Jacob Westerbaen: De verliefde Dido. Het vierde Boeck des Eneis van P. Virgilius Maro. ’s-Gravenhage, 1655.
Uitgegeven door drs. G.C. van Uitert.
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Facsimile bij Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.
Continue
[fol. A1r]

DE

VERLIEFDE

DIDO.

Het vierde Boeck des ENEIS van

P. VIRGILIUS MARO

In Nederduytsche rijmen nae gevolgt

door

IACOB WESTERBAEN,
Ridder, Heer van Brandwijck en Gybland.

[Vignet: typografisch ornament]

In ’sGRAVEN-HAGE.
_________________________

By ANTHONY en IOHANNES TONGERLOO, Boeckver-
koopers, Anno 1655.

[fol. A1v: blanco]
[fol. A2r]

Inhoudt des vierden Boecks

Van

VIRGILIUS MAROOS

AENEIS.

ELISA, toe genaemt Dido, dochter van Belus Koning van Fenicien, is met groote liefde ontsteken gheworden op Eneas een Trojaenschen Vorst, die na den ondergangh van Troje sich met een Vloot schepen ende veele Trojanen op zee had begeven om na Italien te zeylen, daer hem ende syn nakomelinghen een groot en gheweldich rijck beschooren was, ende door groot onweder aen de kust van Africa gejaegt is alwaer Dido de Stad Carthago boude.  Dese ontdeckt haer verborgen minne aen haer suster Anna, die haer aenraedt met Eneas een Huwelijck aen te gaen.  Juno, die de Trojanen met een onversoenelijcken haet vervolgde, neemt dese gelegentheyt waer om Eneas uyt Italien te moghen houden ende hem ende den zynen van dit beloofde rijck te versteken, ende komt met Venus over een, om met haer goedvinden ende toestemmen haren Soone Eneas aen de Koninginne uyt te hylicken, ende openbaert haer de middel waer door sy het Houwelijck te weghe brengen soude.  Daeghs daer aen in den Morgenstond rydt Dido met Eneas na de jagt [fol. A2v] ende nu in het veld wesende ende aldaer haer vermaeck nemende met jaegen, quamper schielijck door Iunoos beschick een groot ende vreeslijck onweder van alle kanten op met donder ende stortvlaegen, waer door elck een om een goed heenkomen sagh om sich te berghen. Dido ende Eneas gheraecken met malkanderen in eene ende selvige speloncke, alwaer sy alleen zynde te saemen paeren.  Jupiter onderwylen door Hjarbas, Koning van Getulien, die Dido te voorens ten houwelijck had versocht ende van haer was afgeslagen, aengeropen ende tot wraeck versocht synde ontbiet Mercurius ende sent hem nae Eneas met last dat hy met den eersten uyt Africa sal hebben te vertrecken ende zyne reyse na Italien te vorderen.  Eneas dit gebod ontfangen hebbende ontbiedt by sich syne Oversten ende Officieren van de Vloot ende geeft haer stilswygende last alles klaer te maecken om onder zeyl te mogen gaen.  Dido dit voornemen wel haest gherooken hebbende haelt hem dapper over ende doet haer best om met tranen en gebeden, soo door sich selve als door hare suster, Eneas van zyn voorgenomen reyse af te houden: Maer hy in syn slaep wederom van Mercurius aengemaent zynde om het gebod van Jupiter te volghen, licht zyn ancker ende geraeckt onder seyl ende zeewaerts in, het welcke Dido des morgens vroegh met den dagh uyt den Schouw-tooren op haer Slot vernomen hebbende, vol wanhoop ende mistroostigheyt valt in het swaert ende beneemt haer selven het leven.


[fol. A3r]

Het vierde Boeck

Van

MAROOS ENEIS.

NA dat Aeneas, met Vrou Dido aengeseten
Ter tafel, lang en breed vertelt had onder ’t eeten
Hoe Troje was verdelgt, en wat hy naderhand
Ter Zee had aytgestaen nae dat het was verbrandt,
(5) So sweegh hy, en men ging sich tot de rust begeven:

