Harmanus (Hermannus) Angelkot: Vechter. Amsterdam, 1679.
Ceneton000800 - Ursicula
Uitgegeven op 14 september 2004 door dr. A.J.E. Harmsen,
Universiteit van Leiden.
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

Continue
[p. 1]

VECHTER

KLUCHTSPEL.

Vertoont op de Amsterdamsche

SCHOUWBURG.

[Vignet: Perseveranter].

TE AMSTERDAM,
By Jacob Lescailje, Boekverkooper op den Middel-
dam, naast de Vischmarkt. 1697.


[p. 2]

VERTOONERS.

VECHTER, een schoenlapper en brugophaalder.
MAIKEN, zyn huisvrouw.
KLAARTJE, zyn dochter.
VREDERYK, vryer van Klaartje.
HILLEBRAND, een out man.
HEERE, een schipper.
DAVIDJE, een kruyer.

Continue
[p. 3]

VECHTER.

EERSTE UITKOMST.

MAIKEN, KLAARTJE.

MAIKEN.
AL weer is die bezukste kaerel uit het pothuis elopen.
Ja wel, sulken vent as dat is, daer is ommers niet goets af te hopen:
Altyd het gat uit: altyd het gat uit: en ’t schone werk moet blyven staen.
Daer komt Tryntje Karnelis die wil heur muilen hebben, of ze wil daadlyk op een aâr gaen,
(5) Syberig moet uit ’er huur, en die zou hy ’er kist kruijen.
En de Koster het hier eweest, hy zou veur Teeuwis de klokken luijen:
Daer kon hy mooy een hiele schelling meê verdienen in een half uur.
Ja wel, ik word schier uit men zinnen. de kaerel maakt ’et myn zo zuur.
Zo as hy me quelt; ’t is niet om te verdragen.
(10) ’t Is een rechte vrouwepest; en een plaag der plagen.
Lieve Klaartje, je bint wel ongelukkig mit sulken vaâr.
KLAARTJE.
Wat zellewe’r teuge doen, moeder?
MAIKEN.
                                                          Al wat ik raap of spaar,
’t Is al te vergeefs, we binnen arm, in we zellen arm sterven.
In had jou goet niet vast eweest, je had al me niet veul ehad van je erven
(15) Maar jou Vrederik zou hier komen. hoe of hy ’t werk al het beleid?
[p. 4]
KLAARTJE.
Wel, loof ik. maar was ’t niet beter eweest datmen ’t hem niet had ezeit?
MAIKEN.
Och hy zag dat wel! hy het verstandts genoeg om dat te merken
Ik wou maar dat hy wat goets voor ons uit kon werken.
Daer komt hy.


II. UITKOMST.

VREDERYK, MAIKEN,
KLAARTJE.

