Dit is een onderdeel van KoninghIephthah1615.html. Klik hier voor het hele document.

henen vry,
    En condight uwen Helt, ick werd, (seght hem) te korsel
    Om reen te geven, doch eer ick het Rot vermorsel,
    ’tGeen dertel-mondich my de Oorsaeckx-Reden eyst:
    (910) Dat Israel sich eerst ten vollen wel bepeyst,
    Oft niet de waerheyt is, of hebben wijt gelogen?
    En namense geen Land doens uyt Egypten toghen?
    Siet! van ’tLand Arnon aen tot soo verr’ Iabock grenst
    Aen dees sijd’ de Iordaen, Nu w’hadden wel gewenst
    (915) Dat dit ontloopen volck, (Niet weerd datmer om strede)
    Na rouw van sulcken daet, my hadden weer in vrede
    Gegeven, ’tgeen men ons onred’lijck noch onthout:
    En so dit noch geschiet? gaet, seght, en my vertrout,
    ’kSal hun genadig zijn. EE. Veel danc sy d’hoochweerdige
    (920) Koning, die ons gaet met rijcke Reen afveerdige,
    So immers t’een oor hoort, maer t’ander ongestopt,
    Verhoord de andre réen, so ons de Waerheyt klopt:
    Door ’twroegen van ’tGhewis, gelooft op onse monde:
    So kennen wy de schult. TWE. Die sweerelts wijde ronde
    (925) Behangt met zijn Tapijt, en Israels sonden deckt,
    Bewaer zijn Majesteyt. EERS. Wy bidden verlof. AM. Trekt
    Uyt mijn bedwelmde Zael, na d’opgeworpen Heyl,, wis,
    En segt dat Ammons Reen voor Israel al te veyl,, is.



[fol. D4r]

Verschooninge.

GHESANTEN.

EERST.    Ten is de waerheyt niet (O Koning) die u port,
    (930) Te geven reén: Waerom ghy Israel soeckt te drucken:
    Noch ’tis geen lust tot recht, waer doort u mocht gelucken:
    Noch langh geleden smaet, waer door m’u goon vercort.
TWEE.    De makers van u goon, sien laes! hun houte blocken
    Verheven en gepronckt, geschildert en vergult,
    (935) Geoffert uwen Smidt, en s’hebben noch gedult:
    T’is brandich licht en droog seer dienstich voor de kocken.
EERST.    Den maker gaet int bosch, en neemt zijn bijl, en houdt,
    En velt een boom, daer weet hy beelden van te schaven,
    Hy beytelt, steeckt en snijdt, O wonderlijcke gaven!
    (940) Den mensch die maeckt het geen, waer in hy self betrout.
TWEE.    Nu Coning dits u ernst, de Goden wildy wreken,
    Ick acht de handen van u Camos zijn vol gicht,
    Of heeft hy ’t dat hy hem niet en licht?
    Of sal hy ty genoech sich in het harnas steken?
EERST.    (945) Of ist den yver niet die g’om u goden drijft?
    Maer ist de rijcke Reen, (Meesterse vande vromen,
    En drijfster tot de deucht,) waerom g’hebt voorgenomen
    Te richten onder ons? O koning siet toe! Blijft
TWEE.    Volstandich in u doen, gerechtich in u wercken,
    (950) En heylich in u Eedt, waerachtich in u woort:
    Soo sal ’tnatueren* recht, Tydts-Dochter brengen voort,
    En d’Hemel sy u Borch, en sal u heyr bevlercken.
EERST.    De reden is een vonck, die in ons herte ruert,
    De reden is ’tgemerck, van al die die Waerheyt Minnen,
    (955) De Reden teugelt staegh de reddeloose sinnen,
    En wijst ons d’Hemel leer, so lang het leven duert.
TWEE.    ’tIs dan de Reden niet, waer door g’u Monarchien,
    Hier soeckt soo grondich diep te wort’len als de lucht:
[fol. D4v]
    U Hel-gods rijck bedaeckt. En so hooch als ’tgerucht
    (960) De snel-gewieckte-Faem, gaet s’Hemels wegh doorsnijen.
EERST.    Wat ist: (O Ammon!) ’tgeen dat u op ons verhit?
    Ist ongestadicheydt? Of ist bedreighlijck wanen,
    Van’t ydel, ’tgeen gedroomt, u eygen wegh mocht banen?
    Die nu gelijck ghy segt dat Israel besit.
TWEE.    (965) Den Wollef vind wel yet, wil hy het Schaep verslinden,
    Hy dicht een quaet en roept den neervallende stroom,
    Begruyst u ruyge muyl. O Kauwer zijt so vroom,
    En sondloos als ghy wilt, ick sal u toeft wel vinden.
EERST.    Gelijck een Appel leyt aen ’tblick’rich vuyr en blaest,
    (970) En niete min de hitt’ sijn vochte schellen bluystert:
    So ist met d’Ammonyt, die na geen Reden luystert,
    Maer blaest ’tvier sijns verderfs. TWE. O Mensch die u verdwaest!
    Dat is het blint geluck, met voeteloose wiecken,
    Die op haer Ronden kloot, u vriendelijck toelacht.
    (975) Ghy denckt: Israel is u ongelijck in macht,
    Sy g’lijcken met hun heyr, de half gesonden siecken.
EERST.    Bedrieght u niet, siet toe, siet toe, wie dat ghy trotst.
    By ons is voor u Zee, een Staelgevijlde grendel,
    Die al u Baren schut. Ontrolt vry ’tbloedich Vendel,
    (980) Wy zijn met Godes macht en ’shemels heyr berotst.
TWEE.    De Son onttoomt sijn Iacht, ick sie de gulde stralen
    Verand’ren in Saffraen, by Thetis graeuwe vest.
    De Vogeltjens zijn heen gevlogen na hun nest,
EERST.    Wie keert by tijts doet wel, weldoen bevrijt voor dwalen.


Tweede Handelinge. V. Uytcoemste.

IEPHTHAH. GESANTEN.

IEPHT.    (985) So haest den lieven dach wiert van den Haen gekraeyt,
    En kon Doots-Suster my de Oogen niet vervaken.
    So haest de ronde Son de aerd’ met gloor bespraeyt,
    O Israel soo siet m’een herder voor u waecken.
[fol. E1r]
        So haest en sietmen niet de kronckelige Wolcken,
    (990) Ontswaddert van het bruyn en swart bestickte zeyl,
    Of ick ben van mijn Koets, ick d’yveraer der volcken,
    Ick u vercoren Prins, en opgeworpen heyl.
        Als al de Werelt schijnt door Lethes stroom bestroomt,
    En d’onvernoechde wraeck mach Ammons geest ontrusten,
    (995) Becommert sich u hooft, die sluymervallich droomt,
    En troetelt sich door hoop, in sijn begeerde lusten.
        De lusten daer mijn ziel so grondich graeg na yv’ren,
    Met wil en reden zou: Dats dat ick Ammon sla,
    Eer twee-maels-thien de Zon sich spieghelt in de vyv’ren,
    (1000) Of dat hy my te recht, oft ick hem recht versta.
        Ghy Vaders van het volck, ghy trou verbonden staet,
    Regeert met rijcken raet de veel hoofdige Hoofden,
    En soeckt u selfs niet, door vuyle eyghen baet,
    Die laes! niet dan te veel het rechte recht verdoofde.
        (1005) Soo g’yemant siet vercort, daer is noch hooger pleyten,
    Daer is noch hooger recht, daer is noch hooger swaert,
    En Vierschaer die verdoemt, en straf der booser feyten,
    Daer yeder vrome Ziel eenvoudich sich verklaert.
        En kreuckt de Gods-dienst niet, door eygen wijs vernuft,
    (1010) Of buyght Gods-wetten niet, na u natuerlick wanen,
    De Mensch is vleesch en bloet, ’tgeen licht in ’t Godlyck suft!
    En wil vervreemd van God, verkiesen nieuwe banen.
        Nu treet op d’ouden weg, en vraecht hoe dat u gangen,
    Gerechtet mogen zijn na ’t richtsnoer des geloofs?
    (1015) Vervloeckt d’Afgodery, ontslaet die zijn gevangen,
    En reynicht d’handen, die (ick ducht) noch zijn vol roofs.
        Ick heb mijn sonden, siet! Voor Israels Godt gebicht,
    Ick heb hem toegewijd, de rest van al mijn dagen,
    Ick heb hem Eed gedaen, so waerlijck als hy richt!
    (1020) ’kEn wijck niet van zijn woordt, waer voor ’kmijn ziel wil wagen.
        Treed aen verslagen volck, en nadert met gebeden:
    By een gebroken hert, door waer berouw tot Hem,
[fol. E1v]
    So sal u licht opgaen gelijck den Morgen heden
    Vervrolickt voor den dagh, eer ick u nut bestem,
        (1025) So in’t geen dat u raet en goede wille prijst,
    In’t rechten van u saeck, als ’tgeen de ys’re lieden
    Nootwendich schorten mocht, en ’tgeen de Reden wijst,
    ’tSy straffen van quaed, ’tgebieden, oft’ verbieden.
        De Rechters zijn de geen die Godes beeld vertoonen,
    (1030) En spelen op’t toneel des Werelds d’hooge Rol,
    Die hun ziel bloedigh staet, so sy het quaet verschoonen,
    En wroeten in het aertsch gelijck de blinde Mol.


Verschooninge.

GESANTEN. IEPHTHAH.

EERST.    Zeer wel te pas, siet hier, d’Heer Iephthah ons ontmoeten,
IEPHT.    Gesegent sy u komst: En lieflijck zijn de voeten
    (1035) Die nad’ren Israel om kondighen de vreed.
    Wat seyt zijn Majesteyt? EER. Die ’tgroen geschildert kleet
    Der aerden, noemt zijn Banck, en d’Hemel zijnen Zetel,
    Die geeft mijn Heer geluck: TWE. De Koning is vermetel
    Geswollen door de waen, van zijn gedichte réen!
    (1040) Hy seyt: Als Israel trock door de Roode Zéen,
    Uyt ’t slaefsch Egypten-lant, so hebben sy de Palen
    Genaeckt van Arnon eerst, tot by de vlacke dalen
    Van Iabok, en den vloet der glasiger Iordaen,
    En dit zijn landt (door ’tswaert) dat tasten sy doen aen,
    (1045) En nament met gewelt, en houden’t tegen Reden:
    Maer soo men’t wederom hem ruymt, en geeft in vreden
    Den Eygenaer die ’t hoort, so hout hy hem gerust,
    Dits ’tgeen hy u ontbiedt, en niet meer. IEP. My lust
    Noch andermael, noch eens zijn dwaling hem voor oogen
    (1050) Te stellen: Want ick weet zijn seggen is gelogen!
    Israel nam geen Landt self van den Moabijt,
    Noch van den Ammonijt. Dies soeckt hy maer den strijt,
[fol. E2r]
    ’Tzijn redeloose Réen, zijn woorden zijn als winden,
    Wiens ruysschen datmen hoort; maer wie kan ondervinden
    (1055) Zijn Leger, plaets, en wegh, en waer hy henen blaest.
    Also m’hoort Ammon oock, die door sijn wanen raest,
    En terreght my tot Krijgh! Wel aen komt met ons binnen,
    Wy sullen op dit stuck met rijpen raet versinnen.


