Dit is een onderdeel van KoninghIephthah1615.html. Klik hier voor het hele document.

0; Sich spiegelt onder ’tNoord, in’t hart azurich Ys,
    (2035) En dat de groene tijdt so Bloem-rijk inde Lenten,
    Wil d’inghestorte cracht door wercken heerlijck prenten,
    (Nae ’tGoddelijck vernuft) in onse Moeder d’aerd,
    Die voor drie maenden ons geen Vruchten heeft gebaerdt,
    Nu lachtse wederom, en voelt de warme stralen
    (2040) Des Sons in macht versterckt, zijn crachten weer verhalen.
    De Ram die vat de hit, in d’ongheschoren ruygt,
    (Na Taurus) tweelings Beeld, nu om zijn comste iuyght!
    De Beecken silvrich klaer beschamen de Kristallen,
    En komen met gedruys van d’hoochte nedervallen,
    (2045) En geven d’Echo werck, om met een heesch geluyt
    Te roepen d’Hemel eer, en Godes wond’ren uyt.
    Hoe wonder net en schoon, hoe aerdich, suyver, kleurich,
    Schakkeerdy het gebloemt, so s’in verheugend geurich
    O grooten Constenaer! diet alles door u woort,
    (2050) En door den geest uws monts dit iet uyt niet bracht voort!
[fol. I2r]
    Ick wonder my verstomt! bedenckende u vroetheyt!
    Versinnende u cracht! en siende op u goetheyt!
    Sie ick mijn Vliesen aen, ick leer ootmoedich zijn!
    Ick leer gehoorsaemheyt, herkau ick selver mijn
    (2055) Bezoedelt leven, laes! hoe ick tot quaet gewenne.
    Ick leer mijn eygen selfs, eerst selfs ten rechten kennen.
    Sie ick de Aerde aen, stracx werd mijn geest verkloeckt,
    ’Kgedenck s’is door de sond van God om ons vervloeckt!
    Ster-oogh ick na de Locht, ’ksie vreemde Beeldtnis krollen
    (2060) Van Wolcken, die de tent des Hemels wit berollen,
    Noch seyd de geest tot my dit alles is niet reyn.
    Doorvliegh ick d’Hemel self, so dat ick seker meyn
    Onsondich zijn, de Bo’on die Godes wil vertolken,
    d’Omringers, en de wacht der Isra’elijtsche volcken,
    (2065) Men vinter dwaesheyd in, getuyght de geest mijn ziel.
    Siet! om een harten woort een Schaer der Eng’len viel.
    Wat Rey van Ioff’ren comt gedachtens-reden stooren?
    Best schuyl ik achter tgroen. Sy schijnt bedroeft, ’kmoet hooren.

---

Verschooninge. MIRIA, EER. TWE. M. HERDER.

