nou.



[CH1678:018]
AEN DIRCK.
Dirck draeght sich als een Leew in ’tveld:
Getuijgen hebben ’t ons vertelt.
Maer, Dirck, magh ick dat woord wat naerder overleggen ?
Met reden is ’t, dat Vriend en vyand voor uw vreest;
(5) Want, Dirck doet als een Leew, is min noch meer te seggen,
Als dat gh’ een vent zijt als een Beest.
3. Nou.



[CH1678:019]
WOORD HOUDEN
’t Luydt redenloos en onbeleeft,
Een ding te houwen datmen geeft:
Maer niettemin, in goeder trouwen,
Een die sijn woord geeft moet het houwen.
12. Nou.
3 niettemin: evenwel afschr.



[CH1678:020]
OP DE GEMAECKTE FONTEIN TEN ROOSENDAEL
Tot noch toe was ’t Gods woord, Gods overvloed, Gods zegen,
De Silvre plassen van dien onderaerdschen Regen
Daer Roosendael in swemt: Nu komt den Eigenaer
En thoont vernuftelijck hoe schoon de wereld waer,
(5) Had yeder een de gaef van ’t Schepsel te besteden
Waer toe het dienstigh is: de Menschelycke Reden
En reickte noijt soo verr, ten waer God selver quam
En opende ons ’tverstand en ’tonverstand ontnam.
Hier hebt ghij ’t, vreemdeling; komt, helpt den Heer genieten
(10) De vreugden daer hij Vrouw Nature aen heeft gewent,
En vreest niet of u een of beij verlegen lieten;
Sijn water en sijn gunst zijn beide sonder end.
Hag. 29. Nou.



[CH1678:021]
De rycke weelde van dien onderaerdschen Regen
Daer Roosendael in swemt, kon ’tedele gemoed
Des Landheers niet voldoen: God was hem veel te goed,
Om niet voldanckt te zijn; waer mé ? met holle woorden



[CH1678:022]
AENDEN HEERE W. VAN HEEMSKERCK MET MIJN’ CORENBLOEMEN
Dingt niet te scherp met mij; ick weet en sie, Heemskerck
D’onvergelijck’licheit van onse Coopmanschappen.
Ghij schenckt uw en Natuers doorluchtighst Meester-werck;
Ick schenck gestolde papp van oude linnen lappen.
(5) Maer uw’ beleeftheit weet, die all doet wat hij kan,
En geeft all wat hij heeft, is geen ondanckbaer man.
2. Dec.



[CH1678:023]
OP D. BUIJSEROOS CAMERSPEELTJE VANDE VREDE
Wat quam’er soet geluyd uijt menigh mond en hert,
Als ijeder keel de Vred’, het best van alle dingen,
Soo cierlijck kost besingen
Als s’ hier besongen werdt !
ult. (31) Dec.



Continue


[CH1679:001]
WISSE WAERHEIT
Wijstm’ een man die niet liegen kan,
Ick wijs u een die vliegen kan.
26. Ian.



[CH1679:002]
OP NEEL
Tast ijemand Neel haer’ oude Memmen aen,
Sij kijft, als om een saeck van groot belangen,
En roept, als waer ’t wat jongs, foeij, laet dat staen:
Veel beter riep sij, foey, en laet dat hangen.
21. Feb.



[CH1679:003]
DIRCKS RYMERIJ
Dircks dicht siet als wat swacks dat los aen een gelijmt waer.
Ick hoopt’er reden in te vinden; maer ’ten rijmt maer.
1. Apr.



[CH1679:004]
AD ARCHIATRUM ALCMARIANUM
Curasti Autorem; sed eris mihi maior Apollo,
    Aegrius hoc Illo si medicaris opus.
Omne feres punctum, post Vesicam, Caput et Cor,
    Claudos hic etiam si medeare Pedes.
Aprili.



[CH1679:005]
LESSE VAN DEN HEER THEODORE DE MAYERNE OPPER-MEDICIJN
VANDE CONINGHEN VAN GROOT BRITTANNIEN
Houdt beide voeten warm, wilt ghij ’t Hoofd wel bevrijden;
Pist dickwils, soo ghij noijt Steen noch Graveel wilt lijden;
Maeckt geenen Oven van uw Slaepmuts, noch een’ grond
Vol rauwe Groenten als een Kruijd-hof van uw’ Mond:
(5) Laet springen als het komt, al soud ’t sich laten hooren:
Past op dit reglement, en dan op geen’ Doctoren.



[CH1679:006]
VODDERIJ VOOR EN TEGEN DEN HOUTEN HOF VANDEN HEERE
R. VAN HEEMSKERCK
1
Pronckt, Heemskerck, met uw Werck; en, sonder u te uijten
Tot eigen yd’len lof, laet kloecke lien besluijten,
Die sulcke wondertiens in ’t dorr Hout weet te doen,
Wat braght hij, als hij wouw, niet wel te weegh in ’t groen?

2.
Behalven dat hier licht wat Hemel-nats door druijpt,
En datter weinigh schutt of schuijlen schijnt te vinden
Des Somers voor de Son, des Winters voor de Winden,
Noijt sagh ick hoepstock Hout bevallijcker verkuijpt.

3.
Die desen Hof geplantt, ’kwill seggen, heeft gebouwt,
’k Vrees dat hij even soo ons arme groen Voorhoutje,
In plaets van sijn schoon Haer, eens ’s jaers niew en eens oud,
Veel liever een Perruijck sagh dragen van dorr houtje.

4.
Waer ick tot Boom of Struijck geschapen en geplantt,
Ick sprack, Heer Heemskerck brocht dit kostlijck mall aen stucken.
Wij staen en gaen alleen, spaert uwen Winter-brand,
Wij hoeven geen behulp van recht’ of kromme krucken.

5.
Dit dunckt ons van dit Werck: Het staet wel, maer ’ten gaet niet:
Dit vreesen wij d’er af, ’tstaet wel, maer ’ten bestaet niet.

6.
Wat light men en bedilt het Werck van mijn Vermaecken
En laeckt sijn machteloos bestaen voor Weer en Tijd?
’t Behaeght mij. daer is ’t all: en, als het al verslijtt,
’kWensch dat ick ’t thienmael in mijn leven niew magh maecken.

7.
Wie heeft niet vanden Slagh van Heemskerck hooren seggen?
Gibraltar haett dien naem; maer hier ’s een and’re slagh
Van Heemskerck in de weer; geen slagh van alle dagh,
Maer met een niewe slagh, van ongeplantte Heggen,
(5) En ongewortelt Hout, daer af men dencken magh
Dat heel Gibraltar weer sou schricken, als sij ’t sagh,
Als van wat seldsaems van een Heemskercks overleggen.

8
    ’Ksie op mijn Werck met geen berouw;
    Ick derv ’er ’s Winters onder sitte’,
    Dat ick van geen vreemd Heemskerck houw;
    Al waerder niet als ditte;
    (5)Hij haelde ’tleven uyt de kouw,
    En liet het inde hitte.

9.
Ce Pourpoint decouppé de Bois sur la chemise
Sal Somers liefflyck sijn. Die ’t ’s Winters niet en lust,
Kom’ by den Tuijnheers Vier, of blijv’ by ’t sijn in rust.
Daer krimpter al een deel het Houtwerck uijt, ick sie se.

10.
In dese Welfseltjens sal ’t ’s Winters koeltjens wesen:
    Maer, is de Son geresen,
    ’tSal heel wat anders zijn.
Bewaert ’er liever dan uw’ Druijven als uw’ Wijn.

11.
    Leert van mijn’ houte Dreven
    De wisseling van ’t leven.
    Dan treedt m’ in ’t ruijme Pad,
    Dan in een nauwer gat
    (5)Van sieckten of van sorgen,
    En licht’lijck overmorgen
    In ruijmer gang als voor,
    Of noch benauwder spoor:
    Tot dat wij moe gewandelt
    (10)En ’twereldsche verhandelt
    Door ’t engste pad in ’twyd
    Geraecken uijtter Tyd.
    Dit ’s, sonder meerder Ende,
    Het uijterst, en mijn
    Ende.



[CH1679:007]
TWEEDERLEY BLIJVEN
Dirck raeckte mé te Veld, en quam ’er korts om ’tleven:
Waer Dirck niet beter thuijs als in het veld gebleven?
4. Aug.



[CH1679:008]
VOOR TILENUS
Een’ Broeck van Stof ruijm voor twee Broecken,
Een Rust-bed midden in de boecken,
Met kussentjens van allen slagh,
Om dicht te slapen bijden dagh;
(5) Een Hoed van d’aller niewste drachten,
Die loode platen plat verkrachten
Om na de ronde Fransche maet
Stijf stand te houden by de Straet.
Een Huijs om twee drij groote heeren
(10) Met haeren aenhang te logeren,
Versien van Sael en Galerij
En hoopen Camers op een rij:
Daer bij een Tafel, daer den Renschen,
Den Franschen, en, voor leck’re menschen,
(15) Den spaenschen niet en wordt gespaert.
Een Tafel, puijck, gelijck de Waerd,
Met volle schotlen en cieraden,
Tot sneew van Suijcker toe, geladen.
Vindt ghij behagen in dit werck,
(20) Soo treedt eens mergen na de kerck,
En hoorter ’tzedigh leven leeren
En nedrigheit in dack en kleeren,
En raedt dan, hebt ghij wat verstands,
Wiens doen is dit? die Predicants.
8. Aug.



[CH1679:009]
BOERTIGH GRAFSCHRIFT VOORDEN H.e VAN MAESDAM, BAILLIEU
VAN RYNLAND, SCHILDER EN RIJMER
Hier light een man, die moe van sitten presideren
Aen ’t Officieren viel, Baillieus gewijs, soo ’theet:
Dat oock moe; trachte sich met schild’ren te geneeren;
Dat oock; stierf Officier, en Schilder en Poeet.



[CH1679:010]
AEN DE HEER VOLLENHOVEN
Mijn Vriendt-e Vollenhoven-e,
’t Is niet-e te gelooven-e
Dat ghij niet-e verstaet-e
Hoe vreemt-e dat het staet-e,
(5) Daer ghij so wel-e preeckt-e
Gods woordt-e, dat ghij spreeckt-e
Met staerten-e veel woorden-e
Die Hollandt-e noijt hoorden-e.
Lett eens-e, hoe ghij mist dus-e:
(10) Wat’s Iesus-e, wat Christus-e?
Hoe is ’t met ons gelegen-e?
Wij spreken-e te deghen-e,
Soo wij niet beter weten-e.
Wilt ghij ons’ Ingeseten-e
(15) Een’ niewe taele leeren-e?
Nogh vrouwen-e, noch Heeren-e,
Ben ick-e niet bedroghen-e,
En sullen-e ’t gedooghen-e.
Eij laet het u berouwen-e,
(20) En onse sotte vrouwen-e,
Bij u niet onbegrepen-e
Haer’ staerten-e na slepen-e,
Op dat ghij niet bedrijft-e
Daer gh’ andere om bekijft-e.
(25) Ick segg het u ten besten-e
Als zijnde van de lesten-e
Van uwe vrienden niet-e,
Gelyck ghij hier aen siet-e,
Ghij hebter veel sçavanter-e
(30) Maer geene veel
            Constanter-e.
Hofwijck 16. Oct.



[CH1679:011]

Da veniam, Vir amice, joco censoris Amici
    Tam bona tam male te dicere non patior.



[CH1679:012]
IN D. HEINSII ORATIONES FUNEBRES ET EPICEDIA
DE IOS. SCALIGERO

Heinsiadae cum Scaligero qui nouerit olim
    Quam fuerit strictae nexus amicitiae,
Nemo, puto, sanus non exclamauerit, Heu quod
    Heinsiade viuo debuit ille mori!
(5) Heinsiadae contra quisquis tam grandia verba
    Et tam Scaligeri laudibus aequa legat,
Si quid habet genij, cogetur dicere, Certe
    Heinsiadae viuo debuit ille mori.
Dec.



Continue


[CH1680:001]
COMPONISTEN LESS
    Ick eisch de Componisten
    (’k Wouw dat sij ’t alle wisten,)
Een fraeij gesang en niew, wat fughs gewijs beleidt,
Het beste Contrapunt, swier en gevolgsaemheit.
9. Jan.
Six qualitez necessaires à la bonne piece de musique instrumentale titel



[CH1680:002]
AENDE SELVE
    Hoort Componisten in een woord,
    Wat tot uw’ Contrapunten hoort.
Mydt Quarten achter een, en Quinten en Octaven,
    En all wat daer te seer na smaeckt:
    (5)All wat u, buijten dien, vermaeckt,
Dat gunt uw Ooren vrij, en maecktse niet tot Slaven.
    Elck heeft sijn sin, dit is de mijn:
    ’Kwil oor-wijs en niet neuswijs zijn.
eod.



[CH1680:003]
Qui n’aijme Fraix, Peine et Danger,
N’a que faire de voijager.
13. Mart.



[CH1680:004]
KERCK-RAED
Vriend, valt ghij slaperigh ter Kercke, daer ’tminst past,
En wordt ghij, in ’tgehoor, van sluijmering verrast,
Ick heb een’ less daer op, die selden staet te feilen,
En, gunt ghij mij geloof, ick wils’ u mede deilen.
(5) Beeldt maer uw selven in, dat die daer staet en sweet
Om u te seggen wat ghij weet en niet en weet,
Aen uw Sieck-bedde sitt, ontboden en gebeden
Om u de hand te bi’en in d’uijterste gebeden;
Denckt dat hij uwe ziel, en uw’ alleen, besorght,
(10) En leidt u ernstelijck naer ’s Heeren hooghe Borcht,
Daer heen ghij reisen gaet, en nu ’tgeen tyd van veinsen
Noch dobbel sin meer is, helpt u te rugge peinsen
Aen feilen veler-hand; en styft weer uw gemoed
In ’s grooten Middelaers voor u vergoten bloed,
(15) Voor dien ghij nu eer lang te Rechte moet verschijnen;
In sulcke besigheit sal niet de Slaep verdwijnen
En alle sluijmering van hert en oogh vergaen?
Zijn wij niet willens dom, daer is geen twijffel aen.
5. Apr.



[CH1680:005]
[Grieks-]PATROS ERÊMOU[-Grieks]
    Hier hebben my verlaten
    Mijn’ kindren, die wel saten:
    Siet my en siet mijn huyys:
Noyt woonde Cluysenaer in half soo wijde Cluys.
(5) Die hier van oorsaeck zijn en sal ick ’t noyt verwijten.
’k Ly geerne wat sy doen, als sy maer niet en krijten.
Een dingh gebreeckter aen, dat ick wel wenschen sou,
Dat’s dat het een wijs mensch alleen goed vinden wouw.
Hofw. 10. Iun.



[CH1680:006]
PAEPE-PREECK
Mij lust mijn’ Leseren een soet Sermoon te schencken.
Op ’t kraeyen vanden Haen had Heeroom dit bedencken.
Beminde, sprack hij, siet tot stichting en tot leer
Zijn hier drij punten in: voor eerst merckt dat wel eer
(5) Oock Haenen zijn geweest; oock dat die bij haer leven
Soo kraeyden met den dagh als wij het nu beleven.
Ten derden (en hier op hebt ghij meest acht te slaen)
Dat, die ’tgeboren was, bleef een geboren haen.
Hoe gaet het hedendaeghs? ’t moet al Capuijnen werden
(10) Dat Haen was, of uw maegh en soudt niet konnen herden.
Hier op dé Heeroom voort een stichtelyck vermaen
Op soo veel overdaets dat hy der in verwerden;
Maer ick gingh heen, en had mijn maegh vol vanden Haen.
27. Sept.



[CH1680:007]
SCHOTEL-RIJM.
Wat salmen desen Noen
Aen onse Tafel doen ?
Wij sullender ontdoen
Een stuckjen Venesoen
5 Soo soet als Venus soen,
En een gebraden Hoen,
Met een Salaetje groen:
Meer isser niet van doen.
eod.



[CH1680:008]
TOT HET GRAF VAN IOFF.w MARGARETA TROMP
Hier light de drooge romp
Van d’oudste lieve Tromp,
Die alle man beschreide,
Behalven sij, die scheide.
(5) ’t Lijf was te nauwen Cas
Voor sulcken Ziel als ’twas.
Wie s’ aenneemt te beschrijven
Sal inden arbeid blyven,
Het zij de kloeckste Penn
(10) Diem’ in den Lande kenn’.
Best sal men met beschreijen
Dien soeten naem verbreijen.
Schreyt Iofferen, uw leed
Was noijt soo wel besteedt.
9. Oct.



[CH1680:009]
VANDEN H.r VAN DER HOOLCK
Wat moetmen schrijven op dit Graf?
Ick weter veel en weinigh af;
Dat ’s, dat de goede Stichtse Heer
Lang leefd’ en stichtelyck, en viel om veer.
10. Oct.



[CH1680:010]
VANDEN RAEDSHEER KERCKHOVEN
Een kerck gelegen in een kerckhof is goed werck
    En is ’t gebruijck in allen lande,
    Maer raedt eens, luyden van verstande,
Hoe hier een kerckhof is gelegen in een’ kerck.
eod.



[CH1680:011]
VANDEN H.r VAN RENSWOUDE IN ’TLEVEN
Hier light Renswoude; neen, ick heb maer willen seggen,
    Hier sal hij liggen als ’tbehoort.
    Dan, soo hij sijn musijck langh hoort,
(Lang moet’ hijs’ hooren noch) hij salder niet haest leggen.
eod.



[CH1680:012]
NOCH VAN IOFF.w TROMP
Tromps brave Margariet legt hier in d’aerde.
Neemt tot getuijghe van haer hooge waerde,
Dat noyt gehoort is over Man of Vrouw
Van soo gemeenen ongemeenen rouw.
12. Oct.



[CH1680:013]
NOCH
Hier light de groote Tromp en Margariet sijn kind,
Elck voll van eigen eer, gepresen en bemint.
Wij moeten swijgen: maer, o Hemel, laet mij seggen,
Most sulcken kind soo vroegh bij sulcken vader leggen?
eod.



[CH1680:014]
OP ALL DIT NACHT-GERIJM
Terwijl ’t de dood all om verkerft,
En d’een vast na den and’ren sterft,
En ick, half sieck, en sonder slapen,
Blijff in dit Bedde leggen gapen,
(5) Wat kan ick beter doen als beide te gelijck,
Wat dichts besteden en wat plichts aen vrienden-Lijck?
Waer sal de laeste penn in ’teinde toch toe strecken
Als tot Graf-schrijverij van Wijsen en van Gecken?
eod.



[CH1680:015]
OP DE DOOD VAN IOFF.w CATHARINE ZUERIUS,
GESTORVEN 10.en OCTO. 1680
Hier light Moey Catharijn: wat hoefter meer geschreven?
    Want, als ick ’t seggen derv,
Wat heefts’ in Tachentich en drij jaer toe bedreven
Als datse leurd’ en seurd’ en controlleurd’ en sterf.
eod.



[CH1680:016]
OP HET GRAF VAN VROUW WALBURGH VAN TRELLO
WEDUWE VAN SANTEN
Vier min als hondert Iaer heeft Nederland sien blincken
In ’tgheen hier onder light en eens heeft moeten sincken,
De welgeboren ziel die uijt Gods handen quam
Met Walburg, laeste spruijt van Trellos ouden stam.
(5) In hoe aensienlijcke bevallicheit van leden
Die Ziel gelegert was, en hoe Verstand en Reden
Met minnelycken ernst en wijse Vrolickheit
Dien langen levens loop geciert heeft en beleidt,
Waer hier te laet gemelt: dat helder heeft gebleken
(10) Een hondert jaer min vier kan heel de wereld spreken:
Van sulcke dooden drijft het lieffelijck gerucht
Als witte Lelien en Roosen door de Lucht.
14. Oct.



[CH1680:017]
OP DE DOOT VANDE WEDUWVROUWE TROMP
De Vader lang in ’t Graf, de Dochter aen sijn zij,
Eer ’t oyt de Moeder wist, viel in haer slaep daerbij!
Wat dé de Wedu-vrouw? sij volgd in weinigh’ uren;
’t Geselschap was te goed, sij koster niet van duren.
17. Oct.



[CH1680:018]
TOT HET GRAF VANDEN H.e DAVID RIJCKAERT
Hier light een vrijer die een rijckaert was en hiet.
De vrienden klagen, die daer sitten in ’t verdriet
Van deelen. Hij was wel een soet man voor sijn’ erven,
Dan dat hij wat te lang gefutselt heeft met sterven.
(5) Nu derfter niemand niet eens krijten onder haer,
Om ofmen dencken moght dat het van blijschap waer.
19. Oct.



[CH1680:019]
AEN EEN LASTIGH VERVOLGHER OM VOORSPRAECK
Dirck, scheidtg’er noch niet uijt? ick ben u moe gehoort
Dit liedje singen: Heer, het kost u maer een Woord,
Als ’t uw believen waer: dat kont ghij mij licht leenen
Tot mijn bevoordering by desen en by geenen.
(5) Dus rekent ghij alleen; maer, Vriend, eer ghij begost,
Hadt ghij te cijfferen wat mij dat een Woord kost.
Het maeckt mij Schuldenaer van Crediteur te werden;
En ick soeck schuldeloos mijn leven uijt te herden.
Spaer ick mij voor mijn self, bedenckt wat helpt het nu,
(10) Als ick blijf sonder schuld voor mij, en Borgh voor u?



[CH1680:020]
TOT HET GRAF VAN IOFF. ELEONORA PERGENS
Daer light een vrijster hier ter plaets
Die ons berichte met meer praets
Dan w’ altemets heel geerne hoorden.
Van moij Maseurtje Magdaleen
(5) Had men ’t wel eens soo lief geleen;
Want schoon verschoont licht heel wat woorden.
Hier ist in ’t eind gegaen als ’thoorden,
Te weten als de kelder-kraen,
Die ’t seerste loopt, heeft eerst gedaen.
6. Nov. prompt.



[CH1680:021]
OP HET GRAF VAN EEN KLAPPEIJ.
Hier heefts’ in ’t end begost te swijgen,
Daer toese noijt en was te krijgen,
Trijn, klock en klepel vande buert:
’tHeeft, God danck, all een’ weeck geduert.
(5) Lang sal de wereld moeten dueren
Soo Trijn met swijgen uyt moet suren
Soo veel sij levend heeft geklapt.
Gaet soetjens die hier over stapt
Om of sij weer eens wacker wierde
(10) En op een’ niewen kerfstock tierde.
Ons kost niet vreeslickers geschien,
Haer man en mij, als dat te sien.
7. Nou.



[CH1680:022]
OP HET SCHUIJLENDE GEBOUW VANDEN H.r VAN
BEUNINGEN
Het beste Huijs dat inden Haghe
De beste kenners best behaghe,
Is Beuninghens. Wat een verdriet!
Waer staet dat Huijs? men weet het niet.
(5) Maer lett op Beuninghens mijsteri,
Hij houdt van Esse, non videri:
Dat is soo veel, in mijn Latijn,
Als zijn, en ongesien te zijn.
Den Haegh mach ondertuschen roemen,
(10) Daer is in Holland niet een stadt,
(Soo ’k alles bij sijn’ naem magh noemen)
Met sulcken schoonen achtergat.
22. Nou.



[CH1680:023]
AEN EEN EDEL EDELMAN
’t Oud Edel Huijs van uw’ Geboort,
Daer van men soo veel’ Wondren hoort,
En daer wij soo veel groots af lesen,
Prijs ick, en heb’t altoos gepresen,
(5) Niet minder als ’t prijs-waerdigh is:
Maer, Heer, in een’ saeck tast ghij mis,
Gelooft ghij dat ick u oock pryse
Om die vernuftighe, die wijse,
Die strydbare Voorouderen,
(10) Dier waerde noijt verouderen
Noijt vande Tong geraken sal?
Weet, dat het eigen welgevall
Dat gh’ in mijn’ oogen hebt gewonnen,
Eerst van uw selven heeft begonnen.
(15) U lov’ en prijs ick, u alleen,
Uw in soo wel gemaeckte le’en
Noch Edeler gestel van binnen,
Uw’ door en door geweickte sinnen
In alles wat de Menschlickheit
(20) Van ’t Beestelijck best onderscheidt,
Uw wijse will, uw’ soete zeden,
U doen en laten, sonder reden
Noijt of gelaten of gedaen,
Uw moedighe ten stryde gaen,
(25) Soo ’s Vaderlands of eigen eere
Met eeren toelaet’ of begeere;
In die quartieren is het, vrind,
Dat ick uw’ vollen Adel vind.
Soo ick hem daer oock niet en vonde,
(30) Lydt dat ick ’t spreeck’ met vollen monde,
Al kend’ ick u van Ed’len aerd,
’Ksou seggen dat ghij ’t niet en waert.
Maer, komt men u oijt na te geven,
Als waert ghij niet van d’echtste Neven,
(35) In spijt van alle die het spijt’,
Ick sal bewijsen dat ghij ’tzijt.
22. Nou.



[CH1680:024]
BOEREN-BEGRAEFFENIS
    Ter naeste wooningh aen sijn land,
    Verhaelt een Boer van S Gravesand,
    Lagh ouwe Petemeu op ’tsterven,
    En schickte tydlick met haer’ Erven,
    (5)Hoe datmen staetigh inden rouw
    Haer Lijck ter kercke voeren sou.
    Met Knollen, zei sij (dat zijn Paerden,
    In Boeren tael, van geener waerden)
    En will ick niet ter aerde gaen:
    (10)De Kist sal op een waghen staen
    Getrocken van twee moije Meeren;
    Dan jy luij in je swarte kleeren
    Ordentelick, soo vrouw als man,
    Met vijf ses wagens achter an.
(15) Dit dus besluijtende met stichtelijck verblijen,
Heer, sprack sij, die dat eens de Laen af moght sien rijen!
Nou.



[CH1680:025]
REDELYCKE DANCK
Dirck danckte mij voor moeyt en kost
Die hij mij t’samen had gekost
Om uijt syn’ leegh verloopen saken
Aen een goed vett beroep te raken,
(5) En seij, mij dunckt met goed bescheed,
Heer, ’tis mij lief en ’tis mij leed.
26. Nou.



[CH1680:026]
IANS ONFRANSCH
Ian spreeckt gedurigh Frans, dat waer wel, sprack hij fijn Frans,
Maer dat waer op sijn Frans gesproken, niet op sijn Frans.
eod.



[CH1680:027]
VAST BESLUYT
Moye Ael verthoond’ haer Man een kistie vol presenten
Dats’ even soo ontfing van eenen van haer’ venten
    Die hij wel lijden moght
    Dat Ael niet en besocht.
(5) Hij trock sijn schouderen, en seij, Wel, liefste Vrouwtje,
Ick sie wel dat ghij ’t vast all slaet in ’tbeste Vouwtje;
Maer reken ick dit goed van ’tminste tot het meest,
Soo is die vent een geck, of ick een Horenbeest.
29. Nou.



[CH1680:028]
GRAFSCHRIFT VAN CAREL VANDEN BUSCHE
Hier light mijn Hovenier, daer valt niet af te seggen
Als dat hij Carel hiet, en dat hij stram en oud
Soo lang Voorburgher aerd doorwroet heeft en doorklouwt,
Dat hijder bij en in heeft moeten blijven leggen.
eod.



[CH1680:029]
ONTAEL
Ick droomde dat ick lagh en liep.
Siet, wat een kluchtigh seggen
Van slaep, van loop, van leggen:
Ick lagh, en liep, en lagh, en sliep.
ult. (30) Nov.



[CH1680:030]
AMSTERDAMSCHE BEURS
In ’t Heeren logement daer Dirck den honger leidde
    Vraegd’ yemant hem van waer hij quam.
    Dirck gaf hem kort bericht, en zeide,
Van ’t marm’re Mieren-nest, de Beurs van Amsterdam.
22. Dec.



[CH1680:031]
IAN ONTDECKT
Ian dingt een halv’ uer lang, en scheidter dan noch uijt.
Hy will maer seven duijts aen ’tWitte Brood besteden.
Een stuijver is de prijs van over lang geleden.
Nu weet ick wat Ian is, en kenn hem op een’ Duijt.
24. Dec.



[CH1680:032]
SCHOONE ONPARTIJDICHEIT
Daer leeft een Raedsheer, (kwill niet seggen in wat land)
Die sich de vrijheit geeft van gift en gaev t’ontfangen
    Eerst van den Impetrant,
    En laet de saeck dan hangen
(5) Tot dat Partije komt en schenckt hem even veel;
Lett wel, pas even veel: want, seght hij, sou dit slechter
Of beter zijn als dit, ick soud’ om ’tminste scheel
Mij selfs veroordeelen als een partydigh Rechter.
26. Dec.



[CH1680:033]
STRAF-WISSEL
Daer moet een Graef gehangen zijn
En aenstonds na die korte pijn
Des Graven lijf gehackt in vieren.
Maer noch en salter soo niet gaen;
(5) De Coningh is soo goedertieren,
Hy heeft hem ’s lijfs gená gedaen,
En inde plaets van vier quartieren
En salm’ hem maer den Kopp af slaen.
eod.



[CH1680:034]
MISVERSTAND
Mijn Iongen werdt’er stout op,
Als ick hem heet, stoockt Hout op;
Hij stoockt en blijft aen ’tstoken
Als soum’er brae’n en koocken,
(5) En vatt niet in syn domme kop,
Of ick segh, Hout op, of houdt op.
eod. 26. Dec.