    Maer ach! de Koningin door minne-tocht gedreven,
En al een wyl voor heen geraeckt in’t ingewand
Had in haer hert gevat een heymelijcken brand,
Die in haer aeders heeft een binne-koorts ontsteecken.
(10) De deugden van den Held, die sy had hooren spreecken,
De roem des dappren volcks quam haer weerom te voor:
Syn woorden speelen haer gestadich in het oor:
Syn wesen staer wel diep gedruckt in haer gedachten:
De vaeck, de soete slaep, die inde stille pachten
(15) De moede lêen ververscht, bekruypt haer oogen niet
Wyl de bekommeringh haer alle rust verbiedt.
De Son des andren daegs was wederom aen’t schynen
En Vrouw Aurora had de donckere gordynen
Geschoven van de lucht, wanneer de Koningin
(20) Uyt een onstelde gees door ’tmaelen van de Min
Dus aen haer suster sprack: O Anna, myn beminde,
Wat twyffel-moedicheydt is’t daer ick my in vinde?
Wat droomen, wat gesicht belet my ’snachts mijn rust?
Wat voor een vreemdelingh quam hier op onse kust?
(25) Wat nieuwe gast is myte hoof besoecken komen?
Wat man is ’t die alhier zijn herbergh heeft genomen?
[fol. A3v]
Hoe deftig en hoe braef van oplicht en gelaet?
Wat is hy koen en stout daer ’t op een strijden gaet?
Ick meen, en heb oock reen waerom ick sulcx vermoede,
(30) Dat hy gesproten is uyt goddelijcken bloede.
Oneedel zaed werd door blooherticheyde verraen.
Och, wat gevaerlijckheen heeft hy niet uytgestaen!
Wat heeft hy ongemack en suckeling geleden
Wat heeft hy uytgevoert daer dapper wierd gestreden!
(35) Had ick in mijn gemoed voor heen niet vast-geset
My noyt te geven weer tot yemandts echte bed,
Nae dat mijn eerste min, die ’k eertijds heb gedragen,
My door de dood bedroog: En had ick geen mishagen,
Geen onlust, gheen verdriet van oyt te sijn gepaert
(40) En in een houwelijck met yemanden vergaert,
Misschien dees eene reys gingh ick my noch te buyten,
Want, suster, (tegen u sal ick mijn hert ontsluyten)
Sints mijn rampsaeligh man wierd van mijn broer vermoort
De Goon met bloed besprenght, en heel mijn huys verstoort
(45) Heeft dees’ alleen mijn hert en sinnen wat gebogen
En myn stantvastigheyd tot waggelen bewogen,
So dat ick werd gewaer dat door myn aeders rydt
Een brand, gelijck die was in den voorleden tijd.
Maer liever had ick dat my ’taerdrijck in wou swelgen,
(50) Dat my de Donder-god met blixen kom verdelgen,
Dat hy my na de hel en bleecke zielen zend
Als ick mijn eer besmett’ en hare wetten schend.
Hy, die my eerst met hem gevoegt heeft door het trouwen,
Heeft mijne liefde wegh: hy moete die behouwen:
(55) Sy zy met hem in’t graf.  Dus sprack zy, en met een
Berst zy tot traenen uyt, die lancx haer wanghen heen
Vast neder biggelen en in haer boesem daelen.
O Suster, die ’kbenin meer als de lieve straelen
Des heuchelijcken Sons, sprack Anna wederom:
(60) Sult ghy in dese jeughd dyns levens beste blom
[fol. A4r]
Dan sien in eensaemheyd en ongehuwt verslenssen?
Wilt gy geen kinders sien, daer anderen om wenssen?
Geen vruchten van de Min? meynt gy dat stof en as
Van afgestorve lîen op sulcke dinghen pass’?
(65) Meynt gy dat sich daer aen der dooden geesten stooren?
En schoon gy hebt voor dees nae niemant willen hooren,
Hiarbas zy versmaedt: geen Vorst van Libya,
Geen dapper Overste van’t zeegbaer Africa
En hebbe dy beweegt: maer wil j’oock tegenstreven
(70) Nu gy door eygen lust wert tot de min gedreven?
Tot min die u behaegt? en sult gy niet bevroen
Waer ghy geseten zyt? met wien ghy hebt te doen?
Van dere kant kan u Getulien bespringen:
Het is een strijdbaer volck, met waepens niet te dwingen;
(75) Daer leyt Numidien, een onbetembaer land:
Hier is de Syrtis en de zee van ontrouw zand:
Daer’t onbewoonbaer Hoogh, en dorre Wildernissen:
Hier de Barceen, die wijd te stroopen niet en missen:
Ick swijgh wat oorloch u uyt Tyrus op sal staen:
(80) Wat dreyghementen dat uw broeder heeft gedaen.
Ick houw het daer voor, en het is geen ydel waenen,
Dat door ’tbestier der Goon de vlote der Trojaenen
En door Vrouw Junoos hulp het herwaerts heeft geset
Enuwe kust beseylt. Let hier op, Suster, let
(85) Hoe uwe Stad en Staet toenemen sal en groeyen
Door sulcken houwelijck: hoe gy noch sult sien bloeyen
Uw aengevanghen Rijck: hoe heerlijck, en hoe veer
Sich dan verheffen sal Karthagoos roem en eer,
Als haer de waepenen van die van Troje styven
(90) Doet ghy alleen uw best dat hy wat moge blyven,
Maeck u de Goon te vrind met offer en gebeen:
Onthaelt uw gast by u met alle minlijckheen:
Menght onder uwe reen, om hem te houden sleepen,
De redenen, waerom hy met sijn volck en scheepen
[fol. A4v]
(95) Noch te vertoeven heeft: terwylmen calefaet,
Terwyl noch weer noch wind het reysen toe en laet,
En dat de holle zee is.onbequaem te bouwen.
Hier schort wat aen het wand, aen tackelen en touwen,
Daer schort wat aen den buyck en ginder aen’t verdeck:
(100) Den een is masteloos en d’ander heeft een leck.
Met dese woorden heeft sy voorts den brand gesteken
In haer ontvonckte hert: de hoop, door Annaes spreken
Versterckt’ en stelde vast haer waggelend gemoed,
En schopte voorts beloft’ en schaemte met de voet.
(105) Het eerste, dat sy doen, is na de Kerck toe treden
En soecken ’shemels gunst door gods-dienst en gebeden,
Men slacht en offerter het uytgelesen puyck
Van schapen op’t autaer, pa kerckelijck gebruyck,
Aen Ceres, aen Apoll’, aen Bacchus, en voor allen
(110) Aen ’s Hemels Koningin, die het sich laet gevallen
De sorgh te nemen aen van’t echte bed en band.
De schoone Dido selfs houdt in haer rechter hand
Den Kelck met offer-wijn, en giet hem op de sterre
Van een sneeu-witte Koe, of tredende van verre
(115) Voor het gesicht der Goon nae’t roockend auter toe
Vernieuwt het offer-werck, en graeg te weten, hoe
’tVan binnen is gestelt, doorsnuffelt d’ingewanden,
Noch lillend’onder ’t mes en offerpriesters handen.
Och arme wichelaers! uw oogen zijn hier blind:
(120) Wat helpt beloft’ of kerck voor een die raesend mint?
Her viertjen onderwijl verteert het mergh van binnen,
En smeult vast heymelijck in haer verliefde zinnen
En een verborgen wond draegt sy in’t ingewand:
De Koninginne blaeckt en is in minne-brand,
(125) En het rampsaeligh wijf is t’eenemael aen’t maelen,..
En loopt door heel de Stadt valt gints en weder dwaelen
Gelijck een hind van verr’ en onverhoeds in’t woudt
Getroffen met een pijl, die rust noch plaets en houd
[fol. B1r]
Maer loopt ten boswaert in door struijcken en door blaeden
(130) En heeft het doodlijck riet in haere zy gelaeden.
Nu leydse den Trojaen door’t midden van de stad
En wijst hem hoe sy bouwt, en toont aen hem den schat
Die sy uyt Tyros bragt: nu vangt sy aen te spreecken
En haepert in haer reen en blijft in’t midden steecken:
(135) Nu wenscht sy (om met hem aen taefel weer te gaen)
Dat het al avond was, en weder te verstaen
Hoe Troje t’ondergingh, met even groot verlangen,
En blijft als met haer oor aen den verteller hangen.
En siet hem uyt de mond de woordeu die hy seyt.
(140) Nae’r opstaen van den disch en datmen weder scheydt
En’t Maentjen ondergaet, en dat de sterren schijnen
Te seggen, gaet te bed, wy sullen haest verdwijnen,
Treurt zy in eensaemheyd, en legt haer selven neer:
Daer sy, schoon sy hem mist, sich inbeeldt dat sy weer
(145) Haer Lief Aeneas siet en hoort van Troje spreecken:
Of sy, die door ’t gelaet des Vaders is onsteecken,
Heeft in haer schoot gelaen de kleyn’Ascanius,
Of mogelijck de min die baer ontruste, dus
Wat te vergeten waer, ofvan de hand te wijsen.
(150) Men siet de toorens niet, gelijck te voren, rijsen:
Her staetter alles stil: geen waepen-oefeningh
En werdter meer gedaen van man of jongelingh:
Men maeckt geen havenen, noch weeringen, noch wecrken*
Om tegen vyanden de nieuwe Stad te stercken.
(155) En al dat groot gevaert, dat tot de locht sou gaen,
Van muyr’ en metsel-werck blijft onder weege staen.
So haest Jupijns Gemael de sieckten had vernomen
Die Dido raesen deen (om erger voor te komen,
Dewijl sy noch op eer noch op haer naem en past)
(160) Heeft zy met dele rêen Vrouw Venus aengetast:
Gy seker, en uw soon, sultdapper eer inleggen,
Gy maeckt een rijcken buyt, en ieder een sal seggen
[fol. B1v]
Wat lof gy hebt verdient, dat Goden met haer tween
Verwonnen door verraet een enckle vrouw alleen.
(165) Gy vreest (ick weet het wel) ons vestingen en wallen,
En hebt in’t rijsende Karthago geen gevallen:
Haer huysen zijn by u in’t oogh, en al verdacht.
Maer wat sal ’t eynde zijn dat gy hier af verwacht?
Ofwaer toe desen strijdt so heftigh aengenomen
(170) Vrèe maecken was ons best en over een te komen:
Laet ons een houwelick gaen fluyten tufschen tween:
Al wat gy wenschen kost dat hebt gy nu beftreen:
De Koninginne brandt tot biņnen in haer aeren:
Laet ons dees volckeren d’een met den ander paeren
(175) En heerschen over bey met even-hooge macht:
Lijdt, dat zy dien’ een man, een Phryger van geslacht,
En haeren Tyrijer sy uwe hand bevoolen.
Maer Venus, merckende wat dingen dat hier schoolen,
Dat het haer was te doen om van Italien
(180) Het Rijck te wenden af tot die van Libyen,
Antwoorde weder dus: Hy waer berooft van oordeel
Die sulcx niet aen en nam, ofrekende tot voordeel
Met u in strijd te zijn, indien het vast sal gaen
En so ’t gelucken wil ’t geen gy komt voor te slaen:
(185) Maerick en weet niet hoe’t met ’t Noodlot is gelegen,
En of oock lupiter te voegen is genegen
Twe volcken in een Stad, en, dat van Troje quam,
En, dat nae herwaerts toe de vlucht uyt Tyros nam,
En of hy is gesint die alle bey te mengen
(190) En onder een gebied en een verbond te brengen.
Gy zije sijn vrouw: en ’t is een saecke die u past.
Dat gy uw mans gemoed inet smeecken ondertast,
Gae voor, ick volgh u nae. Laet my die sorgh bevoolen,
Sprack lubo wederom, maer hoor, om niet te doolen:..
(195) In’t geen voorhanden is: ick salu doen verstaen
Met weynigh woorden hoe ick ’t werck sal leggen aen:
[fol. B2r]
Aeneas, den Trojaen, en Dido zijn versprooken
So haest op morgen vroegh den Dagh sal zijn ontloken
En sich de Son vertoont nae ’t scheiden van de Nacht
(200) Te saemen nae het bosch te rijden op dejagt.
Terwijlmen besigh is met steken van de netten
En yder even noeft om alles te besetten
Sal ick een swarte buy van regen stortenneer,
Met haegel dicht gemengt, en een vervaerlick weer
(205) Met meenig donderschoot sal ick haer over zenden,
Dat elck niet weeten sal waer hy sich heen sal wenden,
En met een dichre nacht bedecken al den hoop,
Dat yder een zijos weegsom sich te bergen loop.
Maer den Trojaensen Vorft en Dido salick brengen
(210) Ter selviger spelonck: Ick sal m’er onder mengen,
En, vind gy ’c oock so goet, haer voegen met haer tween
Door band des houwelicx, en koppelen aen een.
Den Trouw-God sal der zijn, en ’t salder bruyloft wesen.
Vrouw Venus loeger om en heeft de vond gepresen.
(215) Hier tusschen rees in’t Oost de friffe Daegeraet.
De jeugd maeckt sich te been die vast ter poort uytgaet,
Van netten wel versien, en sprieten sterck beslaegen
Met ysers scherp en breed, en alle tuych totjaegen:
De ruyters zijn te paerd en rennen uyt de stad,
(220) De bracken, goed van neus, geraecken op het pad,
Dewinden aen de leyts. Het puyck der Pupisch’Heeren
Past voor de kaemer op terwijl dat in de kleeren
De Koningin geraeckt, dat aen den ingangh wacht
Tot dat sy altemael in order is gebracht.
(225) De klepper staet gereedt op’t cierlijckft uytgestreken:
De stengen zijn van goud met purprezael en deken:
Hy schrapt en trippetrapt vol dertelheyt en moed
En speelt op zijn gebit dat hy het schuymen doet,
Sy komt ten lange left ter kaemer uytgetreden.
(230) Haer volgt een dichte sleep: eenjagt-rock deckt haerleden
[fol. B2v]
Op de Sidoonsewyz’: een lijst, die met de naeld
Is op het koftelijckst en konstelijckst bemaelt,
Boordt hem aen alle kant:de kooker en de pijlen
Heeft s’op den rugh gelaen, met hoorenen en stijlen,
(235) En is van enkel goud: goud isser in haer haijr
Daer Ärmee is opgestrickt: goud is de gespe, daer
Haer rock mee is geschort. Oock komen de Trojaenen
En voegen sich te hoop; soo doet de bly Ascaen, en
Eneas, boven al in braef heyd ongemeen,
(240) Stelt sich aen hare zy en brengt al’evolck by een.
Gelijck Apoll, wanneer hy nae de winter-weecken
Scheydt van Patara weg, daer Xanthus uyt de beecken
Sijn silvreftroomen stort langs Cadmi bergen neer,
En gaet nae Delos toe, daer hy zijo reijen weer
(245) Brengt op een nieuw by een, en danssen doet en singen
En Creet en Agathyrs, en Drioopsaemen springen,
En gaet nae het gebergt van Cynthus, hoogh van top,
En bindt zijn vloeijend hair inet goud en looyren op.
De pijlen rammelen die om zijn schouders hangen.
(250) So toond’Encas oock:soblonck op zijne wangen
En’tzijner oogen uyt een braev’ernsthafticheyd.
Niet mio scheen den Trojaen die haer ter jagt geleydt.
Men was nu metter tijd gekomen in de bergen
Daer ’twild te legher gaet en sich in hoolen bergen.
(255) Hier sprongh de rappe rhee ter steyler klippen af
Die haer voorts op de loop op top en kruynen gaf:
Daer aen een ander oord doen zy de herten loopen,
Die sich ten boschwaert uyt begeven na het oopen:
Sy laten het gebergt, en kopplen sich te gaer,
(260) Het stof rijdt door het vlack als of ’t een nevel waer.
Dejong’ Ascanius weet zijn vermaeck te haelen
Op’t rapp’en moedig ros in’t midden van de daeleu,
En loopt den cenen na, dan d’andere voor by
En wenscht dat hem Diaen so ver maer gunstigh zy
[fol. B3r]
(265) Dat onder’t bloo gediert een van de wilde swijnen
Schuymbeckend’ in’t gemoet hem quaeme te verschijnen,
Of dat een rose leeuw quam van’t geberghte neer.
Terwyl begint de locht te rommelen van veer:
De wolcken dringen’tsaem, den hemel kraeckt van donder,
(270) Het regent dat het giet, en haegel loopter onder.
’Tgevolg der Tyriers en de Trojaensche blom
En Venus kleyne Neef die sien vast om en om
En loopen elck zijns weeghs om onder dack te komen.
Het waeter van’t geberght stort af met heele stroomen.
(275) Maer den Trojaenschen Vorft en Dido met haer tween
Syn vluchtende geraeckt in een spelonck by een.
Hec Aerdrijck alder eerst en luno gaf het teecken.
Den Hemel was met vyer aen alle kant onsteecken
En droegh hier kennis van: de Nimphen in het woudt
(280) Die huylden op den top daer men dees bruyloft houdt.
Die dagh is d’eerst geweest die oorsaeck heeft gegeven
Dat sich de Koningin gebracht heeft om het leven:
Dees heeft de grond geleye van al het volgend quaed.
Sy siet niet watse doet, noch kreunç sich yemants praet.
(285) Sy leyt het nu niet aen, om haere vreughd te raepen,
Ter sluyck, en heymelijck by haeren gaft te laepen:
Sy noemt het houwelijck, en vindt die naem gerâen
Om te bewimpelen de schuld, by haer begaen.
Terstond so is de Faem door Africa geloopen
(290) Endee haer backhuysin de groote steden open:
De Faem, een quaed gedrocht, dat geene weergae heeft
In snelheyd, nimmer itil, en dat in onrust leeft,
En hoe het langer loopt hoe ’t stercker werd van krachten,.
Eerst houd de vrees haer kleyn en is diet veel te achten,
(295) Daer nae verheft sy haer, en werd in kort so groot
Dat sy eer lang haer hooft aen Maen en sterren stoot.
Dees was het lette kind het welck de Moeder Aerde
Gebeeten op de Goop in oude tyden baerde
[fol. B3v]
(Gelijckmen ons vertelt) tot geen-veraerde Sus
(300) Van Coeus en zijn broer, de groov’ Enceladus.
Een vuyl en grouwlijck dier, in grootheydt ongemeen, en
In’t vlieghen dapper snel en vaerdigh op zijn beenen.
Soveele veeren als dit dingh heeft op zijn hayd
So menigh wacker oogh, dat noyt sich toe en sluyt,
(305) Schuylt onder’t pluym-gewas (’tis wonder om verhaelen)
So menigh mond en tongh (preeckt allerhande taelen,
En so veel ooren steeckt sy recht op in de lucht.
Sy vlieght by duystre nacht en maeckt een groot gerucht,
En schettert waer se treckt en doet sich alsints hooren,
(310) Sy laet haer oogen noyt van soete saep bekooren.
Daegs sit zy op de wacht en houdt een waeckend oogh
En loere vast gints eu weer vau boven uyt het hoogh
Op spitse toorenen en op verheve daken:
Doet steden sidderen en over end geraecken:
(315) Brenght quaed en valsch so wel als goed en waerheyd aen,
En houdt een wijl het een so vast als’t ander staen.
Dees heeft sich over al door Libyen doen hooren
En met verscheyden praet gevult der lieden ooren,
Van vreugd sich kittelend’, en sonder onderscheydt
(320) Heeft watcer was gebeurt en niet gebeurt geseyt:
Hoe seeckeren Trojaen daer was in’t land gekomen,
Eveas, eu te hoof van Dido ingenomen:
Hoe sy hem waerdig hiel’tgenot van haere min,
Hoe hy gehouwt was met de schoone Koningin:
(325) Hoe dat sy onder een in wellust en in weelden
De winter bragten deur, en staeg moy weder speelden
In schandelijcke min verzoopen dag en nacht,
En datmer voch om’t Rijck noch om regering dacht.
Dees leelijcke Godin gaet dit alom verbreyden
(330) En brengt het onder’t volck, en sonder lang te beyden
Tijdt nae Hiarbas heen, en zijn verspeeten bloed
Hitst sy van nieuws weer op in zijn vergramt gemoed,
[fol. B4r]
Hy was uyt Ammon en uyt Garamane gebooren,
En in zijn ruyme Rijck had hy gesticht te vooren
(335) Wel honderd Tempelen en Auters van Jupijn,
En vuur hem toegewijdt, dat nimmer uyt mocht zijn
Om cor der Goden dienst te lichten in de nachten.
De vloeren vloejen hier door ’t offeren en slachten
En d’aerd is altijdts vet van het gestorte bloed,
(340) De deuren zijn verciert met meenig roosen-hoed.
Men seyt, dat hy van spijt onsinnigh, en opsteken
Door een soo quade maar, daer hy van hoorde spreken,
Was in’t gesigt der Goon voor het autaer getreen
En met zijo handen t’faem zijn vaeder had gebeen:
(345) Ogroote Jupiter, tot welckers eer nu heden
Her Mauritaeosche volck op haer tapijte kleden
