Pieter Anthony de Huybert: ’t Boere bedrog. ’s-Gravenhage ca. 1710.
Uitgegeven door drs. G.C. van Uitert
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton040540 - Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

Continue
[p. 1]

’T BOERE

BEDROG,

KLUCHTSPEL.

[Vignet: Per gradus ad scientiam].

IN ’S GRAVENHAGE,
_________________

By ENGELBRECHT BOUCQUET,
Boekverkooper in de Halstraet,
in de Waarheyt.


[p. 2]

VERTOONERS.

JAN, Vader van Lysje, Leentje, en Pietje.
THYS, Vader van Melis.
TEUNTJE, Buurvrouw van Jan.
LYSJE, Verlieft op Teewis.
LEENTJE, Verlieft op Jaap.
TEEWIS
MELIS		 } Vryers van Lysje.
JAAP
KEES		 } Vryers van Leentje.
PIETJE, Zoontje van Jan.
GRIETJE, Een Boerin van Aalsmeer.
JANNETTE
MAJOMBE		 } Heidinnen.
Het Tooneel verbeeld een weg by ’t
    Dorp, Amstelveen, voor ’t Huys
    van Jan.
Continue
[p. 3]

’T BOERE BEDROG,

KLUCHT-SPEL.
___________________

EERSTE* TOONEEL.

TEEWIS KEES.

TEEWIS.
JA Krelis neef, of jy wat praat,
Myn liefde is in een slechten staat,
Ook zie ’k geen kans heur vaâr te brengen,
Dat hy myn heilik zal gehengen
(5) Met Lysje; want hy ’s als een zwyn
Zoo koppig. hoor, ’k was laast by Tryn
Daar hy ook was; ik zei Jan Gyzen
Wil my om Melis niet afwyzen;
Heeft hy meer goed als ik, wel ’k kan
(10) Het ook haast winnen goeje man:
Maar hy zei heel versteurt, loop linker,
Jy bent een hoerendop, een drinker,
Daarom versta ik niet, dat jy
My voortaan bruid met jou gevry:
(15) Want Melis zelder haast meê trouwen.
[p. 4]
Nou wou ik ’t zo wel zien te brouwen,
Dat ik zyn dochter hem ontnam:
Ze heeft me lief dat zoete lam.
KEES.
Je moest ’er zien in ’t hooi te krygen,
(20) Om dan... de rest zel ik wel zwygen.
TEEWIS.
Dat heb ik heur al veur geleid,
Maar ’t lykt een eerelyke meid.
Zy wil dat niet kapassiteeren,
KEES.
Wel zie dan de oude paai te scheeren,
(25) Door ’t eene loopje of het aâr,
Hoe raakje anders aan malkaâr?
TEEWIS.
’k Heb daar al op gaan prakkeseeren;
Maar wat ik leg te studiëeren,
Ik vin niet dat me dienstig is.
KEES.
(30) Proveert het, is ’t niet raek ’t is mis,
Je moet het maer stout avontuuren:
Je hebt jou leeven raare kuuren,
Die kluchtig zyn genoeg gedaan;
Dit zel ook lichtelyk wel gaan.
TEEWIS.
(35) ’k Moet Lysje eerst noch eensjes spreeken
En zien der zo wat voor te preeken,
Dat zy heur vaârtjes zin niet doet.
KEES.
Wel ja doet zo ik heb wel moed,
Dat jy noch in heur arm zult leggen:
(40) Maar hoor ik moetje ook wat zeggen,
Heur zuster Leentje, heb ik al
(Geloof ik) in myn rotte val.
Schoon ik heur noch niet eens ging vryen;
[p. 5]
Zo weet ik dat ze my mag leyen
(45) Te wonderlyk. daarom zel ik
(Want ’k ben der heel meê in myn schik)
Heur van heur vaar ten heilyk vraagen,
Word ik als jy dan afgeslagen,
(Dat ik van Jan niet hoopen wil)
(50) Zo zel ik met de Meid heel stil,
Na de eene of de andre plaats heen trekken,
Maar ziet je moet het niet ontdekken
Aan Jan of Leentje, want ik wil*
Het noch niet weeten.
TEEWIS.
                                  Wees maar stil,
(55) Ik zel niet.
KEES.
                        ’t Is een Meid als suiker.
Maar montje toe, want ziet de duiker
Zo ’t iemand wist het was verbrod.
TEEWIS.
Weest maar gerust, ik ben niet zot.
’k Zie Lysje daer met Teuntje snappen.
(60) Zy koomen recht na huis toe stappen,
En hebben ons ook in ’t gezicht.
KEES.
Zie nou dat jy je zaek verricht.


TWEEDE TOONEEL.

LYSJE, TEUNTJE, TEEWIS, KEES.

LYSJE.
OCh! Teewis och! wil heene loopen;
Myn vaartje wil jou op doen knoopen;
(65) Als hy jou ziet omtrent my staen.
[p. 6]
TEEWIS.
Ik laat hem vry daar meê begaan:
Het hangen zel me minder plaagen,
Als zonder jou, myn leevens daagen
Te slyten.
TEUNTJE.
                Wel jou liefde is groot.
TEEWIS.
(70) Ja toch, ik was veel liever dood.
’K zel Melis ’t mes in ’t wambuis douwen,
Indien hy gaat met Lysje trouwen:
Dewyl ik dan ben desperaat.
LYSJE.
Wat zyn wy in een slechten staat.
KEES.
(75) ’K bedenk daar wat. Hoor zonder liegen,
Mogt ik jou vaârtje eens bedriegen,
Om jou van Melis zo te ontslaan;
Zo wist ik wat.
LYSJE.
                        Wel nou vang aan;
Of jy ons goeje raad kunt geeven.
KEES.
(80) Hoor toe dan, ’k heb eens van myn leven
Een Heer gedient, die in de lucht
De Starren schoot: Nou om de klucht
Wou ik my dan als Starrekyker
Toe taak’len gaan; want ziet ik lyker
(85) Toch wel wat na, om zo jou vaârs
Planieet te leezen, ’t is wat raars:
O ’k zel hem deur zulke grappen
En vreemde woorden die ’k kan snappen
Zo licht verleyen dat hy niet
(90) Eens merken zal, wat al geschied,
Om hem by ’t linker been te krygen.
[p. 7]
TEEWIS.
Nou repje wat.
TEUNTJE.
                      Ei wilt slechts zwygen;
Vaar voort maar Keesje met jou zaak.
KEES.
Heur vaâr hoort altyd met vermaak,
(95) Van geld en goed, en hooge staaten:
Daar zel ik dan zoo groot van praaten;
En zeggen, Teewis hier op ’t Land,
Krygt haast een erfnis van zyn kant,
Waar deur hy zel het boere staaken,
(100) En tot een seer groot Heerschop raaken.
Jan deur zyn lichtgeloovigheid,
Verandert wel, en geeft de Meid
Aan jou op hoop van groote Schatten.
Wat zegje? Kanje dat wel vatten?
(105) Ik ben al slim als ik begin.
En ziet daar steekt geen kwaadheid in.
TEUNTJE.
Wel Kees, dat hebje wel verzonnen,
Heur vaâr word licht daar deur gewonnen.
Maar hoor, nou weet ik ook noch wat
(110) Het geen jou helpen kan.
TEEWIS.
                                                  Wat ’s dat?
Laat ons het ook ten eersten hooren,
Of ons jou raad ook kan bekooren.
TEUNTJE.
Daar zyn hier Heijens dichte by,
Die zel ik haalen, op dat zy
(115) Veur of jou vaâr wat gaande maaken,
En praaten meê van groote zaaken,
Indien hy Teewis aan jou geeft:
Want ziet wy weetent toch, hy leeft
Als hy op geld en goed mach hoopen.
[p. 8]
(120) Men zel die kool hem wel verkoopen
En duuwen hem wat in de veêl.
Wat zeg jer van?
TEEWIS.
                            ’t Behaagt me heel
En al.
LYSJE.
          Ik wil het meê wel waagen.
Maar wilje wat voorzichtig draagen,
(125) Myn vaâr is slim al is hy oud,
Zie daarom maakt het niet te bout:
Want als ’t mislukt, zyn wy verlooren.
KEES.
Wy zellen hem dat gat wel booren.
Kom Teewis gaan wy zaamen heên,
(130) Ik zel me flusjes dan verkleên.
TEEWIS.
Nou Lysje, wil men ’t dan proveeren?
Ik hoop het zel ten besten keeren.
LYSJE.
Ja Teewis, ’k sta het gaaren toe.
TEEWIS.
Zoo ’t wel gelukt geef ik een koe.
KEES.
(135) Dat zel wel gaan. Kom laat ons stappen,
Want Jan die mogt ons hier betrappen.
TEEWIS.
Het gaatje wel, myn schoonste schat.


