#146;s air
To cast off the new seed of God’s fruit,
(315) By the powerful fruit, given to the first pair,
As sustenance for never-ending life;
Nature helped it to grow thereafter
In the sacrificial gift of Prince Melchizedech;
The pen of the Law prefigured its character,
(320) And let it flourish into full flower;
As soon as the season of greatest grace came,
And a Virgin took unto herself the Sun of suns,
The fruit, swelling day by day, reached the fullness
Of its maturity, pith and nutritious value;
(325) And bowing its head to earth, feared
Neither rod, nor snare, nor instant lash of the whip from
Harmers and armoured soldiers,
But was given over completely to the will of the Creator,
Who prepared it, through slander and calamity and pain and affliction,
(330) To be a living altar-bread.
So great an honour irradiates the glowing ears of wheat,
When they, on the surface of the altars rich in blessings,
By the will and power of the Word that pierces all,
Change (who does not shake who hears it?)
(335) Into Christ’s body, before which crowned souls
Of Emperors in rich robes kneel in reverence,
Before which the cloud, full of Angels, drifts back
Afraid, and over which the Spirit
Of the Dove hangs with splendid pinions,
(340) Which, when spread out, smell of heavenly dew,
And strengthen the hearts of the weak in their faith.
Then the brilliance of God breaks through the sheaf,
And consoles virtue and wins over the wicked.
No Constantines, no purple-clad Theodosius
(345) hesitate to dedicate here orb, staff and crown
And sword and treasure
On this high altar throne: o wonder of all wonders!
They see the sheaf and Jesus is concealed under it;
Emmanuel, whose lashed breast
(350) Was threshed and flailed with scourges:
The jaws beaten at night with the fist:
That face, at whose beauty heavens blaze
And flash: that head, put on show,
Braided with a sharp crown of thorns:
(355) That bloody body, pricked, kneaded, ground;
That breast, covered in streams of heart water
And springs, red with priceless blood;
That flesh, our bread, baked by such a glow
Of love, out of love, to feed the hungry heart.
(360) Who would show that God no honour worthy of God!
God himself forgoes his glory and his will;
Empties himself for the benefit of man;
Becomes flesh, becomes nothing, and is buried like grain;
Rises to be food to the soul in the sacrificial gifts:
(365) Rises, as if out of Arimathea’s grave,
Onto the altar, and removes all that is mortal.
The enemies, who mock such a dream,
Now approach to beg for the soul banquet,
And shaking, for fear of death, unbridled,
(370) Themselves worship that dream they mocked,
And cry out: we give ourselves up.
Reason and God go their separate ways.
daer na het ontzagh de Bontkist, bewaerster van het Manne, togedragen, om Gods tegenwoordigheit: (373-410)
Al ’t stamhuis droegh een wonderlijck ontzagh
De Bontkist toe, waer in het Manne lagh;
(375) Afbeelding van ’t bancket der Kriste monden.
Dees Voetschabel, waer op Godts voeten stonden,
Wert sidderende in Sion aengebeên:
d’Aertspriester trat, maer eenmael ’s jaers, alleen
In ’t hooghste koor, en storte zijn gebeden
(380) Voor ’s Godtheits kist; haer eerverzuimers leden
Geen lichte straf; dat tuigh’ de Bethsamijt,
En Filistijn, en hy, die ongewijt
Ten Priesterdomme, om beters wil, durf raken
De Heilkist, slechts van verre te genaken;
(385) d’Orakelkist van onbederfzaem hout,
Alsins vergult, bekorst met louter gout:
d’Orakelkist, betrouwt aen ’s burgers wooning,
In ’t eindt de rotse en tempel van den Koning.
Het bergen van dees Heilkist trouw en kuisch,
(390) Zijn’ zegen giet in Obededoms huis:
Maer Michol, uit haer venster, Davids danssen,
Voor ’s Heilighdoms aenbedelijcke glanssen,
Beschimpende, verdort, blijft kinderloos,
En voelt de kracht van ’s Godtheits gloridoos;
(395) Bewaerster van het beelt, waer van u ’t Wezen,
Zoo hemelhoogh en noit genoegh volprezen,
Gegunt wort, tot een’ vryburgh, eer de Doot
Zich openbare, en zien laet’, bleeck en bloot,
Gelijckze spoockt met vleeschelooze kaken,
(400) En aenstapt, dat haer dorre schenkels kraken.
Wel zaligh, die, in ’t hygende verdriet,
Naer dezen troost en vasten vryburgh vliet:
Wanneer u maght van vyanden ontzeggen,
Is ’t veiligh in Godts schaduw stil te leggen:
(405) Geen Cherubijn den vromen wisser deckt
Dan Kristus zelf, wiens vleugel wijder streckt:
De klockhen deckt haer ongepluimde kiecken,
Maar Godt zijn kint met dees genadewiecken.
O zielen, die belast zijt en belaên,
(410) Hier rust uw heil, aenbidt dit hemelgraen. |
after that, the awe due to the Ark of the Covenant; the holder of the Manna, because of God’s presence: (373-410)
The whole tribe of Israel was awestruck by
The Ark, in which the Manna lay;
(375) Prefiguration of the banquet of Christian mouths.
This footstool on which God’s feet stood,
Was tremblingly worshipped in Zion;
The High Priest trod, but once a year, alone
Into the holy of holies, and he poured out his prayers
(380) Before God’s Ark; those who defiled it suffered
No light punishment: let the people of Beth-shemesh be witness
To that, and Philistine, and he, who, not ordained a priest,
For the sake of something better, dared to touch
The holy chest, only to be approached from afar;
(385) The Oracle chest, made of wood that does not perish,
Completely gilded, overlain with pure gold;
The Oracle chest, entrusted to the house of a lay person,
And finally to the mount and temple of the King.
The preserving of this Holy Chest, faithfully and reverently,
(390) Pours out its blessings in Obed-edom’s house:
But Michal, from her window, by cursing David’s dancing,
Before the Holy Chest’s venerable splendour,
Remains barren and childless,
And feels the force of God’s glory box:
(395) Preserver of the prefiguration, of which you are granted
The Substance, so heaven-high and never praised enough,
As a sanctuary, before Death
Reveals itself, and shows itself, pale and exposed,
As if she is prowling around with fleshless jaws,
(400) And striding out, so that her dry shanks creak.
Blessed is he who, in this breathless sorrow,
Flees to this consolation and strong sanctuary.
Whenever a throng of enemies challenges you,
It is safe to rest calmly in God’s shadow.
(405) No Cherub covers the pious more safely
Than Christ himself, whose wing stretches further.
The mother hen covers her featherless chicks,
But God covers his child with these pinions of grace.
O souls, which are weary and heavy,
(410) Here resides your Salvation, worship this heavenly wheat.
|
oock Davids prophecy van d’aengebede spijze: (411-430)
Des Konings harp kan dees geheimnis raden,
Wanneerze speelt: Zy aten en aenbaden:
Iet vremts, gebeurt, of namaels te geschien:
Doch ’t beurde noit: zoo kon ’t zijn snaer voorzien,
(415) Veel eeuwen, eer ’d aenbidding van dit koren,
In Godt en vleesch verandert, wiert geboren;
Veel eeuwen, eer de Godtheit, onder schijn
Van muskadel en uitgepersten wijn,
Wiert aengebeên, van hoogen en van lagen,
(420) Die door ’t kristal van wijn of wijndruif zagen
In ’t aertsgeheim, ontsloten voor de Bruit
Des Bruidegoms; die hof noch kelder sluit
Voor haren lust en mont, zoo rijck in ’t roemen;
Daer hy haer laeft met appelen, met bloemen
(425) Het hart verquickt, en met zijn vrucht vermaeckt,
Die door de keel haer, tot de ziel toe, smaeckt.
Dan roept zy: o mijn lief, o hooft der Vorsten!
Ghy hangt, als myrrhe, in ’t midden op mijn borsten.
Ghy zijt mijn druif, en drenckt my met een’ stroom
(430) Van wellust vreught en blyschap, zonder toom. |
also David’s prophecy of the food that is worshipped: (411-430)
The King’s harp can divine this mystery,
When it plays: They ate and worshipped.
Something strange: has it happened or will it happen shortly?
No, it never happened; so his harp could prophecy it
(415) Many centuries before the worship of this wheat,
Changed into God and flesh, was born;
Many years, before God, under the appearance
Of muscatel and crushed wine,
Was worshipped by high and low people,
(420) Who saw through the sparkling clarity of wine or grape
Into the arch-secret, revealed to the Bride
Of the Bridegroom; who closes neither court nor cellar
To her desire and mouth, so rich in praise;
When he slakes her hunger with apples, quickens her heart
(425) With flowers, and refreshes her with his fruit,
Which she tastes from her throat to her soul.
Then she calls out: ’O my love, o head of princes,
You hang, like myrrh that lies between my breasts.
