Melchior Willems: Klucht van ’t bakkers knaapje. 1652.
Uitgegeven door dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton098860 - Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

Continue
[fol. A1r]

KLUGHT

VAN ’T

BAKKERS

KNAAPJE.

Door M. W. de Jonge.

Gespeelt op d’ Amsterdamsche Schouwburg. 1652.

[Vignet: In Liefd’ Bloeyend’.]

t’Amsterdam, Gedrukt by Tymon Houthaak,
________________________

Voor Dirk Cornelisz. Houthaak, Boekverkooper op
de hoek van de Nieuwe-zijds Kolk. 1652.


[fol. A1v]

Aan de Boertige Leezerinnetjes.

    Schimpzuchtige Stookeresjes,
DIe gewoon zijt niet een Vryer, hoe volmaakt, voorby u vliegende oogen ooit te laten slippen, zonder dit of dat op hem te smalen; schoon gy dezelve meenigmaal, door u liefkoozig, doch geveinst praatje, en minschijnende lonkjes, om u woonplaats houd waaren, tot dat gy hun wen gy haar henglen moê bent, en ’er hart gestoolen hebt, met spitsvinnige reden afzet, en de deur veur de neus toe klapt (even als Maddeleen d’onrustige Karstiaan doet) op hoope van een beter te verkrijgen: Ziet vry voor u, dat u fiere en trotze hoogmoet, door zoodanige vreemde kuuren, op ’t onverzienste, tegen dank, van zoo een ruwe en morzige Meelzak, eer gy ’t weet, niet besmet, en tot de grondt toe vernedert word. Want
        Een die zich veel behelpt met list, bedroch, en loogen.
        Word zoms door list, bcdroch, en loogen ’t eerst bcdroogen.
    Daarom, hoe schrander gy u zuptijlheid te werk legt om een ander te vangen, om van u bespot en uitgelacht te worden, hoe u party, zoo die zulks bemerkt, zijn vernuft te meer zal slijpen om u zelf het net over ’t hooft te werpen, en, tot wraak van zijn geleede hòòn, in de strik des verdriets te klevelen, tot uw’ eeuwige schand’ en bederf.
    Leert dan, ô preutze Nimfjes, wijl ’t noch tijd is, en gy niet en weet wat u voor kan vallen, uw’ straffe gewoonte verand’ren, uit dit Bakkers Knaapje, dat UE. hier vertoont word door

Uwen dienstwilligen Dienaar

MELCHIOR WILLEMS de Ionge.

____________________________________________

PERZONAGIEN.

Karstiaan, het Bakkers Knaapje.
Maddeleen, een Dienstmeit.
Swaantje, Speulnoot van Maddeleen.
Zeverijn, Vryer van Swaantje.
Guure Geurt, Vryer van Maddeleen.
Ongeduurige Peer, een Brabander.
Thomes-Oom, Miester van Maddeleen.
Oopje Gerrits, Moêr van Guure Geurt.
Twee Ratelwachten.

Continue

[fol. A2r]

Klucht van ’t

BAKKERS KNAAPJE.

