Joost van Breen. De swarte minnaers. Amsterdam, 1748 ca. (8°).
Uitgegeven door Marti Roos.
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton015520 — Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

Continue
[p. 1]

DE

SWARTE

MINNAERS,

KLUGT-SPEL

DOOR

JOOST VAN BREEN

(Al Rollende.)

[Opgeplakt vignet: (zittende Cupido met boog:)
De Min vindt middel
J. Wandelaar inv: et fecit.]

Voor de Liefhebbers.


[p. 2]

PERSONAADJEN.

RYER
   en  
GORIS.		}
}		Verlieft op Duyfjen.
FRIK. Verlooft met Duyfjen.
COENRAET. Zyn Jongen.
DUYFJE. Een Vryster.
STYN. Haar Moeder.
SCHOUT.
DIENAERS. Stom.
Continue
[p. 3]

RYER. FRICK.

Eerste uytkomst.

Ryer.  MAer zeeker Frickje, zou Duifje mijn niet beminnen?
Frick. O neen mijn lieve Maet, set dat vry uyt jou sinnen.
Ryer.  Wat schorter dan aen, ik heb immers Eer en Goet.
Frick. Maer malle Goris treet jou de schoen uyt de voet.
Ryer.  (5) Die kale Schoft is die dan zoo moy.
Frick. Neen, gy bent moyer en ryker.
Ryer.  O Potboef! wat benje een doortrapte Pluim-stryker;
          Wat zou zy met hem doen? ’kloof zy van zin berooft is.
Frick, Hy heeft het zelfs gezeit, dat hy met haar verlooft is.
Ryer.  ’k Vrees dat ik zwymen zal, wat moet een Mens al lijen,
          (10) Zie daar, was het geen schant, ik zouder wel om grijen.
Frick. Nou Ryer zyt te vreen, en maekt u zelfs niet quaet,
          Beveelt de zaak aan myn, ik weet voor u nog raet.
Ryer.  Ey Frick Oom doet je best.
Frick. ’t Zal aen mijn niet mankeren,
Ryer.  Zoo ik haar krijg, zal ik een Vaen voor jou spenderen:
Frick. (15) Je bent te rezoluyt, ik bid daar toch van zwijgt.
          ’k Zal maken door practijk, dat gy moy Duyfje krygt.
          Hier is een Tovenaar. geteelt in Barbaryen,
          Die heeft een aardig goet gebracht uyt Wallachyen;
          Hy zeyt dat Jupiter hem hier mee heeft gesmeert,
[p. 4]
          (20) Doen hy hem door de liefd’, hadt in een Swaen verkeert:
          En met dit zelfde nat, zal hy u aensicht strijken,
          Dat gy geen Ryer meer, maar Goris zult gelijken;
          Gaet dan by Duyf, en zegt dat gy van liefde brant,
          En steekt haer dan terstont u Trouwpenning in de hant;
          (25) Ik weet, zoo waer ik leef, ten zal u niet ontschieten,
          Zoo zult ghy Goris Bruyt, voor uwe Vrouw genieten.
Ryer.  Waar woont dees Tovenaer?
Frick. Hier in de Logen-straet,
          Daar is hy gelogeert, in ’t Huis van Pietje Praet.
Ryer.  Wanneer is hy wel t’huis?
Frick. Ontrent de Klok vier uren.
Ryer.  (30) ’k Wou dat ik by hem was, ik kan niet langer dueren.
          Ik springh van blijdschap op, myn lijf van vreugde beeft.
Frick. Onthout dat ghy de Man een goed vereeringh geeft.
Ryer.  ’t Komt op geen stuyver aen, ik zal dat Swijn wel wassen,
          Adieu ik ga dan heen.
Frick. Wilt op u tijt wel passen,
Ryer.  (35) En twijfelt daar niet aen. Och ik ben zoo verblyt,
          Nu krygh ik Duyfje weer, die mijn al was ontvryt         Binnen.
Frick. Gaet zotte Minnaar gaat, ghy zult u zelfs bedriegen,
          Ghy hebt haer alzo vast, als Duyven die daar vliegen,
          Ik heb dit sno bedrogh aen Goris ook geseyt,
          (40) Want zy zijn alle by verlieft op eene Meyt.
Hy klopt DUYFJE uyt.
Duyfje. Mijn Bruigom zijt ghy daer, hoe laat ghy mijn dus wachten?
[p. 5]
Frick. Schoon dat ik van u ben, ghy blijft in mijn gedachten.
          Ik wenste dat ik al in uwe armen lach..
Duyf. Ik derf het niet bestaen voor onse Bruylofs-dagh:
          (45) Gy hebt u Duyf verlost, mijn Ridder, mijn S. Joris,
          Waer hebt ghy dogh geweest?
Frick. By Ryer, en by Goris,
          ’k Zal maken dat zy u niet meer en spreken aen.
Duyf. Wat zult ghy hier in doen?
Frick. Hoor, wilt het wel verstaen:
          Ik zal door snode list, haar smeeren met wat Zuyvel,
          (50) Dat zy van aensight zijn, gelijk de swarte Duyvel;
          ’k Heb Goris wijs gemaakt, als dat ghy Ryer mint,
          En Ryer aengedient, als dat ghy Goris hebt besint,
          Als zy nu by u zijn, moet ghy u stemmig houden,
          Noemt elk zijn naem verkeert, belooft haer ook te trouwen,
          (55) Verdagvaert haer gelijk op een gezetten tijt,
          Zeght dat ghy horen zult wat dat u Moeder zeijt,*
          Zy zullen zonder fout, strakx weder by u komen*
          En zien zy dan elkaer, zal d’een voor d’ander schromen.
          Voort stuer ik om de Schout, en om quaet vermoen,
          (60) Heb ik myn Heer gezeit, dat ik dees pots zou doen:
          Hy heeft mijn ook belooft, en dat ter goeder trouwen,
          Dat hy, gelyk als ik, haer zou voor ’t Sotjen houwen,
          En nemen haer dan mee; want niemant langhs de straet
          Mach gaen in zulken schyn, of in een Maskeraet.
Duyf. (65) Dat hebje wel bedocht, mijn hert, mijn lief ik likje
          De Snot wel uyt je neus, ghy bent mijn eygen Frickje
          Omhelst mijn doch een reijs.
[p. 6]
Frick. Stelt dit nu aen een zy,
          Ik heb mijn tijt van doen, en kom u voort weer by,
          Beleght u woorden wel.
Duyf. Ik zal het zo wel stellen,
          (70) Dat zy haer leven mijn niet meer en zullen quellen.
Binnen
GORIS uyt.
Goris. Dat gaet na de Tovenaer, die mijn door kunst zal helpen aen de Meyt,
          Ik heb, om niet bevreest te zijn, een stoop Wijn in mijn pens geleyt.
          Wat droely of onse droge Ryer wel zal zeggen
          Als hy hoort dat ik mijn Poppe-goet in Duyfjens Nay-mant sal leggen.
          (75) Ik lagh als ik ’er om denk, ’k wert als een Mey-boom zo groen,
          ’k Meen dat hier wel Vryers zijn, die soo veel niet om haer Vryster souden doen,
          Zy vryen om de vreucht; want zo dra als zy een Maecht hebben bedrogen,
          Schueren zy haer gat, en komen nimmer meer onder haer ogen.
          Dan komter zo een kale Edelman, die de verlatene om ’t goet trout,
          (80) En die is noch blyt, dat hy een anders Kint voor zijn bloet hout.
          Ik meen dat niet te doen, mijn Duyfje zal ik trouwen.
          Zy is mijn zo lief, dat ik ’er wel in mijn hert zou douwen.
          Na mijn dunkt, so ben ik hier dichte by de straet,
          Ik magh gaen, want de Wijser op half vier staet.         Binnen
FRICK gekleet als een out Man COENRAET
als Hecate.
Frick. (85) Hebt ghy het al gehaelt, ’t geen ik u heb geboden?
[p. 7]
Coenraet. Ja Heer het is gereet, wat hier toe is van noden.
Frick. Doet als ik heb gezeyt, maekt eerder geen gewagh
          Voor ik roep Hekate, komt dan vry voor den dagh,
          Maekt dan een groot gedruys, wilt maer vrymoedigh stappen,
          (90) En geeft myn dan de pot met alle by de lappen.
Coen. Dat zal ik doen inijn Heer.
Frick. Past wel ter tegen op,
          Wis zal daar Goris zijn, ik ken hem aen de klop.
GORIS uyt.
Goris. Goeden dag Meester Tovenaer.
Frick. Wel wat is u begeeren?
Goris. Ik wilde wel dat ghy mijn voort wout transformeren.
Frick. (95) Hoe scheeren wy malkaer!
Goris. O neen, Frick heeft het mijn geseyt
          Dat ghy het wel kont doen, verschoont mijn stoutigheyt.
Frick. Spreek op, segh wat u deert?
Goris. Hoor ik zal het u verklaren,
          Ik heb een Meyt bezint, daer ik wel mee wou paren,
          Maer zy geeft my de schop, en neemt een ander aen,
          (100) Zo woud ik in de Schyn van haer beminde gaen.
Frick. Hoe is zijn Naem?
Goris. Ryer.
Frick. Waar woont hy?
Goris. Naest de gebrantmerckte Snyer,
          De Galgh hangter uyt, zijn Bestevaer was een Dief-lijer,
