Jacobus Rosseau: De booter-markt. ca. 1710.
Uitgegeven door Ilse Philippa.
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton B6732; facsimile bij Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

Continue

[p. 1]

DE

BOOTER-MARKT,

KLUGTSPEL.

Op de ZINSPREUK:

Geen Mensch op aarden doet oyt kwaat,
            Die met fatzoen
            Om winst te doen
Eens na de Booter-Mark toe gaat:

                        Of anders:

Die ’t Werk verlaat om ’t Maandag houwen,
            Hy is de geen,
            Die hem (zo ’k meen)
Het aldergrootste kwaat kan brouwen.

Al meer door den tyd J.R.



[p. 2]

Aan den LEEZER.

DE Nyt wel eer gebelgd, om dat ik iets kwam schryven,
Verhoop ik dat nu in haar Nacht-Spilonk zal blyven,
En daagen myn niet in het wreede Worstel Park;
Ik Zing nu van geen Goôn, maar van de Booter-Mark,
(5) Hoe ’t daar op Maandag gaat, en wat ’er is te vinden;
Dog zo myn Pen zig niet aan alles komt te binden,
Doorlugte Leezer, wie is zo volmaakt in staat,
Dat hy ’t Beschryven zal, en niet iets overslaat:
Ik Zing dan wat ik weet, en hoe ’t al gaat met veelen
(10) Die daar gewoon zyn om den breeden Haan te speelen,
En Teeren moedig tot de alderlaatste duyt,
En moeten dan berooyt van hoofd het Zee-Gat uyt:
Weêr and’ren koomen daar hun vry wat beeter kwyten,
Ze gaan te s’Maandags uyt, en zoeken hun profyten
(15) Met dit of dat, dus heeft de Booter-Mark veel eer,
Die daar tot Koopmanschap zyn Beurzen menig keer
Mag vullen, en zo voort op hunne pligten letten;
Elk doet zyn best om daar zyn winste voort te zetten;
Gelyk op Maandag daar al eenig zyn profyt
(20) Zoekt op de Booter-Mark;
                                            Al meerder door den tyd.    J.R.

Aan de Minnaars van de
BOOTER-MARKT.

MAandag makers, vlugge Bollen,
Kneevels die heel graag eens bollen;
Ha! hier hebje in het kort,
Hoe dat veele raare snaaken,
(5) Hun op Maandag eens vermaken,
Wat ’er al bedreeven wort
Op de Booter-Mark: wat trantjes
Dat men daar van ligte Kwantjes
Ziet gebeuren, dog geen noot,
(10) Wyl den een daar veele schyven
Al te reukeloos laat blyven,
Wint een ander daar zyn Broot;
Het is tot plysier geschreeven,
En daarom ook in ’t ligt gegeeven
(15) Voor de Minnaars van myn Werk;
’k Weet den een die zal het pryzen,
Een aâr weêr van de hand af wyzen,
’t Is de mooy, of slegt, of zwak of sterk,
Of plomp, of lomp, of zoet, of aardig,
(20) Ik had myn Pen daar nu tot vaardig.
                                            Al meerder door den tyd.    J.R.

[p. 3]

Op de BOOTER-MARKT,
KLUGTSPEL. Door J.R.

        DEn Amstel die zo prat mag boogen
        Op Koopmanschappen en gewin
        Der Beurzen, ziet ook voordeel in
        Zyn Markten, waard dat yders oogen
        (5) Die eens bezigtigd, maar voor al
        De Booter-Mark, die eens beschreeven,
        Hoord wat J.R. u zeggen zal;
        Zyn snaakze Pen is weeder vaardig,
        In weêrwil van de zwarte Nyt,
        (10) Die te vergeefs haar tanden slyt
        Op al zyn Digt, hie zal hy aardig,
        In Klugt veroonen al de zwier,
        Der Maandag trantjes vol plyzier.    D. KIENEMANS

Op de BOOTER-MARKT,
KLUGTSPEL. Door J.R.

        BOertig, Zinryk, zoet van Reeden,
        Vloeyend, aardig, wel door kneeden
        Is de Booter Mark, die hier
        J.R. komt op te kweelen;
        Laat vry de Nyt haar hooftrol speelen,
        Het kwest geen Snaaren van zyn Lier.        P.V.L.

Op de BOOTER-MARKT,
KLUGTSPEL. Door J.R.

        VAn Rusting die aan ’t Scheep-Ryk Y
        Bemind wiêr om zyn Boertery,
        Die hy heel aardig wist te Digten,
        Maar te ontydig en te wreet
        (5) Geschooten van Atrop haar schigten,
        Te scharp zyn leevens draade afsneet,
        Toen treurden Neêrlands Helikon,
        Die in zyn tyd blonk als een Zon-
        ne Glants, en praalde in volle kragten,
        (10) Hun roem bezwalkte door zyn dood,
        De Muze storte niet als klagten,
        Over ’t verlies van Febus Loot,
        Maar nu J.R. zyn Ganze Veer
        Versnyd, neemd droefheyt eene keer,
        (15) En juigd vast door zyn overaardig
        Kweelen, want wie eens doorleest
        Vrouw Venus Feest, en niet roep vaardig,
        ô Puyk van Parnas! snaakze Geest,
[p. 4]
        Begeert men meerder koddigheyd
        (20) Van hem, die Al meer door den tyd
        Met Boerteryen ons wil streelen,
        Lees dan JAN VOS zyn droevig Spel,
        ’t Geen hy heel Boertig na kwam speelen,
        Of leest zyn Kermis in de Hel,
        (25) Waar in hy volgt van Rustings Toon,
        Als een schrandere Febus Zoon,
        En mint men POOKS Hans-Zing Zangs reden,
        Zyn Zingend’ Kramer of Krispijn,
        Verheugd ons door zyn koddigheden,
        (30) Lang moet hier zulk een Digter zijn,
        Door hem herleeve twee aan ’t Y,
        RUSTING, en POOK, laat Momus vry,
        Het puyk der Jongelings veragten;
        Hy vaart tot nog toe Boertig* voort,
        (35) En schenkt daar wy het minst op dagten,
        Een Klugt die yder een bekoort;
        Waar ons de Digter toond in ’t kort,
        De Boter Markt, en ’s geen daar word
        Bedreven, van Duyven, en Honden
        (40) Koopers, en op een snaakze trant,
        Bedank hem voor zyn raare vonden,
        Die hy u weder steld ter hand.                K. van REGTEN.


PERSONAGIE.

DOLKOP, een Luyaard.
KLAAGHART, Vrouw van DOLKOP.
KWANTZELAAR, een Kraamer.
DUYVEMELKER, een Duyveverkooper.
ZWIERGRAAG.
CREDIET.
SPOTBOEF.
SCHREEUWERD.
VLUGAARD.
VROOMHART,		}
}
}

Minnaars van de Booter-
            Markt.

Oom van CREDIET.
ZWETZER, een Kwakzalver.
BRUYMAARTOE, een Waard.
ROTKEEL, een Liedzanger.
GLUYPAARD.
GRAAGNABUYT.		}Twee Gaauwedieven.

    Het Kluchtspel speeld t’ Amsterdam, by en
                op de Booter-Markt.


[p. 5]

DE

BOOTER-MARKT,

KLUGTSPEL.
_______________________

EERSTE TOONEEL.

DOLKOP, komt met een Langepyp in zyn hand uyt zijn huys;
en zingt, Voys: goeden avond al dat Sootje.

        ’t MAandag houwen zijt myn Vaartje
        Krenkt nooyt ymand zyn fatzoen,
        Ik heb meê dat zelve aartje,
        Want ik mag het graag eens doen;
        (5) Ja nog eens, het Maandag houwen,
        Om de Booter-Mark, en al
        Wat daar is eens te beschouwen,
        Daar ik steets op roemen zal.

TWEEDE TOONEEL.

KWANTZELAAR, met eenig goed voor de deur by
DOLKOP, en zingt Voys: Van Liereboela.

