Dit is een onderdeel van BruneNieuweWyn1636.html. Klik hier voor het hele document.

n mensche gans en gaer van goud.
’t Is goed by anders heyrt te koken.
Gheen zoeter lijden, dan te hopen.
’t Is goed met d’heel huyd slapen gaen.
Gheen oort, dat niet verraet een moord.
Toe-zienders is gheen spel te grof.
Gheen vvater, dat gheen grond en heeft.
Gheen exter of zy heeft wat bonds.
Gheen grooter zond’, als arm te zijn.
Gheen ampt zo kleyn, ’t is hangens weerd.
Niet stouter dan een volle beurs.
Die wil doet veel, jae doet het al.
Eet wat ghy vint, denct wat ghy wilt.
De naer-heer die moet oock wat vinden.
Zoo ghy ghekooct hebt, richt oock aen.
Hoe liever kind, hoe scherper roe.
Ick bidd’ u, is een moord-gheschrey.
Hoe grooter luck, hoe meerder druck.
Kijck in uw eyghen potjen eerst.
Hoe meerder haest, hoe minder spoed.
Groote voghels, groote nesten.
[pag. 474]
Hoe vromer man, hoe min gheluck.
Al zacht in ’t dorp, ’t gheboert is droncken.
Den hongher is een goede kock.
Ghelijck ghedeelte maect gheen twist.
Hebt ghy een sweerd, ick heb een degen.
Verdeelde hanen eet de vos.
Harde landen, harde luyden.
Vette landen, leuye luyden.
Een raef broeyt gheen kanary-voghel.
’T en waeyt niet altijds eene wind.
Daer zal noch menigh radt om-gaen.
’t Mach licht zijn, dat niet swaer en is.
d’Een duyvel deert den ander niet.
Veel ezels, die gheen zacken draghen.
Daer zijn veel narren zonder kolven.
In ghersten-oughst zijn d’hoenders doof.
By narren moetmen narren werden.
Men zal gheen zack met zijde naeyen.
Het loopen scheelt te veel van koopen.
Men moet den boogh’niet over-spannen.
Die willigh is, is licht te wincken.
In heeren herberg teert-men minst.
Men zal geen goed lied heel uyt-zingen.
Ionghe voghels, weecke becken.
Snijt aen, ter-wijl het is den ougst.
Gheen andwoord, is een andwoord oock.
Men gaet oock verr’, met goede moeyt.
Een cleynen reghen maect oock nat.
Men hout langhst huys, met halve kost.
Lam, lam, is vvolvens vesper-clock.
[pag. 475]
Met niet met al, beghintmen niet.
Langh te hove, langh in d’hel.
Met swijghen kanmen niet veel praten.
Langhduerigh is gheen eeuwigheyd.
Men andwoord veel, met stil te swijghen.
Langhe kleeren, corte zinnen.
Met veel te slaen, wert stock-vis zacht.
Laet-duncken maect den dans niet quaed.
Met weynich wetten heerschtmen best.
En laet niet naer, zoo raect ghy hoogh.
Vier oogen zien veel meer als twee.
Leght op een schip niet al uw goed.
Om ghelt wert ’t al te koop ghestelt.
Men eert den boom oock om zijn scha’uw.
On-nutte katten leven langh.
Men vint noyt gheen bescheten lief.
Dat lange koockt, dat wert verkoockt.
Men can zich niet te wijt bevrienden.
Daer gaen veel ezels op twee voeten.
Men slaept zich zelven niet gheleert.
Wat uyt is, dat en zal niet sweeren.
Men cust het kind van ’s moeders weghen.
Wat haest aenwaeyt, zeer haest verwaeyt.
Men moet den vos met vossen vanghen.
Dat u niet brant, en blaest dat niet.
Men moet een boer met boeren plaghen.
Dat u niet brant, en lescht dat niet.
Beghint met God, en spouwt in d’hand.
Wat zelden komt, dat komt ghewis.
Men moet zich strecken nae zijn deken.
[pag. 476]
d’Een kraey pict d’ander d’oogh niet uyt.
Hoe hoogher berg, hoe dieper dal.
Gheen koopman, die daer altijds wint.
Het minste moet nae ’t meeste gaen.
Het meest’ moet dickwils ’t minste wegen.
Hoe eelder hert, hoe svvacker knye.
Het hoy en volght de peerden niet.
Hoe meerder vis, hoe droever vvater.
De groote vis springht uyt de ketel.
Hoe vuylder zogh, hoe grooter dreck.
De groote visschen scheuren ’t net.
Hout altijd ’t schip te midde waters.
De beste koeyen zijn op stal.
In zulcke waters, zulcke vissen.
Goe wijn en heeft gheen krans van doen.
’t Is alle daegh gheen vastel-avond.
Goe ware prijst haer zelven meest.
’t Is beter naer, als voor ghelacht.
Is ’t gheld op ’t eynd, ’t gheloof is ’t eynd.
’t Is altoos vetst, in anders schotel.
De eene wolf bijt d’ander niet.
’t Is goed met heel huyd slaepen gaen.
’t Een quaed het ander quaed verdrijft.
’t Is haest gheschiet, alst vvezen vvil.
d’Een mes hout ’t ander in de schee.
’t Is quaed, van pas tvvee heeren dienen.
Mans loghen is der vrouwen troost.
’t Is quaed al ’t krom-hout recht te maecken.
Het eene woord lockt ’t ander uyt.
Het hanght al aen een goed beduyden.
[pag. 477]
Met spel ghewonnen, scheyter uyt.
Men zal ’t kind niet met ’t bad uyt-schudden.
