Cornelis de Bie - Klucht van het bedriegelyck-mal

Cornelis de Bie: Klucht van het bedriegelyck-mal. Lier, 1710.
Uitgegeven door Marti Roos.
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton009890 — Facsimile bij Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

[p. 1]

KLUCHT

VAN HET

BEDRIEGELYCK-MAL

OP DEN SIN-REGEL

Als den onkuysen lust sich aen t’bedroch verpand’,
Dan breckt de Siele rust door oneer ende schand’.

DOOR

CORNELIO DE BIE
TOT LIER.

[Typografisch ornament]

Gedruckt in ’t Jaer M. D.C.C. X.

[p. 2: blanco]

[p. 3]

VOOR-REDEN.

DE lust seer dickwils is den oorspongh van ellenden
Om dat hy is gewoon de Eerbaerheyt te schenden,
En door t’bedrieghlijck Mal te springhen buyten t’spoor
Van reden: daer natuur (om’t hatigh quaet) self voor
(5) Moet schroomen, mits de Siel t’ gelag eens moet betalen
Als sy uyt t’ Lichaem scheyd’ met eyndeloose qualen.
Soo alsmen met vermaak hier klucht-wys toonen sal
Wat dat de Sotterny van een bedrieghlijck Mal
Can quellingh geven aen den mensch, die sijne sinnen
(10) Becommert met bedrogh, om eenen lust te winnen
Die de bederffenis van Siel en Lichaem is
Mits daer niet af en comt als een beswarenis
Des herten, als den lust is tot den wil gecomen
Daer jeder mensch (wie t’ is,)*behoorde van te schroomen
(15) Om dat hy t’Lichaem krenckt en vrotten doet, eer dat
Begraven wort, daer by de arme Siel beklad
Met duysent sonden, die haer dan ter Hellen draghen,
Om inder eeuwigheyt te Cruysen, en te plagen,
Mits dat hy t’ Lichaam vande eerbaerheyt berooft
(20) En tot der Sielen schrick de kuyse deught verdooft,
Daar by sijn selven met veel hatelijcke schanden
Tot t’swerelts spot doet in een vuyle liefde Branden
Die sulcken nae berou, gesucht, en droef gekerm,
De Siel dan achterlaet en maecken het Lichaem erm
[p. 4]
(25) Soodanich datmen niet genoeghsaem can beschryven
De grouwels van de sond’ dus is het best te blyven
Met Godt den Heere in vred’ als in gedurig twist.*
Die sinne lusten volght den wegh der deughden mist.

PERSOONAGIEN.

SCHEEVEN NEEL.
GRIET LAMGAT sijn moeder.
PROPER ANNEKEN.
JORIS BREEBAERT haer vaeder.
PIERYN SCHUDDEBOL.
Eenen Bedelaer, wael.
JOOS PLUCKVOGEL.
CLAES KLOEN-BULT.
Twee hanen van’t geestelijck Hof.

[p. 5]

EERSTE UYT-COMEN.

Scheeven Neel met Griet Lamgat uyt.

Griet.

SEgt my eens scheeven Neel: hoe schickt gy’t nu te maken
Meynt ghy met leegh te gaen soo aen den kost te raken...
Neel. Te gaen in root scharlaken soo haest ick ben getrout,
Griet. Oft als een Bedelaer, die schorfte verckens stout:
(5) Ghy wordt my wat te oud om u den kost te geven.
Dus siet naer u portuur.
Neel. Moyer al wou icker seven
De Vrysters staen geschreven van binnen inden hoet.
Griet. O gy en slechten bloet, dat ghy dat niet en doet
Valt my seer vremt in d’ooren.
Neel. (10) Moyer, daer is maer een
Daer ick wel sou naer hooren, de rest sijn botte slooren
D’een leelijck, dander quaet.
Griet. Maer noemt my dan eens een
Misschien sal mynen raet, tot groot profijt en baet
(15) van uwe welvaert strecken:
Neel. Als ick s’u sou ontdecken
Moet ghy met my niet gecken, oft ick sou soo vertrecken
En loopen Holland’ in, jae worden daer Soldaet.
Griet. Soo volght u Moeders raet en niet u eygen sin.
Neel. (20) Ick volgh die ick bemin,
K’en acht niet u gefemel, als ick den hoet bekyck sien eenen
Maeghden Hemel van keur, daer ick op schemel.
Als tegen t’sonnen licht, jae daer en is niet een van seven
Oft sy vecht om myn dun leiroeen broeckxken...
(25) Ick gafse lest noch een soo soeten sloeckxken
[p. 6]
En vet gebotert koeckxken met suyker inden mondt.
Griet. K’en ken niet een val al.
Neel. Sy staen op mynen stal, ick laetse gaen uyt huren.
Griet. Ick dat niet en begryp... t’sijn vremde Avonturen,
(30) Jae allen ons geburen die staender in verstelt:
Dat ghy u vrysters leyt te Bier, en sonder Gelt.
Neel. Wel waer gy u in quelt, en soo het schynt ontstelt ick sal t’u
Eens verhalen wat van myn vryen is, de vrysters die betalen
Al dat ick heb verteert en crygh noch Gelt in’t sack...
(35) Seght Moyerken lief en is dat voor my geen gemack?
Als men soo leven can.
Griet. O gy en truggel sack k’en can dat niet gelooven.
Neel. Al dat ick segh is waer. k’en seght aen geenen dooven.
Die t’selve niet en hoort.
Griet. Ghy houd met my de spot.
Neel. (40) Duytsen en walen sijn op scheeven Neel versot.
Daer is Peer snot vinckx meyt, die my seer geren siet
En houd m’als eenen Godt, k’ben haren lolle pot
Om seffens te verwermen, als ick by haer eens ben.
En noch meer ander swermen gedurigh om myn ermen
(45) Als ick den buyck heb vol, en spreeck van t’minne spel...
K’ was lest in’t boeren hol, buyten de Mechel Poort
Daer vond ick schuddebol Pieryn, Hans
Blicktants bastaert*... och Neltien lief sey sy,
Ick meynden dat gy van wasch waert
(50) Om datge niet en spreeckt gelijck hy sijt gewent
Met goet fatsoen te doen, als ghy maer eens ontrent
By schoone meyskens bent ... Soo ben ick daer bekent ...
Klaes kleuntiens dochter Maey och die wou al te wel
Om met my te gaen trouwen, dat ick het toe wou staen
(55) Maer neen ick wilse schouwen, sy heeft n’en drooghen kugh
[p. 7]
Bult-achtigh, oock daer by is het een vuyle vlugh,
Om haeren lichten aert, als ickse eens besien,
En is sy my niet waert, en sy is veel te Boers...
Daer is Scheel Huybens Treyntien, die was van my jalours:
(60) Om dat my Jacquemyntien de Suster van Josijntien
Bethoonden groot faveur, het was al lieven Neel van
Achter en van veur, sy hieten my mon coeur, Monsieur
En lieven Babbaert.
Griet. Jae aen een schotel Pap,
(65) Syt gy n’en goeden slabbaert... men siet het aen de Tabbaert
Hoe suyver en hoe net dat hy gestelt is foy foy...
Gelijck een Braypan met haer vet, k’had liever datge Bet
Ginght inden Asback vryen... Oft haere Suster
Neel. Moyer houd u backes toe.
(70) Dat sijn te boosen Pryen, ey laet my maer betyen
K’soeck wat op t’nieu fatsoen: myn proper Anneken...
Griet. Wat sulde daer med doen dat vercken gaet heel groot
Die vuyl neus is te jonck, wat sulde daer me maken,
Neel. En sijt ghy niet besorght wy sullen wel geraken.
Griet. (75) Nemt liever Jacquemyn. Neel. K’ had liever dat my voer
Den droes*na t’vagevuur dat is te lichten Hoer,
T’waer al den dag gevecht,
Griet. Nemt Schuddebols Peeryn die can seer lustich wercken.
Neel. Die heeft oock groot gegaen, dat en is maer een vercken.
(80) Sy heeft haer kind verdaen gelijck ick heb gehoort.
Griet. Ghy schelm en seght dat niet oft gy raeckt op de poort
En sy sou moeten branden. Dat het den Schouwt eens wist...
Die haer bedroghen had, heeft achter t’net gevist
Van sijn gewenscht geluck...
Neel. (85) Myn proper Anneken, myn Anneken.
Staet in’t hert, daer ick verlieft op wert om datse wel
[p. 8]
Besneden van Backes is en daer by, schoon van leden:
Die sal myn Bruyt om seker reden sijn.
Griet. Soo sulde aen een koy en kalf
(90) U Gelt besteden, en is dat geene sot
Ick wordt sijn klappen moe.
Neel. Als sy my tegen comt ick schietse.
Seffens toe, en sy my oock, soo lief hebben wy malcanderen
Griet. Dat ghy wist wat ick weet, het sou wel haest veranderen
Neel. (95) Dat en gaet my niet aen, myn Anneken heb ick lief.
Om datse my bemint...
Griet. Aen dien schotsen Dief.
Geen salf te strycken is, k’moet gaen, ick wordt geroepen*
T’is tydt dat ick vertreck. binnen
Neel. Nu gaen ick weer uyt snoepen.
By d’eerste die ick vind, en sien wie m’aen sal staen
(100) En my het meest bemint om haer te vryen:
Wel wie can my dat beletten,
Ick moet myn Backes in een ander ploo gaen setten
Omdat ick jemandt sien, die my oock heeft in d’oogh...
Godt lof ten is niet vals... Had ick maer vleugelen
(105) Ick vlooghse om den hals... t’is Aenneken
Dyen lieven mond seroop en soeste boter panneken...
Dat Honingh diefken... Ach wie en sou met smilten
Die soo een schoon Son sagh schynen
In sijn gesicht als ick begin te voelen.
(110) Lief Anneken bende daer, wilt mynen Brand verkoelen
Met eenen minnen kus, dan had ick mynen wensch
Want ghy my die ontseght, ick als een Blom verslensch
Die dan den reuck verliest, en niemant can behaghen,
Dat is den reuck van trou, die ick u op wil draghen:
(115) Uyt liefde, en op hop’ dat ghy’t wel nemen sult
[p. 9]
Mijne vrywilligheyt, soo niet, dan waert u schult
Dat ick een ander socht, als gy my comt t’ontvallen,
Anneken. Ick weet wie dat het is, en wilt met my niet mallen,
Neel. Dat waer my leet vrindin.
Anneken. Ick meyn het gen’ ick segh.

Sy wilt binnen gaen.

