Dit is een onderdeel van BosItalia.html. Klik hier voor het hele document.

en plaetsen, of de Schriften daer uyt voortgekomen, gelijck ’er diergelijcke stucken noch by onser Voor-vaderen gedachtenis hier en daer gevonden zijn, en elders overgebraght, houdende onder anderen de namen van de vermaertste Griecken, als Themistocles, Miltiades, Isocrates, Heraclitus, Carneades, Aristogitanes, en anderen meer, welcke stucken en brocken, om hunne gedachtenis waerdigh, den Paus Julius de Derde vergaderen, en tot Romen doen brengen heeft, om sijn eygen Hoven mede te vercieren, die hy by de Flamijnsche wegh, by de Ponte Mil- [p. 497] vio, met groote kosten heeft gehadt en gebouwt
        Hebbende u eyndelick in dese overgeblevene oudtheden versadight, soo vervolght uwen wegh langs den Tiburtijnschen wegh, of Camino di Tivoli, na de Stadt Romen, daer ghy noch onderwegen verscheyde oude stucken sult ontmoeten, voornamentlick op den oever van de Teverone de treffelicke Graven van de Plautii Sillani, zijnde van vierkante groote steenen by de Brugge opgericht, die over het selve water geleght is, en gemeenlick Ponte Lucano genoemt wordt, hoe wel sommige Geleerde de selven Pontem Plautium noemen, van die zege-pralende Helden, welckers lof-tijtels op de selve Graven gesien en gelesen worden, van de welcke desen wegh en dese Brugge souden gemaeckt zijn, alsoo Augustus als doe voor een gebruyck hadt, uyt den roof van dese overwinnaers sommige wegen te doen toestellen, gelijck men uyt Suetonius, en een der opschriften van de selve Graven, doch die nu afgevallen is, lichtelick begrijpen kan.
[p. 498]

Genoa.

{Gelegentheyt van Genoa.} Genoa is gelegen aen den oever van de Ligustische Zee, dewelcke sy in een schoone en aengenaeme Haven ontfangt, uyt-siende na het Zuyden, tegen de Kusten van Africa aen. De Stadt hangt eensdeels aen een Geberght, en is eensdeels vlack, daer se tusschen twee Valleyen staet. Sy is ongeveer 6. Italiaensche mylen in den omvang, en seer dicht van Inwoonders bewoont, als mede voorsien en verciert met seer schoone en kostelijcke Paleysen, voornamentlijck langs den over, soo dat de selve plaets den naem van Genoa la Superba, niet te vergeefs schijnt gegeven te zijn. {Haer voorige macht en overwinningen.} Sy is altoos in seer groote achting, en voor de sleutel van geheel Italien gehouden geweest, ter oorsaeck van haer gelegentheyt, en voornamentlijck door den Koophandel seer vermaert geworden, behalven dat haer Inwoonderen veel treffelijcke daden, ter zee hebben uytgevoert; en heerlijcke Overwinningen bevochten; ja soodanigh dat sy self hun macht tot aen den Tanais hebben uytgebreyt, gelijck sy de Stadt Theodosia, nu Gaffe genoemt, in het Taurica Chersonesus, en vervolgens de Eylanden Cypres Tes- [p. 499] bos, in Chio, beneffens de Stadt Pera in Thracien overwonnen en vermeestert hebben.