[p. 9]

DERDE TOONEEL,

LYSJE, TEUNTJE.

TEUNTJE.
DE liefde Lysje heeft hem vat.
Maar wil my nu eens recht verklaaren,
(140) Waarom jy wilt met Teewis paaren,
En niet met Melis? ’t is een vent
Recht op zyn kooten, en hy ken ’t
Wel haast een darde beeter stellen
Als Teewis.
LYSJE.
                    Wil me toch niet kwellen.
(145) ’K ken ’t zo niet zeggen als ’t wel is.
TEUNTJE.
Al was het een geheimenis,
Zoo moet ik zulks al lykwel weeten.
Je hebt me altyd jou sekreeten
Vertrouwt, en ik heb met myn raad
(150) Jou in het aldergrootste kwaad
Altyd gedient en hulp beweezen.
Hoe zou je dan nu voor my vreezen?
LYSJE.
Hoor toe dan. ’t is niet lang geleen;
Dat ik met Leentje te Amstelveen,
(155) Was op de Bruiloft van Klaas Janzen;
Daar zag ik Teewis lustig danzen,
En speelen op de veêl, zoo dat
Het Bruilofsvolk behaagen had
In hem te zien: en ’t scheen myn zinnen,
(160) Begonnen hem toen eerst te minnen:
Want als de Bruiloft was gedaan,
En ’t jonge paar naar bed gegaan;
Bad hy my dat ik wou gehengen,
[p. 10]
Dat hy my mogt naar huis toe brengen;
(165) Ik stond ’t hem toe en was verblyd
Dat hy ’t my vroeg: en van die tyd
Heeft hy myn hart heel ingenomen:
Doch als ik Melis maar zie komen
Verveelt my alles wat ik hoor,
(170) Zyn stem die klinkt my vaats in ’t oor,
Wanneer hy spreekt zou ik wel slaapen,
Wanneer hy zingt doe ’k niet als gaapen,
Raakt hy my aan, zoo schrik ik schier
Of hy fenyn was. Het plyzier
(175) Dat hy my doet, valt my heel lastig,
Hy lykt in al zyn doen wel kwastig:
Maar Teewis als hy my eens heeft
Om ’t hoekje, zoent my dat het kleeft;
Hy heeft op my zo veel vermogen,
(180) Dat ik al wat hy doet gedoogen
En toestaan wil, behalven dat
Myn eer niet word met schand beklad.
Wat hoef ik je veel meer te zeggen,
Je hoort hoe dat de zaken leggen:
(185) ’K heb hem belooft hoe ook myn vaâr,
Met vloeken, tieren, en gebaar,
De Trouw met Melis voort wil zetten,
Dat ik het altyd zel beletten.
Ik acht geen raazen noch geweld.
(190) Zie zo is ’t nou met my gesteld.
Want hoor ik val niet leugenachtig.
TEUNTJE.
’K beken jou liefde is wonder krachtig.
Doch laat ik naar de Heyens gaan.
LYSJE.
Dat doet.
TEUNTJE.
                Maar zie wie komt daar aan?
(195) ’T is Melis, wel dit zyn eerst zaaken.
[p. 11]
LYSJE.
Hoe zel ’k hier best van daan geraaken?


VIERDE TONEEL.

LYSJE, TEUNTJE, MELIS.

MELIS.
HOe Lysje. loopje veur me weg?
Wel hoor ten minsten ook wat ik zeg;
En wil nou dat wy zelle trouwen,
(200) Wat meêr gemeenschap met me houwen.
Dek eens hoe leelyk dat het staat,
Dat jy zo stuurs zyt van gelaat,
Jy moet myn schoone en uitgeleezen
Zo kwaad niet op jou Melis wezen,
LYSJE.
(205) Wel staat jou myn gezicht niet aan,
Zo kunje wel weêr stappen gaan,
Daer men je zoeter aan wil kyken.
Gaat heen en zoek na jou ’s gelyken.
MELIS.
Wel dat ben jy myn zoete Meid,
(210) Je vaêrtje het me toegezeid,
Dat ik een Vrouw van jou zel maaken,
Daarom wil maar jou stuursheid staaken.
Myn vaâr komt strakjes by jou vaâr
Om van ons Heilyk met malkaâr
(215) Te spreeken; Lysje ’k wil het hoopen
Dat het ten besten of zel loopen.
LYSJE.
Dat hoop ik niet.
MELIS.
                            Waerom myn Schat?
’k Heb jou zo lief.
[p. 12]
LYSJE.
                                Ik niet.
MELIS.
                                            Wel dat
Is vry wat slecht, en ’t dunkt me wonder,
(220) Ben ik van booven en van onder
Niet wel gestelt? schort my dan iet?
LYSJE.
Wat vraagje my? dat weet ik niet;
Kyk toch ik kanje niet beminnen,
Daarom steld my maar uit je zinnen,
(225) Want zo je met my trouwen wilt,
Raak jy in ’t hoorendraagers* gild,
Ik zel met andre my verlusten,
Blyft daarom weg en laat me rusten.
MELIS.
Wat duivel zegje? hoe, wou jy
(230) My hoorens draagen doen, wel hy!
Je word niet dol wat ’s dat veur praaten,
Eer ik dat leed zou ’k liever laaten,
Myn lesten druppel bloed te pand,
Want ’t zou me raaken aan ’t verstand.
(235) Maar neen, je meent het niet myn bekje,
Je scheert de gek daar meê.
LYSJE.
                                              Hoe trekje,
Laat los, wel hoe, wat wil je doen?
MELIS.
Kom geef je my maar slechts een zoen,
De rest die zelle wy wel klaaren.
LYSJE.
(240) Jy wilt een zoen? kom aan zeer gaaren.
Daar heb je’er een vlak veur je bek.
TEUNTJE.
Wel Lysje, hoe je word niet gek?
Sla jy de Knecht in plaats van zoenen.
[p. 13]
LYSJE.
’k Zel hem zyn vacht noch anders boenen,
(245) Zo hy my niet met vreeden laat.
MELIS.
Doet maar je zin; maer ziet dat gaat
Zo na jou vaâr, ik zel ’t hem klaagen.
TEUNTJE.
Kan jy geen Merrie slag verdraagen?
Zo sta je ’er slecht by zoete man.
(250) Een meisjes hand komt niet hart an.
Je moet het al veur suiker eeten;
Of leid jou min nou neêr gesmeeten,
Zo is die niet heel groot geweest.
MELIS.
Ik heb het waerlyk wel gevreest;
(255) Maar schoon jy Teewis graag wou trouwen,
Zel ik hem zulk een drankje brouwen,
Dat hy jou niet licht krygen zel.
LYSJE.
Doet maar je best, is ’t dan niet wel?
MELIS.
Ja, ja, je mag wel voor me schroomen,
(260) Ik zal... Maar ik zie Jan daar koomen.


