Jan van den Dale: De stove. Brussel 1528.
Uitgegeven door A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden
Facsimile van het ex. UB-Gent Res. 1069 bij books.google
In deze uitgave is de u/v-spelling en de interpunctie genormaliseerd.

Continue

De stove bij
Jan vanden Dale


Bruesele

        INden mey als den dau alle vruchten verfroyt
        En het sonneken heeft den vorst ghedoyt
        Lest leden vol vremder ymaginacien
        Wat swaermoedich van gheeste de sinnen verstroyt
        (5) Mids een fantasiken, mi dunct so noyt
        My dinc en quelde vrempt van nacien
        Gincgick met thoot vol speculacien
        Spaceren, so quam my rechs een lusten:
        Te gane om comen mids variacien
        (10) Des swets, int stove, mij dwaen ter spacien.
        En oeck oft icker wat mocht rusten
        Op datter die sinnekens verstroyt met susten
        En om thoot verdrayt, te stellen te vreden.
        Want alst thoot sweert, sweeren alle die leden

      ¶ (15) De stove was ghetempert van passe heet
        Men bracht mij een schoon wel riekende cleet
        Dat in langhe ghebesich en was ick meene
        Maer met dat ick dus naect ter stoven in screet
        Dat ick daer comen was worde mij leet.
        (20) Want ick vant mij selven daer alleene.
        Ick dachte dits recreacie cleene.
        Want dan horen van veel diversche gheesten.
        Deen sot, dander wijs stelt dic wt weene.
        So tbloet wort temperinghe vanden steene
        (25) Een hertte verghetende ander oreesten
        Maer alsict begonst ha moestict voleesten
        En dachte het es een out vercleren
        Hij es gheluckich die heeft al sijn begheren.

      ¶ Dus mij lijdende ten besten dat ick mochte
        (30) So hoordick twee stemmekens so my dochte.
        En van twee vrouwen. als bleeck in schijne.
        De maerten dienden mij. elck water brochte
        Maer ick seide op dat icker quijt gherochte
        Ick en begheerde niet ghedient te sijne
        (35) Ick de hem die pot metten wijne
        En datse dien voer mij tueven souwen
        Als si deden. so dat ick ten fijne
        Alleene daer was. in langhen termijne
        Aenhorende den cout van desen tween vrouwen.
        (40) Dwelck heel mijn hertte bevaen met rouwen.
        Van alder swaerheit dede cesseren.
        Tsijn goede medecijnen die wel cuereren

      ¶ Ick lusterde tdocht mij met allen bij
        Alst was, inder vrouwen stove neven mij
        (45) Niet meer dan een wandeken tusschen beyen
        Goet om verstaen, maer van tghesichte vrij
        So dat ick perfectelijc, hoe ende twy
        Hoorde en verstont al datse seyen
        So dochtet mij sijnde na haer beleye
        (50) Twee ghespelenen beye onlancx ghehuwt
        Deene wel te vreen, was vol vrolijheyen
        Maer dander claghende bij na tot screyen
        Gheliet haer als eene. diet spel beruwt
        Wa dachtick dat es tontije gheschuwt
        (55) Want hoet ghesucht gheclaegt ghecreten es
        Tes tontije kist. als die boter gheten es

      ¶ Deene sprack eylaes ick mach wel claghen
        En ghij van alle gheluck ghewaghen
        Als weeldighe princesse. die vrueght moeght meeren
        (60) Die hebt van al ws herten behaghen
        Abijten. riemen. schoon cleren om draghen
        Om wandelen daert u belieft ter eeren
        En ick het mach mij wel verseeren
        En hebbe die helft niet teghen u om tellen
        (65) Dat ick sou onder vrouwen oft heeren
        Bragheren moghen, oft verkeeren
        Maer simpelijck mij metten slechten vellen
        En na mijn abijt mijn winsel stellen
        Des ick daghelijcx hebbe nat de oghen
        (70) Tes grote pijne willen en niet moghen

      ¶ Dander antwoorde als een wijs engien
        Ghespelene wilt wel u woorden wien
        Ick houde u wijser dan ghij spreect en sijt
        Wanen compt dit, oft wat maeght bedien
        (75) Dat ghij dus moeght die cleeren aen sien
        Oft cyraet, paleersen, sulck cleijn profijt
        Het cyraet oft eere des seker sijt
        Van eerbaren vrouwen. dedel dieren
        En leyt niet int paleren. oft int abbijt
        (80) Maer int eerbaer leven. ghebenedijt
        En in suveren vreedsamen goeden manieren
        Dit sijnse die de vrouwen verscieren
        Tfij ander palleersel want grondeert dit wel
        Onder een schoon abijt rust wel een dobbel vel