Frick. Ik ken die Vryer wel, zit hier een weynig neer,
          Ik stel mijn kunst in ’t werk.
Goris. Dat zal ik doen mijn Heer.
          (105) Ey lieve doet jou best, ik zal u wel betalen:
[p. 8]
          Maer tover niet dat ons de Nickers komen halen,
Frick. Zijt daar niet voor bevreest, ’k zal werken door een Kruyt
          Dat ghy dit soete dier zult krygen tot u Bruyt.
Goris. Maer eer dat ghy begint, moet ghy haer Naem ook weten;
Frick. (110) Die weet ik op een prik, wert zy niet Duyf geheten?
          Wat zegje neen of ja?
Goris. Ja, dat is zeeker waer,
          Dit lijkt voorwaer wel een gestudeerde Tovenaer.
FRICK begint te Tooveren.
Frick. O Pluto helpt myn nu, laet Canjert niet verlegen,
          En ghy ô Heyntje pik, wilt doch u Heer bewegen;
          (115) Hoe, isser geen gehoor? Alecto en Megeer,
          Die ik door myne Konst in dese roe besweer,
          Belast u helsche Bô met zyn vervloekte Kater,
          Dat hy myn brenght terstont vrouw Proserpinas Water,
          Verschynt hier voort by myn, eer ik het aard’-rijk neer stort.
Goris. (120) Zy zyn licht om een biertje of zitten aan ’t verkeer bort.
Frick. Waer blyfje Hecâte? daer gaet de Aarde open,
Goris. Och was de Deur niet toe, ik zou het voort ontlopen.
COENRAET uyt,
Coenraet. Hier komt ik heel verstoort, uyt ’t diepste van de Hel,
          En brengh ’t geen ghy begeert, door Plutoos hoog bevel.
          (125) Hebt ghy ydts meer van doen.
Frick. Nu niet, wilt voort vertrecken;             Coenraet binnen.
Goris. Dat ’s goet, laet hem maer gaen, met dat volk is geen gecken.
Frick. Nu is het alles klaer, kom voegje hier by myn
          En doet gelyk als ik, zo sult ghy niet bedrogen zyn,
[p. 9]
          Wast hier u aensight mee, wilt met de lap u drogen;
Goris droocht hem met een Lap daer Swartsel aen is.
Goris. (130) Dit lijkt wel Maegde pis, het bijt me in de ogen.
Frick. Spreek mijn dees woorden na; diabolum nigredine supero, en u dan drymael keert
          Houd op, het is gedaen, ghy zyt al gemetamorphoseert,
          Ik sweer die u van daegh zal op de straat ontmoetten,
          En Ryer kennen zal, die sal u voor hem groetten
Goris. (135) Gelijk ik hem zoo wel.
Frick. Perfeckt, ja op een draet,
          Dat ik hem niet en kon, ’k zou seggen hy hier staet.
Goris. Zie daer, dat is voor u, ik wens u een lang leven.
Goris Binnen*
Frick. Ik dank u Heer voor ’t geen dat ghy mijn hebt gegeven.
          Hou, Coenraet komt voort hier.         Coenraet uyt.
Coen. Hoe? is het al gedaan?
Frick. (140) Hy zietter even uyt gelijk een Moriaen;
Coen. Ik meen dat hy niet meer, zijn noot an u zal klagen.
Frick. Als Ryer hier nu is, zo komt mijn dan eens vragen,
          Wat dat ik hebben wil, daer mee hebt ghy gedaen,
          En ik zal dan met hem in d’ andere Kamer gaen.
Coen. (145) Maer maekt het niet te grof
Frick. ’k Zal haer noch anders foppen
          Wilt voort na binnen gaen, ik hoor daer jmant kloppen,
COENRAET binnen. RYER uyt.
Ryer.  Zyt gegroet Patroon.
Frick. Ghy desgelyks.
Ryer.  Woont hier niet een out Man
Frick. Gelijk ghy ziet mijn vrient;
Ryer.  Weetje niet of hy ook toveren kan,
Frick. Heel wel, ik ben het zelfs.
[p. 10]
Ryer.  Zo moet ik jou wat vertellen.
          (150) Hoort eens, ik heb mijn zin op een moye Meyt gaan stellen,
          Zy hadt mijn heel besint, ik was haer Serviteur,
          Nu laetse mijn staen, en een aar gaet metter deur.
          Zo kom ik vragen, of ghy door Konst zout konnen maken,
          Dat ik in haer Vryer veranderde, om zo aen haer te raken?
Frick. (155) Dat is een slechte Konst, blyft hier een weynig staen,
          Hier is een Droes ontrent, die moet ik wegh doen gaen,
