Willem Dirksz Hooft: Cluchtigh-spel, van Andrea de Piere, peerde-kooper.
Amsterdam, 1628.
Uitgegeven door Marti Roos
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton039240 — British Library
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.
Continue
[fol. π1r]

W. D. Hoofts

Cluchtigh-Spel,

VAN

Andrea de Piere, Peerde-kooper:

Op de Reghel,

Hoe seer den armen Mensch  in ’t onluck is verleghen,
Noch komter (somen seydt) wel een geluck weer tegen.

Vertoont
Op de Brabandtsche Camer, Wt Levender-Ionst:
Sondaeghs voor Vastel-avondt. Anno 1628.

[Vignet: Wapen van Amsterdam]

t’AMSTELREDAM,
____________________

Voor Cornelis Willemsz Blaeu-laken, Boeck-verkooper
woonende in Sint-Jans straet, in ’t vergulde A.B.C.
ANNO 1628.


[fol. π1v: blanco]
[fol. π2r]

SONNET.

WAerom Thalia juyght, en lacchende moet schat’ren;
    Verwondert niemandt niet, dan die af-gunstigh zy:
    Vermids sy na gewoont lacht om haer boertery,
Die sy gantsch Amsterdam door en weer-door hoort klat’ren,
(5) d’Welck maeckt dat yder na haer vrucht hun tanden wat’ren:
    Niet alleen om ’t gesicht haers vruchts: maer daer oock by
    Te lesen met verstant, op dat te meerder hy,
Die ’t dichten lof ontfanght, tot spijt van al sijn hat’ren.
    Lof is hy waert die ’t heeft in Boertery gedicht:
    (10) Want boven het vermaeck, de menschen leert en sticht,
Te wachten van ’t bedroch der Hoeren en haer treken.
    VVel-hem Die-rijck-sin is, en blijft Een Hooft Alleen,
    Makend’ sijn Boertery tot leeringh ons ghemeen:
So datmen hem sijn lof na waert niet uyt kan spreken.

                                                    E. Pels. Al met der tijdt.

________________________________________________________

SONNET.

GHY die o Hooft! ons wijst door uwe Boerterijen,
    Te oogen op het geen door valscheyd werd begaen:
    Hoe schalck Andrea werdt bedrogen en verraen,
Wiens licht gheloof d’ oorsaeck waer van sijn droef bestrijen,

(5) Dit sticht ghy in u werck: men siet u Rymerijen
    Uyt-beelden, hoe ’t beleyd der Hoere listen zijn.
    U soet-vloeyende pen aen-wijst het valsch fenijn,
(’t Geen door haer boosheyd spruyt) voorsichtelijck te mijen.

    Elck raept hier leeringh uyt, wat op u hoede zijt,
    (10) Gelooft geen Hoere-tongh, noch weenelijck ghekrijt:
’t Zijn stricken daer ’t gemoet werd licht’lijck mee bedwongen:

    Floris werd door een Hoer verleydt, dat hy de schandt
    Van eer-verkrachtingh bruyckt, hy schoon Vorst waer van ’t Land,
Dies merckt wat quaet spruyt uyt der Hoere vleyens tonge.

                                        G. A. DUYRKANT. ’t Ondersoeck leert.

_________________________________________________________

EER-DICHT.

IS Bredero van ons berooft, die ons so soet kon stichten!
Men siet hier Bred’roos Geest, in Hooft, met sijn boertigh gedichten.
                                                                                ’t Ondersoeck leert.


[fol. π2v]

Personagien,

 Andrea de Piere, Peerde-kooper.
 Bastiaen, de VVaerd.
 Sybrich, het Besje.
 Margriet, het Hoertje.
 Cathalyn, de Meydt.
 Abraham, de Ionghen.
Mr. Ioris,
Cryn,		 } twee Speel-lien, en twee stommen.
Gerbrecht,
Dibbrich,		 } twee Buur-wyven.
 Carel, een Roffiaen.
Hachje,
Schofje,		 } twee Gauwe-dieven.
Hans,
Floor,		 } twee Ratel-wachten.
Robbert,
Fop,		 } twee leste Gauwe-dieven.

Continue
[fol. A1r]

’t Eerste uyt-komen.

Syberich, Andrea, Bastiaen, Margrietje, Lijntje.

