Joost van den Vondel: Faëton, of reuckeloze stoutheit. Amsterdam,
    Wed. Abraham de Wees, 1663.
Uitgegeven door dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton Ceneton091590 - Ursicula - UB Gent

Continue

[fol. *1r, p. 1]

J. V. VONDELS

FAËTON

Of

Reuckeloze Stoutheit.

TREURSPEL.

PRIMITIAE JUVENIS MISERAE.

[Vignet: Putje met emmer rechts].

t’AMSTERDAM,
Voor de Weduwe van ABRAHAM de WEES, op den Mid-
deldam, in ’t nieuwe Testament. 1663.



[fol. *1v, p. 2: blanco]
[fol. *2r, p. 3]

Aen

De tooneelbegunstigers.

JAnus Dousa, Huigh de Groot, Peter Schrijver, Peter Bokenbergh, Bernart Furmer, Ubbo Emming, en alle edele vernuften, die den oirsprong van de Nederlanden en de kentekens der geslete oudtheit opspoorden, getuigen hoe de heilige Willebrort in deze landen, met de fackel van zijne leeringe, aen de zon der waerheit ontsteecken, den nacht der Heidensche afgoderye verdreef, en den verduisterden harten met het hemelsche licht toelichte, verlichte en Christende. Niemant zal hierom dencken dat ick, met Faëton ten treurtooneele te voeren, het Heidendom weder wil invoeren, neen geensins; maer alleen, tot verbeteringe der zeden, tooneelwijs ontvouwen deze schoone fabel, by Ovidius heldendichtswijs, overheerlijck en leerlijck, inzonderheit ten spiegel van reuckelooze stouten, uitgebreit. De melckachtige tong van den heiligen outvader Lactantius, de zielen, niet door den Heidenschen melckwegh naer Jupijns hof, maer door Christus Jesus, den wegh des heils, naer het beloofde vaderlant, daer honigh en melck vloeit, en het palais van Godt den vader wijzende, zeght: Dichters verzierden geene geschiedenissen, maer overbloemden de geschiedenissen met eene zekere verwe: naerdien een dichters ampt hier in vereischt waerachtige geschiedenissen, in eene andere gedaente van ter zijde, met eenigh voeghelijck cieraet over te voeren: want d’oude fabelen der Egyptenaren en Griecken begrijpen in zich de kennis der geschiedenissen, natuure, en zeden, welcke dryderhande kennis, onder het overkunstigh tapijtwerck van Faëtons fabel, d’allerheerlijckste van Nazoos herscheppinge, gebloemt en overschaduwt wort, om, gelijck Horatius zeght, het oirbaer met den honigh van vermaeckelijckheit liefelijck te mengen, te maetigen, en ruwe en onbesleepe zinnen te schaven en te wetten. My gedenckt dat van wijlen de doorgeleerde heer Vossius tegens my zeide: Indien mijne pen Ovidius [fol. *2v, p. 4] Herscheppinge op het papier ontvoude, het zoude blijcken dat noit geleerder boeck dan Ovidius Herscheppinge aen den dagh quam. Het kan hierom niet ongerijmt schijnen, dat my luste treurtooneelwijs te bespiegelen dit voorbeelt van Faeton, waerin de bovengemelde dryderhande kennis uitschijnt. Aldus houden de historikundigen dat Faëton een zeker konings zoon was, die, te wagen langs Padus oever, den stroom der Celten, rydende, in dien stroom quam te storten, en van zijne zusteren zoo jammerlijck beklaeght wert, datze, verstockt en stom van rouwe zittende, in popelierboomen scheenen te veranderen. Plutarchus zeght in Pyrrus, dat d’eerste koning der Thesproten en Molossen, na den weereltvloet, Faëton hiet, by Luciaen, in zyn gespreck van het starrekijcken, hierom den zoon der zonne geacht, wien de zonnewagen wert toegestaen, naerdien hy d’eerste van allen, den loop der zonne naerspoorde. Natuurkundigen zeggen, dat Faëton de zoon van de zonne en Klymene genoemt wort, naerdien hy, volgens zijnen naem in het Griex, brant en hitte betekent, die uit de zonne spruit. Klymene bediet het water. Wanneer nu de zon de dampen ontsteeckt, dan openbaert zich de hitte, omtrent de herfst bykans onverdraeghzaem, en die, na het uitbersten van blixem en donder, door den slaghregen verkoelt: waerom gezeght wort, dat Jupiter Faëton uit den wagen klonck. Staetkondigen en zedevormers leeraeren door Faëtons fabel, dat de heerschappy van hooge staeten alleen aen wijzen en voorzichtigen, en niet aen wulpen en onbeslepene harssens, te betrouwen staet: naerdien aen het wel en qualijck regeeren het heil en onheil des volx hangt. De goddelijcke Plato moght hierom met recht zeggen: Wy zullen de moeders en voesters vermaenen den jongen knaepen uitgeleze fabelen te vertellen, en hunne gemoeden naerstiger met Fabelen dan met handen te fatsoeneeren. Wat nu deze de tooneelwijze belangt, dit treurspel is niet eenvoudigh en doorgaens eenen zelven toon van droefheit houdende, maer ingewickelt, dat is ongelijck van toon. Blyschap en droefheit steecken op elckandere af. De hartstoghten liefde en gramschap, hoop en wanhoop, woelen en barnen heftigh door d’onderlinge bloetverwantschap van oude- [fol. *3r, p. 5] ren en kinderen, den noot by hemel aerde en zee geleden, en den schrickelijcken overgangk van geluck in ongeluck, maghtigh onverzetbaere gemoeden schrick en medoogen in te boezemen. Het zoude my lusten dit breeder t’ontvouwen, maer de schouburgh schuift de gordynen open, en Klymene met haere kinderen, voor Febus hof, te voorschijn komende, gebietme te zwijgen, en aendachtigh toe te luisteren.


[fol. *3v, p. 6]

INHOUDT.

FAëton, Febus en Klymenes zoon, van oom Epafus, Jupijns en Isis zoon, geterght en beschimpt, over d’onkunde aen zijnen vader, hem van Klymene (zoo de schimper uitstroide) toegeleght; bidt de moeder datze hem toch zijnen rechten vader toone, het welck zy belooft. Hier op trecktze met den zoone en haere dry dochteren, Faetuze, Lampetie, en Febe, uit Ethiopie door Oostindie, naer Febus hof en den opgangk der zonne, daer Febus haer en de kinders wellekomt, Faëton verzekert dat hy zijn eygen vader is, en, tot een onderpant van dien, met eenen hoogen eedt zweert den zoon te schencken wat hy op zynen vader zal begeeren. Faëton eischt reuckeloos den zonnewagen eenen dagh te mogen regeeren, het welck Febus hem ongaerne, doch door den hoogen eedt verbonden, ten leste inwillight. Faëton stijght hier op vrolijck te wagen, ruckt voort, en, onbedreven in het mennen der zonnepaerden, verbystert, mist de rechte heirbaen, en helpt de paerden, ten bederve der weerelt, aen ’t hollen. Jupiter wert hierom van Juno en den Hemelraet gedwongen dien brant te blusschen, en treft den reuckeloozen wagenaer, dat hy in den Padus (sedert den Eridaen naer hem genoemt) nederplompt, daer de moeder en gezusters met Cycnus, het begraven lijck beklagen, en Klymene haere dochters in popelierboomen, Cycnus in eene zwaen ziet veranderen. Febus, in zijnen rouwe van de Goden beklaegt, en treurigh, laet zich endelijck troosten, en gaet heene, om den gerabraeckten zonnewagen te herstellen, en weder te regeeren.
    Het treurtooneel is Febus hof. Het treurspel begint met den opgangk, en endight met den ondergangk, en de lijckstaetsie van Faëton.


DE TREURSPEELDERS.

            KLYMENE, Faëtons moeder.
            FAETON, Febus en Klymenes zoon.
            ZONNELINGEN. Febus en Klymenes Dochters.
            REY van UUREN.
            FEBUS.
            JUNO.
            DE HEMELRAET.
            DE FAEM.
            JUPITER.

Continue

[fol. *4r, p. 7]

J. v. VONDELS

FAËTON

Of

Reuckeloze Stoutheit.

HET EERSTE BEDRYF.

Klymene. Faëton. Zonnelingen.

O Faëton, mijn zoon, en gy dry Zonnelingen,
    Gezusters, hier is ’t hof des Godts, die alle dingen
    Bezielt, en leven schenckt, en voedt, en onderhoudt.
    Hier rijst het zonnehof, van Mulciber gebout,
    (5) Toen hem de Hemelraet ten bouheere innewijde.
    Waer ’t wonder zoo Jupijn dit wonderwerck benijde,
    En met den blixem eens beroofde van dien glans?
    De bouheer, vierigh in dien arbeit, hing bykans
    Aen dit gesticht al ’t eêlst wat oosten kon bevatten,
    (10) En plonderde Indus kust en China van haer schatten.
    Paktool, en Ganges, alle eilanden boôn de hant,
    Ten bouwe, en zweetten gout gesteente en diamant.
    Natuur, gedoken in het ingewant der aerde,
    En blinckende aderen van rijcke mynen, spaerde
    (15) Noch zweet, noch kosten, om dit hof te zien volwrocht.
    Nu zietge ’t werckstuck, dat gy met verlangen zoght.
Fa. Klymene moeder, ay wil uwen zoon verschoonen.
    Myne enkle bede was, gy woudtme vader toonen.
    ’k Verlang naer zonnehof, noch star, noch rijzend licht;
    (20) Het rijs’ zoo schoon het wil: ’k verlang het aengezicht
[fol. *4v, p. 8]
    Van mijn’ heer vader eens met kennisse t’aenschouwen.
    Dat had vrou moeder my belooft. zou mijn betrouwen
    My missen; liever wenschte ick noit de zon te zien,
    Dan vader van den dagh.   Kly. ô zoon, bedaer. misschien
    (25) Verwenscht uw mont hetgeen uw hart wenscht. leer bedaren.
Fa. ’k Versta dit niet. belieft vrou moeder t’openbaeren
    Waer in hy dwaelt, die van verlangen quynt, en sterft,
    Zoo lang het oogh ’t gezicht van zijnen vader derft.
Kly. Nu zet uw hart gerust, mijn zoon: wy zijn al nader
    (30) By vader dan gy weet. ick noemde u flus den vader,
    Den Godt, die ’t al verlicht en voedt, en leven geeft.
Fa. Vrou moeder, is het waer? och is het waer? zoo leeft
    Ter weerelt niemant zoo geluckigh en zoo blijde.
    De blyschap opent al myne aders. och, ick lijde,
    (35) Van blyschap droncken, schier een doodelijcke smart.
    De vreught zet teffens al de geesten van het hart.
Zon. Vrou moeder, is het waer? wat hooren wy? ontfingen
    Wy hierop uit uw’ mont den naem van Zonnelingen?
Fa. Vrou moeder, is het waer? bezweer dit vast en trou.
Kly. (40) Mijn kinders, hoort. zoo waer als ick de zon aenschou
    Die alle dingen ziet: ick zweere u by die straelen,
    Waerby de levenden hunn’ geest en adem haelen;
    De vader, die het licht aen al de weerelt deelt,
    En schenckt, heeft u by my gewonnen en geteelt.
    (45) Verziere ick dit, zoo moet dit hart meineedigh quynen,
    En na deze uur geen zon mijn aenschijn meer beschijnen.
Fa. Geluckigh is de zoon, die nu zijn’ vader kent.
    Nu leve en zweve ick in mijn eigen element.
    Schep moedt, ô Faëton: gy stijght in ’s hemels daecken.
    (50) De bergen zincken in ’t verschiet. mijn voeten raecken
    Geene aerde. ô zonnebloem, ô zonnetelgh, schep moedt!
    Gy sproot uit hemelsch zaet, met een uit sterflijck bloet.
    Schept moedt, gezusters. hoe? is u de moedt bezweken?
Zon. Wy staen verstomt. de vreught belet den mont te spreken.
[fol. B1r, p. 9]
Fa. (55) Nu durf oom Epafus my niet verwijten dat
    Vrou moeder my bedrieght, en Febus afkomst schat,
    En, zonder gront en slot, hem mijnen vader noemde.
    Laet Isis zoon, die op Jupijn zijn’ vader roemde,
    Nu zwijgen: my genoeght dat ick mijn’ vader ken,
    (60) En zeker d’afkomst van dien grooten Febus ben.
Kly. Och kinders, ’k wensche dat u ’s rechten vaders kennis
    Tot eeuwigh heil gedye, en niet tot schade en schennis.
    Verheft uw hart niet. schuw de hovaerdy vooral.
    Vermy vermeetenheit, die menigh broght ten val.
    (65) Het past den paeu uit trots den staert om hoogh te steecken:
    Maer naulijx heeft hy op zijn voeten neêrgekeecken,
    Of al de moedt zijght neêr, zoo hoogh de staert eerst rees.
    Is Godt uw vader? ’k ben uw moeder. och ick vrees.
    Wat ging my over dat ick u den vader melde?
    (70) Schoon bastert Epafus u bastertkinders schelde,
    En vondelingen, by den wegh geraept in ’t slijck;
    Het waer veel nutter dit verwijt en ongelijck
    Te lijden, dan bezorght te vreezen en beseffen
    Datge op dien hoogen stam verwaent u moght verheffen,
    (75) En met uw lijfsgevaer een reuckloos stuck bestaen,
    Dat, duizenden om een, ten erghste moght beslaen.
    Helaes, mijn kinders, och had moeders mont gezwegen!
    Wat baet de kennis van een waerheit, die geen’ zegen
    Maer vloecken naer zich sleept? de hemel zy uw stut.
    (80) De waerheit is wel goet, doch elck niet even nut.
    De vader Febus wil u met zijn licht geleien.
Zon. Hoe moeder? hoe, is ’t ernst? is ’t nu een tijt van schreien?
    Wat komt u over? zijt gy van verstant berooft?
    De zon scheen noit zoo schoon op uwer kindren hooft
    (85) Als nu. gy zult uw’ zoon en dochters rijck besteden.
    Nu wordenze van elck bewieroockt, aengebeden,
    Als telgen, voortgeteelt uit hemelsch zonnezaet.
    Ay wisch de traenen van de kaecken. moeder, laet
[fol. B1v, p. 10]
    Ons heldre blyschap niet benevelt van uw traenen.
    (90) Dees kennis zal uw’ zoon den wegh ten hemel baenen,
    Langs vaders heirbaen, op het lang bereden spoor.
Fa. Dat’s recht. nu groeit mijn hart. de vader reedtme voor.
    Zou een rechtschape telgh van haeren stam veraerden?
    Nu schuwe ick d’aerde om laegh, en volgh de zonnepaerden.
    (95) Zy voeren my zoo hoogh, dat Epafus zich schaem’,
    Als hy den aerdtboôm hoort gewaegen van mijn naem.
    Brengt lauwerblaên. bekranst mijn hooft met vaders lover.
Kly. Mijn zoon, het was mijn schult: my quam een zwackheit over.
    Een donckre inbeelding viel my, als een mist, op ’t hart.
    (100) Maer laet ons Febus hof bespiegelen. hier tart
    Een onwaerdeerbre kunst den rijckdom van de stoffen.
    ’t Vernuft van Mulciber heeft net natuur getroffen
    Naer ’t leven, daer het oogh zijn godtheit in aenschout.
    De pijlers draegen ’t hof ten hemel. klinckklaer gout
    (105) En barnsteen gloeien hier en schitteren, als vlammen.
    Het sneeuwit elpenbeen geeft dack. op heldre krammen
    Van diamanten draeit de valdeur, dat het kraeckt.
    Daer zienwe hoe de zee op strant haer golven braeckt,
    En met haere armen al den aerdtkloot weet t’omvangen,
    (110) Waerover ’t rijck gewelf des hemels wert gehangen.
    De blaeuwe Zeegoôn, op den Oceaen gesneên,
    De grijze Tritons, en godt Proteus, noit in een
    Gedaente, en ander spoock, in ’t zeeschuim, niet te temmen,
    Op walvisch, en dolfijn, en schulp het diep bezwemmen.
    (115) De blanke Doris voert haer dochters aen den rey.
    Het aerdtrijck draeght’er stadt, en bosch, en allerley
    Gedierte, en ongedierte, en ackergoôn, en vlieten,
    En bergen, dicht voor ’t oogh, of die allengs verschieten.
    De starrehemel drijft om hoogh, gerust en bly.
    (120) De hemeltekens staen gemaelt op elcke zy.
Zon. De kunst van Mulciber is hier in top voltogen.
Fa. Nu hoope ick vader zelf t’aenschouwen met mijne oogen.
[fol. B2r, p. 11]
Kly. Hy is voorhanden: maer gy mooght in dezen staet
    Hem niet genaecken. flux verander uw gewaet.
    (125) Gy en uw zusters moet uw lichaemen beslingeren
    Met regenbogen, schoon geweven met haer vingeren,
    Vol zonnestraelen, rijck van kleuren, in het oogh
    Zoo hemelsch geschakeert, gelijck de regenboogh
    Ons toestraelt, als het licht der zonne door wil breecken.
    (130) Nu kinders rept u. wilt gy vader Febus spreecken,
    En hem behaegen, neemt te hulpe al wat gy kunt.
    De kleeding maeckt den man. elck spoede zich. zoo munt
    Het kroost der goden uit. zoo ziet men jonge loten
    Den goddelijcken stam gelijcken, daerze uit sproten.
    (135) Bezwaeit mijn leden met dees blaeuwe wolck, bezaeit
    Met goude starren, van stroomjofferen genaeit.
Zon. Als vader nu verschijnt, om montgemeen te worden?
Kly. Dan wil ick voortreên. gy, mijn dochters, past met orden
    Te volgen, Faëtuze in ’t midden van u dry,
    (140) Lampete en Febe, naer heur orde, aen elcke zy,
    Gelijck een halve maen, om uwe moeder heene,
    Of vader u hierop genadiger bescheene.
Fa. Vergeetge Faëton? Kly. gy zult mijn slincke hant
    Bekleên, beneden my. men houde drywerf stant,
    (145) En kniele drywerf neêr, wanneerwe Godt genaecken,
    Doch langsaem, niet te dicht. hy is te sterck in ’t blaecken,
    En straelen uit zijn’ troon, dies slaet het aenzicht neêr.
    Genaeckt ootmoedigh: want Godts majesteit is teêr,
    En lijt geen’ schimp noch hoon. verwacht een gunstigh teken,
    (150) Waerme de Godtheit u gewaerdige te spreecken.
    Maer luistert. ’k hoor een’ galm en vrolijck zanggeluit.
    De hemelsche Uuren treên ten hemelrey vooruit.
    Vertreckenwe aen een zijde, en maetight uw verlangen.
    De vader Febus zal, op deze lofgezangen,
    (155) Ten troon verschijnen, en verhooren ons verzoeck.
    Nu luistert toe, en houdt u stil om dezen hoeck.