Godsdienstig bancketeert en offert puyck van wijn,
gy ditaen, en kan’s van u geleden zijn?
Ofis het malligheyd dat u de menschen schroomen
(350) Als gy uw blixem-vier doet van den hemel koomen
Enschricke ons hert vergeefs door straelen uyt de lucht,
En is uw donderen een machteloos gerucht?
Een vreemde vrouw, die hier op onse grensen dwaelde,
En op een brockje laods, dat sy met geld betaelde,
(355) Een steedjen heeft gebouwt, met welcken ick verdroeg
Hoe veel sy van het Itrand mocht breecken met de ploeg,
Die sloeg mijn houlijck af: Een dwaeling is gekomen
Uyt zee aen hare Kust: sy heeft hem ingenoomen:
Eneas, een Trojaen, door schipbreuck daer geraeckt,
(360) En hem tot man en voogd in haer gebied gemaeckt,
Endese Paris, en dees maer een bloode schyter
Met zijn half-manne volck, die een Meoopsen nyter
Draege op zijn hoofc, waer van den balsem nederloopt,
En onder zijne kin met zyde banden knoopt,
(365) Heeft haer in zijn geweld en gaet met Dido strijcken,
Hy heeft de proy gevat en laetterons op kjjcken,
[fol. B4v]
Wy offeren quansuys ons gaeven in uw Kerck,
En bouwen onse hoop op maer een ydel werck.
Jupijn heeft hem gehoort, die badt met sulcke reden
(370) En’t auter had gevat, en voorts op dees gebeden
Synoogh geslagen nae de Konincklijcke stad
Daer dit verliefde paer haer goeden naem vergat.
Hy riep Merkuur by hem, en heeft hem dus geboden:
Gae, sey hy, soon, ghy die de boo syt van de Goden:
(375) Ontbied de wind en maeck u tot de reys gereedt:
Spreeckt den Trojaensen Vorst, die thans sich selfs vergeet
En leyt en pannekoeckt by Dido te Karthage,
En niet en denckt om’t rijck, dat hem is opgedraghen
By het beschick der Goon: bereyd u tot de vlucht
(380) Om’tgeen ick seggen sal te draegen door de lucht,
Dit was’t niet, dat van hem zyn moeder dorst belooven:
Syn moeder, die het al in schoonheyd gaet te boven:
"I’is pier om dit gevry dat men hem heeft gespaert
En dat hy tweemael voor de Griecken is bewaert:
(385) Maer sy versekerde, dat hy de man sou wesen,
Die heel Italien beheerschen sou nae desen
Dat swanger van gebied veel Rijcken baeren moet
Door macht van Waepenen: en dat hy uyt zijn bloed
Het hoogh-beroemt geslacht van Teucer voort fou setten,
(390) En heel de wereld door doen passen op zijn wetten,
Ontvonckt hem lust noch eer van so een groot bewind
Enso hy swaerigheyd van zynene halve vind
Om voor zijn eygen self door veele moylijckheden,
Die hier in mogen zyn, dien lof te zien bestreden:
(395) Sal hy, die vaeder is, benijden aan zijn soon
Dat hy door hem geraeck te Roomen op den Troon?
Wat heeft hy in den sin? wat blyft hy leggen draelen.
By die zijn vyand zijn? Wat doet hy in haer paelen?
Waer om slaet hy zijn oogh niet nae’t Lavinisch land
(400) En siet hoe zijn geslacht daer werde voort geplant?
[fol. C1r]
Nae ’t land, haer toegeleyt door het beschick der Goden?
Hy geef sich onder zeyl dit ’s ’t slot van myn geboden.
Segt dit uyt mijnen naem. Hy sweegh, en had geseyt.
Merkuur heeft sich terstondt op dese last bereydt.
(405) Voor eerst gaet hy wel vast aen sijne voeten maecken
Sijn gulde vleugelen om op de reys te raecken,
Waer mee hy door de lucht gelijck vliegt met de wind,
’T zy hy sich over ’t land of over ’t water vind.
Doe nam hy in sijn hand sijn roe, van groote krachten:
(410) Hier daeght hy zielen mee die in de hel vernachten,
En brenght weer andere nae ’t eeuwigh-duyster rijck:
Geeft slaep en neemtse weer: sluyt oogen tot een lijck.
Hier op verlaet hy sich: de wolcken maeckt hy open,
De winden jaeght hy voort en doet haer henen lopen,
(415) En nu al vliegende liet hy den kruyn en top
En rugh van Atlas, die den swaren hemel op
Sijn schouders staenden houdt: Sijn hooft met damp en dompen
En wolcken dicht omset doet water neder plompen:
Sijn lichaem is begroeyt met meenigh masten-woud:
(420) Van wind en regen werd gestaegh sijn rugh getouwt:
Sijn schouders zijn met sneeuw wel dicht en diep bestoven:
De stroomen storten af langs sijnen kin van boven:
Aen sijn vervroosen neus hanght meenigh kegel aen
En sijn geklisten baerd is heel met ys gelaen.
(425) Hier hangende wat stil heeft hy’t voor eerst gestreken.
En als hy hier van daen sijn wegh had overkeken
Gaf hy sich met het lijf voor over nae de strand,
Gelijck een vogel doet, die langhs de kust en kant
Of om de klippen vlieght ontrent het water heenen:
(430) Soo vloogh oock Atlas neef, gebooren op 1. Cyllene,
En hiel sijn wegh en streeck dicht by de zeekant heen
En heeft de wint en lught met wiecken door gesneen.
So haest hy so veer was dat hy de Stad genaeckte
En met syn vleugelen aen hut en huysen raeckte,
[fol. C1v]
(435) Sagh hy Aeneis staen, die by daer besigh vond.
Men treckter huysen op en Nooten uyt de grond
En toorens nae de lucht. een kostelijcken degen
Hing hem op zyne zy: ’t gevest was aller wegen
Mer Iaspis ingeleyt en meenich edel steen,
(440) En sterwijs altemael gescheyden wat van een
Een Konincklijcken rock, die heel van purper gloeyde,
Hing van syn schouders af, die tot der aerde vloeyde
En die tot een geschenck de rijcke Koningin
Had met haer hand gewrogt met goud daer tuffchen in.
(445) Strax dee Mercuur hem aen: Gy zyt hier vast aen ’t bow.
En leght Karthagoos grond daer ghy u laet vervrouwen
En’t geen u staet te doen en u wat naeder gelt,
Uw eygen rijck en faeck, is uyt uw sin geltele.
Der Goden Koningh self, voor wiens almogentheden
(450) De aerd en hemel swicht, sendt my tot u beneden,
En die heeft my belast u dit te leggen aen:
Wat hebt gy voor? wat hoop doet u dus ledigh gaen
In ’t land van Libyen, en hier uw tijd verflyten
Beweeght het stuck u niet om selver aen te byten
(455) Daer so veel eers in steeckt: luft u die moeyte niet
Om eygen lof te doen: ten minsten dat gy fiet
Om’t voordeel van uw Soon, wiens Son is aen het rijsen:
Denckt om uw erfgenaem:’t zijn Goden, die hem wijfen
Recht nae Italien: daer is hem toegeleyt
(460) Het rijck en ’t Roomsch ghebied. Meer heeft hy niet geseyt
En is voorts in de lucht van stonden aen verdweenen.
Eneas stond verbaeft, en ftom gelijck de steenen.
Sijn hayr rees over end, dat het te bergen stond,
Syn stem bleef in zyn keel, zyn woorden in zyn mond,
(465) Hy branc om wegh te syn en om van daer te vluchten,
En scheyden uyt dat land vol wellust en genuchten,
Verslagen en verset door ’t geen by had verstaen
En door den laft, by hem van hooger hand ontfaen.
[fol. C2r]
Helaes wat sal hy doen? hoe sal hy ’t nu gẰen’ maecken?
(470) Met wat voor woorden sal hy Dido derven naecken?
Hoe sal hy ’t blaeckend wijf met vleyen ondergaen?
Van waer sal hy’t begin zijns redens vanghen aen?
Hy weet niet hoe hy sal: Nu wil hy’t dus beginnen,
Dan wil hy weder zoo, Sijn dobberende sinnen
(475) Die drijven nu’nae hier en dan nae ginder toe:
Hy overleght het al, op dat hy ’tbeste doe:
Ten lesten dunckt hem dit het oorberlijcksft te wesen.
Hy roept zijn Oversten, de hoogst en uytgelesen,
Sergestus, Minestheus, en den dapperen Cloape:
(480) Men maeck de vloot gereedt stilswygend aen het strand,
Men brengh de maets te boord, en men vessie de schepen
Van kost, van dranck, van wand en’anckeren en reepen,
Van alle waepenen, van riemen en van spaen:
En swijg dereen waerom dit alles werd gedaen.
(485) Op dat hy onderwijl (als d’arme Kopinginne
Hier aldermiost om denck, of dat de knoop der minne
So vast in een geleye sou werden weer ontdaen)
Sich hebbend: op dit stuckwelrypeliijck beraen
Hoe dat men dese saeck op’t raedsaemst souw besteken,
(490) Verspieden mocht den tijd, bequaemst om haer te spreken,
Als’in een goede luym en geen vermoeden was,
En sien wat toefpraeck belt in sulck een voorval pass’.
S’ontfangen zijn bevel en gaen het strax verrichten.
Maer luy die minden zijn al qualijck op te lichten:
(495) De Koninginne wierd dees aenslagh eerst gewaer,
En had de saufhaeft wegh van’t geen op handen waer,
Die nier en liet oock voor het veyligste te schromen,
Al door deselfde Faem is het bescheyd gekomen
Aen’t hoofdeloose wijf, hoe dat op hare kust
(500) De Phrygiaensche vloot wierd vaerdigh toegerust!
Om op het spoedigfte van daer in zee te raecken.
Sy woedt, als t’eyade raed, en weet niet wat gaen maecken,
[fol. C2v]
En sinneloos van spijt en raesende van min
Loopt maelen door de Stad: gelijck een Prysterin
(505) Van Bacchus, vol en dol, loopt lanx de wegen tieren
Daer zy’t drie-jarigh feest by naere nachten vieren.
Ten leiten spreeckt s’hem selfs met dese woorden aen:
Otrouweloose, liet ghy u te vooren staen
Soo grooten schellem-stuck voor my te kunnen decken?
(510) En met een stillen trom hier uyt myn land te trecken?
En heeft, noch onse min , noch uwe rechterhand
Die ghy my eertyds gaeft tot liefdens onderpand,
Noch Dido, die ghy dwinght een wreede dood te smaecken,
So veel gewelds opu, of wilt u heen gaen maecken
(515) En geven op de Zee in so een winter-tyd,
