[CH1654:001]
HAEGSCHE STEENWEGH OP SCHEVELING
Waer ’t niet als Eerlyck, niet als Voorderlyck alleen,
Niet als Vermaeckelijck, daer voor hier werdt gestreden,
Mijn seggen waer gegrondt: en kiest van drijen een,
In een van drijen is voll over-wicht van reden.
(5) Hoe blijft’er dan ijet Goeds, yet Doenlix ongedaen,
Daer Eer en Voordeel en Vermaeck te samen gaen?
1. Ian.
[CH1654:002]
LE POLTRON
Des Approches, dit Claude, et le dit sans reproche,
Ie m’en dispense exprès:
Car pour les veoir de loing j’aij mes yeux dans ma poche:
Et, s’il me falloit veoir les Approches de près,
(5) De quoij me serviroijent mes Lunettes d’approche?
4. Ian. Hofwijck.
[CH1654:003]
AD LIBEROS STRENA
Si quid, homo, intendis Iani fecisse Kalendis,
Primum quemque tonum, dic, decet esse bonum.
Incipe de factis queis non culpere peractis,
Sed quibus in Coelis cognitus esse velis.
(5) Dimidium facti, quasi retis in aequore jacti,
Quamvis saepe labet, qui bene coepit habet.
Cum bene coepisti, quod restat congruat isti;
Id si coneris, usque beatus eris.
Hoc vobis, Filj, ne sit pro munere vili,
(10) Quin mage sit gratum, cum juuet esse datum,
Cumque det hoc munus vobis Pater omnibus unus,
Cui vos, si quaerat, par dare munus erat.
5. Ian.
[CH1654:004]
Cedant vetustae non vetustis fabulae,
Cedant Britannis: nulla Mulos mutuo
Melius scabentes finxit histrionia,
Quam quâ creatorem creaturae creant,
(5) Et has creator recreatus excreat.
12. Ian.
[CH1654:005]
A M. D’AUMALE DE HAUCOUR, SOLLICITANT
UNE DETTE DE FEU SON ALTESSE
Ie vous apprens que mes Collegues
Deuienent tous muëts et begues,
Dès que la triste question
De Paije ou d’Assignation
(5) Et de ceste effroijable beste
Qu’en vostre langue on nomme debte,
Se remue sur leur tapit;
Où j’ay beau creuer de dépit,
De ne pouuoir rendre seruice,
(10) Comme il conviendroit que je fisse,
A qui j’en doibs, Seigneur d’Haucour:
Que j’en peste six fois le jour,
Trois fois toutes les matinées,
Et trois fois les apresdinées,
(15) Ie n’y gaigne, ma foij, plus rien,
Que ne feroit l’abboij d’un chien.
Tant la disette qui nous presse
(Et jusque là je vous confesse
Que pour le bien de la Maison
(20) Ils ne sont pas hors de raison.)
Tant la disette de pecune
Et la miserable fortune
Des coffres de nostre Orphelin
Leur faict peur de paijer. En fin,
(25) Voijez où j’en suis pour mes peines;
Et les estimez toutes vaines,
Iusques à ce qu’un temps plus doux,
Que je souhaitte auecque vous,
Fasse croistre en nos jardinages
(30) De quoij faire cuire potages,
Et de quoij regaler amis,
Et creanciers grands et petits.
Si vous n’auez la patience
(Comme l’on n’en a guere en France)
(35) D’attendre que ce beau Printemps
Vienne à paroistre auec le temps,
Faictes vous guerir sans remise:
Un peu de Medecine prise
Pourra vous raffraischir le sang,
(40) Et le calmer comme un estang,
Comme un estang couuert de Chesnes,
Couuert de Sapins et de Fresnes,
Couuert comme ils sont à Breda:
Pour moij je me promets desjà
(45) Que vostre guerison s’auance,
Si vous passez, sans repentance
D’auoir mal emploijé le temps,
Sur les miserables accens
De ceste infame Poesie,
(50) Où Calliope nij Thalie
Ne trouueroijent pas seulement
L’ombre d’un bon raisonnement.
Hazard: et quoij qu’il en arriue,
Puis que le Sire d’Hauteriue
(55) Est sorti du Gouuernement
Où vous habitez constamment,
Comme vous restez seul en ville,
A qui je puisse, dans ce stile,
Stile bouffon, stile niais,
(60) Souhaitter joije, honneur et Paix,
Bonheur, en somme, et bonne Année,
Grace qui seroit partagée
Si le Bon homme s’ij trouuoit,
Vous aurez tout ce qu’il auroit.
(65) De là (voyez le beau partage
Que vous donne cest auantage)
Ie vous double la portion
Au gain de mon affection.
Aijez la double, aijez la triple,
(70) (Qui, diable, rimeroit en iple?)
Aijez la double six cent fois,
(Où estes vous cher, Toutefois,
Pour me sortir de ceste bouë?)
La part que je vous en allouë
(75) Sera plus double infiniment
Que l’infini redoublement.
Adieu, gentil seigneur d’Aumale:
Si vous voulez du Latin, Vale.
Si du Flamen pour du Picar,
(80) Geluck en saligh niewe jaer.
Faict à la Haije, la galante,
L’An mil six cens quatre et cinquante,
Cinquante et quatre en bon François,
Le 16.e du premier mois.
14. Ian.
[CH1654:006]
PLUS DE RIME QUE DE RAISON
More, quid est rerum, jubeo te dicere verum,
Quod per versiculos jam neque ridiculos,
Nec quos ad mentem reuocare juuet sapientem
Vel nos conuenias, ipse nec huc venias?
(5) Ergone sic Musas nostrasque tuasque recusas,
Ut modo nil scribi cura sit, hic nec ibi?
Surge, vir insignis, verbis te Rhetore dignis,
Vel te Vate quidem pectine tunde fidem.
Si quid in hoc lusu longo tibi displicet usu,
(10) Si cupis ex ovis fercula structa novis:
Accipe ubi dentes alio molimine tentes:
Huc, agedum, vires exere, quando vires.
Scripsisti versus super haec tua saecula tersus,
Scripsisti, quales nemo, subinde sales.
(15) Restat ut hic tandem laurum merearis eandem,
Rex simul in nugis Aonidumque jugis,
Quodque mihi est fraudi restat tibi ducere laudi,
Ut tibi, quod conor non bene, fiat honor.
Stultus ego vero, qui te tam Marte severo
(20) Me mage velocem miles ad arma vocem:
Stultior et, Mori quod me importunus amori
Queis nihil eliciam versibus objiciam.
Scilicet hoc de te cantillant pene Poetae,
Quod super aequales totus amore cales.
(25) Si bene narratur, nec falsum fabula fatur,
Si Venerem inclamans jure vocaris amans,
Ecce libens cesso, nec te scribendo lacesso:
Nempe per has plagas plus satis est quod agas.
Ergo salutator quo pacto debet amator,
(30) Quantumcumque cale, me modo ama atque vale.
IIX. Cal. Feb. (= 25 Jan.).
[CH1654:007]
Haec ego nugabar; quasi quâ me compede claudus
Vinciri paterer non satis una foret.
Sanior est certe quâ te non claudus amator
Vinciri viuâ compede More, velis.
Plus de raison que de Rime.
[CH1654:008]
ESTREINE A SA GAIJETÉ
Vous me morguez, grande Maistresse;
Permettez moy de dire, qu’est-ce,
Et quel peut estre mon forfaict?
Ie songe au compte, qu’on m’a faict,
(5) D’un homme qui batoit sa femme,
Pensant luij faire rendre l’Ame:
Elle s’escria, comme moij,
Pourquoij me frappes tu, pourquoij,
Moy qui n’aij rien faict que je sache?
(10) Tu le confesses, dit-il, lasche,
Et tu le doibs bien confesser,
Que j’aij raison de te fesser,
Car je chastie ta paresse;
Et jà n’en deplaise à ta fesse,
(15) Ie te fesse, m’entens tu bien,
A cause que tu ne fais rien.
Icij je m’applique le conte,
Et reconnois en pleine honte
Que si vous me morguez d’effect,
(20) C’est parce que je n’aij rien faict:
Et mon extreme negligence
Merite plus de violence,
Plus de supplice, à dire mieux,
Que la morgue de vos beaux yeux.
(25) I’aij tant manqué de vous escrire,
Tant manqué de vous faire rire,
Tant manqué de vous aller veoir,
Et tant à tout autre debuoir,
Que, si vous n’estes debonnaire,
(30) Par ma foij, je ne sçaij que faire.
Si faij: et les petits enfans
M’enseignent à prendre mon temps,
Et à decompter pour l’année
Par une Estreine, assaisonée
(35) De tous ces beaux petits souhaits
De vie, de santé, de Paix,
Que l’on se faict à ceste feste:
Et voyci mon Estreine, preste.
Si j’en obtiens vostre pardon,
(40) Nous sommes quittes, don pour don.
Bon jour, bon An et bonn’ Année,
Vie sans dueil, feu sans fumée,
Sommeil sans bruict, Bien sans procès,
Ioije sans fin, Coeur sans regrets,
(45) Gorge claire sans regulisse,
Cheual de selle sans caprice,
De Carosse sans esparvin,
Cocher sans appetit de vin,
Chemin sans eau, Boursse sans vuide,
(50) Habit sans tasche, Front sans ride,
Nez sans Lunette, Teint sans fard,
Mouches sans mal, Boucles sans art,
Leure vermeille sans creuasse,
Dents sans douleur, sans creux, sans crasse,
(55) Oreille sans bourdonnement,
Sourcil parfaict sans instrument,
Teste sans migraine et sans Rhume,
Sein plein de Laict sans apostume,
Foye sans feu, Poulmon sans pus,
(60) Ventre six fois enflé, sans plus,
Couche sans peine, enfant sans vice,
Sans brouïllerie de nourrice,
Nourrice sans troubleur de Laict,
Sans conference de valet,
(65) Eau sans grauelle, reins sans pierre,
Bras, cuisse et jambe sans lierre,
Genouil sans goutte, pied sans cor,
Beaucoup de Terre pour peu d’or,
Grand appetit, belle tablée,
(70) Plaisant costeau, riche vallée,
Iardins, parterres et berceaux,
Grands palais et petits Chasteaux,
Et, pour vous payer de vous mesme,
Tout ce qu’on vous doibt en Boheme,
(75) Tout ce qu’un jour ij posseda
Le bon Beau Pere Slauata.
Si vous en voulez dauantage,
Plus de thresor, plus de partage,
Qu’il n’en entra jamais au coeur
(80) De ce drosle de Protecteur,
Qui faict le bigot et la nicque
A tout le peuple Britannique,
Conquis pour la seconde fois,
Non pas par un Prince françois
(85) Suiui d’une puissante armée,
Mais par la brusque destinée
D’un homme jadis comme moij
Faict à venir jouër le Roij.
Apres ce souhait en sa forme
(90) Majestueusement enorme
I’advouë qu’il n’en reste point
Qui vous puisse venir à point.
Si conclurraij je tout ensemble
D’un fort petit veu qui me semble
(95) A bien peu pres les valoir tous:
C’est que le Ciel propice et doux,
Apres vous auoir maintenue
En ample santé continue,
Apres vous auoir faict viellir
(100) En tout ce qui peut rejouïr,
Vous resjouïsse de la joije
Qu’on n’entend pas qu’on ne la voije,
Et qui ne vous permettra pas
De plaindre celle d’icij bas.
(105) Bon jour, bon an et bonne Année;
Si je vous aij importunée
De trop de discours superflus,
Pour le moins ne me morguez plus.
Puisque la chose vous est neufue,
(110) Vous aurez sceu par cest’ espreuue,
Qu’il ne faict pas bon esveiller
Gens qui se plaisent à parler,
Et de parler ne se contentent
Si ce n’est qu’en parlant ils chantent,
(115) Et que chantants, tout l’uniuers
Les entende cracher des vers.
En voijci plus de dix douzaines,
Pieces inutiles et vaines,
Faictes en riant par esclats,
(120) Comme vous tenez vos estats,
Faictes soubs la belle verdure
De mes Sapins, qui tousiours dure
Autour du Palais enchanté
Où tout l’Hiuer est tout Esté.
(125) L’année seize cens et quatre
Sur cinquante, sans rien rabatre,
Un jour de Maij, non de Ianuier,
Tant faisoit il beau temps hier.
Par qui de la Grande Maistresse,
(130) Et de sa gaijeté sans cesse
Se qualifie, comme il est,
L’humble Cheualier et valet
Z.
Hofwijck 2. Feb.
[CH1654:009]
Lugete ventres Regij atque plebei,
Lugete pueri virginesque Romanae,
Lugete matres Gallicae et mares Galli,
Carnalis isto Mazarinus in Busto est.
Feb.
[CH1654:010]
IN OBITUM LUD. BALZACIJ,
PATRIS ELOQUENTIAE GALLICAE
Si foecunda fores quantum facunda fuisti
Oratore diu, Gallia, Balzacio,
Alterum ab hoc tibi tute dares, quem, judice me, non
Tute tibi, non est ulla datura dies.
