Barbara Ogier - Don Ferdinand, oft Spaenschen sterrekijker - 1714

Barbara Ogier: Don Ferdinand, oft Spaenschen sterrekijker. Antwerpen, 1714.
Naar het Le feint astrologue van Thomas Corneille
Uitgegeven door drs. G.C. van Uitert
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton068671 — BooksGoogle
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

DON FERDINAND

OFT

SPAENSCHEN

STERREKYKER

BLYSPEL:

Verthoont op de Saele der Vereende

CONSTEN GESEYT

S. LUCAS GULDE

Ende uyt-gewerckt door de Liefhebbers

VAN DEN

OLYF-TACK

BINNEN ANTWERPEN

DEN 21. OCTOBER 1714.

[Vignet: typografisch element]

MEN VINTSE TE COOP;
t’ Antwerpen, by JOHANNES PAULUS ROBYNS.

PERSONAGIEN.

Don Ferdinand, Sterrekyker.
Don Jan.
Philipien, Knecht van Ferdinant.
Hans, Knecht van Don Jan.
Leonor, verlieft op Don Jan.
Lucresia, verlieft op Don Jan.
Beatris, Camenier van Lucres.
Philopot, Meysen.
Pagi, van Leonor. [= Jacinte]

Het Tonneel verbeelt Madrid voor ende
in het huys van Lucretia.

Continue

EERSTE DEEL
IN DEN
SPAENSCHEN STERREKYKER.

EERSTE UYT-KOMST.
Don Ferdinand en Philipien.

Phil. MYn Heer met u verlof naeyt my gheen ooren aen
Gy hebt haer noyt bemint, hoe sal ick dat verstaen
Gy minter veel t’is waer, maer boven al de Joff’ren
Hebt gy Lucretia u ziel en hert gaen off’ren:
(5) Maer k’sie wel wat het is, nu gy verstooten wert
Soo loochent gy u min
Ferd. Geen oogh can tot in’t hert
Alwaert een Lincius oogh, sy can t’gemoet niet raecken
En hebt gy my gesien in andere liefde blaecken,
Gewis het is een vier niet als van stroy geweest
Phil. (10) Mijn Heer gy sijt nochtans, sins u verliefden geest
Door d’aldoordringent oogh was van Lucrees onsteken
Al dand’re Jouffers die gy minden af-geweken
Aenbiddende Lucrees alleen als Af-godin.
Ferd. Het sy soo dat haer oogh mijn ziel ontstack in min
(15) En dat ick soo het scheen haer glans heb aengebeden
k’Ben nu al lanck uyt dees verliefden bant getreden.
Phil. Soo mint gy haer dan niet?
Ferd. Neen Philipin:
Phil. Dat’s raer
Terwyl gy haer niet mint wat doet gy dan by haer,
Nu sy u liefden loont met haet en onghenade?
Ferd. (20) Omdat ick weten wil waerom sy my versmade
En soo misaghten derft:
Phil. t’Is moghelijck om Don Jan?
Ferd. Don, Jan!
Phil. Don Jan, gy laght?
Ferd. Don Jan! helaes en can
[p. 4]
Mijn min niet schad’lijck sijn, laet hem vry alles wagen.
Phil. Hy heeft de wetenschap om iemant te behagen,
(25) Schoon hy geen goet en heeft,
Ferd. Ick can’t niet nemen aen
Terwijl ick weet dat hy naer Neerlant is gegaen
Phil. Sins wanneer is dees reys hem in het hooft gekomen
Ferd. Hy heeft sijn af-scheyt van sijn vrienden al genomen
Phil. Mijn Heer wat hier van is sal ick wel haest verstaen
(30) Van hare Camenier, siet ginder comtse aen,
Verschuyl u, laet m’alleen
Ferd. Siet haer wel t’ondervragen?
Phil. Laet my betyen, k’weet hoe dat ick my sal dragen?

EERSTE VERSCHOON.
BEATRIS.

Beat. WEl op wie peysde gy?
Phil. Ick, op niemant:
Beat. Wel mijn kint,
Peyst gy op my niet, die ick weet dat gy bemint?
Phil. (35) Mijn meester mint niet meer, waerom sou ick dan minnen?
Beat. Meyndt gy dat Philipin?
Phil. Wel treffelijck:
Beat. Sijn u sinnen
Soo haest verandert:
Phil. Ia,
Beat. Loont gy mijn min met haet?
Phil. t’Can wesen:
Beat. Is het ernst dat gy my dan verlaet:
Phil. t’Is ernst, en twyfelt niet:
Beat. Hoe sijt ghy soo verbolgen:
Phil. (40) Een Dienaer moet het lot van sijnen meester volgen,
Maeckt dat men hem bemint, soo sult gy sien voor al
Soo k’voor u sterven moet, dat k’voor u sterven sal
Beat. Verheyst van my geen saeck die voor my is onmog’lijck.
Phil. Is dan u Jouffrou aen de min, soo onmedogh’lijck?
Beat. (45) K’segh niet, maer!
Phil. Wat maer?
[p. 5]
Beat. Mijn Lieve Philipin,
G’hebt my soo vast belooft:
Phil. Ick bidt u maeckt begin?
Beat. K’en derff:
Phil. Ay waerom?
Beat. Seght, wat sal ick u ontblooten?
Phil. Waerom Lucretia mijn Meester heeft verstooten.
Beat. Ick sou’t wel seggen, maer t’is my verboden:
Phil. Bloet,
(50) Nu sien ick dat de min by u niet veel en doet;
Dat gy my sulckx verswijght.
Beat. Waer wilt gy henen
Mijn soete Philipin
Phil. Ons soetheyt is verdwenen,
Beat. Ick sal’t u seggen hoor:
Phil. Wel aen met cort bescheyt
Indien gy’t seggen wilt, waer toe dees malligheyt?
Beat. (55) Maer hoort belooft gy’t my dat gy’t niet en sult seggen,
Phil. Neen seker:
Beat. k’sal u dan haer afkeer uyt gaen leggen.
Maer dat gy’t niet en seght, selfs aen u Meester niet.
Phil. Neen ick sweer het u:
Beat. Dat gy mijn Jouffrou siet
Afkeerigh tot u Heer, is dat sy is genegen,
(60) Maer t’gene dat ick segg’, dat dient voor al geswegen.
Phil. Mint sy een ander dan?
Beat. Gy hebt het reght gevat.
Phil. En wie togh?
Beat. Ia, en wie:
Phil. Wel ia sult gy my dat
Verswijgen?
Beat. Ick en derf:
Phil. Wat isser aen gelegen;
Beat. Het is, maer dat gy’t seght;
Phil. k’Weet dat het dient geswegen,
(65) Het is dan, seght?
Beat. Don Jan,
[p. 6]
Phil. Hoe is het mogelijck?
Beat. t’Is als ick seggh’
Phil. Wel hoe, Don Jan en is niet rijck.
Beat. Hy’s Edel, en beleeft en wel gestelt van leden.
Phil. Stelt dat op tafel:
Beat. Niet-te-min, hy wort aenbeden:
Phil. Van’t geen dat ghy my seght staen ick op’t hooghst verstelt,
(70) Maer soo hy wort bemint, gelijck gy my hier melt.
Waerom verlaet hy haer,
Beat. Om u reght uyt te spreken,
Dees uyt gestroeyde reys, is maer een werck besteken,
Hy is nogh in Madrid,
Phil. Madrid, wel dat is raer,
Wie had gedaght dat hy was soo een Logenaer:
(75) Hy heeft al afscheyt vande vrienden t’saem genomen.
Beat. En even can hy snachts by sijn Lucretia comen.
Phil. Wat ergen gast is dat, en u Lucretia.
Beat. Ontfanght hem blydelijck, seght my dan wat gena,
Oft min u Meester van Lucretia can hopen
Phil. (80) Vreest sy dan geen gevaer, in hare min te loopen:
Want u gebueren staen geduerigh op de waght.
Beat. Gy weet niet wat de min heeft tot hun heyl bedaght
Door een bedeckte poort comt hy den hof in treden,
Die k’savonts set op’t slot:
Phil. O list vol haerdigheden
Beat. (85) De Venster van Lucrets siet in den hof uyt, daer
Ist dat sy saemen sijn.
Phil. Dien treck is wonderbaer.
Maer als hy haer verlaet, waer blijft hy?
Beat. O de donder!
Gy ondervraeght soo nouw, ick magh niet,
Phil. Op of onder
Seght maer waer dat hy blijft, ick sal’t niet seggen:
Beat. Niet,
Phil. (90) Neen seker sijt gerust,
Beat. Gy brenght my in verdriet?
Phil. Waer hout hy sich bedeckt?
[p. 7]
Beat. Waer, in Don Lopes wooningh
Verberght hy sich:
Phil. Dat’s wis een aerdighe Vertooningh.
Beat. Daeghs blijft hy soo in huys, dat hy geen straet en siet
En selfs Don Lopes weet hier van de reden niet.
(95) En had men sonder my dees liefden connen plegen:
Men had my het geheym gewisselijck verswegen
Maer ach! ick toef te lanck vaert wel mijn Philipin.
Phil. Vaert wel mijn Lief,
Beat. Mijn troost
Phil. Vaert wel mijn Engelin
Beat. Maer hoor?
Phil. Vaert wel mijn Lief, wy sullen voorder spreken
(100) De boeren soumen dat soo inde handen steken,
Beat. Belooft my eerst u trouw,
Phil. Ey stelt u in geen pijn
Wy sullen trouwen, maer wy moeten grooter sijn.

