Rederijkers: Een ghenouchelicke clute van nu noch. ms., 1575 ca.
In: Nederlandse kluchten, tafelspelen, Nederlandse en Franse spreuken en refreinen. Rekeningen van Daneel Theysbaert te Wachtebeke, 1570-1578. UBGent: Ms. no. 901 : 3.
Ceneton10649 - UBGent
Uitgegeven door drs. G.C. van Uitert.
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
In deze tekst doen zich tal van onregelmatigheden in het rijm voor. In principe hebben wij de rijmende verzen geteld, en regels tussen de rijmwoorden niet in de vers-telling opgenomen; maar in twintig gevallen hebben wij een niet-rijmende regel als vers beschouwd: vs. 19, 41-42, 49, 85, 115, 118-120, 151-154, 163, 190-193, 221-222.

Continue
[fol. 17r]

Een ghenouchelicke clute
van nu noch van iiij personagien
te weten den man, den ghebuer
dwyf ende die pape

Den man
Eylacen die altoos is gheplaecht
Ende nemmermeer blyden dagh en bejaecht
Hem mach wel langhe dyncken den tyt
Als ic buten ben hebbic eenigh jolyt
(5) maer als ic thuis ben leyt myn herte ghebonden
Zo minnelic ben ic ghelevert den honden
myn wyf zy loddert, zy bouft
dan es myn herte zo zeere bedrouft
Dit waer te liene om claer vermanen,
(10) Zy doet my lachen dat myn ooghen tranen
Zo styf versetse mynen capproen
Den Ghebure
Ghebuere hoe vaerdy
man
Lieve ghebuere wat soude ic doen
myn wyf es teghen my zo quaet
Ghebure
En beteret niet
man
Wacharmen, Jaet
(15) achter waert als de hinne schert
Ghebure
Anders niet
man
[fol. 17v]
Het staet voorwaer alzoo verwert
Als noynt garen dede up een strene
Ghebure
Ic zal u leeren een rene,
daermede zuldyse up een ander ploye brynghen
man
(20) Up een ander ploye ic heb van als gheproeft
Ghebure
Tsuere metten zoeten
man
Ja al datter behoeft
tquaet met goet tes alleleens
Ghebure
En blyvet noch altoos even quaet
man
Godt weet neens
maer lancx om quader dat sy wort
Ghebure
(25) Ic zal u wel raet gheven op een cort
man
Dat beteren zal
Ghebure
Godt weet
man
nu zecht my dan
Ghebure
Verstaet dan wel tbescheet
Als ghy thuus comp een voor al
spreect zy dan quaet zo zy ooc zal
(30) watse u smyt of wat zy u doet
zecht altoes nu noch
[fol. 18r]
man
Waer dat goet
Dat waer tghene dat ic haer hiette
Ende in zy my trocke smete of stiete
Zey ic nu noch ic weet wel te vooren
(35) Zy sloughe my doot dat waer verloren
Haut dat nu noch dat wert droufheit swaer
Dat zou zy zegghen
Ghebure
Daer en vraecht niet naer
ghy moetet herden groot en cleene
man
En zoudic altoos nu noch zegghen
Ghebure
Ja ghy al teenen
man
(40) Goy zo zoudic langhe nu noch zegghen
Ghebure
Tot dat ghyze verwect ende leert nu noch
te zegghen ghy moetet verduwen
man
Hoe zoudic pynen my dat an te legghen
Gheifse my een smette ic zegghe nu noch
(45) zo gheefse my dusent mael meer toch
hoe zal ict daer mede maken
Ghebure
En of zy namaels wel stoffeerde u caken
Met goeder spyse na u ghevoech
en zoudy nu niet connen nu noch zegghen
man
[fol. 18v]
(50) Ja ic man passieret ghenouch
nu noch te zegghen even styf
Gaefse my wel tetene
Ghebure
Jaese up u lyf
herderet in smyten in eenen doene
ghy zullet haer maken alzoo ghewone
(55) dat zy haer zal vervaren dan
En wanen dat ghy uus sins mist
man
Dats rechs die man,
mochmense alzo ontvechten
Ghebure
Jaet zechdy nu noch
man
Ja ic by allen ghoen* knechten
ic zal nu noch zegghen wat zy my doet
Ghebure
(60) Soo dat ic zal u maken vroet
Dat sy u heif al dul ghesmeten
Ende dat ghy van den duvel zyt beseten
Dat heifse met haren smyten ghedaen
man
Dat wort een groute boerde
Ghebure
Nu ghy zout gaen
(65) Gaet henen thuiswaert rasch
[fol. 19r]
De man
Ghy zecht zeker waer
Adieu ghebuur
Ghebure