MIRIA.    Waer henen Lucifer? waer henen Morgen-star?
    (2070) Waer henen? ’ksie u niet. Of saeghdy my van varr’?
    Dat ghy u tint’len laet, wildy van’t Oost na ’t Zuyen?
    Ist om my? laes! (Ick acht) nochtans ’ken mach verluyen
    Mijn tijt op’t bedde niet, hoe sacht het is gepluymt.
    Daer wert by my gheen tijt vergeten noch versuymt,
    (2075) Een-werf, ô Silv’re Maen! suldy maer d’hoorne cromme.
    Oft, o Hemel! ontfermt mijn tijt die is alomme,
    Ick tel de tijt so nau die ’k Vader schuldich ben,
    Als Maend, Dagh, en Uyr, eer ick my derwaerts wen.
    ’t Schijnt dat dit steyl gebergt versacht door ’sHemels douwe
    (2080) Mijn droeve ramp beweent, en dik wil wederhouwe
    My ’tlommerich geboomt, ’tgeen kronk’lich d’armen cromt,
[fol. I2v]
    En vangt de vrye Maeght, die vry gevangen comt:
    Gevangen door een woort, waer door sy is gebonden,
    In Dodes bitt’re strick. Maer vry, dewijl de monden
    (2085) (Waer med’ d’onkuysche min, zijn geyle brant gewaeght)
    Ick noyt gekust en heb, als een vry suyv’re Maeght.
    Ick tuygh alleen, ick tuygh! hoe wel ick sterf geduldich,
    ’kEn was, ’k en ben, noch sal int minst geen man zijn schuldig
    Hoe wel ick willich ken, gelijck als Moses segt:
    (2090) Gezegent voor de sond, is d’over oude Echt.
    De Echt die is een staet so waerdich en so heylich
    Dat sy is voor de lust, en snoode Minne veylich.
    De Liefd der Echte-Lien sich brandende vermeert,
    Als ’tsoet bevallich kint zijn eerste woortjens leert,
    (2095) O woortjens! o woort! o Vader, waert ghy stom
    Geboren,* ick en waer niet tot een eygendom
    Belooft,* gewijt, en moet voor gode zijn een offer,
    Vernietigt door de vlam. Hoe? ’kwerd hoe langs hoe sloffer,
    Ick schort mijn tranen op, ’tschijnt dat mijn Boesem leegt.
    (2100) Daer breeckt de Sonne deur: O Son! waer’t dat ghy zeeght
    En dat ghy (naer den waen) u Paerden wilde wat’ren,
    So mocht den Echo weer mijn droeve clacht na schat’ren.
    Dan wiesch ick ’tbleeck Corael weer met de lauwe Bron.
    Mijn’s weenens en d’Eclips beswalleckte mijn son,
    (2105) Mijn Son, die laes, ach Heer! is na een wijl verschenen,
    O rampsalige tijd! TWE. M. Me-vrouwe staeckt u weenen
    So middelmatich, dat u lichaem niet verswackt.
MIRIA.    Wee Dochter! EER. M. Vrou hoe ist? MIR. my dunckt de Aerde sackt.
    Den Hemel overtreckt, de Wolcken werden duyster,
    (2110) De Son die berght zijn hooft. Gespele siet! wat ruyster?
TWE.M.    ’tIs schijnt een Rot-gesel vant Herderlijcke gilt.

---

[fol. I3r]

Verschooninge. HERDER.

HERD.    Me-Vrou ’kwensch u veel Heyls. MIR. Ach! Herder swijgt en wilt
    Een so bedruckte Maeghd, hel-diep in ramp gedompelt,
    Meer wenschen eenig Heyl, Wats ’tgene dat ghy mompelt?
EER. M.    (2115) Hy vraeght na uwen staet, u Vaders naem en stadt,
MIRIA.    Ja had ick noyt de Eer-geboort, of naem gehadt
    So waer ick duysent fout gerekent meer g’lucsalich.
HERD.    Beleefde wijse Maeght, u soete mont schoontalich
    Vervult met rijcke reen, en Goddelijck gevloey,
    (2120) Die drucken so mijn hart, dat ick voorwis vermoey,
    Veel eer sy slevens draet na t’voorschick afgesleten,
    Eer ick u druckich eyndt, oft on’gluck sal vergeten:
    K’heb laes! verstaen Me-vrou, en sellefs aengehoort
    U al t’heyloosen ramp veroorsaeckt door een woort:
    (2125) Maer antwoort g’heylicht beeld (so’t u ghelieft) ick Herder
    Te slecht en recht van sin dees vraege, want ick werder
    Weetgierich toegeparst. MIR. wats ’tgene u bekeurt?
HERD.    Ist Goddelijck geheym geloofdy oock versteurt
    ’T’sy om u eygen schult: oft d’onbedochte eede
    (2130) Uw’s vaders? wat tuygt u geest? MIR. t’is hooger als de rede.
    Ick twijffel niete min, al knort het swacke vleesch,
    T’is heylichlijck voorsien, en ick verwesen Wees
    K’beschuldich d’Hemel niet, maer eer mijn vaders sotheyt!
    Wijt ickt mijn selven? neen, veel minder dan de Godheyt:
    (2135) Ons heyl dat is uyt hem, en t’onheyl is uyt ons.
HERD.    Ghy antwoord wel Me-vrou: wy voelen d’hit des Sons,
    En ick verlies den tijdt, mijn schapen mochten dwalen,
    Vergeeft mijn stoute reen en al te vry verhalen.
    Vaert wel bedruckte maeght u ongemeten smart,
    (2140) Die blijft so lang ick leef gheseghelt op mijn hart.

