Tafelspel van dry personagien, de wijn-kanne. de toeback-rolle. de pis-pot.
            Anoniem, 1647.
Herdruk van het in Vlissingen of Middelburg
            bij Anthony de Later verschenen spel.
Uitgegeven door drs. G.C. van Uitert
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton120675 — Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met
een asterisk. De fraktuur is in een aparte kleur weergegeven.


Continue
[fol. A1r]

TAFEL-SPEL

VAN

DRY PERSONAGIEN,

De Wijn-kanne.

De Toeback-rolle.

De Pis-pot.


Nieuwelickx uytgegeven door versoeck
van verscheyde Lief-hebbers van
RETHORICA.

[Vignet: typografisch ornament]

1647.


[fol. A1v: blanco]
[fol. A2r]

Den AUTHEUR

Tot den

LESER.

WAnneer een Licke-broer tot vreughden is ontsteken,
Soo gaet by sijnen vriendt of die of geen aenspreken
    Seyt, laet ons met bescheyt te zamen vrolick zijn,
    Maer dat kan niet geschien dan by den klaren wijn,
(5) Om hier dan uyt geneucht een weynich te bedryven;
Soo heb ick tot vermaeck dit kluchje gaen beschrijven,
    Een kluchje dat niet streckt tot yemants sijn oneer,
    Noch dat niet let noch strect tot yemants anders seer,
Ten schelt of ten verwijt oock niemand, sijn gebreken,
(10) Want ’tsijn dry ledeloose dingen die hier spreken.
    De eerste die is hier een Wijn-kan vol en fris,
    Die meynt te goeder trouw’ dat hy de waertste is
Die roemt en weet hem soo met reden te lauderen,
Dat hy is aengenaem by d’ aldergrootste Heeren,
    (15) Daer mee komt voor den dach de Rolle van Toeback.
    Met pijppen in ’t geweer met ’t doosjen inde sack;
En spreeckt met open mondt dat hy heeft wat te seggen,*
En gaet de*kracht van’t Kruydt heel aerdigjes uyt-legghen:*
[fol. A2v]
    Hy roept, hy tiert, hy schreeut, en maect een groot misbaer,
    (20) Als of het medecijn voor alle menschen waer:
Het Cruydt heeft, na hy praet, seer veel virtuyten binnen:
Die’t laten eerlick sijn, oock eerlijck die’t beminnen:
    En noch meer reden sy bey brengen voor den dach,
    Waer toe de Wijn de smoock nut dienstich wesen mach:
(25) Daer op de derde roept, Hoe prijst elc sijn Marotje,
Prijst mijn, ick ben dat gerieffelijcke Pispotje,
    Dat niemandt, wie het is, graegh mist of derven can,
    Ick worde seer bemint, van vrouw’ en oock van man.
Siet soo mijn vrienden, soo weet elck hem op te proncken,
(30) D’een prijst de swarten smoock, en d’ander stijve droncken,
    Dus haspelende saem en kyven met malkaer,
    Als of den eenen quaet scheen op den anderen waer,
Maer of ’t schoon d’ eenen dus, en d’ ander soo wilt drijven,
t’ Syn vrienden onder een, en moeten vrienden blijven.
Een sal’t al scheen.
Continue
[fol. A3r]

TAFEL-SPEL,

Van

DRY PERSONAGIEN,

De Wijn-kanne, De Toeback-rolle, ende de Pis-pot.

