Dit is een onderdeel van ErasmusLausStikke1689.html. Klik hier voor het hele document.

t Pieter ooit zijn leven lank gevist is:
    Een ander zal zijn kot daer slepen voor den dach,
    En zeggen dat hy daer wel zestigh jaer in lach,
En zonder uyt te gaen, of buyten zijn geweten
(4610) En zoo gewilligh, als een hof hont aen een keten.
    Een deel haer slagen toont, en lenden al vereelt:
    Een ander draegt zich schier te barsten aen een beelt
Van Thomas, of Sint Jan. dat heef hy hun ter eeren
Doen maken, en gewyt, gesteken in zijn kleren,
    (4615) Met lamp en licht versien, maer nootdruft om te voen
    Dat was haer niet vereert, dat wasser niet van doen:
Een ander toont, en draegt een kappe van vermogen,
Daer door zoo menigh boef den hemel heeft bedrogen.
    Al schynt se wel zoo kael, zoo mottich, en zoo slecht,
    (4620) Dat die niet enen boer zou willen voor zijn knecht:
Een deel betrouwen op hun metten, en gezangen
Daer hebben zy haer dienst, en dagen aen gehangen:
    Een ander die bewyst, hy heeft het gelt gevliedt,
    Geweert zo menigh jaer, en noch ontbrak hem niet;
[p. 140]
(4625) Daer is wat aen verdient! al wort het niet bevolen
Zoo moet gy dat verstaen, de kerke kan niet dolen;
    En krygt den hemel meer, en boven zyn geset,
    Dat is te quader niet, dies heeft hy noch te bet.
Dat is zyn goedigheit, hy wil ons niet beswaeren.
(4630) Doch dit zijn ander luy, als in ’t beginsel waren
    De lasten van de wet ondraegelyk wel eer,
    Daer doen zy nu noch op, en vragen wel nae meer.
Zy willen zaligh zijn, en winnen dat ter degen,
En doense wat te veel, daer is niet aen gelegen.
    (4635) Zy zyn het nu gewent, en groeien by gebrek,
    Als verkens op het schot, met reusel in de nek.
En onse lieven Heer of die nu wilde zeggen,
Wie heeft u dit belast? wat hebt gy u te leggen,
    Gelyk de Phariseen, aen diensten, die ik haet,
    (4640) Daer u mijn wille doch zoo klaer voor oogen staet?
Of wilt gy mijn geset en woorden niet betrouwen,
Zoo laet u zelven ook een ander hemel bouwen,
    Den hemel, dien ik geef, aen mijn geboden hangt,
    Die niemant ongestraft vermindert of verlangt;
(4645) Dat is u scherp genoegh en duidelik verboden;
Weet gy nu ander raet, zoo zoekt ook ander goden.
    Maer dat is niet met al, de kerk en is geen kint,
    En vraegt by stemmen om, ik wedde dat se wint.
En zoo zal ’t moeten gaen, of anders zou ik zorgen,
(4650) Den visscher en den boer die mogten schier of morgen
    Noch treden voor haer heen; en nemen als een buyt
    Den hemel ongewyt, en sluyten haer daer uyt:
Doch daer is weinigh aen, zy weten dat wel beter;
De vrientschap is te groot van haer en Sinte Peter;
    (4655) En vraegt gy my waerom, hoe komen zy daer aen?
    De lieve Zottigheit die heeft dat al gedaen;
Die stelt haer zoo gerust, die geeft haer dit betrouwen.
Hoe zouden zy van my dan weinigh kunnen houwen?
[p. 141]
    Gelykse niet en doen; ik ben haer wegh en wet,
    (4660) Ik maek haer zaligh ook en vrolik, dik en vet;
En of wel haer de naem van maght en Monarchye
Niet eigentlyk gebeurt, nochtans geen heerschappye,
    Hoe maghtigh, hoe beset, die geenen Philips acht,
    Ze vreest meer eenen paep, als al de Spaensche maght.
(4665) Zoo quaet is in den haet van dese luy te leven
Maer dat ik zeggen zou, zy willen niet vergeven,
    Daer sprak ik qualik aen, dat doense doch genoegh,
    En meer als al te graeg, en meer als al te vroeg,
Zoo wel haer goden, als de menschen en de klingen.
(4670) Daer weet de Fransche kroon een deuntjen af te zingen,
    En meenigh Keyser ook; en die men zoo vergeeft,
    My dunkt niet, dat die hier wat meer van noden heeft.
En daerom letter op, en houtse wel in waerden,
Den Bedelaer voor al: dat geeft u rust op aerden
    (4675) En daer den hemel by: ziet zulken volk is dit,
    Dat met het lichaem ook uw ziele meê bezit.
Dies watter in de mens bedekt is en versteken,
Dat trecken zy daer uyt, en doen het harte spreken.
    Het heet, ontsluyt uw borst, en doet getrouwe biecht,
    (4680) Daer hangt den hemel aen, de helle, zoo gy liegt.
En wie aen dese leer betrouwen en geloven,
Dien roeren zy wel haest wat onder is nae boven.
    Doch dat is weêr daer by, het geen men haer betrout,
    Dat wort by haer bewaert, gelyk gemalen gout.
(4685) Zy mogen van de biecht het minste niet ontbloten,
Al waer daer ook de moort van prinsen in besloten.
    Maer of haer van de rest een woortjen eens ontgonk?
    Dat heeft ook al geen noot, het waer dan by den dronk
Het wort haer anders dier en hoog genoegh bevolen;
(4690) En denkt, zy hebben ook de ziele niet gestolen,
    Om die voor duysent droes zoo licht te laten gaen.
    Dies isser wat ontsnapt, dat heeft de wyn gedaen,
[p. 142]
Daer lacht men dan eens om, dat zijn ook niet als praetjes
Zoo tusschen man, en vrou; of ander zwacke vaetjes,
    (4695) Of dat het waer een meit te vroechjes heeft geklaert.
    En of men daerom lacht, dat is wel lachens waert.
Dogh evenwel wie dit te rechte wil betrachten,
Ten is geen kleine zaek het pogen, en gedachten
    Te weten van de mensch, dat quam den hemel toe
    (4700) Wel eer, en heel alleen, nu schijnt het, was hy moe,
En heeft dit lastigh werk sich selven wat ontslagen,
En wel het halve deel die broeders opgedragen.
    Dies gaet het haer ook zoo, zy weten, als gy ziet,
    Van ander luy te veel, en daerom zelven niet.
(4705) Een hooft is ook te zwak dat zou ’t niet kunnen harden,
Om zoo veel in te slaen, het borst haer wel aen flarden.
    En daerom doense niet, hier zijnse voor vervaert,
    Al heeft den hemel haer tot noch toe wel bewaert.
Het is niet nodich ook zich zelven zoo te wagen.
(4710) Zy hebben doch genoech den volke voor te dragen,
    Te roepen van de stoel, al is ’t wat ongeleert,
    Hy mach het beter doen, die beter wat begeert.
En schorter dan iet aen dat weten zy te boeten
Met stampen, en gebaer van handen, en van voeten,
    (4715) Met stellen van haer stem, dan zoetjes, en bedacht,
    Dan weer eens zoo geschreeuwt, spyt al u ratel wacht,
Zoo deftigh uyt de borst, en dat met zulke grepen;
Al waer’t een gochelaer hoe konstigh, en geslepen,
    Zy maekten hem beschaemt. Is dat niet wel zoo zoet
    (4720) Als datmen daer zijn woort met styve kaken doet?
Daer niemant doch om lacht, en ieder een verstaen kan;
Maer denkt dan eens hoe diep wel dese wysheit gaen kan.
    Hier hoort gy vreemde tael met woorden zoo doorvrogt
    Als niemant nu verstaet,of immermeer bedogt
(4725) Jae daer se zelven ook den zin niet af en weten,
Dies mach dit wel met recht verborgen wysheit heten:
[p. 143]
    En heeft haer hier of daer eens iemant in geraekt,
    Die leert wel hoe den haet van Geestelyken smaekt.
En wil hy weten of hy vroom, of schelm, of dief is;
(4730) Dat kan hy in haer kerk meer horen als hem lief is,
    Daer wert hy van de stoel zoo konstigh afgemaelt,
    Als had hy daer de plaets vier dobbel af betaelt,
En hing door al de stadt te koopen, of te kyken,
En wierden uytgedeelt, en meest aen al de ryken
    (4735) Gelyk den Almanach in ’t zoete nieuwe jaer,
    Noch zou hy niet zoo wel te kennen zijn, als daer,
Al wort hy niet genoemt, zy doen dit zoo behende,
Dat niemant daer aen mist, als die hem nooit en kende.
    En meint gy of men ook om zulke Narren lacht?
    (4740) Daer isset ver van daen, dat heet al met een kracht
Van yver, en bewys de zonden aengegrepen,
Dus machmen daer de luy vry door de tande slepen.
    Waerom? zy voeren daer het grote woort alleen;
    En niemant heeft het hart maer eens te zeggen neen.
(4745) Dat moetmen met gedult eerbiedigh noch gedogen,
Al waer het enkel vals, en duisent mael gelogen:
    Gelyk ik noch wel weet, by diergelyken meer,
    Die brochten, in de plaets van onsen lieven Heer
Wat logens op de stoel, gesogen uyt de vlessen
(4750) Der bitterheit, en gal van bose toveressen.
    En of het wel al heel gedichtet waer, en vals,
    En van geen goeden geest gedreven uyt den hals,
Zoo vinden zy doch al, die even dat geloven,
Als of den hemel sprak; en roemen daer en boven
    (4755) De welgeleerde tong, den arbeit en het hooft,
    En zijn vaek beide gaer van alle drie berooft:
Zoo goedertieren is de Zotheit, en zoo machtigh,
Ze maekt de Narren wys, de leugenaers waerachtigh,
    En zelven isse meê te vreden met een kleins,
    (4760) En acht dat dier en hoogh, en pryst ook geen geveins
[p. 144]
Als Heeroom tiert, en schelt, uytsinnigh is en heftigh,
En bagert, dat hy zweet, dan isset, dat was deftigh,
    Dien kloekert weeter af, hoe aerdigh zeid’ hy dat?
    Dat was hem op zijn hooft, dat had hy recht gevat.
(4765) Daer brengt men dan den wijn, dien schenkt men nieuwe jaren
Zo goet en heeft men niet, die moeter wel af varen.
    En is dan waer een wyf eens qualik aengesien,
    Of kan se by de man ten vollen niet gebiên,
Hoort dan het deuntjen eens, als Heeroom op de stoel is,
(4770) Ik zegge datter eer, noch schaemte, noch gevoel is,
    Die daerom niet en zwicht, zoo tekent hy de man,
    En die wel niet en weet, wie dat bestellen kan.
Doch magh ik liever nu dit blaetjen eens verkeren,
En praten van wat aers, die geestelyke heren
    (4775) En weten my geen dank, ze zijn wat onbeleeft;
    Zy denken niet, als haer de zotheit eens begeeft,
Wat isser dan meer aen? de wysheit is haer vrient niet,
Om dat se nu ter tyt zeer dier is, en verdient niet.
    En ik ben haer gewin, haer nering, en bedryf,
    (4780) En watter meer al is aen ’t geestelyke lyf;
Ik breng haer op de stoel, ik geef haer stof te praten,
En of se my versmaên, ze kunnen my niet haten.
    Ik ben haer wat gy hoort, ik ben haer wat gy ziet
    Van boven tot beneên, noch ben ik haer al niet.
(4785) Doet zulke luyden goet! dus heb ik haer gepresen,
Noch zal daer mijnen dank al klein genoegh af wesen.
    Ik heb haer zoo veel magt gegeven en gebiet,
    Als iemant voeren kan, zoo groot en is hy niet.
Ik make dat se zich in dwaesheit meer verheugen,
(4790) Als wysen in verstant, noch zal ik al niet deugen.
    Dit is een staeltjen van ondankbaerheit, daer zy
    Zeer worden meê geplaegt; en niet alleen aen my,
Maer daer men haer de wyn zo wel ook had geschonken,
Dat Heeroom, met verlof, en’t heerschap waren dronken,
[p. 145]
    (4800) Doen vielder weer een woort onnosel by de wyn,
    Hoe zat de Pape was, (ik zegge niet het zwyn)
Dit kropten hy noch in, en wat hem in de bol was,
Dat zweeg hy, maer hoe lang? niet langer als hy vol was,
    Doen most het overal; wie hadde dat gelooft,
    (4805) Dat zoo veel ruim noch waer in zulken vollen hooft?
O mannen, zal uw huis geen vuyligheit bestuyven,
Zoo went daer nimmer meer geen Papen in of duyven.
