Isaacus van Damme: M. Accii Plauti Amphitruo. Amsterdam 1635.
Uitgegeven door A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden
Ceneton022310; facsimile bij Ursicula
Herdruk van Isaac van Damme, Amphitruo. Amsterdam, 1617. Facsimile bij Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

Continue

[fol. A1r]

M. ACCII

PLAUTI

AMPHITRUO.

Overgheset in de Nederduytsche tale

Door

ISAACUS van DAMME.

Den tweeden druck, vermeerdert ende verbetert door den Autheur.

Ende ghespeelt op de Amsterdamsche Camer, op Kermis,
ANNO 1635.

[Vignet: Stadswapen van Amsterdam]

T’AMSTERDAM,
_______________________

Voor Dirck Cornelisz Houthaeck, Boeckvercooper,
op de Nieuwe-zijds Kolck int Bourgoens Kruys. 1635.



[fol. A1v: blanco]
[fol. A2r]

Aen den Edelen Heer, Mijn Heer

IACOB van DIICK;

Ambassadeur ordinaris

Wt den name ende van weghen des Doorluchtich-
sten ende Grootmachtichsten Heer ende Coninck, Heer GU-
STAEF, den II. van dien name, der Sweden, Gothen,
Wenden Coninck ende erf-Vorst, Groot-Vorst in
Finlandt, Hertoogh tot Esthen ende
Westmanlandt.

Residerende by de Hooghe Mog. Heeren de Staten Generael
    der Vereenichde Nederlanden.
MYN HEER, als ick by uwe E. weynich tijts geleden wesende, uwe E. oordeel hoorde geven van eenighe Comedien van PLAUTUS, ende verstont dat mijn Heer, onder andere, seer vermaeckt was met de alder-eerste, te weten AMPHITRUO: soo heb ick te huys comende terstont de pen inde hant ghenomen, om te versoecken of het oock mogelijck soude zijn de selve in onse Nederduytsche tale bequamelijck over te setten; het welcke my, als ick in het werck was, heeft een onvolbrengelijke, oft altoos my onvolbrengelijcke sake gedocht, ende derhalven by nae uyt de handen doen leggen, uyt reden dat ick daer in bevondt vele moeylijckheden te zijn, niet alleen in dingen die out zijn, ende nu ter tijt niet wel en kunnen verstaen, of ten minsten tot een anders verstant uytgheleyt worden, ghelijck is, behalven meer andere, een plaetse in Prologo, daer hy seyt
            Nunc hoc me orare a vobis jussit Iupiter,
            Conquisitores, singuli in subsellia
            Eant, per totam caveam, spectatoribus.
Ende soo voort: Maer oock in eenige soeticheden, inde spreucken ofte woorden gheleghen, die somwylen in onse tale, hoewel sy nochtans andersins in alles rijck ghenoch is, niet wel en vallen, ofte ghevonden kunnen worden; der welcker vele exempelen zyn: als in de eerste Acte,
            Inde quasi e promptaria cella depromar ad flagrum.
[fol. A2v]
Ende corts daer nae,
            Adveniens hospitio publicitus accipiar.
Wederom,
            Illic* homo a me sibi malam rem arcessit jumento suo.
Ende dierghelijcke meer, ende te veel om hier te stellen. der welcker allusie ende aerdicheyt, niet wel en is naer te bootsen, ofte in onse tale te vinden. Alle dese dinghen, segh ick, deden het my by nae wederom uyt de handen legghen. maer nochtans als ick daer nae weer bedacht, de groote eer ende vriendtschap die my, onverdient, van uwe ED. gheschiet was, soo heeft my dat een prickel ende spoor gheweest, om de begonnen moeyte met een couragieuse neersticheyt ten eynde te brenghen, op dat ick daer door eenighsins mochte betoonen de goetwillicheydt tot het ghene, dat ick nochtans niet volcomelijck en can doen, te weten mijne danckbaerheyt, tot de welcke ick my t’aller tijt soo veel in my is sal beneerstighen. Bidde derhalven mijn Heere, die selve, als een beginsel daer van, in dancke te willen nemen, ende onder sijne vleughelen ende voorstandinghe onquetselijcken te bewaren. Onquetselijck, segh ick, uyt oorsaeck dat ick niet en twijfele of daer sullender ghenoech zijn (ghelijck die nummermeer en ontbreecken) die al waert saecke dat het alleen was om haer nijdich hart uyt te storten, mijnen arbeyt sullen beschimpen, ende verachten. Soo versoecke ick dan noch eens dat my uwe ED. niet en weyghere dit selvighe onder sijne gheleerde beschuttinghe te laten rusten: My selven ondertusschen voor U.E. ontschuldighende, indien ick, gelijck ick wel gheloove, ergens in ghemist hebbe, als zijnde de schult van mijne jonckheyt. Het welcke ick vastelijcken betrouwe, ende in het alderminste niet en twijfele. Derhalven wil ick het hier by laten blyven, ende uwe ED. inde ghenadighe bescherminghe des Alderhoochsten, ghelijck ick my selven in uwe E. goede gunste, bevolen hebben. Vaert wel.

                                            Uwe ED. dienstbereyden vriendt ende dienaer,

                                                ISAACUS van DAMME.


[fol. A3r]

Beminde Leser.

HEt is een bekent, ende ghemeen spreeckwoort, dat hy veel berechts heeft die by den wegh timmert, door dien het yder eens oordeel onderworpen is, ende qualijcken yder een te pas is te maecken. De daghelijcksche ondervindinghe leert ons dit segghen niet dan te waer te zijn. Want wie heeft oyt eenigh dinghen onberispt ghesien? Isser wel oyt eenighe saecke soo volmaeckt ghespeurt, die niet en is van de quaetwillighe cleyn gheacht ende ghelastert? Heeft niet den Prins der Grieckscher Poëten Homerus, eenen Zoilum gehadt? ghelijcker oock wel gheenen van haer allen daer van vry is gheweest. Heeft wel oyt yemant sonder benijders gheweest? Ick achte warelijck, datter nauwelijcx, ofte niet eenen en soude connen ghevonden worden, die het selve niet en is onderworpen. Derhalven houde ick ghewisselick, datter oock geen en sullen ontbreken, die my sullen oordeelen veer verdoolt te zijn dat ick dit werck begonnen hebbe: Want al wast sake dat sy daer niet berispelijcx in en vonden (’twelck ick gheloof dat sy nochtans wel sullen doen) soo en twijfele ick niet of sy souden het misprijsen, om dat het poësie is, gelijck sommighe de poësie uyt schijnen willen te roeyen, ’twelck daerom segghe ende wete, om dat sy oock wel berispt hebben, de Nederduytsche Poëmata amorum, (daer in sy nochtans aldermeest bestaet) niet aengaende het maecksel vande selve, maer de materie, daer van sy handelen; doch dat gheschiet door haer groot onverstant, want sy betoonen daer mede dat sy niet en weten, wat de studie is, uyt oorsaeck dat soo sy de amores willen verbieden, soo moeten sy oock poësin (de welcke nochtans een deel is van de studie) weghnemen; Maer mochtmen segghen, daer zijn wel andere dinghen te schrijven, ende dat poëtisch, al warent schoon gheen dinghen van liefde, te weten, of eenighe strijden, of cloeker helden leven. behalven de reden dan, dat sy aldermeest in beschrijvingh van liefde of ander dierghelijcke dingen bestaet, ’twelck uyt meest al de oude schrijvers blijckt, antwoorde ick meer dat een yder niet en is bequaem om zware, ende stadighe dinghen te schrijven, ghelijck oock sommige niet bequaem, om haer verstant tot lichte ende amoureuse dinghen te begheven. Maer ick loope hier al een weynigh buyten de schreve ende wijder dan ick voorghenomen hadde, derhalven wil ick daer in niet hooger loopen, maer wederom tot mijn propoost nederdalen, ondertusschen versekerende, dat, sooder anders niet besonders in is, nerghens altoos en is ghegaen, buyten de meeninghe ende intentie van den Autheur, ’t welck of het van andere niet en is gheschiet, ick hier niet en behoeve te vervallen. Ick en wil den Leser langher niet ophouden, maer hem alle gheluck ende welvaert wenschen, Actum desen 6. Mey 1635.


[fol. A3v]

Ter eeren des Poëts.

DErft ghy oock wel mijn hant dees’ stouticheyt uytwysen?
Derft nemen ghy de pen om een Poët te prysen?
    Om prysen een Poët, die sijn Liefd heeft verbreyt?
    Maer hou; ick mis, sijn min most zyn van my gheseyt.
(5) Om prysen een Poët, wiens lof, door Min te schryven,
(Spyt al die nydich zyn) sal eeuwichlijck beclyven.
    Ja, ja derft vry, gaet voort, en acht niet op t ghesnap
    Van het neuswyse volck, laet varen haer gheclap.
Acht niet, segh ick, acht niet op d’onbekende vrienden,
(10) Die gaerne, soo ick hoor, de Croon alleen verdienden,
    De Croon, die haer Diaen souw hanghen om het hooft,
    Om dat sy Venus naem nu hebben heel verdooft.
Niet Venus die van my nu onlancx is ghepresen,
Maer die van haer oncuysch, en Hoer wordt aenghewesen.
    (15) Doch waer voor dient ghelaeckt het geen ghy niet verstaet?
    Want seecker ghy te veer de schreef te buyten gaet,
De Musen worden daer in’t minste niet geschonden,
Sy staen met haren Heer in cuysche liefd’ ghebonden.
    Indien uytsinnich zyn, of droomend’, ofte dol,
    (20) Oft oock van Bacchus nat (ghelijck ghy raescopt) vol:
Die hebben dese liefd’ met veerskens hooch verheven,
Een liefd’, daer sonder niet hier op der aerd’ can leven:
    Soo moeten met een sap van u begoten zyn
    Die ons zyn voorghegaen in Nederduytsch, Griecx, Latyn;
(25) Der welcker minste gaef ick liever nae wil jaghen,
Als u neuswijsicheyt in’t minste te behaghen:
    Want vrienden onbekent my dunckt niet dat ghy weet
    Wat toeghelaten is te schryven een Poëet.
Nu ghy myn ander ick, acht ghy oock niet haer praten,
(30) Die u Liefd’, Min meyn ick, oft Mins beschryving haten.
    Ghy sult noch met u Nimph doorvlieghen gans de locht,
    Iae over duysent jaer van vele zyn ghesocht.
[fol. A4r]
Laet in ons Nederlant, laet ons sien het out Roomen,
Laet Plautus in ons spraeck door u eens weder coomen,
    (35) Toont eens de fraeyicheyt, toont eens den soeten val,
    Die in ons spraecke, door het spelen wesen sal.
Siet aen alleen dit werck die met verstant kunt lesen,
Die gheen benyders wilt van yemants arbeyt wesen,
    Comt eens een jonstich oogh op dit cleyn boecxken slaen,
    (40) En siet de groote const met een rijp oordeel aen.
Wech wech neuswijsich volck, maer schyn-gheleert, vermeten,
Die willend’ weten al, u toont gans niet te weten,
    Of soo ghy ’t lesen wilt, hier op wel gade slaet,
    Laet het berispen staen in ’t gheen gy niet verstaet.

                                    Wilhelmus van Nivelle.

                                aLtoos IN LEVE.


[fol. A4v]

Namen der spelende
PERSOONEN.

        MERCURIUS.
        SOCIA.
        IUPITER.
        ALCUMENA.
        AMPHITRUO.
        BLEPHARO.
        THESSALA.
        BROMIA.
        IUNO.

Continue

[fol. B1r]

EERSTE BEDRIIF.

Iupiter, Mercurius, met noch eenighe andere
Goden sittende in den Hemel.

Iupiter.    DE Croon die ’k heb doen slaen, der Goden, om haer raet
        Te pleghen op mijn vraegh, ick t’eenemael verlaet.
    Ons werck is nu volbracht, en alles is ten ende,
    Raedts-plegingh houdt nu op, tot rust wy ons weer wende.
        (5) De vryheyts dagen van wellust staen voor de handt,
        De playt-sacken der Goon hanghen weer aen de Want.
    Denckt dat den Hemel hout Vierschaer met groot vermoghen,
    En wijst naer ’t vonnich recht, ja straft sonder medoghen
        Het boos-aerdich ghespuys, dat teghens Goden rent,
        (10) Of d’ opper-Hemelen met grootmoedicheyt went;
    Als de Giganten de’en, die naer mijn Croone staecken,
    En haer woon-plaets in dees mijn Hemel wilde maecken,
        En mijn te schoppen, maer ’t bequam haer niets te wel:
        Haer straf daer voor verdient, smaecken sy in de Hel.
    (15) Ghelooft ghy mijnder niet, of wilt ghy ’t naeder weten?
    Draecht Tytius wiens leven werdt staegh afghebeten,
        Nochtans gheen eyndt en krijgt van leven, of van pijn,
        Maer moet en sal altijdt groeyent en pijnlijck zijn.
    Sysiphus, Aeoli soon, is tot een straf ghebleven,
    (20) Den over-zwaren steen teghens ’t spits op te heven
        Van ’t steyl gheberght; doch al vergheefs hy ’t onderwint,
        Mits hy in eeuwicheyt gheen rust van ’t slaven vint;
    Doch soo hem ’t rusten wiert van Goden aengheboden,
    Hy rusten sou vol smart als Theseus den snooden,
        (25) Die met Piritho voor Summani woonstee tradt,
        Om rooven Proserpyn mijn kindt, en Plutoos schat.
    Ixion is te drayen ’t radt eeuwich bevolen,
    Mits dat hy van hem gaf mijn Vrous eer had ghestolen.
        De dochters Danai (Belides) om de moort
        (30) Ghepleeght over haer mans, gaen met Emmers door-boort
    Om water halen uyt de diep Achrontse Poelen,
    Die raeckten nimmer vol, en blijven steets aen ’t woelen.
        De dieren rucken ’t vlees van Promotheo af,
        Mits hy mijn blixem roofden kreech hy sulcken straf,
    (35) En duysent straffen meer werden daer noch ghevonden,
    Die daeghlijcx tot haer loon van wercken zijn ghesonden.
        Dus ondersoeckt men ’t quaet, daer nae men vonnis velt,
        Naer ’t vonnis volght de straf, en plaeght haer met ghewelt.
[fol. B1v]
    En yder wert alsoo nae ’t werck sijn loon ghegheven.
    (40) De Goden borghe langh, maer straffen daer beneven
        Wanneer der Menschen draet gheloopen is aen ’t endt,
        Als dan men naer den eys ders wercx betalingh sendt;
    Ghelijck ick heb gheset. Maer nu terwijl ons saecken
    Gheheel zijn afghericht, wil ick mijn gaen vermaecken
        (45) Beneden op der Aerdt, verlaten dese Throon,
        Om een Princes alleen, die stadigh dwinght mijn Croon
    En goude Scepter, van dit opper groot ghebieden.
    Sy dwinght die niet alleen, maer terght mijn, dat geschieden
        Sal, ’t gheen nimmer voor dees by Goden is ghedaen,
        (50) Godtheit te verand’ren, en Menscheyt nemen aen.
    Dit doet sy door den schicht haers glinsterende ooghen,
    Waer mede dat sy heeft den Blixem selfs ghetooghen.
        Den Donder-Godt roept sy van boven naer haer beelt,
        En met der Goden Godt Iupijn sij sellifs speelt.
    (55) Dies ick ghenootsaeckt ben mijn Hemel te verlaten,
    En Godtheyt om Alcmeen tot mijn wil te bepraeten.
    Amphitruonis kleet, ghedaent, ick wis neem aen,
        En sal naer sijn vertreck steets voor haer oghen staen.
    Op dat sulcx wel gheschiet, soo sult ghy hier beneven
    (60) Mercuri, van voortaen u naer benede gheven,
        Verand’ren u ghedaent, in Socia sijn schijn,
        Op datmen u voor Socia aenneemt: en mijn
    Voor Amphitruo selfs, soo moghen wy met vreden
    Ons lust genieten en de Aerde veyl betreden.
        (65) Doet dan het gheen ick segh, en spoet u naar beneen,
        Op dat ons voorslach by de Goon niet wert vertreen.
Mercur.Der Goden bood’ met vlijt voldoet Iupijns ghebieden,
    Op dat sijn soet voorslach gheluckich mach gheschieden.

Iupiter in den Hemel sittende, verwondert over de
schoonheyt van Alcumena, waer van Amphitruo sijn af-
scheyt neemt, vergheselschap met Socia ende eeni-
ghe stommen.

Amphitr.    Princes Alcumena. Alc. Amphitruo mijn Lief,
        (70) De Goden zijn met u. Amph. Wt ’t Legher ick een Brief
    Met Socia mijn Knecht aen u sal doen behanden,
    Soo d’Hemel voorspoet gheeft, en g’luckigh ons doet stranden
        Aen’t Theleboonsche Lant. Alc. Den Oorloogs-Godt bewaert
        Mijn Lief Amphitruo, en hem voor onheyl spaert:
    (75) Op dat ick hem gheluckigh hiernaer mach om-narmen,
    Als een verwinnent Prins. Amph. Mijn ziel vaert wel. Soc. Och harmen!
[fol. B2r]
        Mijn soete Vrou nou ist mit ons ghedaen. Alc. Weest jy gerust.
Socia.    Och! nimmermier, want daer is ommers toch gien lust
    Om rusten voor die gheen, die nou soo ras moet scheyen
    (80) Dan soo veul Wijn en Bier. Amph. Vaert wel. Alc. De Goden u gheleyen,
        En seghenen met jonst. Amph. Liefwaerde Vrou vaert wel.
Socia.    Hadiu suyckerde Vrou, ick vrees dat ick niet sel
    Van al mijn levedaghen weer in die Kelder raecken:
    Of dat ick van jou Wijn of Bouten mier sel smaecken,
        (85) Want soete Vrou, ick schey, seper ick schey soo noot,
        Mijn Pols, by lyve tuyght, dat ick gaen nae mijn doot,
    En sel ick daer elaes! onnoosel moeten sterven,
    Seght wie sel in mijn plaets het Kelderschop be-erven?
Amphitr.    Nu Socia ’t is ghenoch, de saeck en lijdt gheen last.
Socia.    (90) Ick bidje soete Vrou dat j’op de kelder past,
    Want ’k krijgh al riede weer dorst. Alc. Ick sal daer sorgh voor draghen.
    Mijn Heer Amphitruo den Hemel wil u slaghen
        Voorspoedigh voeren uyt. Amph. Amphitruo niet rust
        Voor hij verwinnaer is. Mijn Lief noch eens ghekust.
                                                                                Alcumena binnen.

Amphitruo spreeckt.

Amphitr.(95) Mijn Heeren ’t is ons tydt om trecken. ’k hoop de stroomen
    Ons hulpsaem sullen zijn. Soc. Wy sellen tijts g’noch komen
    Om in de Kaers te vlieghen, hoor jy dat wel Heer?
    Had jy soo veel harts in ’t lyff als ick, jy trockt niet halff soo veer.
                                                                                                            Binnen.

Iupiter spreekt uyt den Hemel.

