| Festa cano; quis dicta dies semel omne per aevum Emicat Eoö cardine, festa cano. | Ik zing het heuglijk feest, dat door elk’ eeuwkring heen, Aurora’s rozengloed slechts eenmaal blij bescheen! | |
| Bina frequentatis clauduntur saecula ludis, Ut pia Cecropiam Pallada, Leida, colis; | Een tweetal eeuwen sluit haar’ loop met vreugdespelen, Sinds gy, ô Leyden! moogt in Pallas gunsten deelen, | |
| (5) | Pallada Cecropiam, Phoebumque Novemque Sorores; Sacra sub ignoto rite peracta polo; | In vreemde hemelstreek hare outervlammen voedt, De Muzen en Apoll’ als uw beschermers groet, |
| Ingenuasque, potens quîs Roma superbit, artes, Inclyta quîs olim claruit Hellas, alis. | En nutte kunsten kweekt, waar Rome’s trots op boogde, Wier glans weleer de roem van Griekenland verhoogde. - | |
| (10) | Si tibi virgineum colles Helicona propinqui, Si Clariam Rheni retulit humor aquam, | Voerde u de aloude Rijn, daar hij zijn golfschuim spat, De mildste stroomen toe van zuiver Hoefbronnat; |
| Saepe dato caluit, sublato saepe refrixit, Thure Camoenarum, Sorte premente, focus. | Toch zag het Negental, bij bange lotbezwaren, Haar wierook soms ontvlamd, soms dooven op de altaren; | |
| Fana per et lacos, nullo prohibentur, verendos Volvitur infensae lubricus orbis Herae; | Daar ’t wisselend fortuin, dat deugd noch Godheên eert, Het immer rustloos rad naar eigen wetten keert. | |
| (15) | Ardua vernantia generosaque coepta juventae Rarior includit fine senecta pari. | Vaak volgt der jeugd, die palm en eerlaurier zal blinken, Een grijsheid, die den krans haar weêr van ’t hoofd doet zinken. |
| Qualescumque tamen, solemni luce, silere Nos vetat, et resides increpat urbis amor; | Maar hoe ook ’t los besliss’, zucht voor mijn vaderstad Eischt, dat haar Burger, haar ter eer, nu ’t speeltuig vatt’. | |
| (20) | Urbis, ab exceptis cui gloria parta Camenis Solis inoccidui complet utramque domum. | ô Stad, die van de roem der zangrige camenen, Die ’t oost en ’t west doorklinkg, uw’ luister moogt ontleenen, |
| Leide, fave; vigilata tibi cape fronte serena Carmina, laurigeri carmina civis opus. | ô Leyden, juich! ontvang in gunst het jubellied, Dat thans uw Dichter, met omlauwerd hoofd, u biedt, | |
| Dicta Maroneo Patriae lugenda cothurno Bella; Maroneae res erat ista tubae. | Die eens, (ô stof, wel waard naar Maro’s lier te dwingen!) Op hoogen heldentoon ’s Lands krijgsnood mogt bezingen, | |
| (25) | Nunc Elegis rerum fastigia summa remensi Fluctimus Aonias orbe minore rotas. | Maar nu, met zachter galm, een blijder feestvreugd’ maalt, En ’t brieschend hengstgespan in enger perk bepaalt. - |
| Auriaci victoris opus, stata sacra Minervae Ordiar, adsertis sacra recepta focis. | Oranje’s Held! ’k zing uw gesticht, Minerva’s tempel, Voor eeuwig hier gegrond; ’k betreê den heilgen drempel: | |
| (30) | Vos modo, Phoebe potens citharae, Phoebique secutae Vocali comites ex Helicone Deae, | Gij, Phebus, Dichtren-God! en gij, Godinnenschaar, Die steeds uw’ zangtoon huwt aan t klinken van zijn’ snaar! |
| Adspirate mihi; nemoris vetus incola vestri Orgia si plectro vestra decente colo. | Bezielt mij, wien uw loof reeds mogt de kruin omslingren; Opdat ik thans de lier bespied’ met vlugge vingren. | |
| Festa vocant; quîs dicta dies semel omne per aevum Emicat Eoö cardine, festa vocant. | Ter feest! het is de dag, dien door elk’ eeuwkring heen, Aurora’s rozengloed slechts eenmaal blij bescheen! | |
| (35) | Quis tibi facundas umquam sperasset Athenas, Quis tibi Castalias, Rhene Batave, Deas; | Wie zag, Bataafsche Rijn! aan de oevers van uw plassen, ’t Beroemd Athene, wie Castilië’s loovren wassen, |
| Alpibus aëriis quum praecipitatus aperto Tramite misceres rauca fluenta mari; | Toen gij, van d’Alpentop ter neêr gestort met kracht, Uw’ vloed, langs open baan, der zee ten offer bragt, | |
| (40) | Adcola vicinis quum rara mapalia ripis Spargeret incultus, fortis ad arma tamen? | En ’t landvolk, dat in moed nooit voor een ander zwichtte, Slechts hier en daar een hut aan de eenzame oevers stichtte? |
