Claude de Grieck: Den Grooten Bellizarius. Leeuwarden, 1658.
Naar Le Bélissaire (1644) van Jean Rotrou, een bewerking van El ejemplo mayor de la desdicha (1632) door Antonio Mira de Amescua.
Uitgegeven door drs. G.C. van Uitert.
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton031980 — Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.
Continue
[p. 1]

DEN

GROOTEN

BELLIZARIUS

Treurspel.

In Nederduitsche Vaersen gerijmt

DOOR

CLAUDE de GRIECK.

[Vignet: Ensis Domini ac Gideonis. Jud. 7:20]

TOT LEEUWARDEN.
____________________________________

Gedruckt by Gijsbert Sijbes Boeck-Drucker, woonende in de Klock-straet. In’t Jaer 1658.


[p. 2]

PERSONAEDIEN.

 CAESAR ofte JUSTINIAEN, Keyser van Orient.
 THEODORA, Gemalin van JUSTINIAEN.
 BELLIZARIUS, des Keysers Veldt-Overste.
 ANTHONIA, geliefde van BELLIZAR.
 CAMILLA, Staet-Juffrouw van de Keyserin.
ALVARES,
FABRITUS,		 } Vrienden van BELLIZAR.
LEONTIUS,
NARCES,
PHILIPPUS,		 }
} 		Vrienden van den Keyser.
Zwijgende.
    LYFWACHTEN van den Keyser.
    LYFWACHTEN van BELLIZAR.

Het Toneel is binnen Konstantinopolen; Het
Spel begint eer ’t eyndight, met de
doodt van BELLIZARIUS.

Continue
[p. 3]

DEN

GROOTEN

BELLIZARIUS.

TREURSPEL.

EERSTE BEDRYF.

I. TONEEL.

BELLIZARIUS, ALVARES, FABRITIUS,
en ’t gevolgh.

ALVARES.*
HOe heeft u moedigheit al om gevrijt den noot,
En selver eenen schrick ghejaeght in Mavors schoot?
Want doen de Parca selfs voor uwe krachten vreesen,
Is haer noyt missent Stael vergeefs in’t Sandt geresen,
(5) Om u te sien, soo is met een gemeenen loop,
Het ongeduldigh Volck te samen overhoop.
Het Velt is swanger meer van Menschen als van zanden,
Woestijnen Steden zijn, en Steden ydle Landen;
Elck een beoogen wil wie al dees kloeckheyt ploog:
(10) De Bomen door den last die sincken van om hoog.
De Bergen overlaen van ond’ren als van boven
Gelijck als Reusen, dijn verheventheden loven.
Al hun beweginge bestaen in uwen roem,
Als zynd’ hun eenig wit en achtings eygen bloem.
BELLIZARIUS.
(15) Is schuldig aen myn Zeeg’ het alderminste teken,
Zoo laet het Volck begaen, en laet de Daden spreken,
[p. 4]
Want dat ick ’t roemen leed in monden van de mijn,
’t Waer ’t Hemels recht gerooft, dat my wil gunstig zijn.
Hy vocht en streed voor my, hy leverde de slagen,
(20) Bestierden mijnen arm, en stutten alle plagen:
En dese handt die is van hem het uit-werck, maer
Die sonder zijnen wil niet raeckt uyt ’t minst gevaer.


II. TONEEL.

LEONTIUS. in Pellegroms gewaet.

LEONTIUS.
,, Seer wel te pas komt het geval sich hier te bieden
,, En buyten mijne scha en kan ick niet ontvlieden,
(25) ,, Het woort het geen ik sprak, voorts d’ordre dien ’k doen
,, Komt van den Keyserin, die my wel licht den zoen
,, Kan krijgen, maer sy wil, ’k sal een eynde maken,
,, Op dat m’ ons wreken of geheel ten onder rake.
Gy winnaer door wiens arm, van Gangus vloet, ge-eert,
(30) De gulde sanden tot op onsen bodem keert,
Die hebt met bloedt gemengt de Kristalijne Vlieten:
Die ’t luck zijn volle weeld na wens komt toe te schieten;
Siet hier een Krijgsman, Heer, ellendig voor u voet,
Versoeckende dat gy een kleyne Aelmoes doet.
BELLIZARIUS.
(35) Als ick Verwinnaer keer zoo vol voorspoedigheden,
Kan een Soldaet dan noch verhale sulcke reden?
’t Streeft tegens mijnen moedt, en de medogentheit
De welck hier binnen rust, voldoen wil haer beleit.
Wat leidtsman u geboodt?
LEONTIUS.
                                            Leontius verschoven
(40) In ballingschap, ach! wat ontvoering komt beroven
Mijn Ziele hare kracht? volvoert mijn Arm ’t bedrijf;
En duuw hem onversiens dien Ponjaert in het lijf.
BELLIZARIUS.
Hy heeft het Rijck gedient, was Hopman lange tijden.
LEONTIUS.
Zijn kloeckheit evenwel quam hem van ’t luck te schijden;
[p. 5]
(45) Mits op zijn nijdigers hy nimmer yets vermocht,
Die soo een ballingschap hem hebben toegebrocht.
En nu dat aen hem is gelaten sulck een leven
Moet in den doot wens hy voor lust geduyrig sweven.
Zijn lot dat was het mijn, en ick ben neer gevelt
(50) Met datmen aen hem had die droeven val bestelt.
,, Wat wacht gy laffe noch naer schoon gelegentheden?
BELLIZARIUS.
Hy was een dienaer ’t Rijck, vol van getrouwigheden,
’k Heb zijnen yver staeg met kracht gelijck gesien
Den rampspoet quam alleen hem sulcken schult te bien.
(55) Soldaet is ’t dat ick kan voor hem genade krijgen
En wanhoopt niet, ick wil in desen last wel sijgen
’k Sal voor mijn daden wel bekoomen zijnen soen,
En dan noch waer ick kan hem goede diensten doen.
Ick zal’t voor een Trophe geheel doorluchtig houwen,
(60) Soo ick herstellen kan ’t geen hem den nijt kost brouwen,
Den tijdt uit mijn gedacht zijn beeltenis heeft geruckt,
Maer ’t beelt van zijn verdienst staet in mijn Ziel gedrukt;
En heeft den Hemel my in’t wichtig voorgenomen,
De tijdt sal vruchten hem mijns achtinge bekomen.
(65) En gy, op dat my niet genake het verwijt,
Dat een verarmt Soldaet heeft vruchteloos verbeit,
Mijn onderhoudinge, stut hier me u ellenden.
Hy geeft hem een Gouden Keten.
LEONTIUS.
,, O miltheit, waerdig dy, waer toe ging ick mijn wenden
,, Wat namt gy voor mijn hart, wat wout gy Arm bestaen,
(70) ,, Wat raserny kan al die deugden tegen staen?
,, Een ander Theodoor, laet uwen haet vry weten;
,, Want hy mijn Armen bint met dese Goude Keten.
Hy werpt de Ponjaert voor de voeten van Bellizarius en spreeckt:
Den Hemel, groote Vorst u daden eeuwig maeck,
Mits dat ick haeren loop verdacht een snoode kraeck,
[p. 6]
(75) Men socht een Moorder, ick beloofden die te wesen,
Dan in ’t beleyt gestraft, leyt den verraer geresen
Voor* uwe voeten neer, wreeck u van’t grousaem feyt,
En geef aen my de doodt, die ick u had bereyt;
Gy stellet my een les gekant op vinnigheden,
(80) g’Ontwapende myn handt door u sachtmoedigheden,
Maer laet ten eynd de reen gebieden over dy,
En sny den loop flucks af van dees verradery.
Die soo een aenslag leyt die komt sich toe te stellen,
Op dat hem sulck een stuck noch eenmael soude quellen.
(85) Want nimmer isser sulck een straffe opgerecht
Soo groot, of hy viel licht voor dese daet te slecht.
ALVARES en FABRITIUS trecken hun geweer.
ALVARES.
Wat opsicht ons weerhoudt?
FABRITIUS.
                                            Drijft Stael hem door de Lenden,
BELLIZARIUS.
Weerhoudt of desen arm die sal den Moorder schenden,
Myn leven willende, verdienden hy de doodt;
(90) Maer alles nietig is door een berouw soo groot,
Want nu hy schuldig is en sullecks gaet bekennen,
So soudt gy mynen vrient voor een verrader schennen;
Den yver die hy toont die houdt verbonden my,
Doch dat hem dese daedt noyt tot een nadeel sy.
LEONTIUS.
(95) Gy krenckt voorseker my met al te sacht te leven,
Want een verhaeste doodt souw minder pyne geven
Aen dit besoedelt hert, als eeuwiglyck en staeg
Sal geven aen het selfd’ het schuldige geknaeg.
BELLIZARIUS.
Dat zalig nae-berouw u schult dan heel verbetert.
(100) ’k Wreeck my genoeg is dat my achtinge gevetert
Blijft aen al u bedrijf, myn weldaedt nu betaelt;
En segt my in wiens geest de snoodtheydt is gedaelt
Van mynen ondergang, en stil verderf te sweeren.
[p. 7]
LEONTIUS.
Noch buyten ’t onrecht dat Leontius kon deeren,
(105) Waer van gy tegen reen schultplichtig wiert gemaeckt,
Heb ick door ordre soo een aenslag aengeraeckt.
BELLIZARIUS.
Wie let myn voorspoet, en wie derft myn onheil brouwen?
LEONTIUS.
Ick hebt geheym belooft, dult doch dat ick het houwe:
Indien gy ’t hebben wilt dat ick de saeck bely:
(110) Siet hoe dat ick op nieuws val in verradery,
En ’k doe u ongelyck blyf ick noch een verrader,
Nu dat gy my verbint en maeckt u vrient te gader.
BELLIZARIUS.
Die my siet in gevaer, en die myn vyant weet,
En noemt sich mijnen vrient, moest oop’nen dat bescheet.
LEONTIUS.
(115) Geduldende den dwang, met mynen eedt te breken,
En souw ick evenwel u vrees niet ondersteken,
Het is genoegsaem dat ick biede mynen arm,
Die met de sorg sich laet van’t oefnen u bescharm,
In ’t eynd, ai wederhoudt (bid ick) het vorder vragen,
(120) Op dat door kracht ’t geheym niet werde uytgeslagen.
FABRITIUS.
Door kracht of soetigheyt; wilt gy het hebben Vorst?
Soo trecken wy ’t geheym wel haest hem uyt de borst.
BELLIZARIUS.
Neen, ’k souw myn leven dan noch min versekert houwen,
Als ick de sekerheyt was schuldigh den ontrouwen;
(125) En wijl sich mynen geest maer tot wel leven biet,
Soo kan d’oprechtigheydt myn noyt verwijten yet.
Ick hoop den Hemel sal myn vyant tegen streven,
En sal hoe dat het gaet, een hoeder zyn myns leven.
LEONTIUS.
De nijdt u stoorende, doet wickelen den staet,
(130) En vindt sich selfs in last door d’afgerechte daet;
Maer vreest al evenwel, een Vrouw in vinnig haten.
[p. 8]
BELLIZARIUS.
Een vrou dat woort ach! komt mijn ziel met pijn omvaten.*
Ha! dat geslacht dat is ’t hertneckighst in de wraeck,
En voerende die uit vergeeft noch nauw de saeck:
(135) Maer noyt voor Vrouw quam ick in’t minste te ontstellen
Die ick niet en voldeed met eygen selfs te vellen?
ALVARES.
Die u begeeren souw, moet hebben wisse macht.
BELLIZARIUS.
’k Beken dat elcke Vrou, door schoonheit heeft haer kracht
Maer na ick overdenck mijn innigste gepijsen,
(140) Noyt quam’er Vrou aen mijn gestoortheit te bewijsen,
Daer in ick schuldig was, noit uur ick dencken mach,
Dat ick, of mijne plicht misdeed, of het gesach.
Gy, die soo dickmael hebt tot mijn behoudt gestreden,
O Steun der vroomen, gy kent myn onnoselheden,
(145) En mits myn heldren glans dijn oog tot tuigen heeft.
Mijn ziele onbeschroomt haer in u sorg begeeft.


III. TONEEL.

THEODORA, CAMILLA.

CAMILLA.
Haer* Majesteit die moet (gelievet haer) vergeven,
Soo een verwondering waer in ik ben gedreven,
Mits gy door zyn gevaer doet waggelen den staet,
(150) En hem vernielende u eenen arm af slaet,
Want siet van al dat leet dat ’t Rijck vreest of kan schaden,
De doodt van desen Helt is ’t hoogst van alle quaden,
Gy hebt beginnen mijn verklaringe te doen,
Van’t gene dat u let, wilt vorder daer in spoen.
(155) Zyn dat de Lauwers die hem werden toe gedreven,
Nu dat hy aen u Rijck den Nijl doet Chijnse geven,
Den Tijber onderbracht, en Ganges, en Euphraet,
Als stijlen nieuweling stelt onder uwen staet.
[p. 9]
THEODOOR.
Ick haet hem, en vergeefs komt gy dit al ontblooten,
(160) Want prijsen ’t geen ick laeck, is mijnen haet vergrooten,
’k Weet zyn verdiensten, die ick heb te seer besint,
En ick en hate niet, had ick hem niet bemint.
Want dit een uit werck is van mijn gestoorde liefde,
Die hy onwaerdig was, waer meed hy myn ontriefde,
(165) Eer dat den Keyser had geslagen ’t oog op my,
En aengeboden d’eer van zijnen Heerschappy,
(Door eenen vryigheit die ’k sedert most ontkennen)*
Op dien laetdunckende, quam ick ’t gesicht te wennen,
Doch hy verstiet mijn oog, mijn suchten, en gelaet,
(170) ’t Geen Caesar wel beviel, verdiende zijnen haet.
Myn mont, en myn gesicht, quam van myn pyn te spreken,
Maer de oogen die kost hy gelyck myn stem versteken,
En soo lang als hy had myn geesten in den dwanck,
Had ick voor myn gebeen, maer spyt en kleinen danck,
(175) Ick quam myn gunst in een ondanckbre ziel te gieten,
En nu ick alles seg, en alles uit moet schieten,
Anthonia die kreeg tot mynen scha de kracht,
Die ick met allen ernst had langen tydt verwacht,
’t Leet dat ick sedert most soo tegen ’t hart verdragen,
(180) Vergroote met myn eer, dus wil ick hem nu plagen,
Ja brouwen zyn bederf, met dees’ gelegentheit,
En straffen hem, terwyl hy is in myn beleit,
En nu ick Caesar bood ’t geen ick hem wilde geven.
Betoont hy zynen keur, wel zy de linx gedreven.
CAMILLA.
(185) Wanneer den tydt nu heeft verandert uwe staet,
’t Is wonder dat het soo niet met u gramschap gaet,
Te wreecken sulcke hoôn voegt niet aen Theodoore,
Nu zy den ondergang en op-gang van Auroore
Beheerst en wetten stelt, en schoon gy zyt gehoont,
(190) Toen gy het hoôn ontfinckt, en waert gy niet gekroont,
Treckt u verlichting dan uit moedig te vergeten.
[p. 10]
THEODOOR.
Ick ben een Vrouw, en haet, laet hem myn gramschap weten.
Wel hoe en siet gy niet tot meerdring van gely,
Dat my kost brengen by een rechte raserny,
(195) Hoe hy’t vermoogen krijgt soo na de dartelheden,
Dat hy den staet beheerst in alle zijne leden.
’k En kan Philippus die na Maegschap is van my,
Niet meer vervordring doen als komt van zyne sy.
Wil ick Anthonia hem in de sinnen stellen,
(200) Siet dien verwaenden komt in’t opset my flux quellen,
Ten sy hy met mijn werckt, myn werck onaerdig staet,
’k Ben Keyserin met naem, hy Keyser met der daet.
Ach dees belijdenis moet zynen lof versteken,
Van daer komt mijnen haet, hierom wil ick my wreken.


IV. TONEEL.

ANTHONIA, THEODOOR.