Iupiter.Nu Blixem toont u kracht, en doet de Wolcken scheuren,
    (100) Dat u Godheyt als Mensch mach Alcumeen ghebeuren.

Het dondert en blixemt, en Jupiter verdwynt, en den Hemel sluyt.

De Thelebonen overvallen zijnde vande Thebanen
maecken een groot ghedruys en allarrem achter het
Toonneel.


[fol. B2v]
   

Mercurius uyt den Hemel van Iupiter ghesonden, ge-
cleet als Socia, nochtans hebbende vleughelen op het hooft
en aen de voeten, beduyt den inhout van het Spel.

    Ghelijck ghylieden wilt, dat ick in alle saecken
    U voordelijck sou zijn, en u gheluckich maecken
        In ’t ghene ghy begint, in ’t ghene ghy hanteert,
        Daer mee ghy u behelpt, daer mee ghy u gheneert
    (105) Oock dat ick alles sou tot u profijt bestueren
    ’t Sy buyten uwe stadt, of binnen uwe mueren,
        En dat de tijdinghe van alle dat ghy doet,
        Sou strecken tot ghewin, en meerd’ringh van u goet.
    Want ghy weet altemael, dat my is van de Goden
    (110) De tijdinghe te doen van alle dingh’ gheboden,
        Oock mede dat my is ’t volcomene ghewelt
        Van schaede en profijt in mijnen wil ghestelt.
    Ghelijck ghy-lien dan wilt dat dit soo sou gheschieden
    Soo sult ghy u ghehoor my onder ’t spelen bieden,
        (115) Ghy sult sijn redelick, en met oprechticheyt
        Sult ghy hier hooren toe ’t gheen datter wert gheseyt.
    Nu sal ick mijnen naem, en boodschap u voorlegghen,
    Oock wie my herwaerts sendt, en wat ick u moet segghen,
        Ick heet Mercurius, door Iupiters ghebiedt
        (120) Kom’ ick en bid’ u wat, hoe wilt, hy twijfelt niet
    Al waert dat hy beval, dat ghy het niet soud’ laten,
    Ghy die hem eert en dient, als goede ondersaten.
        Hy heeft my evenwel, hy heeft my hier doen gaen,
        Om minnelijcken dat met bidden te ontfaen.
    (125) Want selfs hy die my met dees’ boodschap heeft beladen,
    En is niet min als ghy bevreest voor alle quaden,
        Door dien sijn Ouderen zijn menschen beyd’ gheweest.
        Soo acht dan niet voor vreemt, hy is voor quaet bevreest.
    Jae selfs oock ick, die ben van Jupiter ghecomen,
    (130) Door mijne moeders smet, ben onderworpen ’t schromen.
        Daerom com’ ick met vree, en brenghe tot u vree,
        Een saecke biddende die licht en groot is mee.
    Want ick kom goedichlijck van goey met goede saecken.
    Want die quaet wil van goey en sal noyt wel gheraecken.
        (135) Maer die quaet wil wil van goey doet daer onwijslijck aen,
        Wt reden dat de quaey het goede niet verstaen.
    Nu dan let voort op ’t gheen dat ick u voor sal draghen,
    En laet dat ick versoeck, laet het u wel behaghen,
        Wy hebben ’t beyd’ van u, en u ghemeyne staet,
        (140) Wy hebben wel verdient dat ghy ’t niet af en slaet.
    Ick wil de mildicheyt mijns Vaders hier niet stellen,
[fol. B3r]
    Als ick Mars heb’ ghehoort en and’re wel vertellen,
        Wanneer sy seyden ’t goet dat is van haer gheschiet,
        Dat sy soo als het is, dat en verhael ick niet:
    (145) Want Iupiter heeft nooyt van die manier gheweten,
    Dat hy sich by het volck van weldaet sou vermeten.
        Hy weet dat ghy zijt waert dat hy u goet betoon,
        ’t Goet dat hy doet hout hy als van u goet een loon
    Nu sal ick eerstelijck mijn bede u verclaren,
    (150) En daer nae tot den sin van ’t droeve spel voortvaren;
        Het staet u schijnt niet aen, dat ick van droefheyt praet;
        Ick kan licht doen als Godt, dat het ghenuchlijk gaet.
    Wel is dat uwen wil, is dat soo u behaghen?
    Maer waerom mach ick dat, daer ick het wete, vraghen?
        (155) ’t Sal dan sijn half bedroeft, soo tusschen beyden heen,
        Want altijt van ghenucht, is dunckt my te ghemeen.
    De beed’ is dat ghy u niet schamper sult bewijsen,
    Al docht u schoon somtijts yet waerdich te misprijsen,
        Al docht ghy een misbruyck somtijts daer in te sien;
        (160) ’t Welck ick nochtans niet acht dat sal van ons gheschien:
    Daerom berispt het niet, want ghy sout dapper dwalen,
    Soo ghy door sulck te doen, socht eere te behalen.
        Door kloeckheyt ist alleen dat ghy in eeren zijt,
        Door kloeckheyt ist alleen, en niet door haet en nijt.
    (165) ’t Is prijs ghenoech goet doen, en nijdicheyt te haten,
    ’t is prijs ghenoech goet doen, en ander oock doen laten.
        Mijn tweede bede is, dat ghy wanneer ’tis tijt,
        Al ’t saem met voeten clopt, en in de handen smijt.
    Let nu eens op het gheen dat ick u voort sal segghen,
    (170) Want ick sal u den sin van ’t spel te voren legghen.
        Dees’ stadt sal Thebe sijn, Amphitruo woont daer,
        De welck’ ghelaten is van Griexsche ouders naer.
    Hy heeft sich tot een Vrou Alcmenam corts becomen.
    Die is nu opperste van heel volck aenghenomen:
        (175) Want het Thebaensche volck heeft in een corten tijt
        Ghecreghen met een volck (de Thelebonen) strijt.
    Hy liet sijn vrouwe zwaer eer dat hy is vertrocken:
    Mijn Vader siende haer, liet door haer schoont sich locken
        (Om dat sy hem seer wel beviel) tot hare min;
        (180) Ghelijck ghy al wel weet hoe dat hy is van sin.
    Hy heeft haer lijf ghebruyckt, en haer oock zwaer ghelaten.
    Op dat ghy beter nu dees saeck sout kunnen vaten:
        Hy heeft ghenomen aen Amphitruonis schijn,
        De knechts en meysens oock die meenent hem te zijn.
    (185) En laet het u oock niet soo wonderbaer voorkomen
    Dat ick het wesen heb van Socia ghenomen,
        Die met Amphitruo naer ’t legher is gegaen,
        ’t Is om dat ick daer mee mijn Vader by sou staen.
[fol. B3v]
    Om dat niet ’t huysghesin wie dat ick ben sou vraghen
    (190) Wanneer sy daghelijcx my daer verkeeren saghen:
        Nu, om dat sy my al voor haeren meedslaef sien
        Soo sal dat selvighe van niemanden gheschien:
    Mijn Vader Iupiter die leyt nu vast daer binnen
    Hy heeft haer inden erm daer op dat staen sijn sinnen:
        (195) Hy heeft het altemael, hy heeft het haer vertelt
        Hoe daer ghestreden is, wat is gheschiet te velt.
    Hoe dat den vyant is, hoe dat hy is verdreven:
    Waer voor gheschencken oock hem zijn van haer ghegheven,
        Want Iupiter die heeft behendelijck en stil
        (200) De giften wech ghehaelt, hy doet doch wat hy wil.
    Amphitruo sal hier weer syn van desen daghe,
    En Socia met hem, wiens wesen dat ick draghe.
        Ick sal u nu dan eens gaen segghen ’t onderscheyt
        Dat ick, en Socia, hy, en mijn Vader heyt.
    (205) Weet dan dat ick het ben die draghe dese pennen,
    Aen eenen gouden bant sult ghy mijn Vader kennen.
        Dees beyde teeckenen die sult ghy sien alleen
        Maer van het huysghesin en salse mercken gheen.
                                                                            Binnen.

Van binnen wert van de Thebaensche met de Thele-
bonen dapper ghevochten. Amphitruo komt verwinnaer
op het Toneel met sijn Edelen, en sendt Sociam aen
Alcumenam met een brief en goude Cop.

Amphitr.Manhafte ridders, en ghy t’saem mijn vrome helden,
    (210) Die door u kloecke vuyst ons vyant neder velden,
        En dwangh haer groote macht; dank sy u voor de daet.
        Maer Goden u veel meer: vermits u hooghen raet
    Ons hulpsaem is gheweest voorsichtigh af te keeren
    Met onheyl en verdriet, ’t welck ons krijghs-volck quam deeren,
        (215) Doch nu verwonnen ’t Landt, daer op die groote Stadt
        Waer door soo veel misquaem gans Theben heeft ghehadt.
    Nu Creon is gheboeyt, en Pterela verslaghen
    Sult ghy Thebanen roem van dees victori draghen;
        En ick ghenieten vreucht, voor dees verwonnen slach
        (220) Die d’Hemel en de Goon mijn gaven desen dach.
    Ha! overgroot gheluck voor al mijn Ondersaten,
    Hoe welkom is u komst, hoe ben ick uytghelaten
        Van blytschap en van vreucht, hoe juycht myn siel in ’t lijf,
        Hoe prikkelt mijn het hart tot voortganck van ’t bedrijf
    (225) Des oorloghs ganghen, die nu dienen voortghedreven.
    Waer is nu Creon? Waer is Pterela ghebleven,
[fol. B4r]
        Die Amphitruoos macht quam trotsen met ghewelt
        Waer zijn de Theleboon? verslaghen op het Velt
    Schreyende om ghena, vallen sy voor mijn voeten
    (230) Aenschout dit gouwe vat waer me sy my begroeten,
        Als overwinnaer van het Theleboonse Rijck
        Haer groote Burghery, Vrou, Kind’ren, al ghelijck
    Vielen ter Aerde neer, wilden mijn alles schencken,
    Dat ick haer met gheen straf maer g’nade wod ghedencken.
        (235) Neemt (sey der Kercken Rey) uyt ons ghewijde handt
        Dit overschoon juweel, ons Koninghs inghewant,
    Dees overdeckten Kroes, die wert aen u gheschoncken
    Daer Pterela ons Koningh steets heeft uyt ghedroncken
        Neemt van ons dese gift riep al de Borgerij,
        (240) En om ghenae sy baden. Ridders denckt nu vry
    Hoe dat u Heer en Prins verlanght sijn Gemalinne
    Dees tijdingh aen te bien. dies ick haest onderwinne
        Dees reys door Sociam mach spoedich sijn volbracht.
        Met dees besegheltheyt sal hy in dese nacht
    (245) Het Meer beseylen, en Alcmenam tydingh gheven
    Hoe dat haer lief Amphitruo noch is in’t leven
        En overwinnaer van de Teleboonse strijdt.
        Sa Socia. Soc. Mijn Heer. Amph. Dat ghy in korten tijde
    Van hier vertreckt, en draeght dees schoone goude Beecker
    (250) Aen Alcumeen u Vrou, en seght dat sy voorseecker
        Sy, dat Amphitruo noch in ghesontheyt leeft,
        En Creons machtich Heyr ter neer geslaghen heeft,
    Sendent haer dese Kroes tot een warachtigh teecken
    Van sijn victori, en eer, en dat het heeft ghebleecken
        (255) Sy hier uyt mercken sal, dus haest u met der spoet
Socia.    U Onderdaen en Knecht dees bootschap willigh doet.
Amphitr.Ghy Heeren treet met mijn wij sullen voort beslechten.
    Ons voorghenomen werck om voorderlijck te vechten
                                                                Binnen.
Socia.    En ick ty stracx naer huys, en die blijdt is ben ick,
        (260) Had ’t wat langher gheduert ick hingh wis in ien strick.
    Maer nou hoop ick de darrem wacker op te vullen,
    En sel in onse kelder Bout en Wijn weer smullen.
        Sie daer, dat is op gangh, mijn dunckt ’tis veur de wint,
        Denck dat mijn Vrou krijght t’ huys een uytghehongert kint.
                                                                Binnen.
[fol. B4v]

Mercurius in Sociaes ghedaent hout wacht voor
Alcumenaes huys. Socia komt met de Brief.

