er leê.
Ach! droeve en al te zotte deeren,
Riep hy, wat dolligheid is dat,
(135) Dat gy met zulk een dwaas begeeren,
Een domme stier loopt achter ’t gat?
De Pretides, in oude tyen,
’t Is waar die waren meê wel mal,
Wanneer zy liepen piereweyen,
(140) En schreeuwden over berg, en dal;
Maar geen dat ik weet van haar allen,
Is ooit zo zot als jy geweest,
Van dus haar zinnen te doen vallen
Op ’t schandig troetlen van een beest;
(145) Nadien dat elk van haar de lasten
Van ploegen zo verschriklyk vond,
Dat zy vaak naer haar voorhoofd tasten,
Of daar niet al een hooren stond.
O ongelukkigste aller maagden,
(150) Gy loopt, en dwaald door berg, en dal,
Wyl hy, die nooit iets naer u vraagde,
U acht gelyk een oude bal;
En in de schadu neêr gelegen,
Herkaaud het vulzel van zyn rob,
(155) Of loopt te zoeken, langs de wegen,
Een goelyk koeitjen uit de trop.
O gy Kretenzer Veldgodinnen,
Ei, sluit toch al uw bosschen toe,
Of lichtlyk d’oorzaak van haar minnen,
(160) In het vervolgen van een koe,
Of in zyn loop naar klaverweyen,
Een voetstap nagelaten had,
[fol. S5r, p. 281]
Die men zou kunnen onderscheyen,
Om hem te volgen op het pad.
(165) Of keurd gy, Goden, of Godinnen,
Dees min voor goed; of laat gy ’t toe,
Zo maak, wyl zy een stier moet minnen,
Dees goeje sloof meê tot een koe.
Hier na zong hy van ’t appelrapen
(170) Van Atalanta, die, wyl dat
Zy stond op ’t blinkend goud te gapen,
Haar wedloop, en zich zelf vergat.
Hier na vertrok hy hoe die meisjes,
De zusters van Heer Faëton,
(175) Veranderden in elzerysjes,
Gekuipt in een beschorste ton.
Ook zong hy het rampzalig dwaalen
Van Gallus, lang Permessus stroom;
En hoe Apol hem in liet haalen,
(180) Op Helikon, hoe wellekoom
Dat hy daar was by al die negen
Gezusters, die, spyt haar gezang,
Opstonden, en voor Gallus negen,
Dat ’t hembd haar sleepte drie span lang;
(185) Voords zong hy, hoe hem kwam ontmoeten
Den harder Linus, die met ep
Om ’t hoofd bekranst, hem dus begroeten,
Naer dat ik het onthouden heb.
Ontfang, ô Gallus, deze pypen,
(190) Die u het negental vereerd;
Wel aan, wil ze in uw knokkels grypen,
En speeld eens dat ’t zyn oog verkeerd.
Ay hebben eertyds toe gekomen
Dan d’overouden Hesiood;
(195) Zit zyn ze, daar hy berg, en boomen
Zo vaak heeft meê ten dans genood.
Hier zult gy d’afkomst op verhalen
Van het beroemd Gryneesche woud,
Om dat Apol, spyt hof, en salen,
(200) Dat voor zyn waardste woonplaats houd.
[fol. S5v, p. 282]
Wat zal ik zeggen dat hy meer zong?
Van Scilla? by wier gordelband
Een koppel vyf zes honden neêrhong,
Waar meê men zei dat zy aan strand
(205) Ulysses schapen zo geplaagd heeft,
Dat zy een lengte van zyn volk,
Aan dit tuig in den darm gejaagd heeft,
Dat hen verslond als in een kolk.
Of zal ik maken een narratie
(210) Van ’t lied ’t geen hy van Tereus zong,
En van zyn vreemde transformatie?
En hoe hem Filomeel ontfong,
En wat banket zy hem ging dissen?
En hoe zy liep door nat, en droog,
(215) Door bosch, door veld, en wildernissen?
En met wat vleugels dat zy vloog,
Wel eertyds over haar paleizen?
O neen; ik zwyg veel liever stil,
Want ik verdool al in de wyzen,
(220) Die onze maat in ’t zingen hil.
Hy zong al ’t gene dat voor dezen
Apol voor Heer Eurotas zong,
Die dit zyn lauwren gaf te lezen,
Als of dat tuig meê Duits verstong;
(225) In ’t end, hy lei zo lang te talmen,
Dat ’t bosch, by na al lang al moe
Van op zyn zang te wedergalmen,
Op ’t lest al hield zyn bakhuis toe;
En dat den avond, reeds aan ’t zakken,
(230) In spyt zelf van myn Heer de Zon,
Den Harder dwong zich weg te pakken,
Wyl ’t vee geen gras meer vinden kon.
W.v.F.
[fol. S6r, p. 283]
MELIBEUS.
Sevende Harderszang.
INHOUD.
Wyl Melibé zyn bok kwam zoeken,
Ging Thyrsis Koridon verkloeken,
Maar Koridon na lang geblaas,
Die bleef den baas.
KORIDON, THYRSIS, MENALKAS.*
DE sneege Dafnis, om den heeten dag t’ontwyken,
School by geval in ’t schau van tak, en bladryke eiken,
Daar Thyrsis Koridon tot zingen had gedaagd:
Hun weeldrig vee dat was tot eenen trop gejaagd,
(5) En Thyrsis geitjes, met haar uiers ryk geladen,
Gaan onder Koridon zyn schaapjes zich verzaden;
Zy waren bei gelyk in jonkheid, en geneugt:
Het ryke Arkadie was de voedster van hun jeugd,
Getroost om over ’s hands, en ook gelyk te zingen.
(10) Myn hitze ram, gewoon de schaapjes te bespringen,
Was van de kudde juist naer deze plaats gevloôn
Daar dit gezelschap zat, en stelde vast hun toon;
Den dief ontsloop my, en teeg wakker op het rekken,
Als ik myn myrten voor de kou wat ging bedekken.
(15) Ik teeg hem na, tot dat ik Dafnis wierd gewaar,
Die my nau zag, of riep: ô vriendschap, ben je daar?
Uw ram, en bokjes zyn hier in behouden haven,
Zo dat gy niet met moeite of zorg meer hoeft te slaven:
Voeg u dan (maakt u slechts geen andre kommer doof)
(20) By ons hier neder in de schadu van dit loof.
[fol. S6v, p. 284]
Straks zullen hier van zelf de veerzen komen draven
Uit alle velden, om haar drooge dorst te laven:
Die groene Mincius bekoorde deze vliet,
En school zyn oevers in dit opgeschooten riet.
(25) Uit dees geheiligde eik hoord gy de zwarmen brommen,
Die snorrend zuizen met haar dichtvergaarde drommen.
Hy zweeg, maar liet myn brein in groot krakeel verwart,
De zorg van d eene zy die porde my het hart,
Dat ik myn lammren, nu van d’uiers afgetrokken,
(30) Met spoet zou dryven naer haar afgesloten hokken,
Mids ik dit Fyllis noch Aleip belasten kost;
De schaterende vreugd, die ons van zorg verlost,
Vlyd my ter ander zy met lieffelyke kaken,
En zeid: wie zou met vreugd naer zulken zang nìet haken?
(35) Hoor hier het zoetste Dat Arkadie ooit verzon,
Hoor, hoor de zangstryd tusschen Thyrs, en Koridon;
Maar deze trok my met vermakelyke luimen,
Dat al myn rechte zorg voor zang en spel moest ruimen;
Zy hadden over ’s hands hun toonen dan gesteld.
(40) Men trok aan ’t zingen dat het klonk door bosch en veld,
De Muzen scheenen naer hun beurtzang te verlangen.
Dit waren Koridons, dat Thyrsis veldgezangen.
KORIDON.
O zoete Nimfjes, van de Libetrensche brou,
Stort nu een deuntjen op de tong van Koridon,
(45) Gelyk myn Kodrus zingt vol hagelyke zwieren,
Die zelf Apollo schier beroofd van zyn laurieren.
Of zegt gy, dat gy dit aan hem alleenlyk schonk,
Zo hang ik straks myn fluit aan deze pyn te pronk.
THYRSIS.
Arkader harders, wilt den klimkrans niet vergeten,
(50) En cierd met klimmerkruid het hoofd van uw Poëten,
Op dat het ingewand van Kodrus barst van spyt:
Of zo hy my noch pryst in weêrwil van zyn nyt.
Zo vlecht slechs om myn hooft een telg met lauwerbeezen,
Op dat ik nimmer hoef zyn valsche tong te vreezen.
[fol. S7r, p. 285]
KORIDON.
O Delia, ontfang dit borstlig zwynenhoofd;
Dees horens, breed getakt, een groeizaam hert ontroofd,
De jonge Mykon komt u dit geschenk vereeren;
Maar mag hy komen tot zyn aangenaam begeeren,
Hy richt een beeld voor u van marmer, glad gelikt,
Gedost in ’t Punisch kleed, heel luchtig opgestrikt
Tot aan de kuiten, die geschoeid met purpre broosjes,
Heel cierlyk schittren met haar Frigiaansche roosjes.
THYRSIS.
Een kom met zoetemelk, die ik u ’s jaars vereer,
En deze koeken zyn genoeg, ik geef geen meer,
Neen Priaap: gy hebt maar een tuintje te bewaken.
Ik heb u nu een beeld van marmer laten maken;
Maar weest verzekerddat dit niet lang duuren zal,
Myn vee is noch niet wel tot zyn volmaakt getal,
Zo slechs myn liefje dit gebrek haast komt herstellen,
Ik zal u klaar van goud in mynen bogaerd stellen.
KORIDON.
De thym van Hiblamet zyn aangenaamste zoet,
Is by u zoetigheid niet meer als enkel roet,
O Galathé, die u by Tetis gaat vermaken,
De witte zwaan is bruin by ’t sneeu van uwe kaken,
De blanke veil, die nooit verwelkt by wintertyd,
Moet wyken by u nooit gekreukte schoonigheid,
Wanneer de tyd komt dat de zatgegraasde varren
Ter krib gaan spoejen, om het klimmen van de starren.
Raakt u noch eenigzins de min van Koridon.
Zo spoeid u herwaards van uw overzilte bron.
THYRSIS.
Wil vry van my als van ’t Sardonische onkruid grouwen,
Dat iemand lacchende de lieve ziel doet spouwen,
Vlie voor myn min als voor het scharpe distelvier,
Ja acht my minder als het ongeachte wier,
Zo deze dag, wyl ik beroofd van u moet weenen,
My niet veel langer als een jaar heeft gescheenen.
Za pinkjes, spoei naer huis, verlost my van dit leet.
Schaamt gy u niet, dat gy zo loomen langzaam treed?
[fol. S7v, p. 287]
KORIDON.
O koele bronnen, met uw groenbemoste stroomen,
O kruid, veel zachter noch als d’alderzachste droomen,
En gy haagappelboom, wiens groengeloorde tak
Met ydel lommer deze twee strekt tot een dak,
Erbarm u over ’t vee, de brand begint te naaken,
De zon die heeft alreê zyn dwarse loop gaan staaken,
De knopjes zwellen van de blyde wyngaardspruit.