VREDERYK.
                        WEl Klaartje, goejen dag kint. hoe gaet ’et met jou?
KLAARTJE.
(20) Relykjes.
VREDERYK.
                        En hoe met jou Maiken? je bint zulken goên vrouw.
MAIKEN.
Ja zo passelyk: ’k zou altemet wel goet wezen, as men ’t ’er na maakten,
Alles wil zo niet ezeit wezen.
VREDERYK.
                                                    Wel hoor: om dat we allebei zo haakten:
Jy na je mans beterschap, en ik na ons houwelyk
Met Klaartje; zo heb ik nou alleding trouwelyk
(25) Beschikt, als ezeit was. de mannen zellen hier komen,
En spreken jou zelfs: want ze schynen te schromen,
Of ik ook een part zocht te spelen aan je man.
Daerom willenze het van jou eerst horen. en dan
Heb ik ’er belooft te vreden te stellen.
(30) Maar Klaartje, zou jy ’er je zelf ook in quellen?
KLAARTJE.
Wat zel ik zeggen? ’t is myn vader, maar ’t doetme zulken verdriet.
[p. 5]
Lieve Vrederik, dat men moeder zo veel droefheid aan hem ziet,
Ik kan ’et je niet uitspreken, ik mach ’t wel lyen,
Terwyl ik zie dat het licht tot zyn beterschap zou kunnen gedyen.
VREDERYK.
(35) Maar is hy inderdaat al zulken bolwurm als j’er van opgeeft?
MAIKEN.
Och! je hebt van je dagen zulken kaerel niet beleeft.
Ik hebt je noch niet half ezeit, men goe knecht, dat vechten, dat vechten,
Dat valt me zo zuur, wat het hy van zen leven niet al parten uit gaen rechten?
Dat je wist, hoe wel datwe gezeten hadden toen ik hem eerst kreeg?
(40) We hadden een brave schoenmakers winkel op, in de halsteeg;
In we hadden zulke nering, zulke nering, ik kantje niet zeggen.
Het vloeidender in huis. maar altyd mosten wy achter leggen,
Deur dat vechten, en deur dat zuipen: dan in de kroeg, dan op de wacht;
Dan ereis op straet: het was hem evenveul, of het dag was of nacht.
(45) Dat duurden dan dikwils ien hiele week achter malkander;
Dan teugen een Sinjeur, dan teugen een brakje, en dan weêr teugen een ander.
’t Scheelden hem niet, al had’et teugen zen eigen vaâr eweest.
Hy was dikwils hiel uitelaeten. hy leek wel een wild beest.
Maar as ikje ezeit heb, ’t is nou noch wel zo goet as van te voren.
(50) Want sedert dat hy die sneê in de bek kreeg, het hy ’t versworen.
Met messen te vechten: dat hy eerst altyd placht te doen:
Daer het hy zo mennigen reis an de Schout veur moeten bloên.
[p. 6]
Dan most ik em ereis ’s nachts uit de kortegaard halen.
Dan most ik ereis zo veul sluitgeld in de boeyen betalen.
(55) En ’t is men ook wel ebeurt dat ik ’er hem een week of twee zitten liet;
Wat zou ik doen? ik docht, terwyl hy daer zit zo vecht hy niet.
Kon me ’t hem hier me zo ver krygen, dat me hem dat vuistevechten meê of kon leren.
Al sloegeze hem ook dat hy in drie dagen niet opstont, ’t zou me niet deren.
Want as hy niet vecht, is ’er redelyk meê om te gaen.
(60) En as hy oppassen wou, konnewe noch al fatsoenelijk bestaen.
Om mynent wil hebben hem de Heeren noch een Officitjen an de brug egeven.
En ’t schoenlappen en kruyen daer by, daer konne wy noch wel of leven,
Al hadde we de rente van Klaartjes gelt niet.
En ik spinder noch te met een draetje by, as je ziet.
(65) Want die rente krygt hy nou tog altegaar in handen.
Ja hy zou de hooftsom ook al lang hebben gaen verpanden,
Had ’er Besje daer niet veur eweest, die ouwe sloof.
Och Vrederik! wat maakten hy ’t die goê vrouwe ook altemet loof.*
Maar die kon hem wel, daarom deed’ze ’r best datz’er veur zorgden.
(70) Want as hy gien geld had bleef hy tuis, daar was niemand die hem borgden.
VREDERYK.
Maar mienje datje mit slaen al wat op hem winnen zoud?
MAIKEN.
Ik verzekertje, want niemant wil met hem te doen hebben, daer op is hy stout;
Maar kreeg hy eens zo wat, dat hy ’t ter degen kon voelen;
En van zulke lui daer hy ’t hem of schaamde meê, ’t zou wel koelen.
[p. 7]
(75) En men kan ’t makkelyk doen: want hy het weinig kracht.
As zijn neus maar bloet, valt hy schier in onmacht,
Zulken kaerel is ’t. je hoeft niet eens te vrezen.
Een Heiden zou hem met prevelen schier onder de voet lezen.
Want, gelyk as ik zeg, even eens is het met het messevechten eschiet.
(80) En nou is hy zo bang, dat hy schrikt as hy maar een mes ziet.
Hy durft schier gien broot snyen.
VREDERYK.
                                                      Maar, quam ik ’t hem nou al te verleren?
Wat dunkje? zoutme niet wel licht aan men toekomende houwelyk deren?
Om dat ’et juist van myn quam, dat hy zo geslagen was?
MAIKEN.
O neen: daer staen ik jou borg veur: want zo ras
(85) As die kaerel hem die snee in de bek had egeven,
Warenze weêr de beste maats; en zy zyn ’t altyd ebleven.
Is ’t niet waer Klaartje?
KLAARTJE.
                                      Ja zeker: ze waren gedurig by malkaâr:
En hy kon hem ook zo in toom houwen: dat het wel schâ en jammer waar,
Dat hy sturf. hy kon hem altemet zulken gezicht geven,
(90) As hy maar van vechten repten, dat hy begon te schrikken en te beven.
Maar hoe hy hem ook onder sim had, hy bleef evenwel zijn beste maat.
Doch dat het hy: hy vecht wel ereis; maar hy draagt zen leven gien haat.


[p. 8]

III. UITKOMST.

VREDERYK, MAIKEN, KLAARTJE,
HILLEBRAND, HEERE,
DAVIDJE.