Wijn-kanne.
WEl wat ben ick al hoogh verheven by de lieden,
Wel wat sietmen vreemde krachten door mijn geschieden,
Wel, wel, wat zijnder al wonder dingen in mijn,
Wat zijnder al Argementjes in een Kanne-Wijn,
(5) Wel wat isser al soetigheydt uyt mijn te halen,
Wel wat sietmen al hooft-meuletjes door mijn krachten malen,
Wel wat worter al menigh soet deuntje gequeelt,
En oock geestich door mijn op’t Snaren-spel gespeelt,
Wel wat hoortmen al vreemde Talen door mijn spreken,
(10) Al wat op’t harte leyt, komt dan seffens uytbreken,
Schots, Duytsch, Wals, Fransch, Engels, Latijn en Arabis,
D’een geleert, d’ander rijck, ’tschijnt de minst een Graef is,
Geest’lijck en Wereltlijck, weet ick al uyt te leggen.
Toeback-rolle.
    Bey hou wat stil mijn vrient, ’kheb mee al wat te seggen,
(15) Hier steecken mee vry al wat kruynen inden Bol.
Wijn-kanne.
    Wel wie zydy dan,
Toeback-rolle.
    De nobele Toeback-rol,
Die van d’aldergrootste van het Landt wort verheven,
Om datse t’Lichaem doet in goe gesontheydt leven,
’s Morgens een Pijp Toeback genomen op,
(20) ’t Reckt al de vochtige humeuren uyt den kop,
Se suyvert het bloet, en se maeckt een grage mage.
Wijn-kanne.
    Se doet dat ick niet seggen en wil, se mach de plage,
Wat brenghtse meer als een vuyle stanck inde mont,
Maer een frisse Romer Wijn die maeckt gesont,
[fol. A3v]
(25) Je meught seggen watje wilt vande Toeback-rolle,
Ick houwet met de Wijn die kan den buyck volle,
Die maeckt de bedroefde herten vrolijck van Geest.
Toeback-rolle.
    Ick bekent, se maeckt oock een wijs man als een beest.
Datse tot een kindes spot loopen achter straten,
(30) En weten nauwelijcx niet watse doen of laten.
Wijn-kanne.
    Seght al dat je weet, ick houwet met de Wijn-kan.
Toeback-rolle.
    En ick met den Toeback daer gloeyen d’ooren van,
En men kander oock braef de neus mee verwermen,
En d’assen is goet die van tant-pijn kermen,
(35) En tot veel ander dingen isse seer bequaem.
Wijn-kanne.
    De Wijn, mijn vrient, die is al van een grooter naem,
Want die brenght een groot gelt op in het Landts domijnen.
Toeback-rolle.
    Wel de Toebacks-pijpen gaen mee al by dozijnen,
En den Toeback wort met duysent ponten vertiert,
(40) Met heele Schepen wordtse na Oosten gestiert,
Wat licent, tol, reconnutie, vracht, geeft dat, trouwen,
Men kander meer als duysent Soldaten op houwen,
Leest het Boeckje de degelijckheydt des tijdts,
Daer sulje wel al in vinden wat al* proffijts
(45) Dat den Toeback daeghs kan inbrengen inde Landen.
Wijn-kanne.
    Wilje daer van praten wat hondert duysent schanden,
De Wijn brenght thien op, dat de Toeback geen een en doet.
Toeback-rolle.
    Dattet soo veel niet op en brocht dat ware goet,
Daer souwen soo veel vrouwen niet hebben te klagen,
(50) Daer zijn sponssieuse gasten die niet en vragen,
Waer ’t van daen komt, ja al souder t’huys gebreck zijn,
Sy moeten dagelijcx met den beck in ’t nat zijn,
En sien nergens na om, na Kluyse noch na Kercken,
’t Is wel alsse maer in ’s Landts domijnen wercken,
(55) Al en had de vrouwe t’ huys noch broodt noch gelt.
Wijn-kanne.
    Comfreer ick prijse niet die ’t soo grof aenstelt,
En die soo dom zijn datse haer eygen staet niet kennen,
Die haer dagelijcx tot droncke-drincken gewennen,
[fol. A4r]*
Ick vrage maer wat een Maeltijdt sonder wijn is.
Toeback-rolle.
    (60) Wat is Wijn sonder een Pijpjen puer Farijnis,