Karstiaan, en Maddeleen uit.
Karst. MOet ik dan, zonder eens te zoenen, vanje gaan?
Madddel. ’t Is nou gien zabben, of gien likkens tijd, wel aan,
        Loop haalje Gest, zoo mach de kay wat ruimer rijzen,
Karst. Ai! wat een harden woord.    Maddel. Ja bakstien.
Karst. ’k Wil bewijzen
        (5) Met Printjes dat gy my voor dezen liever zag.
        O stoep, gy zy zijt mijn tuig.    Mad. Ik jou?    Karst. Ja my.    Mad. Ik lagh
        Met jou, gy Bok.    Karst. Mijn hart, ai! hoor.    Mad. Ik stop mijn ooren
        Met fijn-gekaarde Wol.    Karst. Een woordje.    Mad. ’k Wil niet hooren.
Karst. Ik bidje, Maddeleen.    Maddel. Ik bin jou bidden moe.
    (10) Daar hoor ik volk, loop wegh, ik sluit de deur toch toe.
Karst. Madleen.    Maddel. Wegh zotte-bol.            Zy lapt de deur toe.
Karst. ’k Zel, maar om te vernemen,
        Zien in dees hoek, wie my van u zoo doet vervreemen.
        Swijg tong, op dat mijn huit door u geen slagen krijgt,
        Ik sluit mijn tanden vast, zoo weet ik dat gy zwijgt.
Swaantje en Zeverijn uit.
Swaan. (15) HIer most ik zijn.    Zev. Dit noch wat heen, ai! hoort my smeeken.
Swaan. Het mach niet zijn.    Zever. Waarom?
Swaan. Mijn tijd die is verstreeken,
        Madleen die wacht my vast.    Zever. Het dat ook zulken jacht?
Swaan. Zy heeft het huis alleen, Sinjeur komt licht van nacht
        Niet t’huis, hy is te gast; dies, om ’t verdriet te schouwen,
        (20) Zoo is ’t gezeidt dat ik heur zel gezelschop houwen:
        Heb jy nu lust by ons noch wat te blijven, dat
        Kun jy wel doen.    Zever. Hoe zel ik dit mijn harte-blat
        Vergelden na waardy? dit is mijn wensch, ô Swaantje!
        Mijn zoetertje, mijn lief, och! die eens inje laantje
        (25) Mocht wand’len.    Swaan. Nou, nou, hoe staat dit malbakkus dus.
        Stil Zeverijn, dit is de keekelbuurt, ai! zus,
[fol. A2v]
        Ik zel aankloppen, wilje dan meê binne loopen?
Zever. Ja.    Maddeleen roept van binne. Wie klopt daar?
Swaan. Ik bint Madleentje doe maar open.                Maddeleen uit.
Zever. Wel Schaapje zonder Wol.    Maddel. Bin jy dat Zeverijn?
        (30) Loop binnen by het vuur.    Zev. Daar ’s ’t nou wel by te zijn.        Zever. bin.
Swaan. Maar zeg, hoe vraagde gy zoo heftig wie daar klopte?
        Maddel. ’k Docht dat ’et het Bakkers Knaapje was, die fopte
        En quelde my nu strak, toen ik de As uitgoot,
        Tot ik de deur toe smeet, wijl my zijn praat verdroot.
Swaan. (35) Ai! waarom dat?    Mad. Geurt schijnt my liefde toe te dragen
        En die het gelt, dat kan mijn hartje meer behagen:
        En ziet, hy is jalours van Varkens-last, en vond
        Hy zulken Doffer by zijn Duif, hoe kaakelbondt
        Wou onze reine min dan monst’ren in het vryen,
        (40) Hierom most Karstiaan de deur veur ’t aanzicht lyen;
        Het Gek, de Reex, de Ring van Besje vrijt veur Geurt.
        Kom, gane wy in huis, eer dat ons yemandt steurt.                Binnen.
Karst. Het Gelt! de Reex! de Ring van Besje! eleweeken,
        Is dat my in de weeg, ik zweer ik zelme wreeken;
        (45) Ik blijf dan hier omtrent, al was ’t tot middernacht,
        Hy zelder buiten staan, of ’t schort my aan de macht.
Guure Geurt uit.
WAt dat ik zei, me Moêr en wou me niet te woord,, staan.
        Maar zei, eer jy ’er aan trouwt zoo moet jou guit de moort,, slaan.
        Ik bin in ’t vijste, ik weet niet hoe ik ’t aan zel gaan.
        (50) Mijn Besje wil met kracht my haast gaan kopplen aan
        Een ouwe, kouwe, vieze, vale, grijze, graauwe, bleeke,
        Blaauwe, scheele, scheve, barsze, preutze, manke, weeke
        Woutertje Lang-aanzicht, die op mijn Hoet, mijn Kraag,
        Mijn Mantel, Wammus, Broek, en Kouze, en Schoene staag
        (55) Een datje weet, en zeid, met een gekronkelt neusje,
        Dat is niet na mijn zin, jy bint gien ammereusje.
        Dat zien ik wel. neen, neen, zo een en dientme niet,
        Hy ried’ my wel, die my aan Maddeleentje ried’.
        Dat is een Meit waar by ik vry in huis mag stappen.
        (60) Die my ontfangt, en gaat uit ’t beste vaatje tappen.
        Daar gaan ik weer na toe. laat zien, waar is ’t hier ook?
Karst. Daar komt hy aan, zoo ’k zie, of is het aêrs gien spook?
[fol. A3r]
        Neen, neen, hy is ’t gewis.    Geurt. Het is beget zoo duister
        In deze hoek, ik zie hier rom en tom gien luister