    Dus heeftmen al wel eer gesongen, en geseit;
    En daer meê geef ik ook mijn heren haer bescheit.
(4810) Ik hadde noch wel meer tot haer eere vaerdigh;
Maer die zig mijner schaemt, die agt ik my niet waerdig,
    Noch ook mijn gladde tong; en even wel en wast
    Niet zoo vol zotten hier, zy leden wel eens last.
Nu staet haer alles vry te lasteren, te warren;
(4815) Dies dank ik ook alleen het oordeel van de Narren.
    En daer meê gae ik heen van dese naer het Hof,
    En zoeke zoo mijn volk uyt allerhande stof.
Ziet desen handel eens! hoe leit het hier geschapen!
Al Narren wat ik zie, de wyse luyden slapen,
    (4820) Geloof ik, altemael, of zijn niet by der hant,
    Of al den bras is zot; hoe ben ik dan belandt!
Als in mijn eigen huis; en daer ik noch nae desen
Myn beelden hoop te zien, en voor myn altaer lesen.
    En daer zal al het hof voor buigen, als voor my,
    (4825) Zoo wort het metter tyt volmaekt in zotterny:
Doch als ik my bedenk, dat is noch niet van noden;
Ik ben daer lief genoegh, ontfangen, en ontboden
    Van alle kanten heen, met moeyten en beswaer,
    En dat niet eens, of wat, maer nu, en alle jaer;
(4830) Daer gaen ik als de zon, mijn teekens door, en weder,
En alsoo veel als hy, zoo wel ook op, en neder.
    Dan ben ik in de pluym, en stae eens over endt,
    Gelyk een kattesteert; dan weder eens gewendt,
[p. 146]
Geslingert om den hoet, dan moet ik weer eens stryken
(4835) En leeren achter af het ruggebeen bekyken.
    Dat laet ik dan een wyl met vreden, en ik vat.
    Den hoet eens by de kop, en make die zoo plat,
Gelyk een boerekoek; dan ty ik eens aen ’t rollen,
Zoo wort hy metter vaert als Brunsewyksche knollen,
    (4840) Wat hoogjes,en wat ront; dan rek ik dien eens uyt
    Zoo spichtigh, en zoo stomp, gelyk een zwynesnuyt.
Als die dan is aen ’t staen, zoo koom ik aen de vlechten;
Daer vind ik ook een werk te krullen, en te slechten,
    Nae dat de tyden zijn, dan moet het haer eens neêr,
    (4845) Zoo lang en ongelyk, als offer niet een scheer
Ter werelt meer en was; dan moet het eens gekrult zijn,
Dan wederom eens slecht, dan stoffigh, en gevult zijn
    Met meel of ander wit, zoo gruizigh en zoo vuyl,
    En stuyven, waer gy raekt, als Jochum backers buyl.
(4850) En wil het dan niet voort, of wassen nae behooren,
Zoo wortter waer een hoer of dieven hooft geschoren;
    Daer stel ik u den kop zoo konstigh in te pronk,
    En maek hem eens zo mooy, en zevenmael zoo jonk.
Daer recht men wat meê uyt, daer worden zonder logen
(4855) De jaeren meê versaekt, de deerens meê bedrogen,
    Bevochten, en gevryt, betovert en getrout,
    A1 is de man niet jong, het haer en is niet out.
En dus ver is het myn, de reste moet de man doen;
Die paje zijn gemael; daer kan ik af noch an doen.
    (4860) Van dit dan nae de baert, die moet ik op zijn Frans
    Schier alle dagen weêr verstellen, en by kans
Doen wassen met de maen, en krimpen; nu gelykt hy
De ganzesteerten, en dan wint hy weêr, dan wykt hy,
    Dan wort hy eens gelyk het snoertjen aen de zweep,
    (4865) Dan blyft hy wederom schier heel eens in de neep:
Dan moet de knevel op, dan weder eens ter zyden,
En tangen van gewelt en hitte leeren lyden;
[p. 147]
    Dan wert hy eens besnoeit, dan wederom gespaert:
    Daer is geen zeggen aen, zoo huys ik in de baert.
(4870) Dan gae ik nae den hals te bloten, of te decken;
Alleene scheelt my dit, ik weet hem niet te recken
    En korten nae mijn zin; maer dat[?] ook al niet,
    Ik maeke, dat gy doch zijn fouten niet en ziet,
Daer Icgïk huisjes om, men zouse schier verhuuren,
(4875) En daet?tens weêr een lap, als moje kinderluuren;
    Dan maek ik hem eens zoo belubbet en bekraegt,
    Men weet niet, of hy schier het hooft al langer draegt.
Dan wort hy eens weêr kael, en dan eens weder vlugge;
Dan moet het zeil eens op, en dan eens om de rugge
    (4880) En decken dat ik zwyg, en niet zijn eigen leên;
    En dat heet al een bef. als die dan is te vreên,
Zo gaen mijn krachten in de schouwers haer vertrecken;
Dan ziet eens, wat ik kan! die weet ik uyt te recken
    En slaen en dryven als een koperslagers plaet;
    (4885) Hoe breder dan geset, hoe beter dat het staet
Die ruimte kan ik ook dan weder laten vallen,
En raek ik daer eens aen, Zoo blyfter niet met allen,
    En wat te voren scheen zoo mannelik en ryk,
    Dat is dan qualik schier de kinder meer gelyk,
(4890) Zoo smal en zoo besnoeit; dan bou ik daer eens weder
Wat wielen rontsom heen, dan leg ik die weêr neder,
    En maek daer ooren af, drie dobbel op malkaêr;
    En dunkt my die versien, zoo gaen ik weêr van daer
De ribben en de borst versorgen en bekleden;
(4895) En dan eens dichte toe, dan wedêr eens doorsneden;
    Dan met een langer lyf, dan wederom geschort,
    Als offer wel een rib of zeven quam te kort:
Dan moet het onder eens, dan boven weder open;
Dan krammen op de borst, dan banden eens, of knopen;
    (4900) Dan zijn de panden lang en weinigh, en zoo breet,
    Men ziet de broek niet eens, die zitter in bekleet;
[p. 148]
Dan enkel en om h?een, dan dicht op een gedrongen,
En weinigh van getal, en lyken wel de jongen:
    Dan wort het eens om heen gebonden, en bestrikt
    (4905) Met nestels zonder dienst, en heb ik dat beschikt.
En daer een weinigh rust, zo moet ik nae de mouwen,
Een plaetse, daer men my zoo qualik in kan houwen;
    Hoe dat gy my bedekt, verlochent, en bestuit,
    De gek die zitter in, de gek die wilder uyt.
(4910) Zoo naeu en zijnse niet bekrompen, of gesloten,
Noch heb ik daer al ruim, zoo wel als in de groten:
    En wederom zoo flok, zoo wyt en zynse nooit,
    Ze zijn my doch te klein, en nimmermeer voltooit.
Noch moeter al wat aen, dan achter eens gesneden,
(4915) Dan wederom eens voor, dan boven, dan beneden;
    Dan staense zoo gepast en opgeblasen eens,
    En hebben met haer lit in ’t minste niet gemeens;
En zoumen die te recht vervullen en bekleden,
Men mogtse met gemak de billen aen besteden:
    (4920) Dan wederom zoo naeu gespannen en geremt,
    Als of de plaets aldaer te nau was voor het hemt;
Dan eens een paer te meer, om achter af te spelen,
Dan wederom op een twee halven, en twee helen,
    En wat dies meer al is. Daer mee dan nae de broek,
    (4925) Een pronk wel eer alleen der mannen; en de doek
En hadde niet daer aen; nu is hy zoo vervallen,
Geworden tot een spot, en slave van haer allen.
    Die draght van veel gebiets, veel eeren en gewelts,
    Die hangt nu en vervunst de wyven in de pels,
(4930) Mishandelt en geschent, en niet van zijn geslachte,
En is noch qualik eens te kyken, als by nachte,
    Als ware zulken pant, zoo herelik voor heen,
    Niet waerdigh, dat het nu de zonne meer bescheen.
Doch of de wyven al misbruicken en onteeren
(4935) Dit mannelik cieraet, dat zou al weinigh deeren
[p. 149]
    Waer ook zo wel het recht, en hoogheit van de broek
    Niet van de mannen meê vervallen aen den doek;
En daer heb ik wel eer de mannen toe geraden;
Nu kan geen wysheit dat haer leven weêr ontladen,
    (4940) En weet gy wat haer dit ten beiden zyden doet!
    De mannen zijn te mal, de vrouwen zijn te zoet,
Alleen verscheeltet hier (om onderscheit te zoeken)
De vrouwen blyven al by eenderhande broeken,
    Maer ziet de mannen eens, daer is wat meer aen vast,
    (4945) De broek is nooit volmaekt, hy krimpt heel, of hy wast,
Dan hangt hy eens, gelyk een stokbeurs, om de dyen,
Zoo ront en opgeschort; dan moet hy weer eens glyen
    Tot op de schoenen toe, zoo spitsigh en zoo lang
    Gelyk een leverworst; dan krygt hy weêr een gang,
(4950) En bruist eens rontom uit, met zevenhondert plojen:
Dan wort hy weer zoo ruim, men sou daer in gaen hojen,
    Men zou daer vlees en been in zoeken by de tast;
    Dan weder eens beknopt, als berken in de bast;
Dan heeft hy onder om zyn nestels en geslinger,
(4955) Of ront gelyk een roos, of langer als een vinger:
    Dan berst hy eens, en krygt ter zyden weer een sneê,
    En hoe dat my belieft, zoo moet de broek al meê.
En dan zoo nae de knie, doch dat is wel het minste,
Daer ik my meê bemoey; om dat die by de winste
    (4960) En wasdom van de broek, schier qualik is bekent:
    Maer wort hy dan eens bloot, zoo stel ik daer omtrent
Myn handel al te werk, met koorden en besteken,
Niet anders of het been wou bersten ofte breeken,
    Dan langs, dan overdwars, dan schuins, dan eens om heen
    (4965) Dan moet de kousebant eens boven, dan beneên,
Dan zit hy eens geroost, dan hangt hy weêr met tuiten,
Als langsteert over zee; een geessel om de kuiten,
    En die se voor het stof, en muggen wel bewaert;
    En dat en is niet vreemt, de honden zijn vervaert
[p. 150]
(4970) Voor zulken slingerslagh. dan daer meê nae de beenen.
Die krygen ook een beurt; de kuiten en de scheenen
    Daer weet ik mouwen aen te zetten, waer het schort;
    Zy zij my noit te lang, te spitsigh, of te kort.
Is ’t kleine beenen tyt, dat weet ik al te passen,
(4975) Zo krygt de broek een scheut; en zijnse weêr an ’t wassen,
    En datmen liever ziet die rysich zijn, als aêrs,
    Zoo moet de broek om hoog en ruimen voor de laers;
En datmen aen de knie dan niet en zagh gebogen,
Het zouden stelten zijn met stevels overtogen,
    (4980) Zoo staense dan in ’t leer besloten, en gedunt,
    Als of den armen os zijn huyt haer niet en gunt;
Dan wederom zoo ruym, met grove dicke plojen,
Zoo slordigh als het magh; en dat zijn dan de mojen;
    Dan gaen de benen eens zoo deger in de broek,
    (4985) En blyven heel en al, met kuit en knie te zoek;
En dat te voren leek zoo rysich, en verheven,
Daer zietmen niet waer steert of steel is af gebleven.
    En als ik dan geen raet tot zulke benen gaf,
    Prometheus zou geen rust meer hebben in zijn graf;
(4990) Hy moster weder uyt om hier een hant te lenen,
En maken alle jaer een nieuwe slagh van benen.
    Hier nae dan aen de voet; daer eindight (als gy ziet)
    De mensche wel, maer neen, noch mijne zotheit niet.
Die gaet noch al beneên met trippen en met klompen,
(5000) En hoe men dat al heet, en isser een bekrompen,
    Of kleinder, als hy wenst, zoo doen ik daer wat toe,
    Of boven met den hoet, of onder met de schoe;
Dan kan ik menighmael myn lachen noch niet laten,
De dwergen binnens huys zijn reusen by de straten.
    (5005) Dan is ’t met dobbel deel van schoenen op malkaer;
    Dan enkel wederom en minder van gevaer.
Dan komt men daer eens aen te klappen en te druysen
En slurven, even als de wyven van Enchuysen.
[p. 151]
    Dan wederom eens vast gesloten, en beknopt,
    (5010) Dan weêr en weêr doorsneên, dan wederom gestopt,
Dan moetmen daer een lint van alle verwe dragen,
Dan rosen wederom, als moje Franse kragen.