You are my grape, and drench me with a river
(430) Of unbridled pleasure, joy and happiness.
|
ongetwijfelt wat kostelijckers dan de wijndruif van het beloofde lant, (431-436)
De wijndruif, aen de druifbeeck afgesneden,
Beloofde ’t heir een lant, zoo schoon als Eden;
Dewijl die tors in grootheit overwoegh,
En boogh den stock en schouder, die hem droegh,
(435) Tot een bewijs, wat weelige landouwen
Den stammen staen te winnen en te bouwen. |
undoubtedly somewhat more precious than the wine grapes of the promised land, (431-436)
The wine grape, cut from the cluster,
Promised the army a land, as beautiful as Eden,
Whilst that cluster was heavy in weight,
And bent the pole and shoulder that carried it,
(435) As proof of what luxuriant pastures
The tribes stood to gain and inhabit.
|
het Toonbroot, (437-438)
Het Toonbroot lagh, in Moses hutte, op gout,
Voor ’s Priesters mont:
|
the Shewbread, (437-438)
The shewbread lay, in Moses’ tent, on gold,
For the Priest’s mouth:
|
Manne, (438-441)
het Manne wert betrouwt
Aen ’t gouden vat, daer kunstige Englen glommen
(440) In ’t koor, om ’t jaer, van Aron eens beklommen:
Geen slechte roem, voor ’t Jootsch woestijnbancket: |
Manna, (438-441)
the Manna was entrusted
To the golden jar, where skilfully-carved Angels shone
(440) In the chancel, entered once a year by Aaron:
No simple glory for the Jewish desert feast:
|
en Zoenoffer der Wet. (442-464)
Het Paeschlam, vry van opspraeck vleck en smet,
Wert wel de bron der gaven opgedragen,
Die ’t heir verloste, en Memfis trof met plagen:
(445) Zoenoffer wert van niemants hant geroert,
Dan die het merck der Godtgewijden voert;
Van niemant dan van Levijs mont gegeten,
In ’t Heilighdom ter tafel aengezeten:
Maer Toonkorst, Man, Zoenoffer, Druif noch Lam
(450) Ontfingen oit, van Priesterlijcken stam,
Eerbiedigheit, die van een Godtheit tuighde,
Waer voor men zich, als voor een Godtheit, buighde:
Want dranck of spijs, die slechts het lichaem sterckt,
En voor een tijt, in grove harssens, merckt
(455) Een weldaet, eer gebeurt aen Godts geslachten,
En ’t groot geheim, noch staende te verwachten;
Versmaên deze eere, als snoode afgodery:
Geen’ offergast van Aron stont oit vry
’t Aenbidden spijs der Wet, of merckgerechten,
(460) Als Godt: men moet aen Godt de Godtseer hechten,
Geensins aen stof, noch noit met Godt vereent:
Zong David dit, zoo had hy Godt verkleent;
Wiens eere en lof zijn schelle harp ontvouwde:
De Godtsspijs dan, die hy zoo vroegh aenschoude |
and Expiation of the Law. (442-464)
The Paschal lamb, free of scandal, spot or stain,
Was dedicated indeed to the source of the gifts, God,
Who set free the army of Israel and sent plagues to Memphis:
(445) This sacrifice of expiation was touched by the hand of no-one
But the one who carries the sign of the priest,
Eaten by no mouth but Levi’s,
Who took part in the meal in the Holy of Holies:
But neither Shewbread, Manna, expiatory Sacrifice, Grape nor
(450) Lamb ever received from the Priestly tribe
Reverence that witnessed to a Divinity,
Before which people would bow as before a God:
For drink, or food, which only strengthens the body,
And for a time impresses on coarse hearts
(455) A blessing, given of old to God’s tribes,
Together with the great secret, still awaited,
Despise this worship, as wicked idolatry.
None of Aaron’s partakers of the sacrifice ever stood freely
Worshipping the food of the Law, or sign-meals,
(460) As God: people must only give God the honour due to him,
Never to matter, which was never before united with God:
If David had sung this, he would have diminished God,
Whose honour and praise his bright harp revealed:
The God-food, which he beheld and worshipped
|
Dees offerspijs was dan Kristus lichaem, het leven der ziele. (465-472)
(465) En aenbadt, was ’t betekende Offerlam,
’t Waerachtigh vleesch, waer in de Godtheit quam,
Ter goeder tijt, te voorschijn, om de zielen,
Die bevende voor haer op ’t aenzicht vielen,
Te zegenen, op een verhole wijs,
(470) Met zich de rechte en aengebede spijs.
Nu zingt de Kerck met vreught, uit ’s Konings bladen,
Ter goeder uur: Zy aten en aenbaden. |
This sacrificial food was in fact Christ’s body, the life of the soul. (464-472)
(465) So early was the prefigured Sacrificial Lamb,
The true flesh, in which God appeared
At the right time, in order, in a secret manner,
To bless the souls, who,
Quaking before it, fell on their face,
(470) With Himself as the true and worshipped Food.
Now the Church sings with joy, from the pages of the King,
At the appointed time: They ate and worshipped.
|
Dit wort gevat uit het vergelijcken van Davids en Esaias spreucken, (473-497)
Noch liet de Harp u na dit hooftbevel,
En erfgebodt: Aenbidt zijn voetschabel,
(475) Naerdien zy heiligh is: en Esaias
Riep overluit, voor d’aenkomst van Messias,
In ’s hemels naem: De hemel is mijn troon,
Mijn voetbanck d’aerde. Indien ghy nu den toon
En galm van bey dees vierige Profeten
(480) Te gader huwt; hoe quijt ghy uw geweten?
Aenbidt en eert ghy d’aerde, een element;
De donder dreight, het vier des blixems schent
Vermetelen, die zich zoo dol vergapen,
En eeren niet den Schepper, maer ’t geschapen;
(485) Dien loggen klomp, zoo woest en ongevormt,
En om wiens korst het water bruist en stormt:
Die Geest heeft noit afgodery geboden,
Noch zijnen roem vereert aen valsche Goden.
Verwaerloos liefst ’t geen u wort opgeleit,
(490) Te Godtloos. Neen, ’t waer ongehoorzaemheit
Te stoppen ’t oor, voor aengebede lippen.
Hier drijft uw ziel, als midden door twee klippen,
By nacht. Wat raet? Zoeck Kristus, ’t ware licht,
Dat schijnt u toe, en opent uw gezicht:
(495) Dat wijst u, hoe ghy veiligh, door het midden
Der barning heen, de klayaerde aen kunt bidden,
Oock zonder schant voor afgodt te begaen. |
This can be understood from the comparison of David’s and Isaiah’s proverbs (473-497)
Moreover, the Harp left you this principal commandment
And order: worship his footstool,
(475) For it is holy: and Isaiah
Called out loudly, before the advent of the Messiah,
In the name of heaven: Heaven is my throne,
Earth is my footstool. If you now marry together
The tone and sound of both these inspired Prophets,
(480) How do you satisfy your conscience?
If you worship and honour the earth, an element,
Thunder will threaten and the fire of lightning will break
Foolhardy men, who forget themselves so stupidly
And honour not the Creator, but what is created,
(485) That cumbersome clump, so desolate and without form,
Around the crust of which water foams and storms:
That Spirit never commanded idolatry,
Nor did it give its praise to false gods.
It is preferable that you neglect what you have been taught,
(490) if it is godless. No! It would be disobedience
To block your ears to worshipped lips.
Here your soul drifts as between two rocks
At night. What counsel? Seek Christ, the true Light,
That illuminates you and opens your eyes:
(495) It shows you how you can safely, through the midst
Of fire, worship this earth of clay,
Without committing the error of idolatry either.
|
Aldus vereenight, (498-512)
Hoe dat? Hy nam van aerde klayaerde aen;
Naerdien zijn vleesch van aerde is voortgekomen,
(500) En JESUS, Godt en mensch, heeft aengenomen
Zijn vleesch en bloet, van ’t vleesch der Moedermaeght,
MARIA zelf, wiens ootmoet Godt behaeght:
En mits hy hier zijn dagen heeft gesleten
In ’t vleesch, en gaf zijn dischgenooten t’eten
(505) Zijn eigen vleesch, tot heil, zijn opperste eisch;
Zoo eten nu geen gasten van dit vleisch,
Voor dat zy ’t eerst aenbidden, in hun zielen.
Nu blijckt, hoe ghy voor Godts Schabel kunt knielen,
En storten voor zijn Voetbanck uw gebeên:
(510) Een dienst, die niet de Godtheit terght, o neen;
Maer eer verwerft haer zalige genade.
Wie dit verzuimt vervalt in schult en schade. |
United thus, (498-512)
How so? For he took earth from earth,
Because his flesh came from earth,
(500) And JESUS, God and man, took
His flesh and blood, from the flesh of the Mother Maiden,
MARY herself, whose humility pleases God:
And also because he passed his days here
In flesh, and gave his table companions to eat
(505) His own flesh, for salvation, his innermost desire;
So now no guest may eat of this flesh,
Unless they first of all worship it in their souls.
Now it is clear, how you can kneel before God’s Footstool,
And pour out your prayers before his Footrest:
(510) A act, that does not goad God, o no;
But rather earns God’s holy grace.
Whoever does not do this, falls into debt and loss.
|
door Sint Augustijn, (513-518)
Zoo leerden wy eer kraecken Davids galm
En goude noot, om ’t pit van zijnen psalm,
(515) ’t Gemijtert hooft des zetels, te Hippone,
Sint Augustijn, verdadiger der kroone
Van Kristus; ’t zy zijn glori wiert bestreên
Van Heidensch brein, of dolle Manicheen, |
by St. Augustine, (513-518)
Thus in olden times we taught the mitred head of the seat of Hippo,
to crack David’s voice and golden nut and note,
(515) For the innermost meaning of his psalm:
St. Augustine, defender of the crown
Of Christ, whether his glory was contested
By Heathen mind, or mad Manichean,
Or Donatist, boundless in zeal,
|
die, tegens Donaet en *Arrius gekant, (519-528)
Of Donatist, in yver ongebonden,
(520) Of van den Draeck*, die bruist, met zeven monden
Des Nijls, daer hy zijn adems gift ontdeckt,
En met den staert den hemel ommetreckt,
En na zich sleept een nacht van donkre starren,
Die elck haers weeghs verstroien en verwarren:
(525) Sint Augustijn, mijn voesterkint, mijn helt,
Heeft zoo gevat, ’t geen ’s Konings vinger spelt,
En aengebeên Godts banck in d’outerspijzen,
Waer op doorgaens al d’outste vingers wijzen. |
who, opposed to Donatus and *Arius, (519-528)
(520) Or by the Dragon,* that foams with seven mouths
Of the Nile, where he reveals the poison of his breath,
And surrounds heaven with his tail,
And tows behind him a night of dark stars,
Each of which scatters and tangles its path:
(525) St. Augustine, my foster-child, my hero,
Conceived thus of what the King’s finger prefigured,
And worshipped God’s table in the altar food,
To which time and again all the oldest fingers point.