ANTHONIA.
(205) Siet Bellizarius Mevrouw, trots toe gerust,
Komt van den Oosten kant, daer Phoebus voeten kust
Het neergeboogen graeuw, hy doet alree verschijnen
In’t neder Hof, de pracht van zyn geleden pijnen,
En siet den Keyser, die tot uwen kamer treedt,
(210) Maeckt u deelachtig aen de vreugde hier verbreedt.
THEODOOR.
,, Die dartele en kost haer blydtschap niet weerhouwen,
,, Maer most myn droeve ziel noch meerder onheyl brouwen.
,, Dien lof in haren mont als een verhitte schicht,
,, Een vuyr dat heftig brant in dese Boesem sticht.
(215) ,, Leontius, hoe gy meynedig! dus versteecken?
,, Ziel vol verradery, kost gy belofte breecken.
Anthonia, u vreugt, die blyckt hier opentlijck.
Maer ’k sweer (dat mynen eed u niet uit heug’nis wijck)
By d’Hemel, en by ’t licht dat gy ons siet verschijnen,
(220) Om ’t Ryck in zyne eer of goedt niet te verklijnen;
[p. 11]
Ist dat gy tekens toont ’t sy stil of openbaer
Door u beweginge, van blijdtschap, of beswaer.
Soo Bellizarius gy komt u liefd’ te toogen;
Of met de minste gunst verschijnen voor zyn oogen;
(225) Ist dat gy nieuw’ling biedt de voetsel zynen brandt,
Of met een eenig woordt doet liefden onderstandt.
ANTHONIA.
Wat hemel hoor ick hier?
THEODOOR.
                                        Gedaen ist met zyn leven
Gy sult met d’eerste gunst aen hem den dootsteeck geven.
De tekens die gy biedt die sullen giftig zyn.
(230) Ten eynd gy brengt hem om voet gy zyn minne pyn.
ANTHONIA.
Dat liever sulck tempeest my werde toegedreven,
Ach! en gebiedt my niet onredelijck te leven.
THEODOOR.
Philippus is het deel dat ick ten keur u set,
En uwe smaeck die heeft van my nu zynen wet.
ANTHONIA.
(235) ,, Den haet van eenen Vrou, is niet om voor te komen,
,, En weygeren wy niet dat ick sy opgenomen;
,, O Goôn, in u beschut vermits ick niet en kan
,, Mijn vriendt u gunstig zyn, daerom ick u verban.


V. TONEEL.

Den KEYSER, NARSES, PHILIPPUS.

KEYSER.
Mevrouw voegt u geneugt by onse vrolijckheden,
(240) Want Bellizarius nu inne komt getreden,
Omringt met glory en met Lauwers overlaen,
Om van zyn Oorlogs daen den rechten loon t’ontvaen
Laet ons met goedt onthael zyn wederkomst vereeren,
En tot de hulding van zyn naems groot achting leeren.
THEODOOR.
(245) ,, Mijn oogen, zyt geveynst; weerhoudt u mijnen haet,
[p. 12]
Ick achte de Vorst te veel ’t geen hy voor ons begaet,
Om niet gevoelyck my aen zyn geluck te toonen,
Of om met weder vreugt, zyn diensten te beloonen.
,, Daer komt hy, mynen wraeck verwacht gelegentheit,
(250) ,, En bortelt hier niet uit of schaemt is my bereit.


VI. TONEEL.

BELLIZARIUS, ALVARES, FABRITIUS.

JUSTINIAEN.
Kom aen, bezit de peis die gy alhier doet woonen,
Gy steun van onsen staet, pilaer van onse kroonen,
Die glory tekens druckt door ’t uit werck van u doen;
Veel verder, dan sich dorst met snelle flercken spoen
(255) Den Arent: heilig ons, doe tot omhelsing oopen,
De blixemen des krijgs, op dat ick daer in loopen,
Die armen open spreit, die my de gantsche Aert,
Verdeelde met de Son, in hoogheit en in waert.
THEODORA.
In dien gemeine vreugt, soo wense ick, als ’t achte,
(260) Is roemig het geluck het welck gy kost betrachten,
Besit de ruste dan, soo gy die selver geeft,
U deel neemt aen de vreugt die yder door u heeft.
LEONTIUS.
,, Besien wy soo verkleet, wie ons sal tegen streven,
,, Of hy beleeft sal zyn naer de beloft gegeven.
(265) ,, O Wonderlycken man, daer dienen op gericht,
,, Altaren tot u eer, zyt gy zoo eedlen licht.
BELLIZARIUS.
Die gunst voor onderdaens, is al te groote winste,
JUSTINIAEN.
’k Ben schuldigh al vry meer aen alle dyn verdiensten,
Gelooft dat genen gunst, gelyck haer is, en dat
(270) Geen Keiser oyt verdient na achtinge dien schat.
Dat gantsch de werelt doen te schicken en te vreesen,
Veel minder is, als Bellizarius te wesen.
[p. 13]
Mits d’Aerdt te winnen, om die yemant aen te bien,
Veel grooter is, als die ten ondersichte sien.
(275) Gy, sonder myne hulp, krygt alles van u selven,
U kloeckigheit, die komt myn heersching overwelven,
g’ Herstelt, vermeerdert, en zyt steun van mynen staet,
En tot myn Heerschappy, is ’t nodig dat gy laet,
Dyn arms bestier aen my, met recht zyn al myn kroonen,
(280) Voor u soo wel als myn, kunt gy die dan verschoonen?
Dyn arm slaet niet vergeefs van’t geen u oog bemickt,
Staet in u kloeckheit niet wat lastig is gestrickt?
THEODORA.
,, Hout weelderige, hout die oogen nederslagen
Sluit dese blydtschap op, sluit op dat wel behagen,
(285) Of desen yver sal het leven kosten dy.
ANTHONIA.
,, Weer houdt u myne min, doet Hemel recht aen my!
BELLIZARIUS.
Op uwe onderdaens u stralen weder schynen,
Die hun verachten doen gevaren ende pynen,
Dien Hoffelycken geest, soo krachtigh, als wel soet,
(290) Wanneer wy dienen hem, gemeenschap aen ons doet.
Baent wegen, plaetsen die niet waren om genaken,
Biedt vinnig over al, kan ons onsterflijck maken,
Door hem gants Asia in schrick, en angsten staet.
JUSTINIAEN.
Hoe Parssen andermael, leef dan op ons’ genaet?
BELLIZARIUS.
(295) Ja Vorst, gants Oostenlandt laet uwe wetten blycken.
Den dag verschijnende, de voeten kust uws rijcken,
En ick verwonder myn, met wettelycke reen,
Hoe ’t buiten tijdt en stondt, met sulcke stoutigheen,
Wanneer Justiniaen komt ’s Werelts toom te houwen,
(300) Het Parssiaense rijck zoo veel hem dorst vertrouwen,
Dat het den Arent stoord’ zoo doodlyck aen elck landt.
Die d’Afrikaense Leeuw heeft duisentmael vermant.
[p. 14]
De Tygeren gehoont van Asia, wanneer sy
Vervoert door yd’le waen, t’saem brachten het geweer by;
(305) Maer nu ten eynde is, en in dien trotsen staet
Gelaten goede straf, recht even met de daet.
En hebt gy grooten Vorst, den Blixem sien verrasschen
Oyt Tooren of Gebouw, en brengen gantsch tot asschen:
Of hebt gy oyt een vloet, door krachten van zijn loop,
(310) Wat hem te vooren quam sien royen over hoop;
Saegt gy d’uitwerking oyt met krachten t’saem gespannen,
Dat nat, en soo een brandt dat waren onse Mannen.
’t Gerucht van al ons doen den Vyant was tot straf,
En niemant bleef behoedt die sich niet op en gaf.
(315) Vergeefs hun Olyphants ons segen woude stutten,
Sy sochten te vergeefs voor ons hun te beschutten,
Vergeefs was al hun doen, tot hoeding en behoudt,
’t Geval dat was met ons en heeft hun leedt gebroudt.
’k Heb trots al hunne macht u heersching onderworpen,
(320) Al wat den Tyber komt of Ganges in te slorpen,
En siet d’Uphrates door soo soete diensten, bly
Bekent alleenelyck de Son voor Voogt, en dy
Twee Koningen in’t net van Persen en van Meden,
De leste hand’ling van dit Treurspel hier ontleden,
(325) En beyde overlaen, meer van den spijt als last,
Getuygen hoe myn arm op u gebooden past.
JUSTINIAEN.
Vermits daer niet en is gelyck u moedigheden,
Betael ick die met recht als met myn eygen leden,
En ’k waer ondanckbaer gants aen dijn doorluchtig doen.
(330) Boodt ick u minder prijs, als die gy woudt behoen.
Laet uwe herten lust al om volkomen blycken,
Besittende den Vorst, besit gy zyne Rycken,
U zyn sy, en sy staen gedweeg voor dijne wet,
’k Doen afstandt maer van’t geen gy my hebt by geset,
(335) Dees Ringe, die gemerckt des Keysers Arent dragen,
Die sullen tekens zyn, hoe ick tot myn behagen
U even stel in macht, voorts alles wat gy doet
[p. 15]
Sal noemen allen tijdt den Keyser weert en goedt;
Daer, neemt met desen aen de helleft van myn selven;
(340) Laet myne Onderdaens uw’ heersing’ overwelven,
Op dat myn goed’ren soo gemengelt met de dijn,
Ons maer een Ziele doen in twee Lichamen zijn.
THEODOOR.
,, O Goon! kunt gy myn reen, noch u gebruik weer houwen
,, En sonder dat ick barst die woorden over knouwen.
BELLIZARIUS.
(345) Ha Vorst, de uytwerckinge van u genegentheydt,
Gaen boven myn verdienst en myn eergierigheydt,
Wilt met een minder gunst u Slave doch genaken.
JUSTINIAEN.
Staet op, wat maeckt gy hier? kan yemant sonder laken
Bemercken hoe ick ly den aldertrouwsten Vrint,
(350) Soo need’righ, die zyn Beeldt in myne Boesem vint.
Gy bidden, daer gy moogt volkomentlijck gebieden,
Bewilligt aen u selfs dat gy wenst te geschieden,
Voldoe vry uwen wens, en weyger aen u niet,
Put vry uyt uwe kracht dat gy in mijne siet.
BELLIZARIUS.
(355)’k Versoeck ô grooten Vorst Leontius genade.
LEONTIUS.
,, O Deugt, aenbiddens waert, en sonder wedergade.
JUSTINIAEN.
Hy die door rechte gunst in uwe sorge leeft,
Is waerdig dat men hem van als quijtscheldingh geeft,
En zyne schult die schuyft geheel uyt mijn gedachten,
(360) Nu dat gy sulck een eer hem waerdigh quamt te achten,
De nijdt die heeft voor hem soo quaden rol gespelt,
’k Bewilligh zyn versoeck, zyn machten vry herstelt.
LEONTIUS.
’k Aenvaerd voor ’s Vorsten voet soo groote gunstigheden.
THEODOOR.
,, Nu alles is misluckt heeft hy die stoutigheden,
(365) ,, En Bellizarius versoeckt hem de genaedt:
[p. 16]
,, Gy zijt rampsalige verkocht, ô snoodt verraedt,
’t Beleidt dat is ontdeckt, en kenlijck alle lieden.
JUSTINIAEN.
Dat kleedt quam twijfeling aen mijn gesichte bieden,
Vermits mijn and’re helft u weder komst vereert.
(370) Treedt daetlijck in mijn hof, en uwen staet vermeert,
En denckt dat mynen vrint dit alles kon verrichten,
LEONTIUS.
Sie ick voldoeninge met dees mijn lege plichten,
Neen ick, al myn bestaen maeckt noch ondanckbaer my,
Grootwender van de deugt; eer van dees Heerschappy.
BELLIZARIUS.
(375) Dat kleedt, verduisterende u al te Eedle krachten,
Bedroog myn het gesicht, verruckten myn gedachten,
Vergeeft het my myn vriendt, en spijt de yver sucht,
Gaen wy een vrintschap in, die nimmermeer ons ontvlucht.
THEODORA.
Is dat den brandt, ô schelm! die ick in u sach swerven,
(380) Gedienstig mijnen wraeck, en desen guyts bederven?
LEONTIUS.
Verkrijgend’ myn gena, dien gy my hebt belooft,
Kan ick hem noemen dan myn vyant, kan dit hooft
Wel buigen zynen neck tot snoo ondanckbaerheden,
THEODORA.
Ick zal ’t u loonen wel na u gedienstigheden.
BELLIZARIUS.
(385) Ten einde lieve Son, sien wy dien blyden dagh!
Maer hoe die koeligheit weer houdt myn liefde, ach!
Het schijnt dat sy met pyn komt myn gesicht met lyde,
O Twyfel! achterdocht! wat quelling brenckt gy blyde,
Maer ’k doe haer ongelyck, die groote koeligheit,
(390) En spruit uit wreetheit niet maer uit wel leventheit,
ANTHONIA.
,, Moet desen overlast, myn oogen, u mishagen,
,, Waer om wort het gebruick u mede niet ontdragen,
,, Gy houdt veel minder pyn in sulck een blindigheit.
[p. 17]
JUSTINIANUS.
Mevrouw, hy werdt van mijn na zyn vertreck geleidt,
(395) Om ruste die hy soeckt geen tegenstandt* te bieden,
Gelyck betuigt ons Kroon, en d’overwonnen Lieden:
Ick ga met soetigheit ’t gemack hem bieden dan.
BELLIZARIUS.
Die weldaet meer verdient als ick verdienen kan.
Niet een gesicht van haer, myn pyne niet verblyden,
(400) Ick sie, myn twyfel is niet ydel, ach, wat lyden.


VII.* TONEEL.

THEODORA, NARCES.

Narces.
NARCES.
            Mevrouw.
THEODORA.
                            Een woordt gedienstig tot u baet,
En dat u rust, en myn op’t hoogste mede gaet.
Continue

TWEEDE BEDRYF.

I. TONEEL.

ANTHONIA.
WAt voor verborgen schaedt van gramschap*ende hate,
Komt myn onschuldig oog so swaren pyn te laten,
(405) Dat ick onmenschelyck die wetten onderhouw,
Tot nadeel zyns begeert soo wel als zyne trouw;
Maer hoe kan ick de trots van soo een Vrouw verbreken?
Dewelck een Kroone draegt, en komt haer haet ontsteken,
Van waer toch aen ons drie soo snellen een verkeer?
(410) Ach Theodoor gebiedt, en haet noch al vry meer!
Ick min, schoon dat de hoop myn geeft een schrael vertooning,
En Bellizarius dient mede sonder looning;
Zo ick hem min, vermoord’ ick hem, ô harde wet!
Noyt van een Keiserin aen minnaers voorgezet.


II. TONEEL.

PHILIPPUS, ANTHONIA.

(415) Mach ick niet hoopen dat myn smart u ’t hart sal raken?
[p. 18]
ANTHONIA.
Neen, en met dit gesegh wil voort u seggen staken;
In Liefdens Naem, gelooft stiert hy u stappen hier,
Dat ick u gunsten acht veel min als niet een sier.
Dat u genegentheit is oorsaeck van mijn pijnen,
(420) Ai! ’k bid vergeef my soo onmenschlyck een verschijnen.
Vergunden gy myn haet, ’k nam ’t voor een beter deel,
Als ’t opsicht vruchteloos, en diensten al te veel.
Ontlast u achting van ’t bewerp vol dwinglandyen,
Stelt wettig u een Wet, maeckt balling al dat lyen,
(425) En hoeft gy andere kracht als u de reden geeft,
Op dat gy vry van bandt en hegtenisse leeft?
Vermoort al ’t geen u moort, neemt wapenen ter handen,
Gevonden in u selfs en buiten alle banden;
Vindt medely in u door een gelette kloeckt,
(430) Het geen gy sonder vrucht soo in een ander soeckt.
PHILIPPUS.
Ach Bellizarius komt meer geluck te vaten!
ANTHONIA.
Verlaet gy dese plaets, of siet ick salse laten.
Houdt seker en gewis, dat dees gelegentheidt,
U meer als and’re sal ontslaen de swarigheidt,
(435) Gelyck ’t bewerp myns haets, soo kom ick te ontwyken
Dat ick bemin, ick schyn myn selfs niet te gelycken.
Gantsch tot verdriet den dag my voor de oogen staet,
Ten eind’, zy door medoogh, door vriendtschap, of door haet
Soo laet my heden doch hier de eenigheit genieten,
(440) En wijckt van my tot stut van alle myn verdrieten.
PHILIPPUS.
Wiert oit een Minnaer soo bejegent of onthaelt.
ANTHONIA.
Vaer wel: ick ga, nu gy aen myn begeerten faelt.