THYRSIS.
Hier smookt een wakker vier, en vlamd de schoonsteen
De vette fakkel schynd en glinsterd om de wanden.
De posten zyn hier zwart berookt, door ’t stadig branden.
Wy achten Borias, met al zyn guur gejacht,
Hier minder als de stroom den oever te bespringen,
Als hy’er langs vliet met zyn ronde waterringen.
KORIDON.
Hier staan jenevers en kastanjes, ruig van bast,
Ja d’appels druipen van de tak door overlast,
En grimlen langs het veld een ieder by zyn boomen.
De schaterende vreugd komt alles overstroomen;
Maar vlied Alex van hier met zyn bekoorlyk oog,
Ziet gy de stroomen zelf tot aan den grond toe droog.
THYRSIS.
Het drooge lang begint van alle kant te scheuren,
Het kruid versmacht van dorst, de hemel staat te treuren.
God Bacchus gunt geen druif, door straalen afgemat,
Op naare heuvels, zelf het minste wyngaardblad.
Maar straks zal ’t gansche bosch van vreugde weder bloeien
Als ons Fyllis, vol van min, weêr hier komt spoeien;
Ja Jupiter komt zelf op haar bekoorlyk oog,
Met lieffelyken dau straks daalen van om hoog.
KORIDON.
Alcidus haakt naer ’t loof der gryze populieren,
God Bacchus mind den rank van kronkelende zwieren,
Vrou Venus schept vermaak in ’t geurig myrteblad,
Apol schynt dat laurier voor alle telgen schat;
[fol. S8r, p. 287]
Maar Fyllis pryst het loof van groene hazelaren,
Zo lang als Fyllis dat voor lieflykst zal verklaren,
Veracht ik Venus myrt, en Febus lauwerblaân.
THYRSIS.
De schoonste boom is d’elsch die in het bosch kan staân,
De pyn in hoven, en de populier by stroomen:
Maar Lycidas wilt gy slechts dikwils by my komen,
Zo zal ook d’esch in ’t bosch met zyn bekoorlyk lof,
Zo zal de pynboom zelf in myn vermaaklyk hof,
Voor uw vermaaklykheid, en zoet gezelschap wyken:
Uw zoet gezelschap doet alle andre wellust stryken.
MENALKAS.
Dit is geen dat ik onthiel van hun gezang,
Maar Thyrsis viel het veel door Koridon te bang;
Elk riep van die tyd af, weg Thyrsis met je dichten,
Het lied van Koridon doet uwe deuntjes zwichten.
Wy pryzen Koridon die loflyk overwon,
De zangprys hoord aan u, ô dappre Koridon.
J.U.
[fol. S8v, p. 288]
MELIBEUS.
Sevenste Harderszang.
Op een ander Toon.
INHOUD.
Een herder, na dat hy zyn geit
Weerom vind die hy had verlooren,
Leent aan twee andre, bei zyn ooren,
Die voor hem zingen, elk om stryd.
(5) Na ’t janken uit verscheie toonen,
Zo blyft de prys aan Koridon;
Die, wyl hy Thyrsis overwon,
In ’t zoet gegalm van long, en koonen,
Den naam van zangbaas over hild,
(10) En deeken wierd van ’t zangersgild.
KORIDON, THYRSIS, MELIBEUS.
’t WAs eens in’t hartje van de zomer,
Dat in de schau van ’t eikeblat,
Boer Dafnis, als een joost de droomer
Met ’t hoofd in bei zyn handen zat,
(5) Wanneer twee welgelongde harders,
Dat Thyrsis was met Koridon,
Die zich vaak zongen half aan flarders,
En die, voor roosten van de zon,
Hun vee al hadden t’zaam gedreven,
(10) Zich nedervoegden aan zyn zy.
Ik onderwylen, die zo even,
Wyl ik myn myrten staa en sny,
[fol. T1r, p. 289]
De geit, myn kudman had verlooren,
Bevond my leelyk in de mat,
(15) En stond en kraude bei myn ooren,
Geheel beteutelt in myn gat.
Hem zoekende nu her-, dan derwaarts,
Zo kreeg my Dafnis in ’t vizier,
En riep: hou Melibé! koom herwaarts,
(20) Uw geit, daar gy naer zoekt, is hier.
Kom zet u, zo ’t je tyd mag lyen,
By ons in deze lommer neêr.
Straks zult gy zien van alle zyen.
Hoe dat de kudden heên, en weêr,
(25) Hier tot, en van het water komen,
Hier boord den oever zich met ried,
Hier gonst de byzwarm in de boomen,
In ’t end, ’t is hier zo mislyk niet.
Wat zou ik doen? ik had geen knapen
(30) Noch jongens, die, my te geval,
Myn halfverdoolde geit, en schapen
Gaan dryven konden naer de stal;
En echter liet ik my bepraten,
En ging het geen noodzaaklyk was,
(35) Om dit gezelschaps wil, verlaten,
En plante mij meê neêr in ’t gras.
Te meer, alzo daar een krakeel was
Gerezen tusschen Koridon
En Thyrsis, ’t geen om zang en keel was,
(40) Kwansuis, wie beter zingen kon;
Dit liep zo hoog, dat, van ’t verwyten,
’t Geen d’een, en d’ander kwalyk nam,
Men schier geraakt was aan het smyten,
En by na al aan ’t vechten kwam.
(45) Weshalven, om die zotte grillen,
Waar meê dit volk hun hertlens scheurt,
Zo veel het mogelyk was te stillen,
Zo wierd van ons voor goet gekeurt,
Dat elk om stryd eens op zou heffen;
(50) En dat men dan, ter goeder trou,
[fol. T1v, p. 290]
Hem, die zyn maat zou overtreffen,
Den naam van Zangbaas geven zou.
Hier op, na ’t stellen van de nooten,
Begonnen zy, in volle stilt’,
(55) By beurt dees zangen uit te stooten,
Die gy kund lezen, zo gy wilt.
KORIDON
ZANG.
TOON: Wallis, of Kersnacht.
O Libetronsche Veldgoddinnen,
Ei helpt my nu een lief beginnen,
Zo fraai als ’t ooit myn Kodrus zong;
(60) Of zo my dat niet mocht gebeuren,
Zo zoud gy zien, dat ’k om de geuren,
My straks, met fluit met al, verhong.
THYRSIS
TEGENZANG.
TOON: Idem.
O Dorpers, herders, en Arkaders
Kroont uw Poëet met lauwerbladers,
(65) Op dat zelf Kodrus barst van spyt;
Of zo hy my misschien mocht pryzen,
Zo wilt my noch meer eer bewyzen,
In spyt van die geen die ’t benyt.
[fol. T2r, p. 291]
KORIDON
ZANG.
TOON: Sarabande.
DE kleine Mykon, ô schoone Diane!
Schenkt u de kop van dit borstelig zwyn,
Met dit paar hoorens, die hier in de lanen
Den armen Akteon ontvallen zyn;
Doch zo ik eens een ryke meit verwerf,
Zo zweer ik, zal ik u, eer dat ik sterf,
Noch eens vereeren een marmre beelt,
Dat gladder zyn zal als de gladste zeelt.
THYRSIS
TEGENZANG.
TOON: Idem.
GY, ô Priaap, zult u moeten belyen
Met dees twee doffers, en deze pot room:
Want jy bent anders niet, van oude tyen,
Dat slechs een Molik in de karsseboom.
Gy hebt al lang gehad een marmre beeld,
Schoon ’t juist zo glad niet is gelyk een zeelt;
Maar indien Thyrsis eens met Fillis trouwt,
Zal hy je gieten doen uit louter gout.
KORIDON
ZANG.
TOON: Amarant.
O Galathé Schoonste dochter van Neré
[fol. T2v, p. 292] Veel lekkerder dan roozen,
Witter dan de snee.
Ja wiens gezicht,
Klaarder dan het zonnelicht,
Myn ziel, zo dicht bevroozen,
Heeft vol vuur gesticht,
Indien gy noch gedachten
Hebt van Koridon,
Zo kom by hem vernachten,
Eer dat noch de zon
Daalt in de zilte bron.
THIRSIS.
TEGENZANG.
TOON: Idem.
’k WEnsch dat myn huit
Steets mach stinken als het kruit,
Dat op ’t vergiftig Sardus
Uit der aarder spruit.
’k Wensch my te zyn
Noch veel slimmer dan fenyn,
En bitterder dan Dardus,
Ja dan alssemwyn:
Zo my dees dag niet langer,
Hoe hy ook mag vliên,
Ja niet wel zesmaal banger
Valt dan andre tien,
Door u niet eens te zien.
[fol. T3r, p. 293]
KORIDON.
ZANG.
TOON: Grand Bouré.
BEmoste bronnen, gras, en kruid!
Veel zachter dan de slaap:
O steile boomen, ruig van huid,
Daar ik myn vreugd by raap,
Beschut het vee van Koridon
Toch voor de zomer zon,
Die reets zo hevig blaakt,
Dat zy myn vee, en my tot Mooren maakt.
TEGENZANG.
TOON: Idem.
HIer is men voor geen kouw vervaart,
Mids hier de schoorsteen rookt;
Hier zit men eeuwig aan den haart,
En praat, en dampt, en smookt;
Hier achten wy de noordewind
Veel minder dan een kind,
Al voor de zes jaar lang:
De damp die gaat hier steets zyn oude gang.
[fol. T3v, p. 294]
ZANG.
TOON: Tricarville.
HIer bloeit boom, en telg, en spruit,
Roos, en veld, en gras, kruit,
Alles lacht met vreugd in d’oogen;
Maar zo dra Alex zou gaan
Hier van daan,
Zou gy daadlyk zien bedroogen
Kruid, en blaân.
TEGENZANG.
TOON: Idem.
VEldt, en boom, en kruidt verdort,
Wyl de lucht vergiftig word;
Bacchus laat geen druif meer groeyen;
Maar indien myn Fillis nou
Komen wou,
Zo zou boom en kruid weer bloeyen
Door den dou.
ZANG.
TOON: Gailjarde.
GOd Herkles mind den populier,
De myrten Venus, Febus den laurier;
Maar Fillis mint den hazelaar,
Des acht ik de rest niet eenen hair.
[fol. T4r, p. 295]
THYRSIS.
TEGENZANG.
TOON: Idem.
HEt bosch pocht op den esschenboom,
Den populier bemint den waterstroom;
Maar indien Lycidas my weêr bemind,
Zo acht ik de rest niet meer dan wind.
Dit was ’t, het geen dees kwanten zongen
En ’t geen, geen zy, met veel naâr geschals,
By na tot barstens van hun longen,
Vast stieten uit hun maagren hals;
Maar hoe dat Thyrsis ook mocht schreeuwen,
Zo was zyn balken al te maal
Pas als het piepen van de meeuwen
By ’t schaatren van de nachtegaal;
Des stond hy byster loens te kyken,
Toen hy den prys niet halen kon,
Mits d’andre met de naam ging stryken
Van onzen zangbaas Koridon.