Neel. (120) Ick bidde blijft by my, en gaet noch soo niet wegh
Oft ick in onmacht val... mijn sneeu wit suyker raepken
U Handekens sijn soo sacht gelijck t’vel van een schaepken
De Tanden als albast soo wit, en ist geen fraey Postuur
Soo reyn soo effen gelijck n’en af geschelften muur...
(125) Volmaeckte Creatuur, ’k en wil u niet bedrieghen...
Packt mijne liefde toe, oft sy sal my ontvlieghen.
Anneken. Neel, ick seg u swygt daer van, gy spreckt al wat te stout.
Neel. G’en sijt (gelijck ick hop’) geen beld van steen oft hout
Dat geen gevoelen heeft, hoort vry naer mijnen kout
(130) Dan leerde cortiseren want daer ben ick in tuys,
Wat sout gy meer begeren.
Anneken. Alle gecken op een eynd’, swyght stil en laet my gaen.
Neel. Om de liefde vande min, ick bid blijft noch wat staen
Soo is het haest wel gedaen om saem met een te trouwen.
Anneken. (135) Trouwen dat waer schoon, wil u gerust dan houwen
Ey swijght van dien klap, want aengesien de pap
Al langh is aangebrand sout sijn verloren klap
Neel. Mijn Herteken mijn Smerteken, en Venus Cameniere
Ick brand gelijck een viere, ach laet m’u maer eens kussen,
(140) Ick min u al te seer om mijnen brand te blussen...
Mijn lief smeer pelsken, die scherper als een elsken
Mijn hert doorsteken hebt, dat sonder bloyen groot
Gevoelen daer van heeft, om dat ick u bemin... ô doodt
[p. 10]
Ick bid m’u woort dan geeft dan sal ick sijn gerust
(145) Dat gy myn Vrouw sult sijn, want heb tot u meer lust
Als tot twee potten pap, die ick alleen can eten
Wel dick van broot gebrockt dat moght gy vrylijck weten
En dan noch niet versaeyt, soo sterck ben ick van aert.
Gy sult het sien wanneer wy saem sijn gepaert.
(150) Ick sal my dan soo fijn en degelijck gaen draghen
Dat gy noyt reden hebt om over my te klaghen
Al creegh ick soo veel slaghen van u, als Job
Anneken. En breckt niet mijnen kop, al waert gy noch soo goet
En sijn gelijck gy seght, ick my versinnen moet...
(155) K’ weet wat de liefde is, en heb daerom mijn reden.
Neel. Wel wat is dat geseyt, gy waert nochtans te vreden
Ist nu verandert dan, mijnen boter melck mondt
Als wy getrouwt sijn laet my maer als eenen hondt:
In plaets van in het bed boven u voeten leggen
(160) Oft voor u bed op stroo ... al dat ghy my sult seggen
Dat sal ick doen mijn lief, en steckt van my geen braeck.

Jeuren Breebaert
haer Vader uyt.

Jeuren Breebaert.

Wel Ten; hoe staede soo, als eenen botten staeck
Dat gy Neel soo verstoot, daer hy u soeckt te trouwen
Neel. Ja Jeuren Breebaert, Ja. Ieuren. Ick sal het langh onthouwen
(165) Dat gy hem soo verstoot, wat gaet u over Ten,
Anneken. Vaerken niet dan te veel... K’segh dat ick niet en ken
Die houdt den geck met my, en ander meer te weten
Daer hy maer eenen keer oft reys heeft by geseten
En med’ gedroncken... ick vraegh dan wie die pry
(170) Dan niet verachten Vaer: Neel. Ick bid u lieven Vader
Dat ick haer hebben mach
[p. 11]
Soo niet, gy sult mijn doodt beclagen al den dagh
Naer dat ick uyt sal teiren Jeuren Sout gy hem niet begeren
Vraegh ick uyt sijnen naem... my dunckt dat gy niet
(175) Veel nae sijn geloften hoort, Neel. Och Jeuren
Doet mijn woort, Jeuren wel soort soeckt immers soort
Wat valt hier veel te praten
Neel. Dat seyd’ den duyvel oock, en gingh tusschen twee Apostaten
Ick min u uyter maten, gelijck mijn eygen lijf...
(180) Ick schenck u mijne trouw, och Anneken wort mijn wyf.
k’Geloove dat wy noyt en sullen krakeelen...
Joris Hoe weet den valsen Aep een Dochters hert te stelen
Anneken. Dat niemant anders aen my vast verbonden waer
Ick sou hem nemen, maer, dat is te vuylen haer
(185) Dat in de boter steckt... gy moet u selven troosten...
Neel. Ick sal u al den dagh, boonen met boter roosten
Ja geven dat gy wilt, voldoet maer mijnen sin
Dan sien ick liever u als een edele gravin...
Gy weet hoe ick u min, sijt toch tot my genegen
Joris Breeb. (190) Den armen Neel sou soo een steenen hert bewegen
T’schijnt dat gy geen en hebt... ey siet die prij eens aen
Wel seght dan jae oft neen: en laet hem daer med’ gaen
Als’t gy’t niet doen en wilt, Ann. ick heb mijn woort gegeven
Aen imant anders Vaeyer. Neel ach, ick sou soeter leven
(195) Met u als met een Ey weeck sijnde, datmen pelt
Breebaert. Ten hoorde gy dat wel... hoe staet gy soo verstelt...
Ann. Maer kreegh ick eens verbodt, wat sou ick dan gaen maken
Daer is de saeck aen vast. Neel. wy sullen wel geraken
Geeft my u woort, en seght den anderen adieu
Anneken. (200) Ick sien den anderen veel liever noch als u
Neel. Als my, als my, ach An, ach An moet ick u derven
Soo sulde my haest sien in’t graf, want ick moet sterven ..
[p. 12]
Ick ben mijn leven moe... och ick geef mijnen geest
En sijt toch bid’ ick u voor geen verbodt bevreest
Breebaert (205) Ick sal’t wel af doen Ten, en wilt daer niet voor duchten
Voor gelt is alles veyl. Annek. jae Vaeyer ick sou niet suchten
Daer schuylt wat anders by, daer ick voor ben in noodt
Dat is den tweeden die ick gaf mijn woord’,
En gaen daer noch by groot...
Breebaert. (210) Ist waer gy hoer gy prij, dat heb ick noot geweten...
Gaet uyt mijn oogen nu, schoon gy noch soo seer bescheten
Van sulcken fielen waert, ick u niet vegen sal...
Een sulcken vuylen Koy met Kalf dient uyt den stal
Gejaeght gelijck gy bent, u schelmse Hoeren treken
(215) En staen my niet meer aen. Neel. Ick wil my soo doorsteken...
Och Breebaert roept vry moort, mijn liefde is gedaen
Ick sterf spreckt van nu af den grafmaker eens aen
Dat hy den put vry maeckt. Breeb. Ick jaegh u voor de honden
Houd’ dat en dat... seght my aen wie gy sijt verbonden
(220) Gy onbeleefde soegh, seght my wie datse sijn
Anneken. Cloen Truggeleer den smit, en Hansken uyt het Swijn
Oft Vercken te verstaen, den soon van scheel peerijn
Met Lauken vroegh bedorven. Neel. Dat sijnder dry begut
Ick word’ geheel verstorven, als ick dit maer en hoor..
Breebaert. (225) Gy vercken, slechte sloor, en grootste hoer
Der hoeren, ick doen u datelijck soo naer het rasp-huys voeren
En setten u daer vast: gy hebt het wel gemaeckt:
Anneken. Ick bid’ en kijft soo niet, ick bender aen geraeckt
Met eenen satten kop toen ick gingh uyt labaeyen,
(230) Gy kentse nu genoegh, g’en moet’er niet naer graeyen,
Breebaert K’wou datge vande Krayen opgeten wert,
Als gy gehangen waert
Ick u niet meer en ken. Neel. Ey swijght toch... als ick
[p. 13]
Daer wel med’ te vreden ben... wilt gy aen my haer geven:
(235) Ick houw de Koy met Kalf, jae trouwe noch daer med’
K’en ben soo vies niet, jae ick sal in peys en vred’
Gedurigh leven, en dat sonder te verwyten
Dat sy een hoer sou sijn, k’en wil haer niet beschyten
Dat gy haer vaegen sout, voorwaer k’en ben niet vies
(240) Voor t’groot gaen, als gy maer begeert ick kies
Haer voor mijn vrouw, en salse sijn getrouw
By daghen en by nachten,
Mocht ick maer op u woort de vaste trouw verwachten
Al was het aenstonts soo. Breebaert. Wel Neel meynt gy dit dan
Neel. (245) Jae Vaeyer, sy voor mijn Vrouw, en ick voor haren Man.
Om dat ick haer seer lief heb, om daer by te slapen,
Niet eens maer voor altijdt, om mijnen lust te rapen
Met soo een schoone Ten, Breebaert. S’is u gegeven Neel
Op hope dat gy noot daer naer sult spelen beel.
Anneken. (250) Ick oock niet als’t soo is, dan sal ick noot meer treuren
Ick waer geluckigh dat ick het soo sagh gebeuren
Breebaert. Wel An het waer dan tijdt dat hy sijn Moyer eens riep
Eer desen treutelaer u als sijn bruyt besliep:
Om eerst te weten wat, en hoe veel sy sal geven
(255) Voor trouwen, en daerby een voorwaerd wort geschreven
Want sonder dat, lijd de lanxt levende verdriet
Soo sy geen kinderen en krijght noch achter liet..
Neel. Vayer dat en sal niet sijn, wilt u gelt daer van sparen
Sy gaet van nu af aen groot en sal haest baren
(260) Gelijck sy heeft bekent, en my oock niet en raeckt
Ick ben noch maeght, k’en heb t’kint niet gemaeckt...
En sorght daer dan niet voor... wie wert van my bedrogen
Breeb. Peeter by Pauwels vrind, een maeghden hant heeft oogen
Neel. Dat is noch erger Vayer, want Ten en is geen maeght
[p. 14]
(265) En nochtans trouwen wil, sonder haer eer te schenden
Want sy en heeft geen meer, gelijck sy lest bekenden
Breebaert. Jae schoon het waer is, ist reden datmen t’ doet
Twee naeckten sonder gelt, verliesen haest den moet.
Daer boter by den visch is, daer en kan het niet missen..
Anneken. (270) Maer lief ick hoor, gy sijt gewoon in’t bed te pissen
Dat waer my moyelijck, Neel. T’is vals en na mijn gissen
Ist wel dry dagen dat ick’t niet en heb gedaen
Ben ick gebreckelijck, gy oock. Anneken. K’heb u verstaen:
Laet Vaer dan gaen om uwe Moyer te roepen
(275) En soo sy komt, ick sal bestaen te snoepen
Schoon t’fruyt niet rijpen was: dat sy my geven moet
En nimmermeer beklagen sulcken erf goet.
Breebaert. Maer k’vreese naer twee dagen
Dat komen sal verbodt. Neel. Gy sult het maken claer
(280) Soo als gy hebt geseyt, k’was droef dat anders waer
Anneken Roept uwe Moeder dan, en brenght haer terstont mede
Wilt gy met my daer naer leven in peys en vrede
Neel. Dat sal ick doen, en gaen mijn alderliefste lief
Want ick niet weer en kom, seght vry dat ick den dief
(285) Van uwe Maeghdom ben, gelijck als is een ander. binnen.
Breebaert. Hy is op u versot, gelijck als Alexander
Den Schouvager op u voor desen is geweest
En nu Godt lof getrouwt. Ann. Die pronckt gelijck een beest
Ick ben bly om sijn trou... dus bid wilt daer van swijgen
(290) Neel sou licht beelen soo hy’t wist, en ick geen man sou krijgen
Breebaert. Ick vrees u groot gaen Ten, dat Neels Moyer haten sal
Anneken. Daer sijnder meer alsoo gekomen tot den val
En weerom op-gestaen, wat is daer aen gelegen
Ick salse wel bewegen, om dat ick haer wel ken.

