Dit is een onderdeel van FocquenbrochWerken1723.html. Klik hier voor het hele document.

, die schier zyn handen
(1730) Uit puure boosheid zat en vrat,
Deê niet dan knarssen op zyn tanden,
En wou haar daadlyk achter ’t gat.
Waar toe (riep hy) dus lang te toeven?
Laat toe, Heer Vader! dat ik ga
(1735) En hen alleen myn kracht doe proeven,
En al dien brui tot morslen sla.
Ik zal alleen hun macht verstrooijen,
’k Zal Typhon by zyn eene been
Zo hoog door lucht en wolken gooijen,
(1740) Dat hy, eer by weêr komt beneen,
Al had by achtentachtig korven
Met Roggenbrooden aan zyn gat,
Zal puur van honger zyn gestorven,
Schoon dat hyze altemaal op vrat.
    (1745) Al d’andre Goden van gelyken,
[fol. C8v, p. 48]
Als opgewekt door dese taal,
Die deên geen minder iever blyken,
Maar zwoeren* al by vuur en staal.
    In ’t end ’t was op een Dingsdags morgen
(1750) (Een dag daar Mars op zegepraald)
Dat onze Gooden (die met borgen
Slegts hadden hun logys betaald)
Met groote vreugd te veldwaart rukten;
’t Geen elk een zeer goed teken dacht
(1755) Van ’t werk, ’t geen hem zo wel geluckten,
En ’t geen de Reuzen t’ onder bracht.
Dat ik u nu zou gaan beschryven
Dees aftocht, en met een ’t bedryf,
’t Geen op dees reis al ging op schyven,
(1760) ’t Welk niets byzonders heeft om ’t lyf,
Dat zou ik my een weynig schamen:
Laat het u daarom zyn genoeg,
Dat zy by het Reuzen leger kwamen,
Waar dat Jupyn zich neder sloeg:
(1765) En dat hy zonder lang te toeven,
Verzelschapt van zyn dappre Zoon,
Den Reus in ’t korte deed beproeven,
Dat hy te doen had met de Goôn.
    Nadien hy hen noch vry wat wonders
(1770) Deed hooren op den eersten nacht;
Want na hy uit een kar met donders,
Die hy van Memphis had gebracht,
Een half dozyn had gaan verkiezen,
Trok hy met Herkules te veld;
(1775) Die door het knarsen van zyn kiezen,
Zich toonde* als een dapper Held.
    Aan ’t Reuze leger dan gekomen,
In ’t midden van de duisterheid,
Wyl Typhon vast al lei te droomen,
(1780) En sliep in alle zekerheid,
Liet God Jupyn een donder vliegen,
Die door zyn ysselyk gerught,
De Reuzen haast in slaap kan wiegen,
[fol. D1r, p. 49]
En schier deed tyen op de vlucht.
(1785) Hier op zo volgden noch twee andren,
Noch een zo krachtig, en zo kloek,
Het welk de Reuzen met malkandren,
Bykans dee schyten in hun broek.
Doch Typhon deed hen weêr bedaaren,
(1790) En wou, dat voor die heele nacht
Men zich van ’t slaapen wat zou spaaren,
En houden rontzom dubble wagt.
Zo dra den dag begon te nadren,
Liet hy terstond, in aller haast,
(1795) Den Raad op staande voet vergadren,
Die noch was eeven zeer verbaast:
Waar op hen Typhon ging verwyten
Hun schrik, en al te zotte vrees,
Mids die niet dan uit ’t zimpel schyten,
(1800) Of ’t kraaken van een donder, rees.
Wy hoeven, zeid hy, niet te duchten,
Of alles zal ons wel vergaan;
Nadien Jupyn door zyn geruchten,
Van dondren, aârs niet heeft gedaan,
(1805) Dan ons doen zien een zeeker teeken,
Van dat hy, met zijn zotte Goôn,
Zich in zyn Hemel heeft versteeken,
Waar zy van angst zyn in gevloôn?
En waar men hen van daan moet jagen.
(1810) ’k Wil daarom dat Porphyrion
Daar op flus zal een aanval wagen,
Kort nagevolgt van Echion,
Met zyn verstaalde Beerevingren;
Verzeld met noch een vyftig man,
(1815) Die al t’zaam bergen kunnen slingren,
Die God noch duivel stuiten kan.
    Dus sprak zyn Reuslyke genade
En voerden ysselyk de viag:
Maar ’t had hem kunst geweest te raden,
(1820) Dat die uitheemschen donderslag,
Die hem zo angstig deed ontwaken,
[fol. D1v, p. 50]
Alleen maar was een oorlogsstreek,
Om aan den Vyand wys te maaken;
Een zaak, die wel haast anders bleek.
(1825) Nadien het Typhon deed gelooven,
Dat hem dit dondrende gerucht
Slechts uit den Hemel kwam van boven,
En dat Jupyn daar was gevlucht:
Die zich nochtans slechts hield versteeken
(1830) Met al zyn makkers in het bosch.
’t Geen Typhon haast zuur op zal breeken,
Mids hem Jupyn, die slimme vos
Haast lichten zal van zyn stellagie,
Die hy van bergen had gemaakt;
(1835) En hem doen kiezen een passagie,
Daar hy zyn hart en ziel uitbraakt.
Want naer Sicilie zal hy trekken,
Al vluchtende; waar juist Jupyn
Hem met den Etna zal bedekken,
(1840) Die hem zal tot zyn zarksteen zyn.
    Voorts had dees dag niet veel bezonders,
Dan dat de Reuzen, schier als dol,
In spyt van bliksems, en van donders,
Slegs zoopen hart en darmen vol;
(1845) En taaffelden we1 twaalf uuren:
Terwyl de Gooden vast hun tyd
Besteeden, in ’t geweer te schuuren,
’t Geen hen zou dienen in den stryd.
God Mars trok vaak zo grof aan ’t tieren,
(1850) Uit vechtlust, dat men menigmaal
Hem vast moest houwen met zyn vieren,
En hem schier binden aan een paal.
’t Welk Jupiter zo offenzeerde,
Dat hy (schoon hy het lang verdroeg)
(1855) Hem schier tot driemaal toe casseerde,
En hem by na uit ’t leger joeg.
Maar Venus, die de Vent beminde,
Deed door haar voorspraak, by Jupyn
Hem weêr wel haast genade vinden,
[fol. D2r, p. 51]
(1860) En deed hen weêr goe vrinden zyn.
’t Gezang dat volgt, dat zal u zeggen
Hoe Typhon, dien onnooslen kwant,
Bleef onder den Berg Etna leggen,
Die hem wierd op zyn bast geplant.

VYFDE GEZANG.

(1865) THalia, die van al de Muizen,
Steets waard myn waardigste Vriendin,
Za, Kom nu herwaards metje luizen,
En blaas my noch wat geuren in.
Want wyl ik voel myn geest verflauwen,
(1870) En dat ik vast myn nagels byt,
En bey myn ooren sit te krauwen,
Om deze zotte Reuzenstryd
Op ’t koddigst op ’t papier te malen
Zo zie ik we1, dat zonder jou
(1875) Ik van het rechte spoor zou dwalen,
En al te stemmig worden zou.
    Ik die de stemmigheid van Plato
Gelyk gy weet, steeds heb gehaat,
En die van u, en van Erato,
(1880) Steeds ben geweest een groote maat,
Zou ik myn Rym nu zien verbastren?
En einden niet als ik begon?
Zo zou my Meester Hendrik lastren,
En noemen my een Salomon.
(1885) En dat zou my wat g’affronteert zyn,
En jy, die myn Beschermster bent,
Zou daar geen kleyntje door onteerd zyn,
Mits jy niet stemmig weezen kent.
    Za, kom dan met je ratelbeenen,
(1890) En wek myn logge geest wat op;
Al zouj’er noch een paar gaan leenen,
En halen die van onze Job.
Doe myn bevrooze herssens smelten,
Op dat ik naer* den eysch beschryf,
[fol. D2v, p. 52]
(1895) Hoe Typhon met zyn lange stelten
In ’t end den Etna kreeg op ’t lyf,
Waar onder hy voor al zyn razen,
Nu leid gelyk een dolle gek,
Niet aârs dan vuur en vlam te blazen,
(1900) Of by een hel had in zyn bek.
Doe my met een op ’t fraaist vertellen
De doodsteek, en de nederlag,
Van zyn verdoemde rotgesellen,
Daar God Jupyn zyn lust aan zag
(1905) En ’k zal tot dank u weer vereeren
Een meer dan schoorsteen zwarte Kraai,
Die je zult kunnen klappen leeren,
Trots Exter, en trots Papegaai:
’k Zal u hier by een rok doen maken,
(1910) Van ’t alderfynste Lakeboe,
Dat Meester Hendrick niet zal laaken,
Al gaf hy het model daar toe.
    Kouragie za myn geest krygt leven;
Wel slaan wy d’hand dan aan de pen,
(1915) Op dat ik mag een teekken geven,
Hoe net dat ik stoffeeren ken.
Laat ons de kranken en de zieken,
Die menigmaal naar geen Civet,
Maar veeltyds na wat anders rieken,
(1920) Wat laten steenen in het bed;
Laat ons de koorts, gezwel, en wonden
Vergeeten voor een uur vier vyf,
En eens bezoeken die gezonden,
Daar ik de dappere daân van schryf.
(1925) Maar, holla wat, jy schraal Doctoortje!
Die lichtelyk voor een jaar practtyk
Niet winnen zult een hallef oortjen,
Of ’t moest juist zyn in het hemelryk,
Wat* leg jy ons hier van je kranken,
(1930) En zieken aan het oor en lelt!
’t Is best jy hen laat by hun dranken,
En datj’ons hier wat aârs vertelt.
[fol. D3r, p. 53]
    Wel vrienden! ’k zal je dan geryven,
’t Is waar, myn geest vloog daar wat wyd,
(1935) En ’k wil nu voortgaan te beschryven
Het end van deze Reuzenstryd.
    Die zelfde nacht noch, dat die kwanten,
Gemoedigt door Porphyrion,
Hun storremladders zouden planten,
(1940) Zo ging Jupyn, een uur voor zon,
Eens zien hoe dat de zaaken stonden,
Verzelt met Herkules zyn zoon:
Na zy zich in twee Bleekers Honden
Veranderd hadden, uit twee Goôn.
(1945) Zy dan, al trappend door den donker,
Ontdekten haast van var veel vier,
’t Welk door zyn ysselyk geflonker,
Jupyn wel denken deed, dat hier
Niet veel voor hem viel uit te rechten,
(1950) Nadien de Reuzen op hun wacht
Zich altyd hielden reet tot vechten,*
En altyd vuurden in de nacht.*
Des nam hy voor, hen aan te tasten,
Zo dra als weêr den dag verscheen;
(1955) Hoewel zyn zeun we1 driemaal basten;
Als of hy zei; ’k wil nou daar heên.
    Jupyn dan, trok weêr na zyn volk toe,
Dat niet veel verder van hem lag,
Als van de Beurs tot aan de Kolk toe:
(1960) En kort daar aan zo kwam den dag,
Waar door zy haast van verre zagen,
Hoe dat alreeds Porphyrion
Zyn aanslag had begost te wagen,
En dat den kloeken Echion
(1965) Hem hielp in berg op berg te zetten:
Weshalven het aan Jupiter
Ruim tyd dacht hen zulks te beletten;
In voegen dat hy hen van ver
Een Bliksem liet naer d’ooren gonzen;
(1970) Die dat Canailje, met een vaard,
[fol. D3v, p. 54]
Van hun stellagie af kwam bonzen,
En tuimelen deed ter platter aard.
    Dees Bliksem, die ’t helschvuur kon trotzen
Wierd noch tot vyfmaal toe herhaalt,
(1975) Waar door wel haast veel steile rotzen
Wierden tot gloeyende asch gemaalt;
Die meenig Reus een Kerkhof strekten,
En die ’er meenig onder ’t puin,
Met vuur, in plaats van aarde dekten,
(1980) ’t Geen hen niet zacht kwam op hun kruin.
De dapre Goôn, hier op als leeuwen
Straks uit hun schuilplaats voor den dag;
En deên de Reuzen, door hun schreeuwen,
Meer schriken, als een donderslag.
(1985) Want dat was ’t dat zy ’t minst verwachten,
En ’t geen hen zo veel vrees aanjoeg,
Dat Jupiter daar zelfs om lachten;
Die slegs al onder ’t honderd sloeg,
Terwyl zyn Bliksem niet eens miste
(1990) (Mits hy een heel goed schutter was)
Hoewel het laadkruit* tweemaal ziste,
Doch dat kwam by geen kunst te pas.
Voorts deed ook voor die tyd zyn donder
Zyn werking wel, want ieder slag
(1995) Smeet voor het minst drie Reuzen onder,
Behalven die men niet en zag.
    Zyn maaksel by Mevrou Alkmene
(Of anders Monsieur Herkules)
Die scheen het ook niet min te meenen,
(2000) Want hy had in een slag vyf zes,
Wel tien paar armen op doen rapen,
Die zonder fout haar eygenaars
Die nacht wel vreedig lieten slapen:
Maar ’t was een slaap voor alle jaars.
(2005) Zyn knots, die hy rondzom zich zwaaide,
Deed dat hy d’arme Celadon
Zo net zyn beste kop afmaaide,
Dat meester Hans ’t niet netter kon,
[fol. D4r, p. 55]
Hier na zo volgde noch veel andren,
(2010) Die hy gelyk een halve droes,
Zo hakten, in en deur malkandren
Gelyk een pot met warremoets.
God Bacchus, op zyn Kar gezeeten,
Wel opgevuld met bier en wyn,
(2015) Deê hen meê door zyn daaden weeten,
Dat dronke lui vaak dapper zyn.