W.v.F.
[fol. T4v, p. 296]
TOVERES.
Achtste Harderszang.
INHOUD.
Zie hier een reeks van droeve klachten
Van Damon, om zyn liefs verachten.
Zie hoe een heks door toverkonst,
Buigt ’s minnaars gonst.
DAMON, ALFESIBEÜS.
IK ga myn herders fluit op droeve toonen stellen,
Wy zullen Damons min, vol wanhoop, gaan vertellen,
Alfesibeüs zal met onderaârs geschrei,
Op dondren in ons dicht met nare tovery,
(5) Daar hy de jonge koe zo zeer meê kon verbazen,
Dat zy in lange wyl niet machtig was te grazen;
Daar hy het sneegste dier dat men ter wereld vind,
Mee zong in duizeling, gelyk als doof en blind;
Daar hy de snelste vloet zo twyflent mee deed droomen,
(10) Dat hy niet wist of hy naer oost of west zou stroomen.
Kom Muza, laat ons zien hoe Damon klagen kon,
En hoe Alfesibé zyn toverzang begon.
Maar eer ik noch begin, ô praal! ô licht der lichten!
O groote Pollio! begunstig deze dichten,
(15) Schoon gy de klip nu van Timarus boven zweeft,
Of langs ’t Illyrisch strand te water henen streeft;
Ach! zoud wel mogelyk zyn, dat my de Goôn eens gaven,
Dat ik met uwe daân mocht door de wolken draven,
En met uw zangen aan het oost en wester licht.
(20) Ha barse zangen, zo hoogdravent van gedicht,
[fol. T5r, p. 297]
Dat men die niet en hoeft, gelyk gemeene vaarzen,
Te zingen, maar alleen op Sofokleesse laarzen.
Ik neem myn aanvang dan, ô Dichter! van uw gunst,
En staak op uw geboôn myn aangename kunst,
(25) Ontfang dees rymen, op uw wenken aangeheven,
En laat my deze veil door uwe lauwren weven,
Door uwe lauwren zo vermaart door zegenpraal.
De nacht verdween noch nau, en Febus helle straal
Liet noch de frisse dau aan gras en bladers hangen,
(30) Daar alle beesten staag naer haken en verlangen,
Wanneer dat Damon, ’t wyl hy leunenden op het rys
Van een olyf, zyn zang verhief op deze wys.
DAMON.
O voorboo van het licht, in ’t midden van het donker,
O morgenstar, wel op, verschyn met uw geflonker,
(35) Terwyl dat Damon stort zyn droeve minneklacht
Om Nise, die hem nu zo goddeloos veracht,
Na zy hem eed, en trou alree had opgedragen;
Verschyn terwyl ik vast de Goôn myn ramp ga klagen,
Hoewel ik haar vergeefs wel eer om hulp verzocht,
(40) En schoon’er niemand was die eens om Damon docht,
Ik zal noch evenwel haar doove en hoorlooze ooren
Myn laatste klachten, vol van wanhoop, aan doen hooren.
Za fluit, hef op met my een naâr Menalisch lief.
’t Menalische gebergt dat staag zyn kruin verziet
(45) Met heilge bosschen, en met schaterende pynen,
Ziet staag de harders, die van liefde klagen, kwynen,
En Pan die eerst de fluit verzon van ruizend riet.
Za fluit, hef op met my een naâr Menalisch lied.
Dien bulbak Mopsus gaat de schoone Nise trouwen;
(50) Nu vryers, nu gevryt, schoon gy de droes deed grouwen
Met uw mismaakt gelaat, gy krygt de schoonste vrou,
Het ongelykste paar geeft nu de beste trou.
Nu mach men griffioens by schoone hengsten spannen.
Gy zult eer lang de das zyn blooheid zien verbannen,
(55) En slurpen met den dog uit eenen waterbak.
Voor Mopsus, haastje wat in ’t nieuwe bruilofspak,
[fol. T5v, p. 298]
Wil vette toorzen voor uw gasten af gaan snyen,
Op dat gy hel by nacht uw bruit naer huis geleye,
Zy staat toch al en haakt, en jankt vol ongenucht,
(60) Dat gy zo slof zyt in ’t voldoen van hare vreugd.
Smyt wakker noten uit uw groen bekranste daken.
En laat met grabbelen de jeugt zich ook vermaken:
Voer uwe lust zo hoog als Damon zyn verdriet:
Kom, leit uw lief vol van viers naer ’t ledekant, want ziet
(65) Den avondster begint u al tot rust te vergen,
Mids hy verlaat de kruin van d’alderhoogste bergen;
Ja zelf van Ata, die u macht van nieskruit biet.
Za fluit, hef op met my een naâr Menalisch lied.
Met recht, ô Nise, gaat gy deze loboor trouwen,
(70) Dewyl gy ider zo wanwaardig aan ginkt schouwen,
Dewyl gy lachte met myn minnelyke fluit,
Myn vee was u te schraal, en al te schurft van huit,
Myn wynbrau veel te ruig, myn baart te lang geschoren,
Meent gy dan dat de Goôn dees smaat niet aan en hooren?
(75) Gewis gy zult het noch beklagen met verdriet.
Za fluit, hef op met my een naâr Menalisch* lied.
De jeugt was nauwlyks met myn twalif jaar gaan stryken,
En ik kon even aan de laagste takjes reiken,
Als ik u d’eerste maal kwam in ons hof te zien;
(80) Ik kwam u noch myn dienst als leitsman aan te biên,
En trok aan ’t schudden daar de geelste peeren hongen,
Die gy en moeder in uw wufte sluyers vongen,
Waar door ik raakte in dit oneindeloos verdriet.
Za fluit, hef op met my een naâr Menalisch lied.
(85) Nu ken ik Kupido ter deeg met al zyn vleyen,
De boomlooze Ismarus, berucht van wreede keyen,
Of Rodopé heeft hem gespoogen uit haar hart,
Dat met haar barsheid zelf de diamantsteen tart,
Of ’t alderuiterst van de Garamantsche klippen
(90) Heeft hem gevormt van ys op haar besneeude tippen,
Ons menschelyk geslacht ken zulken wreedheid niet.
Za fluit, hef op met my een naâr Menalisch lied.
De wreede Kupido, met onderaartse vieren,
Deed zelf de moêr naer bloed van hare kinders tieren,
[fol. T6r, p. 299]
(95) Die zy verscheurde door een razend minnevier.
O wreede moeder, wat voor wreetheid speelt gy hier?
Gy hoeft dien wreeden zoon in wreetheid niet te wyken;
Maar neen, gy zult malkaâr in wreetheid wel gelyken.
Za fluit, hef op met my een naâr Menalisch lied.
(100) Dat nu de wreede wolf vol vrees de schapen vliet.
De toppige eik moet nu van appels staan te kraken.
Ja d’els moet pronken met de tyloos op zyn staken.
De tamaris, wiens loof dicht aan het aartryk wast,
Moet amber zweeten dat het stroomt langs al zyn bast;
(105) Ja d’uil moet nu om stryd de zwaan tot zingen tergen,
Dat Tityr Orfeus zy, een Orfeus op de bergen,
Een andere Arion by dolfynen in den vliet.
Za fluit, hef op met my een naâr Menalisch lied.
Wat scheelt het my, laat vry dit veld met bosch en boomen
(110) Verandren in een zee met bulderende stroomen;
Wat scheelt het my, of ’t hier, of wel, of kwalyk gaat;
Maar evenwel, vaartwel nadien ik u verlaat.
O bosschen, vaart slechs wel, en laat uw klip vry stoffen,
Dat Damon van uw spits zich ginkter neder ploffen,
(115) De laatste gunst die hy zyn wreede Nise bied.
Staak fluitje! staak nu vry dit naâr Menalisch lied.
Dit lied kreet Damon, zo rampzalig, in onzen ooren.
Nu Zanggodessen, laat ons ook den antwoort hooren,
Alfesibeüs droeve en naare fluitgeschal,
(120) Want ieders deuntje heeft op ieders fluit een val.
ALFESIBEÜS.
Za Amaryllis! wil met water herwaarts spoeden,
Geschept uit Styksche of zelf uit Acheronsche vloeden.
Bewin dit altaar met een zachten offerbrand,
Steek straks met yzerkruid, al smeulende, in den brand.
(125) Doe mannen wierook met een dikke nevel smoken.
Ik moet gaan zien of ik met kracht, en hulp van spoken
Niet machtig ben, om eens den ongedraaiden zin
Van mynen bruidegom te keeren tot myn min;
Ik twyffel niet of ik zal buigen met verlangen.
(130) Koom, hier gebreken niet dan heesche toverzangen.
[fol. T6v, p. 300]
Za toverzang, hebt gy ooit eenge kracht gehad,
Zo haal myn Dafnis ’t huis, haal Dafnis van de stad.
Door toverzang trok zelf de maan aan ’t zuizebollen;
Dat hy in duitzeling ten hemel af kwam rollen;
(135) Door toverzang trok Circe Ulysses gantsche macht,
Gelyk als zwynen in een borstelige vacht;
Door toverzang begon de kille slang te barsten,
Daar zy zig weeldig in ’t bedaude kruid vervarsten.
Za toverzang, hebt gy ooit eenge kracht gehad,
(140) Za haal myn Dafnis t’ huis, haal Dafnis van de stad.
Voor ’t eerste binde ik u met drie verscheide dromme
Van driederhande kleur, driemaal dees altaar omme:
Tot driemaal voer ik ook dit beeld naer u gesneên,
Met stille mompeling om dezen altaar heen.
(145) Geen hel alleen, maar zelf de hemel schept gevallen,
En schynt vermaakt te zyn met ongelyke tallen
Za toverzang, hebt gy ooit eenge kracht gehad,
Zo haal myn Dafnis t’ huis, haal Dafnis* van de stad,
Sla net drie knoopen in dees draan met vlugge handen
(150) En roep dan: Amaril, ik knoop hier minnebanden.
Za toverzang, hebt gy ooit eenge kracht gehad
Zo haal myn Dafnis ’t huis, haal Dafnis* van de stad.
Gelyk dees klei verhard die was versmelt in vloeden,
Door een en ’t* zelfde vier, en met gelyke gloeden,
(155) Zo moet myn Dafnis voor het vier van myne min,
Dat hem verharde nu versmelten zynen zin.
Fluks Amaril strooi meel, en steek ons nieuwe vieren
Met zwavel in het loof van krakende lauwrieren;
Want deze Dafnis met zyn blakende minnevier,
(160) Knarst nu myn hart gelyk een krakende lauwrier.
Ik smook dan dees lauwrier om Dafnis te doen blaken,
En om met minnevlam zyn heilig hart te kraken.
Za toverzang, hebt gy ooit eenge kracht gehad,
Zo haal myn Dafnis ’t huis,* haal Dafnis van de stad.
