Vondel: Bruyloftbed voor Pieter Cornelisz. Hoofd en Helionora Hellemans. Amsterdam, 1627.
Uitgegeven door dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton090890 - Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

Continue
[fol. A1r]

BRUYLOFTBED

Van den E. Heere,

PIETER CORNELISZ. HOOFD,

Drost van Muyden, Baljuw van Goeyland,

En de E. Ioffre.

HELIONORA HELLEMANS,

Den 30 van Slaghtmaend des Iaers 1627.

[Vignet: Indefessus agendo]

T’ AMSTERDAM,
_______________________________

By Willem Iansz Blaeu, inden gulden Sonnewijser,
M D C XXVII.


[fol. A1v: blanco]
[fol. A2r]

Aen den Heer Drost en sijne E. Bruyd.

KLINCKDICHT.*

O Die malkanderen ontmoet met zegekarren,
En houd voor Iuno stal, die u te samen trout;
Son, die uw’ maen bestraelt; Maen, die uw’ Son beschout,
En ’t hemelrijck belooft vermeerdering van Starren:
    (5) O tweelingkroonen, die by beurt ons oogh doet marren,
En blaeckt in ’s hemels kerck, met schitterglans in goud;
Hoofdlichten vry van damp; vergeeft het ons, die stout,
Met roockerige torts, uw’ heldre klaerheyd zarren:
    Alsoo draeght ydel breyn bronwater in de zee:
(10) Alsoo tart Pan Apol, omgolft van blaetend vee:
Soo is gebryselt glas by diamanten kostelijk.
    My moedight, dat geen’ gift van godheên word veracht,
’Tsy datmen haer een lam, of honderd veersen slaght.
Ick offer danckbaerlijck, al rieckt het luttel Drostelijck.

I.V. Vondelen.


[fol. A2v]

INHOUD.

GAnymedes van Iupiter afgesonden, om de Bruylofttafel des Heeren Drossaerds na begroetenis met hemelschen nectar te vereeren, verricht sijnen last: mèt verschijnt’er Venus en Poësij, de welcke na het ophaelen der menighvuldige diensten, waer door de Bruydegom haer verplichte, proef nemen van ’t geen Cupido by sijnen meester in de dichtkunst gevordert heeft, diense laurieren, en Iupijns dischschencker vaert met dese tijding ten hemel.

Personagien.

            GANYMEDES.
            VENUS.
            POESY.
            CUPIDO.
            REY VAN CHARITES.

Continue
[fol. A3r]

BRUYLOFTBED,

Van den E. Heere

PIETER CORNELISZ. HOOFD

Drost van Muyden, Baljuw van Goeyland,

Ende de E. Ioffre.

HELIONORA HELLEMANS.

