Jeremias de Decker - Gedichten - 1656

Continue

De gedichten van Jeremias de Decker (1656).
Gebruikt exemplaar: UBL 1204 A 20.

[fol. π1r]

J. DE DECKERS

GEDICHTEN,

versamelt en uytgegeven

DOOR

J.K.

[Vignet: Gravure met randschrift:]

En de Heere tooch voor hen,
s’daeghs in een wolck colomme,
en des nachts in een Vierige Colom

t’AMSTERDAM,
_______________________

Gedruckt by JACOB COLOM, woonende
op ’t Water, in de Vierige Colom, ANNO 1656.

[fol. π4v]

BOECKS IN-HOUD.

1. J. de Dooper Treurspel.
2. Goede Vrydag, of ’t Lijden Christi.
3. Verscheyde Wercken.
4. 732. Punt-dichten bestaende in twee Boeken.
[p. 113]

LIER-SANGEN

uyt Horatius vertaelt.

Aen APOLLO.

Quid dedicatum poscit Apollinem
Vates?

WAt vor fortuyn, wat luck of levens lot
Wenscht de Poët? wat vordert hy van God
Apollo doch? en nieuwen offerwijn
Vast plengende wat mag sijn’ bede zijn?

(5) Hy wenscht voorwaer geen vet Sardinisch graen:
Geen hoopen vees, die ’t van de Son gebraên
Calabre queekt: het wit van sijn’ gebeên
En is noch Goud, noch Indisch elpenbeen.

[p. 114]
Noch d’ackeren die Liris stil en soet
(10) En slecht van stroom steeds knaegt met sachten vloed:
Een ander nutte en pluck de lieflijckheid
Der wijngerden van ’t luck sich toegeleyt.

De Koopman rijck in schatten sonder tal,
En van de Goôn getroetelt overal,
(15) Als die gerust en veylig voor verdriet
Dry viermael ’s jaers d’Atlantsche golven siet,

Suyge als ’t hem lust, en onbenijd van my,
Uyt gouden kop de weelde en leckerny
Der wijnen frisch gewisselt of gekocht
(20) Voor waeren verre uit Syriën gebrogt.

’t Is my genoeg wanneer my tuyn of wey
Schaft luchte Malue, Olijf en Cicorey.
O geef, Apoll, dat ick gesond en frisch
Van lijf en geest mijn’ haest bereyden disch

(25) Met blyschap nutte, en vorder bid ick, laet
Mijn’ ouden dag niet eerloos noch versmaed,
Noch treurig zyn, noch onversien van lied
En cyterspel; en meer en wensch ick niet.

Aen ’t SCHIP.

Sic te diva potens Cypri.

SOo neem u Venus in behoed,
Soo moeten u van ree gescheyen,
En aengerand van wind en vloed,
Die klare tweeling-sterren leyen,
(5) Gebroeders eertijds van Heleen;
Soo, bid ick, moet de voogd der winden
(Noord wester uitgeseyt alleen)
Alle andren trachten in te binden;
[p. 115]
Dat ghy, ô Scheepken, teeder hout
(10) Gesond, welvarend en behouwen
Virgilius, u toevertrout
Meugt levren d’Attische landouwen,
En dat ghy doch op hechte kiel
Bedroefde sand- en zee-gevaren
(15) Mijn’ vriend de weêrhelft van myn’ siel,
Geluckelijck meugt doen ontvaren.
Hy had voorwaer de borst wel styf
En met drydobbel stael beslagen,
Die eerst met brosse plancken ’t lyf
(20) Op felle zee bestond te wagen;
En zag noch ’t buld’ren noch het slaen
Van wester tegens noorderbuyen,
Noch droeve * regen-sterren aen, [* Tristes Hyades]
Noch dulle stormen uit den zuyen,
(25) Die op den Adriaschen vloed
Alleen den meester spelen willen,
’t Sy datt’et hun sijn’ grammen moed
Lust op te ruyen of te stillen.
Wat stervens wijse of slach van dood
(30) Vermogt dien stoutaerd te verbazen,
Die ’t zeegedrocht soo wreed als groot
En ’t meir door stormen opgeblasen,
En die steenrotsen onbeducht
En sonder tranen dorst aenschouwen,
(35) Die langs Epyrschen boord berucht
Door ramp, den kielen staen te schouwen?
Vergeefs vergeefs heeft God bestaen
Des aerdrijcks schoot aen alle sijên
Te schiften met den Oceaen,
(40) En wijsselijck van een te snyên;
Nadien de volcken, niet te vreên
Met eyge palen, andre hoecken
[p. 116]
Als Godverachters over zeen
En sorgelijcke sanden soecken.
(45) ’t Stoutaerdig menschelijk gebroed,
All watt’er dreigt getroost te lijen,
Streeft staêg met reukeloozen moed
Door dier verbode schelmeryen.
’t Geslacht van Japhet stout en sier
(50) Ging zweven boven alle wolken,
En stal met quade listen ’t vier,
En brocht ’et neder tot de volken.
Als ’t vier den Hemel was ontschaekt,
Strax overquamen nieuwe ellenden,
(55) Strax vielen koortzen schrael gekaekt
Op ’t aerdryk neêr met heele benden:
’t Noodwendig sterven, traeg van gang
En’voormaels langzaem in ’t vernielen,
Vermelde zynen tred eerlang,
(60) En volgde korter op ons’ hielen.
Dedael heeft wind en lucht doorsneên.
Met vlerken, noit aen menseh gegeven:
Ja door verdoemden helstroom heen,
Dorst d’Herculynschen arbeid streven.
(65) Daer is voor ’t stersselyk geslacht
Nset hoogs,.niet wigtigs asgeschoten.
Ons’ stoute dwaesheid droomt en tracht
Wel zelfs den Hemel te bestooten:
En onze boosheên onbesuist,
(70) Die noch om heil noch plagen zwichten,
En dulden niet dat Jovis vuist
Neêrleg haer’ gramme blixemschichten.