Met aerbeyd krijghtmen vier uyt steen.
Met goed ghemack zoo raectm’ oock voort.
Men houdt langhst huys, met minste kost.
Met zotten ist niet vvel te boerten.
Men zal niet al doen, dat men magh.
Men andvvoord veel met stil te svvijghen.
Men zal gheen zack met zijde naeyen.
Naer bruyne kerssen klimt-men hoogh.
Men sluyt gene brood voor vrienden oyt.
Men leert niet dan met schaed of schant.
Men magh wel lacchend waerheyd zeggen.
Naer hooghe vloeden, diepe ebben.
Geen gout en kooptmen zonder schuym.
Naer reghen, komt de zonne-schijn.
Men derf gheen luys in pelssen zetten.
Natuere gaet de leer te boven.
Een mal gheboren zondight niet.
Natuer die is ons naest’ ghebuer.
De lust die maect den aerbeyd licht.
Natuer trect meer dan zeven paerden.
’t Komt al, dat noch ten lesten komt.
Niets is vol-maeckt als God alleen.
De kinders die gaen kinders gangen.
Op al-mans vvegh en vvast gheen gras.
Katten kinders muyzen wel.
Schoon voort-ghedaen, is half verkocht.
’t Is quaed, met vossen, vossen vanghen.
Vw armen stroopt, en zeght, God wouds.
[pag. 478]
Tot korten tijd behoeft veel haest.
De beeste dood, ’t fenijn is dood.
De kreupel danst ghemeen’lijck voor.
’t Is quaed in quaed gherucht te commen.
Men zoecket, daer ’t verloren is.
Het lust my, als een dief om ’t hanghen.
Gheen mensch heeft d’eer, als dieze doet.
Het moet al nae zijn pijpen danssen.
Trouw-wel, die reet wegh met het paerd.
Een cort lied, dat is haest ghezonghen.
Het werck tuyght wat de meester was.
Die maect het cleed, en draeghet niet.
Hy vast ghenoegh, die qualick eet.
Die loopt, die loopt, die vlucht, die vlieght.
Wat kan de roock den hanghel doen?
Wel leven doet vvel over-leven.
De moeden os heel zachtjes treedt.
Een hond verhonghert vreest gheen stock.
De moeden os veel vaster gaet.
De beste vvijn maect ’t quaedste hooft.
Gaet daer ghy meugt, sterft daer ghy moet.
De nood maect cleyn’soldaten groot.
De wegh die loopt voor-by de deur.
’t Is haest ghenoegh, ist wel ghenoegh.
Die steert en is niet van dat kalf.
Hy wint ghenoegh, die ’n hoer verliest.
Dit is de bruyd, daer ’t al om danst.
Hy eyscht ghenoegh, die swijght en dient.
Die noyt en viel, noyt op en stond.
Een roode lucht, of blaest, of pist.
[pag. 479]
Veel graentjes maken eenen hoop.
Het goud vvert aen de toets gheproeft.
Hy spreeckt verkeert zijn Vader-ons.
Voor d’oude kat, een teere muys.
Heeren bidden is ghebieden.
Zy slaepen niet al, die daer snuyven.
’T en is niet altijds bruylofts-feest.
Voor-leden tijd comt nimmers vveer.
Elck voor hem zelf, en God voor al.
Voor stroom en wind is ’t goed te zeylen.
De kat die slaept, en weckt niet op.
En vlieght niet, eer ghy vleughels hebt.
Hy werpt die kat hem aen het been.
Men zal ’t zoo haest gaen, als beloopen.
En zoeckt den nacht niet op den dagh.
Verr’ zien, is ’t beste op het spel.
Hy zoeckt vijf voeten in een schaep.
Veel verckens maken dunne spoelingh.
Aen elcken Sant zijn eyghen keers.
Veel kocx verzouten licht den bry.
Hy moet het met den ruggh betaelen.
Vecht coel, en een half uyr te langher.
Zijn rugghe zal mijn borghe zijn.
Tot Godes hulp, noch aerbeyd hoeft.
Gheen hayrtjen dat gheen schaduw geeft.
Tot een quae quast, een harde bijl.
Dat nyt is, dat en sweert niet meer.
Te vele zorghe breect het glas.
Den goeden hond het goede been.
Die my bemint, bemint mijn hond.
[pag. 480]
’t Is quaed den hond een bed te maken.
’t Gheld is de bruyd, daer elck om danst.
Hy heeft het al op ’t lest verzouten.
’t Vier vvert met oly uyt-gheblust.
Twee billen in een broeck by een.
Tvvee hoofden onder een kapproen.
Hy houwt zich met de byl in ’t been.
Tvvee ooghen onder eenen hoet.
Gheweyghert gheld wert niet verquist.
Wacht u van die gheteeckent zijn.
Hy gheeft dry koecken voor een brood.
Daer ’t vier is groot, is grooten roock.
Daer quam noyt van een koe een hert.
Tvvee lijsters aen een lijm-stangh vast.
’t Is van een ezels schaduw twisten.
Men maect gheen krans van alle blommen.
’t Is twisten van een gheyten hayr.
Daer honden zijn, daer zijn ook vloon.
Drye beten en een boone gheven.
Die ’t langh heeft, laet het hanghen langh.
Van schoone vrucht komt vuyle wind.
Die vvinnen vvil, moet zetten by.
Twee ooghen zien veel meer als een.
Die niet en vvaeght, die niet en heeft.
Van ’t valsche goed, komt ’t ware quaed.
De baete vvackert elck end een.