        OM het Kosje moes ik zwoegen,
        (10) Dan eens zoet, en dan eens zuur,
        Om het Kosje moet ik ploegen,
        Dat staat vast gelijk een muur;
        Om het Kosje moet ik werken,
        Of ik schiet een aas te ligt,
        (15) Laat ik dan zoo veel bemerken,
        En volbrengen myne pligt.

                                        Dolkop.
    Ho Buurman! Dat is eerst een weertje voor de Kraamen.
Kwantzelaar. Dat doed het Buurtje.
                            Dolkop. Ha! dees dag hoeft niet te schaamen
    Van mooyte, warmte, alwaar ’t omtrent Juny.
                                                            Kwantzelaar. Ik
    (20) Ben beezig dat ’k myn goed vast by malkander schik;
    Want op zoo ’n schoonen dag wil ik geen tyd verzuymen.
Dolkop. Die hoend’re plukken wil, vreest nimmer voor de pluymen.
Kwantzelaar. Dat ’s waar, ik weet wel als het reegend beste maat,
    Dat dan myn goed verroest, of voor het minst beslaat.
[p. 6]
Dolkop. (25) Kan dan de reegen u op Maandag weder houwen?
Kwantzelaar. Ik durf me zelve in de reegen wel vertrouwen,
    Maar voor myn goed ben ik altyd met zorg belaân;
    ’t Is beeter nimmer na de Booter Mark gegaan,
    Als daar met schaaden zoo een halven dag versleeten,
    (30) En tot een aârmans Gek voor niemendal gezeeten.
Dolkop. Hoe! Voor een aârmans Gek?
                                    Kwantzelaar. Wel ja, men werd belagt;
    Dees roept, ik loof die Man nog Cooplieden verwagt,
    En dat sou immers vrind het goetste Mensch verdrieten.
Dolkop. ô! Daar kan altyd nog een Brootje overschieten.
Kwantzelaar. (35) Ja, somtyds wel, dat ’s waar, dog somtyds weder niet,
    Als ik dit goed, het geen gy in myn Waagen ziet
    Verkoop, dan heb ik krek twee Dukatons gewonnen.
Dolkop. Zoo Buurman, dan is ’t nog te pynewaard begonnen,
    Twee Dukatonnen, goôn! Die win ik in geen week.
Kwantzelaar. (40) Ik groet je Buurtje, want ik zie het is om streek
    Van negen uuren, dus moet ik wat voortgang maaken.
Dolkop. ’k Kom dadelyk sien of gy u goetje kwyt kan raaken
Kwantzelaar. Ik hoop van Ja, vaar wel.
                                                    Dolkop. Jou ook zoo.


DERDE TOONEEL.

Dolkop, alleen.

                                                                            Bloed, ik lach!
    Twee Dukatonnen wil de Man op eenen dach
    (45) Wel winnen, daar zomtyds een aâr zoo’n vyf ses daagen
    Voor werken moet, en hem by na te barsten draagen;
    Ik wenste dat ik meê zoo’n wynig kraamery
    Kon krygen by der hand van alle Snuytsery,
    Gelyk als deeze Bol, Ja ’k wou het ook beginnen,
    (50) Zo ’k daar twee Dukatons meê op een dag kon winnen;
    Dog ik geloof dat hy twee Schellingen meene zal;
    Ik geef geen Dukaton voor zyn geheele stal;
    Dus denk ik hy komt myn wat loogens wys te maaken,
    Hoewel, ik zie de Man kan aan het kosje raaken,
    (55) En komt braaf voor den dag, daar ik, die Maandag hou
    Vast arm werd, en niet hoor als klaagen van me Vrouw;
    Maar ofze klaagd, of huyld, dees dag moet waar genomen,
    Daar kan niet erger als een kaale Beurs of komen,
    Die door zyn ledigheyd het hooft aan ’t hollen maakt;
    (60) Dat Jonker Calis na het Aapen land toe raakt,
    Voor myn, een Maandag trant die speelt me door de ad’ren:
    Maar hou! wie sien ’k met een Mand vol Duyven nad’ren?
    Ha! ’t is myn beste maat, zoo vrindschap dat is trant:
    Waar wilje heene met die Duyven in de Mand?


[p. 7]

VIERDE TOONEEL.

DUYVEMELKER, met een Mand met Duyven, by DOLKOP.

                            Duyvemelker.
(65) WEl Dolkop, komje myn daar van de reede vraagen?
    ’t Is Maandag alsje weet, de Coning aller daagen,
    ’k Moet zien of ik voor myn wat Duyten winnen kan,
Dolkop. Wat Duyten? ha dat’s braaf bedagt van sulk een Man
    Als gy, die immers van zyn zelve mooy kan leeven?
    (70) Wat winsten (zeg eens) kan het Duyvemelken geeven;
    Hoe meenig is ’er niet aan ’t Sukkelen geraakt,
    Door ’t Duyven Melken? neen dat werd van myn gewraakt,
    Vermits m’er weynig winst voor in de Sak kan steeken.
Duyvemelker. Hoe Dolkop, zal de droes de passie hier gaan preeken?
Dolkop. (75) Wat Passie preeken, neen, myn eyge Vaders Broer,
    Die zag ik zelver dat na Winje Wanje voer,
    En ’t kwam niet anders als door kwantsele, en verkoopen;
    Het Duyve Melken deed hem zonder kleeren loopen.
Duyvemelker. Het geeft myn thans de kost.
                                            Dolkop. Zyt gy te vreede Vrind,
    (80) Ik mag wel lyden dat gy lustig Duyten wind,
    Melk Duyven, broeytse uyt, Ja leerd de Beesjes vliegen;
    Dog laatje nimmermeer gelyk als laast bedriegen.
    Toen gy een Boere krak kogt voor een Tuymelaar,
    En wou niet weten als dat gy bedroogen waar.
Duyvemelker. (85) Wie is zo wys myn vrind, die niet eens werd bedrogen?
Dolkop. Hebt gy het krakje nog?
                        Duyvemelker. ô Neen! ’t is weg gevloogen.
Dolkop. ’t Was mooy van kleur niet waar?
                            Duyvemelker. Ja, ’t waar een kaakelbont.
Dolkop. Maar Duyvemelker weet gy niet een mooye hond
    Voor myn te koop?
            Duyvemelker. Een hond? daar kunje aan geraaken.
Dolkop. (90) Geen ding op Aard’ kan myn meer als een hond vermaaken,
    Zoo hy maar Manvast is, en ook wat kunsten kan.
Duyvemelker. Ha! ha! waar wil dat heen, je bent een aardig Man,
    Nu lach ik, ô jou nar! waar droely zyn uw zinnen,
    Dat gy de Honden meer als Duyven wil beminnen.
Dolkop. (95) Ik min de Duyven, ja, maar honden eens zo veel;
    Kyk daar komt Schreeuwerd ook, met zyn verroeste keel.
Duyvemelker. ô! Dat’s een knevel die geen Maandag sal versuymen.

VYFDE TOONEEL.

Schreeuwerd, met een Kruywaagen by Dolkop, en Duyvemelker.

                            Dolkop.
    WAt heeft de Man te koop?
[p. 8]
                            Schreeuwerd. Ik heb Cattryne Pruymen.
Dolkop. Vreet zelf.
            Schreeuwerd. Dat hoop ik niet, ik denk een wynig geld
    (100) Daar van te maaken, of het stond me slegt gesteld.
Dolkop. Waar gaat dat zo na toe?
                            Schreeuwerd. Dat’s maklyk om te raaden,
    ’k Ga na de Booter-Mark.
                    Duyvemelker. Ik meê zo wat belaaden
    Met Duyven, als gy ziet.
                    Schreeuwerd. Kom gaat ge dan met my.
Duyvemelker. Als gy maar wilt.
                    Dolkop. Wel zo, ik kom je daad’lyk by.


ZESDE TOONEEL.

Dolkop, alleen.