          Hou holla Hecate.                             Coenraet uyt.
Coen. Wat is u wil.
Frick. Gaet na de Helsche Woning,
          En doet de Groetenis aen uwen opper Koning.
Coen. Ik vlieg voort na de Hel met Megeers swarte Col.        binnen.
Ryer.  (160) O mijn! ik word zo bangh, ik dray mijn Broek wel vol;
          Is hy al wegh?
Frick. Ja.
Ryer.  Hy maekt gants geen gestommel,
          Dat gelykt seeker al een goet hertigen Drommel.
Frick. Komt hier in dit vertrek, mijn werk is hier gedaen,
          Daar kont ghy mijn u zaek ter degen doen verstaen.       Binnen.
GORIS uyt.
Goris. (165) Dat is uyt de hel in Werelt, nu ben ik buyten vresen,
          Ik wou om geen Vaen in zulken benauheit wesen,
          Ik had mijn haest bekakt, ’t zweet liep mijn langs de huyt,
          Daer quam zulk een Bulle-bak, bloet! hy sagger zo olyk uyt,
          Hy had geen vat op mijn, want ik lijk van de vromen,
[p. 11]
          (170) Maer ik sweer, dat ik niet meer by die Tovenaer zal komen.
          ’t Heeft mijn een Ducaton met twee Hoofden gekost,
          Ik was blijdt dat ik van de Duyvels Knecht was verlost.
          Als ik de Meyt maer krijgh, zo is aen ’t gelt niet gelegen;
          Ik wou zeeker wel, dat mijn nu imant quam tegen,
          (175) Die mijn voor Ryer aensprak, zo was mijn hert te vreen,
          Zien ik wel, zo komt daer Frickje na mijn toetreen;
          ’t Zal mijn benieuwen, of hy mijn voor Ryer zal houwen.
FRICK. COENRAET.
Frick. Wel Ryer wat ik hoor, zult ghy met Duyfje trouwen;
          ’k Wens u dan veel geluks; wel hout een weynigh stal;
Goris. (180) Nu moet ik om jou laggen; wel Frick Oom, wordje mal;
          Ik ben Goris.
Frick. Dat jokje.
Goris. Ik wil het u niet zweeren,
          Ghy kent mijn immers wel aen deze bratte kleren.
Frick. Ik had’ het nooyt gelooft, hadt ghy ’t mijn niet gezeyt,
          Al wast de slimste Mensch, hy wiert hier door verleyt.
Goris. (185) Adieu, ik zal gaen zien of ik Duyf kan bekoren,
Frick en Coenraet slaen om een Hoek.
Frick. Laet ons hier blijven staen, om ’t Vryen eens te hooren.
GORIS klopt, DUYFJE doet de Deur open.
Goris. Ter goeder tijt Duyfje, woonje hier noch in deze Buert;
[p. 12]
Duyf. Ja Ryer, wy hebben ’t Huis al weer in gehuert.
Goris. Wie is ouwer, je Moer of ghy?
Duyf. Hebje dat al weer vergeeten?
Goris. (190) Ik hebze mijn leven niet gezien: Wel hoe zou ik dat weeten?
          Bloet Meysje, wat benje een rechtschaepen Tas;
          Ik wou dat ik met jou in de witte Doelen was.
          Alle Gecken laet varen, wille wy uyt liefde de Werelt eens vermeren.
Duyf. Ghy kunt praten, ’t is jammer datje Vaer jou niet heeft laten studeren;
Goris. (195) Ik heb verstants genoeg, al ben ik niet gestudeert,
          ’k Ben zo wijs als een Advocaet die te Parijs is gepromoveert.
Duif. Je bent een wijse Haen, maer je wilt geen Stront picken,
Goris. Ik heb jou zo lief, dat ik het mergh uyt jou darmen zou likken.
          Je gelijkt seeker wel ryk; hebje veel Cappitael;
          (200) Of slachtje de Biersteekers die mooy Huis-raet hebben, en in der daet zijnse kael.
Duyf. Hoor Ryer, die mijn trout, die sal het dan wel vinden;
Goris. Dat hebje also vast, als een Hoet vol stinkende Winden.
          ’k Hoop ommers niet dat mijn spreeken jou verveelt?
Duyf. In ’t minste niet.
Goris. Mijn Teefje het van daegh met onse pete Baess reutje gespeelt,
          (205) Ik beloofje, dat ik het beste Hontje voor u sal bewaren.
          Maer dat overgeslagen, benje noch niet gesint te paren?
Duyf. Wat zal ik seggen? daer is niemant die het mijn vraeght;
Goris. Maer segh de waerheit, benje noch al reyne Maeght?
[p. 13]
Duyf. Wel hoe Ryer, waer voor selje mijn langer houwen?