HILLEBRAND.
GOejen dag allegaar.
VREDERYK.
                                        O binje daer vrienden?
Dit zynze daer ik of ezeit had. wel kamaraats, je mienden
(95) Dat ’er een boefjen onder schuilden, maar hier is de vrouw,
En de dochter meê. zie daer, vraagt ’et ’er nou.
MAIKEN.
Neen vrienden, we hebben ’t zo overleid met ons beiden.
Bin jy lui te vreên, je kunt ’er je maar toe bereiden.
VREDERYK.
Nou mannen: je hebt edaen. as ’t ezeid is, hoor:
(100) Elk een ducaton: daer stae ik jou borg voor.
        Hill. Heere. Dav.
Wel heerschop, we zellen ons hier dan wat omtrent houwen.
VREDERYK.
’t Is goet, vrinden, ’t is goet. ik zelje waerschouwen.
                            Hill. Heer. Dav. binnen.
Wat dunkje van zulke gasten? zal ’t gaen of niet?
MAIKEN.
Ik heb ’er goê hoop op. myn dunkt dat ’et gien verlies en bied.
(105) Was hy nou maar tuis.
VREDERYK.
                                            Ja, maar ik wou hem eerst noch wel iens spreken,
Of het al zo quaat is.
MAIKEN.
                                    O, wat magje jou hooft breken?
[p. 9]
VREDERYK.
Das niemendal, ik moet weten waer ik op seil zal gaan;
Maar houje wat uit de weeg, daer gintsen op de brug komt hy al aan.


IV. UITKOMST.

VECHTER, VREDERYK.

VECHTER.
DAer is al myn geld al weêr op, den brui,
(110) En ik heb noch niet iens evochten. Ja wel: ik heb nou zulken vechtenden bui.
Wat! dat ik ’er nou niet toe komen ken, en ik doe ’t zo gaeren.
Zie daer. al was ’t teugen de drommel zelf, ik wou ’er wel teugen plokhaeren.
Is ’er nou niemand niet? niemand niet? waer binje nou allegaar?
Hein onversaagt? Haantje? Tys bolwurm? kom vry mit malkaâr.
VREDERYK.
(115) Vechter Janz, een woortje.
VECHTER.
                                                Wel.
VREDERYK.
                                                    Hoe zellewe ’t endelyk mit mekaar stellen?
Zel ik jou dochter hebben? of zoekje me maar zo wat te quellen?
Je weet nou datwe malkaâr bezint hebben. en je kant myn persoon.
Je weet wat myn doen is, en waer ik woon.
Myn ouwers binnen vrome luitjens, die zoetelykjes haar rentjes leven:
(120) Dat weetje meê.
VECHTER.
                                Dat doet’et hem niet maat: zou ik jou myn dochter geven?
[p. 10]
Daer ik alle jaaren zulken schoonen biergeld van ’er renten trek?
Dat zinze niet zwager. dan was ik wel een sakkeraerze gek.
Weg, weg, kaerel, praat me niet van zulke zaken;
Maar wilje wat slaagen hebben? daer kanje makkelyker an raken.
VREDERYK.
(125) Wel: dat ’s ommers gien bescheit, van een man as jy bint.
Ik mien je dochter mit eeren, en ik hebze hartelyk bezint,
En zy myn meê, daerom bedenkje ereis ter degen.
Zy is over vyf maanden toch mondig: dan kanje ’r ommers niet tegen,
Dat weetje wel, daerom verzoek ik ’et jou nou mit fatsoen.
(130) En om cordiaal te gaen. is ’et je noch om een jaar renten te doen?
Daer zel ik niet op zien. ik wou niet gaeren tegen jou zin trouwen.
Dat zel ikje dadelyk geven: alleen omje te vrind te houwen.
VECHTER.
Dat zinze noch al niet. mondig, of niet mondig, je zeltze toch niet hebben vent.
VREDERYK.
Wat schort ’er dan aan? ik bin ommers een nuchtere borst. ik werk men een hielen dag an ’t end.
(135) Ik doe men best, om myn overal fatzoenelyk te dragen,
En dat allien, om jou en je dochter te behagen.
Ik heb noch al een mooi stuivertjen over egaart meê.
VECHTER.
Dat doet het hem ook al niet; maar kan je wel vechten? hee?
VREDERYK.
Ik bin gien vechter noch smyter. maar wat is dat te zeggen?
VECHTER.
(140) Wat dat te zeggen is? dat zel ikje ereis uit gaen leggen.
Hoor: ik geef onze Klaar, haar leven, geen ander kaerel tot een man,
[p. 11]
Of ik moet hem eerst beproeven, of hy al louter plokhairen kan.
Eerst moet hy al een kansje twe drie tegen myn wagen;
Eer ik hem toe zal staen, dat hy eens na heur komt vragen.
(145) En dan moeten wy akkerderen, in plaats van houwelyksgoet,
Hoe dikwils dat hy zuiver tegen myn vechten moet.
VREDERYK.
Wat huwelyks voorwaarde zou dat wezen?
VECHTER.
                                        Wacht, wacht, je moet noch al meer horen.
Om alles wel ter degen te bedingen van te voren:
In plaats dat andere lui, alle weken eens by ’er ouwers ten eten gaen,
(150) Zo zouwe wy mekaar, alle weken ereis, helder of moeten slaen.
Wat zegje? hebje’r zin in? laetewe dan voor eerst ereis beginnen.
VREDERYK.
Wel Vechter! wel Vechter! benje wel ter degen by jou zinnen?
Zou ik gaen vechten tegen de geen die ik tot myn schoonvader verzoeken wou?
Zou ik daer nae gaen vechten, tegen de vader van myn eigen vrou?
(155) Wel, wat dollemans praat is dat?
VECHTER.
                                                        O ho, je begint al te vrezen.
Maar zo leid de zaak, verstaeje wel, ’t zou niet anders kunnen wezen.
VREDERYK.
Dan moet ik noch wat patientie nemen, en gaen; maar ’t zou wel kunnen zijn:
Datje wel haast een ander portuur vond, in de plaats van mijn.
[p. 12]
VECHTER.
Ik wou dat ’et al waer was. ik mien hy zou van de drommel dromen;
(160) Maar daer gunze zien ik myn wyf uit den huis komen.
Ik moet ereis kyken of daer niet een kansje veur myn is.
Ik zoek ’et over al, en over al loop ik mis.