VYFDE TOONEEL.

JAN, LYSJE, TEUNTJE, MELIS.

JAN.
WEl zo myn kinders vry maar aan,
Je ziet zo vrindlyk ’t zel wel gaan.
Ik meen jou Heilyk noch te Sluiten,
(Zo het jou vaâr niet komt te stuiten)
(265) Van deezen dag.
[p. 14]
MELIS.
                                    Wel Jan dat ’s goed.
Maar lykwel heb ik kwaaje moed
Jou dochter Lysje wil ’t niet stemmen,
En zonder heur kan ’t werk niet klemmen,
Al kwaamen wy al over een.
JAN.
(270) Wel dat zyn kleine swaarigheên,
Zy moet heur na myn zin wel voegen.
LYSJE.
Ik zel je daar niet in vernoegen,
Al sloeg je my hartstukke dood.
JAN.
Je zelt myn zin doen.
LYSJE.
                                  Wel geen noot.
JAN.
(275) Ik zeg gaat voort in huys, wat streeken!
Ik zel je strak wel nader spreeken.
LYSJE.
Al sprakje tien jaar na malkaar.
Ik zel het toch niet doen, ziet daar.
JAN.
Ja, ja, wy zellen jou wel dwingen.
        TEUNTJE tegen Lysje.
(280) Ik zel beschikken gaan die dingen
Je weet wel wat ik....
LYSJE.
                                  Doet zo moer.


[p. 15]

ZESDE TOONEEL.

JAN, MEELIS.

JAN.
DE Meid is jou of ’k ben geen Boer
Met eeren, kyk ze mag wat praaten,
Maar wil die zorg maar op my laaten,
(285) Is zy wat haastig ’t duurd niet lang.
Wat schortje Melis aan je wang,
Of hebje kiespyn ook gekreegen.
MELIS.
’k Geloof ja, want strakjes onderwegen,
Doen ik na jou ging, viel der hart
(290) Een zinking op, en ’t lykt dat smart
Me wat,
JAN.
              Wel dat kan licht geschieden:
MELIS.
Me vaârtje heeft me doen ontbieden,
Om meê by jou te koomen, en
Van onze zaak te spreeken, ’k ben
(295) Benieuwt waar hy zoo lang mag blyven,
Hy wou maar eerst een beest gaan dryven
In ’t land.
JAN.
                Dats goed. ik zie hem al.
MELIS.
’k Vrees maar veur Lysje.
JAN.
                                          Niemendal.
Die zel je wyf zyn eer drie weeken
(300) Of ’k zel heur arm en beenen breeken.


[p. 16]

ZEVENDE TONEEL.

JAN, THYS, MELIS.

THYS.
GOên dag Jan Gyzen, wel hoe gaat
Het al?
JAN.
            Noch in een goeje staat
Thys Thyze, en met jou van gelyken,
THYS.
Geen Dokter hoeft myn pis te kyken,
(305) Ik eet en drink vast dat het kraakt,
Want kost en drank my heel wel smaakt.
JAN.
Dat ’s goed. Hebje ook wat nieuws vernomen,
Of men aan Vreede haast zal koomen?
’K verlang daar na met al myn hart.
THYS.
(310) De Vreede goeje Man, is vart
Veur ons te zoeken:
JAN.
                                Om wat reeden?
Wy krygen nou al mooije Steeden.
THYS.
Dat is wel waar: maar Prins Jangeen,
En Marlebroeck die zeggen neen;
(315) Wy moeten noch eerst zo wat vechten,
En de Oude Rekening beslechten.
JAN.
My dunckt was Marlebroeck eens hier,
Ik schonk hem van myn beste bier,
En zou de kaarel laaten zuipen,
(320) Dat hy langs d’aard na huis zou kruipen.
[p. 17]
THYS.
Komt Prins Jangeen eens in myn huis,
Ik maak hem by me ’s jan zo buis
Dat hy van Oost noch West zel weeten,
Hy ’s op de France fel gebeeten.
JAN.
(325) Ja Marlebroek speelt meê niet slecht,
’t Is of hy als een duiker vecht.
THYS.
En Prins Jangeen zyn daân te roemen,
Is van geen mensch haast op te noemen,
’T Is ver buiten het getal.
JAN.
(330) Ze zyn ook geen van beije mal.
MELIS.
Wyl jy van d’Oorlog staat te snappen,
Zel ik eens gaan naar huis toe stappen,
En ’t Paard wat voeren.
THYS.
                                      Ga maar voort,
Ik sluit terwyl met Jan ’t Akkoord.


ACHTSTE TONEEL.

JAN, THYS.

THYS.
(335) NOu maat, om tot de zaak te raaken,
Laat zien hoe dat wy ’t zelle maaken.
Je weet wat Melis hebben zel,
Tien Koejen, en twee Paarden, stel
Nou noch ses Kalven, daar en booven
(340) Vier Varkens, zie ’k wil niet belooven,
Of koomen ’t na, en daar noch by
Een Veulen. nou spreek op, wat jy
Aan Lysje zelt ten Heilyk geeven.
[p. 18]
JAN.
Op Melis zyn manier van leeven
(345) Valt niet te zeggen, maar ik kan,
Aan Lys zo veel niet geeven Man,
Als jy aan Melis, ’k wil niet liegen,
Noch zoek ook niemand te bedriegen
’K geef maar twee* Koejen, en een Paart,
(350) Een Zog wel twintig gulde waard,
Twee Kalven heeft zy ook te wachten.
THYS.
Neen Melis moet naar meerder trachten,
Het is te luttik dat je geeft.
JAN.
De droes geeft meerder als hy heeft
(355) Maar hoor om dat ik jou mag lyen,
En Teewis die heur ook wil vryen
Lys niet te geeven; zoo zel ik
Een Koe der by doen, nou ik schik
Dat zel zo gaan. wat zegje Mantje?
THYS.
(360) Het is te luttik zeeker Jantje,
Om kort te gaan; kom noch een Koe.
JAN.
Neen Thys, ik doet het niet, wel hoe!
Daar ’s Teewis kon heur die maar krygen
Hy namze voort. Nou wil niet zwygen
(365) Sla toe de koop, wat staje? ziet
Wel toe, aârs krygt ’er Melis niet,
Nou lustig doet de borst geen hinder.
THYS.
Neen noch een Koe, ik doet ’t niet minder.
JAN.
Bedenk je wel.
THYS.
                        Jy ook.
[p. 19]
JAN.
                                      Blyf staan.
THYS.
(370) Wat zegje dan?
JAN.
                                  Kom ’t is gedaan.
Ik hoop hy zelder luk meê winnen.
THYS.
Wanneer zel men de zaak beginnen?
JAN.
Van avond noch.
THYS.
                          Ik ben te vreên.
’k Ga nou maar voort naar Amsterveen,
(375) En zeg het aan de Sekretaris,
Maak jy dan maar dat alles klaar is.