(5) Ecce tamen prognata viro facundia restat:
Vix, bene si colitur Filia, Patre cares.
[CH1654:011]
Le docte, le galant, le grand Balzac est mort,
Pere sans contredit de la pure eloquence:
Consolez vous, François, de l’injure du sort,
Il vous laisse la plus belle Fille de France.
[CH1654:012]
Balzac heureux et sage
Sans joug de mariage
Ne fut point sans enfans:
L’Eloquence Françoise
(5) Fut de race Angoulmoise
Fille de son Printemps.
C’est, si l’on ne la farde,
La plus belle bastarde
Qui nacquit de longtemps.
[CH1654:013]
Balzac n’est plus; François, n’en faictes plus la piaffe,
Cest organe fameux est muët et perclus:
Et qui presumera d’en faire l’Epitaphe
Puisque Balzac n’est plus?
ult. (28) Feb.
[CH1654:014]
Taisez vous, Orateurs, bas la Plume, Escriuains,
Vostre source est tarie et vos ruisseaux de mesme;
Tous vos derniers efforts sont friuoles et vains,
L’Eloquence Françoise est morte en Angouleme.
ult. (28) Feb.
[CH1654:015]
Occidit, audi Rhetorice, neque nesciat ipse
Liuor, in hoc alio Tullius Orbe novus.
Hei mihi dissidium infelix, quam saecula linguam
Nulla tacere velint, Fata vetare loqui!
1. Mart.
[CH1654:016]
Gratiae ad hunc tumulum, quod apud Phaëtonta Sorores,
Aureolis faciunt fletibus officium.
Uno plorantes variant discrimine turmae;
Nempe quod haec Fratrem lugeat, ista Patrem.
eod.
[CH1654:017]
Balzac, Pere du beau Langage,
Vient de sortir par le passage
Où nous allons tous d’icij bas:
Ce n’est pas là le grand domage,
(5) De veoir mourir un homme d’aage:
Tont le malheur de ce trespas,
C’est que les morts ne parlent pas.
2. Mart.
[CH1654:018]
Ce Poete malheureux, qui veut tout imiter,
Qui pretend tout sçauoir ce qu’en d’autres l’on prise,
Et dans l’ambition qu’il ne peut limiter
Se brusle les cheueux quand il croit qu’il les frise,
(5) Me faict ressouuenir de la sotte guenon,
Qui cuide, en se bottant, faire chose qui vaille.
Quand bien tost le chasseur luij faict sentir que non,
Et que tout bon habit n’est bon à toute taille.
2. Mart.
[CH1654:019]
Dites sur ce Tombeau tout ce que la franchise
Souffrira que l’amour ou la douleur produise;
François, ces vieux respects ne sont plus de saison:
Isocrate soubs terre,
(5) Vous n’auez plus que faire
D’en craindre la censure ou la comparaison.
3. Mart.
[CH1654:020]
RAILLERIE
C’est bien de l’Uniuers
La plus estrange chose,
Comme l’homme defunct tout se metamorphose
Et se tourne à l’enuers.
(5) Balzac de son viuant n’a faict que de la Prose;
Maintenant qu’il est mort il n’en sort que des vers.
eod.
[CH1654:021]
Parlez bien de Balzac, enfans de la faconde,
Petits fascheux jaloux de la gloire d’autruij;
Il a trop bien parlé tant qu’il s’est veu au monde
Pour veoir qu’apres sa mort on parle mal de luij.
3. Mart.
[CH1654:022]
BURLESQUE À M. MORUS
I’entens fort bien la raillerie;
Qu’en vain taschez vous d’excuser,
Quand ce seroit une furie
Que vous me faictes espouser.
(5) Vos discours sont si beaux en Rime,
Si pleins de graces et d’appas,
Que s’ils me reprochoijent un crime
Ie ne m’en offenseroij pas.
Or est-il que les amourettes
(10) Ou vous me voulez attacher
Ne sont plus choses si secretes
Que je pretende les cacher:
Car vous ne croirez pas, peut estre,
Qu’entre la Socratine et moij
(15) Desjà quelque poulet de lettre
M’a rendu plus heureux qu’un Roij.
Vous en croirez ce qui vous semble
Et rirez tant qu’il vous plaira,
Mais que nous soijons bien ensemble,
(20) N’importe ce qu’on en dira.
Au moins, si ma fortune est telle,
I’ij gaigneraij plus que le quart,
Vous n’aurez que la demoiselle,
Et moij la dame pour ma part.
(25) Mais laissons là chascun son Astre,
Pour d’autres choses discourrir;
Comment portez vous le desastre
Que Balzac s’est laissé mourir?
Comment le laissez vous en terre
(30) Sans Epitaphe nij Sonnet?
Feriez vous gloire de vous taire
Où pas un Poete ne se tait?
Debout, ou Orateur, ou Poete;
Vous luy deuez ce qu’on vous doibt;
(35) Si vous ne voulez qu’on vous fouëtte
Pour opiniastre ou mal adroict.
I’attens de la Rime Latine,
I’en attens de la Grecque aussi,
Et de la Françoise plus fine
(40) Qu’il ne s’en veid jamais icij.
Si vous faictes le refractaire
Ou bien le tergiuersateur,
Ou bien le pas testudinaire
(Notez la Phrase de l’auteur)
(45) Malgré vos Muses obstinées
Et vostre chagrin Apollon,
Si je voij goutte aux destinées,
Vous toucherez le violon.
Car j’ai desjà dans la pochette
(50) De quoy vous mettre en appetit,
Et si vous sonnez la Trompette
Ce sera mesme par despit.
Sachez que toute la sepmaine
Ie n’aij faict qu’Epitaphizer.
(55) Sentez vous pas desjà la veine
Qui commence à Pindarizer?
Courage, mettez vous en verue,
Faictes nous veoir de vos Tombeaux,
Et j’en produiraij sans reserue
(60) Qui ne seront en rien si beaux:
Mais ils surpasseront les vostres
A tout le moins du prix d’un sol,
En ce que valans moins que d’autres
Vous en rirez tout vostre soul.
(65) Adieu Seigneur Morus, ou More,
Ou en Latin ou en François,
Et, si vous nous aijmez encore,
Respondez viste à mon patois.
Faict à la Haije, au bout d’Hollande,
(70) Dedans mon Bouge aupres du feu,
Où puis qu’il faut qu’on vous attende,
Faictes que ce ne soit que peu.
7. Mart.
[CH1654:023]
AEN IOFF.w LUCHTENBURGH,
MET MYN VERTAELDE DICHT
UYT HET ENGELSCH VAN DONNE
Eens was het Engelsch soet om hooren
Uijt mannen en uijt vrouwen mond,
Nu valt het grouwelyck in d’ooren
Bynaer als ’tbaffen vanden hond.
(5) Sints dat die schepselen met steerten
Versopen zijn in Coninghs bloed,
Zijn wij van all haer doen verveert, en
Haer’ woorden selver zijn als roet.
Soo komtse mij nu wel gelegen
(10) De moeyte die ick eertyds nam:
’T kind dat ick doemael hebb gekregen
Is nu soo tydigh als doe ’tquam.
Leest Engelsch, weew, en sonder schroomen,
De gall van ’tEngelsch isser uijt;
(15) ’Tzijn door mij overdroomde droomen,
Een oud lijf met een niewe huijd.
En stoot u niet aen dese Leuren,
Als of ghij half bedrogen waert,
Het lesen sult ghij niet betreuren,
(20) De stof is uw’ schoon’ oogen waerd.
De stof, het mergh, het pit, de keerne
En alles is van binnen rijck,
De schors, de schel, beken ick geerne,
En zijn maer buyten mijns gelijck:
(25) Maer door mijn’ schraele schellen henen
Sult ghij licht vinden mergh en pit,
Gelyck men door het vel de beenen
En ’tvleesch siet datter onder sitt.
Weest maer geduldigh in mijn’ schorssen,
(30) En deckt haer’ feilen met uw’ gunst,
Men heeft meer goe spijs sien vermorssen
Door kocks en koocksters sonder kunst.
Oock mooght ghij ’t mij alleen niet wijten
Die selver niet onschuldigh zijt,
(35) Al soud’t u twee mael over spijten,
V komt een deel in dit verwijt.
Ghij meent uw leden te vereeren
Met woll’ en zijd’ en Linnen-web,
Maer lett eens op die schors van kleeren,
(40) En wat ick in mijn’ sinnen heb.
Wie gaeter voor, God of de menschen,
Die ’tschepsel bouwde naer syn’ sin,
Of die het leggen en verwenschen
Met hier wat meer en daer wat min?
(45) God, sult ghy seggen, en met reden.
Maer ister niet half met gegeckt?
En werden niet volmaeckte leden
Met onvolmaecktheden gedeckt?
En meent ghij dat ick u sou achten
(50) Gelijckm’ u acht en achten moet,
Sagh ick niet dieper met gedachten
Dan ijemant met twee ooghen doet?
En meent ghij dat wij ’t daer by laeten
En stuijten op uw’ schoone huyt,
(55) En datw’ ons onder die gewaeten
Vernoeghen met de naeckte Bruijt?
O neen, schoon’ huijt, en schoon gebeente;
Gedachten gaen noch eens soo veer;
De Kass magh schoon zijn; maer ’tgesteente,
(60) Dat binnen in light is ’t noch meer.
Die kostelicke ziel daerbinnen,
Altoos eenpaerigh wel gesint,
Die peereltjens van blancke sinnen
Dat ’s daermen ’tCassien om bemint.
(65) En wie dan lett op die juweelen
Maeckt weinigh wercks meer van de kas;
Want, oft sij t’samen gaen, sy scheelen
Soo veel als ’tvier scheelt van syn’ As.
Meer hebb ick u thans niet te quellen,
(70) Ick meen ghij meest mijn’ meening vatt.
Past op de keern, niet op de schellen,
Dat ’s all dat ick te seggen had.
10. Mart.
[CH1654:024]
Ma femme, dit Colin, est du Palatinat
Et dans sa belle humeur coureuse comme un Chat.
Respondez, violons, si c’est chose apparente
Qu’une Alemande soit et Gaiglarde et Courante.
11. Mart.
[CH1654:025]
IOANNI DE SANCTOGENESIO
Sangenesi, quem fama diu virtutis amicum
Et Batauis sanctum fecit et Hugenio,
Quae mea porrecto speciose pendet ab hamo,
Crede mihi, tacitis non caret esca dolis.
(5) Praeda spei caput et lucri natiua cupido est:
Si nescis, Bataui turba marina sumus;
Pisciculis grandes venamur in aequore pisces:
Grandibus haec ipsa it piscibus esca tuis.
En ego praemonui; cum fraudatore Batauo
(10) Res tibi, si caperis, sed sine fraude, fuit.
20. Mart.
[CH1654:026]
AEN IOFFROUW VAN ORSMAEL MET HOFWIJCK
Drij feilen hebb ick met dit sotte Boeck begaen,
Een als ick ’thebb gedicht, een als ick ’thebb doen lesen,
Een als ick ’t u beloofd’; en ’tsal de vierde wesen
Nu ghy ’t in handen krijght: maer daer ’s geen helpen aen,
(5) Daer moet’er mij van tween ten minsten een’ berouwen;
Want mijn Boeck en mijn woord kan ick niet tsamen houwen.
Hofwijck 22. Mart.
[CH1654:027]
UNE DAME EN FIEBVRE QUARTE
Si tu ne bouges dans demain
Du chasteau de ta residence,
Ou bien si ton mal inhumain
N’y va tenter ta patience,
(5) I’ij porteraij un petit lut
Qui ne te rompra pas la teste
Du bruict de ses boyaux: ne fust
Que le joueur ij fist la beste.
Ce seroit faire ce qu’il est:
(10) Mais tu n’as qu’à dire qu’il parte.
Hazard: si son jeu te deplaist
Sa quinte pour le moins vaudra mieux que ta quarte.
28. Mart.
[CH1654:028]
EUCHARISTIA
Adsum vocanti, accumbo, quando sic jubes,
Vocatus hospes hospite indignus Deo,
Nec mens repugnat, nec rebellem spiritum
Aduersa Coelis armat obstinatio.
(5) Si quâ repugno parte non sanus mei,
Has inter, has perennis est dissensio,
(Quam quando pace, pace compones tuâ?)
Corpus tuum, Redemptor, et corpus meum.
Paschate. 5. Apr.
[CH1654:029]
(MULIER MASCULUS)
Mas minor est mulier, mentem seu membra putemus:
Ergo vir est mas et masculus est mulier.
Hofwijck 6. Apr.
[CH1654:030]
(TRIJN VAN JAN)
’Kseij, Trijn, ick sie u Ian is noch den oude knecht,
Op ’tluchtjen vande wijn en ’tkluchtjen afgerecht:
Den oude knecht? sey Trijn, dat is heel wel geseght, maer
’Kwou alles hecht en recht
(5) En Ian de jonghe knecht waer.