V. UITKOMST.

VECHTER, MAIKEN, KLAARTJE,
VREDERYK.

MAIKEN.
BInje daer vaâr? daer het volk eweest naeje vragen.
VECHTER.
Wouwenze vechten?
MAIKEN.
                                Ai, altyd vechten! zy vroegen of je wat geld woud dragen.
VECHTER.
(165) Was ’t aârs niet? dat mag eze zelver doen; maar had ’et ien kansje te beduyen ehad,
Ik had ’er noch wel ereis op ezocht.
MAIKEN.
                                                Maar man! wat praat is dat?
En daer is al twe driemaal volk deur de brug evaren.
VECHTER.
Ze maakten gien questy, dedeze ook?
MAIKEN.
                                                    Wel! zelje dan jou leven niet bedaren.
VECHTER.
Zou jy myn dat vragen? of ik bedaren zou.
(170) Kom, vecht zelf mit men: of je krygt dadelyk een klouw.
MAIKEN.
Wel, myn lieve man, wat praat is dat? ai, gae jy in ’t pothuis.
VECHTER.
                                                                                Niet te temen.
Zeg ik: hebje allien gien kans, je meugt Klaar te baat nemen.
[p. 13]
Ik wil toch vechten, zie daer.
MAIKEN.
                                                Ai, man.
VECHTER.
                                                            O, slae, of ik slae.
VREDERYK.
Nou is ’t tyd dat ik myn volkje waerschuwen gae.


VI. UITKOMST.

HILLEBRAND, VECHTER, MAIKEN,
KLAARTJE, VREDERYK.

HILLEBRAND.
(175) HOu, schoenlapper, wilje ien vrachje kruyen?
VECHTER.
Een vrachje kruyen? waer moet ’et wezen? ’k wou hem liever wat of bruyen.
HILLEBRAND.
An de Haagse schuit; maar binnen ien quartier.
VECHTER.
’t Is wel.
HILLEBRAND.
                Maar, niet te verzuimen, je moet ’et halen, hier
Over in de straet, daer die luiden daer staen en praten.
(180) Zieje ’t?
VECHTER.
                    Ja, ja, ’k zie ’t wel.
HILLEBRAND.
                                        Maar... je moest me niet wachten laten.
VECHTER.
Ik zelje tyds genoeg by wezen, of ’t moest wezen dat ik een buitkansje kreeg.
Dat ’s te zeggen, dat ik teugen de ien of de aâr moest vechten onderweeg.
                                                Vechter binnen.
[p. 14]
VREDERYK.
Hillebrand, dat elk nou oppast.
HILLEBRAND.
                                        Zorg jy niet.
VREDERYK.
                                                            Nou zelt wel lukken;
Maar Maiken, wie hoordender zen leven van zulke stukken?
(185) Wat kaerel is dat!
MAIKEN.
                                        Ja, nou hebje ’t zelfs ehoort.
VREDERYK.
Och Klaartje lief! ging ons houwelyk toch nou ereis voort:
Ik verlang ’er zo na, ik kantje niet uitspreken.
Dat men altyd juist in de iene zwaerigheid, of in de ander moet steken,
Dat is wel verdrietig. dat je vader ommers nou zoo wonderlyk niet en waar,
(190) Dan was alle ding wel, en ons hylik was klaar.
KLAARTJE.
Ja Vrederik, dat hy ook zo niet eweest was, je had me nou niet ekregen;
Ik had al over vier jaar etrouwt eweest, maar dat hiel het tegen.
Daer vryden een Bontwerker nae men, en het was wel een fraai borst;
Maar zyn Besje was ’er zo teugen, dat hy hier niet komen dorst,
(195) En dat allien om myn vaârs vechten. en zo quam ’t dat het niet ebeurt is.
VREDERYK.
Dan is het noch al zo goet as quaet, voor myn, dat hy zo gehumeurt is.
[p. 15]
KLAARTJE.
Veur myn ook. want jy staetme noch al vry wat beter an, as hy.
MAIKEN.
Kinderen, daer komt hy al an kruyen, hou jy lui je wat an ien zy.