    (105) ô GOôn! wat werd de kost al wonderlyk gewonnen,
        Wat werd ’er om het geld door Schreeuwerd niet begonnen?
    Eerst hield hy Hennen, dog dat spel en wou niet gaan,
    Waarom? dat goed waar meest verlegen om een Haan
    Die haar betreeden moest, en nu ziet men hem loopen
    (110) Met Pruymen, dog of hy dat vullis sal verkoopen
    Dat is myn onbekent, de man heeft goede moet;
    Ha! ’k zie daar komt myn Wyf, nu werd ik wis begroet
    Met allerhande soort van schelden, Ja haar oogen
    Die duyen ’t uyt, beget! zo ik niet ben bedroogen,
    (115) Ey zie, hoe hangt dat gat, geen schotteldoek voor ’t lyf.
    De Turkze Nikker haald dat wezeloose Wyf.


ZEEVENDE TOONEEL.

Dolkop, Klaaghart.

                    Klaaghart.
    MAar man kan ik dan noyt door sméken iets verwinnen?
    Al weêr niet werken? ach! het gaatme aan de zinnen,
    Gy weet zoo wel als ik, hoe onze saaken staan.
Dolkop. (120) ’t Is Maandag, ik meen na de Booter Mark te gaan.
Klaaghart. Al weêr die Booter-Mark, wel wie heeft van zyn leven?
    Ach! Man de Booter-Mark, zal ons de kost niet geven.
Dolkop. Ho! ho! de Booter-Mark die geeft zo veel de knap,
    Wat is ’er aan, of ik daar ook eens heene stap?
    (125) Daar zynder wel zo veel die wel eens Maandag maaken.
Klaaghart. Die kunne beter kind, als wy aan ’t kosje raaken.
Dolkop. Ey Tool niet aan me kop, Oost-Inje neemt nog aan,
    Wy kunnen met ’er tyd de breede weg op gaan;
    Wat meenje dat ik iets om u gekryt zal geeven?
    (130) Neen, ’t Maandag houwen is myn eyge lust en leeven.
Klaaghart. Het Maandag houwen, ô! wat spreekje onbedagt.
Dolkop. Hou Smoel of denk dat gy van myn een klap verwagt.
Klaaghart. Een klap, is dat den Eed die gy myn hebt geswooren?
[p. 9]
    ô Droevig Trouw-geval! ach! waar ik noyt gebooren,
    (135) Ja dat de Booter-Mark ons eenig voordeel gaf.
    ’k Zou zegge wandel heen, en hielje daar nooit af;
    Hoe veele zyn ’er niet door al dat Maandag bouwen
    In ’t onderspit geraakt? wat deed ge myn te Trouwen:
    Als ’t eens gebeurden, ach! het waar me nog geen spyt,
    (140) Maar niet een Maandag dat gy aan het werke zyt.
Dolkop. Dat liegt den bek, dog of je huylen wil of kyven,
    Ik gaâ myn koers terstond, en denk niet thuys te blyven;
    En tegens hallef een maak dan wat eeten klaar.
                                Klaaghart, ter zyde.
    ô Plaag! ik wou dat gy al om een Lugje waar.
Dolkop. (145) Wat zegje?
    Klaaghart. Man ik zeg, ik wil het wel bezorgen,
    Maar zeg waar voor? ik dien haast alles wel te borgen,
    Ach! al ons goed raakt op zoo gy niet anders wil.
Dolkop. Wat anders malle Gons, houd uwe Waffel stil,
    Want ik doe tog myn zin, dus wilt die reede zwygen,
    (150) Zo niet, gy zult van myn eens braaf wat klompsak krygen!
Klaaghart. Staan dan myn reede Lief op op zulk een lossen grond.
Dolkop. Nog eens, ik seg niet aârs als Vroumens hou de mond.
Klaaghart. Hoe kan ik zwygen? want gy dwingt me om te spreeken.
Dolkop. Wel Jem’nie smodder Smoel, wat kanje aardig preken,
    (155) Zo ’t op springt waagt het al, de Maandag moet gevierd,
    Ey! ziet eens hoe veel Volk dat gints al heene zwierd,
    En ik hier blyven? neen: dat waar me eeuwig schanden.
Klaaghart. Helaas! waar zulle wy in ’t eynde nog belanden:
    De Huysheer loopt om geld, en drygt ons met het goet
    (160) Op straat te zetten; ach! nog grooter arremoet
    Zal ons genaaken, zoo gy u niet wil bekeeren;
    Ons Huysraad is niet veel; wat zyn ook onze kleeren?
Dolkop. Nu gy wil spreeken van belanden, dat’s geen noot:
    Kom ik in Inje niet, zoo kom ik te buyksloot,
    (165) ’t is myn al eeve na.
            Klaaghart. Is ’t eeve na: ô wonder!
    U Maandag houwen, brengt, en houd ons mooytjes onder.
Dolkop. Nu lustig helder op, wat meer? ik staâ gereed.
Klaaghart. ’k Hoeft niet te zeggen, wyl gy ’t selver ook wel weet.
Dolkop. Ik weet het, Ja, ô Ja! zou ik het ook niet weeten,
    (170) Voorzeeker Kind ik zal de Maandag niet vergeeten,
    Dien heerelyken dag dien myn het Hart verkwikt.
Klaaghart. En myn van honger haast den buyk en keel toe strikt.
Dolkop. Van honger, ô jou Pry! laat af van zo te liegen,
    Of ik vang op je kop geloof me daad’lyk vliegen:
    (175) Waar is het Geld dat ik op Zaturdag u gaf?
Klaaghart. Ach Man! twee gulden, zeg wat mag daar veel van af?
    ’k moet hier en daar gelyk gy weet zo wat betaalen.
[p. 10]
Dolkop. Bruy voort in huys, en legt niet aan me kop te malen?
Klaaghart. Maar Kind zo haastig niet, hoe toond gy u zo gram.
Dolkop. (180) Ik denk nog meenigmaal om Roel te Sparrendam,
    Die klaagden dat hy met zyn wyf niet stil kon leeven,
    Maar ik, ô Sellement! kan beeter reeden geeven
    Als zulk een Man, waarom? daar ’s immers niet een dag
    Dat ik met u jou Pry in vreede leeven mag.
Klaaghart. (185) Komt dat door myn, helaas!
                                        Dolkop. ô Ja! jou bitze kaaken,
    En Roffel Tong die komt myn kop steeds warm maaken,
    Dog of je zingt, of blaft, passeer terstond in huys.
Klaaghart. Ach! zo getrouwt te zyn, dat is een droevig kruys.


AGTSTE TOONEEL.

Dolkop, alleen.

    JOu regte klaag altyd, zou ik geen Maandag houwen?
    (190) ô ja beget! het zou myn al me leeven rouwen,
    ’t Is kostelyk weêr, de Zon die schynd heel lief en klaar,
    Ik werken deezen dag, ô neen! ’k heb in geen Jaar
    Op Maandag iets gedaan, het zou me ook niet lyken.


NEGENDE TOONEEL.

Dolkop, Zwiergraag.

Dolkop. HOu Zwierheel graag, waar heen?
                                    Zwiergraag. Wel beste Maat, eens kyken
    (195) Of ik een Duyf of twee kan krygen naar myn zin,
    Ginds op de Booter-Mark.
                                Dolkop. Hebt gy daar gading in?
    Kom, ik stap wel eens mee zo’k u niet zal verveelen,
    Het is dog Maandag, ik meen voor Sinjeur te speelen.
Zwiergraag. Wat zou men anders doen? de Maandag* is de Moer
    (200) Der Zondag zo men zyt.
                            Dolkop. Dat is de waarheyt Broer.
Zwiergraag. Kom gaan we dan; maar zeg hoe stond gy gist’re morgen
    Met Bruymaartoe de Waard?
                            Dolkop. ô Droes! hy wil niet borgen,
    Dog ik had krek zo veel dat ’k hem betaalen kon.
Zwiergraag. Ik zag dat Waaghals daar al menig Soopje won.
Dolkop. (205) Ja hy kwam Dobbelaar al wonder mooy te snuyten,
    ’t Waar yder spel een Bom, en nog twee stuyvers buyten.
Zwiergraag. Wel zo den bruy, dat ging beget al styfjes aan.
    Zeg, wilje daad’lyk meê eens in het Ootje gaan?
    ’k Wil zien of ik daar ook een moye Doos kan koopen.
Dolkop. (210) Wel ja, maar laat ons eerst by Duyvemelker lopen,
    Die ging zoo even met veel Duyven in een Mant
    Myn deur voorby.
                Zwiergraag. ô Goôn! dat ’s by me Zoole trant,
    Want hy is heel seviel, ik mag wel met hem hand’len.
        Zwiergraag, en Dolkop, komen op de Booter-Markt.
[p. 11]
Dolkop. Kyk, is dat Ligthart niet die gints alleen loopt wand’len?
Zwiergraag. (215) Wel neen het malle Gek, ’t is Vlugaard.
                                                Dolkop. ô Verbruyd!
    Dan geef ik hem terstond wat slaagen op zyn huyd.
Zwiergraag. Zagt, hy loopt in de Croeg.
                                        Dolkop. Die gek van alle gekken;
    Die volg ik, want ik wil, en zal hem voort betrekken
    Voor laast, gy weet het wel, toen hy myn Glaasje brak.
Zwiergraag. (220) Wel weet ik dat niet.
                                        Dolkop. Kom ik zal een pyp Tabak
    Op steeken, en terstond een Borrel kommandeeren.
Zwiergraag. Ik komje daad’lijk by.
                                    Dolkop. Goet, goet, heel goet.