Continue


[CH1681:001]
MODE DWANG
Der Vrouwen staerten die de Cameren benauwen
Zijn niet van haer vernuft: sij hebben ’t van de Pauwen.
Maer, lieve Iofferen, ghij zijt maer halver weegh,
En, wilt ghij Beestigh zijn, soo werdt het eens ter deegh.
(5) Weet, dat de Pauwe staert noyt cierlycker noch fraeyer
Noch trotser werdt gesien dan als hij als een waeijer
Met all sijn oogen en sijn’ veeren overend
In ’tronde staet gespreyt: maeckt u dat oock gewent
Soo thoont gh’ ons zeffens twee schoon’ Oogen en twee billen.
(10) Roept niet te spijtigh, Foeij, dat sullen wij noijt willen:
Want, soo ’t de Mode maer eens te Parijs gebiedt,
Uw’ staerten moeten op, soo goed en zijt ghij niet.
1. Ianuar.



[CH1681:002]
Op een Comeet vijf sess en komt het hier niet aen.
Ons Haegsche Iofferen die ’k met haer staert belaen
De vloeren veeghen sie, heb ick lang soo geheeten,
Maer moest mijn’ gissing noch een toontjen hooger gaen,
(5) Ick hiet Swart-staerten en quaedaerdighe Cometen.
3. Ian.



[CH1681:003]
VAN ANNE
Mans, hebt ghij mij niet lief, segt Anne met goed oordeel,
Ick denck niet als aen uw en aen mijn eigen voordeel.
13. Ian.



[CH1681:004]
GOE COMETEN
Wat lightgh’ en quelt mij vroegh en laet
    Met praetjens van Cometen?
Ick houw meer van Comedi-praet,
    En noch meer van Com eten.
18. Ian.



[CH1681:005]
VAN IJEMAND
Hoe ’t elders gaet of niet en gaet
    Laet . . . . . . niet beven;
Beduijdt de Staert-Sterr niet als quaed,
    Hij sal gewis lang leven.
eod.



[CH1681:006]
CLAES VERLEGEN
Claes heeft geen wesen van het groot Comeet-werck. Weetje
Waerom hij dan soo staet en sterrooght inde locht?
Hij hoopt al op een klein particulier Comeetje,
Dat hem sijn boose Trijn eens veegh verklaeren moght.
19. Ian.



[Roemer van Wesel]
PIJGMAEI EX INDIA REGULI EPITAPHIUM
Indus Arausiaei bipedalis regulus hospes
    Principis e rhedâ dum salit, interijt.
Felices Reges! Si tantum Regulus iste,
    Cujus portendat fata Cometa, foret.
(5) Sed vereor, cum longa adeo sit cauda Cometae,
    Ne tanto Augurio sit nimis Iste brevis.
Hic Jacet. Hoc satis est, addendo plura, pusillo
    Funere majorem ne faciam Titulum.
    vel sic:
Funeris hic Titulus Funere maior erit.
    Romane. (Roemer van Wesel)



[CH1681:007]
27. IAN. 1681
Pi breue producis? quid agis, Romane, pusillo in
Funere Spondaeos ipsos, tam pro tenui re
Correptos melius, curtos mutilosque dedisses.
Tolle soloecismum; ne mox patiare, quod absit,
Versibus his aliquem subscribere,
    Non Romane.



[Roemer van Wesel]
Pi breve productum, cum me Vir magne moneres,
    De ta correpto, longa sit illa lice>
Sijllaba, nil scribis, Ceu quod Tua lijncea fallit
    Lumina, ceu nostrae des id Amicitiae.
(5) Si non vidisti, Romanum Graeca fefellit
    Dictio: quid mirum? fallit et Hugenium.
Vidi, correxi, delevi proque Pelasgâ
    Romanam vocem carmine substitui.
Ne non Romane subscribat versibus istis,
    (10) Qui candore pari non sit ut Hugenius.
    Romane.



[CH1681:008]
POSTRIDIE
Incidis in Scijllam ereptus, Romane, Charijbdi,
Inque breui PI semel lapsus nunc laberis in TA.
Non igitur, NonRomane, velut ante, minabar,
Versibus his pergo subscribere, sed
                        Non Graece.
28. Ian.



[CH1681:009]
GRAFSCHRIFT, VAN SYN HOOGHEITS DWERGH
’t Oost Indisch Mannetje van Coninglijcken naem,
Der Princen Hoogheit, om sijn laegheit, aengenaem,
Sprong in sijn’ Dood, uijt vrees van aen sijn’ Dood te raecken.
Verblijdt u, Coninghen: Soo de Comeet haer blaecken
(5) Alleen de kleine dreight, soo gaen de groote vrij:
Doch, dat soo langen Staert soo fell verschenen zij
Om in de Wereld niet als Menschjes te verschricken
Van anderhalf voet hoogh, is qualijck in te schicken.
    Nu, ’t Bloedjen is om hals, en light hier in sijn Kist.
(10) Het Graffschrift wierd te lang, als icker meer af wist
Van ’t mijne by te doen, als dat hij leefde, en doot is,
Soo ’t niet alreede, naer sijn Rompie, wat te groot is.
    Semi Romane. 29. Ian.



[CH1681:010]
AD R. WESELIUM, LAUDEM EPIGRAMMATIS SUI MIHI
ADSCRIBENTEM
Romanum est, propriâ laudem virtute mereri,
Romanum, meritam inuentis admittere laudem:
Sed meritâ semet spoliare, ut gaudeat alter
Immeritâ, plus quam Batavum, plus quam Romanum est.
3. Feb.



[CH1681:011]
NOOD-WEER
De Vensters die daer gins en weer
Aen onse Gevel-muren draeijen,
En zijn niet om se te verfraeijen:
Sy dienen maer tot tegenweer,
(5) Dat soud een blinde Boer wel raeijen,
Van boose Menschen en quaed Weer.
13. Feb.



[CH1681:012]
AD . . . . .
Regibus infesti portentum sideris unus-
    Quisque sibi intentum qui timet esse, tremat.
Tu gaude . . . . . mali malus ominis augur,
    Te procul a vitae fine Cometa docet.
Feb.



[CH1681:013]
OP EEN HOERS GRAF
Hier light de vuijle Neel, en komtse niet te naer,
Sy stinckt noch min noch meer als ofse levend waer.
1. Apr.



[CH1681:014]
TESSELSCHADES WIJS ONDERWIJS. 1637
De kloecke Tesselscha, die ’k noijt en kan vergeten,
Heeftm’ haer’ vertroosting eens soo geestigh toegemeten,
Dat vriend en Vreemdeling bekennen, wie het hoort,
Dat noijt soo stercken sin geschroeft stack in een Woord.
(5) Sij sagh mij quijnen in een diepen rouw, met reden:
Daer noch mijn oude Hert kan suchten aen besteden.
Sij raedde, wild’ ick eens ten kortsten zijn verlicht,
Dat ick mijn’ klachten heel uijt rijmen soud’ in Dicht.
Dus seid sij ’t, (hoort, en leert soo spreken, Mans, van Vrouwen)
(10) Heer, stelt uw leed te boeck, soo hoeft ghy ’t niet t’ onthouwen.
Hag. 7 Apr.



[CH1681:015]
A UN MESCHANT ESCRIVAIN
Femme en trauail d’enfant n’eut jamais tant de peine,
Que l’on t’en dit avoir en si mal escriuant.
Ceste comparaison est reguliere et pleine,
Car tout ce que tu fais n’est que trauail d’enfant.
Hofw. 20. Apr.



[CH1681:016]
DEPOSITIS PER VIAM PALLIO GLADIOQUE
Quid facias pannis, qui jam tot es obrutus annis?
    Sufficit hoc [Grieks-]gêras[-Grieks] fortiter usque geras.
Dicendus vere primo juuenescere Vere,
    Donec idem facies quod facit haec facies.
(5) At nec opus certe Gladio est, quo semper inerte,
    Dum volo pace frui, lentus ad arma fui.
Nec, senio ut praestat, quantum mihi vivere restat,
    Sanguinis, ut spero, aut litis amator ero.
Hofw. 20. Apr.



[CH1681:017]
Der Pacht’ren misgewassies
Zijn dickmael wissiewassies.



[CH1681:018]
OP HET HAEGSCHE SCHAVOT
Een vreemd Heer sagh dit dingh staen stincken in den Haghe,
Daer ick soo lang vergeefs ’tvernielen af bejaghe,
En, hoorende ’t gesagh van Hollands Roll en Raed,
Door wien hier ’taller vuijlst in ’t aller schoonste staet,
(5) Oh, sprack hij, eigenaers van Huijsen, Geld en Landen,
Hangt uwe welvaert aen soo sobere verstanden?
Hofw. 20. April.



[CH1681:019]
COMETEN-WERCK
Men stooft mij ’t hoofd soo warm met vragen en hervragen,
Dat mij mijn’ vraghers lust met vragen te verjagen.
Ick vraegh, waer hoort sy thuijs die vreeslicke Comeet,
Daer elck soo veel af snapt en elck soo weinigh weet?
(5) Sy wandelt om en om: wie dreight sij meer of minder?
Een Coningh sterft in ’tOost: daer over treurt men ginder,
In ’t Zuyden lachtm’er om: dat is des werelds schael,
En ’t Hemel-teecken goed noch quaed voor altemael,
Maer even soet voor een als droevigh voor een’ andren.
    (10)Ia, maer Cometen volght een wonderlijck verandren.
Wat ongehoorder saeck! all ofmen dagh voor dagh
All om in alles geen’ veranderingh en sagh.
Is dat Cometen werck, en hoefter niewe lichten,
Om ons’ onkunde van die waerheit te berichten,
(15) Dat geen dingh staende blijft, maer dat de tyd om gaet
Als ’tmoije Curieus der kinderen op Straet?
En vinden w’ onse Kaers soo aen die Toorts ontsteken,
Dat w’ op het onvoorsienst tael van Propheten spreken,
En Evangeli-wijs verkondigen voor wis
(20) Hoe ’t in den hoogen Raed van Gods geheimen is,
Op wie d’ Almachtighe sijn pezen heeft gespannen,
Wat Grooten sijn’ Comeet komt croonen of verbannen,
Op welcke Coningen sij siet of niet en siet,
Welck Land in hooger macht sal op gaen, welck te niet?
(25) Elendigh stof en slyck, wat maeckt u soo baldadigh?
Vergrijpt men sich soo hoogh, en blijft God noch genadigh?
Lydt, weecke Schepselen, alree te swaer gelaen
Om last van meerder wicht te derven ondergaen,
Lydt dat ick u en mij verleere God te tergen
(30) En in ’t toekomstige, van Heden af tot Mergen,
Waerseggers ydel ampt te roemen uijt een Vier
Van onbegrepen Stof en ongewoone Swier.
    Hoe doop ick dan dat Vier? keur ick het voor een Doe-niet?
Neen, neen; mijn voet en past in soo verkeerden Schoe niet.
(35) Ick laet moedwillighe, die ’ck, als den Hemel spreeckt,
Haer’ ooren stoppen sie, tot dat hij straft en wreeckt,
Syn’ hooghe wonderen, sijn donderen, sijn’ slagen
Van Vlammen uijt de Wolck, wanachtelyck verdragen:
Mijn’ ziele beefter af, ick schrick voor Son en Maen,
(40) Soo still, so dagelyx, soo zedigh als sij gaen:
Voor ’t machtigh Sterren-Heir staen ick niet min verslagen,
Soo dickmaels als ’t mijn Oogh te middernacht siet dagen.
    Waer in ontroer ick mij? In d’ eindeloose Macht
Die dit geweldigh IJet uijt Niet in wesen bracht.
(45) Heer, segg ick, eewigh Heer en Schepper en Behoeder
Van soo veel’ wonderen, die Ghij tot min als poeder
Kont maelen door het Woord daeruijt sij zijn ontstaen,
Soud’ ick mij konnen niet ter herten laeten gaen,
Wie Ghij zijt, en wat Ick, niet zitteren en beven
(50) Voor die mij Lijf en ziel genadigh heeft gegeven,
En ongenadigh, maer altoos gerechtigh, kan
Ontdoen, nu, nu, terwijl ick stae en spreecker van?
Ick doe het, groote God; maer, wel moet ick het uijten,
Ick doe ’t gebreckelijck, ick doe ’t niet sonder muijten
(55) En woelen tegens dijn’ Bevelen nacht en dagh.
’k Sie’t aen de niewe Roe, die Ghij ons, sonder slagh,
Alleen verschijnen doet; en soo dan leer ick weten
Wat het bedieden is van grillighe Cometen.
    Wat dan? vrees ick se? neen. Veracht ickse? noch min:
(60) De vrees waer Goddeloos, ’tverachten sonder sin:
Ick vreesde Goddeloos wat God verbiedt te vreesen:
Veel Goddelooser noch socht ick’er in te lesen
Dat daer niet in en staet, waer Gods besluijten gaen,
Wie sijn’ almachticheit wil vallen doen, wie staen,
(65) En klapte soo quanswijs uijt Gods geheimenissen
Tot Bullebacken van d’eenvoudigste Gewissen,
En snoerde Kind’ren en Ouw’ Wijven aen dien klapp,
En maeckten onbeschaemt van Droomen Wetenschap:
’k Verachte Goddeloos het Hemelsche verschijnen
(70) Van wat d’Almachtighe doet blaecken en verdwijnen
’t Zij in een niewe Vorm gegoten, of wel eer
Ontstaen in ’t eerst gedrang van Millioenen meer.
Verr van verachten, verr; ick eer all’ de bewijsen
Van d’onbepaelde Macht, ick helps’ oneindigh prijsen
(75) Oneindigh loven en oneindigh gade slaen
Maer sonder hooger als mijn Vlercken op te gaen.
Daer staeckt haer self mijn’ vlucht, mijn weet-lust en mijn’ driften
Om all ’twaerachtige van alles uijt te ziften
Dat maer waer-achtigh zij: Als, of een’ Staert-Sterr schijn,
(80) Om bode van verdriet of van geluck te zijn:
(Dat vonnis self en is bij mij noch niet besloten;
Elck strijck’ het naer sijn’ sin, of laet’er ons om loten,
Want op de meeste stemm en slaen ick hier geen acht)
Ick wacht op voll bericht wanneer mijn ziel gebracht
(85) Daer Hij woont diese schiep, sal in sijn licht den sijnen
Doen schijnen alle licht en allen mist verdwijnen.
    Uyt is ’t, mijn’ Vrageren, ick meen ghij mij verstaet,
Is het bewijs niet goed, ’t aenwijsen is niet quaed.
Ick ben u moe bericht, weest ghij ’t van mij te vragen,
(90) Hier kan het einde zijn van u en mij te plagen.
20. Apr.



[CH1681:020]
WAERSCHOUWING
Vriend, wilt ghij Dichten, weet, dat ghij aen uwe Reden
Deselve moeyt als aen uw Rijmen moet besteden.
Als voor uw Regelen soo houdt u altyd bang
Dat geene hier te kort en valle, daer te lang.
(5) Noch isser onderscheit, en, weghen wij ’t ter degen,
Daer is veel min aen ’t eerst als aen het laest gelegen.
Hofw. 21. Apr.



[CH1681:021]
IAN à LA MODE
Ian is sijn ambacht moe gedaen,
En is vrij wijser als voor desen:
Hij will niet langer Kapstock wesen,
Maer liever sonder Mantel gaen.
26. Apr.



[CH1681:022]
CUM VILI MUNUSCULO GRANDE VOTUM
Ecce tener nostrâ tibi raptus ab Arbore Caudex,
Cuius tu patulo recubans sub tegmine, Fagel
Maxime, Castaneam semper felicibus annis
Tot voveo carpas, quot te Res Patria tanto
(5) Usus habet; certe quot, adhuc vernante Senectâ,
Hugenium superesse Dei clementia passa est.
Hofwijck 27. Apr.



[CH1681:023]
CORT EN GOED
Constantinopolen, nauw langer Stadt als ’twoord,
Ben ick, als ick ’t begin te hooren, moe gehoort.
Wat hoefter voor ijet Een soo menigh’ Tonge-bochten,
Als of wij moeyte en last voor tyd-verdrijven sochten?
(5) Ick eer mijn’ moeder-tael voor andren, om haer Deughd,
Hoe min sij letter-lymt, hoe meer sij by mij deught.
Ick gunn Amstelredam noch eens soo groot te groeijen,
Maer, waer haer naem een stipp, hij sou mij min vermoeyen.
Veel beter waer ick C. gedoopt als Constantin,
(10) ’k Ben geen’ twee lett’ren waerd, quell ick het volck met 10.
2. Maij.



[CH1681:024]
DUITSCH VERDEDIGHT
Wat sotter seggen is ’t, dat onse Moeder-spraeck
Als t’ enckel-sijlbigh, oor en monden moede maeck!
Als of het langste woord voor ’t oor en uyt den monde
Niet uijt de Koppel van een-sijlbicheit bestonde:
(5) Wat dunckt ons, rolt dit niet als een rond effen woord?
Men hoeft niet na te doen al wat men siet en hoort.
eod.



[CH1681:025]
ONKUNDE
Ian stond na Bommel op te zeilen:
De schipper zei, ’t en kost niet feilen,
Hy souder haest zijn met gemack,
’tWas all gezeilt van rack tot Rack.
(5) (Wat wasser stilt’ op ’s Heeren straeten,
Als wijfs en Gecken niet en praetten!)
Is ’t all gezeilt, sprack malle Ian,
Soo zijn w’er dan, strijck en legh an.
3. Maij.



[CH1681:026]
AU Sr. VAN WESEL
Tu fais des vers François; ie ne t’en blasme point:
Mais si tu ne sçais pas la langue au dernier point,
Garde que des censeurs de race Gallicane
Ne viennent à tourner ton Romane en Don Asne.
3. Maij.



[CH1681:027]
AEN KLEINE VOGELTJENS DIE BUIJTEN TUSCHEN MIJNE VENSTER-
RAMEN IN QUAMEN NESTELEN
Komt in, onnooseltjens; u is niet op te leggen,
Waerom m’ u leven en Huijsvesting soud ontseggen.
Ick leve kinderloos, brengt of broeyt d’ uw hierin,
Mijn Cluijs is ruijm genoegh voor u en all ’tgesinn.
(5) Ick segg ’t u beck aen beck, (want ghij en kont niet lesen)
Dat Hofwijck is voor mij, sal voor u Stoorwijck wesen.
Hofw. 4. Maij.



[CH1681:028]
LACCHEN ONGERIJMT
Waerom gebreeckter Rijm op lacchen? ’tis gewis
Om datter niets ter werld soo soet als lacchen is.
Ibid. 4. Maij.



[CH1681:029]
SUR LE TOMBEAU DU Sr. DE MAROLLES
ABBé DE VILLELOIN
Dieu le traduise au Ciel, l’infini Traducteur,
Mais je seray trompé s’il n’y trouue à redire:
Sans doubte le bon homme ij tiendra son malheur,
S’il n’ij rencontre point de liures à traduire.
16. Maij.



[CH1681:030]
OP DE 60.e VERJAERING VANDEN HEER VAN BEUNINGEN
17.en MAIJ 1681
Sess Cruijskens op uw’ kerf, en noch al ongetrouwt!
Wel, wijse Beuninghen, wie hadd’ u dat vertrouwt?
Soo wijs, en soo, niet Wijfs? en sou niet, op uw sterven,
Een jong soet Beuningkie ’tschoon Achtergat bederven?
    (5)Wat praet ick van ’t niet Wijfs? ick hael ’twoord in mijn’ keel:
Hij waer lang Wijfs genoegh, waer hij ’t niet wat te veel:
De Vrijer heeft het vanden Schipper leeren schrijven,
In elcke Haven een; dat’s, in een paer, twee Wijven.
    Maer van veel schrijven werdt een kloecke hand wel moe.
(10) Soo dat gebeuren moght, daer is remedi toe:
Hoort hoe, van Beuningen, het is een kort’ Histori;
Krijght maer victori, eerst op u, dan op Victori.
Is niet victori op victori een’ Recept
Soo goed als ghij der oijt een’ ingenomen hebt?



[CH1681:031]
LUYTHANDEL
Luijtslagers, bars geslacht, die maer u selfs behaegt
En my en kundiger ons’ ooren light en plaeght,
Wel hebt ghij Slagers naem verdient en wel bekomen.
’Ksie op mijn’ arme Luyt met schrick uw’ vuijsten komen.
    (5)Maer, wilt gh’ een less van mij verstaen,
    Ick sal uw’ handen leeren gaen,
    Als handen die maer dunne darmen
    Met Vingeren, en niet met armen,
    Te roeren hebben, en ’t geluijd
    (10)Te locken uijt een’ stomme Luijt.
    Ghij kunt u beter niet besinnen,
    Als letten op der Vrouwen Spinnen:
    Haer’ rechter Hand doet al ’tgeweld
    Dat heel het werck te wercke stelt.
    (15)Maer ’tWiel hard om en om te slingren
    En doet niet goeds: het zijn de ving’ren
    En ’twerck van d’ ander hand om hoog
    Daer aen gedurigh spinsters oogh
    Met alle aendachticheit moet kleven,
    (20)En, naer haer sacht en spoedigh leven
Moet dan de Wiel-hand oock, wel trecken, maer niet slaen.
Kort om, Eenpaericheit, daerop komt alles aen.
Luytslagers, sonder uw’ vernuften veel te slijpen,
Ick weet ghij lichtelyck mijn meening sult begrijpen,
(25) En handelen uw’ Luijt, rein-snaerigh opgestelt,
Als of ’t een Ioffer waer, met vriendschap, geen geweld.
28. Maij.



[CH1681:032]
OUDER EN OUDER
Ick word niet oud, dat’s wel gewiss:
Men kan niet worden datmen is:
Maer ouder word ick alle uren,
En dat’s geen nood, wil ’t maer wat duren.
29. Maij.



[CH1681:033]
MAEN
De pleckjens die wij inde Maen sien,
Sien ick voor Iuffer-mouches aen,
En dat voeght de Goddin Diaen,
Want seker, s’ is een Vrouw van aensien.
eod.



[CH1681:034]
DIRCK AEN ’T PODAGRA
Ick meende, Dirck was heel bekomen
Van sijn elendigh Gichten-wee:
Maer is soo verr noch niet gekomen,
Dat scheelt noch wel een voet of twee.
30. Maij.



[CH1681:035]
ARME DIRCK
Dirck werdt als een rijck man gepresen:
Maer hij ontkent het even stijf;
Rijck? seght hij, Volck, hoe kan ick ’t wesen?
’kSlaep noch maer bij mijn eerste Wijf.
ult. (31) Maij.



[CH1681:036]
OP HET GRAF VAN M.r PIETER DE VOIS, DE BLINDE
Lagh aller Meester hier soo doof niet als hij blind was,
Hij beter Orgelist van dat hij schier een kind was
Dan die m’er nu toe kiest, Hij sprongh wel uijt het Graf,
En joegh de brodders van sijn heerlijck Orgel af.
1. Iun.



[CH1681:037]
CAERTSPEL
El Hombre, ’tSpaensche Spel, de Man in duijtsche woorden,
Bekoort ons Vrouvolck meer dan haer oijt spel bekoorden,
En de getrouwde meest: daer is een reden van;
Is ’t kolfje na haer hand, sy spelen geern de man.
2. Iun.



[CH1681:038]
AUDITORI [Grieks-]amoúsooi[-Grieks]
Ey, Oor-deel-loose Vriend, verlost mij van uw byzijn;
Wij sullen bey gerust, en beide dobbel blij zijn;
Ghij, die mij ongenucht, ick, die u schade bie,
U, die mij noode hoort, ick die u nooder sie.
30. Sept.



[CH1681:039]
LYNDRAEIJER
’K Sie aen de Scheveningher Brugg
Een’ averechtsen handel drijven.
Siet hoe de neering kan beklyven,
En wat de goe man kan bedrijven,
(5) Het gaet, als hadd hij schier twee lijven,
Hy spoedt, en gaet gestaeg te rugg.
28. Oct.



[CH1681:040]
IN OBITUM NICOLAI HEINSII [Grieks-]toû pánu[-Grieks]
Carceris angusti lentâ nece pressus, ad Astra
    Exilijt magni spiritus Heinsiadae.
Heu, docti Veteres! quam vobis reddere vitam
    Vidimus, in vivis desijt esse manus.
(5) Plus, Charites vero, et Musae lugete Latinae;
    Nullo non longe justior iste dolor.
Quod si, inter Patriae Vatum lamenta, vicissim
    Poscitis officio fungar ut ipse pari,
Addo nihil praeter lachrimas, male idoneus auctor,
    (10)Qui tanto valeam funere digna loqui.
28. Oct.



[CH1681:041]
EPITAPHIUM
Heinsius hic situs est. Uter Heinsius, inquis? Uterque.
    Ille Pater, Pater et Filius iste fuit.



[CH1681:042]
IN EUNDEM
Tacete Musae, et omnis eruditior
Pindi clientum turba, ad hanc cladem, tace.
Alibi canoris esse, si libet, licet,
Alibi disertis: solus hic regnet stupor,
(5) Et horridum suspirijs silentium,
Et vim dolendi ipsam ipse sufffocans dolor.
Qui nempe verbis posset aut flendo loqui,
Iniquus omnis, indecens, iniurius,
Indignus esset Heinsio luctus meo.
6. Nou.



[CH1681:043]
GALLORUM STATUS
(Grieks-)To(-Grieks), Stare, Galli nesciunt,
Quia stare Galli nesciunt.
eod.



[CH1681:044]
AD SEXTUM
Pondera, Mensuras, Numeros, quibus omnia constant,
    Sollicitâ seruas, Sexte, notata manu.
Ponderis interea, qui tot sine pondere verba
    Spargis, quae tibi sit cura, parum video.
(5) Mensurae prope nec nomen meminisse videris,
    Tam sine mensura Scriptor et ardelio es.
Quid tibi cum numeris porro, de plebe Poeta,
    In numeris peccans versibus innumeris?
Pondera, Mensuram, Numerum ut serues ad amussim,
    (10)Nil te Sexte velim scribere, pauca loqui.
8. Nou.



[CH1681:045]
Collegae; quos, si sinitis, compello, Sodales;
    Consulis ornati nomine quisque boni;
Nil aliena juuant: ipsi bona nomina simus:
    Quisque bono tribuet nomine cuique suum.
10. Nou.



[CH1681:046]
A SON ALTESSE SUR LA 32.e ANNéE DE SON AAGE
Ie prie, Monseigneur, que le Ciel, de sa grace
Tousiours et vos souhaits et nos voeux exauçant,
Trois fois à trente et deux nouueau Eere vous fasse,
Et qu’une des trois fois soit celle d’à present.
(5) Si trente et deux trois fois font quatre vingts et seize,
Vivant quatre ans de plus, vous irez à vostre aise,
Où si ie veux monter de l’estage où ie suis,
Pour acheuer mon siecle, il m’en faut quatre et dix.
C’est beaucoup demander; mais, dire si ie l’ose,
(10) Encor pour nostre bien sera ce peu de chose;
Et ce n’est pas chercher trop loin dans l’avenir
Des jours que l’on voudroit ne veoir jamais finir.
14. Nou.



[CH1681:047]
ARGENTORATUM
Argentoratum vale et Argentina; novo me
Nomine et aurato, quae cepit, Gallia fecit
Magnificam: vile argentum est; meliore metallo,
Quam fueram Germana, palam mihi Gallica plaudo.
(5) Restat ut experiar, felicius Argentina
Libera, an aurata, et porro non libera, vivam.
14. Nou.



[CH1681:048]
Gallae petaci Gellius, Conjux, ait,
Quidquid petiueris dabo, tace modo.
Da tu, tacebo, dicis? at jam non taces.
16. Nou.



[CH1681:049]
Gellius uxori nummos ait usque petenti,
    Si potis est, taceas, quot petis usque dabo.
Illa, Age da, taceo, et quoties dabis cumque tacebo:
    Ille, nihil, mulier, debeo, jam loqueris.
17. Nou.



[CH1681:050]
IN OBITUM STRATENIJ
Quem Medicina sibi promiserat immortalem,
Mortalem Stratium mors improuisa probauit.
De vigili vero quum desperaret, inermem
In somnis aggressa virum satis improba fassa est.
17. Nou.



[CH1681:051]
EPITAPHIUM
Aetate, dignitate, et obseruantiâ
Stratenus Archiater senex hic est situs.
Quaeri videtur posse, causa plurium
Vitarum an haec futura mors, quam mortium.
eod.



[CH1681:052]
Cy gist, tout embaumé de son vivant, le Corps
Du plus vieux Medecin des Provinces Unies.
Sçauoir, si ceste Mort causera plus de Morts
    Qu’elle ne sauuera de Vies.
18. Nou.