Mercur.(265) De reys is nu volbracht die Socia heeft begonnen,
    Dies mijn te waecken staet, op dat hy niet sal konnen
        Gaen in de wooningh van sijn Juffrou Alcumeen.
        De tijdingh hem belast, heeft Iupiter voorheen,
    Eer hy op ’t bedde tradt, Alcmena gans vertrocken,
    (270) Soo dat het Socias niet heel wel sal gelocken
Socia uyt    Dat hy raect in ’t Palays, mijn Vader rust aldaer,
met een    En plant Amphitruo twee Hoorens in het Haer.
Lanteern.Maer siet daer komt den Slaef met een Lanteern ghetreden,
    Ick sal hem wech doen gaen met groote bangicheden.
        (275) Daer is hy, luystert toe, ’t sal u verdrieten niet
        Dat ghy Mercurium, en Iovem spelen siet.
Socia.Wie derft in stouticheyt sich selfs by my ghelijcken?
    Wie is die my niet moet in onvertsaechtheyt wijcken?
        My die soo wel ’t ghebruyck der jongher lieden ken
        (280) En hier soo laet des nachts alleen op strate ben.
    Wat raet sou ick gaen aen soo nu de rackers quamen
    Die my gheboeyt met haer naer de ghevancknis namen?
        Sy souden my daer nae weer halen daer van daen,
        Sy souden my van daer doen nae de pijnbanck gaen:
    (285) Tot onschult souden sy gheen woort my segghen laten,
    Selfs oock mijn meesters woort, sou my niet kunnen baten:
        Jae elck, die ’t hoorde, sou noch segghen, soo ick meen,
        Dat het my was gheschiet door welverdiende reen.
    Tot welkom souden sy my nae de slachtbanck draghen,
    (290) Daer sou ick worden dan als een Aembeelt gheslaghen.
        De onmanierlijckheyt mijns Heers heeft schult daer aen
        Die uyt de have my dus laet des nachts doet gaen.
    Kond’ hy niet hebben my ghesonden by den dage?
    Dat ick was buyten anghst, dat ick te deghen saghe?
        (295) Dat is de reen waerom de zwaricheyt, en meer
        En moeyelijcker valt te dienen een groot heer.
    Want daer is nacht en dach altoos wat te beschicken
    Noyt heeft men heel voldaen, staech isser yet te quicken,
        Hy heeft veel wercx te doen, en laet het selver staen,
        (300) Hy mach u alle moeyt dunckt hem met recht doen aen.
    Hem dunckt het is met reen, hy siet gheen arrebeyden,
    Hy denckt niet of ’t is recht, al ist schoon onbescheyden.
        In slavernije dan leyt groote zwaricheyt,
        Het is een swaren last daer veel wercx onder leyt.
Mercur.(305) ’t Was met meer reen dat ick die woorden van my gave
    Die flus vry ben gheweest, ben nu mijns Vaders slave.
        Hy die selfs is een slaef, denckt hy heeft claghens recht:
[fol. C1r]
    Doch evenwel ick ben maer met den mondt een knecht.
Socia.My comt daer wel te pas in de ghedachten varen
    (310) Dat ick de Goden moet bedancken voor ’tbewaren,
        Op dat sy moghelijck soo daer wert op ghelet,
        Niet yemant maecken op, die my het hooft verset,
    Wt oorsaeck dat ick soo haer goede daet verghete,
    En voor bewaringhe haer ghenen danck en wete.
Mercur.    (315) Dat is voorwaer wat vreemts, dien slave doet het gheen
        Dat weynigh tijts ghebeurt, dat niet is seer ghemeen.
    Hoort doch dien slaef eens aen, dien slaef is wonder aerdich,
    Hy weet wat hen betaemt, en wat dat hy is waerdich.
Socia.    ’t Gheen ick noyt had ghemeent, noch eenich mensch ghedacht,
        (320) Is nu nochtans gheschiet, en met gheluck volbracht:
    Te weten, dat wy t’huys met voorspoet komen souwen,
    En overwinners zijn, en ’t veldt alsoo behouwen
        Van sulck een machtich Volk. verwonnen is de stadt
        Door welcke Theben heeft soo veel verdriets ghehadt,
    (325) Die soo veel van ons Volk ghebracht heeft om het leven,
    Die soo veel boosheyt heeft aen onse stadt bedreven.
        Het is nu al ghedaen, het is nu al ter neer:
        En dat door het beleyt wel meest van mijnen heer.
    Mijn heer heeft by ghebracht, hy heeft van ons’ vyanden
    (330) Behaelt veel roofs, veel eers, veel schats, veel plattelanden.
        Verwonnen en verstoort heeft hyse alghelijck,
        En Creon heeft hy oock versekert in sijn rijck.
    Nu heeft hy naer sijn vrou my heen te gaen gheheten,
    Op dat sy heel sijn saeck en winninghe sou weten,
        (335) Hoe dat hy heeft sijn hulp en kloecke handt gheleent
        In ’t voorderen van ’t landt, van ’t rijck, van de ghemeent.
    Nu gae ick by my selfs, ick gae vast overlegghen
    Op wat manier ick haer sal al dees dinghen segghen.
        In dien ick eenichsins wat in de waerheyt mis
        (340) Soo sal ick doen een saeck die my niet vreemt en is.
    Want als sy aldermeest t’saem waren in het vechten,
    Dan ginck ick aldermeest tot loopen my toerechten.
        Doch dat ick heb ghehoort sal ick soo segghen aen
        Als of ick oock daer toe het beste had ghedaen.
    (345) Ick wil eens by my selfs de woorden gaen verhalen
    Daer mede dat ick het flus sal by haer vertalen.
        Soo haest wy waren daer ghekomen in het lant
        Heeft flox Amphitruo ghesonden een Ghesant,
    Met twee dry andere de treffelijckste heeren,
    (350) Om vreed’lijck weer den roof, en roovers te begeeren:
        Soo sy tot dat verdrach begeerden te verstaen
        Dat hy sou weer terstont uyt hare palen gaen,
    Dat hy sijn Volck weerom sou nemen naer sijn steden,
    Dat hy sou gaen van daer en laten haer in vreden.
[fol. C1v]
        (355) Maer wilden sy sulck niet, en weygherden hem dat,
        Sou hy met cracht van Volck belegheren haer stadt.
    Als nu sulcx van ons Volck de Theleboen hoorden,
    Soo hebben sy veracht en afgheseyt die woorden:
        Sy meenden dat sy licht haer volckeren en lant
        (360) Voor souden kunnen staen, en weeren af ons hant;
    Daerom dat daer ons volck terstont van daen sou wijcken,
    Of anders souden sy haer macht aen ons doen blijcken.
        Als dit aen mijnen heer was wederom vertelt,
        Heeft hy van stonden aen sijn volck ghebracht te velt:
    (365) De ander van ghelijck die hebben haer soldaten
    Ghewapent wonder schoon, uyt haer stadt komen laten
        Als sy bey waren uyt met soo een groot ghewelt
        Sijn sy van weersy in slachordeningh ghestelt.
    Elck sette op sijn wijs sijn crijchsvolck in gheleden,
    (370) Daer na zijn d’Oversten te middewech ghetreden;
        Daer spraken sy te saem en quamen daer op uyt
        Dat den verwinner oock sou hebben al den buyt:
    Te weten, stadt en landt, jae selfs oock de verwonnen.
    Dat zijnde soo gheschiet, heeft de Trompet begonnen.
        (375) Van wedersijden is gheschreeuwt, ghebeert, ghewoeyt,
        Jae d’aerde als verschrikt heeft tusschen beyd’ gheloeyt.
    Men porde den soldaet, men dee gheloft de Goden,
    Elck heeft soo veel hy mocht, sijn vyant weer gheboden.
        Men stack, men hieuw, men schoot: jae selver ook de locht
        (380) Scheen dat haer beste dee, scheen dat sy mede vocht,
    Sy gaf een vreemt gheluyt, men sach de pijlen breken,
    Hier vielder eenen neer, daer sachmer eenen steken,
        Daer sachmer eenen slaen, den adem van het volck
        Vlooch t’samen naer de Locht niet anders dan een wolck.
    (385) ’t Gheluck is eyndelijck tot ons gheweest gheneghen,
    Wy hebben in het eyndt de overhandt ghekreghen.
        Veel vande vyants’ volck bleef ligghen in het sandt,
        Ons volck vlooch met ghewelt haer aen van alle kant.
    Nochtans’ en wouwer gheen zich op de vlucht begheven,
    (390) Gheen was van al die wert een voetstap wijt gedreven,
        Als mueren stonden sy, gheen viel van al ter eerdt
        Of hy behiel de plaets daer hy zich had gheweert.
    Soo dat mijn heere sach hiet hy de ruyterijen
    Den vyant vallen aen met haest ter rechter zijen.
        (395) Sy waren flocx ghereet, en hebben kloeckelijck
        Haer met een groot gheroep gheslaghen al ghelijck.
Mercur.Tot noch toe heb ick hem gheen leughens hooren spreken,
    Ick hebt van voren aen nochtans al aenghekeken,
        En Iupiter met my. Soc. Als nu den vyant sach
        (400) Dat het ontwijflijck nu sou worden sijnen dach;
    Soo geeft hy zich terstont begheven op het loopen.
[fol. C2r]
    Dat gaf de onse moet, sulcx most hy ’t dier becoopen
        Want soo hy was ghekeert soo waster al in noot:
        Den Coninck Pterela bleef van mijn heer selfs doot.
    (405) Men heeft van ’smorghens af, tot ’savonts toe ghestreden:
    Den nacht heeft eyndelijck den strijt niet meer gheleden.
        Ick heb dien heelen dag gheproeft nau eenen beet,
        En daerom ist dat ick ’t soo wonder wel noch weet.
    Sy quamen ’sanderdaechs uyt hare stadt met hoopen
    (410) Om haer vergiffenis by onsen Prins gheloopen.
        Sy gaven schreyende haer selfs en al het haer,
        Haer kercken, kinders, stadt, sy gavent al te gaer.
    Daer nae wierd’ aen mijn heer een gouden Cop gheschoncken,
    Daer selvers Ptelera altoos had uyt ghedroncken.
        (415) Soo sal ick ’t gheven aen, soo sal zijn mijn beleyt.
        Nu wil ick gaen in huys en gheven haer ’t bescheyt.
Mercur.Siet, ziet hy comt naer my, ick sal hem treden teghen,
    Hy sal niet raecken in, ’k sal hem staen in sijn weghen,
        Door dien ick heb aen my sijn beelt en sijn ghewach,
        (420) Soo ist van nood’ dat ick met hem een weynich lach.
    Ick wil oock nemen aen zijn doen, en zijn manieren,
    Ick wil de saeck gheheel met loosicheyt bestieren,
        En worden als hy is, doortrapt, schalck, uyt gheschudt,
        Ick sal sijn eyghen woort, my selven maken nut.
    (425) ’k Sal met sijn eyghen mes hem selfs den hals afsteken:
    Siet, hy kijckt nae de locht, ’k sal letten op zijn spreken.
Socia.    Voorwaer ick wed soo ick yet vast gheloof of weet,
        Dat in zijn bed de Nacht noch slaept en droncken leet.
    Men ziet de Seve-ster niet eens zich selfs beweghen,
    (430) Men ziet de Maen oock niet verhooghen of verleghen.
        Het blijft al op zijn plaets, men ziet den Waghen niet
        Dat hij zijn steed’ verlaet, noch Morghen-Ster, noch yet.
    ’t Blijft al ghelijck het stondt, den dach comt niet eens kijcken.
    Den nacht wil voor den dach int minst (soo ’t schijnt) niet wijcken.
Mercur.    (435) Voort Nacht, gaet soo al voort, hout u noch al wat stil,
        Ghy doet mijn Vader dienst, het is soo zijnen wil.
Socia.Ick heb voorwaer, ick heb noyt langher nacht gheweten,
    Als een noch, daer in ick met roeden wierd ghesmeten:
        Noch is my langher dees’, de Son heeft zich ghenoyt
        (440) Denck ick te seer op t’ mael, hy heeft te veel ghepoyt
Mercur.Wat seght ghy hangebast, sou u de Son ghelijcken?
    Schelm, ick sal voor dat woort u dapperlijck up strijcken.
        Comt hier maer eens ontrent, ick segh u dat ghewis,
        Ghy sult haest zien waer u gheluck, gheleghen is.
Socia.(445) Waer zijn de boelen nu die nood’ alleenich slapen?
    Dit is een nacht voor haer om vreucht te* moghen rapen,
Mercur.    Mijn Vader doet seer wel naer dat den desen seyt,
        Die uyt ghenucht en liefd’ by Alcumena leyt.
[fol. C2v]
Socia.Ick wil nu gaen naer huys en mijne bootschap brenghen.
    (450) Maer wie mach ginder zijn? ’k vrees hy salt niet ghehenghen,
Mercur.    Gheen mensch sou kunnen zijn soo seer als hy vervaert.
Socia.    Dien luymt op mijnen rock, ’t is van den dieven aert.
Mercur.Hy is vol anghst en vrees, ick sal hem fray bedrieghen.
Socia.Eylaes dien quant sal my in ’t slaep met vuysten wieghen.
        (455) Door dien mijn heer my heeft soo vroech uyt ’t bed doen gaen,
        Sal hy door deernis my in slaep met vuysten slaen,
    Mijn tanden wateren, hy sal my welcom heeten,
    En nooden my te gast, en gheven vuystloock t’eeten.
        ’t Is heel met my ghedaen, ’t is altemael quaet werck,
        (460) Ey siet hem doch eens aen, hoe cloeck is hy en sterck?
Mercur.Ick sal stijf spreken uyt, soo dat hy het can hooren,
    Om hem ’t hart door en door met anghsten te doorbooren.
        Sa vuysten ’t is te langh van smijten nu ghebeyt
        Sint dat ghy gisteren, die vier, naeckt slapen leyt.
Socia.(465) Ick vrees dat ick ’t ghetal van gistren sal vermeeren,
    En datmen mijnen naem in Vijfde sal verkeeren.
Mercur.    Alsoo begheer ick het, nu lustich, nu wel aen.
Socia.    Siet hy maeckt sich ghereet en vaerdich om te slaen.
Mercur.Hy sal my niet ontgaen, ick sal hem dapper raecken.
Socia.(470) Wat mensch? Merc. Die hier oock comt hy sal mijn vuysten smaecken.
Socia.    Neen, neen, doet dat doch niet, ick bid u spaert die moeyt.
        Ick heb met eten flus, mijn hongher al ghesnoeyt:
    Ick heb het best ghedaen, my lust soo laet niet t’eten:
    Dien smaek sou beter sijn voor die niet heeft ontbeten.
Mercur.    (475) Dat is een goede vuyst, die vuyst is niet te licht.
Socia.    ’t Is nu ghedaen, hy neemt van sijn vuyst het ghewicht.
Mercur.Of ick met eenen treck een slaepken hem deed’ rapen?
Socia.Dat was my goet, ick heb dry nachten niet gheslapen.
Mercur.    Hoe mach het comen by, dat niet mijn hant en leert
        (480) Soo stijf het backhuys slaen, alst wel mijn hart begheert?
    Ick wil dat ghy mijn vuyst dien ghy sult eerstmael raecken,
    Ick wil dat ghy hem sult een ander wesen maecken.
Socia.    Dien man soo ’k hoor sal my verand’ren ’t aenghesicht.
Mercur.    Hy moet sijn tandeloos, daer ick mijn vuyst om licht.
Socia.(485) Gheheel ist niet my uyt, soo ick word aenghekeken
    Van hem die yder een de tanden wil uytbreken.
Mercur.    Ick ruyck hier menschen vleesch, tot yemants groote schaed’.
Socia.    Och vliechter eenen reuck van my die tot hem gaet?
Mercur.Hy is niet ver van hier, maer was ver van te voren.
Socia.(490) Dat is een Toovenaer, hy weet het sonder hooren.
Socia.    Mijn vuysten jeucken my. Soc. Sijn sy op my ghemunt?
        Soo bid ick dat ghy eerst den muer wat slaghen gunt.
Mercur.Daer is my eene stem in d’ooren vlieghen comen.
Socia.Oh, waerom heb ick haer de vleughelen niet benomen?
[fol. C3r]
        (495) Ick heb een vlugghe stem. Merc. Stracx com ick op het paert,
Socia.    Altoos ick hebber gheen, ick bid dat ghy my spaert.
Mercur.Ick sal met vuysten hem, ’k sal hem te deegh beladen.
Socia.Ick ben noch moe van ’t schip, wilt u daerom beraden.
        De walgh die steeckt my noch, leegh can ick qualijck gaen
        (500) Hoe soudt dan zijn soo ick was erghens mee belaen?
Mercur.Ick weet niet wat voor stem my staech comt inde ooren?
Socia.Nu ben ick vry, ick denck hy moet een ander hooren.
        Altoos’k heet Socia. Merc. Ick weet niet hoe dat gaet.
        Ick weet niet wat voor stem mijn rechter oore slaet.
Socia.(505) Ick vreese dat ick sal mijn stemme dier becoopen,
    ’k Sal teghen sijne vuyst voor mijns stems slaghen loopen.
Mercur.    Siet daer hy comt tot my. Soc. Och hoe ben ick vervaert!
        Ick weet niet waer ick ben, of aen wat eynt der aerdt.
    Ah my ellendighen, ick can my niet beweghen:
    (510) De bootschap van mijn heer die blijft nu onderweghen.
        Doch ick sal teghen hem stout spreken ende staen,
        Opdat hy my mach sien voor eenen* cloeckaert aen.
Mercur.Ghy die Vulcanum draecht ghesloten in dien hooren,
    Waerheen? Soc. Wat vraecht ghy dat die elck verset de ooren?
Mercur.    (515) Zijt ghy een slaef, of vry? Soc. Al nae mijn harts belief.
Mercur.    Wat seght ghy? S. Dat seg ick. M. ’k Breeck u den kop ghy dief.
Socia.De waerheyt spaert ghy daer. Merc. Ick sal terstont wel maecken
    Dat metter waerheyt u mijn vuysten sullen raecken.
Socia.    Waer voor sou dat zijn goet? Merc. Segh my flox u begheer;
        (520) En wie ghy zijt. Soc. Ick ben een slave van mijn heer,
    En gae hier; hebt ghy nu meer seeckerheyt ghecreghen?
Mercur.Stracx leer ick u, de tongh soo stoutlijck niet beweghen.
Socia.    Dat kunt ghy niet ghedoen, ick house alst behoort.
Mercur.    Ghy deuchniet gaet ghy noch in’t snateren al voort?
    (525) Wat hebt ghy, seght my flocx ontrent dit huys verloren?
Socia.En ghy wat doet ghy hier? segh my dat van te voren.
Mercur.    Den Coninck Creo heeft ons hier ghestelt ter wacht.
Socia.    Hy doet wel dar hy soo op ’t huys mijns Heeren acht,
    Terwijl wy buyten zijn: maer wy zijn nu ghecomen,
    (530) Daerom wil ick dat u die moeyte sy benomen.
Mercur.     Ick weet niet wie ghy sijt, ick ken niet ’t huysgesin,
        Ghy sult met vriend’lijckheyt hier niet gheraecken in.
Socia.Ick ben hier slaef ten huys. Merc. Dat zijn al slechte saecken,
    Gaet ghy niet stracx van hier soo sal ick u hooch maecken.
Socia.    (535) Hoe sout ghy dat doch doen? Merc. Wilt ghy terstont niet gaen,
        Ick slae u dat ghy hier niet Gaet, maer Vliecht van daen.
Socia.Ick ben een vrient ten huys; Merc. Blijft ghy noch langer vragen
    Soo sult ghy crijghen hier gheen vriendelicke slaghen.
Socia.    Wilt ghy my dan, seght my, verbieden uyt het mijn?
Mercur.    (540) Wat seght ghy, ist u huys? Soc. Ick segh het soo te zijn.
Mercur.Seght doch wie is u heer? dat soud ick gaerne weten.
[fol. C3v]
Socia.Het is den Oversten, Amphitryo gheheeten,
        En Alcumenae man. Merc. Wat, wat, en hoe heet ghy?
Socia.    Sy hebben Socia ghenaemt te Theben my.
Mercur.(545) O esel comt ghy hier om soo ghelapt te lieghen?
    Comt ghy soo stoutelijck om my hier te bedrieghen?
Socia.    Met een ghelapten rock com’ ick, niet met bedrogh.
Mercur.    Ghy hanghebast, ghy fiel, ziet daer, daer liecht ghy noch:
    Ghy komt met voeten hier, maer niet met rock ghetreden.
Socia.(550) Ghy hebt ghelijck, ’t is zoo, ’t moet van my zijn beleden.
Mercur.    Crijcht voor die leughens slaech. Soc. Voorwaer, dat wil ick niet.
Mercur.    Wat sult ghy segghen, he? Soo ’t teghen danck gheschiet?
    Ick sal ’t voor seecker doen en niemand daer om vraghen,
    ’k Sal ’t uyt mijn eyghen sin en mijn believen waghen.
Socia.    (555) Om Godts wil bid ick u. Merc. Dat is voor dat ghy roemt
        Dat ghy zijt Socia, die ick zelfs ben, ghenoemt.
Socia.’k Ben een bedurven man. Merc. Dat is noch niet met allen
    Nae datter flus op u noch vuysten sullen vallen.
        Seght my wiens zijt ghy nu? Soc. Ick ben in u ghewelt:
        (560) Door slaghen hebt ghy my in uwe macht ghestelt.
    Helpt Borghers al te mael. Merc. Ghy schelm durft ghy noch krijten?
    Ghy moocht de reen daer van u comste herwaerts wijten.
        Wat hebt ghy hier te doen? Soc. Op datter er waer een mensch
        Dien ghy met vuysten sloeght, en stiet naer uwen wensch.
Mercur.(565) Wie zijt ghy? Soc. Socia, Amphitruonis slave.
Mercur.Dat woort verdient weerom, dat ick u slaghen gave.
        Ick ben dat, en niet ghy. Soc. Godt gaf dat het soo waer
        En dat ghy mijne vuyst als ick u wierdt gewaer.
Mercur.Kickt ghy noch? Soc. Neen; ick zwijgh. Merc. Seght my den naem dijns Heeren.
    (570) Ick noem hem anders niet dan soo ghy sult begheeren.
Mercur.    Wat nu, hoe heet ghy nu? Soc. Niet dan soo ghy my naemt.
Mercur.    Hoe comt dat ghy dan stracx met Socia voor quaemt?
    En van Amphitruo als uwen Heer verhaelde?
Socia.Ick bidt vergheeft my dat, vergheeft my, want ick dwaelde,
        (575) Amphitruo meend’ ick te segghen is mijn vrient.
Mercur.    Ick wist dat nevens my gheen Socia hier dient.
    My dunckt voorwaer ghy zyt van dollichheyt gheslaghen.
Socia.Oh! dat ick maer alleen niet had van u te claghen!
Mercur.    Ick ben dien Socia, ick ben daer van ghy praet.
Socia.    (580) ’k Bid dat ghy sonder slaen een woort my segghen laet.
Mercur.Laet ons voor weynich tijts te samen zijn in vreden.
Socia.Jae anders zwijch ick, mits u vuysten stercker smeden.
Mercur.    Seght al dat wat ghy wilt, en hebt gheen quaet vermoen.
Socia.    Ick sal het op u woort, en op u waerheyt doen.
Mercur.(585) Seer wel. Soc. Maer of weerom verkeerden uwe sinnen.
[fol. C4r]
Mercur.Soo moet Mercurius noyt Sociam beminnen.
Socia.    Hoort dan het gheen ick segh: ick mach nu vrijelijck
        Wtspreken, want ghy hebt tot slaen nu gheen ghelijck.
    Ick ben selfs Socia, ick ben alsoo gheheeten.
Mercur.(590) Ick sie wel ghy begint van nieus my weer te kreeten.
Socia.    Het is ghelijck ick segh. wy hebben t’saem verbont.
Mercur.    Ghy sult weer crijghen slaegh soo ghy niet hout u mont.
Socia.Ghy kunt doen dat ghy wilt, door dien ghy hebt meer crachten,
    Maer ick sal my nochtans dat niet te segghen wachten.
Mercur.    (595) Ick sal niet laten toe dat ghy mijn name neemt.
Socia.    Ick sal oock noyt staen toe dat ick het huys ben vreemt,
    Daer is ten onsen huys’ noyt Socia ghevonden,
    Als ick die uyt de haef hier henen ben ghesonden.
Mercur.    Fijn man ghy zijt niet wijs, ghy raest, ghy zijt heel dol.
Socia.    (600) Daer ghy my van beticht, daer zijt ghy selfs van vol.
    Wats’ dit? Ben ick niet selfs dien Socia, dien slave
    Die ben van dese nacht ghecomen uyt de have?
        Sendt my mijn heer niet hier? ben ick niet voor de deur?
        Draech ick niet de Lanteern? staet het my niet wel veur?
    (605) Spreeck ick niet? waeck ick niet? heeft hy my niet gheslaghen?
    Het is alsoo gheschiet: ick voel mijn huyt noch claghen.
        Hoe stae ick hier dan dus my selven en berae?
        Hoe comt dan dat ick niet recht in ons huys en gae?
Mercur.Wat seght ghy, in ons huys? Soc. Dat segh ick sonder vreesen.
Mercur.(610) ’t Gheen dat ghy hebt gheseyt, segh ick al valsch te wesen,
        Ick ben selfs uyt de haef, ghecomen vanden nacht.
        De stadt van Pterela die staet in onse macht:
    Wy hebbense verheert, het crijcksvolck der vyanden
    Is altemael verstroyt door cloeckheit van ons’ handen.
        (615) Mijn heer Amphitruo heeft Pteleram vermant,
        En hem ghesteken doot met sijne eyghen hant.
Socia.Ick twijfel grootelijcx aen my door dit te hooren,
    Hy weet het altemael van achteren tot vooren.
        Maer secht wat dat mijn heer van haer gheschoncken creech?
Mercur.    (620) Den Cop daer Pterela selfs uyt te drincken pleegh.
Socia.Hy seyt het, ’t is alsoo, dien Cop is hem ghegheven.
    Maer waer is nu daer nae, waer is den Cop ghebleven?
Mercur.    In een cleyn Cofferken is hy daer nae gheleyt.
        ’t Welck met sijn seghel selfs hy toeghesloten heyt.
Socia.(625) Seght wat den seghel ’was’? Merc: het waren de vier paerden
    En waeghen vande Son opclimmend’ vander aerden.
Socia.    Met reden wint hy my, hy wint my, ick belijt;
        Waer weet hy het van daen? Ick ben mijn name quijt,
    Maer ick moet evenwel hem nock een dinghe vraghen,
    (630) Daer niemant by en was, dat ghene menschen saghen,
        Soo ghy zijt Socia, soo seght my wat ghy deedt
        Alleenich in de Tent, terwijl ’theyrlegher streedt?
[fol. C4v]
    Soo ghy dat raden kunt, soo sal ick niet meer kijven,
    Maer laten Socia, u eyghen name blijven.
Mercur.    (635) Daer was een tonne wijns, daer heb ick* uytghetapt
        Een volle kan. Soc. Voorwaer hy heeft den wech betrapt
Mercur.Soo hy quam uit den stock, en hebse uitghesopen.
Socia.Ick denck voorwaer, hy was selfs inde kan gheslopen.
        ’t Is altemael gheschiet ghelijck ghy hebt gheseyt?
Mercur.    (640) Win ick dan niet den naem, seght mij, met goet bescheyt.
Socia.Secht ghy dat ick ’t niet ben? Merc. Waerom sou ick ’t niet segghen?
    Ghy hebt dat ghy ’t niet zijt my hooren wederlegghen.
Socia.    Ick zweer dat ick het ben, ick zweer by Iovis hooft.
Mercur.    ’k Sweer by Mercurium dat hy u niet ghelooft.
    (645) Want hy betrout my meer door mijne slechte woorden.
    Dan of hy veel ghebeers en zweerens van u hoorden.
Socia.    Soo ghy dan niet begheert dat ick ben Socia;
        Soo seght my hoe sal ick dan zijn ghenoemt hier na?
Mercur.Ick laet u Socia, als ik het moey ben, wesen,
    (650) Maer soo ghy nu niet wijckt, soo moocht ghy my wel vresen.
Socia.   ’t Is seecker mijn ghedaent, mijn wesen, al het mijn,
        Hy is my soo ghelijck als ick my selfs mach zijn.
    Hy is ghelijck van hoet, van cleeren, ooghen, handen,
    Van haer, van neus, van mont, van lippen, voeten, tanden,
        (655) Van beenen, kaken, kin, van hooft, van baert, van hals,
        Wat sal ick segghen meer? hy is ghelijck in als
    Soo sijnen rugh als mijn met roeyen is beschreven
    Soo zouwer gheen ghelijck ghelijcker kunnen leven.
        Maer als ick het nochtans bedenck in mijnen gheest
        (660) Ick ben den selven mensch die ick eerst ben gheweest:
    Ick heb verstant, gevoel, ik ken het huijs mijns heeren.
    Ick wil gaen cloppen aen al wil hy my schoon weeren.
Mercur.    Wel hoe wat wilt ghy doen, seght my waer ghy wilt heen?
Socia.    Nae mijnes heeren huijs daer wil henen treen.
Mercur.(665) Al waert ghy op ’t gespan van Iupiter geclommen,
    Soo sout ghy nu nochtans mijn vuysten niet ontcommen.
Socia.    Wel mach ick niet mijn vrou, mach ick niet segghen aen
        De bootschap die my is van mijnen heer ghedaen?
Mercur.Ick laet het gaerne toe wilt ghy de uwe spreken,
    (670) Maer zoo ghy my meer terght, ’k zal u de lendens breken.
Socia.    Ick wil veel liever gaen. Wat Duyvel mach het zijn?
        Wat iset dat my heeft ontrooft van eersten schijn?
    Waer heb ik dus verkeert, waer ben ik dus herboren,
    Waer heb ick mijn ghedaent, waer heb ickse verloren?
        (675) Ben ick ghebleven daer dat ick het niet en weet?
        Wat zal ick segghen dan, wat isser voor bescheet?
    Hy heeft heel mijn ghedaent: wat mach het doch bedieden?
    Noyt sal my naer mijn doot yet dierghelijkcx gheschieden.
[fol. D1r]
        Ick wil van stonden aen gaen naer de have weer,
        (680) En watter is geschiet vertellen aen mijn heer.
    Ten sy dat ick hem oock sal mogh’lijck zijn ontleken,
    Godt gheef dat hem ’t ghesicht als desen magh ontbreken.
        Godt gheef dat het ghebeur, Godt gheef dat het soo sy,
        Op dat ick mach alsoo uyt Slave, worden Vry.
    Socia binnen.