TIENDE TOONEEL.

Zwetzer de Quaksalver met veel Menschen om hem, Spotboef.

                                                            Zwetser. GY Heeren,
    En braave Borgers, weet, gy ziet hier eene Man
    Die door Praktyk, en Const veel kwaalen helpen kan,
    (225) Wat heb ik meenig Land doorryst om op de Trappen
    (Met vlyd te komen) van opregte weetenschappen;
    Wat Boeken heb ik niet doorleezen dien ik zag
    Dat dienstig waare voor een Docter; ja ik mag
    Met regt wel seggen, dat geen Mens een kwaal kan noemen
    (230) Die ik niet helpen kan, daar durf ik vry op roemen,
    ’k Tart Hipocrates, ook Galenus; ja, ik ben
    Zoo door en weêr geleerd, dat ’k naauw myn zelve ken,
    Dat tuygt Westphalen, daar een Meysje niet kon rusten
    Van Tantpyn, wyl de sloof veel holle kiezen brusten,
    (235) Ik hulp haar gaauwer, als een Vogel vliegen zou
    Hier van de Booter-Mark tot aan het Dorp Abkou:
    Heb ik in Vinland niet een knevel die zyn handen
    In kookende Oly kwam heel deerelyk ze branden,
    Ja dat een yder riep hy is zyn Winders kwyt,
    (240) Myn Balsem hulp de Man in twaalef uuren tyd;
    ’k Weet ook niet dat ’er ooyt myn weergâ is gevonden,
    Die met de Geeling zyn gekwelt geef ik vyf ponden
    Candystroop in het Lyf, en voor een kwaade bek
    Slaan ik de zieken met een Coevoet in de Nek;
    (245) Zoo ymand niet wel ziet, ik zal hem voort geneesen
    Met Sant in zyn gezigt, op dat hy blind mag weesen,
    En voor een groote mond neem ik een bondel Vlas,
    Dat moet ’er in gepropt als of het Potaard was,
    Een al te naauw van Keel, ’t welk niet als kwaad doet spruyten,
    (250) Die geef ik Pillen in soo groot als Scheeps Beschuyten,
    En is de Slokdarm van de Vent te drommels lang,
    Zo moet hy byten op de Lippen van me Tang;
[p. 12]
    En zôô zyn Lever en zyn Long aan een gegroeyd zyn,
    Zo moet het linker Oor hem van de kop gesnoeyd zyn,
    (255) Een die niet eeten kan, ’t zy dat de Maag hem kweld,
    Die help ik voort; tree by, het kort hier niemand geld;
    Clisteeren kan ik roem, al waar het in het donker,
    Clisteeren nog een maal, voor een benaaude Jonker:
    Geleegen aan ’t Colyk, ha! Jopenbier met Stroop
    (260) Dog twintig ming’len maar, of eene Roodeloop
    Is Meester van de Man; ja hy sal ’t zoete leeven,
    Al drukkende op ’t Sekreet wel haast ten beste geeven.
    En dat waar by me keel myn al me leeven leet;
    Dog eene die syn selv’ aan Spek te barsten eet
    (265) Die help ik niet; ôneen! dat moet gy lieden weeten,
    Want sulk een Man is Dood, en moet in ’t graf gesmeten.
    Een die syn selv’ verhangt die geef ik mee geen raat,
    Veel minder eene die syn selv’ de Kop of slaat;
    En zo sig ymand snijd ik kan het bloede stelpen;
    (270) Van Podegra en sigt sal ik u dryvend helpen;
    De derdendaagsche Coorts, een eereloose plaag
    Daar weet ik raad voor; Ja, heb ik niet in den Haag,
    Een Vrouw die twee Jaar lang had aan de Coorts gelopen
    Geholpen in een uur, sa vrinden wil wat koopen;
    (275) De brief die geef ik voor drie stuyvers nog van daag
    Voor overloop van Gal, en voor een vuyle Maag;
    Ik heb ook Balsem, roem voor alderhande wonden,
    Zo goet als immer heeft een Meester uytgevonden;
    ’k Heb een Tinctuur voor die met Hooftpyn fyn gebruyd,
    (280) Ik heb ook Borgers van het beste Worrem Cruyd,
    Wat Mensch sou ongesond dan gaaren willen leeven?
Spotboef. Hoe, Wormkruit mijn Heer, wat moet ik daar voor geeven?
Zwetzer. Twee stuyvers goede vrind geef ik een volle doos.
Spotboef. En is ’t Probatum, of niet goet?
                                        Zwetzer. Dat waar te boos
    (285) Van myn versonnen, so ik iemand kwam bedriegen
Spotboef. Voorseker seg je dat, gy kunt thans wonder liegen.
Zwetzer. Koopt gy maar slegts een Doos, en so ik Logens seg,
    Slaat myn so ’k weêr kom vry met stokken; neen, ik leg
    Myn saaken so niet aan om ymand te bedotten.
Spotboef. (290) Wel nou verkoop dan veel.
                                Zwetzer. Hoe! kom je mijn bespotten?
    Zeg Stultus, laat me slegts maar spreeken met de geen
    Die mijn gelooven; wie een hand, een arm, of been
    Uyt ’t Lit is kan zig aan mijn Huis maar addresseeren:
    ’k Woon in de Wolvegang, daar twee Vergulde Leeren
    (295) Uythangen; dog of ik met alle vlijd en kragt
    Mijn aanspraak doe, ik sie het werd niet veel geagt;
    Nu, wil ’er ymand nog een Doosje goede vrinden?
[p. 13]
    Aanstaande Maandag zult gy myn eerst weeder vinden
Spotboef. Ja ga jou regte Nar, dat snoeve geld hier niet.


ELFDE TOONEEL.

Crediet, Spotboef.

Crediet. (300) HOe Spotboef, vind ik u?
                                            Spotboef. Ja beste maat Crediet,
    Wat sou men anders doen als meê eens Maandag houwen.
    Hier kan nieuwgierigheyt haar Throon en Zétel bouwen,
    Hier is maar all’s het geen een Mens behaagen kan;
    Ey wagt een weinig, ik moet eensjes by Clein Jan
    (305) Gaan loopen, en hem nu een seeker Liedje vraagen.
Crediet. Ho! ho! gy noemt niet of hy heeft en in sijn waagen.
Spotboef. Dat ’s waar, maar dit heeft nog niet lang in ’t ligt geweest.
Crediet. Gy krijgt het voort, so gy hem wat te vooren leest:
    Wat zoekje voor een Deun?
                                    Spotboef. Ei, dat ze nu zo Zingen,
    (310) Van ha! zie Zo, een Gek in Folio.
                                            Crediet. wat’e dingen,
    Dat heb ik in mijn Sak, daar is het geestig Lied,
    Ik geef het u mijn Vrind.
                            Spotboef. ik dankje maat Crediet.
Crediet. wat danken is ’er aan, waar hou! daar komt mijn Omen,
    Die is gisteravond hier van Friesland aangekoomen,
    (315) En heeft nog nooit gesien, ho ’e hier op Maandag gaat,
Spotboef. wie is het?
                    Crediet. Die daar ginds by Duyvemelker staat,
    Hy sprak gisteravond om van daag mer mijn te kuijern,
Spotboef. wel spreekje hem niet aan?
                                            Crediet. Hoe sou ik dat verluijeren,
    ô Neen mijn goed vrind! dat is de meening niet,
    (320) Ik meen van daag by hem te leeven op Crediet.*
Spotboef. Dan groet ik u, waar wel.
                                            Crediet. Jou ook zo van ’s gelyken.