NEGENDE TOONEEL.

JAN, THYS, KEES, JAAP.

KEES.
KYk hier de Vrienden by malkaâr,
Dat ’s by myn zoolen ook al raar.
THYS.
Nou Jan, ’k ga heên, goën dag jy Vrinden.
JAN.
(380) ’k zel maaken dat je ’t klaar zelt vinden.


[p. 20]

TIENDE TOONEEL.

JAN, KEES, JAAP.

JAAP.
WEl Jan je had het lustig drok.
JAN.
Dat loof ik wel, het is geen jok
Een Heilyk veur de vuist te sluiten.
KEES.
Dat Heilyk vrees ik zal niet stuiten,
(385) Want denk hoe Lysje, Teewis mind.
Maar zeg wat meerder heil jy vind
In Melis als in Teewis Goedje?
JAN.
Hoe praat je zoo onnoozel bloedje,
Daar Melis wel zes Koejen meêr,
(390) En noch twee Paarden heeft.
JAAP.
                                                        Ik zweer.
Dat Heilyk zel je noch berouwen:
Zy wil toch niet met Melis trouwen.
JAN.
Ik zel ’t ’er doen doen, wat een praat?
’k Zel na heur toe gaan, en ik laat
(395) Jou hier terwyl wat by malkander.
KEES.
Ze ’t Teewis liever als den ander.
JAN.
Ik weet van liever noch van wil,
Daarom zwygt daar toch maar van stil.
Het gaat je wel; kom strak wat praaten.
KEES.
(400) Dat zel ik doen.
[p. 21]
JAAP.
                                  ’k Zelt ook niet laaten.


ELFDE TOONEEL.

KEES, JAAP.

KEES.
JA, ga maar heen; maar als ik strak
Eens in myn starrekykers pak,
Jou Melis zyn Planieet doe hooren,
Dan zel hy jou niet licht bekooren.
(405) Wat dunkje Jaap, zel ’t niet wel gaan,
Dat ik jou daad’lyk deed verstaan?
JAAP.
Ik twyffel niet, maar om wat reeden,
Ga jy jou dan niet al verkleeden?
KEES.
Dat ’s tyd genoeg als ’t avond is.
(410) Maar hoor, ’k heb een geheimenis,
Waar in je my als vrind moet raaden.
JAAP.
Zeg op maar.
KEES.
                      ’k Ben met min belaaden.
JAAP.
Wel wat ik hoor jy mind dan meê?
Woond zy in ’t Dorp of woondze in Steê
(415) Die jou die plaag op ’t lyf deed koomen.
KEES.
Hoe lach ’jer om: het zyn geen droomen;
Jy kentze wel, het is een Meid,
Die vol is van bekoorlykheid.
JAAP.
Kom wil my dan heur naam eens zeggen.
[p. 22]
KEES.
(420) Ik moet heur schoonheid eerst uitleggen.
Heur oogen branden als de turf
Hier in het veen, en dan heur murf,
Is mals en vet, heur lieve lippen,
Daar brood en bier veurby gaat slippen,
(425) Zyn al zoo rood, als kors de waard
Zyn tronie, die geen drank en spaart:
Haar middel kan men haast omspannen.
Ja Jaap, ik was een Man der Mannen,
Zo ik heur kreeg.
JAAP.
                            Maar noem heur naam.
KEES.
(430) Jy meent licht dat ik my dat schaam.
Neen toch, weet dan ’t is Lysjes Suster.
Och! och! myn hart was veel geruster,
Zo ik haar in myn armen had.
JAAP.
Zo min jy Leentje? zeg je dat?
KEES.
(435) Ja toch. maar zy heeft nooit geweeten,
Dat ’k ben op heur met min bezeeten,
Daarom wou ik wel groote maat,
Dat gy my hulp in deeze staat,
Ik zel je vriendschap wel beloonen.
JAAP.
(440) Die wîl ik jou heel graag betoonen,
Maar met beding Kees, dat je ’t vat,
Ik moest niet raaken in de mat.
KEES.
Wil daar je hoofd maar niet meê breeken.
Nou wou ik dat je heur ging spreeken;
(445) En zei hoor Leentje hoor ik moet
Je iets zeggen van dien armen bloed,
Die van de liefde gek zal worden,
[p. 23]
Om dat je laast eens op hem knorden,
’t Geen hy toch niet verdraagen kan,
(450) Dan vraagd zy wis, wie is die man,
Die om myn liefde zot zal raaken,
Dan moet je ’t heur bekent gaan maaken,
En noemen my: zeg dan al voort,
Ei zoete Meisje geef hem ’t woord
(455) Van ja, jy kund hem licht geryven.
Wyl hy jou altyd trouw zel blyven.
Maar ziet daar komt ze zelver an.
Nou wil je ’t doen?
JAAP.
                              Ja toch.
KEES.
                                          Wel dan.
Zel ik jou vrindschap hoog’lyk roemen.
(460) Je moet het eerst zo wat verbloemen.
JAAP.
’k Weet wel remedie veur jou kwaad.
’t Is best jy ons alleenig laat,
Zoo zel ik heur de zaak ontdekken
KEES.
Ik zel op staande voet vertrekken;
(465) Want ziet de tyd schiet meê al aan,
Dat ik my moet verkleeden gaan.


TWAALFDE TOONEEL.

LEENTJE, KEES, JAAP,

LEENTJE.
WEl Jaap, en Kees, zo drok aan ’t praaten?
KEES.
Wy staan als kalven hier te blaaten.
Van eenig werk, dat Jaap iou zel
(470) Bekent gaan maaken, want ik stel
[p. 24]
Myn zaak glat in zyn handen.
LEENTJE.
                                                Heeden!
Wat maak je haast, zeg my de reeden
Van jou gesprek.
KEES.
                          Ik heb geen tyd.
Dag Leentje en Jaap. Nou toonje vlyt.


DERTIENDE TOONEEL.

