Auteur met motto ‘La Loopen de Kloot.’ en initialen ‘P. Q. X. W.’:
Hontghe bijt my niet. 1649 (in octavo).
Uitgegeven door Marti Roos
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton071080 - Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

Continue
[fol. A1r]

KLUCHT

VAN

Hontghe bijt my niet.

Op den Reghel

Hout den Man hy wil vichten,

                                Wel, dat ghy Leyder-Dorp maer wist,
                                Hoe dat den Steê-man hem vergist,
                                Spreeckt ghy van quartels in de broeck,
                                Soo geeft hy ’t wyf dan kneppel koeck.

[Vignet: Hond bijt man, man slaat hond]

Tot AMSTELREDAM

By PIETER LOURENS, vonck.
__________________________

M D C XL IX.


[fol. A1v]

Personagies.

Abram    — —    de Huys-heer,
Lysghen    — —    de Huysvrou.
Anna    — —    de Dochter.
Evert    — —    de Cousijn.
Harmen    — —    de Bestevaer.
Domine    — —    een Geleertman.
Man    — —    de Knecht.
Weyn    — —    Abrams Meyt.
Griet    — —    Harmens Meyt.
Catryna    — —    de Meuy.*
Loutge
Jaapge		}TweeIongens.
Koster.           
Continue
[fol. A2r]

