Joost van den Vondel: Koning David in ballingschap. Amsterdam, 1660.
Uitgegeven door Paula Koning
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton093170 - Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.
Continue
[fol. A1r]

J. V. VONDELS

KONING

DAVID

In ballingschap.

TREURSPEL.

[Vignet: putje met emmer rechts van het touw]

t’AMSTERDAM,
Voor de weduwe van ABRAHAM de WEES, op den
Middeldam. 1660


[fol. A1v: blanco]
[fol. A2r]
Den edelen en gestrengen heere

ANDRIES de GRAEF,

Ouden raet en rekenmeester der Graeflijckheit van
Hollant en Westvrieslant &c. Burgermeester van Amsterdam.
ONder Sint Lukas kunstgebroederschap, de schilders, is een gemein spreeckwoort [eene waerheit, al over twee duizent jaeren, by den grooten treurspeldichter Euripides gesterkt,] gangbaere munt: Kleene beelden kleene, groote beelden groote misslagen: het welck niet ongerijmt op het beloop van het toneel der weerelt slaet, daer eenerhande gebreken van kleenen of grooten nadruck zijn, naer de kleenheit of grootheit der personaedjen, die daer heure rol speelen: en de ridder en drost Hooft zeide niet buiten reden, dat d’allerschoonste dingen by inbeeldinge bestaen. Deze beide grontstellingen kan men lichtelijck met voorbeelden verlichten. De grootmaghtigste aertsengel Lucifer, Godts stedehouder, bespiegelde hoe heerlijck het [fol. A2v] zoude zijn, indien hy het leen van zijne kroone niet langer by Godt, zijnen schepper, hoefde te verheffen, berockende hierom eenen burgerkrijgh in den hemel, en, van eenen schoonen aertsengel in eenen gruwzaemen draeck, misschapen, sleepte eenen staert van het derde deel der starren met zich ter eeuwige duisternisse. Een goude kroon op het hooft te willen draegen, als Absolon, of de korte wellust van een schoon vrouwenbeelt te genieten, als David, wat staenze zoone en vader dier! Heilige en weereltsche bladen zijn dicht bezaeit met diergelijcke voorbeelden, daer dickwijl eene heele weerelt, en duizenden onnozelen meer om te lijden hebben dan de menschelijcke natuur maghtigh is uit te harden: en de heilige Geest toont ons, als in eenen klaeren spiegel, wat het gezicht van eene badende Bersabe vermagh op den grootdaedigen koning David, eenen profeet, yveraer voor de wet, en man naer Godts hart; en hoe het reuckeloos verydelen der zinnen eeuwen van jammeren en oorlogen na zich [fol. A3r] sleept, die, uit Davids huis gesproten, alle zijne afkomste, en nazaten, uitgezondert Salomons geluckigen tijt, verduuren, en profeet Nathans dreigement, uit Godts mont, bevestigen: gelijck dat schrickelijcke vonnis met deze woorden gevelt lagh: Het zwaert zal in der eeuwigheit van uwen huize niet aflaten. ick zal een ongeluck uit uwen huize tegens u verwecken, uwe vrouwen voor uwe oogen wech rucken, uwen naesten geven, en hy zalze by klaeren zonneschijn beslaepen. Hier koos ick koning Davids ballingschap, en haer jammerlijck gevolgh, als een leerzaem voorbeelt, dat rijcke stof en levendige verwen tot eene spreeckende tooneelschildery bestelt: want men ziet in dien schichtigen ommezwaey van staet allerhande hartstoghten zich openbaeren, en t’zamenworstelen in lijdende en verblijdende personaedjen, naer datze hier nadeel of voordeel uit trecken. Een oude getuighenis zeght van Euripides Fenisse, by den heer gezant Huigh de Groot, onsterfelijcker gedachtenisse, geluckigh en heerlijck vertaelt, dat [fol. A3v] het een treurspel is, gepropt van hartstoghten, rijck van personaedjen, en vol uitneemende spreucken. Hoe na of verre ick, in de schaduwe van zulck eenen aelouden voorganger, volge, daer van zou de heer Burgermeester konnen oordeelen, indien hij zich gewaerdighde by gelegenheit eens zijne oogen op de tekeninge en schickinge van dit treurtafereel te slaen, terwijl ick wensche te blijven

            Weledele en grootachtbaere heer

                    Uwe weled. en grootachtb. ootmoedige dienaer

J. V. VONDEL.


[fol. A4r]

INHOUDT.

TOen David, zoon van Jesse, en koning van Juda en Israël, zich door overspel met Berseba, en door moort met Urias bloet besmet hadde, dreighde hem profeet Nathan, uit Godts mont, met eenen langduurigen nasleep van straffen en plaegen, hier op te volgen, schoon de misdaet, door schultbekentenisse, en boetvaerdigheit, gezoent was. Hierop volghden eerst het overlijden der vrucht, Ammons zusterschennis, Absolons broederslaght, en endelijck, na zijne gelede ballingschap en verzoeninge, des zoons wederspannigh opzet, om naer vaders leven en kroon te staen. De zoon, verzagh zich van eenen stoet lijfschutten, wagens, en paerden, ging, als rechter, in het poortgerecht zitten, en, overschoon en bevalligh, onderhiel de gemeente minzaem, en gespraeckzaem, en onderkroop allengs het hart van alle stammen. Toen Absolon nu den tijt rijp zagh, om het schelmstuck in ’t werck te stellen, nam hy, glimpelijck en schijnheiligh, oorlof van den vader, om naer Hebron, der Hebreen gebedeplaets, te reizen, en zich t’ontslaen van den bant der offerbelofte, waer door hy, geduurende de ballingschap, zijn geweten aen Godt verbonden hadde. Ondertusschen washet [ongetwijfelt met Achitofels raet] besteecken, dat alle stammen, van Dan tot Berseba, zich daer zouden gereet houden, op den naem van ’s princen bedevaert en offer te helpen bekleeden. Hy komt dan te Hebron, daer Achitofel, ’s konings geheimraet, en de stamheeren, op het kerckhof der aertsvaderen, met den prince in vloeckverwantschap treden, Absolon, met geklanck van bazuinen en volle staetsie, voor koning afkundigen, hem zalven, en kroonen, en voort gewapender hant naer Jerusalem, den rijxstoel, optrecken. David besluit, op deze onverwachte maere, de stadt te verlaeten, en tien beddegenooten den burgh te beveelen. Hy treckt schreiende, het hooft met eenen rousluier beschaduwt, en baervoets, met aertspriesteren, Leviten, de bondtkiste, en alle zijnen aenhang, ter stede uit, over de Cederbeeck, naer den Olijfbergh, en, daer geene openbaeringe noch goddelijck antwoort uit den genadetroon verneemende, gebiet d’aertspriesters met hunne zoonen, en de Levyten, en het heilighdom weder stedewaert te keeren, ofze hem, in dien droeven schijn, noch moghten dienen, en voor gevaer waerschuwen. Ondertusschen ruckt de zoon, door zuster Thamars tusschenspraeck niet vermorwt, zonder slagh en stoot, Jerusalem in, beraet zich met Achitofel, die [om der weifelenden aenhang te verzekeren van des zoons onverzoenbaerheit met den vader,] den nieuwen koning, nu zijnen heer, raet Davids beddegenooten in het openbaer te beslaepen, en den balling terstont in zijn zogh te volgen. Chusaï, Davids geheimraet, en vrient, ten hove wederkeerende, stoot Achitofels raetslagh van terstont de koning te vervolgen glimpelijck om, en wint uitstel. Simei, Sauls bloetvrient, komt oock in de stadt, en verhaelt, om gunst by den wederspanneling te winnen, hoe hy den balling, arm en nootdruftigh, van Siba ter noot met luttel voorraet voorzien, te Bahurim vloeckte, en met steenen smeet. Absolon vaert voort, om ’s konings beddegenooten te misbruicken. Achitofel, ziende zijnen raetslagh door Chusaï omgestooten, en wanhoopende aen Absolons behoudenis, besluit uit mistroostigheit zich in Gilo, zijne stadt, om het leven te helpen, waerop d’aertspriesters, wien het toekomende geopenbaert wort, Absolons aenstaende nederlaegh voorspellen, en hoe hy, na het verlies des veltslaghs, onder het vlughten, in ’t bosch van Efraim, by zijn haer en locken aen eenen boom hangende, den dootsteeck in zijn harte zou gevoelen.

[fol. A4v]
    Het inhoudt van dit treurspel is geschept uit het tweede boeck der koningen, en Josefus zevende boeck van de geschiedenissen der Joden.

    Het tooneel is te Jerusalem, voor Davids burgh. Het treurspel begint te midnacht en endight met den avont. De Levyten bekleeden den rey.


De Treurspeelers.

    ABSOLON. De Prins.
    THAMAR, De Princes.
    DAVID, De koning.
    REY van LEVYTEN.
    URIAS GEEST.
    DAVIDS BEDGENOOTEN.
    JOAB, De Veltheer.
    BODE.
    TWEEDE BODE.
    AERTSPRIESTERS.
    BERSABE, De koningin.
    ACHITOFEL, Hofraet.
    CHUSAI, Hofraet.
    SIMEI, Sauls bloetvrient.
Continue
p. 1]

KONING DAVID

In ballingschap.

HET EERSTE BEDRYF.

Absolon.    Thamar.    David.

MYn schiltknaep, ga terstont in ’t hof: roep zuster Thamer.
    Zy zit en wachtme, alree gekleet in haere kamer.
    Zegh datze hier verschijn’, gelijck ick had belast.
    De broeder Absolon verwacht heer vader vast
    (5) Voor ’t hofpoortael. hy rijst, om met de koorlevyten,
    Ten zang gewijt, zich in zijn nachtgebeên te quijten,
    Voor Arons heilighdom. de tijt eischt datze spoê.
Tha. Zijt gy ’t, heer broeder; dus vroegh op naer vader toe?
    De starren staen in keer. de nacht snijt recht in ’t midden
    (10) Zijn loopbaen. spoet gy mê ter Godtshutte om te bidden?
    Dat is godtvruchtigheit. zoo volght men vader na,
    Die zevenmael, eer ’t licht verrijze en onder ga,
    Gewoon is in ’t gebedt den oppersten te smeecken.
Ab. Vrou zuster, ’k hadde met heer vader iet te spreecken:
    (15) Gelijck gy hooren zult. hier dringt de tijt op aen,
    En mijn gelegenheit. het schijnen van de maen
    Begunstight my. ’k verzoeck dit onder uw geleide.
    Gy weet maer al te wel den onlust, tusschen beide
    Gerezen: en hoewel die hofstorm raeckte in rust,
    (20) De koning, weêr verzoent, my minzaem heeft gekust,
    Noch schroom ick hem by nacht te treden onder oogen.
    Verwerf my eerst verlof, dat hyme uit mededoogen
[p. 2]
    Genadigh spreecken hoore, en toesta mijn verzoeck.
    ’k Zal midderwijl te rug hier ergens in een’ hoeck
    (25) Wech schuilen, en hem niet genaecken al te vaerdigh,
    Al kende hy ons zijn genade en aenschijn waerdigh.
Tha. Heer broeder, ’k hebbe uw’ zin en meening wel verstaen.
    Vertreck een kleine wijl: daer komt heer vader aen.
    Levyten treên vooruit. de hofstoet volght in orden,
    (30) Met ’s konings lijfstaffiers. al is hy grijs geworden,
    En sestigh jaeren out: het aenschijn ziet verblijt:
    Het voorhooft zet geen kreuck. Godt recke zijnen tijt.
    Hy heft zijne oogen en het hart met vreught naer boven,
    Gereet den hooghsten met gezang en harp te loven.
    (35) Godt stercke vader in zijn’ yver voor de wet.
Da. Godt zegene mijn kint. wat jaeght u uit uw bedt?
    Mijn hofwacht heeft noch eerst den berghaen hooren kraeien.
    Zoeckt gy de Godtheit oock met nachtgezang te paeien,
    Zoo volghme in Moses hut Godtvruchtigh na, en paer
    (40) Uw liefelijcke keel met ’s konings harp en snaer.
Tha. Ick koom, heer vader, uit den naem van mijnen broeder.
Da. Uw komste is aengenaem. Godts engel zy de hoeder
    Van Absolon, mijn’ zoon. wat is uw boodtschap toch?
Tha. Hy wenscht den koning [moght hem d’eer gebeuren] noch
    (45) Te spreecken: want hem zijn gelegentheden jaegen.
    Hy schroomt heer vader ’s nachts te moeien, iet te vraegen,
    Eer ick hem gunst verwerve, uit zusterlijcken plicht.
Da. De zon verheught ons min dan Absolons gezicht.
    Wat schroomt hy? laet hem vry terstont te voorschijn komen.
    (50) Hy hoeft ons aenschijn, oock by midnacht, niet te schroomen,
    Maer spreecke ons aen, gelijck voorheene, vranck en vry.
Tha. Ick ga hem haelen uit des konings galery.
    Waer zijtge, broeder? koom te voorschijn.    Ab. Thamar zuster,
    Wat antwoort kreeghtge?    Tha. Zet uw hart nu vry geruster.
    (55) Uw vader wacht u. ga, spreeck hem vrymoedigh aen:
    De wegh is nu gebaent.    Ab. Zoo durf ick henegaen?
[p. 3]
Tha. Vrymoedigh, als by daegh. gy hoeft geensins te zwichten.
Ab. Ter goeder uure. ick voel mijn hart alree verlichten.
    De koning moedight my, en treedt zelf herrewaert.
Da. (60) Wel Absolon, mijn zoon, heeft iemant u bezwaert,
    Dat gy ons aenschijn zoeckt by nacht? zegh op: laet hooren.
    Wy zijn de zelve, en noch uw vader, als te vooren,
    En gy mijn waertste zoon. tre nader: schroom niet meer.
    Tre nader, zoon. ontfang mijn’ zegen. groey in eer,
    (65) En in gezontheit. deel in ’t koningklijck vermogen,
    Gelijck een erfgenaem, ter hoogheit opgetogen,
    Tot staet en heerschappy. ô hoofttack van mijn kroon!
    Rijs op. spreeck vader aen, gelijckge zijt gewoon.
Ab. Genadighste, ’k verschijn om een geringe bede,
    (70) Een kinderlijck verzoeck, magh ’t zijn: doch eer ick trede
    Ter zaecke, sta het vry uw koningklijck gedult
    Te recken, door ’t verhael van mijn voorlede schult,
    En droeve ballingschap, met recht hier uit gesproten,
    En ’t zoenen van die smet, waerop ick heb genoten
    (75) Den grooten zegen van uw aenschijn weêr te zien,
    Daer mijn verzoeck uit vloeit. ’k heb met geboge knien
    Den hemel dier belooft, toen rouw my overlade,
    Zoo my gebeurde, ontlast van vaders ongenade,
    Jerusalem en u te zien met volle vreught,
    (80) ’k Zou Gode danckbaer zijn, voor die genote deught,
    En weldaet, en, voor ’t volck en alle Godts gemeente,
    Te Hebron offren, by ’t aertsvaderlijck gebeente.
    Dat zoude u Syrie en gansch Gessur, grootvaêrs stadt,
    Daer ick, ’s rijx balling, lang in droeffenisse zat,
    (85) Getuigen: en hoe kan zich ’t vrolijck hart onthouden
    Van schreien, aengezien mijn schult is quijtgeschouden,
    De nederslagh verzoent? dees bevaert, Godt belooft
    Met eenen hoogen eedt, blijft maelen in mijn hooft,
    Verdaghvaert my mijn schult, naer Moses eisch, te boeten.
    (90) Uw dienaer worpt zich met dees hoop voor ’s konings voeten,
[p. 4]
    En bidt om oorelof, dat hy zijn ziel ontlast’
    Van zulck een godtsschult. hier staet mijn geweten vast.
    Och vader, heb ick my besmet met Ammons wonden,
    En ’t broederlijcke bloet: hoe kon ick mijn geschonden
    (95) Mijn schoone zuster zien, een bloem getreên in ’t stof?
    Dat ging uw kroon te na, en d’eer van ’s konings hof.
    De treck tot zuster, die uit eene zelve moeder
    Met my sproot, eischte wraeck, die zagh noch bloet, noch broeder,
    Noch iemant aen. zoo wort een edel hart vervoert
    (100) Van gramschap, als het bloet ontstelt is, en geroert.
    Wat vieltme lang, na dat langduurigh ommezwerven,
    Uw hof en aenschijn noch twee jaeren hier te derven!
    Gy hebt u evenwel noch over my ontfermt,
    De straf getoomt, en uw’ weerspannigen beschermt.
    (105) U is alree bekent hoe by my was besloten
    Te noôn op ’t offerfeest zoo veele altaergenooten,
    Als mijne godevaert uit omgelege steên
    Begunstighden. het volck quam op dien roep by een,
    Noch vroeger dan men docht. dit perst my dus te spoeden,
    (110) En hunnen yver, die zoo groot is, aen te voeden,
    Eer zy verstroien. door dien toeval, niet verwacht,
    Dient mijne reis gespoet, ontijdigh, en by nacht.
    Magh ick dees godtschult nu in Hebron Godt betaelen,
    Uw kroon zal op mijn hooft met vollen zegen straelen.
Da. (115) Wat haelt gy Thamar op, en Ammon? zwijgh hier af.
    Gena bestulpt uw schult, gelijck de zerck zijn graf.
    Brengt uw belofte dit door zoo veel toestels mede;
    Treck op, mijn zoon: treck op naer Hebron: keer met vrede.
    ’k Had dees godtvruchtigheit en tijding dezen nacht
    (120) Van mijnen Absolon, dien schoonen, niet verwacht.*
    Hy licht alle andren voor, in Godt zijn woort te houden.
    Wy hebben hem te spa zijn misdrijf quijt geschouden.
    Wat draeght de zoon ontzagh aen vaders majesteit!
    Met welck een nedrigh harte en onderdaenigheit
[p. 5]
    (125) Bejegende hy ons, in ’t bloeien van zijn jaeren!
    Wat heeft mijn troon een steun aen zulcke ryxpylaeren
    Van zoonen! een geluck, dat weinigen gebeurt.
    De hemel heeft voor hem zijn gaven uitgekeurt,
    Naerdien de schoonheit en godtvruchtigheit te gader
    (130) Met grooter gunst zich in hem paeren. volgh uw’ vader,
    Mijn dochter Thamar. volgh my na, terwijl de rey
    Van Aron ons met zang naer Moses hut geley’.
    Levyten, heft nu aen met uitgeleze klancken
    En vrolijckheit den naem des oppersten te dancken,
    (135) Om ’t onderling verdragh van vader en van kint,
    Ons waerder dan de kroon, en ’t waerste dat men vint.
    Wanneer de zang bestemt het geen men heeft verkoren,
    Dan klinckt die galm en wijs veel schooner in onze ooren.