Terwyl het weer en wind het vaeren niet en lydt?
O wreede! segh my eens, so ghy niet most gaen soecken
Een land, u onbekent, in onbekende hoecken,
En stond oud Troje noch: vond ghy het wel geraen
(520) Nae Trojen selver toe in sulcken tyd te gaen
Vlucht ghy van my? van my? van die u heeft verkooren?
Om dese traenen, en de trouw aen my beswooren
Met uwe rechterhand (dewylder anders niet
Voor my ellendige van’t myn noch overschiet)
(525) En om ons houwelijck, dat vast is aengevangen:
Dee ick u immer goed, en heb ick yets gehangen
Aen uw behoudenis, en aen u volck en vloot:
Was u yets aengenaem dat gy van my genoot:
Bidick, ontfermt u myns; hebt met my medelyden,
(530) Met myn huys, met myn rijck, dat koningen benyden,
En nu vervallen sal; en, so’k genade vin,
En, heeft noch’t bidden plaets, ser dit uyt uwen sin.
Het is om uwent wil dat my veel volckren haeten
In’t strydbaer Africa: om u heb ick verlaeten
(535) Veel houwelijcken, die my wierden aengeboon:
Om u heb ick versmaedt Hiarbas, en syn Kroon:
[fol. C3r]
Oock is mijn eygen volck omg op my gebeeten:
Omuwent wil heb ick mijn eerbaerbeyd vergeeten:
En (daer ick om alleen tot aen de sterren’trad)
(540) Mijn eertijds-goede naem, heb ick om u beklade.
Segh gast (want desen naem, sints ghy my hebt verstooten,
Is ’cal, wat van een man my over is geschooten)
Aenwien is ’t, dat ghy my ter veege proye laet?
Wat is ’t voor ongeval dat my te wachten staet?
(545) Dat my Pygmalion bier eersdaegs kom beftoocken?
Dat ick unijnwerck gints heen, en mayren fie gebroocken?
En dat hy tot de grond verdelge dese Stad
Of dat Hyarbas kom en my gevangen vatt’?
Had ick ten minsten doch een vrucht by u gewonnen
(550) Eer dat gy uyt mijnland te vluchten had begonnen!
Dat een Aeneaske liep speelen door mijn hof
Dat maer aen u geleeck! so had ick eenigh stof
Waer door ik in mijn rou wat trooft noch mocht ontfangen:
So hielick my niet heel verlaeten of gevangen.
(555) Dus ver de Koningin. Enias, door de mond
Van Majas soon vermaent, wat hem te volgen stond
Uyt latt van Iupiter, hiel lich gantsch onbewogen
En geen verandering en sagmen in zijn
ooghen. Hyfmoort de smert in’t hert, die hem gegeven word
(560) En antwoordt nae een wijl en maeckt zijn reden kort
Hooghwaerde Koningin, ick wil het gaern belijden
En tegen’tgeen gy fegt sal ick als ou nierftrijden:
Ghy hebt my deugd gedaen, ick weer het, en beken
Datick op ’t alderhoogft aenu verbonden ben:
(565) IÄçk moet u danckbaer zijn, en’t sal my noye berouwen
Dat ick aen Dido denck, folang ick sal onthouwen
Dat ick in’t leven ben: so lang ick leden roer
So langh ick geeft en bloed in hert en aeders voer,
Maer, wat de saeck betreft, daer sal ick dit van seggen:
(570) Datick (ick bid u wilt my sulcx te last niet leggen)
[fol. C3v]
Noyt heb gehoopt ter fluyx van hier te kunnen gaen
Of eenigh houwelijck met u te vangen aen:
Noyt heb ick my verlooft, of foaen u verbonden.
Was het der Goden wil en van haer goedgevonden,
(575) En lagh het noodlot foo, dat ick mijn leven kond
Aenleggen nae mijn sin, en, so ick ’t raedfaemft vond,
Nae so veel fuckelens kon op mijn rust geraecken:
’Tvervallen Troje sou ick eerst weer op gaen máecken,
En al het overschot 19sou ick herstellen gagaen
(580) En Priaems hoog palleys sou over eynde staen:
Maer nu so moet ick nae Italien gaen vaeren.
Apollo wil het, en’t Orakel van Patareid
Heeft my de reys belaft pae de Lavijnsche kust:
Daer heenen streckt mijn fio: daer leytonsland en lust.
(585) Kanu, ghy die zijt in Fenicien geboren,
’tGesicht van dese stad in Libyen bekooren;
Houdt u Karthago hier: waerom magh den Trojaen
Sich in Italien sich niet ter neder laen?
Waerombenijdt ghy ons, dat wy in vreemde hoecken
(590) Gelijck gy hebt gedaen, een Koninckrijck gaen foecken?
So dickmaels als den dagh hier van der aerde scheydt
Sodickwils als de nacht den dauw en duyster spreyde
En met een vochtigh kleed het vee en veld verdonckert
Sodickmaels het gefternt met gulde straelen flonckert
(595) Verschrickt m’Anchisis geeft, en port my wegh te gaen
In’t midden van mijn slaep: Sooock de jonghAfcaen
En’t waerde hooft datick quam te verongelijcken
Indien hy wierd door my versteecken van zijn Rijcken
En landen die liem zijn van’t noodlot toegeleyt.
(600) T’haus quam der Goden tolck en heeft my aengeseyt
De last die Iupiter had selfaen hen gegeven.
Ick segh’ten fweer het u by opfer beyden leven
Ick heb dien God gesien by klaer en helder licht
Dat hy de fadio quam die van u werd gesticht,
[fol. C4r]
(605) En hebt zijn stem en last ontfangen in dees coren.
Houw op van my en u met klachten meer te stooren,
’Tis niet uyt èygen drift dat ick hier gae van daen,
Sy sagh hemover dwers wel scherp en vinnigh aen
Terwijl hy bisigh was met teger haer te spreecken.
(610) ’Tgesiche vloog gints en weer: zy heeft hem sterck bekeken
Van boven tot bepeen en sprack geen enckel woord;
Ten leften berftes uyt en quam hem dus aen boord:
Meyneedigh’, als gy zijt, Gy zijt niet voortgekoomen
Van Venus, de Godin; oock hebt gyniet genomen
(615) Uw oorspronck yan Dardaen en van so braef geslacht:
De barre Kaucasus die heeft u voort gebracht
In het onguyre Noord uyt grouwelijcke klippen:
Gy hebt der Tygren melck gesoogen met uw lippen
In ’t wild’Hyrcanien: daer zijt gy meë gevoed.
(620) Want, segh my doch, waer toe is ’t langer swijgen goed.:
Waer wachcick nae, om hem noch erger uyt te luchten?
Heeft hem wel iemand op mija schreyen hooren suchten?
Verfect hy zijn gelaet? Liet hy wel een.en traen
Is hem mijn bidden oock wel eens aen’t hert gegaen.
(625) Of toond hy tegen my, met zijné mino ontsteken,
Wel eenigh mede-leedt of t minste jammer-teken
En heeft dees droeve staet van zijn verliefde vrouw
Hem wel foo veel vermurwt als wel een vreemde souw?
Wat ngem ickeerst, wat Jeft, van geen ick heb te klaegen?
(630) Kan lupiter dit fien? Kan Iuno sulcx.verdraegen?
By niemand vindinen trouw men is al om verraen.
De storm had hein gejaegt op mijne kusten aen.
Behoeftigh en beroyt: ick heb hem iogenoomen
En dwaes en onbedacht hebiÄçk hem laten koomen
(635) Ten throon aen mijne zy i ick bergde zijde vloot
En heb zijn arme volck gereddet van de dood,
kWerd raesende van spijt, en sal mijn fiönen missen,
Nu weer menit by Apok en wichelaers te vissen:
[fol. C4v]
’tOrakel heeft dit so in Lycien voorseyt;
(640) Oock is der Goden Tolck in alle snelligheyd
Met een gestrengh bevel van boven afgesonden
Selfs van God Iupiter, en quam dat hier verkonden,
Ick denck ’t den goeden Goon sich des te moeyen lust,
Eo deese sorgh, quansuys, den hemel oock ontrust.
(645) Gaet vry, ick houw u niet: al wat ghy weet te seggen
Dat stae ickcoe, en wil een woord niet wederleggen:
Gaet maer, en loopt voor wind en ty en droomen heen
Reche nae Itaeljen toe: foeckcover golf en Zeen
Het Rijck daer gy vanraef. Maer ilter noch vermogen
(650) By degelijcke Goon, ofeenigh mededoogen,
So hoop ickdat gy noch salt uwen loon ontfaen
En in de barpingen en klippen sulo vergaen,
Gelijck gy hebt verdient, en daer u schuld betalen
En roepen Dido, ochloch Didol meenighmaelen,
(655) Vaer vry waer dat gy wilt, ick volghu achter aen
Met paare fackelep al waer gy heen sult gaen:
En als de koude Dood mijn oogen heeft geloocken,
Sal u mijn geeft allibs bywesen en bespooken
Ick sal u boeten doen het geen ick heb geleen,
(660) O booswicht, en men sal het hooren daer beneen.
De Faem sal my de tijogh gaen brengen by de schimmen
Die, om my vreugd’ te doen, ter hellen af sal klimmen.
Met deese woorden brack s’haer reen ten halven af,
En schuw van ’t licht te sien, en heel onstelt, begaf
(665) Haer wegh uyt zijn gesicht en ginck sich voorts versteken.
Hy stond bereutert en hy dreygde veel te spreken.
Haer Ioffers liepen toe en hebben haer gevat
Die flauw en machteloos nae haere kaÄçmer tradt.
En leyden haer op’t bedom haer gemoed te stillen,
(670) Eneas niet te min, hoe wel hy wel souw willen
Met troostelijcke reen de droevig’ ondergaen
En dees bekommernis haer uy den hoofde slaen
[fol. D1r]
Self swaerlijck suchtend’ en niet weynigh aengevochten
En half beswijckende door kracht der minne-tochten,
(675) Volbrengt der Goden last en gaet weer nae de vloot:
Sijn komst ontvonckt de maets en maeckt haeryver groot,
Men windt de schepen afom in het vlot te raecken:
Sy slepen’t groene hout met tack en blaedren aen:
Elck man verstreckter. twee de ribb’en plancken kraecken,
(680) En balcken, ongehackt, en rouwe riem en spaen:
Soo groot is haren lust om hier van daan te loopen.
Alwat van Trojen is is op de been met hoopen
En stort ter poorten uyt, so dicht als mieren doen
Wanneer sy gaen op buyt en haer te velde spoen
(685) Om greyn met meenichte te rooven by de buyren
Enbergen ’t onder d’aerd in haere koorenschuyren:
Men sietter over’t veld het swarre leger gaen
En voeren haeren rooflancx smaile wegen aen