Loutge Jaap.
Loutge.
IE lieght het ten is niet waer verstaeje dat wel.
Jaap.
Niet veel te lieghen Jonghe of ick bruje op je vel.
Loutge.
Jy my op mijn vel smijten, jy daer op touwen,
Jy mocht eens beginnen ik meen dat ik ’t je zal brouwen.
Jaap.
(5) Niet veel te snappen Jonghe, of ick zou ’t wel doen.
Loutge.
Hebje dat hart ereys, ick raeje zo koen.
Jaap.
Ha daar dat ’s voor je backhuys.
Sy pluckhaerden.        Abraham komt uyt
Abram.
Wat zal hier wezen voor ghedruys
Ick zeghje dat je je* handen thuys hout jou groote guylen,
(10) Off ik geef je zelfs wat voor je muylen;
Siet hier eens, ick zegh je dat je van mekaer gaet
Blijfter aff, segh ick je, en ghy overende staet.
Loutge.
Dien sakereelsen Honds-klinck is zulk een vileyngen byter.
Abram.
Doet hy?
Loutge.
                Jae:
Jaap.
                        Ick ben altijt bygut noch geen wyve smijter
(15) Als ghy, jou Hooren-beest, wyve smyter, Hoornbeest.
Abram.
Had ick dat eweeten je had zo niet vry eweest.
Loutge.
Jou Hoorn-beest, beest met twee hoornen.
Jaap.
Jy bent een Edelman jy hebt Hoorens met Toornen.
Jonghens binnen.
[fol. A2v]
Abram.
Soo dat zal ik haer vergelden die hoere,
(20) Sy my Hoorens opzetten, ik zalder wel loere,
Sy mijn Hoorens op zetten, hoorens opzetten, mijn Wijf:
Wat zo dan, dat gaet na huys, haar lyf
Sal pens eeten dat wil icker sweeren,
Ick zal der dat Hoorens opzetten wel verleeren;
(25) Ick mach in Jenever eerst een vaen of twee gaen drinken,
Soo zal icker te beter op kunnen klincken.            binnen.
Lysge, Anne, Weyn,
Lysge.
Set de vaeten in de koocken, als ze gewassen zijn
Hoorje Weyntge, by dat kasje achter ’t kosijn,
Weyn.
Wel Vrouw ick zal ’t doen, ick salder op passen.
Leysge.
(30) Als dat ghedaen is, selje de glasen wat wassen,
Se zien der uyt als ik weet niet hoe zo vuyl.
Abram uyt, hy schopt de vaeten sticken.
Waer isse nou de Hoer? ze zal hebbe voor haer muyl,
Waer isie Vrouw Weyn?
Weyn.
                                      ’s Is uyt egaen,
Abram.
Jy liecht het jou varcken ick siese daer achter staen;
Weyn.
(35) Waer wilie heen daer, Jy kent daer niet deur,
Abram.
Ik wilder wesen, laet me gaen, of ik smijter veur.
Waar is de hoer? ick zal der leeren hoorens opzetten;
Jou pry, jou varcken ick zal je te pletten
Treen onder mijn voeten,
Lysge.
(40) Komt heb je ’t hart ick meen dat ick je zal groeten.
Se neempt de Besemstok.
Ick zegh dat je me blijft van mijn lijff.
[fol. A3r]
Weyn.
Wat duijcker meenje, gy komme slaan jou wijff.
Abram.
Sy mijn hoorens op zetten, zy, zy.
Had daer jou hoer had daer jou pry.
(45) Ghy myn hoorens op zetten en noch zo veel schult maeken,
Daer ick niet van en weet, ick zal noch het bet raeken.
Anna.
Och Weyntje trek ze van malkander he he he,
Och Vader, Moeder och wee wee wee
Abram.
Houd je backhuys jou jonge Varken met je krijten
(50) Of ick zal je dadelijck ook op je backhuys smijten.
Weyn.
Hebje wat te smijten, smijt myn jou eerlooze guyt.
Ha daar jou vagebont, ick bruyie op jou huyt.
Trekt zyn mes, en Weyn neemt een stok en de klomp.
So paars en blaauw dat je niet een voet kunt zult kunne voortsetten.
Abram.
Kom an hebje ’t hart, koman, koman ghy my verpletten,
(55) Kom kom zegge ick je, kom zeg ick, ick zeg kom.
Weyn.
Ick bruyije deese klomp voorje muijl datje draijet rondom
Wilje wat Bonjours maecken loopt op het Kerckhof man
Wilie vichten steeckt het mes in de stront lickt het bloet dan,
Ha daer jou Schelm, jou eerloose guyt,
(60) Waerom loopie jou Reckeltje, jou schavuyt.
Ick loof dat ickie dat walbarcken backhuys zal verdraeyen,
Ghy dencken dat een ander by jou wyf komt naeyen.
Neen vaer jou wyf is te eerelyk van gemoet
’t Is haer hertzeer ghenoeg datjer sulck een kruys aan doet.
[fol. A3v]
(65) Jou Fieltje, ghy een hoer van je vrouw maecken,
Ick loofje dat, jy zult zo wacker van mijn vuysten smaecken.
Ja bruijt heen, alsje ’er weer in komt zal je ’t wel weeten.
Beeter ghyder uyt, als je wyf esmeeten.     Sy doet de deur toe.
Abram.
Daer toe hebje ’t herte, ick zegge hebje ’t herte,
(70) Ick zegge het zelje by mijn ziele smerte.
’t Eerste dat ik kom by mijn Vrouwen
Ick zalder ongenadigh aftouwen.                 Sy uyt de Venster.
Weyn.
Ja doet dat, noch en benjer niet in man.
Abram.
Ick segge wie isser vooght ghy of ick dan.
Sy doet het Venster toe.
(75) Ja siet daar, ick segge noch zy zal vuystloock* eeten.
By mijn keel Jaeze of ick zal geen Abram heeten.
Hy gaet voort.
Leysge, Weyn.
Leysge.
Ja menschen wat ley ick al verdriet,
Het en is van zijn leven niet meer eschiet
Meenje dat het niet aan mijn vleys en bloed gaat,
(80) Dat ik meen dater hier meenich onder den hoop staat.
Die hier haar geld verkijcken, en daer na gaan drincken,
En als ze thuys koomen haar wyf op haar backhuys klincken,
En sulck leven en kan my niet behaagen,
Ick zagh hem liever met acht man wegdraagen.
(85) Ja een mensch groudt tegen den nacht,
En ick ben zo moe ick heb gansch geen macht,
Om meerder te kampen want ’k zalder aan moeten gaan,
Geen beter raad laaten hem de hele nacht buyten staan.
En laaten hem niet in, laat hem kloppen en bellen,
(90) Al zou hy de heele bel, stukken schellen.
Dat dunckt me te weesen de alderbeste raad.
[fol. A4r]
Weyn.
Ja Ja op de straat op de straat
Moet hy blyven, Ick zal hem by gut niet in laaten.
Dat kleyn swart duyveltje, al kost hy als Brughman* praaten.
Abram klopt aan de deur.
(95) Doet op zegh ick, ick segge, de duyvel moet ze haalen,
Ick zalder dat wel weer dubbelt betaalen.
Zy my niet in laaten ick zalze onder mijn voeten treen,
Ja wel ik mach eens gaen heen
Na Harmen bestevaar en zien ofze daar is gegaan,
(100) Daar ben ick aan de deur ja wel ick kloper aan.
Hy klopt en Grietje doet oopen.
Goeden avond Margrietje, is men wyf hier niet ekoomen,
Grietje.
Neen zy Abram ick hebze niet vernoomen.
Abram.
Goede nacht Grietje en bestevaar meede.
Grietje.
’k Zal ’t wel doen.                                Sy doet de deur toe.
Abram.
                                Nu mach ick gaan treeden
(105) Na mijn huys toe en ter deegen aanschellen,
Ick zal dan zien ofze me niet in laaten sellen.
Hy klopt weer aan.
Wat soo dan zullense nu niet oopen doen,
Ick en rader by gut niet soo koen,
Datze de deur toe laaten blyven,
(110) Of ik zweer dat het aan haar zal beklyven.
Het zalje rouwen zeg ick, ’k wed dat het u haast rout
Datje de deur zo voor me neus toe hout,
Zalze me begut niet in laaten raecken,
En zal ik het al leijen, en datze noch zo veel schult gaat maecken:
(115) Ick zegge noch het zalder rouwen, ick zalder by gut op slaan,
En om geen buurgherucht te maaken mach ick heen gaan.            binnen.
[fol. A4v]
Lysge.
Ja wel menschen kinderen ick heb deese nacht,
Wel met veel hertzeer en verlangen deur ebracht.
Zo heb ik by my zelfs voor enoomen,
(120) Om te gaan by my knecht de Man,
Want die is ’t die my bystant doen kan,
Hy zal daar wel oppassen,
Hy is een koddige Vent, hy zal dat vercken wel wassen.
Nu ick mach deese praat wel staaken
(125) Dus doende zou ick wel vert enoech raaken.
Sy klopt aan de Knechts deur.
Man.
Wie klopt daar.
Lysge.
                        Ik ben’t de Man, doet oopen.
De Man roept uyt venster.
Bent ghy ’t Vrouw? Hoe komje dus vroech loopen.
Wat doeje zo vroeg by de straat?
Lysge.
Ja wel ick weet mijn leven geen raad,
(130) Wy hebben hem te nacht buyten eslooten,
Deeze nacht heeft me zo verdrooten,
Want Griet* brutsten hem onder de voet, en met haar stuyt
Satze op zyn hooft, het blixten zo verbruyt
Soo sem aftouden. Wilt daadelyk ’t onzend koomen.
(135) Want ick vrees dat hy weer heeft voor enoomen,
My te slaan, ick bidje haastje draa.
Man.
Ick zal ’t doen hoorje gaat vooruyt, Ja, Ja
’t Is al weer te doen ick kant wel mercken,
Ick zie ’t komen, ick zal van daag niet veel wercken,
(140) Wel benje daar hebje al thuys eweest?
Lysge.
Neen, ick heb nae uw ewacht, ick ben te bevreest
Of hy thuys ekoomen was, gaat ghy veur,
Ick zal wel volgen daar is de sleutel van de deur.
Hy ontsluyt de deur gaan na binnen, koomen weer uyt.
[fol. A5r]
Man.
Neen ick weet noch beeter raad,
(145) Ziet dat ghy na boven gaat,
Ick zalje allen dingen wel bezorgen,
En te nacht zulje in de ruychte moeten slaapen tot morgen,
Maar ick weet niet zalje ’t wel kunnen herden?
Ghy moet wel denke datje niet gekitteld zult werden,
Lysge.
(150) Word ick niet gekitteld hy zal my niet onsagt grijpen,
Ick heb wel twintig blaauwe plakken van zyn nijpen,
Datje een Vrouwmens waart ick liet ze je zien,
Maer de Eerbaarheit doet het mijn verbien,
Man.
Nu haastje wat ick zal alle dingen wel beschicken,
Lysge.
(155) ’k Zal ’t doen, snyt me dan een paar sticken,
Dan of ick zo lang wachten dat ick die niet nam.
Man.
Neen by Gort doet dat niet of hy thuys kwam.
Sy gaat na boven.
Soo blyft dan daer slechts sitten.        Sy zit en speldewerkt.
Lysge.
Ick zal hier altyd niet verbrande van de hitten.
