Jan Goeree - De goudsblom-steeg - 1734

Jan Goeree: De goudsblom-steeg. Eerste druk (1734).
In Jan Goeree, Mengelpoëzy. Amsterdam, Johannes Pauli en de Janssoons
van Waesberge, 1734, p. 259-267.
Uitgegeven door drs. J. Breunesse
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton031120 - facsimile KBH
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

DE

GOUDSBLOM-STEEG,

KLUCHTSPEL.

Voor de eerste maal vertoond op St. Jans dag.

KORTEN INHOUD.

Jochempje, dat Fransch Hanssopje,
Deedt nu korts een Wedding schopje,
Op een Steegje dat hy kon,
Daar hy vier kan Wyn meê won.
(5) Meeuwis, die dat wat verveelde,
En zich zelven vast verbeelde,
Dat hy Piet zyn woonplaats wist,
(Daar hy zeer in was vergist)
Wedde nu om twee paar Kannen;
(10) Meeuwis dacht de Droes te bannen;
Maar hy kreeg het op zyn huyd,
En daar komt dit Kluchtspel uyt.

Zo zietmen, wie hadt het kunnen droomen,
Dat uyt een heel kleyn zaad, een groote boom kan komen.

PERSONAGIEN.

JOCHEM VANDER STEEG, een Licht.
MAJOMBE, dat kunje wel denken.
MEEUWIS, een ongelukkig Wedder.
KEES, een Aap.
JAN VANDER SLOP, een groote Niemendal.

Het Eerste Bedryf speelt in een Slopje, het Tweede in de
Witte Moolen. Het Spel begint voormiddags met drin-
ken, en eyndigt ’s middags met eeten.

Continue

DE GOUDSBLOM-STEEG.

KLUCHTSPEL.
_______________________

EERSTE BEDRYF.

JOCHEM VANDER STEEG, en MAJOMBE.

WEl dat ’s of ’t weezen wil, Majombe, ik zogt naar uw,
En ’k vinde u aan de deur?

Naar my? dat doet me nuuw:
’k Heb thans geen vleys voor ’t mes, en kan u niet gerieven.

’t Zal ook niet noodig zyn, ’k heb dat naar myn believen
(5) Nu binnen myne deur, en onder ’t zelfde dak,
Ik mis Marie niet eens, en heb nu meêr gemak;
Dan toen ik ’s avonds als een Kater vlaste op Katjes;
’k Doe nu myn zaakjes stil, behendigjes en platjes.

Gy, Heertje, hebt dat wel, maar brandt* de pan eens an,
(10) En ’t Meysjes buykje zwelt, zeg eens, hoe stelt gy ’t dan?

’k Heb daar een loopjen op, Majombe, wisjewasje,
Ik plak dan een Lakey dat boeltjen op zyn basje,
’k Ben tamelyk styf van bek, ’k zeg dat hy ’t heeft gedaan;
Men dekt veel dingen, met somtyds te Kerk te gaan.

(15) Zo gaat gy meê te Kerk?

Gewiss’lyk, wel te weeten.

Maar als gy dat nu doet, hoe moet men dat dan heeten?

Hoe? koolverkoopery, gelyk als al myn doen.
Gy kent my immers wel, en ’k houw noch al fatsoen,
By eerelyke Luy, maar Luy die my niet kennen.
(20) Eén Drommel plaagt my, (en ik kan ’t hem niet ontwennen)
Die al myn gangen weet; doch ’k heb hem nu in ’t net.
[p. 261]
Hy heeft, begrypje wel? met my onlangs gewed,
’k Heb nu uw dienst van doen; gy moet alleen verklaaren,
Dat dit de Goudsblom-steeg genaamt wierdt voor veel jaaren.

(25) Dan zou ik liegen, Heer.

Wel, wat geeft gy daarom?

Zo weynig als myn Heer, al was het noch zo krom.

Wel nu dan, malle Maay, ik ga my vast vervoegen
Daar gints aan de over-zy, je ziet daar wel twee kroegen,
De Witte Moolen en de Burg, dicht by malkaêr,
(30) Ziet gy wel waar ik wys, Majombe?

