Willem Dircksz Hooft: Heden-daeghsche verlooren soon. 1630.
Uitgegeven door Marti Roos
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton039280 — Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

Continue
[fol. A1r]

W. D. HOOFTS

Heden-daeghsche

VERLOOREN SOON.

Ghespeeld’ op de

AMSTERDAMSCHE

ACADEMI.

Op den 3. Februario, ANNO 1630.

[Vignet: gravure]

t’AMSTERDAM,
Voor Cornelis Willemsz Blaeu-laecken, Boeckverkooper inde
Sint Ians-straet, int vergulde ABC. Anno 1630.*


[fol. A1v]

PERSONAGIEN
van ’t Spel.

BYTEBIER.} twee
SCHENTE-KEUCKEN.} Panlickers.
JULIAEN.de Verloore Soon.
TEUN.de Koppelaerster.
JORIS.Vader vande Verloore Soon.
GERREBRIGH.de Stief-moeder.
HANS.de Knoet.
ABRAHAM.de Broeder.
JELIS.} twee
MELIS.} Ratel-wachten.
GIERT.de Waerdin.
JAN.de Jonghen.
SUSAN.de ouwe Hoer.
KATRYN.} twee
MARGRIET.} jonghe Hoeren.
FRANS.een droncke Vryer.
KEES.de Boer.
LYS de Vuyle-Bruyt, met meer and’re Stommen.

Continue
[fol. A2r]

W. D. HOOFTS.

Heden-daeghsche

VERLOOREN SOON.

Ghespeeld op de

AMSTELDAMSCHE ACADEMY.

Op den 3 February 1630.

D’eerste uytkomst.