    Dan is de voet te groot; dan kleinder als zijn plaets,
    En lykt, ik weet niet wat, een Waterlantsche schaets,
(5015) Of als de Finnen en de Lappen zich bestellen,
Zoo van een el, of twee: en dat zijn eerst gesellen!
    Dat wort hy weêr eens stomp, dan wederom gescherpt
    En wat den avont kiest, de morgen weêr verwerpt.
En isser aen de schoe dan langer niet te mallen,
(5020) En, wat het hof bedocht, den boeren al vervallen,
    Zoo moetter zijn geleerst, geringelt, en gespoort,
    Als of men anders doch de Narren niet en hoort.
Ik zegge, dat zoo luid de penningen wel klonken,
Waer door het goede recht bedorven leit en dronken,
    (5025) Wat zou dan menigh man haest horen, waer het stak,
    Dat zijn gesonde zaek den necke zoo te brak!
Gelyk zoo veel gebeurt. Nu weder aen de sporen.
Die zijn eens dan zoo groot, als negen van te voren,
    Dan wederom beknopt, zoo kleintjes, en zoo zoet,
    (5030) Als of se waren van de groten uytgebroet.
En dese vreemdigheit, en allerhande draghten;
Zoo wydt en zydt gesocht, daer huysen en geslachten
    Door vallen in de gront, wat is dat anders, als
    Den gulden bedelsak gedragen om den hals?
(5035) De steden lyden last, de landen zijn verlegen,
En schreien om de pracht, en even hart genegen
    Te volgen, watter nieus en vreemts ten hove zy.
    En waer haelt doch het Hof dit anders, als by my?
Nu denkt eens, wie zou zoo zijn eer en goet verslinden?
(5040) Zijn eigen slave zijn, en zelven zich verbinden
    Aen desen dieren dienst, als ik die lasten al
    Den mensche niet benam, en zoetjes maekte mal?
[p. 152]
En dit zijn dan noch eerst de dienaers van den hove,
Die zoo veel om my doen, en hebben dat gelove,
    (5045) De zomheit die moet met alle narrery
    Ten vollen zijn gedient, al stondt de kraem daer by.
Dus kan ik haren last en zwarigheit verdryven;
En hoe was op het Hof ook zonder my te blyven?,
    Hoe zal een groter Vorst, hoe kan een wyser heer,
    (5050) Die my niet veel en heeft, gerust zijn immermeer?
Wie heeft zyn leven ooyt de hoogheit doch gepresen,
Als diese niet en kent? dat kan niet anders wesen;
    Zoo wie der prinsen ampt en lasten wel door ziet,
    En wat die blote naem en schaduw van gebiedt
(5055) Al zorgen in zich heeft, hy zou daerom ontsteken.
Geen valschen eet bestaen, geen vaders nek te breken,
    Wanneer hy enkel docht, wat zwarigheit een Vorst,
    Die nae den zegen van ’t gemene beste dorst,
Moet nemen op den hals; die vry is van de wetten,
(5060) En magh hem daer af niet een vingerbreet versetten,
    Die niet voor zich alleen en voor zyn eigen bloet,
    Maer duisent zorgen, en voor duisent dragen moet;
En al zijn ridderschap, zijn steden en zyn staten
By haer gerechtigheit en ouwe vrydom laten,
    (5065) Die door zyn heerschappy in aller menschen oog,
    Gelyk een helle star, verheven staet en hoogh,
En breidt zyn stralen uyt tot heyl van alle volken,
Of woedt, gelyk een vlam en geessel in de wolken,
    Daer niet af, als verderf en onhey1 wort verwacht,
    (5070) De Goddelyke wet, en ’t burgerrecht verkracht;
En dat de zonden meê, die door een Vorst begaen zyn,
Veel beter ook te zien, en ergerlyk gedaen zyn,
    Dewyle nooyt een Prins den rechten wegh af dwaelt,
    Die niet in zynen val veel duisent zielen haelt.
(5075) Ook is dien groten staet veel zwakheit aengeboren,
Daer door hem menigh helt laet leiden en bekoren,
[p. 153]
    Als wellust, overdaet, een ongebonde drift,
    En tongen vol gevley, en bo[...], als vergift.
En weet hy dan hier op niet naeu en wel re letten,
(5080) Voorseeker hy vergeet zyn prinselyke wetten.
    En als ik noch den haet en nydigheyt voor by,
    Wil treden, en gevaer, wat rekenschap is hy
Noch schuldig aen den stoel, daer alles moet verschynen,
En hy niet minder, als de minste van de zynen?
    (5085) Voor laten en voor doen, voor willen en begeer,
    En hoe hy groter is, hoe zwaerder zyn verweer.
Wanneer een prinse dit wil bouden in gedachten,
En zoo hy wys wil zijn, wel wysselyk betrachten,
    Ey vraeght hem, of hy dan wel eens kan zyn gerust;
    (5090) En slapen met gemak, en eten als hem lust.
Maer ziet, wat is hy nu door myne gunst geborgen,
Hy denkt zoo ver niet eens, hy laet violen zorgen,
    En koestert zich zoo naeuw, als of zyn heerschappy
    In wellust en goet cier alleen gelegen zy.
(5095) En wil men hem van plicht en hoger stof beginnen,
En wat hem dienstigh is te vlieden, en beminnen,
    En zeggen, dat hy zich alleene niet en leeft,
    En zoo veel heren ook, als onderdanen, heeft,
Die hem bevolen zyn te vryen en bewaeken,
(5100) En vorders zyn begeer en losse drift te staeken,
    Gelyk een prinse, die nae deugt en eeren haekt;
    En diergelyke meer, daer geenen dronk op smaekt;
Nu denkt eens by u zelfs, hoe zou die karel varen,
Die zulke dingen zey? de Heer moght hem bewaren.
    (5105) Dat is een vreemde haen, dien haetmen, als den droes;
    Ik had veel liever met de boeren spek en moes,
Eenvoudigh en gerust; gelastert, noch gepresen,
Als aen dier vorsten dis zoo deerlyk wys te wesen.
    En wysheit ook gepleeght, daer wysheit niet en past,
    (5110) Gelyk het hier gebeurt, is zot, en overlast:
[p. 154]
Een vorst moet vrolyk zijn,die magh zich niet verstoren
En niet als van geneugt, van jaght en honden horen,
    En houden prachtigh hof, in vollen overdaet;
    Dat isset, daer zijn naem en luister in bestaet,
(5115) Wanneer hy, om alleen te spillen en verteren,
Zijn onderdanen weet naer wol en draet te scheren,
    Met allerhande last van schatten en gepeyl,
    En houden zijn genaed en alle wetten veyl.
En die nu dit een vorst zoo wel weet diets te maken,
(5120) Wat dunkt u, kan ook die wel aen de kost geraken?
    Jae meê wel aen den drank, daer in zoo menigh vorst
    Zoo ridderlyk hem weert, als of hy voor den dorst
Van al de zijnen dronk, en meinde met zijn fluiten
En bekers van gewight de moort en brant te stuiten.
    (5125) En daerom zeit men recht, dier vorsten rykdom is
    Te weynigh voor den krygh, te vele voor den dis.
Stelt dan nu eens een prins, gelyk se dikwils bennen,
Die billikheit, noch recht, noch reden leerde kennen,
    Die al naer eigen lust en vreemde schatten haekt,
    (5130) En schier hem vyant van ’t gemene beste maekt,
Die diep in gulsigheit en weelde leit versopen,
En zou voor dier gebruik den hemel wel verkopen,
    Indien hy daerom docht; die geen geleertheit acht,
    Geen waerheit lyden magh, en alle vryheit tracht
(5135) Te krenken, waer hy kan, en graeg is boven maten
Zich zelven goet te doen, en niet zijn ondersaten;
    En met een woort geseit, die recht noch reden hoort,
    Als zijnen eigen kop, en daer meê wil hy voort;
Nu stelt hier ’t gulden vlies weêr nevens met de keten,
(5140) En wat hem die beduit; die doet hem stil te weten,
    Als daer de schakels al gehecht zijn aen malkaêr,
    Zoo moeten ook by hem de deugden allegaêr
Te zamen zijn gevoeght, en met haer deftigheden
Zijn vorstelyke ziel vercieren en bekleden.
[p. 155]
    (5145) Dit zelve zeggen meê de stenen aen zyn kroon.
    Gelyk ook die voor al uitmunten, en zoo schoon,
Als starren om zijn hooft, ten hemel hem verheffen,
Zoo moet hy ook in deught de werelt overtreffen:
    Hy heeft zyn purper ook en koninglyken staf,
    (5150) En zonder reden niet; het eerste beelt hem af,
Hoe vierigh dat hy zijn gemeente zal beminnen;
Het ander een gemoet, dat evenzoo van binnen
    Oprecht, en zonder kreuk, gelyk de scepter is,
    Daer in de deugt graveerst der prinsen beeltenis.
(5155) Wanneer nu eens een vorst by dese draght zou passen
Het leven dat hy leidt, en daer hy in gewassen,
    Begroeit is, en begraeut, zou die niet ongevraeght
    Wel schelden wat hy is? en schamen wat hy draeght?
En vresen, of dit licht een kloeker mocht betrachten,
(5160) En [...] dat schoon gewaet voor mommekleren achten?
    En ook den hoveling, hoe moedigh dat hy zy,
    Wie is doch zoo veracht, zoo snoo, zoo zot als hy?
En evenwel hem dunkt,dat nergens zulken stof is,
Zoo vry, zo groot, zoo kloeck als hy, en op het hof is.
    (5165) Daer wonen menschen eerst, en mannen van fatsoen:
    Daer had Diogenes zijn lampe niet van doen,
Doch zoo goet is hy weêr, de ridderlyke sporen,
De pluimen, en het gout, en wat men al te vooren
    Met deugden wel gewan, vergunt hem dat alleen,
    (5170) Al is de reste niet, noch is hy wel te vreên.
Den arbeit, en gevaer tot ridderlyke sprongen,
Die gaen hem weynigh aen; die heeft hy niet bedongen,
    Als hy maer schicken kan, wat zijnen vorst behaeght,
    En drinken, als hy drinkt, en jagen, als hy jaeght
(5175) En namen van ontsagh en hoogheit weet te geven,
En onbeschaemt te zijn, en met den duim te leven,
    Niet lachen, als hy treurt, niet treuren, als hy lacht,
    Zoo heeft hy zijn geluk al hooch genoegh gebraght.
[p. 156]
Dit is de rechte konst die hier is in bedreven
(5180) Die dient wel aen het hof; daer gelt geen anderleven,
    En als men wel door ziet haer leven, en de plaets,
    Het zyn aen Circes hof Ulisses kameraets.
Men heeft den eenen rous nogh qualyk uit zyn ogen,
Het gaet al weder aen; het zeil en magh niet drogen;
    (5185) Den avont en de nacht, den morgen en den dagh,
    Verscheiden zyn van drank, verscheiden van gelagh.
Hoe zoumen anders doch den dageraet verrassen?
De wyn en is ook voor degansen niet gewassen.
    Dus wort dan dag aen dag en mael aen mael geknoopt,
    (5190) En isser waer een uur, die tussen beiden loopt,
Daer is de kaerte voor, de teerling, en’t verkeeren;
Men loopt,men hoert,men boelt,men kan die ligt verheren.
    Dat is een kleine tyt: terwyl zo speelt de kok
    Zyn handel om den heert, zyn deuntjes op het [...]k;
(5195) En zoo weêr aen den dis; dus wort het gansche leven
Met vreugden doorgespoelt, met vreugden afgedreven.
    En als ik altemet dien hoogen moet en pracht
    En opgeblasenheit van desen aert betracht,
Dan lach ik in myn hart, dan groey ik in myn zaken,
(5200) Om dat hem zoo myn volk een aensien weet te maken.
    En dit is ook alleen aen zulke hoven niet,
    Die van de werelt zijn, en tydelyk gebiedt,
Maer van de kerke meê. wat Pausen, Kardinalen,
En Bisschoppen al doen, dat magh ik niet verhalen.
    (5205) Men dobbelt en hoereert, men* slempt niet meerder, als,
    Te Kollen, Ments, en Trier, in Saxen en de Pals.
Hoe nemen zy dan acht, dat haer de witte kleren
Een onbesmette borst en zuyver leven leeren?
    Dat hare myter, met zijn spitsen alle beid
    (5210) Gevoegt aen eenen knoop, zoo vele zy geseit,
Het oud en nieuw geset, door Godes geest geschreven,
Daer moeten zy in vast geleert zijn, en bedreven?