Eenen Haen Uyt t’Geestelijck Hof uyt.

[p. 15]
Haen. (295) Dagh Jeuren, goeden dagh, is dit u dochter*Ten?
Jeuren. Waerom? Haen. Om reden vrient,
Ick magh daer wel naer vragen. Jeuren Isser dan swarigheyt?
Haen. Genoegh... ick kom haer dagen...
Dat sy op passen moet, op morgen voor den noen,
(300) T’acht uren voor het recht. Joris. Wat heeft sy daer te doen.
Haen. Dat sulde sien Compeer, om dat het moet geschieden,
Want Claesken Cloen den Bult, die doet haer trouw verbieden
Joris. Claes Cloen de Villers Soon, haer trouw gaet hem niet aen.
Haen. Ick volge mijnen last,
(305) Want ick den eersten Haen vanden Promotor ben.
An. Hoe komt hy toch te weten, dat ick op’t houwen staen?
Haen. Van uwen Bruygom Neel, die met hem heeft geseten,
Op gisteren in’t gelagh. An. Ick wou dat hem bescheten,
De Craeyen al den dagh, hy heeft den Maeghdom wegh,
(310) Ick wou dat Claesken lagh, als eenen dief op t’rat,
Die my bedrogen heeft, kan hy noch niet gestilt sijn?
Haen. Let wel op’t geen gy doet, gy sult’er me gebrilt sijn...
Spreckt eenen Procureur... t’is tijdt dat ick my spoey

Haen binnen.

Anneken. Als Neel sijn kint hout, en dat ick hem niet en moey,
(315) Ist daer med’ niet genoegh? Joris. Och Ten het salder vuylen
Men wort van niemant meer bescheten als van d’Uylen...
Soo hebt gy’t buycksken vol... Wanneer is dat geschiet...
An. T’wort haest acht maenden Vaer: en wete gy dat niet:
Als hy lest t’onsent op den rommelpot quam roncken
(320) Ontrent den middernacht, en ick was wat beschoncken,
Hy croop by my in’t bedt, terwyl ick lagh en sliep...
Och Vaer het is my leedt, dat ick my soo verliep.
Ioris. Jae met soo eene vlugh, snot dolfen vuylen duypen.
Anneken. Hy en sal my niet meer, dat sweer ick u, becruypen,
[p. 16]
Joris. (325) Gy meircat als gy bent, gy hebbet wel gemaeckt,
Een Maeght die is geschent, en is geen mispel weert...
Gy moght wel van het Geestelijck Hof sijn verveert,
Dat u als het begeert, kan in het kot doen setten.
An. Mijn Bruydegom die sal dat lichtelijck beletten.
Joris. (330) T’waer goet, dat gy daer door niet quaemt in swaren druck.

Scheeven Neel met eenen grooten kanten Craegh,
met groote kante Ponetten, en sijn Moyer Griet
Lamgat uyt.

Griet. Wel Anneken hoe gaget ick wensch u veel geluck:
Neel. My oock die Bruygom ben, en trouw een suyver Maget
Die groot gaet, is’t niet waer, en wil haer daer voor trouwen
K’heb m’inde welde nu al langh genoegh gehouwen
(335) Om Verckens te gaen stouwen, dat ick ded’ al te noo...
Nu gaen ick mijnen baert eens setten op sijn ploo
Om dien suycker beck wat meerder te behagen
Die Marbelade doos, wetende haer te dragen
Oft noch een Maghet waer, soo lieffelijck en heus
(340) Blosende als een krieck, och mijnen honingh neus
Daer ick med’ trouwen gaen wiet lief op’t lest mocht wesen
En sou beletten, om dat sy is uyt-gelesen
En schoonder als Siringh daer Pan was op versot
En liepse naer, maer t’was een riet tot iders spot
(345) Als hyse heeft omermt, soo men licht siet gebeuren
Dat veel (al te lichtveerdigh sijnde) daerom treuren.
Daer ick niet voor en vrees als ick mijn lief onthael.
Ann. Hy spelt met sijne tongh gelijck eenen backer met sijn pael
En daerom hope ick dat het houwen my sal lucken
Neel. (350) Jae Anneken, ick kus u kaeckxkens noch aen stucken.
Als ick sal sijn getrouwt: Ioris. Gy meircat als gy bent
[p. 17]
En vals door-slepen prij, nu voor een hoer bekent
En daer voor oock gedaeght? men sal u vast doen setten
Op’t Backers-Toren vlugh. Anneken. Neel sal dat wel beletten
(355) Hy en is van het Geestelijck Hof niet verveert:
Joris. Een Maeght (als gy gheschent) is geene mispel weert.
En over al misacht: wilt gy niet sijn versteken
Van’t recht, moet eenen Procureur tot uwe hulp aen spreken
Die pleyt voor uwe schult: oft anders blijft g’in druck.

binnen.

Neel. Och Anneken mijn kaer,
(360) Gy sult mijn smoddermuyltien, blijven dat is klaer
Soo haest gy t’vuyltien van u eere quijt sult sijn
En ick om mijn gevrij van niemant meer benijd sijn
(Nu ick u heb getrouwt) van die u moet verlaten
Om mijnen t’wil alleen, ick die u met schoon praten
(365) Gekregen heeft, want ick op uwen hazemont
En soetalige spraeck verlieft was, en my stont
In’t hert te vast geprint... Oock u volmaeckte leden
Van Phidias (soo t’schijnt) in Marmer na gesneden
En daerom wort gelijck aenbeden van die mint.
(370) Soo eene Engelin, daer ick word van gedint...
Wie sou iet wenschen meer, als met u soo te paren
Om uwen maeghdom (die gy mocht hebben) te bewaren...
K’en wil u niet beswaren, want dat ick segh is waer
Ick en verlaet u noot, al ginght gy noch eens swaer...

Joris uyt.

(375) Seght eens Margriet, hoe dat wy t’sullen maken
Met onse kinderen, om aen de trou te raken...
T’is reden datmen weet wat g’aen Neel geven sult.
Griet. Ick kan bethoonen dat Neel heeft in’t minst geen schult.
Joris. En Ten oock niet een oort, als dat sy staet te wachten
[p. 18]
(380) Soo sy gelegen is... Neel. Die schuld is niet te achten
K’heb quintessentiam in sacco, ick ben met u te vred’
En gereet tot de trou. An. Ick oock, Neel. Wel gaet dan med’
K’en wacht geen oogenblick. Ioris. Voorwaer gy hebt gecregen
Een vrindelijck portuur. Ten. Ick was daer toe genegen
(385) En al te seer verlegen, om d’achterducht en sorgh.
Joris. De minnaers soo het schijnt, komen van keyenborgh...
Ick vraegh noch eens Margriet: wat gy aen Neel sult geven,
Ick meyn voor houwelijck goet... dat’s gelt om by te leven
En wat voor goet daer by... Ick voor eerst geven sal
(390) Een van mijn broecken, en een koey uyt mijnen stal...
Met een nieu lende schors, dus waer het tijdt dat
Gy eens open ded’ u bors... Griet. Ick sal hem geven
Acht hemden schoon gewassen van lijnwaat.
Maer d’ander seven sijn wat gebroken...
(395) En sal die lappen soo t’betaemt,
K’en moet voorwaer in mijnen staet, niet sijn beschaemt...
Ick vraegh u Jeuren, wat gy veel meer sout begeren,
Joris. Acht hemden maer een goet, het sijn stucken ter eeren
De rest tot huspot-sop. Griet. Wanneer ick was de Bruyt...
(400) Ick sprongh met minder op...
Hy heeft noch gelt in’t sack, daer by noch schoon juweelen
Anneken. Ick ben daerom seer bly, soo sal ick mede deelen...
Ey laetse my eens sien. Neel. Neen als wy sijn getrout.
Anneken. Siet; dat gy uyt u kleedt, de motten dan wel hout.
(405) Dat sal profijtigh sijn, om t’schouken te doen rooken.
Neel. Als’t schouken is voorsien met spijs, sal ick’t wel koken,
K’heb quintessentiam in’t sacco voor mijn lief,
Seght vry: mon bon amis, die staet tot mijn gerief.
Jeuren. Den simpelen wort met sijn Bruyt hoe lanx hoe sotter.
Neel. (410) Ick hou mijn graviteyt, als eenen blinden otter,
[p. 19]
Oft als een Weegh-luys die vol jongh sit in haer hort,
Anneken Ist wonder datmen daer op snoeps en gretigh wort.
Ick weet wel waert my schort, ick heb haest eenen Vader
Gevonden voor mijn kint, nu Neltien, komt wat nader
(415) Laet u Juweelen sien. Neel. Sie daer ten is niet vals....
Daer is een Tenne Cruys, voor uwen blancken hals,
Dat daer op blincken sal, gelijck een strael der Sonnen,
Een Cruys dat ick van eenen Cramer heb gewonnen,
Met draeyen aen sijn Craem, en maer een blanck verspelt...
(420) En soo ick noch behiel ontrent acht stuyvers gelt,
Ick heb noch eens gedraeyt, en won dees pye socken,
Die Breebaert heeft genaeyt, sy dienen tot u blocken,
Als’t in den winter is... Houd daer mijn lieve Bruyt:
Griet. Wel is u borseken, daer med dan seffens uyt:
Neel. (425) Neen seker Moyerken lief, ick heb noch wat behouwen...
Voor mijn schoon Anneken, wanneer wy sullen trouwen...
Sa gaen wy soo te bed’: Griet. Wel wat is dat geseyt;
Neel. Den noot en stelt geen wet.
Griet. Dat u den Schouteth dan eens samen op doet cramen
(430) En sloegh u inde boedt: Neel. Soo spreeck ick den Pastoor
Griet. Gy hoort u sulcks te schamen, t’is schand dat ick het hoor.
Neel. Wel sy gaet evel wel van nu af swaer van kint,
Griet. Met sulcken spotterny en ben ick niet gedint..
Joris. Holla beminden vrind ey maeckt het niet te bont,
(435) Een sulcken stoutigheyt mocht gy u niet vermeten.
Anneken. De Ouders sijn altijdt met viesigheyt beseten..
Neel. Wel maecket dan wat kort, k’ben emmers op-getoeyt.
Abiel in al mijn léen gelijck’nen man die vloeyt.
Joris Wel Moyer t’is dan gedaen, komt met den Bruygom binnen
(440) Wy sullen daer t’cortract van houwelijck beginnen,
En eerst oock wel versinnen hoe datmen t’maken sal
[p. 20]
Met onse kinderen geboren sonder gal van quaet
Onnoosel slecht en recht, hy eenen sullen
En sy een sloor ghewoon met een te smullen
Neel. (445) Dat is de waerheyt Moer, Hoe drayneerst nu mijn Bruyt,
Hoe sal ick haer noch vatten, mette tuyt
Anneken. Soo vrindelijck misschien, als eenen arm met katten
Neel. Neen neen dat vaegh ick uyt, ick meyn met vrindelijckheyt
Anneken. Soo langh den speelman sit op’t dack, ist wel geseyt.
Neel. (450) Een Vrou een soete vrou al veel meer eere weert is,
Ann. t’Gaet wel daer t’wyf het hoot, en dat de man de steert is.