[p. 19]

III. TONEEL.

ANTHONIA, THEODORA.

O Goon! al ’t geen ick vlugt dat komt my voor de voeten.
’k Ontwijck een Zandeken en kom een Rots t’ontmoeten.
THEODORA.
(445) Soo sulck een groot gemoedt een groote wensing baert,
Alsoo een Keiserin in wraecksucht henen vaert;
’k Sie Bellizarius, Anthonia wilt wachten
Aen zyn begeerte iet tot voordeel te betrachten:
Streeft tegen wel gemoedt den lust van hem te sien,
(450) Wilt ’t uitwerck hem myns haets na myn geboden bien,
Of vreest de raserny in myne Ziel geseten.
’k Sal door myn Jalousy de sekerheidt haest weten.
ANTHONIA.
O Al te straffen Wet! ô saeck vol dwinghlandy!
O Hoon! vol ramp en leedt, tot achterdeel van my,
(455) Helaes wat droefheit in zyn Voorhooft staet geschreven!
Myn oogen u gebruick moet werden wegh gedreven.
Wel nu betoonen wy veel wreetheit aen zyn smart,
En weig’ren met de mondt, beloven met het hart.


IV. TONEEL.

BELLIZARIUS, ANTHONIA.

Geraeckt door ’t lot, soo fel als eenich mensch kan wesen
(460) Komt Parssens Winnaer hier voor uwe Voet geresen,
Ick kom ontvangen nu de ordre van myn noodt,
Myn leven tot behouw, of een gewisse doodt.
’k Heb my steets beschermt, vermits ick had vernomen,
Hoe ’t geen my qualijck quam u qualijck souw bekomen.
(465) Myn daden die zyn soo beschickt en toe gedaen,
Dat weinig drup’len bloedts myn Lauw’ren overlaen;
Daer wiert een Zee van bloedt uit d’aderen gegooten,
Maer nochtans geenen stoot en hebbe ick genooten,
Den loop myns levens heb ick langer reecks gemaeckt,
(470) Om dat haer tegendeel souw hebben u geraeckt.
[p. 20]
Maer ’k vrees in plaets van u op’t alderbest te dienen,
Gelyck ick dacht met u dien voorspoet te verlienen,
Die sorg u heeft mishaegt, ja is u maer geweest
Een saeck ver van den lust en wenschinge des geest,
(475) Mits myne weder keer, oock tegen het verhoopen
Benyt, een koeligheidt uit u gesicht gesloopen,
En dat gy schynt te sien met een vergramt gemoet,
De welvaert van het ryck en mynen goeden spoet.
’t Kan wesen, dat gy denckt hoe onder myne daden,
(480) d’ Afwesentheit myn liefd’ en driften konnen schaden.
Dat alle schoonigheen*Mars hare Chynse stelt,
Dat niemant voert de naem van slaef en moedig Helt;
Maer neen, soo seer als d’eer dwingt liefde myne sinnen,
Ick kan myn Meester en oock myn Meestres beminnen
(485) Den Keyser soo als u deed dienst een selfde hert,
Maer onder myn Lauwrier, myn boey hernomen wert.
En is het dat gy hebt myn droeven doodt beslooten,
Segt myn alleeniglyck waer uyt sulcks is gesprooten?
Het is myn lief en waert, den alderhertsten noot,
(490) Als ick u maer en dien, en acht ick niet te groot,
’t Sy waer me dat u haet myn doodt kan wettig maken,
Ick wil het selfs voldoen, en sal het nimmer laken,
Ja ’k sal gelooven die te hebben recht verdient.
ANTHONIA.
Neemt sonder duydinge een woordt doch op als vrient:
(495) Myn koeligheit die is u dienstig boven maten,
En soo gy myn bemint is ’t noodig my te haten;
Want soo ick beter waer aen liefd en min van dy,
’k Beging van stonden aen een snoo verradery.
Nu sonder prangings om noch meer van my te weten,
(500) Treckt u verlichtenis, uyt moedig te vergeten;
Hout vast dat na u heyl myn Ziel ten hoogst verlangt,
En dat u Zaligheydt aen dese weygering hangt.
Vaer wel.
BELLIZARIUS.
                Ha, wrede! wacht myn Ziel die sal u volgen.
[p. 21]
ANTHONIA.
Ontrading van dees min en is u niet verbolgen.
(505) Gy neemt wel qualijck op de vrientschap, ick moet gaen.
THEODORA.
Daer deed sy mijnen wil, nu sie ick my voldaen.


V. TONEEL.

BELLIZARIUS.
Wat Schipper immer sach in stille koelt geresen
Een onweer soo als dit? dat mijn doet Schipbreuck vresen:
Sach in den soeten tijdt den Landtman oit ontroert
(510) De Lucht, so dat zyn hoop daer gantsch me wert vervoert?
Nochtans dien harden slag begaen door dit misachten,
Die sou soo onversiens myn glori gantsch versmachten.
O Lot! ô bitter lot! dat my in eenen stondt
Verrijckt met soo veel eer, en liefds bederven jont.
(515) Gy die in’t Sterr’ gebouw mijn heugnis wilt gaen snijden,
Beneemt vry al mijn roem, maer wilt mijn liefd doch lijden;
Al biedt gy mijn een Rijck vol weelden t’allen kant,
Noch staet het al ter sy voor sulck een lieven brandt.
Het kluwen van mijn ramp, ten einde is ontloocken:
(520) Ick merck ’t is sy die had Leontius besproocken.
Helaes! wat deed ick haer, dat schuldig was de doodt?
Wat kan sy lasteren als liefde al te groot?
Geen Mensch en is bekent het vrouwelijck verkeeren.
Doch vreemt is’t evenwel, dat sy sulck kan begeeren,
(525) Te glijden t’evens af van liefdens soetigheidt,
Tot sulck een vinnig stuck vol doodelijck beleidt;
In mijn te vellen neer den Altaer op gedragen,
Aen hare Godtlijckheidt, wie sag oit feller plagen?


VI. TONEEL.

JUSTINIAEN, BELLIZARIUS.

JUSTINIAEN.
De vrientschap die my dwingt, en die gelijck doet staen
(530) Den knecht met zynen Heer, den Prins met d’onderdaen
[p. 22]
(Vermits hy elders geen bewerp, en kan bevinden)
Genegen, om aen zich met hooger trou te binden,
De vrindtschap andermael, de welck na dy toe huckt,
En die in u en my gelycke krachten druckt,
(535) Doet my iet van haer kracht nu stellen voor de oogen,*
Op dat gy kloecken Helt, en aengenaemen vrint,
U deel in myne troon en in myn herte vint.
Vol van bekommering, aen wien ick soude geven,
Het Italiaens gebiedt, zyn na myn toe gedreven
(540) Dees schriften van versoeck neemt, kiest uit dese dry,
Een tweede Opper-Heer, van soo een Heerschappy,
Gaet stelt hem die gy wilt, en jont uit uwe handen,
Verdeilinge van my, en alle myne Landen.
BELLIZARIUS.
Dees’ eer, ô grooten Vorst, en komt niet over een,
(545) Met plichten die u Slaef bedient, en zyn gemeen.
JUSTINIAEN.
Soo oit gevoegelyck myn sinnen iet bestelden,
Geloof het vastelyck dat sy het nu verbelden,
Ick ga, op dat gy ’t stuck ten goeden einde brengt,
En op dat myne stem haer daer niet onder mengt.


VII. TONEEL.

BELLIZARIUS.
(550) Liefd, sonder uwe gunst, zyn alle andere gonsten
Myn droef en moeielyck; houdt luck vrouw uwe jonsten,
En laet myn liefde d’u. liefd sal door medely
My maken meer als ’t luck, een vreugdig einde bly.
In dese Narses komt zyn saken te beloopen,
(555) In dees Philippus schynt te leggen al zyn hoopen,
Leontius in dees; wie nu van dese dry,
Tot sulck een hoogen staet gekoosen hier van my?
De deugt van alle dry gants eenig, waert, en even
Verdient den Teugel van dit Ryck in hant te geven,
(560) Want alle dry bekent door hun doorluchtig doen,
Zy kunnen zoo de peis gelyck den Oorlog voen.
[p. 23]
Myn Stem is yder mee? dan tussen dit verlangen,
Soo blijf ick slechtelyck in myne saken hangen,
Ick laet de keur aen’t lot, wiens sorge selden laet
(565) Verdoolt den genen die onsekere wegen gaet,
’k Hoop dat het kiesen sal en jonnen dese gloori,
Die aen myn Zege kar de roemighste Victoori
Ging binden; ’k dryf het voort, en maeck de saeck gereet,
Maer gy Anthonia, gy blyft myn hoogste leet.
(570) Siet Roma, siet hem hier, die ’t lot gunt zynen segen,
Besien wy wie het is, tot Narces is ’t genegen
Het voordeel en geluck, ’t is reden, en ’t is recht,
Om deugden die hy heeft valt noch dien staet te slecht.
Bevestigen wy ’t luck, en, sonder traegh te blyven,
(575) Zyn wel gevallen lot, sal ick hier onder schryven.
Wat komt gy wel te pas, ô aengename slaep,
Myn geven peis aen ’t hart, wanneer ick ruste raep?
My Offrende de lust, die door d’ondanckbaerheden,
Van eenen, myn vrindin, leit onder voet getreden.
(580) Ick Geef my aen de Goon, op dat men my bewaeckt,
Want den weldoende selde een storrem buy gemaeckt.
Gaet sitten slapen.


VIII. TONEEL.

NARCES, BELLIZARIUS.

Gemeene sond van’t Hof, van sonden wel de grootste,
Onblusselyck hit, van al het quaedt het snootste,
O Hongerige eer, ô doodlyck gift aen ’t hart,
(585) Eergierigheit? waer toe, u wreedt gedreven wart?
Maer waerom twyfelingh in saken voor genomen?
En is als niet geraemt flux tot het eind gekomen,
Tot een der hoogsten prys koopt moedigheit de eer!
Elck dat geoorloft is tot zynes naems vermeer.
(590) Hy die maer schuldig was aen eenen doodt geslagen,
Heeft korts de Roomsche kroon op zynen kruin gedragen
Voor diensten die men doet, aen hoofden nu gekroont,
Te ondersoecken, is op’t schandighst hun gehoont.
[p. 24]
Siet daer hem wel te pas, wat kan hy sich bescharmen,
(595) Die sulck een lieven slaep sluit vast in zyne armen,
Hy is in mijne macht; zyn volk door slimmigheidt,
Verçierend een geheim, door Caesar my geseit,
Is buiten quaedt vermoen, ick seide hem te moeten,
Met saken van gevolg van stonden aen te groeten,
(600) Zyn leedt komt my te voor, die doodelijcke rust,
Mijn aengenomen saeck, en spoedigheden kust.
Droef en recht Taffareel van Menschelijcke ellenden!
Wat komt gy yders hoop niet schielijck om te wenden?
Siet Parca draeit hier om soo kostelijcken spil,
(605) Die Atrops met een snip terstont af snijden wil.
Al wat hier is in’t rondt myn uit-werck schijnt te raden,
En dickwils eenen stont komt het beleidt te schaden,
Sa, geeft hem dan den steeck; maer mijne moedigheit
Kan quaelijck stemmen toe soo schandig een beleidt.
(610) Sien wy dees Brieven eerst, wat hy quam te bestellen
Van de Victorien, die naer zyn zijde hellen,
Wie dat hy heeft versien met lasten van den staet,
Ick wordt de mijn gewaer; ondanckbre waer gy gaet:
Wanneer dat zyne handt zijn gunst my komt te geven,
(615) Italiaens bestier heeft onder my gedreven,
Sal mijne al te snoodt hem rucken in het Graf?
Sal dees hem ’s levens draedt als Beuls handt snijden af?
’t Is Narces dien ick stel: ô geen gemeene proeven,
Van sorg, die voor hem draegt dit Goddelijck vertoeven.
(620) Kan ick ondanckbaer zyn naer sulck een goeden daedt,
En plegen noch aen hem soo’n grouwelijck verraedt?
Neen Theodora, neen, en met wat ongenaden,
Dat uwe snoodtheidt sal dien mislag overladen,
Soo sal ick even wel, met dese selfde handt,
Schrijft op het Request.
(625) Die na zyn leven stont hem jonnen onderstandt?
Zyn deugt verdient het wel, ’t is ’t goddelijck gebieden,
Dit stael sal me hem iet van zyn gevaer bedieden,
[p. 25]
Wie ymand soo verplicht, en soo de deugt bemint,
In’t midden van’t gevaer, volkomen ruste vint.
Narces binnen.


IX. TONEEL.

BELLIZARIUS, Ontwaekende.

(630) De liefd heeft niet alleen my onder haer gedreven,
Maer siet de slaep heeft my het selfde jock gegeven.
Van beid’ men sonder moeit en licht verwonnen wart,
Want d’eene sluit het oog, en d’ander open ’t hart.
Al schoon met groote kracht de ziel is overtoogen.
(635) Maer wat een gruwel stuk verschijnt hier voor mijn oogen?
Dit stael, soo naer by mijn, in Narces schrift gehecht,
Mijn sinnen op een nieuw met ancxst en schrick bevecht.
Dat treurig stuck, al hier door haet of nijt gedreven,
Schijnt voor de tweede mael te micken op myn leven,
(640) Ja drijgt in my den steun des Rycx te vallen neer,
O goede goôn? bewaert my voor den derden keer.
In’t onderst van’t pampier staet juist iet was geschreven,
Dat sal ons d’oopning van’t raedtsel kunnen geven.
Dit zyn al stucken die den Mensch in’t Hof ontmoet,
(645) Besien wy’t: Weldoen heeft van’t sterven u behoedt.
En lager noch: Wacht u van’t vinnigh Vrouwe haten.
Hoe! ondanckbarige, komt gy die pyn te laten
Aen myn ontsteecken hart, door ’t wreecken al te snoodt?
Tot tweemael toe versocht op eenen dag myn doodt?
(650) Nu merck ick door dit stael, op dit geschrift gesteecken,
Dat geen roemruchtigheit gevaer en komt t’ontbreecken,
Al heb ick Heerschappy, en over al ’t gebiedt,
Dat wederhoedt nochtans de luck-vrouws treecken niet.
’t Getal dat toont al om de grootste tot bedroeve,
(655) Van haer lichtvaerdigheit, de alderklaerste proeve,
Dan, soo hy die wel doet, geen saeck te vresen heeft,
Waerom myn ziele dan in ongerustheit leeft!
Die niemant niet en hoont, en hoeft geen hoon te vresen.
Myn deugt die sal ’t geval verandren doen het wesen.


[p. 26]

X. TONEEL.

JUSTINIAEN, BELLIZARIUS.

JUSTINIAEN.
(660) Heeft Romen door u keur ten eind een Opper-hooft.
BELLIZARIUS.
Ja, ’t lot aen Narces dees Hoogwaerdigheit belooft.
Mits ick hun alle drie vont even in de waerde,
Quam ick den raedt van’t lot na dubbing te aen vaerde,
Maer siet, terwijl ’t geval aen Narces zijde viel,
(665) Kreeg ick hier in myn slaep dees stormen op mijn Ziel:
Maer een oprecht gewis, veel sekerder als wachten,
Kost d’onheils my bereidt, geheel en al verachten.
Doch wijl dat Narces is’ gedient na zyn behaeg,
Leit Vorst dat ick aen hem dees blijde tijding draeg:
(670) ,, Alsoo wy lichtelijck die noodt verhoeden sullen,
,, Onmenschelijcke van dijn haet met eer te hullen,
,, En met gelegentheit sal ick u voor de voet
,, Een slachtinge gaen doen, besegelt met mijn Bloet.