12. Apr.
[CH1654:031]
DOOPSELS VAN EEN’ HOFSTEDE
Men laet een yegelijcken weten
Hoe dat de niewe heerlickheit
Die neffens de Castaigne leit
Of N a g e n o e g h sal moeten heeten,
(5) Of B y s t a d t, dat niet qualick luydt,
Of D e l f w ij c k, dat op Hofwijck sluijtt.
Is ’t een van drij, soo ben ick Peter:
Maer kiest de vrouw een ander woord,
Ick geef mijn erger voor haer beter.
(10) D’een segg het aen den ander voort.
28. April.
[CH1654:032]
(AEN DE EIGENAER)
Op D el fw y c k liepen hier de stemmen meestendeel:
Op B y s t a d t staken sij. deilt ghij nu self het scheel,
En dunckt u N a g e n o e g h ten naesten by te voeghen,
Het is mij na genoegh, ist u maer na genoeghen.
9. May.
[CH1654:033]
GRAFSCHRIFT VANDEN H.R CASPAR DUARTE.
UYT MYN LATIJNSCH
D u a r t e, Brabantschen Amphion eert dit graf,
Dien noch de steenen die sijn’ konst het roeren gaf
Vervolgen naer sijn dood: want, als men ’t recht sal seggen,
’Tzijn marm’re luysteraers diem’ over hem siet leggen.
(5) Gelooft ghij ’twonder niet? Siet mij: ick bender een
Van meer verwonderinghs, ick die noch steen en ween,
En ben steen overlangh uijt schrick door all myn’ leden
Van des Beroemden mans deughd en bevallickheden,
Ick die noch ween en steen, en ben steen meer als oot,
(10) Door all myn’ leden nu van droefheid om syn’ dood.
28. May.
[CH1654:034]
ANTWOORD AEN IOFF.W CASEMBROOT
OP HAER EIGEN RIJM
Het schoon daer Sion op soo heerlijck staet en praelt,
Is door sijn eigen waerd volkomentlick bemaelt,
En die dat oordeel eens met voordacht anders velde
Verdiende dat men hem voor onrecht rechter melde.
(5) Gedenckt daer bij dat elck niet altoos all en voeght,
En hebb ick eens mijn sin in Hofwijck vergenoeght,
Dat ick mijn selven eens hebb verr genoegh vergeten,
All soeck ick niet allom mijn’ rym-sucht te doen weten.
Maer, Ioffertje, ghij die soo meesterlyck bethoont
(10) Wat datter wetenschaps in uw bruijn hoofje woont,
Soudt ghij uw’ eigen penn niet allerbest bewegen
Om Sions Huijs en Hof en Wateren en Wegen,
En cier en cierlickheit te melden in een lied?
En steeckt het op de moeyt noch uw onkunde niet:
(15) Wy weten ’t by de proef hoe veel men u kan vergen.
Vall aen; langh uytstell kan de sake maer verergen;
Ghij zijt in Sions schuld: betaelt ghij met een bladt
In plaets van een heel boeck; de gunst is altoos wat.
30. May.
[CH1654:035]
AEN EEN’ SCHOONE, MET MIJN OOGENTROOST
Dat u dit Troost-boeck werdt gegeven,
Doet mijn’ beloft’ en uw vermaen.
’t Is anders voor u niet geschreven;
Laet vrijelick het lesen staen:
(5) ’t Raeckt de vervuijlde van dit leven;
Maer ’ten gaet geen’ schoon’ Oogen aen.
[CH1654:036]
AEN EEN’ WEDUWE MET MIJN OOGENTROOST
Een’ onman-siecke Weew, met Kinderen begaeft,
En wat daer Goeds toe hoort, indiens’ haer weer verslaeft,
En in den tweeden druck haer’ vrijheit derft verbinden,
Sal, in den tweeden Druck van mijn’ gestrafte blinden,
(5) Soos’ op dien dool-wegh raeckt, eer datmen my gegraeft,
Haer’ eigen naem N. N. in groote letters vinden.
[CH1654:037]
OP D. IACOBI VAN OUDENHOVEN NEERSTIGHE BESCHRIJVINGHE
VAN ZUYDHOLLAND
Wij soecken Oost en West in afgelegen oorden:
T’huijs kennen wij niet half recht Zuijden uit recht Noorden.
Denckt, Holland, hoe de man gedanckt dient en geeert,
Die u de gulden less, K e n t e e r s t v s e l v e n, leert.
21. Iun.
[CH1654:038]
IOCK, VAN CROMWEL. 1654.
Laet kaecken all dat kaecken sal,
En quaecken all wat quaecken sal
En gall of lever braecken sal,
All scheuren sij haer’ kaecken all,
(5) All siense fell als draecken all,
Die vent verstaet syn’ saecken all;
Ick meen hij wel geraecken sal,
Eer Engeland ontwaecken sal
En sijn’ elende smaecken sal:
(10) Ick merck het aen syn baecken all,
Schoon touw en ancker braecken all,
Soo lang die Sonne blaecken sall,
Soo lang die Wind in ’tlaecken vall,
Soo lang ’tCompas niet wraecken sal,
(15) Wat courssen dat hij maecken sal,
Eer dat sijn scheepje kraecken sal,
Eer hij dat reisje staecken sal,
Of ijemand hem genaecken sal,
Of dese Bruijd ontschaecken sal:
(20) Want oude tijden spraecken all,
Het Cromt wel vroegh dat haecken sal.
[CH1654:039]
DU PAPIER À LA FONTAINE POUR MAD.LE. M. DE MERODE
Que dit la belle Marguerite,
Faut il des vers en ce pats,
Et faut il que moy j’en debite
Tout mauuais Rimeur que je suis?
(5) Sur ma foy je m’en trouue en peine,
Et ne sçaij par où entamer
Une entreprise si soudaine,
Quand vous ne voudriez plus m’aijmer.
Et quel sera il, pour tout dire,
(10) Le gré qu’en fin vous m’en sçaurez?
Si je pretens vous faire rire,
Peut estre vous en pleurerez;
Soit pour vous veoir Fille mesprise
En me prenant pour bel esprit,
(15) Ou pour trouuer quelque sottise
Qui vous desplaise en mon escrit.
Ensuitte je seraij coupable
De deux funestes accidens,
Qui me feront seruir de fable
(20) Et de reproche à tous venans.
L’un, pour avoir troublé la flame
De ces deux illustres flambeaux,
Que tout bon oeil, toute belle ame
Trouue si riants et si beaux:
(25) L’autre, pour auoir faict injure
A la Nature et ses efforts,
D’auoir destourné la cure
Qu’en esperoit vostre beau corps.
Car, comme les Docteurs l’entendent
(30) Et la Raison le veult aussi,
Il faut que toutes eaux descendent
Comme tous les Ruisseaux d’icij.
Les trouuez vous bien descendues,
Beauté, qui me faictes parler,
(35) Les auez vous toutes rendues,
N’en sentez vous plus deualer.
Trouuez vous pas quelque migraine
Qui vous eschauffe le cerueau?
Si ma conjecture n’est vaine
(40) Il vous reste tant soit peu d’eau.
Allons, pesons le Pot de chambre,
Et qu’il n’y manque pas un grain,
Pesons l’au poix de l’Or et l’Ambre,
Car voila le temps tout serein:
(45) Il fault qu’à l’auenir tout passe,
Ou nous en tenons dans les Reins,
Et faudra du secours de Casse
Pour prenenir ce que je crains.
Non, graces à la Saveniere,
(50) A Gironster et Tonnelet,
Il ne paroist sable nij pierre,
Tout est clair comme petit Laict.
Demain nons irons à cent onces,
Et dans deux jours un peu plus haut;
(55) De là, Garde, espines et ronces,
Nous vous lauerons comme il fault.
Ne vous estonnez pas, la Belle,
Si je suis Poete et Medecin,
Ce sont deux mestiers dont se mesle
(60) Messire Apollon mon Cousin.
Et je suis gros de vous en dire
De plus galants sur ce subjet,
Mais nous irions de mal en pire,
Et puis je voij quasi que c’est;
(65) Vous trepignez d’impatience,
Et voudriez me veoir hors d’ici:
N’est-ce pas le Pouhon qui dance?
I’oseroij bien gager que si.
Que d’effects diuers et estranges
(70) De ce beau mineral de Fer!
Hastez vous de par tous les Anges
Du train de monsieur Lucifer.
Depeschez, sans vous mettre en peine
Du meuble qui vous faict besoin,
(75) En voijci dont je vous estreine,
Et deussiez vous aller bien loin.
Allez, mais non sans reconnoistre
Que c’est que d’amis affidez,
Et comme ils n’aijment à paroistre
(80) Qu’aux dernieres necessitez.
Spa. uno fere sp(iritu). 8. Ang.
[CH1654:040]
LE REGIME DE SPA
Bobbelins, Enfans de misere,
Tristes deputez vers decà
Du Medecin qui desespere
De vous guerir sans eau de Spa,
(5) Apprenez à boire et à vivre,
Puis que vivre et boire ij venez,
Si vous trouuez bon de me suiure
Iamais vous ne vous en plaindrez.
Nettoijez deuant tout la pance
(10) De toute sorte d’embaras,
De peur qu’en entrant dans la dance
Vous ne donniez dans un faux pas.
Ouurez vous tant soit peu la veine,
Quand vous auriez le sang tout bon,
(15) Le lendemain à la fontaine;
A commencer par le Pohon;
Acheuez par la Saueniere,
Si le Gironster vous deplaist,
Ou ne prenez que la premiere,
(20) Ou meslez ij le Tonnelet.
Pour juger de la difference
Comme l’on faict de vin à vin,
Croyez en a l’experience,
C’est là le meilleur Medecin:
(25) Beuuez d’un traict des coups sans compte
Tout que vous en pouuez cuuer,
Deschargez vous par tout sans honte,
Exercez vous, mais sans suer,
A fin que ces sueurs trop fortes
(30) N’emportent pour le moins d’un tiers
Ce qui doibt sortir par les portes
Qu’on ne nomme pas volontiers.
Disnez à onze à la friande,
Passez la journée aux esbats,
(35) Soupez à six et sans viande,
Apres les neuf ne veillez pas,
Ne dormez pas apres les quatre,
Pour encore recommencer
A pisser et à vous esbatre,
(40) Sans faire chose à quoij penser,
Sans penser à chose qui pese,
Sans peser affaire d’Estat,
Sans veoir Gazette qui ne plaise,
Quoij qu’on vous en importunast.
(45) Riez souuent, soyez moins sage
Que vous ne le fustes jamais,
Auec tout’ humeur et tout aage
Viuez en concorde et en paix.
Vous guerirez de toute peine
(50) En tenant ceste Regle icij,
Ou d’auoir beu à la fontaine
Ou d’auoir vescu sans souci.
Spa. 14. Aug.
[CH1654:041]
AD ANNAM MARIAM SCHURMANNAM CIVEM, UT TUM CREDEBATUR,
COLONIENSEM
Nondum tota lates veteres peregrina Batauos,
Nec vel Agrippinae condita, virgo, sinu:
Vicimus, inuenta es; nec quae penetrare latebras
Una tuas posset Swannia diua fuit.
(5) Siue viam prior ostendit Dux foemina facti,
Siue rati cursum Fata dedere meae,
Vicimus, et Batauos quamuis inuita videbis,
Quemque libet, vel quem non libet, Hugenium.
Miraris, Miranda? vide quae gessimus istis
(10) Audaces modo non inferiora viri.
Scilicet hic fugias quem non effugeris olim
Nec Persas inter tuta nec Aethiopas?
Scrib(ebam) Augustae Treuiror. 5. Sept.
[CH1654:042]
IN AUSONIJ MOSELLAM
Subscribo, vir magne, tuis meritoque libensque
Grandibus augusti Fluminis elogijs:
Omnia dixisti verissimus, omnia quadrant;
Obstrictus pleno jure Mosella tibi est.
(5) Si qua pictorem tamen aut egisse Poetam
Visus es atque omnem non meruisse fidem,
Visus es hoc ipso, quod quantum utrimque Mosellae est
Laudibus apparet grandius esse tuis.
Macte vel hac famâ; primus de gente loquaci
(10) Ausus es et veris inferiora loqui.
Nauigans Mosellâ, circa Zellam. 7. 7b. (Sept.)
[CH1654:043]
IN AUGUSTAM TREVIRORUM LONGÂ BELLI CALAMITATE EXHAUSTAM
Nescio quid fueris, nec quae te gloria, quae te
Augustam priscis gratia fecit Avis:
Vix hodie Treueris merito mihi diceris, in qua
Vix ego tres memini me reperisse viros.
Ibid.
[CH1654:044]
IN MOSELLAM
Nihil Mosellâ floret elegantius;
Quocumque vultum flexeris, pleni deo
Montes loquuntur succulentum gaudium.
Hilares, Amici, transigamus hos dies;
(5) Utrimque nauigatur inter pocula.