[CH1681:053]
GRAFSCHRIFT
Hier light Verstraten t’huijs, die arme rijcke Man,
Ey lacij, daer hy niet meer Gelds verdienen kan.
Dit lichaem had hy soo doorbalsemt met sijn’ Pillen,
Dat te bedencken staet of ’t wel sal rotten willen.
(5) ’K meen dat het droogen sal, gelyck het had begost,
Doen hij, schier Negentich, noch slaefden om den kost.
Sijn’ Erven laet hij maer wat Gouds tot haer verdoen, en
Een kael kort Manteltje, met een paer oude Schoenen.
Sy nemen ’t soo voor lief; ’tis ’t waerdighe Gewaed
(10) Daer in hy ’t gulde slijck vergaerde langs de Straet.
    Hoort, Erven; voelt hij noch in d’aerde wat mishagen,
’T is, dat hij onvernoeght in sijn’ te korte dagen,
Wat meer tyds had gewenscht om t’ uwer volle baet
Soo lang te ploegen, dat uw’ kaele Beurs in Staet
(15) Van onverlegene gerusticheit gestelt waer,
En all datgh’ in sijn’ Cas soudt vinden, goed geel Geld waer;
Soo dat ghij nemmermeer den kommer uijt soudt staen,
Van ’teen aen ’t ander Brood, als Grootvaer heeft gedaen.
Maer dat’s mis. Gaet ghij niet, om sijn’ verwarde Boecken
(20) Een Beneficitje van Inventaris soecken?
19. Nou.



[CH1681:054]
NOCH
Verstraten light hier in een’ dicke diere kist:
Wat sagh hij suer en scheel, Verstraeten, als hy ’twist.
eod.



[CH1681:055]
NOCH
Verstraten, die eens sterven most,
Spijt all sijn’ Apothekers kost,
In vijf sess uren tyds verlost,
Had schier gedaen eer hij begost.
(5) De reden was, hy nam de Post,
En stierf soo haestigh als hij kost,
Om dat lang sterven te veel kost.
Hoe veel toch? vraeght het aen sijn’ Erven,
Die sullen ’t weten aen sijn’ Kerven,
(10) Daer by sij meer Visiten erven,
In Geld en Land en Huijs en Erven
Dan s’ opentlijck bekennen derven:
En soud’ hy ’t dan daer niet verkerven,
En die beroijde luij bederven
(15) Met al te kostelick te sterven?
21. Nou.



[CH1681:056]
Morte mori lentâ, non auferri violentâ,
Optimus est hominum transitus ad Dominum.
23. Nou. extempore.



[CH1681:057]
NOCH
De Medicijn’ had voor den ouden Vander Straten
Door kracht van Pillen noijt te willen sterven laten.
De dood, die beter wist, heeft onvoorsiens, en ras
Bewesen, dat hij niet onsterffelijck en was.
(5) Doch hoes’ hem heeft ontsien, met bey sijn’ oogen open,
Heeft de Prij wel bekent, stillswijgens ingeslopen,
Daer sij hem weereloos in ’tdoncker vanden nacht
Verraedlijck in sijn’ slaep om ’tleven heeft gebracht.
26. Nou.



[CH1681:058]
NOCH
De Dood had menigh jaer geloert op Vander Straten,
Maer hem noijt aengetast. Dat heeft sij niet gelaten
Uijt mededoogen; neen, soo goed en is sij niet:
’T en was niet als uijt schrick dats’ hem met vreden liet.
(5) Schrick van sijn’ Pillen? neen; van alle bitterheden
Is sij de bitterste: Daer was een’ stercker reden,
Waerom sij voorden Man gebeeft heeft en geswicht,
Sy schrickte voorden blick van sijn verwart Gesicht,
Daer tegens sij niet wist waer henen sich te keeren,
(10) Om seker en gewiss den Doctor t’overheeren:
Op ’t eind is haer de komst in ’tdoncker eens geluckt,
En s’ heeft hem slapende ter Wereld uijt geruckt.
2. Dec.



[CH1681:059]
HEMELHOOGHDE
Siet waer de Wiskonst gaet van hooge Hemel-wijsen,
Sij seggen (dat waer niet; sij seggen en bewijsen)
Stelt grof Geschutt in ’tlood en schiet reght opwaert aen;
Twaelf hondert duysend jaer most sulcken Cogel gaen,
(5) Met all de snelte die hem ’t swarte Kruijd kan geven,
Eer hij tot maer ontrent de Sterren waer gedreven.
Is dan van hier tot daer de halve Middelijn
Van dat oneindigh rond; wat moet de heele zijn!
Telt mijlen dien het lust; u sal de macht ontbreken
(10) Om t’eenen adem all ’tgecijffert uijt te spreken.
Uijt spreken is het minst, ’t uijt dencken geeft een schrick,
En doet mij roepen, Heer, wat zijt ghij, en wat ick!
3. Dec.



[CH1681:060]
AENDEN HEERE VAN RENSWOUDE
Geluck, Heer van Renswouw: ’t is yeder niet gegeven
Syn’ Tweeling, en daertoe sijn’ Doctor t’overleven.
Na die victori, denckt, wat souder tegenstaen,
Waerom ghij niet uw’ Eew ten einden uijt soudt gaen.
(5) Al is de Doctor wegh, ghij sult hem niet eens missen:
Ghij kent de rechte kunst; de sijn’ en was maer gissen:
Siet, all sijn Pille gift, wat is ’t hem nutt geweest,
Daer hij light en vergaet, en ghij dit staet en leest.
5. Dec.



[CH1681:061]
NOCH (GRAFSCHRIFT)
Eens is Verstraten dood: O die hem by sijn leven
Twee drij Visitjens loon mooght schuldigh zijn gebleven:
Gaet haestigh en betaelt sijn arme kindskind af,
Soo gh’ hem sijn volle rust wilt gunnen in sijn Graf.
6. Dec.



[CH1681:062]
NOCH
Wat was ’t een schrick op Straet, Verstraten te sien loopen,
In een Fluweelen Rock met louter Goude Knoopen?
’tSchijnt datter niemand op de rechte reden docht,
Die den door-zuijnighen Doctoor aen ’t proncken brocht.
(5) Eens had de goede Man sijn hert verkrachten willen
Ter eeren vande Konst en all sijn’ gulde Pillen,
En ter gedachtenis van dat hem in sijn’ Cas
Dat Bitter heilighe soo soet’en Bitter was.
eod.



[CH1681:063]
NOCH
Met all’ sijn’ Haegsche winst heeft goede Vander Straten
Syn afgeslooft gebeent naer Uytrecht voeren laten:
Waer ’t moghelijck geweest, hoe geern’ had hij die Vracht
Op sijn’ ouw’ voeten noch gespaert, gelyck hij placht.
eod.



[CH1681:064]
NOCH
Ick vraegden in mijn’ Droom den dooden Vander Straten,
Die d’ommeloop van ’tBloed noijt wilde leeren laten,
Waerom hy niet en leefd’, en of hij nu het Bloed
    Dat, gaende, leven doet,
(5) Still staende, niet en vond gestorven in sijn’ Vaten?
    Hem luste niet te praten:
Maer, naer ick mercken kost, ’tbleeck aensicht bloosde wat,
Daer uijt ick schier besloot dat hij ’t eens had gevatt.
’T was jammer dat het als een Vogel opden Boom was,
    (10)En dat het maer een Droom was.
7. Dec.



[CH1681:065]
NOCH
Den ommeloop van ’t Bloed heeft die Bloed, vander Straten,
Sijn’ steeghe herssenen noijt overstrijden laten.
    Maer, Borghers vanden Haegh,
    Ghij die hem alle daegh
    (5)En altyd even graegh
    Door dick en dun gekropen
    Beslijckt saeght en bedropen
    Visiten doen met hoopen,
    Geeft antwoord op mijn’ vraegh,
(10) Hebt gh’ oyt Doctoren Bloed meer om end om sien loopen?
7. Dec.



[CH1681:066]
NOCH
    De Doctor Vander Straten
    Heeft eens de werld verlaten;
Staet te bedencken of dit droevighe gevall
Meer dooden geven, of meer levens berghen sal.
7. Dec.



[CH1681:067]
NOCH
Ongeerne quam ick te vernemen,
Dat m’ uijt dit Spel van Pen en Int
Een averechts besluijt wouw nemen,
Als of ick niet Verstraetens Vrind
(5) En hij de mijne lang geweest waer.
De Man was Neerstigh, Rijck en Deun,
Daer in dooroefen ick mijn geest maer,
Heel sonder argh, en om den Deun.
7. Dec.



[CH1681:068]
NIEWEN ADEL
    Heb ick een woord in ’t vat
    Diep inde tachtich jaer,
    Ick weet by wien en waer
    Het diende wel gevatt.
(5) ’t Gaet vinnigh; maer ’tis waer, dat niewen Adel huijden
Geen grooter vijanden en heeft als oude luyden.
15. Dec.



[CH1681:069]
AENDEN HEERE VAN RENSWOUDE
    De Kunst daer ick af spreeck, is, jae, uw’ eighen kunst,
En wel te recht, Mijn Heer, heb ick s’ u toegeschreven.
    Sou s’ u niet eigen zijn? ghij hebtse van Gods gunst.
Hoort een niet eigen toe dat God hem heeft gegeven?
    (5)Ia dobbel is uw’ Gaef: Eerst die van goe’ geboort
En kloecke Leden, om veel’ Iaeren uijt te herden;
    En dan een’ tweede, die voor all daer by behoort,
Om lang te leven, en niet levens moe te werden.
    God die die Leden gaf, heeft u daer toe vergunt
(10) De kunst van wijsselijck daer mé te konnen omgaen;
Soo datgh’, oud wewenaer, als een jong vrijer, kunt
Recht op de Beenen staen, daer uws gelycke krom gaen.
    Dat luckt’ uw Tweeling niet, die noijt niet op en hiel
Van sijn oud Ingewand met Aloë te villen,
    (15)En doch wel blycken liet, als hij u eerst ontviel,
Wat gulde middelmaet vermagh by gulde Pillen.
    Lang gae die Kunst in swang, en Dies’ u heeft geleert
Gunn’ s’ u soo matelijck, soo vast, soo lang te pleghen,
    Tot dat Hij U, tot Hem aendachtelick bekeert,
(20) Daer haele, daermen niet en gaet als door syn’ weghen:
    Soo hael’, als Hij, eilaes, hem niet gehaelt en heeft,
Die ’kwenschte niet in ’t Graf soo schielijck had sien delven;
    En nu wij, Ghij en ick, soo na zijn afgeleeft,
Bidd ick het af voor u, en hoop ’t af voor mijn selven.
16. Dec.



[CH1681:070]
Ick weet niet of dit soo best sal te vatten zijn,
Dus heb ick ’t eens gerijmt in Monicken Latijn:
Morte mori lentâ, non auferri violentâ,
    Optimus est hominum transitus ad Dominum.
eod.



[CH1681:071]
DOCTOR DIRCK
Dirck sijn Heer vader was niet als een Apotheker,
En leefden, seght hij, sess of acht en tachtich jaer.
Nu ick een Doctor ben, en soon van sulcken Vaer,
Ick leev er op het minst wel hondert, dat is seker.
17. Dec.



[CH1681:072]
IEROENS COORTS
Ick heb een’ koude Coorts voormiddaghs, na den noen
Een heete, datser twee; soo rekent Boer Ieroen;
En ’tis een’ enkele. Maer, seght hij, sonder vreesen,
    Ick sal van bey genesen,
    (5)’t En kan niet anders zijn,
De Doctor heeft het mij versekert in Latijn.
22. Dec.



Continue


[CH1682:001]
DAMES DAGHWERCK
Of ’t wel of qualijck gae met de Gemeene saeck,
Ons’ Haegsche Iofferen versuijmen geen vermaeck:
Sy smooren alle sorgh met leckere remedien,
Slaep, Chocolaet, Goed chier, Té, Coets, Caert en Comedien.
(5) ’k Wouw dat mij een wijs man met reden deed’ verstaen
Of ’t onverstandigh is, of wijsselyck gedaen:
Mijn’ arme nedrigheit gaet verder niet als vraghen:
Ick derv’ er ’tsoete volcks goe’ gratie niet aen waghen.
Ick haer ontstellen, ick haer stooren, verr van daer;
(10) ’Kwensch haer een saligh en vol-Hombrigh niewe jaer.
Gano.



[CH1682:002]
’S NACHTS
Luydt dit wat Middernachtigh,
Ick schrijf het los en jachtigh
Myn’ oogen qualyck machtigh,
Soo 1600 pas begost en 82.
1. Ian.



[CH1682:003]
VOOR R. VAN WESEL, AEN SYN’ HOOGHEIT
Bij de genade Gods, zijt Ghij, Genadigh Heer,
Dat Ghij lang wesen moet: by die genade, en weer
Bij d’ Uwe, zijn mijn Soon en ick uw’ gunstgenooten.
Ick derve dat geluck met woorden niet begrooten;
(5) ’t Souw maer verkleinen zijn all wat ick seggen dorst.
Dit derv’ ick nu alleen: Lof en danck, groote Vorst.
Ick hoop mijn Vendrigh sal, magh hij ’t de zee ontleggen,
Sijn eewigh’ eighen danck ootmoedigh komen seggen,
En quijten sich te land, als ’t aenden man sal gaen,
(10) Soo ’k wensche dat hij reeds te water hebb’ gedaen.
7. Ian.



[CH1682:004]
De Cicerone meo melius qui posset Erasmo
    Scribere, qui melius dicere, nemo fuit.
Ergo quis hic furor, hoc odium est, haec vana simultas,
    Quae magnos irae diuidit umbra viros?
(5) Quaere cui justum moneas, fortissime, Bellum,
    Non est, non hostem vincere, Caesareum.
Unanimes estis: libeat concordibus esse,
    Utri sit Cicero charior huic an huic.
Quaeritur, ergo viri fratres, laudabilis isthaec
    (10) Inuidia est, vinci et vincere utrumque juuet.



[CH1682:005]
Qui de nil merito sic insaniuit Erasmo,
    Quid non dicturus, si meruisset, erat?



[CH1682:006]
AD IUVENEM DOCT. MED.
Doctor es et Medicus: mallem si doctior esses,
    Ad titulos solum desit Iota tuos.
9. Ian.



[CH1682:007]
Hoc scite, Amici, quas ego tot versuum
Nugas canoras futilesque protuli,
In lectulo plerasque productas meo,
Insomniam quo fallerem molestulam,
(5) Et cogitatiunculas misere graues.
Proinde qualis iste cumque sit labor,
. . . . . . . . . . . . . .
Supina, juri ignota, diligentia est.



[CH1682:008]
VOOR VAN WESEL, AEN SYNE HOOGHEIT
Uyt onverdiende gunst, als ick werd’ onderrecht,
Hebt ghij mij onverdocht een’ weldaed toegeseght:
Doorluchtigh Heer en Vorst, o brave Willem Hendrich,
Maeckt van een woord een werck, ick sie mijn’ soon haest vendrich.
(5) ’Kben wat te haestigen vervolger inder daed;
Want ghij hebt tyds genoegh (God gunn’ ’t ons) te beleven
Om noch veel dusenden van vendelen te geven;
Maer by u heb ick niet als een oud Advocaet;
En sonder hulp te Hoof, men weet wel hoe dat gaet.



[CH1682:009]
EL HOMBRE
Het Hombre-spel bij daegh daer houdt Truy machtigh van,
Want sy speelt geern de Man.
In ’t Hombre-spel bij nacht gaet sij noch wel soo vast,
Want sij kan ’t bij den tast.
10. Ian.



[CH1682:010]
AENDEN ADVOCAET R. VAN WESEL, MET MIJNE COREN-BLOEMEN
Ontrent mijn honderste, op vijftien Iaeren naer,
Schenck ick u dees’, als ick, verlepten Niewe Iaer.
Verschrickt u ’tlompe Block, laet het een legger wesen,
Om hier en daer somtyds een’ blauw Blom uijt te lesen.
(5) Dat swaer om trecken is, werdt, pluijsende, niet swaer:
Een Paerd-Staert volght de hand, en licht, maer haer voor haer.
Komt voorts de Gift wat laet, misduydt de lange wijl niet,
Aen luijden van mijn’ slagh misstaet den Ouden Stijl niet.
1/11 Ianuar.



[CH1682:011]
AANDEN ADVOCAET VAN WESEL
Hard snuijten, daer de neus af bloedt,
En doet den snuijter niet veel goed.
Deun verghen werdt gelijck als tergen.
Men springt niet over dal en bergen.
(5) Een gaet veel verder voet voor voet
Dan die te wijde schreden doet.
            Saluo meliore.
11. Ian.



[CH1682:012]
BEROYDE IONCKER
Na ick ’t begrijpen kan, is onse Ioncker Ian
Niet anders als een half geluckigh Edelman;
Om een swaer ongemack dat hem benauwt, te weten
Veel qualiteten, en niet veel, en qualic t’eten.
17. Ian.



[CH1682:013]
AEN DEN HEERE VAN RENSWOUDE
Gaet de lang levens kunst ten eind’, oud Heer en Vriend,
Daer gh’ u soo menigh jaer soo wel af hebt gedient;
U staet een’ betere van ouds in ’thert geschreven
Van geern en wel bereidt in ’teewigh te gaen leven.
(5) Zeid’ ick dat ghij die nu door en door leeren most,
Ick leerd’ u dat ghij lang geleert hebt en gekost.
Ontleeft maer soo ghij leefd’, als in Gods wegh bedreven;
Lang en wel leven kan niet als wel sterven geven.
Vaert wel in eewicheit; ick volgh u op den voet,
(10) God ghev’ mij hem soo wel te volgen als ghij doet.
21. Ian.



[CH1682:014]
IOANNIS DE REEDE RENSWOUDIJ V. N. LONGO MORTALIS VITAE AD
AETERNAM CURSU PIJSSIME DEFUNCTI EPITAPHIUM
Reedius hic situs est, quam claro nobilis ortu,
    Tam Patrij longâ laude Ministerij:
Decrepitos inter Iuuenis, vivace senectâ,
    Quemque diu Proavum nemo putasset Avum:
(5) Consilij nec morosi, nec praepetis, aeque
    Sedato ad levia et maxima quaeque gradu:
Omni Fortunae molimine major, eâdem
    Fronte diem sudum et nubila nigra ferens:
Omnia quod superat, tantâ cum laude peractis
    (10)Ultima praefulsit pulchrior una dies.
Si locus est votis, tales tibi, Patria, multos
    Vivere sic Iuuenes opto, morique Senes.
27. Ian.



[CH1682:015]
NEEL MET KIND
Neel wist niet waer sij ’thad, om sek’re niewicheden
Dies’ onlangs onvoorsiens gewaer wierd in haer’ leden.
Sints voelt sij datter wat van binnen light en leeft:
Sy wist niet waer sy ’t had, nu weet sij waer sij ’t heeft.
2. Feb.



[CH1682:016]
AEN JONGHEN DOCTOR IAN
Welck’ waeren beter doodt, of alle de Doctoren,
Of all’ de Honden, Ian? Ghij hebt u niet te stooren,
        Al zijt ghij nu Doctoor,
        Ick stell het ernstigh voor.
    (5)    Hoort na mijn overleggen,
        Ick derv’ u rond uijt seggen,
        ’K waer liever t’eener tyd
        All’ de Doctoren quijt.
Want, waerender geen’ meer, met kennisse van saken
(10) Waer van een eerlyck man noch een Doctoor te maken.
    Maer, als men niet meer honden vond,
    Wie maeckt’ ons weer een’ niewen Hond?
5. Feb.



[CH1682:017]
AEN ROEMER VAN WESEL
Ghij zijt geen eenigh kint, verstaet, van Anna Roemers.
Uw’ Moeder was het noch van veel meer brave Roemers.
eod.



[CH1682:018]
AENDEN SELVEN
Romane, ’tis misluckt, uw Grafdicht voorden nood
Kond’ uw’ oud’ Advocaet niet vrijen vande dood:
’T en gaet niet altoos vast, al is ’t een’ oud’ histori,
Dat dignum laude virum de Musa vetat mori.
eod.



[CH1682:019]
WEER AEN
Als waer het niet genoegh dat Wind en Zee als doll
    Ons’ dijcken over roll’,
    En woed’ in onse Polders
    Tot boven alle Solders,
    (5)Wij schreijense voort voll.
    Maer wat kan schreijen helpen
    Om overloop te stelpen
    Of Breucken te beslaen?
    Men moeter anders aen.
    (10)Verslagen Ingelanden
    Wy hebben hert en handen
    En een genadigh Heer,
    Komt, stellenw’ ons ter weer
    (15)Als doe wij water waeren
    En banden alle baeren
    Met yver en geweldt
    Uyt ons bedijckte veld.
    Laet ons eendrachtigh poogen
    Dat veld noch eens te droogen.
    (20)Vrouw’ voeten na de Kerck,
    Mans handen aen het werck.
    Siet niet malkandren bang aen,
    Men moet dien ouden gang gaen,
    God zegent moeyt en kunst,
    (25)Noijt wanhoop met sijn’ gunst.
6. Feb.



[CH1682:020]
Quaerentibus, quod saepe agunt, Amiculis,
Religio quid Romana sit; respondeo,
Fucata nugis nuda quondam Veritas.
11. Feb.



[CH1682:021]
STILTE EN SNEEW OP STORM EN HOOGEN VLOED
De Lucht is uijt gebuijt: Hem laet ons eewigh loven,
    Soo toornigh en soo goed,
    Die dese wondren doet,
    En levert ons van boven
(5) In plaets van woesten storm en sout nats overvloed,
Tot niew vertroosting, still, droogh water, witt en soet.
15. Feb.