TWEEDE VERSCHOON.
FERDINAND.

Ferd. SEght weet gy nu van mijn verachtinghe de reden?
Wort nu Lucretia van een ander aengebeden?
(105) Ist haet oft hooverdy wat isset, sijt gy stom,
Oft sonder spraeck wat ist, nu Philipin waerom
Sluyt gy u tanden toe, spreckt op sijdy beseten?
Phil. Neen Heer
Ferd. Wat let u dan spreeck, sal ick het niet weten
Phil. Neen Heer,
Ferd. Wat sijt gy sot?
Phil. Neen Heer:
Ferd. Wat isser dan
Phil. (110) Laet my maer doen:
Ferd. Wel nu wat doet gy:
Phil. Ay ick can
Niet swijgen, wat ick doe, oft ick mijn mont en tanden
Met duym en vingers sluyt, en toe hou met mijn handen,
Mijn Heer het wilt’er uyt. Dien armen Edelman,
[p. 8]
Daer ick u strax van sprack, en met een woort Don Jan,
(115) Die elck gelooven doet als dat hy is vertrocken,
Die door sijn toover tael soo weet het hert te locken
Van u Lucretia, dat hy door haren last
Haer alle nachten spreeckt, en aen haer venster past,
Die daeghs in huys blijft, s’avonts uytvliegt met de Uylen
(120) Weet in’t geheym, hem by Don Lopes te verschuylen.
Ferd. Wat seght gy door haer last?
Phil. Hy wort van haer bemint
Ferd. Don Jan is hier dan!
Phil. Ia dees reys heeft hy versint,
En uyt-gestroyt, en u soo listigh uyt-gestreken.
Ferd. Wel aen ick sal my dan op d’een oft d’ander vreken;
Phil. (125) Wat meynt gy dan te doen?
Ferd. K’sal by Lucretia gaen:
Phil. Beatris ach wat raet het is met u gedaen?
Gy sult niet swijgen ach Beatris is verloren.
Ferd. Neen segh ick sijt gerust,
Phil. Wat hebt ghy dan beschoren?
Ferd. Ick sal haer weer, dogh met een afgekeerden sin
(130) Aenbidden op een nieuw, versoecken hare min
Togh hare wreedtheyt sal my tot vermaeck verstrecken
En dit aen-bidden om met hare schoont’ te gecken,
En te doen voelen dat ick nergens in en blaeck
Tot hare liefde; dan op dat ick my vermaeck,
(135) En comt haer snachts Don Jan in haren hof besoecken
K’moet schoon ick haer niet min, mijn ongeluck vervloecken,
En sijn geluck maeckt my myn-eedigh, niet haer min:
Want k’heb al over lanck verandert mijnen sin.
Phil. Gaet voort met u verhael,
Ferd. Wel aen wilt my dan hooren.
(140) Sy mint dan....
Phil. Saght k’ou op,wie komt my hier verstooren
Ferd. Het is Don Jan.
Phil. Dat’s goet, laet my alleen, gaet aen,
En wilt langhs d’ander zyd’, de rechte straet in slaen.

TWEEDE UYT-KOMST.
Don Jan en Hans.

Hans. DOn Jan hoe sal dit hier ten lesten noch volenden?
D. Ian Gy weet dat ick my moet sien uyt de boey te wenden
(145) Van Leonoor, door dien een stercker minne gloet
Tot mijn Lucretia mijn boesem blaecken doet
Dat ick my over dagh niet magh op straet begeven
Hans Wel nu, ist nu geen dagh, wel wie heeft van sijn leven!
D. Jan De noot en stelt geen wet, en ick heb om dees rêen
(150) Voor eenen corten tijdt my selven gaen verklêen,
Gy weet wel dat ick moet mijn Advocaet gaen spreken,
Op dat ick van mijn reght niet t’onregt wort versteken.
Begeeft gy u in huys, want het sal avont sijn,
Eer dat ick keer, laet u niet sien. Binnen
Hans Sijt in geen pijn,
(155) Ick gaen my weder in mijn Uyle cot verschuylen
Ick en mijn Meester sijn gelijck twee reghte Uylen
Wy vliegen s’avonts uyt, Wat magh mijn Philipoot
Al dencken, ach die sloor, soo sy seyt, sy gaet groot,
En sy meynt voor gewis, dat ick al ben vertrocken,
(160) K’hoor volck, k’laet my niet sien, oft ick kreegh loon van stocken.

DERDE UYTKOMST.
LUCRETIA EN BEATRIS.

Lucr. K’Weet niet wat doen in desen strick daer ick in sit,
Beat. Mint gy Don Ian dan?
Lucr. Seght vry dat ick hem aenbidt.
Beat. Mevrouw het geen my maeckt in dese saeck verslagen
Is dat ick u soo haest soo groote min sien draghen.
Lucr. (165) Indien Don Jan, nu heeft om my een jaer gesught
Wat heb ick niet gelêen selfs door sijn ongenught,
Soo haest als ick hem sagh wierd’ ick in min onsteken,
En sonder dat ick dierf van min oft liefde spreken,
Want hadd’ mijn Vader t’vier gesien dat my verwon,
(170) Een eelman sonder geldt by hem niet halen con.
[p. 10]
Hy is op mijn versoeck dan hier in stadt gebleven,
Schoon ider meynt dat hy hem heeft uyt stadt begeven.
Beat. Mevrouw k’beklaegh u min, maer seght my togh voor al,
Wat dees geveynsde min voor goets uyt-brengen sal.
Lucr. (175) Maer daer is Don Ferd’nant, ô hatelijck aenschouwen!

DERDE VERSCHOON.
Don Ferdinand, Philipien.