CHOOREN.

        Wanneer de Waerheyt is door reden schijn verdoemt,
    (1060) Komt,, sent u Boden dan met waerheyts toorts in d’handen.
    Schande,, erft de Prins die by de réen gekromt
    Somt,, zijn eygen Macht, en slaet ’tgerecht in banden.
        Ammon so g’u verhard, en hoort geen waerheyts reden,
    So sal u Konings Rol met d’eere zijn volspeelt,
    (1065) En denckt g’hebt met ’tgeluck u aertsche rijck gedeelt,
    Daer u voor-ganghers oyt soo bloedelijck om streden.
        De Boden zijn op weg, die u de tweede maele
    Verhalen,, hoe dat ghy onred’lijck hun beticht,
    t’Licht,, der waerheyt self verlicht u herten zale,
    (1070) Dwalen,, laet, gaet recht, want d’Opper Koning Richt.
        Hy sit op zijnen troon, en wil met d’ysren staf
    Vermorselen de geen, die hem niet willen eeren!
    O mensch! sluyt niet u hart, wert wijser, en wilt leeren
    Te luystren waerheyts Réen, en laet u wanen af.
        (1075) Isra’el wilt door Réen, u Réen-schijnende-glans,
    Gans,, door ’trecht verhael u onrecht tegen spreken,
    ’kReken,, ghy en soeckt niet ’twelvaert uwes lans,
    Kans,, en isser noch om u na lust te wreken.
        Den Pharao gedenckt: Laet die u spiegel wesen,
    (1080) Hy hoorde Mosen niet, hy schimte met Aaron,
    Maer als hy in het Meyr sach dat hy niet en kon
    Ontcomen, most hy noch een hooger Koning vresen.
        Hy riep grijse Neptun, siet! wie ghy wilt verslinden,
    Winden,, wat is u dat dat ghy so woedich raest?
    (1085) Haest,, ontsiet mijn Kroon! Ick ben Aeools beminde,
[fol. E2v]
    Vrinden die op ’thoochsts nu d’hel zijn aldernaest.
        Ten holp niet het Meyr, dat heeft zijn heyr verswelght,
    Hy most, hy woud of niet, het Aes zijn vande Vissen!
    O Coning! leert, gedenckt, het cond’ u mede missen,
    (1090) De Vrou van ’theylich recht sich om u reden belght.
        Ghy denckt veel licht, ick maeck mijn leger vast gerots,
    Trots, vry d’Ammonyt hy comt zijn Zolen lichten,
    Swichten, is u best, oft uwen val die plots.
    Bots, niet aerden Pot op mijn gestaelde schichten.
        (1095) Neen Koning! siet, het sweerd besturven in de vuysten,
    Van ’thert genomen Volck, dat op hun Heylant bromt!
    O luystert op ’tgerucht! hoort! hoort Israel comt
    Met sulcken velt geschrey, als oyt de Winden ruysten.


Tweede Handelinge. VI. Uytcoomste.

EERSTE. TWEEDE. DERDE Gesanten.
AMMON.

EERST.    Wel tienmael ’tmorgen-rood quam spieg’len zijn Paruyck,
    (1100) Met ’tkriecken vanden dach in Thetis Water-cruyk
    En deed’ het lichte blaeu van ’sHemels koele tranen,
    (Gestort op ’tgroene kleet, by ’tschijnsel vande Mane)
    G’lijck als gedistileert, verdwijnen in de Locht.
    Eer Israel u Boòn de Koning spreken mocht,
    (1105) Eer dat zijn Majesteyt rechtvordrich socht de Reden
    Te hooren na de last. K’hoor hy comt herwaerts treden,
    Hy nadert na ons toe. O Prins! blijft niet verhart:
    Op dat u Rechterstoel in waerheyts Reden wert
    Gehanthaeft, en bevest, Pylarich vast in gronde,
    (1110) Daer anders ’tgroot gebouw zijgt door den last der zonde.
AMMO.    Wat wildy andermael? Rebellen segt vry aen!
    K’sal u onnutte Reen genadelijck verstaen,
    Wat’s ’tgeen u Heer onbiet? EER. Niet dan de heldre Waerheyd,
    Die door u herten kolck licht met de Tourts der klaerheyt.
[fol. E3r]
TWEE.    (1115) So ons mijn Heer verschoont, en neemt ons Reén in’t goe
    Wy beginnen AMM. Dat sy verr’ dat ick u anders doe.
DERDE.    So seyt Iephthah: (Heer) Israel heeft genomen
    Geen landt soo’t herwaerts quam van Nilus groen blau stroomen,
    Uyt ’tRijck ’tgeen wel besucht hun droeve ramp beschreyt
    (1120) Dat een onsterflijck God sijn Volck heeft uytgeleyt,
    Na ’tRoo-gul-zandich-Meyr, door t’wonder zijner handen,
    O wonder! wert de Zee, tot Carmozijnen wanden!
    Iae aerselt achterwaerts, op dat haer Thetis deckt,
    So datse nau het stof van Israels Solen leckt!
    (1125) Daer Pharao versoop met al d’Egyptse scharen,
    Die riepen: Isis helpt! Neptunus wilt bedaren!
    U soute Toomen grijpt, en kemt d’oneffen vloén,
    Op dat wy aen het strant u d’Offeranden doen.
    Siet Koning! als den GOD der aller goden gode,
    (1130) Sijn Vollek door dit werk verschrickten, door het dooden
    Van sulck ontsichlijck Heyr, ’tgheen d’afgront binnen slorpt.
    Als hy de Zee beval, die flux de Wap’nen worpt
    Aen d’Oever, die het Meyr d’Egypters hadt geplondert,
    Het wapenloose Volck ten dienst. O die verwondert
    (1135) Doen waren! Was het Heyr ’tgeen Godes liefd aensach,
    En trou in wederspoet, so datmen roemen mach:
    Dit Volck is ghelijck, den Appel in GODS Ooge!
    Wie die aenraeckt, die raeckt den Heerscher, die om hooghe
    Besit zijn’ gulde Troon, en swerelts doen betoomt.
    (1140) Zijn Boden voor ons Heyr, was geen Mercur gedroomt!
    Maer ’t waren daeghs en snachts Colommen, d’een als vierig
    Die glinsterde des nachts, en ’sdaeghs wit-Wolkich cierig,
    De andere voor ons ging, van ’troode Meyr (of Schelf,
    Of Riet-Zee noch genoemt,) tot Kades. Waer dat self
    (1145) Israels Hertoogh sant sijn Boòn, aen d’Edomiten,
    Op dat hun Koning ons verhoorde. Maer s’en lieten
    Vervreemt ’tuytheemsche volc niet trecken door hun lant,
    En andermael hun Boòn by Moab ’tselfde vant.
[fol. E3v]
Continue
    Also bleef Israel te Kades henen swerme,
    (1150) In ’t woest Arabisch wout ’tgeen met sijn kromme ermen
    Dees wree gebueren komt begrensen en bevanght,
    Die niet en sien wat straf hun over d’hoofden hangt.
    Dus sukkelt Israel om d’Edomiters palen,
    Van daer de ronde Son, de Gloobe met zijn stralen
    (1155) Vergult, wanneer hy stijght uyt Thetis marmer-vocht,
    Als tegenvoetich volck zijn tourts beoogen mocht.
    Van daer liet Pluym-gediert, ’tsaffranich licht comt groeten,
    En d’Hemel gloreloos betaelt sijn nachtste boeten,
    Sy krommen Moab om, maer s’hadden noyt gewenst,
    (1160) Te leg’ren ’tArnon, d’wijl dat Arnon ’tlant begrenst
    Tot d’Ammoriten Roem, Hesbons Koning spillen,
    Sy tijt door hare Boòn, dewijl sy niet en willen
    Wan-trouwende ons heyr te trekken door hun rijck,
    En weygeren alleen geen vrientschap, maer gelijck
    (1165) Bespieders, slim geboeft, (die trouwe oyt verstieten,)
    So maecken tegen ons ten strijd de Amoriten,
    En grimmich op geruyt, sy volghen Israel na,
    En legerde hun volck geharnast tot Iahfa,
    Daer ’twrevelmoedich heyr lustgierich wilde strijde,
    (1170) Maer door ’tmost na hun val ons ’theele lant in wijde,
    Sy vielen door het swaert, dewijl Israel won
    Al d’Amoriters land, van Iabok tot Arnon,
    Van daer de Wildernis aen dees sy de Iordane,
    Beschaduwt daeghs haer vloet, en snachts de silv’re mane.
    (1175) So heeft nu d’Heer de Godt Israels, voor ons heen
    Verdreven d’Amorit, om dat zijn volck alleen
    Met rust bewoonen sou, ’t geen hun den Hemel ionde.
    Nu Koning, siet! ghy dwaelt, hebdy u onderwonden
    In te nemen ’tland, ’tgeen God ons eygen gaf?
    (1180) Ghy doolt O Prins! en graeft al blindeling u graf.
    Hoort Reden, luystert ons, en wilt u niet vervremen,
    Maer wildy crijghen? crijght, en wilt het lant innemen,
[fol. E4r]
Continue
    ’tGeen Camos uwen godt voor u ontledicht heeft,
    En laten Israel ’tgeen, waer in hy vredich leeft.
    (1185) Oft meendy grootschen Prins, u recht is al veel beter,
    Dan oyt was Zipors soon den Balak? Die d’AL-WETER
    Vergrimde door een daedt, geraen en slim bedacht,
    Als hy door geyle min ons tot d’Afgoden bracht,
    En socht door hoeren loon ’tverkoren* volck t’ontwijen,
    (1190) En huerde Bileam om te vermaledijen,
    Ia oft hy oyt een quaet in Israel heeft gesticht,
    En crijghden tegens hun. Wat heeft hy uytgericht?
    Nu thien-mael drie-maels thien, in twalef maentsche iaren
    Heeft Israel gewoont in Hesbon. Segt: hoe waren
    (1195) Dijn knijen so verslapt, en d’handen so vertraeght,
    Dat ghy niet dadelijck dit volck hebt veriaeght?
    Of spruyt u goedicheyt (door ’tdralen van u toeven,)
    Uyt een Orakel van u Camos? Wilt ontschroeven,
    (So’t u gelieft Monarch) u knechten ’tg’heym hier van
    (1200) Misseggen w’in een woort, ons bootschap die is an
    Een Vorst, die waerdich is dat m’hem de waerheyt condicht,
    En Israel (gelooft) heeft aen u niet gesondicht.
    Zijn Maiesteyt vergrijpt sich nimmer aen het quaet,
    Dat hy met d’ysre lien Israel teghen gaet,
    (1205) Ia krijgh en strijd op ons de vrye Isra’liten,
    God oordeelt tusschen ons, en tusschen d’Ammoniten.
AMMO.    Help Iupijn! wat ick hoor, van dese trotse Ioòn,
    En wat heylooser réen, op onse hooge goòn.
    k’Sweer by ons Camos heyl! en by zijn groote godheyt,
    (1210) So waerlijck als ick leef, ’kvergeef u dese sotheyt!
    Maer soo ghy andermael voor my bevonden wort,
    Denckt dat Atropos u den draed des levens cort.
    Neemt, brengt u heyl dees gift: ’kberoep hem op zijn handen
    Laet sien oft hem geluckt, gelijcket hem in schande
    (1215) Geluckte, als hy sich beholp met roovery.
TWEE.    Groot-Koning na u woort, siet! so aenveerden wy
[fol. E4v]
    Dees gift. AM. so doet en spoeyt u flux mijn zael te ruymen
    U woorden zijn als Wint! veel lichter als de Pluymen!
    U uytgeputte borst is door u reén geleeght,
    (1220) Dus gaet, ’kheb u verhoort, danckt God dat ghy verkreegt
    Genade, (door mijn gunst,) u lanck Relaes te hooren,
    Ick ben u Reen so wars, ia so dat ick’t te vooren
    Geweten had, g’en soud dees hantschoen d’Hoeren soon
    Niet brengen, opgeraept by d’Ammoniters Troon.


