Jacob Struys: Romeo en Iuliette. Amsterdam, 1634.
Uitgegeven door Ria Appelman.
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton — Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk. De fractuurletter is in een aparte kleur weergegeven.
Continue
[fol. A1r]

I. STRUYS

ROMEO

EN

IULIETTE.

Op de Reghel:
Naer een te hooghen vaert, en vlucht te seer verbolghen,
Plach dickmael in ’t ghemeen een haeste val te volghen.

Ghespeelt op de Amsterdamsche Camer, op Kermis, A°. 1634.

[Vignet: gravure]

t’AMSTERDAM,
_________________

Voor Dirck Cornelisz Houthaeck, Boeckvercooper op de
Nieuwe-zijds Kolck, in ’t Bourgoens Cruys. ANNO 1634.


[fol. A1v: blanco]
[fol. A2r]

VOOR-REDEN.

HEeft de vergetelBeeck u afgheleefde gheest
O Styrus niet bedout, dat ghy weerom doet toonen
Een vonck van u vernuft, te droevigh voor die leest
De vyand’lijcke haet der Stammen in Veronen.

    (5) Den jonghen Romeo, verlaten van gheluck,
Heeft door sijns vyandts doodt als ballingh moeten sweven,
Syn schoone Bruydt hier nae, verselt altijdt met druck,
Wordt van een Graef versocht ten huwelijck te gheven.

    De Vader sulcx belooft, de nimmer blyde Maeght,
(10) Die haren Bruydegom gheoffert had haer eere,
Dit tweede huwelijck aen Pater Lourens klaeght,
Die haer een slaep-dranck gheeft om onheyl af te weeren.

    Sy wordt voor doodt ghekent, de uytvaert wordt ghedaen,
Het Cappelets gheslacht dees droeve doodt beweenen,
(15) Den jonghen Monteschet heeft haest haer doodt verstaen,
Dies hy van Mantua treckt nae Verone heenen.

    Hier wordt u voorghebeelt een tweede Selous Kindt,
Die selfs haer leven eyndt door trouwe liefdens hetten,
In ’t hoogh verheven Graf sy haren Minnaer vint,
(20) Die eerst ghesturven was ter liefde sijn Iuliette.

De tijdt leert.


Op de onrijpe doodt vanden Lofwaer-
dighen Rymer,

I. STRUYS.

                    KLoecke Rymer sonder leve,
                    Die de Werelt most begheve
                    In het bloeyen van u Ieught:
                    Trane-voeder, herte-queller,
                    (5) Rymer-lievers ziels ontsteller,
                    Door u doodt berooft van vreught.

                        Waer is ’t hooft met al sijn lede,
                    Dat in Rymens aerdighede,
                    Rymens vreugde heeft ghebaert?
                    (10) Nu Rym-lievers doet beweenen
                    Uwe vleescheloose beenen,
                    Voor haer tydt gherot in d’Aerdt.

                            Ghedenckt te sterven.


[fol. A2v]

Namen der

PERSONAGIEN.

    ROMEO.
    IULIETTE.
    GRAEF PARIS.
    ANTHONIUS CAPELLETS.
    TIBOUT.
    PATER LOURENS.
    PHEBIDAS
CARLO
PAULO
IACOMO		}
}		Montessches.
    MARCO
BASTRO		}Capellets.
    DIEGO MONTESSCHES.
    d’Heer vander Schale.
    VOETSTER.
    PEDRO
    ANSELMUS.
    DOCTER.

’t Toonneel is Verona en Mantua.
Continue
[fol. A3r]

I. STRUYS

ROMEO

EN

IULIETTE.


EERSTE DEEL.

PHEBIDAS, ROMEO.