Rey van Levyten.    David.

I. ZANG.
                        ZIngt ter eere van de kroon,
                            (140) Nu de zoon
                    Treckt op vaders welbehaegen,
                        Nu gehoorzaeme Absolon
                            Met de zon
                    Godt zijn offers op zal draegen.
                        (145) Wie Godt zijn belofte houdt,
                            En betrouwt
                    Op den troost der oude vadren,
                        Toont dat hy zijn’ oirsprong nam
                            Uit den stam,
                    (150) Daer de stammen om vergadren.
I. TEGENZANG.
                        Hebron is het kerreckhof,
                            Dat de stof
[p. 6]
                    En ’t gebeent der oudren heiligh
                        In zijn’ stillen schoot bewaert,
                            (155) Daer elck vaert
                    Om te bidden stil en veiligh.
                        Om der vadren overschot
                            Hoort’er Godt
                    Naer d’aendachtige gebeden.
                        (160) ’s Volx brantoffer, hem gewijt
                            Op zijn’ tijt,
                    Eert zijn’ naem uit alle steden.
II. ZANG.
                        Hebron, vryburgh der Hebreen,
                            Zagh voorheen
                    (165) David hier de kroon opzetten,
                        Daer hy zeven jaeren trots
                            Van die rots
                    Zijn benijders zagh verpletten.
                        Absolon, die schoone, zagh
                            Hier den dagh
                    (170) Opgaen uit des hemels poorte.
                        Billijck dat zijn hart geweckt
                            Nu noch treckt
                    Naer de stadt van zijn geboorte.
II. TEGENZANG.
                        (175) Billijck dat hy op die stê,
                            Om den vrê
                    En zijn vaders zoen verworven,
                        Godt wil eeren, nu hy lang,
                            Droef en bang,
                    (180) Als rijxballing heeft gezworven.
                        Wie zijn woort verwaereloost,
                            En zich troost
[p. 7]
                    Dat Godts naem by Jakobs troepen
                        Los en ydel blijft onteert,
                            (185) Wort verleert
                    Hem lichtvaerdigh aen te roepen.
III. ZANG.
                        Tusschen bloet en bloetverwant
                            Is een bant
                    Van natuur, niet licht te breecken.
                        (190) Van een’ boom scheurt nimmer tack
                            Zonder krack,
                    Zonder zucht, en jammerteken.
                        Tusschen vader, en zijn kint,
                            Dat hy mint,
                    (195) Is de taeiste bant van maegen;
                        Daer natuur, geraeckt in strijt,
                            Maghtigh lijt
                    Watze kan en niet kan draegen.
III. TEGENZANG.
                        Als Godts zegen dan ’t gedeeld’
                            (200) Heilzaem heelt,
                    En vereenight het gescheiden,
                        Spaert een danckbaer hart geen stof
                            Om Godts lof
                    Door danckoffers uit te breiden.
                        (205) Absolon treckt, heet van gloet,
                            Op dien voet,
                    Daer de stammen sterck vergaeren.
                        O godtvruchte en vreedzaeme aert,
                            Gode waert
                    (210) Meer dan wieroock, en altaeren!
Da. Beleef ick dees gezegende uur!
    Gewis een versche dootquetsuur
[p. 8]
    Bequam noit balssem aengenaemer
    Dan my dees wijs. mijn dochter Thamer,
    (215) Hoe luidt dit anders dan het plagh!
    ’k Verlang na’et opgaen van den dagh
    Te hooren hoe ontelbre zielen,
    Als byen in een’ bykorf, krielen
    Te Hebron, daer geheele steên
    (220) Mijn zoons danckoffers bly bekleên.
    Trê met ons in, om tijt te winnen.
    Nu straelen goude cherubinnen
    En Godt, uit zijn’ genadetroon,
    Ons klaerder toe, op dezen toon.
    (225) De Godtheit schijnt mijn hart te wecken.
    Ick wil hier op mijn snaeren trecken
    Zoo hoogh als oit, tot ’s hemels prijs.
    Dees blyschap eischt een nieuwe wijs.
   
Continue

HET TWEEDE BEDRYF.

Urias Geest.

    ICk helt Urias, lang by geesten afgezondert
    (230) Van ’s levens licht, quam uit den voorburgh opgedondert
    By nacht te Sion, in dit oude hof, en vondt
    De bedgenooten, die, van Davids min gewont,
    In haeren eersten slaep gerust gevallen lagen.
    Zy schrickten, toenze my by maenlicht waeren zagen
    (235) Voor haere ledekant, en mijn doorschote borst
    Vol wonden, root van bloet geverft, en vuil bemorst.
    De haeren rezen, en de teêre leden trilden.
    ’k Verweckte een krijghsgerucht van schilden tegens schilden,
    Geklickklack van metael en harnas tegens een,
    (240) Bazuin- en yzerklanck, als of’er wert gestreên;
    Een voorspoock van den strijt en ’t oproer, reede op handen.
    Zy zagen d’oogen in mijn hooft, als koolen, branden,
[p. 9]
    En hoorden een geschrey van wapen, wapen, wraeck,
    Door alle kamers heen. haere oogen, van den vaeck
    (245) Verwonnen, zien gespoock, en twijfelen. haere ooren
    Bestemmen naulijx het gerammel, datze hooren,
    En d’ysselijcke stem: maer d’uitkomst van dien droom
    Wil haest uitwijzen dat mijn geest geen’ ydlen schroom
    Den bedden aenjaeght van mijn’ heer, die ongebonden
    (250) Zijn’ troustens dienaers bed zoo schendigh heeft geschonden,
    Mijne overschoone onteert, die, zwanger van een vrucht,
    Verlegen zat om raet. de schender, om ’t gerucht
    Van overspel, by tijts, met eenen glimp te smooren,
    Ontboodtme t’huis, of my de zwangre moght bekooren:
    (255) Maer ’k weigerde eerelijck, als een rechtschapen helt,
    ’t Gemack van ’t bed, naerdien de veltheer lagh op ’t velt,
    Met al de stammen, en de bontkiste in hun tenten.
    Wat raet? zijn eer in last, besluit de dreigementen
    Van schande en laster af te keeren op mijn’ hals,
    (260) Verzendtme met een’ brief, moordaedigh, overvalsch,
    Naer ’t leger. Joab volght, daer ’s meesters last hem preste,
    En joeghme in Ammons zwaert te Rabba voor de veste.
    Zoo klampte David, [och wie yst niet, die dit hoort!]
    Op overspel, verraet, en godtvergeeten moort,
    (265) En laeu van ’t bloet des mans, die Juda wou beschermen,
    Omhelst de zwangre vrou, als koningin, in d’armen.
    Een yvraer voor de wet, van ’s hemels geest verlicht,
    Die voor de bontkist danst, de harp huwt aen zijn dicht,
    Een koningklijck profeet, befaemt door profeteeren,
    (270) Ziet Godt noch menschen aen in moorden, en schoffeeren:
    Maer Nathan, die hem rechte uit zijnen eigen mont,
    Dorst spellen wat dit hof hierna te vrezen stont;
    Hoe ’t zwaert gesleepen wiert, om eeuwigh, zonder kennis,
    Te weiden. hier op sterft de vrucht. de zusterschennis
    (275) Staeckt nau haer weeklaght, en de broedermoort het bloên,
    Of Absolon, in schijn van offren om zijn’ zoen,
[p. 10]
    Leght op zijn luimen, om nu Nathans dreigementen
    Te stercken, en ’t verloop, de hooftsom met de renten,
    Al teffens t’eischen, en, als een weêrspannigh zoon,
    (280) Den vader onvoorsiens te vliegen in zijn kroon.
    De wraeck des hemels loopt door Davids zaelen spoocken,
    Rinckincken. ’k zie eer lang Urias leedt gewroken.
    De wraeck zet hof en stadt, en straeten overendt.
    De zoon ontziet niet dat hy zijne handen schent
    (285) Aen vaders heilighdom, en hof, en bedtgenooten.
    Godts wraeck verstoot hem, die Urias heeft verstooten,
    Versteecken van zijn trouw. zy volght oock in zijn schim,
    Den zoon tot aen den eick in ’t bosch van Efraim:
    Daer zal hy sneven, die eerst groeide in vaders schade:
    (290) En niets ontzagh, als hy zijn’ moedtwil slechts verzade.
    Maer tijt is ’t dat ick daele, en naer mijn’ kercker spoê:
    De zon rijt op, en hijght my met haer paerden toe.

Davids bedtgenooten.    Thamar.
            DE nacht, tot ’s menschen rust geschapen,
                Ontzeght den menschen stilte en rust.
                (295) De nacht, die moeite en zorgen sust,
            En wieght in slaep, verbiet te slaepen.
                Wat spoockeryen zijn ons niet
            In naere schaduwe verscheenen!
            Wie waerde door de kamers heenen,
                (300) En dreighde Sion met verdriet?
            Of kan een droom het oogh bedriegen
                Met schijn, en harssenschildery
                Die, in ’t verschiet, of van naby,
            De waerheit naerbootseert met liegen?
                (305) Of deckt de grijns van’t nachtgezicht
            De troni van aenstaende waerheit,
            Het hof te vrezen? ’k wenschte klaerheit
                Te scheppen uit een wijs bericht.
[p. 11]
            Maer Thamar komt hier aengetreden
                (310) Uit Arons hutte, en heilighdom.
                Zy ziet heel vrolijck naer ons om,
            En schijnt getroost in haer gebeden.
                Men gaze groeten, en met een
            Ontvouwen hoe de harten schroomen
            (315) Voor zwaerigheên, en droeve droomen.
                Laet ’s konings dochter dit ontleên.
            Tha. Geluck bejegene u, mevrouwen,
                Van daegh, al rijst het hemelsch licht
                Met een benevelt aengezicht.
            (320) Geen nevel steurt een vast betrouwen.
                Hoe slaetge d’oogen zoo bedruckt
            Naer d’aerde? wat ’s u voorgekomen?
            Hebt gy ons blyschap niet vernomen?
                Mijn wensch, Godt lof, is my geluckt.
            Bed. (325) Wat wensch is dit, ô bloem der hoven?
                Tha. Mijn trouwe broeder Absolon
                Wijdt Gode een offer met de zon,
            Nu hy zijn rampen is te boven.
                Bed. Waer offert uw heer broeder dan?
            Tha. (330) Te Hebron, daer de stammeheeren
            Ten offer met hem bancketteeren,
                En zijn godtvruchtigh raetgespan.
            Bed. Wanneer is Absolon vertogen?
                Tha. Te midnacht, zonder groot geluit.
                (335) De vroomsten zondt hy eerst vooruit,
            Van yver brandende en bewogen.
                Bed.*En gaf uw vader zijne stem
            Tot deze bedevaert alreede?
            Tha. De vader stemde ’t op zijn bede.
                (340) Zoo trock hy uit Jerusalem.
            Waer heeft mevrouw zoo lang gesteecken?
                Al ’t rijck, van Berseba tot Dan
[p. 12]
                Hiertoe genoodt, gewaeght hier van,
            Jordaen, en zee, langs alle streecken.
                Bed. (345) Godt geve dat dit feest besla
            Tot heil der kroone en onderdaenen,
            Tot heil van ’t hof, dus lang in traenen.
                De hemel schutte Jakobs schâ.
            Tha. En waerom zuchtge dus zwaermoedigh?
                Bed. (350) Om ’t nachtgezicht, dat ons vervaert.*
                Tha. ’t Is ydelheit, die ’t hart bezwaert.
            Noit heerste Juda zoo voorspoedigh.
                Bed. Wy droomden in een berreghwoudt
            Een’ jongen leeuw, en maght van dieren
            (355) Te zien, die vrolijck, onder ’t vieren,
                Hem kroonden met een kroon van gout.
            De jonge leeuw gemoedight, brulde,
                En gaf een’ vreesselijcken schreeuw,
                Dat zelf zijn vader, d’oude leeuw,
            (360) Vernam wat boschgalm ’t wout vervulde.
                Uit schrick verliet de grijze ’t nest.
            De jonge leeuw, om velt te winnen,
            Schiet toe, en grijpt de berghleeuwinnen,
                Daer hy zijn’ dollen gloet mê lescht.
            (365) Dat is ’t niet al. toen scheenen troepen
                Te worstelen, en hantgemeen,
                Zich spits te kanten tegens een,
            En wapen, wraeck, en moort te roepen.
                De grijze leeuw in ’t berghbosch maelt
            (370) Den leeuw van Juda af naer ’t leven.
            De jonge leeuw, tot staet verheven,
                Schijnt Absolon, van gout bestraelt.
            De berghleeuwinnen, aengegreepen,
                Geschent van dien gekroonden leeuw,
                (375) Verbeelden dat hy met geschreeuw
            Zijn klaeuwen heeft op ons gesleepen.
[p. 13]
                Dees harnasklanck, dit krijghsgeluit
            Beelt af hoe tusschen zoon en vader
            Een tweedraght broeit: en weet gy ’t nader,
                (380) Ontvouw ons wat dit spoock beduit.
            Tha. Mijn broeder wou ter sluick niet reizen,
                Maer met des konings oorelof,
                En viel hem hier te voet voor ’t hof.
            Hy wou zijn godtsvaert niet ontveizen.
                (385) Weêrspannige aert beschiet zijn wit
            Ter sluick, en door bedeckte laegen,
            Om uit het doncker op te daegen,
                Eer zijn party te paerde zit.
            Om zich den wegh ten zoen te baenen
                (390) Nam broeder afscheit, zoo verneêrt,
                Dat zich de vader zijnes deert,
            En niet onthouden kan van traenen.
                De vader gaf op dit verzoeck
            Hem openhartigh zijnen zegen.
            (395) Nu raeskalt, droomt, en spoockt hier tegen:
                Hy reisde, ontlast van vaders vloeck.
            Geduurende zijn ballingschappen
                Vervolght, voorvlughtigh, west en oost,
                Heb ick het treurigh hart getroost.
            (400) Hem lust dien zantwegh niet te stappen.
                De koning zette een nieuwe wijs
            Op dees verzoening, en geleenight,
            Als was, heeft zijne harp vereenight
                Met lofgezang, Godts naem ten prijs.
            (405) Al ’t heilighdom kan u getuigen
                Hoe vader met een’ blijden zin
                Den hemel danckte. laet de spin
            Vry gal uit zulck een leli zuigen.
                Of dunckt u dat ick broeder draegh’,
            (410) Uit gunste en trouwe, my gebleecken,
[p. 14]
            Toen hy mijn ongelijck dorst wreecken,
                En Ammon wis nam uit zijn laegh;
            Gy mooght vry Joab ondervraegen,
                Indienge voor den koning schroomt.
                (415) Hy heeft den vader ingetoomt,
            Den zoon, als op zijn’ hals, gedraegen.
                Hy komt u effen in ’t gemoet,
            Om in de hutte Godt te loven.
            Nu spreeck hem aen. ick ga naer boven.
                (420) My dunckt dat u de veltheer groet.