Goris. (210) Ziet, ik zouw niet garen op een gemaeyt Lant bouwen:
          ’t Is tegenswoordigh al een bedriegelyke tijt,
          Je weet qualyk of je een Hoer of een vrome Dochter vryt:
          Maer zie daer, wilje als een fraye Vrouw met mijn leven,
          Zo zal ik jou terstont deze Hantschoen op Trouw geven.
Duyf. (215) Wat zal ik hier in doen, och! och! wat gaet mijn aen?
          Het moetter nu eens uyt, ghy zijt mijn eyge Man,
          Myn Lief, myn Bruydegom, ghy bent alleen myn Vryer,*
          Ik ben op u versot, myn alderliefste Ryer.
Goris. Nou beckje zyt te vreen, ik neemje voor myn Wyf,
          (220) Ik zal jouw beminnen als het Hert in myn lyf.
          Huyl niet of ik huyl ook, ey wilje niet ontstellen,
Duif. Ik zal op heeter daet myn Moeder gaan vertellen,
          Als dat ik ben verlooft met u, myn Bruydegom.
Goris. Dat is goet myn schone Bruyt:
Duyf. Kom hier terstont weerom,
          (225) Zo zegh ik u bescheyt, maer laet myn doch niet wachten,*
Goris. Ik kom u strick strak by, en meen hier te vernachten.
          Adieu dan hertje Lief,
Duyf. Wel geeft myn eerst een Soen,
Goris. Als wy getrouwt bennen, ik derf dat noch niet doen.*           Duyfje binne.
          Dat Huwelyk is gemaekt, ik hoef niet meer te hopen,
          (230) Ny zal Ryer een blauwe Scheen aen Duyfje lopen.                Binnen.
[p. 14]
RYER uyt.
Ryer.  Dat werk is gedaen, nu ben ik buyten gevaer,
          Ik kom altyt niet weer by dien ouwen Tovenaer.
          Wat zal ’t al wesen? zie daer ik durf de Meyt niet vryen:
          Wat Weet ik van die Hoofse en Franse Cortosyen?
          (235) Ik zal daer evenwel op in hacken, doch met deucht en eer,
          Wil zy ’t niet doen, zy mach heenbruyen, en geven de Trouw-penningh weer;
          Die schyt,Juffers meenen dat men haer veel Eer hoort te bewysen.
          ’k Sal doen als de rest, en haer in der presentie prysen.
COENRAET uyt.
Coen. Vrient Goris zyt gegroet;
Ryer.  ’t schynt hy myn niet en kent.
Coen. (240) Myn Heer laet vragen hoe ghy met den Tovenaer gevaren bent?*
Ryer.  Heel wel, ik zal ’t hem flus altemael zelfs verclaren,
          Hoe dat ik met de Man, en Duifje ben gevaren.
Coen. ’k Zal hem dit zeggen gaen.                                   binnen.
Ryer.  Nu hoef ik geen meer blyk,
          Hy siet myn voor Goris aan, dat ’s een teeken dat ik hem lyck,
          (245) Ik mach gaen, en zien of ik dat spytig dingh kan bewegen,
          En zo niet, zo zal ik myn Naers (als de Banck-rottiers) aen de Poort vegen,
          En lopen na een ander, zo werden myn Voeten niet kout,
          Daer zynder wel zo veel, die noch niet zyn getrouwt.
[p. 15]
Hy klopt, DUYFJE uyt.
Ryer.  Goeden dagh Duyfje, wilt het myn nu doch vergeven
          (250) Dat ik zo stout by u kom.
Duyf. Daer is niet aen bedreven,
          Ik hou veel van een Praetjen, en van een goet Gezelschap,
Ryer.  Get hoe net benje gekleet, en hoe abel staet jou de Kap,
Duyf. Als een Koe een Doeckenhuyf; waer de Vryers al na kyken.
Ryer.  Men magh jou wel by de nette Capmaekster gelyken.
          (255) Ey geeft myn eens een Kus.
Duyf. Hoe Goris! wordje mal,
Ryer.  Wel neen, ik meent met ernst, myn Duyfje zonder gal.
          Hoe geluckig zal hy wesen, die met jouw zal trouwen,
Duyf. Ja Goris, ik zal myn wel buyten dat Gilt houwen.
          Wat scheyter mennich paer van Tafel en van Bet,
Ryer.  (260) Ja lichtmissen, die haer zin op Hoeren hebben gezet:
          O! tis zo playzierigh, heb ik wel horen seggen,
          Zo moeder-naeckt by elkaer op een Bet te leggen;
          Dan vatje malkaer in den arm met smeken en gesoen;
          Wat segje Duifje, wordje door myn praten niet groen?
