Caspar Barlaeus: Epithalamium voor Willem van Schagen en Anna van Mathenes.
Amsterdam, 1633 — Petit 44; facsimile
Continue
[fol. A1r]

CASPARIS BARLAEI

SCHAGA,

SIVE

EPITHALAMIUM,

IN NUPTIAS
Natalium & generis illustri splendore nobilissimi
clarissimique Domini,

D. GUILIELMI van SCHAGEN,
Domini Burchorniae, &c.
ET
Nobilissimae Virginis, ac Dominae
ANNAE van MATHENES.

[Vignet: Indefessus agendo]

AMSTERDAMI
Apud GUILIELMUM BLAEUW.
M DC XXXIII.


[fol. A1v: blanco]
[fol. A2r]

EPITHALAMIUM,

IN NUPTIAS

Nobilissimi, & Generosissimique Domini,

GUILIELMI van SCHAGEN,

Domini in Burchorn, &c.

ET

Nobilissimae Virginis, ac Dominae

ANNAE van MATHENES.

VOs Batavûm magni Iuvenes, vos splendida patrum
Progenies, claris quae cum virtutibus adfers
Majorum genus & stantes in curribus alte
Terrarum dominos & avitae nomina stirpis:
(5) Huc omnes conferte gradum. Vos alma Dione,
Vos dominus compellat Amor, poscitque tributum
Lascivas quatiens Puer insuperabilis alas.
Iste Puer, cui dextra faces, cui ventilat ignes
Imperiosa manus, pharetraeque & tela superbis
(10) Dependent humeris & saevus tenditur arcus;
Vos vocat ad leges thalami, Venerisque vetusta
Nobilitate tumens, vestro de sanguine semen
Exigit & similes Heroum gente nepotes.
Non hic bellorum vobis injungere motus,
(15) Aut Martis mandata cupit, non fulgidus ensis
Porrigitur, mordensque ferox spumantia frena
Ad pugnam phaleratus equus. non casside torva
Nunc opus, aut vultu, qualem Mavortius hosti
Exhibet Auriacus, sortique ostentat Ibero.
(20) Mite supercilium, blandi poscuntur ocelli,
[fol. A2v]
Purpureaeque genae, radiansque in crinibus aurum,
Et scintillantes precioso lumine gemmae,
Fulgentemque trahens virgo pulcherrima pallam.
Flammea pro gladiis, pro scutis lenia Cypris
(25) Arma feret, molles pandent tentoria lecti,
Et pro lethiferis fervebunt oscula telis.
Murmura pro lituis, & pro clangore turbarum
Verba susurrabit timidae gratissima Sponsae
Non ultra pudibundus amor. quae cuncta Cupido
(30) Dum parat, his verbis mores orditur amantum,
Et cupit egregias haec non nescire puellas:
    Mira mihi puero mens est, mirabile terris
Ingenium Superisque simul. sum fabula vatum,
Et cunctas in me rabies Parnassia vires
(35) Explicat, & nequeunt satis insanire poëtae.
Si natale solum quaeris, si stemma genusque
Nascor matre Dea. sua quae cunabula debet
Fluctibus Oceanoque patri. sic frigida Tethys
Me genuit, spumaeque mihi primordia praebent
(40) Flammifero, gelidisque exurgo fervidus undis.
Et licet exili videant me corpore Nymphae,
Oraque non ulla lanugine vestia aetas;
Saepe tamen summum potui flexisse Tonantem,
Et torsisse Deos & numina vincere numen.
(45) Fingor olor, niveis qua plus cervicibus haeret,
Quisquis amat. fingor taurus, vectorque timentis
Europae, quia virgineum meus acer in agmen
Occulto ruit igne furor. nunc aureus imber
In gremium Danaës guttis delabor amicis,
(50) Et flecti facilem precio propello pudorem.
Cum volo, me fallax aquilae sub imagine raptat
Iuppiter, ut segnes sapiens explodat amantes.
Nunc mihi mansuetae monstrant exempla columbae,
Nunc Libycas credor rabie exaequare leaenas.
[fol. A3r]
(55) Iam sum dura silex, jam cera mollior uda.
Iam sequitur me capra, & jam sequor ipse capellam.
Iam nive frigidior, jam tota ardentior Aetna.
Sum tortor, sum pictor idem, sum textor & auceps,
Venator vagus & mediis nauclerus in undis.
(60) Me flentem Anacreon, cecinit me Smyrna jocantem,
Sperantem facit ille, facit magis ille timentem.
Hanc amo, & hanc odi; nec possum dicere, quare.
Saepe dolor maerorque subit, rursumque voluptas
Et deploratam titillant gaudia mentem.
(65) Per me crudeles violenta tragaedia voces
Tollit, & incedit levibus comaedia soccis.
Nunc oculis captus, nunc ipso oculatior Argo
Suspicor infelix quidvis. sum dulcior Hyblae
Muneribus Siculique favis, & amarior ipso
(70) Felle. graves nostris subsidunt ignibus irae,
Et flammam me flamma necat. dumque omnia vinco
Humani generis domitor fortissimus, eheu,
Succumbo mihimet, solumque extinguor amando.
Cetera vel terrae spatio, vel in aequore sedes,
(75) Vel Superûm posuere locis. mihi terra nec aequor
Terminat imperium, nec vastus sufficit aether.
Omnis me natura capit. cum Sole vagamur.
Quaque cadit surgitque, meis accensa favillis
Grata Cupidineis serpunt incendia flabris.
(80) Sum lusus, sum cura Deûm. mihi mille nocetur,
Consuliturque modis. potior, cum vota dehiscunt;
Votorum plenus, frustror. tabescere cernas
Languidulos artus; & me moderante salutis