          K Verwonder waerde vriendt (wat draeght ghy doch voor leyt?)
                Dat ick u stadich vind dus inde eensaemheydt,
                Als van ’ t gheselschap schu: daer ghy wel pleeght voor desen
                Soo vrolijck en soo graegh by yeder een te wesen.
                (5) U wesen en ghesicht betoont wel claer, dat ghy
                In groote passi zijt.  Romeo. ’t Is soo mijn vrient: ick ly
                Gheen cleyne quellingh; maer een pijn die my soo groot,, is,
                Als den ghesonden Mensch de prickel van de doodt,, is.
                Hierommme Phebidas, en ist niet wonder, dat
                (10) Ick droevigh quijnen gae.  Pheb. Mach ick niet weten wat
                Hier af de oorsaeck is? of zijn ’t sulcke secreten
                Die my (u trouwe vriendt) niet vertrout zijn te weten?
Romeo.     ’t Is Liefde (o mijn vriendt) die my oorsaeckt dees pijn.
Phebidas.   Maeckt u de Liefd dus droef? hoe can het mogh’lijck zijn:
                (15) Want men noemt Liefde soet.  Rom. Soet, voor die sy meed deelden
                Haer lieffelijck ghenot: Maer anderen sy teelden
                Te wreede bitterheydt, gh’lijck den Atheniaen,
                Die op een steenen Vrouw hem deed zijn liefde slaen,
                ’t Gheen hem brocht tot de doodt, haer moetende ontbeeren.
Phebidas.   (20) Ick achte niet mijn vriendt, u liefde sal begheeren
                Soo onnatuerlijck yet. Waer in quelt ghy u dan?
                Ist een Vrouw die u quelt? u staet te soecken an,
                Daer toe is raet ghenoch.  Rom. Jae ’t is een Vrouwlijck beelde,
                De schoonste die natuer de Wereldt mede deelden.
[fol. A3v]
                (25) Niet teghenstaende is het my soo onghesien
                Dat my eenich ghenot of trooste sal gheschien,
                Als den Atheniaen van’t steenen beeldt.  Pheb. Mijn daghen
                En hoorden ick niemandt soo seer upt wanhoop claghen:
                Hier in Verone doch is gheen Vrouw,* of ick acht
                (30) U haerder waerdich, van rijckdom en groot gheslacht.
                Wat isset dan voor een? Isset eenich Vorstinne
                Of Princesse? dat ghy gheen hoop hebt haer te winnen.
                Of hebt ghy u Goddinne
                Die ghy dus heftigh mint, u liefde voorgheleyt,
                (35) En dat zo onbeweeght met een afkeerlijckheydt
                U afslaet u versoeck? Wilt daerom strack niet treuren:
                Maer zijt te moedigher: smeeckt haer weer als te veuren,
                Vreest voor gheen spitse reen: Want van den eersten slach
                En valt den Boom niet om, den Jagher oock en mach
                (40) ’t Wilt niet verlaten strack (al ist dat het verbolghen
                Wt zijne handen raeckt) hy moettet lijckwel volghen,
                Soo langhe hy het heeft, of tot hy weet ghewis
                Dat het onmoghelijck voor hem te crijghen is.
                                De sinnen vande Vrouwen
                                (45) Keeren ghelijck de windt,
                                Dus vriendt, die ghy bemint
                                Ghestadich wilt aenhouwen,
                                Sy sal (siende u trouwe)
                                Werden t’uwaerts ghesint.
                (50) Noch ist my onbekent tot wien u liefde strecken.
Romeo.     Tot noch heb ick gheschroomt het yemandt te ontdecken,
                Dan u ick ’t segghen zal. Het is de Dochter van
                Anthonius Cappelets, die eerder sou mijn leven
                Begheeren (door de haet onser gheslachten) dan
                (55) Sijn Dochter Iuliette my tot een Vrouwe gheven.
Phebidas.   Ick schrick mijn vriendt!  Rom. Waerom?  Pheb. Dat ghy soo onberaen
                U sinnen stelt op een, die ghy niet mooght ontfaen,
                Mits de haet is te groot. Wat mocht gh’u sinnen setten
                Op dees Jonckvrouw.  Rom. De liefd, mijn vrient, en heeft gheen wetten,
                (60) Sy kiest gheblinthockt, d’een tot schade en tot druck,
                En d’ander tot zijn vreught en opperste gheluck.
                Sy siet aen stam noch staet, noch doodelijcke twisten,
                Noch quaden ofte goe’n, noch Heyden,Turck noch Christen.
                Mirra verliefde op haer eyghen Vader, en
                (65) Antiochus op zijn Stief-Moeder. Hier aen ken
                Men sien de liefdens macht, hoese niet is te dwinghen,
                Als mense ’t meeste vreest, comt sy ons eerst bespringhen.
                Helaes! ick buyghende moet haer ghevanghen zijn.
Phebidas.   Ick wenschten wel dat ick u raedt tot uwe pijn
[fol. A4r]
                (70) Con gheven Romeo: dan daer en is gheen hoope
                Tot hulpe van u pijn, of u verlossingh open.
                Stelt doch u sin (ick bid) van Iuliett’, en tracht
                Yemandt te lieven in ons Montesches gheslacht,
                ’t Sal u veel beter zijn, dan dus yet te begheeren,
                (75) ’t Gheen niet can zijn. In tijdts wilt noch u sinnen keeren.
Romeo.      Neen: dat is veel te laet: ick ben alreed te vert
                In de duystre spelonck der stercke min verwert,
                Te rugghe ick en can: Iuliette is gheseten
                In’t binnenst van mijn hert, en sal niet zijn vergheten
                (80) Soo langh ick aesem heb om mijne suchten zwaer
                Te stieren opwaerts, die ’k alleen tot eer van haer
                Stoock op mijn herts Altaar.
                O gulde Son! dat ick ontbeeren mocht u stralen.
                Ghelucksalighe uur, doen ick was inde Sale,
                (85) Daer ick soo vriend’lijck u God’lijck gheselschap hadt:
                Dan mach dit niet gheschien, soo wenst ick liever dat
                Ick u noyt had ghezien.  Pheb. Vrient, wilt my doch verhalen
                Waer ghy u Lief eerst saeght doen ghy u sin liet dalen
                Op hare schoonheydt, seght my doch ick bid waer ’t was.
Romeo.      (90) Dat wil ich garen doen ghetrouwe Phebidas,
                Midts het verhael van dat my noch yets doet behaghen.
                Anthonius ghy weet hadt voor ettelijcke daghen
                Een gastebot bereyt, daer hy hadde ghebeen
                En doen vergaren zijn gheslacht Caplets alleen,
                (95) Doch ick had lust daer heen
                Te gaen in het ghevaer, hier om ick my ghesteecken
                In Momme kleeren hadt, en quam soo sonder spreecken
                Vry by ’t gheselschap in, een wijle daer gheweest
                Zijnde, track ick de grijns van ’t aensicht onbevreest,
                (100) Dies elck een stont bedeest, over mijn stouticheden,
                Yeder zijn tooren dwangh, terwijl mocht ick met vreden
                De Jonff’ren schouwen aen. Daer sagh ich eerst mijn Lieff,
                Die als een silv’re Maen haer schoonheydt daer verhieff
                Onder de Vrouwen al, ghelijck onder de Steenen
                (105) Den held’ren Diamant. Ick sagh twee ooghjes daer,
                Die scheenen, als om hoogh, Castor en Polux claer,
                Dies wou mijn ziele strack met dees Goddin vereenen.
                                Haer aenghesicht besneen,
                                Haer cierlijck Neusjen kleen,
                                (110) Haer Lipjens als Koralen,
                                Haer vriendelijcke tale,
                                En ’t ghecarnazijt wit
                                Dat op haer hooghsels sit,
                                Haer Hayr het goudt ghelijcke,
                                (115) Haer Tanden als Yvoor,
                                Haer Halsjen tot aen ’t Oor
[fol. A4v]
                                Staende van voutjes rijcke,
                                Daer Hantjes as de Snee,
                                Haer ronde Borsjes mee
                                (120) Die soo ghepoeselt zweven
                                Met diepseltjes verdreven.
                De rest noch onbesien: die ick wel denck niet min
                Alst sichtbaer wesen can. Dees sullen uyt mijn sin
                Tot ghenen daghen gaen. Nu, volghende mijn reden,
                (125) Sal ick vertellen voort: Na dat yeder ghetreden
                Was vande Tafel, doen nam ick mijn Goddin waer,
                Om haer te spreecken, die oock soo vernedert haer,
                Dat sy ter plaetse comt alwaer ick was gheseten,
                En na dat sy mijn gront een weynigh heeft gheweten,
                (130) (Ten deele uyt mijn reen, doch meest uyt mijn ghelaet)
                Soo ’t scheen sy merckten mijne liefde inder daet.
                Maer om d’onveyligheyt en conden wy malcander
                Niet vrylijck spreecken: dies nam mijn Princes mijn handt,
                Die met een suchtje sy my druckte, hier door vandt
                (135) Ick tuygh van weer-min, soo raeckten wy van d’ander,
                Dies ’k my versekert hou van hare trouwe min,
                Hoewel ick sint die tijdt mijn over-schoon Goddin
                Niet weer ghesproocken heb, wy blijven al ghescheyden,
                Al ist dat de liefd schijnt ghevest onder ons beyden.
                (140) ’k Heb my in ’t eerst verstout haer wooninghe te met
                Voorby te gaen (waer door wy tot malcander lonckten,
                En soo als Son en Maen, mijn licht uyt ’t hare vonckten)
                Dan ’k derf by daghe dat niet langher doen, want het
                Ghemerckt wordt en ghesien van haer gheslacht, wiens tooren
                (145) My en mijn gantsch gheslacht hebben de doodt ghezwooren,
                Waer sy het connen doen. Dies ick nu by de nacht
                (Alst door doodts broeder al in slape is ghebracht)
                Ontrent haer wooningh dwael, op hoop haer eens te spreecken.
Phebidas.   Ick hoor wel aen u reen, en heb ghenoch tot teecken,
                (150) Dat u niet moghelijck is te verlaten dees Vrouw;
                En daer te raken aen ick gansch onmogh’lijck hou,
                Al lieft s’ u noch soo veel, haer Ouders zijn u teghen.
Romeo.       Ghy gheeft my quaden moet.  Pheb. Bedenckt u wel te deghen,
                Ghy sult zijn met my eens. Onmog’lijck ist in schijn.
Romeo.       (155) Heeft ’t Godt besloten, zy moet doch mijn Vrouwe zijn.
Phebidas.  Godt stelt die saken in de Menschen haerder machten.
Romeo.       Dat yeder krijght zijn deel ick warelijcken achte.
Phebidas.  Acht ghy dat alles Godt te vooren ordonneert?
                ’t Gheen dan tot quaet streckt, dunckt u dat dat Godt begheert?
Romeo.       (160) Ja ick: den een gheeft hy onlucken en verdrieten,
                Den and’ren gheeft hy luck, en doet hem vreught ghenieten:
                Om dat den eenen sou om hulp roepen tot Godt,
                En dat den and’ren hem sou dancken voor ’t ghenot,
[fol. B1r]
                Ons luck en onluck is alles te voor’n beslooten,
                (165) Dies sal ick trachten straegh, en doen alle mijn vlijt
                Dat ’k haer gheniet, niet eer en werd ick weer verblijt,
                Maer ’k sterf indien dat zy niet van my wert ghenooten.
Phebidas.  Ghy blijft dan by u sin, en cont Iuliette niet
                Verlaten. Dus ick u nu wensche dan van harten
                (170) Dat ghy haer krijghen meught, en uwe wens gheschiet,
                Op dat ghy endight soo u pijnelijcke smerten.
Romeo.      Ick danck mijn vrient.  Pheb. Ick sie de nacht die daelt,
                Die met haer zwerte huyck ons Horisont behaelt,
                Het is alreede laet, ick gae my t’huiswaerts spoeden,
                (175) Godt gheve dat ghy u bedencken meught ten goeden.
                Goeden nacht Romeo.                         Phebidas binnen.
Romeo.                                      Vriendt Phebidas goe nacht.
                Komt donck’re nevel nu als ghy te vooren placht,
                En laet het halve ront des Wereldts nu bevallen
                Met schaduw, eensaem ick in dese duysternis
                (180) Doende den Echo van mijn clachten droevigh schallen
                Voor Venus Tempel, waer mijn Iuliette is.
                Ach dat het g’luckighe venster (daer mijn Goddinne
                In ’t soetste van haer rust, soo lieffelijck is binnen)
                Niet eens gheopent wort: waer door mijn klare Son
                (185) Mijn hallif doode ziel weder verquicken con.
                En can o salich Lief! u bloedt u niet doen weten
                (Door ’t trecken en gheclop) het ghene dat ick ly?
                Mijn dunckt, soo ghy Me-Vrouw in dees pijn waert gheseten
                Dat ick ghetuyghenis ghevoelen sou in my.
                (190) O Godt! wat sie ick? ’t schijnt mijn Lief heeft licht ontsteken,
                Mijn herte trilt en jaeght, uyt vrees en vrolijckheyt,
                Och mocht ick mijn Goddin hier op dees plaetse spreecken,
                Mijn ziele waer ontlast. Sacht, luystert watse seyt.
Iuliette uyt haer Venster.
  Iuliette.    (195) Wat claechelijcke stem bedroeft ist die ick luyster?
                Wie of dus eensaem hier gaet spoocken in het duyster?
                En breeckt mijn dunne slaep. Ach ’k sie door ’t licht der Maen
                Mijn Heer Romeo dicht hier onder ’t Venster staen,
                    Ach Romeo! mijn vriendt, ghy moet u jonghe leven
                (200) Wel wars zijn, dat ghy u dus stout’lijck gaet begheven
                In de ghenade van uwe vyanden wreet,
                Die u vindende hier, met grim’ghe tooren heet
                Om brenghen souden, en mijn groot gheachte eere
                Die soude oock daer meed beschadicht zijn. Dus Heere
                (205) Is dit te vol ghevaer.  Rom. Mijn leven, o Goddin!
                (Dat ick om dienen u alleen begheer) staet in
                De handen Godts, die daer mee doen mach zijn begheeren.
[fol. B1v]
                Nochtans indien yemandt my wou aen ’t selve deeren
                Ick sou betoonen hem, voor uwe ooghen strack,
                (210) Hoe ick ’t beschermen con, met dese armen zwack:
                Hoewel ick ’t leven niet soo waert en acht Me-Vrouwe,
                Of ’k soude ’t selve wel voor u (zijnde van noot)
                Op offeren heel graegh: want ick sal tot de doodt
                Met ziel en Lichaem u dienen en eeren trouwe.
                (215) Ghy zijt mijn Liefste, en op Aerden anders gheen
                Ick sal beminnen. Ghy zijt o Goddin alleen
                De Baeck daer ick na zeyl; soo ghy met onghenaden
                Het licht mijn oogh onthoudt, soo sal ick tot mijn schaden
                Moeten verliesen dit mijn Schip, het gheen bevracht
                (220) Is met een ladingh, die (soose niet haeft ghebracht
                Werdt in een Haven) ’t Schip sal helpen inde gronden.
                De vracht helaes mijn Lief! dat zijn de diepe wonden
                Die mij de liefde heeft ghegheven in mijn hert,
                Het welcke moet vergaen, indien het niet en werdt
                (225) Ghestercket en ghevoet door u jonst en ghenade,
                Dus Goddin u beweeght, eer dat het is te spade.
                Ach me!  Iul. Vriendt Romeo, ich bidde wilt soo seer
                Niet klaghen, want ick my te heftich voel beweghen,
                De tranen vlieten my over de Wanghen neer,
                (230) Ick ben tot u alree als tot mijn selfs gheneghen,
                U alderminst verdriet moet ick delachtigh zijn,
                Hierom bid ick u dat ghy ongheveynst aen mijn
                Verclaren wilt in ’t cort wat ghy hebt inden sinne,
                En of op eer en trouw ghevesticht is u minne:
                (235) Want soo ghy anders meent van my te krijghen yet,
                Ghy sült bedroghen zijn.  Rom. Princesse anders niet
                Ick soeckend’ ben van u, als ’t gheen de eer mach lyen:
                Tot gheen endt anders ick eerwaerdighe u vrye,
                Als om met eer en deught te maken u mijn Bruyt,
                (240) Met u ick wensche Lief mijn leven t’eynden uyt
                Dan mijn ghestelden tijdt: ach! had ick die ghelucken,
                Gheen quellingh, pijn, noch doodt en con mijn ziele drucken?
Iuliette.      Onmoghelijck ist mijn, dat ick verberghen can
                De inwendighe liefd die my staegh tockelt an:
                (245) Ick sie u trouwe liefd’, dus wil mijn herte breecken
                Dat ick u niet weerom can doen des liefdes teecken:
                Ick min u, dat is waer, en ben gheheel de u,
                Maer ach lacy! mijn Lief, te schrickelijck ick gru
                Dat onse liefde reyn sal moeten zijn verlooren,
                (250) Door de gruw’lijcke haet, die mijn gheslacht ghezwooren
                Het uwe heeft: dies sal mijn Vader niet aensien
                Dat tot eenighen tijdt ons houlijck mach gheschien,
                Dit doet mijn hoope vlien, en sticht my droeve rouwe.
Romeo.      Soo niet mijn schoone, neen mijn uytvercooren Vrouwe,
[fol. B2r]
                (255) Spaert doch u traentjes, en wilt wesen bet ghemoet,
                Ick voele ongewoon een vreughde in mijn bloedt,
                Door uwe woortjes soet, die my de ziel doen juyghen,
                Mijn Lief en hooghste goet, mijn herte comt my tuyghen
                In onse Min gheluck: ick voele noch dat wy
                (260) Met onnoemlijcke vreught zullen ghenieten bly
                ’t Not van ons Vryery,
                Niet teghenstaende dat ’t u Vader niet sou doghen.
                Ghy hebt Goddin alleen u eyghen selfs vermoghen:
                Die niet en vraeght en can gheweyghert werden niet,
                (265) Dus is het raedtsaem dat ons houwelijck gheschiet,
                De nacht zal ons zijn hulp ghestadelijck bewijsen
                Om schuwen het verdriet dat ons daer uyt mocht rijsen
                In’t comen by elckaer. Nu moet oock zijn ghelet
                Dat ons vereenen schiet door Kerckelijcke wet,
                (270) Op dat wy niet besmet zijn van oncuyse zonden,
                Hierom sal ick de saeck met Broer Lourens doorgronden,
                Die sal wel vinden raet.  Iul. ’k Stem’t wel met u Lief, maer
                Mijn herte is bevreest, en ’t valt mijn seecker zwaer
                Dat ick dus trouwen sal sonder mijn Ouders weten,
                (275) Hoe? sal ick dan de plicht en d’eere soo vergheten
                Die ick haer schuldigh ben? Maer wat? ick ben te vreen
                Mijn waerde Bruydegom, met u te werden een,
                Wat can mijn deeren doch, als ick u sal ghenieten?
                Neen Lief, gheen quael of pijn sal immer my verdrieten,
                (280) Als ick om uwen ’t wil die lyden moet. Dus wilt
                Met Broer Lourens beraen hoe wy moghen in stilt
                Van hem werden ghetrout, ’k ben gansch daer toe gheneghen.
Romeo.      Is dit warachtigh niet? mijn Goddins luck en zeghen
                Toont sy haer liefde my? Ja ’t is warachtigh waer:
                (285) Daer is mijn Goddin selfs, hoe sal ick connen haer
                Soo vele roem en lof danckbaerlijck connen gheven
                Als haer waerdy verdient, die my mijn jonghe leven
                Weder vernieuwen comt. Nademael zaligh Lief
                Dat u ghenade goet my soo heel hoogh verhief,
                (290) My waerdigh achtende tot uwen Man te trouwen,
                Soo is oock wel te vreen mijn herte,’t gheen ghy houwen
                Sult als ghetuyghe van mijn woorden, tot ick an
                U mijn ghetuyghe met der daet betoonen can.
Iuliette.      Ick blijf u Dienarin.  Rom. En ick u minste Slave,
                (295) En sal u dienen tot mijn Lichaem rot ten Grave.
Iuliette.      Ick sal mijn Voedster Lief u senden om de weet,
                Op wat tijdt onse saeck sal werden uyt ghereet,
                Het blyve daer dan by. Te droef ick sie ghenaken*
                De tijdt mijn Lief, dat wy moeten ons afscheyt maken:
                (300) Het donck’re nacht-zeyl in het Oosten opwaerts krimpt
                En schemnert over d’Aerdt: alsoo de Sonne climt,
[fol. B2v]
                ’t Werdt onveyligh en licht, ’t sal tijdt zijn mijn beminden
                Dat wy vertrecken, op dat u hier niemandt vinde,
                ’t Gheen ons opset te niet mocht maken. Dus vaert wel
                (305) Mijn lieve Bruydegom.  Rom. En Gode u versel
                Mijn uytvercooren Bruit, als wy dan moeten scheyden,
                Ick gae: blijft gunstigh Lief.  Iul. Godt wil mijn Prins geleyden.
Iuliette Binnen.