GANYMEDES.
        DE saligheyd, door al het soet,
        Haer’ burgers dickmael walgen doet;
        En eeuwigh schitterende licht
        Verveelt wel godenaengesicht:
        (5) Dies ’t suur oock hemeltonge smaeckt,
        En duysternis het oogh vermaeckt.
        Der dingen waerde in ’t algemeen
        Bekentmen door verscheydenheên.
        Verscheyde kleuren doen ’t gewis
        (10) Dat Iris kleed veel schoonder is.
        D’een’ verwe steeckt op d’andere af.
        Soo blinckt Iupijns by Plutoos staf;
        Een god by ’t menschelijck geslaght;
        En starregoud in ’s aerdrijcx nacht.
        (15) Dit ondervind ick, onderwolck
        Gedaelt by sterflijck bruyloftsvolck.
        Dees’ lucht mijn’ lafheyd grager maeckt.
        Nu toght het hart naer ’t geen ’t flus wraeckt.
        Het feesttapyt van oppertroon
        (20) By dit behangsel luystert schoon,
        En by dien aengesteken damp
        Bevalt my roockeloose lamp.
[fol. A3v]
        Heylheyligh purper van godin
        En god, by sijde en wormgespin,
        (25) By bruydcieraed en bruygoms glans,
        In ’t praelen heeft al betre kans.
        Maer siet eens, ’t nieugetroude paer,
        Met dees’ van vreughd begote schaer,
        Blijft op ons staeren, en sit stom,
        (30) En yeders oogen kijcken om:
        Best dat ick hun verwondren red.
        ’K ben, dat ghy ’t weet, van Dardans bed
        Gesproten, ’s Troischen konings soon,
        Hofschencker van den god der goôn;
        (35) Die sijner straelen majesteyt
        En glori op mijn aenschijn spreyt;
        Wanneer ick in sijne hooge sael,
        In loutre diamante schael,
        Met kruyck uyt vierigen robijn
        (40) Gedraeyt, hem toeschenck godenwijn.
        Dees, soo ick voor sijn’ tafel schonck
        Het vocht, dat in de koppen sprongk,
        Sprack, door ’t wel toeven wel gesint;
        Dischschencker hoor: ga heen geswint,
        (45) Beklim mijn fieren arends rugh;
        Die draeghe u met sijn’ pennen vlugh,
        Gelaên met soeten nectardranck,
        Ter stedewaert, daer Hymens klanck
        Styght naer verheve Noorderas;
        (50) Daer Tethis, met een’ blaeuwen plas,
        Den vromen Hollander bespoelt,
        En ’t vrolijck bruylofthuys krioelt.
        Vereer met onsen frisschen most
        Het tafelbedde van den Drost;
        (55) Tot loon dat dick’ sijn gulden mond
        Lofsangen uyt de laeghte sond
        Ten starrenwaert; alwaer sijn naem
        Is uytgeblasen door de faem.
[fol. A4r]
        Nau had hy uyt, of Ganymeed
        (60) Het kromgebeckte dier beschreed.
        Een’ kruyck ick aen mijn’ gordel hang:
        Wan koning Henrick uyt den drang
        Der halve goden naer my spoeyt;
        Terwijl de vogel, eer hy roeyt,
        (65) Sijn’ vleugels veerdigh maeckt en reckt.
        Soon, seyd hy, soon, wiens reyse streckt
        Naer den beroemden Batavier,
        Die sijn onsterffelijck pappier
        Met myne onsterffelijcke daên
        (70) Soo trots en loflijck heeft belaên,
        Dat eer mijn pronckbeeld te Parijs
        Gedye het kanckrigh roest tot spijs,
        Eer nyds en tyds vermetelheyd
        My lever der vergetelheyd:
        (75) Dat eer die groote koningsstad
        My sal vergeten, als het blad
        ’T welck hy mijne eer bevolen laet;
        Hoe bits oock Phlippes Henrick haet.
        Ghy sult hem groeten duysendmael,
        (80) Wiens deftigh koningklijck verhael
        Den Amstel geeft geen’ mindren moed,
        Als Roomsche * ridder aen den vloed,            * Tacitus.
        Die door de sevenberghsche stad
        Gaet bruysen, op sijne oudheyd prat.
        (85) Vermaen den Landvooghd van het Goy
        Dat hy ten vollen ’t werck voltoy,
        En ’t lijck te sint Denis bewaert,
        D’ontbonde siel haere hemelvaert
        Met stacy vier: verbaest hem dit;
        (90) Segh, hoe ick neffens Hercles sit,
        En munt door heylge bloemen uyt,
        Als dees met leeu en slangenhuyd.
        Segh, hoe d’in bloed gedoopte siel
        Des helds, die voor de vryheyd viel
[fol. A4v]
        (95) In Hollands hart, door moorders haet,
        Bekoort door goud en glimp van staet,
        Hier aen mijn’ slincke sij’ gevoeght,
        Door mergh van rede my vernoeght.
        Dat dan het Hoofd vol wijsheyds breyn,
        (100) Dat dan de Muyder kasteleyn
        My gun myn toegewesen recht,
        En mijn’ triomf aen d’uytvaert hecht:
        Dies wensch ick, dat de kuysche min
        Hem aen sijn’ blaeckende Drostin
        (105) Door soo veel’ wellusten verbind,
        Als eertijds ’t schutterlijcke kind
        My aen mijn’ koningin verknocht;
        Doen sij van over zee gebrogt,
        Een’ tweede Venus, te Lion,
        (110) Met schoot vol gloeds onthaelde haer’ son.
        ’K wensch hem sijn’ bruyd soo wenschlijck is
        Als my die bloem van Medicis;
        Die roos gehuwt aen lelibloem,
        Toscanens pronck, en Vranckrijcx roem.
        (115) Hy had volseyd, en d’adelaer
        Sich gaf ter vlught, en werd gewaer
        Na’et lange swieren Hymens vlam,
        Die door de glasen t’Amsterdam
        Uytflickerde; doen viel hy vlack,
        (120) En sette sich op ’t bruyloftsdack.
        Ontfang ontfang, heer bruygom, dan
        Iupijns geschenck, dees’ nectarkan.
        Ontfang de boodschap en den groet
        Des grooten Henricx; die sijn’ voet
        (125) Om hoogh set op turkoisen vloer,
        Op eeuwigh blinckend parlemoer.
        Uw landbestier en heerschappy
        Gesegent onder HENRICK sij,
        Die sijnen naem van hem ontleent,
        (130) Daer Navarrois en Vranck om steent,
[fol. B1r]
        En naulijcx blijft van traenen droogh,
        Soo dicwils ’t harte stijght om hoogh,
        En overpeynst dien droeven dagh,
        Die ’s vollecx heyland sneven sagh.
        (135) ’K wensch segening toevloeye u twee,
        Soo Vecht toevloeyt de Zuyderzee;
        Daer in en uyt den mond van ’t Y
        De seylen sweven ’t slot voorby;
        Daer ghy, ten besten van’t gemeen,
        (140) Bewaeckt het drietal uwer steên.
        Maer wat godinnen bly van geest
        Verschijnen hier ter bruyloftfeest?
        Ick sie ’er twee, ick sie ’er dry,
        Cupido, Venus, Poësy,
        (145) En haeren sleep: sy sijn ’t gewis.
        ’K wil luystren wat haer toelegh is.