Al binnen in’t huys van Breebaert.

Eenen Bedelaer uyt.

Je suis bon Vendeur de parols, Marchand qui ne veut accepter,
Sont fort, bon & bien pour les drols,
Qu’il sont si pauvre que moi pour point trafiquer,
(455) Mais bien avec les dois comme les Walons,
Tirer Marchand qui ne veut accepter.

Hy bedelt aen de deur,

Teu, teu, teu, teu, donné un morceau de pain Mr. Espouse.
A qui je souhaite bonheur avec vôtre épouse...
Il mi semble qu’il m’entendont pas...
(460) Geef een bet de pain ou de sop Monsieur Bruyt....
Que c’est-à-dire cela, je suis pas bien venu.
Comme l’ordinaire les pauvres, qu’ils demandont pas richesse
Mais seulement pour sustenter la vie en leur tristesse...
Donné Monsieur quic chose en faveur de vôtre Maitresse,
(465) Je chanteray une fois:

Chanson.

NOtre Pere Noé ,, Patriarche digne:
Celui qui nous at planté
Le jus de la vigne
Comme is apprehendoit l’au
[p. 21]
(470) Il fut faire un bartau
Qui fut son, qui fut re, qui fut son refuge
Au temps de diluge.
Quand je chant je mange rien
Et non obstant allegrement
(475) Mon Dieu sans rien est rien de faire
- - - - - - -
Donné Monsieur de Bruyt un petit aumosme,
Je suiverai mon aire.
2. Quand la mere Rouse a paru
A la troupe noire,
(480) Pour lors Pharaon à Crue
Qu’il en falloit boire...
Moyse fut le plus fin
Disant ce ne pas du vin,
Il a pas, il a sa, il a passa toute
(485) Sans en boire un goute,

Peerijn schuddebol met haer
bastaert Kint uyt.

De droes die hael den schelm die my bedrogen heeft
En als een bastaert Haen by ander Hinnen sweeft
N’en fiel en deugeniet, die my wist te bekouten
Tot dat ick was onteert, Neen ick wil my verstouten
(490) Te cloppen aen de deur, van sijne schorfte Bruyt,
Soo ick haer maer en sien, ick vatse by de Tuyt,
En vlieghse in’t gesicht, ten kan hier niet mis-lucken
Ick vintse seker tuys, K’sal t’backes in twee stucken,
Verscheuren soo ick kan,
(495) En laten niet een haer op haren luysen kop.
Sy klopt. . . . . Van binnen. Wie klopt daer:
Peerijn. Doet op en siet’er naer... K’sal haer de leden breken...
[p. 22]
Is Scheeven Neel hier: Joris. Jae.
Peerijn. Roept hem ick moet hem spreken.
Neel. (500) Wat isser lief Peerijn: Peerijn. Lief Lamgat brilt u moer...
Ick heb nu langh genoegh geweest u schotel vod en hoer.
Gy Uyle spiegels saet, uytstrijcker en bedrieger,
Gy schorften Roffiaen, deepmaker, vuyle vlieger...
Hoe maeckt gy’t met het kint, dat ick niet houwen kan,
(505) Daer gy de Vayer van sijt, g’en sijt geen eerelijck man,
Soo gy my niet en trout heu heu... gy trouweloosen bengel.
Neel. Ick bid en tiert soo niet Peerijntien mijnen Engel
Oft gy maeckt my infaem mits dat ick Bruygom ben...
Peerijn. Gy zijt infaem genogh gy onbeleefden fiel
Neel. (510) Ick ken Peerijntien, och Peerijn k’heb u bedrogen:
Perijn. Heu heu, dat weet ick wel, gy hebt my uyt-gesogen:
Het leste bloedt van’t hert. Neel. Dat doet een vryers logen.
Joris. Wat is daer voor te doen datmen soo grijst en huylt,
Neel. Och houd u backes toch eer dat met my hier vuylt:
Peerijn. (515) Het magh wel vuylen dief, gy hebt my wel bescheten,
K’en heb geen stuyvers broodt, in seven dagen geten,
Van droefheyt, heu heu... Ioris uyt.
K’wil weten watter schuyt oft schort,
Om datmen hier soo raest en tiert:
Neel. (520) T’is eenen Bedelaer, die gans ongemaniert,
Hier staet en bedelt, om dat ick hem wat sou halen...
Godt helpt u dese reys, komt morgen sonder faelen,
Dan geef ick u wat goets.....
Bedelaer. Donne qui chose Monsieur.
Joris. Comt binnen Neel, en jaeght den Bedelaer vande deur.
Peerijn. (525) Ick legh het kint daer veur oft seght hoe gy’t wilt maken
Gy en sult hier van my schelm soo licht niet raken
Als van de Bedelaer,... dus blijf ick hier vast staen...
[p. 23]
Bedelaer. Donné eens te drink, à boir Monsieur dan sal ick gaen.

Ioris met eenen stock uyt.

Gaet met u wyf naer huys, en helpt u kint daer payen:
Bedelaer. (530) Dat is de kin van die...
Peerijn. Hy sal geen twee mael grayen.
T’is t’kint van scheeven Neel dat ick hem geven wil
Den Bedelaer en brenght hier niemant in geschil
Neel. Jeuren; het vercken lieght:
Peerijn. (535) Wat seght gy dat niet waer is:
Joris. Ick segh Neel komt in huys by Ten en den Notaris,
K’en weet niet dat g’u hoot met dit arm volck soo breckt.
Neel. Ick kome soo terstont, Peerijntien lief vertreckt,
Want ick ben Bruydegom de voorwaerd wort geschreven
(540) Ick bid houd u gerust, ick sal u soo veel geven,
Dat gy te vreden sijt.
Peerijn. Ick sal gelijck Claes Cloen u morgen oock doen dagen,
Als Ten u vuyl fatsoen en berekelde Bruyt.
Neel. Och lief soo gy dat doet is onse vrientschap uyt...
(545) Ick bid en schreeut soo niet, de Bruyt die sou het hooren...
Peerijn. Dat sy’t vry hoort, ick sal het vercken noch vermooren,
Ick machse wel stooren die mijn fortun verbrod:
Sy heeft u wel bedod: die vuyl pastey,
T’is als de Moyer was een vuyl onnutte vod’
(550) En arger als een Ey dat stinckt en is bebroed’
Ick sal het langh onthouwen,
Dat gy het Koyken met het Kalf tuys moet stouwen...
Gy sult u hoot wel krouwen eer korten tijdt hier naer:
Neel. Peerijn; k’en wist niet dat dit soo leelijck waer:
Peerijn (555) Ja horendrager ja, wat sulder toch med’ maecken;
Neel. Peerijn ick spelden beel, kost ick daer af geraken,
Het vercken dat gaet groot...
[p. 24]
Peerijn. Ja dat gy kenden mijnen noot gy sout my beter koesteren
En u jongh kint doch voesteren, en geven sijn behoef,
(560) Al had ick het by den grootsten sloef van de werelt,
Hy sou ten minsten my een troostigh woord verleenen...
Och wat heb ick bestaen, my dunckt de steenen my besien,
En tegen t’hooft schier springen als ick kom op de straet...
Och Dochters... siet dat gy u noyt verleyden laet...
(565) En spiegelt u aen my...
Neel. Sy spiegelen hun genogh maer sy settent aen d’een sy...
Wat is u kint een meysken, oft een knechtien...
Peerijn. Siet t’is eenen seun
Een oprechtien naer sijn Vaer in alle sijne leden...
(570) Het gelijckt u oft uyt u backes waer gesneden...
Och t’is soo wel te pas, soo stil, soo net, en goet,
Neel siet het maer eens aen, het is u eygen bloet...
Neel. Maer cleyn onnoosel kint... Het schaepken dat gaet kryten
Ey geeft het eens de borst. Peerijn. En sou my dat niet spyten,
(575) Dat ick soo moet verslijten, in schanden mijnen tijdt...
Neel. Ick bid u datge daer toch med te vreden sijt...
Peerijn. Wel Neel en meynt gy my dan nimmermeer te trouwen.
Neel. Ba neen ick ben verlooft. Peer. Soo sult gy t’kint dan houwen
Gy lompen Bedelaer en boosen schelm, niet weert met eenen
(580) Helm geboren sterft van spijt, en sal u eeuwigh haten heu heu
Neel. Och swijght, ick trou u alle bey want my wort toegelaten,
K’en kan den druck niet sien, heu heu heu.
Peerijn. Ick sal het kint verdoen
Gy maeghden schender gy boten plompen Cloen,
(585) Die mijnen Maeghdom hebt verraderlijck genoten,
Och had ick u de ooren vol ghesmolten loot gegoten,
Als gy kreeght mijnen wil. Neel. Peerijntien swyght toch stil
Gy waert soo qualijck bedocht.
[p. 25]
K’en was het noot van sin en had gy’t niet gesocht.
Peerijn. (590) Qualijck bedocht oft niet, Godt moet het geclaeght sijn.
Neel. En sout gy om een kint denck ick dan geene maeght sijn,
De meyskens wetent nu soo aerdigh aen te leggen,
Dat hunnen Maeghdom maer en bestaet in het seggen.
Die haer verclapt is een hoer, die swyght een suyver daey,
(595) Daer wort maer med’ gegeckt. Peerijn. Gy honsvod is dat fraey?
Neel. Tot datter eenen waersegger komt, die de pastey ontdeckt.
Peerijn. Gy dief sout gy op’t lest my dat dan noch verwyten.
Neel. Ick segge gaet van hier, oft ick sou seker smyten.
Peerijn. My smijten lende braey... houd dat en dat gy dief.
Neel. (600) Gy hoer en houd gy dat. Peerijn. Ick legh het kint daer neer,
Sa laet nu eens de kat oordeel geven,
Wie dat de sterckste klouwen heeft,
Sout gy my slaen... gy schuym van fielen en rabouwen...