Gaet henen gaet henen ic werpe u een schoelap naer
Dat ghy wel herden moet in desen
Want het zal zeker vremt te hooren wezen
Daer wordt een groot gheschal
de man
(70) Nu dus vooren god zeghent het al
Zet ons teten ende te dryncken haest u snel
Wat duvel waer blyfdy
dwyf
Ke zecht heer willecome schoon spel
Zecht uut waer hebdy ghebeyt zo langhe
de man
Nu noch —
wyf
Ja ghaet u ghanghe
(75) Ic wedde ic prouf u
man
Nu noch —
wyf
[fol. 19v]
Swyght godt bedrouve u
dat ghy dus langhe leift auden dwaes
man
Nu noch —
Wyf
Ja goey faes
Nu noch eyst nu anders niet
Man
(80) Nu noch —
Wyf
Hoort dit bediet
met dezen nu noch wat hebbic gheleden
Man
Nu noch —
Wyf
God moet u schaden en scheden
wat meendy hier me vuil catyf
man
Nu noch —
Wyf
Ke hoort doch dit bedryf
(85) en zal mer anders niet zegghen
De man
Nu noch —
Wyf
Laet ons met vreden met dezen Nu noch
Die duvel schinde u
man
[fol. 20r]
Nu noch —
Wyf
Ic wedde ic vinde u
dat u zal rauwen ic zecht u claerlic
man
Nu noch —
Wyf
(90) Dats emmer die duvel baerlic
ghy en vraechter niet nae
dat mercke ic doch
man
Nu noch —
Wyf
Haut dat zecht Nu noch —
Vuil catyf wat hebdy voren
man
Nu noch —
Wyf
Wey tes al verloren
(95) ic zals u noch gheven dat u zal grouwen
man
Nu noch —
Wyf
Ic zal u zo douwen
ghy zult dat nu noch achter laten
man
Nu noch —
Wyf
en macht niet baten
ic en hoorde desghelycx noynt myn leven
man
[fol. 20v]
Nu noch —
Wyf
(100) Goy ic zals u genouch gheven
dat u grauwelen zal zonder ghetal
man
nu noch —
Wyf
By goy ic zal
Haut dat wildys noch meer
man
nu noch —
Wyf
Amy myn hant doet my zo zeer
(105) al zoudy ramp hebben en die u droch
Wat meendy doch
man
nu noch —
Wyf
Dat es vremt bescheet
Ja tvremste dat ic noynt hoorde
man
nu noch —
Wyf
Ic zal ghereet
Haut dat nu zecht nu noch al teenen
man
nu noch —
Wyf
(110) Wat mach hy hier mede meenen
ic en hoorde myn daghen vremder advyse
man
[fol. 21r]
nu noch —
Wyf
Tjan ic loope uuten huyse
Lieve ghebure comt my ter baten
ghebure
Wat ist lieve ghebuere
Wyf
Dat zal ic u weten laten
(115) Wat ic mynen man doe goet of quaet
Hy zegt altyt nu noch wat ic hem doe
Ghebure
Ic zoude den pape halen daer toe
De man heeft claer syns sins ghemist
met uwen smytene
Wyf
(120) Es dat dan best dat wy den pape halen
Ghebure
Jaet godt weet
Dwyf
Nu gaen wy dan
Ghebure
Ic gae mede ghereet
nu gaen wy den pape halen onder ons beeden
man
(125) Aldus zoumen deze quade wyfven beleeden
By sent Jan dats goeden raet —
[fol. 21v]
Dat ic nu noch zeyde al es twyf quaet
ic hebse emmers versubtielt hier inne
Zy meent dat ic ben uuten zinne
ic moeter om lachen dats verloren
(130) Ic ben wyzer dan zalomon hier te voren
of virgilius of aristoteles met
Dat ic nu noch zey was goet opset
Ic zal haer quaetheit nu af brynghen
ghelyc den cochuit zal ic zynghen
(135) Altoos nu noch tot mynder vromen
zo waen ze dat myn nu es over comen
Ende zal my steerckelic smeeken dan
Dwyf
Lieve heere comt tot mynen man
en ziet doch wat hem deert
Pape
Wat mach hem ghebreken
dwyf
(140) Hy zeyt altoos Nu noch
pape
Wat dat zyn vremde treken
nu noch wat ramp heeft dat inne
Ghebure
Hy is claerlic uuten zinne
dwyf heift hem ghestooten en ghesmeten
Dus mach hy wel zyn bezeten
(145) om deze onverduldicheit swaer
pape
[fol. 22r]
Ic zal met u gaen tot daer
Haelt my myn stoole en mynen bouc
Ende mynen quispele
Ghebure
Dit wert een schoon besouc
nu zullen wy weten wat nu noch bediet
Pape
(150) Nu gaen wy rasch
Wyf
Hier wonic heere ziet
Dit es myn man spreect hem toe
Pape
In nomine patris et fily
man
Nu noch —
Wyf
Ic zegghe den man es claer beseten
(155) Des zoudic meenen
Man
Nu noch —
Pape
En spreect hy anders niet alteenen
