Jacob Struys - Romeo en Juliette

Jacob Struys: Romeo en Juliette. Amsterdam, 1634.
Uitgegeven door Ria Appelman.
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton — Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk. De fractuurletter is in een aparte kleur weergegeven.

[fol. A1r]

I. STRUYS

ROMEO

EN

IULIETTE.

Op de Reghel:
Naer een te hooghen vaert, en vlucht te seer verbolghen,
Plach dickmael in ’t ghemeen een haeste val te volghen.

Ghespeelt op de Amsterdamsche Camer, op Kermis, A°. 1634.

[Vignet: gravure]

t’AMSTERDAM,
_________________
Voor Dirck Cornelisz Houthaeck, Boeckvercooper op de
Nieuwe-zijds Kolck, in ’t Bourgoens Cruys. ANNO 1634.

[fol. A1v: blanco]
[fol. A2r]

VOOR-REDEN.

HEeft de vergetelBeeck u afgheleefde gheest
O Styrus niet bedout, dat ghy weerom doet toonen
Een vonck van u vernuft, te droevigh voor die leest
De vyand’lijcke haet der Stammen in Veronen.

(5) Den jonghen Romeo, verlaten van gheluck,
Heeft door sijns vyandts doodt als ballingh moeten sweven,
Syn schoone Bruydt hier nae, verselt altijdt met druck,
Wordt van een Graef versocht ten huwelijck te gheven.

De Vader sulcx belooft, de nimmer blyde Maeght,
(10) Die haren Bruydegom gheoffert had haer eere,
Dit tweede huwelijck aen Pater Lourens klaeght,
Die haer een slaep-dranck gheeft om onheyl af te weeren.

Sy wordt voor doodt ghekent, de uytvaert wordt ghedaen,
Het Cappelets gheslacht dees droeve doodt beweenen,
(15) Den jonghen Monteschet heeft haest haer doodt verstaen,
Dies hy van Mantua treckt nae Verone heenen.

Hier wordt u voorghebeelt een tweede Selous Kindt,
Die selfs haer leven eyndt door trouwe liefdens hetten,
In ’t hoogh verheven Graf sy haren Minnaer vint,
(20) Die eerst ghesturven was ter liefde sijn Iuliette.

De tijdt leert.

Op de onrijpe doodt vanden Lofwaer-
dighen Rymer,

I. STRUYS.

KLoecke Rymer sonder leve,
Die de Werelt most begheve
In het bloeyen van u Ieught:
Trane-voeder, herte-queller,
(5) Rymer-lievers ziels ontsteller,
Door u doodt berooft van vreught.

Waer is ’t hooft met al sijn lede,
Dat in Rymens aerdighede,
Rymens vreugde heeft ghebaert?
(10) Nu Rym-lievers doet beweenen
Uwe vleescheloose beenen,
Voor haer tydt gherot in d’Aerdt.

Ghedenckt te sterven.

[fol. A2v]

Namen der PERSONAGIEN.
	ROMEO.
	IULIETTE.
	GRAEF PARIS.
	ANTHONIUS CAPELLETS.
	TIBOUT.
	PATER LOURENS.
	PHEBIDAS CARLO PAULO IACOMO	} }	Montessches.
	MARCO BASTRO	}	Capellets.
	DIEGO MONTESSCHES.
	d’Heer vander Schale.
	VOETSTER.
	PEDRO
	ANSELMUS.
	DOCTER.

’t Toonneel is Verona en Mantua.

[fol. A3r]

I. STRUYS

ROMEO

EN

IULIETTE.

EERSTE DEEL.

PHEBIDAS, ROMEO.