TWAALFDE TOONEEL.

Crediet, Vroomhart.

Crediet. GOë Morge Oomen.
                            Vroomhart. Hoe! ik kwam al na je kijken,
    Wyl gy gistreavond zey om hier de klokke tien
    Te komen by elkaâr.
                                Crediet. Nu kunt gy eens bezien
    (325) Hoe ’t hier op Maandag gaat, ik sal na myn vermogen
    U zo veel als ik kan het alles gaen vertoogen.
[p. 14]
    Voor eerst zo vind gy hier van alderhande goed,
    Van Kaas, en Booter als gy ziet in overvloed,
    Ook Hoenders, Duyven, en al veelderleye Honden,
    (330) En Voogels, wat je wilt of denkt werd hier gevonden;
    Daar staet een Quak die helpt al veelderley gebrek;
    Gints loopt een Smous die roept niet anders als zo lek
    Augurkjes voor een duyt; die doet zijn waffel oopen
    Wyl hy met schreeuwe denkt zijn App’len te verkopen;
    (335) Daar staet een de goetheyt self, die roept ook overluyt
    Acht Mosselen met Eek die geef ik voor een Duyt:
    Daar zieje weêr een Stal met Kammen, Messen, Schaaren,
    Spelden, Naalden, en haast alle kleur van Gaaren.
    Doosen, Gespis, Lak, Memorie Boekjes, en
    (340) Veel and’re dingen meer die ik niet noemen ken;
    Daar weêr een Stal of twee met Hamers, Booren, Bylen,
    Schaaven, Passers, en verscheyde soort van Vylen,
    Ook Schroeven, ouwt en nieuwt, en by de winterdag,
    Zo zyn hier Schaatzen groot en kleyn van alle slag;
    (345) Daar hebje weêr een Stal met alderhande Boeken;
    Daar weêr een Kramery voor die out Yzer soeken,
    Van Hengzels, Spykers, en nog meer van zulk een tuyg;
    Dar staet ’er een die ligt al meenig van de huyg,
    Hy roept hier is de Tol, sa lustig wilt beginnen,
    (350) Zet op maer vyf voor een; die moet het kosje winnen
    Met Kruyen als gy ziet indien iets werd verkogt
    Dat door de Man werd op zijn waagen thuys gebrogt:
    Daar ziet gy Vrouluy, kijk ze draage styve kuyven,
    En zoeken met hun twee, geloofme ook na Duyven,
    (355) Is dat nu Coopmanschap voor Vroutjes? neen beget,
    Dat vind ik kwaat, het past de Mannen eens zo net;
    Die staat met Snuyftabak, ha! dat zijn goede zaeken,
    Voor lieden die hun neus graeg aan het kitt’le maeken,
    De waereld is zo groot dat weet me lieve Oom,
    (360) Maar onze Booter Mark dat ’s een bevrugte boom:
    Daar loopt ’er een wiens kop te deerelijk op hol is,
    Hy valt, vermits hy braaf beslooten en ook vol is;
    Hy vierd de Booter-Mark, en ’t is om dat de Man
    In ’t afzijn van zijn Vrouw danbeeter drinken kan;
    (365) Een ander draagd de naam hy sal hier iets gaen soeken,
    En komt zijn Wyfje Lief door Loogentael te doeken;
    Want alles wat hy soek t dat is terstond een plaats
    Daar Monsieur Hospis vraagt wat zal ik tappen Baas?
    Gints schreeuwt een Vrouwmens met, wie koopt ’er nog een Kantje,
    (370) Dit ’s Tralywerk, en dit is weer een Muysetantje;
    De Passerhuysjes, ô! dat ’s nu nog nimmer mis,
    Die staen hier s’Maandags Oom als of het Kermis is;
    De Zoetemelks Thee, die ginder werd gedronken,
[p. 15]
    Die werd drie kopjes voor een oortje toe geschonken;
    (375) Ja wat de tyd ons geeft van Harde Bocken, Sprot,
    Sienaatjes, Groentjes, Schol, ook Schatre, Rystebot,
    Druyven, Peeren, ook zoet-muy voor die verbuist is,
    Of dat zijn Beur den dag te vooren braaf geluist is,
    Zo drinkt hy voor een duyt; ook ziet gy klaarlijk aan
    (380) Veel Herrebergen die voor ider open staen;
    Daat gaat het s’Maandags bloet, kom drinken sy niet poover,
    Zwelg aen den bruy, al blyft geen halve stuiver over,
    Daar speeld men op de Kaart, daar klapt men met de schyf,
    Dees die verspeeld somtijds de kleeren van zijn lyf,
    (385) Deers roemd half schief, en seyt, hy ’s Meester in het spelen,
    Daar ziet m’er weder twee die raaken aen ’t krakeelen,
    En vatten onversiens elkander by de knyf,
    Dees roept wie koope een Hond, die weêr wie koope een Duyf;
    Daar staet ’er een die roept dat sijn eerst schrik van Honders,
    (390) Ze leggen Eyeren al zo groot als platte Boenders,
    Dees hold, en maakt zijn Baas een party loogens wijs,
    En houd de Booter-Mark vast voor zijn Paradijs;
    Een ander wederom, zo hy dit spel niet aansag,
    Zou denken dezen dag en is beget geen Maandag;
    (395) Een darde Suckel komt slegts om sijn Coopmanschap,
    Al blijft ’er eens zo veel vervloogen in de Sjap:
    ô! Dat werd s’Maandags nooit van zulkt liên gereekend,
    Dees houd van drincken zo lang als Hopsis reekend,
    Maar werd ’er dan geseyt dit ’s u verteerd gelag,
    (400) Dan vloekt men, raast men, dat geen drommel helpen mag;
    Ja, ’t is dan of zoo’n Vent de winden in zijn kop heeft,
    En scheld en tierd, tot dat de Waard hem braaf wat kop geeft;
    Een aâr in tegendeel die komt hier met fagzoen,
    Om zonder snoot bedrog een weynig winst te doen,
    (405) En swoegt, en loopt, en draaft, en wil voor ’t kosje sweeten,
    Daar zulke eerst genomt hun eer en pligt vergeeten,
    En koopme niet om winst, maar tot hun eygen schaâ,
    De weelde lokt hun uyt, de armoed volgtse na,
    Kortom, gelijk gy siet, hier is een groot gewemel.
Vroomhart. (410) Ik sta beget en kyk als Steeve na den Hemel,
    En weet niet waer ik dit by vergelijken zal.
Crediet. Geen Kermis, nog veel min de beste Carnaval
    Hale by ons Booter-Mark die wy op Maandag houwen,
Vroomhart. Ik loofen ’t nooit, zoo ik het niet quam aan te schouwen,
    Ik kijk mijn Oogen uit, dat is zoo waarlijk waar,
    ’k Zie meer op deesen dag, als ik in twintig Jaar
    In Friesland heb gesien.
                                Crediet. Ja Oom, ’t is wel wat waardig
    Voor die het nimmer zag.
                        Vroomhart. Voor meijn, ik vind het aardig,
[p. 16]
    En seer vermakelijk; maar ’k loof dat meenig quant,
    (420) Om dit gedoente wel raakt na het Aape Land,
    Want die graag Maandag houd, en moet van ’t werke leven,
    Die werd haast kaal, en dan geloof ik aangedreeven
    Tot ’t steelen; of zo niet, hy moet het Zeegat uyt.
Crediet. Het beurd al dat ’er sulks wel op de Ribben sluyt;
    (425) Ik kander wel, ha bloed! sou men op Maandag werken,
    Neen, na de Booter-Mark.
                                    Vroomhart. Ze ziene dat hun vlerken
    Niet korten door dat doen, dog eens dat breekt geen wet,
    Zoo men de zinnen daar niet al te vast op zet;
    Want dan zoo is ’er niet veel voordeel in te wagten.
Crediet. (430) Maar oom; wie smeed een saak zo wel in sijn gedagten
    Dat hy de plaagen myd?
                                    Vroomhart. ô! Dat kan wel geschiên,
    Gaat om het Jaar maar eens de Booter-Markt besien;
    Dog ’t is heel anders voor een Mens die daar moet wesen;
    Om Coopmanschap te doen tot sijn* profijt, als desen
    (435) Daar wy van spreeken, want den een werd rijk, den aâr
    Werd door sijn dwaas bedryf, in ’t eind een Bedelaar.
Crediet. Of aârs een Bamboes, die het werken is vergeeten;
    Voor mijn, ik durfze niet als luye reekels heeten,
    Ja die sijn zelven brengt in ’t droevigste gevaar.
Vroomhart. (440) Maar Neefje, wat al Volk staet ginter by elkaâr?
    Ey kijk, den een den âar eens onverstandig dringen.
Crediet. ’k Loof daar zalme weêr het een of ’t ander singen.
Vroomhart. Wat segje Neef Crediet? wel aan dat moet ik sien,
    Op dat ik alles weet wat hier al mag geschiên.