(165) Dees kleren dorst dien schelm my noch als pand vertrouwen
Daar ik voor eeuwig zyne trou mee kost onthouwen,
Ontfangtze in uwen schoot, ô zwarte en duistere aard,
Maar zie dat gyze by dees drempel wel bewaart;
[fol. T7r, p. 301]
Dit zyn die vaste, en die bezworene onderpanden,
(170) Die Dafnis schuldig is te levren in myn handen.
Za toverzang, hebt gy ooit eenge kracht gehad,
Zo* haal myn Dafnis t’ huis, haal Dafnis van de stad.
Dees toverkruiden ’s nachts gegroeit op kromme stronken,
En dit vergif is my van Meris zelf geschonken,
(175) Hy had het zelf voor my te Pontus afgesnoeit,
Te Pontus daar met macht dit onkruit stadig groeit.
Met deze kruiden gink hem Meris vaak bestryken,
En deed zich met ’er vaart een wreede wolf gelyken,
En liep dan huilen in het naarste van het wout.
(180) Met dit vergif dee hy de schimmen bleek, en kout
Vaak* ryzen uit het graf, en sprak hun aan als makkers,
Of dreef het weeldrig zaat van deze op andere akkers.
Za toverzang, hebt gy ooit eenge kracht gehad,
Zo haal myn Dafnis ’t huis, haal Dafnis van de stad.
(185) Voort Amaryllis, laat nu d’as te voorschyn komen,
En smak die over ’t hooft in deze snelle stromen,
Maar zie byloo niet om terwyl deze as versmoort;
Ja met deze as moet ik myn minnaar noch aan boort.
Hy schynt de hel, met al zyn spooken, niet te vreezen,
(190) En schimpt myn tovervaars, en lacht met myn belezen.
Za toverzang, hebt gy ooit eenge kracht gehad,
Zo haal myn Dafnis t’ huis, haal Dafnis van de stad.
Terwyl ik slof om met deze assche weg te spoeden,
Ontsteekt zich d’assche zelf met schitterende gloeden,
(195) Op deze altaar die reeds lichter lag en brand:
Dees vreemdigheid stelt licht ons slechs wat goets ter hand.
Ik weet waarachtig niet wat dat ik best zal denken,
Of dit geval myn werk of vordren zal, of krenken,
Myn wachter in de deur geeft blaffende den leus,
(200) Hy heeft gewisselyk myn lief al in de neus,
Of streelen liefjes zich gestaag met ydle dromen,
Zwygt toverzangen, zwygt ik zie myn Dafnis komen.
J.U.
[fol. T7v, p. 302]
TOVERES.
Achtste Harderszang.
Op een ander Toon.
INHOUD.
Twee herders zingen in dit lied:
Den eenen die leit in ’t bosch te steenen,
En kermt wat om zyn blauwe scheenen,
Die hy wel eer aan Nise stiet.
Den andren brengt een vrouw te spreken,
Die met haar zang vol tooverkunst,
Haar man wilt buigen tot haar gunst,
Terwyl hy by de buurt liep steken;
Hy echter, als de droes voor ’t kruis,
Schrikt voor haar zang, en komt weêr t’huis.
DAMON, ALFESIBEÜS.
IK trek de liedjes van twee harders na te bauwen;
Dat is van Damon, en zyn maat Alfesibé,
Wiens zangstryd zelf de beek in stiltstant luistren dee;
Ja zelf de jonge stier betooverde in ’t herkauwen.
(5) O gy, die nu misschien Tymavus hooge rotzen,
Of d’Illyrische strand bewandeld, of bezeild,
’t Is noodig dat gy my uw bystand mede deild,
Op dat ik met dit dicht Apollo zelf mach trotzen.
Ach! zal ik nooit dien dag eens zien, dat ik met veerzen
(10) Uw lof de wereld deur met vreugd trompetten mag,
En brengen ook met een uw dichten aan den dag,
[fol. T8r, p. 303]
Die niet en schoeyen dan in Sofoklesche leerzen?
Van u maak ik ’t begin om ’t end tot u te stieren;
Ontfang dan dit gedicht, daar ik om u met vlyt
(15) Myn bruinkas over scheur, en al myn nagels byt,
En ly dat ik dit veil vlecht onder uw lauwrieren.
De koude nacht was nauwelyks aan ’t zakken,
De minnares van Heer Endimion
Die lichte pas haar maagdelyke hakken,
(20) Voor ’t nadren van myn heer haar broer, de zon,
Toen Damon, onder ’t loof van olietakken,
Daar hy vol smert zich zelven juist bevon,
Dit droef gezang sloeg uit zyn kinnebakken,
En met een toon die naâr was dus begon.
DAMON. (25) O morgenstar, begin te dagen,
En licht je poort ter bedde eens uit;
Wyl dat ik hier vast leg te klagen
Om Nise, myn geweze bruid.
Hoewel myn zuchten, met myn weenen (30) Slechs verstuiven als de wind;
Wyl Damon voor zyn blauwe scheenen
Daar in, noch zalf, noch pleister vind.
Wel aan, myn fluitje, help me zingen
Een droef, en naâr Menalisch lied; (35) Dewyl Menalk wel meer die dingen
Hier in zyn wildernissen ziet.
Vermids hy hier, by nacht, en dagen
Een herder, of een herderin
Geduurig zuchten hoort, of klagen, (40) En janken van haar zotte min;
Ja vaak de Saters hier ziet springen,
Op ’t ruisschen van God Pan zyn riet.
Wel aan, myn fluitje help me zingen
Een droef, en naâr Menalisch lied. (45) Ach, Nise gaat met Mopsus trouwen!
Wat Minnaar zou hier om uit spyt
Zyn luizen niet te barsten klouwen,
Door dit verkeeren van den tyd.
[fol. T8v, p. 304] Nu zullen griffioens en paarden (50) Voortaan noch paren onder een;
De bloode das zal gansch ontaarden,
En met de hond ter diswaard treên.
O Mopsus, brand nu wasse fakkels,
En nieuwe toortzen in uw kluis; (55) Uw bruid komt nu, gelyk de kwakkels,
U in het net van zelver t’huis.
O zoete bruigom, strooi nu nooten:
Om uwent wil gaat d’avondster
Op het gezwinst naer huis toe flooten; (60) Misschien alleen, om niet van verr’
Uw boersche en zotte koesteringen
Te zien met hartzeer en verdriet.
Wel aan, myn fluitje, help me zingen
Een droef, en naâr Menalisch lied. (65) O zoete bruid, die ’t maagdepakje
Gewislyk al te lastig vond,
Hier kryg je nu een aardig brakje,
Pas als Melampus onze hond.
Gy die voor dezen elk verachte, (70) En die geen zin had in myn fluit;
Ja, die myn schaapjes, dik van vachten,
Steets schold als al te schraal van huit:
Gy die myn ruige baart, en knevel,
En grove neus vaak hebt begekt, (75) Niet wetend dat een brave gevel
’t Vercierzel van een huis verstrekt,
Pas of gy met de Goden spotte,
Die ziet nu wel hoe fraai gy zyt
Met deze lompste zot der zotten (80) Betaalt voor al uw dertelheid,
Mids ieder, met verwonderingen,
U by zo lieven bruigom ziet.
Wel aan, myn fluitje, help me zingen
Een droef, en naâr Menalisch lied. (85) ’k Was nau myn elfde jaar ontwassen,
En jy gingt noch pas naer je tien,
[fol. V1r, p. 305] Toen ik je pleg al op te passen,
En naer jou oogen om te zien.
Wat heb ik jou, en voor je mortje (90) Wel peeren uit de boom geschud?
Die jy dan in dat blauwe schortje
Plecht staan te vangen by de mud.
Hoe menig vrolyk maneschyntje
Heb ik met jou wel deurgebracht? (95) Wanneer wy speelde tikjemyntje
Of leste betje in de nacht.
Hoe dikwils plechten wy te joelen,
Wanneer wy sprongen in het tou?
Och! toen begost ik al te voelen, (100) Dat my de pos al krullen wou;
Vermids my zint die tyd bevingen,
De zotte grillen van Kupied.
Wel aan, myn fluitje, help me zingen
Een droef, en naâr Menalisch lied. (105) Nu weet ik wat het Minnegodje,
Nu weet ik wat de liefde ook is,
Te weten, slechs en narrig zotje,
Een koppig kreng, ’t geen, naer ik gis,
Dat wel voor dees in oude tyen (110) Was ’t misdracht van een tigerbeest;
Of dat voor ’t minst uit harde keyen
Aan een geklonken is geweest:
Want ’t lykt, zyn dolle mymeringen
Die akkordeeren met ons niet. (115) Wel aan, myn fluitje, help me zingen
Een droef, en naâr Menalisch lied.
De wreede liefde bracht de moeder
Wel eer tot ’t moorden van haar kind;
En gy noch wreeder, en verwoeder (120) Vermoort die geen die u bemind.
Wie zal dan wreeder mogen heeten
Die wreede moorderes, of gy?
Zy dorst noch van haar kinders vreeten,
En schaftenze op voor lekkerny;
[fol. V1v, p. 306] (125) Maar hoe de nood u ook mocht dringen,
’t Geloof jy bikte op Damon niet.
Wel aan, myn fluitje, help me zingen
Een droef, en naar Menalisch lied.
Laat vry de wolf de schapen vluchten, (130) Laat zelf de toppige eikeboom
Vry overladen zyn met vruchten,
Ja druipen zelf van melk en room;
Dat zelf nu d’els ook met narcissen
Op haar verdorde struiken bloeit; (135) Ja dat vry uit de tamarissen
Voortaan den vetten amber vloeit;
Laat uilen zingen tegen zwanen,
Laat Tityr vry een Orfeus zyn.
Laat Orfeus zingen in zyn lanen, (140) Arion op zyn dollefyn;
Wat roert het my hoe dat de dingen
Hier in de wereld gaan, of niet.
Wel aan, myn fluitje, help me zingen
Een droef, en naâr Menalisch lied. (145) Laat vry het land in zee verandren,
Het scheelt my langer niet een zier.
Vaart wel, gy bosschen met malkandren,
De hemel spaar u lang voor ’t vier,
Ik wil myn leven gaan verkorten, (150) En hangen my hier aan een strop;
Of van dees klip in zee gaan storten
In d’eene of d’andre vis zyn rob.
O Nise, wyl ik trek aan ’t springen,
Versmaat die lest geschenkje niet. (155) En gy, myn fluitje, staakt te zingen
Dit droef, en naar Menalisch lied.
Dit zoet gezang stiet Damon uit zyn longen;
Maar wat hier op zyn makker heeft gezongen,
Dat zweer ik u dat my vergeten is.
(160) Gy Muzen, die zomtyds de merry pis,
By heele vanen in uw maag gaat douwen,
[fol. V2r, p. 307]
Indien dat jy ’t misschien noch hebt onthouwen,
Zo bid ik u, zegt het voor my eens op,
Want ’k heb’er reets al pyn van in myn kop.