Ferd. WAt moet ick mijn gheluck niet ongheluckigh houwen,
Datmen u niet can sien ten sy met achter doght:
Lucr. Wat brenght u hier?
Ferd. De min die heeft my hier gebroght
Terwyl gy nergens sijt, dan in u huys te vinden
Lucr. (180) Het was de eenigheyt die ick altijt beminden
En die bemin ick nogh:
Ferd. Helaes en sal ick dan!
Lucr. Gaet elders clagen, loopt, want ick hou daer niet van.
Ferd. De Liefde,
Lucr. Ay wilt my van dien Tyran niet spreken,
Waer voor ick schrick en schroom.
Ferd. Mijn min is u gebleken
Lucr. (185) Sult gy dees sotte rêen dan nimmer breken af?
Ferd. Hoe kont gy minn’lijck sijn, en even vreet en straf?
Wat heb ick tot u schoont’ en glans genegentheden;
Lucr. Wat heb ick afkeer van u hatelijcke reden;
Ferd. Wat min ick niet u glans, die ick aenbidt en dien
Lucr. (190) Wat haet ick niet de son, wiêns light my u doet sien
Ferd. De Maen Mevrouw thoont haer tot u veel meer genegen.
Wanneer gy zijt gewoon u vryery te plegen.
Lucr. Wat seght gy?
Ferd. T’geen gy hoort.
Lucr. En wat voor sekerheyt?
Ferd. Aen die my wel verstaet heb ick genoegh geseyt;
(195) U venster inden hof weet gy wel te ontsluyten:
[p. 11]
Waer door Don Jan door een bedeckte deur raeckt buyten:
Want hy schoon uyt der stadt weet sijn gesetten tijdt
Om u te vinden.
Lucr. Ach ondraechelijcke spijt!
Phil. De Duyvel haelt de vent, hy heeft het niet vergeten,
(200) Men heeft hem met een spel niet op de mouw te speten,
Neen sijn geheugenis is wonder goet.
Lucr. Wel aen
Verraedt men my dan soo?
Phil. Bloet wat hebt gy gedaen
Ferd. Ick heb mijn selven soo van hare smaet gevroken,
Lucr. Beatris wat is dit
Phil. G’hebt haer fortuyn gebroken
Beat. (205) Gelooft gy dan dat ick....
Lucr. Swyght gy hebt my verkoght.
Waer heeft mijn licht geloof, helas! my toe-gebroght,
Phil. Daer hebdy’t k’vrees dat sy Beatris wegh sal jaghen:
Lucr. He laes wat sien ick my omringelt met veel plaghen
Ontrouwe wat heeft my u snoode tongh ghedaen?
Beat. (210) K’wensch dat den hemel my....
Lucr. swijght segh ick:
Beat. Soo ick aen
Een mensch ter werelt....
Lucr. Hoe sulde noch niet swijgen?
Phil. Gy sult haest hooren dat sy haren sack sal krijgen.
Ferd. Wat wilt gy hebben t’is gedaen?
Phil. Ick weet nogh raet
Soo gy my helpen wilt.
Ferd. Wel aen t’sy goet oft quaet:
(215) Spreckt wat hebt gy bedoght?
Phil. Al sout gy my met slagen
En stocken als een schelm Ferdinand ten huys uyt jagen,
Soo sal ick’t seggen hoor, Mejouffrouw sijt gestilt
Oft gy my teeckens geeft, k’weet wat gy seggen wilt,
Noyt heeft Beatris van uwe min gaen spreken,
(220) K’salt seggen al sout gy my hals en beenen breken.
Den hemel heeft u min aen hem geopenbaert.
[p. 12]
Lucr. Wat seyt dien snooden?
Phil. Ia den Hemel heeft verklaert
U heymelijcke min, al sout gy my vermoorden,
Ick sal het seggen, hoort Mevrou dan met twee woorden
(225) Weet dat mijn Meester, die gy siet te sijn bevreest
Te cleyn een Lichaem heeft voor sijnen grooten geest.
Hy steekt soo vol verstant gelijck een ey vol suyvel,
Hy lijckt een Toovenaer oft eer een rechten Duyvel,
Hy is in d’Astrologi ervaren, ia ick moet
(230) Gelooven dat hy selfs de dooden spreken doet
Ferd. Ha schelm, my van die lichte quanten
Die inde studie
Phil. Ia Astrologant van al d’Astrologanten
Ferd. Wacht guyt
Phil. Ia Mijn Heer:
Beat. Indien men dat gelooft,
Soo ben ick sonder vreesch
Ferd. ô Schelm van plicht berooft
Phil. (235) Ia Heer ick magh wel schelm, ’k bidt neemt het my ten goeden:
Ick moet Beatris hier ontlasten van’t vermoeden,
Dat men van haer hier heeft, gy weet dat ick haer min
Sy is onnoosel, hoort Mevrouw, k’maeck dan begin.
Hy heeft een nacht vyf ses, niet anders doen als wachten
(240) Hy siet den Hemel aen in d’alderswerste nachten,
Slaet Boecken open, maeckt Figuren sonder endt,
En hier door ist dat hy u liefden heeft gekent,
Ferd. Indien gy niet en wilt u snoode leugens swijgen,
Sal ick u sekerlijck wat by de Ooren crygen.
Phil. (245) K’heb niet geseyt myn Heer dat niet de waerheydt is,
En oft gy wenckt oft niet, mijn Heer het is nouw mis,
Hy liet my in een G’las noch gisteren avont kijcken
Een hof dat uwen hof niet qualijck con gelijcken,
’Ksagh voorts in een Gelas, ick bidt zijt niet gestoort,
(250) Daer quamp in uwen Hof een stil bedeckte poort.
Een wynigh tijts daer naer heb ick een Heer vernomen,
Die door dees Poort reght naer de Venster is gekomen,
En toen begost gy t’saem een soete vryery:
Hy loegh soo vrindelijck, en gy waert oock soo bly,
[p. 13]
Lucr. (255) Wat seght gy?
Phil. Ist niet waer, moet my den hemel schennen:
Ferd. Het is om niet of ick het langer wil ontkennen.
K’heb met Nostradamus, een wynigh tyt verkeert,
Die my sijn wetenschap ten vollen heeft geleert.
K’heb dan van hem geleert het Steir en Hemel kijken,
(260) Niet dat ick door die Const mijn selven wil verrijcken:
Neen seker, maer t’is om mijn droef en swaren geest
Vermaeck te doen, en dit’s alleen de saeck geweest,
Dat ick in dese Const van hem ben onderwesen.
Phil. Wat seght gy nu:
Beat. Heel goet t’is oft ick ben verresen:
Ferd. (265) Schoon oft dees wetenschap, my tot vermaeck verstreckt
Soo hou ick dese Const voor ider een bedeckt,
En u geheyme Liefd’, gesloten by my houwen.
Beat. Sult ghy dan myne Trouw, Meiuffrouw noch mistrouwen?
Ick heb de waerheydt als gy sien condt aen mijn sy;
(270) Maer ick heb u verkocht, hy wist het al van my;
Lucr. Moght ick met reden u niet aen dees saeck herdencken?
Het Gelt vermagh al veel?
Beat. Ey ick laet my door geschencken
Niet lijden van mijn Trouw:
Phil. Dit gaet tot noch toe wel
Maer ick vreesch voor het eyndt van dit begonnen spel.
Lucr. (275) Geleerden Ferdinand, u geest vol wonderheden
Geeft sigh gewilligh op, aen uwe soete reden.
Ferd. Mevrou ick bidt doet van myn Const toch geen verhael
Phil. Als’t men’t niet weten sou, soo waer het bijster cael.

Continue

TWEEDE DEEL.
EERSTE UYTKOMST.
Don Ferdinand, Philipin.

Phil. MYn Heer ghy syt al ree door heel Madrid vermaert
(280) Ia men gelooft schier dat gy snachts uyt coelen vaert
En met u voeten selfs de Wolcken komt te drucken
[p. 14]
K’heb noyt soo haest een saeck, en wensschelijck sien gelucken,
En ist dat het geval niet buyten hoop en treet,
Gy sult voor ider een, haest door gaen voor Profeet.
Ferd. (285) Om t’geen men van my gaet gelooven in dees saeken
Door mijne neerstigheyt en arbeyt sterck te maecken,
Verlies ick geenen tyt.
Phil. G’hebt oock u Tafel met
Al sijn noodtsaeck’lijckheyt ten vollen op-geset.
Ferd. Gelijck gy siet:
Phil. t’Gaet wel hier schijnt niet aen’t ontbreken.
(290) Een Jouffrouw jonck en schoon, versoeckt mijn Heer te spreken
Mijn Heer dat’s hantgift:
Ferd. Seght dat sy magh binnen treen.
Phil. Ia, maer sy seyt dat sy u spreken moet alleen,
Ferd. Schoon gy vertrecken moet, gy moet daerom niet droef sijn,
Phil. Dat sal van uwe const gewis de eerste proef sijn;
Ferd. (295) Gaet maer in dit vertreck,waer langhs gy kont verstaen
Wat dat sy hebben wilt, en watter om magh gaen.