DARTIENDE TOONEEL.

Rotkeel, een Liedsanger met veel Menschen om hem staanden,
waer Vroomhart en Crediet by komt.

Rotkeel. (445) IK zal de Vrinden nu een Deuntje laate hooren,
    ’t Welk u vermaakelijk sal klinken in de Ooren,
    Ja ’t is wat soets, wat raires, en krekjes op de maar;
    Geeft acht den bruy terwijl het op een zingen gaat,
    Al is mijn Keel wat slegt dat sal de koop niet breeken,
    (450) Zo ik maar maek dat ’k in me reeden niet blyf steeken.

                    Rotkeel zingt, Voys: Ha ha, zie zoo.
1. HOort al wie Smaandags wil,
            Eens gaaren op den tril,
            Maak dat u beurs geen Echoo’s slaat,
            Die na de Booter-Mark toe gaat
            (455) Want daar, want daar,
            Is alderhande waar.
[p. 17]
                2. Ja watme denke kan
            Voor Vrysters, Vrouw en Man,
            Voor Vryers, Jongens en voor Kind,
            (460) Men daar veel fraaye dingen vind
            Gewis, gewis,
            Wanneer het Maandag is.
                3. Geen Kermis in het Veen,
            Heeft meer vermaaklykheên,
            (465) Hier looppme, kooptme, steeltme, en
            Nog meer dat ik niet noeme ken,
            Gewis, gewis,
            Wanneer het maandag is.
                4. Hoe meenig vlugge Bol’
            (470) Speeld hier een raare rol,
            Die koopt een Hond, en die een Kat,
            De darden houd hem by het nat,
            Heel braaf, heel braaf,
            Leeft elk gelyk een Graaf.
                5. (475) De Duyvemelkers ho
            Ziet gy in Folio,
            Daar meenig een werd door verlyd,
            En dan zyn lot te laat beschryd,
            En moet, en moet,
            (480) Na Inje zonder goet.
                6. Een ander smeerd en teerd,
            Tot dat het spel verkeerd,
            Het Maandag houwe baard verdriet,
            Een kale Beurs, en anders niet,
            (485) En dan, en dan
            Gaat eerst het klagen an.
                                    Hy spreekt.
    Nu Vrinden blieft ’er ook ymand gediend te weesen,
    ’k Heb Lietjes waardig om te Zingen of te Leesen,
    Elk op een zoete Voys. ’k heb ook het raar geval
    (490) Van Julfus Flodderbroek, die in een Paarde Stal
    Na Kievids Eyren sogt, en diergelyke dingen,
    Plysierig om en een geselschap op te singen,
    ’k Heb van de Brille Man, hoe koopt ’et niemand niet?
Graagnabuyt, ontsteeld Vroomhart zyn beurs, en spreekt
                            tegen Gluypaaard.
    Kom gaan we maar eer dat ons ymand hier verspiet
    (495) Ik heb de Aap al weg.
                Gluypaard. ô Heerelyke Zaaken!
    Die in soo’n korten tyd sijn avontuur kan maaken.
Graagnabuyt. Dat ’s vast, ik heb de kluyt al sitten in me Broek.
Gluypaard. Kom loopen wy dit om, regt na de Duyvelshoek.
Rotkeel. Nu Vrinden nog een maal, blieft niemant wat te kopen,
    (500) Dan is het best dat ik slegts op een aâr gaan lópen,
[p. 18]
    Daar beter Volk als hier myn soete Zang bekoort.
Vroomhart. Geef myn ’er eentje Vrind van ’t geen ik heb gehoord.
Rotkeel. ’t Zijn Lietjes noit gehoord, dat sweer ik byme kuyten.
Vroomhart. Hoe veel geeft gy ’er een?
                                                Rotkeel. Het paartje is drie duyten,
    (505) Dan is ’er by van een die op een halve dag
    Twee ming’len Brandewyn kon Suypen.
                                                    Vroomhart. Wel ik lag;
    Maar hoe! wat ’s dit? ô ramp! daar ben ik by me zoolen
    Myn kostelyke Geld hier uyt me Sak gestoolen.
Crediet. Wat zegje Oom?
                        Vroomhart. Ik seg myn geld is op een hond.
Crediet. (510) Ey voel ter deegen of gy het ook ergens vond.
                        Vroomhart, voeld in syn Sakken.
    ô Neen! ik ben het kwyt, en heb geen oortje over.
Crediet. Den drommel haald den dief.
                                Vroomhart. Dat staat me waarlyk pover,
    Ach! dat ik wist wie myn dees kool gebakken had,
    ’k Sweer by me Friesse Muts ik zat hem na het gat,
    (515) En kreeg ik hem, hy kwam niet ligt weêr uyt myn kluyven.
Crediet. So vliegt een Havik Oom wel meer eens onder duiven.
Vroomhart. Ik lach om Duyven, en om Havik, Ja ik lach
    Ook met de Booter-Mark, myn Geld, helaas! ach! ach!
    Soo’n eer vergeeten Dief die mijn dat heeft ontdragen,
    (520) Vergun ik in het kort niet meer als neegen slaagen,
    En dan op ’t Galge Veld gekeetent op een Rat,
    Mijn Geld te steelen, foey soo’n onbeschaamde Plat.
Crediet. Och! dat beurd hier soo veel.
                        Vroomhart. ’k Vloek waarlijk op me selven,
    De klok sloeg tien doe’k kwam, en nu is ’t digt by elven,
    (525) En ik ben in dat uur ruym twaalef Gulden quyt.
Crediet. Wat seg je twee pond groot?
                                    Vroomhart. Ach Neefje Lief! de spyt
    Is grooter als het geld, dog elk die moeyd sijn schaaden.
Crediet. ’k Wou sulk een Dief wel graag sien Hangen, Villen, Braaden,
    Ja kop af snyden, die hem daar zo meê geneerd.
Vroomhart. (530) Dees Maandag heeft aan mijn voor eerst so veel geleert,
    Dat ’k op een ander tyd voorsigtiger sal weezen.
Crediet. Oom heb je het Practyk der Dieven noyt geleezen?
Vroomhart. Wat weet ik van Practyk, of pompstok, ik ben hier
    Gekoomen als gy weet, niet aârs als uyt plysier,
    (535) Maar weynig dagt ik dat het myn so op sou breeken,
    ô Booter-Mark! ik heb voor eerst al wel gekeeken,
    Hoe Droeskop koom ik thuys? dat weet ik seker niet.
Crediet. Wel Oom gy hebt by mijn nog wel so veel Crediet,
    Dat ik je so veel geef dat gy na Huys kunt koomen.
[p. 19]
Vroomhart. (540) Ik dankje thans voor eerst.
                                            Crediet. Het zyn myn pligte Oomen,
    Gy kunt maar zeggen wat dat gy van nooden heeft,
    ’k Sal maaken dat mijn Vrouw het daad’lyk aan u geeft.
Vroomhart. Ach Neef! ik ben zo quaat, ik kan het u niet seggen,
    Ik meende met dat geld mijn reis mooy af te leggen,
    (545) En juyst so kom ik hier so deerelyk te pal.
Crediet. Se krygen hier wel meer een vreempje in de val.
Vroomhart. Had ik het maar gevoeld, denk vry dien snoden Rolder,
    Had van dees vuysten braaf wat op zyn Dievekolder
    Gekreegen voor het geld.
                                        Crediet. Het waar slegts loon geweest,
    (550) Hoewel een Gaauwedief heel min voor slaagen vreest.
Vroomhart. Is dit de Booter-Mark? die ik so hoorde roemen,
    Voor myn ik mag het regt een Dieve-Mark gaan noemen.
Crediet. Zoet, niet te haestig Oom.
                                  Vroomhart. Noemt gy het haestigheyt?
    Daer ik, ô ramp! vast ben mijn twaalef gulden quyt,
    (555) Voor eens dat ik hier kom, wel ’t is niet om te dulden,
    Myn kostelijke geld, ach! ach! mijn twalef gulden.
Crediet. Het baat zeer weynig Oom dat gy ’er over klaegt,
    Den dief is dog al voort die daer sijn roem op draegt.
Vroomhart. Ja wel ik zeg als nog het sijne slegte saeken,
    (560) Dat men een Vreemdeling zo dryvend weet te kraken.
Crediet. Ze sien alleenig na geen Vreemdelingen, neen:
Vroomhart. Het is zo ’t is, ik ben de pas mooy afgesneên,
    En vast mijn geldje quyt, hoewel een mensch moet leeren,
    Dog wist ik wien het mijn gebacken had, ’k wil sweeren
    (565) Dees vuysten hielen op sijn kop een Sinter Claas;
    Maar Neefje hou! wat wil dien eereloosen dwaes
    Daar met sijn bloote Mes?
                                  Crediet. Daar zal het meê niet lucken,
    Die Knevel na ik sie die heeft al raare nucken.

