r>
If you dissect a human, you cannot dissect the soul:
(1290) It is but spirit: no spirit can be cut in two.
The immortal part, in which God’s countenance shines,
Was never clipped, rent or mutilated.
... gelijck Godt overal en oock in Salomons tempel was, (1293-1304)
Zoo vint het brein des Konings, scherp geslepen,
Het Wezen zelf der Godtheit onbegrepen
(1295) Van d’opperkreits der hemelen, veel min
Daer ’t ruim gespan bedeckt de Cherubin,
En blancke wolck, vol Godtheit en genade;
Waer mede ’t hooft der Priestren gingk te rade.
Een Godt en Geest bezielt dit groot Heelal,
(1300) Zoo hoogh, zoo diep, op wight en maet en tal,
Om ’t rijckst gewelft, en onderling gebonden;
Waer buiten niet dan Godtheit wort gevonden:
d’Oneindigheit, die aen haer eint begint,
En aen ’t begin haer uiterste einde bint: |
...just as God was everywhere and also in Solomon’s temple (1293-1304)
Likewise, the mind of the King, most astute,
Finds the Substance itself of the Godhead uncircumscribed
(1295) By the upper circles of heaven, much less
By the wide expanse that covers the Cherubim,
And by the white welkin, full of Divinity and grace,
Under which the head of the Priests sought counsel.
One God and Spirit animates this great Universe
(1300) So high, so deep, in weight and size and number,
Most richly vaulted, and bound to itself
Outside of which nothing but Divinity is found:
The Infinity that begins at its end,
And binds its furthest end to the beginning!
|
... en overal middelpunt en ommeloop t’effens is: (1305-1310)
(1305) Haer middelpunt is overal, wiens stralen
En ommeloop geen brein kan achterhalen.
Zoo veer reickt Godt met d’een en d’ander hant:
Noch waert hy heel in elcke bloem en plant,
En ’t minste zaet, en endelooze steden.
(1310) Dit overschrijt het peil van ’s menschen reden. |
...and is everywhere the mid-point and circumference: (1305-1310)
(1305) Its mid-point is everywhere, and no mind
Can circumscribe its radii and circumference.
So far does God reach with one hand and the other;
He remains intact in every flower and plant,
And the smallest seed, and places beyond number.
(1310) This exceeds the limit of man’s reason. |
... gelijck het eenigh godtlijck Wezen de drie personen gemeen is: (1311-1330)
Zoo blijft een Godt, ’t eenvoudighste eenigh Een,
Het Drietal der Drievuldigheit gemeen;
Een Wezen Drie zelfstandige persoonen;
Ge-eert in top van zoo veel hemeltroonen;
(1315) Aenschouwende, ’t geen zich de waenwijs belght,
Hoe een natuur en Een de Drie verzwelght:
Hoe Een aen Drie zijn Wezen mededeelende;
Hoe Vader Zoon’ en Geest, van een verschelende;
Gelijcken licht en zonnestrael en zon;
(1320) Gelijcken beeck en wateraêr en bron;
En tack en stam en wortel; hier beneden
Afbeeldende Een en Drie zelfstandigheden.
Uit zon en strael het licht te voorschijn koomt.
Uit bron en aêr de beeck langs d’oevers stroomt.
(1325) De tack uit stam en wortel wort geboren.
Zoo wort hier Drie in ’t eenigh Een verloren,
En Een in Drie gevonden: het bewijs
Hoe ’t zelve lijf veel zielen dient tot spijs:
Hoe ’t zelve bloet op tallooze offersteden
(1330) Al t’effens wort genut en aengebeden. |
...just as the one divine Substance is common to the three Persons: (1311-1330)
So one God, the most simple one Unity,
Remains common to the three-fold Trinity;
One Substance, three separate Persons;
Honoured on high by so many choirs of Angels;
(1315) Observing, which makes the pedant angry,
How One nature and one God takes Three into itself,
How one God, sharing his Substance with three;
How Father, Son and Spirit, whilst differing from each other;
Are like light and sunrays and sun;
(1320) Like beck and water course and source;
And branch and trunk and root; here below
Symbolizing One God and three Persons.
From sun and ray does light appear.
From source and course the beck overflows the banks.
(1325) The branch is born from trunk and root.
And so here Three are taken up into but One,
And One is found in Three: the proof of
How the same body serves many souls as food,
How the same blood is consumed and worshipped
(1330) All at once on countless altars. |
...gelijck een persoon de beide naturen en Gode en mensche gemeen is.
(1331-1354)
Zoo leert u d’aertsgeheimenis van ’t Woort,
En zijn verbaesde en andere geboort,
Hoe een persoon, verknocht aen twee naturen,
Gansch ongelijck, als eeuwigheit en uuren;
(1335) Als Godt en mensch; gemeenschap houden kan
Met alle beide, o wonderlijck gespan!
En by zich zelf bestaen: gelijck voorhenen,
Eer van den Geest de Maeght wiert overschenen;
Bestaen, gelijck hij was met Godt verknocht,
(1340) Eer Gabriël de Maeght de bootschap broght,
En mondelingh bezegelde uit den hoogen,
Dat alle woort bestont in ’t alvermogen
Des hemelvooghts, die zoo verscheiden aert,
Als element en ziel, met Godtheit paert,
(1345) In een persoon; ook zonder te verwarren
Den aert om hoogh, en dien beneên de starren:
En zonder eens te deelen den persoon,
Den tweede in drie, oock Godts en Davids Zoon.
Aldus bezielt een vier ontelbare airen,
(1350) Op eenen tijt, en koestert alle altaren.
Hier wort Vernuft de dienstmaeght van ’t Geloof.
By zulck een zon zijn alle starren doof.
Hier leer’ de mont der hooghste scholen zwijgen:
Haer veder strijck’: zy kan zoo hoogh niet stijgen. |
... just as both natures, God and man, are common to one person.
(1331-1354)
This is what the great mystery of the Word teaches you,
With his wondrous and second birth,
How one Person, attached to two natures,
As completely different as eternity and time,
(1335) As God and man, can have community
With each other, o wonderful exchange!
And can exist as one Person, as previously,
Before the Virgin was overshadowed by the Spirit;
Exist, as he was bound to God,
(1340) Before Gabriel brought the message to the Virgin
And sealed from on high with his mouth
The fact that every word existed in the omnipotence
Of the ruler of heaven, who pairs
Two such different elements, as matter and soul, and Divinity,
(1345) In one Person, without even confusing
The nature on high with that beneath the stars:
And without splitting at all the Person,
The second of three, both David’s Son and God’s.
In this way, one fire gives life to countless ears of wheat
(1350) At the same time and gives warmth to all altars.
Here, Reason becomes the handmaiden of Faith!
Such a sun puts all the stars in shade!
Here, let the mouths of the greatest schools learn to be quiet!
Let them fold their wings: they cannot climb so high! |
Kapernaums grof misverstant houdt noch menigh mensch in ongeloof. (1355-1374)
(1355) Men wyte (waer ’t geloof zoo langhzaem rijp’)
Dees schult het brein, dat met zijn trots begrijp,
Te kort een maet, d’oneindigheit wil meten,
En grof en plomp gevoelt van ’t lichaem-eten;
Als of men ’t lijf hier kaeude met den mont,
(1360) In zulck een’ schijn, als Kristus gingk en stont,
Of hing aen ’t kruis: dies steeckt het op met blaffen:
Hoe kan ons dees zijn eige spieren schaffen?
Hoe kan ons dees verquicken met zijn bloet?
Dan deist het kort, en treckt verschrickt den voet
(1365) Van Godt te rug, noch schichtiger en radder
Dan een, die treet op een vergiftige adder,
By duister nacht: zoo stoof voor JESUS stem
Het schuim der schole onwetende van hem;
En schuddende haer grove onleerzame ooren,
(1370) Riep luide: ’t valt te hardt dat woort te hooren.
Sint Peter stont, en hiel zich aen het hooft,
’t Welck zalight elck wie slecht en recht gelooft.
Wie niet gelooft kan ’t wonderwoort niet vatten:
Wie anders bouwt, moet zijn gebouw zien spatten, |
Capernaum’s coarse misunderstanding still holds many people in unbelief (1355-1374)
(1355) Let them blame (where faith matures so slowly)
This fault on the brain, that with its proud understanding,
Which is too short a measure, wants to measure unendingness,
And has coarse and crude feelings about eating a body;
As if they were chewing the body with the mouth,
(1360) In the form in which Christ walked or stood,
Or hanged on the Cross! Then they start to bark:
How can he give us his own muscles?
How can he quicken us with his blood?
Then the mind recoils quickly, and the foot steps back
(1365) In fear of God, more fearfully and more quickly
Than one who steps on a poisonous viper,
In the dark of night! And the dregs of the disciples,
Ignorant of Him, Fled in panic at JESUS’ voice,
And shaking their coarse, unteachable ears
(1370) They shouted: It is too much to hear that word!
St. Peter stood firm with the Head,
Which blesses all who simply and righteously believe.
Whoever does not believe cannot understand the wondrous word:
Whoever builds in a different way must see his building collapse. |
Kristus veranderde zijn lichaem op velerhande wijzen. (1375-1442)
(1375) ’t Hooghwaerdigh lijf, den zone toebereit,
Door ’s Vaders wil, en menige eeuw verbeit,
Verandert zich, naer ’s Heilants wil en wenschen,
Tot ’s hemels eere, en dienst en heil der menschen,
Zoo menighwerf de tijt verandring eischt.
(1380) Dit licht hem toe, die ’t ernstigh overpeist,
En met den nacht van twijfelinge omtogen,
Dien nevel wenscht te schuiven van zijn oogen.
’t Was geestgewijs, toen, eens met ziel en Godt,
Het straelde en drong door ’t Maeghdelijcke slot
(1385) Der kuischte Maeght, d’Ezechielsche poorte,
Die vast in slot, gewijt wert ter geboorte
Der Godtheit zelf, genegen, in ’t saizoen
Der zaligheit, haer intre hier te doen.