Et vitae reddi pulchrè florentis honorem.
(85) Omnia sum. variis in me contraria causis
Conveniunt. nulla est, quae non fit congrua nobis
Materies, totusque patet pro carmine mundus.
Me Satyri, me rura colunt. mihi triste sacerdos
Exuit os. quin illa facit, quae conjugis olim
(90) In gremio fecere Numae. mihi splendida servit
Nobilitas, grandesque animas ad nostra vocamus
Signa, nec illustres patimur frigere penates.
    Finierat pharetratus Amor. propiusque volentem
De te, Schaga, loqui, thalamosque & federe junctas
(95) Enarrare domos, Venus interpellat Amorem,
Atque alias mandata jubet deferre per oras.
    Nos; Guilielme, Dei voces, abruptaque Divûm
Verba exultantes sequimus, primoque cubili
Accinimus; dum fervet Hymen, tedaeque relucent,
(100) Et tua non solitum meditatur Sponsa laborem.
Nobilium sanguis, patriae victricis alumne,
Et magno soboles non inficianda parenti,
Conjugio jam disce frui; proavûmque vetustos
In natis expande lares. insignia fulgent,
(105) Et tibi magnanimi radiant ante ora leones.
Est aliquod meriti spatium, quod patria donat,
Natalesque loci. tot sed vertice virtus
Altior incedens, titulos illustrat avorum,
Quos dedit illa prior. populo bis nobilis audis,
(110) Qui generi pariterque tibi praefulgida debes
Nomina, & heroum laudes virtute mereris.
Quam Bavarûm te fama vehit, sceptrisque Batavûm
Clara domus. quantis, Iuvenis, deduceris altè
Principiis. quot semideos ex ordine censes,
(115) Et numeras per secla tibi. si proxima spectes
Tempora, consiliis celebres & fortibus armis
Et toties pressa pro Libertate loquentes,
Ingentes veneraris avos. spectabilis ipse
Inter tot Proceres & nostri lumina regni,
(120) Incedit genitor. gravitas quem mascula mixto
Commendat candore suis, & nescia fraudis
Integritas; patriaeque vacans prudentia repus,
Et pulchras latè gradiens Doctrina per artes.
Nec te dissimilem tantis majoribus orbi
(125) Edidit insignis genitrix, quae moribus aevum
Provocat, & raris sexum virtutibus anteit,
Et priscum peitate genus. quae cuncta tuorum
Dum versas exempla, tuae primordia stirpis
Non ficta probitate refers, generosaque mentis
(130) Semina Belagarum crescens impendis honori.
    Et Tu, quae Paphiis nunc undique cingeris, Anna,
Virginibus, vacui tanedm fastidia lecti
Admisso solare viro. Mathenesia, celsos
Multiplica fecunda patres, patruosque redona
(135) Battaviae. conscene thorum, nec tempora differ
Commoda. sic quondam magni palatia Pelei
Intravit nuptura Thetis. sic Scyria virgo
Bellacem innocuis furiis accendit Achillem,
Nec timuit casta Hectoreis amplexibus abdi
(140) Andromache fugitque virum Sempronia mater.
Haeret in aetherea Titan jam Virgine. fortè,
Ut doceat facienda firos. plus aestuat Aethon,
Ut tibi vitales gliscant sub pectore flammae.
Te nubente novo circum tua limina motu
(145) Quaelibet arbor amat, sociant sua brachia quercus,
Insontes nectunt lambentia rostra palumbes,
Garrit anas, causasque sui jam nescit amoris.
Fervidaque excelsis plus uritur ardea ramis,
Et tecum veteres natura resuscitat ignes.
(150) At Frisios inter tollens sublime minores
Schaga caput, Comitis quondam venerabile donum,
His thalamis audet dominos sperare futuros,
Ut possit secura regi. Burchornia gaudet,
Auctaque femineis multum mitescit habenis,
(155) Ut Dominae placuisse queat. quae proxima pulsant
Littora Naiades, & Catthos verberat undis
Oceani rector, concha Tritonide vobis
Carmina festa fremunt. toti sunt gaudia Rheno,
Quosque trahit secum niveos pro flumine cygnos,
(160) Argutum melos ingeminant. En, rustica Phyllis
Cum Corydone suo vestris ab amoribus ardent
Acrius, atque leves iterant ad plectra choreas,
Et vario festas contexunt flore coronas.
Creditur in plaustris resonare poëmata Thyrsis,
(165) Et personatus populo spectanti jocari
Actor, & in scena lepidum ostentare Menalcam.
Sive trucem ludat Thisben, sive aequore mersum
Monstret Abydenum, ac delapsam rupibus Hero,
Aut captam tentet rhythmis includere Trojam.
(170) Ipsa, renascentis nutrix celeberrima Phoebi,
Leida favet, faustisque juvat genialia festa
Auguriis. quin ille, suis qui classibus atrox
Rursus in Occasum properat, meus Amstela, longè
Annuit, & nostri transmittit signa favoris.
    (175) Insignis animae, quas laeto federe junxit
Illibata fides, centum placate furorem
Basiolis, nec desesse superaddite centum,
Post centum date mille, & post haec millia rursum
Altera mille, malus numeret ne basia livor,
(180) Aut tot basiolum confundite basia in unum,
Millia sic sient unum, sic unica mille.