|
Met de zalige Outvaderen, Ambroos en Ieroen, overeenstemt, (529-532)
’t Milaensche Licht en d’overlichte cel
(530) Van Sint Jeroen zien, door Godts Voetschabel,
Des Heilants vleesch en lijf, van outs, als heden,
In Latium en Griecken aengebeden. |
Agrees with the holy Patriarchs, Ambrose and Jerome, (529-532)
The Light of Milan, and the well-lit cell
(530) Of St. Jerome see in God’s Footstool,
The flesh and body of the Saviour, worshipped of old,
As today, in the Latin and Greek Churches.
|
Kristus doot by het nuttigen gedacht en ge-eert, (533-541)
Had Kristus mont alleen zijn’ offergast
Het nuttigen van vleesch en bloet belast;
(535) ’t Waer schijnbaer, dat hy d’offereer wou missen,
Bij ’t nuttigen der Dischgeheimenissen:
Maer nu zijn school op ’t hooghtijt wort genoot,
Om etende t’erkauwen zulck een doot,
Waer door de ziel verworf dat lachend leven;
(540) Om drinckende rontom het Kruis te zweven,
En aen te zien dien lijder, dootsch en bang; |
Christ’s death remembered and revered by the partaking, (533-541)
Had Christ’s mouth only burdened his table companion
With eating flesh and blood, it would be likely that
(535) He would miss out on honouring the sacrifice
When he ate the Mysteries of the Table:
But now that his disciples are invited to the feast,
To eat and chew over such a death,
By which the soul would obtain the blessed life,
(540) In order, by drinking, to sway around the Cross,
And to look at him suffering, full of fear:
|
naer het voorbeelt der kopere slange, (542-547)
Die, voor elcx oogh gehange, kopre Slang,
Genezende d’aenbidders, onder ’t eten,
Van ’t moortvergift der helsche slangebeten;
(545) Zoo blijckt het, hoe d’alwijze Majesteit
U voedende, zich zelve voedt en weit,
In zulck een dienst van Godtseer, haer geschoncken: |
following the example of the bronze serpent, (542-547)
That bronze serpent, hanging before everyone’s eyes,
Curing worshippers, in the form of food,
Of the poison of death of the hellish snake bite;
(545) So it is clear, how the omniscient Majesty,
In feeding you, feeds and pastures himself
In such an act of honouring God, granted to it.
|
en met eenen lofzangk van zijne jongeren geprezen (548-552)
Gelijck de Twaelve in JESUS lof ontvoncken,
Met ope keel, na’et heiligh nachtbancket;
(550) Besluitende al de feesten van de Wet;
Als ’t leckerste, gespaert voor kiesche tongen,
Die Kristus eere in zijn versmaetheit zongen. |
and praised with a song of praise by his disciples (548-552)
As the Twelve sung JESUS’ praise,
With open throat, after the holy nocturnal feast,
(550) Bringing to an end all the feasts of the Law.
As the most tasty morsel, saved for discerning tongues,
Which sang Christ’s honour as he was despised.
|
Kristus komt d’aenbiddinge toe, gelijck den Vader. (553-567)
Geniet de ziel hier ’t vleeschgeworden Woort;
Wie twijfelt, dat den Zone toebehoort
(555) Een eer, zoo groot als d’eere van den Vader?
Wie eenen eert, vereertze bey te gader.
Wie een’ onteert, onteertze te gelijck.
De Vader zalft den Zoon tot hooft van ’t Rijck,
En zet den Zoon tot rechter aller Heeren,
(560) Op datze hem, gelijck den Vader, eeren:
Want overmits des Vaders en des Zoons
Eenwezicheit een’ zelven glans des troons
Hem toeschiet, die het merck zoeckt van Godts stappen,
Zoo rijst hun eer met evenhooge trappen.
(565) De Vader schept in d’eer des Zoons vermaeck,
Al deckt de Zoon zich hier met verwe en smaeck
En geur, voor ’t licht van zijn aenbidders oogen; |
Christ should be worshipped, like the Father. (553-567)
If the soul here enjoys the Word become Flesh,
Who can doubt that to the Son belongs an honour,
(555) As great as the honour of the Father?
Whoever honours One, honours them both together.
Whoever dishonours One, dishonours them both.
The Father anoints the Son as Head of the Kingdom,
And makes the Son the Judge of all Men,
(560) So that they honour Him, as they honour the Father;
For just as by the unity of substance of Father and Son
There radiates the same splendour of the throne to him,
Who seeks the trace of God’s steps,
So their honour increases with steps of equal height.
(565) The Father takes joy in the honour of the Son,
Although the Son covers himself here with colour and taste
And smell, before the light of the eyes of those who worship him;
|
Sint Ian, d’ongebore morgenstar, aenbadt Kristus, de zon, noch in het maeghdelijcke lichaem besloten. (568-577)
Of anders had Sint Jan zich zelf bedrogen;
Dees Morgenstar, die [eerze boete riep,
(570) En rees voor ’t licht der weerelt, noch zo diep
Beneên de kim van ’s moeders lijf gedompelt]
Van Kristus wiert verrascht en overrompelt;
Daer d’eene nicht haer andre nicht begroet,
En schichtigh merckt, met haren zwangren voet,
(575) Ter goeder uur, de Priesterlijcke drempels.
Dit hupplend wicht aenbadt den Godt des tempels
Van ’t kuische lijf, ’t bezielde altaer van Godt. |
Saint John, the unborn morning star, worshipped Christ, the Son, still enclosed in the virginal body. (568-577)
Otherwise, St. John would have been mistaken,
This Morning Star, which - before it cried ’Repent,’
(570) And rose before the Light of the world, still so deeply
Immersed below the horizon of its mother’s body -
Was surprised and overwhelmed by Christ;
When the one Cousin greeted the other cousin,
And quickly steps over, with her pregnant feet,
(575) At the right time, the Priestly thresholds.
This leaping weight worshipped the God of the temple
Of the chaste body, the living and breathing altar of God.
|
Elizabeth aenbadt den ongeboren Messias (578-596)
Elizabeth, verblijt om ’t zaligh lot,
Haer lieve nicht, Godts Moeder, toebeschoren,
(580) Aenbidt de vrucht der Maeght, en ’t ongeboren;
z’Aenbidt die vrucht door d’ongebore vrucht,
Die in haer lijf nu opspringt en verzucht,
En wenscht dien Heer zijn heirbaen te bereiden,
Waer langs hem ’t volck naer Sion magh geleiden.
(585) Elizabeth, nu zwanger van haer spruit
En ’s hemels Geest, berst blijde en vrolijck uit:
O Heilant! o der sterfelijcken Hoeder!
Wat lot was dit, dat zich uw eige Moeder
Zoo laegh verneêrde, en door mijn huisdeur drong?
(590) Want op haer groete en heilzame intre, sprong
En huppelde het kint in mijnen lijve.
O simple duif, MARIE! aen u beklijve
Die zegen, u van Gabriel belooft.
O welck een zon van heil bestraelt uw hooft;
(595) Beschijnt uw hair: ’t believe u hier te beiden,
Drie maenden langk, te kort voor ’t bitter scheiden. |
Elizabeth worshipped the unborn Messiah (578-596)
Elizabeth, happy at the blessed lot,
Which befell her dear cousin, God’s mother,
(580) Worships the Fruit of the Virgin, as yet unborn:
She worships that Fruit through the unborn fruit
That now jumps up and sighs in her body,
And wishes to prepare the way for the Lord,
Along which the Jewish people can accompany him to Zion.
(585) Elizabeth, now pregnant with her offspring
And the Holy Spirit, exclaims happily and joyfully:
’O Saviour! O Protector of Mortals,
What fate was this, that your own Mother
Humbled herself so low and came through my front door?
(590) For, at her greeting and salutary entrance, the child
In my womb leapt and jumped.
O simple dove, MARY, let that blessing
Cleave to you, promised to you by Gabriel.
O what a sun of salvation radiates from your head;
(595) Shines on your hair! Let is please you to stay here
For three months, too short a time before the bitter separation!
|
Marie; de gezegende boven alle vrouwen, en vol genade, aenbadt haer ongebore vrucht (597-602)
MARIE zelf, met al haer ingewant,
Springt op, aenbidt en eert dit godtlijck pant,
’t Beloofde zaet, dat in haer lijf besloten,
(600) Noch nauwelix zijn’ wortel heeft geschoten:
z’Aenbidt haer bloet, in ’t bloet de majesteit
Van haren Godt, zoo menige eeuw voorzeit. |
Mary, the woman blessed above all women, and full of grace, worshipped her unborn fruit. (597-602)
MARY herself, with all that she carries,
Jumps up, worships and honours this Divine Pledge,
The Promised Seed, that, sealed in her body,
(600) Had hardly taken root in her:
She worships her blood; in that blood the Majesty
Of her God, prophesied for so many centuries.
|
Drie Koningen aenbaden den Iootschen Koningh in Zijne kribbe (603-614)
Drie Koningen, die voor de kribbe lagen,
Aenbaden ’t Kint; hoewelze nergens zagen
(605) Iet goddelijx, in Davids armen stal,
Verkleumt van kou, verdruckt van ongeval,
O sterck Geloof van ’t Oosten! dat loopt zoecken,
Met eene star, de zon, bekleet met doecken,
En offren myrrhe en wieroockgeur en gout,
(610) De vrucht der Maeght, dien ouden stock betrouwt:
Het laet zich van ’t vernuft niet ommezwindelen,
Noch ongeloof; maer starooght door de windelen,
Door vel, door vleesch, op d’afgestege vlam
En zon, bewolckt met vleesch van Jesses stam. |
Three Kings worshipped the Jewish King in His crib (603-614)
Three Kings, who kneeled before the crib,
Worshipped the Child, though they did not see
(605) Anything divine, in David’s poor stall,
Numb with cold, oppressed with misfortune.
