| Desiderius Erasmus Roterodamus: Iphigenia in Aulide Euripidis. Gewijzigde herdruk, Venetië, Aldus Manutius, 1507. Ceneton026081 — Facsimile Ursicula (KBH 230 J 4) en bij Proquest (Biblioteca Nazionale de Firenze, Aldini 1 J 25) Uitgegeven door Paula Koning. Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden. Zie ook: Eerste druk, Parijs (Jodocus Baudius) 1506 (KBH 231 G 12). Basel 1524, Parijs 1537, Erasmus Opera 1540 en Genève, 1567 (Tragoediae selectae Aeschyli, Sophoclis, Euripidis). Iphigenia in Aulide Opera omnia, ed. Petrus van der Aa, Leiden 1703 deel I. Euripidis Hecuba et Iphigenia latinae factae Erasmo interprete, ed. J.H. Waszink. In: Opera Omnia, vol. I : 1 Amsterdam, 1969. (Open Access) In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk; hoofdlettergebruik en interpunctie zijn ongewijzigd overgenomen. Voor de versnummering wordt, ook als deze uitgave bij uitzondering een vers meer of minder heeft, die van J.H. Waszink in de ASD aangehouden. |
 |
| HECUBA, & Iphigenia in Aulide Euripidis tragoediae in latinum tralatae Erasmo Roterodamo interprete. |
EIUSDEM Ode de laudibus Britanniae. Regisque Henrici septimi, ac regiorum liberorum eius. EIUSDEM Ode de senectutis incommodis. |
[Vignet: Aldus] |
| Venetiis in aedibus Aldi [Manutii] mense decembri M‧ DVII‧ |
| ARGUMENTUM IPHIGENIAE IN AULIDE. |
| POstquam Graecorum duces omnes una cum classe, reliquoque belli apparatu in Aulidem convenissent, ut inde pariter ad Troiam evertendam navigarent, tanta consecuta est coeli tranquillitas, ut nequaquam esset navigandi facultas. Quare cum exercitus iam moleste ferret se frustra tempus inibi terere, consultis extis, Chalcas augur respondit, Dianae Aulidensi immolandam esse Iphigeniam Agamemnonis filiam‧ atque ita Graecos feliciter ad Ilium navigaturos. Itaque convocatis copiis Agamemnon persuasus a Menelao, patitur fieri decretum, ut accersatur puella. Caeterum quo lubentius eam Clytemnestra mater mitteret, privatim fingunt titulum, qua- [fol. c8v, 75] si Achilli Graecorum principum summo foret nuptura. Hoc commentum soli noverant Agamemnon, Menelaus, Chalcas, atque Ulysses. Atqui missis iam ad uxorem literis Agamemnon,*cum superioris consilii poeniteret, & filiae futuram caedem ferre non posset, noctu clanculum alias ad uxorem literas scribit, denuntians, ne virginem mittat in Aulidem, in aliud enim tempus proferendas nuptias. Eas antelucano seni cuidam servo Argos perferendas committit exposito simul earum argumento. Verum hunc cum epistola Menelaus, dum & ipse ante lucem puellae adventum observat, intercipit, & acriter cum fratre de consilii inconstantia expostulat.* Interea e comitatu Clytemnestrae praecurrens quidam, Agamemnoni Menelao praesente nuntiat, adesse in Aulide Iphigeniam, una cum matre, & Oreste infante, neque eam rem clam esse exercitu. Ibi simul atque Menelaus sensit, illi iam non esse integrum filiam remittere, ficte fratri coepit suadere, ne virginem sua causa pateretur occidi. Dum haec inter illos versantur, interim advecta est Clytemnestra cum filia, multisque modis exagitantur patris affectus, dum consilium de iugulanda filia studet caelare. Qua de re dum consulturus Chalcantem abiisset, interea accessit Achilles expostulaturus cum Agamemnone. Salutatur a Clytemnestra tanquam futurus gener. Achilles ignarus demiratur. Ibi servus senex ille, cui litterae secundae fuerant commissae, rem profert, proditque consilium regis. Indignatus Achil- [fol. d1r, 76] les quod ad caedem virginis suo nomine essent abusi, in concilio defendit eam, ne perimatur, sed vincitur suffragiis. Itaque cum res ad summum tumultum spectare videretur, reliquo exercitu postulante puellam, contra Achille cum universis depugnare parato, ipsa ultro mutata sententia, suadet matri satius esse speciosam oppetere mortem, quam ob suam unius vitam aut tot principes in certaminis periculum vocari, aut rem tantam omitti. Ducta igitur ad aram deae, ipsa quidem sublata est in Tauricam regionem, at eius loco cerva supposita est. Sacro peracto, navigant Graeci. |
GULIELMO ARCHIEPISCOPO CANTUARIENSI ERASMUS S.P.D. |
| Posteaquam huic tragoediae manu admoliri coepissem amplissime Praesul, protinus alium quendam orationis gustum, diversamque carminis indolem sentire mihi sum visus. Nam (ni fallor) et plusculum habet candoris, & fusior est dictio. Quo quidem nomine Sophoclea videri queat. At rursus argumentorum densitate, quasique declamatoria quadam suadendi, ac dissuadendi facultate, parentem Euripidem magis refert. Quanquam utri sit inscribenda, neque meum est pronuntiare, neque magni referre puto. Nobis tamen visum est de pristina illa nostra religione non nihil remittere, ne non hac etiam in parte congrueremus argumento. Proinde [fol. d1v, 77] Iphigeniam paulo tum fusius, tum copiosius traduximus, at ita rursum, ut ab interpretis fide neutiquam recederemus. hoc uno in utraque sumus ausi dissentire, quod in Choris immodicam illam carminum varietatem, ac licentiam, aliquantulum temperavimus, sperantes futurum, ut hac in re docti nobis veniam darent, nimirum in tantis versantibus angustiis. quandoquidem neque Flaccus Lyricorum, neque Seneca Tragicorum poetarum tantam in metris, aut pedum libertatem, aut generum diversitatem sit aemulatus, cum uterque sequeretur Graecos duntaxat, non etiam interpretaretur. Quod si mihi per graviora studia liceret, alias aliquot vertere Tragoedias, non modo me non poeniteret huius audaciae, quin etiam non vererer chororum et stilum & argumenta commutare, mallemque vel locum quempiam tractare communem, vel in amoenam aliquam παρέκβασιν exspatiari, quam in canoris (ut vocat Horatius) nugis operam sumere. nusquam enim mihi magis ineptisse videtur antiquitas, quam in huiusmodi Choris, ubi dum nimium affectat nove loqui, vitiavit eloquentiam, dumque verborum miracula venatur, in rerum iudicio cessavit. Vale‧ meum decus. |
PERSONAE FABULAE. |
|
EURIPIDIS IPHIGENIA IN |
| FINIS. |
|
Tekstkritiek: |
| In deze editie komt de bovenpunt (‧) voor. Niet altijd te onderscheiden van de punt, maar soms met de betekenis van een komma. Wij hebben deze bovenpunt in het midden van een vers als zodanig getranscribeerd‧ aan het verseinde als normale punt, tenzij de context een ander leesteken vereist. Het suffix -que schrijven wij vast aan het woord ervoor, zonder accent. Bij -ne en -ve heeft onze tekst drie varianten, die wij ongewijzigd weergeven: aan elkaar, met spatie of met apostrof. |