Als een Schaep sonder Wol, en een Paerdt sonder Mane,
En een Kuyper sonder Swick, en een Waert sonder Krane,
Als een Schip sonder Roer, en een Koe sonder Staert,
Als de Sop sonder Vet, en d’Ham sonder Mostaert,
(65) Als een Knecht sonder Meyt, en een Bruydt sonder Kroone,
Maer Messieurs, ick seg datmen van een lustige schoone,
Pijpe, fijn Farijnis, vry wat beter is gehart.
Wijn-kanne.
    Wat liefs se maeckt het Lichaem als een schouw’ so zwart,
Maer een staten Romer Wijns, of een volle fleuyte,
(70) Daer kanme fraey zijn honger en zijn dorst mee sleuyte:
’t Geeft een soete geur, men heefter reuck en smaeck van,
Daer gaet niet boven een gestoffeerde Wijn-kan,
Want daer een soete Compagnie is te gaer,
Is niet nobelder dan de Fransche Meuselaer,
(75) Daerom prijs ick Lijsje al scholje mee voor sot.
Pis-pot.
    Prijst mijn, ick ben de gerieffelijcke Pis-pot,
Die tot yeders gemack is, en altijdt sal wesen,
Want ick ben Medecijnnael, en ick can genesen,
Die met groot water gequelt zijn ’tsy vrou of man,
(80) Datse gehaelt hebben uyt u droncke-mans Wijn kan,
Daerje soo veel windts van over hoop weet te rucken.
Wijn-kanne.
    Wel jou vuyle stinckert hoe sal ’t hier met jou lucken,
Maeckt ghy ons hier niet veel gepreutels aen het oor.
Pis-pot.
    Ba soo siet ic meen dat icker alderbest hoor,
(85) Want als de buyck soo vol is dat ’t begint te steuyten,
Soo roeptmen stracx omde pis-pot om eens te fleuyten,
’K meen datter aen geene zijde vande tafel zijn,
Die dat eens kiesen souwen voor een kanne wijn,
Om ergens aen een kant wat van heer vracht te lossen,
Wijn-kanne.
    (90) Anders en brenghje niet goets dan om in te flossen,
Maer ic word’ in ’t schoonste vander tafel geset.
Toeback-rolle.
    Ick ben aengenamer by mans dan banquet,
Daer zijn mee vroutjes die oock heel veel van mijn houwen
[fol. A4v]
Pis-pot.
    Ick heb al meer quartier by de soete Juffrouwen,
(95) Ick mach ’savonts wel mee in haer slaep-kamer gaen,
Daer moet ghy Wijn-kan en ghy Stincke-bock buyten staen,
Foey Wijn-kan, foey Toeback, ’t Pis-potje is de leuse.
Toeback-rolle.
    Foey Pis-pot, gaet en kust weer kaken sonder neuse,
En weest Ontfanger van de bedurven kost,
(100) En vanght al warm water dat verslaet geen dorst,
Een Pijp Toeback ist best, want die kleeft aen de rebben,
Wijn-kanne.
    Maer s’is niet wellekom ontrent de berge snebben,
Maer de Wijn meugense wel setten die is eel.
Pis-pot.
    Drinckt al, flus maeckje ’t binnenste vanje broeck geel,
(105) Dan sal het zijn, ey lieve langhme doch ’t Pis-potje
Dan salme je noch schelden voor een droncke sotje,
Voor een funne, voor een kuycken, voor een slet-vinck.
Toeback-rolle.
    Noch prijs ick mijn, ’kben seer fris als ick eens toeback drinck.
Maer de Wijn-drinckers die zijn van haer eygen Beulen.
Wijn-kanne.
    (110) Hoe rommelt jou dat hooft, gelijck een Mostert-meulen,
Wat ramp wat gaeje an, hoe benje soo verkeert,
Datje de Wijn veracht, en vuyligheydt soo eert,
Wel hoe! hoe benje dus, wel wat verkeerde sinnen,
Datje de Wijn veracht, die soo veel lien beminnen,
(115) Wel wat fatsoen is dit, datmen die zwarte smoock,
Gaet stellen boven Wijn, en die noch prijsen oock,
Dat vuyl vergiftigh kruyt, dat vuylder dan het vuyl is,
En dat in ’smenschen lijf, soo quaet schier als fenijn is,
Daer komje noch mee hier, behangen tot een spot,