ALFESIBEÜS. (165) Za, breng my hier een emmer water,
Win ’t altaar in den offerhand,
Wyl dat ik, lollende als een kater,
Dit smeulend wierook steek in brand;
Op dat door kracht van tooverwoorden (170) Ik myn verdoolde man bezweer,
Die nu misschien in andere oorden
Speelt met een ander wyf mooiweêr.
Hier hapert het nu slechs aan veerzen,
Want veerzen gaven ’t werk eerst schyn; (175) Vermids die niet alleen aan neerzen,
Maar ook in ’t toovren dienstig zyn.
Za veerzen, doet myn man weerkeeren,
En haalt myn Dafnis uit de stad.
De veerzen kunnen, door ’t bezweeren, (180) De maan doen pooplen in haar gat.
Door veerzen was het, dat voor dezen
De snoode Circe Ulysses maats
Veranderde van menschlyk wezen,
En zwynen maakte in de plaats. (185) De veerzen doen zelf d’alderhardste,
En koutste slang, in ’t weeldrig gras,
Door haar bezweering stukken barsten,
Als of het maar een braadworst was.
Zo kan men door de werken leeren (190) Wat deugd een veers in zig bevat.
Za veerzen, doet myn man weerkeeren,
En haalt myn Dafnis uit de stad.
Voor eerst win ik met dees drie drommen,
O Dafnis u tot driemaal om; (195) Terwyl dat ik driemaal leg te brommen,
En my weer driemaal hou als stom.
Uw beeld ga ik tot driemaal dragen
Om dezen altaar heen en weer;
[fol. V2v, p. 308] En driemaal geef ik u wat slagen, (200) Om dat je driemaal kwest myn eer.
’t Schynt dat de Goôn het drietal eeren,
Wyl het iet groots in zich bevat.
Za veerzen, doet myn man weerkeeren,
En haalt myn Dafnis uit de stad. (205) Knoop, Amaril, terstond drie knoopen,
Met drie verscheide draden, vast;
Knoop slechs, en doet je kaken open,
En roep, ik knoop een minnebast.
Trek hier op straks aan ’t lamenteeren, (210) En mau tot driemaal als een kat.
Za veerzen, doet myn man weêrkeeren,
En haalt myn Dafnis uit de stad.
Gelyk dit klei zo hard als steen word,
En dat door ’t een, en ’t zelfde vuur, (215) Dit was zo zacht als puure veen word,
Zo moet ook in dit eigenste uur
Myn Dafnis in myn min versmelten,
Of branden liever als harpuis;
Ja, schoon hy heel was voor zint felten, (220) Weêr daadlyk komen hier in huis.
Verstrooi dit meel met volle handen,
En smyt dees lauwerblaan in ’t vier;
De schelmsche Dafnis doet my branden,
Zo ik om hem ook dees lauwrier. (225) Zo zal men deze vogel leeren
Te tyen op het hazepad.
Za veerzen, doet myn man weêrkeeren,
En haalt myn Dafnis uit de stad.
Zo felle min moet hem bevangen (230) Gelyk als van een jonge koe;
Die tochtig, en moet wulps verlangen,
Vliegt naer haar stuursche minnaar toe,
Die zy vervolgt langs berg en dalen,
Tot dat zy eindlyk op de kant (235) Eens beeks, om weêr wat aan te halen,
Zich moe, en hygens nederplant;
[fol. V3r, p. 309] Waar zy, in haar verliefde dromen,
Verslyt een goed stuk in de nacht,
En niet eens denkt om ’t huis, te komen, (240) Wyl niemand haar met eeten wacht:
Zo felle min moet hem verteeren,
Dat hy my steeds loopt achter ’t gat.
Za veerzen, doet myn man weêrkeeren,
En haalt myn Dafnis uit de stad. (245) Dien fiel liet my dees oude lappen,
Gelyk als voor zyn trou te pand;
En echter is hy wech gaan stappen,
En ploegt misschien een ander land.
Des wil ik die hier weg gaan douwen, (250) By dezen drempel onder d’ aard,
Want zie, dit tuig is my gehouwen
Hem weer te leevren met een vaard.
Of anders, zo dit zou failjeren,
Zo had de heele kunst een gat. (255) Za veerzen, doet myn man weêrkeeren,
En haalt myn Dafnis uit de stat.
De goeje Meris heeft voor dezen
My zelf dit toverkruid besteld;
’t Geen hy in Pontus had gelezen (260) Gewasschen op een giftig veld,
Daar niet dan adders, en serpenten,
En padd, en slangen met malkaâr
Als bare duivels redementen,
En zich steets zitten in het hair; (265) Hier door heb ik hem menig werven
Zich zien veranderen van huit,
En als een weerwolf loopen zwerven,
De nare bosschen in en uit.
Hier door heb ik hem menigmalen (270) De menschen uit het kneukelhuis,
Of uit het duister graf zien halen,
Al waren zy al lang tot gruis.
Hier door kon hy ’gemaeide kooren
Van ’t een land voeren op het aâr,
[fol. V3v, p. 310] (275) En alles wat’er wierd verlooren
Weêr brengen by den eigenaar.
In ’t end, hier door stal hy met eeren,
Al ’t geen dat hy van nooden had.
Za veerzen, doet myn man weêrkeeren, (280) En haalt myn Dafnis uit de stad.
Za Amaril, ga smyt dees Assen
Na over ’t hooft in de rivier:
Want wyl myn man niet lykt te passen
Op hemel, hel, noch vagevier, (285) Ja slechs eens lacht met myn bezweeren,
Zo ty ’k hem hier mee naer zyn gat.
Za veerzen, doet myn man weêrkeeren,
En haalt myn Dafnis uit de stad.
Maar zie wyl ik met open tanden (290) Vast sta te gapen op dit stuk,
Zo trekt d’altaar van zelf aan ’t branden,
Tot teken van het goed geluk,
’t Geen ik my reets te moet zie komen.
Maar of ik ’t wel gelooven kan? (295) En zyn dit slechs geen ydle droomen,
Van een verliefde harssenpan?
O neen, want naer ik kan beseffen,
Zo zie ’k myn Dafnis te gemoet;
Ik heb myn hondje hooren keffen (300) Dat hem op zyn manier begroet.
Wel aan, laat af dan van ’t bezweeren,
O veerzen, gy hebt kracht gehad;
Want zie, ik zie myn Dafnis keeren,
Daar komt de vent weêr uit de stad.
W.v.F.
[fol. V4r, p. 311]
MERIS.
Negende Harderszang.
INHOUD.
Na Meris Lycidas vertelde, Hoe hem de kryg en krygers kwelden, Zo korte hy met vreugt zyn reis. Met zoeten wys.
HOu Meris, waer naer toe? gaat dat zo naer de stad,
Daar zich de weg heen strekt met zyn vermaaklyk pad?
MERIS.
O Lycidas, helaas! is dit wel te verdragen?
Wat komt my over in myn afgeleefde dagen!
(5) Wie had zyn leven op zo droeven tyd gepast?
Zie hoe een vremden, en een onbekenden gast
Ons hier, als heerschap van ons land de mond komt snoeren:
En roept al dreigende: heruit gy oude boeren.
Nu tree ik hier, ach arm! zo droevig oversnoeft,
(10) En draag dees geitjes aan dat eereloos geboeft.
Dat hy’er slechs aan barst, gebraden, of gezoden;
Het los geval heeft macht om alles om te roden.
LYCIDAS.
Wat schud het volk dan ook al leugens uit den mou!
Ik had voor vast verstaan, hoe dat Menalkas zou
(15) Al ’t land behouden, onbeschroomt voor deze guilen,
Van daar de heuvels haar verdorde toppen schuilen,
[fol. V4v, p. 312]
En dalen nederwaarts in een begraasde wei
Tot aan het water, daar dien boekboom dichte by,
Van brossen ouderdom, nu korts ter neder plofte,
(20) Menalkas zou dit erf, gelyk zy dapper stoften,
Heel vry bezitten om zyn aangenaam gedicht,
Waar voor de barsheid van den stoutsten booskop zwicht.
MERIS.
’t Is waar, zo ging de spraak hier door ons dorp, en velden,
Maar lieve Lycidas, ons Lied mocht zo veel gelden
(25) By Mavors krygs geschrei, en donderent gesnor,
Gelyk het piepen, en het lieffelyk gekor
Van een Chaoonsche duif by ’t gillen van de gieren;
Zo dat, indien een krai, die by geval kwam zwieren,
En neêrstreek op een olm ter slinkerhand gesteld,
(30) My dezen onheil niet te vooren had gespelt,
Uw Meris lag nu al versmoort door deze sielen;
Ja zelf Menalkas sloop omtrent de nare zielen.
LYCIDAS.
Ach Goden! ach myn vriend! gy maakt myn brein verwart,
Waar zou men zulk een hart toch vinden zo verhart?
(35) Menalkas was met u de dood zo na gekomen?
O eenigste vermaak van ons geboomte, en stroomen!
Wie zou de Nimfjes hier, verciert met blom, en krans,
Met lieflyk veldgezang dan helpen aan den dans?
Wie zou een schoon tapyt van vers gebloemte spreyen,
(40) Om graag te luisteren naer net verdeelde reyen!
Wie zou vermaakt zyn met een bron vol koele vocht,
Zo hy geen groene schau rontom zyne aders vlocht,
Of wie zou eindelyk, een dichje, zo vol minne,
Zo vol bekoorlykheid naer onze zin verzinnen
(45) Gelyk ik laatstmaal uit zyn eige mond op schreef,
Als hem een minnebui al mymerende dreef
Naer onzen Amaril, de wellust onzer velden?
Dus ging het liedje dat hy met zyn fluit vermelde:
Hoor Tityr, wacht hier wat, ik kom u haast weêr by,
(50) Dryf vast de schaapjes door dees weelderige wei,
[fol. V5r, p. 313]
En zo naer ’t beekje toe als ’t lyf begint te zwellen,
Wacht u wel voor den ram dat gy hem niet komt kwellen,
Hy valt te byster sloots.
MERIS.
Zeg liever ’t geen zyn lier
Aan Varus zong, hoewel noch onvolmaakt van zwier.
(55) Streef Mantua voorby, ô Varus, met u toonen.
Dat Mantua, te dicht by ’t droevige Cremone;
Ik zeg voor vast, zo ooit uw trant zo hoog mag gaan,
De zangers voeren u aan ’t teken van de zwaan.
LYCIDAS.
Zo moet uw byezwarm van dolle yver spoeyen,
(60) Zo moeten d’uiers van uw vette beesten groeyen,
Hef slechs eens wakker op, indienje nu wat weet,
De zangsters maakten my al mee tot een Poëet.
Ik kan al op een reeks van myne rymen roemen,
De Harders gingen my al lang hun Dichter noemen,
(65) Hoewel ik ’t niet meer acht als slechs pluimstrykery;
Want zo ’k by Varus zing, of Cinne, ’t paster by
Gelyk het schreeuwen van de ganzen, en de kranen,
By ’t liefflyk fluiten van de witgepluimde zwanen.
MERIS.