Besorght voor hongersnood by koude winter-daegen:
(690) Een deel van’t mieren-heyris besig met het draegen:)
En’t geen’t niet machtig is dat schuyft en stuwt het voor
Met zijne schouderen, en set zijn voeten schoor:
Een deel is besich met de troppen aen te dryven,
Dat elck sich repp’en roer’, en leuye te bekyven:
(695) De heele weg die krielt en roockr van arbeyts-lien.
Hoe waert ghy doe te môe als gy dit quaemt te zien
Bedroefde Koningin? wat loofde ghy al suchten
Uyt uw bepaeuwde borst, doe, om van daer te vluchten
Uyt het verheven Slot gy saegt aen alle kant
(700) So grooten menigte krioelen op het strand,
En al het water swert van de Trojaense masten!
En hoorde het schor geroep van soo veel rappe gasten,
En loeyen zee en lucht door al dat rouw geluyt!
O Min, wat werckt ghy niet in heete herssens uyt!
(705) Wat voert gy heerschappy in de verliefde sinnen!
Gy dwingt haer op een nieuw met traenen te beginnen
[fol. D1v]
En wederom den wegh van (meecken in’te gaen.
Noch eens een proef te doen vind zy voor haer geraen
En onder liefdens juck ootmoedigh sich te geven,
(710) Om, eer sy met de dood gaet wiffelen haer leven,
Niets, wat haer helpen mocht, te laten onversochr.
O Anna, was haer woord, Gy siet tot desen tocht
Nu alles ree te zijn, tot seylen en tot roeyen:
Gy hoort de zee en lucht van’t vrolick bootsvolck loeyen:
(715) Gy siet hoe datmen woelt en spoeyt aen alle kant,
De hoofden zijn aen boord, de schepen zijn gemant,
De zeylep aen de reen, en die maer los te maecken,
En daer mee sal de vloot terstond in zee geraecken.
De steogen zijn verciert met menigh roolen-hoed
(720) En schipper en maatroos is bly en wel gemoedt.
Hadick so grooten quaed en sulcke droeve daegen
My te gemoet gesien, ick had het oock verdraegen
En wasser op gespitst. Nu, Anna, vind ick goed
dees dienst alleen aen uwe suster doet:
(725) Wanc dees trouwloose plag veel wercks van u te maecken
Meerals van anderen, en zijn geheymste saecken
Heeft hy u toebetrouwt: gy wist de stond en pas
Wanneer hy wel gesint en beft te spreken was.
Gae, goede suster, nae mijn trotsen vyand treden:
(730) Spreěck hem ootmoedigh aen met nederige reden:
Ick swoerin Aulis niet dat ick met Grieckeland
Sou Trojeroeyen uyt en leggen’t in den brand,
En’t prachtig Ilium verwoesten en vernielen:
Ick fond nae Afien geen mache van oorlogs-kielen:
(735) Ick heb zijos vaders asch noch beenderen verstoort:
Waerom werde dan van hem mijn seggen niet gehoort?
Waeron fluyt hy zijn oor hardoeckigh voor mijn reden?
Waer jacht hy so nae toe in aller haeftigheden?
Hy doe voor ’t uyterfte dit te geval aen my,
(740) Aen my rampfaelige die om zijn liefdely,
[fol. D2r]
Dat hy bequamer tijd tot zijne’vlucht verbeyde,
Tot dat een goede wind de wegh voor hem bereyde.
Ick spreeck noch smeek nu niet, dat hy voorgaende trouw,
Die hy gebroocken heeft, om mijnent halven houw:
(745) Noch dat hy ’t schoone land van Latium laer vaeren,
En’t rijck stel uyt zijn sin dat Goden voor hem spaeren:
Wat uytftels is het maer, dat ick van hem begeer,
Voor mijne raeserny:tot dat den tijd my leer
Alleen maer droef te zijn, en met bedaerder sinnen
(750) Het harde noodlot en dees dulheyd overwionen.
Dees weldaed bid ick noch dat ghy uw suster doet,
Die niet versterven sal by my, als met mijn bloed.
Dus bad de Koningin, en Anna spoeyt sich henen
En draege vast gints en weer haer woorden en haer weenen:
(755) Maer hy blijft even strack, en acht gebed poch traen,
En laet sich al ’t gekerm niet eens ter herten gaen.
Het noodlot lijde het niet. Gelijck, wanneer de winden
Ontrent een ouden Eyck haer t’ saemen laten vinden
Om hem te roeyen uyt met alle man en macht
(760) Van d’een en d’ander zy, daer hy haer stormen wacht,
tGeruysch sich hooren laer door tacken, en door blaedren
Die sich beneen in ’t louw inet meenigte vergaedren,
Maer hy met stijve stam houdt stand op het gebergt
En weet van vallen niet wat dat hem werd gevergt:
(765) Dewijl, gelijck om hoogh zijn tacken zijn verheven
En rijsen in de lucht en nae den hemel streven,
Hy zijne wortelen oock nae den afgrond schiet:
So staer den Held oock scharp, en hy oncset sich niet
Hoe hy van alle kant geduijrig werdt bestreden,
(770) Hoe dat hy werdt bestormt met traenen en gebeden,
En zijn kloeckmoedig hert bezeft veel swaerigheyd,
Doch houd sich onbeweegt hoe daimen bid en schreyc.
Maer Dido, nu verschrickt door’t geen haer was beschoor
Roept om de Dood, en wenscht dat uijr te zijn gebooren
[fol. D2v]
(775) Om langer niet te sien het walgelijcke licht,
En om te spoediger te komen tot verricht
Van’t geen sy was van zins, had sy gesien in’t braoden
Als sy op’t auter koockt ’haer heylig’ offerhanden
Dat het gewyde nac verkeerd ’in droevigh swert
(780) Endat in heyloos bloed de wijn verandert werd!
Dit grouwelijck gesigt, dat sich daer openbaerde,
Hiel sy bedeckt, so dat sy’t niemand en verklaerde,
Self aen haer suster niet. Dock wasser in haer hof
Een marmere kappel, mer haegel-witte stof
(785) Behangen, en verciert met loof van meijeboomen
Ter eere van haer man: hier uytscheen haer te komen
Syn stem ter middernacht wanneer sy lang en fliep,
En hoorde, so sy dache, dat haer Sichöus riep.
Dock had sy meenighmael den Nacht-uijl op de daecken
(790) Eenjammerlijck gehuijl by duijfter hooren maecken:
So dee oock, ’t geen haer was van wichelaers voorseyt,
En veel voorspoockerij, vad haer luy uytgeleyt
Tesijo vol ongelucx, haer voor den uytkomit schroomen
De wreed’ Eneas selfs ontrust haer in haer droomen.
(795) Staegh denckis alleen te sijn, en datmen haer verlaet,
En dat sy ongevolgt op lange reylen flaer,
Of datisy haer weerom nae Tyrus gaet begeven.
Gelijck als Pentheus door krancksinnigheyd gedreven
De Raesernijen sagh met Legers op de been,
(800) Twe Zonnen in de lucht, twe Theben staen by een.
Of als Orestes, die met dulligheyd beseten
Vlucht voor sijn moeders schim, die op haer zoon gebeten
Hem allesins yervolgt met slangen swert van vel,
Met toorts en fackelen on teeken in de hel,
(805) Met al de Furyen, die hem ter kerckdeur wachten,
Als nu de Koningin had vast in haer gedachten
Te sterven opgeset, van droefheyd maten moe,
Bestemtse by haer selfs den tijd wanneer, en hoe
[fol. D3r]
Sy spreecke haer suster aen, en blijdelijck van wesen
(810) En helder van gelaet, als die geen quaed en vresen,
Bedeckt sy looselijck’t-geen ly befloojen had.
O Anna, sey sy, nu heb ick her rechțe pad
Gevonden to ick acht:(wilt om uw fufter bly zijo)
Hoe ick hem weder krijgh, of hoe dat ick kan vry zijn
(815) Van liefde die my quelt. Verr’ uyt het moorenland,
Alwaer den Oceaen stuyt aen het hooge strand
En Atlas heeft gelaen den hemel op sijn schoeren
Met al de sterren, die of vast staen of jich roeren,
Quam hier een Priesterin, van wien ick heb verstaen
(820) Dat sy liet heyligdom en kerck plagt gae te flaen
Der drie gesuiteren, van Hesper afgekoomen:
Dat sy het gulden ooft aldaer heeft waer genomen
En op den Draeck gepaft die ’cfruyt had in behoed,
En wirp hem honigh voor en eul, die rusten doet.
(825) Dees Priesteres vermeet sich de verleifde herfsen
Van alle min t’ontslaen door haere tooverversen,
En andre minnen doen, wie dat sy maer en wil.
Wanneer het haer gelieft so staen de stroomen stil.
De sterren gaen te rugh: sy doet den afgrond open,
(830) De geesten koomen op als sy die heeft geropen,
So dat gy onder u het aerdrijck loeijen hoort:
De boomen daelen van de bergen op haer woord.
Ick sweer ’t u by de Goon en by uw lieve leven:
’T is tegen mijoen danck dat ick my moet begeven
(835) Tot swarte konstenaers en kragt van toversangh.
Dat ick my dus behelp geschiedt uyt eockel dwangh.
Gaet gy al heymelijck een staepel houts bereyden:
Legt sijn geweer daer op dat hy hier lier in ’t scheyden,
sijn kleren en gewaet en’t bruglofs-bed daer by,
(840) D’oorsaeck van mijn bederf. Sy vindt het goed voor my,
Dat men her al verbrandt dat ovrigis gebleven
Van dien trouwloosen schelm: die last is my gegeven
[fol. D3v]
Van dese Priesterin: mit sweegh sy, en terstond
Beftirf sy, als een doo, om wangen en om mond.
(845) Haer suster evenwel heeft noch geen achterdencken
Dat sich de Koningin aen’t leven socht të krencken,
Of dat sy achter ’tgrijn van sulcken offerhand
Haer dood verborgen hiel. so grooten misverstand
Of so een dulligheyd quam noyt voor haer gedachten:
(850) Noch dat yets argers was uyt dese saeck te wachten
Als ’tgeen haer nae de dood van haer voorgaenden man
Voor heen bejegent was: geen swaerigheyd en kan
Sy sien haer te gemoet, die meer als die souw wegen:
Dies volght sy het bevel het geen sy had gekregen.
(855) Maer Dido, alsoo haest de staepel was gerecht
En greyn’ en eycken bout was op een hoop gelegt,
Bespande sy de plaets en gingse toebereyen
Met dood-kruyt en bestack die met Cipresse meyen;