| Jam tum clarus eras, jam tum taurina movebas Cornua, Tarpejo suspicienda Jovi. | Toen schuddet gij, wat roem! reeds ’t stieren hoornenpaar, Uw krijgshelmet, ten schrik van Rome’s Donderaar. | |
| Foedere te socium quam bello maluit hostem Roma potens, frustra viribus usa suis. | ’t Was Rome, dat op u vergeefs zijn krachten spilde, En u tot bondgenoot, maar niet tot vijand wilde. | |
| (45) | De tot fluminibus soli tibi cursus aquarum Liber, et ignotum vincula nomen erat. | Geen stroom, dan de uwe alleen, vloeide altijd vrank en vij; Vreemd was u zelfs de naam van juk en slavernij. |
| De tot fluminibus soli tibi Tybris amicus, Caetera non aequo pressit inulta jugo. | Geen stroom, dan de uwe, mogt zijn golven fier verhoogen Op ’t Tibers vriendschap, voor wiens slaagsch al de andere bogen. | |
| (50) | Gentibus at cultas clarescere posse per artes Deerat adhuc famae, Rhene Batave, tuae. | Maar nog ontbrak ’t ô Rijn! aan uw’ beroemden naem, In wetenschap en kunst te schittren door de faam; |
| Deerat, alumnorum Mavortia coreda tuorum Non minus Aoniis apta probare choris. | Nog faalde ’t aan den roem van uw krijgshafte zonen, Niet min de olijf, dan Mavors palm, zich waard te toonen; | |
| Deerat Apollineae vicina stupere catervae Plectra, nec auditis pergere velle modis. | ’t Ontbrak nog aan den wensch van Phebus Dichtrenschaar, Te luistren naar uw lied en ’t tokklen van uw snaar. | |
| (55) | Inclyta laus, sed enim quanto statura cruore! Aeternum tanti paene latere fuit. | ô Roem! met hoeveel bloeds zal u dees stad betalen! ô Glans, tot zulk een’ prijs naauw waard haar’ wal te omstralen! |
| Strata per ambustas cognata cadavera ripas, Cognato tepidas sanguine testor aquas; | Getuigt het, lijken! blakende oevers van den vloed, Wiens waatren zijn gekleurd van dierbaar burgerbloed! | |
| (60) | Quaeque prius segeti, pecori prius optima tellus Sub cinerum umulis ruderibusque latet; | Getuigt het, veerijk veld, en akkers, vol van koren, Die onder asch en puin uw teelt hebt zien versmoren! |
| Asturias dun scava tuis inpingit alumnis Eumenis, hyberni turbinis instar, opes. | De Hel stuwt Spanje’s magt op uwe muren aan, Gelijk een winterstorm, die ’t al dreigt neêr te slaan; | |
| Obduras tamen; et fidei praesigne reportas Pignus, Athenaeo nomen adepte novo. | Maar gij weêrstaat ze, en ziet uw trouw en moed-betoonen Met nieuwen roem, ’t bezit der Hoogeschool, bekroonen; | |
| (65) | Quasque tibi Virtus peperit, Facundia lauros Comit, et aeternae frondis honore beat. | En ’t eerloof, dat de krijg uw deugd geschonken had, Siert Wijsheid nu met nooit verdorrend lauwerblad. |
| Actorum mercede frui potiore laborum Non potes; hoc ultro confiteatur Iber; | Wat groot en heerlijk loon voor uw heldhaftig strijden! Waar is er eedler? Moog’ ’t de Spanjaard zelf belijden, | |
| (70) | Hostis Iber, tetra quem, verae lucis egenum, Nube Superstitio Barbariesque premunt; | Wien, door den nevel van Barbaarscheid diep verdoofd, Het snoode Bijgeloof nog elke lichtvonk rooft. |
| Monstra tyrannorum numquam non aequa profanis Ausibus, humanum perdere nata genus; | ô Monsters, steeds gereed ten dienst van Dwingelanden! Die, ’t menschdom tot verderf, ’t bekneld hieldt in uw banden, | |
| Donec inexstinctis Libertas aurea flammis Nubila pacato discutit atra polo; | Tot dat de Vrijheidszon, die van geen tanen weet, De zwarte wolken van de kim verdwijnen deed; | |
| (75) | Regibus injungens leges ac jura tueri, Civibus, ingesto vivere nolle jugo; | Met eerbied voor de wet der Vorsten hart vervulde; De burgers leerde, boei noch priesterjuk te dulden; |
| Nec minus ingeniis, frenorum nescia, veri Hactenus obstructum pandit honoris iter. | En ’t kloek verstand geleidde op ’t onbetreden pad, Dat eerst uw dolle vuist voor de eer geloten had. | |
| (80) | Una bonas artes reperit, colit una repertas. Una dat eximium quidquid ubique micat. | Slechts Vrijheid kweekt de kunst; zij slechts kan haar volmaken; Zij voedt al ’t eedle en ’t schoon’, waar we ooit haar’ gloed zien blaken. |