Mercurius.

    (685) Die saeck is my van daegh heel naer den sin ghegheven,
    Ik heb veel zwaricheyt van dese deur verdreven,
        Op dat mijn Vader mach doen dat hy wil in rust,
        Op hy haer omhels’ en kus naer sijnen lust.
    Den desen sal terstont gaen aen sijn heere claghen,
    (690) Dat hy van Socia is van syn huys gheslaghen:
        Amphitruo sijn heer sal meenen dat hy liecht,
        En niet is t’huys geweest, maer dat hy hem bedriecht.
    Ick sal ’t heel huysghesin met sotticheyt opvullen,
    Soo dat sy selfs niet van haer selfs weten sullen:
        (695) Tot dat mijn Vader sal gheheelijck zijn versaet,
        Tot dat hem sijnen lust gheheelijck flusch verlaet.
    Dan sullen sy eerst al, dan sullen sy eerst mercken
    Dat datter is gheschiet, en mijnes Vaders wercken.
        Amphitruo sal haer oncuyscheyt tijghen aen,
        (700) Maer Iupiter sal hem tot vreed’ weer doen verstaen.
    Voorts Alcumena sal, dat moet ick niet verzwijghen;
    Sy sal van desen dach twee kinders tseffens crijghen.
        ’t Een sal Amphitruoos, het ander Iovis zijn,
        Sy salse alle bey t’saem baren sonder pijn.
    (705) ’t Een is’ thien maenden oudt, het andere maer seven,
    Den grootsten Vader gaf het jonghste kint het leven,
        Den minsten ’t outste kint; dat is u nu bekent.
        Maer op dat nu de vrouw haer eer niet sy gheschent,
    Soo sal hy eyndelijck sich selven openbaren,
    (710) Hy sal, ghelijck ik segh, sich eyndelijck verclaren,
        Door dien het niet behoort, dat eenen Godt toelaet
        Dat sijn mispeuteren een sterflijck mensche schaedt.
    Ick wil nu wesen stil, en zwijghen van die saecken,
    Want my dunckt dat ick hoor de deure ginder craecken.
        (715) Den onwaerachtighen Amphitruo comt veur,
        Met syn gheleende vrouw, comt hy gins uyt de deur.


[fol. D1v]

Iupiter, Alcumena, Mercurius.

    Alcumena, ick gae heen, wilt sorgh voor alles draghen:
    Maer spaert u selven wat, ghy zijt nae by u daghen.
        Ick moet stracx gaen van hier, maer ’t ghene dat ghy baert
        (725) Ick bid u dat ghy het wel koestert en bewaert.
Alcumena.Waer toe, mijn man, waer toe, soo haest van hier gheweken?
Iupiter.Niet om dat my de walgh van ’t huys zou moghen steken;
        Maer, als een Oversten, niet by het Legher blijft
        Soo weet ghy datmen ’t quaet veel eer als ’t goet bedrijft.
Mercurius.(725) Hoort doch wat dat hy seght, dat is eerst een bedriegher
    Al is het schoon mijn Vaer, hy is noghtans een liegher.
Alcumena.    Ick sie het wel hoe seer ghy my hebt besint,
Iupiter.    Ick zweer u, dat mijn hart niet boven u bemint.
Mercur.Ick wed soo Iuno quam u overspel te weten,
    (730) Dat ghy wel wenschen sout Amphitruo te heten.
Alcumena.    Ick sou veel liever sulcx bevinden metter daet,
        Dan dat het woort alleen u uyt den monde gaet.
    Eer ’t bedde is verwermt gaet ghy weer van my wijcken,
    Ghy comt des nachts, en eer de morghen sich laet kijcken
        (735) Gaet ghy weerom van hier: hoe staet u doch dat aen?
Mercur.    Ick wil mijn Vader eens een weynich vleyen gaen.
    Voorwaer ik loove niet dat eenich mensch op aerden
    Soo seer zijn vrouw bemint, als hy, en hout in waerden
Iupiter.    Is dat niet weer het oud? Ghy schelm, gaet ghy niet deur?
        (740) Wat gaet u dat doch aen, wat hebt ghy daer mee veur?
    Waerom zwijght ghy niet stil? Stracx gheef ick u wat slaghen.
Alcumena.Ey neen. Iup. Sou ick van hem dat snateren verdraghen?
Mercur.    Niet wel en is gheluckt mijn eersten vleyery.
Iupiter.    Maer wat ghy seght, mijn vrouw, weest doch niet gram op my.
    (745) Ick hebbe heymelyck uyt ’t Legher my verlooren,
    Op dat ghy eerst uyt my de saeck gheheel mocht hooren;
        Dat soude altemael, het sou niet zijn gheschiet,
        Droech ick tot u, mijn vrouw, soo grooten liefde niet.
Mercur.Doet hy niet dat ick segh? hoort hem den honich strijcken
Iupiter.(750) Op datment dan niet merck, moet ick daar heen weer wijcken
        Op datmen niet van my tot achterdeel vertel,
        Dat ick ’t ghemeene best naer mijne vrouwe stel?
Alcumena.Ghy maeckt my weenende door u soo vroech afscheyen
Iupiter.Ey zwijght, ick kom haest weer, wilt daerom doch niet schreyen.
Alcumena.    (755) Dat Haest sal wesen langh. Iup. ’t Is teghen mijn begheer.
Alcumena.    Dat blijckt, want desen dach comt ghy, en keert oock weer.
Iupiter.Waerom hout ghy my vast? ’t is hoogh tijdt om te scheyden,
    ’k moet gaen eer dat den dach sijn paerden voort comt leyden.
        Nu dan neemt daer den Cop, die voor manhaftigheyt
[fol. D2r]
        (760) My van den vyant is ter eeren toegheleyt.
Alcumena.Ick wist niet waer soo langh u ouw manieren bleven?
    Dat’s even een gheschenck als daer ’t van wort ghegheven.
Mercur.    Neen seecker acht de gift soo cleyn oft weynich niet,
        Sy is wel waerdich haer aen welcke sy gheschiet.
Iupiter.(765) Swijght schelm of ick sal stracx lam slaen al uwe leden.
Alcumena.Weest doch om my op hem niet qualijcken te vreden.
Iupiter.    Ick laet het om u wil. Merc. Hoe straf is hy, en wreet
        Van liefd? Iup. Wilt ghy noch yet? Alc. Dat ghy my niet vergheet:
    Dat ghy in’t afsijn my staegh liefde toe sult draghen.
Mercur.(770) Mijn Heer ’t is tijdt om gaen. ziet het begint te daghen.
Iupiter.    Ick volghe, gaet ghy voor. wat is meer u begheert’?
Alcumena.    Dat ghy niet langh en blijft, maer haestich wederkeert.
Iupiter.Seer wel, het sal gheschien, laet niet u hert vercleynen,
    Ick sal hier eer zijn weer dan ghy het wel sout meynen.
        (775) Nu nacht ick laet u gaen, wijckt nu vry voor den dach,
        Dat hy met held’richeyt de menschen lichten mach.
    En soo veel als ghy hebt in langh ghegaen te voren,
    Dat soo veel wederom word’ van den dach verloren,
        En dat sy weder in ghelijcke lenghde staen.
        (780) Ick sal Mercurium gaen volghen achter aen.
    Binnen.
Continue

TVVEEDE BEDRIIF.

Amphitruo, Socia.

    COm flocx dicht achter my. Soc. Ick ben u aen de hielen.
Amphitr.Ick achte u te zijn den meesten aller fielen.
Socia.    Wel doch, wel waerom dat? Amph. Om dat ghy my seght an
        Dat noyt ghebeurt en is, noch oock ghebeuren can.
Socia.(785) Siet doch daer gaet ghy weer op uwe ouwe spooren,
    Dat ghy noyt van u volck en wilt de waerheyt hooren.
Amphitr.    Wat? schelm, hoe can dat zijn? ick sal wel eens terstont
        Die valsche vuyle tongh u snijden uyt den mont.
Socia.Seer wel, ick ben u slaef, doet al nae u begheeren,
    (790) Ghy sult nochtans van dat te segghen my niet weeren.
Amphitr.    Ghy stouten hanghebast, derft ghy op desen tijdt
        U segghen t’huys te zijn, daer ghy by my hier zijt?
[fol. D2v]
Socia.Ick segh u waer nochtans. Amph. De Duyvel moet u halen.
    Ick sal u met een stock den kop aen stucken malen.
Socia.    (795) Dat kunt ghy al wel doen, want ick ben uwen knecht.
Amphitr.    Begheckt ghy my scharluyn? dat ghy die dinghen seght
    Die noyt en zijn gheschiet, daer noyt is van ghelesen,
    Dat een den selven mensch sou op twee plaetsen wesen?
Socia.    Voorwaer ’t is als ick segh. Amph. Dat u Godt schenden moet.
Socia.    (800) Waer mee heb ick verdient dat ghy dien wensch my doet?
Amphitr.Ghy schelm spot ghy met my, en derft my dat noch vraghen?
Socia.Soo dat was waer, met recht sou ick het dan verdraghen.
        Ick segh soo ’t is ghebeurt, en ik en lieghe niet.
Amphitr.    Dien fiel moet droncken zijn. Soc. Oh oft dat was gheschiet!
Amphitr.(805) Ghy wenscht dat is. Soc. Ick? Amph. Jae. wie heeft u wijn geschoncken?
Socia.Ick heb te gheener plaets, en niet een drup ghedroncken.
Amphitr.    Wat mach dien man doch zijn? Soc. ’t Is nu thienmael gheseyt
        Dat ick nu ben te huys; (Is dat niet goet bescheyt?)
    En oock te saem by u. wel hoe? hebt ghy gheen ooren?
    (810) Is dat niet stijf ghenoech ghesproken om te hooren?
Amphitr.    Wacht u van my. Soc. Waerom? Amph. Gaet deur van my terstont,
        De Pest quelt u. Soc. Ick ben nochtans cloeck en ghesont:
    Ick ben welvarende aen alle mijne leden.
Amphitr.Ick sal ghy galghen-aes, ick sal u maken heden,
        (815) Soo ick mach comen t’huys, dat ghy soo wel niet vaert,
        Maer gantsch ellendigh zijn, ghelijck ghy oock zijt waert.
    Volght my na soo ghy wilt, en gaet voort in het ghecken,
    Ick sal u ’tlijf van daegh heel uyt malcand’ren recken,
        Voor dat ghy mijn ghebodt soo stoutelijck veracht,
        (820) En als het al om comt, noch met u Heere lacht.
Socia.Gheen quaet can van sijn heer een goet slaef meer beweghen,
    Dan als hem waerheyt wordt voor leughens overteghen;
Amphitr.    Hoe Duyvel kan het zijn (met reen sulcx wederleght)
        Dat ghy hier zijt en t’huys? dat wil ick dat ghy seght.
Socia.(825) Voorwaer ick ben by u, en ginder beyde t’samen,
    Hoe dat het toe mach gaen en kan ick selfs niet ramen.
        Soudt u dan niet zijn vreemt? Amph. Hoe sal ick dat verstaen.
Socia.    In wonder gaat het my, niet minder als u aen.
    Ick wou, soo helpen my de Goden van daer boven,
    (830) ’k Wou my, dien Socia, in’t eerste niet gheloven,
        Eer ick, hy Socia, my selfs dat heeft bediet.
        Hy heeft my al vertelt wat is te velt gheschiet:
    Oock heeft hy my den naem en de ghedaent ontnomen,
    Gheen melck en kan in verf t’saem over een soo comen,
        (835) Als ick dien Socia my selfs in als gheleeck:
        Want als ick flus int gaen wat voor my henen keeck,
    Als ghy my had te huys naer uwe vrouw ghesonden,
[fol. D3r]
    Soo heb ick daer my self eer icker quam ghevonden.
Amphitr.    Wat Duyvels-kop, is dit, zijt ghy quijt u verstant?
Socia.    (840) Ghy siet wel wat ick ben, ick stae u voor de hant.
Amphitr.Ick denck een quade hant heeft hem wat quaets ghegheven.
Socia.Dats waer, ick ben bynae van vuysten doot ghebleven.
Amphitr.    Wie heeft ghegheven u sijn vuysten op de koon?
Socia.    Ick selfs, my selfs, die nu te huys tot onsent woon.
Amphitr.(845) Seght niet dan dat ick vraegh, of’t hooft sal ick u breken,
    Wie is dien Socia, van welcken wy hier spreken?
Socia.    U slaef. Amph. Aen u heb ick ghenoech: en buyten dat,
        Ick heb noyt slaef als u van sulcken naem ghehadt.
Socia.Ghy sulter sien noch een als ghy u huys comt nader:
    (850) Die oock ghelijck ick heeft Davum tot een vader:
        Hy is al even eens als ick ben, om en om,
        Van wesen zijn wy een, en oock van ouderdom.
    Verdubbelt ben ick u. Amph. Dat zijn te vreemde saecken,
    Hebt ghy mijn vrouw ghesien? Soc. Ick kon niet in gheraecken.
Amphitr.    (855) Wat wasser in den wech? Wie hevet u belet?
Socia.    Dien Socia die my met vuysten heeft verplet.
Amphitr.Wie is dien Socia die u soo heeft gheslaghen?
Socia.Ick ben het selfs, segh ick. hoe langh sult ghy noch vraghen?
Amphitr.    Maer seght of ghy het niet ghedroomt hebt onder weegh?
Socia.    (860) Neen, ick verseecker u ’k was wacker doe ick ’t creegh.
    ’k Heb wacker hem ghesien, ’kheb wacker hem ghesproken,
    Hy heeft den besten hals my wacker schier ghebroken.
Amphitr.    Wie? Soc. Socia, segh ick, verstaet ghy niet mijn woort?
Amphitr.    Wie heefter immermeer meer beuselingh ghehoort?
    (865) Wie sou tot dat verstant sijn sinnen kunnen wennen?
Socia.Ghy sult eer langhe nu dien Sociam wel kennen.
Amphitr.    Ick moet dat eens besien. Comt laet ons binnen gaen.
        Maer sorght wel dat het goet wordt uyt het schip ghedaen.
Socia.Wel meent ghy dat ick niet soo veel en soude weten?
    (870) Ick sal het al wel doen, het is my niet vergheten.
        Ick heb niet u ghebodt ghedronken uyt als wijn.
Amphitr.    Godt gheef dat ghy flus seyt dat het al leughens zijn.
    Binnen.