[p. 157]
    De hantschoen van gelyk, wat willen die doch aêrs,
    Als reyne handen voor den hemel zijn altaers?
(5215) Wat wil de Bisschopstaf? een wacker oog en zorge
Voor haer,vertroude kerk, en lyf en ziel te borge?
    Wat wil het kruisse meê, gedragen voor haer heen?
    Een ridderlyk gemoet, dat dapper heeft gestreên,
Zyn weeligh vleesch getemt,zijn zwakheit overwonnen,
(5220) De zonden afgeleit, de zaligheit begonnen.
    Die dit wel overdocht, ik houde voor gewis,
    Hy zou eer droevigh zijn, die nu zoo vrolik is.
Maer nu door mijn bedryf, zoo gaet den herder spelen.
En onse lieven Heer de zorge voort bevelen,
    (5225) Of aen een slechten broêr, die ’t beter wachten kan,
    Al is hy niet geleert; daer leit ook weynigh an.
Die weet geen kettery of ander leer te smeden,
Als Zuingel en Kalvyn en Marten Luther deden.
    Terwylen dan zoo gaet de Bisschop al ter jaght,
    (5230) Of daer hy vrolyk is; of heeft hy meê de maght
En heiligh goets te veel, om kruit en loot te kopen,
Hy neemt de wolven aen, en laet de schapen lopen,
    En maekt de werelt zoo verslagen en verbaest,
    Dat menigh man gelooft, de Papenkerke raest.
(5235) Heet dit dan noch al wacht gedragen voor zijn schapen,
Zoo waekt hy my te veel, ik liet hem liever slapen.
    Doch zeitmen al, het is tot voordeel van de kerk,
    Jae, magh hy daer meê door, dat is een ander werk,
Al komt het met zijn naem dan weynigh over eene;
(5240) Hy brengt zijn schapen voor de wolven op de bene.
    Maer evenwel ik mein, wie desen Bisschop ziet,
    Die magh den herder zien, de kudde ziet hy niet,
De Kardinalen ook, die dit wel overwegen,
Die zullen haer altaer meer zoeken, als den degen.
    (4245) De diensten. en de plaets, daer zy in zijn gestelt,
    Die willen geen geweer, die weren geen gewelt.
[p. 158*]
Of is haer dat al out, vergeten, en berekent?
Zy lien haer kleren aen, daer staet het noch getekent:
    Haer linnen opperkleet, is reynigheits gebot;
    (5250) Haer purpurrode rok, de vierigheit in Godt;
Haer mantel van gelyk, die even als een spreide
Den Kardinael bedekt, en zynen ezel beide,
    Wat heeft die anders in, als milde goedigheit?
    Die zoo den armen, ais den ryken zy bereit,
(5255) Tot troost en onderwys, tot stichten en vermanen,
Als hoofden van de kerk, en Christus onderdanen,
    En helpen alle twist, en oorlogh aen een kant,
    En stellen lyf, en goet daer garen voor te pant.
Haer goet; en waerom niet? die nering, nog gewelt doen,
(5260) En Christus boden zijn, wat zullen die met gelt doen?
    Hoe zal een Kardinael, die prachtigh is en ryk,
    Een armen visscher zijn, en leven hem gelyk?
Dat kan niet anders gaen, hy drage dan het teeken
Van dien hy volgen wil, en garen waer geleeken,
    (5265) Dat is, een kleinen staet, vol kommer en beswaer,
    Zoo kan hy zijn, als die, voor sesthien hondert jaer.
Ik wedde, zoo zy dit wat beter overwogen,
En stelden haer beroep en leven eens voor oogen;
    Hoe vele dat het scheelt, en watse wel hier naer
    (5270) Te boeten hebben voor haer schapen en voor haer,
Zy zouden niet zoo graeg die plaetse dan begeeren,
En wagen lyf en ziel, dien snoden pracht ter eeren.
    En nu de Pausen ook, die hier van Christus ryk
    Stadthouders zullen zijn, och! stond haer van gelyk
(5275) Zijn armoet, smaet, en smart, en kruisse meê te vresen!
Wie zou zijn leven Paus om al de werelt wesen?
    Jae zoo se maer alleen den naem van heiligheit
    En Papa (dat zoo veel als Vader is geseit)
Te recht eens zagen in, wie zou zich zoo veel achten,
(5280) Als of hy waerdigh waer nae desen stoel te trachten?
[p. 159]
    Ik zwyge dien met list te nemen, en verraet;
    Met woeden, en vergift. en wat noch hoger gaet,
Dat laet ik ongeseit. kan dit met goet geweten
Wel heiligh zijn bedient, en goddeloos beseten?
    (5285) Kan wel een eenigh mensch geloven, zonder spot,
    Dat zulke Pausen zijn geluckigh, en niet zot?
Daer zout gy wat van zien, dat wed ik u, en tarte,
Quam eens, in steê van my, de Wysheit haer in’t harte,
    Jae wysheit, maer alleen het vonkjen daer wel eer
    (5290) Ons af gesproken is van onsen lieven Heer.
Wat zou haer al een sleep van dienaers en trawanten,
Van ezels en gerit, van boden en gesanten.
    Van ampten en gebiedt, van overdaet en pracht,
    Van eer, van heerlikheit en wereltlyke maght,
(5295) Van krygh en wapentuigh, van zeeg en zegeteekens,
Van kerkelyk cieraet en koninglyke deekens,
    Van bullen en bescheit, van aflaet en verlof,
    En al het heiligdom van zulken groten hof,
Wat zou haer (zeg ik) daer een reste van ontvallen!
(5300) Als zy eens wierden wys, en lieten ons het mallen,
    En lieten ons de vracht, en ballast, die te groot,
    En meer is als te zwaer voor Sinte Pieters boot.
Hier ziet gy dan een kraem van allerhande waren,
En ruimer, als de zee, en ryker, als de baren,
    (5305) Die most al aen een kant, en in haer plaetse weêr
    Het zuchten en gebedt, geloof en reyne leer,
Ootmoedigheit, gedult, vertrouwen, vasten, waeken,
Te kennen zijn beroep, en zelven zich versaken
    En duysent dingen meer, vol zorgen, en verdriet,
    (5310) Daer armoet veel aen geldt, en alle rykdom niet.
Nu denkt eens wat een rot van zegelaers en schryvers
Van stal en kokenknechts, van ros en muyledryvers,
    Hontsjongens, stokebrants, en koppelaers, en dat
    Ik nu niet zeggen magh (de hoeren zyn noch wat)
[p. 160]
(5315) Daer meê de Roomsche stoel zoo derelyk beswaert is,
Neen, wil ik zeggen, maer zoo heerlyk meê bewaert is,
    Die mosten altemael in armoet en gebrek
    Vervuylen, en vergaen, is’t dan niet beter gek,
Als zoo veel arme luy te maken, en begeven
(5320) Die dan geen droge broot meer hadden om te leven?
    Dat was al slim genoegh, en wel een droevigh werk,
    En datmen ook het licht en luyster van de kerk,
Als Abten, Kardinaels, Aertsbisschoppen, en Papen,
Die nu zoo vrolik zyn, en onbekommert slapen,
    (5325) En hebben overvloet en rykdom met gemak,
    Zou brengen in gebrek, en aen den bedelzak?
Dit waer een schellemstuk, daer zulken groten last is,
Als dese luyden doen, en daer zoo veel aen vast is
    Van hel en vagevier; als die in dese steê
    (5330) Met zorge zouden zijn, en lyden honger meê.
Doch zoo veel isser af, den arbeit en de lasten,
Die niemant minder doet, en niemant beter pasten,
    Daer zijnse nu van los, en schuyven die niet, als
    Sint Pieter en Sint Jan op haren vromen hals.
(5335) Die mogen daerom zien; maer wat van pracht en eer is,
Van rykdom, overdaet, en diergelyken meer is,
    Daer houden zy haer aen, dat wort voor al gesocht;
    En segje van beroep? dat dient niet eens gedocht.
En dus weet ik dit volk haer zorge wegh te nemen,
(5340) Dat anders dagh en nacht zich quellen zou; en gremen
    Om al die hovaerdy, en hoogheit van de kap,
    En letten op haer ampt en eerste broederschap;
Dat anders haer beroep met arbeit zou bekleden,
Bedienen in gebrek, en slyten in gebeden.
    (5345) Ik zegge, waer het wys, nu doet het niet met al,
    Is ryk, en heiligh ook; zoo zaligh is het mal.
Den myter, en de staf, de rochels, en de kleren,
Als Peekelharings draght, en Amstels kamerheeren,
[p. 161]
    En daer dan heiligh en eerwaerdigh by genaemt
    (5350) Wat isser, dat doch meer een Bisschop nu betaemt?
Veel wonderwerken doen? dat is nu al van ’t oude.
Te letten op zyn dienst, en leeren zyn betroude,
    Gementen is te zwaer; de schrift te leggen uit?
    Dat is schoolfoxery, te bidden, dat beduit
(5355) Maer luy, en ledigh gaen; te schreien past de hoeren
En wyven allerbest, den bedelsak de boeren:
    En overwonnen zyn in leren of in ampt
    Dat was den Bisschop leet, veel liever niet gekampt,
Geswegen van de schrift, als datmen zulke heren
(5360) Zou quellen met het geen, dat nu de kinder leeren,
    Daer zy zoo heiligh zyn, en hoger van ontsagh
    Als dat een slechte Vorst, haer voeten kussen magh;
En voor haer schapen mee te sterven, en zoo deerlik,
Is zeker voor een man van wapen ook niet eerlyk.
    (5365) Dies als hem niet met al gevallen kan van dit;
    Waer of den Bisschop dan zyn heilighdom in zit?
Dat leert van my nu eens, dan heeft hy noch ten lesten
Die zoete zegening, en dat geweer ten besten,
    Daer Paulus af vermaent, te weten zynen vloek
    (5370) Zyn geestelyk geweer, en Pynlik ondersoek,
De beeltenissen dier, die ketters zyn gerekent,
In zwavel, pek, en vlam zeer grousaem afgetekent,
    En dan haer donder ook, dien vreesselyken ban,
    Die met een wenk alleen zoo menigh duysent man.
(5375) Met lyf en ziele weet in eenen slagh te velen,
En slaen die met een zwenk aen geen zy van der hellen:
    En desen blixem barst op niemant zoo verwoet,
    Als die genegen zijn om Sinte Pieters goet
Door toedoen van den droes te krenken, of begeeren;
(5380) Zoo jammert dat, en raekt die Vaders in den heeren!
    En of Sint Pieter wel eens zeiden, heere, wy.
    Verlatent altemael, en houden ons aen dy,
[p. 162]
Zoo heeft hy niet te min zijn ryker ondersaten,
Meer tollen, meergenots, en renten naegelaeten,
    (5385) Als hy zijn leven lank te winnen niet en wist,
    Al had hy nae zyn doot noch duisent jaergevist.
En als se desen schat door moort en bloet vergieten
Door gift en tovery beschermen en genieten,
    Dan is de lieve kerk, des heeren waerde bruit,
    (5390) Wel deftigh voor gestaen, en al het quaet daer uit;
Niet anders of haer wel iet quader, ooit geschiede,
Als datmen haer verkeert, en Goddeloos gebiede >
    En geve voor het gelt de zaligheit, en heil
    En alle zonden vry, en alle wetten veil.
(5395) Of dit dan deugden, of gebreken van de kerk zi jn?
En of de Pausen zelfs ook schuldigh aen dit werk zijn,
    Die dit met alle macht met vier en lonten recht
    Beweeren, engebien, albenjenoghzoo slecht,
Dat kunt gy dogh wel zien; en schynt ook wel te passen,
(5400) Op dat de iterk in bloet begonnen, en gewassen
    Ook einden magh in bloet: zy vresen (als ik acht)
    Dat ons en lieven Heer nu doot is, ende wacht
Haer dies te scherper voor zijn schapen is bevolen,
Datisnu metgeschut, musquetten, en Pistoolen’
    (5405) En of den Oorlogh dan zoo grousaem is, en wreet
    Een beter aen een beest, als aen de mensch besteet,
Zoo woest i en ongehuir, en, als de dichters stellen,
Vandayvelinnen hiergesonden uit der hellen;
    Zoo leydigh, envergift, datwaerhy nederset,
    (5410) Ook alle zeden voort verbastert, en besmet,
Zoo onrechtvaerdigh meê, als die ten roof bevryt is
En van de snootstevaekwelallerbest beleit is;
    Zoo Goddeloos daer by, dat niet ter werelt meer
    En strydt als dese krygh, en Goddelyke leer;
(5415) Zoo zietmen evenwel, zy laten alles varen,
En willen daer alleen haer diensten in bewaren:
[p. 163]
    Zoo zwak en zijnse niet, zoo kreupel, en bedaeght
    Den hemel menighmael, en aerde daer af wacght.