        In haer begintsel is sy van de Romeynen beheerscht geweest, tot aen het Jaer der saligheyt 600, wanneer Rotharius, Koninck der Lombarden, de Stadt ingenomen, en geplondert heeft. Doch daer na wiert sy weder door Carolus Magnus, en sijn Soon Pipinus, en hun Navolgers de Fransche Koningen, omtrent voor den tijdt van hondert Jaren bestiert, die al-daer Stede-houders stelden, die se de Naem van Graven gaven: toen de Sarasijnen het Eylandt Corsica in namen, heeft den Grave Ademar eenige Galeyen toegerust, en het selve Eylandt de ongeloovigen weder met gewelt ontnomen, en onder de macht der Genevoysen gestelt. Op dese wijse hebben die van Genoa menigh mael het gewelt der Zee-roovende vyanden wederstaen en vernietight. Na de bestiering van Carolus Magnus en sijn kinderen, heeft dese Stadt veel overlast, en dwinglandyen van haer eygen Borgeren verdragen, zijnde derhalven gedwongen, menighmael vreemde Heeren te ontfangen, gelijck se meest al haer heerschappy ter zee door dese Borgerlijcke oneenigheden verloren heeft. {Haer Oorlogen met de Venetianen.} In het Jaer 1258. onstont tusschen dese [p. 500] in de Venetiaenschen Staet een swaren twist, ter oorsaeck van de Steden Tyrus en Ptolemais, daer beyde dese Steden grooten handel op hadden. De Genovesen van de Venetianen een groot verlies ontfangen hebbende, riepen den Keyser van Constantinopolen, Michaël Paleologus, te hulp, door wiens onderstandt sy de Stadt Gaza berooft hebben, die de Venetianen toebehoorde, daer se hunnen Hartogh gevangen namen, en voorts hun macht tot aen de Donau toe uytbreyden, en veel Steden onder hun gebiedt braghten. {Sy verkiesen een Hartogh naer wijse der Venetianen.} In het Jaer 1337. hebben sy, na de wijse der Venetianen, mede een Hartogh bestaen te kiesen, dewelcke sy na Cyprus gesonden hebben, om dat Eylandt mede onder hun gebiedt te brengen, gelijck hy oock gedaen heeft, nemende den Koninck met de Koningin met sich gevanckelijck na Genua, maer weynigh tijdts daer na, hebben sy se weder los gelaten, hen alleen een Jaerlijckse schatting opleggende; maer de Stadt Tamagusta, hebben sy in hun besitting gehouden. Maer gelijck het geluck niet geduurigh zijn kan, desen Hartogh daer na door de Venetianen geslagen, en sijn Heyr-leger vernielt zijnde, wiert weder van sijn Ampt afgeset, en in de gevanckenis geleght; in wiens plaets sy weder [p. 501] een ander verkoren hebben. Dese voegde sich by den Keyser tot Constantinopolen, daer hy sich soo mannelijck droegh, dat hem den selve met het Eylandt Mytelena beschonk, het welcke desen Staet, tot in het Jaer 1354. behouden hebben. Na desen Hartogh hebben sy weder een ander verkoren, in het Jaer 1381. Daer na hebben sy den Koninck van Vranckrijck Karel de VI. tot hun Bescherm-heer gekoren, die aldaer sijnen Stede-houder stelde. {Hun Borgerlijcke oneenigheden.} Maer sy het gebiedt der Franschen niet langer konnende verdragen, namen den Hartogh van Milanen aen, die se behielden tot in het Jaer 1435. wanneer se desen weder verlieten en op nieuw een Hartogh verkoren, hoe wel sulcks veel tegen den borst was, waer door een groote scheuring en tweedracht onder de Borgeren ontstondt, houdende den een de zijde van de Franschen, en den ander die van den Hartogh van Milanen. Ten laetsten zijn se weder onder het gewelt der Franschen gebraght, onder dewelcke sy gebleven zijn, tot dat Andreas Doria, stillende de tweedraght van de Adorum en Fregosen, waer van den eenen den Adel, en den ander de Gemeente voor stondt, de Stadt in den standt stelde, waer in sy tegenwoordigh noch is. Men wil seggen dat dese Stadt ouder als Ro- [p. 502] men is; als 1507. Jaer voor Christus geboorte gebouwt zijnde. {Oudtheyt van Genua.