      ¶ (85) Wat willen wij die ons hebben ghegheven
        Tot eenen om wesen al ons leven
        Van welcken ons niemant dan god scheden en can
        Palleeren. tes dwaesheit boven screven
        Want al mocht ons alle cyraet aen cleven
        (90) Wij en moghen behaghen maer eenen man,
        En daer en hoort niet veel palleerens an.
        Maer tsijn lichte vrouwen, onghespuelde vaten,
        Vertwijfelde gheesten, van relijcheit inden ban
        Die hem palleren om te wesen van
        (95) Veel oghen behaeght, doer haer licht ghelaten
        Dwelck meest int inde es tharer cleijnder baten
        Als den wint van scanden over vol int zeyl es
        Men siet aenden wisch wat int huys veyl es

      ¶ En al mochtij na uwen eesch conquesteren
        (100) Frissche abijten en daer met braggheren
        Boven uwen staet en u man waer so sot
        Dat hijt ghedoeghde, doer u tempteren
        Al sou hijt borghen. wilt wel gronderen
        Wat eeren crijghdij daer af int slot.
        (105) Van elcken ghewesen, benijt, bespot
        En wilt u fortune dan tseyl onttrecken
        So moet al metten rapen inden pot
        En met oneeren moettij verneren u lot
        En die met u lijden souden selen met u ghecken
        (110) Tfij hem die hem als ioncfrouwen decken.
        En poveren logieren binnen huyse
        Daer eere scande wort blijct confuyse

      ¶ Dander sprac ghespelen die reden es goet
        Maer daer es meer dat ick beclaghen moet
        (115) Ick ben meshuwt. wat sal ick bedrijven
        Ick waende te hebben eenen goeden bloet
        Maer het slaet mij anders in teghenspoet
        Thuys en doet hij niet dan schelden en kijven
        En buyten huys, loopt hij met anderen wijven.
        (120) Verdoende al dat ick heb inne bracht
        Met droncken drincken, ons ghelt ons schijven
        En ick die alleene thuys moet blijven
        Sitte na hem en wachte tot middernacht
        Dan compt hij ghelijcke en vercken al versmacht
        (125) En met spotte gheleyt van twe en van drijen
        Daer deen om lacht en andren wy lijen

      ¶ Ghespelen hoe sal ick dat verstaen.
        Sprack dander wij sijn doch tsamen ghegaen
        In doorden des hulicx, in eender weken.
        (130) Noch nau een eeniaer leden. hoe moeghdij so saen
        U beclaghen. en ick God moets ontfaen
        Lof. en weet van gheenen ghebreken.
        Wat es u regement. tes wel ghebleken
        Dat een goet man wort quaet doer een quay vrouwe.
        (135) Cleijn can ghequetsen kijven oft spreken
        Dat vlieght metten winde. maer smijten oft steken
        Dat es dwelck ick mesprijsen souwe
        Maer des en pijnt hij hem niet ick houwe
        Nochtan het es een oude pleghen.
        (140) Na groten wint compt somtijts reghen

      ¶ Smijten ghespelene vrij niet so cloeck
        Hij ha mij ghegrabbelt lest metten doeck
        En wilde mij smijten ons costelic boel.
        Maer terstont eer hijs cost doen versoec.
        (145) Tierende hem ghevende meneghen vloeck.
        So greep ic eenen drijpickelstoel
        Doen hij dat sach, so viel hij coel
        Want ha hij mij te smijten gheweest so dom
        Ick sou hem verset hebben sinen doel.
        (150) Hij souder af hebben ghehadt ghevoel.
        Ende een weke gheclaecht sijn leden som
        En seyt hij mij een woort, ic en ben niet stom
        Maer ick seggher hem seven wel ghemeten.
        Die hem een scaep maect, de wolf sallen eten

      ¶ (155) Benedijste, dat was een vrempt faetsoen
        Van eenen schilt sprac dander, sij oec so coen
        Eenen spinrock voer een lance u rechs ghebrack.
        Maer ghespelen wilt dit wel bevroen.
        Dus doende en seldij gheen ruste voen
        (160) Maer u selven na vinden inden sac.
        Weettij niet wat ons paulus sprack
        Als wij horen preken een schoon sermoen
        Een vrouwe sal onderdaen syn als onder tdac.
        Haren man, en Petrus oeck vertrack
        (165) Hoe Sara haren man Abraham heere hiet.
        In teeken der onderdanicheit dit aensiet
        Tes gods ordineren. die anders doet sneeft
        Tes een quay beeste die gheen hoot en heeft

