Continue

Het Eerste nieu amoureus liedt-boeck: inhoudende verscheyden nieuwe amoureuse liedekens, die noyt te voren in druck zijn gheweest, elck met zijn stemme ofte voyse daer bij. UBL 1497 G 18.
In het ex. KBH 5 E 1 is de titel van het eerste deel vervangen, en heet nu Princesse Liet-boec.
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk. Er is genummerd per typografische regel; een versnummering vergt een analyse van strofenbouw en rijmschema’s.
Voor de afbeelingen van het Eerste en het Tweede nieu amoureus liedt-boeck: Ursicula. Voor een editie van het Eerste nieu amoureus liedt-boeck met vertaling en muziek: DBNL.

Continue

[p. 1 in UBL 1497 G 18]

Eerste
Nieu Amoureus
Liedt-boeck: Inhoudende ver-
scheyden Nieuwe Amoureuse Lie-
dekens, die noyt te voren in Druck zijn
gheweest, elck met zijn stemme
ofte Voyse daer bij.

[Vignet: Credi debet - Ghelyckheyt Bevredicht].

t’AMSTELREDAM.
Ghedruckt by Hendrick Barentsz. woo-
nende inde Warmoes-straet, int Vergulde
Schrijff-boeck, Anno 1605.





[p. 1 in KBH 5 E 1]

Princesse Liet-boec:
Dat is,
Der Jonckvrouwen Clachti-
ghe Sentbrieven (Heroidum Epistolae
ghenaemt,) int Latijn beschreven: Door
Ovidius Naso. Ende by een Lieff-hebber der
Accoleye Sangs-wijsse (elck met zijn stem-
me) in dichte ghemaeckt.

Noch zijn hier by-ghevoecht verscheyden
Amoureuse Liedekens. Midtsgaders een Nieu
Amoreus Liet-boec (te voren niet gedruct geweest)
van verscheyden Redenrijckers in dicht gestelt.

[Vignet: Credi debet - Ghelyckheyt Bevredicht].

TOT AMSTELREDAM.
Ghedruckt by Hendrick Barentsz. woo-
nende inde Warmoes-straet, int Vergulde
Schrijff-boeck, Anno 1605.





[p. 2]

VOORREDEN.

VYftich nieuwe Liedekens, Amoureuse ghelieven,
Van een Speelcorenken ghecomponeert,
Op der Grieckscher Princessen, haer klachtighe brieven:
Hoe sy deur Venus strale zijn ghetormenteert
(5) Haer pyne, verdriet, wort hier ghenarreert:
Haer blyschap ende vreucht vol amoureusheydt,
Haer Vryers bedroch die haer hebben onteert,
Hare schalcke listen, en oock haer heusheydt
Haer ghestadighe liefde, oock haer vercoelde minnen
(10) T innerlijcke wesen van die Liefde, en haer preusheydt,
Sult ghy in dese navolghende Liedekens vinnen.




[p. 3]

Nieuwe Amoureuse Liedekens.

Penelope schrijft tot Ulisses op de Stemme:
Laestmael ontrent den avont, by avonture.

O Liefde, Liefde, u wreede cueren,
Die zyn te fel al over myn
Myn Liefs weercomste mach my niet ghebueren,
Dit is myn hertgen soo groote pyn,
(5) Troyen verheven, Troyen verheven
Dat ghy noch lustich stont, so soud ic ongesont
En dus treurich niet leven.
    Want eene die my heeft vergheten,
Laet my alleen so menighen nacht
(10) Thien Jaren heb ick myn Bedt versleten:
Alleen, ick doe Venus myn klacht
Prince ghepresen,, Prince ghepresen,
U minnelijck ghemoet, myn seer verlanghen doet
Om eens by u te wesen.
    (15) Veel Coninghen machtich zijn ghecomen,
Triumphelijck al in haer landt
Och u Ulisses en heb ick noyt vernomen,
Waer meucht ghy wesen Ridder valiant?
By ander vrouwen,, By ander vrouwen,
(20) Ic denc wel sulc quaet, maer liefken delicaet
Ick gaet u niet toe betrouwen.
    Ist saeck dat ghy lief hebt vercreghen?
Van my desen gheschreven brief
Weder om te schrijven laet dat versweghen
(25) Maer comt selver en vertroost u lief
Ick moet hier lyen, ick moet hier lyen,
So menigen aenstoot, van seven Vryers groot
Die my hier willen vrijen.
                Prince.
    Niemant dan u en sal ick wachten
(30) O Prince Lief seer triumphant
O watte vreucht sou ick verpachten
Als ick u Lief had by der handt
Ende verhalen,, Ende verhalen
U feyten excellent, die ghy bedreeft seer jent
(35) Binnen de Troysche palen




[p. 4]

Ulisses antwoort tot Penelope, Op de wijse
Hoe ben ick in liefde aldus verblindt.

O Klachtich leven, o swaer doleur
Waer deur ick altijt treur
In lyden seer rigeur
U brief die melt, o schoone vrou
(5) Dat ick niet schrijven sou
Maer u lossen van rou
En selver brenghen de tydinghe soet
Daernae soo streckt oock alle mijn ghemoet
Maer Aeolus ghewelt, en Boreas ontsteldt,
(10) Die ist die ons dus quelt.
    Troyen de stadt die en hout my niet,
Sy doet u gheen verdriet:
U Jonste my doch biet
Och mocht ick als Plistinides saen,
(15) Die zijn Lieffken seer plaen
Met armkens ging omvaen
Al was de Zee stuer en straff van propoost,
Sijn liefs aenschijn te sien dat was zijn troost,
Al maecte de zee ghetier, Sy blusten Venus vier
(20) T’samen met groot playsier.
    Ick beclaghe u o schoone Robijn
Dat ghy daer soo moet zijn
In druck en daertoe pijn,
Mijn droefheyt ende swaer ellent
(25) Sal haest comen ten endt
O bloeme excellent,
Dat u lieff soude werden verhaelt
Hoe ick vol droefheyt hebbe ghedwaelt
Ghy sout lieffste ghehult?
(30) My gheven niet de schult
Dus lijdt noch wat ghedult.
                Prince.
    Princesse wacht noch bequame tijdt
Dat wy moghen verblijdt:
Sijn sonder haet oft nijt
(35) Mijn herte peynst altijdt o Lieff eerbaer,
Om u schoon aenschijn claer



[p. 5]
Want het valt my te swaer
O liefste Lieff mij noch niet meer en claecht,
De hope heeft my de vrees verjaecht
(40) Dus my haest daer verwacht
Mijn herte dach en nacht
Om u droeffheyt verpacht.


Phillis schrijft tot Demophon; Stemme:
Schoon over schoone Lieff ick
hadt u niet toebetrout.

DEmophon soet, ick maeck so grooten clacht
Seght met ootmoet
Waer sydy toe ghesint
Om my niet te troosten, sydy soo bedacht
(5) So mach ick wel claghen dat ic u heb bemint,
Den tijt is gepasseert, die ghy hadt ghestelt
Ghy en zijt noch niet ghekeert, dit mijn herte seer quelt
U lieffelijc woorden die hebben my verblint.
    Is het u vaders schult, O uytvercoren lief?
(10) Ick sal hebben gedult, en verbeyen den tijdt
Met handen te saem, bid ick door desen brief
Om den windt bequaem, daer ick nae haeck met vlijdt
T’verbeyen duert te lanc, ghy en haest u niet te seer
U liefde die is cranc, ick claech het God den Heer
(15) Deucht loonen met quaet dat is een vals strijt,
En was ick oock niet sot?
    U Schip deed ick versien
Want ghy met my spot, O Ridderlijc engien
U ooghen betraent
(20) Doen ghy ginckt van my vlien
Het moet zijn vermaent,, want ghy waerdt doen mijn vrient
Ick heb u gelogeert, u volck heb ick gespaert
En dat ghy hebt begeert, O Conincks kindt vermaert
Heeft nu mijn weldaet dees crancke loon verdient



[p. 6]
    (25) U vaders woning reyn, en zijn heerlicke faem
Maer ghy vals vileyn, bedrieger van een vrou
In menich heerlijck lant, soo ken men zynen naem
Maer deur u groote schandt,
Een yeghelijck u sou
(30) Kennen t’aller stont, deur u ontrouwich feyt,
O valsch van mont,, met u vileynicheyt
Die maechden bedriegen, ic niet voor vroom en hou.
    Prince liefste jent, ic heb dickwils gedacht
Met groot torment,, my te vergheven coen,
(35) Oft met een Swaert,, te deursteken onsacht,
Myn Herte gejaert,, seer jonc in zyn saysoen
Comt ghy my niet te baet,, voorwaer soo sal seer saen,
Geven die Gramschap Raet,
Dat ick het sal bestaen, daer ghy af sijt d’oorsaeck
(40) Maer ick sal het feyt doen


Demophon antwoort tot Phillis op de stem.
Moet ick altoos treuren, sonder ophouwen.

HEb ick niet eylacy!, genoech te lyen:
Comt hier noch desen brief?
Ghy staet noch in myn gracy,
Stelt* druc besyen, O Phillis waerste Lief
(5) Myn Vaders doot,, dat is den noot
Dat ick dus bloot,, ben voor u lief minjoot.
    Myn lieft sal niet minderen, O uytvercoren vrouwe
Hoe claget ghy dus seer?
Wat mach u doch hinderen,, dat ghy syt vol rouwe?
(10) O eerbaer Maget teer,
Men my verwijt,, tot elcker tijt
Dat ick subyt, myn jonck Hert daer verslyt.
    Dickwils ben ick denckende,
O Phyllis lief verheven,
(15) Hoe ick myn armkens blanck
Om u hals was schenckende, liefde boven schreven,
Was die my daer toe dwanck
Menighen traen,, sachmen seer saen
Vliet en seer plaen,
(20) Doen ick van u most gaen.



[p. 7]
    Soudy noch o schoone,, een ander konnen trouwen
Soo rasch ende subyt?
Kan die lieft ydoone,, so drae verkouwen?
Die also langhe tijdt
(25) Heeft schoon gebloeyet,, ende vast gegroeyet
Sou die vermoeyet,, so ras zijn afgesnoeyet?
    Princesse gepresen,, ghy wilt met qua gedachten,
Segt ghy seer fel en coen?
U selver sonder vreesen, met alle u crachten
(30) Met quaet fenijn verdoen?
Och doet sulcks niet,, want waert gheschiet
Seer groot verdriet, sou ick hebben bespiet.


Briseis schrijft tot Achillis. Op de stemme:
Die Winter is ons verganghen.

HElaes tis al verganghen,
Daer eens Liefde was groot
Ick sit hier nu ghevangen
Maer veel liever waer ick doot,
(5) Hebt ghy die alreed vergeeten?
Die ghy so vyerich hebt bemint?
Ick kan hier drincken noch eeten:
So ben ick om u verblindt
    Men gaet u presenteren
(10) Giften van Goude schoon,
Ghy soudt my weer begheeren
Noch soud ghy hebben ydoon
Twintich vergulden cruycken
Drie Maeghden excelent,
(15) Die soud ghy me ghebruycken
Tot uwen wille jent.
    Mijn Stadt heb ick sien bederven
Mijn man en broeders saen
Moesten die Doot verwerven
(20) Maer dat is al ghedaen
U Edelheyt ende couragie
Crijch ick, die lief minjoot
O schoone personagie
Soo ben ick nu uyt den noot.
    (25) Men gaet hier presumeren



[p. 8]
Dat ghy nae Griecken wilt
Moet ick u dan ontbeeren
Och weest hier af ghestilt?
Mach ick u niet verspreken?
(30) O uytvercoren greyn
Soo moet my hertgen breken
Laet ghy my hier alleyn.
    O liefste lief verheven
Ick sweer u Ridder jent
(35) Soo waer als wy noch leven
Heeft hy my noyt bekent
Wat gaet ghy daer op passen?
Ghy spreect het oude vermaen
Soo schoone roosen sietmen wassen
(40) Alsmen daer siet vergaen.
    O Grieken wilt my doch sennen
Aen hem met biddende mont,
Als hy dan sal bekennen
Mijn armkens saecht terstont,
(45) Ick hoop hy sal vertoeven
Deur mijn jammerlijck verdriet
Zijn herte sal hem bedroeven
Als hy my treurich siet.
                Prince.
Mach ick u niet versmeken
(50) O Prins end Heere mijn?
Comt wilt my dan deursteken
Soo ben ick uyt dese pijn, Helpt my uyt dit verseeren
Off mach het noch geschien?
Dat uwen thoren mach keeren
(55) Wilt my by u ontbien.


Achillis antwoordt op Briseis: Stemme.
Des menschen Jeucht.

TIs ghenoech van dien
Het leet dat ick moet hooren
Van my wilt vlien
Ick gae my te seer stooren,
(5) Ghy verweckt my tot thooren
Dat ghy my dus mistroostich schrijft,



[p. 9]
U lieffde soet,, in mijn herte goet
Schoon lieffken noch verhoolen blijft.
    U schoonheydt siet
(10) En sal ick niet verachten
Maer het verdriet
Sal ick my wel voor wachten
Venus met al haer crachten
En maeckt my niet alsoo subieckt
(15) Dat ick mijn lant,, het waer my schant
Sou laten om een vrou perfeckt.
    Mijn Edelen aert
En cant doch niet vergeten, Dat hy heeft gebaert
Het moet hem zijn verweten
(20) Heb ick my niet ghequeten?
Dat ghy mijn eere aldus blaemt
Ick waert wel weert, Had ick u begheert,
Een poppen ruyter te zijn ghenaemt.
    Soude ick coen
(25) Mijn gramschap nu bedwinghen?
T’is niet van doen
Al comt het bespringhen
Die Griecken voor allen dinghen
In mijn presenti hebben gheseydt
(30) U hulp is cleyn, dus ben ick certeyn,
Nae huys te trecken nu bereydt
                Prince.
    O edel Princes, adieu uyt jonstigher minnen
Schoone Matres
Bedwingt u Jonghe sinnen,
(35) Doet hoop u troost ghewinnen?
Het is eylaes een cranck propoost
Nae Griecken jent,, reys ick present
Anders van my crijcht ghy geen troost.


Phedra schrijft tot Hipolitus, Stemme: Mijn
hert leyt in soo swaer verlangen.

SChoon lief wilt u toch eens verneeren
Mijn brieff te overlesen soet
Wat ick voorts van u sal begheeren,
En derff ick u nau segghen goet,



[p. 10]
(5) T’beschaemde dat, doet my vresen
Op dit termijn
Lief uyt ghelesen,, die hoop ghepresen
Sal mijn trooster zijn.
    Venus thoont kracht
(10) Wie sal haer laten
Al sydy mijns mans eygen kint
Wilt het daeromme doch niet laten
Te troosten die u heeft bemint
Wilt u niet schamen,, Ridder vol vramen
(15) Ghebruyckt my vry
T’sal wel betamen,, want gheen blamen
Salmen gheven dy.
    Hypolitus Theseus soone jent
Ick wil met u al over de jacht
(20) U eerbaer wesen seer excelent
Daer ick naer haecke dach en nacht
U schoone manieren,, gaen u vercieren
U schoone jeucht
Met wilde dieren,, kont ghy hantieren
(25) Ick prijs u vreucht.
    Wilt ghy die wijsheyt altijt hanteeren?
Laet Venus bloemkens oock zijn ghepluct
Wilt ghy int velt altijdt useeren?
Een ghebloeyet roosken, niet en verdruckt
(30) Een volle bloome,, pluckt sonder schrome
Voor u ghespaert
Slacht niet den loome,, Wilt by my come
O Ridder vermaert.
    Ick bidde u door Venus cracht
(35) Dat ghy wilt hooren mijn propoost
U Vaders vrouwe niet en veracht
Maer wiltse gheven uwen troost,
Ic heb mijn leven,, in u handt ghegheven
Merckt mijn verdriet
(40) U Vader verheven,, comt ons beneven
In langhe wijle niet.