Met zulken zwaren bloet wort dikwils die begoten
(5420) Dat door dien grouwel scheen der wolken deur gesloten,
    Nogh zynder al, die die bloetdorstigh grousaem werk
    Uytblasen voor een deught, en y ver van de kerk,
En weten noch een recht te vinden, om met eeren
Zijns naesten lys en goet te krenken en beseeren,
    (5425) Te ver wen in haer bloet dat Goddelose zwaert,
    Dan is de liefde noch al heiliglyk bewaert.
Nu weetik niet of dit de duytsche Myterdragers,
De Bisschoppen Van maght en grote trommeslagers,
    Een dadigh Onderwys van krygh en óorlogh gaf,
    (5430) Dan of zy zelven daer een staelt jen nemen af.
Die nu zoo sleght, en recht, en zonder kap, en zegen
En zulke dingen meer als geestelyke ptegen,
    Veel liever hae de trom, aïs naè den altaer gaen,
    En trecken, voor den Paep, den helen kryger aen,
(5435) Als of het schande waer voor zulke kerken belde
Te sterven op haer bed, én niet in vryen velde,
    Maer hôort een fluxe Paep tegéven zynen Geest,
    Zoo zietnien, dat hy noch geen huurling is geweeft.
Die vooriden wollef looopt; of vraeght gy watse bennen,
(5440) Dat ichapen zullen zijn, en wòlvejacht gewennen,
    Daer weet ik nu niet ar, en kort en goet geseit,
    Dat vraeght h’aer zelven eèns, en zegt rriy dan bescheit
J ïk moet mijn aen de rest van Monicken en Papen
En ander slechte broers, een weinigh mec vergapen.
    (5445) Zy weten wel, wie van zijn heiligheit veraert,
    Die is noch zyner nogh de name mee nietwaert
Van Geestelyk te zijn gelyk zy wel begeeren,
En dies zy ook zoo vroom, en mannelyk haer weere,
    Wanneerroen haren toi, en tienden wat besnoeit;
    (5450) Dan blyfter geenen droes, geen nicker meer geboeit;
[p. 164]
Niet anders of den hel, en afgront waer gekloven,
En spoogh het altemael van onderen nae boven,
    Zo gaen die broers dan aen, en krabben om haer goet
    Dat al de werelt beeft, en siddert in zyn bloet.
(5455) En isser in de schrift een plaetsjen dan te buigen,
Om daerde slechte luy meer door te overtuigen,
    Hoe weinigh haren dienst, en zorge zy betaelt,
    Gy weet niet waer dat volk haer kloekheit dan al baett!
Zoo wortu daer de schrift, gerilloort, endoorwandelt
(5460) Maer of se van baer a mpt, en y ver 00k wat handelt,
    Daer wort niet afgeseit, en m inder afgelooft,
    Doch als ik zeggen zal, de kruinen om haer hooft
De icappen aen haer lys, de kruitsen in haer hande
Endâernochlys, enzielgegeven by te pande
    (5465) Vooru, en vooreenaer, dat isgenoegh gedaen;
    Al wilmen door de kruin, en schering dan verstaen
Eengeestelykeziel, diezuiver, en ontslagen
Van alle boosheit is, en dages wort gedragen
    Ten hemel, op de vlught van Goddelyk gepeyns,
    (5470) Dat met de werelt heeft het minste niet gemeins.
Maer dat is niet te zien, wie weet ook of het waer is
Wanneer het teeken van de kerke mee niet daer is.
    Dat is de rosen krans, de Kruitsen, en gewey,
    En niet als op de maet, van tellen en gety
(5475) Te zeggen zij n gebet, en leeren aen een touwe
Haer vader on (en gaen, en o n se lieve vrouwe;
    En zegt gy datse vaek haer zelven niet verstaen
    Wat schaet den hemel dat? die neemt bet doch al aen.
En machmen ( zeggen zy) een bedelaer niet geven
(5480) Al spreekt hy vreemde tael? wat is daer aen bedreven?
    Wat waer het Pausdom wel een jammerlyk gelagh?
    Of wat een armen droes, die haer gebet ontzagh,
Wanner de Santen al geen bidden meer verstonden,
Als in haer eigen tael, dan zou ’t voorseeker honden,
[p. 165]
    (5485) Dan waer het bidden voor de doden mee gestaekt
    Daer Heeroom andets au zoo mojen gelt af maekt.
Doch van degierigheit, de waerheitook tespreken,
Die vincmen ook by haer niet m eer, als by de leeken;
    Gelyk men die nu heët het voordeel, engenot
    (5490) Geen eere meerontzeit, geen reden, orgebot.
De grote dieven nu geenk leinen meer en schelden,
Op dat de kleine weer, de groten nies en ruelden.
    De banken van het recht zijn over al beset,
    En daerom niet een plaers voor een gesonde wet;
(5495) Het gelt zit boven aen, en oordeelt alle dingen
En lan met schyn van recht, het ware recht bedwingen;
    Het maekt den vyant lies (uw liefde weet wel hoe;
    En yoert hem kruit enloot. en onse schepen toe;
O! gelt! o waerde gelt, wy gaen met u te werke
(5500) Ale met een nieuwen Godt, alhebt gy noch geen kerke!
    Veel wysegroote luy versien aen uwen schat
    Haer eer, haer lyf, en ziel, waer doen degecken dat?
Of wil t gy die zoo kloek, en zulker wysheit vol zijn,
Voor Narren nemen aen? ey laetse liever dol zijn,
    (5505) En niet in mijn gesin, de Zotheit is tezoet,
    Te vroom, en al te slechtop zulken snoden goet,
Doch zoo veel isser af, dit mocht my noch bekoren,
Om vrou, en vooght te zijn van zoo veel grote dooren;
    Neen, dat en gaet ook niet, zy zijn maerslaven van
    (5510) De groten, en ontzien haer eigenen Tyran,
Al om dat lieve gelt; dat staet haer licht te wagen,
Wanneer een ander moet dezwarigheden dragen;
    Dus doen de vorsten ook des werelts, even als
    De lasten van hun ryk haer groten op den hals
(5515) Eerst worden neer geleit, die dese weêr verdelen
Aen minder, die se wrer noch lager al bevelen;
    En zoo met trappen af zoo laten zy ook veel
    De vromigheit en deught, haeronderdanen heel;
[p. 166]
En dese wederom, den Nonicken, en Papen
(5520) En Geestelyke luy; die zijn daer toe geschapen;
    Die hebben gelt daer af, niet anders of dit werk
    Haer gans niet aen en ging; en dese van de kerk
Die bennen ook dat pak al lange moe geworden
En hebben dat van haer dien armen bedel orden
    (5525) Geschoven op den hals; dien staet het ook niet aen,
    En laeren daer nu haer Carrhuifèrmeê begaen.
Daer blytt dan nu alleen de deugde by begraven,
Die zelden is te zien; zy weten zulke gaven
    Daer hangt geen voordeel aen, en ook is dat de plaeg;
    (5530) Zezijn wel goet voor’t hart, maerweinigh voorde maeg.
En nu de Pausen ook in haren bouw van gelde
Daer zenden zy voor eerst de Bisschoppen te velde,
    Die hebben dan al weer haer steêbewaerders daer,
    En dese wederom wat anders onder haer
(5535) Dat zijn de bedel broers; die gaen het dan besteden
Aen allerhande volk, dat beter van gebeden
    En zingen wachten kan te zien nae wol en draet,
    En op het scheren yan de schapen zich verstaet.
Dogh ik en wil ook hier my zeiven niet betasten,
(5540) Of Paus, en Kardi’nael haer doen niet ondertasten;
    Ik hope dat hetgeen ik my ter eeren maek,
    Haer heyligheiden eer het minste nieten raekt.
En of ik wat te veer nae mijn gevoelen pryse,
Paer steurt u meê niet aen gy vromen, en gy wyse.
    (5545) Ik stae de narren voor, en maek ik dat te grof,
    Dat is der zotten aert, wat weten die daer of.
Ik hebbe dit alleen een weynigh zoo gedreven
Om met een kleine proef te tonen, dat uw leven
    Niet vrolik zonder my kan wesen, noch te vreên:
    (5550) En daer komt het geluk met my in over een,
Dat valt de wijsen af, en voeght zigh by de gecken.
Wat voordeel is, en winst daer gaen zy meest me decken.
[p. 167]
    Zy krygen overvloet en a1les by geval,
    De wysen wederom den doot, of net met al:
(5555) De grote Socrates onschuldigh is vergeven
Diogenes isaen een raeuwe visgebleven,
    Een steentjen van de druif nam Sophocles de ziel
    Een Schiltpad, Eschylus den kop aen stucken viel
Empedoeles het vier van,Ethna heeft verslonden,
(5560) De wyven Orpheus, en Euripides de honden:
    Homerus die verging in armoet, en gebrek.
    Waer hebt gy dat gesien uw leven aen een gek?
Besiet Timotheus, dien veltbeer van Athenen
Wie gaf hem zijn geluk? wie bracht hem op de benen?
    (5565) Zijn wysheit zeker niet; die wasser niet mel al;
    Maer met een woort geseit, hy was geluckigh mal,
Doch waerom ook zoo’ ver nae Griekenlant te lopen
Daer hier de Narren zijn by duisenden met hopen,
    Zebennen in den raer, ze bennen ophet hof.
    (5570) Maer zotheit, ziet u voordit maekje wat te grof;
Het heet al haer geluk, daer zijnse meégeklommen.
Dat valt de wysen af, en hout bet met de dommen,
    Die zoo wat onbeschaemt van monde zijn en geest,
    En niet zoo klein), en dweegh, gelyk de wijsen meest.
(5575) Daer hout doch niemant af, men zietse van ter zijden
Met schemeroogenaen, geen menichemagb selijden,
    Den groren zijnseleet, den kleinen onbequaem,
    Haer zelven in de wegh, en nergent aengenaem.
Haer huis is vol gebrek, haer bedde vol gedanken,
(5580) De ziekte voor haer deur; en droge broot te banken;
    De wysheit zeg ik dan, dat is een groot gebrek.
    En wilt gy wijserzijn, gy wijsen, werdet gek;
Zoo slaepje met gemak, zoo ben je niet verstoten,
En aengenaem, en lies, by kleinen en by groten.
    (5585) Daer meugtgy meê bestaen, dat is het rechte stof;
    Daer wort bet Raethuisvolk,de schout, en schepens of,
[p. 168]
En wat daer meer aen hangt, en dan die grote leden,
Die mannen van gebiet, van ridderschap en steden.
    Nu werdje nae verstant en wijsheit nietgeschat
    (5590) Maer is uw lierde zot? ten minsten wordje wat,
Of wilje by wat groots by vorsten zijn, en heeren
Zoo schaft u w wijsheit af, dan benje daer met eeren;
    Of wil men ook om winst, enrykdom zichbevroên,
    Wat voordeel zal dan doch den wyien kramer doen,
(5595) Die voor een eet of tweê bekommert, en verwaert is?
Ik mein dat zijn verstant dan niet een duit hem waert is
    Een koor/man die niet eens kan Iiegen, or hy bloost;
    Die blyft by drogebroot, dat is een kranke troost;
Of Iaet gy geen bedrogh, noch woeker by hem gelden,
(5600) Hy mach wel wyser zijn, maer rijker al te zelden.
    Dus met de kerke meê, begeerje dan een trap,
    Zoo weest niet al te kloek, niet wijser als de kap
Denkt wie gy daer versoekt, en wie u ial verkiesen;
Die wijser is als zy, die moet het daer verliesen;
    (5605) De meeste stemme gelt, de gecken zijnder meest,
    En meerder ook bemint; en minder ookgevrcest.
En nu de meysjes ook, wil iemant haer bekooren,
Die leg de wijsheit af, en houd hem alt de dooren;
    De konst van minnen is (in eenen asm geseit)
    (5610) Een wijse, byzijnvrouw, een narre by de meit;
En wilt gy met een kracht van grote wysheit vryen?
Geloof my, gy en zult u leven niet bedyen,
    Hoe wijser dat gy spreekt, hoe zotter dat gy zijt;
    Hoe meerder narrery, hoewjjserweergevrijc
(5615) De rechtevrijery maer boerten is, en jocken,
Uw wijsheit haten doch de derens, alsdepocken.
    En meint men dan eens fris en vrolik ook te zijn,
    De wijse moetter uit, denarreby de wijn.