K Verwonder waerde vriendt (wat draeght ghy doch voor leyt?)
Dat ick u stadich vind dus inde eensaemheydt,
Als van ’ t gheselschap schu: daer ghy wel pleeght voor desen
Soo vrolijck en soo graegh by yeder een te wesen.
(5) U wesen en ghesicht betoont wel claer, dat ghy
In groote passi zijt. Romeo. ’t Is soo mijn vrient: ick ly
Gheen cleyne quellingh; maer een pijn die my soo groot,, is,
Als den ghesonden Mensch de prickel van de doodt,, is.
Hierommme Phebidas, en ist niet wonder, dat
(10) Ick droevigh quijnen gae. Pheb. Mach ick niet weten wat
Hier af de oorsaeck is? of zijn ’t sulcke secreten
Die my (u trouwe vriendt) niet vertrout zijn te weten?
Romeo. ’t Is Liefde (o mijn vriendt) die my oorsaeckt dees pijn.
Phebidas. Maeckt u de Liefd dus droef? hoe can het mogh’lijck zijn:
(15) Want men noemt Liefde soet. Rom. Soet, voor die sy meed deelden
Haer lieffelijck ghenot: Maer anderen sy teelden
Te wreede bitterheydt, gh’lijck den Atheniaen,
Die op een steenen Vrouw hem deed zijn liefde slaen,
’t Gheen hem brocht tot de doodt, haer moetende ontbeeren.
Phebidas. (20) Ick achte niet mijn vriendt, u liefde sal begheeren
Soo onnatuerlijck yet. Waer in quelt ghy u dan?
Ist een Vrouw die u quelt? u staet te soecken an,
Daer toe is raet ghenoch. Rom. Jae ’t is een Vrouwlijck beelde,
De schoonste die natuer de Wereldt mede deelden.
[fol. A3v]
(25) Niet teghenstaende is het my soo onghesien
Dat my eenich ghenot of trooste sal gheschien,
Als den Atheniaen van’t steenen beeldt. Pheb. Mijn daghen
En hoorden ick niemandt soo seer upt wanhoop claghen:
Hier in Verone doch is gheen Vrouw,* of ick acht
(30) U haerder waerdich, van rijckdom en groot gheslacht.
Wat isset dan voor een? Isset eenich Vorstinne
Of Princesse? dat ghy gheen hoop hebt haer te winnen.
Of hebt ghy u Goddinne
Die ghy dus heftigh mint, u liefde voorgheleyt,
(35) En dat zo onbeweeght met een afkeerlijckheydt
U afslaet u versoeck? Wilt daerom strack niet treuren:
Maer zijt te moedigher: smeeckt haer weer als te veuren,
Vreest voor gheen spitse reen: Want van den eersten slach
En valt den Boom niet om, den Jagher oock en mach
(40) ’t Wilt niet verlaten strack (al ist dat het verbolghen
Wt zijne handen raeckt) hy moettet lijckwel volghen,
Soo langhe hy het heeft, of tot hy weet ghewis
Dat het onmoghelijck voor hem te crijghen is.
De sinnen vande Vrouwen
(45) Keeren ghelijck de windt,
Dus vriendt, die ghy bemint
Ghestadich wilt aenhouwen,
Sy sal (siende u trouwe)
Werden t’uwaerts ghesint.
(50) Noch ist my onbekent tot wien u liefde strecken.
Romeo. Tot noch heb ick gheschroomt het yemandt te ontdecken,
Dan u ick ’t segghen zal. Het is de Dochter van
Anthonius Cappelets, die eerder sou mijn leven
Begheeren (door de haet onser gheslachten) dan
(55) Sijn Dochter Iuliette my tot een Vrouwe gheven.
Phebidas. Ick schrick mijn vriendt! Rom. Waerom? Pheb. Dat ghy soo onberaen
U sinnen stelt op een, die ghy niet mooght ontfaen,
Mits de haet is te groot. Wat mocht gh’u sinnen setten
Op dees Jonckvrouw. Rom. De liefd, mijn vrient, en heeft gheen wetten,
(60) Sy kiest gheblinthockt, d’een tot schade en tot druck,
En d’ander tot zijn vreught en opperste gheluck.
Sy siet aen stam noch staet, noch doodelijcke twisten,
Noch quaden ofte goe’n, noch Heyden,Turck noch Christen.
Mirra verliefde op haer eyghen Vader, en
(65) Antiochus op zijn Stief-Moeder. Hier aen ken
Men sien de liefdens macht, hoese niet is te dwinghen,
Als mense ’t meeste vreest, comt sy ons eerst bespringhen.
Helaes! ick buyghende moet haer ghevanghen zijn.
Phebidas. Ick wenschten wel dat ick u raedt tot uwe pijn
[fol. A4r]
(70) Con gheven Romeo: dan daer en is gheen hoope
Tot hulpe van u pijn, of u verlossingh open.
Stelt doch u sin (ick bid) van Iuliett’, en tracht
Yemandt te lieven in ons Montesches gheslacht,
’t Sal u veel beter zijn, dan dus yet te begheeren,
(75) ’t Gheen niet can zijn. In tijdts wilt noch u sinnen keeren.
Romeo. Neen: dat is veel te laet: ick ben alreed te vert
In de duystre spelonck der stercke min verwert,
Te rugghe ick en can: Iuliette is gheseten
In’t binnenst van mijn hert, en sal niet zijn vergheten
(80) Soo langh ick aesem heb om mijne suchten zwaer
Te stieren opwaerts, die ’k alleen tot eer van haer
Stoock op mijn herts Altaar.
O gulde Son! dat ick ontbeeren mocht u stralen.
Ghelucksalighe uur, doen ick was inde Sale,
(85) Daer ick soo vriend’lijck u God’lijck gheselschap hadt:
Dan mach dit niet gheschien, soo wenst ick liever dat
Ick u noyt had ghezien. Pheb. Vrient, wilt my doch verhalen
Waer ghy u Lief eerst saeght doen ghy u sin liet dalen
Op hare schoonheydt, seght my doch ick bid waer ’t was.
Romeo. (90) Dat wil ich garen doen ghetrouwe Phebidas,
Midts het verhael van dat my noch yets doet behaghen.
Anthonius ghy weet hadt voor ettelijcke daghen
Een gastebot bereyt, daer hy hadde ghebeen
En doen vergaren zijn gheslacht Caplets alleen,
(95) Doch ick had lust daer heen
Te gaen in het ghevaer, hier om ick my ghesteecken