Ioab. Davids bedtgenooten.
    O schoonheên, zonder ga, des konings liefde waerdigh,
    Gy yvert met den dagh, alree getoit en vaerdigh
    Ter hutte, om, ’s hooghsten naem ten prijs, uw vroegh gebedt
    Te storten voor het koor. dat ’s recht. de zuivre wet,
    (425) Van ’s hemels hant in steen op Sinai gehouwen,
    Ontfangt haere eer in ’t hart der yverende vrouwen.
    Wy volgen gaerne: het believe u voor te treên.
Bed. Heer Joab, eenigh spoock, dat ons te nacht verscheen,
    Versteurt de rust op ’t hof. wy duchten en vermoeden
    (430) Of eenigh misverstant, het zy hoe ’t wil, moght broeden
    Ten hove, tusschen zoon en vader.    Io. spruit de reên
    Van dit vermoeden slechts uit droom en nachtspoock?    Bed. Neen,
    Ons is niet luttel stofs van achterdocht gegeven.
Io. Zijn koningsvrouwen dan in ’t hof dus onbedreven,
    (435) Dat zy niet weeten hoe de zoon en vader staen
    In volle vrientschap? zijt gerust: hier schort niet aen.
Bed. Princesse Thamar melde in ’t lang en breede heden
    Met welck een afscheit hy naer Hebron is gereden.
Io. Laet vaeren dan gespoock, en droom, en kinderklucht.
    (440) Doch schuilt’er anders iet, het welck u houdt beducht,
    Verhaelt het ront en klaer: al viel’er iet te zeggen
    Dat schijn heeft; ’k zal ’t met pit van reden wederleggen.
[p. 15]
Bed. Wat aengaet dezen zoen der broêrslaght; kentge een’ man,
    Die zijn gedachten loos en kloeck ontveinzen kan,
    (445) Dat’s Absolon, de schalckste en listighste in ’t ontveinzen
    Van zijn’ verborgen haet, en wraeckzucht, en gepeinzen.
    Had Ammon, schender van de koningklijcke maeght,
    Dit konnen riecken; noit had David hem beklaeght,
    Die, op het veltbancket, van moortgeweer doorregen,
    (450) Gesmoort lagh in zijn bloet. dit ’s klaer. dit springt u tegen,
    Zoo gy den zoen betrouwt. onthou van Absolon,
    Dat hy twee jaeren lang de wraeck ontveinzen kon,
    En smooren in zijn hart.    Io. Gy sterckt uw vrees met reden.
Bed. Nu luister. oordeel voort uit alle omstandigheden
    (455) Van ’s jonglings kroonzucht, ons ontdeckt door zijn beleit.
Io. Dat waer een dootschult van gequetste majesteit.
Bed. De majesteit is blint van al te groot een liefde.
    De broeder, die den broêr met zijnen moortpriem griefde,
    Ontziet den vader niet te steecken naer het hart.
Io. (460) De zusterschennis kon de broeder zonder smert
    Niet lijden.    Bed. Recht. nu denck hoe smert hem om te zwerven,
    Zijn vaders aengezicht vijf jaeren lang te derven.
    Stiet hy den vader weêr, als balling, uit het rijck;
    Stont vaders rek’ning met den zoon dan niet gelijck?
Io. (465) De zoen staet hem te dier. de lucht van ’t hof te scheppen
    Koste arbeit. noit dorst ick een woort ten hove reppen,
    En bezighde endtlijck stil de weeuw van Thekoa,
    Verworf by trappen hem den toegang ter gena,
    Dat hy herstelt twee jaer, gelijck in duisternissen,
    (470) Most wandelen, en ’t licht van ’s konings aenschijn missen.
    Indien hier oorlogh school, wat lagh hem aen dien zoen?
Bed. Om onder schijn van pais een oorlogh uit te broên.
Io. Zou d’erfgenaem des rijx zich tegens ’t rijck gaen kanten?
Bed. De blinde vader laet den zoon met lijftrouwanten,
    (475) Een’ stoet gewapenden, bestuwt in ’t openbaer,
    De hoftrap optreên, recht of hy al koning waer.
[p. 16]
    Dit baert hem aenzien en ontzagh by d’onderdaenen.
    Dit’s maghtigh hem den wegh naer vaders troon te baenen.
Io. De vader eert zich zelf, in d’eere van den zoon.
Bed. (480) Zegh: hy onteert zich, zet zijne afkomste op den troon.
Io. De koning magh met recht den eerstgeboren eeren.
Bed. En d’outste vreest al of de jongste moght regeeren.
Io. Terwijl de vader leeft houdt hy hen beide in dwang.
Bed. De vader suft, en leeft den zoon alree te lang.
    (485) Hem dunckt de vader is in ’t goet des zoons gezeten.
    Dit weet de koning, of gewis hy wil ’t niet weeten.
Io. Wat’s dit?    Bed. In welck gevaer hy zich en ’t gansche rijck
    Durf stellen. let hier op. gy hoeft geen klaerder blijck
    Dat Absolon de kroon zich eigen door geboorte
    (490) Toerekent, en belaeght. hy zet zich in de poorte,
    En ’t poortgerecht, heel vroegh, als rechter van elx pleit,
    Onthaelt en kust het volck, ontmoet elck met bescheit,
    Als of de koning ’t recht al willens wou verzuimen.
    Zoo wint hy ’t hart des volx, en leght op zijne luimen.
    (495) Al ’t stamhuis bidt hem aen. de dageraet des mans
    Zijn jeught, en schoonheit geeft hem gunst en eenen glans
    By alle joffers, die hem gunstigh zien naer d’oogen,
    Ten wasdom van zijne eere, en aenzien, en vermogen,
    Dat stijght allengs in top van ’t opperste gezagh.
    (500) Waeckt gy niet op: hy zal u wecken met den slagh,
    En ’t slaghzwaert op den hals. men mompelt onder kloecken
    Dat hy Achitofel by wijlen ging bezoecken,
    Te Gilo, zijne stadt.    Io. die vos is hem te loos.
Bed. Niet schalck en loos alleen, maer teffens loos en boos.
    (505) Wy kennen zijnen aert.    Io. Hy heeft het hof begeven,
    Om op zijn vaders erf gerust en stil te leven.
Bed. Het draeght dien naem by ’t hof, doch blijft by ons verdacht.
Io. Het achterdencken kent geen paelen, slaet met maght
    Al voort.men kan op los vermoên niet zekers bouwen.
    (510) Het gelt den koning eerst:    Bed. en echter ’s konings vrouwen.
[p. 17]
Io. Hebt gy uwe achterdocht den koning niet ontdeckt?
Bed. Hoe durven wy? zy weckt een’ leeu, die David weckt.
Io. Een leeu versteurt zich niet, geweckt van zijn leeuwinne.
Bed. Wy koestren slechts zijn min, als voesters van zijn minne;
    (515) En reppen van geen’ staet, uit angst voor ongena.
Io. Ontziet gy ’t, zoo gaet heene, ontdeckt het Berseba.
Bed. En zoo zy ons ontdeckt, dan staen wy ruim noch slimmer.
    Zy spant de kroon in ’t hart, en haet al ’t joffretimmer,
    De bedtgenooten, en haer’ aenhang. d’uchtendzon,
    (520) Gelijck gy weet, behaeght hem min dan Absolon:
Wanneer die met zijn haer in zijn gezicht komt praelen,
    Zoo schoon als Godt hem schiep, zou vaders gramschap daelen,
    En stellen allen schijn van nadocht aen een zy:
    Dan lagen al des zoons beschuldigers in ly.
Io. (525) De koning stelde ons tot een wachter van zijn benden.
Bed. En zoo de zoon het roer des staets eens quaem te wenden.
Io. De zes paer stammen zijn in ’s konings eedt getreên.
Bed. En zooze eens weifelen, en raecken op de been?
Io. Daer hoeft meer tijt toe. dat gerucht zou verre klincken.
Bed. (530) Gelooft de hulck van ’t rijck is heimelijck aen ’t zincken.
Io. Hoe slaept de stuurman dan, dat hy ’t gevaer niet merckt?
Bed. Wie zal ons zeggen hoe Godts oordeel hier in werckt?
Io. De wacht van ’t leger staet den koning eerst bevolen.
Bed. Wat is het leger, zoo de legerhoofden doolen?
Io. (535) Wat zoecktge dan by ons in dit gedroomt gevaer?
Bed. Weck uwen meester op: gy zijt ’s rijx amptenaer,
    En veltheer over ’t heir, of hy uw’ raet wou volgen.
Io. Dat’s zorghelijck. hy is oploopende en verbolgen.
Bed. Gy zoeckt zijn veiligheit, behoudenis, en rust.
Io. (540) Hy heeft op mijn verzoeck zijn’ zoon noch eerst gekust.
    Hoe durf ick, zonder gront, nu Absolon betygen?
    En wert de zoon dit wijs?  Bed. De vader zal het zwijgen.
Io. Dat ’s hachelijck: en zoo de zoon, in ’t hof gedaeght,
    Verschijnt, en eischt voor recht te zien wie hem beklaeght?
[p. 18]
    (545) Waer berght zich Joab dan? die Ammons hooft niet spaerde,
    Dat koningklijcke bloet, zou my met blancken zwaerde
    Vervolgen, langer dan mijn ziel in ’t lichaem leeft.
    ’k Zie hier geene uitkomst, zoo ons Godt geene uitkomst geeft.
    Wy hoopen dat hy met den avont weêr zal keeren
    (550) Van Hebron, en de vrede in Juda triomfeeren.
    ’k Wil evenwel uw vrees verbergen. onderstut
    Het rijck met uw gebeên, en gaenwe in Arons hut.


Rey van Levyten.

I. ZANG.
            DE koning droegh zijn nachtgetijden
                Den hemel op, die hem
                (555) En gansch Jerusalem
            Ten hooghste wou verblijden,
            Door ’t liefelijck verdraegen
                Met zijnen liefsten zoon,
                Als harp en keel op eenen toon.
            (560) Die pais reckt ’s vaders dagen,
                Als olie, in een goude lamp,
                De vlam noch aenvoedt, en den damp
            Der duisternisse drijft uit d’oogen.
            Wat was de koning opgetogen!
I. TEGENZANG.
            (565) De kroon en scepter lagen achter.
                Hy scheen een ziel met Godt,
                Zijn heil, en hooghste lot.
            Hy wenschte, als tempelwachter,
            Het heilighdom te hoeden,
                (570) In ’t midden van Godts schaer
                Met blijden zang en harpesnaer
            Zijne aendacht aen te voeden.
[p. 19]
                Hy triomfeerde met zijn maet,
                Die, hoogh in top, al hooger gaet,
            (575) Van geene pennen t’achterhaelen.
            Men kan den yver niet bepaelen.
II. ZANG.
            Maer midlerwijl [wat moght dit wezen?]
                Daer ’t oor dien galm inzwelght
                Verschijnt iet, dat zich belght:
            (580) Want onder uitgelezen
            Muzijck wil iet ontbreecken
                Aen zoete eenstemmigheit,
                Die graetige ooren streelt en vleit,
            Misschien om af te steecken,
                (585) Iet haetlijx, strijdigh tegens gunst,
                Te laeten hooren, daer de kunst
            Wat alssems mengt met honighklancken.
            Geen oor kan zich dien smaeck misdancken.
II. TEGENZANG.
            Zoo ging ’t. de harpenaer en zinger,
                (590) Die met zijn aengezicht,
                En voorhooft eerst een licht
            Van vreught gaf, zijnen vinger
            En keel volghde, in ’t schakeeren
                Van klancken, scheen een wijl
                (595) Te flaeuwen in dien stijl,
            En zijne vreught t’ontbeeren,
                Als of hem d’eerste moedt ontviel.
                De klaere spiegel van de ziel,
            Zijn aenschijn, scheen bezwalckt van waessem.
            (600) Wat is ons blyschap kort van aessem!
[p. 20]
III. ZANG.
            Zou David, ’t licht van Godts profeeten,
                Bespieglen in den geest
                Iet, daer zijn hart voor vreest,
            Dat Arons zoons niet weeten?
            (605) Zou hy van ver’ zien komen
                Een onweêr, dat misschien
                Geen weereltwijzen zien?
            Hanthaver van de vroomen,
                Beschut den koning, die uw hut
                (610) Ter harte neemt, het volck beschut
            Voor inheemsche oorelogen.
            Een oogh bewaeckt alle oogen.
III. TEGENZANG.
            Geen koningen is rust beschoren,
                Ten minste een korte wijl.
                (615) Dit was en blijft de stijl
            Der weerelt. vorsten zijn gekoren
            Tot wachters over onderzaten.
                Zy zitten steil en hoogh,
                En slaen hun waeckende oogh
            (620) Door alle huizen, alle straeten.
                Zy zien en kennen ’t onderscheit
                Van ieders aert. hun wijs beleit
            Hoeft onorde in haer ploy te schicken.
            ’s Volx rust is ’t wit, daer wijze op micken.

(625) De hofbazuin, die tegens ’t zuiden kraeit,
Spelt onweêr, dat van Hebron herwaert waeit.
Continue
[p. 21]

HET DERDE BEDRYF.

Joab. David. Bode.