[fol. B2v, p. 12]

Rey van Uuren.

I. ZANG.

        VErheffenwe eenstemmigh met lofgedicht
                Den oirsprong van licht en leven,
                        Hoogh verheven,
        (160) De godtheit, der starren luister en licht,
            Die rondom zijn aenschijn zweven,
                        Aengedreven
                Van een danckbaer hart, vol vreught,
                Voor ’t genot van al zijn deught.
        (165) Nu laet ons godt Febus vieren,
            Besteecken, en vercieren
                        Met laurieren.

I. TEGENZANG.

        Het opperste rijxhooft op ’s hemels troon
                Verheerlijckt hem naer zijn waerde,
                        (170) En vergaerde
        Onendigen zegen in zijnen zoon,
            De blyschap der weelige aerde:
                        Want zy baerde
                Jaerlijx vruchten uit haer’ schoot,
                (175) En verzade ’s menschdoms noot,
        Gekoestert door Godts vermogen,
            Die neêrstraelt voor alle oogen
                        Uit den hoogen.

II. ZANG.

        De nachtegael, enckele stem en pluim,
                (180) Gemoet hem alree van onder
                        In ’t byzonder,
        En smeeckt Godt, dat hy toch de kimmen ruim,
[fol. B3r, p. 13]
            En oprijs’, gelijck een wonder,
                        En doorgronder
                (185) Van al wat de nacht verberght.
                Hy, tot opstaen aengeterght,
        Zal endtlijck te voorschijn komen,
            De slaepzucht en de droomen
                        Innetoomen.

II. TEGENZANG.

        (190) Hy zal haest verschijnen in zijne pracht
                Van purpur, met gout doorslaegen,
                        Voortgedraegen
        Op eene klaer blinckende fenixschacht,
            Gekroont, op Jupijns behaegen,
                        Het zal daegen
                (195) Uit karbonklen van zijn kroon,
                Zes paer even rijck en schoon.
        Zoo zwaeit hy een torts van geuren,
            Voor wieroock uit te keuren,
                        (200) Schuw van treuren.

III. ZANG.

        Zoo zet hy zich op een’ smaragdentroon,
                Die d’eeuwigheit kan verduuren.
                        Dagen, Uuren,
            En Jaeren bewaecken het schoonste schoon.
                (205) Lent, Zomer, Herfst, en de stuuren
                        Koude en guuren
                Winter, wreet van aengezicht,
                Houden wacht om ’t heiligh licht,
        Dat zich hoogh in ’t gout zal zetten,
            (210) En staven goude wetten,
                        Zonder smetten.

[fol. B3v, p. 14]

III. TEGENZANG.

        De nacht verdwijnt, om den morgenstont
            Te wecken. de roozeknoppen
                        Zoet op droppen,
        (215) Verlangen den dau met hunn’ open mont
            Te drincken, als ’t licht komt stoppen
                        ’s Hemels toppen,
                Met zijn kracht, en heerlijckheit,
                En ontzaghbre majesteit,
        (220) Van godtheên en menschetongen,
            Ter danckbaerheit gedrongen,
                        Toegezongen.

Continue

HET TWEEDE BEDRYF.

Febus. Klymene. Faëton. Zonnelingen.