---

[fol. I3v]

Derde Handelinge. VIII. Uytcoemste. MIRIA, met haer Gespelen. EERSTE TWEEDE Maeghd.

MIRIA.    Gespeeltiens siet, ick gae, volbracht is nu mijn wand’ren,
    Helaes, mijn soete Rey, gedenckt het kan verand’ren,
    Ick was mijns Moeders vreucht, een Vorst en Rechters kint,
    Van yder een gelieft, van yder een bemint.
    (2145) Des Werelts-waen-heyls-gloor, oft zins-pops-maelderijen,
    Vermochten mijne ziel haer kuysheyd niet t’ontvrijen,
    (Onroemich) spreeck ick dit: Ick was ’tgeen ick beken,
    Een yeder tot vermaeck, ’tgeen ick helaes! noch ben.
    Hoe lang, Speelnoots hoe lang, hoe lang mijn deuchts vriendinne,
    (2150) Ick nader naer ons huys: O strick verwarde sinnen!
    Waer wildy wederom? wildy van daer ghy zijt?
    Dat d’Ollem, Bueck, of Eyck, oft Linden u bevrijdt?
    Wildy den Populier, oft Dennen-boom oft d’Elsen,
    D’abeel, den Mijrthen-boom, oft Ceder weer omhelsen?
    (2155) Wildy den Lauwerier, (die voor geen blixem schrickt,)
    Oft Pallem-maeghden-Boom, wiens Lommer elck verquickt,
    Zijn Bruyn-groen-mantel-schaeu noch voor een uurtje stelen?
    Of lust u d’Herder noch int velt te hooren spelen?
    Als hy d’hooft-slapen vlecht, en met Eyck-blad’ren ciert,
    (2160) Die op zijn gaetsche Pijp een deuntje tiereliert.
    Graeght u versturven lust te sien de Schaepjens scheyren,
    Bloem, Kruyd, of Klaver-gras? Of lust u by de Meyren
    De spertel-vochte-Vis, in Vyvers Beeck te sien?
    Om so voor noch een wijl u droeve ramp t’ontvlien.
    (2165) Saeghdy noch gaeren eens de Hurzelende-Bijen,
    In’t Honich-rijcke-velt, hun Zuyker-lekkernijen,
    Uyt Lentens schoon gebloemt graegh stelen door ’tgezuyk?
    Lust u het Vissen weer, met Angel, Net, of Fuyck,
    In Iabocx klaren vloed, soet-spelich te sien plegen?
[fol. I4r]
    (2170) Neen alles ist verby, ’kben nergens toe genegen,
    ’kHeb in mijn droeve reys genoech gesien. Ick gae,
    Mijn tijdt die is verby, ick sukkel: ’ksit, ick stae.
    Ick treur, ick klaegh, ick schrey, ’kdoe d Echo antwoort geven,
    En onderwijl verloopt ’tglas van mijn ionge leven.
    (2175) Ha, Speelnoots ’twert nu tijt dat ick wert uytgeroeyt,
    My dunckt ick sie mijn dood! ’ksie dat de vlamme gloeyt!
    Door zins-gemerck te wis, ’kmoet in de ingewanden
    Van ’tal-verterend vyer, God zijn ten offerhanden.
    Mijn Vader, siet, ick kom, ick kom, ’kversnel mijn gang,
    (2180) Mijn tijt die is vervult, mijn leven duert te lang.
    Wat seg ick? neen ten doet, wel hoe! is d’uyr verdwenen?
    Moet ick? moet ick? Ach ia! Ay Speelnoots ’kgae nu henen,
    ’kSal dees Bloem-rijke weg, noch ’tLoof niet meer betréen.
    Ick ga, ghy blijft, maer dit sy u voor ’tlest gebéen:
    (2185) Als iaerlijckx desen dach vervalt, of is verschenen,
    Alsdan gaet uyt, en wilt mijn droeve doot beweenen,
    Belooft my dit? EER. M. Ach, Vrou! MIR. wel hoe> hoe wat is dit?
    Weygertmen een Maeghd, die in belofte sit?
    Die niet een sterflijck beeld in ’theylich Echt sal trouwen.
    (2190) Maer die noyt Oogh en sach, Die sal mijn ziel behouwen.
    Noch heylich offer-vuyr, noch swaert kan my niet schéen,
    Van dien ick eygen ben, die my in’t wit sal kléen.
    Die my een Maegden-kroon sal om het voorhooft drukken
    Daer my Ziels-eenich-heyl en blyschap sal gelukken.
    (2195) Viert heughlijck mijn gedenk, ik gae en kom niet weer:
    Den Hemel zeghen dy, en geeft u vreucht en Eer.
TWE. M    Me-Vrou al ’tgeen ghy wilt, dat sullen wy volbrengen,
MIRIA.    Wel gaen wy dan, den dach sal om ons réen niet lengen.
EER. M    Wel zaligh was de Soon van de’ouden Abraham,
TWE. M     (2200) De Dochter insgelijckx die ons van Jephthah quam.