XI. TONEEL.

JUSTINIAEN.
Kan Bellizarius in zyne soetste tijden!
(675) Niet overrompelen Fortuinas vinnig strijden?
En is hem sulck een hoôn hier in mijn Hof ontmoet!
O Hemel! Weldoen heeft voor sterven u behoedt.
En onder, Wacht u van het vinnigh Vrouwe haten.
’k Moet van zijn straffe flucks met den verrichter praten,
(680) Zijn Zaligheit is mijnn’, en dat verraders stuck
Dreigt soo wel mynen staet, als hem met ongeluck.
Mint Theodora my, hoe souw sy tegen wesen
Aen die ick soo bemin? neen, die staet niet te vresen:
Hoe! souw sy vellen neer, mijn sterckste Staet Pylaer?
(685) En my aen biddende, hem brengen in gevaer?
[p. 27]
Anthonia is me bevrijdt van sulcke saken,
’t Is zyn Meesters, sou sy soo boosen Schelmstuck braken,
Neen, dat geloof ick niet, ’t gaet boven mijn verstant;
Van Narces weet ick’t recht, dit Schrift dit tuigt zyn hant.


XII. TONEEL.

NARCES, JUSTINIAEN.

(690) Van Bellizarius heb ick terstont vernomen
Groot mogend’ Vorst, hoe’t luik myn is ter hant gekomen,
En mits gy mede stemt soo goede gunstigheidt,
Kom ick danck-seggingh doen, aen zijne Majesteit.
JUSTINIAEN.
Zyn u hoedagheen by hem in sulcke krachten,
(695) Den keur is wettelijck die hy heeft gaen betrachten,
Maer velt d’ondanckbaerheidt voor die u gunstigh zyn.
Bekent gy dit geschrift?
NARCES.
                                      Ja, Vorst, het is het mijn.
JUSTINIAEN.
Seght ons hier datelyck, wat Vrouw staet na zyn leven.
NARCES.
Het mijne groote Vorst, sal my veel eer begeven,
(700) Eer dat gy dit geheim uit mynen Boesem haelt.
JUSTINIAEN.
Door dese weigeringh meer keuringh in mijn daelt.
NARCES.
Stelt d’alderwreetste Beul mijn vrijelijck voor d’oogen,
Ick sal veel eer de doodt dan dit geheim gedoogen.


XIII. TONEEL.

JUSTINIAEN.
Ick sal al even wel, wie dat het oock verstoort,
(705) Uit zyn weerspannigh lijf de saken brengen voort.
Maer desen rechten schrick, in’t opsicht hem gegeven,
Met niet te noemen, seght mijn Theodoor te leven
In snoodtheit nu begaen. Wat valt hy my in’t hert,
Die naem aen my soo lief, dat die besoetelt wert.


[p. 28]

XIV. TONEEL.

THEODORA.
(710) Wat sorg de lucht ontstelt, van sulck een Hoflyck wesen?
JUSTINIAEN.
Een gramschap, blindt, doch recht in dese ziel geresen.
Wanneer men niet en kent ’t bewerp dat ons vergramt,
Het onweer ons besprinckt en aen ons hy de klamt,
Doch in een woordt, dit schrift sal d’opening u geven
(715) Van bellizarius.
THEODORA.
                                  Waer voor hoeft hy te beven?
En vreest hy maer een Vrouw? ô Narces sonder trouw,
Wat jaegt gy dees myn ziel in een gestrenge rouw.
JUSTINIAEN.
Een Vrouw die haet ontsteeckt en raserny doet branden,
Veel meer te vreesen is als ’t scharpste der vyanden.
(720) Maer hoe het lot hem plaegt, noch sal ick even wel
d’Onnoselheit behoen, trots buijen en gequel
En soo hem desen staet heeft imandt toe gewesen,
In diergelyck geval den pleger is geresen,
Ick sal betoonen hem, met een gelycke doodt,
(725) Wat dat zyn dagens loop myn aengenaemheit boodt.
Oock sonder dat ick souw het naeste bloedt verhoeden;
Al wie my sulck een hoôn komt immer dan te broeden,
Sal ’t moeten wassen af met ’t zyn, al wie nu krenckt
Zyn leven, dat hy sulcks vry te ontfangen denckt.
(730) ’k En souw in dit geval myn eigen kindt niet sparen,
Schoon ick my met die straf ten hoogsten souw beswaren,
Myn eigen Vrouw, wiert haer die feilen toe geset,
Verloor haer deel aen ’t licht, en plaetse in myn Bedt.


XV. TONEEL.

THEODORA.
Soo, soo, onsalig Man! komt gy een slaef te stellen,
(735) Voor dit u eigen deel, ach! al te smadig quellen,
En trots de heilge knoop, besegelt met de trouw,
Een slecht man in u hart meer plaets vint als u Vrouw.
[p. 29]
Wech opsicht en ontsag, laet ons zyn kracht verfoeyen,
’t Gedryg meer Mannen haet, als blode vrees doet groeyen
(740) Vergeefs myn voor-hooft stelt een Diädeem ten toon,
Heb ick ’t vermogen niet te wreken sulck een hoon!
Zyn wy eens Keiserin, en is ’t het hoog gebieden,
Dat ons met zyne doodt de Kroone moet ontvlieden,
Te heerschen sonder macht is wel een grooter quaet,
(745) En ’t ondergaen is soet, voldoetmen zynen haet.


XVI. TONEEL.

THEODORA.
Ey komt Philippus, voegt u raserny met myne,
Sy is nu toch gemeen, en myne wraeck is dyne.
Soo lang u Mede-Maet, den Adem trecken sal,
Soo blyft Anthonia u stuur in myns geval,
(750) Haer wensinge zyn eens, set wat’er is ter zyen,
Om sulck een achterdeel hier langer niet te lyen.
PHILIPPUS.
Die aenslag die is groot, den Viandt oock niet min;
Maer ’k kryg Anthonia volvoer ick uwen sin,
En dat is myn gedrygt met vrindelycke pynen.


XVII. TONEEL.

NARCES, THEODOR. PHILIPPUS, LEONT.

(755) Sacht! vorder niet. Siet hier de Keiserin verschynen,
THEODORA.
Vreest niet, want soo gy myn tot hulp leent uwen arm,
Soo staet myn groot geloof, bereit tot u bescharm.
PHILIPPUS.
’k En kan om dese hoop, ô groote Keiserinne,
Niet weigren uwen haet, en myn verliefde sinne,
(760) En mits sy alle bey versoecken zynen doodt,
Dit hart, en desen arm, sal onder allen noodt
Sich bieden ’t uwen dienst.
LEONTIUS.
                                            Moet hy u rasernyen,*
[p. 30]
Op zijn onnosel hooft, voor andermael dan lijen,
THEODORA.
Siet toe wat gy belooft, Leontius, als gy,
(765) En Narces, den verraer, verbonden waren my.
Doch s’hebben alle bey gemist aen hart een woorden,
PHILIPPUS.
Noit blood’ of laffe vrees dees ziele en bekoorden,
En wilt gy die te saem flucx straffen voor hun daet,
Mijn hart al kloeck genoegh, daer toe nu vaerdigh staet.
NARCES.
(770) Wy moeten na den tijdt ons gunt gelegentheden,
Ons wreecken, en dit Bellizarius ontleden.
LEONTIUS.
Voor seker zijne deugt, waer me hy ons verbint,
Moet maken dat hy ons hier zijne vrinden vint.
Verspieden wy al voort, sien wy waer datse trecken,
THEODORA.
(775) U hart, en kan in mijn geen twijflingh meer verwecken,
Maer in het stuck van wraeck, daer niet en is verboon,
Moogt gy hem onvoorsiens wel quijten doen u hoôn!
PHILIPPUS.
Ick zal Me-Vrouwe u een open proeve geven,
Hoe onder uwe wet, ick eeuwighlijck wil leven.


XVIII.* TONEEL.

THEODORA.
(780) Ontseght nu Caesar vry, is ’t dat dees feil u let,
Mijn deel aen dagh, en licht, mijn plaetse in u bet,
Dat heimen of de liefd, u niet voor ’t oogen schijnen,
Maeckt vry u wraeck gereedt, men arbeit aen de mijnen,
Die, als hy wreken wil, voor d’uitkomst is beducht,
(785) Geniet van zyn beleidt, gans niet, of, luttel vrucht:
Gaen wy ten onderen, of laet ons wraeck genieten,
Doen wy het ongeval gestadigh hem beschieten.
Ick sterf geheel vernoeght naer dempingh van zyn waen,
[p. 31]
Want een bedwongen macht, met myn niet heen kan gaen,
(790) Dat hy met neder druck, souw myn voogdy bestryden:
Ick sal veel eer de doodt dan eenen Meester lyden.
Hier om en sal my niet de korselheit ontslaen,
Voor dat zyn glory kar, sal na het Kerck-hof gaen.


XIX.* TONEEL.

Na gerucht van Wapenen, PHILIPPUS, BELLIZARIUS, NARCES, LEONTIUS, met den degen af schermende: NARCES en LEONTIUS worden verdreven, BELLIZARIUS en PHILIPPUS blijven.

PHILIPPUS.
Den Hemel, nimmermeer u leven wil verbolgen,
(795) Al quam ick tegen recht het selfde te vervolgen,
’t Was swarte duisternis, die leiden my van’t spoor,
BELLIZARIUS.
Die geen bekentenis deed en kreegh hier geen gehoor,
Dan nademael dat nu de mislagh is bedreven,
En is aen dese daedt geen beternis te geven,
PHILIPPUS.
(800) Gy doet te grooten gunst, aen dese uwe slaef,
Doch laet my weten doch van wie my komt dees gaef,
BELLIZARIUS.
Ick dien u sonder scha, laet dat genoeghsaem wesen,
Den ootmoedt is genoegh die gy ons hebt bewesen,
Een goede daedt die geeft haer selfs den lof en prys,
PHILIPPUS.
(805) Door alle dyne deugt ick uit myn selven rys,
Te minst, laet dit Juweel u dienen tot een teecken,
Van ’t geen op dese stont is tusschen ons gebleecken,
BELLIZARIUS.
Beleeftheidt niet en wil dat ick iet wyger dy,
PHILIPPUS.
Vaert wel den Hemel u als my goedt gunstigh zy.


[p. 32]

XX.* TONEEL.

BELLIZARIUS.
(810) Ick heb soo wel geveinst dat niemant my kost kennen,
Wie weldoet, kan de hulp des Hemels niet ontrennen.
En ’t geen ick hier bestont, en heeft my niet geschaet,
Doch ’t moet wel sien dat my het uur nu niet ontgaet,
Besproocken by Gelindt, sy sal my laten vinden
(815) Gelegentheidt, om aen te spreecken myn Beminden.
Sy sal gehengen my een oogenblick of twee,
In welcken ick verwacht myn heil of alle wee.
Een voor-hooft, dat het hert kan niet een sier verwyten;
Den strafsten Rechter sal niet in de vreese smyten;
(820) ’k Sie myn begunst’gen van rechtvaerdigheit en min,
Daer myn onnoselheit stelt alle hoopen in.
Continue

DERDE BEDRYF.

I. TONEEL.

ALVARES, BELLIZARIUS.

ALVARES.
HEeft de bestemde tydt, u gunstigheit bewesen?
BELLIZARIUS.
Dat kanmen waerde Vrient wel uit myn Oogen lesen.
Ja sonder twyfel, en noit meer verwondering
(825) Noch soeter dolinge een Minnaer oit ontfing.
Al waer ick ducht dat niet als haet en souw verschynen,
Daer sich myn hert begaf met hondert duisent pynen,
Daer myn beduchten voet niet henen en dorst gaen,
Vondt ick twee armen tot omhelsing open staen.
(830) Een vriendelyck onthael, een gonst niet t’evenaren
In zynen troon het soet gehuldt met eer Altaren.
In’t eind, ’t is Theodoor, die door een sneeg beleidt
Haer liefdens vonck doet voen in alle snelligheidt.
[p. 33]
ALVARES.
Gôon! wat al dulligheit, of wat al zinlyckheden,
(835) Dringt u de Keiserin niet vinnig op de leden.
BELLIZARIUS.
Philippus achterdeel! aen wie zyn Majesteit
Heeft onder heimens juck, die schoone toe geseit:
Doet haer dit voeren uit, ’k en twyfel niet, de lagen
Geleit op dit myn Lyf, zyn meed’ al hare plagen.
(840) Doch minder acht ick doodt, en raserny, en pyn,
Als van Anthonia onterft te moeten zyn.
Voort op het goede oog des Hemels ick betrouwe,
Want een oprecht gewis en kan geen saeck benouwe,
Als deugt myn ondersteunt, wort rampspoet overkracht,
(845) En Vorsten tegen Goôn, zyn Goden sonder macht.
Om voort nu van de rest en alle saeck te swygen,
Kon ’k van Anthonia door beden soo veel krygen,
Soo veel, dat schryvende, wy onderlinge min
Gestoolen sullen voen, in elcks verwarmde zin;
(850) Soo dwingen wy de schaed’ van ’t hatelyck verkrencken.
Laet my nu eens een woord tot haren troost bedencken,
Laet quyten my voor ’t eerst het geen ick schuldig ben,
En haer bejegenen met een geswinde pen.


II. TONEEL.

BELLIZARIUS, PHILIPPUS.