VII. UITKOMST.

HEERE, VECHTER,
MAIKEN, KLAARTJE,
VREDERYK.

HEERE van binnen.
BRugge brug op, hoou.
MAIKEN.
                                        Kint: je moet eerst de brug ereis ophalen.
HEERE.
(200) Brugge brug op, hoou.
VECHTER.
                                              Hoe legje en roept vent? zelje wel zo wel betalen?
Wacht je beurt.
HEERE.
                        Nou, maatjen, ik heb een beetjen haast.
VECHTER.
Ja ik zelje daerom niet te eerder voort helpen, of je wat raast.
HEERE.
Ik geefje ommers goê woorden, kom, ik wil meê noch wel een hand an slaen,
Zo kom ik zo veel te eerder voort.
VECHTER.
                                                      Je zelt ’er wel van staen,
(205) Loof ik, gaa jy maar op je schuit. ik raje ereis zo koen
Dat je ’r an komt, verstaeje dat wel, we zellen ’t allien wel doen.
[p. 16]
HEERE.
Nou kameraatje, je hebt een quae schrol, je moet wat bedaaren,
Hoe knorje zo?
VECHTER.
                        Knor ik jou te veul? as me jou deur laet vaaren,
Dan moet ’et jou wel wezen. daer: betaalme nou.
HEERE.
(210) Hoe veul?
VECHTER.
                        Hoe is ’t? vraagje nae de bekende weg? een stuiver.
HEERE.
                                                                                                            Hou,
Daer is al ’t geld dat ik in de werrelt heb, maatje.
VECHTER.
Dat ’s maar zes duiten.
HEERE.
                                    ’k Heb zeker niet meer.
VECHTER.
                                                                        Dat ’s maar een praatje,
Je moet zien datje ’t krygt.
HEERE.
                                Ja wel, ’t is asje zien kunt.
Ik heb helder noch penning, kruis noch heeremunt.
(215) Daer binnen myn zakken; maar daer, ik wilje myn neusdoek wel te pant laten.
Ik wist niet dat ik gien geld by myn had.
VECHTER.
                                Hier helpt gien praten,
Ik moet men geld hebben, of ik klop ’et uit je huit.
Kom, ik zelje wel zo veul geven veur elken duit,
Dat ik te vrede bin.
HEERE.
                                        Ja wel, dan moet ’et myn huit betalen.
(220) Ik heb zo meenigen brui op myn rokjen ehad, je kuntje hart ophalen.
[p. 17]
Ik zelme veur ditmael geduldig laeten slaen.
Maar dat myn de moeiten lusten, ’t zou ’er zo makkelyk niet gaen.
VECHTER.
Wat wouje doen, vent? je zoutje dan verweeren.
Kom, kom: ik moetje noch te degen wat ofsmeeren.
MAIKEN.
(225) Maar man! is dat ook iemant slaen? en dat om ien oortjen an geld?
Kom op, vriend. hy het jou te veul eslaegen, ’t is kracht en geweld.
HEERE.
Dunkje dat, moeder? dan moet hy wat weêr hebben. Hou, kamerraad; noch ien woortje.
VECHTER.
Wat schortje vent?
HEERE.
                            Je vrou zeid, je hebtme te veul eslagen veur dat oortje.
En vriend, na dat ikme bevoel, myn dunkt meê,
(230) Dat ik al vry wat te veul, veur dat geld, leê;
Ik begeer gien onrechvaerdig goet, daerom zel ikje wat weêr geven.
Zie, ik moet elk ien gelyk en recht doen, of ik kan niet gerust leven.
VECHTER.
Wel, kaerel, hoe is ’t? hebje noch niet genoeg ehad.
HEERE.
Wel ik heb te veul ehad, zeg ik, verstaeje gien duits? kom, kom, verweerje.
VECHTER.
                                                                                            Wat?
HEERE.
(235) Ja. dat, en dat, zie, als ik vecht, pas ik lustig wat te raken.
Nou zellewe onze rekening ereis te degen effen maken.
[p. 18]
VECHTER.
Ik wou liever datje bankrot speulden, en betaaldeme nimmermeer.
HEERE.
Daer ben ik de man niet nae.
VECHTER.
                                De drommel vent, je handen komen zo hart neêr.
MAIKEN.
Nou, dat zel hem heugen.
HEERE.
                        Zie zo, nou zel ik zorg dragen,
(240) Dat je wyf over myn niet zel hebben te klagen.
VECHTER.
Ik wou datje maakten, dat ik ook over jou niet te klagen had, en datje me los liet.
HEERE.
O, klaagje maatje? dan laet ikje op, ik wilje ook niet te veul geven niet.
Maar ofje evenwel miende, dat myn vuisten wat te hard neêr ekomen waren.
Hoor, hoor: je kant ’er men op een aâr tyd ereis veur laeten deur de brug varen.
(245) Nou moet ik nae ’t schip. zo zinnewe dan kamp, doene we niet, kompeer?
VECHTER.
Jae. loop maar veur den duivel, en kom je leven niet weêr.
                                                        Heere binnen.
Dat was een starken drommel. hier wyf, je moetme een pleister langen.
MAIKEN.
Maar man, wat magje ook al an gaen vangen.
Hoe durfje zo by de lui komen, ’t is schand en zond.
(250) Zusken wang, zusken oog, de tanden uit de mond.
Nou! dat ’s een tronitje.
VECHTER.
                                Zelje myn ien pleister langen? of hoe zel ’t wezen?
[p. 19]
MAIKEN.
Wat heb ik van me leven niet al gaten in die kop genezen.
Ik heb altyd zusken lap pleisters op voorraet, was ik ’er toch iens of verlost,
’t Hiele bakkes is me zo veul niet waerd, as ’t me wel an pleisters het ekost,
(255) Hoe groot moetze wezen?
VECHTER.
                                    Wel, dat hy dat altemaal kan dekken.