(160) Dat ghy my oock een stoof met vuur brengt
Man.
Ick zalze haalen, maar dat ghy by gort je hemt niet sengt.
Lysge.
Ja spot gyer meê ick zouwer wel om schreijen
Man
Ick zalje eeten en vuur haalen wilt wat beijen
Haalt stikken vuer beneden komende seyt.
Man.
Daar zitze nu in de haanebalken die goe moer,
(165) Ze was zo gerust niet toe ze van Duynkerken ten haring voer,
Dan trouwens had ick ’er geweest ze had het niet ekregen,
[fol. A5v]
En nu moet ick alle onboenicheit weg vegen,
Dan ze mach blyd wezen dater noch meer binnen,
Die zulke boose duivelties op haar Wyfs sinnen.
(170) Laat zien eens: laat ick myn oogen eens slaan,
Ja menschen wat zien icker daar een rest staan
En datze sturven noch zouwe die malle jutten noch kryten,
En met de gang souwen zy wel blyd wezen, datze de deur achter haar gat mochten toesmyten.
Zo is me Vrouw meê verstaaje wel, want ze het me belooft
(175) Zo haast als hem ’t lot, van zyn leven berooft,
En als ick haar daar tyding van kom geven,
Zal ze my een fraaye nieuwe langen swarte Rouwmantel geven
Daarom zo wild ick wel dat hy met den eersten kwam te sterven,
Zo zou ik meter haast heen loopen om dat goedje te erven,
(180) Want myn heelen lijf is om het hebben en om het te houwen uyt,
Ick heb (tegens jou ezyt) liever een stuyver als een duyt.
Maar om de vierkanten waarheit op te leesen,
Zout ghy luyden daar altemaal niet thuys weesen?
Waarom en spreekie niet? dan ick heb wel verstaan,
(185) Dat swygen consenteeren is, Ja wel ick mach gaan,
En snyjen me vrouws eeten en brengenter boven,
En waar zijn de sterrekijkers, ick meen de stoven:
Nu ick mach heen loopen en zegge dat ze er stil hout.
binnen.                        Evert en Abram klopt aan de deur.
Abram.
Ick zal zien of ick nu niet in koome kan.
Man doet de deur open.
(190) Wel wie heeft jou in elaaten Man?
Man
Wel de Vrouw heeftme in elaaten waarom vraag je* dat?
[fol. A6r]
Abram.
Weetie er niet of? waar is Weyn dickgat?
Ick segge waar isse, zeg ick, ick segge waar is de meyt?
Man.
Wat weet icker van ick denk daar ze te doen heyt.
Abram.
(195) Ick segge Man waar isje vrouw? de duivel moet ze haalen.
Man.
Ja ja sou je ze zo met Contant geld betaalen.
Ick hou van die Munt niet, ick heb by gort liever een vaan
Abram.
Maar ick zeggen Man, me Vrouwe waar isse gegaan?
Man.
Ick weet niet waar* myn Vrouw is, ick heb op geen sinternel gestaan,
(200) Doen zy mijn ingelaaten had gin zy heen,
Wat weet ick vander ick heber niet na etreen,
Lysken gaat na binnen in de keuken, en Weyn komt in.
Abram.
Maar ick segge Meijt waar komje van daan?
Weyn.
Ick heb na mijn Vrouw ezocht, ick weet niet waarze is eloopen.
Abram.
Waarom deêje te nacht de deur niet oopen?
(205) Waarom deêje niet op zeg ick, zegge waarom kwamje niet veur.
Ick zegge je hoorde me wel kloppen aan de deur,
Had daar jou varken dats voor je tooten,
Laat de deur op een aartyd weer geslooten.
Weyn binnen en gaat na Bestevaer.
Maar Cousyn ick segge ’t is altyd weer te doene,
(210) Ick segge zo moet men die varkens uytboene.
Zo moet men ze uytboene, ick segge zo moet ze uytboene Cousyn,
’t Moet zo niet gaan, ick zegge ick moet meester zijn.
Evert.
Maar Cousyn hoe moog de jou soo verstoore,
Loetse loepen weest ghey de beste woore,
[fol. A6v]
Abram.
(215) Ja wel zie daar, zou ick my niet versteure,
Zie daar heb ick van een hoope leure
Een heel deel rekeningen thuys ekreegen,
Ick zeg ken begeren het niet altemaal uytteveegen.
Evert.
Ick heb ommers eene bout om te braijen Cousijn Abram,
(220) Wat wat ick wolde wel dagge te vreen woor en dat Nichte meê kwam.
Ick wilde wel dat ghey liens wel te vreên woort
Meyn hert es bedrauft over ou, maar hoort,
Ick zal ou seggen ghey moet de ooren geen ploots geven,
Moor altyd met malkandere froey leeven.
Abram.
(225) Neen maar ick segge Cousyn, ick segge ’t is altyd weer te doen,
Ick zegge Cousyn de Vrouw, Meyt, dochter zullen mekaar noch zot broen.
Evert.
Nou nou, Cousyn weest ghey de Beste*
Abram.
Ick zegge Cousyn zy zouden ten lesten,
My noch wel boven op mijn hooft schyten, neen neen
(230) Ick zalze noch hebbe zeg ick, ick zegge ick zal ze onder myn voeten treên.
Evert.
Nou weest zo kwoot niet laat alle deingh doot en te niet seyn
Abram.
Wille ze in wezen ze mooge kloppen me Wyf en* Weyn.
Ick komje by, Cousyn gaat na binnen by het vier.
Hy gaat na binnen.
Man Man ick zegge Man komt eens hier.
Man.
(235) Wat bliefje baas?
Abram.
                                      Kom hier Man,
[fol. A7r]
Je zult in ’t troutje gaan en haalen een kan,
Met Weesper bier, daar ’s gelt om een vaan:
Ick zegge haastje wat wilt ras overje voeten gaan.
Man.
Wel baas, selje me dan ook gedencken?
Abram.
(240) Ja brengt het dan achter ick salje meê schencken.
Hy gaat binnen.
Bestevaar, Weyn.
Weyn.
Jy weet het niet Bestevaar zo gaat hy altyd aan.
Ick kom in huys hy begint me voor me bakhuys te slaan,
Jy weet het niet hoe hy altyd graauwt en snaauwt.
Bestevaar.
Wat kwelt me die Ezel al meê dien Rabaauwt.
(245) Had ick hem hier ick zou hem, sie daar.
Weyn.
Soo gaat hy altyd aan Bestevaar.
Bestevaar.
Weet ghy niet waar mijn Dochter heen is?
Weyn.
Ja Bestevaar de knecht die daar beneen is
Die zeit datze op ’t opperste is gaan zitten werken,
(250) Om dat het dat verbruyt fieltje niet zou merken
Alwaerze na een goede uytkomst verwacht,
’t Waar goed datje ’er een goed middel toe bedacht.
Bestevaar.
Wel hoort dochter ick en weet geen beeter raad
Als datje eens na de Domene gaat.
Weyn.
(255) Welke meenje die hier dikwils te koomen placht.
Bestevaar.
Ja, en vraacht of ’t hem geleegen komt dat hy wacht
Tot nademiddag ten half tween;
Of hy dan eens gelieft te treen,
Na ’t huys van dien Eerloose Guyt,
[fol. A7v]
(260) Die zyn Wyfje altyd jaaght ten huys uyt,
Om te zien of hy deezen saak rechten kan.
Hy zal misschien luysteren na die man,
Doordien hy is van kwalitijd en aansien,
Die hem allen goede middelen zal aanbien.
(265) En gaat dan na Marchje en segt datze daar op past,
Zo zal hy zo ik hoop raake vast,
Eer hy ’t zal koomen te weeten,
Maar vooral en moetje niet vergeeten,
Dit de knecht te rechte aan te dienen,
(270) Die zal daar genoeg hulpe toe verlienen.
binnen.
Man.
Daar heb ick de kan laat ze nu frullen en suypen
Sy mooge de Pays maaken en weer by mekaar kruypen.
Abram doet open.
Abram.
Benje daar, waar blyfje zo lang Man?
Man.
Wel Baas om dat ick niet eerder komen kan.
(275) Hou daar, hebje nu goeije, leckere vocht,
Hy moest wel lecker wezen die dat niet en mocht.
Abram.
Ick segge komt achter,* komt achter, zeg ick kom,
Kom Man Ick zegge kom achter, waarom
Staaje zo?
Man.
                Ick heb noch van daag niet ontbeeten,
(280) Ick zal nu na huys gaan, en eerst wat eeten,
Holla Baas, holla, eerst wat wange,
Daar na zal ickze wel een donetje vangen.
Knecht na huys, Abram binnen.
Man.
Ja Menschen Kinderties is dat huyshouwen,
De Biersteeker mocht Spiritus wel een heele brout* voor hem brouwen.
(285) Ick doe bykans niet dan haalen en sleepen,
Hy word al mooy krommeties, hy het hem al mooyties geneepen,
[fol. A8r]
Nu ick mach zien wat de Kock eschaft het,*
Soo krijg icker meê wat van te bet.                  binnen.
Weyn, Domine.
Weyn.
’t Verzoeke is op uw Domine,
(290) Of gy tegen half tweê,
Eens tot onzend woud koomen om te zien,
Zo het zo zou kunnen geschien,*
Of gy de zaak tusschen mijn Meester en zyn Wyf
Kunt ter neer stellen want het gekyf,
(295) En neemt geen eynde, het is een heele dach weer
Enje weet wel Domine de Vrouwluy zyn teer,
Me moetze wat toegeven gelijkje wel weet.
Domine.
Maar jou Meester dochter hoe heet
Hy, tot wien is ’t datje meent kind?
Weyn.
(300) Sr. Abram heet hy, ick zal maken datje hem thuys vind.
Domine.
Wel kind ick zal te half tween koomen
Weyn.
Goeden dach Domine.
Domine.
                                    Goeden dach.
Weyn.
                                                          Nu dient waar enoomen.
De Knecht, nu te gaan spreeken aan,
Wel juyst komt hy my daar tegen gaan.
(305) Dat zou van duyzentmaal niet eens gelucken.
Hy uyt met een stik in de hand.
Wel benje daar, zo vaar met een paar* excelente stucken,
Goeden dach, ick was van meening* om by uw te koomen,
Je moet ten eenen op ’t werk wezen want daar is voor enoomen,
Dat de Domine met Meutje Marchje en icke
(310) Zien zullen om de zaak effen te schicken,
[fol. A8v]
Man.
’k Zel ’t doen ’k zalder wel op passen
Want ze zitten en drynken en plassen,
En ick heb hier zo een stuk met kaas,
Ick meen al eerder te weezen by de Baas,
(315) Want ick meense ook eens te gaan licken
Maar de Duijker hoe zal ’t mannetje verschrikken
Als hy die luyde daar in zyn huys ziet.
Hy bruytze altemaal wel ’t gat uyt, zo hem de buijen maar in zyn kop schiet.
Weyn.
Ja ja, me zullen dat kleyn, duyveltje wel anders dwingen,
(320) Ick geloof dat hy noch wel placebo zal zingen,