Griet uyt.

Neel. Och vrinden komt te hulp men vecht hier om de broeck
Peerijn. (605) Dat is het gen ick soeck, ick en sal niet gaen loopen,
Al sou ick’t met de doodt op staende voet becoopen,
Soo krijgh ick mijn levens. Griet tusschen beyden.
Wel hoe, wat is dit geseyt, u Bruyt is soo ontstelt
Dat sy den arrebeyt sou krijgen van’t gerucht
(610) Wat valt hier soo te vechten, wat isser gaens
Den eenen moet hier voor den anderen swichten
De duyvel hael’t crakeel dat aen dees deur geschiet.
peerijn. T’is een Albade voor de Bruyt Margriet
Griet. Dat en verstaen ick niet soo imant te onteeren.
peerijn. (615) Soo moetmen fielen en filinnen altijdt leeren,
Die imant strijcken uyt, gelijck als Scheeven Neel den vuylen Bruygom doet,
Griet. Gy hoer ick vat u by de keel,
[p. 26]
En doen u op de veel eens dansen met het hout van desen bessemsteel.

Joris met eenen Eemer water uyt, daer hy
peerijn en den Bruygom Neel mede begiet.

Ioris. Ick sal de speel-lie dan hier mede eens beschencken...
(620) Houd daer en gaet daer med naer huys,
Om te gedencken dat gy een Bruyt onteert.
peerijn. Haer eer is lanck verstorven,
Neel. Och Vayer gy hebt mijnen Bruygoms craegh bedorven,
En mijnen brandt geblust, k’en kome niet meer weer.

binnen gaende. proper Anneken uyt.

(625) Och lieven Bruydegom wilt gy my sonder eer in scande laten,
Ick vrees voor een misval begint gy my te haten...
Neel. Dat doet het vinnigh praten van dese vuyle vlugh:
peerijn. Komt hier ick sal de Bruyt eens houwen haren rugh,
Soo smeer ick suypen med’ wanneer sy is verlost...
(630) Houd dat gy pekel hoer, loopt nu by Claesken Cloen,
U boel en plompen boer. An. En gy by Scheeven Neel
Die siet als ghy soo scheel.
peerijn. Comt hier gy vercken,
Ick teecken eens u kaecken met snéen lanckx en dweers
Anneken. (635) K’en acht u clappen niet kust mijnen achter neers.
peerijn. Het vercken blijft van veers s’en derft haer niet vertoonen
Anneken. Gaet aen gy sijt een schoone, die inde lepelstraet,
En op den blijen hoeck altijdt verkeert heeft. diau, diau, diau:
Neel. Dat is al om mijn broeck.

Den Haen van’t Geestelijck Hof uyt.

Haen. (640) Ick hebse die ick soeck, ick moet se nu eens spreken,
Anneken. Wie my. Haen. Jae Ten: gy sijt in u proces versteken.
Om datge niet en hebt voor t’Recht gecompareert,
Siet met dit vonnis wort gy heden gesommeert...
Van wegen Claesken Cloen...
[p. 27]
Peerijn. (645) Ha ha ha... siet hoe de baken hier komen voor den dagh.
Ha ha ha, ick sal van laggen my noch beschyten:
Joris. Peerijn gy moet hier aen mijn dochter niet verwyten,
Daer gy med’ sijt besmet... Ick segh u gaet van hier:
Eer ick u dat verleer...
Peerijn. (650) Sy heeft het wel gemaeckt met haer verloren eer
Ick ben het vuyltien quijt en can ter eeren komen,
Dat uwe dochter mijnen Neel niet had ontnomen
En kiest haer voor sijn vrou, gy esel en rabout:
Neel. Ick en ben op dees ur met haer noch niet gehout
Anneken. (655) Och ick word heel benout hy sal m’in schanden laten:
Haen. Hoort al dit seggen vol crakeel en can niet baten,
K’heb last in volle straten, u aen te tasten want
Gy met een ander trouwt.. Anne. Soo blijf ick dan in schand.

Claes Cloen uyt.

Claes. Ja vuylgat lichte dant k’en wil u niet ontslagen,
(660) Soo gy niet en voldoet sal ick over u claghen,
Aen die u wel sal plagen, en setten op de poort...
Griet. Wie heeft sijn leven sulcken apenspel gehoort.
Ioris. Ick ben soo seer gestoort dat niet en is te seggen
Griet. T’waer goet datmen de saeck in vrede koste leggen,
Haen. (665) Het waer den besten sin. Wat seght gy Claesken Cloen.
Claes. Ick ben daer toe gereet. Annek. Wel ick en sal’t niet doen.
K hou my aen Scheeven Neel: Neel. Ick my aen Anneken:
T’is sulcken soeten dier en lief brayvet panneken,
Hoe dat het gaet oft niet, het is mijn eygen vrou:
peerijn. (670) Ick wensten dat my Claes daer voor oock trouwen wou,
O mallen Claes, hoe sou ick met u domineren,
Want hoe het gaet oft niet, ick sien u al te geren.
Ick liet den rekel daer die my bedrogen heeft,
Claes. Neen Schuddebol gy sijt my veel te onbeleeft.
[p. 28]
(675) Ick sal mijn Anneken met goet gemack wel crijghen
Dan sal Neel moeten swijgen, ick kies Ten voor de rest.
Neel. Ick hebse inden arm, Claes Cloen doet gy u best,
Ick gaender med’ te nest, en laet u hier staen kijcken,
Adieu dan Claesken Cloen...
Claes. (680) Ick sal met goey pratijcken wel krijgen die ick soeck.
Neel. Siet vrinden watmen heden daeghs al doet om de broeck,
Ick sluyt de dore toe, en laet u daer staen prasen.
Griet. Voorwaer mijn hert doet seer van dat gedurigh rasen...
Haen. Geen meerder vreught als daer men om de broecken veght.
Claes. (685) Segnior siet dat gy mijn vonnis te werck leght,
Neel. Daer niet en is compeer, verliest de Heer sijn recht,
Wat sult gy daer med’ maken.
Claes. Doet gy u best, ick sal aen Anneken wel geraken.
Neel. T’sal u niet beter smaken als my beminden vrint.
Joris. (690) K’en weet niet waer toe dat al dit geschreeuw toch dient.
Griet. Men spreckt hier anders niet als van woorden inden wint.
Haen. T’is beter dat ick gaen, hier valt niet lanck te kijven
Als ick het vonnis sal ter Executie drijven,
Dan sal’t wel anders gaen.
Neel. Wel swager goeden nacht...
Claes.(695) Soo veel heeft by daer naer, als die te voren lacht
Neel. Nacht swager, nacht laet my vry voor Anneken wel sorgen.

Altemael binnen behalven Peerijn.

Peerijn alleen.

Dat u den Beul moet in een ure tijdts verworgen
Gy wel gemaeckte fiel, gy Bedelaer, gy dief...
Het was eerst al mijn lief, k’en sal u noot verlaten
(700) En nu loop ick van dagh tot dagh op s’Heeren straten
Gelijck een Bedelers, ick had gemeynt met hem
De wesen een Princers...
[p. 29]
Den vuylen sloef sal haest nu door sijn bed stroy druypen,
Dat hem den Kramp moet door sijn holle dermen kruypen
(705) Gelooft eens manne volck, dien duypen, dien hangh dief
Dien Schelm en kaelen baviaen, die mericat, Luteraen,
Lantern sonder licht, hy magh vande galgh gewaeyt sijn,
Oft jevers van een kempe koor misschien gedraeyt sijn...
Neen neen ick treck oock als Claes soo naer’t geestelijck Hof,
(710) Daer sal ick sijnen lof en eer soo uyt gaen belden,
En sijnen handel voor het meeste quaet doen schelden,
En over al vermelden sijn leven sonder eer,
Soo het maer comt in’t recht, siet soo veel voor den Heer
Promotor, Helbaerdiers, daer by de Advocaten,
(715) En valse Procureurs en sullen oock niet laten
Te schryven op het gros, en soo veel voor den Haen,
Ick sal den schelmen hondt wel aen sijn vodden gaen
Als hy gedaeght sal sijn, Protesten van Notarissen,
Rapporten, tuygh-gelt en veel andere solarissen.
(720) Die hy moet onderstaen, ick sal den boosen dogh
Soo pluymen, dat hem op het lest beseyckt den rogh.

Binnen.

Sy laet haer kint voor de deur liggen dat kryt.

Griet. De onbeleeftheydt van Peerijn was al te byster
En t’is een groot verdriet te plyten om een vryster;
En datmen met bedwanck die op het lest noch trouwt...
(725) Wel hoe... wel droes leyt hier gelijck een kat die miauwt,
Ist eenen mensch oft beest, wel wat is dat te seggen
Dat heeft Peerijn de hoer daer seker laten leggen...
Ick ben daer grootmoer af... maer arm en cleyn gedroch,
Onnoosel bastaert schaep, siet het belaght my noch,
(730) Maer laes wat sal ick toch gaen doen met desen bast
[p. 30]
Het is voowaer wel te beclaghen,
Niet beter als dat ick het kint naer huys gaen draegen
Daer sy het vinden sal, heeft Ten den Vayer getrouwt,
Dat sy sijn eygen kint oock met den Vader houwt.
(735) Soo heeftser dat’lijck twee, het’s voor my te spijten,
Sy sullen lichtelijck malkanderen smijten,
En d’een en d’ander sal soo vuyl sijn als de rest.

binnen.

Neel en Anneken uyt.

Neel. T’is by den eenen lief... sa gaet met my te nest.
Gy sijt nu mijne vrouw: om saem by een te slapen
(740) T’is over midder nacht, Ten. Hy lonckt gelijck de Apen
En ist geen fray postuer. Neel. Dat hebt gy meer geseyt
Wy sijn nu door de trouw uyt al ons swarigheyt,
Ten. Ick gaen dan voor te bed, dus blijft een weynigh wachten:
Neel. Maer Anneken sal ick alleen hier dan vernachten
(745) En slapen niet by u, Ten. Ja botterick terstont,
Soo haest ick onder ben, Neel. Wel lieven honinck mont.
Ick sal in’t doncker hier met t’uyterste verlangen
Staen wachten tot dat k’u in d’armen mach ontfangen
En kussen uwe wangen van achter en van voor.
An. (750) Nacht Bruygom, ick gaen door, terstont sal ick u roepen.

binnen.

Neel. Wie sou aen soo een Bruyt sijn borsse niet versnoepen...

De Bruyt vint het kint van Peerijn in haer bed
Dat Griet daer in heeft geleyt.