In Momme kleeren hadt, en quam soo sonder spreecken
Vry by ’t gheselschap in, een wijle daer gheweest
Zijnde, track ick de grijns van ’t aensicht onbevreest,
(100) Dies elck een stont bedeest, over mijn stouticheden,
Yeder zijn tooren dwangh, terwijl mocht ick met vreden
De Jonff’ren schouwen aen. Daer sagh ich eerst mijn Lieff,
Die als een silv’re Maen haer schoonheydt daer verhieff
Onder de Vrouwen al, ghelijck onder de Steenen
(105) Den held’ren Diamant. Ick sagh twee ooghjes daer,
Die scheenen, als om hoogh, Castor en Polux claer,
Dies wou mijn ziele strack met dees Goddin vereenen.
Haer aenghesicht besneen,
Haer cierlijck Neusjen kleen,
(110) Haer Lipjens als Koralen,
Haer vriendelijcke tale,
En ’t ghecarnazijt wit
Dat op haer hooghsels sit,
Haer Hayr het goudt ghelijcke,
(115) Haer Tanden als Yvoor,
Haer Halsjen tot aen ’t Oor
[fol. A4v]
Staende van voutjes rijcke,
Daer Hantjes as de Snee,
Haer ronde Borsjes mee
(120) Die soo ghepoeselt zweven
Met diepseltjes verdreven.
De rest noch onbesien: die ick wel denck niet min
Alst sichtbaer wesen can. Dees sullen uyt mijn sin
Tot ghenen daghen gaen. Nu, volghende mijn reden,
(125) Sal ick vertellen voort: Na dat yeder ghetreden
Was vande Tafel, doen nam ick mijn Goddin waer,
Om haer te spreecken, die oock soo vernedert haer,
Dat sy ter plaetse comt alwaer ick was gheseten,
En na dat sy mijn gront een weynigh heeft gheweten,
(130) (Ten deele uyt mijn reen, doch meest uyt mijn ghelaet)
Soo ’t scheen sy merckten mijne liefde inder daet.
Maer om d’onveyligheyt en conden wy malcander
Niet vrylijck spreecken: dies nam mijn Princes mijn handt,
Die met een suchtje sy my druckte, hier door vandt
(135) Ick tuygh van weer-min, soo raeckten wy van d’ander,
Dies ’k my versekert hou van hare trouwe min,
Hoewel ick sint die tijdt mijn over-schoon Goddin
Niet weer ghesproocken heb, wy blijven al ghescheyden,
Al ist dat de liefd schijnt ghevest onder ons beyden.
(140) ’k Heb my in ’t eerst verstout haer wooninghe te met
Voorby te gaen (waer door wy tot malcander lonckten,
En soo als Son en Maen, mijn licht uyt ’t hare vonckten)
Dan ’k derf by daghe dat niet langher doen, want het
Ghemerckt wordt en ghesien van haer gheslacht, wiens tooren
(145) My en mijn gantsch gheslacht hebben de doodt ghezwooren,
Waer sy het connen doen. Dies ick nu by de nacht
(Alst door doodts broeder al in slape is ghebracht)
Ontrent haer wooningh dwael, op hoop haer eens te spreecken.
Phebidas. Ick hoor wel aen u reen, en heb ghenoch tot teecken,
(150) Dat u niet moghelijck is te verlaten dees Vrouw;
En daer te raken aen ick gansch onmogh’lijck hou,
Al lieft s’ u noch soo veel, haer Ouders zijn u teghen.
Romeo. Ghy gheeft my quaden moet. Pheb. Bedenckt u wel te deghen,
Ghy sult zijn met my eens. Onmog’lijck ist in schijn.
Romeo. (155) Heeft ’t Godt besloten, zy moet doch mijn Vrouwe zijn.
Phebidas. Godt stelt die saken in de Menschen haerder machten.
Romeo. Dat yeder krijght zijn deel ick warelijcken achte.
Phebidas. Acht ghy dat alles Godt te vooren ordonneert?
’t Gheen dan tot quaet streckt, dunckt u dat dat Godt begheert?
Romeo. (160) Ja ick: den een gheeft hy onlucken en verdrieten,
Den and’ren gheeft hy luck, en doet hem vreught ghenieten:
Om dat den eenen sou om hulp roepen tot Godt,
En dat den and’ren hem sou dancken voor ’t ghenot,
[fol. B1r]
Ons luck en onluck is alles te voor’n beslooten,
(165) Dies sal ick trachten straegh, en doen alle mijn vlijt
Dat ’k haer gheniet, niet eer en werd ick weer verblijt,
Maer ’k sterf indien dat zy niet van my wert ghenooten.
Phebidas. Ghy blijft dan by u sin, en cont Iuliette niet
Verlaten. Dus ick u nu wensche dan van harten
(170) Dat ghy haer krijghen meught, en uwe wens gheschiet,
Op dat ghy endight soo u pijnelijcke smerten.
Romeo. Ick danck mijn vrient. Pheb. Ick sie de nacht die daelt,
Die met haer zwerte huyck ons Horisont behaelt,
Het is alreede laet, ick gae my t’huiswaerts spoeden,
(175) Godt gheve dat ghy u bedencken meught ten goeden.
Goeden nacht Romeo. Phebidas binnen.
Romeo. Vriendt Phebidas goe nacht.
Komt donck’re nevel nu als ghy te vooren placht,
En laet het halve ront des Wereldts nu bevallen
Met schaduw, eensaem ick in dese duysternis
(180) Doende den Echo van mijn clachten droevigh schallen
Voor Venus Tempel, waer mijn Iuliette is.
Ach dat het g’luckighe venster (daer mijn Goddinne
In ’t soetste van haer rust, soo lieffelijck is binnen)
Niet eens gheopent wort: waer door mijn klare Son
(185) Mijn hallif doode ziel weder verquicken con.
En can o salich Lief! u bloedt u niet doen weten
(Door ’t trecken en gheclop) het ghene dat ick ly?
Mijn dunckt, soo ghy Me-Vrouw in dees pijn waert gheseten
Dat ick ghetuyghenis ghevoelen sou in my.
(190) O Godt! wat sie ick? ’t schijnt mijn Lief heeft licht ontsteken,
Mijn herte trilt en jaeght, uyt vrees en vrolijckheyt,
Och mocht ick mijn Goddin hier op dees plaetse spreecken,
Mijn ziele waer ontlast. Sacht, luystert watse seyt.