} Wanneer ghy daer ter zee aen komt, en van de Haven na de Poort gaen wilt, siet ghy een geweldigh groot stuck Geschuts op sijn Affuyt leggen, daer de Duytschen de Wacht by houden; daer neven aen leggen oock veel groote Schepen, dewelcke wel met Geschut en andere toebereytselen voorsien zijn. Wanneer ghy in de Poort wilt gaen wort ghy van den Tollenaer aengesproken, die u besoeckt wat ghy over u hebt, ghy hebt dan maer te seggen, dat ghy Studenten zijt. {Haer heerlicke gebouwen.} Gaende in de Strada Nuova, siet ghy aldaer veel heerlicke Paleysen, die al van groote vierkante witte en swarte Marmersteenen gebouwt zijn, daer by oock veel schoone Lust-hoven en Rust-kamers zijn, beneffens menighte van schoone Oudtheden en Beelden. Begeert ghy yets te sien, ghy behoeft maer aen te kloppen, en of al schoon den Heer selve te huys is, hebt ghy daerom niet te minder in te gaen, alsoo sy self milt genoegh zijn, om hun pracht te vertoonen. Gaet daer na oock in het Paleys van den Hartogh, het welcke seer heerlijck en aensienlijck is. 500. Duytsche Krijghs-lieden hebben daer hun verblijf beneffens hun Overste. Daer siet ghy bysondere schoone dingen van [p. 503] Kamers Lust-hoven, en water, en soo ghy vorder genegen zijt het Arsenael of Tuygh-huys te sien, sult ghy daer mede lightelijck konnen toe geraecken. Het Fluweel wordt hier aldermeest gemaeckt, ja men seght dat ’er wel over de 8000. getouwen by sommige tijden zijn, die anders niet dan Fluweel maecken. {Haer Kercken.} In dese Stadt zijn 30. Parochy-Kercken; onder dewelcke de Kercke van St. Laurents de Hooft-Kerck, en daer na die van Sante Sacristia is. In de eerste staet een Kapel, genoemt Di sant Iovan Badalle, alwaer de assche van desen Heyligh in een kistgen bewaert wort. En alsoo groot onweder op zee is, dragen sy de assche aen de zee, waer door sy seggen dat den storm dan op houdt: behalven veel andere wonder-wercken, die sy seggen dat desen Heyligh te wege kan brengen. In de Kerck van Sante Sacristia wordt een Sleutel, van een Esmaraude gemaeckt, getoont; dewelcke soodanigh is, dat in geheel Europa, of misschien in de gantsche wereldt. Diergelijcke niet te vinden is; die derhalven een onwaerdeerlijcken Schat waerdigh geacht wordt. In de Kerck van Santo Bartholomeo, dewelcke buyten de Catharyne Poort staet, wordt u den sweetdoeck van onsen Heer Christus [p. 504] getoont, die se seggen dat oock veel wonder-wercken doen. Aen de zee-kant staet een seer schoonen hoogen Toorn, op de welcke alle nachten een groote* Lanteerne aengesteecken wort, op dat de Schepen daer hun vaert op aen maecken souden.
        {Haer gewoone krijghsmaght soo te Landt als ter Zee.} De Stadt in sich selven is wel met goede muuren omgeven, maer evenwel niet sterck genoegh om een harde stoot te wederstaen, en evenwel wort sy voor een van de voornaemste van Italien gehouden; sy hebben gemeenlijck, behalven de Duytschen, eenige Vaendelijcke Corsicanen, binnen hun Stadt in besetting, behalven eenige Benden lichte Paerden; die geduurighlijck langs de zee-kant rijden, om alle aenslagen en verraderyen voor te komen, oock het landen van de Turcken of Barbaren te verhinderen, die noch evenwel somwijlen wel in stilte aldaer landen, en eenige luyden met behendigheyt wech voeren; anders heeft haer sterckte niet veel te beduyden; ter zee houden sy geduurighlijck vier Galeyen altoos onder zeyl, om de Revier te beschermen, behalven vijf-en-twintigh andere die geduurighlijck volgens hun oude Wetten en Ordonnantien, in het Wapen of Tuygh-huys vaerdigh gehouden worden; om in tijdt van noodt altoos vaer- [p. 505] digh te zijn. Maer hun meeste macht is de bescherming van Spangien, onder wiens vleugelen sy sich seecker houden.