DE nanacht duurt noch: mensch en dier en vogel rusten,
    Op bed, in hol, en boom, langs d’oosterlingsche kusten:
    (225) De nachtegael alleen, die zingende volhardt,
    Getuight dat hem dees naem met recht geschoncken wert,
    Dewijl hy, eer mijn torts de schaduwen komt stooren,
    Voor dagh, voor dau, zijn stem schakeerende elck laet hooren,
    In ’t Indiaensche rijck, dat vorst noch winter kent,
    (230) Maer eeuwigh bloemen draeght: en daer de blijde lent
    Geduurigh quinckeleert, de roozen nimmer sterven,
    De zomer eeuwigh rieckt, de levendige verven
    Van gout en purper, op de vogelpluim gesprengt,
    En tot tapijt gewrocht, getuigen wie haer mengt,
    (235) Verdrijft en wrijft, en weet zoo hemelsch te gebruicken,
    Dat alle kunstenaers en kunstpenseelen duicken,
    Het licht aenbidden, en uitroepen: al ons werck
    Is doof, en niet dan schijn. de zon, de kunst te sterck,
[fol. B4r, p. 15]
    Blijft overwinner in dees renbaen, daer wy sliepen.
    (240) Zoo klonck Iö Pean, toen alle tongen riepen:
    Men loof den schutter, die den Python vellen kost.
    Men offre stieren. een heeft duizenden verlost,
    De lucht, en ’t lant, en al het Aziaensch geweste
    Gevaeght van zulck een’ stanck, en vloeck, en helsche peste.
    (245) Alle ackers laegen vuil, onvruchtbaer, en verrot.
    Dat heerlijck heldenwerck vereischte alleen een’ godt.
    Geen sterflijck mensch dorst oit eens droomen, eenmael dencken
    Dat gruwzaem lantgedroght te naderen, te krencken.
    Het deckte heuvels met zijn krullen, wijt gespreit.
    (250) Men zagh de beemden en de bergen afgeweit
    Van zwart en blaeu venijn. de doorne en distel wiessen
    Alle oogsten over ’t hooft, en staecken fel, als spiessen.
    Het onkruit overwon het uitgelezen zaet.
    Gansch oosten schreide. ick nam mijn trots geweer te baet,
    (255) Mijn’ koker, zwanger van geslepe en spitse pijlen,
    En schoot, en trof. de draeck ontwaeckte, en eerst aen ’t quijlen,
    Daerna aen ’t schuiflen en schuimbecken, sprong op sprong
    Nam teffens al ’t vergift op zijn drypunte tong,
    En spalckte blicken op, gelijck een barrenoven.
    (260) Mijn vleugels voerden my gezwint en snel naer boven,
    Zoo hoogh, dat hy vergeefs de groene gal uitbraeckt.
    Toen weder op hem afgestegen, hem genaeckt,
    En eer de leste pijl gespilt was, en verschoten,
    Gaf ’t gruweldier den geest. daer lagh het uitgegoten,
    (265) Zoo lang gelijck het was. toen zong al ’t veltgespan
    En danste, en blies klaroen, en bromde: Iö Pean.
    Bewieroockt, kroont en kranst Apollo, den verpletter
    Des schrickelijcken draecks, gesmoort in bloet en etter.
    Maer laes d’ondanckbaerheit der menschen is zoo groot,
    (270) Dat elck Godts weldaet, en het redden uit den noot,
    Vergeet, in stede van altaer en kerck te stichten,
    Om door godtsdienstigheit ons godtheit te verplichten:
[fol. B4v, p. 16]
    Dies vinden wy geraên het Pythisch feest in zwang
    Te brengen, naer den naem van d’overwonne slang.
    (275) Wat jongling zich den boogh te handlen laet behaegen,
    Of overwinner blijft, in ’t rennen met den wagen
    Door ’t stuivend stof, of snelst den loopprijs wint te voet,
    Dien zal men kranssen met den groenen lauwerhoedt,
    En met klaroen en zang ten offerdisch geleiden.
    (280) Maer wie genaeckt ons dus eerbiedigh, eerwe scheiden?
Kly. Genade Apollo. godt Apollo, zijt gegroet.
    Zijt anderwerf gegroet, en drywerf, hemelgloet,
    Een eenigh oogh, waerop de goôn en menschen staeren.
    Men eere u billijck met gezangen, en altaeren,
    (285) En offerhanden: want wy leven door uw kracht.
    Waer gy uw aenschijn deckt is ’t eeuwigh eeuwigh nacht.
Fe. Wie groet ons onverwacht door haren sluier heene?
    Ontdeck uw aenschijn, ô mijn wederzon Klymene,
    Genaeck ons vry: en gy, getrouwe hoftrouwant,
    (290) Ontfang dees fackel, die te klaer schijnt, uit ons hant.
    Oock willenwe ons perruick wat maetigen in ’t praelen:
    Zoo mogenwe ongequetst uw aengezicht bestraelen.
    Mijn schoone, in ’t lauwerbosch, gelijck een tegenzon,
    Gekust en weêrgekust, toen liefde een’ godt verwon,
    (295) En geen omhelzen, geen liefkoozen hem verveelde,
    Tot datge uit uwen schoot vier lieve kinders teelde,
    Waerin de blozentheit van hunnen vader bloost,
    De godtheit, licht gekent in zijn natuurlijck kroost.
    Wy wenschen hen te zien in heerlijckheit voltogen.
Kly. (300) Zy knielen schaemroot en beschaemt voor vaders oogen.
Fe. Getrouwe gemaelin, genaeck ons: blijf niet schuw.
    Dat ick u wellekoome, omhelze, en kusse. nu
    Mijn kinders, kust dees hant, waermede ick moeder troude,
    Een trou, die wettigh mij in eeuwigheit noit roude.
    (305) Wat oirzaeck drijft u hier, zoo hoogh in ’t oostpalais?
    Wat heeft uw hart beweeght tot zulck een zwaere reis?
[fol. C1r, p. 17]
Kly. De smaet, onschuldigh van oom Epafus geleden.
Fe. Veraert mijn broeder dan van vaders aert en zeden,
    Die, ieder even na, geen recht tot klaegen geeft?
Kly. (310) De smaet, dus lang geleên, is zeker t’onbeleeft.
Fe. Wat stof wort hem bestelt, dat hy onze afkomst lastert?
Kly. Hy schelt uw’ Faëton uit haet en nijt een’ bastert,
    En deze uw dochters een onwettigh snoot gebroet.
    Dat staetme op hartewee, en traenen. vader, moet
    (315) Dit langer duuren, ’k zal van rou mijn hart verteeren.
Fe. Durf Epafus zoo trots mijn hemelsch zaet braveeren?
    Dat lijde ick nimmermeer. hoe wort zijn geest dus vlug?
    Niet hooger, Epafus. zie om. ay zie te rug.
    Hoe hiet de maeght, en hy, die haer met kracht schoffeerde,
    (320) In eenen dicken mist, toenze in een koey verkeerde,
    Al wortze, in koeieschijn, bewieroockt aen den Nijl?
    Wie andren t’onrecht quetst, wort met den zelven pijl
    Naer recht en reden weêr in ’t hartepunt getroffen.
    Wat magh die booswicht, een gevloeckte bastert, stoffen!
    (325) Een die zich zelven niet wil kennen, wort gekent
    Van andren, die hy met zijn lastertonge schent.
    Hoe dus? ’k zie d’oogen van mijn kindren overloopen.
    Schept moedt: uw vaders hart staet voor u allen open.
    Hy kent u alle voor zijn zaet en wettigh bloet:
    (330) En twijffeltge aen mijn woort, en kuntge op dezen voet
    U niet verzekren: eisch al watge zoudt begeeren
    Ten onderpant. mijn zoon, eisch onbeschroomt. wy zweeren
    By Plutoos jammerpoel, het heilighst, daer de Goôn
    Hunn’ eedt by staven: ’k zweer u heiligh by mijn kroon
    (335) En hooft, al watge wenscht zal vader u niet weigeren.
Fa. Heer vader, gunme en laetme op uwen wagen steigeren,
    En eenen encklen dagh uw paerden voeren om
    Den aerdtkloot. Epafus zal voor dees glori stom
    Verbluft en schaemroot staen, en zeil en bloetvlagh strijcken.
    (340) Zoo raecke ick boven wint. Zoo moet die stoffer wijcken.
[fol. C1v, p. 18]
Kly. Och zoon, wat eischtge? zijt gy van verstant berooft?
    De vader ziet u met den neck aen, schudt het hooft
    Wel drywerf achter een, gaet heene, en stampt van toren.
    Nu is het uit met ons. hy weigert u te hooren.
    (345) Hy staet verbaest van schrick, om dien gestaefden eedt.
    Helaes, wat gaet ons aen? van bangheit breecktme zweet
    en bloet uit. schrick bevangt en schud uw moeders leden.
    Waer toe vervoerde ick u? daer komt hy herwaert treden,
    Verbolgen en bedroeft, om zulck een’ stouten eisch.
Fe. (350) Och Faëton, mijn zoon, indienge een aertspalais,
    Een oostersch errefleen verzocht, naer stijl en orden;
    Of woudtge uw lichaem met een kleet van licht omgorden,
    Het waer u toegestaen. nu quetstme naberou.
    Gy overschrijt uw perck. bera u met mevrou,
    (355) Uw lieve moeder. eisch onoverwinbre standers,
    En moedigheit in ’t velt; een goutmijn, of iet anders,
    Een konings dochter, die geen gade in schoonheit kent:
    Maer wat gy eischt, bewaer uw eigen element.
    Het lot van sterflijckheit is u te beurt gevallen.
    (360) Gy kent mijn’ wagen niet, noch mijne paerdestallen,
    Noch paerden, noch de baen, die my te rijden staet.
    Jupijn, die weerelden met zijnen blixem slaet,
    Kan zelf de wielen niet bestieren noch regeeren:
    En wie is maghtiger dan ’t hooft der Hemelheeren?
Fa. (365) Heer vader, ’k houme vast aen uw’ gezworen eedt.
Fe. Och eedt, te reuckloos voor een reuckloos kint gereet!
    Zal nu een Godt zijn’ eedt verlochenen en schennen?
    Lichtvaerdigh weifelen? wie zal zich niet gewennen,
    Op zulck een voorbeelt, voort te vaeren los en valsch,
    (370) Om dien gestaefden eedt te haelen door den hals?
    Vrou moeder, zie uw’ zoon, is ’t mooghlijck, om te zetten.
    Zie toe, hy zal uw huis met eenen slagh verpletten.
    Beweegh hem af te staen van zulck een dol verzoeck.
Kly. Wat gaet u over, zoon? wilt gy uw’ vaders vloeck
[fol. C2r, p. 19]
    (375) U laden op den hals, en Epafus verblijden?
    Hoe zou hy groeien in uw’ ondergang en lijden!
    Verander van beraet. gy zijt een sterflijck mensch.
Zon. Heer broeder, geef gehoor: ontsla u van dien wensch,
    Heer vader van dien eedt. och ofge laeger draefde.
Fa. (380) Ick hou my aen den eedt dien vaders mont my staefde,
    En keerme aen moeder noch aen zusters ’t minste niet.
Zon. Zoo helptge moeder en uw zusters in ’t verdriet.
Fa. ’K wil vaders moeders en der zustren eer verheffen:
Kly. En komt het ongeluck uw hooft, mijn kroon, te treffen,
    (385) Zoo stortge met uw hooft voorover in het slijck.
    Gy zijt mijn troost op aerde, en uwer zustren wijck,
    En vryburgh. kuntge uw lot, dat heerlijck is, gebruicken,
    Geen morgenroozen op haer’ steel zoo schoon opluicken,
    Als ick, en gy, en uw dry zusters. geef gehoor.
Fa. (390) Het lustme, ’t vall’ hoe ’t vall’, het vaderlijcke spoor,
    Het gouden zonnespoor te volgen, en te zwaeien
    Rondom den hemelkloot, al zou ’er ’t hooft af draeien,
    En d’oogen in het hooft van schemeren in ’t licht.
Kly. Och zoon, godt Febus laet van rou zijn aengezicht
    (395) Neêrhangen op de borst: en wortge niet bewogen?
    Aenschou dees borsten. och gy hebtze jong gezogen,
    En zoogthme met de melck het bloet van ’t zuiver hart,
    Waer onder ick u droegh, veel maenden lang, met smart:
    En deze uw zusters zijn met u de borstgenooten,
    (400) Gedraegen onder ’t hart, waeruit gy zijt gesproten,
    Van eenen zelven stam, een godtheit. zie haer aen.
    Zy schreien. vader zelf, een Godt, vaeght traen op traen
    Van ’t aenschijn, dat nu zweemt naer ’s hemels regenbogen.
    Een wolck van droefheit houdt zijn helderheit betogen.
    (405) Heer vader, geef uw’ zoon toch reden van ’t gevaer,
    Het onweêr, dat hem dreight: misschien of hy bedaer’.
Fe. Mijn waertste zoon, gy ziet uw moeder, root bekreten,
    Uw zusters dootsch van schrick. wat durftge u noch vermeten?
[fol. C2v, p. 20]
    De zonnebaen loopt eerst zoo steil en recht om hoogh,
    (410) Van ’s aerdtrijx kimmen naer den starrelichten boogh,
    Dat zelfs de paerden, in den koelen uchtend, weigeren
    Het spoor te houden, en bezwijcken onder ’t steigeren.
    De renbaen, midden aen het hemelsche gewelf,
    Leght zoo veel hooger van den aertkloot, dat my zelf
    (415) Het hart in ’t lichaem beeft, en popelt onder ’t vaeren,
    Wanneer ick neêrzie naer den aerdtboôm, en de baren.
    In ’t ende helt de wegh voorover, en begeert
    In ’t nederrijden een gemaetightheit, volleert
    Op ’t onbekende spoor: en Tethys, vol verlangen,
    (420) Gewoon my ’s avonts in haer’ open schoot t’ontfangen,
    Bestorf, uit vreeze dat ick niet met paert en wiel
    Voorover nederplompte, en in haer golven viel.
Kly. Och zoon, hoor vaders les. laet zijnen raet u raden.
Zon. Och broeder, geef u niet op dootelijcke paden.
Fe. (425) Nu let eens hoe de kloot des hemels eeuwigh draeit,
    En ommezwindelt met zijn kringen, dicht bezaeit
    Van starren. durftge u in die wielingen begeven?
    Dan moet men tegens stroom, dan tegens wint opstreven,
    Niet zonder dootschrick, voor het breecken van een radt,
    (430) En wagenbreuck, indien het rytuigh berst en spat.
    Genomen ’k gunde u los op mijne beurt te reizen;
    Wat ging u aen, indien de wagen quaem te deizen?
    Men eert daer geenen Godt, in kercken en in steên.
    Het zonnespoor loopt door gedierte en ondier heen.
    (435) De wegh is afgemerckt, om nergens af te doolen.
    Hier loeit de Stier; daer brult de Leeu uit zijne holen.
    Gins dreight u Scorpioen, met zijnen langen arm,
    En Kreeft, die d’armen buight recht avrechts. vecht en scherm
    Eens tegens Schutters, fix om recht in ’t hart te raecken.
    (440) Wat dunckt u? waer ’t niet nutst dien hemeltoght te staecken,
    En stil gebleven in uw eigen element?
    Oock zijtge ’t mennen van mijn paerden niet gewent,
[fol. C3r, p. 21]
    Die vreeslijck vier en vlam uitblazen onder ’t rollen.
    Wanneerze, hardt van beck, geraecken aen het hollen,
    (445) Dan luisterenze noch naer voerman, noch naer toom.
Kly. Och zoon, bedenck u, en ontsla mijn hart van schroom.
Zon. Ay wil toch moeder en uw zusters niet bedroeven.
Kly. Helaes, mijn hart bezwijckt, geneepen als met schroeven.
Fe. Mijn zoon, bedenck u noch. ’t is noch bedenckens tijt.
    (450) Bedien geen lastigh ampt, dat gy niet maghtigh zijt.
    Verkies het veilighste. eischtge een pant, uwe eer ten goede,
    Waerby het blijckt dat gy gewis uit onzen bloede
    Gesproten zijt, op dat geen lastertong u tart;
    Mijn zoon, ick toon het u. dit vaderlijcke hart,
    (455) De vaderlijcke vrees getuight het. hoor uw’ vader.
    Uw ongeval raeckt hem en moeder, niemant nader.
    Bezie uw’ vader stijf in ’t hart door d’oogen heen.
    Daer quetstme Faëton, uw moeders druck met een.
    Gy kunt by dezen toght niet winnen, maer verliezen.
    (460) De hemel aerde en zee staen open. gy mooght kiezen,
    Te kusse en keure gaen. dit eenigh bidde ick af.
    Gy eischt geen godtsgeschenck, maer een gewisse straf.
    Waerom omhelstge my? dat smeecken is verloren.
    Wy hebben eenwerf by den jammerpoel gezworen.
    (465) ’k Ontzegge uw’ eisch niet, schoon mijn hart inwendig wroegt,
    Maer wenschte alleen datge u in ’t eischen wijzer droeght.
Kly. Ick zorgh, ick zorgh gy zult dien stouten toght beklaegen.
Fe. Waer blijven d’Uuren? voort, spant in, spant in den wagen.
    De Dageraet breeckt aen. de morgenstar verschijnt,
    (470) En jaeght de starren voor. de bleecke maen verdwijnt.
    Men brenge een balssemglas. genaeck, mijn zoon, zoo blijcke
    Mijn liefde. dat ick u het aenzicht overstrijcke,
    En voor de gloênde vlam beschutte. nu, mijn zoon,
    Aenvaert mijn fackel. laet mijn diamante kroon
    (475) U kroonen: kan ickze u betrouwen zonder traenen!
    Onnoosle jonge knaep, geef ’t vaderlijck vermaenen
[fol. C3v, p. 22]
    Ten minste noch gehoor, hoe blint u d’yver port.
    Gebruick de zweep, doch schaers, en hou den teugel kort.
    Zy loopen willigh uit hunn’ aert, als snelle stroomen.
    (480) Men kanze in ’t rennen pas met arbeit innetoomen.
    Vermy te rijden langs den wegh, die regelrecht
    Door vijf starriemen loopt, en voor u open leght:
    Naerdien mijn heirbaen breet en dwers valt, nochtans binnen
    Dry hemelriemen blijft. gebruick verstant en zinnen.
    (485) Vermy de zuidas, en het noortsche Beerespoor.
    En volgh mijn heldre streeck. hier reedt u vader voor.
    Zal aerde en hemel elck van pas uw warmte deelen,
    Hou niet te hoogh, noch oock te laegh met uw garreelen:
    Want rijdtge hoogh, zoo steeckt uw torts den hemel aen:
    (490) En rijdtge laegh, zoo ziet gy d’aerde in kolen staen.
    De middelwegh alleen is veiligh, hoe men rijde.
    Vermy de Slang aen d’een, ’t Altaer aen d’andre zijde.
    Blijf binnen uw besteck van wederzy vooral.
    Al ’t overigh beveele ick ’t hachelijck geval,
    (495) Dat helpe en hoede u voort, in ’t op- en nedervaeren,
    Bewaere u beter dan ge u zelven kunt bewaeren.
Kly. Och zoon, onthou dees les, en vaders wijzen raet.
Fe. Gy ziet nu hoe de nacht in ’t westen onder gaet.
    Nu toef niet langer: want de schaduwe is gescheiden.
    (500) De dageraet verschijnt. men magh niet langer beiden.
    Aenvaert den teugel: doch laetge u van vader raên,
    Zoo laet, het is noch tijt, den zonnewagen staen.
    Gy hebt het vaste lant noch onder uwe zolen,
    En zit noch niet. laet my den wagentoght bevolen,
    (505) Daer gy t’onnozel dus, ter quaeder tijt, naer haeckt.
    Zie met gerustheit aen, eer uw bederf genaeckt,
    Dat ick den aerdtboôm met mijn hemelsch vier verlichte.
Fa. Heer vader, met verlof, ’k bedancke u. gy verplichte
    My eeuwigh door dien raet. dit eenige is mijn bê:
    (510) Zendt mijn vrou moeder, en haer schoone dochters mê
[fol. C4r, p. 23]
    Al sluimrende in een wolck, naer Padus. dat’s mijn haven.
    Daer leght het vrolijck hart van Faëton begraven.
    Ick hoopze aen d’oevers daer t’ontmoeten, en sla voort.
    Nu moeder, zusters, dat’s u veur door deze poort.

