Dit is een onderdeel van FocquenbrochWerken1723.html. Klik hier voor het hele document.

rein ontroerd door dees zottin,
En myn verstant verhuist op ’t komen van de min.
                                    IZABELLE.
(715) Hoe nu wat heeft dien zot, dat hy dus opgetogen,
En dus aandachtig staat, en ziet my onder d’oogen?
                                  FERDINAND.
Voorwaar een gantsche reeks van jaren achter een
Was noch te korten tyd, om zo veel wonderheên
Recht te bezichtigen? vermids de Hemelingen,
(720) Op ’t zien van zo een beeld zelf vol verwonderingen,
En opgetogen, ja betovert zouden staan.
Wel aan ik voeg m’ er by en spreek haar eenmaal aan.
Maar hoe, ik sta bedroefd, wyl dat ik ga beginnen
Te spreeken met een steen, ontbloot van ziel, en zinnen.
                                    IZABELLE.
(725) Waar sta ik op en denk, en waarom vlucht ik niet?
Het schynt dat zyn gezicht het vluchten my verbied.
Wat welgemaakter man! wat aangenamer wezen!
Helaas, ik min hem eer, dan dat ik hem zou vreezen.
                                  FERDINAND.
O hemelsch schepzel, dat myn ziel vol vuur ontsteekt!
(730) Myn tonge blyft verstomt terwyl myn liefde spreekt.
                                    IZABELLE.
Wat heerlyker stal van lichaam! door wat reden,
O hemel! is ’t verstand geen meester van dees leden?
                                  FERDINAND.
De gantsche wereld zou schier sterven van verdriet,
Als hy zo schoonen beeld berooft van zinnen ziet.
                                    IZABELLE.
(735) Rampzalige! gy zyt gelyk vergulde vaten,
Die inder daad gemaakt om amber in te laten,
[fol. Aa2r, p. 371]
Recht tegen alle reên vervult zyn met fenyn,
Hoewel dat ik gevoel dat gy, helaas en myn,
Schoon gy uw zinnen mist, myn ziel berooft* van zinnen
(740) Vermids dat gy my dwingt uw zotheid zelf te minnen.
                                  FERDINAND.
Ach! uit wat kooker, zeg, ô spoorelooze liefd!,
Hebt gy den pyl gezocht waar meê gy my doorgrieft?
En in wat zotter nat hebt gy* zyn punt gaan doopen,
Waar van ik het vergift voel door myn aders loopen?
                                    IZABELLE.
(745) Helaas! dat ik hem toch mocht spreeken van myn min.
                                  FERDINAND.
Ach! by aldien ik wist ô hemelsche zottin!
Dat u een zot, wiens lot alleen hem zot doet wezen,
U aangenaam zou zyn wanneer hy was genezen,
Zoo wierd ik datelyk wys, in spyt zelf van myn nood,
(750) Nadien dat ik by u geen vrees heb voor de dood.
                                    IZABELLE.
Hoe! ben ik niet de geen, die door myn knecht bedroogen
En arm geplundert ben? na dat ik eerst uit d’oogen
Van bei myn ouders zo stoutmoedig was gevlucht?
En sta ik nu bedeest, verwonnen, en beducht,
(755) Door het aanzien van een zot, berooft* van ziel en reden
Niet waardig van op hem myn oogen te besteden?
Helaas wat twyffel ik? ben ik mee zot in ’t end?
                                            Ferdinand spreekt haar aan.
                                  FERDINAND.
Ach daar verdwynd myn zon, wyl zy haar oogen wend,
O Nacht verwerkster, ei, doe toch die mist verdwynnen
(760) En laat toch uw gezicht op nieus myn ziel beschynen.
                                    IZABELLE.
Dus spraakzaam en beleeft?
                                  FERDINAND.
                                            Myn schoone! noch myn geest,
Noch myn verstand is nooit voor dezen zot geweest.
Maar, wyl uit u te zien myn zotheid is verrezen,
Zo zweer ik eeuwiglyk met uw mee zot te wezen.
[fol. Aa2v, p. 372]
                                    IZABELLE.
(765) Za pagies! haast u wat, brengt al het volk by een.
                                  FERDINAND.
Helaas! daar holt haar geest weer buiten alle reên,
Ik wil my mee als zy in volle zotheid stellen.
                                    IZABELLE.
Brengt my zo daatlyk hier een van myn beste tellen,
Die my vereert zyn van myn ridder Mandrikart.
                                  FERDINAND.
(770) ’t Schynt als of door Romans haar brein dus is verwart,
Die zeker huidensdaags veel nieuwe zotheid teelen,
Wel aan ’t lust my met haar die zelfde rol te speelen
Za, brengt my hier myn paard, myn zabel, schild en speer,
Want daar mee trek ik dien doorluchten reus te keer,
(775) Die lestmaal Zakripand tweemaal den zaal deed ruimen;
Za, brengt my myn helmet, beschâut met groene pluimen,
Vermids myn ouwe min voortaan als rook verdwynt,
Terwyl een nieuwe hoop weêrom myn ziel beschynt.
                                    IZABELLE.
Gy ridder, wie gy zyt, wilt my den beugel houwen.
                                  FERDINAND.
(780) Dat ik uw dienaar ben, dat moogt gy vast vertrouwen,
Want gy, gy zyt de ziel waar door myn lichaam leeft.
                                    IZABELLE.
Hoe fiel, byt gy my in de voeten.
                                  FERDINAND.
                          Waarom geeft
Gy dus de naam van fiel, Princes, aan uw gevangen,
Die uit ootmoedigheid blyft aan u voeten hangen?
                                    IZABELLE.
(785) Weet gy wel ridder dat ik Doralize ben?
                                  FERDINAND.
Uw groote schoonheid maakt dat ik u daar voor ken;
Maar ly dat ik met een uw Mandrikart mag wezen.
                                    IZABELLE.
Wel aan, ik sta ’t u toe, schoon Mandrikart voor dezen
In wysheid plag te zyn een Fenix van zyn tyd,
(790) Daar gy de grootsten zot van heel Europe zyt.
[fol. Aa3r, p. 373]
                                  FERDINAND.
’k Beken ik ben een zot maar zaagt gy my van binnen,
’k Weet dat ik Mandrikart in wysheid zou verwinnen.*
                                    IZABELLE.
Ga, vraag myn schildknaap of Rogier is hier geweest.
                                  FERDINAND.
Hy zeid dat met* zyn schip door zeker zwaar tempeest
(795) Hier op de kust gejaagt, hy flus kwam aangevlogen;*
Maar dat hy nu by ’t vuur zyn schoenen zit te droogen.
                                    IZABELLE.
Hoe is uw naam?
                                  FERDINAND.
                          Myn naam? ’k loof dat die Karel is.
                                    IZABELLE.
Zoo zyt gy dan geen neef van jonker Amadis?
                                  FERDINAND.
Zyn neef? wel degelyk. ’t Is noch geen maand geleden
(800) Dat ik en hy ter jacht op kabbeljouwen* reden.
                                    IZABELLE.
Zeg, kend gy Roeland wel?
                                  FERDINAND.
                                          Zeer wel, zo ’k aârs niet weet.
Is het die man niet die zo graag pompoenen eet?
                                    IZABELLE.
Het is een eerlyk man,
                                  FERDINAND.
                                      Wel heet ik u dat liegen?
                                    IZABELLE.
Neen, neen, dees is niet zot, of ’k moet my wel bedriegen,
(805) En zelver zotter zyn dan ik hem heb geacht:
Want, laas, waar heeft de min in zotheid zo veel macht!
                                  FERDINAND.
’t Schijnt schier, als of zy iet van myn verstand moet peinzen,
Daarom volhard ik best in my noch zot te veinzen
Wel aan, wil ter jacht; men zadelt my myn paard.
(810) Waar zyn de brakken? dat men straks de honden paart.
Brengt hier de valken, met de winden, en de fretten.
[fol. Aa3v, p. 374]
                                    IZABELLE.
Waar zyn de vuur-roers, met de hoorens, en de netten?
                                  FERDINAND.
Waar zyn de jagers? za, wy moeten op den tril.
Maar brengt geen valken, mids ik zelver vliegen wil?
(815) Ja, zo hoog, dat ik zelf de starren en planeeten
Zal kunnen vangen om voor wildbraad op te vreeten.
                                    IZABELLE.
Za geeft my garen aan op dat ik netten braai,
Want ginder in ’t verschiet daar komt een papegaei.