      ¶ Paulum dien hebbic herde wel ghehoort
        (170) Hij seghet voorwaer het es syn woort
        En tes oec recht ick bens te binnen.
        De man es thoot maer wat seyt hij voort
        Een man sal also dat behoort
        Boven yet ter werelt sijn wijf beminnen
        (175) So christus sijn bruyt de, wilt dit oeck versinnen
        Die heilighe kercke. en niet versmayen,
        En oft hij mij als wijf, tsijnder ghesellinnen
        Niet en hout, salicken als man dan kinnen
        Doe ierst tsijne, ick sal mij op dmijne berayen
        (180) Den last hoort tsijne ghelijck ghelayen
        Een vrouwe mach onderdaen sijn, maer niet verheert
        Voren bewesen es na gheleert

      ¶ Ia hoe wildijt dan maken, gheen wesen stranck
        En mach u hulpen, ghij moet eenen andren ganc
        (185) Met goeder manieren van verstande
        Het moet u man sijn u leven lanck
        Eerdij hem ghij crijghes lof en danc
        En oneerdij hem ghij doet u selven scande
        Sulck als hij es, es hij metten bande
        (190) Des hulicx ghebonden, en ghij hem oec met
        En alle die rechten vanden lande
        Instrumenten practijke voet noch hande
        En moghen u ontbinden hier wel op let
        Dan god alleene, vindij u dan int net.
        (195) Soect middel hoe ghijter u moeght wt verliesen
        Van twee quayen salmen dbeste kiesen

      ¶ Ghij hebt goet segghen die niet en proeft
        Sprack dander, wee hem die raet behoeft
        Hier toe als ick, int leets verstercken
        (200) Die daghelijcx pensende ben bedroeft
        En van die mij verblijen soude qualijc ghetoeft
        Maer droncken bij tslapene als een vercken
        En ick u in alder wellust moet mercken
        Hebbende uwen wille van u weder paer
        (205) Daghelijcx bij een ter straten ter kercken
        Segt mij doch in wat manieren oft wercken
        Dit bij compt tes my gronderen swaer
        Contrarie my, op dat ic daer naer.
        Mij mach regeren, ia op dat doenlic sij
        (210) Deen heeft gheluck en dander hangter bij

      ¶ Ghespelen doen ick oeck hadde begonst
        Te huwen, hij dien ick droech de ionst
        Began oeck te cnuwen de suer pillee.
        Maer als ick sach daensicht verstoort verfronst
        (215) Sijn wesen ontpaeyt. ick vant een const
        Dat icken heel steelde na minen wille
        Niet met fortsen. oft als een ydel spille
        Gheveyst oft met wreeden woorden
        Maer soetelic alleenskens heymelijck stille
        (220) Verstoort hij moeste met my accoorden
        En doen cesseren den wint van noorden
        Die te veel plaetsen wonder heeft ghewracht
        Const en practijke gaen boven cracht

      ¶ Ghij weet wel men vint wilde felle dieren
        (225) Die niemant doer eenich crachtich bestieren:
        En can ghetimmen noch ghedwinghen.
        Als olifanten, leeuwen. ou simmen ghieren
        Nochtan so vintmen soete manieren
        Datmense can tot subjectien bringhen
        (230) Hoe fel. men doetse ligghen en springhen
        Dat met foortsen sou alte verre lieghen
        Desghelijcx ons mans twee wilde ionghelinghen
        Wildij hem haer quade manieren af bringhen
        Met quaetheden dat soude ons bedrieghen
        (235) De voghels souden ons al ontvlieghen
        En den stercxsten hulpt meest altijt god
        Die met thoot teghen die muer loopt die es sot

      ¶ Dit denckende als een die wacht de dieven.
        Sorghende dat mij siin regement soude grieven
        (240) Nam voer mij dwelc mij al hinder slechte
        Wat ick wist wat was sijn believen
        Oft daer ick hem eerlijc met mochte gherieven
        Dat de ic hoedanich twas van ghewichte
        Quam hij thuys met den daghe, oft met den lichte
        (245) Ick hieten willecom met blijder feesten
        Was hij droncken oft vrempt int ghestichte,
        Ick toonde altijt een blijde ghesichte
        En nam exempele aen de voorseide dieren
        Want mij en mocht hulpen gheen lelic tieren
        (250) Oft dat ick mij ha moghen met tranen wasschen
        Diet vier te doen heeft soeket int asschen

      ¶ Dander antwoorde hoe es dat ghesproken.
        Soudick hem die mij wilt slaen en boken
        Vriendelijc tracteren, doer blij ghelaet
        (255) Verdient hij om tsijne soet toe ghesproken
        Hij ha mij liever den neck ghebroken.
        Teerst dat hij buyten huys regneren gaet
        Hij set ons in eenen soberen staet
        Maer ick en laet hem vrij ooc niet ongheseit
        (260) Al sou hij rasende sijn noch so quaet.
        Ick ture, en naye altoos mijnen naet
        Ia dat hem dicwils niet alte wel en greyt
        En smorghens meest als hij noch half droncken leyt
        Hoe hijter teghen mach stampen oft croonen
        (265) Die achter timmert moet achter woonen

