n gesproten,
Waer van hy listiglyk den maegdom hadt genoten.
Wy traden uit het schip met blyschap op de kust,
En hebben afgemat twee dagen daer gerust.
(165) De derde, als ik myn swaert hadt op de sy gehangen,
Myn spies hadt in de hant, om kondschap selfs t’ontfangen
[p. 142]
Ging ik de velden in, en mits de gront was plat,
Klom ik een heuvel op, van waer ik uitsicht hadt.
Toen sag ik uit een bosch van verre rook op trekken,
(170) En voelde in myn gemoedt nieuwsgierigheit verwekken,
Om daer na toe te gaen; mits ik daer uit besloot,
Dat dese Lantstrcek niet van menschen was ontbloot.
Maer ik bedacht my weêr, en vondt in ’t wederkomen,
Een hart dat dorstig was, en socht na versche stroomen.
(175) Terwyl het voor my liep, heb ik het soo gewondt,
Door myn schicht achterhaelt, dat het viel op den gront.
Ik trok de spies daer uit, en breide met myn handen,
Op dat ik ’t om myn hals kon dragen, teene banden.
En bracht het aldus scheep, daer ’t neder wiert geleit,
(180) En tot ons avontmael door onsen kok bereidt.
Het scheen als of een God ons die hulp hadt gesonden,
Nadien wy hongerig en in gebrek ons vonden.
Maer als door goede çier den honger was vergaen,
Sprak ik op dese wys myn metgesellen aen.
(185) Wy kennen in dit lant de menschen noch de wegen,
Niet wetende of het Oost- of Westwaerts is gelegen.
Alleen heb ik gesien, dat het een Eilant is,
En dat het is bedekt met bosch en wildernis.
Op dat wy dan daer van den toestant mogen leeren,
(190) En dat een klein getal ons niet sou konnen deren,
Soo moet van ons de helft intrekken ’t eene pat,
En.sien of het een vlek kan vinden of een stat.
Ik sal het overal als hooftman selfs geleiden.
Eurylochus moet sich met d’andre helft bereiden,
(195) Om elders heên te gaen. Hen heugde noch het leet,
Het geen Antiphates en de Cyclôp hen deedt.
Des wierden sy bedroeft, en vingen aen te schreijen,
Om dat ik van malkaer de makkers wouw doen scheijen.
Sy hebben sich omhelst met sulke tederheit,
(200) Of hen een ongeluk aenstaende was voorseit.
Soo dat ik ieder rot het lot heb laten trekken,
Welk dat van beide sou het Eilant gaen ontdekken.
[p. 143]
’t Viel op Eurylochus. Soo dat hy d’eerste kans
Moest wagen aen het hooft van twee en twintig mans.
(205) In ’t binnenst van een dal is Circes Hof gelegen,
Dat ons gesonde Volk heeft in ’t gesicht gekregen:
Van hartgehouwen steen is ’t heerelyk gebouwt,
Omringt van alle kant met schaduw van een wout.
Aen d’ingang lagen sy met schrik dat wolven stonden,
(210) En leeuwen, doch die sy niet hebben wreet bevonden.
Mits sy ’t bedeesde Volk niet vlogen woedent aen,
Maer hebben die gestreelt, en vriendschap aengedaen.
Mits de Godin hun aert door kruiden wist te dwingen.
Men hooide by de poort bekoorlyk Circe singen,
(215) Terwyl sy besich was te maken een tapyt,
Van d’alderfynste zy, onslytbaer voor den tyt:
Een werk dat een Godin alleen maer toe kan stellen.
De brave Polites sei tot syn metgesellen,
Ik hoor een vrouwe stem, laet ons daer binnen gaen:
(220) De Nymph, als sy hen sag, is aenstonts opgestaen,
Sy opende de deur en badt hen in te komen,
Eurylochus alleen begon voor list te schroomen,
En is niet ingegaen, door achterdocht belet.
Maer d’andren hebben sich op stoelen neêrgeset,
(225) En gulsich uit een kroes betoovert nat gedronken,
Dat Circe hadt bereidt, en hen hadt ingeschonken.
Het geen soodanig heeft gewerkt op hun verstant,
Dat niemant langer dacht om maets noch Vaderlant.
Niets kon hen aengenaem dan dit verblyf meer schynen:
(230) Soo dat sy door ’t vermaek verandert syn in swynen.
Sy knorden in de plaets van spreken, om hun huit,
Van kleederen ontbloot, daer groeiden borstels uit.
Sy wierden in een stal ten laetsten opgesloten,
En voor hen in een trog syn akels uitgegoten.
(235) Het denken bleef hen by, het geen niet over ging,
Van iets dat was geschiedt voor hun verandering.
Hun leitsman, die dit sag, is daer niet lang gebleven,
Maer heeft sich aenstonts weêr naer ons te rug begeven.
[p. 144]
En na dat hy vermoeit wat adem hadt gehaelt,
(240) Is hem uit het gesicht een tranevloet gedaelt.
Toen heeft hy van syn maets het selsaem wedervaren,
Aen myn verwondert Volk begonnen te verklaren.
Als ik dit hadt gehoort, hing ik op sy myn swaert,
En heb een werrepschicht kloekmoedig aengevaert,
(245) Om te verdedigen myn selven, was ’t van nooden:
En heb, niet afgeschrikt, Eurylochus geboden,
Dat hy my wysen sou den weg die derwaerts leidt.
Maer hy viel my te voet, en heeft tot my geseit:
Ach! edelhartig Vorst, laet varen die gedachten,
(250) En voor die tooveres wilt u voorsichtig wachten.
Sy heeft bekoringen die niemant wederstaet:
Wy sien u nunmer weêr, soo gy daer henen gaet.
Laet my ten minsten hier, ’k heb eens myn maets verloren,
Op dat ik naderhant van u mach tyding hooren.
(255) Sy sal om uwent wil ons makkers niet ontslaen;
Maer u het selfde lot arglistig uit doen staen.
Laet ons dan het gevaer, het is noch tyt, ontvluchten.
Omarmende myn knien, begon hy weêr te suchten,
En bidden andermael, wel seide ik, blyf dan hier,
(260) Weest vroilyk op u schip, en maekt daer goede çier.
Wat vorder my belangt, de noot wil niet gehengen,
Dat ik dit achter laet, dies wil ik het volbrengen:
Het is vergeefs dat gy my die vermaning doet.
Voortgaende na ’t Paleis, is my Mercuer ontmoet.
(265) Gelyk een jongeling in ’t beste van syn leven,
Waer wilt gy Vremdeling u dus na toe begeven?
Heeft hy tot my gesegt, my nemend by de hant,
Gy kent de wegen niet, noch de manier van ’t lant.
Gy gaet u dwaesselyk aen Circes list vertrouwen:
(270) Uw makkers werden daer als varkens opgehouwen.
En staen, met draf gevoedt, hier in een vuile stal,
Wilt gy vermeerderen ’t rampsalige getal?
Indien gy binnen gaet, sult gy het selfde lyden:
’k Heb met u deerenis, en om u te bevryden,
[p. 145]
(275) Ontfang dit tegengift, waerdoor gy weit behoedt,
Onthoudt myn voorschrift maer, hoe gy ’t gebruiken moet.
Als sy den swymelwyn aen u geeft, om te drinken,
Laet aenstonts in den kroes van dese kruiden sinken:
Soo sal de tooverdrank verliesen al syn kracht,
(280) En het wert vruchteloos al wat sy heeft bedacht.
Voorts tot bevordering van haer begonnen saken,
Soo sal sy met haer roe, u trachten aen te raken.
Wanneer sy daer meê slaet, trek dan uw degen uit,
En houdt u of gy wouwt haer steken door de huit.
(285) Als sy die stoutheit merkt, soo sal sy daer voor vlieden,
En sal haer ledekant bekoorlyk aen u bieden.
Soo gy verlossen wilt uw makkers, weigert niet,
Op dat sy, boven dat, van alles u voorsiet.
Maer wilt, den swaren eedt by Styx, haer eerst doen sweren,
(290) Dat sy geen lagen sal u leggen om te deren,
U niet verwyven sal, noch nemen u den moedt,
Als sy de wapenen u nederleggen doet.
Als hy dit hadt gesegt, begon hy ’t kruit te plukken,
Het geen een menschen hant niet uit de gront kan rukken:
(295) Een plant wiens wortel swart seer vast in d’aerde sit,
Die Moly wert genaemt, de bloem daer van is wit.
Dit was het tegengift het geen ik heb gekregen,
En daer op is hy weêr ten Hemel opgestegen.
Ik vorderde myn weg, tot ik by Circe quam,
(300) Daer ik, al wat Mercuer my hadt voorsegt, vernam.
Sy dacht dat sy met my weêr in het werk sou stellen.
Het geen sy hadt gedaen met onse metgesellen.
Maer door het tegengift is alles haer gemist,
Nadien ik onderrecht my wachtte voor haer list.
(305) En als sy voor myn swaert begonnen heeft te vreesen,
Laet ons, heeft sy versocht, weêr goede vrienden wesen.
Gy moet Ulysses syn, Mercuer heeft my voorseit,
Dat die door ’t Nootlot eens sou werden hier geleidt.
Voor myn betoovering kon noit een mensch sich wachten.
(310) Gy moet door.uw verstant besitten grooter krachten.
[p. 146]
Steek in de scheede uw swaert, ik heb geen quaet in ’t sin,
Wy moeten maer alleen gaen koesteren de min,
Laet ons door teederheit daer teekenen van geven;
En met malkanderen in goet vertrouwen leven
(315) Hoe kan ik, seide ik haer, soo lang gy niet herstelt,
Myn makkers, die gy noch als uw gevangens knelt?
Ik kan niet vroilyk syn, tot dat sulks sal geschieden.
Gy sult my te vergeefs uw ledekant aenbieden,
Soo lang ik door een eedt niet sa1 versekert syn,
(320) Dat gy my naderhant niet brengen sult in pyn,
Daer dubbelsinnigheit sal wesen uitgesloten,
Mits lichtgeloovigheit myn makkers heeft verdroten.
Sy weigerde sulks niet, maer heeft een eedt gedaen,
Des ben ik onbeschroomt met haer na bedt gegaen.
(325) Viet Nymphen dienden haer, van bronnen en van stroomen,
Van het omleggend velt, en van de omstaende boomen.
Soo schoon, dat noit een mensch hun aensicht heeft aenschout,
Dat niet straks heeft gewenst, daer meê te syn getrouwt.
d’Een ging met schoon tapyt de stoelen overtrekken,
(330) Een andere begon een silvren disch te dekken,
En sette mandekens daer op seer net vergult.
Een derde heeft met wyn de kruiken opgevult,
En spoelde in sulter nat de gulde en silvre vaten.
De vierde heeft op ’t vuer het water koken laten,
(335) Sy selfs heeft my geleidt in het bereide bat,
En vreef my, tot ik weêr myn kracht gekregen hadt,
Die van my, seer vermoeit door arbeit, was geweken:
Met riekende olyen heeft sy myn lyf bestreken.,
En heeft aen my gebracht een kostetyken rok,
(340) Dien sy met eigen hant aen myne leden trok.
En als ik in haer zael aen tafel was geseten,
Beneffens haer geplaetst, versocht sy my tot eten:
Maer siende, dat ik niet heb hongrig toegetast,
Heeft sy gesegt, gy syt wel smakeloos myn gast.
(345) Wat ik heb voorgedient, gy laet het voor u leggen,
En ik hoor niet een woort tot vroilykheit u seggen.
[p. 147]
Gy sit stil vol gepeins, ik weet niet wat u schort:
Vreest gy noch ergens voor? soo doet gy my te kort.
’t Waer schandelyk voor my, dat gy niet soudt gelooven,
(350) Het geen dat gy my hebt met eeden doen beloven.
Godin, antwoorde ik haer, wat mensch soude in myn plaets
Syn lustig, als hy siet het lyden van syn maets?
De droefheit sal niet eer uit myn gemoedt verdwynen,
Voor dat ik hea herstelt sal voor my sien verschynen.
(355) Als sy dit hadt gehoort, is sy straks opgestaen,
En met haer tooverroe na ’t verkenshok gegaen.