Io. De torenwachter ziet een’ postmuil herwaert jaegen.
    ’k Wensch dat uw majesteit de tijding magh behaegen.
    Het schijnt hy wort dus vroegh gestuurt van Absolon.
Da. (630) Zoo is hy afgereên voor ’t opgaen van de zon.
Io. Wat of hem herwaert jaegt?
Da. Men heeft niet quaets te schroomen.
    Van Absolon kan niet dan blijde tijding komen.
    Hy weet hoe vaders hert naer tijdingen verlangt,
    Het hart, dat over hem, gelijck een zegen, hangt,
    (635) Zijn aenschijn noode derft. wat nieus kan hy ontdecken?
    De kortheit van den tijt, die tusschen zijn vertrecken
    Van ’t hof en nu verliep, gehengt nau dat’er iet
    Byzonders voorviel, ’t geen tot vreught streckt, of verdriet.
Io. Eene uur berockent wel meer werx met bystre zinnen
    (640) Dan duizent handen in een jaer zien af te spinnen.
    Hoewel ick niet betrouw dat ons van dezen kant
    Iet kan bejegenen, dat niet ’t gezegent lant
    Tot heil en nut gedye, en allen wetgenooten.
    Daer komt de bode zelf al hygende aengestooten.
    (645) Hy ziet verbaest naer ’t hof, en onzen koning om.
    De koning spreecke hem. hy staet verbaest en stom.
Da. Wel bode, van wat kant komt gy verbaest geronnen?
    Zit af: schep aêm: genaeck dat wy u hooren konnen.
Bo. Ten hove is zulck een post, als ick, onaengenaem.
    (650) Doch schoon ick stille zweegh, noch zou d’ontruste faem
    Niet rusten haer bazuin uit tin en trans te blazen,
    Van Dan tot Berzeba de weerelt te verbazen.
Da. Is Absolon in noot, of in zijn vyants klem?
Bo. Prins Absolon dreight u, en gansch Jerusalem.
Da. (655) Hy is met onzen wil te nacht hier uitgereden.
Bo. Hy spant de kroon in ’t hart van ’t rijck en alle steden.
[p. 22]
Da. Spreeck klaerder, schoon die klanck niet schoon in d’ooren luit.
Bo. Zijn bevaert quam te nacht op vloeckverwantschap uit.
Da. Onmogelijck. wie heeft dat lasterstuck besteecken?
Bo. (660) Zoo groot een schelmstuck kon niet laeten uit te breecken.
Da. Wat zekerheit kunt gy betoonen van dit stuck?
Bo. Ick hoorde en zagh ’t verraet. Godt keere uw ongeluck:
    Mijn vroom geweten, aen de kroon en uw vertrouden
    Verbonden, liet niet toe dit stil by my te houden.
    (665) Zoo koom ick met dien vloeck der vloecken opgedaeght.
Da. Verhael ons dan oprecht al wat gy hoorde en zaeght,
    En pas vooral dit naeckt, gelijck het leght, t’ontkleeden.
Bo. Te nacht quam ’s konings zoon te Hebron aengereden,
    Met eenen nasleep van tweehondert, zonder ergh.
    (670) De maght van Israël en Juda om den bergh,
    Had zich in tenten langs de dalen neêrgeslagen,
    En wachte op ’t offerfeest, de Godtheit op te draegen,
    Met volle staetsien, en priesterlijcke pracht.
    Der vadren kerckhof wert terstont met ’s princen wacht
    (675) Heel scherp en nau bezet, rondom de doornehaegen.
    De weelige eicken, die met schaduwen de laegen
    Bedeckten, ruischten niet, daer ’t licht door boschloof scheen.
    De prins, Achitofel, de raet quam hier by een.
    In ’t ronde om Hebron loeide een menighte offerdieren;
    (680) Een voorspel van dit feest, met d’uchtendzon te vieren,
    Uit danckbaerheit, zoo ’t hiet, dat Absolon ’t gezicht
    Van ’s konings aenschijn moght gebeuren, en den plicht
    Van zijne Godtsbelofte,en hoogen eedt bezegelen:
    Gelijck ’t Hebreeusch geslacht gewoon is zich te regelen
    (685) Naer Moses wetboeck. hier ging t’samenrotten aen.
    Ick kroop behendigh, by het schijnen van de maen,
    Ter zijde door de haegh, daer niemant op vermoede.
Io. Dat Godt den koning en het koningrijck behoede.
Bo. Prins Absolon hief aen: gy zoons van Abraham,
    (690) Hanthavers van Godts recht, en Jesses braven stam,
[p. 23]
    Ick koom, van Godt gedaeght, tot voorstant van u allen
    Mijn’ dienst opoffren, eer de staet geraeckt te vallen.
    De vader suft alree, gezwackt van ouderdom.
    ’k Heb ’t poortgerecht gestut. mijn’ hals, als een kolom,
    (695) Heeft, onder ’t lastigh pack des rijx, geheele dagen
    Gezweet. ick trooste ’t volck, dat my zijn’ noot quam klaegen.
    De vleiers, die het hof om winst naer d’oogen zien,
    En ’t onrecht stercken, dorst mijn yver ’t hof verbiên.
    ’k Heb weduwen geredt, de wezen en verdruckten
    (700) Geholpen op de been; griffoenen, die haer pluckten,
    De nagels vry gekort: en zou men u den noot
    Afmaelen, schoon de staet zeilt met een’ ruimen schoot,
    Een etmael kon zoo veel gevaeren niet begrijpen.
    De hulck van ’t gansche rijck dreight storm op storm te gijpen.
    (705) Wat hoop van beternis, daer ’t hooft in deught bezwijckt,
    En zelf zijn naeste bloet, den zoon, verongelijckt?
    Wy hebben jaeren lang bezuurt in bittre elenden
    De straf van Ammon, en dat gruwzaem zusterschenden,
    Ten leste in schijn verzoent, na dien geleden hoon.
    (710) Wat heil verwacht gy? want een overspeelsters zoon
    Wort dertel opgevoedt, om over lant en lieden,
    Na vaders doot gezalft, tyrannigh te gebieden.
    Waer heeft de koning oit de dapperheit beloont?
    Vraeght dat Urias, die zich streng en eerlijck toont,
    (715) Op d’aerde slaept, en, na zijn vroome wapendaeden,
    Met eenen moortbrief aen den veltheer wort verraden.
    ’k Ga Sauls huis voorby, eer lanckheit u vermoeit.
    Hoe bloedigh heeft hy dien geslachtboom uitgeroeit,
    En dreight den wortel uit te rucken, wech te houwen;
    (720) Hoewel hy d’eer genoot van Michols hant te trouwen!
    Naerdien het stamhuis dan van hem geen heil verwacht,
    Is ’t nodigh zijnen stoel, op ’s volx gemeene klaght,
    Met eenen nazaet van zijn naeste bloet te kleeden.
    Dit’s mijn belofte aen Godt, waertoe gy wort gebeden.
[p. 24]
Io. (725) Genadighste, vergeef het Joab, wiens verzoeck
    Den zoon met u verzoende, eene oirzaeck van dien vloeck:
    Hoe droegh Achitofel zich onder dees godtloosheit?
Bo. Hy stack zijn zegel aen die godtvergeete boosheit,
    Verhief d’oproerigheit, en zetteze in haer kracht,
    (730) Brogt voort hoe hy den zoon zoo menighmael by nacht
    Te Gilo had geberght, toen, van het hof verschoven,
    Om zijn gerechte wraeck, hem elck ontzagh te hoven,
    De wijde weerelt den verschovling viel te kleen.
    Hy haelde Urias op; wat Saul had geleên,
    (735) Veel jaeren na de doot, in zijn nakomelingen,
    Die, treurigh, en gehaet, al quijnende vergingen.
    Hoe d’overspeelster, als een stiefmoêr, Davids zoon,
    Den eerstgeboren, wil versteecken van de kroon,
    En wettigheit des rijx, en over d’oude heeren,
    (740) In haeren Salomon, na Davids doot regeeren.
    Hy hoorde een ieders zin. de stemmen gingen om.
    Men vraeghde hooft voor hooft. zoo steigerde, zoo klom
    Weerspannigheit in top, uit eenen mont besloten.
Io. Vervloeckte Achitofel, verwate vloeckgenooten!
    (745) Wat volghde op dit besluit? hoe liep dit kluwen af?
Bo. Zy mompelden een wijl. toen sloegenze om het graf
    Van vader Abraham een’ ring, en voort aen ’t bidden
    Dat d’opperste hun recht wou zegenen. in ’t midden
    Stont Absolon, die zwoer zijn trou aen ’t volck en ’t rijck
    (750) Den stammeheeren toe, die zwoeren algelijck,
    En gaven hem de hant, met een’ den blancken degen.
    Toen sloop ick heimlijck deur, tot stervens toe verlegen,
    En koom den koning dit ontvouwen met gevaer.
    Dat Godt het rijck behoede, en Godts gezalfden spaer’.
Da. (755) Belieft het Gode dat zijn knecht dien kelck zal proeven,
    Ick sta gelaeten, wil my niet te vroegh bedroeven.
    Hy kan dit keeren, hen veranderen van zin.
    Gy bode, ga ten hove, en spreeck de koningin.
[p. 25]
    Heer Joab, laet de wacht de stadt en ’t hof bezetten.
    (760) Voltreck de ronde, steeck bazuinen, en trompetten.
    Och Absolon, hoe snel verandertge uwen zoen,
    Dien kus en klanck van pais in eene krijghsklaeroen!
    Lijfschutten, haest u, voort: de bloetvlagh uit den toren:
    De standers op de poort. op op, men blaes den horen.
    (65) Mijn Krethen, Plethen, al de burgers in ’t geweer.
    De vlam slaet uit het hof: hier gelt geen veinzen meer.
    Men hindre dat hier niet de weiflaers t’zamenrotten.
Io. Ons staet dien hoogen boom van kroon en tack te knotten.
    Zent flux bespieders uit naer Hebron. luister scherp
    (770) Wat nadruck volgen wil op zulck een ruw ontwerp.


Thamar. Davids bedtgenooten.
WAt klanck is dit? wat wil ons weder overkomen?
Bed. Hoe fraey heeft Absolon zijn afscheit nu genomen?
Tha. Wat gaet mijn broeder aen, dat hy dien haet verweckt!
Bed. Gewis gy wist hier van: hy had het u ontdeckt.
Tha. (775) Betrouw ons dat niet toe. wilt dat onze eer niet vergen.
Bed. Hy had zijn zuster lief: hoe kon hy ’t haer verbergen?
Tha. Zoo waerlijck als Godt leeft: dat hy ons sla en straff’.
Bed. Nu haelt hy Ammons moort en snoder uit het graf.
Tha. ’k Beken de vadermoort gaet boven broederslaghten.
Bed. (780) Wie kon zich voor den wrock des dubblen huichlaers wachten?
Tha. Och Absolon, is dit uw Hebrons Godevaert?
Bed. Dat is zijn godtsbelofte, en onderdaenige aert.
Tha. Nu wort de wet met glimp by ’t Heidendom gelastert.
Bed. Zoo gaet het telckens, als godtvruchtigh zaet verbastert.
Tha. (785) Hy volght noch vaders les, noch vaders voorbeelt na.
Bed. Wy zagen ’t onweêr in den droom, maer och te spa.
Tha. Men zal door middelaers misschien zijn hart verzachten.
Bed. Wy hoopen op ’t misschien dien storm niet af te wachten.
Tha. Dat onweêr is noch wijt.
Bed. het buldert voor de poort.
Tha. (790) Te Hebron. hy hoeft tijt. men slaet zoo ras niet voort.
[p. 26]
Bed. Gelijck een loopend vier, gestoockt van medestemmers.
Tha. Waer vint men die?
Bed. dat vraegh vry ons Jerusalemmers.
Tha. Die zien naer David om, en niet naer Absolon.
Bed. Men eert d’opgaende, en niet eene ondergaende zon.
Tha. (795) Zou ’t volck zoo reuckeloos den ouden heer vergeeten?
Bed. Dat hangt aen een, gelijck de schakels van een keten.
Tha. En zoo de keten breeckt?
Bed. dan is de maght gedeelt.
Tha. Hoe wenschelijck waer dit!
Bed. hoe wort dees scheur geheelt?
Tha. Met balssem van gena.
Bed. die heelt geen misvertrouwen.
Tha. (800) Mijn vader is gestreng in elck zijn woort te houwen.
Bed. En oock niet min gestreng in ’t straffen, zonder maet.
Tha. Waer bleeck dat?
Bed. vraegtge waer? wie eens naer Rabba gaet
    Kan ’t hooren, en alom in Ammons dootsche steden,
    Die, wreet gerabraeckt, met hunne afgezaeghde leden,
    (805) In ysre tacken, en het gloeiend tichelvier
    Verbrant, beklaeghden dat zy, d’ooreloghsbanier
    Opsteeckende, zoo trots zich tegens Juda kantten.
Tha. Dat was het niet, maer eer ’t mishandlen der gezanten,
    Die tegens ’t billijck recht der volcken, en de wet,
    (810) De wijde weerelt door natuurlijck ingezet,
    Met hun gescheurde kleên, en half geschore baerden,
    Van kinderofferaers, en gruwelijck veraerden,
    Te rugge quamen by den koning, die hen zont.
    Hy woegh de straf en ’t quaet, tot dat het effen stont.
Bed. (815) Is ’t minder quaet, een zoon naer vaders hart te steecken?
Tha. Een vaders hart verschoont verkleent zijn zoons gebreken.
Bed. De vader heeft noch flus de broederslaght verschoont,
    En wort dus averechts bejegent, en geloont,
    Met eenen nieuwen slagh in zulck een versche wonde.
Tha. (820) ’k Verschoon het niet. dit is een lasterlijcke zonde,
    Een rechte burgerkrijgh berockent tegens Godt.
Bed. De maegen steecken hier elckandre naer den strot.
    Dit zwaert moort blindeling, de broeder zijnen broeder,
    De vader zijnen zoon. de dochter kent geen moeder.
[p. 27]
    (825) Hier worstelen in ’t bloet de burgers tegens een.
    De huizen staen gedeelt, de steden tegens steên.
    De bondtgenoot ontziet verbont noch bontgenooten.
    ’t Omleggend Heidendom komt hier op aengestooten.
    Het mengt zich in ’t krackeel met een gemeine stem,
    (830) En wil het heilighdom en Godts Jerusalem
    Tot in den gront met zwaert en fackelen verdelgen.
    Zoo David zich niet belght, de hemel zal ’t zich belgen.
Tha. Ick hoor een’ kreet opgaen van ’t hof en hofgezin,
    En ga de trap op naer de droeve koningin.
Bed. (835) Hier komt de veltheer aen, bestuwt met krijghskornellen.
    Wy zullen, aen een zy, hem eerst zien orden stellen
    Op wacht, en toght, en al. de krijghsraet is belaên,
    De burgery verbaest. hoe wil dit spel vergaen!


Joab.   Davids bedtgenooten.
WAchtmeesters, krijgskornels, waeckt rustigh met elckanderen.
    (840) Men zal van uur tot uur de leus of ’t woort veranderen,
    De ketens spannen, eer het oproer t’zamenrott’.
    Men sla de ronde ga, verzekre, op ’t hoogh gebodt,
    Op halsstraf, Davids burgh, verzie de poort en vesten
    Met dubble schiltwacht. laet terstont, van vier gewesten,
    (845) De torens mannen. dat de lichte ruitery,
    Den wegh naer Hebron op gespreit, de zuiderzy
    In ’t velt bespiede. laet de pelgrims ondervraegen
    Naer tijding van dien oort, en ofze nergens laegen
    Vernaemen. laet geen’ mensch passeeren, eer de wacht
    (850) Zijn naem opteken’, hem geley, daer hy te nacht
    Vernachten zal. verdeelt u voort in alle straeten.
    d’Almaghtige beschaeme al die den koning haeten.
Bed. O veltheer, hoe vervalt de kroon, en Davids rijck!
Io. Schept moedt: Jerusalem is u een wisse wijck.
Bed. (855) Beschimp nu nachtgezicht, en spoockery, en droomen.
Io. Het koningklijck gezagh wil haest het oproer toomen.
[p. 28]
Bed. Een hollend paert acht toom, noch sporen, nochte roê.
Io. Een hollend paert loopt eerst zich zellef doot en moê.
Bed. Het smackt den heer in ’t zant, dat hals en lenden kraecken.
Io. (860) Zoo fel niet, of de heer kan weêr te paerde raecken.
    Hy voerde ’t Saul en zijne afkomste uit in ’t endt.
Bed. In zijne jeught: nu wort hy ’t harnas ongewent.
Io. Dat bleeck hoe hy zich liet van Ammons wrevel trotsen.
Bed. Dees jonge manschap zit in ’t harnas vast, als rotsen.
Io. (865) Noch vaster dan de reus, de groote Filisteen?
Bed. Dat was een lijfgevecht.   Io. Noch viel de reus te kleen.
Bed. Het zwaert van Absolon is reede al opgeheven.
Io. Gereet voor ons, om hem den wissen slagh te geven.
Bed. Wy spelden ’t onweêr vroegh uit alle omstandigheên.
Io. (870) Hy ging vermomt, en wist zijn opzet fraey te kleên.
Bed. Hy ging zoo niet vermomt, of vrouwen konden ’t mercken.
Io. Eer ’t rijp was, kon men dit met geen getuigen stercken.
Bed. De tekens tuighden ’t, had men oogen om te zien.
Io. Het stont den vader toe hem ’t klimmen te verbiên.
Bed. (875) De zoon heeft in het endt de grijns eens afgetrocken.
Io. Dat’s beter dan geveinst, en heimelijck te wrocken.
Bed. Hoe draegen wy ons best in burgerlijck geschil?
Io. Betrouwt u Gode en ons, en houdt u kloeck en stil.
Bed. Hoe houdt de koning zich, te blint den zoon genegen?
Io. (880) Geduldigh, min voor zich dan om den zoon verlegen.
Bed. Hoe sterck en krachtigh zijn de banden van natuur!
    Wil hy hem keeren?  Io. ja, maer zonder dootquetsuur.
    Hem deert des jongelings. hy wijt de snoode daeden
    Den valschen bloetraên, die den jongeling verraeden,
    (885) Met kracht verrucken uit de heirbaen van de deught.
    Hy kent d’oploopentheit en ’t hitzigh bloet der jeught,
    Van schalcken lichtelijck door treken te misbruicken,
    Roofvogels, vet gemest, gewoon het oogh te luicken,
    Tot schade van ’t gemeene, en ongelijck te voên,
    (890) Alleen uit eige baet. het averechts vermoên
[p. 29]
    Weêrspannigheit, gewelt, de wulpscheit, zich vergeeten,
    Scherp uitzien, elx gebreck ten breetsten uit te meeten,
    Onmaetige overdaet, pluimstrijcken, en bedrogh
    Is d’eersleep, die hem volght, en voort al wat’er noch
    (895) Aen vast is. kon een prins, met zulck een stoet behangen,
    Zich oit intoomen van verkeerde en slimme gangen?
Bed. Gy zeght gelijck het is. wy mompelden by wijl,
    Maer kropten ’t lijdzaem in. ’t verandren van den stijl
    Der princen kan men eer beklagen dan verhoeden.
    (900) Als Godt wil straffen dan ontbreecken hem geen roeden.
    Hy treckt den zegen van verkeerden dickwijl in,
    En laetze vallen in een’ averechtsen zin.
    De hooghste wijsheit, sterck en lieflijck in ’t beleiden,
    Kan boven ons begrijp de stoffen toebereiden,
    (905) Tot datze in ’t ende ’t wit, waerop zy mickt, beschiet.
Io. Zoo zet uw hart gerust. wat my belangt, ’k zal niet
    Verzuimen voor de stadt en ’t lant en u te waecken.
    Wy zullen haest met Godt dien hoeck te boven raecken,
    En gaen nu voort om hoogh eens uitzien van de tin.
    (910) Mevrouwen, treet in ’t hof, en sterckt de koningin.