VENUS. POESY. CUPIDO.
REY VAN CHARITES.
        De Kercken van mijn rijck, de goddelijcke glanssen
        Van offervier, de geur van aessemende kranssen,
        Nocht soete wieroockreuck, dien autaer van sich geeft:
        (150) Geen’ marjoleyne beemd, geen myrtenbosch, dat leeft
        Van pluymgediert, en klinckt van schelle nachtegaelen:
        Nocht rey, nocht dans op pijp, op cyters, en cymbaelen,
        Geen’ vedel, die met boogh gestreken wedergalmt:
        Geen’ jeughdelijcke borst, ontvonckt door minnewalmt:
        (155) Geen aenschijn, afgeset na onbesproke schoonheyd:
        Geen voettapijt, dat uytgespreyt voor mijnen troon leyd:
        Geen’ maeghdekeel, die, wen sy mijnen lofsang singt,
        Den geest al wyd beschaemt, die door het orgel dringt:
        Geen’ minnaerlijcke stem, op smeecken en op vleyen,
        (160) Soo kunstigh afgerecht, dat Caucasus sou schreyen
        Eer hyse ongetroost op ’t harde stuyten liet:
        Nocht geen’ bekoorlijckheên van Cyprus konden niet
        Mijn’ reys verletten na dees’ bruyloftlijcke saelen;
        Om mijnen autaerknecht en kerckpoeet de straelen
[fol. B1v]
        (165) Der godheyd, lang van hem aenbedelijck geviert,
        Te toonen, daer hy in sijn’ staci sit geciert.
        Wat segh ick? sou yet aerdsch myn’ reyse wel verletten?
        Myn hemel, altyd vry van sterffelijcke smetten,
        Myn suyvere elpen stoel, myn hof vermoght dat niet;
        (170) Daer soo veele engelen staen onder myn gebied;
        Die bevende uyt ontsagh, dees’ blonde vlechten snoeren,
        Gesteent in ’t gouden hayr, gestarnt op ’t voorhoofd voeren;
        Daer welfsel wand en vloer van alle kanten speelt
        Met glans en wederschijn van ons gespiegelt beeld.
        (175) ’T is billyck dat ick eer’ den Drostelycken Hymen.
        Myn tempel is vergult met sijn’ vergulde rymen.
        Het heyligh marmor praelt alom met vaers en spreuck,
        En tart der ouden eeu: schoon ofse frons en kreuck
        En rimpels set, en grijst en graeut van silverhayren.
        (180) Minerve bind sich niet aen Griecxsche tael, of jaeren
        En hoogen ouderdom: weshalleven doen ’t my
        Geluste mynen soon, in Duytsche poësij,
        Te sien volleert, ick hem te Muyden ley ter scholen;
        En liet den leerling ’t Hoofd der dichteren bevolen;
        (185) Wien ick milddadigh schonck de schoone Leonoor:
        Dies offerde hy sijn’ vlyt: en zedert nam ick voor
        Dees’ bruylofteer met d’eer myns soons te menighvuldigen,
        En hem, soo hy ’t verdiende, in ’t openbaer te huldigen:
        Waer toe mijn’ speelnoot sich liet troonen van Parnas.
        PO. (190) Ghy bad my niet soo seer als ick selfwilligh was:
        En sou ick niet godin? myn opperste genoegen!
        De * Fransche Thales weet hoe wy te gader voegen:        * Montaigne.
        Hoe Cytherea my ontberende verkout:
        Hoe haer geselschap weer de dichtkunst onderhoud,
        (195) En veel meer stofs verschaft als Zephyrs bloemen spickelen
        Op Hyble en op Hymet. uw hart ick aen kan prickelen,
        Ghy wederom het myn. d’een’ godheyd d’andre kleed.
        Myn oli voed uw’ vlam. soo dat rou onbescheed
        Het heyligh huwlyck scheyd van die, tot elcx verwondering,
        (200) Noodsaeckelijck getrou handreycking bieden onderling.
[fol. B2r]
        Oock presteme de jonst myns voesterkinds, dat elck
        Soetvloeyende verplicht; te weten Hoofd, die melck
        En voedsel uyt dees’ borst van jongs op heeft gesogen,
        En sette u by meer krachts, dan uwer taeye bogen
        (205) Gereckte pesen oyt geveerde pylen deên.
        VE. ’K belyde dat sijn dienst ons nut was in ’t gemeen.