BYTE-BIER. en SCHENTE-KEUCKEN.
Schentek. WEl Byte-biertje, wel hoe dus nocht’rent staegh te gapen?
Bytebier.   Dat Loof ick wel, ’kheb vande nacht niet veel e slapen:
            Ick en ’t Heerschop waren gister avond op een Tocht.
Schentek  ’T moet wesen, want ick hebje schier over al e socht,
            (5) Op Kamers, en in Kelders, in alle Vaetse Kroeghe,
            Daer was schier niet een Kufje, oft ick gingt door snoffelen ende door smoeghen:
            Soo op de Haerlemmer-dijck, op ’t nuw werck, an de wael,
            Soo dat ten langhe lest mijn Beurs wiert plat en kael:
            Maer nerreghens ick quam, of ’t was dus allien,
            (10) Waer steeckt het Heerschop in ien gat, datmen hem dus luttel sien
            ’t Was komt hy niet eens uyt, wy hebben weer ien vreemt haertje.
Bytebier   Ja ’t Heerschop hadder gister avont twietjes voor een paertje.
Schentek  Hy mocht den Duyvel; Ist waer?
Bytebier   Soo waer als ick hier bin,
            Maer jou Duyvel was het niet, maer d’een scheen een Duyvelin.
Schentek (15) Een Duyvelin? Byt. Jae een Duyvelin.*
Schentek  Een Duyvelin, hoe sal ick dat verstaen?
Bytebier.  Wel luystert nae mijn woorden, ick salt jou al verslaen:
            Maer wy quamen gister avondt hier van de Kleveniers doele,
            Daer wy ons keelen bey fris glad hadden gaen spoele,
[fol. A2v]
            En ginghen soo al voort tot voor by ’t ouw’ Mannen huys,
            (20) Daer hoorden wy ghegangh, ghesnoffel en ghedruys,
            Maer schier niets bekennen kon, door dien het was vry doncker,
            Waer op twie Vrou luy spraecke goeden avont men Joncker;
            En ’t Heerschop soo jy weet van sulcx wel is bespraeckt,
            Heeft voort met dese Snolle een praetje doen ghemaeckt:
            (25) En hy daed’lick an ’t soene, an’t sabben, en an ’t smeke,
            Soo dat’ck ten lesten saey jy selt de Maeysjes breecke.
            En ick kreegh voort ien grau, en ’t was rekel hoe nou,
            Hoe ist mach jy’t niet sien? wat roert of raecktet jou?
            En ick socht strack weer vlay, en gingh de pays weer maken:
            (30) En hy al preutelend’ sprack, wat legh jy dan te kaecken?
            En brack al gaende scheeps heel veel ghelels en wijnt,
            En ’t weer vaers was, mach jy niet lyen dat de Son int water schijnt:
            Wel jae seyd’ ick, gae jy jou daer soo in versteuren:
            Ick docht seecker niet dat ick daer yets kon in verbeuren:
            (35) Ick moet wel lye dat de Koe int water kackt,
            En hebbet kluchts-ghewijs met een praetjen of e hackt:
            Voorts voeghden hy hem soo tusschen hare beyden,
            Dat sy niet eens en repten van hem te gaen of scheyden.
            Maer praten datse wel eens wouden vrolijck zijn,
            (40) In dien hy gheven wou ien kanne bier of wijn:
            ’t Welck hy haer heeft belooft; soo datse ons voort brochte
            Aen’t end’ van de Zee-dijck, daer men goe Vocht verkochte:
            Maer soo haest traden wy de weytse kroech niet in,
            Of saghen alle bey dat d’een was een Swartin,
            (45) Soo dat wy doen van schrick en vrees schier worden vluchtich,
            Maer lachten daer nae om, vermits het was te kluchtich.
Schentek  Ha! ha! ha! mijn leven niet nieuwer dingh e hoort:
            Ay lieve seghtmen eens, hoe gingt met ’t Heerschop voort?
            Een Swartin seghje, ick selt mijn leven niet vergeten.
Bytebier (50) ’t Heerschop stont en keeck of hy int Snuw’ had e scheten:
            Dan doch vergat het haest, vermidts de witte maeght,
            Wat segh ick Maeght? jae Snol hem te wonder heeft behaeght:
            Jae soo behaeght dat hy haer int by zijn altoos stadich ging love,
            Soo datse door veel malle te saem raeckte nae boove:
            (55) En ick sat vast beneen met dese swarte sack
            En dronck een kanne bier, en schoone pijp taback,
            Wiens ooghen in haer hooft branden als vyerighe koole.
Schentek  Jae ’t Heerschop had de kat daer moy de soete melck bevolen:
            Yget hoe hebje e graselt, hoe hebjet e hadt in jou krieck.
Bytebier (60) Neen seker Schente-keucken ick bin van dat evel niet sieck,
            Ick hadt daer gien sin in dat was voor mijn gien suyveltje,
[fol. A3r]
            Sy sach mijn altemet an ghelijcken ien jong duyveltje:
            ’kWordt noch schier angstich as ick deynck soo asse op mijn het e loert.
Schentek Jae ick deynck warender sulcke Duyveltjes in de Hel datjer wel heen voert,
            (65) ’kGis datje mijn slacht jy bint al mee van vleys, en bien.
Bytebier.  Neen seker Schente-keucke wat mijn becoore mach, k’mach gien Swartinne sien.
            Al toondese mijn noch soo veel vrienschap, met lonckjes en met lachjes:
            En al seydme duysentmael datse sin poeselich en sachjes,
            Soo segh ick noch, ang is mijn van Goose, noch veel mierder van sijn moer.
Schentek (70) Dats nou al eveliens, hoe voer ’t heerschop met de Hoer.
Bytebier.  Dat sel ick jou segghen soo recht uyt als ien Lijntje,
            Die dronck vast Kan op Kan, gesuyckert hiete wijntje,
            Met pijp-kneel toeghemaeckt, datmen noemt Wijn Brulle,
            En noch meer overdaet, dat hy ghestadich dee,
            (75) Soo dattet mijn wonder gaf, dat zy hem soo wist te klouwe:
Schentek  Wel machme segghen leckere hoeren koste veel te houwen.
Bytebier.  Dats de waerheyt Schente-keucken, en ’t spreeck-woort is oock goedt,*
            En ’t is hem oock te nacht, en ook wel meer ontmoet:
            Want soo haest had hy niet een leer van bove tot ond’re
            (80) Of ’t Heerschop ghelijck jy weet, ’t welck niet is om verwondre
            Heeft yets op haer versocht, ’t gheen jy wel kunt vermoen,
            Doch scheen het toe te staen, recht of zijt soude doen:
            Waer op hy reys op reys, heel t’jats worden en vrijtjes,
            En bedreef doen om ’t jocks duysenderley mallerijtjes:
            (85) En staerden staegh op haer, en gaf haer kus op kus,
            En hoe hy naerder quam, say sy ay sacht tot flus:
            En soo staegh uytstel nam, om hem hetteger te tock’len,
            En hy daer weer op sprack waer toe toch dit langh sockelen;
            Dit siende dese Feecx dat hy dus was versot
            (90) Gaf hem het jae woordt, maer sprack eerst om ronde Godt;
            En dat om vry wat veel, daer hem ’t Heerschop ging an stoote,
            Vermidts hy met veel Geldt (als doen) niet was begoote:
            Dit merckende de Snol, sach hem an met de neck.
Schentek  Ick hoor wel watter of is, ’t wordt met het Heerschop ien gemien ghebreck,
            (95) Hy pleech seker heel anders over de nagel te slingeren.
Bytebier.  Dats de waerheyt hy plecht so nau niet staen te vingeren:
            Hy hettet hart wel e hadt dat hy een Vrou ien pont tot speldegelt gaf,
            In nou hoe dattet quam, en mocht het daer niet af:
[fol. A3v]
            Soo datse beneen quam en liet hem moeytjes sitten
            (100) Met al ’t hiele ghelach, ’k wil segghen al de witte,
            En heeft mijn al dit Storijtje dus reyn en juyst vertelt.
Schentek  Maer hoe vergingt toch voort, hadt hy noch so veel geldt.
            Dat hy het hiele lagh rijckelijck mocht betalen?
Bytebier.  Jae schaers genoech, hy mostet schier uyt alle hoeckjes halen,
            (105) Dan heeft noch ruym soo veel d’Waerdin te bort ghebrocht,
            Dat hy de Swartin op wat vriend’lijcx heeft versocht:
            Daer hy oock voort toe quam, so hy my selfs gingh segge.
Schentek  Maer wat ick hoor, gingh hy noch by de Swartin legge?
Bytebier.  Legge, sitten of staen, weet ick dat juyst soo net.
Schentek (110) Jae wel ick kan niet segghen, het Heerschop het ien pret:
            Ick loof datmen een Koe een kap op ’t hooft gingh vlye,
            Of hy sou by ghebreck daer wel te Koy mee tye:
            Hy doet al wat hy doet, hy is altoos niet vies,
            Voor mijn seecker ick bin daer in al wat te kies:
            (115) Nou verstaen ick eerst jou reen, nou verstae ick eerst de sin,
            Nou weet ick wie jy duyden flus tot een Duyvelin:
            Komt gaen wy nae sijn huys ’t is langh e noch staen klappe,
            Ier dat de Vogel ons door de vroochte gaet ontsnappe,
            Want hy voor Dou voor Daegh altijt schier is vant bedt.
Bytebier.  (120) ’t Is de waerheyt, en hy hetme om dees tijdt dagh e set,
            Siet dat koster nae toe; soo luchtichjes over mijn kuyte.
Iuliaen uyt, en nestelt aen sijn Broeck, Byte-bier
en Schente-keucken gaen nae hem toe.
Schentek  Ackermente Byte-bier sacht, het Heerschop komt daer buyte:
            Hoe staet hy soo en futselt? Byt. Hy veetert vast sijn broeck:
            Ay latewe hem hier wachten ien weynichje om dees hoeck,
            (125) Want dat sijn Vaer ons sach die souwer wel op spreke.
Iuliaen.    Ick mach mijn hooft niet langher mit het spitse schijt fenijn breken.
            Ick weet niet hoe’ck te nacht mijn dus staegh heb versteurt,
            Niet, jaec’k heel wel, en t’isme noyt meer ghebeurt:
            Daer van en ist niet wonder dat hetme dus gaet spijte,
            (130) Jae dattet menich wist, men soutme staegh verwijte:
            En t’ismen eer en repetasy oock te nae,
            En daer en boven moeytme noch grootelijcx mijn schae,
            Dat ick soo liet op schaffen de wijn en leckere beete,
            Nae de mael dat’k van haer soo schendich worden vergete:
            (135) En datse van mijn doen soo stuyrs en prats gingh duer,
            Hoe icker mier om deynck, hoe ickme mier verstuer:
[fol. A4r]
            Mijn toorenighe moet sou’ck niet hebbe keune stille
            Hadder strack niet ien aer haer ghevoeght nae mijn wille:
            Want ’t bloed uyt mijn groote toon dat was schier in mijn kruyn
            (140) Al lijckewel wasse fris, en te jammerlijck schoon bruyn:
            In Sy mochtmen an ’t ghedoen te wonderlijck wel lye.
Bytebier   Waer ick as hy, ick souwer de wit eens voor uyt snye,
            En verleerent haer te deech, dat vel met ien gat.
Iuliaen.    Dit versoetent hielendal weer doen ick allienich sat:
            (145) Sonder dat ick sou ’t Herberchje reyn hebben op gaen schicken,
            In al watter in huys was sou ick strac gaen hebbe smijte sticke,
            In had ick dan de wit e kreghen in mijn vuyst,
            Ick hadder wel iens lustich te deegh voor of e pluyst,
            In dat daerom datse mijn persoon gien mier gingh achten,
            (150) Daer ick nochtans bin van d’alderbeste gheslachten:
            En daer ick van een yeder staegh voor oock wort ghegroet,
            Sou mijn dan van sulck pufsel dit meer werden ontmoet?*
            Neen seecker, neen; ick most dat niet laten in breken,
            Of sy souwe ten langhe lest den Draeck wel mit mee steken.
            (155) In daer moet ick deur byten, en makender in ien schrick.
Schentek  Bytebier, ay hoort, hoe is hy in sijn schick;
            Hoe los is hem de tongh, hoe kan hy ’t blaedje roere,
            Van wie wert hy gegroet. Byt. Maer van ien diel Hoere,
            Daer is hy soo ick weet altijt het Vaertje van.
Iuliaen.   (160) Ick moet mijnt ontsach nu int kort iens wijsen an,
            Wie dat ick al ghebie, en wie mijn gaet beminne:
            Ten eersten werd’k ontsien van Rofsters en Waerdinne,
            Die mijn waer dat ick gae, of stae, staegh volghen nae.
Bytebier.  Dats tot sijn groote eer. Schen. Jy mient tot sijn groote schae
            (165) Hy het dat seker al moy en schoon begonne.
Iuliaen.    Ten twieden, schijnt of ick al de Snollen heb overgewonne,
            En datse allegaer op mijn staegh zijn verlieft.
Bytebier   Jae watten graty het hy; hy is te dubbelt ondieft:
            Het geeftme wonder datse hum niet in een koffertje sluyte,
            (170) En alsser yets groens lust, daer niet weer locken buyten:
            Of datse sijn aensicht niet in pot-aerdt drucken net,
            En dat hy in de plaets van een Engels hoofje op een Kevetjen wordt e set:
            Of datse hem niet in kooper diep snyen, noch en enten,
            En op ien post pampiertjen hum fraeytjes laten prenten,*
            (175) En hanghen hem te koop voor de Boecke-binders deur.
Iuliaen.    Kom ick iens by mijn Paert strack groet mijn de Picqueur,*
            En doet mijn alle eer, ’t gheen dat ien mensch mach weten.
Schentek  Of hy sijn leven wel op ien levent biest het e seten?
            In noch roemt hy hier of, dees half salighe kay.
Iuliaen.   (180) Stier ick om eenich Bancquet, Veen-soenen of Bestay,
[fol. A4v]
            Het wertme strack beschickt, door jonges of door knechte.
Bytebier   Dies volckje dat hy’t weer iens maken moet te rechte,
            In dien het slechts so lockt, ghelijck hy snorckt, en pocht.
Iuliaen.    Begeer ick Rensche Wijn, spaens, bier, of and’re vocht,
            (185) Ick doese van de Schoyer, en Wijn-verkooper ontbieden.
Schentek  Dat is dan voor ons keel, en noch mier fijne lieden.
Iuliaen.    Soo mijn yet schort of deert, ’k onbie Doctor Zergijn,
            Die alle beyde strack tot mijne dienste zijn,
            En helpen mijn uyt alle vreese en wanhope.
Bytebier  (190) Dat doet dat hy hem dickwils wat wiltjes gaet verlope.
Iuliaen.    Werter yets nieuws ghespeelt van d’een of d’ aer Poët,
            De Retrozijnen al doen mijn daed’lijck de weet,
            Dat ick strack kijcken moet haer fraey en geestighe sticke.
Schentek  Dat doet dat sy soo gaern zijn by jou silverde bricke,
            (195) En datjer altemet ien onder wat set.
Iuliaen.    Kom ick in de Kaets-baen, en speel met het rancket
            Dat mijn het sweet uytbreeckt, en druypt mijn in de ooghen,
            De jonghen of de maeyt komt mijn daed’lijck of drooghen:
            En kom ick op’t Dansschool daer ick mijn passen leer,
            (200) De Meester wijstme niet als alle groote eer:
            En gae ick daer van daen om eens mijn dorst te slisse
            Soo heb ick daed’lijck (ten mach voor al niet misse)
            Een vijf ses schraepers, of laegh-loopers an mijn zy,
            Die alle nieuwe voysen staegh speelen op voor my,
            (205) En wat ick haer ghebie, dat krijgh ick met mijn spreken.
Bytebier   Des dat jy rijckelijck weer in de Veel moet steken.
Iuliaen Begeer ick Zijd’ of Laecken, ick krijght uyt de winckel strack.
Schentek  Daer krijghen wy dan of ellick een fraey nieuw’ pack,
            En komen daer mee uyt trots eenich ghemeen Vryer.
Iuliaen.   (210) Soo ick wat maecken laet van Schoen-maecker of Snyer,
            Sy moeten strack riet staen, en schickent mijn voort weer:
            En wat ick van de Borduyr-werreker begeer
            Dan moet hy mijn voor eerst iens fraey of conterfeyte,
            Want ick soeck anders niet als brave rariteyte:
            (215) Soo ick somtijts rinckool, en uytklinck glas, op glas,
            De glasemaecker, en glaes-schrijver komt soo ras
            Als ick hem maer ontbie, om dat voort weer te maken:
            En soo ick questy heb, of eenighe quade saken,
            Soo staet mijn strack ten dienst Procureur en Advocaet,
            (220) Dien ick dan mit de leuren voor ’t recht omspringhen laet:
            Soo ick iens wert beklaeght van d’een of d’ander grayer,
            Soo maeck ick het strack of met Schout, en Dieflayer:
            Soo ick somtijts eens roy, t’sy d’een of d’ander nacht,
            En dat my onse stoepen (of onse Ratel-wacht)
            (225) Eens krijghen opter daed’, en brenghen mijn nae boven,
[fol. B1r]
            Soo ist brenght hem ras t’Huys, de Jongman is bestoven;
            Terstont ontsteecktmen dan een Lantaern met licht,
            En houden mijn soo lang tot ick ’t Huys ben int ghesicht:
            Jae duyden al mijn doen, slechts voor een kluchtich deuntje.
Schentek  (230) Dat loof ick wel, jy bint ien weelich Rijck-mans Seuntje;
            Maer hy begint langher te veel te drincken op den Heer,
            Trouwe, tis op zijn Rijcke-luys, as hy ’t geeft betaelt hy ’t weer:
            En indien de sont (ghelijck begint,) iens wert ghesloote,
            Soo vrees ick sel hy over al zijn Kop staech stoote.
            (235) En daer hy veele goets op kredijt heeft ghehaelt,
            Die selle dan mee strack oock willen zijn betaelt:
            Soo dat wie zijn vrient is, sal dan zijn vyant worden.
Bytebier.  Soo was het tijt dat wy ons keelen bey toe gorden,
            Ick vande Rotterdammer, en jy vant lecker ghebraen.
Schentek  (240) Dat dient ons seecker niet, ons sou te grooten onghewoont an gaen,
            Dan ’t is hachlijck of wy die tijt al bey beleven,
            Altoos so lang hy ’t het, sel hy ons de Smeeringh wel gheven:
            En ’t komt ons seecker toe, jy weet wel wat ick mien
            Byte-bier: ay kijck; hy het ons al e sien.
            (245) Kom gaen wy na hem toe, en hem loflijck vereere
            Met eenen hoofse groet, en vriend’lijck saluteere,
            Ghelijckmen veel tijt doet zijn alderbeste vrient,
            Want ziet, jy weet de Geck die isser toch mee e dient.
Sy gaen beyde by hem.
Bytebier.  Goeden morghen Heerschop. Schen. goeden morghen wy u wensche.
Iuliaen.   (250) Een goede morghen dies niet quaedt voor alle Mensche;
            Wel, Schentekeucke waer was jy gisteren verzeylt?
Schentek  Dat sel ick jou segghen, get Heerschop, mijn is so wat e veylt,
            Voor jouwent weghen, dat gien brock is om vermuyle.
Iuliaen.    Wel wat is dat? Schen. dat sel ick jou zegghen, laet’we schuyle
            (255) Hier ter zy van de scherm, om of jou Vaer ons sach.
Iuliaen.    Wel hy, wat mienje dat Beste-vaer gien wit sien en magh?
            Om hum hoeve wy ons niet uyt de weech te houwe;
            In oock is hy soo out, dat hy de stoel voor zijn Naers gaet klouwen,
            Hy weet daer gien mier of, hy ’s half inde Kijntsheyt.
Schentek  (260) Wat dunckje van sulcken Seun, ist niet fraey van zijn Vaer e seyt:
            Hy spreeckt al eveleens of hy hem by de wegh had e vonde,
            Brengt Kijeren op, ja ’k mien jonghe honden:
            Wat ist een onghelijck scheel, hy, of zijn aere broer.
Bytebier.  Heerschop niet om jou Vaer, maer om jou quae Stief-moer:
            (265) Want datse onse doent, of voorstel quam te wete,
            Zy sou ons soo uyt-roocke dat de honde niet sou wille van ons eete,
            Ken ick haer aers te recht. Iuly. ’K segh niet dat dat aers is,
[fol. B1v]
            Ackermente, zy lasmen van ochtent sulleken gardijn mis
            Dat ick het mijn leve daghe nummer sal verghete
            (270) In daer by baerdese, ofse vande Knicker was besete
            En duwden alle ding, met wanghen uyt hiel stijf,
            Al eveliens, ofse ien hiel Tonnetje vol had int lijf:
            En daer by gaetse mijn Vaer altijt teughen mijn op hisse,*
            Soo dat ick altemet deynck, of het niet iens sel slisse:
            (275) Als icker noch om denck soo beeftme noch mijn kuyf,
            ’K wouse op ’t gijpen lach; ’k sou speulen, Heer treck, ick schuyf.
Schentek  Heerschop jy bint noch goet, jy meuchtse noch wel lye
            Dat jijder niet en wenst int huysje daer besye:
            Of ten minsten op de nare Moocker hay.
Iuliaen.   (280) Jae, of in Nobes kroegh. Byt. fray, fray, fray,
            Het sel ten lange lesten wel moyer en schoonder kome.
Iuliaen.    Wel waer van swijghje van ’t gheenje hebt voorghenome
            Of vreesje dat de Feecx Jou mocht over rompelen ras?
Schentek  Jae Heer, en oock en komtet hier niet wel te pas,
            (285) Vermits de praet te lang sou vallen na mijn ramen,
            ’t Was beter dat’wer ginge, en ien ombijtentje op namen,
            Soo sachje iens de schoon, met haer Gravinne doeck.
Iuliaen.    Is de zaeck soo gheleghen, sint de kooten die ick soeck
            Kom gaen wy daer nae toe, ’t Huys machme niet langher houwe
            (290) Vermits ick aers niet soeck als versnappering van Vrouwe:
            Wat wegh slane wy toch op? tis mijn leet dat icker niet bin.
Schentek  Nou Heerschop jy eerst voor, deese wegh moete wy in.
Bytebier   Wel te pas krijghe wy wel voort ien soopje,
            En flusies hoop ick, selwet af spoelen met ien stoopje
            (295) Of twie: so van het frans, of van het Rensche nat.
                                                                                        Binnen.
Teun de Koppelaerster uyt.
            WAt uyr of het is? Wat tijdt ist of ick schat?
            Ick kan gheen gissing maken door dien de dagen lenge,
            Maer hoe soetjes gaet den dagh het Sonnetje voort brenghe?
            In hoe lieffelijck ruyckt de voor tijdt by ’t nae jaer,
            (300) Niet waer kyertjes? niet waer? ist niet kennelijck en klaer?
            In hoe aenghenaem is het voor Schippers en bootsluyden
            Die haer nou maecken ree, om te gaen Oost West of Zuyden:
            In hoe troostelick is het voor de slovende Ambachs man,
            Om dat zijn dagh-huyrtje nou wat te meer set an:
            (305) Hoe welsser nauwer noodt de broodt-kost gaen uyt schrapen,
            En alle Jaers haer huyr by een weten te rapen,
            In dien de Vrou niet mee yet ter hant slaet of doet
[fol. B2r]
            Van ien kleyn Koomenschoppje, of aer soet Poppegoet
            Daer ienich treck in is, in Winckels of in Kramen,
            (310) Hoe wel der menich hier haer neeringh schier wel schamen:
            Doch die sulcx doet (seg ick) zijn leven niet bedijt,
            Al hoorden zy al schoon van jemant het verwijt,
            ’t Wert om best’ wil ghedaen, en ’t is ien soetlijck winne,*
            Hoe welter vreemt voor staet die dit eerst gaen beginne,
            (315) Dan dat zy ’t wisten dat dit alsoo macklijck vil
            Daer souwer mennich haer soo slecht niet houwen stil.
            Noch daer sou mennich Vrou soo veel ghebreck niet lijen
            Noch met haer Kijertjes, soo streumlen en soo strije:
            Noch nummer gaen soo slecht, Soo sober schrael ghekleet,
            (320) Ghelijck icker hier in Amsterdam meenich weet.
            Die haer Mannen d’hiele weeck de Waerdinne gaen toe steke
            Dat zy schier nummer wat hebben t’ eeten of te breken,
            En daer by lijden noch veel droochten inne kout,
            En hebben nummer in Huys, ien Turfjen, of ien Hout:
            (325) Is dat dan wonder dat alsulcken lief jong Vroutje
            Haer Echt, of lofte breeckt, of haer gheswooren Troutje?
            Mijn dunckt neen, want siet Kijere noot breeckt wet,
            In daer van worter dickwils het Lijf oock nae e set:
            Soo datme somtijts van de noot ien deucht maken,
            (330) Wilme met vroomicheyt door deuse Werelt raecken:
            En wilme met eeren net, oock komen voor den dach,
            Dat yemant jou van boven, tot beneen wel sien mach:
            En datme niet vermaert wil zijn voor een slavonie
            Of voor een slordebel, of vuyl neusseghe tronie:
            (335) Want siet mijn lieve Kijere, die kliere maecken de man,
            En mennich behoeder siet het met goen ooghen an:
            Ghelijck het oock reen gheeft, en ’t valt niet om verdriete
            Dat hy zijn Wijf moy siet, daer hy niet voor het gaen swiete.
            In daer hy altijt ien luy en lecker leven af heeft,
            (340) Noch mijn Man het zijn leven, noyt e weest soo onbeleeft,
            Dat hy zijn daghen oyt op sulcx heeft gaen gnorren,
            Maer eerder in zijn tijt, my tot de winst heeft gaen porren.
            En doen ick dus verd quam, dat ick niet meer en mocht,
            Heb icker mijn Dochter oock int ent toe e brocht;
            (345) Trouwe, met haer Mans believe, wilt het wel versinne,
            Mits hy niet kloeck genoech was om haer de kost te winne?
            Hier stae ick vast en praet, en vervorder mijn bootschap niet
            Vermits sy noodich was, want de Schuyt die lach vast riet,
            Soo as Juliaen zijn Boel, sou nae de Voolewijck varen
            (350) Waer over ick hem wel eens woude spreken garen:
            Dats om Duym-kruyt, daer hy meuchlijk, niet wel sou willen an
            In nochtans (soo sy seyt,) is hy der de Vaer van.
[fol. B2v]
            Of soo ment duyden wil, maer ick meender soo veel benne
            Dat jy den ien voor den aer qualijcke sout bekenne,
            (355) En daer sy mee als Vaer gelt voor ghenooten heeft,
            Trouwe dat is het gheen daer sy daghelijcx af leeft:
            En soo dees Juliaen het mitter gaet of maecken
            Soo selder weer ien aer aen’t Teefje vast raecken:
            Siet daer soo komt hy an, wel te pas hy mijn moet.
Iuliaen uyt, Bytebier en Schentekeucken komende
uyt de Kroegh, en de Koppelaerster blijft staen.
Iuliaen.   (360) Waer machje mijn leye? wat dese mallen bloedt;
            Mijn leve sach ick niet sulcken aensicht van sint Truyen.
Teun.     Wel wat of hem toch schort, wel wat mach dit beduye?
            Het lijckt dat hem de kruyn niet wel e schoren is.
Schentek  Wel heerschap ’kmiende dattet ien meyt was schoon en fris,
            (365) Van lichaem en van trony, ghelijck syse ginghe prijse.
Iuliaen.    Sy mocht de Duycker, eer ick haer vrientschap sou bewijse,
            ’kHad liever datse op ien rasende Bul sat,
            Noyt leelicker aensicht sach ick oyt in dese stadt,
            Sy hadt ien Backus gantsch ghepockdaelt hiel vol putten,
            (370) Datmen een spelden hooft groot ’t vleys dienden ’tonderstutte:
            In daer by hadse lippen ten minsten van ien pont,
            In ien aensichje as ien Wint-honts hooft soo ront:
            In ien neusje as ien hoere-koot, hiel fraey om te bedompe
            De kaersen in de Kerck, daerom swijght van de lompe,
            (375) Want ick van haer soo veel als niemandal en hou:
            Jae dat mier is sy hadt ien mondt daer men ien broeck in spoele sou
            En ien paer lichjes as ien paer Kabbeljaus ooghen
            Daer me dat groene tuygh staegh dienden of te drooghen,
            Daer by soo sachse mijn an as de barelijcke duycker.
Bytebier.  (380) Heerschop way waren gister avondt hiel soet gelijck ien suycker
            Dat was soo jy sey ien ander lief jongh hart.
Iuliaen.    Dats de waerheyt, al was het schoon ien swart,
            Sy was besneen van trony, en van raddicheyt van leden
            Wou ickse over straet by de beste wit sien treden,
            (385) In daer by wasse vriend’lijck niet trotsich noch niet preuts,
            En dit wal-barcken aensicht sach staegh al even dreuts:
            Jae doen icker uytgingh, ’kwas beschaemt voor al de lien.
Schentek  Jae ick deynck as ien hont die sijn naers laet sien,
            Jy hebt jou leve wel bedreve slimmer ranckje.
Iuliaen.   (390) ’t Was seker ien Venisje, hadse slechts ien hals banckje,
            Sy was vol alle ghebreken, en dat en is geen ien dat.
Schentek. Heerschop jy hebt van ochtent een keurich oogh e hadt,
            Het sou mijn wat verscheelen ien bruyntje by ien witje.
[fol. B3r]
Iuliaen.    Jy oordeelt nae jy weet, ’ksegh s’hadt niet ien litje
            (395) An lichaem of an leen, ’t gheen by de swartin ghelijcken mach.
Schentek  Ick souwer beter van oordeelen dat ick het swart gat sach,
            Maer t’wijl ickse noyt keeck, soo moet icker van swijghe.
Iuliaen.    k’Wist alle ooghenblick sulcken moes-aep wel te krijghe,
            k’Was blijdt dat ick mijn naers soo veechden an de deur.
De Koppelaerster gaet by Iuliaen.
Teun.      (400) Heerschop stae jy en praet, goeden dagh Monseur,
            Vergeeftet mijn dat ick mijn in jou reen kom steke.
Iuliaen.    Wel Tuentje bin jy daer. Teun. Ja; ick wouje wel ien woortje spreke.
Iuliaen.    Wel wat is dat. Teun. Dat sel ick jou seggen, komt by my,
            En voeght jou soo ien weynichje onder mijn groene zy,
            (405) Wel te pas dreef jy mijn dus vlotich op mijn stroompje,
            Hoe vaertet speulje altemet noch iens Bruygoomptje?
            Versoeckje altemet noch iens ien swacke Bruydt.
Iuliaan. Jae’ck, of neen ick; mijn dunckt ick scheyer uyt,
            Door dien ick altemet ien Vryer wordt op mijn daghe.
Teun.      (410) Soo hoor ick wel slacht jy der mier, het komtje an by vlage,
            Dan dats mijn bootschap niet daer ick om by jou kom.
Iuliaen.    Wat dan, ick bid jou, ay seghme de waerom.
Teun.     Maer ’t Meysje daer wy over ien tijt by vrolijck waren,
            Die sit nou arreme kijnt int uyterst van haer baren,
            (415) In jy weet immers wel dat jy der de Vaer of bint.
Iuliaen.    Ick. Teun. Jae jy; hoort mijn woorden wel versint,
            Ick kom hier om het in de rechte kreuck te kalle.
Iuliaen.    Ick Vaer van ’t kijndt? wel hy jy begint te malle,
            Ick loof werentich niet of jy scheert met mijn de geck.
Teun.      (420) Neen, neen, ’t is ernst, het gheen ick teghen jou spreeck,*
            Daer van so wiltet liever met ghemack gaen of maken
            Eer dattet ruchtich wort. Iuli. Wat mach de kol hier kaken,
            k’Segh datje jou mont snoert en datje hier van swijght.
Teun.     Soo waerschou’k jou dat jy van daegh het kijnt t’huys krijght.
            (425) Want siet sy selt jou by de Vroe-moer so daetlijc gaen op sweere.
Iuliaen.    Dat hart en hetse niet, wel hey, dat lijckt wel scheere,
            ’Tis wel een jaer verleen dat icker lest by was:
            Wel hey; wat rijdme die vuyle en afghereede tas,
            Ick heb de uyr en stondt in mijn Tafel-boeck e schreve,
            (430) Ick miender van de lompen oock niet ien duyt te gheven:
            Wil sy wat sweeren sy gaet nae Albert en nae Jan,
            Die weete (soo ick meen) hier vry wat meerder van,
            Die hebbender hiele weecke, jae maendt mee huys e houwe.
Teun.     Nochtans (soose seydt) selse jou vuyl schouwe,
            (435) Jy selt de naem hebben over de hiele stadt,
            In waer jy gaet of staet ien hoope kakelery nae jou gat:
[fol. B3v]
            In jou ouwers op jou hals staegh te kyven en te gnorre,
            Daer van soo maecktet of, mach ick jou tot wel doen porre,
            Neemt mijn tot jou maeckelares, maer siet datje mijn niet melt,
            (440) Ick selt maken datier of komt met hiel weynich gelt:
            Daerje voor seker aers de wurrep selt voort krijghe.
Iuliaen.    Lelt mijn niet an mijn hooft, wilt hier vrylick van swijge,
            Daer is gheloof ick vast soo menighen, menigen Vaer,
            Jae k’loof soo veele wel als daghen in het jaer,
            (445) Jae moghelijck wel mier als ick nou wel kan gisse,
            Daerom gaet vry van hier, ick magh gantsch gien gelt misse,
            De Buyly en mijn hooft die binne bey beroyt,
            Want gister avond doncker heb ick al mijn gelt verpoyt:
            Seght dat’k het liever hadt dat syse weer quam stoffere.
Teun.      (450) Soo hoor ick wel mach ick wel onghetroost weder keere,
            En brenghen haer de tijdingh ende bootschap hier van.
Iuliaen.    Dat meughje doen, en gaet daed’lijck voort an:
            Wat dese ouwe kol, of ick laet jou van de Schout vanghe.
Teun.     Dat hart en hebje niet, en wilje niet out wese laet jou jong hange
            (455) Wat dese Galghe-brock, wat dese Maeysjes verkrachter,
            Het sel jou in jou oogh druypen, dat sweer ick jou warrachter:
            k’Wed jy van stonden an ’t kijndt selt krijghen voor jou deur.
Iuliaen.    Daer sel ick ouwe Teef wel een schutje schieten veur,
            Jy selt jou wel wachten voor sulcken snoo bedrijve.
Teun binne, en Iuliaen gaet weer by zijn oude Laghenoots.
Bytebier.  (460) Wel Heerschop wel hoe dus, hoe raeckje dus aen ’t kyve.
Iuliaen.    Ic hebber reen toe. Schen. Hoe dat. Iuli. Om datmen my onteert.
Bytebier   Waerom? Iuli. Maer om datmen mijn ien kijnt op sweert,
            En men willent mijn soo daetlijc nou voor me deur gaen brenge.
Bytebier   Ien kijnt ’t huys, ien kijnt ’t huys, wel heerschop wilje dat niet ghehenghe?
            (465) Wel dat is nae mijn dunckt jou eer noch reputaty niet te nae,
            ’Tmachje wat gelt kosten, en ’t mach wesen tot iou schae:
            Maer daer tegen voertie weer die faem, en groote eere,
            Als datie goedt sint in jou doenten en probeere,
            In jy selter by de Meyt niet as te beter hylick om doen.
Iuliaen.   (470) Jy soutet mijn wel wijs maken, konje mijn soo mal broen,
            In dient beget soo beurt selme mijn over al bespotte,
            En segghen draegh jy sorch voor vierde-half hondert pap potte:
            En vierthien op het aldernauste gheseydt.
Schentek  Heerschop daer’s vry wat an, dat is gien quaedt bescheydt:
            (475) Maer daer van selje over al staech hiete Vaertje.
Iuliaen.    Al snaps ghenoech hier of, ick raeck hiel op mijn paertje,
            Vermidts ick met de munt miester niet wel en stae,
            Ick heb onlanghs mijn Vaers sleutel gaen drucken nae,
            In loodt, en in pot-aerdt, en hebse na laten maecken.
[fol. B4r]
            (480) Nu wil ick sien of ick daer mee int Kantoor kan raken,
            En zegene mijn als dan met alderhande splint.
Bytebier.  Jae watten aerdicheyt; heb jy dat sellefs versint?
            Ick hebme leve daghe van gien slimmer hoore spreke:
Schentek  ’k Loof niet of Heyntje pick hettet hum in e steken,
            (485) Hy is waerdich datmen sijn arricheyt verbreydt.
Bytebier   Hy is de Duycker self after toe e neyt
            Ick kan niet segghen, als jy weet te fynanceere.
Iuliaen.    Nou ’t wordt tijdt dat ick gae nae ’t kats kop keere
            En lichten hem de huyck, daer hy mee is belaen.
Schentek (490) Wy sullen hier soo langh wat ginsen en weer gaen.
Binnen.
Iuliaen binne, en sijn Lagenoots wachten hem, en spreken
dese Reghels.
Bytebier   Byget raeckt hyer in, hoe sel, hoe wil hy hem zegene,
            ’t Sel wese waer wy kome, of het staegh gelt gingh regene.
Schentek  Wy krijghen alle bey wel een Vastel-avondts gift
            Van eenich fortel gelt*, ’t gheen hy toch acht voor drift,
            (495) En uyt zijn Gout en Silver gaet soecken inne lesen.
Bytebier   Ick Sorrich dat de maer niet soo goet sel wille wese,
            Maer in dient byget so beurt, stae vast dan al de kuffe,
            Wy hoeven dan in langh voor broodt noch wijn te suffe,
            Voor Botter, noch voor kaes, ghesoon nochte ghebraen,
            (500) Over al waer datwe kome sel ’t seyl moeten vol staen:
            Ick wed dat de Tocht sel duyren ten minsten ien ses weken,
            Jae hiel Amsterdam selder weten of te spreken:
            ’Traeckt voor seker in d’ien of d’aere Almanack.
Schentek  Wat noodt wast had hy slechs de spont al in sijn sack,
            (505) Dus komtet dickwils dat de sommighe falieren,*
            Door dien de Soonen staegh schier slempen, dempen, smeeren:
            En kameren hier en daer, ien moye jonghe tas,
            Soo langh sy komen kunnen achter haer Vaers gelt kas:
            Maer as dat iensjes mist raken de sinnen hiel an ’t leutere.
De Moer verstoort Iuliaen, en spreeckt dese woorden binnen.
Gerbr.    (510) Jou Schelm wat doeje daer an ’t Kantoor te puetteren,
            Hoe nae sinje weer doende after jou Vaers geldt sack?
            Wacht daer mee kom ick jou by. Sacht strick strack.
            Jou vleys dief, jy ontsteelt jou Vaer vleys inne bloedt.
            Ick kom; ick kom vast kijcken wat datje breeckt of doet,
            (515) Jy seltet ten jongsten daghen noch verantwoorden
            Mijn leve quam ick niet daer ick van sulcken rebellen kijndt hoorden.
[fol. B4v]
            Ick selder jou van daen helpen, dat wil ick iou wel sweere:
            Gaet hier seg ick jou, en staet stil. Iuli. Wel wat is jou begeere?
Gerbr.     Vraechie dat jou Op-trecker, jou rechte gelt-dief.
Iuliaen.   (520) Wel moer droomje mijn dunckt jy hebt ien brief,
            Schaemdie, want hier voor de deur staen van me confraters.
Gerbr.     Ick segh dat jy’t mijn weer uytdockt, en dat met weynich ghesnaters:
            Of ick roep strack jou vaer. Iuli. Hoe gaet dit ouwe wijf an?
            Wat mienie dat ick jou niet ontworstelen kan.
De Moeder valt, en Iuliaen loopt by zijn Laghenoots, en
de Vader komt op dit gherucht uyt.
Gerbr.    (525) O mijn arm! och! mijn dunckt hy hetse gaen verdraye:
            Och Joris Vaer! wat gaet jou Seun hier ien spul bereye.
Ioris.        Wie mienie? Gerbr. Maer jou jongste Seun Juliaen.
Bytebier.  Hoe vaert is de vangst goed? Iuli. Hier niet langher te staen:
            De Convoy is door mijn moer gantsch en gaer of e slaghen,
            (530) En dat het meeste is, en dat’k my gae beklaghen,
            Dat is dat’k de sleutel ghelaten heb int Kantoor,
            Door datse al te haestich, en te schielijck quam voor:
            Dan non fors, wy wille daerom niet iensjes dutte,
            Al heb ick schoon gien gelt, k’heb gheloof om te stutte:
            (535) Kom gaen wy daer ras heen, de eerste kroegh de best.
Ioris.       Wat doet Juliaen al weer, ick geef hem wel de rest?
            Wat het hy nou op nieus soo daetlijck weer bedreven?
Gerbr.     Dat sel ick jou segghen; och! het lijf staet mijn te beven,
            Die biene knicken onder mijn ou en swack lichaem:
            (540) En van versteurtheyt snack ick vast hygent nae mijn aem:
            En daer by het hy verdraeyt, dunckt my ien van mijn leeden.
Ioris.       Maer seghme ras waerom? hoe dat? en om wat reden?
            Ick selt hem voort verleeren, hy krijght datelijck sijn lot.
Gerbr.     Maer soo’k nae voore gingh, hoor ick hem in het slot,
            (545) Van jou Gelt kantoor, te krassen en te schrapen,
            Waer over ick hem op het feyt daetlijck quam betrape,
            In hy daer strack van daen; en ick hem nae tot veur,
            Dan doch ontworstelde mijn, en liep ras buyten deur,
            En slingerde mijn hier neer met veel ghegnor en gepreutel,
            (550) En ick sach nae ’t slot, daer’k vont dese sleutel,
            Dien icker voort uyt nam, en stont als mal, en dom.
Ioris.       Maer Gerbrich wat ick hoor, k’blijf staen als doof en stom,
            De sleutel in het slot, het lijckt mijn wel een droome:
            Van mijn het hyse niet, hoe is hy der an e kome?
            (555) Maer nouck’se wel bekijck dunckt mijn datse is nuw’
            Ick merrick hier soo veel an, dat icker schier van gru,
            Fy Soon dit zijn te grof, en al te leelijcke stucken.
Gerbr.     Vaer, ick mien dat hyse nae het laten drucken
[fol. C1r]
            Van d’ien of d’aere Smit dien hy d’Ooghen het e blint,
Ioris.       (560) Ick bevijn, dat het soo is, fy, onghehoorsaem Kint;
            Ick acht u anders niet als voor een vanme rebelle
            In die u grijse Vaer, in zijn Ouderdom komt quelle:
            In die door dit u doent mijn schier in het Graf druckt,
            Wat sout hebben gheweest, had dit u niet misluckt?
            (565) Aers niet als mijn leven, goet, en bloet, uyt te putten
            Tot dat ick kael was, en gans en gaer, sonder stutten:
            Dan daer sal ick voor wesen want mijn sulcx hier toe port
            Vermits ick mijn outste Soon soo grootlijcx doen te kort:
            Want d’eene dat jy ’t weet, ismen Kint soo wel als d’ander,
            (570) Hoe wel de jongste niet, soo slim schijnt, of soo schrander
            Als wel de outste doet, dat doet dat hy zijn hooft
            Met Bier, en Wijn, ontstelt, dat maeckt sijn sinnen berooft:
            En dat hy hem verloopt, veel tijt met schoone Vrouwe,
            Maer kon hy dese fauten, wat schuwen, en wat schouwe.
            (575) Ick mien dat sijn memory, sou wesen wel soo goet
            Als mijn andere Soon, dit is dat hem dit doet;
            En dat mijn Huysvrou salegher, oock sayden in haer leven.
Gerbr.     Vaer jy hebtem in zijn jeucht, de toom te ruym e gheven.
            In jy hebtem van jongs an, al wat te mal e went:
            (580) Soo dat nou al zijn doen, niet streckt als totten quaet ent.
            Hadt jy de teughel hem soo langh niet uyt gaen vieren
            Hy sou ghebruycken wel zeedigher en goe’r manieren.
            In datje seecker noch wout, noch isser wel raet toe.
Ioris.       Wel raet my dan, want k’ weet schier niet wat ick doe,
            (585) Noch ick en weet hier langher gien middel in te schicke.
Gerbr.     Overdaynckt iens, al sijn quae, baldadeghe sticke,
            Dien by bedreven heeft, alleenlijck tot u kruys:
            En deynckt, offer hier, niet wel sitten, int Tucht-huys
            Dien half soo veel als jou, verschreven Seun het bedreven;
            (590) Of die soo reuckloos anne gaen hebbe in haer leven,
            Of die zijn Ouwers, meer verdriets het e daen,
            Daer van sou ick jou endelingh, voor ’t alder uyterste raen,
            Dat jy hem datelijck (al soument jou verwijten)
            Vast setten liet, of op ien Oostinjes Schip smijten:
            (595) Och, daer sit, en vaert, soo mennighen goet Mans Kijnt.
Ioris.        Dat is ien saeck die mijn vry wat te droeflijck schijnt,
            En die mijn alle uurs tot int wtterste sou wroeghe,
Gerbr.     Beter dat, als dat hy alle daeghs loopt in kroeghe,
            En datje alle uurs d’rekeninghe krijght voor jou deur
            (600) Dan vande iene Waerdin, of van ien ander leur,
            Of dan vande iene Snijer, of van de aere Winckelier,
            Of dan vande aere uyt-suyper, of quade Financier,
            Daer hy ien hiele tijt, sijn goetje mee verquanst;
[fol. C1v]
            Dat het mijn Seuntje was, hy hadder al langh e danst,
            (605) Want jy sout altijt weten waer hy sou drincken of eten.
Ioris.        Jae wel, ick sout mijn leven niet wel keune vergheten,
            Mijn Jongste Seun te sluyten, te sluyten, ’t is te straf.
Gerbr.     Vaer jy doet sont datje mijn vermaen dus slaet af,
            Jy selter ter uytterste noch rekeningh of gheven,
            (610) Vermits jy oorsaeck sint, van sijn wellustich leven,
            En van zijn quaet bedrijf, datje daer niet voor en bint,
            En datje jou laet verheeren en vermeesteren van jou Kint:
            In dat van sulcken Kijnt, dat jou soeckt op den dijck te sette,
            Daer van siet wat jy doet, hier staet jou op te lette.
            (615) Of noch weet ick jou beter raet, soo jy ’t ghevonden riet,
            Dat jy hem mette Stee-Klock als Stee-Kijnt of luyen liet:
            Als dat hem niemant hoogher als ses stuyvers mochte borghen,
            Dan waerje soo mijn dunckt, mee buyten alle sorreghen:
            Spreeckt iens jou outste Seun, ick bid iens by hem gaet
            (620) En siet of hy jou mee, het selfde niet en raet?
            Of noch mier andere luy, ’k wil segghen van jou maeghen:
            Hoort iens, of zijt van haer Kijnt, wel souwe wille verdraghen,
            ’k Wed neen, in jy selt voorts wel worden onderricht,
            In ’t is ien Huys dat tot Gods Eer is e sticht,
            (625) Om sulleck volleckje wat te teug’len, en te temmen.
Ioris.        Ick kan, maer ick en mach hier noch niet wel in stemmen,
            Hoe wel dat ick verstae, dat ’k van bey ien kiesen moet,
            En dat hem oock grootelijck sel wesen goet:
            Soo meen ick met mijn Soon mijn eensjes te berade
            (630) Dat ick hem op een Schip wil helpen diep ghelade,
            En steuren hem daer mee erghens heen nae de straet,
            En sien of teghen sijn teghen-komst het beter gaet:
            Ick mach hem dese dinghen eens gaen voor ooghen legghe.
Teun de Koppelaerster uyt, met een jongh’ Kindt op
haer narm, en brenght het voor Iuliaen zijn deur.
Teun.     GIen Kijnt of’t lijckt zijn vaer, heb ick al mijn leve hore segge,
            (635) Hoe wel dat hyer de Vaer meughlijck niet of en is:
            Of meughlijck wel, ick seght soo by de gis,
            Vermits de moer soo wat e koot het in het hondert,
            Daer van jy Luytjes weest in mijn praet niet verwondert:
            ’t Is sooment duyden wil, het is een dolle tol,
            (640) Het lijckt datmen miest sien, op d’aldervetste pol;
            Of die het mieste het, in dan niet soeckt te gheven
            Voor al de mallery, die hy met haer heeft bedreven:
            Hadt hy haer d’ Hant e salft, of mijn flusiens e loont,
[fol. C2r]
            Hy sou met dusken schant dus werden niet ghehoont:
            (645) Noch hy en kreegh niet ’t huys dit wicht, dit jonge liefje
            t’Wellick inde luyertjes leyt, en op sijn borst ien briefie
            Ghespelt, ’t welck aen Juliaen alleen den inhout is,
            As dat hy Vaer vant kijnt oock vast is inne wis:
            Dit kreegh ick in mijn narm, en voorts soo was haer segghe,
            (650) Dat icket in sijn stoep safjes sou nederlegghe,
            En kloppe dan voort an, en spoene my ras e wech,
            Op datter niet uytrijst, ghekaeck, nochte ghesech:
            Noch datter niet of komt ienich rumoer of rasen:
            Of hier oock volck leyt uyt vensters of uyt glase?
            (655) Mijn dunckt neen, en oock ist soo doncker as ien pick,
            Doch ’t is ’t gheen my noodich is, en dienstich is int stick:
            En siet ick kom an ’t huys, leght daer mijn jonge schaepie,
            Soo langh tot dat jou weckt, hier yemant in jou slaepie:
            Nou ick ty ant bongsen, is dat niet moy e luyt?
Binne.