ROMEO.

                    Ha luck boven gheluck! ick ben soo seer verheught,
                Dat my de ziel by na ontvlieghen wil van vreught:
                (310) Midts mijn Goddin vol deught begheert met my te paren.
                Nu droeve fantasy en quellingh wilt vervaren,
                Ick heb mijn wensch gheheel. Nu dient gheen sloffen my,
                Maer het is raedtsaem dat ick daetlijck henen ty
                Om te bestellen dat ons houlijck in’t secreten
                (315) Gheschieden mach, dies ick ’t Broer Lourens wil doen weten,
                Eer dat een yeder rijst, de devotar’ghe zijn
                Ghemeenelijck doch vroegh op, voor d’held’re Sonne-schijn,
                Die ick nu lichtlijck vin hier ontrent ’t Clooster wand’len,
                Waer men gheleghen can van onse saken hand’len.         Binnen.


Broer Lourens uyt.

                    (320) De zwarte zeylen van het Hemels Firmament
                Die schuyven neer in’t West, en gheven’t Oostersch endt
                Met aenghename licht, de voor-boo van de Sonne
                Begint zijn rossich vier ons Horisont te jonnen:
                Dies het Ghevoghelt ’t hooft treckt zijner wiecken uyt,
                (325) En springht van tack op tack, en met zijn soet gheluyt
                Singht het des Heeren lof: terwijl den Mensch onlustigh
                Noch leyt in’t gulle Bedt, en slaept zijn slaep onrustigh:
                Hy siet niet naer den dagh, noch denckt niet eens om Godt,
                Hy is door luyheyt op de safticheydt versot:
                (330) Alwaer hy lichtlijck krijght tot trouwe metghesellen
                De oncuysheydt en nijdt, die hare plaets daer stellen,
                In’t binnenst van zijn hert en sinnen. Dit dan dat,
                En loopet soo vast in het Helsche ruyme padt.
                Maer lucksaligh zijn die, die met den Dagherade
                (335) Zijn besigh in’t ghebedt, tot in den avondt spade:
                Nu laet ick oock met vlijt inwendigh in mijn hert
                Mijne ghebeden doen, op dat ick mede werdt
                Ghereeckent in’t ghetal van Godts ghebenedyde.
                Nu ick moet lesen oock de heylighe ghetyden,
                (340) Een Pater noster en Ave Maria voor aen.
Hy leest in een Boecxken stil.



[fol. B3r]

ROMEO komt uyt en spreeckt.

Romeo.      Sacht! is hy ’t niet? ja hy: en comt preutelent gaen,
                Schijnend’ te spreken met des Boecx beschreven blaen,
                Ick wil nu tot hem gaen, en mijne saeck vertoonen.
                Goeden morghen Pater.  Br. Lour. Deo gratias mijn Soone.
                (345) Wat jaeght u hier dus vroegh? dit ben ick onghewoone.
Romeo.      Pater, gheen cleyne saeck.  Br. Lour. Wat doch? ick bidde seght.
Romeo.      In yet wichtichs moet ghy my helpen nu te recht.
                Ick heb mijn sin gheleyt hier op een schoon Jonckvrouwe,
                Met wien ick hoop, en oock besloten heb te trouwen,
                (350) Het welck wy wilden doen door uwe hulp gantsch stil,
                Want het sou anders nimmer schieden met de wil
                Van hare Ouders, die my vyandelijcken haten,
                Dies soeck ick raedt hoe men dit houwelijck sal aenvaten.
Br. Lour.     Och Soon! dats quaet bedacht datmen een Dochter mint
                (355) Daer d’Ouders aen weerzijd niet eenigh zijn ghesint,
                Sulcken Houwelijck heeft dick een quaet endt ghenomen.
                Wie ist doch daer ghy zijt soo wijt mee in ghecomen?
Romeo.      Het is de Dochter van Anthonius Capelet,
                Iuliette.  Br. Lour. Romeo, is daer u sin gheset?
                (360) ’t Is my een droeve maer, die cont ghy niet ghenieten,
                Of het sou costen u doodelijcke verdrieten.
                Och Soon ghy zijt verdwaelt en is het alsoo na
                Dat Iuliette het gheconsenteert heeft?  Rom. Ja.
Br. Lour.     Evenwel cant niet zijn, want Capelets gheslachte
                (365) De Montesches gheheel vervloecken en verachten:
                Al schiet het schoon secreet, de prijckel is te groot,
                Want kreghen sy de weet, het waer u beyder doodt.
                Dus vind ick ongheraen het selve te beginnen.
Romeo.      Neen Pater, nimmermeer ga my dit uyt de sinnen,
                (370) Iuliette al te vast hier in mijn herte sit,
                Daer sy sal blijven tot ick roeren can een lit.
                Haer can ick laten niet, of ick moet ’t leven missen:
                En ick zweer hier voor Godt, en u, met mijn ghewissen,
                Dat ick veel liever wil (als te breecken mijn woordt)
                (375) Een doodt sterven soo wreedt, als immer is ghehoort,
                Dus trout ons Pater, om een quader te verhoeden.
Br. Lour.     Alst anders niet can zijn, soo moetmen het ten goeden
                Duyden, het best men can: Wie weet of dit gheen vree
                Sal moghen maken in uwe gheslachten twee,
                (380) Dus beloove ich u Romeo t’saem te trouwen.
                Laet sien: wat middel sal ick hier het nutst toe houwen
                Dat niemandt het en merck? Nu, dese raet is wel,
                Ick sal op morghen u verberghen in mijn Cel
                Daer ick de Biechte hoor, en ghy moet haer doen weten
                (385) Dat sy teghen de noen te comen niet verghete
[fol. B3v]
                Om haer te biechten oock, yeder niet anders weet
                Dan dat sy is alleen, dus blijft het in secreet
                Wat daer ghesloten wordt, hier op maeckt u ghereet.
Romeo.      Ach! Pater dat is goet, ’k sal my hier laten vinden
                (390) Op morghen, en oock doen de weet aen mijn beminde,
                Blijft daer dan op verdacht, ick gae, blijft Heer met Godt.
Romeo binnen.
Br. Lour.      Deo gratias. Ach! hoe can de liefde sot
                De jonckheydt buyghen doen: Wat can die fantasye
                Den Mensche aen doen smert en inbeeldingh van lyen,
                (395) Gheluckigh zynse dan die soo de Wereldt myen
                Dat sy haer connen van die Vrouwe min bevryen:
                Want vande Vrouwe min werdt het vleys soo verleyt
                Dat het van Godt hem scheyt, den Mensch veel quael bereyt:
                Maer liefd alleen tot Godt dat gheeft de Saligheyt.     Binnen.


Anthonius Cappellets, Thibout, Graef Paris.


                    (400) ’t Schijnt dat den Mensch soo seer is tot het quaet gheneghen,
                Dat hy niet lievers tracht als de boosheydt te pleghen,
                Waer toe hy midd’len veel lichtlijck bedencken can
                Door hulp van boosheyts vaer, die hy steets stoockert an.
                Nu heeft oock dees Tiran zijn machten willen toonen
                (405) Onder ons lieden, in ons vreedsamigh Verone:
                Door de vervloeckte twist (Moeder van’t Oorloogh wreet,
                Suster van haet en nijdt, en wraecx begheerten heet)
                Die tusschen mijn gheslacht Caplets nu is gheresen
                Teghen de Montesches, het gheen ons staegh doet wesen
                (410) In een oproer’ghe staet, om dat haerlie veracht
                Gheslacht, haer gh’lijcken wil by ons vermaert gheslacht:
                Ja ’t is soo wijt ghebracht, dat veel bloedt sal vergoten
                Werden, om dese twist, soo daer niet voor gheschoten
                Een schut werdt door den Raedt, of uyt dees snoode twist
                (415) Con licht een tweedracht in Veronen zijn ghehist,
                Soo groot, dat daer door heel Italien sou beven.
                G’lijck uyt Pistoyen, (alwaer door des droes ingheven)
                Soo grooten twist ontstont, door Gulph’ en Gibelin,
                Dat Italia by na gheraeckt hadt ten ruin.
                (420) Dan ick hoop dat dit soo veel quaet niet sal oorsaken.
Thibout.      Men moet hoopen het best: nochtans con dit wel maken
                Soo veel onluck als ’t gheen dat ghy daer voor’n vertelt,
                Vermits dees bitse twist soo hatigh is ghestelt
                Onder twee stammen groot, en d’ander was gheloopen
                (425) Maer tusschen twee Ghebroers.  Paris. Men moet soo quaedt niet hoopen:
                Dees haet sal noch wel doodt bloeden is mijn vermoen.
Thibout.      Niet eer als zy berou van haer hovaerdy doen.
[fol. B4r]
Anthonius.  En datse aen ons doen behoorelijcke eere.
Paris.          Om zijn de minste, daer toe willen zy niet keeren.
Thibout.      (430) Nochtans zijt schuldigh zijn, ten aansien van haer staet,
Anthonius.   Sy sullen zijn de minst, of houden onsen haet.
Paris.           Sy zijn heel moedigh,’t schijnt sy na ons niet en vraghen.
Thibout.      Daer voor moghense eens verwachten onse slaghen.
Anthonius.  Sy schricken wel niet seer.  Par. Dat bleeck wel, doen voorleen
                (435) Wy t’uwen huyse waren op het mael by een,
                Daer Romeo soo stout selfs mede dorst verschijnen.
Thibout.      Vriendt Paris, ach! dat was voor my soo grooten pijne
                Dat ick niet wreecken mocht zijn stoutheyt onbesuyst,
                Het bloet quam uyt mijn toon tot in mijn cop ghebruyst:
                (440) En had ick ’t om de eer van ’t g’selschap niet ghelaten
                ’k Had hem de kop gheklooft voor alle die daer saten.
Anthonius.  Het is noch beter niet.  Par. ’t Waer oock gheweest gheen eer.
Thibout.      Het is dan eer of schant, ick segh hier, en ick zweer!
                Dat ick Romeo sal waer ick hem com te moeten,
                (445) Ombrenghen, of hy sal my doen de Aerde groeten.
Anthonius.  Verschoont zijn jonckheyt yet.  Par. Hy heeft weynigh verschult.
Thibout.      Neen Vriendt, ghy noch niemandt my dit af praten sult.
Anthonius.  Ghy sult u bet beraen. Siet daer mijn uytvercooren
                En lieve Dochter comt. Mijn eenighe ghebooren
                (450) Zijt welcom. Wats u wil?

Iuliette uyt met haer Voedster en een Staet-Ioffer.