        PO. ’T sy dat, als Sophocles, met overoude laersen
        Hy trad op treurtoonneel, en klaeghelijcke vaersen
        Ten ooren innesond, en raeckte ’s volcx gemoed;
        (210) En mengelde onder een de traenen met het bloed.
        VE. ’T sy dat met bruyloftsang hy volgde bruylofttortsen,
        Of beelden, die den aerd der heete minnekortsen
        Na’et leven druckten uyt, toewyde aen kerckpilaer;
        En wierroockte met rym als priester voor ’t autaer.
        (215) ’T sy dat hy op een’ halm, met harderlycke lieden,
        Holp Dayfeloos en Dorileaes bloed aen ’t sieden.
        Of deed den dageraed beklappen ’t luye Goy.
        Of dreef voor ondier ang de kudden na de koy.
        Of Pan by maeneschyn en schaduwende linden,
        (220) Aen harderinnenrey sijn’ Roosemond deed vinden.
        ’T sy overwinningfeest den sanglust me bekoort.
        Of dat vertooning wenckt princes van segepoort.
        Of op een rijck bancket, by schemering uyt mommen,
        Hy handhaeft jonffrendans, en ’t adelijcke brommen
        (225) Van hoffelycke pracht.    PO. ’t sy dat met heldensang
        Hy hen opklincken dede, all’ die gewetens dwang,
        En felle tyranny van harten vyand waeren;
        Bestuwende den leeu in ’t bruysen van de baeren;
        Wanneer ’t sijn’ vrydom scheen te gelden heel of half;
        (230) Daer quam dan wie ’t oock was, Leycester of Ducdalf.
        Of, tot onsterflycke eer van vaderlands bescharmer,
        Hy goude letters sneed in grafgewyden marmer.
        ’T sy sijn’ gelese spreuck, voor statelijck gebou,
        Des wysen hart bequam als dorren beemd de dou.
        (235) ’T sy dat sijn’ sinlyckheên uytheemsche tael ontkleeden,
        En wisselden Marots uytmuntenste aerdigheden
[fol. B2v]
        In moederspraeck; of met het slaghbeen van yvoir
        Opweckten Vecht en Y om luystren na de Loir.
        VE. Of dat hy Tasso brogt hooghdraevende uyt Italien,
        (240) Of vloeyde uyt Ariost. of jonffers, die ten tralien
        Uytbloncken, groete met de klinckmaet van Petrarch,
        En kroonde een dartel kind tot oppersten monarch.
        PO. Of der poeeten Vorst, wien self Augustus eerde
        Met lofdicht, suyver Duytsch en Neerlandsch spreken leerde.
        (245) Of leende aen Seneca de kiescheyd sijner vijl.
        Of nam uyt Tacitus een’ voeteloosen stijl,
        En kennis van ’t beloop der overoude tyen;
        Vol onrusts vol gewoels door beurtige heerschappyen:
        En sagh sijn’ meesters af den greep van landbestier:
        (250) En sloegh d’oorsaecken ga, die staeten stelt in vier
        En bloed; oock watter dient tot heeling der gebreken:
        Wat Roome sloopte, en wat haer ’t hoofd eerst op deed steken.
        Wat wyse van gebied langduurigst stoelen vest,
        Van treflijcksten, een’ vorst, of ’s volcx gemeenebest.
        VE. (255) ’S helds arbeyd ons verplicht; hy vinde ons eeuwigh danckbaer.
        Maer om in ’s dichters tal sijn’ leereling ontfanckbaer
        Te leveren, seg op wat proeve ghy begeert.
        PO. Geen’ lofsang, dien de schalck van buyten hebb’ geleert;
        Maer die op staenden voet vloey rustig uyt sijne harssen.
        VE. (260) Een kind is ’t, al te swaer en moetmen het niet parssen.
        PO. In loosheyd is ’t een reus, van lichaem is ’t een dwergh.
        Aen ’t groeyen mangelt slechs, het boefken is te ergh.
        VE. Sijne ergheyd min is als men ’t wel van ouds gerekent heeft.
        PO. O wacht u wacht u voor de geen’ die god geteeckent heeft.
        VE. (265) Een koker, pyl, en boogh is al sijn handgebaer.
        PO. ’T weet ruym wel dat het sich voor vier en brand bewaer,