LEONOOR BYKOMINGH.

Leon. GY sult van dit besoeck mijn Heer verwondert wesen,
Ferd. t’Sal alles wel sijn soo mijn konst u niet doet vreesen.
Leon. Ick had om u te sien nogh meerder moeyt gedaen
(300) Door dien ick heb de kraght van uwe konst verstaen.
Ferd. Mejouffrou dese reen kan ick niet weder-leggen,
Den lof die gy my geeft, beneemt mijn tegen-seggen;
T’is waer Mevrou k’besit een kleyne wetenschap
maer.....
Leon. Neen mijn heer ick weet op welck een hooghe trap
(305) Dat u ervarentheyt, en wijsheyt is gesteghen:
Ferd. Ick segh....
Leon. Ick bidt mijn Heer en sijt m’hier in niet tegen,
k’Weet u verdiensten, en ick ken u weerdigheyt.
De Faem die is alree door heel Madrid verbreyt
Te connen spreken doen een rif, berooft van’t leven,
(310) En dat hoe stram het is beweginge te geven,
[p. 15]
Ist minste van u const:
Fard. T’geen gy gelooft van my
Mejouffer dese saeck en is van geen weirdy;
Maer soo Mevrou daer door gelieft gedient te wesen,
Sy hoeft maer met een woort;*
Leon. Ach ick begin te vreesen,
(315) Ach Ferdinant!
Ferd. Hoe comt het dat gy sught Mevrou?
Leon helaes gy weet mijn heer den oorspronck van mijn rou
Uwe hooge wetenschap weet van mijn comst de reden
Schoon het onnoodigh is, my daer van iets t’ontleden,
Fard. T’geen gy my seggen wilt, Mevrouw in dit geval
(320) Uwe ontsteltenis, niet eens vergrooten sal.
Leon. Ach waerom moet van u mijn swackheyt sijn vernomen!
Gy weet niet dan te wel, wat my by u doet comen
Verschijnen voor u oogh, is hopenen mijn hert:
Ick bidt vergroot met mijn beschaemtheyt niet mijn smert?
(325) En t’wijl ick ben beschroomt mijn meyning u te seggen,
Doet dat ick hebben wil, en sonder tegensegghen:
Phil. Sy seyt seer wel mijn Heer siet dat gy haer dan dient
Ferd. Ick hou
Dat sy van meyningh is my te doen raesen, sou
Ick haer gedachten sien soo moest ick konnen tooveren:
Phil. (330) Gaet in u saecken voort, en siet haer te verlooveren,
Spreckt hooge woorden die gy noch sy verstaet,
Paralackseert mijn Heer tot inden hachsten graet.
Ferd. K’beken me Jouffer om niet langer meer te veynsen
Dat ick sien in u hert t’geheym van u gepeynsen,
(335) En oft gy sijt verlieft, en wie dat gy bemint,
En of hy die g’aenbit tot u oock is gesint,
Maer gy moet selver dat met uwen mont belijen,
Oft anders kan ick niet.
Leon. Wat vrees comt my bestrijen!
Ick min, en t’voorworp, in wiens min mijn boesem blaeckt
(340) Heeft sich verwinnaer van mijn teere ziel gemaeckt,
En schoon ick hem bemin met een oprechte liefde,
[p. 16]
Die over langen tijdt mijn teere ziel doorgriefde:
Soo is hy sonder my het eens te dienen aen:
Vertrocken, en hy is naer Nederlandt gegaen,
(345) Dies bidt ick door dien Godt die elck in min doet blaecken,
Wilt my door uwe const, en deught geluckigh maecken
Ferd. Wat sal ick seggen op haer vraegh, wat nu gedaen?
Phil. Wel roept Nostradamus u grooten meester aen.
Ferd. Die oudt Astrologant en was soo niet in vresen
Phil. (350) Segt sy met montje peck, oft duyvel eens most wesen:
Ferd. Me Jouffer dit versoeck gewis is byster vremt,
En ick en weet niet eens voor wie dat gy my nemt,
Hoe wilt gy dat ick sal een Eelman hier doen comen
Die sijn vertreck soo wyt heeft van dees stadt genomen.
Leon. (355) Mijn Heer verschoont my, gy doet ander wonderheen
Ick bidt u doet u best, en stelt mijn ziel te vreen;
Gy cont my helpen soo gy wilt u const betoonen
Ferd. D’onmog’lijckheyt alleen moet my hier van verschonen
T’is al t’afgrijselijck, en sulck een naght gespoock
(360) Schoon dat het niet en is als enckel wint en roock
Sou u van hanghst en schrick doen sidderen en beven
En ick weet wel, dat u de krachten sou begeven
Leon. In’t minste niet soo in dit belt het wesen leeft
Mijns minnaers, sy gewis dat het geen kracht en heeft
(365) Om my van hanghst en schrick te sidderen doen en beven
Het sal my meerder vreugt als het my schroom sal geven
Maer gy vreest dat ick dat te licht voort seggen sou
Door dien een Dochter niet wel swygen can
Ferd. Mevrouw.
Terwyl gy my bedwinght soo moet ick het belijen
(370) Dat ick genoegh weet door de const van tooverijen
Om u te helpen, en schoon dat ick heb geseyt
Dat ick verschoont moest sijn om mijn onmog’lijckheyt
Was maer alleenigh om dat ick u hoorde seggen
Dat hy naer Neerlant is, en dat ick daer vint leggen
(375) Een zee die my belet sijt seker en gewis
Dat die niet keeren can die over t’waeter is
Leon. T’beletsel vande zee wort licht’lijck wegh genomen
[p. 17]
Want hy soo haest nogh niet en sal in Neerlandt comen:
Midts maer acht dagen is dat hy vertrock, en dat
(380) Te Saragosse hy wat verblyven moet, om wat
Te hand’len met een vriendt, t’geen niet soo haest sal enden,
Ferd. Daer isset seght my nu waer ick my heen sal wenden.
Phil. Mijn heer schept moet en stelt u in geen pijn;
K’geloof t’Don Jan is,
Ferd. Dat sou wel connen sijn.
Phil. (385) K’vertrou hy is het selfs;
Ferd. Dat moet ick sien en weten
Om al d’omstandigheyt, dan geensints te vergeten,
Is het nootsaeckelijck dat ick u Minnaer ken,
Oft voor het minst sijn naem, niet dat ick niet en ben
Van alles onderright, wil ick u laeten hooren:
(390) Het is een Edelman van hoogen stam geboren,
Maer heeft cleyn midd’len tot ophouding van sijn staet,
Ick hou dat hy met my in even jaeren gaet.
Leon. Ick can’t niet loochenen
Ferd. Nu ben ick buyten vreesen,
Gy sult gelooven dat het niet sal noodigh wesen,
(395) Dat ick sijn naem u vraegh, t’wyl ick hem soo wel ken;
Maer gy moet weten dat ons wetenschappen, en
Ons konst vereysschen dat uyt uwen mont te hooren,
Op dat ick dan geen moeyt oft arbeydt doen verloren;
Seght my sijn naem Mevrouw op dat gy wort voldaen;
(400) Ick moet gelijck ick segh, dat uyt u mont verstaen.
Leon. Ach! ach wat valt my swaer, dien weerden naem te noemen,
Terwyl het is een naem, waer op mijn min magh roemen
Hy heet Don Ian mijn heer,
Phil. Ick heb t’u wel gheseyt,
Ferd. Nu ben ick door dien naem uyt al mijn swarigheyt.
Leon. (405) Wat moet ick nu noch doen om tot mijn wens te comen?
Ferd. t’Wyl gy t’beletsel vande zee hebt wegh genomen:
Is my niet inden wegh, wel aen geeft my u handt:
Siet my in mijn gesight, Mevrouw de Minne brandt,
Die in u boesem blaeckt, berst uyt langhs uwe ooghen,
[p. 18]
(410) Gheluckigh is Don Ian, die sulck een groot vermogen
Heeft op u teere ziel, hier loopt een duyst’re streep
Die twyfelachtigh dwaelt, is hier een blouwe neep,
Die niet natuerlijck is, dan daer’s niet mé verloren,
Die streepen cruys-wys, maer wanneer sijt gy geboren?
Leon. (415) Den elfsten van April,
Ferd.* Wilt gy u lief dan sien
Leon. Nogh desen avont, soo het immers kan geschien:
Mijn ongedult en kan geen langer uytstel lyen:
Ferd. Wel aen dan Jouffrou stelt dan al u vrees ter syen,
Ick sal beginnen.
Leon. Ay myn heer hou dan geen stant,
Ferd. (420) Maer ick moet eerst een brief geschreven van u hant,
Leon. Om t’geen dat ik versoeck, kan ick’t u niet weerleggen
Ferd. Ick sal daer mé voor al den grontsteen moeten leggen*
Sa Philipin
Phil. Mijn heer, wat is u wil?
Ferd. Haelt pen en inck,
Phil. Wel aen:
Leon. Ick sidder en ick tril.
Ferd. (425) Wat seght gy nu,
Leon. Helaes, sult gy het derven wagen?
Iasin.* Hy sal indien g’hem gheeft den brief aen Heyntjen draghen:
Leon. Sal ick dan schryven
Iasin. Ay! ay, ay wat sal dit sijn,
Gy stelt om heer Don Ian u al te seer in pijn;
Phil. Hier is het Schryf-tuygh*
Ferd. Wel Mejouffer k’sal u seggen,,
(430) Wat dat gy schrijven moet
Leon. Hoe sal ick’t aen gaen leggen?
Phil. Mijn soete Koningin,
Iasin. Wat is u heer geleert:
Phil. Al meerder als gy meynt,
Iasin. Gy die met hem verkeert,,
hoe gaet het al met u
Phil. Ick sou door lanck verkeeren,
Oock lightelijck de konst van mijnen Meester leeren,
(435) Als hy een mensch maer siet soo kent hy hert en sin.
Iasin. Hoe is dat mogelijck?
[p. 19]
Phil. Dat comt als dat hy in
Sijn sack een Duyvel heeft die tot hem is genegen:
Iasin. Hoe dient hy sulcken heer?
Phil. Wat is daer aen gelegen:
Een Duyvel is altijdt geen quade med’-gesel;
Iasin. (440) Wegh met de snoode geck,
Leon. Mijn heer is het soo wel?
Ferd. Ia maer u naem Mevrouw moet gy daer onder-schryven,
Leon. Sie daer, u Dienaeres:
Ferd. Ick sal u Dienaer blijven.
Leon. Peyst togh op my:
Ferd. Ick sal maer hoe soo wegh te gaen,
En sonder loon, wat ’s dit, de moeyt die k’heb gedaen
(445) Verdient die geenen loon?
Leon. Mijn heer gy doet my blosen,
Wat ist dat gy versoeckt?
Ferd. Dat ick de gloyende Rosen,
Die op u kaecken staen magh drucken met mijn mont,
Leon. Mijn heer het is nu wel:
Ferd. Mevrou ick sal terstont,
t’Geen dienen sal tot u vertroostingh veerdigh maken,
(450) k’Sal traghten door mijn const in hare min te blaken.
Mijn dienaer weet gy raet?
Phil. Seght my waer toe mijn heer
Ferd. Om aen Don Jan dees brief te gheven en niet meer.
Phil. Ia raet genoegh
Ferd. Maer gy moet hem die selver geven,
Phil. Sijt niet besorght ick weet hoe ick hier in moet leven
Ferd. (455) En hoe,
Phil. Ick bidt u hoort, Lucretia verwaght,
Don Jan in haren hof ontrent den middernaght:
En g’lyck ick weet de deur, waer lancx hy in moet comen
Sal hy op dese plaets, van my sijn waer-genomen.
Ferd. Wel aen daer is den brief, den vont is wonder goet,
Phil. (460) Mijn heer daer wort geklopt,
Ferd. Siet wie daer is,
Phil. bloet:
[p. 20]
Dat sal weer neiringh sijn binnen.
Ferd. Ick sal door dese saecken
De Minne coesery s’naghts van Lucrees doen staecken
Want soo hy niet en laet by Leonoor te gaen:
Soo sal hy sonder vrught, Don Jan verwaghten, aen
(465) Haer venster in den hof:

EERSTE VERSCHOON.
PHILIPIN.

Phil. MYn Heer van alle syen,
Comt volck om u te sien, maer laet my nou betyen
Ferd. Wie is daer voor
Phil. Mijn heer het is een Camenier
Wiens boesem is geraeckt, door’t blaekerent minne vier
En naer ick gissen sal, haer bruygom heeft verloren,
(470) Ick brengh haer binnen Heer, gy kuntse sien en hooren,
Ick sal haer lesen, soo gy toestaet haer planeet:
K’bidt onderhout haer wat, tot dat ick ben gereet.
Ferd. Gaet aen, en brenght haer hier
Phil. Comt in mijn kint van minnen
Nu, nu sijt niet beschaemt, waer blijfde comt vry binnen.

TWEEDE VERSCHOON.
PHILIPOT.

Phil. (475) U Dienaeres mijn heer vergeeft mijn stoutigheyt:
Ferd. In’t minste niet
Phil. Mijn heer:
Ferd. Wat ist dat u hier leyt
Phil. Ick heb verstaen mijn Heer, hoe dat mijn Heer de sterren,
De Son en Maen mijn Heer kan kneeden en ontwerren:
Dus wou ick wel mijn heer, indien’t mijn heer geviel
(480) Dat gy my helpen wout, mijn heer want daer’s een fiel.
K’weet gy my wel verstaet, mijn heer wilt my verschoonen
Ferd. Gy moet voor alle werck u boesem open toonen.
Phil. Mijn heer gy maeckt my root, dat waer niet redelijck:
Maer, mijn heer als het moet sijn
Ferd. Ick vraegh u daer niet naer,
(485) U boesem open doen dat is u hert uytspreken
[p. 21]
Phil. Mijn hert, mijn heer, mijn Hert,
Ferd. Dat schaep naer dat ick reken
Gaet groot en is verlieft, ick speur haer pijn en smert,
Ick wensten dat ick haer cost helpen met mijn hert:
Maer k’heb nu geenen tijt, dan wilt u niet bedroeven,
(490) Wilt maer een cleynen tijt in dit vertreck vertoeven:
Ick sal u datelijck een senden die u sal
Voldoen, dus sijt gerust,
Phil. Maer soo in dit geval:
Hy my niet helpen can,
Ferd. t’Is een van mijn Scholieren,
Die ruym soo wel als ick, de sterren can bestieren.
Binnen.

DERDE VERSCHOON.
PHILIPIN.