Hy kneet, eer ’t koren is ghemaelt.
De voor-baet is den armen goed.
Ghemaelde bloemen riecken niet.
Elck een is heer van zijn ghezicht.
[pag. 481]
’t Is beter buyghen, als te breken.
Des nachts zijn alle katten graeuw.
Den laetsten man die byt’ de hond.
Van reuck, het brood; van smaeck, het zout.
Op quade weghen haestmen zeer.
Naeyt dat ghy naeyt, niet dat ghy breect.
    Dat is; Naeyt stercke stoffe.
d’Een vvolf en eet den ander niet.
Den laetsten man die eet de wolf.
’t Komt uyt den bergh, daer van hy brandt.
Hy heeft den os aen ’t gras ghebonden.
Den ylen buyck en heeft gheen oor.
Hy heeft den ringh, maer niet den steen.
De lust maect schoon, dat leelick is.
Hy heeft een schoone vis ghevanghen.
Die boos is, denct altijds bedrogh.
Een man die koude voeten heeft.
Het quaed jaer comt al svvemmend’ in.
Hy werpt den steen, en berght zijn hand.
Elck vveghjen heeft zijn mist en slijck.
Hy heeft de vos ghestroopt het vel.
Een spade zoon, een haestigh’ vvees.
Hy heeft de sleutel van het veld.
De naeld en draed ist halve kleed.
Een man die bloed heeft achter d’oor.
De galgh neemt vvat haer toebehoort.
Hy is met bus en zalf verzien.
Dat cracht niet can, dat can ’t verstand.
Hy is verzien met naeld en draed.
Te langh is beter als te cort.
[pag. 482]
De puyt en wilt niet uyt de poel.
Te ruym is beter als te nauvv.
De zael en past den ezel niet.
Daer zijn meer daghen, als saucijssen.
Achillis lans, die wont en heelt.
’t Gherucht is meer als al de noten.
De eer gheeft goud, het goud gheen eer.
Een anders quaed hanght aen een hayr.
De mensch is d’ander mensch een wolf.
Bergh en rivier zy mijn ghebuer.
De mensch is d’ander mensch een god.
Dat Martha sterf, maer sterf verzaet.
Het paesschen loopt zeer hoogh op ’t jaer.
    Dat is: Het kost vele.
De kost die doet de lust vergaen.
De exter laet haer hipp’len niet.
De jonghen zijn den hond ghelijck.
De kaers, die voor-gaet, licht vvel best.
Ick hebb’ de mate van zijn arm.
Gheleerde lien, verkeerde lien.
Ick ken mijn eyghen ossen wel.
Het hanght al aen een goed beduyt.
Onwetenheyd en is gheen zond.
Vroech meester maect een spaede knecht.
De ranck’ altijds de stock ghelijckt.
Vroegh henghst, vroegh ghuyl.
Het quade gat en wilt gheen eynd.
Het ey dat vvilt den hane leeren.
De krabben gaen van over dwers.
De kreupel man danst altijd voor.
[pag. 483]
Het eene yzer ’t ander vylt.
Wat haest yet vvort, oock haest ontvvordt.
Verghift wert met verghift ghedoot.
Die lichte lacht, die schreyt oock licht.
De krans en maeckt de herbergh niet.
Die veel begint, niet veel en eyndt.
God straft de zonde met de zond.
De on-trouvv slaet haer eyghen heer.
Al doende leertmen beter doen.
Het schalckxken loont zijn meester vvel.
Ieloersheyts bete noyt gheneest.
Als ’t schaepken blaet ’t verliest een beet.
De vrucht van liefde is de liefd.
Een volle tonne niet en bomt.
Te veel of weynigh breeckt het spel.
Alle dinghen laet hem zegghen.
Op eene nacht groeyt duyvels-broot.
Woorden vollen gheenen zack.
Het fraeye doeck de stangh verçiert.
Weynigh vvoorden, en die vast.
Een mensch kan licht zijn zelfs bedriegen.
Een cort lied is zeer haest ghezonghen.
De tweed’ ghedachten zijn de best.
Daer gaen veel vvoorden in een zack.
’t Serpent licht tusschen kruyd en blom.
Het vat gheeft uyt, dat ’t in zich heeft.
Het op-schrift van die pot is goed.
Wie can den hond ’t gheblaf verbien?
Een dood man is gheen oorloghs man.
Niet om het snot, maer daer ’t aen hanght.
[pag. 484]
Een man die zout heeft in den hoet.
Gheen feest, of heeft haer vveder-feest.
Zijn penzen zijn in wijn ghekoockt.
Het muyst al, wat van katten comt.
Hy heeft zijn aenzicht in zijn hand.
Het koren rijpt al metter tijd.
Het is een peerl in loot ghezet.
Het jaer is aen gheen staeck ghebonden.
Ghekoockte kreeften schijnen rood.
De tijd is Gods, en ons met een.
Hy werpt de stele naer de byl.
De lust die maect den aerbeyd licht.
Hy speelt en maeckt den byte-bauw.
De loon verzoet de pijn en moeyt.
Hy dondert wel, maer blixemt niet.
De aerbeyd is quaed aerbeyds loon.
Hy maeckt een spille van een pijck.
Het eynde draeght altijds de last.
Zy zijn een koppel en een paer.
Vryheyd, Blyheyd.
De kelder vullen tot de vout.
Te veel maect weedom in de buyck.
’t Is beter sweeten, als te beven.
De zot volght altijds ’t meeste volck.
Zijn hooft noch onder ’t scheer-mes is.