LEENTJE, JAAP,

LEENTJE.
(475) WAt heeft de borst aan jou bevolen?
JAAP.
Hy is verliefd, en zou wel doolen
Om jou gezicht.
LEENTJE.
                          Is ’t anders niet.
JAAP.
Hy zeid dat jy zyn hart gebied,
En dat ik jou veur hem moest smeeken.
LEENTJE.
(480) Wel dat is fraai; want na ik reeken
Beveeld hy hier de kat het spek.
Waarom spreekt hy niet zelfs die gek?
JAAP.
Hy gaat aan my een zaak vertrouwen,
Die men veur al dient stil te houwen.
(485) Wanneer een knecht die blooi is vryd,
Is ’t recht ook dat hy niet bedyd.
Maar laat ons van die gek zyn zaaken
Niet spreeken, wyl zy ons niet raken.
LEENTJE.
Dat is zo, want ik ken jou min,
[p. 25]
(490) Daar ik behaagen in bevin.
JAAP.
Die woorden doen my ’t hart opspringen.
LEENTJE.
Ik hou van geen veranderingen.
Maar die ik min blyf ik getrouw.
JAAP.
Een kus daar op aanstaande Vrouw.
(495) Maar ’k moet je zo wat raars vertellen,
Dat Kees veur Teewis gaet bestellen:
Hoor vry met aandacht na myn reên.
Maar ’k zie je Vaâr ten huis uit treên
Met Lysje.
LEENTJE.
                  Och! ’k begin te schroomen,
(500) Hoe maak ik ’t om in huis te koomen?
JAAP.
Als hy ’er uit is sluypt dan in.
Ik volgje strak, is ’t met je zin
Zeg Leentje?
LEENTJE.
                      Ja, maar hoor hy raazen.
JAAP.
Laat hy jou daar niet meê verbaazen.
LEENTJE.
(505) Myn lieve Zuster.
JAAP.
                                      Gaat ter zy,
Zo ziet hy jou hier niet by my.


[p. 26]

VEERTIENDE TOONEEL.

JAN, LYSJE, JAAP, en LEENTJE ter zyden.

JAN.
LOop vry of ’k zel je beestig klouwen.
Ik vraag wil jy met Melis trouwen?
LYSJE.
’k Zeg neen.
JAN.
                    Niet.
LYSJE.
                            Neen.
JAN.
                                      Noch eens zie toe.
LYSJE.
(510) k ben dat vraagen lang al moê.
Gy kweld my maar met al dat praaten.
JAN.
’k Vraag Lys, zel jy je parten laaten?
En trouwen Melis.
LYSJE.
                              Teewis wel.
JAN.
’k Word raazend dol.
LYSJE.
                                  Ja, ja, dat zel
(515) Wel overgaan, dat zyn maar stuipen.
JAN.
Moet ik je dan eens helder kuipen?
Zie toe Lys.
LYSJE.
                    Och sla my vry dood.
JAN.
’k Vraag wil je Melis.
[p. 27]
LYSJE.
                                  Wel geen noot.
JAN.
Wel meid ik zel je zeeker schenden.
(520) Melis?
LYSJE.
                    Teewis.
JAN.
                                Hoe zel ’t noch enden?
JAAP tegen Leentje.
Terwyl zy kyven, zo loop jy
Maar stil in huis.
LEENTIE binnen.
LYSJE.
                            Och! och!
JAN.
                                              Jou pry
Doet na myn zin. Wel watte kuuren
Eer jy myn gramschap moet bezuuren.
(525) En trouw met Melis.
LYSJE.
                                          Teewis Vaâr.
JAN.
Ik trekje strakjes van malkaar.
JAAP.
Hoe Jan buur! hoe wat zal dit weezen,
IAN.
Dat varken kan ik niet beleezen,
Dat zy myn zin doet. ’k vraag het jouw
(530) Noch eens? wat zegje?
LYSJE.
                                              Neen, maar trouw
Hem zelf kan hy jou zo behaagen.
IAN.
Is ’t voor een man wel te verdraagen.


[p. 28]

VYFTIENDE TOONEEL.

JAN, LYSJE, TEUNTJE, JAAP.

IAN.
MAar Teuntje heb ik jou daar ook?
’k Heb met myn meid zulk een gespook,
(535) Dat ’k van ontsteldheid niet kan spreeken,
Ik zoek heur kwaaje kop te breeken,
Op dat zy Melis trouwen zouw.
LYSJE.
En daar je weet, dat ik niet houw
Van Melis, wil je me zo dwingen:
TEUNTJE.
(540) Nou Ian buur, hoort, jy moet die dingen,
Zo hard niet dryven, want men zeid
Men dwingt geen kind met hardigheid.
En Lysje weest ook wat voorzichtig.
LYSJE.
Maar Teuntje, Maar Teuntje, ’t is een zaak die wigtig
(545) En langzaam dient gedaan, wel ja,
Want na de trouw komt klagt te spa.
JAN.
Hoe fyn kan die karonje zingen,
Zy heeft my uit myn vel doen springen
Van kwaadheid om heur styve kop.
(550) En daarom kreeg zy haast wat klop.
TEUNTJE.
Hoor Ian, ze zelder beeter schikken,
Maar wil heur dan ook wat verkwikken,
En steld het trouwen noch wat uit
Zo word ze lichter Melis bruid.
JAN.
(555) Wil zy met Teewis my niet plaagen
Zel ik heur op myn handen draagen.
[p. 29]
Maar Teuntje, zie wat volk komt daar?
TEUNTJE.
Wel dat zyn Heijens.
IAN.
                                  Is dat waar?
TEUNTJE.
Dat volk weet ieder van te vooren,
(560) Te zeggen, wat hem is beschooren,
Ook of men ongelukkig is,
Of wel gelukkig.
IAN.
                          Gaat dat wis
En zeeker?
TEUNTJE.
                  Ia, ’t gaat zonder faalen,
Als men ze ’er maar voor wil betaalen,
(565) Ze hebben zulk een groot verstand,
En zien het alles in de hand,
Je kund het ook wel eens bezoeken.
IAN.
Ia ’k zelder me toe gaan verkloeken,
En laaten ’t volk myn hand eens zien.
(570) Of me ook wat wonders zel geschien.


ZESTIENDE TOONEEL.

JAN, LYSJE, TEUNTJE, JAAP, JANETTE en MAIOMBE zingende.

IAN.
WEl zo, wel zo, dat mag ik hooren.
JANETTE.
Zo ken jou ons gezang bekooren?
IAN.
Ja toch. Maar zeg me eens goed geluk.
[p. 30]
MAJOMBE.
Wy durven niet.
JAN.
                        Hoe welk een nuk?
(575) Wy zullen jou niet gaan beklappen.
TEUNTJE.
De Schout zel je ook hier niet betrappen.
JANETTE.
Geef dan jou hand, een penning meê
Daar kruis op staat.
JAN.
                              Zie daar, ’k ben reê.
JANETTE.
Jou Vrouw is dood omtrent tien jaaren.
(580) Je hebt drie Kinders; d’een zal paaren:
Ze heeft twee Vryers.
JAN.
                                  Dat is waar.
IANETTE.
Je was laast ongelukkig vaâr.
IAN.
’t Is zo, myn kalf is lest verzoopen.
IANETTE.
Gy tracht niet na de kroeg te loopen,
(585) Maar leeft voorzigtig, vroom, en stil.
IAN.
Wel zie je dat zo zonder bril.
IANETTE.
Jy wilt je Dochter uit gaan trouwen.
Met een die ryk is.
IAN.
                            ’k Zou het houwen.
Veur Tovery, dat je alles weet.
IANETTE.
(590) Zy zag haar liever uitbesteed.
Aan een die minder heeft.
[p. 31]
LYSJE.
                                        Dat ’s zeeker.
IANETTE.
Nu Dochter hou je mond, en spreeker
Niet in.
IAN.
            Dat ’s recht, je hebt gelyk.
IANETTE.
Die eene Vryer is wel ryk,
(595) Maar in de tyd van drie vier weeken,
Zult gy hem anders hooren spreeken.
Vier koejen en een paard, zal dan
Licht sterven, en zyn veule kan
In minder tyd de geest wel geeven,
(600) Twee kalven sterven daar beneeven,
Zo dat hy nu zo ryk geschat,
Zal zeggen moeten, dat je ’t vat,
Het goed is niet om op te bouwen.
Die Vryer die jou kind wil trouwen,
(605) Zal erven in een hallef jaar,
Wel twintig Morgen Land.
IAN.
                                            Is ’t waar?
IANETTE.
O ja, je moogt het wel gelooven.
IAN.
Lys laaten we onze kwestie dooven.
Je zelt nou Teewis hebben.
LYSJE.
                                            Wel
(610) Dan zel je eens zien hoe ’k leeven zel.
TEUNTJE.
Wel Lysje laat jou ook eens zeggen,
Wat jou ’t geluk heeft toe gaan leggen.
LYSJE.
Kom aan.
[p. 32]
MAIOMBE.
                  Een penning met een kruis.
IAAP.
Hoor Ian, ik loop wat in jou huis,
(615) En zel een pyp tobak gaan smooken.
JAN.
’t Is wel ik kom strak by je rooken.