---

DERDE TOONEEL. JORISVAAR. IZABELLE. FERDINAND.

                                    JORISVAAR.
IK heb u Juffrou hier een nieuwe rok doen maken,
(820) Die ik u passen wil? wil dan dit praatje staken
En ga met my in huis. En gy heer Karel, zult,
Zo ’t u belieft, aan my toerekenen de schuld,
Dat ’k u beletten ga u niet met haar te moeyen:
Want zotten hoeven hier geen zotten voort te broeijen.
                                  FERDINAND.
(825) Hoe komt die wysheid jou toch uit die bokken baard?
                                    IZABELLE.
Gans bloet, wat is je mont met zulk een neus bewaart,
                                    JORISVAAR.
Gelyk gy zeer wel zegt, de wysheid hoor ik garen.
Maar of dat gintze hok u mee wel zal bewaren,
Om u die praatjens met malkander te verbien,
(830) Dat zult gy lichtelyk in ’t korte meê eens zien.
                                    IZABELLE.
Ik lach met u, ja toch ik ben vry in alle zaken?
Want ik heb vryheid van myn huik en broek te maken,
Ja zelver van myn hart en knapzak als ik wil.
                                    JORISVAAR.
Kom, kom, al praats genoeg, ga met my, en zwyg stil
                                    IZABELLE.
(835) Vaar wel dan waarde zot.
[fol. Aa4r, p. 375]
                                  FERDINAND.
                                          O hemelsche zottinne!
Ik zeg u duizentmaal vaarwel.
                                    JORISVAAR.
                        Kom, kom, naer binnen.

---

VIERDE TOONEEL. FERDINAND, alleen.

HOu stand, ga lankzaam, myn gedacht!
Wil gy niet door de wind verzwinden.
’t Is noodig, dat gy zyt verdacht,
(840) Zo gy het rechte spoor wilt vinden,
Dat gy ’t verstand tot leidsman wacht.
    Gy gaat wel, daar de wil u leid,
Door d’eerste driften aangedreven.
Maar laas! de reden die beschreit
(845) ’t Gevaar waar in ge u hebt begeven
Door ’t hollen van uw lossigheid.
    O neen, ô neen, keer liever weêr;
Want de berooving van uw zinnen
Ontrooft uw ziel zyn glans en eer,
(850) En voorts, door een zottin te minnen,
Stort al de vreugd van ’t minnen neêr.
    Weg min, wiens dwang my tegenstreeft,
Weg dwaas en al te zot verkiezen,
Vermids het gansch geen reden geeft,
(855) Zyn brein en reden te verliezen,
Om een die brein noch reden heeft.

---

VYFDE TOONEEL. VALERIUS, FERDINAND.

                                    VALERIUS.
’k WEet, Ferdinand, dat gy myn zotheid eer zult vloeken
Dan my bedanken voor dat ik u kom bezoeken.
Want, vrind, om uwent wil kom ik nu herwaarts niet,
(860) Maar om myn zelve, die door zeker vreemt verdriet,
[fol. Aa4v, p. 376]
Helaas! het leven, met myn vryheid heb verlooren.
                                  FERDINAND.
Ach, vriend Valerius, wat doet gy my hier hooren?
Heeft iemand my verspied? weet iemand waar ik ben?
En dat ik in dit huis my niet verbergen ken?
                                    VALERIUS.
(865) Tot noch toe, waarde vrind, is uw verblyf verborgen,
En voor ontdekt te zyn hebt gy in ’t minst te zorgen,
Vermids dat u dit kleed bewaart tot beter lot;
Maar ach, myn Ferdinand, ik zelf, ik zelf ben zot;
En wyl myn zotheid zich niet langer kan verschuilen,
(870) Zou ’t ons wel noodig zyn van kleederen te ruilen.
                                  FERDINAND.
Zeg my, Valerius, wat voorval dat dit is,
Dat dus uw brein verdraait uit zyn gestaltenis?
Helaas! wat doet uw verf, wat doet uw geest verdwynen?
Wat heeft in ’t end uw staat verandert in de myne?
                                    VALERIUS.
(875) Heeft men hier gisteren in ’t vallen van de nacht,
Geen zekere zottin in ’t Lasrushuis gebracht,
Wiens schoonheid, by de zon, by hemel en planeeten,
Ja by d’onsterfflykheid schier niet is af te meeten.
                                  FERDINAND.
Hoe! is zy d’uwe licht, dees hemelsche zottin?
                                    VALERIUS.
(880) Was zy de myne, als ik me, eilaas, de haare vin!
                                  FERDINAND.
Kom, ga met my in huis, om u wat neêr te stellen,
Waar gy my, zo ’t u lust, uw voorval zult vertellen.
                                    VALERIUS.
O hemel!
                                  FERDINAND.
                Hoe! gy zucht.
                                    VALERIUS.
                                        Ik zucht, myn vrind, met reen;
Nadien ik met myn hart myn brein verlies met een.

<"#Vierde">

[fol. Aa5r, p. 377]

DERDE BEDRYF. EERSTE TOONEEL. FERDINAND alleen.

        (885) IS dan ’t geval noch niet vermoeid
        Van in myn onluk, zo verbolgen,
        My met een kwelling te vervolgen,
        Die alle daag noch wast en groeid?
            Laas! in de plaats van hier t’ontvluchten
        (890) Het dreigend onluk van myn dood,
        Zo strekt dit huis my, in myn nood,
        Een dood van duizend ongenuchten.
            Want pas, als of door vlaag op vlaag
        Myn ziel nooit smarts genoeg kon vinden,
        (895) Zo word de waardste van myn vrinden
        Op nieus my tot een dubble plaag.
            Valerius, wien myn gedachten
        Bekend zyn als zyn eigen hart,
        Komt en vermeerdert noch myn smart
        (900) In plaats van hulp van hem te wachten.
            Vermids hy mee door myn zottin,
        Met my, in eenen staat gebracht is;
        En zweerd dat hem de ziel verkracht is,
        Door ’t vuur van deze zelfde min.
            (905) Hy zweerd te sterven duizend dooden,
        Zo zy niet blust zyn heete brand;
        Want weinig reden, en verstand
        Heeft de verhitte min van nooden.
            Daarom zo tracht hy hier vandaan
        (910) Haar uit dit Lasrushuis te lichten;
        Kwanzuis als iemand van zyn nichten,
        Waar van de zorg op hem moet staan.
            O liefde, in hoe veel zielsgevaren
        En leeft, en sterft, en kwynt die geen,
        (915) Die gy nu in uw slaverny doet treen,
        Wanneer uw keetens hem bewaren!
[fol. Aa5v, p. 378]
            Maar echter, spyt dees smart en pyn,
        ’t Zy men my wys of zot wil schryven,
        Laat my by myn zottin slechs blyven,
        (920) Wilt gy my niet puur zot doen zyn.