| Auriaci victoris opus, stata sacra Minervae Ordiar, infracto sacra recepta jugo. | Oranje’s Held! ’k zing uw gewrocht, der Wijsheid bloei, Haar’ tempel, hier gegrond, bij de afgeschudde boei. | |
| Optime fautorum rebus, Gulielme, Batavis, Et domus et Divae se tibi debet honos. | ô Willem! dien mijn lier als Neêrlands schutsheer huldigt, U is Minerv’ deez’ bouw, haar’ roem, zichzelv’ verschuldigd. | |
| (85) | Musa, domum Divae, Divae referamus honorem; Carmina solemni poscimur apta die. | Zing, Zangeres! ’t gesticht, den lof van dees Godin! Zet, op dit plegtig feest, een’ hoogen juichtoon in! |
| Poscimur; audendum est, audentibus, adspice, lauros Eminus ostentat Gloria; parce metu. | Schep moed! verban de vrees! zie ’t blinken der laurieren, Wier loof, aan ’t eind der baan, het moedigst hoofd zal sieren. | |
| (90) | Parce metu; modicum rivi quodcumque ministret Pectus , Erechtheae serviat omne Deae. | Verban de vrees! welaan! hoe zwak uw dichtvuur zij, ’t Zette aan Minerva’s roem toch glans en luister bij! |
| Tuque, bonis avibus fines invecta Batavos, Casside virgineam Pallas amicta comam, | Gij, Pallas! die, de grens van Neêrland ingevaren, Den gouden krijgshelm torscht op maagdelijke haren, | |
| Da lucem celebrare tuam, da, Leida canenti Plaudat, Athenaei luce superba sui. | Gun aan uw’ Dichter de eer, dat Leyden aan zijn’ zang, Die zich op u verheft, met luistrende ooren hang’! | |
| (95) | Auriaci victoris opus, tua sacra litantur, Sacra triumphato, si qua, negata solo. | ’t Is door Oranjes moed, dat thans uwe offers rooken, Nooit op verwonnen grond zoo mild en blij ontstoken.-- |
| Obsidio diuturna Famem Pestemque Batavis Intulerat saevo saevius hoste malum. | Het eindeloos beleg teelde, in de bange vest, Een erger ramp, dan krijg, den honger en de pest. | |
| (100) | Non animis cessere tamen, nec victa dederunt Brachia, promissis surda minisque cohors; | Toch slonken moed noch kracht der dappre legerscharen, Die voor beloften doof, doof voor het dreigen waren; |
| Urbis in eversae tumulari certa ruinis, Et bene pro Patria, cum Patriaeque mori. | Maar ’t rookend puin der stad bood hun geen uitzigt aan, Dan met en voor hun Land al strijdend te vergaan. | |
| Victor Arausiada, fer opem, tibique adsere praedam, Quam fremat evelli fauce cruentus Iber? | Ter hulp! Oranje! ontscheur de prooi aan ’s Ibers tanden, Die hij, met open muil, bloeddorstig aan komt randen! | |
| (105) | Abstulerit campos; campis inmitte, refracto Objice, cum totis Ennosigaeon aquis. | Als is heel ’t Land zijn roof, ontgrendel dam en sluis, Opdat Neptuun’ met al zijn waatren ’t veld doorbruis’. |
| Ille solum pulsis praedonibus adserat, urbi Auxiliatrices subvehat ille rates. | Hij hoede uw’ veegen wal, verjaag’ den trotschen roover, En tille uw hulpvloot kliek de breede droogten over. | |
| (110) | Audior; inmisso circum tonat aequore Nereus, Mauraque captiva castra revellit humo. | Daar dondert Nereus nat reeds klaterend in ’t rond, En rukt de legertent des Spanjaards op den grond. |
| Glaucus iö concha, bis iö sonat; adsonat una Semiferus Triton, Nereidumque chorus. | De zegekreet klinkt van zijn schelpkoets langs de waatren; De Tritons juichen, en de Nereïden schaatren, | |
| Vexillumque suo navale salutat ab alveo Rhenus, et aequoreis crescere gestit aquis. | Daar uit zijn bedding nu de Rijn de zeevlag groet, Die uitwaait over ’t vlak van zijn’ gezwollen vloed. | |
| (115) | Exue serviles, Pater, exue, Rhene, catenas, Liber, et Oceano vindice, Rhene, tuus. | Schud af, ô Vader Rijn! schud af de slaafsche boeijen, En laat, door Nereus hulp, uw golven vrijer vloeijen. |
| Te procul ambusta sub arundine, torva levantem Cornua constrica horret Iberus aquis. | Zie, hoe des Ibers stoom terugbeeft, hoe hij rilt, Daar ge uit uw rookend riet uw’ forsche horens tilt. | |
| (120) | Horret, ut arsuras gemitu praesagit acerbo Herculeas Gades igne, Batave, tuo. | Hij beeft; zijn angstgeschrei is hem ’t voorspellend teeken, Dat ge eens, Bataaf! den brand in Kadix vloot zult steken. |