Ib. infra Zellam.
[CH1654:045]
AENDE VROUW VAN MERODE
Soet vrouwtje, diens gebed gebod is over mij,
Verwacht ghij noch in Dicht hoe ’t afgeloopen zij
Met mijn’ uijtheemsche reis? Ick sals’ in ’tkort vertellen:
Dus hebb ick omgeswiert met mijn’ drij jong-gesellen:
(5) Ter Goud hebb ick vernacht en in ons Monickland,
En op mijn Zuijlichem, en, aenden overkant,
Ten Bosch en t’Eindhoven, te Breij, te Maestricht binnen,
Te Luyck, de groote Stadt van ongeruste sinnen,
Te Maestricht andermael, tot Aken eens in ’tbad,
(10) Te Spa vier weken lang eens daeghs door en door natt,
Te Butgenbach, S.t Vijt, en Daesburgh en Vianden,
En Echternach en Trier, en langs de Moesel-stranden,
Te Cobelents, te Bonn, te Coln, te Dusseldorf,
Te Moers, te Creyvelt, weer te Moers, en, met een korf
(15) Voll voedsels, op den Rhijn voor Wezel, voor Nimmeghen,
Voor Monickland, en t’huijs, door Gods gewenschten zeghen.
Waer ick geslapen hebb is afgekerft: hoe lang,
Sal best bij monde gaen; in Rijm viel’t mij te bang.
In’tgros segg icker af, of ’t ijemand quam te vragen,
(20) De reis is nett gedaen in viermael twintigh daghen.
Houdt ghij u dan voldaen, soo ben ick ’tmeer als ghij,
Soet vrouwtje, diens gebed gebod is over mij.
Nauigans inter Dordracum et Roterod. 22. Sept.
[CH1654:046]
(OOGHST INDEN HERFST)
October is in ’tland, en ’tregent geele blad’ren:
Doctoren, helpt uw volck van ’tkantjen in de sloot:
Uw’ blad’ren vallen oock, ghij mooghtse wel vergad’ren,
’t Zijn sulck’ als Danaë sagh regh’nen in haer’ schoot.
7. Octo.
[CH1654:047]
IN SEPULCHRUM ARAUSIONENSE UNIVERSÂ DELPHORUM CLADE
INTACTUM. IV. ID. OCT. MDCLIV
Quae miseram Delphos funesto puluere fecit
Pulverem, et in luctum vis inopina dedit,
Omnia perrupit, vicos arasque focosque;
Nullo non coeli saeuijt ira loco,
(5) Nullâ non paries, nullâ non tigna trabesque,
Nullâ non tegulae dissiluere domo.
Quis non obstupeat? solos tam dira sepultos
Pestis in Auriacos noluit esse nocens.
Marmoris augusti nullum de fornice frustum
(10) Excussit lacerans proxima quaeque fragor.
Discite, qui extinctos infami dente leones
Vellitis ingrati, turba nefanda, canes:
Ipsius invitos docuit reuerentia Fati
In magnis aliquid manibus esse sacri,
(15) Quasque triumphales venerantur fulmina lauros
His Batauas saltem parcere posse manus.
In Vitaulio. 19. Octob.
[CH1654:048]
OP DES HEEREN PETRI SCRIVERII
TOETSTEEN VANDE OUDE GOUDSCHE CHRONIJCK
’T was een oud schrijver, jae ’t, die Holland ondernam
Van doen het uijt de wiegh en uijt de Luijren quam:
Maer een oud Schryver most syn’ beter’ penn versnijden,
Om d’oude schrijverij van half versufte tijden
(5) Te suijveren van schuijm en helpens’ aenden mann:
Danck hebb’ de waerde hand die dit will en dat kan.
Een oud Boeck is oud Goud, als ’t vanden gulden tyd is:
Maer van een’ laeter eew, daer nau een Pont een’ Mijt is,
En weeght een oud Boeck schier geen oud stuck ijsers op.
(10) Dat seght de Toetsteen uijt mijn’ wijse Schryvers kopp.
En ick segh, is dit Goud, en Goudsch Goud? ’tmagh wel wesen:
Maer kom ick ’tLeidsche schrift naer ’t Goudsche t’overlesen,
’K houd’t met den Toetsteen: dat’s veel niews voor weinigh ouds,
En een hecht blockje steens voor een slecht brockje Gouds.
Nauigans Leidâ Hagam 27. Octob.
[CH1654:049]
(IANS BERICHT)
Claes vraeghde buyten ’s lands, hoe all’ syn’ vrienden voeren,
In en ontrent den Haegh,
Syn’ Bueren, syn Gespuijs, syn’ Boeren en sijn’ Hoeren,
Oud en jongh, Man en Maegh.
(5) ’Kseij, waerom vraegh je nae je wijf niet alle daegh?
Die hoor ick je niet roeren.
Om dat ick, seid’ hij, nae mijn wijf niet veel en vraegh.
31. Oct.
[CH1654:050]
(IAN EN MAEY)
lan achterdenckende van Maeij sijn lichte wijf,
Maey, seid hij, wie ’s die vent die hier soo laet komt praten,
En volght u bijder straten
Als ghingh hij op uw lijf?
10.’T en is mij niet te doen om onlust of gekijf:
All hebb ick wat gedroomt, ’khoop datter niet veel aen is,
’T en is mij maer gedaen om of het u gedaen is.
1. Nou.
[CH1654:051]
AEN NEEL
Wat leght ghij nae de Miss en loopt,
En dat met boeten af en koopt?
Neel, scheidt eens uijt die malle kueren:
Kom, gaet eens voorden spiegel staen,
(5) My dunckt ghij met uw’ bueren
Wel moght te kercke gaen.
3. Nou.
[CH1654:052]
GRAFSCHRIFT
All sprack ’t geen levend mensch, de Boomen souden ’tseggen:
Hier light Ian Maertensz, niet daer hij hoort te leggen;
Te weten, daer hij lagh en wroette nacht en dagh,
Op Hofwijck, daer syn hert, eer ’t stierf, begraven lagh.
Hofwyck 8. Nou.
[CH1654:053]
(AEN ONTUCHTBARE IAN)
Daer ijeder t’ huijs hoort hoort een yeder liefst te wesen,
Ian, uijt genomen ghij: dat seght uw droncken wesen:
Ghij hoort van huijs, en niet bij ’tpreken van uw’ Griet;
Neen, Ian, ghij hoort niet thuijs, want t’ huijs en hoort ghij niet.
Ib. eod.
[CH1654:054]
(AUBADE)
Daer moet’er meer als een mé spelen,
Wat drommel is daer voor gedruijs,
Sey Ian, en hoorde vijf sess velen
Bij nacht by ontij voor syn Huijs.
(5) Het spel en moght hem niet vervelen,
Maer, docht hij, ’tschijnt all dit bedrijf
Geschiet ter eeren van mijn Wijf,
Daer moet’er meer als een mé spelen.
Hofwijck. 9. Nou.
[CH1654:055]
(REINIERS UYTERSTE)
Reinier de logenaer gaf gisteren den geest,
En seide, siet ick sterf, met hij ’thoofd neder leide:
De vrienden saghen ’t, maer daer heefter veel gevreest
Dat het niet waer en was om dat hij ’tselver seide.
10. Nou.
[CH1654:056]
ANDERS
Reinier de logenaer (want, als hy sprack, bedroogh hij,
En, als hy loegh, soo loogh hij)
Light onder desen steen:
Ten minsten soo ick meen.
(5) ’T scheen dat hij gist’ren in syn’ lesten slaep gewieght wier,
Maer hy sey ’tselver; en soo twijffel ick met re’en
Hoe dat ick seggen moet, Hy light hier, of hij lieght hier.
12. Nou.
[CH1654:057]
(BRUYLOFTDICHT)
Andries, een achtienjaerigh wicht,
Trouwt Neel dat oude grijse hoertje,
’Kweet hem geen beter Bruijloftdicht,
Als, Gaet te bedd en soent je moertje.
13. Nou.
[CH1654:058]
Maeij werd gewaerschouwt op haer trouwen,
S’en was met Gerrit niet behouwen,
Hij was een kale lichte bloed:
’Ten schaedt niet, sey sy met een moed,
(5) Hij is weer lustigh byde vrouwen,
Als ’tend goed is is alles goed.
14. Nou.
[CH1654:059]
(EERLICKE HOEREJAGERS)
Kees krull seght met een staetigh wesen,
Hij is geen Hoerejagher, neen,
Dat moghen Predicanten wesen,
Die jaghen ’tsoet volck uyt de Ste’en.
eod.
[CH1654:060]
(CLAES AEN ’T PLEITEN)
Men socht mijn Buerman Claes syn wooning af te naesten:
Hij kreegh een’ Advocaet, en bad hem wat te haesten.
De koelen Advocaet en trad niet uyt syn pas,
En vraeghd’ of aen een huijs soo veel gelegen was?
(5) Gelegen aen myn huijs? sey Claes-buer, wel ter degen,
Moye achtien merghen lands, die zynder aen gelegen.
Hofw. 15. Nou.
[CH1654:061]
Als ’tslaeghs quam, seij Andries, soud’ hij moij’ Aeltje trouwen,
En voor syn vrouwtien houwen:
Nu heeft hij se getrouwt, en beuckt se vast eens daeghs:
Dat komt niet qualick slaeghs.
Hofw. 15. Nou.
[CH1654:062]
Neel klaegd’ haer niewe man viel haer in ’tbedd te koel,
En handeldes’ alree als een’ versleten Boel:
Hy sprack, hij hadd moer lief, maer als hij ’t recht moght seggen,
Moght’er niet over leggen.
Ib. 15. Nou.
[CH1654:063]
(TEUNENS ADEL)
Wat magh ’tvolck van haer afkomst droomen,
Sey Teuntje lichtvoet by den wijn,
Ick gunn een yegelick de sijn,
Maer wie heeft emmermeer vernomen
(5) Een’ beter afkomst als de mijn?
Siet ick ben eelder als ick schijn,
Ick ben de Leer eens af gekomen
Op ’t tippje vande leste pijn,
Ter bede van een schoon Bagijn:
(10) All quam ick vanden Paus van Roomen,
Mijn’ afkomst moght niet beter zijn.
Hofwyck 15. Nou.
[CH1654:064]
(MISVERSTANT)
Een Doctor sey Ian in syn’ koorts,
Hij souw haest op de been zijn:
Vast sietm’ hem mager als een’ Toorts
En dorr in all syn’ Le’en zijn.
(5) De Doctor gaf hem goed bescheid;
Hem is geschiet als was geseit;
Syn vleesch is meest verdwenen,
Hy is haest op de beenen.
Ib. eod.
[CH1654:065]
Een Iode die wat salven kost,
Die ’tstelen wel ten heelen,
En ’tmeesteren ten halven kost,
Nam Ianbuer aen te heelen:
(5) Gedurende den meester-tijd
Raeckt Ian all vast syn Ruijntje quijt,
All kan hij ’t niet doen blijcken,
Door ’s meesters snoo practijcken:
T is van den Iode wel bedacht,
(10) Hy heeft Ian op de been gebracht.
Ib. eod.
[CH1654:066]
(PIERS EERSTE NACHT)
Pier, droncken Bruydegom, heeft de Bruyt laten leggen
En opstaen even eens als sy geschapen is:
My dunckt men kan niet beter seggen,
Dan dat de Bruijt beslapen is.
Ib. eod.
[CH1654:067]
(ADAM EN EVA)
Teun houdt sijn oude wijf, syn afgesleten’ Saer,
Of hij se niet en hadt, gelyck’er staet geschreven,
En vindt’er andere, daermed’ hij weet te leven
Gelijck’er niet en staet geschreven ’kweet wel waer.
(5) Den ouden Adam heeft de schuld van dit verloopen
In Sarens oordeel: maer Teun weet dat te verdoopen,
En, werdt’er wat misdaen, seght dat de schuld gewiss
Niet ouden Adams, maer wel oude Evas is.
Ib. eod.
[CH1654:068]
(QUAET OPVOEDSEL)
Phlip schickt syn soontjen op met syn’ gebloosde kaken,
En syn’ gekrulde kuijf, als of ’t een meisje waer:
Hij hadd ons van syn’ soon belooft een mann te maken.
Nu werdt het altemael de Moer, en niet de vaer.
Ib. eod.
[CH1654:069]
Daer wierd gevraeght, Hoe maecktmen best goed cier,
Moetm’ eerst van Bier of eerst van wijn beginnen?
Wel hey, sey Fopp, dat is goet te versinnen,
Ick segg van wyn, en na de wijn geen Bier.
Ib. 16. Nou.
[CH1654:070]
Iob wouw sich enckel wreken
Van d’ontrouw van een’ valschen vriend,
En, als hy mij quam spreken,
Hebb ick hem dus van raed gedient:
(5) Ghij hebt de wraeck in handen;
Vergaert hem kolen op syn’ kopp.
Dat wild’ ick geerne doen, sey Iob,
Mits dat die kolen brandden.