MAIKEN, leit hem een pleister op ’t aanzicht.
Nou zieje ’r schoon uit.
VECHTER.
                            Hoe duivel is ’t? zelje noch mit me gekken?
’t Is jou schult: je mochtme myn buik vol hebben laeten slaen,
Toe hy hem slaen liet. maar nou moet ik gaen.
Kom, duuwme wat op. we zelle mekaar daer nae wel spreken.

VIII. UITKOMST.

DAVIDJE, VECHTER, MAIKEN,
        KLAARTJE, VREDERYK.

VECHTER.
(260) Wat drommels kruyen is dat? vent, je zoud men hiele wagen an stukken breken.
Jou sakkeraerse pothontje, daer je bint, kan je niet zien waer je kruit?
DAVIDJE.
Wel kaerel, je bint zo veel grooter as ik, das verbruit.
Je mocht zelfs veur je zien. wie of ’er zen leven of hoorden.
Uit de weg maar, kom, ik moet voort.
VECHTER.
                                Wel hondaes, maakje noch woorden?
(265) Zou ik veur jou wyken? ’k wou liever datje veur de drommel waart,
[p. 20]
Jou poppestrontje.
DAVIDJE.
                        Wel hangebast.
VECHTER.
                                        Wel potüiltje.
DAVIDJE.
                                                        Wel zeverbaart.
VECHTER.
Waarje zo klein niet, jou rekeltje, ik sloegje, datje drie dagen nae je aâm zoud hygen.
DAVIDJE.
Wel! kommeje die pleisters van barmhartigheid, je zoud an de andere zy ook wel wat kunnen krygen.
VECHTER.
Kom ereis van je wagen of, hebje ’t hart.
DAVIDJE.
(270) Ik zegtje, kaerel, datje myn niet te veul en sart.
VECHTER.
Wat wouje doen, mannetje? kom veur den dag maar.
DAVIDJE.
                                                                Vent, je mocht vrezen,
Dat ik recht boos was. wat zel ’t nou wezen?
Zie daer legje, snuivert. ’t isme niet te pyne waart dat ik jou slae.
Stae nou weêr op.
VECHTER.
                                Je komt verraedelings, jou hontje: waer binje nou? stae.
DAVIDJE.
(275) Stae jy maer. is dat nou ook verraedelings? zeg, schavuit?
VECHTER.
Neen: dat ’s niet verraedelings; maar myn voet glipten uit.
DAVIDJE.
Stae dan al weêr op. gut dat ik je slaen wou. hoe wouje van de drommel dromen.
MAIKEN.
Vaêrtje, schai uit, je zelt te laat an de schuit komen.
[p. 21]
VECHTER tegens Maiken.
Hou jy je bek toe, varken. tegens Davidje. kom jou kreng, wy moeten noch ereis an.
DAVIDJE.
(280) ’t Was je veul beter datje ophield, men goê man.
VECHTER.
Ophouwen? de stienen op straet zouwen ’t myn verwyten.
Hou waer.
DAVIDJE.
                Wat zegje nou, vent? wil ik je nou ereis mit je gat in ’t water smyten?
VECHTER.
Neen, neen, ik geef ’et.
DAVIDJE.
                                Dat ik ’et ook om je wijf niet en liet.
VECHTER.
Ja, je kant worstelen, loof ik, en dan benje myn portuur niet.
DAVIDJE.
(285) Worstelen, of niet worstelen, komje myn noch iens zo den baas maken,
Ik sweerje dat, je zelt zo makkelyk niet uit myn handen raken.
                                                        Davidje binnen.
VECHTER.
De duiker, evenwel, zo ien ventje. wyf geef ereis wat brandewyn hier.
Mit noch ien pleister.
MAIKEN.
                                Hou waer.
VECHTER.
                                                Nou ien stukje graeuw pampier.
Ik heb ien hiel gat in myn kop, ik wilje dat wel zweeren,
(290) As dat wat veul beurden, ik zou ’t vechten schier beginnen te verleeren.
MAIKEN.
        terwijl zy zyn hooft met brandewyn nat, en noch een pleister daar op leit.
Ja, was dat waer.