Zo was ik juist gezint, en zoch aan alle kant
(70) Een aardig deuntjen op een ongemeenen trant,
Zo ik’er nu maar mee ten eersten op kan komen.
Kom hier myn liefste in dees cierelyke boomen,
Wat voor vermaakt schept gy doch uit de woeste zee?
Neen, tre naer ’t weelig veld myn zoete Galathé.
(75) Hier bloost de purpre lent met aangenaame kaken,
En lacht dat dier, en beemt, en beekjes zich vermaken,
De beekjes, daar men staag een zoet gemor in hoort,
Zyn geurig langs de kant met bloem en kruid beboort.
Gins ziet men een spelonk waar voor de telgen zwieren
(80) Met dicht, en duister loof van gryze populieren,
Een taaye wyngaart, met zyn rond gevlochten tak,
Breit voor den ingank koel en luchtig zomerdak.
Kom hier, myn Galathé, en wil uw zin verandren,
Verlaat de golven dol vast bonzen op malkandren,
[fol. V5v, p. 314]
(85) Die zelf staan buldren schoon de strant haar niet en ramt,
Ja schoon geen klip haar met zyn barze voet vergramt.
LYCIDAS.
Maar voorts, wat was ’t dat ik u laast zo hoorde kwelen,
Als gy alleenig in het maanlicht zat te spelen?
Ik kon de wys wel, maar het rym is my uit ’t hooft.
MERIS.
(90) O Dafnis, wat legt gy gestaag vergeefs en slooft,
En gaat gedurig met uw vlug verstant bereeknen
Den ouden opkomst van verslete hemels teeknen?
Zie hier hoe Cezar nu, dat Dionees gestarnt,
Met flikkerende toorts in ’t blau gewelfzel barnt,
(95) Een star, daar ’t kooren met zyn opgezwollen âren
Zich naulyks om van vreugd, en blydschap kan bedaren,
En star die zelf den druif goutgeel, en purper bruin
Zal verwen op den berg met staag bescheenen kruin.
Plant nu uw peeren vry, zy zullen ryk geladen,
(100) O Dafnis! met haar oost uw neven noch verzaden.
Maar Lycidas, ik ben van zang al afgeslooft;
Al ’s menschen lust word door den ouderdom gerooft,
Zy zal on eindlyk ook de lieve ziel ontryten.
Ik plag wel dagen in gezangen verslyten,
(105) Doen ik noch op myn dreef, en in myn jongheid was;
Nu raakt dien iever met myn dagen heel in d’as;
Ik ben myn deuntjes schier ten eenemaal vergeten,
Myn schorre keelgat, dat bykans al is versleeten,
Wort van zyn stem veracht, die my staag gaat ontvliên.
(110) De heetze wolf heeft wis op Meris eerst gezien,
Als hy met schor geluit door ’t nare bosch liep morren;
Dit droevig onheil heeft myn gorgel doen verschorren.
Menalkas zal uw lust, als gy by hem zult gaan,
Ook overvloedig met dees lietjes wel verzaên.
LYCIDAS.
(115) Gy doet door uitstel ons ’t gebid slechs watertanden,
De zee die zwygt alree, en luistert op zyn randen,
En haakt naer Meris zang zo lieffelyk van toon.
De winden zwygen stil gelyk als stomme doôn,
[fol. V6r, p. 315]
En durven, vol begeer, haar minsten aam niet halen:
(120) Ik zie alree de helft van onze weg bepalen,
Door dien Bianor ons zyn grafnaalt voerd ten toon.
Kom, laat ons hier in ’t loef, daar ons tot rust komt noôn,
Bevryd voor Febus gloet, hier in de schau gaan leggen,
Alwaar de bouman vlocht dees dicht gesloten heggen;
(125) Laat ons hier zingen met een wederzytze keer,
En leg uw geitjes hier in ’t klaver zo lang neer,
Wy zullen evenwel noch in de stad wel komen;
Of zo gy voor de nacht voor regen licht mocht schromen,
Zo laat ons onze weg vervolgen met gezang,
(130) Al zingende zo valt de weg niet half zo lang.
Wel op dat we onze reis dan enden in gedichten,
Laat my uw stramme leên wat van dit pak verlichten.
MERIS.
Laat af, myn zoon, dit zy voor deze reis genoeg:
En tracht nu slechts met my om deze reis wat vroeg
(135) Te eindigen, wanneer Menalkas ons verzelle,
Zo zullen wy ons lied op breeder toonen stellen.
J.U.
[fol. V6v, p. 316]
MERIS.
Negende Harderszang.
Op een andere Toon.
INHOUD.
Twee harders, na een poos’ te praten, Van het canailje van soldaten, Vervallen eindlyk op den zang, En door het eene lied na ’t ander,
(5) ’t Geen zy gaan zingen met malkander, Valt hen de weg naar stad niet lang.
LYCIDAS, MERIS.
LYCIDAS.
WEl Meris maat, waar jy toch heenen?
Of loopt dat zo eens sloegs naer stee?
Na dat my dunkt, jou oude beenen
Die willen langer kwalyk mee.
MERIS.
(5) Ja, Lycidas, ik word wat traagjes
Het lykt wel d’ ouderdom, en ’t wyf,
Die oorzaak zyn van zulke plaagjes,
Die maken my te met wat styf.
Maar daar was weinig aan bedreven,
(10) Zo al myn onluk daar aan hing;
Maar hier by moeten wy beleven,
Dat een verdoemde vremdeling,
[fol. V7r, p. 317]
Met zyn janhagel van soldaten,*
Het geen men nimmer had gevreest,
(15) Ons langer niet in rust kan laten,
Maar speelt vast overal den beest;
En komt het heele land ontroeren?
En maakt ons wittig erf tot buit;
En roept: scheer voort, jou oude boeren,
(20) Dit land is myn, za pakj’er uit.
De duivel mocht dit zonder klagen
Slechs aanzien met een bly gezicht,
En worden in zyn oude dagen
Zo deerelyk uit ’t net gelicht.
(25) En echter, wyl ’t geval gaat draayen,
Zo moet men noch al zuinig zien;
Gelyk als wy om hem te paayen,
Hen deze geitjes aan gaan biên.
LYCIDAS.
Wel hoe, my docht dat ik gehoort had,
(30) Dat uw Menalkas door zyn zang,
Den bitzen kryger zo bekoort had,
Dat hy voor al zyn leven lang,
Dat land voor zich zou blyven houwen,
’t Geen zich van geen heuvel spreit
(35) Verby de beek, tot daar dien ouwen
Verdorde boom ter neder leit.
Of zou het volk slechs zo wat praten;
Ik loof het schier; want ’k neem een veers,
Of liedjes zyn nu by soldaten
(40) Slechs scheurpapiertjes voor de neers.
MERIS.
Gy zegt zeer wel, want dat janhagel
Acht nu een veers zo veel als struif,
Of als het schrapzel van een nagel;
Ja, als het piepen van een duif,
(45) Op ’t stryken van den fellen arend:
Want maat, al zong jy zes jaar lang,
De kaaken van mejonker Barend
Gaan evenwel haar oude gang.
[fol. V7v, p. 318]
En zo een kraai my niet te vooren
(50) Ter slinkerhand gewaarschout had,
Ik loof jy zoud my hier niet hooren,
Noch dus zien draven in de stad:
Want ’t was wel hondert, zo ’t niet meêr is,
Ja schier wel duizend tegen een,
(55) Dat zelf Menalkas, en uw Meris
Niet raakten naer hun besjes heên.
LYCIDAS.
Och! ken ’er zulk een schelmstuk komen
In eenig Kristenmensch zyn geest?
Ach! zou ons dan aldus dien vromen
(60) Menalkas zyn ontrooft geweest?
Wie zou dan voor de Nimfen zingen?
Wie zou dan, met zyn zoete fluit,
Ons vrolyk in het veld doen springen?
Wie zou met* varsch, en geurig kruid
(65) Voortaan dan de fonteintjes cieren?
In ’t end, wat jongspul zou ’er zyn?
Daar, by gebrek van tierelieren
Men niet zou slapen by de wyn?
Wie zou ons zulke liedjes maken,
(70) Als dat, ’t geen ik u lest onstal,
Wanneer we onze Amaril bestaken?
Laat zien, ik loof ik ken ’t nu al.
GEZANG.
TOON: Eersten Karileen.
TItyr, ei wyl dat ik heên ga rekken,
Zo bid ik wei myn geitjes wat,
(75) ’k Ben je by eer ’t kalf zyn gat kan lekken,
Want ik loop maar eens naer stadt,
Ik bid u, doet je vlyt
Dat gy ze weid.
Op dat’er de wolf geen koppels uit en byt.
[fol. V8r, p. 319]
(80) En als zy zat zyn,
En wel gegraast naer wensch,
Zo laatze ook nat zyn,
Tot vulling van haar pens:
Maar wacht, je vacht,
(85) Wel voor die bok,
Want hy stiet lest twee knoopen van myn rok.
MERIS.
Zeg liever, ’t geen hy lest voor Varus
Zo deftig t’zyner eere zong,
En ’t geen hy, als een drommedarus,
(90) Noch onvolmaakt zyn hals uit wrong.
GEZANG.
TOON: O Joosje, &c.
O Varus, indien ons Mantua,
Te dicht aan ’t droef Kremone,
Veilig blyft van ongena,
Zo zal de schelle faam
(95) Niet blazen dan uw naam:
Ja zelf de gans, en zwanen,
Die zullen door haar zang,
Noch van uw deugd vermanen,
Over hondert jaren lang.
LYCIDAS.
(100) Want zo byloo, dat mag ik lyen;
Dat dunkt my is nocg d’oude trant,
Hier op zo wensch ik dat uw byen
Nooit vliegen in een giftig land:
Hier op zo wensch ik dat uw koeyen,
(105) In weelderige klaverblaân,
Als olifanten mogen groeyen,
En steets met melk beleden gaan.
Maar ’k bid u, laat ons noch wat hooren:
Want schoon dat ik juist geen Poëet
(110) Van ’s moeders lyf aan ben gebooren,
[fol. V8v, p. 320]
Zo dunkt my, dat ik noch wel weet
Wat veerzen men voor fraai mag roemen;
’t Is waar, dat men in onze buurt
My ook wel een Poëet wil noemen,
(115) Maar ’k heb my daar nooit voor verhuurd;
Want ik heb tegen zulke haanen
In rymery zo weinig kans,
Gelyk als by de schelle zwanen
Het schreeuwen van een heesche gans.
MERIS.
(120) ’k Sta, Lycidas, als vast te denken.
Of my niet nieus in ’t hoofd en schiet,
Dat ik u noch voor fraai mag schenken;
Hoor toe, hier heb je een aardig lied.
GEZANG.
TOON: Wel wat of Neeltje meent.
O Schoone Galathé,
(125) Ei, wat maakt gy in de zee?
Wat geneugt, of wat vreugt,
Vind uw jeugd, daar by hier?
Hier is het altyd lent,
’t Is hier kermis zonder end;
(130) Daar men zingt, daar men springt,
Daar men drinkt met plaizier.