Margrietje.
                    HY sal ons noch ontslippen! so wy gien oog in’t seyl houwen.
Lijntje.        Dat dat gheschiede Vrouw, dat souw mijn altoos rouwen.
Bastiaen.     Het gafme wonder Heer, dat ghy ’t u liet ontgaen.
Andrea.       Ten ghebrack niet aen mijn; maer aen den Napolitaen,
                    (5) Ick boodt hem de waerdy, of hy ’t mijn hoogh gingh stellen.
Bastiaen.     Het was een schoon, braef Paerdt, sijn treden, passen, tellen
                    Behaeghden mijn vrij wel, en daer by kloeck van leen,
                    Van beenen, rif en hooft, heel aerdigh net besneen,
                    Sijn dyen in en uyt, bequaem op sijn maet swieren.
Andrea.       (10) Het Beest dat was volmaeckt, en oock al sijn manieren
                    Die stonden my wel aen, maer d’eysch die was te groot.
Bastiaen.     Men Heer, dat ghy hem eens een pont-vlaems meerder boodt,
                    Misschien dat hyder u het Paerdt wel sou voor laten.
Andrea.       Ick soud hem voorts betalen* met dees goude ducaten,
                    (15) Kom gaen we noch eens heen en verbeteren het bodt.
Andrea binnen met Bastiaen, en Margrietje en Lijntje volghen
haer als dese na-volgende woorden gesproken zijn.
Margrie.      Yget! Hoe is hy especkt! Lijntje. Vrouw, dat ick dat bedodt,
                    En in mijn klauwen had, ick sou voor vast betrouwen
                    Dat wy voor sijn roo spont Vastlavont souwen houwen:
                    Daer is hy weer nae’t Paerdt, soo hy ’t koopt hebbe wy geen vat.
Margrie.      (20) ’k Had liever dat hy op ien rasende Bul sat,
                    En dat hy daer mee an quam rye, jae’ck seker sonder liege:
                    Kom, hum weer na sijn gat, eer ons de vogel komt t’ontvliege,
                    Wy moeten hem sien te vangen hiel listigh inde vlucht.
Margriet en Lijntje binnen, en Sybrich blijft alleen staen.
Sybrich.       Wel! al weer wech? wel dits te vreemden klucht,
                    (25) Het scheen nochtans dat hy sijn koers na mijn toe naerden,
                    So hy sijn af-scheyt nam van d’eygenaer van de Paerden,
                    En ’t lijckt dat hyse nou weer recht aers het eset,
                    ’t Moet sijn persoon selfs wesen, so’ker wel heb op elet.
[fol. A1v]
                    En so ick wel kon sien aen alle sijn beniere
                    (30) So wast mijn Miesters Seun, genaemt Andries de Piere,
                    Daer ick in Brabant lange tijdt by heb ewoont,
                    En die mijn eerlijck en deughdlijck daer voor oock het eloont,
                    En die mijn kost noch dranck sijn leven heeft onthouwen,
                    Maer al watter in huys was, mijn altoos gingh vertrouwen.
                    (35) En door de ouderdom heb ick den dienst ghestaeckt,
                    En uyt Antwerpen hier te Amsterdam geraeckt:
                    Daer hy mijn onversiens dus schielijck komt ontmoeten,
                    Ick moet hem wellekom hieten, en hem beleefd’lijk groeten,
                    Waer of hy so langh blijft, mijn hart vast na hem haeckt.
Andries uyt, Bastiaen, Margrietje, Lyntje.
Bastiaen.     (40) Nu is het u schult niet dat ghy van daegh niet raeckt.
Sybrich.       Siet daer so komt hy aen met noch meer andere lieden.
Andries.       Mijn dunckt dat ick meer als te rustigh was in’t bieden,
                    Hy bleef mijn al te vast op syne woorden staen,
                    Sonder dat, ’k had daer niet so haestlijck af gegaen.
Sybrich.       (45) Wellekom Andries de Piere, wellekom mijn eygen broertje,
                    Hoe vaertet met met jou Vrienden? met jou Vaertje, met jou Moertje?
                    Hoe gaetet haer toch al, sinse noch al kloeck en fris?
Andries.       Het gaet noch redelijck toe, na dat de ouderdom is.
                    Maer Sybrich zijt ghy ’t sellefs? ick sie met groot verwond’ren.
Sybrich.       (50) Waerom? And. Om dat ghy hier so schielijck komt op donderen,
                    Wat wist ghy dat ick hier ghekomen was in Stee?
Sybrich.       Dat ick u selven sach, daer jy jou handelingh dee.
Andries.       Hoe vaertet toch met u? Syb. Jae, kreunen, kryten, klagen,
                    Het gaet en staet als ien kindt van drie daghen.
                    (55) De ouwerdom (lieve vaer) die komt met veel gebreck,
                    Mijn leen sin stram en stijf, mijn rugge-bien, mijn neck
                    En kan ick qualijck langer mier draeyen ofte roeren,
                    En de bienen kunnen ’t lijf qualijck over de straet mier voeren.
                    Ick heb mijn tijd ehadt, ’t is nou jou beurt mijn vaer,
                    (60) Het mach me wel heugen seun, datje dusken jongetje waer,
                    Jou aensicht was me schier ontmunt inne vergheten,
                    Hoe dickwils heb ick jou wel pap gheven te eten!
                    In nou dus kloeck en grof datje schier uyt jou vel barst?
                    Ick kan aers niet segghen, as jy bint op eschoten as rijpe garst.
                    (65) Jy kont wel ier van arricheyd schier niemendalle groeyen,
                    In nou sinje op eloocken as ien roosje dat staet te bloeyen.
                    Het is mijn lief om sien dat ’k jou sie in dusken gestaltenis.
Andries.       En ’t is mijn leet van herten dattet dus oolickjes met u is,
                    Ick wou dat ick u mee in dusken staet kon wenschen.
Sybrich.       (70) Dat is ien goede wensch voor alle Christen menschen.
                    Mijn videmis van mijn aensicht, staet jou dat noch so wel veur?
Andries.       Te naeste by Sybrichje, ’t wesen volght de ouwe sleur,
[fol. A2r]
                    ’t Gesicht is jou deur d’ouderdom (so ’t schijnt) vry wat ontvallen.
Sybrich.       Daer spreeckje recht an, je gaet niet buyten de waerheyd kallen,
                    (75) ’t Gesicht (och lieve vaer!) begeeft me t’eenemael,
                    Ick diender langer wel een te hebben die me de weg wijst, op dat
                                                                                              ik niet en dwael,
                    Of dat ’k ien honckje toestelden an ien kettingh of ien tou,
                    ’t Soume gien schant wesen (vaer,) ick bin al ien ouwe Vrou,
                    Ick mach nou al schier ien tachtigh jaren halen,
                    (80) So dat ’k het vry doen mocht, al gingender ien diel jonge
                                                                                              kleuters op smalen,
                    Ick heb wel en werck edaen, ier ick eworden bin dus out.
Andrea.       Maer (met oorlof besje) en hebje gien onder-houd?
                    Of woonje op gien hofje? of binje in gien Ou-mannen-huys?
Sybrich.       Och neen! (myn lieve kynt,) dat sou me zijn te grooten kruys,
                    (85) Daer en sal ick mijn leve dagen niemand om aen’t hooft porren:
                    Want daer word aers niet edaen as gnorren inne morren,
                    Dan sopt den ien te diep, of den aer die eet te veel,
                    O daer leytmen te ruwen huys! o daer is men al te grooten krackeel:
                    En die daer wat te veel uyt haer mond spreken
                    (90) Kryghen om ien haver-stroo wel haer ses weken.
                    Dat is de oorsaeck dattet my daer niet dient,
                    Noch ick heb mijn leven niet eleeft vande Gemient:
                    Ghelijck veel luyden doen, om ’t luy en lecker leven,
                    Of as mennigen vreemden sas, of krom-steven:
                    (95) Noch noyt ien duyt genoten van ienige Aelmoesseniers,
                    Oock haeltmet te bedelachtigh, en met al te veel getiers.
                    Noch noyt broot uyt de Kerrick ehaelt, of turrif met de sack,
                    Ick werrick liever kynt, hoe wel ’k vergaer veel kou en ongemack,
                    Waer door dat ekomen sinne al dese qua gebreken,
                    (100) Maer daer van mach ick weer (as ien aer swijght) vry spreken.
                    ’k Heb noyt van mijn dagen eweest van sucken troggelachtigen aert,
                    ’k Prijs eele vryicheyd, eygen haert is gout waerdt.
Andrea.       Beste-moer jy moet dat so qualijck niet duyden.
Sybrich.       Ja Andries kynt, ick segh het slechs op sommighe luyden,
                    (105) Die nimmer schier en wercken, noch hand slaen aen de ploegh,
                    En ’t goet verkoopen en verslempen ’t inde kroegh.
Lijntje.        Nae datse out is Vrou, so het dat al moye gangen.
Margrie.      Moy, reyn uyt eduwt, en dat met styve wangen,
                    Sy macht niet grover segghen, ’t is hiel prompt inne plat,
                    (110) Haer backes gaet aers noch aers, as ien tellenaer sijn aersgat:
                    So doende en sellen de vliegen haer tongh niet licht besechte.
Andrea.       Besje mijn tijdt verloopt, ’k heb noch wat uyt te rechten,
                    So ick de tijd heb kom ick by jou wel iens an.
Sybrich.       Och doet dat toch mijn Vryer, mijn kruydige Jongh-man,
                    (115) Versoeckt mijn toch iens in mijn celletje, in mijn kluysje,
                    Siet, indien jy jou so kleyn kent, datje komt in mijn huysje,
                    Ick sel de pan over hanghen, na de vastelavonts benier,
                    In ick heb noch ien kleyn staertje Maers bier,
[fol. A2v]
                    Dat sel ick of tappen, en wy selle menkaer iens toe poyen,
                    (120) Och wy moeten d’ouwe kennis iens vernuwen en verstroyen.
                    Nou ’k wens jou goeden dach, op dat ’k jou niet verlet.
Andries met sijn Waert binnen.
Andries.       En ick jou van gelijck. Lyn. ’t Lijckt dat hy sijn koers na de herberg set.
Margrie.      Ja, siet, hy gaeter in, dit is niet wel besteken,
                    Niet beter as dat wy de ouwe Vrou eens spreken.
                    (125) Hem sick Beste-moer. Lynt. Vrouw ’t lijckt datse jou niet hoort.
De Meyt gaet by haer.
                    Hoorje niet ouwe Trouw? wel hoe dus haestigh voort?
Sybrich.       Ja niet waer, ick sin ien gangster? ick wil seggen ien puyckje,
                    Ick spoe mijn treen aers noch aers as ien luys op ien teerig huyckje:
                    Maer wat is jou begeeren? of wat is jou seggen nou?
Lyntje.         (130) Aers niet, as datje iens mee gaet hier by me Jufvrou.
Sybrich.       By jou Jufvrou? Lynt. Jae. Sybr. Wel wat is haer begeeren?
Lyntje.         Dat weet ick niet. Sybr. Och hoe suur valt mijn dit keeren!
                    Ick bin so swack te voet gelijcken ien dun rietje,
                    Wel neemje mijn vast waer? goeden dach Jufvrou Margrietje,
                    (135) Wel, hebje mijn ontboon met dese uwe Boo?
Margrie.      Och jae’ck, gaet sitte. Sybr. Och! hoe rust ick, so, so, so,
                    Daer verdienje ien stoel mee inden Hemel troosje.
                    Heer wat binje oock moy, je hebt wangetjes as ien roosje,
                    Dat ’k jou niet en con ’k sou miene datter ien Engel teugeme sprac.
Lyntie.         (140) Jae s’ is moy eschildert met farmelioen en lack,
                    En ’t voor-hooft glat getrocken met vele zyde snoeren,
                    Waer mee sy veel Jongh-mans as sinloos gaet vervoeren,
                    En meenen datse sijn by ’t puyckje vande Stadt,
                    En juyst soo is het een vuyl Hoertjen in haer gat:
                    (145) Alsmen oock vinden mach binnen onse Stadts palen.
Margrie.      De oorsaeck Beste-moer dat ick u hier deed’ halen
                    Was, dat ick garen wodt weten uyt uwen mondt
                    Van waer de Jonghman was die flusjes by u stont?
                    Ick moet mijn loosheyd hier te rechten iens op scharpen.
Sybrich.       (150) Van waer? Mar. Jae. Syb. Maer van Antwerpen.
Margrie.      Van Antwerpen? Syb. Ja, sijn Vaer (Godt loont)
                    Heb ick twie jaren langh te Brussel by ewoont
                    Doen hy noch vryer was, daer na quam hy te trouwen
                    An ien rijck Antwerrips Dier, daerme sucken feest gingh houwen
                    (155) Datter hiel Brabant noch of te seggen weet,
                    Voort bleef hy met sijn nu-backe Wijf t’Antwerpen tseet.
                    Ien huys as ien Keunings palleys ging hy terstont doen bouwen,
                    Daer in hy wel acht meysjes ien hiel jaer deur most houwen,
                    Daer icker ien of was, sijn Wijf die wiert voort swaer,
                    (160) So dat hy om de neghe maende was al Vaer
[fol. A3r]
                    Van deuse jonge vryer, daer wy te saem af spreecken,
                    De kraem bewaerster wasser in huys wel twalif weecken,
                    Ien hielen uyt-strengen dach warender de Vanders op de vloer,
                    In hy sooch wel twie jaer syn lieve Minne-moer,
                    (165) Maer noyt wiert sy mier swaer, is dit niet een vreemt deuntje?
                    Hy bleef het liefste kind, het alderienichste seuntje,
                    Het droomde niet of ’t kreecht, kijck, ’t sin sware rijcke luy,
                    Sy mochten oock wel teugen ien qua faeljerege buy:
                    Hy reeden alle jaers uyt ick weet niet hoe veel schepen:
                    (170) Kijck, hy was van jongs op, op de koomenschap eslepen:
                    Sijn handelinge was in Sijdt en in Satijn,
                    Maer meestendeel in Kruyt en alderleye Wijn:
                    Hy hil, ick weet niet hoe, veel arbeyds-luy in ’t werrick
                    En alsmen preken sou reedt hy met de koets na de kerrick,
                    (175) Sijn wijf neffens syn zij, syn staet die mach dat voeren,
                    Al was hy schoon ien Prins, soo mocht hy gien mier bonsjoeren
                    Krygen, als hy deur den dach van ellick ien wel kreech,
                    Als ick recht seggen sel, ick was daer wel te weech,
                    Het wasser wel vol op van drincken en van eten,
                    (180) Sijn wijf, men vrouw, die telden niet de beten
                    Die wy aten alle daegh of staken in ons mondt,
                    Gelijck andere vrouwen doen, die soo haest alsmen terstont
                    Gegeten hebbe, ien teycken of ien kerrifjen ant broot setten,
                    En so haest alsmen weer eet daer weten op te letten,
                    (185) Offer deur den dach wat of egaen is of niet,
                    En mier alsulcke karigheyd die by vele wel geschiet.
                    Oock ken icker ien diel die so met de gierigheyd zijn behangen
                    Datse alle dingh sluyten, en ien slot voor de kraen hangen:
                    Trouwe men vynd weer maysjes van sulcken aert,
                    (190) Die veur sucke vrouwen niet iens en zijn vervaert,
                    En daerom spots gewijs met haer wel durven gecken,
                    En alsser ien slockje lust de kraen wel uyt het vat gaen trecken,
                    En laetent loopen tot soo lange alst haer lust.
Lyntjen.       Ick mien datter tongh blijdt is datse ’s nachts het rust,
                    (195) In nae mijn dunckt, soo hetse noch ierst begonnen.
Margrie.      ’t Gheeft mijn vreemt Sybrich datje daer niet meer hebt over ewonnen?
                    De dienst-maysjes hebbe nou wel wat aers alsse soo langh hebben edient.
Sybrich.       Ja se winnent dickwils aers datje dat mient,
                    Daer geschieden huydendaeghs mit de maysjes veel boeverytjes,
                    (200) Sy sin mit de miester, met de seun dickwils soo vrytjes
                    In ’t praten in ’t jocken, in ’t boerten, en in ’t mallen,
                    Totter altemet wat levendighs is ontvallen,
                    Gelijcker ien seker ghetrouwt man van dese stadt,
                    Die drie levendige kyeren by syn dienstmayt hadt,
                    (205) En sijn wijf wist daer niet af. Hoort hoe hy ’t an ging legghen:
                    Het is ien listighydt, ick moetet jou mee seggen:
[fol. A3v]
                    Soo meneghe reys as het meysje twijflent was of swaer,
                    Kreechse askackx ien brief vander moer en vander vaer,
                    Datse hiel kranck waren, en datse niet dochten datse langh souwe leven,
                    (210) En de miester hadt de brief sellef met syn hand eschreven.
                    Daer teechse dan nae toe, soo het scheen voor syn Wijf,
                    En bleef so langh ewech, totse weer slanck van lijf
                    En leden was, is dat niet moytjes doecke:
                    In de miester quamse sellif dick in haer kraem besoecke,
                    (215) Daer sy elost had haer ingenome vracht,
                    Want hy daer dagelijcks voer met syn bromment speul-jacht:
                    Wat dunckje is dat van deus fyn man niet hiel abel?
                    De derde strengh seghme voor een spreeck-woord hiel de kabel,
                    Ghelijckt oock beurde, want de vrouw die roock toe lont,
                    (220) En heeft niet langh gebeyt, maer heeft soo voort terstont
                    De dienst-mayt op geticht en strengelijck an gestreden,
                    Dat sy alleenich niet en was in hare leden,
                    Waer op sy ’t heeft bekent, en bitterlijck geschreyt,
                    En heeft haer vrouw doen dit fraeytjes van als gheseyt,
                    (225) Het wellick vry wat vreemt docht zijn in haren sin,
                    Doch speulde (gelijckmen seyd) deckt toe de pot daers ael in,
                    En gafse daedlijck uyt aan ien uyt-landsche vryer,
                    Een Nayer van syn ambacht, ’k wil seggen ien kreupele Snyer:
                    Doen wasse askackx vry ter eere weer ekommen,
                    (230) Sus komtet dat de maysjes so weyts op de baen brommen,
                    En datse dickwils beter gaen as haer eygen vrouw.
                    Denckt trouwe dat ickse allegaer in gien ien graet schouw:
                    Men vinter oock ghenoech die eerlijck zijn van leven.
Margrie.      Trouwe Beste-moer jy kanter wat after geven,
                    (235) ’t Wil van jou eseyt wesen, ’t het seker wel ien aert.
Lyntjen.       Ja seker ’t is pryselijck sy steeckt moytjes met haer staert:
                    Datje so kant daer bin ick wel groot’lijcks in verwondert.
Sybrich.       Ja kynd ick schiet so met ien plompe bout in ’t hondert.
Margrie.      Nou Beste-moer ick wou datje mijn voort op mijn vraech diende:
                    (240) Maer de Jongman wil ick seggen, is die hiel groot van vrienden?
Sybrich.       Die vrienden die hy het die sinne wel te noemen,
                    Sy zijn eerelijck van leven, men machter wel of roemen:
                    Ten iersten het hy altoos (soo ’k nou aers niet en weet)
                    Ien moers suster, wel verstaende syn Peet,
                    (245) Haer naem is Giertruyt, so ick wel heb onthouwen,
                    Maer noyt hetse ien Weenaer of ien Vryer wille trouwen:
                    Al dat goetje staet hem mee noch boven ’t hooft:
                    Hoe wel komtet so ien mens dieder niet het voor eslooft.
                    Nou het hy noch ien vaers broer, die had by syn wijf ien knechje,
                    (250) Doch sy zijn bey al doodt, de moer die hiete Brechje,
                    En soo ’k aers niet en weet, de vaer noch levendigh man
                    Hiete Geraert, en ’t jonge seuntjen hiete Jan.
[fol. A4r]
                    Nou de ouwers van de vryer daer jy mijn sach by praeten,
                    Sel ickje haer namen oock perfectelijck weten laten:
                    (255) Syn vaer Pieter Andriessen, op syn Amsterdams eseyt,
                    De moer Lysbet Jans: en voort heb jyt bescheyt
                    En het hiele fynael, sonder ienege verbloemen,
                    As de suen die moetje recht aers as syn eygen vaers naem noemen,
                    En as die allegaer sterven mach hy teeren teugen ien Graef.
Margrie.      (260) Het is een groot geluck het is een groote gaef.
Sybrich.       Jae kynd sy sin bestove van gou en silv’re bricken.
Margrie.      Maer Beste-moer wil jy mijn huys wel wat op schicken?
Sybrich.       Och jae ’k mijn lieve kynd, al bin ick dus onsterrick,