REY VAN UUREN.

I. ZANG.

    (515) WAt is de kinderliefde krachtigh,
        En oudersliefde kout en kil!
        Wie kan dit onderling geschil
    Beslechten, en haer beide eendraghtigh
        Vereenigen? wie dit vermagh
    (520) Kan vier en water t’zamenmengen:
    Dat zelf Natuur niet zou gehengen.
        Zy strijden fel, als nacht en dagh,
    Als vier en ys, en kool en kegel.
        Men kan geen rechtuitstrijdigheên
    (525) Vereenigen. dat blijft een regel
        Die vast gaet. zetze tegens een.
    Gy ziet haer op elckandre afsteecken,
    Gelijck de deughden by gebreken.

I. TEGENZANG.*

        Nochtans had Faëton verlangen
            (530) Te zien zijn vaders aengezicht.
            Hy zocht het alverquickend licht,
        Met moeielijcke en zwaere gangen:
            Doch ’t was om zijnen vader niet,
        Maer om genot van hem te trecken,
        (535) En schande met deze eer te decken,
            Het eenigh wit, dat hy beschiet.
        Het sproot geensins uit vaderliefde,
            Maer om t’ontgaen de bittre smart
[fol. C4v, p. 24]
        Van Epafus, wiens tong hem griefde,
            (540) En trof in ’t binnenst van zijn hart.
        Zoo duurt de min in ’t kinderoordeel
        Niet langer dan ’t genot en voordeel.

II. ZANG.

        Zoo zal het westen ’t heldere oosten
            Gaen aendoen, over zee en zant,
            (545) Om purper, gout, en diamant,
        En zich Charibd en Scyl getroosten.
            Gewinzucht ziet geen rampen aen,
        Geen hitte, noch bevrozene assen.
        Geen waterhonden haer verbassen,
            (550) Geen storm, noch bulderende Orkaen.
        Zy vreest geen wilde menschevreeters.
            De winst verzacht den arrebeit,
        En veilt en vent zich om wat beters.
            De liefde scheit, daer aenwinst scheit.
        (555) Hier worden d’ouders uitgezondert.
        Dat is een stem, die eeuwigh dondert.

II. TEGENZANG.

        De vader Febus, rijck van schatten,
            Die d’eerste kroon in ’t starlicht spant,
            Bemint zijn’ zoon, als ’t rijckste pant,
        (560) Dat aerde of hemel kan omvatten.
            Hy wacht geen voordeel van den zoon:
        Noch bleeck zijn trou en liefde in ’t scheien.
        Men zagh de zon van droefheit schreien.
            Dees liefde zagh op winst noch loon.
        (565) Zy zagh alleen op ’s jonglings beste,
            En vreesde een dreigende ongeval.
        Hoe raeckt hy noch, van ’t ooste aen ’t weste,
            Behouden in den avontstal?
[fol. D1r, p. 25]
        Hy treet zijn vaders hart met hoeven.
        (570) Hoe menigh sneuvelde onder ’t proeven!

SLOTZANG.

        Nu laet ons in de zonnezaelen,
        Behangen met tapijt van straelen,
            Klymene en haere dochters gaen
            Bedienen, daerze leggen aen
        (575) Den disch, gedeckt met leckernye
        Van nekterdranck, en ambrozye;
            En haer, geduurende den toght
            Van Faëton, alle achterdocht
        Beneemen, of hem iet moght deeren.
        (580) De hemel magh geen vreught ontbeeren.
            De blyschap quam hier noit te vroegh.
            De rou komt altijt tijts genoegh.

Continue

HET DERDE BEDRYF.

Klymene. Febus. Zonnelingen.

DE zorgh der Goden wil mijn’ zoon op wegh geleiden.
    Het viel my, als een steen op ’t hart, dat hy in ’t scheiden
    (585) Den vader smeeckte my en zijne zusters naer
    De kust van Padus heen te zenden, om ons daer
    t’Ontmoeten. wat moght hem bewegen dit zijn haven
    Te noemen? wat wou dit: daer leght mijn hart begraven?
    En waerom leght zijn hart begraven aen dien stroom?
    (590) Dit voorspoock spelt niet goets, en baertme schrick en schroom.
    Waertoe den watervliet van Padus uitgekoren,
    En Ethiopie (’t gewest, daer hy geboren
    En zijne zusters, eerst uw klaerheit straelen zagh,)
    Verlaeten, en uitheemsch verhuist? een ieder plagh
    (595) Naer zijn geboortelant natuurelijck te haecken.
    Dees lantstreeck voede hem, dat kan hy niet verzaecken.
[fol. D1v, p. 26]
    Oock paelt het zuiden zoo veel nader aen uw hof,
    Den oirsprong van zijn heil; het welck tot grooter lof
    En zegen streckt, dan van zijn vaders grens te dwaelen,
    (600) Een’ vreemden nagebuur te zoecken, in de paelen
    Van ’t doncker westen, eens zoo wijt van uwen troon.
    Of schijnt de middaghzon in ’t hooftpunt niet zoo schoon,
    En al te krachtigh op het hooft der zuiderlingen,
    Dat hy den avont kiest, en westwaert uit moet springen?
    (605) Ick kan, hoe ’t zy, geensins dit vatten en verstaen.
    Zijn afscheitrede jaeght my schroomte en dootschrick aen.
Fe. Ay moeder, zet uw hart gerust, en wil niet schricken.
    Ick weet deze afscheitrede in haere vou te schicken.
    Uw zoon ging niet verdwaelt noch blindeling te keur,
    (610) In ’t kiezen van dien stroom in d’avontstreeck. de geur
    En adem van dat lant verquickt mijn heete straelen
    En paerden, nat van zweet en moede, in ’t nederdaelen;
    Wanneer de daghvaert, om den halven hemelkloot,
    Is afgeleght. die streeck ontfangtme in haeren schoot:
    (615) Gelijck een blijde bruit den bruigom plagh t’ontfangen
    Met opene armen, en een onverzaet verlangen.
    Hy weege, wien het luste, al ’t aerdtrijck in een schael;
    Dees lantstreeck overweeght de landen altemael
    In schoonheit, waer mijn zon het gansche jaer haere oogen
    (620) En aenschijn nederslaet, uit ’s hemels goude boogen.
    Waer ’t wonder zoo uw zoon verlangde naer dit lant,
    Dat d’eerste lantkroon van alle andre landen spant?
    De lantstroom Padus, die ten bergh af neêr komt spoelen,
    Is maghtigh ’s jonglings brant in zijne kil te koelen,
    (625) En hem te waschen, daer zijne afgeronne kar
    Te water onder gaet, begroet van d’avontstar.
Kly. Och, had hy zich dien toght niet durven onderwinden!
Fe. Schep moedt, gy zult hem daer in ’t nederdaelen vinden.
Kly. Hiertoe verleenen hem de Goden heil en spoet.
    (630) Dat ick hem kransse met zijn vaders lauwerhoet.
[fol. D2r, p. 27]
Fe. Wat oefenspelen laet de jongling zich behaegen?
Kly. Te vliegen over ’t velt door bosch en groene haegen
    Naer dassen, hart en hinde, en allerhande wilt.
Fe. Hy zweemt naer vaders aert, die maght van pijlen spilt
    (635) Op weereloos gedierte, oock vreeslijcke everzwijnen
    Den zwijnspriet plagh te biên, in ruighten en woestijnen:
    Gelijck zijn moey Diane, in ’t heetste van haer jaght,
    Alle andre wellusten om deze lust misacht:
    En deze uw dochters, hoe besteden zy haere uuren?
Kly. (640) Aen cieren, tekenen, bootseeren, en borduuren.
    En dans, en maetgezang, en spel, en fluiteklanck,
    Ontsteecken aen ’t geluit van blijden voglezangk.
    Ter liefde van de kunst, geen moeiten haer verdrieten.
    Alle even afgerecht en fix op starreschieten.
Fe. (645) Zoo volgenze den rey des zangberghs, rijck van toon:
    Daer spant Melpomen, die de treurrol speelt, de kroon,
    Der negen zusteren, en kan mijn hart beroeren,
    Als zy Prometheus komt ten treurtooneele voeren,
    En klinckt hem door Vulkaen, op ’t baere noortsche strant,
    (650) Met eenen spijcker van geslepen diamant,
    Aen eene strantklip, vast geketent ongenadigh.
Kly. Aen welck een gruwelstuck was d’arme man misdaedigh?
Fe. Hy was vol geest, en in bootseeren uitgeleert
    Van menschebeelden.  Kly. Och elendige, my deert
    (655) Uw jammer om een kunst wel waerdigh te benijden:
    Al waer ’t een misdaet, z’ is veel minder dan dit lijden.
    De straf en misdaet staen hier zeker t’ongelijck.
Fe. Maer neen, dat was het niet. hy quam het hemelsch rijck
    En heiligh vier te na. dat kon geen Godt gehengen:
    (660) Want om het leven in zijn klaien beelt te brengen,
    Genaeckte hy mijn zon met eenen bercken tack,
    En, eer ick ommezagh in ’t steigeren, ontstack
    De vierdief ’t berckenhout van achter aen den wagen,
    En broght het leven in zijn vrouwebeelt, de plaegen
[fol. D2v, p. 28]
    (665) Ter weerelt door de vrou, de bron en ’t eenigh zaet
    Van alle schelmery. verdiende zulck een quaet
    Een zachter straf dan dees? wie uitspat buiten orden,
    En ’t vier te na komt, dient zoo streng gestraft te worden.
Zon. Vrou moeder, best dat wy ’t bootseeren laeten staen.
Kly. (670) Hoe wil mijn’ Faëton dees zonnevaert vergaen?
    My dunckt ick hoor Promeeth noch schreien aen zijn keten.
Fe. Hy schreide jammerlijck, verlaeten en vergeeten
    Op ’t naere baere strant, daer ’t eeuwigh stormt en ruischt.
    Jupijn, te recht vergramt, met zijn vergramde vuist
    (675) By wijlen afstijght, en met gloeiendige vingeren
    Den rooden blixem zwaeit, en schricklijck onder ’t slingeren
    Den stouten vierdief roost, maer niet tot asch verbrant.
Kly. Helaes, hoe kon hy dit uitharden in dien stant?
Fe. Het ruste hier niet by. de dondergodt beschickte
    (680) Dat d’arent door de borst hem in den lever pickte
    By daegh, de lever ’s nachts hergroeide en telckens wies.
    Zoo boete d’aenwas ’s nachts het dagelijx verlies.
    Dat leert den zonnevloeck zich aen de zon vertasten.
Kly. Genade, ô Febus, och wie zal mijn hart ontlasten?
    (685) Nu zorge ick Faëton quam uwe zon te na.
Fe. Hy steegh met mijn verlof te wagen. wort ’et scha
    Geleden op dien toght, my past dat ick ’t verdaedigh.
Zon. Och vader, vader, och zijt broeder toch genadigh.
Fe. Mijn hart hangt over hem noch eveneens als ’t plagh.
Kly. (690) Ay sterck dit met een pant, dat ick betrouwen magh.
Fe. Ick zal het stercken, u aen d’oostpoort trou geleiden,
    En met juweelen rijck beschencken, nu wy scheiden.
    Deurwaersters, Uuren voort, en haelt ons voor den dagh
    ’t Juweelekoffer, ’t schoonst dat menschenoogh oit zagh,
    (695) Gewrocht van Mulciber. men magh de stof waerdeeren
    Maer kunst beschaemt de stof. hy woume dit vereeren,
    En wy vereeren ’t u, en uwe dochtren me.
    Het puick van diamant en perlen, daer de zee
[fol. D3r, p. 29]
    En Ganges moedt op draeght, leght in dees doos gesloten.
    (700) Sluit d’oostpoort open. nu mijn liefste dischgenooten,
    Gy smaeckte ambrosie, en dronckt nektar, godendranck,
    Dat kan u stercken: en gy zult den ondergangk,
    Aen Padus oever, stil gevoert van oostewinden,
    In eene koele wolcke, al sluimerende vinden,
    (705) En ’t avont uwen zoon, Godt geve zonder smert,
    Gelijck het wort gewenscht van ’t vaderlijcke hart.
    Nu kustme, ô roozemont Klymene, mijn getrouwe,
    En gy mijn dochters; dat de westersche landouwe
    U vrolijck wellekoom’. wy willen t’elckemael,
    (710) In ’t nederzincken van den avontzonnestrael,
    U daer bezoecken. weest te vrede. spaert uw traenen:
    Ons zorgen zullen u den wegh ter eere baenen.
    Nu treet door d’oosterpoort. wy geleiden uwe reis.
    Dat heene is d’uitgang van het oostersche palais.

Juno. Febus.