Verschooninge.

TWEE.    (1225) O Redeloosen Vorst! O Prince! wilt versinnen,
    Ghy kondt u selven niet, EER. Wat soudy dan verwinnen?
    Een opgeworpen Volck, die u het Voorhooft bien?
    So haest sy ’tstof en ’theyr van Ammons kinderen sien.


Tweede Handelinge. VII. Wtcomste.

SINESIUS. SISIPHUS.

SINESI.    Neptun die ’tblau gegolf doet swalpen over Strant,
    (1230) En spoelt ’tGeduynte weg: Als zijn bestierde hant
    De soute Toomen grijpt, en met sijn Dry-tandt spitsich
    Verschrickt den Oceaen! en maeckt sijn Zee-iacht hitsich,
    ’tGeen bruysende door ’tmeyr de Koets ten Hemel went,
    En schielick weer den gront van Plutoos lucht berent.
    (1235) So m’ongestadich siet, de voeteloose Vrouwe,
    Haer opgeblasen Zeyl oprollen en weerhouwe,
    Wanneer den lichten wint door een Boream raest,
    En soetlijck over ’tlant weer met zijn adem blaest.
    So ist met Israel oock, de haest verschrickte Ioden,
    (1240) Hun suffen in de angst, en beven inde nooden,
    In’t Iock zijnse gedweeg, en uytgeteert van macht,
    Als ’tgeluckx gevouwen zeyl de Zee en wint versacht.
    Doch wanneer maer de Son zijn gulde stralen schittert,
    En lacht hun vriendlijck toe, so zijnse weer verbittert,
[fol. F1r]
    (1245) En grimmich in het stael. Sy derren nad’ren Die-n,
    Als ’thooft des heyrs sich roemt, en van de wapen-lien,
    De lien die d’oorlogs godt half maeschap connen rek’nen,
    En die in’t Zuyd en Noord oprechten door Mercktek’nen
    Hun Zuylen, tot bewijs hoe wijt haer heersing’ romt,
    (1250) En als haer Scepter reyckt, en als haer Kroone bromt.
    De Ioden willen vaeck den grijsen Neptun formen,
    Ia breken uyt haer wal, en op de Krijgers stormen.
    En g’lijck de God des Wints de eycken boomen velt,
    So schijnt dat Israel comt door’t onbestuyrt gewelt,
    (1255) Op geen swack buygend riet hun stale boogh te spannen,
    Maer op den Ammonijt, de Mans der brave mannen,
    Wiens schichten yder vrucht en nieu geslepen stael.
    Help Milcom so ick wijck, meer als een stijven Pael,
    Die selfs ’tversoeck ontseyt voor Iupiter te deysen,
    (1260) Dewijl hy mijlt den weg des wandelaers in het reysen.
    Oft so ’khun hooft ontsie nu opgeworpen vars,
    Die sich te onvertsaeght toe-rust in ’tHarrenas,
    (Een Roover die onlangs noch vrient en vyand quelde.)
    So moet mijn ziel voor u als in een slinger gelde,
    (1265) En mijnen naem die moet so lang ’tLavender bloeyt,
    Door Lethes zijn bedeckt, en eeuwich uytgeroeyt.
ZIZIP.    Heer Hooftman so’t u b’haeght, en dat dijn rijpe vroetheyt
    Versint ’tgeen ick betreck door ruw geslepen sin:
    So bid ick dat ghy stilt de onbesnoeyde woetheyt.
    (1270) Van ’tongereddert Heyr. SIN. My dunckt dat ick bevin
    Verbijstert, so mijn geest onordentlijck verwildert:
    Dat ick my selven sie te radeloos geschildert,
    Gedoot-verft op’t Paneel, van ’tgroen gelovert velt,
    Door dien ’kmijn onlust sie! ZIZI. Dat voor u immers gelt,
    (1275) Mijn onvolbrachte raet: SIN. Wat? ZIZ. Datmen de Basuynen
    Blaest, en wekkent Heyr van ’toosteynd tot het west,
    Op dat het Ruyter-volck beschrij de gladde Ruynen,
    En ’tradde Voet-volck sla de handen aen’t gevest,
[fol. F1v]
    Die ’twrevlich Wapen-volck omringen op het lest,
    (1280) Met ’tblickkerich gheweyr dat yder vreest te vluchten;
    So wert den Israelijt gelockt, die dunct my best,
    Eer hy zijn adem haelt. SINE. ’tverhaesten doet versuchten,
SISIP.    ’Tverhaesten wracht veel goets, en ’tdralen wel veel quaets,
SINES.    ’Tberoude menich Prins te luyst’ren na veel raets,
    (1285) Abimelech verhaest sich al te haest in’t nad’ren
    Aen Thebets toren. SISI. den roem der Iooden vad’ren
    Sloech metter yl in vlucht den Kedor Laomor
    Met zijn dry Coninghs-heyr, SIN. Nochtans de Zoon Zipor
    Den Balac die won tijt op Israël met dralen,
SISIP.    (1290) Wat holpet hy most noch met schand voor Israel dalen,
SINES.    Wat waendy dat dit volck sijn Adem maer verschept?
SISIP.    ’Kweet dat een yder man sijn gauwe handen rept,
    Men set de wachten uyt dry dobbel op de wallen,
SINES.    Onveylich ist voor ons, te meer hun t’overvallen,
SISIP.    (1295) En hoe men langer wacht te meer men hun versterckt,
SINES.    Ick wacht na ’sConincx raet, SI. ’kweet dat hy’t niet bemerkt
    ’Tgroot voordeel datter is, ’Tonord’lijc Heyr te scheuren,
SINES.    Noeyt vollegden der heyl wt raed die van te veuren
    Niet wel was overleyt, gewoghen en bedacht,
SISIP.    (1300) De Raet bestaet int g’luck, ’Tvoornemen in de cracht,
    Na schickkingh vande goon waer door dat wy vermogen,
SINES.*    Den waen ons wel bedriegt. ZIZI. Ic sach ons heyl voor oogen
SINES.    Streedmen, en ons hooft met Zeges crans gecroont,
    Noeyt misded’ die geen die sich ghehoorsaem toond,
SISIP.    (1305) Den Prins die luystert naeuw, en straft vermeten willen,
    Mijn raet en is geen dwang.*


Verschooninge.

BODE. SISIPHUS. SINESIUS.

BODE    Wel die hun daghen spillen
    Begunstight vande goon, en liefgetal de Prins,
[fol. F2r]
    Ontfangt dees stomme Bood’. Den Hemel die na wins
    Zijn Majesteyt beheylt, wenscht dat u cloecke handen,
    (1310) Op ’theylige ghesteent doe smooken d’offerhanden
    Aen Mars, op dat u g’luckt den seghe naer den slach.
SINES.    Hoe vaert sijn Majesteyt? BO. seer wel. SIS. comt aengenamen dach
    Komt nadert en vervarst, groot krijger inden Hemel
    De krachten van u volc, op dat het Stael gewemel
    (1315) Der Iooden, die ons licht verduyst’ren, sy vernielt
    Die hun vergad’ren g’lijc den hemel is omwielt,
    Ontelbaer (inde Nacht,) van tintelende Sterren.
SINES.    Sisiphe, siet! ’kheb last om sonder lang te merren,
    (Naer dat ons d’Hemel gunt zijn gunst te zijn bereet)
    (1320) Dat d’aerde met ons bloet, oft t’Iootsche sy becleet,
    Eer drymael Phoebus rijst en Vrouw Auroor verrast,
    So werdt de seghe ons, oft Israel toeghepast.


Tweede Handelinge. VIII. Uytcomste.

IEPHTHAH. THOLA. ZAREZAR. ISRAEL.