O strong Faith from the East! Which journeys to seek,
With a star, the Sun, clothed in rags,
And to offer gold, frankincense and myrrh,
(610) To the Fruit of the Maiden, betrothed to that old man.
That Faith is not blinded by human reason,
Nor unbelief, but stares with awe through the swaddling,
Through the skin and flesh to the Flame And Sun
Come down, clouded in the flesh of the tribe of Jesse.
|
De Moordenaer aen het kruis aenbadt den Gekruisten Godt. (615-630)
(615) De Moorder, die den dootkreet ving van ’t leven;
Mijn Godt, mijn Godt, hoe hebt ghy my begeven?
En ’s hemels tong zagh proeven gal en eeck;
Daer Godt geen’ mensch, maer eenen worm geleeck;
Zagh door ’t geloof, als door een verrekijcker,
(620) Godts Zoon, Godt zelf, gehangen aen den spijcker,
En drijven op drie yzers, naeckt en bloot,
Die d’assen draeit van ’s hemels ronden kloot,
En ’t Paradijs, zijn Noortstar, zijn verlangen.
Hy badt om in dien arm te zijn ontfangen,
(625) Die aen het hout gereckt hing en gehecht.eft geschoten:
Dat heet aen Godt gelooven, slecht en recht;
Verzoecken heil aen een’ gekruisten Koning,
Die zelf gestraft, met d’opperste belooning
Zijn’ dienaer troost, in ’t bitterste der pijn.
(630) Het punt van scherp geloof dringt door den schijn. |
The Murderer on the cross worshipped the Crucified God. (615-630)
(615) The Murderer, who heard the death cry of life:
’My God, my God! Why have You forsaken Me,’
And saw heaven’s tongue taste gall and vinegar,
Whilst God looked not like a man, but like a worm, -
And saw through faith, as if through a telescope,
(620) God’s Son, God himself, hanging on the nails,
And resting on three iron nails, naked and exposed,
The one who turns the axes of heaven’s round sphere,
And he saw Paradise, his Northstar, his heart’s desire.
He prayed to be received into that arm,
(625) Which hung fast and were stretched out on the wood.
This is called believing in God, simply and truly;
Seeking salvation in a crucified King,
Who, punished himself, comforts his servant
With the greatest reward, in the bitterest of pain.
(630) The tip of sharp faith pierces appearance.
|
De Hooftman en Romainsche soldaten aenbaden den Gekruiste onder het kruis, oock na zijn doot. (631-650)
De Hooftman zelf, met zijne Kristverachters
En moordenaers, by ’t Kruis gestelt tot wachters,
Aenschouwende ’t bezwijmen van het licht
Der middaghzonne; en ’t breken van ’t gezicht
(635) Der alziende ooge; en hoorende de woorden
Van ’t stervend hart, die hem zijn hart doorboorden;
En voelende het rijten van de rots,
En ’t sidderen der aerde, riep: ’t is Godts,
Waerachtelijck dit is Godts uitverkoren,
(640) De rechte spruit uit ’s Godtheits stam geboren;
Een zwaer betight doch gansch rechtvaerdigh mensch.
Het jammert hun dat zulck een bloem verslens’:
Zy sidderen: de moedt is hun ontzoncken,
Die ’t lam noch strax met stale vuisten kloncken
(645) Aen ’t schendigh hout: de dienaers van het Rijck
Der weerelt staen en sterven onder ’t lijck:
z’Aenbidden ’t lijck, van ziel en geest versteken,
Maer niet van Godt, betuight door menigh teken.
Wie weigert dan t’aenbidden ’t levend vleesch
(650) Des zelven Zoons, die opvoer en verrees? |
The Centurion and Roman Soldiers worshipped the Crucified One under the cross, even after his death. (631-650)
The Centurion himself, with those who despised Christ
And murderers, placed by the cross as guards,
Looking at the fading of the light
Of the midday sun, and the glazing over of the sight
(635) Of the all-seeing eye, and hearing the words
Of the dying heart, which pierced his own heart;
And feeling the splitting of the rocks,
And the shaking of the earth, cried ’It is God’s!
Truly! This is God’s Chosen One,
(640) The true Offspring, born of God’s tribe,
A man accused of much, yet a completely righteous man!’
It pains them, that such a flower must wither;
They shake: courage has deserted those
Who just now nailed, with steel fists,
(645) The Lamb onto the shameful wood, the servants of the
Kingdom of the world stand deathly pale underneath the body.
They worship the body, deprived of soul and spirit,
But not of God, witnessed to by many signs.
Who then refuses to worship the living flesh
(650) Of the Son himself, resurrected and ascended?
|
De Kristeere staet aen plaets noch tijt gebonden. (651-682)
De Kristeer stont gehecht aen plaets noch tijden,
Zoo wel voorhene, als na zijn bloedigh lijden.
Op straet en wegh en velt, in stal en huis,
By kribbe en disch en graf en onder ’t kruis
(655) Aenbadt men hem (van sterflijckheit omtogen,
Of lijdenloos) met hart en hooft gebogen:
Zijn Godtheit straelde in der aenbiddren ziel,
Die, door dien glans verbaest, ter aerde viel:
Zijn Godtheit was de stof en rechte reden,
(660) Waerom hy wiert gedient en aengebeden.
Waer ’t lichaem is, daer volght de Godtheit me:
Zoo hangt die dienst verknocht aen tijt noch ste.
’t Geheimmerck deckt zijn lijf en Godtheit t’zamen:
Zoo hoeft ghy u dien Godtsdienst niet te schamen;
(665) Klaer uitgedruckt, door ’t heerlijck hooftgebodt:
Aenbidt en Dien alleen uw’ Heer en Godt.
Al wort die naem den Vader toegeschreven,
Sint Thomas noemde oock zoo ’t verrezen leven:
Waerom de Kerck, die voor de Godtheit vecht
(670) Van ’t Woort, het eert, uit kracht van ’t godlijck Recht:
Gelijck de Harp die schoone Bruit, in ’t midden
Van ’t hof, haer’ Heer en Koning aen leert bidden;
Den schoonsten mensch van ’t menschelijck geslacht;
Dien mont bedauwt met zegen in zijn kracht;
(675) Dien helt, voor wiens geweer de haters storten;
Dien Godt, wiens troon den tijt zijn wieck zal korten;
Dien Godt, van Godt gezalft op hooft en kleet,
Als noit geen’ Vorst, noch Priester, noch Profeet:
De Konincklijcke en kuische Maeghden haecken
(680) Zich, in zijn’ geur van eere, te vermaecken;
En hy, wiens staf d’onbillijckheit verdelght,
Zich dezer eere, en billijck, geensins belght. |
The Worship of God is bound by neither time nor place. (651-682)
Worshipping Christ was not fixed to place or time,
Either before or after his bloody suffering.
In street and by-way and field, in stable and house,
At crib and table and grave and under the cross
(655) They worshipped Him - bound by mortality,
Or impassible - with heart and head bowed:
His Divinity radiated in the souls of the worshippers,
Who, amazed at this brilliance, fell to the ground.
His Divinity was the object and right reason,
(660) For which He was served and worshipped.
Wherever the Body is, Divinity follows:
That worship is bound neither to time or place.
The Secret Mark covers his Body and Divinity alike:
So you do not have to be ashamed of that Devotion,
(665) Clearly expressed in the glorious commandment:
Worship and serve only your Lord and God.
And though that name was ascribed to the Father,
St. Thomas also used it for the risen Life;
For this reason, the Church, that fights for the Divinity
(670) Of the Word, honours it, using the divine Right;
As the Harp teaches that beautiful Bride,
In the middle of the court, to worship her Lord and King:
The most beautiful man of the human race,
That mouth, imbued with blessings beyond measure,
(675) That hero, before whose weapon his haters fall,
That God, whose throne shall clip the wings of time,
That God, anointed by God on head and robe,
Like no Prince, or Priest, or Prophet!
The Royal and chaste virgins long
(680) To enjoy his scent of honour:
And He, whose sceptre roots out injustice,
Is in no way angered by this honour, and rightly so.
|
Het kleet des Toevals van het Godtgeheilighde behindert d’aenbiddinge niet; (683-696)
Ontziet men zich dien noit genoegh geprezen
t’ Aenbidden, in de schaduw van het Wezen
(685) Des toevals; zoo veel onvolmaeckter dan
Zelfstandigheit, zijn bron, naest Godt, waer van
Zelfstandigheits en toevals Wezen sproten;
Gewis m’ontziet ’t geen Godt noit heeft verdroten;
Toen hy verscheen, in schijn van vier of vlam:
(690) Of, als een duif, van boven dalen quam;
Of in geruisch des wints, dan hardt dan zachter.
De Godtheit schat den toeval voor noch achter
Zelfstandigheit, gelijck uw laegh vernuft;
’t Welck stamerende, in ’s hemels zaken suft,
(695) En twijffelt; niet of ’t moet de Godtheit eeren,
Maer in wat verwe, en onder welcke kleeren. |
The cloak of Accident of that which is sanctified does not prevent worship; (683-696)
If people recoil from worshipping Him who is
Never praised enough, in the shadow of Being
(685) That is accident, so much more imperfect than
Substance, its source, closest to God, from whom
The Essence of substance and accident spring forth;
They will no doubt recoil from that which never grieved God,
When He appeared in the form of fire or flame,
(690) Or came down as a dove from above,
Or in the whispering of the wind, now loud, now softer.