(715) WAt wolck is ginder snel naer ’t westen heengevlogen?
    Wat vier ontsteeckt de lucht? mijn paeuwestaert, vol oogen,
    En schoon van veder, ziet geschonden en gezengt.
    Wat komt ons over? suftge in ’t hof alleen? gehengt
    Gy zonder toezicht dat uw paerden heenerollen?
    (720) Of kennen zy hun spoor? of is u ’t hooft op hollen?
    De zonnewagen stijght met kracht naer ’t hooftpunt toe,
    En steeckt mijn lucht op’t hooft. uw paerden zijn de roê
    Den teugel en ’t gezagh des meesters lang ontwassen.
    De brant wort ree gevoelt van beide ’s weerelts assen.
    (725) Hoe gaet dit? zijtge tong en spraeck nu teffens quijt,
    En teffens doof en stom? spreeck op: ’t is spreeckens tijt.
Fe. ’k Hadde eenen enklen dag besloten stil te vieren,
    En liet een’ ander in mijn plaets den wagen stieren.
Iu. Een’ ander in uw plaets te zetten, zonder last,
    (730) En Godt Jupijns verlof? dees reuckleloosheit past
[fol. D3v, p. 30]
    Een’ droncken Boxvoet, of Sileen, die licht kan dolen.
    De zonnewagen is u veel te hoogh bevolen.
    De zegen en de vloeck der weerelt hangt ’er aen.
Fe. Ick hoopte dat die toght ten beste zou beslaen.
Iu. (735) Op eene losse hoop al ’s aertrijx heil te waegen?
    Met eere moghtge wel uw’ vader oorlof vraegen.
    Had hy dit reuckloos stuck bezegelt met zijn stem,
    Zoo bleeftge buiten last, en schooft de schult op hem.
Fe. Men hoope dat de toght ten beste magh gedyen.
Iu. (740) En wien betroude gy den toom in ’t heeneryen?
Fe. Aen eenen, my niet vreemt, doch traegh op zijn verzoeck.
Iu. Zoo waren eischer en bestemmer even kloeck.
Fe. Wie zoude eens droomen dat hier onheil uit kon rijzen?
Iu. Zoo spreecken dommen, geen voorzichtigen, geen wijzen.
Fe. (745) Van achter zienwe dit met andere oogen aen.
Iu. Zoo staenze u in den neck. zy plaghten voor te staen.
Fe. ’t Verstant is altijt niet op ’t snedighste geslepen.
Iu. De plompheit blijckt. hier is te dapper misgegrepen.
Fe. Wie zijne misgreep ziet, kan ’t beteren hier na.
Iu. (750) Dat’s niet genoegh. hoe boet men d’algemeene scha?
Fe. Een ouder had ick best gezet in mijne stede.
Iu. Zoo koostge een’ wulpschen? want dit schijnt aen uwe rede.
Fe. Men denke een jonge moet oock leeren door een proef.
Iu. Wat was dit voor een’ wulp? ô proefstuck, al te droef!
Fe. (755) Men noemt hem Faëton, gewonnen by Klymene.
Iu. Hoe, reisde uw zoon zoo wijt van ’t zuiden herwaert hene?
Fe. Om zijnen vader zelf te groeten in ’t palais.
Iu. Betroutge een’ stouten knaep de beurt van uwe reis?
Fe. Ongaerne, alleen uit dwang. ick kon het niet ontzeggen.
Iu. (760) Ontbey, ontbey, hy zal het schendigh laeten leggen.
Fe. Ick stont te hoogh en dier verplicht aen mijnen eedt,
    En kon hem zijn verzoeck, dat my in ’t harte sneedt,
    Niet weigren, zonder snoot het heilighste t’onteeren,
    Den jammerpoel, waerby alle oppergoden zweeren.
[fol. D4r, p. 31]
Iu. (765) Gy zwoert dan reuckeloos, en stont het reuckloos toe?
    Helaes, veel nutter hem met eene vlammeroe
    Ten hove uit naer ’t gewest, van waer hy quam, gedreven,
    Dan dien vervloeckten eisch den ruimen toom gegeven,
    Al ’t aerdtrijck ten bederve, en hem ten zwaeren val,
    (770) Waer van de hemel aerde en zee gewaegen zal.
Fe. Zoo hy te vallen quaem’, gewis het zoume treffen.
Iu. Wie, boven zijnen staet, verwaent zich durf verheffen,
    En steecken overdwaels den Goden naer hun kroon,
    Verdient, ten spiegel van verwaenden aert, ten toon
    (775) Te staen op een schavot, zoo hoogh als ’s hemels tinnen.
Fe. Hy won den halven wegh: dat’s meer dan eerst beginnen.
Iu. Maer in het ende van dees renbaen blinckt de prijs.
Fe. Ick onderrechte hem. volhardt hy op dees wijs,
    Zoo magh men ’t jeugdigh hooft met eere lauwerieren.
Iu. (780) En mist de daghvaert, pas zijne uitvaert dan te vieren.
Fe. Zoo most hy blijven, in zijne allereerste proef.
Iu. Een droeve wagenbreuck! noit schipbreuck viel zoo droef.
Fe. Den oogst verzengen is noch d’ackers niet verbranden.
Iu. Een watervloet verdelghde en dompelde alle landen:
    (785) Nu staet een viervloet elck te vreezen dezen dagh.
Fe. Tot noch toe hoort men schaers van onder het gewagh.
Iu. Ontbey, d’ontvonckte brant zal haest den slaeper wecken.
Fe. Vergader wolcken. laet de lucht bytijts betrecken.
Iu. Dees heete brant verteert de wolcken dor en droogh.
Fe. (790) Uwe Iris* spanne voor de zon haer’ regenboogh.
Iu. Zy smilt van hitte, en durf het in den brant niet waegen.
Fe. De Waterstorter kon de hitte licht verjaegen.
Ju. Zijn watervat is leêgh van vochtigheit en dou.
Fe. De hemelheer verquick’ den lantman en den bou.
Ju. (795) Men magh geen nootlot noch zijn paelen overtreden.
    De bovenzee verschilt van ’t water daer beneden,
    Gelijck het aerdtsche vier van ’t hemelsche element.
Fe. De noodt houdt streeck noch stijl, maer let op ’t heilzaem ent.
[fol. D4v, p. 32]
Iu. Dat stont u toe, zoo hadtge u dit niet onderwonden,
    (800) Of hem aen uwe zy gezet, en ingebonden.
    Nu is hy meester van dees daghvaert, u betrout.
    Een jongen speelt met vier te zorghelijck en stout.
    Indien de knaep alleen zich aen uw fackel brande,
    Zoo moghtge deelen in dien rouwe en schade en schande:
    (805) Nu lijdt de weerelt, of de halve weereltkloot,
    Ten zy ’t geluck dit schutte en uitblussche in zijn doot.
    Zoo ’t hooger loopt: men zal den raet der Goden daegen,
    Om raet te schaffen, voor het hollen van den wagen.
    Merkuur is by der hant. my dunckt, ick hoor mijn lucht,
    (810) Die, ademloos en droogh van keel, ten hemel zucht.

REY VAN UUREN.

I. ZANG.

        WY passen op ons ronde,
            Geduurigh op de wacht,
        Verzuimen geene stonde,
            Voltrecken dagh en nacht
        (815) Het ampt, ons hoogh bevolen.
            Wat dwaelt, of nimmer dwaelt,
        Dit uurwerck magh niet doolen.
            Geen zonnewijzer faelt
        In ’t mercken van zijn streecken.
            (820) Al hoort men klock noch klanck,
        Ons stomme tongen spreecken,
            En roepen: gaet uw’ gangk.
        Verzuimt geene oogenblicken.
            Het leven rent voorby.
        (825) O menschen, kostge wicken
            En weegen uw gety,
        Dat nimmer weêr zal keeren,
        Gy zoudt den tijdt waerdeeren.

[fol. E1r, p. 33]

I. TEGENZANG.

        Toen wy met onze handen
            (830) De paerden onder ’t juck
        Van Febus wagen spanden,
            Onwilligh en met druck,
        Uit angst voor ’s jonglings leven,
            Begonnen zy ’t gebit
        (835) Het montstuck weêr te streven,
            Al pruissende, en verhit.
        Zy trappelen en steigeren,
            Noch wordenze getoomt,
        Na dat zy ’t drymael weigeren,
            (840) Weêrbarstigh en beschroomt.
        Dat voorspoock, dat ontstellen
            Schijnt Faëton niets goets
        Maer eenigh ramp te spellen,
            Al dorst hy, zoo vol moedts,
        (845) Opzitten, minst verlegen.
        Het waegen ging voor ’t weegen.

II. ZANG.

        De wulpscheit acht geen raeden,
            Ziet recht noch reden aen,
        Kiest zorghelijcke paden
            (850) Op ingebeelde waen,
        En eigen welbehaegen:
            Dat is een Godt by haer,
        Te trots om raet te vraegen
            In hachelijck gevaer.
        (855) Haer dunckt, zy kan niet dwalen,
            En past op niemants gunst:
        Maer zeil in top te haelen,
            Opzitten is min kunst
[fol. E1v, p. 34]
        Dan in behoude haven
            (860) Te raecken, en weêr af
        Te zitten na het draven.
            Zoo delft d’onwijze een graf
        Voor ’t reuckeloos vermeeten:
        Dan is ’t te spa gekreten.

II. TEGENZANG.

        (865) Wy tellen d’oogenblicken
            Van dezen bangen dagh,
        En sidderen en schricken.
            Men hoort allengs gewagh
        Van ’t ongeluckigh mennen
            (870) Des wagens, hemelhoogh
        Gevoert op hoef en pennen.
            De vader houdt het oogh
        Geduurigh, en van traenen
            Besprengkelt, naer den zoon,
        (875) Die, tegens zijn vermaenen
            En d’eer, hem aengeboôn,
        Volharde een’ staet t’aenvaerden,
            Die boven ’t menschdom stijght.
        Indien hy met zijn paerden
            (880) Behouden ’t westen krijght,
        Het ende, daer de prijs leit,
        Dat’s meer geluck dan wijsheit.

Continue

HET VIERDE BEDRYF.

De Hemelraet. Juno.

O bedtgenoot van Godt Jupijn, vorstin der Goden,
    Wy komen haestigh hier ten hove aen, opontboden,
    (885) Gedaghvaert van Merkuur, den oppersten herout,
    Wiens hant de hemel zijn geslangde roê betrout.
[fol. E2r, p. 35]
    Helaes, wy voelen al wat oirzaeck ons zoo schichtigh
    Verdaghvaert: en gewis die reden is gewightigh,
    En van een groot belang: nu wachtenwe uit uw’ mont
    (890) Te hooren op wat hoop dees daghvaert wort gegront.
Ju. De noot, de hooge noot eischt raet, en daet, oock spoedigh.
    De zonnevooght, waer van Natuur dus overvloedigh
    En milt en minnelijck tot noch gekoestert wert;
    Terwijl hy in zijn ampt, als voesterheer, volhardt,
    (895) En al wat groeit, gevoelt en reden kan gebruicken
    Geduurigh zegent, mensch en dier en boom en struicken;
    De vier getijden, om den ronden weereltkloot,
    Ons vruchten offeren, uit hunnen vollen schoot;
    Die zonnevooght, wien gy de daghtorts liet bevolen,
    (900) Betrout dees torts zijn’ zoon, die zet al d’aerde in kolen,
    In eenen lichten brant, schoffeert, en blaeckt en schent
    Alle elementen door een eenigh element.
    Al wat geschapen wert, vergeet nu stijl en orden.
    Dit wonderlijck heelal wil haest een baiert worden.
    (905) En storten overhoop in eenen mengelklomp.
    Wat schijnt de weerelt nu? een hoofdelooze romp,
    Een lichaem zonder hooft, dat noch wat tegenspartelt,
    En wacht den lesten snick, ter doot toe afgemartelt.
    Indien het Godendom noch langer stil blijf staen;
    (910) Wy mogen alle wel gepaert ten grave gaen.
    De zonnelijcktorts schijnt het lijckhout aen te steecken,
    Het lijckhout van Natuur, die, doot en gansch bezweken,
    Tot asch verbrant. men hoeft slechts d’asschen uit den haert
    Te scheppen, en alleen haer overschot, vergaêrt
    (915) En uitgegoten in de dootbus, t’overdecken
    Met eenen zerck. dan magh al ’t Godendom vertrecken.
    Hun hooge heerschappy nam endtlijck eenen keer.
    Natuur heeft uit: verwacht geene offerhanden meer.
He. Wat stem is dat? Jupijn, bewaer ons. wy verschricken.
    (920) Bewaer ons, Godt Jupijn. wy smilten, ja versticken
[fol. E2v, p. 36]
    Van angst en heeten gloet. kon ’t hooghste goet in ’t lest,
    Het zegenrijckste goet, verandren in een pest,
    Een’ dootelijcken vloeck van Goden en van menschen?
    Zoo mogen wy de zon in eeuwigheit verwenschen
    (925) En vloecken. stont ons dit te wachten van de zon?
    Sticht Godt dien weereltbrant? of Godt, of Faëton,
    Een reuckeloos, een dwaes, een wulp, een dolle bastert,
    Van Godt en menschen waert verdoemt, en waert gelastert?
    Wat voerde Faëton tot zulck een stout bestaen?
    (930) Wat voerde hem zoo blint tot zulck een gruwel aen?
Iu. Dat mooghtge dencken. ’t is doch d’aert der bastertzoonen
    Doorgans naer hoogen staet te streven, scepters, kroonen,
    En tullebanden, en wat heerlijck bromt en praelt
    Zich t’eigenen, om door dien staetglans rijck betaelt
    (935) Te zetten ’t arme slot, hun toegesmackt van boven,
    En langer niet, als een verschoveling, verschoven,
    Verstooten, met den neck by grooten aengezien,
    Te duicken, maer verwaent den trotsten spits te biên,
    En, zonder wedergade, een’ grooten naem te draegen,
    (940) Al zou ’t zich al wat leeft in eeuwigheit beklaegen.
He. Gy hebt hier Febus, zoo wy mercken op gehoort?
Iu. Maer d’onschult viel te slecht.  He. Wat reden broght hy voort?
    Verschoonde hy dit stuck, onmooghlijck te verweeren?
Iu. Hy had het toegestaen op Faëtons begeeren,
    (945) Onwilligh en beducht, maer stont te vast verknocht
    Aen zijnen hoogen eedt. hy hoopte dat de toght
    Ten beste zou beslaen, indien de zoon de streecken
    Des hemels gade sloegh, en nergens quaem ’t ontbreecken,
    Gelijck de vader riedt, en waerschuwde, eer het radt
    (950) Ter zonnepoorte uit reedt. He. Een wulpsche jongen vat
    Noch reên, noch onderwijs. geen jongkheit laet zich raeden.
    De zonnewagen hangt met eene vracht geladen,
    Die last lijdt, zoo het radt zijn spoor vergeet, en schockt.
    Wat raet ziet Febus nu? Iu. Hy zit versuft, verstockt.
[fol. E3r, p. 37]
    (955) Van blinde liefde tot dien dwazen zoon gedreven,
    Is hem, tot zijn bederf, de toom te ruim gegeven.
He. Hoe zit de Hemelraet met Febus nu bewaert?
    De Goden hadden hem alleen de zonnevaert
    Bevolen ’t gansche jaer, door twee paer jaergetijden.
    (960) Dat hemelsch uurwerck kon geen schimp noch uitstel lijden,
    Oock niet eene eenige uur, noch min een etmael langk.
    Dat uurwerck staet niet stil. de wijzer gaet zijn’ gangk.
Iu. Zoo slecht was Febus niet. de zon verzuimt geene uuren,
    En hierom liet hy haer van dezen stuurman stuuren.
He. (965) Dees maght stont niet aen hem, neen zeker, maer die staet
    Eerst in te willigen van al den Hemelraet.
Iu. Die was in zijnen zin al t’ongereet te zoecken.
He. Wie eigenwijs den raet van veelen wil verkloecken,
    Moet op zijn zelfs gevaer gevoelen hoe ’t beslaet.
Iu. (970) Dat is wel billijck: maer nu lijdt de gansche staet
    Der weerelt by een hooft, dat eerst natuur zou stutten.
He. Wat raet? hoe zou men best den dollen voerman schutten?
    De wagen is te wijt van honck en d’oosterpoort.
Iu. De pijl, getrocken van de pees, moet immer voort.
    (975) Het treffe wien het treff’? men kan de vlught niet keeren.
He. Laet Febus boogh dan dit met schade en schande leeren.
Iu. Dat vreest, dat voelt hy nu, bekommert en verbaest:
    Doch reedtste raet is nutst. wat raet is allernaest?
He. Jupijn, der Goden hooft, te hooren uit den hoogen.
Iu. (980) Hier komt de snelle Faem trompettende aengevlogen,
    Met haer klaroen, die niets verzwijght, maer alles melt.
    Wy zullen hooren hoe het westwaert is gestelt:
    Dan kan men Jupiter met zekerheit berechten,
    Om tegens onzen schijn en schaduw niet te vechten.