Teun binne, en Ioris met Gerbrich uyt, en ’t kindt
begint te kryten.
Gerbr.    (660) WYe klopt daer? wel spreeckie niet? wel wat of dat beduyt?
            Wie of daer aen de deur dus hart en stijf komt smijte?
            Och Vaer komt toch iens voor, ick hoor hiel fijntjes krijte:
            Wel wat of dit beduydt? het is hiel kleyn van stem,
            En ’t leydt soo seer en jammert met sulleke kijnts ghelem,
            (665) Al eveliens of het was ien jongh ghebooren wichie:
            Ay lieve krijght ien kaers, ontsteeckt ras iens ien lichie,
            Ick bidt dat jy jou toch haest weer herwaerts pijnt.
Ioris.        Wel wijf dit is ien ierst en jongh ghebooren kijnt.
Gerbr.     Ien ierst gheboren kijndt, ien kijnt, wel wat wil dit beduyde,
            (670) Het lijckt niet dat het komt van eenighe schamele luyde,
            Het is hiel gnapies, en gnutjes toe e maeckt.
Ioris.        Ien kijnt, jae wel hoe dat ien mensch an ien jongh raeckt?
            Maer dickwils qualijck weer of, wat maecktet al ghetiers.
Gerbr.     Vaer laete wy’t gaen brenghe hier nae de Aelmoesseniers,
            (675) Daer wort soo menighen Vondelingh op gebrocht, en gevoet:
            Wat dunckie is die vondt niet wel versiert, en goedt?
            Och! och! het is soo kout, en soo stijf schier as ien stockie.
Ioris.        Wat schrift is dit, dat hier staet op sijn Borst rockje?
Hy leest  Laet’k het lesen, dat’k hier van verstae den sin.
het schrift. (680) Ghy die mijn vint verwondert u niet wie dat ick bin,
            Of dat ick jonghe wicht u huys alhier dus nader,
            ’Tis om dat Juliaen alleen is mijnen Vader.
[fol. C2v]
            Mijn Soon de Vaer, de Vaer, ’tis tijt datmen mijn bijnt.
Gerbr.     Dit is voorseker, ’t ien, of ’t aere Hoere-kijnt,
            (685) Dat uyt de iene kuf, of d’aere kroech is e kome.
Ioris.        Juliaens Kijnt, ’k stae of’ck vande Aerdt was op e nome,
            ’t Is of mijn sinnen gans verdweenen zijn metter spoet.
Gerbr.     Dit moet al wesen van ien Ditmors*, of ien Knoet:
            Of van een Deensche Maeght, of erghens uyt West-falen.
Ioris.       (690) Ick ben so seer ontroert, dat ’k mijn Naem qualijck kan halen:
            Een Kijnt ’t Huys, ien Kijnt ’t Huys, het gaetme anme eer en verstant.
Gerbr.     Ja wat dunckje Vaer, en is hy niet ien schickelijck quant,
            Dat hy zijn ouwe Vaer, sulleken hoet gaet op ’t hooft sette:
            En daer by acht hy ’t noch voor deunen en voor prette,
            (695) Dat ick iens was zijn Vaer, of zijn vleysselijcke Moer,
            Ick bondt hem datelijck vast, dat hem sint felten voer.
            Of dat ick in dees saeck, mee segghen mocht en stemmen,
            Ick wist dien gaylen Boef, wel haest en ras te temmen:
            Ick sou hem laten brenghen, ras na de Heylighe-Wegh.
Ioris.       (700) Dat ick hem hier stracx hadt, ’t is waerheyt, dat ick segh,
            Ick sou hem datelijck soo vast wel laten vaeten,
            Dat hy mijn niet weer uyt, sou komen met schoon praten
            Jae, ’k liet hem sette wel te Water en te Broot,
            Want ick weet en beken, de schant die is te groot,
            (705) Dien hy mijn staegh an doet, met zijne boele gayle,
            Ick sweert hy sel flus moeten kiesen ofte dayle,
            Dats na de Heylige-Wegh, of ten minsten op ien Schip.
Gerbr.     Wat noot wast, hadt jy slechts de Voghel inde knip;
            Hoe krijghje hum best ’t Huys, hy selje als de Pest schrome.
Ioris.       (710) Hy selme voor ien aer, mien ick wel, ’t Huys kome,
            Kom brenght het Kint mee in, ier dat hier ionghe lien
            Ons met dit jonghe Wicht hier op u armen sien:
            En late wy ’t te zaem versussen en verswijghe,
            Want wy hier niet veel faem, noch eer mee sullen krijghen.
            (715) En ick selt daetelijck voort in Water-lant besteen.         Binne.