De tweede nu van hier, daar zulje moeten weezen,
Om hoog voor nommer vyf, en alsje uw naam hoort leezen,
Treedt dan maar vryelyk in, en antwoord op myn vraag,
Zie daar, dat is voor u: kom, volg nu my maar.

Graag,
(35) Voor eene leugen zes zesthalven? ’t kan passeeren;
Ik wil wel al den dag zo met myn Heer marcheeren.

TWEEDE BEDRYF.

JOCHEM VANDER STEEG, JAN VANDER SLOP, MEEUWIS, MAJOMBE en KEES.

DAar is de Schreeuwert al.

Ha! uw Dienaar myn Heer.

Heb ik het niet gezegd? nu, zet u daar eens neêr,
Gy, Jochem vander Steeg, die my met styve kaaken,
(40) Die taamlyk wyd zyn, poogt met schreeuwen wys te maaken,
Dat Slopjes Steegen zyn, ey zet eens voet by ’t stik,
En maakt uw zeggen waar, of anderzints zal ik
Uw condemneeren om twee flessen te betaalen.

En eêr dat zulks geschied, moet Heyntje Pik my haalen;
[p. 262]
(45) Gy zyt uw wedding kwyt, al was ’t om duyzend floor;
’k Ging honderdmaal, en meêr, voorheen dat steegje door;
Daar woonde een Katje van myn kennis, daar ’k liep sneukelen,
Mie Gladbuyk, die staag riep, myn hempje niet te kreukelen,
Tast anders vryelyk toe, naar ’t oor daar ik uyt pis;
(50) Je krygt ’er altyd wat, en grypt ’er nimmer mis.

Wel is het zulks, Mevrind, dan wenschte ik wel te weeten,
Hoe dat dat slopje, datje steegje noemt, mag heeten?
Is het Stut-steeg, of de K..-steeg? zegt het maar,
Want het hangt van Stutten, en van K..... aan malkaêr.

(55) De Goudsblom-steeg, Mevriend.

En hoe zult gy ’t bewyzen?

Al eerder dan gy meent. Een oude koude Gryze,
Die daar in Motkas hieldt, en eêr was myn Vriendin,
Die staat hier voor de deur.

Wel roep ze dan eens in.

Majombe, hola, hey!

Wat is myn Heers begeeren?

(60) Dat gy de waarheyt zegt.

Dan moest ik dat eerst leeren.

Een heerlyk compliment.

Spreek op, myn vroome Sloof.

Wel dan haalt my de Droes, zo ik dat ooyt geloof;
Een vroome Sloof! let wel, die motkas heeft gehouwen;
Het zyn getuygen, daar men zich op kan betrouwen.
(65) Nu, vroome Sloof, spreek op gelyk men uw gebied,
Maar spreek de waarheyt, want het liegen kan je niet.

’t Geloof dat is een gaaf, en alle menschen liegen:
[p. 263]
(Myn Heerschop kan het mooy) doch ’k zal u niet bedriegen,
En spreeken voor de vuyst gelyk het zaakje leyt,
(70) ’k Woon in de Goudsblom-steeg, die anders wedt is ’t kwyt.

Is ’t ook de Kousblom-steeg, bedenk u eens ter degen.

De Goudsblom-steeg, Sinjeur.

En waar is die gelegen?

Recht over de Appelmarkt, dicht by de laatste brand;
En deze goede Heer, was daar eêr myn kalant.