    Apol, een kloek en dapper vechter,
Trof Besbos net in ’t slinker oog;
Neptuin doorboorde hem het rechter,
(2020) Waar door hy bloed, en ziel uit spoog.
    Mercuur, met vleugels aan zyn inkels,
Trof, met een brave zabelslag,
Porphyrion aan bei zyn schinkels;
Waar door hy plots ter aarde lag.
    (2025) Mars die zo even van te vooren
Van mimas klop gekreegen had,
Gaf hem een hou, die heel van d’ ooren
Hem kloofde schier tot aan zyn gat.
    De parcen deeden ook veel wonder
(2030) In deze stryd; want Atropos,
Die wierp Pallene tweemaal onder
En dee hem tuimlen als een os.
Waar op hem Clotho voort kwam moorden,
Mids zy (gelyk zy was gewent)
(2035) Hem met haar schietspoel dwars doorboorde
Die zy hem joeg door ’t fondament.
    In ’t end, de Goden deeden dingen,
Die schier van d’ andre waereld zyn;
En daar men eeuwig van zal zingen,
(2040) Zo lang men spreekt van God Jupyn.
    Doch wyl zy dachten, dat door ’t dooden
Van de voornaamste drie of vier,
Men schier geen werck meer had van nooden,
Om dat veelhoofdig monsterdier
(2045) Geheel en al ter neêr te hakken,
Kwam Encelades met zyn troep,
[fol. D4v, p. 56]
Op ’t schielykst op hun hielen zakken,
’t Geen daadlyk gaf een andre roep.
Vermits Eurites, reeds aan ’t wyken,
(2050) Zo dra hy dit secours vernam,
Weêr stand hield, en wel haast deed blyken
Dat hy een haan was met een kam.
Want met een boom van achtien ellen,
Trok hy Silenus naar het gat:
(2055) Die hy gezonden had ter hellen,
Indien de slag wel had gevat,
Maar juist zo trof hy twee drie flessen
Die hy niet achter by zyn maal,
Maar om zomtyts zyn dorst te lessen,
(2060) Voor aan de knop droeg van zyn zaal.
Zo dra dees dus zyn wyn zag vlieten,
(Waar voor* hy liever van zyn bloed
De helft gewenst had te vergieten)
Verloor hy t’ eenemaal de moed.
(2065) En zo God Mars hem niet ontzet had,
’t Was wis geweest zyn laaste dag,
Mits hem Eurites, wis verplet* had,
Met een op nieus* herhaalde slag;
Maar Mars, die* juist die slag pareerde,
(2070) Gaf hem hier door gelegentheid,
Dat hy zich zagjes retireerde:
Waar op hy voorts in hevigheid
Is op zyn vyand ingevallen,
Waar aan hy vond een goe party;
(2075) Vermits hy hem die harde ballen
Met goet fatzoen weêr effen ly.
    Toen was het, dat men meenig harnas
En meenig hart geharde kop,
Zo groot als die van Olifarnas,
(2080) Vertreên zag leggen in de trop:
Toen was het dat men meenig armen,
En meenig been, en voet, en hand,
Ja dat men meenig ellen darmen,
Zag leggen rollen in het zand.
[fol. D5r, p. 57]
    (2085) Doch lichtelyk mag hier iemand vragen,
Wat onderwylen Typhon deed?
Des om dien vrager te behagen,
Zo zal ik maaken dat hy ’t weet.
Hy stond met God Jupyn te hakken,
(2090) Die hy alreeds uit bangigheid,
Zyn hemt had tweemaal doen bekakken,
Hoewel hy opgevult van spyt,
Noch stand hield om zich zelf te wreeken;
Doch wyl hy met zyn bliksem juist
(2095) Zyn vyands harssens dacht te breeken,
Sloeg Typhons knots die uit zyn vuist.
En wyl hy wou* een ander grypen,
Zo greep hem Typhon by zyn krop,
Die hy hem zo kwam toe te nypen,
(2100) Dat hy al paars wierd om zyn kop,
En met een taal van lasterwoorden,
Die hy hem in zyn bakhuis spoog,
Ging hy hem wislyk voort vermoorden;
Maar juist kreeg dat Mercuur in ’t oog,
(2105) Die daarom, om* dit kwaad te weeren,
Tot bystand van zyn Vaâr Jupyn,
Zich straks in Hebe ging verkeeren,
Die hy wist Typhons Hoer te zyn.
Het welk hem byster wel gelukte;
(2110) Want nauwelyks zag Typhon haar,
Wanneer hy datelyk derwaarts rukte,
Waar door Jupyn uit dit gevaar
Gelukkig door zyn zoon ontsnapte,
En wyl hy zag dat Typhon vast
(2115) Gezwind na zyn Matres toestapte,
Greep hy een donder by de tast.
Waar meê hy hem zo stil verraste,
Dat wyl de Reus daar ’t minst op dacht,
Hy hem zyn kruin zo wel betaste,
(2120) Dat deze lompe dommekraght
Daar heen vie1 als een steyle tooren:
Waar op de schim van zyn Matres
[fol. D5v, p. 58]
Hem met Jupyn vie1 op zyn ooren;
Trou bygestaan van Herkules,
(2125) Die meé met een op hem kwam pikken:
Waar door den Reus, schier mank, en lam,
Op ’t laatste punt was te verstikken,
Wanneer juist Iris derwaarts kwam;
Die heel verbaast, met bleeke kaaken,
(2130) Jupyn kwam zeggen, dat de Goôn
Begosten weer in ’t naau te raaken;
En dat zy voor de Reuzen vloôn;
Zo dat zyn hulp daar was van nooden.
    Jupyn daar met zyn Zeuns naar toe:
(2135) En hield dus op zyn Reus te dooden,
Die vast al bulkten als een koe.
    Hy vliegt, en vind in ’t end zyn vrinden,
Schier afgemat, en op de vlugt,
Maar deed hun haast weer aamtocht vinden
(2140) Zo dra zyn donderend gerugt
Een Reus vyf zes ter neder* smakte,
Waar door de winnende party
Wel haast weêrom hun spille pakte,
En zelver raakte in de ly.
(2145) Jupyn vervolgde hen op de hielen,
En bei zyn Zoonen nevens hem,
Met hondert Reuzen te vernielen,
Die gaven ’t werk zyn rechte klem.
Want toen was’t dat de rest der Goden
(2150) Betoonden eerst hun dapperheid,
En Reus op Reus als luyzen dooden,
Zo waren zy in zekerheid.
Zelfs Venus heeft zich daar gekweeten
Niet minder loffelyk, dan braaf,
(2155) Mits ze op een Reus (ter neêr gesmeeten
Door Mars, haar onderdaange slaaf)
Met grooten iever zat te prikken,
En stak zyn billen met een spel,
En balkte schier alle oogenblikken,
(2160) Ik vrees dat hy my zeer doen zel.
[fol. D6r, p. 59]
Waar op hem Mars dat haast belette,
Nadien hy met een zabelslag
Hem kort daar aan de kop verplette,
Die breineloos ter aarde lag.
(2165) Hier na doorstak hy noch Eurites,
Gelyk Vulkaan aan Athos deê;
Mercuur doorboorde Hippolites,
Die dacht dat hy groot onrecht leê,
Nadien ’t het eerst was van zyn leven,
(2170) Dat men hem had ter dood gebracht.
    Alcyonus, die juist zo even
Pan had gezeten op zyn vacht,
Wierd van Neptuin met twee drie steeken,
Waar van dat elk drie gaten stak,
(2175) Belet zich zelf den hals te breeken,
Mits hy nu sturf op zyn gemak.
    Polybotes verloor zyn leven,
Door ’t instrument, daar God Cupied
(Als hy een mensch de dood wil geven)
(2180) Meê dwars door huid en ribben schiet.
    Pallene moest zyn leven laten,
Toen hy de zwynspriet van Diaan:
Gelyk een werk van caritaten,
Zach door zyn kronkel darmen gaan.
    (2185) Vrou Juno die met al haar krachten
Niet kost beletten, dat Japhet
Haar wech droeg, om haar te verkrachten,
Wierd door Mevrou Minerve ontzet.
Die na dat zy hem in zyn ribben
(2190) Een stoot twee drie gegeven had,
Hem met vrou Juno trok aan ’t lubben,
En rukt’ hem ’t hagje van zyn gat.
Hier na zo zag zy Encelades
Al dreigend komen op haar* aan,
(2195) Doch niet verschrikt voor zyn bravades,
Begon zy tegen hem te slaan:
En na zy een slag had ontweeken,
En noch een met haar schild gekeerd,
[fol. D6v, p. 60]
Deed zy hem met een twee drie steeken,
(2200) Meê proeven hoe men sterven leerd.
    Toen dees Messieurs gewandeld waren,
Zo koos de rest het hasepad,
De Goôn die niemand wilden sparen,
Die zaten deze rest naer ’t gat,
(2205) En volgden hen met groote treeden:
Toen zy in dees vervolleging
By Typhon kwamen, die alreede
Op nieuws weêr op zyn kooten sting.
Want schoon hy deerlyk was gemartelt,
(2210) Nochtans na dat hy in het veld
Een wyl geschreeut had, en gespartelt,
Had hy zich Weêr ter been gesteld;
En kwam vol moed weêr ter batailje:
En naer dat hy zyn vluchtig volk
(2215) Lang had gescholden voor canailje,
Trok hy zyn schrikkelyke dolk,
Die weêr op nieuws de Goôn dee beven,
En ter contrarie, aen zyn maats
Weerom een nieuwe moet kwam geven,
(2220) Waar van elk stand hield op de plaats.
Zo dat Jupyn ontrent zyn Goden,
Die hy het vluchten had verboôn,
Al zyn gezag wel had van nooden:
Waar op hy met zyn dappre Zoon,
(2225) Terstont op Typhon is gevallen;
Die zich (schoon hy hen komen zag)
Zo veel ontzette als niet met allen,
Maar leverde hen slag op slag.
Maar toen hy zo veel bliksemstralen,
(2230) Verzeld van Herkules zyn knots,
Voelde op zyn harssens nederdalen,
En zag, dat, was hy schoon een rots,
Hy in het end daar moest bezwyken,
Zo schoot hy midden door de trop,
(2235) En liet de Goôn zyn hielen kyken,
En vluchte heen op een galop,
[fol. D7r, p. 61]
Jupyn hem weêr aan op zyn hakken,
Mits hy hem niet verlaten wou,
Voor hy hem deed de ziel uitkakken,
(2240) Uit vrees dat hy ’t ontkomen zou.
De Reus die stapten onderwylen
Zo braaf, hoewel schier hallef lam,
Dat hy na ruimtjes hondert mylen,
In ’t kort heel in Sicilie kwam.
(2245) Waar hy zich trachte te verbergen,
Maar och! de bloed die had dat mis,
Vermits Jupyn met een der bergen,
Die daar nou noch te kyken is,
Hem ging een steene klapmuts maaken;
(2250) Waar onder hy, noch op dees uur,
Van spyt leid vuur en vlam te braken,
Tot teken van dees avontuur.
    Zo moet in ’t ende d’ ondeugd lyden;
Zo word voor* moetwil raad verschaft;
(2255) Zo worden die de Goôn bestryden
Met onuitbluslyk vuur gestraft.
    Al d’andre Reuzen van gelykken,
Die wierden mee haast aangepakt;
En konden noit hun straf ontwyken,
(2260) Maar wierden al tot moes gekapt.
En ik, die dit heb leggen schryven,
Als of ik ’er myn brood meê won,
Wil hier d’ Historie laten blyven,
Gehaalt uit Monsr. Paul Scaron.

            Eynde van het vyfde en laetste Gezang
                        van TYPHON.


[fol. D7v, p. 62]

DE

ENEAS.

VAN

VIRGILIUS,

IN ZYN ZONDAAGSPAK.

EERSTE BOEK.

IK, die met harp, noch luit, noch orgel,
Maar met de pypzak van myn long,
Dwars door een half verroeste gorgel,
Wel eer den stryd der Reuzen zong,
(5) ’t Geen menig prees en menig laakte,
(Hoewel hun laaken, en geprys,
My nooit een oortje ryker maakte)
Ik trek nu, op die zelfde wys,
Van daag, op nieus, na myn beloften
(10) Te zingen, dien vermaarden held,
Die met zyn Vaâr op bei zyn schoften,
Zo deerlyk vlood door bosch, en veld,
Verlaatend’ het verbrande Trooijen,
’t Geen reeds al tot een puinhoop lag,
(15) Om langs de buurt te loopen schooijen,
Zo menig jammerlyken dag;
Tot hy, na ettelyke jaren,
Na vry wat zuklens, om en om,
En na veel hobblens op de baren,
(20) Te land kwam aan Lavinium:
Veel wreedheid hebbende verdraagen,
Van Juno, dat hartbastig wyf,
Die hem met duizend andre plaagen,
Zo dikwils joeg de koorts op ’t lyf.
[fol. D8r, p. 63]
(25) ’t Geen hem zo vaak de kop deed klouwen,
Eer dat hy noch, in ’t end, die stad
Voor hem, en voor zyn volk kon houwen,
Die hy daar na als Vorst bezat.
Waar van daar na is voorgekomen,
(30) d’Albaansche, en de Latynsche stam;
Als meê dat stedeke van Romen,
Ruim eens zo groot als Amsterdam.
    O Muza! welkers gunst voor dezen
(In spyt van ’t noodlot, dat my haat)
(35) Placht al myn vreugd en troost te wezen,
En die my nooit verlegen laat,
Kom, wil my nu eens d’oorzaak melden,
Waarom de Koningin der Goôn
Dit roompje van de melk der Helden,
(40) Dus heeft vervolgd met smaat en hoon.