Vaer wel, want dit geheim de Kroone komt te raken,
(855) En ’s Keisers ordre ly hier niemant in de saken,
Voor mede myn bevel gehengt ons beide maer,
Gelegentheit is schoon, en biedt ’t gewenste haer,
Hoe meer ick myn beklaeg, hoe meer ick wort verstooten,
Den tijdt soo seer myn min als haren haet vergrooten,
(860) Als sulck een wreetheit niet een Minnaer raekt aen’t hart,
Soo is zyn hitte kleen, en minder noch de smart.
Maekt myn nu waerdig arm, om heden haer te stooren,
En laet ons niet na min, maer na de gramschap hooren.
[p. 34]
Ons trou gebiedt het toch, wie hem aen Vorsten bindt,
(865) In hun voornemen gants onschenbre wetten vindt.
’k Wort buiten myne schult, door d’hoon op* my gespogen,
Door ’s Keiserinnen raedt, noch tot dit stuck bewogen,
Gelyck myn Moedigheidt is haer gewisse kracht,
In ’t een is sy beschaedt, en ’t ander sy veracht,
(870) Het is te luttel noch voor tochten dien ons teeren,
De doodt allenighlyck van eenen te begeeren,
Nu ’k heb verbonden my, de hoop my gunstigh staet,
En ’t werck mist zynen prys, na al te langh beraet.
BELLIZARIUS.
Gaet draegt t’er dit myn hart, en wilt de kracht bedwingen
(875) Die tot ons liefdens scha, de nyt hem laet ontspringen.
PHILIPPUS.
Sie daer hem wel te pas, het luck sich jonstigh biet
Niet een van zyn gevolgh met hulpe hem versiet,
Doch of gelegentheit, my quam haer gonst t’ontseggen
Soo wil ick kunst en list terstont in ’t werreck leggen,
(880) Verbloemt met nedrigheit te kussen* hem de handt,
Weerhoud ick hem den arm, op dat hy wert vermant.
Leent grooten winnaer my die hant vol heerlyckheden,
Den styl van Caesars Troon, en zyn verheventheden,
Jont dat ick levendigh in dynen Blixem soen,
(885) De glori van dit Ryck, en iders goedt vermoen,
Dat wonder stuck, geçiert met soo veel helden daden,
BELLIZARIUS.
Met al te grooten Eer komt gy my over laden,
En u omhelsinge is my een waerdigh stuck.
PHILIPPUS.
’k En licht my niet van d’aerd als krygent dat geluck,
BELLIZARIUS.
(890) Is ’t om met eendracht, ons nu beide te gaen binden?
Gelyck ick soeck, soo moet gy hier bewilgingh vinden.
PHILIPPUS.
Verliesen wy geen tydt, wat Hemel wil dat licht!
Is dit niet mynen Ringh, of schemert myn gesicht?
[p. 35]
Sou hy’t wel zyn, die myn het leven heeft gegeven?
(895) Hy is ’t.
BELLIZARIUS.
                      Wel, hoe, waer wort u ziele heen* gedreven
Wat wil hier voor myn voet dit stomme onderhout?
PHILIPPUS.
Siet, in dit doodtlyck quaedt, soo wort u goet gebrout.
’t Beleit van hoon te doen, in ootmoet quam te keeren,
Ick was hoogmoedig wreet: doch siet myn nu verneeren,
(900) Myn wreet sich over geeft, myn raserni is niet,
Myn arm die dryght u, maer ’t gesicht u gunsten biet.
Ick sondigh met berouw, ’k besmeur, en wil myn wassen,
Ick ben u Viant, maer ’k wil op u diensten passen,
En in het midden van soo twyfelingen saeck,
(905) Ick eenen stalen bandt van ware vrindtschap maeck.
BELLIZARIUS.
Leg myn dien oproer uit, en helpt myn hart uit pynen,
PHILIPPUS.
Gy doet een vaste liefd voor haet alhier verschynen,
Daer raserni myn leit, is reden my tot maet,
Siet ick ben u getrouw in ’t midden van ’t verraet.
(910) Om alle twyfel voort u ziel te doen ontsweven,
En geef ick u maer weer ’t geen gy myn hebt gegeven,
En dese wroegingh door een saligh uit werck, doet
My seggen, hoe elck daet recht haren loon ontmoet.
BELLIZARIUS.
Ten eindt begryp ick u, stel ’t gedub ter zyden,
(915) Het opset van myn doodt quam u al hier te lyden,
En desen Diamant, die gy in d’oogen kryght,
Spaert mijne dagen nu zoo langh by u gedrijght.
PHILIPPUS.
Soo is het brave Helt, en ’t is wel meer als reden,
Dat uwen arm die korts myn op hout heeft geleden,
(920) Mijn levens loop behoet dat die nu geven sal,
Aen my nu langh verdiendt een doodlijck ongeval,
Dat eenich kan alleen mijn snoode schuldt verschoonen,
Dat eenich sal in elck u achtinge doen woonen.
[p. 36]
Doch Heer, is ’t dat gy mijn op nieuw het leven geeft,
(925) Siet hoe op uwen dienst gelijck een Argus sweeft
Dees neer geboogen slaef oock tegens alle lagen,
Die my een vleijery van liefde op sal dragen,
Ick haet oock tegens danck myns leven ende* lot,
Mijn schaed’, mijn achterdeel, mijn haet, en mijne Godt.
(930) De gramschap van een Vrouw die sal ick weder streven,
En nimmer my op haer geboode vaerdig geven.
BELLIZARIUS.
Wie is die wreede doch die my soo vinnig plaegt,
Mijn ongeluck verhaest en mijn geluck mishaegt:
PHILIPPUS.
’k En mach haer noemen niet volgens beloft gegeven,
(935) Maer wie vertrouwt gy dat u heil sal weder streven.
BELLIZARIUS.
Is het Camilla?
PHILIPPUS.
                        Neen, om sulcx te vangen aen,
Is haer geloof te swack, de ziel te ver van waen.
BELLIZARIUS.
Of Murssia?
PHILIPPUS.
                    Noch min, want haer onnoselheden,
De tochten van den haet in alles tegen treden.
BELLIZARIUS.
(940) Olinde?
PHILIPPUS.
                      Veel te wijs is die in haer bestier,
En viel sy maegschap aen, het was een Tyger dier.
BELLIZARIUS.
Is ’t dan Anthonia?
PHILIPPUS.
                              U zielens hoog gepresen,
BELLIZARIUS.
Den Hemel mijn bewaert, souw ’t Theodora wesen.
PHILIPPUS.
Vaert wel.
BELLIZARIUS.
                Segt gy mijn niet?
PHILIPPUS.
                                            ’k Segt al.
BELLIZARIUS.
                                                            Bemint gy my.
PHILIPPUS.
(945) Sou vinden d’eigen deugt in my geen Heerschappy?
[p. 37]
BELLIZARIUS.
Gy moet het lijden dan.
PHILIPPUS.
                                    Ick heb niet meer te seggen.


III. TONEEL.

BELLIZARIUS.
Noch ick geen twyfeling my vorder toe te leggen,
Uit dees gedwongen stilt men wel te recht verstaet,
Hoe dat een Vrouwe is te vreesen in de haet,
(950) Klaeg ick dit aen den Vorst, ick sal zyn pijn vergrooten,
Of wel een ydle hoop aen mijn gemoedt ontblooten.
Want noit en nimmermeer wort het geloof belet,
Van die haer plaetse vindt in onse ziel en bedt,
Wat deel in onse gunst een vrindt oock heeft gekomen,
(955) Noch werdt de eerste plaets de Vrouw niet af genomen.
Daer is hy, ick sal stil hier, onder schijn van rust,
Al droomend’ leggen uit wat my te zeggen lust;
En soo als of ick niet mijn Viandin wil noemen,
Haer die my soo beschaet, tot mijn behoudt verdoemen,
Veynst hem te slapen.


IV. TONEEL.

NARCES, JUSTINIANUS.

(960) Den oproer grooten Vorst, vernieuwt weer zynen loop,
De zaligheit des staets heeft nu geen andren hoop,
Als spoedig uwe hulp om dese droeve mare,
Moet uwen Adelaer de vleugels open spare,
En neder vellen ’t volck dat na elcx oogen merck,
(965) Wil krachtig breken door ’t Latijnse bollewerck,
’t Gebiedt dat gy my hebt aldaer te landt gegeven,
En yver tot u Kroon, heeft t’mywaerts sorg gedreven,
Bewilligt mijn versoeck, vermits de sake staet
Soo qualijck, dat ick ducht te komen noch te laet.
JUSTINIAEN.
(970) Stil Bellizarius die slaept, en hem t’ontwaken,
Dat souw gelijck gy weet mijn komen oock te raken:
Ick slaep doch hier met hem, en die zyn rust verstoort,
Misgaet hem als aen mijn, loopt tegens de behoort.
[p. 37]
Soo lang als zyne kracht mijn Rijck sal onderschooren,
(975) Al had de gantsche Aerd’ mijn ondergang geswooren,
Soo lag ick ’t onluck uit. Al ’t Volck, hoe seer mis set,
Wanneer hy immers wil, staet dweeg voor mijne Wet.
Doet tegen morgen vroeg, gereedt en vaerdig maken
’t Geen de Triomph vereyst, voor zyne Helden saken;
(980) Om zyne Vianden te hind’ren door dees daet:
En daer na sullen wy besorgt zyn voor den Staet.
Ha glory der natuir, en eeuw waer in wy leven,
Voor alle Vorsten most gy werden opgeheven,
Wanneer men Goederen van hun gekomen af,
(985) Hun rechte eigenschap naer reen belooning gaf.
Van waer oock dat gy zijt, of uit wat bloedt gebooren,
Gy zijt een Hemel-strael, uit eenigh Godt gekooren,
Vermits al ’t opperste in ’t Goddelyck gelaet,
Dat ons door u verschijnt, gelijck gesegelt staet.
BELLIZARIUS.
(990) Heb ick u onderbracht, ha! wreede Theodore,
Al Ganges golven, en de vlieten van de Mooren,
En heb ick nimmermeer, met wil of met gedacht
Yet tegen u begaen, yet tegen u betracht?
Wat vrucht verwacht gy dan te rooven my het leven,
(995) Veel meer het u als ’t myn, door diensten toegedreven.
JUSTINIAEN.
Hy droomt, aen hooren wy ’t.
BELLIZARIUS.
                                              Heeft mijn getrouwigheit,
De plichten die ick u was schuldigh, af geleit?
U gramschap is gerecht, en wettelijck myn sterven:
Doch laet my dese troost mijn Keiserinne erven,
(1000) Dat ick mijn schulden weet, en siet mijn eigen handt
Die leent u in de wraeck, gewisse onderstandt.
JUSTINIAEN.
Den Droom is een taffreel van Menschelijcke tochten,
Daer yder in den slaep werdt dapper mee bevochten.
Doch eenen Klappaert is ontrouw en onbeleeft,
(1005) Die yders herts geheim, aen d’oopen kennis geeft.
[p. 39]
De waerheidt wakende, in’t slapen van zyn Tonge,
Heeft buiten zynen wil, zyn Vianden gedrongen
In’t vlack en open Veldt. Maer nu ick weet zyn noodt,
Sal ick door mijne hulp hem hoeden van de doodt:
(1010) En die zijn leedt verweckt, die sal het mijn verwecken.
Op dat hy niet ontwaeckt laet ons ter zyden trecken;
Aen hooren wy, wat hy noch opent van dees daet,
Soo schicken wy hem toe, licht een gewisse baet.
Justiniaen verschuylende.


V. TONEEL.

THEOD. PHILIP. JUSTIN. BELLIZAR.

Ha! alderschandigst hert, onwaerdig om te leven,
(1015) Naer sulck een klein gemoet, derf gy u hier begeven?
Voor eenen slag te doen is uwe hert bevreest:
De schrick meer als de hoop, kan raken uwen geest.
PHILIPPUS.
Siet hier het Stael gereedt, dat niet en wou ontvlieden,
Maer de bequaemigheidt, en quam sich niet te bieden.
THEODORA.
(1020) Noit de gelegentheit.
JUSTINIAEN.
                                            Gôon, wat is’t dat ick sien.
THEODORA.
En komt aen Blooders sich bequamelyck te bien.
Geef dese Ponjaert my.
PHILIPPUS.
                                    Ick bid u, ach Vorstinne!
Laet reden heerschen toch in u vervoerde sinnen.
THEODORA.
En raed mijn nu niet meer.
PHILIPPUS.
                                          Siet mijnen Arm gereet,
(1025) Om flucks te voeren uit zyn alderlaetste leet.
THEODORA.
Gaet, ick geloof u niet.
PHILIPPUS.
                                    Ay! wacht u doch van schanden,
Doet niet het geen mistaet aen Vrouwelijcke Handen.
[p. 40]
THEODORA.
Niet dervende bestaen het geen ick had verbeit,
Soo werden d’uwe als meer laster toe geleit.
PHILIPPUS.
(1030) Wil ick hem wecken gaen? ick moet hier laeten blycken,
Dat Bellizarius is batig voor u rycken,
Hy ondersteunt u Kroon, en gy recht hier wat aen.
THEODORA.
Swijgt laffe.
PHILIPPUS.
                    Die soo droomt, wat kan hy niet verstaen.
THEODORA.
En nadert my niet meer, wilt aen dees deure wachten,
(1035) Soo lang tot ick hem sal aen myne gramschap slachten.
PHILIPPUS.
Ach al ’t geluck misbaet, en hy ontweckt noch niet,
Maer struickelen wy hier als of ons ymandt stiet.
THEODORA.
Houdt u daer stil verraer!
PHILIPPUS.
.                                      En komt hy niet t’ontwaken,
Soo sal hem dese slaep, een Treurig einde maken.
THEODORA.
(1040) ’t Geen d’onversaegste ick vergeefs heb voor gestelt,
Dat niet bestaen en dorst den alderkloecksten helt,
Gaet hier nu eindelyck myn raserny uit breken,
Op dat men siet hoe dat een Vrouwe haer kan wreken.
JUSTINIAEN.
Rampsalige, weer houdt.
THEODORA.
                                        ô Hemel!
JUSTINIAEN.
                                                        Denckt gy niet,
(1045) Dat desen jongen Helt, my stadig by hem siet!
Dat een genegentheit niet om te vergelijcken,
Den eenen Argus steets doet van den andren blijcken,
Dat buiten ’t gunstig oog daer ’t lot hem me verlicht,
Wanneer hy slaept, by mijn noch waeckt in mijn gesicht.
(1050) Zyn schade is de mijn, en die hem soude tergen,
Komt aen mijn even beelt als ’t hoogste onweer vergen,
[p. 41]
Wie dat aen dees Copy onsint de handen slaet,
Kan aen het Principael doen morgen ’t selfde quaet,
Wanneer u raserny op hem komt te verschijnen,
(1055) Soo doet gy mede my ter selfder stont verdwijnen.
THEODORA.
Zyn Majesteit,
JUSTINIAEN.
                        Swijgt stil en houdt u Tonge voort,
Gy stoort mijn grootelijcx, soo gy zyn rust verstoort,
Zyn lichaem en het mijn is eenig in het raken,
Als d’eene helleft slaept komt d’andre helft te waken,
(1060) En wekt my nimmer dan, in d’onrust die gy biet,
In dit myn ander deel, het welck gy slapen siet.
THEODOOR.
Het Recht wil dat ick spreeck.
JUSTINIAEN.
                                                Ick wil dat gy sult swijgen.
Ick weet waer toe mijn dwingt rechtvaerdigheit te nijgen,
Ick weet hoe dat den gront van sulck een snoode daet,
(1065) Ons is beschadende, en neffens dien, den staet,
Hy druckt de tekenen van zyn geswinde machten,
Veel verder als oit vloog den Arent dien wy achten.
Trajanus en heeft noit dit rijck soo wijdt gesien,
Als gy het nu aen merckt door dese Helts gebien,
(1070) En gy ondanckbaer blijft, daer Parca staet verwondert,
Als zyn twaelf Vorsten winst op d’ Aerde tiert en dondert,
En dat grootmoedig hart, den schrick van yder Heer,
Sal morgen heerschen voor de tiend’ en vijfde keer,
Staeg tot myn glory, loopt hy om den kloot der aerde,
(1075) Als medemaet des Son, in hoogheit en in waerde,
Hy flickert door zyn doen op soo veel plaets by kans,
Als daer des Hemels Toorts geeft schijnsel ende glans.
En gy wanhoopende, wilt doen u dulheit blycken,
Aen soo een Slaef des staets, een Vader van u rycke,
(1080) Aen een Pylaer des troon aen ’s Princen beste vrint,
Aen ’t proefstuck der natuur, van yder soo bemint:
Aen’t wonder van de Peis, aen d’Oorlogs schrik en waerde,
Aen’t çiersel van de tijdt van eenen Helt op Aerde.
[p. 42]
Maer uwen haet de mist, weet dat sy tegen streeft.
(1085) Den Afrikaenschen Leeuw, wiens oog noit rust en heeft.
d’Onnoselheidt en kan bekommert doch niet slapen,
Want ’s Hemels oogen zijn voor hun steets in de Wapen,
’t Is om hen voor te staen, dijn arm te houden vast,
Dat gy in boosheidt, door mijn by komst zijt verrast.
(1090) En ’k sweer by ’t Opper-licht, en by het selfde leven,
Dat voor soo grooten haet, soo grooten gunst kan geven,
Waert, dat mijn eigen eer, en opsicht niet en hiel,
Die snoode plichte van te trachten na zijn ziel;
Dit stael: maer neen: Ick sal die heete tocht versmachten,
(1095) Om niet als Christelijck en Prinslijck te betrachten,
Doch even op dat my noit toe gerekent wort,
Dat het mijn immermeer aen rechten heeft geschort,
De wette u latende in hunnen loop als vooren,
Sal ick van stonden aen na haer gestrengheit hooren,
(1100) En wegen blindeling de saken nu begaen,
Om soo gerecht het quaedt met straffe t’overlaen,
Al soud ick nu ter tijdt door schulden hier gebleecken,
My door mijn Vrouwens ramp, in grooter rampen steeken.
Hola wie daer:


VI. TONEEL.

NARCES, LEONTIUS, ALVARES, PHILIPPUS, BELLIZARIUS, JUSTINIAEN, THEODORA.