[CH1682:022]
AENDEN HEERE ADVOCAET ROMANUS VAN WESEL
Romane, vriend van ouds; wij hebben veel’ gedachten
Gewisselt onder ons, daerom wij t’samen lachten,
En scheijend’er niet uijt, soo ’t God gevalt en u:
Eens laet ons, niet suer sien, maer eens, niet lacchen, nu.
(5) Ick draghe wat in ’t hoofd; daer moet ick af geleggen:
Schrickt voor het baeren niet; mijn baeren sal maer seggen,
En zedigh seggen zijn, en vragen, hier en daer,
Na wie, wat, en waerom, en sints wanneer, en waer.
    Wat schort u aen de Kerck daerin ick ben geboren?
(10) Hoe treedt ghij ’r niet eens in? wat meentgh’er in te hooren,
Wat vreest gh’er in te sien? Men preeckter onsen God,
Dat’s uwen God en mijn; men leert’er sijn Gebod;
In Waerheit en in Geest aenbidt m’er hem alleen, en
Die eer en lydt m’er Hem geen’ Schepselen t’ontleenen,
(15) Veel min haer’ Schepselen, al waer ’t Sijn eigen Beeld;
Men eert Hem in een’ Tael die niemand en verveelt,
Die allen eighen is, en niemant hoeft te leeren;
Men straft’er, Sijnen naem onwettigh te besweeren;
Men viert’er sijnen, van de seven eenen, dagh;
(20) Men leerter Kinderen der Ouderen ontsagh;
Men strafter Bloed en Moort, ontucht van Hoererijen,
Diefstall, en logentael, en slim geraegh benijen
Van ’s Evennaestens Haef: Men leest’er overluijt
Daer all de Christenheit all haer Geloof in sluijt,
(25) Van Vader, Soon en Geest. Aendachtige Gebeden
Bevestichtm’er met Een, dat uijt geen’ Menschen reden
Te voorschijn is gebracht; maer uijt den diepen grond
Van Gods doorwijsheit, en door sijnen eigen mond.
Men sluijt’er ’t heiligh werck met Lof en Danck-Gesangen
(30) Des Conings na Gods hert, in blyden tijd en bangen
Al even troostigh, en altoos gevoeghelyck;
En dit uijt aller hert en monden te gelijck.
    Dus houdt men daglijx huijs in Gods huijs. Hier is vragen
Mijn beurt weer op een niew: Waer hebt ghij van te klagen,
(35) Wat heb ick u verhaelt dat buijten-sporigh is,
Wat feilter aen, waer in ontstelt sich uw Gewiss?
Is ’t niet ael-oude Plicht dien gh’ons hoort en siet pleghen,
Is ’t ergens uijt den wegh van Gods bepaelde weghen?
    Siet hoe wij verder gaen: Doe de Verlosser quam,
(40) En aller schuld, alleen onschuldigh, op sich nam,
Keurd’ hij die plichten af, beschreef hij niewe wetten,
Om de Godsdiensticheit van d’oude te verpletten?
In geenen deel’: Hij stijfde en sterckte d’oude Wijs,
Als ’t op een scheiden ging, met hechter onderwijs.
(45) Soo is Inlijving Doop geworden, sonder snijen;
Soo ’t bitter Pascha ter geheughenis van ’t Lijen
Van Israëls geslacht, verschapen in een’ Feest
Daer van Hij, sterven gaend’, insteller is geweest,
Om ons domm ongevoel en achteloos vergeten
(5)0 Te weeren uijt het hert, wanneer wij daer geseten
Als sijn’ elf Leerlingen met Hem den laesten nacht
Sijns lijdens teeckenen ter Tafel sien gebracht.
    Hier, dunckt mij, rimpelt ghij het voorhoofd meer als voren;
Waerom, begrijp ick niet: ick doen u toch niet hooren
(55) Als wat ghij dickmaels leest in ’t Goeder-tyding-Boeck,
Daer ghij uw eewigh heil, en ick het mijn in soeck.
Ick melde wat daer staet; wat kand’er aen gebreken?
Soo lang ick God na spreeck, kan ick mij niet verspreken:
Heb ick ’er Iota van of Iota by gedaen?
(60) Den vloeck die daer toe staet hop’ ick altoos t’ontgaen.
    Van waer beginnen wij? Van doe daer Menschen waeren
Dien ’t God behaegden uijt sijn’ Schepselen te spaeren,
En noemden, onder all, Syn Erfdeel en sijn Volck,
En thoond’ haer door den damp van een’ onheldre wolck
(65) Van grove Plechtigheen, van smeerigh’ Altaer-vieren,
Van ’tslachten sonder end van schuldeloose Dieren,
Wat Heil aenstaende was. Moetm’ op het oudste staen,
’K weet verder niet te rugg als tot de Wiegh te gaen.
    Is ’t van te verr gehaelt; wij konnen ’t laten vaeren;
(70) En springen over heen soo menigh duijsent Iaeren,
Tot daer de Silo quam, en klaerden ons de lucht,
Daer na ’t heel Schepsel in dien doncker had gesucht.
Dat was de tweede Wiegh (Wiegh maghmen qualick seggen,
Daer Hij van boven in de Stall-Cribb quam te leggen)
(75) De Waerheits waere Wiegh, van waer wij uijt den nacht
Van alle swijmeling tot Kennis zijn gebracht,
Tot Hoop, Geloof en Liefd’, en alle ziele-zeden,
Daer van Hij ons het pad soo heiligh voorgetreden,
Soo vriendlyck heeft bepreeckt: Doet, zeid’ hij met gemoe,
(80) En kinder-tuchts-gewijs, doet als ick segg en doe.
    Aen dese Hoofdless is ’t, Romane, dat wij kleven,
Wij lydender geen’ meer, of over of beneven,
Niet vanden wijsten mensch: jae, waer het Eng’len spraeck,
Die uijt den Hemel klonck en door de Wolcken braeck,
(85) Wij gaven geen gehoor. Is ’t anders by uluijden,
En staen uw’ ooren op voor andere geluijden,
En wilt ghij Mis doen en Misdoen, van die less af,
Die ons de Wijse alleen wijs en Wettgever gaf;
En wilt ghij in een’ Kerck aen meer aenbidlickheden
(90) Als die ’t alleenigh is uws herten drift besteden;
En wilt ghij doode li’en toeroepen inden nood,
En wilt ghij Schepperen sien scheppen uijt uw Brood,
Door Schepperen als ghij; En wilt ghij met de gasten
Van sulcken Schepper, die alleenigh eet, staen vasten;
(95) En wilt ghij konstigh Hout, of kostelicker Steen
Eer bieden, soo ghij weet dat niet als blinde de’en;
En wilt ghij letter-loose in een’ van d’oude spraecken
Sien sitten prevelen als oftse God aenspraecken,
En spreken ofse niet en spraecken, haer geluijd
(100) Verstaende min noch meer als ’thaer’ een houte Luijt;
En wilt ghij zielen uijt haer’ lichaemen gescheiden,
En wel gescheiden, eerst ten Viere sien geleiden,
Ten Viere (helpt mij toch vernemen, waer ontrent)
Lang na de tweede Wiegh ter Wereld onbekent;
(105) En lust u Weduwen na Roomen te sien loopen,
Om Mans te redderen, en uijt dien brand te koopen,
Of daertoe ’s Heeren Bloed niet Munts genoegh en was;
Wiltgh’ in dat Roomen uijt die grondeloose Cass
Van aller Heiligen verdiensten sien bestellen
(110) Soo veel schats als ghij nauw in Cijffer uijt soudt tellen,
Om zielen by den hoop te lossen uijt die vlam;
( De scherpste vond die oijt uijt Roomsche sinnen quam)
En wilt ghij voort dat Hof, die Hutte van S.t Pieter,
(Want alles oyt gehoort en ongehoort geschiedt’er)
(115) Doorwandelen met lust en lof van ’t hoogh beleid
Van die almogende en onfeilbaer’ Heiligheit;
En lust u sijnen voet eerbiedelyck te kussen
Dien ghij en ick wel weet wat Menschlickheit op ’t Cussen,
Stadhouders Cussen met drij Croonen, heeft gebracht;
(120) En smaeckt u Bisdoms eerst, dan Pausdoms hoogste pracht,
Bij d’arme Vischerij van aengewonnen menschen
In des mans heiligh nett, van dien ick wel moght wenschen
In ’t seker te verstaen of hij oijt Roomen sagh,
En wat hem duncken sou, soo hij maer eenen dagh
(125) Sijn Nazaet quaem te sien, en welck van die vier voeten,
Als sij den anderen bij ongevall ontmoetten,
In alle redlickheit de voor-kuss hooren sou,
Het niew’ of ’t oude paer, daer ick het meest mé houw;
En blijft ghij steeds gereed met ootmoed af te wachten,
(130) Daer onlangs Coninghen (daer doen ’t er noch) om lachten
Dat dese Iupiter sijn Blixems ongenae
Tot uw’ Gemoedren toe in Ban en Boete slae,
En laet’ u weten, God heeft Vleesch en Visch geschapen
Tot aller vrij genot: maer wacht u te vergapen
(135) Aen wat ick, mijner macht, en Ick als Ick verbie,
Ick die van desen topp all’ hoogten oversie:
Ick die op Croonen treede, en vreemde Coninghrijcken
Aen Vrienden omme deel, en met een’ lijn te strijcken
Der Wereld halve rond in noch twee helften scheij,
(140) En yeder die ’t mij lust sijn vierendeel bescheij;
Spreeckt uijt, Romane Vriend (want ick word moe van vraeghen)
Staet all dat Roomsche Niew gevest in uw behagen,
En siet ghij liever ’t volck, gebannen uijt het licht
Van ’s Vaders laesten Will, op goed geloof bericht
(145) Van watmen daer in vindt en niet en vindt geschreven,
(Het groot Bericht van wel gelooven en wel leven)
Dan datter ijeder in vertrooste syn Gewiss,
En werd’er wijs uijt, als, daer uijt, sijn Leeraer is;
’Ksie ’t met goed’ oogen aen; maer oogen van medoogen;
(150) Soo gh’ anders van mij wacht, soo houdt u voor bedrogen;
Ick haet de dolinge, maer den verdoolden niet.
Waer in misdoet hij mij, die niet soo verr en siet
Als ick vermeen te sien? droegh ick hem een quaed hert toe,
Ick doolde nevens hem: mij dunckt daer hoort geen’ smert toe
(155) Van Galgh of Tackeboss: soud’ ick een Indiaen
Der Christenen Geloof met Stocken doen verstaen,
Of voeren hem te Vier? Romane, soudt ghij ’t waghen,
En liever uws Gelyck verworghen als beklaghen,
En met bewegingen van minnelyck bescheid
(160) Geleiden uijt den damp van sijn’ onkundicheit?
’k Vertrouwt u niet meer toe als ick ’t mij selfs vertrouwde.
    Maer lett op een Verding dat ick gerechtigh houde,
En uwe reden vergh: Daer ick u vredelijck
Heel Roomens winckel gunn, met all ’t onredelijck
(165) Dat icker in bekeur; min zijt ghij mij niet schuldigh,
Dan dat ghij, even soo bescheiden en geduldigh,
Mijn’ klocken luijden hoort, en vuijlen laster weert
Van ketter-niewicheit, daer mé men ons besmeert.
Hoe t’onrecht dat geschiet, hoev’ ick u niet te seggen:
(170) Neemt maer de moeyt noch eens van met mij t’overleggen,
Of ick u ijet als oud te voren heb gestelt,
Yet jonger als de Werld, van daermen Eewen telt;
En ofmen duchten kan, dat sich de Kerck bedrieghe
Die op de gronden stae van d’een’ en d’ander Wieghe;
(175) En of niet dat verwijt een’ and’re beter past,
Die niet kan roemen als, Dus is ’t, en niet, Dus was ’t.
    Komt, sien w’eens achter uijt: Ghij die ons derft verdoemen
Van jonge ketterij, wat oudheit kont ghij noemen
Daer op te bouwen zij? van sommigh Iaer en dagh
(180) Sints datmen God en Mensch ten Hemel rijsen sagh?
’T is waer, het versch ontsagh van sijnen mond en wercken
Hiel ’twispelturighe wat tyds uijt meeste Kercken;
Maer listich dronger sich waenwijse moedwill in,
Met bij-plicht over hoop van menschelick versinn.
(185) Hoe veel die Snee-ball heeft in ’t rollen toegenomen,
En wat’er feil op feil, mis op mis is gekomen,
Lust mij niet te verslaen; ’t is pijn noch penne waerd.
Een’ Eew twee drij voor d’ons’ heeft sich geopenbaert,
Hoe vuijl’ en vuijler vleck Godsdienstige gemoed’ren
(190) Van veel’ geargerde, vrome en bedroefde Broedren
Ter herten quam te gaen, en hoe de walgh haer stack
Van watter overschoot en watter aen gebrack,
Om ’s Heeren heiligh Huijs, onkenbaer overwassen,
Te helpen suijveren, te wijen en te wassen.
(195) God zegende de sorgh: en, naer soo smallen scheur,
Gingh voorts een’ Venster op, en voorts een’ wijder Deur,
Daer in de Waerheit stond en blonck voor aller oogen,
De vodden uijt geschudt, en ’t masker af getogen;
En in haer effen, oud, eenvoudighe gewaed
(200) Bestond te wandelen van huijs in huijs, van Straet
In Straet, van Stadt in Stadt, en wijde en wijder landen:
Daer s’alle poppegoed uijt Kerck en Chooren banden,
En ijeder een haer woord in sijn’ Tael preeckte en las,
En alles wierd als ’tis; en alles is als ’t was.
(205) Hoe haer het werck bequam, die ’t aller eerst aenvongen,
En wat’er hoofden op Schavotten zijn gesprongen,
En wat’er Vier en Hout en Mutsaert wierd verstoockt,
En wat all Christen bloed verbraden of verkoockt;
Dat zeer en roer ick niet: God, hope ick, sal ’t vergeven
(210) En ons dien grouwel meer niet lijden te beleven.
    Laet ons af rekenen, Romane, Niew en Oud,
Welck en wien ’t eigen zij. Is Roomen wel soo stout,
Dats’ and’ren, en soo dom, dats’ oock haer selfs bedrieghe
En keure ’trechte Oud verr na de laeste wieghe,
(215) Van doe de Mist op stond, en tot der Eewen straf
De niew’ onsuijv’re lucht de suijvere vergaf?
Ghij seght, was ons Oud Niew, doe ’t Pauselijck gebaert is,
Denckt, naer soo menigh jaer, of ’t nu niet wel bejaert is.
O neen, Romane, neen; die cijffering gaet mis;
(220) Een ding en is noijt oud dat t’elcken niewer is:
Gaet telt de lyst eens op van all’ de versche vonden
Die u, jaer uijt jaer in, van Roomen zijn gesonden:
Valt ghij van daegh aen ’t werck, en raeckt’er merghen deur,
’T sal kloeck gerekent zijn: noch sie ’ck u in den keur
(225) Verwerren van die vodd op vodd gelapte vodden.
Soo gaet het daer men, eens versuft, begint te brodden,
Soo gaet het daermen eens de breedte van een’ duijm
Derft slibberen van ’t pad, en weyen voorts in ’truijm.
Somt dan eens op en siet, wat niew op niew voor oud is;
(230) En denckter nog eens by, of Roomen wel soo stout is,
Dat het vergeten derv’ hoe droeffelick belendt
De Knecht die ’s Meesters will te buijten gaet, en kent.
    Die less en houd’ ick u alleen niet voorgeschreven:
Wij zijn soo Menschelick als Menschen ergens leven,
(235) Soo dertel en soo wild, soo sondigh en soo sott,
En aller mogelijck strafschuldigste voor God:
Maer aen ’thoogh heilighe van sijne Kerck-bevelen
De domme hand te slaen, en brock’len een in velen,
Of kneeden veele in een; God weere dat sich een
(240) Of velen onder ons soo verr te buijten treen
En Hem vermeesteren: sien wij niet byder straten
Met eer en diep ontsach op Overheits Placcaten,
En waerder ijemant oijt, niet razende, soo koen
Die sich dorst onderstaen daer aen of af te doen?
(245) En speelden wij met God, en dorsten wij sijn’ wetten
Vervormen, en van ’t ons’ daer op of bij te setten?
En quam oijt kinderen van reden in den sin
Des vaders oud bestier in sijn gelieft gesin,
Van doem’ haer in de luer en inde Wiegh met suijgen
(250) De ziel in ’t lichaem hiel, te kreucken of te buijgen,
Naer ’t haer’ waenwijsighe baldadicheit beviel?
Ick ken geen’ Vader, die sijn’ gramschap wederhiel,
Als ’t hem te voren quam: en kostmen sich van boven
Van aller Vaderen Grootvader min beloven?
(255)     Romane, ick scheider af; veel wijder aen te gaen,
Waer’ uw bescheidenheit veel ongelijcks gedaen,
En, sien ick achter om, hier zijn alreeds meer woorden,
Dan ’t voegde dat ick sprack, en nood was dat ghij hoorden.
Lett waer ick heb begost, en waer ick einden sal:
(260) Wat schort’er aen een’ Kerck die God volght? daer is ’t all.
    De ziel die ’tscheijden uijt haer vlees-huijs voelt genaken,
(Lang heeft de mijn’ geleert die rekening te maeken)
Scheidt noode spraeckeloos, soo lang de Tonghe leeft,
En onbelemmerde geluijden van haer geeft,
(265) Om andere met haer ten Hemel te verwecken:
Maer ’tluckt niet ijeder een soo stevigh te vertrecken.
Of ’t mij misluckte, Vriend; hier hebt ghij, voor uw deel,
Wat voorraeds uijt mijn’ Penn, in plaets van uijt mijn’ keel,
En machteloose Long. Als ick, eer lang, niet wesen,
(270) Dat’s bij God wesen, sal, soo ghij den dooden lesen
En hooren spreecken wilt van onder uijt sijn Graf,
Gedenckt’er sijner bij die ’t u van herten gaf.
Initio Martij



[CH1682:023]
WATERSCHADE
Wien lust sijn’ herssenen te slijpen
Om dit schoon Raedsel te begrijpen?
Mijn Pachter klaeght, en is niet geck,
Van overvloed en van gebreck.
6. Mart.



[CH1682:024]
WAERSCHOUWING AEN EEN’ VRIEND
Brenght gh’ een goed woord bij in ’tgepraet,
Ghij lachter om met wijde kaken.
Wist ghij hoe qualick dat dat staet
U sotheid soud u wijser maken.
(5) Behaeght gh’u selfs in uwen vond
Laet dat niet blijcken uijt uw’ mond.
’t Is ’tonderwijs van oude wijsen,
Den Aessem stinckt van eigen prijsen.
Wacht dat het d’een of d’ander doet,
(10) Uw goed woord werdt wel eens soo goed.
8. Mart.



[CH1682:025]
OP HET GRAF VAN HEER IOHAN VAN REEDE VAN RENSWOUDE
DEN LANGEN LOOP SIJNES STERFELIJCKEN LEVENS NAER HET
EEWIGE SEER GODSAELIGHLIJCK AFGELEGHT HEBBENDE
Van Reede rust hier in, soo Edel van Geslacht
Als om lang trouwen dienst den Lande in hooger acht:
Die stock-oud, kloeck en jongh tot naer bij aen sijn’ dood was,
Geen Grootevaer gelijck doen hij ’t al Overgroot was:
(5) Noch moeyelijck, noch traegh, noch schielijck van beraed,
In klein en groot belangh eenpaerigh van gelaet:
Hoe de Fortune woelde, en of ’t soet weer moght wesen,
Of Storm en inden Wind, altoos gelijck van wesen:
Dit’s meer, na soo veel wel beleefde dagen, Een,
(10) Een leste was ’t die all’ de vorighe overscheen.
Indien ick wenschen magh; God gaev’ datw’ in ons’ dagen
Veel oude lien soo jong en soo kloeck sterven saghen.
17. Mart.



[CH1682:026]
MAEY
Een’ schoon Sottin is moije Maeij,
    Dat’s foey en fraeij.
18. Mart.



[CH1682:027]
IN ROMERII VISCHER EMBLEMATA VERNACULA ROMANI WESELIJ
DISTICHIS LATINIS AUCTA
Romani Patris autographum, quod Filia quondam
    Ornavit caelo et versibus Anna suis,
Romane Romanus item, par unus utrisque,
    Illustrat calamo nobiliore Nepos.
(5) Munus ama, lector, quod nec dubitabis amandum,
    Si memor es quanti et quanta sit ista Trias.
20. Mart.



[CH1682:028]
EPISTRE D’IMPORTANCE
Madame,
    Ie trouue que la Catherine
    Me faict visage de chagrine,
    Depuis que vostre beau Portraict
    Que l’excellente Soeur a faict,
    (5)Est devenu de mon partage,
    Sans qu’elle aijt tasté du pottage,
    Croijant l’auoir trop merité,
    De droit ou de ciuilité,
    Par sa belle voix argentine.
    (10)    Voijez, Madame, qu’elle est fine:
    Elle propose, sans pitié,
    Que ie vous fende par moitié,
    (I’entens, notez, en effigie)
    Pour faire piece mipartie,
    (15) Et qu’en ceste dissection
    Chascun prenne sa portion:
    Car la Peinture estant donnée
    Pour un Concert d’apresdinée,
    Où chascun a faict de son mieux,
    (20)Elle appartient, dit elle, à deux.
        Et j’ij consentirois, peut estre,
    Si j’en pouuois estre le maistre,
    Et vous decoupper de travers,
    Comme on taille les saules verds:
    (25) Car m’appliquant pour ma conqueste
    Tout l’adorable; c’est la Teste,
    La Gorge, les Mains et les Bras,
    Ie luij quitterois tout le bas.
    Non pas que ie vous imagine
    (30) Moins divine en ce qu’on devine,
    Qu’en ce qui paroist à nos ijeux:
    Mais, comme ie suis curieux
    De veoir les choses en nature,
    Ie n’aijme point la couuerture,
    (35)Ni les plus precieux habits
    Sur des beautez de plus grand prix:
        Sans plus railler, ie tiens, Madame,
    L’Anatomie trop infame,
    Qui vous mettroit en deux morceaux,
    (40) Comme on traicte les Artichaux:
    Et tout pour peu de froide mine
    D’une chagrine Catherine.
    Laissons donc là tout le passé;
    Nous l’aurons à meilleur marché:
    (45) Faictes luij seulement la grace
    D’un Bijou qui la satisfasse,
    Bijou de deux ou trois cent Souls:
    Elle receura bien de vous
    Toute marque de bienvueillance:
    (50) Et moij j ’en feraij la depense,
    Quoij que peu chargé de Ducats.
    Car, au moins, vous ne serez pas
    Ni fendue ni mipartie,
    I’entens tousiours, en effigie.
    (55) Faict à la Haije, en bell’ humeur;
    Sans que vous en fassiez rumeur:
    Car c’est sur peine de la vie
    Que ie deffens que l’on publie,
    Ou que l’on recite par coeur,
    (60) Par devant quelque bon Rimeur,
    Au grand decrij de mon honneur,
    Ces auortons de Poesie,
    Que je n’aurois jamais finis,
    Si ie ne vous l’avoij promis.



[CH1682:029]
En vreest dan niet, Me Vrouw; Caet mogh’er over grommen,
Soo lang haer grommen lust: Sy sal noyt half bekommen
’tGheen ick Geheel besitt. Ja met veel minder spijt
Raeckt’ ick u heel end’ all uyt mijn’ bewaering quijt,
(5) Dan dat ick u, eilaes, gescheurt sagh of gespleten,
    In Schilderij, te weten.
Want aen het doode Beeld saegh ick ’t met groot verdriet:
Aen ’t Levende, Me Vrouw, rond uijt geseght, gansch niet.
Mart.



[CH1682:030]
Neel is een’ moije Weew, en noch een man wel waerdigh,
En tot een waerdigh Man (sij seght het self) wel vaerdigh.
Waerom en neemtser geen? ick weet niet: maer ’tgaet vast,
Dat Neel gedurigh op haer Voor-deel sitt en past.
13. Apr.



[CH1682:031]
NOCH
Neel is noch Iong en Schoon en Rijck, en drinckt en eet wel,
En noch en is ’t geen deegh met Neel: hoe soo? ije weet wel.
eod.



[CH1682:032]
LICHTE STUDENT
Men vraegd’ een wild student Theologant tot Leiden,
Hoe ’t met syn’ studie gingh, en of hij tuschen beiden
In Patribus oock wat geoeffent werd? niet seer,
Zeid’ hij, in Patribus; in Matribus wat meer.
ult. (30) Apr.



[CH1682:033]
Wat souden jonge lien haer selven min verquisten,
Indien de Meissiens maer door kleine gaetjens pisten!
eod.



[CH1682:034]
DE MAD.le DE BREDERODE
Elle est toute bon mot, toute pointe d’esprit,
En mesme extremité forte, subtile et belle.
N’en allons pas cercher de bouche ou par escrit;
Qui cherche le beau mot n’a qu’à lire la frelle.
ult. (30) Apr.



[CH1682:035]
AEN NEEL
Dirck taste in Neelens hals; daer niet veel puijcks te vangen
Noch te verhandlen was: Sij riep, Foeij, laet dat staen;
Dirck, maeckjet mij te bont, ’k salj’ op ije backhuijs slaen.
    Slaen, seid’ hij op mijn’ wangen,
(5) Beij rond en stijfjes, als uw’ sackjens niet en staen,
    Dat waer geen Recht gedaen:
I’hebt niet te seggen, Neel, als, Foeij, en laet dat hangen.
2. Maij.



[CH1682:036]
GICHTIGH
Ick hoop nu haest te raken uyt d’elende,
Ick ben al schier op twee voet naer ten ende.
2. Maij.



[CH1682:037]
EMILIO ALTIERI FATTO PAPA CLEMENTE
Adoraterni, sù, Romana gente,
Fatto subitamente
In un sol giorno d’hieri,
Di Cardinal e Peccatore Altieri
(5) Humile Pescator, Santo e Clemente.
2. Maij.



[CH1682:038]
CAERT-SPEL
’K houw veel van alle ding sijn’ eigen naem te geven.
De Caert hangt ergens uijt, ick weet niet in wat hoeck.
En onder aen het Berd staet met verstand geschreven,
In ’t ongebonde luij haer ongebonde Boeck.
5. Maij.



[CH1682:039]
CAERT-SPEL
Ick ghiss wel, zeid’ een Boer, hoe ’t met de Vrouwluij staet,
De vrouwluij inden Haegh, die niet en doen als troeven:
De Caerten seggen ’tself, datm’er maer om en gaet
Met lichte Vrouwen en met Heeren en met Boeven.
eod.



[CH1682:040]
AEN R. VAN WESEL OP SIJN’ DOORLUCHTIGEN INT-POT AEN
MIJ VEREERT
Ick sie, ghij maeckte geern een goed Paerd van een’ Esel,
En ’t schort meer aende macht als aende drift, van Wesel,
Van uw’ goed-aerdicheit: maer hoort, beleefde vrind;
’T en baett Glas noch Crijstal: daer wordt niet uijt geschreven
(5) Als datm’er eerst in goot: kan ’t klaere Vat meer geven
Als daer ’t af swanger is? siet wat gh’u onderwindt;
Swart Marmer is niet min doorluchtigh als mijn Int.
6. May.



[CH1682:041]
Soo veel ick mercken kan, treckt gh’u den schoen niet aen:
Ick denck, hij past u niet, of will het emmers hopen:
    Maer, wilt gh’ all argewaen
    Van kaeckelaers ontgaen,
(5) Heet het haer lieghen, Truij, en doet uw’ winckel open.
    Of staet het u niet aen
    Dat alle man het sagh,
    Ick weeter een voldaen,
    Als hij ’tmaer voelen magh.
(10) Maer, soo ghij noch gesicht noch handgreep wilt verwachten,
Neemt het niet qualick, moer, wij krijgen quae gedachten,
    Want wilt ghij geen van beiden doen,
    Voor seker raeckt ghij aen den Schoen,
    En alle menschen sullen seggen,
    (15) De moije weew kan ’t niet ontleggen.
    Gaet uw’ saeck wijslijck overslaen,
    Ick meen ghij hebt mij wel verstaen.
7. Maij.



[CH1682:042]
NACHTLESS
Die light en steent aen heete Gichten,
En soeckt sijn lyden te verlichten,
Vall’ maer aen Rijmen en aen Dichten,
Of, is het mogelyck, in slaep.
(5) Sijn’ pijnen sullen soo veel min zijn,
En beter salt hem, in mijn sin, zijn
Als dat hij daer, och armen, in sijn’
Elende, ledigh legg’ en gaep.
7. Maij.



[CH1682:043]
BOEREN BIJBEL
Kees Louwen seght, soo Trijn mijn even naesten is,
So lev’ ick naerde Schrift, als elck in sijn gewis
    Daer naer betaemt te leven,
    Gelyck ’er staet geschreven,
(5) (Ick weet het niet soo nauw) Capittel thien of elf;
Want ick heb Trijn soo lief, ten minsten, als mijn self.
8. Maij.



[CH1682:044]
Ma Goutte n’est pas tant extreme
Que je m’en plaigne en general.
Car ie me porte bien moij mesme,
Mais mes deux pieds me portent mal.
8. May.



[CH1682:045]
DE LA DEPENDENCE
Tu couures ta Gorge d’Ivoire,
A dessein de nous faire croire
Que tes miserables Tettons
Sont fermes et ronds pelottons.
(5) Mais, en considerant ton aage,
Nous nous en formons une image
De ces Boursses qui font pitié,
Vuides d’Escus plus qu’à moitié.
Que si telle est ton infortune,
(10) Cache ce qui nous importune,
Et nous aijmerons le secret
Dont tu crois que l’on aijt regret.
Car sache, que parmi les hommes
De toutes les plus belles Pommes
(15) Les plus fins et mieux entendus
Ne goustent pas les Cas pendus.
Voire, tant sont ces fruits infames,
Qu’on nous dit que parmi les dames,
Comme chascune entend son cas,
(20) La plus part ne les aijment pas.
10.e Maij.



[CH1682:046]
OP EEN CONTREFEITSEL
    Maeij gaf haer self te pand,
    In schilderij, te weten:
    Daer had se toe geseten
    Voor Claes haer trouw Galant.
    (5) Die ’tstuckje quamen kijcken
    Verklaerden eenerhand,
    ’t Kost beter niet gelycken.
Claes zeij, Gemannen gh’ hebt gelijck
    En hebt het goed te weten;
    (10) Maey heefter toe geseten;
    ’T is reden dat het wel gelijck’:
    Maer, magh ick oock wat seggen,
’t Geleeck mij wel soo wel, wouw Maeij ’er eens toe leggen.
12. Maij.



[CH1682:047]
CONTREFEITSELS GEWISSELT
Ghij schenckt m’uw schoone Self, ick u mijn leelijck mij:
’T is evenwel kamp op, en elck al even blij:
    De reden is mijns Oordeels, -
Ghij houdt dat ghij mij geeft; ick krijgh; wie heeft meer voordeels?
eod.



[CH1682:048]
AEN IJEMAND
Ghij klaegt, ick sie te nauw, wanneer van uw gedicht
Komt te verschijnen voor mijn al te vies gesicht;
Goe Reden en goed Rijm soo nett aen een te rijghen,
Is, segt ghij, wat te hard en altyd niet te krijgen.
(5) Kont ghy ’t niet krijgen, vriend, wie dwingt u? laet het staen;
’T is beter ijet heel niet, als yet niet heel gedaen.
eod.



[CH1682:049]
A MAD.le H. DE BREDERODE
La Souueraine de Viane
Est requise par un vieux Asne
De vouloir encor l’honorer,
Auant que de se retirer,
(5) D’une visite charitable;
Luij mesme n’estant pas capable
De sortir de son Cabinet,
Qu’elle trouuera propre et net,
Meublé de Bijoux d’importance
(10) Et dont je croij que l’abondance
Luij semblera de quelque prix.
Adieu, Souueraine; Ie suis
Et tant que je seraij en estre
Tousiours vous me verrez paroistre,
(15) Moins de la bouche que du coeur
Vostre tres humble seruiteur
            Z
Dont le mal n’est pas tout extreme,
Qu’il le tourmente en general,
Car il se porte bien luij mesme,
(20) Mais ses deux pieds le portent mal.
    I’aij mal escrit;
    Mais c’est au lict.
13. Maij.



[CH1682:050]
Claes heeft een kostlyck wijf, en kostelijcke Boecken
Daer in hy en sijn wijf pas even veel verstaen.
Tot dat wijfs onderhout moet Claes financie soecken;
En daerom houdt voor eerst de schoone Boeck-Cass aen.
(5) Wat is daeraen misdaen, wat valter op te spotten?
Al soo wel eet het Wijf de Boecken, als de Motten.



[CH1682:050]
A MADEM.le LA COMTESSE DE BREDERODE
On m’impute un beau mot que je n’aij point produit,
Et, Belle, vous sçauez que l’histoire en est fausse:
    Vous l’auez si bien dit
    Que je l’aij mal escrit,
(5) Et, tesmoin le Heros (Dieu le garde et l’exauce)
    Qui premier me l’apprit,
Le bon plat est de vous, de moij la sotte sauce.
May.



[CH1682:052]



Quaeris nostro Patri Petro
Epitaphium absque Metro?
Potes dicere, si velis,
Pater noster est in Coelis.



[CH1682:053]
AEN MOIJE AELTJE
Foeij, Aeltje, siet niet suer, dit moetje van mij weten,
Daer is een regel op, en die en gaet noyt mis:
Weest moij en over-moij bij all dat moij kan heeten,
Daer is noijt Meisje moij dat gheen soet meisjen is.
(5) En willje, moij of niet, moij heeten, hoor ick eisch je
Niet als die kleine kunst, weest niet als een soet meisje.
16. Maij.



[CH1682:054]
HAEGSCHE KINTSHEIT
Wij hebben eens gekoott, geknickert en getolt,
En ’tsoudt hem soo wel doen, indien wij ’twel versinnen:
Maer siet den Haegh eens aen, daer wordt soo mal geholt,
Als of men ’tkinder-werck van niew af wouw beginnen:
(5) Iae ’twerck van kinderen die niet en konnen gaen.
Peinst ijemand hoe ick ’t meen, ’ten kost hem niet veel vragens:
’tVolck heeft geen beenen meer, en de Voorhoutsche baen
Berst schier van luije weeld en dertle Rollewagens.
18. Maij.



[CH1682:055]
BRUIJLOFTS GEDICHT
Een’ Stadt-deur hoog en swaer plat op der aerd gelegen
Is maer met Mannen macht te tillen of bewegen:
Maer als sij hangt en draeyt op haer’ gesmeerde spill,
Kans’ yeder met een’ hand beroeren soo hij will.
    (5) Dit troostelyck Morael bedocht ons korte Grietje
Does’ eerst te bedd ghingh met haer Bruijdegom klein Pietje,
Dat’s lange Pier, om jock met sulcken naem bekleet,
Gelijkm’ een schoonen Hengst wel een moij Paerdjen heet.
    Speelnooten, Man en Maeghd, ’t sal oock uw’ beurt eens werden,
(10) Denckt dan aen Grietjes less: en wenscht nu neffens mij
Dat ’t hier Eendrachtigheit oneindelijck mogh’ herden,
En dit oneffen Paer noijt in ’t oneffen zij.
    Geluck dan Reus en Dwergh, Ell en Spell, Lijf en Lijfje,
Geluck in hoogh en laegh soo veel ick wenschen kan,
(15) Alleen beklaegh ick u, Heer Bruydegom, groot Man,
Dat ghij meest liggen sult ter knie toe sonder Wijfje.
    Ghij Bruijdje, korte knoop, naer ick ’t begrijpen kan,
Zijt aenden besten koop: want, soo ghij quaemt te leggen
(Als sommige gebeurt) ter knie toe sonder man,
(20) Daer ’t volck soo praetigh is, wat vielder niet te seggen?
    Oock als ick duijm voor duijm, tot twee of drij dozijn,
Bereken, en besteck van stuckje maeck tot beetje,
En wat een Schepseltje uw Bruijgom dan most zijn,
En wat elck edel lid sou wesen voor een leedje;
    (25) Wegh met het Poppegoed, wegh, segg ick, verr van hier,
En hoort, ghij lange mans, en hoort, ghij korte vrouwen,
Natur’ haer’ eigen wijz is ’t voegelijxt bestier,
All die sich daer na schickt en raeckt aen geen berouwen.
    En, heb ick wat geloofs, (mijn leven is haest uijt,
(30) Mij dunckt het komt mij toe) in all mijn’ lange daghen
Sagh ick noijt Bruijgom droef om al te korte Bruijd,
Noijt hoord’ ick korte Bruijd van langen Bruijgom klagen.
    Dus, Grietje, leeft gerust, derft dat ghij gistren dorst,
Wat magh ick prevelen! mijn preken is ten ende,
(35) En vragen nu mijn beurt: kom Griet, spreeckt uijt de borst,
Hoe vaert ghij bij de lengd’, is ’t niet een swaer’ elende?
    Sluijt dit in uw custodie
    Want satis est pro hodie.
(18. Maij.)



[CH1682:056]
PRESENT D’UNE BIBLE DORéE
Peut estre estimez vous que ce que je vous donne
N’est qu’un joli Bijou: mais c’est un grand thresor;
Tonne d’Or en effet, mais qui, pleine, resonne,
Sous couuercle doré tout le dedans est d’or.
18. Maij.