Maar hoort Man wat hy lesten aanstelde voor geweld,
Hy bood me toen de Vrouw uyt de stad was, een Gulden aan geld,
Ey lieve zy hy laat ick eens onder je rokken,
Ick meende dat hy ’t maar deed om te jokken,
(325) Maar neen vaar hy wout met geweld waagen,
Ick kost niet van hem werden ontslaagen.
Man.
Je zou ’t edaan hebben, dan hadje de Gulden ekreegen.
Weyn.
Ick zou beschaamd eweest hebbe van zynent weegen,
Want ick geloof niet dat hy een tap het voor een vat,
(330) Maar had ick zo een jong Kerel (als jy bint) ehadt.
Man.
Dat’s waar, met een aardige kneppelkoek van elf-duymen,
Hoe zou die de Schoorsteen veegen, en de weg opruymen.
Weyn.
Wy zouwen dat wel eklaard hebbe met ons beijen,
Nu evenwel ick macher uytscheijen,
(335) En gaan voort maakt datje daar op past.
Man.
Dat zel ick wel doen gaat daar vry op vast.
[fol. B1r]
Domine.
Nademael dat nu de klock van eene
Byna een half uyer is verscheene,
Zulks dat het nu al tyd* word
(340) Om ginter te gaen, dan ten is niet vort:
Dat het begon te beijere ick zou ’t by kans toegaen,
Ick lach het dan op mijn gemack* aen,
Een twist tusschen Man en Wyf geresen,
Moeten met sedige woorden van klem by geleyt wesen.
(345) En bondich bewys van ’t leven der Mannen en Vrouwe,
Van Abram, Jacob, en alle Patriarchen getrouwe,
En als ick die ex biblio meo ja voor draagen,
Soo weet ick proecipue, dat het haer wel zal behaagen,
Nu is ’t Tempus eundi, ick maeck my daar heen;
(350) Te meer quia jam sum, daer toe gebeen:
Nu al praetende quidem venirem apud virum istum Abram*
Wel of ick de ringh de Januoe in de hand nam,
En zien of ick zal werden ingelaaten,
Audio aliquem venire, ick hou op van praeten.
Man doet de deur open.
(355) Goeden dach Jonghman, isje Baas in?
Man.
Ja Domine, in de kamer daer ik een hoope gheraes vin.
Domine.
Zou ick hem wel eens mogen te spraeck staen?
Man.
Ja Domine, ick zal hem eens haelen gaen.
Hy gaet hem haelen.
Abram.
Goeden dach Domine.
[fol. B1v]
Domine.
                                        Goedendach Abram,
(360) De oorzaak dat ick hier quam,
Is, om dat ick u te spreeken had voor enoomen.
Abram.
Ick jou meê Domine, ick zegge, ick jou meê wil je binnen koomen?
Komt vry binnen, ex quam bono, ick moet u ook wat voor u neus leggen.
Abram, Liefken, Maicken, Domine, Lysge, Weyn, Man.
Domine.
Maer Abram, wat dat ick heb hooren zeggen
(365) Datje zulcx quaet regelement in u huys hout,
Het waer veel beter Abram te blyven ongetrout.
Abram.
Ick zeghe Domine mach een Vrouw zo veel schult maeken sonder myn weeten?
Non Slutibus, wat meenje ex quidam, ’t heeft my zo gespeeten,
Zonder een woord te zeggen Domine ’t maeken zo veel schult,
(370) Ick zegge ’k en kan ’t niet verdraagen met gedult.
Domine.
Wel maer ick en let niet wat mijn Wyf laet maeken of koopen.
Abram.
Ja Domine, ’t is van jou karre zo niet ghedroopen,
Als ’t van mijn is, Domine verstaje dat wel?
Ja, ick zegge noch had ick ze hier dat vel,
(375) Ick zou ze by mijn Ziele onder mijn voeten trappen.
Domine.
Ick zeg Abram sus onfatsoenelijck niet te klappen,
[fol. B2r]
Of men zou je wel wt de gemeente bannen.
Abram.
Ick hebber den schijte van, je mocht me bannen en spannen,
Ick zweer by den Pieterman, ghy meugt doen wat je wilt,
(380) Ego habito, mijn Vrouws kous in langh niet gebilt.
Ten scheelt me weynich of ick ’er weer by koom of niet.
Hy loopt wech.
Domine.
Susters en Broeders die hier zyt jy ziet
Deese man is niet wel by zijn zinnen zo ik merk.
Catryn, kryt.
Vraagt dat de Knecht Domine die is altijt op ’t werk.
(385) Die zal ’t je wel zegge die weet van al den handel.
Domine.
Ghy hebt wel gezien wat de man is in al zijn Wandel,
Doeje niet Jongman?
Man.
                                  Ick en moey m’er niet mede,
Ick bidde jou mijn Heer vraeght*my niet maar laat my in Vreede
Nu ben ze quaet mergen ben ze weer goet,
(390) Dan benze reys als gal, en dan weer als zuycker zoet,
Ten betaemtme niet van men Meester getuyghenis te geven,
Van ’t geender ommegaet in zijn leven,
Daerom past Domine, dat je niet meer en vraecht
Domine.
En maekt niet dat men over u meê klaecht.
Leysge.
(395) Och my Domine ’k en kan zo geen huys houwe,
[fol. B2v]
Daer is qualijck een dach sonder stooten of douwe.
Mayken.
Ja Domine, ’t is alle michelicken dach weer.
Evert.
Nou Domine, slaat gaeyt in de beste vau Heer.
Op dat me te same dese saeck souckt te stille,
(400) Of men hem de saack nouch eins voor hille.
Ick wil noch wel eyns by hem gaen,
Domine, en spreeken hem eens* aen.
Hy klopt aan ’t Kantoor.
Abram.
Wie klopt daar zeg ick? Ick zeg wie is daar aan de deur?
Evert.
Doet open Cousijn, ick bender veur.
(405) Wel mijn zoeten vaer hoe ben je zo estoort?
Jy placht immers zoo een zoeten sul te weesen, ey hoort
Bedaert je wat.
Abraham.
Ick hebbe den bruy van al dat snappen.
Ick zal de Hoer zo kneels duyvelen dat men ’t vet tot den neers uyt zal tappen.
Evert.
Wel dat is niet wel ezeyt, zoo te dreygen u Wyf,
(410) Nu, nu, myn Vaer houd op van al dat gekyf.
Hy gaet by hem binnen.
Lysge.
Och Domine, je weet niet in wat voor een angst dat ick heb esteeke
Ick ben daar den heelen dach op de vliering eweken,
En de knecht heeft me bezorcht van drincken en eeten,
En ick ben van ongerusticheit schier half doot ekreeten,
[fol. B3r]
(415) En dan doet hy me niet als hoere nomme,
En duysent sulcke onheyle moet ick overkomme.
Domine.
Waar moogen ze alle beyde vertoeven?
Ick zou wel zelfs eens behoeven
By haer te gaen. Doet eens oopen
Abram.
(420) Ick en begeer niet oopen te doen je meugt heen loopen.
Domine.
Ick zegge Abram dat je de deur onsluyt.
Abram.
Wel nu Domine, Wel nu ick koom uyt
Wats jou beliefte? wats jou begeeren?
Domine.
Of ghy u Vrouw niet wild houde in eere?
Abram.
(425) Ick zegge Domine dat ik ze niet en begeere te houwe,
Zy my buyte sluyten het zalder rouwen
Zeg ick, ick zegge ’t zalder rouwen, ick zal ze slaan,
Ick zal ze leere my de heele nacht te laeten buyten staan.
Ja ick zegge die storm het me lang in me neus stoncke.
Domine.
(430) Maar Abram gy hebt Brandewyn edroncke.
Abram.
Ten is niet waar, Ick zegge ten is niet waar, Domine Pater,
Ten is geen Brandewyn ’t is lepelbladwaeter.
Domine.
Maar wilje dan je Vrouw in huys niet leije?
Abram.
Neen zeg ick, ick zegge neen, of ze zal moete leije
(435) Dat op haar tempel getout werd.
Domine.
Ick zegge Abram hebje dat hert.*
[fol. B3v]
Abram.
Ick zegge noch Domine ik wil ze geen liefde toone.
Domine.
Wel wy neemen ze meê zy zal by haar Vader woone.
Tot dat je belijdenis e daan hebt van dat et je rouwt
Abram.
(440) Ja ja Domine ick heb ’er geen kosten van als ze de Vaar hout.
Alle binnen.
Abram, Man.
Abram.
Man zeg ick, ick zegge Man laet ze heen bruijen.
Wy zullen dat kind wel in slaap suijen.
Ick hebber den bruy van, dat verbruyt teemen,
Kom Man, kom zeg ik laat ons een slaapje gaan neemen.
Hy binne, Man blyft.
(445) Luyties je moet je niet verwondere,
Dat je de wind wat hebt hoore dondere,
Dat heeft de blaadre vry wat neer eslagen,
Daarom en hoef je niet te vraage
Waarom de sotten zo raasen? Want zijn hooft isser vol van,
(450) Ick ga na hem toe zo krygh ick meê wat, dan.
Harmen, Lysghen, Weyn.
Harmen.
Hoort Dochter jy zult hier by my blyven,
Wat hoef je altijd te hoore te knorren en te kyven.
Blyf by jou Vader, ick heb et wel meer ezeyt,
Sit in de hoek en laat u dienen van de Meyd.
(455) Jy hoeft niet een hand aan het werk te steecken.
Lysge.
Ick heb noch dikwils om onheil te meyden weg geweeken.
[fol. B4r]
Harmen.
Dien Rabaat, dien fielt, had ick hem hier.
Ick zou hem leeren maaken zulk getier,
Ick zweert het zal hem noch zo op zijn kop druypen.
Weyn.
(460) Dan gaat hy d’ een Herberg uyt en d’ ander in sluijpen
Dat verbruijt fieltje dat sakereels swart mantje,
Van Vichten het hy een goed handje,
Maar en valt nummermeer wel uijt,
Want met een woord ezeyt ’t is een quel guyt.
Harmen.
(465) Komman kinderen laat ons by den vier gaen,
’t Is koud, wat doen wy hier te staen
binnen.
Abram zingt en Man isser by.
’t Schieden op eenen Manendag, daar zo wierd een battailje gedaan,
Een Wijf na haar Man ging vraagen, schutters hoff Sinte Christiaen,
’t Vrouwtje zach al had ze den duyvel gelaen,
(470) Zy gaf haar man zo menig en vloeck,
Jy zult u dronken drinken laate staen,
Jou vuylen leelicken schytebroeck.
De Man liep ’t huysewaart seer verstoort, zonder te reekenen zijn gelach,
Hy zey jou Hoer ick zelje vermoorde Jy zelt niet leeven deezen dach,
(475) Zy liep hem doe achter zonder verdrach,
Om haar Man te slaan zeer styf,
Daer hy in een bosschaedje lach
Wierp ze hem noch een steen op ’t lyf,
De Man greep ’t quaat Wijf by den haar, hy deed ze draaijen gelijck een top
(480) En hy schopte ze dat ze vloog tegen de steenen met haar kop,
[fol. B4v]
Hy zetten zijn voet op haere krop,
Dat ze zo lelick haer tongh uyt stack
En gafse daer van kneukelsop,
Dat haar ten oogen uytbrack