---

TWEEDE TOONEEL. ANNA, FERDINAND.

                                        ANNA.
HOe! of ik van myn zelf geen tyding dan zal hooren?
Hier zeg ik, daar ik eerst myn zelven heb verlooren;
Maar neen! ik dool misschien, mids myn geheugenis
Licht meê, met myn verstand, my reeds ontvlogen is.
(925) Want d’al te wreede min weet my het hart t’ontrukken,
En breekt myn zinnen, met een eene trek, aan stukken;
Ja zo, dat spyt de naam van zot, en dwaaze min,
Ik in myn zelf de daad noch tienmaal zotter vin.
Een zot, helaas, vervoerd myn welbepaalde zinnen,
(930) Die reeds al zotter zyn, dan hy, die zy beminnen;
Zo dat ik van een zot ben het Kameleon,
Nadien dat ik zyn verf dus schielyk overwon.
                                  FERDINAND.
Naer dat ik hooren kan uit deze haar gedachten,
Zo zal ’t my noodig zyn my wat voor haar te wachten.
(935) ’t Zal best zyn dat ik tracht de zotheid van haar min
Weêr door myn zotheid te verdryven uit haar zin,
Dies ik my zotter noch ga veinzen dan voor dezen.
                                        ANNA.
Zal dan een zot, helaas, myn overwinnaar wezen?
En zal ik..
                                  FERDINAND.
                    Hebt gy hier niet in passant misschien
(940) Gevoeld, geproefd, getast, gerooken of gezien
Een zekere olifant die ik flus heb verlooren?
Gekleed in ’t groen fluweel van ’t gat tot aan zyn ooren,
En net gefigureerd met laarzen aan het been.
[fol. Aa6r, p. 379]
                                        ANNA.
En hebt gy myn hier zelf niet eer gezien alleen,
(945) Wanhoopig in myn druk, en treurig in myn lyen?
                                  FERDINAND.
Die eens, ô zuster, lyd, zal zig ook eens verblyden.
                                        ANNA.
O woorden, die, indien prophezyn waard,
My d’alderlukkigste zoud maaken hier op aard.
                                  FERDINAND.
O pinsternakelen, ô geele en roo karooten,
(950) Indien gy loopen kost op uw gesplitste pooten,
Hoe zoud gy draven op het roeren van de trom!
                                        ANNA.
Helaas! hoe schielyk keerd zyn zotheid wederom!
                                  FERDINAND.
Zo gy ’t geen ik verloor my weder kunt bestellen,
Zal ik tot bergloon u vereeren twee paar bellen.
                                        ANNA.
(955) Gelukkig zou ik zyn, indien ik u verstand,
Dat gy verlooren hebt weer stellen kon ter hand.
                                  FERDINAND.
Kom, geef het my weêrom. indien gy ’t hebt gevonden,
Of ik zweer karonje dat ik voor jou oude zonden,
Al ben je noch zo mooy, u smyten zal met slik.
                                        ANNA.
(960) Zeg eens, uw vryster, is die wel zo mooi als ik?
                                  FERDINAND.
Wel deeglyk; want zy doet, elk die haar ziet ontvonken,
Vermids zy is van sneeu en peper zaam geklonken.
Zy is het die my bind met een onbreekbre band,
Mids zy door ’t zelfde vuur, dat my verteerd, verbrand.
                                        ANNA.
(965) Om haar Alleen helaas! hebt ge uw verstand verlooren.
                                  FERDINAND.
Het branden van haar oog dat maakt de lui tot Mooren,
En ’t lachgen van haar mond geeft zulken zoeten trek,
Dat wel een watersnip zou vliegen in haar bek.
[fol. Aa6v, p. 380]
                                        ANNA.
Helaas! in plaats dat dit myn min diend om te keeren,
(970) Zo doet zyn zotterny myn liefde noch vermeeren.
Ach! met wat schoonder geest zou hy niet zyn vercierd,
Indien van deze kwaal zyn brein genezen wierd?
                                  FERDINAND.
’t Schynt dat gy by u zelf staat te filosofeeren;
Des om myn redenen daar by te copuleeren,
(975) Zo weet, dat Amor (aârs een vreemde en snaakse vent)
De ziel, de ziel het lyf regeerd naar ’t temprament,
Waar uit ik induceer, dat, naer de tempramenten,
De min vaak wonderlyk in ’t lyf moet redementen.
                                        ANNA.
Hou op, hier van genoeg; maar zeg, waar is myn lind*
(980) Van hoop, dat ik u gaf?
                                  FERDINAND.
                                      Dat is al aan de wind:
Want zynde niet heel zot in ’t minnen, noch in ’t hoopen
Zo moest ik datelyk dat troefblad laten loopen,
En diskarteeren dat behendig uit de weeg,
Zo dra ik beter kaart, en spel in handen kreeg.
                                        ANNA.
(985) Wat kreeg gy dan?
                                  FERDINAND.
                                      Ik kreeg een Koningin van herten,
Die zelf de Koningin van Vrankryk wel mocht tarten
In veel Provintien te winnen in een uur.
Hoewel hier tegen, door een vreemden avontuur,
Myn vyand in het spel, hoewel myn vrind in ’t leven,
(990) Door een verdoemde steek myn gansche kaart vergeven,
En ydel maakte door het zien van ’t zelfde blad,
Dat my de winst van ’t spel schier al verzekerd had.
Dit deed wel haast door twist ons vriendschap als verzwinden,
Tot vyand makende de twee getrouste vrinden,
(995) Vermids de vriendschap in myn min, en ’t speelen, stuit,
Want daar men speelt, of mind, daar heeft de vriendschap uit.
                                        ANNA.
Zo is myn hoop dan weg?
[fol. Aa7r, p. 381]
                                  FERDINAND.
                                        Zo doet myn hoop met eenen.
                                        ANNA.
Wild gy een ander?
                                  FERDINAND.
                                  Hoe, te geven, of te leenen
                                        ANNA.
Te geven, zo gy wild.
                                  FERDINAND.
                                  Waar hebt gy dan het lindt?
                                        ANNA.
(1000) Hier op myn hoofd;
                                  FERDINAND.
                                          Zo hoog.
                                        ANNA.
                                Hoe nu dan, zyt gy blind?
                                  FERDINAND.
Wel, maakt het dan eens los.
                                        ANNA.
                                            Gy moet het zelf ontbinden.
                                  FERDINAND.
Sta dan zo lang wat stil, ik zal de knoop wel vinden.
                                      Hy ontbind haar hoofdstrik.
                                        ANNA.
Ontknoop ze, ze is voor u. O hemel! zo ik dorst
’k Zou hem omhelzen en hem drukken aan myn borst.
(1005) Maar waarom durf ik niet, geen mensch is hier op wegen.
Een zot gelyk hy is, wat is daar aan gelegen;
                                              Zy omhelsd hem.
                                  FERDINAND.
Hoe nou wat doet gy my? al zachjes met gemak,
Of hoe na wilt gy my steelen uit de zak?
                                        ANNA.
Helaas! hy laat niet toe hem in myn arm te knoopen,
(1010) O dwaze en zotte min, wat kund gy my doen hoopen;

---

[fol. Aa7v, p. 382]

DERDE TOONEEL. IZABELLE in zotte kleêren, ANNA, FERDINAND.