        (65) Van Maan, of Keers, ik moet nochtans wel passen op.
        Dat ik vooral aan geen verkeerde deur en klop.
Karst. ’k Moet zien, eer hy begint hier aan de deur te kloppen,
        Dat ik hem met mijn lijf de toegang ga bestoppen.
Gaat dwars voor de deur liggen.
Geurt. Hier is ’t.    Karst. Ja, blyf jy zoo maar na de glazen zien.
        (70) Zoo breekje licht den hals, een arrem’, of een bien.
Geurt komt, met de oogen in de lucht, na Maddeleenen deur, en tuimelt over Karstiaan, die met ’er haast opspringt, en loopt aan d’een zijde, en zeid, terwijl hy weer oprijst,
        Ho, ho, hy leeft noch al, gans bloemerhelt ik zorg al
        Dat hy nu kloppe zel. och! waar is nou de Borg wal?                Binnen.
Geurt. Ik bin schier sprakeloos, ik weet niet hoe ’t hier is;
        ’k Docht dat hier yemand lagh, nou zien ik wel ’t is mis.
        (75) Ik loof dat Heintje-man my zocht de nek te breeken.
        Om dat ik flus myn Moêr zoo spijtig toe dorst spreeken,
        En liep ’t gat uit. men dunkt ik zie het Helsch gespuis
        Noch waaren om myn heen. och! was ik al in huis.
        Ik durf my langer niet hier op de straat vertrouwen.
        (80) Dat gaat na Maddeleen, al zou het my berouwen.
        Och! waar is hier ’er stoep? wat hoor ik al gerits!
        Wat zwiert daar veur myn oog! daar zien ik weêr wat wits.
        Ik ty aan ’t kloppen. och! wat komt myn al verbazen.
Hy klopt zoo lang tot dat Maddeleen op doet.
Maddel. Wat ’s hier? bin jy ’et Geurt? hoe komje dus aan razen?
Geurt. (85) Ai lieve! laat myn in, en sluit de deur weêr toe,
        Madleentje, och! het spookt hier zoo, ik weet niet hoe.
Maddel. Wat is je dan geschiedt? Geurt. Ik zelt je wel vertellen,
        Ai! kom maar in, eer jou het spookzel meê komt quellen.                Binnen.
Karstiaan, met zijn Gestvaatje met water, uit.
WEg is hy, ’k vreesden al dat hy geburgen was
        (90) Eer ik hier weêr quam, om dit water hem van pas
        Te gieten over ’t hooft, hoe moet myn Miester wachten
        Na my, en na zyn Gest. dat schaad’ niet, ’k zel vernachten
        Hier voor Madleenens deur, het gaat dan hoe het wil,
        Ik weet dat zy-luy doch van avont op den tril
[fol. A3v]
        (95) Eens kuyeren: Karstiaan onsteel den Wolf u Schaapje,
        Want ’t steelen Bakkert wel, zei Bijl-buur. Bakkers Knaapje
        Volgt maar je Miester na, al zijn de Bolletjes klein,
        En daar door kan hy van zijn huis ook d’Eignaar zijn;
        Brocht zulken diefstal my in Maddeleenens boejen,
        (100) Al klemden zy mijn hals, het zou me nimmer moejen.
        Maar ’k zing de zwarigheid van ’t hart, want ’k heb geen gelt
        Te tellen, tot ik zie waar ’t luk zich heene stelt.
Hy begint dit te zingen,
waar op Ongeduurige
Peer uitkomt, die Karste
word ziende, en zeid:		 AAnhoort ghy Dochters en Iongmans al
Die hier nu zijn vergaart,
(105) Luister wat ik u klagen zal, &c.
        Wie leid hier zoo en waardt, dat moet ik eens bekijken.
Peer. Wie door?    Karst. Al vriend.
Peer. Ik roë kik ou niet dagge van hier go wijken,
        Of zeg mey wie gey zijt.    Karst. Wei hei, wie zou ik zijn,
        Ik ben een mensch, hoe zoo! of hebje wat op mijn
        (110) Te zeggen?    Peer. Neen, neen, gey zijt’et niet doore kik ben op gebeten.
Karst. Wat is het dan voor een? of mag men dat met weten.
Peer. Hey heet Zeverein.    Karst. Hoe hiet hy?    Peer. Zeverein.
Karst. Dan hoor ik wel zoo is jou vyant by de mijn.
        Dit is een rechte hulp om mijn op Geurt te wreeken;
        (115) Maar mienje dat die yewers hier in een gat zou steeken?
Peer. Da wete kik niet, moor ik wauwe kik wel ommenen halve Patakon,
        Zoo dootleik uit myen bors, daë kik dien fielak von,
        Ik zauwe ik dat zoo dievelachtig varleeren,
        Da hey mey in een volle kompanjie zoo vuil goot afgronteeren.
Karst. (120) Ik weet wel waar hy is, maar by hem is noch ien,
        Dat ’s meê mijn vyant.    Peer. Door zauwe kik nie no zien,
        Al woort noch twee drei.    Karst. Al wel, mag ’kop je hulp vertrouwen.
        Zoo zelle wy-luy haar de huit haast wakker touwen.
Peer. Ik sweir ou by den Halige Poter Dignozium, daë kik ou
        (125) In geenen noot verloote zal.    Karst. En ik zweer jou
        By Karons Steigerschuit, en Plutoos dolle vrachten,