---

[fol. I4v]

Derde Handelinge. IX. Uytcomste. LEVYT. IEPHTHAH.

LEVYT    Hoe ist voorsien-geval na Godes wijse schikking,
    Geregelt na zijn woort: Den eenen tot verquikking,
    Wanneer hy door de Zee van droefheyt heeft geréen.
    En d’ander die de Lucht wil na’dren door Trophéen,
    (2205) In volle rijcke vreucht verworven door de Zeghe,
    Die loopt het avontuer voor stroom en wint wel tegen.
    Helaes! Heer Iephthah, laes! dijn Vorstelijcke staf,
    Brengt dy by ons meer ramps, dan oyt ’tgeluk dy gaf.
    Voor henen in ons Tob, als ghy d’uytheemsche plondert,
    (2210) En op d’onveyle baen noch vrient noch vyandt sondert,
    De achteloose staet bevest door Roovery,
    Helaes! was u meer waert als d’hooge heerschappy.
    En had u Israël noyt tot een heyl vercoren,
    So haddy noyt u erf, of liefste vreughd verloren.
    (2215) U Dochter die natuur int voorhooft heeft gemaelt,
    De schaemt en eerbaerheyt: Wiens suyvre deucht bestraelt
    ’tOntelbaer maeghden heyr, door stichtelijcke spreucken,
    Gevloeyt uyt wijsheyts-beek, die nimmer waerheyt kreuken.
    Wat wildy doen, ô Vorst? Wildy u eenich kint
    (2220) d’Heer offren door het vyer? O Prins! ô Prins versint.
    Men leest in’t Priester-boeck: Capittel twintich seven,
    Ghy cond een Lijf-rantsoen, of schatting daer voor geven,
    ’tStrijdt teghens liefd en recht, die ghy verbreken sult
    En beter is de Wet, dan uwe Eed vervult
    (2225) Nu wildijt God voldoen, ghy stoot tegen den prikkel
    U Verssenen: komt, en geeft eens twee maels vijf den sikkel,
    (Na ’theylichdoms gewicht,) in Silver voor den Heer,
    Oft anders ist u quaet en sondigh sonder Eer,
    Verwerpt dit bloedich stuck, ’tstrijt tegen d’heylge wetten.
IEPHT.    (2230) Wat recht isser of wet? dat ick het mach beletten?
[fol. K1r]
LEVYT    ’tRecht van de Schatting Heer, voor sonderlinge Eet.
IEPHT.    Ick vraeg u oft my kan bevrijden? LEV. God die ’tweet,
    En kent u g’loovich hert onsteecken door liefd’s vlammen,
    Sy vierichlijck gebéen, hy wil sich niet vergrammen.
IEPHT.    (2235) Wat rady my tot ’tgeen, den Hemel nimmer moet
    Gedogen? neen, ô neen! die zijnen mont op doet
    En d’Heere yet belooft, dat salmen niet vertrekken,
    Leest men in ’tverhael des Wets. God wil mijn zonde dekken,
    k’Heb sottelick belooft nochtans mijn ziel verstrickt,
    (2240) Vrywillich ist geschiet: My dunckt de Son die blickt
    En wil mijn heerlijcheyt beswalcken door mijn,, dwaesheyt!
    Kan ik’t weerroepen? neen: mijn Dochter vry helaes,, schreyt
    Vry maeghden schreyt met haer, dewijl ick heb verschult
    Een quaet, daer sy om sterft, LEV. neen heer so niet, g’en sult?
IEPHT.    (2245) Wat sal ick niet voldoen? LEV. God sal het u vergeven,
IEPHT.    Mijn naem wert uytgeroeyt, LEV. neen hy wert geschreven
    By hun die door ’tgeloof God hebben oyt behaeght.
IEPHT.    MirIa mijn Bloem, mijn vreught, waert mog’lijk dag ghy saegt
    In’t vaderlijck gemoet so duysterley begeeren,
    (2250) Hoe ick u gaerne sou versoenen voor den Heere,
    So waerdy dobbel wis, hoe nood ick u ontziel.
    Ach! riep den Engel doch dat hy den slach weerhiel?
    Maer neen, o neen, mijn kint, u vader sal LEV. siet Gode,
    Verbiet in zijne wet, en spreekt: Ghy sult niet dooden.
IEPHT.    (2255) Recht tot zijn eygen wraeck, ons s’naesten goet of bloet,
    Ick offer d’Heer na twoort. helaes! Moet ick? ja k’moet!
    O wee rampsalich Vorst. LEV. So werdijt door den offer.
IEPHT.    ’kBevry ’tbelast gemoet, ick ben int minst niet sloffer
    Als Tharahs soon en was, d’Outvader Abraham.
LEVYT    (2260) Die had bevel van God, IEPT. En ick die voor my nam
    Voor Godes groote gunst danckbarich hem te roocken,
    Heb nu t’bevel des wets, dewijl ick heb ghesproken
    ’tSou my een sonde zijn, die God my eysschen wil.
LEVYT.    Wie vonnist onse réen? wie oordeelt ons verschil?
[fol. K1v]
IEPHT.    (2265) Volbreng ick’t niet, waer heen wil ick mijn selven keere?
    Sal ick mijn Heyland self, die my verheft in eere,
    Beloven ’tgeen ick niet volbrengen wil, of soeck?
LEVYT.    O vreemde daed! IEP. Wat ist, of ick de Zege vloeck?
    Belofte, uyr of dagh? rampsalich my verschenen.
    (2270) Mijn bloeysel is verdort! mijn glory is verdwenen!
    En ick gae over straet met ’tneergeslagen hooft.
LEVYT.    Heer lost u Dochters Ziel? ’tis dwaesselijck belooft.
IEPHT.    O neen! ’k las gisteren noch: wie derf met d’hoochste spotten
    Hy heeft geen wel geval of lust aen d’réen der sotten.
    (2275) Hoe wel ick qualijck doe, nochtans noch meerder quaet
    Beging ick, so ick liet ’tgeen my te doen nu staet.