Waer meê sy voor haer heên myn makkers heeft gedreven,
Die knorden tot die stont, en swynen syn gebleven:
Maer als sy daerom heên gegaen was en gekecrt,
(360) En elk van hen met salf had uit een pot gesmeert,
Soo hebben sy daer door de borstels weêr verlorea,
En hun gedaente weêr gekregen als te voren.
Maer jonger van gelaet, en schoonder als voorheên,
Het sy dat sulks soo was, of dat het ons dus scheen.
(365) Sy kenden my terstont, syn om myn hals gevlogen,
En schreiden soo van vreugt, dat Circe wiert bewogen:
En sei, Laërtes Soon, uitmuntent in verstant,
Gaet spoedig in uw schip, en trekt het op het strant,
Sluit op in een spelonk, die daer is by gelegen,
(370) Uw wapens, tuig, en buit, en wat gy hebt verkregen.
En komt dan met uw maets die ginter syn, weêr hier:
Sy sullen altemael ontfangen goede çier.
Ik heb haer last gevolgt, als ik daer was gekomen,
En ’t volk de vryheit heeft van hunne maets vernomen,
(375) Soo schreiden sy van veugt en sprongen, als in ’t groen
De kalveren, die lang hun moeders missen, doen,
Wanneer die naderen. Dus ook myn metgesellen,
Terwyl sy hoorden my myn vremt geval vertellen.
Myn weêrkormst kon soo seer vertroosten hun verstant,
(380) Of sy tot Ithaca reets waren aengelandt.
Tot die tyt waren sy bekommert voor myn leven,
Myn tegenwoordigheit heeft dese vrees verdreven.
[p. 148]
Ik sprak hen moedt in ’t lyf, na dat ik hadt verrecht,
Het geen my de Godin by ’t afscheit hadt gesegt,
(385) En heb belast, dat sy my derwaerts souden volgen.
Ach! seide Eurylochus hoe syt gy soo verbolgen?
Dat gy met ons wilt gaen, daer Circe ons in een stal,
Door toovery herschept in verkens, sluiten sal?
Of leeuwen van uw maets en tamme wolven maken,
(390) Om hen voor haer Paleis, als honden, te doen waken.
Hoe veel heeft de Cyclôp daer van alreets gedoodt!
Hoe veel Antiphates gesteenigt op de vloot!
Hy meende daer door vrees in d’andren te verwekken,
En te doen weigeren, daer heên met my te trekken:
(395) Die daer geen swarigheit noch hadden in gemaekt.
Waer door myn gram gemoedt aen ’t woeden is geraekt;
Ik trok myn degen uit om hem het hooft te klooven,
En in syn laffe bloet die blooheit uit te dooven.
Maer door myn makkers wiert ’t uitvoeren my belet,
(400) Die hebben, tusschen ons toeschietend sich geset:
En baden dat ik hem, om ’t maegschap, wilde sparen,
En laten, seiden sy, het schip door hem bewaren.
Leidt ons waer dat gy wilt, wy sullen met u gaen.
Het geen ik weêr bedaert heb eindelyk gedaen.
(405) Soo ras ik in ’t Paleis quam de Godin begroeten,
Syn de gebleven maets hun makkers gaen ontmoeten:
En hebben die omhelst, gekust, en hen verhaelt,
Hoe hunne elende was, door goet onthael betaelt.
Hoe Circe hen in ’t badt hadt wassen doen en smeren,
(410) Door riekende olyen, en schoon gewaet vereeren:
Naer dat ik hen verliet, hadt aen den disch geleidt,
Daer alle lekkerny voor hen stont op bereidt.
De vreugt van sich te sien, drong tranen uit hunne oogen.
Waer over Circe my heeft wat op sy getogen,
(415) En heeft tot my gesegt, Ulysses moedig helt,
Ik weet al wat u heeft op ’t lant en zee gequelt.
Maer dat is nu voorby, wilt u tot vreugt begeven,
Tot dat gy krachten voelt en moedt in u herleven.
[p. 149]
Die seer vermindert syn door rampen en verdriet:
(420) Ik bidt u dat gy sulks ook aen u maets gebiedt.
Laet die door goede çier hun teere droefheit staken,
En wy gesamentlyk ons herten vroilyk maken.
Door desen wysen raedt syn wy ter neer geset,
En hebben in genucht daer een gantsch jaer verlet.
(425) Naer dat het een gety naer ’t ander was verdwenen,
En dat de Lentezon moi weder quam verleenen,
Begonden weêr myn maets te denken om hun lant:
En hebben, saemgerot, my daerom aengerandt;
Sy seiden, is ’t geen tyt naer Ithaca te keeren?
(430) Of wilt gy voor altoos uw Vaderlant onberen?
Door dit vermaen wiert ik soodanig aengeport,
Dat, soo ras als den dag door d’avont was verkort,
En sich myn Volk vol vaek hadt tot de rust begeven:
En ik met Circe alleen was in de zael gebleven,
(435) My voor haer voeten wierp, en seide haer Godin,
’k Sal uw weldaden noit verliesen uit myn sin:
Maer sal daer overal tot uwen lof van spreken.
Nu tot de laetste gunst kom ik om u te smeken,
Dat ik vertrekken mach. Gy hebt het my belooft.
(440) Myn Volk breekt my gestaeg, door hun verlangen, ’t hooft.
En selver kan ik niet myn Vaderlant vergeten,
Schoon ik voor uw onthael u eeuwig dank moet weten.
Een ingebore drift is daer de rede van,
Hoewel het in vermaek by ’t uw niet halen kan.
(445) ’k Soude onrechtvaerdig syn indien ik wouw beletten,
Uw reis, antwoorde sy, daer henen voort te setten.
Maer eer gy t’ Ithaca uw Hof aenschouwen sult,
Moet noch een tocht door u te voren syn vervult.
Gy moet Tiresias in Plutôs ryk gaen vinden,
(450) Die sal u van uw lot de duisterheit ontwinden.
Al is hy blint, syn geest is echter soo verlicht,
Dat hy niet noodig heeft ’t ligchamelyk gesicht,
In het toekomende kan hy noch echter lesen.
Soo dat hy naer de doodt verstandig noch moet wesen,
[p. 150]
(455) Dies d’overledenen, by hem, maer schimmen syn.
Een voorrecht dat hem heeft gegeven Proserpyn.
Die woorden hebben my het hert soo seer verslagen,
Dat myne beenen my niet langer konden dragen.
Ik viel op ’t ledekant, dat ik heb nat gemaekt,
(460) Met tranen, en ik heb myn leven schier versaekt.
Na dat ik hadt getoont wanhopige misbaren,
En dat ik eindelyk begon wat te bedaren,
Wat mensch, heb ik gesegt, is in de Hel gedaelt,
Die noch aen de Natuer haer recht niet hadt betaelt?
(465) Wat ongesturve loots weet dese kust te vinden?
Wie kent den weg? wat eist de Hellevaert voor winden?
Laërtes Soon, sprak sy, syt des niet ongerust,
Besadigt uw verstant: het Nootlot kent die kust.
Maek weêr uw vaertuig klaer, doet daer de mast op rechten,
(470) Wilt aen de dwarse ree de zeilen laten hegten,
Haelt die tot in den top, laet Boreas begaen,
Die sal u dryven voort aen ’t endt van d’Oceaen.
Daer is een veilig oort by ’t bos der dorre boomen,
Aen Proserpyn gewydt. Als gy dat hebt vernomen,
(475) Gaet dan na het Paleis van Pluto daer omtrent,
Daer Phlegeton in Styx syn brandent water sendt.
En nadert tot de rots alwaer die beide stroomen,
Met ongemeen gedtuis tot schrik te samen komen.
Maek daer een diepe kuil een el in ’t vierkant groot,
(480) Giet daer in driederlei uitstorting aen de doodt.
Van honing en van melk moet d’ecrste uitstorting wesen,
De tweede alleen van wyn, de derde (naer ’t belesen
Der schimmen) van klaer nat uit d’Onderaertsche vloet,
Daer wat gemale meel men onder mengen moet.
(485) Belooft de dooden dan, als gy sult t’ huis geraken,
Dat gy de schoonste queen tot offerhant sult maken.
Van al uw Vee voor hen, en stoken noch van hout,
Een lykmyt, opgehoopt met silver en met gout.
Noch voor Tiresias een swarten ram bysonder,
(490) Die van uw gantsche kud’ het hooft sal syn en ’t wonder;
[p. 151]
Op ’t outer moet door u, het slachtbeest syn geset.
Noch offert, als gy hebt geëindigt uw gebet,
Een swarten ram en schaep, wier hooft gy om moet draeijen,
Na de Erebus, dien gy daer plechtig door sult paeijen.
(495) Maer wendt uw oogen af selfs van den Oceaen;
Veel zielen sullen daer om henen komen staen,
Verhaest u echter niet: laet eerst uw metgesellen,
Van ’t Vee dat is geslacht, aftrekken huit en vellen.
Verbrant het: en roep dan de Helshe Goden aen,
(500) Als Pluto, Proserpyn, en die daer onder staen.
Trek dan uw degen uit, om daer door te beletten,
Dat sich niet met het bloet de schimmen eer besmetten,
Eer van Tiresias gy noch het antwoort weet.
Gy sult eerlang tot u sien komen dien Propheet.
(505) Die door syn onderrecht aen u den weg sal leeren,
Die veilig voor u is, om in uw lant te keeren.
Terwyl dat de Godin die woorden tot my sprak,
Sag ik den morgenstont, die door de wolken brak.
Sy kleede my selfs aen, en quam aen my vereeren,
(510) Een aengenaem geschenk van kostelyke kleeren.
Selfs schikte sy sich op, een floers hing van haer haer,
Van gout en silver was met bloemen haer samaer:
Die door een gordel was haer om het lyf gesloten,
Of sy van Venus selfs dien hadt te leen genoten.
(515) Soo ras ik was gekleet, ging ik door het paleis,
Myn makkers wekken op, tot ons aenstaende reis.
Ontwaekt, heb ik gesegt, ’t is nu geen tyt van droomen,
Het uer van ons vertrek is eindelyk gekomen.
De tedere Godin heeft my sulks toegestaen:
(520) Sy hoorden met vermaek die goede tyding aen.
Schoon sy niet altemael syn in myn schip getreden,
Elpenor een van hen, slecht van hoedanigheden,
Mits hy noch dapperheit noch groote kennis hadt,
Hadt ’s avonts sich vervult met lekker druivenat:
(525) En was op ’t dak van ’t huis door soeten slaep bekropen,
Hy, door ’t geraes gewekt, wouw na beneden loopen.
[p. 152]
Maer heeft de trap gemist, daer hy noch hallef sliep,
En viel van boven doot, mits hy ter sy den liep,
Daer geen beletselen voor ’t nedervallen waren:
(530) Dus is syn ziel voor ons in Plutos ryk gevaren.
Naer dat ik by malkaer myn makkers hadt vergaert,
Soo heb ik ongeveinst myn meining hun verklaert:
Dat ik niet regelrecht naer Ithaca mocht trekken,
Maer eerst den Acheron sou moeten gaen ontdekken.
(535) Om van Tiresias aldaer te vragen raet,
Hoe dat ik verder my bevryden mocht van quaet.
Sy sidderden van schrik, als sy die tyding hoorden,
En kermden of ik hen in ’t sin hadt te vermoorden.
Sy trokken uit hun hooft de hairen door verdriet:
(540) Maer alles was vergeefs, de tranen hielpen niet.
Soo ras ik met myn Volk my heb by ’t schip gevonden,
Quam Circe selver daer, en heeft aen ’t roer gebonden,
Twee schapen swart van vacht, en is van ons gevlucht,
Door haer betoovering verdwenen in de lucht.
(545) Wy sagen haer niet meer. Een mensch heett geen vermogen,
Als sich een God verbergt, dien na te konnen oogen.
Ik raekte scheep, en wiert door ’t kermen niet belet.
Want de nootsaeklykheit is d’alderhoogste wet.