Aen SEPTIMIUS.

Septimi Gades aditure mecum.

SEptimi vriend, ghy die op mijnen eysch
U troosten soud een Gaditaensche reis
Met my te wagen,
Die, soo de nood my na de grenzen trock
(5) Des Cantabers, wiens stijve neck ons jock
Ontseyt te dragen,
Getrouwelijck en nimmer dolens moe
Met my tot daer, ja tot de Syrtes toe
Soud durven varen,
(10) Dat wild gewest daer d’Africaensche vloed
Gedurig bruist, en tegens d’oevers woed
Met felle baren:
’t Soet Tibur van ’t Argivisch volck gebout,
Och of wy daer ten lesten mat en oud
(15) Eens smaken mogten
Gewenschte rust, en vollen stillestand
Van krijgs-gewoel, van soo veel sware land-
En water-tochten.
Soo evenwel der Parken bitterheyd
(20) Myn’ ouden dag dat lustig oord ontseyt,
De versche randen,
Waer langs de stroom Galesus speelt en swiert
Vermakelijck om ’t sneewit wol-gediert,
En d’ackerlanden,
(25) Waer van Phalant wel eer is heer geweest,
Sal ick gerust en wel getroost van geest
Dan gaen besoecken:
Dat hoecxken lands dat lacht my vrolijck an,
Dat lockt, dat treckt, dat dunckt my ’t soetste van
(30) All ’s weerelds hoecken:
[p. 118]
Daer groeyt en vloeyt den honig overal,
Honig vol geurs, die geen’ Hymetschen sal
Hoe lecker, wijcken:
Daer derf d’olijf soo frisch en groen als gras
(35) In goedheid by ’t Venafersche gewas
Sich vergelijcken:
Daer stort de lucht schier staege lentens neer,
En levert laeu en matig winterweer:
Daer siet men snijën
(40) Op Aulons kruin en wijngerdrijcken top
Wijnen, die ’t mild Falernsche druivensop
Geensins benijên.
Die plaetse, vriend, dat salige gewest
Roept ons tot sich: daer zult ghy voor het lest
(45) Na ’t bitter scheyen,
Op d’assche van uw’ eertijds lieven vriend,
Gelijck sijn’ trouw en vriendschap heeft verdient,
Uw’ tranen spreien.

Aen POSTHUMUS.

Eheu fugaces, Posthume, Posthume,
Labuntur anni.

ACh! Posthume, ah! wy sien de jaren
Ons met gezwinder vaert ontvaren,
En schoon men tot den autaer vlied,
De rimpelen en silvre hairen
(5) En komen dies te spader niet.

d’Aenstaenden ouder vol van qualen
Sal u niet trager achterhalen,
Ook sal d’onmijdelijcke slag
Der ongetemde dood niet dralen,
(10) O vrind, al gingt ghy dag aen dag
[p. 119]
Dryhonderd offer-stieren slachten,
En mengelde gebeên met klachten
Soo vierig als oyt iemand kon,
Om Plutoos strengheid te versachten,
(15) Die den drylijfden Geryon

En Titius, hoe grof sy waren
Omringelt met de droeve baren;
Die ’t all wat sich op aerdrijck voed,
Die Koningen, die bedelaren,
(20) Die elck voor hoofd bevaren moet.

’t Is al om niet dat wy voor ’t woeden
Van den bloed-dronken Mars ons hoeden.,
’t Is al om niet het schor geschal
Geschuwt der Adriasche vloeden,
(25) De dood betrapt ons overal:

’t Is al om niet gevreest de plagen
Der ongesonde suydervlagen
By herrebsttijd: ’t is al om niet
Voor ’t teeder lichaem sorg gedragen:
(30) Cocytus met sijn’ tragen vliet

Dient eens gezien, gekent, geweten.
En all’ den arbeid ongemeten
De Belides niet waerd genoemt,
En Sisyphus tot eeuwig sweeten
(35) En steenomwentelen gedoemt.

Ghy moet, ghy moet u eens bereyen,
Van aerde en huis en hof te scheyen.
Ia van uw’ Eegae frisch van leên
En van die lommermilde meyen,
(40) Die ghy hier viert, en sald’er geen

Syns Heeren treurig lijck geleyen
En hem de laetste schaduw spreyen,
[p. 120]
Behalven ’t droef Cypressen groen.
Dan sal uw erfgenaem gaen weyen
(45) Op ’t breedste, en ruiterlyk verdoen

Den wyn, bewaert met honderd sloten:
Dan word het vloer-albast begoten
En met veel bet’ren drank besmet,
Als oit van monden wierd genoten
(50) Op prachtig priesterlyk banket.

Aen BACCHUS.

Quo me, Bacche, rapis tui
Plenum?