Alcumena, Amphitruo, Socia,
Thessala.

    Is ’t niet een kleyne vreucht die hier is in het leven,
    In’t aensien van ’t verdriet dat daer wordt op ghegheven?
        (875) ’t Gaet seecker soo, het heeft de Goden soo behaeght,
        Dat moeyt en droevicheyt, de vreucht altoos naejaegt.
    Wanneer u eenigh goet somtijts comt te ghebeuren,
    Soo isser grooter quaet altoos voor uwe deuren.
        Want ick bevind’ dat selfs aen my nu te gheschien
[fol. D3v]
        (880) Die tot een weynigh vreucht mijn man heb moghen zien,
    En dat maer eenen nacht: Eer ’t licht ons is verschenen
    Is hy weerom van my ghegaen naer ’t legher henen.
        Door dien hy is van hier dien ick voor al bemin.
        Soo dunckt my dat ick nu hier gantsch alleenich bin.
    (885) Ick heb meer zwaricheyt door zijn vertreck ghecreghen,
    Als in zijn wedercomst was vrolijckheyt gheleghen.
        Maer dat is ’t gheen dat my weer wat vertroostingh gheeft,
        Dat zijnen vyant hy met eer verwonnen heeft.
    Laet hem noch vrijelijck van huys een weynich blijven,
    (890) Als maer weercomende zijn eere mach beclijven:
        Ick lijde zijn vertreck met een cloeckmoedicheyt,
        Als hy alleen den naem van overwinner heyt.
    Deucht is den besten loon, de deucht die gaet voor allen:
    ’t Sou altemael vergaen, om veer soudt allen vallen
        (895) Soo daer gheen deucht en waer, de deucht voert in haer hant,
        De Ouders, kinders, goet, ’t vry leven, ’t Vaderlant:
    De deucht begrijpt het al, wat cander meerder wesen?
    Hy heeft al wat hy wenscht, die wort van deucht ghepresen.
Amphitr.    Mijn vrouw sal zijn verblijt, voorwaer ick twijfel niet
        (900) Of sy sal zijn verheught, als sy haer man weer ziet:
    Ghelijck ick mede doe; en meest als sy sal hooren,
    Dat door my, tegen hoop, den vyant heeft verlooren.
Socia.    Wat dunckt u doch, mijn heer, wat dunckt u doch van my,
        Sal niet mijn vrijster oock zijn van mijn comste blij?
Alcumena.(905) Siet daer mijn man. Amph. Volght ghy. Alcu. Wel wat mach zijn de reden
    Dat hy, die flus had haest, alreed’ comt weer ghetreden?
        Of wil hy moghelijck versoecken mijn ghemoet?
        Ick ben voorwaer verblijt dat hy zijn comst soo spoet.
Socia.Mijn heer ’t sal beter zijn dat wy naar ’t schip weer keeren.
Amphitr.(910) Hoe soo? Soc. Want niemant sal ter maeltijt ons begheeren.
Amphitr.    Hoe comt u doch dat voor? Soc. Wy comen al te laet.
Amphitr.    Waerom? Soc. Om dat u vrouw voor deur versadicht staet.
Amphitr.Ick heb eer ick vertrock mijn vrouwe zwaer ghelaten.
Socia.Ah my! hey my! Amph. Waerom begint ghy dus te praten?
Socia.    (915) Ter rechter tijdt dunckt my com ick weer by u vrouw,
        Te huys, om dat ick haer ’t hantwater gheven souw.
Amphitr.Hebt ghy maer goeden moet. Soc. Maer wilt ghy eens wat hooren?
    De Duyvel hale my, Ick seght u van te vooren,
        In dien ick niet dien put den adem heel end’ al
        (920) Soo ick den eemer crijgh, en ’t leven nemen sal.
Amphitr.Een ander sal dat doen, en wilt daer voor niet vreesen.
    Comt volght my nae. Alc. My dunckt het sal behoorlick wesen
        Dat ick hem teghen trec. Amph. Mijn vrouwe weest ghegroet,
        Die ick alleenich wensch en draegh in mijn ghemoet:
[fol. D4r]
    (925) De beste diemen sou in Theben kunnen weten:
    Die oock de Burghers al met reden deughd’lijck heeten.
        Hebt ghy mijn lief altoos, hebt ghy gheweest ghesont?
Socia.    Hy wort niet meer ghegroet dunckt my dan als een hont.
Amphitr.Dat ick u zwangher sie, dat ick u, soo sie draghen
    (930) Dat is my seeckerlijck, ’t is my een goet behaghen.
Alcumena.    Waerom mach dat ghegroet soo spottelijck geschien,
        Als of ghy my niet hadt te vooren noch ghezien?
    Ghy groet my eveneens als oft was langh gheleden,
    En of ghy nu noch eerst quaemt uyt het schip ghetreden.
Amphitr.    (935) Ick heb niet dan van daegh mijn voet hier heen ghewent.
Alcumena.    Waer voor ist goet mijn Man dat ghy dat doch ontkent?
Amphitr.Om dat ick heb altoos de waerheyt spreken leeren.
Amphitr.t’Is onbehoorelijck zich willens af te keeren
        Van ’t goede datmen weet. Of ondersoeckt ghy my,
        (940) Hoe-danich dat mijn hart, hoe dat het is tot dy?
    Hoe comt ghy weer soo haest? Waerom hebt ghy ghelaten,
    Om ’t weer of voghel-vlucht te gaen naer u soldaten,
        Ghelijck ghy fluskens seyt? Amp. Wanneer is dat ghedaen?
Alcumena.    Gy quelt my sie ick wel; al langh, van stonden aen.
Amphitr.(945) Van stonden aen en langh: wat zijn doch dat voor woorden?
Alcumena.Ick schers, ghelijck ghy doet, die sulcx doen die sulcx hoorden.
        Ghy seght, ghy comt nu eerst, en zijt doch flus ghegaen.
Amphitr.    Hoort doch die mallichheyt, hoort doch haer spreken aen.
Socia.Voorwaer sy moet te vroegh zijn uyt den slaep ghecomen;
    (950) Laet haer weer slapen gaen. Amph. My dunckt dat sy moet droomen.
Alcumena.    Voorwaer ick droome niet, maer spreeck u wacker aen,
        En heb u voor den dach bey t’saem by mij sien staen.
Amphitr.In wat plaets? Alc. Hier in huys. Amph. Dat is voorwaer gheloghen.
Socia.Wie weet of ’t schip ons hier niet slapend’ heeft ghedroghen?
Amphitr.    (955) Wel staet ghy het oock toe? Soc. Ja wel mijn heer wat raet?
        En weet ghy niet soo ghy een dollen teghen staet,
    Dat dan de dollicheyt, dat sy noch sal vermeeren?
    Maer soo ghy hem verdraecht, soo sal sy van hem keeren.
Amphitr.    Ick zweer ick sal op haer uytstorten mijnen moet,
        (960) Die my ’thuyscomende, die my niet heeft ghegroet.
Socia.Soo ghy dat doet ghy sult den Wolf sijn slaep verstooren.
Amphitr.Swijght ghy. ick moet van haer, noch een woordt moet ick hooren.
Alcumena.    Vraeght al wat ghy begheert. Amph. Gheeft my hier op bescheyt,
        En seght of hoovaerdy u quelt, of sotticheyt?
Alcumena.(965) Maer Man hoe mooght ghy my doch sulcke dinghen vraghen?
Amphitr.Om dat ghy eertijts my pleeght eere toe te draghen
        En groeten alst behoort, en van de goey gheschiet:
[fol. D4v]
        Maar comende te huys speur ick dat in u niet.
Alcumena.Voor waer ’kheb gisteren u wellecom gheheeten;
    (970) Oock hoe ’t met u altoos gheweest was willen weten,
        Ick hebbe u ghekust, ghenomen by der hant.
Socia.    Hebt ghy mijn heer ghegroet? Alc. En u oock mede quant.
Socia.Mijn heer och wat sal hier, wat sal u wedervaren,
    Ick hoopte dat u vrouw een kint u soude baren,
        (975) Maer s’is niet zwaer van kindt. Amph. Wat dan? Soc. Van dollicheyt.
Alcumena.    Ghy schelm ghy sult voor ’t gheen dat ghy hebt gheseyt
    Soo u wort schult betaelt, te deghen krijghen slaghen
    Ghy sult verdienden loon voor sulcken werck weghdraghen:
        Want ick ben soo ick plach, en in den selven staet
        (980) En bid dat Juno my ghesond’lijck baren laet.
Amphitr.Seght ghy dat ik by u ben gisteren ghecomen
Alcumena.Ick segh het u noch eens. Amph. Jae moghelijck in ’t droomen.
Alcumena.    Neen wacker. Amph. Ah, ah my! Soc. Wat hebt ghy voor gebreck?
        Wat let u? Amph. Oh mijn vrouw, voorwaer mijn vrouw is gheck.
Socia.(985) Voor waer de dollicheyt, dunckt my, moet in haar woelen.
Amphitr.Seght doch wanneer hebt ghy dat eerst begost te voelen
Alcumena.    Ick ben wijs ende ghesont. Amph. Wel waerom seght ghy dan
        Dat ick hier gist’ren was, die eerst te nacht quam an?
    Ick heb gins inde haef den heelen nacht gheseten,
    (990) Ick heb gins inde haef ghedroncken en ghegheten.
        Niet eenen voet heb ick hier in het huys ghestelt
        Sint dat ick met mijn volck ghetrocken ben te velt
    En van den vyant heb de overhant ghekreghen.
Alcumena.Voor waer ghy by my hebt ghegheten en gheleghen
Amphitr.    (995) Hoe sal ik dat verstaen? seght my, wat seght ghy daer?
Alcumena.    Het ghene dat ick segh dat is alles waer.
Amphitr.Dees saecke niet altoos, ’k wil niet van and’re spreken.
Alcumena.Int kriecken van den dagh zijt ghy van hier gheweken
        Weer naer u crijghsvolck toe. Amph. Hoe mach doch dat toe gaen?
Socia.    (1000) Sy seyt wel, soo haer heught, sy gaet een droom verslaen.
    Maer weet ghy niet dat ghy had moeten strackx begheeren
    Dat Jupiter in’t goet die droomen wilde keeren
        En offerhande doen van Wieroock of soo iets?
Alcumena.    Wee u. Soc. Of ghy het deedt raeckt my in’t minste niet
Alcumena.(1005) Hoort doch wat ick van hem, jae onghestraft verdraeghe?
Amphitr.Swijght ghy. Hebt ghy my sien wech gaen van desen daghe?
Alcumena.    Wie heeft my dan gheseyt, wat is geschiet te velt?
Amphitr.    Weet ghy dat oock? Alc. Wel jae. Ghy hebt het my vertelt.
    Hoe ghy die groote stadt, met cracht hebt inghenomen.
    (1010) Hoe Pterela selfs is door u handt omghecomen.
[fol. E1r]
Amphitr.    Heb ick aen u van daegh daer van vermaent een woort?
Alcumena.    Jae ghy. selfs Socia die heeft het oock ghehoort.
Amphitr.Heb ick van daegh een woort daervan haer voorghedraghen?
Socia.Waer sou dat zijn gheschiet? Amph. Dat most ghy dese vraghen,
Socia.    (1015) Dat my ghedenckt altoos ghy hebt het niet ghedaen.
Alcumena.    ’t Sou wonder zijn dat hy u teghen soude staen.
Amphitr.Siet herwaerts Socia. Soc. Wat is nu u begheeren?
Amphitr.Dat ghy niet vleyen, maer de waerheyt sult beweeren.
        Hebt ghy van daegh uyt my ghehoort ’t geen dat sy seyt?
Socia.    (1020) Mijn heer, ick bid u doch, quelt u oock dollicheyt
    Dat ghy my vraghen comt een sulcke slechte rede?
    ’t Is ’t eerste dat ick nu haer sie, ghelijck ghy mede.
Amphitr.    Hoort ghy hem nu wel vrouw? Alc. Ja, maer hy lieght daer an.
Amphitr.    Ghelooft ghy hem dan niet, noch oock my uwen man?
Alcumena.(1025) Wel, souw ick yimanden meer dan my selfs ghelooven,
    Die het wel weet, en al ghesien heb daer-en-boven?
Amphitr.    Seght ghy van gisteren, dat ick u doen was by?
Alcumena.    Seght ghy dat ghy van daegh niet zijt ghegaen van my?
Amphitr.Jae ick. ick segh dat wy ons lant nu eerst’lijck raecken.
Alcumena.(1030) Jck bid u sult ghy oock wel derven my missaeken.
        Dat ghy den gouden Cop, eer dat ghy van my gonckt,
        (Daer mee ghy zijt begaeft) dat ghy dien Cop my schonkt?
Amphitr.Dat is al mee niet waer, doch had ick in ghedencken,
    Ghelijck ick oock noch doe, u daer mee te beschencken.
        (1035) Maer wie heeft u nochtans dat altemael gheseyt?
Alcumena.    Ick heb van u den Cop, en oock met een ’t bescheyt.
Amphitr.Wacht, wacht, dat sy dit weet moet vry wat vreemts beduyden.
    ’t En sy ghy flus by haer dat laten hebt verluyden.
Socia.    Ick heb haer niet gheseyt, Jae niet dan nu ghesien.
Amphitr.    (1040) Wat’s dit dan voor een mensch, wat maccher dan gheschien?
Alcumena.Begheert ghy hem ghehaelt om voorder niet te dwalen?
Amphitr.Jae ick. Alc. Gaet Thessala, gaet eens den Cop hier halen,
        Die my van mijnen man van daegh gheschoncken is.
Amphitr.    Hoort Socia. Het is de vreemste saeck ghewis,
    (1045) Soo sy den Cop ons toont, die yemant mocht weervaren.
Socia.Wel siet ghy hem my niet in’t kofferken bewaren,
        ’t Welck ghy beseghelt hebt? acht ghy haer noch soo veel?
Amphitr.    Laet my den seghel sien. Soc. Siet daer. Amph. Hy is noch heel.
Socia.Ey, waerom laet ghy haer niet als een dolle schouwen?
Amphitr.(1050) My dunckt voorwaer dat wy niet reden dat doen souwen.
        Want sy is warelijck vol van vies-vasery.
        Wat sal ick segghen meer? Thess. Houdt daer den Cop. Alc. Gheeft mij.
    Siet herwaerts nu, siet ghy, die loochent waer te wesen
    ’t Gheen dat nochtans soo is. Wordt het nu niet bewesen?
        (1055) Wordt nu de waerheyt niet met redenen beweert?
[fol. E1v]
        En is dit niet den Cop die u daer is vereert?
amphitr.O grootsten Iupiter! wat sie ick voor mijn ooghen?
    Het is met my ghedaen, ’t hart is my gans bewoghen,
        ’t Is seecker, ’t is dien Cop. Soc. Soo hy hier niet is in
        (1060) Soo is sy warelijck, sy is een Tooverin.
Amphitr.Laet dan het kistgen eens om dat te sien op stooten.
Socia.Waer toe? Het is al wel, ’tis alst behoort gheslooten.
        Ghy hebt een anderen Amphitruo ghebaert,
        Ick eenen Sociam, soo oock den Cop soo vaert,
    (1065) Soo sullen wy zijn al verdubbelt in ghelijcken.
amphitr.Ick wil het open doen, ick wil in ’t kistgen kijken.
Socia.    Siet op den seghel eerst soo ghy van sin soo zijt,
    Op dat ghy naeder hant de schult my niet en wijt.
amphitr.Doet op maer. Dese vrouw wil ons al ghecken maecken.
alcumena.(1070) Hoe souw ick, als van u, daer kunnen aen gheraecken?
amphitr.    Ick moet van dese saeck den rechten gront verstaen.
Socia.    O Iupiter, o Godt! amph. Wel, wel wat gaet u aen?
Socia.Den Cop is hier niet in. amph. Wat hoor ick? Soc. Waerheydt spreken.
amphitr.Die waerheyt, is hy wegh? sal u met pijn opbreken.
alcumena.    (1075) Den desen is niet wegh. amph. Van wien hebt ghy hem dan?
alcumena.    Van u die het my vraeght, van u heb ick hem man.
Socia.Ick hoor wel dat ghy my wat op de mouw wilt speten,
    Ghy zijt selfs heymelijck, doen ghy ’t my had gheheten,
        Gheloopen voor nae huys, haer u gheschenck ghedaen,
        (1080) En daer den seghel doen weerom ghehangen aen.
Amphitr.Ah my! wilt ghy noch oock haer dollicheyt vermeeren?
    Seght ghy, ghelijck als sy, mee van ons wederkeeren?
alcumena.    Ick seght. en soo ghy quaemt, hebt ghy my stracx ghegroet,
        En ick heb wederom u met een kus ontmoet.
amphitr.(1085) Dien kus hoor ick niet gaern’: Ick moet dat voorder weten.
alcumena.Ghy wiest u. amph. Wat daer nae. alc. Wy ginghen t’samen eten.
Socia.    Dat gaet al wonder wel: vraeght haer, vraeght soo al voort.
amphitr.    Waer voor sal zijn dat goet dat ghy mijn reden stoort?
alcumena.Ick sette my terstont naest uwe zijde neder.
Amphitr.(1090) Wat? nevens mijne zy? wel wat gheschach doen weder?
Socia.    Dat-mael staet my, voorwaer, dat-mael staet my niet aen.
amphitr.    Swijght ghy doch stil, laet haer al voort in’t spreken gaen?
    Wat is daer nae ghebeurt, als ’t mael nu was ghescheyden?
alcumena.Wy ginghen om u vaeck, te bedde met ons beyden.
amphitr.    (1095) Waer sliept ghy? alc. In het bed, en kamer daer ghy laeght.
Amphitr.Ghy hebt my daer by nae de koorts op’t lijf ghejaeght.
Socia.Wat is u Meester? wel? amph. Ick ben gheheel verdorven.
Socia.Hoe dus? amph. Spreeckt my niet aen; ick ben daer schier ghestorven.
Socia.    Wat let u? amph. Swaricheyt let my en al ellent.
[fol. E2r]
    (1100) In mijn afwesen is mijn vrouw haer eer gheschent.
Alcumena.Ick bid u, man, waerom moet ick van u sulcx hooren?
Amphitr.Wat man? laet dat valsch woort niet comen in mijn ooren.
Socia.    Dit is een saecke, die gheen mensch ghelooven souw,
        Soo desen uyt een man, gheworden is een vrouw.
Alcumena.(1105) Waerom ist dat ghy my die dinghen naer mooght gheven?
Amphitr.Vraeght ghy? het blijckt ghenoegh aen’tgeen ghy hebt bedreven.
Alcumena.    Hoe? heb ick yet verdient of quaet ghedaen daer an
        Dat ick gheslapen heb by u, by mijnen man?
Amphitr.Heb ick by u gheweest? wat onbeschaemder spreken!
    (1110) Neemt schaemte op te leen soo sy u mach ontbreken.
alcumena.    Die schande moet niet zijn in ons gheslacht gheschiet;
        Ghy mooght my tijghen aen, maer metter waerheyt niet.
Amphitr.O Godt ist moghelijck! is mijn ghedaent verdwenen?
    Kent ghy my dan niet wel? Soc. Ick souw het ymmers meenen.
Amphitr.    (1115) Heb ick niet gisteren mijn mael te scheep ghedaen?
Alcumena.    Ick heb ghetuyghen oock die mijn woort sullen staen.
Amphitr.Wat voor ghetuyghen doch? Alc. Ghetuyghen. Amph. Waer wil henen,
    Waer wil al dit ghetuygh? het is ghenoegh aen eenen.
        Dien knecht was daer alleen. Soc. Wat of dit doch bediet;
        (1120) Ten zy u in u afzijn sich als huysvader biet
    Noch een Amphitruo, die uytvoert al u saecken:
    Want mee aen het verstant is qualijcken te raecken
        Van mijnen Socia, doch dit is wel soo vreemt,
        Wat Toovenaer macht zijn die haer te quellen neemt?
Alcumena.(1125) Ick zweer u by het rijck des grooten Godts van boven,
    En Iuno, sijne vrouw, die ick altoos moet loven,
        Dat my, beneven u, gheen mensch die erghens leeft,
        Tot oneer met sijn lijf aen’tlijf gheraeckt en heeft.
amphitr.Och oft het gheen ghy seght waerachtigh mochte wesen!
Alcumena.(1130) Het is waer, maer vergheefs, want al wort het bewesen
        Nochtans ghelooft ghy’t niet. amph. Jae, maer ghy zijt een vrouw.
        Ghy zweert al stoutelijck. alc. Seght waerom ick niet souw?
    Een die onschuldigh is die mach wel stout’lijck zweeren.
amphitr.Al stout ghenoch. alc. Ghelijck toestaet een vrouw met eeren.
amphitr.    (1135) U eer wort wel betoont als ghy seght wat ghy doet.
Alcumena.    Het ghene datmen noemt acht ick gheen houlijcx goet:
    Maer eerbaerheyt, en schaemt, in lust sich matigh draghen,
    Godts vrees, der Oud’ren liefd’, eendrachtigheyt der maghen,
        U onderdanigh zijn, de goede voorderlijck.
Socia.    (1140) Is dat al waer, sy heeft de goet alghelijck.
amphitr.Ick weet niet wie ick ben, soo zijn versuft mijn sinnen.
Socia.Ghy zijt Amphitruo. Wilt dat doch niet beginnen
        Dat ghy u selven sout verliesen met den tijt,
        Men wordt nu licht verkeert, blijft liever die ghy zijt.
[fol. E2v]
Amphitr.(1145) Vrouw ick sal dese saeck noch dieper ondervraghen.
Alcumena.Dat mach ick waerelijck, dat mach ick wel verdragen.
Amphitr.    Maer of ick haelde hier u Neve Naucratem,
        Die met my comt, wilt ghy het oordeel gheven hem?
    Soo die u teghenspreeckt, wat sal u dan gheschieden?
    (1150) Sal ick met reden u het huys dan niet verbieden?
Alcumena.    Soo ick daer schult toe heb, soo ben ick wel te vreen.
Amphitr.    Seer wel, gaet ghy in huys ick sal naer ’t schip gaen heen.
Socia.Wy zijn hier nu alleen, seght nu een op mijn vraghe,
    Of hier een Socia, in huys mijn wesen draghe?
Alcumena.    (1155) Gaet flocx van my, ghy zijt ghelijck u heer een knecht.
Socia.    Seer wel, ick gae van hier, soo verre ghy ’t my seght.
Alcumena.Ick can het niet, voorwaer ick can het niet op eten
    Dat mijnen man my heeft dat leelijck stuck verweten.
        Dat schandelijcke feyt, maer hoe het is ghegaen,
        (1160) Sal ick uyt Naucrates mijn Neef eer langh verstaen.
    Binnen.