Kranck vleesch, dat maect een krancke gheest.
Zoo waer, als dat de ezels vlieghen.
Het lijf heet valck.
Een meeuwend kat en muyst niet wel.
Hy hout het gheckjen in de mouw.
[pag. 485]
Ghy krauwt het vette vercken wel.
Schoone appels zijn vvel zuer.
Hy heeft een quade kat te villen.
Smids zijn voncken vvel ghevvoon.
Ziet, of de duyvel stoppels kackt,
Smeeren maect de huyd ghedvveegh.
Ghy krauwt hem, daer ’t hem niet en juct.
Die pijl comt uyt uw koker niet.
Hy werpt de keten naer de ketel.
Vervult u niet, zoo berst ghy niet.
Hy werpt de boghe naer de pijl.
Ghekaeckel, zonder ey te legghen.
Die tand-pijn heeft, die treck’ den tand.
Het gaet, alst gaet, niet als het hoort.
Die niet en valt, en staet niet op.
Een goude schee, een looden mes.
Die kneet of bact, gheen koeck ontsteelt.
De naelde steect den doren uyt.
Men kent geen dingh, dan alsm’ het mist.
Een yder cramer prijst zijn waer.
Het voor-hooft gaet voor ’t achter-hooft.
’t Is zilver, ’t vvelck is zilver weerd.
Men vanght gheen haze met een koe.
Gheen hayrtjen, dat gheen schaeuw en maect.
Men vanght gheen winden met een net.
Elck een voelt koude, naer zijn kleed.
Men vanght gheen visschen in de locht.
Een groote schoe, een cleyne voet.
Het is een wind-ey, dat hy broet,
Hy bouwt Kasteelen in de lucht.
[pag. 486]
Veel handen maecken licht het werck.
Een zack ghebroken houdt gheen graen.
’t Zijn zotte praetjes uyt de school.
Hy ziet drye dinghen aen voor twee.
Een schip wilt maer een groote mast.
’t Heet visschen met een gouden hoeck.
De weerelt wilt maer eene zon.
Hy heeft een riem in yders boot.
Hy heeft de handen in dat deegh.
En zet gheen voet in anders dans.
Een huys niet wel twee honden lijt.
Hy heeft veel yzers in het vier.
En eyscht gheen kleed van naeckte lien.
De zorgh bringht grijze hayren voort.
Noch al, van al, noch over al.
De zorghe groeyt dwers door zijn hoed.
Allenghskens eet het wolf het schaep.
De zorgh can dooden wel een kat.
Een mensch moet kruypen, eer hy gaet.
Een kat magh op een Koninck zien.
Een zulck beghin, een zulcken end.
De kat vveet wel, vviens lip zy lect.
Hy mach wel d’Arcke Noë zijn.
Belijd uw schuld, en vvert ghehanghen.
Hy raeckt den hemel met de hand.
Een schurfdigh peerd gheen kam en lijdt.
Hy is meer dobbel, als ajuyn.
Hier is de deur, en daer de vvegh.
Hy heeft de miere in de tongh.
Wat is met vvrot ajuyn te doen?
[pag. 487]
Een kleyne pot die is haest heet.
Hy is een cijfer in ’t ghetal.
’t Is beter laet, dan nimmermeer.
Het is een hooft, maer zonder tongh.
’t Is noyt te late, wel te doen.
Een arend noyt gheen vlieghen vanght.
Hy gaet zeer verr’, die noyt en keert.
Een olyfant gheen muys en vanght.
Wat past de schilt-pad op een vliegh?
Die koud is, dat hy blaes’ het vier.
Niet neer-gheleght, niet op-ghelicht.
’t Zijn jonghen al van eender worp.
Zijn neus en lijdt Gheen spot, noch spijt.
’t Zijn jonghers van de zelve school.
Met d’eene zieckte d’ander weeren.
Zy zijn al van het zelf ghewas.
Hy steeckt zijn mes in anders schee.
Hy is uyt ’t zelve ey ghepict.
Hy pleyt daer in een vremde banck.
Te meer verlies, te min bezit.
Hy is daer in een anders lucht.
Zijn wijngaert-stock beghint te druypen.
De hongher breeckt een steenen wal.
’t Is beter wat, dan alles quijt.
Hy raeckt den naghel op het hooft.
’t Is quaed te vissen zonder net.
De liefde best door liefd ont-steeckt.
’t Gheld is de zenuw van de krijgh.
Het eene mes het ander wet.
Een jonghe sant, een oude droes.
[pag. 488]
Naer by de kerck, en verr’ van God.
De vis light altijds in de kuyl.
Een groot geslacht, maer weynig vrienden.
En gaet niet buyten d’oude wegh.
Een vriend is d’een’ helft van de ziel.
Een mugghe by een olyphant.
De roover wert wel zelf berooft.
Een fleuytjen by een krijgh-trompet.
De leeuw wert uyt zijn klaeuw bekent.
Een padde by een snellen haes.
De vos is vry een slimme beest.
Een kraeye by een nachtegael.
Elck gaet nu by de vos te school.
Hy heeft een staeck gheswolghen in.
Met onçen wijs, met ponden zot.
Een wonder duert maer neghen daghen.
Een uyl is koninck van de nacht.
Het zilver heeft een zilver klanck.
Een narren bout is haest verschoten.
Ick ken wel vlieghen in de melck.
’t Is heunigh in een leeuwen mond.
Twee duyven met een boon alleen.
Hy bint den hond aen ’tschapen vleesch.
Die struyckelt, is haest op-ghelicht.
Peck en oly bluscht gheen vier.