’t Was geestgewijs, toen uit doots slaep geschoten,
(1390) Het schichtigh borst door ’t graf, zoo dicht gesloten,
En dreef de wacht, met heldren blick op blick,
De muren in, verbaest en dootsch van schrick.
’t Was geestgewijs, toen door geslote deuren,
Oock zonder eick of yzerwerck te scheuren,
(1395) Het in den ringk der ellef Jongren stont,
En nutte spijs en dranck met zijnen mont;
Op dat zy ’t brein, zoo lijdigh zwaer te buigen,
Met oogh en oor en handen overtuigen.
’t Was luchtigh, toen het op de baren trat:
(1400) Oock toen het voer, van wolcken opgevat,
Door kreits op kreits, om d’eerste kroon te dragen.
’t Was lijdelijck, toen met de vuist geslagen,
En taeie roên, beschimpt, bespuwt, gehoont,
Het hing aen ’t hout, met doornen wreet gekroont.
(1405) Dat zelve lijf, noch niet ten toon gehangen,
Onlijdelijck, onzichtbaer wert ontfangen,
Doch onder schijn van koren, aen den disch,
Geheilight door dit Paeschgeheimenis.
Onzichtbaer was ’t, wanneer ’t den bergh ontglipte,
(1410) En in de kerck de steene buy ontslipte.
Het blonck, gelijck de zon op Tabor scheen.
Het toonde zijn litteekens: het verdween,
Gelijck een geest, eer ’t opwaert was gevaren.
Het quam zich, als een blixem, openbaren
(1415) Den Cilicer, en sloegh hem d’oogen blint,
Op dat hy zaegh zijn ydel moortbewint.
Dit leere u dan, verstandigh en godtvruchtigh,
Hoe ’t zelve lijf was geestgewijs en luchtigh,
En lijdelijck en tastbaer, op zijn uur:
(1420) Onlijlijck en onzichtbaer van natuur:
Of heerlijck of verworpen door het teken
Der nagelen en speere, in ’t hart gesteken:
Of sterflijck en onsterflijck voor zijn doot:
Of zwack en kranck en sidderende in noot;
(1425) Uitperssende zijn stem, zoo droef en klachtigh:
Of schrickelijck, vervaerlijck en almachtigh:
Oock t’effens in zijn hemelsch vaderlant
En in de lucht en in ’s Apostels hant;
In zijn gedaente, om hoogh; op ’t aertrijck, onder
(1430) Den schijn van graen, dat aengebaste Wonder.
’t Gevleeschte Woort verandert dus zijn lijf,
Om ’s menschen wil: de mensch blijft even stijf,
Verandert noch zijn schubben, noch zijn zinnen.
Godt zoeckt den mensch, geen mensch zoeckt Godt te winnen.
(1435) De hemel biet zich zelven tot een spijs:
Maer d’aerde steeckt de walgh van ’t Paradijs;
Van ’t heerlijck ooft der onbedorve luchten,
En ’s levens boom, met altijt rijpe vruchten;
Van maent tot maent, door al het gansche jaer,
(1440) Ja dagh op dagh te plucken op ’t altaer.
O heilgenot! verzuimt men u zoo schendigh?
Wat werckt ghy niet, wat werckt ghy al inwendigh! |
Christ changed his body in many ways (1375-1442)
(1375) The body worthy of Highest Praise, prepared for the Son
By the Father’s will, and anticipated for many centuries,
Changes according to the will and wishes of the Saviour,
To heaven’s honour, and service and salvation of man,
As often as time wants it to change.
(1380) This brings clarity to the one who seriously reflects on it,
And who, surrounded by a night of doubts,
Wishes to remove the haze from his eyes.
It was in the manner of a spirit, when, one with soul and Divinity,
It shone and pushed through the Virginal enclosure
(1385) Of the purest Virgin, the gate of Ezekiel,
Who, remaining closed, was dedicated to the birth
Of Divinity itself, prepared, in the fullness of time,
To make its entrance here.
It was in the manner of a spirit, when it had started from
(1390) Death’s sleep, that it suddenly burst out of the grave,
Closed so tightly, and drove the guards, with bright ray upon ray,
Inside the walls, afraid and dead with fear.
It was in the manner of a spirit, when through closed doors,
Without breaking oak or iron work,
(1395) That it stood in the circle of the eleven Disciples
And consumed food and drink with its mouth,
So that they convinced the mind, so very hard to budge,
With eye and ear and hands.
It was weightless when it walked on the waves;
(1400) Also when it went, taken up by the clouds,
Through the heavenly spheres, to wear the first crown.
It was passible, when it was first struck by fists
And harsh rods, taunted, spat on, derided,
It hung on the cross, cruelly crowned with thorns.
(1405) That same body, not yet hanged for all to see,
Was received impassible, invisible,
Yet under the appearance of bread, at the table,
Made holy by this Paschal mystery.
It was invisible, when it slipped away on the hill,
(1410) And evaded the shower of stones in the temple.
It shone, as the sun shone on Tabor.
It showed its wounds; it disappeared,
Like a ghost, before it ascended to heaven.
It revealed itself in a flash,
(1415) To the Cilician and blinded his eyes,
So that he would see his vain reign of death.
May you learn this then, wisely and piously,
How the same body was in the manner of a spirit and weightless,
And passible and tangible, depending on the circumstances;
(1420) Impassible and invisible by nature:
Either glorious or made vile by marks
From nails and a spear, plunged into its heart:
Either mortal or immortal before its death,
Either weak and ill and trembling in distress;
(1425) His voice stripped bare, so sad and full of lament;
Or awesome, tremendous and omnipotent;
And at the same time in his heavenly homeland
Both in the air and in the Apostle’s hand,
In his form on high; on earth, under
(1430) The appearance of bread, that Miracle they bark at.
The Word made Flesh thus changes its body
For the sake of man: man remains just as rigid,
He can change neither his scales nor his senses.
God tries to win over man, not man God.
(1435) Heaven offers itself as food!
But Earth is made sick by Paradise!
Oh, to pluck the glorious fruit of the untainted heavens,
And the tree of life, with ever-ripe fruit,
From month to month, throughout the whole year,
(1440) Indeed, day after day on the altar.
O salvific joy! Do they neglect you so scandalously?
What do you not bring into being; what do you do internally? |
Het nuttigen van Kristus lichaem vernieuwt u de gedachtenis van zijn bitter lijden: (1443-1510)
Zoo menighmael de mensch, in ’t hart gewont
Van JESUS strael, ontfanght in zijnen mont
(1445) Godts Lam (wel waert dat men ’t eerbiedigh noeme;
Hoewel het hier, in toeval van de bloeme
Der ackervrucht, noch weidt geheimniswijs)
Zoo menighmael vermaent hem d’Offerspijs,
Uit danckbaerheit, aendachtigh t’overwegen
(1450) Zoo groot een deught en liefde en schat en zegen,
Te kost geleit aen ’t reuckeloos geslacht;
Terwijl het Godt noch zijn’ verzoener acht.
De hemel wist, hoe ’s aertrijcks ingezeten
Voorboghtigh was in weldaên te vergeten;
(1455) Waerom van outs hy, onder ander merck,
Oock ’t hemelsch Man ten toon zette in de Kerck
Van ’t out Verbont; op dat de Jood bevroedde
Met welck een zorgh de lucht zijn ouders voedde:
Gelijck hem oock ’t gerecht van ’t jaerlijx lam
(1460) Getuighde, hoe het bloet van Abraham
Des Engels slagh door ’t bloet der lammerkudde
Ontweeck, en ’t juck der slavernye afschudde:
Doch ieder van dees weldaên was gering;
Dewijl ’er slechts een tijtlijck heil aen hing,
(1465) Afbeeldende wat hoogers dan dit leven:
Maer toen Godt zelf zijn eigen hart quam geven,
Zijn eenigh kint, ten aze van een doot,
Die zulck een’ vloeck en smert in zich besloot,
Was ’t billijck, dat de volheit der Genade,
(1470) Het lichaem zelf des Heilants, u verzade,
En eeuwighlijck errinnerde, even versch,
Dat bloedigh treên van zijn benaeude pers:
Het drincken van dien kruiskelck, bang te zwelgen,
Zoo bang, dat zich zijn menscheit scheen te belgen
(1475) Der bitterheit, en wederstreefde ’t lot,
Zoo menige eeuw hem toegeleit van Godt.
De voorsmaeck van dien bittersten der koppen
Verkeert zijn zweet in rooden daeuw en droppen,
Van top tot teen. Hy keert zich west en oost;
(1480) En die met troost de gansche weerelt troost,
Die Samson, zoo vermaert door wonderwercken,
Ziet uit om troost, ja d’Engel moet hem stercken,
Eer noch de strijt en worsteling begint:
Noch buight hy zich gehoorzaem, als een kint,
(1485) Voor ’s vaders wil, ten uiterste geduldigh.
O mensch! o worm! wat zijt ghy JESUS schuldigh,
Die, als een worm, voor u langs d’aerde kruipt,
Daer, in den hof, zijn bloet van ’t aenschijn druipt,
En flaeuw en traegh de jongers met hem waken.
(1490) O ziel! ghy nut zijn lichaem, om te smaken
Dien kelck des doots. Bezoeck ’s Aertspriesters hof,
En ’t Roomsch Gerecht; en kruip in ’t bloedigh stof,
Tot aen den bergh, en tel d’ontelbre wonden.
Bezie ’t albast zijns lichaems wreet geschonden.
(1495) Bezie die roên gesleten op zijn vel,
En vleesch en been. Aenhoor dat guighelspel,
Dat schuifelen, dat spuwen, dat beschimpen.
Bezie eens, hoe zijn ingewanden krimpen,
Van pijn op pijn: hoe ’t lichaem nagelvast
(1500) Aen ’t hout, verwelcke, en door zijn’ eigen last
De zenuw spanne, en leer’ de wonden gapen;
Die beecken bloets, zoo schoon als ’t is geschapen,
U leveren, tot zuivring van uw vlack.