IEPHT.    (’Tschijnt) Pharo is weerom wt roode meyr gedobbert,
    En heeft ’tbezande Stael aen d’Oever afgelobbert,
    (1325) Hy weygert wederom de afgeeyste reén
    Waerom hy Israel hout in dienstbaerheyt vertreén,
    Waerom hy noch veel meer zijn sonde wil vergrooten,
    En derr’ ’tgecroonde hooft weer op den prickkel stooten.
    Hy terreght my tot crijgh, en lockt my tot den strijt,
    (1330) Hy sent my d’Handtschoen. Maer o Prins! o Prins! belijt,
    Sydy de oorsaeck niet dat soo veel duysent zielen,
    U soecken door het Swaert ghewapent te vernielen?
    Als d’Heerscher vanden Nijl, de Amrans soonen beyd,
    De swaer verdruckt Hebrée zijn vrywordingh ontseyd,
    (1335) En crijghden teghen hun met zijn godloose reden,
    Ia dobbelt ’tdagwerck meer om ’tbouwen van zijn steeden
[fol. F2v]
    Siet! Heeft d’Heer Zobaoth ’tverharde hart verhart,
    Als hy den Hemel g’noegh tot strijden had getart?
    Heeft Og den Basanyt de schrickelijcke Reuse,
    (1340) Voor hem ’tSprinck-hanig heyr in’t minste connen kneusen?
    Al was ’tgestalt so groot, dat scheen hy d’aerde dwang!
    En ’tBedd’ was acht voet breet, en negen ellen lang!
    Van yser, daer hy ’snachts de rouwe romp op ruste:
    Noch viel hy voor d’Hebreé, op dat hy d’aerde kuste.
    (1345) So d’Am’lechiten oock hun hoocht, of grove léen,
    Of macht geholpen had, als sy op Israël stréen,
    Gewis onnoodich wast, dat Moses zijn gebede
    Storte, en m’hun holp na’t duyster rijck beneden,
    Door’t moedeloose volck vervarst door ’shemels gunst.
    (1350) O Ammoniters! denckt, ’tis meerder als een cunst,
    ’Tgeen Balak wel vernam, ’tgeheylichde t’ontwijen,
    Met zijn heyloose gift om te vermaledijen.
    Siet! Beliam doet zijn mont om zeg’nen voor ons op,
    En condicht Israels heyl, van d’hooghst des berreghs top,
    (1355) Hy wenste dat zijn ziel sich mocht voor God onweerdige
    (Met ons) en dat hy storf de doot van de rechtveerdige.
    Ist sake dat de Man die Godes bood weerstond,
    De Waerheyt tuygh’nis geeft, en luystert Godes mont.
    Hoe veel te meer ist quaet, ô Ammoniten kind’ren,
    (1360) Dat ghy weerspannich zijt, ong’hoorsaem, om te hind’ren
    Dat Waerheyts Fakkel licht, door ’tredelijck verhael,
    In duysternis spelonck, uws herten boosen Zael,
    De Zael daer onverstant u red’lijckheyt doet pijnen,
    Behangen om en om met ongeloofs gardijnen,
    (1365) Wel aen so’t u behaeght, en lust u na ’tgevecht,
    So oordeelt God ons beyd, die eewich heerst en recht.
THOLA     Heer Iephthah grijpt een Moet, en wakkert uwe handen,
    En rust u in’t geweyr, en reddert ons. De schande
    Die met de sonde lach, voor ’sherten eycken Deur,
    (1370) Die staet en gaet van ons, en d’eere die comt veur,
[fol. F3r]
    Met boete van berou, en quijtschelding der sonden,
    En treed met Israel aen: ZAR. Gods gramschap is gebonden
    Gelijck een ionghe Leeuw geketent en getemt,
    Oock is de dienstbaerheyt in Godes raet bestemt.
    (1375) Voorseyde Gode niet: Abrahams zaet te swerven,
    Een-mael vier-hondert Iaer? Eer datse soude erven
    Canaan, ’tvruchtbaer lant daer Melck en Honich vloeyt!
    En daer de blaeu Iordaen uyt so veel beeckxkens groeyt,
    Al eer s’in ’twijde Meyr krom-slangigh komt te losen,
    (1380) Gelijck den Nyl in zee doet, by het slaefsche Gosen.
    Hun veertich daeghse reys, in veertich iaer verkeert,
    Eer Israel de Woestijn van Sinaï passeert!
    De sonde stutten hun, de sonde die doet sneuv’len,
    En maken inden wech veel opgeworpen heuv’len.
ISRAEL    (1385) Maer als de vlugge tijt by Gode is beperckt;
    Vergeeft hy onse sond’ en toont zijn groote sterckt.
    De vyand die voor heen ons als in’t stof bedwell’mde,
    Die ruckt hy uyt het rijck! ia die zijn hooft eerst hell’mde,
    En paste zijn Pansier, en hing ’tbekleede scherp
    (1390) Op d’Heup, en greep de Lans’, en met een wis gewerp,
    Hy slingert d’herde Key, by duyst geveyrde schichten,
    Op Israël, die moet voor Godes straffe swichten.
IEPHT.    k’Besluyt dan, ô Hebréen! So wie God heeft vergramt;
    Maer boete doet gegront, en op’t Geloof gekramt,
    (1395) Ziel-yverich door de Liefd, by sterck onfeylbaer hopen,
    Die heeft alree de mijn zijns vyands onderkropen,
    Hy heeft zijn schem’rich ooch gevest in ’tlicht geblick,
    Zijns vyands gladde stael, ’tsy hy de Wolcken dick
    Wil scheuren, door ’tgekrijsch en kleuren van zijn wimp’len
    (1400) En wil met Pharo ’tmeyr met golgen weer berimp’len,
    Om volgen op het spoor de vliende Hebre,
    Die in Gods gunste trock, en had den Hemel me.
    Nu Ammoniten ’kg’loof dijn straf u is verborgen.
    En God die met ons treckt sal u door ’tswaert verworgen.



[fol. F3v]

Tweede Handelinge. IX. Wtcomste.

SINESIUS. SISIPHUS.

SINES.
    (1405) T’reed’ aen kloeckmoedich volc, treed aen onsichlijck heyr,
    Den Hemel reyckt u toe het harnas ent ’tgeweyr.
    ’Tgeweyr ’tgeen u beschermt, naest d’hulpe vande gooden,
    Op ’tongehoorsaem rott de onverschrickte Iooden.
    Komt Krijger Bloet-god Mars die lust hebt in’t verniel,
    (1410) Ick offer u mijn bloet, mijn lichaem ende ziel,
    So ’teenmael dy gelust dat ick int hevig strijen
    Ontschep, en moet dit rif zijn Majesteyt toe wijen.
    Die ’kheb belooft met eedt so ’kniet de Ioón verdruck,
    So roep Lachesis vry, o Suster! ick en ruck
    (1415) Zijns levens draet niet meer, Atropos komt wilt knippen
    Ic sie ’tdood verwich k’leur op sijn besturven lippen.
    Siet! mannen Roems des Eeuws: Ick tree u Moedich veur
    Schroomt niet oft Cerbrus wil ontgrendelen de deur,
    En oft aen Ach’rons veyr den Schuytevoerder kuyert,
    (1420) En wacht na Zielen vracht waer op hy nimmer luyert,
    Wy moeten een mael ’tlant van Pluto Rijckdoms godt
    Bewoonen, t’wijl dit aertsch in d’aerd tot stof verrot,
    En ’twispelturich g’luc en kan niet hooger heffen,
    Ten sy de anghe Doot vernielende comt treffen
    (1425) De geen die door het stael vroom hertich int gevecht
    Sterven, en hun Prins de Lauwer ’thooft omvlecht.
    Ia ’teelste dat Natuer voor kleynoot heeft ghekoffert:
    Dats d’eer beruchten doodt diemen zijn Koning offert.
    Ons leven is ghelijck een sneeuwen beeld verdwijnt!
    (1430) Wanneer aen’t crullich blau de vierge Sonne schijnt.
    Oft g’lijck een purp’re roos die door de gure winden!
    Verwelckt: oft schau verstuyft, oft als de snelle hinden
    Wanneer de Iacht vrouw naerd, hun maken op de vlucht,
    So vlien ons daghen heen! na dat wy d’hemel lucht,
[fol. F4r]
    (1435) Besuchten alder eerst, en met ons weenen groeten.
    Siet Ammoniten! siet! dits reden en wy moeten
    Ghetrouw altijt den Eedt betrachten die men swoer
    Ons Koning, of ons ziel met Caron over voer.
    En oft na goden wil by onse rol volspeelde,
    (1440) O Crijsluy sullen wy geglorijt inde weelde
    In’t onvergancklijck huys van d’oude Mnemosijn
    Gegrift int stael ghedenck van alle helden zijn,
    Dits t’quaetste, maer daer rest voor ons een hemels hoopen
    ’Tonslippen vande doot dat staet hier by noch open
    (1445) De brave Moet die ’koyt in u lien herten sach
    Die ritselt door mijn leen dat heden desen dach
    Den Ammonijt ghetrotst op zijn ghesmede wapen
    En door zijn starcken arm de Iooden doe ontslapen,
    Ontslapen in het stoff ontzielt, ontgeest, ontleeft,
    (1450) Door ’tswaert,* door lans’ of pijl, ’tgeen u Bellona geeft.
    Het wederspannig Heyr, ’tgeen ons derf ’tvoorhooft bieden,
    So mijne Ziel getuyght, suldy voor u doen vlieden,
    Gelijck het kielich hout voor Aeools adem schuyft,
    Door ’tblau-groen-schuymich-vocht: Oft g’lijc een pijl die snuyft
    (1455) Snel door de dunne locht, en laet geen wech bespeuren,
    So moet het door u cracht de Ioden oock gebeuren.
    Sy struyck’len voor ons neer en vallen in het swaert,
    En Ops open haer mont en slocktse ’thellen waert.
    Tsa Krijgers grijpt een moet, de woorden niet en gelden.
    (1460) Sy nad’ren na ons toe. SISI. Bedeckt de groene velden
    Met dòon, op dat u cracht in’t minste niet verslapt,
    En schrickt niet oft de doot met schreden na ons stapt,
    De eer versnelt haer gang, en draeft ons vrolijck teghe
    So wie’t de Goden gunt verleenen zy de Zeghe.



[fol. F4v]

Tweede Handelinge. X. Wtcomste.

IEPHTHAHS Belofte.