Iuliette uyt haer Venster.

Iuliette. (195) Wat claechelijcke stem bedroeft ist die ick luyster?
Wie of dus eensaem hier gaet spoocken in het duyster?
En breeckt mijn dunne slaep. Ach ’k sie door ’t licht der Maen
Mijn Heer Romeo dicht hier onder ’t Venster staen,
Ach Romeo! mijn vriendt, ghy moet u jonghe leven
(200) Wel wars zijn, dat ghy u dus stout’lijck gaet begheven
In de ghenade van uwe vyanden wreet,
Die u vindende hier, met grim’ghe tooren heet
Om brenghen souden, en mijn groot gheachte eere
Die soude oock daer meed beschadicht zijn. Dus Heere
(205) Is dit te vol ghevaer. Rom. Mijn leven, o Goddin!
(Dat ick om dienen u alleen begheer) staet in
De handen Godts, die daer mee doen mach zijn begheeren.
[fol. B1v]
Nochtans indien yemandt my wou aen ’t selve deeren
Ick sou betoonen hem, voor uwe ooghen strack,
(210) Hoe ick ’t beschermen con, met dese armen zwack:
Hoewel ick ’t leven niet soo waert en acht Me-Vrouwe,
Of ’k soude ’t selve wel voor u (zijnde van noot)
Op offeren heel graegh: want ick sal tot de doodt
Met ziel en Lichaem u dienen en eeren trouwe.
(215) Ghy zijt mijn Liefste, en op Aerden anders gheen
Ick sal beminnen. Ghy zijt o Goddin alleen
De Baeck daer ick na zeyl; soo ghy met onghenaden
Het licht mijn oogh onthoudt, soo sal ick tot mijn schaden
Moeten verliesen dit mijn Schip, het gheen bevracht
(220) Is met een ladingh, die (soose niet haeft ghebracht
Werdt in een Haven) ’t Schip sal helpen inde gronden.
De vracht helaes mijn Lief! dat zijn de diepe wonden
Die mij de liefde heeft ghegheven in mijn hert,
Het welcke moet vergaen, indien het niet en werdt
(225) Ghestercket en ghevoet door u jonst en ghenade,
Dus Goddin u beweeght, eer dat het is te spade.
Ach me! Iul. Vriendt Romeo, ich bidde wilt soo seer
Niet klaghen, want ick my te heftich voel beweghen,
De tranen vlieten my over de Wanghen neer,
(230) Ick ben tot u alree als tot mijn selfs gheneghen,
U alderminst verdriet moet ick delachtigh zijn,
Hierom bid ick u dat ghy ongheveynst aen mijn
Verclaren wilt in ’t cort wat ghy hebt inden sinne,
En of op eer en trouw ghevesticht is u minne:
(235) Want soo ghy anders meent van my te krijghen yet,
Ghy sült bedroghen zijn. Rom. Princesse anders niet
Ick soeckend’ ben van u, als ’t gheen de eer mach lyen:
Tot gheen endt anders ick eerwaerdighe u vrye,
Als om met eer en deught te maken u mijn Bruyt,
(240) Met u ick wensche Lief mijn leven t’eynden uyt
Dan mijn ghestelden tijdt: ach! had ick die ghelucken,
Gheen quellingh, pijn, noch doodt en con mijn ziele drucken?
Iuliette. Onmoghelijck ist mijn, dat ick verberghen can
De inwendighe liefd die my staegh tockelt an:
(245) Ick sie u trouwe liefd’, dus wil mijn herte breecken
Dat ick u niet weerom can doen des liefdes teecken:
Ick min u, dat is waer, en ben gheheel de u,
Maer ach lacy! mijn Lief, te schrickelijck ick gru
Dat onse liefde reyn sal moeten zijn verlooren,
(250) Door de gruw’lijcke haet, die mijn gheslacht ghezwooren
Het uwe heeft: dies sal mijn Vader niet aensien
Dat tot eenighen tijdt ons houlijck mach gheschien,
Dit doet mijn hoope vlien, en sticht my droeve rouwe.
Romeo. Soo niet mijn schoone, neen mijn uytvercooren Vrouwe,
[fol. B2r]
(255) Spaert doch u traentjes, en wilt wesen bet ghemoet,
Ick voele ongewoon een vreughde in mijn bloedt,
Door uwe woortjes soet, die my de ziel doen juyghen,
Mijn Lief en hooghste goet, mijn herte comt my tuyghen
In onse Min gheluck: ick voele noch dat wy
(260) Met onnoemlijcke vreught zullen ghenieten bly
’t Not van ons Vryery,
Niet teghenstaende dat ’t u Vader niet sou doghen.
Ghy hebt Goddin alleen u eyghen selfs vermoghen:
Die niet en vraeght en can gheweyghert werden niet,
(265) Dus is het raedtsaem dat ons houwelijck gheschiet,
De nacht zal ons zijn hulp ghestadelijck bewijsen
Om schuwen het verdriet dat ons daer uyt mocht rijsen
In’t comen by elckaer. Nu moet oock zijn ghelet
Dat ons vereenen schiet door Kerckelijcke wet,
(270) Op dat wy niet besmet zijn van oncuyse zonden,
Hierom sal ick de saeck met Broer Lourens doorgronden,
Die sal wel vinden raet. Iul. ’k Stem’t wel met u Lief, maer
Mijn herte is bevreest, en ’t valt mijn seecker zwaer
Dat ick dus trouwen sal sonder mijn Ouders weten,
(275) Hoe? sal ick dan de plicht en d’eere soo vergheten
Die ick haer schuldigh ben? Maer wat? ick ben te vreen
Mijn waerde Bruydegom, met u te werden een,
Wat can mijn deeren doch, als ick u sal ghenieten?
Neen Lief, gheen quael of pijn sal immer my verdrieten,
(280) Als ick om uwen ’t wil die lyden moet. Dus wilt
Met Broer Lourens beraen hoe wy moghen in stilt
Van hem werden ghetrout, ’k ben gansch daer toe gheneghen.
Romeo. Is dit warachtigh niet? mijn Goddins luck en zeghen
Toont sy haer liefde my? Ja ’t is warachtigh waer:
(285) Daer is mijn Goddin selfs, hoe sal ick connen haer
Soo vele roem en lof danckbaerlijck connen gheven
Als haer waerdy verdient, die my mijn jonghe leven
Weder vernieuwen comt. Nademael zaligh Lief
Dat u ghenade goet my soo heel hoogh verhief,
(290) My waerdigh achtende tot uwen Man te trouwen,
Soo is oock wel te vreen mijn herte,’t gheen ghy houwen
Sult als ghetuyghe van mijn woorden, tot ick an
U mijn ghetuyghe met der daet betoonen can.
Iuliette. Ick blijf u Dienarin. Rom. En ick u minste Slave,
(295) En sal u dienen tot mijn Lichaem rot ten Grave.
Iuliette. Ick sal mijn Voedster Lief u senden om de weet,
Op wat tijdt onse saeck sal werden uyt ghereet,
Het blyve daer dan by. Te droef ick sie ghenaken*
De tijdt mijn Lief, dat wy moeten ons afscheyt maken:
(300) Het donck’re nacht-zeyl in het Oosten opwaerts krimpt
En schemnert over d’Aerdt: alsoo de Sonne climt,
[fol. B2v]
’t Werdt onveyligh en licht, ’t sal tijdt zijn mijn beminden
Dat wy vertrecken, op dat u hier niemandt vinde,
’t Gheen ons opset te niet mocht maken. Dus vaert wel
(305) Mijn lieve Bruydegom. Rom. En Gode u versel
Mijn uytvercooren Bruit, als wy dan moeten scheyden,
Ick gae: blijft gunstigh Lief. Iul. Godt wil mijn Prins geleyden.