(485) So zal men ze hebbe die varckens, Ick zegge zo zal men ze loere
Maer ick zeggen Man, zo zal men ze hebbe die hoere
Ick heb den bruy van der goed, ick zegge ick heb den bruy van der kleere,
Had daar Man en brencht het haer zo zal ze leeren.
Haar Mans buyten sluyten die booze pryje,
(490) ’k Wil niet met al van haar in huys lyje.
Man.
’k Zal doen baas, maar een ding is ’t dat me deert.
Abram.
Wat is dat?
Man.
                            Dat je de kas zo hebt onteerd.
Ja ziet daar die mooije kas zo aan stikken te bonghsen.
Abram.
Dat ick ze hier had ick* zou de stikken wel na haar kop gonghsen.
Man.
(495) Nu Baas ik brengh je deeze arm met goed.
Abram.
Ja Man gaat heen, ende bruyt het voor je voet.
Hy dreyght te gaan en keert weder.
Maar baas hoor, hoor hebje niet noch wat te gebien vergeeten?
Abram.
Secht dat het is om dat ze de deur voor me neus het toe esmeeten.
[fol. B5r]
En dat hy bly is dat hy verlost van zulks een zoete Moer is.
Man.
(500) Wel baas.
Abram.
                    Maar hoor, en zecht datze een gekamerde Hoer is.
Abram binnen.
Man.
Wat isser al te doen Keijere elk het zijn gebreck,
Ick zegge noch en ’t is waar, den baas is puur steeken geck,
En als ick me voeten maar eens buyten de deur zet,
Daer is niet een ook dunkt me die niet op my let,
(505) Ja wel kyck ereys hoe zou me ’t verzieren;
Daer heb ick een heele arm met Linne en Wolle klieren.
Ja wel trouwe luytjes, kan dat niet gaen,
Om Gods wil ziet dit Parmafoyse volk eens staen
Kycken en gaapen, met heur monght vol tangden
(510) Of ze van der Gouw waaren methaar hangende hangden
Maer uyt de Weg gy een lutje wilt wat wycken,
Hoe moogen deese sloory meenigte dus staan kycken.
Maar ten is geen wonder als ick het ook wel overlegh
Dat zy denken wat brengt hy daar voor kleeren wegh.
(515) Waar of hy die van daan bekoomen het
Maer denckt niet keijere dat hy die genoomen het
Neen, Neen, ien hoeft me niet na te wyze met vingere,
Ick moet met dit goed na me vrouw gaan slingere,
Ick ben maar Boo van die my hier meê stieren ziet,
(520) Lacht vry datje de naeres splyt, ’t raakt my aan mijn kouwe klieren niet.