                    Ick heb al even-wel so garen noch wat werrick,
                    (265) Ick mach het langsaem doen, maer ick doet weer te degen.
Margrie.      Wel gaet de after zael uyt ragen en uyt vegen:
                    Ay maecktet toch wat klaer van ’t beste dat jy kan.
Sybrich.       Wel an daer gae ick heen en slaeder mijn handen an.
Sybrich binnen. en Margriet en Lyntjen blyven staen.
Margrie.      HOe listlijck quam ick dit van haer nu al te weten?
Lyntjen.       (270) Hoe slechtlijck seyde sy u al syne secreten?
Margrie.      Hoe looslijck heb ick hier een vont oock op bedocht?
Lyntjen.       Vrou is het tot profyt? ’k wou dat het was gewrocht,
                    Daerom secht het mijn doch, waerom gaet gh’u reen staken?
Margrie.      Ick meen dien Andreas van daech eens wijs te maken
                    (275) Dat ick syn suster ben. Lynt. Hoe kan dat toch geschien?
Margrie.      Seer wel, so ick wel seker en vastelijcke mien:
                    En meen mijn voorneem oock sonder vertreck te uyten.
Lyntjen.       Wel Vrou, dat soude zijn wel Vastelavonds kluyten:
                    Ghy zijn suster? wel, dat en komt niet in mijn:
                    (280) Ick loof niet of ghy moet gantsch buyten westen zijn:
                    So moestje seker syn oogen wel moy keunen bekollen.
Margrie.      Ick meen hem daer door syn Ducaten of te pollen,
                    En maken hem vast wijs dat ick syn suster ben.
Lyntjen.       ’t Is onmoochlijck datter sullicks iens in mijn komen ken:
                    (285) Ghy syn suster? wel noyt boerteger mijn leven:
                    Ay Vrou het kan niet schien, ay wiltet u ontgeven:
                    Wel hoe kan dat toch zijn? Marg. Seer wel, ’t is al versint.
Lijntje.        Ay Vrou begint het niet, je bint seker verblint:
                    De knecht die selje toch in dat stuck niet gelooven.
Margrie.      (290) Ick weet hem van syn sin en syn verstant te rooven,
                    Soo haest ick hem hier heb, of als hy mijn maer siet.
Lyntjen.       Jae wel soo veel vermogens duncktmen isser in u niet,
                    Of jy most mijn dees saeck nu beter onderrechten.
Margrie.      Laet mijn daer sorgen voor, ick salse seer wel slechten.
[fol. A4v]
Lyntjen.       (295) Ay seght op wat manier dat jy ’t wout leggen aen?
Margrie.      Voor eerst sal ick hem eerst syn af-komst doen verstaen,
                    By naem, en oock toe-naem, en waer hy is geboren,
                    In hoe syn vader meed’ wel eertijds had verkoren
                    Mijn moeder, daer hy syn wil af kreech, en voort
                    (300) (Het geen dat ick terstont van d’ouw’ vrouw heb ghehoort,
                    Met meer andere reen, die ’k soo schoon sal op proncken,
                    Dat hyme broederlijcke liefde sal toe loncken.
Lyntjen.       ’k Sech datje kunsjes kent indienje zijn hart soo steelt.
Margrie.      Hy sal ’t loven dat wy van een vader zijn geteelt,
                    (305) Doet hem de bootschap maer, dat hy komt t’mijnen huyse.
Lyntjen.       Igut vrou krijchwem hier, gans bloed hoe wilwem pluysen,
                    Hoe kael wille wy hem maken, van gelt, van goet, van al,
                    Ick wou slechs dat de Muys te deech was inde val.
Margrie.      Doet hem de weet slechs voort sonder hier langh te dreygen.
Lyntjen.       (310) Dats gangh. Margr. Siet toe beleeft, eerbiedigh met fray neygen,
                    En set jou aensicht statigh, permantich sonder lach.
Andries staet inde deur van syn Herbergh, en Lyntjen
gaet by hem en spreeckt dees reen:
Lyntjen.       MEn Joncker zijt gegroet, ick wensch u goeden dach,
                    Ick hoop dat ghy mijn vraech ten besten nu sult duyden:
                    Weet ghy niet waer ick een eersaem Monseur op huyden
                    (315) Sou mogen vinden, die Andrea is genaemt?
Andrea.       Ic ben de Jongman selfs. Lynt. Voorwaer Monseur de schaemt
                    Doet mijn men woorden schier in mijnen boesem steken.
                    Soo ’t u gelieft mijn Heer ’k wou garen u eens spreken?
Andries.       Wel wat is u begeert? Lynt. Mijn Joncker maer een woort,
                    (320) Ick bidt u gaet maer eens een tree weechs met my voort.
Andries.       Wat is u seggen nu? Lynt. Myn Heer aenhoort mijn reden,
                    Die mijn tot uwaerts hier soo haestlijck gaende dede:
                    Mijn Juffrou daer ick langh in dienst heb by verkeert,
                    Heeft vriendelijcke nu althans op u begeert,
                    (325) Dat ghy om harent wil u soo kleen wilt verneeren
                    Dat ghy eens by haer komt. And. Wel wat is haer begeeren?
Lyntjen.       Dat weet ick niet. And. Niet? Lynt. Neen, of ’t waer dat ghyse sprack.
Andries.       Waer is dan datse woont? Lynt. Mijn Heer belieft ghy strack
                    Eens voort met my gaen? ghy sultet sellifs hooren.
Andries.       (330) Wat vreemdigheyd is dit, dat my hier komt te voren?
                    My spreken een Juffrou, daer ick hier niemand ken?
                    En daer ick noyt mijn dagen buytens Lands geweest en ben?
                    En daer ick hier niet heb geenige vrund of magen?
                    Niet raedsaem dunckt het mijn, dees tocht zy af-geslagen.
[fol. B1r]
                    (335) Misschien dat sy door ’t sien op my sal zijn verlieft.
Lyntjen.       Op jou salege knecht? jy sint te seer verbrieft.
                    Op jou gout? is het aers so sinje wel verbolgen.
Andries.       Gaet voor wijst my de wegh, ’k sal u van acht’re volgen.
Margrietje staende in haer deur, en neemt Andrea waer.
Margrie.      WAer of mijn meysje blijft? ick wachtse met verlangh.
                    (340) Daer komtse met hem aen, ick vriend’lijck hem ontfangh.
                    De tijd die dient althans voor mijn zijn waer genomen.
                    Ach! ach! Andrea ach! ach! ach! zijt wel gekomen:
                    So haest ick u aensach, het hartje my op-sprongh.
                    Helaes! ick kan niet spreken, de blydschap houd mijn tongh:
                    (345) En bellichs u toch niet over de nuwe lusjes,
                    Die ick an u gebruyck en dartl’e soete kusjes:
                    En neemtet mijn niet qualijck dat ghy van my werd gevleyt,
                    Ten schiet niet op on-eer of wullepsche gayligheyt,
                    Doch ’k hoop niet dat ghy my voor soo een gaet aenschouwen.
Andries.       (350) ’t Gedacht is niet in mijn, mijn Phenicx alder vrouwen.
Margrie.      Indien het u belieft soo treet wat voort met mijn.
Andries.       Voorwaer dit moet een groot en edel Juffrou zijn.
                    Vergeeftet mijn Uffrou dat ’k my dus gae verstouten.
Margrie.      Seer garen, sit daer neer, ick moet wat met u kouten,
                    (355) Het gene, so ick denck u vry verwonderen sal.
Andries.       Wanneer ’t mijn Vrou gelieft, ’k snack na haer woortjes al.
                    Ach! hoe toch dus weemoedt? Margriet. Helaes! ick kan niet spreecken,
                    Vermits een beeck vol tranen staegh uyt mijn ooghen breecken.
Andries.       Me-vrouwe wel hoe dus? waer toe dit droef ellent?
Margrie.      (360) Seght ghy, seght ghy, waerom? om dat ghy my niet kent.
Andries.       U kennen lief, wats dit? dit beurde noyt mijn dagen.
Margr.         Te meerder heb ick laes! bedruckte vrou te klagen,
                    Dat nu mijn niet en kent mijn aldernaeste vrient.
Andries.       Ick weet niet wat mijn Vrou met dese woorden mient,
                    (365) Mits ick noyt heb geweest van vader noch van moeder.
Margrie.      Nochtans, Andree, nochtans, zijt ghy mijn eygen broeder.
Andries.       U broeder, wel, hoe dat? waer van, of secht waer door?
Margrie.      Ick sal, geeft mijn men broeder (dat bid ick) toch gehoor.
Andries.       Soud ick dus onversiens een suster nu gaen erven?
Margrie.      (370) Nu ’k u gevonden heb nu wl ick garen sterven,
                    En rekent voor geluck in dese mijne noodt.
                    Dat ick u noch heb moghen spreken voor mijn doodt.
                    Ach broeder! hoort mijn reen en komt mijn toch wat nader.
                    Pierre, mijn en u, ons alle beyde vader,
                    (375) Heeft doen hy Jonghman was twie jaren langh gewoont
                    Te Brussel, waer hem doen veel heusheyd werd betoont,
[fol. B1v]
                    Van veel Jonckvrouwen braef en dert’le Edelingen,
                    Die haer versufte tijd en swaer bekommeringen
                    Door brenghen alle daech met sangh en met gespeel:
                    (380) Waer van mijn moeder, laes! een Weduw’ jonck en eel,
                    So vert geraeckt is door ons vaders soet verkeeren,
                    Dat sy gantsch heeft te rugh gestelt haer waerde eere:
                    Haer eere niet alleen, maer hare ouders straf,
                    Die haer door dit misgaen al beyde vielen af.
                    (385) Helaes! ick wilde dat dit noyt was voor genomen,
                    En dat ick noyt op aerd door haer bey was gekomen,
                    Door dien dat hy mijn moeder, en mijn sijn kyndje liet
                    In eenigheyd en rouw, en groot on-eers verdriet.
                    In groot on-eers verdriet, daer hy ons liet in steken,
                    (390) Soo ’t mijn Vader niet was, ick soude hem nae spreken
                    De grootste laster diemen oyt ter wereldt acht,
                    Mits hy mijn, en mijn moeder t’sint niet en heeft bedacht
                    Met liefd of vriend’lijckheyd, maer heeftse voort gaen schouwen,
                    En heeft u moeder doen in plaets van haer gaen trouwen,
                    (395) Het wellick mijn moeder docht altoos te zijn een schijn.
Andries.       Me-vrouwe wat ick hoor? sou dit waerachtigh zijn?
                    Ick hebber noyt mijn Vader yets hooren of verhalen.
Margrie.      Met oorlof, mijn Heer, ick sal u meer vertaelen:
                    Door ’t verloop vande tijdt steldent moeder uyt haer sin,
                    (400) Hoe wel ’t haer wel swaer viel in ’t alder eerst begin,
                    Doch heeftet door de jaren uyt haren sin gaen weeren:
                    En als ick houbaer was, quam doen by mijn verkeeren
                    Een seker Edelman, te Brussel uyt het Hof,
                    Dien ick in geenegerleye wijs en kon slaen of,
                    (405) Soo dat mijn moeder ’t laetst my daer an heeft gegeven.
                    Maer als wy, helaes! t’saem op’t best meende te leven,
                    Soo heeft mijn man, u swager, o dingen al te slecht!
                    Tegen het hooge Hof muytery an-gerecht:
                    So dat wy sluyps ghewijs uyt Brussel zijn vertrocken
                    (410) Tot hier tot Amsterdam: ha, groote ongelocken!
                    Die mijn alreede zijn door mijnen man gheschiet:
                    Ick segge ongeluck doot ’t groot dat ick daer liet.
                    Dan doch de schade die wy daer hebben geleden,
                    Is door ’t weer-winnen al onder de voet getreden,
                    (415) Want wy weer zijn begaeft met een Palleys en Hof,
                    Daer nu u swager is. Lynt. So lecht vry groffelijck of
                    Van jou Huysen, van jou Hoven, van jou Landen,
                    ’t Is beter stijf eblasen dan de mond te branden,
                    Al ’t geen dat sy daer seyd daers niet ien waer woord an,
                    (420) S’het pas ien nagel daerser naers me klouwen kan.
                    Nou as ien meydt, al voort, speult vry vande versierde.
Margrie.      Ach broeder! dat u swager toch daetelijck thuys kierde.
[fol. B2r]
                    Het sou hem een lust zijn dat hy u gesont sach.
Andries.       Een suster? ’t is te vreemt, Me-vrouwe stilt ’t geklach,
                    (425) En droocht toch daet’lijck af u bracke natte tranen:
                    Ick weet niet wat ick hier te rechten uyt sal waenen?
                    Een suster hier gevonden, en die ick niet en ken?
                    ’t Schijnt dat ick door ’t gehoor schier op getogen ben:
                    Nochtans soo weetse mijn met goet bewijs te toonen,
                    (430) Als dat mijn vader meed, wel eertijdts plach te woonen
                    Te Brussel, en daer toe noch meer omstandigheydt:
                    Dan eer ick het geloof, moet sy mijn meer bescheyt
                    Verhalen, want ick kanse dus voor geen suster kennen.
Margrie.      Waerom Andrea broeder, gaet gh’u dus van mijn wennen?
                    (435) Hoe staet ghy dus versuft? wel spreeckt ghy niet een woort?
Andries.       Me-vrouwe met verlof, van wie hebt ghy ghehoort
                    Dat ick in dese stadt van daegh dus was ghekomen?
Margrie.      Een seker oude vrouw heb ick het of vernomen,
                    Soo dat ’k niet laten kon dat ick u hier ontboot,
                    (440) Hoewel de schaemt ’t voorneem dickwils te rugge stoot:
                    Doch end’lingh in ’t besluyt ick u dit noch aen diende.
                    Maer ach Andrea broeder! hoe varen toch ons vrienden?
                    Ick bidt u geeft my daer een weynigh af bescheyt.
Andries.       Sy waren altemael in goeder gesontheydt,
                    (445) Doen ick van haer vertrock en gingh haer noch niet letten.
Margrie.      Ons vader Pierre mee en u moeder Lysbette,
                    En oock u moey Geertruyt, u moeders suster waerdt,
                    En oock ons vaders broer, ons eygen oom Geraerdt:
                    Die af-gestorven zijn, sal ick laten berusten.
Lyntjen.       (450) Hoe dit afloopen sal dat selme wel groen lusten:
                    Hy is al inde twijffel-maent, ay siet hem toch iens sien:
                    O vaer je bint al begoogelt met ien pruyme stien.
                    Het lijckt dat hy niet weet wat dat hy schier wil seggen.
Andries.       Een suster? ’t moet so zijn, ick kant niet weder-leggen,
                    (455) Vermits sy mijn, mijn vrunden by namen noemt te gaer,
                    Alleens of ick persoonlijck in haer vervormt waer.
                    En mits ick oock bedenck, dat jonge lien vaeck minnen
                    Het vrouwelijck geslacht, so mach vader syn sinnen
                    Wel mee gevallen zijn op hare moeder fris,
                    (460) Waer door (ick loof) dat sy op aerd gekomen is,
                    En dat sy hem misschien te nedrich was van stam,
                    Dat hy haer daer door liet en mijne moeder nam,
                    Gelijckmen hedensdaeghs van vele siet gebeuren.
                    Mijn suster, suster lief ick bidt u stilt u treuren:
                    (465) Het is mijn waerlijck leet en bender in beducht,
                    Dat ick u reden strack heel vrucht’loos inde lucht
                    Gingh warreppen, en als een vreemdelingh gingh achten,
                    Daer ghy mijn eygen zijt, en geen nader geslachte
[fol. B2v]
                    Ter werelt hebben mach: doch schoont mijn reden wat,
                    (470) Vermits ick niet en wist dat ick hier een vrund hadt,
                    Want vader noyt sijn dage my hier yet liet of weten.
Margrie.      Het is veel vaders aert te decken sulcke secreten,
                    Op dat de jonckheyd daer geen steunsel op en set.
Lyntjen.       Gans bloed dat is egaert, dat is te byster net,
                    (475) Hoe soud ien mens aldus by syn selleven useren?
                    Ick kan niet seggen, as sy kan wel braef stofferen,
                    En dat met een stram aensicht en treffelijck beleyt.
Margrie.      Ach broeder! ’t hartje myn noch innerlijcke schreyt,
                    Wanneer ick over weech dat ghy mijn niet woud kennen
                    (480) Voor uwe suster waert, en als ghy stuurs ginckt wennen
                    U aenschijn van mijn af, haeckten ick na de doodt:
                    Doch nu ghy mijn recht kent, is al dees bangheyd groot
                    In eene blyde vreucht dus inder yl verdwenen.
Andries.       En ick ben so verheught om dat my is verschenen
                    (485) Mijn eenige suster waert, O wel geluckigen dagh!
                    Dien ick noyt so blydelijck met mijne oogen sach,
                    Als nu door dien dat ick mijn suster heb gevonden.
Margrie.      En mijn vreucht mach, O broeder! genighe mensch met monden
                    So blyd’lijck spreken uyt, als mijn gemoedje tuycht,
                    (490) Ja ’t hart inwendelijck schatrent van vreughde juycht.
                    Mijn broeder sit daer neer, ghy moet wat met my eten.
Hier werdt een tafel gedeckt.
                    Deckt my de tafel voort. And. Mijn suster wilt dit weten
                    Dat ick in mijn logijs ten eten werd verbeyd.
Margrie.      Wel broeder lief, hoe dus, maeckt ghy geen onderscheyd
                    (495) Tusschen u vreemde Waerd of tusschen uwe suster?
                    Waer meucht ghy naeder zijn? of waer meucht ghy geruster
                    Of beter zijn als hier? het gaet tegen de nacht.
Andries.       ’t Is suster om dat ick daer t’eten werd verwacht.
Margrie.      Ick sal daer senden heen op datse u niet beyden:
                    (500) Het soume wel leet zijn dat ghy van my soud scheyden.
Andries.       My oock soo van gelijck. Marg. Ras meysje spoet u tret,
                    En daer voort Waeflen en Pan-koecken op set.
Lyntjen.       Wel Vrouw ick selje dat wel op syn Kocks of-klaren.
Margrie.      Dit is, o broeder! hier ’t gebruyck dus alle jaren.
                    (505) Brenght mijn de roemer eens met eene kanne Wijn,
                    Ick moet met mijnen broeder eens eerelijck vrolijck zijn.
Hier werdt ghegeten voor een wijl,
en de Ionghen komt schencken.
                    En seght de Jonghen dat hy datelijck komt schincken.
                    Mijn broeder sal gelieven het eerst met mijn te drincken,
                    Op de gesontheyd van al ons naeste bloedt.
Andries.       (510) Seer garen suster. Marg. Daer, dat ghy mijn toch nae doet,
[fol. B3r]
                    En set het toch niet neer, ’t is hartlijck mijn begeeren.
Andries.       Indien ick het niet dee, mijn Suster, ’k waer geen eere
                    Mijn dagen nummer waert, o neen, daer in te trou,
                    ’t Sou sijn of ’k Vaders gesontheyd niet soecken wou,
                    (515) Ick wilde dat hy ’t wist, dat wy dus waren t’samen.
Margrie.      Het soud’ hem een lust zijn so ick te recht kan ramen.
Andries.       Dat ’s buyten alle twijffel, dat ’s buyten alle vermoen.
Hy drinckt het uyt, en brenghtet haer weer.
                    Mijn Suster sal gelieven mijn oock eens na te doen,
                    En dat oock op ons alle beyder ghesontheden.
Margr.         (520) Het sou mijn leet zijn Broeder, so ’k u niet na en dede.
Andries.       Siet daer de lege roemer, is ’t niet wel aen-gheleyt?
Margr.         Daer jonge, schenckt weer vol, ick salse u doen bescheyt,
                    Hoe wel ’t mijn en veel Vrouwen alsulcks niet en betamen.
Lyntje.         Ja niet waer moer, (ay kijck!) ick wou me noch wat schamen,
                    (525) Hoe teertjes gatet daer in, ick mien hoe glat, hoe radt,
                    Dat syer noch so een twintigh after een hoy-bergh hadt:
                    Ick mien dat sy de koop niet lichtelijck sou breken,
                    In sy houter soo teer, of menter staeghs most in steken:
                    Trouwe sy is seecker ien enge swacke Vrou,
                    (530) Jy weet wel hoe ick mien, gelijck ien Munnicks mou,
                    Of by gelijckenis, as so ien jonghs kindts keursje.
                    Dat sy hem so onthaelt dat is al om sijn beursje
                    Met gou dukaten, en om gien andere dingen.
Margr.         Mijn Broeder, dese jonge moet ons eens wat nieus singen
                    (535) Van een seker Maelder, en van een aerdigh beeldt,
                    En voorts gebie ick datmer soetjes onder speelt,
                    Ick moet mijn nu gevonden te degen eens vermaken.
Andries.       Mijn Suster dat ’s mijn sin, dat’s daer ick ga na haken.
Lyntje.         Ick doe de bootschap binne. Marg. En ghy Abram begint.
De jonghen singht,