Ten van binnen.

Wat droes vind’ ick alhier voor eenen baviaen
Ist Claes... wie duvel ist, ick dat niet en verstaen
Ten is noch man noch wyf, wat magh hier liggen simpen
(755) Sou eenen man soo cleyn konnen in een gekrimpen
[p. 31]
Het leyt aen’t voeten eynd... wat drommel t’is een kint
Ten is mijn Claesken niet... die sulcken giften*vindt
Den eersten nacht in’t bed’ is seker wel bedegen...
Wel hoe den eersten nacht alree een kint gekregen
(760) Wie spelden my dees pert. Neel in’t doncker.
Wat magh dat sijn ick luyster schier my selven swert.
Anneken. K’en ben u Moyer niet, och kint en wilt niet weenen,
Want t’is verloren moyt, den Heer wilt u verleenen,
Een Moeder die u suyght... dit heeft Peerijn gedaen,
(765) Niet beter als seer stil ten huysen uyt gegaen,
Het bed is heel bedoyert... dat Neel daer in met t’kint.
Wat sijnen palinck poyert, ick geef van hem den bras.

Sy comt uyten wort gevangen.

Neel. Oy my ick noyt soo seer als nu vervaert en was.

binnen.

Claes met den Haen uyt.

Tast toe... daer is de Hoer... Signior doet u Offici
(770) En set het Vercken vast: Anneken. Och Godt t’is de Justiti,
Wat swaren overlast my op den hals hier valt
Och lieven Cammeraet den Bot die is vergalt,
Wat heb ick toch misdaen.
Claes. Dat sal u desen Haen by tijdt genoch doen weten
Haen. (775) Het is om dat gy u geloften hebt vergeten
Die gy hem hebt gedaen, gy vlugh en vuyl fatsoen.
Anneken. Och Claes och Claesken lief wat sulde met my doen,
Ick bid genay, och vrindt, en wilt my niet benouwen.
Draegh ick by u een kint, ick sal het selver houwen.
Haen. (780) Men sal u eersten douwen, in’t Backers Toren vlugh
En daer na geesselen, een Brant-merck op den rugh
Doen geven vuyle dant, en dan uyt Stadt doen bannen
Ten. Och Meyskens siet wel toe, peyst noot op sulcken mannen.
[p. 32]
Gelijck ick heb getrouwt... Haen. Gaet voorts gy scholli ras.
Ten. (785) Och Claes ick nimmermeer soo seer ontstelt en was.
Claes. Als gy sult sitten vast sal het wat anders sijn. Binnen.

Neel uyt.

Soo aen my docht sach ick daer eenich swert gewemel
Van onder aen den trap... ick droom, oft wel ick schemel
Ick gaen daer eens op aen... my dunckt de lamp is uyt...
(790) Nu gaen ick slaepen by mijn eerelijcke Bruyt...
My lief sijt gy in’t bed... mach ick wel by u leggen...
T’is emmers doncker... wel hoe wat is dit te seggen...
Ey spreckt eens Anneken en ist noch geenen tyt?...
Ick ben nochtans ontcleedt.

Het kint gryst van binnen.

(795) Wel hoe, my dunckt sy kryt... och Anneken myn Bruyt,
Ick min u uyter maten,
En gryst niet... och myn lief k’en sal u noot verlaten...
Ick kruyp nu onder... swyght... ey lief ey spreckt eens dan,
Ick ben u Bruydegom en uyt-vercoren man...
(800) Wel Anneken wel hoe g’hebt meer by mans geslapen:
Wat droes het rieckt hier soo naer uyt-gescheten rapen
Hebt ghy in’t bed gekackt, spreeckt lief, wel wat is dat...
Ick val in eenen plas, sock sock myn hemd is nat...
Wel Ten wat droes is dit hebt gy in’t bed’ gescheten,
(805) Mijn handen sijn vol stront, die pry heeft te veel geten...
Och sy is Sat oft Sot och wat een hels verdriet...
Ten spreckt eens dan... och ken voel haer beenen niet.
Wat Duyvel t’is een kint, wie heeft my dat gebacken:
Gy vercken als gy bent, dat gy mijn poort moet lacken...

Het Kint gedurigh grijst.

(810) Hier staen ick wel en kijck... ja grijst al kleynen bast,
K’en ben u Vader niet, gy vuyl bescheten gast
[p. 33]
Die my bedrogen hebt ... K’magh t’hemd te droogen hangen

.... Peerijn uyt.

Peerijn. Neel, Ten u schoone Bruyt is daer terstont gevangen,
Gy moght nu wel verlanghen na sulcken Vercken... hoort
(815) Och wiens kint is toch
Twee Haenen hebben haer geset op t’eeckel poort,
Om dat sy boven het verbodt heeft willen trouwen
Gy staet nu wel en siet, gy mooght u hooft wel krouwen...
Sy sullen u oock douwen in’t selve gat Compeer,
Neel. (820) Het sou de duyvel... och Peeryn och lieven Heer,
Mijn hert dat doet my seer?
Wat sal ick nu gaen maecken .....
Och Jeuren Breebaert staet eens op, eer ick geraecke
In thien-mael meerder schandt, k’ben vol ontsteltenis.
Peerijn. (825) Ey vraeght hem eens waer hy met t’kint gebleven is,
Dat voor sijn deur hier lagh, ick dien dat oock te weten,
Neel. Peeryn, och heer dat kint heeft hem geheel bescheten,
Het leyt nu wat en slaept... och wiens kint ist toch.
Peerijn. Wel ou gy botten uyl, het en is geen bedroch
(830) Ick ben de Moyer daer van .... wy hebben t’saem gewonnen....
Neel. Soo heb ick qualijck dan dit houwelijck begonnen
Ick kies u voor mijn vrou, want gaet gy by my groot,
T’is reden dat ick geen dochters en laet in noodt,
Ick waer veel liever doodt als soo een goy Peeryn
(835) (Die my soo seer behaeghde) te laeten s’is te fijn
K’wou wel dat ick met u terstont eens paeren moght
Peerijn. Als ick langh heb gesocht, had ghy my willen trouwen
Neel. Dan mochten wy met een t’jonk met het out kint houwen

Jeuren uyt.

Wat ist dat my onstelt;
[p. 34]
(840) By nachten inde rust .........
Neel. Vaer, ick ben beel gespelt, siet naer u dochter om
Want sy sit inden Thoren.
Joris. Mijn Dochter Ten? Neel. Jae Vaer, dat ick te voren
Geweten had, dat sy een sulcken vlugh sou sijn,
(845) Ick had al over lanck getrouwt met dees Peeryn:
Jeuren. Soo laette haer in schand’ gy onbeleefden Treter,
Gy vuylen Bruydegom, bloet-suyper menschen Eter,
Gy sijt de oorsaeck dat sy is in schand’ geraeckt,
Ick wou gy eer een uur den hals en beenen braeckt .....
(850) Wat duyvel nu gemaeckt, met mijn vuylruyich viggen.
Neel. Een Vercken dat gewoon is inden dreck te liggen
En is niet anders weert, gelijck u dochter doet
Toch t’is my leet dat ick haer noch verlaten moet
Want s’is soo mals en soet. Och Breebaert kost gy’t maecken
(855) Met onsen Prochiaen dat ick maer kon geraken
Van mijne Bruyt Peerijn,
Ick sou veel liever noch Man van u Dochter sijn.
Want sy is al te fijn en staet in’t hert geschreven
Maer wat sal ick nu doen ick heb mijn woort gegeven
(860) Aen die gaet by my groot ......
=== |Jeuren. Is dat Peerijntien niet,
Neel. Jae Breebaert t’is gelijck gy voor u ooghen siet,
En het grootste verdriet dat sy door my noch is gelegen;
Van eenen jongen Soon die ick heb tuys gekreghen.
Wat daer med’ dan gemaeckt. Joris. ick wou dat gy met
(865) Ten waert in een uur in’t graf ...
Neel. Wenst dat aen Claes die is den rechten Man daer af
En Vader van haer kint.
Joris. Mijn Ten sit nu in’t kot, dat g’aen een galgh moet waeyen
=== [p. 35]
Peerijn. De Haenen sullen haer daer lustigh leeren Kraeyen
(870) Terwylen meught gy paeyen het kint van mijnen Neel,
Joris. Gy Vercken maeckt gy van mijn huys dan een bordeel,
Ick sou u beckeneel in duysent stucken splijten,
Dan sout gy sulcken leet aen my niet meer verwyten,
Dus gaet terstont van hier gy vlugh en snoode teef,
Peerijn. (875) U Dochter is een vlugh, ick om haer niet en geef
Sy blijft in schand’ en ick sal nu ter eeren komen:
Joris. Als Neel quam vryen, had ick eenen stock genomen
En hem daer med’ gegroet met die lam femel kaus
Sijn moer, het had geweest hun beyder rechte saus.

Neel en Peerijn binnen.

Den Haen uyt.

(880) Hoort Jeuren k’word hier van u Dochter Ten gesonden
Uyt haer gevangenis, om aen u te verconden
Dat hy gecomen is met Claesken in Accoort
Men drinckt den lijf-coop al
Joris. Maer wie heeft oyt gehoort soo vremden voorgeval
(885) Wel hoe, sal sy hem trouwen?
Haen. Och het is al gedaen Ioris. Nu wil ick Bruyloft houwen,
In plaets van t’Hooft te krouwen... sa vrint ick gaen met u
Haen. Maer seght eens waer is Neel: Ioris. O dyen schelm is nu
By sijn Peeryn geraeckt om samen oock te paren
Haen. (890) Soo can een yder een sijn eere wel bewaren...
Wat hoor ick voor gegrys... soo ’t schynt het is een kindt...

Een kint van binnen gryst.

Ioris. Wat droes is dat geseyt, t’sijn woorden inden wint
Van waer sou hier een kint in mijne oude daeghen
Toch worden aengebrocht, dat moet ick u eens vraeghen
(895) Ick ben een eerlijck man, meynt gy ick erger ben
[p. 36]
Haen. Wel hoort... meynt gy dat ick geen kinders stem en ken,
T’is binnen in u huys... ick wilder gaen naer kycken...

Hy gaet binnen en brenght het kint
uyt Ioris huys.