Zeg my, wat reden zy gehad heeft,
Dat zy dien eerlyken man,
(Daar elk haar steeds voor wys geschat heeft)
Deed zo veel zotte potzen an?
(45) Of zyn die ouwerwetze Goden
Meê zomtyds op haar beurt eens mal?
En kwaad daar ’t niet en is van noden?
Ik docht, zy waren zonder gal.
    In* Africa, verr’ van den Tyber,
(50) (Mids die Italien bespat)
En licht noch verder van den Yber,
Daar stond wel eer een oude stad,
Genoemt Karthago; daar de bouwers
De Tyriers van zyn geweest,
(55) Zo men aan d’ouwers van onze ouwers
Gelooven mag, wanneer men ’t leest.
Dees stad was heerlyk boven maten,
En had in rykdom geen gelyk:
Het goud dat lei daar langs de straten,
(60) Gelyk hier aan den Dam het slyk.
Ja ’t scheen dat d’overvloed haar booten,
Voor eeuwig daar had vast geplant,
[fol. D8v, p. 64]
En al haar zakken leeg gegooten;
In ’t end, ’t was een lui lekkerland.
    (65) De meeste Fransche kokeragies,
Als van poulet gefricasseert,
En honderd andere pottagies,
Die zyn daar eerst gepractiseert.
Ook was dat volk heel kloek ter wapen,
(70) Elk was in d’oorlog als een leeu;
En in het ambacht van het kapen,
Week niemand d’alderstoutste Zeeu.
    Dees plaats was’t die vrou Juno minde,
Meer dan een ander, dat men weet;
(75) (Spyt Somos, dat zy eerst bezinde)
Mids zy meest hier haar tyd versleet.
Dees stad was al haar welbehagen,
Hier was haar oorlogsmagazyn,
Hier hield zy speeljacht, koets, en wagen
(80) En paerden, meer dan drie dozyn.
Al d’oude muuren, die och lacie!
Vervallen waren door de tyd,
Liet zy, heel na fortificatie,
Herbouwen, met een groote vlyt;
(85) Want zie, zy docht de stad na dezen
Zo groot te maken, en vermaard,
Dat zy als Koningin zou wezen,
Van alle steden hier op aard.
    Maar juist was haar ter oor gekomen,
(90) Ik weet schier niet op wat manier,
Misschien dat zy ’t had leggen droomen,
Dat door een averechts bestier,
Het zaat der dappere Trojaanen,
Dees stad, zo heerlyk van gebou,
(95) Met al zyn arme Tyriaanen,
In ’t kort geheel verdelgen zou.
    Dit vreezende, en noch wel indachtig
Aan d’oorlog, die zy den Trojaan
Voor die van Argos, eer zo krachtig,
(100) Doch schandelyk, lad aangedaan;
[fol. E1r, p. 65]
Als meê noch dendende aan het oordeel
Van Paris, en dien ouden haat,
Om dat hy tot vrou Venus voordeel,
Haar schoont’ zo schandig had versmaat.
(105) Te meer, mids hy van haar dit vitie
Had gaan vertellen door de stad;
Dat voor een vrou, van haar conditie,
Sy al te lange mammen had,
En vry wat vuil was by haar navel:
(110) ’t Geen al te zaam by een gehoopt,
Haar gramschap zieden deed, als zwavel,
Of, als een pot die overloopt.
’t Geen haar hier by noch zeer geraakt had,
Was den gestoolen Ganimeed;
(115) Waar van haar man zyn vriend gemaakt had,
Het welk dit wyf te lydig speet.
Des deed zy, om dees smaad te wreeken,
Aan ’t arm Trojaansche overschot,
Dat vluchtig was op zee geweeken,
(120) Beproeven zulk een deerlyk lot.
Want schoon zy nu al veele jaren
Gezworven hadden, om en om,
Dreef zy door kracht van wind, en baren,
Hen altyd ver van Latium,
(125) Waar dees Messieurs te landen dachten,
En waar hen docht, dat zy die schat,
En staat, weêr hadden te verwachten,
Die hen de Griek ontstoolen had.
    Ziet, zo veel had dat werk te zeggen,
(130) En zo veel bruijens had het in,
Eer men den eersten steen kon leggen
Van ’t Roomsche Ryk, en zyn begin.
    De vloot ging zafjes heenen kruyen,
Langs de Siciliaansche strand,
(135) Met een zoet koeltjen uit het zuyen,
Dat pas de lappen hield van ’t wand.
Matroos zat vast in mars en touwen,
En dampte een pypje in volle vreê;
[fol. E1v, p. 66]
Of zong, Wilhelmus van Nassouwen,
(140) Of, van Malakken op de reê.
In ’t end, de golven, en de winden
Deên aan dees brave passagiers,
(Wyl ’t al voor wind ging) aârs niet vinden,
Dan dat hun vlucht was vol plaiziers.
    (145) Maar in die tyd (of ’t juist wou wezen)
Stak Juno ’t heuft ter deuren oet,
En zag met een gramsteurig wezen,
Dees vloot van verre te gemoet.
’t Geen haar van spyt (toen zy in weelde
(150) Hen dus zag lachchen op de zee,
Terwyl matroos vast klugjes speelde)
Schier als een braadworst barsten deê.
Van spyt dan bytende op haar nagel,
Zo sloeg haar gorgel dit geluit:
(155) Hoe! riep zy, dit verdoemd Janhagel,
Dat lacht my dan noch deerlyk uit;
Misschien geloovend’ dat de wetten
Van ’t wrevlig noodlot, my verbiên,
Hen dezen aftocht te beletten,
(160) En dat ik dit dus aan moet zien!
Hoe! Pallas die van al haar leven
Slechts Juffrou Pallas is geweest,
Heeft die den Griek wel eer verdreven?
Toen die zottin juist in haar geest
(165) Alleen op Ajax zo verstoord was?
Heeft zy den bliksem van haar Vaâr
(Die oorzaak van zo grooten moord was)
Zo fel geslingerd, hier en daar,
Dat zy held Ajax heeft verslonden,
(170) En, zonder eenig onderscheid,
De vloot der Grieken dreef te gronde,
En dat door puure koppigheid?
En zal ik, Koningin der Goden,
En vrou, en zuster, van Jupyn,
(175) Zo lange jaren met dit bloode
En lomp canailje in oorlog zyn?
[fol. E2r, p. 67]
En zal het noodlot (spyt myn tanden)
Bewaaren noch den schobbejak
Van dien Eneas, die myn handen
(180) Dus tracht t’ontvluchten, met gemak?
Helaas! wie zal niet met my gekken,
Wanneer hy my dus machtloos ziet:
Wie zal ik niet tot spot verstrekken,
Wanneer men hoord myn kleen gebied?
(185) Wie zal my vieren, dienen, eeren?
Wie zal (of ’t was een domme beest)
Myn eer en glorie celebreeren,
Op ’t vieren van myn jaarlyks feest;
Wie zal ’er rooken tot myn offer?
(190) De minste doffer, duif,’ of krak.
Wat zeg ik? krak, of duif, of doffer?
Wie zal de minste pyp tabak
My smooken tot een offerhande?
Wanneer hy hoord, dat Jovis wyf,
(195) Tot ’t wreeken van haar eigen schande,
Zo weinig kracht heeft in haar lyf?
    Dit met een gram gemoed gesproken,
Zo daald zy van de wenteltrap,
(Waar van het tou juist was gebroken)
(200) En is, met een verhaaste stap,
Den barssen Eolus gaan vinden,
Die, hoewel hy geen Koning hiet,
Nochtans de baas is van de winden,
Die hy als Opperhoofd gebied.
(205) Schoon zy vaak weinig naer hem luistren;
Hem speelende zo menig pots,
Dat hy haar vast heeft moeten kluistren;
En zetten in een duistre rots;
Daarzonder fakken, of lantaren,
(210) Een Kristenmensch niet in durfd gaan:
Want zonder haar zo te bewaaren,
Was ’t met de waereld haast gedâan.
Want, dat canailje zo aan ’t razen,
En eens ter deeg aan ’t buldren raakt,
[fol. E2v, p. 68]
(215) Sta vast dan torens, schoorstens, glazen,
Mids ’t al dan zidderd, beeft en kraakt.
Sta vast dan kabels, zeilen, masten,
Sta vast dan bomen, dak en huis,
Want komt dit volk u aan te tasten,
(220) Het maald je wel tot stof en gruis.
    Dit vreesden ook den Baas der Goden,
Des dacht hy, dat in dees spelonk
Haar vast te sluiten was van nooden,
Om haar te houden dicht by honk.
(225) Des had hy ook by haar gaan plaatzen,
Een Opperhoofd, die, wen tot straf
Hy met de waereld wat wou kaatzen,
Haar fluks den vollen teugel gaf.
    Dees was ’t die Juno aan kwam spreeken,
(230) En die haar ook, op zyn gemak,
Aanhoorde, wyl zy onder ’t smeeken,
Tot hem dees zoete woorden sprak.
    O Eeolus gy die de winden
Bedwingt en los laat naar u zin,
(235) Ja haar in zakken weet te binden,
Schyt al de kunst van Lap, of Fin.
Gy, die het weêr hebt in uw handen,
Door het believen van Jupyn;
En die de zee jaagd op de stranden,
(240) En wederom in rust doet zyn.
    Daar zeild een bende van Trojanen,
Vol moeds, langs de Tyrreensche zee;
Die, als een Turksche Caravane,
Een groote rykdom voeren meê.
(245) Hun huisgoôn, die al lang verwonnen
Geweest zyn, binnen Ilium,
Die trachten zy indien zy konnen,
Te slepen naer Lavinium.
Het is een doodelyk Canailje,
(250) Zo wel van vrouwen, als van mans,
Veel slimmer als het slimst rapailje,
Dat ooit kan woonen aan de schans.
[fol. E3r, p. 69]
Niet een en is’er van hen allen
Die my wil eeren naer waardy,
(255) Zy lachen naer hun welgevallen,
En hebben vlak den brui van my.
’t Geen (ik hen dus liet volharden)
Myn godheid zo onteeren zou,
Dat die in kort wel lei in flarden,
(260) Tot grooter schand van Jovis vrou.
En daarom heb ik voorgenomen,
Om hen te wreeken deze schand,
En noch zyn moedwil in te toomen,
Eer dat hun Scheepsvloot komt te land,
(265) Des, om my te verobligeeren,
Doet straks deze aangename wind
In een ontzinde storm verkeeren,
Die daadlyk, vloot en volk verslind.
Laat al u winden uit haar hollen,
(270) Die al te zaam, met open mond,
Hen fluks tot aan de wolken zollen,
Om hen te ploffen in den grond.
    ’k Heb veertien schoone staatjuffrouwen
Die uitgelezen Nimfen zyn,
(275) De schoonste zal ik u doen trouwen,
En schenken tot u wyvelyn.
Dat zal Deiopea wezen;
Een meisjen als een kermispop,
Die ’t boek van Kats zo heeft doorlezen,
(280) Dat zy ’t schier zeid van achtren op.
Die voorts zo net kan linnen naayen,
Met klossen werken om de speld,
Borduuren, stikken, koussebraayen,
Dat ik met haar roep haagneveld
(285) In ’t end een meid van d’andre waereld;
Die zingt, en danssen kan van all’s,
Die alle zondaags gaat bepaereld,
Door hair, om armen, en om hals.
En die niet stinkt, uit mond, of aassem,
(290) Naer look, naer uyen, of naer kool,
[fol. E3v, p. 70]
Maar die steeds heeft een varssche waassem,
Als van een lekkre Viool.
Ja, die haar Fransch en Italiaans kan,
Bykans, of wel zo goed, als ik;
(295) En die by na nu meê al Spaans kan,
Maar dat gaat noch maar passelik.
In ’t end, in tien, ja twintig vrouwen,
En vondje licht haar weerga niet.
Een man die isser meê behouwen,
(300) Die haar eens tot zyn wyf geniet.
En ziet die wil ik u vereeren,
Om des u diensten te vergoen:
Waar door gy zult uw stam vermeeren,
Door puik van jongen uit te broen.
(305) En dit zal zyn tot uw betaling:
Wat zeid Heer Eolus hier op?
    Ik was den Dorpersten Westfaling,
Ja d’alderdomsten doedendop,
(Gaf hy tot antwoord) die zyn dagen
(310) In Kristenland te voorschyn kwam,
Zo ik, ’t geen gy my op komt dragen,
Met dankbaarheid niet aan en nam.
Aan u, ô Koninklyke vrouwe!
Komt alles te gebieden toe,
(315) En my slechts uw gebod t’onthouwen,
Zonder te vragen, wat, of hoe.
’k Ben reeds al lang aan u verschuldigd;
Gy hebt my, ’t geen ik ben, doen zyn,
Gy hebt myn macht vermenigvuldigd,
(320) En doet my maats zyn met Jupyn;
Die my zo dikwils, op uw beede,
Heeft aan zyn dis te gast genood;
Daar ik schier nooit weer af kwam treden,
Dan dik, en rond, gelyk een kloot.
(325) Daar ik met tal van Nectarkroezen,
En met den besten Ambrozyn,
My, vaak tot barsten van myn loezen,
Heb stom gezopen, als een zwyn.
[fol. E4r, p. 71]
En al dees heerlyke zaken
(330) Zyn my alleen van u geschied;
Des zal ik steeds myn glorie maken,
Van al te doen wat gy gebied.
Nau was dit compliment daar buiten,
Of hy gaf op de rots een klop,
(335) Die straks dien afgrond deed ontsluiten,
Uit welkers keel, op een gallop,
De winden als een party drommels,
Met zulk een snorrende gerucht,
Gelyk als van een zwarm van hommels,
(340) Straks heenen snooven in de lucht.