Giert de Waerdin uyt, al kyvende op Iuliaen en zijn
Laghenoots, om dat hy daer sitten wil blijven.
Giert.  ’k SEgh dat ick niet begheer, verstaeje niet mijn reen,
            Of moet ’k het jou noch grover en duydelicker segghe:
            Ick hou gien Slapers noch gien Nacht-gasten legghe,
            Die mijn Wijn en bier, in gieten sonder gelt.
Bytebier.  (720) Giertie siet wat jy doet, jy weet hy’s wel e stelt:
            Hy sel jou eerelijck, en deughdelijck betale.
Giert.     Hy mocht den Duycker, waer sout de kael-gaet van daen hale.
[fol. C3r]
            Daer staet noch een groote rekeningh an de Wandt.
Iuliaen.   Dat sel ick jou betalen, verstaeje dat onwetent pant,
            (725) In van dit hebje immers van mijn hant ien briefje.
Giert.     Moy bescheyt, niet waer Venisje niet waer Liefje?
            Daer mee heb’k nou’t mijns, niet waer, nou is alle ding te deeg?
            ’kMach soo blyd wese datteker mijn naers an veech,
            ’t Was moy, kon ick daer mijn Wijn-kooper, en schoyer mee betalen.
Iuliaen.   (730) Jy kantet als jy wilt, tot onsent daer mee halen,
            Wat rijdme dit onwetent, en vuyle sticke vleys.
Giert.     Is dat voor mijn geldt? heb jy dat hart segt dat noch ien reys.
            Ick selje soo met dese vuysten op jou backus trommen,
            Dat jou aensicht as ien kussen hiel ront sel op bommen:
            (735) Ick smijtje strack in jou backes, siet met dese sleutel reecx.
Iuliaen.   Dat selje wel laten Cronje, wat rijdme dese quae Feecx.
Giert.     Sel jy mijn voor een cronje, of voor een Hoer dus groeten.
Schentek Sus Giert saft, hout jou rust; Heerschop dus onder de voete?
hy valt.   Rijst, rijst, wel hey, dit hoort seker dus niet te gaen.
Iuliaen.   (740) Jae, jae, die niet en vil, die dorst niet opstaen:
            Wel hy, wat schortme, hoe kom ick dus swack van biene,
            Hae, hae, hae. Schent. Heerschop rijst vande stiene,
            Of van de kouwe aerdt: ’t is dat’k niet sien en mach.
Giert.     Ick wou de Guyt bedove tot in de vuylicheyt lach:
            (745) Sou hy mijn eer en faem, door een schant soecken te vervreme,
            Ick sou schier om ien hayr sijn mantel te pant neme,
            En peulewen hem hier by, noch soo ien lutjen of.
Bytebier Giert nou bedaerdje, ay maecktet niet te grof:
            Hy weet niet wat hy seydt, jy siet hy’s hiel beschoncke.
Giert.     (750) Jae ’t scheeltme niet, waerom drinckt hy hem soo droncke,
            En suypt het mijns in ’t lijf, en geeftme quae woorden toe,
            Ick segh dat ick hier voor noch sel krijghen mijn ghemoe,
            Siet daer ick raec an ’t schryen, sel hy mijn voor een cronje achten.
Schentek Neen Giertje ’t is misverstant, al soeties, stilleties, sachte,
            (755) Hy miendet seker so niet, jy namtet qualijck in.
Giert.     Sou hy mijn sulcx verwijten, om dat’k int eerst begin
            Van men jonckheyt een kindt heb over e wonne,
            Ick heb sond die tijdt of sulcx noyt meer begonne
            Als mit mijn Man, hoe wel ick niet swaer en wort,
            (760) Dats mijn ten minsten liedt, en daer hy staegh op gnort,
            En daer hy door de quel, staegh om op Zee gaet tye,
            Wat mienie dat’k al mach hooren innen lye?
            Of mienie dattet mijn hooft staegh weer verdraghen mach?
            Ick wou (al seg ick het selfs) dat ick iens ien eerleijcker waerdin sach,
            (765) Ick bin gien Hoer datjet weet, ick leef nou als de vroome,
            Daer mach hier as jy weet somtijts ien vroutje kome
            Die diene Burger of d’aere Singieur iens gherijft:
[fol. C3v]
            Maer k’hou niemant metter woon, noch niemant hier lang blijft,
            Als voor ien uyr of twie, ick laet niemant vernachte,
            (770) Daer heb ik al mijn leve mijn weten voor te wachte:
            Want of de langhbien quam, was al mijn huys e schent,
            Noch ick en hebber mijn daghen oock niemant toe e went:
            Noch ick en selt as nou oock nimmermier toe late.
Bytebier. Giertie ick wouckje soo moy, en schoon kon prate
            (775) Dat jy hem dese nacht slech iens herberghen wou,
            Daer kan immers niet van ontstaen, hy is nou sonder Vrou.
Giert.     Sonder vrou, jae fraey, en moy, wel waer sou ick dan wese?
            Neen vaer, neen; ick steeckme in gien vreese:
            Och daer en hadjet niet, ay kijck hoe schoon en klaer;
            (780) Ick hum hier in huys laten, die ritse sneuckelaer:
            Dat gat en boorie niet, neen kijnt hy selse niet licke.
Schentek Ay Herrebercht hem nou toch, hy sel jou marrege beschicke
            Jou gelt over ien bortje, k’weet het voorseker, hiel vro.
Giert.     Dats waer naers, dats waer; wis slaepie noch int stroo:
            (785) Hy mijn gelt beschicke. Schen. Ja by men keel, jae seker.
Giert.     Dat praetie mijn niet an, al waerie de beste preker.
            Hy mijn gelt beschicke, jae quaet ghenoech als icker om kom,
            Dan weygert sy mijn margen, k’sal niet staen of ’k was stom:
            Noch ick sal niet staen of’k in lap hadt in mijn mont steke,
            (790) Maer k’sal rijckelijck, en vryelijck uyt mijn mont spreke,
            Jy meugt nae hem sien, ick heb hem sonder wurrem kruyt e loost.
Bytebier. Ackerment dit is voor ons ien geweldige slordighe troost;
            Hoe raeckt hy nou best t’huys? Giert. En wilt mijn dat niet vragen:
            Hadieu genacht, wilje jy meucht hem t’huys drage.
De Waerdin binnen, en sy blyven beyde staen by Iuliaen.
Schentek (795) Dats ien Feecx, die sprack uyt haer mont, sy staet niet en lemt
            Ick loof datse mennighen mans baert het e kemt,
            Sy wist ons alle drie metter haest doen verhuyse.
Bytebier. Dats de waerheydt Schente-keucke, sy kon ons toch moetjes verguyse,
            Al watse sloech t’was wis, ’t was ien moye Voghel grijp.
Schentek (800) Ick dorst niet kicken schier, teghen dees loose trijp:*
            Is dat ghelijck men seydt, op den Heer, op den Heer drincke,
            Mijn dunckt dat onse Heer, wel seve mijl voor haer ging stincke:
            Ick gae gien mier soo uyt, ick hou veel van riedt gelt.
Bytebier Ick seghje van ghelijck, hoe moy is hy e stelt,
            (805) Hoe safjes moet hy in de wiecke slobber op legghe.
Schentek Mijn lust niet Bytebiertje proeft datie daer gaet segge,
            Ick heb te gast e weest (als jy weet,) mijn luster niet of:
            Wel ’t Heerschop dus te leggen, dits te slordich, en te grof:
            Dat dit den ouwe sach, hoe swaer wou hy dit wicke
            (810) Dat hy dus bestoven is, dat hy sijn eygen naers niet kan licke.
Bytebier. Daer sel hy wel ien aer toe krijghen, ghelijck als jy.
[fol. C4r]
Schentek Neen, neen mijn vrientje neen; daer bin ick niet garen by,
            Wy wille van die dinghe te same liever swijghe,
            Maer allijckewel wat raedt om dit sloofje ’t huys te krijghe.
Bytebier.  (815) Ick weet altijdt gien raedt; ick brenger hem niet in,
            Want de Moer sou op ons baren als een jonge duyvelin:
            En daer by haeldese ons het licht wel op onse wange.
Schentek Ick heb gien sin in dat water, daer me sulcke visse vange,
            Wy sellen dat mit ien aer, wel behendich voeren uyt:
            (820) Wie duycker of hier dus laet met de Kruy-waghen kruyt.

Hans de Knoet met een kruy-wagen uyt al singende,
en d’andre blyven staen.
                        IOrghen vanden Bayere,
                        Die heft ghemockt van Eyere
                        Met sijnen holten kruck:
                        Die heftet kindt gheslooghen
                        (825) In zienen olden dooghen,
                        Dat is nicx sien gheluck.
Schentek  Ay hoe groentjes dat hy queelt, hy is te byster vrolijck.
Bytebier.  Deus sel hem wel ’t huys brenghe, dit is de rechte molick:
            Hy selder graegh op wesen, dat hy ien stuyver verdient:
            (830) Kom laete wy der hem af spreke, wel hoe dus vrolijck vrient?
            Soo’k wel te deghen kijck, ist van de kleyne teughe,
Hans.     Wel woorum heerschop, wel woorum mach hem ien mensch nicx verheughe,
            ’t Buert ons alle dooghs nicx dies seynt wie onghewoon.
Bytebier. Souie wel wat kruyie wille? Hans. Och jooc’k mich goe mans Soon:
            (835) Gooren, gooren, hestu maer eyn luttick te arbeyden,
            k’Schol nicx rusten, noch ken salder nicx van scheyden,
            Of al dijn werrick k’schol eerst bolde zijn ghedaen:
            O dae jy wist hoe menichmael dae wie leedich gaen.
Schentek Wel vaer so was het tijt datme jou weer vol ginge kacke.
Hans.     (840) Ich meynt so nicx, je kunt me schamper verlacke,
            Je vanghste mie in mich onneusel wuert:
            Dan nu ich daerom nicx swijgh, ich endich mijn redden vuert:
            Heerschop, heerschop, het goot mich soo verdrieten,
            Want as ick t’hoes kum ginttet mijn wief te schimpen en te schiete
            (845) En ploocht mich, en kloocht stooch uber meyn ghewin,
            Alleyn Heerschop, alleyns ofse der doevel hadt in,
            So dae ich sovons vrees dae ich t’hoes kum genoke,
            Sue elementich ruertser smoel stooch mit heur koke,
            En ich geef haer nochtans al sovens meyn verdienst,
            (850) En in ploots van vrientlijckheyt doetse niet danse grienst:
            Want nummer heeftse genoch sie wol al hueger stiege,
[fol. C4v]
            En heerschop, heerschop, ’t isser nu soo nicx te kriege:
            Het lieckt eyn vremdeling goter hedenddeghs mee deur:
            En ich arm Burger man die stootme nicx eyns veur,
            (855) Dae nicx wol is gedoon, van onse Mogestrooten.
Bytebier. Wel hy wat mach dien Burreger al uyt sijn kruyn gaen stoote,
            Jy Burreger, wel hy, jy bint soo groen as gras:
            Mijn leven quam ick noyt daer’k van sulcken Burger las,
            Ay speelt ien reys op, voor den Burger met den Veddel.
Hans.     (860) Dae wol ich dijn woor moken, met mijnen bezegelde Ceddel,
            Die ich die wol looten kiecken sunder eyn weynich gesoeck.
Schentek Jy mient de brief jou hemt en de zeghelen in jou broeck:
            Dan ick loof noch schier nicx dat ick sie datie een seecker medicus slacht,
            Die zijn promoveer brief mee haelden voor den dagh,
            (865) Doen de officiers hem onder ’t vaendel wouwe trecke,
            Hoe wel dat sy der uyt scharssery mee ginge gecke:
            Wel wat het hy te doen, hy vlieght jou nae bovene toe,
            En komt weer ras of loopen, tot dat hy benaest was moe,
            En gafse haer te lesen: en sey een Doctoor is vant waken vry:
            (870) Doch over ghesien saghense dat hy maer meester was in d’aptekery,
            En lietent soo heen sloere, midts de losheyt sijnes hooft.
Hans.     Waerlich, waerlich, k’haf meyn Burgers Ceddel meyn gelooft
            ’t Is wel ien moont verlede dat ickse sellefs ginck koope.
Bytebier. Ay laet de Knoet, ghelijck hy doet, met de brief loope,
            (875) En maecken dat hy op sijn wagen krijght dese vracht,
            Want ’t is ghelijck jy weet over de middernacht,
            Wy sellen hem morgen vroech verstaie wel, hem wel spreke.
Schentek Dats gangh, ’t is tijdt en over tijdt, dat het nu is besteke:
Hy kruyt Is jou wagen geriet? Hans. Jo. Byt. Kruytse ien weynichie dit op
Hans.     (880) Wie doevel leght hier nedder seght Heerschop:
            Och ick goo met mijn woogen strack herwaerts stieghe,
Schentek Loopie ’t is ien mensch. Hans. kLust nicx. Byt. Sonder liege,
            Dat is de Vracht ’t geen jy strack voor ons kruyen sou.
Hans.     Ich ben soo seer verschrickt, waer ich eyn swangere vrou,
            (885) Ich wol sweeren dat ich bold in de kroom sou kome,
Schentek Nou stae vast as ien mof, en hem by ’t lijf e noome,
            En leggen hem op de wagen. Hans. k’Wed nicx waer hy t’hoes hoort.
Bytebier Maer hier niet verd’ van daen, daer aen de schilderde poort,
            Sy selle jou datiet weet met ien moye drinck-penning vereere,
            (890) En soo sy’t niet en doen, soo is onse begeere
            Dat jy morgen vroech op de Beurs by ons komt,
            Soo selle wy jou loone. Hans. k’Versto wel waer je nomt,
            k’Scholt soo doen, en k’schol hem inder yl t’hoes brenge,
[fol. D1r]
            En soo’t mijn Wief dien Doevel dan eenschsins wol gehenge
            (895) Soo schol ich die flussekens vroo in der yl komen bie.
Binnen.
Twee Ratel-wachten uyt, en de Knoet kruyt hem nae huys.
Schentek Wel doet dat. Ielis. Twie he het de kloeck, twie, twie.
Hans.     Heurt, heurt, hoe lude kriet den wooker.
Ielis.      Stae, stae. Hans. Bewoort meyn Heer, en Solichmoker,
            Steck nicx, steck nicx, woorlich ich ben goet vrunt.
Ielis.      (900) Soo jy jou niet gevange geeft, so ist op jou gemunt.
Hans.     Goren, goren gef ich my in dijnen handen Heeren.
Melis.     Wy souwent jou aers op ien aere wijs verleere;
            Waer wilie heen met dit ghestoole goedt.
Hans.     Heer dae is nicx woor. Melis. Wat rijdt ons dese knoet?
            (905) Wy sullen dit iens ondersoecken, en deurstoken.
Ielis.      Geestich fraey, ay kijck, ien moy vol vat e sloocke,
            Dit moete wy vrient de Pachters soo daetlijck geven an.
Hans.     Dae schol je wol loten, kieck tho deech, het is eyn vol sat man,
            Die mich van twie gesellen langs stroot is up ghegeven.
Melis.     (910) Jae maet jy hebt verstant, noyt geestiger van mijn leve,
            Hy quelt jou slechs ien lutie, het lijckt hy’s moeytjes buys.
Hans.     Hoo, hoo, scheerstou mich. Ielis. Waer hoort de jongman thuys
Hans.     Hier heer, hier heer, an des gemoolde deure.
Melis.     Wel kruyter hem dan an, daers niemant die jou sel steure,
            (915) Wy selle so verd’ mee gaen, en maken dat hy der komt in.
Hans.     Daes woorlich wol gedaen, dae is mich van mijn sin,
            Hier kum ich an het hoes, ginste maer eyns te loede.
Sy kloppen aen Iuliaens huys, en de Moer komt van het
bedt, en spreeckt dese woorden.
Gerbr.     Wie klopt daer? Ielis. Al vrient. Vrou neemtet ons te goede,
            Wy brengen jou Seun ’t huys. Gerbr. Dus laet weer inde nacht.
Melis.     (920) Vrou weest niet beschreumt, wy sinne de Ratel-wacht,
            Dies hoefje niet te vreese datie jou deur gaet ontsluyte.
Gerbr.     Dattet mijn eers ghenoegh was, ick lieter hem staen buyte,
            Dan wacht ien lutie ick schiet mijn rock over mijn hooft.
Ielis.      Ay doet dat, komt wat rasjes. Gerb. Hoe nae is hy moe e slooft
            (925) In de bier kan, of in ien diel hetseghe wijne.
Hans.     Kumste moor voor den dach, je schollet wol bevijne:
            Heurt, heurt, hoe sy de grendels ontschoeft.
Gerbr.     Gemarge mannen; waer is Juliaen? by wat geboeft
            Het hy de heele nacht weer in een gat e steecken.
Melis.     (930) Vrou, vrou, met oorlof hy kan niet hiel wel spreke,
            Vermidts hy d’heele nacht het e leppert uyt de kan.
Gerbr.     Jae wel ick scheur mijn reusel, en ick maker ien huyck van,
            Dat ick dorst ick riep sijn Vaer; ick selt hem flusjes klaghen.
[fol. D1v]
            ’k Vraegh noch iens waer hy is. Hans. Hie light hier up men woghen,
            (935) Ich heb hem dat je sweyt, hier an het hoes e kroet.
Gerbr.     Ick slae hem d’huyt wel vol, dien oleken droncken bloet,*
            Laet my maer slechs begaen. Hans. Vrou, dy mosty so nicx versturen
            Wol ie wat doen, nemtem binnen dijnder deuren,
            Toe dae ie nuchteren is, gooten dan een mool te keer.
Gerbr.    (940) Ja vrient jy weter niet of, het is elleke reys weer,
            Dat dit zijn Vaer weer sach, hy sou hem hiel versuchten,
            Dan ’t lijckt ’k selt moeten laten, om sekere quae gheruchten,
            Die hier onder de Buuren morghen mochten ontstaen;
            Waer vond’ jem. Hans. Vy der strooten door ’k twee venten bie vont staen
            (945) Die mie Jomffer harts grund’lijck haeben gebaden,
            Dae ich hem up mijn Wooghen soude laden:
            En kroeden hem te Hoese waert by die.
Gerbr.     Dat is seer wel ghedaen, maer ’t is gien blije mie,
            Draeght hem te saem in huys. Ielis. Wy volghen u begheere.
Hans.     (950) Sacht, sachte, woocker je moet ien weynich keere,
            Sue, sue, ie verstody up den arrebeyt.
Ielis.      Vrou wy hebben hem int Voor-huys neer e leyt.
Gerb. Siet daer is ellick wat, wilt dat voor ien drinck-penning houwen.
Melis.     Wy dancken u te saem. Hans. Jomffer ie scholt verkouwen;
            (955) Ich bid ie vrundelijck, goot by der Her te nest.
Gerbr.     Dat heb ick in mijn sin, en ’t is mijn oock voor best.         Binne.
Hans.     By mijnder Zielen het is een hupser Vrouwe.
Ielis.      Dat isse, en daer sulle wijse oock voor houwe:
            Nou goeden nacht mijn vrient, wy neemen weer ons wijck,
Hans.     (960) En ich gae na hoes stieghen, door dreck, vuylheyt en slijck.
Melis.     Drie het de klock, drie. Hans. Behoet mich moeder ist also loote?
            ’t Is tiet, en over tiet dat’k mich spoe vander stroote:
            Dan ich vrese, vrese, als ich denck om mie quoot wief,
            Ich bin eyn narre kop, dae ich kriegh schroom int lief:
            (965) Want ’t om mijn verdenst, daerom laet sy quoot luuden,
            Schol ich hoor inder iel selver het loch oet bruuden:
            En soo zy stille swieght, en de smoel dicht toe holt
            Soo schol d’uploopende moet by mie haest zijn verkolt.       Binne.