Op de stem:

VVeest Nimph ghegroet.

1.
                                (540) EEN aerdigh Dier,, van stant van swier,
                                Uyt-muntent schoon en onghemeen,
                                Heeft op een tijdt, niet langh voorleen,
                                Haer best ghewaet, en fraeyst cieraed,
                                Tot pronck gegort om haer lichaem,
                                (545) En toysel meer, dat sy achten doen bequaem,
[fol. B3v]
                                En is dus juyst en net ghepalleert
                                Al na een Schildertje toe gekeert,
                                En heeft hem met woordjes aldus verhaelt:
                                Als datse wel braef wou zijn ghemaelt.
2.
                                    (550) En sey: u jonst, u brave konst
                                Die ghy als levend’ voor ellick stelt,
                                Hoop ick ghy mijn mee betoonen selt:
                                Want dat ghy ’t weet, in dit zijd kleed,
                                (Heeftse doen schaem-root geseyd:)
                                (555) Woud ick wel zijn gheconterfeyt,
                                Van wesen vriendlijck, stuers noch bangh,
                                Maer roos-roodt, blosend aen elleke wangh.
                                Van lijf van leden boers noch grof,
                                Maer als een Juffertje van ’t Hof.
3.
                                    (560) De Schilder eel, nam sijn penceel,
                                Met synen toe-bereyden plet,
                                En heeft haer sachtelijck neder gheset,
                                En stelden haer, so net, soo raer,
                                Dat het haer datelijck wel geviel,
                                (565) So dat s’ hem voor een Meester hiel:
                                En seyde: ghy hebt mijn alrees wel geraeckt,
                                In dien jy jou werrickje so volmaeckt,
                                So segh ick: en leefter gien konstiger gast,
                                Daerom siet datjer voort wel op past.
4.
                                    (570) Den Maelder streeck, en staer-ooght keeck
                                Op haren witten Albastre vleys,
                                En sy op hem oock reys op reys.
                                En haer vermaen, was; ’t sal wel gaen:
                                Maer daer so statet wat verstijft,
                                (575) Ick bid dat jy ’t vloeyendt verdrijft,
                                Waer op hy ’t soetelijck heeft verhooght:
                                Want ’t schreen te seer al door de drooght,
                                En heeftet op ’t bequaemst ghenat,
                                So dat sy haer vernoegingh hadt.
5.
                                    (580) En sey ’t is braef, o watten gaef!
                                Hebt ghy, o meester! want ghy kent
                                Schilderen al daer gh’ u maer na went.
                                Het zy ghy siet, beemd, bosch of vliet,
                                Of laege hut, of perspetijf:
                                (585) Maer best stelt ghy een schoon jongh lijf,
[fol. B4r]
                                Het geeft mijn vreemt dat ghy soms rust:
                                Doch ’t schilderen moet me doen met lust,
                                En as het weer komt uyt de gheest,
                                Ick bid u mijn gedachtigh weest.

Andries.       (590) Mijn Suster ’k weet u danck. Mar. Het gheen ghy hier bevind,
                    En met u ooren hoort, gheschiet hier alle daghen.
Lyntjen uyt.
Lyntje.         Vrouw daer binnen Hooghduytse die bidden, en sy vragen
                    Ofse ien deuntje mogen maken over jou tafel met haer gespeul,
                    In sy singender mee onder, dat met sucken geteul
                    (595) Dat ick noyt ehoort heb sucken vastelavonts lietje,
                    Noch jy oock niet, so langh as jy eweest hebt Margrietje.
Margrie.      Laetse binnen komen met hare instrumenten.
Meester Ioris uyt met noch meer andere, met een blaes
op een boogh, rommel-pot, en meer sulck goet.
Ioris.            DA je der Duvel hool. Krijn. Get is dat slappermente.
Ioris.            Wil die voor mie goon? wa bin jy veur eyn geyst?
                    (600) Je moet wetten dae ich druftollif joor Vidler bin eweyst
                    So Stroosborgh, by der Herren op ’t Raet-hoes.
Lyntje.         Wel fijn man, wel hoe dus? is jou de kop kroes?
                    Of hebje van daegh ehat ien qua kans of een kopper?
Ioris.            Wat bruut mich din elementeschen vidler, den lach-lopper.
Krijn.           (605) Al ien volleckje Meester Joris, kom geeft mijn vry de hand.
Ioris.            Scheerstou mich deyn hase koph? ich bru dy voor dijn tand.
Lyntje.         Hoe is ’t hier Miester Joris? draeytje de meulen?
                    Wilje men kaer smyten, inde plaets datjer soud speulen?
                    Dat dient ons seker niet, so gaet vry weer ’t gat uyt.
Ioris.            (610) Da kumt door die, est nu nichs wol verbruut.
Krijn.           Jae wel, ick kan niet seggen, ’t lijckt met de knoet wel scheeren,
                    Ick mach de minste wesen, kom wil we accorderen?
Ioris.            Accorderen, he? Krijn. Jae, ick bid jou komt wat ras.
Ioris.            Ich scholt dy over een joor wel brengen eyns te pas.
                    (615) Hout dy te goor dijn toon, het geft eyn goet geloet.
Lijntje.        Jae, aers noch aers gelijcken pietersely om kroet.
Sy singhen en spelen al t’samen dit lietjen over tafel.
1.
DER Herr die zijt ghegroet, der Herr die zijt gegroet, jo groet,
Met eynen Vastelavondts Liedt, snelder dom del, romp, pomp, pomp,
                                Is dat voorwoor nichs goet?
[fol. B4v]
2.
                        (620) Der Heer schol weten dat, jo dat,
                    Dat wie in dessen blieden tijdt, etc.
                                Komen in desse Stadt.
3.
                        Met dit egael geloet, jo loet,
                    Daer mit wie d’vastelovent, etc,
                                (625) Dus konst-rieck brommen oet.
4.
                        Der Vastelavons feyst, jo feyst,
                    Daer in wie menigh joren, etc.
                                Fris vrolijch seyn gheweyst.
5.
                        Eyn onderholt dees Wet, jo wet.
                    (630) En alderleyse spiese, etc.
                                Met uwen mogen vret*.
6.
                        Om dat te holden goet, jo goet,
                    So soft eyns oet deyn beker, etc.
                                En soo elckoor na doet.
7.
                        (635) Want als je wierden olt, jo olt,
                    Soo synen door dijn joren, etc.
                                Ou vreuchden goor verkolt.
8.
                        En neemt in danck ons konst, jo konst,
                    Wie schencken je dit fruelijck liet, etc.
                                (640) Um spont, eyn nicks um sonst.