---

Derde Handelinge. X. Uytcoemste. IEPHTHAH. MIRIA.

IEPHT.    Nu is den tijd, ô tijd! verschenen en verstreken,
    Dat ick het Godlijck Beeld moet met mijn handen breken.
    Nu trilt ’tbeweeghlijck Hert, nu flauwen d’Adren eerst,
    (2280) En ’tVaderlijcke Bloed verkruypt by na om ’tseerst,
    De prickling des gemoets, bestrijen ’tHerts bewegen,
    En ick onsaligh Vorst, heb nederlaeg verkregen.
    Wat nederlaegh, of val ist, die ick nu beween?
    Is yemand mijn party? of starreker? O neen!
    (2285) Ick sellefs hebt verschult dees daed en my versproken,
    En laes! ’twert niet aen my, maer op een Maeghd gewroken.
    Mijn Dochter! Dochter! Bruyt! Nu kleedy u in’t wit,
    Daer ghy in’t Rey-gedrang van so veel Maeghden zit.
    Daer ghy een Roosen-krans van heyl’ge lessen peerelt,
    (2290) Daer ghy met tranen neemt u afscheyd van de Weerelt,
    Daer Reden-rijck u Tong veel gulden veersen dicht,
    Daer u Gespeeltiens med’ zijn eewichlijck gesticht.
    O Lich-star, clare Lamp en Tourts, wiens Lemmets sperken
    ’kVerdomp door mijne Réen, ’kverniel door mijne werken,
[fol. K2r]
    (2295) U vriendlijckheyt en liefd, u troost, u g’loof en trou
    Verdienet niet, mijn Kind! dat ick u dooden sou!
    Hoe tranen komdy weer ten oogen uytgebobbelt?
    Wat ben ick als een Kind? ’tIs lang genoch getobbelt,
    En met het vleesch en bloet door tsukkelen gestreen.
    (2300) Ist Heer u niet belooft? Iae’t seker anders geen,
    U Wetten die ghy ons door Mose liet beschrijven,
    Die willen het voldoen: ’tWoort moet gesproken blijven.
    Hier naerdert, die my ’thert doch voor een wijle buyght.