Phil. (495) AStrologia ab Astrologo & Astrologis ab Astrologia
Sumit Dominationem ergo par
Philipo. Mijn Heer u dienares,
Phil. Cart Lincart d’Astrologie
Heeft groote kraght gelijck de poeder de simpatie
Philipo. Mijn Heer
Phil. Par Consequens, men concluderen can,
(500) Qu’un Astrologie, dit Astrologan
Dat Mars en Venus, k’heb daer dickwils op gaen letten
Conjunct in trien aspect, Vulcanus horens setten
Philipo. Een woort soo’t u belieft
Phil. In Capricorno lijt
Vulcanus al weer strijdt, en Mars op eenen tijdt.
Phil. (505) Mijn Heer d’Astrologant, ick bid’u hoort my spreken,
Saturnus in sextiel Aspect is al te boos een teecken
De kinder heeter stelt, de hemelen in roer,
Philipo. Myn Heer met u verlof?
Phil. En dan ist waght u boer:
Ick com;
Philipo. Een oogenblick?
Phil. Wie hier, wat’s u begeeren?
Philipo. (510) Gy kunt my soo gy wilt, geluckigh t’huys doen keeren
[p. 22]
Phil Wie hout u, keert gy vry wanneer gy wilt,
Philipo. Mijn Heer
Gy moet eerst weten, wat my hier leyt eer ick keer.
Phil. Wat seght gy, k’weet genoegh van al u sotternyen?
Ick sien wel wat u schort, dat comt van veel te vryen.
Philipo. (515) Dat’s eerst een treffelijck, en weerdt Astrologant,
Hy siet in mijn gemoet, eer hy siet in mijn hant.
Phil. Schoon dat gy niet en spreekt, weet dat u oogen spreken
Ick sien’t wel aen u neus, want daer’s een seecker teken,
Dat al te seker is, want sonder sekerheyt
(520) Cander niet seker sijn.
Philipo. Ia dat heeft my verleydt.
k’Daght dat ick seker was naer soo veel sekerheden,
Die hy my heeft gedaen, door vloecken en door eeden;
Phil. Hy heeft u trou belooft dat sien ick al te wel.
Philipo. En sou hy niet mijn heer, hy vloeckten by de hel,
(525) En al de Duyvels, dat ick wiert van hem aenbeden.
Phil. By hel en Duyvels t’sijn wel treffelijcke eeden.
Philipo. Het minsten dat hy sey, dat my de duyvel hael,
Soo ick u niet en min.
Phil. Wat ist voor een, een wael?
Philipo. Neen t’is een Duytser.
Phil. Ia die sijn gewent te vloecken;
(530) Maer de Conclusie nu wat is dat gy comt soecken?
Wat wilt gy nu van my wat ist dat gy begeert?
Philipo. Terwijl ick sien en hoor dat gy sijt soo geleert,
Seght oft hy nogh mijn min met weer-min sal betaelen?
Phil. Soo hy u niet en mint, den duyvel sal hem halen.
Philipo. (535) Ach! sou dat seker sijn?
Phil. Slaet daer geen twijfel aen:
Hy heeft het selfs geseyt.
Philipo. Maer hy is wegh gegaen,
Gelijck ick heb verstaen, en met sijn heer vertrocken
Naer Vlaenderen:
Phil. Lanck geleen?
Philipo. O neen mijn Heer.
Phil. De pocken,
Ick weet by naer wie’t is; maer eer wy voorder gaen,
[p. 23]
(540) Soo moet ick uyt u mont u Vryery verstaen,
U naem, en sijnen naem, gy moeght my niet verswijgen,
Philipo. Dat ick dan wist mijn heer, als dat ick hulp sou krijgen?
Phil. En twijfelt niet k’sal voor u doen al wat gy wilt.
Sijn naem dan voor het eerst?
Philipo. is:
Phil. nu geen tijt verspilt?
(545) K’ben haestigh en k’moet gaen den avont is aen’t dalen.
Philipo. Sijn naem is hans, heer.
Phil. Hans den duyvel sal u halen
indien gy haer niet mint. nu uwen naem
Philipo. Philipot:
Phil. Hy heeft veel ongelijck, indien hy u verstoot.
Philipot dat is te plomp, wel waerom niet Philipotie?
Philipo. (550) Alsoo gy wilt mijn heer:
Phil. Soo mint gy dan dat sotje?
Geeft my u handen eens, k’sie hy heeft u gekust:
Philipo. Gekust wel duysentmael, hy liet my noyt gerust,
Hy dé al wat hy wouw.
Phil. En liet gy hem betyen?
Philipo. Wel ia wat sou ick doen, k’had geen verstant van vryen.
(555) Hy sey dat ’t soo moest sijn.
Phil. Dees streep comt my bedien,
Dat hy u dickwils onder d’oogen heeft gesien.
Philipo. Dat’s waer mijn heer.*
Phil. En dat hy by u heeft geslaepen?
Philip. Mijn Heer gy weet het al.
Phil. Als gy begint te gaepen,
soo vat ick uwen sin.
Philipo. Dat’s waer mijn heer,*
Phil. En liet gy hem dit toe?
Philipo. (560) Ick moest wel Heer:
Phil. Gy moest, soo is het wel dan:
Philipo. Hoe!
Had ick hem dat ontseyt, wel hy had wegh gebleven.
Phil. Philipotjen g’hebt vorwaer een sotte daet bedreven?
Philipo. Waerom mijn heer?
[p. 24]
Phil. Wel nu hy heeft sijn wil ghedaen,
Soo is hy soo gy seght cortsuys de stadt ghegaen.
(565) En laet u even wel.
Philipo. Wie hadt dat derven dencken,
Dat hy my laeten sou, daer ick soo veel geschencken
Van Kant van Eeckels, en Hemde hem heb gedaen;
Hoe dickwils heb ick niet des smorgens opgestaen
Om sijn hemden ende Crauwatten te gaen wassen;
(570) Ick weet niet of een vrouw soo op haar man sou passen,
Als ick hem heb gedaen, en nu hy my met kint
Gernaeckt heeft, bri’t hy voort, k’ben duyvels nu gesint.
Wie sal my voor mijn moeyt, en al mijn cost betaelen;
Phil. O hansken nu sal u den duytsen duyvel haelen,
(575) Soo gy niet weer en keert: heeft hy u niet op trouw
gegeven?
Philipo. Ja mijn Heer, en niemant magh sijn vrouw
Als ick sijn: want naer hy veel Eeden hadt gesproken,
Soo heeft hy datelijck een koperen rinck gebroken.
Phil. Een koperen rinck; helaes!
Philipo. Maer Heer hy was vergult,
(580) En hy gaf my de helft, en heeft hy dan geen schult?
Phil. Wel treffelijck heeft hy schult, wat is nou u begeeren:
Philipo. Indien het mogelijck is, soo doet hem wederkeeren?
Phil. Al t’gene dat gy soeckt dat is in mijne macht.
Ick can hem keeren doen, al waert noch desen nacht.
Philipo. (585) Van desen nacht!
Phil. Gewis, en sonder lanck te draelen:
Philipo. Waerom by dagh niet?
Phil. Wel den duyvel moet hem haelen,
En overvaeren eer hy hier can sijn, gy moet
Bevroeden dat den droes by dagh geen reys en doet,
Comt geeft my dan dat stuck, van uwen rinck, dat teken:
(590) Naer ick’t besworen heb, sal hem aen u doen spreken.
Philipo. Daer ist, hoe wel ick eer mijn ziel verlaeten sou,
Als dit juweel, t’wyl t’is een seghel van mijn trou.
Phil. Wat dunckt u van’t juweel, het is een stuck ter eeren:
Ick sal dan soo gy wilt hem desen nacht doen keeren;
(595) Maer oft gy soo wat saeght, gy moet niet sijn bevreest:
[p. 25]
Want die hem brengen sal dat is een helschen geest.
Philipo. In’t minste niet k’ben niet vervaert van clyn gerugten,
Soo slechts mijn hansken comt soo heb ick niet te sugten.
Phil Verwacht u hansken dan Philipotjen desen nacht:
(600) K’sien lieve kinderen, die worden wel gehacht,
Het is een hansken ruym soo groot als twee paer hanssen;
Philipo. Soo sal ick desen nagt nog vrolijk met hem dansen?
Phil. Wacht hem ten dryen aen u deur te middernagt,
Den kreupelen duyvel sal hem nemen op sijn vragt.
Philipo. (605) De creupelen duyvel heer, wel dat en sal niet lucken?
So komt hy in geen jaer:
Phil Dien duyvel vlieght op krucken,
En stelten alsoo gou, als iemant vliegen can,
Dis sijt gerust, en gaet.
Philipo. Wel aen ick wacht hem dan!
Phil. Voor eerst moet ick den brief sien aen Don Jan te geven,
(610) De rest dat wort door my en hansken voort bedreven.

Continue

DERDE DEEL.
EERSTE UYTKOMST.
Leonoor, haer pagie Jasinte.

Jas. K’Weet niet waarom gy u in dit gevaer gaet steken:
Want ist een duyvel die sal helse taelen spreken,
En die verstaet gy niet, en ist geen duyvel, wel
Het sal een broetsel sijn ten minsten uyt de hel;
(615) Die heyntie peck van lucht en wint aen een sal smeeden.
Sult gy niet vreesen?
Leon. Neen:
Jas. My beven al de leden;
Leon In’t minste niet, maer hoe men klopt, wat wil dit sijn!
Jas Hoe gy wort bleeck mevrou, gy sijt alree in pijn,
En gy en siet hem niet, meynt gy dat hy’t sal wesen?
Leon. (620) K’geloof wel ja gaet siet, maer hoe! k’begin te vreesen;
Waer wil dit heen, ick beef, en voel een doodtse cou,
Wat reden heb ick om te vreesen?