Hypolitus antwoordt tot Phedra,
Op de wijse, Era de Majo.



[p. 11]
SChaemt tot u schrijven
En u oneerbaer wesen
Wilt toch verdrijven
Die oneer mispresen,
(5) K’sal* u bevel niet doen
Als nu mits desen
Dies laet in u vermoen
Niet zijn gheresen
Wilt toch eens mercken
(10) Watter af is ghecomen
Van d’oneerbaer wercken
Medea vol onvromen
Haer Vader heeft sy verraen
Al sonder schromen
(15) Haer kint en Broer verdaen
T’leven ghenomen.
    Mijn Vaders trouwe
Soude ick die gaen crooken?
Sy en sal, O Vrouwe:
(20) Van my niet worden ghebroocken,
Ick prijs de fraye Jacht
Seer soet van roocken,
Boven die felle kracht
Van Venus stoocken.
(25)     Ick wil beminnen
Die fraye Jacht verheven.
En niet eens beginnen,
U eenich troost te gheven
Want deur Venus vier, Soud ick in sneven
(30) Comen o Vrouwe fier
Laet dit verdreven.
                Prince
Princesse schoone
Ghy meent dat my u tranen
Souden ydoone
(35) Tot deernisse vermanen
En denckt dat Moeder niet
U Cortisanen,
Al vande Liefde vliet
En oock u wanen




[p. 12]

Oenone schrijft tot Paris. Stemme:
Die soete coele Mey, is nu ontdaen.

WIl Paris helaes, my nu versmaen?
En van sinnen dwaes
Een ander lief ontfaen,
Denckt hoe ick ben belaen
(5) Al door dit quaet gherucht
Een ander haelt hy saen
Hy is van mijn ghevlucht
Ick bidde ick niet en ducht
Leest mijnen brief verheven
(10) Voor Menelaus sucht
Sy is van hem niet gheschreven,
Die voorwaer u leven
Heeft ghesworen claer
Sy comt van my beneven
(15) U lief u wederpaer.
    Weet ghy wel wat ghy spraeckt,
O Ridder vol ontrouwe?
Met u seynssen seer naeckt
In eenen boom ghehouwen
(20) Als Paris sijn vrouwe
Sal verlaten soet
Soo sal Xantus* vercouwe
Loopen tegen die vloet,, O ghy Riviere goet
Wilt nu achterwaert loopen
(25) Paris is wech onvroet
Dit gae ick u ontknoopen
Op hem was al mijn hopen
Maer nu door Venus raet
Connen dees sware tropen
(30) Dat ick wert desperaet.
    Doen ick u laestmael sprack
En van u ging scheyden,
Gheen troost my en ghebrack
Ick ginck u oock gheleyden
(35) Daer wy onder ons beyden
Menich troostelijck woort
Malcanderen toeseyden,



[p. 13]
Alsoo dat wel behoort,
Daer en was niet bespoort
(40) Dan suchten ende steenen
En ghy gaeft my confoort
U hert en gingt niet meenen,
Ghy kusten my seer reenen
Voor mijnen rooden mondt
(45) Den Heer wil u verleenen
Dat ick u sien ghesondt.
    Ick heb dickwils ghesien
Off u Schip quam varen,
Maer eens hoort mijn bedien
(50) Ick moet het u verclaren,
Sach ick u Schip naren,
My docht ick was verblijt,
Maer een Vrou Jonck van Jaren
Met een fijn habijdt
(55) Sach ich doen ter tijdt
In uwen schoot rusten
T’was u vreucht en jolijt
U mondt haer dickmaels kuste
Denckt wat my doen luste,
(60) O valsch Ridder ontrou?
Als den onghesusten
Kiest ghy een ander Vrou.
    Is u trouwe dus licht
O Paris vol oneeren?
(65) Helenaes ghesicht
Dat gaet u nu payseren
Met groote tormenteeren
Salt u worden gheloont
Haer eyghen Man en Heere
(70) Die heeft sy nu gehoont, u eerste liefde toont
Ick bidde u weest mijns ghenadich
So suldy zijn ghecroont, Voor een minnaer gestadich
Weest my dus niet versmadich,
Bemint Helena niet, U mondeken succadich
(75) Dat lost my van verdriet.
    Prince is dat sy claecht
Dat ghy haer hebt bedrogen



[p. 14]
T’is schant dat zijt ghewaecht
Sy heeft het meer gheploogen
(80) Maer ick wilt betooghen
O Ridderlijck engien
Gheenighe menschen ooghen
Hebbent van my ghesien
O Paris Conincx soone
(85) Van Helena wilt vlien En, Oenone schoone
Gheeft die vreucht te loone,
Als ghy eertijdts hebt ghedaen
Maer haer liefde ydoone
Wilt die doch niet versmaen


Paris antwoordt tot Oenone Op de Stem,
Wy Jonghe sinnen.

LIefste lief verheven
Ick ken mijn valsch leven
Weest met my ghedult
Het is Cupidos schult
(5) T’gheen datter is bedreven
Hoop ick dat ghy beneven
Patientie nemen sult
Gods woort moet zijn vervult
Ick ben u lief ghehult
(10) Maer twas Helena soet
Die Venus my oyt koude
En heeft ons tween ontvoude
Dat ick u liefken goedt
Eylacy nu derven moet.
    (15) Ick ging u niet versmaden
Syt ghy lieft beladen
Maer door Venus raedt
Bedrijf ick al dit quaet
Laet men u doch ontraden*
(20) In Venus badt te baden
Het amoreuse saedt
Syn vruchten wel vergaet
Maer liefken delicaet
Men waerschouden u wel.



[p. 15]
(25) Maer Venus die Goddinne
Die doet u dus ontsinne
Dat ghy nu seer rebel
Mijn beclaecht aldus fel.
    Had Jupiters persoone
(30) Den hoochsten God ydoone,
By Leda in een swaen
Sijn wille niet ghedaen?
Soo waer Helena schoone,
My niet ghegont te loone,
(35) Soo soude ick seer saen
U Liefken niet versmaen
Maer hoort mijn vermaen
En neemt nu toch verdrach
Venus gaet my berooven
(40) Hert en sin en moet verdooven
Dat ick nacht ende dach
By u niet zijn en mach.
                Princesse.
    Princesse uytvercoren
En gaet doch niet verloren
(45) Blust mijn liefde seer groot
Of ick sterve den doot
Och waer ick niet gheboren
Soo soud ick dat niet hooren
Dat ick mijn lief minjoot
(50) Eylacy nu verstoot, O schoone mondeken root
Dit is mijns hertsen grondt
Brengt u liefde ten fijne,
Of doet coelen den mijne
Want u lachende mondt
(55) Mijn herte heel doorwont.


Isyphile schrijft tot Iason. Stemme
elck Wijngaert ranck.

BEdroefde tijdt,, dien ick subyt
Nu heb vernomen
Ick ben verblijdt, dat ghy ooc sijt
Sonder respijt,, In u lant wijt
(5) Weder ghecomen,



[p. 16]
Maer weet dit lieff,, met eenen brief
Dien ick besief,, dit doet my grief
Een vreemt ghereet,, doet my die weet.
Dit is mijn smerten, u grooten eet ghy nu vergeet
(10) Dit is mijn leet,, Ridder seer wreet
En vals van herten.
    T is my verclaert,, hoe ghy daer waert
In seer groot lijden:
Maer lief expaert,, dit my beswaert
(15) Dat nu vermaert,, Medea tsaert
U gaet verblijden,
Het my mishaecht,, tmoet zijn ghewaecht
Dat ghy daer laecht,, had ick veriaecht
U vol oneer,, twaer mijn begheer
(20) Sonder verlenghen:
So soud ghy weer,, gheen ander meer
In groot verseer,, en lijden teer
Gelijck my brenghen.
    Ghy Jason dan,, Waert mijnen man
(25) Doen ghy gingt reysen,
Maer nu sy van,, des Draecks ghespan
U helpen can,, staet sy u an
Wat meucht ghy peysen?
Het gulden vacht, hebt ghy ghebracht
(30) Maer lieffde wracht, al dese kracht
Door toovery, dit segh ick bly
O valsche Vrouwe
Och comt hy my, weet dat ick sy
U lieff seer bly, ic heb van dy, u eerste trouwe.
(35)     Prince playsant, haddy te hant, met Medea reene
Al in mijn lant, gecomen want
Seer onvaillant, segt het truwant
Wat soudt ghy meene?
Of ick seer quaet, met feller daet
(40) Seer opstinaet, haer hadt met haet
Ghebracht ter doot, In lijden groot
Had ick gheen reden?
Ick seght noch bloot, O Godt minjoot
Gheeft haer seer snoot, sulcke wederstoot
(45) T’werdt u ghebeden.




[p. 17]

Iason antwoort tot Hypsiphile: Op de stemme
Weest nu verblijdt, wie dat ghy zijt.

SChoon lieff seer soet, wat ghy doet
Door u bitterlijck schrijven,
U droevige groet, doet ick moet
Helaes mijn oogen wrijven,
(5) Ic heb hier dach en nacht, veel vreucht verpacht
Wat gaedy nu bedrijven?
O Edelfleur der Wijven
Kyven wilt doch niet,
Ghy zijt lieff en sult blijven
(10) Die my helpt uyt verdriet.
    Schoon lieff u hert, draecht my expert
Jonste lieff uytvercoren
Maer het u smert, dat ick dus vert
Met een ander gae oorboren,
(15) Niet dan alle vreucht, o Edel suyver Jeucht
Ick bid wilt u niet storen
Ick had moeten smoren
Hooren, wilt mijn excuys,
Dus moet ick rasselijck sporen,
(20) Brengen haer met my thuys.
    Haer niet verwijt, dat sy subijt
Lieff al heeft bedreven,
Ick kent, ick lijt, sonder respijt
Dat sy om my heeft gegheven
(25) Al haer lant minjoot, haer broeder ghedoot
Heeft sy noch daerbeneven,
Haer rijckdom boven schreven
T’leven van mijn Oom
Door my moest hy beseven
(30) Die doot met grooter schroom.
    Princesse jent, hier me een ent,
Oorlof eel fleur der Vrouwen,
Bidt God present, omnipotent,
Dat hy u lost van rouwen
(35) Stelt u wille slecht, in Gods wil oprecht
Overschoonste Karssouwe
Willet hem toe betrouwen.



[p. 18]
Wt dit swaer benouwen, En dit pynlyc grief.


Dido schrijft tot Aeneas, Op de Stemme
Tot u roep ick o Heer met macht.

ICk doe clacht met droevighe sanck
Ghy valt my stranck,
Ick ben in swaer bedwanck
Mijn sinnen zijn heel cranck,
(5) Ick ben verwaten
Want Aeneas stranc, neemt zijn ganck
En hy wil my verlaten,, Ist dat ghy my ginckt beloven
T’foey u ghy vals vileyn,
Ghy brengt certeyn, my nu in groot geweyn
(10) Want myn eere reyn, gingt ghy my beroven.
    Aeneas al mijn groote schat, Myn eygen Stadt
En die ghy eens lief hadt:
Die zyt ghy nu heel sat, En wiltse begeven,
Ick verwijt u dat, Vals Ridder seer prat
(15) Ghy sult myn nemen tleven?
O Godt wilt hem straffen seer langhe
Och wat wilt ghy bestaen, Meent gy seer saen
O verachte Troyaen,, Dat men u sal so plaen
En mildt ontfanghen.
    O Venus uwer liefden cracht
(20) Werpt my onsacht,, In treuren ende clacht,
Want by dach nochte nacht, can ic niet rusten
Ick verfoey myn macht, dat ic oyt was bedacht
Ende u Mondt oyt custe
Ick ginck u te veele vertrouwen
(25) Want u edel persoon, die doet myn hoon
Is dit myn liefde loon?
Och blyft by Dido schoon, u eyghen vrouwe
    Schoon lief, Ick schou u so seer,
Vreest toch het weer, Ascanius jonck en teer
(30) Brengt niet lyden meer? U eyghen soone,
Strect dan u begeer, die gy naemt haer eer?
En nu dus seer te hoone?
Maer seght my toch Prince ghepresen?
O Coninklijcke bloet, U eloquency vroet
(35) U minnelijck ghemoet,



[p. 19]
Wil ick vallen te voet, wilt my ghenesen
    Menich wasser die my heeft begheert:
Ja Coningen geeert, wyse seer hooch geleert,
Maer hebben my onbeert door u alleene
(40) My niet persequeert,, Noch en tormenteert
Want ghy zyt dien ick meene
Merckt toch eens op al myn treuren
Ick heb u so ghesint, ende hertelijck bemint
O gheboren Venus kint,
(45) Blust mijn liefde blint
Laet my u ghebeuren.
    Ridderlijcke Prince expaert
Twort u verclaert
Ghy zyt seer vals van aert,
(50) Hebt ghy daerom u swaert?
Hier laten blyven,
Een Coningin vermaert
T’is Dido Jonck ghejaert,
Daer mede te ontlijven:
(55) Anna lieve Suster vercoren
Mijn doot ick niet en staeck, al is sy suer van smaeck
Ick doe selfs die wraeck
Maer hy is die oorsaeck, dat ic gae verloren.


Aeneas antwoordt tot Dido Op de Stemme
Aenmerckt den tijdt, en weest.

U Droeve clacht, die ghy doet onsacht
Dus brengt my dach en nacht
In lyden en verdriet
Neemt hier op acht
(5) Ick en heb noyt verpacht, door al die Griecken macht,
So veel lydens geschiet, waer deur ic u verliet
O Dido schoon en jent, excelent
Het is myn schult ick kent
O overschoone vrou
(10) Ick bid laet toch u rou, En al u swaer torment
    Stelt niet op my, Schoon lief u sinnen bly
Want het die Goden vry
Anders hebben versien,, Sy zijn party,



[p. 20]
Hoort doch wat ick bely,
(15) Want hare prophecy, inhout dat ic sal vlien
Och mocht ick u bespien:
Schoon lief ick waer gesont, rooder mondt,
Ghy hebt mijn hert doorwondt, maer seght niet o Karssou,
Mijn mannelijcke trou, heb ic noyt ghejont,
    (20) Vrouwelijcke zaet, lieffken seer delicaet
Ist dat ic u verlaet, zijt daerom niet verdruckt
Volcht Venus raet, een ander t’uwer baet
Crijcht Lieff nae uwen staet
Ben ick van u gheruckt,
(25) Een ander bloeme pluckt,
Die weert is u persoon, ende Croon
Dat sal lief zijn u loon, voor al u swaere pijn,
Verblyt suldy dan zijn, o Dido net en schoon.
                Prince.
    Princesse soet, hebt een mannelijc gemoet,
(30) En thoont nu metter spoet
Dit wordt u nu verclaert:
Siet wat ghy doet, dat ghy u roode bloedt,
Toch niet en stort onvroet
Met mijn ghelaten swaert,
(35) U sinnen wel bewaert,
Sterft niet om my de doot, minjoot
Want die oorsaecke bloodt, die waer ick dan schoen lief
Troost u door desen brief
Van al dit wederstoot.