Sy ley het bed daer op en beeld en schildery,
(860) Sijn swaerd, dat hy daer liet, zijn kleederen daer by,
Wel wetende wat stuck dat sy had voorgenoomen.
D’Autaeren zijn gereedt, de Priesterin gekoomen.
Die met een stercke stem, als of ’t een donder waer
Drie hondert Goden roept in ongebonden haer
(865) Oock wist zy door haer kunst het waeter te vermengen
Oft uyt den helbron was, dat sy alom gaet sprengen:
Men soeckter jeugdig kruyd, vol gift, en met een zicht
Van koper afgemaeyt by ’t helder maene-licht:
Men soeckt een klompje vleesch ten voorhooft afgetoogen
(870) Van’t versch-geworpe vool eer dat het heeft gezoogen,
En so de moer ontruckt, dat minne-krachten heeft,
De Koninginne self, die om d’autaeren sweeft,
Met een been barrevoets en vry van alle banden
In losse klederen, neemt in haer suyvre handen
(875) Het heylig offer-meel: roept Goon en sterren aen
Om ter getuygenis van haere dood te staen,
[fol. D4r]
En bide, so onder haer noch yemand is te vinden
Die sich bekommerde met menschen die der minden
Maer niet van wederzijds volherden in haer trouw,
(880) Dat hy rechtvaerdig zijn en des gedencken wouw.
’t Was Nacht, en’t had sich al begeven om te slapen
Om door de foete rust weer nieuwe kracht te rapen:
’Twas stilin Bosch en beemd, de zee gaf geen gerucht,
Tgesternt was halver weg geloopen door de lucht,
(885) Als vee en vogel swijgt, en die sich op de meeren
Ep die sich in het wout en in de lucht geneeren,
En in de duysternis sit kommerloos en rust
En door de soete Naep vergeet zijn mione-lust:
De Koningin alleen kan aen geen rust geraecken.
(890) Sy tobt den ganschen nacht en kan niet doen als waecken,
Geen vaeck bekruypt haer leen: so dat noch oog noch hert
Van slaep of sluymer-sucht oyt overwonnen werd.
Haer sorgen meerderen en’t minne-vier van binnen
Verheft sich op een nieuw in haer ontstelde finnen
(895) En woede met versche kracht; haer dobberend gemoed
Werdt gins en weer gevoert door ongemeene vloed
Van gramschap en van spijt. Sy steroogt met gedachten
War dat haer itae te doen en wat sy heb te wachten,
En leyr dit swaere stuck dus over in haer hert:
(900) War maeckick? sal ick dan, vuick verlaetep werd.,
De vryers haelen aen die my voor desen vreeden?
Sal ick ten houwelijck ootmoedigh met gebeden
Die van Numidien ny selfs versoecken gaen
Die ick so menigmael voor desen af dorit flaen?
(905) Of wilick mee met die van Trojen heenen vaeren
En volgen haer bevel door’t midden van de baeren?
Om, denck ick, dat het my so wonder wel bequaem
Dat ick haer in den nood by my ter herberg nam,
En sy so danckbaerlijck mijn weldoen Ñ‚y beloonen?
(910) Maer schoon ick quam daer toe genegentheyd te toonen,
[fol. D4v]
Wie sal’t my toestaen? wie van de Trojanen souw
Sich doch verwaerdigen een uyrgelacchen vrouw
Tenemen binnen boord in haere trotse schepen?
Helaes, rampsaelig wijf! hebt gy noch niet begrepen
(915) Met wien gy hebt te doen, en neemt gynoch geen acht
Dat dit meynéedig volck, dic trouweloos geflacht;
Komt van Laomedon?. en schoon het mocht geschieden
Salick, alleen, met het baldadig bootsvolck y bieden
Of met mijn Tiriers, mer alle man en macht
(920) Hem volgen achter her, en, die ick pas hier bragt
En die ’k ter naeuwer nood van Sidon mee kon deepen,
Weer nae de zee doen gaen en jaegen nae de scheepen?
Sterfliever, Dido sterf, gelijck gy waerdich zijt,
En maeck een eynd door’c fael des droet heyds die gy lijdt.
(925) Gy, Suster, waert meg my en mijne mjo bewooghen
Door traenen, die gy ny laegt storten uyt mijn ooghen
Van liefde raesende: gy hebt my eerst geraen
Mijn lust te volgen in, in plaets van tegenstaen:
Door u hebick dit quaed op mijnen hals geladen,
(930) Gy gaeft my in de macht van die my heeft verraden.
Stond het my dan niet vry te leven ongehouwt
En buyten schuld en blaem, als dieren op het woudt,
En in die swaerigheyd my felven niet te steken?
So quam ick oock mijn woord trouwlooselijck te breken
(935) Dat ick den asse van Sichöus had belooft.
Door so een groot gekerm wierdt zy vanrust berooft:
Dus maelde tarine wijf. Aeneas daer en tegen
Nu vast van sins te gaen was in zijn koy gelegen
En sliep gerustelijck, wijl alle ding was klaer.
(940) Hier wierd hy in zijn slaep weer een gesicht gewaer:
Van stem, van geluw hayr, van oogen en van wesen
Mercurius gelijck, so hy hem sag voor desen:
Hy was van frisse jeughd en wacker op zijn leen,
Die hem weer op een nieuw dgs te vermaénen scheen:
[fol. E1r]
(945) Kunt gy, o Venus-soon, tot slaepen u verlegen
In dees gelegentheyd? nu ghy van aller wegen
Gedreyght werd van gevaereo fijt gy noch fo Necht
Dat gy in desen tijd dus onbekommert lecht?
Hoort gy niet hoe pae wensch de weste winden blaesen?
(950) De Koningin, geheel door ongeduld aen ’t raesen
En tot de dood bereydt, is beligh met verraedt,
En heeft wat quaeds in sin, waer van sy swanger gaet.
De gramschap drijft haer hert tot veelerley gedachten,
Vluche wijl gy vluchten meugt:het is geen tijd van wachten.
(955) Ghy sult in korten tijd veel schepen sien in zee
En ’tstrand in rep en roer en peck en kransen ree.
Sy maeckt haer op de been, om sich van u te wreecken,
En alles vaerdigh om u vloot in brand te steecken,
So ghy tot morgen toe hier op de kust noch sijt.
(960) Op, op, en maeckt u voort, het is geen toevens tijd.
Een vrouw is los van hooft: van finnen niet geduyrigh
En staegh veranderlijck en altijds wispeltuyrigh.
Dus sprack hy, en terstond eer dat hy antwoord wacht
Maeckt hy sich daer van daen en menght sich met de nacht.
(965) Eneas door ’t gesicht, so schielijck hem verschenen
En schielijck wederom ontdonckert en verdwenen,
Springt vaerdighuyt sijn koy en drijft het boodsvolck aen:
Sa, mannen, wacker op, wy moeten hier van daen.
De riemen over boord: elck sette sich te roeyen:
(970) Laet vallen zeyl en fock, en wilt u dapper spoeyen:
Een God, ten Hemel af gesonden hier beneen,
Raedt my op ’t spoedighste van hier te scheyden heen
En port ops metter haest de touwen los te maecken
Of die te kappen af om hier van daen te raecken.
(975) Wy volgen, heylige God, wie dat ghy fijt of piet,
En sullen vlijtigh doen het geen dat ghy gebiedt:
Blijft ons maer gunstig by waer dat wy vaeren heenen,
En geeft ons weer en wind. Das sprack by, en met eenen
[fol. E1v]
Ruckt hy sijn blinckend swaerd blymoedig uyt de schee
(980) En kapt de touwen af. Het bootsvolck even ree
En door de selve lust met haren Vorst gedreven
Vat booms en haecken aen om sich van land te geven.
Elck werckt en woelt on strijd: de Zee is als bedeckt
Van schepen, daer maetroos sijn arm’ en riemen reckt
(985) En roeyt met alle kracht dat banck en spaenen kraecked.
En nu begon Auroor haer weder opte maecken
En sprong ten bedden uyt van haeren grijsen Boel
En bracht op d’aerde weer nieuw licht en nieuw gewoel.
Soo haelt de Koningin den daegeraet sagh komen
(990) En van haer tooren af de seylen had vernomen
En sagh te zeewaert in de vloot gesloten gaen,
En werfen haevens leegh, en alles daer van daen
Eu so van liever lee haer gasten heenen vaeren:
Sloegs’op haer schoone borst en trock de blonde hayren
(995) Mistrooftig uyc haer hooft, en riep: Sal dan, o God,
O groote Jupiter, tot mijner smaed en spot
Den vreemdeling van hier so slecht gaen heenen strijcker
En steccken dus den dracck met my en mijne Rijcken?
En sietmen die van hier met goeden oogen aen?
(1000) En waepent niemand sich, noch vrind noch onderdaen
Ensal de gansche Stad niet op de been geraecken
Om haer te volgen nae, en al te buyt te maecken?
Sa, mannen wacker, Sa: dat elck sich haelt en vly:
Men brenge vuyrwerck scheep: set al de seylen by:
(1005) Men roey’ haer achter her, en reppe riem en spaenen.
War segh ick? of waer toe maghick het volck vermaenen!
Waer zijn mijn sinnen heen? waer ben ick? in war land
Wat drift, wat dulligheyd beneemt my mijn verstand?
Hoe nu rampfaelige? lijn goddelose stucken
(1010) Beginnen die nu eerst u aen het hert te drucken?
Doe had het moeten zijn, doe gy hem op den chroon
Lier sitten nevens u, en deelen aen uw kroon,
[fol. E2r]
Besie die rechterhand, befie de trouw beloften
Van die zijn ouden vâer geschort heeft op zijý schoften
(1015) En droeg hem uyt den brand, en nam zijn land-goon mee,
En voertse, so men seyt, van gints afover zee.
Konick zijn lichaem niet doen vatten en vervielen
En werpen’t in de Zee, en de Trojaense kielen
Met al zijn volck en maets doen steken in den brand?
(1020) Kon ick Ascaentjeselfs niet dooden met mijn hand
En hem een stuck daer van ter caefel op doen rechten?
Maer d’uyrkomst is onwis wanneermenis aen’t vechten:
Het waere soo geweest en ’thadde my misgaen,
Wat hoefden ick te zijn in de se faeck belaen?
(1025) Die’tsterven was getroost waer voor ick had te schromen?
Ick had met vier en vlam zijo schepen bygekomen,
En als ick heel de vloot had in den brand lien staen,