(75) En dezen goeden Heer, dien noemt men hier een kwaaden,
Omdat hy toelegt om zyn Vrinden te verraaden,
En weddingschappen doet op dingen die hy weet;
Zo dat die goedigheyt die is juyst niet te breet,
Doch ’k zal ’t betaalen, Vrouw, en niet lang overweegen,
(80) Maar wedden nimmermeer op slopjes, of op steegen,
Met Jochem vander Steeg, die al dat goed doorkruypt,
Die in de steegjes steekt, en in de slopjes sluypt.
Myn allerliefste Kees beklaag ik meest van allen,
Om dat hy juyst door my in ’t slopjen is gevallen,
(85) Maar, Keesje maat, houd moed, de zwarigheit is kleyn,
Verliest gy in de beurs? Verhaalt dat op den Wyn.
t’Sa lustig Koert, schenk in: en moeten wy betaalen,
Wy zoeken onze schaê weêr dubbeld in te haalen.
Gy Oude hebt gedaan, ga, ga in vreden heen,
(90) Doch eerje in ’t Slopje komt, zo breek vry hals en been.

Zy neygt, en vertrekt.

Nu verder eens gevraagd, waar of toch Piet mag woonen,
Die ons dat net bericht, dien zal de Hemel loonen.

Dicht by de roode Brug, acht huyzen van den hoek.

Wel dan heeft Meeuwisje vier flessen aan zyn broek,
(95) Dat maakt met Jan de Mof een vaatje van acht mengelen,
Daar past een smul by, en la Cloche die kan bengelen;
Sonnez la Cloche dan, t’za lustig Jochem schel.

A votre service, Monsieur, dat ’s immers wel, dat ’s wel.
[p. 264]

Dat ’s immers wel, dat ’s wel, het mogt de drommel weezen.
(100) En uyt wat boekje hebje dat, dat wel is toch geleezen?

Uyt het boekje Abrahams.

Dat is niet wel gezegd.
’t Moest Abrams boekje zyn, dan sprakje wel en recht,
De Apostel Gerrit sprak zo tot die van Pintados.

Nu hou ik Meeuwis noch een half miljoen Crusados,
(105) (Dat is nu niet veel geld, en maar een bagatel)
Dat Piet....

Loop naar de Droes, of naar de Spaansche Hel,
Jou rechte Spaansche Mat.

Ik zou ’er sots by voegen,
Dan spelt het recht zyn naam.

Doet dat naar uw genoegen.
Acht flessen Wyn, par bleu, ha! c’est assez gagné.

(110) Daar is de schreeuwer weêr; Gek, drinken we niet meê?

Ja Schobbertje, ja hart, maar evenwel nochtansjes.

Maar evenwel nochtans.

Het benne zo avansjes.

Ja je avanceert al sterk, en ga je zo wat voort,
Zo raakt gy met ’er tyd wel by de Weterings Poort.

(115) Eh! pourquoi ça, Monsieur? ik leef gelyk de Vroomen.

Dat heeft men strakjes van Majombe wel vernomen.

Majombe! o dat is niets.

Waar sprak Majombe van?

Dat ’s een verdichtsel, en een grap van Vader Jan.
[p. 265]

Wel, Fransche Wydbek, heetje een mensch zo schaamt’loos liegen?
(120) Gy gaapt niet, noch gy spreekt, ’t en zy ’er leugens vliegen,
Gy meent het mooy staat, en ik meen het tegendeel.
Eén leugentje gaat heen, maar gy, gy liegt te veel.
Zo ik uw leugens eens had op een ceel genoomen,
Hy zou ten minsten zyn van hier tot heel naar Roomen:
(125) Dan krygt gy Nol by ’t gat, en lult hem met zyn beest:
Hoe dat hy heeft gepluyst, daar Roel is by geweest:
Dan heeft, ik hoorde nooyt vermaledyder loogen,
Sinjeur Vergulder van het Raadhuys afgevlogen,
Gelyk een Vogel, op een Boekverkoopers dak,
(130) Daar hy niet meêr dan pas zo twee drie pannen brak:
Dan hebje Neusjes wyf ontmoet, niet ver van Loenen,
Terwylje t’huys zat, om de meyden af te zoenen;
En komt daar dan wat jongs, dan heeft het de Lakey
Gebakken, en die bloed die krygt het aan zyn pey:
(135) Dan zweert men styf en sterk, van avond zie ’k de vrinden:
Vraagt men naar Jochem, ach! die is ’er niet te vinden,
Maar zit dan hier of daar te pikken op een meyd:
Dan is ’t Kantoor-dag, en hy heeft onmooglyk tyd;
En kwam me eens aan ’t Kantoor om Jochem daar te zoeken,
(140) Weg zou de Goudvink zyn! hy denkt niet eens om boeken,
Dan Sjout hy boomen om, en zegt men het de Vrind,
Die weet dan nergens af, en schuyft het op de wind.
Enfin, Jochem die leeft met zyne wye snater,
By ’t liegen even eens, gelyk een Vis by ’t water.