ZEVENTIENDE TOONEEL.

JAN, LYSJE, TEUNTJE, JANETTE, MAJOMBE.

MAIOMBE.
GEef my uw hand, zo zal ik zien,
Wat in uw leeven zal geschien.
LYSJE.
Daar is de duim en vingers mede.
MAIOMBE.
(620) Je bent wat haastig in jou reede
En kwaad van hoofd.
JAN.
                                    Dat hebje recht.
MAIOMBE.
Gy zult haast treeden in den echt
Met die gy mind.
LYSJE.
                          Dat wil ik hoopen.
MAJOMBE.
Je zult al wat je denkt gaan koopen,
(625) Zo dra je ryk en weeld’rig word.
LYSJE.
Wel dat is goed.
MAIOMBE.
                        Je zult in ’t kort
Drie Mannen hebben.
[p. 33]
JAN.
                                  Hoe, zo zaamen
Gelyk.
LYSJE.
            Wel foei dat zou ’k me schaamen.
MAIOMBE.
Neen d’eene voor, en d’andre na.
(630) Schoon wy der wel genoeg zien, ja
Die tien of meerder mannen streelen.
Buig nou je vinger. ’t Zou niet scheelen
Na ’t aan die middel streep gelykt,
Of met jou vryer had jy...
IAN.
                                          Kykt
(635) Maar snel.
LYSIE.
                          Wel nou?
MAIOMBE.
                                        Het was aan ’t slippen...
En ’t zou je doen haast gaan ontglippen,
Als hy jou om je weet wel bad.
LYSJE.
’k Heb van die praat genoeg gehad.
IAN.
Vaar voort.
MAIOMBE.
                  Jou laaste Man zal trekken,
(640) Acteons lot.
JAN.
                              Wil dan ontdekken.
In wat voor lotery hy moet
Inleggen gaan.
MAIOMBE.
                        Wel slechten bloed
Gy hebt dat lot gehad voor deezen.
[p. 34]
IAN.
Hoe drommel kan dat mooglyk weezen?
(645) Ik heb noch nooit iets ingeleid
En jy hebt datelyk gezeid
Dat ik heb Actens lot gekreegen.
MAJOMBE.
Dat heeft uw Vrouw voor u verzweegen,
Maar stel jou hart daar in gerust.
LYSJE.
(650) Nou zel je voortgaan?
MAJOMBE.
                                            Als ’t u lust.
Gy zult tien kinders krygen.
LYSJE.
                                              Heeden
Niet meer?
MAJOMBE.
                  Zyt gy dan niet te vreeden.
My dunkt het kan zo heel wel gaan.
LYSJE.
Kom lustig maak maar kort gedaan.
MAIOMBE.
(655) Ik zal je zult veel goed vergaaren
En worden ryk.
LYSIE.
                        Maar hoe veel jaaren
Zel ik wel leeven.
MAIOMBE.
                              Zestig jaren,
En drie jaaren sterf je voor je Vaâr.
IAN.
Dan word ik hondert Twaalef.
MAIOMBE.
                                                eeven.
(660) Dat ’s schoon dat ik zo lang zel leeven.
Maar word ik ryk.
[p. 35]
JANETTE.
                            Geeft my uw hand.
Ja toch, maar met een klein verstand.
JAN.
Wat heeft men met verstand van nooden,
Als men maar gelt heeft, ronde gooden
(665) Daar houwt men nu het meeste van.
JANETTE.
Daar hebje groot gelyk in man.
MAJOMBE.
Nu ’t gaat je wel, wy moeten heenen,
Want onze tyd is ruim verscheenen.


ACHTIENDE TOONEEL.

JAN, LYSJE, TEUNTJE,

JAN.
O Lys! zoo ryk te worden! wel!
(670) Ik spring van vreugt schier uit myn vel.
Wat zel men dan al beesten weyen,
En paarden om naar Stad te reyen.
En kalven mesten dat zel gaan.
LYSJE.
Zie daar komt Thys en Melis aan.
JAN.
(675) Ja, ja, hy zel niet trekke Lysje,
Jy krygt nou Teewis tot een prysje.
LYSJE.
Wys jy hem voort maar aan een kant,
Want ’k heb geen zin toch in de quant.


[p. 36]

NEGENTIENDE* TOONEEL.

JAN, LYSJE, TEUNTJE, THYS, MELIS.

THYS.
DAg Jan buur, Lysje, en jy Teuntje.
(680) Zie daar nou kom ik met myn Zeuntje,
Ben jy nou klaar, en heb je ’t al
Gekreegen na je zin.
JAN.
                                  Ik zal
My daar noch eerst wat op bedenken,
Eer ik myn Dochter hem zal schenken.
THYS.
(685) Wel Jan, wel hy! wat’s dat gezeid?
Je hebt heur Melis toegeleid,
En zou je ’er nou weêr uit gaan scheijen
Daar ik vast alles doe bereijen,
Ook is ’t akkoord van ons veur goed,
(690) Als hy die beesten....
JAN.
                                            Zo het doet.
Maar wacht eens over drie vier weeken,
Zo hoort men jou wel anders spreeken.
MELIS.
Ontzeg je my dan Lysje, maat?
JAN.
’k Zeg ja, goed duits dat jy ’t verstaat.
THYS.
(695) Maar Jan, wat zyn dit al veur zaaken,
Zo doende zou me aan kwestie raaken.
JAN.
Ik heb geen kwestie, dat je ’t weet,
Maar ’k heb heur aan een aâr besteed.
[p. 37]
THYS.
Dan zel ik aan ’t recht gaan klaagen,
(700) Hoe? je hebt de palmslag geslaagen,
Wat droes tot vastigheid der zaak.
JAN.
Wacht maar drie weeken.
THYS.
                                        Wel ik raak
Aan ’t raazen.
JAN.
                        Dat is juist niet noodzaaklyk.
THYS.
Wel maak jou reeden dan vermaaklyk,
(705) En zeg dat Melis Lysje trouwt,
Maar niet dat jy je woord niet houwt.
Ik zel der aârs een kans na waagen.
JAN.
Daar zel ik goeje zorg veur draagen.
Wacht maar vier weeken, ’k zeg niet meer.
MELIS.
(710) Zo raakt het heilyk niet om veer,
Als ik vier weeken noch wil wachten?
JAN.
Zy zel niet in jou arm vernachten,
Al wacht je ’er hondert, dat zeg ik.
LYSJE.
Zie wat een zwarte vent, ik schrik
(715) Der van.
THYS.
                        Wel wat of dit mag weezen?
Hy lykt de droes wel te beleezen,
Wat al postuuren maakt hy, niet?
MELIS.
’t Is of hy na de starren schiet.