Hy geeft den geest: de weerelt geeft een’ krack:
(1505) De steenrots scheurt: alle elementen, zwanger
Van zulck een wee, verschieten, bleecker banger
Dan oit, hun verf, en huilen wijt en breet,
Op ’t moortgeschrey der Godtheit, en dien kreet,
Waerme de ziel drie dagen wert gescheien
(1510) Van ’t heiligh lijck, om ’t welck de starren schreien. |
The partaking of Christ’s body renews for you the memory of his bitter suffering (1443-1510)
As often as man, wounded in the heart
By JESUS’ ray of light, receives
(1445) God’s Lamb in his mouth (worthy of being mentioned with awe,
Though here, covered in the accidents of the fruit of the field,
It grazes in a mysterious way);
So often does the Food of Sacrifice exhort him
Out of thankfulness to weigh up carefully
(1450) So great a virtue and love and treasure and blessing,
Which paid the price of the reckless human race;
Whilst that race pays no attention to God or its Redeemer.
Heaven knew that the citizens of earth
Were inclined to forget his good deeds;
(1455) For which reason in ancient times, under another sign,
He placed heavenly Manna in the Temple
Of the Old Covenant, so that the Jews would understand
The care with which heaven had nourished their forefathers;
Just as the annual meal of the Passover lamb
(1460) Showed how the blood of Abraham
Avoided the Angel’s blow with the blood of the lambs,
And threw off the yoke of slavery.
But each of these blessings was small;
And only brought short-lived salvation,
(1465) Though foreshadowing something higher than this life.
But when God himself came to give his own heart,
His own child, as prey to death,
Which contained such a curse and pain,
It was reasonable that the fullness of Grace,
(1470) The body itself of the Saviour, would sate you
And eternally feed your memory anew;
That bloody treading on the press that weighs down,
The drinking of his cup of blood, sickening to swallow,
So sickening that his humanity seemed to grow angry
(1475) And bitter, and resisted the fate,
That God had for so many years prepared for him.
The foretaste of that bitterest of cups
Turns his sweat into red drops of dew,
From top to toe. He turns West and East
(1480) And he who consoles the whole world with consolation,
That Samson, celebrated far and wide for his miracles,
Looks for consolation, and the Angel must comfort him,
Before the battle and wrestling begin!
Yet he bows, obedient, like a child,
(1485) Before his father’s will, patient to the utmost.
O man! O worm! How much you owe JESUS, who,
Like a worm, creeps before you along the ground,
And, in the garden, his blood drips from his face,
And feebly and slowly the disciples keep watch with him!
(1490) O soul! You partake of his body, to taste
The chalice of death. Visit the house of High Priest
And the Roman court and creep in the bloody dust
Upto the mountain and count the countless wounds!
See his alabaster body cruelly disfigured!
(1495) See the rods worn down on his skin,
And flesh and bones! Listen to that mocking,
That hissing, that spitting, that scorn!
Just see how his belly writhes
From pain to pain; how the body, nailed fast
(1500) To the cross, becomes weak and stretches
Its sinews under its own weight and opens up the wounds;
Those wounds, which deliver to you becks of blood,
As beautiful as when it was made, in order to purify your sin.
He gives up his spirit: The world gives out a cry:
(1505) The rocks split! All elements, pregnant with
Such a sorrow, pale, whiter, more fearful
Than ever, and they wail far and wide
At the death cry of God, and his scream,
After which the soul was divided from the holy corpse
(1510) For three days, causing the stars to weep. |
... eigent u zijne verdiensten: (1511-1519)
Zoo menighmael den Kristen Offerspijs
Wort toegereickt, geniet zijn ziel den prijs
Van zoo veel heils, als Kristus, uit den hoogen
Verschijnende, en van ’t Kruis om hoogh getogen,
(1515) Om laegh verdiende, en noch om hoogh verbidt,
Daer hy gekroont aen ’s vaders zijde zit.
Laet hongeren, verydelen en wroegen
Wien ’t lust; dees disch kan lijf en ziel vernoegen. |
...makes his gain yours (1511-1519)
As often as the Food of Sacrifice is offered
To the Christian, his soul enjoys the prize of
The grace of Christ earned on earth when he came down
From on high and was taken on high from the cross,
(1515) And he still intercedes on high,
Where he sits crowned at the Father’s side.
Let anyone who pleases go hungry, be thwarted and be scornful;
This meal can satisfy body and soul.
As often as the Christian, reborn |
...Versterckt uwe zwackheden: (1520-1542)
Zoo menighmael de Kristen uit de vont
(1520) Herboren, krenckt het nieuwe heilverbont,
En missende de kracht der ziele en leden,
Aen ’t struicklen raecke, in spraeck, gepeins en zeden;
Te lichtelijck verydelt en besmet:
Het zy gewoont haer ploien hebb’ gezet;
(1525) ’t Zy Adams aert, van langer hant t’ ontwennen,
Hem aenhange, en door middel zich laet mennen:
Zoo menighmael vereischt het teer gemoedt
Een spijs en kracht, die daeghlix sterckt en voedt:
De bluts en buil eischt daeghlixe artsenye,
(1530) Die wonden heele, of lijf en ziel bevrye,
Voor dootelijck vergif van overtret
Der nieuwgestelde en liefelijcker Wet.
Wat hart nu quyne, of voor het struicklen vreeze;
Hier vint het hulp en raet, die ’t quaet geneze.
(1535) Zoo Eva zich vertaste aen d’eedle vrucht
Des eersten hofs, geplant in Edens lucht;
Het wort geboet door kostelijcker eten.
De spijs bedroeft: de spijs helpt leet vergeten.
De spijs bederft: de spijs herstelt het al.
(1540) Verbode spijs veroorzaeckt ’s werelts val:
Gebode spijs veroirzaeckt ’s weerelts leven.
De mensch wort daer vernedert, hier verheven. |
...strengthens your weaknesses (1520-1542)
(1520) In the font, sins against the new covenant,
And, lacking power in soul and limbs,
Sins in thought, word and deed,
Thwarted and corrupted all too easily;
Whether it is habit that lays down her tracks,
(1525) Or Adam’s nature, which we shed slowly, that
Clings to him, and can only be controlled by certain means:
So often does the weak heart need the sort of
Food and strength, which daily invigorates and nourishes it:
The wound and swelling need daily medicine,
(1530) That heals wounds, or frees body and soul
From the deadly sin of breaking
The newly instituted and lovelier Law.
Any heart made weaker through sin, or fearing
Mortal sin, will find help and counsel, which cure evil, here.
(1535) Granted that Eve violated the noble fruit
Of the first garden, planted in Eden’s air,
But this wrong is rectified through more precious food.
Food causes grief: food helps us forget pain.
Food spoils: food rectifies all,
(1540) Forbidden food causes the world to fall.
Offered food causes the world to live.
Man was made low there, but here exalted. |
... stijft den bant der onderlinge gemeenschap en des vredes: (1543-1562)
Zoo menighmael de Kristen ’t Offer nut
Wert door ’s altaers gemeenschap onderstut
(1545) Al wat ’er scheen bouwvalligh aen den vrede
En eendraght, der oprechten wensch en bede.
Het graen tot meel gemalen, onder een
Beslagen, schrael en vet, en groot en kleen,
Gekneet tot deegh, en door het vier gesloten
(1550) In eene korst; vermaent de spijsgenoten
Tot eenigheit, gelijckheit, liefde en wat
Voor lessen meer dit spijsgeheim bevat,
En uitdruckt, recht als of de zaden spreken:
Wy velen zijn vereent door ’t zelve teken.
(1555) Zoo menige air verkeerde in ’t zelve vleisch:
Een hooft bestiert zoo menigh lidt, door peis
Aen een verknocht, gezint tot ’s lichaems beste;
Altzamen nut, van ’t eerste tot het leste.
Zoo was de Kerck, die zich te Sion hiel,
(1560) En groeide in tal, een hart, een zin en ziel;
Zy hiel zich dicht gesloten aen malkander,
En d’een bezat geen have meer dan d’ander. |
...strengthens the bond of communion and peace (1543-1562)
As often as the Christian partakes of the Sacrifice,
Communion at the altar will rectify
(1545) All that seemed to ruin peace
And unity, prayer and supplication of the righteous.
The wheat ground into flour, thin and fat grain,
Big and small, crushed together,
Kneaded into dough and bound by fire
(1550) Into one crust, exhorts fellow communicants
To unity, equality, love and to all the other lessons
That secret food contains, and expresses,
As if the seeds could speak.
We who are many are united by one and the same sign.
(1555) So many grains of wheat turned into one flesh!
One head governs so many limbs, bound
To each other by peace, all intent on the body’s well-being;
Each partaking, from the greatest to the least.
So it was for the Church, which remained in Sion,
(1560) And grew in number: one heart, one mind and soul;
It was close-knit and no-one
Had more possessions than his neighbour. |
... Voedt de ziel tot onsterflickheit, zuivert haer smetten: (1563-1582)
Zoo menighmael de Kristen, ten altaer
Aenknielende, Godt nadert, wort hem daer,
(1565) Tot onderpant der zaligheit, geschoncken
Dat loutre lijf, dat vier, die hemelvoncken,
Verteerende al wat aertsch en zwaer en grof,
De ziel belet te steigeren naer ’t hof
Der Eeuwigheit, van wie zy afgestegen,
(1570) In ’t lijf een smet van ’t lichaem had gekregen;
Gelijck de roest zijn’ tant zet in metael,
En dooft allengs zijn’ luister en zijn’ strael.
Nu leit de grove en logge klomp der aerde,
Veredelt en gezuivert, zijn onwaerde
(1575) En aertscheit af; vermits hy Godtgemeen,
Door ’t nuttigen zijns lichaems, hier beneên,
Heeft, als de ziel, een’ zelven treck verworven;
Om, moede en mat en flaeuw en afgezworven,
Onscheitbaer zich te paeren met die vlam,
(1580) Waer van zijn ga haer’ eersten oirsprongk nam.