        En andre blaecken doe.    VE. ghy moet hem stof verschaffen,
        Of is het alleleens.    PO. neen seker, daer sijn straffen
        En peenen toe gestelt. hy hoed sich voor den schout.
        VE. (270) Die muylband geen’ poeet.    PO. slechs met een’ toom van goud.
[fol. B3r]
        VE. Der dichtren pen,’t pinceel der schildren alles vrystaet.
        PO. Mijn lierman liert wel soo; doch alsmense in de ly laet
        Is geen’ geslete munt hier gangbaer, noch te Room.
        VE. Men sta maer op die spreuck.    PO. Op een’ Poeetschen droom,
        (275) Die swaerlijck paeyen kan het opgehist gepeupel,
        Den stock des blindemans, de krucken van een’ kreupel?
        VE. Soo is dan Poësy een’ Pallas sonder schild
        En helm; daer dommekracht haer plomp geweer op spilt.
        Heel anders bloncktghe, doen voor laster tongen veyligh
        (280) U Ennius verhief, en schatte uw’ dichters heyligh;
        Doen ’t oude orakel sweefde op faems doorluchte wieck,
        En noemde Euripides den alderwijsten Grieck;
        Doen Alexanders schrijn bewaerde Homerus schriften.
        Van pronckbeeld rep ick niet, of kerck, of keysergiften,
        (285) Of oorlogen gevoert van seven Griecxsche steên.
        ’T vernoege u, dat het maetgedicht der overleên
        Verduurt Aegyptsche naeld, goud koper, stael en yser.
        Elcke eeu de kunst waerdeert na datse is sot of wyser.
        Nu lijd een dichter last; en plompheyd van een’ boer
        (290) Schuylt veyliger op ’t land.    PO. Ghy weet hoe Orpheus voer,
        Mijn edele harpenaer aen Hebrus waterkanten,
        Omcingelt van het spoock der woedende Bacchanten.
        Een brandhout trof hem hier, daer een geworpen key;
        En ’t lieflijck snarenspel, verdruckt door veldgeschrey,
        (295) By niemand had gehoor van die sijn’ maete steurden,
        En na ’s onnooslen dood ’t geplette lichaem scheurden,
        En smeten hoofd en harp in’t midden van den vliet;
        Harp diemen in’t gestarnt noch heerlijck blincken siet.
        ’T alom gesaeyde lijf was aes voor kraey en raeve,
        (300) Soo ’t sanggodinnen niet versaemelden ten graeve;
        Gelijckse seker deên, dat treurigh negental:
        Waerop geduurighlijck des vaders segen val,
        Voor desen laesten dienst bewesen aen mijn’ priester.
        VE. Is alle stof niet vry, wie van ons beyde kiester
[fol. B3v]
        (305) Yet dat ter saecken dient?    PO. geef ghy ’t hem in den mond.
        VE. ’T was best dat niemands keur hem al te nau verbond:
        Poëten draeven noode in voorgeschreve percken.
        Oock is mijn soon van breyn veel wufter als van vlercken,
        Syn geest wil weyen.    PO. ’t word hem willigh toegestaen.
        (310) Verhef hem op den stoel.    VE. ick ben er me belaên.
        De jongen is te speels: hy blyft er licht in steken.
        Wat sal dees’ dartelheyd? waer toe dees’ wulpse treken?
        Geef uw’ meestres gehoor, en set uw’ sinnen schrap.
        PO. Soon, peyns waer datghe staet. men klimt langs desen trap
        (315) Bekranst ten hemelwaert na der poëten stoelen.
        Ghy siet ’t verlangen deser gasten om u woelen.
        Elck een steeckt d’ooren op, en neemt uw’ woorden waer.
        Stort uyt een’ goude beeck; spreeck langsaem, rijp, en klaer.
CUPIDO.
        Op op, gesegent paer, myn’ swaenen sijn geslagen
        (320) In parrele gareel: beklimt den gouden wagen:
            Ick self sal voerman sijn der moederlijcke vracht,
        En verre, uyt het gesicht der sterffelijcke menschen,
        Ten darden hemelkreyts u voeren; daer met wenschen
            ’T beschoren bruyloftbed uw’ trage komst verwacht.