[p. 38]

TWINTIGSTE TOONEEL.

JAN, LYSJE, TEUNTJE, THYS, MELIS, KEES als een Starrekyker.

KEES.
HEt derde Aspect, regeerd de winden,
(720) De scheemerlucht zel heur verblinden.
Wyk op, wyk op, sta vast, zie zo
De stier in Caprikeesio,
Doet ’s winters ’t ys in ’t water vriezen,
Hou stant ’k zel myn gedult verliezen,
(725) Zo Venus langer noch zo mauwt,
Hou Mars al lang genoeg gegraauwt,
Jy moet met Venus conjungeeren,
Vuilkaan blyf staan; of ’k wil u sweeren
Zo jy noch eens met Mars oom knort,
(730) Dat hy je om laag van boven stort,
Och Luna help! my dunkt de starren,
Die schynen daar in een te warren;
Zie daar komt Fiebus, en zie daar,
Daar krygt Malkuur hem by het haar,
(735) Zacht Virgo met je loome vinger.
’k Verdraag het niet want ziet ik springer
Zo recht na toe, ik win de stryd,
’t Geen Juipiter geen kleintje spyt.
THYS.
Die vent maakt wonderlyke frassen.
(740) Jan laat ons niet meer hassebassen,
Maar hou je woord als ’t is gezeid.
MELIS.
Kom lustig Jan, kom geef de Meid.
JAN.
Wacht maar vier weeken.
[p. 39]
THYS.
                                          Jy krygt slaagen,
Want ’t is niet langer te verdraagen,
(745) Of ’k zeg hou aanstonds noch je woord.
JAN.
’k doe na myn zin als dat behoord.
Maar wacht vier weken.
THYS.
                                      ’t Is niet te lyen,
Ik zou wel haast aan ’t vloeken tyen.
KEES.
My dunkt het volk ziet zo verbaast;
(750) Wat is ’er gaans dat jy zo raast.
TEUNTJE.*
Myn Heer, wy willen ’t jou wel zeggen,
Als jy de kwestie by kund leggen.
KEES.
Dat wil ik gaaren doen, maar laat
My hooren waar die in bestaat.
IAN.
(755) Hy wil my deeze Meid afdwingen,
En ’k weet zo wat geheime dingen,
Dat hy zyn beste beesten zel
In ’t kort verliezen, vat je ’t wel?
THYS.
Hy heeft aan my zyn woord gegeven,
(760) Dat Melis zou met Lysje leven
In d’echten staat, en ziet myn Heer
Nou bruid hy ’t heele werk om veer.
LYSJE.
Men wist myn vaârtje te verblinden,
Om my aan Melis te verbinden;
(765) Maar ziet hy volgt nou na myn raad,
Wat dunkje Heer, is dat zoo quaad?
TEUNTJE.
Die mannen hebben zich verbonden,
[p. 40]
Thys zeid Jan heeft zyn woord geschonden,
En Jan zeid weêr, dat ik het doe
(770) Daar heb ik groote reeden toe,
MELIS.
Hy heeft belooft met bondige eeden,
Dat hy zyn Dochter zou besteeden
Aan my ten heilyk, en dien guit
Haalt nou zyn plank op dats verbruid.
KEES.
(775) Ik vat de grond van al jou reeden,
Maar ’k moet nou met de starren heeden
Je zaak eens* overleggen gaan,
Laat dan zo lang jou raazen staan.
Jou star zel ’k eerst by ’t hoofd gaan krygen,
(780) My dunkt jy hoort voor al te zwygen,
Want in het kort, hoe ryk je zyt,
Raak jy jou beste beesten kwyt.
THYS.
Wel vent, wat doe je zo te liegen.
JAN.
Die Heer die zel je niet bedriegen,
(785) Eer hy het zei wist ik het al
Jou paard sterft licht nou al op stal.
KEES.
Hou jy je mond, en laat my spreeken,
Of ’k wil myn hoofd niet met je breeken,
Ziê toe dat jy me niet versteurd.
(790) Sta stil jy* vryer, ’t is jou beurt,
Jy vrinden wil ter* deegen hooren,
Wat zyn planeet hem heeft beschooren.
O Negropont, wat zie ik daar?
Jou star breekt midden van malkaar,
(795) Zo dat ik ’t alles klaar kan leezen,
Wat gy reeds zyt en noch zult weezen.
Voor eerst zyt gy een hoerendop.
[p. 41]
MELIS.
Ik geef je strakjes helder klop.
KEES.
Al zachjes wilt noch meêr toe hooren:
(800) Jy zouwt de Meisjes wel bekooren,
Maar al jou snye en suipe plug,
Verschrikt’et en houd heur te rug.
MELIS.
Wel zwarten beest, wil jy me plaagen,
Zo zel ik je over ’t slootje jagen.*
KEES.
(805) Malkwiebus, doet me daar verstaan,
Dat Jy van honger zelt vergaan.
En loopen schoeijen by de Boeren.
MELIS.
De duivel mag die vent wegvoeren.
KEES.
Zwyg stil, of ’k zeg noch aanstonds meer.
MELIS.
(810) ’k Wil niet meer weeten: Maar ik zweer
Dat ’k licht jou zel in ’t kort betaalen
Zo jou de duivel niet wil haalen.
Kom Jan, wat bruid ons deeze vent,
Ons zaaken zyn hem niet bekent,
(815) Hy raast en is berooft van zinnen,
Kom gaan we maar als vrinden binnen.
JAN.
Neen Melis Thyze ’t zel niet gaan.
Maar daar komt Teewis op ons aan.
Met Griet van Aalsmeer. Wat veur zaaken
(820) Of die twee hier toch zelle maaken.


[p. 42]

XXI. TOONEEL.

JAN, LYSJE, TEUNTJE. THYS, MELIS, TEEWIS, GRIETJE, KEES als Starrekyker.