Duyf. (265) Nou ghy bent een Staeltje, ghy weter van te kallen,
Ryer.  En alsje over negen Maanden in de craem komt te vallen,
          Dan smaekje eerst de vreucht, je eet niet als Kandeel,
          En Bier en Broot ook appelprut met Suyker en Kaneel
[p. 16]
          Je krycht een luyermant met linnen, beset met rare kantjes,
          (270) Als hulle, fleppen, feyteltjens en Navelbantjes:
          Elk wenst u veel geluckx metje Dochter of je Soon,
          Al ist Kint noch zo lelyk, zy zeggen tis uytermaten schoon:
          Je wert geëert, gedient, ghy hebt Princesse saken.
Duyf. Ghy sout door u praten een mensch wel gaende maken.
Ryer.  (275) Wel zie daer, ik geefje dese Rykxoort op Trouw.
          En neemt myn voorje Man, Ik neemje voor myn Vrouw.
Duyf. Och Goris, Goris och! ik moet het nu ontvouwen,
          Ghy zyt myn eygen Man, ik zal en wil u trouwen.
          Ey liefste staet myn by, ghy ziet dat ik in noot ben.
Ryer.  (280) Ik zal u niet verlaten, voor dat ik mors doot ben.
Duyf. Ik zal het gaen terstont myn Moeder openbaren,
          Als dat ik ben gesint met u myn lief te paren.
Ryer.  Seght dat ik ben heel ryk.
Duif. Komt hier terstont weerom,
Ryer.  Dat sal ik doen Vrouw Bruyt.
Duyf. Vaart wel myn Bruydegom.
Ryer.  (285) Die Meyt heb ik al wegh, dat quam door ’t aardigh vryen.
Binnen
Duyf, Daar komt myn Frickje aen, die mach ik liever lyen:
          Had ghy hier strakx geweest, ghy had u doodt gelacht;
Frick en Coenraet uyt
Frick. Ik heb het wel gesien, ik stingh hier op de Gracht,
          ’t Was wonder dat ghy u van laggen kost onthouwen;
[p. 17]
Duyf. (290) Zy gaven myn haer Trouw, ik swoer haer ook te trouwen.
Frick. Ik lagh mijn zeeker slap, de Buyk die doet myn seer,
Duyf. Kom gaan wy voort in huys, zy komen daadlijk weer
Frick. Zo hoort men t’allen tyt die Vogels te bedriegen.
          Die met haer Eyeren in andre nesten vliegen
Binnen
GORIS en RYER uyt.
Goris. (295) Nu zal ik eens genieten, daer ik zo langh om heb gebeen:
Ryer.  Nu zal ik haer trouwen, daer ik zo veel om heb geleen.
Goris. Hoe zal ik die geyle Duyf noch vatten in myn armen?
Ryer.  Hoe zal ik myn Eyer-korf in haar saghte Schoot verwarmen?
Goris. Hoe zal ik soenen en sabben, als zy by myn op het Bet leyt?
Ryer.  (300) Hoe zal ik laggen, als ik haer heb by de Vrolykheyt?
Goris. Hoe zal ik haar blanke Boesem met myn Handen streelen?
Ryer.  Hoe zal ik met Cupido in Venus Bogaert spelen?
Goris. Ik mach gaen, want ik weet dat Duyfje myn al wacht:
Ryer.  Dat gaet na de Bruyt, daer myn Hert en Ziel na tracht.
Goris. (305) Och help, wat zal dit zyn?
Ryer.  Och! wat zal dit beduyen?
Goris. Dat lykt wel een Bulle-back, die myn wat soekt te bruyen,
          Om dat ik Ryers Bruyt heb door bedrogh ontvryt,
Ryer.  Dit is den Geest die myn om Goris wil benyt.
[p. 18]
          Ey lieve laat myn gaen, ik zal Duyf nimmer trouwen;
Goris. (310) Och gaet maer hier van daen, ik laetse Ryer houwen,
          Ik min haar seeker niet, ’k sweer op myn Manlykheit,
Ryer.  ’t Is Goris eyge Vrouw, ik heb de bruy van de Meyt.
          Ey Droesje geeft gena, wilt myn dees fout vergeven,
Goris. Voorwaer ik ben geen Droes, och al myn leden beven,
          (315) Ik ben een goet Mans Kint.
Ryer.  Nu krygh ik weer wat moet;
          Maer is dat zeeker.
Goris. Zie daer, ik heb geen Paerdevoet:
          Maer wie zyt ghy?
Ryer  De Zoon van Geurt Slick, myn Naem is Ryer,
Goris. En ik ben Goris, myn Vaer is Hans de Hannekemayer:
Ryer.  Dat loof ik noch al niet, ik moest u eerst eens zien:
Goris. (320) Wel komt dan dichter by en wilt voor myn niet vlien.
Ryer.  Zo ghy een goet Mensch zyt, zo komt vry daad’lyk anme,
Goris. En zyt ghy Heyntjepick, zo gaet vry daad’lyk vanme.