VEERTIENDE TOONEEL.

Dolkop werd van Bruymaartoe uyt zyn huys gestooten, waar
op hy sijn Mes trekt en werd van Zwiergraag vast gehouwen,
Vroomhart en Crediet ter zyden, Vlugaart in de deur.

                                            Bruymaertoe.
    WEg eereloose boef terstond ten huyzen uyt,
    (570) Zoo niet, ik legje voort een Janbroer opje huyt.
Dolkop. Hy komt maar voor den dag, ik sal hem dat betalen,
    En dese Schaager kniest dwars door sijn Backis haalen,
    Wat meent soo’n Luysebos dat ik het dulde sal;
    Neen byme zoolen niet, dien regten hallef mal,
[p. 20]
    (575) Nog eens, hy komt ’er uyt.
                            Vlugaard. Wel Man, ik zou je randen,*
    En houwen op je kop eens Kermis met me handen,
    Dog ik ben wyzer als te vegten met zoo’n knaap
    Die nergens om en geeft.
                                Dolkop. Je bent een regte Aap.
    Een Gek in Folio, een Bloohart zonder zinnen,
    (580) Nog eens, kom hier, kom hier, of anders kom ik binnen,
    Zoo zal ik Glaazen en maar al den Santen kraam
    Aan Stukken bruyen; foey, dat ik me niet en schaam,
    Jou ondeugd als je bent, mijn zoo te afronteeren,
    ô! Dat vergeet ik nooyt dat wil ik u wel sweeren.
Zwiergraag. (585) Hou Dolkop niet te grof, wat henker wilje doen?
Dolkop. ’k Wil snyen, steeken, Ja dat zweer ik by me schoên.
Zwiergraag. Wees wyzer, en bedaar.
                                    Dolkop. Wat praat je van bedaaren,
    Eerst moet dit entje Staal hem door de Ribben vaaren.
Zwiergraag. Ik zeg steek op het Mes eer ’t spel niet wel vergaat.
Dolkop. (590) Wat Mes op steeken, ik ben als een spin zo kwaat.
Zwiergraag. Ik loof gelyk gy zegt.
                                    Dolkop. Hoe soekje myn te foppen,
    Dan zal ik jou voor hem eens helder af gaan kloppen.
Zwiergraag. Zo schielyk niet al zagt.
                                    Dolkop. Ik zweer by Julfis Kat,
    Kryg ik dien Vleegel, Goôn! ik zal hem al zo plat
    (595) Gelijk als Stokvis slaan die zeevenmaal gebeukt is.
Bruymaartoe. Wel rékel, schoon myn vel door ouderdom gekreukt is,
    Ik zweer, koom ik ’er uyt, gy treft een slegten dag.
Dolkop. Kom hier, ’k zal tónen wat mijn handt en mes vermag.
                            Vlugaard, tegen Bruymaartoe.
    Ey laat ’er my eens uyt.
                        Bruymaartoe. Weg laat de Quibus loopen,
    (600) Hy weet niet wat hy doet, hy heeft hem vol gezoopen.
                            Vroomhart, tegen Crediet.
    Ach Neef, ik loof dit spel dat zal niet wel vergaan.
                        Dolkop, tegen Bruymaartoe.
    Van Dronkaars oude Gek daar moet je van bestaan.
                Crediet, tegen Vroomhart.
    Dees dolle knevel is te vinnig in de kaaken.
Vroomhart. Ik zie altoos hy kan een drommels leven maken.
                        Bruymaartoe, tegen Dolkop.
    (605) Ik zeg nog eens vertrek, of Janbroer die speelt meê.
Dolkop. Ho! ho! een goet Matroos ontziet geen holle Zee,
    Veel min een braaf Soldaat dit stuyven van de vonken.
Bruymaartoe. Ik telje reeden niet, waarom? je bent te dronken.
Dolkop. Ja dronken ben ik, kyk strak val ik na om hoog,
    (610) Gelyk Ikaris, die na lugt en wolken vloog.
[p. 21]
Bruymaartoe. Dat hebje krek geraân, het kon ook wel geschieden,
    Dog zak maar zoetjes af.
                                    Dolkop. Gy kunt me niet verbieden,
    Ik staâ hier op de Straat, en die ’s voor yder vry.
Zwierg. Ik bid ten and’re maal steek ’t Mes dog in de schey,
                        Dolkop, steekt zyn Mes op.
    (615) Dat doe ik graag, maar ’k wou met Vlugaard wel eens spreeken.
Vlugaard. ’k Wil met een nar als gy mijn harssens niet eens breeken.
Dolkop. Wat zeg je daar een Nar.
                                    Vlugaard. ô Ja! wat ben je meer
    Als een verzoopen bloed, een Dolkop zonder eer?
Dolkop. En gy een Schobbejak, die immer alle daagen
    (620) Zo dronken als een beest,* loopt met de Mosselwagen;
    En spuugt, en maalt, en valt, en breekt haast hals en been.
Vlugaard. En gy speelt voor Sinjeur.
                                    Dolkop. ô Ja! dat ’s vast, met reên,
    Het staat mijn mooy.
                                        Vlugaard. Ja zou het u niet passen,
    Dat brengt ’er meenig daar de Clapperboomen wassen.
Dolkop. (625) ’k Wou dat ik daar al was. maar by zult denkter aan,
    Voor Slothout, Bokkepoot, myn nog te vooren gaan,
    Of ligt voor Pluymgraaf, om de Pronkzaal schoon te houwen
    Van Varkens drek en meer.
                            Vlugaard. Wel Mantje ik moet jouwen,
    Je weet niet wat je zegt.
                                        Dolkop. ô Neen! ik ben te zat,
    (630) Maar gy niet minder vol gelaaden van het nat,
    Hoewel ’t is Maandag, die zal gy dog niet vergeeten.
Vroomhart. Ja wel ik lach, wat werd elkaâr niet al verweeten.
Vlugaard. Ik eer de Maandag, ja maar gy speeld meê niet min.
Dolkop. Ey kom eens voor den dag, jou regte puste kin.
Vlugaard. (635) Wel druyve Neus.
                Bruymaartoe, tegen Vlugaard.
                                                Ik zeg, indien je meer wil kyven,
    Zo doog ik langer niet, dat gy in huys zal blyven.
Vlugaard. Ik stel me dan gerust, en spreek hem geen meer an.
Dolkop. Kyk uyt beget! dat is een zeer gehoorzaam man.
Bruymaartoe. Hoor Dolkop, ik verzoek leg hier niet meer te malen.
                                                            Dolkop.
    (640) Hadieu Heer Bruymaartoe.