Iuliette.                                                     Heer Vader, alsoo ick
                Mijn selven vindt beschaeut met zondens nevel dick,
                Soo ist dat ick van sin ben om in ’s Gheloofs plassen
                (Met leetwesen) my van die plecken af te wassen:
                Hierom ick om verlof van u te vraghen com,
                (455) Dat ick in ’t Clooster gae by Broeder Lourens, om
                Te biechten mijne sond (die Godt my wil vergheven)
                Om dat ick leven mach in een Godtsaligh leven,
                En vereenen met Godt mijn Bruydegom bemint.
Anthonius.  Mijn seer beminde en wel ghelucksaligh Kindt,
                (460) Ick in mijn herte vindt een onghemeten vreughde,
                Om dat ick u soo seer ghevoeght sie aen de deughde,
                Ghy hebt met Maria vercooren ’t beste punt,
                Waer toe den Hemel u zijne ghenade gunt,
                Op dat ghy aenghenaem mooght zijn des Hemels Heere.
                (465) Ick wensch u luck daer toe.  Iul. Ick danck u Vader seere.
Thibout.      En ick wensch u mijn Nicht daer toe drievoudigh g’luck.
Paris.           Godt reycke u zijn hulp in dit Godtsaligh stuck,
                Eerwaerdighe Joffrou.  Iul. Ick danck u al te samen.
                Ick gae Heer Vader dan.  Anth. Gaet,’t is mijn aenghename.
Iuliette.       (470) Zijt vriendelijck ghegroet mijn Heeren.       Iuliette binnen.
[fol. B4v]
Thibout.                                                                              Ghy desghelijcx.
                Mijn Nichte gaet met Godt.  Par. Noyt sagh ick claerder blijcx
                In eenighe Joffrou van Goddelijcke deughden
                Als ’k in Iuliette speur.  Anth. Dat is mijn sulcke vreughde,
                Vriendt Paris, dat ick heb soo uytghelesen kindt,
                (475) Dat ick my als ghestut in mijne oudtheydt vindt.
                De Ouders dunckt my veel gheluckigher te wesen
                Die Dochters teelen dan Soonen: want meerder vresen
                Men voor de Soonen heeft van kintsheydt tot een Man,
                Als voor de Dochters, diemen licht bedwinghen can.
                (480) Van hare Kintsheydt, ’t eerst daer de Soons haer mee moeyen,
                Is speelen, waer by dat sy springhen, bochten, stoepen,
                ’t Gheen niet is sonder gh’vaer van stoot of zware val.
                Zijn tweede ouderdom, wanneer de Liefde mal
                Haer overheert, dan ist van loopen, tieren, rasen
                (485) By nacht in duysternis, gh’lijck overgheven dwasen,
                Al na de Joffers deur, en is dan dat sy niet
                Haer en behaghen, en dat hy een ander siet
                Hem comen inde plaets, dan wilmen vechten, kerven,
                ’t Gheen alst hem’t beste luckt, een Moorders doodt doet sterven,
                (490) Of zy hy blijft ter plaets. Dus de Ouders voorwaer
                Die Soonen hebben (die niet deughen) al een zwaer
                Pack hebben op den hals, daer de Dochters veeltijden
                Vaders en moeders in de Ouderdom verblijden.
Thibout.      Onder verbetering mijn Oom, my dunckt veel eer
                (495) Datmen perijckel van de Dochters loopt veel meer,
                (Hoewel dat Godt den Heer u soo een kindt liet teelen,
                Waer af ghy lust en vreught door hare deught mooght deelen)
                Maer s’en zijn al soo niet, dat is heel onghemeen:
                Want onder duysent Vroulien vintmen soo niet een,
                (500) Men loopt perijckel dat de Dochters werden Hoeren,
                ’t Gheen d’Ouders hert veel meer (als kinders doodt) can roeren,
                Zy connen oock seer licht een quaet houlijck aengaen,
                Daer d’Ouders stadigh sien haer quel en droefheydt aen,
                Dus can ich niet verstaen ofte de Vrouwen beelden
                (505) De Ouders soo veel smert als de Mannen oyt teelden.
Paris.           Mijns oordeels soo hebt ghy mijn Heeren beyde recht,
                Midts d’Ouders soo veel quel ontfanghen van een knecht
                Als van een Dochter, als sy hun tot ondeught stellen:
                Dus d’Ouders aen weerzijd ontfanghen vele quellen
                (510) Als ’t aen de Kinders schort. Maer ghy Anthonius Heer
                Hebt reden tot het gheen ghy seyden, van soo seer
                Te wenschen voor de Soons de Dochters, want met reden,
                Warens als d’uwe al, daer wiert meer om ghebeden,
                Ghy hebt een Paragon die Godt en Mensch behaeght,
                (515) Ick twijffel seer of d’Aerdt haer gl’lijckenisse draeght.
Thibout.      ’t Is soo Heer Paris, dit doet mijnen Oom soo spreecken,
[fol. C1r]
                ’t Zy Dochters of ’t zy Soons sy hebben al ghebreecken.
Anthonius.  Ick gheef my garen op, altijds soo weet ick wel
                Dat van mijn Dochter ick gheen quaet verwachten sel,
                (520) Maer niet dan alle vreught, haer deught doet my vertrouwen.
Paris.           Evenwel sproot wel quaet uyt deughdelijcke Vrouwen.
Thibout.      Soo langh u Dochter leeft can sy u quellingh doen.
Anthonius.  Ick heb daer voor gheen vrees, haer vroomheyt sal ’t verhoen.
Paris.           Men siet de vroomen vaeck ’t meest onluck overcomen.
Anthonius.  (525) Nochtans is Godt een schut en hoeder vande vromen,
                Wat quellingh conde ick doch krijghen van een Maeght
                Die gheen lichtveerdigheydt, maer d’eer en deught behaeght.
Thibout.      Lucretius den Romeyn, docht weynigh van te veuren
                Dat hem soo grooten quel en droefheydt sou ghebeuren
                (530) Van zijn Lucretia, soo seer begaeft met deught.
Anthonius.  Ick hoope niet dat Godt my sulcx heeft toe gheveught.
Paris.           Daer hoed u Godt veur.  Thib. Waer sal costen dit nu henen.
Anthonius.  Gaen wy eens inden Hoff, het is wel drie, ick mene
                Dat ons gheselschap daer oock comen sal terstont.
Paris.           (535) Ick had wat t’huis te doen, dus gae ick, blijft ghesont.
Anthonius.  Vergheet op t’avont niet by ons te comen eten.
Paris.           Ick sal ’t wel doen mijn Heer.  Thib. En wilt het niet vergeten.
Alle binnen.
Vertooninghe,

Waer Romeo en Iuliette van Pater
Lourens ghetrout worden.
Continue

TWEEDE DEEL

GRAEF PARIS.

                WEl eer, wanneer ick plach te hooren dat yemandt
                Klaeghden van Vrouwe min en liefdens heete brant,
                (540) Soo boerten ick daer meed’, achtend ’t voor ydelheden
                Te zijn soo in’t bedwanck van zijn sindelijckheden.
                Maer ach! ghy stercke Min,’k heb teghens u misdaen,
                ’k Heb u te kleyn gheacht, hier om heb ick ontfaen
                Nu straffe na verdienst: Want ick voel al mijn leden
                (545) Gheneghen, om u als gheketent na te treden.
                O groote Cupidon, ghy hebt mijn Borst gheraeckt
                Waer door ick voel een vier dat stadigh in my blaeckt.
                Nu ken ick eerst u macht, nu dunckt het my niet wonder,
                Dat ghy ghebooghen hebt d’opperste Godt der Donder,
[fol. C1v]
                (550) Mijn liefd is wel niet vreemt maer my verwondert seer
                Dat my de soete Min begoochelde niet eer,
                Daer ick soo langh verkeert heb met die schoon Goddinne
                Die ick soo hert lijck nu ghedruckt heb in mijn sinnen:
                Ick moet zijn blint gheweest, dat ick niet eer en sach
                (555) De schoonheydt en de deught die in Iuliette lach,
                Dan alleen op dees dagh, doen ick mijn oogh liet dalen
                Op haer uytnementheyt ’t gheen strack mijn hert quam halen
                Tot haer, soo dat my nu dunckt alle vreughde pijn
                Wanneer ick niet in haer gheselschap en mach zijn,
                (560) Nu wensch ick dat ick eens mijn leet mocht aen haer claghen,
                Daer ick voor desen wel by haer was heele daghen,
                En dochte noyt aen sulcx. Het doet my groote spijt
                Dar ick soo ydel heb versuymt mijn schoone tijdt,
                Heb ick voor desen niet ghehadt soo veel ghelucken,
                (565) Dat ick haer witte handt in de mijne mocht drucken,
                Heb ick voor desen niet dickmalen sonder lust
                Haer lieffelijcken Mondt en Lipjens root ghecust,
                Al sonder treck van Min, ay my! het is my schanden
                Dat ick niet voelden eer de liefde in mijn branden.
                (570) Kon ick niet sien de glans die van haer Hayren schoon
                Afschemerde, ghelijck de brafste goude kroon,
                Kon ick mijn herte niet bestricken en verwerren
                In hare ooghen, die daer tintelen als Sterren,
                Sach ick dat aenschijn niet, dat als een Sonne’glom
                (575) Van schoonheyt? Of was ick onmenslijck, sot, en dom?
                En con ick mercken niet wanneer ick met haer rede,
                De wijs heydt groot, en deught, die haer suyv’re schoonhede
                Verselschapten. Helaes! ick hebse wel ghesien,
                Maer niet ghenomen in. Nu sal ick wel misschien
                (580) Niet hebben soo veel luck als ick hadde voor desen,
                Nu ick daer’t meest om wensch, ick ben nu heel vol vresen
                Dat sy niet achten sal mijn clachten, omdat ick
                Hier noyt af repten, daer ick voor desen soo dick
                By haer gheweest ben. Sy sal het voor boerten achten,
                (585) Dies ick mijn hulpe heb heel lancksaem te verwachten,
                Heel lancksaem niet alleen, maer het con oock wel zijn
                Dat hare liefde nummer trecken sou tot mijn.
                De Vrouwen die zijn som soo wonder en eensinnigh,
                Dat sy den eenen zijn gantsch hatelijck en vinnigh,
                (590) Hoe seer dat hy haer mint, hoe hoogh hy is van staet:
                Den and’ren lieven zy met hert en metter daet,
                Al is hy ’t schoon niet waert, al is hy vol ghebreecken,
                Ja dat een yeder van zijn boos heydt weet te spreecken,
                Niemant can breecken haer stijve hertneckigheydt,
                (595) Dit maeckt dat my soo seer de vrees op ’t herte leyt.
                Sy mach nu hebben een vercooren naer’r behaghen,
[fol. C2r]
                Die sy haer hert en ziel gheheel heeft opghedraghen:
                Wat weetmen, ’t con licht zijn dat s’ yemandt in’t secreet
                Haer liefde offert op, die selfs daer niet af weet,
                (600) Soo en is tot mijn leet gheen verlossingh te hoopen.
                Dan dits inbeeldingh zwaer, ’k acht dat haer hert noch open
                En onbeslommert is, ach! dat ick het soo trof,
                Soo mocht ich wel de liefd dancken en gheven lof,
                Die hier toe aendringht, want een herte onbeganghen
                (605) Kan qualijck liefd weerstaen, en lichtelijck ontfanghen,
                Ick sal versoecken ’t naest, en haer al mijne quel
                Dan liefde legghen voor, ick hoope dat ick sel
                Vercrijghen wat ghehoor, niet eer endt mijn verdrieten
                Voor ick Iuliette tot mijn Echte Bruyt gheniete.
                (610) ’t Wert tijdt (haer Vader heeft my op het mael ghebeen)
                Ick ga, soo com ick oock by mijn Goddin met een.             Binnen.


ROMEO, PEDRO Dienaer.