De Faem. Juno. Hemelraet.

(985) DE hemel hoede ons, en de weerelt voor altoos.
Iu. Hoe dus, Godin? hoe dus verbaest en ademloos?
[fol. E3v, p. 38]
He. Bedaer een poos, bedaer. Faem. Het is geen tijt van zwijgen.
    Ick koome in aller yl van ’t westen oostwaert stijgen.
Iu. Hoe ging het op de reis met wulpschen Faëton?
Faem. (990) Dat vraegh eens. Godt behoê de weerelt en de zon.
Iu. Die heeft een’ wagenaer. hy zalze wel bewaeren.
Faem. Een’ dollen wagenaer, te wagen onervaeren,
    Een’ die al ’t aerdtrijck waeght, op ’t zorghlijck zonnespoor.
He. Dat’s lang geleght, en klaer. de vader reedt hem voor.
    (995) De baen wert afgemerckt met heldre beeldestarren.
    Het is geen doolhof, daer de zinnen in verwarren:
Faem. Een rechte doolhof voor dien onbedreven gast,
    Een brein, dat wulpsch en dom, op geene mercken past,
    En zich te veel vermeet.  Iu. Hoe voer hy toch ten leste?
Faem. (1000) ’k Geleide hem van ’t ooste in ’t zuiden en naer ’t weste.
    Belieft het u, zoo gunt uw postbodin gehoor.
    De paerden trappelden en brieschten eerst, om door
    Den draeiboom van de kim in ’t open velt te raecken,
    En Tethys, onbewust wat rampen haer genaecken,
    (1005) Ontsloot haer’ neef het heck. de hengst rijdt ongeport
    Het veldt in, trapt de lucht. de donckre nevel wort
    Gebroken van zijn borst. de paerden nu aen ’t zweven,
    Van hunne vleugelen gevoert en opgeheven,
    Spoên, rijdende uit het oost, den oostenwint voorby.
    (1010) De vracht viel lichter dan voorheenen, en, dat zy
    Niet merckten, ’t juck begon den ouden last te missen:
    En recht gelijck een schip op ’t water, door ’t vergissen
    Des zeemans, niet genoegh geballast, heene en weêr
    Geslingert wort, en danst op ’t ongestuimigh meer;
    (1015) Zoo schockt de wagen, op en neder, en ter zijden.
    De rossen riecken ’t flux, en rucken voort, en rijden
    Ter baene uit, en de hoef vergeet den eersten draf.
    Hy schrickte zelf, en mende, een voorspel van zijn straf,
    Den teugel niet, gelijck hem vader trou vermaende.
    (1020) Al blonck het spoor, noch zagh de menner op ’t gebaende
[fol. E4r, p. 39]
    Hen niet te breidelen. de Vierstar voelde alreê
    Dees hitte d’eerste reis, en pooghde zich in zee
    Te dompelen, hoewel ’t haer eeuwigh is verboden.
    De Slang, dicht aen den Beer geplant, van ’t hooft der Goden,
    (1025) Ontdoide, door dien gloet tot gramschap aengeterght.
    De Noortboer neemt de vlught, op dat hy ’t leven berght.
    De droeve Faëton, zoo diep in d’aerdtsche delling
    Van boven ziende, zat gedootverft uit ontstelling,
    En al te sterck een’ dagh van ’t onverdraeghsaem licht
    (1030) Verduistert door dien glans zijn schemerend gezicht.
    Nu wenscht de zoon dat hy zijn’ vader noit eens kende,
    En slechts, als Merops zoon, ontslagen van elende
    Te leven. och, hy ziet te spade eens achterwaert
    Een lange streeck, en voor een langer, om zijn vaert
    (1035) Te staecken. och, hy ziet dan westwaert, dan ten oosten,
    En niet dat hem in noot beschermen kan, en troosten,
    Noch weet den teugel niet te houden, noch t’ontslaen.
    De hemel jaeght hem schrick met stargedroghten aen.
    ’t Venijnigh Scorpioen steeckt van zich in zijn lijden.
    (1040) De jongen laet, verbaest van schrick, den teugel glijden.
    De paerden voelen ’t, en, van muilprang nu ontsnoert,
    Aen ’t heenestreven, waer de drift hen heenevoert,
    Zien spoor noch onspoor aen, verbysteren, verwarren,
    En steigeren van losse oock naer de vaste starren,
    (1045) Dan weder hoogh, dan laegh, daer vier en lucht zich mengt.
    De wolcken roocken. d’aerdt wort van de vlam gezengt.
    Het aerdtrijck splijt, en weide en beemt verbrant tot assen.
    De bosschen branden, en alle ackers en gewassen.
    De steden lijden last. de bergen staen in brant.
    (1050) De stroomen droogen uit. de kil verkeert in zant.
    De visschen leggen bloot, en ademloos bezweken.
    De dolfijn durf het hooft niet uit de baren steecken.
He. Jupijn, beschut ons. zie den noot der weerelt aen.
Iu. Hoe wil dees zonnevaert ten leste noch vergaen?
[fol. E4v, p. 40]
Faem. (1055) De voedtzaeme Aerde hief haer aengezicht naer boven,
    En, van een koorts bereên, riep ’t hooge hof der hoven
    Aldus om bystant aen: ô opperste Jupijn,
    Verdiende ick zulck een straf, zoo kort dees smart en pijn:
    Doorschietme met uw’ schicht: laet my alleen verwerven
    (1060) Door uwen blixem, en geen ander vier, te sterven.
    Mijn keel is heesch. de tong slaet nauwelijx geluit.
    Mijn vlechten zien gezengt. ick aessem dampen uit.
    Beloont men endtlijck dus mijn’ last, geleên in ’t baeren,
    Den zuuren arbeit, en het zweet van zoo veel jaeren?
    (1065) Mijn’ boezem jaer op jaer doorsneên van schaer en ploegh?
    Bestelde ick mensch en vee niet vrucht en voêr genoegh,
    Uw outer wieroock? ’k ben te vrede, en hy geduldigh:
    Maer aen wat misdaet zijn de brongodinnen schuldigh,
    De stroomgodinnen, en de godtheên van de zee?
    (1070) De zee zinckt laeger. ja de viervloet dreight alree
    De hoogen hemel in een zee van vier te zetten:
    Want d’assen roocken. al de watergoôn trompetten:
    Waeck op. de brant steeckt op, en flackert fel en snel.
    De hoop is uit, ten zy Jupijn flux orden stell’.
Iu. (1075) Merkuur, verdaegh Jupijn. wy wachten hier ter stede.
He. Hy heeft de tijding wech. Jupijn genaeckt alreede.
    O groote koningin, u voeght het uwen heer
    Te prickelen in noot tot hulp, en tegenweer.
    Belieft het u, hou aen, en stel den noot voor oogen.
    (1080) Geene uitkomste is ’er dan door Jupiters vermogen.

Juno.   Jupiter.   Hemelraet.

MYn bedtgenoot, mijn heer, wat raet in dezen stant?
Jup. Wy staecken, reis op reis, een lant, een rijck in brant,
    En hof en toren, oock mijn eigen koor en kercken.
    Wy spaerden heiligh noch onheiligh, onder ’t stercken
    (1085) Van ’t hooghste recht, om streng door aengejaeghden schroom,
    Ten spiegel van elck een, ’s volx boosheit by dien toom
[fol. F1r, p. 41]
    Te houden: maer nu blaeckt de dolle zonnewagen
    Den ganschen aerdtboôm, en bezaeit met pest en plaegen
    De wijde weerelt, van het een aen ’t ander endt.
    (1090) Nu worden schuldige en onschuldige geschent.
    Wy hooren het gekerm van allerhande troepen
    Van volcken, die van oost en west om noothulp roepen.
    Zy schreien hemelhoogh, in dien verlaeten staet.
Ju. Op dat geschreeu verschijnt de breede Hemelraet,
    (1095) En wacht op uw gebodt en uitspraeck in ’t byzonder.
    Nu blixem, het is noot. nu bulder, balder, donder,
    En weêrlicht. stort nu al uw sluizen teffens uit.
He. Ten zy uw majesteit dien blinden voerman stuit,
    In zijnen wulpschen toght, het is ’er omgekomen.
Jup. (1100) Wat raet, ô Hemelraet? wat best ter hant genomen?
Ju. Zit aller Goden hooft in zijnen troon verbluft
    Van achterdocht en schroom? zoo ’t hooft der Goden suft,
    Wie zal dien weereltbrant uitblusschen? wie ons redden?
    Dit komt van bastertbloet, van vuile onechte bedden.
    (1105) Klymene, had Lucijn, in uwen arrebeit,
    U niet geredt; toen gy, bestorven, afgeschreit,
    Om noothulp jammerde naer ’s hemels hooge poorte;
    Had zy dit bastertzaet gesmoort in zijn geboorte,
    En vrucht en moeder, op een’ oogenblick, verdaen,
    (1110) De werelt zou nu niet in lichte vlamme staen.
He. Dees naklaght kan ons nu geen’ raet noch uitkomst geven,
Jup. Neen zeker, dit’s te spa. is iemant meer bedreven
    En wijzer, laet hem raên. men sla een middel voor.
    Wat ons belangt, helaes, wy zien hier naulijx door.
Ju. (1115) Zoo most uw adelaer veel scherper zien van boven.
    Gy trefte menighmael de boozen, datze stoven,
    Als asschen in den wint. sla toe. verdelgh. sla doot
Iup. Wien dootslaen? Febus zoon? de vader is te groot.
Iu. Wat gaet u over? spreeckt Jupijn nu voor een’ bastert,
    (1120) Een’ onverlaet, een’ vloeck, een’ booswicht, waert gelastert?
[fol. F1v, p. 42]
Iup. Wie dezen zoon quetst, quetst den vader in den zoon.
Iu. Dit is een nieuwe spraeck, onze ooren ongewoon.
Iup. ’k Waerdeere en weeg den zoon naer ’s vaders staet en waerde.
He. Verschoonde uw blixem wel het snoot gebroet van d’Aerde,
    (1125) De berghopstapelaers, de reuzen, die met kracht,
    Langs hunne storrembrugh, niet schroomden dagh en nacht
    Te stormen op uw’ burgh, om ’t Godendom t’ontblooten
    Van wapenen, en u en teffens ons te stooten,
    Te bonzen uit den stoel, van eere en majesteit
    (1130) T’ontluisteren? al zaeght gy d’Aerde root beschreit,
    Zy most haere afkomst, van geberght bestulpt, zien smooren.
Iup. Der reuzen vyantschap verweckte ’s hemels toren
    Tot nootweer: maer onnoosle en wulpsche Faëton
    Vergrijpt zich zonder haet, in ’t voeren van de zon.
    (1135) Hy haet geen Goden, noch beoorloght hun uit boosheit.
    Dees misdaet spruit alleen uit stoute reuckeloosheit.
Iu. En zoo al ’t aerdtrijck by dees reuckeloosheit lijdt?
Iup. Hy lijdt zelf eerst, en schreit, en is de toom al quijt.
He. Laet hem met reden dan dees reuckeloosheit boeten.
Iu. (1140) Ja tree en trap hem: trap dit bastertbloet met voeten.
    Och Isis, toghtigh dier, van schaemte en eer berooft,
    Uw toght naer stieren kost mijn’ trouwen wachter ’t hooft:
    Noch wortge, langs den Nijl, op ’t outer aengebeden,
    Bewieroockt en gedient in kercken en in steden.
    (1145) Wat rechten basterden en boelen niet al aen!
    Sla Faëton, of ’k wil hem met den donder slaen,
    U zelf ontwapenen, en uw geweer ontwijden.
    De Godtheên staet geen’ schimp van basterden te lijden.
Iup. Niet hooger, Juno. draegh den oppersten ontzagh.
    (1150) Men waerschuw’ Febus eerst.  Iu. Ja, waerschuw met den slagh
    Dien stouten schelm, niet waert in ’t leven te gedoogen.
He. En waerom schijnt uw hart met Febus rou bewogen?
Iup. De last der zonnevaert, het licht, wert hem betrout,
    En zijn voorzichtighheit. hy koestert, onderhout
[fol. F2r, p. 43]
    (1155) De menschen en het vee. beneem zijn hooft dien luister,
    Zoo wort het eeuwigh nacht: zoo leght de weerelt duister,
    En woest; zoo wort voor ons geen offervee geslaght.
Iu. De Faem beweeghde ons hart met eene zelve klaght
    Van d’Aerde, een moeder en voortbrengster aller dingen:
    (1160) Want zonder d’Aerde, een bron van vruchtbaerheit, vergingen
    De menschen, dieren, en wat lucht en adem schept.
    Vertroostze, ô vader. al het aerdtrijck roept, en klept
    De brantklock, schreeut zich heesch, te berste, en uit den adem,
    Al wat Natuur uit liefde en zorge trou omvadem,
    (1165) In haeren ruimen schoot, verwacht den jongsten snick.
He. Ontwaecktge niet, verwacht den lesten oogenblick.
    De hemel zal terstont in lichten brant geraecken,
    De daghtorts vaeren in de starrelichte daecken,
    En ’t hemelsche gespan: dan zultge nootweer biên,
    (1170) Maer veel te spade naer uw hielen ommezien.
Iup. Een wulpscheit straffen, wat te dartel, en vermeeten?
Iu. Gy klonckt Prometheus aen een steenrots, met zijn keten
    Gebonden, en doorpickt van uwen adelaer
    Zoo diep in ’t harte, en niet gepijnt een eenigh jaer,
    (1175) Maer eeuwigh, om een’ tack aen ’t zonneradt ontsteecken.
He. Gy vaeghde ’t aerdtrijck van zijn smetten en gebreken,
    En smoorde al ’t menschdom, en een’ hoogen watervloet:
    Wat suftge nu, om slechts met eene hantvol bloet
    Te blusschen deze zee van vier, eerze in koom’ breecken?
Iup. (1180) Het is geraden eerst den vader zelf te spreecken,
    Of hy bestemmen kan ter straffe van den zoon.
Iu. Zie toe, beschut uw recht. het gelt uwe eer en kroon.