IEPHT.    (1465) Heer wildy door mijn hand, dewijl ick henen gae,
    Dat ick den Ammonijt door uwe hulp verslae?
    Soo sal de eerst U zijn die m’uyt mijn huys comt tegen!
    En na mijn weder-reys, (in vrede door den zege,)
    Geheylicht en gewijt wert die ten Offerhand,
    (1470) Door my op ’tAltaers plat gedoodet en verbrant!
    Hier op verhoort my God, ick neem u tot getuyge,
    Mijn mondt belooft u dit! Wildy mijn vyand buygen.


Verschoninge.

ISRAEL. IEPHTHAH.

ISRAEL.    Die ’tHart des Koninckx buyght, gelyck de Water-Beecken,
    Die ’tgrondeloose Meyr begrendelt met ’tGeduynt,

    (1475) En al de Bergen schiep, en al de Toppen cruynt,
    Die sal zijn
Is en Was: Wil ons aen Ammon wreken,
        Ghy grooten
Zebaoth die door ’tlaest wonder-teecken,
    Verschrickte den Monarch, die g’lyck een harde Rots,
    Den Hemel wederstre, en al de straffe Godts.

    (1480) Ach! wilt voor ons, de macht van d’Ammonijt verbreken!
        Ghedenckt aen u verbondt met
Abraham gemaeckt,
    O Herder Israëls! die voor u Kind’ren waeckt,

    Ghy condt door Tharahs soon het Kedors Heyr vernielen.
        Wy kennen geen
Bellon, Ghy zijt den Krijger Heer!
    (1485) Ghy zijt den rechten Mars, Ghy vlechtet Hooft met Eer,
    Komt geeft myn Heer Geluck, met so veel duysent Zielen
.
IEPHT.     Nu schuyft den Morgenstont van haere gulde Koets,
    ’tBestickte bruyne zeyl, en doet het silvrich schitt’ren,
    Ghediept door ’tHemels blaeu, en g’hoocht op ’taldersoets
    (1490) O Ioden! Broeders, ’kacht de wrevle krijghsluy sitt’ren.
[fol. G1r]
        De Roemers op haer macht, de snorckers op haer sterkt,
    Ach Heer komt en verslaet, dewijl sy ongemerkt,
    Door een godloose leer u crachten niet erkennen,
    En goden liefdich noch hun tot de logen wennen,
        (1495) Treet voor ons in het heyr: O grooten Sylo helt.
    Beschaduwt Israel met u kleedts purp’re lommer,
    En werpt de stoute neer int vael bestoven veldt,
    En helpet ons uyt schand, uyt druck en slaefschen commer.
        Wy comen toegerust doch voor u eyghen wet,
    (1500) Wy comen g’wapent maer met Gedions Trompet
    Zijn w’uytgetogen, d’wijl wy weten t’vleesch is swacker
    Als t’halm-dragent-stroo, op d’omgeworpen acker.
        Ons sterreckte helaes! d’Egiptse riet-staf g’lijckt,
    Wie daer op steunen wil begeeft hy in de handen.
    (1505) Wie sich op t’vleesch verlaet die sietmen dat beswijckt,
    Geen ros, noch wagen hellept, noch stael in d’Reusen handen.
        Maer Ioden niet te min oft Gode ons beheylt
    Strijdt vroom voor t’Vaderlant dat niemandt niet en feylt,
    Soo’t immers is bestemt, eer wy den hoochmoet korten,
    (1510) (Ons vyandts,) om het bloet als Ridderen te storten
    Voor u een zielsche helft, (die ghy naest Gode mint,)
    Voor t’erfdeel waer in ghy woont en voor u heyl’ge wetten,
    Voor die u t’herten buyght, u kinderen of u kint,
    Die, ô schrick! d’Ammonijt wil aen de Rots verpletten.
        (1515) O Treed vry moedich aen, u Prins die gaet u veur,
    U heylant Iephthah, wil vroomhertich om de keur
    Van d’onversturven kracht te sien, den strijdt beginnen,
    Door Gode zijn wy vroom, so connen wy verwinnen.


CHOOREN.

                    Den Geest des Heeren is gedaelt
                (1520) Op Iepthah, die na Israel taelt,
                En moedich trock door Giliad henen,
                Om met zijn onversturven macht,
                Daer m’hem te Mispa leyt en wacht
[fol. G1v]
                Het woeste Heyr weer te vereenen.
                    (1525) De Trommel en Basuyns geluydt,
                Die drijven ’snachts zijn ruste uyt,
                Als hy soeckt sluymers soete lusten,
                Schielijck dunckt hem in drooms gebeelt
                Dat m’hem zijn Wapenen ontsteelt,
                (1530) Oft dat hy sich in ’tStael moet rusten.
                    O Krijsch-Helt die u rust verliest,
                En voor u selfs ’tgemeyn verkiest,
                Met vlijt Ziel-yvrich te besorghen:
                Treckt heen, treckt heen, strijdt, en verwint,
                (1535) Op dat ghy u in vreuchde vint,
                Eer dat den nacht wijckt voor den morgen.
                    Eer dat de Son zyn Peerden drenckt,
                En eer den avondt ons toewenckt,
                Moet Israël u vyand vallen
                (1540) Door sweert. En g’lyck de rouwe Zee,
                Breeckt dick het palich-Bosch ontwee,
                Geheyt voor d’opgeworpen wallen,
                    De Wallen daer den Ammoniet,
                Sich onverwicklijck op verliet:
                (1545) Dat zijn de opgeworpen crachten.
                Maer siet, ’tis Zant, en ’tblijft getelt
                Voor Godes Oogen, als’t gewelt
                Der Zee wil stout te weeren trachten.
                    Israels Godt die scheurt u Heyr,
                (1550) En hy rucket ’twreet geweyr
                Uyt d’handen, en u bloedich Vendel
                Werrept hy voor zyn voeten neer,
                Want een Krijger is de Heer,
                Die verbreken kan den grendel,
                    (1555) Den grendel die de Zee besloot,
                Als hy in d’eerste Eeuwe goot
                Den Regen, uyt den Hemel neder,
[fol. G2r]
                Die schoof hy uyt de krammen wijt,
                Voor hondert vijftich daeghse tijt,
                (1560) En gaf doen d’Aerd haer droochte weder.
                    Hy is de Heere, die’t al vermach,
                Die Israël verleent den dach,
                Dat sy met vreucht zijn wond’ren singen!
                Hy ist, waer me den Krijger can
                (1565) Vernielen, Wapen, Ros en Man,
                En over d’Hooge Wallen springen.

Continue

Derde Handelinge. I. Uytcoemste.

De FAEM, of ’tGerucht.

FAEM.    SOo wijt den Hemel spandt zijn heldre blaeu Gardijn,
    Soo wijt de ronde Gloob van d’onvermoeyde golghen
    Bearmt wert om en om, so wijt sal condich zijn
    (1570) ’tGerucht, van die my haest sal op de hielen volgen.
    O Ioden zijt verheucht! O Geliaditers roemt!
    Iuyghd vrolijck, want u heyl bestaet door Iephthahs handen
    Naest Gode, die u lieft. Want hy die u verdoemt,
    Die is door ’t coude Stael gevelt, met smaet en schande.
    (1575) Den Ammonijt die sach ’tgeruste heyr ten strijdt,
    Hy loeg in ’tgoddeloos hert, en schimpte met de Ioden,
    Hy sprack wie coemdy toe? (ò snoode Isra’lijt!)
    Wie soeckty? Siet! hier zijn begunste van de goden.
    So haest dit Israels GOD had in zijn troon gehoort,
    (1580) Hy stont op, en hy sprak: wie lastert mijne kind’ren?
    Wie druckt ’tboetveerdich-Volck? Wie twijfelt aen mijn woort?
    En wil door wrevlen moet ’tgezegent heyr vermind’ren?
    IK ben de geen die ’tront des Werelts heb omwielt,
    Met ’tdagh en ’tnachtse licht, de aerd heb ick gedrongen
[fol. G2v]
    (1585) Op’t Centrum. En ick heb den aertschen Mensch gezielt
    Na d’Hemel, eer de Zee mijn stercke grendelen dwongen.
    De Visschen in het Meyr, ’tAzuur-gemarmert nat,
    Die ’tWaterblasich hooft in Calms stilt’ vertoogen,
    Die schreijen selfs tot my, door Honger moe en mat.
    (1590) De Raef siet me na d’Hoogst, en duyst ontelbaer ooghen,
    Hoe veel te meer en sal het schepsel niet voortaen
    Sich vreesen, ’tgeen ick heb verheerlijckt met de kennis,
    En tot een Beeld gemaeckt, wiens ziel niet sal vergaen:
    Maer blijft onsterffelijck. Gaet Israel wreeckt dees schennis:
    (1595) So haest en was dit woort gedondert door de Locht,
    d’Hebré die was gemoet, en sloegh de Ammonyten,
    En druckte door het swaert ’tgeen sich verweren mocht.
    Van daer men Aroer siet tot Minnith, eer sy lieten
    De Steden viermael vijf verovert, aen het pleyn
    (1600) Daer d’Ammonijt sich buyght, by d’ongeparste Wijnen,
    En riep: O Milcom helpt! Hoe Mars? verseker ’kmeyn
    Ghy slaept, ontwaeckt en comt wilt met u cracht verschijnen.
    En is u d’Ammonijt niet waerder? Camos hellept!
    Waer steeckt u rechte hand? die wonder can bedrijven!
    (1605) Is daer geen Raet, (O Heyl) die onse wonden stellept?
    So laster ick u cracht: Wy moeten ’tonder blijven.
    nTe hulp niet het heyr, bleef met hun goòn beschaemt,
    Sy hebben al gelijck van Lethes dranck,, gedroncken.
    Dit heb ick al gesien, ’tgeen so wijt wert befaemt
    (1610) Als dese mijn Basuyn (heeft oyt) met klanck,, gekloncken.


Derde Handelinge. II. Uytcoemste.

MIRIA met haer Maeghden. BODE.