Eurylochus was selfs niet achteruit gebleven,
(550) Maer was syn maets gevolgt, door d’eer daer toegedreven:
Hy vreesde, dat het hem sou strekken tot verwyt,
Dat hy meer het gevaer als andren hadt gemydt.
Einde van bet tiende Boek.
<#odyssea12>
[p. 153]
DE ODYSSEA
VAN
HOMERUS.
____________________________
ELFDE BOEK.
NA dat ons de Godin hadt goeden windt gegeven,
Is ’t vaertuig zeewaerts in van dese kust gedreven:
Van mondkost wel voorsien, ook was daer ingebragt,
Het offervee, dat moest syn in de Hel geslagt.
(5) De voorgenome reis heeft onse maets verdroten;
Sy hadden goede çier in Circes Hof genoten:
Daerom verlieten sy ’t, met teekenen van rouw,
En afkeer voor de plaets, daer ik hen voeren wouw,
Sy deden evenwel hun best om voort te komen,
(10) En rukten met gewelt de riemen door de stroomen.
De winden hielpen hen. Des liep het niet lang aen,
Of wy syn aen het endt geraekt van d’Oceaen.
Wy hebben in een dag die wytens afgevaren,
Door kennis van de loots, en kalmte van de baren:
(15) En als het aerdryk was beschaduwt door den nacht,
Is ’t vaertuig op het drooge in sekerheit gebracht.
Hier wonen in een hoek de Cimmerensche volken,
Daer nimmermeer de Son breekt door de swarte wolken,
De menschen leven daer gestaeg in duisternis,
(20) ’t Sy dat de dag begint, of dat het avondtis;
Wy hebben eindelyk de plaetsen ook gevonden,
Daer wy de teekenen door Circe van verstonden:
[p. 154]
En als het offervee was op het lant geraekt,
So heb ik myn myn swaert de kuil daer op gemaekt,
(25) En alles achtervolgt dat my was voorgeschreven.
De schimmen syn niet lang van daer te rug gebleven,
Van vrouwen en van mans, van maegden jong en out,
Van alderhande slag, gehuwt of ongetrouwt,
Van Grysaerts uitgeteert door menigte van jaren,
(30) Van Helden in de school van Mars voorheên ervaren,
Met wonden in het lyf, gedoodt op ’t bedt van eer,
Noch hebbende in de hant het bloedige geweêr.
Elpenor, die sich hadt onlangs den hals gebroken,
Was d’eerste dien ik sag. Ik heb hem aengesproken.
(35) Hoe komt het, seide ik hem, dat gy die syt te voet,
U rasser als myn schip hebt herwaerts aengespoet?
’k Was veeg, heeft hy gesegt, de wyn die ’k hadt gedronken,
Was d’oorsaek dat ik ben in Plutôs ryk gesonken.
Ulysses ik bidt u dan, om al wat gy bemint,
(40) Om uw Penelopé, Laërtes en uw kint,
Dat, naer uw Hellevaert, gy weêrom my sult denken,
En aen myn dooden romp een eerlyke uitvaert schenken:
Die voor de poort van ’t Hof noch onbegraven legt.
Wilt sorgen dat daer wert een houtmyt opgerecht,
(45) En laet daer op myn lyk en wapenen verbranden,
Soo ras gy wederom in Circes ryk sult landen.
Ik weet dat gy van hier daer noch eens komen sult,
Vertrekt niet, eer myn beê door u sal syn vervult.
Ik vrees, indien dat gy mocht blyven in gebreken,
(50) Dat ik op u den toorn der Goden soude ontsteken.
’t Is beter, dat gy daer een grafsteê voor my bouwt,
En dat gy myn gebeente en asch daer in vertrouwt:
Waer op gy sult myn naem in marmer laten schryven,
Op dat ik naer myn doodt, mach in ’t geheugen blyven,
(55) Van den Nakomeling. Hang ook myn riem daer aen,
Tot teeken van den dienst dien ik u heb gedaen.
’k Hadt derenis met hem, en was soo seer bewogen,
Dat my de tranen syn gesprongen uyt myne oogen,
[p. 155]
Als ik ’t geronnen bloet sag druipen van syn hooft,
(60) Dies ik hem, wat hy my versocht heeft, heb belooft.
Terwyl ik met hem sprak, liet ik myn degen blinken,
En joeg de Schimmen weg, die quamen om te drinken,
Van het vergoten bloet, waer na sy greetig syn.
Wanneer ik wiert gewaer myn doode Moeders schyn:
(65) d’Eerwaerde Anticlea, die ’k noch liet in het leven,
Als ik my met myn Volk na Troijen heb begeven.
’k Wiert in de ziel ontroert, haer siende tot my gaen,
Onwetend van haer doodt, en schreide traen op traen.
Maer schoon myn hart schier brak, en ik wist haer begeren,
(70) Heb ik haer van dat bloet stantvastig blyven keeren.
Soo lang Tiresias noch niet te voorschyn quam:
Wiens hoogverlichte geest ik eindelyk vernam.
Ik sag hem in de hant een gulden Schepter dragen.
Als hy my hadt gekent, begon hy my te vragen,
(75) Waerom ik ’t Hemels licht, en Sonneglans verliet?
En by de dooden quam, daer niets is als verdriet.
Ach ongelukkige! maer eer ik voort sal spreken,
Sei hy, wilt eerst uw swaert weêr in de scheede steken:
En wendt uw van den kuil gevult met offerbloet,
(80) Op dat ik met een teug mag laven myn gemoedt.
Als ik gedronken heb, sal ik u konnen seggen.
Al wat het Nootlot u noch verder op sal leggen.
Soo ras dit was geschiedt, ving hy ’t Orakel aen;
En seide, moedig Vorst, met recht syt gy begaen
(85) Hoe gy gelukkig sult tot Ithaca geraken,
Het geen Neptunus u beletten sal te naken.
Wiens wreveligen haet noch niet is uitgedooft,
Om dat gy Polypheem hebt van ’t gesicht berooft.
Maer hy kan evenwel u daer van daen niet weren,
(90) Gy sult, in spyt van hem, daer echter wederkeeren.
Indien gy houden kunt uw makkers in den bant,
Als tot Trinacria gy treden sult op ’t lant.
Alwaer gy runderen en schapen sult sien weiden,
Die van ’t gemeene Vee syn door een gracht gescheiden:
[p. 156]
(95) Om dat sy door het volk syn aen de Son gewydt.
Maekt dat gy selfs en ook uw volk sich daer voor mydt.
Indien gy daer aen raekt, en eenigen wilt slachten,
Voorseg ik u, dat gy geen weêrkomst hebt te wachten.
Maer schipbreuk lyden sult: en of het al geviel,
(100) Dat gy behouden mocht, door Goden gunst, uw ziel,
Sult gy veel jaren lang elendig moeten swerven,
En al uw medemaets, eer gy daer komt, sien sterven.
Soo dat gy maer alleen sult hebben dat geluk,
Op een geleende kiel, naer armoe, ramp en druk.
(105) En selfs in uw Paleis sult gy wanordre vinden:
De Vryers van uw Vrouw, die ’t alles daer verslinden,
Sult gy, naer tegenstant, verdelgen door het swaert.
Neemt op uw hals een riem, en gaet dan landewaert,
Tot volken, die de zee noch ook de scheepsvaert kennen,
(110) En die sich noit tot sout, in hun gerechten, wennen.
Wanneer gy daer ontmoet op uwen weg een man,*
Die van u vragen sal, wat draegt gy daer, een wan?*
(Dat gy daer wesen moet, geef ik u dit tot teeken)
Wilt van uw schouders dan den riem in d’aerde steken.
(115) En offert aen Neptuin een schaep, een stier, en ram:
Of hy door desen plicht eens tot bedaren quam.
Dan sult gy met gemak tot Ithaca weêr raken.
Daer gy een offerhant moet voor de Goden maken,
Die den Olympus draegt, vergetende niet een,
(120) Maer laet uw toestel syn volmaekt en ongemeen.
En eindelyk een schicht sal uit de zee opkomen,
Daer ’t veege leven sal u werden door benomen.
Dies gy door ouderdom sult dalen in het graf,
In ’t Koningryk, dat u Laërtes overgaf:
(125) Dat gy vol overvloet en weeldrige ondersaten,
Dan aen Telemachus uw Soon sult achter laten.
Hier sweeg hy. Doch ik heb ten laetsten noch versocht
Dat eer hy my verliet ik van hem weten mocht,
Waerom myn Moeder my geen kennis hadt bewesen.
(130) Die my hadt opgevoedt, en lief gehadt voor desen.
[p. 157]
Dat is, antwoorde my Tiresias, geschiedt,
Om dat toen sy ’t versocht, gy haer niet drinken liet.
De geesten, die gy hier siet waren, sullen swygen,
Soo lang sy niet een dronk uit dese kuil verkrygen.
(135) Sy kennen iemant eerst als haer geheuchenis,
Door het gedronken bloet, weêr opgeheldert is.
Als ik d’Orakelen hem uit hadt hooren spreken,
Is hy den Acheron weêr dieper in geweken.
Ik bleef, tot dat ik weêr myn Moeder hadt ontmoedt,
(140) Die noch al lustig was, na het vergoten bloet.
Als sy gedronken hadt, of sy begon t’ontwaken,
Heeft sy my straks gekent, en socht my te genaken.
Sy seide al kermende met ysselyk getier,
Eer gy gesturven syt, myn Soon, hoe komt gy hier
(145) Het is voor levenden beswaerlyk hier te komen,
Die van de dooden syn gescheiden door veel stroomen:
Selfs door den Oceaen, het einde van ’t Heelal,
Een weg daer men ontmoet gevaer en ongeval.
Na dat gy Priamus hadt van den Throon doen dalen,
(150) Weerkeerende na huis, syt gy geraekt aen ’t dwalen?
En hebt de baen gemist door misslag van uw loots,
Dat gy vervallen syt in het verblyf des doodts?
Daer niets als duisterheit en gruwel is te vinden,
Eer dat gy hebt besocht uw Vrouw, uw Soon en Vrinden.
(155) ’k Moest weten, seide ik haer, wat my was opgeleit,
En ben daer toe geport door de noodsaeklykheit.
En daerom kom ik hier om in dees duistre hoeken,
Met opset den Propheet Tiresias te soeken:
Die my sulks seggen kan, gelyk hy heeft gedaen.
(160) Maer waerde Anticlea, seide ik, doe my verstaen,
Wat toeval dat het was, waer door gy quaemt te sterven:
Was ’t krankheit, of een wondt, die deedt u ’t leven derven?
En segt my hoe myn Soon, en hoe myn Vader vaert:
De Koninglyke macht is die door hen bewaert?
(165) Heeft een geweldenaer sich in den throon gedrongen?
Die hen heeft uit de hant den Schepterstaf gewrongen.
[p. 158]
Wat doet Penelopé heeft sy gelooft myn doodt,
Soo dat sy trouwen wil een ander bedgenoot?
Of eindigen als weeuw haer overige dagen?
(170) En heeft sy voor myn Soons opvoeding sorg gedragen?
Myn Moeder sei daer op, uw trouwe Gemalin,
Bemoeit sich maer alleen met sorg van ’t huisgesin.
En blyft in haer Paleis geduerig opgesloten,
Waer in sy menigte van tranen heeft vergoten.
(175) Uw Soon is in ’t besit van uw verlaten goet,
Verlustigend gestaeg in feesten syn gemoedt,
Die het gemeene lant, of Princen doen bereiden.
Laërtes is voortaen van Ithaca gescheiden,
Komt selden in die stat maer houdt sich op het lant,
(180) Daer hy niet heeft tot rust een prachtig ledekant,
Maer gaet, dicht by syn haert, op drooge blaren leggen,
Uit hartseer, sints hy niets van u heeft hooren seggen.
Dat meerder noch den mensch veroudert als de tyt:
En daer aen is het ook dat ik myn sterven wyt.
(185) Duersame krankheit heeft myn ligchaem niet doen quynen
’t Is niet in ’t graf geraekt door het gevoel van pynen:
Daer gaf geen oorsaek toe Dianas sachte schicht,
Maer dat ik missen moest uw aengenacm gesicht,
En dat ik wist, dat gy leedt veel elent en plagen.