Bytebier en Schentekeucken uyt, al gaeuwende.
Schentek O O, mijn hooft doet mijn soo sier ick sou schier krijte.
Bytebier (970) Jae mijn Naers oock, laet ons beyde tronie samen smijten.
Schentek Dat sel ick wel laten, ick segt jou promt en plat,
            Ick begheer mijn moye Aensicht niet by iou leelijcke aers-gat,
            Daer meughie ien aer mee versien, versta iy dat wel Bytebiertie
            ’k Liet het toestaen wast ien aerdich Venis diertie,
            (975) Of van ien Adel Juffer, die wat schoon was van Lichaem,
Bytebier. Wel hebie mijn soo lief, Schen. neen ick sou die aem
[fol. D2r]
            Van jou, als van haer selfs, soo wel niet keunen verdraghen.
Bytebier. Get Schentekeucken, dat gaet mijn niemandal behaghen,
            Mijn soo lief als ien aer, ick sie jou an met de neck.
Schentek (980) Hoe ist hier Bytebiertje, scheerje met mijn de gheck:
            Of is het arenst? jae kijck, Ick souwme noch wat quaet houwe,
Bytebier. Ick had mijn leve daghe noyt sulcx op jou gaen vertrouwe,
            Dat ick dit van jou hoor dat is mijn wel groot kruys.
Schentek Doe jy dat Lieutje de, mijn Naers op jou Backhuys.
Bytebier.  (985) Lieutje, Lieutje, wel hy, wat dee die met verlof?
Schentek Dat sel ick jou segghen, maer die soende zijn Moer op het Kerrick-hof:
            Soo meuchje mee doen, soo sel ick jou betalen.
Bytebier. Dat jou de Duycker haelt seljer soo ien achterhalen?
            Je hebtme daer betaelt, en dat met rieje munt.
Schentek (990) Soo moet hy varen, die ’t mijn wenst dat hy zijn selfs niet en gunt,
            Nou alle gecke laet varen, en daer me te same peys,
            Wy dienen na het Heerschop wel iens te doen vereys,
            Want de Knoet zijn weerkomst hebben wy niet vernome.
Bytebier. Wat deynct daer niet mier om ’t Heerschop is wel t’huys e kome,
            (995) Want die Gras-burgher het e past op de vereeringh.
Schentek Iget Bytebiertje ’k wou ick mee sat ande smeering,
            Daerme ien Schapen Bout mocht diep int vleys tasten.
Bytebier. Jae jy sou sinte Marten houwe, hoor ick wel, al souje Sinter Claes vasten
            Sel ick oock ierst raen. Schen. Neen jy seker jy ratet nettjens op zijn hooft.
Bytebier.  (1000) In ick wensch om wat aers, mijn vryelijck ghelooft
            Dat is om ien diel moris leskel* dranckjes.
Schentek ’k verstae wel watje mient, die men koopt om twie blanckjes:
            ’k Hadt liever dat ick in mijn kraft an wat leckers sat.
Bytebier. Jae ’k loof wel, datjer gien beschete erretten voor at,
            (1005) Want jy hout te lijdich van smulle, jy maeckt garen goet cier.
Schentek In jy, sou jyder voor ’t goe nat, wel iens ghedroncke bier,
            Jou wel ghesmeerde keel, of graghe Maegh gaen asen.
Bytebier. Neen seker ’k wou liever ien hiel Kinnetje, vant aer uyt blasen,
            Hoe vaeckerich dat ick bin, de vaeck ging wel uyt hooft,
            (1010) Dan dats om niet e praet, ’t Heerschop is moe e slooft:
            Soo datter voor ons dus vrooch niet sel of vallen,
            Want ick en heb gien ghelt. Schen. En ick oock niemendalle
            Nou vind ick het ierst waer, dat, die, die, niet en het
            Moet alder eerst (soomen seyt,) met sijn Kijere moer te bet.
Bytebier.  (1015) En ick oock van ghelijck, nou ’t wort tijt datwe scheye
            En over ien paer uuren, sel ick jou veur ’t Heerschoppen deur verbeyen.
Schentek Ick selder dan op passen, haedieu en leeft ghesont
            Tot den Haes vangt ien Hont. Byt. Ja, en ien Roos-blat weeght ien pont.
Binne.

[fol. D2v]
Iuliaen met zijn Broeder Abraham, die hem
volght met zijn Vader en Moeder.
Abram. WAer heen dus vrooch al weer; ’kseg datje in Huys sel blijven,
            (1020) ’k Segh Juliaen gaet hier; ick raetje niet by lijve
            Dat ghy een voetstap weeghs verder gaet of treet,
            Of ghy sult weten dat het Vader sal wesen leet:
            En oock ons Moeder mee, ’t heeft langh e noch gaen dure.
Iuliaen.   Ick weet niet wat ghy meent. Ioris. U snoode guytse kure,
            (1025) Die ghy alle daeghs bedrijft, segh jy weetjer niet van
            Ick salse u in kort, wel bondich wijsen an:
            Die smaet die ghy mijn doet, en kan ick niet vergheten,
            Daer by soo hout ghy u of ghy nerghens of gingh weten,
            Doch weet wel anders, want u doen die gheven blijck,
            (1030) Is dit hier voor dat ’k u van jongs op vriendelijck
            En saftsinnich door gaens gingh sturen inne leeren,
            Docht ick dat ghy dus averechts sout omwaerts keeren,
            En setten mijn alle daeghs sulcken vuylen hoet op ’t hooft:
            Soo’t mijn niet quam te voor, ick haddet noyt ghelooft
            (1035) Van u, noch haddet noyt mijn daghen voorghenome
            Dat ghy soo diefs-gewijs after mijn kantoor sout kome:
            Doch tot mijnder gheluck soo werde ghy ghesteurt,
            Soo ick u niet ontsach, ’twerden licht u beurt:*
            Is dit hier veur dat ick u veele tijdt gingh vulle
            (1040) U leghe Buyly, niet denckent dat ghy sout op rulle
            Wesen, en blyven daer by schuldich, in kuf, en in kot,
            Waer van ick daghelijcx moet hooren nu de spot,
            En het ghekijf in huys, seer swaer om te ghehenghe,
            En daer en boven noch een kijnt my t’huys te brenghe,
            (1045) Het welck ick om ’t gerucht genomen heb in huys:
            Daer nae beswaert ghy mijn noch al met meerder cruys,
            Dats dat ghy droncken wert t’huys ghebracht op ien wagen,
            Het welcke mijn Juliaen niet meer staet om verdragen,
            Noch niet meer lijden wil dees schandelijcke last:
            (1050) Daerom in kort gheseydt ick sal u setten vast:
            Hoe wel ick mijne faem hier vry sal door verliese,
            Of soo ghy wilt, ghy moochter Oost-Indien voor verkiese,
            En van dees tween ist lot, waer van ghy hebt de keur.
Iuliaen.   Ach Vader! Vader ach! ’t is waer ghy stelt mijn veur,
            (1055) Daer in ick heb misbruyckt, doch soeck mijn te ontschulde:
            Ach! Vader hoort my eens, wilt doch mijn reden dulde,
            Ick weet ick heb misdaen, mijn jonghe wulpsicheyt,
            En soet gheselschap hier, heeft mijn hier toe verleyt,
            Het welck ick Vader ach! al hier niet wel kan late
[fol. D3r]
            (1060) Vermidts sy telcke reys my van ’t goedt voorneem prate,
            Daerom ach Vader lief, ick bidde om verschoon,
            Hebt doch medooghen met u alderjonghste Soon;
            Die van jonghs aen onder u vleugelen heeft gheschoole
            En denckt gelijckme seydt, dat het selschap doet doole:
            (1065) En datme nu altoos, en altijt hiel voor best
            Dats dat die niet en koot, dan beter voor as lest:
            Soo salt oock gaen met mijn, wilt het vry vast vertrouwe:
            Daerom mijn Vader ach, wilt mijn doch niet vast houwe:
            Of laet mijn toch niet op ien schip smijten ter zee,
            (1070) Soo’t u sin was ick garen uyter stee hand’lingh dee,
            Om te verduysteren het volcks nakakelich snappe,
            Om weer te raecken op de hooghe eerens trappe:
            Daer ick mijn vlijt ach! Vader ten uyterst om sal doen,
            Daerom mijn Vader gunt mijn hier op doch versoen,
            (1075) Ick sal alsulcx noch dierghelijck niet meer gaen pleghe.
Ioris.        Hy sou mijn met sijn schoon voorwendingh wel beweghe,
            Het Vaderlijcke hart, dat ontsteeckt noch met meedoogh.
Gerbr.     Wel Vaer, wel wortie geck geefjen weer ien vriend’lijck oogh:
            Trouwe, trouwe, Vaer, vaer, jy keunt vergeete:
            (1080) k’Loof dat hy jou op ’t hooft scheet, datiet niet sout wille weete,
            Jae k’loof jy attet wel ten lest voor suycker in.
Ioris.        Hoe praet het wijf dus slordich; Soon hoe ist u van u sin?
            Wat dunckt u van de reden, dien hy nu voor gaet wenne.
Abram.   Het schijnt dat hy sijn schuldt beweeghlijck gaet bekenne,
            (1085) En dat hy der berou, en leedwesen af heeft.
Gerbr.     Jae hoe langh sal’t duyren? k’rae datiem niet en gheeft:
            Want hy selder voorseker mee in de bocht springhe,
            En by ien diel lichte koye, daer voor mee van Aeltie singhe:
            Want hy het immers soo menighen moyen stuck gelts versope.
Ioris.       (1090) Nou moer, moer, men moet ten besten hoope:
            Niet waer Soon? niet waer? wat segh jyder van?
Abram.   Ick sout noch iens versoecke. Gerb. Jy sint geck gae jy’t weer an,
            Ick loof werentich niet, of jy sint uyt jou sinne.
Ioris.        Het sou te schand’lijck zijn vermits wy van de best binne
            (1095) Van Amsterdam. Abram. Dats waer, en’t staet oock hiel veracht
            En t’sou oock schant wesen voor het gantsche gheslacht.
Gerbr.     Jae wel jy kantet t’same overleggen en licht wicke,
            Daer is al t’hiel voorneem weer gantschelijck an sticke:
            Men mach immers niet as niet op sijn woorden staen,
            (1100) Hy is al eveliens gelijcken ien lichte weer-haen,
            De welck hiel schielick omdraeyt, met het alderlichste wijntie,
            Dit recht aers alsmen seydt, dits mal Vaertjen en mal kijntie:
            Jy sint dat segh ick noch sijn eenighe bederrif.
Ioris.*    Wat dunckie dat ick hem voort gaf sijn moeders errif,
[fol. D3v]
            (1105) Want sonder ghelt, en kan hy hem toch niet gheneere:
Gerbr.     Sijn moers errif, sijn moers errif, soo mach hy ’t voort verdomminere,
            Trouwe ick mien niet dattet nou soo groot is als zijn hooft:
            Wel als het nu al op is? Iuli. Vader vry vastelijck looft,*
            U Soon die sal hem in als heel wel tot deughden schicke:
Ioris.       (1110) Dat looft ghy. Iuli. Ja. Ioris. Gaet in ic sal so voort riet schicke,
            ’t Gheen tot u vertrecken het noodichst toe behoort.
Iuliaen.   Gans elimalimente dats weer ien kraftich woort.         Binne.
Ioris.        Voorts Soon soo moete wy binne te saem voor wenden
            Waer dat wy hem soo voort heen stieren ofte senden;
            (1115) Op dat de oneer ons hier niet meer en gheschiet.
Gerbr.     Jy doet al wat jy doet, jy doet van mijn sin niet.         Binne.


Bytebier, en Schentekeucken uyt.
Schentek O Mijn Buyck mient dat mijn Keel schier is e hanghe,
            Yghet dat wy ’t Heerschop nou slechts inde vlucht vanghe:
            Maer ick vrees dat’we deur de slaep ons tijt hebben vergist.
Bytebier.  (1120) Dat diende voor al niet, want mijn dorst die dient e slist
            Te wesen, ’k wou ickse al soo daetelijck mocht laeven.
Schentek In ick weet niet hoe ick tijts genoech sal raken an’t schaven,
            Ick loof dat ick nou an ien stoffeerde tafel sat,
            Of ick at wel en vijfentwintich beschuytjens op mijn sat,
            (1125) ’k Laet staen de andere kost, die ick vant bien sou ville.
Bytebier. Jae jy slacht Kockje, jy sout wel ien hiele Ham op schille
            Als jyder maer an sat. Schen. Daer pas ick op hiel fel
            In dan ien toochje toe, Kalck en Stien metselt wel:
            En ’t is oock vry ghesont, ick hou van gien Tabacke,
            (1130) Noch van gien brande moris het doet het lijf verswacke:
            Daer ’t ander ien Mensch smeer en reusel an set.
Bytebier. Dat sie ick wel an jou, jy wordt oock moyties vet
            Ick segh, ien goe toogh is beter, by namen asment van pas gaet warme,
            Met een exellent Neutemeschaetje daer in, o dats Reusel an mijn Darme,
            (1135) In ien Verijns Tabackje, o, gheeft die niet de schop,
            O ’t is ien Heere vreten, ganslichters daer smaeckt ien dronc op:
            En daer by isse gesont men schaftste op Bruyloften en Bankette.
Schentek Als icker was sou ickse daetlijck van mijn sette.
Bytebier.  Jaeje. Schen. Jaeck, jaeck, soo daetlijck inder yl,
            (1140) Want siet recht uyt e seyt, ’k bin niet gaeren by dat ghequijl,
            Ick machme met dat goore banghe goet niet quelle,
            Het roockt, het smoockt, of jy quam int voorburgh vander hellen;
            Hoe wel dat het ons Heerschop, altoos mee stadich doet,
            Bytebiertje, Bytebiertje, dat eeten is soo goet:
[fol. D4r]
            (1145) Dat meuchje vryelijck, en vastelijck vertrouwe:
            Het doet seecker lijf en ziel te samen houwe,
            En ’t deurt langher als het bier doet in de maech,
            Daer van swijght vry van t’jous, jy leght hier in te laegh:
            Dan wy willen daerom gien harrenis an schiete:
            (1150) Ackermente Bytebiertje, het gaetmen te schendich verdriete
            Dat het Heerschop dus besuckte langh in huys blijft,
            Mijn dunckt hoe langher hoe mier, dat mijn buyck teghen mijn keel kijft.
Bytebier. In ick soo van ghelijck, k’sou ’t wachten wel vervloecke,
            Hy moet al uyt wesen, kom tyen wy iens an ’t soecken,
            (1155) En sien of wy hem oock vinden in de brandewijn.        Binnen.


Iuliaen met Reys-kleeren, en gaende om te vertrec-
ken, en sijn Vader en Moeder, en Broeder by hem.
Ioris.        ’t AFscheyden valt mijn swaer. Iuli. Vader het sal wel zijn,
            Vertrout vry vastelijck, ’t sal gaen nae u begeeren.
Gerbr.     Hoe moytjes kan hy hem de heunich om de mont smeere:
            Maer laet hy uyter stadt vry wesen inne veyl,
            (1160) Ick wedt hy hem antiert al even wulps en geyl,
            Het lijckt de Duyvel op ’t lest de passy nou sel preke.
Iuliaen.   Broeder hadieu voor ’t lest, ick hoop wy sullen spreke
            Malkanderen, als ick weder ghesont hier t’huys waert kom.
Abrah.     Dat hoop ick waerste broeder, hadieu. juli. Vader waerom,
            (1165) Laet ghy om dees u Soon noch bigg’len dese trane?
Ioris.        Hout toch in u memory dat’k u flus gingh vermane,
            En weest toch suynich op u gelt, en op u goedt,
            En siet dat ghy daer mee toch beter hand’lingh doet:
            Soo mach u Vader weer, hem verheughen en verblijde.
Iuliaen.   (1170) Slaet daer gien twijffel an, ay stelt toch dees druck ter zijde.
            Hadieu mijn moeder, vergeeft my heb ick misdaen.
Gerbr.     Hadieu; yget hoe kan hy? hoe maeckt hy oock den haen?
            Hy tiert hem an, oft nou al sou wesen te deghen.
Ian de jonghen uyt.
            ’tPaerdt staet buyten ghereedt, komtet mijn Heer ghelegen.
            (1175) ’t Ghebidt is in de mont, de zael ghegort om’t lijf.
Iuliaen.   Ick gae soo voort met u, ick hier niet langher blijf:
            Seght mijn Vrunden goen nacht; hadieu en voor het leste.
Ioris.        De Heer die stiere u, altoos toch nae het beste. Binnen.