MIRIA.    Strijght opwaerts suyver licht, komt boven d’Horizon,
    Begloort ’tontluystert blaeu, O schoone Hemel-Son,
    Daer sweeft voor uwe komst een Roose Douw soet-geurig
    En ’taengename Licht is door u dralen treurig.
[fol. G3r]
    (1615) Ick selfs door droom beswaert, verheug my in u gloor,
    En t’bedde dunct m’een last: Maer waerom maegt waer voor?
    Is uwe schrand’re Ieught ong’noechgelijck int rusten?
    Is u een moeyelijckheyt t’geen andre mach verlusten?
    Oft sorcht ’tlief-dragend’-hert becommert voor den strijt?
    (1620) Helaes! daer ist geraen: O vader wierdy quijt
    U leven door de hand der Ammoniten kinderen,
    So gae ick af, en moet gelijck de Maen verminderen.
    Ia treuren tot dat God die m’eerst het leven gaf,
    My eyndlijc door de doot wil maeyen in het graf.
    (1625) Wie soud mijn Voocht doch zijn, mijn Toesicht en Versorger,
    Mijn moeder laes helaes! Most onder dien verworger
    Betaelen ’tgeen sy niet (self schuldich) had gerooft.
    En ick en heb geen vrint, geen Broeder, man, noch hooft.
    Neen Hemel ’kweet ghy sult u over my ontfarmen,
    (1630) En Israël (naest God) door Vaders handt bescharmen.
    Ia alle mijn gebéen voltrocken na u woort
    O grooten Sebaoth, die zijn by u verhoort.
    Ick suckel.
EERST.     Wat hoor ick? hy nadert, t’is een bode.
Maeghd


Verschooninge.

BODE.

BODE.    Me-Vrou Prinses geluc, siet met der haest al-so-de
    (1635) Vorst u Vader beval, ’ksou met geswinde reys
    Verkondigen een vreught, die k’heden in u eys
    By ons en d’outste raet, waer na dat ick mijn voeten
    Vorder’, om hun en u met vrolijckheyt te groeten:
    So sy me-Vrou bekent: mijn Heer die heeft den slach
    (1640) Gewonnen: Doch hy heeft gerust niet, of hy sach
    Den Ammonijt gedempt, gedweeg voor ons te terghen.
    Van Aroer tot Minnith, en aen de pleyn der berghen,
    Die Ammon Baccho heeft geheylicht en gewijt.
[fol. G3v]
    En onderwijlen noch verovert in die tijt
    (1645) (Me-Vrou) wel twintich Stéen, een heerelijcke Zege,
    Dees tijding (ick treck voorts) hebdy de eerst verkregen.
MIRIA.    Ach! TWE. M. Suchty? daer u God in sulcken vreucht verheft,
MIRIA.    Wat weet ick of dit oock een ongeval betreft,
    Int Goddelijck besluyt is druck na vreucht verborgen.
EERST.    (1650) Dat’s al te verr’ gesien, wat wildy so hoogh sorgen?
    De Hemel gunt ons Heyl, en opgehoopte vreucht,
    Wat speelter in u sin, dat g’u bedroeven meucht?
MIRIA.    ’tIs waer, maer ’tgroot geluck is strompelich van beenen,
    Na ’tgroot geiuyg comt stilt, na ’tlachgen volgt het weenen,
    (1655) En nergens is de val licht struyckelende veyl,
    Meer als op’t hoogh gebercht, en op de Klippen steyl.
    Maer hoe! wat fantazy ontroeren mijn gedachten?
    Ick love u Israels God: Alleen door uwe crachten
    Is ’tGoddeloos Heyr vernielt, verslagen en verstroeyt.
    (1660) Verleent ons mildelijck, dat dese vreucht voltoeyt
    So werde, dat wy sien dat uwe aensicht’s claerheyt
    Lichtet over een volck, dat hier Bemint de waerheyt.
    En die Getrou altijt, ziel-yvrich voor u Wet
    En woort geharnast zijn, die door ’tgeloofs gebet
    (1665) U Offren vierichlijck, de waere danckbaerheden.
EERST.    Me-Vrou, komt laet ons gaen, die vlugge tijt besteden,
TWEE.    En metter haest een lied van Reijen zy gedicht,
MIRIA.    Ick sie met vreuchden eerst mijn’s Vaders aengesicht.


Derde Handelinge. III. Wtcomste.

IEPHTHAH. THOLA. ZAREZAR. ISRAEL.

IEPHT.    Lof Heere Zebaoth, met U heb ick gestreden,
    (1670) Met U wierp ick ter neer de Ammonyten trots!
    U Name Heer die zy Dry-Eenigh aengebeden:
    Verheucht u Israël, ghy siet de Liefde Gods.
[fol. G4r]
THOLA    Geliaditers Roem-Verbreker van de banden,
    Vader des Vaderlants, wy kussen uwe handen!
ZAREZ.    (1675) Heer Iephthah Vroom-hertich, Strijdt-barich en Moedich,
    Spoedich
,, Rabba beklaeght d’Ammoniters seer,
    Weer,, henen heyloose Offeren gaet bloedich,
    Verwoedich
,, ’tWapen-Roof den Krijger wil meer.
ISRAEL    O grooten Capiteyn! O Scherm-Heer! Die uyt yver
    (1680) U* leven voor ons waeght, en stelt u Ed’le Ziel
    Voor Isra’el in’t gevaer, int hittichste verniel
    Daer d’Ammonijt verhart stont, als een pael of stijver.
    Soo lang de ronde Son sich spiegelt inde Vijver,
    Soo lang den grooten AL zijn glory niet en mist,
    (1685) Sy nimmer Prins! ’tGedenck uw’s vroomheyts uytgewist,
    Waer van dat dese handt sal zijn een trouwe Schrijver.
    Treckt aen verheerlijkt Volck: Verheerlijkt door een Vorst,
    Die met den Stalen-Kreeft der g’rechticheyt, zijn borst
    Versach, al eer hy ’tswaert voor Israel heeft genomen.
    (1690) Onnoosel was zijn kleet, geloovich was zijn hert,
    Voorsichtich was zijn gang. Dies Ammon vluchtich werd.
    En GOD die met hem stré, liet hem met lief weerkomen.
IEPHT.    Ach Heer! ik kent, ick kent, ghy hebt* mijn beed voldaen,
    Nu schortet maer aen my, wie sal my tegen gaen?


Verschooninge.

MIRIA met haer Maeghden, singende dit Rey-Lied.

    (1695) TRuysende Beeckje datter daelt,
    Silverich met sijn Stroomen,, Neffens de Wilge Boomen.
    ’tWindeken datter gurich schraelt,
    Die reycken nu haer toomen,, Den Heylant vanden vromen.
        In weeldige vreucht,, Dewijle dat verheucht,

    (1700) De groene ionge Jeught,, Door Goddelijcke deucht,
    Vrolijck in geneucht,, Hemel ghy vermeucht
    Verkeeren ’tschromen.


      2.   tSwalpende Golven van het Meyr
    En d’opgesteegen Baren,, Condy wel haest bedaren.

    (1705) En ’twrevel-moedich Ammons Heyr,
    Als sy vergadert waren,, Met haer verwoede Scharen,

[fol. G4v]
        Wraeckgierich ontstelt,, Die zijn nu al ghevelt,
    Hoe groot dat hun gewelt,, In Zielen was getelt,
    Heylant Zilo Helt,, U lof sy vermelt,

    (1710) By d’Heyl’ge Altaren.

      3.   ’tVrolijcke Reijen MirJams was
    Van soo veel Maeghden Tongen,, U vrolijck Heer gesongen.
    Als Pharao int Harrenas,
    Door Godes macht bedwongen,, sonck als de Baren sprongen.

        (1715) Tot aen het Gestard,, Hoe seer dat hy verhard,
    Den Hemel noch al tard,, Met schande hy noch ward
    Uyt ’tzandighe swart,, Aen d’Oever so vart,
    Voor ons ghedronghen.


      4.   ’tVloeyende Water van den Nijl,
    (1720) Egipty dorre Stranden,, En al de Mooren Landen,
    Besproeijen ’tdroogh maer voor een wijl.
    Maer wie met Godes handen,, Verscheurt der boosen banden*
        Sal g’laeft in het licht, Voor Godes aengesicht,
    Daer het alles voor swicht,, wanneer dat hy richt,

    (1725) Zijn nimmer beticht,, Maer eeuwich gesticht,
    Sond vry, voor schanden,


      5.   ’t Sondeloose Schaepjen datter graest,
    En scheert de groene Blad’ren,, Koemt u als offer nad’ren.
    De hooghe vreucht maeckt ons verbaest,

    (1730) Heer isser oock wel quaderen,, Weg, als onse Vad’ren
        Nu hebben gegaen,, En voor u oock misdaen,
    Die ghy niet wilt versmaen,, Maer ghy neemtse noch aen,
    Ja wilt hun verslaen,, Die hun tegen staen,
    En haer vergad’ren.



Verschooninge.

IEPHTHAH. THOLA. ZAREZAR.
ISRAEL. MIRIA.

IEPHT.    (1735) Ach Heer! wat? ick sie mijn Dochter comt my tegen,
    O druck! nu zijght mijn Son. Fy rampsalige Zege.
THOLA    Wat wonder is u Heer? IEP. O bitt’re vreucht! ZAR. Segt ons de waerom vry:
ISRAEL    Wats u geschiet? IEP. Mijn Dochter! MIR. Mijn Vader! IEP. Hoe buyghdy my!
    Hoe bedroefdy my! MIR. Hoe so? IEP. Ic heb een woort gesproken,
    (1740) ’kHeb Gode yets belooft, en ’tkan niet zijn gebroken,
[fol. H1r]
    Mijn Dochter tis u doot, dat ghy my d’eerste uyt
    Mijn huys ontmoetet, ach! MIR. Mijn vader. IEP. groene spruyt,
    ’kWil, ’ken kan, MIR. Mijn Vader hebdy u mont ontloken
    En ge’opent tegens God? d’wijl d’Heer u heeft gewroken,
    (1745) En gaf den Ammonijt verwonnen in u hant:
    So doet met my u Maeghd na u belofte, want
    Ist d’Heere selfs belooft, hoe soument niet volbrengen?
    Sulckx wil den Hemel niet in eewicheyt gehengen.
    Dat g’u becomm’ren soud, met my u eenigh Kint,
    (1750) O neen Vader! dwaelt niet, ’tliefst dat u Dochter mint:
    Is door gehoorsaemheyt u ’tLeven toe te wijen;
    Volbrenght, hier is de geen die heylichlijck wil lijen,
    Vergunt my maer een Beed? Mijn Vader, antwoort ia?
IEPHT.*    Mijn Dochter, wat’s ’tversoek? MIR. Dat ik twee maenden ga
    (1755) Als nu hier van u af met mijne Maechden heenen,
    Om op het stil geberght mijn Maeghdom te beweenen,
    En na gesetten tijt volstreecken en vervult,
    So com ick wederom. IEP. Gaet dochter, ’tis mijn schult,
    ’kEn kan u ongeval niet met ’tgeval verblommen,
    (1760) Comt in, mijn droeve ramp dit doet mijn druck verstommen.