[p. 22]

IX. UITKOMST.

HILLEBRAND, VECHTER,
        MAIKEN, KLAARTJE,
               
VREDERYK.

HILLEBRAND.
WEl fijnman, ik mach jou wel wachten an de schuit.
Nou isze weg, is ’t nou wel? schobbejak?
VECHTER.
                                                        Wel, ouwe guit,
Wat schort jou te schobbejakken?
HILLEBRAND.
                                Men mag zulke vlegels wel werk langen.
Nou bin ik ien hielen dag ten achteren.
VECHTER.
                                    O vent: waerje over tien jaar ehangen,
(295) Zo had ik nou om jou werk zo veul slagen niet ehad.
En spreekje nog een woort, ik veter jou ook wel ereis naeje gat.
En hael myn haer weêr. veur jou hoef ik niet te vrezen.
HILLEBRAND.
Weetje dat al wel vriend? ik plecht in myn jonge tyd al meê een haan te wezen:
En ik loof, dat ’et myn noch niet hiel vergeten is, al heb ik ’et in lange tyd niet edaen.
VECHTER.
(300) Wel ouwe rammelaer, jy vechten? ik zouje tot stront slaen.
HILLEBRAND.
Kom, kom, ik moet jou dat stout spreken ereis verleeren.
Hoe wilje maar? mit ’et mesjen, of mit vuisten? ik moetje ereis ofsmeeren.
VECHTER.
Neen, neen, de duivel, neen, met gien mes, men vrint,
Dat heb ik verzworen.
HILLEBRAND.
                                    O ho! men dunkt datje bang bint.
[p. 23]
(305) Kom, dan moet ik je ereis met vuisten nae je gat veteren.
                                                        en vat hem aan.
VECHTER.
Hou op, kaerel, je slaetme te schanden.
HILLEBRAND.
                                                        Ik kan ’t niet beteren.
’t Is je eige schult.
VECHTER.
                                O! ô! ô!
HILLEBRAND.
                                        Hou je bek.
VECHTER.
Help. hel...
HILLEBRAND.
            Leg stil, zeg ik. hou op een aâr tyd weêr ouwe lui veur de gek.
VECHTER.
Help wyf: Klaartje help: ik zel men leven niet meer vechten.
MAIKEN.
(310) Ja, kan hy zo veul mit zen slaen uitrechten,
Hy slae dan vry tot morgen toe.
VECHTER.
Ik belooftje, as hy maar ophoud, ik bin ’t nou zeker al moê.
MAIKEN.
Hoe lang zel ’t duuren?
VECHTER.
                                Al myn leven.
HILLEBRAND.
                                                    Magze ’r wel op vertrouwen?
VECHTER.
Jaze, waarachtig.
HILLEBRAND.
                        Wel ik zel dan ophouwen;
(315) Maar....
VECHTER.
                Me leven niet, men leven niet meer. Hilleb. binnen.
[p. 24]
De drommel! wat doenme myn lyf, en me kop, en men bakkes zeer.
Heb ik ’et noit ehad, zo heb ik nou myn bekomst ekregen.
Lieven tyd, men armen, ’t is ofze hondert pond wegen;
Maar de zyne wogen noch meêr: dat heb ik wel evoelt.
(320) Ik verzekertje, die drie tornen hebben me myn vechtlust ekoelt.
Ja wel, ik moet ’et klagen, ik kan het niet verkroppen;
Eerst van een goet kaerel, die hem van zelf laet of kloppen:
Die geeftme myn huit vol slagen, en een blaeuw oog.
Daer nae komt ’er een ventjen, as een turfjen hoog,
(325) Dat smyt men onder, of ik niemendal was; maar ’t slimst van allen,
Zo ien ouwe vent, zen tanden waren al uit evallen:
Hy kon niet langer recht gaen: zulken bestevaâr.
Zen handen beefden al, hy was wel tachtentig jaar,
Loof ik. en die komtme zo gemakkelyk dwingen.
(330) Myn lieve wyf, kanneme zulke lui zo klein doen zingen,
Jy mocht de poppen in de kop krygen, en komme myn ook ereis op myn huit:
En dan was ik hiel bedurven. ik schay ’er liever betyds uit.
MAIKEN.
Van myn hebje gien noot, vaâr, ik zelje niet deeren.
VECHTER.
Lieve tyd, had myn iemant dat vechten maar wat eer kunnen verleeren,
(335) Ik had hem myn beste schat wel egeven, tot zyn loon.
MAIKEN.
Wel het is noch tyd, vaâr: je zaken staen noch al even schoon.
As je maar oppassen wilt. en had iemant, dunktme, jou dat woeste leven
Zo verleert, je hoort niet te weten wat je hem noch zoud geven.
Zo ’t je aârs verleert is? men betert hem noit te laat.
[p. 25]
VECHTER.
(340) Verleert, ik verzekerje dat; ik hiel hem veur myn beste maat.
Maiken, zo ik wist, dat iemand, met weten,
Gezocht had, het vechten myn zo te doen vergeten;
Maar dat is nou zo niet, doch ik beloofje op myn trouw,
Dat ik het niet meer doen zel; maar ik zel met jou
(345) Voortaen stil gaen leven: en passen op myn lappen.
En waerenze hier, dieme zo ofeklopt hadden: ik liet noch wel een vaantjen tappen.