                                    IZABELLE.
DIe knoop staat wonder wel, neen, neen, ga zo vry, voort,
Want jy bent alle bei pas zo lang als ’t behoord,
Voor my ik wensch dat gy een tal van blyde jaren,
In deze omhelzing met malkander wel moogt varen.
(1015) Maar hoe, verrader? hoe zyt gy myn Mandrikart,
Die Doralice reeds gegeven had u hart?
Helaas! ik heb alreeds berou van die gedachten,
Die my wel eer wat goeds deên uit uw liefde wachten.
En gy in ’t heimelyk getrouwe Landgravin
(1020) Van Denemarken, zeg wat dolheit schiet u in?
Dat zo gy wys zyt, gy hier zot word by de zotten?
Vertrek, want ieder een zal met uw tabbert spotten,
Daar gy al slepende de vloer de neus meê snuit.
                                        ANNA.
Al zaghjes, Aagjes, zacht roept zo niet overluid.
                                    IZABELLE.
(1025) Neen kakelaarster, ga, ’k wil u gezicht niet veelen,
Wyl gy het wettig kind zyn erfrecht zoekt t’ ontsteelen.
                                        ANNA.
Het zal my best zyn dat ik hier van daan vertrek,
Eer dat een ander my niet mede kend voor gek.

---

VIERDE TOONEEL. FERDINAND, IZABELLE.

                                  FERDINAND.

WAt koppelaarster zou myn zaak zich meêr bemoeijen?
(1030) Wat komt dit Lasrushuis al kuuren uit te broeijen?
Waarom is ’t dat men u een zoon noemt van de min?
Daar ik u eer de naam van vader waardig vin,
Nadien men dagelyks kan door uw daden hooren,
Dat hy door u alleen zo dikwils word gebooren.
[fol. Aa8r, p. 383]
(1035) Gy hebt, ô schoone, my verlost ter goeder tyd
Van dees gehaate vrou; maar hoe, wat treurigheid
Vertoond zich in haar oog! hoe staat dus opgetogen
Die schoonheid, die myn ziel vervoerd heeft met haar ogen?
Ach! waarom spreekt gy niet? Wat speeld ’t u in den zin?
                                    IZABELLE.
(1040) Het roud my, dat ik met Mevrou de Landgravin
Dus stout gesproken heb, voor eerst, om dat ik vreeze,
Dat gy my denken zult van haar jaloers te wezen:
Ten anderen, om dat ik heb uw vreugd gesteurd,
En dat ik door myn komst u heb van een gescheurd.
                                  FERDINAND.
(1045) Ach, Aagje! zo ik haar bemin, zo durf ik zweeren
Dat my de bliksem vry als boskruid mag verteeren.
En, zo ik niet en ben die zelfde Mandrikart
Die Doralice alleen draagt binnen in zyn hart;
Maar wyl zy, als gy weet, is zotter dan wy alle,
(1050) Zo hebben wy uit joks met een wat staan te mallen;
En zo ’t iet anders is, zo wensch ik, dat voortaan
Uw hart my sterven doet, gebakken of gebraân.
                                    IZABELLE.
O fiel! gy veinst op nieus het hollen van uw zinnen.
Neen, neen, waart gy gekookt zo zou ik u beminnen,
(1055) Vermids, zo gy dan juist niet wel gevield aan my,
Ik u zo datelyk zou hakken tot pasty.
Zo dra ik in dit huis myn voeten kwam te stellen,
Zo dra begon myn oog mee naer uw muts te hellen,
En zo gy my niet had doen twyfflen aan uw hart,
(1060) Gy waart, spyt Rodomond, altyd myn Mandrikart.
                                  FERDINAND.
O liefde! doe dees vrou ’t verstand toch weder komen,
Wyl gy, die geen die ’t had, het zynen hebt ontnomen.
                                    IZABELLE.
O min! zo gy in macht meêr dan Apollo zyt,
Zo Maak aan deze man terstond zyn zotheid kwyt.
                                  FERDINAND.
(1065) Doe in dit schoone beeld, ô liefde! een ziel herleven,
Op dat ik haar myn smart eens mag te kennen geven.
[fol. Aa8v, p. 384]
                                    IZABELLE.
O min, dit wonderwerk past aan uw kracht alleen,
Doe hem myn vuur dan zien, en brand hem ook met een.
                                  FERDINAND.
O hemel! deze vrou dient u tot gunst te wekken.
                                    IZABELLE.
(1070) Ik durf my zelf aan hem noch niet geheel ontdekken,
Voor dat ik zie wat ik van hem gelooven mag.
                                  FERDINAND.
Eer durf ik myn verstand niet brengen aan den dag.
Voor dat ik heb gezien, waar voor ik haar moet achten.
                                    IZABELLE.
’k Zal in myn zotterny hem melden myn gedachten,
(1075) Om te beproeven of zyn min noch reden kend.
                                  FERDINAND.
’k Zal haar in staat van zot verhaalen myn elend,
Op dat zy, zo zy dus myn liefde komt te weten,
Zo zy niet zot en is, myn oogen niet zot mag heeten.
                                    IZABELLE.
Zeg fynman, weet gy wel wat dat de liefde is?
                                  FERDINAND.
(1080) De liefde? dat’s een guit, die nu al lang, na ’k gis,
Is opgehangen, en voor bokking hangt te droogen:
Of anders, ’t is een drift oorspronkelyk uit d’oogen,
Die naer ’t bezitten haakt van ’t geen de ziel bemind.
                                    IZABELLE.
O groote min, heb dank wyl gy zo wel begind!
                                  FERDINAND.
(1085) De min is tweederlei, naer ’k dikwils heb gelezen.
Des vind ik, dat de schoonte ook tweederlei moet wezen,
Als d’een van ’t lichaam, en dan d’ander van de geest,
Waar van de laatste aan u onthouden is geweest,
Niet om de glans alleen van d’ander te verdooven,
(1090) Maar om myn ziel met een al zyn vermaak t’ontrooven.
                                    IZABELLE.
Hoe is het mogelyk dat hy dit oordeel geeft,
En dat myn zotheid schat dat hy geen wysheid heeft?
[fol. Bb1r, p. 385]
                                  FERDINAND.
Maar gy, die my zo veel weet van de min te vragen,
Kend gy zyn krachten wel?
                                    IZABELLE.
                              Ik weet zyn zotte vlagen,
(1095) En wat die gaudief op een eerlyk mensch vermag?
Want van dat uur, helaas, dat ik u eerstmaal zag,
Heb ik zyn mogentheid zodanig ondervonden,
Dat ik uit zyn geweld nooit vrees te zyn ontbonden.
                                  FERDINAND.
Mint gy myn dan, myn lief?
                                    IZABELLE.
                              Hoe nu, hy merkt myn brand.
(1100) Gewis hy is niet zot.
                                  FERDINAND.
                                        Gewis zy heeft verstand.
                                    IZABELLE.
Versta gy wat ik zeg, ô Koning van Westfalen?
Ik min u in myn hart als krabben en garnalen.
                                  FERDINAND.
En gy, doorluchtigste Princesse van Mogol,
Ik min u in myn maag als varsch gezoute schol.
                                    IZABELLE.
(1105) Hy antwoord in myn taal, wie zal dat zotheid heten?
                                  FERDINAND.
Indien zy zot is, ach, zo ben ik zelf bezeten.
                                    IZABELLE.
’k Zou wis van u veel meêr bemind zyn, en geacht,
Zo Gy myn afkomst wist en myn beroemd geslacht.
                                  FERDINAND.
Wel, weet van uw kant ook, dat spyt dees zotte kleeren
(1110) Die ’t noodlot my lest tot een kermis kwam vereeren,
Dat ik een Edelman, en zo ryk ben van schat,
Dat ik per overdaat een hond hou met een kat,
                                    IZABELLE.
Een fiel, na dat hy my had uit myn land genomen,
En na hy hier met my was t’ Amsteldam gekomen,
(1115) Heeft my verraden, en ontstolen ook met een
[fol. Bb1v, p. 386]
Al wat ik by my had, doch liet my ’t hart alleen,
En wyl ik hier op straat myn ramp zat te beweenen,
En dat my by geval dit volk daar hoorde steenen,
Zo hebben zy voor zot myn in dit slot gebracht,
(1120) Ter audientie van de souveraine macht.
                                  FERDINAND.
En ik, door ongeluk, heb zeker heer doorsteken,
Waar door ik vluchtende ben in dit huis geweken,
Om myn vervolgers niet te vallen in de hand;
Nu speel ik hier voor zot, wyl ’t missen van ’t verstand
(1125) Myn nek en hals bewaard voor meester hans zyn slagen,
Mids ik veel liever die van Jorisvaar wil dragen
Dan dat een Intendant van ’t recht van Graafflykheid,
My, zonder kompliment, ’t hooft voor de voeten leit.
                                    IZABELLE.
Spreekt gy met ernst.
                                  FERDINAND.
                                      Gewis; en gy, spreekt gy met reden?
                                    IZABELLE.
(1130) Wel ja.
                                  FERDINAND.
                    Is ’t waar myn zon! ei, wil die dan besteden
In wat medogentheid te toonen om myn smart.
Zie, hoe de min bestiert myn ziel en hart;
Wyl ik, u wanende berooft te zyn van zinnen,
Zelfs, spyt u zotheid, u gedwongen was te minnen,
(1135) En denk, of door de min myn geest niet zelver dwaald,
Wyl ik u in dees staat heb myn geheim verhaald.
                                    IZABELLE.
Om deze oprechtigheid met myne te vergelden,
Zo weet ook dat ik ben, die ik terstond vertelde,
En niet de gene daar gy my hebt voor geacht.
(1140) Myn naam is Izabel, en ’t Adelyk geslacht,
Zo oud, en wyd beroemt, waar uit ik ben gesproten,
Is Gelders, en verwant aan ’t meeste deel der Groten;
En vorders ben ik die, die zich gelukkig vind
Van in dees zotte staat van u te zyn bemind,
(1145) Gelyk ik u na dees getuigenis hoop te geven,
[fol. Bb2r, p. 387]
Wyl dat gy my ’t geheim ontdekt hebt van uw leven,
Hoe dat myn minnend hart meer t’uwe is als het myn;
Ja dat ik tot ter dood uw dienares zal zyn.
                                  FERDINAND.
O groote hemel! wat geluk komt my ontmoeten?
(1150) Myn schone! ’k werp van vreugt my zelve voor uw voeten,
Wyl ik u eeuwiglyk voor myn Godin erken.
                                    IZABELLE.
Sta op, dit is een eer die ik niet waardig ben.