Continue

HET DERDE BEDRIIF.

Iupiter.

ICk ben Amphitruo die in het hooghste woone,
    Wiens Socia meed’ is Mercurius mijn soone.
        Somtijts als Iupiter keer ick mijn wesen om,
        Maer word’ Amphitruo als ick hier henen kom.
    (1165) Oock neme ick aen my veranderingh van kleeren.
    Nu kom ick op ’t Toonneel tot uwer aller eeren,
        Op dat ’t begonnen spel niet achterweghen blijf,
        En dat ick alle schand’ van Alcumena drijf.
    Die wordt van haren man tot onschult deur ghenomen,
    (1170) Want het was onghelijck soo ick op haer liet comen.
        Dat ick mishandelt heb. nu sal ick my doen an,
        Ghelijck ick heb gheseyt, als of ick was haer man.
    Ick sal het heele huys van desen dagh doen dwalen,
    Doch eyndelijck de saeck ghelijckse is, verhalen;
        (1175) Tot Alcumenae hulp. Ick sal haer sonder pijn
        Van bey de kinderen doen blijde moeder zijn.
    Ick sal haer, sonder ’wee, de kinders beyde gonnen:
    Soo datse van haer man, als heeft van my ghewonnen.
        Mercurius sal my terstont hier volghen naer,
        (1180) Of ick yet had van doen. Nu wil ick gaen tot haer.
    Binnen.

[fol. E3r]

Alcumena, Iupiter.

    Ick can van spijt in huys, ick can in huys niet blijven,
    Dat mijnen man my soo van oneer comt bekijven;
        Dat hy van schande my beticht en hoerery,
        En ’t gheen dat is gheschiet, seght dat gheloghen zy,
    (1185) En daer niet van en is dat wil hy my opdringhen.
    Meent hy dat ick in ’t goet sal nemen al die dinghen?
        Neen toch, ick sal het soo niet laten henen gaan
        Dat hy oneerbaerheyt my tijght onschuldigh aen.
    Ick wil dat tusschen ons of d’echte zy gebroken,
    (1190) Of dat het hem zy leet ’tgheen dat hy heeft ghesproken.
Iupiter.    Dat sy te willen seyt dat moet van my gheschien,
        Indien ick wil dat sy haer jonst my soude bien.
    Door dien mijn doen van flus Amphitruo was teghen,
    En hy onschuldigh heeft door my veel moeyt ghekreghen.
        (1195) Soo sal oock sijn ghekyf en ’t gheen hy heeft gheseyt
        Nu werden sonder schult op my weerom gheleyt.
Alcumena.Maer siet, daer sie ick hem die my soo stoutelijcken
    Van oneer heeft ghedorst en hoerery uytstrijcken.
Iupiter.    Hoort eens mijn vrouw, hoort eens, waerom staet ghy ghekeert?
alcumena.    (1200) Mijn hart is soo ghestelt, dat het sich altoos weert
    Sijn vyant aen te sien. Iup. Waer wil dat woort doch henen?
    Of ick u vyant waer. Alc. Dat segh ick naer mijn meenen,
        ’t En zy ghy my daer in weer leughenachtigh naemt.
Iupiter.    Voorwaer ghy hebt te veel, en al te grooten schaemt.
alcumena.(1205) Hout uwe handen af, wat hebt ghy my te raecken?
    Hadt ghy verstand ghenoegh, ghy sout gheen woorden maecken
        In ’t jock of ernst, met een die ghy ondeughdlijck acht.
Iupiter.    Ick hebt geseyt, nochtans niet waer te zijn ghedacht:
    En daerom com ick hier om my weer te verschoonen;
    (1210) Want ghy en kunt aen my gheen groter leet betoonen,
        Dan als ghy zijt vergramt; maer mocht ghy vraghen weer,
        Waerom hebt ghy ’t ghesegt? hoort dan: niet dat u eer
    My onbekent mocht zijn, maer hoe ghy’t sout verdraghen,
    Daerom wast my te doen, den knecht mooght ghy ’t wel vraghen.
        (1215) Vraeght het vry Sociam, hy sal ontkennen niet
        Dat het alleenlijck is met gheckerny gheschiet.
alcumena.Waerom is Naucrates mijn Neef nu wegh ghebleven?
    Die ghy segt dat met u ghetuyg’nis soude gheven.
Iupiter.    Soo ick uyt jockerny flus iry heb voorgheleyt
        (1220) Dat moet ghy nemen niet of ’t was in ernst gheseyt.
alcumena.Ick weet wel hoe my dat heeft in het hert ghespeten.
Iupiter.Om Godts wil bid ick u dat ghy het wilt vergheten.
alcumena.    Mijn kuyscheyt heeft ghenoegh u woorden valsch ghemaeckt;
        Nu ick dan uyt u boos vertrouwen ben gheraeckt.
[fol. E3v]
    (1225) Soo wil ick oock niet meer u boose woorden hooren.
    Vaert wel, gheeft my het goet dat ick had van te vooren,
        En hout u goet voor u. gheeft my een met-ghesel.
Iupiter.    Wel hoe? zyt ghy niet wijs. alc. Ick gae al evenwel,
    En sal onnooselheyt als een ghesel meed’ draghen.
Iupiter.(1230) Blijft doch, ’ksal doen een eedt, soo het is u behaghen,
        Ick sal doen eenen eedt, wilt ghy, dat ick mijn vrouw,
        Dat ick haer eerelijck en voor een kuysche houw.
    Ist sake dat ick dit segh sonder soo te meenen,
    Soo moet Iupyn noyt gunst Amphitruo verleenen.
Alcumena.    (1235) Neen, laet dat niet gheschien. Iup. Ick twijfel daer aen niet,
        Want desen eedt is u uyt een waer hert gheschiet.
    Heeft u de toornigheyt, heeft sy u nu begheven?
alcumena.Jae sy. Iup. Ghy doet seer wel, want in des menschen leven
        Gheschiet veel derghelijcx, sy hebben somtijts vreucht,
        (1240) En naer een kleynen tijt ist weder ongheneucht.
    ’t Gaet onvast altemael, ’tkomt altemael met vlaghen,
    Dan heeftmen vyantschap, dan ismen weer verdraghen.
        Maer soo de vrientschap komt alsoo te vallen neer,
        En dat die naerderhant in vrientschap komen weer,
    (1245) Soo zijn sy onderlingh noch eens soo wel te vreden,
    Sy zijn de helft meer vrient dan sy te vooren deden.
alcumena.    Ghy hebt niet wel ghedaen dat ghy het hebt gheseet.
        Nochtans ick lijd’ het gaern’ om dat het u is leet.
Iupiter.Gaet ghy naer binnen toe, laet suyveren de vaten,
    (1250) Op dat ick, voor dat my de Goden hebben laten
        Met voorspoet komen t’huys, mijn offerand’ voldoe.
Alcumena.    Dat sal ick doen. Iup. Sendt hier stracx Sociam nae toe,
    Op dat hy Blepharo mijn Stierman hier mach halen
    Ten eren. Dien sal ick doen hong’righ in ons dwalen,
        (1255) Als ick Amphitruo sal vatten by den kop.
Alcumena.    Wat seyt hy by sich selfs? maer siet de de deur gaet op.


Socia, Iupiter, Alcumena.

    Mijn heer ick kome hier of ghy yet wouwt ghebieden.
Iupiter.Ghy komt seer wel te pas. Soc. Wel is het by u lieden
        Nu wederom al vreed’? Ick ben voorwaer verblijt,
        (1260) Te sien, dat ghy te saem nu weer eendrachtigh zijt.
    Dat staet een goet slaef toe, in alles sich te draghen,
    Ghelijck zijn Meesters doen; zijn sy droef en verslaghen,
        Dat hy oock droevigh sy, indien sy zijn verheught,
        Dat hy dan van gheluck niet anders toon’dan vreught.
    (1265) Maer seght my doch recht uyt, ist nu al weder vrede?
Jupiter.Ghy weet wel dat ick dat uyt jockerny maer dede.
Socia.    Seyt ghy het maer uyt jock? ick hebt voor ernst ghehoort.
[fol. E4r]
Iupiter.    Mijn onschult is ghedaen, hy is niet meer verstoort.
Socia.Dats goet. Jup. Ick gae nu doen myn offerand’ daer binnen,
    (1270) Den Goden, voor dat sy my hebben laten winnen.
Socia.    ’t Is wonder wel ghedaen. Jup. Gaet naer den stierman ghy,
        en seght dat hy kom doen het middaghmael by my
Socia.’k Sal hier weer syn, eer ghy my daer te sijn sult meenen
    Socia binnen.
Iupiter.Comt haestighlijck weerom. alc. Wilt ghy dat ick gae heenen
        (1275) En alles waerdigh maeck? Jup. Jae gaet, en wilt toesien,
        Dat alles mach terstont, dat alles mach gheschien.
alcumena.Comt als het u ghelieft, nu ghy dat hebt ontzwooren,
    Het sal zijn altemael ghereet naer zyn behooren        alcum. binnen.
   
Iupiter.    Ghy doet seer wel, en soo een goede vrouw betaemt.
        (1280) Dees bey zijn nu vervoolt, oock yder, die my raemt
    Amphitruo te zijn: komt ghy nu, komt beneden
    Onwaren Socia, ghy hoort wel mijne reden,
        Al isset dat ghy schoon hier verre zijn van daen,
        En doet Amphitruo van dese deure gaen.
    (1285) Laet u dat zijn vermaent, ’kwil dat hy wordt bedroghen,
    Op dat mijn hart en sin haer lusten boeten moghen.
        Maeckt dat het nae mijn sin gheschie, ghy weet wel hoe,
        En neemt my waer, als ick my selben offer doe.
    Binnen.

Mercurius.

    Gaet al, wie dat ghy zijt, gaet al uyt mijne weghen.
    (1290) Gheen mensch raed ick soo stout, dat hy my kome teghen.
        Want waerom souw toch my het dreyghen niet toestaan,
        Soo het wordt van een slaef in spelen wel ghedaen.
    Wanneer hy heeft somwijl de tijdinghe vernomen,
    Dat een oudt grijsaert is, of een schip weer ghekomen.
        (1295) Mijn heer, is Iupiter; om hem kom ick hier heen.
        Daerom moet yder een my wijcken met meer reen.
    Mijn Vader roept nuy hier: ick kom, om sijn bevelen
    Als een goet soon te doen; ick weet hem wel te strelen,
        Ick por hem in sijn liefd, vernen hem, stae hem by,
        (1300) Ick ben, als het wel gaet, van sijnent, weghen bly.
    Ick segh hem wijs te zijn, soo ick hem sie beminnen:
    Ick weet het wel, soo hy voldoet sijn hart en sinnen.
        Het welck my nae te doen, ick alle menschen raed’,
        Als het alleenelijck maer niet en streckt tot schaed’.
    (1305) Nu wil hy, dat ick souw Aphitruo uytstrijcken,
    Hoe ick dat oock sal doen, sal u eer langhe blijcken.
        Ick sal dees Croon op ’thooft als droncken my doen aen,
        En klauteren gins op, en hem van hier doen gaen.
    Ick sal uyt nucht’ren hem ghelijck als droncken maecken.
[fol. E4v]
    (1310) Daer nae, sal Socia daer voor aen slaghen raecken.
        ’tGheen dat ick heb gherockt, sal hy afhaspelen.
        Wat vraegh ick doch daer nae, als ick ghedienstigh ben
    Mijn Vader, soo ’tbehoort. Maer hy komt t’huyswaerts treden,
    Ick sal hem aerdighlijck, hoort maer, uytstrijcken heden.
        (1315) Ick sal gaen kleden my als of ick droncken waer,
        En klimmen op het dack, en jaghen hem van daer.
   
    Binnen.

Continue

HET VIERDE BEDRIIF.

Amphitruo.

   
    ICk hebbe Naucratem die ick flus wilde spreken,
    Niet by het schip ghesien, waer mach hy erghens steken?
        Hy is van niet een mensch, in heel de stadt ghesien.
        (1320) Ick hebt ronsom nochtans, ick hebt gheweest bespien.
    Ick heb gheweest in Kerck, op Marckt, in alle hoecken,
    In Speelbaen, op stadt-Huys, ick ben moed’ van te soecken.
        Ick vind’ hem nerghens niet, nu gae ick naer mijn vrouw,
        Om dat ick van haer schand de reen voort weten souw.
    (1325) Want liever als ick dat soo heen sou laten sleuren,
    Wouw ick dat my terstont te sterven mocht ghebeuren.
        Wel siet de deur is toe. dit’s weer, maer wacht, ick klop.
        Hou, is hier niemant t’huys? doet ghy de deur niet op?
   


Mercurius, Amphitruo.