        Dat ik, benevens jou, die schelmen zel verwachten.
Peer. Woor zein nau die kaljons?    Karst. Maar hoor eens, asse wy
        Nou slaags geraken, zoo zult gy wel komen vry,
        (130) Maar ik zel lichtlijk in de peekel blijven steeken.
Peer. Woorom gey meer danne kik?
[fol. A4r]
Karst. Had ik meê zoo een mantel, of een deeken,
        Die ’k om de ooren sloeg, ik bin by haar bekent.
        Dies word ik licht van Schout en Dienders wel berent;
        (135) Het geen mijn Besje wel ien gouwe Duit zou kosten,
        Eer zy me van de Schout en ’t Rasphuis weêr verlosten.
Peer. Da is het slumste daë kik hier in Hollandt wet,
        Da men ommene voddery zoo dootleik is met
        De Schaut en zennen oonhank gesjart; in Brobant is ’t door af beter,
        (140) Of me door bey geval zaene kaljon, offenen treeter
        Op de bek sjart, niemant en rokt door om in de noot:
        Moor ontbeit hier e luttel, kik weet ik ons noch wel root.                Binnen.
Karst. Wel wat of hy doch in dat steegje zel beschikken?
        O Geurt en Zeverijn, je meugt beget wel schrikken
        (145) Kom jy-luy buiten deur.            Peer weêr uit, met een Boere-py en Muts.
Peer. Ho Kammeroot, wa dunkt ou van dien Rok,
        En dees blaauw Muts, zau ou yemant wel kennen dagge die oontrok?
Karst. Wat Turf- of Wortel-boer hebje die uitgetoogen?
        Die is ’er goet veur.    Peer. Hey honk door oppene stok te droogen.
Karst. Wat is dit ook een vod, hy lijkt wel half verrot.
Peer. (150) Ba eene stront in ou bakkus, wa zeide gey eene plompe zot.
        Te beter is hy, trektem moor oon,woor meugde gey ouwe kop meê breke.
Karst. Hy pastme noch al wel.    Peer. Zeg nau woor da ze steeke.
Karst. Ze zijn hier dichte by, benevens daar je ’t licht
        Ziet deur de glazen; kom, ai! houje hier maar dicht
        (155) In deze hoek, ik weet ze zellen haast uitkomen.
Peer. Zoo mag dan Zeverein wel voor mijn vuisten schroomen.
Karst. Zoo word het Guure Geurt niet weinig mee zijn beurt;
        Maar zeg, hoe binje zoo op Zeverijn versteurt?
Peer. Hy heeter no gemakt.    Karst. Wat het hy dan gedaan?
Peer. Ik zalle kik ou goon verhoolen;
        (160) Ik ginge kik gister achter noen op de Nieuwe-marckt wa droolen,
        Verstodde wel, en no da ik, verstodde wel, een weil tets hoi over en weêr gegoon,
        Verstodde wel, zo vonne kik, verstodde wel, deze scharluin door bey de Woog stoon,
        Verstodde wel, hey vroogde mey, verstodde wel, offe kik meê wau nobuiten,
        Verstodde wel; asse kik ’er op denk, ik kanne kik mein reeden quoleik uiten.
Karst. (165) En wel, hoe ging dat voort?
Peer. Ba jo, zey ’e kik, verstodde wel, en wey gingen door.
[fol. A4v]
        Langs de Zint Antonis-poort, verstodde wel, voorby de Pjare-stal, gey wet wel woor
        Ik mein.    Karst. Ja, heel wel.
Peer. Nou, nou, door liete kik eene pot Biers tappen,
        Verstodde wel, no da we door een luttel gewest haje,verstodde wel, zoo komender drey, of vier van me kammerots in stappen,
        Verstoddewel, die wauwe, verrtodde wel, met de Koort speelen, verstoddewel, hey vroogde mey,
        (170) Verstodde wel, offe kik meê wau, verstodde wel; ba ja zeye kik, wilde gey,
        Ik wil kik ook wel, verstodde wel, cnwcy gingen ons gelagh betolen,
        Verstodde wel, terweilent zoo lieten de and’re de Woordin een nieuwe Koort holen,
        Verstodde wel; nau, ten kurste gezeet, wey spelde, verstodde wel, zoo lang tot deze guit
        Begon te krakeelen, verstodde wel, doe schaide wey ’er uit,
        (175) Verstodde wel. nau wete kik niet hoe zey-liê da stelde,
        Want ik hadde kik niet enne nege-manneke te gelde,
        En hey oon de kant van vier à vijf voon.
Karst. De duiker!    Peer. Nau komme van e zeekere ploots gegoon,
        Verstodde wel, door hee may dien vuile filt veurne valsze spelder goon uit-moken,
        (180) Verstodde wel, en den treeter ging t’elkens zelf de Koort verzoken,
        Verstodde wel, wa dunkt ou, en heet hey niet wel wa slogen verdint?
Karst. Ja zeeker, wel te deeg; maar zeg mijn trouwe vrindt,
        Hoe wistje datje hem in deze hoek zoud’ vinden?
Peer. Enne zeekere Passement-warker die zag dat schijt-gat vol winden
        (185) Hier stoon kaute, met e frooy Masken oon zeyn zey.
Karst. Daar gaat de deur op! stil, daar zijnze allebey.
        Gaan wy wat aan d’een zy.