[p. 22]

VYFTIENDE TOONEEL.

Zwiergraag, Dolkop, Vroomhart, Crediet, Spotboef,
Klaaghart.

Zwiergraag.                        WAar meenje heen te dwaalen?
Dolkop. Wel hier en daar nog eens bekyken hoe het gaat.
Zwiergraag. Is dat je Vrouw niet die daar ginds by Spotboef staet?
Dolkop. Ja by me zoolen, wat sal hier dat Vrouwmens maken?
                          Spotboef, Dolkop ziende.
    Ha ’k zie daar is je Man.
                                Dolkop. Ho snaak van alle snaaken!
Klaagh. (645) Maar Man is ’t nog geen tyd om meê na huis te gaan?
Dolkop. Wie droeskop roept je hier? fluks seg ik hier van daen,
    Ik ben in staet genoeg het huys alleen te vinden;
    Nog eens gaet heen, ik blyf by deeze goede vrinden.
Klaaghart. Ach Kind! daar ’s ymand die je noodig spreeken moet.
Dolkop. (650) Ik kom je daadelijk by.
              Klaaghart. Nou Spotboef zyt gegroet,
    Gy ook Zwiergraag.
                        Spotboef. Jou ook zo.
                                        Dolkop, roept zijn Vrouw na..
                                                            Aan myn te vraagen
    Om meê na huys te gaan dat kan me niet behaagen;
    Verstaaje dat wel Wyf? ik lach met u bedrog.
                            Klaaghart, weêrom komende.
    ’k Bedrieg je niet, ô neen! ey Kind geloof me dog,
    (655) Dat ymand na je wagt, en wil je graag eens spreeken.
Dolkop. Ik heb de Booter-Mark nog naauw’lijks ront gekeken,
    Dog daarom niet te min, ik volgje zyt te vreên.
Klaaghart. Wel nu ik wagt je dan.


ZESTIENDE TOONEEL.

Dolkop, Zwiergraag, Vroomhart, Crediet.

Dolkop.                                        DAar gaat myn Sloofje heen.
Zwiergraag. Gy hebt een goede Vrou na ’k merk.
                                                Dolkop. ô! Dat moest weezen,
    (660) ’k Ben nog zo, zo ik begin, gelijk ik waar voor deezen,
    De Man moet Voogt zyn, of het werk dat is verbruyt,
    En daar het anders gaat daar siet het slegtjes uyt.
Spotboef. Gy bent een raare ziel, en volgt u Vaders stappen.
Dolkop. Al quam ik by me keel by Vinnen, en by Lappen,
[p. 23]
    (665) By Russen, daer ik nooit myn Wyf had in ’t gezigt,
    Ik prys haar, zy betoond aan my haar Vrouwe pligt.
Spotb. Wel nou, dan moetje haer ook wat gehoorsaem blyven.
Dolkop. Ik zeg als nog, ik heb de roem van alle wyven;
    Ja hoor maer eens hoe dat myn zoete ziel bestaet;
    (670) z’Is luy, en lecker, en heel gaeren op de straet,
    En werken kan ze niet, veel minder kan ze kooken.
Spotboef. Al braave gaeven, en wel waerdig van gesprooken;
    Dog luy, en lecker, ey! wilt dat maer overslaen.
Dolkop. Ze wil te s’Avonds graeg wat vroeg na bed toe gaen,
    (675) En s’Morgens kan ik haar weêr over huys niet krygen,
    Hoewel ik weet dat is gemeen de Vrouwtjes eygen.
Spotboef.Wel als je s’Maandag praet van Bootermarkt?
                                            Dolkop.                                ô!
    Daer ben ik meê gebrust, waerom? ze lyt het noô,
    Dog ik, ik lach ’er meê, en laet Fiolen zorregen.
Spotboef. (680) Met regt, al zyn we kael, de Hospis wil wel borregen.
Dolkop. Maar Spotboef, wyl we hier nog by elkander zyn:
    Zeg eens, hoe staet het al met korte Baldewyn
    De Clompemaaker? is hy nog aen ’t Duyven koopen?
Spotboef. ô Praetje van die Gek! zyn goed is al verzoopen,
    (685) Hy wil na Inje toe, al waer het voor Soldaet.
Dolkop. Dat Mantje by me Keel waer altyd by de straet,
    Hy hiel ook wonder veel van zuypen, en van vreeten:
Spotboef. Ligtlooper zonder geld wier hy gemeen geheeten,
    Maer evenwel hy kon nooyt tegens myn bestaen.
Dolkop. (690) Het besten dat hy kon waer Kreupele Waerden slaen.
Spotboef. Hy waer nogtans gezien by veel voornaame Heeren.
Dolkop. Dat’s waar, maer Bredro leerd; en zyt het kan verkeeren.
Spotboef. En daer de Veedel Klonk daer was hy rap en vlug,
    En quam by langs het Y, omtrent de Nieuwen Brug,
    (695) Hy was ’et meest bekend by al de Rontzelaeren,
    Dog ’t Duyvemelken dwingt hem ’t meeste om te vaeren.
Dolkop. ’t Is de slegte Coopmanschap die hem daer aen begeeft.
Zwiergraag. Ik heb een Oom die thans van ’t Duyvemelken leeft.
Spotboef. En doet hy anders niet; dan is hy van de besten,
    (700) Men ziet dog in ’t gemeen; het gaet, hoe ’t gaet op ’t lesten
    Zo raekt men hoopeloos, de Duyven aen een kant,
    De Baas het gat vol schuld, verlaet zyn Vaderland,
    En mist zyn volle Beurs die eertyds plag te klinken.
Dolkop. Kom wil me met elkaâr nog eens een Borrel drinken,
    (705) Want ik gaâ strak na huys.
                        Zwiergraag. Wel Ja als Spotboef wil.
Spotboef. Voorzeeker ik ben klaar.


[p. 24]

ZEVENTIENDE TOONEEL.

Vroomhart, Crediet.

Vroomhart.
                                TOt nu toe zweeg ik stil,
    Maar Neef, het geen gy myn zo even uyt kwam leggen,
    Dat vind ik waar te zyn, ja waar dat moet ik zeggen,
Crediet.
    ô Oom! hier zieje eerst hoe ’t in de Waareld gaat.
Vroomhart.
    (710) Hier zien ik wel met regt hoe meenig mensch bestaat,
    ô Maandagmaakers! wat brouwt gy al vreemde kuuren,
    Wat stookje voor je zelv’ te fel onblusb’re vuuren.
Crediet.
    Elk is hier Meester knegt.
Vroomhart.
                                            Ach Neef! geloof aan myn,
    Wie hier voor Meester speeld, zal haast een jongen zyn.
Crediet.
    (715) Wat zal ik zeggen Oom, gy moogt wel waarheyt spreeken.
Vroomhart.
    ’k Heb na myn bot verstand, de Booter-Mark bekeken,
    En vinder niet aârs op als noodig diend gezeyt;
    Dees wind, en die werd kaal,

                                            Al meerder door den tyd.

                                                                    J.R.

                                    EYNDE.

Continue

Tekstkritiek:

p. 4: Boertig er staat: Boerig
vs. 190: Maandag er staat: Mandag
vs. 320: Crediet. er staat: Credie.
vs. 620: beest er staat: best


Ceneton
Voorkeurenpagina Opleiding Nederlands