De geest verlangt naer zijn geboortestede;
Het lichaem roept eenstemmigh: ick wil mede. |
...feeds the soul unto immortality, cleanses her stains (1563-1582)
As often as the Christian, kneeling
At the altar, approaches God, that pure body,
(1565) That fire, those heavenly sparks are granted to him
As a pledge of salvation,
And eats away at all that is earthly and heavy and coarse,
Which prevents the soul from climbing to the courts
Of Eternity, from which she came down,
(1570) When her body was stained in the flesh;
Just as rust bites into metal
And little by little dulls its sheen and lustre.
Now the coarse and clumsy clump of earth,
Ennobled and purified, takes off its unworthiness
(1575) And earthliness; because he who participates in God’s nature,
By consuming his body, here below,
Has acquired the same inclination as the soul,
Tired and weary and insipid and drifting,
To pair itself inseparably with that fire,
(1580) In which the soul had its source.
The spirit longs for its birthplace:
The body calls out with the same voice: I want to come too. |
... en verstreckt een zaet der onbederflijckheit in den lichame, hierdoor der heerlijcke verrijssenisse deelachtigh. (1583-1608)
De zon brengt zoo, na ’s winters gure vlaegh,
Geen groey en geest en levendige vaegh
(1585) In al wat dor en doot lagh en begraven;
Noch vult zoo ’t jaer den boezem op, met gaven
Van bloem en ooft en weligh veltgewas
En heilzaem kruit, en wat men maeide, of las,
In elck saisoen; als d’Offerzon wil teelen,
(1590) Door hare kracht, een’ oegst van beckeneelen
En schenckelen en ribben, lang vergaen
In lucht en aerde en vier en Oceaen.
Zy zal ’t geraemt met vel en vleesch herkleeden;
En aemende de zielen in haer leden,
(1595) Dan klaer kristal, ontvouwen ’t onderscheit
Der honighby (aen onbederflijckheit
Deelachtigh, door den balsem, afgevloten
Van voedtzaem vleesch, voor ’t hoogh altaer genoten)
En ’t onderscheit der spin, die overtuight
(1600) Door ’t woort des Woorts, vergift en moortsap zuight
Uit eene bloeme een rooze een outerleli;
Waer uit mijn By, in ’t bloeiende Euangeli,
Haer’ honigh zoogh, en onversterfbren geur,
Die zich verspreide al Kristus eeuwen deur,
(1605) En om den kloot gesneden aen vier deelen;
Die wijt in tael, in geen gemeenschap schelen;
Gemeenschap aen een lichaem, aen ’t genot
Der zielartsnye, uitpurende al wat rot. |
...and strengthens a seed of incorruptibility in the body, by which it obtains the glorious resurrection (1583-1608)
After winter’s bitter squall, the sun does not bring
Growth, life or living abundance
(1585) In all that lay barren, dead and buried,
Nor does the year fill the earth
With gifts of flowers and fruit and abundant meadows
And healing herbs, and what people sow and reap
In each season, to the extent that the Sun of Sacrifice
(1590) Will cultivate, by his power, a harvest of skulls,
And bones and ribs, long since consumed in
Air and earth and fire and sea.
He will re-clothe the skeleton with skin and flesh,
Breathing souls into their bodies,
(1595) At that time As clear as crystal, and will reveal the difference
between the honey bee (participating in immortality,
Through the balm, which flowed from nutritious flesh,
Shared in communion before the high altar),
And the spider, which, though convinced
(1600) By the word of the Word, sucks poison and deadly dew
From a flower, a rose, an altar-lily;
From which my Bee, in the flowering Gospel,
Sucked her honey, and enduring scent,
That perfumed all of Christ’s centuries,
(1605) Around the globe, divided into four continents;
Which differ widely in language, but not in communion:
Communion in one body, in sharing
This soul medicine that removes all impurity. |
Reden waerom Kristus u met zijn eigen lichaem voedt, en men in de gehoorzaemheit van dit geloof behoort te rusten: (1609-1630)
Hy laet zich dan, wie dootlijck quijn’, genezen.
(1610) Uit vleesch en bloet bestaet des menschen wezen.
d’Aertspriester recht zijn vleesch aen hooghgewijt,
En voedt u uit die stof, waer uit ghy zijt.
Gelijckheit kan gelijckheit onderhouden.
Zoo wort de sleet des lichaems best vergouden.
(1615) Wie twijffelt aen den middel aen den vont
Der Wijsheit zelf, die hier ’t vernuft aen bondt?
Zy, die den mensch, dat wonderwerck, kost baren,
Weet hoeze best haer werckstuck kan bewaren.
Gehoorzaemheit van ’t Godtbetrouwen neem’
(1620) Gevangen wat na’et eigenzinnigh zweem’.
Wie JESUS school leergierigh wil hanteeren,
Laet zijn vernuft van ’s meesters lippen leeren.
Wie in dit Rijck zich drage als onderdaen,
Moet onder ’t woort der hooghste vierschaer staen.
(1625) De Vader eert den Zoon, uit hem geboren:
De Zoon gebiet u naer zijn Bruit te hooren:
Nu spreecken Zoon en Bruit uit eenen mont.
Zy voert zijn woort, en staet op hem gegront,
Belovende zijn’ geest en kracht en klaerheit
(1630) Aen zijne Kerck, den Hooftpijlaer der Waerheit. |
The reason why Christ feeds you with his own body and we ought to rest in the obedience of this faith (1609-1630)
Let him be cured who languishes mortally.
(1610) Man’s being consists of flesh and blood.
The High Priest serves up his flesh, fully consecrated,
And feeds you with that stuff from which you are made.
Like can sustain like.
So the worn-out body is repaired.
(1615) Who doubts the means, created by Wisdom itself,
Who subjects human reason to those means?
She, who could create humanity, that miracle,
Knows how she can best preserve her creation.
Let obedience, which trusts in God,
(1620) Take captive what leads to self-sufficiency.
Whoever wants to follow JESUS’ school studiously
Must let his mind learn from the master’s lips.
Whoever submits to this Kingdom, as a subject,
Must obey the word of the highest court.
(1625) The Father honours the Son, born of him;
The Son compels you to listen to his Bride.
Now Son and Bride speak with one voice:
She bears his word, and stands firm on him,
promising his spirit and power and clarity
(1630) To his Church, the Central Pillar of Truth. |
... gelijck d’eerste Kristenen, hierom oock beschimpt en gelastert. (1631-1646)
Op dit geloof zijn d’outers omgedraeit;
Schoon d’eerste Kerck zoo helsch wiert uitgekraeit
(Terwijl de last van ’t kruis alom vermeerde)
Een’ gruwel, die op kindermoorden teerde,
(1635) At menschevleesch, en slorpte bloet, als wijn,
In ’t heimelijck, en schuw van zonneschijn.
Zy leet dien schimp geduldigh van den Heiden;
Een’ schimp, waerom zich zom van Kristus scheiden:
Doch zy hiel stant; betrouwende in haer’ noot,
(1640) Dat hier de mensch alleen niet leeft by broot,
Maer by dit woort met JESUS mont gesproken;
Waer door de ziel noit voetsel heeft ontbroken.
O Godt, uw woort is een volkomen werck:
Uw heilwoort spijst uw hongerige Kerck:
(1645) Uw woort is geest en enckel ziel en leven.
Wat bant bezwijck’, dees zal haer niet begeven. |
...like the first Christians, also abused and cursed for this (1631-1646)
To this faith the altars have been changed;
Although the first Church was so infernally cursed:
(whilst the repression of the cross increased everywhere)
Like an abomination that lived on infanticide,
(1635) Ate human flesh and slurped blood, like wine,
In secret and shy of sunshine.
It suffered this Heathen scorn patiently:
A scorn which caused some to leave Christ:
Yet it stood firm, trusting in its hour of need
(1640) That man doesn’t live by bread alone,
But by this word, spoken with JESUS’ mouth,
By which the soul is always nourished.
O God, your word is being fulfilled!
Your salvific word feeds your hungry Church!
(1645) Your word is spirit and simply soul and life!
Whatever other promises may be broken, this one will not be. |
Besluit van Sint Ian, (1647-1666)
Dat Berengaer en Kapernaum dan
Vry morre en knorre, en walgh’ van ’t hemelsch Man,
En tergh’ de roede in ’s dolings wildernisse:
(1650) Volhardt ghy slechts, en reinigh uw gewisse,
Om waerdighlijck t’ontfangen ’t kostlijck pant
Der zaligheit, als uit ’s Verlossers hant:
Dat schildere u voor oogen ’t bitter sterven,
Gemaelt op ’t Kruis, met levendige verven:
(1655) ’t Vereenige u met Gode en zijnen Zoon:
’t Verknoope u in gemeenschap, met den troon
Der Engelen, en al de medeleden
Des lijfs, in strijt of reede doorgestreden:
’t Beziel’ uw ziel, op datze groeie en bloey’,
(1660) In alle deught, en haer geen last vermoey’,
Geen zielgift smette, of geen bekoring tsage;
Maer ’s afgronts heir in ’t hart te velde uitjage;
Byzonder als ’t u reiskost strecke op reis;
Terwijl ghy zucht naer ’t opperste palais;
(1665) Om noch by Godt ’t verborgen Man te smaken,
Daer zijn gezicht alle oogen zal vermaken. |
St. John’s conclusion (1647-1666)
Let Berengar and Capernaum then
Mutter and grumble, and be sickened by heavenly Manna,
And let them challenge the rod in the desert of heresy:
(1650) Just persevere and clear your conscience
To receive worthily the dear pledge
Of salvation, as if from the Redeemer’s hand:
Let that bitter death paint this before your eyes,
Depicted on the Cross with lively colours;
(1655) Let it unite you with God and his Son;
Let it bind you in communion with the glory
Of the Angels, and all the members
Of Christ’s body, the church, militant or triumphant;
Let it quicken your soul, that she may grow and flourish
(1660) In all virtue, and not be weighed down.