De zot neemt ’trecht voor ’t averecht.
En of de hemel viel om leegh.
Nieuwe bezems vaeghen schoon.
Die heel is gheeft, en is gheen vleesch.
Onder ’t zeyl is goed om roeyen.
[pag. 489]
Een yder dingh is als m’ het acht.
On-kruyd groeyt ghenoegh van zelf.
Een man die op twee snaren speelt.
On-trouw slaet haer eyghen heer.
Een dingh ghelijck is ’t zelve niet.
Oude vaeten leken gheeren.
Hy speelt, ziet my, en ziet my niet.
Schurft is metter haest gheraeckt.
De zaeck is tot den bast gheraeckt.
Schurfdigh zijn leert zeer wel krouwen.
’T is water in de asschen ghieten.
Schuym en ghist en is gheen bier.
Te korte scheut verliest het spel.
Slaghen maken zotten wijs.
De boom wert uyt zijn vrucht bekent.
spotters huys dat brandt oock wel.
De smaeck is beter als de reuck.
Stelt in ’t vier-kant alle dingh.
Men wert noyt quijt een goede daet.
Teghen stroom is quaed te swemmen.
Weynigh woorden, vele wercken.
Vrienden kost is haest ghekooct.
Hy vat de brock hem uyt de keel.
Wat te wachten, heert zeer wel.
Hy neemt den hecht hem uyt de hand.
Woorden gaen ons niet in ’t lijf.
Misschien eens rood, en thienmael bleeck.
Zeldzaem dat is aenghenaem.
’t Is een verlichtingh voor de dood.
Zorghen breect gheen stroo in stucken.
[pag. 490]
De ghier naer ’t doode lichaem wacht.
’t Swaerdste moet het meeste weghen.
’t Zijn woorden voor de doode lien.
Niemandt wert aen tafel oud.
’t Is by een stief-moer dat hy klaeght.
Verre water blust gheen vier.
Ghy zinght daer aen een doof-mans deur.
’t Is een kabel t’huys op zolder.
Men sprack veel beter met een post.
Droevigh water spieghelt niet.
Hy moet gheboren zijn ter meulen.
Hy is rijck, die niet ont-breect.
Veel doover als een spijcker is.
Kleynen reghen maeckt oock nat.
Daer schuylt een slanghe in het kruyd.
Kleyne hondjes bijten oock.
Dat land en heeft gheen klaere kust.
Een exempel maect gheen reghel.
Den droncken man niet op en weckt.
Moye dinghen staen zeer moy.
Hy scheert den leeuw.
Beter sterven, als te quelen.
Hy heeft den wolf by d’ooren vast.
Quaed op quaed is onghezond.
Hy treckt een oud huys op zijn hooft.
Hamers, beytels, ’t is alleen.
Een sweerdt dat aen een draetjen hanght.
Quade zorgh verloos de koe.
Een vercken onder ’t mes of stock.
Ghy zult lustich stock-vis eten.
[pag. 491]
Hy is een haen, maer op zijn nest.
Mostert naer het middagh-mael.
Hy wou wel hebben droes en al.
De spaerder wilt een teerder hebben.
Rauw leder wilt wel recken uyt.
De spaer-pot hoort de ghilden toe.
Hy heeft de kam hem af-ghesne’en.
Ont-breecter brood, ’t is al te koop.
Die wel is, moet zich houden wel.
Een ambacht heeft een gulden boom.
Men kent den wijn niet uyt de krans.
Een bed’laers tas is nimmers vol.
Daer groeyt geen kruyd op heeten oven.
Een man ghedreyght, leeft hondert jaer.
Men maeckt van niet gheen vette zop.
Een goede schutter schiet wel mis.
Die vloeckt en schent, Geen God en kent.
Een goet woord vint een goede stem.
Hy eet zijn koren groentjens op.
Een luys verhonghert bijt zeer scherp.
Elck een die groet de maen die groeyt.
Een kinder-hand is haest ghevult.
Wie zal de kat de bel aen-hanghen?
Een kort lied, dat is haest ghezonghen.
Die vele drinckt, moet dorstigh zijn.
Een le’egh mensch is een duyvels kussen.
Die spelen wilt, die zette by.
Een leughen brenghter thiene me.
Die recht doet, zal oock vinden recht.
Een maeght alleen en maect gheen dans.
[pag. 492]
’t Is kunst, by tijd’ een nar te zijn.
Een man maer een mans gangh en gaet.
Men kent een best van achter rugh.
Een paerd dat is zijn voeder waert.
De tongh is ’t best, en ’t booste lit.
Een quaed wijf is een quaed kleynood.
De tooren wert zeer langhsaem out.
Een kalf verdroncken waeghtmen licht.
De tijd verraet, en hanght den dief.
Een volle ton bomt niet met al.
De tijd is aen gheen pael ghebonden.
Een zotten rechter, corte vonnis.
Daer had noyt goed man quade vrouw.
Een eerlick hert heeft veel te lijden.
Daer dwangh ontbreect, daer is geen eer.
Elck in zijn neeringh is een dief.
Op ’t venster leytm’ het beste brood.
Elck voor zich zelf, God voor ons al.
Vermoeyde ossen treden stijf.
Gheboden dienst en doet gheen dienst.
Leelick zien, en snyt niet zeer.
Gheen kroon of krans, zal hooft-sweer heelen.
Hebt ghy gheen eyers, broed het nest.
Gheld is de bruyd, daer ’t al om danst.
De kaers die voor-gaet, licht wel best.
Ghemeene plaghe rust zeer wel.