Thamar.    David.    Joab.
    HEer vader, ick heb hoop mijn’ broeder om te zetten,
    Hem snel t’ontmoeten, zulck een jammer te beletten.
    Vergunme dat ick met een ruiterbende treck’,
    Uw vaderlijck gemoedt hem levendigh ontdeck’.
    (915) Hy zal zijn opzet, al te bloedigh en verwaten,
    Op zusters bede, haer ter liefde, vaeren laeten.
    d’Aertsvader Jakob, wien ’t aen omzicht niet ontbrack,
    Smoorde Esaus bittren wrock, en schoof dat ongemack
    Voorzichtigh van zijn’ hals. een vriendelijck bejegenen
    (920) Vermurwt een steenen hart. de hemel zal het zegenen.
Da. Mijn dochter, ick betrouw uw vredelievende aert
    Zou niet eens schroomen op het punt van broeders zwaert
[p. 30]
    Met uwe bloote borst te paerde heen te rennen:
    Maer die Achitofel, en zijn doortraptheit kennen,
    (925) Geloven niet dat dit verdragh te vinden staet.
    Achitofel staet blanck, strafschuldigh aen verraet,
    Ontvonckt het smeulend vier, en keert zich aen geen kermen,
    Noch krijten, als hy zich magh by die koolen warmen.
Tha. Een minnelijck verzoeck ten minste kan niet schaên.
Da. (930) Raet hem Achitofel uw’ voorslagh af te slaen,
    Zich met beloften noch verdragh te laeten paeien?
Tha. Zoo blijft het pleit in staet.
Da. dan zal hy luider kraeien,
    Indien de vader schijnt te zwichten voor den zoon,
    Die wint met zulck een’ klanck terstont de halve kroon.
Tha. (935) Belieft het u, laet ons hierop den veltheer hooren.
Da. Trouwanten, haelt hem, dat hy afstijgh van den toren.
    De tijt lijt geen vertreck. men hoort van overal
    Gerucht van oproer, en dit ooreloghsgeschal
    Slaet voort van stadt tot stadt. de bergen en de daelen
    (940) Geraecken op de been. verbaestheit vlieght de paelen
    Des rijx met kracht voorby. alle aengegrensde steên
    Van ’t Heidendom zien uit, en steecken ’t hooft by een.
    Zy rekenen den dagh nu eens te zien geboren
    Om over ons Jordaen Godts stoel en Godt te stooren:
    (945) Maer toeft, als Godt ontwaeckt zal in- en uitlantsch spoock
    Voor ’t licht van zijn gezicht verdwijnen, als een roock.
Tha. Daer komt de veltheer af. ’t gelieve u hem te vraegen.
Da. Mijn dochter, uw princes, getroost zich zelf te waegen
    Om haeren broeder om te zetten, en zijn’ haet
    (950) Te blusschen, Godt ten dienst. wy neemen ’t in beraet.
    Zoo gy ’t geraeden vint, en nut, ick stem het mede.
Io. Bemiddeltze ’s lants rust, en is ’er hoop van vrede,
    Men zal haer eeren van den rijxstroom aen d’Eufraet,
    Zy schooner keeren dan de schoone dageraet
    (955) Ons aenstraelt met den dagh. laet voortgaen, zonder beiden.
    De koning zeegne haer. ick zalze voort geleiden
[p. 31]
    Ter burghpoorte uit, en met een bende ruitery
    Bestuwen.
Da. Godt verleen dat uwe reis gedy’
    Tot rust van ’t heiligh rijck. mijn dochter, treck in vrede.
    (960) Levyten treet ons voor, en offer uwe bede
    Den Godt van Abraham, of Thamars vredetoght
    Den vader en den zoon noch eens verzoenen moght.


REY VAN LEVYTEN.

I. ZANG.
            Princes, die, haeckende naer vrede,
                Om vader en den zoon
                (965) Op een’ gelijcken toon
            Te trecken, heentreckt uit de stede,
                Hoe lieflijck is uw tredt!
                Waer gy de voeten zet,
            Daer wassen lelien en geuren,
            (970) Een regenboogh van schoone kleuren,
                En hartverquickend kruit.
                Men kieze al ’t edelste uit,
            En vlechte een’ krans om u te kranssen.
            Keer zoo, datze al rondom u danssen.
I. TEGENZANG.
            (975) Dat ’s billijck. eer en prijs is waerdigh
                Die ’t vaderlijck palais
                Herstellen wil in pais.
            Ay ziet, hoe spoetze zoo wilvaerdigh,
                Of zy dees jammerbron
                (980) Noch tijdigh stoppen kon,
            Daer endtloos onheil uit zou vloeien,
            Waerby alle onbesneden groeien,
                Als hart staet tegens hart,
                Geweer en vuist verwart,
[p. 32]
            (985) Verblint, en heet op moort en schennis.
            Het burgeroorlogh draeght geen kennis.
II. ZANG.
            De burgerkrijgh der twalef stammen,
                Om ’t gruwelijck misdrijf
                    Aen een Levitisch wijf,
            (990) Broght Gibea in lichte vlammen,
            Stont haer en ’t wraeckgespan
                Op hondertduizent man,
            Holp Benjamins geslacht in d’asschen.
            Toen moght zich in zijn tranen wasschen
                (995) Een deerlijck overschot,
                Getreden, en bespot.
            Dat quetste zelfs die ’t velt behielen.
            Wat velde een burgerzwaert al zielen!
II. TEGENZANG.
            Almaghtige, zie uit den hoogen.
                (1000) Verhoe toch Josefs scha.
                Van Dan tot Berseba
            Spant al de strijtbre jeught haer bogen.
                Veel duizent vloeckgemeen,
                Geharnast tegens een’,
            (1005) In aentoght met gevelde speere
            Hem dreigen, die, uw’ naem ter eere,
                Zoo veele steden won,
                Alle afgoôn dempte en schon.
            Verdadigh toch uw volx behoeder.
            (1010) De zuster stille haeren broeder.
   
Continue
[p. 33]

HET VIERDE BEDRYF.

David. tweede Bode. Ioab.

MEn zwaeit de veltbanier op ’s burghpoorts hooge kruin,
    En blaest van Hebron met de heldere bazuin
    Te wapen, dat het klinckt door Davids stadt en straeten.
    De wacht heeft door ’t klincket den postbode ingelaeten.
    (1015) Trouwanten, rept u. haelt hem daetlijck hier voor ’t hof.
    Daer komt hy, ’t aenzicht zwart begruist van zweet en stof,
    En hygende en vermoeit, kan naulijx adem scheppen.
Bo. Godt spaer’ den koning. op, men moet de handen reppen.
    Te wapen, heeren, op te wapen: het is tijt.
    (1020) De vyant voor de poort. men wapen’ zich ten strijt.
    Te wapen: op, de prins treckt aen met zijn standaerden.
    Hy is in aentoght, draeft vast herwaert met de paerden,
    Bezet de heirbaen. sluit den draeiboom. spoet u. voort.
    Ick zie den prins van daegh te Sion voor de poort.
Da. (1025) De rijxprinces is flus naer Hebron toe getogen:
Bo. Gelijck een blixemstrael my snel voorby gevlogen,
    Ten halven wege, met een’ ridderlijcken troep.
Da. Laet hooren wat’er wanckt. zegh op: hoe gaet de roep.
Bo. Zoo ras als Absolon den stammen had gezworen,
    (1030) Op ’t graf van Abraham, nam Arons zoon een’ horen,
    En zalfde ’t schoone hooft in ’t midden van al ’t volck,
    Dat hem omschaduwde, gelijck een dicke wolck.
    Hy kroonde ’t blonde haer met levendige straelen
    Van gout en diamant. daer had gy hem zien praelen,
    (1035) Gelijck een morgenzon, met eenen zwier van gunst,
    Dat elck in twijfel trock of hier natuur, of kunst
    De kroon spande in een’ man, van boven tot beneden
    Volschapen, zonder smet doorgaens aen al zijn leden.
    Leef lang, leef lang, ô Prins, ô koning Absolon.
    (1040) Leef lang, doorluchtste telgh. uw naem verdoof de zon
[p. 34]
    In glans en heerlijckheit. dat was ’t geduurigh roepen,
    ’t Gejuich van duizenden, gedeelt in twalef troepen.
    Hier op verhief zich voort een schel bazuingeschal,
    Beantwoort met een’ galm van heuvel en van dal,
    (1045) Die aen de starren klonck. het offer wort ontsteecken.
    Men deckte tafels. geen triomf, noch vreughdeteken
    Ontbracker. d’offerspijs wert rustigh opgedischt.
    Men stroide in ’t hondert gout en zilver. ieder vischt
    En grabbelt’er. de wijn springt levendigh uit bronnen.
    (1050) Geheele kudden, noch gebrade runders konnen
    De menighten verzaên. men hoorde een zelve stem
    In duizenden. men sloot hier op Jerusalem
    Te winnen, en den zoon in vaders troon te zetten,
    Eer veltheer Joab schrap, den degen quaem te wetten.
    (1055) Men stelde daetelijck het voetvolck in ’t vierkant,
    Gewapent, eensgezint, om voort gelijckerhant
    Te rucken naer de stadt. de koning met zijn paerden
    Voert zelf den voortoght aen, op brullende standaerden
    Van dieren. Kanaän, zoo heerlijck als ’t oit was,
    (1060) Zagh noit een braver jeught in ’t gouden harrenas,
    Al gout is ’t dat’ er blinckt. de weelige livreien,
    De wapenrocken, elck om ’t prachtighste geleien
    Den nieuwen koning, die, in ’t harte van dees pracht,
    Op eenen zwarten muil trots uitsteeckt, als by nacht
    (1065) De heldre morgenstar de starren komt te dooven,
    En al wat adem schept een’ schoener dagh beloven.
    Recht voor hem heene praelt de groote leeusbanier
    Van Juda, en ’s rijx leeu straelt moedigh vlam en vier
    Ten grimmige oogen uit. hy dreight zijn scherpe klaeuwen
    (1070) In uwe kroon te slaen, nu Davids helden flaeuwen.
    De stammen volgen hem, doch langsaem na te voet,
    Elck onderscheiden door zijn wapen, en vol moedt
    Om ongestuit, recht toe, uw’ burgh en Salems wallen
    En poorten teffens, als een springvloet, t’overvallen.
[p. 35]
Da. (1075) Waer reedt Achitofel?
Bo. recht achter ’s konings zoon.
    De stammevaders, als hanthavers van zijn kroon,
    Omringden hem, gekleet in purpre staetsirocken,
    Op hun strijtwagens, al van muilen voortgetrocken.
    Dat gaf prins Absolon, de jonge majesteit,
    (1080) Een’ wonderbaeren glans en glimp van wettigheit.
    Dus wort hy aengebeên met juichen, buigen, knielen,
    Zoo verr’ men uitzagh, daer alle oogen op hem vielen.
    De rotsgalm rolde al voort, zoo wijt die rollen kon:
    Godt spaer’ den koning, ’s rijx beschermer, Absolon.
    (1085) Genadighste, waeck op: schut Josefs schande en schade.
    Of breng de sleutels, op genade en ongenade,
    Den erfgenaem des rijx, den jongen koning toe.
    Is ’t Godts gehengenis, zoo kus by tijts Godts roê.
    Al ’t heir spuwt vier en vlam, om Davids eer te minderen,
    (1090) Haelt Saul uit het graf, het dempen van zijn kinderen,
    Eischt wraeck om ’t overspel, bespat met bloet en moort.
    Het is al lasteringe en schennis wat men hoort.
Da. Ga daetelijck in ’t hof. verhael de koninginnen
    Al wat gy hoorde, en zaeght. ’t is tijt om tijt te winnen.
Io. (1095) Zoo is ’t, genadighste. dees storm eischt kort beraet.
    De Kreten, Plethen schrap. de knods raeckt licht op straet.
    Het graeu, de burgers zelf ontzien zich niet te mompelen
    De burghpoort, en den burgh, en hofwacht t’overrompelen.
    Wij mogen op geen’ eedt van weifelaeren staen.
Da. (1100) Of nootweer bieden, of in ballingschap te gaen,
    Te vlughten, eer de prins de stadt koome overvallen.
Io. Het lest waer raedtzaemst: doch verlaeten wy de wallen,
    Zoo zet hy zich op stoel, ten zy het Thamar keer’.
Da. Die hoop is uit: hier gelt geen tusschenspreecken meer:
    (1105) De kans is al gewaeght. het oproer moet’er onder,
    Of over. deze stadt schijnt nu een lichaem, zonder
    Het eêlste deel, het hooft, dat noch wat spartlen wil.
    Elck ziet naer ’t zuiden uit. ’t ontvonckte vier smeult stil,
[p. 36]
    Zoeckt naer ontvonckbre stof, en komt het die te vatten,
    (1110) De vlam zal uitslaen, en de daecken over spatten:
    Dan brengt men ydel hulp en water by der hant.
    De baet- en staetzucht, wraeck, en haet, en misverstant,
    En ongebondenheit hun hoofden t’zamensteecken:
    Als naer een dootquetsuur een toevloet van gebreken
    (1115) Des lichaems t’zamenrot, tot ergernis van ’t quaet.
    Zoo is ’t, helaes, gestelt met onzen krancken staet.
    Maer laet ons raet met Gode en ’s rijx aertspriestren leven,
    Eer wy besluiten, en ons op de vlught begeven.
    Staffiers, vlieght heene: roept d’aertspriesters hier voor ’t hof.
    (1120) Laet dreigen al wat wil: ’t gedy Godts naem ten lof.
    Ick zworf voor Saul lang in droeve ballingschappen.
Io. Toen was de koning jong: nu vallen hem de stappen,
    In zijnen ouderdom, te zuur: een hardt gelagh.
    Hoe trapt een wrevligh zoon, in uwen ouden dagh,
    (1125) Den vader, in wiens hart hy plagh de kroon te spannen!
    Wat baert een lantverdriet al wolven, en tyrannen!