[fol. B5v]
Harmen, Lysge, Cataryna.
Harmen.
Maer wat of best is dat men hier in doet.
Lysge.
Ick en heb geen kleeren hy heeft al myn goed.
Catryna.
Dats niet met al, maer ’t is best dat met siet,
Dat men hem met den eerste voor de Consistorie ontbied,
(525) Op dat hy zijn schult ten rechten mach beleije,
En dat dit spel wel mach gedeijen.
Want anders en geeft hy der niet een haer om.
Leysge.
Of je zecht nou Abram, myn vaar kom,
Laat ons gerust leven, met schoon spreecken,
(530) Dat’s al even eens daar helpt geen smeecken.
Harmen.
Wel nu deezen raad dient met den aldereerste gedaen,
Weyntge,
Weyn.
                    Wat blieft u?
Harmen.
                                            Je zult eens gaan
Na den Domine daar je lest waard, siet,
En zecht dat hy Abram voor de Consistory ontbiet.
(535) En zecht dat dien raad zo is voor enoomen.
Weyn.
Wel Meester.
Harmen.
                                    En zecht dat wy meë zullen komen.
Weyn Binnen.
Man, uyt.
Goeden dach Vrouw, Meutje en Bestevaer.
Harmen
Wel Zoon goeden dach benje daar.
[fol. B6r]
Man.
Had daar zyn jekleeren had daer dan.
Lysge.
(540) Wel wat zeyd hy tegen jou al Man?
Man.
Ick durf kwalijk.
Lysge.
Neen doet het ick geef je Consent.
Man.
Wel hy zeyt datje een gekamerde Hoer bent.
Harmen.
Dien schelm, dien Rabauwt, dien dronken fun,
’t Is wonder dat ick hem noch de stad vergun,
(545) Dien schrobber, hy een hoer van myn kind maeken?
Lysge.
Nu Vader swygt wilt niet verstoort raaken.
Man.
Ick ben onnozel Och Heer dat zijn de woorden die hy mijn gaf.
Harmen.
Ghy doet wel zoon ick neem ’t u oock niet qualyk af,
Wat quelt me dien yzegrim al meê, dien broeck schyter.
(550) Secht hem dat hy een Fielt is, een wyve smyter,
Secht hem dat hoorje wel kammeraad:
Maar drinkt dat eerst eens uyt eer dat je gaat.
Man.
Dat is ’t kwaadste niet dat en lichter niet om by mijn keel
Soo een dronk op het hert is voorwaar eel,
(555) Nu ’t gaat je wel altemaal goeije luytjes tot op een aar tyd
Ick kom misschien wel weer terwyl je noch by malkander zeyd.                binne.
Koster.
Maar waar of hy woond evenwel, dan ik zal ’t wel vinden,
[fol. B6v]
’t Is op die Breestraat denk ick wel over die groote linden,
Ick heb het huys al in de Neus en bender al by e koomen.
(560) Nu dan eens de ringh in de hand enoomen.
Abram doet op.
Goeden dach Abram.
Abram.
                                            Ick jou meede.
Koster.
De meeste oorzaak dat ick hier aan kom treeden,
Is, om myn boodschap van de Dominees weegen te doen,
Als dat je tegens mergen na den noen,
(565) Zult gelieve voor de Consistory te Comparere.
Abram.
Wel, wel, wel, je hoeft je zo niet te weere.
binnen.
Man komt ’t huys.
Abram.
Wel Man ick vraag je wat breng je voor bescheyt.
Zecht me eens wat me daar al van me zeyt?
Man.
Dat je een Fielt bent, een doogniet en een broekeschyter bent
(570) Dat je een Rabaeut, een Schelm en een Wyven smyter bent.
Abram.
Gaat er na toe, ick zegge dat je er heen zult gaen,
En secht dat men zyn Wyf vry mach slaan
Voor een Ryksdaalder, ick zal je ’t buyerboeck meê geven.
Daar ’t van de Heeren zelfs is beschreeven,
(575) Maar gaat dan met een den den Domine, den Predikant aen,
[fol. B7r]
En secht hem dat ick niet koomen zal, dat ick ben beraan*,
’k En begeer niet te koome je meugt het hem zeggen,
Dat hy niet en hoeft een vergadering te leggen,
De Koster het hier eweest, en het mede dachvaarding gedaen,
(580) Maar ick heb er den bruy van ick begeer niet te gaen,
Al souen ze ziet daar my uyt de gemeente zetten,
Versta je Man.
Man.
                    Wel, wel ick zalder op letten.
Harmen, Lysge, Weyn,
Man komt er by.
Harmen.
Weyn ist ’t eeten gereed.
Weyn.
                                ’t Zal noch wel een uur aanloopen.
Harmen.
Daer klopt iemand doet de deur open
Weyn. doet de deur op.
Man.
(585) Ben je noch by mekaar kinderen hier kom ick weer aen,
Harmen.
Wat zal hy nu weer voor klap uytslaen?
Man.
Hy zeyt je hoeft hem geen Wyvesmyter te verwyten
Met vryjer herten mach men zyn wyf voor een Ryksdaalder smyten.
Harmen.
Drinkt eens en secht hem dat hy al het geld
(590) Dat hy aan zyn Wyf versmeeten heeft op teld.
Man.
Wel ’k zal ’t doen ick loop mijn best weer heenen,
[fol. B7v]
Ze kommen me wel te pas heb ick wat lange beene.
Hy loopt zyn best binne.        En straks weer uyt.
Ick kom by gort loopen als een Postpaard heen,
Nae de Domine door dick en dun treên,
(595) Ick klop wat hart aan want ’t is een groot huys,
Wat zo dan, dat maakt al mooy gedruys
Domine uyt.
Goeden avond Domine, heb je me Meester een dagvaarding doen leggen?
Domine.
Ja.
Man.
Maer hy doet ze weer afzeggen.
Dat hy niet van zints en is daar te gaen,
(600) Want zeyt hy, hy heeft hem beraen
Domine.
Maer houwen ze wel meer zulk kwaat huys myn Vaer?
Man.
Ja zo dikwils dat ick vergeet, het een met het aer.
Domine.
Zo, zo.
Man.
                Nu Domine ick moet voort ick wensch je goeden dach,
Ick heb zo veel te doen als ick halsen mach.
Domine binne.
(605) Zo, zo, ick heb dat al mooytjes ront eschoote.
Nu mach ick weer* na de Baas gaan stoote,
En brengen hem bescheyt
Van ’t geen my is gezeyt.
Abram, Man.
Abram.
Maar Man heeft dat de Domine wel behaecht?
Man.
(610) Ba ja et.
[fol. B8r]
Abram.
                Maer heeft hy niets gevraacht?
Man.
Ja hy vraagde heb je ’t wel meer gezien man
Abram.
Wat zey je?
Man.
Zo dikwils dat ick het niet onthouwen kan.
Abram.
De duyvel moet je haelen.
Man.
Ja wel wat scheelt het myn,
Heb ick geloogen, moest het zo niet zyn?
(615) Ghy likt altemets zo veel dat ghy u vergist,
En een glippertjen in jou broek laat dewijl gy staat en pist,
Maer dat is niet met al ze ruykt als een violette,
Als se koem zo een Weseper roosje in bete.
Abram.
Maer ick zegge dat mocht je wel ezweegen hebbe,
(620) Wat antwoord of je van myn Wyf mocht ekreegen hebbe.
Man.
Wel dat je zo veel Ryksdaalders zout geven,
Als je aan je Wyf versmeeten hebt van je leven.
Abram.
Gaet er na toe zeg ick, de duyvel e moet ze haalen,
En laat ze de Rekening uytschryven ick zal ze betaalen,
Abram binnen.
Man.
(625) Wel baes, maar ’t is zo windich en zo guur
Dan wat scheelt het myn, ’t gelt my de waagen huur.
[fol. B8v]
Harmen, Lysge, Man met het Bierglas.
Lysge.
Wel Man wat brengje nu weer voor bescheyt?
Man.
Hy laat door my weeten als dat hy zeyt,
Dat je zo niet en hoeft te knorren of te kyven,
(630) Je zout maar zo veel doen en de Reeckening uytschryven,
Hy is geen man die imand te kort doet, wel hoe?
Hy zel ’t je Betaalen tot de laatste duyt toe
Harmen.
Hoe zou hy betaelen wat zou hy doen gelijck hy gewent is,
Want zyn betaalingh by ons al overlang bekent is
Lysge.
(635) Gaet by hem op dat je hem te nacht geschelschap verleent.
Man.
Ick zal eens dat kind zyn naars vegen van dat je dat meend.
binne.
Abram, alleen.
De Natuyer zeyt me, gaet boven allen dinge,
Nu mijn Wyf wech is kan ick my kwalijck bedwinge,
Ja zie daer heb ick al twaalef weeken zonder Vrouw eweest
(640) ’t Is niet te herden dat zy het zulk een kouwe geest,
Want de Natuijer die komt de mensch als kack* an.
’t Is vreemt dat ze van my loopt daar ze weet dat ick het wel afhakken kan.
Want mijnen Santer quant begint al te met te ryzen,
Dat het een lust is ick moet pryzen,
(645) Onzen Man dat is een rap en jong gezel
[fol. C1r]
Die kan een Lance van elf duym stooten in de hel,
Nu zy weet wel dat ick een Man ben die zonder Vrou niet kan leven.
Daerom mach ick Man volle last aan geven,
Man uyt.
Daer is hy zelver, wel waer blyf je zo langh?
Man.
(650) Dat denck ick wel, ick kreech achterlast op de gangh.
En dat moet vooral gaen zo ’t spreekwoord zeyt.
Abram.
Maer wat krygh je nu weer voor bescheyd?
Man.
Als datje niet gewent bent veel te betaelen.
Abram.
Hoort Man je zult me wyf t’huys haalen,
(655) En zecht dat ick zonder Vrou niet leeven kan.
had daer zyn hondert kroonen, wild haer die geven Man.
En zecht ’er dat mijn hooft op de loop is.
En dat mijn Wyfs liefde met geld te koop is.
Abram binne.
Man.
Wel baes, gut hoe zullense nou lachen in der vuyst.
(660) Nu dat ick voor haer heb zulcken knuyst,
Ronde schyven, men zouder een Jaar med kunne smeeren,
Wil dit wat langh duere den haet zal wel verkeeren.
Nu ick mach aen kloppen, ick ben aen de deur.
Hy Klopt, zy doet oopen.
Goeden Merge kindere. Ick zie wel je bent al veur.