Hermione schrijft tot Orestes, Op de stemme:
Passemedio Hollande.

OCh Orestes ghepresen
Mijn liefste Lieff verheven
Ick can hier dus niet wesen
Noch by Pirrus niet leven,
(5) Want eylacy mijn cleyne macht
En can niet wederstaen zijn cracht
Een simpel maghet teere
Beneemt hy nu haer eere,
Ende gaet haet handelen seer onsacht,



[p. 21]
(10) Wilt my weer begheern,
Soo sal mijn vreucht vermeeren
Wtvercoren greyn weest wel bedacht
Laet u deeren mijn groote clacht,
Want droeffheyt heb ick verpacht.
    (15) Ick moet dus verloren,
Sult ghy my dus verlaten:
Sal ick u niet oorboren
U derven ick nu haten,
Ghy zijt mijn eerste lieff gheweest,
(20) My* weer te halen niet en vreest
Wreeckt dees felle daden
Die ghy vol onghenaden
Op my eylaes is comende meest,
Lief eert wort te spaden
(25) Wilt my doch ontladen,
Want ick hier ben bedeest
U Jonghe herte my gheneest
U blijde wesen en vrolijcken gheest.
    O Godt ick moet u claghen
(30) Heb ick u gaen verstooren
Dat ghy my dus gaet plaghen
Och wilt my toch verhooren,
Schoon lieff lost my van dit verdriet
Want veel treurens my hier geschiet,
(35) Mijn Lipkens Corale
Die sullen principale
U dan singhen een vrolijck liedt,
Wilt nu toch weerhale:
Ende nae mijn tale
(40) Soo hebbe ick rechte vreucht bespiedt
Want Pirrus lieft en genoecht my niet,
Och Venus met troost my begiet.
                Prince.
    Prince denckt om u vrouwe
Die hier is vol beswaren:
(45) Mijn hant ick van hem houwe,
En noch moet ick verclaren
Als ick sal noemen Pirrus vroet,
Orestes Naem noem ick seer soet,



[p. 22]
Als ick hem sal ghenaecken
(50) Droefheyt so gae ick smaken,
Edel Tantalus saet seer goet
Ick gae nae u soo haecken,
En seer in liefde blaecken
U fraye wesen en minnelijck ghemoet,
(55) Dat ist dat my dees pijn aen doet
Och lost my van dees teghenspoet.


Orestes antwoordt tot Hermione op de Stem
Edel Goddin Edel lief triumphant.

O Diamant
Myn Hart verbrant
Liefste seer excelent
Dat ick most zijn absendt
(5) O suyvere vermaerde, hebt patiency goet,
Ick sal hem wreet van aerde
Storten zijn roode bloet
En u met macht, lief hier op acht
Weer halen al met grooter cracht
(10) Want droefheyt onsacht, Heb ic om u verpacht
    Ist niet een spijt, Dat myn eylaes gebeurt
Dat ghy daer zyt
En ick sit hier betreurt:
Daer ick hier so seer gae haecken
(15) Nae u lief dach ende nacht
En moet in liefde blaken
Alle droefheyt verpacht,
Schoon lief eerbaer,
Verwacht my daer?
(20) U lieffelijck wesen,
Verlangh ick naer,
T’derven valt my swaer
Van u oochskens claer, Hout goeden moet.
    Ghy doch verwerven sult
(25) Tantalus bloet
Eer ghy sterven sult,
Als ick schoon lief gae peysen
Om ons voorleeden vreucht
Die wy so menich reysen



[p. 23]
(30) Pleechden in eer en deucht,
U roode mondt,, maeckte my ghesont
U fraeye manieren, U borstkens rondt
Hebben taller stondt, myn hert soo seer doorwont
                Prince.
    (35) Schoone Godin, O suyvere princes
Dien ick bemin, Als mijn waerde matres*
Ick sal daer haest coomen
Helpen u uyt den noot tot onser beyder vromen
Al soud ick liefde doot,
(40) Daer voor ontfaen, ick sal bestaen
Dus hout op vant droevich vermaen
Want ghy cost my saen, so menigen natten traen


Dianira schrijft tot Hercules Op de Stemme
T’is my een strenghe partye.

ICk gae my so seer verblyen
Dat ick dit van u hooren moet
Maer dit doet my sulck lyen
Dat ghy my nu veracht onsoet
(5) Mijn bloet, sal ick laten onvroet
Dat doet,, dat ghy weer zyt verwonnen
Soo menich feyt hebt ghy begonnen
Verslonnen, so menich wilde Beest
Seer onbevreest,
(10) Een vrouwe personagie, bedruckt nu u geest
Waer zijn u vroome daden?
Die ghy soo dickwils hebt ghedaen?
Een jonck Kint seer beladen
Twee serpenten ghy gingt verslaen,
(15) Seer plaen,
Hebt ghy die Leeu ghevaen
En saen,
Briserius al zijn crachten
Vernielt ende met grooter machten
(20) Versmachten
Daer twee Reusen groot, Tot in den doot,
Ghebracht tot sulcken wederstoot.
    Hydra met hondert hoofden
T’serpent seer groot en fel,



[p. 24]
(25) Als ghy het een beroofde,
Twee creech het weer daer voor seer snel,
Seer wel, zijt ghy van dit ghequel
Ick stel, dit uyt mijn sinnen,
Maer dat ghy gaet beminnen
(30) Bekinnen, een ander vrouwe schoon
Is dit mijn loon, dat ic u jonde mijn rijck en croon.
    O schaemt u van u bedrijven,
Seer machtighe Prince mijn,
Ghy moet onder de wijven
(35) Haer altijdt onderdanich zijn
Den wijn, en can met haren schijn
Fenijn, oock niet bedwinghen
Maer noyt vreemder dinghen
Bringhen, u een Vrouwe teer
(40) Tot groot oneer,
Schaemt u daden van sulcken Heer.
                Prince.
    Prince wat mach ick claghen
Wat anders soo hoor ick hier?
Ick hoor hier sterck ghewaghen
(45) Dat Hercules* van moede fier,
Seer dier, mijn lieffde vol dangier
Sal schier, zijn leven doen enden
Eylaci noyt meerder ellenden
Senden, o Heer wilt my toch siet
(50) T’selfde verdriet
Langher te leven begheer ick niet.


Hercules* antwoort tot Dianire, Op de Stem
Ick weet een Vrouken Amoureus.

VIleynighe vrouwe vol van spijt
Hebt ghy niet genoech bedreven?
Met u fenijn moet noch subijt
Dus vileynich zijn geschreven?
(5) Om dat ick een Conincx dochter jent
Een maecht soet van manieren
Heb wettelijck voor mijn lieff ghekent
Seer excellent
Gaet ghy daerom dus tieren



[p. 25]
(10) Weet ghy niet dat der lieffden cracht
Alle menschen can bedwinghen
Venus heeft haer selfs ghewracht
Dat minne liedt te singhen,
Jupiter cant niet wederstaen,
(15) Apollo cond’se niet weeren
Hy was met sware stucken belaen
Hoort mijn vermaen:
Wilt my niet schandaliseren.
    Hoe comt dat ghy my nu veracht?
(20) Ghy pleecht my eens te prijsen:
Mijn feyten vroom die ick heb ghewracht
Ghinckt ghy u in verjolijsen
Nochtans heb ick ghetriumpheert
Al gaet ghy my dus blamen
(25) Heb ick met een Vrou gheboeleert
Ghy my onteert
Met recht meucht u wel schamen.
                Princesse.
    Ghy Monsteren hoe groot en fel
Sy moesten voor my vluchten,
(30) Maer ghy valsche Vrouwe rebel
Doet my stenen en suchten,
Al was ick Omphale subjeckt
Sy ginck my dus niet plaghen
O moordadighe Vrouwe bevleckt,
(35) Heel onperfeckt
Tot u Godt, moet ick het claghen.


Ariadne schrijft tot Theseus op de stemme
U lieffde quelt my totter doodt.

O Wreetheydt groot, o vals ontrou,
Dat ghy my dus gaet begheven
En laet my hier als een bedruckte vrou
Op een eylant verdreven,
(5) Daer ick niet langhe sal leven,
Ick sach nae u schip inde zee,
Twelck seer ras was wech ghevaren:
Denckt toch eens hoe mijn herte was t’onvre
Ick liep teghens die baren:



[p. 26]
(10) Want mijn lijf wou ick niet sparen
    Ick riep ick maeckte hantgheslach
Want u seylen sach ick blycken,
Perty was mijn den nacht, ic vervloeckte den dach
Dat ghy my gingt beswijcken,
(15) En met mijn Suster wech strijcken.
    Wat doet ghy Ridder onvaliant
Sijn dit u edele daden?
Vreucht moet ick derven daer toe alle mijn Landt
Thoont my doch u ghenaden,
(20) Ende comt my te staden.
    Vader en moeder heb ick versmaet
En met u ben ick gaen vluchten,
En nu laet ghy my hier van sinnen desperaet
In dees wilde ghehuchten
(25) So mach ick elaes wel suchten.
Nu syt ghy ghewroken van u leet
Over u Dochter u Vader,
Want hy heeft ghetoont alle zijn gramschap wreet
En is mijn een versmader
(30) Als een valsch verrader.
    Coomt Leeuwen, Beeren, nu verslint
Mijn die elendichste vrouwe,
Die u valsch hert so seere heeft bemint
Die doet ghy tans ontrouwe,
(35) Ende sit in groote rouwe.
    O Prince Godt mocht het gheschien?
Dat ghy myn Lamenteeren,
En t’elendich leven van my eens mocht sien
Ick hoop het soud u deeren
(40) O Ridder vol van oneeren.


Theseus antwoort tot Ariadne Op de
Stemme Een had ick uytver-
coren schoon lief.

HOe gaet ghy dus claghen
O Ariadne soet
Ten is niet mijn behaghen
Want alle mijn gantsche ghemoedt
(5) U treurighe brief, o liefste soet



[p. 27]
Die sal my costen mijn roode bloet,
(10) Om dat ghy lijdt aldus veel teghenspoet.
    Schoon lief wilt mijn niet wroeghen
Als u ghy brief ontfout,
Godt heeft het willen voeghen
Dat ghy zijt soo benout:
(15) Maer liefste lief my toe betrout
Want gheen dinck my meer berout.
Mijn liefde en is voorwaer niet vercout.
    O over schoone vrouwe
Ghy waert de liefste jent,
(20) En syt nu vol drucx en rouwe
En lijdt so swaer torment,
En dat om dat ick ben absent:
Ende ghy syt daer vol elent,
Ick weet het is mijn schult, want ick bekent.
    (25) Ick ken mijn valsche daden,
Want alle dieren wreet
Thoonen u meer ghenaden
Dan ick die u lief heet
U suster Phedra, lief dit weet
(30) Die heeft u dit al toebereet,
Want sy is die daer breeckt onsen eet.
    Ick hoorde lief u kermen
En sach u loopen seer,
Ick beclaechde u ocharmen
(35) O eerbaer vrouwe teer,
Och waer ick daer by u nu weer
Dat wensch ick van Godt den Heer
Het was voorwaer oock al myn begheer
    Betraent waren mijn wanghen,
(40) Doen ic eylaes u doeck
Op eenen stock sach hanghen
U Suster creech die vloeck,
Ick wou met eenen stout versoeck
In zee springhen jae seer cloeck
(45) En swemmen als Leander nae uwen doeck:

                Prince.
Princesse stelt besyden, u droevige vermaen



[p. 28] Godt sal u wel verbijden
Hoop ick schoon lieff seer saen
Al ben ick u soo affghegaen
Den Heer sal u wel beraen
(50) Dat ghy tot aller tijt druck sult versmaen.


Canace schrijft tot Macharus, Op de stem
O Venus Jent.

SChoon lieff minjoot,
Ick wensch u groot
Vrede seer bloot, die ick moet derven
Hoort dit exploot, ick sal door noot
(5) Met die wreede doot, mijn hert deurkerven,
Broeder expaert, mijn Vaders aert
Heeft my verclaert, seer onvervaert
Ghebracht een swaert,, my te doen sterven.
    Schoon lief playsant, seer triumphant
(10) Al door dit pant, moet ick oorconden
Seer en playsant, heb ick tis schant
Tswaert inde handt, my te doorwonden,
Ons kint seer soet, dat jonge bloet,
Helaes dat moet, al metter spoet
(15) Legghen verwoet, al voor die Honden.
    Ick treur en sucht, ick ben beducht
Ghy zyt ghevlucht, comt my te voren
O groot gerucht, gantsch geen ghenucht
De jonge vrucht, die moet versmoren,
(20) O Venus vuer, vol swaer doluer,
T’lijden is suer, van u natuer
Ick vervloeck de uer, die ick ben gheboren.
    Och mijn ellent, Susters absent
Sijt dit bekent, en wilt verbeyden
(25) Een beter ent, u trou seer jent
Wilt die present, doch niet verspreyden
Neemt hier op acht, wat ick verpacht
Mijn groote clacht, doen ick onsacht
Want Joncheyts cracht doet my verleyden.
                Prince.
    (30) Prince dees strijt, wil ick met vlijt
T’is meer dan tijdt, wat wil ick staken,



[p. 29]
Ick bidt subijt, sonder respijt
Barmhertich zijt, voor alle saken:
Ende mijn leen, voor allen reen
Brenghen by een, ons kint seer cleen
(35) Een graff gemeen, wilt voor ons maken.


Macharus antwoort tot Canace op de stemme
Schoon lief playsant.

NOyt meerder pijn, o God verhoort toch mijn
Mijn suster en lieff fijn
Is nu in groot beswaren
Venus u schijn, is bitter als fenijn,
(5) Want door u ic verdwijn, dit moet ic openbaren
O onsalich Wijf, door dit quaet bedrijf
Soo ist dat ick blijff, vol doloreuse smerten
Ons vader stijff, door so quaet bedrijf
Sal berooven vant lijff, drie onnoosele herten,
(10) Ick claech mijn leet, tot u die sulcks weet,
O Venus seer wreet, dat ghy ons soo doet minnen
Is hierom t’secreet,
Dat Paris wyt en breet,
D’een Princesse heet, boven alle godinnen:
(15) Ghy hadt meer eer, hadt gy ons jonc en teer
Niet int verseer, gebracht met uwe schichten
Twas ons begheer, dat weet wel Godt den Heer
Dat ghy u keer,
Naem om ons te verlichten.
(20)     Want het verstant, dat beswijct my de hant
Droefheyt is gheplant, door al mijn Jonghe leden
Ick sal zijt bekant
U volghen triumphant
Dan sal mijn gheest playsant, o lief eerst zijn te vreden
(25) Suster getrou, Die ick voor myn lief hou,
Peynst hoe ick sou, eenige troost verwerven
Want ghy zyt vol rou,
Als een bedruckte vrou, ick sal Kersou,
Met u oock liefflick sterven.
(30)     Prince aenhoort, ghy schrijft my rechte voort
Dat ick zeer ongestoort
Met tranen sal begieten.



[p. 30]
Tot u confoort,, mijn bloedt hoort nae mijn woort.
Op t’Lichaem versmoort, sal ic het uyt doen vlieten,
(35) Die leden van ons kint,, sal ic ver en ontrint,
By u reyn lief bemint, in een graf doen sluyten,
Dan sal ick dit versint,
In liefden seer verblint,
Als u oprechte vrint,
(40) Mijn bloet oock uyt doen spruyten.