Aertspriesters. David. Joab.
LAng leef de koning. Godt bewaere Jesses spruit.
    De storm van oproer raest.
Da. het ziet’er byster uit.
Aer. Wat sluit men?
Da. onder Godts en Arons vollen zegen
    (1130) Te vlughten uit de stadt. ’t gelieve u te overweegen
    Of ’t niet geraeden zy dit hollend weêr den toom
    Te vieren, liever dan stijfzinnigh, tegens stroom
    En wint, de hulck des rijx in zulck een storm te waegen.
    Wy sloten nodigh Godt en u om raet te vraegen.
Aer. (1135) Genadighste, wy staen gelaeten onder Godt,
    En ’s konings wijsheit, en gereet op ’t hoogh gebodt
    Te volgen wat tot heil des volx wort goet gevonden.
    ’s Volx welstant is de wet, waer aen gy staet gebonden:
    Maer ’t is bedenckens waert of dit gevordert wort
    (1140) Met voor te vlughten, eer de hooghste noot u port.
[p. 37]
    Gy hebt in uwen dienst de Krethen, en de Plethen,
    De nederstadt in dwang, door ’t spannen van de keten.
    Uw helden, om hun deught en dapperheit ontzien,
    Staen tegens duizenden, getroost hun ’t hooft te biên.
    (1145) Wy schuilen noch, beschut van torenrijcke muuren,
    En graften, een gewelt, dat stormen kan verduuren,
    En voor ’t rammeien van den stormram suft noch zwicht.
    Hoe zou dit schreeuwen, zoo een oorloghsman te licht
    Zijn burgh en hooftstadt gaef ten rove aen wulpsche troepen!
    (1150) Zy steecken u naer ’t oogh met bulderen en roepen,
    Doch min met hart en moedt. dit lichte kaf wil haest
    Verstroien, zoo de wint, uw aêm, hier onder blaest.
    De vroomen, op wier trouw een vorst zich magh verlaeten,
    Staen vast, en pal, een man zoo goet als tien soldaeten.
    (1155) Men zifte weifelaers en trouweloozen uit:
    Want los Godts heilighdom, de bontkist, tot een buit
    Te schencken; liever ons gewijde en heilige orden,
    In ’t blancke harrenas, het zwaert op zy te gorden,
    De Godtskist met triomfe en juichende geschal
    (1160) Rondom gevoert, ten schimp des oproers, op de wal.
Da. Dat u de hemel loon’, voor uwe oprechte trouwe,
    Gebleecken t’onswaert, in het nijpen van dien rouwe.
    Eerwaerdighsten, betrouwt wy weegen d’eer van Godt
    En u veel zwaerder dan geluck van aertsch genot,
    (1165) Den scepter en de kroon, ons toegekeurt van boven.
Aer. Is hier geen middel om dien rijxgloet uit te doven,
    Door tusschenspreecken, en belofte, en kloeck beleit?
Da. Dees rijxkoorts heeft zich reede in ’t hart des rijx gespreit.
    Wy zien geen middelen dien brant zoo dra te koelen.
    (1170) Het krancke lichaem van den staet, benaeut aen ’t woelen,
    En flaeu van krachten, geeft den staetarts noch te raên
    Of ’t maghtigh zy dien stoot en aenval uit te staen.
    Wy hebben niettemin, of Godt ons troost gewaerdight,
    Ons dochter Thamar, op haer aenstaen, afgevaerdight,
[p. 38]
    (1175) En wachten tijding, zoo misschien die eedle ziel
    Door licht betrouwen niet in broeders ongunst viel.
Aer. De broeder was dus lang haer wonder wel gewogen.
Da. Noch heeft hy haer vermomt vertreckende bedrogen,
    Doch eerst zich zelven, door zijn bloetraên aengestoockt,
    (1180) Daer nu het gansche lant te jammerlijck af roockt.
Aer. Waer recht in zwang, dit stont dien bloetraet eerst te boeten.
Da. Een eigen huisgenoot treet zijnen heer met voeten,
    Achitofel, bewust van ’t hofgeheimenis,
    Die lang gemeenzaem met den koning ging ten disch;
    (1185) Een wonde in onze borst: maer gaende slimme gangen,
    Wat wonder waer ’t, zoo hy in zijnen strick bleef hangen,
    De steen, om hoogh gesmackt, quaem vallen op zijn hooft!
Aer. Ruimt gy Jerusalem, als balling, dat verdooft
    Den glans der majesteit, dus lang by alle volcken
    (1190) Aenbiddelijck, zoo wijt de hemel hangt met wolcken
    Betrocken: en wat hoop van Sion weêr te zien?
Da. Verdooft het min mijn’ glans, den vader op de knien
    Zien leggen voor den zoon, hem smeecken om genade;
    En hachelijck of my het smeecken quaem te stade.
    (1195) d’Aenstoockers van dit quaet, te gruwelijck verwoet,
    By zich veroordeelt, geen gerustheit zien te moet,
    Zoo lang de voorzaet leeft, en leght op zijne luimen,
    Om t’achterhaelen, die hem ’t erfdeel leerden ruimen,
    Waerover hy, gezalft van Godt, den troon bezat.
Io. (1200) Indien gy ’t vlieden stemt, ten minste laet de stadt
    Verzien met eenen glans en koningklijcken luister
    Van bedtgenooten: recht gelijck de zon, by duister
    Beneên de kim gedaelt, noch gansch niet onder gaet,
    Ten zyze een wijl een streeck van glanssen na zich laet,
    (1205) Getuigen dat het licht te water, na’et verdwijnen
    In ’t westen, weder uit den oosten zal verschijnen.
Aer. De veltheer vat het recht: dat ’s raetzaem en gegront.
Da. Ick had dien voorslagh op de tong, en in den mont,
[p. 39]
    En vind geraden tien van mijne bedtgenooten
    (1210) Te laeten in het hof. nu echter eens gesloten
    Of niet het heilighdom, en priesterlijck geslacht,
    En wat Godts hutte dient zal volgen. men verwacht
    d’Aertspriesterlijcke stem. wy stellen ’t aen uw oordeel.
Aer. Al wat uw majesteit, Godts majesteit tot voordeel,
    (1215) Geraden vint en nut, bestemt d’aertspriester mê.
Da. Zoo rept u daetelijck, en houdt u t’samen ree:
    Want ons gelegenheit van uur tot uur wort slimmer.
    Levyt en bontkist voor, dan ’t hof en joffrentimmer.
    Laet Kreeth, en Pleeth, en al het regement van Geth
    (1220) Den hindertoght bekleên, dat niemant ons belett’,
    Van ’t zuiden opkoome, in den staert sla met den degen.
Aer. Wy reppen ons: wy gaen. Godt geve u zijnen zegen.
Da. Heer Joab, ruck al uw gewapenden by een.
Io. Genadighste, terstont. maer langs wat heirbaen heen
    (1225) Getrocken, veiligh voor den snellen scepterrover.
Da. De Beeckpoort uit, de brugh der beecke Cedron over,
    Naer stadts Olijfbergh, op Bahurim oostwaert aen.
    De wegh valt reisbaer, om het rijzen van de maen.
Io. Daer komt de koningin, bestuwt van bedtgenooten,
    (1230) Bedroefde tronien, met traenen overgoten.


Bersabe. David. Bedtgenooten.
    GEnadighste, wat raet met onzen Salomon,
    Dit kint, uw’ erfgenaem, gevloeckt van Absolon?
    Waer bergen wy uw spruit? wat schaduw zal haer decken?
Da. Schep moedt, mijn koningin: wy staen op ons vertrecken.
    (235) Dit kint en gy zult mê. bewaert behoedt ons Godt:
    Wy trecken algelijck een zelve deel, een lot.
    Gy hoeft de zorgh voor ’t kint den vader niet te vergen.
    Vergeet de kroonen en de scepters niet te bergen,
    Het heilighdom des rijx: vooral vergeet dit niet,
    (1240) En voort al wat ons nu niet in de zinnen schiet.
[p. 40]
    Vertreck, en houdt u reedt met al de koninginnen.
Bed. Helaes, wat gaet ons aen? wat raeden? wat beginnen?
Da. Het is besloten dat gy ’t hof bewaeren zult.
Bed. Vertrecktge zonder ons? zoo boeten wy de schult
    (1245) Van anderen alleen. wat ramp wil ons gemoeten!
    De vyant zal zijn lust baldaedigh met ons boeten.
    Geene onschult, noch bescheit houdt woesten by den toom
    Van reden. och, nu zien wy d’uitkomst van den droom,
    En ’t ysselijck gespoock. de leeuw, die ’t velt zal winnen,
    (1250) Mishandelt brullende d’onschuldige leeuwinnen.
Da. Laet vaeren ydelheit van droom en spoockery.
    Het loop’ zoo hoogh als ’t wil, men houdt de vrouwen vry.
    Hier valt geen wederstant: de stadt, en ’t hof staen open.
Bed. Waer bergen wy onze eer. nu zullen wy ’t bekoopen:
    (1255) Want d’overwinner schat zijne eer te kort geschiet.
    O koning, voer ons mê. behoê ons voor verdriet.
Da. De Sanhedrin zal zelf ’t aentreckend heir gemoeten,
    En offeren beleeft de sleutels aen de voeten
    Des triomfeerders, die den vader overmagh,
    (1260) En, jammerlijck misleit in zijnen ouden dagh,
    Ten rijcke uitschupt. verhaelt hem vaders leste klaghten,
    En droeven uitgang, of ’t zijn hart noch moght verzachten.
    Men stilt een’ leeuw door zoet en minzaem ondergaen.
    Wat hooren wy? hier komt ons dochter Thamar aen.


Thamar.   David.   Bedgenooten.
(1265) TEr goeder uure vinde ick u, heer vader, weder.
Da. Gy zette uw broeders wrock en blinde gramschap neder?
    Hy luisterde naer u?  Tha. gelijck een dove rots
    Naer ’t ruisschen van de zee. hy bleef verstockt, en trots.
Da. Zoo hoopten wy vergeefs of gy dit quaet moght heelen.
Tha. (1270) Ick had met mijnen troep omtrent twee derdedeelen
    Naer Hebron afgeleght, toen hy ons tegen quam,
    En stont op ons bazuin. ’k viel hem te voet. hy nam
[p. 41]
    De zuster minnelijck, naer zijn gewoonte, in d’armen,
    En hief haer uit het stof, met hartelijck ontfarmen.
    (1275) Ick hielt op zijn genade ootmoedigh by hem aen,
    Met een bedruckte stemme, op elcke wang een traen,
    En badt, waer ’t mogelijck, dien heirtoght noch te staecken,
    Te minste vader niet te quetsen, door ’t genaecken
    Met zulck een vyantschap, noch reuckeloos zijn bloet,
    (1280) Verkout van ouderdom, t’ontstellen, maer ’t gemoedt
    Des vaders, om den zoon tot stervens toe verlegen,
    Te troosten. ick beloof hem al wat vaders zegen
    Vermagh, oock zelf de kroon, met een gemeene stem
    En tegenjuichen van geheel Jerusalem,
    (1285) By vaders leven, te verzekren, toe te wijden,
    Om namaels hierom met zijn’ broeder niet te strijden.
    Hy eischt mijn’ last te zien. ick nam dien last op my,
    Dit uit te voeren met verlof van vaders zy.
    ’k Verzekerde hy zou by uitstel meer verwerven,
    (1290) En badt hem zich noch al zijne afkomst niet t’onterven
    Door wapens, en gewelt. hy scheen ten leste een wijl
    Te luistren naer dien toon, en liefelijcken stijl:
    Maer uw Achitofel sloegh al dien handel gade,
    Versteurde het gespreck, en keerde ’t al ten quade.
    (1295) Ten leste zwoer hy, borst met dreigementen uit,
    Indien Jerusalem verhardt den intoght stuit,
    Haer poorten en den muur ter aerde toe te slechten.
    Zoo luidt zijn afscheit. kies te vlieden, of te vechten.
    Geen middel is’er om zijn gramschap t’ondergaen.
    (1300) Hy ruckt al brullende en verbolgen herwaert aen.
Bed. Zoo brult de jonge leeuw, en dreight de hofleeuwinnen.
    Wat raet? wat gaet ons aen? wat zullen wy beginnen?
    Tien bedgenooten, elck als een verlaete weeu,
    Geschonden, geschoffeert, verslonden van den leeuw.
Tha. (1305) Zal mijn heer vader dan Jerusalem verlaeten?
Da. Wy trecken heen, gevolght van alle beyde staeten,
[p. 42]
    Het priesterdom, en ’t hof, waer d’opperste ons geley.
Tha. Och, wat ontmoete my een lant- en stadtgeschrey!
    Behaeghde ’t vader dat uw dochter mê moght trecken.
Da. (1310) Uw blijven zal misschien tot vaders voordeel strecken.
    ’k Beveel dees schreienden in uwe hoede. keer
    Al wat gy keeren kunt. ’k beveel beschut haere eer,
    Gelijck uw moeders. wisch de traenen van uw kaecken.
    De slagh, die my raeckt, zal een iegelijck niet raecken.
Tha. (1315) Helaes, verlaet gy ons,in dezen droeven schijn?
Bed. Och, geeftge duiven, die toch zwack en weerloos zijn,
    In ’s havix klaeuwen?  Da. dit ’s besloten by ons allen.
Bed. Most dan dit heiloos lot ons juist ten deele vallen?
Da. Gy zijt geluckiger dan wy, en zet geen’ stap
    (1320) Den drempel over; wy gaen heene in ballingschap,
    Onzeker waer men zal ter neder slaen in ’t ende.
Tha. Mevrouwen, weest getroost. wat jammer, wat elende
    U overkomt, dat komt my over. broeder zal
    Zich draegen, als ’t betaemt, zijn zuster te geval.
Da. (1325) Welaen dan, weest getroost, en wilt op Godt betrouwen,
    Die ons met blyschap wil vergaderen. mevrouwen,
    Mijn dochter, dat ick u voor ’t leste eens kuss’. ’t is tijt
    Te scheiden voor een wijl. waertoe al dit gekrijt?
    Dit schreien baet niet. nu mijn dochter, troost dees droeven,
    (1330) U zelve mê. schep moedt. de hemel wil beproeven
    Wat ons gedult vermagh.  Tha. och vader, gaet gy heen?
Bed. Hy gaet in ballingschap, verlaet ons hier alleen.
Tha. Naerdien het Godt belieft, laet u een hart inspreecken.
    Wat my belangt: betrouwt u zal geen hulp ontbreecken.
    (1335) ’k Heb broeder menighmael getroost, en neêrgezet,
    In zijne ballingschap naer mijne maght geredt.
    Wat leedt hy niet, vervolght, gelastert, en besproken,
    Schoon hy rechtvaerdigh zich aen Ammon had gewroken!
    Noch loof ick niet dat hy zijn lijden eeuwigh kaeut,
    (1340) Uit wraeck zijn vaderlant en vaders hart benaeut,
[p. 43]
    Daer hy de kroon in spant. Godt straff’ den raet, die wrockend
    Den jongling stijft in ’t quaet, zoo groot een quaet berockent,
    Den vader en den zoon gescheiden houdt, en lacht
    In zulck een lantbederf. de koning moet te nacht,
    (1345) Versteecken in een hol, en onderaerdtsche kuilen,
    Zich met zijn koninginne en erfgenaem verschuilen:
    Wy mogen veiligh in het hof te ruste gaen.
Bed. Godt geef dat dit, gelijck gy voorspelt, magh beslaen.
Tha. Men spoet de reis met kracht: zy hoeven tijt te winnen:
    (1350) Laet ons terwijl in ’t hof vergaêren onze zinnen,
    Verstroit door al ’t gewoel. vertreckenwe aen een zy.
    Nu ebt hier ’t heil van ’t hof: verwachtenwe ’t gety.


David.
            Jordaen, die, boven stont, beneden
                Den doortoght schonckt, door Godts gena,
                (1355) Aen ’t heilrijck heir van Josua,
            Een wonder voor den onbesneden:
                Waerna de stammen, rijck van buit,
                De dertigh rijcken deelden uit:
            Nu hoeftge uw water op te trecken,
                (1360) Te stoppen uwe glaze kruick,
                Op dat de koning, stil, ter sluick,
            Uw kil doorwaede, en zich magh decken
                In een woestijne voor zijn kint,
                Van hem zoo vaderlijck bemint.
            (1365) Och, Absolon, geen vrouweliefde,
                In tonder van het jonge bloet
                Gevat, ontsteeckt met zulck een’ gloet,
            Als gy het hart van vader griefde.
                Wat hadge my, nu afgeslooft,
                (1370) Met uwen bloessem niet belooft!
            ’k Heb Jonathan, in ’t velt verslagen,
                Mijn’ halsvrient, die mijn leven stut,
[p. 44]
                Voor vaders blinden wrock beschut,
            Zoo niet betreurt: leght gy my laegen?
                (1375) Doorstietge my, gy zoudt, ô smert!
                Uw hart doorstooten in mijn hart.
            O hof, ’k getroost my u te missen.
                d’Alziende kent hier d’oirzaeck af.
                Hy kan, na d’uitgestaene straf,
            (1380) De traenen van mijn aenzicht wissen.
                ’t Verschiltme luttel of ick leef,
                Als Godt het Absolon vergeef.
    ’k Laet d’uitkomst van mijn leedt den oppersten bevolen.
    Hy heeft den pael gestelt, hoe lang my staet te doolen.
    (1385) Hier komen Levys zoons gepaert ter hutte uittreên,
    De Godtskist volghtze, met d’aertspriestren. gaenwe heen.
    Dat my de koningin, met onzen jongen zoone
    En ’t vrouwentimmer, volg’. de toeverlaet der kroone,
    Helt Joab volge ons, en al ’t hof, en lest de wacht
    (1390) Des burghs, gesloten met de trouw van d’oorloghsmaght.


REY VAN LEVYTEN.