Let no venom poison her, or temptation her discourage,
And let it put to flight the devil’s army from the heart;
Especially when you receive it as a viaticum
When you long for heaven’s palace;
(1665) To taste the hidden Manna in God’s presence,
When his face will delight all eyes.’ |
en den Dichter. (1667-1670)
Zoo sprack Sint Jan, en d’arent, snel en vlugh
Van slaghveêr, droegh zijn meester op den rugh,
Van waer hy quam: de zon verzonck, en daelde:
(1670) Ick sleet den nacht met dencken aen ’t verhaelde. |
And the Poet’s (1667-1670)
Thus spoke St. John, and the eagle, swift in feather
And flight, carried his master on his back,
From where he came: the sun went down and set:
(1670) I spent the night thinking of what had been said. |
|
ALTAER-GEHEIMENISSEN.
Het tweede Boeck.
OFFEREERE. |
MYSTERIES OF THE ALTAR.
Book II.
ADORATION OF THE SACRIFICE. |
Inleidinge, geschept uit der Persianen Heidensche eerbiedigheit neffens de zon, (1-7)
Zoo ras de zon, op ’t vlughten van de schim
En schemering, haer hooft uit ’s aertrijcks kim
Verhief, gehult met puick van vier en stralen;
Plagh Persen, om dien zichtbren glans t’onthalen,
(5) Gelijck verbaest, te schieten uit den droom;
En brullende van yver, zonder toom,
Te dringen in zijn kercken, naer d’altaren;
|
Introduction, drawn from the Persian Heathen worship of the sun (1-7)
As soon as the sun, fleeing from shadow and twilight,
Raised her head from earth’s horizon,
Swathed in the splendour of fire and rays,
The Persians were wont to greet this visible radiance,
(5) As if awaking, surprised, from a dream,
And burning with zeal, without restraint,
To rush into its temples, to the altars,
|
Mithras by hen genoemt;(8-10)
Om d’ydele eer van Mithras te bewaren,
Met gout, albast, gesteenten, offerpracht
(10) En wieroockgeur, een ieder in zijn kracht. |
called Mithras by them; (8-10)
To keep up the vain worship of Mithras,
With gold, alabaster, jewels, sacrificial splendour
(10) And incense, each of the best kind.
|
in wiens plaets nu de Katolijcke Kristenen Kristus, de zon der rechtvaerdigheit, in het Hooghwaerdige Sakrament aenbidden(11-23)
Zy vatten ’t recht, doch schoncken ’t onrechtvaerdigh:
Het allergrootste is d’opperste eere waerdigh.
Ging dit in zwangk by zulck een tempelsmet;
Wat offereer wil mijn Altaerbancket
(15) Mijn Zonne der rechtvaerdigheit dan voegen?
Wat glori zal ’t waerachtigh Licht vernoegen?
Geen staetsi is genoegh voor zoo een zaeck.
Wie leert my, hoe ick ’t Heilighdom genaeck’?
Die zon, omringt van zes Geheimnismercken,
(20) Wiens glans vergult zoo menigh duizent kercken,
Van outs gesticht, zoo verre al ’t woest gedruis
Des afgronts zwicht voor ’t Kristgezegent Kruis.
Dus sprack ick vast, en zagh den nacht verdwijnen; |
in place of whom the Catholic Christians now worship Christ, the sun of righteousness, in the Most Worthy Sacrament (11-23)
Their intention was good, but the object not:
The almighty is worthy of the highest honour.
If this was the custom with such idolatry,
Then what adoration will be required of my Altar-feast,
(15) To be suitable for my Sun of righteousness?
What glory will satisfy the true Light?
No pomp is enough for such a purpose.
Who will teach me, how I should approach the Holy place?
That Sun, surrounded by six Secret Marks,
(20) The brilliance of which gilds so many thousand churches,
Founded in ancient times, wherever the brutish noise
Of the abyss yields before the Cross blessed by Christ.
As I spoke, I saw the night disappear,
|
De Godtvruchtigheit, een Aertsengel, verschijnt den Dichter(24-36)
Wanneer my quam met zijnen glans beschijnen
(25) Een Jongelingk, die statigh ’t lange kleet
Naslepende in het stof, langs d’aerde sleet,
En ’t wieroockvat den dagh in ’t aenschijn zwaeide;
Terwijl de haen het licht ten bedde uitkraeide.
’k Zagh lieflijckheit en wijze majesteit
(30) In zijn gezicht: en ’t was Godtvruchtigheit,
d’Aertsengel, die genegen my te leeren,
Zich quam zoo laegh, in ’s weerelts damp, verneêren.
’k Ontfingk hem heel eerbiedigh, daer hy stont,
En storte in ’t endt dees rede uit zijnen mont:
(35) Hoe dronck ick die met mijne inwendige ooren,
Bekommert, dat geen druppel gingk verloren! |
Piety, an Archangel, appears to the Poet (24-36)
When a Young Man appeared to me
(25) In splendour, solemnly dragging his long garment
In the dust, wearing it out on the ground;
And swung the censer towards the face of the day,
Whilst the cock crew the light from its bed.
I saw tenderness and wise majesty
(30) In his face: and it was Piety,
The Archangel, who, well-disposed to teaching me,
Came down so low, abasing himself in the world’s vapours.
I received him most reverently, where he stood,
and finally these words poured from his mouth:
(35) How eagerly I imbibed them, with my inner ears,
Concerned lest any drop should be lost.
|
en voert hem in d’Offerspijze onderwezen, (37-41)
Mijn voesterkint, dat op den boezem lagh
Van Godt, het Woort, en in zijn Godtheit zagh,
Ontsloot u klaer de grootheit en de waerde
(40) Van ’t Kerckbancket, waer op de hemel d’aerde
Genadigh noodt. Wat toestel nu den gast, |
and leads him, tutored in the Sacrificial Food, (37-41)
My foster-child, who lay on the breast of God,
the Word, and peered into his Divinity,
has unlocked for you clearly the greatness and worthiness
(40) of the Church Feast, to which heaven graciously
invites earth; what preparation the guest now needs,
|
over, in d’Offereere, en het geen hier aen vast is (42-48)
Genoot op ’t feest ten heilbanckette, past;
Hoe Godts Geheim met recht wort aengebeden,
Gedient met pracht; wat glans van wonderheden
(45) ’t Hooftheilighdom verheerlijckt en verciert;
Hoe heilzaem ’t wort gespaert, gebruickt, geviert,
Uit Godtsdrift, door geen’ lasterbeer te stuiten;
Dit zal mijn mont voor uw gehoor ontsluiten; |
over into the Adoration of the Sacrament, and that which is related to it (42-48)
When he is invited to the feast of Holy Communion;
How God’s Sacrament is to be worshipped correctly,
And served with splendour; what brilliant miracles
(45) Glorify and decorate the Chief Sacrament;
In what holy manner it is to be kept, used, celebrated,
out of love for God, so as not to stumble on any wall of lies:
This is what my mouth shall reveal to your ears.
|
d’Aertsengel begint van de voorbereidinge, tot het nuttigen van dit Heelheilige vereischt:(49-74)
Athenen dreef met reden, niet onwis,
(50) Dat d’oirzaeck werckt naer dees gesteltenis
En aert der stof, die zy gemoet in ’t wercken.
Dit blijckt door proef en dagelijcksche mercken.
Een zelve zon, zich nimmer ongelijck,
Smilt sneeuw en was, verhardt de klay en ’t slijck:
(55) Waer hof en poel den zonnestrael gevoelen;
Daer rieckt de hof; daer stincken alle poelen.
Den gast bekomt genoten droogh of nat,
Naer ’t ongestelde of welgestelde vat
Der maegh, waer uit de leveraders trecken
(60) Haer zogh, dat heil of kortsen zal verwecken.
Aldus gedijt het allerheilzaemst dy
Tot moortvergift, of heilzame artzeny.
Wat baet het dat een Godtheit u bejegen’?
Aen ’t recht gebruick of misbruick hangt de zegen
(65) Of vloeck. Wie in dees zuivre Godtsbron kijckt,
Bejegent staêgh den schijn, die hem gelijckt.
Joannes kome, of Judas koom’ haer nader;
Zy onderscheit de liefde en Godtsverrader:
Zy oordeelt flux, wie God bemint, of haet,
(70) En licht de grijns der ziel, die mommen gaet.
Geen toetsteen melt zoo zeker en rechtvaerdigh
’t Oprechte en valsch, het waerdigh en onwaerdigh,
Als ’t eeuwigh Woort, in ’t rechte en valsch genot.
Wie Godt onteert, verliest zijn eer by Godt. |
The Archangel begins the preparations, required to partake of the Holy Host: (49-74)
Athens taught, with reason, not without certainty,
(50) that the cause works according to the form and
Nature of the thing on which it works.
We see this from experience and daily phenomena.
One and the same sun, never differing from itself,
Melts snow and wax, makes clay and mud hard:
(55) Where garden and stagnant pool feel the sun’s rays,
Then the garden smells fragrant, whilst all the pools stink.
What is consumed, dry or wet, affects the guest,
According to whether the receptacle of the stomach,
From which the hepatic veins gain their juices,
(60) That beget health or sickness, is well or not.
So, the most curative thing can be to you
Like lethal poison, or salvific medicine.
What is the use of a Divinity coming to meet you?
On right use or abuse depend blessing
(65) Or curse. Whoever looks into this pure source of Divinity,
Will always meet the reflection of himself.
Let John approach it, or Judas;
It discerns love and God’s betrayer;
It judges at once, who loves God or hates him,
(70) And lights up the mask of the soul that disguises itself.
No touchstone tells as surely and justly
What is right and what is false, worthy and unworthy,
As the eternal Word, concerning right and false partaking.