Medea schrijft tot Iason. op de Stemme.
O Laes o wy.

DRoevighe dach,, die ick noyt sach,
Jason die mach my niet meer luchten
Niet dan geklach,, is mijn gewach,
O Lacy ach, waer sal ic vluchten,
(5) Hebt compassy comt my te baten,
Doet mijn niet in droefheyt leven,
Creusa wilt die doch verlaten,
En mijn u Liefste troost gheven:
    Ick heb bevrijt,, sonder respijt,
(10) Doen ghy subyt,, die Doot saecht voor oogen
Ickt u verwyt,, Want het mijn spyt,
Met haet en nydt,, syt ghy doortooghen,
Seght wat soud’ ghy hebben begonnen,
O booswicht vol ontrouwe:
(15) Die Draeck die sou u hebben verslonnen
Binnen Colchos die landouwe.
    Beloften bloot,, in uwen schoot
Deet ghy my snoot,, ick moet verhalen,
By eeden groot,, dat ghy my boot*
(20) U trou minjoot,, en ghy gaet my falen,
Het gulden vlies,, hebt ghy ontfanghen
Daer ghy toe waert gheneghen:
Hebt nae u kinders toch verlanghen
Die ghy by myn hebt ghecreghen
(25)     Moet ick met quaet,, seer obstinaet
Nydich vol haet,, myn leet noch wreeken?
Dit wel verstaet,, dees wreede daet
Ons beyder saet



[p. 31]
Sal ic deursteken? Die leen die ic heb gaen beschermen?
(30) Die sullen tot mijnder schaden
Rusten in een Overspelsters armen,
O fel en wreede daden.
                Prince.
    Prince verwoet,, mach ick seer goet,
Met bidden soet,, u weder krijghen?
(35) Ick sal metter spoet,, vallen te voet
En met ootmoet, sal ick t’al verswijghen?
Maer wilt ghy u dan niet verneeren?
En u wreetheyt staken?
Besiet als dan sonder cesseren
(40) Wat wreetheyt u weer sal naken?


Iason antwoordt tot Medea, Op de
Stemme, On passe.

ICk sou certeyn, schoon lief seer reyn
Die desolaet zyt wel antwoorden,
Maer die hem pleyn, int ghemeyn
Schuldich kent in suyen en noorden
(5) Die is versaemt, met grooter schaemt,
Want ick die u seer groot ontrouwe
Doe schoone vrouwe, het welc niet betaemt
    Lief ghy begint ver en ontrint
U groote weldaet te verhalen,
(10) Maer mijn versint, doen ghy verblint
Mijn kinders deet die doot betalen,
Het Conincx Hoff ghestelt seer grof
In een also vreeselijcken brande:
Het is u schande en so cleynen lof.
    (15) Creuse mijn bruyt, groot van virtuyt
Deet ghy den bitteren doot smaecken
O valsche spruyt, mijn liefde is uyt
Ick gae u gansselick versaken,
Een Conincx kint, heb ick bemint
(20) Seer groot van macht, ende van rijcke
Tmach aen haer blycken
Alsment wel versint.
                Princesse.
Princesse lief, door desen brief:



[p. 32]
Heb ick u mijn meeninge gheschreven?
(25) Tsmertelijck gherief, dat ick besief
Om mijn Jonge kinders haer leven
Dat spyt my hier, wreeckt het O Heer
Met also swaer en bittere wraecken
Wilt haer ghenaken, dat is mijn begeer.


Laodemia schrijft tot Protesilaus, op de stemme
Amy eylacy, wat desolacy.

LIef ongestoort, u toch nu spoort
Nae u Lief te keeren
doch na my hoort, ic blijf versmoort
Moet ick u dus ontbeeren
(5) O felle wint, ghy waert ontsint
Doen ghy my deet verlaten
Die int hert geprint, my heeft bemint
Ick wort schier desperate.
    Aen u ick schrijf, hoort mijn motijf
(10) Doen ick eylaes sach varen
U schip seer stijf, en ick hier blijf
Therte was vol beswaren,
Bedroefde tijt, jont mijn respijt,
Dat ick hem hier mach houwen
(15) Ick sucht en krijt, ter werelt wijt
Is gheen bedruckter Vrouwe.
    Och Paris saen, wat hebdy ghedaen?
Dat ghy hebt gaen ontschaken
Helena plaen, u fel bestaen
(20) Doet my soo dickwils waken,
O lief vaillant, tis niet u lant
Daermen u nae siet spueren:
O lief playsant, wilt triumphant
Voor een ander avontueren.
    (25) Mijn hoop is goet, maer mijnen moet
Die doet my heel swichten,
Aeolus voorspoet, is niet soo soet
Seer wreet zijn zijn ghesichten,
U troost is cleen, hoort mijn verbreen
(30) Meendy dat God sal lyen?
Dat Troyen reen, comt int gheween



[p. 33]
T’is te stercken partije.
    Wat wil ick claer, mijn selven swaer
Aldus gaen tormenteren,
(35) Laet varen daer, thoont voorspoet maer
Ons Edel Griecksche Heeren,
Och mocht ick dan, Edel vroom man
U lustich uyt gheleyden,
Als ghy quaemt van, des crijchs gespan
(40) Soud’ ick u weer verbeyden
    Prince seer jent, dees bee bekent
Wilt die doch nu aenvaten,
Ick lijd torment, dat ick absent
Ben van u dus verlaten,
(45) Denckt om u lieff, door desen brieff
T’is my pijn u te derven,
Want t’pijnlijck grieff, dat ick belieff
Dat doet my de doot sterven.


Protesilaus antwoordt tot Laodemia, Op de
Stemme, O Leli plaisant.

SChoon liefken plaisant, Ic heb tblijde pant
U brieff triumphant
In Aulide ontfaen, geteekent metter hant
Twelc my doet onderstant
(5) want der liefden bant, mijn herte doorbrant
O waerde Diamant,
Ick ben soo seer belaen, so menighen natten traen
Cost het my saen,
Dat ick soo plaen, van u most scheyen,
(10) Dat ick op een nieu, sprack den lesten adieu,
Geneucht, en vreucht, sou ick dan verbeyen.
    Ghy claget verblint, seer over den wint
O reyn Venus kint, dat die u doet noot,
Weest so niet gesint, want dat doch verslint,
(15) Mijn jonc hert beghint, deur u reyn lieff bemint
Als oprechte vrint
Te sterven schier de doot, als u mondeken root
Dus kermt seer groot, gy vraecht seer snoot
O schoone Cieragie,
(20) U schoon goutgeel haer, verciert nu seer claer



[p. 34]
Verslyt, u tijt,, met vreucht schoon personagie
    Schoon liefken geeert,
Myn dunckt ghy murmureert,
Dat ick sal worden verneert,, Van Hectors stercke handt:
(25) U niet tormenteert
Dat is ghepropheteert, niet en rebbelleert
Noch niet corrumpeert:*
Dat is myn begheert
Der goden haer macht,
(30) Die fortuyn onsacht
Laet werden volbracht, heeft sy verpacht
Op mijn haer cueren.
Dus weest lieff ghetroost,, dit is myn propoost:
Als helt, int velt, sal ick myn lijf avontueren:
                Prince
    (35) Princesse expaert, weest toch niet beswaert
Maer u liefde baert, denckt om myn altijt,
Twert u verclaert, Venus haeren aert
Schoon lief vermaert,
Al ben ick jonck ghejaert
(40) Mijn lief sal zijn bewaert:
Voor u sonder respijt,
Myn hert verblijt,
Dat ick subyt, sal comen met vlyt
Dus wilt myn wachten.
(45) En verhalen bloot, myn feyten groot,
Schoon lief dees brief,
Laet die by u verwacht.


Ipermenestra schrijft tot Lyno, Op de stemme:
Fortuyn elaes bedroeft.

O Druckich rappoort?
Of waer verdriet en pijn.
U Broeders zijn vermoort,
En ick moet ghevanghen zijn,
(5) Deur myn Vader seer wreet:
Soo heb ick dit verdriet



[p. 35]
Eer dat ghy myn vergheet
Schoon lief laet myn hier niet.
    Ons Bruydegoms ghy waert,
(10) Maer luttel dat ick docht:
Al nae de wreede aert
Die sy hebben ghewrocht,
Ick heb u ghesalveert,
U lijff heb ick behoet
(15) Comt lieffste lieff gheeert,
Verlost my nu seer soet.
    O uytvercoren lieff?
Denckt eens wat ick al ly,
Deur siet wel desen brieff
(20) Schrijft my antwoort seer bly.
Want myn vader seer koen
Peynst eens wat ongheneucht:
Die wil wraeck nu doen
Om mijn volmaeckte deucht.
(25)     Myn vaders boos bevel
Dat wou ick niet bestaen,
Ick heb u uyt t’ghequel
Verlost en ben ghevaen,
Ick sit hier desolaet,
(30) Och wat crancker propoost?
Van sinnen desperaet
Van niemant crijch ick troost.
    Om u leven minjoot:
Sal ick eylacy siet?
(35) Moeten smaken die doot?
Want het my wort bespiet,
Sydy tot my ghesint?
Met een goet oprecht hert,
Thoont dat ghy myn bemint:
(40) En lost van my dees smert:
                Prince
    O Prince edel helt
Laet u deeren myn clacht,
Crenckt myn vaders ghewelt
Beneemt hem al zijn macht:
(45) Beschermt myn jonge jeucht,



[p. 36]
Ghelijck het wel behoort
Dat wy moghen verheucht
Zijn tsamen met accoort.


Lyno antwoort tot Ipermenestra: Op de stem.
Op u betrou ick Heere.

WReede Fortuyne crachtich
Waer hebdy my ghebracht?
Mijn leven ick onsachtich
Moet leyden qualijck bedacht
(5) Uwen brieff die wracht
Niet dan verdriet en pijne,
Doen ick las seer sacht, lieff neemt hierop acht
T’hert wou schier verdwijnen.
    Mijn broeders zijn ghebleven
(10) Van u susters vermoort:
Ende ick ben verdreven
Ende ghy ghevanghen voort,
O Godt toch aenhoort
Een Jongmans bitter smeeken
(15) En geeft my confoort, dat ick ongestoort
Haer onnoosel doot mach wreken.
    Stelt u herte te vreden
O uytvercoren greyn,
Ick sal my toebereden
(20) U te verlossen pleyn,
Want ghy zijt alleyn
Die my seer doet verlanghen,
De lieffde certeyn, heeft mijn herte reyn
Seer grootelijck bevanghen.
    (25) U Vader wreet van aerde
En u susters seer quaet,
Die sal ick metten swaerde
Doen dooden obstinaet:
En ghy maechdelijck zaet
(30) Voor dat ghy my moet derven
So suldy delicaet, en wort niet desperaet
Mijn lieffde weer be-erven.
                Prince.
    Princesse schoone Vrouwe



[p. 37]
Laet Godt u trooster zijn,
Ghy sult my daer aenschouwen
(35) Dus u verblijt seer fijn
O claer aenschijn
Wilt doch niet despereren
Ick sal u hoort mijn, droefheyt en pijn
Gantschelijck noch doen cesseren.


Paris schrijft tot Helena, Op de stemme: Den
tijdt is hier, datmen sal vrolijck wesen.

VErcoren greyn
Voor wien dat ick seer blake
U schoonheyt reyn
Heeft* mijn herte doorstraelt,
(5) Eer ick certeyn, u sach oft met u sprake
Soo hadt ghy seer pleyn
De sinnen my onthaelt
Dus hier niet op en smaelt
Noch u vertorent niet,
(10) T’comt al door Venus raden,, vroet
Dus my nu doch genaden,, doet
Ghy zijt die my ontladen,, moet
Van druck en swaer verdriet.
    Helena jent, al zijdy groot van macht en
(25) Seer rijck bekent, en edel van geboort,
Een groot regent, ben ick wilt hierop achten
Mijn rijck present, hebdy wel aff gehoort,
Troy’n ongestoort, dat is mijn eygen stadt,
Priamus moet ick nomen,, bly
(20) Hector daer toe vol vromen,, vry
Siet waer ick af gecomen,, sy
Dus wort mijn lieft niet sadt.
    D’aerd’ delicaet, die sal soet geurich ruycken
Daer ghy op gaet
(25) Ter eer u schoonheyt reen,
Troyens hoog’ staet
Die sult ghy daer ghebruycken,
Dus het niet en laet,
Maer weest met my te vreen
(30) Met purpuren kleen,



[p. 38]
Salmen u daer versien:
Dus wilt met my na Troyen,, gaen
Laet u straffheyt ondoyen plaen,
U herte sal verfroyen, saen
(35) Van t’gheen u sal gheschien
    U schoonheyt off eer,, lieff die sal moeten wijcken?
Want nemmermeer,, accorderen sy wel,
Doet myn begeer,, boven eenige konincrijcken
Ende om breer,, boven die wijsheyt snel,
(40) U en niemant el,, heb ick daer voor begeert,
Om dat nu u coralen,, mont
U borstkens myn doorstralen,, ront,
Die heb ick al te malen, jont
Seer hooch gheexalteert.
(45)     Deur Venus cracht, so heb ic dit begonnen
Haer goden macht, heeft my u toegheseyt:
Neemt hier op acht, wilt myn u liefde jonnen
So sal ick dach ende nacht, t’uwer dienst sijn bereyt,
Vreest ghy het feyt, ick sal u beschermen vry:
(50) Souden lyen myn handen, mee?
Datmen u eenighe schanden, dee
Ick ben als de vaillianden ree
Te waghen mijn lijff voor dy.
                Prince.
    (55) Edel Princesse, wilt my nu toch verhooren,
Schoone matresse, wilt myn genadich zijn.
Deur der goden lesse, ist gepropheteert te voren,
Soect geen excesse, legt vry de schult op mijn,
Wist ghy wat pijn, en lyden dat ick draech
(60) Seer bitter wort myn leven,, wis
Want het gheheel vol sneven,, is,
Dus wilt myn troost gheven, fris,
Dat ick niet meer en claech.


Helena antwoordt tot Paris Op die Stemme
Tant que vivray.