    Wie is hier aan de deur? amph. Ick bent. Merc. Wat’s van dit bennen?
Amphitr.(1330) Dat segh ick. Merc. Jupiter moet voor dien klop u schennen.
Amphitr.    Hoe soo? Merc. Alsoo, dat ghy ellendighlijcken moet
        U leven brenghen deur. amph. Wat Socia? Merc. ’t Is goet;
    Jae ick ben Socia, Ick ben alsoo gheheeten,
    Of meent ghy moghelijck dat ick het heb vergheeten!
        (1335) Wat wilt ghy nu! amph. Ghy schelm, vraeght ghy wat ik begheer?
Mercur.    Ghy hebt schier op de vloer de deur ghestooten neer.
    Ghy moest een open-hof dit huys te wesen meenen.
    Wat wilt ghy nu ghy nar? Of wat zijt ghy voor eenen?
Amphitr.    Vraeght ghy, o hanghebast, vraeght ghy my wie ick ben?
[fol. F1r]
        (1340) Ick sal doen gloeyen flus met roên u lendenen.
Mercur.My dunckt ghy hebt gheweest verquistend’ in u daghen.
Amphitr.Waerom? Merc. Ghy bedelt nu, in ouderdom, om slaghen.
Amphitr.    Slaef, ick sal, tot u pijn dat houden in ghedacht.
Mercur.    Ick offer dy. Amph. Hoe dat? Merc. Ellend’ ick voor u slacht.
Amphitr.(1345) Ghy deughniet, slacht ghy mij? ben ick de selfd’ ghebleven,
    ’k Sal voor een offerand’ u aen Saturnus gheven.
        Ick sal u slachten dat u rugh van zweepen roock.
        Comt schelm comt voor de deur. Merc. O ghy onnut ghespoock,
    Meent ghy door dreyghen my, meent ghy my te vervaren?
    (1350) Loopt ghy niet flocx van hier en laet het cloppen varen,
        Indien ghy dese deur noch eens maer aen en raeckt,
        Soo door u cleynste pinck dees deur noch eens maer kraecht,
    Ick sal u desen steen soo op dat backhuys douwen,
    Dat ghy met uwe tongh de tanden uyt sult spouwen.
amphitr.    (1355) Ghy galghen-aes sult ghy my van mijn huys doen gaen?
        Ick sal stracx gans de deur uyt het ghehinghe slaen.
Mercur.Gaet voort! Amph. Jae. Merc. Hout daer. Amph. Schelm, doet men sulcx sijn heeren?
    Ick sal u dat van daegh soo dapperlijck verleeren,
        Dat ghy ’t ghedencken sult. Merc. Ghy zijt versuft, out man.
amphitr.    (1360) Waerom? Merc. Dat ghy my siet voor uwen slave an.
amphitr.Waer sie ick u voor an? Merc. Loopt voor den Duyvel henen.
    Amphitruo ken ick voor heer, en anders gheenen.
amphitr.    Ben ick mijn wesen quijt? my dunckt hy kent my niet.
        Ick sal’t besien; seght doch voor wien dat ghy my siet?
    (1365) Ben ick den selven niet; Amphitruo gheheeten?
Mercur.Heb ick niet flus, out man, dat ghy suf zijt gheweeten,
        Dat ghy een ander vraeght wie dat ghy selver zijt?
        Ick raed’ u dat ghy gaet en ons u moeyt maeckt quijt,
    Op dat Amphitruo, die flus eerst quam, in rusten
    (1370) Voldoen mach met sijn vrouw, en boeten sijne lusten.
amphitr.    Wat vrouw? Merc. Alcumena. Amph. Wel wat man doch? Merc. Noch al meer?
        Weest my niet moeyelijck, Amphitruo mijn heer.
amphitr.Met wie is hy te bed? Merc. Siet dat ghy met uw vraghen,
    En met u spottery, u niet berockt wat slaghen.
Amphitr.    (1375) Ick bid u, Socia, ick bid u seght my dat.
Mercur.    Noch schoonder woordekens, by Alcumena. Amph. Wat?
    In eene kamer? Merc. Jae, dat meer is, ick sou meenen
    Sy ligghen lijf op lijf. Amph. Ellendigh! waer nu heenen?
Mercur.    Het is een groot profijt dat hy ellende heet:
        (1380) Want een vrouw uytgheleent, is even als besteet
    Een onvruchtbaren gront, te spitten en te spaden.
Amphitr.Maer Socia. Merc. Dat u mijn voeten ’t hart eens traden
        Met al u Socia. Amph. Ghy schelm, kent ghy my niet?
Mercur.    Ick ken u maer als een die my veel moeyte biet.
[fol. F1v]
    (1385) En die kijvage coopt. amph. Seght ghy noch als te vooren
    Dat ick u heer niet ben, laet ghy u noch al hooren?
Mercur.    Ghy zijt een sot, en niet mijn heer, wat wilt ghy nu?
        Hoe dickwils sal ick het noch moeten segghen u?
    Amphitruo die is by Alcumena slapen,
    (1390) Ick roep hem, tot u schaed’, hoor ick u noch eens gapen.
amphitr.    Jae brenght hem hier. De stadt, mijn vrou, en altemael,
        Het huys, het huysghesin, dat het de Duyvel hael.
Mercur.Ick sal hem roepen gaen, maer loopt ghy van te veuren
    Een weynigh op d’een zijd’, wijckt wat van onse deuren.
        (1395) Ick meen sijn offferand’ sal nu al zijn ghedaen.
        Valt ghy my moeyelick, soo sult ghy oock daer aen.
    Mercurius binnen.
amphitr.Wat mach ons huysghesin, o Godt wat macher wesen?
    Wat ongherusticheyt mach t’onsent zijn gheresen?
        Wat sie ick hier al niet? wat grooter vreemdicheyt!
Blepharo en    (1400) ’t Gheen van Arcadien wel eertijts is gheseyt,
Socia uyt.Dat soude ick, als nu, wel waer te wesen meenen;
    Dat daer in beesten zijn verkeert die van Athenen,
        En oock ghebleven soo, en noyt daer nae bekent.
Blepharo.    Wat is het, Socia, dat ghy my daer voorwent?
    (1405) Dat ghy tot uwent hebt een Sociam ghekreghen?
    Die u soo wel ghelijckt? ist soo: weet ghy ’t te deghen?
Socia.    Jae toch, maer hoort doch eens, wy zijn t’huys bey ghepaert
        Ick en Amphitruo, oft oock met u soo vaert?
    Het souw wel kunnen zijn; o Godt, dat het ghebeurde
    (1410) Dat u een Blepharo, als my gheschiet is, leurde!
        En dat ghy hong’righ, soo met vuysten wierdt gheraeckt,
        Dat ghy ’t ghelooven most, als ’t is met my ghemaeckt.
    Want ick die ginder ben, en con my niet verdraghen,
    Ick dien slaef heb my my selfs afgrijselijck gheslaghen.
Blepharo.    (1415) Het is voorwaer wat vreemts. maer laet ons rasser gaen,
        Ick sie Amphitruo, ons wachtend’, ginder staen.
    En oock, mijn buyck begint van ledigheyt te kraecken.
amphitr.Maer, isset oock soo vreemt? zijn dierghelijcke saecken
        Te Theben niet ghebeurt? heeft Cadmus niet dien helt
        (1420) De tanden van ’t Serpent, van Mars, ghesaeyt in ’t velt,
    Daer onvoorsienlijck uyt gheruste mans op stonden,
    Die met gheweer en lans sich onderlingh weer schonden?
        Is hy t’ Epiren niet in een Serpent verkeert?
        Ghelijck oock mee sijn vrouw? ’t Is soo van Godt begheert,
    (1425) Het is Godts schickinghe, de kloeckste van ons landen,
    Die vallen aldermeest voor haren loon in schanden.
        Ick moet wel lijdsaem zijn soo ’t my soo oock gheschiet.
        Verdraghen moet ick het, ick cander teghen niet.
Socia.Siet Blepharo. Bleph. Wat ist? Soc. Oh hoe mach het ghebeuren?
Blepharo.(1430) Wat? Soc. Siet mijn heer, hy gaet met toegesloten deuren.
[fol. F2r]
Blepharo.    Hy raept sich moghelijck wat honghers met het gaen.
Socia.    Hy heeft sorghvuldighlijck de deure toeghedaen,
Op dat den hongher hem daer uyt niet sou verrassen.
Blepharo.Wat snatert ghy? Soc. Ick weet van snateren noch bassen,
        (1435) Laet ons hier blijven staen en letten op sijn reen.
        Ick denck voorwaer dat hij sijn sinnen gaert by een.
amphitr.Hoe vreese ick dat Godt de eere sal uytveghen,
    Die ick heb buyten, door verwinninghe, verkreghen!
        Mijn huys is heel end’ al, het is gheheel beroert,
        (1440) Mijn vrouw, o ramp, is tot oneerbaarheyt vervoert.
    Sy heeft onreynigheyt, sy heeft oneer gheleden;
    Maer evenwel, het zijn te groote vreemdicheden,
        Het is te wonderbaer dat sy my thoont den Cop:
        Den seghel stont nochtans daer onghebroocken op.
    (1445) Dat meer is, sy heeft my van als bescheyt ghegheven,
    Hoe Pterela van my door cloeckheyt is ghebleven.
        Ha, ha, diet heeft gheseyt is Socia gheweest,
        Die oock flus teghen my soo heeft ghestelt de beest.
Socia.Ick heb hem, doch ongaern, van my daer hooren spreken,.
    (1450) Ey wacht wat. laet hem eerst sijn grammen moet wat breken.
amphitr.    Krijgh ick den schelm van daegh, ick sweer hem dat ghewis,
        Ick sal hem toonen, wat sijn heer bedrieghen is.
Socia.Hoort ghy hem wel? Blep. Jae ick. Soc. Het sal op my uyt breken
    Gaen wy tot hem, maer seght, weet ghy ’t ghemeene spreken?
Blepharo.    (1455) Van ’tgheen ghy segghen sult en weet ick niet met al:
        Maer ick gis wel by nae wat u gheschieden sal.
Socia.’t Is een ghemeen ghesegh, dat hongher, en langh wachten
    By brenghen grimmigheyt. Bleph. Dat souw ick oock soo achten:
        ’t Comt hier oock wel te pas; laet ons aenspreken hem.
        (1460) Amphitruo. Amph. Ick hoor daer Blepharonis stem:
    ’t Is wonder wat hy hier by my mach comen maecken,
    Doch comt hy wel te pas tot voordringh van mijn saecken,
        Om beter mijne vrouw haer schand’ te toonen aen.
        Seght Blepharo, waerom comt ghy tot my ghegaen?
Blepharo.(1465) Wel hoe Amphitruo, is u alreed’ vergheten
    Dat ghy, door Socia, my hebt ghenoyt ten eten,
        En van mijn schip ghehaelt? amph. ’t Is niet van my gheschiet.
        Maer waer is dien scharluyn? Bl. Wie? amp. Socia. Bl. Daer, siet
amphitr.Waer dan? Bleph. Siet ghy hem niet? Hy staet u voor de ooghen
amphitr.(1470) Ick sie van gramschap niet, soo heeft hy my bedroghen,
        Soo heeft hy my van daegh, als een sot, aengherandt.
        Ghy comt hier niet van daen dan voor een offerhandt.
    Laet my doen Blepharo. Bleph. Ick bid u, hoort my spreken.
amphitr.Ick hoor u, hout ghy dat. Soc. Wat mach u doch ghebreken?
        (1475) Com ick niet tijts ghenoch? Ick condt niet eer ghedoen,
        Met vleughels souw ick niet meer hebben kunnen spoen.
Blepharo.Hout op, wy hebben toch niet rasser kunnen loopen.
[fol. F2v]
Amphitr.Of ghy ghevloghen hebt, of dat ghy hebt ghekroopen,
        Is my ghelijcke veel, ick sal al evenwel
        (1480) Dien deughniet, daer hy is, verleeren voor dit spel:
    Siet daer het dack, en steen daer mee ick ben gheslaghen,
    ’t Huys toe, hem die is schult, en my diet moet verdraghen.
Blepharo.    Wat heeft hy u ghedaen? Amph. Vraeght ghy ’t? hy heeft de deur
        Ghesloten voor mijn neus, en laet my hier staen veur.
Socia.(1485) Heb ick u dat ghedaen? sout ghy my dat oplegghen?
Amphitr.Hebt ghy my niet ghedreyght? derft ghy daer teghen segghen?
Socia.    Waerom en sou ick niet? siet daer, ick com met een
        Die my ghetuyghen sal, daer ghy my flus sondt heen.
Amphitr.Wt wiens bevel hebt ghy’t ghedaen? of uyt wat reden?
Socia.(1490) Wt u diet vraegt. Amp. Wanneer? Soc. Flus, weynigh tijts geleden
        Als ghy waert wederom met uwe vrouw vereent.
Amphitr.    My dunckt ghy hebt van daegh u niet van mijn ghespeent.
Socia.Ick heb den heelen dagh ghedroncken, noch ghegheten.
    Ghy hadt de vaten my te suyveren gheheten,
        (1495) Om offerandt te doen, nu heb ick hem ghehaelt,
        Dat hy op ’t noenmael com, ghelijk ghy my bevaelt.
Amphitr.Hoort Blepharo; heb ick eens in het huys ghekeken,
    Of heeft hy my een woordt van ’t senden hooren spreken:
        Maer seght, waer liet ghy my? Soc. t’Huys by u vrouw, terstont
        (1500) Liep ick naer desen toe, daer ghy my henen sont.
    Dat is int al gheschiet, wy zijn nu al ghecomen,
    Ick heb u sint dien tijdt niet eens, als nu, vernomen.
Amphitr.    Ghy schelm, hoe op mijn vrouw? Ick zweer u, sonder straf
        Of groote zwarigheyt, gheraeckt ghy hier niet af.
Socia.(1505) Och Blepharo. Bleph. Gy nu, wilt dat doch laten varen,
    En hoort wat ick u segh. Amph. Om u sal ick hem sparen.
        Seght al wat ghy begheert. Bleph. ’t Is seker wonderbaer
        Dat hy my heeft vertelt, daer moet een Toovenaer
    Dit huys betooveren. Wilt u te deegh bevraghen
    (1510) Eer dat ghy desen bloet ellendigh maeckt met slaghen.
Amphitr.    Dats goeden raet, gaen wy, ’kwil dat ghy in dees saeck
        My, teghen mijne vrouw, sult wesen een voorspraeck.
Iupiter.Wie stoot met sulck ghewelt dees deur uyt hare haecken?
    Wie comt sulck straet-gherucht soo langh voor deure maecken?
        (1515) Soo ick hem crijgh, ick gheef hem tot een offerandt
        Den dooden zielen van het Theleboer landt.
    Daer is my naer den sin niet afgheloopen heden:
    Ick ben van Blepharo en Socia ghetreden,
        Op dat ick Naucrates, mijn Neve, spreken mocht,
        (1520) Dees’ zijn nu wegh, en hem vond’ ick niet hoe ick socht.
    Maer siet, ick siese daer, ick wil haer treden teghen,
    Indien sy moghelijck yet hadden nieus ghecreghen.
Socia.    Ey Blepharo siet gins, dat is mijn heer, siet daer,
        Die uyt het huys hier comt, dit is een Toovenaer.
Blepharo.(1525) O Godt! wat sie ick hier? dat is het niet, maer desen,
[fol. F3r]
    En soo’t nochtans die is, soo can het dees niet wesen,
        Soo sy niet dubbel zijn. Iup. Siet ginder comen gaen
        Mijn Knecht en Blepharo. Ick wil haer spreken aen,
    Comt ghy noch eyndelijcks Ick heb al lust te eten.
Socia.(1530) Heb ick niet wel dat dit een spoocker was gheweten?
amphitr.    Neen Borghers, ick sal hem die t’onsent soo verkeert,
        Die soo mijn vrouwe schaekt, die haer alsoo onteert.
Socia.Indien ghy hongher hebt, mijn Heer, ick com ghevloghen,
    Dan vuysten zijnde zat, daer mee ick ben ghesloghen.
amphitr.    (1535) Gaet ghy noch voort? Soc. Loopt ghy voor duysent Duyvelen,
        Ghy spoocker. Amph. Wat seght ghy? dat ick een spoocker ben?
    Crijght daer dan slaghen voor. Iup. Fijnman wat mach u letten,
    Dat ghy soo stoutelijck gheeft mijnen knecht soffletten?
amphitr.    Wat? isset uwen knecht? Iup. Ja het. Amph. Ghy lieght daer an.
        (1540) Gaet binnen Socia; terwijl ick desen man
    Opoffer, soo gaet ghy de Tafel maecken vaerdigh.
Socia.Ick ga. Amphitruo sal, meen ick, alsoo aerdigh,
        Amphitruonem slaen, als ick dien anderen Knecht,
        My selven heb ghedaen. terwijl duert haer ghevecht,
    (1545) Soo wil ick henen gaen naer binnen, om te passen,
    Dat daer de Schotels al, en Bekers zijn ghewassen.     Soc. binnen.
Iupiter.    Wat seght ghy? dat ick liegh? Am. Ghy liegt, segt of ghy’t hoort?
        Ghy schender van mijn huys. Iup. Voor dat vileynigh woort
    Sal ick u by dien hals, en by die ooren crijghen.
amphitr.(1550) Ah my ellendighen! Iup. Ghy had eerst moeten zwijghen.
Amphitr.    Och helpt my Blepharo. Bleph. Sy zijn soo seer ghelijck,
        Dat ik zelfs niet en weet op wiens zy dat ick wijck;
    Ick sal nochtans mijn best tot haer verdragh aenwenden.
    Amphitruo, wilt niet Amphitruonem schenden.
        (1555) Ey laet doch gaen den hals. Iup. Wat is het dat ghy seght?
        Is dit Amphitruo? Bleph. Jae toch, hy ist met recht.
    Een isser maer gheweest hier van te voren,
    Maer daer zijn nu uyt een, daer zijnder twee gheboren,
        Om dat ghy’t wesen wilt, en dat sijn aensichts schijn
        (1560) Oock niet toegelaten wil dat hy’t niet mee souw zijn.
    Daerom laet sijnen hals. Iup. Ick doet; maer dunckt u desen,
    Dunckt hy u, seght my doch, Amphitruo te wesen?
Blepharo.    Jae hy, en allebey. Amph. O Goden! waer hebt ghy
        Ghenomen desen dagh het aenghesicht van my?
    (1565) Seght my, derft ghy u voor Amphitruo uytgheven?
Iupiter.Seght ghy neen? Amph. Jae ick toch, want daer is my beneven,
        In Theben niet een mensch ghenaemt Amphitruo.
Iupiter.    Neen daer heet geenen mensch behalven my alsoo.
    Nu dan, laet Blepharo daer van het oordeel draghen.
Blepharo.(1570) ’k Salt can ick mercklijck doen; Seght gy eerst op mijn vraghen.
amphitr.    Seer wel. Bleph. Wat hiet ghy my eer dat den strijt gingh aen?
amphitr.    Dat vaerdigh waer het Schip, en ghy aen’t Roer souwdt staen.
[fol. F3v]
Iupiter.Op dat, indien ons volck wierdt op de vlucht ghedreven,
    Ick sonder zwaricheyt, my souw daer in begheven.
amphitr.    (1575) Op dat ghy maecken sout te wesen wel by ghelt.
Iupiter.    Wat wast voor ghelt? Blep. Swijght ghy: het is aen my gestelt.
    Seght, hebt ghy het ghetal van croonen wel onthouwen?
Iupiter.Vijf duysent warender. Bleph. Hy weet het, jae hy trouwen.
        Seght ghy my eens, hoe veel Philippen hadden wy?
amphitr.    (1580) Twee duysent. Iup. En daer noch eens soo veel stuyvers by.
Blepharo.Ghy weet het; een van bey heeft in de beurs ghesteken:
    Dat houw ick voor ghewis. Iup. Hoort my nu voorder spreken;
        Ick hebbe Pterelam, met dees’ handt, omghebracht,
        Den roof onthaelt, den Cop daer uyt by eertijds placht
    (1585) Te drincken, heb ick in een kistgen mee ghenomen,
    Gheschoncken aen mijn vrouw, soo haest ick was ghecomen,
        Met haer heb ick van daegh mijn offerhand’ ghedaen
        Ghewassen hier in huys en doen te bed ghegaen.
amphitr.Ah my! wat hoor ick hier? wat wonderbaerder saecke?
    (1590) Ick ben niet by my selfs: ick slaep t’saem, en ick waecke,
        Ick droom, en waecke bey: ick ben cloeck en ghesont,
        En sterf op eenen tijdt; ick leef en gae te gront.
    Ick ben Amphitruo, een Overst’ deser stede,
    Den Neef van Gorgophon, en vrient van Creon mede.
        (1595) Die eenen vyant ben van’t Theleboer lant,
        Die d’Acarnanes heb en Taphiers vermant.
Iupiter.Ick heb den Coninck selfs, door sterckt, ghenomen ’tleven,
    Ick hebt al Cephalo in heerschappy ghegheven.
        Ick ben het selvers die den vyant heb verstroyt.
        (1600) Mijn Vader hadden sy, Electrio, ghedoyt,
    En van mijn maagschap veel, sy hadden vele steden,
    Achajam, Phocidem, Altoliam, doorreden.
        Sy hadden overal, als rooveren, de zee
        Beset, d’Ionische, Egeesch, en Creetse mee.
amphitr.(1605) O Goden! ick en can my selven niet ghelooven,
    Soo seyt hy ’t, of hy ’t las van onderen tot booven.
        Siet Blepharo. Bleph. Daer is noch een saeck over maer:
        Soo ver als die gheschiet, soo zijt het bey te gaer.
Iupiter.Ick weet wel wat ghy noch wilt segghen: van het teecken
    (1610) In mijne rechte zijd’, van Pterela gestreken.
Blepharo.    Dat isset dat ick meen. Amph. Dat staet my seer wel an.
Iupiter.    Siet herwaarts, siet. Bleph. Laet sien, doet daer u cleeren van.
Iupiter.’t Is los, siet daer. Bleph. O Godt! wat sie ick voor mijn ooghen?
    Siet haer, ter selver plaets, bey ’t selve teecken tooghen,
        (1615) En’ troosken, soo de wond nu eerst is toeghegaen,
        Half blaen, wat sal ick doen? daer is gheen oordeel aen.
    Ghy mooght, soo langh ghy wilt u onderlinghe quellen,
    Ick moet wegh gaen van hier, ick heb wat te vertellen.
        Ick heb myn leven noyt yet dierghelijcx ghesien,
[fol. F4r]
        (1620) Ick heb soo vreemden saeck, noyt weten te gheschien.
amphitr.Ey Blepharo, wilt my hier als een voorspraeck blijven,
    En gaet niet wegh. Blep. Vaert wel, wat souw ick hier bedrijven?
        Ick weet selfs niet, wie ick een voorspraeck wesen souw.     Bl bin.
Iupiter.    Ick gae naer binnen, tot den arbeyt van mijn vrouw.     Iup. binn.
Amphitr.(1625) Ah my ellendighen! wat sal ick nu gaen maecken?
    Die gantsch verlaten ben van vrienden en voorspraecken.
        Ick zweer hem dat, bij Godt, wie dat hy is of niet,
        Dat sijn bedrieghery niet is vergheefs gheschiet;
    Want ick gae nu recht deur my voor den Coninck stellen,
    (1630) Om hem, soo ’t is gheschiet, de saecke te vertellen,
        Ick zweer dien Toovenaer, ick zweer ick sal hem wel
        Verleeren, dat hy maeckt tot onsent sulcken spel.
    Waer is hy? by mijn vrouw, denck ick, in huys gheweken.
    Wie mach meer van verdriet, als ick, in Theben spreken?
        (1635) Wat sal ick nu gaen doen, die yder ben ontkent,
        Die yder een bespot, naer sijnen lust, en schent.
    Ick heb vast inden sin, ick wil in huys gaen breken,
    Wie dat ick daer sal sien, ick salse al doot steken:
        Oft den eebreecker zy, of vrouw, of bestevaer,
        (1640) Of vaer, of knecht, of meyt, ick vraegher al niet naer.
    Jae sellif Iupiter en salt mijn niet beletten,
    Al waert oock dat haer al de Goden daer voor setten.
        Ick sal het doen alsoo als ick ’t heb in de sin;
        Nu gae ick recht door heen, en gae tot mijnent in.
    (1645) Holla! dat is ghemist, de deur is vast gheslooten,
    Amphitruo, helaes! die moet sijn hooft hier stooten.
        Het schijnt den Hemel wil mijn plaghen, en een straf
        Hanght over ’t hooft van mijn. De Aerde als een graf
Het begintOpent haer boesem om dit lichaem in te slocken,
te donderen,(1650) ’t Ghewullif duystert, en de donck’re wolcken rocken
blixemen    Van ’t Oost tot ’t West, de strenghe Donder-Godt die neyght,
en reghenen.    En met sijn Blixems licht hy al de werelt dreyght.
    ’t Is best* dat ick mijn hier gae schuylen voor sijn slaghen,
    Op hoope of ick ken ontvlien sijn zware plaghen.
                                                    Hy leyt sich tot slapen.