ZANG.
            Wat was ’t een heerlijck praelen,
                Toen gansch Jerusalem,
                Een hart, een ziel, een stem,
            Helt David in quam haelen!
            (1395) Die op het punt van ’t slaghzwaert,
                Den Filistijn ontrooft,
                Hun toonde ’t reuzenhooft,
            Dat flus al ’t heir verdaghvaert.
            Men zagh den helt geleien,
                (1400) Daer hy met eere tradt
                Ter poorte in van de stadt,
            Op bommen, en schalmeien.
[p. 45]
            Men hoorde joffrekeelen,
                Gestelt op Jesses lof
                (1405) Hem voortreên op het hof,
            En dezen, lofzang speelen:
            Wie staet nu niet verwondert?
                Om Geth het hooft te biên
                Sloegh koning Saul tien
            (1410) Helt David honderthondert.
TEGENZANG.
            Nu treckt ’s rijx heilant heenen,
                Die dertigh jaeren prat
                Den stoel des rijx bezat,
            Baervoets, met bloote beenen,
            (1415) Het hooft met rouw behangen,
                Van jaeren overlast.
                De traenen rollen vast,
            En bigglen langs de wangen.
            Nu moet hy nootdruft prachen,
                (1420) In ballingschap versmaet,
                Gevloeckt, vervolght, gehaet,
            Den vyant hooren lachen.
            Al ’s helts doorluchte daeden
                Vergeet men. is ’t niet snoot?
                (1425) Zijn hof- en dischgenoot
            Durf zijnen heer verraden.
            Al ’t stamhuis, vol geschater,
                Bestormt des vaders troon,
                Verslingert op den zoon.
            (1430) Het valt hem toe, als water.
SLOTZANG.
            De koning leerde ons niet te bouwen
            Op menschen reuckeloos,
[p. 46]
            Lichtvaerdigh, los, en broos,
            Maer met een onverwrickt betrouwen
            (1435) Op Godt alleen te staen.
            De weerelt, als de maen,
            Is wisselbaer, dan heel volscheenen,
            Dan half, dan minder, dan verdweenen.
            Wat ’s nu ’t gekroonde hooft?
            (1440) De glans is uitgedooft.
   
Continue

HET VYFDE BEDRYF.

Absolon.   Achitofel.

ZOo wort Jerusalem gewonnen zonder slagh:
Ach. En niet door laegen, maer by schoonen lichten dagh.
Ab. Deze avontzon van ’t hof gaet snel in ’t oosten onder:
Ach. En tegens haer natuur. wie zagh oit grooter wonder!
Ab. (1445) Het is geraên dat zy de reedtste haven kies’.
Ach. Nu haer in ’t zogh gevolght. ons dient geen tijtverlies.
Ab. Hy is gewapent, en gevaerlijck aen te rannen.
Ach. Wat ’s Davids lijfwacht? slechts een hantvol bloode mannen.
Ab. Acht Davids helden niet zoo bloode, en zonder moedt:
Ach. (1450) Die zinckt, en geeft u ’t velt ten beste, indien gy spoet.
Ab. Men waeg’ geen’ voortogt. laet ons ’t gros van ’t leger wachten.
Ach. Men gunze tijt noch rust: men laetze niet vernachten.
Ab. Men stell’ dit wijslijck uit, en volghze niet te dra.
Ach. Een rijpe krijghskans wint by uitstel niet dan scha.
Ab. (1455) Met noot en wanhoope is het zorgelijck te vechten:
Ach. En zonder vechten is ’t oneffen niet te slechten.
Ab. Wy zijn d’oneffenheit te boven in dit rijck.
Ach. Zoo David aenwast, staet zijn maght met u gelijck.
Ab. Daer hoeft noch tijt toe, om in krachten aen te groeien.
Ach. (1460) Zie toe uw telgh is teêr, en effen aen het bloeien.
Ab. De stammen stutten ons. wy zitten op den troon:
Ach. Zoo vast niet, of de kans des vyants staet noch schoon.
[p. 47]
Ab. Wie kans ziet ruimt zoo licht geen’ rijxstoel, en zijn veste.
Ach. Men gaet te rugge, en waeght een grooter sprong ten leste.
Ab. (1465) Hij springe zoo hy kan. wy wonnen dit vooruit.
Ach. Men schutt’ zijn’ loop, of wacht u voor den wederstuit.
Ab. Zoo stuit het op dien burgh, die koningklijcke muuren.
Ach. Een leger om een stadt kan stadt en burgh verduuren.
Ab. Verduurt de hongersnoot zoo groot een leger niet.
Ach. (1470) Wie spijst de stadt, die zich rontom besloten ziet?
Ab. Men hoeft veel duizenden om zoo een stadt te sluiten.
Ach. Hy kan een leger voên op roven, en op ruiten.
Ab. Een rover houdt geen’ stant, en wort van elck gehaet.
Ach. Uw vader onderhiel op lantroof zich in staet.
Ab. (1475) Al vlughtende, en liet zich gelijck een haes verjaegen.
Ach. Zoo weet een kleine muis een’ grooten leeuw te plaegen.
Ab. Gy zijt te driftigh: denck de nacht is voor de poort.
Ach. Met mindre moeite wort aenwassend quaet gesmoort.
Ab. Men wachte ons voetvolck in: het komt vast aengetogen.
Ach. (1480) Eer dit genaeckt is ons de vogel al ontvlogen.
Ab. ’K bedanckme zijne vlught. hy liet ons ’t warme nest:
Ach. Om elders uit te broên een schrickelijcker pest.
Ab. En waer toch? in een hol, en duistre moortspeloncken?
Ach. Die broeden tigers uit. my dunckt ick hoorze roncken.
Ab. (1485) Misgunze niet te nacht te rusten met gemack.
Ach. Lang rusten geeft u kans, die schoon staet, eenen krack.
Ab. ’T zal eer dry dagen hun noch vroegh genoegh opdaegen.
Ach. Zoo spant gy ’t paert niet voor maer achter uwen wagen.
Ab. Zoo holt mijn wagen niet te snel met lijfs gevaer.
Ach. (1490) Wint vader tijt, zoo raeckt hy daetlijck weder klaer.
Ab. Wy zullen rijper op dien voorslagh ons beraden.
    Wat raet gy meer?
Ach. noch sta ick om een zaeck beladen.
Ab. Laet hooren wat u dunckt.
Ach. een schrickelijck getal
    Hangt noch in twijfel aen wat kant het hellen zal,
    (1495) Waer hoop van winste, waer meer vrees is voor verliezen.
    De weereltwijsheit raet de beste kans te kiezen.
[p. 48]
    Wie d’eene zijde kiest, staet d’andere in het licht.
    Dat weiflen houdt de schael des staets in wederwight.
    Hier grenst het bloet te na. al twisten zoon en vader,
    (1500) Zy smilten licht in een, verzoenen zich te gader:
    Dan staet hun aenhang blanck: dies is ’t geraên in ’t kort
    Iet aen te rechten, dat gy onverzoenbaer wort
    By vader, die u mint, ten minste in schijn voor d’oogen.
    Zoo staet uw zetel vast, door aenwas van vermogen.
    (1505) Indien gy zulck een daet groothartigh durft bestaen,
    Al ’t weiflend volck zal, als een weeghschael, overslaen.
Ab. Wat voor een daet hebt gy by uwen raet besloten?
Ach. Beslaep in ’t openbaer uw vaders bedtgenooten,
    Op ’t hooge dack van ’t hof. schuif op de tentgordijn,
    (1510) Dat vry de morgenzon den bruidegom beschijn’.
    Hy liet zijn vrouwen tot een blijck van heerschappye.
    Verdoof dien naglans. sterck zoo Nathans profecye,
    Daer hy dien schuldigen aen moort en overspel
    Rechtvaerdigh mede dreighde, uit kracht van Godts bevel.
    (1515) En of men ’t lastren wil, gelijck verbode spijze
    Te smaecken met de tong: dit ’s d’Asiaensche wijze.
    Wie ’s voorzaets vrouwen daer in d’armen neemen derf,
    Die spant de kroon in ’t rijck, gewettight tot dit erf.
    Al ’t volck zal roepen: noit zal Davids hart dien laster
    (1520) Quijt schelden zulck een’ zoon. de vader zat noit vaster.
Ab. Zoo stelt men ’t volck gerust. dat’s onverzoenbre stof.
    Laet tenten spannen, op het gulden dack van ’t hof,
    En koninglijck bancket opdisschen. zegh mevrouwen,
    ’t Gelieve haer te nacht den koning t’onderhouwen,
    (1525) Gelijck de voorzaet, met een hart van min doorstraelt,
    In haeren schoot, vol weelde en wellust, wert onthaelt.
    Men wellekome ons hier, en zonder lang beraeden.
    Daer keeren Levys zoons, met heilighdom geladen.
    d’Aertspriesters volgen. hoe waeit ons die wint in ’t zeil!


[p. 49]
Aertspriesters.   Absolon.
    (1530) GEluck zy Absolon. wy wenschen spoet en heil
    Den nieuwen koning, met de nieuwe heerschappye.
    Dat die den stammen tot geluck en heil gedye.
Ab. Eerwaertste vaders, hoe? en keert gy wederom?
    Verstaeckt gy vader van Godts troost, het heilighdom?
Aer. (1535) Gy zoons van Levi, draeght de Godtskist in de hutte.
    De tegenwoordigheit des oppersten beschutte
    De spruit van Jesse, en ’t rijck, en hanthaef ’s hemels zaeck.
    De pais bezitte ’t hof. had Thamars tusschenspraeck
    ’t Geschil gemiddelt, och, wy klaegen ’t Godt met zuchten,
    (1540) De vader hoefde voor den zoone niet te vlughten.
    Men had de bondtkist op ’s olijfsberghs kruin gezet.
    Wy vraeghden Godt om raedt, ons aenschijn in ’t gebedt
    Gekeert ten oosten, om te zien wat glans, wat klaerheit
    Uit Arons borstgesteent, waerinne Licht en Waerheit
    (1545) Met kunst gesneden staen, zich openbaeren zou:
    Maer niets verscheen ons, dies uw vader liever wou
    Dat wy en ’t heilighdom weêr stêwaert zouden keeren,
    En vreedzaem daer den zoon, des vaders nazaet, eeren.
    Nu d’opperste gehengt dat d’een den andren wijck’,
    (1550) Verheugen wy ons noch: naerdien de kroon van ’t rijck
    Niet afdwaelt van het bloet, maer van den outstgeboren
    Bemaghtight wort, gelijck een lot hem toebeschoren.
    Wy zijn beraden ons te houden aen de kroon,
    t’Aenbidden dien wy zien gewettight op den troon.
    (1555) Wy eerden vader, toen hy ’t roer hiel van Godts staeten:
    Nu dees de hulck des rijx, de hooftstadt, heeft verlaeten,
    Ontslaet ons zijn vertreck van onzen hoogen eedt.
    Wy eeren die den stoel in vaders stê bekleet,
    Betrouwen dat de zoon, niet minder dan de vader,
    (1560) Den godtsdienst eeren zal.  Ab. nu Arons zoons, treet nader.
[p. 50]
    Treet nader Abjathar, en Sadock. neemt ons hant
    Tot een verzekeringe en heiligh onderpant
    Van ons genade, die het wetboeck zal hanthaven,
    Niet min dan vader. helpt ons door uwe offergaven
    (1565) By Godt verzoenen in uwe aendacht, en ’t gebedt.
    Volhart, gelijck gy plaght, in yver voor de wet.
    Wy willen tienden noch uw hantvest niet verminderen
    Besneên noch onbesneên zal uwen dienst behinderen.
    De godtsdienst ga, gelijck voorheene, in vollen zwang.
    (1570) ’t Ontvouwen van de wet, het offer, koorgezang,
    De hooghtijt drymael ’s jaers, de vreught der nieuwe maenen,
    De godtsdraght, het gejuich van volck en onderdaenen,
    Op klinckende bazuin, schalmey, en harp, en fluit,
    Verduure mijn gebiet, alle eeuwen in en uit.
    (1575) Gaet heene, en onderstut mijn’ stoel met uw gebeden.
    Ter goeder uure komt hier Chusaï aengetreden.


Chusaï.   Absolon.   Achitofel.
GEluck den koning, van zijn vaders raet en vrient.
Ab. Zijt gy dat, Chusaï?   Chus. ’k heb vader trouw gedient,
    Terwijl ’t geluck hem diende, en nu hy, out van jaeren,
    (1580) Onmaghtigh wort, en u den rijxstoel laet bewaeren,
    Nam ick mijn afscheit. hy ontsloeghme van dien eedt.
    Nu komen wy u t’huis, tot ’s konings dienst gereet.
    Belieft het u, gy mooghtme, als vader eer, gebruicken,
    Ter eere van uw kroon. men ziet uw jeught opluicken,
    (1585) Gelijck een schoone bloem, wanneer de nacht verdwijnt,
    De zon de hoven met een’ verschen glans beschijnt.
Ab. Gy komt hier juist te pas, tot onzen dienst genegen.
    Men roepe Achitofel. het lust ons t’overweegen
    Uw beide raeden, waer men ’t eerste heil in stell’.
    (1590) Laet hooren, Chusaï, gy mede, Achitofel,
    Zoo lang, als hofraên, in heer vaders dienst gehouden.
    Wy luisteren naer u, als naer ons staetvertrouden.
[p. 51]
Ach. Men vraeght ons of men tijt den vyant geven zal,
    Of best hem snel vervolge, op bergh, in heide, en dal.
    (1595) Wat my belangt, ick wensch dat wy hem op de hielen,
    Met twalefduizent man, al helden, overvielen,
    En liever dezen nacht, daer hy ontharrenast,
    Vermoeit, zich legert, en half slapend wert verrast.
    Al ’t volck geraeckt aen ’t vliên, zou zijne stem verheffen,
    (1600) Ick zelf den koning, bloot van hulp en lijfwacht, treffen.
    Dan bleef het overschot een lichaem zonder hooft.
    Zoo broght men ’t in uw’ eedt, aen uwe kroon verlooft.
Ab. Die rede schijnt bekleet met schijn van rijpe reden.
    Behaegtze Chusaï, hy helpze mê bekleeden.
Chu. (1605) Ick stemme in dezen raet niet met Achitofel.
    De jonge koning kent den ouden al te wel,
    Een’ krijghsman in den aert, ten oorelogh geschapen,
    Gelijck zijn helden, al gekloncken in hun wapen,
    Elck vreeslijck, als een beer, die ’t nest geplondert vint,
    (1610) Met huilen ’t wilde woudt doorgalmt, van toorne ontzint.
    Uw vader duickt misschien in holen en speloncken.
    Vernam hy onraet, strax zou hem de moedt ontvoncken.
    Al kromp het leeuwenhart des stoutsten, als een haes:
    Uw vader noch zijn moedt bezwijckt voor geen geraes.
    (1615) Maer wiltge uw vyanden met eere en lof beschaemen,
    Ruck al uw maght van Dan tot Berseba te zamen,
    Ontelbaer, als het zant, aen ’t gulle strant van ’t meir.
    Voer zelf den middeltoght, in ’t midden van uw heir.
    Gy zult hen, als de dauw de beemden, overdecken.
    (1620) Niet een van ’s vyants maght zal ’t mogen navertrecken:
    En vlught hy in een stadt: men brijzelze tot niet,
    Dat niet een steen van huis en muuren overschiet’.
Ab. Laet bey dees raeden by den krijghsraet overweegen.
    Wanneer een rijpe raet zich paert met ’s krijgsmans degen,
    (1625) Dan staet te hoopen dat de zege na den slagh
    Zoo schoon opdaegen zal, als d’allerschoonste dagh.


[p. 52]
Simeï.   Absolon.
    GOdt zegene het hooft der heerschappye,
    Uitvoerder van Godts wraecke, en Nathans profecye.
Ab. Godt zeegne Simeï, voor zulck een’ avontgroet.
    (1630) O Benjaminner, eer van koning Sauls bloet,
    En zoon van Gera, zaeght gy vader niet ontsluipen?
Si. ’K zagh van een’ heuvel hoe Godts vyant aen quam druipen
    Naer ons Bahurim, met zijn’ staert, en luttel moedts.
    Het hooft hing overdeckt. hy schreide, ging baervoets.
    (1635) Ick vloeckte hem, en al dien aenhang, smeet van boven
    Uw’ vyant en zijn’ stoet met steenen, datze stoven,
    En riep van verre den rijxballing toe in ’t dal:
    Heruit, gy bloethont, schalck, gy zoon van Belial.
    Nu druipt u Sauls bloet op ’t hooft, ô godtverbannen,
    (1640) Die zoo verwaten Godts gezalfden aen dorst rannen,
    Den staf ontweldigen, hem vliegen in zijn kroon.
    Godt zet nu Absolon met recht op uwen troon,
    En gy voorvlughtigh berght, ter nauwer noot, het leven.
Ab. Hoe liep dit vloecken af?
Si. Abisaï, gedreven
    (1645) Van gramschap, vraegde of oock zijn’ heer te lijden stont
    Dit grouzaem lasteren en bassen van een’ hont.
    Hy vloogh ten bergh op, om het lasterstuck te wreecken.
    De balling keerde ’t, hiet het slagzwaert op te steecken,
    En sprack: hou stil, verdraegh van Simeï dien smaet.
    (1650) ’K verdraegh dat zelf mijn zoon naer vaders leven staet.
    De hooghste, om ons gedult door tegenspoet te recken,
    Staet hem dit vloecken toe. het kan ten zegen strecken,
    Als hy ons, na die wolck des drux, zijn aenschijn toont,
    En in Jerusalem met zijn genade kroont.
Ab. (1655) Hoe ging het voort?
Si. Hy ruckte voort voorby mijn oogen,
    En quam, begruist van stof, Bahurim ingetogen,
    Nootdruftigh, en vermoeit, in zulck een’ droeven schijn,
    Dat zoo hem Seba niet op wegh, met weite, en wijn,
[p. 53]
    Rozijn, en vygen had bezorght, zy moghten sticken.
    (1660) Toen sloegenze zich neêr, en mosten ’t hart verquicken.
Ab. Neem u verblijf te nacht by ons. trê binnen ’t hof.
    ’t Gaet wel: de vyanden verstuiven, als het stof
    Voor eenen dwarrelwint. zoo wort de kroon gesloten
    Op ’t hooft van Absolon. mijn vaders bedtgenooten
    (1665) En Thamar komen hier, bedruckt, en root beschreit.