    De zee verhief terstond zyn golven,
Waar door in ’t korte meenig schip
Tot in den afgrond wierd gedolven,
Of stuk gesmeten op een klip.
(345) De noord, en westenwind, die loeide,
Om stryd, als op den andren aan;
In ’t end, het onweer ’t geen zy broeide,
Wierd in het korten een Orkaan.
’t Gejank van mannen, en van vrouwen,
(350) ’t Geruis van golven, en van wind,
’t Geklap van mast, van zeil en touwen,
Dat maakte elk een schier doof, en blind.
Het rammelen der hagelbuyen,
Vermengd met donder te gelyk,
(355) ’t Gesnor uit oost, noord, west en zuyen
Dat maakten hier een naâr muzyk.
De nacht spreide aanstonds toen haar vlerken,
Van zwarte wolken, langs de zee:
Of zo men noch wat licht kon merken,
(360) Zo was ’t de bliksem die ’t deê.
Want voor de zon, die sloeg op ’t hooren
Van zulk een ysselyk geruis,
Zyn regenmantel om zyn ooren,
En pakte zich eens sloeg naer huis.
(365) In ’t end het was een deerlyk leven,
Dees arme reizigers te zien,
[fol. E4v, p. 72]
Waar van vast ieder stond te beven,
Om dat de dood niet was t’ontvliên.
Eneas zelf, die goeje Eneas,
(370) Die aars op ’t land zo dapper was,
Stond meê, terwyl hy hier op zee was,
Van schrik te lillen als een das.
Doch zonder des zich eens te schamen,
Zo borst hy, met een naâr geluid,
(375) Met bei zyn witte handjes zamen,
In deze droeve woorden uit:
    Ach! riep hy, wie zal niet verflaauwen
Door ’t naken van dees laatste tyd,
Waar in misschien de kabbeljauwen,
(380) Ons vreten zullen voor ontbyt.
O drie, ja viermaal zalge zielen!
Hoe lukkig waart gy in uw val,
Wyl gy voor ’t Grieksche zwaard mogt knielen
In het gezicht van Trojes wal!
(385) O Diomedes! puik der helden!
En roem van’t leger van den Griek,
Zeg, waarom gy my meê niet velden,
En spitten aan uw speer, of piek?
Waarom ben ik niet meê gedolven;
(390) Daar Hector leid, met Sarpedon?
Waarom of ik meê in de golven,
Niet van Simoïs sneuvlen kon?
Die toch zo menig tal van schonken
Van dappre mannen sleepte meê;
(395) Ach! ’k was ten minsten dan verdronken,
In zoeter water dan de zee,
Daar my nu aârs niet staat voor handen,
Dan dat een rog, of tarrebot,
Of dat een bruinvis, scherp van tanden,
(400) My deur zal slingren, in zyn strot.
’t Geen my (gelyk ik u durf zweeren)
Zo slecht behaagd, dat hy my nou
Op’t hoogste zou verobligeeren,
Die my zo daadlyk hangen wou.
[fol. E5r, p. 73]
    (405) Terwyl hy dus stond uit te varen,
Zo komt een felle dwarrelwind,
Verzeld met vyf zes dikke baren.
En valt als dol, en puur ontzint,
Dees fynman midden in zyn woorden,
(410) En sloeg zo hevig in het zeil,
En raasde zo in tou, en koorden,
Dat ’t gantsche schip zo in der yl
Byna aan duizend splinters raakte;
De riemen stoven buiten boord,
(415) Galjoen, en achtersteven kraakte,
Janhagel schreeude, brand, en moord;
In ’t end, ’t was al in rep en roeren,
De wind die dreef de zee snel,
Dat zy by wyl ten Hemel voeren,
(420) En dan weêr ploften naer de hel.
Drie van hun beste schepen, raken
Op blinde klippen, heel te schand.
Drie andre, gaan haar grafstê maken,
En delven zich in ’t wellend zand.
(425) ’t Schip dat de trouwe Orontes voerde,
Wierd van een hoogverheve golf
(Die ’t schynd dat lang al op hem loerde,
Gelyk een schaapje van de wolf)
Geslingert in zyn holle darmen:
(430) De stuurman wierd gesmakt van ’t roer,
Die over hals, en kop, och armen!
Met schip met al, ten afgrond voer;
Al d’arme zwemmers, die geen biezen
Noch blazen hadden onder ’t lyf,
(435) Die mosten ’t leven daar verliezen;
En dreven uitgestrekt, en styf,
Heel onder ’t scheepstuig, en de masten,
En onder kisten, vol van schat,
Die men om d’overloop t’ontlasten,
(440) Ter vluchs in zee gesmeeten had.
    De storm had nu het schip alreede
Waar op Ilioneus voer,
[fol. E5v, p. 74]
Gelyk dat van Achates mede,
Ontbloot van masten, zeil en roer;
(445) Dees leiden vast op zee te draaien,
Naer ’t welgevallen van de wind,
Malkaar niet kunnende bepraaien,
Al schreeuden zy zich doof en blind,
Die van Heer Abas, en den gryzen
(450) Aletes, waren reeds zo lek,
Dat ’t water, ’t geen’er in kwam dyzen,
Alreeds schier stond tot aan ’t verdek:
Wanneer Neptuin, die van beneden
Een wyl dat buldren had gehoort,
(455) Op ’t schielykst voor den dag kwam treden,
En met een aanzicht heel verstoord,
Zyn kop kwam steeken uit de baren:
Die daadlyk, spyt haar dolligheid,
Wel moesten op zyn komst bedaren,
(460) En toonen hem eerbiedigheid.
    Noch naulyk zag hy met zyn oogen,
De gansch verstrooide Troische vloot,
Of hy wierd in zyn hart bewoogen
Met deernis, om hun hooge nood:
(465) ’t Geen hem met hevigheid deed schelden,
Op al de winden, met malkaar,
Die zulk een tal van brave helden
Hadden gebracht in dit gevaar.
Want nademaal dat hy een vent was,
(470) Zo lydzaam nergens na, als Job,
En wien ook byster wel bekent was
Mevrou zyn zusters booze kop,
Die hy wel daadlyk presumeerde,
Dat hier van Cause movens was,
(475) Zo was ’t dat hy straks commandeerde,
Dat daadlyk, op dat zelfde pas.
Een koppel van de stoutste winden
(Te weten die van west, en oost)
Zich voor hem zouden laten vinden;
(480) Waar op hy dus zyn galblaas loosd:
[fol. E6r, p. 75]
    Hoe is’t? verdoemde galgenazen!
Wie meend gy langer dat gy bend?
Van dus ontzint te leggen blazen,
Zonder dat gy myn macht erkend.
(485) Wat meend gy, dat ik ben gedwongen
Te zien, al oft my niet en raakt,
Dat gy uwe gesperde longen,
Dus op myn golven ydel maakt!
Gaat gy dus zee en lucht ontroeren?
(490) En durft gy zonder myn verlof,
Zo grooten schellemstuk volvoeren?
De duivel haald, dat gaat te grof:
Ik zweer.... hier maakte hy een clause,
Want ziet, de gramschap brak zyn woord,
(495) Doch eindelyk na een korte pauze,
Zo voer hy met dees reden voort:
Gaat (zeid hy) ’k wil het u vergeven;
Maar pas wel op, van myn gebied
Nooit weer t’ontroeren, van uw leven,
(500) Want ik versta dat bruien niet.
Vertrekt, en raad u schoone Koning,
Dat hy niet met de Goden gekt,
Maar dat hy aan myn waterwooning.
Zal eerbied dragen en respect.
(505) ’t Is met zyn meerder kwaad te mallen.
De groote heerschappy der zee
Is my, niet hem te beurt gevallen;
Laat hem daarom, in rust, en vree,
Zich houden in zyn nare hollen;
(510) Daar lichtelyk meenig zwarte kol
(Wanneer dat tuig ’s nagts loopt uit krollen)
Hem geeft Aubades van gelol.
En laat hem daar zyn dolle winden,
Dat mee een deel Canailjen is,
(515) Voor eeuwig in haar ketens binden,
En houden in gevangenis.
Hier liet Neptuin zyn reden leggen;
Waar op de winden alle bei,
[fol. E6v, p. 76]
Die daar niets hadden op te zeggen,
(520) Zich aanstonds pakten aan een zy.
Zo daadlyk slonken al de baren;
Des zeevoogds drietand, en gezag,
Deed in der yl het weêr bedaren,
En bracht de zon weêr voor den dag.
(525) Straks deed hy Tryton, met zyn makker,
De schepen rukken van het strand;
Hy zelve werkte meê vry wakker,
En stiet die met zyn vork van ’t land.
    Het weêr dan dus gestilt in ’t hollen,
(530) Zo liet hy lang de stille zee,
Met vreugd zyn gladde wielen rollen,
En bracht het voorts in volle vree.
’t Geen zonder twyffel groot vermaak was,
Voor die geen die het mochten zien,
(535) Gelyk het mee een fraaie zaak was,
Die straks een Tryton, acht, of tien,
Hem hier op deên hun complimenten,
Met groote stacie, en gestoet:
Want weet vry dat dit volk in Twenten,
(540) Noch Drenten, niet is opgevoed.
    De vissen zelf, dat aârs een natie
Zo stom is als de stomste mier,
Die deden hem meê een oratie,
Van dankbaarheid, op haar manier:
(545) Om dat dees storm, die haar beledigd,
En deerlyk had geconturbeert,
Door hem nu weder was bevredigd,
En alles was in rust gekeert.
    Pas even eens, gelyk ’t canailje,
(550) Dat na lang morren onder een,
In ’t end geraakt aan een batailje,
Daar men vast vecht met stok en steen,
(Want iemand die zich poogd te wreken,
Die zal, naer ’t zeggen van Jan Vos,
(555) In nood geen wapentuig ontbreeken,
Want gramschap maakt de banden los)
[fol. E7r, p. 77]
Wanneer zy merken, dat geen gryzaard
In ’t midden van hen alle komt
Den Cato spelen, en den wyzaard,
(560) Zo staat Janrap straks zo verstomt,
En kykt zo zuinig op malkander,
Als of’er gansch niet was begaan;
Elk leid de schuld dan op een ander,
En zeid: Seigneur, die heeft ’t gedaan.
(565) Gelyk als bang, dat hem de rakkers,
Op ’t Burgermeesterlyk gebod,
Straks met een vyf zes van zyn makkers
Gaan slepen zouden naer het kot.
Daar doch dien ouden man, uit goedheid,
(570) Hen liever alles pardonneerd.
En met verstand, het volks verwoedheid
In stilstant, en in vree, verkeerd.
    Zo had Neptunus aan de winden,
Die oproermakers, ook gedaan;
(575) Die hy deed door zyn komst verzwinden,
En elk zyns weegs, naer huis toe gaan.
    Doch ondertusschen, de vermoeide
Matroozen van de Troische vloot,
Die zetten ’t vlak naer land, en roeide,
(580) Naer Lybien, met sloep, en boot.
    Hier ziet men in een inham leggen
Een eiland, dat de kust bewaakt.
En ’t zeenat afkaatst op zyn regge,
Waar door ’t van binne een haven maakt.
(585) Van weder zyds staan steile rotzen,
En dubble klippen die de lucht
Byna als met haar kruinen trotzen;
Waar onder, als in een gehucht,
Bevryd van storm, of wind t’ontfangen,
(590) Men veiliglyk ten anker leid:
Van boven ziet men ’t bosloof hangen,
Wiens zwarte schau de zee bespreid.
Van vooren, ziet men in de kaken
Van deze klippen, een spelonk,
[fol. E7v, p. 78]
(595) Daar zich de Nimfen vrolyk maken,
En zwelgen meenig koelen dronk.
Hier vind men stoelen van Kamillen,
Die ’k loof, dat niet per avontuur,
Maar wel expres voor Juffers billen,
(600) Daar zyn geplant van vrou Natuur.
Men hoefd op deze ree geen schepen
Aan tou, of paal te binden; want,
Daar ’s niemand die die weg zou slepen,
Zo vroom is’t volk daar van dat land.
    (605) Hier was’t, dat slechs met zeven kielen
De Vorst Eneas binnen kwam:
Mids hy van d’andre vrome zielen
Noch schip, noch schips gelyk vernam.
    Straks sprongen d’arme Trojanen
(610) Vol vreugd, op het gewenste land,
Daar zy als afgematte hanen,
Zich nederspreiden op het zand.
Achaat was d’eerste, die uit keyen
Hier vuur in drooge bladers sloeg,
(615) Of licht dat hy in al die tyen
Een tonteldoosje by zich droeg,
Om, als ’t hem luste eens te dampen,
Wanneer daar juist geen lont en brand,
Door keyen tegens een te schampen,
(620) Straks vuur te hebben by der hand.
    Al d’andren ondertusschen, halen
’t Bedurve kooren vast van boord,
Om dat te droogen, en te malen,
Tot weering van de magre moord.
    (625) Terwyl gaat Heer Eneas klimmen
Op een der rotzen, en hy ziet
De zee dwars over, langs de kimmen,
Of hy het schip van Capys niet
Of dat van Anteus op ziet komen,
(630) Of van Kaïcus; maar ô neen;
Daar word noch schip, noch zeil vernomen,
En van die drie, vind hy niet een.
[fol. E8r, p. 79]
    Maar wel zo ziet hy een troep harten,
Die, van haar makkers afgedwaald,
(635) Hem hier op strand als kwamen tarten,
    Wel, datje nou de duivel haald!