EERSTE VERSCHOON.

Jas. ACh! Mevrouw,
Mevrouw hy ist al selfs, soo hy niet eens soo groot is,
[p. 26]
Waer bergh ick my, mijn ziel meynt datse nu al doot is.
(625) O hemel, ach!

DON JAN BY-KOMINGH.

D. Jan. M Evrouw?
Leon. Van hier:
D. Jan. Wat sal dit sijn?
Leon. Ach mijn begeerlijckheyt verstreckt my nu tot pijn;
Het is Don Jan sijn stem: maer ick en dorf niet spreken,
Jas. O hemel in wat gadt sal ick my nu gaen versteken?
D. Jan. Hoe sal ick dit verstaen mijn werde Leonoor?
(630) Wel hoe gy stopt voor my u aensicht met u oor?
Leon. Als ick ginck dese saeck soo onbedacht besteken,
Ick wensten hem te sien, maer geensins aen te spreken
Ick sidder en ick beef, ach wat sal hier geschien!
Jas. K’hop datmen my niet sal onder dees tafel sien.
D. Jan. (635) Wel wat onsteltenis is hier, sijn’t spookerijen?
Wat gaet u aen Mevrou, wat vrees comt u bestrijen?
Leon. Wat tuygen wil ick meer, ach wat sal my geschien!
T’is den waerachtigen Don Jan soo ick wel sien.
D. Jan. Ick ben het selfs Mevrouw.
Leon. Ach wie sal my verlossen!
(640) Gy spoock verlaet my; en keert weer naer Saragosse.
Binnen.
D. Ian. Ick bid’ u hoort my togh, waer vlught gy henen wel
Is dat dan veynsery, oft een besteken spel?
Iasint wat doet gy daer?
Jas. Ey helpt ick ben verloren
D. Ian. Segt my eens waerom wilt u Juffrou my niet hooren?
Ias. (645) Verduvelden Don Ian dat weet gy selver wel.
D. Ian. Wat seght gy?
Ias. Bruyt vry met u Backhuys inde hel,
En gaet van hier, of siet de Nicker moet u halen, Binnen
D. Ian. Wie sacher imant oyt, op sulcken wys onthalen?
Ben ick mijn sinnen quyt, ben ick den selfden noch!
(650) Wat speelt hier mé, ist spoock oft een geveynst bedrogh?
Datmen voor mijn oog als voor een schim gaet vlugten!
Dese afkeerigheyt beneemt my haer genughten.
Wel laet haer loopen,’kgaen sien oft Lucretia
My oock ontfangen sal met soo veel ongena. Binnen.

PHILIPOT BYKOMINGH.

Philipo. (655) HEt is na dat my dunckt dry uren lanck geslagen
En ick verneem noch hans, of geest die hem sou dragen
De Nicker haelen moet die noyt Astrologant,
Soo hy my leugens heeft gesteken in mijn hant;
Maer seght ick hoor gerught, laet ick my niet bedriegen
(660) Soo is het Heyntien die met Hansken aen comt vliegen
K’sie dat d’Astrologant een Man is van sijn woort:
Gins comt hy na my dunckt, met mijnen hans al voort;
Vier Nickers commen met mijn hansken aen gevlogen.

TWEEDE VERSCHOON.
HANS, PHILIPIN.

Hans HEt is niet mogelijck, gy paeyt my met een logen?
(665) Sou ick alree voort huys van mijn beminde sijn?
Philipo. Ach het is hanskens stem, wat ben ick niet in pijn,
Phil. Af hansken, k’heb u nu al lanck genoeg gedragen.
Gaet heen by u Philopot, want eert begint te dagen,
Soo moet gy weer te rugh en maeck het niet te langh,
Philipo. (670) Kost ick my reppen ick croop onder dese banck.
Phil. En geeft haer het juweel.
Philipo. Och ick begin te schroomen!
Hans Philipotien, ach mijn lief!
Philipo. Hans wilt niet nader comen!
Hans, hans, de duyvel Hans gy rekel hans blijft staen;
Hans. Hoe sijt gy soo bevreest?
Philipo. Och t’is met my gedaen:
(675) En comt niet nader hans, ach wie sal my verlossen?
Heer duyvel brilt weerom met hans naer Saragosse.
Phil. Wel g’hebt hem willen sien en spreken, hebt geen vrees,
Hans K’sal u niet bijten lief:
Philipo. Ach hans blijft van mijn vlees?
Hans. Philipotien wat is dit, ick com om u te trouwen:
Philipo. (680) ’ksal desen bessem hans u in het back-huys douwen.
Hans Hoe krijght gy dan u rinck, die ick u geven moet:
Philipo. Gaet met u rinck van hier ick schel u quyt.
Hans Wat doet
U soo verschricken?
[p. 28]
Philipo. ick ontslaen u voor mijn leven.
Hans k’Legh dat in kennis, gy kont daer bescheet van geven.
(685) Verstade duyvel Oom?
Phil. k’Verstae dat wonder wel.
Philipo. Loopt dan met duyvel Oom, in’t voorborght van de hel
En laet my hier gerust.
Hans Wie sal het kint dan houwen?
Philipo. Ick oock
Hans Dat hoorde wel sal ick dan mogen trouwen
Met imant anders?
Philipo. Ia voldoet hier in u sin,
(690) Al wout gy trouwen met de grootste duyvelin.
Hans Soo moet ick voor het lest u evenwel eens kussen,
En seggen u vaert wel.
Philipo. Help, help, ia om my ondertussen
Het vleesch te sengen en te branden tot op’t been.
Hans. Ick sal al even-wel....
Philipo. Help, help, Binnen.
Phil. Wel sy is heen.
Hans (695) Philipotjen ach mijn lief waer loopt gy mijn beminde
Philipo. Ick wed’ dat gy my op de solder niet sult vinde,
Verstade dat wel hans? van binnen.
Hans k’Verstaen dat wonder wel:
Och arme sloor!
Phil. Wel hans wat dunckt u van dat spel?
Hans. Don Ferdinand, en gy sijn twee geslepe gasten,
(700) Dat gy op dees manier veel Jonghmans kost ontlasten,
En met dees Aerdigheydt van koey en kalf ontslaen,
Gy waert haest rijck genoegh:
Phil. t’Is tijt den dagh breekt aen,
t’Sal noodigh sijn dat ick my van dit kleet verander;
Wy comen lightelijck van daegh weer by malcander;
(705) Maer al het geen ick u geseydt heb houdt dat stil,
En meest voor uwen heer.
Hans Vrees niet k’verstaen u wil.
Vaert wel Philipin mijn vrient.
Phil. Vaert wel dan liefste hansken,
[p. 29]
Gy sijt niet ongelijck mijn vrient aen vrolijck Fransken.
Hans En gy aen heyntje peck.
Phil. Ia, ia het sal wel sijn.
(710) Wy sullen uyt de borst eens lacchen by den wijn.

TWEEDE UYTKOMST.
Lucretia, Beatris, Don Jan, Hans.

Beat. MEvrou wat wilt gy doen, ick bid u wilt my hooren?
Lucr. Beatris wat raet? helaes! ick ben verloren.
Beat. Hy heeft met soetigheyt u hert en wil gevraeght.
D. Ian Maer wat is met den Ringh als u mijn min behaeght?
Lucr. (715) En twijfelt daer niet aen, gy sult mijn bruygom wesen
Misschien noch desen dagh:
D. Ian Ick ben gelijck verresen,
Dat ick u handen kus, t’hert kittelt my van vreught
Mijn weerde ziel, Voogdes, soo maeckt gy my verheugt.
Lucr. Mevrou wat soeckt gy hier?

DERDE UYTKOMST.
Leonoor, Ferdinand, Philipin.