Iuliette Binnen.

ROMEO.

Ha luck boven gheluck! ick ben soo seer verheught,
Dat my de ziel by na ontvlieghen wil van vreught:
(310) Midts mijn Goddin vol deught begheert met my te paren.
Nu droeve fantasy en quellingh wilt vervaren,
Ick heb mijn wensch gheheel. Nu dient gheen sloffen my,
Maer het is raedtsaem dat ick daetlijck henen ty
Om te bestellen dat ons houlijck in’t secreten
(315) Gheschieden mach, dies ick ’t Broer Lourens wil doen weten,
Eer dat een yeder rijst, de devotar’ghe zijn
Ghemeenelijck doch vroegh op, voor d’held’re Sonne-schijn,
Die ick nu lichtlijck vin hier ontrent ’t Clooster wand’len,
Waer men gheleghen can van onse saken hand’len. Binnen.

Broer Lourens uyt.

(320) De zwarte zeylen van het Hemels Firmament
Die schuyven neer in’t West, en gheven’t Oostersch endt
Met aenghename licht, de voor-boo van de Sonne
Begint zijn rossich vier ons Horisont te jonnen:
Dies het Ghevoghelt ’t hooft treckt zijner wiecken uyt,
(325) En springht van tack op tack, en met zijn soet gheluyt
Singht het des Heeren lof: terwijl den Mensch onlustigh
Noch leyt in’t gulle Bedt, en slaept zijn slaep onrustigh:
Hy siet niet naer den dagh, noch denckt niet eens om Godt,
Hy is door luyheyt op de safticheydt versot:
(330) Alwaer hy lichtlijck krijght tot trouwe metghesellen
De oncuysheydt en nijdt, die hare plaets daer stellen,
In’t binnenst van zijn hert en sinnen. Dit dan dat,
En loopet soo vast in het Helsche ruyme padt.
Maer lucksaligh zijn die, die met den Dagherade
(335) Zijn besigh in’t ghebedt, tot in den avondt spade:
Nu laet ick oock met vlijt inwendigh in mijn hert
Mijne ghebeden doen, op dat ick mede werdt
Ghereeckent in’t ghetal van Godts ghebenedyde.
Nu ick moet lesen oock de heylighe ghetyden,
(340) Een Pater noster en Ave Maria voor aen.

Hy leest in een Boecxken stil.

[fol. B3r]

ROMEO komt uyt en spreeckt.