(120) Gelijck als ofje waert, een Vastelavont sot,
Smack wegh die vuyligheyt, en prijst de klare Wijnen.
Toeback-rolle.
    Ick prijse goe Toeback, en Pijpen by dozijnen,
En geven daer mee flus, alst past, eens lustich vyer,
De Wijn en dientme niet, de smoock is mijn playsier,
(125) Ick meene daer oock haest eens lustich van te poyen,
Want s’hout de beenen stijf, en ’t hooft vast inde ployen,
Soo is dan goe Toeback, voor mijn een Medecijn.
[fol. B1r]
    De Wijn stijft al de leen, wat meughje doch al kallen,
Pis-pot.
    Soo stijf, datme je souw wel met een stroo doen vallen
(130) Soo vast maeckje de Wijn, mijn vriendt, op u gestel:
Toeback is mee een spoock, al quam ’er uyt de hel,
Daer niet dan vier en roock gewent is uyt te komen.
Wijn-kanne.
    Staet wat gins, hoe komje me soo na op ’t lijf droomen,
Je muft en je stinckt wel seven roen inde windt,
(135) ’k En weet voorwaer, ’k en weet niet wie dat jou bemint,
Of wie dat, als ghy secht, van jou soo vele houwen:
Pis-pot.
    Van mijn, al wieder is, bey mannen ende vrouwen,
Die ben ick lief en weert, die dien ick tot gemack,
Wanneerse zijn belaen met Pis en grooten Kack,
(140) Al loop ick hier wat slecht en stofjes over heenen,
Ick bense dienstich die van sulcken sieckte steenen,
En tot veel dingen meer die ick niet segghen durf,
Ten waer door mijn ontfanck de heele werelt sturf,
Was’t dan niet wel gemaeckt, was’t dan niet wel gebrouwen?
Wijn-kanne.
    (145) Swijcht Pis-pot houje beck, men salje flus heen douwen,
Hier ergens in een gat, of by een vuyle goot,
Daer worje licht gekroont met belle opje toot,
Daer worje licht bequijlt, bespeckt, bespout, bekrosen,
Soo ruyckje wel soo soet als Vastelavonts roosen,
(150) Of als een boer, die ploecht, ontrent sen teenen doet.
Toeback-rolle.
    Wel hoe Comfrater, al dat schelden is niet goet,
Ick moet de Pis-pot hier een weynich in voorspreken,
’t Is seer vermaeckelijck daer sulcke gooten leken,
Daer van men wacker wort, of schoon men vaste sliep,
(155) Die ruyssen, of de goote van d’ Ouw’ Kercke liep:
Een Wey-man prijst die klanck boven al ’tsoete queelen,
Hy hoortet liever als fray op den Orgel spelen.
Wijn-kanne.
    Nou Vuyl kocks alle bey, ’t is hier van al genoech,
Van gooten vuyl van stanck, van boeren aenden ploegh,
(160) Komt tot de klare Wijn, en prijst de soete druyven.
Pis-pot.
    Ick sou veel liever van dat hamme hieltje kluyven,
[fol. B1v]
En dat wel vet gesmeert met mostert vers en sterck.
Toeback-rolle.
    Toeback drincken is best, dat is al mee scheeps werck,
Met ’t lontje inde hant, met ’t pijpje inde mont,
Wijn-kanne.
    (165) Wel* drinckje van geen Wijn soo worje ongesont,
De roock valt opde borst, men doet dan niet als hijgen,
En m’ is soo bange ofmen stracx daer soude krijgen,
Schier ick en weet niet wat, een Koetjen of een Kalf,
D’een een, en d’ander twee, de derde ander half,
(170) Die vruchte komter van Toeback en Brande moris.
Pis-pot.
    Hier seg ick dat weer goet mijn potje met een oor is,
Om daer de kalfjes soo fraeytjes in te leggen.
Toeback-rolle.
    Bey zwijcht een lutje stil, ick moet daer wat op seggen,
De Beesjes zijn somtijts soo groot gewassen an,
(175) Dat haer dit kleyn beslach geen Pis-pot dienen kan,
’t Zijn sulcke die somtijts voor eenwinters verstrecken,
Dieme met kap en rock of mantel niet can decken,
Maer hebben wel van doen een weye groot en breet.
Wijn-kanne.