[fol. C1v]
Harmen, Lysghe, Marchie, Man.
Man.
(665) Ja wel vrou ick zech je moet thuys koomen,
Men Meester en kan de last niet langer voortboomen,
Hy het zulcken pijn in zyn buyck dat het een wongder is,
En als jy thuys bent dat hy dan wel de helft gezonder is.
Want de meyt gaf hem lestend wat Nis-eijers in zyn maech,
(670) En als hy na bedt ghingh was hy zo verbruyt graech
Dat hy haer wou een gulden aen geld vereere,
Mocht hy ze eens van tiere la raeijne leere;
Daerom en is ’t niet beter dat je thuys keert strack
Had daer is honderdt pondt steek die in je zack
(675) Want zyn hooft tegen* Jou ezeyt is heel op de loop,
Want Jou liefde zeyd hy is met geld te koop,
Hier mede so heb ick my boodschap gedaen.
Harmen.
Had daer je zult met het geld weer om gaen.
En zecht dat zy niet te koop is noch dat wy zyn geld en begeere,
(680) En dat hy zyn wyf wel zal moeten ontbeere.
Lysge.
Ick heb noch voor eerst niet thuys te koomen voorenoomen.
Man.
Dat je thuys waerd je zout zegge ’t is onmooglick dat hy ’t kan overkomen,
Want hy word zo heynghstich als ick weet niet wat,
Nu goeden dach allemael ick ty weer op een pad.
Alle binnen.
Man weer uyt.
(685) Myn Vrou zoo men dunckt is daer niet wys an,
Daer na zal ze noch wel bly wezen dat ze ’t krygen kan,
[fol. C2r]
Ja wel ick zegh dat het veel is,
Het geld niet te nemen daer ’t zo eel is,
Als ick by hem kom en ’t geld weer geef,
(690) Hy zal bril toezien zo waar als ick leef,
Ick zou ’t enoomen hebben, zo waer als ick hier ben;
Nu ick mach zien of ick hem spreeken ken.
binnen.
Abram, Man.
Man.
Had daer is je geld baes zy en begeeren ’t niet,
En zy hebbe aen my gelaeten het gebiet,
(695) Dat hy zyn dochter niet en begeert te verkoopen,
Jy moocht met je geld na hoboocke loopen.
Abram.
Ja wel wat reyt me dat vel wil ze geen geld ontfange,
Wacht, wacht, ick zegge wacht ze zel noch wel verlange;
Wat bruyt me die Hoere zal ze me zoo terge,
(700) Gaet en zecht dat ze me niet hoeft te verge,
Dat ze nu niets zal hebbe in by haer hangden,
Wat meent ze denk ick wel, wat duyzend schangden,
Wat of ze dan het voor enoomen?
Wasser eene schytvalck hy zou me noch aen boord koomen.
Man.
(705) Had dieudan Baes, ick zalder nae toe gaen.
Abram binne.
Ick moet recht uyt eseyt myn baes daer in toe staen.
Ze mochtent zeker wel enoomen hebben, zo waer alle questy doot en te niet.
Ick wilder wel vermaenen dat ze voor haar ziet.
[fol. C2v]
Harmen, Lysge, Marchie, Man.
Man.
Ja zeker je bent zo wys als een Koe onder zijn staert is,
(710) Meen je dat hy voor je dreygen vervaerd is,
Hy vraegd ’er niet een haer nae jy moocht blyve die je bent,
En jy weet wel datje zyn Natuyr wel kent,
Oock om de rechte Waerheit uyt te spreeken,
Ja hy toonde hem daar altyd geen goed teeken,
(715) Van een vrouwelick, en gehoorzaemelick hert.
Leysge.
Ja wel Man ’t hooft was al te verwert,
Ick wist niet wat ick deede, ’t is me nu wel berouwe,
Ick wilde wel dat je hem, weer gingt voorhouwen,
Om dat geld noch eens te mooge presenteeren.
(720) En als je ’t brengt, zal ick je een drinkpenning vereeren.
Harmen.
Doet ou devoir daer toe zuldy ick weet wel dat je wel snakken kan,
Je weet zyn Conditie, je zult dat wel af hakken Man.
Eer dat zyn zinnen werde hoe langer hoe woester,
Ick nooje ’t Avond op een baut of op een hoester.
Man.
(725) ’t Is wel ick zal zo veel doen als in myn is
Maar als ick daer af praet zo kryg ick wel een gardyn mis,
Nu evenwel ick zal ’t niet laeten,
Ick mach zien of ick hem daer toe kan bepraeten.
t’zamen binne.
Abram.
Ick zegge noch, ja wel zy dit geld weygeren,
[fol. C3r]
(730) Ja wel ’t zal noch harder steygere,
Ja ziet daer ick geef ze nu niet en duyt,
Ze mach nu zien datze eens op haer duym fluyt.
Man, uyt.
Wat brengh je nu wel voor bescheyt?
Man.
Niets bezonders dan dat me daer zeyd,
(735) Dat je haer groote hertzeer aen doet,
En dat ze wel ongerust es in haar gemoed;
Ick meen dat je ze wel krygen zult zonder verzellen,
Zo je me die honderd kroonen noch eens wout aan tellen,
Geef ze me eens wederom,
(740) En zo ick met haar niet thuys kom,
Zo zal ick voor alle Mensche beschaamt staan,
En ghy zult dan by haer luyd voor een eerlijk man befaemt gaen,
Abram.
Neen, Man neen neen, ick en verstae daer niet toe
Zal ick ’t weergeven, deynck ick wel hoe,
(745) Ze zouwen zeggen dat ick wel puur steeken geck was.
Man.
Dan zouwen ze zegghen dat het niet jou maer haer gebreck was.
Abram.
Neen, neen, ick kan daer toe niet verstaen,
Loop, loop, wilt ’er met den eerste na toe gaen,
En zecht hem dat ick niet van zints ben te horiere,
(750) Zo hy wil hy mach zijn Dochter weer thuysstiere,
Man.
Hy zal daer niet an willen, wilt dat vry vertrouwe.
[fol. C3v]
Abram.
Zoo mach hy haer wel altyt thuys houwe.
Abram binne.
Man.*
Wel ick loop al weer heen of ’t nooit eschiet waar
Al weer aen Keijere al weer aen zie daer.
(755) Wanneer of dat speeltien e reys uyt is,
Hy isser kwalyk aen die met zotten e bruyt is.
Hy stiert my uyt want hy is zo veel mans niet,
Want Bestevaer (tegens jou ezeyt) is een Vogel die hans hiet,
Want hy het een aenzicht zo stuyers als de droes,
(760) ô Sakke met haspels, hoe amoreus ben ick op een volle kroes,
Nu ick mach ras aenstappen zo kryg ick* mijn wensch
Want als ick daer kom zo kryg ick ’er altyt een in mijn pens,
Doe ick ’er eerst kwam was ick zo blo dat ick qualick*dorst kicke,
Nu ick zal ’t kort maecken op datje oock altemael, niet mocht van dorst sticke.
binne.
Harmen, Lysge, en Cataryna.
Harmen.
(765) Wat of ’t mantje nu uyt zyn kruyn zal stoote.
Lysge.
Of al de mildhejt nu eens was uyt gegoote,
Wat raed dan om in de beste vouw te slaen.
Man uyt.
Man.
Myn en luste niet langer in de Kou te staen,
Harmen.
Wel ben je daer weer, wat tyngh nu van de vyge?
Man.
(770) Ja wel ick kan hem tot geen geven krijge,
Hy verstaet dat niet, hy staet als een mof zo vast.
[fol. C4r]
Harmen.
Ick weet noch raed voor deeze last.
Laeten wy hem tegen ’t avond te gast noye,
En goe middelen om te accordeeren uyt stroijen,
(775) Gaet wilt ’er Margriet eens na toe stiere dan,
Lysge.
Ja wel ick zeg ick weet niet hoe ’t een mensch versieren kan,
Ja wel Marchje sus, eer moet je hand hebbe.
Catryna.
Ick zech noch deeze questy moet men aen kant hebbe.
Man.
Zo hoor ick wel heb ick hier niet te doen meer.
Harmen.
(780) Maer je moet ’t avond met je baes koomen weer.
Man.
Wel zo wensch ick je dan goeden Avond alle maal,
Ick heb je te bedancken van je beleeft onthael
Sy binne Man blyft.
Nu ick mach tegen tavond myn maech wel opwetten,
Ick zalder eerst een kopje zoete melk op zetten,
(785) Daar kunnen altyt acht of tien Roemers op teeren.
Want ’t avond tegens jou ezeyt zal men zitten op het accordeeren
En dan een wackere bout lustig en wel gebraen,
Dat en zal hem by mijn Jan oom oock niet schaan.
binnen.
Griet.
Nu ick mach eens na onze Abram neef gonghse
(790) En eensjes wacker op de deur bonghse,
Nu ick zal je zegge hoe een korsel* hooft verleyt word,
En waerom keijere dat de stuijersheit beschreyt word.
[fol. C4v]
d’ Een om dat ze een kwaat man het, die haer ’t hooft kranck maackt
En d’anderen om dat ze niet genoech van ’t lanck smaekt,
(795) En zommige om dat ze juyst niet genoeg goed winnen,
Aen d’andere zyde om dat de Wyfs op haer mans niet genoeg zoet binne
Maer hier, om dat de man ’t kynd niet wil zo duijer uytzetten,
Maer men zal der ’t avond eens wakker op huyvette,
Want de Man het zongder zijn wyf geen tier
(800) En ’t Wyf zongder de Man geen playsier,
Ick zegge los uyt ick hoop dat ick zulck een man niet zal krygen,
Willen zy niet hebben, dat ick weer zech, zo moeten zy zwygen,
Maer of de deur op of toe is, ick mach myn hooft eens om slaen,
Ja wel ick zie de deur daer juyst oopen staen.
Abram, Griet, Man.
Griet.
(805) Mijn Meester, Abram neef, ontbietje tegen van navond te half seve
Tot zynent, want hy is van meeninge een gastmael te geve,
Want zy hebbe de zaeck eens over eslaege,
Om te sien of je malkander kunt behaege,
Want dit werk en mach zo niet blyve, staen,
Abraham.
(810) Ick en begere niet te komen of Man moet mee gaen.
Griet.
Hy moet meê komen want hy is meê genoot.
Abram.
Ick dacht dat je my maar alleen onboot.
[fol. C5r]
Griet.
Wel nu goeden avond ick mach weer voort gaen.
Abram
Wel nu wy zullen komen laat het daer op staen.
binnen.
Abram. Man.
Man.
(815) Nu nu niet lang wilt je teem wat kort maeken
Want de tyd zal haast om raacken,
Want myn buyck denkt wel dat myn keel ehangen is,
En mijn maech is geslooten als een vangenis,
Nu baes kom wille wy gaen,
(820) Kom haast je wat en doet je mantel aen.
Abram.
Wel loop hael ze met der haest dan,
Maar zie toe dat je dan wel graaft Man.
Man.
Ick meen dat ick je lustig zal schaeven.
Abram.
En vergeet oock niet je dorst te laaven,
Man.
(825) Neen, neen je hoeft daer geen zorgh voor te draage.
Daar is je Mantel, ick zel ze wat afvaege.
Abram.
Nu doet de deur op zo gaen wy heen.
Man.
Kombaes, komman baes ick ben te vreen
Abram.
Man hier benne wy by ’t huys wilt* eens aenschelle.
Man.
(830) Kom, kom, ick zal wel kloppen of belle.
De deur word oopen gedaan.
Goen avond Grietje goen avond Moertje
[fol. C5v]
Griet.
Goen avond Cousyn jou meê broertje
Kommanne wil je binne koomen vrinden,
Bestevaer zulje in de keuken vinde.
Harmen, Abram, Cataryna, Lysge, Man.
Harmen.
(835) Wel maer swager hoe hebbe wy het met mekaer
Valtje dit leven niet zwaer?
Abram.
Ja et doch ick bender oock wel bedroeft om
Harmen.
Wel zo dient er niet vertoeft kom,
Laet ons de zaeck van ’t geld uyt de weech legge,
Abram.
(840) Ick wil daer geen woord van hoore zegge,
Geldt te geven dat staetme niet aen,
Nu wil ick niet accordeeren, kom hier Man wilt meê gaen.
Man.
Zou ick van daen gaen daer ick na heb verlanght
Wil je wachten tot dat ick wat heb gewanght.
Abram.
(845) Ick zegge dat je voort komt en mee gaet.
Marchie.
Ja meenje dat hy alvoor je reê staet.
Man, zit aan Tafel.
Hy zal niet gaen al was je noch zo verstoort,
Abram.
Wel bruyt je moer ick ga alleen voort.
Abram binnen.
Harmen.
Ja gaet heen ick zal wat gaen eeten.*
Alle binnen.
Abram alleen.
(850) Wil ick thuys gaen of wil ick niet,
Ick zou wel gaen maer ziet,
[fol. C6r]
Me knecht begeert daer te blyve* bancke,
Ick wil oock niet gaen wat heb ick oock rancken,
En* kromme sprongen in men kop,
(855) Als ick gaen zal zo is ’t tyd dat ick aan klop.
Ick wil oock niet, Ick kan ’t oock niet laete,
Sou ick daarom myn Wyf oock haete,
Ick mach er na toe gaen en kloppe weer an.
Harmen, Lysge, Cataryna, Man.
Cataryna.
Ja wel ick zegh wat dunkt je van Cousyn Man?
Man.
(860) Wat wat, ick zou mekaer weer aanneme,
Wat zou Man en Wyf van mekaar vervreme.
Lysge.
Wel als hy weer komt moogen wy ’t zien hoe dat wy ’t stelle.
Gaet eens na voore toe ick hoor schelle,
Hoor je wel Grietje, Ja wat is dat getier?
Griet, doet de deur oopen.
Abram.
(865) Goen Avond Grietje is me knecht noch hier?
Harmen.
Ja hy is binne en eet wat vaer.
Abram.
Zit je daer en eet myn goeje Klaer.
Waerom wil je niet thuys komen?
Man.
Holla, holla eerst je vrouw meê enoomen,
Abram.
(870) Wel wil ze meê gaan ick ben te vreên.
Harmen.
Maer swager je wert gebeen,
Als je nu op nieuw weer bent etrouwt
Dat je doch met me kaer goed huys houwt.
Abram.
Wel wel wy zullen ’t wel zaemen maeke,
[fol. C6v]
Man.
(875) Ja dats ’t best kruypt weer onder ’t laken,
Harmen.
Ha, Ha, He wat ben je een koddigen haen.
Man.
Had elk myn zin, ’t zouw dikwils anders gaen,
Harmen.
Havoes swager, een roomer fris gespoelt.
Abram.
A moy.
Harmen.
                Dat ’s een dronk dat men ’t voelt.
Abram.
(880) Aan uw Man ick zal uw bedyncken,
Had daer, de duyvel wilt wacker dryncken.
Lysge.
Maer dit goed moet thuys wezen, die doos, dit zakje, met dit pack.
Man.
Hoo, hou, ick weet raed al met gemack.
Sy geven hem het swaarste, Vrouw de doos, Man het* lichten. Man dronken.
Abram.
Goeden avond vrinden, goeden avond Bestevaer.
Harmen.
(885) De zorg is je bevoolen kinderen byen gaer.
Harmen, en Cataryna binnen.
Abram.
Koman liefste, kom Man, na huys toe ’t is laet.
’t Is by get zo swaer, ick bruyt daadelijck op de straet.
Lysge.
Komman kind, hoe moogh jy zo staen.
Abram.
Ick weet by get niet of ick wil gaen.
[fol. C7r]
Man.
(890) Kom baes kom je zult haest thuys zyn byloo.
Sta vast buijerkerc, hoe? myn beene benne als stroo.
De Duyvel sta, ’k had daer by kans eleege.
Abram.
De duyker moet ick oock het grootste pak dreege.
Lysge.
Heb je de sleutel kind dat je de deur open doet?
Abram.
(895) Ben ick aen ’t huys by Gut dat is by mijn keel goed,
Had daer is de sleutel, doet gy de deur open.
Sy ontsluyt de deur.        Hy smyt het pak neer.
Had daer leyd den bruy ’k heb langh ghenoeg eloope.
Man.
Nu kindere, nu ben je weer nieuwe*Jonge getroude,
Ick wenschte wel dat je goed regelement onderhouwde;
(900) Ick wensch je geluck in deeze nieuwe staet,
En dat het je altyd welgaet,
Nu geef je malkander niet een soen,
Nu, nu, ziet malkander wat deechs te doen,
Nu wils malkander op een nieuw betaele,
(905) Goede nacht Baes.
Abram.
Goede nacht Man.
Man alleen.
Get hoe zelle ze mekaer af haele:
Ick ben bly dat de liefjes zoo weer by mekaer raepen,
Maer ’t is jammer ze is wat te oudt om met kind te maeken.
La Loopen de Kloot.
P. Q. X. W.