Romeo.      Soo is het al bestelt? Pedr. Ja Heer, al by den daghe
                Heeft de Voedster se ghehaelt. Rom. En had sy niet te vraghen
                Van weghen mijn Princes doen ghy de Coorde-leer
                (615) Haer gaeft. Pedr. Niet anders, dan sy sey aen my mijn Heer,
                Als dat Iuliette u ter middernacht sou wachten.
Romeo.      font color = "#0044CC">Wat of de klock nu is? Pedr. Het is wel elf ick achte.
Romeo.      Wel ick gae dan daer heen. Ghetrouwe Pedro wilt
                Nu vry na huys gaen, en maeckt dat alles in stilt
                (620) Voor mijnen Vader blijft. Pedr. En hebt daer voor gheen vresen.
                Goe nacht mijn Heer, ick gae.                            Pedro binnen.*
Romeo.                                                   Godt wil u leytsman wesen.
                Nu naeckt de blijde uur, waer in ick al de wensch
                Ghenieten sal, die oyt ontfaen heeft sterflijck Mensch.
                Nu sal ick’t hooghste punt der soete Min ghenieten,
                (625) Nu sal ick crijghen ’t loon van mijn voorleen verdrieten,
                Oover-soete nacht! die my meer lust toe schickt
                Als oyt de Sonne-schijn. ’t Schijnt dat de Mane blickt
                En tintelt in de Locht, toonend’ te zijn vol vreughden
                Met haer Sterren, over mijn nakende gheneughden.
                (630) Den Nachtegael veel meer verblijt dan na ghewoont,
                Mijn luck te voelen aen zijn schat’rendt singhen toont.
                Een soeten Aura comt my oock gheselschap houden,
                Om dat hy van mijn lust deelachtich worden soude.
                Nu dan, alsoo het schijnt dat alles my toe lacht,
                (635) Nu hoop ick oock dat Godt (die ons dus wijt ghebracht
                Te samen heeft) het oock sal laten wel ghedyen.
                Hier ist. Mijn Goddin laer de Leder neder glyen,
                Mijn schoone Vrouw.
Iuliette laet een Koorde-Leer uyt haer Venster.
[fol. C2v]
Iuliette.                                       Zijt ghy daer lieve Man,
                Treet haestigh op mijn Lief, eer yemandt ons hier an
                (640) Betreffe. Soo! treet in. Welcom mijn uytvercooren.
Romeo klimt in ’t Venster.
Romeo.      Ach! over-groot gheluck, ick ben mijn welghebooren
                Soo seer van blijtschap opghetoghen inden gheeft,
                Dat ick nau weet waer ’k ben, of waer ick heb gheweest.
                Mijn zieltje! Iul. Dit is de plaets alwaer ick soo veel tranen
                (645) Om u Lief heb ghestort, dees plaets quam my vermanen
                Soo dick u af-zijn, oock de vrees voor u persoon.
                Maer nu ick in mijnari heb u mijn Bruyd’gom schoon:
                Nu mach Fortuyn en doodt voortaen doen haer ghevallen,
                Want door u by-zijn houd ick my betaelt van alle
                (650) De pynen die ick heb gheleden. Rom. O myn Son,
                Hoewel ick noyt soo veel lucx hadde dat ick con
                U doen voelen de macht die g’hebt over mijn herte,
                En oock de pyn die ick gheleden heb met smerte,
                Elck ure om u Lief, nochtans soo mach ick wel
                (655) Verseeck’ren schoone, dat mijn alderminste quel
                Die ick om u af-zijn elendigh heb gheleden,
                My meer pyn is gheweest als des doodts bitterhede:
                Ick waer al doodt gheweest had ick in mijn ghedacht
                De hoope niet ghehadt van dees g’luckighe nacht
                (660) Die my ghenoeght, en daer my meer aen is bedreven
                Dan of my d’Aerdt-cloot met haer rijckdom waer ghegheven,
                Hierom soo laet ons nu stellen te vreen voortaen,
                En onse saken soo bequaemlijck gade slaen
                Dat ons vyanden gheen voordeel op ons en ramen,
                (665) Blyvende dan in rust en vrede soo te samen,
                Gheschakelt staegh met liefd, als Lucius en Triat,
                Soo langh de doodt ons beyd in ’t soete leven laet.
Iuliette.      Ach! con ick met mijn tongh volcomelijck uyt spreecken
                Wat trouwer liefde ick in dese borst voel steecken,
                (670) De liefde van Paulyn tot haren Seneca.
                Sou by de liefd’ van myn, tot u, niet lijcken: ja
                Ick meen soo ick maer docht mijn Lief aen u bederven,
                Dat ick als Iulia (Pompejus Vrouw) sou sterven.
                Mijn liefd onnoemlijck is. Rom. En myn is grooter dan
                (675) Die van Orpheus tot syn Euridice, ick can
                Niet wel ghelooven dat ick yemant sou ghelijcken:
                Want ick in trouheydt doe al and’re Minnaers wijcken.
Voedster.    Ghy nieuw ghehoude lien (die de bequame tijdt
                Verliest als hyse heeft, wensch daer na als s’ is quijt)
                (680) Nadien dat ghy elckaer hebt soo veel pyn doen Iyden,
                Siet hier een vecht-plaets is, die ick heb om te stryden
                Voor u lieven bereyt: neemt u gheweer en schilt,
                En vecht soo langhe tot u tooren is ghestilt.
[fol. C3r]
Iuliette.      Sacht Voedster! Welcke reen! Rom. Myn Lief ’tzijn soete reden.
                (685) Ick wensche dat wy t’saem in dese plaetse treden.
                Schrickt niet mijn Enghel, ’tzyn de wetten van de Echt.
Iuliette.      Het sal niet passen dat ick treed in het ghevecht
                Met u mijn hert, want ghy zijt my al veel te crachtigh.
Romeo.      Dies te beter sal ick u waerde zijn te machtigh.
                (690) Ick sal het leven u verschoonen als ’t is dat
                Ghy desen strijdt verliest. Nadert, ick bidde, wat,
                Treet in mijn suycker soet, bereyt u om te rusten,
                Van al u liefdens smert, in Hemels soete lusten.
Iuliette.      Alst u mijn Man belieft, gaen wy te ruste nu,
                (695) Ick gheef mijn leven en mijn Lichaem op aen u.        Beyde binnen.
Voedster. Hoe soumen dese strydt die hier nu is begonnen,
                Beter voor Phoebus en Lucotho schild’ren connen,
                Siet eens hoe hy haer moordt, dan evenwel ick peys,
                Dat sy seyt als de Meyt, comt moortme noch een reys
                (700) Indien dat moorden is. Och hoe soet datse woelen
                Men dunckt ick in mijn lijf het kittelen can voelen.
                Men plecht te segghen, dat wanneer dat een jonck paer,
                De eerste nacht dat zy te bedt ginghen te gaer,
                Mosten vechten: en die den and’ren had verslaghen
                (705) Die most vooght wesen en de Broeck oock voortaen draghen,
                Hoe weert haer Iuliet met buyghen en ghetil,
                Maer sy blijft onder vast, se doe vry watse wil,
                Romeo na ick sien die sel de broeck wel houwen,
                Dat is oock soo ast hoort, de Italiaensche Vrouwen
                (710) Zijn wel een weynigh graegh, dan niet seer gulsigh grof,
                Maer’t Hollandts spleete goet dat weter anders of:
                Daer comt een slechte Griet, daer comt een slechte Truytje,
                Se schijnen koel en cout, houwen niet van het fluytje,
                Ja praet me van een man, het dunckter wel soo scheets,
                (715) Niemandt en houter van, se sinje gansch niet heets,
                ’t Mach wel haer botheyt zijn, dat sy de brandt wel voelen,
                En dat sy weten niet dat ’t Mannen connen koelen,
                Want als daer ’t goetje trout, men vinter lydigh veel
                Die de Man smeeren of, verwinnen hem gheheel,
                (720) Soo dat daer veel de Broeck met ghewelt wert ghegheven,
                Want men daer veel Mannen siet in subjecti leven
                Van hare Vrouwen, en veel Mans zijn niet soo koen
                Dats een dinck sonder haer Vrouwen weet derven doen,
                De vrouwen b’waren’t ghelt, sy doen na hare sinnen,
                (725) En als Jan wat begheert, moet hy’t met bidden winnen,
                Daer de Vrouwe regeert ist dat het niet en dooght:
                ’k Hou noch veel van ons Landt daer zijn de Mannen vooght:
                Oock heb ick wel verstaen dat de Moffen en Poepen
                Haer Vrouwen dwinghen mee, door haer vloecken en roepen
                (730) Holla, ist niet haest tijdt dat dit volck maeckt een endt?
[fol. C3v]
                Het schijnt Me-Vrouw die werdt op’t snoepen heel ghewent,
                Het is al staegh weerom, duert dit noch tot den daghe
                Soo mach men Romeo wel laten na huys draghen.
                Men duckt het wordt haest dagh, ick wil haer doen de weet,
                (735) Op dat hy in’t duyster wegh comen mach secreet,
                Want anders mocht de saeck yemandt comen t’aenschouwen,
                Het gheen dit soete paer, en my oock sou berouwen,
                Want alst haer Vader wist, wy waren alle doodt.
                Goelieven maeckt het cort, ick sie Aurora root
                (740) In’t Oosten rijsen op. ’t Is tijdt om haest te scheyden.
Romeo.      Ach! woude nu den dagh een weynigh noch verbeyden,
                Dat ick by mijn Goddin mocht blijven noch een wijl;
                Maer neen, zy wacht ons niet, zy comt in aller yl,
                Dus mijn Goddinne dwinght die vrees my te vertrecken,
                (745) Op dat de clare Son ons niet en com ontdecken,
                Gh’lyck hy ontdeckte Mars en Venus aen Vulcaen,
Iuliette.      Alst wesen moet mijn Man soo wilt in vrede gaen,
                Dan ’k wenste dat wy t’ saem mochten ghestadigh wesen:
                Nu dan mijn Lief, ick sal u alle nacht op dese
                (750) Wech wachten, houdt u uur, en comt dan stil alleen,
                Op dat wy onse tijdt in dese vreught besteen
                Soo langh het duren wil. Rom. Ick sal my o Goddinne
                Sonder versuymen alle nacht hier laten binnen.
                Blijft vrolijck o mijn soet, ick dael mijn waerde Vrouw,
                (755) Den Hemel u behoedt voor alle druck en rouw.
Romio klimt weder af ende gaet binnen.*
Iuliette.      Vaert wel met dese kus, mijn Lief, Godt wil u hoeden.
                Nu Voedster, op dat wy niet comen in vermoeden,
                Soo laet ons stille gaen na bedt en slapen wat,
                Het is noch vroegh voor dagh, ’t sal ’t beste zijn, op dat
                (760) Mijn Vader niet en merckt van alle mijne saecken.
Voedster.     Soo mach ick eerstelijck u bedt wat gaen vermaken.        Binnen.


THIBOUT, GRAEF PARIS, MARCO,
BASTRO, Cappeletten.

Thibout.     Ick hebbe strack verstaen, dat een deel van’t gheslacht
                Der Monteschets sal zijn de toecomende nacht
                Tot Madame Masor, derhalven goede vrienden
                (765) Soo wild ick wel dat ghy my in dees saecke dienden,
                En hielt my dese nacht gheselschap, want ick ben
                Van sin op desen hoop achtingh te nemen, en
                Haer soo te smeeren af, dat sy eens moghen weten
                Dat de Monteschets van de Capp’lets zijn ghesmeten.
Paris.           (770) Ick can u Vriendt Thibout qualijck versegghen van
                Met u te gaen om op haer-lie te passen, dan
[fol. C4r]
                Het sou veel beter zijn dat wy het niet en deden,
                En dat wy het ghespuys lieten te saem met vreden:
                Ghy weet hoe scherp den Raedt het selve heeft verboon,
                (775) Oock soud dit niet vergaen wel connen sonder doon
                Te maecken, dus vind ick dees saeck qualick gheraden.
Marco.        Sullen wy dese tijdt soo lichtveerdigh versmaden,
                Die ons soo gonstigh toont een soo gheleghen saeck,
                Om van de Monteschets volcomelijcke wraeck
                (780) Te nemen, sullen wy haer dan niet eens uyt strijcken?
                Soo sal tot ghenen dagh haer trotse hooghmoet wijcken.
Bastro.         Neen neen, het moet gheschien, dat haer die hooghmoet werdt
                Ghedreven uyt, die nu soo seer besit haer hert,
                Sy souden anders wel, als wy ’t soo lieten slippen,
                (785) Ons overheeren, en soecken ons uyt te kippen,
                Of sy souden ghewis dencken dat wy gheen moet
                Hadden ons teghens haer te stellen, hierom ’t goet
                Sal wesen dat wy nu mijn Heer Thibout versellen.
Thibout.      Mijn Heeren, en mijn seer beminde spits-ghesellen,
                (790) Laet ons dan ’t selve doen, daer com of wat het mach:
                Ja ick wensche dat ick al de Monteschets sach
                Door dees myn ooghen doodt, want ick en sou niet schricken
                Al moste ick alleen het selvighie beschicken.
                Ach! hoe mijn herte bernt, ’k wild het soo laet al waer,
                (795) Dat wy al stonden en schermutsten teghens haer,
                Ick sal niemandt ontsien, maer bits houwen en kerven,
                Al sou ick noch soo veel met mijne handt doen sterven.
Paris.           Ick achte wel als dat de Monteschets niet staen
                En sullen stil, en haer van ons doodt laten slaen.
                (800) Ick twijffel niet of zy sullen haer wel verweeren:
                En al soo licht staet haer ons t’saem te overheeren,
                Als het ons licht staet over haer te winnen yet,
                Hierom dunckt my dat het veel beter waer, haer niet
                Te moeyen dese nacht: Want wy souden wel hoopen
                (805) Te krencken hun, en souden ’t selver wel becoopen.
Marco.        Ghy spreeckt Heer Paris oft u aende moet ghebrack,
                Evenwel weet ick wel u moet niet is soo zwack,
                Ghy moet de Monteschets om oorsaecke verschoonen,
Bastro.         Wat mooght ghy u alleen hier inne weyg’rich toonen?
                (810) Laet sy vry doen haer best, en weeren haer, ick acht
                Dat sy haest sullen sien ons yverighe cracht.
Thibout.      ’t Verdriet my waerde vrient Paris dat ick u vinde
                Dus erselend om in dees saeck te onderwinden,
                Ghy schrickt doch niet voor haer (hoewel het aen u reen
                (815) Byna sou schijnen) wat leyt u dan op de leen
                Dat ghy niet meed’ en stemt?   Par. Dat wil ick u wel segghen,
                Ick vinde groot ghevaer in dese saecke legghen:
                Want soo wy dese nacht met haer comen in twist
[fol. C4v]
                Soo werdt de heele Stadt wel op de been ghehist,
                (820) De een die sou met ons, de ander met haer vechten,
                Waer door een groote strijt wy dan souden aenrechten,
                Het gheen niet weynigh bloedt sou costen. Hierom ick
                Door mijn inbeeldingh zwaer seer voor dit oproer schrick.
Thibout.      Het en heeft gantsch gheen noot, het sal soo quaet niet wesen
                (825) Ick denke wel ghewis de Monteschets uyt vrese
                Sullen vluchten voor ons: dan soo sy blijven staen,
                Het sal (dat zweer ick) haer te bitterlijck vergaen.
Marco.        Wie sou doch by de nacht alst alles leyt in droomen,
                By haer ofte by ons: om strijdt te maken comen.
Bastro.         (830) Daer voor en is gheen noot, eer dat het wiert ghehoort,
                Soo waren sy of wy te samen wel vermoort.
Paris.           ’t Ghekrijt en het gheroep sou veel de slaep wel breecken.
Thibout.      Wie wil sich dan terstont in dese saecke steecken?
Bastro.         Wat weet oock yeder juyst wat het gheroep beduyt?
Marco.        (835) En wie sou soo verstout oock berven comen uyt?
Paris.           Yeder den yver dwinght wanneer hy hoort de zijne
                In noot te wesen, oock veel laten haer wel vijnen
                Daer wat te twisten is.   Thib. ’k Wil evenwel daer zijn,
                Laet al de zwaricheydt vry aencomen op mijn.
                (840) Soo wilt ghy dan niet mee?   Par. Of ick ’t wat teghen prate,
                Soo wil ick evenwel mijn vriendt u niet verlaten.
                Ick blijf u by.   Marc. En ick.   Bastr. Van my ghy seker zijt.
Thibout.       Soo wert dit volck van ons een weynigh ghecastijt.        Binnen.