Derde Handelinge. IIII. Uytcomste.

MIRIA met haer Gespelen, EERSTE.
TWEEDE Maeghd.

MIRIA.    Waer henen droeve Maeght? waer henen strekt u reys?
    Geteeckent en geperckt: Ay Hemel! ick en eysch
    Maer tweemael ’tsilver licht der cromme Maen te vollen
    Te sien, of dat sy siet mijn lauwe traentjens rollen
    (1765) Uyt ruyme oevers-Beeck, gebortelt uyt ’tbeluyck
    Van dit gespiegelt licht, en g’lijck Zêes-water-kruyck,
    Hoe dick die ’tglasich nat verliest door klare ad’ren,
    Sy mindert niet, maer kan noch even veel vergad’ren.
[fol. H1v]
    So isset oock met my, hoe menichmael ick stort
    (1770) Mijn water-tranen uyt, so com ick niet te cort.
    ’tGedenck, alleen ’tgedenk ’tgeen door mijn sinnen sobbelt,
    Iaeght opwaerts ’therten vocht, ’tgeen uyt de ooghen bobbelt.
    Gelijck de groote Zee, die minder Zeén voet,
    En sonder rusten meert haer slibberige vloet.
    (1775) So meert en voed ’tgedenck alleen de volle beecken,
    Oog-tuygen van mijn druk. Die ’kschort om nu te spreken,
    Dewijl ick van u schey, o Maeghden in den staet
    Van d’ongevalste Eer, het maeghdelijck cieraet,
    De maeght die suyver leeft, is als een schat gecoffert,
    (1780) Of g’lijck een Lentsche Bloem, of als een Lam geoffert
    Witwollich sonder feyl, op ’theylige gesteent.
    So isset, oock met ons, so isset en ick meent,
    Is d’onbevleckte ieughd der maeghdelijcke kroone,
    Die in’t ontsienlijck huys met Gode sullen woonen,
    (1785) En volghen in het wit gekleet ’tonsondich Heyl,
    ’tGeen alles al beheylt op Zions bergen steyl.
    Dies schroomt niet of de Min met al zijn Mommerijen
    Schoon aensicht geblanket, u wilde comen vrijen.
    Zijn pylen die zijn broosch, gelijck ’tlicht-brekigh-glas,
    (1790) Zijn vleugel-bintsel is, gehechtet met het was,
    tGeen lichtelijck versmelt, door heylige gedachten,
    Geoeffent inde deucht en Liefds gevlamde crachten.
    Den Blixem die te neer het dertel lusten plet,
    Is d’oeffening des gemoets in Gods beschreven wet,
    (1795) Al waer g’eenvoudichlijck, met wel geslepen sinnen,
    De snoo begeert verdrenckt, en cond u selfs verwinnen.
    Siet Speelnoots, siet, dits ’tgeen dat een bedroefde maeght,
    Die Waerheyts liefde mindt, en die na reden vraeght,
    Door ’tleerelijck verhael u wil voor oogen schilderen,
    (1800) Op dat ghy niet en soud door minnes lust verwilderen.
    Ick gae, en mijnen tijt gelijck een schaeu verstuyft,
    Ach! my dunckt, my dunckt den droeven Hemel schuyft.
[fol. H2r]
    Een Nevel op mijn hert, van opgevulde suchten.
    Ach, Speelnoots! ’kmoet, ick moet, voor wien moet ick doch vluchten?
    (1805) Ist voor een wree Tyran of d’wingelant? hoe? neen.
    ’tIs voor mijn, ô! ò droef en bitterlijck geween!
    Mijn Vader! o Vader, oorspronck van mijn leven,
    (Naest Gode) wel hoe? hoe sal ick my selver geven
    In uwe handen niet naer een twee maendsche tijt?
    (1810) Op dat ick na u Eet werd Gode toegewijt.
    Door ’tal-verterend vyer (Ay Vader) moet ick sterven,
    Onnosel na u woort. So laet my doch verwerven
    Een Tombe of een graf, gebeytelt met geschrift,
    ’tGeen dese reg’len zijn: Een Iephthah was begift
    (1815) ,,Van GOD, om met het sweert Israël te bescharmen,
    ,,Maer door een yvrich woort, most hy (sonder erbarmen)
    ,,Zijn eenigh liefste Kindt (’tgeen hem eerst tegen quam,

    ,,Met vrolijck Rey-Gespel) opoff’ren inde vlam.
    ,,De Assche liggen hier, van haer verteerde Beenen,
    (1820) ,,O Lezer die dit leest, wilt dese daet beweenen.
EERST.    Me-Vrou och dat ’tgeval op my zijn wreede ramp
Maeghd    Betoonde, siet! ick wou dit leven als een damp
    Verwisselen voor ’tbest, en my voor u verliesen,
    Waer Gode maer voldaen. MIR. Neen maeghden, geen verkiesen
    (1825) Of willich bieden helpt, ick ben de geen, de geen
    Die Gode ben belooft, ick ben’t! ick ben’t alleen
    Die d’Hemel heb versteurt, ick moet de straffe dragen.
    Ist reden? hoe? waer heen? wil ick de Reden vragen?
    Leestmen in Mose niet: Die zijnen mondt op doet,
    (1830) En Gode yets belooft, dat hy het houden moet?
    Mijn Vader heeft belooft, en sich aen God verbonden.
    Ach, isser wel een man ong’luckich meer gevonden?
    Voor eerst als jalourzy hem uyt den huys veriaeght,
    En als hy door den noot zijn vliend leven waeght,
    (1835) Mijn liefste Moeder quam de kille Doot ontrukken,
    Zijn groene Zy: helaes! ô Moeder! mocht ick drukken
[fol. H2v]
    Dit bleeck-verbloost-Corael, eens aen u lieven mont,
    En kussen dy voor ’tlest. O neen! ô neen! ghy cond
    U Asch-geworden-Hooft niet uyt de Aerd opheffen!
    (1840) Ghy slaept een ys’ren slaep, u can geen ramp meer treffen.
    Nu, oft na desen staet in droeve ballinschap,
    Mijn Vader wirt verhooght, en tot het hooftmanschap
    Verheven, en in Eer geroepen en besworen,
    Hoe haest heeft hy ’tgeluck, de eer en winst verloren.
    (1845) Hy comt en heeft gestréen, en nadert na zijn huys,
    O bitter ongeval! O Ziel-verdruckend kruys!
    Zijn Dochter die voor eerst, hem vrolijck quam te groeten,
    Die sal hy na zijn Eet, aen God opoff’ren moeten!
    Beschuldicht my niet meer, dat ick u herte buygh,
    (1850) Ick gae, maer ick com weer. En waerelijck ick tuygh,
    Dat desen Eet uwes monts om my niet werd gebroken,
    ’kStae onder uwe hand, doet g’lijck ghy hebt gesproken.


Derde Handelinge. V. Uytcoemste.

IEPHTHAH. ISRAEL.

IEPHT.    Wie ister die mijn g’luck, en heerlijckheyt benijt?
    Wie isser die my haet? Om dat ick in mijn tijt
    (1855) Israël heb verlost, van d’hand der Ammoniten.
    Oft waerder een, hy most my gunnen de verdrieten,
    Dat ick onheylich kint, in on-Echt ben geteelt,
    En heb tot noch mijn rol in ongeluck volspeelt.
    Mijn Broeders ioegen m’uyt,* in armoe en in schande,
    (1860) In druck en ballinschap, tot Roover achter lande.
    Maer door den noot geparst, gedrongen en geknelt,
    So werd ick wederom in Eer, en Staet gestelt.
    Ick greep de wap’nen aen, en brocht de Isra’eliten
    Te weyr, met hulpe van de trouwe Geliaditen,
    (1865) Hoe menichmael boog ick voor u (gelooft) mijn knien,
    En smeeckte mijnen God: ô haddy maer gesien
[fol. H3r]
    Hoe mijn besorgde geest met suchten was beslommert,
    En hoe ’k om uwent wil mijn ziele heb becommert.
    Ach! gunt men my dit noch, als om mijn’s vaders schult?
    (1870) (Die ’kdragen moet, helaes! Ick hebbet al vervult.)
    En gunt my ymmers niet, een quaet so vreemd en bitter,
    Als m’oyt vernemen con. Den Hemel schijnt wort witter!
    Hy set zijn doot-coleur, gelijck of hy verschoot
    Van mijn heyloose ramp, en wreede Dochters doot.
    (1875) Ach Iephthah waerdy noyt uyt ’tsterflijck zaet geronnen!
    En haddy noyt gesien het groote licht der Sonne.
    Maer waer uw’s Moeders Buyck u graf en Tomb geweest,
    So haddy noyt ’tgeval of vast Destin gevreest.
    Of waerdy door het sweert van d’Ammonijt gevallen,
    (1880) So cond de stomme-galm u klachten niet weerschallen
    Oft had mijn eygen volck, misgunnende my d’Eer,
    My door het coude Stael gevelt ter aerden neer.
    Neen Geliaditers, neen hoe soudy my so g’luckich
    Ontmenschen? Neen, o neen! ’k most een-mael noch te drukkich,
    (1885) De aengename Vrucht, en Bloeysel uyt mijn stam,
    Een ted’re schoone maeght op-off’ren inde vlam.
    Sal ick mijn losse Tong, of yver onbeteugelt
    Met vloecken schelden. Neen, heb ick mijn hoop gevleugelt
    So veerdich en so wis, so datse onverwrickt
    (1890) My dreef in’t groot gevaer, stoutmoedich onverschrickt.
    ’kEn heb mijn hevich-Breyn int minst oock niet te last’ren.
    Of grijzer, qua Planeet, den Hemel, of de Astren.
    Het Goddelijck besluyt, (’tgeen oyt dit quaed voorsach,)
    En dreeffer my niet toe: ontschuldich ist al, ach!
    (1895) Onschuldich ist Destin, oft Goddelijck besluyten,
    Onschuldich is mijn Kind, mijn Dochter. d’Olijf-spruyten
    En hebben noyt mijn disch in soete vreucht bekroont.
    Maer ghy, o ionge spruyt, hoe eenich, so verschoont
    U noch dijn Vader niet. Laes! om een woord gesproken?
    (1900) Ach! Heer vergeeft het my? ghy siet het vlas noch roocken,
[fol. H3v]
    En blust het kleyn geloof niet uyt o Heer, o niet
    Verbreeckt in my (u knecht) het swack verbroken riet!
    ’kHeb dwaesselijck gedaen, en ’tyvrich onbedachtich,
    Door ’tonherkauwend woord verbonden my so krachtich,
    (1905) Geheygront op den Eet die’k Gode schuldich ben,
    En dubbelfout verplicht, my selfs verbonden ken.
    Nu of de daed my schrict: ’khebt eenmael Heer gesworen,
    En deed ick’t niet, o wee! Wie bleef voor uwen tooren,
ISRAEL.    Ontsichgelijcke Prins, en Roem van onse tijd,
    (1910) Dijn ongemeten druck so seer ons hert door-snijt;
    Dat ’tgansche Israël vertreckt sich als gestolen,
    En gaen gelijck een hoop verstroeyde Lam’ren dolen.
    Ach! dat mijn Heer vergunt wiert met den Abraham,
    Te offren voor zijn Kint, een crom-ghehorende Ram.
    (1915) Wiens bloet voor MirIa mocht des Altaers plat besprengen,
    Wat sou de goede God ons niet al Heyls toebrengen?
    Hoe vrolijck wierden wy in opgestegen vreucht?
IEPHT.    Ach neen!