Margr.         Vertreckt, daer is het loon ’t geen dat ghy hebt bedongen.
Andries.       Mijn Suster ’t is heel kluchtigh, en so boertigh gesongen,
                    Dat ick hier door de vreugd mijn teene-mael vergis,
                    Mijn Waerdt en sal niet weten hoe dat het met my is,
                    (645) Hy sal my (so ick meen) onduldelijck verwachten.
Margr.         Mijn Broeder, ’t waer my schant, soud ghy hier niet vernachten
                    In dees mijn wooningh, ’t welck u mee als eygen hoort.
Andries.       Mijn Suster ’t is om dat ick geenigh last of woort
                    Gelaten heb in huys, doen ick my herwaerts spoede,
                    (650) Daerom sult ghy mijn gaen (dees reys) nemen ten goede,
                    En morregen ochtent vroegh is dat ghy my verwacht.
Margr.         Mijn Broeder, Broeder, ach! wel hoe dus onbedacht
                    In ’t naerste vande nacht, aldus van my te scheyden?
                    Soo ick u smeken mach, so wilt tot morgen beyden,
                    (655) Aenmerrickt dat de straet vol schuyms is en geboeft,
                    En so u yets mis-luckte, wat soud ick zijn bedroeft!
                    Wat soud’ ick schreyen? en oock losen menich suchten?
                    Daerom mijn waerde Broeder, verhoet dees qua geruchten,
[fol. C1r]
                    En u gerustelijck in dees kamer neer leydt,
                    (660) Al waer voor u een bedt met lakens zijn bereydt:
                    ’k Sal de weet laten doen, dat ghy hier nu sult blyven.
Andries.       Mijn Suster sal ghelieven mijn hier me te geryven,
                    Daer op stel ick mijn neer. Marg. ’k Sal ’t datelijck laten doen,
                    Dan zijt ghy ummers (broeder) uyt alle u vermoen,
                    (665) En hoeft dan om geen swarigheydt meer te peysen.
Andries.       Mijn Suster, weet dat ick heel moe ben van het reysen,
                    En dat ick gaeren waer (so ’t mog’lijck was) te rust.
Margr.         Als ’t u gelieft myn broeder, wanneer het u maer lust.
                    Ras Lijntje, spoedt u gangh, en wilt haestigh heen vlieden,
                    (670) En gaet mijn Broeders bedt so datelijck op sprieden.
                    Dit ’s gene daer ick langhe tijdt heb om ghepeynst,
                    En daer ick synen Suster een wijl heb om geveynst:
                    Dan dees maeghschap sal wel haestelijck uyt raken.
Andries begint hem los te maken.
                    Wel (Broeder lief) begint ghy u vast los te maken?
Lyntje.         (675) Vrouw ’t is al beschickt, hy slacht de Bruygom van Amesvoort,
                    Die maeckten hem mee los doen hy quam voor de poort,
                    So doet hy oock, soo ’k te rechte kan besichten.
Andries.       Hier mee goen nacht mijn Suster. Mar. Ras jonghen wilt hem lichten.
Andries binnen.
                    En als hy is te rust, brenght my de bootschap strack,
                    (680) Ick wilde dat hy daetlijck (dus gaende) zijn hals brack,
                    So hoefden Karel hem om ’t gout niet te ontlyven.
                    Segt dat hy so voort komt. L. Ick sal. M. Niet langh te blyven,
                    Hy raeckt ghewisselijck hier niet levendigh uyt.
Karel en Lyntjen uyt.
Lyntje.         VRouw hier heb ick Karel, hy vlamt al op de buyt.
Margr.         (685) Wel Karel zijt ghy daer? hier heb ick weer ien dofje.
Karel.          Gantsch bloedt, tye wyder an, wel susje? waerom slofje?
                    Kom gaene wyer na toe, kom spoedje, treen wy voort,
                    Hy sal door dese hand en priem haest zijn vermoort,
                    Waer meed ick menigh Mensch ter neder heb gaen vellen.
                    (690) Ick pas op nickers, noch op Duyvels vander Hellen,
                    Wanneer ick moorden mach, heb ick mijn meeste lust.
Margr.         Sacht laet hy eerst te deegh toch wesen inde rust.
                    De Jonghen is vast doend om hem te bedt te leyden.
Karel.          Het is mijn een verdriet dat ick so langh moet beyden,
                    (695) Ick wou dat ick hem op het bedt al had benardt,
                    En dat ick datelijck deurstooten sou sijn hart.
[fol. C1v]
Andries valt binnen in ’t sekreet, en roept aldus,
ende de Iongen uyt en seyt het sijn Vrouw.
Andries.       HEllept, hellept, Suster! dat bid ick u onder u allen.
Margrie.      Wel wat is dit gekrijt? Abram. Vrouw Andries is evallen
                    Plomp verlooren neer, van boven in’t kackhuys.
Andries.       (700) Hellep, hellep Suster. Karel. Hoort wat maeckt hy ien gedruys.
Margrie.      Wel hoe komt hyder in? doet mijn hier af de reden.
Abram.        Maer soo hy in ’t sekreet hallef sluymerend komt treden,
                    So stapt hy op ien planck die out was inne teer,
                    En sijght door ’t breken so moytjes van boven neer,
                    (705) En voort al de pampiertjes en al de mossel schelpen.
Andries.       Och Suster! Suster och! wiltme toch komen helpen,
                    Mijn dunckt dat ick schier heel in dese stanck versmoor,
                    Och! komter niemand niet? en krijgh ick geen gehoor!
                    So moet ick in dees stanck laten mijn jonge leven.
Margrie.      (710) So met sijn kleeren an? Abram. Neen Vrou, die binnen ebleven
                    In de kamer, uyt-geseyd hempt-rock en onder-broeck.
Margrie.      Niet langer hier gebeydt, kom datelijck an ’t ghesoeck.
Margriet, Lyntje, Karel, Abram binnen om ’t gout,
en komen voort weer mer*sijn kleeren uyt,
en Andries roept ter-wijl.
Andries.       Och hellep, hellep, hellep, Suster! of ick sal moeten sterven.
Margrie.      Dit is de rechte broeder die ick nu heb gaen erven,
                    (715) Het ander was mijn broeder alleenlijck met de mondt,
Karel.          Dusken beurs met dukaten! dat is ien goede vondt.
Margrie.      Nu moghen wy onse tijdt in vrolijckheyd verslijten.
Andries.       Och Suster! Suster. Lynt. Ay hoort hem toch iens kryten,
                    Met watten bevende stemmetje, ay luystert hoe hy vlayt!
Karel.          (720) Hy is al lockigh dat hy inde pee-moes layt,
                    Want hy sout met sijn leven aers hebben moeten bekoopen,
                    So dattet tot sijn ghelock al wel is of-geloopen,
                    Al is hy nou so deerlijck bestruyft, bespat, besprenckt,
                    Hy het weer tijd dat hy sijn sonden wat bedenckt.
Margrie.      (725) Ja laet hem smooren daer, en gane wy van voor,
                    En gheven sijn ghelel noch kryten gheen ghehoor.        Binnen.
Andries komt uyt het sekreet, en klimpt over een
kleen muurtjen aen de zy van ’t huys.
Andries.       Och Suster! Suster! Suster! gaet ghy my dus verlaten?
                    Dat ghy in plaets van vriend, my voor vyand gaet haten?
                    Noyt had ick van mijn dagen op u alsulcks vertrout!
                    (730) Och had ick deuse plaets toch wat beter geschout!
[fol. C2r]
                    En had voort saft gaen leggen in ’t schoone witte laken,
                    So had ick hier so diep niet inde dreck gaen raken.
                    Och! och! ’k bin al verlaten, ’k hoor van niemand geluyt,
                    Dan doch ick hoper noch wroetend te komen uyt.
                    (735) Daer heb ick vastigheyd dat ick mijn op kan beuren,
                    Wel! na ick kijck, so sieck mijn Susters huys van veuren:
                    Ick moeter gaen aen kloppen, en klagen haer mijn leet,
                    Het selmen heel nieu doen of sy hier niet of weet.
Hy klopt aen, en Lijn kijckt uyt het venster.
Lijntje.        Wie is daer aen de deur dus inde nacht te bayeren?
Andries.       (740) U Vrouwen Broeder, och, hoe stinck ick vande ayeren.
Lyntje.         Mijn Vrouwen Broeder? wel fijn man s’ het gien breur,
                    Daerom gaet hier van daen, je bint voor een onrechte deur.
Andries.       Voor ien onrechte deur? dat mostje mijn niet uytleggen,
                    Mijn kleeren, gout, en ick, die sullen anders seggen:
                    (745) In jy oock noch daer toe, al houje jou nou so koel.
Lyntje.         ’t Is sijn leven niet ebeurt, ’t krayde noyt haen op ien preeck-stoel.
                    Wat kliere? wat gout? wy weten nergens van.
Andries.       Nochtans so seljer mijn in kort noch helpen an.
Lyntje.         Sel ickje geven datter niet is? wat deuse malle oene,
                    (750) Ick gis datjet ergens in ien hoer-huys hebt wesen versoenen,
                    En dat jy ’t nou wel garen van onse luyden hadt:
                    O daer en had jy ’t niet! je boort mijn niet dat gat.
Andries.       Jy sultet geven, of siet daet, haeltme de duycker.
Lyntje.         Jae! als ick sel, kijck, so soet gelijck ien suycker,
                    (755) Ick sech datje wat weet, bin jy sulcken quaen kaentje?*
                    Je slacht Tierybus, die taste sijn moers borsten met ien spaentje,
                    Recht so gaeje mee an, op die sellefde menier.
Andries.       Ick sech dat jyse mijn geeft, dat sonder veel getier,
                    Of daer sel noch questy of groote moeyten uyt vallen.
Lyntje.         (760) Mijn dunckt dat jy as al de malle luy gaet kallen.
Andries.       Moye vijf hondert dukaten, het is gien dreck noch slijck.
Lyntje.         Yget hadde wy dat gelt, wy waren altijd rijck.
Andries.       Jy hebtet, of mijn Suster, laetse daetelijck hier komen.
Lyntje.         Jae wel, wat slaje al uyt, hoe sout ien esel droomen?
                    (765) Ay Vrouw komt toch iens veur, fijn-man sy het de weet,
                    Jy vijf hondert dukaten? je bint al te kalen neet,
                    Jou macht en is so groot niet, so ick jou wel sie an,
                    Je lijkt beter ien beer-steker, of ien vulles-schuyts-man,
                    Jy stinckt dat-met qualijck by jou kunnen harden.
Margriet mee met het hooft uyt het venster.
Margrie.      (770) Wel jongman! wat sel hier ten lesten noch van werden?
Andries.       Och Suster! bent ghy daer? ick ben u Broer Andre.
Margrie.      Ick ken u niet, kant ghy ons niet met vree
[fol. C2v]
                    Hier in ons huys al t’saem gerustelijck laten slapen.
Lyntje.         Werentigh Vrouw, die kerel die is niet hiel recht-schapen,
                    (775) Hy lijckt wel hallef saligh, hy schoet gantsch op geen leest.
Andrea.       Ick ben de geen die flus met u vrolijck ben geweest,
                    En die ghy gisteren als Broeder hebt ontfangen;
                    En die ghy so onthaelde met veel lieflijcke sangen;
                    En die ghy op u bet t’uwent te slapen hiel;
                    (780) En door sijn voegh te doen in uwen sekreet viel,
                    Waer van dat ghy niet eens, of niemand wou talen,
                    Waer door ick mijn kleeren liet, daerom ick kom te halen.
Margrie.      Hier te halen? wel wat is dit voor bescheyt?
Lijntje.        Ja Vrouw dat het hy flus al noch ien reys eseyt,
                    (785) Met noch mier ander gherommel, dat ick het had eschreven,
                    Men souwent ien plompe Boer voor een purgasy in geven:
                    Jae dat mier is, hy souwer of dryten hay inne way.
Margrie.      Wel isje ’t hooft ontstelt? of leutert jou de kay?
                    Ick loof seker aers niet of je bint uyt jou sinnen?
Andrea.       (790) Ick segh dat ick mijn gelt en kleeren hier liet binnen,
                    In die ’k oock weer begeer, haestje, voort terstont.
Margr.         Moye boone, sy rollen als errete ront,
                    Siet dat jyse krijght, wat ’s hier? dit aensicht vol puysten en swellingen,
                    Ick jou Suster? jou goet? jy liegt jou trony van twaelif schellingen,
                    (795) Ick weet niet watje langher alhier derreft wenden veur,
                    ’k Sech noch ien reys datje flout, en gaet hier vande deur,
                    ’k Heb jou mijn leve daege met gien ooghe gaen besichten.
Andries.       Nochtans sal icker niemand anders me betichten.
                    Wie meenje datje voor hebt? ien slecht-hooft of ien uyl?
Margrie.      (800) Jae wel, ey kijckt dit aensicht! ien varcken het ien muyl.
Andries.       Moye vijf hondert dukaten van veelderleye soorten.
Margrie.      Jae jy hebter veel esien, maer ick deynck het ware koe-poorten.
Andries.       Sy sinne nerghens aers (segh ick jou) as in jou huys.
Margrie.      Al malle mans versiere, noyt ghedocht kijntje buys,
                    (805) Je praet aers niet ofje innen dolhuys had eseten,
                    O vaer! ’t honckje van laet-dunckentheyd het jou al me ebeten.
Andries.       Dat is al eveliens, ick weet wel wat ick sech.
Margr.         Wat souje? doeje soetertje vande heylighe wegh?
Andries.       Mijn dunckt dat jy mijn noch hier by wel staech sout scheren,
                    (810) Nou jy so dieflijck hebt ghekort mijn langhste veeren.
                    Ick segh noch, geefse weer, of ick klaegh an de Schout terstont.
Margr.         Ja gaet slechs datelijck heen jou langh gebiende Wijnt-hond,
                    Jy hebter gien tuygh by. And. Ick drijft jou op jou eet.
Margr.         Ick seghje noch ien reys dat icker niet of en weet,
                    (815) Je hoortet jou voor God en al de Werelt te schamen.
Andries.       Jy, en jou meyt, en jongen, staen de buyt te samen.
                    Daer gae ick heen, en segh hoe dat het is eschiet.
Margrie.      Jae gaet de gae-wegh (vaer), so bekackje den dijck niet.
[fol. C3r]
Margriet en Lyntje binnen, en Andries blijft staen.
Andries.       IAe wel, het schijnt dat sy nae mijn getier niet geven,
                    (820) En datse eveliens gelijck een oven beven:
                    Dus nae een Schout te gaen? ick ben te vuyl gestelt:
                    Is dit voor mijn vijf honderd goude ducaten aen gelt?
                    Die ick met eene suster dus haestich heb verloren?
                    Nu sie ick datse mijn om ’t geld slechts had verkoren.
                    (825) Hoe was ick dus verblind? hoe was ick dus versot?
                    Een yeder sal hier door met my dryven de spot.
                    Wat sal ick nu aengaen? wat sal ick nu beginnen?
                    Andrea grypt weer moet, en stelt al uwe sinnen
                    Om daer weer heen te gaen, en raest so onbeleeft
                    (830) Tot sy u kleedingh en ducaten weder geeft:
                    Jae al soud’ ick de deur daetlijck op de vloer loopen.
Hy loopt met syn voeten op de deur.
                        Of ick schoon raes en tier, daer doet niemand open,
                    Noch niemand en geeft antwoord, ick sie ick ben verraen:
                    Waer sal ick Andrea, helaes! toch henen gaen?
                    (835) U geldt, u kleedingh quijt? daer toe in vreemde landen?
                    En dus leelijck gestelt, ach! watten grooten schande
                    Gebeurt mijn nu ter tijd, ha ongeluckigen nacht!
                    Andrea ’t is om niet, stil u klaechlijcke klacht,
                    En wilt nu dese reen verbannen en verswygen,
                    (840) En soeckt weer met gewelt u goet strack weer te krygen,
                    ’t Geen u soo dieflijck werd ontmomt* door dese vrouw,
                    Dats gangh al wist ick dat ick daet’lijck sterven souw:
                    So sy niet op en doen, ick smijt strack door de glasen.
Hy loopt weer op de deur, en Gerbrich en Dibrich,
twee buren steecken ’t hooft te venster uyt.
Dibrich.       WEl fyn man, fyn man, wel, hoe dus ontsint te rasen?
                    (845) Wel hoorje niet mijn vaer? ick bidje staet te woort.
Gerbrich.     Och Dibrich buer! och! och! ’t lijckt dat hy jou niet hoort.
                    Wel fyn man, wel hoe dus, wat gaeje toch beginnen?
Andries.       Vraeghje dat. Gerb. Wel ja ’k. And. Ick wasser gaeren binnen
Gerbrich.     Binne? wel dat is seker fray, dat teugen haren danck?
                    (850) Jy doet kraft en gewelt, het is ien guytse ranck:
                    Dat doene gien knechses, of gien jonge luy met eeren.
Andries.       Ick hebber reden toe die mijn daer toe moveren.
Gerbrich.     Reden? so souje in reden staen,
                    In niet dus wantich of dus guyts te werrick gaen,
                    (855) Laet het noch, sinje ien Jongman rechtschapen.
Dibrich.       Deynckt fyn man, datje ons onthoud van onse slapen,
[fol. C3v]
                    En dat wy zin ontroert door jou geluyts bedrijf,
                    Waer van ick nou schier voel, een popelcy op ’t lijf,
                    Daerom so laet het doch. And. Ick laet het so niet steken,
                    (860) Voor en al eer dat ickse noch een reys heb gaen spreken.
Hy loopt weer op de deur.
Gerbrich.     ’k Segh fyn man houd jou rust. Dib. O jou buere verdriet.
Andries.       Ick acht jou woorden en u kaecken min dan niet.
Dibrich.       Nou jy niet achten wilt ons woorden en ons seggen,
                    Nou selle wy margen ochtent sertefekacy gaen beleggen,
                    (865) Hoe jy de hiele buert hebt estelt in rep en roer.
                    Noyt quam ick van mijn leven daer mijn sulcks ervoer.
Gerbrich.     Noch ick oock van gelijck: wat soumer so ien plagen?
                    Wy hebbender wel reen toe, fyn man, over jou te klaegen,
                    In dat wel dubbelt, want jy maecktet vry wat bont.
Karel steeckt het hooft uyt het venster, en begint te geeuwen.
Karel.          (870) Ha, ha, ha, ha, ick kom by jou terstont.
Dibrich.       Och fijn man, vertreckt, vertreckt voor alle saecken.
Karel.          Wie durft hier dit geraes op dese deur gaen maken?
                    Wie ist die ons rust steurt? wie is hier onse quelder?
Andries.       Ick ben u Juffrous broer. Kaer. Jy lieght jou pype-stelder.
                    (875) Ick sal jou datelijck gaen maken hier van daen,
                    En voort met een eynd houds so heerelijck ommegaen,
                    Dat jy jou narmen noch jou bienen niet selt roeren.
                    Ay siet den Luypert nou iens op mijn staen te loeren:
                    ’k Segh datje daetlijck gaet, jou onwetende bloedt.
Andries.       (880) Garen Heer, och garen! maer geeft myn ierst mijn goet.
Karel.          Wy weten van gien goet, durf jy hier noch van roeren?
                    Daet’lijck kom ick jou by, ick sel jou de mond snoeren
                    Met ongebrande as, of met dees blancke knijf,
                    Torn ick jou ’t ingewand en ’t hart wel uyt jou lijf.
                    (885) Jy soud ten lesten noch met ons wel durven gecken.            Binnen.
Gerbrich.     Fyn man, mach ick jou raen soo bid ick wilt vertrecken,
                    Want so hy by jou komt, binje wis een dood man,
                    O ’t is sulcken wreeden Karel hy gaet hiel schrickelijck an,
                    Hy het byget sucken paer stront-schoppen van handen,
                    (890) Hy het ick weet niet hoe veel luy wel op syn tanden,
                    En om ien haverstroo sou hy jou mee door-steken.
Dibrich.       Fijn man, ay gaet toch wegh, en komt haer morgen spreken,
                    So jou yets komt van haer, of sleepter voor het Recht,
                    Daer word so meenegen questy neergeleyt en geslecht,
                    (895) Dat wy jou seggen hier, is allien om best wille.            Binnen.
Andries blijft staen.
Andries.       Ick gae, doch nietemin sal ick mijn klachten stille.
[fol. C4r]
                    Waer wend ick mijn na toe? de tijd valt mijn so lanck,
                    Ick kan nauwelijcks duren van deuse vuyle stanck,
                    Daer ’k in gesteken heb tot dese mijne ooren.
                    (900) Ach! hoe ist dus verkeert? een Coopmans soon geboren,
                    Die is door een snoo hoer geraeckt in dit gevaer,
                    En door haer vals beleyt nu schijnt een bedelaer,
                    Een land-looper, een guyt daerme mijn sal voor houwen.
                    Nu sie ick wat bedroch dat hier is inde vrouwen:
                    (905) Dan ’t is al vruchteloos, het is te laet beklaeght:
                    Ick mach hier rusten neer tot dattet flusjes daeght,
                    En sien wat uytkomst dat de tijd my dan sal geven.
Hy gaet in een hoeck neerlegghen, en twee
gauwe dieven al singhende uyt.
         MYn vader is ehanghe, mijn moeder is ebrant,
Mijn suster is ien vuyle hoer, en ick loop after lant.