Men moet den nar met stocken luyzen.
Ghestolen beetjens smaken vvel.
Nae-rouw wert alle daghe nieuw.
God ende eer zijn noyt van een.
[pag. 493]
Toe-geven stilt veel krijgh en twist.
By de luyden is de neeringh.
De dood en spaert noch kleyn noch groot
Al zietmen lien, men kentse niet.
De baete wackert meest den man.
Des weerelds blydschap scheyt met druck.
Daer had noyt goed man goede vrouw.
Alle diensten die zijn smeerigh.
Berouw quam nimmermeer te laet.
Alle dreyghers vechten niet.
Ghereed gheld dat kan nauwe dinghen.
Een yders vriend is yders gheck.
Alst wel gaet, dan ist goed te raden.
Alle raders zijn gheen ghelders.
Als ’t spel op best is, zalmen ’t staecken.
Alle wolcken regh’nen niet.
Wel aen-ghetast, is half gevochten.
Arbeyd is quaed arbeyds loon.
Die niet wil maelen, miss’ het meel.
Bloode honden bassen veel.
Die niet wilt vallen, springhe niet.
Langhst de vval, daer vaertmen zekerst.
Als eene gheeuwt, zoo gheeuter veel.
In een zack gaet veel gheriefs.
De eene dagh die leert den ander.
Wijn en bier dat volght den tap.
Die ’t niet en kan, en speel het niet.
Deerlick zien, is half ghebeden.
Die niet en weet, en twijffelt niet.
Het diere schip, dat blijft aen land.
[pag. 494]
Die niet en heeft, dien niet ont-valt.
Duyck en schuylt, laet over-gaen.
Die niet en waeght, die niet en heeft.
Eyghen wille brandt in d’hel.
Die voorwaerts wilt, dien leent de hand.
Die veel in-draeght, draeght veel oock uyt.
Die maer een oogh heeft, wacht die wel.
Groote vveelde, domme zinnen.
Die veel beginnen, weynigh eynden.
Hards smacken leeren wel.
Die niet en zorght, en heeft gheen eer.
Heeren bidden is ghebieden.
Die niet en wil, die niet en zal.
Heeren dienst en is gheen erf.
Die keure heeft, die heeft oock anghst.
Heeren peeren rotten niet.
Die heeren dient, krijght heeren loon.
In vertieringh is de baet.
Die haest ghelooft, is haest bedroghen.
Iocken zonder zeer te doen.
Die zoect ghemack, die blijve t’huys.
Ionghen enghel, ouden duyvel.
Die ander jaeght, zit zelfs niet stil.
Korte reyen hoven wel.
Die spaert de roed, die haet zijn kind.
Korte rek’ningh, langhe vriendschap.
Die daer in is, die moet daer door.
Koopt gheen katte in een zack.
Der heeren zond, der boeren boet.
Laet de dood’ haer dooden graven.
[pag. 495]
Den roock die zoeckt de schoonste lien.
Liefde teelt oock weder-liefde.
Den mensch schort niet als dancbaerheyd
Mettertijd het koren rijpt.
Den armen is de schaemt’ on-nut.
Nae de bladers, valt den boom.
De winnend’ hand, de milde hand.
Neeringh is gheen vaste erf.
De zinnen moeten hebben werck.
Niemant is met kunst gheboren.
De vroed is altijds op zijn hoed.
Niemant is het recht ont-wassen.
De vloeck blijft in zijn eyghen hoeck.
Niemant hinct van anders zeer.
De schae gaet veeltijds voor de baet.
Men werpt een nar haest uyt de wiegh.
De roed, die maeckt de kinders vroet.
Natuere gaet de leer voor-by.
De rijckste maer een hemd behoudt.
De nijt haer eyghen zelf verbijt.
De rente loopt al slapend’ om.
De nijd die is des duyvels krijt.
Het recht is uyt de re’en gemaeckt.
Wel neemt een wijf, zoo comtjer af.
De oude rat die schouwt de val.
En roept gheen haes, hy zy in ’t net.
d’Onnoozel’ die betalen ’t gh’lach.
Zelfs in-ghebroct, zelfs uyt-gheeten.
De oogh ziet verder als de buyck.
Spade vruchten dueren langh.
[pag. 496]
Wat spade komt, dat druckt wel in.
Het spaede zaed komt vvel te raed.
Die nydigh’ quelt hem zelven meest.
Het spel doet veel de tonghe spaeren.
De naeckte die is quaed te rooven.
Doet wat ghy kont, en noch vvat min.
De lije-boom staet alder langhst.
Vele woorden, weynigh herts.
Treckt zachtjens aen een krancke touw.
Daer gaen veel vvoorden in een zaeck.
De Lands-heer ziet, en reyckt oock veer.
Naer een spaerder, comt een teerder.
De koeckoeck roept zijn eyghen naem.
Nieuwe bezems vaeghen vvel.
De kap en maeckt den Munnick niet.
Niemant nut, is niemant lief.
Noyt goede Munnick ghingh alleen.
Veel gheschreeuws, en vveynigh vvol.
Als een koe biest, zoo biezens’ al.
Men danst hier al met open deuren.
Al te vele scheurt den zack.
De kaerze uyt, de schaemte uyt.
Al te veel, niet wel en smaeckt.
Als lijsken weet-al thoont hy hem.
Al te scherp maeckt schaerdigh ’t mes.
Ghy meughter met een stock nae-slaen.
Die al te wijs is, is een gheck.
’t Ghemeen dat hoort aen elck end’ een.
Te groote zorghe stoot in ’t slijck.