TEEWIS.
DAar staat de knecht daar jy na vraagd.
GRIETJE.
’k Ben in ons Dorp zo lang geplaagt,
Om ’t pakje hier by jou te draagen.
MELIS.
Wat is ’t veur goed.
GRIETJE.
                                Van al jou daagen,
(825) Heb jy geen beeter gift gehad.
MELIS.
Geef op dan maar... Maar hy! wat ’s dat?
Wat drommel kom je my hier langen?
Ik wil geen leevend goed ontfangen.
GRIETJE.
Jy moet wel plug, bedrieger guit,
(830) Je hebt de meid genoeg gebruid,
Ze zit vast schreijende te klaagen,
Hou nou het kind, dat ’s veur je plaagen.
MELIS.
’k Ontfang geen levendige Waar.
GRIETJE.
Wel waarom niet? jy bent de vaâr.
(835) Want Merrie zeid het zyn geen droomen,
Dat jy heur kuisheid hebt ontnoomen.
THYS.
Wel Melis, wel wat dat ik hoor.
MELIS.
Maar ey ze liegt je zo wat voor.
[p. 43]
GRIETJE.
Ik kom hier niet om te bedriegen,
(840) Ook weetje wel dat ’k niet zel liegen.
MELIS.
’k Sliep maar een nacht by heur in huis,
En doe was ik noch ruim half buis,
En daar zou voort een kind van koomen?
Dat kan niet zyn.
GRIETJE.
                            Jy bent een vroomen.
(845) Onnoos’len bloed, dat kan niet zyn.
THYS.
Wat baart die zaak my groote pyn.
Maar laat ons voorts naar huis vertrekken.
Gy kund my daar de zaak ontdekken,
En zo jy schult heb stel veur vast,
(850) Dat Jy ze trouwen zelt hoor gast.
GRIETJE.
Wel Thys je bent een man met eeren.
MELIS.
Zou ’k Marrie trouwen? ’t lykt wel scheeren.
THYS.
Ja toch, dat is myn wil, ga heen.
JAN.
Daar ben ik heel wel meê te vreên.


XXII. TOONEEL.

JAN, LYSJE, TEUNTJE, TEEWIS, KEES als Starrekyker.

        KEES tegen Teewis .

(855) STa vast ik moet jou star eens schieten.
Jy zelt in ’t kort jou wensch genieten,
En krygt een erfnis van veel geld,
Zo dat je word te boek gesteld,
[p. 44]
Veur d’alderrrykste van de Boeren,
(860) Dan kunje een Heere staat gaan voeren.
JAN.
Hou op myn Heer, hou niet te veel.
Of anders laat hy by myn keel
Ons Lysje staan, en trouwt een ander.
KEES.
Zyn star en ik verstaan malkander.
(865) Hy is oprecht ook van gemoed.
JAN.
Wil jy ze Teewis? kort en goed,
Zeg ja of neen.
TEEWIS.
                        Wat zegje Lysje?
LYSJE.
Zo als jy wilt.
TEEWIS.
                        Veur my dat prysje.
JAN.
Ik neem je veur myn Schoonzeun aan.
TEEWIS.
(870) Dan moet ’er ook een zoen op staan.


XXIII. TOONEEL.

JAN, LYSJE, TEUNTJE, TEEWIS, PIETJE, KEES, als Starrekyker.

JAN.
WEl Pietje wat kom jy hier maaken?
PIETJE.
O Vaartje wonderlyke zaaken
Want Jaap en Leentje zoen malkaar
IAN.
Wat zegje jongen, is dat waar?
[p. 45]
PIETJE.
(875) Zy vechten ook maar heel plyzierig;
Gaat ziet het ben je niet nieuwsgierig?
Ik weet niet wat het zeggen wil,
Want altemet zyn zy weêr stil,
Je zelt ze in de keuken vinden.
IAN.
(880) De Drommel mag heur wel verslinden,
Kom laat ons zien wat dat het is,
’k Word hier geschooren dat gaat wis.
KEES.
Wat voorspraak heb ik daar verkooren.
Och my! ik ben wel half verlooren.
(885) Kom Rokje kom ik schud jou uit,
En ’k geef Jaap meê wat op zyn huit.


XXIV. TOONEEL.

LYSJE, TEEWIS.

TEEWIS.
’T IS best dit goed maar weg gesmeeten.
LYSJE.
Kees heeft hem als een Prins gekweeten.
TEEWIS.
Voorzeeker. Maar wat vreugd myn Kind.
(890) Nu dat je my zo trouw bemind.
Ik zel je weer met hart en zinnen,
Zo lang ik leef getrouw beminnen.
LYSJE.
Ik ruil voor u geen Heer van ’t Land,
Myn lieve Teewis, want ik kan ’t
(895) Niet zeggen, hoe myn hart en oogen,
Betoverd zyn deur jou vermoogen.
Maar ’k hoor daar in ons huis geluit.


[p. 46]

XXV. TOONEEL.

JAN, LYSJE, TEUNTJE, LEENTJE, TEEWIS, JAAP, KEES, PIETJE.

JAN.
VOort, voort, jou varken en jou guit,
Zel jy hier myn geslacht onteeren,
(900) Die parten zel ik jou verleeren.
Laat my begaan, laat los, ik zweer...
IAAP.
Wy valle beide veur jou neêr.
Op hoop dat jy ’t ons wilt vergeeven,
Ey laat ons met malkander leeven,
(905) Zy heeft my lief, en ik heur meê.
TEUNTJE.
Nou Jan buur toon je wat gedweê.
En laat ze met malkander trouwen,
Zo kunje een dubb’le bruiloft houwen,
En slaan twee vliegen met een klap:
(910) Nou lustig wakker met een snap.
IAN.
Ik moet myn Heer de Starrekyker,
Eerst vragen, of hy ook wel ryker
Zal worden, als hy heeden is.
Waar is hy daar.
TEEWIS.
                          Na dat ik gis,
(915) Zo is hy daad’lyk heen geloopen.
IAN.
Dan heb je niet veel goeds te hoopen.
JAAP.
Is ’t om het geld, dat jy ons wil
Gaan scheiden Jan. zo zwyg vry stil.
Ik heb meêr goed als jy zult denken.
[p. 47]
IAN.
(920) Wat zegje, zou ’k hem Leentje schenken.
TEUNTJE.
Ja help hem vry dien armen bloed.
IAN.
Wel Kees, hoe sta je zonder hoet?
KEES.
De wind die heeft hem meê genoomen,
Doe ’k strak was achter gintze boomen.
JAN.
(925) Daar is geen wind. en ’t waaid ook niet.
KEES.
Ik voel het wel tot myn verdriet.
De wind slaat my hier veur me scheenen.
TEUNTJE.
Kom Jan, wil heur te zaam vereenen,
Zo heb je hier een dubb’le vreugd.
JAN.
(930) Nou jongens weez al t’zaam verheugd.
Ik sta het toe, maar met die reeden
Dat jy lui al oneenigheeden
Zelt schuuwen.
LYSJE, TEEWIS, LEENTJE, JAAP.
                          Ja met hart en zin.
IAN.
Kom treê dan zaamen met my in.
(935) De kraan in ’t vat. hier niet te pronken,
Maar op de welvaart eens gedronken,
Van Lysje, Teewis, Leentje en Jaap.
KEES.
Nou sta ik hier gelyk een aap.
Maar ’k laat geen aâr weêr veur my vryen,
(940) Ik zel dan beeter licht bedyen.

EYNDE.

[p. 48: blanco]
Continue

Tekstkritiek:

voor vs. 1: EERSTE er staat: EERTE
vs. 53: wil er staat: wîl
vs. 226: hoorendraagers er staat: hoorendraagetr
vs. 349: twee er staat: rwee
voor vs. 679: NEGENTIENDE er staat NEGENTIENDF
voor 751: TEUNTJE. er staat: TEUNT E.
vs. 777: eens er staat: een
vs. 790: jy er staat: jv
vs. 791: ter er staat: tet
vs. 804: jagen. er staat: jageu.