Romeo. Sacht! is hy ’t niet? ja hy: en comt preutelent gaen,
Schijnend’ te spreken met des Boecx beschreven blaen,
Ick wil nu tot hem gaen, en mijne saeck vertoonen.
Goeden morghen Pater. Br. Lour. Deo gratias mijn Soone.
(345) Wat jaeght u hier dus vroegh? dit ben ick onghewoone.
Romeo. Pater, gheen cleyne saeck. Br. Lour. Wat doch? ick bidde seght.
Romeo. In yet wichtichs moet ghy my helpen nu te recht.
Ick heb mijn sin gheleyt hier op een schoon Jonckvrouwe,
Met wien ick hoop, en oock besloten heb te trouwen,
(350) Het welck wy wilden doen door uwe hulp gantsch stil,
Want het sou anders nimmer schieden met de wil
Van hare Ouders, die my vyandelijcken haten,
Dies soeck ick raedt hoe men dit houwelijck sal aenvaten.
Br. Lour. Och Soon! dats quaet bedacht datmen een Dochter mint
(355) Daer d’Ouders aen weerzijd niet eenigh zijn ghesint,
Sulcken Houwelijck heeft dick een quaet endt ghenomen.
Wie ist doch daer ghy zijt soo wijt mee in ghecomen?
Romeo. Het is de Dochter van Anthonius Capelet,
Iuliette. Br. Lour. Romeo, is daer u sin gheset?
(360) ’t Is my een droeve maer, die cont ghy niet ghenieten,
Of het sou costen u doodelijcke verdrieten.
Och Soon ghy zijt verdwaelt en is het alsoo na
Dat Iuliette het gheconsenteert heeft? Rom. Ja.
Br. Lour. Evenwel cant niet zijn, want Capelets gheslachte
(365) De Montesches gheheel vervloecken en verachten:
Al schiet het schoon secreet, de prijckel is te groot,
Want kreghen sy de weet, het waer u beyder doodt.
Dus vind ick ongheraen het selve te beginnen.
Romeo. Neen Pater, nimmermeer ga my dit uyt de sinnen,
(370) Iuliette al te vast hier in mijn herte sit,
Daer sy sal blijven tot ick roeren can een lit.
Haer can ick laten niet, of ick moet ’t leven missen:
En ick zweer hier voor Godt, en u, met mijn ghewissen,
Dat ick veel liever wil (als te breecken mijn woordt)
(375) Een doodt sterven soo wreedt, als immer is ghehoort,
Dus trout ons Pater, om een quader te verhoeden.
Br. Lour. Alst anders niet can zijn, soo moetmen het ten goeden
Duyden, het best men can: Wie weet of dit gheen vree
Sal moghen maken in uwe gheslachten twee,
(380) Dus beloove ich u Romeo t’saem te trouwen.
Laet sien: wat middel sal ick hier het nutst toe houwen
Dat niemandt het en merck? Nu, dese raet is wel,
Ick sal op morghen u verberghen in mijn Cel
Daer ick de Biechte hoor, en ghy moet haer doen weten
(385) Dat sy teghen de noen te comen niet verghete
[fol. B3v]
Om haer te biechten oock, yeder niet anders weet
Dan dat sy is alleen, dus blijft het in secreet
Wat daer ghesloten wordt, hier op maeckt u ghereet.
Romeo. Ach! Pater dat is goet, ’k sal my hier laten vinden
(390) Op morghen, en oock doen de weet aen mijn beminde,
Blijft daer dan op verdacht, ick gae, blijft Heer met Godt.

Romeo binnen.

Br. Lour. Deo gratias. Ach! hoe can de liefde sot
De jonckheydt buyghen doen: Wat can die fantasye
Den Mensche aen doen smert en inbeeldingh van lyen,
(395) Gheluckigh zynse dan die soo de Wereldt myen
Dat sy haer connen van die Vrouwe min bevryen:
Want vande Vrouwe min werdt het vleys soo verleyt
Dat het van Godt hem scheyt, den Mensch veel quael bereyt:
Maer liefd alleen tot Godt dat gheeft de Saligheyt. Binnen.

Anthonius Cappellets, Thibout, Graef Paris.