PHEBIDAS, CARLO, en PAVLO, Monteschets,
half beschoncken uytcomende.

Phebidas.  Voorwaer wy waren daer wel heerlijck ghetracteert,
                (845) Daer was van als ghenoegh, veel meer als ick begheert
                Sou hebben voor mijn selfs, ick was beschaemt (in trouwen)
                Voor soo veel cost’lijckheydt, en soo veel schoone Vrouwen:
                Maer doen de koele Wijn mijn in de breyne clam,
                Doen voelden ick dat sy my al de schaemte nam,
                (850) Dat hebt ghy wel ghezien.   Carl. Het was wel licht te mercken
                Dat de damp van de Wijn in u begon te wercken,
                Aen u vrypostigheydt, doen ghy met stoute sin
                Joffrou Margrita brocht alleen ter Camer in:
                Soo dat wy in een uur u niet weerom en saghen.
Paulo.         (855) Het scheen oock dat het was de Joffers wel-behaghen,
                Want sy liet haer niet seer trecken van Phebidas,
                Ick gh’loove dat de Wijn oock haer aenvoerder was:
                Want als de Vrouwen zijn bevanghen van de Wynen,
                Soo isser weynigh eer en weyg’ren in te vynen.
                (860) Vertelt ons doch hoe dat ghy voert met haer alleen?
[fol. D1r]
Phebidas.  Seer garen: dan ick bid u lieden dat hier gheen
                Woorden daer na af zijn, want ’t sou de Jonffer strecken
                Tot een eeuwighe schant, en my soumen beghecken.
Carlo.         Vreest daer niet voor mijn Vrient.   Paul. Het blyf by ons secreet.
Phebidas.  (865) Doen ginck ick met haer inde Camer (gh’lijck ghy weet)
                Erselde sy niet seer, en doch wy quamen binnen,
                Vraeghdense my wat wy daer souden gaen beginnen
                Soo van ’t gheselschap af, waer op ick seyden haer
                Dat ick door liefde groot by haer ghecome waer
                (870) Alleen, op dat ick mocht te vryer haer verclaren
                Mijn Minne, die ick doen aen haer ginck openbaren,
                Met menigh kusjen soet, ick kusten al mijn best,
                Soo dat sy wederom my kussen most in ’t lest,
                Doen was ick in mijn schick, ick armden haer soo soetjes,
                (875) En sy my wederom, tockelde met haer voetjes,
                ’k Voelde uyt vryicheydt haer soete Borsjes ront,
                En noch meer dat ick zwijgh, waer door ick my bevont
                Heel in een vlamme, die aen haer oock hechten mede,
                Met smeet ick haer op ’t bedt, denckt eens wat wy daer deden.
Carlo.         (880) Ghy zijt luckigh gheweest, ick wensten wel om veel
                Dat ick in dat gheluck ghehadt had part of deel,
                Ick dede oock mijn best, dan conde niet aen raecken.
Paulo.         Vriendt Phebidas ghy hadt voorseecker schoone saecken,
                Men blaeckt dieder om denckt, de oorsaecke dat ick
                (885) En Carlo niet gheraeckt zijn tot soo soeten stick
                Is onse blootheydts schult: Want had ick derven pleghen
                Stoutheydt, ick had mijn wil van Celia ghecreghen.
Phebidas.    Ja die een weynigh schaemt comt niet soo lichtlijck aen,
                Want siet de Jonffren zijn ghewoon eerst af te slaen
                (890) En als sy mercken dan dat ghy begint te schromen
                Dan zijn sy oock beschaemt, en dan sult ghy niet comen
                Tot u wil, want zy dan u stellen voor haer eer.
                Maer vriendt wanneer men wil comen tot zijn begheer
                Soo moet men zijn heel stout, achten gheen spytigh weyg’ren,
                (895) Want als in haer de cracht der Wijn begint te steyg’ren
                Soo zijn sy als vergheckt, en die daer seer na tracht
                Die crijght zijn wensch, al was sy noch soo vroom gheacht.
Carlo.         Vrypostigheydt dat is een saeck waerdigh ghepresen.
Paulo.         Een bloode Vryper sal selden gheluckigh wesen.
Phebidas.  (900) De stoute crijghen ’t meest. Stil eens, wie comt dus laet
                Al moerelijck alleen gints spoocken by de straet?
                En ist gheen kennis?

JACOMO komt uyt.

Carlo.                                              Jae ’t:
                Het is Iacomo.   Paul. Sout?   Pheb. ’t Is soo.   Iac. Goenavont Heeren.*
[fol. D1v]
Phebidas.   U desgh’lijcx goede vrient. Van waer comt ghy spaceeren
                (905) Dus laet in eensaemheydt?   lac. Ick gae my wat vertreen,
                Maer ghy mijn vrienden, waer wilt ghy te samen heen?
                Of waer comt ghy van daen?   Carl. Wy zijn gheweest ten eten.
Paulo.         By soet gheselschap.   Iac. En mach ick niet claerder weten
                Wat gheselschap dat het was?   Pheb. Tot Madame Masoer.
Iacomo.     (910) Soo hebt ghy wel gheweest tot een galante Hoer,
                ’k Verkeer veel liever met de eerlijcke Juffrouwen.
Carlo.         Daer uyt besluyt ick dat ghy zijt van sin te trouwen.
Paulo.      Ghy wilt aen ’t block, om staegh een Vrouw te wesen by.
Phebidas.    Neen, altemet wat fris, trouwen en blijven vry.
lacomo.    (915) Hoe soumen (als men heeft op een gheleyt zijn sinnen)
                Andere vrouwen op der Aerdt connen beminnen:
                ’t Waer teghen de natuer, men sou met alle reen
                Trachten alleenlijck om met die te werden een.
                Neen neen, al mocht ick schoon een wensch crijghen op Aerden
                (920) Dat alle Vrouwen my (hoe schoon, hoe groot van waerden)
                Mochten te wille zijn, soo soud ick evenwel
                Maer kiesen die, waer op dat ick mijn sinnen stel.
Carlo.          ’k Hoor wel ghy zijt verlieft.   Paul. Dat doet hem alsoo spreken.
Phebidas. ’k Hou van gheen liefde, daer placht te veel in te steken,
                (925) Een yeder Joffer is my lief, wanneer dat zy
                Maer schoon en vriendlijck is.   Iac. My dunct mijn vrient dat ghy
                Veel meer seght als ghy meent: of ick denck watter van is,
                Het is de Wijn die ’t doet, want die nu uwen Man is,
                En verder. Dan hola!   Pheb. Wel wat gherucht comt daer.
Paulo.         (930) Het schijnt of al de straet vol wilde Menschen waer.
Carlo.     Het zullen dronckaerts zijn. Ontbeyt, ’t zijn Cappelletten.
Iacomo.       Sij komen op ons aen, laten wy pal ons setten.


THIBOUT, GRAEF PARIS, MARCO, BASTRO, Cappelets uyt. PHEBIDAS, CARLO, PAULO, JACOMO, Monteschets, schermutseren met den anderen.

Thibout.      t’ Sa vrienden treedt haer toe, elck pas op zijn gheweer,
                De Schelmen blijven staen, en trecken oock van leer.
Paris.         (935) Soo moedigh?   Marc. Connen wy dan dese trotsheydt lyden?
Bastro.    Tsa dan, wat wachten wy? ’t is tijdt haer te castyden.
Thibout.    Ghy nacht-loopers, hoe comt dat ghy de luyden laet
                Niet slapen? Wat doet ghy te raden op de straet?
                Packt u daetlijck na huys, indien ghy niet wilt wachten
                (940) De huyt vol slaghen. Nu?   Pheb. Gheen cunst ist te verachten.
                Wat hebt ghy grovert ons te schelden, dat wy zijn
                Nacht-loopers, sout ghy dit wel derven teghens mijn
[fol. D2r]
                Verantwoorden met ’t punt?   Thib. Wat seght ghy bloote loeren?
                Hebt ghy de macht wel om een Deghens punt te voeren?
                (945) ’k Denck neen: dan comt, ick wil ’t u leeren, hebt ghy hert,
                Op dat in d’ander Wer’ldt ghy Scherm-Meester werdt.
Paulo.         Moedighe sot.   Marc. Comt aen.   Iacom. Ghy siet ons niet seer loopen.
                Ghy snorckers vol van windt.   Thib. Dat sult ghy haest becoopen.
                Nu stae! stae! wijckt maer niet.   Pheb. Ick wijck om mijn verset.
                (950) Daer heeft u Mantel u van een doodt-wondt belet.
Marco.       Wijckt, wijckt, (ghy hebt gheen kans) eer dat ic u doorsteecke.
Carlo.      Siet toe: want ghy begint al wat te vroegh te spreecken.
Paris.          Daer dan!   Paul. Dat is ghemist.   Bastr. Ay my! dat was te nae.
                Dan wacht dat wederom.   Iac. Wat soo, verset u schae.

ROMEO comt uyt, en spreeckt terwijl sy vechten.