Hier stadt de roos
Steeds in zyn bloos,
In de schau* der wyngaardblâren.
(135) Verlaat de zee dan strak,
En komt hier met zak, en pak,
Uit d’ongestuime baren.
LYCIDAS.
Hoe is die wys die ik u hoorde
Lest zingen in de maneschyn?
(140) Ik ken de wys wel, maar de woorden
Dunkt my dat me al ontschooten zyn.
[fol. X1r, p. 321]
MERIS.
GEZANG.
TOON: Mynen man is naer Parys.
I.
DAfnis, waarom breekt ge uw kop
Met het loopen van de sterren;
Zie daar komt op een gallop,
(145) Cesars ster alreets al op.
Van verre, van verre, van verre.
2. Dat ’s een ster die al ’t gewas,
En al de vruchten zegent;
Die de druif, en ’t klavergras
(150) Met een frisse waterplas
Beregent, &c.
3. Dafnis, end nu peeren an,
Eer dat j’ het mocht vergeeten,
En laat aan je kinders dan,
(155) Tot in ’t tiende lid daar van
Noch vreeten, &c.
De tyd die gaat met alles stryken,
Ook zelf met ons geheugenis;
Want hier by bleef ik staan te kyken,
(160) Mids my de rest vergeeten is.
’t Gedenkt my, dat ik met myn zingen
Wel eer de zon te slapen lei;
En nu vind ik dat my die dingen
Ontwaait zyn als door tovery.
(165) De stem die gaat my ook begeven,
Ik loof al dat een wolf misschien,
My in het hertje van myn leven,
Eer dat ik hem zag, heeft gezien.
[fol. X1v, p. 322]
Doch laten wy dit hier by steken,
(170) Menalk, de baas van het zangers gild,
Die zal, als gy hem komt te spreken,
U zo lang zingen als je wilt.
LYCIDAS.
Door my op nieuws weêr uit* te stellen,
Zo maakt gy, dat myn ongedult*
(175) U noch* volharden moet te kwellen,
Op dat je noch wat zingen zult.
En zie, om u hier toe te troonen,
Zo leid de zee zyn* golver neêr;
Ja zelf de wind die fluit zyn koonen,
(180) En roert zelf niet de minste veer.
Wy zyn al halver weeg gekomen,
Want zie daar gints by Bianors graf:
Laat ons hier in de dichte boomen,
Die vast de boeren snyden af,
(185) Noch in de pazant een deuntje maken.
Leg neer je geiten benje moe,
Wy zullen noch in stee wel raken,
De poort gaat nou zo vroeg niet toe.
Of vreesje dat wy noch wel* regen
(190) Ontmoeten zouden voor den nacht;
’t Gezang dat zal ons onderwegen
Licht die wel houwen van de vacht
’t Gezang zal ons de weg verkorten,
En ondertusschen wil ik graag
(195) Uw vracht wat helpen onderschorten,
Kom, geefze my dat ikze draag.
MERIS.
Ei jonge zwyg nu van die dingen,
Myn keel is al te heesch verstomt;
En zo je wel wilt hooren zingen,
(200) Zo wacht tot dat Menalkas komt.
W.v.F.
[fol. X2r, p. 323]
GALLUS.
Tiende Harderszang.
INHOUD.
De magre Gallus, dol van zinnen, Terwyl zyn Lief voor een aâr gaat minnen, Loopt ’t bosch wel razend uit, en in, Maar volgt de min.
O Arethuse, gun dat ik myn werk volende,
Ik moet myn Gallus noch een regel schrifts toezenden
Zou iemand dit aan hem wel weigren kunnen? neen,
Al noem ik slechs zyn naam, ik noem zyn lof met een
(5) Ei zing, dit liedjen eens zo vol van medelyen,
Dat het Lykoris niet kan hooren zonder schreien
Maar dat zy straks verlaat haar lief, zo trots en vals,
En valt vol waar berou haar Gallus om den hals,
Zo zal uw Doris, om met zoeten mond te troetlen,
(10) U ten geval, haar stroom niet met de zee bezoetlen.
Neemt dan van Gallus vier uw uw lieffelyk begin,
En steld uw snaaren op zyn kommerlyke min:
Terwyl de geitjes vast met haar kumuisde lippen,
De teere tackjes van de boompjes knippen.
(15) Schoon wy hier zyn alleen, wy zingen voor geen doôn.
De weêrklank van het bosch herkaats de zoete toon.
Waar staakt gy Waternymf met uw met uw verglaasde vinnen,
Toen Gallus schier versmolt van onverdiende minnen?
Wat dyk, wat waterdam, wat hemelhooge duin*
(20) Was u doe in de weg met zyn bezande kruin?
Parnas de weêrheld met zyn gesplitste toppen,
Noch Pindus hooge kruin kwaam u den toegang stoppen,
[fol. X2v, p. 324]
Noch Aganip, wiens top Aönie beschout;
De lauwerier kwam zelf met droevig nat bedout;
(25) De myrten weenden, en de pyn kreet op zyn pynen,
Daar hy verlaten in een rotzsteen lag te kwynen;
En Menalus stort ook beklagelyke weên;
De koude Liceüs gaf stadig steen op steen:
De schaapjes die een kring als sneeu rontom hem toogen,
(30) Bezien hem treurig met de trannen zelf in d’oogen.
Dit vee te dryven heeft my nimmermeer berout:
De schoone Adonis dreef zyn schaapjes door het wout.
Ei Gallus, laat u ook dat zoete vee bekooren.
De harderskwamen op dees jammerlyke kooren,
(35) En traden toe met vlyt naer deze treurspelonk,
Daar gy zo troosteloos in tranen schier verdronk,
Ja zelf de magere en de zuklende ossedryver,
Liep met Menalkas toe, wiens al te grooten yver
Noch heel met ekelen vegruist zal om de kin.
(40) Elk riep uit eenen mond: van waar zo droeven min?
Apollo daalde naer omlaag met belleke wangen,
En riep: wat razerny heeft dus uw brein bevangen?
Uw zoete zorg, daat gy zo bang en naar om zucht,
Is met een ander lief al lang al op de vlucht,
(45) Die zy langs klippen door de jachtsneeu, stang verbolgen,
Die zy door speer, en zwaart genoedigt is te volgen;
Zy vreest geen onheil zelf in deze nieuwe min,
Stel deze vryster dan, ô Gallus, uit uw zin.
Gy zaagt Silvanus met zyn vers bebloemde pruiken
(50) Hy schudde dat het klonk zyn lange lelystruiken,
En groene wortels die hy heel bedrukt verflenst.
De Boschgod Pan, daar heel Arkadie naer wenst,
En viert zyn godheid, most zyn gank meer t’uwaert stieren,
Maar heel bedroeft, en met beklagelyke zwieren:
(55) Wy zagen hem, maar heel beangstig, slecht van vart,
Zyn aanzicht was besmeurt, zyn hair en baart verwart,
Heel rood beklad met vlier, en pupre menibezen,
Wat zal het eind, spreekt hy, der minnekootze wezen?
Gelk het gras nooit wort van frissen dau verzaad,
(60) Gelyk een honigby van zoeten honigraad,
[fol. X3r, p. 325]
Gelyk een grage geit van ’t gulle groen te laden;
Zo zal uw wreede min door tranen niet verzaden.
De doove liefde slaat uw klachten in den wind:
Maar gy, ô Gallus, noch al even droef gezint,
(65) Riep: ô Arkaders, u moet ik tot zingen vergen;
Gy zingt myn mpynen in de holen van uw bergen:
Gy zyt het welkers zang my op het hoogst behaagt,
En dien den prys by my van alle zangen draagt:
Hoe aangenaam zal dan myn stil gebeente rusten,
(70) Als zich uw veldfluit in myn minne zal verlusten!
Ach! had ik hier myn jeugt versleten in het groen,
Daar ’t wollig schaapje zich in ’t klaver zat gaat voên,
Of daar de wyngaart, met zyn opgezwolle trossen,
Zich kronkelt om een olm te hemel opgewossen,
(75) Al had ik Fillis dan zo pomp als onbeschoft,
Of zelf amynt gestreelt, ik was noch niet bekoft;
Ja een, noch eens zo zwart van Febus gloet gebraden:
De bruine bee kan zelfs ene grage maag verzaden,
De zwarte violet, met aangenaame geur,
(80) Wort dikwils eer geplukt als roozen, wit van kleur:
Hoe zouden wy te zaam, in schaau van wilge bladen,
Hier onbekommert in een stroom van wellust baden,
Omheint van geurig loof, en taye wyngaert rank?
Amyntas zou zyn stem, met schaterend geklank,
(85) Verheffen door het bosch, en doen myn geest herleven,
Terwyl dat Fillis vast een kransje zat te weven.
Maar zacht, waar ben ik hier? ha aangename locht,
Ach! wierd ik hier eens van myn wreede lief bezoht?
Hier sprint ene klare born, wiens opgespuite watren,
(90) Neêrstortende op den voet der groene rotzen klatren:
Was myn Lykoris in dees aangename wei!
Lykoris! ach! moht ik myn leven aan uw zy
Hier in ’t geboomt vol vreugd, en vrolykheid verslyten;
Maar neen, uw droeve min poogt my van een te ryten,
(95) En voert my niet als moort en oorlog in het hooft,
Ik wor gedurig als van Mavors afgeslooft,
Die my met wapens dreigt, en klatert met zyn tanden:
Van alle kant tracht my de vyand ana te randen.
[fol. X3v, p. 326]
Gy, gy ziet d’Alpen met haar wit besneeude kop:
(100) Gy ziet de kille Rhyn met staag bevroozen top.
Schoon deze tweede staar van Febus staat verwinnen,
Draagt gy noch kouder hart in Gallus te beminnen:
Gy vliet uw vaderland, vy vliet uw trouwse vrind,
Gy vliet door sneeu, en ys, en hagelbui, en wind.
(105) Ach! schoon myn minnenyt met reden u mocht vloeken,
Noch doet de min my nit als heil voor u verzoeken;
Neen, dat geen guure vorst verkleum uw teere leên,
Geen scharpe ysschots, noch geschaarde kegelsteen
Moet in de plangen van uw zachte voetjes sneyen.
(110) Maar zact, myn min wil zich weier met wat anders vleyen,
En stelt een versje laatst op myn gedicht ter hand,
Een minnedeungjen op een Laleidaansche trant:
Het moet wel klinken langs die veld en klare vlieten,
Op Siclus hartersfluit van zaam gekleefde rieten.
(115) Nu staat het vast by my, met onverschokten zin,
Te leiden hier in ’t bosch, en hollen deze min,
Die ik ook voor heb met een grif aan alle zyen
Hier op de linden in haar teere schel te snyen:
Op elke snee zo weent de zapperige bast.
(120) ’t Is vremt hoe groot, en haast dat hier het schrift in was:
Maar schoon dees letters haast in hare wasdom spoeten,
Noch vlugger zal myn min in hare wasdom groeyen.