Ib. eod.
[CH1654:071]
(CLAES VERGIST)
Claes will Cornelie enkel trouwen,
Noch vriend noch vijand kan hem houwen:
God geve dat hijs’ enckel vind’,
Want, hebb ick ’twel, sij is met kind.
Ib. eod.
[CH1654:072]
De Mann in ’t dollhuijs wierd mélydigh over Iorden,
En haeld’ hem uyt de kluijs daer hij geseten hadd,
En vraeghden, of hij eens ten lesten wijs wouw worden?
Iae, meester, sey de Bloed, wordt men wijs in dat gat,
(5) En wilt ghij mij verschoonen,
Soo gaet’er self in woonen.
Ib. eod.
[CH1654:073]
EEN GEHANGEN DIEF
’Ksagh door en door de strick daerin ick wierd gevangen,
’Ksagh door en door de stropp daerin ick wierd gehangen.
Ick raeckte niettemin om hals door dese deur,
’Tgaet niet vast, Steeckt u in geen gat, of siet’er deur.
Ib. eod.
[CH1654:074]
Kvond een ontstelde Paep den degen inde hand,
Daer wild’ hij mé van land.
Denckt, seid ick, hoe de Heer S.t Pieter overreedde,
Steeckt uw swaerd in syn scheede;
En hy voldé de straf.
’T is waer, heer, seij de Paep, maer doe was ’t oor all af.
Ib. eod.
[CH1654:075]
Een Boer trock na sijn’s vorsten huijs,
Daer hoorden hij seer groot gedruijs
Van vette gasterij en huppelen en springen,
En socht’er in te dringen:
(5) Men seid hem, wegh ghij malle Pier,
Gaet kijcken watm’ in ’t veld doet:
Neen, seid hij, ’kwaer nu liever hier,
Om eens te deegh te sien wat datm’ all met ons geld doet.
Ib. eod.
[CH1654:076]
’K roey all de Wijfjens uyt mijn’ Hof
Het goedje maeckt het mij te grof,
En wijfjens hebben altijd grillen:
Sy moghen seggen wat sy willen,
(5) Wat vraeghtmen daer op Hofwijck naer?
All waer ’t de Coninghinn van Sweden,
Sij stond ’er niet een’ uer met vreden,
Als ick wist dats’ een wijfjen waer.
Ib. eod.
[CH1654:077]
Mijn Snijder hadd mijn’ meid haer’ keursje mis gesne’en,
’T hingh achter veel te lang, en voor ter halver been.
De Snijder sey, ’twas wel, in ’tbocken sou sy ’tmercken;
Dan hingh het voor gelijck, en ’twas haer nutter soo,
(5) Dan of het beter waer; sy hadd een’ keurs van noo,
Niet om te wandelen, maer om in te staen wercken.
Ib. eod.
[CH1654:078]
Ick weet een Clooster dat gewiss
In goe’ gesonde locht moet leggen,
Dewijl men inder daed kan seggen
Dat daer in menigh jaer geen’ maeghd gestorven is.
Ib. eod.
[CH1654:079]
Hans wierd soo heftigh in syn pleiten op de Roll,
Dat hij sijn weer-partij een’ lapp gaf voor syn’ Boll,
En seide, waer ’t niet hier, soo soud’ ick ’t u verleeren;
Maer ick ontsie de plaets, en u, mijn’ Achtbaer’ Heeren.
Ib. eod.
[CH1654:080]
De Klocken zyn seer groot in uwe Vader-stadt,
En ghij en laet niet af veel daervan te vertellen:
’Kwill u wat leeren, soo ghij slechts mijn reden vatt,
Hoort, groote gecken, Hans, betamen groote Bellen.
Ib. eod.
[CH1654:081]
Ghy kont niet inde kerck geraken.
Men drinckter niemand toe. Ian, hebt ghij dat geseit?
Wat wilt ghij inden Hemel maecken,
Men doeter geen bescheid.
Ib. eod.
[CH1654:082]
Een wijser man dan vele mannen
Sprack uijt syn vredighe gemoed,
Hij wist geen raed tot qua’ Tyrannen,
Dan datmense doot bidden moet.
Ib. eod.
[CH1654:083]
Den Roomschen Ommegang preeckt ghij mij alle jaeren,
En wilt mij met geweld mé slepen in dien drang:
Ick bidd u, houdt uw’ rust, laet ick mijn’ schoenen spaeren,
Ick weet den rechten wegh, ick soeck geen Ommegang.
Ib. eod.
[CH1654:084]
Klaes roemt, hij mij bedriegen kan
En dienstigh zijn of scha’eligh:
De Duijvel kan daer oock wat van,
’Ten maeckt hem doch niet saligh.
Ib. eod.
[CH1654:085]
(BIECHT EN TROOST)
Ick ben geboren in het quaed,
Quaed dat ick noch niet naer en laet,
Hoe wel het mijn gemoed verstaet,
Maer dat van quaed tot erger slaet,
(5) Daer vleesch en wereld nae mij staet,
Met haer betreckelick gelaet,
En daer de Duyvel om mij gaet
Tot alle mogelicke schaed.
In desen kommerlicken staet
(10) En ben ick doch niet buyten raed,
Daer komt mij eene hulp te baet
Daer ick mij eenigh op verlaet,
Myn Rechter is mijn Advocaet.
Ib. eod.
[CH1654:086]
Trijn was eerst niew gehouwt,
En speelde met haer sacht vell,
Als waer se niet getrouwt.
En seght ghij wat, sij lacht wel.
(5) Ick segg niet, maer ick saght wel,
Tryn magh niet, maer sij magh ’t wel.
Hofwyck 16. Nou.
[CH1654:087]
(VAN AEL)
Daer gaet uw’ maeghd, zeij Christiaen,
En sagh ons’ Ael den hoeck om gaen:
’Khoop, seid ick, datter niet mis-seidt is,
Ick weet altoos dat het mijn’ meid is.
Ib. eod.
[CH1654:088]
(DEUGHT TE LAET)
Ghij soudt wat spaeren, seid ick, Ian:
Ey lieve, seid hij, beidt wat.
Myn bors is le’gher als mijn’ kan,
Hoe meent ghy dat ick spaeren kan,
(5) Want die wat spaert die heit wat.
Ib. eod.
[CH1654:089]
Ter kercken hoorenw’ ons gebreken;
Maer waght u daermen ’tvonnis veldt:
Een Pharrer magh geweldigh preken,
Maer Heeren spreken met geweld.
Ib. eod.
[CH1654:090]
(SCHEPENDOM)
Van waer ’twoord, Schepen, komt weet niemand uyt te leggen.
Magh icker wat toe seggen,
Naer mijn slecht recht gevoel
Is d’ Admiraliteit de rechte Schepen-stoel.
Ib. eod.
[CH1654:091]
Pier haet de Cruijssen inde Kerck;
Sij moeten uyt de glasen,
Van Muer, van Orgel, en van Serck:
Ick houd ’t voor viesevasen:
(5) Want Cruijssen berght hy toch tot sijnent vranck en vrij,
En rekents’ in syn’ Bors voor geen’ afgoderij.
Ib. eod.
[CH1654:092]
(AEN EEN SLECHTEN PREDICKER)
Ian staet en rammelt op den Stoel,
En houdt sich voor een predick-baesje,
En maeckt niet als een holl gewoel:
Ian, heet ghij dat een’ predicatie?
(5) Mij dunckt ghij zijt een predick haesje.
Ib. eod.
[CH1654:093]
(IAN OP STOEL)
Ian was een Advocaet, en, met een’ B, wind-breker;
Nu is ’t een Predicant, en met een’ P, wind-preker.
Ib. eod.
[CH1654:094]
(IANS BEDENCKEN)
Claes houdt syn afkomst wel bewesen,
Mits dat sijn’ opkomst zij gepresen:
Sijn inkomst weet hij selver best,
Hij laet een yeder in syn wesen,
(5) Soo maer mijn uytkomst goed magh wesen,
Wat vraegh ick, seght hij, nae de rest?
Hofwyck 17. Nou.
[CH1654:095]
Ian geeft Collatje weeck voor weeck:
Gewint hij dat van syn gepreeck?
Iae, sulcken sopp kan hij ’r op maken:
’T Kerck-patronaetschap magh hem raken
(5) All wied’er aen geraken kan;
Ian heeft ’er de Collatie van.
Ib. eod.
[CH1654:096]
(NIEUW INKOMEN)
Een Paepje sat en soop
Met negen van syn’ boeren,
Daer quam een and’ren hoop,
Die sloeghse platt als loeren:
(5) Sij kregen stoot en dreigen toe,
Elck most syn deeltje dragen,
De Paep en hadd geen klagen,
De Thiende quam hem eigen toe.
Doch seid hij evenwel, ’twas wat meer dan hij miende.
(10) Was ’twat niews, domine? dat heet novale thiende.
Ib. eod.
[CH1654:097]
EEN ARM DORP
De Pastoor die m’ons geeft
Magh hier dien naem wel voeren,
Omdat hij pas ’toor heeft
Van thien twaelf kaele Boeren.
Ib. eod.
[CH1654:098]
(GEKRUYSTE WOONINGH)
Een’ Wooning die voll Cruijssen is,
Hoe komt die aen quaed Suijvel?
Die ’t Suijvel daer bederft, gewiss
Dat is een Geusen Duijvel.
Ib. eod.
[CH1654:099]
Kees liep met Elsjen inden elst,
En soendes’ als een Mossje:
Sijn moertje vraegden op haer felst,
Wat doeje voor je kossje?
(5) Siet, moertje, seid’ hij, hoe ick sweet,
Ick will wel hebbe datje ’t weet,
Ick werck in ’t Elsen bossje.
Ib. eod.
[CH1654:100]
Ick sprack een’ Duytscher van de Pest.
Die noemden hij mij staegh die Best:
Die Beest! docht ick; de booste plagen,
Zyn dat de beste van ons’ daghen?
(5) Mich dunckt der Herr redt zu motest.
Ib. eod.
[CH1654:101]
(VAN IORDENS LIEVE HUYSVROUW)
Mij dunckt ghij tracht met reden, Iorden,
Pestmeester vande Stadt te worden;
Ghij hebtse lang in huijs gehadt
En geen’ besmetting af gevatt;
(5) ’Kmeen van uw wijf in Oost en Westen
De vinnigste van alle pesten.
Ib. eod.
[CH1654:102]
(DIRCK TEGEN DE PEST)
Loef soeckt de Pest t’ ontgaen met drincken;
Want alle vocht blust alle vier.
En, seght hij, ’kben soo boos op dat verslindend dier,
Kost ick, ick soud het in een’ lepel nats verdrincken.
Ib. eod.
[CH1654:103]
CLAES OP WRAECK UYT
Neel weerden haer met klauw en tand
En beet Claes op sijn hand: dat heeft hij niet vergeten;
’Kweet dat hij ’t wreecken sal, en dat van goeder hand,
Hy isser op gebeten.
Ib. eod.
[CH1654:104]
(KEES IN ’T ONTSAGH)
Kees stond en roemde voorde Mast,
Wat pass ick op myn wijf haer baeren en haer bassen!
Ick seide, ’kweet niet, Kees, of ghijder wel op past,
Maer ’ksieder u op passen,
(5) Als vreesde ghij sy moght u byten als sij bast.
Ib. eod.
[CH1654:105]
(AEN IAN)
Uw wijf baert als een duijvel, Ian;
Is ’twonder dat sij baeren kan,
Daer sij soo lang gebaert hadd
Eers’ haer met u gepaert hadd?
Ib. eod.
[CH1654:106]
(OUDE IONCKER IAN)
Trijn wouw met kracht een Ionckh.r trouwen.
Soo nam sij Ionckh.r Ian den Ouwen:
Nu seght sij, ’tis een Ionckh.r maer
Sij wensten Ian een Ionck heer waer.
Ib. eod.
[CH1654:107]
(ERVAEREN TEUN)
Teun heeft eens aen een wijf geweest:
Nu derft hij niet ver-trouwen:
Het schijnt hij van gevoelen vreest,
Hij derft geen wijf vertrouwen.
Ib. eod.
[CH1654:108]
(HOUWEN EN HOUWEN TWEE)
De Peerden kosten veel van weij
En meer op stall te houwen:
Soo klaeghde Ioris; en ick seij,
’Khadd liever een klein Bosch als een groot peerd te houwen.
Ib. eod.
[CH1654:109]
Ian sey, de Mey-maend komt, wij sullen inde wey gaen:
Syn’ kind’ren waeren blij, en dochten daer valt melck,
En spoelden elck sijn kelck:
Maer t’huijs gaf hijse weij, dat hiet hij inde weij gaen.
Ib. eod.
[CH1654:110]
(WEITSIGHEIT)
Het woordeken van weidsch, komt dat niet vande weiden,
Daer sich moij’ meissjens met moy’ knechjes gaen vermeiden?