Leon. MEvrou ick com hier soecken
(720) Een schelm, die gy en ick met reden mogt vervloecken
Hy is hier in u huys oft inden hof gegaen:
Lucr. Wie heeft Mevrou aen u het reght bescheet gedaen?
Daer soeckt vry door:
D. Ian Siet hem hier voor u staen.*
Wat reden can Mevrou tot mijn beschuldingh toonen?
(725) Waer mé heb ick verdient dat my soo gaet hoonen?
Ick ben geen roover neen, k’heb al te groots gemoet,
En ick ben afgedaelt van te doorluchtigh bloet
Om sulck een schand-vleck in mijn afcomst te verdragen
Mevrou can selfs van mijn onnooselheyt gewaghen.
Lucr. (730) Sijn dienst en edel bloet heeft hem de Meyn gemaect:
Want onse vlammen in een suyvere liefde blaeckt.
Leon En hy was in Madrid, dat hebt gy my geswegen:
Ferd. Naer u vertreck heb ick daer kennis van gekregen.
Leon. O gy myneed’ghen die met onstantvastigheyt
(735) Mijn suyv’re liefde nu tot tweemael hebt misleydt:
Seer wel dees wisselingh, can ick nogh al verdragen,
Ick sien haer sonder spyt, om dat’s u con behagen?
Maer my te vlughten en te keeren het gesight
[p. 30]
Is my verachten en te hoonen
D. Ian Mijne plight
(740) Heb ick tot u gedaen, ’kheb dan met hert en sinnen
Voor u bewesen deught u trachten te beminnen,
Doch het en is geen tijdt mevrou dat ick meer veyns,
Ick open hier recht uyt mijn lievende gepeyns.
Ick min dit schoone belt, en soo ick haer verwerve,
(745) Sal ick haer minnen tot op’t eynde van mijn sterven.
Leon. Ha snoode was dat u oprechte trouwe min,
Dat gy door Ferdinand, dees nacht by my quaemt in?
D. Jan Ick bent mevrou die heb bestaen u te bedriegen,
Dit is de tongh die u bedrogen heeft met liegen.
Ferd. (750) Gy wout het weten door mijn const, die ick niet had:
Waer door gy sijt gebrocht op een verwerde pad;
Maer magh mijn const soo groot een wetenschap betrachten,
Dat uwen dienaer soo geluckigh hem sou achten
Om uwe slaef te sijn, k’sou met mijn sterre const,
(755) U eeuwigh danckbaer sijn voor u mildade jonst?
Leon. Mynt gy dat Ferdinand mach ick daer op betrouwen?
Ferd.’Ksal u een tempel in mijn hert voorwooning bouwen
Want mijne sterre-const en loose toovery
Had geen gedachten als te trecken u tot my;
Leon. (760) Ick min u, om u const, gy hebt my niet misdreven
Ferd. K’hoop van ons sterren meerder sterren te doen leven
Lucr. Wat is dat voor gerught!
Phil. Myn Heer swijgt stil, hier mé begint een ander klught
Sa Hans, sy comt daer aen:
Hans. Het sal hier dapper waeyen.
Phil. (765) De Hin, die soekt den Haen hier uyt den nest te craeyen
Het is Philipoetjen die haer Hansken soecken comt;
Hans Hans comt voor den dagh, of staede nou verstomt

PHILIPOET BYKOMINGH.

WAt dunkt u van dat paer, dat is sijn wel beminde
Phi. K’moet hier een toovenaer oft eer een weirwolf vinde
Phil. (770) Bloet hans daer hebdet spel
Ferd. Wat sal dat hier weer sijn?
Phil. Myn Heer met u verlof en stelt u in geen pijn!
Leono. Wat ist dat gy hier soeckt?
[p. 31]
Philipo Een Weirwolf sou ick koopen,
Phil. Soeckt dan daer gy hem vint:
Philipo. Gy hoeft niet te gaen loopen?
Gy reikel Hans blyft staen;
Phil. O Hans het is verbruyt:
Hans (775) Wat ist dat gy begeirt?
Philipo. Dat vraeghde noch gy guydt,
Gy weet wel wie ick ben?
Hans. Wel gy hebt my ontslaghen:
Philipo. Gy lieght.
Hans. Gy cunt het selfs den creupelen duvel vraegen,
Die is daer tuyghen van.
Philipo. Den creupelen die wel lieght,
Soo wel als gy, gy schelm.
Phil. Nu, nu Philipoetjen vlieght
(780) My in mijn Backhuys niet.
Philipo. K’vraegh oft gy my wilt trouwen?
Hans Hier creupelen duvel segt, moet ik mijn wort hier houwen
Philipo. Daer is den toovenaer:
D. Ian. Wel Hans wat’s dit?
Phil. Mijn Heer,
Het is sijn Vrijster, die hebben soo een keer....
Verstade wel?
D. Ian. Ha, ha, sa Hans siet op te passen
(785) En haer te Trouwen:
Phil. Ia sy ginck sijn hemden wassen,
En gaf hem Kant en kraegh, soo dunckt my ist wel reen,
Dat hy haer Trouwen sal.
Hans. Mijn Heer ick ben te vreen:
Philipo. Ick danck u Heer Don Jan, kom Hansken gaen wy henen?
Beat. Wel nu dan Philiphien wel trouwen wy met eenen?
Phil. (790) Sijn wy nu groot ghenoegh?
Beat. Wel twijfelt gy daer aen?
Phil. Sijt gy tevreden comt ons houwelijck is gedaen:
Beat. Wel aen daer is mijn handt?
Phil. Daer sal ick u op kussen,
En gy Heer Ferdinand, gy hebt oock ondertussen
[p. 32]
Door u Ster-kijckery een Vrijster aen de handt,
Ferd. (795) Om hare schoonheyt wiert ick recht Astrologant.
Mijn weerden Engel laet ons t’houw’lijck gaen betraghten
Leon. Ick buygh my naer u wil.
Ferd. En ick met al mijn kraghten
Sal tuygen dat een sterr’ ons heeft by een gevoeght,
Door liefd’ en trouwigheyt.
Leon. Ick voel mijn ziel vernoeght.
Lucr. (800) Don Ferdinand die weet sijn rol heel wel te spelen.
Phil. K’sal van mijn Bietebou u oock wat mede deelen:
Hy kan soo toov’ren, ô Beatris dat gy’t wist,
Gy sout soo vrolijck sijn.
Beat. Sluyt hem wel in u kist.
Dat hy u niet ontvlieght gemaeckten Sterrekyker.
Phil. (805) Dat ick dat spoocksken kost wy wierden eens soo rijcker;
Maer hans en schiet niet af voor al mijn toovery,
Heb ick het niet verdient?
Philipo. Ia toov’ren als een pry:
Leon. Com laet ons binnen gaen ons houwelijck betragten
T’geen Ferdinand sal van sijn Sterre Const verwagten.
Ferd. (810) Ick danck u voor de gunst;
D. Ian En ick voor uwe gaef.
Ick blijf door uwe deught u dienaer en u slaef.
Phili. De spys die van haer feest en wijn sal overschieten,
Die sullen wy daer naer op onse Feest genieten,
En daer mé vrolijck sijn, en naer de feest in’t bedt:
Beat. (815) Wel ja mijn Philipien,
Phil. Siet dat g’er wel op let:
Soo imant is gesint een Vryster te verov’ren,
Die comt naer my toe, want ghy siet hoe ick can toov’ren;
Maer nu heb ick een Lief, en een beminde Bruyt,
Is al mijn kraght om niet, het toov’ren dat is

Continue

Tekstkritiek:

vs. 314 hoeft er staat: hoest
vs. 415 Ferd. er staat: Lerd.
vs. 422 grontsteen er staat: grontste en
vs. 426 e.v.: Jasinte (Iasin.) is de Pagie van Leonoor. Haar naam
ontbreekt op de lijst van personages; pas in het Derde deel
(p. 25) wordt zij genoemd.
vs. 429-433 zijn in het origineel niet goed over de regels
verdeeld; wij hebben dit — en dergelijke onregel-
matigheden elders — hersteld
vs. 557 en 559 mijn heer er staat: mijn meer
vs. 723 tripelrijm.