Hachje.        (910) Jaewel Schofje maet, jy kent werrentich giestich leven,
                    ’t Het seker wellen aert, alle dingh valtje an,
                    Het geefme wonder hoe jy ’t al bedencken kan,
                    Jy kant te byster met jou lammere tongetje quelen.
Schofje.       Jae insonderheyd om so wat behendighs te stelen:
                    (915) Dan dat lach boven ’t hart, dat moster so voort uyt.
                    Gans elymalymente kryge wy dese buyt
                    Van die doo Heeroom, die van daech weyts is begraven,
                    Wy selle teere byget als jonge kleyne Graven,
                    Of as kleyne Keuninckjes, of as de Keyser groot.
Hachje.        (920) Wat so siet Schofje, wat so, laet vol staen, viert gien schoot,
                    Wy moeten van deus nacht noch lustich suppen, schransen,
                    Dat wy van loutere vreught op onse kruyn gaen dansen.
                    Ien gouwe ringh, ien klied, syn gordels* met syn quispel.
Schofje.       Kryge wy ’t beget, wy gaen so rond gelijck ien Mispel;
                    (925) Yget tye wyer na toe, ick word daerom schier dol,
                    Ick krygh also veel vreught by hiele benne vol,
                    Ick wou dat wy te saem al an het breken waren.
Hachje.        Jae ’t selder dubbelt in gaen als kaers gaeren.
                    Kom gaewer dan nae toe niet langh mit dit gedriech.
Schofje.       (930) Dats gangh, ick passer op, as ien stront op ien vliech.
Hachje.        Mijn dunckt dat jy gelijcken ien stramme Haes gaet loopen.
Schofje.       Ackermente Hachje, hoe lydich doeje jou beurs daer open,
                    Ick mien dat jy jou hemd daer besecht hebt en bemaelt,
                    Doet toe die buyly vry ’t gelach is al betaelt:
                    (935) Kom krychwe byder hant ’t breeck-yser inde hamer.
Hachje.        Wat rijdme Schofjen oock ’t is jou eygen kruyd-kamer
[fol. C4v]
                    Die soo stinckt, ick hou mijn neus vast toe.
Schofje.       Seker niet Hachje, je siet dat ick van ’t sellefde doe,
                    Ick wou dat wy de stanck al uyt ons keel quijt waren:
                    (940) Ay krycht het rietschap toch, siet daer is de lantaren.
Hachje licht inde hoeck, en siet Andries legghen
en loopt wech.
Hachje.        Wat duycker leyt hier neer, ien bongsem of ien biest?
                    Och neen Schofje, och neen, och neen, och neen het is ien giest,
                    Die daer vast uyt sijn graf, of uyt de aert komt rysen.
Schofje.       Wel waer? sinje sot? kom wiltet mijn dan wysen.
Hachje.        (945) Ick durf niet, och! och! och! ’k lech ien negel in mijn broeck.
                    Och Schofje! schofje! schofje! ick sech jou ’t is gespoeck,
                    Ick kan nauwelijck van verschietenis ien woordt uyt mijn mondt spreken.
Schofje.       Wat suft niet, setje byget schrap as ien Kat op ien deken,
                    Of ten minsten as ien Hen inde vulles-schuyt:
                    (950) Siet dat koster nae toe, ick haelder ’t rietschap uyt.
Hachje.        Och Schofje doetet niet, en wilt so niet voort varen,
                    Het is gewisselijck dat icker heb sien waeren,
                    Het rees, het dreef, het gingh alleghsjes uyt de vloer.
Schofje.       Ick pas niet op de duyker, noch oock niet op syn moer,
                    (955) Wy souwen dus doen het dofjen wel vermuylen.
Hachje.        Nou, gaeje mijn dan voor, ick sel dus after jou schuylen.
Schofje.       Wat binje voor een quant die hier dus leyt ter neer?
Sy gaen by Andries.
Andries.       Ien Jonghman, goede vriend, maer lacy! vol hartseer.
Schofje.       Vol hartseer, wel hoe dat? hoe is dat by ekomen?
Andries.       (960) Door dien dat mijn men gelt en kleedingh is ontnomen,
                    En daer toe noch dus leelijck met deuse dreck begaet.
Schofje.       Dit is de stanck daer wy flus hebben of epraet,
                    En daere wy me kaer staech gingen mee beschulden.
Hachje.        Ick kan de reuck als noch niet langer voor mijn dulden.
Schofje.       (965) Ja Hachie jy slacht mijn, je bint also wat teer.
Hachje.        Trouwe je sint epronckt Joncker met jou haene-veer:
                    Ick gae, ick blijf hier door de stanck niet langer.
Schofje.       Ay praete wy noch wat met deuse Bye-vanger,
                    Of hy flus in ’t graf klom, sou dat so qualijck zijn?
Hachje.        (970) Hy selt niet willen doen, wel hey, sinje sot Stijn?
Schofje.       Wat weet jy’t, ick selder hem (mien ick) wel toe krygen.
Hachje.        Dat is al praet om niet, ay wilt daer vry van swygen.
Schofje.       Wel waerom niet? ick wed dat icker hem toe bepraet,
                    Dat hy in Heerooms graf van deusen nacht noch gaet:
                    (975) En als hy ’t goet ons langht selle wy noch met hem gecken,
                    En voort de stutten onder ’t graf van daen gaen trecken,
[fol. D1r]
                    En laten hem dan sitten, dat hy swiet Judes swiet.
Hachje.        Yget dat is een pots, ’k wou datse was eschiet:
                    Jy most voor hem dees reen terstonden an aenvangen.
Schofje.       (980) Dat sel ick hiel wel doen. Hach. Hy word voorseker ehangen
                    Gelijck ien Kerrick-roover, by so verre als hy ’t doet.
Schofje.       Wat dunckje is die vont niet wel versiert en goet?
                    Dat kost so nae hem toe sonder hier langh te teemen.
                    Wel, sinje beschaemt voor mijn hoet? ick selse wel of nemen,
                    (985) Maer wie heeft u dus leelijck en dus vuyl toe-gemaeckt?
Hachje.        De stront, vraeghje dat? daer hy is uyt-geraeckt.
Schofje.       Dat weet ick wel, hy sey strack mee van gout, van kleeren,
                    Verteltet het mijn men vrunt, jou ongeluck gaet men deeren:
                    Wie heeftet u ontrooft? And. Een vrouw in dese stadt,
                    (990) Die mijn, helacy? nu te schendigh heeft gehadt.
                    Hoort, luystert na mijn reen, ghy sult wel nuw toe hooren,
                    Ick ben een Jongman van Hantwerreppen geboren,
                    Mijn vader Pierre, is daer een treflijck Koopman,
                    Gelijck ick blijcks genoech daer weet te brengen van:
                    (995) Die gaf mijn in mijn buers vijf hondert gouw’ ducaten,
                    Die ick voor een deel Paerden hier t’Amsterdam sou laten
                    Indien ickse bedongh, maer laes! ’t is niet gheschiet,
                    Door dien het gout (soo ’t schijnt) by mijn al was bespiet
                    Van eene jonge vrou, die mijn als suster veynsde,
                    (1000) En ick door ’t goet bewijs niet anders oock en peynsde
                    Of het was alles waer, waer op ick ginck te bedt:
                    Doch ’k heb mijn koers noch eerst nae het secreet geset,
                    Daer ick helacy! doen dus diep ben in gevallen,
                    Ick voort om hullep riep, doch niemant van haer allen
                    (1005) Heeft mijn een handt gereyckt, noch niemand nae mijn quam,
                    Soo dat ick door ’t langh wroeten noch sellefs na boven klam:
                    Ick klopten an haer huys, om van dees stanck te raken,
                    En met mijn bove kleeren mijn weer wat op te maken,
                    Soo heeftse uyt haer venster mijn heel straf voor gewent,
                    (1010) Dat sy mijn noyt haer leve dagen heeft gekent:
                    Doch ick en hiel niet op, van raesen en van tieren,
                    Waer op doen een blaes-kaeck, heel vreeslijck van manieren,
                    Sijn hooft ’t venster uyt stack, en sprack voor dese vrou,
                    En baerden of hy my daer toe ont-lyven wou:
                    (1015) So dat ick vande deur tot hier in dees hoeck treurde.
Hachje.        Jae watten avontuur, waer wast dat jou dit beurde?
Andries.       Daer ginsen in dat huys. Schof. Dat is tot Marregriet:
                    Jae wel Jongman jy hebt jou eygen gelock niet,
                    Je meught wel blijd wesen datje inde struyf sint gaen raken,
                    (1020) Se souwe jou aers op ’t bedt ’s nachts hebben of gaen maken.
                    Datje so uyt hoepen loopt dat is seker van ’t mal,
                    ’t Beurt wel datter ien rinckel of valt maer niet al.
[fol. D1v]
                    Nou dat bin jy ontkomen, ’t was goet dat dat so sliste:
                    Of wy nou weer een avontuurtje voor jou wiste,
                    (1025) Dat jy schier soo veel kreech gelijck jy daer verloort?
Hachje.        Wat dunckje maet, is dat niet wel een kraftich woort?
                    Sou jy jou daer oock wel yets willen op beraden?
Andries.       Neen ick seker, ast geschien mach buyten mijne schade.
                    Ick wou dat wy ’t al hadden: ay wijst mijn de buyt nouw.
Hachje.        (1030) Jy moet jou beurt verwachten, en slachten de goe vrouw,
                    Wy sellender so terstont gelijckerhand heen draeven:
                    Weet jy wel datter van daech een Heeroom is begraven?
Andries.       Och neen ick, want ick quam nou flus ierst inde stadt.
Hachje.        Wy weten dat hy is begraven met sucken schat
                    (1035) Asmen in lange tijd een Heeroom brocht ter aerden,
                    Daerom so meenen wy ’t feyt gelijckelijck an te vaerden,
                    En breken het graf op en haelent daer uyt al.
Andries.       Ick sin de geen die mee u hulper wesen sal.
Schofje.       Dat loof ick wel, het is gien brock om te vermuylen,
                    (1040) Jou deelingh selje voor jou halve gelt niet willen ruylen.
Hachje.        Daer is altijd ien ringh die wel duysent pont waert is,
                    En sulleken schoonen klied. And. Weet ghy het wel ghewis?
Hachje.        Wel jae’k, wel aers en sou’k het niet wille beginnen.
Schofje.       O vaer jy bint al honck, o knecht jy bint al binne.
                    (1045) Jy seltje van de buyt niemendal smeerich maken.
Andries.       Gans lyden dat’s hiel goet, dat is heel vlack voor ’t laecken:
                    Kom tye wy daer nae toe, dat is al mijn begeer.
Hachje.        Yget hoe stinck jy oock gelijck ien backers Beer,
                    Kom laetwe jou ande put ien weynichje of wassen.
Schofje.       (1050) Hier is gien nemmer an. Hach. Mijn dunckt wy keunent passen:
                    Hou jy jou ant touw vast en daelt van boven neer,
                    En als jy ant touw schud haele wy jou op-waerts weer.
Andries.       Ick bender mee te vreen, maer jy mostet niet laten.
Schofje.       Wel neenwe, sinje sot? wat meuchje toch al praten?
Andries.       (1055) Wel daer op dael ick neer, doetet dan. Hach. Sonder jock.
                    Daer hoefje niet voor te sorghen. Hans. Twaelif uren, twaelif het de klock.
Sy laten hem inde put, de Wacht roept binnen
twaelif het de klock.
Hachje.        Daer hebje weer ’t getier van dese lamme Knoeten.
Schofje.       Ick sech dat ons de duyker veel liever mocht ontmoeten:
                    Ien mensch het van dat vollick schier niet ien oogenblick rust.
Hachje.        (1060) Kom gaene wy ras deur, de Turrick is op de kust.
[fol. D2r]
Hans en Floor, beyde Ratelwachten uyt,
en de dieven loopen wech.
Hans.          IE su, roep sty nu, dy mostet voort af poffen,
                    Mie keel wiert mich goor schor, door dien ich nicks mach soffen,
                    Het geyn ich wol voor dessen by mijnder sielen hadt.
Floor.           Jae, ’k verstae wel watje mient, jy mient dat klare nat,
                    (1065) Datter in Vranckrijck wast onder de Wijngaerts blaeden.
Hans.          Dou Floor, dou hebst verstant, dou schol nicks meer eerst raeden:
                    Ich sech datje wae wet. Floor. Ja vaer ick weter van,
                    Jy selter van dees nacht niet lichtlijck komen an,
                    Vermister nou niet is, of ’t mostje koste duyten,
                    (1070) Sy voeren ons giemier so vet op de wijn-schuyten:
                    Ick heb mijn leven gien slimmer jaer beleeft van wijn.
Hans.          Hoe kumtet bie? Floor. Dat de Keuningen twistich zijn.
Hans.          Switsich? Floor. Jae, en noch meer and’re oorsaecken.
Hans.          Dae die brue aen mich stont ’k scholt wol better maken.
Floor.           (1075) Jae, asje soud, niet ien haer, laet ien Heer, ien Heer,
                    Wy dienen haer om gelt, en seggen wy niet meer.
                    Lust jou te drincken? hier inde put is wel klaer water.
Hans.          Dae wet ich wol, je su, hoe goodt ie dynen snooter,
                    Ich scholt wol kriegen oet dessen klooren pet.
Hy put, en haelt Andreas op, en loopen alle beyde wech,
als hy dese woorden ghesproken heeft.
Floor.           (1080) Ay siet, hoe hy syn lijf vast twie bochten set.
Hans.          Wae doe ich moeyt um dit schrool en dunne suvel.
                    Bewaert mich Heer ent Godt, voorwoor ich sie den duvel,
                    Den duvel, den duvel, den duvel, die is mich daer verschenen.
                                                                                                    Binnen.
De dieven weder uyt, en zijn verwondert hoe
Andreas daer uyt ghekomen is
Andries.       Wel waer is mijn geselschap so haestelijck verdweenen?
                    (1085) Verlaten sy my nu, nou icker schoon kom uyt?
                    ’t Schijnt dat ick niet ghenieten en sal van dese buyt,
                    Ick haddet flus heel anders in mijn sin voor-genomen.
Schofje.       Wel hey, hoe duyker sinje uyt de put ekomen?
Andries.       Wel vraechje dat? jy hebt mijn selver op ghehaelt.
Hachje.        (1090) Wy hebben in de tijd niet iens nae jou etaelt,
                    ’t Sint wy jou neder lieten, hoe soud dan dus gelocken?
Andries.       Nochtans so bin ick van ien mensch hier op getrocken,
                    En ick weet anders niet of jy waer tet met malkaer.
Schofje.       Wy hebbent niet eweest, dat is altoos niet waer.
[fol. D2v]
Andries.       (1095) Nochtans so soud’ ick het wel vastlijck durven seggen.
Hachje.        Daer is niet an. Hoe komt hier dit geweer te leggen?
Andries.       Dat weet ick niet. Schof. Ick gis dat het is vande Stoepen
                    Die wy fluys luyd en leelijck twaelef uren hoorde roepen.
Hachje.        Dat sel voor wis soo wesen, soo ’t mijn te recht in ’t hooft maelt.
Andries.       (1100) Die selle mijn voorseker dan hebben op ehaelt.
Hachje.        Dat is so wis as ame, jy meught jou wel verblye,
                    Kom late wy nou so daetlijck ant arrebeye gaen tye,
                    En stellen de steel-kunst iens lustich in het werrick:
                    Hier kome wy ant graf, in deuse groote kerrick.
Andries.       (1105) Dat wyder dus by binnen dat isme van mijn sin.
Schofje.       As het open is jongman moet jyder daetlijck in:
                    In jy moet ons syn ringh, en oock syn klied toe steken.
Andries.       As het geopent is sulle wy men kaer wel spreken.
Sy breken aen ’t graf.
Hachje.        Al soetjes, safjes dat jy ’t raesen wat beschut.
Schofje.       (1110) Daer gaetet van men kaer. Hach. Set onder elcken eynd ien stut.
                    Siet so, dat is hiel wel: nou jonghman tijd ant dalen.
Andries.       Ick durrif het goet niet van syn doode lichaem haelen.
Schofje.       Durf jy niet? jy moet. Hach. Wel dat is ras beschickt,
                    Het is edaen ier dat ien Paert syn ooren lickt.
Andries.       (1115) Dat loof ick wel, dat beurt nummer van syn leven.
Schofje.       Wel, wilje niet met gemoed, so selle wy jou de rest geven?
Andries.       Ick durrif waerlijck niet so by ien doodt man kout.
Schofje.       Houd jou mond sech ick, daer de Pastoor syn broeck houdt,
                    En tijd hier daet’lijck in of wy sellender op trompen.
Andries.       (1120) Ick sel alst wesen moet. De ringh sel icker ontmompen.
Hachje.        Ay, siet hem iens kijcken, hy set een aensicht bangh,
                    Al eveliens gelijcken ien Begyne stille-gangh.
Andries.       Och! och! ’t schijnt dat mijn smart noch meerder sal vergrooten.
Schofje.       Wel hey, wat mach de Bock toch uyt syn kruyn al stooten?
                    (1125) ’k Sech noch iens dat jy ’t doet. And. Daer mee minlijck en garing.
Schofje.       ’k Sloech jou aers so dood, so dood gelijck ien Haringh.
Hy klimt in ’t graf.
Hachje.        Dat hyder dus in is, dats datme wel gevalt,
                    Wy moetender op passen, gelijck ’t flus is ekalt.
Schofje.       Jae aswe de buyt hebbe, dan moete wy gaen strijcken,
                    (1130) En mijn oom kool in ’t graf dus laten prijcken.
Hachje.        Wel sinjer vast mee doende? And. Ja sie daer, daer is het kliedt.
Schofje.       Wel waer blijft nou de ringh? And. Wel die en vind ick niet.
Schofje.       Niet? And. Neen. Schofje.       Sy isser, je soeckt ons maer te doecken.
Andries.       Wil jy ’t niet loven? komt, en wilse sellifs soecken.
Hachje.        (1135) Wat seggen is dat? sie jy te deghen toe.
Andries.       Ick kommer strack weer uyt, ick word het soecken moe.
[fol. D3r]
Schofje.       Je seltet seker wel laeten, daerom so stilt dit kallen,
                    De stutten ras ewech en laet de sarrick vallen
                    Van boven op de kant, tot op sijn jonge huyt.
Hachje.        (1140) Daer me genacht oly koeck, te Paes gaet de vasten uyt.
                    Wy hebben dit by provisy, het lijckt vry moy te schynen.
Schofje.       Yget ’t was jammer dat hy de ringh niet kon vynen.
Hachje.        Daer niet mier of ekalt, dat is nou al eschiet,
                    Kom gaen wy hier mee deur, ier wy worden bespiet.        Binnen.
Robbert en Fop, twee andere Dieven.