Whoever dishonours God is dishonoured by God. |
Deze voorbereidinge wort ons door het Manne geleert, (75-90)
(75) Het Man, een beelt van ’t Manne, lest genoten,
Lagh in het vat, van louter gout gegoten.
Des morgens, eer het Manne in ’t leger viel,
Wert velt en lucht gevaeght, als met een ziel
En adem, van Godts Geesten uitgeblazen;
(80) Om zonder smet het heir te komen azen,
Met hemelsch aes: hoe zal een Kristen dan
Dit lichaem zelf, verbeelt door Arons Man,
Met minder zorge en zuiverheit genaecken:
Dit lichaem, van geene Engelen te raecken,
(85) Dan sidderende, eerbiedigh en beducht.
Zal Godes Geest niet door een hemellucht
Des harten beemt van alle smetten klaren.
De leli, net en kiesch op heure blaren,
Verdient het eelst te drincken, dat ’er stort
(90) Van boven, eer de zon haer’ steel verdort. |
This preparation is taught us by the Manna, (75-90)
(75) The Manna, an image of the Manna enjoyed most recently,
Lay in the vessel, cast in pure gold.
Each morning, before the Manna fell on the multitude,
Ground and air were purified, as if with the breath of a soul,
Exhaled by God’s Spirits,
(80) To feed the crowd purely,
With heavenly food: how will the Christian then
Approach this Body itself, prefigured by Aaron’s Manna,
With less concern for purity:
This Body, not to be approached by Angels,
(85) Unless they are shaking with reverence and apprehension?
Will God’s Spirit, with a heavenly blast of air, not remove
All stain from the pastures of the heart?
The lily, neat and discerning in her leaves,
Deserves to drink the dew that falls
(90) From above, before the sun withers her stalk.
|
oock door de waerdigheit des genots: Zoo bereit zich de Bruit haren Bruidegom ter eere: (91-95)
Is ’t nutten van Godts lijf den Bruigom kussen
Met lip en mont? om zoo den gloet te blussen
En yver, die het hart van ’s Konings Bruit
Te vierigh blaeckt; zy zie te voren uit
(95) Naer zuyveringe en cieraet, die haer passen: |
and by the worthiness of partaking: thus the Bride prepares herself in honour of the Bridegroom: (91-95)
Is sharing in God’s Body kissing the Bridegroom
With lip and mouth? In order to quench the glowing zeal
That burns the heart of the King’s Bride
Most fiercely? Let her look forward
(95) To purification and decoration that become her:
|
Zoo bereit zich Koningin Hester Konink Asueer ter eere: (96-100)
Zy toy’ zich op, en koom’ niet ongewassen,
Op ’t hoogtijt van dien grooten Assueer:
Zy werp’ zich net voor ’s Konings voeten neêr.
Is zy belust ’t gekruiste hart te winnen;
(100) Zy cier’ zich min van buiten, meest van binnen. |
Thus Queen Esther prepares herself in honour of King Ashasuerus: (96-100)
Let her adorn herself and come not unwashed
To the wedding of great Ashasuerus:
Let her throw herself down, adorned, before the King’s feet.
If she is eager to win the crucified Heart,
(100) Let her adorn herself less on the outside, more on the inside.
|
Zoo bereit David de Bruit of Kerck, Messias haren Koningk ter eere (101-110)
Van binnen was des Konings dochter schoon,
Door Davids snaer, by des gezalfden troon,
Ter rechte hant, te prijck gestelt, in ’t midden
Der joffren, en bereit hem aen te bidden:
(105) Haer schoone ziel, van ’t alziende oogh beschouwt,
Beschaemde rijck borduursel, parle en gout:
’t Vergeten van haer’ stam en vaders hoven,
Ging ’s lichaems pracht en rijckdom wijt te boven,
En blaeckte ’t hart des Bruigoms, onverzaet
(110) Staroogende op dat binnenste cieraet. |
Thus David prepares the Bride or Church, in honour of the Messiah, her King (101-110)
Inside, the King’s daughter was beautiful,
Adorned in splendour, by David’s harp,
Next to the anointed throne, at his right hand,
Amongst the virgins, and ready to worship him.
(105) Her beautiful soul, observed by the all-seeing eye,
Put rich embroidery, pearls and gold to shame.
The forgetting of her people and her father’s courts,
Went far beyond the body’s splendour and riches,
And the Bridegroom’s heart was inflamed, staring
(110) Unquenched at that innermost beauty.
|
Paeschlam, offferhanden en toonbrooden eischten voorbereiding. (111-121)
Die ’t Paeschlam zoude eerbiedighlijck genaken,
Moght in een weeck geensins het zuurdeech raken.
Het lichaem, dat besmet was, of melaetsch,
Vont, aen den disch des Paeschlams, nergens plaets.
(115) De kopre zee, van runderen gedragen,
Most Aron zelf en al zijn zonen vagen,
Eer zy ’t altaer genaeckten, op hun beurt.
De toondisch hielt zijn zuiverheit besmeurt
Van ’s Priesters mont, die ongespeent van vrouwen
(120) En wijn, zich durfde in ’t heilighdom betrouwen;
Of raken ’t broot met ongewasschen hant. |
Paschal lamb, sacrifices and shewbread required preparation. (111-121)
Whoever would approach the Paschal lamb with reverence
Could not touch any leavened bread for a week.
The body, that was unclean, or leprous,
Never found a place at the table of the Paschal lamb.
(115) Aaron himself and all his sons had to purify themselves
In the copper sea, carried by oxen,
Before they could approach the altar one by one.
The table of the shewbread considered its purity to be sullied
By the mouth of the Priest, who had not abstained from women
(120) Or wine, and who then dared to enter the holy of holies,
Or touch the bread with unwashed hands.
|
De Wet paste by de Bontkist. Het waerachtige wezen des lichaems eischt dan wat meer dan de schaduwen. (122-142)
De Bontkist huwde en bont, als met een’ bant,
De steene Wet en ’t vat vol Manne t’zamen,
Zoo d’ouders zich, in schemering, dus schamen
(125) Te handelen onzuiver al het geen
Het hoogh bevel afscheide van ’t gemeen
Gebruick, en paste alleen op een byzonder;
Zoo Moses Wet van steen by ’t broot van wonder,
Alleen een beelt van ’t vleeschgeworden broot,
(130) Te wonder voeght; wat zuivringe is te groot,
By helder dagh, voor ’t Kristensche geweten,
Eer ’t Kristus vint ten Paeschdisch aengezeten?
Daer Godt altaer, en JESUS Paeschlam streckt;
Daer Godt den disch met hemelsch voetsel deckt;
(135) Daer ’t Manne, vol van Godtheit en genade
En zegen, schuilt, gelijck in ’s toevals lade.
Al ’t sprengkelen met water en met bloet;
Al ’t zuiveren der Wet, in bron en vloet;
d’Afzondering, d’inwyding, ’t voorbereiden,
(140) Was ’t voorspel, dat u langkzaem zocht te leiden
Ten Offerdisch, in ’t reinste pauweljoen,
Daer ’t onrein hart besmet dien loutren zoen. |
The Law applied to the Ark of the Covenant. The true substance of the body demands something more than the shadows. (122-142)
The Ark of the Covenant married and bound together, as with a band,
The stone Law and the vessel full of Manna.
As the Patriarchs feel ashamed, in the shadows,
(125) To handle in an unclean manner all that the command
From on high kept apart from common
Use, and was intended for special purposes;
So Moses’ Law of stone and the miraculous bread,
Only an image of the bread which became flesh,
(130) Belong to one another; what purification is too great,
In bright daylight, for the Christian conscience,
Before it, seated at the communion table, finds Christ?
Where God provides an altar and Jesus is the Paschal lamb;
Where God covers the table with heavenly food;
(135) Where the Manna, full of God and grace
And blessing, lurks, as in the drawer of accident.
All the sprinkling with water and with blood;
All the purification of the Law, in spring and river;
The separation, the consecration, the preparation,
(140) Were the prelude that sought to lead you slowly
To the Sacrificial Table, in the purest pavilion,
Since the impure heart taints pure reconciliation.
|
Dat leert ons Kristus in het voetwasschen (143-148)
En Kristus zelf, afspoelende de vlecken
Der jongeren, voor ’t nieuw geheim, in ’t becken,
(145) En droogende, zoo dienstbaer en gereet,
Hun voeten, vuil van stof en klam van zweet;
Betoont, hoe klaer zijn hant de ziel moet wisschen,
Eer zy ontfang’ zijn dischgeheimenissen. |
Christ teaches us this with the foot-washing (143-148)
And Christ himself, by washing away the stains
Of his disciples, for the new mystery, in the basin,
(145) And, so ready to serve, by drying
Their feet, full of dirt and clammy with sweat,
Shows, how purely his hand must wipe the soul,
Before she can receive his table-mysteries.
|
en Sint Pauwels de Korinters in zijnen brief (149-154)
Sint Pauwels zet Korinthen op de proef,
(150) Eer ’t volck, ten disch, door misbruick Godt bedroef’,
Ja lade, in steê van onuitspreeckbaer voordeel,
Zich op den hals dat zwaer rechtvaerdigh oordeel,
En plaegh op plaegh; terwijl de gulzigheit
Dat dierbaer vleesch van broot niet onderscheit. |
and St. Paul teaches the Corinthians in his letter (149-154)
St. Paul exhorts Corinth to examine itself,
(150) Before its people, at the table, can sadden God with abuse,
Indeed load, instead of inexpressible gain,
That heavy righteous judgment on its own neck,
And plague upon plague; since their greed
Does not distinguish between that precious flesh and bread.
|
Het Geloof trede dan vooruit (155-170)
(155) Om dan te gaen naer Godt, langs outertrappen,
Zoo laet Geloof gerust voorhene stappen,
Niet steunende op al ’t geen Vernuft u zeit,
Maer op den staf van ’s Woorts almogentheit;
Breetweidender, in wercken aen te grijpen,
(160) Dan ’t beckeneel, dat eng is, kan benijpen.