Haen. Siet daer oft logen is... meynt gy my uyt te strycken
Gy fielen coppelaer, en loosen Roffiaen.
Ioris. (900) Ist mogelijck Signior k’en can u niet verstaen...
Hoe quam ick hier toch aen, ick sou mijn sinnen missen
Haen. Dat gy daer wel van weet can jeder genoch gissen...
Wacht u van meer verdriet, Ioris.Ick ken het schaepken niet;
Hoe ben ick soo bedroghen,
Haen. (905) Dat men voor ooghen siet en is nochtans geen loghen...
Wel wat hier med’ gemaeckt... gy moet het houwen vrint
Oft ick beclaegh u soo, en doen u voor het kint,
Stracx borgh stellen, want daer med’ is niet te gecken
Oft gy moet my terstont den Vader hier ontdecken
(910) Want eer ick sal vertrecken neem ick u by den Hals...
Wat wilt gy lochenen compeer, t’en is niet vals:
Ioris. Och dat is scheeven Neel die my dit heeft gebrouwen;
Het is sijn eygen kint, dus en sal ick niet houwen,
Doet vry u best daer med’ en soeckt hem daer hy is...
(915) Ick ben als sinneloos door de onsteltenis,
Die ick gevoel, dat hem sijn voose leden breken...
Haen. Hoort Jeuren, ick gaen noch twee ander Haenen spreken
Tot assistentie, om Neel te setten vast.
Ioren: Och doet dat, en my toch van dit Jongh kint ontlast,
(920) Ick sal den snooden gast in’t geestelijck hof beclaeghen...

Griet uyt.

Griet Dagh Jeuren waer is Neel ick sou hem geren vraeghen
Hoe dat hy t’heeft gemaeckt met sijne vlugh Peeryn,
Die hem soo heeft onteert Joris. T’is arger als een swyn,
[p. 37]
Ghelijck u sone is, die my wel heeft bescheten.
Griet. (925) Wel wat is dit geseyt, dat sou ick geren weten,
En is hy dan niet tuys. Ioris. Jae by sijn hoer Peerijn,
Dat hem de kramp in sijne dermen kruypt
Die daer van oorsaeck is. En mijne Ten gevangen,
Ick wou dat k’uwen soon sach aen een galge hangen
(930) Want door sijn boos bedryf ben ick geruineert.
Griet. Wat heeft hy u gedaen. Ioris. Met een cleyn kint vereert,
Het gen’ Peeryn sijn hoer alhier heeft laeten liggen
En nu is sy van kant. Griet. Wat quelt my dat stout viggen,
Ist daer med’ dan genoch, dat haer den nicker-hael,
(935) Die vuyl pastey als t’ is; Ioris. gy sijt oock een fraey stael
Gy moght voor haer wel spreken.
Ick hop’ dat uwen soon haest in een kot sal steken,
De Hanen soecken hem Griet. Maer Jeuren wat gy seght
Ick staen geheel verstelt, och soo dit comt in’t recht,
(940) Wat sal den armen Neel eylaes op t’ lest noch maecken.
Ioris. Hy is niet anders weert, als hem tussen twee haecken
Te sien verworghen om allen ’t vals bedrogh daer hy med’
Omme gaet. Griet. Ick wort heel bleeck verstorven:
Ioris. T’is beter eenen fiel als twee met een bedorven.
Griet. (945) Och Jeuren swyght my dunckt ick hoor een groot gerucht
Ey my t’ is scheeven Neel ick wasser voor beducht
Dat hy ghevanghen was.

2. Haenen met Neel uyt.

| Haen. Nu sult gy haest geraecken
By Ten u vuyle bruyt, oft gy moet met ons maecken
Een eerlijck accort: Neel. wel wat heb ick gedaen:
Haen. (950) U kint te vonderlingh geleyt... gy Roffiaen,
En vals door trapten fiel. Neel. ick en doen op mijn siel...
Ké Haentien laet my loopen:
[p. 38]
Haen. Die sulcken boosheyt pleeght, die moet het dier becoopen.
2. Haenen. Soo gy volstaen cunt met een brandt-merck, t’is geluck
Neel. (955) Een brandt-merck, och mijn heer, brenght my in geenen druck
Wie sou den Beul betaelen, Want ick en heb gelt,
Haen. Soo sullen wyt van u luy rubben terstont haelen
En smeren lustigh af.
Neel. Och t’is t’ kint van Peerijn die my dit lest-mael gaf.
Griet. (960) Wel Neel hoe comt gy dus in dese sware plaghen,
Wat heeft hy togh ghedaen
Haen. Sijn kint te vondelingh gedragen: Neel. Sy liegen moyer
Ick vond het in mijn bed: daer’t my bedoyert heeft,
Ick bid u vrinden let wel op het geen gy doet,
(965) Als ick u stel te vreden, en is’t dan niet gedaen?
Haen. Gy moet het kindt besteden, en stelt daer borge voor,
Soo kunt ghy sijn verlost.
Griet. Doet met hem datge wilt t’heeft my genoegh gekost,
Om met sijn Ten te trouwen
(970) Hy sal my sulcken spel geen seven reysen brouwen.
Het schuym van vuyl rabouwen, en is niet anders weert...
Haen. T’Is hier soo menigh hoot, soo menigh gat en steert,
Niet langh den Aap gescheert.
Ick sal u handen boyen, soo niemant voor u spreckt,
(975) En sigh de saeck wil moyen, gy en hebt met geen koyen
Te doen verstaede wel... Griet. Doet datge wilt met hem,
K’en geef geen snottebel, voor soo een lompen fiel.
Haen. Die laeten wy u houwen, wast daer u backes med’
Dan sulde niet verouwen, maer blijven even net
(980) Als een bescheten koy, van achter geblancket.
Als hy is vast geset sult gy daer naer staen kijcken
Neel. Och Moyer soo gy vertreckt sal ick van druck beswijcken
Wilt gy my dan gelijcken by eenen deugeniet.
[p. 39]
Griet. Doet met hem datge wilt ick laet hem in’t verdriet.
Haen. (985) Die sijne kinders siet in noodt behoort te geven
Al dat hy heeft, om hun te houden in het leven.
Griet. Wat is daer med’bedreven, k’en treck hem niet meer aen.
Haen. Ras laten wy met hem dan naer den toren gaen
Ick sien de Moeder is, als haeren soon een vercken.
Neel. (990) Ach moyerken bidt voor my ick sal soo cloek gaen wercken
Sy sullen my gaen kercken, want gy my laet in noodt
Griet. Wel waer voor ist te doen. Haen. Voor twintig ponden groot
Jae minder soo gy bidt, dus en maeckt niet veel woorden:
Wat segt gy geeft tien pont. Griet. K’en geef u geen tien oorden
2. Haen. (995) Al soude hem vermoorden: geeft vijftigh pattakons.
Griet. Geen vijftigh stuyvers gy en knevelaer gy slonts,
K’en wil my om een kint niet seffens gaen bederven.
Doet met hem dat gy wilt... Neel. Och moyer soo sal ick sterven
Gy kunt emmers wel derven een koy uyt uwen stal
(1000) Vercoopt die Moyerken lief, oft ick crijgh een misval
Griet. Ick seght u eens voor al, en wilt my niet meer quellen
Want ick en sal’t niet doen. Nel. G’hebt beesten genog te bestellen
Wat kan een koeyken letten Moyerken helpt my togh,
Haen. Soo komt men in’t verdriet door een onkuys bedrogh.

Ioos Pluck-Vogel uyt.

Ioos. (1005) Hoe sitten de vrysters nu en kijcken op den neers
Ick sagh lest een van veers t’hair uyt den luys kop rucken
Ick loegh mijn hert by naer in hondert dusent stucken,
Ten sal hun niet gelucken al meynen sy al veel...
Wel wat is dat geseyt... En is dat Scheeven Neel.
(1010) Niet by dees oude haenen; Neel. Sy komen my hier manen
Dat ick niet schuldigh ben, het cost my dusent tranen,
Soo ick gevangen blijf, Ioos. Wel wat hebt gy gedaen:
Neel. Het is al om een wyf, wilt wat ten besten spreken:
[p. 40]
Haen. Om dat gy u matres hebt derlijck uyt-gestreken
(1015) Sult gy haest vast sijn oft met ons hier accordeert:
Neel. Mijn Heer wel als mijn Moyer niet en begeert
Wat sal ick u dan geven, och kom ick op de poort,
Ick sal voorwaer mijn leven verliesen helpt my toch.
Haen. Soo gy maer swijgen cunt,
(1020) Wy sullen met bedrogh u sien te helpen vrint,
En voor een cleyn stuck gelt ontlasten van dit kint:
Neel. Want datge sijt gedient met 6. oft 7. guldens
Ick breng dat noch wel op. Haen. Wy sijn te vreden Neel.
Als wy maer gelt en sien, men sal u van den strop en boyen haest bevryen...
(1025) Daer is een bedelaer, ick bid laet my betyen,
K’sal hem betichten dat hy’t kint hier heeft geleyt
Te vondelingh soo sult gy verlost sijn en te blij
Om soo de swarigheyt genoghsaem te ontvluchten,
Ioos. Den Officier spreckt wel, en maeckt niet veel geruchten:
Haen. (1030) Ist gelt dan by de handt, oft ick gaen met hem door:
Ioos. Verlost den armen quant, ick blijf daer borge voor:
T’is mijnen besten vrient...
Neel. Voorwaer dat stuck is goet, en t’gene dat my dient.
Ioos. Hy kan licht met dit kint aen sijnen kost geraken,
(1035) Schorst het hem op den rugh. Bedelaer spreckt.
Bedelaer. Par ma foi je en heb van dagh point un liard ontfangen,
De buyck meyn dat mijn keel is gehangen
Tout volck dit Godt help petit Laron,
Argh schelm quaet Nar, je ne pas heb niet gekrijgh de bon
(1040) Un jego, je dict toujours: ke lief k geef een stuck broot
Pour un pouvre passant met eer, je sterf van honger sonder kleer
Donne moy un bet de Beur & formage, ou de pain...
Notre Dieu wil recompenseer en ceel...
[p. 41]*
Hier is de volck daer ick wat crijgh sal...
(1045) Donné quic chose Monsieur, car je sterf van hongh,
Pour amour de nôtre dame de voyage...
Ioos. Sout ghy wel een kint begeren in plaets van pottage.
Bed. Niet verstaen Monsieur, donné un liar je lira un Pater noster.
Ioos. Sie daer vrint nemt dit kint, wy sullen u dat geven,
(1050) Daer ghy tot u gerief sult mede connen leven,
Want de bermhertigheyt door kinders wort beweeght.
Bed. Je entend pas.
| Ioos. Wy sijn hier met een enfand verleeght,
Wilse ghy heb mijn vrindt?
Bed. Wat een kin... oui, oui avec un peu de gelt.
Neel. (1055) Och dat is goet nu word’ ick van Perijn voortaen niet meer ghequelt,
Hy sal daer over al den kost med’ connen vinden.
Ioos. Brengh hier ick sal het kint op sijnen rugh gaen binden.
Neel. Maer geeft den Bedelaer eerst t’eten eer by gaet
Haen. Seght my eens cameraet wil ick u wat gaen hael.
Bed. (1060) Je ne point de gelt om te betael.
Ioos. Non non voor niet en noch gelt inde sack en wat pap.
Bed. Je suis content: dat ick niet en word betrap...
Haen. Geeft my u teil ick salse vol gaen scheppen...
Ioos. Den armen bloet heeft kou, hy en doet niet als kleppen
(1065) Met sijne tanden... armen bloet...