WAer ruckt ghy my, ô Bacche, vol
Van uwe Godheyd hoog verheven?
In wat voor schemerachtig hol,
Of schaeurijck bos word ick gedreven
(5) Door nieuwe geesten vlug en licht?
In wat spelonk of achterpaden,
Sal ick met helder heldendicht
Den lof van Caesars hooge daden,
En d’eeuwige eer van sijn’ tropheen
(10) En nimmer dorre segepalmen,
Doen klinken door de wolken heen,
En tot in ’t sterredak doen galmen,
Ja zelfs tot in den raed der Goón?
’k Sal eenmael vry en onbedwongen
(15) Gaen singen vaersen hoog van toon,
En noyt van and’ren mond gesongen,
Soo schiet op hogen heugel-top
Ook Evias uit haere droomen
En diepen staep verwondert op,
(20) Wanneerse versch ontwaekt de stroomen
[p. 121]
Van Hebrus siet dien kouden vloed,
En Thrace wit van winter-vlagen,
En Rhodope van woesten voet
Alom betrappelt en geslagen.
(25) Hoe lust ’et myn nieus-gierig oog
Ver buytens weegs ontlast van kommer,
Hier rotsen steyl en hemel hoog,
Daer eensaem’ bosschen mild van lommer
Met veel verwondrens aen te sien!
(30) O ghy die voogd aen alle kanten
En vliet-goddinnen meugt gebiên,
En teug’len dulle nacht-bacchanten,
Die magtig sijn van u geraeckt
Hoog essche-stammen om te wringen:
(35) ’k En zal niet dat na leegheid smaeckt,
Niet kleens, niet sterffelijcx gaen singen.
’t Is sorglijck, ó Lenaee, en soet
Dien God te volgen groot van daden
Die ’t hoofd beslaet met eenen hoed
(40) Van altyd groene wyngerd bladen.

Aen TORQUATUS.

Diffugere nives.

DE grijse sneeu heeft nu de wijck genomen,
Het sachter lente-weêr
Kleed alle veld in ’t groen, geeft alle boomen
Hunn’ blader-vlechten weer.
(5) ’T aerdrijck vernieut, d’ontswolle beken stroomen
Weer tusschen d’oevers heen.
Geen’ Charites, geen’ teere Nymphen schroomen
Nu naeckt ten rey te treên.
[p. 122]
De dag, die flux in uren is verstoven,
(10) De snelle jaer-loop seyt,
Sich onder maen iet eeuwigs te beloven
Is wind en ydelheyd.
Zephyr temt eerst de koude noordervlagen:
Dan komt de somer-gloed
(15) Vermeesteren de lauwe lente-dagen,
Tot dat hy wijcken moet
Den appel-rijcken herrebst met sijn’ vruchten,
Die oock ten lesten sal
Voor ’t snuyven van den tragen winter vluchten:
(20) Dan rijst, dus daelt’et all.
Doch ’t Mane-rond met rollen op en neder
Door ’s Hemels Teecken-ry
Vergoed die schade, en roept de tijên weder:
Maer wy, och arme! wy,
(25) Wy, als wy eens gaen glippen na beneden,
Waer Tullus groot en rijck,
Waer Ancus, waer Aeneas is gegleden,
Stracx smelten wy tot slijck.
Men wordt’er noyt in ’s werelds licht herropen.
(30) En, och! wat weten wy,
Of ’s Hemels Goôn den morgen sullen knoopen
Aen onser dagen ry?
All wat ghy dan genut hebt na betamen,
Of met een’ milden sin
(35) Hebt uytgedeelt, daer slaen geen’ erfgenamen
Hunn’ grage klaeuwen in.
Wanneer ghy ligt van ’s levens licht versteken
En van de dood verkracht,
En Minos eens het vonnis heeft gestreken,
(40) U sal noch hoog geslacht,
Noch milde tong, noch deugd in ’t licht herstellen,
Torquate; want gewis
[p. 123]
Diane en kan van onder uyt der hellen
Bedroefde duysternis,
(45) Dien Hippolijt hoe kuysch en vry van schanden
Niet weder op doen staen:
En Theseus is niet magtig van doods banden
Pirithöus t’ontslaen

Continue

G. BUCHANANS

MORGENGEZANG

AEN

CHRISTUS.

Uit zyn Latyn vertaelt.

O Zoon, in wiens rein aengezicht
Des Vaders eeuwig wezen speelt,
Glans, waere glans van ’t waere licht,
En waere God uit God geteelt;
(5) Zie hoe de nacht weer henen vlucht
Zoo ras aurore ’t voorlicht spreed;
Wiens blozend aenzicht land en lucht
Alom in ’t roosrood purper kleed,
En brengt te voorschyn met haer’ lamp
(10) All wat van schaêuw lag overdeckt.
Maer och! een mist, een donckre damp
Van dicke onwetenheid betreckt
Ons’ herten steeds; en het gemoed,
Niet aengeschenen als ’t behoort,
(15) Ligt schier als midden in een’ vloed
Van duistre dwalingen versmoort.
Ryst, zuivre zon, en toon uw’ kracht,
Schenck aen de wereld dag en licht;
[p. 142]
Verklaer en helder onzen nacht,
(20) En dryf de schaduw van ’t gezicht;
Verstroi de dicke en koude locht,
En zuivert eens door uwen gloed
Van vuilen damp en drabbig voeht
Den acker van ons dor gemoed:
(25) Op dat hy in dien dageraed
Van reinen nectar overdout,
’t Voorheen ontfangen hemelzaed
Mag wedergeven honderdvoud.