(400) ’t Schijnt dat den Mensch soo seer is tot het quaet gheneghen,
Dat hy niet lievers tracht als de boosheydt te pleghen,
Waer toe hy midd’len veel lichtlijck bedencken can
Door hulp van boosheyts vaer, die hy steets stoockert an.
Nu heeft oock dees Tiran zijn machten willen toonen
(405) Onder ons lieden, in ons vreedsamigh Verone:
Door de vervloeckte twist (Moeder van’t Oorloogh wreet,
Suster van haet en nijdt, en wraecx begheerten heet)
Die tusschen mijn gheslacht Caplets nu is gheresen
Teghen de Montesches, het gheen ons staegh doet wesen
(410) In een oproer’ghe staet, om dat haerlie veracht
Gheslacht, haer gh’lijcken wil by ons vermaert gheslacht:
Ja ’t is soo wijt ghebracht, dat veel bloedt sal vergoten
Werden, om dese twist, soo daer niet voor gheschoten
Een schut werdt door den Raedt, of uyt dees snoode twist
(415) Con licht een tweedracht in Veronen zijn ghehist,
Soo groot, dat daer door heel Italien sou beven.
G’lijck uyt Pistoyen, (alwaer door des droes ingheven)
Soo grooten twist ontstont, door Gulph’ en Gibelin,
Dat Italia by na gheraeckt hadt ten ruin.
(420) Dan ick hoop dat dit soo veel quaet niet sal oorsaken.
Thibout. Men moet hoopen het best: nochtans con dit wel maken
Soo veel onluck als ’t gheen dat ghy daer voor’n vertelt,
Vermits dees bitse twist soo hatigh is ghestelt
Onder twee stammen groot, en d’ander was gheloopen
(425) Maer tusschen twee Ghebroers. Paris. Men moet soo quaedt niet hoopen:
Dees haet sal noch wel doodt bloeden is mijn vermoen.
Thibout. Niet eer als zy berou van haer hovaerdy doen.
[fol. B4r]
Anthonius. En datse aen ons doen behoorelijcke eere.
Paris. Om zijn de minste, daer toe willen zy niet keeren.
Thibout. (430) Nochtans zijt schuldigh zijn, ten aansien van haer staet,
Anthonius. Sy sullen zijn de minst, of houden onsen haet.
Paris. Sy zijn heel moedigh,’t schijnt sy na ons niet en vraghen.
Thibout. Daer voor moghense eens verwachten onse slaghen.
Anthonius. Sy schricken wel niet seer. Par. Dat bleeck wel, doen voorleen
(435) Wy t’uwen huyse waren op het mael by een,
Daer Romeo soo stout selfs mede dorst verschijnen.
Thibout. Vriendt Paris, ach! dat was voor my soo grooten pijne
Dat ick niet wreecken mocht zijn stoutheyt onbesuyst,
Het bloet quam uyt mijn toon tot in mijn cop ghebruyst:
(440) En had ick ’t om de eer van ’t g’selschap niet ghelaten
’k Had hem de kop gheklooft voor alle die daer saten.
Anthonius. Het is noch beter niet. Par. ’t Waer oock gheweest gheen eer.
Thibout. Het is dan eer of schant, ick segh hier, en ick zweer!
Dat ick Romeo sal waer ick hem com te moeten,
(445) Ombrenghen, of hy sal my doen de Aerde groeten.
Anthonius. Verschoont zijn jonckheyt yet. Par. Hy heeft weynigh verschult.
Thibout. Neen Vriendt, ghy noch niemandt my dit af praten sult.
Anthonius. Ghy sult u bet beraen. Siet daer mijn uytvercooren
En lieve Dochter comt. Mijn eenighe ghebooren
(450) Zijt welcom. Wats u wil?

Juliette uyt met haer Voedster en een Staet-Ioffer.

Iuliette. Heer Vader, alsoo ick
Mijn selven vindt beschaeut met zondens nevel dick,
Soo ist dat ick van sin ben om in ’s Gheloofs plassen
(Met leetwesen) my van die plecken af te wassen:
Hierom ick om verlof van u te vraghen com,
(455) Dat ick in ’t Clooster gae by Broeder Lourens, om
Te biechten mijne sond (die Godt my wil vergheven)
Om dat ick leven mach in een Godtsaligh leven,
En vereenen met Godt mijn Bruydegom bemint.
Anthonius. Mijn seer beminde en wel ghelucksaligh Kindt,
(460) Ick in mijn herte vindt een onghemeten vreughde,
Om dat ick u soo seer ghevoeght sie aen de deughde,
Ghy hebt met Maria vercooren ’t beste punt,
Waer toe den Hemel u zijne ghenade gunt,
Op dat ghy aenghenaem mooght zijn des Hemels Heere.
(465) Ick wensch u luck daer toe. Iul. Ick danck u Vader seere.
Thibout. En ick wensch u mijn Nicht daer toe drievoudigh g’luck.
Paris. Godt reycke u zijn hulp in dit Godtsaligh stuck,
Eerwaerdighe Joffrou. Iul. Ick danck u al te samen.
Ick gae Heer Vader dan. Anth. Gaet,’t is mijn aenghename.
Iuliette. (470) Zijt vriendelijck ghegroet mijn Heeren. Iuliette binnen.
[fol. B4v]
Thibout. Ghy desghelijcx.
Mijn Nichte gaet met Godt. Par. Noyt sagh ick claerder blijcx
In eenighe Joffrou van Goddelijcke deughden
Als ’k in Iuliette speur. Anth. Dat is mijn sulcke vreughde,
Vriendt Paris, dat ick heb soo uytghelesen kindt,
(475) Dat ick my als ghestut in mijne oudtheydt vindt.
De Ouders dunckt my veel gheluckigher te wesen
Die Dochters teelen dan Soonen: want meerder vresen
Men voor de Soonen heeft van kintsheydt tot een Man,
Als voor de Dochters, diemen licht bedwinghen can.
(480) Van hare Kintsheydt, ’t eerst daer de Soons haer mee moeyen,
Is speelen, waer by dat sy springhen, bochten, stoepen,
’t Gheen niet is sonder gh’vaer van stoot of zware val.
Zijn tweede ouderdom, wanneer de Liefde mal
Haer overheert, dan ist van loopen, tieren, rasen
(485) By nacht in duysternis, gh’lijck overgheven dwasen,
Al na de Joffers deur, en is dan dat sy niet
Haer en behaghen, en dat hy een ander siet
Hem comen inde plaets, dan wilmen vechten, kerven,
’t Gheen alst hem’t beste luckt, een Moorders doodt doet sterven,
(490) Of zy hy blijft ter plaets. Dus de Ouders voorwaer
Die Soonen hebben (die niet deughen) al een zwaer
Pack hebben op den hals, daer de Dochters veeltijden
Vaders en moeders in de Ouderdom verblijden.
Thibout. Onder verbetering mijn Oom, my dunckt veel eer
(495) Datmen perijckel van de Dochters loopt veel meer,
(Hoewel dat Godt den Heer u soo een kindt liet teelen,
Waer af ghy lust en vreught door hare deught mooght deelen)
Maer s’en zijn al soo niet, dat is heel onghemeen:
Want onder duysent Vroulien vintmen soo niet een,
(500) Men loopt perijckel dat de Dochters werden Hoeren,
’t Gheen d’Ouders hert veel meer (als kinders doodt) can roeren,
Zy connen oock seer licht een quaet houlijck aengaen,
Daer d’Ouders stadigh sien haer quel en droefheydt aen,
Dus can ich niet verstaen ofte de Vrouwen beelden
(505) De Ouders soo veel smert als de Mannen oyt teelden.
Paris. Mijns oordeels soo hebt ghy mijn Heeren beyde recht,
Midts d’Ouders soo veel quel ontfanghen van een knecht
Als van een Dochter, als sy hun tot ondeught stellen:
Dus d’Ouders aen weerzijd ontfanghen vele quellen
(510) Als ’t aen de Kinders schort. Maer ghy Anthonius Heer
Hebt reden tot het gheen ghy seyden, van soo seer
Te wenschen voor de Soons de Dochters, want met reden,
Warens als d’uwe al, daer wiert meer om ghebeden,
Ghy hebt een Paragon die Godt en Mensch behaeght,
(515) Ick twijffel seer of d’Aerdt haer gl’lijckenisse draeght.
Thibout. ’t Is soo Heer Paris, dit doet mijnen Oom soo spreecken,
[fol. C1r ]
’t Zy Dochters of ’t zy Soons sy hebben al ghebreecken.
Anthonius. Ick gheef my garen op, altijds soo weet ick wel
Dat van mijn Dochter ick gheen quaet verwachten sel,
(520) Maer niet dan alle vreught, haer deught doet my vertrouwen.
Paris. Evenwel sproot wel quaet uyt deughdelijcke Vrouwen.
Thibout. Soo langh u Dochter leeft can sy u quellingh doen.
Anthonius. Ick heb daer voor gheen vrees, haer vroomheyt sal ’t verhoen.
Paris. Men siet de vroomen vaeck ’t meest onluck overcomen.
Anthonius. (525) Nochtans is Godt een schut en hoeder vande vromen,
Wat quellingh conde ick doch krijghen van een Maeght
Die gheen lichtveerdigheydt, maer d’eer en deught behaeght.
Thibout. Lucretius den Romeyn, docht weynigh van te veuren
Dat hem soo grooten quel en droefheydt sou ghebeuren
(530) Van zijn Lucretia, soo seer begaeft met deught.
Anthonius. Ick hoope niet dat Godt my sulcx heeft toe gheveught.
Paris. Daer hoed u Godt veur. Thib. Waer sal costen dit nu henen.
Anthonius. Gaen wy eens inden Hoff, het is wel drie, ick mene
Dat ons gheselschap daer oock comen sal terstont.
Paris. (535) Ick had wat t’huis te doen, dus gae ick, blijft ghesont.
Anthonius. Vergheet op t’avont niet by ons te comen eten.
Paris. Ick sal ’t wel doen mijn Heer. Thib. En wilt het niet vergeten.