---

VYFDE TOONEEL. JORISVAAR, IZABELLE, FERDINAND.

                                    JORISVAAR.
AL weêr an by malkaar? wel hei! waar wil dit henen?
Ik zweer dat ik jou lui zal breken hals, en benen,
(1155) Ga voort zeg ik in huis, ziet zo, hoe smaakje dat?
                                  FERDINAND.
Jou gryze roffiaan, jou bakhuis als een kat,
Jou ouwe woudaap, met je kamelotte kaken,
Moogt gy niet langer zien dat goe lui vrede maken?
                                    JORISVAAR.
Geen woorden zeg ik, maar ga straks geschikt in huis,
(1160) Of anders zweer ik u, dat gy niet eenen luis*
Noch op je kop of vleis meêr zult in ’t leven houwen,
Mids ikze met dees stok te morzelen zal touwen.
Hou Marten, Klaasje hou! waar benje met je twien?
                                    IZABELLE.
’t Was tot ons ongeluk dat hy ons kwam te zien.

---

[fol. Bb2v, p. 388]

ZESDE TOONEEL. MARTEN, KLAASJE, JORISVAAR, FERDINAND, IZABELLE.

                                      MARTEN.
(1165) WAt is hier nieus te doen? wie is’er dood gesteken?
                                    JORISVAAR.
Op dat dit koppeltje malkaâr niet weêr zou spreken
Zo legt myn dees Sinjeur zyn voeten in de band,
En geeft dees Juffrou eens een koord om ieder* hand.
                                    IZABELLE.
Die niet en heeft gedaan, wat schuld heeft die te boeten?
                                  FERDINAND.
(1170) Boei my de handen mee zo wel als bei myn voeten;
Maar laat myn zuster gaan, die heeft in ’t minst geen schult.
                                    JORISVAAR.
’k Zweer dat ge uw eerste bee wel haast verkrygen zult,
Zo gy de moeite neemt van noch wat praats te maken,
Za jongens, pakt haar aan, en let voor alle zaken,
(1175) Dat gy haar houd van een, des past vooral op hem.
                                  FERDINAND.
O ouwerwets model van Heer Methusalem!
’k Zweer, zo het fatum my weêr in myn ryk doet keren,
Dat ik u zal tot straf in pik doen frikasseren.
                                    KLAASJE.
O zotskap, weet gy dan ’t gebruik van ’t huis noch niet?
(1180) Zeg, wanneer is ’t dat gy hier vrouws by mannen ziet?
                                    JORISVAAR.
Kom stapter slechs mee weg.
                                  FERDINAND.
                                              Waar wild gy henen stappen?
Of wilt gy in de kroeg een paartje laten tappen?
                                    KLAASJE.
Kom peetje, marsch jy voort.
                                    IZABELLE.
                                            Voert gy my mee dan heen?
                                    JORISVAAR.
Gaat voort met alle bei, maar houdze wel van een.

---

[fol. Bb3r, p. 389]

ZEVENDE TOONEEL. JORISVAAR alleen.

(1185) ’k VErwonder my geenzins te zien dat dees zottinne,
Zig van een zotte vent, als dees, kan doen beminnen,
Daar zy zo gryzen, en zo wyzen ouwen man,
Schier door haar oogen in temtatie brengen kan.
Ik weet niet, die zottin helpt my het brein aan ’t dwalen,
(1190) ’t Hooft draait my of ’er zat een meulen in te malen.
Wel liefde! wat is dit? word gy dan langer zot?
En speelt gy by de Goôn noch voor een eerlyk God?
Laas! wie zal dan voortaan op d’ouderdom vertrouwen?
Want gy, ô kleine fiel! ontziet noch jong noch ouwen.
(1195) En, ’t zy hoe dat het zy in ’t grys, of blonde hair,
Uw drift speelt in den mensch altyd voor koppelaar.