Continue

BRIEF VAN DIDO AEN AENEAS.

Uyt Ovidius vertaelt.

DUs sing ick als de Swaen door sieckte neergeslagen
Ontrent Moeander singt aen ’t ende van haer’ dagen:
Niet dat ick hoop uw hert te morwen met myn lied:
Myn stervende gesang en sal u niet bekoren.
(5) Maer aengesien ick eere en kuysheyd heb verloren:
Verlies van stem en sang is een gering verdriet.

Ghy rust u dan vast toe om Dido te begeven,
En met een selven wind los heen te laten sweven
Uw seyl en dieren eed. Ghy rust u dan vast toe
(10) Om met uw’ tou uw’ trou troulooselijk t’ontbinden,
En eenmael ’t lang gesocht Italiën te vinden;
Hoewel ghy niet en weet of werwaerts aen of hoe.

Carthago versch gesticht, zyn’ schier voltoyde wallen
En ’t aengeboôn gebied en acht ghy niet met allen.
(15) Een’ opgerechten staet verlaet ghy onbedocht,
Versmaed ghy om een rijck noch eerstmael te beginnen,
Noch rou en ongegrond, en (ô verkeerde sinnen!)
’T land dat gevonden is om ’t geen noch dient gesocht.

En schoon ghy vind dat land, wie zal u daerbeneven
(20) Het vredige besit des selven overgeven?
Wie licht een vreemdeling voor meester nemen aen?
Gy sult een’ ander’ min, een’ ander’ Dido moeten,
Een ander goed geloof in dat gewest ontmoeten,
Waer met ghy andermael een’ ander meugt verrâen.

[p. 150]
(25) En wanneer sult ghy dan een’ sulcke stede bouwen?
Wanneer uw’ borgeren van een paleys beschouwen,
En onder uw gesag sien krielen dicht en dick?
En of al schoon ’t geluck u liep in allen mede;
Waer sult gy ergens vrou ontmoeten, seg eens, wreede,
(30) Die u soo hertelijck soo vierig minn als ick.

Ick brande, laes! ik smilt door ’t al te vierig minnen:
Aeneas sweeft en swiert gestadig door mijn’ sinnen;
Die my nochtans en ’t mijn schopt uyt zyn’ lossen sin;
En dien ick, waer ick wijs, sou laten en verlaten,
(35) En echter niet en kan na zyn’ verdiensten haten;
Maar zyn’ meyneedigheyd bestenende, bemin.

O Venus demp myn’ smert, verschoon, ô soete moeder,
Uws soons verloofde doch: vlieg uwen harden broeder,
Eens om den halse, Min; ô dat hy uw banier
(40) Doch eenmael volgen leere, en doe als ick, wiens sinnen
Alree (’k en schaemt my niet) verleckert zijn op’t minnen:
Geef dat hij stoffe geve en voedsel aen myn vier.

Maer och! ick dool, ick miss’: ’t hard herte van dien wreeden
Heeft niet den minsten treck der moederlijcken seden.
(45) Ghy Venus soon? neen neen: voorwaer ik acht veel eer
Dat ghy of van een’ steen beginsel hebt genomen,
Of van een rotse sijt of eycke voortgekomen,
Of van het wreede wilt, of van het woeste meir.

Ia van soo woest een meir als zyn de woeste vloeden,
(50) Die ghy daer ginder siet op duyn en oever woeden;
Waer door ghy echter poogt te vlieden onberâen.
Uytsinnige, waer heen? de Winter is u tegen,
De winter roept vast: blijf, en schynt tot my genegen.
Kijck hoe de wind de vloên de vloên de stranden slaen.

(55) Laet toe dat ick ten danck, dien ick voor ’t langer blyven
U toe te schryven wensch, den stormen toe mag schrijven.
[p. 151]
Ach! zee en stormen zijn min streng als uw gemoed.
’K en ben soo veel niet waerd, hoewel uw’ valsche lagen
Wel waerd gegeesselt zyn met ysselijcke vlagen,
(60) Dat ghy, om my t’ontgaen, vergaen soud in dien vloed.

Ghy wilt uw’ wreeden haet wel hoog en dier bekoopen,
Indien ’t u dunckt gering oock in uw dood te loopen,
Opdat ghy my ontloopt. Sie toe wat ghy begint.
De wind (’k en twijffel niet) sal eer ietlang bedaren,
(65) En Triton over ’t vlack met blaeuwe paerden varen:
Och of ghy wreede woud bedaren met den wind.

Bedaren sult ghy eens, ik derve’s my beloven,
’T en zy uw hert een eyck in hardheyd gaet te boven.
’T waer iet, soo ’t woên der zee u niet bewust en waer:
(70) Vertrout ghy u soo licht den dik beproefden baren?
En schoon u weer en wind al ried en riep tot varen;
Soo groot’ een’ zee nochtans en heeft geen kleen gevaer.

’T en baet oock sulcken niet die hunnen eed verbreken
Te vlieden over zee, de zee vermag’t te wreken,
(75) En vordert strenge straf van die sich dus misgaen;
Van sulcke boven all, die min of trou-verbonden
Troulooselijck en schelms ontsuyverden of schonden;
Doordien de Mingoddin is uyt de zee ontstaen.