(Riep hy, haar ziende) ’k zal jou leeren,
Jou krengen hier in myn gezicht
Zo stout te komen voltizeeren:
(640) En met zo greep hy boog, en schicht,
Die hem de trouwe Achates na droeg;
Waar meê dat hy’er een doorschoot,
En al de rest voorts zo lang na joeg,
Dat hy’er eindlyk, zeven dood,
(645) In min dan niet, ter aarde velde:
Hier meê was hy van ’t jagen zat,
Mids hy net zo veel harten telde,
Gelyk hy schepen by zich had.
    Hier op, zo stapt hy naer de haven
(650) En deeld die aan zyn makkers om;
Gelyk als meê, om hen te laven,
Een ton, twee drie, met ouwe mom,
En ettelyke voedervaten
Met spaansche wynen, en met zek,
(655) Die hem Acestes had gelaten,
Als tot een foi, op zyn vertrek:
Hier na, om hen wat moeds te geven,
Spreekt hy hen aan op deze trant:
    O makkers! die met my uw leven
(660) Gerukt hebt uit de Troische brand,
Gy, die met my, van wind, en golven,
En van zo meenigen tempeest,
Gelyk als schaapjes van de wolven,
Tot noch toe zyt vervolgd geweest.
(665) Houd moed, ’t geluk dat wil verkeeren:
De Goden, schynt het worden moê,
Van ons dus lang te tormenteren,
En leggen ons een uitkomst toe.
Gy hebt, met my, de nare Scyllen
(670) (Daar ’k loof dat meenig helsche geest
[fol. E8v, p. 80]
In duistre klippen leid te gillen)
Al byster dicht ontrent geweest:
Gy hebt met my, die met u heen toog,
’t Gebergt van Polypheên gezien:
(675) Dat lompe bakbeest, met zyn een oog,
Die ons als duivels weg deed vlien.
En dit zyn wy verby gekomen,
Als dappre mannen, als wy zyn,
Pas even eens, gelyk als droomen,
(680) Daar niet van na blyft, dan de schyn.
Houd moed dan, noch eens, rotsgezellen
Het zal, als gy ’t uw kinders meugd
In ’t hoekje van den haard vertellen,
U licht noch strekken tot geneugd.
(685) Na zo veel bystere gevallen,
Na zo veel zuklens, om, en om,
Gezolt, gekaatst gelyk als ballen,
Zo streven wy naer Latium;
Daar ons een rustplaats is beschooren,
(690) Van de bestierders van ’t geval;
En daar men, als een Babels tooren,
’t Oude Trojen weer herbouwen zal.
Za, wilt de droefheid dan verdelgen,
En laat ons eens een kelk, vyf, zes,
(695) Hier in het groen gaan zitten zwelgen
Op ons geluk, en ’t goed succes.
    Dus spreekt hy lacchend met zyn oogen,
Maar krytend binnen in zyn hart,
Waar uit de vreugd lang is vervlogen,
(700) En plaats gemaakt had aan de smart.
Straks valt men aan ’t hartevillen,
Tot meenig delikaat gerecht;
Men hakt door ribben, spier, en billen,
Trots eenig slager, of zyn knecht,
(705) d’Een steekt het lillend vleesch aan speten;
Een ander brengt de pot te vuur;
In’t end, men maakte dat het eten
Was, op zyn Fransch, gaar, in een uur.
[fol. F1r, p. 81]
Hier op zo teeg men aan het schranssen,
(710) De minste at naby voor tien:
Elk liet zyn kakebeenen danssen,
Dat het een lust was om te zien.
Zo gaf men kracht aan maag, en darmen,
Waar toe een kroes met versse wyn,
(715) Die daadlyk d’ ooren kon verwarmen,
Hen onder een deed vrolyk zyn.
    De honger dus gesteld te vreden,
En dis, en schotels weg gezet,
Zo trekt men, in het lang, en brede,
(720) (Gelyk als tot een nabanket)
Van de verdoolde maats te spreken:
Niet wetend, tusschen vrees, en hoop,
In welk een gat zy mochten steken,
Of waar zy waren op de loop.
(725) d’ Een zei, zy zyn al lang verzopen;
Een ander zei, zy zullen wis
In andre havens zyn gelopen:
Een darde, die wat vromer is,
Gaat voor hun ziel een Ave lezen,
(730) Of mompeld zafjes zyn gety;
Een vierde, om meê niet stil te wezen,
Die hangt ’er ’t Paternoster by.
Maar boven al, de vrome Eneas,
Die toonde wel, door zyn gezucht,
(735) Hoe byster dat zyn hart gedwee was,
En hoe bekommert, en beducht
Hy in zyn ziel was, om den braven
Orontes, die met Amycus,
Licht nu al lei in zee begraven;
(740) Dank heb hier voor Heer Eolus.
Met deze, trekt hy ook met eenen,
’t Geval van Lycus, en Cloant,
En dat van Gyas, te beweenen,
Zo deerelyk geraakt van kant.
    (745) Doch dit liep nu byna ten enden,
Wanneer Jupyn, juist by geval,
[fol. F1v, p. 82]
Kwam uit zyn Troon zyn oog te wenden,
Langs zee, en aard, langs berg, en dal;
Om dat hy zien zou of beneden
(750) Noch alles in goe order stond.
En na hy nu byna alrede
Den ganschen aardkloot, in het rond
Had met zyn godlyk oog door loopen,
Zo blyf hy op het schielyks staan,
(755) En steroogd met zyn blikken open,
Op ’t Landschap van den Lybiaan,
Wanneer vrou Venus, in haar oogen
Van tranen bigglend, en beklat,
(Die zy espres niet af wou droogen)
(760) Met deze reden tot hem trat.
    O gy, die hier, zo wel als onder
Op’t aardryk, ieder wetten geeft,
En voor wiens bliksem, en wiens donder,
Het alles zidderd, lild, en beeft:
(765) Wat heeft, ik bid u, myn Eneas
Met zyn Trojanen, u gedaan;
Dat gy op die verdoemde zeeplas,
Hen dus als honden laat vergaan?
Dat gy hem met zyn arme makkers,
(770) Dus dolen doet van oost tot west?
Gevolgt als van een troep met rakkers,
Een volk, veel slimmer dan de pest.
En dat men, om hen uit Italje
Te houwen, hen uit enkle spyt,
(775) Gelyk als Heidens of canailje,
Van alle kant de pas afsnyd?
Is dat dan uw belofte houwen?
Is dat hem handlen als een vriend?
Ach! op wiens woord zal men dan bouwen,
(780) Zo men Jupyn op leugens vind!
Gy had my meer als eens gezworen,
(Maar j’houd je woord, gelyk een vrou)
Dat ’t zaat uit Teucers stam geboren,
In’t end noch eens op borlen zou:
[fol. F2r, p. 83]
(785) En dat uit hen dat heerlyk Romen,
Daar men zo veel van heeft gekout
(Hoewel ’t slechs sprookjes zyn, of dromen)
Noch eens zou worden opgebout,
’t Welk daar na alles zou regeeren,
(790) En speelen overal den baas,
Waar het zyn wapens slechs zou keeren;
Maar ja, zo vangd de koe een haas;
Want gy, ô vader! laat dit steken,
En lykt daar dwars van af te zien.
(795) Want ’k zie, voor my, geen eenig teken,
Dat dit ooit zal, of kan geschien.
Dit placht wel eer myn troost te wezen,
Wanneer ik dacht aan Trojes val;
Wat legt gy (zei ik vaak) te vrezen?
(800) Hoe Venus! benje zot, of mal?
Denk datje hebt vier witte voeten,
Denk, God Jupyn is uw Papa,
Die zal dit onluk wel verzoeten,
En schaffen weer geluk daar na.
(805) Maar, ach! hoe ging dit uyt myn gissen
Want ziet,* daar word een deel van haar
Vast op gevreten van de vissen,
Terwyl de rest, noch hier, en daar,
Rampzaliglyk op zee te zwerven,
(810) En waar wil dit, ó Vader heen?
En wat zal ik toch hoopen derven,
Uit zo veel ramp en moejelykheen.
    Antenor gaf het aan de Grieken,
Wanneer hy hun geweld omvloot,
(815) Heel op een aâr fatzoen te rieken,
Wanneer hy over graft en sloot,
Dwars door Illyricum dorst streven,
Daar de Tymajus ruist van daan;
Tot daar hy weêr zyn tol komt geven,
(820) Vol eerbied, aan den Oceaan.
En daar heeft dees wel kunnen stichten,
Het wydberoemd Batavium,
[fol. F2v, p. 84]
Dat heel de wareld schier doet zwichten,
En kykt naer land noch steeden om.
(825) Daar heeft hy met zyn onderdanen,
Zich toen wel zacht ter neêr gesteld,
En sloeg ter eere der Trojanen,
De Troische wapens op zyn geld.
Daar hield hy hof en land, en wooning;
(830) Daar maakt’ hy schatting en tribuit,
En soop, en dampte als Prins of Koning,
En lachte zelfs de waereld uit.
En dees nochtans, ô groote vader!
Die kent gy meê wel, naar ik gis,
(835) En weet, dat hy slechs een verrader,
En maar een rechte vuilik is.
Daar wy in ’t tegendeel, die roemen
Van het gedacht der Goôn te zyn:
En onze namen mogen noemen
(840) Als kind, en kindskind van Jupyn,
Die worden dus, helaas! verstooten,
Verschopt, beknort, bespot, benyd?
En raken Vaderland, en vlooten,
Ja eindlyk, ’t heele hagje kwyt.
(845) En dat alleen, door puure boosheid,
Van een, die in hun razerny,
Ons steeds vervolgd niet zo veel loosheid,
Om dat ik mooi’er ben dan zy.
En die daarom wel durft gaan zweeren
(850) Dat ik een hoer ben in myn vel;
Maar ’k ben, God lof, een vrou met eeren,
En al de wereld kent my wel.
En ziet, dat moet ik al verdragen,
Maar dat ik ook eens spreeken dorst,
(855) Ik zweer, daar zou wat anders wagen,
Maar ik verkrop het in myn borst.
Doch gy, die dit behoort te weeren,
O groote Vader! ziet dit aan,
Als of ’t je niet ging aan je kleeren,
(860) En laat myn vroome zoon vergaan.
[fol. F3r, p. 85]
En is dit dan tot zyn belooning;
En voor al zyn godvruchtigheid?
En, in het end, is dit de kroning,
Die gy myn bloed hebt toegezeid!
    (865) Jupyn door dit discours bewogen,
(’t Geen zy al snikkend bracht ten end)
Die zag haar aan met dat paar oogen,
Die, als hy die op ’taardryk zend,
Straks storm en nevel op doen klaren,
(870) Hy zag haar dan een wyl tyds aan,
En trock in’t end dus uit te varen:
    Foei, foei, het zou te leelyk staan,
Dat iemand u dus zag staan janken,
En balken, als een nuchter kalf;
(875) Kom Cytherea! staak dit janken,
En toon ten minsten, zo je half,
Dat je niet heel bent zot geworden:
Vrees niet, al ’t geen u is beloofd,
Dat zal u zekerlyk geworden,
(880) Dat zweer ik noch eens by myn hoofd.
Schep moed (dus voer hy voort te snakken)
En met een zoen die hy haar gaf,
Trock hy zyn neusdoek uit zyn zakken,
En droogde haar de konen af.
(885) Schep moed! gy zult noch met uw oogen
Dat lang beloofd Lavinium
Tot aan de starren zien verhoogen,
En tarten het oude Ilium.
Gy zult uw zoon, die stad zien bouwen,
(890) En heerschen daar als oppervorst;
En ’t zal my nimmermeer berouwen,
Dat ik u zulks belooven dorst.
    Doch om het u recht uit te zeggen,
Zo moet gy weten, eer hy daar
(895) Den eersten steen noch van zal leggen,
Dat hy door meenig groot gevaar,
Door meenig scharpgedopte lanssen,
En zwaarden, meer dan tien dozyn,
[fol. F3v, p. 86]
En pieken heen zal moeten danssen,
(900) Ja dikmaal fel in ’t naau zal zyn.
Want zie, hy gaat een volk bestryen,
Dat zulke domme slagen slaat,
Dat iemand, die niet wel kan myen,
Daar dikwils arm en beenen laat.
(905) Maar weet dat hy die zo pareren,
En naar de kunst verzetten zal,
Dat hy hen mores zal doen leeren,
En jagen hen, uit stad, en wal.
    Na dees Barbaren uit te roeien,
(910) Zal ’t aardryk (dat myn voetbank strekt)
Tot driemaal in de zomer bloeien,
En driemaal zyn met sneê bedekt,
Dat is te zeggen net drie jaren,
Niet eenen dag noch min noch meer,
(915) Die zullen’er meê henen varen,
Terwyl dat hy, als opperheer,
Zal binnen Latium regeeren.
    Maar voor myn heer zyn zoon, Ascaan,
(Die me Ilus placht te nomineeren,
(920) Zo lang men Ilium zag staan,
Maar die Iülus nu herdoopt is)
Die zal de jaren tweemaal tien,
En daar dan noch tien aangeknoopt is,
Zich Koning van Lavinje zien.
(925) Wiens Troon (zyt des niet eens verwonden)
Hy brengen zal in Albaas wal;
Waar ’t zaad van Hector, wel drie hondert
Jaar, achter een, regeren zal.
Tot dat een Quezel, of een Klopje,
(930) Of eer een Koninklyke Non,
Twee kinders werpt voor een gallopje,
Die zy by Mavors overwon.
    Hier na zal Romulus, eens rossen
Wolvins beminde voesterling,
(935) En by de beesten opgewossen,
Dit ryk aanvaarden, en zyn kring
[fol. F4r, p. 87]
Van ’t oosten, tot het west, uitbreien;
En de Romeinen naer zyn naam
Alzo genoemt, aan alle zyen
(940) Bekend doen maken, door de faam.