[p. 39]
SYdy ontsint, wat gaet ghy nu bestaen?                       
Wat ghy begint, doet mijn hier aff vermaen?
Een ander bemint, doet mijn geen quelling aen,
Priamus kint, wie heeft u dit gheraen?
T’was niet u vrient, segt vry dat hem seer saen
Die u verblint, dit werc heeft doen aengaen
Is het door Venus crachten:
Dat ghy dit gaet verpachten,
Off syde ghy alsoo stout?
Op u ghelt oft gout?
Daer wil ick niet op achten.
Ick ben oock groot van machten
Ick bid u toch op hout,
Op u macht niet betrout:
Eer dat het u berout.
    U rijck playsant, en u machtich ghewelt,
U edel lant, daer toe u groote gelt,
En noch tryumphant, u schoonheyt fray gestelt
Heeft dat te hant, hier oock toe ghequelt?
T’foey het is schant,
Het moet u zijn vertelt
T’huwelijcks bant, wilt ghy hebben gevelt:
U purpur en habyten
Wilt die selffs verslyten,
Want ick begeerse niet
Wat ghy doet wel toesiet
Ghy soud my wel verwijten
Soud my dan dat niet spyten
Dat ick dat gheen ghy riet
Ghy overspeelster vliet,
Van myn sou zijn t’bediet.
Myn eelheyt fier, is dat u dus behaecht?
Mijn reyn manier,
Hebt ghy daer na ghevraecht?
Myn wesen goedertier?
Bemint ghy onversaecht:
O valsch dangier,
Het moet Godt zijn gheclaecht



[p. 40]
Dat ick alhier, dus seer moet zijn beclaecht,
Mijn schoonheydt schier,
Doet dat mijn hert dus knaecht,
Ghy seght schoonheydt en eeren
Off ick als nu ter tijdt
Conden niet accorderen
Schoonheydt oft eer waer quijt,
Soudy my wel begheeren:
Ick denck ghy soudt cesseren
Van u lieffde subijt,
Met een ander u verblijdt
Tis u beste profijt.
    Ghy claecht dus seer,, dat ghy lijdt groot torment,
En door Venus teer,, ben ick tot een present
U gegeven weer, t’can my niet zijn bekent
Tis een quaet begeer, tsal nemen een quaet ent
Denct toch om mijn eer, en suyverheydt seer jent,
Ick sou dan weer, wel zijn met u content,
Alle u hooghe maghen
En soud ick niet nae vraghen,
Noch al u groote goet,
Noch oock u edel bloet,
En sou tot gheenen daghen
Comen in mijn behaghen,
Maer u persoon seer soet,
U minnelijck ghemoet
Dats, dat my minnen doet.
                Prince.
    Prince seer schoon, Troyen u groote stadt,
Noch oock u Croon, daer toe u gelt en schadt
Acht ick niet een boon, noch al u Rijckdom pladt,
Maer u persoon, die behaget my wat
Sal dat zijn mijn loon, u teeder leden glat?
Doet my geen hoon, ick ben u lieff niet sadt,
U jeuchdelijcke wesen
U manieren ghepresen
Die hebben my verheucht.



[p. 41]
Daer toe u jonghe jeucht,
Dus comt voort sonder vresen,
Ick sal u wel ghenesen
Schoon lieffken als ghy meucht,
Want al u groote deucht
Die maeckt mijn hert vol vreucht.


Leander schrijft tot Hero, Op de stemme
Lief uytvercoren, lieff triumphant.

SUyver Goddinne, O lieffste lieff,
Dien ick beminne, send ic dese brieff
Maer mocht ic comen, by u met vree,
Ic sou niet schromen, al voor de zee,
Sy is te stuer,
Ach quade vuer,
T’quetst mijn natuer,
En al mijn sinnen mee.
    Och mocht ic swemmen, met eenen moet,
Ick soud betemmen
Die Zee onvroet,
Want ick verlanghe
Nae u soo seer,
Thert wort my banghe
Soo langs soo meer,
T’failleert my niet,
O lieffste siet,
Oft int verdriet
Brengdy mijn sinnen teer.
    Lijden en duchten, en daer toe pijn
Stenen en suchten,
Dat moet my zijn,
Ick moet ontbeeren, u mijn Princes
Het doet my deeren, schonne matres,
Waer de zee stil,
Twas wel mijn wil,
Sonder gheschil
By u te zijn seer fris.
    O wreede baren, o stercke vloet,
Wilt nu doch sparen, een minnaer goet,



[p. 42]
Maeckt toch gheen clachten, o roode mont
Wilt my verwachten, in corter stondt
Sach ick voorwaer, schoon lief eerbaer u aenschijn claer.
Soo waer ick heel ghesont.
    Venus haer crachten, doen mijn groot leet
Ick moet versmachten, schoon lief dit weet
O fleur van vrouwe, denckt toch geen quaet
Schoone kersouwe, myn niet en haet
Peynst toch om my, als ick om dy
Schoon liefken bly
Off ick word desperaet.
    Schoon lief verheven, tis niet myn schult
Wilt my vergheven en hebt ghedult
Opperste heer, diet al regeert
Betert het weer, het wort begheert
Op dat het vreucht,
Mach zijn met verheucht?
Ick heb u deucht
Schoon lief te lang ontbeert.


Hero antwoordt tot Leander op de Stemme,
Dou vient cela.

SChoon lief mijn droevige sanck
Mach die u niet verdriete?
Want al myn troost is cranck
Dien ick van u gheniete
Mijn hert in liefden blaeckt
Meer dan ick can uyt spreecken
Nae u mijn liefde haect
Mijn oogen vloeyen als beecken
Comt toch schoon lief en maeckt
Bewijst aen my de liefden teecken
    Als ick u laestmael sprack,
Doen wast my een verblyen
Gheen vreucht my en ghebrack
En nu anders niet dan lyen
Hoe comt dat ghy nu koen?
Die straffe dus gaet vreesen?
Meer dan ghy placht te doen



[p. 43]
Als ghy myn quaemt ghenesen,
Mijn hert sou in liefden voen:
Och mocht ick by u wesen.
    Als ick denck om den tijdt
Dat wy by malcanderen waren,
Ick bender noch om verblyt
Dit moet ick u verclaren
Ick sal vrolijck en goet
U minnelijck ontfanghen
Swemt neerstich en hebt goeden moet
Ick hebber naer verlanghen,
Neptunus sal gheven voorspoet
Aeolus sal niet letten u ganghen.
    Laet Boreas dan ruysschen fel
Als ghy leght in myn armen
Dan sal verdwijnen al mijn ghequel
Ende laten al myn karmen
Ick hebt u toebetrout,
Dat ghy sout hier verschijnen
Ontslaet u armen stout,
En wiltse door de zee pijnen
Och zijdy nu verflout?
So moet ick heel verdwijnen.
    De maen sal met zijn claer gesicht
U soo lustich bestralen
En van mynen thoorn sult ghy t’licht
Sien op dat ghy niet sult d’walen,
Ick sal u comen int ghemoet
En swemmen in zee u teghen
Al sout costen mijn roode bloet
Want ick ben tot u gheneghen
Laet loopen dan die felle vloet
Als wy by malcanderen sijn gheleghen.
    Och liefde wat doet ghy al,
Wat konde ghy al bedrijven
Of hy creech eenich misval
Jae waer sou ick dan blyven
Spaert toch u jonghe lijf
Wilt het so niet avontueren
Of ick ben een bedruckt wijf



[p. 44]
En blijff in swaer dolueren,
Ghy sult cryghen beter grieff
Want ghy sout te veel besueren.
                Prince.
    Prince dit is mijn meeste sucht
Dat ghy my sult vergheten,
En noch hoor ick dat ghy ducht
Voor my ick latet u weten,
Schoon lieff dat niet en peynst
Dat ick u sal failleren
Mijn lieft is ongheveynst,
Wilt my houwen in eeren:
Want liefken dit is het reynst
Oprechte liefde te hanteeren.


Acontius schrijft tot Cydippe, Op de
stemme, Rethorica fier.

SChoone goddin, die ick bemin
Dits mijn begin, en tshertsen sin
Stelt my toch in, u jonge sinnen
Ghy weet kersou, dat ick u trou
(5) O schoone vrou, hier by mijn hou
Sonder benou, sult ghyse vinnen
Ghy zijt schoon lieff dien ick gae minnen
Met eenen eedt my toeghesworen
Gheen ander gront, u eygen mont,
(10) Heeft my goet ront, gemaeckt verbont
Maeckt mijn gesont, lief uytvercoren.
    Diana jent, was daer present
Doen ghy bekent, my gaeft consent
Lieff excellent, vol alder eeren
(15) Waerdy niet schoon, ick sou geen loon
Van u persoon, bloemken ydoon
Noch oock u croon, sou ick begheeren
Maecht u liefde doet mijn jeucht verteeren,
U schoonheyt doet my aldus blaecken
(20) U goutgeel haer, u oochskens claer
T’wesen eerbaer, maeckt dat ick swaer
Dees door eenpaer, sal moeten smaecken.
    Doet doch geen clacht, dat ick onsacht



[p. 45]
Subtijl veracht, u heb ghebracht
(25) Maer lieft die wracht, al dese daden
Schoon lieffken teer, ick u begheer,
In deucht en eer, ende niet meer
Wilt mijn dus seer, toch niet versmaden
Ick ben soo seer om u beladen
(30) Dat ghy onghesont, zijt van lichame,
My niet verwijt, noch oock benijt
Ick kent ick lijt, dat ghy sieck zijt
T’comt door mijn spijt, schoon lief eersame.
    Ghy zijt belaen, met siecte bevaen,
(35) Dat comt seer saen, dat ghy wilt gaen
Onttrouwe paen, en wilt u voeghen
Een ander fier, behaecht u hier
Och wat dangier, soo comt u schier
In dit quartier, Diana sal wroegen:
(40) Mijn sinnen lieff tot u heel droegen
Maer lieff dit moet ick u nu vragen
Sijt ghy bereyt, my dat verbreyt?
Dat mijn schalckheyt, u heeft verleyt
Soo can ickt feyt, tot allen daghen.
    (45) Princesse soet, is het om goet?
Dat ghy dit doet, wilt mercken vroet
T’geslacht en bloet, en oock mijn rijcken
Cea* mijn lant, seer wel bekant
Schoon en playsant, der Nimphen plant,
(50) Staet daer te hant, niet om ghelijcken,
Ick bid u wilt my niet beswijcken,
Want ick u voor mijn lieffste houwe
D’appel van gout, zijt niet te stout
Sal mellen bout, dit wel onthout
(55) Seer menichfout, u groote ontrouwe.


Cydippe antwoort tot Acontius: Op de stem-
me: Almaigne Cicilie.

OCh lyden en pijn,
Droefheydt is mijn
Over u valsche manieren?
Aensiet nu fijn, het werck van dijn
Hoe ghy my gaet schoffieren



[p. 46]
Ghy vercort nu myn leven,
T’welck ghy my niet kont gheven
Seer sieck ben ick en daer toe cranck
Ick salt besterven eer yet lanck
Inden tempel u valsche daden
Hebt ghy aen een simpel maecht
Ghetoont ende daer toe verraden
Het moet Jupiter zyn gheclaecht.
    Diana minjoot, k’claech u myn noot
Ghy waert daer in presency
Al swoor ick bloot, den eet seer groot
Ten was niet mijn intency
Al sprack ick daer die woorden
Niemant en wast diet hoorden,
Al last die tonge pertinent
T’herte gaf gheen volmaeckt consent
Ghy kunt my daer niet in behalen
De woorden die ick u heb verleent
Tgheen dat ghy peynst, dat sal u falen
Al sprackt die tonghe ick hebt niet gemeent.
    Een ander vry, had liever my
Door myn Vaders toeraden,
Alst past by ty, comt hy my by
Maer hy can my niet ontladen
Ick sou u wel begheeren
Had ghy in deucht en eeren
En opentlijck op myn versocht
En myn niet in cranckheyt ghebrocht
Maer Diana die goddinne
Die dunckt myn wil u jonstich zijn
Want wat ick doe ofte beghinne,
Al even stuer so is sy mijn.
    Noch segh ick weer, t’is u cleyne eer
Een maghet te bedrieghen
Ick sloech ter neer, mijn ooghen seer
Ick wilder niet om lieghen
Doen ick hadde ghesproocken
Van trou dat woort ontloocken,
Die tonghe bestuere al in mijn mondt
O arghe list, subtijle vont



[p. 47]
Dat ghy sacht u Wreede stucken,
Want mijn vreuchde is vercort
Ghy sout certeyn niet willen plucken
Een bloemken datter is verdort
                Prince.
    Prince seer jent, ick geef consent
Ghy meucht u wel verblyen
Ick heb bekent, t’beghin en ent
Voor mijn moeder dit lyen
Hoe ghy my quaemt beneven
Inden Tempel verheven
Sy was hier door, so seer beschaemt
Ghy doet (seyt sy) twelck niet betaemt,
Wat wil ick my meer verneeren
Van dat ick u hier verclaer.
Ghy syt alleen dien ick begheere
Gheen ander sal ick trouwen voorwaer


Sappho schrijft tot Phaon, Op de Stemme
Almande de fleur.

HOe ben ick dus met druck belaen
Want ghy wilt liefken van my gaen,
Dit cost my so menighen traen
Wat sal ick nu bestaen
Myn lust verdwijnt mijn hert dat sucht
Myn liefste lief die is ghevlucht
Hoe ben ick dus beducht
Al door dit quaet gherucht
Voorwaer ghy sijt seer schoone
Daerom ick u bemin:
U liefelijcke persoone,
Dus staet in mynen sin,
Voorwaer ons eerst begin,
Dat ging my seer wel in,
Maer ghy loont my nae met haet
U liefde thoont ghy opstinaet,
Dit dunckt my wesen quaet
O liefken delicaet,



[p. 48]
Weet ghy wel wat ghy hebt verklaert?
Doen wy tsamen waren ghepaert?
Een Coninck waer ick waert
Hebdy gheopenbaert,
Hoe comt dat ghy my nu veracht?
En denckt niet eens op Venus cracht
Waer hebdy my toeghebracht?
Och weest uwer doch bedacht
En wilt oock wederkeeren,
Schoon lieff dien my behaecht
So sal mijn vreucht vermeeren
Het moet u zijn ghevraecht
Ick heb dickwils gheclaecht
Als een onnoosel maecht
Al ben ick cleen, en daertoe swert,
Keert daerom niet van my u hert
T’is my soo grooten smert
Dat ghy my zijt soo vert.
    Int bosch quam ick opt selfde pas
Daer tsamen wy int groene gras:
Ghelegen hadden ras
Twelck noch verdruckt was,
En ghekroockt van ons ghewicht
Daer ick aensach u soet ghesicht,
En neven my laecht dicht,
Hoe meuchdy zijn so licht?
Dat ghy my gaet begheven,
En laet in grooter noot
Ick wil niet langher leven
Ick wensch al nae de doot
En bid u lieff minjoot
Comt in u lieffkens schoot
Want ick verlang nae u soo seer
Schoon liefken wilt doch comen weer
Want ick u Lieff begheer
In deuchden en in eer.
    Doen ghy wout nemen u afscheyt,
Hadt doch eens adieu gheseyt,
Ick hadde dit wreede feyt
Lieff niet van u verbeyt



[p. 49]
Niet eens en hebdy my ghekust,
Dit maeckt my alsoo ongherust
Ick ben soo seer vermust
Mijn lieffde wort niet gheblust.
    Ick gae my niet palieren
Ghelijck ick plach te doen,
En als ick ghinck spatseren
Met u schoon lieff int groen,
Voor wie soud ick seer coen
Al naer des lants fatsoen?
My met gout vereeren seer fier
Die my behaecht die is van hier,
En ick blijff vol dangier,
Branden in Venus vier.
                Prince.
    O Phao weest my niet ontrou
Kiest doch voor my gheen ander vrou
Ick u voor mijn lieff hou
Helpt my uyt dit benou,
Venus die sal u jonstich zijn,
Ist dat ghy weder comt by mijn
Verlost my van dees pijn
Eer ick gheheel verdwijn
Mijn liefde vast sal blijven
Tot u persoon alleen,
Dit moet ick u mee schrijven
Helpt my uyt dit gheween,
En zijt niet als een steen:
Maer lieff stelt my te vreen
Ick kerm en claech eylacy och
O alderliefste lieff comt noch
Laet u lieffde zijn toch
Sonder eenich bedroch.


Phao antwoort tot Sappho, Op de voyse
Almaigne Amoureus.