        Hun wijse van Regeeren is sodanigh. In het Jaer 1526. wiert haer bestiering in desen stant gebraght, in dewelcke sy noch tegenwoordigh is.
        {Haer tegenwoordige forme van Regeering.} Al de rijcke Geslachten; soo Edele als On-edelen, die ses open huysen binnen Genua hadden, wierden beschreven, het overslagh gemaeckt zijnde, wierden 28 in het getal bevonden. Al de andere die noch overigh, en eenighsints aensienlijck waren, doch geen ses open huysen hadden, wierden gevoeght by het getal der voornoemde 28, evenwel soo dat de bestiering by dese 28. Geslachten bleef, onder den Eer-naem van Edelen. Uyt dese wiert een Raedt van 400. Persoonen verkoren, die beneffens den Hartogh, en de Governeurs of Bestierders, het gantsche beleyt van den Staet hebben. Desen Raedt verkiest oock den Hartogh, alsoock de acht Governeurs, dewelcke hun dienst twee Jaren bekleeden. Desen Raedt helpt de gewichtighste saecken van de Staet bestieren, maer de vergadering van den Hartogh en de acht Governeurs, wort alleen de Seigneurye, of Heerschappy genoemt. Maer of het gebeurde dat de Seigneurye eenige minder saecken moste verhandelen, en [p. 506] die evenwel hun opmercking vereyscht, behelpt sich deselve met een kleynder Raedt van 100. Edellieden, dewelcke van de Seigneurye by loting uyt de 400. gekoren zijn. Den Hartogh vertoont het hooft van de Staet, hebbende de eer en tijtelen die hem toe komen, en het Paleys tot sijn woninge, soo lang de twee Jaren van sijn bestiering duuren, daer hy een Lijf-wacht van 500. Duytschen heeft. Wanneer hy gekoren is, gaet hy twee dagen lang Vorstelijck gekleet, en daer na draeght hy den gantschen tijdt van sijn Ampt, kleederen van root Karmosijn Fluweel en Satijn, of somwijlen oock wel Violet. Sijn gesagh is seer groot, nademael hy alleen eenige saecke den Raedt voorstellen magh, hoedanigh die oock sou mogen zijn, het welck van eenigh ander Raetsheer niet geschieden magh, maer willende eenige voorstelling doen, moet den Hartogh sulcks eerst te kennen geven. De wijse op dewelcke den Hartogh verkoren wort is soodanigh. Op den darden dagh van Loumaent vergadert sich den Hoogen en Leegen Raedt, sonder den voorgaende Hartogh daer by te hebben (nademael dese sijn twee Jaren uytgedient hebbende, op den eersten dagh van Loumaent weder na sijn eygen huys gaet, blijvende voor al sijn [p. 507] leven alleenigh Procurator, of bestelder van de Staet) dese verkiesen 28. Edelen uyt yeder geslacht een, die terstont na hun verkiesing op het Paleys ontboden, en aldaer in een bysondere plaets afgesloten worden; alwaer sy met die Raetsheeren, dewelcke ter oorsaeck van hun ouderdom, of andere redenen, onbequaem zijn, om tot dese waerdigheydt te geraecken, noch 18. Persoonen verkiesen, dewelcke, by de 28. gevoeght zijnde, een getal maecken van die gene, die den Raedt, om daer uyt een Hartogh te nemen voorgestelt worden. Dese evenwel vermogen niet meer als vier Persoonen den Raedt voor te dragen. Wanneer dese den Raedt voor-gedragen worden, verkiest deselve by loting daer een Hartogh uyt. De acht Governeurs worden in tween gekoren, en dat met beurten van ses tot ses maenden, over welcke verkiesing den Hoogen en Laegen Raedt, beneffens den Hartogh mede geroepen wort. Een yeder van dese Governeurs is na het eyndigen van sijn twee jaren Procurator di San Georgio, en dat