Ick duchte, laes! ick schroom myn’ schender te beseeren,
(80) Myn’ schader te beschâen; ’t sou my van herten deeren,
Waer ’t dat die wreede quaem te sneven met zyn’ vloot.
Leef, leef, meyneedige, ’t sal my veel sachter nopen
Met rou, u levende te derven als versopen:
Draeg ghy veel eer den naem van oorsaek van myn’ dood.

(85) Bedenck eens of uw’ vloot (den Hemel wil ’t verhoeden)
Eens wierd tot berstens toe geslagen van de vloeden:
Hoe (dunckt u) sult ghy dan om ’t herte zyn gestelt?
Stracx sal uw valschen eed, stracx sal uw eerloos liegen
[p. 152]
Strax Dido schrickelyck u door ’t geweten vliegen
(90) Door ’t Phrygiaensch bedrog te deerlijck neergevelt.

Ghy sult mijn’ droeven geest sien voor uw’ oogen waren
Bleek, bloedig, ongedaen en met ontvlochtene hairen,
En roepen; mackers, wijckt: mijn’ valsheyd, ik geloof’t,
Valt my nu op den kop, dit zyn verdiende plagen:
(95) Dus sult ghy mymeren, en achten alle vlagen
En alle blixemen geschoten naer uw hoofd.

Ey! laet uw’ varens lust slechts noch een wijlken varen,
’T meir en uw hard gemoed sal midlertyd bedaren:
’T nut van een kleen vertoef sal groot en seker sijn:
(100) Ghy sult eerlang door zee gerust en veylig sweven:
Verschoon mijn leven niet, maer spaer ten minsten ’t leven
Van Iulus uwen Soon; ghy hebt genoeg aen ’t mijn.

Wat heeft Ascaen verbeurt? wat schuld is by den Goden?
Sal ’t water meesteren die ’t vier sijn als ontvloden?
(105) Maer neen, ghy voert met u geen’ heyligheden, neen:
Uw vader noch uw’ Goôn en persten noyt in ’t vluchten
Uw’ schouders: schelm, ghy liegt, ghy payt ons slechs met kluchten:
En ick en d’eerste niet die uw bedrog besteen.

De moeder van Ascaen waer isse doch gebleven?
(110) Van haren harden man verlaten en begeven
Gerocht de vrou om hals. Sulcx dorst ghy my verslaen.
En onbedachte noch, noch liet ick my bepraten:
Derhalven heb ick oock verdient te sijn verlaten:
Noch is die straffe min dan ’t geen ick heb misdaen.

(115) Uw’ Goôn (’k en twijffel niet) sijn fel op u gebeten,
Die seven winteren gesolt sijt en gesmeten
Door zee, door sout, door sand. Ick heb u uyt den vloed
Geworpen tegen strand in mijn beschut genomen,
En nauwelijcx een lucht van uwen naem vernomen,
(120) Of heb u in mijn rijck voor rijcxgenoot gegroet.

[p. 153]
En och had ick hier by myn weldoen laten rusten,
En ware doch ’t gerucht der sotte minnelusten
Begraven en versmoort, en ick noch die ick plag
Die dag (helaes!) die dag, doen ons die regenvlagen
(125) Neerjoegen in dat hol, en braken ’t vorder jagen,
Was my rampsalige wel een vervloeckte dag.

Ick hoorde door dat hol veel droeve galmen ryên:
De Nymphen (soo my docht) bejammerden myn lyên:
De Raseryen self voorspookten my myn’ smert.
(130) Gequetste trouwe, kom, kom wreek myn’ vuyle sonden,
Trouw die ick mijnen man soo schandig heb geschonden;
Tot wien ick ga, maer och! beschaemt tot in mijn hert.

Hier by staet een’ kapel op marmersteen verheven,
Daer myn Sichaeus staet in afgebeeld na ’t leven,
(135) Bedeckt met sneewit vacht en feest-loof om en om.
Van derwaerts heb ick my (ick moet ’et hier gewagen)
Uyt wel bekenden mond tot viermael hooren dagen:
Hy riep met sacht geruysch: kom, myn’ Elisa, kom.

Mijn Echtgenoot, ick kome, ick kome t’uwaerts treden,
(140) Maer kome langsaem aen en met beschroomde schreden.
Door schaemte van de schuld waer met ick ben belâen.
Vergeefse my, mijn lief. Hy, die my heeft bedrogen,
Is kloek, heeft ook misschien dat ambacht meer geplogen:
En vrijt eensdeels van haet het quaed by my begaen.

(145) ’K en kon van Venus Soon geen quaed gevoelen voeden;
Syn vader dê my niet als alle goed vermoeden,
Gelijck zyn’ Huysgoôn oock getorst op zynen hals.
Indien ick ’t eeren-spoor te buyten ben getreden,
’T waerom was eerelijck: want had hy slechs zyn’ eeden
(150) Getrouwelijck betracht, hy waer volmaekt in all’s.

Mijn lot rolt als voorheen, de loop van myn’ ellende
En wil niet endigen als met myns levens ende.
[p. 154]
Ach! ach! myn bruydegom sneeft door myns broeders stael,
Hy sneeft (ô grouwelstuck) voor ’t alter van de Goden:
(155) En ick bedruckte vrou dien wreedaerd nau ontvloden
Verlaet myn vaderland en d’asch van myn’ gemael.