[CH1682:057]
Spreeckt Truij van Trouwen aen, strax valt sij op haer platt,
    En schreewter overluij af,
    Br. heen, ’Khebb’er den Br. af.
Dat en geloov ick niet; maer heel wat anders; Wat?
(5) Dat Truy ’er niet den Br. af heeft, maer geern af hadd.
23. Maij.



[CH1682:058]
Frans, trouwje moije Leen, die ’t hoofd soo zedigh staet,
Als ofs’ een Klopje waer? jij hebter vrij een’ koop an;
’Kweet datse nacht om nacht goeds moeds te bedde gaet
(’Kderf ’t qualick seggen) met een Rotterdammer Koopman.
(5) Maer, Frans, siet niet soo nauw: de Koopman is beleeft,
En in heel Rotterdam weet icker geen bequamer
Tot soete danckbaerheit: soo gh’ hem goe’ woorden geeft,
Ghij sult hem welkom sijn tot in sijn’ beste Camer.
24. Maij.



[CH1682:059]
OP HET ROEYEN VAN MYNE MASTBOOMEN OP HOFWIJCK
Bredasche mannetjes, danck hebt voor uw schoon groen.
Jong hebt ghy ’t my gegunt, jong had ick het van doen.
De Reden en de Tijd segt dat wij scheiden moeten:
’k Sie ’t aen uw Toppen oock: ghy krimpt van koude voeten.
(5) ’k Gae stellen daer ghij stond trouw Hollands draegbaer hout,
Daer vrucht af komen sal, en vreugd, van jong en oud.
Beleev ick ’t voordeel niet (’k sal’t niet beleven kunnen)
Hoe kan ick ’t beter als mijn’ lieve kind’ren gunnen?
Alleen wensch ick mij toe noch soo lang Iaer en dagh,
(10) Dat ick haer Hofwijck schoon en vruchtbaer lev’ren magh.
24. Maij.



[CH1682:059]
NOCH
Dit groene Noordsch gewas
Dat Hofwijcks luyster was
In alle kijckers oogen
Is langer niet te doogen.
(5) Wie had dat oyt gelooft,
’t Groeyt Hofwijck over ’t hoofd.
De boompjes stonden prachtigh,
Maer wierden mij te machtigh;
Haer schaduw had ick lief,
(10) Maer haett haer ongerief;
Haer vruchteloose toppen
Verdropen blad en knoppen;
Haer’ wortelen geweld
Vernielden all het veld,
(15) Dat schier, half uytgegeten,
Sijn weelde had vergeten.
    Komt Planters overluyd
Spreeck elck sijn Vonnis uyt;
Kunt ghy ’t my niet vergeven,
(20) Dat ick noch by mijn leven
Mijn erfie suyver maeck
En vrucht soeck by vermaeck,
En sorg voor mijner erven
Lang wel-zijn na mijn’ sterven?
(25) Is ’t niet de beste kans,
By dat ick veel goed lands
Liet dorren en verquynen
En in den grond verdwijnen?
    ’k Weet een gelyckenis
(30) Die hier niet qualick pasten:
Zee-luy zijn kloecke gasten,
Als geen meer hoop en is
Tot haer behoudenis
Van volck en schip en lasten,
(35) Dan kerven sij haer masten.
Liet ick de mijne staen,
Arm Hofwijck sou vergaen.



[CH1682:060]
NACHT-WERCK
Terwijl ick legh en geew
En niet van Gicht en schreew,
Vereer ick dit ons’ Eew,
En Truij de frische Weew;
(5) ’Kwou datse quaed wouw wesen,
Als s’alles had doorlesen,
Soo moghtse goede lien
Haer onschuld laten sien.
25. Maij.



[CH1682:061]
Ayons souuent quelque bon mot
Que la bell’ humeur vous exprime,
Il viendra tousiours quelque sot,
Qui vous le gaste en rime.
25. Maij_



[CH1682:062]
MEMENTO
Strateno morto
Fu’l primo in porto:
Renswouda è ito,
Che l’hà seguito:
(5) Del vecchio Trio
Resto sol’ io,
Sento ch’il Ciel m’addita
Quanta m’auanza, e quanto breue vita.
25. Maij.



[CH1682:063]
MAEGH-SORGH
Schaft mij geen’ Hammen op; de beste van Westphalen
En zijn geen’ leckernij om mijn’ maegh op t’onthalen;
Of levertse mij morw als Boter op den Diss,
Ick magh gheen, Ham, indien ’t geen’ Boter-ham en is,
    (5) En Bot’rham, moet ghij weten,
    Is van mijn leckerst eten.
5. Iun.



[CH1682:064]
STATERA
Non doleo, si quando mali quid sentio, quantum
    Gaudeo non plecti me grauiore malo.
Quippe nihil patior, nil me fateor passurum
    Tam graue, quin grauius promeruisse sciam.
(5) Sin mala sic nondum supero; bona protinus illis
    Confero quot Martis dant mihi fata frui.
Haec bene si reputo, sum, vel me judice, dignus,
    Qui, male parua ferens, maxima saepe feram.
1. Iul.



[CH1682:065]
Si, qui taille en plein drap et bastit reglement,
Se flatte de l’honneur d’un parfaict bastiment,
Quelle approbation n’a-il pas meritée,
Qui dans ce bel endroit de grand coeur entreprit
(5) De metamorphoser un si mal taillé
    En un si bel habit.
24. Iul.



[CH1682:066]
SUR DES TABLETTES à MIROIR
Mon Marchand m’a mal satisfaict
Si dedans le petit pacquet
De ces miserables Tablettes,
Vous n’apprenez quelle vous estes.
(5) Et si vous n’y trouuez tout faict,
Sans main de Peintres ni Poetes,
Vostre tres-excellent Portraict.
25. Iul.



[CH1682:067]
AUTRE
S’il est vraij que tout homme s’aijme,
Vous deuez aijmer ce present,
Car en l’ouurant, tout à l’instant
Vous ij rencontrerez vous mesme.
eod.



[CH1682:068]
BREVIUS
Een Ioffer vraegde Dirck, hoe ’t Dorp hiet tusschen beiden
Den Leidschen Dam en Leiden.
’t Heet als die dingen van gebruyck
Dat ghy draegt, zeid hy, voor uw Buyck.
(5) Wegh met die ongeschickte woorden,
Antwoorde een Domine die ’t hoorden.
Heer, sprack Dirck, wat’s er aen miszeit,
Is ’t niet Voorschoten dat daer leit.
28. Iul.



[CH1682:069]
CONTRE LES BOUTS RIMEZ
Le jeu des Bouts rimez, exercice des foux,
    Que vous trouuez si doux
    Est si peu de nos gousts
    Que nous en sommes souls,
    (5) Autant que de vieux choux
    De puces et de poux
    Dessus nous et dessous,
    Et nous escrions tous,
    Morbleu, quand verrons nous
    (10) Le bout de tant de Bouts?



[CH1682:070]
OP HET OVERLYDEN VAN DEN HEERE D. DE LEIDA VAN LEEWEN
Soo soud’ een’ Keers uijt gaen, niet van gepijnight Was,
Niet van gesmolten Smeer, maer van het best Gewas
Van Oostersch Indien, en uijt de groene kraenen
Van ’t kruydigste Geboomt sijn’ kostelycke Traenen,
(5 )Van Noot en Nagelen en edeler Canneel,
En uijt die Balsamen een aengenaem Geheel
Te samen ingekneedt: soo brandde die ten ende
Met all den selven geur daeraen mense doorkende
Soo langs’ in ’t branden was; soo gafs’ haer Vlammen op,
(10) Noch liefflijck inde pijp tot op den laesten drop.
    Soo gingh van Leewen uijt met all den drang van deugden
Daer van hij swanger was, die ’tVaderland verheugden,
En ’s Lands bekommering, en aller Wed’wen pijn,
En aller Weesen leed het sijne deden zijn.
(15) Soo drijft haer goede reuck tot door de droeve Wolcken
Van Neerlands niewen rouw, tot d’overzeesche volcken
En Hof en Coningen, gevoeligh van ’tverlies
Van dienstiger lands-spruijt als lang in Holland wies.
    Meer swijgh ick: ’tmoght hem noch verveelen onder d’aerde;
(20) Soo wangevoeligh was sijn vroom Hert van sijn’ waerde.



[CH1682:071]
TROOST
Belieft den Heere mij te plagen,
Mijn’ vrienden staen bedruckt en sien ’t,
Maer ick, mijns selven naeste vriend,
Verheughe mij in lichter plagen
(5) Dan ick tot nu toe heb verdient.
28. Aug.



[CH1682:072]
DE ARTE SENESCENDI
Si dubitas, male sana, an longam sobrie vitam
Vita det, exemplo disce, Iuuenta, meo.
Septimus illuxit mihi et octogesimus annus,
Nec caput hoc nutat, nec tremit ista manus.
(5) Elige, quisquis es, aut properâ miser esse senectâ,
Aut sero nostrâ sobrius arte mori.
19. Sept.



[CH1682:073]
IN LANGUIDULA VIRGILIJ A ME OLIM EXCERPTA
Infima Virgilij summis praestare fatemur.
Virgilium conferre tamen si Virgilio fas,
Haec vide, et e multis horum potuisse pigere
Divinum concede virum, cum saeva supremo
(5) Immortale rogo Carmen sententia vovit.
Hos aliquis mihi de tam pulchro corpore naevos
Rade: triumphabit, nec erit minor illa Maronis
Gloria. Ne faxis, nugor temerarie, nugor
Stulte. cave tentes quod vel voluisse profanum est.
In Vitaulio 20. Sept.



[CH1682:074]
Imbellem populum de te nil tale merentem
    Opprimis hostili, magne Monarcha, manu?
Ecce tuis quantum cedat laus ista triumphis,
    Quanto parum graui musca Elephante minor.
(5) At, nisi deliros inter, quis credere possit
    Esse tibi placitum tam puerile nefas?
Heu! potin’ ut credam tantam de pectore diuo
    Barbariem nasci, tam puerile nefas
        *        *        *



[CH1682:075]
MYN GECKIES GRAFSCHRIFT
    Dit is mijn Hondjes Graf:
    Ick segger niet meer af,
Als dat ick wenschten (en de Werld waer niet bedurven)
Dat mijn klein Geckje leefde en all’ de groote sturven.
Hofw. 25. Oct.



[CH1682:076]
NOCH
Klein Geckje light hier in: wat gaev’ ick groote Gecken,
Waer ’t doenlijck, om het uijt den dooden op te wecken!
Want van de grooten is ’tgetal oneindelijck;
Maer, mijn schoon Geckje lief, waer vind’ ick uws gelijck?
Hofw. 26. Oct.



[CH1682:077]
EUCHARISTIA
Wy sien ’t geschreven staen, hoe ’t ons de Heer gebode;
Moedwilligh Pausdom, derft ghij ’t sus doen daer hij’t soo dé!
Octob.



[CH1682:078]
EPITAPHIUM CATELLI MEI
Stultulus hic situs est: O, si per fata liceret,
    Quot stultis ego te, Stultule, non redimam!
Stultorum bipedum est immanis copia; qui sit
    Par tibi, quadrupedem, stultule, ubi inveniam?
Hofw. 26. Oct.



[CH1682:079]
ORANGE SOUS CHALON ET NASSAU
Pauure Principauté, tant jouée à la paume,
    Que n’as tu point souffert
    Sous Iean, LouÏs, Guillaume,
    Iean deux et Philibert!
(5) Combien t’a balotté l’iniquité des hommes
Sous sept Princes de plus, jusqu’au siecle ou nous sommes!
Ie ne sçaij d’où ce nom d’Orange t’est venu;
Celuij d’Orage, helas ! t’auroit mieux conuenu.
21. Nou.



[CH1682:080]
DE LA DAME D’HERWIJNEN
Que pouroij-j’esperer d’une amie incertaine,
S’il estoit question seulement de mon bien,
Puis que dans son esprit la raison mesme est vaine
Qui touche egalement son profit et le mien?
23. Nou.



[CH1682:081]
    Trouwt Leen alleen
    Soo licht daer heen,
En seght haer’ besten vriend van allen Ba noch Boe,
Sij doet sich ongelijck, hem leed, en vriendschap toe.
16.??? Dec.



[CH1682:082]
OP SEKERE BRUIJLOFT
Bedenck ick alle Voor en Tegen, Licht en Swaer,
Ick vind dit Houwelijck vol moije dingen: Maer.
eod.



[CH1682:083]
EEN HALVE MAEGDS BIECHT
    Een Maegd te zijn,
    Is kleine pijn,
Maer ’tvalt seer lastigh om verdouwen,
Geen Maegd te zijn en niet te trouwen.
eod.



Continue


[CH1683:001]
KINDER RYM AEN MYN DERDE SOONS SOONTJE
Beminde Constantijntje,
Mijn rijmende Cosijntje,
Hier komt de Letter-Koeck,
Daer ick vast Geld toe soeck,
(5) En qualick weet te vinden.
Woudt ghij mij dan verbinden
Aen noch een hondert jaer?
Denckt wat een Somm het waer,
En waer ick dan sou halen
(10) Om die mé te betalen!
    Uw excellente Brief
Was mij seer waerd en lief,
En daer op, liefste neefje,
Send ick u weer dit schreefje :
(15) Dit schrifje, meen ick: maer
Dan waer het Rijm niet klaer,
En ghij soudt met mij lacchen,
Dat will ick niet verwachten.
Al weer mis: dit gerijm
(20) Helpt mij mijn hoofd in swijm;
’t Is tyd dat icker uijt scheij,
Gelijck een arme Guijt seij,
Die sonder eten sat
Om dat hij’t niet en had.
    (25) Hier mede, soet Poeetje,
Geniet dit lecker beetje,
En menighmael hier naer
Een saligh Niewe jaer.
Geschreven inden Haghe
(30) Niet merghen, maer van daghe,
Voor middagh, niet daer na,
Bij mij
            Groote papa.
1. Ian.



[CH1683:002]
AEN ANNE
Moije Anne, en belgt u niet; daer is een soet secreet,
Dat gheen geboren mensch, als ghij en ick, en weet:
Hoort toe, daer is noch arg noch argwaen uijt te rapen;
Ick segg ’t, niet onbeschaemt, maer onbeschroomt en vrij:
(5) Noijt hebben ghij en ick malkanderen beslapen.
Wie weet dat sekerlijck, Moye Anne, als ick en ghij?
22. Ian.



[CH1683:003]
AEN YEMAND
Ghij seidt daer een goed woord, maer ghij benaemt u d’eer.
Doe ghij der self om loeght en was ’tgeen goed woord meer.
19. Feb.



[CH1683:004]
DROOM
Een ketter, rieper een, een ketter inde Stadt:
Een ander, Mutsaerden, een Ketter. vatt hem, vatt:
Dat groeijende gerucht drong soo dicht voor mijn scheenen,
Schoon ’t op een ander sloegh, dat ick begost te meenen
(5) Of het mij meenen moght; siet een onpluijs gemoed
Wat het in ’s menschen hert schrick en ontroering doet.
’K was soo niet uytgedroomt of wenschte te beginnen:
Maer ’tschielijcke gevaer ontwerde soo mijn’ sinnen,
Dat het mij waken deed’ en wenden over zij,
(10) Daer ick twee lakens vond, een op, een onder mij,
En sprack gerustelijck, Verr uijt mijn hert, niew Romen,
Ick bender noijt geweest en schick’er noijt te komen.
20. Feb.



[CH1683:005]
VOOR VAN WESEL
Soo grooten schuldenaer staet mij niet toe te manen,
Lydt maer, doorluchtigh Vorst, dat ick u mogh’ vermanen,
Dat eens Renswoude leefd’, en ick lev’ en mijn soon,
Die op uw’ gunste hoopt: meer heb ick hem verboon.
11. Mart.



[CH1683:006]
TOT VERTROOSTING VANDEN HEERE VAN SWIETEN OVER HET VERLIES
VAN SIJN SOON SPREKENDE GESTURVEN . . . . MAIJ 1683
Ia vader, zeid’ het kind, en gaf den Heer sijn’ ziel.
Nu ist die vaders beurt oock met deselve woorden
Syn’ ziel te troosten die hy van sijn soontjen hoorden,
Ia vader, het zij soo, dewijl ’t u soo geviel.
19. Maij.



[CH1683:007]
IN D. IO. COSTIJ DE CHORAEIS POEMA VERNACULUM
Quaeritis, ignari, quid amoeni Carminis arte
    Serius et ludens Costius auctor agat?
Cum ratione ubi sit fas insanire, quod ipsum
    Est sapere, insanos cum ratione decet.
4. Iun.



[CH1683:008]
LIBRO GROTIJ DE IURE BELLI ET PACIS INSCRIPTUM
Excelse Groti, summe vir, meus stupor
Et uniuersi, quando te talem voco,
Dixisse credor maxima et dixi nihil.
8. Iun.



[CH1683:009]
AEN EEN PEDANT
Meent ghij uw’ sotternij met goed Latijn te decken
En all’ uw’ ydelheit met ydler woorden schijn?
Dirck, lett op wat ick segg; heel Roomen was voll gecken,
En ’kweet niet beter of sij spraken goed Latijn.
14. Iunij.



[CH1683:010]
ANNES BERICHT
Bruijn Anna tuymelde, in ’t omslaen van een’ Slé,
Met haer portael om hoogh en all’ haer’ Rocken mé:
Elck had haer’ Broeck gesien, en wister af te zeggen,
Het was een’ geele Broeck; dat kan ick wederleggen,
(5) Zeijd’ Anne, al scheen het soo, ghij lieght het evenwel,
Dat geele was mijn vell.
eod.