                EYNDE.


[pag. 497]

TAFEL
Der Materien.

A.
Adel. fol. 454.
Aelmosse. 265.
Achterdencken. 389.
Advocaet. 1. 432.
Aerbeyd. 132. 429.
Aerd. 357.
Aerde. 396.
Aermoed. 265.
Al. 278. 434.
Allenghs. 308. 434.
Ambacht. 382.
Ampten. 456.
Anders. 33. 368.
Andwoorde. 367.
Anghst. 171.
Avontuyr. 365.


B.
Bate. 84.
Bedrogh. 187.
Beeste. 47.
Begheerte. 339.
Beghin. 182.
Belacchen. 246.
Beleeft. 359.
Belofte. 100.
Bemoeyen. 365. 441.
Bequaemheyd. 52.
Berispen. 129.
Beroepen. 393.
Berouw. 321.
Besmettingh. 424.
Billigheyd. 427.
Bewaringh. 146.
Bidden. 330.
Byzonder 353.
Blijdschap. 221. 444
Blind. 140.
Blijven. 379.
Bloot. 76.
Boer. 64.
Boosheyd. 438.
Borghe. 100.
Bot. 64.
Bouwen. 231.
Brand. 396.
Brood. 49.
Buyre. 231.


C.
Cieraed. 352.
Compagnie. 344.
Conscientie. 351.
Contrarie. 348.
Couragie. 317. 411.
[pag. *498]


D.
Daden. 2.
Danckbaer. 115.
Dans. 323.
Deughd. 361.
Dief. 217.
Dienaer. 332.
Dienst. 332. 439.
Dieren. 47.
Dochter. 397.
Doctoor. 260.
Dood. 296.
Dranck, 7.
Dreyghen. 319.
Droefheyd. 163.
Dronckenschap. 168.
Duyvel. 384.
Dwaelen. 394.
Dwangh. 303.


E.
Edel. 285. 454.
Eendracht, 44.
Eenvoudigh, 389.
Eere, 166. 414.
Eergierigheyd, 166
Eedt, 249.
Ey, 295.
Eyghen, 368.
Eynde, 182.
Ellende, 214.
Enghel, 384
Ergh, 337.
Ergher, 25.
Ezel, 64.


F.
Faem, 190.
Faute, 394.
Feyten, 2.
Fortuyn, 365.


G.
Gast, 226. 408. 417.
Ghebuere, 231.
Gebreck, 430. 452.
Ghebruyck, 391.
Gheck, 195.
Ghedaente, 208.
Gheduerigh, 66.
Gheest, 337.
Gehoorzaemheyd, 80.
Geld, 89. 406. 446.
Ghelijck, 24. 236. 429. 433.
Gheluck, 125.
Gheloove, 143.
Ghemack, 51. 110.
Ghemeen, 24. 353.
Gemengde Spreucken, 458.
Ghemoed, 41. 443.
Genegentheyd, 41.
[pag. *499]
Ghenoeghzaem, 81.
Gheroep, 364.
Gheruchte, 190.
Gherust, 51.
Gheslachte, 222.
Ghestalte, 290.
Geveynstheyd, 160.
Gheweld, 303.
Ghewoonte, 66.
Ghezangh, 128.
Gezelschap, 35. 344.
Ghezondheyd, 260.
God, 151.
Godzaligh, 361.
Goed, 406.
Goedheyd, 25. 111. 121.
Goud, 89. 406
Gramschap, 247. 438
Groot, 308. 403. 407. 434.
Gulzigheyd, 7. 395.
Gunste, 322.


H.
Haestigh, 203. 409.
Haet, 243, 410.
Hard, 303.
Hardneckigh, 182.
Heel, 434.
Heere, Prins, 340. 411.
Hemel, 396.
Herbergh, 226. 426
Herte, 411.
Hitssen, 393.
Hoede, 128.
Hoere, 306.
Hof, Hovelingh, 83. 362.
Hooft, 117. 409. 411.
Hond, 249.
Hongher, 193. 417.
Hooren, 80.
Hoovaerdigh, 360.
Hope, 148. 414.
Houwelick. 258.
Huys, 231. 413. 425
Hulpe, 99. 412. 441.


I.
Iaer, 29. 50.
Iaghen, 249.
Ydelheyd, 390. 419
Ieloersheyd, 381. 389. 420.
Instrument, 128.
Iocken, 246.
Ionckheyd, 251.
Yver, 381.


K.
Kastijden, 313.
Kennisse, 400.
[pag. *500]
Kettery. 412.
Kind. 179.
Klappen, 219.
Kleed. 352.
Kleyn. 308. 403. 407. 434.
Knecht. 399.
Koningh. 428.
Konste. 59.
Koop-man. 334.
Kuys. 347.


L.
Lacchen. 246.
Laete. 327. 431.
Langhzaem. 327.
Lasteren. 140.
Ledigheyd 117. 419
Leelick. 385.
Leeren. 158.
Leven. 296.
Leughen. 187. 300. 438.
Leuy. 117.
Lichtelick. 132.
Lied. 128.
Liefde. 38. 436.
Lief-koozen. 20.
Lijdzaemheyd. 121.
List. 124.
Lof. 257.
Loon. 332.
Loos. 124.


M.
Macht. 367. 442.
Maeghschap. 35.
Maeltijd. 9.
Maete. 268.
Maetigheyd. 268.
Man. 273.
Maniere. 271.
Mede-lijden. 315.
Meeninghe. 343.
Meester. 399. 439.
Memorie. 268.
Menghssel. 402.
Menighte. 449.
Mensch. 223.
Middel. 367. 441.
Middel-mate. 268. 440.
Mis-bruyck. 391.
Missen. 430.
Moed. 317. 411.
Moeyen. 268. 365. 441.
Moeyte. 132.
Morghenstond. 448.
Musijck. 450.