Ick swerve gins en weer, en endelijck ontvaren
Myns broeders rasery en ’t ruysschen van de baren
Lande ick in vreemd gewest, en koop den selven strand
(160) Dien ick u, wreede, schonk, en bou een’ stad, wiens muuren
Met doodelijcken nijd ontsteken myn’ gebuuren,
En worde staende voets van oorlog aengerand:

Van oorlog voel ick my my vreemde vrou beknellen,
Eer ick eens magtig ben myn’ poorten vast te stellen,
(165) Of wapenen te smeên tot weerstand van geweld.
’K heb duysend minnaren ontseyt en afgeslagen:
Elck mort, elck is t’onvreên niet konnende verdragen,
Dat een, ’k en weet nau wie, hun worde voorgestelt.

Wat draelt, wat mart ghy my beknelt van felle banden
(170) Hyärb te leveren? hou daer, daer zyn myn’ handen;
’K en sal uw’ schelmery hier in niet tegen zyn:
Of draeg my (soo ’t u lust) de wreedheyd op myns broeders,
Die druypende van ’t bloed myns mans myns trouwen hoeders
Syn’ klamme klaeuwen oock te verwen wenscht in ’t myn.

(175) Leg, leg de Goden neer en goddelijcke saken,
Die ghy nootwendig moet ontheyligen met raken:
’T en past geen’ boef de vuyst aen iet gewijds te slaen.
Indien, meyneedige, de Goden ’t vier ontgingen,
Op datse dienst van dy van sulcken boef ontfingen;
(180) Gewis soo rout’et hun het vier te zyn ontgaen.

Ghy sult misschien oock, schelm, een swanger lijf begeven;
Iet wat van ’t u misschien begint in my te leven,
’T welck ghy voor syn’ geboort sult maken tot een lijk.
’T ellendig kind sal deel aen ’s moeders lot verwerven:
[p. 155]
(185) De broeder van Ascaen sal met zyn’ moeder sterven;
En door een’ selven slag twee sneven te gelijck.

Maer ghy vertreckt quansuys uyt laste van de Goden:
Och of u God veel eer te komen had verboden,
Dat waer myns herten wensch, en dat hier noyt Troyaen
(190) Voet had op land geset. Sijt seker dat de vlagen,
Waer door ghy nu dus lang word gins en weer geslagen,
U komen van dien God, die u gebied te gaen.

Schoon Troyen stond soo vast gelijck by Hectors tyden,
Noch waer ’t niet waerd gesocht met soo veel leet en lyden.
(195) ’T en is geen Simoïs daer ghy het roer na wend;
Neen neen, ’t is ’t land waer door de Tyberbaren stroomen:
Sulx dat ghy, schoon ghy komt daer ghy begeert te komen,
Een uytheemsch gast sult zyn, nieu, vreemd en onbekent.

’T land daer ghy henen vaert schijnt u veel eer t’ontvaren;
(200) Ghy sult de grensen eer genaken van uw’ jaren
Als van Italiën de grensen, soo ick meen.
Poog liever hier ’t gebied der volcken aen te vatten,
En ’t wenschelijck geniet van all’ myns broeders schatten,
En smelt uw Ilium en myn’ Tyriers in een.

(205) Vaerd vaerd den Scepter aen; of zyt ghy bet genegen
Tot pieck en trommelspel en ’t swaeyen van den degen,
En snuyft uw Sone niet als krijg en oorlogs-lof:
Wel aen: op dat hy des oock niet en heb te klagen,
Ick sal hem middelen tot oorlogs-eer bejagen:
(210) Hier schaft men krijg en vrê, tot beyden is hier stof.

Alleen besweer ick u en bid u onderwijlen
En by uws vaders asch, en by uws broeders pijlen,
En by uw’ Goôn met u gevloden herwaerts aen;
Dat u myn lyden ’t hert eens raeck met medelyden.
(215) Soo moet uw stam bestaen en bloeyen t’allen tyden:
Soo all uw ongeval met Troyens val vergaen:

[p. 156]
Soo uw Ascaen in heyl zyns levens tijd voltrecken:
En ’t graf Anchises staeg een’ sachte rustplaets strecken:
Heb deerenis met haer, die u all ’t haer beveelt.
(220) Wat misdaed als de min kan u in my misvallen?
Myn vader noch myn man bestreden noyt uw’ wallen:
’K en ben noch uyt Spartaen noch Thessaler geteelt.

Soo u de naem van bruyd mogt stinken of mishagen;
Wel aen: ick ben bereyd den naem van boel te dragen;
(225) Als Dido d’uw’ mag zyn, dat’s haer een kleen verdriet.
Ick ken de luymen wel des vloeds, die sonder rusten
Staeg buldert, woelt en woed op d’Africaensche kusten;
Hy weygert somtijds reys, en somtijds weder niet.

Soo ras als maer de wind sal reysbaer weer verschaffen.
(230) Soo hijss uw’ seylen op; ’k en wil ’t dan niet bestraffen.
Nu houd het lichte wier uw’ vloot noch als gevaên.
Het gaslaen van den tijd laet dat op my berusten;
Ick weet wanneer hy dient, en of ’t u dan mogt lusten
Te toeven noch een wijl, ick sal u heeten gaen.

(235) Uw scheepsvolk tocht na rust, ’t hert walgt hun noch van ’t varen;
Uw’ vloot tot berstens toe geslagen van de baren
Is noch niet heel hermaeckt, is nau ten halven ree.
Ick bid u om de gunst die ick u heb bewesen,
En om het geen wy u noch mogen schuldig wesen,
(240) En om ons trou-verbant, hou noch een wijlken stê.