God values accident no more or less than
Substance, unlike your base reason,
Which, stuttering, is dull in heavenly affairs,
(695) And wonders not whether it should honour God,
But in what colour and in what form.
|
hoe godtloos dit oock beschimpt wort, (697-699)
Dan braeckt de hel haer zwarte gal op ’t wit;
Als of dees rock den Kersten Godt miszit;
Die zoo met schimp en smaet te rugh gezonden, |
however impiously this is cursed, (697-699)
Then hell throws up her black bile on the white,
As if this robe does not suit the Christian God,
Who, sent back with scorn and insult,
|
van Herodes en Pilatus, die andersins vyanden, hier in overeenstemmen. (700-706)
(700) Herodes en Pilatus, die flus stonden
In vyantschap, vereenight met een’ glimp
Van blijden pais, geboren uit Godts schimp;
Waer na zy bey, verstooten van Godts erven,
En over zee, ten schimp der menschen, sterven,
(705) In ’t rouwgewaet, in ’t zwart, vol ongenoeght;
Want zwart de hel, als wit den hemel, voeght. |
by Herod and Pilate, who otherwise were enemies, but on this are in agreement. (700-706)
(700) Unites Herod and Pilate, who were just now enemies,
With a glimpse of blissful peace,
Born out of scorn of God;
After which both of them, cast out of God’s estate,
Beyond the seas, die, scorned by men,
(705) In mourning clothes, in black, full of sorrow,
For black stands for hell, as white does for heaven.
|
Godt verscheen eertijts in veelerhande gedaenten, (707-714)
De Godtheit quam den Stammen eer gemoeten,
Op klaer safier; dat onder hare voeten
Zoo zuiver blaeuwde, en scheen in ’t oogh, van veer,
(710) Als d’ope lucht, by helder zomerweêr:
Of zy ontsloot haer heerlijckheit den volcke,
In eene goude of in een zilvre wolcke;
Of in een’ glans van licht of regenboogh,
Gespannen van gemengelt kleur, om hoogh. |
God appeared in olden times in many different forms, (707-714)
God appeared to the Tribes in olden times
On clear sapphire, that was such a pure blue
Under his feet, and shone in the eye, from afar,
(710) Like the open sky in bright summer weather;
Or he revealed his glory to the people
In a golden or in a silver cloud,
Or in a flash of light or rainbow,
Arching across the sky in many colours.
|
oock aen Ioannes. (715-751)
(715) Mijn arentsoogh*, dat in Godts boezem boorde,
Mijn Arent, die Godts Moeder onderschoorde,
In ’t barnen van zoo veelerley misbaers;
Zagh haren Zoon, omringht van kandelaers,
In ’t lang gewaet, bedecken al zijn leden;
(720) Het gout zijn borst, het sneeuw zijn kruin bekleeden;
D’ooghappels van zich branden met een strael;
Zijn voeten gloên, als brandende metael:
Zijn scepter was een zevenstar; zijn rede
Een schittrend zwaert, van weerzy scherp van snede:
(725) Het aenschijn blonck, in Pathmos bruinen nacht,
Gelijck de zon des middaghs, in haer kracht:
Zoo quam Sint Jan de groote Heilant tegen,
Voor wien hy zweem, en neêrviel, gansch verslegen.
Sint Pauwels zagh en hoorde Godt in ’t licht,
(730) Dat hem verscheen, en blixemde in ’t gezicht.
Geen wet verbint de Godtheit van den Zone,
Dat zy zich juist naer iemants zin vertoone.
De hemel maeckt zijn heerlijckheit bekent,
In schijn van ’t een of ’t ander element;
(735) Of in geruisch van wint of lucht of veder;
Of by het schoon of by onstuimigh weder.
Dees Majesteit bedeckt zich in den schoot
Van hemelsch blaeuw of van karbonkelroot;
Of zat ten toon voor tweemael twalef zielen,
(740) Op een smaragd, zijn’ stoel, waer voor zy vielen
Op ’t aengezicht, en smeten elck haer kroon
Voor zijn gezicht, als sardis, en zoo schoon,
Als puick van jasp; waer van zich ’t oogh verwondert:
De zetel braeckt vast vier en vlam, en dondert:
(745) Vier dieren, rijck van oogen, zingen lof
En eere toe den Vorst van ’t eeuwigh hof:
Hoe voeght dat wit die vierentwintigh grijzen!
Terwijl zy ’t Lam, den Zoon, den Schepper, prijzen:
De schael vol reux, en harpen eeren hem,
(750) Die eeuwigh leeft in ’t nieuw Jerusalem.
En waerom ’t Wit belachen, als een zotheit; |
* also to John. (715-751)
(715) My eagle’s eye,* that pierced God’s breast,
My Eagle, who supported God’s Mother,
In the heat of so much wailing
Saw her Son, surrounded by lampstands,
Cover all his body with a long robe,
(720) Gold clothes his breast, and snow his crown,
His eyes burn by themselves with flames of fire,
His feet glow like incandescent metal;
His sceptre was seven stars, his speech
A gleaming sword, two-edged and sharp of cut;
(725) His face shone, in Patmos’ dark night,
Like the mid-day sun shining with full force:
And so the great Saviour met St. John,
And he swooned and fell down before him, utterly overcome.
St. Paul saw and heard God in the light
(730) That appeared to him and flashed like lightning in his face.
No law limits the Divinity of the Son,
To make it appear as another wills.
Heaven makes its glory known,
In the form of one or other element;
(735) Whether in the whistling of the wind or air or feather,
Or in weather fair or foul.
This Majesty clothes itself in the womb
Of heavenly blue or in carbuncle red;
Or sat before two dozen souls,
(740) On an emerald, his throne, before which
They fell on their face, and each cast his crown
Before his face, like sardius and as beautiful
As the costliest jasper at which the eye can marvel;
The throne spews forth fire and flame and peals of thunder;
(745) Four animals, full of eyes, sing praise
And honour to the Prince of the eternal court.
How the white attire suits the twenty-four greybeards,
Whilst they praise the Lamb, the Son, the Creator:
The dish full of scent, and harps honour Him,
(750) Who lives for ever in the new Jerusalem.
And why mock White as something stupid,
|
De witte draght is Gode en Kristus en Zijne Engelen en Priesteren eigen. (752-772)
Dewijl het is de rechte draght der Godtheit,
En Godts lievrey, waer Geest of Heiligh zwiert,
En feest of dienst ter zaligheit verciert.
(755) d’Orakelhut verciert zich met tapijten,
Gestickt met wit. De wijding der Levijten
Noch Arons riem en rock en tullebant
Versmaên geen wit, gelijck een merck van schant:
Ja Aron zelf versmaet zijn opperkleeders,
(760) Wanneer hy, voor de wolcke en Engleveders
Van ’s Godtheits Kist, eens ’s jaers, in enckel wit
Verschijnende, voor twalef stammen bidt.
d’Olijfbergh kan der Englen draght getuigen,
Gelijck het Graf, waer voor Aertsenglen buigen:
(765) En Thabor zagh weleer ’t gezalfde hooft,
Der Englen zon, in ’t wit, dat sneeuw verdooft:
Sint Peters hart begost van lust te blaken,
Hy riep: ay, laet ons hier drie tenten maecken.
De Vader borst ter wolcke uit met dees stem:
(770) Dit is mijn Zoon, mijn hart, dies hoort naer hem,
Die op mijn’ bergh verandert voor uw oogen,
En met dat sneeuw en krijt wort overtogen. |
The white garb is peculiar to God and Christ and His Angels and Priests. (752-772)
Whilst it is the right garb for God,
And God’s livery, wherever Spirit or Saint is present,
And gives a blessed lustre to feast or service.
(755) The tabernacle is decorated with curtains,
Of white twisted linen. Neither the vestments of the Levites
Nor Aaron’s belt and cloak and turban
Scorn white as if it were a mark of shame.
Indeed, Aaron himself discards his outer garments
(760) When he, before the cloud and Winged Angels
Of God’s ark, once a year, appears only in white,
And prays for twelve tribes.
The Mount of Olives can witness to the garb of Angels,
Like the grave, before which Archangels bow;
(765) And in olden times, Mt. Tabor saw the Anointed Head,
The sun of Angels, in white, that puts snow in the shade.
Saint Peter’s heart began to burn with joy;
He cried, ’Oh, let us make three tents here!’
From the cloud, the Father burst out with these words:
(770) ’This is my Son, my heart, so listen to Him,
Who changes on my mountain before your eyes,
And is covered with this snow and chalk.
|
Iosef, Kristus voorbeelt, in zijn vernederinge en verheffinge, (773-777)
Dat Josef hier noch eens te voorschijn koom’,
Die [spellende, uit den Koningklijcken droom
(775) Van koeien en van dorre en weelige airen,
De zeven vette en zeven magre jaren]
Tot Rijxvooght en Geheimraet wort gewijt, |
Joseph, Christ’s forerunner, in abasement and exultation, (773-777)
Let Joseph here once more appear,
Who - prophesizing, from the royal dream
(775) Of cows and ears, thin and fat,
The seven years of plenty and of famine -
Is installed as governor and confidante,
|
reedt in witte zijde, op Faroos wagen. (778-784)
Met ’s Konings ringk en keten ommerijt,
In witte zijde, op Faroos eigen wagen;
(780) Die ’t blancke beelt van JESUS heeft gedragen;
Van JESUS, die onnozelijck gehaet,
Wort aengebeên in ’t hagelwit gewaet
Der offerspijs; het voetsel aller scharen,
Aendringende in zijn kercken, voor d’altaren. |
rode in white silk, on Pharaoh’s
chariot. (778-784)
Given the King’s ring and chain,
In white silk, on Pharaoh’s own chariot;
(780) Who bore the white image of JESUS,
Of JESUS, who, innocent, was hated,
And is worshipped in the snow-white garment
Of the food of sacrifice, the food for the multitudes
Flocking into his churches, before the altars.
|
De Koningin uit den Zuiden verwonderde zich over Salomon, (785-804)
(785) De Koningin der Mooren, die haer zon
[Om ’t aenschijn van den grooten Salomon
’t Aenschouwen] met kameelen rijck geladen,
Den rugge boodt, en gaf dien Vorst te raden,
t’ Ontvouwen ’t geen zoo diep gedompelt lagh;
(790) Verbaesde zich, toen zy den tempel zagh,
En ’t elpen hof: de pracht en stoet van knechten,
Brantofferhande en spijs en dischgerechten:
En staende eerst stom, voor dien ontsloten mont,
Borst uit: ick peil een wijsheit, zonder gront:
(795) ’k Beschiet een’ top, van geenen Reus te treffen.