My dunckt jae; en my dunckt, naer u de kapp staet, Griet,
In ’tkomen uyt de weij, dat ghy’r all weidsch uijt siet.
Ib. eod.
[CH1654:111]
(LEEPE CLAES)
Hoe sietgh’er sus uijt, sey mij Claes,
Ghij zyt niet wel, ’ksiet aen uw’ oogen:
Ick sie daer wel uijt, seid ick, Baes,
Maer d’uwe twee, die noijt en droogen,
(5) Naer ick het aen ’tfatsoen besluijt,
Goe Claes, ghij siet daer niet wel uijt.
Ib. eod.
[CH1654:112]
(FOP VOLDAEN)
Fop hadd gevallen in blaeuw’ oogen:
Die hadden op hem sulck vermogen,
Dat hij d’er Maey om heeft getrouwt;
Daer werdt hij somtyds af getouwt.
(5) Nu ’s Fop versaedt, en ick bedrogen,
Soo hij niet meer als oijt van twee blaeuw’ oogen houdt.
Ib. eod.
[CH1654:113]
(DEN AENHOUDER)
Den aenhouder verwint, sey Jan de Bruydegom:
Drij dagen nae sijn trouwen
Begost hij aen te houwen.
’Twijf houdt hem voor een’ Tromm
(5) En slaet hem blauw en kromm
Dat hijd’er bij blijft leggen:
Den aenhouder verliest, heeft hij nu leeren seggen.
Ib. eod.
[CH1654:114]
(SLECHT ONSCHULT)
Daer is een veldheer, naer mijn’ sinn,
In groote schand vervallen.
Hy seght, ’ten viel hem niet eens in;
Dan dat seght niet met allen:
(5) ’Ten viel hem niet eens in, ’tis waer;
Want als ’them ingevallen waer
Hij waer niet ingevallen.
Ib. eod.
[CH1654:115]
Hoe hebben Predicanten vrouwen?
Riep paepsche Neel; ’ksey ja se trouwen,
Verstaet ghij ’t, Neel, ’ksegg ja, sy trouwen.
Wat woudt ghij se doen doen, als Papen, hoeren houwen?
Ib. eod.
[CH1654:116]
HAEGSCHE MEVROUWEN
Wat zijnder vrouwen inden Haegh!
’Ken kanse niet onthouwen.
En ’tgoedje groeyt noch alle daegh,
Ick hoev’er geen’ te trouwen:
(5) Want, daer ick mij schier af verzaegh,
’Tzyn alltemael men vrouwen.
eod.
[CH1654:117]
Wat soeckt ghij sonder end u selven te verhoogen?
Ian, God siet nederwaerts; ghij raeckt hem uijt der oogen.
18. Nou.
[CH1654:118]
(LOOSE WEWENAER)
Claes hadd vijf kinderen, en vrydd’ een’ tweede vrouw,
Die ’r niet af hooren wouw;
Staegh leys’ hem voor syn neus die jonghe vijf gesellen,
Staegh hiel hem Claes soo slecht of hij geen vijf kost tellen.
eod.
[CH1654:119]
Men vraeghde, wat ’s de langste dach?
Myn Boer, die niet gewacht heeft,
Dat ick mijn’ Almanach door sagh,
Zeij, Landheer spaert uw’ moeijt, dats die den kortsten nacht heeft.
eod.
[CH1654:120]
Hoe qualick schickt de Minn
Dien Bruygom bij die Bruyd!
Sy heeft ’er goe sinn in,
Hij heefter goe sinn uyt.
eod.
[CH1654:121]
Kees, zey’ck, zijt ghij sonder schaemte?
Gh’ hebt een peerd als een geraemte,
En ghij laedt het sonder end:
Niet met allen, zeij de vent,
(5) Kost ick by malkander schrapen
All de Deughd van all de papen,
’Ksouwse noch wel laden toe
En mijn’ meer en wierd niet moe.
19. Nou.
[CH1654:122]
(MATH. 19.4)
Saligh is der kind’ren lott:
Iongh gestorven, vroegh by God.
19. Nou.
[CH1654:123]
(CLAESENS GOEDE WENSCH)
Claes wordt geslagen van syn’ Claer,
En weet haer backhuijs niet te snoeren:
Daer tegen wenscht hij niet, goe vaer,
Dan dats’ in ’tgoud beslagen waer,
(5) Daer sij noch hand noch mond kost roeren.
eod.
[CH1654:124]
(VOORSLAGH)
Neel sey s’ haer eens beslapen most
Eer dat sij Pieter gunnen kost
Een vrolick heitjen daer syn’ sinnetjens op liepen.
Neel, zeide hij, zijt ghij soo nae ree?
(5) Vier ooghen sien wat weer als twee,
Wat seghj’, of wijder eens malkand’ren op besliepen.
eod.
[CH1654:125]
Siet ghij dien proncker met syn’ goude keting om?
Hij draeghter alle daegh een’ andere. waerom?
Hy hoefter alle daegh een and’re, sou m’ hem houwen.
Gemeene gecken kan m’ in eene wel betrouwen.
eod.
[CH1654:126]
Ick hoorden een’ student in Rechten kluchtigh seggen
Van een moij meisje blond,
Dat in syn’ oogen stond,
Dat ’s een braef Pultrum om syn Corpus op te leggen.
eod.
[CH1654:127]
(VOOR DE MANCKE)
Een kreupel Soldaet
Moet staen daer hij staet;
Dat kanmen maer hopen
Van die konnen loopen.
19. Nou.
[CH1654:128]
Ick vraeghd’ onnooselick een zeeman voor TerHeide,
Wanneer is Garnaet best en Crabb en kleine viss?
De zeeman loegh mij uyt, gaf mij bescheid, en zeide,
Als ’er geen groote visch meer te bekomen is.
eod.
[CH1654:129]
Is s’ uijt de Boere-miss? riep een moy Papen-nichtje;
Ia, sprack een Boerewichtje,
Haest u wat, soete kind,
De Hoeremiss begint.
20. Nou.
[CH1654:130]
(TRUY TEGEN TEUN)
Truij heeft een vrolick hert en wouw wel niet als smeeren;
Teun heeft een schrepel hert en wouw wel niet verteeren,
En Truyens meeste vreughd is Teunens meeste smert.
Dat ’s wel hert tegen hert.
eod.
[CH1654:131]
Een schipper wierd sijn schip beslagen in Bretagnen,
En ’tkoste veel Castagnen,
Veel suycker en veel most,
Eer hij ’t ontpleiten kost.
(5) In ’tscheiden vande reede,
Wel, zeid hij, dit ’s geen rede;
’Kberoep mij op mijn moer,
Die schreef het op haer vloer
En heeft mij menighmael geseght, soo ’t quam soo ’tvoer.
eod.
[CH1654:132]
(VOOR EEN MANCKEN DEUGHNIET)
Wat seght ghij van dien kreup’len mann,
Is dat de grootste lichtmis, Ian,
Die over voeten gaen kan?
’Tis all schier dat hij staen kan.
eod.
[CH1654:133]
Ian luystert nae syn’ eighen’ Woorden:
Als ijeder hem soo geeren hoorden,
Als hij syn selven inde Kerck,
Wy raeckten noyt ten einde werck.
eod.
[CH1654:134]
Daer riep een vent, Brand, Brand:
Ick vraegden, aen wat kant
En wiens huijs het moght gellen?
Hij riep all, Brand, gesellen,
(5) En ick all weder, waer?
Ick weet niet, seid’ hij: maer
’Kwouw yemand vier wouw maken,
Soo dat ick moght geraken
Daer ick mij warmen sou,
(10) Want siet ick sterf van kou.
eod.
[CH1654:135]
Ick ben soo goed als ghij,
Is ’teerst’ en ’tleste woord van vrouwen als sy kijven.
’Twas gist’ren Griet haer eerst’, en ’tmost het leste blijven:
Maer, ’tis niet waer, sey Fij,
(5) De beste van twee wijven
Ten minsten nu niet, Griet,
Want, dat ghy ’t wel verstaet, ghij zyt quaed en ick niet.
21. Nou.
[CH1654:136]
Van twee Gesusterkens was Bettje jongst geboren,
En wierd ten houwelick voor d’andere versocht.
De moeder wou niet hooren,
Wat datm’ haer seggen moght:
(5) De voortrouw, seyse, docht h’er,
Quam toe de oudste dochter:
Waerom, Mameer, sey Bett,
De jonghste kinderen leit m’ emmers eerst te bedd.
eod.
[CH1654:137]
Daer liep een niewtje door de stadt,
Dat Ian bij Neel geslapen hadd.
Neel schutten ’t op haer wapen,
En sloegh het inden wind,
(5) Want, seij s’, hadd Ian geslapen,
Soo waer ick niet met kind.
eod.
[CH1654:138]
(VAL OP VAL)
Truij heeft een speel-kindje gekregen:
Nu isser noch een onderwegen.
Wel seght het Spreeckwoord en met reen,
Een ongeluck komt niet alleen.
eod.
[CH1654:139]
Dirck wierde Geus geschouwt om datter niet een kruijs
Noch in sijn huijs en stond, noch voor, noch op sijn huijs:
Maer, seid’ hij, Domine, gaet dat oock all te deghen?
Ick sie ghij stelt het Cruijs in Hagel, Sneew en Regen;
(5) Ick vier ’t veel heiliger, soo gh’ op mijn wijfje lett,
Ick hebb het Cruys in huijs, en meestendeel in ’tbedd.
Hofw. eod.
[CH1654:140]
Claes is schier zeventigh, en trouwt met een moy dier
Van een en twintigh schier:
Wat hebben spotters daer haer’ tanden mé te stoken?
Dorr hout en is niet quaed om jongh vleesch by te koken.
Ib. eod.
[CH1654:141]
Ian, inde wandling, Hans den Langen,
Verweet syn’ Buerman kleine Claes,
Hy was niet hooger als een Caes.
Claes was voor dat gat niet te vangen,
(5) En wist het hem soo weer te langen,
U moer is wel bekent in stadt,
Ick hebb maer eenen vaer gehadt.
Ib. eod.
[CH1654:142]
Wat hebt ghij mij te jonck’ren, Geck,
Sey d’eene Beest aen d’ander’:
Den andre zeij, dat ’s geen gebreck,
All gunnen wij ’t malkander.
(5) ’Tis toch de mode, dat ghij ’tweet,
Datm’ alle Gecken jonckers heet.
Ib. eod.
[CH1654:143]
Hoe veel die Henn, fyn mann, hoord’ ick een’ Landsknecht vragen
Een huijsmann die syn wijf ter merckt bracht op syn’ wagen:
De Boer syn’ antwoord was genuchelick: Hy zeij,
Die Henn is mij niet veil, maer wel haer naeste Eij.
Ib. eod.
[CH1654:144]
Dirck sagh van sijn’ twee Broers een’ tot de Galgh verwesen,
Een uyt de Leidsche Kaegh verdroncken inde Meer:
En sprack verheughelyck, dit ’s een goed Broer-jaer; Heer,
Of ’tnaeste jaer soo goed een Suster-jaer wou wesen!
Ib. eod.
[CH1654:145]
Een hoogh-geboren vorst verweet een’ ongeboren,
Hy waer geen vorst geweest hadmen ’t hem niet geschoren:
De Bischopp stond het toe, en, was hij vorst gemaeckt,
Hij wass’er door den wegh van eeren aen geraeckt,
(5) En om syn’ deughd geVorst, daer aen kost geen gebreck zijn,
Maer een geboren Vorst kost wel een groote geck zijn.
Ib. 22. Nou.
[CH1654:146]
(NEELS VOORSICHTIGHEIT)
Grijp ick u somtijds by der hand,
Ghy schrickt, als waer de mijn’ in brand
En d’uw’ als zwavel aen te steken:
Ghij wilt wel lacchen, schynt, en spreken,
(5) Maer met geen’ fommelingh daer bij:
Neel, wien mistrouwt ghij, u of mij?
Wat meent ghy dat hier Neel op zeide?
Houdt uw hand t’huijs, ’kmistrouw ons beide.
Hofwijck 22. Nou.
[CH1654:147]
Een Boer sprack, Thien geboden,
Gemanne, ’tis wat grof:
Daer wasser ien eboden,
En ’tliep’er slordigh of.
(5) Gedenck je niet van Adam,
En hoe hy an sen scha quam,
Hy wist gien raed om ien,
Hoe klaere wy ’t met thien?
Ib. eod.
[CH1654:148]
Wie hadt ghij ’tliefste, Trijn, van all de seven Mans
Die bij u zyn versleten,
Pier, seid ick, Barent, Claes, Dirck, Iacob, Hein, of Hans,
Of is ’t u schier vergeten?
(5) Vergeten? sey sij, neen; ’s hadd s’ all’ seer wel besint,
Maer staegh de levende meer als de doo’ bemint.
Ib. eod.
[CH1654:149]
Claes, denckt ghij altoos quaed, en kan ick noijt ontgaen
Uws herten argewaen?