(190) Dat kon ik langer niet in myn gemoedt verdragen,
Het moederlyke hart besweek door het verdriet:
En daerom is ’t dat gy my hier verschynen siet.
Ik heb driemael na haer myn armen uitgesteken,
Driemael gelyk een damp is sy te rug geweken.
(195) Of het een schaduw was, heb ik staeg mis gevat,
En of ik maer een droom hadt in myn slaep gehadt.
’k Heb haer geen teekenen van teerheit konnen geven;
Daer is een dikke lucht staeg tusschen ons gebleven.
Ach! Moeder seide ik haer, met jammerlyk geklag,
(200) Hoe komt het dat ik u niet eens omhelsen mag?
En dat wy niet met een ons tranen mengen mogen,
Heeft my Proserpina, door valschen schyn, bedrogen?
[p. 159]
Neen Soon, heeft sy gesegt, als’t leven is gedaen,
En dat ons vlees en bloet in ’t lykvuer syn vergaen,
(205) Is geen bestendigheit meer in een geest te vinden,
Soo ras de dood van een komt ziel en lyf t’ ontbinden,
Wert in de vlam of d’aerd ’t ligchaemlyk deel verteert,
Terwyl het geestlyk deel de siel sich herwaerts keert.
Maer gaet soo ras gy kunt weêr ’s Hemels licht aenschouwen
(210) En wilt, het geen ik u gesegt heb, wel onthouwen,
Op dat gy’t aen uw Vrouw, vertellen moogt met vreugt,
Als gy Penelopé hebt door uw komst verheugt.
Geduerende dat wy noch met malkandren spraken,
Soo heeft Proserpina veel Vrouwen doen ontwaken,
(215) Met Dochters nevens haer, van Helden wyt vermaert,
Die tot een hoop gerot, syn om den kuil vergaert.
Maer ik heb die verstroit door ’t swaeien van myn degen,
Soo dat sy niet gelyk van ’t bloet te drinken kregen.
Maer een voor een. Mits ik wat uitstel heb gesocht,
(220) Op dat ik onderwyl haer onderhouden mocht.
Bysonderlyk gevraegt heeft elk my laten hooren,
Haer naem, van wien, en waer, dat ieder was geboren.
Tyro, de Dochter van Salmoneus quam voor aen,
Die my haer liefde deedt tot Enipeus verstaen:
(225) De schoonste Watergod van alle d’andre stroomen.
En hoe sy by syn boordt was wandelend gekomen,
In welkers schyn Neptuin haer maegdom hadt gerooft,
Om dat sy, dat hy was haer minnaer, hadt gelooft.
Na haer Antiopé, die pogchende quam seggen,
(230) Dat sy d’eer had gehadt van in den arm te leggen,
Van Jupiter, dien sy twee Sonen had gebaert,
Zethus en Amphion, syn Priesters hier op d’aerdt.
Alcmene volgde haer verschynend voor myne oogen,
Vrouw van Amphytrio, door Jupiter bedrogen,
(235) Waer uit sy Hercules ter Weerelt heeft gebracht,
Dien Juno seer vergramt te dooden heeft getracht.
Megare quam daer na, uit Creon voortgesproten,
Die Hercules tot man en minnaer had genoten.
[p. 160]
Maer toen hem eindelyk de dolheit over quam,
(240) Was hy het die aen haer het leven ook benam.
Jokaste Lajus weeuw heeft deernis my gegeven,
Die door onwetenheit bloedschande had bedreven.
En daer na onderrecht sich ophing uit berouw,
Om dat sy Moeder was van Oedipus en Vrouw.
(245) Die had syn Vader, hem niet kennend, doodt geslagen:
Waerom de Goden hem toesonden soo veel plagen,
Dat hy syn selven heeft van het gesicht berooft,
Uit wanhoop rukkende syn oogen uit het hooft.
Soo dat hy tot syn doodt syn misslag ging beweenen.
(250) Naer dese is Chloris noch Amphions kint verschenen:
Die Neleus hadt getrouwt, en by haer heeft geteelt,
Drie Sonen en een Maegt soo schoon gelyk een beelt:
Die Pero hiet, begaeft met Veel aenminnigheden,
En door veel Princen wiert ten huwelyk gebeden.
(255) Maer Neleus weigerde syn Dochter wie haer vreê,
Die niet van Iphiclus kon rooven ’t rundervee,
En schenken ’t hem daer voor. Melampus ging dat wagen,
Een seer gevaerlyk werk. Maer hy wiert afgeslagen,
En wiert door Iphiclus in hegtenis geset.
(260) Doch naer een jaers verloop, heeft hy sich weêr geredt:
Mits hy heeft uitgelegt den sin van prophecyen,
Die lang verduistert was, door het verloop van tyen,
’t Was Leda, Tyndaers Vrouw, die daer na my verscheen,
Die van de Tweelingen de Moeder was voorheen.
(265) Geen paerdt was soo verwoet dat Castor niet kon dwingen,
En Pollux kon een knots elk uit de handen wringen.
By beurten leefden sy, als d’eene ’t licht genoot,
Dat niemant is gebeurt, was d’andere weêr doodt.
Dat voorrecht hadden sy van Jupiter verkregen:
(270) Soo dat sy dagelyks malkandren quamen tegen.
Iphimedea, tradt naer Leda, Gemalin
Van Alocus, trots op God Neptunus min.
Daer Ephiakes door en Otus syn geboren,
Die negen jaren oudt, hoog waren als een toren,
[p. 161]
(275) En negen vadem dik syn om het lyf geweest,
Soo dat het Godendom was voor hun kracht bevreest.
Sy hadden Pelion op Ossa konnen hechten,
En van die storremkat het Hemelryk bevechten,
Volwassen hadden sy dat zekerlyk volbracht,
(280) Indien tot die tyt toe vermeerdert waer hun kracht.
Maer eer hen om de kin noch groeiden stoppelharen,
Heeft hen Latonas Soon doen na den afgront varen.
’k Sag Phedre en Procris ook met Ariadne staen,
Waer mede Theseus was uit Creta weg gegaen.
(285) Die hy tot zekerheit t’Athenen dacht te brengen:
Doch de volvoering wou Diana niet gehengen,
Die haer tot Dia hielt, en dat voornemen brak,
Uit oorsaek dat van haer God Bacchus qualyk sprak.
En dat sy was gestoort, om dat sy had bevonden,
(290) Dat Ariadne had haer Heiligdom geschonden.
Voorts heeft Eriphyla den bloetkuil ook gesocht,
Die ’t leven van haer man had voor een ring verkocht.
Noch Maera, Climene met soo veel andre Vrouwen,
Daer ’t my niet mooglyk is de namen van t’ onthouwen.
(295) De nacht soude eindigen eer ’t alles was verhaelt:
En nademael de Son is al in zee gedaelt,
En dat men in de lucht de starren kan sien sweven,
Is ’t noodig dat ik my gâ tot de rust begeven.
Het sy, gelyk ik placht, in uw vermaert Paleis,
(300) Of ’t vaertuig dat ik heb gekregen tot myn reis.
’k Verlaet my op de gunst, en goetheit van de Goden,
Afwachtend van uw sorg al wat ik heb van nooden.
Ulysses eindigde daer meê syn lang verhael,
Dat opgetogen hadt de Princen altemael.
(305) Sy swegen alle stil. Des hen Areta vraegde,
Of syn welsprekentheit aen ieder niet behaegde?
En seide, isÊde Natuer niet milt aen hem geweest,
Die hem soo heeft volmaekt van ligchaem en van geest?
Het is myn gast, en gy syt alle ryk en machtig,
(310) Maekt dan dat hy noch lang uw miltheit sy gedachtig,
[p. 162]
En dat hy van ons lant een goet gevoelen heeft,
Gebruikt daer toe het geen dat Jupiter u geeft.
Van de Pheaciers die d’oudste was van jaren,
Echeneus heeft gesegt elk moet syn eer bewaren;
(315) Mits d’edelmoedigheit en deugt der Konigin,
Aen ons, door haer vermaen, brengt onsen plicht in ’t sin,
Laet ons Alcinous het voorbeelt selver geven,
En seggen, wat door ons daer in moet syn bedreven.
De Koning sei daer op, ’t moet alles syn volbracht,
(320) Het geen de Koningin van onse miltheit wacht.
Daer werden hier en daer bedriegers steeds gevonden,
Die tot hun eigen baet veel fabelen verkonden,
Maer Vremdeling, die wel op uw gedaente let,
Merkt licht, dat met bedrog uw geest niet is besmet.
(325) Door al de wonderen, die gy komt te verhalen,
Siet men al evenwel een schyn van waerheit stralen.
In ’t geen gy van ’t beleg van Troijen hebt gesegt,
En van uw ongeluk, blykt dat gy syt oprecht.
Vertelt of gy niet saegt de geesten van die Helden,
(330) Die Hector dalen deed, in d’onderaerdsche velden.
Waer van ik het verhael aenhooren sal met lust,
Wy hebben tyts genoeg noch over tot de rust;
Al deedt gy daer noch by wat over is gekomen,
Aen d’anderen, naer dat was Troijen ingenomen,
(335) Waer op Ulysses heeft syn reden dus hervat,
Naer dat hy sich een wyl daer toe versonnen hadt.
Soo ras Proserpina de Vrouwen deedt verdwynen,
Quam Agamemnons geest voor myn gesicht verschynen.
Seer droevig, en na ’t scheen, noch gruwelyk verstoort,
(340) Met alle die met hem Egysthus hadt vermoort.
Hy kende my soo ras hy hadt van ’t bloet gedronken.
Daer syn bevattingen begonden door t’ ontvonken.
Wy grepen na mal-kaer. Ik vatte niet als wint,
Om dat men In een geest geen vaste ftps meer vindt,
(345) Ik wiert met derenis, door syn gekerm, bewogen,
En heb hem afgevraegt, met tranen in myn oogen
[p. 163]
Of hem Neptunus hadt door schipbreuk doen vergaen,
Dan of de Vyant hem de doodt hadt aengedaen:
Versloeg men u om dat gy ergens Vee wouwt rooven?
(350) Neen heeft hy my gesegt: maer kunt gy wel gelooven,
Laërtes Soon, dat ik ben op een feest gedoodt?
Daer op Egysthus my hadt met myn Vrouw genoodt.
Die samen hebben my doen brengen om het leven,
En deden te gelyk myn metgesellen sneven.
(355) Die rontom om myn lyf, als schapen syn geslacht,
Wanneer een Bruidegom veel Bruiloftsgasten wacht.
En in de selfde stont dat my die schelm vermoorde,
Dacht my, dat ik gelyk Cassandra kermen hoorde:
Die myn trouwloose Vrouw medoogeloos doorstiet,
(360) Ik taste na myn swaert, half doodt, maer vondt het niet.
Mits Clytemnestra hadt het ergens weg gesteken,
En heeft noit na myn lyk, daer na, meer omgekeken.
Sy heeft myn oogen niet gesloten, noch bereidt
Een grafsteê, waer in is myn overschot geleit.
(365) ’k Geloof niet dat men soude iets ergers konnen vinden,
Als een ondeugend wyf, dat sich durft onderwinden,
Misdaden, die met schrik de gantsche weerelt siet;
Waer door ik ben berooft van ’t leven en gebiet.
En door een vrouw die hadt haer jeugt met my versleten,
(370) En evenwel soo ver haer selven heeft vergeten,
Dat sy de schantvlek is van ’t vrouwelyk geslacht,
Dat in verachting is, door haer bedryf, gebracht,
Ja d’eerelyksten self: en dat noch in de tyden,
Als ik dacht dat myn komst myn vrienden sou verblyden.
(375) ô Goden! riep ik uit, als ik dat hadt gehoort,
Gy moet op Atreus huis wel vinnig syn gestoort,
Dat gy daer voor soo veel onheilen hebt gebrouwen,
Die ’t overkomen syn, en altyt door de Vrouwen.
De misdaet van Heleen, die haren bedgenoot
(380) Soo schandelyk ontliep, kost veler Helden doodt.