Het vast Geloof dringt diamantsteen door:
De Reden staet verbaest, en zwicht er voor.
’t Geloof versuft voor verf noch schijn noch teicken:
Uw Reden kan dien hemel niet bereicken:
(165) Zy schiet te kort naer die bestarrende as,
En hoeft een leêr, als Jakobs ladder was:
Zoo kanze zich met hemellieden mengelen,
En worstlen, om dien palmtack, tegens Engelen,
Te Bethel; daer de Godt van Abram woont
(170) En rust, en zich, als in den droom, vertoont. |
Let Faith then go ahead (155-170)
(155) In order then to approach God, along the altar steps,
Let Faith calmly go in front,
Resting not on all that Reason tells you,
But on the rod of the Word’s omnipotence;
More far-reaching in performing works,
(160) Than the brain, that is limited, can comprehend.
Firm Faith can penetrate diamonds:
Reason is totally overcome, and yields before it.
Faith does not faint before colour, appearance or sign:
Your Reason cannot reach that heaven:
(165) It falls far short of the starry axis,
And needs a confessional ladder, like that of Jacob;
In order to mix with heavenly beings,
And wrestle, around that palm tree, with Angels,
At Bethel; where the God of Abraham lives
(170) And remains, and manifests himself, as in a dream.
|
de Boete volge (171-182)
Dan volge stracks het loutren van ’t gewisse,
Door ’t gloeiend vier der Schultbelijdenisse,
En Boete, die zich in haer tranen wascht,
Het lichaem toomt, terwijlze bidt en vast,
(175) Door temlust, en besnoeit de dertelheden
Van ’t weeligh vleesch, weerbarstigh tegens reden.
’t Gewisse, dat aendachtigh ziet om hoogh,
Gedooght geen vleck, ja min dan ’t kreeftenoogh,
In ’s menschen oogh; daer ’t bezigh is met zoecken,
(180) En rolt ’er uit, wanneer het alle hoecken
Hebb’ rein gevaeght. Noit stemden vuil en rein:
D’onreinigheit heeft niets met Godt gemein. |
let Penance follow (171-182)
Now let the cleansing of the conscience follow at once,
Through the glowing fire of Confession,
And Penance, that washes itself in its tears,
And bridles the body, whilst it prays and fasts,
(175) With continence, and curtails the frolics
Of opulent flesh, unreasonably stubborn.
The Conscience, that attentively looks upwards,
Tolerates no stain, less even than the crabs-eye does
In the eye of man; where it busily searches
(180) And rolls out, when it has thoroughly cleaned
All corners. Dirt and cleanliness never agreed:
Impurity has nothing in common with God.
|
met Ootmoedigheit(183-194)
Ootmoedigheit, bekennende haer snootheit,
En onverdienste, en d’onbepaelde grootheit
(185) Des grooten Godts, kruipt schaemroot ten altaer.
Men kent heur strax aen ’t nederigh gebaer,
En kloppen voor haer’ boezem, zoo boetvaerdigh.
Zy zucht en steent: o Heer, ick ben niet waerdigh
Uw aengezicht t’ontmoeten, en ick schroom
(190) En schrick uw kleet te raken by den zoom,
Om uw gena van achter t’achterhalen:
Die zielendauw bevochtight lage dalen,
Gezoncken vry wat lager dan mijn ziel:
’t Was onverdient wat druppel op haer viel. |
with Humility (183-194)
Humility, confessing her depravity,
And unworthiness, and the limitless greatness
(185) Of God, who is great, creeps red with embarrassment to the altar.
We know her straightaway by her humble manner,
And beating of her breast, so penitent.
She sighs and groans: o Lord, I am not worthy
To see your face, and I shrink
(190) And am scared to touch the hem of your cloak,
To gain your grace unnoticed:
This soul-dew dampens deep dales,
Sunk much lower than my soul:
The drops that fell on her were undeserved.
|
en Liefde, de ziel des Geloofs:(195-212)
(195) De Liefde sluit het viertal, voor den drempel.
Hoe brant haer hart! hoe haecktze naer den tempel!
Daer Godt zijn liefde, op ’t allerhooghst, bewijst;
Als hy de ziel met zijnen Zone spijst;
Het Lam, door ’t vier der liefde, aen ’t kruis gebraden.
(200) Nu kanze haer begeerte niet verzaden.
En roept: o Godt, dat my geen schepsel schey’
Van uwe liefde; of ’t zichtbre my verley’
Van ’t noit geziene in glorie eens t’aenschouwen;
Daer ghy uw gunst volkomen zult ontvouwen,
(205) Voor d’oogen van uw uitverkoren volck;
Het welck ghy hier slechts aenspreeckt, door de wolck
Van Rondigheit en lelizuivre blanckheit;
Naerdien uw glans te sterck is, voor de kranckheit
Van ’t sterflijck oogh. Wat menschelijck gezicht,
(210) Wat oogh kost oit verdragen ’t godlijck licht!
Ootmoedigheit, Geloof, Belijdenisse
En Liefde u dus geleidende ten dissche, |
and Love, the soul of Faith: (195-212)
(195) Love is the last of the four, standing before the threshold.
How her heart burns! How she longs for the temple,
Where God shows his love in the most sublime way,
Where he feeds the soul with his Son;
The Lamb, roasted on the cross, by the fire of love!
(200) Now she cannot sate her desire,
And calls out, ’o God, let no creature separate
Me from your love, or the visible lead me away
From once looking in glory upon what was never seen;
Where you will completely unfold your favour
(205) Before the eyes of your chosen people;
Which you only address here through this cloud
Of Roundness and whiteness as pure as a lily;
Since your brilliance is too strong, for the sickness
Of the mortal eye. What mortal power of sight,
(210) What eye could ever bear the divine light!
As Humility, Faith, Confession
And Love lead you thus to the table,
|
dan de Godtheit en het Hooghwaerdighste aengebeden: (213-222)
Zoo worp u neêr, en bidt de Godtheit aen,
Die, onder vleesch en toeval van het graen,
(215) Zich houdt bedeckt, als onder dubble kleeden.
d’Altaerspijs wort, voor ’t eten, aengebeden.
Wie ’t Offer eert en aenbidt, eert gewis
Den Heilant zelf, die hier verborgen is,
Ja Vader, Zoon en Geest, een Godtheit t’zamen;
(220) Een eenigh Godt, betekent door drie namen.
Wel zaligh, die dees Godtheit eere biedt,
En meer betrouwt, dan ’t oogh bereickt en ziet. |
then God and the Most Worthy one are worshipped: (213-222)
Throw yourself down, and worship God,
Who, in flesh and the accidents of wheat,
(215) Remains covered, as if under two disguises.
The Altar-food is worshipped, before it is eaten.
Whoever honours the Sacrifice and worships it,
In fact honours the Saviour himself, who is hidden here.
Indeed, Father, Son and Holy Ghost, one triune God:
(220) One indivisible God, called by three names.
Blessed is he who honours this God,
And has more faith than the eye can see.
|
gelijck goddelijcke Droom, Voorbeelt, Profecy en het aeloude Gebruick leeren (223-230)
’k Zal evenwel, om ’t zwack gezicht te stercken,
Als met een’ bril, door Droom en Voorbeelt wercken,
(225) En Profecy en overout Gebruick.
’t Is billijck, dat de nacht der doling duick’
Voor zulck een’ dagh, die eeuwen aen quam breken,
En knielde voor ’t Altaergeheimnisteken,
Voor d’Offerspijze en Maeghdelijcke vrucht,
(230) Gelijck een dauw, gevallen uit de lucht. |
as divine Dream, Image, Prophecy and age-old Tradition teach (223-230)
I shall also use Dream and Image,
As well as Prophecy and age-old Tradition,
(225) To strengthen weak sight as with glasses.
It is reasonable that the night of error gives way
To such a day, that dawned after centuries,
And it knelt before the Sign of the Mystery of the Altar,
Before the Sacrificial food and Virginal fruit,
(230) Like a dew which has fallen from the sky.
|
eerst Iosefs droom van de korenschoven, vol schooner geheimenissen: (231-372)
’k Zal Josef eerst op Jakobs acker stellen.
Men hoor wat hy zijn’ broedren durf vertellen:
Wat of mijn droom, mijn nachtgezicht, my spelt?
Ick bondt met u vast schoven op het velt.
(235) Mijn schoof begost te rijzen voor mijn oogen;
Die zagen, hoe uw schoven nederbogen
Voor mijne schoof, die recht in ’t midden stont.
De blinde nijt der broederen bevont
De kracht des drooms, toen zy met dootsche zielen,
(240) In Faroos hof, dien Vorst te voete vielen;
Aenbaden voor een’ zienelijcken Godt,
En Godtheit, dien zy hoonden met veel spot;
In eenen put te Dothan nederlieten;
Verkochten aen Arabers, en verstieten
(245) Hun aller bloet, der broedren guighelspel,
Voor eigen slaef, ten dienst van Ismaël.
Wat broeder droomde, in ’t laeghst van ’s kints verneeren,
Dat dit noch eens Egypten zou regeeren,
En spijzen zelf, in bittren hongersnoot,
(250) Zijn haters zelfs, uit zijnen korenschoot.
Nu sprongk het slot der oude droomen open:
Nu bleeck al ’t geen eerst dwaesheid scheen te hopen:
Nu zagh men flux die starren, zon en maen
Om Josefs troon, als om een Godtheit, staen,
(255) En doover glans voor klaerder stralen strijcken,
En ’t glinstrend hooft van heele koningkrijcken:
De mensch bepael’, wat beuren kan of niet;
Wat Godt begeert en toestemt, dat geschiet.
Om nu het licht te scheppen uit de schimmen,
(260) En dagh uit nacht; zoo laet ons hooger klimmen
Naer JESUS zelf, in Josef uitgebeelt;
Gelijck de zon in eenen spiegel speelt.