LEONTIUS en NARCES.
                      Mijn Heer!
BELLIZARIUS.
                                        Mijn Heer, och! wat is dit,
(1105) Dat een soo vasten slaep in mijne oogen sit?
JUSTINIAEN.
Vermits de Keiserin tot boosheit waer gedreven,
Aen eenen saeck, daer ick geen reden van kan geven,
Heb ick gevonden goedt, soo seer tot haer gemack,
Als tot het onse, haer te senden onder ’t dack
(1110) Van haren Vader weer, op dat sy hare sinnen,
[p. 43]
Vervoert (’k en weet waer door) sou konnen roepen binnen.
Beroerte van het Hof, die quellen haren geest,
De plaets van haer geboort, haer lichtlijck dan geneest.
Ick geef u Narces last, gy moogt haer derwaert leiden,
(1115) Twee Dochters haers gevolg die sullen mee verscheiden.
En op dat ick betoon, hoe ick ter herten set
De schult die ick beken, aen hem, die mijne Wet
Soo stelt in achtinge. Leontius gaet halen
Mercktekenen des Rijcks, ick sal hem gaen betalen.
THEODORA.
(1120) Loopt wanhoop, loopt al voort tot aen den laetsten noot;
Komt sulck een hoon te voor met dijnen eigen doot.
JUSTINIAEN.
Des Vorsten stralen, van des Hemels Godd’lijckheden,
In hun gebiedinge, vervolgen hunne schreden;
Sy brengen eenen Berg verheven, tot den val,
(1125) En stieren tot den Lucht een gantsch verlegen Dal;
En houdende gelijck de Weegschael in de handen,
Sy geven ider loon na deugdelijcke Panden.
’k Sal stellen u soo hoog, dat boven alle noodt
Gy overstappen sult de Zijsen van de doodt;
(1130) En dat de luttel vrucht dijns levens te vervolgen,
Sal barsten doen den haet, en allen uit verbolgen.
Verdeelende met u mijn krachten en mijn goet,
Die ’k voel dat mijnen geest ’t ondanckbaer in mijn voet.
Deed’ gy my hebben die door u verheven krachten
(1135) En louter dapperheit, soo moeten sy u achten.
Al Caesars luck dat quam uit uwe armen voort.
Besit den Naem en Eer, na reden en behoort.
En nu gy overwint den kloecksten sonder schromen,
Maek ick u Opper-Heer van’t wijtberoemde Romen.
(1140) Aenvaert met dese helft, den Keiserlijcken Staf,
Met my gelijcke macht, waer ick oit Wetten gaf.
Neemt seg ick.
BELLIZARIUS.
                        Grooten Vorst.
JUSTINIAEN.
                                              Gewis my quelt weigeren.
[p. 44]
U handt vereert hem meer als u Fortuin kan steig’ren.
Ick doe veel minder noch als plicht vereist aen my.
(1145) Want deed ick na behoor, ick gaf hem gantsch aen dy.
Dat voorhooft, waerdig so een Opperheers behagen,
Moet soo wel als u handt, verheven tekens dragen,
Dien Lauwer, hier verdeilt, sal yder laten sien,
Hoe ick u neffens my stel in het Rycks gebien.
BELLIZARIUS.
(1150) Voor eenen Onderdaen, myn Heer, soo grooten eere.
JUSTINIAEN.
Al jont u dit het lot, het schijnt u noch te deeren,
Bemercket u verdienst, en myn eergierigheidt,
In teken dat ick meen, al ’t geen ick heb geseidt,
En dat ick niet en fael in woorden eens gegeven,
(1155) Gebiedt myn Leger vry na uwen lust gedreven.
En al gedydent my tot rampspoet en tot schaet,
Noch wil ick dat u wil geheel onschenbaer staet.
BELLIZARIUS.
Kan sonder myn verdienst, myn soo veel eer geschieden?
’k Derf bidden groote Vorst.
JUSTINIAEN.
                                              Wat segt gy?
BELLIZARIUS.
                                                                  ’k Sal gebieden,
(1160) Doch in u by zyn Heer.
JUSTINIAEN.
                                                Vaer voort.
THEODORA.
                                                                  Ach! dese mael
De schrick myn Ziel omvangt en weigert my de tael.
BELLIZARIUS.
Dat Me-vrouw.
THEODORA.
                        Ha! Booswicht
BELLIZARIUS.
                                                Mijn Vorstinne,
(Wat smartig teken haer oock wentelt in de sinnen.)
Door haer afwesentheit, ’t Hof niet berooven mach
(1165) Die Sonne, waer door het bekomen heeft den dach,
Dat sy mach leggen voor u voeten ’t machtig teken
Van het geheiligt Ryck, dat u is toe geweken,
Vermits gy eenig in verdiensten, staet en goet
[p. 45]
Gevonden waerdig zyt voor soo een edel bloedt.
(1170) En weet ô dapp’ren Vorst, dat ick van uwe klaerheit,
Slegts ben een ruwe klomp; onaerdig in de waerheit,
En sonder vleyery, gelooft ’t geen ick beken,
Dat ick maer van u handt het eenig maecksel ben.
JUSTINIAEN.
Myn hart dat weigert wel dees onderdanigheden,
(1175) Maer is het my een wet, niet kan ick tegen treden,
Genoeg is ’t dat dyn arm, soo lang myn heersching staet
Gelyck zy heden doet, door u bestier en raedt,
U soo hoog heffen sal, dat gy sult mogen seggen,
Dat niet eens wens u voort kan komen te ontleggen,
(1180) En dat den tocht van al die ’t meest na d’ eere staen,
Niet hooger klimmen kan, als ’t Hemels vallen aen.
LEONTIUS.
Wie hoorden immermeer soodanige gevallen?
PHILIPPUS.
Wie liet voor zynen Vorst soo suivren trouw oit brallen?
NARCES.
Wat raserny kan doen yet quaedt aen sulck een goedt?
BELLIZARIUS.
(1185) Wat Slaef had immermeer op Aerden sulcken spoedt.
Gy die my trockt uit ’t Slyck om sulcken lot te geven,
Weerhout u Luckvrouw hier, en wort niet om gedreven.
Continue

VIERDE BEDRYF.

I. TONEEL.

THEODORA, CAMILLA.

NEen, neen, Camilla, neen, ’k en weiger nimmer niet,
Dat een gerechte doodt my met haer Pylen schiet.
(1190) Een redelycke hit, soo groot als krachtigh mede,
Na soo een opgestoock, verwisselt noit haer seden,
Daer ’t quaedt verdubbelt wort, wie voelt’er beternis.
[p. 46]
Voor die myn achting stoort, noch soen noch heul en is,
En dat ick flus iets ben, soo schandelijck gebannen,
(1195) Dat heeft de krachten weer mijns wrake in gespannen,
Hoe, ben ick sonder hart; met wat oog of gelaet,
Kan ick gehengen dat dien hoon mijn over gaet.
CAMILLA.
Soo gy, genade krijgt van daer u komt het hoonen;
Spruit d’oorsaeck van het quaet niet als uit een beloonen;
(1200) Als tegen zijnen wil u ’t argste is geschiedt,
En daer uit met zyn hart hy u het beste biedt.
Kan eene schaduwe van schult hen noch belasten?
Of soo een toornig vuur al zijne dienst aen tasten?
En ver van eenig goedt te maken hem gereet,
(1205) Hem straffen voor een quaedt, dat* hun noit en mis deedt?
THEODORA.
Al quam hy mijn dees gunst voor hoon of spijt te bieden,
Het best kan even wel niet sonder schuldt geschieden.
Als die genade komt van eenen Ondersaet,
Schoon hy het niet en meent, weet, dat hy hem misgaet.
CAMILLA.
(1210) Den haet maekt alles uit, want met de beste raden
Weet hy sich te bekleen, zijn selven te beraden
Maer seg my, wat voor weg, wort gy tot wraeck gewaer,
Die voor den tweden mael, nu niet en biet gevaer?
THEODORA.
Na al de middele van bittre haet en galle,
(1215) Die in den snegen geest eens Keiserin kon vallen,
Heb ick gevonden goedt om hem van mijn ’t ontslaen;
Ick sal in’t listig net van liefd hem sien te vaen.
Ick sal met slimme kunst en d’alderslimste treken,
Die van een Barbaer oock de wreetheit soude breken,
(1220) Met vleyeri, met lust, daer ider meest na hoort,
Tot zijn verdervinge hem vallen flucx aen boort.
En kom ick door dees sorg maer soo veel te verrichte,
Dat hy den soeten brandt gevoelt in de gewrichte,
’t Is seker dat de doodt, soo naer, en by hem is,
[p. 47]
(1225) Als zyne vryigheidt ver van de Hechtenis.
’k Heb Nisa tot mijn hulp, die in het goet gevoelen,
Lang van den Keiser was, zy kan mijn hitte koelen,
Met giften en geschenck sal ick haer blinden ’t oog;
Tot dat ick gans de kracht van dien vermeetlen boog.
(1230) Laet u voorsichtigheit mijn sorgen evenaren,
En wilt mijn harts geheim doch niemant openbaren.
Vaer wel, maeckt mijn gezicht dat gy verwinnaer wart.
CAMILLA.
Wat voor onmenslijckheidt niet in een menschen hart.


II. TONEEL.

BELLIZARIUS, THEODORA.

Goôn?
THEODORA.
            Bellizarius, het lot is my wel tegen,
(1235) Als ’t tot u nadeel myn soo vlijtig komt bewegen,
Als ’t my verstoten doet, al de oprechtigheit,
Die door u toe doen, my wort stadig op geleit.
BELLIZARIUS.
Die ’t minste waerdig is, kan sullecks al verachten,
En dat moet mijn Vorstin niet quellen in gedachten.
THEODORA.
(1240) Gelijck den Hemel met den dag ons neder slaet,
De stil beweginge van blydtschap ofte haet,
Soo schynen wy het een voor ’t andere te baren:
Doch en verwarren wy niet vorder in dat garen,
En heugt u niet den tijdt, als soo een onderhout,
(1245) Ons dickmael ’t herten quaet heeft van de ziel gestout.
BELLIZARIUS.
Gelyckmen nu een kroon siet op u kruin gedreven,
Soo wel door uwe deugt, als heimen die gegeven:
Als een aenstaende knecht van hare Majesteit,
Verdiende ick als dan u goede gunstigheit.
THEODORA.
(1250) Komt u oock me te voor hoe dat Cupidoos banden,
Door d’oogen van myn nicht, u ziele dede branden.
[p. 48]
En hoe sulcks oorsaeck was dat uwe koeligheidt,
Maer ’t Oor en leenden aen mijn goe genegentheidt.
BELLIZARIUS.
,, O Hemel wat ick hoor! hoe wil zy nu gaen vaten,
(1255) ,, Door liefden myn bederf, niet kunnende door ’t haten:
Me-vrouw, u groot geslacht, dat Hoffelyck gelaet,
Die hebbe myne wens, steedts tot ontsag gebaet,
’k Had ongelyck gehat, een ydle hoop t’omvangen,
Vorstin ’k min’t opsicht, maer geen liefd myn hart kan prangen,
(1260) Ick wist dat nakende die Hemel toorts, myn straf
Niet anders wesen kost als een doorluchtig Graf,
En ’k wist voor seker, dat dien Man hem souw bedriegen,
Die ’s Keisers Arent licht*souw dencken t’overvliegen,
Den Vorst Justiniaen myn Meester, u Gemael,
(1265) Verdienden dese eer tot hoogste dynes prael.
En door een heilge bandt u om de kruin gegeven,
Heeft hy soo edlen winst, sich selven toe gedreven,
Maer ick, wat Diädem, kost ick u bieden aen?
’k Kost rechts aen bidden u, en pynen onderstaen:
(1270) En met wat voor-hooft sou ick voor het volck verschynen,
Als ick myn Meester had beladen met de pynen,
’t Lot doch voor allen tydt hem op gedragen hadt,
Het geen hy nu besit, soo aengenamen schat,
Een*andre willende tot sulcken opset raken,
(1275) Die souw met Ikarus beklagen zyne saken.
THEODORA.
Soo ongelycke liefd, ons brengt geen uyt werck voort,
’t Is seker even wel dat sy niet en verstoort,
Behaegt sy niet, sy eert, en al hoe wel u diensten,
Voor liefd niet zyn ontfaen, sy hebben andre winsten,
(1280) Wat nauwen opsicht dat de liefde met sich draegt,
Al laet sy dat versoeck, ten minst sy dat beklaegt,
Ick heb gesocht ’t is waer, door grammen tocht gedreven,
Voldoening my te doen met u te rooven ’t leven,
Doch u sachtmoedigheit, herstelde dese wet,
(1285) ,, Waer toe, ô bang gesucht gy my de spraeck belet!
[p. 49]
’k Had ’t noodlot te vergeefs myn moeite toe geschreven,*
,, Betuigen wy hem. Maer wat is het dat gy doet?
BELLIZARIUS.
,, O Hemel! ondersteunt myn deugt, en blyft me goet.
,, ’k Heb* met een moedig hert de Lukvrou konnen hoonen,
(1290) ,, Stantvastigheit, kost ick Neptuines gramschap toonen,
,, ’k Heb sonder schrick myn selfs bevrijdt van alle noodt,
,, Geslagen in den windt het dreigen van de doodt,
,, Niets kost my vellen neer, en dese zielens krachten,
,, Begint een slimme Vrouw allencxkens te misachten,
(1295) ,, Drie woorden van haer Tongh meer als drie slagen zyn,
,, Haer dulligheit kost min als soo vervalschten schyn.
,, Ick word geheel beroert door schrick niet t’evenaren,
,, Maer trouw oprechtigheidt sal nimmer my ontvaren,
,, Men mach, ô grooten Vorst, myn Keiser en myn Heer,
(1300) ,, Myn ’t leven nemen weg, maer trouheit nimmermeer.
,, En ’t is my hoog gehoont, onaerdig te gelooven,
,, Dat ick mijn Meesters eer met snoodtheit sou berooven.
THEODORA.
,, Ick heb al goede hoop vermits hy is ontstelt,
,, Den Viandt nu verschrickt, ten halven leidt gevelt,
(1305) ,, Vaer voort geveinsde min, herstel u ryck met krachten,
,, En siet door dese hoop iet heilsaems te betrachten,
,, Soo dra hy iet gevoelt van liefd, ’k tre aen een kant,
,, En laet hem op ’t vertreck dien Sluijer in de handt.
BELLIZARIUS.
Ick socht den Keiser die gereedt staet om te Jagen,
(1310) Myn afscheidt neem ick dan Mevrouw met u behagen.
THEODORA.
’k Sal in die oeffening u mede stappen naer,
,, Hy vreest te naken hem, of werdt hem niet gewaer.
BELLIZARIUS.
,, In desen Sluijer schijnt weer slimmigheidt te swieren.
THEODORA.
,, Dien Hantschoen my ontgaen, sal zyn gesicht bestieren.
[p. 50]
BELLIZARIUS.
(1315) ,, Beschermt u oogen voor het tweede dat sy biet,
,, En hoe wel dat gy ’t siet, veinst dat gy ’t niet en siet,
THEODORA.
,, Hy is ontstelt, of liefd die heeft hem overwonnen.
Vermits zyn oogen of zyn handen niet en konnen.
Een hantschoen my ontvalt, gy zijt wel onbeleeft,
(1320) Gy die niet op en raept en my in handen geeft.
BELLIZARIUS.
Me-vrouw ick sag die wel, maer vreesden dit t’ontmoeten
En tegens d’eerbied’ soo u Hoogheit te begroeten,
Dat is een Godlijck pandt, dies moet een Godlijck lit,
Op dat het niet en zy ontheiligt, grijpen dit,
(1325) Ick had u hoog gehoont, u menende te dienen:
Een ander handt sal u die plichten dan verlienen.
Anthonia.


III. TONEEL.

THEODORA, BELLIZARIUS. ANTHONIA.*

                Ach hert, ver van gevoel en pijn.
BELLIZARIUS.
Dit Schrift dat moet aen haer nu oock gegeven zyn.
THEODORA.
,, Hoe kan noch liefd noch gunst hem aen de Ziele raken.
BELLIZARIUS.
(1330) Wilt desen Handtschoen en dien Sluijer vaerdig maken,
Me-vrouw ontviel het beid, het is u plicht.
ANTHONIA.
                                                                    Seer wel.
BELLIZARIUS.
Den strick die is ontgaen, vertrecken wy nu snel.


IV. TONEEL.

ANTHONIA, THEODORA.