Robbert.
                            (1145) KOrren het ien Wijf etrout
                            Al om ien Ouwe-lieu,
                            Hy leydese over ’t hallif vat,
                            Hy sloechse voor haer korren-gat,
                            Al om ien Ouwe lieu.

Fop.             (1150) Dat sluyt sey Fop, doen stullepten hy ien was-tobben op sijn kop.
                    Ackermenten, ick heb so wat eschoten in mijn rop.
Robbert.      In ick so van gelijck, al maeck ick niet veel sprekens,
                    ’k Speulde me al, slinger in sticke van ouwe dekens.
                    Wat was’t ien aerdigh meysje? wat was ’t ien geestigh dingh?
Fop.             (1155) ’t Was seecker ien soet kousje, ’k mien sonder voetelingh,
                    Die so ien schoots-vel voor ’t lijf het, in dan* niet wil arbeyen,
                    Die is veer best dat hy uyt de Wereld gaet scheyen.
                    Ick verwondere mijn datse staegh jou so had om-vat.
Robbert.      Ja sy weet van ’t schaep, sy het de start in haer mont ehat,
                    (1160) Sy kent myn beter as jou, sy versteurt haer met gien lompen.
Fop.             Ick hoor wel watter of is, jy weter op te gaen als ien boer op klompen.
                    Ick docht al te met in mijn sellifs, get wat sinje geyl,
                    ’t Was tijd datse ien strootje op haer hooft sette, want sy was feyl,
                    Ick kan noch al ’t gewroet, noch ’t ghegrobbel niet vergeten.
Robbert.      (1165) As ’t is, wat verstant het ien varricken van safferaen te eten?
                    Sijn moer het haer leven noch gien Drogist eweest.
                    Al eveliens is ’t met jou, jy slacht dat gnortigh beest,
                    As jy iens by ien meyt bint, so sinjer me verlegen,
                    In ick weeter me om te gaen als ien krijghs-man met sijn degen.
                    (1170) Wil jy mee van ien meyt seggen? jy staet staech ofje droomt,
                    ’t Lijckt ofje Aecht enaeyt het, en Truy dickwils esoomt,
                    Had icket niet edaen jy soud stracks hebben moeten verhuysen.
Fop.             Jy soutet edaen hebben, ellick vanght sijn eygen luysen.
[fol. D3v]
Robbert.      Jy soutet quaet genoegh hebben as het so verdt quam,
                    (1175) Deynckt (lieve broertje), dat ien hondt stout is op sijn eygen dam.
Fop.             So sy toe etast had, ick sou mee wel wat hebben passe te raken.
Robbert.      So hoor ick wouje ’t herberghje wel vaets maken.
Fop.             Ja sie daer (dat ’s alliens) ick was op haer vry quaet,
                    Want ’t was staech met jou, komt in huys of ’k soenje op straet,
                    (1180) En mijn en mochtse niet sien, hoe seer ick haer vermaeckte,
                    In mit jou was ’t nieu-backe liefd, de korsjes die kraeckte:
                    Jae wel ick seghje dat ick was so quaet ghelijck ien baers.
Robbert.      Dat doet datje so droogh sint ghelijck Sinter-klaes naers,
                    Jy moet met so ien Deeren al aers weten te leven,
                    (1185) Of ’t is staeg; hondetjen, aen jou vriendschap en is niet bedreven:
                    En moeter oock hiel vlaeyent staech geven de lavuyt,
                    En komen (so as ick) bruyn op sijn burgers uyt,
                    Dan selje metter haest de meysjes herten winnen.
Fop.             Ick moet op jou menier iens flusjes so beginnen:
                    (1190) Indien wy de buyt kryghen, daer wy ’t hebben op emunt.
Robbert.      Dat is ien dingh dat jy wel haestigh lieren kunt,
                    As jy slechts gelt genoegh hebt om by haer te verteeren.
                    Kom late wy mit het rietschap voort na het graf gaen keeren,
                    En sien dat wy de buyt krygen ’t geen daer in kemetselt leyt.
Fop.             (1195) Yget dat de Fortuyn nou slechs op onse zijdt dreyt,
                    So selker al mijn tuyghje iens lustigh gaen op scharpen.
                    Kom tye wyder op an. Rob. Ja ierst moeste wy warpen
                    Wie datter in sel gaen, of wieder sel houwen wacht.
Sy werpen.
                    Siet daer, dat is voor uyt, sie jy wel? daer isser acht.
Fop.             (1200) En dats voor mijn. Rob. Jy Fopje hebter maer seven.
Fop.             Dat schaet niet, ’k selder strack (als ’t open is) in streven.
Sy wrichten ’t graf op.
Robbert.      Kom tye wy te werrick, tot dattet op stutten staet,
                    Hareme Janse schyte-broeck,*hy gaet, hy gaet, hy gaet,
                    Ick hou het so langh vast, set jyder t’wijl wat onder.
Hy treet in ’t graf, en Andrea
treckt hem by sijn beenen.
Fop.             (1205) Daer mee tree icker in als ien blickxem of ien donder.
                    Och, och helptme Robbert, och, och, och, het tastmen an hiel fel,
                    Och, och, mijn dunckt dat ick byme biene word etrocken inde Hel,
                    Och, och, hellept Robbert, mijn dunck ick sie geflicker.
                    Och, och, och, och, de nicker, de nicker, de nicker.
[fol. D4r]