X. UITKOMST.

HILLEBRAND, HEERE, DAVIDJE,
        VECHTER, MAIKEN, KLAARTJE,
               
VREDERYK.

HILLEB. HEERE. DAVIDJE.
WEl hier binnewe, maatje: en we drinken wel ereis ook.
VECHTER.
Hoe duiker is ’t gelegen? droom ik? of is ’t spook?
HEERE.
Neen, ’t is gien spook: hier binne wy alle drie, dat zieje veur jou ogen.
VECHTER.
(350) Wel, wie drommel, vrinden, het joului bewogen,
Datje myn zoo ofkloppen zoud? wat bin jy voor een gast?
Jy ouwe man?
HILLEBRAND.
                        Ik bin een slager.
VECHTER.
                                                De duivel, dat ’s werk datje past.
Ien slager, ien slager! me docht dat ik het voelde.
Jy hebt jou ambacht wel eleert; maar datje ’t evenwel eens ofspoelden.
[p. 26]
(355) Kom, wyf, haal ereis bier.
MAIKEN.
                                    Ik zel, vaâr, strak, gaenewe in huis.
VECHTER.
Maar hoe heb ik ’et evenwel, mit jou lui? ’t is dunktme niet recht pluis.
Ik heb ’er tegen drie evochten, dat weet ik wel, maar wist de een van de ander?
Of hoe is ’t? hoe drommel kom jy lui by malkander?
HILLEBRAND.
Wel hoor, as ik ’et jou zeggen moet, Vrederik heeft ’er ons toe gebrocht;
(360) Zie, ’t is een slechten tyd, hy het ons met geld omekocht,
Daer is hy zelfs.
VREDERYK.
                        Vechter Jans, vergeeft ’et my, al watje hebt eleden,
Is myn bedryf; maar je vrouw, en je dochter, hebben me ’er toe gebeden.
Niet uit wraak, of quae mening, zo waer as ik zeg;
Maar allien, omje te brengen op de rechte weg.
(365) Te vechten, om je dochter, dochtme, datme niet pasten
Teugen jou, daerom zocht ik deuze wakkere gasten.
Ik deed ’et om je dochter, vergeeft ’et myn, deed ik ’er quaelyk an.
VECHTER.
Ik vergeef ’t je niet allien, maar ik kiesje ook tot myn dochters man:
En ik verzeekerje dat, had je ’t niet ezocht deur zulke wegen,
(370) Jy hadze, mit myn wil, altyd niet licht ekregen;
Maar nou mien ikje wat gemakkelyker te gaen leven, Vrederik maat.
Ik wensch je lui, allebai, geluk in je toekommende staat.
VREDERYK.
Ik hebje te bedanken.
[p. 24]
KLAARTJE.
                                Ik ook vader.
VECHTER.
                                                    En deuze patronen,
Om ’er, neffens jou, veur ’er moeiten te lonen,
(375) Zellen meê te bruiloft gaen.
MAIKEN.
                                        Wel, Vrederik, dat hebje al wel gemaakt.
VREDERYK.
Ja niet waer? hoe kluchtig dat een mensch evenwel somtyds an een hylik raakt.

                        UIT.

Continue