,, Dien Hantschoen met de rest hout weer al yet verborgen
,, Maer laet ons tot ons best stilswygentheidt versorgen.
THEODORA.
(1335) Gy deed die lieve stem wel vaerdigh een beken.
[p. 51]
ANTHONIA.
Hoe! souw ick falen in ’t geen ick u schuldigh ben?
THEODORA.
Gy geeft my dagelijcks genoegh getuigenissen,
Van’t geen uit uwen tocht en liefde is te gissen,
Zyn dat de quellingen daer gy hem mede tergt?
(1340) Wat is dat voor Papier?
ANTHONIA.
                                                Welck?
THEODORA.
                                                          Dat gy daer verberght?
ANTHONIA.
Me-vrouw.*
THEODORA.
                Dien tegenstrijt met keuring mijn vervulden,
En sulcken doen in my leidt yder een in schulden.
En stoort my voort aen niet.
ANTHONIA.
                                            Ach! geen nieusgierigheidt,
En is ’t die uwen tocht soo vinnig henen leidt.
THEODORA.
(1345) En wat dan?
ANTHONIA.
                                Uwen haet. ô Harde slavernijen,
Wat is u jock mijn swaer, wat doet gy my niet lijen.


V. TONEEL.

THEODORA.
Nu wordt ick meester licht van desen trotsen geest;
’t Lot biedt my Wapenen, mits dat men hier in leest
’t Geheim van al hun doen, hun eenigste gepijsen,
(1350) Als ik ’er ’t minst om denk komt wraek den weg my wijsen.
Beginnen wy dan ’t werck. ô Gy mijn droeve klacht,
Vervult my met gesucht en tranen* dagh en nacht.
Laeckt dese mijne Borst, en schelt dees mijne Oogen,
Voor desen soo beleeft in alles te gedoogen,
(1355) Voor desen soo vermijdt in straffe te begaen,
Aen hem, die mijnen roem soo duister nu doet staen,
Ach!


[p. 52]

VI.* TONEEL.

JUSTINIAEN.
Wat is dit Me-vrouw! hoe gaen die trane beecken
Het uyterste des glans van uwe schoonheidt breecken?
Soo soeten vyandt, heeft hy door zyn need’righeidt
(1360) De stuyr gevoelige u niet van ’t hert geleidt?
THEODORA.
’k En weet niet, door den druck my over ’t hooft gedreven,
Hoe dat ick eenemael aen u sal antwoordt geven.
Gebiedt dat eenig stael dees Boesem open ruck,
Op dat gy siet hier in, myn quael en ongeluck;
(1365) ’t Sal ’t klaerder seggen u, als ’t uytwerck van myn Tonge,
De ramp die my vermoort, ’t hoôn dat my heeft bespronge,
O Goôn! dat soo veel schrick en gruwel binnen my
Soo veel misachtinge, en al die raserny.
’t Vervolgen van zyn doot, door rechten haet gedreven,
(1370) En ’t steecken van myn handt, selfs na zyn schandig leven:
Soo voor zyn naem geschroomt, verlooren soo veel rust,
Soo veel geweent, gesucht, vervreemt van allen lust;
U nimmermeer het oor der Ziel heeft konnen raken,
Om dien verraeder.
JUSTINIAEN.
                              Swijgt, wilt sulck seggen staken.
(1375) Let voor dees lastering, ten nausten op het stuck,
En of u als gy meent oock quelt het ongeluck:
Denckt dat ick ben aen Bellizarius verbonden,
En dat hy my soo lief als noodig wordt bevonden;
Dat geen hoedanigheen, van Vrouwen of Gemael,
(1380) Tot u bescherming, ick voor den dag en hael:
Den schyn alleen zyns kracht, myn Diädeem verluistert.
Spreeckt anders dan, op dat gy niet den roem verduistert.
Van mynen eigen deck, is hy een Staets Pylaer,
Wanneer men hem verstoort soo loopt myn rust gevaer.
(1385) Ick voel zyn liefd’ soo wel, als uwe liefde branden;
Zyt gy myn Vrouw, hy is den schrick van myn Vyanden.
[p. 53]
THEODORA.
Wat Vriendt? ô goede Goon! wat steunsel van den Staet
Vindt gy in hem, die soo met snootheidt omme gaet?
Helaes! hoe, wenst gy dan dit Rijck om ver te roeijen,
(1390) Of yet dat erger is op dese Kust te groeijen?
Laet eer op uwen Hals, zyn boose nijdigheidt,
Als eenen vriendtschap van soodanig stout beleidt.
Houdt dat hy niet en heeft in vyfthien Jaer te krijgen,
Noch met al ’t Viants volck voor u doen neer te zijgen,
(1395) Aen ymant leedt gedaen, het geen hy desen keer
Aen zynen Meester doet, aen zynen Opper-Heer,
De Hel niet machtig is soo een beleidt te vinden?
Afrika en kan geen soo fellen Leeuw ontbinden,
Noch ’t Tijger Asia dat soo te vreesen staet,
(1400) Als onder liefdens schijn, dien Schelm in zyn verraedt,
Ick heb te lang helaes! al swygende geleden,
De ongebondenheidt van zyne dartelheden,
Doch kunnende niet meer die houden in bedwang,
Soo bortelt hier nu uyt het geen my quelde lang.
(1405) Dit schrift vermits dat my de sprake komt ontbreecken,
Sal toonen of dien hoon waerachtig is gebleecken,
En Nisa buiten dien hoe wel den snoode socht,
d’Oprechtheidt van haer ziel te senden in de Locht.
Sal oock belyden hier wilt gy haer alles vragen,
(1410) Hoe schandig hy den Vorst leyt tot zyn voordeel lagen,
’k Heb tegen myn gevoel een langen tydt gestreen,
Doch siet den Hemel die voldoet nu myn gebeen,
Hy wil door myne doodt de glory u ontrucken,
Op dat hy souw de vrucht van dese segen plucken.
                                        Zy gelaet haer flaeuw te worden.
JUSTINIAEN.
(1415) Wat seght gy ons Me-vrouw? ô Hemel! niet een roos
Op hare kaken blyft, noch biedt de voorge bloos,
Ach droeven Chaos! ach! hoe is het dat gy hobbelt:
Als alles schijnt in vree is dat gy ’t quaedt verdobbelt,
En wanneer ick geloof te hebben rechte rust,
[p. 54]
(1420) Is ’t dat een andre plaeg myn wederstreeft den lust.
Doch ’k wil voor alle ding haer groote flaute stelpen.
Te mywaerts imant.


VII. TONEEL.

ANTHONIA, JUSTINIAEN, THEODORA.

                                Heer
JUSTINIAEN.
                                        Wilt de Princesse helpen,
Die soo een flaute heeft het Lichaem heel ontroert.
ANTHONIA.
Me-vrouw.
JUSTINIAEN.
                Voort, dapper haer in haren Kamer voert.


VIII. TONEEL.

JUSTINIAEN.
(1425) Hoe komt de Luckvrouw dus haer segen om te wenne?
Van Bellizarius in’t Schrift dat ick hier kenne;
En ’t Op-schrift dat’er faelt, betekent het geheim,
Ick weet het tegen danck, Ach! dat ick niet en swijm.
                                        Hy leest den Brief.
Wanneer ick dacht mijn doodt u lief te moeten wesen,
(1430) En dat u soete handt mijn stelden voor de noodt,
Al ’t geen my door de hoop wierdt immer aen gewesen,
Vol dee veel minder my als een soo schoonen doodt,
Wat kost het schaen, mijn hert in uwe boey begraven,
Te sterven op den slagh van oogen ofte handt,
(1435) Nu ick op het gebiedt moet van u handen draven,
Soo wel als op het licht dat in u voorhooft brandt.
BELLIZARIUS.
Den Blixem wreker van de saken hier om hoog,
My sluipende in’t oor, ja vallende in het oog,
Noch het gemeen bederf van al Naturas wercken,
(1440) En souden aen mijn ziel geen wonder laten mercken,
Als ’t geen hier open blijckt. Hy die noit vreesden kracht,
Die het gesagh alleen heeft uit den troon gebracht,
Die sich Pylaer te zyn quam vergenoegt te toonen,
Om t’onderstaen den last van mijnen staet en kroonen,
[p. 55]
(1445) Die alle pracht verstiet, om ’t opsicht soo ick dacht,
Mijn eer met sulck een hoon besoetelt en verkracht.
Vry van eergierigheit, laet liefden hem genaken,
En, weigren mijnen troon, tracht op mijn Bedt te raken,
Ick moet onsterflyck zijn, soo deesen* droeven noodt,
(1450) Myn dagen niet en leidt tot een gewisse doodt.
De plichten die hy boodt, dat roepen om de vreden,
Al blycken veel te klaer van zyn ontrouwigheden,
Die onderwerpinge, en die vergiffenis,
Nu flusjens maer versocht, van liefde ’t uit-werck is.
(1455) Wat dut ik? ’t is genoeg; geen mely kan myn naken,
Myn ziel mach na zyn doodt met volle reden haken,
’k En wil een enckel woordt tot zyn verdeding niet,
Het stuck sich al te klaer voor myne oogen biet,
Daer komt hy, wat voel ick niet al voor stormen sijgen,
(1460) ,, Op dees gehoonde borst, dan even wil ick swijgen,
,, Houdt myn stantvastigheit u stil en onberoert,
,, Op dat myn reden niet, of deugt en wert ontvoert,
,, En valt my nimmer af in soo een bitter strijen,
,, Daer d’een helft soo veel pijn door d’andere moet lijen,
(1465) ,, Daer ick een vierig lidt, het welck my hinder doet,
,, Om vorder breuck te hoen van’t ander snijden moet.


IX. TONEEL.

BELLIZARIUS.
Men wacht vast na den Vorst doch d’uur is al verdwenen,
Daer loopt nu al de lust en hoop van’t Jagen henen.
JUSTINIAEN.
,, Het maecksel van myn hant, myn grootheits meste prael,
(1470) ,, Van myn goedtachting, dooft den* flickring t’eenemael,
,, Een beeck van tranen wert my uit het oog getogen,
,, Doch even hoe het gaet, ’k moet stutten haer vermogen,
,, Hy, hy bevleckt myn Huis die was soo lief aen my!
,, O swarte ondanckbaerheit, ô snoo bedriegery.
BELLIZARIUS.
(1475) Prins! eer der Caesaren, schrick van die u verklynen,
[p. 56]
Helaes! wat koeligheidt laet gy aen my verschijnen?
JUSTINIAEN.
,, Vergeefs ô medely gy my aen ’t herte slaet,
,, De schade van myn eer voor alle Vriendtschap gaet.
BELLIZARIUS.
Wie kan myn waerden Vorst soo grooten liefde smooren?
(1480) Hoe weygert gy myn spraeck? en wilt gy my niet hooren,
In uw’ afkeering een soo groote koeligheidt?
JUSTINIAEN.
Gy hebt myn wel misbruickt myn goe genegentheidt.
BELLIZARIUS.
Is dat soo grooten schult myn Ziel kost overromp’len,
Spreek vry myn vonnis uit, wilt my in d’afgunst domp’len,
(1485) De Gôon getuigen zyn van myn onnoselheidt,
Die nimmermeer en huckt na eenig slim beleidt.
Die haer sal houden steeds oprecht door ’s Hemels zegen.
Al waert dat gantsch de Aerd’ daer t’effens rolden tegen.
Gy weet het goede Gôon! getuigt het Hemels licht.
JUSTINIAEN.
(1490) ’t Gesicht sal heelen ’t quaedt het geen het heeft verricht.


X. TONEEL.

BELLIZARIUS.
Brengt vry u werck ten eind, ô droeve ongenade,
Ick schyn u lastigheidt op yder een te laden,
Hoe leef ick noch, na ick ben hatigh aen het licht?
’t Gesicht sal heelen ’t quaedt het geen het heeft verricht.
(1495) Wat of verborgen is in soo verhoolen drygen?
Niet als het los geval, dat neer begint te zygen.
Het is een Vrouw, en dit is wel haer meeste doen,
De lang geluckigste op’t laetste ramp te broen.
En van het wanckel radt geheel ter neder rucken,
(1500) En laden hem op’t lyf een tal van ongelucken,
Wel is het dan al soo, versoecken wy gedult,
En laet ons onderstaen de straffe sonder schult.
Continue
[p. 57]

VYFDE BEDRYF.

I. TONEEL.

BELLIZARIUS.
HOe meer ick ’t ondersoeck van myn gewis ontbinde,
Hoe minder schult dat ick hier binnen kom te vinde.
(1505) ’k En sie de schaduw niet van een alsulcken daet,
Die my in eenig deel tot leedt of nadeel staet.
Souw ymandt leggen my te last dat ick het leven
Van onse Keiserin door geilheidt heb gedreven
In eenig misgeval? neen dat geloof ick niet,
(1510) Den Arm die hy weer hiel, meer sekerheit hem biet,
d’Oprechtigheidt mijns gemoedts die laet ick my bevolen,
De waerheidt hoe het gaet, blyft nimmermeer verholen,
En selver al de deugdt aen mynen Vorst gedaen,
Doet myn gekerckte Ziel in soete troosten staen.


II. TONEEL.

LEONTIUS, BELLIZARIUS.

(1515) Ick heb u veel te lief, om sonder pyn t’ontleden
’t Bewerp, ô moedig Helt, dat my doet herwaerts treden.
Zyn Majesteit die heeft stracks een gebodt gedaen,
Dat zynen Segel ick souw uit u handt ontfaen:
’k Voldoe wel tegen danck dees al te snoode plichten.
BELLIZARIUS.
(1520) ’k Jon ’t lot dees offerhandt met alle de gewrichten,
Want wat voor deel het ons in Vorsten gunsten geeft,
’t Lots wet ons evenwel oock nimmer en ontsweeft.
De liefste aen’t lot zyn doent, en is maer slyck der Aerden,
Die hem oock altijdt dient als yet van geenen waerden,
(1525) Den roem die het ons biedt, en is maer roerent Zandt,
Dat van de minste windt gedreven wordt aen Strandt,
Niet een soo hoog gebodt of’t moet al henen glyden,
Mits Menschen sterflyck zyn en swichten met de tyden.
’t Geen van de Goden komt is vry maer van de doodt,
[p. 58]
(1530) Van tydts vermengelingh en alderleije noodt,
Daer neemt het loflyck stuck op dat het u mach leeren,
Hoe niet te bouwen is op gunst van groote Heeren,
LEONTIUS.
Den Hemel weet hoe dat ick kom u ramp aen sien,
Doch meerder mach ick niet van myne droefheit bien,
BELLIZARIUS.*
(1535) Het lot druckt my alleen, wilt dan niet droef verschynen,
Op dat gy mede niet vervalt in ancxt en pynen.


III. TONEEL.

NARCES, BELLIZARIUS.

De schriften van bestier kom ick onthalen dy,
Waer mee gy hielt beducht soo meenig Heerschappy,
De vrintschap die ons bindt met een soo vasten keeten,
(1540) Laet my van u verdriet al starke proeven weeten,
Doch al het geen ick doe, spruit uit een hoog gebiet.
BELLIZARIUS.
Myn val die is bestemt, doch dat en quelt my niet,
Al heb ick dese eer uit ’s Keisers gunst bekoomen,
’k En hebse tot mijn loon doch nimmer aengenoomen,
(1545) Maer slechts gelyck een goedt alleen van hem ontleent,
Daer ick weer gevende, met reen word van gespeent,
My zyn voor lang gekent Fortunas wankle saken.
NARCES.
Gelooft dat u verdriet my aen de ziel komt raken.



IV. TONEEL.

BELLIZARIUS.
De heele Wereldt neemt wel deel in myn verdriet,
(1550) Maer tot myn hulp helaes, en vindt ick niemant niet.


V. TONEEL.

PHILIPPUS, BELLIZARIUS.