Thamar. Bedgenooten. Absolon.
GEluck, heer broeder.  Bed. Godt verleene uw majesteit
    Zijn’ zegen, om den volcke een’ wegh tot rust te baenen.
Ab. Wat wilt gy d’avontzon verdrincken in uw traenen,
    Doorluchte schoonheên? haelt men zoo den koning in?
    (1670) Gy zijt elck dubbel waert, gelijck een koningin,
    Den zegenaer des rijx in uwen schoot t’ontfangen.
    Juight al de stadt ons toe met blyschap en verlangen:
    Vooral verwachtten wy van u dees welkomst niet.
    Wy komen elck tot heil, en niemant tot verdriet,
    (1675) Het vrouwentimmer minst. kunt gy ’t ons toebetrouwen,
    De zon van Absolon geeft eerst de schoone vrouwen
    Haer deught, en warmte, en glans ten beste, niemant eer.
    Doch wie verschoont u niet? een vrouwenhart is teêr
    In schichtigh overslaen, en langzaem in ’t gewennen.
    (1680) Dat zal wel vallen, komt gy maer den zoon te kennen,
    Gelijck den vader. zy verliest niet aen haer vreught,
    Die traegen ouderdom aen eene wackre jeught
    Verwisselt. helpt ons dan ten hove triomfeeren.
    Wy zullen in een tent te zamen bancketeeren.
Bed. (1685) Genadighste, wat ’s dit? uw raet Achitofel
    Heeft ons genoot, uit kracht van ’t koningklijck bevel,
    Om op het hooge dack den koning t’onderhouwen,
    Laet tenten spannen, laet tien ledekanten bouwen,
    Tapijten hangen, stelt bancket en tafel toe.
    (1690) De koning belg’ zich niet, maer neeme het in ’t goê,
[p. 54]
    Datwe opspraeck schuwen, en onze eerbaerheit bewaeren,
    Ten dienst van vader, schoon hem in zijne oude jaeren
    Dees droeve ballingschap, dit ongeluckigh lot,
    Schijnt toegevallen, by gehengenis van Godt.
    (1695) Op dat betrouwen zijn wy hier in ’t hof gebleven.
    Verschoon onnozelen, weerlozen, wien het leven
    Onwaerder is dan eer, het edelste juweel
    Van koningsvrouwen. laet dit ergerlijck tooneel
    Niet opgaen in ’t gezicht van alle de gemeente,
    (1700) Dat vader smerten zoude in ’t mergeloos gebeente,
    En voedtsel geven tot eene onverzoenbaerheit;
    Daer anders kroongeschil kan werden bygeleit,
    Den zoon, gewettight van den vader, ’t rijck regeeren.
    Wy willen midlerwijl u gaerne, als koning, eeren.
Ab. (1705) Noit koning was gewoon van minderen een wet
    t’Ontfangen, en noch minst aen tafel, en in ’t bedt.
    Wie op den troon zit, voeght het wetten voor te schrijven.
    Genoeght aen onzen wil. was ’t vaders wil te blijven,
    Wy hadden hem den burgh van harte toegestaen,
    (1710) Behoudens dat het rijck den erfzoon onderdaen
    De kroon en scepter quam hooghtijdigh op te draegen,
    Om vaders schouders en zijn halspack t’onderschraegen,
    In zijnen ouden dagh, naerdien zoo zwaer een last
    Een’ jongen beter dan een’ afgeleefden past.
    (1715) Nu vader evenwel beliefde heen te reizen,
    Oock, zonder onze komst te wachten, dees palaisen
    Te ruimen, u in ’t hof te laeten, is het reên
    Dat gy u onderworpt. dit ’s recht: dus rekent geen
    Bezit van have en goet en ziel en lichaem eigen:
    (1720) Gy moet u dezen nacht naer ons believen neigen.
Bed. Princes, beschut onze eer, uw vaders eer met een.
    Och, dit ’s de jonge leeu, die in den droom verscheen.
    Wy zullen dit verblijf in eeuwigheit betreuren.
Tha. Heer broeder, magh my noch gena by u gebeuren,
[p. 55]
    (1725) Zoo gun uw zuster, uw slavin, noch eens gehoor.
    Uw trouw te mywaert is gebleken na en voor.
    Gy weet hoe Ammon veinsde, en om ’t bezoeck van Thamer
    Op ’t kranckbed scheen belust, haer troonde in zijne kamer,
    En overweldighde, en schoffeerde, en in dien staet
    (1730) Ter kamer uitstiet, met afgrijsselijcken haet,
    Waerover uwe wraeck, hoe langer hoe ontruster,
    Den schender laegen leght, uit liefde tot uw zuster,
    Tot dat men endelijck hem grijpt, en achterhaelt,
    En zulck een lasterstuck rechtvaerdigh zet betaelt;
    (1735) Oock zonder u t’ontzien vijf jaeren lang te zwerven,
    En vaders aengezicht in ballingschap te derven.
    Hoe ick om zulck een trouw verbonden blijf aen u,
    Dat tuight mijn hart, en zal het eeuwigh tuigen. nu
    Verzoeck, nu smeeck ick noch: hebt gy me uit mededoogen
    (1740) Gewroken, afgewischt mijne uitgekretene oogen,
    Wy zogen eene borst: een moeder heeft met smert
    Ons beide, eer zy gelagh, gedraegen onder ’t hart.
    Gy hoort hoe Ammon om zijn bloetschant wort gelastert.
    Zie voor u datge niet van Godt en eer verbastert,
    (1745) Als eertijts Cham vervloeckt, uw vaders zegen derft,
    Als Ruben, u van ’t recht der eerstgeboorte onterft.
    De wet dreight gruwelijck die vaders schaemte ontblooten.
    Ontwy geen vaders bedt, noch konings bedtgenooten.
    Besmet door bloetschant niet den intrê van uw hof
    (1750) En rijck uit wreveltheit. bestel geen lasterstof.
    Jerusalem ontbreeckt geen bloem van schoone maeghden,
    Zoo schoon opluickende, als oit konings oogh behaeghden,
    En geene uit duizenden, bekoorlijck als de zon,
    Ontwaerdight zich de min van koning Absolon,
    (1755) In ’t opgaen van zijn jeught, zoo schoon, dat joffrenoogen
    Hem zonder minnegloet niet eens bespieglen mogen.
    Magh zuster dit op u verwerven, maghze u raên,
    Dees weldaet zal haer diep in ’t hart geschreven staen,
[p. 56]
    By d’andre deughden van uw trouw voorheen genoten.
    (1760) O spruit van Jesse, die de schoonste van u loten,
    Uw dochter Thamar noemde uit liefde naer mijn’ naem,
    Verschoon dees schreienden, onschuldigen. beschaem
    Geensins uw zuster, in den opgang van haer daegen,
    Gelijck een morgenroos getreên, en neêrgeslagen.
Ab. (1765) Gy zijt ons zuster, lief en waert, gelijck voorheen.
    Gy weet wat Absolon al smaets heeft doorgestreên
    By vader, om uw’ rouw te troosten, u te redden;
    Dies wacht u ons gedult te tergen. ziet de bedden
    Daer boven al gespreit, de tenten, met den leeuw
    (1770) Van Juda geborduurt, ons nooden. dit geschreeuw,
    Dit huilen vordert niet. geen kermen kan dit keeren.
    ’t Gelieve haer te nacht met ons te bancketteeren.
    Dit is niet reuckeloos besloten, maer met raet.
    Het dient tot aenwas, en ten steun van ’s konings staet.
    (1775) Dat blijft den mannen, niet de vrouwen, aenbevolen.
    ’t Is d’Oosterlingsche wijs. komt Absolon te doolen,
    Zoo doolt gansch Asien, dat draeght de kroon op dien
    Een blijck van wettigheit, en overoude zeden.
Tha. (1780) ’t Besneden stamhuis volght geen wet van onbesneden,
    Maer Moses wet, zoo schuw van alle afgodery,
    En haer gedichtslen, en misbruicken. komen wy
    Ons naer het Heidendom en ’s Brachmans wet te regelen,
    Zoo hoeft men ’t wetboeck met geen offerbloet te zegelen.
Ab. (1785) Staetkundigheit let niet zoo scherp op wet, of boeck.
    Oock kent de noot geen wet: of vader was niet kloeck
    Toen hy het toonbroot at, door hongersnoet verlegen,
    Uit ’s priesters eige hant, al street de wet hier tegen.
    De schoonvaêr Saul dorst den schoonzoon scheiden van
    (1790) Zijn dochter Michol, schonckze aen eenen andren man,
    Hoewel natuur verbiedt het huwelijck te breecken.
Tha. Van koning Saul kan men luttel stichting spreecken.
[p. 57]
Ab. Noch was ’t een koningh, Godts gezalfde, een groot profeet.
Tha. Van Godt verstooten, en verbannen: en gy weet
    (1795) Waer wederspannigheit hem toe vervoerde in ’t leste,
    Als hy verwaten, tot den appel van ’t geveste,
    In zijnen degen viel, mistroostigh en verwoet
    De ziel ter wonde uitgoot, in eenen plas van bloet.
Ab. Magh voorbeelt gelden, zoo verlichtme, en trê wat nader.
Tha. (1800) Op welk een wijze.  Ab. ontvou hoe schoon een voorbeelt vader
    Den zoon gaf, en noch scherp tien jaeren eerst geleên;
    Toen Bersabe hem in haer badt veel schooner scheen
    Dan een albaste beelt, de lust het hart bekoorde,
    Dat hy die schoone schon, dien helt, haer’ man, vermoorde,
    (1805) De rijcke herder stout den armen ’t eenigh lam
    Uit zijnen schoot ruckte, om de geile opgaende vlam
    Te blusschen. zegh ons nu, of zwijgh van vrouweschennis.
    Dat hy nu voor Godts kiste eens dansse, en van de kennis
    Der wet op zijne harp ons zinge een heiligh dicht.
Tha. (1810) Gelijck u vaders val ontstichten quam, zoo sticht
    Zijn boete u wederom. wie kan die smet verschoonen!
Ab. Dat voorbeelt wettight ons hem weder dus te kroonen.
    Hy liet ons deze tien, tien tacken tot een kroon.
    De bruiloftstafel noot tien bruiden, alle schoon
    (1815) En evenwaerdigh in te haelen, en te minnen.
    Schept moedt, wy kroonen u te nacht tot koninginnen.
Bed. Och, Thamar, bergh ons toch voor schipbreuck van onze eer.
Tha. Ick vergh de majesteit des konings nu niet meer,
    En kan uw jammer niet aenschouwen met mijne oogen.
    (1820) Godt trooste u: ick vertreck.  Bed. is dit u mededoogen?
    Dat hadge vader in zijn afscheit niet belooft.
    Naerdien wy, weerloos dan van alle hulp berooft,
    Niet maghtigh zijn gewelt te schutten, of te keeren,
    Zoo laet ons toe dat wy ter aerde ons noch verneêren,
    (1825) U smeecken voor het lest, van angst en noot geprest.
[p. 58]
            Is niets den koning aengenaemer
                Dan ’t licht van ’s levens dageraet,
            Opluickende in uw zuster Thamer,
                Daer alle schoonheit doof by staet:
            (1830) Zaeght gy haer noode in schenders kluiven,
                En kermen in een’ arentsklaeuw,
            Verschoon dan bloode en simple duiven,
                Alree van wederstreven flaeuw.
            Zoo groeie uwe erfgenaeme in weelden,
                (1835) En schoonheit, en bevalligheit,
            Om eens wat lust zich kan verbeelden,
                In een verliefde majesteit,
            Te queecken, zoonen voort te planten,
                Daer Absolon in wort gekent.
            (1840) Verschoon toch vaders bedtverwanten,
                Die, eenmael lasterlijck geschent,
            Niets staet te wachten dan verstooten
                Van vader, om dien hoon en smaet,
            Te treuren, eeuwigh opgesloten,
                (1845) Gy hem herstelde in staet.
            Och, of de koning zich beraede!
            Wy stellen ons tot uw genade.
Ab. Men blaest de hofbazuin. nu volght de majesteit.
    De dacktent noot ons. u wort geen genade ontzeit.


Aertspriesters.   Achitofel.

Aer. (1850) Geheimraet van het hof, wat drift verruckt uw zinnen?
Ach. Vervloeckte Achitofel,
    Wat wiltge nu beginnen?
    Meineedige rebel,
    Wat hebtge u onderwonden?
    (1855) Door uwen valschen raet
    Is ’t koningsbedt geschonden.
    Wat troost, wat toeverlaet
[p. 59]
    Verwachtge? plaegen, plaegen.
    ’k Heb koning Davids stadt,
    (1860) Den rijxstoel, daer hy zat,
    Verraên door loze laegen,
    Den zoon in top gevoert,
    Het vaderlant beroert,
    Dit burgervier ontsteecken.
    (1865) Men ziet de vlam uitbreecken.
    Zy slaet van dack in dack.
    Mijn aenzien krijght een’ krack.
    Mijn raetslagh is verloren.
    De krijghsraet heeft geene ooren.
    (1870) Wat Chusaï besluit,
    Dat draeft terstont vooruit.
    Ick riedt den zoon den vader aen te rannen,
    Met puick van strijtbre mannen,
    Eer hy, van vlughten nu vermoeit,
    (1875) Zijn kracht herwint, en weder groeit.
    De hofraet roept: het is te vroegh.
    Men ruck’ by een de gansche maght,
    En sla hem dan met volle kracht.
    Dus wint de vyant tijdts genoegh,
    (1880) Bereit te nacht zich eene baen,
    En, vlughtende over ons Jordaen,
    Wint ruiteren en knechten.
    Men zet zich schrap te vechten.
    Daer wint hy weder ’t out gezagh
    (1885) Alleen met eenen slagh,
    En Absolon aen ’t vlieden,
    Onmaghtigh weêr te bieden,
    Verstuift, gelijck een roock.
    Waer ben ick? wat gespoock
    (1890) Verschricktme? ’k wil naer Gilo trecken
    Mijn vaders erfstadt maghme decken,
[p. 60]
    Of ick verkieze op ’t slot
    Den kortsten wegh, bevrijt voor spot.
Aer. Hy ga den kortsten wegh, een strop om hals en strot,
    (1895) Gelijck het billijck past een’ bloetraet, rijxverraeder,
    Een’ stoockebrant, die zoon durf kanten tegens vader,
    De rijxkroon tegens ’t rijck. geheel Jerusalem
    Verwachte eerlang den post, en een blijde stem,
    Hoe ’t wederspannigh hooft, geslagen na dit wrocken,
    (1900) In ’t bosch van Efraim, by zijne blonde locken,
    Bleef hangen onder ’t vliên, en, gaepende van dorst,
    Den dootsteeck voelde in ’t harte, en zijn verwate borst.
    Zoo koom’ de koning in de stadt te triomfeeren.
    Zoo treff’ Godts vloeck den zoon, die d’ouders durf onteeren.
EINDE.
Continue

Tekstkritiek:

vs. 120 niet verwacht. er staat: niet, verwacht.
vs. 337 sprekersaanduiding Bed. er staat: Tha.
vs. 350 en 1004 inspringing toegevoegd in
      verband met staand rijm