    ’t Is seker malle praet en*van een slecht bescheet,
(180) Datme hier ontrent de Wijn sal sulcke praetjes maken,
De Wijn die is te eel, je meucht die klap wel staken,
De Wijn die is soo eel, se laeft, se graecht, se teert.
Pis-pot.
    De Wijn die is soo eel, se maeckje wel onweert.
Wijn-kanne.
De Wijn die is soo eel, se baert veel soete Kluchten.
Toeback-rolle.
(185) De Wijn die is soo eel, se doet veel Vrouwen suchten.
Wijn-kanne.
De Wijn die is soo eel, se baert noyt leet noch rouw.
Pis-pot.
De Wijn die is soo eel, se baert een droeve* vrouw.
Wijn-kanne.
De Wijn die is soo eel, se doet veel dingen koopen.
Toeback-rolle.
De Wijn die is soo eel, se doet veel oogen loopen.
[fol. B2r]
Wijn-kanne.
(190) De Wijn die is soo eel, se klimt ot in de kop.
Pis-pot.
De Wijn die is soo eel, se helpter veel haes-op.
Wijn-kanne.
De Wijn die is soo eel, se openbaert Secreten.
Toeback-rolle.
De Wijn die is soo eel, se doet wel stock-vis eten.
Wijn-kanne.
De Wijn die is soo eel, s’is ’teelste vanden dranck.
Pis-pot.
    (195) De Wijn die is soo eel, se baert een droeven sanck.
De Wijn die is soo eel, se doet veel wijse mallen,
De Wijn die is soo eel, se doet die staen, wel vallen,
Hier ergens in een goot, of wat weet ick’t soo naeu,
De neuse zwart en peers, de ooghen lustich blaeu,
(200) De tanden los in ’t hooft, het vel van bey de kuyen,
De Kleren lustich vuyl beslickt aen bey de zyen,
De lippen zwart en dick, de vinger uyt het lidt,
Het vlees heel zwart en blaeu, daermen by daegh op sidt,
’t Is al een goet Piloot, hy kan ’t schip wel regieren,
(205) Die ’t op de breete van de groote Marckt kan stieren,
Wat dunckje, is hy krom, of let het sulcke niet,
Die op schoon-middich-dagh geen heelen Thoren siet,
Soo duyster maeckt de Wijn de oogen van de Lieden.
Wijn-kanne.
    Wel ofmen altemet dat eensjes siet geschieden,
(210) Daerom en mach de Wijn niet worden soo veracht,
Wel weetjet niet, mijn vriendt, datter soo veel op waght,
Van wegen die de Wijn veel inde kelder leggen,
Se luyst’ren als een vinck, ofse niet hooren seggen,
Tap rasse, hier is gelt, een frisse Kanne Wijn.
Toeback-rolle.
    (215) De Wijn alleen is kluts, daer moet Toeback by zijn,
Van ’t alderbeste kruydt een briefje met twee zegels,
Het spel is anders as een bolle sonder kegels,
Maer isser goe Toeback, met pijppen ende vier,
Soo ist de rechte slach, soo isser groot playsier,
(220) Soo doetme ’tbriefjen op, men gaet het strackjes lesen.
Pis-pot.
    Dan ist noch al geen deegh, daer moet een Pis-pot wesen,
[fol. B2v]
Om altemet de vracht te lossen uyt de blaes,
Dan ist, al koppe gay, dan isser groot geraes,
Dan ist, kom tap, hey tap, m’is soo rijck als de Keyser,
(225) Maer men wort wel daer na een Sinte-reyn-uyts-reyser,
Of wel een groot Marchant daer niet te koopen valt.
Wijn-kanne.
    Swijght Pispot, houje beck, je weet niet wat je kalt,
Ten waer door mijn vertier, wat sou’t met jou beduyen?
Want ghy hebt maer d’onfanck van de bedurven kruysen,
(230) Van’t uytgebuylde gruys, en van veel lecke wijn,
Wilje noch, vuyle Pot, by my geleken zijn,
Ick die soo schoon en kuysch in’t voor huys hang te proncken,
Daer wort uyt u, als mijn, geen teugen uytgedroncken,
Ick worde alle week’ gheschuert van Trijntje moer.
Pis-pot.
    (235) Je wort oock somtijts wel van quaetheyt langs de vloer,
Geblust, gebult, gegooyt, geringelt en gesmeten,