      ¶ Ia ghespeelen wat hebdij dan ghewonnen
        So mach hij volinden dat was begonnen
        En gaen weer lopen in sijn outpleghen
        Daer hij blijlijc ontfaen wort tallen stonden
        (270) So en seldijs nemmermeer timmen connen
        Oft thuys houden u waer veel beter ghesweghen
        Ick dede hier al contrarie teghen
        Wat hij de ick scheen altijt even blije.
        Dat hij gherne at, waer ict sou hebben ghecreghen
        (275) Ick coectet hem, en was hij eens qualijc gheleghen,
        Sijn bedde was altijt wel ghemaect te tije
        Was hij tonpasse, ick steldet overdsije
        Met soeten woorden sonder afscheen
        Want arbeyt vint altijt vier inden steen

      ¶ (280) Des morghens half siec noch van het drincken
        En hij hem truerende ghinc ligghen bedincken,
        Claghende sijn wonderlijck regement
        Ick seide man laet dit trueren sincken
        Het sal eens beteren wilt schincken clincken
        (285) Wat u belieft ick bens content
        En ick vant een ander expedient
        Waer dat ick wiste al waest mij een cruys
        Iemant daer hij met was bekent
        Van sinen veynoots tonsent ontrent.
        (290) Die haelde ick bij hem tot onsen huys
        En lietse daer drincken somtijts al buys
        Al en waest vry niet wel mijn behaghen
        Maer die verwinnen wilt die moet verdraghen.

      ¶ Ghespelen sprack dander dats vrempt sermoen
        (295) Bijden herten en souts niet connen ghedoen
        Soudic de dronckaerts gaen vergaren
        Tot mijnen huys en hulpen se voen.
        Ick ghinghe mij liever de gansen hoen
        En ick sou thuys moeten sitten ontsparen
        (300) Ick hadde veel liever datse waren
        Int bosch daer den harinc wort ghevanghen
        Ick soude hem liever int lichtvat varen
        Dan sij te mijnent souden comen snaren
        Mij bespottende met natten wangen.
        (305) Sij en selen tonsent gheen spijse langhen.
        Noch drincken halen tot mijnder blamen.
        Spot ende scaye voeghen qualijc tsamen

      ¶ Tes cleyn sake dat hem iemant tot lijden dwingt
        Waer doer hij namaels met vruechden singt
        (310) Seide dander neempt dit in u ghedochte.
        Wat windij dat ghijter teghen wringt.
        Ick hebbe den minen met dueghden gheringt
        Dat hijt al ghelaten heeft des hij plochte.
        Want doen hij sach dat hij thuys vinden mochte
        (315) Met vrueghden en vreden ter cleynder cost.
        Het ghene dat hij buyten sochte
        Dwelck hij dic dier betaelde ende cochte.
        So en ha hij om wtgaen meer gheenen lost
        Dus heb icken in mijn nette ghetrost
        (320) Daer hij met strafheden waer buyten bleven
        Ten es gheen cost leven, maer connen leven

      ¶ Het stonde mij wel eewich te verwijte
        Stondick nu als een vervaerde rijte.
        Gaen vleybaerden smeeken ick saelt ontberen.
        (325) Sprack dander ick wildicx los waer en quijte
        Ick sal tot sijnder laster en spijte
        Een ieghelijc sijn regement vercleren.
        En makenden al de stad duere ter meren
        Waer hij verkeert, en met wat gasten.
        (330) Op datter ieghelijc met houde sijn scheren
        So salder hem ten inde thooft af sweren
        En oec sal icker met mijn herte ontlasten
        Als den mont den noot claegt crijgt wat rasten
        Therte dat qualijc can stuypen oft fletsen
        (335) Die niet geslaen en can, moet bijten en cretsen

      ¶ Wat salt u baten dat ghijt veel segt oft claeght
        Want eest dat ghij ws mans ghebrec wt draecht
        Ghy ontcert u selven tot alle plecken
        Siet wel wien ghij u meskief ghewaecht.
        (340) Ten wort van niemant dan van uwen viant behaeght.
        Die seldijer tot alder vruecht met wecken,
        En gadijt dan so si som pleghen ontdecken
        Oft claghen aen uwen prochiaen
        Hij macher selve met spotten en ghecken,
        (345) En iewarts in goet gheselscap vertrecken
        Want es hij wijs hij en sals gheen achte slaen
        Dits den loon dien ghijter selt af ontfaen
        Dect ws mans blame eest dat ghij eere mint
        Want die sinen nuese af snijt sijn aensicht schint