weder voor twee Jaren, soo dat altoos de acht gewesene Governeurs in het geselschap van de Procuratori zijn, beraetslagende alsoo de twee volgende Jaren met den Raedt en den Hartogh over alle voorvallende saecken. Dese Gover- [p. 508] neurs hebben last over het geheele Landt, van de welcke altoos twee op het Paleys, en de andere twee in hun huysen woonen, wisselende alle drie maenden met beurten. Dese hebben oock de bestiering over de gemeene middelen en inkomsten van de Staet, in voegen dit Ampt in seer groote achting is. {Hun maniere van Regtsplegen.} Al de voorgaende Overigheden, verhandelen alleen de saecken van de Staet, maer over de Reght-saecken hebben sy (om eerst van het Crimineel of Hals-regt te spreecken) eenen vreemden Podesta, die een Reghts-geleerden is, dewelcke van hen met een eerlijcke belooning getracteert wort. Dese woont in een Paleys, dicht by dat van den Hartogh, handelt en spreeckt het vonnis, over alle misdaden, evenwel magh hy niemandt, buyten kennisse van den Raedt ter doodt doen brengen, noch sijn vonnis uytvoeren. Dese heeft noch twee andere Regts-geleerden by sich, van de welcke den een genoemt wort den Reghter der quaetdoenders, en den ander den Fiscael is, met hulpe van de welcke den Podesta alle Reght-saecken uytvoert. Behalven dese twee heeft hy noch sijnen Stede-houder, die alleen over Borgerlijcke of civile saecken, de uytvoering bevordert. Daer is noch een lichaem van seven Mannen, buyten ordinaer genoemt, die [p. 509] by na des Hartogen Persoon vertoonen, voor soo veel het beleydt der Reghts-saken aengaet. Dese hebben last om de Reght-saecken te verlengen of te verkorten, de Weesen vooghden te bestellen; en indien het gebeurde dat de vrienden onder malkander een Reght-saeck te bepleyten hadden, of dat ’er een tusschen een rijcken en een armen ontstaet, geven of stellen dese gemeenlijck in soodanigen geval, een Reghter of meer na hun goet-duncken, om de partyen te verhooren, en de saeck te beslechten.
        Daer is noch een ander lichaem van vijf Mannen, Souvereyne Sijndicquen, genoemt, die soo wel over den Hartogh als Gouverneurs last en gesagh hebben, dewelcke sy indien sy ergens in komen te dwalen, straffen mogen, wanneer sy ten eynden van hun tijdt zijn: waerom het oock gemeenlijck geschiet, dat wanneer eenigh Ampt-man Hartogh of Gouverneur sijn tijdt voldient heeft, uyt last der Soprani, uytgeroepen wort, dat indien yemandt op den Hartogh Gouverneurs, &c, yets te seggen heeft, deselve in hun tegenwoordigheyt komen, om hun beklagh over deselve te doen, tot welcken eynde den Hartogh en den Gouverneurs acht dagen in het Sijndicaet moeten blijven, dewelcke voorby [p. 510] zijnde, soo worden sy gestraft, indien se ergens in sich te buyten gegaen hebben, maer soo niet, geeft men hen een Attestatie, of Tuygh-brief, van hun goeden dienst, met de welcke sy dan, als geseght is, Procuratori gemaeckt worden. Tot dese Sijndicquen is het beroep van veel Overigheden van de Staet, soo dat dit Ampt in soodanige achting is, dat voor heen den Prins Andrea Doria tot een van de voornaemste gekoren is geworden. Sy hebben hun sit-plaets by den Raedt en den Hartogh op het Paleys. Aengaende de Borgerlijcke Reght-saecken hebben sy vijf vreemde Doctoren in de Reghte, dewelcke mede alle twee Jaren verandert worden, welck lichaem La Rota genoemt wort.