Ja zelf Mevrou, myn Gemalinne,
Die nu zo leid de beest en speeld;
En zo veel garens leid te spinnen,
Dat het my zelf al lang verveeld,
(945) Die zal dan beter zyn beraden,
En water gieten op haar gal,
Mids zy, met my, de Roomsche Raden,
En Rome zelf opkweken zal.
    Hier na zult gy noch zien met eene,
(950) Hoe dat Assarakus gedacht
Het Hof van Phitye, en van Mycene
Zal hebben tot den val gebracht,
En over Argos zal regeeren.
    Hier na zal Keizer Julius
(955) Wiens stam correét zal descendeeren
(Uit den Trojaanschen Julius)
Zyn Ryk met d’Oceaan bepalen,
En met der Starrenkryts zyn naam,
En zo veel roof uit ’t oosten halen,
(960) Dat tot in eeuwigheid de faam
Nooit van zyn eer, en lof zal zwygen,
Waar door hy in het hemelsvak,
Zal by de Goôn een plaats verkrygen,
Gelyk zyn naam in d’Almanak.
    (965) Dan zal de kryg een end verkrygen,
Dan zullen trommels, en trompet
Gelyk als mossen moeten zwygen,
En niemand jagen uit het bed.
Dan zullen al de groote Heeren,
(970) Als Kapiteins, en Luitenants,
Haar bottertje zo vet niet smeeren,
Maar droog brood vreten langs de schans.
Dan zal men Vaandrigs, en soldaten,
Dat nu een volk is van waardy,
[fol. F4v, p. 88]
(975) Zien loopen beedlen langs de straten,
Of zien staan rukken aan een hei.
Dan zalmen menig leere kolder,
En menig brave wapenrok
Zien hangen rotten op de zolder,
(980) Of gans vermolmen in een hok;
Dan zal men piek, noch zwaard, öoch degen,
Dan zal men harnas, noch panzier,
Niet hoeven schoon, noch glad te vegen,
Want uitgeblust is ’t oorlogsvier.
(985) Vrou Vesta, met de gryze trouheid,
En Remus, met zyn broer Quiryn,
Die zullen dan gaan in hun boutyd,
En overal de bazen zyn.
Het slot van Janus tempeldeuren
(990) Zal, nacht en dag, vernageld staan;
De razerny zal zich verscheuren,
En aan zich zelf de handen (laan,
Zo zy haar klauwen los kan krygen,
Die op haar rug geketend zyn,
(995) In ’t end, de dolle twist zal zwygen:
En geven rust aan ’t myn, en’t dyn.
En dit zal dan de glorie wezen,
Die gy, ô dochter! uit uw zoon,
En uit zyn zaad, zult zien verrezen,
(1000) Gelyk een welverdiende loon.
En dit is dan, naer lang beramen,
Myn laatste en uiterste besluit.
    Hier op riep Venus driemaal Amen,
En daar mee was dat praatjen uit.
    (1005) Jupyn dan, zo als dit ten end was,
Ontbied terstond Vrou Mayâs zoon,
Dat in zyn tyd een snaakze vent was,
Hoewel hy neef was van de Goón.
Want wyl hy was Mercuur geheeten,
(1010) Zo werkte hy ook meenig kuur;
En maakte ’t aan zyn Ooms, en Peeten,
En aan zyn Moer, vaak vry wat zuur.
[fol. F5r, p. 89]
Want ’t liegen, ’t kakelen, en ’t klappen,
Het dobbelen, steelen, kyven, slaan,
(1015) Het schachren, en het koopmanschappen:
Komt allemaal van hem van daan.
Want van hem komt het woord Mercator,
’t Welk, als het wel word uitgeleid,
Door een Notaris, of Translator,
(1020) Een koopman is in duits gezeid.
Maar ’t beste van zyn fielterytjes,
Was, dat hy, zelver voor zyn vaâr,
Sterk handel dreef in kopperytjes,
Want daar in was hy Makelaar.
    (1025) Doch, om niet van dees Vent te dromen,
Zo laat dit hier genoeg van zyn.
Dees dan, gelyk ik zeg, gekomen
By zyn heer Vader, God Jupyn,
Kreeg daadlyk last van heên te rennen,
(1030) Naer Mevrou Didoos groot gebied,
(Die ik u daadlyk zal doen kennen,
Indien ’t my niet uit ’t hoofd en schiet)
Om hen, met al haar Cartagezen,
(Dat aârs een volk was in die tyd,
(1035) Zo bars als Turken, of Chineezen)
Te brengen tot medogentheid,
Ontrent onze arme Trojanen;
Die anders, zonder God Jupyn,
Van die verdoemde Tyrianen
(1040) Licht lang gehangen zouden zyn.
Maar, Heer Mercuur zyn Ambasade,
Die hem naer wil, en wensch, verging,
Deed dat haar Dido in genade
(Gelyk gy hooren zult) ontfing.
    (1045) Myn Heer Eneas, ondertussen,
(Die lichtelyk die gansche nacht,
Slechjes had geslapen op een kussen,
En die vry slechjes deur gebracht)
Gaat eer de droes zyn schoenen aan had,
(1050) Verzelschapt met Achaat alleen,
[fol. F5v, p. 90]
Waar aan hy steeds een vriend en man had,
Heel vroeg, wat landwaard binnen treên;
Om t’onderzoeken, en te vinden,
Waar dat zy zyn, en in wat oord:
(1055) En of dit land aan vreemd, of vrienden,
Aan Turk, of Kristen toebehoord,
En of hier beesten (mids hy d’akkers
Gansch woest en onbearbeid zag)
Huis hielden, om zyn andre makkers
(1060) Zulks aan te dienen op den dag.
    Na dat hy dan zyn zeven schepen
Had in de schaduw van het wout,
En onder het gebergt, doen slepen,
Zo stapt hy onbevreest, en stout,
(1065) Met zyn Achaat, langs veld, en paden,
Gewapend met een schicht, of twee,
En met een achtvoeds estokkade.
Die lang verroest was in de scheê.
    Na hy door veel bewosse wegen
(1070) Geslenterd had, een uur, vyf, zes,
Zo komt hem op het schielykst tegen
De aangenaamste Jageres,
Die ooit een boog, of pyl hanteerde;
Gedost in een Spartaans gewaat,
(1075) Waar in zy zo galant pareerde,
Dat het gezicht van onze maat,
Haar voor Diaan begon te keuren,
Hoewel het in der daad Mevrou
Zyn Moeder was, die, om de geuren,
(1080) Haar zoon dit potsje speelen wou.
    Hy, die haar in dees schyn niet kende,
Stond vast haar kleding aan te zien,
Die vry wat dartel, aan twee enden,
Ontdekte beid haar bloote knien;
(1085) Wanneer zy naer hem toe kwam treden,
Met ’t hair wuft in de lucht verspreid,
En hen begroete met dees reden:
    Hou, jongelingen! wie gy zyt,
[fol. F6r, p. 91]
(Dus sprak zy met zo lekkre woorden,
(1090) Als of zy muskus erten at;
Waar door Eneas, dieze hoorde,
Schier al zyn tegenspoet vergat)
Hebt gy (herriepze) in uw passagie
Een van myn speelnoots niet gezien?
(1095) Die jagende in dees Bosschagie,
Een hart, of zwyn, voor uit deed vlién?
    Dit vroeg zy, en myn Heer, den vromen
Eneas, riep haar dit weer toe;
’k Heb hoofd, noch staart, van haar vernomen,
(1100) O schoone! die ik niet weet, hoe
Dat ik haar best zal tituleren,
Of als een mensch, of een goddin,
Nadien ik wel zou durven zweeren,
Dat ik u meer dan godlyk vin.
(1105) Want ik zie in uw lodrige oogen
Iets blinken, dat niet menschelyk staat,
En dat my maakt als opgetogen,
Ja dwars door al myn ribben gaat.
Uw lipjes, rooder dan koralen,
(1110) Die maken zulken zoeten lag,
Dat heintje pik my wel moet halen,
Zo ’k ooit zo hupzen deeren zag,
Gans zeldrement, wat zoeter wezen!
Recht als een poppetje van was.
(1115) Wie kan u aanzien, en niet vrezen
Zo straks verbrand te zyn tot asch?
Je spraak, je kleding, en je minen,
Die zwymen vry wat naer ’t Spartaans;
Maar, schoon jy ’t my zwoerd met je tienen,
(1120) Zo lyk je my niet heel Africaans.
In ’t end, ik zie iet in u blinken,
Dart ruikt naer ’t maagschap van Jupyn,
Of ik wil daadlyk wel verzinken,
En niet meer Heer Eneas zyn.
    (1125) Ei, dat belief je zo te zeggen,
(Viel hem vrou Venus in zyn woord)
[fol. F6v, p. 92]
Doch, ’k bid u, ons eens uit te leggen,
(Dus voer haar zoon weer daadlyk voort)
O schoone, die ’k dan zo zal laten,
(1130) Waar, en in wat land, dat wy zyn,
By Turken, Heidens, of Kroaten,
Of waar ontrent de middellyn?
Want ’k zweer, wy weten ’t geen van allen:
Wy zyn hier door een zwaar tempeest,
(1135) Door onluk op de kust vervallen,
En kennen hier, noch mensch, noch beest.
Ik bid u, wil my dan vertoonen,
By wat voor landlui dat ik ben;
De Hemel zal u daar voor loonen
(1140) Wyl ik het zelf niet doen en ken.
    Hier op, hief Venus dus te spreken:
’t Is uw beleeftheid, jonge Heer!
Of eer, het zyn uw hoofsche treken,
Waar door gy my zo grooten eer,
(1145) Die ik niet waard ben, komt te geven.
    Hier op zo boog zy knie, en stuit;
Terwyl haar zoon, die wel kon leven,
Met speelen, ’t beentjen achter uit.
’t Is hier (dus voer zy voort te zeggen)
(1150) Der Juffren mode, in ’t heele land,
Dus met een koker op de regge,
Met boog, en pylen in de hand,
Op hart, en hind, te loopen jagen,
Gelykerwys gy my nu ziet.
    (1155) Doch om t’antwoorden op uw vragen,
Zo weet, dat gy ’t Kartaags gebied,
En ’t Tiriansche ryk, bewandeld,
Daar ’t volk vry korzel is van bloed,
En mids het sterk ’in wapens handeld,
(1160) Zo dom als eenig Mof, of Knoet.
    De Stad, die eer Agenor stichte,
En daar vrou Dido nu gebied,
Die voor haar Broeders haat moet zwichten,
Die is ’t, die gy van verre ziet.
[fol. F7r, p. 93]
    (1165) Zo’k dacht, gy niet met my zoud gekken
’k Zou van die Koninglyke vrou
U hier d’Historie eens vertrekken,
Daar me een Romein uit maken zou.
    Geenzins ô schoone Tiriane!
(1170) Ik bid u zyt des niet beducht;
(Antwoorde ’t heerschap der Trojanen)
’k Wil van gelyken, om de klucht,
De myne mee wel eens verhalen:
Daar ’k wel wil wedden om een vaan,
(1175) Dat d’uwe niet eens by zal halen.
Al loeg j’er noch de helft aan.
    Wel, laat eens zien, wiens best zal wezen;
(Herriep zy, en begost aldus)
    De schoone Dido was voor dezen
(1180) De bedgenoot van Sicheus;
Aan wien haar vader, en haar moeder
(Vermids men niemand ryker von)
Haar huwelykte, maar haar broeder
Den schellemzen Pygmalion,
(1185) Door vrekke geldzucht aangedreven,
Die bracht hem in de Tempel om,
En nam hem door een steek het leven,
Die gink door ’t Pericardium.
    Zyn Bruid, die deze dood zeer drukte
(1190) Wierd des byna ontzint, en dol;
Weshalven zy haar hair uitrukte,
By meenig schoone handen vol.
Zy wou getuignis doen beleggen,
Van deze goddeloze moord;
(1195) Maar niemand dorst’er een woord zeggen,
Want elk was bang, voor galg en koord,
Dus bleef dit schelmstuk lang verborgen,
En zy vol wanhoop, dag, aan dag.
    Nu beurde ’t eens, op zekre morgen,
(1200) Dat zy, terwylze in ’t droomen lag,
Haar man zich voor haar zag vertoonen,
Heel naâr, en gansch bebloed, en bleek;
[fol. F7v, p. 94]
Zo dat hy met zyn holle koonen;
Byna een bare droes geleek.
(1205) Dees ging haar in het breed vertellen,
Wat onrecht dat haar broeder had,
Hem dus te zenden na der hellen,
Daar men te brood, en water zat.
Hier op ried hy haar voort te vluchten,
(1210) (Vermids hy zorg droeg voor zyn vrou)
Uit vrees, gelyk het stond te duchten,
Dat het haar mee eens kosten zou,
Een groote lengte van pistolen,
Die men al over duizend jaar,
(1215) In diepe kuilen had verholen,
Die toonde hy hier op aan haar,
Om over al te kunnen leven,
Waar het haar lusten heen te vlien.
    Vrou Dido, die vast lei te beven,
(1220) En die de vent niet aan dorst zien,
Lag vast gedoken in de deken;
Maar toen zy hoorden het geluit,
Dat hy van geld begon te spreken,
Zo stak z’haar kop ten bedden uit,
(1225) En wenste hem een goejen morgen:
Maar hy, wiens boodschap was verricht.
Bleef d’antwoord hier van aan hem borgen,
En pakte zich uit haar gezicht.
    Hier op gaat z’haar vertrek beramen,
(1230) Met alles wat zy bergen kon;
Het halve ryk liep daadlyk zamen,
En wou, om van Pygmalion
De vrede tiranny t’ontvlieden,
Haar volgen, over land, en Zee.