SChoon lieff ick heb vernomen
Uwen brieff is ghecomen,
Maer tgaet my niet seer vromen
Dat ghy dus seer gaet claghen,



[p. 50]
Waer voor soo wilt ghy schroomen:
O overschoone bloeme:
T’sijn anders niet dan droomen,
Dat andere myn behaghen,
Ghy spant alleen die croon
O Sappho net en schoon,
Daerom schoon lieff ydoon, mijn liefde is u loon,
Dus wilt niet meer verlanghen,
Ick sal nemen myn ganghen
Tot u sonder verstranghen
O Suyvere persoon.
    Hoe soud ick u vergheten,
Schoon lief ick laet u weten,
Int hert sydy geseten, excellente kersouwe?
Mijn liefd groot onghemeten,
Heeft myn drincken en eten:
Nu gans van my verbeten,
Om dat ick u niet aenschouwe?
Eer dat ghy myn verwacht
Sal ick comen met cracht:
Dus neemt doch op myn acht,
Schoon lief en maeckt gheen klacht,
En wilt toch niet meer weenen.
Nochte suchten of steenen:
Ick sal u Princesse reenen,
Bedencken dach ende nacht.
    O soete Venus vrouwe.
Laet staen u druck en rouwe,
Wilt het myn toe betrouwe,
Ick sal u niet verlaten,
U druck u swaer benouwe:
Sal ick gans doen verflouwen
En ghy sult my behouwen,
Valt niet in desperaete:
U Schoon jonghe jeucht,
Heeft my myn hert verheucht,
Daer toe u eer en deucht?
Dat maeckt myn al met vreucht,
U oochkens crystalyne:
U corale lipkens fyne,



[p. 51]
Daer toe u claer aenschijne:
Dats alle mijn gheneucht.
                Princesse.
Princesse lief vercoren,
Ick bidt wilt u niet stooren,
Laet alle twist versmoren,
En wilt om u lief dencken
Wilt na myn woorden hooren,
Of ick blyf heel verloren
Ghy sijter toe gheboren,
Myn liefde u te schencken:
Ghy sijt al mijn jolyt,
Ghy sijt die myn verblyt,
Ghy sijt ter werelt wijt,
Die schoonste seer subyt
Ghy zyt mijn lief verheven,
Mijn sterven en myn leven,
Ick sal u comen beneven.
Wacht noch een cleyne tijt.


Helena schrijft tot Menelaus, op de Stemme,
Laet ons den Heere.

ICk Helena vol rouwe,
Schrijf ick u desen brief,
En als u eyghen vrouwe,
Mijn man, mijn heer, myn lief,
(5) Mijn schult moet ick bekennen
Ick was qualijck bedacht,
Dat ghy u hebt gaen wennen
Na Troyen met u macht.
    Laet doch u gramschap dalen
(10) Want Paris is nu doot,
Ghy dorst my niet weer halen
Ick sal comen in u schoot,
Haeckt dus niet na de wraecke,
Laet u moet zijn ghevelt:
(15) Voorwaer hy gingh my schaken
Fortsich al met ghewelt,
    Denckt wat ick hier moet lyen?



[p. 52]
Als daer gebleven zijn, veel mannen door het strijen
(20) Siet toch des bruyt seer fijn
Om u wy nu dus crijten,
Dot wort voorwaer gheseydt,
Dreygen my oock te smijten
Thoont u barmherticheyt.
    (25) Prince wilt u bedencken,
Mijn lieff en Heer minjoot
Ghy gaet u volck krencken
En veel Troyanen doot,
Wilt toch nae huyswaert keeren
(30) Eer dat ghy wert doorwont,
Ick sal als Vrou van eeren
U volghen dan terstont.


Menelaus antwoort tot Helena, Op de stemme
Al waer ick halff doodt.

O Vileynich hert
Niet weert dat ick mijn vrouwe
U noemen sou expert
En ghy wilt u noch houwen
Eerelijck sonder flouwen,
Ick seg u noch, als nu ter tijdt
Dat ghy oock zijt
Een overspeelster vol haet en nijt.
    Ghy raet dat ick sou
Gantsch na huyswaert keeren
O vileynighe Vrou
Ten is niet mijn begheeren,
Wy willen sonder cesseeren
Achilles doot noch wreken siet:
Dus comt doch niet
O valsche hoere van my doch vliet.
    Ghy claecht noch certeyn
Dat hy u ginck ontschaecken
Als een die was vileyn
Maer tzijn u eyghen saecken
Daer Troyen om sal blaecken,
Seer vlammich dit wert u ghespelt
Al met ghewelt



[p. 53]
Ons leet te wreken zijn wy gestelt.
            Prince.
    Princesse dit wel onthout
Mijn antwoort ende schrijven
Noch salmen seggen bout
Deur ons Griecken bedrijven,
Van die Troyaense Wijven
Daer heeft die stadt Troyen ghestaen
Hoort mijn vermaen,
Eer sullen wy niet vertrecken gaen.


Polexena clacht over haer sterven, Op de
Voyse: Den ouden man.

Seer clachtich vol doleuren
Hertsweer, verdriet en pijn
Wat gaet my nu ghebeuren
Het Jonghe leven mijn
Dat moet ghedoodet zijn.
    O Griecken wat wildy wreken?
Aen een onnoosel maecht,
Dat ghy my wilt doorsteken
Mijn hert is onvertsaecht
Het moet Godt zijn gheclaecht.
    Als het ymmers moet wesen,
Soo doet het metter spoet,
Waer voor soo wildy vreesen,
Stort vry het edel bloet,
Alst ymmers wesen moet,
Ick schey van deser erven
Och moeder hooch vermaert
Ick sou soo heuchlijck sterven
Waer u hert niet beswaert,
Dat is dat my vervaert.
    Van hier ick moet vertrecken
Maer wilt mijn doot lichaem?
Niet eenichsins bedecken
Met eenich schant off blaem
Dat waer my aengenaem.
Geeft het mijn Moeder clachtich
Dat zijt ter Aerden sent,



[p. 54]
En met tranen seer clachtich:
Balsemt seer pertinent.
Dat bidde ick u present.
    Een costelijck graf verheven
Van silver of goude root,
Soo sou sy myn na dit leven
Ghejont hebben mingoot,
Voor mijn Lichaem seer bloot.
    Maer nu soo sal eylacy
Mijn doot werden beschreyt,
U hert vol turbacy,
O moeder weest bereyt
Myn Lichaem nu verbeyt.
                Prince
    O Princen ende heeren,
Wilt toch myn lichaem ree
Mijn Moeder presenteeren,
Dit is mijn leste bee,
Die ick tot u oyt dee.
        FINIS.

Hecuba, claecht over die doot van haer doch-
        ter Polexena Op de stem, dame d’honneur.

O Droefheyt snoot,
Hoe gaet ghy my persequeren
Een rijck seer groot,
Dat plach ick te regeeren
(5) Troyens ghewelt, en al zijn groote cracht,
Dat is ghevelt, en wy zijn nu veracht.
    Och dochter soet,, leght ghy nu hier verslaghen
Het herte moet,
Bersten ick kant niet verdraghen,
(10) Ghy waert myn troost
Ende myn leste vreucht,
O crancke propoost
Ick sterf van ongheneucht.*
    O swaer verdriet,
(15) Wat comt my nu te vooren
Wat mijn gheschiet,
Mijn man heb ick verloren,



[p. 55]
Mijn soonen al zijn berooft van haer lijf,
Int aertse dal, noyt gheen bedruckter wijf.
    (20) Die lesten hoop,, waert ghy dochter verheven
Fortuynes loop,
Heeft u ghenomen het leven, Achilles wreet,
Die doet my dese pijn, dat ick dus leet,
Van myn kinders moet zijn.
    (25) Had ick u toch,
Alleen moghen behouwen:
Soo sou my noch,
Eenighe troost verdouwen,
Maer ghy zyt doot
(30) En leght hier in u bloet,
U wonden root,
Ick nu ter tijt sien moet.
    U Coninckrijck
Mach u nu al niet baten,
(35) Seght toch wat lijck,
Salmen u achter laten?
Van goude schoon,
Seer costelijck verciert
Marbor ydoon,
(40) Oock seer wel ghemaniert.
Wat wil ick veel,
Hier af nu gaen vermanen?
O dochter eel,
Anders niet dan myn tranen
(45) Sal u graf zijn,
En myn bedroefde hart,
Dat sal seer fijn
U begraven vol smert.
    O Prince Godt,
(50) Hoe gaet ghy my dus beproeven
Allemans spot
Ick mach my wel bedroeven,
Ist u begheert, so haelt my uyt dees druck,
Soo declineert, alle myn ongheluck.

Piramus, claecht over Tisbe op de Stemme,
        O Pharo ghy tyrannen quaet.



[p. 56]
OCh lacy Godt wat sie ick hier?
Noyt meer quelling noyt swaerder dangier?
Dat myn nu comt voor oogen,
Myn lieff dien ick so gaeren aensach
(5) En vind ick niet noyt meer gheclach
Off heeft sy my bedrogen.
    Lacy neen sy noyt meerder leedt
Ick vint hier haer bebloede cleedt,
Wat hebben wy begonnen
(10) O doot beneemt my tleven snel,
Eenich ghedierte wreet en fel
Dat heeft myn lieff verslonnen.
    Weent ende sucht, steent, ende crijt,
Alle menschen ter werelt wijt,
(15) Mijn lijff die is ghebleven
Haer onnoosel doot dat is myn schult
Met mijn tranen d’aerde vervult
Ick wil niet langher leven.
    Twee lieffkens werden omghebracht
(20) Op dese vermaerde nacht,
Is het niet te beclaghen?
d’Een die was vol eer en deucht
Reyn van manier en jonck van jeucht
Die is eylaes verslaghen.
    (25) Alle onse vreucht is nu ghedaen,
Die doot die wil ick mee ontfaen
Voor u schoone kersouwe,
Ons blyde vergaren ons jolijt
Dat zijn wy nu eylacy quijt
(30) T’herte dat berst van rouwe.
    T’leste adieu wort u verclaert
Dats dat ick met myn eyghen swaert
Myn herte sal deursteken,
Daer omme o felle bittere doot,
(35) Comt gheeft my nu mijn leste stoot:
En wilt het op my wreeken.


Thisbe claecht over de doot van Piramus.
Op die Stemme ghy heydenen al.



[p. 57]
O Droevighe tijdt
Die myn dees tijdinghe bracht,
Mijn lieff diet al verblijdt,
Leyt hier eylaes vermacht,
O mondeken sacht, waer is u coleur?
U claer aenschijn, schoone robijn
Verandert in ghetreur.
    Wie heeft dit ghedaen? O alderlieffste mijn
Dat ghy most ontfaen,
Die doot met sware pijn, mach het noch zijn
Spreeckt teghens u lief? T’is Tisbe soet,
Die ghy oyt goet, In u herte verhieft.
    Eylacy onse vruecht
Al onse soeticheyt, die in eer en deucht,
Van ons werde verbreyt, die is nu verspreyt
O wreede moort hy is versmoort
Die doot die is zijn endt.
    U courale mont die sal ick liefste saen,
Cussen nu terstont
Al is haer coleur vergaen, ick sal u om vaen,
Met mijn armkens sacht
En op een nieu, t’leste adieu
Segghen op dese nacht,
                Prince.
    Eylaes Venus cracht
Heeft haer luste gheboet,
Want op eender nacht
Heeft sy met wederspoet,
Twee liefkens goet,
In haere vreucht ghestoort
Dus comt o doot
Volbrenght u stoot
Want tis my een confoort.


Perseus, tot Andromeda. Op de Stemme
Schoon liefken uyttermaten.

WAt sie ick hier voor myn ooghen
Ghepeyns leyt myn en quelt
Myn dunckt ick ben bedroogen
Wat is hier voor myn ghestelt



[p. 58]
Ist een maecht goet van manier.
Die ghebonden staet al hier?
Om te verslinden van een wilt dier.
Ick sien haer geluwe hayr waeyen,
Voorwaer ten is gheen beelt
Haer teere oochkens schreyen,
Dit mijn herte verveelt
Seght my maechdelijck saet
Waeromme ghy hier ghebonden staet.
Wat hebt ghy bedreven voor quaet.
    Dusdanighe swaere banden
U niet toe en hoort, om u reyn witte handen
T’waer u beter confoort,
Sulcke banden nu ter tijt
Alsmen met Venus stricken lyt
Soud u doen beter profijt.
    Wilt u aenschijn niet decken
O overschoone vrou.
Maer wilt het myn vertrecken
Dat ghy lydt sulcken rou,
Ick wil wel schoon liefken fijn
U verlossen hoort na myn,
Sal ick dan die liefste zyn?
                Princesse.
    Pincesse noyt droever dinghen
Dan ick met ooghen aenschou
Hier comt het beest aenspringhen
Dat u verscheuren sou,
Ick en sal niet lyden plaen
Dat ghyse sout verslinden gaen,
Ick sal u liever verslaen.


Andromeda antwoordt Perseus op de Stem-
me, Eylaes schoon lief verheven.

O Myn bedroefde leven, sal ick dat Ridder stout
U nu te kennen geven
Ick ben so seer verstout
T’comt door mijn moeders schulden
Dat ick dit moet ghedulden,
Boven Juno die gulden,



[p. 59]
Sy haer ghepresen hout.
    Cepheus seer machtich dat is die vader mijn
En Cassiope crachtig
Mijn moeder jent en fijn,
Ethiophen schoone
Dat is sijn rijck ydoone
Scepter en daer toe croone
Dracht hy daer sonder pijn.
    Dat ick hier stae verwesen
Verwacht het felle doon,
Cont ghy my hier af ghenesen
Ghy sult hebben seer schoon
Nu als den ongheflouden
Een rijck sult ghy behouden,
Een croone root van goude,
Mijn liefde t’uwen loon.
    Andromeda bequame
O Ridder exelent, dat is mijnen name,
Onder des Hemels tent,
Wilt toch barmhertich wesen,
O Ridder uytghelesen,
U liefken soet ghepresen,
Lost die van dit torment.
    Och claghen ende steenen
Moet ick u prince fier,
Mijn oochkens die nu weenen,
Hier comt het wilde dier,
Om my nu te verslinnen,
Wederstant wilt beghinnen
Ist dat ghy gaet beminnen
Myn u lief goedertier.


Alchione tot Ceyx op de Stemme, mocht ick
gheluck verwerven.

OCh wat wilt ghy bedryven
Vertelt my in dit cryt,
Dat ghy u fleur van wyven
Sult laten nu ter tijt
End ghy wilt gaen reysen, nu met vreemde ghepeynsen
Och blijft toch hier



[p. 60]
By u lief goedertier.
    Och Ceyx ick moet nu claghen,
Dats Venus mynen noot
Wie gaet u nu hier jaghen?
In u ghewisse doot
Hoe sou ick het ghedooghen?
Dat ghy waert uyt myn ooghen
Sout ghy dan fijn?
Te vreden connen zyn.
    De grouwelijcke baren,
Al vande wilde zee
Connen die u niet vervaren
Die soo zijn vol onvree,
Wat mach u toch lusten?
Wt myn armen te rusten,
Wilt dese reys
Setten uyt u ghepeys
                Prince.
    O Prince hooch ghepresen,
Alst niet wesen en mach,
Laet ick dan by u wesen
En sien u nacht ende dach
Most ick u nu begheven
T’waer teynde van myn leven
Wilt ghyt bestaen
Laet ick dan met u gaen.


Ceyx, tot Alchinone, Op de Stemme Men-
schen onvroedich.