Alle binnen.

Vertooninghe,

Waer Romeo en Iuliette van Pater
Lourens ghetrout worden.

I. STRUYSROMEOENIULIETTE.Op de Reghel:Naer een te hooghen vaert, en vlucht te seer verbolghen,Plach dickmael in ’t ghemeen een haeste val te volghen.Ghespeelt op de Amsterdamsche Camer, op Kermis, A°. 1634.

t’AMSTERDAM,_________________Voor Dirck Cornelisz Houthaeck, Boeckvercooper op deNieuwe-zijds Kolck, in ’t Bourgoens Cruys. ANNO 1634.

VOOR-REDEN.

Op de onrijpe doodt vanden Lofwaer-dighen Rymer,I. STRUYS.

Namen derPERSONAGIEN.

I. STRUYSROMEOENIULIETTE.EERSTE DEEL.PHEBIDAS, ROMEO.

Anthonius Cappellets, Thibout, Graef Paris.

TWEEDE DEELGRAEF PARIS.

THIBOUT, GRAEF PARIS, MARCO,BASTRO, Cappeletten.

PHEBIDAS, CARLO, en PAVLO, Monteschets,half beschoncken uytcomende.

Tekstkritiek:

I. STRUYS

ROMEO

EN

IULIETTE.

Op de Reghel:
Naer een te hooghen vaert, en vlucht te seer verbolghen,
Plach dickmael in ’t ghemeen een haeste val te volghen.

Ghespeelt op de Amsterdamsche Camer, op Kermis, A°. 1634.

t’AMSTERDAM,
_________________
Voor Dirck Cornelisz Houthaeck, Boeckvercooper op de
Nieuwe-zijds Kolck, in ’t Bourgoens Cruys. ANNO 1634.

Op de onrijpe doodt vanden Lofwaer-
dighen Rymer,

I. STRUYS.

Namen der

PERSONAGIEN.

I. STRUYS

ROMEO

EN

IULIETTE.

EERSTE DEEL.

PHEBIDAS, ROMEO.

TWEEDE DEEL

GRAEF PARIS.

THIBOUT, GRAEF PARIS, MARCO,
BASTRO, Cappeletten.

PHEBIDAS, CARLO, en PAVLO, Monteschets,
half beschoncken uytcomende.