<"#Vijfde">

[fol. Bb3v, p. 390]

VIERDE BEDRYF. EERSTE TOONEEL. IZABELLE met handboeyens aan.

HOewel dat my ’t gebruik der handen is benomen,
Zo ben ik echter noch myn wachters ook ontkomen,
Want noch een keten, noch een wachter acht of tien
(1200) Kan een verliefde ziel zyn heete drift verbiên:
Want waarom zou de min zo groot niet van vermogen
Zyn, als Merkurius? die, spyt de duizent oogen
Van Argus, hem ontstal zyn menschgeweze koe?
Gewisselyk de min is alzo groot: want hoe
(1205) Men hem meer dwingen wil, beknellen en bevatten,
Hoe meer hem deze band zal buiten band doen spatten.
Want pas als vyand van dat hoort tot tiranny,
Breekt hy zyn boeyens los, en stelt zich zelve vry.

---

TWEEDE TOONEEL. IZABELLE, FERDINAND.

                                  FERDINAND.
HOe nu, men heeft u dan geboeyent aan uw handen,
(1210) Myn waarde tweede ziel! en, gy ô ysre banden!
Versmelt noch niet voor ’t vuir, daar ieder een van blaakt,
Die slechs de minste straal van deze zon genaakt?
Gelukkig yzer! ô benyens waarde keten!
Die tot gevangenis der handen word versleten,
(1215) Waar van de Minnegod de groote scepterstaf
En ’t opperste gebied van alle harten gaf.
Gelukkig yzer! ach, mocht ik uw plaats bekleden,
En boeyen in uw steê dees goddelyke leden,
Ik zweer, op dat dees hand te meêr zou zyn vereert,
(1220) Dat ik gewisselyk haast wiert in goud verkeert;
Maar ach! boeit men om my dees schoone ledematen?
                                    IZABELLE.
Dees ysre boeyens, in de plaats van die te haten,
[fol. Bb4v, p. 391]
Zyn my, wyl my de min om u die overlaat,
Tot kostelyk gesteente, en prachtig arm cieraat.
                                  FERDINAND.
(1225) Indien ’t cieraden zyn, u van de min gegeven,
Zo schenk ik aan die band met een myn ziel en leven,
Nadien die blinde God, door een en zelfde gloet
Ons harten zamen smelt, en die vereenen doet:
Gelyk, tot blyk dat wy maar een zaak wezen moeten,
(1230) Hy u de handen boeit, gelyk als my de voeten,
Pas of een enkle band hem niet en kan volstaan,
Om ons in eeuwigheid niet weêr van een t’ontslaan.
                                    IZABELLE.
Die boejens, waar in ik uw voeten zie geslagen
Die zweer ik, dat ik meê steets om myn hart zal dragen,
(1235) Dewyl dat ik in die, daar my uw min meê bind
Myn aldergrootste vreugd, en al myn glorie vind.
Alleen bedroef ik my, dat ’t boeien van myn handen,
Die drift in myn belet, die ik in my voel branden,
Van u t’omhelzen, daar myn ziel nu naer zyn macht
(1240) U zyn omhelzing geeft alleenig in gedacht.
Wel aan myn tweede ziel, omhels myn zonder schromen.

---

DERDE TOONEEL. KATRYN, FERDINAND, IZABELLE.

                                    KATRYN.
HEel tydig vind ik my hier op het mat te komen.
Gy fiel, laat gaan, laat los, wat doet gy dees zottin?
                                    IZABELLE.
Verrader, wilt gy my verkrachten?
                                    KATRYN.
                              Hoe vriendin?
(1245) Deed hy u dan geweld?
                                    IZABELLE.
                          O ja.
                                  FERDINAND.
                                  Geweld van liefde.
[fol. Bb4v, p. 392]
                                    KATRYN.
Gy Heer student, of droes, ’t was best, zo ’t u beliefde
Dat gy liet loopen deze ontzinde, en zotte meit.
Wat heeft zy u gedaan dat gy steeds by haar zyt?
                                  FERDINAND.
Zy heeft my met een pyl in ’t ingewant getroffen,
(1250) Daar men een olifant meê zou ter aarde ploffen,
Wat dunkt u, heb ik dan geen reden tot myn wraak?
                                    IZABELLE.
Haar zotte jalouzy die hoor ik met vermaak.
                                    KATRYN.
Zult gy u eeuwig dan staan spiegelen* in haare oogen?
Zie my toch meê eens aan.
                                  FERDINAND.
                                            Helaas wat groot vermogen
(1255) Hebt gy in uw gezicht, ô platgeneusde maagt!
Wyl dat gy door een lonk my schier na bed toe jaagt:
                                    KATRYN.
Schoon dat gy my veracht, noch zult gy zo niet scheiden,
Mids ik u niet wil zien vertrekken met u beiden.*
                                    IZABELLE.
Gansch herfst en winter, en gansch zomer alle drie,
(1260) Wat zoeter gratje dat ik in dees Juffrou zie?
Och, och, wat moet die sloof in bei haar longen branden!
Ik loof voor vastelyk d’hondsdagen zyn op handen.
                                    KATRYN.
Wel, waarom ziet gy my niet meê eens vriendelyk aan
                                    IZABELLE.
’k Zweer, zonder jokken, dat het kwalyk is gedaan;
(1265) Doch gy Heer Mandrikart, blyf hier, ik ga vertrekken,
Om hier myn jalouzy niet hooger op te wekken.
                                  FERDINAND.
Hoe nu, zal deze mist op nieus weêr oorzaak zyn,
Dat ik ontbeeren zou myn schoone zonneschyn?
O wreede Roodemond! ontschaakt gy Doralice?
(1270) ’k Zweer dat ik volgen zal, of’t leven zelfs verliezen.

---

[fol. Bb5r, p. 393]

VIERDE TOONEEL. KATRYN alleen.

        Is ’t mogelyk hemel, isser smart
        Op aard’ by myne te gelyken
        Helaas! wat droefheid moet niet wyken
        Voor ’t vreemde lyden van myn hart?
            (1275) Moet ik dan sterven door de min
        Om deze zot? die, door ’t verachten,
        My klaar doet zien in zyn gedachten
        Dat hy my laat voor dees zottin,
            O neen! ik zal haar dolligheid
        (1280) Zien door de mynen om te zetten,
        En zo haar zamenkomst beletten
        Eer dat dit vuur zich verder spreit.
            Want om dit Huis te houden in,
        En niet na Haarlem weêr te keeren
        (1285) Zo wil ik om geen schyn t’ ontbeeren
        De zotheid volgen van myn min.
            ’k Wil myn gaan veinzen zo ontzint,
        Dat men myn hier zal moeten laten,
        Want zal het minnen ons wat baten,
        (1290) Zo moet hy zot zyn die bemint.
Wel aan, wat let my dat ik straks niet ga beginnen?
Holla myn pagies, met myn juffers, en slavinnen!
Waar is myn gansche trein? waar blyft het hofgezin?
Za, maakt myn koets gereed, en spand de paarden in,
(1295) Vermids ik datelyk wil naar de Koning ryden.
Gy Prins, geef my uw hand, om my ten hoof te leiden?
En gy myn dwergen, brengt uw waayers voor den dag
Op dat ik voor de zon myn wat verkoelen mag.
Dit is een goet begin, om tot het werk te treden.