Jupiter.   Febus.   Juno.   Hemelraet.

HOe laet nu Febus ’t hooft zoo droef en treurigh hangen?
Fe. Der Goden koning heeft de tijding al ontfangen.
    (1185) Verschoon het dat de zoon zijn vaders les niet houdt.
Iu. De zonnewagen was den vader zelf betrout
[fol. F2v, p. 44]
    Van al den Hemelraet, doch eerst op ons behaegen;
    Geensins om dit heelal, op eenen sprong, te waegen,
    Op uwen wagen, in dien blinden wagenaer.
    (1190) Nu loopen hemel aerde en zee en lucht gevaer.
    Hoe kon het Godendom en menschdom dit verwachten
    Van zulck een’ Godt als gy? nu steigeren de klaghten
    Van onder door de lucht naer onzen hoogen stoel.
    Wy zaten evenwel dus lang noch stil en koel.
    (1195) Nu perst de noot het recht te scherpen uit den hoogen.
Fe. Genade, ô vader. och verschoon uit mededoogen
    Dien ongebaerden knaep: het is zijne eerste proef.
Jup. Wat raet? ons rijxkroon hangt aen eene paerdehoef.
Fe. Oock ’t leven van mijn’ zoon, noch jongk en onervaeren.
Jup. (1200) Hoe sluit dit? zal men, om een’ eenigen te spaeren,
    Het al bederven, en de weerelt zien vergaen?
Fe. Hy is noch niet gerolt ten ende van zijn baen,
    En zal afzitten, na dees daghvaert, in het weste.
Jup. Dat is onmogelijck. het loopt met hem op ’t leste.
    (1205) Onze ooren worden door ’s volx moortgeschrey verdooft.
    Hy tuimelt om en weêr, en over hals en hooft.
    De zonnewagen moet en is alreede aen ’t storten.
    Het waer u nutter hem de vleugels snel te korten,
    En door een korte doot te helpen uit dees pijn,
    (1210) Dan langer ’t leven uit te zetten, of den schijn
    Van ’t leven: want dit kan geen’ naem van leven draegen.
Fe. ’k Heb Python, oirzaeck van der sterfelijcken plaegen,
    Doorschoten, en gevelt, gezuivert bergh en vliet:
    Gedenckt het aerdtrijck nu aen Febus weldaet niet?
    (1215) ’k Genas der menschen quael door vonden van artsnyen,
    En kracht van kruiden, om het kranckbedde in zijn lyen
    Te zalven. ick verdreef zoo lang de naere schim,
    En voerde met mijn licht de blyschap op de kim
    Der weerelt. ’k wert alom bewieroockt, aengebeden,
    (1220) En toegejuicht van ’t volck, op ’t lant, en in de steden.
[fol. F3r, p. 45]
    De dichters zetten op mijn harp een’ blijden toon:
    En noemt men nu een feil een’ misgreep van mijn’ zoon
    (Geen boosheit, maer alleen een reuckeloos vermeeten)
    Een gruwzaeme euveldaet? wort al mijn deught vergeeten?
    (1225) O vader Jupiter, ’t believe uw majesteit
    My aen te trecken een natuur van sterflijckheit,
    En zoon en vader met uw’ donderkloot te schieten:
    Want dus te leven, zou een godtheit zelf verdrieten.
Jup. Indienge raet weet, schut het hollen van uw zon.
Fe. (1230) Geen wil ontbreecktme, indien men ’t onheil schutten kon.
Jup. Wat wiltge dan? gy ziet den Hemelraet verlegen.
Fe. Laet Juno door een berst van wolcken en slaghregen
    De lucht verkoelen, en het brandende aerdtrijck me.
Jup. Geen wolcken trecken naer den hemel uit de zee.
    (1235) Men ziet den hemel met geen donckre wolck behangen.
    De gloet verteert al ’t vocht. de starren zelfs verlangen
    Naer eenen druppel nats. de bron, die eeuwigh sprong,
    Staet stil. de Watergoôn beginnen met hun tong,
    Bykans van dorst verstickt, het drabbigh slym te lecken.
    (1240) Een zwaere storting, buy noch regenvlaegh kan strecken
    Tot koelnis van dien gloet. al d’aerde tot den gront
    Gelijckt een oven. uit haer keele en droogen mont
    Vlieght gloeiendige damp, en pest, en heete waessem.
    Ten zy men haer verquick’, zy geeft den lesten aessem.
He. (1245) Hier gelt geen lang beraet. de weerelt hangt beklemt.
Jup. Wy willen datge flux der Goden raet bestemt.
Feb. Hoe kan ick stemmen het bederf van mijn’ beminden,
    Om een lichtvaerdigheit, een reuckloos onderwinden?
Jup. Gy zult het stemmen, om dien algemeenen noot.
Feb. (1250) Och Faëton, hoe kan ick stemmen in uw doot?
Jup. Het zy gy stemt, of zwijght, men kan uw’ zoon niet spaeren.
Feb. Zoo straf eerst Epafus, te trots in uit te varen.
    Uw Epafus gaf stof tot dees vermeetenheit.
Jup. Zie toe met wien gy spreeckt, en quets geen majesteit.
[fol. F3v, p. 46]
Fe. (1255) Verschoon mijn ongedult. de rou gebruickt geen reden.
Jup. De brant wint aen, slaet voort, en steigert van beneden.
He. Wy voelen ’t, doch vergeefs, ten zy gy d’oirzaeck blust.
Fe. Hy rolt al neder, en genaeckt de westerkust.
    De zonnekloot zal haest te water gaen, en zincken:
Jup. (1260) Zoo wy met eenen strael hem in den afgront klincken.
Ju. Ja klinck dien bastert, en zijn moeder in een’ poel.
Fe. Och zwijgh. my dunckt dat ick dien slagh op ’t hart gevoel.
Ju. En beter dat het een gevoel, dan wy te gader.
Fe. Och zoon, in welck een’ staet verlaetge uw’ lieven vader!
Ju. (1265) Hoe menigh vader lijdt in zijnen zoone alleen?
He. Nu Febus, hou eens op van ’t ydele gesteen.
Jup. Gy zult besluiten, of de Hemelraet zal sluiten.
Fe. Ick wensch den donderkloot op deze borst te stuiten.
Jup. Bestem het, Febus: of wy stemmen zonder u.
Ju. (1270) Vaer voort. dit duurt te lang. waerom dus traegh en schuw
    Het vonnis vast gestelt? de Hemelraet moet scheiden.
Fe. Zoo scheide ick eerst, ga heene, en wil dien slagh verbeiden.
Ju. Ja schey vry: het is tijt. wy zijn dit kermen moê.
He. Nu vader Jupiter, hy stemt het zwijgend toe.
    (1275) De hemel stickt van smoock, en opgestege dampen.
Iup. Getrouwe schiltknaep, voort: verschijn: gy wort met stampen,
    Dat al de hemel dreunt, gedaghvaert hier ten hoof.
    Te wapen, wapen voort. hier valt een vette roof
    Voor u te strijcken. voort: gehoorzaem ’t hoogh vermogen.
    (1280) Daer komt mijn arent met den blixem aengevlogen,
    In alle eerbiedigheit. nu rep de vleugels vlugh.
    Wy willen voor de poort beschrijden uwen rugh,
    En, zonder omzien, flux dit bloedigh treurspel sluiten:
    Dat zal op Faëtons en Febus borst afstuiten.

[fol. F4r, p. 47]

REY VAN UUREN.

I. ZANG.

        (1285) GEluckige Adelaer,
        O vorst der voglen, die, geheven
        Van d’aerde, door den hemel zweven,
            Neem nu ons klaghten waer.
        Gy kunt met scherpziende oogen
            (1290) Den brant van aller straelen bron,
            Het steecken van de middaghzon
        In ’t hooftpunt zelf gedoogen.
            Gy schroomt geen wederlicht
        Noch gloet des blixems. uwe veêren
        (1295) Alle andre pennen snel verteeren,
            Genaeckenze u te dicht.
        O schiltknaep van den vader
            Jupijn, vol majesteit en kracht,
            Betoom de snelheit van uw schacht.
        (1300) Genaeck het westen spader.
            Verschoon den jongen knecht.
            Gena, gena, geen recht.

I. TEGENZANG.

            Betoom uw snelle vlught.
        Waerom zoo heftigh toegeschoten
        (1305) Met blixemschut, en donderklooten,
            Door ’t gloeien van de lucht?
        Wat lust u roof te haelen
            Op Febus afkomste, op het bloet
            Van Jupiter, wiens torengloet
        (1310) Geen grenzen kent, noch paelen?
            De zon heeft noit ontdeckt
        Aen Juno Jovis snoeperyen,
[fol. F4v, p. 48]
        Boeleeringe, en ontuchtigh vryen,
            Noch haere wraeck geweckt.
        (1315) Jupijn, nu t’ongeduldigh,
            Te streng in ’t straffen van een zaeck,
            Medoogenwaerdigh, vlamt op wraeck
        Des jonglings, al t’eenvuldigh.
            Een Godt, die ’t al beheerst,
            (1320) Bestraff’ zich zelven eerst.

II. ZANG.

            Had Faëton Jupijn
        Gewelkomt aen den disch, geladen
        Met menschevleesch, aen spit gebraden,
            En, onder schoonen schyn
        (1325) Van heusch onthael, besloten
            By nacht den grooten dondergodt
            Al stil te stooten door den strot,
        Daer hy van slaepnat lagh begoten;
            Gelijck het wreede dier
        (1330) Lykaon hem zoo helsch onteerde,
        En hierom in een’ wolf verkeerde,
            Gestraft door ’t hemelsch vier:
        Wy zouden dus niet kermen
            Om Faëton, die naulijx leeft,
            (1335) En ree de doot geladen heeft,
        Te bergen, en beschermen.
            Hou draegende, en vaer slim!
            Zoo wint de zoon de kim.

II. TEGENZANG.

            Apollo voelt noch hoe
        (1340) De felle pijl der dertle liefde
        Hem onlangs in het harte griefde.
            Dees wonde is naulijx toe.
[fol. G1r, p. 49]
        Hy voelt, het welck ons deerde,
            De nasmert en quetsuur, geleên
            (1345) Om Peneus dochter, toenze in een’
        Laurierboom snel verkeerde.
            Hy staeckte al ’t zanggeluit,
        En hing de harp aen lauwerboomen,
        Om ’t lieve pant zijn liefde ontnomen,
            (1350) En zagh ’er deerlijck uit.
        Och treffen donderslaegen
            Den zoon, alleen van hem bemint;
            Hoe zal het vaders hart zijn kint,
        Dat hemelsch pant, beklaegen!
            (1355) Och Adelaer, verschoon,
            Verschoon toch Febus zoon.

SLOTZANG.