De Faem, gewoon haer roemstof te verheffen,
Tot walgens toe, verzweegh my ’t halve deel:
Al ’t geen ick zie en hoor is eens zoo veel.
Geluckigh, ja geluckigh zijn deze ooren,
(800) Die om uw’ troon en disch, uw wijsheit hooren:
Gelooft zy Godt, die ’t hooft van zoo veel raets
Dees kroon opzette en zalfde in ’s vaders plaets.
Aenvaert dit gout, dit wierroock, dit gesteente,
En heersch met Godt, tot heil van zijn gemeente. |
The Queen of the South marvelled at Solomon, (785-804)
(785) The Queen of the Moors, who turned
Her back to her sun with camels richly laden
-To see the face of the great Solomon-
And gave the King puzzles to unravel,
The answer to which lay so deeply hidden;
(790) Was amazed, when she saw the temple
And the ivory court: the splendour and retinue of servants,
Burnt offerings and food and feasts;
And at first standing dumb before this revealing mouth,
She exclaimed in raptures: ’I fathom a wisdom without end:
(795) I discover a summit, that no Giant can reach.
Fame, which usually exalts her subject ad nauseam,
Kept half of it secret from me:
Now I see and hear all of it!
Blessed, yes blessed are these ears,
(800) That hear your wisdom at your throne and table!
Praise be to God, who placed the crown on this head,
Full of wisdom, and anointed it on his Father’s seat!
Accept this gold, this incense, these jewels
And rule with God, to the salvation of his people!
|
min heerlijck als een lelie op het velt; (805-807)
(805) Maer Salomon, met al zijn majesteit,
Verdoofde noit, in zulck een heerlickheit,
’t Natuurlijck kleet van een verwelckbre leli; |
less glorious than a lily in the field; (805-807)
(805) But Solomon, with all his majesty,
Never, in all his glory, outshone
The natural clothing of a lily that can wither,
|
ongelijck min heerlijck als deze lelie op het altaer; (808-813)
Veel min de bloem en kracht van ’t Evangeli;
De blancke bloem van Kristus, op het velt
(810) Van ’t hoogh altaer, zijn jongren voorgestelt,
Tot eenen geur der ziele, voor de ziecken,
Die deze lucht, ter goeder ure, riecken.
Helene komt, met al haer Keisren, zien |
much less glorious than this lily on the altar; (808-813)
Much less the flower and power of the Gospel,
The white flower of Christ, on the plain
(810) Of the high altar, presented to his disciples
As a scent of the soul, for the sick,
Who smell this scent at the right time.
Helen comes, with all her Emperors, to see
|
van Keizerin Helene en alle Keizeren aangebeden, (814-820)
Door ’t lelibladt, op neêrgeboge knien,
(815) Den Koning zelf, dien Davids zoon afbeelde,
In ’t kittelenste en bloeienst zijner weelde.
Zy staet verbaest, daer ’t Kerckorakel scheit
Het wit van ’t zwart; en Godts verholentheit,
Niet langer wil verbloemen noch bewimpelen;
(820) Maer zulck een’ glans ontsluiten voor den simpelen. |
worshipped by Empress Helen and all Emperors, (814-820)
Through the lily petal, on bent knee,
(815) The King himself, whom David’s son pre-figured,
In the luxury and full flourish of his opulence.
She is overcome with joy, as the Church Council separates
White from black and will no longer veil
Or conceal God’s hiddenness,
(820) But will reveal such splendour to the righteous.
|
en naer wien zoo veele ouden vergeefs verlangden. (821-827)
Wat Koning, wat Profeet verlangde niet
t’ Aenschouwen en t’aenhooren ’t geen zy ziet
En hoort van Godt, bedeckt van ’t licht der kleuren;
Doch ’t moght hun, voor hun’ sterfdagh, noit gebeuren.
(825) Breng wierroock, gout, gesteente, en strijck uw’ roem,
Ter eere van deze outerlelibloem.
Wat eere kan te hoogh ten hemel steigeren, |
and for whom so many ancient ones longed in vain. (821-827)
What king, what Prophet did not long
To behold and listen to what she sees
And hears from God, covered in the brightest of colours?
But it could never happen for them before their day of death.
(825) Bring incense, gold, jewels and curb your boasting,
To the honour of this altar-lily!
What honour can ascend to the heights of heaven,
|
Godts Engelen bewieroocken dit sneeuwitte Lam. (828-832)
Zoo Englen zelfs ’t altaer geen wierroock weigeren?
Wy Engelen aenbidden voor Godts troon,
(830) En zingen lof den Vader en den Zoon,
’t Onschuldigh Lam, het welck uw schult most boeten,
En nu om hoogh de starren treet met voeten. |
God’s Angels cense this snow-white Lamb. (828-832)
Whilst even Angels deny the altar no incense?
We, Angels, worship before God’s throne,
(830) And sing praise to the Father and the Son,
The Innocent Lamb, which had to pay for your sin,
And now on high steps on stars with his feet.
|
d’Aenbiddinge van Kristus in het H. Sakrament wordt gesterckt door alle eeuwen; door S. Pauwels dreigementen, (833-839)
d’Aenbidding van dien heimelijcken schat
Niet duister oock uit tekens wort gevat,
(835) Van stap tot stap der yverighste tijden,
Ontlast van kruis, of steenende onder ’t lijden.
Sint Pauwels straft ’s Korinthers onbescheit;
Vermits het niet Godts lichaem onderscheit
Van andre spijze, en terght zijn taeie roeden, |
The Worship of Christ in the Holy Sacrament is strengthened throughout all centuries; by St. Paul’s threats, (833-839)
The worship of this secret treasure
Is clearly understood also by signs,
(835) From step to step of the most zealous times,
Freed from pain, or groaning under suffering.
St. Paul punishes the foolhardiness of the Corinthians,
Because it does not distinguish God’s body
From other food, and taunts his tough scourges,
|
door de Wet van Pius, Sint Peters nazaet, (840-844)
(840) Die ’t kranckbedt slaen en d’ aders leeren bloeden.
Mijn Pius straft, by uitgedruckte wet,841
Den reuckeloos, die JESUS disch besmet
Met heiligh bloet; en leert den wrevlen schricken,
Ja met zijn tong dat diere altaerbloet licken. |
by the Law of Pius, St. Peter’s successor, (840-844)
(840) Which hit the sick bed and teach his veins to bleed.
My Pius punishes by his promulgated law,
The reckless one, who stains JESUS’ table,
With holy Blood and teaches the foolhardy to start with fear,
Indeed to lick that precious altar-blood with his tongue.
|
door Tertulliaen, (845-854)
(845) Tertulliaen draeght zorgh voor kelck en kruim;
En beeft, indien men ’t Heilighdom verzuim’,
Of iet vertrede of plenge en storte op d’aerde:
Zijn yver schat dit lijf op zulck een waerde,
Dat hy vervloeckt, indien de kunstenaer,
(850) Die Afgoôn snijt, het offere op ’t altaer
Met zijne hant; geleken by de vuisten
Der wreede Joôn, die Godt in ’t lichaem kruisten:
Hy acht die hant eer waerdigh afgezet,
Dan datze zich aen ’t Heilighdom besmett’. |
by Tertullian, (845-854)
(845) Tertullian takes care with chalice and crumb,
And trembles, if anyone neglects the Holy Sacrament,
Or steps on it, or spills and casts it on the ground.
His zeal values this body to be of such worth
That he curses the artist
(850) Who carves Idols and offers it on the altar
With his hand; like the fists
Of the angry Jews, who crucified God in the body;
He considers that this hand should be cut off
Rather than sully the Holy Sacrament.
|
door de Kerckscholieren, voor een wijl het gezicht van ’t altaergeheimenis geweigert, oock met smaet der Kercke. (855-863)
(855) Geen Kerckscholier moght met zijn ooge aenschouwen
Dit Kerckgeheim, geen leerkint te betrouwen.
Een reden die het Kerstendom ten spot
Gedijde; als of het zijn’ verborgen Godt
En Godtheit eerde in ’t heimlijck en gestolen.
(860) De schat en pracht vereerende ’t verholen
Geheim en noit volprezen zieljuweel,
Van overouts, betuigen u geheel
Wat anders, dan men schafte op Arons disschen: |
by the Catechumens, for a while denied a view of the mystery of the altar, even if the Church were scorned. (855-863)
(855) No catechumen could behold with his eye
This Church-secret, entrusted to no baptismal candidate.
A measure that brought scorn on Christendom;
As if it honoured its hidden God
And Divinity in secret and stealth.
(860) The treasure and splendour which honour
The hidden secret and soul-jewel, never sufficiently praised,
From earliest times, witness to something completely other
Than that which was placed on Aaron’s tables:
|
De kostelijckheit, waer mede men het Hooghwaerdige eerde, bevestight dit oock. (864-889)
Waerom met recht d’Altaergeheimenissen
(865) Zich legerden en bloncken overal
In zilver, gout, gesteente en berghkristal.
Geen rijckdom kan ’s Geheimmercks eer bepalen:
Al schittert het in ’t middelpunt der stralen
Van eene zon, of heldre halve maen,
(870) Met kunst volwrocht: al bidt de Kerck dit aen
In ’t zilvren licht van eenen tilbren toren:
Al berght een duif van gout dit hemelkoren,
Dat zielen kracht en zaligh voetsel geeft:
Of zoo een lam schier knickebeent en beeft;
(875) Terwijl het deckt met dierbaer vlies en vlocken,
Het Kruislam, voor Pilatus stoel getrocken:
Of zoo het schuilt, in d’ opgepickte borst
Des pellikaens, die kunstrijck vast den dorst
En honger van zijn jongen pooght te stillen,
(880) Met hartebloet en aderen, aen ’t lillen
Van bittre pijn. Ick heb door mijn beleit
’t Altaergeheim, met kunst en kostlijckheit
Vereert; geensins om onwaerdeerbren zegen
Met Ofir en gansch Oosten op te wegen,
(885) Als in een schael: al goot men eenen klomp
Van al het gout des aerdboôms, ’t waer te plomp,
Zoo mijn godtwaerde en grijze godtverlichten,
Die d’oude Kerck door maght van schatten stichtten,
Door schatten slechts beooghden hunnen zoen. |
The splendour, with which the Holy Sacrament was honoured, confirms this too. (864-889)
For which reason, the Mysteries of the Altar justly
(865) Set up camp and shone everywhere
In silver, gold, jewels and rock-crystal.