Messias gingk zijn voorbeelts eige gangen:
Hy wert gehaet, verkocht, gesleurt, gevangen
(265) En onderdruckt: maer berstende uit het graf,
En stijgende by Godt; verworf den staf,
Die wetten stelt den hemel, helle en aerde:
Nu reickt hy uit den voorraet, dien Godt spaerde,
Van eeuwigheit, voor ’t menschelijck geslacht:
(270) Die flus geboeit, gevloeckt zat, en veracht,
Wort aengebeên van Heidenen en Joden,
En Cherubijn en Serafijn, zijn boden:
En wonder is ’t; wie kost dit flus verstaen?
Men bidt een’ Godt, in schijn van koren aen:
(275) Men eert dees garf, die zielen kan verzaden:
Een droom wort waer: men durf niet langer raden.
’t Gezaeide graen lijt onder d’aerde last,
En boven d’aerde, en worstelt, daer het wast,
Met regen, zon en vorst en schrale vlagen:
(280) ’t Wort dickwils van een hagelbuy geslagen;
Terwijl het bloeit, of in zijn airen schiet
En zwelt: het lijt van mist en lucht verdriet:
En schoon de zein het maeide op ’t velt ter neder,
Noch worstelt het met wisseling van weder
(285) En winden, eer het op den dorschvloer raeckt:
Daer gaet het op een beucken, dat het kraeckt:
De vlegel spaert dan halm, noch kaf, noch koren:
De korenair wort tot verdriet geboren.
Vier tijden gaen in arbeit van dees vrucht:
(290) De herfst ontfanght het zaet; de winterlucht
De teere spruit; de lent de groene stelen:
De zomerzon begint den halm te gelen,
En kroont de vrucht, die ’t leven onderhout,
Om ’t blonde hooft, met eene kroon van gout,
(295) Met strael op strael; noch moetze in ’t einde lijden,
Dat ’s maeiers vuist haer koom’ met zeissens snijden;
Dat d’ackerman haer binde en slepe en torss’;
De vlegel haer op ’s huismans dorschvloer dorsch’;
De wan haer wann’; de molensteen haer breke;
(300) De voet haer knede, en ’s ovens gloet haer steke
Op ’t hooft, en sluit’ de kruim in eene korst.
Zoo decktze op ’t lest de tafel van den Vorst,
En spijst en voedt de Koningklijcke monden:
Zy stont op ’t velt; nu wortze op ’t hof gevonden:
(305) Flus deckte haer de schuur en grove zack;
Nu deckt haer ’t hofgewelf en gouden dack.
O edele air! laet treffen, wat kan treffen;
Ghy neight uw hooft, om ’t hooft om hoogh te heffen:
Laet hagelen, laet maeien, dorschen, slaen;
(310) Ghy valt, om eens op ’s Konings disch te staen:
’t Vernederen schijnt vruchteloos en deerlijck;
Doch geeft in ’t eindt meer luisters aen het heerlijck.
d’Onnozelheit begost in Edens lucht
Zoo ’t nieuwe zaet te worpen van Godts vrucht,
(315) Door ’t krachtigh ooft aen ’t eerste paer gegeven,
Tot steunsel van geen eindtbereikend leven:
Natuur holp voort haer groeizaemheit op wegh,
In d’offergaef van Vorst Melchisedech;
De pen der Wet haer eigenschap afbeelde,
(320) En trock haer op, tot aen het peil van weelde:
Zoo dra ’t saizoen der puickgenade quam,
En eene Maeght der zonnen zon vernam;
Ontfing de vrucht, van langer hant gezwollen,
Haer rijpheit, pit en voedtzaemheit, ten vollen;
(325) En neigende het hooft ter aerde, ontzagh
Noch stael, noch strick, noch vlegelslagh op slagh
Van haters en geharnaste soldaten,
Maer stont den wil des Scheppers gansch gelaten;
Die haer, door smaet en ramp en smart en noot,
(330) Bereide tot een levende outerbroot.
Zoo groot een eer bestraelt de stralende airen,
Wanneerze op ’t vlack der zegenrijcke altaren,
Door wil en kracht van ’t aldoordringend Woort,
Veranderen [wie tsiddert niet die ’t hoort?]
(335) In Kristus lijf; waer voor gekroonde zielen
Van Keizeren in stof eerbiedigh knielen;
Waer voor de wolck, vol Engelen, bevreest
Te rugge drijft; en over ’t welck de Geest
Der Duive hangt met schitterende wiecken,
(340) Die uitgespreit naer Paradijsdauw riecken,
En stercken ’t hart des flaeuwen in ’t geloof:
Dan breeckt de glans der Godtheit door de schoof,
En troost de deught, en overtuight de boozen.
Geen Konstantijns, geen purpre Theodosen
(345) Ontzien zich hier rijxappel staf en kroon
En zwaert en schat dien hoogen outertroon
Te heiligen: o aller wondren wonder!
Zy zien de garf, en JESUS schuilt ’er onder;
Emmanuël; wiens overstreepte borst
(350) Met roeden wiert gegeesselt en gedorscht:
De met de vuist, des nachts, geslage kaken:
Dat aenschijn, om wiens schoonheit hemels blaken
En flickeren: dat hooft, gestelt ten toon,
Omvlochten met een scherpe doornekroon:
(355) Dat bloedigh lijf, geprickt, gekneet, gemalen:
Die borst, geweeckt in hartewaterstralen,
En bronnen, root van onwaerdeerbaar bloet:
Dat vleesch, ons broot, geroost voor zulck een’ gloet
Van liefde, uit liefde, om ’t hongrigh hart te spijzen.
(360) Wie zou dien Godt geen godlijcke eer bewijzen!
Godt zelf ontbeert zijn’ wellust, en zijn wensch;
Verliest zich zelf, ten beste van den mensch;
Wort vleesch, wort niet, en, als het graen, begraven;
Verrijst, tot vrucht der ziele, in d’offergaven:
(365) Verrijst, als uit Arimatyes graf,
Op ’t outerplat, en leit al ’t sterflijck af.
De vyanden, die zulck een droom belachen,
Genaken nu, om zielbancket te prachen,
En sidderende, uit dootschrick, zonder toom,
(370) Aenbidden zelf dien uitgelachen droom.
En roepen luit: wy geven ons gevangen.
’t Vernuft en Godt gaen ongelijcke gangen. |
first Joseph’s dream of the sheaves of wheat, full of beautiful mysteries: (231-372)
I shall first present Joseph in Jacob’s field.
Listen to what he dares to tell his brothers:
What does my dream, my night vision, tell me?
I was busy binding sheaves with you in the field.
(235) My sheaf began to rise before my eyes,
And they saw, how your sheaves bowed down
Before my sheaf, that stood right in the middle.
The blind envy of the brothers experienced
The meaning of the dream, when they, with frightened
(240) Souls, in Pharoah’s court, fell at that King’s feet,
And paid homage to a visible God
And Divinity, whom they had mocked with much scorn,
Lowered into a well in Dothan,
Sold to Arabs; and they cast off
(245) Their own blood, the play thing of the brothers,
As their own slave, into the service of Ishmael.
Which of the brothers dreamt, in the depths of the child’s
Humiliation, that he would one day rule Egypt,
And would himself feed those who despised him
(250) In bitter famine, from the store of wheat.
Now the lock of the old dreams sprung open,
Now all that first appeared to be error was, in fact, to hoped for.
Now they saw at once the stars, sun and moon stand
Round Joseph’s throne, as around a god,
(255) And a dull lustre bow to brighter rays,
And the glistening head of whole kingdoms:
Man may propose what can or cannot happen:
What God desires and consents to, does happen.
Now in order to create light from shadow,
(260) And day from night, let us climb higher,
To Jesus himself, prefigured in Joseph,
As the sun dances in a mirror.
The Messiah went the same way as his shadow:
He was hated, sold, dragged, imprisoned
(265) And oppressed: but bursting out of the grave
And ascending to God, he acquired the rod
That makes laws for heaven, hell and earth.
Now he hands out the provisions that God saved up,
From eternity, for the human race.
(270) He, who only recently sat chained, cursed and scorned,
Is now worshipped by Gentiles and Jews,
And Cherubim and Seraphim, his messengers:
And it is a miracle: ’Who could understand this just now?’
People worship a God in the form of bread:
(275) They honour this sheaf which can sate souls:
A dream comes true: No more need to guess:
The seed that was sown suffers a burden under the earth,
And above the earth, and struggles where it grows,
With rain, sun and frost and bitters squalls:
(280) It is often battered by hailstorms,
Whilst it blossoms, or shoots up and swells
In its ears: it suffers distress from mist and air;
And although the scythe mowed it down in the field,
It still wrestles with the change of weather
(285) And winds, before it reaches the threshing floor.
There it is beaten and bruised until it cracks open.
The flail spares neither stalk, nor chaff, nor wheat!
The ear of wheat is born to be sad.
Four seasons go into labour to bear this fruit:
(290) Autumn receives the seed, the winter air receives
The tender bud, spring the green shoots,
The summer sun begins to yellow the stalk,
And crowns the fruit that sustains life,
Around the blond head, with a crown of gold,
(295) With ray upon ray; she must still accept in the end,
That the reaper’s fist will come to cut her with scythes,
That the farmer will bind and drag and haul her,
And the flail will thresh her on the farmer’s threshing floor;
That the sieve will sift her, the millstone break her,
(300) That the foot will crush her and the glow of the oven will stab
Her head and enclose the crumb in a crust.
And then she finally adorns the table of the prince
And feeds and nourishes the regal mouths.
She stood in the field and now she is found at court.
(305) Just now the barn and coarse sack covered her.
Now the courtly vault and golden roof cover her.
O noble ear of wheat. Whatever blows come, let them come.
You bow your head, to raise your head on high!
Let it hail, let them reap, thresh, beat:
(310) You fall, just to stand on the king’s table!
Humiliation seems fruitless and pitiful,
Yet in the end it gives more lustre to your glorification.
Likewise, innocence began in Eden& |