Terwijl de zee bedaert, terwijl de lust tot minnen
Sich matigt door ’t gebruyck, sal ick met stercke sinnen
Ellendig leeren zyn en lyden met geduld.
Is ’t dat ghy my ontsegt; soo neem ick voor in korten
(245) Met myn ontsteken bloed myn leven uyt te storten.
Weet dat ghy tegens my niet lange woeden sult.

Och saegt ghy hoe ik schrijve, het sou u ’t hert bewegen:
De vuyst draegt thans de pen, de schoot den Troyschen degen;
[p. 157]
En ach! het tranen-nat vloeyt langs de kaken heen
(250) Tot op ’t getoge stael, het welk ick, ô verwoede!
Eerlang voor tranen sal besprôen met mynen bloede.
Hoe wel komt met myn lot uw gift thans overeen!

Voorwaer met kleenen kost besteed ghy my ter aerde.
En nieu en is’t my niet, dat myn’ van druck beswaerde
(255) Myn seer benaude borst doorgrieft word op dit pas:
Ach! ach! de wreede min sloeg my daer d’eerste wonde.
Sus Anna, Anna sus getuyge van myn’ sonde,
Ghy sult de jongste gift haest geven aen myn’ asch.

En als door ’t lijckvier ’t lijf nu sal verslonden wesen;
(260) O geef den wandelaer dan niet aldus te lesen:
Hier rust Sichaeus bruyd of eegemael in ’t sand.
Ach! neen: maer laet aldus zyn op myn graf geschreven:
Aeneas heeft en ’t swaerd en stervens stof gegeven,
En Dido tot haer’ dood geleent haer’ eygene hand.

Continue

GALATEA, of VISSCHERS-KLACHTE.

Uyt het Latijn van Zannazarius.