Ick kom met druck de welck geen weer kan gehengen,
U Bellizarius een droeve tyding brengen,
Die ick niet dragen kan, ten sy ick sterve schier!
[p. 59]
Op Caesars hoogh gebodt wort gy beslagen hier.
BELLIZARIUS.
(1555) Ach! met wat raserny? ach! met wat snelligheden,
Roit gy u werck om var Goddin vol lichte seden,
U snoo bedriegery hoe leit sy ons niet af,
Tot sulcken korten weg, van’t Hofs geprael tot ’t graf,
Siet daer myn ydle eer en opgeblasen hoope,
(1560) Gelyck een Water-stroom, op eenen dagh verloope,
En dat noch sonder schuldt of sonder het verwijt,
Van een de minste vleck, die in de ziele snijt.
PHILIPPUS.
U Swaert te nemen af, heeft Caesar myn geboden.
BELLIZARIUS.
Hoe! ’t geen in zynen dienst voor niemant heeft gevloden,
(1565) Het geen den Oosten kant heeft onder hem geset,
En roockt van ’t Konings bloet noch daer ’t me is besmet,
Het geen zyn Vyant kost soo meenighmael vervaren,
Sal dat my nemen af een vrint tot harts beswaren?
’k En geeft niet als aen hem, zyn arm alleen of myn,
(1570) Moet sulck een waerden stuck tot onder steunsel zyn,
Ick wil het plaetse wel, is’t dat ick ’t op moet geven.


VI. TONEEL.

JUSTINIAEN, BELLIZARIUS, PHILIPPUS, LEONTIUS, ALVARES, NARCES.

Door my is dat Gebodt u heden toe gedreven,
BELLIZARIUS.
Daer is ’t, en ’t valt my noit doch beter uit de handt,
Als voor de voeten van des Werelts onderstandt.
(1575) Want soo als uwe kracht, en heeft het geen gelycken,
Daer ist, vertreedt het vry, en laet misachtingh blycken,
Aen ’t achtste wonder daer de Werelt soo van waegt,
’t Geen u voor desen heeft soo meenighmael behaegt,
En dienden ’t qualycken, verwijdt het zyne schanden,
JUSTINIAEN.
(1580) Dit vonnis uit gevoert moet werden door u handen,
[p. 60]
BELLIZARIUS.
Prins, aller goeden hoop, en aller boosen schroom,
Die met de hooge Goon voert ’s Werelts woesten toom,
Beschicker hoog gemacht der Menschelycke* saken,
Soo tot verdeiling gy van prys en straf kunt maken,
(1585) Een oopning aen elck oor; verleent my heden maer
Een klein verdedinge tot stut van myn gevaer;
Rechtvaerdigheit gesien in al u doen voor desen,
En sal my soo ick hoop hier in niet tegen wesen,
Sloop myn rampsaligheidt u in het eene oor,
(1590) Ay! weiger grooten Vorst aen ’t ander geen gehoor,
Den nederigen staet en slechte arremoede,
Had beter my gediendt en aen gedaen ten goeden,
Ja soeter my gevleidt als soo een steigering,
Waer van ick nu helaes! voel de verandering,
(1595) Soo ymandt goedt te doen, is ongenadigh leven:
’t Onmenschelyckste lot, als naer zyn ziel gedreven:
Soo moordt de Krokodil als haer ’t getraen ontsprinckt,
Den Aspis in’t geblont, en als sy lieflyck sinckt,
De slimme Meremin, voet gy een quaedt vermoeden,
(1600) Wie is oyt vry geweest, van’t al te bitter woeden,
Daer ons den haet me drijgt. Hoe kan dat monster dier,
Oock raecke in het Hof van Prince goedertier?
Wat tyden zyn oyt vry geweest van de verraders?
En hebben sy gewoelt niet onder u Voor Vaders?
(1605) Myn Vorst, een Keisers oog, hoe wel het snellyck siet,
Bepeilt al even wel soo diepe gronden niet.
Den Hemel eenigh weet de innigste gepijsen,
Maer segt my wat voor saeck myn schult komt te bewijsen,
Ick kon, had ick gewildt, doen duisent plaetsen wel,
(1610) Die ick voor desen won, uit voeren myn bevel,
Maer soo lief was my ’t recht, soo gruwlyck den verrader,
Dat in gebiedtsucht niet kon beter ’t kindt voor Vader,
Nu ’k alles deed voor u, voor my ick niet en wouw,
Als dat ’t gerucht eens mocht genaken myne trouw,
(1615) Geen Vorst en is meer Vorst, soo dra als zyne machten,
[p. 61]
Door laster laten de onnosele versmachten.
Hoe sult gy lyden breuck in u goedtaerdigheidt?
En is voor my helaes! dan geen rechtvaerdigheidt,
Waer, als voor uwen voet moet ick die toch verwachten,
(1620) Ach! Caesar sie my aen en wilt geen bee verachten!
Ten minsten seght myn schult eer dat gy vorder gaet!
Want ick behouden ben in dien gy dit toe laet!
Laet myn onnoselheidt trots nijders buijen vloeijen,
En haest u niet om licht u beeldtnis uit te roeijen.
                                                                De Keiser vertreckt.
PHILIPPUS.
(1625) Ach medely is hier doch weinigh tot u baet.
BELLIZARIUS.
Myn Meester wat is dit, dat gy my soo verlaet,
Hoe maeckt gy vruchteloos aldus myn droeve klachten!
Wie, nu gy niet en wilt sal myne hulp betrachten?
Maer overmits dat hier myn klachten ydel zyn,
(1630) Val ick u Hemel aen tot lossingh van myn pyn;
Siet myn onnoselheidt, en geeft getuigenisse,
Om de beroerten eens van myne ziel te slissen.
Kom Caesar doch aen bien wat myne liefd vermagh;
Ick heb zyn wet doen gaen alwaer sich biedt den* dagh:
(1635) Van’t Oosten tot het West gevloogen op zyn vlercken:
En siet ick vindt de doodt in’t einde van myn wercken.
Nu zyn vermogen niet kan vorder zyn gereckt,
Hy ’t wercktuigh*als onnut in duisent stucken treckt,
Philippus seght my toch wat isser van myn leven,
(1640) Wat vonnis heeft den haet daer over uit gegeven,
Is ’t dat ick sterven moet, kom spoeit u met ’er vaert,
Die doot* die haestigh komt de minste vreese baert.
PHILIPPUS.
Wat heb ick my van ’t lot gerechtigh te beklagen,
Dat ick van desen Helt moet korten gaen de dagen,
(1645) Doch Caesar wil het soo, en wat den Vorst gebiet,
Den Hovelingh moet doen dat derf hy weig’ren niet.


[p. 62]

VII. TONEEL.

JUSTIN. NARCES, LEONT. ALVARES.

Ick lyde het is waer veel ongerustigheden,
Door soo een stil verwijdt van myn goedtaerdigheden,
’t Oogh slaende op den Staet die hy verheven stelt,
(1650) En soo veel Vianden by hem ter neer gevelt,
Bedenckend’ hoe zyn sorg in wellust heeft doen treden,
De Velden uitgeteert, den Peis bracht in ons Steden,
Daer overvloedt nu krielt, daer Vrede juigt en schalt,
Daer menig Laure Kroon, my om myn Kruine bralt.
(1655) Myn reden doemt te recht dees soo vervoerde sinnen,
En voor zyn kloeck bedryf, te slechten overwinnen.
’k Gryp alles qualyck aen, ’k en laet zyn Mede-maets
Geen voordeel, met recht te haken na zyn plaets.
Maer, ’t hoon van d’andere sy, door een te vinnigh byten,
(1660) Schynt my zyn schandigh stuck geduirigh te verwyten;
En als ick met het oogh ga vorder overslaen,
Wat dat ick niet al heb tot zynen roem gedaen,
Hoe heb ick hem gejont soo grooten staet en eere,
Als daer sich op beroemt den Grootsten aller Heeren
(1665) En hoe hy heeft getracht t’onteeren myn geslacht.
Dan wordt het voorige ten einde onderbracht.
Al ’t geen ’er is gedaen te slecht is voor zyn daden,
Mits Nisa als getuigh hem mede heeft beladen;
En liet ick ongestraft soo grooten grouwel stuck.
(1670) Myn volgden ramp op ramp, myn quelde druck op druck.
NARCES.
Doch sonder dat ick wil ons Keiserinne laecken,
Uit Vrouwen haet en is soo licht’lyck niet te raecken.
LEONTIUS.
Als sy iet nemen voor, soo voeren sy het uit,
Al sagen sy de doodt in’t eindt van haer besluit.
JUSTINIAEN.
(1675) Daer is aen hare scha den Staet te veel gelegen,
Om sulcke saken niet ten nausten t’overwegen,
[p. 63]
En daerom is’t dat ick ’t u Lien heb voor gestelt,
Hoe al zyn diensten zyn door dit verraedt gevelt.
En buiten alles noch, siet dit papier geschreven,
(1680) Dat heeft voor ’t eerste ons zyn ziele bloot gegeven,
De saeck was straffens waert al had hy maer gedacht,
’t Geen hy soo schandigh heeft in’t open licht gebracht.


VIII. TONEEL.

CAMILLA, JUSTINIAEN, NARCES, LEONTIUS, ALVARES.

Houdt Vorst u vonnis op, de Keiserin is heden,
(Toen Bellizarius was na ’t Gerecht getreden,)
(1685) Getroffens onvoorsiens van eenen Hemel slagh,
Door zyn gerechtigheidt, gekomen aen den dagh:
En soo als of sy ’t Recht niet laten wouw verdrucken;
Gedwongen uit te slaen dien krygers ongelucken;
Onschuldigh hem te bien, te roepen dat men moet,
(1690) De handen smetten* niet in zyn onnosel bloedt,
Dat aen Anthonia den Brief most zyn gegeven,
Waer mede dat sy had dit schandigh stuck bedreven;
Naer dees belydenis, is sy gesegen neer,
Ick duchte dat haer Geest al staet aen Charons veer,
(1695) ’k Heb Nisa en Olind en Murcia gelaten,
Om haer in’t droef beleidt noch eenighsins te baten,
Maer soo Anthonia met het gerucht verschoot,
Van zyne blindinge en al te droeven noot,
Is op getogen flucx gelyck in rasernyen,
(1700) Haer kleeren scheurende, met een vermaledyen
Van*liefde, die sy ploog, die sy de oorsaeck noemt,
Van dat hy is vergaen en schandelyck gedoemt,
En Nisa die den ramp schynt mede te verdrucken,
Houdt voor den oorspronck haer van al dees ongelucken,
(1705) Vermits sy desen is, die ’t helder Oorloghs licht,
Met schulden heeft belast en tegen ’t Recht bericht.
De Wanhoop die daer dryft tot alle dulligheden,
Mocht haer na ’t ander landt in hasten wel doen treden.
JUSTINIAEN.*
Loop Narces loopt flucx aen met eenen snellen voet;
(1710) Beletten dat men myn Gerecht, geen vordringh doet;
Wilt ’t heil van mynen staet, de zaligheidt toe brengen,
Wilt van soo eedlen Son de loop-baen doch verlengen;
Belet dat Philippus ach wat een droeven weder keer.


IX. TONEEL.

JUSTINIANUS, PHILIPPUS, NARCES, LEONTIUS, ALVARES.

De Sonne van het Ryck, ach sy en is niet meer,
(1715) Hoe hebt ghy dan volvoert een vonnis tegen reden?
Geblindt de eedle Toorts van yders Zaligheden?
[p. 64]
Hoe hebt ghy uyt geblust ’t onsterffelycke licht?
PHILIPPUS.
Ghy hadt het Vorst geboon en siet het is verricht,
De uitvoeringh van u woordt is d’ordre selfs ontloopen,
(1720) Want nademael hy most dees droeve saeck bekoopen,
En dat het Stael nu stack in’t suiver Christalyn,
Zyns oogen die tot noch gelyck dat zilver zyn,
Vergietende het Bloedt, die lieten sonder schanden
De ziel ontslippen hem ten trots van zyn Vyanden,
(1725) Toen ghy hem banden Heer trock hem den Hemel in;
Wy weenden al te saem, ja selfde Beul uit min.
JUSTINIAEN.*
O bittre ongenaed’ ô saeck niet over slagen!
Hoe hebt ghy myn gemoedt soo schielyck my ontdragen?
Ach! Bellizarius is doodt, en door dees pyn,
(1730) Voel ick myn blindigheidt veel meer als zyn te zyn,
Den Hel met eenen Wolck moet hebben over toogen,
Myn reden, myn verstandt, waer door ick ben bedroogen;
Hoe had ick anders doch in d’eygen suyverheidt,
Gevonden ’t minste stip van ongetrouwigheidt?
(1735) O bot en slecht misbruyck, wel waerdigh te begecken,
Wat komt ghy my hier niet in druck en lyden trecken?
In welck een kuyl ben ick? hoe is myn ziel beschroomt?
Heb ick zyn lot gestemt of is het maer gedroomt?
Heb ick, ô booste Vrouw voldaen nu al u haten,
(1740) O Hemel! wat moet hy voor bitterheidt niet vaten;
Die eens op’t hooghste komt wat klimt men vaerdigh ach!
Daer al het geen men doet gedyt tot swaerder slagh
Gaet snoodtste Vrouw, gaet heen, een ander nu beroeren,
Om uwe middelen geblindhockt uyt te voeren.
(1745) Ghy zyt voor eeuwigh quyt de plaetse neffens my.
U deel in dit myn hart en alle Heerschappy,
Ach! wierdt in dit geval, my immer toe gelaten,
Te roeyen uyt myn hart, den drift tot hooge staten.
Om vaerdigh heen te gaen met eenen snellen voet,
(1750) En storten op zyn Graf myn leste druppel Bloedt;
Dan voor den Rechter Stoel, daer ghy nu zyt verscheenen,
En dryft niet al te hardt na myne zyde heenen,
Wist myne misdaedt uyt met een gelycke doodt,
Met u te volgen na in alle ancxt en noodt,
(1755) Want nu ghy nederleght soo deerelyck verslagen,
Sal eeuwigh mynen staet veel droeve wonden dragen,
En quynen eeuwighlyck, soo langh tot dat de tydt,
Geen roode vochtigheydt meer in zyn Aders lydt.
UYT.
Continue

Tekstkritiek:

Een enkele keer geeft de zetter om ruimte te winnen
        een personage niet tussen de clausen weer, maar
        voor zijn claus. Wij hebben dit niet gevolgd.
bij vs. 1: ALVARES er staet: ALVARIUS.
vs. 77: Voor er staat: Door
vs. 132: omvaten er staat: omvaren
vs. 147: Haer er staat: Maer
vs. 167: ontkennen) er staat: ontkennen,
vs. 395: tegenstandt er staat: testenstandt
voor vs. 401: VII TONEEL. er staat: VIII TONEEL.
vs. 403: gramschap er staat: gamschap
vs. 481: schoonigheen er staat: schooniheen
vs. 535 weesrijm. In de editie-1724 volgt:
            Vermits zy, soo als gy, geen valsheit kon gedoogen;
vs. 762: er staat nog eens: LEONTIUS. Moet hy u
            rasernije, bovenaan p. 30.
voor vs. 780: XVIII. TONEEL., aangeduid als XVII.
voor vs. 794: XIX. TONEEL., aangeduid als XVIII.
voor vs. 810: XX. TONEEL., aangeduid als XIX.
vs. 866: op er staat: ô
vs. 880: kussen er staat: kusten
vs. 895: heen er staat: geen
vs. 928 ende er staat: en de (Rotrou: ‘Ie renonce
            au mépris & du sort & du iour’)
voor vs. 1030 en voor vs. 1033: PHILIPPUS. er
            staat: BELLIZARIUS.
vs. 1205: dat er staat: dan
vs. 1263: licht er staat: licht.
vs. 1274: Een er staat: En
vs. 1286 weesrijm; mogelijk corrupte tekst, ook al
        omdat de aanhalingstekens voor dit vers ontbreken
vs. 1289: Heb er staat: Hek
BELLIZARIUS. ANTHONIA er staat: BELLIZAR. ANTHON.
vs. 1341: Me-vrouw. er staat: Me-vronw.
vs. 1352: tranen er staat: traden
vs. 1357: VI. er staat: IV.
vs. 1449: deesen er staat: deelen
vs. 1470: den er staat: en
voor vs. 1535 staat geen persoonsaanduiding, maar het
        is aannemelijk dat Bellizarius deze claus zegt
vs. 1583: Menschelycke er staat: Menschelyck
vs. 1634: den er staat: en
vs. 1638: wercktuigh er staat: werck tuigh
vs. 1642: doot er staat: door
vs. 1690: smetten er staat: smerten
vs. 1701: Van er staat: Vad
voor vs. 1709 en 1727: JUSTINIAEN. er staat: JUTINIAEN.