De oor van ’tlijf, en ’tscheel in stucken of gespleten,
De buyck wel plat getrapt, de voet al heel gekromt,
Dat komt al vande kracht die uyt u kanne komt,
(240) Maer sulcken zwarigheyt is van mijn niet te wachten,
Ick ben gerief by daegh, ick ben gemack by nachten,
Ick ben een yeders lief, ick worde seer bemint,
Ick ben voor Besje goet, en dienstch voor het kindt,
Ick ben de nettigheyt soo lange als ick leve,
(245) Den dweyl die is mijn nicht, den besem is mijn neve.
Wijn-kanne.
    Ick lachje leelijck uyt, morssebelle Pispot.
Toeback-rolle.
    En ick lacher oock om.
Pis-pot.
    Je bent alle bey sot,
Ick segh en blijffer by, en sal’t oock houwen staende,
Datter veel lieden zijn die nauwelijcx eens ter maende,
(250) En sullen vraghen na Toeback of oock na Wijn,
Maer mijn gerijflijckheyt, dat moeter daeg’lijcx zijn,
Daer gaen geen maenden deur, daer passeren gheen weecken,
Datme de Vrou of Man van mijn niet en hoort spreken,
Maer als men ’s avonts sal te bedde gaen met Griet,
(255) Vergeet, seyt Jaep of Jan, Liefste de Pispot niet,
Te setten voor het bedt, tot gerief van ons beyen,
Of ’t kindt te nacht om dit of dat begon te schreyen,
Want ’t Pispotje is goet, de Mensch van jonckheydtaen,
[fol. B3r]
Van dat het kint is kleyn, soo kleyn dat ’tniet kan gaen,
(260) Van dat ’tnoch niet en kan te dege seggen Memmetje,
’t Kindt sal in ’t stoeltje gaen en ’tsal eens he, he, he,
En noch al alsmen is geworden groot en sterck,
Soo blijft de Pis-pot goet noch al voor ’touwe werck,
Sen mach oock nader handt geen paspoort zijn gegeven,
(265) Soo lange alsmer is tot ’tende van ons leven,
Want wanneer datmen is geworden oudt en stijf,
Soo is de Pis-pot goet en dienstich tot gerijf,
Maer Wijn noch zwarte smoock en dient geen ouwe luyden.
Wijn-kanne.
    Wie seyt dat meer as ghy, ick sal dat anders duyden,
(270) Wanneer geworden is den mensche oudt en traegh,
Soo is hy somtijdts na een romertjen Wijn graegh,
Se moeten, segh ick schier, het leven daer mee houwen,
Want sy en konnen soo geen harde kost verdouwen,
Soo isse immers goet, se houdt de lien gesont.
Pis-pot.
    (275) Maer sy en is niet goet in eenen siecken mont,
Die dient geen zwarte smoock, geen Wijn, het sou haer krincken.
Toeback-rolle.
    Laet siecken siecken dranck, goe Aposemy drincken,
De vrienden die hier zijn, die zijn al wel te pas,
Geen van haer allen dient tot lavingh Hypocras,
(280) Maer souwen liever eens een glaesje sonder muylen,
’k Meen datter evenwel zijn die de natuyr al pruylen,
Soo langh te moeten zijn sonder een pijp Toeback.
Pis-pot.
    Die met wijn gelardeert, dat maeckt de Broeders zwack,
Soo scheef ende soo krom gelijck een hoepel-stockje,
(285) Dan ist al och,! ick ben soo qualijck inme rockje,
Och, och, ick ben soo sieck, wacker, langhme de Pis-pot,
Dan wortme noch belacht, en lustich noch bespot,
Sieje wel seyt het wijf, dat komt van droncke drincken,
Soo moetense varen die soo loopen drincken en klincken,
(290) Ick en beklaeghje niet, je hebje rechte loon,
Je slaeght noch al heel wel soo ickje niet en kroon,
Hier met den besem-stock, of ergens met de stoelen,
En rechtenje soo of datje ’teen maendt kondt voelen,
Je mooght het dan daer na wat beter wennen af,
(295) Je eetme vleys en bloedt en helpme maer in ’t graf,
Soo gaet het boeckjen op, soo wort de les gelesen.
[fol. B3v]
Toeback-rolle.
    Wel Pis-pot, moetme soo de siecken al genesen,