Dat geeft de rechte lust, en vreugde by de spijse;
(5620) Dies zachmen }iever daer een verken, als een wijse
[p. 169]
    Nu weet gy wel, het gelt is overal de leus.
    Het zy dan of se Paeps, of Turks zijn, of Geus,
Of Joodts, of Armiaens, of Luthers, of Mennisten,
Of Borstentasters ook, Drekwagens, Gommaristen
    (5625) Het wroeter al om gelt, de Keiser, en de Paeus
    Niet minder als het schuim des ongehuiren graesu,
Den Bedelaer zoo wel als Koningen en heeren,
Alleen de wijse luy die willen’t niet begeeren,
    En ook, gelyk zy voor den Mammon zijn vervaert,
    (5630) Zoo wil hy meê met haer niet garen zijn gepaert.
Doch of mijn roem en eer, noch wel geen einde raken,
Zoo moet ik doch een eind eens van mijn reden maken,
    Mits dat ik eerst verhael, wat mannen van verstant
    En aenzien met haer schrift, en wel ervaren hant
(5635) My zoeken nae de konst te prysen, en verheffen
En met haer eigen zelf my zelven wel te treffen,
    Om niet te zijn van u betadelt, en bekladt
    Als ot ik veel geruchts, en geen bewijs en had.
Voor eerst zoo weet gy wel, dat by gebrek van zaken
(5640) Men billik veinsen magh, om ’ t rechte nae te maken.
    En daerom zeitmen ook, het wel geveinsde mal
    Ter rechter uur en plaets is wijsheit boven al.
Dit wort den kind’ren ook van jonks aen onderwesen
En als een goede leer en richtsnoer voorgelesen.
    (5645) En heeft dan zulken eer de valsche Zotterny?
    Zoo denkt eens wat een gaef dat wel de rechte zy.
Maer noch al beter zey, dat Epicurus verken
(Zo noemt zich Flaccus zelf) men moet zijn zwarewerken
    En wysselijk gepeijns met korte zottigheit
    (5650) Vermengen al te met; dat is zoo veel geseit,
Zoo valt al uwen last, en arbeit u te zachter;
Alleen het woortjen kort dat quam niet wel daer achter:
    En op eé ander plaets daer schrijft hy weer, mijn vrient
    Het is een zoete zaek te mallen, daer het dient:
[p. 170]
(5655) Noch zeit hy op een aêr. hy wil veel liever nemen
Te schijnen luy; en zot, als wijs zijn, en zich gremen.
    En weet gy wie dit schrijft? wat verken dat ik meen?
    Het is voorseeker van de beste dichters een,
Al noemt hy zich dan zoo. Nu ziet eens daer beneven
(5660) Hoe heeft Homerus ook Telemachus beschreven
    Dien hy zoo deftigh roemt, voorseker meteen naem
    Die voor de kinder, en de zotten is bequaem.
En ook zijn Ilias, verheven tot de wolken
Wat isset? zotte drift, van veel verblinde volken.
    (5665) En Cicero beweert noch meer dit lieve mal
    Het is hier (zeit hy) vol van narren over al.
Nu weet gy, wel een goet, hoe verder zich het breidet,
Hoe groter dat het zy, en beter ook bereidet
    Tot meerder menschen dienst: of stoot gy u daer aen,
    (5670) Dat dit al Heidens zijn daer van ik hier vermaen,
Zoo weet ik in de schrift, daer aen wy zijn verbonden,
Mijn grote waerdigheit niet minder meê gevonden.
    Hier twyffelt u wel aen gy lieden die niet vry
    In dese boeken leert, dies leert het dan van my.
(5675) Doch eer ik dit bestae, zoo moet ik eerst versoeken
De heren van de kerk, zy willen my de boeken,
    Die haer bevolen zijn vergunnen op te slaen;
    Zy hebben doch daer in haer dingen al gedaen,
Zoo gunt men billik my een weinigh meê te zeggen,
(5680) En nae mijn dienstigh is, de letter uit te leggen,
    En dat by my alleen, en op mijn eigen handt,
    En alles zonder schaed en kosten van het Landt.
En zoud ik hier om ook de negen zusters halen
Zoo ver uit Helicon, wie zou de vraght betalen?
    (5685) Het landt en wil niet meer, de kosten zijn te groot,
    Zy waren anders op den Bibel wel genoodt.
Dies wil ik dan niet meer begeren, als alleene
Dat Scotus kloeke geest, by myne zich vereene.
[p. 171]
    Of voor een weinigh maer met zijn geleerde strael
    (5690) Uyt zijn Sorbona meer in mijnen bozum dael,
Een weinig, zeg ik, om een weinigh meê te blocken,
Dan mach hy yry weer gaenvoor vyftig duisent pocüen.
    Nu dienden hier wel by een geestelijk gelaet,
    Een geestelijk gebeer. een geestelyk gewaet
(5695) Maer hier leiï weer den hacht, hier ben ik dan in ’c lyden
Of my dê geestlykheit met dievery beryden
    HtrA, Als had ik van haer konsten boeken wat geroost,
    Omdat ikzooveel kerks en wijsheit heb in looft.
Doch dit en wil ik haer ook nimmermeer betrouwen;
(5700) Wy hebben al te lang te zamen huis gehouwen,
    Al nam ik wat van haer, genomen het geschiedt
    Dat gun nen zy my licht, zy besigent doch niet:
Ook iffet niet zoo vreemt indien ik wat geleert heb,
Van luiden, daer ik nu zoo lange meê verkeert heb,
    (5705) Wy lesenvaneen beelt, Priascus toegewyt,
    Van vygebomen hout; dat leerden op een tyt,
Terwyl zij n meester las viel vreemde Grieksche woord
Hoe dun kt u dan van my, wat ik dan’wel behoorden
    Te leren van een volk in allen mygelyk.
    (5710) En daerik nummermeer een stroobreetáren wyk?
En Lucianus haen, die leerde meê zoo spreken,
Door langen ommegank) endiebymy geleken,
    Dat scheelt, als dach en nacht, dies heb ik wat gevat
    Van die daer ik meê leef, ey gunt my zeker dat,
(5715) Het zelve wil ik haer nu wederom vereeren,
Wat hebben zy dan meerte klagen, of begeren?
    Nu dan ter goeder uur. Dus ziet de wijse man,
    Der gecken is te veel, daer is geen einde van.
Hier moetje dan verstaen, dit eindeloos getal is
(5720) Een teeken van zoo veel dat al de werelt mal is,
    Daer mach een vier, of vyf noch wys zijn overhoop:
    Maer waer dat dese zijn, of wie, daer zit de knoop.
[p. 172]
En Jeremias ook hier zwanger af en vol is.
De mensche, zeit hy, door zijn eigen wijsheit dol is,
    (5725) Als of hy zeggen wou daer boven is alleen
    De rechte wysheit, en de narren hier beneên.
En voor heen zeit hy meê, de mensche die vermete
Zich zijner wijsheit niet, dat is zoo veel ik weete,
    Daer is geen wysheit aen. zeit dit, die niet en light,
    (5730) Zoo denkt eens wat de schijn van wijsheit al bedriegt.
Doch dat beginnen nu de gecken meê te merken,
En merken* dat het Hof, het Raethuis, en de kerken
    Daer ook al zijn aen vast: niet dat zy ’t lesen, maer
    De Narren spreeken veel, en van natuuren waer.
(5735) Nu hoort eens wederom den Wijsen man zijn reden
En let daer vry wel op, O ydel ydel heden.
    En alles ydelheit, en leert hy daer meê niet,
    Het zy doch dwaesheit al, en dwasen wat gy ziet?
Dit Was het dat ick strax uit Cicero eens zeiden,
(5740) Dies is de Werelt zot by heiligen en heiden.
    En hoort den wysen man, nu noch al verder gaen:
    De gecken, zeit hy, die verkeren als de maen,
De wijsen blyven vast, en bennen als de zonne,
Nu weet gy wel het licht der wijsheit, en de bronne
    (5745) Die boven is alleen wort dier nu meê vertoont,
    Gelyk dan by de maen al wat beneden woont;
En onse lieven heer die doet ons ook gelooven
Dat niemant goet en zy, als die alleen hier boven,
    Dus maekt eens uw besluyt, zijn dat al narren, daer
    (5750) Geen wysheit by en woont; en wederom ook waer
De wysheit by vereent, dat die alleene goet zijn
(Gelijk de Stoicins, en die van haer gebroet zijn,
    Besluyten) waer is dan de wysheit heir beneên
    Zoo niemant goet en zy, als boven een alleen?
(5755) En Salomon zeit ook (vyftiene, twintigh eene
De dwaesheit is een vreugt den dwasen in ’t gemene.
[p. 173]
    Daer wil hy meê verstaen dat buiten zotterny
    Niet zoets, noch aengenaems op deser aerden zy:
De wysheit zeit hy meê, hoe hoger die beklommen,
(5760) Hoe dieper in verdriet, en droeffenis gezwommen.
    En in zijn kerken leer daer zeit hy zeven vyf)
    Het hart der wysen heeft in treuren zijn verblyf,
Der Zotten in geneugt. En dat noch allermeest is.
Het blykt wel dat het hem een slechte zaek geweest is
    (5765) Geleert te zijn, en wijs, men hadde dan daer by.
    (Gelyk het nodigh is, zijn deel aen Zotterny.
Of gaet u dit geloof, als wyveklap, te boven,
Zoo hoop ik zult gy doch zijn eigen woort geloven.
    Ik hebbe, zeit hy, daer mijn hert gegeven aen
    (5770) Om grondigh, en te recht te leren, en verstaen
Zoo wijsheit, wetenschap, als fouten, en gebreken
En alle Zotterny, wat is ’t nu voor een teeken
    Dat hier de Zotterny gestelt is op het lest?
    Voor zeker heeft hem die gevallen aller best.
(5775) Het is een leeraer ook, nu weet gy wel den aert is
Van alle geestlijkheit, wie meest gesien en waert is
    Die zet men achteraen, dat is een deftigh werk!
    Want zoo wort eerst voldaen de leere van de kerk.
En dat de Zotheit meer, als wijsheit zy gerekent,
(5780) Is by dien schrijver mee des Kerkenboeks getekent
    Hoe dat hy dan ook heet, doch eer ik dit verhael,
    Zoo wil ik u voor heen gebeden altemael
Om met een goet bescheit mijn reden mee te rechten,
Gelijk by Plato. doen die Soceates bevechten,
    (5785) En geven op mijn vraeg een antwoort nae mijn zin.
    Mijn heeren, looft my dit, ik wedde dat ik win.
Dies doet dan, wat ik eis; gy doet het alle dage,
En let wel naerstigh op het gene dat ik vrage.
    Wat worter meer bewaert, dat kostel is, of slecht?
    (5790) Hier spreekt nu niemant niet, dog wat gy daer op segt
[p. 174]
Dat heeft niet veel om ’t lijf, ik weet u haest te helpen
Wat vindje meer op straet, de oosters? of de schelpen?
    Is iemant wel zoo gek ter werelt, die zijn gelt,
    En wat hy waerdigh acht, zal laten op het velt
(5795) Gespreit, en onbewaert? dat kan ik niet geloven,
Daer is geen zorge doch, die dese gaet te boven,
    Hoe datmen allerbest wat kostels is, en lief
    Zal waren voor een vrient, ik zwijge voor een dief;
Daer vuiligheit, en slijk, en waer niet aen gelegen
(5800) En niemant graeg om is, genoegh zijn aller wegen.
    Dies wort het beste dan verborgen en gespaert,
    Het slechte weer veracht, gemeen, en onbeswaert;
Zoo acht hy minder ook de wijsen, als de gecken
Die wijsheit wil getoont, en zotheidt gaen bedecken;
    (5805) Dog hoort de woorden zelfs,daer van ik zey voor heen,
    En ziet eens of ik dan ook vinde. wat ik meen
De menschen zeit hy, die haer zotbeit niet ontbloten
Zijn beter, als daer in de wijsheit leit besloten.
    Dat meer is, in de schrift wort ook dit eigen mal
    (5810) Een openbartigheit gegeven zonder gal.
De wysen wederom, hoe zuyver datse bennen,
Die willen haers gelyk doch nimmermeer bekennen
    Want dus verstaen ik, dat de Kerken Leraer schrijft,
    De dwaes, wanneer hy in zijn eigen wegen blijft,
(5815) Zoo meint hy dat het ook vol zotten over al is
En alles hem gelijk, om dat hy zelve mal is.
    Dat zeit hy, tiene drie; wat dunkt u is dit niet
    Een goedertierenheit die vry wat verre ziet?