Romeo.       (955) Treet voort mijn voeten (wat doet u schroomachtigh deysen?)
                Op dat ick comen mach by mijn eenigh vermaeck,
                Wat mach ’t beduyden dat ick voel in mijn ghepeysen
                Een voorspoock van een droef en onluckighe saeck.
Thibout.      En was dat niet raeck.
Phebidas. Ay my!   Iac. Verwacht de wraeck.
Romeo.      (960) Wat hoor ick? ginder schijnt dat ettelijcke vechten,
                Och! ’t zijn mijn Vrienden. ’k Moet dese sake sien te slechten.
Romeo wil scheyden, doch Thibout steeckt daer na, na hem.
                Mijn vrienden hout doch op van vechten, het is tijdt
                Dat onse twistingh endt. (Ick bidde niet meer strijdt!)
                Want wy alleenlijck niet daer mede Godt verstooren,
                (965) Maer wy maken ons selfs (voor al die ’t sullen hooren)
                Een arghenis, en oock soo stellen wy in roer
                d’Heele Ghemeente.   Thib. Daer! verweert u bloote loer.
Romeo.   O Thibout, ghy cont sien aen mijn gheduldigheden
                Dat ick hier niet ghecomen ben om met u
                (970) Te vechten, maer alleen is mijn voorneem, de vrede
                Tusschen u lien en ons troulijck te maken nu.
                Dan indien dat ghy meynt dat ick mijn niet en weerde
                Door manghel vande moet, daer mee doet ghy mijn eer
                Te cort, daarom ick bid ghelooft my (’t gheen ick zweer!)
                (975) Dat ick de uwe noyt te hinderen begheerde,
                Door een bysond’re saeck, daeromme weest te vreen
                Met het ghestorte bloedt, ende oock met de gheen
                Die soo veel in ghetal ghesneuvelt zijn voor desen,
                Sonder my met ghewelt dus dwinghende te wesen,
                (980) Om doen teghens mijn wil.   Thib. Ha! ha! Verrader, ghy
                Meent soo met clappen van my te comen vry,
                Neen neen, siet dat g’u weert, en past wel op mijn slaghen,
                Want ghy u leven niet sult van dees plaetse draghen.

[fol. D2v]

Thibout slaet na Romeo, ende hy verweert hem soo, dat
Thibout doodt blyft.

Romeo.       Dewijl het wesen moet, ontfanght dan daer u loon.
Thibout.   (985) Ach my! ick sterf, o Godt ontfanght mijn in u Throon.
Paris.           Och! och! wat ongheval, welck onverwachte rouwe.
                Volght my mijn vrienden, laet haer ’t Lichaem selschap houwen.
Monteschets alle binnen.
Marco.        O onluckighe nacht, waer in om is ghebracht
                De schoonste Man van ’t heele Cappelets gheslacht.
Bastro.         (990) Vervloeckten Romeo, most ghy de beule wesen
                Van soo een braven Man, en con u niet doen vresen
                Sijn groote staet die hy hier in Verone heeft.
Paris.           Het is te laet gheweent, ons Vriendt die heeft vol-leeft,
                Wat clachten dat wy doen hy can niet weder leven,
                (995) Hy most soo blijven doodt, zijn perck was daer gheschreven
                Doch niet te min, laet ons het Lichaem draghen gaen
                Datelijck voor den Raedt, en doen haer dan verstaen
                Hoe dat hy is vermoort, en d’omstandighe saecken,
                Soo mach den Moordenaer crijghen verdiende wraecke.
Sy draghen ’t doode Lichaem binnen.
Continue

DERDE DEEL

        Gordynen open, de Cappelets inden rouwe met het doode
                Lichaem van Thibout. De Monteschets aen d’ander
                zyde om Romeo te ontschuldighen. De Heer en Rade
                van Verone.

Den Heer vander Schale. DIEGO, Vader van ROMEO.
ANTHONIUS. Elck met zyn gealigeerde.

D’Heer.     (1000) ALs nu ben ick ghereet u saeck te hooren aen.
                Wat oorsaeck hebt ghy lien, dat ghy dus inden rouwe
                Met desen dooden comt? wilt uwe clacht voor houwen:
                Op dat ick weten mach, hoe, en wie ’t heeft ghedaen.
Anthonius.   Hier siet ghy Heer vermoort, en met verraderijen
                (1005) Soo schand’lijck omghebracht mijn waerdighe Cosijn,
                Dits Thibout, Heer, die door ’t onmenschelijck benijen
                Der Monteschets niet mocht langher by leven zijn.
                Den jonghen Romeo, (wiens Vader hier present,, is)
                De Moorder en de beul van zijn onluckigh endt,, is,
                (1010) Over dien eysch ick Wraeck, dat met rechtvaerdigheydt
[fol. D3r]
                Den levende mach by den dooden zijn gheleyt.
Diego.         O Heer Anthonius! hebben u oude daghen
                U dan niet meer gheleert, dat ghy dus onghegront
                Met een venijnigh hert over mijn Soon comt claghen,
                (1015) U reen en passen niet soo een begrijsde Mondt,
                Ghy schelt hier voor den Raedt mijn Soon voor een Verrader,
                Daer aen ghy valslijck spreeckt, mijn Soon heeft Thibout niet
                Verradelijck ghedoodt, ghelijck sy allegader
                Wel weten, die ghesien hebben hoe’t is gheschiet.
                (1020) Thibout die heeft ghetracht mijn Soone om te brenghen,
                (Dan ’t schijnt het selve heeft Godt niet willen ghehenghen)
                Want mijn Soon om hem maer te weeren van de doodt,
                Sijn Deghen treckt, waer mee dat hy Thibout doorstoot,
                Niet op zijn onversiens noch sonder sijn voorweten,
                (1025) Want Thibout stack na hem soo ganselijck verbeten,
                Dat hy ’t niet cost ontvlien: dies ’t gheen hy heeft ghedaen)
                Daer wierdt hy toe ghehitst, en con het niet ontgaen,
                Of ’t was zijn doodt gheweest. Daer om ghy wel met reden
                Anthonius u claght mocht hebben het besneden,
                (1030) ’t Schijnt dat ghy dorst alleen na ’t bloedt van mijnen Soon,
                Die u niet heeft misdaen, noch oock sal doen, of schoon
                Onder ons ende u een twist is in ’t gheslachte,
                Ick bidde matight wat u al te groote clachte,
                Siet doch sijn onschult aen: Want teghen mijn Soons danck,
                (1035) U Cosijn Thibout hem eerst tot het vechten dwanck.
D’Heer.       Ick vind hier groot verschil Anthoni in u claghen,
                Hierom wil ick u dit op het scharpste af vraghen,
                Nadat Diego seyt, is sijn schult niet soo groot,
                Derft ghy wel zweeren dat hy Thibout heeft ghedoodt
                (1040) Als een Verrader, he? zweert ghy dit? Anth. Neen ick Heere,
                Op dese saeck en ben ich niet ghesint te zweeren,
                Is hy dan niet verraen, dat stelt daerom gheen wet,
                Hy is doodt! en Romeos handen zijn besmet
                Met sijn vergooten bloet, hierom en macht niet falen
                (1045) Of hy moet met sijn doodt den and’rens doodt betalen,
                ’t Recht mach niet zijn ghekreuckt.   Dieg. Heer siet sijn onschult in,
                En wilt doch volghen niet sijn haters boose sin,
                Ach! gheeft ghenadigh recht. Op mijne knien ghebooghen
                Met mijn handen te gaer, en mijn betraende ooghen,
                (1050) Soo bid ick voor sijn lijf.   d’Heer. Staet op Heer Diego oudt,
                Sijn leven is verschoont. Dan op dat ghy niet sout
                Anthonius dencken dat ’t recht yemandt wil verschonen,
                Soo ban ich eeuwighlijck Romeo uyt Verone,
                ’t Gheen ick uytroepen doen sal door de heele Stadt,
                (1055) Tot waerschouwingh van elck, en by aldien ist dat
                Romeo wederom hier inde Stadt derf comen,
                Soo sal sonder ghenae hem ’t leven zijn ghenomen.
[fol. D3v]
Diego.         Waren’t noch Jaren, maer ten eeuwigheydt, o Godt!
                Wat lijdt een mensch al eer hy in d’Aerdt verrot.
                (1060) Och mijn beminde Soon, moet ick soo van u scheyen.
d’Heer.       Heer Diego, steldt u te vreen, en laet het schreyen,
                Denckt dat hy levend’ blijft, of ghy him schoon niet siet,
                Ghy sult moghen van hem dickwils vernemen yet.
                Voort eer ghy noch vertreckt: soo beveel ’k u midts desen,
                (1065) Ghy twee gheslachten, dat ghy nu voortaen sult wesen
                In vreed te samen, en oock is onseren begheer
                Dat ghy de Wapens sult aflegghen, om niet meer
                Te staen teghen elckaer, op dat wy in ons tijden
                Dees onghelucken zwaer, en oproer moghen mijden.
                (1070) Vertreckt in vreden nu, en denckt op mijn bevel.
Anthonius.   Draeght dan het Lichaem wech, op datmen het bestel
                Met alle eer ter Aerdt, dewijl nu straf ghenooten
                Den valschen Moorder heeft, die’t Lichaem heeft doorstooten.
Cappellets alle binnen.
Diego.       Ach! droeven ouden Man, warwaerts salick nu heen
                (1075) Daer ick my van dees quel en droefheydt stel te vreen.
                Myn Soon verbannen! och! wat mocht ick soo langh leven
                Dat ick most sien mijn Soon uyt ’t Vaderlandt verdreven.
                Dan’t schijnt ’t heeft Godt belieft: op dat ick mercken sou
                Dat al ons leven is vermenght met druck en rou.
                (1080) Com Vrienden gaen wy t’huys, en wilt my in mijn quellen
                Selschappen, als ghy my in vreught pleeght te versellen.
Monteschets alle binnen.
d’HEER.
                    Ghy Rechter, dat terstont in ’t openbaer de Ban
                Van Romeo af werdt ghelesen, soo hy dan
                Daer na hier inde Stadt haer vryheydt werdt ghevonden,
                (1085) Dat hy ghevanghen strack werde tot my ghesonden.
Alle Binnen.
JULIETTE alleen uyt.
                    Van al de Vrouwen die de Son beschenen heeft
                En isser gheen die soo veel droefheydt heeft beleeft
                Als ick: Want sie ick heb mijn liefde opghedraghen
                En tot mijn Man ghetrout, die heeft mijn vriendt verslaghen,
                (1090) Waer om mijn Man nu is’ ghebannen schandelijck:
                Dies ick moet missen ach! mijn Man en Vrient te gh’lijck.
                Och venster vol van ramp, door ’t welcke dat de pijnen
                En bitterheden van mijn eerste ongheluck
                Begonne zijn (waer aen gheen endt nu is te vijnen,
                (1095) Midts mijn hert heel en al verbeten is in druck.)
                Ist dat ick door u heb nu cortelijck ontfanghen
                Eenighe kleyne vreught, die ’k nu se is verganghen
[fol. D4r]
                Betalen moet soo dier, en met sulcken verdriet,
                Dat mijn teder Lichaem, connende langher niet
                (1100) Verdraghen al dit leyt, de poorten van mijn leven
                Op setten sal, om mijn ziel adem-tocht te gheven:
                Op dat sy elders mach een rust-plaets soecken gaen
                Wanneer zy zijn sal van dit sterflijck pack ontlaen.
                    Ach! ach Romeo! ick en had noyt in ghedachten
                (1105) Anders, als dat ghy sout u eedt te houden trachten:
                Dat was my t’blijven trou, en mijn Vrienden te vreen
                Te stellen naer u macht. Dan o ontrouwe, neen,
                Ghy breeckt u liefd, en oock de oorsake met eenen
                Dat nimmer u gheslacht met ’t mijne sal vereenen,
                (1110) En dat door sulcken feyt, waer door u name sal
                Verlooren blijven, en ick laes! (o wreet toe val!)
                Ontbeere troost, en Man. Maer nadien ghy o wreede!
                So graegh en dorstigh waert nae’t Cappelletten bloet,
                Dat heeft u dan ghelet? Waerom hebt ghy my mede
                (1115) Niet omghebracht! daer ick in u handen verwoet
                Dick heb alleen gheweest, dan tot mijn meerder plaghe
                Wout ghy my eerst doen sien de doodt van mijne Maghen,
                Die ’k nu doch volghen moet. O snoode! wilt voortaen
                And’re onluckighe, als ick, bedrieghen gaen,
                (1120) Sonder te comen meer daer ick ben, want ghy schuldig
                Sult voor my blijven, en terwijl sal ick gheduldigh
                Het endt verwachten van my te elendigh Mensch:
                Comt doch rust-rijcke-doodt, want ick nae ’t sterven wensch.
                    Wat segh ick? O ghy snoo en venijnighe Tonghe
                (1125) Wat spreecht ghy? Hoe derft ghy soo stout en onbedwonghe
                Last’ren den ghenen, die ghegheven selver lof
                Van zijn vyanden werdt. Hoe mach ick doch soo grof
                En sonder reen de schult op Romeo zijn steeckent?
                Daer hy by yeder een onschuldig werdt ghereeckent.
                (1130) O mijn Lief! O mijn Man! Mijn herte crimpt te saem
                Door leetwesen en spyt, dat ick my niet en schaem
                U soo teghen te zijn. O mijn onnoosel beckje
                Waer sulje langher heen? in welcke plaetse treckje
                Daerje u toevlucht vindt! Nu ick u inde plaets
                (1135) Van verantwoorden, na gae segghen soo veel quaets.
                Nu dan mijn waerde Man, wilt voor mijn ondanckbaerheydt
                De voldoeningh ontfaen, ontfanght dan tot mijn zwaer leyt
                De Offerhande van mijn leven, met het gheen
                Soo valslijck heeft ghewaeckt teghens u trouwicheen
                (1140) Bedreven, ’k wreecken sal, ay me! wat wort my banghe.
Iuliette leght haer op haer Bedde.