Maddeleen, Geurt, Zeyerijn, en Swaantjen uit.
Maddel. JE zoud’ hier noch wat blijven,
Geurt. Ik durref langer niet, mijn Moêr zou zeekcr kijven,
        Zy weet niet waar ik bin.    Zever. Nou Geurt, kom in, en praat
        (190) Noch wat, hoe staje zoo?    Geurt. ’t Is zeeker al te laat.
Zever. Blijf noch een beetje Geurt.    Geurt. Neen, neen, we moete scheyen.
        Goên nacht al t’zamen.    Zever. Kom, we zelle jou geleyen,
        Te woont te ver van hier om zoo alleen te gaan.
Swaan. Maddeleentje wilje mee?    Maddel. Ja, ’k zel een Neusdoek aan
[fol. B1r]
        (195) Gaan doen. ai! wachtme wat.    Swaan. Hoor, breng met ien mijn Kaper
        Eens meê.    Geurt. Ai! haastje war. wat wil ik een schraper
        Nou krijgen van me Moer, mijn hart is heel bevreest.
        Had ik dit niet begost!    Zever. Hoe staje zoo bedeest?
        Het spookzel zelje nou, zoo ’k hoop, geen meer vervaren.
Geurt. (200) Het is noch al wat aars ’t geen my zoo doet bezwaren.
Zever. Wat doch?    Geurt. Ik weet ’et niet.                Maddeleen uit.
Maddel. Hou waar. wat ’s hier te doen?
Swaan. Na ’t schijnt zoo blijst de schrik in Geurt al even groen.
Maddel. Hey, hey, wat zinne dit veur malle-Frerikx dingen,
        Het is moy weer, laat ons wat praten, en wat zingen.
        (205) Die schrik zel wel vergaan.    Geurt. Het is haast midder-nacht,
        Praat jy van zingen? ja, of jy-luy al wat lacht,
        Ik weet het best hoe my deuze avont het verdrooten;
        Gaan wy maar voor.    Zever. Wat mag hy uit zijn kruin hier stooten,
        Het is pas hallef tien, of altijd niet veul meer;
        (210) Waar toe dit krimpen, ai! kijk eens wat schoonder weer
        Het is. ’t is malligheid dat wy dus met ons allen
        Gaan wand’len, zonder wat te zingen, en te mallen.                Binnen.
Karstiaan en Peer.
TZa, tza, nou is het tijd, zy slaan de dwars-straat in;
        Ai! kom nou veur den dagh, of hebje ’t niet in ’t zin?
Peer. (215) Ba tjan wa meindy, daê kik veur zoo eene lakker of twee zou bukken?
Karst. Dat zeg ik niet; maar ziet, de kans mocht ons mislukken
        Bleef jy hier langer staan, kom tye wy ’er na.
        En beuken haar wat of, eer dat het word te spaâ.
Binnen, en voort weer uit.
Peer. Woor wilde dit nau heene? Karst. Waar toe dit krachtig hijgen,
        (220) En loopen uitzijn adm? we zellen haar wel krijgen
        Na ons begeerte, ziet, ze slaan de Burgwal om,
        En zingen langs de straat, ik weet gewis men kom
        Heur strak hier in ’t gemoet, ai wilje hier maar houwen.
Peer. Zo hey veel woorde mokt, ik zalle kik hem dat in zen penzen douwen.
Karst. (225) Ai! steekje mes maar op, en houwje strakjes kloek,
        Als wy die lompe bloeds hier krijgen om een hoek.
        Daar komen zy al aan.    Peer. jo looter al wa springen,
        Wey zullen hoost met heur een ander lieke zingen.
[fol. B1v]
Zy gaan aan d’een zijde staan, terwijl Zeverijn met zijn
Gezelschap uitkomt, dit navolgende zingende:
                ZOo lang als Besje t’huis is
                Zit ik altijd stom,
                (230) Dat mijn een bitter kruis is;
                Daar keertz’ haar eens om
                Dan ty ik met lieve Klaar
                Hier of daar,
                Op een aar,
                (235) Daar ik weêr van d’eerste droefheid
                Tot verhalen kom.
Zever. Daar past een kusjen op. Karst. Kom wakker, laten wy
        Haar loopen op het lijf: maar doe jy ’t woord voor my.
Zy loopen heur op ’t lijf.
Swaan. Wel, wat geloop is dit?    Zever. Hoe is het hier gelegen?
Peer. (240) Ba sjaart ons uit de weeg.    Swaan. Wel schobber, gaat te degen.
        De straat is ruim genoeg. Peer, Wa zegdy door, gey hoer,
        Daê e kik eene schrobber ben? ik roo ou daggewe snoer
        Door af toe houd, gey vuile schetkaus, of ik zweir het zal ou zuur opbreken.
Swaan. Wel schelm.    Mad. Ai! zwijg stil. wel dief, wat hoere-trccken
        (245) Heb jy aan heur bespeurt?    Peer. Brut van mey, gey zwijn.
Zever. Slaat haar niet, of ik zou haar wreeker moeten zijn.
        Wat zel dit wezen Peer, hoe komje dus baldadig?
        Waardt gy by zommige, je kreegt zoo ongenadig
        Wat slagen, datje jou voortaan wel wachten zou
        (250) Een aar te randen aan.    Peer. Wa sjaare kik mey met ou.
        Wel sprekte gey ’er veur, zoo wilt ou dan verweeren.