      ¶ (350) Als mij dochte dat hij verweert ha thoot
        En ick sach dat mij tspreken niet en beschoot,
        So gavick synder gramscap silencie
        So dat hem tcnorren achter na verdroot
        En teghen hem selven haest sijn redenen sloot
        (355) Want van mij en ha hij gheen descencie
        Dat ick veel met woorden deferencie.
        Teghen hem ghehouden hadde neen en ia
        Ick ha meer ghearghert sijn intencie
        En na veel quay woorden inde presencie
        (360) Haddick wel moeten swijghen achter na.
        Wildij weldoen leeft oeck bij desen ra
        En wildij u hoot niet houwen, hout uwe mont
        Want tes quaet wecken den slapenden hont

      ¶ Soudick dan moeten swijghen en duyken
        (365) Sprack dander en laten hem ghebruycken
        In segghen, in doen, sijn lelijc haeyen
        Ick saghe hem liever den necke verstuyken
        Oft met vuysten heerlijck sijn troengne fuyken
        Mij gheeft oeck wonder soudij mij dat raeyen.
        (370) Ick sal wat mij hinderen soude oft scayen
        Hem bescamen al die weerelt openbaer.
        En voor mijn vrienden roepen en crayen
        Sijn regement, ick salder mij wat me payen.
        Oec sal icker of sceeden eer een iaer
        (375) Tes beeter elc alleene, dan sulc een paer
        Te samen die altijt kijven en schelden
        Duyuen die qualijc paren bedijen selden

      ¶ Noyt en gauic sprac dander hoe seer ghestoort.
        In iemants presencie mijnen man quaet woort
        (380) Wachtes u oeck wildij wijs ghetelt sijn
        Want al creechdij saen tusschen u beyen accoort
        Ghy wort veracht vanden ghenen diet hoort.
        Als een quaet dier dat met en mach verfelt sijn
        Een straffe deerne ghij gherekent selt sijn
        (385) Die niet een goet woort en sou connen spreken.
        Al souder al thuysghesinde met onstelt sijn
        Ia en selve eewich met ghequelt sijn
        Als aen die sommeghe wel heeft ghebleken.
        Tes cleyn sake een woort soetelijck breken
        (390) Sij becopent int inde diet anders orboren
        Want een cleyn goet woort swicht grooten toren

      ¶ En dat ghij wilt maken mencie van scheene
        Ey laes wat es een vrouwe alleene
        Argher dan weduwe die niet huwen en can.
        (395) Sonder verantwoorden, bedroeft in weene
        Niewers gheroepen, als ghestoruen eene
        Want deere vanden vrouwen dat es de man
        En al hebdij half tgoet wat dinghe eest dan
        Ghij verliest die voor u moet spreken en sorghen
        (400) Vwen bistant, alst u al mach sceyden van
        Al valdij mids quay woorden int ghespan
        Mids goey woorden moeghdij verblijen morghen.
        Tfy hem dan diese houden verborghen
        En doer hoverdije leet lijt, als die domme
        (405) Tkint seyt dat ghesmeten es maer niet waeromme

      ¶ Dander sprack ick soude dic wel maken peys
        Wildick met wat soets gheveys
        Mij hem onderwijlen te toeven poghen
        Maer neen ick om eens conincx paleys.
        (410) Ick sate mij liever int hels forneys
        Hij sout mij namaels verwijten moghen
        Mijn herte es veel te groot tornich doertoghen
        Soudic hem gaen vleybaerdende smeeken.
        Droncken versmoort al vol ghesoghen
        (415) Die mij dicwil doet cranckelijc verhoghen
        Ick worde bespot van clercken en leeken
        En mocht mijnen toren so niet ghewreken
        Men soude eer keeren het wit int swerte
        Gheen hertter hertheit dan een hert herte

      ¶ (420) So wee hem die sulcken herte logeren
        Antwoorde dander. u lamenteren
        Es cleyn te claghene van uwen vrient
        Soudy u om vreets continueren
        Tot een slecht goet woort niet connen verueren
        (425) So sijdij wel dul verdoek en blint.
        En niet weert dat ghij aen god anders vint
        Dan onghenoechte en druc tallen tijen
        En ofte die man waer qualijc ghesint
        Dwelck ghij met soeten woorden verwint
        (430) En laettijt. eerst onrecht hebdy lijen.
        Dwinght uwen quaden wille wilt u besnijen.
        De vronwen behoeren meedsam te sijne
        En die wijs es soect die corste pijne

      ¶ Noch esser dwelk mij maect vol beroers
        (435) Dat ick moet lijden sonder secoers.
        Seyde dander tmach mij wel spijten
        Hij es op mij al wantrouwich ialoers
        Als oft hij getrout ha een quaet stuc hoers
        Ick macher mij selven wel in verbijten
        (440) Dat ick hem recht al sou hij splijten
        Ick sou leven na dat hij mij betrout
        Tes verdrietelijck dus mijnen tijt verslijten
        Hoeren en snoeren wonder verwijten
        Daer hi toe reden en heeft noch ick scout
        (445) De sulcke doet wel dat hem berout
        Doer gramscap dan compt van claghen haer ghescal
        Alst peert ontlopen es sluytmen den stal.