En foon en vâer en al’tgeslacht te niet gedaen,
Had ick mijn selven oock geholpen om het leven
(1030) En midden in de vlam met luchten sin begeven.
O Son, die alle dingh onduystert door uw licht
En wat hier ommegaer doorstraelt met uw gelicht,
Engy, o Iuno, die bewust zijt van mijn faecken
En die des Houwelijcks krackeelen af kunt maecken,
(1035) En gy, o Hecate, ter driesprong ingehuylt
Van Ceres in de nacht als ’t al in duyster schuylt,
En gy, Tysiphone, gy Wraeck, gy helsche Goden,
Die sorg voor Dido neemt, bereydt om sich te dooden,
Hoort myne klachten aen en wendt u al tot straf,
(1040) Van hem, die oorsaecktot mijn bitter sterven gaf,
En peygt een gunstich oor tot alle mijn gebeden
So dele booswicht komt in haevens of op Reeden,
En leyt het nood-lotso, en kan ’t niet anders zijn,
En is ’t besloten in den voorraed van lupijn
(1045) Dat hy met fijne vloot behouden noch moet landen:
So moet’een dapper volck mer oorlogh hem aen randen
[fol. E2v]
Dat hem met waepenen sy alsias op de hack
En uyt den lande jaegh io eeuwigh ongepack
Van droeve ballingschap, dẰer hy sich quell’en treuréz.
(1050) Daer hem ’t omhelsen van lülus niet gebeure:
Daer hy blijf afgescheurt vau fijnen soon Askaen.
Hy moere bystand by de vreemde bidden gaen,
Maerdaer hy hulp versoecke daer fyse niet te vinden:
Hy sie een deerlijck eynd en neerlaegh fijner vrinden:
(1055) En schoon hy vreede maeck door schandelijck verdragk.
So moett’ hy evenwel niet leven tot den dagh
Dat hy koom tot besit van steden en van landen,
Maer sneuvelen voor den tijd, en midden in de zanden:
Sy niemand die voor ’t lest door een godvruchtig’ hand
(1060) Sijn doode lichaem deck met maer een weysigh zand.
Dit is mijn laetste bee die ’k storte met mijn leven.
En voorts, ghy Tyryers, wilt zijn geslacht en neven.
Vervolgen met een haet die nimmer eynden sał:
Doet dele vrindschap doch mijn assche te geval.
(1065) Geen liefde, geene vreezy tusschen tween gevonden,
Men treede noyt met haer in eenige verbonden..
0, datter yemand uyç mijn beenders op wagh staen!
Een, die te vyer te swaerd den afkomst van Dardaen
Met macht besoecken gae, nu, of in vordre tijden
(1070) Wanneerder macht sal zijn om tegen haer te strijden...
Staegh sy der vyandschap, strand tegen strand gekant,
Zee tegen zee, en hand geheven tegen hand,
Volck tegen volck, en noyt sy het geschil te slechten,
En de naekomelingh sy eeuwigh aen het vechten.
(1075) Dit sey sy, en geltaegh gedreven gints en weer
En nu haer leven moe, en vastgesint, hoe eer
Hoe liever, een besluyt van haer verdriet te maecken.
En op het alderkorst aen haere dood te raecken;.
Sprack sy de voedster-vrouw van haer voorleden man:
(1080) (Want haere was al dood) met korte woorden an:
[fol. E3r]
Gae, Barce, gae, en doe mijn suster by my koomen:
Seg dat sy inder haest met waeter uyt de stroomen.
Haer lichaemoversprengh, en brengh’het offervee
So ick haer heb bericht, en al het soenwerck mee.
(1085) Sy kome soo: en gy laet u hier mede vinden,
En set een faly op van lwert geheyligt linden.
Ick ben van meyoing my ten godsdienst weer te spoen
En, die ick heb begott, aen Pluto te voldoen.
En maecken eens een eynd der sorgen die my breken.
(1090) Ick wil den brand terstood in’t offer-hout gaen steken,
En’t beeld van den Trojaen, en al wat van hem quam
Ev hier noch ovrig is, verdelgen in de vlam.
Het oude wijf je gaet terstond nae Anna heenen
En stapt so stijfsy kan met stijve stramme beenen,
(1095) Maer Dido bevende, en even als verwoedc
En draeyend’ heen en weer haer oogen, rood als bloed,
Door ’tgrouwelijcke seyt het geen ly had begrepen,
En hier en daer gepleckt met paers’ en blaeuwe streepen
En bleeck en hebbende de dood-verw al gheftelt,
(1100) Die nu op handen was, liep binnen met geweld
En is al raesende den hout-hoop opgevloogen,
En het Trojaense swaerd heeft sy flux uyigecoogen.
Dat haer Eneas noyt en schonck tot sulcken end.
En als sy nu alhier haer oogen had gewende
(1105) En sag de kleedren aen des Princen der Trojaenen
En het bekende bed, door haer gepeyns en traenen
Een weynig toevende, viel sy op’t bedde neer
Eo sprackdees laetste reen: O klederen, wel eer
My soet en aengenaem soo laugh ’t de Goden leden,
(1110) Ontfanght dees droeve ziel uyt afgematte leden
En maeckt my mijn verdriet en al mijn sorgen quijt.
Ick heb ten eynd gebragt mijn leven en den tijd
Die de Fortuyn my gaf. Mijn geeft van grooter waerde
Sal scheyden uyt mijn lijfen vaeren onder d’aerde.
[fol. E3v]
(1115) Ick heb alhier gestigt een heerlijcke stad,
Mijn veftingen volbouwt, en hebbe wraeck gehad
Van mijn vermoorden man: geluckigh boven allen
Was de Trojaense vloot pier aen mijo kuft vervallen.:
En had sy noyt alhier het ancker meer geset!
(1120) Dussprackf, en met den mond sich druckend in het bed
Sey fy, hoe? sullen wy dan sterven ongewrooken?
Maer laet ons sterven. So Jae so, heeft sy gesproken,
So lust het my van hier die reijs te nemen aen.
De wreed’ Eneas sie uyt zee de vlam opgaen.
(1125) Die moer’ hem over al waer hy sal heenen trecken
Tot een getuygenis van mijde dood verstrecken.
Sy hadde naeuwelijx dees woorden uytgeseyt
Wanneermen werde gewaer dat sy gevallen leyt
In het getrocken swaerd, dat van den bloede schuymde
(1130) Datuytde wonden gucfd’ en haeren boesem ruymde.
’T geroep klinckt door het hof tot boven in den top.
De Faem loopt pac de Stad, en doet haer backhuys op
En vult het al met schrick. De mannen sijn verslaegen,
De huysen daeveren van ’t huylen en het klaegen
(1135) Van wijfs en kinderen, en ’t kermen en’t gezucht
Verwecke een wederklanck van boven uyt de lucht:
Als of de vyand was te Tyrus op de wallen,
Als of Karthago was verraen en overvallen
En al het volck te been, en alles gingh te grond,
(1140) En de geheele stad in lichte vlammen stond.
Haer suster, hallif dood, quam haeftigh aen gelopen
En klopt sich voor de borst en krabt haer wangen oopen,
En roeptse met haer naem die leyt en adem-toogt:
O suster, was het dit waerom gy my bedroogi?
(1145) Lagh het op dese moer en wierd my dit beschooren
Door auters en door hout en offer-vier, te vooren
Door uwe last bereydt? ay my, verlaeten vrouw!
Waer van sal ick my eerst beklaegen in mijn rouw.
[fol. E4r]
Waerom en deed gy niet uw suster by u koomen
(1150) Dat s’u geselschap hiel doe gy had veorgenoomen
Dees reys te neemen aep? och! had gy my genoodt
Om inee met u te gaen! een uyr, een swaerd, een dood,
Een lijden had ons bey van alle quaed ontslaegen.
Hebick dan self het hout ten lijck-vyer op-gedraegen
(1155) En met mijn eygen stem de land-goon daer gedaegt
Opdat ick wegh sou zijn als gy dus deerlijck laegt?
O suster, gy hebt u en my gebracht om ’c leven
En ten verderv’uw volck, uw’ Raed, uw stad gegeven.
Breng waeter by: ick sal de wonden wassen af,
(1160) En, of sy mogelijck noch eenig’ aessem gaf,
Die vangen in mijn mond. Hier mede was sy boven
Ter ladder op geraecke, en daedelijck aen’t Itoven,
En had al suchtende gelaeden in haer schoot
Haer suster, die nu niet veel minder was als doodt,
(1165) Enwas vast beligh met het bloed wat af te droogen:
Maer Dido, poogende haer half geslooten oogen
Nu weder op te slaen, besweeck weeroin terstond.
Recht onder haere borst piept de gegeven wond.
Driemael hief sy sich op en driemael seegse neder,
(1170) En, op haer elleboogh geresen, viel sy weder:
En soeckend’ on war lichtste vinden in de lucht
Als sy’t gevonden had heeft ly heel diep gesucht.
Vrouw Juno onderwijl, door al die ziele-toogen,
Door so een lange pijn en harden dood bewoogen,
(1175) Sond Iris van om hoogh, die haer gebonde leen
En worstelende ziel ontknoopen sou van een.
Want, wijl sy niet en stirf door uytgeleefde jaren,
Maer sonder haere schuld ter zielen quam te varen,
Onnosel, onverdient, en buyten ’t stervens uyr,
(1180) Ontsteken in haer hert door schielick minne-vuyr,
So was noch ’t blonde hayr niet van haer kruyn geschoores
Door ’tmes van Proserpijn, noch oock haer hoof te voren
[fol. E4v]
Aen Pluto toegeleyt. Daerom quam Iris af,
Die boven in de lucht veel schoone kleuren gaf
(1185) Recht over ’t Sonnen-rond in krom getrocken booghen,
En nae beneden toe op pennen afgevloogen
Van groen, van blaeuw, van geel en verwen van saffraen,
Quam sy recht boven’thooft der Koninginne staen,
En sey: Ick hebbe last dit hair u af te snyden,
(1190) Aen Pluto toegewijdt;ick kom uw geeft bevryden
Van dit rampsaeligh lijf: en heeft het afgesneen.
Mit gingh de warmte weghen’t leven dat verdween,
FINIS.
Continue

Tekstkritiek:

De gedrukte tekst omvat vijf katernen, met als paginacijfers:

A: I, II, III, IV, 1, 2, 3, 4
B: 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12
C: 21, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20
D: 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26
E: 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34