[CH1683:011]
CLUYS-WERCK
Is ’t ernst, geleerde Vriend, en kan ’t uw’ sorge raecken,
Hoe ’t hier mijn’ eensaemheit en ick te zamen maecken,
En waerom ick mijn Huijs van Kind’ren en kinds kind
T’ ontruijmen heb bestaen en haer schier als ontMint:
(5) Ick will u rekening van seggen, doen en dencken,
Met allen omstand doen, wilt ghij m’ een oore schencken;
Twee, meen ick; dat de schael van uw goed Oordeel, nett
En onpartydigh in haer waterpas gesett,
Gestadigh hangen blijv’ soo lang ghij aen mijn’ Reden
(10) Uw’ Stilt’ en uw Geduld en Aendacht sult besteden.
    Ick leefde rustelijck met Kind’ren en kinds kind,
Noijt tegens dit of die versuft of ongesint,
Altoos gereckelyck, noijt vies of kies van eten,
Van dranck noyt onvernoeght, dat ouw’ lien werdt verweten,
(15) (Niet altoos wel aen all’) als dorre Tong en maegh
Vergeefs de smaecken soeckt, die elck all even graegh
In alle Vochten vond in beider vroegen morgen;
Ick weet den Hemel danck, de minste van mijn’ Sorgen
Is kelder-sorgh geweest, en Keucken-angst: aen all
(20) Wat anderen gevalt bind ick mijn welgevall.
Soo hiel ick mij als Gast van mijn geliefste Vrienden
Die nemmermeer van mij als danck en gunst verdienden.
Haer toekruijt was de Spijs daer mijn Tong meest naer hong,
Der oudren onderhout, en van haer lieve Iong
(25) ’tRijp-sinnighe geklapp, uijt een der schoonste Monden
Die oyt mijn’ ooghen (lett, Groot-vaders ooghen) vonden.
Van ’t mijne deild’ ick om, en meldde nu en dan
Dat mijn’ toehoorderen te stade komen kan.
    Dit wenscht’ ick jonge lien wat meer ter herten namen
(30) Dan ick ’t behertight heb. Men vind niet all bij namen
In alle Schrijveren ’tomstandigste bericht
Van all dat ouderen haer ooren, haer gesicht,
Van haer’ onmondighe tot haer’ bejaerde jaeren
Hier opentlyck, daer in ’tgeheim is wedervaeren.
(35) Veel’ oude brengen daer een kennis in haer Graf
Daer voor een nasaet wel een dusend dancken gaf,
Als s’ achterhaelbaer was: wat heb ick wel vergeten
Met vragen t’ onderstaen, wat heeft hij wel geweten,
Die dertich jaeren schier mijn wijse Vader was,
(40) En om de zeventich en vier, mij noch te ras,
Ter tyd uyt wierd geruckt! wat heb ick sien geschieden
Dat ick mijn’ kinderen verr beter kost bedieden
Dan ’thaer uyt yemands Mond of Pen gebeuren kan,
En, sochten sij ’t, hoe geern queet icker mij niet van?
    (45) Als lust van Tafelen en Praet-lust moede waeren,
Brocht ick mijn poppegoed van Vijfderhande snaeren
Bij beurten voorden dagh; hoe ’tslecht of goed moght zijn,
’t En was geen Backers deegh, ’twas Huijs-back, en heel mijn.
    Bij wijlen was ’tGesicht de besighst onser sinnen,
(50) Pen en Pinceelen-konst, die w’ elck om ’t zeerst beminnen,
In Doecken of Papier elck na sijn eigen aerdt
In Kass of Cabinet ordentelijck vergaert.
    Doo Luyden nu en dan, die uyt haer Graven spraken
(Haer’ Boecken) quamen oock ons’ herssenen vermaecken.
(55) Wat vande levende veel tijds te voorschijn quam,
Verheugden ons veeltyds of maeckten ons wat gram.
Wel magh ick spreken van vergrammen of verblyden,
Want, Kostelijck Papier, wat hebt gh’ al niet te lyden!
    Voorts trock een yeder daer den oorber of de lust
(60) Sijn’ sinnen henen trock, den Arbeid of de Rust.
De Fruijthof stond er bij, de Blomhof met sijn’ paden,
Daer door dan Vader en dan Soon vermaecklijck traden
Elck na sijn Hoofs beroep, en raeckten schier geen’ Straet
Om metter vaert te zijn daer beider Haring braedt.
(65) In Coetshuijs en in Stall had yeder in ’t voorby gaen
Daer van dien ’t werck daer is bevolen geerne vrij gaen,
Een oogh dat Paerden mest, en Wielen en Gespan
En Tuijghen onversuijmt en roestloos houden kan.
    Soo wel gepaerde lien en kosten geen van beiden
(70) Met reden, soo het scheen, wel zijn gesint te scheiden.
Den jongeren nochtans quam die gesintheit aen:
Men zeide, wild’ ick haer van mijn bewind ontslaen,
Men souder mij op ’t minst gelijcken danck voor geven
Als voor het lang en soet met mij vergunde Leven.
    (75) Wat vader was ick, om mijn’ Kind’ren af te slaen?
Soud ickse niet soo geern in vrede laten gaen
Als ick se geern behiel, die altoos heb betracht en
Altoos daer op gestaen, Geen’ vrienden te verkrachten,
Geen’ Gasten gaens gesint: doch willigh’ in ’t Gelach
(80) Te houden in mijn Cier al wat ick houden magh?
En kan ick ’t soo wel doen en laten bij de vremden,
En niet bij kinderen, mij naerder als mijn’ Hemden?
Sy sochten Vrijheit en Gesagh aen eigen Diss
Lang meerder-jaerighe: dat kan haer mijn gewiss
(85) Ten goede duijden, en wie en waerom ten quade?
Die ’t best begrijpen will, gae met sijn hert te rade.
    Mij steeckt maer eene doorn, die ’k wouw mij niet en stack:
Ick hoor mijn’ Kinderen berispen met gemack,
Als leeghe praters doen, altoos met volle kaecken
(90) Door en door zifteren van anderlieden saken;
Men scheldt haer ongevoel, en datse sonder stryd
Den korten uytslagh van mijn afgeloopen tyd
En d’aller uren mij aenstaende uer van scheiden
Onmachtigh zijn geweest met eeren uijt te beiden.
    (95) Dit luydt als of daer Stadt en Land verloopen waer,
En of ter wereld d’ een den and’ren noyt hier naer
Sien of ontmoeten sou: maer hoort, besorgde vrinden,
Niet heel een straete weeghs en isser scheid te vinden
Van ’t oud’ aen ’t niewe huijs, wij sien en hooren schier
(100) Malkanders allerminst bewegen of getier,
En, waeren w’ in Parijs, wij hieten naeste Buren.
God gev’ het wederzyds geluckelick te duren.
    Maer, hoe bekomt het mij? Hier wacht ghij mijn bescheid.
Ick blyv een Cluijsenaer, daer med’ is ’t al geseit,
(105) Een Zeewsche Stelle-man. Is mijn’ Stell sonder Schapen,
Mijn Schepper zij gelooft; sijn’ hand heeft mij geschapen
Met een’ Gevoeghlickheit, die alle bochten lydt,
En, als in alle soet, in alle bitter bijtt.
’T en waere soo geweest, hoe hadd ick soo ’tlangh leven
(110) Door soo veel gins en weers Standvastelijck gedreven?
Hoe hadd ick mij soo licht gewendt, soo veel gewent?
Best sal hij mij verstaen die Hof en Leger kent.
    Dus loopt d’ Histori van mijn eenigh tydverdrijven:
Verstaet, mijn eensame; want, als ick ’tall moet schrijven,
(115) Naer mij het hoofd om loopt, ben ick geen man van een,
En geen groot enckel self en stelde mij te vreen.
    Mijn’ eerste bezigheit is Bid-werck, vroegh en spade,
Altoos met lof en danck en altoos om genade.
De dagen die ick soo toe sluijt en open doe
(120) Vertrouw ick dat mij Gods altoos verdiende Roe
Te lichter vallen sal, of dat ick haere slagen
Ootmoedigher, en soo Standvastiger sal dragen.
En hoe draeghsamen last sien ick mij te gemoet,
Soo maer de Heer met mij na sijn’ gewoonte doet!
    (125) Den Nacht besnijd’ ick mij soo verr Natuer kan lijden:
Mijn’ stilste, dunckt mij, zijn mijn’ kostelixte tyden,
En soo veel als daer van tot Slapens oorber schort,
Soo veel blijckt dat ick mij mijn eigen leven kort.
’t Is waer, ick droom, en veel; dat ’s doof en blindling leven,
(130) En, kost ick mij die grill van droom op droom ontgeven
Ick sprack van voller rust in ’topstaen dan ick doe.
Maar droome-dwaelerij maeckt mij het hoofd meer moe
Dan all de besicheit die ick by daegh besweete,
En beij zijn ydelheit, soo dese die ick wete,
(135) Als die ick best vermeen te weten in den droom,
Tot dat de Reden in ’tontslapen weder kom’.
Soo volgen moeyt op moeyt, en Niet op Niet in ’tronde,
En altoos Ydelheit op Ydelheit, of Sonde.
    Een weldaed heb ick doch daer tegen in mijn Macht:
(140) Myn’ Oogen keuren niet of ’t Middagh is, of Nacht.
Sij sluijten vredelijck, als ’tmij begint te lusten
Of dient te lusten om voordachtelijck te rusten,
Van waken nu en dan, van lesen meestendeel;
Sij doen gehoorsaemlijck, soo kort als ick ’tbeveel,
(145) Soo lang als ick ’tbehoef, haer werck van mij t’ erfrissen:
Ick kan op ’t ingespan van Coets en paerden gissen,
Dat beide te gelijck verschijnen uijt mijn’ Stall
Pas als ick uyt de rust reis-vaerdigh wesen sal.
    Soo slaep ick, en soo niet, naer ’t pas geeft. Meest den morgen
(150) Bested’ ick aenden plicht van Hoofsen Raed en sorgen;
Voor ’t eerste aen ’tgehoor van Rijck en Arm, wie ’tzij
Die ’s Princen Recht of Gunst bejagen will’ door mij:
Dan in de tsamen-komst van meer en wijser lieden
Die, neffens mij, syn’ Haef bestieren, en gebieden
(155) En straffen uijt sijn’ naem, en cijfferen hem toe
Wat recht en redlickheit bevelen datmen ’t doe.
    Twee uren draeijt dat Rad voor noen, en na twee and’re,
Ten zij de bijkomst van hem selver ijet verand’re;
Want als ’them dienstigh dunckt dat hyder by verschijn’
(160) En will syn eigen Raed en Rekenmeester zyn,
Soo doet hij ’tmeesterlyck, en met soo scherpe sinnen
Dat niemant dencken derv’ om tweemael te beginnen
Daer hy ’t gelaten heeft. Soo kerft hij spoedigh af
Met snelle vonnissen van toegift of van straf
(165) Een lang gegaerde lijst van ongedane saken,
Daer, sonder sijn gesagh, niet door en was te raken,
Maer daer de macht met will en Reden gaet verselt,
Werdt veel oneffens licht naer ’t waterpas gevelt.
    T’huijs ben ick wederom: daer vind ick spraeck noch spreker
(170) Die spraeck te voeren heeft: dat ’s klein’ genucht, voorseker;
Maer ’tis oock klein gerucht; en stilt’ houd’ ick in acht
Die mijn’ Gedachten noo verstoort sie of verkracht,
En daer ick niets van waerd’ en wacht te konnen hooren,
Is swijgen mij een lust en Balsam voor mijn’ Ooren.
(175) Iae ’tzedigh swijgen van mijn beider-soorts Gesin
Is van de gaven een’ die ’k meest in haer bemin.
Kort en besnoeijt bericht gedoogh ick op mijn’ vragen,
Antwoord: maer antiwoord en will ick geen verdraghen.
Daer is een’ enckle Veer in ’t Uerwerck, die alleen
(180) De rader-wercken drijft: een wight, en anders geen
Dat van om hoogh af hangt, en roert die groote wielen
Die ’tslibbren vanden Tyd kort volgen op sijn’ hielen.
Een Hoofd heeft Scheppers hand op yeder lijf gestelt,
En in dat enckele bestaet macht en geweld
(185) Van all dat onder haer moet wercken en moet leven;
Dat werck moet stevigh gaen; ten lydt geen wederstreven,
En ’tminste datter aen die gangen werdt geroert,
Soo werden Lijf en Le’en, Huijs, Stad en kerck ontroert.
Tot mijnent weet ick die wanorder te vermijden,
(190) Door niet gemeensaems van mijn’ Dienstige te lyden,
Geen’ weerspraeck, geen bedill. Maer soo sacht en gedwee
Houd ick dien teugel op, als of ick ’t niet en de’e.
Oock, siende mij ontsien, ontsien ick mij te minder
Het niewe vande Straet of Staten hier en ginder
(195) Te hooren opperen door een Bedientes mond,
Dien ’t sonder mijn gedoogh niet voeghelyck en stond:
Want (segg ick tegens mij) wat heeftse toch bedreven,
Die minder menschlickheit, daer om sij slavigh leven,
En mij bedienen moet? en waerom ick niet haer?
(200) Heeft haer’ voorouderen van over menigh jaer
Gemeen’ of eigen ramp soo heftigh overloopen
Dat het kinds kinderen als met den hals bekoopen
En slaven onder mijn’ bevelen moeten zijn,
Dier Bloed ontwijffelick soo goed is als het mijn,
(205) Kan ick daermede min als medelyden hebben,
En denckende rond om aen ’s Werelds vloed en Ebben,
Beduchten dat de kans kan keeren alle dagh,
En sij haest dat ick ben, ick dat sij werden magh?
    Vraegh’ niemant, hoe ick mij in d’ Eenigheit geneere
(210) Die in sulck onderhout mijn eenigheit verteere,
Verheere, zeid ick best, en haer’ onlusten breeck.
Vereisch ick onderwyl dat ijemant met mij spreeck’,
Daertoe is raed op raed: gebreeckt my spraeck van waerde
’Kvind licht een wijser man, die ’t levend veel vergaerde
(215) En stervend achter liet: die doen ick mij een knecht
Voorlesen, die een’ Tael of anderhalf niet recht,
Niet slecht, maer lydelijck, ten mond’ uijt weet te voeren.
Soo voel ick t’ eener tyd twee vreugden in mij roeren,
Van Smaeck en van Gehoor, soo koester ick mijn Vlees
(220) Met wat ter Maghe gaet, mijn Geest met wat ick lees.
Verr van de rasernij van woeste Gasterijen
Daer ick een soet geluijd de Tafel niet verblijen,
Maer menschen strijden sie, in beestighe genucht,
Of ’tdroncken winnen sal of ’t nuchtere gerucht.
(225) Men kan ’t Canarien vergeven, soete dieren,
Die tegens all getier weer tier en tierelieren,
Maer menschen die tot all het best geschapen zijn,
Soo verr vervoert te sien van onkund en van wijn!
    Is ’t u niet lastelyck den staet van mijn’ Gerechten
(230) Te hooren overslaen; kort kan ick u berechten:
De gansche Kokerij gaet in drij schotelen
Daer med’ ick rijckelijck te vergenoegen ben.
Ick noemse schotelen, dat luijdt wat stijf in d’ ooren:
Maer in gewicht en form en zyn ’t maer drij Taillooren.
(235) (Soo, Tafel-borden, ’twoord van ’toude Holland was,
Men atter, licht, uijt hout, dat komt niet meer te pas)
Drij bastard schoteltjens: wat kanmen daerin laden?
(Noch nauwer Rekening!) ghij hadt het licht te raden,
Waer ’t u nadencken waerd: ontrent een achtendeel
(240) Van ’tgheen sess hechte lien vereischen door haer’ keel.
Die dat in drijen deelt, en hoeft geen onderrechten
Van ’t meer of mindere gewicht van mijn’ Gerechten.
Ten kortsten, ’tis mijn deel, ick heb het self bepaelt,
Wel hem die ’twel geniett, wel magh en wel betaelt.
(245) En wisten woester lien hoe soet is dat genoegen,
Sij volgden mijn besteck; en wilden sij sich voegen,
Mijn’ vrienden, na mijn keur, en droegen sorgh voor mij,
Sy hielden mij verschoont van all’ haer’ Gasterij.
    Eens heb ick mijn Geweer daer tegen derven trecken
(250) En aen een’ vriend getracht Rijm-ernstelick t’ ontdecken
Hoe nood’ ick noodigers ontrent mij komen sagh,
Hoe geern’ ick mij besloot in ’t matelyck Gelagh
Van mijn eenhuijslickheit, en hoe ’t mij overlasten,
Veel danckerijs te doen voor ijemand te vergasten,
(255) Die mij beleefder hadd gelaten in mijn Pas
Als mij sijn schuldenaer gemaeckt, die ’t niet en was,
Noch werden wouw voor Niet: Niet noem ick Mondiens maten,
Die hij en ick bij mij, soo licht als t’ sijnent aten.
Een witt Papiertie wierd aen dat schoon Dicht verquist,
(260) Soo ’t niet half waerdigh was: en evenwel, hier is ’t.
Mij luster mij op niews de moeijt niet af te geven;
Soo veel ick heugen kan, dit stond ’er in geschreven.
        Mijn’ Maeltyd is, twee sneden Brood,
        Meer naerde middelmaet als groot,
        (265) Met soo veel Spijs daer toe als Maghen,
        Onsiecke Magen, licht verdragen.
        Spijs uijtter zee, spijs uijt de Wey,
        Spijs uyt den Hof, spijs uijt de Hey,
        Spys na mijn’ eigen Tong gekoren,
        (270) Spijs toegespijst met haer behooren.
        Drij togen Bier, twee droncken Wijn,
        Daer kan ick mé verzadight zijn.
            Sommeer ick all dit natt en drooghe,
        Het is soo kleinen hoop in ’tooghe,
        (275) Dat, als ’tmij ijemand schencken wouw,
        My dunckt ick lang bedencken souw,
        Eer icker danck voor wilde seggen.
            Laet ons nu t’ samen overleggen,
        Gastvrije vriend, diens ick beken
        (280) Dat ick de gunst niet waerdigh ben,
        Wat al dancks ick u heb te weten
        Van dat ick niet t’ huijs heb gegeten:
        Dat is, bij u versaedt mijn’ Maegh,
        Als aen mijn’ Tafel alle daegh.
        (285) Noch gaet die danck maer halver weghe,
        Quijt ick mij alles dings ter deghe,
    Ick moet u hondert streken doen
        Met Hoed en Hand, en Been en Schoen.
            De somm nochtans daer van wij zeiden
        (290) Is soo gering voor een van beiden,
        En, ’tzij van d’ uw, of vande mijn’,
        Het sou soo slecht’en Schotel zijn,
        Dat ick de danck-moeijt houw verloren,
        Soo uijt mijn’ Mond, als in uw’ Ooren,
        (295) En dat wij beter onsen lust
        Voldeden ijeder in sijn’ rust.
        Ick weet niet hoe ’t bij u gestelt is,
        Maer, naer ’t hier boven opgetelt is,
        ’Kmaeck t’ uwent, en t’ huijs oock goed cier:
        (300) Dan t’ uwent valt het mij te dier.
            Wilt ghij dan Gast-vrij wesen, zijt het,
        En, als ick ’t oock will wesen, lijdt het,
        Soo blyven wij van Gasterij
        Ick vrij als ick, ghij vrij als ghij.
    (305) Die reden is bij mij noch in haer volle wesen,
Doch laet mijn’ Vrijheit sich somtyds wel eens belesen
En werd ick wel een Gast van Vrienden of van Vrind
Die wat genoegens in mijn slechte bijzijn vind’
En wat misnoegens trock uyt lange weigeringen,
(310) En ’t niet gemunt en hebb’ op mij te willen dwingen
Tot wat hem smaeckelyck magh wesen, en mij niet.
Ick spreeck van druijve-cier, dat vrolicke verdriet,
Daer med’ ick mijn gedult soo jammerlijck sie tergen,
Als ’tmaer de luyden lust die ’tgene sij mij vergen
(315) Haer selven te gevall betrachten, met wat schijns
Van groote vriendschap vast te maken met veel wijns.
Verr zijn die vrienden van haer opset, soo se droomen
Dat ick haer’ Glasen houw’ soo uijt haer’ Hert te komen,
Als uijt haer’ Kelders, uijt haer’ Handen, uijt haer Mond;
(320) Sy weten voor de hand dat mij geen Wyn en mondt,
En dat ick niets verstae van drincken sonder dorsten.
Noch vallens’ op mij aen, en als uijt loutre borsten
Van vriendschap brengen mij een’ hooghe Rhijnsche Fluijt,
En veegense, byloo, tot op den nagel uijt.
(325) Ben ick niet wel getoeft met wat sij selver swelgen,
En ick magh, noch vermagh? Sy moeten ’t haer niet belghen,
Wat schort haer? dorst op dorst, geboett met Wijn op Wijn,
Die van haer’ Rekening gebracht werdt op de mijn:
De grond van ’t kunstjen is, men soeckt wat schijns van reden
(330) Om van een ledigh Glas weer aen een voll te reeden,
En dat druijpt op mijn’ kapp. Sij hebbender noch een
Van vochte Goochlerij, doch ’tbeste noch van tween;
Ick sies’ haer suijperij Gesontheits-wijse doopen,
En, dat een Pinte was, tot Kannen gaen en Stoopen:
(335) Dat geldt dan Coningen en Vorsten sonder end,
En Staet en Potentaet, en Vrijsters, of bekent,
Of onder blinden naem, en Hanskens inde Kelder,
En all wat denckbaer is, spijt Switzer en spijt Gelder.
Want drinckbaer is het all, en yeder soo gesond
(340) Die soo bedroncken werdt als beij syn’ Katt en Hond.
Van die bedronckene geraeck ick oock bij wijlen
’t Getal te meerderen, naer dat goe drinckers ijlen
Om haestigh voll te zijn en met een’ dobble tong
En wanckelend gebeent, bejockt van oud en jong.
(345) Mijn’ koudste kleederen en raeckt dat niet: laet loopen
De kraen van Baccharach, van Hochem, en met hoopen
Van allerhande druijf, totdatmen ’s anderdaegh
Veel’ al te sondighe Gesontheden beklaegh’:
Ick gunt haer dien het lust, mits men mij niet en quelle
(350) Met mé-doen, eijgentlijck haer Hemel en mijn’ Helle.
    Dit ’s lang getafelpraet; ick waerder geern eens uijt,
En haest voor u en mij te raecken aen Besluijt:
Maer op de grootste vraegh sien ick in uw’ gedachten
Dat ghij oock meer berichts van mijn beleid wilt wachten;
(355) Ghy vraeght, waer blyft de tyd, naer alles is geschiet
Wat ghij tot noch toe hoort, die soo ruijm over schiet.
Hoe dan voort, Cluijsenaer? Ick will soo geerne heeten,
Al is ’t een’ ruijmer Cluijs, daer in ick ben geseten
Als die men, giss ick, inde wildernissen vinn’,
(360) Dat ruijm en doet geen zeer; dat vanden Tyd noch min.
Zeer deden sij mij beij, waer ick met mij verlegen,
En kond ick ledigh zijn: maer wilt ghij overwegen
Wat ick ter handen treck, en noch meer trecken sou,
(Want meest is ’t met geweld dat ick mij wederhouw)
(365) Ghij keerde ’tblaedjen om, en hielpt mij licht beklagen
Den snellen ommeloop van Avonden en daghen.
Wel meld’ ick Avonden: nam ick die niet te baet
Soo dat het meerendeels naer Middernacht toe gaet,
Ick vond’ mij eng ge-uert. Hoe is dat? sult ghij meenen.
(370) ’tZijn doode Menschen, dien ick ’t wijten magh; niet eenen,
Maer thienen, vijftighen, ja vele honderden,
En, dat een botten Boer wel meest verwonderden,
’t Zijn menschen sonder ziel en lijf, die met mij spreken,
Als mij het hooren lust, ’tzijn Wijsen die mij preken,
(375) ’t Zijn Sotten die mij vreugd aendoen en vrolickheit,
’t Zijn oude hoofden die mij ’taller naest bescheid
Van d’ oudste eewen af ordentelijck verthoonen,
’t Zijn Konstenaers die ’k niet en hoeve te verschoonen.
Ick vraeghe met gebied, sy doen mij rekenschap
(380) Van ’tinnerlijcke mergh van all’ haer wetenschap.
Die Lijcken houd ick staen gesloten in een Kerckhof.
Dat Kerckhof is de Sael daer ick het meeste werck of
Van all’ mijn Salen maeck, die op haer’ schoonsten dagh
Niet schoons en dragen als geweven woll en rach.
    (385) Ontrent die dooden dan (ghij weet, ick meen mijn’ Boecken)
Ben ick gedurigh of te vinden, of te soecken,
En voelder mij nu eerst soo yverigh aen vast.
Als hadd icker mijn lang, lang leven na gevast.
Nu is ’t waer, tyds genoegh heb icker bij versleten,
(390) Waer ick niet bott geweest, ick hoorde wat te weten,
Maer vinde dat ick pas een dingh te deghe weet,
Dat ’s dat ick mij te deegh een’ ouden weet-niet heet.
Vraegt niet hoe ick het weet: ’khoeft maer mij selfs te vragen:
Goed’ eters hongeren; maer niet met volle maghen.
(395) Vond’ ick mij wel vervult, ick hongerde niet meer.
Maer als ick mij door all het Wetelycke keer,
En tast wat icker van tot mijnent vind in lading,
Oh armen! ’tis een Niets, en alles werdt mijn’ gading.
En even alsm’ eertijds te Roomen heeft geseght,
(400) De Wereld is mij recht een Twijffelick Gerecht;
’K waer geeren allom aen, en weet niet waer beginnen.
Denckt of ick hals-werck heb en oeffening van Sinnen,
En of mij snippering van uren overschiet,
En of mij volck gebreeckt, dat mij als in ’t verdriet
(405) Van ydel’ Eenicheit kom’ troosten, met der Wijven
Onverandwoordelijck bejagh van Tyd verdrijven.
    Dus las ick Dagh en Nacht, eer ick mij hadd versaedt,
En meerder niet en moght; maer dat heeft oock sijn’ maet;
En onvoorsichtigh waer’t, te willen dobbel quaed doen
(410) Om een goed enckele; men moet Natures raed doen.
Daer moet geslapen zijn, of hoofden rollen mis.
Een ander sorgelixt van mijn’ twee quaden is,
Twee Oogen veel geverght in 84. jaeren,
Seght alle red’lickheit, is ’t wel tijd wel te spaeren,
(415) En ick en spaerse niet; waer will dat henen gaen?
Waer ’t niet om bey voor mij te willen sien vergaen?
God keer’ het ongevall, en laet sich maer gevallen
Dat mij een half Gehoor van jongs af zij ontvallen,
Soo menighmael betreurt, en zij mij noijt soo straf
(420) Dat ick de rest niet heel sou voeren in mijn Graf.
    Helpt mij God loven nu, en siet hoe goedertieren
Hij aen een Oor vergunt waer med’ een Oogh te vieren.
Want oock van overlang heeft onvoorsien geweld
Bey vlies en watering van ’trechter meest ontstelt.
(425) Die dobble geesseling van twee soo swaere slagen
Heb ick ootmoedelijck, als van die hand, gedragen,
En sonder schroom vertrouwt, Hij kost mij soo met een
Behouden, als met meer, die Schepper is van tween.
Wij zijn maer met een Hoofd, maer met een Hert geboren,
(430) Gebreeckter een van twee, ’theel maecksel gaet verloren,
Maer sien wij op de macht van dijne wijsheit, Heer,
Daer ghij elck een besorght en hoeft geen voorraed meer.
    Valt my dan ’tLesen bang, ick weet mij te verpoosen
Met niew vermaeck, van geur als Lelien en Roosen,
(435) Danck hebben sij, door wien ick pas vijf jaerigh kind
In d’ eerste papp-pott wierd met soet geluijd geMint.
Soet’ Ouders, die verstond hoe goed voor alle dingen
Den Heere lofsang is aendachtelijck te singen,
En geen onorden self te brengen in sijn Kerck,
(440) All om d’onkundighen haer onbeschaemde werck.
Ick hebber boven u geen’ Meester toe versleten,
’t Geen icker eerst af wist heb ick door u geweten,
En u vermaeckte ’twel geluckte kinds-gesangh
Met meerder moeijte niet als van sess weken lang;
(445) Tot d’ Engelsche viool noch andere sess weken,
Doe quam de Luijt; daer viel wat langer mé te spreken
Voor korte vingeren op sterck en stracker snaer:
Van seven duerde dat tot aen mijn negenst Iaer,
Uyt was de leererij, en ick swom sonder biesen
(450) Op eigen houtje, schip en goed, winst en verliesen.
Waer toe ’t gekomen is, en hoe die Ball van Snee
In ’trollen is gegroeijt, brengt d’ ondervinding mé.
Een Boogh, een Vinger-werck en kost mij niet versaden,
Myn’ heete Toon-lust most in wijder weelde baden,
(455) Clavier op IJser en op Coper-draed, op Tinn
Tot Pypen uijtgesmeedt, dat wonderlick versin,
Theorbes lang gedarmt, en uijt der Mooren landen
Gitarre, bastard Luijt, vermanden ick met handen
Die ’k alles machtigh vond, na dat het jong gewricht
(460) Luijt-machtig was gemaeckt, daer ’t altemael voor swicht.
Noch bleef ick niet voldaen: ’tverveelde mij Copije
Van mijns gelyck te zijn; en, als ick ’t recht belye,
Ick hiel mijn’ hand te goed, en mijn versin te sterck
Om niet als Aep te zijn van ander luijden werck.
(465) Soo volgde drift op drift, soo baerden vonden vonden,
Soo pluckt’ ik vruchten uijt mijn’ vijfderhande gronden,
En hebber sachtjens soo mijn’ schure mé gevult,
Dat, klaegd’ ick van gebreck, het waer mijn’ eigen schuld.
Wat isser? ’kstaeder meer beschaemt in als verwondert,
(470) Den hoop is weinigh min als by drij mael drij hondert.
Telt daer de besigheit van mijnen Hof-dienst toe,
Die ’k bij de zestigh jaer betracht heb en noch doe,
Telt Nederlandsch Gedicht ontrent de dertich Boecken,
(Behalven datter light en schimmelt in vel’ hoecken)
(475) Telt een Latijnsch dozijn van over lang in ’tlicht,
En denckt of ick Gehoor en Handen en Gesicht
Gespaert heb, om ijets meer van waerden uijt te rechten,
Dan ick betrachten sie by veel’ onnutter knechten
Die ’ck tuschen Spel en Wijn, all’ eer en deugd te spijt,
(480) Sie slijten, en, het best van all, haer’ besten tyd.
Rest mij wat levens meer, wat sal ick noch beleven?
’K Sie jonge rappe luij haer selven overgeven
Tot vrouwen ijdelheit, en in een luij Voorhout
Haer’ Lenden slepen doen, als warense stock oud.
(485) Men namse van de Ploegh wel eer, de grootste Mannen,
Als Roomen all sijn’ kracht te veld, had in te spannen,
Sulck Landvolck dienter tot des Vaderlands gebied,
Vergulde Ploegen, noch Voorhoutsche Ploegers niet.
    Waer ben ick? uijt mijn pad: dat ’s een van mijn’ gebreken,
(490) Mijn selven, witt en doel, uijt yver t’ overspreken.
Best keeren wij na Huijs; daer moet ghij noch eens aen;
Eerst hebt ghij ’tbinnenste van all mijn doen verstaen.
Dus luijdt het buijten-werck: Aensprekers inden morgen
Moet ick ter taele staen, en deelen in haer’ sorgen,
(495) En helpense te recht soo veel Recht lijden magh:
Daer aen gaet meerendeels de vroeghste halve dagh,
Somwijl oock bij gevolgh een deel der Avond uren.
All ’toverighe gaet te sleet, bij aventuren,
Na ’t mij of vrienden lust, ’kmeen vrienden van Nanoen,
(500) Die mij om mij alleen de soete vriendschap doen
Van haer lief onderhoud: die besigh ick tot voordeel
Van mijn’ onkunde, naer een ijeders kund’ en oordeel
In eigen handel van bewind en van beroep.
Daer zijnder die ick self somwijlen bij mij roep,
(505) En noodese te gast, te weten beid’ haer’ ooren,
Om wat ick by gevall gebaert hebb t’ overhooren,
En na haer wetenschap doorkeuren met geduld,
En geven mij hier eens wat eer, en daer wat schuld.
Hoe soet is mij die slagh van med’ en tegenspreken,
(510) En hoe veel vind ick mij van soo soet volck gebreken!
Daer tegen, wat zijns’ ons tot quelling, leed en pijn
Die by geboorte van ons gilde niet en zijn!
En hoe klein is ’tgetal van diemen met twee ooren,
’ Ksegg ooren van begrip, begaeft vindt en geboren!
(515) Ey lieve; belght u niet dien ’t schijnt ick bij gevall
Met sulcken toenaem tot uw oneer overvall.
De kloeckste van verstand, lett wel, de meeste kloecken,
Ia de Staet-kundighste, door eigen aerd, of Boecken,
Heb ick in ’tongevoel, gelijck als blinde lien
(520) Van verwen, tuschen goed en quaed geluyd gesien.
Ick heet het een geheim, dewijl mij wijser monden
Bekennen dat sij ’t niet en weten te doorgronden.
Soud ick mijn’ moeyte dan aen luyden van dien slagh
Op dringen, die ick doof en ongevoeligh sagh
(525) Van stemm en Snaeren toon? te weten, soud ick preken
Voor menschen die mij maer en sien en hooren spreken,
En hebben vande Tael geen’ kennis die ick spreeck?
Ick haet het, als sij mij, die ’k maer het hoofd en breeck
Als ick mijn selven doe. Best laetenw’ ons met vreden.
(530) En ghij, oor-kundighe, weest welkom, dien ick reden
Van doen en laten geef, als die alleen kont sien
Waer ick der meesteren of prijs of straf verdien.
    Siet wat al bezigheit, en of ick oyt verlegen
Om tijdverdrijf kan zijn, daer soo veel soete wegen
(535) Van oeffning open staen, niet van gehoor alleen
Maer voor goed’ ooghen oock. Hier weet ghij wat ick meen,
En watter voorraeds is gestapelt in mijn’ muren,
Om kloecke kijckers haer’ begeerte sommigh’ uren
Te konnen mé voldoen, en wat een’ ruijme baen
(540) Van onderhoud het is om wandelen te gaen.
Komt binnen, wandelaers: om geen’ geringhe reden
En gunn’ ik u mijn Huijs door en doorheen te treden.
Ick vind mijn voordeel in uw oordeel vande Kunst,
En uw vermaeck en ’t mijn zijn wederzijdsche gunst.
(545) Behalven een’ die ’k u besoeck hebb danck te weten,
Dat ’s dat ick met mijn tuijgh van ouden tyd beseten
Als niewe kennis maeck, en ’tgeen ick bij gewoont
Heb overloopen en onachtsaem bijgewoont
Aendachtigh insien leer, en watter voor of tegen
(550) Op ’t een en ’t ander valt bestendigh t’ overwegen,
En by so nauwen keur van ’teen tot ander Lidt
Besluijten wat ick slechts en wat ick goeds besitt.
    Gebreeckt mij noch wat spels; ick weet het op te halen
Van uijt mijn’ eerste Ieugd: ’ksal na mijn’ draeij-banck talen
(555) Mijn Ambacht lang gepleegt en yverigh bemint,
Maer inden drang gesmoort van hooger onderwint.
Verroeste Beitelen en Gudsen en Formooren
Sal ick op helderen, en drijvens’ als te vooren
Op ’tsnelste van haer Sné; en leveren noch waer
(560) Van ouden Voet en Hand, of ’t van twee jonghe waer.
    Volght endelick het werck van geen werck, leeghe treden
Van stille wandeling, gevoet-rept, of gereden.
Die mij, Waer heenen? vraegt, bericht ick, Waer niet heen?
Soo voll Waer-heenen is den Haegh in all’ sijn’ leen,
(565) In all’ sijn’ verr en bij beroemd’ omstandigheden,
Soo swaer om kiesen is ’t waer ’tschoon weer te besteden.
Ten Westen Westland in, ten Oosten na ’tgeboomt,
Daer alle vremdeling sich inbeeldt dat hy droomt,
En wandelt soo verheugt in ’t heerlijcke vermaken,
(570) Dat hij der in verwert en wenschte niet t’ ontwaken:
Ten Noorden Zeewaert aen, langs heen mijn’ Steene Straet,
Mijn’ Straet; gedenckt het, Haegh, en wie daer over gaet,
Hoe ’ck tegen wind en stroom dien toegang heb gedreven,
Die nu met reden heet de schoonste van uw’ Dreven,
(575) Wat ick lang tegenspraecks en jocks heb uijt gestaen,
Eer men mijn seggen of mijn schrijven wouw verstaen.
Ten Zuijden noch een Straet, die uyt de mijn’ geboren
In plaets van al te droogh, en en al te natte sporen
De Delftsche Reiseren sijn’ steenen rugge leent.
(580) Bij mij is ’t alle daegh soo verre niet gemeent:
Een’ soeter wandeling, een’ eigener, een’ liever
Lacht mij van nabij toe, en kittelt mijnen ijever,
Hofwijcker Heerlickeit, het prachtige Casteel,
De woeste wildernis van eicken, hoogh en veel,
(585) De Masten steil en recht, om schepen uijt te rusten,
De levende Rivier langs mijn’ bevaren kusten,
Mijn’ dobble wederzyds gestichte water-Cluijs,
Mijn’ Vischmarckt sonder geld, mijn Nachtegael-gedruijs,
Die locken mij slincks om, die helpen mij lang leven,
(590) En van soo grooten gunst alleen Hem d’ eere geven
Die mij beleven laet in desen Avondstond
’t Geen ick all over Noen mijns Ouderdoms bestond.
    Uijt is ’tverdedighen van mijn’ beklaegde dagen,
Die ’k den onkundighen verdrietigh dunck te dragen,
(595) En soo draegh als ick wensch mijn’ vrienden, elck in ’tzijn,
Van ’tgheen den Hemel geeft verdrageren te zijn.
    Maer, hoor ick, Eenicheit vergalt all dat vermaken,
Want, segtmen, Eenicheit is Armoe. Die soo spraken
En hebben niet verstaen hoe wel een besigh man
(600) Die Armoe rijckelijck te boven komen kan.
En dat d’ Eensame, met sijn selven niet verlegen
Een’ besigh’ Eensaemheit houdt voor een’ soeten zegen.
Kort om, mijn’ vrienden, en all’ die ick daer voor ken,
Ick bidd u, weest te vre’en, dewijl ick ’tselver ben,
(605) En soo ben, soo verwent, verweent, moght ick wel seggen,
Dat mij groot ongelyck te voren dunckt te leggen,
Die dese rust ontrust. Soo veel is Vrijheid waerd,
En stilt’, en ’thoogh gesagh in als, en eigen haerd.
Hag. 16. Iunij.



[CH1683:012]
AEN W. HEEMSKERK
Dit oneffene Gedicht
Komt van midden uijt de Gicht,
Die ick draegh en veele dagen
Tot in ’tbedd toe heb gedragen.
(5) Denckt nu eens, bescheiden vriend,
Of het u oock langer dient,
Tijd en moeyt aen mij te spillen.
Siet mijn’ Gicht is erffelijck
En die, na sij seggen willen,
(10) Maeckt een schier onsterffelijck.
1. Sept.



[CH1683:013]
AEN HEM SELF
Mergen hoop ick te verjaeren.
Leert u selven eens bedaeren,
En die lang te milde hand,
Die mij met soo menigh pand
(5) Van uw vriendschap heeft beschoncken:
Laetse best gaen elders proncken
Met de klaere kostlijckheit
Van haer aerdighe beleidt,
Sonder meer aen mij te dencken.
(10) Ick van leven, ghij van schencken,
Moeten eens ten einde zijn.
Kont ghij echter sonder pijn
D’oude schenck-sucht niet bedwingen;
Laet ons wisselen van dingen.
(15) Houdt uw schatten: ’k eische niet
Als het Stiftien dat ghij siet,
Eertyds uijt uw hand gekomen:
Magh ick het noch eens bekomen
Met een puntjen aen een end
(20) Beter dan het ghen’ ick send,
’K sal de vriendschap hooger achten
Als all die ick meer moght wachten.
Waerde vriend, maer siet u voor,
Leent ghij mij een gunstigh oor,
(25) ’K schijn beleefdelijck te spreken,
Is ’tniet dat ick u verras,
’tZijn licht Haegsch’ en Hoofsche streken,
’Keisch u diamant voor Glas.
1.e quasi 3.e Sept.