---

Verschooninghe. MIRIA met haer Gespelen, EERSTE TWEEDE Maeghd.

MIRIA.    Tuyght, Gespeeltiens tuyght, tuyght Vader, Hemel tuycht
    (2305) Tuyght Maeghden: hoe dat ick gewillich geerne sterve,
    En buygh my onder ’tswaert, gedenckt so menichwerve:
    Als m’in den Tempel leerdt Isaacx gehoorsaemheyd,
    Hoe willich en getroost hy was ter dood geleyd,
    Dat eenmael doch u geest van slaep-sucht sy ontwikkelt,
    (2310) En dat ghy door ’tgesucht om MirIa zijt geprikkelt.
    (Hoe wel ick’t niet en hoor) so laet u tonge sméen,
    En mompl’en binnens monts, dees Rijm-gestelde Réen.
    ,,Helaes! Hoe schickt de Soon van Abram, met de Dochter
    ,,Van Iephthah? d’Een die was bereyt, en d’ander sochter
    (2315) ,,Geen weyg’ring in, vol G’loofs en Liefd door ’sVaders hand
    ,,Verlooft, (doch sonder weet) tot asschen zijn verbrand.
    Dat dit u Voorbeelt sy, van g’hoorsaemheyt, o Maeghden,
    Ghy Iongmans die oyt laest, en die het wel behaeghden,
    Hoe Isaack onverschrickt sich boogh op het gesteent.
    (2320) Ten minsten doch een traen om my zijn Suster weent!
    Zijn Suster, d’wijl ick ben hem g’lijck in wil van sinne,
    Geboren inde Echt, van bloed oock een Iodinne,
[fol. K2v]
    Maer siet! hy wirt verschoont, en quam noch in het graf.
    Geliefdent God daer riep een stem van d’Hemel af.
    (2325) Hoe nu! wat sal de vrees my wederom beschamen?
    Ghespeeltiens vaert wel, gaet, vertreckt, en laet d’eensame
    Een lieflijck Offer zijn. Daer komt mijn Vader uyt.

---

Verschooninghe. IEPHTHAH. MIRIA. TROCHAEUS.

IEPHT.    Mijn liefste eenich Kind, en Gods beloofde Bruyt,
    Ongaerne, ach! (God weet) moet ick u licht uytblusschen!
MIRIA.    (2330) En ick wil om u Eet u gaerne vriendelijck kussen,
    En seggen voor het lest: Mijn Vader, siet! ick ken
    Dat ick naest God (u kint) verbonden eygen ben.
    En hebdy my verlooft, door twijffelmoedigh hopen?
    Ghy hebt u niet misgaen, oft oock te verr’ verloopen,
    (2335) Ben ick u eygen niet? Ia Vader zijt te vréen!
    ’kWil willich om u woort na d’heyl’gen altaer tréen,
    Volbrengt het Priester-ampt: Siet hier de Offerhande!
    Trochaeus, komdy noch? helaes! mijn goede heer,
    Ick bid u singht het Lied, een arme Maeght ter eer,
    (2340) ’tGeen d’overstolpte geest in droefheyt heeft gedichtet.
    ’kNeem oorlof aen u vriendt. Mijn Vader eer ghy richtet
    En vraeght my niet een woord, ’kwerd als een Lam te stom,
    tGeen voor sijn scheyrder swijght. IEP. Dochter! MIR. Vader ick kom.

---

IEPHTHAHS Offerhande.