Nu Clytemnestra weêr verstrekte u in haer lagen,
Na dat gy voo ’t gemeen uw lyf hebt wesen wagen:
[p. 164]
En d’overwinning u met zegen hadt gekroont,
Heeft sy haer valschen aert door uw verderf getoont.
(385) Myn voorbeelt, sei daer op Atrydes, kan u leeren,
Dat gy voorsichtig moet met uwe Vrouw verkeeren:
En dat gy ’t alles haer niet openbaren moet,
Dat gy besloten hebt, en wat gy laet of doet.
Doch van Penelopé hoeft gy sulks niet te vreesen,
(390) Wiens deugt en wysheit wert van ieder een gepresen,
Sy was seer jong als sy laetst afscheit van u nam,
Uw Soon Telemachus lag toen noch aen de mam.
Die nu gekomen is tot mannelyke jaren:
Met wat vermaek, sal hy verstaen uw wedervaren!
(395) Myn wyf, die tot een straf de Hemel aen my gaf,
Hielp my, voor dat ik sag Orestes, in het graf.
Alsoo sy my terstont liet, naer myn komst, vermoorden
Onthoudt tot onderrecht, Ulysses, dese woorden:
Als gy met veel gevaer uw reisen hebt volendt,
(400) En komt tot Ithaca, houdt u daer onbekent.
Selfs aen Penelopé wilt u niet licht vertrouwen;
Want, in een woort, men moet sich wachten voor de vrouwen.
Wat hebt gy van myn Soon, spreek ongeveinst, verstaen,
Is hy na Orchomene of Pylos heên gegaen,
(405) Of heeft hy na myn Broer tot Sparta sich begeven?
Want ik geloof dat noch Orestes is in ’t leven,
Om dat hy noch aen my hier niet verschenen is,
Noch neder is gedaelt in ’t ryk der duisternis.
Daer van, antwoorde ik hem, kan ik u niets vertellen:
(410) Mits ik Achilles sag door Patroclus versellen.
Die sich al kermende heeft na my toegewendt:
En dit my heeft gesegt: mits hy my hadt gekent.
Ulysses soo vermaert door listen en door vonden,
Wie heeft u na ’t Paleis van Pluto doch gesonden?
(415) De hagchelyksten tocht, dien gy hebt oit volbracht,
Daer gy niet vinden sult als schimmen en als nacht.
’t Is om Tiresias, antwoorde ik hem, te vinden,
Om my de swarigheit omtrent myn reis t’ontwinden,
[p. 165]
En seggen hoe dat ik sal raken in myn Lant,
(420) Daer tegens sich Neptuin, tot noch toe heeft gekant,
Daer ik uit al myn hert gedurig blyf om wenschen.
Gy syt gelukkiger als iemant van de menschen,
Achilles, mits toen gy noch in het leven waert,
Gy syt ontsien geweest, bemint en wyt vermaert.
(425) En hebt de heerschappy, na dat gy syt gesturven,
Hier over al die geen, die geesten syn, verwurven.
Beklaegt u dat niet meer. Ach! heeft hy my gesegt,
Mocht ik noch levend syn, al was ik maer de knecht
Van eenig arbeytsman, die wroeten moet en sweeten,
(430) Op dat hy winnen mach de kost, die hy moet eten,
Dat ik verkiesen sou, voor ’t onderaertsch gebiet,
Daer ik noch eer noch lof noch vreugde door geniet.
Maer wil my van myn Soon getuigenis nu geven.
Myn voorbeelt heeft het hem tot dapperheit gedreven?
(435) Speurt men in hem den aert van een manhaftig Heldt?
En doet syn degen hem uitmunten in het veldt?
Daer nevens wilt aen my noch tyding hooren laten,
Van Peleus, is hy noch ontsien van d’ondersaten?
Of om syn ouderdom wert hy door hen veracht?
(440) Ik kan hem nu niet meer byspringen met die kracht,
Die soo veel Vyanden voor Troijen heeft verslagen.
Indien d’oproerigen my daer verschynen sagen,
Soude ik hen, leefde ik noch, haest dwingen tot hun plicht.
Van ’t geen uw Vader raekt ben ik niet onderricht.
(445) Maer wel, antwoorde ik hem, wat Pyrrus heeft bedreven:
Die door syn jonkheit was tot Scyros noch gebleven.
Daer ik hem, op myn schip, heb selfs van daen gehaelt,
Eer Troijen was in d’asch door ’t Grieksche vuer gedaelt.
Daer men hem in den raet met wysheit hoorde spreken,
(450) En syne dapperheit is, in ’t gevecht gebleken.
En heeft sich in ’t gevaer altyt voor aen gestelt,
En door syn kloeken arm veel Helden neêrgevelt.
Hy heeft Erypylus manmoedig neêrgehouwen,
Die meende dat hy sou met Priams Dochter trouwen.
[p. 166]
(455) En daerom hadt hy hem een leger aengebracht.
Dat rontom hunnen Prins wiert door uw Soon geslacht:
Hy deedt ’t Geteers heir, hoe strydbaer, voor hem wyken.
Maer daer voornamentlyk hy liet syn moedt in blyken,
Was toen hy sich met ons in ’t houte Paert opsloot,
(460) In wiens buik menig Heldt benauwt was voor de doodt,
En droogde in ’t heimelyk de tranen van syn oogen.
Maer men sag noit dat hy was door de vrees bewogen.
In tegendeel hy heeft. my menigmael versocht,
Dat men uitvallen soude, op dat hy vechten mocht.
(465) Als ik het teeken gaf, heeft hy sich braef gedragen,
En heeft de dappersten der Vyanden verslagen.
Na veel vergoten bloet, verdelgden wy de stat,
En van de plondering heeft hy syn deel gehadt.
Die hy heeft op syn vloot m pakken laten slepen,
(470) En is gesont en fris vertrokken met syn schepen.
Naer dat hy hadt veel eer door dapperheit behaelt,
En dat hy door een prys was voor syn deugt betaelt.
Achilles is vernoegt de Hel wer ingeweken,
Als hy my van syn Soon met lof hadt hooren spreken.
(475) Maer Ajax die met hem gekomen was, hielt stant,
En toonde dat de wrok noch bleef in syn verstant.
Het speet hem, dat wanneer Achilles quam te sterven,
Diens heerlyk wapentuig hy niet hadt mogen erven:
Dat ik hem hadt betwist, en eindelyk ook kreeg.
(480) Ik sprak hem echter aen, doch te vergeefs, hy sweeg,
Verwaerdigend sich niet, om antwoort my te geven,
En is, als hy vertrok, verstoort op my gebleven.
Ik hadt hem achtervolgt, en aen hem my verschoont;
Maer Minos heeft aen my sich op een throon verthoont.
(485) De schepter in de hant, quam hy om uit te spreken,
Wat ieder hadt verdient, door weldoen of gebreken.
Orion was niet ver, die noch na beesten joeg,
Gelyk hy die voorheên op het gebergt versloeg.
’k Sag Tityus de Soon der aerd die moest verdragen,
(490) Dat hem twee gieren staeg de lever quamen knagen,
[p. 167]
Die groeide weêrom aen. Syn ligchaem was soo groot,
Dat het tien mergen lants bedekte naer syn doodt.
Hy hadt getracht voorheên Latona te verkrachten,
Die tusschen Pytho en Panopé hy bleef wachten.
(495) Ook sag ik Tantalus, die voelde grooten brant,
Door onlesbaren dorst, in ’t quynent ingewant.
Schoon dat hy tot de kin in ’t water lag gedolven:
Maer als hy drinken wilde, ontsnapten hem de golven.
Soo dat hy rontom sich, niets. als de drooge grondt,
(500) Met modder overdekt, tot syn verquikking vondt.
Dit was de helft noch maer van d’opgeleiden pynen,
Mits hy van honger moest, omtrent veel vruchten, quynen.
Schoon die hem boven ’t hooft afhingen aen een tak,
Het was vergeefs dat hy de handen daer na stak,
(505) Een harde wint heeft die tot aen de lucht verheven.
De straf van Sisyphus heeft my daer na doen beven.
Die tillen moet een rots op het gebergt; die staeg,
Als hy quam aen den top, weêr rolde na om laeg.
Dies hy syn arbeit moest gedurig weêr beginnen,
(510) En hoe hy hadt gesweet, kon hy de kruin noit winnen.
Toen sag ik Hercules dat is geseit syn geest,
Want hy was selfs al lang op den Olymp geweest:
Daer Nectar en Ambroos hy daeglyks heeft genoten,
Om dat hy was uit ’t bloet van Jupiter gesproten.
(515) Diens dochter Hebé heeft hy boven tot syn Vrouw,
Daer Juno, nu versoent, bevestigt heeft die trouw.
De schimmen liepen weg daer sy hem sagen komen:
Hy kende my soo ras als hy my hadt vernomen.
Maer ik hem niet soo licht. De schaduw van de nacht,
(520) Hadt dikker duisternis rontom syn hooft gebracht.
Hy hadt een leeuwen huit rontom syn hals geslagen,
En bleef een harden knots op d’eene schouder dragen.
Hy sprak my selfs eerst aen, en heeft tot my gesegt,
Wie heeft u desen tocht, Ulysses, opgelegt?
(525) Ach ongelukkig mensch! heeft iemant van de Goden,
Dien gy vertorent hadt, de Helvaert u geboden.
[p. 168]
Gelyk het ’t Nootlot my veel arbeit hadt bereidt,
Eer ik de menschlykheit voorheên hadt afgeleit.
En onder anderen, dat ik moest nederdalen,
(530) Om Cerberus van hier den wachthondt weg te halen.
Het geen Eurysteus my, myn minder, selfs geboodt,
Die meende my daer door te helpen aen myn doodt.
Doch ik heb ’t uitgevoert, en ’t monster weggedreven,
Mits Pallas en Mercuer my hulp syn komen geven.
(535) Dit seggend, week hy weêr in ’t diepste van den nacht,
En heeft op syn bericht myn antwoort niet gewacht.
Ik bleef daer noch een wyl, op andre Helden wachten,
Mits de nieusgierigheit noch duerde in myn gedachten,
Of ik Perithous met Theseus vinden mocht,
(540) Maer ’k wiert door menigte van schimmen noch gesocht,
Die gruwelyk geschreuw rontom my lieten hooren,
Ik heb daer door verschrikt, myn moedigheit verloren.
En vreesde boven dat, dat Plutôs helsche Vrouw,
Aen my Medusas hooft voor oogen stellen sou.
(545) Waerom ik aenstonts my heb na myn schip begeven,
Daer niemant van myn volk ook langer is gebleven.
Sy namen seer verheugt de riemen in de hant,
En roeiden zecwaert in van dat rampsalig lant, Einde van het elfde Boek.
<#odyssea13>
[p. 169]
DE ODYSSEA
VAN
HOMERUS.
____________________________
TWAALFDE BOEK.
GEholpen door de wint, syn wy de drift der stroomen,
Te boven eindelyk van d’Oceaen gekomen:
En syn aen Circes kust te Ceä weêr geraekt,
Dae ’t rytuig van de Son Aurora vaerdig maekt.
(5) Wy setten voet aen lant, geloopen in de haven,
Daer wy tot ’s andren daegs ons tot de rust begaven:
Naer dat wy hadden ’t schip getrokken op het sant,
Leide ieder een sich neer tot slapen op het strant.
In ’t krieken van den dag, als wy ons fris bevonden,
(10) Heb ik na het Paleis myn makkers heen gesonden,
Die hebben de Godin, uit mynen naem, versocht,
Dat men Elpenors lyk hen laten volgen mocht.
Dat hen gegeven wiert. Die hadt den hals gebroken,
Den selfden dag, als ik was van de kust gestoken.
(15) Wy hakten aenstonts hout, en maekten ’t lykvuer ree,
Op ’t uitterste van een kaep die ver sprong in de zee.
Waer op, met syn geweêr, wy ’t doode ligchaem leiden,
Dat wy met teekenen van hertenleet beschreiden.
Vergaderden syn asch als’t ligchaem was verbrant,
(20) Die in een lykbus wiert begraven op het lant:
Waer op ik naderhant een rustplaets heb doen stichten,
En tot gedachtenis een marmre grafnaelt richten.