[CH1683:014]
MIJN HEER HEEMSKERCK
Denck aen ’tende, woudt ghij seggen.
Siet hoe heeft uw’ eigen Pen
Weten u het woord t’ontleggen,
En doen seggen wat ick ben.
    (5) Denck in ’t end, hebt ghij geschreven,
En dat ’s een soo goed gebod
Als, ghij zijt ten end’ van leven,
Denckt in ’t ende maer aen God.
    Moet ick echter weer gedulden,
(10) Dat gh’ op alle d’ oude schuld,
Die ick niet en kost verschulden
Dese niewe noch toe vult,
    Laet het, in Gods name, wesen,
Naer uw’ eigen goeden sin,
(15) En, gelyck ghij mij doet lesen,
Aen mijn Ende niet, maer In.
    Weest mij niet meer mild en strijdigh,
Een mael danck voor all ’twel-eer,
Meer en is aen mij niet tijdigh:
(20) Die ten end, is, is niet meer.
6. Sept. quartâ matutina, in lectulo.



[CH1683:015]
Is dit niet min als nett,
Ick schrijv het in de luren
Des mergens om vier uren
Gelegen in mijn Bedd
(5) Op eenen elleboogh,
Met een half open oogh.
Ten 4.en uren smergens 6en Sept.



[CH1683:016]
AENDEN SELVEN STEEN-SIECK
Hoe Heer, beschickt ghij mij drij steenen,
Daer ick maer eenen heb geeist?
Die soo veel quellings lydt van eenen,
Is ’t moglijck dat gh’ aen and’re peist?
(5) Eilaes Ick derv ’er niet aen dencken:
Hebt ghij soo swaeren pack gelaen?
Moght icker u drij duijsent schencken,
Mits ghij dien eenen moght ontgaen!
Eâdem.



[CH1683:017]
SCHOON BEWIJS
Dirck vraegt aen alle liên die m’ Edeluyden noemt,
Of ’t mancken Adel is daer hij sich af beroemt:
Alsoo sijn’ Grootemoer, van over hondert jaeren,
En ’s Princen Grootemoer twee volle Grootmoers waeren.
6. Sept.



[CH1683:018]
GICHTIGHE PIER
Pier lagh in ’t Bed en steend’: (hij hadder geld en goed na,
Om diep te deelen in ’t Gebreck van rijcke liên):
Ick vraegd’ hem hoe hij voer: Haest, seid’ hij, sal men ’t sien;
Ick ben al halver weegh genesen, op twee voet na.
7. Sept.



[CH1683:019]
COUDE RIMé
Quoij qu’un plat de Pois, de Chou, de
Febues, d’ Herbes et de Ris
Soit un Mets de peu de prix,
I’aij trouué ma rime en Oude.
8. Sept.



[CH1683:020]
Si Dieu te taste vers le coude,
LouÏs quatorze, qui nous as
Tant faict d’outrage de ce Bras,
Die all de wereld maeckt soo moede;
(5) Escoutte; ne t’en mocque pas,
Hij sal eens komen met sijn’ roede.
eod.



[CH1683:021]
Quoy, Dames, vous pissez, dis-je un jour, comme nous!
    Point, point, respondirent les Belles,
    Vous n’estes que des foux,
Ce ne sommes pas nous, ce sont nos demoiselles.
eod.



[CH1683:022]
EPITAPHES POUR ET CONTRE
    Cij repose le grand Colbert,
Priué de vie: ha, Ciel! pourquoij l’as tu souffert?
    Iamais ne fut Ministre en France
Plus digne de plus grand loijer,
(5) Ni qui fist à son Roij plus beau fonds de Finance,
    Ni qui le conduisit à le mieux emploijer.
eod. 8. Sept.



[CH1683:023]
    Cy gist le grand fourbe Colbert.
France, voijlà ton Peuple et sa boursse à couuert;
    Il n’en chevira plus, l’infame.
S’il eust pû ramasser et loger en ce lieu
(5) Tout l’or qu’il a volé, le sainct homme de Dieu,
Eust il pour son Tombeau l’Eglize Nostre Dame,
La route en creveroit. Qui prie pour son ame?
9. Sept.



[CH1683:024]
    Cy gist Colbert en fin
    L’industrieux, le fin.
    Iamais ne vit on homme,
    Iamais Ministre, en somme,
    (5) Pour bien ou mal qu’il fit
Plus generalement ni loué ni maudit.
eod.



[CH1683:025]
COLBERT
    Dans la Vie où nous sommes
Dieu ne sçauroit complaire à toute sorte d’hommes.
    Qu’a-t-on voulu de moij?
Aij-ie pu contenter tout le monde et mon Roij?
eod. 9. Sept.



[CH1683:026]
POUR DES CHARITEZ RECEUES DURANT MA GOUTTE. A MESDEMOISELLES
DE BOETZELAER ET DE CASEMBROOT
Beautez, faisant veoir que vous estes
Nobles, ciuiles et discretes,
Daignant, sans bien sçauoir pour quoy,
Vous souuenir un peu de moij,
(5) Voijez vous bien ce que vous faictes?
Vos Amans logent dans vos coeurs;
Mais au plus fort de mes douleurs,
Ce que j’oppose à leurs conquestes,
Ie loge dans vos belles testes.
(10) Par mon deportement si doux
Ne faictes vous point de jaloux?
Mais ie suis, depuis trois journées
A quatre vingts et sept années,
Si vous vous en rendez tesmoins
(15) Peut estre m’en craindront ils moins.
En fin ma conscience est bonne,
Ie ne pretens rien sur personne,
Ni leur enuie leurs beaux jours,
Pourveu que vous m’aymiez tousiours.
10. Sept.



[CH1683:027]
SUR MON OREILLE
Que ce Mignon, quand je sommeille,
Flatte ma jouë et mon oreille!
Le plus beau bras en m’embrassant
Ne seroit pas si rauissant.
(5) Si j’aij vescu dedans un aage
Où je m’ij plaisoij dauantage,
Beaux Bras ne vous ij trompez pas,
Ie n’aijme plus vos embaras.
eod.



[CH1683:028]
DE GLAUDE
Deux voijelles font peur à Glaude au mot de Vie,
Pour le cacophonon qu’il trouue là dedans:
Si le fou comprenoit que c’est cacophonie,
Il nous espargneroit tous ses comptes pedans.
eod. 10°.



[CH1683:029]
RAILLERIE
Il faut sçauoir du Grec et non moins du Latin
    Pour entendre le fin
    Et l’etijmologie
    De la cacophonie,
    (5) Et que proprement c’est
Le ton puant d’un Pet.
eod.



[CH1683:030]
HELENES KEUR
Helene wierd gevrijt, de soete wijse Helene,
Van een land-Ioncker, lomp en loom en rijck met eene:
Wegh, zeise, gulden Uijl; ’kheb sulck slagh niet gebreck;
Ick wacht een waerdigh man, en niet een edle Geck.
10. Sept.



[CH1683:031]
COMPLIMENT D’ à TABLE EN SONGE
Faictes largesse ailleurs ou charité, Madame,
Suiuant les mouuemens des bontez de vostre ame:
Ie suis trop satisfaict d’une mie de pain
Du bout des petits doigts d’une si belle main.
12. Sept.



[CH1683:032]
ENIGME
Vos ordres . . . . si doux et si puissans,
Produisent un effet, qu’on a peine à comprendre.
Si vous ne l’expliquez comment peut on entendre
Qu’en mesme temps d’un don je fasse deux presens?



[CH1683:033]
Currere per chordas solitum perrepere chordas
    Chiragra Hugenium non sinit, haec podagra est.
Hofwijck. [Grieks-]en akmei tou paroxusmou[-Grieks]. Sept.



[CH1683:034]
AD SERENISSIMUM REGEM POLONIAE
Auguste vindex Imperj laborantis,
De faece fortis barbara triumphator,
Perseu Polone virgini expositae dudum
Monstris Viennae, gloriose de Coelo
(5) Exorte liberator, o in extremis
Adjutor opportune; qui tibi tantâ
Virtute dignas et fide referat grates,
Sub Christiano Sole vel solo nemo est.
Conabimur laeti tamen libentesque
(10) Illustre factum Laudibusque Laurisque,
Quot Christiani ubique vivimus, grati
Aeternitati consecrare praecones.
Quod si quis hoc gaudere gaudium nolit,
Sed publicâ lugere laetitiâ solus,
(15) Quam Christianus ille debeat credi,
Si cogimur tacere, posteri dicent.



[CH1683:035]
Hoe komen wij soo blind elck in sijn’ eigen saecken,
Hoe prijsen w’ elck syn doen terwijl het wijsen laecken?
De reden is, wij staen ons selven wat te naer
Om rechteren te zijn van elck sijn werck of waer.
(5) Daer hoort wat afstands toe:



[CH1683:036]
KEUR
Siet hoe Nature dempt der menschen hoogh vermoeijen
En ijeder een vermaent sijn selven te verfoeijen.
Veel lieffelycker is om riecken, dat ick weet,
Een Boeren volle Stall van Peerden en van Koeijen,
(5) Als d’allerschoonste dame haer adelijck secreet.
28. Sept.



[CH1683:037]
ADVENIAT REGNUM TUUM,
FIAT VOLUNTAS TUA IN TERRA
SICUT IN COELIS
Dan komt des Heeren Rijck, wanneer sijn will Beneden
Als Boven werdt betracht; soo luijden ons’ Gebeden,
En d’uwe, Roomen, oock: maer hebt ghij ’t wel gevatt,
Als hij beveelt, Doet dit, en ghij seght, neen, doet dat?
(5) Sijn will te niet te doen, en houden d’onse in waerde,
Is sijn Rijck langs dien wegh te brengen op der Aerde.
ult. (30) Sept.



[CH1683:038]
GENESENDE VAN GICHT
Ick voel by na waerom mijn hand soo langsaem heelt;
’t Schijnt dat God seggen will, ’T is lang genoegh gespeelt.
eod.



[CH1683:039]
A UNE DUCHESSE
Hastez vous lentement, mon illustre escoliere,
A deuenir sçauante autant et plus que moij.
Ce n’est pas, qu’ `a vous veoir me laisser en arriere
Ie ne fusse raui des fruits de mon emploij:
(5) Mais ne voijez vous pas, que par ce trop d’adresse
Vous pouriez deuenir, malgré vous, ma Maistresse,
Et que mal s’accommode auec vostre grandeur
Que je soij vostre Maistre ou vostre seruiteur?
5. Oct.



[CH1683:040]
(NAAR MARTIALIS)
Terwijl mijn kakelaer, mijn kluchtige Barbier
Mijn Backhuijs staet en schrapt, van hier daer, van daer hier,
Verslyt hij soo veel tyds dat eer d’een zij gedaen is
Aen d’andere weerom een niewe Baerd aen ’tgaen is.



[CH1683:041]
GELD
Wij hoeven niet veel Boecken,
Om vanden naem van, Geld,
Den oorsprong verr te soecken:
Geld is in ’t kort Geweld,
(5) Als of wij zeiden G’weld.
17. Oct.



[CH1683:042]
OP HET GELUCKIGH HOUWELYCK VANDEN HEERE . . . VOLLENHOVE
MET IOFF.w CATHARINA ROOSENBOOM
Daer was noijt voller Grond van Bloemen en schoon Lof,
    Als Vollenhovens Hof.
Wy kennen uyt sijn mond de waerde van sijn’ Roosen
    Daerby wel andre bloosen,
(5) Maer ’tis van schaemte meest. Noch was hij niet te vreên;
    Hem schortte daer alleen
Alleen een Boomken bij, daer Roosen en daer Blaeren,
    Geen Doornen aen en waeren.
Dat wondre Plantien is, door sijner Roosen kracht,
    (10) Gevallen in syn’ macht.
Looft, Dichters, syn geluck, wistgh’ oijt uw’ beste pennen
    Aen lofdicht te gewennen,
Of, wilt ghij wijser zijn, wacht dat hy ’tselver doet:
    Wij sullen ’t noijt soo soet,
(15) Soo Roosenboomigh, noch soo Vollenhovigh krijgen:
    Ten minsten moet ick swijgen.
1. Nov. un(o) spir(itu).



[CH1683:043]
VAN ’TSELVE
Daer is voortaen geen sien na
De Rosa Catharina:
Sy hoorde tot den lof
Van Vollenhovens Hof,
(5) Bij d’aller schoonste op Die na.
2. Nou.



[CH1683:044]
SUR MA GOUTTE
Par l’embaras d’un doigt, que la Goutte a noué,
Le doigt de Dieu m’apprend que c’est assez joué.
7. Nou.



[CH1683:045]
CHIRAGRA
Vitiauit aegrum Chiragrae Digitum Dolor.
Quid pharmacis nugamur, arte Chiragram
Domituri? in ipsa est Chiragra Digitus Dei.
eod.



[CH1683:046]
OP MIJN GICHT
Wat magh ick plaesteren, wat magh ick neerstigh wesen
Om met mijn’ Vingeren een vinger te genesen
Die de Gicht heeft verleemt? Hij tast geweldigh mis,
Die niet en voelt dat self de Gicht Gods vinger is.
eod.



[CH1683:047]
EX CICERONE
Tot dese Timmeringh heeft mij veel meer bewogen
De lange tijd die ’ck niet als die ’ck sal leven mogen.
9. Nou.



[CH1683:048]
OP EEN STICHTELYCK GEDICHT VAN IOFF.w GEERTRUYD GORDON,
GESEGT GRAEUW, DOOR HAER SELF GESCHREVEN ENDE GELIJST MET
CIERADEN UYT HET SELVE PAPIER GESNEDEN
Dit’s kloecke Gordons kind, dat sich in Rijm liet hooren
Met als ’t ter Wereld quam: onstelter u niet af,
Daer is meer wonders aen; ’tis uijt haer hoofd geboren,
Met kleeren al geciert die sy ’t kind nam en gaf,
(5) Doorluchte kleeren, en die niemand na kan naijen:
Soo ’t in uw macht is, spreeckt, Geleerde, wat ghij vindt
Dat meesten luijster geeft (mij valt het hard om raeyen)
’tKind aen de Kleeren of de Kleeren aen het kind.
12. Nou.



[CH1683:049]
MET MIJN’ CORENBLOEMEN AEN IOFF. SPLINTERS
Lust u wat lesens, neemt dit pack,
En, kont ghij, draeght het in uw’ sack:
Maer siet toe: hebt ghij ’t noijt geweten,
Soo doende sult ghij ’t niet vergeten,
(5) Hoe een wijs man verstandigh sprack:
Een groot Boeck een groot ongemack.
27. Nou.



[CH1683:050]
EEN ANDER AEN IOFF.w FERIJN
Ick lever u een kind daervan ick ben gelegen.
Denckt of het beter sal geseght zijn of geswegen,
En of het u wel is te raden dat het blijck’
Dat gh’ een kind van mij draegt ook staend’ uw houwelijck.
eod.



[CH1683:051]
TEGEN CATHRIJN
Cathrijn will niet waschen als s’ aen Tafel gaet;
En spreecktm’er wat tegen, sij segt, en wordt quaed,
Mijn’ handen zijn schoon, en wat soud’ haer gebreken?
Ick houwse den heelen nacht onder mijn’ deken.
    (5) Iae, onder uw’ deken? eij wat ghij toch segt!
Daer houdt s’oock uw meid, daer houdt s’oock uw knecht:
Maer eers’ u bedienen, die suyvere menschen,
Soudt ghij se niet wel wat suyverer wenschen
Dan eer sij ter degen gewaschen zijn?
(10) En weten wij niet alle dingen, Cathrijn?
1. Dec.



[CH1683:052]
POUR UN YVROGNE
Par ton pied, que la Goutte a presque ruiné,
La main de Dieu t’apprend que c’est trop chopiné.
3. Dec.



[CH1683:053]
AEN BRUIJNESTEIN
Waer sagh men voor ’t Vaderland heerlijcker strijden?
Heer Perseu, heer Doctor, heer Schepen, heer Vriend,
Laet lacchen en praten all’ dies’ u benijden;
De schoonste van Scheveling hebt ghij verdient.
4. Dec.



[CH1683:054]
Wat sien wij al wonderen in onse daghen
Wat werden der groote Monsters verslaghen!
Door een Coningh van Polen een groote Vizier,
Door een helt uijt den Snuijter een groote Vis hier!
(5) De keur is soo swaer datter over gewedt is,
Of Weenen of Schevening braver ontsett is.
6. Dec.



Continue


[CH1684:001]
Denckt, jonge Luijden, altijd
Op ’t kostelijxt van al, Tyd.
5. Ian.



[CH1684:002]
IN VITAM PHILIPPI SIDNAEI AB OBSCURO FONCKIO GREVILLIO DOMINO
BROOKIO DESCRIPTAM
Quid passim velit iste sibi, quid non velit auctor,
    Nescio, et ambiguum est an satis ipse sciat.
9. Ian.



[CH1684:003]
GRAFSCHRIFTEN VAN CASPAR NETSCHER, VERMAERT SCHILDER
De konstighe Netscher light hier en droogt:
Lang had hem de Dood scheel en spijtigh beooght,
Als siende sijn’ neering de haere bederven,
En all wien hij wilde beletten te sterven.
(5) Soo heefts’ hem in ’t end uijt het leven geruckt,
Om alleen baes te blijven: maer ’tis haer misluckt:
Wien hij ’t vaste wesen eens heeft gegeven,
Kan sij niet verbieden veele eewen te leven.
’T is op vell, vleesch en Bloed dat haer moorden wat geldt:
(10) Maer syn’ kostelycke Olie is uijt haer geweld.
16. Ian.



[CH1684:004]
Dit’s Netschars leste Bedd: met reden seghtm’er van
    ’t Was een uytnemend Man.
Hy wist een Aensicht uijt den Aensicht af te nemen,
En met den eersten treck naer ’t Levend soo doen sweemen,
(5) En met den lesten soo volvoeren, man en vrouw,
Dat ijeder wachte wie van tween eerst spreken sou.
eod.



[CH1684:005]
Vraeght ghij wat Netscher was die hier light onder d’Aerde,
Vraeght het de Tronien van sijn handwerck en haer waerde.
Sy konden ’t u doen sien, en hooren doen met een;
Maer s’ hebben een gebreck, haer schort de spraeck alleen.
eod.



[CH1684:006]
Hier onder light en rust de groote Netscher,
Hoe meerder Constenaer, hoe minder Swetscher.



[CH1684:007]
De kloecke Netscher light en rust hier in sijn’ kist,
Soo lang hij schilderde wierd Holbeen niet gemist.



[CH1684:008]
EPITAPHIUM CASPARI NETSCHER
Netschar in hoc tumulo est; cui qui se contulit inter
    Pictores, oleum perdidit atque operam.



[CH1684:009]
PSAL. 133
Quam grata fratrum gratia et concordia est!
Est instar illa Balsami quod a sacro
Capite Aaronis, irrigans barbam viri,
Vestis sacratae stillat usque ad fimbriam,
(5) Est roris instar qui superne, e montibus
Hermonis et Sionis, in vallem fluit.
Ubicumque salva Pax, ibi salus Dei est,
Ibique viva perennat usque in saeculum.
28. Feb.



[CH1684:010]
AD ILLUSTREM KINSCHOTIUM
His Tripes Unipedem solatur Amicus Amicum,
    Et quantâ meruit laude sub Astra vehit,
Quod male decumbens, etiam dum Tibia fracta est,
    Impiger et nihilo secius usque canat.
(5) Nempe, quis est qui non, sic semper Apolline fausto,
    Interdum tripes aut unipes esse velit?
IIX. Kal. Apr. (25 Maart).



[CH1684:011]
EPITAPHIUM IOANNIS SWEELING ORGANISTAE SUMMI
Divinis manibus (non Manibus) hoc Swelingi
    Omnis ubique, omnis Gens philomusa dicat.
Quantus erat, frustra conemur dicere: solus
    Debuit et potuit se canere, et cecinit.
26. Mart.



[CH1684:012]
VAN BRUIJN EN IAN
Ian moette Bruijn op straet, en seid’ hem in sijn beck,
Hoe kom’ ick aen ’tgeluck? dit is den eerste Geck
Die ’ck desen mergen sie. Neen; ick betrouw mijn’ Oogen,
Sprack Bruijn al metter vaert; Ghij liegt de grootste logen
(5) Die ’ck desen mergen hoord’, uw kraegh staet al te nett,
Ghij hebtse niet als voor een Spiegel soo gesett.
26. Mart.



[CH1684:013]
Men dreigt van Beuningen (ick voel mijn haer geresen)
Syn’ kostelycken hals. God weer’ ’tboos onderwind:
Maer, of ’t hem over quam, wat dunckt u, Splinters kind,
Wie sou van drijen een de naeste weduw wesen?
eod.



[CH1684:014]
LOGENAERS GRAFSCHRIFT
Hier is in ’t einde komen leggen
De waer’ onwaerheitsegger Piet;
Daer van men eens voor waer magh seggen
Hier light hij, en hier lieght hij niet.
(5) Maer, riep hij ’t uijt het Graf na boven,
Noch soud’ ick ’t vreesen te gelooven.
27. Mart.



[CH1684:015]
NOCH OP NETSCHAR
Light Netschar inden Haegh, en onder eenen Steen?
Voor sulcken dood’ als Hij is een soo veel als geen.
Daer hoorter veel voor hem in Oost en West te leggen,
Van all die, met mij, weet, hoe veel sijn’ waerde woegh,
(5) Bij duijsend andere, sal geerne met mij seggen,
Eerschriften sonder eind en zijn hem niet genoegh.
30. Mart.



[CH1684:016]
TRUIJS DEVOTIE
Truij bidt sonder ophouden, Heer, wilt mij haest aen een man helpen raecken,
    Indien ’tmij zaligh is:
    Dan trouwens ’tis gewis,
Wanneer het u maer en belieft, soo kunt ghij ’t mij haest zaligh maecken.
2. Apr.



[CH1684:017]
VASTE REKENING
Doe ’k 84. was, kost ick mij licht verschrijven,
En met de 4. voord’ 8. een’ sotte kunst bedrijven,
    En maecken gecken wijs,
    ’Kwas heel jong en heel grijs.
(5) Nu ’k 88. ben, geld geen 8. logenachtich,
Want 8. voor, of 8. na, ’k blijv altoos 88.
eod. 2.0???



[CH1684:018]
IANS ARGHJE
Ian sprack wiskonstelyck, (wie soud’t van Ian verwachten?)
Ick vraeghd’, hoe laet het was. ’tis, zeid’ hij, naer mijn sin,
Elf, op drij vierendeel en vier halv’ uren min:
    En ’twas ’t quartier voor Achten.
    (5) Ian sagh suer en ick lachten.
(2.) Apr.



[CH1684:019]
AEN ’S HEEREN AVONTMAEL
Ick ben niet waerdigh Heer dat ick hier aen verschijn’,
Maer ick verschijner om ’t al waerdiger te zijn.
En saet hier niemand, als die ’twaerd waer heel ter deegh,
Dijn’ Tafel, goede God, stond gasteloos en leegh,
eod. 2.0???



[CH1684:020]
GOED BESCHEID
Ian soo voll herssens als gaen in een’ mostaerd-lepel,
Berichte mij seer kloeck. Ick riep, wat heeft de klock.
Niet, zeid’ hij, dat ick weet, als een’ metalen rock,
    En dan een’ ys’ren klepel.
3. Apr.



[CH1684:021]
INTER AMICOS CAUTIO
Quod, cogitans, cogitans facis, quod lugubres
Autoritate vertis in lugubres tuâ,
Dubitare noli pace quin fiat meâ.
Piget immorari friuolis ineptijs,
(5) Nec [Grieks-]Phrontis Hippokleidei sophou sopha[-Grieks]
An longa prodat an brevis locutio.
At Priscianos tu et Poetrias caue
Picas: acerba natio et morosula est,
Quaeque excitare in simpulo fluctus amat,
(10) Et Patriae res turbidas patientius
Quam quid soloeci in syllabae mendo ferat.
Caue a Scholarum dente, et unguibus nigro
Thetâ superbum stigma diligentibus.
Ego usque cum crabronibus satius putem
(15) Pugnare, quam cum literatis bestiis.
6. April



[CH1684:022]
Hier light een dood man in, die, levend, Netschar hiet,
’Kzei wat hij waerdigh was: maer wie en weet het niet.
9. Apr.



[CH1684:023]
TRUIJS VERKLAERING
Truy had wat Gelds verspeelt: dat stond Papa niet aen.
Als m’ in ’t geselschap is, zey Truij, moet dat soo gaen,
En elck als andre doen. Soo? sprack Papa, en brocht’ her
Wat straffer te gemoed, Wel toch, mijn’ lieve Dochter
(5) Of gh’ in een Hoerhuijs quaemt, wat soudt ghij daer bestaen?
In ’thoeren-huijs, Papa, daer hoop ick niet te komen,
Maer, of het soo geviel, op ’t aller argst genomen,
Vond icker hupse luij, verlegen om een soen,
Mij dunckt ick soud’ al mé als and’re moeten doen.
eod.



[CH1684:024]
AEN MIJN’ KINDEREN
Hoe dat ick langer lev’, hoe dat ick meerder weet
Hoe veel ick minder weet dan ick behoor te weten.
O lange levens wijl onachtsaemlyck besteedt,
Wat heb ick honger nu ’k niet meer sal mogen eten!
(5) Siet op mij, kinderen, en leert hoe ’tswaerste leed
Van alle leeden is, dat Spae-berouwen heet.
    Ia, jonge lien, lett altyd
    Op ’t kostelyxt van al, Tyd.
eod.



[CH1684:025]
VAN SPRONSSEN
Om Dirck, smoordroncken Dirck, te krijgen uijt een spoor
Daer hij lagh overbraeckt van achteren tot voor,
Op, Varcken, seid’ hem Ian, of strax doen ick u halen
Op ginssen Molen, daer Papier-papp wordt gemalen
(5) Van vodden soo als ghij: op segg ick, en van hier,
Of morgen zyt gh’ al vroegh niet min als grauw Papier,
En sal ick ’s anderdaeghs, vind ick mij wat verlegen
    Mijn Poort aen u gaen vegen.
Op vloogh Dirck, en verdween: ’tVervall docht hem te wreedt,
(10) Van Kelder-meester tot Vergulder in ’t Secreet.
16. Apr.



[CH1684:026]
KORTER
Droncke Dirck lagh in ’t spoor in sijn eigen vuijl,
Op, op, riep hem Spronssen, jou schendigen uijl,
Of men salje strack op die Papier-molen halen
En met d’andere vodden laten vermalen.
(5) Op, op, droncken varcken, en packje van hier,
Of merghen voor noen benj’ al graeuw Papier,
En komt het mij ’s anderdaeghs eens gelegen,
’S anderdaegs sal ick mijn gat an je veghen.
17. Apr.



[CH1684:027]
MISHANGEN
Malle Dirck wouw sijn selven verhangen, och armen.
Ick tradt er na toe om te sien hoe het gingh,
Daer ick sagh dat de Geck aen syn oxcelen hingh.
’K seij, had ick een roede ick soud’ u verwarmen,
(5) Ghij hanght daer soo kouwelijck, dat het mij deert,
En van wie hebt ghij toch dit niew hangen geleert?
Woudt ghij hangen met eeren als andre rabauwen,
Soo moet ghij uw keel met een touwtje benauwen.
Dat heb ick alreed’ eens geproeft, seij de guijt;
(10) Maer het deed mij wat seer en ick scheijde der uijt.
20. Apr.



[CH1684:028]
Door het lange verloop van soo menighe jaeren
Houdt mij de Wereld een weinigh ervaren,
En, bedriegh ick mij niet, sij en hoort mij niet noo:
Bij mijne drij Sonen, wie soud’ het gelooven?
(5) Preeck ick gedurigh als onder de dooven,
En alle mijn preken en geldt niet een stroo.
Is haere wijsheit soo jongh soo geresen,
Dat ’er de mijne verr onder leijt,
Amen, o Heere God, laet het soo wesen,
(10) Ick danck’er u voor inder eewigheit.
Gunt haer toch maer datse noijt en beklagen,
Datse te weinigh acht hebben geslaghen
Als wij te samen hebben beleeft
Op ’t gheen den oudsten haer voorgepreeckt heeft.
21. Apr.



[CH1684:029]
ADEL
Leert, blinde menschen, en onthoudt dit voor gewis
Dat meesten adel niet als ouden rijckdom is.
eod.



[CH1684:030]
TAPIJTEN
Wat lightgh’ en koopt niew Goed tot decksel van uw’ mueren?
Beveelt dat proncken aen uw’ burgerlijcxste bueren:
Tapijten zijn niet waerd die niet heel oud en fijn
In Over-vaderen gebruijck verschoten zijn.
eod.



[CH1684:031]
Non indigere summa et una opulentia est.
Non indigentem divitem solum voco.
21. Ap.



[CH1684:032]
PILLEGIFTE
Susanneke, van daegh mijn aengedoopte Peet,
Die daer af, noch van mij, noch van u niet en weet,
Soet schepseltie, mijn eerst’ en liefste kinds kinds kintie,
Gebruijckt dit Meubeltje met vreugd in uw Gesintie;
(5) En, vraegt ghij metter tijd van wie ’t is en van waer,
Onthoudt, het quam u thuijs van Over-Grootevaer,
    Niet verr van uw beghintje
    Oud acht en tachtich jaer.
25. Apr.