LEst hadde Lycon sich een jonge visscher-knecht
Vermoeyt in ’t mossig hol der rotse neergelegt,
Van waer sich Mergillijn dat landhuys rijck van blaren
In ’t vlack kan spiegelen der Middellandsche baren;
(5) En midlerwijl zyn’ maets een deel by fackel-brand
D’inhammen van de Zee of kromten van den strand
Besichtigen in ’t rond, een ander deel geslepen
Op visvangst strandewaert hunn’ volle netten slepen,
Slijt hy den ganschen nacht met dit mistroostig lied.
(10) Onsachte Galatee, bewegen u dan niet
Myn’ giften, myn’ gebe’en? ach! sullen eeuwig varen
Myn’ suchten in den wind, myn’ tranen in de baren?
Sal op uw steenen hert staeg breken myn gesteen,
[p. 158]
Gelijck de golven doen op rotsen hart van steen?
(15) ’T slaept all, all iss’et stil, de zeegedrochten rusten,
’T zeekalf leyt stemmeloos en sluymert langs de kusten,
De wind ten westen swijgt, de zee dat woelsieck nat
Leyt sedig, leyt gedwee, en als van vaeck gevat:
Ia selve schynt de slaep den Hemel te verkrachten.
(20) Maer ick ellendig knecht hervattende myn’ klachten
In ’t stilste van den nacht, ick ben ’t, och! ick alleen,
Die slaep noch sluymering voel kruypen door myn’ leên;
En, wreede, ghy en past niet eens op myn benouwen.
Helaes! Praxinoë plag meer van my te houwen,
(25) Soo plag haer’ dochter oock, soo oock Amyntas vrou,
Hoewel van borst soo blanck als iemand wenschen sou.
Ia selve Aenaria (’t is waer, wat ick verhale)
Spelt dickmaels mynen naem; maer boven all Hyale,
Die aerdige gedaelt van edel Ibersch bloed,
(30) Daer soo veel lands en strands sich onder buygen moet.
Die God Neptunus selfs doet in sijn’ golven swichten,
Prijst mynen visschers-sang, verheft myn’ zee-gedichten.
Doch of ick schoon dus groot by allen ben geacht,
Wat baet’et my, soo ghy (wie hadd’et oyt gedacht?)
(35) Ghy, Galatee, alleen u niet en laet bekoren?
Ghy van mijn’ fluyt alleen afkeerig wend uw’ ooren?
Alleen myn’ min versmaed, die niet en is als kuysch?
’K sond, noch niet lang geleên, u duysend oesters thuys
Versch van Miseen geruckt; en duysenden bewaren
(40) Euploee en Pausilijp my dieper in de baren;
Zee-egelen noch meer, die bol en welgedaen
Noyt krimpen voor de kracht der omgekeerde maen,
Noyt op de bittre blâen der mastik-boomen passen.
Ick kan den purper-visch in ’t soute diep verrassen:
(45) Hoe datmen met het sap van Tyrus ommegaet,
Hoe d’oesters vol bewaert, dat weet ick op een draet.
De wol voor u bereyd sal eerlang purper drincken;
[p. 159]
Wat vluchtje dan soo schuw? een’ wol waer in ghy blincken,
Ia boven andre sult uytmunten, Galatee,
(50) Wol, die in sachtheyd trotst het sachte schuym der Zee:
Dees’ heb ick (’t heugt my noch) van Melisee gekregen
Dien ouden herder-knecht soo wel tot my genegen,
Soo seer tot my gesint, wanneer hy overlang
Gins van dien hoogen duyn eens hoorde mijnen sang:
(55) Neem (seyde hy) dese wol to loon, ô visscher-jongen,
Voor dat ghy allereerst ons’ daden hebt gesongcn:
Van doen af heb ick die in mandekens bewaert,
Van doen u toegeschickt: maer ghy te straf van aerd
Ghy bebt, om alle hoop my t’seffens af te snyen,
(60) Bey ’t Ia-woord my ontseyt en alle vorder vryen.
Dit dit is ’t dat my kruyst, ja dat my sterven doet:
Gaet, Musen, gaet vry heen, dat spijtige gemoed,
Die trotse smaed en smaelt op ons en ons gebeden.
Helaes! om dat ick met een kleentjen wel te vreden
(65) My soberlijck geneer by net en angelroe,
En slechs een bootjen voer, verstootje my: maer hoe?
Heeft Glaucus thans een God der opgeblase baren
Oock niet in ’t sand gewroet, en met den boot gevaren?
Aengaende ’t valsch gerucht, ’t welck tot mijn groot verdriet
(70) Van my en Lyda loopt, dat ’s wind, en acht’et niet,
En acht’et niet, ’t is wind; al schijntse breed te roemen
Van kranskens my geschickt en ick en weet wat bloemen:
’T en is (gelooft’et vry) geen’ Lyda, die ick meen,
Ick sweer ’t u by de zeen, by alle Goon der zeen;
(75) En gaen mijn’ eeden los, of tegens mijn’ gedaehten,
Soo moet mijn boot vergaen, en ick in zee versmachten.
Amy! wat sal ick doen? ’k wil over zee en sand
Gaen soecken eenig vreemd en vergelegen land,
Daer noyt een visschers maet noyt bootsman is verschenen,
(80) Daer sal ick onbelet mijn treurig lot bestenen.
Ach! werwaerts wend ick ’t best, na ’t yslijck noorder ys,
[p. 160]
Daer onder ’t noorderpunt ’t vlack veld gedurig grijs
Van sneeu en hagel leyt, noyt groen van gras ot kruyen?
Of naer het dorre sand van ’t altijd vierig zuyen,
(85) Door ’t drooge Lybiën, daer beeck vloeyt noch rivier,
By ’t swert gerooste volck, dicht onder ’t Sonne-vier?
Wat raes ick arme bloed? wat mag mijn tong ontslippen?
Sal niet dat sieck gemoed door vier en vloed en klippen
My volgen waer ick vlucht, my eeuwig zijn ontrent?
(90) Wind, regen, Somer-brand word eenigsins ont-rent,
Maet niet myn’ quelling, och! die sal my staeg beswaren,
Die sal die kan ick niet als in het graf ontvaren:
Wee my! de rasery van mijn benauwt gemoed
Sal my noch van die klip afstorten in den vloed,
(95) Gewisselijck sy sal. O gunt my, Zee-voogdessen,
Een sachte dood, en wilt die wreede vlammen lesschen.
Als dan de stierman van Cajetas krommen strand
Of Cuma komende gesicht krijgt van dit land,
Sal hy met heesche keel tot zijn gesellen schreyen:
(100) O laet ons, mackers, maets, laet ons ter rechter’ swaeyen,
Myd, myd de slinckerhand, matroosen, myd den nood:
Laet ons de klippen vlie’n berucht door Lycons dood.
Dus heeft de visscher-knecht den ganschen nacht gesleten,
En aen den dooven wind zijn’ klachten uytgesmeten:
(105) Tot dat de morgen-ster de schaduwen verjoeg,
En ’t gansche vlack der zee met roosen-glans besloeg.

Continue

EERSTE BOECK
DER PUNTDICHTEN.

[p. 8]
38. Op Iemand.
EEn dubbel onverstand heeft over u gebied:
Een weet-niet zijt ghy, vriend, en ghy en weet’et niet.

[p. 44]
226. Boeven-troost.
Ille crucem pretium sceleris tulit, hic diadema. Iuven. Sat.13.
AL woed Gods gramschap fel, s’is nochtans traeg te voet:
Dus soo sy alle quaed ten nausten wil beloopen,
Wanneer genaeckse ’t mijn? maer God ten hoogsten goed
Doet een gering vergrijp ons noit te dier bekoopen.
Een’ selve boevery geeft oock geen’ selven loon:
Dien helpt sy in den bast, den desen in de kroon.

[p. 96]
226. Aen mijnen Sterfdag.
DAg, die my eens van zon versteken zult en dag,
Dag, die my binnen ’t graf, dag, die mij eeuwig buiten
De ruyme Wereld sult dien schoonen Tempel sluiten,
Dien Tempel daer ick God in toe te singen plag
Verwondering en prijs, soo dik ick hem besag;
Dag, die my in den loop zult van myn dagen stuyten,
En ’t na-wee proeven doen der duur verbode fruyten;
Dag, seg ick, dien ick vliên, maer niet ontvlieden mag;
Hoe spoed ghy herwaerts aen doch als op wolle voeten!
Ghy sult ghy sult misschien my in dit jaer ontmoeten,
Misschien in deze maend, in deze week misschien;
En kleef ick dwase noch soo vast aen myn’ gebreken,
En leef ick noch soo los als of ick noch veel weken,
Noch vele maenden sou, noch vele jaren sien?

Continue