IEPHT.    Ach! Heer vergeeft het my, ick kent ’kheb my versproken,
    (2345) ’kHeb al te vierichlijck geyvert voor ’tgemeen,
    ’kHeb al te onbedacht gestort een dwase réen,
    Waer door ick ’theylich beeld by d’Altaer heb gebroken.
    Doch d’wijle dat ghy my aen Ammon hebt gewroken,
    En ick het schuldich ben, dy Zebaoth alleen.
[fol. K3r]
    (2350) Soo werd den Offer U met ware danckbaerhéen
    Voldaen: Die ’kheb belooft. Ay Heere! laet dit roocken
    Voor u door g’hoorsaemheyt, waer in ghy my beproeft,
    Wat gelden: siet! ic ben als tot der dood bedroeft,
    ’kHeb heden u gewijt, helaes! die my vertrooste,
    (2355) Mijn Dochter, al mijn vreucht, een ted’re ionge spruyt.
    Die my opt herte lach, een u verloofde Bruyt,
    Wiens Deughd, ’tGerucht vercond, van ’tWesten tot het Oosten.

---

TROCHEUS.

                        De Spiegel van de Maeghden,
                   De Licht-Star van de Deughd,
                    (2360) Die g’hoorsaemheyd behaeghden,
                    Wiens Ziele leeft in vreucht.
                    Wiens gulde lessen dringen
                    By d’hooghste daer sy is,
                   Sal ick ter eeren singhen,
                    (2365) Dit tot ghedachtenis:

---

’tMaeghden-Lied, Op de Wijse: Ick placher te rusten al in den schoot, &c.

            EEn Dochter die uwe Vriendinne was,
            O Maeghden, een offer daermen oyt van las,
                        So rampsalich bevonden,
            T’gebeente is verteert tot asch,
            (2370) Bedouwt met tranen t’klavrich-gras,
                        Sy is door ’tvyer verslonden.
              2  Sy die noyt haer s’Vaders wille weerstre,
            En die noyt haer Ouders onghehoorsaem misde,
                    En d’Eere haer Ghesuster
            (2375) Hier noemde, is (ghelijck de Zee
            Die dick breeckt t’palich Bosch ontwee)
                        Vernielt, dus zijt geruster
              3  Mijn vader, siet uwe belofte volbrocht,
            De vlamme te hongherigh stijght na de locht,
                        (2380) Nu ghy comt d’Altaer naken
            Haddy geweest wat meer bedocht
            Ach Vader uwe Dochter mocht
                        Blyven onder u daken.
[fol. K3v]
              4.  Nu Maeghden, u sellefs so red’lijck verwint,
            (2385) Op dat ghy de kuysheyt Ziel-yvrich bemint,
                        Door Heylighe Ghedachten.
            Het alderwaerdighst datmen vint
            Is g’hoorsaemheyt, waer door het Kint
                        Sal ’sVaders recht groot achten.
              5.  (2390) En volleght niet u hooft, oft krijg’len zin,
            Begheeft u selven niet tot de geyle Min,
                        s’Is al te valsch fenynich.
            O soeckt de Deughd, zy leyd u in
            Het heylich Echt, wiens oudt beghin
                        (2395) Is alderklaerste schijnich.
              6.  Gespeeltjens zijt gheensins door schoonheyt bekoort,
            Siet op geen staeten, noch Rijckdomme. Een woort
                        In yvricheyd gesproken:
            Doet my sterven, en ick moet voort,
            (2400) Mijn Bloedt besprenght des Altaers boort,
                    Met my moetmen d’Heer roocken.
              7.  De Prins en den Heer die’t alles vermach,
            Die gun u het volgen: Van een diemen sach
                        Haer Vader eerst ontmoeten.
            (2405) Sy die voor heen te leven plach,
            En siet geen nacht, maer ’sHemels dach,
                        O wendt derwaerts u voeten.

---

CHOOREN.