        (325) Van wellust is de tijck door Charites geweven:
        De pluymen sijn gevley: de dekendraden kleven
            Van bloodigheyd en schaemte en yet vrypostighs t’saem;
        Van mondjes de gordyn; die dan om kusjes prachen,
        Dan pruylen, beurt om beurt: tien duysend ooghjes lachen,
            (330) Gemengt met suurheyd, van ’t verhemelt aengenaem.

        Hier kreuckte ’t koningskind de bloem en ’t lelibloeyen
        Der lustgodin; wiens schoot hem hiel in sachte boeyen:
            Hier smaeckte hy lavenis, in ’s levens weeldebron:
        Hier schoot de jager ’t hart, dat eerst sijn hart beseerde:
        (335) Hier was ’t dat d’avondstar ’t geheymst haer’ minnaer leerde;
            Doen ’t heyligh aenschijn hem scheen schoonder als de son.

[fol. B4r]
        De Bruygom hierom lacht: de Bruyd slaet d’oogen neder;
        Dies voelt de Bruyloftfeest verandering van weder.
            Mans heldre sonnestrael, schoonooghde Leonoor,
        (340) Schep moed, ’t en is geen tyd die oogen toe te luycken,
        Die ick ter hemelvaert voor fackels sal gebruycken,
            Om in de bruyne lucht te maecken ’t wagenspoor.

        Ick ben geen Phaëton, in ’t mennen onervaeren:
        Al schort het my aen groey, my mangelen geen’ jaeren:
            (345) Oock sal mijn’ moeder u versellen sy’ aen sy’:
        De Drossaerd over u en over haer geseten,
        Al vloeyende den pad met bruyloftveersen meten,
            En stroyen met den mond een’ lent van poësy.

        Beschittert van den glans en gloor der beyde p’ruycken,
        (350) Sal flucx de geest in ’t breyn van Hoofd op ’t rijcxste ontluycken,
            En strenglen uwen lof met Venus onder een:
        Dan ’t oordeel schrap gestelt, op ’t spits van schrandre sinnen,
        Als ’s rechters breyn op Ide, uw’ schoonheyd’t veld sal winnen,
            En ’tsterflijck worden voor ’t onsterflijck aengebeên.

        (355) Dan belgt sich Cypris niet, dat hy uw’ flickerlichten
        Op tweelingsonnen schat, of kokers myner schichten,
            Of starren, of gesielt en flonckerdiamant:
        Daer sonnestrael in speelt, en blixems eigendommen;
        Om goedheyd en ontsagh te voorschyn te doen kommen,
            (360) Tot kneding van sijn hart, daer ghy de kroon in spant.

        Dan belght sich Cypris niet, schoon of hy sijn’ Drostinne
        Een’ schoone suster noemt van Cyprus koninginne;
            Een’ dochter van Iupijn, gesocht gevryt geviert;
        Een’ die te Muyden komt van over ’t vlack gevaren,
        (365) Om met hem starcke steên en sloten te bewaeren,
            En ’t land te schuymen van geboeft en ongediert.

[fol. B4v]
        Dan belght sich Cypris niet, dat d’Amstelbie de tippen
        En ’t uyterste genaeckt der roodheyd uwer lippen,
            En soeten hemeldou en milden nectar lept;
        (370) En rieckt den ambergeur van ’t overlieflijck hygen,
        En kust den roosenmond, die ’t volck gebied met swijgen,
            Een’ luyte, daer sijn’ luyt een’ hoogren toon uyt schept.

        Die mond dien Goeiland soent, met offer toe te brengen,
        Die ’s rechts gestrengheyd sal met veel’ genade mengen,
            (375) En ’t woord des ondersaets uytvoeren by den heer,
        En gunst en segening verwerven door gebeden,
        En vesten stichten met haere uytgelese seden,
            Wanneerse strecken voor een’ levendige leer.

        Na dat de wolcken sijn verstoven voor mijn’ wielen,
        (380) Hy met den vinger u die suyvre jonffersielen
            Sal toonen, in ’t gestarnt by Goôn geplaetst om hoogh;
        Doen d’allergrootste selfs, verslingert op het minnen,
        Haer salighden, in spijt der pruylende Godinnen:
            Terwijl genaecken wy den moederlijcken boogh.