Giert de Waerdin uyt, en komt manen om haer
Geldt aen Iuliaens huys.*
Giert.     HEt selme wonder doen, of ick hem noch ’t huys sel vijne;
            (1180) Ick heb te langh e wacht, de Son het langh gaen schijne;
[fol. D4v]
            De Mies sorgh ick sal met sijn neus al wesen in de lucht,
            Vermits hy als een Voghel te vanghen is in de vlucht:
            Doch k’moet sulcx wil ick wat hebben ondersoecke,
            Of anders soume mijn dick nae mijn aensicht doecke:
            (1185) En siet ick kom an ’t huys, mijn dunckt icker voor bin.
Sy klopt. Hem sick, hou, wel hoorie niet? wel isser niemandt in?
            Ick loof seker niet, datse by daegh te bedt legghen.
Gerbr.     Wel klopt daer. Giert. Al vrient. Gerb. Vroutje wat is jou segghe?
            Of wat is jou begeere, waerom soo klopje aen.
Giert.     (1190) Waerom dat sel’k jou seggen, maer om jou Seun Juliaen.
Gerbr.     Hoe soo, wat begeerie, wat wilie, doet een teecken?
Giert.     Maer ick wou hem gaern self ien kleyn woortje spreke,
            Doch jy moetet wel weten, daers soo veel niet an belangt.
Gerbr.     Vergeefs is al jou vraghen, hy is al an ien kant,
            (1195) Daer van sel jy niet komen, mien ick tot jou begeere.
Giert.     Nochtans soo mien ick hier niet van daen te keere
            Voor ick het mijne heb. Gerb. Is hy dan in jou schult?
Giert.     Jaey. Gerb. Deynckt datje dan niet hebben sult,
            Want hy geeft niemandt niet; hy leeft nou sonder sorge.
Giert.     (1200) Wel dat sou fraey wesen, is dat dan voor mjn borreghen?
            Ick heb een Ceeltgen, en een briefje van sijn hant:
            Soo hy’t mijn niet en geeft, ick acht hem voor ien want,
            In uytsuyper, ien droch, acht hy gien mier sijn schrijven.
Gerbr.     Jy kant wel soo jy wilt, hier langh e noch staen blyven,
            (1205) Maer jy selt in bey jou hande, t’lest krijghen even veel.
Giert.     Wel dat komt seker proper, is hy sulleken juweel,
            Sou hy mijn ’t out en ’t nieu dus met ien briefie betale.
Gerbr.     Daer is seg ick jou van hum langher niet te hale,
            Hy hettet op e snapt, en e smeten deur de naers.
Giert.     (1210) Maer Vroutie is het soo, maer is het lijck wel waers?
            Isser dan niet te vegen? noch isser niet te hale
            Soo kom ick qualijck toe, jy mochtme wel betale,
            Of jou man sijn Vaer, laet hem iens komen veur.
Gerbr.     O daer en hadt jy’t niet, jy klopt an ien verkeerde deur,
            (1215) Wy moeten geven, dat wy ghevent moghen blyven,
            En niet ons sellifs door hum, of jou ten nest uyt drijven,
            Hy hettet gat te groot e maeckt, daer is gien stoppen an.
Giert.     Jae seker wat jy seght, ay roept toch iens jou man.
Gerbr.     Ten komtme niet gelege, oock gaetme het staen hier verdriete.
Giert.     (1220) Hoe ist hier moer speul op, sel jyder jou Vaers erref in schiete,
            Ten komt hem niet ghelegen, niet waer stief-heynst:
            Ick weet niet watie al seggen durf, k’laet staen watie al peynst
            Het lijckt jy kent jou te goet, datie stal tege mijn selt houwe,
            Schaemie jou aensicht vol rimpelen, en vol vouwe:
[fol. E1r]
            (1225) Ick weet niet watie langher al durrift wenden veur?
            Ick segh ’k begeer mijn geldt verstaie dat wel ouwe testementeur.*
Gerbr.     Siet dat jy’t krijght, staet vry jy selt bot vanghe.
Giert.     Krijght, wat dese nijdicheyt, jou ghebreke maer de slange:*
            Alsdan waer het tijdt datie waert uyt e schildert*
            (1230) Jou torren-toffel*, ’t is niet vreemt dat jou Seun dus verwildert,
            Ick sweer dat ick hier voor noch sel krijghen mijn gemoe.*
Gerbr.     Dat raeckt jou niet Laedje-keucken, wat dat ick laet of doe,
            Wat deuse dick-gat, gaet deur jy hebt gien eer van jou spreke.
Giert.     Seght naers ouwe kronie, en houtet gat omje neus in te steke,
            (1235) t’Het jou verstaie dat helder noch penningh e kost,
            Wat mienie jy sint noch soo niet van me verlost:
            Quae woorden te krijghen voor geldt, wel dat sin moye meniere.
Ioris.        Wel Vroutie, moer, kijnt, hoe gaeie iou soo an tiere.
Giert.     Vraechje dat. Ioris. Jae. Giert. Jou wijf is die’t mijn vercht.
Gerbr.    (1240) Daer spaerje de waerheyt an. Giert. Jy staetme toch en tercht,
            In dat daerom Heerschop, dat ick spreeck om het mijne.
Ioris.        Ay maeckt gien buyr gherucht, wy sellent t’same vijne:
            Waer van is het? Giert. Maer van jou Seun Juliaen.
Ioris.        Hoe veel is het. Giert. Jy seltet hier int briefje vijne staen,
            (1245) Het welck hy sellefs tot onsent met sijn eyghen hant heeft gheschreven:
            Ay komt toch iens beneen. Ioris. Ick selt jou flusjes gheven,
            Of stuerent tot jouwent in huys. Giert. Dats niet qualick e seyt,
            Maer mach icker vast op staen. Ioris. Jae by mijn manne waerheydt.         Binnen.
Bytebier, en Schentekeucken uyt.
Bytebier. DE Duycker, de Duycker, wat deerelijcker onghelocke,
            (1250) Get Schente-keucke dat het Heerschop soo schielijck is vertrocke,
            Waer krijghen wy toch nou alle beyde de kost?
            Van wie worde wy alle jaers weer rijckelijck uyt e dost?
            Wy selle nou beget hongeren moeten lieren:
            Of brenghen tot Jan-ooms, mantel en deuse klieren:
            (1255) Och! och! ick wou ick nou wat voor dese buyck hadt,
            Dat ick wel eertijdts goot, onnut door dit keel-gat:
            Dan ’t s te laet, ’t is al e smeten deur de bille,
            Men kan niet soo het schijnt, so men altoos wel wille:
            Och! och Schente-keucke, wie hadt dat oyt e looft.
Schentek. (1260) Niet waer Bytebiertje, yget ick klou mijn hooft:
            Vertrocke, vertrocke, en nerghens of te weeten,
            Jae wel ick bin aers niet, dan of ick was beseeten:
            Niet wetende waer heen, waer nae, of op wat tocht,
[fol. E1v]
            Vergeefs soo hebben wy in alle kroeghen e socht
            (1265) Om hem te vijne, och haddewem keune spreke,
            Hy hadt ons totten hadieu wellen rosen-nobel in de hant e steke:
            Of ten minsten e gheven ien heerelijcke foy.
Bytebier. Jae ’t isser wel e maeckt, niet waer; fraey inne moy:
            Het helpt niet soo het schijnt, al ’t praten en naklaghe,
            (1270) Wy moete wilwe wat hebbe, nou sellewe raedtslage,
            Van de wijnt kanwe niet leve, daer moet wat in de balgh;
            Stele wille wy niet, ’t is ellif ooghen nae de gallich:
            En beedelen dat duncktme te wesen vry wat schandich:
            Wat dunckje datwe ons ginge maecken aflandich,
            (1275) Want de West-indische Compaignie riet altans veel schepen uyt,
            Daer krijghen wy wel mee ien fraye moye buyt.
Schentek Ick weet niet ofie mijn daer hiel wel selt keunen heen trone,
            Daer vliege mijn al te veel van die blaeuwe boone,
            Of van die groote balle, dieder ien een narm, en ien bien maken quijt.
Bytebier.  (1280) Jy moet soo vert niet sorreghen, de duycker haelt de onghelockichste altijdt:
            Hoor daer de trommel slaen, wilie mee de reys an neeme.
Schentek Ick weetet seker niet. Byt. Seght jae, niet langh te teme.
De Trommel werdt gheslaghen.
            Ja daer is mijn hant, want mijn mach toch niet opkomen swaerder cruys.
Bytebier. Kom gane wy dan t’same dus nae ’t West-indisch huys,
            (1285) Daer krijghe wy toch strack ien moy stuck gelt op hande.
Schentek Niet langher dan te wachten, beye wy niet by gans schande.     Binnen.


Iuliaen aenghekomen in den Haegh.
Iuliaen.   MYn reys is wel gehspoet, dus by daegh in den Haegh,
            Dat seyden iens ien Man, en t’koste sijn beste kraegh:
            Dan ick hoop niet dattet mit mijn soo slim of grof sel locke:
            (1290) Ackermente in hoe lange tijdt heb ick niet op e trocke?
            Hoe lijdich heb ick in de nijptangh t’huys e weest,
            Tis tijdt dat ick nou weer vervrolijck iens mijn geest:
            k’Had staegh mijn Vaer en moer, jae broer an ’t hooft te kyve,
            Jae ick mocht niet een donckertie oversitten, of uyt blyve,
            (1295) Of men vermaende my soo datelijck tot tucht,
            Dan ick hou daer niet van, ’t is best dat icket ontvlucht:
            Ick bin veel liever in dees vrolijcke Voogh’le sange,
            Dan alsse mijn op ien heylige wech* setten ghevange:
            Mijn dunckt doent mijn Vaer sey, dat’k was in d’hooghste noot,
            (1300) Daer van leyden ick het hooft oock ootmoedich in de schoot,
            En loofden beterschap, dat te langh valt om vertelle,
            Soo dat ick moeders goedt ten lest kreegh in de velle:
[fol. E2r]
            Daer soud ick (soo ick sey) handelingh mede doen,
            Het welck oock bueren sal, dats buyten alle vermoen:
            (1305) Want nerreghens sal ick het anders oock toe gaen houwe,
            Wat komenschap was mijn meeningh? hand’lingh in schoone Vrouwe:
            Dat was alleen mijn gissingh, dat was het wit mijns oogh,
            Daer ick met dese treck mijn Vader mee bedrooch:
            Hoe wel hy meende dat’k verbeteren sou mijn breucke
            (1310) Dan dats al langh e noch, waer sinje nou Schente-keucke?
            In jy trouwe Lagenoot, (’k wil segghen Bytebier)
            Die met mijn dickwils t’saem ghemaeckt hebt goede chier,
            Ick wouck’je nou mit ien wensch kon by mijn wensche,
            Wy souwen van out op nu, iens lustich suypen, schrense,
            (1315) In dat hiel vrolijck, en daer toe blyer as bly,
            Want ick hebt kats-kop nou selever op mijn sy:
            Dan dats om niet ghekalt ick moet gheselschap soecke.
Hy komt an een Herreberch, en siet een deel Hoeren
staen in de deur.
Iuliaen.   O lijden wat sie ick daer ien hoope vreemde doecke,
            Den ien lijckt beget veel schoonder als den aer,
            (1320) Ick wou’k ien half uyrtie met haer vrolijck waer:
            Ay siet hoe datse staegh gluer-ooghent nae mijn gluren,
            Dat’k dorst ick ginger nae toe, ick kan qualijck van haer duren:
            Wil icker honuer doen hiel aerdich op sijn frans,
            Het is byget ien kroech, ay kijckt daer hanght ien crans;
            (1325) Wat staet int uythangh bort? daer moet ick mijn nae wende,
            Jae, jae, het is vant vollick, de belegringh van Oostende,
            Daer isser menich e sneuvelt, en gheraeckt in veel verdriets.
Margr.       Goeden dagh men heer, soeckie of vraeghje yets,
            Nae ick sach, soo gingje jou wegh nae ons toe keere.
Iuliaen.   (1330) Mit oorelof, tapje hier. Mar. Jae Heer, wats jou beghere.
Iuliaen.   Maer jou Juffertje met ien frisse Kanne Wijn.
Margr.       Die is jou ongheweyghert, maer Joncker wat sou je mit mijn
            Beginne, jy sout strack, mit mijn wesen verleghen.
Iuliaen.   Dat is jou segghen soo, ay brenght ons iens te veghen,
            (1335) Ick heb vry dorst vant Reysen, gaet heen myn soete Lam.
            Margr. Waer van is dan de komst. Iuly. Maer hier van Amserdam.
Margr.       Van Amsterdam, komt in wy sulle wat vyer an legghe.
Iuliaen.   Jy mient Turrif, schaep, jy gaet dat qualijck segghe.
Margr.       Soo mien ick het oock Trijn Leght strack toch an wat Turf in Hout.
Iuliaen.   (1340) Het is onnodich, ay voel, ick bin voorwaer niet kout.
Margr.       Nou, nou Joncker, treet in om beter kennis te maecken.
Iuliaen.   Mijn dunckt dat ick hier op ien Ancker te Land gae raecken,
            Alst u ghelieft Juffrou leyt mijn ter Kamer in.


[fol. E2v]
Ioris uyt, en beklaeght hem, dat hy zijn Soon vander
handt heeft gaen stueren.
Ioris.        ’k WEet schier niet dat ick leef, ’kweet schier niet hoe ic bin,
            (1345) Ick weet niet hoe ick mijn schier langer an sal tieren,
            Mits ick mijn Juliaen, vander hant heb gaen stieren:
            Doch ’k had wel oorsaeck, om sullicx wel in te gaen,
            Maer ben al even wel, niet wijsselijck beraen,
            Hadt ick hem onder mijn ghebiet al hier ghehouwe,
            (1350) So hoefden ick aen hem, nu staegh niet te wantrouwe:
            Hoe wel ick binnens Huys, om hem veeltijts had twist,
            Doch ’t sou wel metter tijt te met hebben gheslist:
            Dan dats ien praet vergheefs, het sal my eeuwich moeye,
            Dat ick van dees mijn Vrouw soo schandelijck liet op roeye:
            (1355) En hadt ick noch haer sin, of haer begheert ghedaen
            Ick hadt noch slimmer wech met hem hier in ghegaen:
            Het wellick mijn ghemoet tot meer knagingh sou verwecke,
            Dat zijn Moeder op sach, de Hayre souse trecken
            Wt hare Grijse Hooft: dat hare Soon dus swerreft,
            (1360) Met ’t gheen dat hy van haer, nae haer doodt heeft gheerreft:
            Hoe was ick dus verhart? kon ickme niet meniere
            En zijn Teughel wat langh, en dan wat korter viere:
            Ick beklaegh, en verfoey, ja vervloeck gansch den dach,
            Dat ick hem van vertreck, of Vast-setten voor ooghen lach:
            (1365) Doch moet mijn sellefs hier, nu in te vreden stelle.


Bytebier en Schentekeucken uyt, en hebben dienst.
met ellick een Deghen op zy.
Bytebier. FRis op Alegremente nou sellewe scheye van alle goe gheselle,
            Dan wy moeten noch iens ’t samen te deegh springhen inde bocht:
            En ons wat laven met die Rotterdammer vocht,
            Want wy sellese int ierste half Jaer niet mier veghen:
Schentek (1370) Dat is soo Bytebiertje, dat raeje wel te deghen
            Daer seghje recht an, mijn soete lieve vaer:
            Of ’t was ien watertje, dat van passen was klaer.
            Hoe wel ’t mijn teghen de Keel mee sal walghen en stijghe,
            Wat willewer byget Luysen van inde Maegh krijghe?
            (1375) Ick wed ellick een soo groot sel wesen als ien kooren ay,
            Het moeyt mijn noch dat ick soo van het Heerschop schay:
            Wat het hy wellen Ghelt mit ons ghebrocht te soeck.
Bytebier. ’tWas ien dubbelde kater, hy kackte door ’t hemt in sijn broeck:
            Hy was de rijckste die in zijn Schoene stack.
[fol. E3r]
Schentek (1380) Al eve wel gaf hy ons, dat ons schier nimmer ontbrack.
            Wy wisten doen ter tijt aers niet as van leckere dinghe:
Bytebier. Ay lieve swijght daer van, jy sint te sonderlinghe,
            Wy moeten ons altans geneeren nae den tijt:
            En wesen met den droevighen droevich, en met den blijden blijt:
            (1385) Nou ’t wort tijt dat wy ons nae ’t Scheep gaen maken vaerdig,
            Ien Avont speulen gaen, is wellen gat vol slagen waerdich.     Binne.


Susan de Waerdin uyt, en seydt dese woorde,
hallef beschoncken.
            DAt is ien Nobelen Baes, dat is ien eele Gheest,*
            Ick weet niet dat ick mijn leve Dage noch vrolijcker bin e weest:
            Hy weetje van Hielen en Halleven uyt te veghen,
            (1390) En mit ien vrou kan hy om gaen, as ien krijsman met zijn degen:
            ’t Is aers, noch aers, of hyer op School hadt e gaen,
            Ick sach ierst soo nu toe dat ick schier stom bleef staen:
            De Haghenaers hier, die meughender haer Broeck by legghe,
            Dat durrif ick vryelijck, en stoutelijck uyt segghe:
            (1395) Jae ick laet staen, de Hovelinghen hier van ’t Hof,
            Die hebbender as hy, soo wel gien Saves of:
            En daer by het hy noch, veel Roon en Silvere Schijve,
            Die ick hoop dat hier in kort inde Kaers selle blijve:
            Want al wat hy hier drinckt het is al Wijn Brulle,
            (1400) Jae hy worde flus quaet dat ’k de Roemers niet vol en de:
            En begon soo mit ien statich Aensicht op mijn te kijven,
            Om dat icker soo ien weynichje tot de knoopjes in liet blijven:
            En daer op say hy doen bereydmen ien Bancket
            Het wellick ick by lijve, niet vergheeten moet beghet:
            (1405) Want ’t is mit hum schaf op, hy weet van geen Heer als vande Keyser,
            Ick wouwe alle Weecks kreghen sulleken nobelen Reyser,
            In die soo wel als hy relicker wijs was e stelt,
            En daer by schonck mijn Meysjens, staech soo veel spelde ghelt,
            Hoe wel ’t hem metter tijt, hier noch ’t gat uyt sel drijven,
            (1410) Want ick vergheet gien twie voor ien te schrijven:
            En oock heb ick bevolen of hy iens vil in slaep
            Dat sy hem met ien veegh terstont lichten den aep:
            En soo hy qualijck spreeckt en ons sulcx wil verwijte,
            Sulle wy hem met ien diel stocke schandelijck de deur uyt smijte:
            (1415) Nou ’t wort tijt dat ick strack alhier te Tafel deck,
            Op dat wy komen tot ons voorghenomen treck.    Binne.


[fol. E3v]

De Gardyne valle, ende de Tafel wert ghedeckt: ende weder opghe-
haelt zijnde komt Iuliaen, Margriete, Catrijn, en Susanna
aen de Tafel sitte.
Iuliaen.   Wy moeten nou te deegh iens mit malkander kitte.
Susan.     Nou Joncker stelt jou neer, gaet tusschen haer beyde sitte,
            Wat soo, soo, soo, nou sitie als ien perrel int goudt.
Margr.     (1420) Nou, nou Joncker nou, k’segh datie jou rust hout,
            Jy versolt ons hielendal, jy kreuckt bey onse kraghen.
Iuliaen.   Hoe teer sin de Meeren, oock, hoe nae meuchjet niet verdragen?
            Jae wel hoe kanneser houwe, speul op, hoe isset nou?
            Hoe engh soo bin jy oock, ghelijck een Munnicx mou:
            (1425) Jy hebtet rechte voort wel hartjes voor jou schene.
Susan.     Joncker sy seggent soo, deynckt vry dat sy’t niet meene,
            Dat goore goedt dat isser te schrickelijck mee verkuyst.
Iuliaen.   Die rekening maeck ick oock, hoewel jy’t mijn verduyst,
            Sy hebben altemet soo eenighe vreemde vlaghe:
            (1430) By wijlen ist, quamt ick namt, sy schamender te vraghe,
            En ist so niet mijn beckjes? Katr. Jae’t mallertie malder as mal.
Iuliaen.   Flus kreetje as ien Dief doet in de paerde-stal.
Margr.    Niet hoogher Harlinger man, jy moet soo hoogh niet praten.
Iuliaen.   Hebt daer gien sorrich voor, ick kan steghen voor strate,
            (1435) Hoe wel ick mijn buyckie al relicker wijs heb vol,
            Ay soent mijn alle bey, mijn Schaepjes sonder wol:
            Ick sel de soeticheyt mijn leve niet vergeeten.
Katr.      Het komt jou over. Susan. Joncker tye wy an’t eeten:
            Ay lieve nou tast toe, biedt ien weynichje de mont.
Iuliaen.   (1440) Ick binder mee te vreen; ay tast mee toe terstont.
Hier wert ghespeelt, ghedanst, terwijl sy eten.
Iuliaen.   Scheynckt iens ien Roemer wijn, met ien brave magnifijcensy
Margr.   Daer isse. Iuly. k’Brenght jou al op de ghesontheydt van sijn Excellenty.
Margr.   Wy dancken jou allegaer. Iuly. Dat legh icker op in.
Susan.     Hout, hout. Iuly. Ick hoor niet as ick onder water bin,
            (1445) Lecht daer; soo, soo, legghen de gheschutten voor Troye:
            Dat moetie altemael mee soo resoluyt uyt poye.
            Daer schenckter weer wat in, en maecktet soo wat heus,
            Sy kreghen alle bey aers wel een roode neus,
            Hoe wel dat icket schier ingiet met hiele stoopies,
            (1450) Soo fraeytjes wel gheklaert, neties tot de knoopjes,
            Soo hebbent de Vrou-luy gaern. Mar. Jae wel jy weter van,*
            Ick danckie, dat gater in seghme van Keuninghs weghe.
Iuliaen.   Jy hebt dat kijndt sijn naers al moeytjes schoon gaen veghe:
            Daer scheynckt daer weer wat in op de sellefde menier.
Kattr.      (1455) Daer vrou ick brenght jou iens. Iuly. Hoe vaert de jy jou oock zier?
            Het gleed oft van ien Laeyen-dackjen of quam loope.
[fol. E4r]
Kattr.      As ick recht segghen sel, ick vonder in gien knoope,
            Het wasser deur ier dat icker iens om docht:
            Vrou ick hebbet jou voor ’t alderlest e brocht.
Susan.    (1460) Tis tijdt, wat ick kant eten schier niet door mijn keel wringhe.
Iuliaen.   Ay Juffertjes, helpt my toch allegaer iens singhe
            Ien Liedtje dat ick deynck u behaeghlijck sal zijn.
Marg.     Hoe gatet toch mijn soetert? Iuly. Het voer een scheepjen over den Rhijn.*
Sy singhen t’samen, en daer nae spelen sy.
Iuliaen.   Ick sou van vrolijckheyt wel van ’t een op ’t ander queele,
Susan.    (1465) Margrietjen en Kattrijn begin jy t’saem iens te speele,
            Jae Joncker dat jy’t weet, sy sin mee vande kunst.
Iuliaen.   Ick acht het voor wat groots gheschiet men dese gunst,
            Ick hebt mijn leven van gien Vrou-luy hooren pleghen.
Susan.    Nou fraeytjes op sijn toon, stelt de snare te deghen,
            (1470) Soo, soo, dats recht, dats wel; dat is de rechte toon.
Iuliaen.   Mijn dunckt ick bin in den Hemel, het gaet te lijdich schoon,
            Siet daer dat isser voor mijn troetel soete Susjes;
Hy geeft haer wat.
            Komt sitten op myn knien, geeft myn alle bey wat kusjes,
            Ick weet niet wat ick jou alle beyde wel sou doen.
Susan.    (1475) Ay siet myn Joncker; kijck; hy wort op nieus weer groen,
            T’is tijdt dat hy ien poos weer mitter raeckt onder ’t lake.
Iuliaen.   Jy moet Goddinnetjes flus mijn ien weynichje vermake.
            Kattr. Alst jou ghelieft mijn Heer, wy zijn tot u gherief.
Iuliaen.   Gheeft mijn daer op ien kus. Kat. Wel vijfentwintich lief.
Susan.    (1480) Wat soo siet soent te deegh, ick hoort hier hiel hart klappe,
            Nou alie best weer te nest, klammensy na de trappe:
            Het gater op ien snaerssen* ellick hout sijn broeck vast,
            Siet toe Joncker, siet toe; hout, datje jou niet vertast,
            Dan hebt al vry wat wils, het selje noch suyr op breke.
Marg.     (1485) Alst jou ghelieft mijn Heer, jy hebt maer slechts te spreke,
            Daer is niemandt die jou doen sel eenighe verlet.
Iuliaen.   Kom gaene wy dan heen. Susan. So schicklijck weer na ’t bedt?
            Ghenacht, Joncker genacht, wat segh ick nacht ghemorgen,
            Siet datjem t’same luyst. Kat. Swijght stil draegh jy gien sorge.
Binnen.