Zev. Kom, kom.    Swaan. Ai Zeverijn! Zev. Laat los, je scheurt men kleeren.
Peer. Hier is nau de valze spelder, die gey tot Steinens die afgront aandeê.
Zever. ]a guit, je speulde vals, en al je makkers meê.
Peer. (255) Gey lichter oon, gey fiIt.    Zever. Zel jy me hieten liegen?
Geurt. Ai! vrienden weest te vreên.    Karts. Hey, hey, niet lang te driegen.
Peer en Karsten grypen Geurt en Zeveryn by de kop, Swaan en Maddeleen roepen moort en brandt, waar op de Ratelwacht uutkomt om te scheyen en zeid:
1 Ratelw. Ik zegje sta te rug, of zie dit past ’er op.
2 Ratelw. Schey van malkander, of ik sla meê in de trop.
[fol. B2r]
1 Ratelw. Kom, ty aan ’t ratelen, die strateschenders moeten
        (260) Met ons-luy na de Beurs, om dit geweldt te boeten.
Op ’t ratelen van de Wacht loopt Peer en Karstiaan, en Zeverijn met zijn Gezelschap, en de Ratelwacht haar volgende, na binnen; en na een weinig rumoer komt Peer al loopende uit, en zeid:
        Da wassenen dolle swier, da ging door heet va gat,
        Da was ê groot rumoer, ba den vuilik was zoo prat
        Doe ê kik hem eerst toesprak, en door na zaume
        Wel en Ey in zen gat gebroojen hebben, ba ik haume
        (265) Zoo vroom as hey, hey kom moor vrey weêr oon,
        ’k Sto kik al weêr gereed; moor zuut, wie komt door goon?
        Gans wonne ’t is de Wacht; bleeffe kik hier langer rozen,
        Zoo rokten ik wel vort in ’t huisken zonder glozen.                Binnen.
Karstiaan uit.
LAat zien, waar bin ik hier? dit, dunkt mijn, is de stoep
        (270) Daar ons de Wacht besprong, door Swaantjes moort-geroep/
        Hier vind ik Geurten Hoet. waar ’s nou mijn maat gebleven?
        Is hy ook vast geraakt, of het hy my begeven?
        Hier staan ik nou alleen en kijk, en bin belaân
        Wat ik nou doen zel. zoet, daar komt de zoô weêr aan.
        (275) Ik wil om deuze hoek dees Boere-py uittrekken,
        En komen haar dan wat vervaren, en begekken.                Binnen.
Zeverijn, Geurt, Maddeleen en Swaantje uit.
Zever. DIt zoeken is om niet, je bint die Hoct al quijt.
Geurt. Zoo zonder reên gesleurt te worden, ô! die spijt
        Is niet te dragen, ’k wil niet meer zoo loopen waren.
Zever. (280) Het gaat dan hoe het wil, ik zel geen moeite sparen
        Om hem te zoeken, en zoo ik hem vind’, hy zal
        Ons dit vergoên, of hy zal daar voor bloeden, al
        Zou ik al ’t geene wat ik heb daar mee verbruyen.
Maddel. Wie komt hier loopen?
Swaan. Wel, wat zel dit weêr beduyen!                Karstiaan uit.
Karst. (285) Get jonges neem de vlucht, eer dat het word te laat.
Zever. Hoe, waarom zou men vliên? wy weten van geen quaat.
Karst. Heb jy-luy strak hier niet gevochten?    Zever. Ho, die vlagen
[fol. B2v]
        Zijn lang al over.    Karst. Ja, de aldermeeste plagen,
        En zwaarste zwarigheid staat jou-luy veur de hand
        (290) Blijf jy hier langer staan, des pakje aan een kant;
        Verschuilje yewers, want ze binne met ’er vieren.
        Die, om jou leet te doen, vast langs de straten zwieren,
        Met mesjen in de mouw; elk wacht hem veur zijn kop.
Maddel. Wat is dit veur een Hoet?    Karst. Die raapte ik gunder op.
Geurt. (295) Laat zien eens. die hoort mij.    Karst. Ja! kon j’er zoo aanraken.
Geurt. Ai! geefze my toch weêr, ik zel ’t wel mitje maken.
Maddel. ]a doet zoo Karstiaan.    Karst. Daar is ze dan weêrom.
Swaan. Wel Zeverijn, hoe staje zoo bevreest en stom?
Zever. ’k Vrees voor my zelven niet, ik bin met u beladen.
Swaan. (300) Wy pakken ons van hier.    Karst. Ja ’k wouje zamcn raden
        Dat ghy terstont vertrokt.    Zever. Ik moer ’er alle dry
        Eens spreeken, wacht hier wat, ik komje strak weêr by.                Binnen.
Karste blijft alleen staan, en zeid:
        Die vond’ was goet. wat kreeg Zev’rijn, en Guure Geurtje,
        Met Swaantjen, en Madleen, een doods en droevig kleurtje;
        (305) Zy miene wis en waar wat ik ’er zeg. dat gaat
        Nou wel, ik blijf by haar; en Geurt, die drooge maat,
        Moet t’huis. ô Karstiaan, houd jou dan vroom en wakker,
        Zoo wordje lichtelijk, van Bakkers Knaapje, Bakker.
        Die funze en lompe naam van ’t Bakkers Knaapje moet
        (310) Nou teffens aan een kant, ’k heb lang genoeg getoet
        Veur Jongen op de Hoorn, ’k wil zellef Bakker wezen.                Zeverijn uit.