Die van dat klare nat somtijdts bestoven zijn,
Soo blijf ick daer van af, en houwet met het mijn,
(300) Een suyver pijp Toeback die macher niet om liegen,
Die doet gelijck de Wijn, ’tverstant soo niet wech vliegen,
Die laetje dieje zijt, en blyven dieje bint,
Die maeckje niet gelijck, als van een man een kint,
Die latje fris en gaeu, van boven tot beneden.
Wijn-kanne.
    (305) De Wijn, Comfreer, ist best, die maeckje rap van leden,
En doetje trappen heen soo moedigh as een Paeu,
Men groet schier wie men siet, ten luystert dan niet naeu,
Men hippelt en men springht wel licht over een strootje,
Men quickeleert gelijck een Leeuwerck op een zootje,
(310) Men klapt gelijck een gay, het tonge bladt is los,
Gatet soo effen niet men wort van schaemt niet ros,
Men steeckt dan vol van sin, van reen, en hoose tarmen.
Pis-pot.
    Maer ’tis dan ’sanderdaeghs, och lacy, en och armen!
Wanneerme ’tonge bladt, te veel heeft laten gaen,
(315) Want yemant van fatsoen en wil dat niet verstaen,
Datmen soo staet en ralt en rommelt as de sotten,
Of met haer staet en lacht, of met haer staet te spotten,
Of gaen soo droncken t’huys, en kloppen daer het wijf,
’t Stof uyt haer kleeren, die sy heeft aen haer lijf,
(320) Soo gaen veel snaken aen, wanneerse zijn beschoncken.
Wijn-kanne.
    Tut, tut, men acht dat niet, men seyt, de man is droncken,
Men neemt dat soo niet op, ’ten is dan maer abuys.
Pis-pot.
    Maer men wort wel daer door geset in het Rasp-huys,
Of men wort wel gemaeckt Meester Hans Kamerlingen,
(325) Om inde Arents-kooy fraey te leeren singen,
Het lietje van Berouw, met tranen nat beschreyt,
Maer ’thelpt al somtijdts niet, men wordt licht wech geleyt,
Van lieden sonder eer, met boeyen om de handen,
Maer voor Oost-Indjes kost al na de warme Landen,
(330) Wat dunckje, soumen dan noch lust hebben tot Wijn.
Toeback-rolle.
    Drinckt liever eens Toeback, soo blijfje uyt die pijn,
Soo wordje niet geset, by boeven en rabouwen.
[fol. B4r]
Wijn-kanne.
    ’t Is daer van al genoech, wilt daer jou mont van houwen,
De Wijn en doet et niet, maer ’t is qua-hofdigheyt,
(335) Die sulcke in het breyn of inde herssens leyt,
Ghy Pis-pot, hoeftet oock soo hooge niet te drijven,
Want ghy en ick zijn vriendt, en moeten vrienden blijven,
Wy moeten hier in oock malkanderen verstaen,
Avous een Romertjen en daer mee deur-gegaen,
(340) Wat dunckje van dat nat, souje noch wel eens kitten,
Pis-pot.
    Kom gaen wy by malkaer daer mackelijck toe sitten,
Voor mijn, ick heb gedaen, mijn schijven zijn uyt ’t bert,
Ick meen oock dattet nu by veel hoogh water wert,
Wy moeten als gy seght te samen Vrienden blijven,
(345) De Toebacks-rolle mach alleene blijven kijven,
Al watter tussen ons gheschiet is, is maer wint.
Toeback-rolle.
    Wel Vrienden hoe aldus, ’kbin mee alsoo gesint,
Met Vrienschap uyt te scheen, want ’tis maer uyt een kluchje.
Pis-pot.
    Kom rasse, laet ons gaen, eer dat het heele buchje.
(350) Flusjes daer op geraeckt, soo, soo sijn-wer al heel van
Wyn-kanne.
    Daer blijft noch al genoech, mijn lieve soete man.
Wal waer mee ofje meucht het hooft noch al mee breken,
Kom an, ’t is al genoech, ’k en wil niet eens meer spreken.
Toeback-rolle.
    Kom Pis-pot, laet ons gaen! komt Wijn-kan kraem dan op,
(355) Kom an, het is al tijt.
Wyn-kanne.
As’t jou belieft.
Pis-pot.
Genacht Jop.
EYNDE.