De Gordijne valle, en de Tafel wert wech gheset.

Een droncke Vryer, die uyt te gast gheweest is.
            (1490) ICk heb mijn buyckje soo vol e droncken as ick byget mach:
            Hoe isset schijnt de maen, neen; soo’k kijck wortet dach:
            Dit mach al wel bestaen, k’heb moy in Sement e seten,
            In daer by niet weynich sitte schaven, of sitten eten,
            Van Panckoecken, en waeffelen, en ander lecker ghebraen,
[fol. E4v]
            (1495) ’t Mocht seker wel rijckelick voor ien Vastel-avonts mael bestaen
            Jae’t in trouwe, jae’t, daer was van alles wel vol op,
            Mijn dunckt dattet staegh noch opstijght nae mijn krop:
            Ay, holla; het most mijn niet ontglye noch ontgeve,
            Of ick sou de Swane daer van wel rijckelijck doen leven:
            (1500) Doch dat was de oorsaeck dat ick van tafel gongh,
            En dat mijn aldus swierent, en dryvent nae huys waert drongh:
            Sonder dat ick sou soo haest niet hebben gaen verhansse
            Want al ’t jonghe gheselschap wou eerst beginnen te dansse:
            Het wellick mijn docht, dat dit van mijn diende ghestaeckt
            (1505) Soo dat ick endelingh ien slippertien heb e maeckt:
            En hilmen of ick mijn maeghdelijcke water sou storte,
            Het wellick ick oock dee, met stooten en met horten
            Ghelijck de Varckens doen, nou dat kost weer op gangh:
            Al statichjes, fraeytjes, mijn dunckt dat ick niet wel an en vangh
            (1510) Hoe flingher bien ick dus, ick diende wellen paer stutte:
            Die mijn an weersye, voor t’valle ginghe beschutte:
            Ick wordt hoe langher hoe dronckender, gelijckt an alles schijnt:
            Hoe isset weer op nuw’, wel wordt ien man ien kijnt?
            ’t Schijnt jae, best isset dat ick mijn nae huys gae vlye,
            (1515) En legh mijn hooft terstont daer gien wagens en rye.
Binnen.


Margriet, en Kattryn, en Susan, komen met sijn Beurs uyt.
Marg.   DAt hy byget soo veel hadt, dat hadt ick noyt vertrout.
Kattr.     Kijck, Vrou kijck, dits altemael klinck klaer goudt:
            Kijck watte Roose-nobels, en watte schoone Pistolette,
            En watte Anielotte, wy mostender op lette:
            (1520) Want t’was de rechte tijdt wy warender nou by,
            Soo haest wy’t hadden rese wy soo datelijck van sijn sy:
            Wat dunckie en hebbe wy niet ien romeyns daedt begonne.
Susan.    Jae jy seker, jy hebt dat al ras met by slapen e wonne:
            Ick heb wel hondert mael by e slapen dat’k so veel niet en kreeg.*
            (1525) Ien stock-beurs hiel vol gout, wy meughen nae alle ding vraghe
            En koope watwe sien, in dese Kopper-daghen:
            Het is byget ien rijckdom, wy sinne wel e stelt.
Marg.     Helpt, Goosen, helpt, hiers noch ien diel Silver geldt,
            Hy souwer meugen of teeren hebben as ien jongh graefje.
Susan.    (1530) Nou meughen wy’t doen, en hy is een arrem slaefje:
            Dan doch dat is hem recht, t’wordt hem wel ghegunt:
            Nou voort weer nae hem toe, en segghen dat hy drae munt
            Moet slaen voor sijn gelagh, hoe wel hy’t niet en het om te betale
[fol. F1r]
            En als hy ’t mist, en ons dan soeckt te achterhale,
            (1535) Dat wyt hem ontnomen hebbe dees treffelijcke buyt,
            Soo jaghen wy hem ’t saem, hallef naeckt hier ’t gat uyt.
Marg.     Wel alsie wilt Vrouw laetewem ghelijcker hant gaen wrecke.
Kattr.      Wy sellen hem alder ierst by de Biene van ’t Bedt trecke.
            Sy gaen binne en stooten hem ’t Gat uyt, en met een Beusem,
            en Emmer, alsse hem gheweckt hebben.
Susan.    Op, op, Monseur, op, op, het is schoon Dach.
Iuliaen.     (1540) Wat onsaft wrecken is dat? Susan. Op, op, betaelt jou ghelach.
Iuliaen.   Wel wacht, wacht, gien dingh metter haest als vloon te vange,
            Ick selt jou datelijck als ick e kliet bin langhe:
            Ick sel niet Banckerot tye, wat mienje, ’k stae in mijn eer.
Susan.    Jae ick weet het niet, daer staet ien moye langhe leer,
            (1545) Ick segh noch schommel op, ick moet weer wijn en bier bespreke.
Iuliaen. Dat jou de Duyvel haelt je hebt mijn Ghelt e wegh esteken:
            ’k Segh langhtet mijn datelijck, of ’t wort alle drie jou beurt.
Susan.    Jae wel ’k springh uyt mijn Vel ’k wort te lijdich versteurt,
            Ick weet niet wat deuse Joncker Kael-gat, al durrift segghe.
Iuliaen.   (1550) ’k Segh datje altemael sint ien hoope Dief-wegghe
            Soo jyt mijn niet weer en gheeft, of schickt ter rechter hant.
Susan.    Soeckje ’t Herreberchje vaets te maecken, hoe isset hier want?
            Wech, wech, alje best ’t Gat uyt, wy verstane niet dit segghe.
Marg.     Slae, slae, wilter slechs Hout op legghe,
Kattr.      (1555) Giet, Giet, haestich. Iuly. Ay mijn hoe kom ick dus nat.
Susan.    Siet hem nou iens staen druypen, ghelijck ien verdroncke kat.
Iuliaen.   Sel jy het mijns beneme en dus hallef naeckt ’t gat uyt drijve,
            Ick mienter dat jy ’t weet, soo niet by late blijve:
            Daer van ’k rae laetmen in, en gheeftme weer mijn Gout.
Susan.    (1560) Jae praetje maecke, fray, jou voete sinne kout,
            Jy selt al langh wachten sel jy ’t hier van daen haelen:
            Daer van ick raeye voor best datjer niet mier gaet om taele,
            Jy hebtet hier niet ebrocht, gaet deur het is jou best,
            Al watje hier toch soeckt jy soeckt int Swaelewe nest,
            (1565) Ick weet niet wat iy segghen durft, wat deusen grootsen proncker.
Marg.     Betaelt ons By-slaep Ghelt, verstaeye dat wel kale Joncker,
            Jy socht ons niet te gheven, jy lacht slechts op jou luym.*
Iuliaen.   Dat lieghje jou Kronje, jou Madamme Vuyl-pruym,
            Jy weet alle drie wel beter, jy hebtet ’t saem voor e nome
            (1570) Hoedatie best ghevoechlijckst after mijn Ghelt sout kome:
            In nou jy ’t altemael hebt maeckje mijn ien onwaert Gast.
Susan.    ’k Segh gaet hier van mijn Deur, want siet dit hier op past.
[fol. F1v]
Sy treckt een Mes van haer kous, en treedt hem nae, en hy loopt
verbaest aen een hoeck.
Kattr.      Hae, hae, hy gaet al deur dat geeftme lijck wel wonder.
Susan.    Jae ’t was hart tegen hart, sey de duycker, en scheet teghen de donder.
Marg.     (1575) Ay siet hem ien reys staen glueren daer ginsen om de hoeck.
Susan.    Komt hier ien reysje weer jou rechte schijte-broeck,
            Maer k’mien soo hy wijs is, dat hy’t hem wel sel wachte.
Binnen.
Iuliaen blyft staen.
Iuliaen.   De duycker mocht by die Hoere weer iens gaen vernachte,
            Se past niet op goe reen, noch op gien straf woordt:
            (1580) Ick mach al blijdt wesen dat icker niet bin vermoort,
            Sullcken langhen opsteker byget van haer kous te hale,
            Ick durrif niet weer nae ’t geldt, of na mijn kleeren tale:
            Soo stoutelijck alsse met het mes nae mijn toe trat,
            k’ Was blijdt dat ick mijn Ael-korf voort uyt de weegh hadt;
            (1585) En dat ick mitter haest raeckten uyt de paerde-voete,
            Helaes! wie hadt ghedocht dat mijn sulcks sou ontmoete:
            En datmen mijn ontnemen sou al mijn moeders errif,
            Als ickme t’recht bedenck, ick schier van droefheyt sterrif:
            Daer by dus uyt te jagen, dus in mijn onder kleeren
            (1590) En voort my met het Stael van de Deur te weere
            Was mijn vertrouwen niet, dan ick’t te laet beklaegh:
            Te laet wel isser dan gheen recht in d’heelen haegh?
            Jae recht, voorstants genoch, maer schroom yemant te spreke,
            Vermidts mijn best gewaet mijn is vant lijf ghestreke:
            (1595) Anders beklaeghden ick haer datelijck voor ’t recht,
            Maer dus schrael heen te gaen, dat is mijn al te slecht:
            ’t Sou niet werden ghelooft het geen ick gingh beweere,
            Maer lachend’ en al spottent sou me my de rugh toe keere,
            Om ’t gheen my was ghebeurt, wat raedt gaet my toch aen,
            (1600) Sal ick mijn Vader van dees dinghen doen verstaen:
            Neen, neen, dat doe ick niet, k’hebt al te veel gaen verkerve,
            Wat doe ick dan toch best, maer langes t’landt te swerve,
            Op hoope dat ick by ien Huysman raeck int werrick,
            Dat sal het beste zijn, nae mijne ooghe-merck:
            (1605) Hoe welt mijn in het eerst vry vreemt sal wedervaren:
            Ach! hadt ick mijn betemt, en hadt mijn gaen bedaren
            Eer ick dees loose Hoeren, hier met mijn ooghen sach,
            Soo maeckten ick niet dit jammerlijck beklagh.
Binnen.

De Gordijne vallen, en ’Thoneel wert ghekeert
met het Landtschap voor.

[fol. F2r]
Susan met de twee jonghe Snollen uyt, en slaen
malkander om ’t geldt.
Susan. DAt sel jy wel laten, wel laten, sou jy bey mit mijn deelen.
Marg.     (1610) Jae waerom souwe wy niet. Kat. Souwe wy voor jou gaen stelen,
            En jagent jou int gat, en jy sout ons geven dat je ons gunt.
Marg.     Neen Vrou daer hadjet niet, neen, daer op wast niet e munt,
            Noch daerom hebben wy ’t hem niet t’saem gaen ontmompe.*
Susan.    Ick segh snoert alle bey jou mont, of ick selder op trompe,
            (1615) Jy sout mijn wel ontvoochden, en wesen sellifs de Vrou.
Marg.     Jae waer van souwe wy niet, ’t is mee in onse bou,
            Wy hebbent (soo te rekene) te samen gaen verdiene,
            In jy, heb jyder hem wel een soen voor gaen verliene?
            Trouwen hy socht jou oock niet, jy waert hem al te out.
Susan.    (1620) Jae wel k’springh uyt mijn vel, k’seg snoert jou Backus stout,
            Of jou hooft, of jou hooft sweer ick sel vlieghe vanghe.
Marg.     Dat hart en hebie niet, gaet maer slechs iens jou ganghe,
            Ick sweer, ick sweer het jou, ik sel niet mee stil staen.
Susan.    Dat is voor jou stout spreken. Mar. O mijn is dat oock slaen.
Marg.*   (1625) Hout daer, daer is weer wat, k’sel weer wat passen te rake.
Katr.     Wel hy ty jy an t’slaen; dit is te grof gaen maecke.
Marg.     O mijn zy bijt, zy bijt; sy doet niet dan sy krapt.
Susan.    In jy hebt mijn jou Varreke so in mijn Backus e lapt,
            Dat soo’k ien mes strack hadt, ick souje ’t hart of stoote.
Marg.     (1630) Ien Varcke ouwe Hoer, het die dan sullecke poote:
            Sech, sech, swijghje, swijghje, spreck, spreck,
            Sin ick ien Varcke Cronje? soo eet dan uyt mijn speck.
Susan.    Dat mach de Duycker doen, yget laet mijn op komen.
Sy rysen van men kaer.
Kattr.      Nou blijft voort van men kaer, ’t was dus niet voorgenome,
            (1635) Te slaen, te slaen men kaer, wel dat lijckt gantschelijck niet.
Marg.     Het rout mijn seker niet, dattet noch is gheschiet.
Susan.    Noch mijn niet, late wy menkaer weer iens of pluyse.
Marg.     Wel als jy wilt mijn moer, jy selt mijn niet verguyse,
            Kom tye wy weer an. Kat. Laet het ist al vant mal;
            (1640) Soo jy’t weer doet, jy brenght ons alle tot ien val,
            Want hier deur souwen wy raecken tot alle oneere,
            En als de Bommel uytbrack, soumen ons schavotteren:
            En gheven ons jy weet, soo twie an, en twie of.
            Want siet recht uyt e seydt, wy maeckent wat te grof;
            (1645) Daerom soo staeckt het slaen, jou twisten en krackeele,
            En laten wy ons rijck hier binne t’same deele.
[fol. F2v]
            Wat segjer beyde gaer of? Susan. ’k Gae in; maer ick segh neen.
Marg.     In ick vollich u nae, maer t’mijns begeer ick. Kat. Met reen.*
Binnen.