[p. 170]
Daer men syn naem op schreef, en ook syn riem aen hing,
Tot blyk van syn geslacht, en van syn oeffening.
(25) Wy hadden naeuwelyks ons van dien plicht gequeten,
Als Circe selver quam, om welkom ons te heten.
Soo ras als de Godin ons weêrkomst hadt gehoort,
Bracht sy verversingen uit haer Paleis aen boort,
Die sy door haer gevolg liet op den oever leggen,
(30) En midden in haer stoet aen ons begon te seggen:
Ach ongelukkigen! die levend syt gedaelt,
In ’t ryk der duisternis, waer in de Son noit straelt.
Daer voor de tweedemael gy sult weêr moeten komen,
Als u het leven sal door ’t Nootlot syn benomen:
(35) Daer andre menschen sulks maer eens is opgeleit,
Het ovrig van den dag brengt door in vroilykheit.
Dien gy met droevig werk Godvruchtig hebt begonnen.
Op morgen sult gy weêr uw reis vervolgen konnen,
’k Sal wysen u de weg waer langs gy varen moet.
(40) Op dat gy myden moogt de verdre tegenspoet.
Want gy wert noch gedreigt met veelderhande qualen,
Die gy selfs onbedacht op uwen hals soudt halen;
Waer in gy soudt vergaen door onvoorsichtigheit,
Maekt hier nu goede çier van ’t geen ik heb bereidt.
(45) Wy wierden overreedt, en hebben wel gegeten:
Sy trok my wat van ’t volck, en neffens my geseten:
Versocht sy my, dat ik aen haer vertellen sou,
Wat ik sag in de Hel, het geen sy weten wou.
Als ik haer hadt voldaen, is sy dus voortgevaren,
(50) De Goden hebben u tot noch toe willen sparen:
Ulysses, hoort nu voort wat ik u seggen sal,
Daer gy aen denken sult, geraekt in ’t ongeval.
Als gy sult op uw weg ontmoeten de Sirenen,
Die sullen aen uw oor sen aerdig liet verleenen.
(55) Maer al het varent volk, dat na haer stemmen hoort,
Betoovert door dien sang, wert door haer straks vermoort.
Sy weten door haer keel d’aenhoorders te verleiden,
Die sy verlustigen in aengename weiden.
[p. 171]
Doch werden naderhant van niemant meer ontmoet,
(60) Noch door hun kinderon noch vrouwen oit gegroet,
Sy raken aen hun doodt. De rotsen, daer om heenen,
Vertoonen aen ’t gesicht een hoop van doode beenen,
En lyken, die de Son, daer leggende, verdroogt.
Vaert dit verdacht gewest voorby, soo ras gy moogt:
(65) Vergeet niet van u maets met was te stoppen d’ooren,
Op dat sy het gesang, dat doodlyk is, niet hooren.
Gy selfs moogt luisteren, maer laet u binden vast,
Door uwe makkers eerst met koorden aen de mast.
Doch met verbodt dat sy, die, wat gy segt, niet slaken.
(70) Maer u, door vreugt verrukt, noeh vaster sullen maken.
Als dese voorsorg u heeft voor ’t gevaer behoedt,
Sult gy selfs overslaen wat streek gy houden moet. Dat ik nauwkeuriglyk aen u niet uit kan leggen,
Maer wat gy rechts en lings sult sien, kan ik u soggen
(75) Gy sult voortvarende twee rotsen vinden staen,
Waer op de golven sich tot schuim en brysels slaen.
De Goden noemen hen dwaelklippen die bedriegen,
Soo hoog, dat op den top een vogel niet kan vliegen.
De duiven raken daer niet over sonder pyn,
(80) Die voor den Dondergod aenvoeren d’ambrosyn.
Daer wert’er hier en daer somtyts een doodt gevondea,
Maer straks door Jupiter een andre weêr gesonden.
Die d’open plaets vervult, volmakend net getal.
Een schip vergaet dat komt daer heên door ongeval,
(85) Het stoot aen spaenderen, en heeft niets meer te hoopen.
Het volk mach op de klip om sich te bergen loopen,
Maer moet daer evenwel vergaen uit hongersnoot,
Of een tempeest met vuer en donder slaet het doodt.
’t Schip Argo is alleen die barrenmg ontkomen,
(90) Dat van de Grieksche jeugt de bloem hadt ingenomen,
En onbeschadigt is van Colchos weêr gekeert;
Een Koningryk door Vorst Aëtes geregeert.
En mogelyk het sou daer ook al syn gebleven,
Hadt Juno ’t niet gestiert, en hulp daer. aengegeven.
[p. 172]
(95) Die het doorzeilen deedt met een bequame wint,
Om dat sy Jason hadt, die het geboodt, bemint.
Een klip van die daer staen rontom die diepe kolken,
Verheft haer spitsen top tot in de hoogste wolken.
En is gestaeg omringt met dikke duisternis,
(100) Daer is geen tyt van ’t jaer dat sy daer vry van is.
Een mensch, hoe rap die sy, kan noit den kruin genaken.
Of soo hy daer op klom niet weêr beneden raken.
Soo steil is die rontom en glat van alle kant,
Dat daer geen steunsel is voor voeten noch de hant.
(105) In ’t midden is een hol, waer aen dat is gegeven,
Na ’t weste een opening, maer is soo hoog verheven,
Dat met een vlugge pyl selfs d’aldersterkste man,
Van syn gespannen boog het niet beschieten kan.
Daer is ’t dat Scylla woont: des laet uw volk sich spoeijen,
(110) Verdubbelend hun kracht, om ras voorby te roeijen.
Men hoort van ver haer stem met ysselyk geschreeuw,
Als of men wiert gewaer het brullen van een leeuw.
Dit gruwelyk gedrocht is niet om aen te schouwen,
De Goden schroomen selfs het oog daer op te houwen.
(115) Dat sespaer klaeuwen heeft, waer meê het alles rooft,
Ses halsen, en daer staet op ieder hals een hooft.
Een open muil waer in drie rijen syn van tanden,
Waer door het menig mensch slokt in syn ingewanden.
De helft van ’t schriklyk lyf leit in ’t hol uitgestrekt,
(120) Waer van het achterste by na den gront bedekt.
Het voorste blyft daer uit staeg passen op de schepen,
Om daer van in het hol het varend Volk te slepen,
Of om een wallevis te vissen in de zee,
Een meirhont of dolphyn vau Amphitrites vee.
(125) Geen loots is met syn schip daer oit voorby gedreven,
Waer van niet eenig Volk is in de klem gebleven.
De tweede is niet soo hoog, en daer niet ver van daen:
Een wilde vygeboom sult gy daer op sien staen,
Waer van wyt uitgespreidt de takken syn en blaren.
(130) Daer onder woont de Nymph Charybdes, die de baren,
[p. 173]
Driemael des daegs in slokt, en driemael van sich dryft.
Wacht u, als sy die slorpt, dat gy daer toeven blyft.
Indien gy daer in raekt, syt gy gewis verloren,
Hoe gy Neptunus badt, hy soude u niet verhooren.
(135) Wykt liever na de kant van Scylla met u schip,
Verliest ses makkers eer in d’afgront van die klip,
Dan raekt gy veilig door; ’t is beter die te derven,
Als dat, met al uw Volk gy soudt in d’andre sterven.
Maer seide ik haer, Godin, als ik na Scylla wyk,
(140) Is ’t my niet mogelyk te wreeken ’t ongelyk,
Dat sy sal willen doen aen myne metgesellen?
Ach lieve gast! sei sy, wilt uit uw sin dat stellen.
Denkt gy om ’t stryden noch in ’t midden van verdriet,
En wykt gy rechtevoort noch voor de Goden niet?
(145) ’t Is geen gemeen gedrocht het geen gy soudt bevechten.
Het sou noch eerder ses verscheuren van uw knechten,
Eer gy gewapent waert; derhalven neemt gedult,
Het is onsterffelyk, des gy ’t niet dempen sult.
Cratea de Godin haer moeder moet gy smeken,
(150) Dat sy den euvelmoet wil van haer Dochter breken:
Die maken sal, dat gy Trinacria bevaert,
Waer in veel schapen syn en runderen vergaert:
In kudden van malkaer bysonder afgescheiden,
Gaet die Lampetia met Phaëtusa weiden:
(155) Gesusters, voortgebracht als vruchten van de min,
Der Son en syn meestres Neëra de Godin,
Die Moeder, die sich wouw voor qualyk spreken hoeden
Hadt in Trinacria die beide op laten voeden:
En seven kudden elk van vyftig stuks vertrouwt,
(160) Van ’s Vaders heilig vee. Daer van uw handen houdt,
Dan sult gy sonder ramp in Ithaca weêr komen.
Doch soo daer van maer een wert door uw Volk genomen,
Voorseg ik, dat gy sult, met al uw maets vergaen;
Of komt gy selfs daer van, veel onheil uit sult staen:
(165) En noch veel jaren lang uw Vaderlant sult derven,
Na dat gy van uw Volk den laetsten hebt sien sterven.
[p. 174]
Als sy dit hadt gesegt, ging sy, na haer Paleis,
En ik weêr na myn boort, vervolgende myn reis:
Daer Circe goeden wint heeft gunstig toegesonden,
(170) Waer door sich wat verlicht myn moede roeijers vonden.
By die gelegentheit heb ik aen hen verklaert,
Het geen door de Godin my was geopenbaert.
Ik moet, heb ik gesegt, u kennis daer van geven,
Waer van afhangen sal ons aller heil en leven:
(175) En door wat middekn dat men voorkomen sal,
Om niet te sneuvelen, in ’t nakent ongeval.
Dit seide ik, en wiert straks door harden wint gedrcven,
Na’t eilant waer om heen die Sangeressen sweven.
Door de Sirenen wiert bet al in ’t werk gestelt,
(180) Het geen ons Circe hadt van haer bedryf gemeldt.
Die singende vergeefs ontrent ons vaertuig quamen,
Om dat wy tegens haer d’ontdekte voorsorg namen.
Al riepen sy my na, Ulysses moedig Heldt,
Waer van door Griekenlant de glory wert vermeldt.
(185) Hoe komt het, dat gy niet naer onse stem wilt hooren?
Noit heeft een Vremdeling daer voor gestopt syn ooren.
Maer nemend dat vermaek, heeft hy van ons verstaen,
Wat saken in ’t Heelal syn onlangs omgegaen.
Ik weet dat onse sang uw makkers sal hehagen,
(190) Vertoeft, een korte wyl, gy sult sulks niet beklagen.
Wy weten al het geen voor Troijea is geschiedt.
Maer wat my wiert gesegt, ik luisterde echter niet,
En spoeide my van daer. Toen sag ik rook oprysen,
Men hoorde het gebrul der golven met afgrysen.
(195) Die sich vrbryselden op het ontdekte lant,
De riemen vielen ’t volk uit de verbaesde hant.
Dies ’t vaeruig sonder spoet bleef op de baren leggen.
Ik wist wel wat het was: maer dorst het hen niet seggen,
Dat Scylla ’t monsterdier aldaer hielt haer verblyf.
(200) Sy waren seer verschrikt: ik sprak hen moedt in ’t lyf.
Dit is het grootste niet, van alle d’ongelukkea,
Gesellen, seide ik hen, die ons geduerig drukken.
[p. 175]
Syt gy van de Fortuin de slagen niet gewent?
Door de stantvastigheit ontgaet men alle ellendt.
(205) Vergeet gy hoe gy waert door den Cyclôp besloten?
En dat gy door myn list uw vryheit hebt genoten.
Vertrouwt op myn verstant, moedt en voorsichtigheit,
En luistert wel na ’t geen dat u wert opgeleit,
Gy roeijers doet uw best, en wilt geen moeite sparen,
(210) Doet schuimen door den riem de kabbelende baren:
En denkt, hoe swaer het valt, dat alles wat gy doet,
Gy door dien arrebeit uw leven bergen moet.
En gy bevare loots, die troer hebt in de handen,
Wykt soo ver, als gy komt, van de verdachte stranden,
(215) Daer gy de barning siet, en dikken rook opgaen:
Stuert na de-kftp, die gy ter linkerhant siet staen.