Zever. Ho, Karstiaan.    Karst. Mijn vriend, hoe is ’t?    Zever. Ik ben vol vreze
Karst. Waarom?    Zever. Het gaat hoe ’t gaat, de Meisjes wille t’huis,
        En na je zegt zoo is t dat heene niet zeer pluis.
Karst. (315) Dat ’s waar.    Zever. Ik weet niet wat ik hier meê zel beginnen.
Karst. Na huis te gaan, dat ’s niet, je most wat aêrs verzinnen.
Zever. Ik heb al wat bedocht, dat schort alleen aan jou,
        Als jy ’et doen wilt.    Karst. Hoe! aan my?    Zever. Ja, datje wou
        Je datelijk ontkleên, en trekken Swaantjes kleeren
        (320) Weêr aan, en zy de uwe, ik wil wel zweeren
        Dat zy en wy noch ongeschent t’huis raken; want
        Madleentje zou, als Vrouw, staag aan de lager handt
        By Swaantje gaan, terwijl wy haar al zacht van achter
        Navolgden; elk most dan, gelijk een wakk’re wachter,
        (325) Wel passen op die guits. Karst. Neen neen, dat doen ik niet.
[fol. B3r]
        Zou ik, in Swaantjes plaats, my steeken in ’t verdriet?
        Zou ik, in Swaantjes plaats, mijn wang oplaten fnyen?
        Zoo gek niet, holla wat.    Zever. Je kunt die schelms wel myen.
        Bint maar de Kaper dicht om ’t hooft, ik weet een gang
        (330) Om deur te raken, ai! hoe binje nouzo bang,
        Ik heb ’t noch nooit gehoort dat gy zoo pleeg te schroomen.
Karst. Maar als ik mitje ging, hoe zou ik binne komen?
        Want onze meit die gaat, zoo ’k mien, al haast te koy.
Zever. Dat schaad niet, blijf by ons.    Karst. De drommel, dat komt moy!
        (335) Zoo doende zou ik licht mijn smart ten ende prangen.
Zever. Kom, gaan wy Karstiaan, ’k weet datze al verlangen.
Karst. Waar zijn ze Zeverijn?    Zever. Gins in een Kallik-hok.
Karst. Kom, gaan we na ’er toe. ik hoop, deur Swaantjes rok,
        Madleentjes ongerkeurs nou tot mijn wit te krijgen.
Zever. (340) Maar wilt altijd voor elk van deze kuuren zwijgen.                Binnen.
Thomes-Oom, en Oopje Gerrits, uit.
Thomes. MAar weetje ’t ook al wel dat zy niet t’huis en is?
        Ze leidt misschien en slaapt.    Oopje. O neen! ik weet gewis
        Dat zy is uit, en met mijn Zoon loopt rinkelroyen.
Thomes. Dat gaat niet vast. hoe magje zulken praat uitstroyen?
        (345) Ik heb noch nooit voor haar ontrouwigheid gevreest.
Oopje. Het zy jou dan altijd een trouwe Meit geweest?
Thomes. Wel ja z’.    Oopje. Zoo hetze nou het blaatjen omgeslagen;
        Ik heb altijd in dit geremmel geen behagen,
        ’t Geen dus mijn eenig Kindt verleit, en brengt in rouw.
Thomes. (350) Kom, gaanwe na ’er Zus.    Oopje. Diestuurde my na jou,
        Daar hetze niet geweest.    Thomis. Ze moet dan yewers wezen.
        Kom, gaat dan met ’er haast meê in mijn huis, ik vreeze
        Dat al mijn Vrienden, en mijn Dochter, t’wijl ik haar
        Niet zei waar dat ik ging, vast zorgen voor gevaar.                Binnen.
Zeverijn, Maddeleen Swaantje, Karstiaan en Geurt uit.
Zever. (355) DAt prijkel zijn wy deur.
Maddel. ’t Is goet dat wy ’t ontquamen.
Karst. Noch beter datwe die straat-schenders niet vernamen.
Maddel. Weest nou gerust, elk trekt zijn eigen kleeren an.
        Je hebt lang genoeg gespeult veur Vrouw, en jy veur Man.                Thomes klopt.
[fol. B3v]
Swaan. Wie klopt daar aan de deur?
Zever. Gants duizent dood dit hapert.
Karst. (360) Hier leit een duivels huis.
Zever. Hou jou maar dicht bekapert.
        En laatje niet veul zien.
Geurt. Och! waar verschuil ik mijn?
Zever. Zou dit jou volk wel zijn?
Maddel. ’k Weet niet. och! Zeverijn,
        Wat raat?
Zever. Gien zwarigheid, loop doet de deur maar open.
        Schuil Swaantjen achter jou, en laat ’er buiten loopen
        (365) Zoo dra hy binnen treet, blijf jy dan daar wat staan
        Op straat, ik zel strak by jou zijn, met Karstiaan.
        Loop heen, daar klopt hy weêr.                Binnen.
Geurt. Hoe ruikt dit nae de Boeyen.
Zever. Mijn vriend wilt jou, zoo dra je buiten komt, strak spoeyen
        Met Swaantjes goet naar mijnent, je weet wel waar ik woon.
Karst. (370) Ja, ja, heel wel.
Zever. Ik schenk jou deze Fransche-kroon.
Karst. Ik dankje zeer.
Zever. Kom dan zoo haast je uit kunt raken.
Karst. Ik zel, ik zel.
Zever. Zoo hoop ik nu na wensch te naken
        Mijn Lief, mijn Swaantje. zoet, wat komt hier voor een Wijf?
Thomes en Oopje uit.
Oopje. Wel guitzak binje hier?
Thomes. Ai! maakt hier geen gekijf