Den Haen met pap uyt.

Haen. Sie daer de pap is goet... hebt gy oock broot by u.
Bed. Oui, je heb de broot Godt sal u loon Monsieur.
Ioos. Siet vrinden morghen vroegh sal ick u self betaelen,
En wil daer aen niet faelen, oft sijt in geene pijn,
Haen. (1070) Joos ick verstaen het soo, en het moet oock soo fijn.
Maer swyght van alles stil.
[p. 42]*
Ioos. Rechtveerdigheyt is blint men doet al datmen wil
Om iemand wie het is de ooghen uyt te steken
Met gelt, gelijck hier blijckt, het gelt doet stomme spreken...
(1075) O droes... hier is verraet. Binnen.

Claes en Anneken uyt.

Claes. Ha ha ha , men sou sijn blaes schier scheuren
Van lagghen in plaets van nu te sitten treuren
In desen quaden tijdt, is dat Peerijnens kint?
Anneken. My dunckt ghy simpel sijt,
(1080) Hoe sou den bedelaer aen haren bastaert comen?
Claes. Wel hoe, misschien heeft hy het ievers med genomen
Daer het te proncken lagh, men heeft dat meer ghesien...
Anneken. Het is beloo haer kint... het sou connen geschien
Dat hy ’t ghenomen heeft...
| Hoe mach het Neel nu maecken,
(1085) Het kint lagh in sijn bed, ick vrees dat hy sal raecken
In groote swarigheydt, soo hy dit arm dier
Heeft op de straet gheleydt. Den Haen uyt.
Haen. Dagh Ten, ick wensch u veel gheluck:
Anneken. Waer med’?
|Haen. Wel met d’accort, ghy sijt nu uyt den druck...
(1090) K’en sagh mijn leef dagh noyt als desen dagh mensch blyer
Dan uwen Scheeven Neel den af-gevallen Vryer,
Soo haest hy was verlost door een gemaeckt accoort
Ann. Soo is hy ’t vuyltien quijt, k’en heb sulcx niet gehoort,
Hoe maeckt hy’t met sijn Vaer?
|Haen. Die wilt geen Bruyloft houwen
(1095) Om dat hy heeft verstaen dat gy met Claes gaet trouwen.
Anneken. Soo ist met sijnen sin? Haen. O jae...
Siet desen Bedelaer die ist kint by gheset,
Waer mede veel crakeel en twisten sijn belet...
[p. 43]*
|

Peerijn uyt.

Claes. O droes Peerijn is daer, t’is best dat wy gaen loopen
(1100) Sy mocht ons vast accoort weer soecken te ontknoopen.

Binnen.

Peerijn. K’en weet uyt dulligheyt wat ick nu wil gaen doen
Waer droes mach dien Cloen mijn kint hebben gelaten,
Ick loop als desperaet gedurigh achter straten
Niet sonder herten leedt van de onsteltenis,
(1105) Dat mijnen lieven Neel daerom gevanghen is...
Och Godt, och Godt wat pijn moet ick als nu verdragen
Wie sal ick mijnen noodt nu te vergeefs gaen klaghen.
Ick wensch: dat Proper An hongh aen het galgen hout
Wie droes sit daer voor thuys van Breebaert soo en miaut
(1110) Met een kindt op den rugh, aen d’armen vast gebonden...
O droes, het is mijn kint... dat hun de Jagers honden
Verscheuren als een Haes, oft een verwildert swijn
Die schelmse mothouwers en rabouwen als het sijn...
Ick ben bedroghen, ach; wie sagh oyt in sijn leven
(1115) Bedruckter mensch als ick al mijn leden beven
Dat costen sal mijn doodt: dat ick moet op den hals
Van eenen Bedelaer mijn kind sien dragen vals
En bedriegelijck versiert... ick geef u t’hert vol slaghen
Oft geeft dit kindt weerom gy vuylen Bedelaer,
(1120) Bedelaer. Putain, Macarel... slase gy de Vaer
Maer my niet, oft als de kin is wegh sal ickse my weren
En soo, en soo, en soo... na mijnen sin af smeren.
Peerijn. Haud dat en dat Laron, rotsack en luyse kop
Bedelaer. Ick sal met mijn batton oock slagen boose Vrouwe
(1125) Datgy een pover passan die bevries van kouwe
(En niet en heb te verteir) soo afsmeir op mijn tet,
Peerijn. Gy vlugh en Luycefer, het is te wel bestet
[p. 44]*
Aen soo een dief en fiel, ick u terstont verniel
Dat moet gy vrylijck weten en slaen u doodt
(1130) Oft geeft mijn kint weerom...
Bedelaer. Is dat kaes & pain, soo en lust my point teten
Peerijn. Gy schorften wael, meynt gy dat ick geen wals en can...
Ick segh u geeft mijn kint, oft ick hael mijnen man,
Die sal u soo terstont gelijck een Hoen vermooren.

Claes en An uyt.

Claes. (1135) Waer syde lieve Ten, gy sult wat nieuws hier hooren.
Peerijn die vuyle vlugh, heeft met den Bedelaer crakeel...
Ey kijck eens... ras komt hier het is een Clucht, sie daer...
Een Vasten-Avont-spel om pharsen uyt te maecken...
Peerijn. Ick segh u geeft mijn kint, oft sult terstont geraken,
(1140) Inde gevangenis, gy schuyfelbout straet Pachter, schimmeleer
Bedelaer. Je n’appel point frippon, je me heet Jacco Pamar.
Peerijn. Ick segh u geeft mijn kint, oft smijt u voor de steer.
En stoot u soo om veer, dat u de raven eten
Ann. Ha Ha Ha ick lagh van vreught dat sy soo is bescheten.
(1145) Wat ist toch voor een gast.
Bedelaer. Je suis walon moy, mon Pere de Valencien baliau,
Peerijn. Gy sijt eenen fiel.
Bedelaer. Vous salse my waer maeck Cabeliau,
Beul, Flamen, Caroni, tet de dial, mal a pris, hangedief...
(1150) Wa wilse my sleur, tu verck, putain, laese my gaen deur.
Gy hebse mijn heel broeck gescheur,
Tu magasien, Tooverer, Macarelle,
Boggeresse, tromperersse... heu heu heu heu.
Dial vous emport, diabelesse, caroni, Babbillarde,
(1155) Laisse moy aller Cocquin que non vale une liarde.
Claes. Peerijn wats dit geseyt, wel syde een sottin.
Dat g’eenen armen mensch soo over rugh sout smijten,
[p. 45]*
Het is schandt: Peerijn. Ick sal hem de keel noch af byten.
Dat schelms fielen ras en vuyl crawaesi vlugh.
Claes. (1160) Waerom.
Peerijn. En siede niet, hy had mijn kint op sijnen rugh,
Daer Neel de Vayer van is, die met my nu gaet houwen.
Ann. Met Neel: Peerijn. Jae vuylgat jae:
Ann. Gy mooght de necker trouwen, soo wort hy sinneloos.
Peerijn. (1165) Veel beter als met uwen boer...
Gaet aen gy suyver daey, gy uytgestoofde hoer,
Daer is in’t heele dorp niet een soo vuylen vercken.
Ann. Wel hoe verdraegh ick dat... den Heer wil my verstercken
Ick vliegh u in’t gesicht... houd dat en dat Peerijn...
(1170) Wy sullen nu eens sien, wie dat sal meester sijn.
Claes. Ick segh u blijft van een, oft ick kom tussen beyden:
Ann. Ick salse teeckenen, eer dat wy sullen scheyden:
Peer. Dat heeft den beul gedaen op uwen rug en ist niet waer tog
Ann. Houd’ dat gy bastaert hoer, hoe smaeckt u dien rog.
i>Bedelaer. (1175) Claes. De baecken komen uyt wanneer de hoeren kyven...

Altemael vechtende binnen.

EYNDE.

[p. 46]

NAER-REDEN.

MEn siet veel tijdts het Schaep (dat schorft is) meest sal bleten.
En’t gretighst uyt den back van eerst tot lesten eten:
Dat oock den creupelen wilt altijdt dansen voor
(1180) En d’on ervarenste, die willen sonder spoor
Al dickwils rijden, maer sy sullen d’eerste vallen
Als de wellustige door ongeoorloft mallen
Eerst rot sijn door een doodt die’t ingewant uyt braeckt
Daer Venus anders niet dan Martelaers van maeckt
(1185) Dus moetmen door de deugt der suyverheyt sig wachten
Van vuyl gebreken, om niet seffens te versmachten
In oneer ende schant, daerna berouw van komt
Toch al te laet, mits het gebreck de ziel verdoemt.
Datmen dan niet en kan op anders halsen dringen
(1190) Noch oock het ongeluck (dat daer van komt) ontspringen
Als imants spillen inde oneer staen verweert,
Dan ist al even eens, wie datmen schier begeert.
Om sijnen gylen lust, den vollen toom te geven,
Die brenght veel quellingh uyt, en een onseker leven.
(1195) Dus maeckt dan nimmermeer de rechte waerheyt vals,
Oft u swaer pack noyt leght op imants anders hals.
Waerheyt baert Nijdt.
FINIS.
[p. 47-48: blanco]

Tekstkritiek:

Voor-reden vs. 14 wie t’ is, sluithaakje ontbreekt
ibid. vs. 27 twist er staat: t’ wist.
Bij de versnummering hebben wij de complete verzen gerespecteerd (zoals vs. 6), en de incomplete als een volledig vers genummerd (zoals vs. 9-10).
vs. 48 bastaert er staat: bastaerr
vs. 76 droes er staat: droers
vs. 97 geroepen er staat: ge roepen
vs. 300 dochter er staat: dochten
vs. 757 giften er staat: gisten
p. 41-45 zijn genummerd als 49-53

KLUCHTVAN HETBEDRIEGELYCK-MALOP DEN SIN-REGELAls den onkuysen lust sich aen t’bedroch verpand’,Dan breckt de Siele rust door oneer ende schand’. DOORCORNELIO DE BIETOT LIER.

Gedruckt in ’t Jaer M. D.C.C. X.

VOOR-REDEN.

PERSOONAGIEN.

EERSTE UYT-COMEN.Scheeven Neel met Griet Lamgat uyt.

EYNDE.

NAER-REDEN.

Tekstkritiek:

KLUCHT

VAN HET

BEDRIEGELYCK-MAL

OP DEN SIN-REGEL

Als den onkuysen lust sich aen t’bedroch verpand’,
Dan breckt de Siele rust door oneer ende schand’.

DOOR

CORNELIO DE BIE
TOT LIER.

EERSTE UYT-COMEN.

Scheeven Neel met Griet Lamgat uyt.