Ryer.  O neen die ben ik niet, kom hier terstont by myn,
Goris. Kom ghy hier eerst, en wild zonder vreese zyn.
Ryer.  (325) Ik sweer by wit en swart, dat ik ben van de vromen,
Goris. Op dese groote Vloek, zal ik nu by u komen.
          Hoe Ryer, wat is dit? waerom zyt ghy dus swart?
Ryer.  Hoe ik?
          Wel Goris wordje mal? je bent zelfs zo swart als pik.
[p. 19]
Goris. Dat Frick de Drommel hael,
Ryer.  St. Felten moet hem schennen:
Goris. (330) Ik geloof seker dat wy alle by swart bennen,
Ryer.  Ik voel en zien het wel, het is maer al te waer.
Goris. Zo zyn wy bedrogen door Frick en dien ouwen Tovenaer.
Ryer.  Ik klaagh het aan de Schouwt.
Goris. O neen die mocht ons nyppen,
          Gaen wy na Duyfjen toe, en stellen daer de pyppen,
          (335) Ik weet dat Frick daer is.
Ryer.  Ik werd’ van spyt schier mal,
          Hy raekter nu om kout, het ruyntje moet van stal,
Zy kloppen, DUYFJEN uyt het Venster.
Goris. Klop wakker aen.
Duyf. Wie komt ons hier verstoren?
          Mortje, Mortje, Mortje, hier zyn twee swarte Moren,
          Die willen tegens dank hier komen in ons Huys.     Steyn uyt.
Styn. (340) Wel wat geroep is dit? wie maekt hier dit gedruys?
Goris. Dat doen wy.
Styn. Wel Lantlopers wat is jou begeren?
Ryer.  Ghy selt Frick hier leveren, of wy zullen u affronteren.
Styn. Ik scheyt een reys in jou, en ben voor jou niet bangh,
Ryer.  Zie daer, dat ik dorst, ik gafje een Snee in de wangh.
Styn. (345) Je bent niet slim genoeg, je moest jou guytery beter beleggen,
          Loop na Houtewael, wy laten ons hier geen geluck zeggen.
Goris. De Duyker hael dat Wyf, zy ziet ons voor Heydens aen.
[p. 20]
Ryer.  O Goris wy zyn betovert, kom laet ons liever gaen.
Goris. Voort Duyf, wilt myn de Hantschoen die ik u gaf weer geven,
Ryer.  (350) En myn dertiendalf, of het kost u beyde leven.
Duyf. Ik kenje niet, en weet van Hantschoen noch van gelt,
          Frickje, Frickje, zy doen myn hier kracht en gewelt,
FRICK en COENRAET uyt.
Styn. Loop ofje raeckt om hals;
Frick. Wie durft myn Bruytje raken,
Goris. Ik, Hontsfot, waerom hebje ons dus swart laten maken?
Frick. (355) Ik ken u geen van bey, je bent het spoor al mis.
Ryer.  Weetje niet dat ik Ryer ben, en dat dit Goris is.
Frick. ’k En sagh u noyt als nu, ’k geloof ghy myn wat scheert,
          Ik heb myn leven by geen Moriaens verkeert.
          Wech onbesneden Guyts met uwe platte Neusen.
Ryer.  (360) Schoon dat ik ben Mannist, ik zou nu wel eens Geusen,
          Waert ghy in onse macht, wy brachten u tot schant.
Goris. Benje een vroom Soldaet, zo lecht jou degen uyt de Hant,
Frick. Ghy zult, o Bedelaers! het met de Doot bekopen;
Ryer.  Hout Goris, blyf maer staen, of ik zal ’t mee ontlopen,
Duyf. (365) Ey laet de Turken gaen, hoe maekt ghy u dus quaet.
Goris. Kom alsje wilt onder te leggen, neemt die Hoer vry te baet.
Frick. Wat segje daer jou Fun, ik zal u dat vergelden,
          Dat ghy myn weerde Bruyt, derft voor een Hoer uytschelden.
[p. 21]
Ryer.  O Bedrieger! ik sel jou noch kerven als een Vis,
          (370) Ik salje villen als een Os, en leggen jou in warme Pis.
Frick. Voort Coenraet haelt de Schout, en wilt haer maer verklicken,
Goris. Ghy de Schout, Duyf en haer Moer die mogen onse poort eens licken.
Coenraet Binnen.
Frick. Ey laet myn los, o spyt! ik wert te veel getart;
Ryer.  Dat ik wist dat hy niet sterven zou, ik stak dit Mes in zyn Hart,
Styn. (375) Steek het eerst in gedrete moor, en likt dan aen je Mesje;
Goris. Dat magh jou Dochter de Hoer doen, verstaje dat wel Besje?
Styn. Wech na Bengale toe, by jou Moer de Swartin,
Goris. Die is also goet als ghy, o jouw ouwe Hoere-waerdin,
COENRAET, SCHOUT en DIENAERS.
Schout. Wel wat is hier te doen?