      ¶ Nu moet ick lachen sprac dander tot daer wast goet
        Seker dat sijn wel woorden onvroet
        (450) Tfy bepeyst u dat waren wel snoode wraken.
        Soude iemant om coelen sinen moet
        Bestaen daer hem eewighen teghenspoet
        Spot scande confuysie soude bij raken
        Ia en al die ten hondersten let ghenaken
        (455) Van god en van alder weerelt veracht.
        Al waer die man quaet, so wreet als draken
        De vrouwe en heeft daer om gheen saken
        Oeck quaet te doene hier wel op dacht
        Wacht u dies, want sulc werc volbracht
        (460) Wort nemmermeer ghebetert elck des hem scame
        Gheen quader testament dan oneerlijken name.

      ¶ En dat ghij u beclaghende mij verhaelt
        Van ialosyen mij dunct ghij draelt.
        Ghi mochter bat af hebben gherustentier.
        (465) Daer aen blijct wel al waer u contrarie ghetaelt
        Dat hij u bemint. want ialoersheit onghefaelt
        Es van liefden de waractichste messagier
        Natuer en trect man. noch wijf. noch dier.
        Tot ialosijen ongherust van wercken
        (470) Dan tot dat bemint, dus es tsekerste bestier
        Ialosije quader om blusschen dan vier
        Waer aen men oprechte liefde mach mercken.
        Datmen leet heft. daer sietmen luttel na haken
        Maer datmen bemint can qualijc iemant lossen
        (475) Natuere trect meer dan seven ossen.

      ¶ Ick mach wel claghen allendich wijf
        Die wesen moet onder sulck bedrijf.
        Seyde dander ick moest oeck ghehuwt sijn.
        Tdocht mij al vrueght recreatijf
        (480) Eer ick ghehuwt was ha ick cleijn sorghe int lijf
        Ick en wiste hoe te tije ghetruwt sijn.
        En nu tontije moet mij beruwt sijn
        Och waer ick noch te huwen lieve heere
        Ick gheloove en soude so niet verguwt sijn.
        (485) Mijn leet en soude niet meer veruwt sijn.
        Ick en huwde nu noch nemmermeere
        Nochtan en sal ick teghen mijn eere.
        Nemmermeer wercken, dwaes van bevroene
        Wel hem wiens quaden wille es noch te doene

      ¶ (490) Dats ommer waer ghespelen wilt daer in lesen
        So wordij bij fortsen gheeert ghepresen
        Vander werelt, en van god ghebenedijt.
        Sprack dander, maer dat ghij wilt laten desen
        Tes tontije, want het moet u man doch wesen.
        (495) Hadt u beraden als ghij noch waert ontwijt.
        Maer ghij slechter meer, als ghijten eerst hebt gevrijt
        Ghij vrijdden metten ooghen, oft ghesichte
        En niet metten ooren, nu sijdijs ghecastijt.
        So ghij selve segt, want u cleyn profijt
        (500) Want dooghen sijn weeck si quetsen lichte
        Maer dooren sijn stercker van ghestichte
        Om eylaes te doen schuwen des verstant nempt
        Die dansen wilt sal sien wat hij metter hant nempt

      ¶ Haddij willen schuwen nu achter na dbecroon
        (505) Doen u ooghen aenmercten den persoon
        So souden u ooren oec tuwer vrame
        Gheluystert vernomen hebben alle sermoon
        Om weten al scheen hij fray in den thoon.
        Sijn regement, sijn wesen, en sijn fame.
        (510) En heeft hij nu eenich ghebreck oft blame
        Dat aenmerctij, en niet al haddij dueght
        Dus blijfdij bij fortsen in mesquame
        Want aenmerctij sijn dueght. soot wel betame
        Als sijn confuse, ghij vont u dick verhueght.
        (515) Dus neempt dien daer ghijs niet met houden en mueght
        En te vergheefs in onvreden blijft u gheveerte
        Tes quaet den palinck vanghen bi den steerte

      ¶ Oft ghij die const hadt wilt mi vercleeren
        Dat ghi mocht dronckaerts, hoereerders, dobbeleeren
        (520) Doen hebben goet regement perfect.
        Soudijs niet wel te doene begheeren
        Och ia ic sprack dander sonder ontberen
        Want van al des so es de mijne bevlect.
        Dese const hebdi bi u bedect
        (525) Wildi, en dat met cleynder pijne
        Niet meer dan dat ghi uwen quaden wille brect
        Al eest datter teghen natuere trect.
        Soete triacle maect los van venijne
        Ghi crijgten tuwen wille ten fijne
        (530) Ick hebber vonden den besten vont in
        Gheen water so diep men vinter gront in.