---

[fol. Bb5v, p. 394]

VYFDE TOONEEL. ANNA, KATRYN.

                                        ANNA.
(1300) HOe, staat gy hier Katryn? wat maakt gy hier beneden?
                                    KATRYN.
Hoe, noemt gy my Katryn? noem my uw Koningin.
                                        ANNA.
Helaas, wat slechter tyng ontfang ik daar vriendin?
                                    KATRYN.
Hoe, slechte tyng? wat tyng?
                                        ANNA.
                                              Te droevig om te hooren.
                                    KATRYN.
Hoe, droevig! is’er iets van ’t Koninkryk verlooren?
(1305) Of is de gansche vloot van Indië vergaan?
                                        ANNA.
Myn Vader doet terstont my door een brief verstaan
Dat het zyn wil is, dat wy straks naer Haerlem keeren,
Vermids dat hy my t’huis niet langer kan ontbeeren,
Gelyk ’er ook met die aan Jorisvaar een kwam,
(1310) Waar in hy wierd verzocht, dat hy my t’Amsteldam
Vermids ’t noodzaklyk was, niet langer op zou houwen,
Maar eer hoe liever weêr zou naer huis toe stouwen.
                                    KATRYN.
Wel, dat het gantsche ryk dan straks victorie brand.
                                        ANNA.
Wat ryk?
                                    KATRYN.
                  Dat Koninkryk, dat ik met dees myn hand
(1315) Als Koningin regeer.
                                        ANNA.
                                          Hoe nu, waar zyn uw zinnen?
                                    KATRYN.
Ik zoek myn moeder vast een schoonzoon aan te winnen.
                                        ANNA.
Gewisslyk zy is zot, en al haar oordeel kwyt.
[fol. Bb6r, p. 395]
                                    KATRYN.
Daar door heb ik myn ziel van meerder smert bevryt.
                                        ANNA.
Wat toverkruit, Katryn, heb gy toch ingezoogen?
                                    KATRYN.
(1320) Een toverkruit, ’t geen ik ontfing door bei myn oogen.
                                        ANNA.
Bedaar u toch Katryn.
                                    KATRYN.
                                    Vertrek, gy valsche pry!
                                        ANNA.
Gelukkig zyt gy wis in deze uw zotterny,
Nadien dat gy daardoor hier noch zult blyven moogen
En alle dagen zien die schoone en vriendlyke oogen,
(1325) Waar van ik in myn ziel zoo diepe wonden draag,
Dat ik alleen om haar dit myn vertrek beklaag.
                                    KATRYN.
Waar zyn myn slaven, en myn zwarte Japoneezen?
                                        ANNA.
Ach, die zo zot mocht zyn, hoe lukkig zou hy wezen!
                                    KATRYN.
Za! breng my water, op dat ik myn handen wasch.
                                        ANNA.
(1330) Hoe woelt haar malend brein in dien ontstelden kas!
Maar hoe, wat of my let dat ik, reets zot ten delen,
Haar voorbeeld nu niet volg, en puur voor zot ga spelen,
Dewyl dat ik daar in twee zaken schyn te zien,
Waar door myn minnend hart veel voordeel kan geschien?
(1335) Waar van het eerste is, dat het missen van myn zinnen,
Voorzeker in dit huis my zal een plaats doen winnen,
Daar ik haast anderzints van hier zal moeten gaan:
Het tweede is, dat ik dus myn brand zal doen verstaan
Aan myn beminden zot, die ik in alle deelen
(1340) Zo zal gelyken in myn zotte rol te speelen,
Dat, als men my om hem bespeurt zo dol, en mal,
Myn vader my gewis met Karel trouwen zal;
Vermids hy, ziende ’t kwaat alleen uit hem gerezen,
Wis door dit huwelyk myn zotheid zal genezen.
[fol. Bb6v, p. 396]
(1345) Wel aan dan ik begin. Vaarwel dan myn verstant,
Want daar de min regeert moet wysheid aan een kant.
                                    KATRYN.
Holla myn kamermaagt! waar zyt gy, kom van binnen.
                                        ANNA.
Wat is ’t gebieden van Mevrou de Koninginne?
                                    KATRYN.
Het is by na een uur dat hier heb gewacht,
(1350) En niemand heeft my noch myn morgendrank gebracht.
                                        ANNA.
Uw kamerjonker zal terstont uw wil volvoeren,
Hy staat vast aan den haart een pot met bry te roeren.
                                    KATRYN.
Zeg dat hy zich wat spoeid; of dat men in der yl
Zyn rug wat smeeren zal met ’t handvat van een dwyl.
(1355) Maar hoe, wat wil dit zyn dat Juffrou voor ’t bestraffen
My, in myn zotterny, als nieuwe stof komt schaffen?
                                        ANNA.
Dus volg ik van dees sloor alleen de zotheid in,
Om dat ik zelve volg de zotheid van myn min.
                                    KATRYN.
’k Geloof dat zy de grond verspied van myn gedachten,
(1360) Des zal het noodig zyn myn wat voor haar te wachten.
                                        ANNA.
O groote Koningin, gints komt een pagie aan,
Die u een tyding brengt uit ’t eiland van de Maan.
                                    KATRYN.
Wel licht zal het een boô van Jonker Karel wezen;
Zeg dat hy binnen komt en niets behoeft te vrezen.
                                        ANNA.
(1365) Hoe! spreekt gy hier by my van deze vagabond?
                                    KATRYN.
Mag ik myn bruigoms naam niet nemen in myn mond?
                                        ANNA.
Hoe nu, uw bruigom, daar hy aan een aâr getrouwt is?
                                    KATRYN.
Getrout?
[fol. Bb7r, p. 397]
                                        ANNA.
                Ja toch.
                                    KATRYN.
                                Met wie?
                                        ANNA.
                        Dat ’s tyding die al oud is,
Met my.
                                    KATRYN.
                Met u? en wie heeft u toch t’zaam in d’echt vereent?
                                        ANNA.
(1370) De Paap.
                                    KATRYN.
                        De papegaai geloof dat gy meent.
                                        ANNA.
Wel wat mag dees zottin dog in haar harssens brouwen?
Meend zy myn echte man dan op een nieu te trouwen?
                                    KATRYN.
Hoe nu! rampzalig dier, weet gy met wie gy spreekt?
En vreest gy noch niet dat uw Koningin zich wreekt
(1375) Op uw vermeete tong? za, waar zyn myn Soldaten?
Ik wil dat men de trom terstont zal roeren laten,
En dat men ’t gantsche heir zo daadlyk breng te veld,
Mids ik my wreeken wil van dit uitheemsch geweld.
                                        ANNA.
En ik wil u terstond de Kroonen gaan verpletten.
                                    KATRYN.
(1380) Hoe nu! zal myn slavin zich tegen my verzetten?
Een bastaard, die de schand maakt van haar gants geslagt?
Za pagie, haal my straks drie Zwitsers van de wagt,
Op dat ik haar terstond doe slepen uit myn oogen.
                                        ANNA.
Gy hebt, ô Koningin, dwars door uw strot gelogen.
                                    KATRYN.
(1385) Gelogen! za wel aan, ontfang dan dees sufflet.
                                        ANNA.
O varken! wacht ik zweer dat ik u dat belet.
                                    Zy vechten.