Dewyl dat ieder een zich zelven zoo behage,
(5820) En van zijn eigen deugt zoo goet gevoelen drage,
    Als die noch van zijn eer, een ander meê beryk,
    En lijde dat hem die in allen zy gelijk?
En daerom heeft de naem van dwaes een zulken groten,
En wijsen Koning ook, het minste niet verdroten,
[p. 175]
    (5825) Jae neemt die zelven aen, en is ook mooy daer meê,
    Als uit zijn spreuken blijkt, daer zeit, dartich twee,
Ik ben de zotste man van allen hier beneden;
En dit heeft Paulus ook vrywilligh zelfs beleden,
    Hoe wijs dat hy ook was, en deftigh in zijn leer.’
    (5830) Ik spreke, zeit hy, als een dwaes, en ook meer:
En waerom zei hy meer? daer wil hy by doen blijken,
Als of het schande waer in dwaesheit een te wijken.
    Nu weet ik niet of dit te Paeps is, of te Geus.
    Doch maek ik van de schrift noch gene wassen neus
(5835) Nochtans geloof ik wel, dat wil ik niet versaken,
Hier zou dat kerken Volk wel anders wat af maken,
    Als of ik hier den zin van Paulo niet en trof
    En zeggen, dat hy daer vernyd zijn eigen lof
En om met zulken vlak te worden niet getekent
(5840) Zoo heeft hy liever dit zijn dwaesheit toe gerekent
    Daer in hy zich een knecht te wesen zeit, en meer,
    Als iemant anders was, van onse lieven Heer.
Hy was het inder daet, en zonder zijn vermeten
En kost hy dat zijn volk niet beter laten weten;
    (5845) Want of al schoon een dwaes veel houde van hem self
    Die zondight daer aen niet (Corinthen twe, en elf.)
Doch wat ons Paulus hier wil eigentlyk meê leeren,
Het zy dan zus of zoo, dat laet ik die beweren
    Die doch zoo besigh zijn, en nimmermeer versaedt
    (5850) Te schryven om gewin, om hoogheit, of om haet
Of anders ergent om, wat nu kan lepel licken,
Dat vind al aen de schrift het zijne voort te vlicken.
    Het schrijven is geen konst; maer hier aen leit het al
    Wien dat men het vereer, en hoe het heten zal,
(5855) Dus heeft ook nu de schrift een zulken steert gewonnen,
Wie al zijn leven las, die had se pas begonnen.
    Haer wetten zijn nu meer, haer heiligen daer by.
    Veel offeren voor een; voor ene helle, dry:
[p. 176]
En wil daer ieder een, een weinigh noch aen lassen
(5860) Zoo denkt eens, (lieven Heer) wat wil die dan al wassen!
    Men rekt, men buigtse vast,men timmert al daer aen;
    En isset dan niet goet, het is om goet gedaen.
Doch hier zijn eygentlick de Leeraers toe bescheiden,
De hemelen, dat is, de schriften uyt te breyden,
    (5865) Te recken als een huyt: want ook by Paulus meê
    De schriften strydigh zijn, die op haer eigen stee
Wel komen over een, en tonen niet te stuyten
Of anders gaet zich hier Jeronimus te buyten.
    Dat Paulus. zeit hy, wil de vreemden van de Kerk
    (5870) Het Griexe Heidendom gebruicken aen zijn werk,
Verwondert dies u niet; die van Athenen mede
Die maekt hy anders diets, als haer altaer belede;
    De woorden waren meer, en anders ook gemeent.
    Daer heeft hy na zijn hart de besten uitgeleent.
(5875) Doorsiende, zeit hy, by geval eens u altaren.
Zoo zach ik daer wat vreemts; van alle, die daer waren,
    Stond ene my wel aen, getekent by gebot
    Van die hem niet en kent, den onbekenden Godt.
Dit is hy dien ik eer, dit is hy dien ik leere;
(5880) Die zal u zijn bekent, wanneer ik u bekeere;
    De Goden die hier staen, dat zijn uw Goden niet;
    Dit is hy. dien gy bidt en dien gy niet en ziet.
Dus heeft hy nae de geest, en waerheit dit gedreven
Hoe wel niet meer als dus, den altaer was beschreven
    (5885) Den Goôn van Afrika, AEurope, Asië,
    Den vreemden Goden, en den onbekenden mee
Dus wist hy daer het goet te trecken uit het quade,
En liet het ander staen; dat quam hem niet te stade.
    En stond dat Paulus vry, gelyk hier is geseit,
    (5890) Zoo heeft hy ook dien wegh een ander mee bereidt:
Het gene, dat als doen met reden mocht geschieden,
En kan nu niemant ook met reden noch verbieden.
[p. 177]
    En slaet de kerke nu niet hem noch eene munt,
    Zoo kan haer ook de macht niet minder zijn gegunt.
(5895) En daer op heeft zich veel de Geestlykheit verleeken
En Paulus met een greep dat aerdigh afgekeeken,
    Om meê zoo wel de schrift te buygen op haer hant,
    En wat haer niet en dient te stellen aen een kant.
Dies hier eens wat gevqegt, en daer wat afgebeten,
(5900) En gins weer aen geset, dat geeft een wonder eeten!
    Daer wort het slechte volk zoo zoetjes meê gewiegt,
    En niemant wil, of derft eens zeggen, Heeroom liegt;
Het staet doch in de schrift, en die vermagh geen jocken,
Schoon of het al wat vreemt besnoeit is, en getrocken:
    (5905) Zy doen het evenwel zoo cierlyk, dat zich daer
    De Rechtsgeleerde zeer aen steuren, als of haer
Dit konstjen waeralleen, en in de pap gegeven
Zoo kloek te zyn, en met de wetten zoo te leven.
    Doch wat en lukt ook nu de geestlykheit al niet?
    (5910) Voorseeker alles wel, gelyk men daer aen ziet,
Dat Lukas ons beschryft. De Heere, zeit hy, vraegde
De boden van zyn woort, of iemant zich beklaegde
    Van armoet aen gewaet, aen teergelt, of geweer,
    Terwyl zy over al getuigden van zyn leer:
(5915) En als zy zeiden neen, haer hadde niet ontbroken,
Gedenkt dan, zeid hy weer, ik heb het u gesproken;
    Uw mantel, en uw zak, gewilligh daer aen geeft,
    Jae wel uw onderkleet, die anders niet en heeft
En koopt nu vry geweer. wat dit nu zy te zeggen
(5920) Dat weet een kloeker hooft zoo snedigh uit te leggen,
    Of ik het waer geweest, (en vraegt gy wien ik meen
    Dat zal ik u daer nae wel zeggen, maer alleen)
Den buidel, en geweer daer, zeit hy, wil de Heere
Het teergelt meê verstaen; en dat men zich venveere,
    (5925) By tyden van vervolgh; wat mach ons lieven Heer
    Zyn vroom onnosel volk nu zetten op geweer?
[p. 178]
Daer hy doch zoo veel roept, lydt onrecht, zyt gesmeten,
Verdraegt, en doet al goet: dit is hem nu vergeten:
    Of wil hy dat men zoogeen wapens zich en maek,
    (5930) Den wever van de boom, den visscher van den haek?
Of meynt hy ook een zweert om geestelyk te stryden,
Om onse geile vlees te temmen, en besnyden,
    En raken met de punt tot binnen in de ziel?
    Jae zeker isset dus, het zweert dat hem geviel,
(5935) Dat alle quade lust des harten kan besnoejen,
En laeten daer in niet, als waere deugden groejen;
    Want hoe zou die zyn volk doch raden aen het zweert
    Die voor zyn eigen lys geen tegenweer begeert?
En zey, staekt u geweer; ik zeg u van te voren,
(5940) Wie dat in handen neemt, die gaet daer meê verloren:
    Hoe past nu zulken zin by dese woorden hier?
    Gelyk hy by de schrift, en d’Ezel by de lier.
Een ander dien wy ook zyn naem hier niet en stellen
(Of wel een Jorden was) die maekte van de vellen
    (5945) Daer Habakuk af schrijft, dat niemant ooit en docht,
    Hoe geestigh, en geleert, zoo ver is dat gesocht.
De woorden zyn aldus by Habakuk beschreven
De landen Madiams haer huyden zullen beven,
    Dat is, de hutten van haer legers die weleer
    (5950) Van vellen zyn gemaekt maer desen goeden heer
Die zich op dit gebruik van spreken niet besint heeft,
Of meer de Martelaers, als Madiam bemint heeft,
    Die spelt ons hier een Sint Bartholomeus uit,
    En wil daer meê verstaen zyn afgetogen huit.
(5955) Het is niet lang geleen, doen was ik zelven onder
De geestelyke meê daer hadden wy een wonder
    Geknibbel, or men zou de ketters met geweer
    En branden doen te niet; of met de reine leer,
Getrocken uit de schrift; een deel geviel het moorden,
(5960) En een of twee de leer: dit moeiden en verstoorden
[p. 179]
    Een ouwen grysen kop geweldigh, die alleen
    De wysheit altemael gekropt had, als het scheen,
En die begost u daer zijn bakhuis schrap te stellen,
Met woorden van gewicht, en anderhallef ellen
    (5965) (Doch geen zoldaten maet)en weet gy, zeid hy, niet,
    Wat Paulus hier u in zoo dudelyk gebiedt?
Een ketter, daer u woort, en straffe niet en voordeelt
Dien mydet, want hy by zich zelven is veroordeelt.
    Hier docht hy was genoegh bewesen in de zaek,
    (5970) De ketters mosten aen de galg, of aen de staek.
En wilt gy reden van dit vinnigh oordeel weten?
Hy was in zijn Latyn onnosel, of versleten,
    En daerom was dien hals dus overgeven quaet;
    Dat Paulus mijden noemt, voor moorden hy verstaet.
(5975) Maer anderen die meê zoo veel als hy verstonden,
Verklaerden dat het wel, en deftigh was gevonden,
    Veel lachten ook daerom; maer noch een ouwen vos
    En vogel met een bek, die brak ten einden los.
En zeide, vraeght gy noch, of branden, en verworgen
(5980) De ketters waerdigh zijn, laet my daer vry voor sorgen:
    Hoort eens wat seit de schrift, zoo gy se maer verstaet?
    Het leven, zeyt se, geen boosdadiger en laet,
En is de ketter dan boosdadigh, als wy zeggen,
Zoo kan hy zich het vier, en galge niet ontleggen.
    (5985) Dat was hem recht geseit, nu most de ketter voort,
    En zulken wetenschap had niemant ooit gehoort.
Maer ofmen ook eens wist wat zulken woort betekent?
En wat in dese wet boosdadigh is gerekent?
    Daer was niet aen gedocht, en alsmen daer op ziet
    (5990) Zoo meint doch hier de schrift voor al den ketter niet.
Waerzeggers, Tovenaers, en die den droes besweeren,
En diergelyken volk die wil de wet des Heeren
    Veroordeelt, en gedoot; want anders zou een vraet,
    Een leugenaer, eeu guit om datse meê voor quaet,
[p. 180]
(5995) Gerekent zyn, en boos, dit zelve vonnis halen,
En wat nu niemant straft, met haren hals betalen.
    Myn heeren, die nu dit tot uwen voordeel stelt,
    Bedenkt eens of gy ook uw eigen oordeel velt:
Wat is doch hoerery? geloof, en echt te breken?
(6000) Met schyn van heiligheit de zonden aengestreken?
    Wat Is de dronkenschap? de bitterheit, en haet?
    De pracht? de hovaerdy, en heimelik verraet?
Wat isset, dat men zoo met moort, en branden woede?
Of hout gy zelven u genadigh dat te goede?
    (6005) Doch ’t is al lang genoegh, en zot genoegh geteemt,
    Op datmen my dit ook niet qualik af en neemt,
Als of ik nu al meê die neringh gingh beginnen
En groote boeken schreef, om groter goet te winnen,
    Gelyk al veel geschiet, neen vrienden, ziet my daer
    (6010) Uw leven niet voor aen, dat voordeel laet ik haer;
Al gaense dan niet zelf hun wegen, en gesetten,
Zy houden doch de winst, een ander hou de wetten.
    Ik heb dit maer alleen een weinigh aengeraekt
    Om u te laten zien, wie nu geen zonde maekt
(6015) De zinnen van de schrift, te drajen, en te buigen.
En dat beweer ik u met heilige getuigen,
    Met geestelyke luy, en staet het die wel aen,
    Waeromme zout van my dan qualik zijn gedaen?
Al isset niet zo kloek,denkt waer het ook van daen komt,
(6020) En wat de wysheit u wel dier, en hooch te staen komt.