      ¶ Och neen sprack dander dats cranc bescheet
        De mijne es veel te straf te wreet.
        Ick en machs hem nemmermeer af ghebringhen
        (535) En dan heb ick sulc tijt het hoot wat heet.
        En het smeken dat es mij onghereet
        Mijn groot herte en souts nemmermeer ghehingen
        Soudick mijn gramscap met soeten woorden mingen
        Twaer mij onghereet, en onmoghelijc werck
        (540) En oec gheen vrouwen en connen mans ghedwingen
        Die meester sijn van allen dieren en dinghen
        Te subtijl, te cloec, en oec te sterck
        Dus waert verloren legt hier aen merck.
        Die dwaeslijck beghint dwaeslijc volint.
        (545) Thes quaet pluymen stroyen teghen wint

      ¶ Waer om claechdij anderen u grief u hindere.
        Over uwen man, dien ghij wel wildet mindere
        Int quaet regement. dat ghij heet alder boost
        Die u selfs niet en cont sijn verwindere.
        (550) Noch en wilt. al worddij des vreets een vindere:
        En om u eyghen vrueght. niet scheyden van u propoost.
        Claecht niet meer. en soect ghenen troost.
        Als ghij u selven niet en wilt gheven
        Waert niet beter hoet uwer herten noost.
        (555) Al soetelijc haestelijc worden verloost
        Dan in onghenoechten tsijne al u leven
        Wildij tcortte niet lijden. soe moet u cleven
        Het langhe lijden. neempt andren advijs
        Want in sijns selfs sake en es niement wijs

      ¶ (560) En dat ghij segt dat de mans een paer
        Ondwinghelijc den vrouwen sijn. ten es niet waer
        De contrarie wort openbaer bevonnen
        Ten was noyt man so sterc so wijs so swaer
        So wreet subtijl cloec dits openbaer.
        (565) De vrouwen en hebbense al verwonnen
        Dbleeck aen den wijsten doen onder der sonnen
        Aristoteles van een vrouwe bereeden
        Salomon heeft doer de vrouwen ghesponnen.
        En den stercken samson van niemant verwonnen
        (570) Dan van een vrouwe, was sijn haer afghesneden.
        Vergilius heeft in een mande ghescreden
        En al doer een vrouwe, dus vatet verstant
        Tes de stercxste die behout de boven hant

      ¶ Wat segdij nu vander vrouwen daet
        (575) Het blijct wel datse den man te boven gaet
        Sij hebbense verwonnen dit moettij accoorden
        Maer wat meyndij des wel gade slaet.
        Met wreetheyt, foortsen, kijvende quaet
        Oft dat sijse dwinghende daer toe verstoorden
        (580) Neen neen, daer sijse in haer net met spoorden
        En verwonnen, ons teenen grooten exempele
        Dat waren al dat sij gheren hoorden
        Smekende, soete minlijke woorden
        Sulck als men vereert in venus tempele
        (585) Dus maectense leeuwen als lammekens simpele
        Dwelck hem ghefaelt sou hebben wesende rebel
        Die hem aen andren spieghelt spieghelt hem wel

      ¶ Wat dunct u nu hebben dees frissche mans
        Subtijl, cloeck, sterck, vol groots verstans
        (590) Ia dalder meeste diemen mocht op tijghen
        Na der vrouwen wille moeten aen haren dans
        Seldij niet eenen simpelen slechten hans
        Subtijlijck wel in u net ghecrijghen,
        Iaghij, en al sijn quaetheit stijghen
        (595) Wildij selve. met deser selver manieren
        En lutter tijts sijnder gramschap nijghen
        En alst tijt en pas gheeft spreken en swijghen.
        Ghij selten doen na u behaghen trueren.
        Wort bij thuys ghetracteert met blijder cueren.
        (600) Hij en salder om loopen in ander hoeken
        Datmen thuys heeft en derfmen niet buyten soecken