Gedenckt aen ’tnegenste van ’s Heeren thien geboden,
Daer werdt het u verboden:
(5) Want weet ghij wat het is,
’T is binnen u van mij een valsch getuijgheniss.
Ib. eod.
[CH1654:150]
(PIER EEN-OOR)
Pier heeft syn rechter oor lest aen de kaeck gelaten:
Men magh hem dan voortaen wel wat boetveerdighs praten;
,T en gaet hem nu niet meer, den Guijt,
Het een oor in en ’t ander uijt.
Ib. eod.
[CH1654:151]
Dien uijl, die stadigh vloeckt by Hemel of by Hell,
Geloov ick niets te wel;
Hy schynt het oock te mercken,
En daerom alle dingh by eede te verstercken.
Ib. eod.
[CH1654:152]
DROOM, VANDEN 24. NOV. 1654. AEN EEN OUD TROUW-
SUCHTIGH VRIJER
Ick sagh een’ ouden Haen, die mij wel heugen magh,
(Ick droom; ick sagh het niet; ick droomde dat ick ’tsagh)
Ick sagh een’ jonghe Henn, die ’ck niet en kan vergeten,
Die t’samen ongemoeyt de straet langs liepen eten,
(5) En waeren, soo mij docht, niet all te noo by een.
Ick sagh, de Meester quam en bond se been aen been.
Gekoppelt aten s’ oock, maer ’tscheen het viel haer lastigh;
Den Haen wierd moeyelick, het Hennetje wierd quastigh,
De halve vreughd was uyt; men trock Oost tegen West,
(10) Dan wou den Haen op straet, dan wou de Henn op ’tnest,
Elck was syn’ Vrijheid quijt, dat maecktese bey korsel,
Sy wenschten, meen ick wel, haer touwtje beij te morsel,
En elck weer dat hij was. Hoe ’tghing en weet ick niet,
Want ick wierd wacker, en nu waeck ick, als ghij siet,
(15) En, vriend, ick waeck voor u: haest u niet met uw Trouwtje,
Of denckt wel seven mael aen mijn’ Haen en syn touwtje.
Statim a somnio 24. Nou.
[CH1654:153]
Een snapper heeft niet min als tweederley gebreken:
Want die niet swijgen kan heeft geen verstand van spreken.
Hofwijck 28. Nou.
[CH1654:154]
Daer zijn twee gecken inden Haghe
Die ’ck beij belacch, en bei beklaghe.
Maer wien van beide, meent ghij, meest,
Die de Dood wenscht, of diese vreest?
Ib. eod.
[CH1654:155]
Ian sat en huckten op syn’ hielen,
Daer hem drij stroopers overvielen:
Maer, mannen, zeid’ hij, gunt mij tijd,
Soo ghij rechtschapen Carels zijt,
(5) Dat ick mijn broeck eens op magh trecken.
Sij zeiden, Ia: Wel, seyd’ hij, gecken,
Wacht ghij dat daer ghij staet en siet,
Nu doen ick ’t in drij dagen niet.
Ib. eod.
[CH1654:156]
Ieanne en la fleur de son printemps
Prend un mari de soixante ans.
Ieanne va prattiquer en somme
Tout ce que dans la Bible on lit;
(5) Elle despouïlle le viel homme
Et le va coucher dans son lict.
Hofwyck 29. Nou.
[CH1654:157]
Claes wierd gebeden van twee Ioden
(Twas Sabbath, en haer ’twerck verboden)
Hij wild’ haer redden, en wat ras,
Een kalf dat half verdroncken was.
(5) Hy zeij, en antwoorde ter degen,
Hebt gh’ u belett, ick hebb het mijn,
En merghen sal ’t mijn Sabbath zijn,
Dan komt het mij noch min gelegen.
Ib. 29. Nou.
[CH1654:158]
(LANGE NEEL)
Neel is geen knechje, dat’s waerachtigh,
Maer als een knecht soo groot, soo machtigh:
Soo wordt’er dan oock wel geseit,
Neel is geen Meissje, maer een Meid.
Ib. eod.
[CH1654:159]
Ghij hebt seer veel gelesen, Ian,
Maer noch niet all, dat kan niet wesen.
Dan hadt ghij ’tmeest doorlesen, man,
Hadt ghij u selven wel doorlesen.
Ib. eod.
[CH1654:160]
(SCHADE VAN LEDIGHEIT)
Des menschen Hoofd of Hert soeckt altoos wat te maelen,
En daer moet stoff toe zijn, all souw mens’er toe haelen.
’Tvermaelt sich anders en ’tverslytt sich als den Steen
Die maelt als waerd’er Coorn, en daer en is’es geen.
Ib. eod.
[CH1654:161]
Quelt u, Claes, dat een mann die u veel quellings gaf,
Ter kercken is gebracht in een gemarmert Graf?
Laet ick uw’ botheid schaven,
’Kweet daer wat anders af:
(5) ’Kwensch all’ uw’ vijanden en all’ de myn’ als Graven,
Of Coninghen begraven.
Ib. eod.
[CH1654:162]
Waerom will ijeder een aen ’troer,
En op het Kussen met het wapen?
Dat ’s goed te weten, seyd’ een Boer,
Daer zijn geen’ gecken toe geschapen,
(5) En elck soeckt die getuijgheniss
Dat hij geen Geck geschapen is.
Ib. eod.
[CH1654:163]
Den Adel, wel verdient, is hooghelick te loven,
Maer, hoe men ’t noemen will, het is een menschen gunst.
Geleertheit, wel beploeght, komt evenwel van boven,
En, of de mensche sweet, den Hemel schenckt de kunst.
(5) Het scheel bestaet daer in, dat met syn’ Gulde Brieven
Een Koningh op een’ dagh veel dusenden gerieven
En soo veel Boeren eel met een woord maken kan,
Maer all’ de Coninghen, wanneer sy ’t ondernamen,
Van soo veel Boeren stoff met all’ haer’ krachten t’samen,
(10) In dusend daghen tyds niet een’ geleerden Mann.
1. Dec.
[CH1654:164]
Beduydt grijs haer bekommering,
Gelyck’er meest af werdt gesproken,
Renier, soo is ’t een seker dingh,
Ghij hebt uw hoofd niet veel gebroken.
(5) Maer nu en zijt ghij noch niet wijs
Waerom uw backhuijs is soo grijs;
Nochtans siet ’tis de selve reden:
All’ uwe sorgen en gebeden
Zijn door uw’ leck’ren mond op kost en dranck belendt;
(10) Van die bekommering is ’t soo grijs daer ontrent.
eod.
[CH1654:165]
(GOEMANSCHAP)
Khebb veel’ quae’ saecken aen goe’ mannen sien verblijven,
Maer noijt geen’ aen goe’ wijven.
2. Dec.
[CH1654:166]
(GOEMANSCHAP)
’Ksey dat mijns Buermans saeck gestelt was aen Goe mannen,
En daer med’ allen twist eens voor all uytgebannen:
Goe mannen, riep Marij, daer toe soo segg ick neen,
Want Ian, mijn grimmer, is van die goe mannen een.
2. Dec.
[CH1654:167]
(KREUPELE LOUW)
Louw was syn been aen stucken;
Soo liep hij op twee krucken
Van d’een in d’ander kroegh.
My docht het was wat vroegh.
(5) Ick vraeghde lichte Louwtje
Hoe dat syn wijf verdroegh?
Ho, seid hij, vriend, en loegh,
Ick vraegh ’t niet aen mijn vrouwtje,
Tgaet op een andren boegh,
(10) ’Kdoe’t op mijn eighen houtje.
eod.
[CH1654:168]
(EEN GEHANGEN DIEF)
’Twas seker een gerechtigh Heer,
Die mij dit sterven heeft bevolen:
Hebb ick van boven neer gestolen,
Hier hang ick oock van boven neer.
3. Dec.
[CH1654:169]
En suitte des commandemens
Que dans Spa vous me fistes,
Voyci tout mon voyage en rime; mais je ments,
Ce n’en sont que les gistes.
4. Dec.
[CH1654:170]
(DONO LICORI. GUARINO)
Licoris gaf een’ Roos
Aen ’tknechje dat sy koos,
En kreegh’er sulcken bloos af,
’Tstond of een’ Roos een’ Roos gaf.
5. Dec.
[CH1654:171]
Op ’thoeckje vande Merckt staet Galgh op Galgh verheven,
En Ian is d’eer gegeven
Van d’aller opperste te cieren met syn’ hals:
’T geluckt hem wel in als:
(5) Eens was hij baes in ’trooven
En nu op dese plaets
Weer hoven all’ sijn’ maets;
Ian heeft syn lot te loven,
Hy is het hoeckje boven.
6. Dec.
[CH1654:172]
Claes klaeght, hij is soo moe van ondeughd en van sonden,
Hy wenscht sich aen een’ kant
Daer gheen’ en wierd gevonden.
Iae, Claes, maer in dat land
(5) En waeren dan geen’ menschen
Maer Engelen te wenschen,
En, soudt’er voorts wel gaen,
Soo blyft’er ghij van daen.
eod.
[CH1654:173]
(IAN BIJSTER ’SWEEGHS)
Een Heer wees Ian een’ Wegh;
Die leiden hem in plassen,
In modder en morassen.
Wel, zeid’ hij, wel ick segh,
(5) Men magh’er wel af preken
Van wat de Heeren spreken;
Hier sitt ick vast en kijck
Ten ooren toe in ’tslijck,
En moet ick noch all prijsen
(10) All wat de Heeren wijsen?
6. Dec.
[CH1654:174]
(VALSCHE ROUW, OPRECHTE SCHRICK)
Trijn hoorde dat haer mann van roovers was besprongen
En doodelyck gequetst: haer ooghjens bey ontsprongen,
(Beij kosten sy die kunst en haddens’ altoos ree)
Sij weende bitterlick, of dé’ all of sy ’t dé’:
(5) Ten lesten wierdt het ernst, en Tryn begost te baeren
Als vrouwen doen die baeren,
Alsoo de tydingh quam, haer mann waer omgebracht:
Want sij verstond, men hadd haer mann weerom gebracht.
7. Dec.
[CH1654:175]
(IAN ONSCHULDIGHT)
’T is waer, ’tgelyckt een’ manslagh:
Maer evenwel den anslagh
Died’er de schouth op heyt
Is alltemael bedurven:
(5) Dus heeft het Ian verkurven;
Hij heefter onlanx een in ’tbosch ter neer geleijt,
Maer ’twas een’ moije meyd,
En s’ en is niet gesturven.
eod.
[CH1654:176]
Ghij zijt soo boos, Andries, en soo geluckigh toe,
Dat ick geen beter blijck van ’t eewigh tweede leven
Als u en weet te geven.
God is gerechtigh, vriend, en ghij verdient syn’ roe’.
(5) Hebt ghys’ hier niet te vreesen,
’Tmoet eens hier namaels wesen.
8. Dec.
[CH1654:177]
Een mall berekenaer van yeder eens geslachte
Beloofde mij het mijn’
Door een’ gerechte lijn
Tot Noahs Arcke toe t’ontcijfferen: Ick lachte
(5) En seid hem, goede vriend, ick bidd u laet dat vrij,
Dan wierden wij te nae verwanten ick en ghij.
8. Dec.
[CH1654:178]
(IAN DE SLOCKER)
’K hebb Ian alleen te gast gebeden,
En hebber meer schae’s by geleden
Als hadd’er drij of vier gebrast:
My dunckt Ian is een dapper gast.
11. Dec.
[CH1654:179]
Een mann hiet Brasser, en hij was ’t:
’T is niet te seggen of syn erven
Meer droef als blij zijn om syn sterven,
Soo naer hadd hij ’t all op gebrast.
eod.
[CH1654:180]
(DIRCK AEN ’T GEEWEN)
Ian heet een wacker mann;
’Khoor dat hy wacker eten
En wacker drincken kan.
Het moet all wacker heeten
(5) Wat hij by nacht of dagh
Of doen of laten magh.
Daer komt hij uijt syn bedd, en doet noch niet als gapen:
Is ’twonder dat hij geewt die wacker heeft geslapen?
eod.
[CH1654:181]
(SIET TOE)
All die wel sterft heeft wel geleeft:
Maer ’tis niet yeder een gegeven
Dat hij ten einde van ’tquaed leven
Noch tyd om wel te sterven heeft.
eod.
[CH1654:182]
(VIERDAGHEN)
Soud’ ick de Heiligh’ daghen vieren,
Seid’ een onnoosel Ambachtsmann,
Dat kan de rijcke by syn’ vieren;
Daer weetmen tmijnent niet eens van.
(5) ’Ken hebb geen geld om Torf te koopen,
’Kweet hout noch Kolen te beloopen,
Hoe kan ick vieren nacht of dagh?
Maer lydtmen dat ick wercken magh,
Soo weet ick raed selfs om te sweeten,
(10) En, wilt ghy dat gheen vieren heeten,
Ten minsten salder wat geschien
Daermed’ ick Torf en hout verdien.