    Gy weet wel datse nooit ten vollen is betaelt,
    En datmen ook niet veel voor hondert daler haelt.
Nu zal ik u eens weer uyt Paulus wat verklaren
De gecken, zeit hy, die verdraeght gy wonder garen
    (6025) En meint zich zelven daer. en wederom daer naer
    Ontfangt my als een dwaes, ook zeit hy op een aêr,
Ik heb in dwaesheit, en niet hoogh met u gesproken
En weer, wy bennen zot geworden, en gebroken
[p. 181]
    Om onses Heeren naem. Jae dat noch meer is, hy
    (6030) Beveelt die zotheit ons, als of se nodigh sy.
Wie van u allen schynt geleert, en wijs na desen,
Die, zeit hy, werde zot, dat zal hem wijsheit wesen;
    En diergelyken meer; dus laekt hy over al
    De wysheit, en hy pryst het lieve zoete mal,
(6035) Als nodigh, en gewenst, dat is een krachtigh oordeel
Van een zoo groten licht, en al tot mijnen voordeel.
    Wie kent zoo wel een zot als zulken wijsen man?
    Wie doet daer ook zoo ront belydenisse van?
En dit is noch al niet, maer hoort eens watter meer is,
(6040) Hy zeit dat ookwat zots by onse lieven Heer is.
    Des heeren zotheit is noch wijser, zeijt hy, veel
    Als al de wysheit hier beneden is, en heel.
Ook isset niet zoo vreemt, al heeft den hemel garen
Met dwasen meest te doen; die wys zijn, en ervaren
    (6045) Die bennen meestendeel den groten ook verdacht,
    Dus Dionysius meê Plato heeft veracht.
Wat hadde Caesar doch aen Cassius te vresen?
En Brutus van gelyk? zy waren meer belesen,
    En ook veel wyser als Antonius, die meest
    (6050) Al vrolik was en vol, en daerom niet gevreest.
Waerom heeft Nero meê zijn Seneka vergeven?
Hy was hem al te wys, de zotten liet hy leven.
    Zoo doet den hemel ook, de wijsen hy verdoemt,
    Om dat de wijsheit al te vele zich beroemt.
(6055) Dat leit ons Paulus ook hier meê genoegh te voren,
Des Werelts dwaesheit by den hemel is verkooren.
    Ook zeit hy kort daer aen, des Heeren wille wast
    De werelt goet te doen, door dwaesheit, en de last
Der zonden nemen heen; en dus zoo moet bet wesen
(6060) Want door zijn wysheit kost geen mensche dog genesen.
    De Heere zeit ook zelf door Esaias, ziet,
    Ik zal de wysen al haer wysheit doen te niet;
[p. 182]
Der kloeken wetenschap en wil ik niet begeeren.
En elderszeit hy weer. De Heymenis des Heeren
    (6065) Die voor den wysen leit verborgen, is alleen
    Den kinderen, dat is, den Zotten, nu gemeen.
Dus stelt hy overal die grote wysen minder
Als visschers, tollenaers, als wyven, en de kinder,
    Want zulken mallen volk dat is hem lief en waert
    (6070) Gelyk ook al het veê, dat van geen leeuwen aert
En lose vossen is, maer slecht en zonder galle,
Dat staet hem beter aen, als kloekste wel van alle.
    Dies heeft hy liever ook een Ezelin gezaelt.
    En nae geen kloeke guyl, en hoger draf getaelt,
(6075) Om zoo Jerusalem eenvoudich in te ryde,
Die doch wel Draeken ook een Leeuwen dorst beschryden,
    En leggen onbevreest dien bosen helschen hont
    De ringen in de neus, den breidel in de mont.
Dus is ook in de schrift aen Schapen en aen Lammer
(6080) En Duiven meer gedacht, als heiliger, en tammer
    Dan al het ander vee, dat meer in ’t harte voert,
    En wert ook meestendeel ten quaetsten aengeroert.
En dies zoo bennen ook voor Schapen die gerekent,
Die boven in het boek des levens staen getekent.
    (6085) Nu weet gy wel een Schaep dat is een arrem beest,
    Onnosel, bot en zot, en lykt my allermeest,
Seit Aristoteles; en zulke moeten ’t wesen,
Die van den Hemel zyn gestelt en uytgelesen
    Tot Schapen zyner wey, die staen alleen hem aen;
    (6090) Daer is hy herder af, en-laet de wysen gaen.
Wat is nu voor een slot hier anders uyt te trecken,
Niet anders als ik zeg, de werelt is vol gecken,
    De vromen meê getelt, en wat den heere vreest;
    En die zich wyser acht, die malt noch allermeest,
(6095) Dewyl hy niet en weet, of niet en kan betrachten
Hoe klein de schriften al des werelts wysheit achten;
[p. 183]
    En hoe de Heere selfs de kloeke werelt haet
    En daer zyn eigen volk van waerschout, en ontraet,
En wil geen ondersoek van zyn geheime zaeken.
(6100) Wat reden? als alleen, om haer niet wys te maeken;
    Waerom wierd’ ook die twee wel eer in ’t Paradys
    Dien eenen boom ontseit? hy maekten haer te wys.
Dat was ook hun bederf, sy braken, en genoten
Soo drae niet van de vrucht, of datelyk ontsloten
    (6105) Haer oogen en verstant; doen was het wel gemaekt;
    Haer schamelheit ontbloot, haer lichaem moedernaekt
Haer heyligdom geschent, haer wetten overtreden,
En van haer eigen vleesch verworpen, en bestreden,
    Zy daer by noch verjaeght, verbannen uyt den hof,
    (6110) En mosten wederom tot aerde gaen, en stof;
Als of de Wetenscbap een dodelyk vergift is
In welstant en geluk, gelyk hier uyt de schrift is
    Gebleken, en verhaelt, hoe wel ook Paulus zeyt,
    De wysheit is niet meer als opgeblasentheit
(6115) En hier uyt acht ik, heeft den Abt van Clarevalle
Dien Oort daer Lucifer zyn zetel boven alle
    De Thronen zetten wouw, en maken zich beroemt,
    Niet anders als den berch der wetenschap genoemt.
En hoe de dwasen in den hemel zyn geleden
(6120) Dat is genoech te zien, alleen aen haer gebeden,
    Daer op de slechte geest en vroom nae boven dryft,
    Als hier de wyse wroet, en by der aerden blyft.
Nu let eens hoe wel eer de heyligen ook plegen
De zonden uyt te doen; den hemel te bewegen
    (6125) Voor haer verkeerde volk, O Here (zeiden zy)
    Siet aen haer onverstant, en grote zotterny,
En wilt dit zwacke vleesch zyn doorheit doch vergeven,
En dan zoo was het vaek wel kloek genoegh bedreven.
    Dus roert Aaron oock zyns zusters zonden aen,
    (6130) Vergeeft ons, zeyt hy, dat in dwaesheit is begaen,
[p. 184]
Om beter by den Heer zich beyde te versoenen:
Dat is, op mynen naem de zonden uyt te boenen.
    En dus beklaegt ook Saul het ongelyk dat hy
    Docht David aen te doen, Ik hebbe, zeyt hy, my
(6135) In doorheit zeer ontgaen, en David van gelyken
Die noemt zyn zonden ook en schult van af te wyken
    Een dwaesheit; anders niet, als of hy zyn genaed’
    Door my genieten most, daer was geen ander raet.
En dus seyt Paulus ook. Ik heb voor myne zonden
(6140) Om myn onwetenheit genade noch gevonden
    Maer nu onwetenheit, hoe noemt gy dat gebrek?
    Wat dunkt u of het wel wat anders is als gek?
En wat is ook genae zyn dwaesheit toe geschreven?
Als, waer hy wijs geweest, het was hem niet vergeven.
    (6145) En ziet daer valt my noch wat anders in de zin,
    En vraegt gy hoe, zoo spaed? het viel my eer niet in.
Dien Konink en Propheet met harten leet bevangen
Die zuchtet, en verzaekt aldus in zijn gezangen,
    De misdaet mijner jeugt, en zottigheden* Heer
    (6150) Daer ziet doch over heen, en rekent die niet meer.
Hier stelt hy twederley, die meugt gy wel betrachten
Voor eerst zijn jonge jeught; wat zijn doch haer gedagten?
    Maer enkel ydelheit, en rechte narrery;
    En daer zoo stelt hy noch zijn zottigbeden by;
(6155) En hier op dient gelet, hy zeit zijn zottigheden,
Dat isser meer als een, en dit om zijn gebeden
    Te wapenen met kracht van dwaesheit boven al,
    En dies zoo noemt. hy ook een eindeloos getal,
Doch daer van al genoegh; ik raek hier in de boeken,
(6160) En zie voor oogen meer als daer is in te zoeken;
    Dewijl dat ook de kerk, en algemeine leer
    My dienen; en bestaen, Ik zegge min, of meer.
Besiet den yver eens, voorzeeker ik en vinder
Geen meer, en groter als by wijven is, en kinder:
[p. 185]
    (6165) Die dringen in de kerk, en vechten om de plaets,
    En zijn wel buyten die, de beste kameraets.
Daer kan den yver vaek dit volkjen zoo verleiden
Men riep de koster wel, en Heer oom om te scheiden.
    Waer vint gy onder u, gy wijsen, als gy meint,
    (6170) Een yver hoe hy zy, dien dele niet verkleint?
’t Is waer daer hebben ook wel mannen om geleden,
Maer die en wierden van haer vrinden niet bestreden
    Doch zoo veel isser af, de Papen binnen Meens
    Die vochten ook wel eer om ’t lieve zitten eens,
(6175) Hoe wijsselik en vroom, dat kunt gy lichter achten,
Dewijle daer de droes wel hartelyk om lachten.
    Dat was een misverstaht, de Bisschop, en den Abt
    En waren daer niet toegeschoren, en gekapt,
Om voor haer hoogheit met den swaerde zich te wreken,
(6180) Dat heeft in anvank in de kerke wel gebleken,
    Daer wat geen hoverdy; geen pracht, geen overdaet,
    De grote wijsheit. en geleertheit in den haet,
Hier tegens wederom de nedricheit, en slechte
Eenvoudicheit omhelst, gehouden als het rechte
    (6185) Kenteken van de leer, en voor een eigen merk
    Dat boven ander droegh die eene ware kerk.
En eindelik geen zot, die zotter schijnt te leven,
Als dese, die zoo gans en gaer zigh overgeven,
    Om nae de reyne leer te leven onbesmet,
    (6190) En dragen in gedult ten hemel haer gebet.
Die geven zoo haer goet, haer vlees, en bloet ten besten,
Of ’t haer niet aen en ging’, en voeden zich en mesten
    Met vasten, en geschrey, met waeken en verdriet
    En wenschen al den doot, en om haer leven niet:
(6195) En met een woort geseit, het leven datse leiden
Schynt van haer leven al, en eigen bloet gescheiden,
    En elders heen verhuyst; en die dit nu gevalt,
    Wat is haer leven doch? voorseeker recht gemalt.
[p. 186]
En dies soo wierden ook de jongeren, des Heeren
(6200) Voor dronken aengesien en zoeten, in haer leeren,
    En dat ook niet zoo vreemt; want Festus meê zo haest
    Hem Paulus onderwees, hout zeide hy, gy raest.
Maer doch dewyl ik eens my zelven ben ontlopen,
En met den Ezel in de Leeuwen huyt gekropen,
    (6205) Zoo moet ik verder gaen, en tonen u hier by,
    Dat aller vromen heil, doch anders niet en zy,
Als dwaesheit (met verlof en neemt my dat niet qualik)
Het is voorseeker waer, al luidt het wat ongalik.
    Zwijgt maer een weynig stil, en spreekt dan u gebrek,
    (6210) Gy zult het wel verstaen al is uw liefde gek
Wat Plato van de ziel wel eertyts heeft gesproken,
(Te weten, dat haer kracht belemmert, en gebroken
    Door onse grove vlees, niet smake, nogh en zie
    De waerheit in der daet, en nuttigheit, van die)
(6215) Daer zijn wy schier in eens; en verder zoo besloot hy,
Dat overdenken van de mensche zijnen doot, zy
    Den wegh der wysheit eerst, om dat zigh dan de ziel
    Van al wat zichtbaer is, en tastelyk onthiel,
Gelyk als in de doot; zoo lange dan de gangen
(6220) En aderen des lijfs, de Geest daer in gevangen
    Wel besigt, en bedient, zoo noemt men ons gesont:
    Maer als hy eindelyk wil breken dat verbont,
Verlaten dit gebouw dat allen smerten vol is,
En gaen zijn vrydom in. zoo seytmen dat hy dol is;