N.
Naelatigh. 117.
[pag. *501]
Naem. 190. 451.
Natuyre. 357. 451.
Nederigheyd. 344. 417.
Neeringh. 382.
Neestigh. 318.
Nijd. 243.
Nieuw. 256.
Nimmermeer. 292.
Nood. 314. 452.


O.
Occasie. 293. 455.
Oeffeninghe. 391.
Officie. 152.
Onbequaem. 17. 52
Onbeschaemt. 234.
Ondanckbaer. 235.
Onder-daen. 340.
Onderdrucking. 163
Oneere. 236.
Onghebruyck. 391.
Ongheduld. 422.
Onghelijck. 23. 236. 425.
Ongheluck. 214.
Ongherijmt. 17. 422
Ongunst. 322.
Onkosten. 185.
Onlijdzaemheyd. 121.
Onmogelic. 17. 423.
Onnoodigh. 314.
Onnoozel. 427.
Onnut. 209.
Onrechtveerdigheyd. 426.
Onruste. 132.
Onsekerheyd. 174.
Onstrafbaerheyd. 423
Onvoorzichtig. 286
Onwetenheyd. 59. 64. 421.
Onwille. 339.
Ooghe. 294.
Oordeel. 391.
Oore. 80.
Oorlof. 382.
Oorloghe. 108.
Oorzake. 293.
Openbaer. 385.
Op-hitssen. 393.
Opinie. 343.
Op-recht. 427.
Op-voedingh. 179.
Oud. 256.
Ouderdom. 251. 457.
Ouders. 179.
Over-daed. 395.
Over-al. 278.
Overeenkommingh 52.
Overvloed. 142.
[pag. *502]
Peerd. 353. 416.
Perijckel. 349.
Pijne. 163.
Plaester. 124.
Predicant. 444.
Principael. 393.
Prins. 340. 409. 428.
Prijs. 257.
Proces. Procureur. 1


Q.
Quaed. 25. 111.
Quade wil. 410.
Quister. 56


R.
Raed. 330.
Recht. 138. 427.
Reyn. 347.
Rijckdom. 89. 161.
Roede. 313.
Roemen. 228.
Ruyter. 353.
Ruste. 51.


S. en Z.
Sacht. 399.
Schade. 84. 435.
Schaemte. 234.
Schande. 230.
Schoonheyd. 208. 290.
Schuld. 98. 315.
Secreet. 385.
Seden. 271.
Sekerheyd. 174.
Selden. 278. 292.
Self. 368.
Sententie. 391.
Siecte. 260.
Sien. 294.
Simpel. 389.
Sinnen. 268.
Slaep. 347.
Slave. 399.
Slap. 378.
Sober. 268.
Soet. 399.
Sonde. 378.
Sorghe. 146.
Sot. 195.
Spade. 327.
Spaeren. 56.
Spel. 54.
Spijs. 7.
Spot. 246.
Spreken. 102.
Staet. 152.
Standvastigheyd. 364.
Stemme. 364.
Sterck. 378.
Sterven. 447.
Stom. 364.
Stoutheyd. 76.
[pag. *503]
Straffe. 129.
Studie. 158.
Suyver. 347.
Suspicie. 389.
Sweeren. 249.
Swijghen. 324.


T.
Teecken. 400.
Tegenheyd. 392.
Teghenspoed. 214.
Terghen. 393.
Tijd. 29.
Toe-val. 393.
Tonghe. 102.
Traegh. 327.
Tranen. 163.
Troost. 363.
Trouwe. 143.
Twijffel. 174.
Twist. 119.


V.
Vaderland. 342.
Vascheyd. 187.
Vasticheyd. 174.
Vechten. 307.
Veelheyd. 278.
Veynzen. 160. 418.
Verachtinghe. 78.
Veranderinge. 174.
Verbintenisse. 35.
Verdriet. 316. 392.
Verdruckinge. 316.
Vergheefs. 209.
Vergeldinge. 388.
Verlies. 84. 435.
Vermetelheyd. 360.
Verquisten. 56.
Verscheyden. 33. 368
Verstand. 59. 337.
Vyantschap. 44. 307.
Vier. 396.
Vleyen. 20.
Vloecken. 140.
Vlucht. 171.
Volherdinghe. 66.
Voorsichtigh. 286.
Voorspoed. 125.
Vraghe. 367.
Vrede. 44. 51. 81.
Vreeze. 171.
Vremde. 33
Vreughd. 221.
Vryagie. 38.
Vriendschap. 35.
Vryheyd. 227. 366. 417. 432.
Vroegh. 448.
Vrouwe. 273.
Vuyl. 385.
[pag. *504]
Uyt-comste. 182.
Uyt-stel. 203.


W.
Wachten. 128. 148.
Waeren. 334.
Waerheyd. 300.
Waerschouwinghe. 285.
Wanhope. 148.
Water. 55.
Weerd. 226.
Weerdigheyd. 152.
Weereld. 309.
Weynigh. 278.
Weldaed. 115.
Wellust. 110.
Wensch. 148.
Werck. 2. 382.
Wet. 138. 432.
Wetenschap. 59. 158. 431.
Wille. 339.
Winst. 84.
Wijsheyd. 286.
Wijze. 66.
Woecker. 98.
Wonde. 124.
Wonder. 223.
Woorden. 100.
Wraeck. 350. 441
Wreedheyd. 303.

FINIS.

TOT MIDDELBVRGH,
____________________________

Gedruckt by Hans van der Helle,
Boeck-drucker, op de groote Marct.
ANNO 1636.

<"../Latijn/NH01.html">Continue