(145) Dat ’s maar Cullorum Kul! maar hier moet gepagaard,
En acht botteljes Wyn zyn wel een maaltyd waardt,
Een Hammetjen aan ’t spit, heeft iemand daar wat tegen?

Niet dan een leege maag, maar ’k wed nooyt meêr op steegen.

Ik stem gelyk men stemt, ’k zal daar meê zyn te vreên,
(150) Maar stooten my nooyt meêr zo reuk’loos aan een steen.

De Ham is lang besteld, weest niet beducht, Mevrinden,
Gy zult hem eerlang, hier al op de tafel vinden:
Een vaatje van acht kan te drinken zonder knap,
Dat was te grof gegeust, en ’t maakt de maag te slap.
[p. 266]

(155) Fiat, dan een Ham gebraaden,
Om ons maagje meê te laaden,
Naar de ouden trant
Met een glaasjen op de hand.
Dat is
(160) Recht fris,
Dat, dat is eerst ter eeren,
’k Wou de Ham,
Maar al kwam,
Dan zo raakt me aan ’t biebereeren,
(165) ’k Leef by ’t nat,
Als een kat,
By de Muysjes, dat je ’t vat.

Ik, liefhebber van te draaven,
Heb myn Breurtje korts begraaven,
(170) Die heeft gezeyd,
Alles is maar ydelheyt;
De Dood,
Wat nood,
Was ’t eynd van ouwe tyen,
(175) Studie kan,
Ons daar van,
In het minste niet bevryen;
Hoe geleerd,
’t Is verkeerd,
(180) Als de Dood ons zegt, marcheert.

Laat Geleerdheyt vry studeeren,
Ik hou ’t met de keel te smeeren,
Aan Bacchus vocht,
Ben ik als een klits verknocht;
(185) Weg boek,
Hoe kloek,
Of hoog geleerd geschreeven,
’k Hou ’t met Tryn,
En den Wyn,
(190) Die ons meerder vreugde geeven;
Studie vlied,
In ’t verschiet,
Uw gebruy gevalt me niet.
[p. 267]

Wat weet ik van een uytlegging,
(195) Of van eene stand der zegging,
Of hoe een val,
Zich in ’t eynde wenden zal?
Wat nat,
Uyt ’t vat,
(200) Dat, dat kan ik begrypen,
’k Meen op ’t fyn
Van ’t Latyn,
Nooyt myn harssentjes te slypen,
’k Min de vreugd,
(205) En geneugt,
Dat ’s geleerdheyt die verheugt.

Die Slotzang, die heeft klem, men kan ’er uyt besluyten
Hoe licht Jochemus leeft; geleerdheyt band hy buyten,
Maar los en onbesuyst te leeven is zyn aard.
(210) Zie daar den inborst van dien goeden Heer verklaard.

Monsieur je vous mercy, ik dank u, moetje weeten.
De Ham is gaar, zegt Jan, en alles klaar om te eeten,
Dus zal het tyd zyn ons te voegen aan den dis.
Voor my, ’k verheug my dat de Klucht ten eynden is.

(215) Wy gelooven dat al t’zaamen,
En wy zeggen daar op, amen,
Want deze Klucht,
Was Jochem van weynig vrucht.
Zy zegt,
(220) Te recht,
Hoe ’t zaakjen is gelegen,
En hoe hy,
Zy aan zy,
Daar gespeelt heeft met Mary.

Alles in ’t welneemen,

UYT COLA, COLA.

Continue

Tekstkritiek:

vs. 9 brandt er staat: brandt,