        (375) Dus spade in de nacht.
Oopje. Hoe staje dus en trentelt?
        Ai kijk! ’t lijkt of hy in de slik is omgewentelt,
        Zoo vuil is hy.
Thomes. Wel volk, wat hou je hier veur huis.
Oopje.. Heb ik ’t niet wel gezeid, je Meit is niet te pluis.
Maddel. Wat hebje dan te zeggen op my, en mijn gebrecken?
Thomes. (380) Hou jy je mondt.
Zever. Mijn Heer, zou ’k wel eens mogen spreeken?
Thomes. ja, zeg vry watje wilt.
Zever. Hoor Vrouwtje, door wat reên
        Verachtge heur? of heeft zy niet genoeg geleên,
[fol. B4r]
        Dat zy met smart en smaat u Zeun het leven bergden?
Oopje. Wat was dat dan veur volk die hem om zulliks vergden?
Zever. (385) Een hoopen schelms.
Oopje. Zeg op, wat was dat veur gespuis?
Geurt. Ik weet het zeeker niet.
Oopje. Voort, ga met my na huis.
        Ik zelje eerst de huit te degen moeten meten,
        Eer ik het recht bedrijf van jou zel meugen weten.
Geurt. Ai Moertje! neen.
Oopje. Voort, voort, maar ’k raad jou niet zoo stout.
        (390) Dat jy ooit weder met mijn Zeun gemeenschap houd.
Maddel. Wel vodde-moêr.
Thomes. Zwijg stil, en laat dat Wijf maarloopen.
Maddel. Sinjeur, ’t was slim genoeg, als of ’et alles open
        En reedt stond voor haar Zeun.
Thomes. Ik zoek hier geen getier.
        Wat doej ’er meê in huis?
Zever. Mijn Heer, uit geen pleizier.
        (395) Of Vryer-ziekten, heest zy hem in huis genomen,
        Hy is uit grooten noot en dwang hierin gekomen;
        Ik was met hem belaân, en zag hem in de ly.
Thomes. ’k Heb geen gemeenschap met dit godloos nacht-gery.
Zever. Ik wenschje goede nacht, ai! watte zoete dingen,
        (400) ’k Hoop nou met Swaantje na mijn wensch eens om te springen.            Binnen.
Thomes. Ga alle-bey na bed, maar pas me zulk gespuis
        Niet meer te nemen in, of jy zelt uit men huis.
Maddel. Het zel niet meer geschiên. goên nacht Sinjeur,
Karst. ’k Wil wedde
        Dat ik nou met Madleen voorzeeker raak te bedde.                    Binnen.
Thomes. (405) Hoe woelt de jeugt, ik moet wat beter gade slaan
        Nu op mijn huis. ik mag weêr na mijn Dochter gaan,
        ’k Wed zy om mijnent wil de vrolijkheid al moêã is.
        ’k Moet eerst eens zien of mijn Kantoor en Kas noch toe,, is.                Binnen.
Maddeleen, en Karstiaan hem ontkledende, uit.
Maddel. WEl Karstiaan wat wilje doen?
Karst. ’k Maak my bereidt
        (410) Om t’zaam na bed te gaan.
Maddel. Hoe! wie het dat gezeidt?
[fol. B4v]
Karst. Wel, jou Sinjeur.
Maddel. Hey gek, hy zag jou aan voor Swaantje.
Karst. Nou ben ik Swaantjen ook, en tracht na Swaantjes baantje,
        Te weten, op het bed, daar Swaantje leggen zou.
Maddel. Wel, leg jy op het bed, zoo slaap ik by de Schouw.
Karst. (415) Neen, neen.
Maddel. Hoe dan?
Karst. Kom, kom, ai! zonder lang te zamm’len,
        ’k Hoor jou Sinjeur noch met de deur en sleutels ramm’len.
        Daar gaat hy uit, kom ras.
Maddel. Waarheen?
Karst. Na bed, mijn moêr.
Maddel. Waar zieje my veur aan? ik ben beget gien Hoer.
Karst. Dat weet ik wel, daarom zoo zoek ik nou een poosje
        (420) Te slapen by mijn hart, mijn engeltje, mijn troosje,
        En voorts mijn zoetertje te houwen voor mijn Wijf.
Maddel. Zoekt daar een ander toe, ik pas niet tot je lijf.
Karst. Ik bin dit quellen moê, ’k mag jou met langer vergen
        Om weder-min; dies, wilje my noch langer tergen,
        (425) Zoo smijt ik Kan en Kruik deur Deur en Glazen heen,
        Tot dat de gantsche Buurt raakt zamen op de been,
        En komen hier, en zien wat wy te zamen maken,
        Al zou ik in het Rasp- en jy in ’t Spin-huis raken.
        Het scheelt me niet een bruy hoe dat het heden gaat,
        (430) ’k Wil met de goede goet, en met de quade quaat.
Maddel. Och! och! wat gaat my aan? zou jy men ook verlaten
        Als ik nou by je sliep?
Karst. Wat drommel meugje praten,
        Verlaten! neen beget, ik ben en blijfje trouw,
        En zoekje voortaan ook te houwen tot mijn Vrouw.
Maddel. (435) Ik ga dan voor.
Karst. Doet zoo, en stel je hart gerust.                Maddeleen binnen.
        Dit ’s ’t eerst dat ikje noch van avont heb gekust;
        Maar ’k denkje strakjes op een aêr manier te kussen.
        Als ik mijn minne-dorst in Venus bron zal blussen;
        Zoo word mijn wil voldaan, en Maddeleen de Bruid,
        (440) Dus raakt met my de naam van ’t Bakkers Knaapjen
UIT.
Continue