        De schiltknaep, zwanger van Godts donder
            En blixem, acht ons klaghten niet.
        Het aerdtrijck wacht den slagh hier onder.
            (1360) De vogel streeft al voort, en schiet
        Voorover naer de westerstreecken,
            Hy achterhaelt den zonnetoom.
        Indien Jupijn koome uit te breecken
            Met donder, zal men stroom op stroom,
        (1365) Stortregens uit de lucht zien bruizen
            En koelen deze weereltkoorts,
        Dien brant van kercken, hoven, huizen,
            En Febus hooren hoe zijn toorts
        In ’t water kist. vertoeft niet langer.
        (1370) Daer berst de lucht, van weêrlicht zwanger.

Continue

[fol. G1v, p. 50]

HET VYFDE BEDRYF.

De Faem. Febus.

ICk blaes klaeroen van vreught. nu weêr Io Pean
    Gezongen, dat het klincke, en ’t hemelsche gespan
    Den weêrgalm zevenwerf te rugg’ kaets’ heene en weder.
    De dolle wagenaer wort met een’ ruck de veder
    (1375) De slaghpen uitgeruckt. een heele weereltplaegh,
    Een wreeder Python kreegh een zwaerder nederlaegh.
    Men eere Jupiter in kercken en in kooren.
Fe. Och Faëton, helaes, ter quader uur geboren
    Tot zulck een ongeval, ter schande van mijn’ naem!
    (1380) Koom herwaert aan: ontvoume onwellekome Faem,
    Hoe deerlijck Faëton, mijne afkomst, quam te sneven.
Faem. De dondergodt quam op zijn’ arent nederstreven,
    En zagh den wagenaer neêrhangen, dootsch van schroom,
    Op ’t hollend radt, ontbloot van zweep, en torts, en toom,
    (1385) Beroockt, gezengt, gebraên van hitte, en afgeronnen.
    Hy had de westkim en den avont schier gewonnen,
    Wanneer Jupijn, van toorne ontsteecken, brult en bruist,
    Den rooden blixem vat, in zijne rechte vuist,
    En drymael wickte van zijn oortip, drymael mickte,
    (1390) Zoo vreesselijck dat zelf de Hemelschutter schrickte.
    Ten leste schoot hy toe. de donder sloegh geluit.
    Zoo bluschte ’t eene vier terstont het ander uit.
    De blixem sleepte een streeck van weêrlicht, blaeu als zwavel
    En root, na in zijn vlught. de slagh wert op den navel
    (1395) Der aerde zelf gevoelt. de zonnepaerden staen
    Verbaest, en steigren op elckandren blindling aen.
    Zy schudden ’t juck af van den neck, een wijl aen ’t roocken,
    En spatten buiten hun garreelen, nu gebroken.
    Hier leght de breidel, daer de dissel van zijne as
    (1400) Gesprongen, ginder speeck en radt. de wagen was
[fol. G2r, p. 51]
    Gerabraeckt van dien slagh, en lagh gestroit aen stucken.
Fe. Och Faëton, uw val zal vader eeuwigh drucken.
    Helaes, waer bleef mijn zoon? hoe was ’t met hem gestelt?
Faem. Het gouden haer gebrant. de groote schoonheit smelt,
    (1405) Gelijck een wassenbeelt, het vier te na gekomen.
    Hy stort voorover, dat zelfs hemeldieren schroomen,
    Gelijck een heldre star om hoogh by nacht verschiet,
    Eerst hangt, en twijffelt of zy vallen wil of niet,
    Hy plompt in d’Eridaen, van zulck een’ slagh gebroken:
    (1410) Die spoelt den roock af van zijn aenzicht, onder ’t smoocken.
    De Watergodtheên van Hesperie, begaen
    Met hem, begraven ’t lijck. de moeder ziet het aen,
    Met haere dochteren, en missen hunn’ beschermer.
    Zy lezen ’t grafschrift, flux gehouwen op den marmer.
    (1415) Hier rust de voerman van zijn vaders rijcke zon.
    Italje is ’t kerckhof van den stouten Faëton.
Fe. Och Faëton, mijn hart leght in uw hart begraven!
    Dat komt van al te hoogh te reuckeloos te draven.
    Hoe voer Klymene in ’t endt, bezweecken door dien rou?
Faem. (1420) Zy smilt van groot misbaer in traenen, d’arme vrou,
    In wie de liefde noch het sterven tegensportelt.
    De dry gezusters, met de voeten diep gewortelt
    In d’aerde, worden met een dorre schors bedeckt.
    De moeder ziet de schors, die over ’t aenzicht treckt,
    (1425) En kust de stervenden, tot stervens toe beladen.
    Zy grijpt het vloeiend haer, maer grijpt een hantvol bladen.
    Zy pooght de popelschors te rucken van de borst:
    Maer ’t is te spa, en zy t’onmaghtigh bast en korst
    Te rucken van den buick. zy ziet de poeslige armen
    (1430) Verkeert in tacken. och zy konze niet beschermen.
    De traenen biggelen, als brantsteen, in de zon.
    Daer leght nu al uw hoop gesmoort in Faëton.
Fe. Och, kon Klymene niet de schors van ’t lichaem rucken?
Faem. De dochters schreeuden: wee, ô wee, hou op van plucken.
[fol. G2v, p. 52]
    (1435) Verschoon ons. moeder, och, hoe scheurtge ons zoo verwoet?
    Gy breeckt de tacken; op de tacken volgt het bloet,
    Als uit een versche wonde. och, leer uw leedt gedoogen.
    De boomschors sluit terwijl den mont, en luickt haere oogen.
    Toen quamer Cycnus by, de koning over ’t rijck
    (1440) Van Ligurye, in aert neef Faëton gelijck:
    Dees klaeghde en jammerde om zijn bloetverwanten droever,
    Waerop de stroomgalm, langs den Eridaenschen oever,
    Hem telckens antwoorde: en dus klaegende op het ruim,
    Verandert al zijn vel en haer in zwaenepluim,
    (1445) Het lichaem in een zwaen. toen vloogh ick herwaert heene.
Fe. Och Faëton, mijn zoon, och bedtgenoot Klymene,
    Och dochters, Cycnus och, och heiloos blixemvier!
    Gy Hemeluuren, brengt mijn’ rouwesluier hier.
    De vreught is uit. ’t is tijt mijn aengezicht te decken.
    (1450) Dees rouwesluier kan een regenboogh verstrecken,
    Waerachter Febus glans der sterfelijcken oogh
    Ontschuilt, en ’t volck misgunt mijn straelen van om hoogh,
    Om hunne ondanckbaerheit. het lustme nu te treuren,
    De locken uit het hooft te trecken, ’t kleet te scheuren,
    (1455) Te huilen door ’t gewelf des hemels zonder endt.
    Och, dochters, popelbosch, och Faëton, geschent,
    Geblixemt, och mijn zoon. och waertge noit geboren!
    Was my dit ongeluck, dit hartewee beschoren?
    Is dit rechtvaerdigheit? is ’t hemelsch hof zoo dra
    (1460) Verkeert in een gerecht van wraecke en ongena?

Jupiter.   Hemelraet.   Febus.

WY komen uwen rou medoogende beklaegen:
He. En wenschen u gedult en kracht om dit te draegen,
    Zoo kloeck en ongesteurt, gelijck een godtheit voeght,
    Die onbezweken aen der Goden wil genoeght.
Jup. (1465) Dat’s recht en billijck, en Jupijn zijn eer gegeven.
He. Men kan noch magh den wil der Goden wederstreven.
[fol. G3r, p. 53]
Jup. Wat onherstelbaer is wort met geen’ rou geboet.
He. Hy mat vergeefs zich af, wie hier noch tegens wroet:
Jup. Het tegenworstelen kan lijden slechts bezwaeren.
He. (1470) Gy stelde menighmael uw harp en taeie snaeren
    Op eenen rechten toon: nu stel uw droefheit maet,
    Ten spiegel van elck een, en schuw dit ongelaet.
Jup. Gy kunt met artsenye een anders smert verzachten.
He. Genees u zelven nu, en wil geen’ raet misachten.
Jup. (1475) Wie zijnen rou voedt, voedt eene ope wonde in ’t hart.
He. Genees uw hartquetzuur, zoo raecktge uit deze smert.
Jup. Met jammeren wort niets gebetert, niets gewonnen.
He. Men vint geen ende aen ’t werck, dat telckens wort begonnen.
Jup. Gy schud het hooft, en kunt tot geenen troost verstaen.
He. (1480) Ay, zit niet langer stom: de vader spreeckt u aen.
Jup. Wie kan u helpen, zoo de rou naer niemant luistert?
He. Legh af den sluier, die uw helderheit verduistert.
Jup. Rijs op, rijs op. gy valt den rou te streng en straf.
Fe. Ick legge in eeuwigheit, ich zweer ’t, den rou niet af.
He. (1485) Ay, zweer niet reuckloos. laet u raeden en gezeggen.
Fe. Zwijght stil: het is geen tijt den sluier af te leggen.
Jup. Gy kunt de weerelt weêr verheugen in den druck.
Fe. Wat weerelt, die noch lacht in Febus ongeluck?
He. De weerelt zonder u kan lust noch leven scheppen.
Fe. (1490) Zy kan, tot mijn verdriet, met lust de brantklock kleppen.
Jup. Uit hoogen noot, geensins uit lust tot uw verdriet.
He. Dat onweêr is voorby: dat’s over: dat’s geschiet.
Fe. Het onweêr in mijn hart begint eerst op te steecken.
Jup. Wy vlogen t’zamen hier, om dezen slagh te breecken.
Fe. (1495) Wie komt ’er? die my trof met zulck een’ donderslagh?
Jup. Met uw bestemminge, en een onderling verdragh.
Fe. ’k Heb Faëtons bederf, een’ moort, niet willen stemmen.
He. Het hollend zonnepaert was anders niet te temmen.
Fe. Nu is het zonnepaert getemt en neêrgeleit.
    (1500) Wat eischt men meer van my? ’k verdroegh dat onbescheit.
[fol. G3v, p. 54]
Jup. Dat gy uw ampt bekleet, en ’t weder op laet klaeren.
Fe. Ick heb dat lastigh ampt bekleet een ry van jaeren,
    Van ’s weerelts aenvang, en noit dagh, noit uur gerust,
    En word dus snoot beloont. zoo u de moeite lust,
    (1505) Of iemant anders, laet hem dezen last aenvaerden,
    En, leerende den aert, de kracht der zonnepaerden,
    Gevoelen of dees knaep verdiende dus geschent
    Te leggen, die te slap den wagen heeft gement:
    En is Jupijn belust den gloênden vlammeteugel
    (1510) Te houden; dat hy leer’ met blixemen den vleugel
    Van Febus lieven zoone, om zulck een stout bewint,
    Te korten: dat hy leere een’ vader van zijn kint
    Berooven. Faëton, och, waertge noit geboren!
    ’k Heb mijnen Faëton, mijn’ Faëton verloren.
    (1515) Och Faëton, hier staet de blixem, die u trof.
    Ick wellekomde u flus met blyschap in mijn hof:
    Nu zijtge een stinckend lijck. waer zijtge toe gekomen?
    Uw zusters om uw graf, verkeert in popelboomen,
    Beschreien uwen val, en onverdiende doot.
    (1520) De moeder, die u docht te vangen in haer’ schoot,
    Gelijck eene avondzon in ’t zincken noch t’onthaelen,
    Zagh u neêrtuimelen, en zulcke schoone straelen,
    De straelen van uw jeught, verdrincken in den vliet.
    Zy hoorde u plompen in het water. ô verdriet,
    (1525) Mijne afkomst leght ’er toe. kan Febus dit vergeeten?
    En wortme mijnen rou, die billijck is verweeten,
    Gelijck een ongelaet, dat geenen vader past?
    En durf de Hemelraet mijn’ onverzetbren last,
    Mijn al te lastigh pack, met schimpen noch bezwaeren?
    (1530) Verscheur uw rougewaet, en sluier. treck uw haeren,
    Eerst straelen, uit uw hooft. de vierde hemel schrey,
    En voere in eeuwigheit hier na de roulivrey,
    Getuige van mijn’ rou, al d’aerde, in rou gezeten,
    In naere duisternis verlaeten, en vergeeten,
[fol. G4r, p. 55]
    (1535) Gevoele wat het is, en in heeft, mijnen zoon
    Te moorden, mijne zon te raecken aen haer kroon.
    Ick zweere in eeuwigheit geene oogen toe te lichten,
    En wil voor godtheên, noch Jupijn, noch niemant zwichten.
Jup. Nu zoon, al hoogh genoegh. bedaer en vaer niet voort.
    (1540) Gy hebt mijne onschult, en uw vaders recht gehoort.
    ’t Gebieden staet aen my: noch koom ick nedrigh smeecken,
    En daele uit mijnen troon zoo laegh. nu hoorme spreecken.
    Gy hoort den Hemelraet, die u ootmoedigh bidt.
    Gy ziet hoe ’t menschdom droef in duisternisse zit,
    (1545) En zonder vier en licht. wat noch in d’oogen blickert,
    Is ’t overschot des brants, dat noch een weinigh flickert,
    En flonckert uit zijne asch. de weerelt leght onteert.
    Zy schijnt haer’ eersten vorm te derven, en gekeert
    In d’oude woestheit, en een baiert, eerst geworden.
    (1550) Herstel ’t gerabraeckte, en den wagen in zijne orden.
    Herspan de paerden, noch verbijstert, en gezengt.
    Wisch af uw traenen, en den dau, die ’t oogh besprengt.
    Wy smeecken u gy wilt u naer ons bede neigen,
    Of wacht den tweeden slagh. gehoorzaem, eerwe dreigen.
    (1555) Jupijn gedooght geen schimp, noch al het godendom.
    Rijs op: wy volgen u. rijs op, de dagh is om.
    Hy gaet. elck spiegle zich aen ’t graf, dat jongh en out zeit:
    Italje is ’t kerckhof van de reuckelooze Stoutheit.

                                        UIT.

[fol. G4v, p. 56: blanco]

Continue

Ceneton
Voorkeurenpagina Opleiding Nederlands