(1235) Hier op zo maaktme op haar gebieden
Straks volk, en geld, en schepen ree,
Die in het end ter zeewaard rukte,
Onder haar vrouwelyk bestier;
Het welk haar zo voorspoedig lukte,
(1240) Dat zy in ’t kort behouden, hier
[fol. F8r, p. 95]
Aan Lybien, te landen raakte:
Waar gy Karthago, nu herboud,
(Daar d’ossenhuit de kryts van maakte)
Zo heerelyk, van verre aanschoud.
    (1245) Maar gy! wat zyt gy toch voor kwanten,
Komt, zegt my nu ook eens in ’t end,
Waar heen gy dus loopt lanterfanten,
En van wat ambacht datje bend?
    Ik zal ’t ô schoone! aan u verhalen
(1250) (Antwoorde Eneas, met een zucht)
Wy zyn, ’t is waar, niet uit Westfalen,
Maar uit een ander land gevlucht,
Daar ons de Griek uit heeft verdreven,
En daar door zwaard, door moord en brand,
(1255) Meest al myn nichten, en myn neven,
Zyn deerljk geraakt van kant.
    Indien de naam van ’t oude Trojen
(Dat eertyds zo doorluchtig was,
Eer het de Griek kwam uit te rojen,
(1260) Doch nu slechs dof, en puin, en asch)
U ooit ter ooren is gekomen,
Zo hebt ge ô goddelyke vrou!
Haar ondergang wel meê vernomen,
Die ik u aârs verhalen zou.
    (1265) Ik ben de vrome Heer Eneas,
Die met zyn huisgoôn, en een vloot.
Van twintig schepen, lest op zee was,
Alleen ontvluchte uit deze nood.
Doch, hoewel dat Mevrou myn moeder
(1270) Ons had gezworen vry gely,
Zo heeft een storm, die veel verwoeder,
Dan hy wel goed was tegen my,
Ons hier alleen, met zeven kielen,
Gesmeten aan de barre strand,
(1275) Terwyl onze andre vroome zielen
Vergaan zyn, in ’t gezicht van ’t land.
    Daar leid nu al dat werk in flerden,
Dat my zo schoon gelukken zou;
[fol. F8v, p. 96]
Italje zou my gewerden,
(1280) Naer de belofte van een vrou.
Daar zou men Troje zien verrezen,
Daar zou men stichten een nieu ryk,.
Daar zou Eneas Koning wezen;
Maar ’k bid u, zie eens, hoe ’k hen lyk.
(1285) Want ’k loop hier schraal, en naakt, en arrem,
Met duit, noch stuiver in myn zak,
Gansch hol van maag, en leeg van darrem,
Gelyk een puure schobbejak,
In deze wildernis te zwerven:
(1290) En dat zou zyn die dappre man,
Die kroon, en scepters, zou beërven,
Ik bid u, zie my dat eens an.
    Vrou Venus, wyl hy dus van’t klagen
Begon te maken een begin,
(1295) Die kon zulks langer niet verdragen,
Maar viel daar met dees woorden in,
    ’t Zy, fyn man, wien gy ook moogt wezen,
Zo dunkt my, dat ik heel wel weet,
Dat gy geen Goôn meer hebt te vrezen,
(1300) Noch eenig onheil, smaad, noch leet,
Want dat durf ik u wel belooven,
Dat u dit land zo wreed in schyn,
Zo gy by Dido trekt ten hove,
In alle ding zal gunstig zyn.
(1305) Voorts, om u ’t hart gerust te stellen,
Zo boodschap ik u, dat uw vloot,
Met al uw trouwe medgezellen,
Heelshuits ontsnapt zyn uit de nood,
En reeds zyn in behouwen haven.
(1310) Want indien dat myn bestevaar,
(Die, eer by dood was, en begraven,
Ging voor een meester toovenaar)
Zyn kunst, die nimmermeer kan liegen,
My recht en zuiver heeft geleert,
(1315) Zo let eens hoe die zwanen vliegen,
Die gy van verre contempleert.
[fol. G1r, p. 97]
    Ik contempleer (zei hy) geen zwanen.
Wat (vroeg zei) contempleer je dan?
Ik sie (zei ’t Heerschop der Trojaanen)
(1320) Die vogels gints voor ganzen an.
Voor ganzen (zei zy) ’k loof je zot zyt.
Ja ganzen riep hy wederom.
    Vrou Venus, om dees groote botheid,
Die keerde zich van schaamten om,
(1325) En zei: ’t mag zyn, dat jy Trojaanen
Dat tuig tot jouwent ganzen heet,
Maar hier tot onzent zyn het zwanen,
Zo ik altyd niet beter weet.
Doch ’tzy dan wat ze wezen mogen,
(1330) Gy ziet altyd wel, met wat vaart
Dat zy zich in de lucht verhogen,
En dan weêr dalen heel op aard.
Gy ziet wel datze dapper bly zyn,
Om dat zy d’arend zyn ontsnapt,
(1335) En dat ze van zyn klauwen vry zyn,
Waar meê hy naer haar heeft gehapt.
Zo zyn uw makkers van gelyken,
Die ik u zweer, dat nu alrêe,
Vol vreugd voor ’t land hun zeilen stryken,
(1340) Of reeds al leggen op de ree.
    Gy daarom, keer vry naer dat pad toe,
Dat gy daer ginder voor u ziet;
En draaf, op een gallop, naer stad toe,
En kreun u met je schepen niet.
    (1345) Dit zeggende, koos, zonder groeten,
Hy ’t hazepad; maar zeker licht,
Dat haar van ’t hoofd scheen, tot de voeten,
Trof onze maat zo in ’t gezicht,
Dat, en door ’t zwieren van haar rokken,
(1350) En door een zekre zoete geur,
Die in zyn neus vloog uit haar lokken,
Hy stond te gapen als een scheur,
En bleef, gelyk een zot, staan kyken;
Doch wyl zy door haar fiere tret
[fol. G1v, p. 98]
(1355) Hem een Godin begon te lyken,
En dat hy haar, daar door, te met
Begon voor zyn Mama te kennen,
Zo deed hy haar op een gallop,
Dees klacht kort op de hielen rennen,
(1360) En stiet dees woorden uit zyn krop:
    Ach! (riep hy, toen ze weg ging peuren)
Ach! waarom, myn mamaatje lief,
Speel jy my altyd zulke geuren?
Dat gy my als een schelm, of dief,
(1365) Niet toelaat u te mogen spreken?
Maar altyd in een valsche schyn,
U zelve, als voor my gaat versteken,
En nooit aan my bekent wilt zyn?
Ach! zal ik u dan van myn leven
(1370) Niet eens omhelzen als uw zoon?
Zal ik dan nooit een kusje geven,
Op uwe roosgeverfde koon?
    Dus trok hy op haar uit te varen;
Maar wyl zyn klacht geen werking had,
(1375) Zo moest hy wel van zelf bedaren,
En volgen voort zyn weg naer stad.
    Doch Venus, wyl zy zyn aan ’t trekken,
Die gaat hen om de zekerheid,
Met zeker zoort van nevel dekken,
(1380) Die, schoon zy door haar dikkigheid
Hen voort ’t gezicht van elk bevryde,
(Gelyk een zak, noodzakelyk,
Om alle schelmery t’ontmyden,
Die zeer gemeen was in dat ryk)
(1385) Nochtans van hun liên kant zo klaar was,
Dat zy een ieder konnen zien:
Om zo, indien’er wat gevaar was,
Onzichtbaar weeh te kunnen vliên.
    Zy zelver, gaat naer Paphos varen,
(1390) En ziet haar schoone Tempel weer,
Daar daaglyks honderd ryke Altaren,
Met Amber smoken tot haar eer.
[fol. G2r, p. 99]
En daar zy, op haar Throon gezeten,
Verzelschapt met haar zoon Kupied,
(1395) De min met lepels geeft te eten,
Aan ieder die de mond slechs bied.
    Doch ondertusschen, onze kwanten
Die stapten vrolyk steewaard aan,
Gelyk een koppel lanterfanten,
(1400) Die om een avontuurtje gaan;
En raken eindlyk aan het klimmen,
Op zekre berg, die heel om laag
De menschen lyken deed als schimmen;
En die, byzonderlyk by daag,
(1405) ’t Gericht tot in de stad deed ryken,
Die in het naaste dal geboud,
Van boven toeliet te bekyken.
Al watze in zich beslooten houd.
    Hier maakten onze twee passanten
(1410) Een weinig halte, wyl hun oog
Rondzom de stad, aan alle kanten,
Langs vest, langs mart, en straten vloog.
De Vorst, in d’omtrek te beschouwen,
Staat gansch verwonderd, en verbaast,
(1415) Om zo veel heerlyke gebouwen,
En veel poorten, net geplaatst,
Hoe dat de Tyriers krioelen,
En bezig langs de straten vliên,
Hoe dat zy draven, werken, woelen.
(1420) Dat scheen een lust hem om te zien.
    Hier zit een deel een muur te maken,
Gints ziet me ’er in ’t verschiet een deel,
Die tichels leggen op de daken,
En bouwen Vesting en Kasteel.
(1425) Daar ziet men groote steenen rollen,
Hier heit men masten in de grond,
Gints rukt men dapper aan katrollen,
Hier maakt me een vierkant, daar een rond,
Hier hakt men, en daar ginder slaat men,
(1430) Hier maakt men, en daar breekt men of,
[fol. G2v, p. 100]
Hier komt men, en daar ginder gaat men,
Hiet sticht men ’t Raadhuis, daar het Hof,
Hier kiest men wyze Magistraten,
Tot onderhouding van het recht,
(1435) Hier ziet men burgers, daar zoldaten,
Hier kyft men, wyl men ginder vecht,
Hier maakt me een schuur, daar gints een pakhuis,
Hier bout me een kaatsbaan, daar een kroeg,
Hiet maakt me een keuken, daar een kakhuis,
(1440) Hier werkt men laat, daar werkt men vroeg,
Hier spit men, en daar ginder graaft men,
Hier drinkt men bier, daar zuipt men hui,
Hier zit men stil, daar ginder draaft men,
Hier doet men wat, daar niet een brui,
(1445) Hier zingt, daar lolt men als een kater,
Hier sticht me een Schouburg, daar een Kerk,
Hier maakt me een preekstoel, daar ’t theater;
In ’t end een ieder doet zyn werk.
    Pas even eens gelyk de byen,
(1450) Die, schoon zy, in haar beezigheid
Geen kykers by haar korven lyen,
Nochtans, na dat een ieder zeid,
En koddig zoort is van een natie,
Zo in haar honig uit te broên,
(1455) Als in haar Konings conservatie,
En in den oorlog aan te doen
Aan dat verdoemde tuig van hommels,
Die zy, in spyt van al ’t gevaar,
Zomtyds gelyk, als jonge drommels,
(1460) Te schendig zitten in het hair;
En levren veldslag en batailje,
Om met haar gansche regiment
Dat diefachtig, en lui canailje
Te weeren uit haar logiment;
(1465) ’t Geen zy met iever, nacht, en dagen,
Vol moeiten hebben opgeboud,
Daar door haar afgang in te dragen,
In plaats van kalk, en steen, en hout.
[fol. G3r, p.101]
    Zo dat my dunkt dat deze natie,
(1470) Zo arbeidzaam, en nimmer lui,
Al maakt een zoete comparatie,
Met dees Kartaagze timmerlui.
    Ook meen ik, dat meê van gelyken,
Eneas die gedachten had,
(1475) Toen hy hun werk stond aan te kyken,
Mids hy dus uitvoer om de stad:
    Ach! riep hy, wat ’s uw luk te pryzen,
O burgers! die op uw gemak
Uw stad tot in de lucht doet ryzen,
(1480) En vredig huisvest onder ’t dak:
En die niet hoefd door wind, en regen,
Te doen. zo meenig droeve stap,
Gelyk als wy, die langs de wegen
Schier gaan, als op de lazrusklap.
(1485) Dit in zyn mymery gesproken,
Zo daalt hy met zyn maat om leeg,
Te zaam als in de wolk bedoken,
Zo dat hen niemand onderweeg,
(O wondre zaak) gewaar kon worden,
(1490) Want schoon dat menigmaal het volk
Iets voelde, dat verby hen snorde,
Zo docht men slechs, het was een wolk,
Of hoos, of ietwes diergelyken,
En sloeg daar voort geen achting op;
(1495) Het geen de Vorst verbaast deed kyken,
Omdat, wanneer hy voor een trop.
Met volk, dat hen op straat ontmoete, -
Vaak heel beleefd zyn hoed afnam,
Hy niet zag, dat m’ hem weder groete,
(1500) Waar door, dra als hy vernam,
Dat hem zyn moeder in vizibel
(Dat is onzichtbaar) had gemaakt,
Hy vaak met vuisten, heel sensibel
(Dat is gevoelyk) heeft geraakt,
(1505) Op meenig, Karthagesche koonen:
Die inpassant, en om de klucht,
[fol. G3v, p. 102]
Hy met zyn knokkels eens wou toonen,
Dat hy wat meerder was dan lucht.
Het welk’er meenig fel deed vloeken,
(1510) Om dat hy niet een mensch en zag,
Op wien hy kon revengie zoeken,
Van dees onzichtbre kinbaksslag.
Eneas, die in deze geuren
Een zonderling plaiziertje nam,
(1515) Deed aan Achaat zyn milt schier scheuren,
En lachen zich schier mank, en lam.
Doch eindlyk, na zy wel ter degen
Hun vreugd hier hadden van gehad,
En wel gelachen onderwegen,
(1520) Zo raakten zy wel haast in stad.