Voedster uyt.
Voedster.      Wel ick verwonder waer Iuliette is soo langhe,
[fol. D4v]
                ’K Heb over al ghesocht, en vind haer nieuwers niet,
                Sy moet ghegaen zijn in haer Camer, Ja-wel siet
                Hier leytse wat en slaept: Laet sien wat sal dit wesen
                (1145) Dat sy soo bleeck is! O mijn hert begint te vresen:
                Laet voelen: Och! s’is cout! en sy is doodt! amijn!
                O lieve Dochter wat is het my groote pijn
                Wat ick dit moet aensien. Dan hout! ick voelse reppen,
                Licht dat sy wederom wat aessem sal herscheppen.
                (1150) Iuliette! dochter hoort!
Iuliette becomt wederom.
Iuliette.                                                    Ach! Voedster zijt ghy daer?
Voedster.     Mijn Vrouw Iuliette, ick can weten niet van waer
                U comen mach dees al te onghemeten quellingh,
                Ick hadde mee stracx door dees droevighe voorstellingh
                Met u ghestorven.   Iul. Ach! helaes! Vriendin cont ghy
                (1155) Niet sien de oorsaeck groot die ick hebbe om my
                Te bedroeven, daer ick op een tijdt heb verlooren
                De twee Vrienden die ick op Aerden had vercooren?
Voedster.    Evenwel voeght het niet te maken sulck misbaer:
                Want als een saecke is gheschiet, soo can men daer
                (1160) Niet beter teghen doen, om wijsheydt te doen blijcken
                Als datmen zijn leedt draeght stil en gheduldelijcke.
                Is Thibout u Cosijn doodt (ghy sult met gheween
                Hem niet weer crijghen) sijn te stoute verwaentheen
                Die holpen hem om hals.   Iul. Ach! ick sal al mijn daghen
                (1165) Ghelijck mijn Mans onluck, mijn Cosijns doodt beclaghen.
Voedster.    Sout ghy wel hebben dan ghewilt dat Romeo
                En al de sijne van u Thibout hadden soo
                Veel overlast gheleen?
Iuliette.      O lieve Voedster! neen.
Voedster.    (1170) Ghenoeght u dan niet dat u Romeo is levende,
                Al ist dat u den tijdt wat quellingh nu is ghevende,
                Die vreught sal comen weer: Want Romeo die is
                Hier in een groot aensien, hierom sal hy ghewis
                In’t cort wel werden weer hier in zijn Stadt ghelaten,
                (1175) Dan sult ghy meer als oyt blijdschap en vreught aenvaten.
                    Maer om dat wy perfect souden weten in wat
                Staet Romeo nu is, soo wil ick gaen (ist dat
                Ghy my beloven wilt u quellingh wat te staecken)
                By Broeder Lourens, om aen recht bescheyt te raecken
                (1180) Waer hy hem nu onthout,   Iul. O lieve Voedster gaet,
                Want my alleen verlanght te weten sijne staet,
                ’K Sal bet te vreden zijn. Is hy maer noch in stede.
Voedster.    ’K Hoop ja: want hy aen u al de gheleghentheden
                Sou hebben weten doen van sijn vertreck.   Iul. Ick bey
                (1185) Al na bescheyt, dus gaet.   Voedst. Dat ick u eerst gheley.
Beyde binnen.



[fol. E1r]

ROMEO sich ter schuyl onthoudende in het Clooster.

ROMEO komt uyt met Broer LOURENS.

                    O drayend avontuer, hoe licht cont ghy u keeren:
                Hoe haest kond ghy de vreucht, in droefheyd trans-formeeren,
                Want ick was onlanghs noch soo luckich dat my docht,
                Dat gheen mensch meerder vreucht en lust ghenieten mocht,
                (1190) Als ick dat mael genoot: en nu moet ick met vreesen
                Van al mijn lust en vreucht, ter schuyl hier eensaem wesen,
                En noch alleen niet dat, maer ick ben uyt mijn Stadt,
                En Vaderlandt verband (o groote smaet!) soo dat
                Ick my moet houden hier, vol vreesen en vol sorghen,
                (1195) Waerom ick mijn vertreck besloten heb op morghen.
                O al te droef vertreck, te scheyden van het gheen
                Waer uyt ick al mijn lust en leven schep alleen,
                Ach! mijn Iuliette, ach! mijn Lief en uytvercooren,
                Dat ick u laten moet comt mijn zwaerder te vooren
                (1200) Als of de Ziele sou scheyden van mijn Lichaem,
                O tooren! dat ick oyt tot sulcken onluck quaem
                Dat ick Thibout ombracht. Waerom mocht ick mijn leven
                Doch schutten? Och! het waer veel beter daer ghebleven,
                Soo had ick met de doon gherust in ’t stille graff,
                (1205) En niet ghetreurt dat ick soo droffelijck was aff
                Ghescheyden van mijn Lief: midts ick nu evenwel,, moet
                Van haar ghescheyden zijn, ’t gheen my (levende) quel,, doet,
                Daer ick sou door de doodt ghebrocht hebben in rust
                Mijn Lichaem, en mijn Ziel in de eeuwighe lust,
                (1210) Ach! dat ick soo verkeert mijn doodt socht te vermijden,
                Om door het leven hondert duysent doon te lijden,
                Door ’t scheyden van mijn Vrouw en schandelijcken ban,
                Ach! Pater Lourens ’t is vreemt hoe ick leven can.
Br. Lour.     Soone ghy zijt te seer met droevigheydt beladen
                (1215) Om uwe ballinghschap, ’t gheen baten can noch schaden,
                Dewijl ’t soo wesen moet, dus staet u toe ghedult:
                En ick en twijffel niet Romeo of ghy sult
                (Ten aensien uwe staet) wel haest weer comen moghen
                By u beminde, dus u tranen af wilt droghen,
                (1220) En zijt ghemoet, ick bid.   Rom. Wat ist, of door de tijdt
                Ick weder comen sal: ’t is my te groote spijt,
                En al te groote schandt! by alle eerb’re Mannen,
                Dat ick dus uyt mijn Stadt ben als een guyt verbannen.
Br. Lour.     Neen Soone, ’t is gheen schandt, dewijl dat yder weet
                (1225) Dat ghy ongaren hebt ghedaen u feyt soo wreet:
                Denckt dat voot desen zijn ghebannen soo veel vromen.
[fol. E1v]
                De cloecke Camillus ghebannen wierdt uyt Romen
                Onschuldigh, gh’lijck oock Publius Rutilius,
                Scipio Nasica, als mede Metellius.
                (1230) Doch wierdt Themistocles van’t ondanckbaer Atheenen
                Ghebannen, na dat hy het veel deught had ghedaen,
                Als Trasybulus mee. Wat hebt ghy dan te weenen?
                Daer’t met die Helden cloeck alleens soo is ghegaen.
                Dat ghy ghebannen zijt en durft ghy u niet schamen.
Romeo.      (1235) Ghy seght o Pater wel, dan of ick dese blame
                En ballinghschap al schoon nu sette uyt mijn sin,
                Soo heb ick noch al reens ghenoegh om droef te weenen
                Midts ick ontbeeren sal mijn over-schoon Goddin,
                Mijn Vrouw: helaes! wanneer sullen wy weer vereenen?
                (1240) Hoe sal sy kermen als ick van haer heel en al
                (Dat sonder den adieu’) ghescheyden wesen sal:
                Hoe sal dat God’lijck licht van haer glinst’rende ooghen
                Zijn met een dicke wolck van tranen overtooghen:
                Hoe sal dat Vroulijck hert (’t gheen my soo gunstigh is)
                (1245) Gheknelt zijn en gheperst door dese droeffenis:
                O Godt! Als ick het denck, soo bid ick alle uren
                Dat ghy my wilt de doodt tot mijn ontlastingh stueren:
                Want ick een dubb’le smert in mijne ziele schep
                Door ’t meed’lijden dat ick van mijn beminde heb.
                (1250) Ick raes van onghedult.   Br.Lour. Och Soon blijf by u sinnen,
                En wilt u droeffenis gheduldigh overwinnen:
                Neemt u toevlucht tot Godt, die can u ongheneught
                Wederom keeren licht in een volcomen vreught.
Romeo.      O neen! op Aerden is voor my gheen vreught te hoopen,
                (1255) Op Aerde is gheen troost, gheen hulp meer voor my open,
                Op Aerde is voor my gheen soet vermaeck of lust;
                Maer inde Aerde is alleen voor my de rust.
                Wat doen ick langher dan in ’t leven? laet my sterven
                O goede Godt! eer dat ick gansch com ten bederve,
                (1260) Comt doodt (siet my bereyt) en haelt mijn zwacke gheest
                Wt dit Lichaem, ’t gheen nu u strael niet meer en vreest
                Als het voor desen plagh, mits ick nu van mijn Vrouwe
                Moet zijn, sonder wien ick ’t leven niet wensch te houwen.
Br. Lour.     Soone ghy doet seer quaet, dat ghy dus voor u tijdt
                (1265) Het sterreven begheert, weet ghy wel dat ghy zijt
                Begaeft met ’t leven van Godt uwen Opper-Heere,
                En soo langh als ’t is sijn Goddelijck begheeren
                Moet ghy leven op Aerdt, daerom ghebruycket reen
                In uwe passi, en wilt wesen bet te vreen,
                (1270) Roept niet meer om de doodt: Maer wacht tot Godt die sende.
Romeo.      Wil Godt dan dat ick leef langher in dees elende,
                Soo gheschiet my te cort.   Br. Lour. Och Soone spreeckt soo niet:
                Al wat ghy nu lijdt, tot u saligheydt gheschiet.
[fol. E2r]
Romeo.      Is dan de saligheydt met lijden te verdienen?
Br. Lour.     (1275) Iase: dus hebt ghedult.   Rom. Soo sou ick wiss’lijck mienen
                Dat ick al saligh ben. Want daer can niemant zijn
                Die gh’lijckenisse draeght van mijn verholen pijn.
Br. Lour.     Maer dan moet ghy oock zijn gheduldigh in u lyen,
                Wanneer u smert u sal tot saligheydt ghedyen.
Romeo.      (1280) Gheduldigh ben ick: want indien ick dede als
                Mijn onluck wel verdient, ick brachte om den hals
                Mijn selven, dan het is voor my onmoghelijcke
                Soo stil te wesen, om gheen droefheydt te doen blijcken:
                Maer ick sal met gheween soo langhe dagh en nacht
                (1285) Klaghen, tot dat de tijdt het soo wijt heeft ghebracht
                Dat ick dael in het Graf, of tot ’k mijn Lief verselle.
Br. Lour.     Ick sie wel in u rou en is gheen maet te stellen.
                My dunckt ick yemandt hoor. Stil! Ick sal kijcken gaen
                Wie ’t is (op dat ghy niet van yemandt werdt verraen)
                (1290) En soo ’t gheen kennis is hy sal hier blijven buyten.
                Ho! ’t is de Voedster. Nu wil ick de deur ontsluyten.
Continue

Tekstkritiek:

vs. 29 Vrouw, er staat: Vruow,
vs. 298 blyve er staat: olyve
na vs. 621 Pedro er staat: Predro
vóór vs. 776 Romeo er staat: Romio
vs. 902 is een onvolledig weesrijm
vs. 903 Heeren er staat: Heer ren
vs. 955 schae er staat: schac
vs. 959a/b is een tripelrijm, evenals 972