        (385) De wackere uuren, mijn’ vrou moeders kamenieren
        En deurbewaerderssen, de poorten, die ’er gieren
            Van louter goud, terstont ons sullen open doen.
        Ick sal u setten, met het glippen myner raden,
        Daer ’t bruyloftbedde duyckt in frissche myrtebladen,
            (390) En avondstarrigh licht siet schitteren door ’t groen.

        Hier sultghe salighlijck en heughelijck versaemen,
        En geest en godlijckheên elckanders siel toeaêmen;
            Voltoyende uwe Min gelijck uw minnaers dicht:
        Ick salse al soetelijck aenprickelen met rymen,
        (395) En huwen aen uw spel aldus den hylicxhymen;
            Waer toe my ’s meesters vlyt door leering heeft verplicht.

        Stroopt nu ’t gemoed van sorg voor steden en kasteelen,
        En treckt omhelsen aen, liefkoosery en streelen,
            En kussen, jock en lach, ja Venus gansch en gaêr;
[fol. C1r]
        (400) Die ware door uw’ siel en sinnen, lijf en leden,
        En propp’ gevoelen en verstand met saligheden;
            Bekoorsters dickwils van den grooten donderaer.

        Ach! waerom deckt natuur d’aenlockelijcke naecktheyd
        Der schoonheyd, en ’t gebruyck der opperste volmaecktheyd
            (405) Soo schuw met schemerschaedwe, en sluyerpaers en wit?
        Is ’t niet om’t hart te meer te noopen met verlangen?
        En Mins verbeeldingen meer krachts te doen ontfangen,
            Wanneer haer’ vlamme weyd van ’t een tot ’t ander lit?

        Die selleve natuur schiep daerom de gepeynsen
        (410) Der vrouwen weygerlijck, en gaf haer ’t geestigh veynsen
            En ’t marren in ’t geheymst des boesems met voordacht,
        En winterkou en koelte, en traegheyd tot ontfarmen;
        Om, met een’ heetren toght, gelieven in liefs armen
            Te werpen, tot meer heyls voor ’t menschelyck geslaght.

        (415) Het hart der Bruyd, dus lang tot kilkristal gevrosen,
        Ontlaet nu: ’t aenschijn daeght, en mengelt ryp met roosen:
            En ’t sneeu der blancke borst door gloed aen ’t smelten raeckt:*
        Midts Bruygoms oogen op haer’ staerende oogen micken;
        Die uyt robijnen kop des monds, om niet te sticken
            (420) Van brand, verquicking eyscht, eer hem de dood genaeckt.

        Ghy vraeght, wat voor een dood? de dood der leckernyen,
        Die op een’ oogenblick de tweelingsielen lyen,
            Wanneer ick ’s levens vrucht op haere snackjes ent;
        Een’ vrucht, die waerdigh sy om Venus oegst te cieren,
        (425) Waerin men ommetreck en sweemssel in siet swieren
            Der teeldren; na dat Min hun diep was ingeprent.

        Die vrucht, beloof ick, sal, op ’t hooge slot te Muyden,
        Uw bruyloftsegen sijn; en stieren land en luyden
            Na vaderlijck bericht, wan ’t graf uwe asschen dooft:
[fol. C1v]
        (430) En ’t volck noch lang in rou, na ’et volgen van uw’ doodbaer,
        Sal wysen: dat’s de neef van dien oprechten grootvaêr,
            Het kroost van Leonoor, en ’t rijck gelauwert Hoofd.

        PO. Geen nectar soeter smelt op der vergoden tongen
        Als ’t oor gevalt het lied, soo lieflijck opgesongen.
        (435) Ontfang ontfang, poët, den heyligen laurier,
        En voegh u onder mijne onsterflijcke banier.
        De lofkrans komt u toe. klap nu te gaer uw’ wiecken:
        Tart vry met Neerlandsch dicht het maetgesang der Griecken.
        Uw meester strijck oock prijs, die ymmers alsoo soet
        (440) In Duytsch, als in Latijn u Naso vloeyen doet.
        VE. Soon, reyckme torts en boogh, ghy mooghtse wel ontbeeren,
        Die maghtigh sijt voortaen de luyperds te besweeren
        En tigers met uw’ stem, hoe fel sij sijn en bits.
        Doel na gene harten meer met punt en scharpe flits;
        (445) Geen’ boesems seng met vlam; zeebaeren hoe verbolgen,
        Steenrotsen hoe versteent, uw’ harpe sullen volgen.
        ’K sie luystren na uw’ maet bosch bron en beeck en boom:
        ’K sie luystren na uw’ lier het Y en Amstelstroom.