    Waar dat een bos, met dichte takken,
Een zekre schoone kerk bedekt,
Om dat daar juist een kinnebakken,
Dat wel voor dezen had verstrekt
(1525) Tot maaltuig, zo van hoi, als haver,
(Want datje ’et weet, ’t was van een paard
Dat zeker delvenaar, of graver,
Daar opgedolven had uit d’aard.
’t Welk naer vrou Junoos Profetyen,
(1530) Een teken was, aan groot, en klyn.
Dat dit noch eens in oude tyen
Een kloek en strydbaar volk zou zyn.
Des had vrou Dido daar doen bouwen
Een Kerk, tot haar gedachtenis,
(1535) Die men toen ryker placht te houwen,
Dan onze nieuwe Kerk hier is.
    Men klom daar in, langs kopre trappen,
Zo lang, zo dik, zo breed, zo zwaar,
Dat, om van d eene, op d’aar te stappen,
(1540) Men zomtyds was in groot gevaar
Van zich de liezen op te scheuren,
Voornaamlyk, kortgebeende lui.
    De grendels vorders van de deuren,
Die boven zelfs in d’eerste pui
[fol. G4r, p. 103]
(1545) Al krassend wierden ingeschoven,
Die waren zo massief, en dik,
Dat’er veel lui zyn, die geloven,
Dat zy, naer gissing, op een prik,
Die yzre spil heeft wel geleken,
(1550) Die in den Haag, op ’t binnenhof,
Vaak als wat wonders word bekeken,
Van meenig dikgekopte Mof.
    Hier was het, dat de goeje Eneas
Zyn hart vry wat geruster vond,
(1555) Dan toen hy in die storm op zee was:
Want hier was ’t, dat terwyl hy stond,
Schier als met oog, en mond wyd open,
Te gapen, op het een, en ’t aâr,
Hy eerst begon te durven hoopen <
(1560) Het end te zien van zyn gevaar.
    Onder veel andre fraaijigheden,
Die hy gewaar wierd in ’t begin,
Zag hy (wyl hy zich ging vertreden)
Al wachtende de Koningin,
(1565) Den ganschen ondergang van Trojen,
Met al, dat voor en naderhand
Gebeurd is, in het uitterojen,
Net afgeschilderd op de wand.
    Hier zag hy hoe dat de Trojanen
(1570) De Grieken zaten achter ’t gat;
Daar, hoe de Grieken de Dardanen
Ter vluchs weêr dreven naer de stad.
Hier zag hy Atreus dappre zoonen,
Daar vader Priam, gints Achil,
(1575) Die met zyn opgeblaze koonen
Het al regeerde naer zyn wil:
En vaak den baas zo schendig speelde,
Dat het dien goejen ouden man
Heer Agamemnon, zo verveelde,
(1580) Dat hy hem schier deed in den ban.
    Op dit gezicht, leek ’t dat de tranen
Vaa onze Vorst, met twee, en twee,
[fol. G4v, p. 104]
(Als ’t bier uit half gesloote kranen)
Uit droefheid, en uit hartenwee,
(1585) Begonnen voor den dag te komen.
Want met de neusdoek uit zyn zak,
Waar meê ik loof dat hy die stroomen
Al hikkende, de loop wat brak,
Trok hy Achaat dus aan te spreken:
    (1590) O landman! (seid hy) in wat hol
Des waerelds kunnen we ons versteeken,
Dat nu alreeds niet boorde vol
Zal zyn van onze droeve ellenden?
Zie hier, ik bid u, in dit stuk,
(1595) Waar dat gy slechs uw oog kund wenden,
De trekken van ons ongeluk.
Hoe droes is dat toch bygekomen?
Dat men in Lybien alree,
Ons wedervaren heeft vernomen,
(1600) Daar wy zo daadlyk uit de zee,
Hier eerst te land waard komen stappen?
Heeft dan de faam niet een secreet,
Of moet zy ’t daadlyk over klappen?
En maken dat het ieder weet?
    (1605) Zie daar Heer Priam by myn zolen!
Ik kan hem aan zyn bonte rok,
Die hem gezonden wierd uit Polen;
En aan zyn lange slinker lok.
Zie, hoe hy, in de rou geschilderd,
(1610) Zyn Hectors droeve dood beweend.
    Dit volk is zo zeer niet verwilderd,
Na ’k zie, gelyk ik had gemeend,
O neen, eens anders ongelukken,
Die ik zie, gaan hen noch aan ’t hart;
(1615) Want dees Historie uit te drukken,
Is deel te nemen aan ons smart.
Het zyn geen Turken, noch geen Heidens,
Noch menschevreters, naer ik merk;
Dit schildery, vol medelydens,
(1620) Geplaatst in ’t midden van hun Kerk,
[fol. G5r, p. 105]
Doet my recht aârs van hen gelooven:
Mids ik daar uit besluit, dat zy
De eer niet aan de deugd ontrooven,
Maar die noch houden in waardy
(1625) Wel aan dan, laat ons hier niet vrezen,
Want heeft men hier de vroomheid lief,
Zo zullen wy’er welkom wezen,
En niet gelyk als schelm of dief,
Gevangen worden, of verttooten:
(1630) En zo de deugd hen ’therte raakt,
Godlof, wy zyn uit ’t hout gesprooten,
Daar men zulk slag van volk uit maakt.
En zeker ’t komt ons wel ter stade,
Dat men alhier, zo wyd, en breed,
(1635) Onz’ brave en loffelyke daden
Alree zo fiks te melden weet!
Want wat zal, als wy ons ontdekken,
En eens doen blyken wie wy zyn,
Ons wislyk tot groot voordeel strekken.
(1640) Daarom couragie, broeder myn,
En alles zal ons wel gedyen.
Dit zeggende, viel hy weerom
Al krytende, op zyn schilderyen,
Waar dat een saamgepakte drom
(1645) Van brave Troische jongelingen,
Aan d’eene zy, den stouten Griek
In ’t vlakke veld bestryden gingen,
Met lans, met zabel, en met piek.
Hier zag hy, hoe de Grieken vloden,
(1650) Wyl hy aan d’andre kant vernam,
Hoe dat Achil in’t menschenmoorden,
Een zonderling plaiziertje nam,
En hoe dat hy door vleesch en schonken,
Gelyk een jonge Nikker sloeg,
(1655) En hoe (waar slegs zyn pluimen blonken)
Hy de Trojaan naer huis toe joeg.
    Dicht hier ontrent ziet hy de tenten,
Sneewit en noch spikspelder nuu,
[fol. G5v, p. 106]
Van Rhezus, die juist in de lenten
(1660) Zyn levens. met een valsche duu,
(Wyl da hy vreedig lei te ronken)
Van Diomeed wierd neêr gemast,
Om dat hy daags te voren dronken,
Niet wel op schildwacht had gepast.
(1665) Zo dat hy al zyn equipagie,
’t Geen hy zo varsch had meê gebracht,
En al de rest van zyn bagagie
Met ’t lyf, verloor in eenen nacht.
Want meenig tel, en meenig draver,
(1670) En meenig ander kostelyk paard,
Die licht noch gras, noch hoi, noch haver,
Gewossen op den Troischen aard,
Geproeft en hadden, noch haar tanden
Gespoeld in Xanthus zuivre vloed,
(1675) Die vielen Diomeed in handen,
Met al haar meesters gelt, en goed.
    Aan d’andre kant, ziet hy den wagen
VanTroilus, die met Achil
Zich zelven in duël dorst wagen,
(1680) Waar door hy ’t loot kreeg in zyn bil:
Want met een esschenlans doorsteken,
Hing hy voor dood den wagen of,
In prykel van den hals te breken:
Want wyl zyn kop byna tot stof
(1685) Gemaalt wierd door langs d’aard te slepen,
En dat hy ’t toom van zyn karos
Zo dicht had in zyn vuist gegrepen,
Dat zelf de dood het naulyks los
Kon krygen, uit zyn koude vingren,
(1690) Zo hing zyn been in ’t eene wiel,
’t Geen eindlyk, door dat stuk te slingren,
Een uitgang maakte voor zyn ziel.
    Hier by zag hy de Troische vrouwen,
Met losse tuiten al te maal,
(1695) (Behalven zes of zeven ouwe,
Die meest al waren, grys, en kaal)
[fol. G6r, p. 107]
En met haar troonjes niet bewonden,
Gaan stappen naer vrou Pallas kerk;
Waar door ’t beweenen van haar zonden,
(1700) En met wel hart en styf en sterk,
Te kloppen, op haar magre mammen;
Zy dees verstoorde krygs Godin
Om heul, en bystand smeken kwammen,
Om haar te hebben tot vrindin.
(1705) Maar, noch haar tranen, noch gebeden,
Noch zelf een ryken offerhand,
Die zy hier toe aan haar besteeden,
(’t Welk was een heele luiermand
Vol van makrons, en konfituuren)
(1710) Wierd niet de minste gunst ontfaân;
Mids zy haar naulyks wou begluuren,
Maar keek haar met de schouwers aan.
    Hier na komt noch zyn oog te vallen
Op een verschiet, waar in Achil
(1715) Den dooden Hector om de wallen
Van Troje sleept, waar voor hy wil
(Gelyk men hem ook moest betalen)
Tot lossing hebben zo veel goud,
Als ’t rift in zwaarten op kon halen.
    (1720) De Held, terwyl hy dit beschoud,
En dat hy Priam met zyn handen
Zich zelf zag zitten in het hair,.
Beet schier uit boosheid op zyn tanden,
En zwoer zo hy dien moordenaar
(1725) Toen eens aan ’t gat had mogen tyen,
Dat hy hem, als een aardstiran,
Het endje wel had af gaan snyen,
Dat hem gemaakt had tot een man.
    Doch wyl hy dit vast staat te zweeren,
(1730) Zo word hy juist zyn zelf gewaar,
Omzingeld vau veel Griekse Heeren;
Waar onder, schoon hy in gevaar
Was, van het hagjen in te schieten,
Hy ’t zo braaf op een hakken steld,
[fol. G6v, p. 108]
(1735) Dat in het Griekse bloedvergieten,
Hy wel mocht roepen haagneveld.
    Ook ziet hy d’Oostersche Armade,
En ’t schild van Memmon in ’t verschiet;
Die vry wat van de zon gebraden,
(1740) Zo zwart gelyk een duivel ziet.
    Ook ziet hy ’t heir der Amazonen,
Geleid van vrou Penthazile,
Die aan het manvolk eens kwam toonen,
Hoe dat men vecht met hou, en snee.
(1745) De broek, die zy in plaats van rokken,
’t Pantzier, ’t geen zy voor borstlap had,
Of voor een ryglyf aangetrokken,
Dat stond haar zo gallant, en glad,
Dat geen van die zy heeft verslagen,
(1750) Of die zy heeft gemaakt van kant
Ooit heeft van onrecht kunnen klagen,
Zo zoet was ’t sterven van haar hand.
    Dit vroumensch was heel kloek ter wapen
En streed heel dapper, stout en koen,
(1755) Pas of, gelyk in ’t by te slapen,
Geen speer, of lans. haar zeer kon doen.
    Terwyl Eneas opgetogen
Om deze schilderyen stond,
Waar in hy, met bekretene oogen,
(1760) Zyn heele Troische historie vond,
Zo komt hem een gerucht ter ooren,
Dat nu al vloog den Tempel in:
Hy kykt van achtere en van vooren,
En ziet in ’t end de Koningin
(1765) (Gevolgt van een heel groote statie)
Alreeds al in de tempeldeur:
Hy ziet, en maakt een comparatie
Die ik heel net, en aardig keur.
    Want even eens gelyk Diane,
(1770) Zo docht hem dat vrou Dido was,
Wanneerze in’t bosch, en dichte lane,
Of langs de strand van Eurotas,
[fol. G7r, p. 109]
Met al haar stoet ter jacht gaan ryen;
Verzien met koker, pyl, en boog,
(1775) Gevolgt van Nimf, en maagderyen,
Waar onder zy wel twe span hoog,
Met hals, en schouwers uit komt steken.
’t Gebas der honden, en ’t getoet
Der hoorens, ’t rechte jagers teken,
(1780) ’t Geen bosch, en berg weergalmen doet,
Verspryd zich vast met heldre toonen,
En maakt de gansche jagt vol vreugd,
Waarom haar moeder, vrou Latone,
Zich zelf in ’t heimlyk, verheugd,
(1785) Dat zy, haar dochters deugd ter eeren,
Met al de waereld daar van praat,
Bn geen discours kan intameren,
Dat op haar dochter niet en slaat.
    Zodanig docht hem Dido mede,
(1790) Toen hy haar eerstmaal kwam te zien,
En zy de Tempel in kwam treden,
Verzeld met jonge Edeliên,
En Juffers, ieder om het beste,
En op ’t galanste opgeschikt,
(1795) En zo wel d’eerste als tot de leste,
Op ’t netst gepaereld, en gestrikt,
Waaronder zy, met heel geflonker,
Zo uitstak als de zonneschyn,
Want by haar scheen de rest maar donker,
(1800) En zonder glans, en licht te zyn.
’t Muzyk van Cyters, en Cymbalen,
’t Geklank van trommels en van fluit
Dat maakten zulken muzicalen,
En zulk een vrolyken geluit,
(1805) Dat zo de Vorst door deze dingen
Schier niet als roerloos was gemaakt,
Hy wisselyk al lang aan ’t springen,
En aan het danssen was geraakt.
Maar wyl hy met dees muzikanten
(1810) De Koningin vast nadren zag,
[fol. G7v, p. 110]
In ’t midden van haar lyftrawanten,
Met zulk een goddelyk gezag,
Zo dorst hy hand noch voeten roeren,
Maar bleef op deze schoone vrou