| At ferus obsessa depulsus ab urbe tyrannus Civibus adsertis nil nocuisse dolet. | De Dwingland, van de stad verjaagd, zwelt nu van spijt, Omdat de burgerij van hem geen schâ meer lijdt. | |
| Nil nocuisse parum est; prodest quoque; bellicus ardor Ingeniis flammam subjicit, ecce, novam. | Hoe! schade lijden? neen!... de krijgsvlam, uitgebroken, Heeft hier voor wetenschap een nieuwe toorts ontstoken. | |
| (125) | Arma bonas artes peperere. Gradivus in arcem, Leida, tuam niveis Pallade vexit equis. | ô Leyden! Mavors zelf voert Wijsheids Schutsgodin, Met sneeuwwit hengstspan, uw hooge burgtpoort in. |
| Praelusere sacro Mavortia classica Phoebo; Mox tamen audita conticuere lyra. | Trompetgeschal klinkt Phebus voor, bij de oorlogstrommen; Maar ijlings galmt zijn lier; nu zwijgen ze en verstommen. | |
| (130) | Pegasidum quaecumque cohors vestigia flectit, Pubescunt violae, cum violisque rosae. | Waar ook der Muzen rei de vlugge treden zet, Wordt alles bloemtapijt, viool- en rozenbed. |
| Naides, abjectas prostratae nuper ad urnas, Ocyus ulvosis exsiluere toris; | De Stroomgodinnen schudden ’t wier nu van de leden, En vatten de urnen op, pas aan haar hand ontgleden; | |
| Doctarumque ruunt in colla decora sororum, Commendantque sacram Patris ovantis aquam. | Zij vliegen om den hals van d’eedlen Muzenstoet, En wijden haar, ô Rijn! de waatren van uw’ vloed. | |
| (135) | Frondibus effusis Parnasia laurus obumbrat Et secat Aonius culta Batava liquor, | De lauwren van Parnas zien we aan uwe oevers groeijen, En Phebus Hengstbronnat door Neêrlands beemden vloeijen, |
| Quae toties ferro, toties vastaverat igni Eumenis, Hesperiae laeta sonore tubae. | Die eerst een Razernij vaak had in vlam gezet, Al juichend bij den klank van Spanjes krijgstrompet. | |
| (140) | At Pater Armipotens, complexus Erechthida Divam, Talia conversis intonat altus equis; | God Mavors keert zijn span, en lonkt Minerva tegen, En spreekt met forsche stem, die rondklinkt allerwegen: |
| Hanc tibi sancivi sedem, pulsisque relinquo Hostibus; adsertos fac tueare focos. | ,, ’k Verlaat de stad; de vijand vlugt na heeten strijd; ,, Bescherm uw haardsteên hier: ’k heb u dees burgt gewijd. | |
| Noster Arausiades dum me cumulare tropaeis Pergit, et Asturias submovet ultor opes, | ,, Oranje zamelt mij weêr nieuwe krijgslaurieren, ,, En gaat op Spanjes magt roemruchtig zegevieren. | |
| (145) | Artibus ingenuis bellacia corda remulcens, Heic Pacem, gladios inter et arma, cole. | ,, Vorm Gij door wetenschap ’t krijgshaftig, stug gemoed, ,, En kweek den vrede hier, al blaakt nog de oorlogsgloed. |
| Jamque vale; nostri quo me vocat ardor alumni, Quo fragor, inpulso concitus axe feror. | ,, En nu, vaarwel! ik vlieg, verhit op nieuwe zege, ,, Waar ’t krijgsrumoer mij roept, en Held Oranje’s degen.’’ | |
| (150) | Hactenus historiae; nam prisca revolvere longum Tempora, mirandis temrora foeta viris. | Geschiednis sluit uw rol! wie is er, die vermeldt Den tijd, die zoo vele roems, zoo groote mannen telt? |
| Ultima quid primis distent, quaesiverit alter; Cautior obfensan nostra Thalia timet. | Een ander moog’ ’t verschil van ’t nu en ’t vroegre toonen, Mijn Zangster schroomt, bedeesd, een later’ eeuw te honen. | |
| Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 | |
| (155) | Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 |
| Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 | |
| (160) | Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 |
| Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 | |
| Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 | |
| (165) | Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 |
| Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 | |
| (170) | Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 |
| Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 | |
| Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 | |
| (175) | Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 |
| Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 | |
| (180) | Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 |
| Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 | |
| Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 | |
| (185) | Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 |
| Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 | |
| (190) | Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 |
| Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 | |
| Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 | |
| (195) | Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 |
| Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 | |
| (200) | Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 |
| Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 | |
| Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 | |
| (205) | Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 |
| Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 | |
| (210) | Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 |
| Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 | |
| Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 | |
| (215) | Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 |
| Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 | |
| (220) | Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 |
| Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 | |
| Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 | |
| (225) | Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 |
| Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 | |
| (230) | Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 |
| Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 | |
| Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 | |
| (235) | Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 |
| Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 | |
| (240) | Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 |
| Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 | |
| Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 | |
| (245) | Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 |
| Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 | |
| (250) | Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 |
| Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 | |
| Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 | |
| (255) | Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 |
| Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 | |
| (260) | Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 |
| Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 | |
| Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 | |
| (265) | Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 |
| Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 | |
| (270) | Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 |
| Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 | |
| Lat1 Lat2 | Ned1 Ned2 | |
| (275) | Auriaca de stirpe nepos moderamina rerum Fluctat, et egregium strenuus aequet avum. | Een dappre Oranjespruit, die ’s Vaders spoor betrede, Moog’ steeds in onzen Staat den hoogsten rang bekleeden; |
| Desuper invergens foecundum copia cornu Vincat iö Patriae votaque spemque meae! | En storte op ’t Vaderland, in stroomen, nooit gestuit, De vruchtbare Overvloed zijn mildste schatten uit. | |
| (280) | Leidaque nunc veterem quamvis exuta nitorem, Leida, decens Charitum, Pieridumque domus, | ô Leyden! dat den glans nu derft van vroeger dagen, Maar op der Muzen gunst toch hoogen roem blijft dragen, |
| Spargat opum subito pollentior imbre Dearum, Ardua Mercurio coepta juvante sinus; | Dat u haar milde hand met rijker gaven kroon’, En zie uw vlijt geschraagd door hulp van Maja’s Zoon! | |
| Dejectumque malis melioribus erigat astris Nobile primaevo flore decora caput. | Ja, moogt gij ’t achtbaar hoofd, nooit meer door ramp te treffen, Met frisch gebloemte omkransd, ten hemel fier verheffen! |