REY VAN CHARITES.

1.
            Krans, Daphne, krans ’t gekrolde goud,
                (450) O eeuwigh groene blaeren! wijd sijne hayren,
            Wiens keel die soetigheên ontvout,
                Daer fluyt schalmey en snaeren dof by waeren;
            Keel, die met goddelijck geluyd
                En weeldegalm den wellust kruyt
            (455) In sangverbeeldings stoelen;
                Daer door ’t gehoor ’t gevoelen raeckt aen ’t woelen.

[fol. C2r]
2.
            Medusa lichaemen verhard;
                Wie sietse en kanse ontglippen; wie ontslippen
            Die pruyck, daer slang in slang verwart:
                (460) Maer ghy smelt harde klippen, met uw’ lippen.
            Uw’ pylen waeren eer ontsien,
                Nu salmen uwe toonen vlien,
            En soete toverwysen.
                Wie sal daer niet voor ysen, met afgrysen?
3.
            Veel’ Nymphen van uw’ stem alree,
                Doen d’ooren stonden open, sijn bekropen,
            En voelen ’t liefelijcke wee,
                En hebben minnehopen ingesopen.
            Bruydleyder Hymen, sijt verheugd,
                (470) U staet te wachten vreughd op vreughd:
            Ghy sult veel’ bruyden leyen,
                Daer bruyden ’t bedde spreyen en bereyen.

GANYMEDES.
                Met dese tyding, dat aen Min
                Van Myterberghsche koningin
                (475) Is toegestaen de lauwerier,
                Ick wederom na boven swier:
                Daer sullen lachen alle goôn,
                Om dat Cupido, Cypris soon,
                Poeet geheylight, Neerlandsch dicht
                (480) Nu bruycken sal in plaets van schicht,
                En maeckense alle tot sijn’ roof
                Geene uytgesondert, als die doof
                Is van sich selven, of heel ras
                Sijn’ ooren beyde stopt met wasch.
EYNDE.

Continue
[fol. C2v]

Aen de Bruid.

        NU kan ick den sin eerst raepen
        Van het Drostelycke wapen:
        ’T is onfeylbaer, ick geloof’t,
        Dat het ryck gelauwert hoofd
        (5) Van een’ sonnestrael bescheenen,
        Lang gespelt heeft Hoofds vereenen,
        Met schoonooghde Leonoor,
        En wou huwen glans met gloor.
        Schoone Bruyd, neem vry myn dicht waer,
        (10) ’T licht dat om Hoofds breyn onsichtbaer
        Eerst begrepen werd, word nu
        Sichtbaer; weest dan ang noch schuw
        Voor dit u beschoren noodlot;
        Maer omhels het willigh, soo ’t God
        (15) U uyt gunst heeft toegeleyd.
        Hemel wat een’ Majesteyt
        Krijgen nu de Muydersaelen,
        Door Apolloos Sonnestraelen.
        Goyland is het ongewent
        (20) Sulck een’ somer oegst en lent
        Op sijn dartelste te roemen.
        Nieuwe vruchten, nieuwe bloemen
        Aêmt dees’ Flora toe haer lief,
        Sielverstricker, hartendief.
        (25) Elck syn’ weergade om de kroon vleyt.
        Louter geest hier enckle schoonheyd
        Swangert; baertse een’ jongen soon,
        ’T is gewis een tweede Adoon:
        Baertse dochters, ’t sijn Helenen,
        (30) Daer gansch Griecken om sal steenen,
        Soomen om ’t geschaeckte pand
        Wagen moet den staet van ’t land.
        Minne loost hier geen’ pistoolen,
        Mids twee gitten, tweelingkolen
        (35) Koegels sijn, die ’s Bruygoms smart
        Voên, en treffen tot in ’t hart.
        ’T kussen van dien mond is kostlyck.
        ’T lippendrucken is hier Drostlyck,
        En de Drostelycke Min
        (40) Is besteed aen dees’ godin.

EYNDE.

Continue

Tekstkritiek

fol. A2r KLINCKDICHT. er staat: KILNCKDICHT.
vs. 417 door gloed aen ’t smelten raeckt: om wille van het rijm;
              er staat: aen ’t smelten raeckt, door gloed :