In somma laet de Papen tieren,
’Kmoet wercken of ick kan niet vieren.
12. Dec.
[CH1654:183]
(AEN NEEL)
Neel heeft een paer niew’ schoenen aen,
Met goud en silver draed gelaen,
En daer een niew paer hosen bij
Van Engelsch’ incarnate zij.
(5) Nu zijn de rocken in de weegh;
Men siet het goedje niet te deegh,
En dingen diemen niet en siet,
Wat baet het of mens’ heeft of niet?
Maer, Neel, daer is goed helpen aen:
(10) ’Kwouw op mijn’ handen leeren gaen,
Gelyck de Coorde-springers doen,
En proncken soo met Cous en Schoen.
13. Dec.
[CH1654:184]
(HOUT VOOR YSER)
Kees, waert ghij mijns gelijck ghij soudt mij niet lang dagen,
Ick bracht u lichtelijck ’t Rapiertje voorden dagh:
Nu ghij bequaemer zijt om eicken hout te dragen,
En geen mann van myn’ slagh,
(5) Soo moet ghij noodtelick een mann zijn van mijn’ slagen.
eod.
[CH1654:185]
(NIEWE-SLAGH)
Als Tryn haer eerste mann niet naer syn sinn en kuijsten
All wat hij haer beval, soo sloegh hij haer met vuijsten.
Haer tweede liefste komt met stocken voorden dagh,
Nu heeft sij weer een mann, maer ’tis een ander slagh.
eod.
[CH1654:186]
(WEL GEGIST)
’Ksey gisteren aen Ian, uw wijf kan ’tniet lang herden,
Ghij sult haest vader werden,
En wat sy dragen magh
Komt eer lang voorden dagh;
(5) Soo wy daer pas af spraken
Begon de vrouw te kraken,
En s’ is te middernacht
In ’tkinder-bedd gebracht.
Myn’ gissing is all wel genomen,
(10) Het kind is voor den dagh gekomen.
eod.
[CH1654:187]
(IONGE BETTJE GEWAERSCHOUT)
Wat mooght ghij liggen trouwen, Bett?
Ghij zijt pas sestien jaeren.
Weet gh’ hoe ghy staet te vaeren?
Van ’tkinder bedd in ’tkinderbedd.
eod.
[CH1654:188]
(NEEL TROUW-REE)
Neel, zeid ick, zyt ghij sott, en soecktgh’ allree te paren?
Ghij zijt pas vijftien jaeren.
Wel, zeys’, is vijftien jaeren pas,
Soo paer ick emmers niet te ras.
eod.
[CH1654:189]
(ONSEKER VERWACHT)
Ick hoor de li’en vast praten
Wat mij te wachten staet
Uijt Claesens rijcken staet:
Maer ’tkan my weinigh baten:
(5) Claes sal mij wat nae laten,
Soo hij ’t niet nae en laet.
eod.
[CH1654:190]
(AEN SLECHTE MATHIJS)
Mathijs is een Haeghs kind geboren,
En, werden Schepenen gekoren,
Hy meent men magh hem niet verbij.
Maer, Thijs, daer hoort wat anders bij:
(5) Tot Schepen-stoelen te bekleeden
Hoort wetenschap van recht en reden:
En hoe past u dat onderwind,
Die niet en zijt als een Haeghs kind?
15. Dec.
[CH1654:191]
(YDEL BELOVEN)
Fy maent haer selven staegh, en seyt m’ op alle straten,
U komt noch geld van mij; en staegh en is ’t maer praten,
Daer geen geld op en volght: wat helpt my ’tpraten, Fij?
Altoos komt my mijn geld en noyt en komt het mij.
17. Dec.
[CH1654:192]
(GELD IN DE HAND)
Claes, hoe wy ’t cijfferen, en hoe wij ’t overleggen,
U komt geld inde hand, daer valt geen tegenseggen.
Komt u geld inde hand van selfs? het magh wel zijn;
Ick en benij ’t u niet, mits ’t niet en zij van ’tmijn.
Hofwijck 22. Dec.
[CH1654:193]
NOCH OVER DES HEEREN AVONTMAEL
Wel! dat de sondaer sich bekeer’ en levend blijv’,
Is dat des Heeren wensch in ’tmenschelick bedrijv?
Soo zyn wij buyten sorgh: want wien en soudt niet lusten
In leven en in dood op syn bekeer te rusten?
(5) Iae, Heer, ick ben bekeert, en kom daerop aen ’tmael
Van dijn’ gedachtenis en minnelick onthael.
Is ’t niet bekeers genoegh? Siet, ick verfoey de sonden
Van mijn voorleden tyd, als ingevuijlde wonden
Daer mij de reuck af walght; Ick wenschte s’ongedaen,
(10) Ick wenschte s’ uijt den boeck gevreven daer sij staen,
Ick wenschtes’ in het diepst van aerdrijck of van baeren
Verr van dijn aengesicht wegh en verduijstert waeren:
Is ’t niet bekeers genoegh? Misrekenend gemoed,
’T en is niet halver weegh van daer ghij wesen moet.
(15) ’T berouwt mij van eertijds: wie soud het niet berouwen,
Wie en berouwt geen quaed die ’t weet en kan onthouwen?
Maer is de man bekeert die ’tquaed onthouden heeft,
En seght het hem berouwt, en noch in ’tquade leeft?
En doen ick als ick ded’ en lev’ ick als ick leefde
(20) Doe ’tquaed mij niet en rouwd’ en ick God wederstreefde,
Gewentelt in het boos’ en van de werld verheert,
En heet ick vol berouws, en ben ick wel bekeert?
Is mijn berouw beroem, en mijn’ bekeeringh praten,
En maeck ick staegh mijn werck van seggen en niet laten?
(25) Neen, door des Heeren hulp, ’k en trad niet als ick tree,
’K en lev’ niet als ick leefd’ en doe niet als ick dée,
’K en denck niet als ick dacht, ’k en spreeck niet als sy spraken,
Die met mij haer verbond en Gods geboden braken.
Is ’tnu bekeers genoegh? noch all ten halven maer,
(30) Ten halven. Iae, mijn God, ick weet het, en ’tis waer;
Het vorighe verfoeijt en ernstelick berouwen,
Het jegenwoordighe vol ijever en onthouwen
En is de volle boet van dijn behagen niet:
’T voornemen is de plicht daer dijn’ genad’ op siet:
(35) Het opset hebt ghij lief, het ernstighe verloven
Van overpleegde sond begunstight ghij van boven
Met goeder ouderen barmhertighe versoen,
Als ’tkind belooft, ’ten sal ’t syn leven niet meer doen.
Nu is ’t bekeers genoegh: ’tvoorleden is berouwen,
(40) ’T toekomende verlooft. Maer sal ’tverloven houwen?
Sal ’toude water-werck den ouden gangh niet gaen
In mijnes ouden ganghs verdrietighe weeraen?
Ghij weet het, goede God, en ick en kan maer wenschen,
Want ghy zyt altoos God, en wij zijn altoos menschen:
(45) Maer, die mij ’twenschen gaeft, voltreckt dyn werck, en gunt
Dat ick alleen niet kan, en ghij All-eenigh kunt.
23. Dec.
[CH1654:194]
(SCHIELIJCKE MILTHEIT)
Wat is een gierigh mann?
Die geen goed geven kan
Dan als hij ’t niet kan houwen,
En die ’t soo noode derft
(5) Dat hij selfs als hij sterft
Noch bang is voor ’tberouwen.
Soo gingh ’t met onsen Iaep,
Die met sijn’ lesten gaep
In sijn’ gebueren armen
(10) Eerst gisteren den armen
Met hondert pond bedacht.
Wie hadd dat oijt verwacht,
Dat sulck een bloed der bloeden
Met sulck een’ moed der moeden
(15) Sou tasten in syn deegh?
’T is waer: maer hij was veegh.
24. Dec.
[CH1654:195]
(AEN LICHTE GRIET)
’T en raeckt Ians koude kleeren niet,
Wat hij aen syn licht wijfje siet:
My dunckt hij heeft dat wel.
’Traeckt, niet syn’ koude kleeren, Griet,
(5) Maer ’traeckt uw warme Vell.
25. Dec.
[CH1654:196]
Uw gulsigh swelgen, Pier, gaet boven alle mercken,
En ick drinck pas mijn’ meugh: soo komt de eer u toe;
Want ghij doet als een vercken,
En ick doen als een Koe.
eod.
[CH1654:197]
Kgreep naer Ians wapen-schild, en hadd het geern bekeken:
Maer hij ontrock het mij, en sey soo wat van verrs,
All soet, ghij moght het breken,
Soo niew is ’t en soo vers.
eod.
[CH1654:198]
Tryn houdt niet op van boelen
Om lust met lust te koelen:
Dat is, naer ick het kan verstaen,
Haer vier met solfer uytgedaen.
eod.
[CH1654:199]
Uw dochters zijn all rijp en even op haer best:
Claes, laet ick u wat seggen,
Bestelt all tydelick uw’ hoenderen haer’ nest,
Eer dats’ haer eijers inde netelen gaen leggen.
25. Dec.
[CH1654:200]
Vleesch versch geslagen moet versterven,
Of ’tkost ons menigh taeijen beet.
Soo kan ’t een prediker verkerven
Die dat versterven niet en weet.
(5) Hoor, Domine, ghij pronckt met spoedighe gedachten,
En brenght ons ryp en groen op stoel, en dat is fraeij:
Maer, liet ghy ’tversch geslacht versterven en vernachten,
’Twierd etelicker spijs en mogelick min taeij.
26. Dec.
[CH1654:201]
(GEWEIGERT EN GEWENSCHT)
’Khebb Thomas lang vergeefsch gebeden,
Dat hij toch eens uijt komen wou:
Het schynt het lagh mij op mijn leden
Datmen ’t hem licht beletten sou.
(5) Flus, hoor ick, heeft de Schouth den bloed by ’thoofd genomen,
En wel gelegert uijt de kouw,
Hoe geerne soud hij nu uijt komen!
eod.
[CH1654:202]
(IANS WELVAERT)
Ian is sterck en gesond van lichaem en van leden,
’Tis een welvarend knecht maer onbesuijst en domm.
Hy ment sijn eigen Karr, en smijtse veeltyds om:
Dat ’s wel gevaren, Ian, maer ’tis niet wel gereden.
27. Dec.
[CH1654:203]
(NEELS WAEROM)
Waerom Neel Peerlen draeght dan fyn en dan eens vals,
Beduydt sy met een woord dat waer is; om haer hals.
eod.
[CH1654:204]
Cornelis seght, hij hoopt te varen
Daer voor veel’ honderden van jaeren
Syn’ vrienden heen gevaren zijn,
En wenscht mijn’ kans soo schoon als syn’.
(5) Maer komt hem niet in syn’ gedachten,
Dat daer ter herberghe vernachten
Veel luijden onder ’tselve dack
Gheen herbergh is van groot gemack?
eod.
[CH1654:205]
(DE VROUWEN BAES)
Dat meeste vrouwen Broecken draghen,
Als ’tniet en was in oude dagen,
Daer ben ick niet seer in begaen.
’T quaedst is, sij hebben se meest aen:
(5) En ’tmeest van allen te beklagen,
Men kan ’tniet mercken aen haer gaen.
De mans doen of sij ’t niet en sagen;
Vast duijckt de Sonn all voorde Maen.
28. Dec.
[CH1654:206]
(NEELS OUDE MAN)
Wat heeft Neel voor een mann, een’ steenen of een’ houten?
Want als ick hem te recht besie, den ouden knecht,
Mij dunckt het staet’er slecht,
En slapp en ongesouten;
(5) En Neel, te gast genoodt lang naer het lest gerecht,
Goe vrouw, en heeft’er niet te bet af als kou’ bouten.
29. Dec.
[CH1654:207]
IN EFFIGIEM OLAI WORMIJ
Ecce viri vultum cuius de munere, Lector,
Maxima Naturae munera munus habes.
Tot cimelia complexus, cimelion ipse
Wormius haec inter tanta legendus erat.
29. Dec.
[CH1654:208]
Laet geen niew Prediker sich vleyen met den loop
Van veel’ niewsgierighe toehoorders over hoop.
Niew is een ondiep moij; die soo veel niet en weten
En hebben op de Pruijm het blaeuwe niet doorsien.
(5) ’Ken sagh noyt sondaghs kleed dat in een weeck of thien
Geen werckendaghs en wierd en voor een vodd versleten.
30. Dec.
[CH1654:209]
Ghij weet het inde hand te kijcken, doet ghij, Claesje,
Wie mild of gierigh is, ghij zijt een kunstigh baesje.
En waer aen soudt ghij ’t toch als aende hand sien, bloed?
Men geeft niet met den voet.
eod.
[CH1654:210]
Perrin ayant souffert les plus aspres tourmens
Que debuoit la Nature à ses desbordemens,
La Goutte l’entreprend; et je croij qu’il la gouste;
Car c’est ce qu’il cherit, c’est la derniere goutte.
30. Dec.