Kees de Boer uyt, met ien Schop, en ien Bagger Net.
            WAt moeten wy Huysluy oock staegh bag’ren en grave?
            (1650) Wat sinne wy oock mier as ien diel arme slave?
            Want soo haest quam nou flus den ochtent stout niet an,
            Of mijn Wijf Guurt riep terstont, op, op, man,
            T’is ien kostelijcke tijdt, ’t is langhe noch e slapen,
            Soo dat’k strack rees vant bedt, met veel gaeuwen en veel gapen,
            (1655) En hullep haer de mellick en uys butter in uys schuyt,
            Die sy an de stee-kliecken in stee sou venten uyt,
            Daer ick mijn nummer om mijn doodt mach mee bemoeye,
            Hoe welt haer swaerlijck valt dus allienich te roeye:
            Doch alle dinge seghme is maer ien wenst, en ien weet:
            (1660) Dit ghedaen wesende, gingh ick iens daer ick mijn gevoegh deet:
            Daer nae nam ik dit tuygh oock sonder langh te luyere,
            En ginger kloeckelijck te Velde-waert in mee kuyere:
            En haelden aen de kant de ruycht vast uyt de Sloot,
            En leydent weer tot hoogingh, daer het miest was van noodt:
            (1665) Want ’t gaet nae de soete tijdt, de Son is al an ’t hooghe,
            De Velden sullen alle daghen weer op drooghen:
            De Koeyen sullen metter tijdt weer van de stal.
            Gans lijden, als ick deync om ’t geloop, om ’t gevaer, om ’t gemal
            Die wy vande Ang’laers en Wilt-schutten hier verwachtent binne,
            (1670) So wordt ick by gants honden uyt mijn kraft, en uyt mijn sinne
            Of krijgh ten minsten wel groote pijn in mijn buyck,
            Vermidts sy telcke reys de Vis lichten uyt mijn fuyck:
            Dat soo mijn dunckt niet wel mach deur den beughel,
            Daer by schiet men mijn of, mennighen schoonen Ent-veughel:
            (1675) Maer ick mien icker iens ien op het feyt kon bedrape
            Ick sou hem byget torne, dat hy nae sijn aem sou legge gape:
            Al soume my hier by ghevanghe brenghe voor ’t recht.
            Holla! hier dient het noch ien weynichje gheslecht;
            Ick most dit niet vergeten, neen seecker voor alle saken.
De Boer staet en Arbeydt an wat Aerdt, en
Iuliaen komt uyt.
Iuliaen.   (1680) HElaes! hoe kom ick dus in d’Armoet te gheraken?
            Helaes! hoe kom ick dus in dusken honghers noodt?
[fol. F3r]
            Helaes! waer krijgh ick best ien kleyn stuckjen droogh-broodt?
            Om mijnen holle maegh mee te asen en te stille:
            Ach! hadt ick niet volvoert mijn snoode lust, en wille:
            (1685) Soo was ick niet gheraeckt in dusken sob’ren staet,
            En was al nu noch niet in Vaders onghenaet.
            Die mijn int afscheydt dit ghenoch voor oogh gingh legge,
            Doch achten al niet sijn voorwending en sijn segghen:
            Ick achtent vruchteloos, en smeetse in de lucht,*
            (1690) Het welck ick langher hoe meer beklaegh, ende besucht:
            En sal het door de tijdt noch meerder gaen beschreye:
            Wel te pas vindt ick hier ien Huysman arrebeye,
            Daer wil ick mijne gangh soo datelijck nae spoen,
            En vraghen of hy oock een hullep heeft van doen:
Hy gaet by (1695) Hoe welt my in het eerst vreemt sal vallen in hande:
de Boer.     Goeden dagh Huysman. Kees. Is dat verschieten? gans schande
            Jy sout soo ien bloodt mensch wel jaghen uyt het zijn,
            Kees*. Goeden dagh wat begeerje. Iuly. Maer t’versoeck van mijn
            Is ofje oock ien knecht van doen hebt om te werreken.
Kees.      (1700) Hoe nae maet bin jy’t sellefs. Iuly. Jae. Kees. Dat kan ick niet bemercken,
            Dat jou handen, of jou lichaem daer nae staet,
            Daerom mijn goede vriendt, ist veer best dat jy gaet:
            Mijn dunckt schier an ’t ghevraegh dat jou sinne loopen speule.
            Hoe dus altemael int wit, komje van ien kooren meulen?
            (1705) Soo hebje seker al ien goe koocken in e hadt.
Iuliaen.   Och neen ick Huysman; ik kom uyt de Haeghse stadt,
            Al waer mijn al mijn goedt diefachtich is ontnome.
Kees.      Soo soeckje hoor ick wel tot onsent weer in te kome,
            Op hoope datje weer wat krijghen mocht an t’lijf,
            (1710) Maer hoe quam dit toch by. Iuly. Door een vuyl olick wijf:
            En noch andere meer, die mijn wisten te polle.
Kees.      Soo hoor’k wel watter of is, jy hebt e weest uyt krolle,
            Neen, neen, ick nemje niet in, dus met jou kale gat,
            Siet datiet weer krijght, het gheen jou is ontvat,
            (1715) En klaeght over ’tonghelijck, het gheen jou gaet ontbreke.
Iuliaen.   Och! Huysman sy souwe de draeck met mijn noch wel toe steke
            Sy souwen daer gantschelijck niet willen toe verstaen.
Kees.      Al eveliens Lantsman salt hier oock mit jou gaen,
            Ick heb gien knecht van doen, t’sin al te duyre tye
            (1720) Vys winst mach langher gien knecht op t’werrick lye,
            Het langht dat geeft besuckt langher te grooten pacht:
            Daer by noch alle dingh mier, men dient schier dagh en nacht
            Sellefs doende te wese, met eggen, en met ploeghe,
            Het lijckt ’t is nou de tijdt datmer hem moet nae voeghe:
            (1725) Wel eertijdts wasser tot de kost wel beeter hoop,
[fol. F3v]
            Want men kost alle dingh wel ses mael beter koop:
            En ellick wist doe ter tijdt van oplegghen en vergare,
            Daerment nou uyt sijn keel wel diende te verspare:
            Dit zijn de oorsaken dat jy my niet en dient.
Iuliaen.   (1730) Geeft mijn dan wat te eten. Kees. Gaet nae ien ander vriendt,
            Of soo jy wilt loopt by de Varckens an de Seuningh.
Iuliaen.   Ach! hoe ist dus verkeert, wel eertijdts plaght ick ien keuning
            Te wesen, (by ick nu laes!) teghenwoordich bin.
Kees.      Nou vriendt versiet jou voort, k’moet datelijcke in,
            (1735) En maeckt hier op mijn Landt oock langher niet te blijven.
            Of ’t sou u qualijck of lopen, dat sweer ic u by lijven. Boer binnen.
Iuliaen.   Sal mijn de honghers noodt nu drijven nae het draf,
            Och jae het moet soo zijn, want ick ben slap en laf:
            Helaes! hoe draeyt het luck, nu moet ick by de beeste,
            (1740) En onlanghs placht ick te verkeeren by de meeste.
            Jae by de Rijckste, en by veele luyden eel.
            Hy gaet na ’t schot, en komt voort weerom.
            Ick kan dat schrale Draf niet wringhen door mijn keel,
            Noch ick kan met ’t opgheruyde huy mijn dorst niet slisse:
            Ach! hadt ick dit ghedocht, kon ick niet verder gisse,
            (1745) Dat ick dus onversiens sou vallen in arremoedt:
            Toch ’t is mijn eyghen schuldt, k’ben waert dat icker voor boet:
            Hadt ick nae reen, en raedt van mijn Vader willen hoore
            Soo sou mijn dit schrael leven niet ghekomen hebbe voore:
            Of hadt ick mijn handlingh met moeders goedt ghedaen,
            (1750) En daer mee wijslijck en voorsichtich an ghegaen,
            Ghelijck ick Vader int vertrecken gingh beloove,
            Soo soudt ick hier niet staen als een Bedelaer verschove:
            Die niet te eten heeft, en schier van dorst versmacht,
            En daer by van de menschen verschooven en veracht:
            (1755) Hoe was ick doch dus geck, dat ick niet gingh beweere,
            Al mijn gayle voorneem, en wullepse begeere:
            Dien ick te laet beklaegh, te laet, jae veels te laet:
            Dit isser voor, dat ick schier nacht en dagh by straet
            Liep hillebillen, met mijn Lagenoots en rebelle
            (1760) Die my waer dat ick stont, altoos ginghen verselle,
            Die mijn staegh lockten uyt, in kuffen, en in kot,
            En mijn staegh om de slemp schier achten als een Godt:
            Het wellick ick laes! ien ander nou sou wel willen verliene,
            En hem als eenen Heer, om t’schamele kosje diene:
            (1765) Indien ick nu maer mocht, k’sou mijn niet langh beraen
            Soo ick gien middel vin, van hongher moet ick vergaen,
            Want wie ick bidde, ist de Heer die wilje trooste,
[fol. F4r]
            Soo datter niemandt mijn ghebreck gaet nooste:
            Best isset dat ick weer nae mijnen Vader gae,
            (1770) En versoeck hullep en troost, en voor mijn schuldt ghenae,
            Dien ick tot tweemael toe heel groflijck heb bedreve:
            Ick schroom als icker om denck, doch dus kan ick niet leve:
            Ick moet of ick niet wil, de noodt dwingter mijn toe,
            Ick weet gheen ander raedt dan dat’k het daetlijck doe:
            (1775) Al soumen mijn vast setten, of nae Indien toe stiere,
            Ick moet my nae de tijdt en ghelegentheyt maniere.
Binnen.


Thoneel wert ghedraeyt met het ghebou voor.

Giertje de Waerdin uyt met haer spinne-wiel.
Giertje. IAe wel kyere, kyere, is dit seker ien Vastel-avonts tijdt,
            Daer is niemant schier vrolijck, noch niemandt schier verblijt:
            Toch dat doet datter langher schier niet is te winne,
            (1780) Sou ick wel eertijdt op ien Vastel-avondt hebbe sitte spinne,
            Dat souwer veer of e weest hebbe, ick haddet veel te drock
            Mit loopen en met schrijven, en daer by was ick as kock
            Inme Koocken, om ellick voor haer gelt te gheryven,
            Jae ick mocht nerghens niet ien oghenblick staen blijve,
            (1785) Of ’t was staech weer an, Giertje, schaf op, en tap tap, tap;
            Jae in alle hoecke van mijn Huys, wast met de Kan klip, klap:
            In wat wasser by de Luy ien grusaemeghe neeringh,
            Ellick had mier lust als aer, wat wasser een hoveringh,
            Met Turrif te rapen, en te loopen anden Over-toom,
            (1790) En die dat dan verloor, die achtemen voor loom:
            In hoe quam mijn Susters Seun Rommelen op zijn Potje,
            In hoe dansten zijn Mackertje, in wit Hemt voor het Sotje:
            Hoe vrolijck in hoe blijt ging ellick ien oock an,
            In hoe fray speuldeme vande Keyser, en vande Wilde Man,
            (1795) Soo wel voor slechten haer deur, als voor den grootsten prijcker,
            Jae sy maeckten soo fray of, as nou de beste Redenrijcker:
            In hoe aerdich speulde men over al de Vuyle-bruyt,*
            In mit watten omghekierden Pels quam dan het Smoddetjen uyt?
            Ja ellick ginck hem vrolijcker, as vrolijcker an tiere,
            (1800) Och Heer, waer sienme nou iens al die goe maniere?
            Men wete daer schier naulijcx niemendal mier van,
            Jae wel soo ick wel kijck, soo komt daer noch ien an;
            Het gheeftme wonder datse haer noch durriffe verstoute
            Naedemael het is verboon, van ien diel hongerighe Schoute,
            (1805) Ay siet sy komen hier, iensloechs tot mijn an treen.

[fol. F4v]
Lysgen uyt, met de Vuylen Bruydt.
Lijs.     NOu gaet soo soetjes voort, hout jou braef in jou gheleen,
            En paster fraeytjes op, mijn kock meuslighe diertje,
            Hier kome wy an ’t huys, goeden dagh, sitie en spint Giertie.
Giert.     Och jae moer, och jae; jy sie ick wel onderhoudt noch de ouwe ghewoont.
Lijs.       (1810) Och jaewe moer, och jae, onse stouticheyt verschoont,
            Wy souwe jou soo jy’t wilt ien Deuntje gaen voor singhe.
Giert.     Och begint daetlijck moer, k’bin nieu tot sulcke dinghe,
            Soo’t jou belieft begint: soo vryelijck en voort.
Lijs.       Nou Sustertjes vande gilde, kom maecke wy accoort,
            (1815) Want siet, jy hoort het is Giertjes eyghen begeeren,
            Nou tye wy te saem, fraeytjes an’t accordeeren,
            Die snaer dunckt my is vals, die gaet staegh stront, stront, stront,
            Wat soo siet dat is beter, dat is de rechte vont:
            Nou late wy ghelijckerhant soo voort op heffen,
            (1820) En soo de Maet vant Voyse, te samen wel betreffen.
Sy singhen, en spelen deuse naer volghende
Vaersjes.
                        KOmt uyt den Haghe, jy vuylen Kockijn,
                        Iy selter niet langher inne zijn:
                        In komt uyt, in komt uyt, ick durrif niet schavuyt,
                        Haselaer waer hebje al soo langh ghemale?
                        (1825) Mijn schieter leydt, en jou gheen schade,
                        Ick hebbere gheleden al de winter kout,
                        Al in dat soete Haselare woudt:
                        In ick hebber de Koe-koeck soo langhe niet ghehoort,
                        In komt uyt, in komt uyt, ick durref niet schavuyt,
                        (1830) In komt uyt, in komt uyt, daer is den vuylen Bruydt.
Sy komt uyt, en sy beginne te danse.
                        MIt een Schuytjen over het Meertjen,
                        Mit ien moy Meysjen in dat riedt:
                        Hebje de May hebje de bloem,
                        Hebje de koele May niet ghesien.
                        (1835) Meysje moet ick jou borsjes tasten,
                        Of jou Mammetjes ien van twien,
                        ’t Mach soo valle, men salder of kalle,
                        ’t Mocht soo schien, men sout wel sien.
                        Symen hoe staene jou ooghen en dryve
[fol. G1r]
                        (1840) Hebje de Choors of seljyse kryghe
                        Symen hoe stane jou ooghen aldus?
                        Iou, jou, sy meughen, sy meughen,
                        Iou, jou, sy meughen niet meer:
                        Luye Maeysjes, luye knechjes,
                        (1845) Iou, jou, sy meughen niet mier.

Giert.     Het gaet te lijdich schoon, k’stae als ien poelsnip en kijck:
            Hoe reyntjes kan jy’t t’samen, t’is of het was Musijck.
            Daer by soo fray te drille, jy hebt alles deurkroope,
            Ick loof niet moer of jy hebt op het Dans-school e loope,
            (1850) Soo netjes, en soo fraeytjes doeje alle dingh op sijn maet;
            Daer isser t’saem wat voor. Lijs. Wij dancken jou. Gier. Watten praet,
            Ten is gien danckens waert, arrebeydt kyere is loon waerdich.
Lys.       Nou weer al op ien aer, kom maecken wy ons vaerdich,
            Nou goeden dagh jy Giertje. Dese wegh weer iens in.
Giert.     (1855) Nou t’wordt duncktme tijdt dat ick in mijn huys bin,
            Ick wensch mijn Kyertjes, datje veel Gelt meucht ontfanghen.
Lys.       Dat is niet qualijck e gunt, daer nae streckt ons verlange.
Binnen.


Ioris, Gerbrich, Abram, te samen uyt.
Abram.   HY is voorseecker wel, vertrout mijn Vader out,
            Ick weet niet hoe ghy staegh om hem dus zijt benout:
            (1860) Hy is wel uytghedost, en rijck versien van gelde,
            Het was zijn eyghen schuldt soo hy hem niet wel an stelde,
            Ghy hebt al uwe vlijt, en best om hem ghedaen
            Soo hy een slimme wegh weerom soeckt in te gaen,
            Ghy kent hem over al dunckt mijn niet voor bewaren,
            (1865) Vermidts ghy een man zijt over de sestich jaren:
            Daerom mijn Vader laet dit murmureren af.
Ioris.        Ick sou, waer datter yemant eenich teecken van hem gaf,
            Waer dat hy sat, of stondt; of waer hy miende te blijve,
            Of dat hy mijn ien brief van sijn sellefs gingh schrijve,
            (1870) Ghelijck hy mijn beloofde, an dees mijn rechterhandt.
Gerb.      Vaer jy tiert jou an, of hy was in ien hiel woest landt,
            En ’t is hier pas van daen, ien seven, of acht mijlen:
            Jy selt wel iens tijng krijghen, in dat in korter wijlen,
            Maer weynich tot jou voordeel, seght dattet ien out wijf seydt.
Ioris.       (1875) Wat noodt wast kreegh ick slechs iens goet, of quaet bescheyt,
            ’t Sou alles heel wel zijn, alst warengeen hals-saecke.
Gerb.      Vaer jy spreeckt as geck, jy soutie wel beroyt maecke
            (Soo ick merrick) om hem, datje selfs niet voor den ouwen hadt.
[fol. G1v]
Abram.   Daer spreeckt mijn Moeder recht, s’het dat al wel ghevat,
            (1880) Ghy moet o Vader u en mijn, niet om hem bederven,
            Ghy moet maecken datter overschiet nae u sterreven,
            En dat elcken kijnt krijght sijn gherechte deel.
Iuliaen komt uyt.
Gerbr.     WAt schraelder Vent komt daer? Wel dat is een juweel:
            Hy is seker wel e kliedt, en dat met weynich laken.
Iuliaen.   (1885) Ick sie mijn Vader. Gerb. Watte kromme spronghe gaet hy maecke?
            Ay siet hy komt nae ons toe, hier ien sloeghs nae het huys,
            Hy is byget soo kael, soo kael, ghelijck ien luys:
            Daer treedt hy weer te rugh, het lijckt hy doetet met schromen.
Iuliaen.   Ick durref mijn Vader schier niet onder d’ooghen komen,
            (1890) Doch k’moet, helacy k’moet, t’is ien bequame tijdt.
Ioris.        ’t Lijckt dat hy in sijn sellefs het ien inwendighe strijdt:
            Gheeft hem ien Aelmoes, dat d’Opsienders hem niet vaten.
Gerb.      Vaer, Vaer, het is jou Seun. Ior. Ist waer dat jy gaet praten.
Gerb.      K’segh noch het is jou Seun. Abra. O mijn wat swaerder kruys
Gerb.      (1895) Heb ick het niet e seydt, dat hy met de kous op t’hooft sou komen t’huys.
Abram.   Mijn broeder dus ghestelt, k’wou hy vanme was vervremen.
Iuliaen.   Vader, Vader, wilt u Soon in ghenae nemen.
Ioris.        Mijn Soone dus beroyt, doch ghy zijt wellekoom.
Iuliaen.   Ick bent niet waerdich Vader. Abram. Het lijckt mijn wel ien droom:
            (1900) Dat hy hem noch soo minlijck en vrientlijck gaet ontfange.
Gerb.      Dat loof ick wel sijn hart dat hadder nae verlanghe:
            T’is ien Heylichje: ’t was goet datmer ien Kaers voor op stack
            Ay siet watten omhels, aers niet offer niet an ontbrack:
            Hy sou hem soo mijn dunckt t’snot wel uyt de neus licke.
Ioris.       (1905) Komt in mijn Soone k’sal u ander ghewaet an schicke,
            En tot verheugingh sal’k t’ghemeste Kallef laten slaen.
Abram.   Vader gaet ghy hem noch dus vriendelijck ontfaen?
            Dat hadt ick noyt vertrout. Gerb. Noch ick mijn leve dagen.
Abram.   Voor mijn en isser noyt gien Gayt of Bock gheslaghe,
            (1910) En ick heb mijn nochtans altoos gheschickt tot deught.
Ioris.       k’Verhoop van hem mee sullicx, soone komt in maeckt vreugt,
            Ick salt maken te recht, stelt dit nu toch ter zijden,
            En ghy mijn Vrouwe mee, t’is mijn tijdt van verblijden.
EYNDE.

W. D. HOOFT.         Een Hooft alleen.

[fol. G2r- G2v: blanco]

Continue

Tekstkritiek:

fol. A1r: straet er staat: staet
voor vs. 15 rolaanduiding Schentek toegevoegd
vs. 77: Bytebier. er staat: Bytevier.
vs. 152: pufsel (editie-1640: ghepeupel)
vs. 174: prenten, er staat: prenteu,
vs. 176: Picqueur, er staat: Picquer,
vs. 273: teughen er staat: reughen
vs. 312-313: Al // ’t: de apostrof staat een regel te hoog
vs. 420: rijmpaar geck — spreeck
vs. 494: fortel gelt: vermoedelijk een verbastering van het (oudere) Duitse Vortheilgelt.
vs. 505: rijmpaar falieren — smeeren
vs. 594: editie-1640: liet smijten
vs. 685: editie-1640: op e komen (mogelijk n.a.v. de volgende regel)
vs. 688: Ditmors: inwoner van Dithmarschen, een district in Sleeswijk-Holstein.
vs. 722: kael-gat ’t er staat: kael-gaet (editie-1640: kael-gat)
vs. 800: trijp er staat: trijt
vs. 897: het er staat: he het (editie-1640: het)
vs. 936: dien er staat: dieen (editie-1640: dien)
vs. 1001: moris leskel (editie-1640: moris en leskel)
vs. 1038: u er staat: n
voor vs. 1104 rolaanduiding Ioris. toegevoegd
vs. 1108: Iuli. er staat: Iuil.
voor vs. 1179: huys. er staat: hnys.
vs. 1226: segh ’k er staat: segh
vs. 1228: Krijght: er staat: Krhght
vs. 1229: tijdt: er staat: thdt
vs. 1230: torren-toffel: = WNT torntoffel (schimpnaam voor een oude vrouw)
vs. 1231: krijghen: er staat: krhghen
vs. 1298: Aan de Amsterdamse Heylige wech was het tuchthuis gevestigd.
vs. 1387: Baes, er staat: Caes, (editie-1640: Baes)
vs. 1451: weesrijm.
vs. 1463: voer er staat voor (editie-1640: voer)
vs. 1482: snaerssen: in de uitdrukking het gaat (er) op een sneersen ~ snaerssen: bijslapen?
vs. 1524: weesrijm.
vs. 1567: luym er staat: luyn
vs. 1613: ontmompe er staat: ontmonpe
vs. 1625: er staat: Marg. De spreker is vermoedelijk wederom Susan.
vs. 1648: t’mijns er staat: r’mijns
vs. 1689: Ick er staat: Ack (mogelijk door volgend achtent)
vs. 1698: De rolaanduiding is onnodig: Kees is nog steeds aan het woord.
vs. 1797: de er staat: de de