[CH1684:033]
REVERENDO DOCT.moque VIRO D. SAMUELI GRUTERO
Corporis atque animi quod me medicamine, Phoebo
    Et Medico comite et Vate, benignus adis,
Non merui, Vir amice, tuae tam nobile curae,
    Tam propere oblatae pignus amicitiae.
(5) Nec distinguo etenim, saner te Hippocrate, an idem
    Regnet in articulis et furat usque dolor.
Te video, Grutere; eadem tibi gratia nempe
    Vel non extincta debita de Podagra est.
Specto Voluntatem; quâ me, confido, Valete
(10) Pharmaca, jam velles dicere, Convalui.
Quae sint cumque futura [Grieks-]Theou en gounasi keitai[-Grieks]:
    Tu tibi devinctum crede, et ama Hugenium.
13. Maij.



[CH1684:034]
IN REIPUBLICAE CONSILIA LIBELLIS VULGATA
Patria, Patria, quo ferimur? quo Publica fit Res
Publica concilio aut fructu, aut mercede pudendâ?
Viximus arcani, unanimâ in virtute, tenaces:
Vicimus hac arte et vulgo procul; ardua cauti
(5) Fecimus, atque improuisis confecimus armis
. . . . . . . . . nunc est in plebe senatus.



[CH1684:035]
Sic vivunt homines; est nausea deliciarum
    Fitque bonum lautis vile, quod assiduum est.
Aspice Vitauly felicis gloria Villae
    An fastidiri an digna sit et domino.
(5) Si nihili est toties hominum nova turba novorum,
    Tota novis toties piscibus ipsa nova est.
Ante fores spectat septem sine fine quotannas
    Millenas decies currere nempe rates.
Laudo equidem tot mille modos, quibus area vestri
(10) Inter vicinas plurima splendet agri.
        _______
Agri cultores, socij, fratres et amici,
    Quos beat in sacro florum ministerio,
Non fuit Alcinoi quondam sublimior horti
    Gloria et Hesperidum fabula tota minor.
(15) At, miseri possessores, aduertite quam sint
        _______
    Optima gaudendi gaudia paene nihil.
Ipsa rei sensum perimit secura fruendi
    Copia, et assueti nescia longa dies.
Segnius irritare animos detrita voluptas,
(20) Segnius aspectum non nova quaeque solent.



[CH1684:036]
WEER
’t Was boos en bijster weer,
Als ick mijn Thuijnman vraegde,
Hoe hem dat weer behaegde:
Behagen, zei de Geck, mijn Heer,
(5) ’Khad liever geen als sulcken weer.
Iulio.



[CH1684:037]
GRAFSCHRIFT
Hier in light vander Stael:
Van sulcken ander stael
En hoordemen noijt spreken.
Veel hebben wat gebreken
(5) En een en ander quael:
Dit stael had s’ altemael.
13. Aug.



[CH1684:038]
GELUCK IN ONGELUCK
Trijn tuijmelde van ’t Paerd, en ’tscheen wel aen haer rocken
Dat vrienden hulp gebrack, dies’ haer wat over trocken.
Een vrijer, die het sagh en reed er dichts ontrent,
Sprongh uijt sijn zael, en hielp de Ioffer overend.
(5) Danck, zei sij, trouwe vriend, ghij komt mij wel gelegen;
Maer seght de waerheit eens; ging dat daer al te deghen,
En hebt ghij niet gesien dat niet gesien en dient?
Waer breecktgh’ uw hoofd toch mé, malloote, sprack die vriend;
Weet maer den Hemel danck dat ghij ’t met heele beenen
(10) En armen zijt ontgaen: wat moghen meisjes meenen?
’K heb u niet afgesien; die saeck en lydt geen last:
Al dat ick heb gesien staet noch al even vast.
4. Sept. Rhedâ vectus.



[CH1684:039]
MILDE LEEN
Leen leend’ haer dochter Leen,
En weigerdes’ aen geen,
Soo sij voorheen begost:
Geluckigh, zei se, docht her,
(5) Die met maer eene dochter
Veel swagers maken kost.
23. Sept.



[CH1684:040]
OP DEN IJ-STROOM VAN WIJLEN JOANNES ANTONIDES
Sy hadden tijds genoeg, en t’ over, dien voor dezen
Haer Penne tot den topp van eere was gerezen.
Maer (wie kan ’t sonder schrik, wie melden sonder zucht?)
Een jong Antonides gelagh van dese vrucht.
(5) Dood, waert ghy doot geweest doen hy begost te leven,
Wat hadd die Lente een Herfst van wonderen gegeven!



[CH1684:041]
GRAFSCHRIFT
Die op Antonides gebeent hier onder treedt
En oijt ontydigh Lijck met oogh en hert bekreett,
Ghij hebt hem noijt gekent of ghij moet met mij seggen,
Oh! edel’ Hand en Hoofd, zijt ghij soo vroegh gaen leggen?
23. Sept.



[CH1684:042]
AENDEN BURGEMEESTER VAN CLEEF, OP SIJN ST1JL.
31. OCT. 1684
Heer Pieter van Cleef,
Als ick soo lang leev
Dat ghij mij dese naering
Van tweedaegschen Haering
(5) Noch eens gunnen meught,
Het sal mij tot vreughd,
Uw gedijen tot schaden,
Maer weest niet beladen,
Ghij wint een heel jaer
(10) Van dat groote gevaer,
Want ick ben waerachtich
In de 89.
Weest gedanckt en gepresen
Van soo veel tot desen
(15) Geschoncken vis,
Meer isser geen sien naer,
Dan houdt voor gewis
Dat Zuijlichem is
Uw ootmoedighe dienaer.



[CH1684:043]
AEN MIJN’ KINDER OP MIJN 89.e VERJAERING
Op twaelf na hondert jaer! ’ken kan’t mij niet vergeven,
Ick laet de wereld staen, die mij met dit taey leven
All’ overleven siet wat menigh jaer naer mij
Aen ’tleven is geraeckt. En, kindren, wat denckt ghij,
(5) Die ’k in de kintsheit houw; daer ghij al selver Oud’ren
En Over-oudren zijt? Gaet alle mensch veroudren
Op een naer? Weest gerust, met noch een kort geduld;
De dagh staet voor de Deur, dat gh’ u ontvadert sult
En vrije luijden sien: daer help ick u bij hopen
(10) Dat uwe levens voll de mijne sal beloopen,
Soo dat ghij in witt Haer, en witter dan ick droegh,
Mooght seggen, als ick segg, Komt, Heere, ’tis genoegh.
In ons Iacht 7.en Nov. op reise naer de
    Vischerij pacht tot G. Bergh.



[CH1684:044]
PROPHETYE
Claer quelden haer’ Doctoor, hij soud’ en most haer seggen
En in haer water sien waer af sij soud geleggen,
Waer ’t van een soon of niet: de doctor had gelijck,
En zeid, in ’twater waer die kunst onmogelijck,
(5) Maer wouws’ eens ongekleed verschijnen voor sijn’ oogen,
Hij soud’ haer lichtelick wat sekers seggen mogen.
(Hij wouwse quijt zijn; maer hij wierd by ’twoord gevatt)
Kom, zeis’ en schudd haer uijt; gebreeckter niet als dat?
Besiet mij vrij rondom. Wel, sprack hij, sonder liegen,
(10) Van achter twijffel ick of ick mij kost bedriegen
Als ick een knechtje zeij, soo blind is mij die zij,
En al dat icker lees spelt Hij, soo wel als Sij,
Maer, sien ick u van voor, om u recht uijt te spreken,
’Ksie daer voor seker een volkomen meissiens teecken.
(15) Bey wierd waer: de Sottin gelagh op eenen dagh
Van een paer schepseltiens, elck van verscheide slagh.
27. Nou.



[CH1684:045]
DE LITE INTER VAN SANTEN ET FRATRIS VIDUAM
Quid in Iacobi sit bonis hic quaeritur:
Parum Ioannes asserit, Croijé satis;
Nisi fraude factum quod satis sit non satis.
De Iure quando nulla disceptatio est
(5) Soluit probata quaestionem Veritas.
27. Nov.



[CH1684:046]
IAEPS KEUR
Dirck heeft een’ stall voll vuijle koeyen,
En kander sich niet bij vermoeyen,
Met soo gedurighen genucht
Bewandelt hy die soete Lucht,
(5) Maer derfter ons wel bij verklaeren,
Als all’ sijn Koeijen Ioffers waeren,
Hij wierd de wandeling haest moe,
En vielder wat te neuswijs toe.
7. Dec.



[CH1684:047]
TANG. EX MEO LATINO
Wie met de Vier-tang eerst de kolen heeft gevatt
    En heb ick niet gelesen:
    Een ding moet seker wesen,
Dat hij geen vingeren van yser heeft gehadt.
24. Dec.



Continue


[CH1685:001]
AD ACADEMIAM
Parce tibi et lachrimis; licet has in funere tanto
    Officij partes novimus esse tui:
En intellexti, mea Leida, superstite totum
    Spanhemio Hulsiadem non potuisse mori.
24. Mart.



[CH1685:002]
MASTELUIJN
Tom is geneight
To studie at night,
Most of his cares
Zijn by de kaers.
21. Apr.



[CH1685:003]
AEN EEN MOEDER
Uw eenigh Soontjen is soo wacker als een Rattje;
Met reden hebt ghij ’tlief, soo schoon, soo wel gesint,
Soo geestigh en soo kloeck: maer siet wat toe, ’tontspattje,
Een willigh scheelt seer veel van een moedwilligh kind.
eod.



[CH1685:004]
DIRCKS ONGESINTHEIT
Dirck is niet wel gesint, niet na het weer of wind is;
Maer heeft een boos Gezinn van trouwelooze Knechts,
En dan sijn Meiden doen min wel als averechts.
Hoe waer hij wel gesint, die soo niet wel gezint is.
eod.



[CH1685:005]
VAN VIER BLAUWE SCHEENEN
Den Haegh wordt maer een Dorp geheeten; niettemin
Hij heeft een groot gerief: men kander altijd in.
Schoon Sion, seghtm’, is voll van allerleij vermaken,
Maer ’theeft een ongemack; daer’s qualijck in te raken;
    (5) Ia, als men ’t seggen magh,
    T en laet sich niet genaken.
De Delftsche vrienden, schijnt, zijn oock van sulcken slagh;
Men soecktser niet bij nacht, en vindtser noijt bij dagh.
25. Iun.



[CH1685:006]
DE DOLENDA MORTE REM LIMBORGI FISCI NOSTRI
IN CIVILIBUS CAUSSIS PATRONI PRAESTANTISSIMI
Invida Mors circumspectans quo vulnere posset
    Praecipuo sacris Legibus esse nocens;
Limburgum ferijt, Fisci decus, et corijphaeum
    Hollandi, linguâ mente manuque, Fori.
(5) Hei mihi, quum coecam toties errare dolemus,
    Hic, non coeca semel, Rem quod acu tetigit!
Nocte 21. Sept.



[CH1685:007]
De Moordenaer, gevatt, beschuldight, overstreden
En tot de straf gedoemt, sitt, onder de Gebeden
Van wijse troosteren, den oogenblick en wacht
Die hem schavottelijck, gehangen of geslacht,
(5) Door de verdiende pijn, de korte pijn, ten ende
Van boose dagen, in sijn eewigh wel-zijn sende.
        *        *        *



[CH1685:008]
De Wereld enckel, is tot noch toe ’thoogste schoon
Daer de Nature Gods almoghen in verthoon.
Wat dunckt u, Leseren, wanneer een schrijver quame
Die dat, nu enckele, te dubblen ondername,
(5) Te dubblen drij, viervout, en soo voort sonder end;
Waer sulck een Schrijver niet voor allen waerd gekent?
Komt kent dan Leewenhoeck, en sijn kloeck onderrichten
Ghij sulter niet alleen uw oogh by sien verlichten
Door Glasen Wondertjens, maer all uw’ sinnen toe
        *        *        *



[CH1685:009]
OP HET CONTERFEITZEL VAN IAN VAN CALCARS
GEBOORTESTAD, DOOR HEM ZELFS GEDAEN,
EN MEESTERLYCK GECOPIEERT DOOR IOFF.
IEANNE VAN AARSSEN
Een grote Titiaan (Arezzo moet het horen)
En was ’t niet langh alleen: een twede wierd geboren
In zyn gezegend’ eeuw, in Hoogh-duits laaghste land:
En die het niet en wist nam beide voor een hand:
(5) Ia scherp Italien en kost niet onderscheiden
Van beider wonderen, welck wiens was van haar beiden.
By honderd jaren heeft die twe-stryd vast gestaan;
Men vraaghde dagelycks, of Calcar Titiaan,
Of deze Calcar was. Nu valt het scheel in dryen:
(10) Een Titiane komt, en treedt met beid’ aen ’t stryen;
En strydt met een Pinceel haar beide zo gelyck,
Dat die suff in de keur, suft, en heeft groot gelyck:
Ia, quamens’ uit het graf, daar in zy beide leggen,
Zy suffen even zeer, en zouden moeten zeggen,
(15) Welck is van Aerssens, welck is ons werck van weleer?
En ick zouw zeggen, hoort: in Aarssens hand is d’eer
Van alle handen: keert te rust, en scheidt verwondert;
Ghy waart maar jeder een groot meester, en zy honderd.


Continue


[CH1686:001]
OP DE PRINT VAN ANT. LEEWENHOECK
Daer leeft een aerdigh Man, een vaerdigh man, en gauw,
Die wisse wondren teelt, en heeft natur’ in ’tnauw,
Doorkruijpt all haer geheim, en opent all’ haer’ sloten:
Syn’ Glase Sleuteltjens en isser geen ontsloten,
(5) Noch kan ontschieten. Dit’s die dappre man niet, maer
Siet scherp toe, die hem soeckt, ’tgelyckt hem op een haer.
29. Ian.



[CH1686:002]
VAN TIENTIEN HUIJGENS
Mij dunckt, ghij zijt half geck, hoord’ een soon van vier jaeren
Sijn vaer hem seggen (bey mijn Kind en Kindskind waeren).
Half geck, sei ’t Iongetje, niet Iongeties gewijs,
Ben ick half geck Papa, soo ben ick oock half wijs.
eod.



[CH1686:003]
AEN CLAES
Wat soudt u scheelen, Claes, (of hebt ghij ’t noijt gelesen?)
Of een half wijse man of een half geck te wesen?
eod.



[CH1686:004]
TO THE PRINCESSE ROYAL,
UPON HER STUDIOUS AND STEDFAST APPLI-
CATION TO THE PERUSING OF BEST AUTHORS
I stood amazed at your high perfections,
And at your conquest of all hearts affections.
The cause I did not see, but, Madam, now I doe:
’t Is Nature workes in you those wonders: but you too.
Feb.



[CH1686:005]
’t Gerijm van seventhien in een Gerijm te rijgen,
En daer een beter uijt als seventhien te krijgen:
    Soo sinnelijck een werck
    Was noodigh inde Kerck.
(5) Wien moetmen van achtien den meesten danck toe wijsen?
Sijn seventhiend’ aen elck; maer seventhien aen Ghijsen.
[CH1686:006]
AENDEN RAED. EXCUSE ALVO SOLUTIORE
Ick blijv uijt mijn beroep, en houw mij van op Straet:
Mijn’ Camer dient mij best, al wordt myn’ quaele sachter:
Daer is geen gecken met soo slibberigen quaed.
Ick vrees niet, wat my voor moght komen; maer, wat achter.
13. Feb.



[CH1686:007]
IN EFFIGIEM EX ARTE QUAM NIGRAM VOCANT
Aut penicillo Pictor, aut Sculptor stilo
Exercet Artem, quâ sumus bis, qui sumus,
Et aere fuso vivimus perennius:
Nec Penicillo hic, nec Stilo, artifex nouus
(5) Idem peregit. ecce spirat ut loqui
Imago muta gestiat. quid relliquum est?
Nisi ut sinistrâ ac dextrâ mutili manu
Vel solâ agamus voce, vel nutu deos.
17. Feb.



[CH1686:008]
IN EFFIGIEM MEAM
Hugenius Constantinus Zulichemius hic est:
    Magna vides, Lector, nomina, rem nihili.
eod.



[CH1686:009]
REIPUBLICAE CHRISTIANAE CRISIS
Soo lang de groote stadt aen welckers ouden naem
De mijne wat gelijckt, soo machtigh, soo bequaem,
Soo vinnigh wesen sal om Gods volck te vernielen:
Soo lang een andere, die aller Christnen zielen
(5) Den hoofdnaem voeren derft, all evennaestens goed
Het haere noemen sal, en rooven, soo sy doet,
Wat sij bereicken kan, en slaen daer in, niet handen,
Maer Draecken klauwen, en verwoedde Tijger tanden;
Soo lang die dertle twee vrij en alleen begaen,
(10) En kan geen Christen hert gerust te bedde gaen.
22. Feb.



[CH1686:010]
EUROPA IN RUST
’T en is een groot geheim; ick segg ’t een ijegelijck:
’K sagh heel Europa in rust van vreugd en weelde danssen;
Bleef ijeder met het sijn’ te vreden: namentlijck,
Daer mosten in de Werld noch Turcken zijn, noch Franssen.
24. Feb.



[CH1686:011]
TO HER ROYAL HIGHNESS
I see ’t, and cannot leaue to take it for a Fable,
That anij Roijall inspiration should be able
To make one of the dullest of all mortall men
Become an English Poët at fourescore and ten.
(5) Bee ’t a fable or a truth, great Princess, doe not fear
To haue mij bubling Muse perpetually at your eare:
This trouble is your last: or (as once more you haue seen)
I’ll be content to run the fortune of your skreen.
5. Mart.



[CH1686:012]
IOOCKSEL GENESEN. VOOR ME VROUW BR.
Mij dunckt, ick wist wel wat ick dee,
Doe ’k Neel versocht mij te genesen.
Hoe kost ick eer van ’t Weewen Wee,
Als door een’ Weew geholpen wesen?
7. Mart.



[CH1686:013]
AEN HAER SELF
Neel, zijt ghij Weew en wilt ghij ’t blyven,
Soo moet ick u nu mé gerijven.
Hoort toe, het is uw eigen raed,
Dien ick u eewigh danck sal weten:
(5) U is niet nutter inder daed,
Als altemet eens wat te sweeten.
eod.



[CH1686:014]
DE WAERE WAERDE VANDEN HEER ENDE VROUWE VAN
ROOSENDAEL
Prijst Peerel Paeren, prijst gepaerde Diamanten,
Soo puijck, soo suijver, soo volmaeckt aen alle kanten
Dat s’ alle Kenners keur voor voll Orientael,
Sij zijn niet noemens waerd bij ’t Paer van Roosendael.
10. Mart.



[CH1686:015]
OVERLYDEN
Die overlydt, is over lyden;
En vreest men noch voor overlyden?
Mart.



[CH1686:016]
WITH THE BOOK OF DU FOUR, OF CAVé, THé AND
CHOCOLATE
Here are the grounds of three East and West Indian potions
If you’l examine them in their orig’nal notions
And use ’hem accordinglij, you maij be sure, theij raine
Such showers of wit and sence even in a Roijall braine,
(5) That anij China skreen wher’ever it laijth or stands
Will stand immortallij safe and whole in your hands.
Your R. High.es??? most humble upstart
    mushrom English Poet. 18. Mart.



[CH1686:017]
An Elzabeth was Queen, (I’ll alter but a letter)
God give our Marie a Crown, sh’ill prooue an Elzabetter.
19. Mart.



[CH1686:018]
’t Is wederzijds gelyck gebreck,
Half wijs te wesen of half geck.
3. Apr.



[CH1686:019]
AENDEN HEERE COENRAED VAN BEUNINGEN EN IUFFROUW IACOBA
VICTORIA BARTOLOTTI VANDEN HEUVEL ONDERTROUWDE
’t Is wel, ’t is koen beraedt, Heer Coenraed; lange liefde
Te sluijten met een slot dat geen ontsluijten kent;
Noch braver is ’t van u, dat het u eens beliefde,
(Victoria de fiere) eens met een vrolijck end
(5) Heel onvictorijet en wel overmant te wesen.
Bij God en menschen is de saeck lief en gepresen;
Maer, Vrienden, onder ons; vergunt ghij mij een’ Vraegh
Die ick vertrouwen derv dat u niet en mishaegh?
Eij stelt ons eens gerust; uijt all’ uw’ spade soenties
(10) Wat Iongs belooftg’ ons van Victorities of Coenties?



[CH1686:020]
Pijn-Dichtje midden inden Nacht
Van middel-Maijmaend voortgebracht,
’t Iaer 1686;
Meer was de kreupele niet maghtigh.



[CH1686:021]
DE L’ITALIEN DE GUARINI
Thijrsis eut une Rose en don de sa Cloris,
Une Rose, ie croij, cuellie en Paradis:
Et comme elle en rougit, ce ne fut autre chose
Qu’une Rose donnant, ce sembloit, une Rose.
(5) Le Berger ne pouuant si bien s’en rejouÏr
Qu’il ne poussast du coeur un amoureux soupir,
Dieux, dit il, fust il vraij, que digne ie me visse
De recevoir en don la Rose donatrice!
22. Maij noctu.



[CH1686:022]
HET SELVE
Tijs wierd een’ versche Roos geschoncken van sijn Lijs,
Een Roos, geloov ick schier, gepluckt in ’t Paradijs:
In ’t schencken kreegh’er Lijs soo vriendelijcken bloos af,
Dat anders niet en scheen, als dat een Roos een’ Roos gaf.
(5) Doe suchte Tijsie en sprack, oh, Lijsie, wierd het waer,
Dat ick het schenckend Roosie eens waerd gevonden waer.
eâdem.



[CH1686:023]
OP GESONDEN HIPPOCRAS DOOR IOFF.w WIERTS ONDERTROUWDE
BRUIJD
Bruijds Traenen! hoe gaet dit? geschiedt de Bruijd geweld?
    Hoe is sij dus ontstelt?
Hoort Wiertske, lieve Bruijd, ick heb veel’ Bruijds sien krijten,
    Men sal ’t u niet verwijten;
(5) Doet vrij als all’ de rest; want naer mij seer wel heught,
    Sy kreeten all’ van vreughd.
Oock dunckt mij dat ick ’t u niet hoeve te vermanen,
    Dit zijn geen bitt’re Traenen.
Een Traentjen Hijpocrijts geloov ick eertijds was,
    (10) Dat nu heet Hypocras.
Veut on sçauoir à quoy dans mon lict je m’amuse:
Tant que peut un Goutteus, je m’amuse à ma Muse.
4. Iun. noctu.



[CH1686:024]
SUR LE CABINET DES PIECES DE L’ESCRAN
Qu’ est ce que ne promet ceste estrange Princesse,
Au mestier de gaigner l’aveu de tous les coeurs,
Que n’attendons nous point d’une si fine adresse
Qui sçait faire adorer iusques à ses erreurs.
3. Iul.



[CH1686:025]
Dit is het heele Beeld van Vollenhove niet:
Het beste deel dat noijt in Holland sal verdwijnen
Is ’tgeen men bij ’tgehoor van sijn welspreken siet.
Wie weet of oyt op Stoel de weergae sal verschijnen?
ult. (30) Sept.



[CH1686:026]
Labore partis Euclio graui et longo,
Et usque longo quae labore corradit
Uti frui non audet: ambigas, istae
Opesne sint an occupata paupertas.



[CH1686:027]
GRAFSCHRIFT
Iob, die men hier begraven heeft,
Had heel kort en heel lang geleeft:
Het luijdt heel vreemd, maer ’tis heel waer;
Iob was een dwergh van tachtigh jaer.
15. Novemb.



[CH1686:028]
Quid mihi vobiscum est, lapides Oriente petiti,
    Barbarici quondam viscera dura soli.
Splendetis quantum potis est fulgore corusco,
    Et multo sanctum cingitis igne caput.
(5) Sed caput hoc pridem radio meliore coruscum est,
    Et propriae cingunt tempora diua faces.
Olim virgo fuit virguncula: quâ ratione
    Magna minus parvâ virgine nomen habet?
Nescio Grammaticos quae tandem inscitia vexet:
    Maius majori nomine diminuunt.



[CH1686:029]
Nunc age Vitauly videamus grande pusilli
    Praediolum, et quot non dotibus emineat.
Si quid agreste petii, quercu multiplice Sylva
    Glandiferâ nubes mox aditura tumet.
(5) Si cui de cura meliore domestica rident,
    Arrident Flore et Floribus areolae;
En Trias Hortorum, cui se non praeferat ulla,
    Non temere Hortorum conferat ulla trias.
Scita Domus sequitur velut . . . . . .
    (10) In medijs Musae est posta perennis aquis.
Hic ibi spectanti quantum non Milvus oberret,
    Ante oculos late jugera mille virent.



[CH1686:030]
Tota Volenhovj non haec, spectator, imago est:
    Pars potior grandi splendet in eloquio.
Illam nulla dies Batauis eraserit, illi
    Forte parem Templis vix dabit ulla dies.
29. Dec.



[CH1686:031]
A SON ALTESSE ROYALE MADAME
L’infame masse de Papier
Que, peu devant hier,
Vous eutes la bonté, Princesse,
De receuoir parmi la presse
(5) D’une armée d’honestes gens,
Hommes solides et sçauans,
Qui dans vos petites demeures
Vous regalent aux belles heures
Derobbées à ce tracas
(10) Que vous souffrez et n’aijmez pas,
D’une infinité de causeuses;
    Ces mesmes fueilles trop heureuses,
Reuienent encor ceste fois
Vous diuertir en leur patois.
(15) Accoustumée que vous estes
De longue main à leurs sornettes,
I’espere que dans les habits,
Que vous voijez qu’elles ont pris,
Vous resoudrez à leur permettre
(20) D’entrer en Cour, et d’ij parestre
Parmi les Foux de leur mestier.
C’est de quoij vous prie l’Ouurier,
Non pas l’Auteur, mais le Libraire:
Car l’autre n’a plus qu’à se taire,
(25) Apres tant d’effroijable bruit
Dont il vous lasse par escrit.
    Pardon de grace! Ame Roijale,
Qui ne connaissez point d’égale;
Ie promets de m’en corriger,
(30) Sans plus souuent vous outrager.
    Si ie vous manque de parole,
Que vostre deplaisir m’enrole
Au nombre des plus malheureux:
Ie veux souffrir tout auec eux,
(35) Quand vous voudriez pour ma ruine
Me traicter en Escran de Chine.
La veille de l’An (31 Dec.)


Continue


[CH1687:001]
LA BELLE NUIT DE SON ALTESSE ROYALE MADAME
Ce Salon enchanté, ceste illustre Machine,
Où le Soleil pouvoit apprendre sa leçon,
Si, pour n’estre éblouÏ d’une splendeur plus fine,
Il ne se fust caché le soir en sa Maison:

(5) Où les Peintres fameux des Triomphes d’Orange,
De Henri l’invincible, en si noble clarté
Semblerent acquerir encor plus de louänge,
Du glorieux travail, qu’ils n’avoyent merité,

Qu’en croyez vous, Beautez? fut ce la force unie
(10) Des rayons de vos yeux, qui causa tant de jour?
Et de vos Soupirans l’idolatre manie
Oseroit elle bien vous en faire la Cour?

Ne vous en flattez point, Ieunesse; au grand prodige,
De veoir luire à minuit un Midi tres-parfaict,
(15) Vous n’auez point de part: la verité m’oblige
De vous apprendre au vray, qu’un seul Astre l’a faict:

Bel Astre d’outre Mer, nouueau grand luminaire,
Qui dore nos costeaux et faict rire nos Bois,
Tout lumiere et d’esclat, pour plus d’un Hemisphere
(20) Marie, digne Enfant Fille et Niepce de Roix.

Le precieux depost de la belle Albionne,
Rose du grand Iardin des Roses et des Lis,
Où la Mere Amphitrite en ses bras environne
Trois Empires sur Mer richement etablis.

(25) L’aymable rejeton de l’heureuse Bretagne,
Qui, pour l’avoir produit eust bien acquis le droit
Du surnom de la Grande et de la Sans-compagne,
Si desjà de tout siecle elle ne le portoit.

Seigneur, benis ton peuple, acheve ton Ouurage,
(30) A quoy c’est par toy seul que nous nous attendons:
Puis que le beau Rosier est en nostre heritage,
Fay nous en veoir, de grace, éclorre des Boutons!

Ie finis malgré moy: souffrez que ie me taise,
Qui conque me lisez: Tout ce que j ’ay produit,
(35) Ne sont que des sursauts d’entre la gesne et l’aise,
Reveries en fin d’une Goutteuse nuict.
Ianuario.



[CH1687:002]
SUR LE BEAU RECIT DE MAD. DE VILLERETS
DE SA MIRACULEUSE EVASION
Confessez moy, Cousine, où se trouue l’Auteur
Qui vous a composé ceste si noble Histoire:
(Car qu’elle soit de vous, marchant de tell’ hauteur,
Ie demande pardon si j’ay peine à le croire.)
(5) Adressez moy, de grace, à cest homme excellent,
Qu’il m’ayde à bien louër vostre ouvrage admirable,
Car si je n’y mettois que mon pauvre talent,
I’avouë que jamais ie n’en serois capable.
Noctu 11. Feb.



[CH1687:003]
Was Elzabet of great renowne,
God bless our Marie with a Crowne,
By two more and one letter
Sh’ll prove an Elzabetter.
Mart.

Continue