        Over de Ambachten hebben sy hunne Tucht-heeren, die op alle dingen, aengaende de Ambachten en Neeringen, Ellen Mate, Gewicht, en diergelijcken acht slaen, hebbende oock toesicht op de hoofden der Ambachts-lieden die sy Consuls noemen, die van de Ambachts-lieden selve gekoren worden. Dese Consuls hebben gesagh over de saken hun Ambacht aengaende, onder dewelcke die gene die over de Sijde-werckers gestelt zijn, seer groote macht over het werck-volck hebben, tot bannen, wippen en geesselen toe, wanneer [p. 511] hun misdaedt soo veel verdient. In de Stadt Genua zijn 40. Hop-lieden der Borgeren dewelcke uyt de Edelen genomen en Jaerlijcks verandert worden. Een yeder van dese heeft hondert Inwoonders onder sich, soo dat dese veertigh met malkander 4000. Mannen uyt brengen, van de welcke sich den Staet in alle voorvallen dient, nemende in tijdt van noot hun tochten en wachten waer. Wanneer de Seigneurye buyten treckt, wort deselve van dese 40. Hop-lieden alle in het Fluweel gekleet, vergeselschapt, het welcke de Eer-stoet van dese Heeren is. Behalven dese ordinare, zijn oock alle Mans-persoonen soo in de Stadt, als in de Voor-steden woonende, van 20. tot 60. Jaren mede op-geschreven, en onder hun Hop-lieden verdeelt, verplicht zijnde sich t’allen tijden des noodts zijnde, en op alle plaetsen, gewapent te laten vinden. Om over al dewelcke en het Krijghs-volck te gebieden, altoos een Generael, of algemeen Overste, van de Staet gehouden wort.
        De Amptenaren van St. Georgio, het welcke aldaer seer aensienlijck is, verscheelt niet veel van de Heeren van de Reecken-kamer hier in Hollandt, nademael hun bewint by na daer op uyt komt; zijnde met’er tijdt dese vergadering met heerlijcke en aensienlijcke [p. 512] vryheden voorsien. Over dit selve zijn acht Bestierders, die sy Protettori of Beschermers noemen. Hun Ampt duert een geheel Jaer. Dese worden uyt de Wisselaers, en des Landts Schuldt-heeren gekoren, eerst tot een getal van 80, en dese verkoren zijnde, worden de namen in een Backske geleght, en 40 daer uyt getrocken, dewelcke met malkander besloten zijnde, niet mogen scheyden, voor en al eer sy door loting de 8. Protettori verkoren hebben. De heerlijckheydt van Genua sendt oock Jaerlijcks een landt-vooght in Corsica, die sich in de Stadt Bastie onthoudt, en het Eylandt na de Reghten en Wetten die de Genevoysen aldaer geplant hebben, bestiert, die de Inwoonders swaer en lastigh genoegh vallen.

        Eynde


        TE DORDRECHT,
        Ter Druckerije van GILLIS NEERING,
        op de Nieuwe Haven, in de Faem.

<"../Canonisations.html">Continue
Verbeterde zetfouten:
"doot".
"Koningen".
"Pomperi".
"Bajo".
"focum".
"schtick".
"nepulsato".
"goedt".
"Colleonis".
"contempseraut".
"Novembes".
"Viscoute".
"Antonius".
"wil".
"Was".
"Boccario".
"pagh".
"duysen".
"LANTO".
"VIX".
"staer".
De komma ontbreekt.
"percurrera".
"MAenier".
"Constantius".
"Rennus".
"Fate".
"Quiriralis".
"Praxteles".
"tveee".
"eetijds".
"Linternum".
"Godtspreake".
"grooote".


<"../Ceneton/index.html">
Continue