                    (1210) Och, och, Marya in uwen handen so wil ick mijn bevelen.
                    Och Heer! och lieven Heertje! ’k sel mijn leven niet mier stelen.     Bin.
Andries komt uyt het graf.
Andries.       HA, ha, ha, ha, is dit niet een vreemd dingh?
                    Hoe luckigh raeck ick nu aen dese goude ringh?
                    En hoe luckigh ben ick hier door anderen uyt gekomen:
                    (1215) Dan doch het was dus goet van mijn niet voor genomen.
                    Dit schuyft mijn van het hart, het alder-droefste swerrigh,
                    Nu sal ick weer met vreught gaen na mijn herre-bergh,
                    En laten daer besien dees klare glantsch robijn,
                    Die so schoon tintlent licht, als eenen mane-schijn.
                    (1220) Wel aen, siet dat is gangh, den dagh begint te vallen,
                    Ick ga na mynen waert, en schuw het vollicks kallen.
Hy klopt aen de Waert sijn huys, ende
de Waert laet hem in.

Bastiaen.
                    WIe is dat die daer op mijn deur gheeft klop op klop?
Andries.       Ick ben Andrea Heer, ick bid u doet toch op.
Bastiaen.     Ick kom u daetlijck by. And. Ick sal u dan verwachten.
Bastiaen.     (1225) Wel Andre waer hebt ghy dus langh wesen vernachten?
                    En waer komt ghy doch dus hallef ongekleet van daen?
Andries.       Heel seltsaem (goede vriend) so is het my vergaen.
                    Ach luystert toch iens toe! het beurde noyt sijn daghen,
                    Ick ben om te belacchen, (en ick ben om te beklaghen)
                    (1230) Nu het wel is vergaen. Bast. Wel wentet mijn dan veur.
Andries.       Maer gisteren so ick stont aen dese uwe deur,
                    So komter by mijn treen een sekere dienst-bode,
                    Die mijn hartlijck (uyt last van hare Jufvrouw) noode,
                    Het docht mijn vreemt te zijn, doch ’k ben met haer ghegaen,
                    (1235) Daer ick heel vriend’lijck en blijd’lijck ben ontfaen,
                    En voort wierd ick om-helst met hare ted’re armen,
                    En met een droef gheween begonst sy voort te karmen
                    Dat sy mijn Suster was, het welck mijn heel vreemt dacht,
                    Doch heeft met andere reen so veel te weegh gebracht,
                    (1240) Dat ick haer snoo versieringh strack heb geloof gegheven,
                    Door dien sy al mijn vrienden (die nu altans noch leven)
                    By namen noemden, en hoe dat mijn Vader out,
                    (Wel eertijds eer hy myne Moeder had getrouwt,)
                    Haer Moeder hadt beslapen, waer door sy was gekomen,
                    (1245) En meer versieringhe valsch, die sy niet eens gingh schromen.
                    Doen dit al was geschiet, woud ick na dit logijs,
                    En ick van hare sy heel arenstlijck op rijs,
[fol. D4v]
                    So badtse mijn dat ’k by haer blyven sou ten eten,
                    Dat oock geschiede: mits dat sy ’t sou laten weten
                    (1250) Aen u, het welck soo ick denck, niet en is geschiet.
Bastiaen.     Och neen, (Andrea vrunt) ten is de waerheyd niet,
                    Ick heb niemant ghehoort, noch heb ’k niemandt vernomen,
                    ’t Scheen mijn een wonder dat ghy niet en waert t’huys gekomen,
                    Ick heb u d’heele nacht patientelijck verbeydt.
                    (1255) Ick bidt u Andrea gheeft mijn toch voort bescheydt
                    Hoe ’t u al is gegaen, en hoe ghy zijt ghevaren?
Andrea.       Als wy een langhe tijdt (so ’t scheen) heel vrolijck waren,
                    En dat ick tot de spijs en dranck niet meer had lust,
                    So gingh ick (als haer Broeder) na bedt toe om de rust:
                    (1260) Doch eerst na het sekreet om mijn ghevoegh te maken,
                    Daer ick door ’t breken van een planck dus in gingh raken,
                    Ick riep, ick kreet, ick raesden, ick maeckte groot geluyt:
                    Doch geenigh van haer al en hulper mijn eens uyt,
                    Daer lach ick inde dreck, met vrees en hoop beladen:
                    (1265) Doch quammer ’t laetst noch uyt, en gingh om myn gewaden,
                    Dien ick ghelaten had op haren ledikant,
                    Ick klopten aen haer deur, maer ick geen Suster vant:
                    Hoe wel dat ickse sellefs noch mondelingh quam te spreken,
                    De Broederschap was uyt. denckt watte loose treken!
                    (1270) Dien ick doe al te laet (eylacy!) wel bevon:
                    Sy sey (o loose trip!) dat sy mijn niet en kon,
                    En trock haer hooft voort in. en ick teegh op ’t huys te rasen,
                    Waer op een swart stout mensch, vol boosheydt op-gheblasen,
                    Mijn kleedingh en mijn gelt veel straffer heeft ontseyt,
                    (1275) En had ’k het niet ontgaen, ’k had worden neer geleydt.
Bastiaen.     U gelt, u kledingh quijt? en schier gheweest om ’t leven!
                    Waer is dit toch geschiet? waer is dit toch bedreven?
Andries.       Hier niet heel verdt van daen, een huys thien twalif voort.
Bastiaen.     Ick weet het wel waer ’t is, daer is so menigen moort
                    (1280) Aen vele luy ghedaen, van die haer daer vernachten.
Andries.       So mach ick mijn als nu wel voor gheluckigh achten.
Bastiaen.     Ja luckigh zijt ghy noch dat ghy uyt haer handen quamt.*
Andries.       Doen ick dus bedroeft mijn koers van haer deur nam,
                    Dwaelden ick in een hoeck, daer ick myn neder leyde,
                    (1285) Waer op twee Gauwe-dieven mijn haer onder haer beyde
                    Aenspraken, hoe ick dus leelijck was gestelt,
                    Daer op ick haer dit mee heel naecktlijk heb vertelt:
                    Doch door haer raden ick met haer aen een put raeckten,
                    Daer sy mijn (so sy seyden) te saem souden schoon maken.
                    (1290) Doen komende aen de put, daer was geen nemmer aen,
                    Soo dat ick aldus vuyl en begadelijck bleef staen:
                    Dan t’ lesten hebben sy dese raet goet ghevonden,
                    Dat ’s: datse mijn aen ’t touw wel vast hebben gebonden,
[fol. E1r]
                    En lieten mijn doen dalen tot op het water neer,
                    (1295) Doch geenigh van haer beyden haelde my op-waerts weer,
                    Door dien dat sy versteurt werden van d’ ratel-wachten:
                    Ghy keunt wel dencken hoe dat waren mijn gedachten,
                    Doch tot mijnder geluck so had de wacht doen drooght,
                    En quamen aen de put, en hebben mijn verhooght
                    (1300) In plaets van d’emmer water, daerser meenden uyt te laven,
                    Doch alsse mijn strack sagen, de put haestlijck begaven,
                    En ick sloegh voort dees handen boven op het gesteent,
                    Daer ick met myne borst so voort heb op geleent,
                    En bender aldus klaut’rent en luckigh uyt gekomen.
                    (1305) De Dieven dit gesien dat de wacht de vlucht dus nomen,
                    Quamen mijn voort weer by, en hielden mijn wat voor,
                    Daer in ick haer door ’t gewelt staech geven most gehoor.
                    En deden mijn so voort nae eenen graf toe draeven,
                    Al waer een seker Heer-oom gistren was begraven,
                    (1310) Die aen sijn leden had een kleed en een robijn,
                    Het welck sy sochten dat haer eygen mochte zijn.
                    En hebben voort de tomb te samen op gebroken,
                    En doen verstoort, vergramt, tot mijn hebben gesproken
                    Dat ick daer in sou gaen, ick wierde bleeck van rou:
                    (1315) Doch mostet ’t laetst noch doen so ’k mijn leven houwen wou,
                    En gaf haer doen het kleedt, maer de ringh ick self ging houwen,
                    En ’t lijckt dat sy daer door op mijn kreghen wantrouwen
                    Om dat ’k se haer niet gaf, of dat ’k se sellefs behiel,
                    So dat door hare doen de sarreck weer neder viel.
                    (1320) Ick geef het u te dencken hoe menighmael ick suchte!
                    Daer na gebeurde noch d’ alder hobbollichste kluchte:
                    Want ’t schijnt datter noch meer Dieven waren of bewust
                    Om dese ringh te kryghen, waer op sy met een lust
                    Ghelijcker hand te saem ’t graf gingen mee op breken,
                    (1325) En voort heeft daer een sijn beenen in gesteken:
                    Die ick so haestelijck en schielijck over-viel,
                    Dat hy van bangicheyd schier loosden syne ziel,
                    Doch ick liet hem voort los, vermidts sy luyde riepen,
                    En so verbaest voor my als voor ien nicker liepen.
                    (1330) En ick heel blijdelijck uyt het open graf doen tradt
                    En so schier gantsch te gaer mijn droevigh leet vergat,
                    En quam met dees robijn tot u hier herwaerts treden.
Bastiaen.     Andrea wat ick hoor! van anghst schudden mijn leden,
                    Het is een stout bestaen, dat dit d’ Offecier wist,
                    (1335) Ghy waert gevangen eer ghyder eens op gist,
                    Daerom raed ick u dat ghy voor daegh sult vertrecken,
                    En niet dit kluchts-gewijs teghen yemand meer ontdecken,*
                    Want dat de Majestraet dit scharplijck ondersocht,
                    Ghy werden als een snoo Kerrick-roover om gebrocht,
[fol. E1v]
                    (1340) Daerom vertreckt terstont, en wilt toch niet vertoeven,
                    Want ’t is dat u ten lest noch heerlijck sou bedroeven,
                    En oock u ouders meed: ’t is heel qualijck bedacht,
                    Dat ghy dit snoode feyt van dees nacht hebt volbracht:
                    Hoe wel het noch wel schijnt voor u een groot geluck,
                    (1345) Maer inder daet is het een grof en leelijck stuck:
                    Een yeder sou u hier door laken en misprysen.
Andries.       Ghy maeckt mijn so beangst dat schier mijn haren rysen:
                    Had ick ander gewaet ick vertrock voort terstont.
Bastiaen.     Dat sal ick u beschicken. Het is de beste vont,
                    (1350) Kom gaet slechs met mijn binnen, en wilt u haestlijck kleeden,
                    Dat ghy voor dou voor daech nae buyten toe moocht treden,
                    En schuwen soo het quaet, en t’ vollicks snaps getier:
                    En maeckt u vollick wijs dat ghy zijt een Juwelier
                    Geworden, inde plaets dat ghy soud Paerden koopen.
Andries.       (1355) Kom, kom, kom, gaenwe toch, dat ick sie om mijn open.
Een Hooft alleen.
EYNDE.
Continue

Tekstkritiek:

vs. 14 betalen er staat: quetalen
voor vs. 713 met er staat: mer
vs. 755 haentje? er staat: kaentje?
vs. 841 ontmomt er staat: omtmomt
vs. 923 gordels er staat: gordles
vs. 1156 dan er staat: dat
vs. 1204 schyte-broeck, er staat: schyte-breock,
vs. 1282 er staat: quamt. omwille van het rijm zal quam bedoeld zijn
vs. 1337 ontdecken, er staat: vertrecken,