[fol. B4v]

Den Autheur tot den Berisper.

WEl Vrienden, noch een woort, tot dit bedurven stickje,
Daer zijn goe kenders hier die weten op een prickje,
    Te seggen, waer het is te lanck of by moet zijn,
    Door haer goet rijp verstandt, vry grooter als het mijn,
(5) Door haer sin rijckigh hooft en haer scherpsinnich weten,
Door haer lees gierigheyt in ’t puyck vande Poëten:
    Die weten waer het schort, of ’t dicht, of ’t rijmt, of ’t sluyt,
    Je treckter, die ’t belieft, vry spot en schimpjes uyt,
Je lacht vry met de Rijm, of met de malle Praetjes,
(10) Seght, ’tis maer Rommel marckt, ten zijn maer leege vaetjes,
    Seght, ’t buldert en het raest, schier ick en weet niet hoe,
    Het bleet al eenen sanck, gelijck me buermans koe,
Seght vry, den armen hals sou wel wat willen stellen,
Hy kan sijn Moeders Tael, och arm! te deegh niet spellen:
    (15) Het is te goeder meen ’t geen dat hy ons noch geeft,
    Waer heeft hy ’t noch gehaelt, den armen sul, hy heeft,
Noyt van Cats vloeyentheyt een leepel ingezwolgen,
Noch Heynsius defticheyt een voetstap kunnen volgen,
    ’t Is waer, ick kennet graech, ick kende noyt Poëet,
    (20) Die meer als Moeders Tael, gelijck ick doe, en weet,
’k Heb noyt in Costers werck een letter in gelesen,
’k Heb noyt de eer gehadt by Vondelen te wesen,
    ’k Heb noyt een Vers gesien van Rodenburch gelooft,
    Van Huygens, Westerbaen, van Herckmans, en van Hooft,
(25) ’k Heb niet van Heydendael, Sylvanus oock bekomen,
En noch veel ander meer, te veel om hier te nomen,
    ’k Heb maer van Brederoo en Krul wat op gesmult,
    Maer echter niet te min den buyck niet half gevult,
’k Heb noyt met Latijn-nist twee woorden kunnen spreken,
(30) Daer heeft noyt geen Hebreeus noch Griecx in ’t hooft gesteken,
    ’k Heb noyt geen Philosooph tot Leer-meester gehadt,
    Ick ben van Adels stronck, afkomstich uyt de stadt,
’k Was noyt in Soylus School, noch in Virgilius Keucken,
’k Las noyt Plutarches Boeck, noch oock Baudarti Spreucken,
    (35) Van waer sou dan ’t verstant my komen in het breyn,
    ’k En ken nau kruyt aen ’t loof, ’ken ken nau wijn uyt wijn,
’k En kenne niet dan gors, ’t zijn lange smalle blaetjes,
Wat wilje dan van mijn noch hebben, lieve Maetjes?
    Wel gaet het soo wel niet, de ganck die valt wat zwaer:
    (40) Denct, gaet het kint wat manck het heeft een krepele Vaer.

Continue

Tekstkritiek:

fol. A2r, vs. 17: seggen er staat: seggeu
ibid., vs. 18: de er staat: he
ibid., uyt-leggen er staat: uyt-legglen
fol. A3v, vs. 44: wat al er staat: wa al
fol. A4r, B1r, B2r abusievelijk gefolieerd als B2, A5, B4
vs.127 is een weesrijm.
165: Wel er staat: Mel
179: en er staat: eu
187: droeve (of: vroede?) er staat: vroeve