Want soo de stroomen ons na d’andre syde brachten,
Niet anders hebben wy dan onse doodt te wachten.
Sy hebben altemael wel op hun plicht gepast,
(220) En dapper uitgevoert, al wat ik hadt belast.
Dat stelde my gerust. Doch ik hadt het vergeten,
Wat Circe verder hadt, my rakende, geheten.
Dat quam my niet in ’t sin, ik trok myn wapens aen,
En ging met myn geweêr voor op den steven staen.
(225) Om soo het mooglyk was, aen Scylla te beletten,
De klaeuwen op myn maets, uit haer spelonk, te setten.
In welkers opening schoon ik naeukeurig keek,
Ik haer niet konde sien, mits myn gesicht besweek.
Charybdes barrening syn wy van afgebleven,
(230) En d’engte tusschen haer en Scylla door gedreven.
Als d’eerste na de zee te rug de golven stiet,
En ysselyk geruis van verren hooren liet.
Het water kookte, en rees op ongelyken hoopen,
Gelyk het uit een kuip door kracht van vuer komt loopen.
(235) Doch Scylla niet te min liet ons niet ongemoeit,
Hoe dapper door myn maets het schip wiert voort geroeit:
Sy heeft daer echter ses der besten uitgegrepen.
’k Sag d’ongelukkigen haer in de moortkuil slepen.
[p. 176]
Hun beenen spartelden verheven in de lucht.
(240) Sy hebben te vergeefs om myn ontset gesucht:
Maer bleven opgelicht in ’t monsters klaeuwen hangen,
Gelyk een vis aen ’t snoer waer door hy wert gevangen.
En wierden voor het hol onmenschelyk verscheurt.
Dit is het dioevigste, dat oit my was gebeurt:
(245) ’k Wiert woedende wanneer ik aen heb moeten kyken,
Dat sich het schendier heeft versadigt met die lyken.
Waer van ik het gekerm voort vluchtend hooren kon.
Wy raekten eindelyk aen ’t eilant van de Son,
Ik dacht, terwyl ik daer syn heilig Vee sag weiden,
(250) Om ’t geen Tiresias en Circe my voorseiden.
Dies ik myn makkers heb. aldus gesproken aen:
Laet ons van dese kust een andren weg in slaen.
Wyl ons d’orakelen verbieden daer te komen,
Die ’k door Tiresias en Circe heb vernomen.
(255) Of dat een ongeluk ons daer gebeuren sou,
Het geen sou syn gevolgt door jammerklacht en rouw.
Myn Volk wiert seer bedroeft, als het dit hoorde seggen,
Om dat het tot de rust sich meende neêr te leggen,
Sy waren door de vaek en arbeit afgemat.
(260) Waer op Eurylochus het woort heeft opgevat:
En sei, Laërtes Soon, sult gy gestaeg volherden,
In ’t quellen van uw maets, en selfs noit moede werden?
Krygt gy geen derenis in uw verstokt verstant?
En is van hart metael uw hert en ingewant?
(265) Uw makkers syn vermoeit, die wat verquikking wenschen,
Gy blyft medoogeloos, als d’alderwreedste menschen,
En gunt aen hen geen rust, die hen soo noodig is:
Mits gy wilt zeewaerts in by swarte duisternis,
Wanneer de winden meest beginnen op te steken,
(270) Op morgen als de Son sal door de wolken breken,
Sal ieder tot.de reis sich maken weêr gereet,
De nacht wil, dat men slaept, en dat men eerst wat eet.
Laet ons het avontmael op ’t eilant gaen bereiden,
Wy sullen met den dag dan van den oever scheiden,
[p. 177]
(275) Het is gevarelyk te zeilen by de nacht.
Myn makkers vonden goet ’t geen hy hadt voortgebracht,
Waer uit ik merken kon, dat met meer ongelukken,
Ons een vergramde Godt genegen was te drukken.
Des nam ik weêr het woort, en heb tot hem gesegt,
(280) Nadien ik overstemt my vindt door uw beregt:
Het geen wert goedgekeurt door alle ons metgesellen,
Soo kan ik maer alleen my daer niet tegen stellen.
Des doet het geen gy wilt: maer sweert eerst elk een eedt,
Soo swaer als eenig mensch dien te bedenken weet,
(285) Dat niemant van het vee der Son een beest sal dooden,
Maer halen uit het schip het geen hy heeft van nooden.
Sy hebben desen eedt met plechtigheit gedaen,
En ik heb op het lant de gasten laten gaen:
Die hebben by een bron ter neder sich geslagen,
(290) En met bereide kost vervult hun grage magen.
Toen quam hen weêr in ’t sin, hoe Scylla had verscheurt,
Ses makkers, welkers lot door ieder wiert betreurt.
’t Herdenken heeft gedrukt de tranen uit hunne oogen,
Die d’aengename slaep eerlang weêr af quam droogen.
(295) De nacht verliep al ver, als in de morgenstont,
Ons Jupiter op ’t lyf een schriklyk onweêr sondt.
Dat heeft een maent geduert, dies moest men ’t schip bestellen
Een schuilplaats, daer de wint het niet sou konnen quellen.
En ondertusschen wiert de voorraet opgeteert,
(300) Die Circe op ons vertrek hadt aen de maets vereert.
Doch die behielpen sich met vissen en met jagen:
Maer eindelyk begon den honger hen te plagen,
Wanneer de vangst soo goet niet was als in ’t begin.
Ik uit Godvruchtigheit trok ’t eilant dieper in.
(305) Op dat myn makkers my niet souden komen storen:
Daer ik de Goden badt, dat sy my wilden hooren,
Om eenig middel my te geven aen de hant,
Waer door ik raken mocht weêr in myn Vaderlant.
De Goden hielden sich of sy myn beê verstonden,
(310) Mits sy een soeten slaep my hebben toegesonden.
[p. 178]
Eurylochus nam waer myn korte afwesentheit;
En heeft terwyl syn maets door quaden raet misleidt.
Dit seggendt. Hebben wy noch niet genoeg geleden?
Wat rampen hebben ons te water niet bestreden!
(315) Te lant syn wy geraekt in een bedroefden staet.
Maer honger, na my dunkt, is ’t aldergrootste quaet.
’k Wil liever eindigen door korte doodt myn pynen,
Als dat ik uitgeteert langwylig moet gaen quynen,
En sterven evenwel. Men vindt hier overvloet,
(320) Van alles daer de doodt kan werden door verhoedt.
Laet ons een rundt of twee van dese kudden dooden,
En offeren een deel eerbiedig aen de Goden:
En tot ons onderhoud gebruiken ’t overschot,
Afwachtende onderwyl een uitkomst van het lot.
(325) Wy sullen aen de Son, voor ’t vee dat wy hem rooven,
Een tempel tot syn eer in Ithaca beloven:
Die tot ons kosten daer sal werden opgemaekt,
Soo ras als wy weêr t’ huis behouden syn geraekt.
’t Verderffelyk besluit gemengt met soo veel vreesen,
(330) Wiert van hen uitgevoert, na dat het was gepresen.
Sy hebben van den hoop de vetsten aengevat:
En hebben weinig moeite, om dat te doen, gehadt,
Alsoo de runders tam en niet veltvluchtig waren,
Om dat die noit gedreigt geweest syn door gevaren.
(335) Sy offerden die dan uitsprekend hun gebedt,
En syn niet, in dat werk, door myn verbodt belet.
In plaets van garstemeel, gebruikten sy de blarren,
Van eiken, om ’t gebruik quansuis wat te bewaren,
En heiligden aldus ’t soenoflfer in den brant,
(340) En goten water uit op ’t smokend ingewant.
Nadien hen wyn ontbrak, die daer toe sou behoeven.
En eindelyk ging elk van d’ingewanden proeven.
De slaep begaf my pas, na dat dit was geschiet,
Dies ik myn legerplaets weerkeerende verliet.
(345) Ik heb een soeten reuk langs mynen weg geroken,
Als van een offerhant die onlangs is ontstoken.
[p. 179]
Ik twyffelde, daer door, niet aen myn ongeluk,
En riep de Goden aen bewogen door myn druk.
Ach! seide ik, Jupiter hebt gy my slaep gegeven,
(350) Op dat sou door myn Volk die misdaet syn bedreven?
Dit sou noit syn gebeurt, hadt ik daer by geweest,
Maer door afwesentheit wiert ik niet meer gevreest.
Lampetia ging ’t feit van myne metgesellen,
Aen de vergramde Son haer Vader, selfs vertellen.
(355) Die heeft aen Jupiter de schenders aengeklacgt:
En dreigde, wierden sy daer over niet geplaegt,
Dat hy sich aen de lucht sou nimmermeer vertoonen
Maer gaen in d’Erebus by d’onderaerdschen wonen:
En brengen daer syn licht, al wiert het uitgeblust.
(360) Waer op de Dondergodt antwoorde, weest gerust,
Gy sult gewroken syn, verduistert niet uw stralen,
’k Sal de misdadigers de schennis doen betalen,
En met een donderkloot hun schip aen stukken slaen.
In ’t midden van de zee, sult gy hen sien vergaen.
(365) ’k Heb uit Calypsôs mont die samenspraek vernomen,
Die van Mercurius die tyding hadt bekomen.
Soo ras ik van het strant was in myn schip geraekt,
Heb ik de maets bestraft en hun bedryf gelaekt.
Maer dat kon evenwel ’t gebeurde niet herstellen:
(370) Voorteekens van elendt begonnen ’t Volk te quellen,
Die hen de Hemel sondt als blyken van syn haet.
Soo ras als iemant beet in ’t opgedist gebraet,
Begon het heilig vlees, te bloeijen als in ’t leven,
Daer op geantwoort wiert door ’t geen was raeuw gebleven.
(375) Men sag weêr wandelen, van ’t vee dat was geslacht,
Als of het levend was, elke afgestroopte vacht.
Of die voorspoken ’t Volk niet hadden konnen deren,
Het bleef al evenwel ses dagen banketeren.
De sevende daer na, als ’t onweer was bedaert,
(380) En dat de donkre lucht was helder opgeklaert,
[p. 180]
Versuimden wy geen tyt, maer sochten voort te varen:
Verlokt door ’t moije weêr en kalmte van de baren.
Wy raekten onder zeil verlatende de ree,
En sagen rontom niets als hemel en als zee.
(385) Na dat wy hadden ’t lant uit ons gesicht verloren,
Heeft Jupiter ons weêr den donder laten hooren:
En boven ’t vaertuig dreef gestaeg een swarte wolk,
Die niet veel goets voorseide aen het verbaesde volk.
Waer uit de zuidewint is schriklyk opgestoken,
(390) Soo dat de stengen syn en ook de mast gebroken:
Die neder op het hooft van onsen stuerman viel,
Terwyl hy sat aen ’t roer der reddeloose kiel.
En hy wiert over boort door ’t zeil en want gestooten,
Daer hy verdronk: wiens doodt ons onheil deedt vergrooten.
(395) De duisternis benam ons t’eenemael den dag,
Den blixem maekte maer dat men somtyts wat sag:
Daer men de sulferreuk kon qualyk van verdragen,
Door wiens gewelt het schip in stukken wiert geslagen,
Het bootsvolk viel in zee, waer in het al verdronk,
(400) Als ’t lang geswommen hadt, en na den afgront sonk.
Ik heb myn best gedaen om op het wrak te blyven,
En ergens aen het lant daer op te konnen dryven.
Wanneer ik uit het weste een andren wint ontfing.
Die slingerde my na Charybdes barrening:
(405) Terwyl daer heên de vloet het water heeft gedreven.
Al waer ik seker sou geraekt syn om het leven,
Hadt ik de takken van d’Olyfboom niet gevat,
Die met syn wortelen vast in die klippen sat.
(Waer van ik heb voorheên in myn verhael gesproken),
(410) Soo door myn swaerte was de wilde stam gebroken,
Soudt gy my hier niet sien. Daer heb ik opgewacht,
Tot dat door d’eb myn mast te voorschyn wiert gebracht.
Waer op ik van den boom myn ligchaem heb gesmeten,
En negen dagen lang heb schreilinks opgeseten.