Ryer.  Dat zieje voor jou Oogen,
          (380) Dese Schelm die heeft ons alle by schandigh bedrogen.
Schout. Waer mee?
Goris. Waer mee? dat hy ons dus swart heeft gemaekt.
          Bloet Schout Oom, kanje maken dat hy in heghtenis raekt,
          Wy sullen jou elk een een brave Vereeringh langen.
Schout. Om giften noch geschenk en mach ick niemant vangen:
          (385) Ik kan dit niet verstaen, kent ghy dees swarte Lien,
Frick. Gelyk ghy denken kunt, ik hebje noyt gesien.
Styn. Myn Heer, zy hebben door gewelt ons zo doen verschricken,
          Dat myn swanger Kint schier in haer aam sou sticken:
[p. 22]
          Zy trocken haer Messen, en scholden myn Dogter voor een Hoer,
          (390) Die onder myn Hert heeft gelegen, want ik ben haar vlayselyke Moer.
Schout. Weest maer een weynigh stil, ik sal haer ondervragen.
          Hoe is u Naem?
Ryer.  Ryer.
Schout. O schelm gy zyt vals.
          Hoe is de uwen?
Goris. Goris.
Schout. Dat liegje door jou hals;
Ryer.  Je kent ons immers wel, wy zyn eerlyke Gesellen.
Schout. (395) Ik zal jou leren Messen trecken, en hier de pypen stellen,
          En dat in dese schyn. Sa Dienaers vat se aen.
Ryer.  Hoe myn Heer, wy hebben geen schult, dit heeft Frick gedaen:
Frick. Ghy bent een Logenaer, en soeckt ons wat te scheeren,
Goris. ’t Is niet eers genoech vrome Burgers zo te travaljeeren.
          (400) Ey Schoutje laet ons los, ik bidt myn doch verhoort.
          Nou Frick Oom helpt ons wat, en spreekt voor ons een woort.
Frick. Myn Naem is Eduart, dies wilt dees reden staken,
          Gaet met haer in een Kroegh, zy sullen ’t daer wel maken.
Schout. O neen dat doen ik niet, ik derf dat niet bestaen,
Ryer.  (405) Wy zullen louter Wyn drincken, ey lieve laet ons gaen!
Frick. Doet het om mynnent wil, wilt haer zo hart niet hand’len:
Schout. Om u zal ik het doen. Sa wacker laet ons wand’len.
Duyf. Spreekje voor die Guyts, die ons wouden brengen int verdriet.
[p. 23]
Ryer.  Och Jufvrouw vergeeft het ons; wees ghy nou de quaetste niet,*
          (410) Wy zyn genoegh in de Beerebyt, en van de Honde verovert;
          Och wat gaet ons aen, wy zyn alle bey betovert.
Schout. Waer wilt ghy dat wy gaen.
Goris. In ’t nieuwe Logement,
          Daer komen niet veel spreeuwen, ook zyn wy daer bekent.
          Dit is een spyker aan myn Doot kist, nu sal ik niet lang leven,
          (415) Myn Trouw penning quyt, ’t gelt aen de Tovenaer, nu zal ik de Schout wat moeten geven.
Schout. Ik wens u goeden dagh, kom volcht myn achter an,
Ryer.  Ey vrintschap gaet doch mee, en weest hier goede Man.                  Binnen.
Frick. Daer gaen die Gecken heen, ik moet haer noch meer foppen,
          En zien dat wy haer gelt ook uyt den buydel kloppen.
          (420) Vaert wel myn waarde Bruyt, ik kom u voort weer by,
Duyf. Zo zult ghy voor u dienst, weer slapen aen myn Zy.                        Binnen.
Frick. Vrysters ik raedje wilt geen Vryers langh aen houwen,
          Dieje geen Liefde dracht, noch niet begeert te trouwen,
          Laetse lopen, want je komt maer op een quade Naem,
          (425) En daer is niet beter voor een Maecht als een goede Faem?
          Onthout dit voor het lest, bemint de harte Winnaers,
          En lagh soo ’t u behaegt om dees twee swarte Minnaers.
UYT.
[p. 24: blanco]
Continue

Tekstkritiek:

vs. 56 zeijt er staat: zijt
vs. 57 komen er staat: koment
vóór vs. 85 COENRAET er staat: COENRAET.
na vs. 137 Goris Binnen er staat: Ryer Binnen
vóór vs. 177 Lees: Frick en Coenraet uyt.
vs. 217 Bruydegom er staat: Brnydegom
vs. 225 maer er staat: maet
vs. 228 getrouwt er staat: getronwt
vs. 240 hoe er staat: goe
vs. 391 weesrijm.
vs. 409 Jufvrouw er staat: Jusvrouw