WIlt doch niet treuren
Alchinone verheven,
Ten sal niet lang dueren, ic koom u beneven
O alderliefste greyn
Niemant anders dan u alleyn,
En sal ick beminnen, in ander landen
Dan u u lief die met Venus banden
Myn hebt vast gheknocht
Mijn hebt vast gheknocht
In Venus tacken ghewrocht
Stelt u te vreden, overschoone vrouwe



[p. 61]
En verdrijft nu u tijt,
Met vrolijckheden, Laet varen druc en rouwe
Ende weest verblijt
Baert anders niet dan vrolijck jolijt,
Wilt u seer schoon en costelijck vercieren,
Met gout u hayr al na des landts manieren
Verjaecht nu den druck,
Verjaecht nu den druck, en swaer ongeluck.
    Wilt toch niet dencken o liefste lief gepresen
Dat die wilde zee,
Mijn nu sal crencken ick gae voor haer niet vresen
Noch al die winden mee,
Als ick slechts weder coom by u met vree
Soo sullen wy vrolijcken triumpheren,
Voor ons verdriet sullen wy domineeren
Ende vrolijck sijn,
Ende vrolijck zijn, by u schoone robijn.
                Princesse.
    Princesse schoone, wilt my corts verwachten
Hout toch op van clacht
Want mijn persoone,
Can gheen vruecht verpachten
Schoon lief dach nochte nacht,
Stelt droefheyt uyt u ghedacht
Want u schoonheyt, gaet gy daer duer crencken,
Om u alleyne ist dat ick sal dencken
O schoone Goddin,
    O schoone Goddin, dien ick so seer bemin.


Een geestelijck tafel Liedeken Stemme De
Nachtegael sanck een liet.

GOds gracy goedt
Die ons ghemoet,
Is spijsende
Hem sijn wy vroet,
Danck segghinghe soet, Bewijsende,
Al die hier sitten beneven verheven,
Looft hem met prijs
Al van zijn spijs.
Die hy u heeft ghegheven.



[p. 62]
    Syt niet bedeest, vrolijck van gheest
Wie dat het sy,
Godt heeft gheweest, in sint Jans feest
Vrolijck en bly
Men mach in deucht in eeren, hanteeren
Eerlijcke vreucht,
En sijn verheucht,
Prijsen den naem des Heeren.
    Vreuchden beghint, myn wel versint
Hier in dit dal:
Het vaders kint, u dan bemint,
Sonder misval,
Wilt gulsicheyt verlaten, en haten
Dronckenschap quaet
Al hier versmaet,
Het sal u siele baten:
                Prince.
O Prince Godt, dat u ghebot
Hier wort gheacht,
Oneerlijck slot, men hier me spot
Syt dit bedacht,
Wy nu eer bewijsen, en prijsen,
U Goddelijcke woort, ons siele voort
Wilt heer daer mede spijsen.


Een amoureus tafel liet op de Stemme
Jeucht en deucht, myn hert verheucht.

Gy geestkens jent, die hier ontrent
Vrolijckheyt ghebruycken soet
Thoont excelent, al hier present
Aen dese tafel metter spoet
U fraye cortosy, en lieffelijcke manieren bly
Ter eeren die geen die u verheucht,
Ghebruyckt nu anders niet dan deucht.
    Sy sijn verblyt, met groot jolyt,
Die hier zijn liefste lief aenschout,
En men subyt d’ander met vlyt
Niet dan deuchden toe en betrout,
Dat stralende oochskens licht
Lieffelijck in liefs gesicht



[p. 63]
Quae clappers tonghen die sijn verhaert
Dus niemant nu sijn vreucht en spaert.
    Tis hier bequaem om zijn liefs naem,
Eere te bewijsen goet,
Want die haer faem is sonder blaem
Men nu altijt prysen moet,
Bewijst haer eer dat Venus kint
Dat u hertghen heeft bemint,
Het sal u oprecht werden gheloont
Met liefde die sy u stadich thoont.
    O Prince fier, blust Venus* vier
Die daer mede zijn ontsteken,
Seer goedertier wilt u lief hier,
Lieffelijke toespreken, grooten troost sult gy ontfaen:
Van u uytvercoren graen,
Ist saecke dat ghy haer vrientschap biet,
Quae clappers tonghen en scheyen u niet.


Een vrolijck tafel liedt op de Stemme, hoe
kuyere, hoe kuyere, hoe, etc.

VOl vreuchden so zijn wy nu ter tijt
Al te samen hier verblyt
Al te samen hier verblijt
Een croesken uyt drinckt
En al tot uwer baten, een lieffelijcke liedeken singt
Wie sout het moghen haten
Droefheyt droefheyt vol smert en pijn
Hier moet gheen ontghenuchte sijn,
Laet varen, laet varen wy drincken van den claren.
    Nu neemt dat croesken in u hant,
Lustich en triumphant, etc.
Drinct het uyt, tot den gront, en wilter niet om vreesen
Al sydy onghesont, Ghy sulter af ghenesen,
Quae clappers tonghen en achten wy niet
Die t’ghene datter is gheschiet
Benyen, benyen, sy moetent al lyen.
    Singt springt, en weset vroo
Het moet doch zijn also, het moet toch etc.
Met een dronxken saen
Wilt uwe lust vercoelen, heeft u droefheidt bevaen



[p. 64]
Ghy moet het wat meer spoelen
Den edelen, traen, diet al verheucht
Die hebben my hier, dus scheppen wy vreucht
Weest blyde etc., stelt alle droefheyt besyde.
    Ghy Princen doet nae onsen raet,
Weest vrolijck vroech en laet weest vrolijck vroech en laet
Isser haet of nijt,
Tusschen yemant gecropen, waren wyse quijt
Wy en soudense hier niet roepen
Van avont sullen wijt hier bestaen,
En morghen sullen wy buyten gaen,
En wanderen, en wanderen,
Seer fray al met malcanderen.


T’slot Liedeken Op de Stemme, dien ick
bemin boven ghelt en goet.

NEemt doch in danck door t’hert oprecht
Dit werck slecht,
Mijn fouten wilt toch niet op letten.
Ick bid schiet toch op dit termijn
Niet u fenijn
T’quaet dicht wilt nuy daer goet voorsetten.
    Dit werck is u niet ghedaen,
Hoort mijn vermaen:
Ghy schimpers vyleynich van gronden,
Bespot ny niet al door myn werck
Als een simpe clerck,
T’welck ick beken tot allen stonden.
    Die Jonckheyt heeft door mijn gewracht
Dit werck bedacht
Al ist quaet wilt het niet laecken,
Verwacht tot dat meerder sy,
Wijsheyt in my
Ick hoop een beter te maken.
    Ghy amoureuse nu ter tyt
Singt met jolyt,
Dees liedekens slecht van practijcken.
Wilt toch het werck niet versmaen,
Van den pellicaen
Gebruyckt het vry want trou moet blijcken.
        FINIS.




[p. 65]

Leander schrijft tot Hero Op de Stemme,
Die winter is ons verganghen.

EEn groet send ick u met woorden,
Die ick liefste selver bracht,
Maer den wint uyt den Noorden
Belet my dat door zijn cracht,
Hoe weynich jonst der minnen,
Draecht Godt want mijn begheert,
Is slechts vreucht te ghewinnen,
Met u mijn liefste gheeert.
    Soo haest hem sal betemmen,
De lucht so swerdt als peck,
Soo sal ick my spoen te swemmen
Nae u lief sonder vertreck
Want my waer aenghenamer
Het swemmen, dan de pen
Dus wert het weer bequamer,
Terstont ick by u ben.
    Mijn hart is seven daghen
Als de Zee onstelt gheweest,
Ick en doe niet dan claghen
Altijt dunckt my in mijn gheest,
U fackel sie ick lichten,
Mijn Leyd ster in myn noot
Die in my staech doet stichten
Een vier der minnen groot.
    Gheen jalousy laet crencken,
U seer lief draghende ghemoet
Want als wy overdencken,
De troost ende de kuskens soet
Die wy nae t’swemmen moedich,
Van u corale mondt,
Ontfanghen overvloedich,
Wert ick van nieus doorwont.
    Ick sucht om u ghestadich
Want by u lief is mijn hart
Maer de wint onghenadich
Altijt meer en meerder wert,
T’is ons een groot beswaren,



[p. 66]
Dat onse liefd voort aen,
Neptuni baren,
Ten dienst sal moeten staen.
    U jonste en u schoonheden,
Acht ick alle moeyten waert,
Dies was ick corts gheleden
Nae u drie mael op de vaert,
Maer Boreas ontsinnich,
My weer te rugghe dreef
Hy en woey niet so vinnich
Doen Hellas hier in bleef.
    Als Tantalus ongheluckich
Ick seer diep int water sit
Nochtans versmoor ick druckich,
Van dorst door liefde verhit
Ghy sult my niet langh derven,
Troost u zijt niet verbaest,
Ick sal int water sterven
Of by u wesen haest
    Princes int herdt vercoren
Had ick slechts een uer respijt,
Sy sou niet gaen verlooren,
By my dit wel seker sijt,
Trou blijf ick weest wel te vrede,
Voor ontrou weest niet bangh,
Omhelst dees in mijn stede,
In u armkens so langh.


Hero antwoort tot Leander Op de
Stemme alst beghint.

U TROOST my toegeschreven,
Sijn woorden en soet verdriet
Dies schickt o lief verheven
Dat ick die daet gheniet
Die tijt die u gaet houwen,
Van mijn die doet my pijn
Haest u denckt dat de vrouwen,
Int minnen vierich zijn.
    Ghy cont u liefd vergheten
Als ghy rijdt en vliecht ter jacht



[p. 67]
Maer wy niet anders weten
Dan te spinnen dach en nacht,
Mistroost denck ick door desen
Soo haest het weer wat stilt
Hy had hier moghen wesen
Maer hy heeft niet ghewilt.
    Met veele droevighe clachten.
Gae ick dickmael aen strant,
Dick wacht ick heele nachten,
En ick steeck het licht aen brant,
Dickwils int fantesaeren,
Door liefdes groot onrust
Worden u sachte cleeren,
In u plaets, van my ghecust.
    Mocht ick u weer ontfanghen,
Ghelijck ick wel eertijts plach
Daer nae staet mijn verlanghen,
Wel menighen nacht en dach,
U liefde gaet my dwinghen,
Tot u liefd dit claech ick nu
Mijn praeten, couten, singen,
Is mijn lief altijt van u.
    Altijt in mijn ghedachten,
Dunckt my schier dat ghy al swemt
Sal den slaep mijn druck versachten,
Den droom mijn hert beclemt
In u armkens seer lieffelijck,
Werd ick dunckt my ghecust
En nae u swemmen grieffelick,
Wert uwen brant gheblust.
    Dat ick door wint en weder
U derf en is mijn gheen druck
Maer ick in liefden teeder,
Sorghe voor quaet ongheluck
Dats dat ghy yemant aerdich
Voor u lief sult aenslaen,
En my dan als onwaerdich
Sult vergheten en versmaen,
    Waerom swemt ghy so traechlijck,
En verhoopt nae soeten tijt



[p. 68]
Ben ick u noch behaechlijck
Hier te comen u toch vlyt,
Sorcht niet voort weder keeren
Het waey of het sy stil
Hier meucht ghy na begheeren,
Volbrenghen uwen wil.
    Ghetrouwicheyt wilt betoonen
Edel prins weest niet te stout,
En wilt ghy uws niet schoonen
So schoont mijns, tonweder schout:
Het swemmen wilt wat staken
Op mijn leven doch let
En wilt u hert vermaken,
Door desen doch altemet.
        FINIS.


Paris schrijft tot Helena. Op de Stemme,
alst beghint.

LIEF uytvercoren, lief triumphant
Wiens liefde te voren,
Mijn hart deurbrant,
Als ic aenschouwe, u claer aenschijn
Weest my ghetrouwe, vrijdt my van pijn
En neemt toch acht, op mijn gheclacht
Want Venus macht, dunckt my by u te zijn.
    T’gheen ick beghinne, is niet om niet
T’was een Goddinne die my dat riet,
Al sydy verheven, schoonder dan schoon,
My sydy ghegeven, voor myn eyghen loon
Weest niet verstoort, lief om dit woort,
Maer gheeft confoort,
Ghy spant int hert de croon.
    Mijns Vaders rijcke groot en playsant,
Heeft gheen ghelijcke by Grieken lant,
Een Conincx soone, ben ick bekent,
Mijn rijck, mijn croone, en heeft gheen endt,
Troyen is mijn, het salder u zijn,
U schoon aenschijn, maect dat gyt waerdich bent.



[p. 69]
    Wilt my niet versmaden, eer ghy my kent,
Al ben ick beladen met groot torment,
U schoone figuere, heb ick bespiet
Dat doet my treuren, in swaer verdriet,
Maer hooch van moet, machtich van goet
Edel van bloet, ben ick al weet ghyt niet.
    Groot is u macht, en groot u goet,
Hooch is u gheslacht, edel is u bloet
Maer u vader machtich, diet al regeert,
Door liefden crachtich, is dick verkeert,
Venus bestaen, heeft hem doen gaen,
Wit als een swaen, daer hem de liefde keert.
    Princes der minne, aensiet den brant
Die een Goddinne in my heeft gheplant,
Het is te vooren ghepropheteert
Ick ben verlooren, so ghyt beheert,
Weest my ghetrou, schoon edele vrou,
Als ick u sou, soo suldy zijn gheeert.


Helena antwoort tot Paris Op de Stemme
alst beghint.

O Stout beghinne, en lastich feyt,
Dat ghy u minne, hebt op geleyt,
Een lants-vrouwe, eerlijc befaemt
Die oyt haer trouwe, hielt ongheblaemt
(5) Wat heefter u hert, daer toe ghetart
Dat ghy my dart, aenspreken onbeschamt.
    Nochtans gheen thooren, my van u keert,
Wie sou hem stooren, te zijn begheert,
Maer tis te spade, nu ghy beghint
(0) Hadt u genade, wat eer versint,
Ick haddet gewaecht, had ghyt gevraecht,
Doen ic was maecht, van duysenden bemint.
    Al is u stede seer rijck vermaert
Grieken is mede, wel prijsen waert,
(5) U beloften schoone, zijn wel verwacht
Maer u persoone, heeft meerder* cracht,
Als ick mijn eer, wou stellen ter neer,
Sou Paris meer, dan Troyen sijn geacht.
    Of ick u al minde, o edel prins,
(10) So blaest den winde nae uwen wins



[p. 70]
Die sou u drijven weer in u staet.
Wat soud my blyven, dan schand en smaet
Onse liefd en cost, maer zijn begost
Als ghy so most, vertrecken op der daet.
(15)     Gingk ick dan spoedich, mee in u lant
Een oorlooch bloedich, quam op de hant,
Hoe wel ghy crachtich, u selven hiet
U aenschijn sachtich, en tuycht dat niet,
Laet andere slaen, te veldewaert gaen,
(20) Doet ghy voortaen dat Venus u ghebiet.
    U Princelijck wesen, U schoon aenschijn
Wort seer ghepresen, en oock van mijn
Die u begheeren, zijnder wel veel,
Van grooter eeren, schoon, rijck en eel,
(25) Dus later Heleen, in rust, in vreen
Ghy crijght wel een, u weerdich tot een deel.


Op de wijse
Ick maeck gheclach, met reden op deser tijt.