---

[fol. Bb7v, p. 398]

SESTE TOONEEL. JORISVAAR, VALERIUS, ANNA, KATRYN.

                                    JORISVAAR.
KOm heer Valerius zo lang eens met my buiten,
Op dat ik zie waar uit dit kwaat gerucht mag spruiten,
En daarna zullen wy verhandelen met vermaak
(1390) De zaak daar gy om komt.
                                    VALERIUS.
                          Wel aan dan, haast u strak,
Want gints zie ik uw nicht met een zottin aan ’t vechten.
                                    JORISVAAR.
Hoe Anna wat is dit? laat los malkanders vlechten,
Laat los, en blyf van een. Kom hier, waar benje Klaas?
Za, sleept myn dees zottin terstond eens van de plaats,
(1395) Die hier myn goeje nicht schend neus, en mond, en lokken,
Wyl zy ontzinnig is, en meer als dol. Wat pokken
Beweegt u dat gy haar niet opgesloten laat?
                                    KATRYN.
Kend gy my langer niet, gy gryze potentaat?
                                    JORISVAAR.
Wel hoe, bent gy ’t Katryn?
                                    KATRYN.
                                Ik ben ’t.
                                        ANNA.
                                              Dees dolle deeren
(1400) Noemt zich een Koningin, en, om my t’affronteeren,
Zo zeit* zy dat zy reets met Karel is getrout,
Daar ieder een nochtans hem voor myn bruigom houd,
Gelyk wy in der daat ook zyn aan een verbonden.
                                    JORISVAAR.
O Hemel! Anna nicht, wat heeft u brein geschonden?
                                    VALERIUS.
(1405) Ik zweer u, Jorisvaâr, dees twee zyn beide zot.
                                    JORISVAAR.
Wat droes, wel wat is dit? wat helpt haar brein uit ’t slot?
[fol. Bb8r, p. 399]
Wat helscher toverdrank heeft men haar dan geschonken.
                                        ANNA.
De min is tovenaar, het toverkruid de lonken,
De minnelyke zwier, en schoonheid van ’t gelaat,
(1410) En zo gy weten wilr, waar uit my dit ontstaat,
Ga, zie myn Karel eens en zyn bevalligheden,
En oordeel dan of ik ook zot ben zonder reden.
                                    KATRYN.
Die zelfde Karel is ’t, die my het brein verwart,
En zo gy niet gelooft, zo zie vry in myn hart,
(1415) En opent my dees borst, wiens binnenste is te vrezen,
Dat door myn felle brand alreê tot asch zal wezen.
                                    JORISVAAR.
Ach vrind Valerius! wat ongeluk is dit?
’t Schynt dat de min alleen haar hollend brein bezit.
                                    KATRYN.
Ik ben de Koningin van ’t land der Japonezen,
(1420) Schoon dat ik voor myn troon dees stad heb uitgelezen.
                                    VALERIUS.
Ik sta zo zeer verbaast door dees ontzinde schyn,
Dat ik voor vast geloof dat zy betoovert zyn.
                                    JORISVAAR.
Dewyl haar dolligheid is uit de min gerezen,
Zo moet dees tovery niet van de kleinste wezen.
(1425) Ach vriend Valerius, gy hebt te kwader tyd,
Dien Karel voor dees twee hier in myn huis geleid.
                                        ANNA.
Wat staan wy droef te zyn? za, za, kom laat ons danzen,
                                    JORISVAAR.
Waar wil dit henen?

                                Zy zingen en danzen
                                    KATRYN.
                                Hei! waar benje koker janzen
Nu met je stopmes, he.
                                    JORISVAAR.
                                        Haar zotheid groeit noch aan.
Myn lieve nicht, wat ’s dit, laat toch dit danzen staan.
[fol. Bb8v, p. 400]
                                        ANNA.
Ta, la, la, la, la, liere.
                                    JORISVAAR.
                                Helaas, wat vreemde zinnen?
(1430) Myn nicht, hoe kreegt gy dit?
                                        ANNA.
                                              Door Karel te beminnen,
Verstaje my noch niet?
                                    JORISVAAR.
                                    Ach, Karel is de man.
                                    VALERIUS.
’t Is wonder dat een zot dit vuur verwekken kan.
                                    JORISVAAR.
(1435) Nicht Anna!
                                        ANNA.
                              Dat ’s voor jou.
                                    VALERIUS.
                              My dunkt dat ’t best zal wezen,
Dat gy haar vast zet, en door slagen laat genezen.
                                    JORISVAAR.
Ik zal zo daadlyk haar doen zetten in een kot,
Op dat ik haar genees, of maak noch eens zo zot,
En aan haar Vader zo van stonden aan gaan schryven,
(1440) Dat, wyl zyn dochter hier gedwongen is te blyven,
Dat het noodzakelyk is, dat hy van stonden aan
Het zelve eens komt zien hoe dat de zaaken staan.
Wat Karel nu belangt, die zal ik zo besluiten,
Dat uit zyn zotheid hier geen zotheid meer zal spruiten.
                                    VALERIUS.
(1445) Zo Karel van dit werk de wetende oorzaak was,
Zo was hy sluitens waard; maar ’k bid u..
                                    JORISVAAR.
                                          Ik en pas
Hier op uw bidden niet, ik heb genoeg vernomen
Wat kwaat hy hier verwekt; maar zal hier niemand komen?
Hou Klaas en Marten, hou waar benje? komt eens uit?
                                        ANNA.
(1450) Gy sluit myn leven zelf indien gy Karel sluit.

---

[fol. Cc1r, p. 401]

ZEVENDE TOONEEL. MARTEN, KLAASJE, JORISVAAR, VALERIUS, ANNA, KATRYN.

                                      MARTEN.
WAt is ’er Jorisvaâr, dat u zo luid doet baren?
                                    JORISVAAR.
Iets dat myn hart en ziel te lydig komt bezwaaren.
                                    KLAASJE.
Bonjour juffrou Katryn! wel tronie sta jy hier?
                                    KATRYN.
Zo gy my noch niet ziet zo opent u vizier.
                                    KLAASJE.
(1455) Hoe na zyn deze twee ook van de maan geslagen?
                                        ANNA.
Dat moet je Karel zo jy het weten wilt, gaan vragen.
                                      MARTEN.
Ja, ja, ik merk het wel, zy hebben ’t al gevat.
                                    JORISVAAR.
Ik wil haar zo terstond doen zetten in een gat,
En met den Doktor noch van daag gaan conzuleeren,
(1460) Om eer hoe liever haar dees ziekte te cureeren,
                                    KLAASJE.
O Juffrou Anna!
                                        ANNA.
                          Wel? wat wil dees roffiaan!
                                    KLAASJE.
O wysheid! hoe gezwind is ’t vaak met u gedaan?
Wat staat gy menig maal op bystre zwakke pooten?
Wyl u de minste wind vaak op uw gat kan stooten?
(1465) Maar Jorisvaâr, wat droes heeft toch dit vrouvolk in?
                                    JORISVAAR.
Ach vriend, ik weet het niet, zy zeggen ’t is de min.
                                    KLAASJE.
Ja! komt dat van de min, zo doet dit huis vergrooten,
Eer dat wy door ’t getal malkaâr de deur uitstooten.
[fol. Cc1v, p. 402]
                                    JORISVAAR.*
Wacht, wacht, ik zweer dat ik haar haast genezen wil
(1