                    ’tGeen geschiet is lang voor henen,
                Is hier wederom verschenen
                (2410) Rouw van sinnen afgebeeld.
                Doch siet watter onder speelt:
                Maer versiet u snooden grijser,
                Mome, want g’en wort niet wijser,
                Oft ghy schoon mijn Dichten scheurt,
                (2415) En u om mijn sin versteurt.
                    Israel die boots kleynmoedich
                Voor, de vrije volcken vroedich
                Een verdruckten slaefschen staet,
                Daer ’tgemeyn door onder gaet.
                (2420) Ammons doen was onverstandel,
                Gelijck als den Spaenschen handel,
                Die, hoe wel men Réen gebruyckt,
                Voor het licht zijn ooghen luyckt.
[fol. K4r]
               ’tBedroch, gewelt, comt uyt der aerden,
                (2425) Over-last die smeet de swaerden,
                ’tVolck wert tot den krijgh geterght,
                En het quaet wert meer ge-erght.
                d’Outste Geliads, Staetsche lieden,
                Kiesen om het hooft te bieden
                (2430) Iephthah. Die gelyck Nassouw
                Zijn Ziele voor hun wagen wou.
                    Hy treckt op den vyand tegen,
                Hy strijdt, en verkrijght den Zeghe,
                En hy slaet een grooten slach,
                (2435) Even g’lijck men seggen mach:
                Onsen helt, Roem van Orangien,
                Slaet ter neer, hun die van Spaengien,
                (Met zijn hulp) naest Godes macht,
               Waer door hy groote wercken wracht.
                    (2440) Dunckt u ’tzijn voor ons maer fabule?
                Verr’ gesochte nieu parabole?
                Lieve ist maer fantasy?
                Slaet ons Rijmen dan verby.
                Let hier op: wie met de Ioden
                (2445) God verlaet, en andere goden
                Maeckt, dient, en na hoereert
                ’tBeelt, dat hy als Gode eert
                    Of de Hemel waer de vrije
                Leere, door de ketterije
                (2450) Wil verdrukken wreet en straf.
                Die sal vallen in het graf,
                ’tGraf der zonden, daer d’Hebreeuwen
                In versmoorden, voor veel eeuwen.
                ’tGeen u is in Rijm gebrocht,
                (2455) En uyt d’Outheyt opghesocht.
                    Laet dees Handel of Tragedi,
                Laet dit Spel, of dees Comedi
[fol. K4v]
                (Maeghden) wesen dy een Leer.
                Biedt de valsche min geen eer:
                (2460) Iephthahs Dochter zy u Spiegel.
                Richters sijt niet al te kriegel
                Om te doen ’tgeen God gebiet.
                Sulcken Offer wil hy niet.
                    Wildy dat de Heer u grendels
                (2465) Sal verstercken. De Lavendels
                Speel-wijs toonen u ’tvertoogh,
                Leven-beeldich voor u Oogh.
                Batavia u gevlerckte Kielen,
                Steden die vol Menschen krielen
                (2470) Helpen niet, maer die uyt gonst
                Dy beschermt UYT ’sLEVENS IONST.

                                                Blijft Volstandich.

’tAMSTERDAM, ______________________ Ghedruckt by Paulus van Ravesteyn. ANNO 1615.

<"index.html">

Tekstkritiek.

fol. *4v ’tGerucht. er staat: ’tGeruche.
fol. *4v min er staat: mijn
vs. 34 heyr er staat: het heyr
voor vs. 160 SINES. er staat: SINSE.
vs. 222 vlamt. er staat: vlamt
vs. 291 is een weesrijm; evenals de derde versregel van
      elk der 13 volgende vijfverzige strofen
vs. 426 Gevangen, er staat: gevangen,
vs. 522 gebreck, er staat: gebreck
vs. 951 ’tnatueren er staat: ’natueren
vs. 1189 ’tverkoren er staat: ’verkoren
voor vs. 1302: de sprekersaanduiding SINES. staat voor vs. 1301
vs. 1306 dwang. er staat: dwang
vs. 1450 ’tswaert, er staat: ’swaert,
vs. 1685 U er staat: u
vs. 1693 hebt er staat: heb
vs. 1722 banden er staat: banden.
vs. 1754: de sprekersaanduiding IEPHT. staat voor vs. 1755
vs. 1859 m’uyt, er staat: mi’uyt,
vs. 1924 gewikkelt? er staat: gewikkels?
vs. 1933 ’tGedoot-verruwt er staat: ’tgedoot-verruwt
vs. 1940 Gerekent er staat: gerekent
vs. 2096 Geboren, er staat: geboren,
vs. 2097 Belooft, er staat: belooft,
vs. 2337 is een weesrijm

---

• Abraham de Koningh: Iephthah, herdruk ca. 1630
  
• Ceneton
  
• Voorkeurenpagina Opleiding Nederlands