Bromia en Socia spreken achter de schermen, en komen
daer naer met een Wiegh op het Toonneel.

Bromia.*    (1655) Sa Socia, voor den dagh, wy hebben jou van doen.
Socia.    Hoe roepje Bromia? Brom. Dat jy niet ken vermoen
    Wat datter gaende is, Alcmena is bevallen*,
    En heeft twie jonghe soons. Soc. Nou mach ick recht uyt kallen,
        Nae reghen komt moy weer, nae nevel Sonne-schijn.
Bromia.*    (1660) En ick bin wel verblijdt dat sy is uyt de pijn.
Socia.Heer wat ien lieven kijnt, kijck wat ien groote jonghen.
Bromia.Denckt hoe gheluckigh dat hy is den dans ontsprongen,
[fol. F4v]
        Daar in sijn kleyne broer onnosel sterven most.
Socia.    De Duyvel hael de Haer die sulcken werck begost
    (1665) Te doen, hier in ons huys, men hoortse op te hanghen
    Kost mense krijghen. Brom. Ja, ’t waren vergifte Slanghen
        Die sy smeet in sijn Wiegh, en hebben hem ghedoot:
        Maer jonghen Hercules die was haer veels te snoot,
    En al te starrick, want hy kost haer hals omdrayen.
Hercules huylt.
Socia.(1670) Ras Bromia singht op, het kindt begint te schrayen.
Bromia.    Flux haelt de pap-pot, en komt rasjes weer om hier.
Socia.    Waer isse Bromia? Brom. Se hanght noch over ’t vier,
    En brenghse datelick, want ’t singhen vult gien darrem.
Hy brenght de pap-pot.
Socia.Daer is voor iens genoch, se is noch hiet en warrem.
Bromia.    (1675) Dat is recht Socia. gaep mannetjen gaep, gaept, gaept,
        En alsj’ jou buyck vol papjen hebt soo rust jou hooft en slaept,
Socia.Is dat eten? hy sou ien halven Os verslinnen,
    Ick miende dat ick schranse kost, hij sout mijn veer of* winnen.
Bromio.    Nou kijntje eet noch wat, dan sel ick singhe en wieghen,
        (1680) En decke jou dicht toe voort quelle van de Vlieghen.
    Sy singht.    Ho mannetjen ho,
                    Jy slaept in ’t Haver-stro,
                    Sterrift jou Vaertje jou Moertje is vro,
Bromia en                En slaetje dan weer ien ander Man aen
Socia raec-                (1685) Soo selle wy samen te Bruyloft gaen.
ken met Hercules in ’tslaep.                                Pophijne, pophijne


Iuno uyt.

    HA Iuno! wat een spijt doet u dien eyghen Broeder
    En echten Man Iupyn. Hemel blijft ghy sijn hoeder,
        En lijdt het onghelijck ’t welck hy betoont sijn vrouw?
        Goden kunt ghy aensien het overspel dat nou,
    (1690) En voor dees meer mael heeft den Donder-Godt bedreven;
    Heeft hy Aeuropam niet gheschaeckt, en daer beneven
        Majam, Atlantis kindt, waer by hy kreegh Mercuer?
        Laedam heeft hy beslapen in een Swaens natuer.
    Met Semele heeft hy ghepleeght het geyl ghemenghel/
    (1695) Waer door sy heeft ghebaert Bacchus dien droncken benghel.
        De dochter Inachi, Io, most van hem zijn
        Bevrucht. Wt dart’le lust teelden hy Proserpyn
    By Ceres, die gheschaeckt wert op de velde,
    Van Pluto d’Helsche Godt, die haer op sijn throon stelde
        (1700) Als koninginne van sijn vierigh vlamment Rijck.
        Heeft hy Latonam niet beslapen, daer hy gh’lijck
    By won Apollo en Diana, de Veldt-Goddinne?
[fol. G1r]
    Heeft hy by Danae, Perseum niet gaen winne,
        Als hy met goude reghen al haer minne won.
        (1705) Aegina ’t Coninghs kint ijn liefde oock verston,
    Als sy van hem ontfingh Aeacus den wack’re jonghen,
    Daer ’t Eylant Oenone soo vaeck heeft af ghesongen,
        En noch meer anderen die ick hier niet en noem,
        Heeft hy haer eer gherooft. Hoe menigh jeughdigh bloem
    (1710) Heeft hy ghepluckt, al eer dat Hymen gingh bereyen
    De Bruyloff-Feest, waer men de Bruyt sou gaen gheleyen,
        En offeren in Echt teghens natuer en maet,
        Hebt ghy noch boven dees met Alcmena u saet
    Ghemenght, en door de blixems cracht daer uyt doen comen,
    (1715) Dien Hercules, waer dat de wereldt voor sal schromen,
        Maer Iuno niet voor schroomt, sijn broeder leyt ter neer,
        Van Mens gheboren, en voor het fenijn te teer:
    Want haer vergiftigh sap en scharp-ghehaeckte tanghen,
    Bleven mits in sijn hart vast aen de vliesen hangen.
        (1720) Ick zweer dat dees sijn tongh en rugghe-graets ghewelt
        De asem en sijn siel sal pranghen, en gheknelt
    Sluyten de gheest in ’t lijf, vast boeyen al de aeren,
    Op dat gheen lucht daer in of uyt mach openbaren:
        Dus roep ick Goden hulp, en soo ghy mijn verlaet
        (1725) Bid ick de Helsche Furien dat sy mijn raet
    En hulp verlenen om dit Hoere-kindt te moorden.
    Vernufte Aeacus die soo veel sielen smoorden
        Door u subtijlen vont en scharpsinnigh verstant,
        Ick bid u dat ghy mijn reyckt u ghetrouwe hant,
    (1730) In ’t werck begoft van mijn, op dat ick mach vol-ende
    Mijn voorstel: en dit Wicht tot in den afgrondt sende.
        Dus Hel en Hem’len barst, blixem slaet met gheluyt,
        En schent dien eetbreker als een vervloeckte guyt.
    Vliet slibberigh Serpent, gebruyckt u starcke slepen,
    (1735) Noch rust niet voor ghy hebt de gorghel toe ghenepen
        Van’t machtigh Bastaert kint, en suyght het harte-bloet,
        Tot wraeck van over spel, soo is myn lust geboet.    Binnen.

Continue

HET VYFDE BEDRIIF.

Bromia, Amphitruo.

    TIs heel met my ghedaen: de hope van mijn leven,
    En al myn toeverlaet, heeft sich gheheel begheven,
        (1740) My dunckt dat alle dingh, de zee, de aerd’ de locht,
        My heeft in myn verderf, en ondergangh ghebrocht.
    Ah my ellendighe! ick weet niet wat beginnen,
[fol. G1v]
    Soo groote vreemdigheyt is ons weervaren binnen.
        Ah my ellendighe! mijn hart is gans benaut,
        (1745) Had ik wat water doch, ick ben gheheel verflaut.
    Ick ben gheheel end’ al, ick ben verdooft in d’ooren,
    Mijn hooft dat doet my seer, ick heb ’t ghesicht verlooren.
        Gheen vrouw ellendigher als ick, ter werelt niet:
        Soo is van desen dagh mijn vrouw wat vreemts gheschiet:
    (1750) Want alsoo haest sy nu in noot was van te baren,
    En badt de Goden aen: begon sich te verclaren
        Ghedruys, gheruys, ghekraeck, met donders groot ghewelt,
        Een yder, soo hy stont, wierdt op de aerd’ghevelt.
    Doen riep met luyder keel, ick weet niet wie ’t mocht wesen,
    (1755) Alcmena, hier is hulp voor u, wilt u niet vresen,
        Den grootsten Godt comt u, en d’uwe al te baet,
        Die neder licht door schrick, ick wil, dat ghy weer staet.
    Ick rechte my van d’aerd’, ’thuys docht my door ’tclaer schijnen
    Gheheel te staen in brant, gheheelijck te verdwijnen.
        (1760) Alcmena riep my toe; dat dee my schricken meer,
        Ick liep ras’heen tot haer, en vraeghde haer begheer.
    Doen sagh ick dat sy had twee Kinderen ghekreghen.
    Dat wist gheen van ons al, alsoo my neder seghen.
        Maer wat dien ouden man voor deur te ligghen maeckt?
        (1765) Souw hy van Iupiter wel mede zijn gheraeckt?
    Ick houw het sekerlyck, hy leyt daer als verwesen,
    Als eenen dooden mensch, laet sien: wie mach het wesen?
        Het is Amphitruo, het is voorwaer mijn heer.
        Amphitruo. Amph. Ah my, helaes! Brom. Ey recht u weer.
Amphitr.(1770) Het is met my heel uyt. Brom. Wilt my u hant doch langhen.
Amphitr.Wie hout my? Brom. Bromia, u meyt. Amph. Ick ben omvangen
        Met schrick en groote vrees, mijn lichaem om end’om,
        Soo ben ick flus gheraeckt van Iupiters ghebrom.
    ’t Hooft staet my anders niet, dan of ick uyt de kaken
    (1775) Van Acheron quam weer, maer wat comt ghy hier maken?
Bromia.    De selve vrees’ van u die heeft ons oock vervaert.
        Daer is ons t’uwent t’huys veel vreemts gheopenbaert.
    Ah my, Amphitruo! ick ben noch buyten sinnen.
Amphitr.Nu voort dan, seght my eens, wat is gheschiet daer binnen?
        (1780) Weet ghy wel dat ick ben Amphitruo u heer?
Bromia.    Jae ick, ick wetet wel. Amph. Besiet my wel, siet meer.
Bromia.Ick weet het wel. Amph. Dees is van al de Knechts en Vrouwen
    Die hare zinnen heeft, en haer verstant, behouwen.
Bromia.    Neen sy zijn waerelijck by hare zinnen al.
Amphitr.    (1785) Maer mijne vrouw maeckt my met haer oncuyscheyt mal.
Bromia.Maer ick sal stracx wel doen dat ghy sult anders segghen,
    En gheen onreynigheyt sult kunnen haer oplegghen.
        De tekens dienen u in’t cort daer van verclaert.
        Voor eerst, Alcmena heeft twee kinderen ghebaert.
[fol. G2r]
Amphitr.(1790) Wat seght ghy? heeft mijn vrouw twee kinderen ghekreghen?
Bromia.Jae sy. Amph. O Godt! ick ben verblijt van harent weghen.
Bromia.    Ick bid u, laet my doch in’t spreken varen voort,
        Dat ghy de gunstigheyt en voorderinghe hoort
    Der Goden tot u vrouw, en oock tot u met eenen.
Amphitr.(1795) Seght dan. Brom. Soo haest u vrouw van daegh begon te steenen,
        Soo haest, ghelijck dat plach, den weedom haer quam aen,
        Soo heeft sy haer ghebedt om hulp tot God gedaen.
    Met het bedeckte hooft, en cuysche reyne handen.
    Daer scheen u huys in’t eerst te vallen en te branden,
        (1800) Door’t Blixemen, en door des Donders groot geruys,
        Als oft was gout gheweest, soo stondt gheheel u huys.
Amphitr.Seght, wat is nae gheschiet, en laet het spotten varen.
Bromia.Terwijl dat soo al gingh, en u vrouw was int baren:
        Soo heeft gheen van ons al, uyt haer ghehoort gherucht,
        (1805) Gheen van ons allen heeft vernomen haer ghesucht.
    Soo is sy seker nu blij moeder sonder lijden.
Amphitr.Hoe sy aen my verdient, dat doet my noch verblijden.
Bromia.    Hoort wat dat ick u segh, en hout daer van u mont.
        Soo haest sy was verlost, soo heeft sy ons terstont
    (1810) De kinderen ghelanght, dat wyse souden spoelen,
    Wij hebben het begost, maer dat ghy quaemt te voelen
        Hoe groot dat is het kint, en sterck, dat ick nam aen,
        Het wou van niemant zijn in windelen ghedaen.
amphitr.Dat is te wonder vreemt, mach ick ’t maer wel gelooven.
    (1815) Ick acht ghewis, mijn vrouw heeft bystant van hier booven.
Bromia.    Ghy sult de vreemtheyt stracx noch achten eens soo groot,
        Als hy lagh in de Wiegh, soo quamen langhs een goot
    Twee Slanghen onversiens met manen neer ghevloghen,
    Die naer de locht terstont bey hare hoofden boghen.
amphitr.    (1820) Oh my! Brom. Zijt niet bevreest; de Slanghen hebben haer
        Ronsom ghekeert: als sy de kinders saghen daer,
    Soo sijn sy tot de Wiegh van stonden aen ghecomen,
    Ick heb de Wiegh van haer, sol over bol ghenomen,
        Wt vrees der kinderen, en voor my selven mee.
        (1825) Soo haest sulckx had ghesien den eenen van de twee:
    Soo is hy stoutelijck gheloopen naer de Slanghen,
    En heeftse alle bey elck in een handt ghevanghen.
Amphitr.    ’t Is al te vreemt, het is te vreeselijck bestaen,
        De woorden brenghen my alleen een schuddingh aen:
    (1830) Dat is gheschiet, seght doch, als hy se had ghegrepen?
Bromia.Het kint heeft allebey de Slanghen doot ghenepen.
        Daer nae riep tot u vrouw met een seer groot ghewelt.
Amphitr.    Wat mensche? Brom. Iupiter, des Hemels grootsten helt,
    Die alle menschen heeft en Goden tot sijn knapen;
    (1835) Die heeft gheseyt, dat hy Alcmenam heeft beslapen,
        En dat ghy Vader van den eenen soone zijt,
[fol. G2v]
        Maer hy van die verwon. Amph. Ick ben voorwaer verblijt,
    Dat ick mijn halve goet met Iupiter mach deelen.
    Gaet ghy in huys, en kuyst de vaten en platteelen,
        (1840) Op dat ick Iupiter versoenen moghe weer,
        En goede vreed van hem door offerhand’ begeer.         Brom. binn.
    Ick zal Tiresiam om goeden raedt gaen vraghen,
    En hem met een de saeck, soo ’t is geschiet, voordraghen.
        Maer wat of dat bediet? Wat of dat wesen mach?
        (1845) O Goden staet my by, wat grooter donderslagh!
       
                                        Iupiter.
       
    Amphitruo laet nu vervaertheyt verre wesen,
    Ick com u al tot hulp, ghy hoeft u niet te vresen,
        Laet de waerseggheren, laet haer bewaren al,
        Wat datter is geschiet, en wat geschieden sal,
    (1850) Sal ick hier spreken uyt, en beter u verclaren,
    Als Iupiter, dan sy, wie dat sy oock dan waren.
        Voor eerst, heb ick u vrouw tot mijn ghenucht gheschaeckt,
        En haer van eenen soon, als ghy oock, swaer ghemaeckt,
    Als ghy u reyse hebt naer ’t Legher toe ghenomen.
    (1855) Nu heeft sy sonder smert twee kinderen becomen.
        Der welcker een, dat sy van my ghewonnen heeft,
        Sal maken dat u naem in eeuwigheden leeft.
    Comt ghy met uwe vrouw Alcmena, weer in vrede,
    Dat ghy ’t haer wijten soudt en hebt ghy ghene rede,
        (1860) Sy heeft door mijn ghewelt, sy heeft het moeten doen.
        Ick gae nu wederom my naer den Hemel spoen.
                                                                        Iupiter na den Hemel.
       
                                            Amphitruo.
       
    Ick sal gaen tot mijn vrouw, en volghen dijn bevelen,
    Ick sal ’t Tiresiae, ick sal het hem al heelen.
        Hout doch maer de gheloft die ghy my hebt ghedaen.
        (1865) Wilt nu, om Iovis wil, met handt, en voeten staen.
       
                                            EYNDE.

Continue

Tekstkritiek:

fol. A2v Illic er staat: Illi
vs. 446: te moghen er staat: moghen