Ik ondertusschen zal met luchtig veldgezwei,
Verzelt met Nimfjes heir gaan danzen aan den rei,
(125) Of met een jagers spreek, met breeden dop beslagen,
De wilde zwynen door de dichte bossen jagen.
Geen kou noch hagelbui, hoe guur, en bar, zal my
Beletten, dat ik niet staat op de jacht en zy,
Om met de braken, en met dicht gemaasde netten,
(130) Het gansch Partheensch geboomte, en paden te bezetten.
My dunkt ik vlieg al langs de klippen met myn ros.
Ik hoor ’t geschal al door het dicht belooken bosch.
Ei! wat een grage vreugd doet my de tanden watren.
Ik hoor de rotzen van Cydoningen al schatren,
(135) En brommem op ’t geloei der Persiaansche tromp:
Maar ei, wat zing ik hier? dit lied is vele te stomp
[fol. X2r, p. 327]
Om deze kanker uit myn gloeyent hert te snyen.
De weêrmin zal allene myn treurig oog verblyen,
Zo Jupiter, in ’t end bewogen met myn luk,
(140) My niet komt rukken uit dees troostelooze druk.
Nu laat ik ’t bosch weier met zyn nare Boschgodinenn.
Ik vloet de zangkusnt in myn omgedraaide zinnen,
En als het geen dat my terstond zo lieflyk scheen.
Ik sta de fluit aan gruis op dees begroeide steen!
(145) Weg, weg, ô eenzaam veld, weg schaduryke bossen,
Gy kunt in ’t minst myn ziel van deze brand verlossen.
O brand! wiens dolle vlam, en pynelyke gloet
Niets is te blussen met al ’t ys van Hebrus vloet;
Ja met al ’t wintersneeuw van de Sithoonse stroomen:
(150) Al leunde ik kwynende op verdorde beuken boomen,
En dreef de schaapjes met een heete koorts belaân,
Daar ’t Kreeftevier den Moor gelyk een kool komt braân,
Zo smade ik zelf dien brand by ’t vier van deze minne:
De trotze liefde kan al wat ’er leeft verwinnen:
(155) Laat ons ook wyken voor haar goddelyk gezag.
Dit zy genoeg, ô Nimf! dit zong ik met beklag
Aan uw Poëet, geprangt door al te droeven lyen,
Terwyl ik in ’t gebloemte een korfje zat te breyen:
Maar gy Piërides die zoo bekoorlyk zingt,
(160) Gy zult hem te geval, wines liefde dat u dringt,
Dit lied noch menigwerf door gsch, en beemt doen ryzen;
Om Gallus wil zynt gy dit deuntje dapper pryzen.
O Gallus! die myn min staag nieuwe groei toe zent,
Gelyk een elze stronk zyn telgen in de lent.
(165) Kom, staan wy op, de schaau der groene geleryen
Is ongezont voor al te lange zangers ryen!
De kille schadu der Jenever schaat het bryn:
De schadu plag de vrugt vaak schadelyk te zyn.
Kom geitjes, nomt naer huis die u zo zat gint weyen,
(170) Want d’avontstar begint zyn vonken te verspreyen.
J.U.
[fol. X4v, p. 328]
GALLUS.
Tiende Harderszang.
Op een ander Toon.
INHOUD.
De Dichter zingt de mymeryen Van Gallus, die hy, mids zyn lief Is met een aâr op ’t pad gaan tyen, Kwansuis vertroost met deze brief. Dit zang, als zynde ’t alderlest, Dunkt my veel zotter dan de rest.
HElp my voor ’t laatst, ô Arethuse!
Uitbalken het verwartste lied,
Dat immer Minnar van de Musen
Uit zyn verbaasde gorgel stiet.
(5) Ik moet het voor myn Gallus zingen;
Wien lest de stralen, van dat ding,
Van die Lykoris, zo bevingen,
Dat hy zich zelve schier verhing.
Wie kan aan Gallus refuzeeren
(10) Een klein zoet liedtje, zeer minjoot
Om zingen, en om lammenteeren
Voor iemand die de liefde dood?
Daar op wil Febus u bewaren
Voor ’t zoute pekelvan de zee,
(15) Die lichtelyk, met zyn zilte baren,
Aârs schaa aan uw zoet water dee.
[fol. X5r, p. 329]
’k Zing dan de droeve vryerytjes
Van Gallus, daar hy steeds van droomd;
Terwyl de platgeneusde geitjes,
(20) Vast staan te knabblen aan ’t geboomt.
Byloo wy zingen voor geen dooven,
Want ’t bosch (dat anders heel wel hoord)
Dat zet een bek op als een oven,
En baaud ons na van woord, tot woord.
(25) In wat voor gaten, ô Najaden!
Of eer woutapen met malkaâr,
Staakt gy toen Gallus wierd gebraden
Van ’t minnevuur ruim hallif gaar?
Want ’k loof Parnassus, noch de kleuters
(30) Die daar logeeren op zyn top,
Al zingende als een kou vol kneuters,
Die hielden u als doen niet op.
De lauwerier, en tamarissen,
En al de rest die kreet om hem,
(35) De rotzen (aârs zo stom als vissen)
Die balkten meê met keel en stem.*
De schaapjes meê, met groot benouwen,
Staan rontsom hem. laat het uit spyt,
O Gallus! u dan niet berouwen
(40) Dat gy een schapenhoeder zyt.
Adonis zelf, die mooje Adonis,
Was wel een harder. meen jy dan
Dat het voor u meêr schand, of schoon is,
Kwanzuis als zynde een edelman?
(45) Neen, kameraat, die ossedryvers,
En dorpers die u kwamen by,
En zelf Menalkas, zo vol uvers,
Die waren al zo goet als jy.
Dees kwanten vroegen u al t’zamen,
(50) Of het je schorten in je bol?
Maar God Apol die vroeg by namen,
Of jy bezeten waart, of dol?
Denk, zei hy, dat uw lief Lykoris
(Dit zou akskaks zyn tot uw troost)
[fol. X5v, p. 330]
(55) Al lang al met een ander door is,
Met wien ze vlucht van west, tot oost.
Sylvanus, met zyn boerepooten,
Kwam met zyn lelien ter baan;
Docht zonder een woord uit te stooten,
(60) Zo stapte hy’er stom van daan.
Pan, met zyn ruige geiteklaauwen,
Kwam root van menie voor den dag,
En trok op u dus aan het graauwen:
O zot, waar toe dient dit geklag?
(65) De min die lacht eens met dat zuchten:
De min verzaad zich door geen rou,
Gelyk geen bye, door blom, of vruchten,
Noch kruid, of velden, door den dou.
Doch koppig in uw mymeringen,
(70) Riept gy: ô dorpers, evenwel
Zult gy dit aan uw bergen zingen,
En haar verhaalen myn gekwel.
O! hoe zacht zullen dan myn kuiten,
En schinkels rusten naer myn zin,
(75) Als die hier na gemaakt tot fluiten
Noch zingen zullen van myn min?
Ach! waarom of ik zo ontzind was,
Dat ik niet een wierd van uw maats?
En dat ik Fillis, of Amyntas,
(80) Niet eer bemind heb in de plaats?
Wat schaad het om myn brand te lessen,
Al is Amyntas bruin van vel?
De moerbei, en de blaauwe bessen,
Ja de violen zyn het wel.
(85) Ik zou hem in de wyngaardranken
By my doen slaapen als een vrou:
Of zomtyds zou hy liedjes janken,
Wyl Fillis kransjens plukken zou.
Zie hier zyn bronnen, ô Lykoris!
(90) En hier zyn beemden wonder zacht,
Hier zou ik, in een dommejoris,
Met u verslyten dag, en nacht.
[fol. X6r, p. 331]
Doch nu zit my de vreede minne
Met piek, en sabels achter ’t gat;
(105) En gy, ô wreede vyandinne!
Rukt met een aâr op ’t hazepad
En loopt (het geen my zo doet vloeken)
Alleen het land uit zonder myn,
En gaat door sneeu, en Alpen zoeken
(100) De frisse, en koele rhynsche wyn.
Och! och! ik bid u, loop toch zoetjes,
Datje geen koorts krygt op je vleis;
En op dat je aan je teere voetjes
Geen kakhiel krygt door ’t koude Ys.
(105) ’k Zal onderwyl Chaldeesche liedjes
(Nu korts in Duitsch getranslateerd)
Op fluiten, en op hardersrietjes
Gaan speelen dat ’t zyn oog verkeerd.
Voords hoef ik u hier niet te zweeren,
(110) Dat ik hier in dit eenzaam woud
Wil by de beesten gaan verkeeren,
En snyden daar myn min in ’t hout,
Die met de boome nop zal wassen,
Want dat ’s myn oud, en vast besluit.
(115) ’k Zal onderwyl mee sneedig passen
Op wilde zwynen, en myn huit
Niet schroomen, ’t zy in kou of hetten,
Om met een windhond, acht of tien,
De wildernissen te bezetten,
(120) Dat niet een haas het zal ontvliên.
My dunkt zelf, dat ik nu alreede
Al over berg en klippen ren;
En dat ik met gezonde treeden,
Het zwyn al op de hakken ben.
(125) Het lust my ook met boog, en pylen
Te schieten als een Perziaan,
Pas even, of dit onderwylen
Myn zotte min zou doen vergaan;
En even of het Minnegodje,
(130) Dat slechs maar lacht met iemands rou,
[fol. X6v, p. 332]
En niet is dan een koppig zotje,
Zyn hart hier door vermurwen zou.
Maar neen, geen Veld, noch Boschgodinenn,
Geen zang, noch fluit, noch zwynejacht,
(135) Die kunnen myn verdoolde zinnen
Weér rukken uit de min zyn macht.
Zulks kan myn smert noch niet verzetten,
Al sturf ik ’s winters schier van kou,
En dat ik zomers smolt van hetten,
(140) ’k Loof dat ik noch beminnen zou.
De min doet alle macht bezwyken;
De min verwint zelfs de natuur;
Laat ons dan ook vry voor hem wyken,
En zeggen: Maat, ’t is geen portuur.
(145) Dit zal zo wel zyn, ô Godinnen!
Want uw Poëet die scheid’er uit;
Wyl hy een kaaskorf zit te spinnen
Of zamenvlecht van keesjeskruid.
O Zanggodinnen, of jy Muizen,
(150) Ei, prys by Gallus toch dit veers;
Op dat hy ’t voort niet ga begruizen,
En eens sloegs vegen aan zyn neers;
Ik zeg, by Gallus, welkers liefde
Myn ziel, en ingewand, zo helsch
(155) Nu zint een korten tyd doorgriefde,
Of zy doorprikt wierd met een els.
Wel aan laat ons dan op gaan ryzen,
De schadu maakt de keel verroest;
Geneverwater mag men pryzen,
(160) Maar ’k kryg hier van zyn schau de hoest.
Gaat t’huis, gaat heen dan naer je stallen,
Myn zatte geitjes met malkaâr,
Want d’avondlucht begint te vallen,
En ’k loof de brypot is al gaar.
W.v.F.
EINDE.
[fol. X7r, p. 333]