      ¶ Desen raet autentijc en sal u niet lieghen
        En doe dij oeck anders tsal u bedrieghen.
        Dus wilt om ws selfs langhe vrueght en gherief
        (605) Luttel tijts den blauwen hoerresoen wieghen
        En dwinghen u, al gaget natueren yeghen
        U cort leet sal worden u langhe lief
        Als hij thuys mach vinden sonder grief
        Sijn begheeren en blijdelijck ontfaen.
        (610) Daer hij buyten in perijkel om loopt als een dief
        Ter grooter cost in sorghen van meskief.
        Sijn buyten loopen sal al vergaen
        Met soeten gheluyt worden de voghel ghevaen
        En in huys ghehouden vlieghende tam
        (615) Alst god ghelieft wort wel die wolf een lam

      ¶ Dander antwoorde met eenen swaren versuchte.
        Ghespelen ick en verstaets voer gheen cluchte
        U woorden bringhen seer goet bediet
        Dus ben ick in twifel. ick hope. ick duchte
        (620) Hij es so comen int quaet gheruchte
        Oft my soude hulpen. dat en weet ick niet.
        Maer na uwen raet wat mijns gheschiet
        Sal ick wercken. en u vermeten proeven
        Al wordet mij noch so swaren verdriet
        (625) Ick hope het sal veranderen yet.
        Ten mach mij ken ick wel. niet meer bedroeven
        Die inden noot es moet hem besoeven.
        Om onderhouden den heilighen staet van eeren
        Niemant en es te out om leeren.

      ¶ (630) Met dat dander soude antwoorden en sprack.
        Een stoefmaerte quam die de clincke track
        En botste int stove, half wel ghehouwen
        Met den potte. sij ha ghedeylt den back
        En seyde dat haer noch een ghebrack.
        (635) Daer verlosic den cout van desen twee vrouwen.
        En doen sij hoorden ooc int beschouwen
        Dat hem volck so nae was terstont sij susten
        En mij docht datse niet meer spreken en wouwen.
        Want daer na dwelck mij wel was berouwen.
        (640) En hoordicse niet meer. dwelc mij was cleyn lusten.
        Ick stont op en ter stoven wt. om wat rusten.
        Mij ha bat ghelust langhe so daer te sijne
        Datmen gheren doet en es gheen pijne

      ¶ Dus ligghende mocht ic gheeuwen gapen.
        (645) Maer ic en ha nemmermeer connen gheslapen
        Peysende op darghument van desen cween
        So riep ick een daer vanden cnapen
        Dien dedic bringhen mijn ghereescapen
        Van abijten en ick ghinc mij cleen
        (650) Maer eer ic cost wel van daer ghescheen
        So hadde wel gheweest mijn behaghen
        Te weten wie waren dees beeldekens reen.
        Maer ofter iemant ha moeghen wt denckende breen
        Eenich quaet, en dorsticker niet na vraghen
        (655) Wij waren ghehuwt dus moesticx mij verdraghen
        Niemant en mach te nauwe eere decken
        Want vremde voghelen hebben vremde becken

      ¶ Mij cleedende twort tijt om gaen eten
        Fanteserende en costic niet vergheten.
        (660) Dinstrucxie van dien wijsen mont
        Ick hadder wel eewich bij gheseten
        Noch langt my. en eewelijck sal om weten
        Wie sij waren wt goeder dueghden gront
        Ick ghinc thuys sonder iemant te maken cont
        (665) Maer op dat ick daer van niet memorie en maeste
        So nam ick int en papier terstont.
        En bi hoers soot mi noch dochte goetront
        So teekendict lichtelijck na mijn beste
        Hem ter eeren die hadden dees eerbaer queste
        (670) En allen eerbaeren vrouwen goet en expeert
        Want een oneerbaere es luttel haven weert

      ¶ Met oorlof ghi vroukens edel sinnen
        Die vrede, profijt. en eerbaerheit beminnen
        Dat ick gheteekent hebbe dit sempel ghestel
        (675) My dunct oeck wildi meest verwinnen
        Wilt na die leere van dit vrouken beghinnen
        Ghy verwinter int inde met al u ghequel
        En ghi mans vol quader manieren fel.
        Als ghi siet der vroukens obediencie
        (680) Dwingt u oeck en sijt niet rebel
        Ghi sijt beye een corpus dit weettij wel
        Om u eere. profijt es haer intencie.
        En dit moraelken van cleijnder excellencie
        Neempt danclijck wt duechden ict verhale
        (685) Daer veel hoofden sijn es deferencie
        Al dat wijs heet en heeft gheen sciencie
        God verleen ons peys vrede altemale
        En namaels hemelrijcke bidt Jan van den
                                      Dale.

¶ Gheprent tHantwerpen bij my Willem vorsterman
wonende inde Camerstrate Inden gulden eenhoren
Int iaer. M. CCCCC. XXVIII.

Continue