No riches can tell of the honour of the Secret Mark:
Though it shimmers in the middle of the rays
Of a sun, or bright half-moon,
(870) Wrought with art: though the Church worships this
In the silvery light of a portable tower:
Though a dove of gold shelters this bread of heaven,
Which strengthens souls and gives blessed food:
Or a lamb almost gives at the knees and trembles;
(875) Whilst it shelters, with priceless fleece and locks,
The Lamb of the Cross, brought before Pilate’s seat:
Or it hides in the pecked breast of the pelican,
That in an artful way keeps on trying
To quench the thirst and hunger of its young,
(880) With blood from hearts and veins, quivering
With bitter pain. I have, through my wisdom,
Honoured the Altar-secret, with art and riches;
Not at all to weigh up as in a balance
The immeasurable blessing with Ophir
(885) And the entire East: even if they were to cast
All the gold on earth, it would be too coarse,
Likewise my grey men worthy of God and enlightened by God
Who founded the old church by the might of treasures
Only sought reconciliation with God through these treasures.
|
De gewijde kostelijckheit diende om de harten des volcks in yver en eerbiedigheit t’ontvoncken. (890-904)
(890) Zy zochten zoo den yver aen te voên;
Op dat het hart door zulck een’ glans bewogen,
Te zuiverder voor ’s Hartekenners oogen
Verschijnen moght, en nimmer onbereit
Genaken ’t licht der Offermajesteit.
(895) Wat wulpscheit durf ’t Geheimmerck dan onthouden
d’Aenbiddinge, op den voorgangk der aelouden;
Besteênde aen Godt hun wierroock, purper, gout,
Kristal, gesteente en marmer, trots gebouwt
Tot aen de lucht? wat koorzangk, welcke altaren
(900) Beval ick d’eer des godtsdiensts te bewaren!
Met reden, meer door dier metael ge-eert
Dan Moses Wet, in steenen gegraveert,
Of Arons staf en wonderlijcke roede,
Of ’t Manne, een beelt van ’t broot, dat zielen voedde. |
The consecrated treasures served to set alight the hearts of the people with zeal and reverence. (890-904)
(890) In this way, they sought to nourish their piety,
So that their hearts, moved by such light,
Might appear all the more pure before the eyes
Of the Heart-knower, and never approach
The light of the majestic Sacrifice unprepared.
(895) What lasciviousness dares to withhold worship
From the Secret-Mark; following the example of the ancients
Who devoted to God their incense, purple, gold,
Crystal, jewels and marble, proudly built
Up to heaven? How much choral singing, how many altars
(900) Did I command to maintain the honour of the religion!
With reason honoured more by costly metal
Than Moses’ Law, written in stone,
Or Aaron’s staff and miraculous rod,
Or the Manna, an image of the bread, that would feed souls. |
Kristus zelf noch sterflijck, versmaet geene kostelijckheit van albast en nardus: (905-917)
(905) En Kristus zelf vermaeckt zich met deze eer;
Hoewel hij d’eer van Vorst en tijtlijck Heer
En tittelen zich belght en pooght te vlieden.
Sint Magdaleen, genegen eer te bieden
Haer’ Heer, haer’ Godt, aen Simons disch te gast
(910) Gebeden; breeckt dat kostelijcke albast,
En giet dien geur op ’t hair, van Godt begoten
Met meer gena dan al zijn lotgenooten:
Noch schaemtze zich t’ontmoeten zijn gezicht
Van vore, en volght van achter haren plicht;
(915) Als quaemze ’t lijck zijn leste staetsi manen.
Zy zalft, zy wascht zijn voeten met haer tranen:
Zy kust en drooght zijn voeten met heur hair. |
Christ himself, still mortal, spurns no costly alabaster or nard: (905-917)
(905) And Christ himself takes pleasure from this honour;
Although he rejects and tries to escape from
The honour given to King, temporal Lord and titles.
St. Magdalene, inclined to honour
Her Lord, her God, invited as a guest to Simon’s table,
(910) Breaks that costly alabaster,
And pours its scent on the hair wetted by God
With more grace than all that which fell on his companions:
She is still too ashamed to meet his gaze,
Face to face, but performs her duty from behind;
(915) As if she were reminding his corpse of its final pomp.
She anoints, she washes his feet with her tears,
She kisses and dries his feet with her hair. |
door twee schijnheiligen, Iudas en den Fariseus, in Marie Magdalene bestraft: (918-923)
Iskarioth en d’ander huichelaer
Bestaen dien dienst van eere te bedillen:
(920) d’Een schat dien geur te spreien, schatten spillen;
Veel nutter aen ’t nootdruftigh hart besteet:
En d’ander acht dien heiligen Profeet
Besmet, naerdien dees smet zijn lijf durf roeren: |
Reproved by two hypocrites, Judas and the Pharisee, on behalf of Mary Magdalene: (918-923)
Iscariot and the other hypocrite
Dare to criticize this reverence:
(920) One of them considers that dispersing the scent is wasting treasures;
Much better to spend it on the destitute heart;
And the other considers this holy Prophet
Stained, because this stain dares to touch his body: |
verdadight door d’allerhooghste Voorspraek, (924-941)
Haer Voorspraeck vangt dan aen het pleit te voeren,
(925) Tot voorstant van ’t verneêrt gekneusde hart;
En looft haer daet, die bey dees wrijters smert:
Ghy Simon, brusk in ’t goede te versmaden,
Verzuimde zelf met water my te baden:
Zy wascht mijn’ voet met haer gesmolten oogh,
(930) En wischt mijn been met pracht van vlechten droogh.
Ghy huisvooght zuimde uw’ tafelgast te groeten
Met eenen kus; zy kust en lickt mijn voeten.
Ghy goot noch zalf noch oly op mijn hooft;
Zy zalft mijn’ voet met balssem, my belooft:
(935) Zy toont aen my haer liefde, waert vergouden:
Haer wort een boeck vol dootschult quijtgeschouden:
Zy rijs’ getroost, en schrick voor straf noch roe.
Zoo keert hy ’t hooft dien Kristverrader toe:
Wat zorght ghy om den nootdruft te begaven?
(940) Dees zalft mijn lijck, mijn lichaem, voor ’t begraven.
De lieve geur van haer godtvruchtigh werck |
defended by the most high Advocate (924-941)
Her Advocate then begins to take up her case,
(925) Defending the humiliated, crushed heart;
And praises her deed, that pains both these critics:
You yourself Simon, hasty in rejecting what is good,
Failed to bathe me in water:
She washes my foot with her tearful eye,
(930) And wipes my leg dry with the beauty of her braids.
You, the head of the house, neglected to greet your table-guest
With a kiss; she kisses and licks my feet.
You poured neither ointment nor oil on my head;
She anoints my foot with balm, promised to me:
(935) She shows me her love that should be rewarded:
She is forgiven a book full of mortal sin:
Let her stand up consoled, fearing neither punishment nor rod.
And then he turns his head to that Christ-betrayer:
’Why are you concerned to care for destitution?
(940) This woman anoints my corpse, my body, before it is buried.
The sweet scent of her pious work |
en gekroont met de belofte van hare gedachtenisse door de Katolijcke Kerck getrompet van het Oosten tot het Westen. (942-960)
Zal, Oost en West, zich spreien door mijn Kerck
En ’t blaeuw gewelf, van mijnen duim gemeten:
Ja tijt noch eeuw zal Magdaleen vergeten.
(945) Iskarioth, die haren godtsdienst haet,
Staet op, en worght zijn ziel door ’t Godtsverraet.
Dat geene ziel haer heil dan zoo vergisse,
Noch, onder kruims en druifs gestaltenisse,
Verwaerloos’ nu t’aenbidden ’t zelve hooft,
(950) Den zelven voet, en ’t lichaem haer belooft
Op ’t godtsaltaer, in schijn van montgerechten.
Aenbidt, onthaelt zijn Godtheit met uw vlechten:
’t Altaer verstrecke een voet, daer Godt op rust:
Brengt nardus: zalft, bewieroockt, wascht en kust:
(955) Verbezight hier albast en geur en schatten:
’t Geen Kristverraer noch huichelaer kan vatten,
Dat bidt vry aen, in huis in kerck en hol:
Het Kristcieraet zy prachtigh en sta vol,
Tot roem des Godts, die Magdaleen verdadight,
(960) En hare boete en Kristplicht begenadight. |
and crowned with the promise of her memory trumpeted by the Catholic Church from East to West (942-960)
Will, East and West, spread through my Church
And the blue firmament, measured by my thumb:
Indeed, neither time nor eternity will forget Magdalene.’
(945) Iscariot, who hates her service to God,
Stands up and strangles his soul by betraying God.
Let no soul forget its salvation so easily,
Nor, in the form of bread and grape,
Neglect to worship the same head,
(950) The same foot, and body, promised to it
On God’s altar, in the form of mouth-meals.