Verschoninge.

KNECHT. IEPHTHAH.

KNECH    Geluck mijn Heer. So ’tu gelieft ghy meught
    De Boden in u huys sien van de Ephramiten,
IEPHT.    (1920) Is red’lijck haer versoek? KNE. De outste Heer die hieten
    My nad’ren na u toe: En ’tscheen aen hun gelaet
    Sy waren vry ontstelt. IEP. Ist wederom dan quaet?
    Ist droef verslagen volck niet g’noech met my geprikkelt?
    En ist ’tbenaude hert niet g’noech in ramp gewikkelt?*
    (1925) En part ick tegen druck niet vry meer als de helft?
    Of isser meer onheyls? dat m’over ’thooft bewelft.
    ,,Ia ’tschijnt wie slapen gaet, bedroeft den vroegen morgen,
    ,,En ’teen oft ’tander quaet kan ’tsavonts ons verworgen.



[fol. H4r]

Derde Handelinge. VI. Uytcoemste.

MIRIA, met haer Gespelen, EERSTE.
TWEEDE Maeghd.

MIRIA.    Comt Hemel stort u kruyck met lauwe-tranen neer,
    (1930) En lacht so vriend’lijck niet, in Lentes lieve weer,
    Besproeyt de Eglentier, en Wit Lavendels k’leurich.
    En laeft dit l’ovrich-groen, gelijck dees maget treurich
    ’tGedoot-verruwt* Roosen-root, met warme tranen deckt.
    So dick dat d’Echo self (schijnt) met haer miltheyt geckt.
    (1935) Neen Echo ofte galm, die schuyl-wijs inde klippen,
    Mijn droeve klacht bespot, eer ick u ga ontslippen.
    Ick ween heylaes! ick schrey! o ramp, het is mijn deel!
    Ick worstel als de geen die’t sterven so geheel
    Verschrickt, verbaest, beroert, te meer de stonden gaende,
    (1940) Gerekent* zijn in’t Iaer: Ick laet staen in twee Maenden,
    Waer van de eene Maent by na al is vervult,
    Of ick sterf niet om mijn, maer om een anders schult,
    Sterven O God! O God met u Al-siende Oogen,
    Suldy dees Dochter dood ach Heer! aenschouwen mogen?
    (1945) Neen, sluyt dijn oogen toe, verbiedt dijn ronde Son
    Dat hy niet aen en sie mijn doot: Ha! dat ick kon
    Met dees mijn tedre hant, ’tgevleugelt Iacht beteug’len,
    ’kBegaf my inde hoocht, en ’kmaeckte my twee vleug’len,
    En ’kvloogh gelijck een Duyf, voor ’svaders aengesicht
    (1950) So verr’ als oyt den Moor zijn zolen heeft gelicht.
    Wat raes ick wederom? Waer zijn mijn yd’le sinnen?
    Hoe Maeght? sit neer, bedaert, denkt ghy en cond niet winnen,
    God eyscht gehoorsaemheyt, en kinderlijcke vrees
    Ick kent o Heer, ick kent, ontferremt, en geeft dees
    (1955) My uwe arme Maeghd volstandicheyt ten lesten,
    De Ziel is dy gewijt! en Vader ’tlijf ten besten.
    Gheeft dat dit broosche Rif door u so wert verrijckt;
    Dat mijn verwesen Ziel int leste niet beswijckt.   
[fol. H4v]
    Int lest o Heer, int lest, wanneer mijn beenen trillen,
    (1960) En eer ’kmijn roode bloet moet op den Altaer spillen.
    Onnoosel vry van ’tquaet: Wat quaet? tis heylich goet,
    O goet! o bitter goet, dat selfs den Hemel moet
    De maeght, na dese maeght, in eewicheden weyg’ren,
    Al sou geen Vorst hier na tot hooger eeren steyg’ren.
    (1965) Wat is nu d’hoogen Roem, die Geliadts soon verkreeg?
    Dewijl zijn gouden Son soo haest door ong’luck zeeg.
    Wat baet den Lauwer-crans, die m’om zijn hooft ging vlechten,
    Hy moet een wreede daet met d’eygen hant uytrechten.
    Ick seg met d’eygen hand, waer me hy d’Ammonijt
    (1970) Verwon en sloegh ter neer. Ay Hemel, u Tapijt
    Bestickt voortaen niet meer, met so veel duyst geblikker
    Van Sterren inde nacht, dien nacht als d’Al-verslikker
    Mijn’s levens heugh’nis wil gedencken by den dach:
    Doen m’een verloofde Maeght op d’altaer off’ren sach.
    (1975) Vierd Iaerigh desen tijt, o Isra’elitsche maeghden,
    En leert gehoorsaemheyt, die Gode oyt behaeghden.
    Die is op ’t aerdsch Tonneel voltrocken en volspeelt,
    ’tSchijnt ’kheb gelijcke dood met Isaack hier gedeelt.
    Maer hier in ongelijck, het heylige gesteente,
    (1980) Bedeckte nimmer ’tplat met d’Asch van zijn gebeente.
    Zijn Vader die ’tgeloof in God so had gevest,
    Streed tegen vleesch en bloet, maer won den strijd op’t lest,
    Liefd en gehoorsaemheyt die wilde en s’en wilde,
    Maer God die het versach, hun beyde haestich stilde.
    (1985) Maer laes, hier is geen hoop, geen hoop, noch raet noch troost
    Ick moet, helaes! ik moet. EER. M. Me-vrou, u wat verpoost,
    Sit neder, rust u wat, u ameloose clachten
    Viert: En staeckt u Réen, wy sullen hier vernachten
    In’t naest gelegen Dorp. Dewijl de Sonne daeld,
    (1990) En ’tHemels krullich-blaeu met bleeck Saffraen bestraelt.
    Het avond-mael genut, dat sal u wat versterken,
    En ’tBed verlusten ’khoop. MIR. Ach Hemel wilt aenmerken
[fol. I1r]
    Een maeght die sterven moet door vaderlijcke schult,
    Maer die door g’hoorsaemheyt der maegden Choor vervult,
    (1995) Sy sterft gelijck de vrucht die ontijdich verschenen,
    Te vroech de Moeder breekt, en vaert weer haestich henen.
    Sy wert ghelijck een bloem die door de wint verslenst,
    Oft die een rijp vernielt, hoe lief datmense wenst.
    Gepluckt met vreugt te sien, in ’sminnaers handen sterven.
    (2000) Helaes! So moet dees’ bloem door doodes rijp bederven,
    Haer frisse groene Ieught die g’lijk den morgen bloost,
    Is met de kintsche lent van teer verstant bekroost,
    Hoe wel de blinde min met zijn bedriegerijen,
    My noeyt bedriegen kon, door t’wispeltuerich vrijen,
    (2005) K’heb d’ingedructe leer van kuysheyt meer bemint,
    Dan al de ydelheyt die m’in de werelt vint.
    K’heb staeg mijn ziel gequelt, ick wil het graeg belijen,
    Wanneer mijn Vader sich beholp met rooverijen,
    En als ick vrolijck sach verheven hem tot staet,
    (2010) En heb ick d’Arme noyt uyt hoverdy versmaet,
    K’was door ootmoedigheyt ghescherrept so van sinnen
    Dat ick door g’hoorsaemheyt geoeffent con verwinnen,
    d’Heyr-tochten van mijn lust, die wilden drang op drang,
    D’onveyle wijde wech bewand’len also langh.
    (2015) Dit sterffelijcke licht, con swerelts gloor bespeuren.
    Maer neen, k’heb ’t witte kleet so niet willen besmeuren,
    K’had laes gehoopt! helaes! dat eenmael in mijn tijdt
    Ick in den echten staet: Mijn Bruygom toegewijt
    Sou hebben, t’heylichst tgeen natuer op thooghst bevolen
    (2020) My had: maer neen, o neen! EER. M. Me-vrou wy souden dolen
    Dit is den rechten wech, wy moeten nae t’geboomt
    Ter slincker hant nae’t dorp. MIR. Gaen wy, TWE. M. De nacht die coomt.



[fol. I1v]

Derde Handelinge. VII. Uytcomste.

HARDER, MIRIA, EERSTE.
TWEEDE Maeghd.

HERD.    Begloort ’tbetrokken blaeu stijght wt de water grachten,
    O heugelijcke Son! ick sal u komst verwachten
    (2025) By ’twit-gevlockte-Vee, ’tgeen om ’tgeberghte graest,
    En met ’tbedouwde Gras zijn graghen honger aest.
    De kudden troppen vast soet-blétich na den and’ren,
    En nad’ren na de Wey, terwijlen ick int wand’ren
    Verlustich mijnen geest, op ’tschoon geschildert kleet,
    (2030) Tgeen d’Hemel marmer-locht so schittrich heeft bespreet
    ,,’tSchijnt dat de Werelt is als op een nieu geschapen,
    ,,’tSchijnt dat de Vrou-natuur tot noch toe heeft geslapen,
    ,,’tSchijnt dat de Winter eerst de asch-bestoven Grijs