                      Vryer.
CUpido, wreet
Hoe valt ghy my rebel
In liefden heet
Doet ghy my groot ghequel
(5) Die ick heb vercoren
Sy sou niet willen hooren
Nae my dat weet ick wel.
                    Vryster.
    Hoe comt dat by, isse u te hooch van staet
Verclaert het my ick sal u geven raet
(10) Wilt u liefde heur vertellen
U selven dus niet quellen
Ghy sult vinden baet
                      Vryer.
    Wist ick certeyn, dat sy my wou verstaen,
Haer wou ick alleyn,
(15) Mijn liefde van stonden aen
Wt jonstigher begheeren
Mijn liefde presenteren met lieflijck vermaen.
                    vryster.



[p. 71]
Seght haer vry, ten mach haer schaden niet
Twas jammer dat ghy
(20) Om haer quaemt int verdriet,
Dus u toch wel versint
Wie ist die ghy bemint?
Swyght het teghens my niet.
                      Vryer.
    Om dat ghy begheert
(25) Dat ick het u verclaer, ghy sijt expaert
Mijn hulp en troost voorwaer,
Meucht ghy my niet ghebueren?
Die doot sal ick besueren
Dat sech ick u seer claer.
                    Vryster.
    (30) Noyt meerder dangier,
En quam int herte mijn, dan ick nu hier
Van u op dit termijn, dus hout u doch verqueten
Ick salt oock niet vergheten
Dat ick bespot moet zijn.
                      Vryer.
(35) O suyvere kersou ghy hebt mijn hart doorwont
Ick spot niet met jou, nu noch teeniger stont
Mach ick u niet verwerven, van rouwe moet ick sterven
Dat sech ick u goet ront.
                    Vryster.
    O jonghelinck goet
(40) U claghen doch cesseert, u liefde doet
Dat mijn hert tot u keert,
Dus wilt my toebetrouwen, ick ben tot u gehouwen
Te doen dat ghy begheert.
                      Vryer.
    Princesse reyn, ick danck u met ootmoet,
(45) Ghy sijt certeyn, die my in liefden voet,
Ic sal van* u niet wyken, maer altijt laten blijcken*
Ghetrou tot inden doot.
                    Vryster.
    Prince eerbaer, ick ben altoos bereyt
Soo voor als naer, te vryen u eerbaerheyt
(50) Te doen al u begeeren, behouden myner eeren.
Dus weest van druck ontseyt.




[p. 72]

De Vryer spreeckt teghen de Vryster. Op
de stemme, Mons Verlee.

GHelijck als de Witte Swaene
Sterft en singt een droevich liet,
So moet ick eylaes voortaene
Singen dit in mijn verdriet,
(5) O felle doot wilt my niet sparen:
Deurstraelt mijn
So sal ick bevryt eenpare, zijn van pijn.

De Vryster antwoordt de Vryer. Op de
Stemme, hoe condt ghy my bedroeven?

WIe zijt ghy die door minnen?
Gequelt zijt dus van binnen
Ick bidde u dat my veclaert
Cond ick weten u sinnen,
(5) Confoort sout ghy ghewinnen,
T’moet u zijn gheopenbaert.
Om sulck roept ghy die doot
Sal die in uwen noot?
Wesen u Medecijn?
(10) Certyn u pijne groot,
Sal dan verdubbelt zijn.
    Soud’ ick om den doot nie troepen?    Vryer.
Ghy en acht niet op mijn pijn,
Met mij bloet wil ic u coopen
(15) Als Piramus dede sijn,
Want ghy en acht niet op myn lyden
Dwelck is groot,
Als ick treur so sijt ghy blyde,
Lief minjoot.
    (20) Stout zijt ghy int begheeren,        Vryster.
Ghy gaet mijn molesteren,
Met u woorden dit versint
O Jonghelinck vol eeren,
Segt my sonder cesseren
(25) Waer toe dat ghy my bemint,
Men vinter meer als mijn,
Die daer een Medecijn,



[p. 73]
Haer minnaers zijn ghetrou,
Daerom so raedt ick dyn
(30) Kiest voor my een ander Vrou.            Vryer.
    Of daer stont een Hof vol bloemen?
En daer een was Excellent,
In u sinnen uytghenomen
Stont gheen schoonder daer ontrent,
(35) Welck van allen sout ghy trecken?
Antwoort vry? Dese vraghe wilt ontdecken
Liefste my.                                        Vryster.
    O listicheyt vol treken?
By u liefste gheleken,
(40) Noyt hoord’ ick sulcken vraech,
Antwoort sal niet ghebreecken
De waerheyt sal ick spreecken,
Nae de best ick altijt jaech,
Al valt mijn pijne swaer,
(45) De best sou ick daer
Wt trecken metter daet,
Dander soud ick voorwaer,
Laten staen, dit wel verstaet.
    Ick danck u Princesse reene,        Vryer.
(50) Dat dees vraghe is ghesolveert,
Ghy zijt de Bloem die ick meene
Die van my meest wert gheeert
Want gheen schoonder in myn sinne,
Stont int Hof
(55) Mocht ick u int eyndt ghewinne
Godt creech Lof.                                Vryster.
    Princelijck lief ghetrouwe
Van u gheen ander vrouwe,
Nu ter tijt laet zijn bekent
Naest God ick op u bouwe
(60) En u voor mijn lief houwe,
Want ick u heb besindt
Op hoop leeft voortaen,
Qua clappers laet gaen,
Schuldich zijt in al,
(65) Ick hoop dat Godt seer saen,
Ons te samen voeghen sal.




[p. 74]

Een nieu Liet met zijn antwoort Op de
Stemme alst begint

ICk peyns om een persoone,
Nacht ende dach so swaer,
Want daer en is gheen schoonder
In mynen sin voorwaer,
(5) Ick wou dat ick altijt by haer waer, Ic etc.
Dat ick by haer niet wesen en mach
Elck uyr valt my een jaer
    Niemant mach ickt gheclaghen
Dan alleyn die ooghen mijn,
(10) In mijn hart so moet ick het draghen
Dit better lyden myn,
Schoone woorden verleendense mijn, schoon
Waer door sy weet mijn secreet
Nu laet sy my in pijn.
    (15) T’is onlancks geleden, dat ickse laestmael sach
Doen waer ick wel te vreden
Maer nu treur ick met gheclach,
Ick en kans niet langher wederstaen,
Ick en cans niet langher wederstaen,
(20) O lyden groot, o bittere doot
Ick en can u niet ontgaen.
    Schoon lief ghedenckt mijn pyne,
Nu ick dus desolaet, van u absent moet zijne,
Troost mijn eert valt te laet,
(25) Mijn hartgen dat leyt in desperaet
Mijn hartgen dat leyt in desperaet
Ick waer content schoon liefken jent
Soo ghy my quaemt te baet.
    T’is pijn al boven maten, want ghy die oorsaeck syt
(30) Dat ick mijn lief moet laten
En leven in swaer verdriet,
T’is ongheluck hoort mijn bediet
T’is ongeluck hoort mijn bediet
Ick peyns en ly, ghy syt party
(35) Vant gheen dat my gheschiet.
    Adieu princesse schone, adieu die t’hert verheucht
Adieu Lief hout u vrome



[p. 75]
Verkeert altijt in deucht,
Adieu myn lief myn hertsen geneucht
(40) Adieu mijn lief myn hertsen geneucht
Adieu Jonckvrou, ick blijf ghetrou
Peynst om myn als ghy meucht.


Antwoort, op de voorgaende selfde
Stemme.

BY my meucht ghy wel wesen
In eer vroomicheyt en deucht
Ick en can u niet genesen
Gy verwacht van my geen vreucht
(5) Dus doet u hertgen geen ongeneucht
Dus doet u hertgen gheen ongeneucht
Mijn ouders raet achtent voor quaet
Nu wijckt terwyle ghy meucht,
    Al weet ic u secreten, dat gy my seer bemint
(10) Laet my doch zijn vergheten
En wilt niet wesen verblint
Ick bid u toch aenmerckt het ent
Ick bid u toch aenmerckt het ent
Op dat ghy niet comt int verdriet
(15) In alsoo swaer torment.
    T’is waer dat ghy my moeten
Als ick u laest aensprack, met woorden ick u groeten
Laet varen het onghemack
Tis al om niet wat ghy beghint
(20) Tis al om niet wat ghy beghint
Het moet zijn gheclaecht, dat ghy dus jaecht
En loopt teghens den wint.
    Wat wilt ghy u beclagen
Van myn absent te zijn
(25) Te vergheefs ghy tbeen gaet knaghen
En doet u aen groot pijn
Ick en sal u toch tot gheen termijn
Ick en sal u toch tot gheen termijn
Vertroosten siet, uyt dit verdriet
(30) Keert u aenschijn van myn.
    Met recht so machmen segghen
Dat ghy die Sotten slacht



[p. 76]
So ghy u liefde gaet leggen
Datmen op u niet en acht
(35) Dus voort aen nae een ander tracht
Dus voort aen nae een ander tracht
So doet ghy wijs,, ende ontfangt prijs
Stelt mijn uyt u ghedacht.
                Prince
(40)     Ghy noemt my u Princesse,
Maer het is op een ydele gront,
Verkiest een ander gentilesse
Met haer maeckt vast verbont,
Ick sal u toch tot gheender stont,
(45) Ick sal u toch tot gheender stont,
Vertroosten siet, al ist u liet,
Hoe wel ghy zijt ontfonckt.

                FINIS.


Een oudt Liedeken, van Graef Floris ende
Geeraert van Velsen.

WIe wil hooren een nieu Liedt
Hoort toe ick sal u singhen
Hoe Geraert van Velsen Graef Floris verriet,
T’zijn also wonderlijcke dinghen.
    (5) Graef Floris tot Gheeraert van Velsen sprack:
Geraert van Velsen ghy moet hylijcken,
Al aen een Weeutgen heeft goets ghenoech,
En sij is also suyverlijcke.
    Die schande en schieter my nemmermeer,
(10) Sprack Gheeraert van Velsen tot zijnen Landts-heer
Eer ghy my soudt brengen in sulck verdriet,
U Ouwe versleten schoenen en wil ick niet.
    Gheraert van Velsen mijn lieve Neef
Had ghy die woortgens wat beter beleyt
(15) Al hadt ghy by u Ridders hals gesworen,
Ghy sultse draghen ist u lief of leyt.
    Een corte wijl en was daer niet lanck,



[p. 77]
Gheraert van Velsen ghinck een Huys-vrouw trouwen
Graef Floris schreef Geeraert van Velsen eenen brief
(20) Dat hy tot hem comen soude.
    Gheeraert van Velsen dorst het laten niet
Hy deed dat zijn Lantsheer hem riet
Hy reed aen gheen lansdouwe
Dewijl sliep de Graef al van Hollant, by sijn over schoone vrouwe.
    (25) Sy riep so luyt cracht ende ghewelt
Wat doet ghy mijn edel Lantsheere
Wasser een ander op my ghestelt
Ghy sout hem met u sweert afkeeren.
    Krijten en kermen mocht haer baten niet
(30) Haer eer most sy daer laten
Doe hy zijn willetgen hadde ghedaen
Doe reet hy t’Utrecht al in de baen.
    Gheeraert van Velsen had een soete lief
Van Woerden tot een wyve
(35) Daer meende hy mee vrolijck te zijn,
Maer t’most de Graef zijn boeltgen blyven.
    Doen Geeraert van Velsen weder t’huyswaert quam.
Daer hy zijn liefste noch plach te groeten,
Wat isser myn weerde Vroutgen geschiet,
(40) Dat sy my niet comt te moete.
    Geeraert van Velsen op de camer quam,
Hy vant zijn soete lief in rouwe,
Heeft u yemant leet gedaen,
Segt my O over schoone vrouwe.
    (45) Gheeraert van Velsen myn lieve man,
Nu isset al verloren,
Te slapen onder u groene sy,
Graef Floris heeft myn eer ghenomen.
    Dat hy u eertgen genomen heeft,
(50) Dat is u soete lief al vergheven,
Gister was hy myn heer, nu ben ick de zyn,
Dat sal hem costen zyn leven,
    Hy setten een valck op zyner handt,
Of hy spanceren soude rijden,



[p. 78]
(55) Hy dede eenen sprong van eenen haes
Of hy Graef Floris sou ontlyven
    Och Geeraert van Velsen myn lieve Neef
Woud ghy my leven laten,
Ick salder van uwen Bastaert dochter
(60) Een Gravin van Hollant maecken.
    Dat en doe ick nu noch nimmermeer
Ken wilse gheen verrader gheven
Gy hebter myn huysvrou haer eer benomen
Dat sal u costen u leven
    (65) Dat ghy mijn broeder hebt vermoort
Dat had ick u al vergheven
Nu hebt hy myn huysvrou haer eer benomen
Dat sal u costen u leven.
    Hy worp hem een paer hantschoen voor zijn mont
(70) Op dat hy niet soude luyden
Hy voerde hem vant huys te kronenburch
Al op dat huys te Muyden.
    Snachts ontrent der middernacht
Ontrent den middernachte
(75) Doe lach die edele graef al van Hollant
Ghesloten in boeyen alsoo vaste.
    Smorghens doen het was schoon dach
De Heeren souden daer wat eeten.
Doe docht die Graef al van Hollant
(80) Rijck Godt nu ben ick al vergheten
    Sy brochten hem daer een stuc bere Spec,
Sijn swijnen speck was onghebraden
Doe docht de Graef al van Hollant
Rijck Godt nu ben ick verraden,
    (85) En had ick eenen schiltknecht goet
Die my verloste van den bloede
Ic soude hem schencken mijn bruyne schilt
Met myne yseren hoede.
    Geeraert van Velsen was rat ter hant
(90) Hy greep een becken van de want
Hy wies Graef Floris vanden bloede
Segt my o Graef al van Hollant hoe is u nu te moede.
    Hoe my nu te moede is



[p. 79]
En ick moet immers sterven
(95) Had icker een wijf met een kint,
Die ick mijn groote goet mocht erven.
    Ick heb noch wel een soon hiet Jan,
Hy is so verd in vremde lant
Hy cander zijn goet regheeren niet
(100) Dus leyt myn hert in groot verdriet
    En daer is mijn een bastaert soon
Hy is so jonck van weken
Al quam hy over hondert jaer,
Sijn Vaders doot sal hy wel wreken.
    (105) Een corte wijl en was daer niet langh
Geeraerd van Velsen wert daer ghevanghen
Hy docht so dick by sijnder eer
Rijck Godt nu moet ick immers hanghen
    Hanghen en was hem nog niet goet ghenoech
(110) Hy moest wel sevenwerf meer lyden
Sy deden een vat vol spijckers slaen
Daer moest zijn edeldom in syghen
    Sy rolden hem daer drie daghen
Drie daghen voor den noene.
(115) Gheraert van Velsen wel lieve man
Hoe is u nu te moede.
    Hoe my nu te moede is
Dat sal ick u wel segghen:
Ick ben noch de selfde man.
(120) Die Graaf Floris zijn leven nam.

            FINIS.




[p. 80: blanco]
Continue

Tekstkritiek:

p. 6: Stelt er staat: Selt
p. 11: K’sal er staat: T’sal
p. 12: Xantus er staat: Xpantus
p. 14: ontraden er staat: ontladen
p. 21: My er staat: Wy
p. 23: matres er staat: maters
p. 24: Hercules er staat: Herculus (bis)
p. 30: boot er staat: bloot
p. 34: corrumpeert er staat: corrmpeert
p. 37: heeft er staat: heef
p. 45: Cea er staat: Lea
p. 54: ongheneucht er staat: ougheueucht
p. 63: Venus er staat: venns
p. 69: meerder er staat: meeeder
p. 71: van er staat: vau
p. 71: blijcken er staat: blijc- [uitsluitend in het ex. KBH]