Dan nu noch
Wyf
Neen hy heere
Dit heeft hy curts aenghenomen
[fol. 22v]
Pape
Sa vrient tot uwer vromen
ic wil u belezen en besweeren
(160) Ende manen by al dat u mach deeren
By nachtridders ende by avondtroncken
Die achter den hoven de belle cloncken
By cocketoysen by neckers by maren
ende by den drollen int weer weghen
(165) By catten die te danssen pleghen
Tswoendaechs ende by varende vrauwen
Dat ghy zecht op goeder trauwen
Wat u letten mach of ghebreken
man
Nu noch —
Pape
Wat en condy anders niet spreken
Wyf
(170) Neen hy zeker here
Pape
Tjan noch bemane ic u meere
By den zonnen boom en by der manen
Die allexander verfierde in wanen
ende by alle doode papen
(175) endeic bemane u by alle die gheselschape
Dat te babelonien leyt up cassteel
De man
Nu noch —
[fol. 23r]
Pape
Wey godts hebs deel
ic en weet niet wat hem mach letten
Ghebure
of men hem teten gave
Pape
Ja ja wilt hem dat voren zetten
(180) vanden besten ghezoden en ghebraden
Wyf
Ic heb hier een stic van eender vladen
wil ic prouven of hyse mach
man
nu noch —
Ghebure
Nu rasch zonderr verdrach
haelt hem te eten hy zal claer ghenesen
man
(185) nu noch —
Pape
Ten mach gheen quaed wesen
hy heet zo mughelic alduere
man
Nu noch —
Pape
Hy machse wel ter keure
ic zie wel den man en heift gheenen noot
Ghebure
[fol. 23v]
Vrauwe tes u schult cleen en groot
(190) gaefdy uwen man wel tetene
en ghy hem niet en waert zo fel
den man hi en zoude hem niet zo quael[ic...]*
man
Nu noch —
Pape
Ghy moet den man smeeken schiere
Wyf
(195) Ic zal heere in alder maniere
en bidden hem vergheiffenesse van alle myn mesdaet
Jan vergheift my dat ic u oynt was so quaet
ende oynt zo fel was teghen u
man
Ic vergheift u gheerne
Ghebure
Ja wat zechdy nu
(200) De man es ghenesen ter stont
Wyf
Hoe vaerdy Jan hoe vaerdy Jan
man
Ic ben al ghezont
als ghy my niet meer quaet en zyt
Wyf
neenic nemmermeer
Pape
[fol. 24r]
Godt zy ghebenedyt
Die man es vanden evel ghescheyden
(205) Adieu vaert wel
Wyf
Heere godt wil u gheleyden
ghy hebt myn herte ghepaeyt ter deghe
ic wil ooc gaen
Ghebure
Dwyf es up weghe
wy mueghen wel spreken met goeden raet
dat ic u nu noch dede zegghen
was dat niet goeden raet
Man
(210) By sent Jacob Jaet
maer metten eersten was ic daerom ghesmeten
Ghebure
Maer nu hebdy namaels goede vladen gheten
man
Dat doe ic sekere
Ghebure
Ic en sach noynt wyf bat beghect
wanneer se meer haer man uut* stect
(215) of dat zy quaet sprect een vooral
zecht altyts nu noch
man
[fol. 24v]
By sent thoon ic zal
Want anders gheen zaken en mach my droomen
ghebure
Ja zo meent zy dat u curen overcomen
En ghy zullet al te boven blyven
De Wyf
(220) Ay lodders dat men u moet ontlyven
Dat hebbic al te malen ghehoort
Man
Wacharmen wacharmen
Ghebure
Moort moort dwyf zal ons vernielen
Wyf
Nu zecht nu noch —
man
Ic en zal by mynder zielen
(225) nemmermeer seker lief wyf
Wyf
Suldyt meer zegghen
man
Neen ic up myn lyf
Twas myn ghebure diet my riet
Ghebure
Tjan heere ic en riet u niet
daerom willet my verdraghen
Wyf
(230) En weetty niet dat hem mesvalt met vlaghen
Die zyn hant steect tusschen schus en boom
[fol. 25r]
Ghebure
Och ic kenne dat waer es
Wyf
So nemes goom
Elc wacht hem die wel wil varen
godts gratie wil ons allen bewaren
(235) die vader die zone die helighe gheest
verleene ons zalicheit aldermeest

Finis est

Continue

Tekstkritiek

vs. 58: ghoen Dit woord is onduidelijk: er staat gho n wat is geïnterpreteerd
    als
godts, maar wsch. iets als ghoe[de]n moet zijn. De h en de n zijn duidelijk.
vs. 192 Het slot van deze regel is niet leesbaar.
vs. 214 uut Dit woord is niet goed leesbaar.