FINIS.

[fol. C7v-C8v: blanco]

Continue

Tekstkritiek:

vs. 119, 188 en 849 zijn weesrijmen; vs. 197, 198 en 199
        met 202 is een vierlingrijm
fol. A1v: Catryna: in de tekst komen ook personages voor
        met de naam ‘Marchie’ en ‘Maicken’. Misschien drie
        namen voor één personage.
vs. 9: je je er staat: je
vs. 75: vuystloock er staat: vugstloock
vs. 94: Brughman er staat: Bruhgmam
vs. 191: vraag je er staat: vraag
vs. 130: Griet blijkbaar dezelfde als Weyn
vs. 191: vraag je dat? er staat: vraag dat?
vs. 199: niet waar er staat: nier maar
vs. 227: Cousyn er staat: Cousyu
vs. 232: en er staat: in
vs. 277: komt achter, er staat: komt achter r
vs. 284: brout er staat: bront
vs. 287: eschaft het, er staat: eschafthet,
vs. 292: dit vers ontbreekt in de quarto-editie
vs. 306: paar er staat: paae
vs. 307: meening er staat: meenining
vs. 339: al tyd er staat: altyd
vs. 342: gemack er staat: gemaek
vs. 351: virum istum er staat: virumistum
vs. 388: vraeght er staat: vreaght
vs. 402: eens er staat: een
vs. 436: hert. er staat: haert.
vs. 494: ick er staat: in
vs. 576: ben beraan, er staat: ben ben beraam,
vs. 606: weer er staat: meer
vs. 640: kack er staat: kan
vs. 675: tegen er staat: tegeng
voor vs. 753 ontbreekt de sprekersaanduiding
vs. 761: ick er staat: in
vs. 763: qualick er staat: qaulick
vs. 791: korsel er staat: korrel
vs. 829: milt er staat: wilt
vs. 852: blyve er staat: blyke
vs. 854: En er staat: Ee
voor vs. 884 het er staat: het het
vs. 898: nieuwe er staat: uieuwe

Andere verschillen tussen de quarto- en de octavo-editie:

        Quarto        Octavo
vs. bet rakenhet bet raken
vs. Godt’t lot
vs. sepertiesSpiritus
vs. schouwenmeyden
vs. oochook
Continue