Worship, receive his Divinity with your braids:
Let the altar serve as a foot for God to rest on:
Bring nard: anoint, cense, wash and kiss:
(955) Use up here alabaster and scent and riches:
Which neither Christ-betrayer nor hypocrite can fathom,
Worship that freely in house, in church and hollow:
Let Christian pomp be splendid and sufficient,
For the glory of God, who defends Magdalene,
(960) And blesses her repentance and dedication to Christ.
|
Dat dees Kristdienst geen brooddienst zij, (961-967)
En niemant schricke, als of dees Kristdienst zy
Een brootdienst, en gevloeckte afgodery;
Naerdien het broot, door ’t vier des Woorts verslonden,
Niet wort gedient, noch spijst godtvruchte monden,
(965) Daer ’t lochenend zijn zellefstandigheit
Zijn’ toeval laet, die ’t heiligh Lam bespreit:
Waer van wy schier geen tuigen meer behoeven |
That this worship of Christ is no worship of bread, (961-967)
And let no-one fear that this Christ-worship
Is a bread-worship, and accursed idolatry;
Since the bread, devoured by the fire of the Word,
Is not distributed, nor does it feed pious mouths,
(965) When it, denying its substance,
Leaves its accident, that covers the holy Lamb;
Of which we here need no more witnesses
|
betuight ons de bekeeringe der Heidenen door den ijver der Roomsche leeraers, die met hun licht den nacht der afgoden verdreven; (968-974)
Dan d’ouden, die d’afgodery begroeven
En ’t Heidendom verdelghden, door het pit
(970) Van vast bewijs: of broghten tot hun wit
Door wonderdaên, gedondert door de landen
En steden, daerze als heldre fackels brandden,
En schenen wech des afgronts duistren nacht;
Ten spigel van ’t afgodische geslacht; |
declares to us the conversion of the Pagans by the zeal of Roman teachers, who, with their light, drove away the night of the idols (968-974)
Than the ancients, who buried idolatry
And destroyed Paganism, by the power
(970) Of firm proof, or brought it to their goal
By miracles, thundering through the lands
and towns, where they burnt like bright torches,
and lit up the way of hell’s dark night;
as a mirror for the idolatrous race;
|
gelijck Sint Willebrort, in deze landen door wonderdaden vermaert, (975-980)
(975) Waer onder hier, door menigh wonderteken,
Sint Willebrort de harten heeft ontsteken;
Die, daetlijck schuw van Wodan, zon en maen,
Dien Regenboogh der Kercke baden aen.
En twijfelt ghy? Sla open ’s lants kronijcken,
(980) Daer zal de trouw van deze waerheit blijcken. |
like St. Willebrord, celebrated in these lands for his miracles (975-980)
(975) Amongst them here, by many a miracle,
St. Willebrord set the hearts on fire;
Which, at once shy of Wodan, sun and moon,
Worshipped that Rainbow of the Church.
And do you doubt it? Open this land’s chronicles;
(980) There the truth of this matter shall appear.
|
niet door duivelery, gelijck godtslasteraers roepen, (981-991)
De Wrevel schreeuwt, hoewel dit luttel sluit:
d’Een Afgodt dreef den andren Afgodt uit.
Is ’t waer? zoo heeft de hel de hel bestreden,
En krijgh gevoert met hare medeleden:
(985) Zoo moet het Rijck des afgronts onder gaen;
Dat in zijn kracht, tot Kristus komst, zal staen,
En nimmer scheurt in hatelijcke deelen;
Terwijl het stoockt zoo bloedige krackeelen,
Door kettery of zucht tot baet en staet,
(990) Waer van zijn stoel op d’aerde zwanger gaet.
Geen Afgodt heeft dan Afgoôn uitgedreven: |
not by diabolical acts, as the God-slanderers pretend, (981-991)
Resentment cries out, although it has little force:
One Idol has driven the other Idol out.
Is it true? If it is, then hell has fought hell,
And waged war with its fellow members;
(985) If it is, then the Kingdom of hell must fall,
Which in its power, until Christ’s coming, will stand,
And never tear itself into hateful parts;
Whilst it stokes up such bloody brawls,
By heresy or avarice for gain and power,
(990) Which impregnate its seat on earth.
No Idol has, then, driven out Idols:
|
maer door Godts almaght en het gezegende Kruis. (992-996)
Maer JESUS zy dese eere toegeschreven.
Waer hy verschijnt met zijn gezegent Kruis,
En Naem vol krachts, ruimt Belial het huis.
(995) Hier lust het my, door eene proef van wonderen,
Beknopt in ’t oor des lasteraers te donderen, |
but through God’s omnipotence and the blessed Cross. (992-996)
But let this honour be ascribed to JESUS.
Where He appears with his blessed Cross,
And Name full of power, Belial clears out of the house.
Here it pleases me, by a proof of miracles,
(995) To thunder briefly in the ear of the slanderer,
To the honour of the Secret Mark, dishonoured
|
Dat dit geen brootdienst maer godtsdienst zy, betuigen de wonderdaden, (997-1002)
Ter eere van ’t Geheimmerck, geschoffeert,
Door ’t zaet, dat geen Afgodendom bekeert,
En ’t Kristendom verkeert, zoo eigenzinnigh,
(1000) Zich quetsende aen Godts prickel, al te vinnigh,
Door lasteren van ’t geen het niet verstaet,
Of wil verstaen, uit schrick voor schade of haet. |
The fact that this is not bread-worship but God-worship, is witnessed to by the miracles, (997-1002)
By the seed, that reforms no Idolatry,
And distorts Christianity so wilfully,
(1000) Wounding itself on God’s goad, all too sharp,
By slandering that which it does not understand,
Or want to understand, out of fear of harm or hate.
|
waer van hier eenige beknopt voorgestelt worden: (1003-1018)
’t Geheimmerck schuift het vlies van ’t oogh der jongeren,
In Emaus, daer zy naer Kristus hongeren:
(1005) ’t Verkeert in steen in ’s misbruicks valschen mont:
Het sart tot wraeck den Libyaenschen hont,
Verscheurende den schender en verwaten:
’t Heelt kranckheên, lang van kunst en kruit verlaten:
’t Vertoont een kint, terwijl ’t geoffert wort:
(1010) ’t Ontgort het lijf, van spokery omgort:
Het vaeght het huis, van spokery bezeten:
Het overtuight het wroegende geweten:
Het bloedt, indien ’t de Jootsche poenjaert prickt:
’t Ontsteeckt een vlam, die ’s Priesters hairen lickt:
(1015) Het wort verlicht van Englen op d’altaren.
Wat element moet niet zijn Godtheit sparen?
Hoe sidderen, voor ’t Heilighdom beducht,
Het vier en d’aerde en ’t water en de lucht! |
Of which some will briefly be presented here: (1003-1018)
The Secret Mark removes the scales from the eyes of the disciples,
At Emmaus, where they hunger for Christ:
(1005) It turns to stone in the false mouth of misuse:
It baits the Libyan dog to revenge,
Tearing to pieces the arrogant transgressor:
It heals sicknesses, long abandoned by curative herb:
It shows a child, whilst it is offered up:
(1010) It exorcises the body, girded with ghosts:
It sweeps the house, possessed by spirits:
It convinces the contrite conscience:
It bleeds, when the Jewish dagger pierces it:
It lights a flame, that licks the Priest’s hair:
(1015) It is illuminated by Angels on the altars.
What element must its Divinity not spare?
How they shake, fearful before the Holy Sacrament,
Fire and earth and water and air!
|
oock de wonderen t’Amsterdam ter Heilige Stede gebleken, (1019-1030)
Het vratigh vier trompette, o Amsterdammers!
(1020) Den Aemstel toe, hoe Godt in d’Outerlammers
Wort aengebeên, daer ’t vinnighste element
’t Aertsheilighdom der Kercke zengt noch schent;
Het zy men ’t laet de kolck des haerts bevolen;
Het zy de vlam uw koopstadt leit in kolen,
(1025) Met Godts kappel en ’t heiligh pauweljoen;
Daer zelf de gloet der zercken noch den schoen
Der burgeren blaeckt: waerom zy ’t Wonder groeten
Eerbiedighlijck, met ongeschoeide voeten,
Als Amrams zoon de heiligheit der ste,
(1030) Daer ’t vier in ’t bosch het loof geen hinder deê. |
Including the miracles which took place in Amsterdam, at the Holy Place (1019-1030)
The all-consuming fire trumpetted, o Amsterdammers!
(1020) To the Amstel, how God is worshipped
In the Altar Lambs, where the sharpest element
Neither singes nor harms the most Holy Sacrament of the Church;
Whether it is left in the heart of the hearth;
Or the flame turns your merchant-town into coal
(1025) With God’s chapel and holy pavilion;
Where even the glow of the tombstones still scorches
The shoe of the citizen: for which reason they greet
The Miracle with reverence, with decalced feet,
Like Amran’s son greeted the holiness of the place
(1030) Where the fire in the bush put the foliage to no disadvantage.
|
en elders in eenen byekorf, daer de byen een wasse Kerck om het Hooghwaerdige stichtten. (1031-1044)
De Byen, die URBAEN zijn’ schilt vercieren,
d’Eerwaerdigheit van dees Geheimnis vieren,
En vlechten door Godts aendrift, om Godts Merck
In haren korf, een kleine wasse kerck,
(1035) Met venstren, koor, altaer en galeryen.
Het is dan reên, dat mijn vernufte Byen,
Vast zwarmende om den Bykorf van URBAEN,
Om ’t Heilighdom geen wasse muren slaen;
Maer diamant, karbonckels en metalen,
(1040) Waer op de zon zich blint ziet met haer stralen.
’t Was billijck, dat zijn Byzwarm, spade en vroegh,
Ten Kruisbergh vloogh, van waer hy met zich droegh
Het hemelsch puick van kruisdauw sap en geuren,
Geschept uit rooze en outerlelikleuren;
(1045) Al stof tot wasch en honigh, voor den korf
Der ziele, om wie Godts bloem verwelckte en storf. |
and elsewhere in a beehive, where the bees founded a wax Church for the Most Worthy Sacrament (1031-1046)
The bees, which decorate URBAN’S coat of arms,
Celebrate the reverence due to this Mystery,
And mould at God’s prompting, around God’s Mark
In their hive, a small wax church,
(1035) With windows, choir, altar and ambulatories.
It is then reasonable that my Bees, endowed with reason,
Continually swarming around |