[p. 181]
(415) Voort roeijendt, soo ’k best kon, met voeten en de hant,
Tot dat ik voortgeraekt ben aen Calypsôs lant,
Die my t’Ogygia heeft seer beleeft ontfangen.
Groot Koning, ’k meen ik nu voldaen heb uw verlangen:
Nadien ik gisteren al aen u beb gesegt,
(420) Wat ik in haer Paleis, met haer, heb uitgeregt.
Einde van het eerste Deel, en twaelfde Boek.
<#odyssea14>
[p. 182: blanco]
[p. 183]
DE ODYSSEA
VAN
HOMERUS,
In Neêrduits gerymt doer den Heer
KOENRAET DROSTE.
TWEEDE DEEL.
[Typografisch ornament]
TE ROTTERDAM;
_____________________________________
Gedrukt by PIETER DE VRIES, Boekdrukker
op de Kipstraet, over de Convoysteeg 1719.
[p. 184: blanco]
[p. 185]
DE ODYSSEA
VAN
HOMERUS.
____________________________
DERTIENDE BOEK.
NA dat Ulysses sweeg, en ophielt te vertellen,
Het geen hem was gebeurt, en aen syn metgesellen:
Ontstont een mompeling, hem gunstig, in de zael,
Waer op hy wiert bedankt voor ’t aengenaem verhael.
(5) En syn welsprekentheit wiert sonderling gepresen,
Voor al Alcinous scheen seer voldaen te wesen:
Die sei, schoon gy syt arm geraekt in myn paleis,
Door dien gy hebt uw goet verloren op uw reis,
Ulysses, sult gy daer behoeftig niet uit wyken,
(10) Nadien dat ik u sal door gaven doen verryken.
Hoe wel dat ik niet denk, dat gy door tegenspoet,
Gelyk gy hebt gehadt, sult werden meer ontmoet.
En daer op ging de Vorst syne aenspraek verder wenden.
Tot Princen van syn Hof syn vrienden en bekenden:
(15) En seide, gy die steets hier aen myn tafel spyst,
’k Wil dat gy aen myn gast meer miltheit noch bewyst.
Schoon dat gy aen hem hebt te voren al geschonken,
Veel kostelyk gewaet, om in syn lant te pronken:
En staven van fyn gout, en andre gaven meer.
(20) Hoort wat ik boven dat noch van uw gunst begeer:
Elk moet een koelvat noch en drievoet hem vereeren.
En op dat ons die schâ bysonder niet sou deren,
[p. 186]
En onse spaerkist niet sou werden des beswaert,
Sal men een omslag doen, soo ras het Volk vergaert.
(25) Om op ’t gemeene lant d’onkosten des te vinden:
Nadien ik niet alleen beswaren wil myn vrinden.
Die my behulpsaem syn door wys beleit en raet,
En dragen neffens my de lasten van den Staet.
De Princen vonden goet ’t voornemen van den Koning,
(30) En gingen uyt het Hof een ieder na syn woning.
Daer, na het avontmael, sy leiden sich te rust,
Nadien de Son syn toors in zee had uitgeblust.
Maar ’smorgens alsoo ras als het begon te dagen,
Ging ieder in het schip syn vat en drievoet dragen,
(35) Die door Alcinous syn uit de weeg geset,
Op dat niet door dat goet het roeijen wiert belet.
De Princen syn van daer den Koning gaen geleiden,
Na ’t Hof, alwaer hy hadt een maeltyt doen bereiden,
En heeft aen Jupiter tot offerhant geslacht,
(40) Een stier, wiens dyen syn op ’t offervuur gebracht:
Die wierden daer verbrant, na de gewone wetten.
De gasten gingen toen sich aen de tafel setten,
Waer aen in vrolykheit sy hebben sich verheugt,
En door Demodocus vermeeerderde de vreugt:
(45) Die ’t Volk bekoren kon door hemelsche gesangen,
En als een Godt van elk daar voor heeft eer ontfangen;
Ulysses sloeg somtyts syn oog eens na om hoog,
En meende dat de Son sich niet genoeg bewoog,
Om met een snellen loop in Thetis schoot te raken,
(50) Gelyk een arbeitsman, die graeg syn werk sou staken.
Des hy geen oogenblik voorby heeft laten gaen,
Maer sprak beleefdelyk den Koning aldus aen.
Door uwe Majesteyt, Alcinous, kan blyken,
Dat gy de Meester syt van ’t Volk in dese ryken.
(55) En gy Pheäciers, indien gy my bemint,
Ik bidt u, dat gy haest uw plengingen begint:
Op dat ik eer van lant mach met het vaertuig stooten,
Daer in uw miltheit heeft veel gaven opgesloten:
[p. 187]
En ik met dankbaerheit, vaer wel, u seggen mag,
(60) Gy hebt my ’t al beschikt het geen ik garen sag,
Uw edelmoedigheit gaet selfs myn hoop te boven:
Daer ik, myn leven lang, u voor sal moeten loven.
De Goden willen sulks doen strekken tot geluk,
’k Hoop dat ik myn lant, mag naken sonder druk.
(65) En dat ik daer myn Vrouw, myn Vader en myn Vrinden,
Gesont, gelyk elk was, toen ik vertrok, mag vinden.
En gy, dat gy meugt syn, veel jaren achter een,
De vreugde, troost en heil en welvaert van ’t gemeen.
En dat de Goden u die deugden sullen geven,
(70) Daer gy voorspoedig in doorbrengen moogt uw leven.
Van Vrouw en Kinderen, daer gy nu vreugt aen siet,
En van uw huisgesin, afwenden het verdriet,
Terwyl uw Koningryk staeg bloeijen sal in vrede.
De Vorst was seer voldaen door die beleefde rede.
(75) En om genegentheit te toonen aen syn gast,
Heeft hy Pontonous syn kelderknecht belast,
Dat van den besten wyn hy noch een kruik zou halen
En vullen daer weêr uit der gasten lege schalen.
Op dat de plengingen daer worden uitgedaen,
(80) En dat Ulysses dus vernoegt na boort kon gaen.
Dit wiert aenstonts volbracht. Hy, dien dit kon behagen,
Is van de Koningin daer op gaen afscheit vragen.
En heeft tot haer gesegt, doorluchtige Vorstin,
Grootachting voor u deugt, sal noit gaen uit myn sin.
(85) Met recht wert gy van ’t Volk bemint, ontsien, gepresen,
Gy hebt my soo veel goet, schoon onverdient, bewesen,
Dat ik wert moegemaekt alleen door het verhael:
En hebt selfs aengeset tot weldoen uw Gemael.
De Goden willen u die goetheit weêr vergelden;
(90) Ik kan niet anders doen als uwen lof te melden.
En wenschen, dat uw Ryk in welvaert bloeijen mag,
Dat gy gelukkig syn moogt tot uw laetsten dag.
En als gy sult het recht aen de Natuur betalen,
Dat gy van ouderdom, vol eer, in ’t graf sult dalen.
[p. 188]
(95) Tot die tyt door uw Man bemint en hoog geacht,
En van uw kinderen ontsien, en uw geslacht.
Daer op is hy van haer met hoflykheit gescheiden:
Alcinous liet hem door een heraut geleiden,
Die hem heeft scheep sien gaen, eer die weêr is gekeert.
(100) Daer was al ingebracht al wat hem was vereert:
En voor de voorraet hadt Areta sorg gedragen.
Een bedt op d’overloop wiert voor hem opgeslagen:
Met bont en syde stos tot deksel toebereidt.
Daer sich Ulysses heeft afvarent opgeleit.
(105) De roeijers op een ry op banken neêrgeseten,
Die hebben overboort hun riemen elk gesmeten,
Door het gewelt dat wiert voortrukkende gemaekt,
Is ’t water, om het boort van ’t schip vol schuim geraekt,
Hy selver onderwyl was door den slaep bevangen,
(110) Maer vaster, als hy oit van Morpheus hadt ontfangen.
Al hadt hy doodt geweest, hy voelde minder niet,
De prikkeling van sorg van kommer en verdriet.
Ook was hy noit op reis soo spoedig voortgevaren:
De steve van syn schip snê snelder door de baren,
(115) Als Valk of Adelaer verheven tot de vlucht,
Op taeije wieken wert gedreven door de lucht.
Of rytuig, om de pael, aen ’t loopperks endt, te vinden,
Door paerden voortgerukt, vliegt rasser als de winden.
Soo wel bezeilt was’t schip, dat voerde desen Heldt,
(120) Wiens wysheit nevens die der Goden wiert gestelt.
Tot die tyt hadt die Prins veel ongeluk geleden,
’t Sy dat hy hadt te lant syn Vyanden bestreden,
Of dat hy van de zee veel ramp verdragen hadt:
Het geen door soeten slaep hy t’eenemael vergat.
(125) Soo ras de morgenstar quam voor Aurora blinken,
Liet men voor Ithaca het anker neder sinken.
Wiens kust een haven heeft, met meenig klip beset,
Waer door bet norsch gewelt der winden wert belet.
Een vaertuig kan daer in sich sonder schroom vertrouwen,
(130) Schoon ’t aen de kaei niet wert door kabels vast gehouwen.
[p. 189]
Men vindt niet ver van daer een schaduwachtig wout,
Daer sich de koele lucht staeg in besloten houdt.
Beneffens een spelonk tot woning der Nayaden,
Die sich by somerdag daer onder komen baden.
(135) Dat hol is opgeschikt met kruiken rontom heên,
Op voeten steunende van gladde marmersteen,
Waer in de byen vaek hun honing komen maken.
Twee bronnen staen daer by die nimmer ledig raken.
Ten Noorden vindt een mensch een ingang van die grot,
(140) Ten Suyden staet alleen die open voor een Godt.
Soo ras als op het lant sich de Matrosen sagen,
Wiert slapent uit het schip Laërtes Soon gedragen,
En op het strant gelegt, doch uit de weg de schat,
Dien hem Alcinous uit gunst geschonken hadt.
(145) Op dat terwyl hy sliep hem die niet wiert ontnomen,
Door eenig Vremdeling die daer voorby mocht komen.
Als de Pheäciers dit hadden dus verricht,
Wiert aenstonts binnen boort het anker opgelicht:
En sy syn met het schip na Scheria gevaren,
(150) Te rug den selfden weg die sy gekomen waren.
Neptunus die noch niet het dreigement vergat,
Waer mede hy vervaert voorheên Ulysses hadt,
Ging voort na Jupiter om sich des te beklagen,
En diens voorsichtigheit, dit seggend, t’ondervragen.
(155) Gy die van ’t Godendom en ’t Menschdom Vader syt,
Raekt u dan langer niet myn aengedane spyt?
Wat eer heb ik voortaen van eenig Godt te wachten,
Nu de Pheäciers, myn kindren, my verachten?
Ik heb my ingebeelt, dat ik door tegenstant,
(160) Noch lang Laërtes Soon sou houden uit syn lant.
En meenig hinderpael soude in syn weg noch setten,
Al kon ik t’eenemael syn weêrkomst niet beletten.
Wei wetend dat gy ’t hem door ’t knikken van u hooft,
Van uwe onfeilbaerheit een teeken, hadt belooft.
(165) Ver daer van daen, dat hy veel arbeit noch sou lyden,
En tegen het gewelt der baren moeten stryden:
[p. 190]
Siet de Pheäciers die hebben over zee,
Hem slapende gevoert, op d’Ithacasche ree.
En hebben hem met gout en koper overladen,
(170) En andre gaven meer van kleeren en gewaden.
Soo dat hy rechtevoort meer goet t’huis brengen sal,
Als al den buit die hy verkreeg voor Troijens wal.
Dit antwoort heeft daer op de Dondergodt gegeven:
ô Zeevoogt, die somtyts den aerdboom kunt doen beven,
(175) Wat reden voert gy daer! ontstelt u niet soo seer,
Wie van de Goden soude onthouden u uw eer?
Het is beswarelyk een Godt, als gy, te hoonen,
Soo groot en oudt, die men eerbiedigheit moet toonen.
Indien een sterveling soo veel verwaentheit heeft,
(180) Dat hy syn schuldigheit onachtsaem u niet geeft,
Straft hem, soo gy begeert, m
